Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: in Your search found 109468 occurrences
First 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 88329-90518:88329. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 5 | Paragraph | Section]
88330. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 5 | Paragraph | Section]
88331. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 7 | Paragraph | Section]
88332. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 7 | Paragraph | Section]
88333. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 9 | Paragraph | Section] turmaeque ducesque
88334. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 9 | Paragraph | Section] vitamque alto sub gurgite ponunt
88335. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 9 | Paragraph | Section] cultoribus artes,
88336. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 11 | Paragraph | Section] votis superos, tua regia conjux
88337. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 11 | Paragraph | Section] regni longum optatam et te denique dignam
88338. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 11 | Paragraph | Section] peragens et lente sacerdos,
88339. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 15 | Paragraph | Section] interea celebrat divosque coegit
88340. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 15 | Paragraph | Section]
88341. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 15 | Paragraph | Section] Et nati natorum et qui nascentur ab illis
88342. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 15 | Paragraph | Section] novus ardor agit felicia fata canentem
docti
Grahami,
refulget.
procul paribus disjungier intervallis,
etiam videas pariter decrescere Phoebum
Eoo advectis e littore gemmis
illum
oras
gyris ter mille amplectier orbem
cacumina, montes;
distincta chlamys variataque fusco
patremque corona
imo in margine coeli
noscenda tibi signis, quo sparsa per axem
ad carmina Musae.
Phoebe
in oras.
cerebri sedes, sive omnia circum
rotatu
isdem
quinque
figit.
fraeno
Aries, fulvo rutilat qui fulgidus auro
se tarda senectus
per et hispida menta, per artus
27
medio Titan resupinus ab axe
distant.
auras
tumet transverso corpore Tellus.
despectat et aura
vultuque ferox flammaque cruenta
32
ostentant longas quae sydera caudas
ostentant longas quae sydera caudas
Boream tendunt, nituntur in Austrum
pulchri
et procul avia calles
sinuare per arcus
tramite et igne
fervens gremio Tellus effundit ab imo,
et proxima terris
vapores.
pro vario positu Telluris ad ignem
recedunt
37
aeternis Terram dum motibus ambit
Terram dum motibus ambit
cui nempe latus subsidit utrumque
summo
quaecumque abducta recedunt,
illa
dies se evolvere denos,
motu super omnia mente
per inane jugales
quoque; proinde necesse est
deinde subibit,
Lancesque revinctas,
41
ipsi penitus contraria signa
ipsi penitus contraria signa
easdem
axis
imis
torrens armentaque et ipsos
fluctu ac rivis turgentibus auctus
vertigine, nodos.
si nosse latentes
cometae
decoros
est.
vides, positos cum sensim mense novato
vagata per orbem
sublimis Olympo
effulget Cynthia flammis.
nec lumina reddit.
intra montes horrentiaque antra
frontisque insigne decorum
signat
juventae
honoris
per ardua vexi
bissenis mensibus axem;
mentem,
quae nuncia terris.
imitarier atque
rutilantia coelo
Phoebus Olympo.
et alma
astra
8
Phoebi fulgent errantia, dium
nigrantia dorso.
mediam, species quid tantula demum
10
bini e cunctis mortalibus olim
ac mersit in aequore currum
lentibus astra
daret et terris adduceret astra,
frigore pontus,
erigit ignis Olympo
uno
videbitur illi
minusve,
virentes
ad oram
vultus soror. Illa per auras
ordiri mensem parat, absit ab ipsis
diemque
seu ferventem
loca si pariter certasque notaveris horas,
latus: si forte rigentem
deflectens radiantia tollet ad Ursam.
viam. Primum inde remotam
volucres
limbum
vultus.
avis gentes aut igne quaterno
ortum
relinquit.
impetat atra nitentem
contra occiduas prono se Cynthia ad undas
ad undas
Jovi, quin proximus orbem
animos languore resolvunt,
2
ingentem nigranti corpore Tellus
diva et nocturnas discutit umbras,
parte nitet fraternaque spicula recidit,
collige motus.
ad axem,
arcum.
in ortum
rotundans.
medio tendentes tramite ductus
versu.
dum sensim circum conrasa tumescat
debent tornarier orbis.
res apta reflectere lumen
sese in totidem conjungere punctis
tam possit Apelles
a laevo tibi reddat imago,
distinctior extat imago
tendunt, obscuris horreat imum
haud dubio finitus limite margo.
quidem primum figebant plurima, quae se
rerum moles metirier et spatiorum
momenta notare
atque
ampla triformis
19
et, si propior tum forte accesserit imae
finibus orbem.
ferrugine vultum
calli inclinet Phoebeo se via Phoebes,
et mente revolvas
utrinque
vultus extremo margine tantum
tantum
dimidiam Latonia poscit,
cornua sumit
ore per auras,
in ortum
turpata nigranti,
alter
cum opposito sat proxima nodo,
tantum
nodum poterit sese traducere, in illo
traducere, in illo
ora
unquam
requirant
apta.
una diebus
ille
decimus mensis devenerit undecimusve
uno rutilam frontem praetexet in anno.
dedimus causas, ne credas falsus inanes.
39
, has ipsas si mente revolvere causas
orbem
locis fratremque plaga velabit eadem.
velabit eadem.
tranantibus aequora cursu
usus, vento procul acta tumenti
ratis ignotas errat male tuta per undas!
in longum partimur et oras
absolvimus orbem.
loca Terrai quaevis, qua pingitur omnis
coelique a limite distet.
coeli supremo a vertice distet.
horas memorabit eodem
a medio ponit labentibus horis.
maculis divae turpantibus ora
quae turba Jovem comitatur euntem:
ardentibus imbuit auras.
LIBER QUARTUS
et idem,
perfundis luce tenebras
petentes(!)
tenebrae
spectat
rutilaque a fronte recedit,
procul ilicet omnis
Lunae stringentibus orbem
alterno tractu alternoque repulsu
5
, in obscurum quondam penetrale per arctam
flexus variosque reflexus,
sese illa nitens via pandit utrinque
limite certo
Lunae fronti efformare coronam.
trahendus
Solis
prius integer, inde
qui lampada condidit, orbis
geminis certa experientia cultris
alios ortus evincit habere coronam.
signis.
minui ac vanescere demum,
sentire suos gravidasque futuris
ludit;
partim
se mage in altum
fratri
oris
teretis margo et quam lumine demum
aurea noctem?
refert Thaumantidos ora;
ille incertus dubia caligine visum
aestate videret
se nivibus jam nigra solutis
mutentur et atri
etiam perfundier aequore et orbem
limbus. Sed non tamen illas
aeque
contorquet in omnes.
via luci
brevis est trans aequora calle,
prodeunt (?) aetheris auras
umbra
igni
nigrantisque
ignem
imo
sistit radios tamen imbuiturque
se quaque per oras
Phoebum super axe cieri
axe cieri
frontem. Namque illas tempore eodem,
quae celsa volat, magis aura citatam
visu, dum libera coelo
numerum dum brachia tollunt
rhombi
nitet annulus alte
docebo.
caeca ceu nocte nitentia sydera surgunt.
nitentia sydera surgunt.
sereno
trans vitrea septa.
sibi totumque per orbem
Felsina plausu,
orbem et rutilantia Phoebi
corona
aetheris ignes.
atque arcto suspectet hiatu
Terrae
officit astris.
minores,
vides, longo transgressae tramite divam
gaudet.
coni vertex, quam possit ad imum
quoniam tenui pallentes tum quoque campos
evadens emergis ab umbra
ab umbra
et crassos circumdaret artus,
ut, quantum distenditur ictu
tamen media, qua prominet atque
repellit.
species Phoebique sagittas.
contraheretur
47
multo obscuras e lumine sedes
liceret
Jovis ales aperto
ac protexit opaco
tecti
objiciat sese cursumque inoretur,
regnat.
sese
recedunt
atque,
utinam et nobis concederet auctor Apollo,
et pleni fines oculosque fideli
mearent
tempora in horas
11
, quamquam haud aurata cuspide, acutus
ardua mente
defixus inhaeret
14
Solis motus Lunaeque per axem
recto si calle per ipsum
pariterque fugatis
qua Luna meat, si longior extet
sequentur.
(reliquum rapit invida Tellus),
ducunt
tergo exceptos circum undique ad axem
circum undique ad axem
ultra facies, quaecumque sub undis
atque
tractus!
crebrescit, ad imam
ad axem.
nigrantis coni quod triste tenebras
facili ratione patet. Nam quidquid in oras
Camoenae,
Tellus.
illaesos transmittunt lampadis ignes.
radii: proin tramite longo
auras
vix attigit aeris auras
amplum
opus mollive inscriptis littore sulcis.
inter
jubar excipit aere flexum,
quidem medio circum omni ex parte retortum
oculis, facili ratione licebit,
ab imis,
jam fige acies et singula vultu
primi supremum apicem sese ardua sursum
lumine ubique
penitusque atra se exsolvat ab umbra.
37
etiam, flexus si rite notaveris omnes
Phoebes de corpore punctum
iisdem.
volucres
41
aut prima cum vix immergitur umbra
brevi, radiis caret aere tortis.
solet radios haurire retortos.
Aries jam comibus annum
assuetoque vapore
Viri jam olim tibi tanti
et alta
per rimas insinuaret
fluctibus atque hinc
talis et illam
auris et fila retexat,
legibus arctas.
utroque?
imbriferi celerantem exordia veris?
quidem vel quondam incognita vel nunc
inquirens sapientum turba per aevum.
venam et cantum versusque sonantes.
22
cum filis radius devenerit albens
inflectantur iisdem
26
quamquam sua sint discrimina filis
Aeolus antro
qui tristia lumina nigrae,
30
vitreae lentis quoque, quae tibi massa
rotundum
fila recedent
illam
in orbes.
limes
concludet in orbe colorans.
fila
nitentem
coeunt, candentem oppone papyrum
purosque ex ordine fucos
Variantia fila
velo,
compositosque
perfundunt sanguine Phoeben
contra
ipsum jubar excitet undas,
gressum anfractibus urgent
46
, certa mutant vice conditionem.
exposcunt variorum fila colorum,
mage concita cursu
in tempore, quaeque hyacinthos
discrimina poscunt.
hinc
patescat
etiam ratione inita, mensura patescet
51
si se binae contingant vertice lentes
certa patebit.
age jam, puri filum sat tenve coloris
patebunt.
transmissum jubar aere in ulterioris
aut alios aliosque liquores,
quaeque suo. Cernes, ut quodque minori
suo. Cernes, ut quodque minori
nascentur et umbrae.
coloris
aut denique mille
et satis ampla viarum
demum
pervadere eandem,
eadem sub fronte secunda
transmissu rutilare colores,
etenim 64
rectis viduata meatibus atque
rectis viduata meatibus atque
densa et venienti impervia luci
65
vides, puri quam sit pellucida vitri
mole meatus
textu res pendet particularum.
colores.
et vernantia prata
pictisque undantia venis
lamina particularum
mage crassa ac densa minusve.
tota colorem
etiam affrictu et pulvis contusus et ipsa
reflectant,
aer.
ad imas
vincet.
noctemque fugatam.
sub pectore laudes
Lumine, te densis meministi horrere tenebris,
ungue genas, teneros petit ungue lacertos
in laudem Ageni, praestantissimi viri, reipublicae Genuensis ad aulam Londinensem
legati.
Hesperiis quo turget in oris,
insigne laboris.
|
porro in eclipsi totali
Solis solent et stellae apparere; Luna autem dum deficit, aliquando ita est nigra, ut
etiam ex oculis penitus evanescat, aliquando est admodum rubra.
2 In eclipsi Solis radios solares amittit Terra interceptos a Luna; in eclipsi Lunae
ipsa Luna solares radios amittit a Terra interceptos; quare utrumque argumentum
ad Phoebum pertinet, qui quidem jure a poeta astronomo idcirco etiam invocatur,
quod idem et in Arcadico Olympo emineat Musarum ac
autem dum deficit, aliquando ita est nigra, ut
etiam ex oculis penitus evanescat, aliquando est admodum rubra.
2 In eclipsi Solis radios solares amittit Terra interceptos a Luna; in eclipsi Lunae
ipsa Luna solares radios amittit a Terra interceptos; quare utrumque argumentum
ad Phoebum pertinet, qui quidem jure a poeta astronomo idcirco etiam invocatur,
quod idem et in Arcadico Olympo emineat Musarum ac Poetarum princeps, et in
Olympo aethereo, nimirum in coelo, sit Sol
2 In eclipsi Solis radios solares amittit Terra interceptos a Luna; in eclipsi Lunae
ipsa Luna solares radios amittit a Terra interceptos; quare utrumque argumentum
ad Phoebum pertinet, qui quidem jure a poeta astronomo idcirco etiam invocatur,
quod idem et in Arcadico Olympo emineat Musarum ac Poetarum princeps, et in
Olympo aethereo, nimirum in coelo, sit Sol ipse princeps astrorum omnium.
3 Maxima mihi, nimirum poetae itidem
solares amittit Terra interceptos a Luna; in eclipsi Lunae
ipsa Luna solares radios amittit a Terra interceptos; quare utrumque argumentum
ad Phoebum pertinet, qui quidem jure a poeta astronomo idcirco etiam invocatur,
quod idem et in Arcadico Olympo emineat Musarum ac Poetarum princeps, et in
Olympo aethereo, nimirum in coelo, sit Sol ipse princeps astrorum omnium.
3 Maxima mihi, nimirum poetae itidem astronomo.
a Luna; in eclipsi Lunae
ipsa Luna solares radios amittit a Terra interceptos; quare utrumque argumentum
ad Phoebum pertinet, qui quidem jure a poeta astronomo idcirco etiam invocatur,
quod idem et in Arcadico Olympo emineat Musarum ac Poetarum princeps, et in
Olympo aethereo, nimirum in coelo, sit Sol ipse princeps astrorum omnium.
3 Maxima mihi, nimirum poetae itidem astronomo.
4 Haec tertia invocatio locum tenet nuncupatoriae epistolae, et idcirco evasit aliquando fusior, ut nimirum exponantur rationes, ob quas Regali Societati et ejus
praesidi, Comiti de Macclesfield, e nobilissima Parkeriorum familia, hoc opus
jure nuncupari possit. Agitur nimirum in eo de argumentis, in quibus plura Societatis membra excellunt maxime, et plura ex iisdem membris summa cum laude
nominantur.
In primo libro habetur quoddam universae astronomiae compendium; in ea tum alia
plura Societatis membra, tum in primis Bradleyus, aeternum sibi
tertia invocatio locum tenet nuncupatoriae epistolae, et idcirco evasit aliquando fusior, ut nimirum exponantur rationes, ob quas Regali Societati et ejus
praesidi, Comiti de Macclesfield, e nobilissima Parkeriorum familia, hoc opus
jure nuncupari possit. Agitur nimirum in eo de argumentis, in quibus plura Societatis membra excellunt maxime, et plura ex iisdem membris summa cum laude
nominantur.
In primo libro habetur quoddam universae astronomiae compendium; in ea tum alia
plura Societatis membra, tum in primis Bradleyus, aeternum sibi nomen compararunt.
Regali Societati et ejus
praesidi, Comiti de Macclesfield, e nobilissima Parkeriorum familia, hoc opus
jure nuncupari possit. Agitur nimirum in eo de argumentis, in quibus plura Societatis membra excellunt maxime, et plura ex iisdem membris summa cum laude
nominantur.
In primo libro habetur quoddam universae astronomiae compendium; in ea tum alia
plura Societatis membra, tum in primis Bradleyus, aeternum sibi nomen compararunt.
Bradleyo autem ipsi ob nutationem axis et aberrationem luminis felicissime detectas
debet astronomia, quod nunc demum perfici potest,
nobilissima Parkeriorum familia, hoc opus
jure nuncupari possit. Agitur nimirum in eo de argumentis, in quibus plura Societatis membra excellunt maxime, et plura ex iisdem membris summa cum laude
nominantur.
In primo libro habetur quoddam universae astronomiae compendium; in ea tum alia
plura Societatis membra, tum in primis Bradleyus, aeternum sibi nomen compararunt.
Bradleyo autem ipsi ob nutationem axis et aberrationem luminis felicissime detectas
debet astronomia, quod nunc demum perfici potest, et in dies magis perficitur.
In libro II.
nuncupari possit. Agitur nimirum in eo de argumentis, in quibus plura Societatis membra excellunt maxime, et plura ex iisdem membris summa cum laude
nominantur.
In primo libro habetur quoddam universae astronomiae compendium; in ea tum alia
plura Societatis membra, tum in primis Bradleyus, aeternum sibi nomen compararunt.
Bradleyo autem ipsi ob nutationem axis et aberrationem luminis felicissime detectas
debet astronomia, quod nunc demum perfici potest, et in dies magis perficitur.
In libro II. (
libro habetur quoddam universae astronomiae compendium; in ea tum alia
plura Societatis membra, tum in primis Bradleyus, aeternum sibi nomen compararunt.
Bradleyo autem ipsi ob nutationem axis et aberrationem luminis felicissime detectas
debet astronomia, quod nunc demum perfici potest, et in dies magis perficitur.
In libro II. (
compendium; in ea tum alia
plura Societatis membra, tum in primis Bradleyus, aeternum sibi nomen compararunt.
Bradleyo autem ipsi ob nutationem axis et aberrationem luminis felicissime detectas
debet astronomia, quod nunc demum perfici potest, et in dies magis perficitur.
In libro II. (
constant, quorum aliqua, vel
saltem unicum, ope cochleae promoventur, et per notas adscriptas divisionibus
habentur omnes minimorum motuum partes. Unde fit, ut exiguas coelestes quantitates eorum ope metiri liceat, ac inde et nomen adepta sunt a Graeco: mikron
parvum et metrō, metior. Porro in hoc, et in quovis alio astronomicorum instrumentorum genere, quod cochlearum aequabilem motum et divisiones in metallo
incisas inquirit, Angli artifices ante omnes alios, quotcunque ubilibet per Europam
habentur, longe excellunt.
In lib. II. itidem agitur de transitu
quorum aliqua, vel
saltem unicum, ope cochleae promoventur, et per notas adscriptas divisionibus
habentur omnes minimorum motuum partes. Unde fit, ut exiguas coelestes quantitates eorum ope metiri liceat, ac inde et nomen adepta sunt a Graeco: mikron
parvum et metrō, metior. Porro in hoc, et in quovis alio astronomicorum instrumentorum genere, quod cochlearum aequabilem motum et divisiones in metallo
incisas inquirit, Angli artifices ante omnes alios, quotcunque ubilibet per Europam
habentur, longe excellunt.
In lib. II. itidem agitur de transitu Veneris sub
habentur omnes minimorum motuum partes. Unde fit, ut exiguas coelestes quantitates eorum ope metiri liceat, ac inde et nomen adepta sunt a Graeco: mikron
parvum et metrō, metior. Porro in hoc, et in quovis alio astronomicorum instrumentorum genere, quod cochlearum aequabilem motum et divisiones in metallo
incisas inquirit, Angli artifices ante omnes alios, quotcunque ubilibet per Europam
habentur, longe excellunt.
In lib. II. itidem agitur de transitu Veneris sub Sole, quem anno sequenti 1761.
habituri sumus, quem quidem Halleyus praedixit primus et commoda, quae
mikron
parvum et metrō, metior. Porro in hoc, et in quovis alio astronomicorum instrumentorum genere, quod cochlearum aequabilem motum et divisiones in metallo
incisas inquirit, Angli artifices ante omnes alios, quotcunque ubilibet per Europam
habentur, longe excellunt.
In lib. II. itidem agitur de transitu Veneris sub Sole, quem anno sequenti 1761.
habituri sumus, quem quidem Halleyus praedixit primus et commoda, quae inde
in astronomiam provenire possunt, vulgavit. Habetur autem et alia observatio
cum ingenti elogio ipsius Halleyi libro V. (VI.).
incisas inquirit, Angli artifices ante omnes alios, quotcunque ubilibet per Europam
habentur, longe excellunt.
In lib. II. itidem agitur de transitu Veneris sub Sole, quem anno sequenti 1761.
habituri sumus, quem quidem Halleyus praedixit primus et commoda, quae inde
in astronomiam provenire possunt, vulgavit. Habetur autem et alia observatio
cum ingenti elogio ipsius Halleyi libro V. (VI.).
In eodem lib. II. fit mentio de horologiis oscillatoriis Grahami, qui primus id
instrumentorum genus mirum in modum perfecit, et artifex egregius
itidem agitur de transitu Veneris sub Sole, quem anno sequenti 1761.
habituri sumus, quem quidem Halleyus praedixit primus et commoda, quae inde
in astronomiam provenire possunt, vulgavit. Habetur autem et alia observatio
cum ingenti elogio ipsius Halleyi libro V. (VI.).
In eodem lib. II. fit mentio de horologiis oscillatoriis Grahami, qui primus id
instrumentorum genus mirum in modum perfecit, et artifex egregius simul et
observator.
In lib. I. occasione arrepta ab inaequalibus Lunae motibus exponitur gravitas
generalis mutua Newtoni, a
praedixit primus et commoda, quae inde
in astronomiam provenire possunt, vulgavit. Habetur autem et alia observatio
cum ingenti elogio ipsius Halleyi libro V. (VI.).
In eodem lib. II. fit mentio de horologiis oscillatoriis Grahami, qui primus id
instrumentorum genus mirum in modum perfecit, et artifex egregius simul et
observator.
In lib. I. occasione arrepta ab inaequalibus Lunae motibus exponitur gravitas
generalis mutua Newtoni, a qua plurimae perturbationes oriuntur in Lunae motibus, quae itidem innuuntur.
Liber
Habetur autem et alia observatio
cum ingenti elogio ipsius Halleyi libro V. (VI.).
In eodem lib. II. fit mentio de horologiis oscillatoriis Grahami, qui primus id
instrumentorum genus mirum in modum perfecit, et artifex egregius simul et
observator.
In lib. I. occasione arrepta ab inaequalibus Lunae motibus exponitur gravitas
generalis mutua Newtoni, a qua plurimae perturbationes oriuntur in Lunae motibus, quae itidem innuuntur.
Liber quintus (sextus) totus versatur circa lucem et colores, totam Newtoni
theoriam
oscillatoriis Grahami, qui primus id
instrumentorum genus mirum in modum perfecit, et artifex egregius simul et
observator.
In lib. I. occasione arrepta ab inaequalibus Lunae motibus exponitur gravitas
generalis mutua Newtoni, a qua plurimae perturbationes oriuntur in Lunae motibus, quae itidem innuuntur.
Liber quintus (sextus) totus versatur circa lucem et colores, totam Newtoni
theoriam evolvens, opportunissimam ad explicandum, cur Luna in eclipsibus sit
saepe rubra. Porro ibidem habetur quaedam ipsius veluti apotheosis cum
Lunae motibus exponitur gravitas
generalis mutua Newtoni, a qua plurimae perturbationes oriuntur in Lunae motibus, quae itidem innuuntur.
Liber quintus (sextus) totus versatur circa lucem et colores, totam Newtoni
theoriam evolvens, opportunissimam ad explicandum, cur Luna in eclipsibus sit
saepe rubra. Porro ibidem habetur quaedam ipsius veluti apotheosis cum invocatione et hymno, in quo omnia ejus philosophica comperta continentur. Habetur
autem circa ejus finem illud, ad quod hic alluditur: Dona tibi, tibi thura parat
studiosa juventus altaque marmoreis
quae itidem innuuntur.
Liber quintus (sextus) totus versatur circa lucem et colores, totam Newtoni
theoriam evolvens, opportunissimam ad explicandum, cur Luna in eclipsibus sit
saepe rubra. Porro ibidem habetur quaedam ipsius veluti apotheosis cum invocatione et hymno, in quo omnia ejus philosophica comperta continentur. Habetur
autem circa ejus finem illud, ad quod hic alluditur: Dona tibi, tibi thura parat
studiosa juventus altaque marmoreis meditatur templa columnis.
meditatur templa columnis.
5 Ponuntur hic objecta coelestia eo ordine, quo videri possint, transeundo a stellis
fixis et errantibus, quae appareant per noctem, ad Lunam, quae in fine lunationis
apparet in aurora, ac deinde ad Solem. Et idcirco positum est illud Divae tenuata
triformis cornua. Nam cornua in fine lunationis evadunt quotidie tenuiora, et tunc
sub auroram Luna oritur.
Porro stellae dispersae sunt ad distantias admodum diversas vel
5 Ponuntur hic objecta coelestia eo ordine, quo videri possint, transeundo a stellis
fixis et errantibus, quae appareant per noctem, ad Lunam, quae in fine lunationis
apparet in aurora, ac deinde ad Solem. Et idcirco positum est illud Divae tenuata
triformis cornua. Nam cornua in fine lunationis evadunt quotidie tenuiora, et tunc
sub auroram Luna oritur.
Porro stellae dispersae sunt ad distantias admodum diversas vel in spatio vacuo, vel in aura
5 Ponuntur hic objecta coelestia eo ordine, quo videri possint, transeundo a stellis
fixis et errantibus, quae appareant per noctem, ad Lunam, quae in fine lunationis
apparet in aurora, ac deinde ad Solem. Et idcirco positum est illud Divae tenuata
triformis cornua. Nam cornua in fine lunationis evadunt quotidie tenuiora, et tunc
sub auroram Luna oritur.
Porro stellae dispersae sunt ad distantias admodum diversas vel in spatio vacuo, vel in aura aetherea ita tenui, ut nullam motibus resistentiam pariat.
in fine lunationis
apparet in aurora, ac deinde ad Solem. Et idcirco positum est illud Divae tenuata
triformis cornua. Nam cornua in fine lunationis evadunt quotidie tenuiora, et tunc
sub auroram Luna oritur.
Porro stellae dispersae sunt ad distantias admodum diversas vel in spatio vacuo, vel in aura aetherea ita tenui, ut nullam motibus resistentiam pariat.
6 Stellae aliae dicuntur inerrantes sive fixae, aliae errantes sive planetae. Stellae
fixae
in aurora, ac deinde ad Solem. Et idcirco positum est illud Divae tenuata
triformis cornua. Nam cornua in fine lunationis evadunt quotidie tenuiora, et tunc
sub auroram Luna oritur.
Porro stellae dispersae sunt ad distantias admodum diversas vel in spatio vacuo, vel in aura aetherea ita tenui, ut nullam motibus resistentiam pariat.
6 Stellae aliae dicuntur inerrantes sive fixae, aliae errantes sive planetae. Stellae
fixae vividissimum habent
haberi methodum ad computandam earum
distantiam, cum crederetur nullam haberi ipsarum eam, quam astronomi parallaxim dicunt, ne ab orbe annuo quidem oriundam. At per hos ipsos dies, quibus
haec Londini scribimus, dominus Maskelyne, et astronomus et geometra egregius, Societatis Regalis membrum, in postremo congressu Societatis die 26. Jun.
1760, Societati proposuit parallaxim Sirii, quam deduxit ex 18 observationibus
Caillii habitis ad Caput Bonae Spei, quae ejusmodi est, ut diameter orbis annui
subtendat in Sirio ipso angulum secundorum 15. Inde calculo inito invenitur distantia Sirii
Maskelyne, et astronomus et geometra egregius, Societatis Regalis membrum, in postremo congressu Societatis die 26. Jun.
1760, Societati proposuit parallaxim Sirii, quam deduxit ex 18 observationibus
Caillii habitis ad Caput Bonae Spei, quae ejusmodi est, ut diameter orbis annui
subtendat in Sirio ipso angulum secundorum 15. Inde calculo inito invenitur distantia Sirii a nobis semidiametrorum orbis annui sive distantiarum Terrae a Sole
27502. Sed ut res multo adhuc certius constet, proposuit illud, ut in insula S.
Helenae, occasione observandi transitum Veneris sub Sole, id etiam
ad Caput Bonae Spei, quae ejusmodi est, ut diameter orbis annui
subtendat in Sirio ipso angulum secundorum 15. Inde calculo inito invenitur distantia Sirii a nobis semidiametrorum orbis annui sive distantiarum Terrae a Sole
27502. Sed ut res multo adhuc certius constet, proposuit illud, ut in insula S.
Helenae, occasione observandi transitum Veneris sub Sole, id etiam observetur,
cum ibi ea fixa proxime ad zenith accedat, ubi exactissime definiuntur fixarum
loca. Sirius tanto reliquis omnibus fixis lucidior, semper etiam propior est creditus. Habentur sane plurimae observationes
Veneris sub Sole, id etiam observetur,
cum ibi ea fixa proxime ad zenith accedat, ubi exactissime definiuntur fixarum
loca. Sirius tanto reliquis omnibus fixis lucidior, semper etiam propior est creditus. Habentur sane plurimae observationes aliarum fixarum, quae accedunt ad
nostrum zenith, in quibus nulla deprehenditur sensibilis parallaxis. (M. Maskeline
a fait ce voyage sans aucune utilitè. Les nuages lui ont caché Vénus, et on a
découvert dans l'instrument dont il s' étoit servi pour observer Sirius, un défaut
essentiel. Les observations postérieures prouveroient plutôt
sane, si possemus satis recedere ab ipso Sole, ipse etiam paullatim minueretur nobis
ac demum etiam evanesceret. Si constaret vera ratio luminis alicujus fixae ad lumen
Solis, facile definiretur, ad quam distantiam oporteret recedere, ut Sol evaderet
ejusdem luminis ac illa fixa. Nam lumen est in ea, quam geometrae dicunt rationem
reciprocam duplicatam distantiarum. Tentavit id quidem Hugenius, et post illum
plures alii, ac nuperrime Bouguerius conatus est eam luminum proportionem invenire. Sed mihi omnes eae methodi suspectae sunt ob plures rationes, quas hic
persequi non vacat.
illa immensa intervalla, uti planetae
nullam habent certam magnitudinum et distantiarum relationem.
Dictum est eas esse summi ad confinia mundi; nimirum mundi nobis conspicui. Incertum enim omnino est, quo se protendat mundus, fortasse ultra omnes
fixas nobis conspicuas in immensum, si mundi nomine appelletur aggregatum
omnium rerum creatarum. Ineptus sane sit, qui cum suorum oculorum vi, vel
etiam cum vi suae imaginationis terminet infinitae potentiae Divini opificis foecunditatem. Posset aggregatum totum rerum sub nostros sensus cadentium esse
quaedam exigua
rerum creatarum. Ineptus sane sit, qui cum suorum oculorum vi, vel
etiam cum vi suae imaginationis terminet infinitae potentiae Divini opificis foecunditatem. Posset aggregatum totum rerum sub nostros sensus cadentium esse
quaedam exigua particula, granulum quoddam arenulae respectu operis in immensum majoris a D. O. M. procreati, et adhuc nobis ita exiguis id ipsum immensum appareret.
7 Zodiacus, qui in sphaera armillari cernitur ut fascia quaedam, is dividitur in
quaedam exigua particula, granulum quoddam arenulae respectu operis in immensum majoris a D. O. M. procreati, et adhuc nobis ita exiguis id ipsum immensum appareret.
7 Zodiacus, qui in sphaera armillari cernitur ut fascia quaedam, is dividitur in duodecim partes, quae dicuntur signa et continentur binis versibus:
Sunt Aries, Taurus, Gemini, Cancer; Leo, Virgo,
Libraque, Scorpius, Arcitenens, Caper, Amphora, Pisces.
Tria postremum praecedentia dici solent Sagittarius,
operis in immensum majoris a D. O. M. procreati, et adhuc nobis ita exiguis id ipsum immensum appareret.
7 Zodiacus, qui in sphaera armillari cernitur ut fascia quaedam, is dividitur in duodecim partes, quae dicuntur signa et continentur binis versibus:
Sunt Aries, Taurus, Gemini, Cancer; Leo, Virgo,
Libraque, Scorpius, Arcitenens, Caper, Amphora, Pisces.
Tria postremum praecedentia dici solent Sagittarius, Capricornus, Aquarius. Nota
sunt poetis, quae hic ex mythologia
dici solent Sagittarius, Capricornus, Aquarius. Nota
sunt poetis, quae hic ex mythologia veterum ornandi carminis gratia assumuntur.
8 Leo habet binas stellas primae magnitudinis, in corde et in cauda; Virgo unum in
spica, quam manu tenet; Scorpius unam in corde: ad eas hic alluditur. Quando Sol
ingreditur Libram, est aequinoctium, sive dies noctibus aequales fiunt, atque eo
respicitur, quae de hoc signo hic habentur.
Sagittarius, Capricornus, Aquarius. Nota
sunt poetis, quae hic ex mythologia veterum ornandi carminis gratia assumuntur.
8 Leo habet binas stellas primae magnitudinis, in corde et in cauda; Virgo unum in
spica, quam manu tenet; Scorpius unam in corde: ad eas hic alluditur. Quando Sol
ingreditur Libram, est aequinoctium, sive dies noctibus aequales fiunt, atque eo
respicitur, quae de hoc signo hic habentur.
Aquarius. Nota
sunt poetis, quae hic ex mythologia veterum ornandi carminis gratia assumuntur.
8 Leo habet binas stellas primae magnitudinis, in corde et in cauda; Virgo unum in
spica, quam manu tenet; Scorpius unam in corde: ad eas hic alluditur. Quando Sol
ingreditur Libram, est aequinoctium, sive dies noctibus aequales fiunt, atque eo
respicitur, quae de hoc signo hic habentur.
hic ex mythologia veterum ornandi carminis gratia assumuntur.
8 Leo habet binas stellas primae magnitudinis, in corde et in cauda; Virgo unum in
spica, quam manu tenet; Scorpius unam in corde: ad eas hic alluditur. Quando Sol
ingreditur Libram, est aequinoctium, sive dies noctibus aequales fiunt, atque eo
respicitur, quae de hoc signo hic habentur.
9 Sol est
10 Sol positionem suam ad fixas ita mutat, ut integrum gyrum perficiat, delatus
nimirum per eclipticam motu annuo, de quo infra.
11 Planetae itidem locum in coelo mutant. Nominantur hic autem tantummodo planetae primarii eodem ordine, quo a Sole distant, et, ut plerumque in toto poemate,
mythologicis characteribus designantur. Sunt autem Mercurius, Venus, Mars,
Jupiter et Saturnus. Innuuntur etiam secundarii planetae postremorum comites,
nimirum
eclipticam motu annuo, de quo infra.
11 Planetae itidem locum in coelo mutant. Nominantur hic autem tantummodo planetae primarii eodem ordine, quo a Sole distant, et, ut plerumque in toto poemate,
mythologicis characteribus designantur. Sunt autem Mercurius, Venus, Mars,
Jupiter et Saturnus. Innuuntur etiam secundarii planetae postremorum comites,
nimirum quatuor satellites Jovis et quinque Saturni.
Porro horum planetarum orbitae Solem ita ambiunt,
conjunctionem habent cum Sole superiorem, cum ultra Solem sunt, jacentes respectu ipsius Solis ad partes oppositas,
ad quas jacet Terra. Reliqui tres planetae dicuntur superiores: ii nunquam possunt
subire inter Solem et Terram, cum ab illo semper distent magis quam haec. Sed
quando jacent in directum cum Terra respectu Solis, si jaceant ad eandem partem, sunt respectu Terrae in oppositione cum ipso Sole; si jaceant ad partes
oppositas, sunt in conjunctione cum Sole, sed ultra ipsum Solem. In hoc secundo
casu magis distant a Terra quam in prima et idcirco dicuntur in hoc casu alta
Solis ad partes oppositas,
ad quas jacet Terra. Reliqui tres planetae dicuntur superiores: ii nunquam possunt
subire inter Solem et Terram, cum ab illo semper distent magis quam haec. Sed
quando jacent in directum cum Terra respectu Solis, si jaceant ad eandem partem, sunt respectu Terrae in oppositione cum ipso Sole; si jaceant ad partes
oppositas, sunt in conjunctione cum Sole, sed ultra ipsum Solem. In hoc secundo
casu magis distant a Terra quam in prima et idcirco dicuntur in hoc casu alta
recedere post Phoebum; sunt enim altiora respectu Terrae. In eodem casu per
diem sunt
planetae dicuntur superiores: ii nunquam possunt
subire inter Solem et Terram, cum ab illo semper distent magis quam haec. Sed
quando jacent in directum cum Terra respectu Solis, si jaceant ad eandem partem, sunt respectu Terrae in oppositione cum ipso Sole; si jaceant ad partes
oppositas, sunt in conjunctione cum Sole, sed ultra ipsum Solem. In hoc secundo
casu magis distant a Terra quam in prima et idcirco dicuntur in hoc casu alta
recedere post Phoebum; sunt enim altiora respectu Terrae. In eodem casu per
diem sunt supra horizontem cum ipso Sole, et non apparent. In priore autem
subire inter Solem et Terram, cum ab illo semper distent magis quam haec. Sed
quando jacent in directum cum Terra respectu Solis, si jaceant ad eandem partem, sunt respectu Terrae in oppositione cum ipso Sole; si jaceant ad partes
oppositas, sunt in conjunctione cum Sole, sed ultra ipsum Solem. In hoc secundo
casu magis distant a Terra quam in prima et idcirco dicuntur in hoc casu alta
recedere post Phoebum; sunt enim altiora respectu Terrae. In eodem casu per
diem sunt supra horizontem cum ipso Sole, et non apparent. In priore autem casu
oppositionis supra horizontem sunt per noctem
distent magis quam haec. Sed
quando jacent in directum cum Terra respectu Solis, si jaceant ad eandem partem, sunt respectu Terrae in oppositione cum ipso Sole; si jaceant ad partes
oppositas, sunt in conjunctione cum Sole, sed ultra ipsum Solem. In hoc secundo
casu magis distant a Terra quam in prima et idcirco dicuntur in hoc casu alta
recedere post Phoebum; sunt enim altiora respectu Terrae. In eodem casu per
diem sunt supra horizontem cum ipso Sole, et non apparent. In priore autem casu
oppositionis supra horizontem sunt per noctem et fulgore suo clarant nonnihil
noctem ipsam.
quando jacent in directum cum Terra respectu Solis, si jaceant ad eandem partem, sunt respectu Terrae in oppositione cum ipso Sole; si jaceant ad partes
oppositas, sunt in conjunctione cum Sole, sed ultra ipsum Solem. In hoc secundo
casu magis distant a Terra quam in prima et idcirco dicuntur in hoc casu alta
recedere post Phoebum; sunt enim altiora respectu Terrae. In eodem casu per
diem sunt supra horizontem cum ipso Sole, et non apparent. In priore autem casu
oppositionis supra horizontem sunt per noctem et fulgore suo clarant nonnihil
noctem ipsam. Certe Venus et Jupiter
partem, sunt respectu Terrae in oppositione cum ipso Sole; si jaceant ad partes
oppositas, sunt in conjunctione cum Sole, sed ultra ipsum Solem. In hoc secundo
casu magis distant a Terra quam in prima et idcirco dicuntur in hoc casu alta
recedere post Phoebum; sunt enim altiora respectu Terrae. In eodem casu per
diem sunt supra horizontem cum ipso Sole, et non apparent. In priore autem casu
oppositionis supra horizontem sunt per noctem et fulgore suo clarant nonnihil
noctem ipsam. Certe Venus et Jupiter aliquando ita emicant, ut et umbram projiciant, quae sensu percipi possit.
oppositas, sunt in conjunctione cum Sole, sed ultra ipsum Solem. In hoc secundo
casu magis distant a Terra quam in prima et idcirco dicuntur in hoc casu alta
recedere post Phoebum; sunt enim altiora respectu Terrae. In eodem casu per
diem sunt supra horizontem cum ipso Sole, et non apparent. In priore autem casu
oppositionis supra horizontem sunt per noctem et fulgore suo clarant nonnihil
noctem ipsam. Certe Venus et Jupiter aliquando ita emicant, ut et umbram projiciant, quae sensu percipi possit.
etiam circa Solem gyrant, sed dum planetarum orbitae per angustum coeli
spatium moventur, quod zodiaci fascia occupat, ipsi habent directiones motuum
varias ita, ut aliae orbitae sint etiam aliis perpendiculares, immo et oppositae motuum directiones habeantur. Ac dum planetae gyrant in orbibus fere circularibus, illi
moventur in ellipsibus admodum oblongis ita, ut in maxima a Sole distantia, quod
aphelium dicitur, plurimis vicibus magis distent quam in minima, quae appellatur
perihelium, et in illo quidem casu debeant refrigescere plurimum, in hoc incalescere
et fere
planetarum orbitae per angustum coeli
spatium moventur, quod zodiaci fascia occupat, ipsi habent directiones motuum
varias ita, ut aliae orbitae sint etiam aliis perpendiculares, immo et oppositae motuum directiones habeantur. Ac dum planetae gyrant in orbibus fere circularibus, illi
moventur in ellipsibus admodum oblongis ita, ut in maxima a Sole distantia, quod
aphelium dicitur, plurimis vicibus magis distent quam in minima, quae appellatur
perihelium, et in illo quidem casu debeant refrigescere plurimum, in hoc incalescere
et fere inflammari. Quo calore excitati vapores, dum in
spatium moventur, quod zodiaci fascia occupat, ipsi habent directiones motuum
varias ita, ut aliae orbitae sint etiam aliis perpendiculares, immo et oppositae motuum directiones habeantur. Ac dum planetae gyrant in orbibus fere circularibus, illi
moventur in ellipsibus admodum oblongis ita, ut in maxima a Sole distantia, quod
aphelium dicitur, plurimis vicibus magis distent quam in minima, quae appellatur
perihelium, et in illo quidem casu debeant refrigescere plurimum, in hoc incalescere
et fere inflammari. Quo calore excitati vapores, dum in atmosphaera Solis ascendunt ad partes
ita, ut aliae orbitae sint etiam aliis perpendiculares, immo et oppositae motuum directiones habeantur. Ac dum planetae gyrant in orbibus fere circularibus, illi
moventur in ellipsibus admodum oblongis ita, ut in maxima a Sole distantia, quod
aphelium dicitur, plurimis vicibus magis distent quam in minima, quae appellatur
perihelium, et in illo quidem casu debeant refrigescere plurimum, in hoc incalescere
et fere inflammari. Quo calore excitati vapores, dum in atmosphaera Solis ascendunt ad partes Solis oppositas, caudam generant Soli ipsi semper aversam, quam
ego cum unicam esse putem
immo et oppositae motuum directiones habeantur. Ac dum planetae gyrant in orbibus fere circularibus, illi
moventur in ellipsibus admodum oblongis ita, ut in maxima a Sole distantia, quod
aphelium dicitur, plurimis vicibus magis distent quam in minima, quae appellatur
perihelium, et in illo quidem casu debeant refrigescere plurimum, in hoc incalescere
et fere inflammari. Quo calore excitati vapores, dum in atmosphaera Solis ascendunt ad partes Solis oppositas, caudam generant Soli ipsi semper aversam, quam
ego cum unicam esse putem causam caudae cometicae, saepe ipsas caudas
Ac dum planetae gyrant in orbibus fere circularibus, illi
moventur in ellipsibus admodum oblongis ita, ut in maxima a Sole distantia, quod
aphelium dicitur, plurimis vicibus magis distent quam in minima, quae appellatur
perihelium, et in illo quidem casu debeant refrigescere plurimum, in hoc incalescere
et fere inflammari. Quo calore excitati vapores, dum in atmosphaera Solis ascendunt ad partes Solis oppositas, caudam generant Soli ipsi semper aversam, quam
ego cum unicam esse putem causam caudae cometicae, saepe ipsas caudas fumantes appello, vel cum cometas nomino, ad fumum
in ellipsibus admodum oblongis ita, ut in maxima a Sole distantia, quod
aphelium dicitur, plurimis vicibus magis distent quam in minima, quae appellatur
perihelium, et in illo quidem casu debeant refrigescere plurimum, in hoc incalescere
et fere inflammari. Quo calore excitati vapores, dum in atmosphaera Solis ascendunt ad partes Solis oppositas, caudam generant Soli ipsi semper aversam, quam
ego cum unicam esse putem causam caudae cometicae, saepe ipsas caudas fumantes appello, vel cum cometas nomino, ad fumum alludo.
tantillo major,
aliquando minor, utriusque nimirum media diameter apparens parum superat dimidium gradum circuli coelestis.
Cum vox gradus apud veteres Latinos non valeat idem, quod nunc apud astronomos, ea vox, et omnia alia artis vocabula apud veteres non usitata, in hoc
poemate evitantur. Satis autem hic exprimitur gradus orbis aetherii, nimirum circuli coelestis, cum dicatur quarum ter decies bissenas occupat orbis. Nam si
multiplicentur simul ter decem, sive 30, et bissex, sive 12, fiunt 360, quod nimirum
sunt circuli gradus.
At
discrimine. Nam
Sol ita est magnus, ut ejus diameter sit plusquam triplo major quam distantia
Lunae a Terra. Nam diameter Solis continet diametros terrestres circiter 95, et
distantia media Lunae a Terra 30. Distantia autem Solis a Terra 19644 semidiametrorum terrestrium, uti diximus in adn. 9, continet distantiam Lunae semidiametrorum 60 vicibus 327 circiter. Qui numerus rotunde, ut ajunt, hic exprimitur
per illud Tercentum. (Ce calcul est fondé sur l'opinion qu'on avoit de la distance
du soleil quand ce poeme fut composé. La distance s'étant trouvée beaucoup
plus
quand ce poeme fut composé. La distance s'étant trouvée beaucoup
plus grande, le diametre réel doit être augmenté en conséquence).
14 Vide, si libet, versus appositos in fine hujus libri, qui huc inserti fuerunt, dum in
conventu privato Arcadum Romae hoc libri initium recitaretur coram binis eminentissimis cardinalibus.
15 Lumen, forma et locus,
trouvée beaucoup
plus grande, le diametre réel doit être augmenté en conséquence).
14 Vide, si libet, versus appositos in fine hujus libri, qui huc inserti fuerunt, dum in
conventu privato Arcadum Romae hoc libri initium recitaretur coram binis eminentissimis cardinalibus.
15 Lumen, forma et locus, quem occupant, satis distinguit planetas et
15 Lumen, forma et locus, quem occupant, satis distinguit planetas et cometas, tam
a fixis quam inter se. De his singillatim quaedam adduntur inferius. Cometae
habent quandam pallentem veluti nebulam circa se, quae, si apparet circa ipsos
aequalitate sparsa, dicitur coma. Si in longum protenditur, tendit autem tum semper ad partes Soli oppositas, dicitur barba vel cauda, prout dirigitur ad eam plagam, ad quam motu proprio cometa tendit vel ad oppositam. Hinc cometae criniti, barbati vel caudati. Sunt criniti, ubi longe distant extra Solis atmosphaeram
vel ubi jacent
protenditur, tendit autem tum semper ad partes Soli oppositas, dicitur barba vel cauda, prout dirigitur ad eam plagam, ad quam motu proprio cometa tendit vel ad oppositam. Hinc cometae criniti, barbati vel caudati. Sunt criniti, ubi longe distant extra Solis atmosphaeram
vel ubi jacent ferme in directum cum Sole et Terra. Dum ad Solem descendunt,
sunt caudati; dum ascendunt ab ipso, barbati.
Planetae plerumque non scintillant. Sed tamen, ubi coelum est satis vaporosum, ipsi etiam tremulo quodam lumine subsultant.
est satis vaporosum, ipsi etiam tremulo quodam lumine subsultant.
16 Jupiter habet, uti diximus, satellites quatuor, Saturnus quinque. Ille et fascias
quasdam, ut vittas, ac in iis partes aliquas lucidiores, obscuriores alias videre est;
hic annulum latum, quo cingitur in morem coronae ambientis caput. Quae quidem omnia sine telescopiis discernere nequaquam licet. Ad ea ex veterum mythologia alluditur.
Mars in perigeo est circiter quintuplo
16 Jupiter habet, uti diximus, satellites quatuor, Saturnus quinque. Ille et fascias
quasdam, ut vittas, ac in iis partes aliquas lucidiores, obscuriores alias videre est;
hic annulum latum, quo cingitur in morem coronae ambientis caput. Quae quidem omnia sine telescopiis discernere nequaquam licet. Ad ea ex veterum mythologia alluditur.
Mars in perigeo est circiter quintuplo propior Terrae quam circa apogeum, et
in primo casu ita effulget, ut fere Jovem aequet, sed colore
et fascias
quasdam, ut vittas, ac in iis partes aliquas lucidiores, obscuriores alias videre est;
hic annulum latum, quo cingitur in morem coronae ambientis caput. Quae quidem omnia sine telescopiis discernere nequaquam licet. Ad ea ex veterum mythologia alluditur.
Mars in perigeo est circiter quintuplo propior Terrae quam circa apogeum, et
in primo casu ita effulget, ut fere Jovem aequet, sed colore fere sanguineo; in
secundo vero vix a perquam exiguis stellis discernitur.
alias videre est;
hic annulum latum, quo cingitur in morem coronae ambientis caput. Quae quidem omnia sine telescopiis discernere nequaquam licet. Ad ea ex veterum mythologia alluditur.
Mars in perigeo est circiter quintuplo propior Terrae quam circa apogeum, et
in primo casu ita effulget, ut fere Jovem aequet, sed colore fere sanguineo; in
secundo vero vix a perquam exiguis stellis discernitur.
17 Venus non apparet nisi mane ante Solem,
ambientis caput. Quae quidem omnia sine telescopiis discernere nequaquam licet. Ad ea ex veterum mythologia alluditur.
Mars in perigeo est circiter quintuplo propior Terrae quam circa apogeum, et
in primo casu ita effulget, ut fere Jovem aequet, sed colore fere sanguineo; in
secundo vero vix a perquam exiguis stellis discernitur.
17 Venus non apparet nisi mane ante Solem, et tum appellatur Phosphorus, vel vespere post Solem, quo tempore dicitur
17 Venus non apparet nisi mane ante Solem, et tum appellatur Phosphorus, vel vespere post Solem, quo tempore dicitur Hesperus. Vim luminis habet admodum
diversam ob mutatam distantiam a Terra et positionem: aliquando in maxima sui
luminis vi cernitur puro coelo interdiu. Id accidit, cum haec primo scriberentur,
et ex obscuriore loco Urbis prope Pantheon ac ex ipso templo per illam unicam
fenestram concursu hominum spectata est per plures dies.
obscuriore loco Urbis prope Pantheon ac ex ipso templo per illam unicam
fenestram concursu hominum spectata est per plures dies.
18 Mercurius Soli proximus raro admodum cernitur, in maximis nimirum quibusdam elongationibus a Sole. Tum autem vividissimum habet lumen ob ipsam tantam Solis viciniam.
19 Habetur hic motus communis diurnus, et exprimitur tam
habet lumen ob ipsam tantam Solis viciniam.
19 Habetur hic motus communis diurnus, et exprimitur tam Tychonica sententia
Telluris quiescentis quam Copernicana Telluris motae. In utraque sententia excitari debet in mente eadem idea, cum eodem modo impellantur nostrorum sensuum fibrae, sive quiescat Terra et moveantur astra, sive ea quiescant et haec moveatur, adeoque idem debeat in utroque casu propagari motus ad cerebrum.
viciniam.
19 Habetur hic motus communis diurnus, et exprimitur tam Tychonica sententia
Telluris quiescentis quam Copernicana Telluris motae. In utraque sententia excitari debet in mente eadem idea, cum eodem modo impellantur nostrorum sensuum fibrae, sive quiescat Terra et moveantur astra, sive ea quiescant et haec moveatur, adeoque idem debeat in utroque casu propagari motus ad cerebrum.
et exprimitur tam Tychonica sententia
Telluris quiescentis quam Copernicana Telluris motae. In utraque sententia excitari debet in mente eadem idea, cum eodem modo impellantur nostrorum sensuum fibrae, sive quiescat Terra et moveantur astra, sive ea quiescant et haec moveatur, adeoque idem debeat in utroque casu propagari motus ad cerebrum.
20 A motu diurno pendet ortus et occasus Solis, adeoque alternatio diurna caloris et
frigoris utilissima ad vegetationem, aestus
20 A motu diurno pendet ortus et occasus Solis, adeoque alternatio diurna caloris et
frigoris utilissima ad vegetationem, aestus marinus, quo aquae elevantur vel deprimuntur in eodem loco pro diversa positione, quam is acquirit ad Solem et
Lunam, a quorum actione in Newtoni theoria pendet figura, quam Tellus debet
acquirere ad habendum aequilibrium. Eodem modo circumaguntur circa polos
stellae omnes. Unde fit, ut Ursa, potissimum Minor, et potissimum ea ipsius
20 A motu diurno pendet ortus et occasus Solis, adeoque alternatio diurna caloris et
frigoris utilissima ad vegetationem, aestus marinus, quo aquae elevantur vel deprimuntur in eodem loco pro diversa positione, quam is acquirit ad Solem et
Lunam, a quorum actione in Newtoni theoria pendet figura, quam Tellus debet
acquirere ad habendum aequilibrium. Eodem modo circumaguntur circa polos
stellae omnes. Unde fit, ut Ursa, potissimum Minor, et potissimum ea ipsius stella, quae, cum in ejus cauda sita sit, appellatur Cynosura, polo proxima, et idcirco
minimo
pro diversa positione, quam is acquirit ad Solem et
Lunam, a quorum actione in Newtoni theoria pendet figura, quam Tellus debet
acquirere ad habendum aequilibrium. Eodem modo circumaguntur circa polos
stellae omnes. Unde fit, ut Ursa, potissimum Minor, et potissimum ea ipsius stella, quae, cum in ejus cauda sita sit, appellatur Cynosura, polo proxima, et idcirco
minimo motu acta, et nunquam occidentis sit aptissima ad designandos cardines
horizontis; aliae autem stellae paullo remotiores ab ipso polo aptae sint ad designandas horas per noctem, quas nimirum rustici et pastores norunt ex
21 Omnes stellae, etiam fixae, habent alium motum itidem communem. Sed is alios
habet polos, nimirum polos eclipticae, adeoque ejus directio est obliqua respectu
directionis motus prioris: fit non in occidentem, sed in orientem, et est lentissimus, cum exigat circiter 25 annorum millia ad unicum gyrum absolvendum.
22 His motibus nulla fit mutatio in positione mutua stellarum,
21 Omnes stellae, etiam fixae, habent alium motum itidem communem. Sed is alios
habet polos, nimirum polos eclipticae, adeoque ejus directio est obliqua respectu
directionis motus prioris: fit non in occidentem, sed in orientem, et est lentissimus, cum exigat circiter 25 annorum millia ad unicum gyrum absolvendum.
22 His motibus nulla fit mutatio in positione mutua stellarum, si spectentur a
motus prioris: fit non in occidentem, sed in orientem, et est lentissimus, cum exigat circiter 25 annorum millia ad unicum gyrum absolvendum.
22 His motibus nulla fit mutatio in positione mutua stellarum, si spectentur a loco
quopiam proximo centro Terrae. Spectanti e superficie ipsius occurrit mutatio
quaedam positionis, ob illam, quae ab astronomis dicitur parallaxis, quae astra
deprimit. Ea oritur ab obliquitate radii visualis, qui inclinatur ad rectam transeuntem
per astrum; adeoque id efficit, ut ipsum astrum non
referatur ad illud coeli punctum, ad quod referretur, si spectaretur e centro Terrae. Est autem idcirco parallaxis eo major, quo astrum est remotius a zenith et
horizonti propius. Est itidem eo major, quo astrum est propius Terrae, ac idcirco
in stellis fixis prorsus insensibilis; in planetis omnibus perquam exigua praeter
Lunam, in qua aliquando superat unum gradum. Dicitur autem hic despectare
astrum is, qui id intuetur, ut exprimatur illud, radium, per quem is ipsum videt,
esse quodam modo altiorem recta, tendente a centro Terrae
astrum non
referatur ad illud coeli punctum, ad quod referretur, si spectaretur e centro Terrae. Est autem idcirco parallaxis eo major, quo astrum est remotius a zenith et
horizonti propius. Est itidem eo major, quo astrum est propius Terrae, ac idcirco
in stellis fixis prorsus insensibilis; in planetis omnibus perquam exigua praeter
Lunam, in qua aliquando superat unum gradum. Dicitur autem hic despectare
astrum is, qui id intuetur, ut exprimatur illud, radium, per quem is ipsum videt,
esse quodam modo altiorem recta, tendente a centro Terrae ad ipsum astrum.
Quam ob causam id per
quod referretur, si spectaretur e centro Terrae. Est autem idcirco parallaxis eo major, quo astrum est remotius a zenith et
horizonti propius. Est itidem eo major, quo astrum est propius Terrae, ac idcirco
in stellis fixis prorsus insensibilis; in planetis omnibus perquam exigua praeter
Lunam, in qua aliquando superat unum gradum. Dicitur autem hic despectare
astrum is, qui id intuetur, ut exprimatur illud, radium, per quem is ipsum videt,
esse quodam modo altiorem recta, tendente a centro Terrae ad ipsum astrum.
Quam ob causam id per hanc parallaxim deprimitur.
23 Motus proprii planetarum perturbantes positionem mutuam.
24 Aequator, quem ecliptica ipsi obliqua secat in duobus punctis. Secundus ille motus stellarum, de quo adn. 21, est parallelus ipsi eclipticae ac per eam fit motus
proprius Solis annuus. Concipitur ab astronomis initium ejus motus in altera a
binis intersectionibus eclipticae cum aequatore, nimirum in ea, in qua zodiacus
pergendo in
24 Aequator, quem ecliptica ipsi obliqua secat in duobus punctis. Secundus ille motus stellarum, de quo adn. 21, est parallelus ipsi eclipticae ac per eam fit motus
proprius Solis annuus. Concipitur ab astronomis initium ejus motus in altera a
binis intersectionibus eclipticae cum aequatore, nimirum in ea, in qua zodiacus
pergendo in orientem transit ab hemisphaerio australi ad boreale. Et ad eam intersectionem Sol devenit in aequinoctio verno, quae idcirco etiam appellatur sectio verna. Ab hac eadem sectione verna
quem ecliptica ipsi obliqua secat in duobus punctis. Secundus ille motus stellarum, de quo adn. 21, est parallelus ipsi eclipticae ac per eam fit motus
proprius Solis annuus. Concipitur ab astronomis initium ejus motus in altera a
binis intersectionibus eclipticae cum aequatore, nimirum in ea, in qua zodiacus
pergendo in orientem transit ab hemisphaerio australi ad boreale. Et ad eam intersectionem Sol devenit in aequinoctio verno, quae idcirco etiam appellatur sectio verna. Ab hac eadem sectione verna astronomi incipiunt numerare et ascensionem rectam et longitudinem, per quas,
quem ecliptica ipsi obliqua secat in duobus punctis. Secundus ille motus stellarum, de quo adn. 21, est parallelus ipsi eclipticae ac per eam fit motus
proprius Solis annuus. Concipitur ab astronomis initium ejus motus in altera a
binis intersectionibus eclipticae cum aequatore, nimirum in ea, in qua zodiacus
pergendo in orientem transit ab hemisphaerio australi ad boreale. Et ad eam intersectionem Sol devenit in aequinoctio verno, quae idcirco etiam appellatur sectio verna. Ab hac eadem sectione verna astronomi incipiunt numerare et ascensionem rectam et longitudinem, per quas,
secat in duobus punctis. Secundus ille motus stellarum, de quo adn. 21, est parallelus ipsi eclipticae ac per eam fit motus
proprius Solis annuus. Concipitur ab astronomis initium ejus motus in altera a
binis intersectionibus eclipticae cum aequatore, nimirum in ea, in qua zodiacus
pergendo in orientem transit ab hemisphaerio australi ad boreale. Et ad eam intersectionem Sol devenit in aequinoctio verno, quae idcirco etiam appellatur sectio verna. Ab hac eadem sectione verna astronomi incipiunt numerare et ascensionem rectam et longitudinem, per quas, conjunctas cum declinatione et
eclipticae ac per eam fit motus
proprius Solis annuus. Concipitur ab astronomis initium ejus motus in altera a
binis intersectionibus eclipticae cum aequatore, nimirum in ea, in qua zodiacus
pergendo in orientem transit ab hemisphaerio australi ad boreale. Et ad eam intersectionem Sol devenit in aequinoctio verno, quae idcirco etiam appellatur sectio verna. Ab hac eadem sectione verna astronomi incipiunt numerare et ascensionem rectam et longitudinem, per quas, conjunctas cum declinatione et latitudine, syderum loca designant.
rectam et longitudinem, per quas, conjunctas cum declinatione et latitudine, syderum loca designant.
25 Omnia signa zodiaci illo motu, de quo egimus adn. 21, processerunt in ortum bis
mille circiter annis per unum signum ita, ut nunc stellae Arietis sint, ubi olim erant
stellae Tauri, et stellae Piscium successerunt in earum locum. Hinc astronomi
distinguunt zodiacum, quem vocant apparentem, ab alio, quem vocant rationalem. Signa zodiaci apparentis sunt partes
25 Omnia signa zodiaci illo motu, de quo egimus adn. 21, processerunt in ortum bis
mille circiter annis per unum signum ita, ut nunc stellae Arietis sint, ubi olim erant
stellae Tauri, et stellae Piscium successerunt in earum locum. Hinc astronomi
distinguunt zodiacum, quem vocant apparentem, ab alio, quem vocant rationalem. Signa zodiaci apparentis sunt partes fasciae coelestis continentes quaedam
stellarum fixarum aggregata, contenta quibusdam signis, quas in coelo concipimus ad designandas facilius certis
stellae Tauri, et stellae Piscium successerunt in earum locum. Hinc astronomi
distinguunt zodiacum, quem vocant apparentem, ab alio, quem vocant rationalem. Signa zodiaci apparentis sunt partes fasciae coelestis continentes quaedam
stellarum fixarum aggregata, contenta quibusdam signis, quas in coelo concipimus ad designandas facilius certis nominibus ipsas stellas fixas. Signa vero zodiaci rationalis sunt illa loca, quae occupabantur ab iis fixis tum, cum ejusmodi
nomina sunt imposita, incipiendo a sectione verna aequatoris cum ecliptica. Quae
ipsa sectio verna cum respectu fixarum
facilius certis nominibus ipsas stellas fixas. Signa vero zodiaci rationalis sunt illa loca, quae occupabantur ab iis fixis tum, cum ejusmodi
nomina sunt imposita, incipiendo a sectione verna aequatoris cum ecliptica. Quae
ipsa sectio verna cum respectu fixarum singulis annis regrediatur in occidentem,
aequinoctia annorum sequentium fiunt ante, quam Sol redeat ad eas fixas, cum
quibus fuerat annis praecedentibus in ipso aequinoctio. Unde factum est etiam, ut
ille fixarum motus dictus sit praecessio aequinoctiorum. Porro zodiacus prior
dicitur apparens, quia oculis ipsis
tum, cum ejusmodi
nomina sunt imposita, incipiendo a sectione verna aequatoris cum ecliptica. Quae
ipsa sectio verna cum respectu fixarum singulis annis regrediatur in occidentem,
aequinoctia annorum sequentium fiunt ante, quam Sol redeat ad eas fixas, cum
quibus fuerat annis praecedentibus in ipso aequinoctio. Unde factum est etiam, ut
ille fixarum motus dictus sit praecessio aequinoctiorum. Porro zodiacus prior
dicitur apparens, quia oculis ipsis apparent stellae, quibus is constat. Hic autem
posterior rationalis, quia eum cum ratione concipimus.
Jam vero
ipsis apparent stellae, quibus is constat. Hic autem
posterior rationalis, quia eum cum ratione concipimus.
Jam vero initium calculorum suorum astronomi solent accipere ab initio hujus
rationalis zodiaci, et loca planetarum designant per ipsum rationalem zodiacum.
Adeoque in ipso momento aequinoctii verni, a quo annus, apud poetas potissimum, ducit exordium, Sol dicitur esse in principio Arietis.
26 Sol peragit motum suum per eclipticam, quae est in
Jam vero initium calculorum suorum astronomi solent accipere ab initio hujus
rationalis zodiaci, et loca planetarum designant per ipsum rationalem zodiacum.
Adeoque in ipso momento aequinoctii verni, a quo annus, apud poetas potissimum, ducit exordium, Sol dicitur esse in principio Arietis.
26 Sol peragit motum suum per eclipticam, quae est in medio zodiaco, a qua illum
censuerant veteres nunquam egredi. Egreditur autem nonnihil ex theoria
in ipso momento aequinoctii verni, a quo annus, apud poetas potissimum, ducit exordium, Sol dicitur esse in principio Arietis.
26 Sol peragit motum suum per eclipticam, quae est in medio zodiaco, a qua illum
censuerant veteres nunquam egredi. Egreditur autem nonnihil ex theoria gravitatis generalis, quae multas in motus planetarum aberrationes inducit. Sed id quidem ita est exiguum, ut haberi possit pro nullo. Reliqui planetae liberius evagantur
hac, illac, sed nunquam
26 Sol peragit motum suum per eclipticam, quae est in medio zodiaco, a qua illum
censuerant veteres nunquam egredi. Egreditur autem nonnihil ex theoria gravitatis generalis, quae multas in motus planetarum aberrationes inducit. Sed id quidem ita est exiguum, ut haberi possit pro nullo. Reliqui planetae liberius evagantur
hac, illac, sed nunquam exeunt ex illa fascia, quae dicitur zodiacus et quae est
adhuc satis arcta. Ejus latitudinem alii ex astronomis aliam posuerunt. Illam
quidem ita est exiguum, ut haberi possit pro nullo. Reliqui planetae liberius evagantur
hac, illac, sed nunquam exeunt ex illa fascia, quae dicitur zodiacus et quae est
adhuc satis arcta. Ejus latitudinem alii ex astronomis aliam posuerunt. Illam determinat haec ipsa maxima evagatio planetarum in latitudinem: ea maxima est in
Venere perigea, in qua adhuc est proxime graduum 9. Unde amplitudo zodiaci
terminantis evagationem ipsam est proxime graduum 18, quod spatium respectu
totius semicirculi graduum 180 interjecti inter polos iure potest hic dici arctum,
cum sit ejus decima
possit pro nullo. Reliqui planetae liberius evagantur
hac, illac, sed nunquam exeunt ex illa fascia, quae dicitur zodiacus et quae est
adhuc satis arcta. Ejus latitudinem alii ex astronomis aliam posuerunt. Illam determinat haec ipsa maxima evagatio planetarum in latitudinem: ea maxima est in
Venere perigea, in qua adhuc est proxime graduum 9. Unde amplitudo zodiaci
terminantis evagationem ipsam est proxime graduum 18, quod spatium respectu
totius semicirculi graduum 180 interjecti inter polos iure potest hic dici arctum,
cum sit ejus decima pars.
Reliqui planetae liberius evagantur
hac, illac, sed nunquam exeunt ex illa fascia, quae dicitur zodiacus et quae est
adhuc satis arcta. Ejus latitudinem alii ex astronomis aliam posuerunt. Illam determinat haec ipsa maxima evagatio planetarum in latitudinem: ea maxima est in
Venere perigea, in qua adhuc est proxime graduum 9. Unde amplitudo zodiaci
terminantis evagationem ipsam est proxime graduum 18, quod spatium respectu
totius semicirculi graduum 180 interjecti inter polos iure potest hic dici arctum,
cum sit ejus decima pars.
Nominantur hic autem cursus
nimirum progressiones et retrogradationes planetarum e Terra visorum.
27 Planetarum motus visi e Sole sunt admodum regulares, qui e Terra spectantibus
apparent perturbatissimi. In primis illorum motus e Sole visi fiunt semper in orientem, et fiunt non in circulo, sed in ea ovali linea, quam geometrae ellipsim vocant,
et quae est una e tribus sectionibus conicis, quae nimirum provenit, ubi conus vel
etiam cylindrus oblique secatur. Si columna vel aeque crassa vel
e Terra visorum.
27 Planetarum motus visi e Sole sunt admodum regulares, qui e Terra spectantibus
apparent perturbatissimi. In primis illorum motus e Sole visi fiunt semper in orientem, et fiunt non in circulo, sed in ea ovali linea, quam geometrae ellipsim vocant,
et quae est una e tribus sectionibus conicis, quae nimirum provenit, ubi conus vel
etiam cylindrus oblique secatur. Si columna vel aeque crassa vel aequaliter attenuata secetur oblique, provenit haec
27 Planetarum motus visi e Sole sunt admodum regulares, qui e Terra spectantibus
apparent perturbatissimi. In primis illorum motus e Sole visi fiunt semper in orientem, et fiunt non in circulo, sed in ea ovali linea, quam geometrae ellipsim vocant,
et quae est una e tribus sectionibus conicis, quae nimirum provenit, ubi conus vel
etiam cylindrus oblique secatur. Si columna vel aeque crassa vel aequaliter attenuata secetur oblique, provenit haec figura; et si obliquitas sit
27 Planetarum motus visi e Sole sunt admodum regulares, qui e Terra spectantibus
apparent perturbatissimi. In primis illorum motus e Sole visi fiunt semper in orientem, et fiunt non in circulo, sed in ea ovali linea, quam geometrae ellipsim vocant,
et quae est una e tribus sectionibus conicis, quae nimirum provenit, ubi conus vel
etiam cylindrus oblique secatur. Si columna vel aeque crassa vel aequaliter attenuata secetur oblique, provenit haec figura; et si obliquitas sit exigua, obvenit
secatur. Si columna vel aeque crassa vel aequaliter attenuata secetur oblique, provenit haec figura; et si obliquitas sit exigua, obvenit
etiam exigua productio secundum alterum axem et contractio secundum alterum.
Ac hujusmodi sunt orbitae planetarum circa Solem, qui positus est non quidem in
centro, sed in altero ex iis binis punctis singularum orbitarum, quae puncta dicuntur foci, et quae in ellipsibus admodum parum compressis parum distant a
centro. Et haec est prima e tribus celeberrimis legibus motuum planetarum a
Keplero deprehensis. Porro ita exigua est haec orbitarum
columna vel aeque crassa vel aequaliter attenuata secetur oblique, provenit haec figura; et si obliquitas sit exigua, obvenit
etiam exigua productio secundum alterum axem et contractio secundum alterum.
Ac hujusmodi sunt orbitae planetarum circa Solem, qui positus est non quidem in
centro, sed in altero ex iis binis punctis singularum orbitarum, quae puncta dicuntur foci, et quae in ellipsibus admodum parum compressis parum distant a
centro. Et haec est prima e tribus celeberrimis legibus motuum planetarum a
Keplero deprehensis. Porro ita exigua est haec orbitarum compressio, ut axis
et si obliquitas sit exigua, obvenit
etiam exigua productio secundum alterum axem et contractio secundum alterum.
Ac hujusmodi sunt orbitae planetarum circa Solem, qui positus est non quidem in
centro, sed in altero ex iis binis punctis singularum orbitarum, quae puncta dicuntur foci, et quae in ellipsibus admodum parum compressis parum distant a
centro. Et haec est prima e tribus celeberrimis legibus motuum planetarum a
Keplero deprehensis. Porro ita exigua est haec orbitarum compressio, ut axis
major in Mercurio, in quo ea est maxima, minorem vix superet quinquagesima sui
parte,
ex iis binis punctis singularum orbitarum, quae puncta dicuntur foci, et quae in ellipsibus admodum parum compressis parum distant a
centro. Et haec est prima e tribus celeberrimis legibus motuum planetarum a
Keplero deprehensis. Porro ita exigua est haec orbitarum compressio, ut axis
major in Mercurio, in quo ea est maxima, minorem vix superet quinquagesima sui
parte, in Marte quatuor millesimis, in reliquis autem multo minus.
28 Planetae in minore distantia a Sole
punctis singularum orbitarum, quae puncta dicuntur foci, et quae in ellipsibus admodum parum compressis parum distant a
centro. Et haec est prima e tribus celeberrimis legibus motuum planetarum a
Keplero deprehensis. Porro ita exigua est haec orbitarum compressio, ut axis
major in Mercurio, in quo ea est maxima, minorem vix superet quinquagesima sui
parte, in Marte quatuor millesimis, in reliquis autem multo minus.
28 Planetae in minore distantia a Sole celerius
in ellipsibus admodum parum compressis parum distant a
centro. Et haec est prima e tribus celeberrimis legibus motuum planetarum a
Keplero deprehensis. Porro ita exigua est haec orbitarum compressio, ut axis
major in Mercurio, in quo ea est maxima, minorem vix superet quinquagesima sui
parte, in Marte quatuor millesimis, in reliquis autem multo minus.
28 Planetae in minore distantia a Sole celerius moventur quam in majore, et motus
ipse ob majorem viciniam apparet adhuc
compressis parum distant a
centro. Et haec est prima e tribus celeberrimis legibus motuum planetarum a
Keplero deprehensis. Porro ita exigua est haec orbitarum compressio, ut axis
major in Mercurio, in quo ea est maxima, minorem vix superet quinquagesima sui
parte, in Marte quatuor millesimis, in reliquis autem multo minus.
28 Planetae in minore distantia a Sole celerius moventur quam in majore, et motus
ipse ob majorem viciniam apparet adhuc major spectanti e Sole.
compressio, ut axis
major in Mercurio, in quo ea est maxima, minorem vix superet quinquagesima sui
parte, in Marte quatuor millesimis, in reliquis autem multo minus.
28 Planetae in minore distantia a Sole celerius moventur quam in majore, et motus
ipse ob majorem viciniam apparet adhuc major spectanti e Sole. Mutatur nimirum
haec apparens velocitas in illa, quam geometrae vocant rationem reciprocam duplicatam distantiae. Quod facile deducitur ex secunda lege Kepleri,
est maxima, minorem vix superet quinquagesima sui
parte, in Marte quatuor millesimis, in reliquis autem multo minus.
28 Planetae in minore distantia a Sole celerius moventur quam in majore, et motus
ipse ob majorem viciniam apparet adhuc major spectanti e Sole. Mutatur nimirum
haec apparens velocitas in illa, quam geometrae vocant rationem reciprocam duplicatam distantiae. Quod facile deducitur ex secunda lege Kepleri, quae dicitur
arearum aequalium, per quam area
28 Planetae in minore distantia a Sole celerius moventur quam in majore, et motus
ipse ob majorem viciniam apparet adhuc major spectanti e Sole. Mutatur nimirum
haec apparens velocitas in illa, quam geometrae vocant rationem reciprocam duplicatam distantiae. Quod facile deducitur ex secunda lege Kepleri, quae dicitur
arearum aequalium, per quam area trilinei clausi arcu, quem planeta describit dato
tempore, et binis rectis ad Solem ductis, est ejusdem semper magnitudinis. Unde
duplicatam distantiae. Quod facile deducitur ex secunda lege Kepleri, quae dicitur
arearum aequalium, per quam area trilinei clausi arcu, quem planeta describit dato
tempore, et binis rectis ad Solem ductis, est ejusdem semper magnitudinis. Unde
fit, ut, si tempuscula assumantur exigua, anguli in ipso Sole, qui apparentem
celeritatem metiuntur, sint eo majores, quo minor est longitudo areolae ducta in
se ipsam, sive quo quadratum distantiae est minus. Quae quidem jam et geometris
et astronomis sunt notissima. Verum ob hunc ipsum nexum celeritatum apparentium cum distantiis,
quam area trilinei clausi arcu, quem planeta describit dato
tempore, et binis rectis ad Solem ductis, est ejusdem semper magnitudinis. Unde
fit, ut, si tempuscula assumantur exigua, anguli in ipso Sole, qui apparentem
celeritatem metiuntur, sint eo majores, quo minor est longitudo areolae ducta in
se ipsam, sive quo quadratum distantiae est minus. Quae quidem jam et geometris
et astronomis sunt notissima. Verum ob hunc ipsum nexum celeritatum apparentium cum distantiis, distantiarum discrimine existente exiguo, etiam velocitatum
discrimen exiguum est.
se distantiae mediae planetarum a Sole cum temporibus periodicis, quibus nimirum ipsi integras periodos
absolvunt. Planetae, qui longius distant, longiore tempore conversionem perficiunt, atque id tali lege, ut etiam celeritates motuum tam reales, quam apparentes,
intuenti e Sole majores sint in planetis propioribus. Ea Kepleri lex sic exprimitur:
quadrata temporum sunt ut cubi distantiarum. Quae autem inde celeritatibus theoremata deducuntur, geometrarum idiomate sic exprimuntur: celeritas realis est
in ratione reciproca subduplicata, et apparens in ratione reciproca sesquiplicata
etiam celeritates motuum tam reales, quam apparentes,
intuenti e Sole majores sint in planetis propioribus. Ea Kepleri lex sic exprimitur:
quadrata temporum sunt ut cubi distantiarum. Quae autem inde celeritatibus theoremata deducuntur, geometrarum idiomate sic exprimuntur: celeritas realis est
in ratione reciproca subduplicata, et apparens in ratione reciproca sesquiplicata
distantiae.
Hae leges cum superioribus binis Kepleri legibus et earum consectariis ad praesens argumentum minus pertinent et admodum difficulter possunt exprimi nitido
Latino versu, potissimum
intuenti e Sole majores sint in planetis propioribus. Ea Kepleri lex sic exprimitur:
quadrata temporum sunt ut cubi distantiarum. Quae autem inde celeritatibus theoremata deducuntur, geometrarum idiomate sic exprimuntur: celeritas realis est
in ratione reciproca subduplicata, et apparens in ratione reciproca sesquiplicata
distantiae.
Hae leges cum superioribus binis Kepleri legibus et earum consectariis ad praesens argumentum minus pertinent et admodum difficulter possunt exprimi nitido
Latino versu, potissimum hoc stylo amoeniore aliquanto ac minus rigido,
Hae leges cum superioribus binis Kepleri legibus et earum consectariis ad praesens argumentum minus pertinent et admodum difficulter possunt exprimi nitido
Latino versu, potissimum hoc stylo amoeniore aliquanto ac minus rigido, quem
adhibere curavi; et maxime lex tertia, in qua explicandum esset, quid sit quadratum, quid cubus.
Id quidem praestitit elegantissime Benedictus Stayus, celeberrimus vir, in recentiori sua Philosophia, cujus secundum volumen cum meis adnotationibus et
supplementis prodit Romae nunc, dum ego haec Londini scribo. Is
possunt exprimi nitido
Latino versu, potissimum hoc stylo amoeniore aliquanto ac minus rigido, quem
adhibere curavi; et maxime lex tertia, in qua explicandum esset, quid sit quadratum, quid cubus.
Id quidem praestitit elegantissime Benedictus Stayus, celeberrimus vir, in recentiori sua Philosophia, cujus secundum volumen cum meis adnotationibus et
supplementis prodit Romae nunc, dum ego haec Londini scribo. Is autem vir
plane summus, qui tantam sibi suis poematis comparavit laudem per universam
Europam, in omni alio et sacrae et profanae eruditionis ac
elegantissime Benedictus Stayus, celeberrimus vir, in recentiori sua Philosophia, cujus secundum volumen cum meis adnotationibus et
supplementis prodit Romae nunc, dum ego haec Londini scribo. Is autem vir
plane summus, qui tantam sibi suis poematis comparavit laudem per universam
Europam, in omni alio et sacrae et profanae eruditionis ac solidae doctrinae genere ita excellit, ut in admirationem rapiat animos eorum omnium, quibuscum
vivit, quos simul et probitate summa et suavitate morum devincit sibi. In quo
quidem me nec amicitiae, quae mihi cum eo intercedit maxima, nec communi
secundum volumen cum meis adnotationibus et
supplementis prodit Romae nunc, dum ego haec Londini scribo. Is autem vir
plane summus, qui tantam sibi suis poematis comparavit laudem per universam
Europam, in omni alio et sacrae et profanae eruditionis ac solidae doctrinae genere ita excellit, ut in admirationem rapiat animos eorum omnium, quibuscum
vivit, quos simul et probitate summa et suavitate morum devincit sibi. In quo
quidem me nec amicitiae, quae mihi cum eo intercedit maxima, nec communi
patriae et communibus, quos habemus, consanguineis plus aequo tribuere novit
sane Roma in
summus, qui tantam sibi suis poematis comparavit laudem per universam
Europam, in omni alio et sacrae et profanae eruditionis ac solidae doctrinae genere ita excellit, ut in admirationem rapiat animos eorum omnium, quibuscum
vivit, quos simul et probitate summa et suavitate morum devincit sibi. In quo
quidem me nec amicitiae, quae mihi cum eo intercedit maxima, nec communi
patriae et communibus, quos habemus, consanguineis plus aequo tribuere novit
sane Roma in primis et Italia universa.
Ex his Keplerianis legibus deduxit Newtonus gravitatem suam generalem
ut in admirationem rapiat animos eorum omnium, quibuscum
vivit, quos simul et probitate summa et suavitate morum devincit sibi. In quo
quidem me nec amicitiae, quae mihi cum eo intercedit maxima, nec communi
patriae et communibus, quos habemus, consanguineis plus aequo tribuere novit
sane Roma in primis et Italia universa.
Ex his Keplerianis legibus deduxit Newtonus gravitatem suam generalem decrescentem in ratione, quam dicimus reciprocam duplicatam distantiarum. Quam
legem Maupertuisius censuit omnium legum perfectissimam, ad quod hic respexeram. Verum ego
quidem me nec amicitiae, quae mihi cum eo intercedit maxima, nec communi
patriae et communibus, quos habemus, consanguineis plus aequo tribuere novit
sane Roma in primis et Italia universa.
Ex his Keplerianis legibus deduxit Newtonus gravitatem suam generalem decrescentem in ratione, quam dicimus reciprocam duplicatam distantiarum. Quam
legem Maupertuisius censuit omnium legum perfectissimam, ad quod hic respexeram. Verum ego quidem, posteaquam in mea Philosophiae naturalis theoria, edita
Viennae ante hosce duos annos, in eam Maupertuisii opinionem aliquanto
universa.
Ex his Keplerianis legibus deduxit Newtonus gravitatem suam generalem decrescentem in ratione, quam dicimus reciprocam duplicatam distantiarum. Quam
legem Maupertuisius censuit omnium legum perfectissimam, ad quod hic respexeram. Verum ego quidem, posteaquam in mea Philosophiae naturalis theoria, edita
Viennae ante hosce duos annos, in eam Maupertuisii opinionem aliquanto diligentius
inquisivi, contrarium opinor, et arbitror legem ipsam non accurate, sed proxime,
nec in minimis, sed in magnis tantummodo planetarum et cometarum distantiis
habere
gravitatem suam generalem decrescentem in ratione, quam dicimus reciprocam duplicatam distantiarum. Quam
legem Maupertuisius censuit omnium legum perfectissimam, ad quod hic respexeram. Verum ego quidem, posteaquam in mea Philosophiae naturalis theoria, edita
Viennae ante hosce duos annos, in eam Maupertuisii opinionem aliquanto diligentius
inquisivi, contrarium opinor, et arbitror legem ipsam non accurate, sed proxime,
nec in minimis, sed in magnis tantummodo planetarum et cometarum distantiis
habere locum. Adhuc tamen tota universa systematis planetarii moles ita est sane
omnium legum perfectissimam, ad quod hic respexeram. Verum ego quidem, posteaquam in mea Philosophiae naturalis theoria, edita
Viennae ante hosce duos annos, in eam Maupertuisii opinionem aliquanto diligentius
inquisivi, contrarium opinor, et arbitror legem ipsam non accurate, sed proxime,
nec in minimis, sed in magnis tantummodo planetarum et cometarum distantiis
habere locum. Adhuc tamen tota universa systematis planetarii moles ita est sane
admirabilis, ut jure omnino dici potuerit rerum qua Conditor ipse gaudet.
ad quod hic respexeram. Verum ego quidem, posteaquam in mea Philosophiae naturalis theoria, edita
Viennae ante hosce duos annos, in eam Maupertuisii opinionem aliquanto diligentius
inquisivi, contrarium opinor, et arbitror legem ipsam non accurate, sed proxime,
nec in minimis, sed in magnis tantummodo planetarum et cometarum distantiis
habere locum. Adhuc tamen tota universa systematis planetarii moles ita est sane
admirabilis, ut jure omnino dici potuerit rerum qua Conditor ipse gaudet.
30 Exprimuntur hic numeris, ut ajunt, rotundis distantiae planetarum a Sole et tempora periodica. Apponam ex elementis astronomicis Caillii et tempora periodica et
distantias medias in iis partibus, quarum distantia media Terrae habet 10000. Quae
quidem partes sunt proxime aequales diametris Terrae, cum adn. 9. habuerimus
distantiam Terrae a Sole semidiametrorum 19644 adeoque diametrorum proxime
decem millium. Sunt autem hujusmodi:
Tempus periodicum
Reliqua tempora laxius exprimuntur, sed ad rem poeticam satis proxime: Veneris menses septem; sunt autem computando menses
alternos, dierum 31 et 30, menses 7 et dies 10, atque idcirco posui orbem prope
complet, ut ostenderem tempus esse paullo longius septem mensibus. Tempus,
quo spectatori in Sole posito videtur Terra integram periodum absolvisse, est, uti
posui, annus integer; is nimirum, quem astronomi periodicum vocant. Is differt
paucis minutis ab illo communi, quo utimur terricolae, quem astronomi appellant
tropicum; qui quidem ad spectatorem in Sole positum non pertinet.
Tempus,
quo spectatori in Sole posito videtur Terra integram periodum absolvisse, est, uti
posui, annus integer; is nimirum, quem astronomi periodicum vocant. Is differt
paucis minutis ab illo communi, quo utimur terricolae, quem astronomi appellant
tropicum; qui quidem ad spectatorem in Sole positum non pertinet. Martis tempus superat annos duos per 44 dies, qui tamen non ita multi sunt respectu annorum duorum. Idcirco dictum est indiget geminis annis. Jupiter insumit annos 11
et plusquam 10 menses, nimirum proxime annos 12. Qui numerus ad veritatem
accedit magis, cum pro
44 dies, qui tamen non ita multi sunt respectu annorum duorum. Idcirco dictum est indiget geminis annis. Jupiter insumit annos 11
et plusquam 10 menses, nimirum proxime annos 12. Qui numerus ad veritatem
accedit magis, cum pro decem annis ponuntur decem hyemes, quae possunt esse
integrae decem in annis decem etiam non integris. Saturnus impendit annos 29 et
menses 5 1/2, qui hic habentur pro annis triginta, cum tricesimi habeatur fere
dimidium.
Distantiae expressae sunt per numeros proximos integrorum millium diametrorum Solis, nimirum 4, 7, 10, 15, 52, 95.
7, 10, 15, 52, 95. Caetera satis patent. Numerus autem 52
pro Jove exprimitur per quater bissenis addit quattuor, nam quater 12 dant 48;
cui numero si addantur 4, habetur 52.
31 In hoc argumentum Terrae in planetario systemate constitutae inter Martem et
Venerem, in conventu celeberrimae Romanae Arcadum Academiae epigramma
Latinum recitavi olim cum versione Italica. Sic autem se habebant:
Epigramma
Aspicis, ut varios amor excitet iraque motus
Partiti humani pectoris
satis patent. Numerus autem 52
pro Jove exprimitur per quater bissenis addit quattuor, nam quater 12 dant 48;
cui numero si addantur 4, habetur 52.
31 In hoc argumentum Terrae in planetario systemate constitutae inter Martem et
Venerem, in conventu celeberrimae Romanae Arcadum Academiae epigramma
Latinum recitavi olim cum versione Italica. Sic autem se habebant:
Epigramma
Aspicis, ut varios amor excitet iraque motus
Partiti humani pectoris imperium?
Hic gemit,
bissenis addit quattuor, nam quater 12 dant 48;
cui numero si addantur 4, habetur 52.
31 In hoc argumentum Terrae in planetario systemate constitutae inter Martem et
Venerem, in conventu celeberrimae Romanae Arcadum Academiae epigramma
Latinum recitavi olim cum versione Italica. Sic autem se habebant:
Epigramma
Aspicis, ut varios amor excitet iraque motus
Partiti humani pectoris imperium?
Hic gemit, ah, durae fraudatus amore puellae,
Ille hostem insequitur
olim cum versione Italica. Sic autem se habebant:
Epigramma
Aspicis, ut varios amor excitet iraque motus
Partiti humani pectoris imperium?
Hic gemit, ah, durae fraudatus amore puellae,
Ille hostem insequitur torvus et arma quatit.
5 Miraris! Cerne auricomum quonam ordine Solem
Disposita in gyrum sydera circumeant.
Mercurius propior Phoebo, Venus axe recedit
Altior, hinc Veneri proxima Terra subit.
Tellurem vasto Mars orbe amplectitur, illum
10 Jupiter, hunc pigri plumbea stella patris.
Quos Venerem Martemque inter Natura locavit,
His, mirum, si Mars imperet atque Venus?
di sdegno il cuore?
32(31) Alluditur hic ad communem veterum mythologiam, partim ad physicam veritatem. Annulus ille Saturni est quaedam velut corona immanis, quam ipse Saturnus in suo motu circumfert. Ipse annulus in Saturnum gravitat juxta Newtonianam theoriam, sed ejusmodi gravitatem minuit gravitas in satellites: quivis
satelles auget gravitatem particularum annuli distantium hinc et inde per quartam partem circuli a suo loco. Sed multo magis gravitatem partium
32(31) Alluditur hic ad communem veterum mythologiam, partim ad physicam veritatem. Annulus ille Saturni est quaedam velut corona immanis, quam ipse Saturnus in suo motu circumfert. Ipse annulus in Saturnum gravitat juxta Newtonianam theoriam, sed ejusmodi gravitatem minuit gravitas in satellites: quivis
satelles auget gravitatem particularum annuli distantium hinc et inde per quartam partem circuli a suo loco. Sed multo magis gravitatem partium jacentium in
eadem recta cum ipso hinc et
32(31) Alluditur hic ad communem veterum mythologiam, partim ad physicam veritatem. Annulus ille Saturni est quaedam velut corona immanis, quam ipse Saturnus in suo motu circumfert. Ipse annulus in Saturnum gravitat juxta Newtonianam theoriam, sed ejusmodi gravitatem minuit gravitas in satellites: quivis
satelles auget gravitatem particularum annuli distantium hinc et inde per quartam partem circuli a suo loco. Sed multo magis gravitatem partium jacentium in
eadem recta cum ipso hinc et inde; et si tota actio consideretur, magis minuitur
quam augetur id pondus.
motu circumfert. Ipse annulus in Saturnum gravitat juxta Newtonianam theoriam, sed ejusmodi gravitatem minuit gravitas in satellites: quivis
satelles auget gravitatem particularum annuli distantium hinc et inde per quartam partem circuli a suo loco. Sed multo magis gravitatem partium jacentium in
eadem recta cum ipso hinc et inde; et si tota actio consideretur, magis minuitur
quam augetur id pondus.
Porro notae sunt poetis irae veteres Saturni regno pulsi a Jove. Saturni autem
annulus plerumque obliquus est respectu Jovis, quem idcirco Saturnus idem
illo
V. (VI.) eosdem ut reconciliaturos invicem considerabimus per mutuam Newtoni attractionem.
33(32) Cometae orbitas habent admodum oblongas ita, ut fere ab ellipsibus degenerent
in parabolas, quae in infinitum abeunt. Sed re vera ellipticae sunt, et cometae
ipsi servant easdem leges cum planetis, quod omnibus jam astronomis persuasum est. Hinc respectu Solis nullas habent stationes aut retrogradationes, ut
nec planetae. Eorum tamen orbitae non habent aliquem certum
ut reconciliaturos invicem considerabimus per mutuam Newtoni attractionem.
33(32) Cometae orbitas habent admodum oblongas ita, ut fere ab ellipsibus degenerent
in parabolas, quae in infinitum abeunt. Sed re vera ellipticae sunt, et cometae
ipsi servant easdem leges cum planetis, quod omnibus jam astronomis persuasum est. Hinc respectu Solis nullas habent stationes aut retrogradationes, ut
nec planetae. Eorum tamen orbitae non habent aliquem certum zodiacum ut
planetae,
ipsi servant easdem leges cum planetis, quod omnibus jam astronomis persuasum est. Hinc respectu Solis nullas habent stationes aut retrogradationes, ut
nec planetae. Eorum tamen orbitae non habent aliquem certum zodiacum ut
planetae, quod falso Cassinus credidit. Inveniuntur enim directae in omnes coeli plagas, ut diximus in adnotatione 12.
34(33) Nobis procul a Sole positis motus planetarum necessario maxime irregulares
sunt. Hic innuuntur illae, quas astronomi
planetis, quod omnibus jam astronomis persuasum est. Hinc respectu Solis nullas habent stationes aut retrogradationes, ut
nec planetae. Eorum tamen orbitae non habent aliquem certum zodiacum ut
planetae, quod falso Cassinus credidit. Inveniuntur enim directae in omnes coeli plagas, ut diximus in adnotatione 12.
34(33) Nobis procul a Sole positis motus planetarum necessario maxime irregulares
sunt. Hic innuuntur illae, quas astronomi dicunt progressiones, stationes et
35(34) Multo magis irregulares nobis apparent cometarum motus. Aliquando videntur
abire per rectas lineas motu aequabili, quando nimirum a Sole magis distant, ubi
eorum orbita exiguam curvaturam habet. Et idcirco multi astronomi crediderant ipsos ferri in recta linea, vel immanibus circulis quorum omnis pars nobis
conspicua assumi potest pro recta. Et ex hac suppositione Cassinus futura
aliquot cometarum loca cum successu praedixerat. Sed eam hypothesim evertit
motus aliis temporibus admodum curvilineus, quod accidit circa perihelia. Et
ea,
non possint ob nimiam diei vel crepusculi lucem. Quanquam
aliquos per diem etiam videre licet, quod accidit cometae anni 1744, quem ego
prope perihelium vidi aliquoties nudo oculo etiam binis horis post Solis ortum;
usque adeo ingenti lumine emicuerat.
Ex opposito, ubi in reditu a Sole apparent barbati, initio quidem maxime et
lucidi et fumosi habent motum curvilineum. Tum videntur ad rectilineum motum magis accedere ac languescere paullatim ob distantiam auctam et a Sole et
a nobis, donec ob luminis tenuitatem videri desinant per ipsam noctem. Quod
quidem
Tum videntur ad rectilineum motum magis accedere ac languescere paullatim ob distantiam auctam et a Sole et
a nobis, donec ob luminis tenuitatem videri desinant per ipsam noctem. Quod
quidem accidit omnibus tribus cometis superioris anni, quorum posteriores duo
Parisiis vidi, primum Romae, in recessu a Sole perpetuo evanescentes magis.
Primus etiam in descensu ad Solem visus est in Saxonia et Parisiis.
Porro et velocitatem sui motus mutant plurimum, atque id multo magis respectu Terrae, respectu cujus aliquando motum ipsum jam accelerant, jam retardant, nec
paullatim ob distantiam auctam et a Sole et
a nobis, donec ob luminis tenuitatem videri desinant per ipsam noctem. Quod
quidem accidit omnibus tribus cometis superioris anni, quorum posteriores duo
Parisiis vidi, primum Romae, in recessu a Sole perpetuo evanescentes magis.
Primus etiam in descensu ad Solem visus est in Saxonia et Parisiis.
Porro et velocitatem sui motus mutant plurimum, atque id multo magis respectu Terrae, respectu cujus aliquando motum ipsum jam accelerant, jam retardant, nec vero id semel, ut respectu Solis, respectu cujus mutant solum
auctam et a Sole et
a nobis, donec ob luminis tenuitatem videri desinant per ipsam noctem. Quod
quidem accidit omnibus tribus cometis superioris anni, quorum posteriores duo
Parisiis vidi, primum Romae, in recessu a Sole perpetuo evanescentes magis.
Primus etiam in descensu ad Solem visus est in Saxonia et Parisiis.
Porro et velocitatem sui motus mutant plurimum, atque id multo magis respectu Terrae, respectu cujus aliquando motum ipsum jam accelerant, jam retardant, nec vero id semel, ut respectu Solis, respectu cujus mutant solum in
ipso perihelio
in descensu ad Solem visus est in Saxonia et Parisiis.
Porro et velocitatem sui motus mutant plurimum, atque id multo magis respectu Terrae, respectu cujus aliquando motum ipsum jam accelerant, jam retardant, nec vero id semel, ut respectu Solis, respectu cujus mutant solum in
ipso perihelio accelerationem in retardationem. Aliquando autem respectu Terrae e directis etiam fiunt retrogradi vel vice versa.
Atque hinc diu habiti sunt pro exhalationibus fortuitis, quod astronomiae
obfuit plurimum, cum idcirco eos veteres astronomi ita neglexerint,
Saxonia et Parisiis.
Porro et velocitatem sui motus mutant plurimum, atque id multo magis respectu Terrae, respectu cujus aliquando motum ipsum jam accelerant, jam retardant, nec vero id semel, ut respectu Solis, respectu cujus mutant solum in
ipso perihelio accelerationem in retardationem. Aliquando autem respectu Terrae e directis etiam fiunt retrogradi vel vice versa.
Atque hinc diu habiti sunt pro exhalationibus fortuitis, quod astronomiae
obfuit plurimum, cum idcirco eos veteres astronomi ita neglexerint, ut nullae
eorum observationes
cum idcirco eos veteres astronomi ita neglexerint, ut nullae
eorum observationes antiquae supersint, quarum ope determinari possint orbitae cum orbitis, quas nunc observamus, comparandae, ut periodica tempora
eruantur inde et reditus tuto praenuncientur. Atque id quidem huc usque non
licet nisi in binis, quorum alterum habuimus superiore anno, (nous avertissons
ici une fois pour toutes que cette traduction est faite sur l'édition du Londres de
1760; ainsi l'année passée signifie ici l'année 1759) alterum juniores astronomi
videbunt post hosce triginta annos. Eorum enim periodi
faite sur l'édition du Londres de
1760; ainsi l'année passée signifie ici l'année 1759) alterum juniores astronomi
videbunt post hosce triginta annos. Eorum enim periodi breviores sunt, prioris
quidem annorum circiter 75, posterioris 130, et idcirco per recentiores observationes inventa est in illo eadem orbita jam quater, in hoc bis.
36(35) De nodis hic agitur, in quibus planetarum orbitae secant eclipticam. Qui quidem
nodi maxime ad eclipses pertinent. Neque enim
1760; ainsi l'année passée signifie ici l'année 1759) alterum juniores astronomi
videbunt post hosce triginta annos. Eorum enim periodi breviores sunt, prioris
quidem annorum circiter 75, posterioris 130, et idcirco per recentiores observationes inventa est in illo eadem orbita jam quater, in hoc bis.
36(35) De nodis hic agitur, in quibus planetarum orbitae secant eclipticam. Qui quidem
nodi maxime ad eclipses pertinent. Neque enim Luna aut ipsa deficit aut defectum
prioris
quidem annorum circiter 75, posterioris 130, et idcirco per recentiores observationes inventa est in illo eadem orbita jam quater, in hoc bis.
36(35) De nodis hic agitur, in quibus planetarum orbitae secant eclipticam. Qui quidem
nodi maxime ad eclipses pertinent. Neque enim Luna aut ipsa deficit aut defectum Solis parit, nisi sit nodo proxima, ut nec Mercurius aut Venus in Sole
apparent, nisi eo tempore, quo ipsi conjunguntur, sint in ipsis nodis aut iis
36(35) De nodis hic agitur, in quibus planetarum orbitae secant eclipticam. Qui quidem
nodi maxime ad eclipses pertinent. Neque enim Luna aut ipsa deficit aut defectum Solis parit, nisi sit nodo proxima, ut nec Mercurius aut Venus in Sole
apparent, nisi eo tempore, quo ipsi conjunguntur, sint in ipsis nodis aut iis proximi.
Cum orbita planetae cujusvis et cujusvis e cometis huc usque observatis sit
obliqua ad eclipticam, oportet ipsa ejus planum secet et veluti perforet in binis
punctis. In quorum
36(35) De nodis hic agitur, in quibus planetarum orbitae secant eclipticam. Qui quidem
nodi maxime ad eclipses pertinent. Neque enim Luna aut ipsa deficit aut defectum Solis parit, nisi sit nodo proxima, ut nec Mercurius aut Venus in Sole
apparent, nisi eo tempore, quo ipsi conjunguntur, sint in ipsis nodis aut iis proximi.
Cum orbita planetae cujusvis et cujusvis e cometis huc usque observatis sit
obliqua ad eclipticam, oportet ipsa ejus planum secet et veluti perforet in binis
punctis. In quorum altero transitur ab hemisphaerio australi ad boreale, in altero
ut nec Mercurius aut Venus in Sole
apparent, nisi eo tempore, quo ipsi conjunguntur, sint in ipsis nodis aut iis proximi.
Cum orbita planetae cujusvis et cujusvis e cometis huc usque observatis sit
obliqua ad eclipticam, oportet ipsa ejus planum secet et veluti perforet in binis
punctis. In quorum altero transitur ab hemisphaerio australi ad boreale, in altero
a boreali ad australe. Ea puncta dicuntur nodi. Et prior quidem dicitur nodus
ascendens, posterior vero descendens. Cum planum cujusvis orbitae, et planetariae et cometicae, transeat per Solem, nodi ipsi
aut Venus in Sole
apparent, nisi eo tempore, quo ipsi conjunguntur, sint in ipsis nodis aut iis proximi.
Cum orbita planetae cujusvis et cujusvis e cometis huc usque observatis sit
obliqua ad eclipticam, oportet ipsa ejus planum secet et veluti perforet in binis
punctis. In quorum altero transitur ab hemisphaerio australi ad boreale, in altero
a boreali ad australe. Ea puncta dicuntur nodi. Et prior quidem dicitur nodus
ascendens, posterior vero descendens. Cum planum cujusvis orbitae, et planetariae et cometicae, transeat per Solem, nodi ipsi e Sole spectati
sint in ipsis nodis aut iis proximi.
Cum orbita planetae cujusvis et cujusvis e cometis huc usque observatis sit
obliqua ad eclipticam, oportet ipsa ejus planum secet et veluti perforet in binis
punctis. In quorum altero transitur ab hemisphaerio australi ad boreale, in altero
a boreali ad australe. Ea puncta dicuntur nodi. Et prior quidem dicitur nodus
ascendens, posterior vero descendens. Cum planum cujusvis orbitae, et planetariae et cometicae, transeat per Solem, nodi ipsi e Sole spectati apparebunt in
punctis coeli oppositis. Jacebit enim uterque in
altero transitur ab hemisphaerio australi ad boreale, in altero
a boreali ad australe. Ea puncta dicuntur nodi. Et prior quidem dicitur nodus
ascendens, posterior vero descendens. Cum planum cujusvis orbitae, et planetariae et cometicae, transeat per Solem, nodi ipsi e Sole spectati apparebunt in
punctis coeli oppositis. Jacebit enim uterque in eadem recta transeunte per
Solem inter ipsos situm.
At respectu Terrae nodus idem apparebit in diversis coeli partibus, pro diversa positione Terrae respectu ipsius. Si nodus jaceat intra orbem magnum, uti
jacent nodi
in altero
a boreali ad australe. Ea puncta dicuntur nodi. Et prior quidem dicitur nodus
ascendens, posterior vero descendens. Cum planum cujusvis orbitae, et planetariae et cometicae, transeat per Solem, nodi ipsi e Sole spectati apparebunt in
punctis coeli oppositis. Jacebit enim uterque in eadem recta transeunte per
Solem inter ipsos situm.
At respectu Terrae nodus idem apparebit in diversis coeli partibus, pro diversa positione Terrae respectu ipsius. Si nodus jaceat intra orbem magnum, uti
jacent nodi Mercurii et Veneris et quorundam cometarum nodi
descendens. Cum planum cujusvis orbitae, et planetariae et cometicae, transeat per Solem, nodi ipsi e Sole spectati apparebunt in
punctis coeli oppositis. Jacebit enim uterque in eadem recta transeunte per
Solem inter ipsos situm.
At respectu Terrae nodus idem apparebit in diversis coeli partibus, pro diversa positione Terrae respectu ipsius. Si nodus jaceat intra orbem magnum, uti
jacent nodi Mercurii et Veneris et quorundam cometarum nodi quidam, tum in
motu annuo facto circa ipsum is e Tellure visus apparebit delatus per totum
circulum coelestis eclipticae.
recta transeunte per
Solem inter ipsos situm.
At respectu Terrae nodus idem apparebit in diversis coeli partibus, pro diversa positione Terrae respectu ipsius. Si nodus jaceat intra orbem magnum, uti
jacent nodi Mercurii et Veneris et quorundam cometarum nodi quidam, tum in
motu annuo facto circa ipsum is e Tellure visus apparebit delatus per totum
circulum coelestis eclipticae. Et bini nodi ad eundem planetam pertinentes apparebunt jam coeuntes, jam admodum a se invicem remoti. Superiorum planetarum nodi non possunt spectari e Terra in eadem coeli parte, sed
cometarum nodi quidam, tum in
motu annuo facto circa ipsum is e Tellure visus apparebit delatus per totum
circulum coelestis eclipticae. Et bini nodi ad eundem planetam pertinentes apparebunt jam coeuntes, jam admodum a se invicem remoti. Superiorum planetarum nodi non possunt spectari e Terra in eadem coeli parte, sed possunt,
immo singulis annis debent bis, nodi inferiorum, quando nimirum Terra sita est
in ipsa nodorum recta. In iis cometis, quorum alter nodus distat a Sole minus
quam Terra et alter magis, quando ipsa Terra est ex parte nodi propioris, nodus
uterque apparet in
coelestis eclipticae. Et bini nodi ad eundem planetam pertinentes apparebunt jam coeuntes, jam admodum a se invicem remoti. Superiorum planetarum nodi non possunt spectari e Terra in eadem coeli parte, sed possunt,
immo singulis annis debent bis, nodi inferiorum, quando nimirum Terra sita est
in ipsa nodorum recta. In iis cometis, quorum alter nodus distat a Sole minus
quam Terra et alter magis, quando ipsa Terra est ex parte nodi propioris, nodus
uterque apparet in eodem coeli puncto. Quando jacet ex parte remotioris, apparent in punctis oppositis.
Ex his
Et bini nodi ad eundem planetam pertinentes apparebunt jam coeuntes, jam admodum a se invicem remoti. Superiorum planetarum nodi non possunt spectari e Terra in eadem coeli parte, sed possunt,
immo singulis annis debent bis, nodi inferiorum, quando nimirum Terra sita est
in ipsa nodorum recta. In iis cometis, quorum alter nodus distat a Sole minus
quam Terra et alter magis, quando ipsa Terra est ex parte nodi propioris, nodus
uterque apparet in eodem coeli puncto. Quando jacet ex parte remotioris, apparent in punctis oppositis.
Ex his facile est colligere, quid
Terra in eadem coeli parte, sed possunt,
immo singulis annis debent bis, nodi inferiorum, quando nimirum Terra sita est
in ipsa nodorum recta. In iis cometis, quorum alter nodus distat a Sole minus
quam Terra et alter magis, quando ipsa Terra est ex parte nodi propioris, nodus
uterque apparet in eodem coeli puncto. Quando jacet ex parte remotioris, apparent in punctis oppositis.
Ex his facile est colligere, quid accidat respectu planetae visi e Terra illo ipso
momento temporis, quo per nodum transit, ut illud, quod postremo loco hic
dicitur; si Terra, planeta et
bis, nodi inferiorum, quando nimirum Terra sita est
in ipsa nodorum recta. In iis cometis, quorum alter nodus distat a Sole minus
quam Terra et alter magis, quando ipsa Terra est ex parte nodi propioris, nodus
uterque apparet in eodem coeli puncto. Quando jacet ex parte remotioris, apparent in punctis oppositis.
Ex his facile est colligere, quid accidat respectu planetae visi e Terra illo ipso
momento temporis, quo per nodum transit, ut illud, quod postremo loco hic
dicitur; si Terra, planeta et Sol jaceant tum in eadem recta, nodum debere spectari e Terra et
Quando jacet ex parte remotioris, apparent in punctis oppositis.
Ex his facile est colligere, quid accidat respectu planetae visi e Terra illo ipso
momento temporis, quo per nodum transit, ut illud, quod postremo loco hic
dicitur; si Terra, planeta et Sol jaceant tum in eadem recta, nodum debere spectari e Terra et e Sole in eodem puncto coeli vel in opposito, prout is jacet citra
Solem, nimirum inter ipsum et Terram, vel ultra ipsum.
Haec omnia schematis adjectis facile illustrari possent. Sed cum ad argumentum minus pertineant, satis
oppositis.
Ex his facile est colligere, quid accidat respectu planetae visi e Terra illo ipso
momento temporis, quo per nodum transit, ut illud, quod postremo loco hic
dicitur; si Terra, planeta et Sol jaceant tum in eadem recta, nodum debere spectari e Terra et e Sole in eodem puncto coeli vel in opposito, prout is jacet citra
Solem, nimirum inter ipsum et Terram, vel ultra ipsum.
Haec omnia schematis adjectis facile illustrari possent. Sed cum ad argumentum minus pertineant, satis erit illa indicasse.
Ex his facile est colligere, quid accidat respectu planetae visi e Terra illo ipso
momento temporis, quo per nodum transit, ut illud, quod postremo loco hic
dicitur; si Terra, planeta et Sol jaceant tum in eadem recta, nodum debere spectari e Terra et e Sole in eodem puncto coeli vel in opposito, prout is jacet citra
Solem, nimirum inter ipsum et Terram, vel ultra ipsum.
Haec omnia schematis adjectis facile illustrari possent. Sed cum ad argumentum minus pertineant, satis erit illa indicasse.
Keplerianae, quas observant planetae primarii respectu Solis, observant
et secundarii respectu suorum primariorum, nimirum satellites Jovis et Saturni.
Inter secundarios planetas numeratur etiam Luna, quae est ipsius Terrae comes
vel satelles. Cum tamen ipsa sit pars maxima nostri argumenti, in quo agitur de
ipsius et Solis defectibus, oportet aliquanto diutius in ea immorari et innuere
saltem praecipua capita ejus theoriae.
38(37) Primo quidem Lunae orbita est
et secundarii respectu suorum primariorum, nimirum satellites Jovis et Saturni.
Inter secundarios planetas numeratur etiam Luna, quae est ipsius Terrae comes
vel satelles. Cum tamen ipsa sit pars maxima nostri argumenti, in quo agitur de
ipsius et Solis defectibus, oportet aliquanto diutius in ea immorari et innuere
saltem praecipua capita ejus theoriae.
38(37) Primo quidem Lunae orbita est elliptica ut caeterorum planetarum. Hinc aliquando est remotior in apogeo,
diutius in ea immorari et innuere
saltem praecipua capita ejus theoriae.
38(37) Primo quidem Lunae orbita est elliptica ut caeterorum planetarum. Hinc aliquando est remotior in apogeo, aliquando propior in perigeo. In illo casu apparet minor, in hoc major. Et dum ascendit ad apogeum, minuitur ejus celeritas;
dum descendit, augetur gravitate, quam habet in Terram, in primo casu opposita ex parte aliqua directioni ejus motus, et in secundo conspirante cum eodem.
Unde
et innuere
saltem praecipua capita ejus theoriae.
38(37) Primo quidem Lunae orbita est elliptica ut caeterorum planetarum. Hinc aliquando est remotior in apogeo, aliquando propior in perigeo. In illo casu apparet minor, in hoc major. Et dum ascendit ad apogeum, minuitur ejus celeritas;
dum descendit, augetur gravitate, quam habet in Terram, in primo casu opposita ex parte aliqua directioni ejus motus, et in secundo conspirante cum eodem.
Unde fit, ut in apogeo ejus motus
saltem praecipua capita ejus theoriae.
38(37) Primo quidem Lunae orbita est elliptica ut caeterorum planetarum. Hinc aliquando est remotior in apogeo, aliquando propior in perigeo. In illo casu apparet minor, in hoc major. Et dum ascendit ad apogeum, minuitur ejus celeritas;
dum descendit, augetur gravitate, quam habet in Terram, in primo casu opposita ex parte aliqua directioni ejus motus, et in secundo conspirante cum eodem.
Unde fit, ut in apogeo ejus motus sit
theoriae.
38(37) Primo quidem Lunae orbita est elliptica ut caeterorum planetarum. Hinc aliquando est remotior in apogeo, aliquando propior in perigeo. In illo casu apparet minor, in hoc major. Et dum ascendit ad apogeum, minuitur ejus celeritas;
dum descendit, augetur gravitate, quam habet in Terram, in primo casu opposita ex parte aliqua directioni ejus motus, et in secundo conspirante cum eodem.
Unde fit, ut in apogeo ejus motus sit lentissimus, in perigeo celerrimus,
38(37) Primo quidem Lunae orbita est elliptica ut caeterorum planetarum. Hinc aliquando est remotior in apogeo, aliquando propior in perigeo. In illo casu apparet minor, in hoc major. Et dum ascendit ad apogeum, minuitur ejus celeritas;
dum descendit, augetur gravitate, quam habet in Terram, in primo casu opposita ex parte aliqua directioni ejus motus, et in secundo conspirante cum eodem.
Unde fit, ut in apogeo ejus motus sit lentissimus, in perigeo celerrimus, quod
est discrimen physicum ejus celeritatis realis. Sed apparens celeritas variatur
adhuc magis ex illusione
38(37) Primo quidem Lunae orbita est elliptica ut caeterorum planetarum. Hinc aliquando est remotior in apogeo, aliquando propior in perigeo. In illo casu apparet minor, in hoc major. Et dum ascendit ad apogeum, minuitur ejus celeritas;
dum descendit, augetur gravitate, quam habet in Terram, in primo casu opposita ex parte aliqua directioni ejus motus, et in secundo conspirante cum eodem.
Unde fit, ut in apogeo ejus motus sit lentissimus, in perigeo celerrimus, quod
est discrimen physicum ejus celeritatis realis. Sed apparens celeritas variatur
adhuc magis ex illusione optica, qua
planetarum. Hinc aliquando est remotior in apogeo, aliquando propior in perigeo. In illo casu apparet minor, in hoc major. Et dum ascendit ad apogeum, minuitur ejus celeritas;
dum descendit, augetur gravitate, quam habet in Terram, in primo casu opposita ex parte aliqua directioni ejus motus, et in secundo conspirante cum eodem.
Unde fit, ut in apogeo ejus motus sit lentissimus, in perigeo celerrimus, quod
est discrimen physicum ejus celeritatis realis. Sed apparens celeritas variatur
adhuc magis ex illusione optica, qua nobis, quae propiora sunt, apparent majora, etiamsi aequalia sint.
aliquando propior in perigeo. In illo casu apparet minor, in hoc major. Et dum ascendit ad apogeum, minuitur ejus celeritas;
dum descendit, augetur gravitate, quam habet in Terram, in primo casu opposita ex parte aliqua directioni ejus motus, et in secundo conspirante cum eodem.
Unde fit, ut in apogeo ejus motus sit lentissimus, in perigeo celerrimus, quod
est discrimen physicum ejus celeritatis realis. Sed apparens celeritas variatur
adhuc magis ex illusione optica, qua nobis, quae propiora sunt, apparent majora, etiamsi aequalia sint. Ut geometrarum sermone utamur, dum celeritas
casu apparet minor, in hoc major. Et dum ascendit ad apogeum, minuitur ejus celeritas;
dum descendit, augetur gravitate, quam habet in Terram, in primo casu opposita ex parte aliqua directioni ejus motus, et in secundo conspirante cum eodem.
Unde fit, ut in apogeo ejus motus sit lentissimus, in perigeo celerrimus, quod
est discrimen physicum ejus celeritatis realis. Sed apparens celeritas variatur
adhuc magis ex illusione optica, qua nobis, quae propiora sunt, apparent majora, etiamsi aequalia sint. Ut geometrarum sermone utamur, dum celeritas motus
realis in perigeo et apogeo est
motus sit lentissimus, in perigeo celerrimus, quod
est discrimen physicum ejus celeritatis realis. Sed apparens celeritas variatur
adhuc magis ex illusione optica, qua nobis, quae propiora sunt, apparent majora, etiamsi aequalia sint. Ut geometrarum sermone utamur, dum celeritas motus
realis in perigeo et apogeo est in ratione reciproca distantiarum simplici, celeritas apparens est in eadem duplicata. At cum diameter realis sit eadem in utroque casu, diameter apparens est in ratione distantiarum reciproca simplici.
in perigeo celerrimus, quod
est discrimen physicum ejus celeritatis realis. Sed apparens celeritas variatur
adhuc magis ex illusione optica, qua nobis, quae propiora sunt, apparent majora, etiamsi aequalia sint. Ut geometrarum sermone utamur, dum celeritas motus
realis in perigeo et apogeo est in ratione reciproca distantiarum simplici, celeritas apparens est in eadem duplicata. At cum diameter realis sit eadem in utroque casu, diameter apparens est in ratione distantiarum reciproca simplici.
realis. Sed apparens celeritas variatur
adhuc magis ex illusione optica, qua nobis, quae propiora sunt, apparent majora, etiamsi aequalia sint. Ut geometrarum sermone utamur, dum celeritas motus
realis in perigeo et apogeo est in ratione reciproca distantiarum simplici, celeritas apparens est in eadem duplicata. At cum diameter realis sit eadem in utroque casu, diameter apparens est in ratione distantiarum reciproca simplici.
39(38) Totum coelestem circulum, quem Sol
ex illusione optica, qua nobis, quae propiora sunt, apparent majora, etiamsi aequalia sint. Ut geometrarum sermone utamur, dum celeritas motus
realis in perigeo et apogeo est in ratione reciproca distantiarum simplici, celeritas apparens est in eadem duplicata. At cum diameter realis sit eadem in utroque casu, diameter apparens est in ratione distantiarum reciproca simplici.
39(38) Totum coelestem circulum, quem Sol percurrit integro anno, Luna absolvit
diebus 27, horis
propiora sunt, apparent majora, etiamsi aequalia sint. Ut geometrarum sermone utamur, dum celeritas motus
realis in perigeo et apogeo est in ratione reciproca distantiarum simplici, celeritas apparens est in eadem duplicata. At cum diameter realis sit eadem in utroque casu, diameter apparens est in ratione distantiarum reciproca simplici.
39(38) Totum coelestem circulum, quem Sol percurrit integro anno, Luna absolvit
diebus 27, horis 7, minutis 43, secundis 12. Exprimuntur
habent
proxime 27 dies. Quarta est ea, quae fit respectu Solis, quae appellatur synodica; qua nimirum digressa a conjunctione cum Sole ipsum interea progredientem assequitur. Haec revolutio est dierum 29, hor. 12, min. 44, sec. 3, et haec
est ea, quam vulgo dicimus lunationem et per quam annum in menses dividebant olim Judaei, et nunc dividunt plures orientales populi. Ea revolutio hic
exprimitur per dies 29 cum dimidio, omissis nimirum tantummodo minutis.
Hinc autem nova conjunctio sive novum novilunium non fit in eadem coeli
plaga, in qua praecedens fuerat, sed
ea, quam vulgo dicimus lunationem et per quam annum in menses dividebant olim Judaei, et nunc dividunt plures orientales populi. Ea revolutio hic
exprimitur per dies 29 cum dimidio, omissis nimirum tantummodo minutis.
Hinc autem nova conjunctio sive novum novilunium non fit in eadem coeli
plaga, in qua praecedens fuerat, sed in loco fere per integrum signum magis ad
orientem sito, quo Sol e Terra spectatus interea progressus est, qui fere per
singulos gradus progreditur singulis diebus. Quamobrem, ubi hic dicitur coeloque iterum spatiantur eodem, id non significat
lunationem et per quam annum in menses dividebant olim Judaei, et nunc dividunt plures orientales populi. Ea revolutio hic
exprimitur per dies 29 cum dimidio, omissis nimirum tantummodo minutis.
Hinc autem nova conjunctio sive novum novilunium non fit in eadem coeli
plaga, in qua praecedens fuerat, sed in loco fere per integrum signum magis ad
orientem sito, quo Sol e Terra spectatus interea progressus est, qui fere per
singulos gradus progreditur singulis diebus. Quamobrem, ubi hic dicitur coeloque iterum spatiantur eodem, id non significat eodem ac prius, sed
menses dividebant olim Judaei, et nunc dividunt plures orientales populi. Ea revolutio hic
exprimitur per dies 29 cum dimidio, omissis nimirum tantummodo minutis.
Hinc autem nova conjunctio sive novum novilunium non fit in eadem coeli
plaga, in qua praecedens fuerat, sed in loco fere per integrum signum magis ad
orientem sito, quo Sol e Terra spectatus interea progressus est, qui fere per
singulos gradus progreditur singulis diebus. Quamobrem, ubi hic dicitur coeloque iterum spatiantur eodem, id non significat eodem ac prius, sed eodem
communi utrique. Nam extra
per integrum signum magis ad
orientem sito, quo Sol e Terra spectatus interea progressus est, qui fere per
singulos gradus progreditur singulis diebus. Quamobrem, ubi hic dicitur coeloque iterum spatiantur eodem, id non significat eodem ac prius, sed eodem
communi utrique. Nam extra novilunia in diversis apparent coeli punctis.
40(39) Maxime notandi sunt hic bini Lunae nodi. Nam eclipses non fiunt nisi Luna in
novilunio vel plenilunio sit proxima nodo alteri.
eodem ac prius, sed eodem
communi utrique. Nam extra novilunia in diversis apparent coeli punctis.
40(39) Maxime notandi sunt hic bini Lunae nodi. Nam eclipses non fiunt nisi Luna in
novilunio vel plenilunio sit proxima nodo alteri.
41(40) Erit nobis usui in theoria eclipsium evolvenda etiam inclinatio orbitae ad eclipticam, ubi angulus habetur graduum
40(39) Maxime notandi sunt hic bini Lunae nodi. Nam eclipses non fiunt nisi Luna in
novilunio vel plenilunio sit proxima nodo alteri.
41(40) Erit nobis usui in theoria eclipsium evolvenda etiam inclinatio orbitae ad eclipticam, ubi angulus habetur graduum proxime 5. Angulum appello flexum et hic et
alibi cum veteribus, qui in sensu geometrico non solebant angulum nominare.
Porro quinque gradus hic duplici ratione exprimuntur: primo quidem quod sint
41(40) Erit nobis usui in theoria eclipsium evolvenda etiam inclinatio orbitae ad eclipticam, ubi angulus habetur graduum proxime 5. Angulum appello flexum et hic et
alibi cum veteribus, qui in sensu geometrico non solebant angulum nominare.
Porro quinque gradus hic duplici ratione exprimuntur: primo quidem quod sint
pars nona partis octavae totius circuli. Nam pars octava circuli continentis
gradus 360, sunt gradus 45, et horum pars nona sunt gradus 5; deinde quod
sint partes
et horum pars nona sunt gradus 5; deinde quod
sint partes quinque orbis aetherei seu circuli coelestis, quarum partium integer
circulus continet ter decies bissenas, nimirum 360 juxta adn. 13. Hoc spatio
distat Luna ab ecliptica, quando est aeque remota ab utroque nodo. Et eo quidem tempore est in maxima elongatione ab ipsa ecliptica, quae elongatio maxima aequatur ipsi inclinationi orbitae. Porro praeter 5 gradus habentur fere semper et minuta aliqua. Variatur enim ea inclinatio a gradibus 5 ad gr. 5, min. 18.
Idcirco est dictum spatio paullo majore patescit et spatio paullo majore
42(41) Eodem tempore, quo Luna, habet hunc motum circa Terram, simul cum ipsa
Terra translata debet transferri itidem motu communi circa Solem, sed is communis motus a nobis non percipitur. Revera autem in Newtoni theoria non est
ipsa Terra, quae describit ellipsim circa Solem, sed centrum commune gravitatis Lunae ac Terrae. Quia immo nec ea est accurata ellipsis, quod id centrum
describit, nec circa Solem immotum describitur ea orbita, sed movetur Sol ipse
interea circa centrum commune
Verum ea omnia sunt altioris indaginis, nec huc pertinent, ubi hosce motus
exprimimus non penitus accurate, ut astronomi solent, sed proxime, uti decet
poetam, adhuc tamen aliquanto accuratius quam communes poetae soleant.
Porro ejus motus apparens fit semper in orientem sine stationibus et retrogradationibus, quas habent quandoque cometae et planetae.
43(42) Bini nodi lunares visi e Terra jacent ad partes coeli oppositas e diametro, cum
oppositas e diametro, cum
nimirum planum orbitae lunaris transeat per Terram ipsam. Hinc et ex iis, quae
superius sunt dicta, facile colligitur id, quod hic enunciatur et quod erit usui
infra, ubi ad eclipses ipsas deventum fuerit. Nimirum, si una quaedam conjunctio Lunae cum Sole facta fuerit in aliquo nodo, in quo ea fuerit simul cum Sole
in ecliptica, non posse iterum conjungi cum Sole in nodo, seu potius prope
nodum, nisi in septima lunatione, incipiendo numerationem ab illa prima. Nam
secunda conjunctio fit in coeli puncto remoto ab illo priore circiter per unum
signum, tertia
cum
nimirum planum orbitae lunaris transeat per Terram ipsam. Hinc et ex iis, quae
superius sunt dicta, facile colligitur id, quod hic enunciatur et quod erit usui
infra, ubi ad eclipses ipsas deventum fuerit. Nimirum, si una quaedam conjunctio Lunae cum Sole facta fuerit in aliquo nodo, in quo ea fuerit simul cum Sole
in ecliptica, non posse iterum conjungi cum Sole in nodo, seu potius prope
nodum, nisi in septima lunatione, incipiendo numerationem ab illa prima. Nam
secunda conjunctio fit in coeli puncto remoto ab illo priore circiter per unum
signum, tertia per alterum, et
lunaris transeat per Terram ipsam. Hinc et ex iis, quae
superius sunt dicta, facile colligitur id, quod hic enunciatur et quod erit usui
infra, ubi ad eclipses ipsas deventum fuerit. Nimirum, si una quaedam conjunctio Lunae cum Sole facta fuerit in aliquo nodo, in quo ea fuerit simul cum Sole
in ecliptica, non posse iterum conjungi cum Sole in nodo, seu potius prope
nodum, nisi in septima lunatione, incipiendo numerationem ab illa prima. Nam
secunda conjunctio fit in coeli puncto remoto ab illo priore circiter per unum
signum, tertia per alterum, et ita porro, ut idcirco septima fiat
quae
superius sunt dicta, facile colligitur id, quod hic enunciatur et quod erit usui
infra, ubi ad eclipses ipsas deventum fuerit. Nimirum, si una quaedam conjunctio Lunae cum Sole facta fuerit in aliquo nodo, in quo ea fuerit simul cum Sole
in ecliptica, non posse iterum conjungi cum Sole in nodo, seu potius prope
nodum, nisi in septima lunatione, incipiendo numerationem ab illa prima. Nam
secunda conjunctio fit in coeli puncto remoto ab illo priore circiter per unum
signum, tertia per alterum, et ita porro, ut idcirco septima fiat in loco remoto a
loco primae fere per 6 signa,
id, quod hic enunciatur et quod erit usui
infra, ubi ad eclipses ipsas deventum fuerit. Nimirum, si una quaedam conjunctio Lunae cum Sole facta fuerit in aliquo nodo, in quo ea fuerit simul cum Sole
in ecliptica, non posse iterum conjungi cum Sole in nodo, seu potius prope
nodum, nisi in septima lunatione, incipiendo numerationem ab illa prima. Nam
secunda conjunctio fit in coeli puncto remoto ab illo priore circiter per unum
signum, tertia per alterum, et ita porro, ut idcirco septima fiat in loco remoto a
loco primae fere per 6 signa, sive per semicirculum, ubi occurrit
fuerit. Nimirum, si una quaedam conjunctio Lunae cum Sole facta fuerit in aliquo nodo, in quo ea fuerit simul cum Sole
in ecliptica, non posse iterum conjungi cum Sole in nodo, seu potius prope
nodum, nisi in septima lunatione, incipiendo numerationem ab illa prima. Nam
secunda conjunctio fit in coeli puncto remoto ab illo priore circiter per unum
signum, tertia per alterum, et ita porro, ut idcirco septima fiat in loco remoto a
loco primae fere per 6 signa, sive per semicirculum, ubi occurrit nodus oppositus.
ecliptica, non posse iterum conjungi cum Sole in nodo, seu potius prope
nodum, nisi in septima lunatione, incipiendo numerationem ab illa prima. Nam
secunda conjunctio fit in coeli puncto remoto ab illo priore circiter per unum
signum, tertia per alterum, et ita porro, ut idcirco septima fiat in loco remoto a
loco primae fere per 6 signa, sive per semicirculum, ubi occurrit nodus oppositus.
44(43) Innuuntur hic jam inaequalitates nonnullae motuum Lunae, qui sunt admodum
44(43) Innuuntur hic jam inaequalitates nonnullae motuum Lunae, qui sunt admodum
perturbati potissimum extra novilunia et plenilunia, quae ab astronomis dicuntur
syzygiae, nimirum in quadraturis et in octantibus.
Nodi orbitae lunaris jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed in singulis conversionibus magis regrediuntur ita, ut in fine singularum conversionum sint
aliquanto occidentaliores et idcirco evagentur per totam eclipticam motu, qui
respectu
44(43) Innuuntur hic jam inaequalitates nonnullae motuum Lunae, qui sunt admodum
perturbati potissimum extra novilunia et plenilunia, quae ab astronomis dicuntur
syzygiae, nimirum in quadraturis et in octantibus.
Nodi orbitae lunaris jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed in singulis conversionibus magis regrediuntur ita, ut in fine singularum conversionum sint
aliquanto occidentaliores et idcirco evagentur per totam eclipticam motu, qui
respectu principii Arietis
hic jam inaequalitates nonnullae motuum Lunae, qui sunt admodum
perturbati potissimum extra novilunia et plenilunia, quae ab astronomis dicuntur
syzygiae, nimirum in quadraturis et in octantibus.
Nodi orbitae lunaris jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed in singulis conversionibus magis regrediuntur ita, ut in fine singularum conversionum sint
aliquanto occidentaliores et idcirco evagentur per totam eclipticam motu, qui
respectu principii Arietis absolvitur annis 18, dieb. 224, hor. 5. Id exprimitur
per illud Primus ter senis dum evolvitur annus
Lunae, qui sunt admodum
perturbati potissimum extra novilunia et plenilunia, quae ab astronomis dicuntur
syzygiae, nimirum in quadraturis et in octantibus.
Nodi orbitae lunaris jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed in singulis conversionibus magis regrediuntur ita, ut in fine singularum conversionum sint
aliquanto occidentaliores et idcirco evagentur per totam eclipticam motu, qui
respectu principii Arietis absolvitur annis 18, dieb. 224, hor. 5. Id exprimitur
per illud Primus ter senis dum evolvitur annus ab annis, quod significat absolvi
motum intra annum
ter senis dum evolvitur annus ab annis, quod significat absolvi
motum intra annum decimum nonum.
Patet autem id, quod additur, Lunam ad eundem nodum redire ante quam
absolvat integrum periodum. Occurrit enim nodo regredienti.
Linea omnium longissima in ellipsi dicitur axis major seu axis transversus. Et
ejus extrema puncta, quorum alterum est apogeum, alterum perigeum, dicuntur apsides, illa quidem apsis summa, haec apsis ima. Hinc ille axis dicitur linea
apsidum. Haec linea motum itidem habet varium; jam enim progreditur in orientem, jam in
omnium longissima in ellipsi dicitur axis major seu axis transversus. Et
ejus extrema puncta, quorum alterum est apogeum, alterum perigeum, dicuntur apsides, illa quidem apsis summa, haec apsis ima. Hinc ille axis dicitur linea
apsidum. Haec linea motum itidem habet varium; jam enim progreditur in orientem, jam in occidentem redit. Sed hic e contrario in singulis conversionibus
progressus est major regressu et idcirco promoventur apsides. Integram autem
conversionem respectu principii Arietis absolvunt annis 8, diebus 309, horis 8,
min. 20, nimirum sub finem anni noni, quod hic
in ellipsi dicitur axis major seu axis transversus. Et
ejus extrema puncta, quorum alterum est apogeum, alterum perigeum, dicuntur apsides, illa quidem apsis summa, haec apsis ima. Hinc ille axis dicitur linea
apsidum. Haec linea motum itidem habet varium; jam enim progreditur in orientem, jam in occidentem redit. Sed hic e contrario in singulis conversionibus
progressus est major regressu et idcirco promoventur apsides. Integram autem
conversionem respectu principii Arietis absolvunt annis 8, diebus 309, horis 8,
min. 20, nimirum sub finem anni noni, quod hic exprimitur.
transversus. Et
ejus extrema puncta, quorum alterum est apogeum, alterum perigeum, dicuntur apsides, illa quidem apsis summa, haec apsis ima. Hinc ille axis dicitur linea
apsidum. Haec linea motum itidem habet varium; jam enim progreditur in orientem, jam in occidentem redit. Sed hic e contrario in singulis conversionibus
progressus est major regressu et idcirco promoventur apsides. Integram autem
conversionem respectu principii Arietis absolvunt annis 8, diebus 309, horis 8,
min. 20, nimirum sub finem anni noni, quod hic exprimitur.
45(44) Innuitur hic causa perturbationum Lunae, quae nimirum est gravitas generalis
Newtoniana, quam appellant mutuam generalem attractionem, cujus hae sunt
leges: omnia puncta materiae in se mutuo tendunt. Hic nisus non est aliqua
physica actio unius puncti in punctum distans, uti videtur exprimere vox attractiones et ut hic, ad rem poetico lepore aspergendam, effertur, sed vel est
naturalis quaedam tendentia puncti in punctum, vel est libera lex Auctoris naturae ita pro libito
45(44) Innuitur hic causa perturbationum Lunae, quae nimirum est gravitas generalis
Newtoniana, quam appellant mutuam generalem attractionem, cujus hae sunt
leges: omnia puncta materiae in se mutuo tendunt. Hic nisus non est aliqua
physica actio unius puncti in punctum distans, uti videtur exprimere vox attractiones et ut hic, ad rem poetico lepore aspergendam, effertur, sed vel est
naturalis quaedam tendentia puncti in punctum, vel est libera lex Auctoris naturae ita pro libito suo decernentis, quod recidit in systema causarum occasionalium.
attractionem, cujus hae sunt
leges: omnia puncta materiae in se mutuo tendunt. Hic nisus non est aliqua
physica actio unius puncti in punctum distans, uti videtur exprimere vox attractiones et ut hic, ad rem poetico lepore aspergendam, effertur, sed vel est
naturalis quaedam tendentia puncti in punctum, vel est libera lex Auctoris naturae ita pro libito suo decernentis, quod recidit in systema causarum occasionalium.
Haec vis in majoribus distantiis est minor in ea ratione, quam dicunt reciprocam duplicatam distantiae sive reciprocam quadrati distantiae; ut
non est aliqua
physica actio unius puncti in punctum distans, uti videtur exprimere vox attractiones et ut hic, ad rem poetico lepore aspergendam, effertur, sed vel est
naturalis quaedam tendentia puncti in punctum, vel est libera lex Auctoris naturae ita pro libito suo decernentis, quod recidit in systema causarum occasionalium.
Haec vis in majoribus distantiis est minor in ea ratione, quam dicunt reciprocam duplicatam distantiae sive reciprocam quadrati distantiae; ut nimirum in
dupla distantia sit bis duplo sive quadruplo minor, in tripla ter triplo sive
videtur exprimere vox attractiones et ut hic, ad rem poetico lepore aspergendam, effertur, sed vel est
naturalis quaedam tendentia puncti in punctum, vel est libera lex Auctoris naturae ita pro libito suo decernentis, quod recidit in systema causarum occasionalium.
Haec vis in majoribus distantiis est minor in ea ratione, quam dicunt reciprocam duplicatam distantiae sive reciprocam quadrati distantiae; ut nimirum in
dupla distantia sit bis duplo sive quadruplo minor, in tripla ter triplo sive noncuplo, in decupla decies decuplo sive centuplo. Ut id exprimatur,
et ut hic, ad rem poetico lepore aspergendam, effertur, sed vel est
naturalis quaedam tendentia puncti in punctum, vel est libera lex Auctoris naturae ita pro libito suo decernentis, quod recidit in systema causarum occasionalium.
Haec vis in majoribus distantiis est minor in ea ratione, quam dicunt reciprocam duplicatam distantiae sive reciprocam quadrati distantiae; ut nimirum in
dupla distantia sit bis duplo sive quadruplo minor, in tripla ter triplo sive noncuplo, in decupla decies decuplo sive centuplo. Ut id exprimatur, concipitur hic ea
vis tanquam virtus
punctum, vel est libera lex Auctoris naturae ita pro libito suo decernentis, quod recidit in systema causarum occasionalium.
Haec vis in majoribus distantiis est minor in ea ratione, quam dicunt reciprocam duplicatam distantiae sive reciprocam quadrati distantiae; ut nimirum in
dupla distantia sit bis duplo sive quadruplo minor, in tripla ter triplo sive noncuplo, in decupla decies decuplo sive centuplo. Ut id exprimatur, concipitur hic ea
vis tanquam virtus quaedam egressa e singulis particulis et progrediens motu
uniformi. Quo casu eo minor debet esse ejus
suo decernentis, quod recidit in systema causarum occasionalium.
Haec vis in majoribus distantiis est minor in ea ratione, quam dicunt reciprocam duplicatam distantiae sive reciprocam quadrati distantiae; ut nimirum in
dupla distantia sit bis duplo sive quadruplo minor, in tripla ter triplo sive noncuplo, in decupla decies decuplo sive centuplo. Ut id exprimatur, concipitur hic ea
vis tanquam virtus quaedam egressa e singulis particulis et progrediens motu
uniformi. Quo casu eo minor debet esse ejus intensitas, quo per majorem sphaerae
superficiem circumquaque
systema causarum occasionalium.
Haec vis in majoribus distantiis est minor in ea ratione, quam dicunt reciprocam duplicatam distantiae sive reciprocam quadrati distantiae; ut nimirum in
dupla distantia sit bis duplo sive quadruplo minor, in tripla ter triplo sive noncuplo, in decupla decies decuplo sive centuplo. Ut id exprimatur, concipitur hic ea
vis tanquam virtus quaedam egressa e singulis particulis et progrediens motu
uniformi. Quo casu eo minor debet esse ejus intensitas, quo per majorem sphaerae
superficiem circumquaque diffunditur. Superficies autem
id exprimatur, concipitur hic ea
vis tanquam virtus quaedam egressa e singulis particulis et progrediens motu
uniformi. Quo casu eo minor debet esse ejus intensitas, quo per majorem sphaerae
superficiem circumquaque diffunditur. Superficies autem sphaerarum, uti geometrae demonstrant, crescunt in illa ipsa ratione duplicata distantiae vel ratione simplici quadrati distantiae. Id revera lumini accidit diffuso a puncto radiante, quod motu uniformi progreditur et ob eam physicam rationem in ipso
progressu debilitatur. Hic autem adhibetur ut imago quaedam poetica is progressus vis
superficiem circumquaque diffunditur. Superficies autem sphaerarum, uti geometrae demonstrant, crescunt in illa ipsa ratione duplicata distantiae vel ratione simplici quadrati distantiae. Id revera lumini accidit diffuso a puncto radiante, quod motu uniformi progreditur et ob eam physicam rationem in ipso
progressu debilitatur. Hic autem adhibetur ut imago quaedam poetica is progressus vis attractivae. Sed ea imago est idonea ad veram proportionem exprimendam, qua ejusmodi vis in majoribus distantiis minuitur.
Hinc mensura ejusdem vis desumitur et a quantitate
Id revera lumini accidit diffuso a puncto radiante, quod motu uniformi progreditur et ob eam physicam rationem in ipso
progressu debilitatur. Hic autem adhibetur ut imago quaedam poetica is progressus vis attractivae. Sed ea imago est idonea ad veram proportionem exprimendam, qua ejusmodi vis in majoribus distantiis minuitur.
Hinc mensura ejusdem vis desumitur et a quantitate materiae, in quam tenditur, quae quantitas dicitur massa, et a distantia, ac habetur hujusmodi theorema generale: vis attractiva Newtoniana est in ratione composita, ex directa
massae
ipso
progressu debilitatur. Hic autem adhibetur ut imago quaedam poetica is progressus vis attractivae. Sed ea imago est idonea ad veram proportionem exprimendam, qua ejusmodi vis in majoribus distantiis minuitur.
Hinc mensura ejusdem vis desumitur et a quantitate materiae, in quam tenditur, quae quantitas dicitur massa, et a distantia, ac habetur hujusmodi theorema generale: vis attractiva Newtoniana est in ratione composita, ex directa
massae attrahentis et reciproca duplicata distantiae ab ipsa massa.
proportionem exprimendam, qua ejusmodi vis in majoribus distantiis minuitur.
Hinc mensura ejusdem vis desumitur et a quantitate materiae, in quam tenditur, quae quantitas dicitur massa, et a distantia, ac habetur hujusmodi theorema generale: vis attractiva Newtoniana est in ratione composita, ex directa
massae attrahentis et reciproca duplicata distantiae ab ipsa massa.
46(45) Ex ea generali attractione deducitur gravitas terrestrium corporum in
est in ratione composita, ex directa
massae attrahentis et reciproca duplicata distantiae ab ipsa massa.
46(45) Ex ea generali attractione deducitur gravitas terrestrium corporum in Terram.
Quae tamen corpora si essent in ea distantia a Luna, ut quadratum distantiae a
Terra magis superaret quadratum distantiae a Luna, quam massa Terrae superat
massam Lunae, caderent in Lunam, non in Terram. Sic pariter corpora planetis,
qui hic enumerantur, et cometis proxima, in ipsa
attrahentis et reciproca duplicata distantiae ab ipsa massa.
46(45) Ex ea generali attractione deducitur gravitas terrestrium corporum in Terram.
Quae tamen corpora si essent in ea distantia a Luna, ut quadratum distantiae a
Terra magis superaret quadratum distantiae a Luna, quam massa Terrae superat
massam Lunae, caderent in Lunam, non in Terram. Sic pariter corpora planetis,
qui hic enumerantur, et cometis proxima, in ipsa gravitant. Et ex hac mutua
generali vi
46(45) Ex ea generali attractione deducitur gravitas terrestrium corporum in Terram.
Quae tamen corpora si essent in ea distantia a Luna, ut quadratum distantiae a
Terra magis superaret quadratum distantiae a Luna, quam massa Terrae superat
massam Lunae, caderent in Lunam, non in Terram. Sic pariter corpora planetis,
qui hic enumerantur, et cometis proxima, in ipsa gravitant. Et ex hac mutua
generali vi petitur ratio figurae ad sensum sphaericae omnium planetarum.
46(45) Ex ea generali attractione deducitur gravitas terrestrium corporum in Terram.
Quae tamen corpora si essent in ea distantia a Luna, ut quadratum distantiae a
Terra magis superaret quadratum distantiae a Luna, quam massa Terrae superat
massam Lunae, caderent in Lunam, non in Terram. Sic pariter corpora planetis,
qui hic enumerantur, et cometis proxima, in ipsa gravitant. Et ex hac mutua
generali vi petitur ratio figurae ad sensum sphaericae omnium planetarum.
corporum in Terram.
Quae tamen corpora si essent in ea distantia a Luna, ut quadratum distantiae a
Terra magis superaret quadratum distantiae a Luna, quam massa Terrae superat
massam Lunae, caderent in Lunam, non in Terram. Sic pariter corpora planetis,
qui hic enumerantur, et cometis proxima, in ipsa gravitant. Et ex hac mutua
generali vi petitur ratio figurae ad sensum sphaericae omnium planetarum.
47(46) Ab hac mutua gravitate proveniunt perturbationes omnes motuum
generali vi petitur ratio figurae ad sensum sphaericae omnium planetarum.
47(46) Ab hac mutua gravitate proveniunt perturbationes omnes motuum Lunae. Si
Terra et Luna essent in natura solae, moverentur in orbibus ellipticis circa commune gravitatis centrum immobile. Et planum commune binarum orbitarum ac
linea apsidum quiescerent et motus esset admodum regularis. Sed gravitas
utriusque in Solem perturbat hosce motus: movetur hoc systema binorum corporum circa ipsum
figurae ad sensum sphaericae omnium planetarum.
47(46) Ab hac mutua gravitate proveniunt perturbationes omnes motuum Lunae. Si
Terra et Luna essent in natura solae, moverentur in orbibus ellipticis circa commune gravitatis centrum immobile. Et planum commune binarum orbitarum ac
linea apsidum quiescerent et motus esset admodum regularis. Sed gravitas
utriusque in Solem perturbat hosce motus: movetur hoc systema binorum corporum circa ipsum Solem. In quo motu, si Terra
gravitate proveniunt perturbationes omnes motuum Lunae. Si
Terra et Luna essent in natura solae, moverentur in orbibus ellipticis circa commune gravitatis centrum immobile. Et planum commune binarum orbitarum ac
linea apsidum quiescerent et motus esset admodum regularis. Sed gravitas
utriusque in Solem perturbat hosce motus: movetur hoc systema binorum corporum circa ipsum Solem. In quo motu, si Terra et Luna urgerentur viribus
aequalibus et eandem directionem habentibus, eorum positio respectiva nihil
omnino turbaretur. Nam motus communis statum respectivum non turbat. Sed
vires,
solae, moverentur in orbibus ellipticis circa commune gravitatis centrum immobile. Et planum commune binarum orbitarum ac
linea apsidum quiescerent et motus esset admodum regularis. Sed gravitas
utriusque in Solem perturbat hosce motus: movetur hoc systema binorum corporum circa ipsum Solem. In quo motu, si Terra et Luna urgerentur viribus
aequalibus et eandem directionem habentibus, eorum positio respectiva nihil
omnino turbaretur. Nam motus communis statum respectivum non turbat. Sed
vires, quibus in Solem gravitant, nunquam simul et aequales sunt et cum eadem
directione. In
perturbat hosce motus: movetur hoc systema binorum corporum circa ipsum Solem. In quo motu, si Terra et Luna urgerentur viribus
aequalibus et eandem directionem habentibus, eorum positio respectiva nihil
omnino turbaretur. Nam motus communis statum respectivum non turbat. Sed
vires, quibus in Solem gravitant, nunquam simul et aequales sunt et cum eadem
directione. In noviluniis luna posita inter Solem et Terram est propior Soli quam
ipsa Terra, et e contrario in pleniluniis remotior. Hinc in iis casibus directio
virium est eadem, sed vires ipsae sunt inaequales: circa
Solem. In quo motu, si Terra et Luna urgerentur viribus
aequalibus et eandem directionem habentibus, eorum positio respectiva nihil
omnino turbaretur. Nam motus communis statum respectivum non turbat. Sed
vires, quibus in Solem gravitant, nunquam simul et aequales sunt et cum eadem
directione. In noviluniis luna posita inter Solem et Terram est propior Soli quam
ipsa Terra, et e contrario in pleniluniis remotior. Hinc in iis casibus directio
virium est eadem, sed vires ipsae sunt inaequales: circa quadraturas distantia
est eadem, sed directiones convergunt ad Solem, et
respectiva nihil
omnino turbaretur. Nam motus communis statum respectivum non turbat. Sed
vires, quibus in Solem gravitant, nunquam simul et aequales sunt et cum eadem
directione. In noviluniis luna posita inter Solem et Terram est propior Soli quam
ipsa Terra, et e contrario in pleniluniis remotior. Hinc in iis casibus directio
virium est eadem, sed vires ipsae sunt inaequales: circa quadraturas distantia
est eadem, sed directiones convergunt ad Solem, et idcirco diversae sunt; in
reliquis locis omnibus et directiones diversae sunt et distantiae inaequales. Ea
turbaretur. Nam motus communis statum respectivum non turbat. Sed
vires, quibus in Solem gravitant, nunquam simul et aequales sunt et cum eadem
directione. In noviluniis luna posita inter Solem et Terram est propior Soli quam
ipsa Terra, et e contrario in pleniluniis remotior. Hinc in iis casibus directio
virium est eadem, sed vires ipsae sunt inaequales: circa quadraturas distantia
est eadem, sed directiones convergunt ad Solem, et idcirco diversae sunt; in
reliquis locis omnibus et directiones diversae sunt et distantiae inaequales. Ea
inaequalitas inducit
posita inter Solem et Terram est propior Soli quam
ipsa Terra, et e contrario in pleniluniis remotior. Hinc in iis casibus directio
virium est eadem, sed vires ipsae sunt inaequales: circa quadraturas distantia
est eadem, sed directiones convergunt ad Solem, et idcirco diversae sunt; in
reliquis locis omnibus et directiones diversae sunt et distantiae inaequales. Ea
inaequalitas inducit perturbationes plurimas, quarum aliquae hic innuuntur. Ea
omnia multo fusius pertractavit Stayus in eo secundo volumine, cujus mentio
est facta in adnot. 29, ubi ego etiam in adnotationibus
distantia
est eadem, sed directiones convergunt ad Solem, et idcirco diversae sunt; in
reliquis locis omnibus et directiones diversae sunt et distantiae inaequales. Ea
inaequalitas inducit perturbationes plurimas, quarum aliquae hic innuuntur. Ea
omnia multo fusius pertractavit Stayus in eo secundo volumine, cujus mentio
est facta in adnot. 29, ubi ego etiam in adnotationibus et supplementis rem
omnem evolvi pluribus. Hic satis est eadem tantummodo innuere.
ad Solem, et idcirco diversae sunt; in
reliquis locis omnibus et directiones diversae sunt et distantiae inaequales. Ea
inaequalitas inducit perturbationes plurimas, quarum aliquae hic innuuntur. Ea
omnia multo fusius pertractavit Stayus in eo secundo volumine, cujus mentio
est facta in adnot. 29, ubi ego etiam in adnotationibus et supplementis rem
omnem evolvi pluribus. Hic satis est eadem tantummodo innuere.
48(47) Orbis lunaris plures mutationes subit. Nam
diversae sunt; in
reliquis locis omnibus et directiones diversae sunt et distantiae inaequales. Ea
inaequalitas inducit perturbationes plurimas, quarum aliquae hic innuuntur. Ea
omnia multo fusius pertractavit Stayus in eo secundo volumine, cujus mentio
est facta in adnot. 29, ubi ego etiam in adnotationibus et supplementis rem
omnem evolvi pluribus. Hic satis est eadem tantummodo innuere.
48(47) Orbis lunaris plures mutationes subit. Nam primo quidem magnitudinem
Tum mutat etiam formam, mutando illam, quam appellant astronomi eccentricitatem. Qua crescente respectu
axis transversi recedit magis a forma circuli. Decrescente vero eadem, accedit
ad eam formam.
Praeterea mutat orbita et positionem suam, cum axis moveatur, uti diximus in
adn. superiore, atque id vertigine trepida, nimirum jam progrediendo, jam regrediendo, sed magis progrediendo. Celeritas quoque Lunae mutatur ob eas
vires perturbatrices, et a quadraturis ad syzygias perpetuo augetur, ab his ad
quadraturas minuitur per easdem. Ipsum tempus periodicum majus
atque id vertigine trepida, nimirum jam progrediendo, jam regrediendo, sed magis progrediendo. Celeritas quoque Lunae mutatur ob eas
vires perturbatrices, et a quadraturis ad syzygias perpetuo augetur, ab his ad
quadraturas minuitur per easdem. Ipsum tempus periodicum majus est, quando
Luna est in aphelio quam quando est in perihelio. Orbita inclinatur ad eclipticam
jam magis, jam minus, et nodi jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed magis
regrediuntur, ut pariter diximus.
Haec indicata sunt tantummodo. Sunt autem admodum multae inaequalitates
singulae, et
nimirum jam progrediendo, jam regrediendo, sed magis progrediendo. Celeritas quoque Lunae mutatur ob eas
vires perturbatrices, et a quadraturis ad syzygias perpetuo augetur, ab his ad
quadraturas minuitur per easdem. Ipsum tempus periodicum majus est, quando
Luna est in aphelio quam quando est in perihelio. Orbita inclinatur ad eclipticam
jam magis, jam minus, et nodi jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed magis
regrediuntur, ut pariter diximus.
Haec indicata sunt tantummodo. Sunt autem admodum multae inaequalitates
singulae, et pendent a positione mutua
et nodi jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed magis
regrediuntur, ut pariter diximus.
Haec indicata sunt tantummodo. Sunt autem admodum multae inaequalitates
singulae, et pendent a positione mutua Solis, Terrae, Lunae, lineae nodorum et
lineae apsidum. Clerautius in sua theoria Lunae proponit circiter 40 correctiones diversas ex theoria mutuae gravitatis deductas. Et adhuc aliae minores
supersunt plures, quae ad calculum non sunt reductae. Alii alium proponunt
numerum, sed apud omnes occurrunt admodum multae.
Haec tanta multitudo
inaequalitatum id effecit, ut per observationes sine gravitatis theoria nullo modo potuerint ad certas leges reduci motus lunares, potissimum extra syzygias. Newtonus omnium primus rem cum aliquo successu
per suam gravitatem generalem effecit. Id praestatur quaerendo motum trium
corporum, quae in se mutuo gravitent vi decrescente in ratione reciproca duplicata distantiarum et projiciantur utcumque. Id appellatur problema trium corporum, quod ipsa ingenti sua difficultate celeberrimum est per haec tempora.
Et in eo resolvendo desudarunt, ac adhuc desudant, primi hujus aevi geometrae, nec
sine gravitatis theoria nullo modo potuerint ad certas leges reduci motus lunares, potissimum extra syzygias. Newtonus omnium primus rem cum aliquo successu
per suam gravitatem generalem effecit. Id praestatur quaerendo motum trium
corporum, quae in se mutuo gravitent vi decrescente in ratione reciproca duplicata distantiarum et projiciantur utcumque. Id appellatur problema trium corporum, quod ipsa ingenti sua difficultate celeberrimum est per haec tempora.
Et in eo resolvendo desudarunt, ac adhuc desudant, primi hujus aevi geometrae, nec ulla adhuc habetur accurata et
generalem effecit. Id praestatur quaerendo motum trium
corporum, quae in se mutuo gravitent vi decrescente in ratione reciproca duplicata distantiarum et projiciantur utcumque. Id appellatur problema trium corporum, quod ipsa ingenti sua difficultate celeberrimum est per haec tempora.
Et in eo resolvendo desudarunt, ac adhuc desudant, primi hujus aevi geometrae, nec ulla adhuc habetur accurata et generalis solutio. Newtonus approximatione usus edidit elementa, ex quibus prodierunt tabulae, quae omnium primae ad veras positiones Lunae plurimum accesserunt, sed adhuc supererant
quae omnium primae ad veras positiones Lunae plurimum accesserunt, sed adhuc supererant
identidem plura minuta discriminis. Approximationem provexerunt multo ulterius tabulis inde computatis et editis Clerautius, D'Alembertus et Eulerus. Et
Clerautius quidem novam suarum editionem parat, in qua post correctiones
nonnullas, quas adhibuit, omnino credit errores nunquam ultra unum minutum
progressuros, uti ex ipso accepi. Bradlejus quoque eandem exactitudinem invenit in aliis tabulis ex theoria computatis et per observationes correctis.
Ubi omnes illae
inde computatis et editis Clerautius, D'Alembertus et Eulerus. Et
Clerautius quidem novam suarum editionem parat, in qua post correctiones
nonnullas, quas adhibuit, omnino credit errores nunquam ultra unum minutum
progressuros, uti ex ipso accepi. Bradlejus quoque eandem exactitudinem invenit in aliis tabulis ex theoria computatis et per observationes correctis.
Ubi omnes illae positiones horum trium corporum et orbitae lunaris eodem
deveniunt, inaequalitatum ordo idem regreditur, quod quidem non accurate, sed
proxime accidit post lunationes 223, post annos 18
illae positiones horum trium corporum et orbitae lunaris eodem
deveniunt, inaequalitatum ordo idem regreditur, quod quidem non accurate, sed
proxime accidit post lunationes 223, post annos 18 et aliquot dies. Quam periodum Hallejus idcirco coepit observare primus. De ea occurret sermo inferius
in lib. II, adn. 70 (lib.
Luna, uti diximus, et ab ipsa admodum remotus illuminat dimidium circiter ejus
superficiei, quod idcirco est lucidum; alio dimidio obscuro, nisi quatenus ipsa
ejusmodi obscura pars circa novilunia illustratur tenui lumine e Terra reflexo,
quod appellatur secundarium Lunae. Ipsa autem Luna sita in plenilunio ad partes
Soli oppositas obvertit Terrae eam ipsam faciem lucidam; in novilunio, sita
Solem versus, obvertit obscuram; in reliquis positionibus partem obscurae et
partem lucidae, a quo pendent omnia phasium phaenomena. Quando pars lucida nobis obversa est exigua, Luna apparet
quod idcirco est lucidum; alio dimidio obscuro, nisi quatenus ipsa
ejusmodi obscura pars circa novilunia illustratur tenui lumine e Terra reflexo,
quod appellatur secundarium Lunae. Ipsa autem Luna sita in plenilunio ad partes
Soli oppositas obvertit Terrae eam ipsam faciem lucidam; in novilunio, sita
Solem versus, obvertit obscuram; in reliquis positionibus partem obscurae et
partem lucidae, a quo pendent omnia phasium phaenomena. Quando pars lucida nobis obversa est exigua, Luna apparet falcata, nimirum in principio et fine
lunationis. Ac tum falcis lucidae dorsum semper
nisi quatenus ipsa
ejusmodi obscura pars circa novilunia illustratur tenui lumine e Terra reflexo,
quod appellatur secundarium Lunae. Ipsa autem Luna sita in plenilunio ad partes
Soli oppositas obvertit Terrae eam ipsam faciem lucidam; in novilunio, sita
Solem versus, obvertit obscuram; in reliquis positionibus partem obscurae et
partem lucidae, a quo pendent omnia phasium phaenomena. Quando pars lucida nobis obversa est exigua, Luna apparet falcata, nimirum in principio et fine
lunationis. Ac tum falcis lucidae dorsum semper respicit ipsum Solem, cornibus directis in plagam
ad partes
Soli oppositas obvertit Terrae eam ipsam faciem lucidam; in novilunio, sita
Solem versus, obvertit obscuram; in reliquis positionibus partem obscurae et
partem lucidae, a quo pendent omnia phasium phaenomena. Quando pars lucida nobis obversa est exigua, Luna apparet falcata, nimirum in principio et fine
lunationis. Ac tum falcis lucidae dorsum semper respicit ipsum Solem, cornibus directis in plagam oppositam. Statim post novilunium, sive initio lunationis,
Luna est orientalior ipso Sole ac idcirco occidentem respicit convexitas ipsius
falcis, cornibus orientem
obscuram; in reliquis positionibus partem obscurae et
partem lucidae, a quo pendent omnia phasium phaenomena. Quando pars lucida nobis obversa est exigua, Luna apparet falcata, nimirum in principio et fine
lunationis. Ac tum falcis lucidae dorsum semper respicit ipsum Solem, cornibus directis in plagam oppositam. Statim post novilunium, sive initio lunationis,
Luna est orientalior ipso Sole ac idcirco occidentem respicit convexitas ipsius
falcis, cornibus orientem spectantibus. Contrarium accidit in fine lunationis,
cum Luna est occidentalior ipso Sole. Hinc Italicum proverbium:
lunationis. Ac tum falcis lucidae dorsum semper respicit ipsum Solem, cornibus directis in plagam oppositam. Statim post novilunium, sive initio lunationis,
Luna est orientalior ipso Sole ac idcirco occidentem respicit convexitas ipsius
falcis, cornibus orientem spectantibus. Contrarium accidit in fine lunationis,
cum Luna est occidentalior ipso Sole. Hinc Italicum proverbium: Gobba a ponente, luna crescente; gobba a levante, luna calante.
51(50) Episodii loco hic
cum Luna est occidentalior ipso Sole. Hinc Italicum proverbium: Gobba a ponente, luna crescente; gobba a levante, luna calante.
51(50) Episodii loco hic describitur iter Promethei in coelum novilunii tempore cum
phaenomenis, quae videre debuisset.
Terra, quae nobis apparet plana et immensa, e propinquo spectantibus debuisset paullatim apparere magis ac magis rotunda et exigua. Si Mercurius et
Venus fuissent inter Terram et Solem ac extra planum
eo magis recedentes ab ipso zodiaco, quo ipse magis ad eorum positionem accederet.
Debuisset et Solis maculas deprehendere, quae eo majores apparere debent,
quo propius acceditur, ac obscuram quandam velut caliginem, quae aliquando
totum occupat Solis discum, et in qua intercapedines quaedam lucidiores observantur quandoque, quas plures astronomi appellarunt faculas. Porro per ipsas maculas et faculas deprehenditur etiam motus Solis circa proprium axem,
de quo agendum nobis erit libro
maculas et faculas deprehenditur etiam motus Solis circa proprium axem,
de quo agendum nobis erit libro
vidimus simul
duos, ac notare curvaturam orbitae circa Solem, quae nimirum in perihelio
citissime et plurimum incurvatur.
Appellantur autem hic eorum motus choreae longae ob immanem orbitarum
productionem.
Praeter haec phaenomena debuisset observare in ascensu omnem seriem
phasium Lunae, deprehendendo paullatim semper majorem partem hemisphaerii
Lunae illustrati, ut patet. Sed id quidem debuisset accidere paullatim Luna ad
latus sita. Si etiam ascendisset recta Lunam versus, vidisset semper faciem
obscuram. Tum perquam exiguo tempore
hujusce saeculi, quae ab ipsa prima origine plurimum
statim inclaruit. Extant autem jam multa ejus Academiae volumina typis impressa tam Italicae, quam Latinae poeseos plena. Est autem ibi perpetua quaedam
allegoria, qua nomen pastorum Arcadiae accipiunt academici et campum, quem
excolant. Ac in ipsis poematis saepe ad id alluditur. Ipse locus, in quo convenitur, appellatur Italice il bosco parrasio. Insigne Academiae est fistula, praeses
dicitur custos, tempora numerantur per Olympiades.
Partes plurimas hujusce operis legi in conventibus, qui solent celebrari
statim inclaruit. Extant autem jam multa ejus Academiae volumina typis impressa tam Italicae, quam Latinae poeseos plena. Est autem ibi perpetua quaedam
allegoria, qua nomen pastorum Arcadiae accipiunt academici et campum, quem
excolant. Ac in ipsis poematis saepe ad id alluditur. Ipse locus, in quo convenitur, appellatur Italice il bosco parrasio. Insigne Academiae est fistula, praeses
dicitur custos, tempora numerantur per Olympiades.
Partes plurimas hujusce operis legi in conventibus, qui solent celebrari singulis hebdomadis Jovis die. Patet autem aditus
et campum, quem
excolant. Ac in ipsis poematis saepe ad id alluditur. Ipse locus, in quo convenitur, appellatur Italice il bosco parrasio. Insigne Academiae est fistula, praeses
dicitur custos, tempora numerantur per Olympiades.
Partes plurimas hujusce operis legi in conventibus, qui solent celebrari singulis hebdomadis Jovis die. Patet autem aditus omnibus, sed soli academici a
praeside rogati recitant, et potissimum carmina. Solum enim initio ipsius conventus habetur aliquando oratio seu dissertatio aliqua soluta oratione conscripta.
singulis hebdomadis Jovis die. Patet autem aditus omnibus, sed soli academici a
praeside rogati recitant, et potissimum carmina. Solum enim initio ipsius conventus habetur aliquando oratio seu dissertatio aliqua soluta oratione conscripta.
Cum aliquando exordium legerem in uno ex ejusmodi conventibus, adfuerunt ii duo cardinales amplissimi, qui ambo erant inter academicos adscripti.
De quorum futuro adventu cum mane certior essem factus, ea adjeci, quae hic
subjicio. Rarius autem ad hebdomadarios hosce conventus cardinales adveniunt,
sed publici conventus
53(52) Cardinalis Landius tam Romae quam Parisiis, ubi aliquandiu est commoratus,
poesim excoluit summa cum laude. Quorum ejus studiorum et publica aliquot
specimina typis edita prostant. Ac licet tum quidem aetate provectior esset et in
amplissimum eum ordinem cooptatus, adhuc Musas et Musarum cultores fovebat. Eum, abdicato paullo ante Beneventano archiepiscopatu, Roma cum omnium ordinum litteratorum hominum in primis, gratulatione recuperaverat.
Hic ipsi summum pontificatum augurabar de more, cum ei
ejus studiorum et publica aliquot
specimina typis edita prostant. Ac licet tum quidem aetate provectior esset et in
amplissimum eum ordinem cooptatus, adhuc Musas et Musarum cultores fovebat. Eum, abdicato paullo ante Beneventano archiepiscopatu, Roma cum omnium ordinum litteratorum hominum in primis, gratulatione recuperaverat.
Hic ipsi summum pontificatum augurabar de more, cum ei proximus crederetur, Benedicto quarto decimo decumbente ex eo morbo, ex quo is tum
quidem brevi moriturus credebatur, nec vero unquam satis convaluit. Cum
plurimus esset de Landio
sermo per totam Urbem, fato praereptus
est ante ipsum pontificis obitum.
54(53) Jo. Franciscus Albanus Clementi XI p. m. avi sui fratri egregiis naturae donis
sane non impar, in ipso primo juventutis flore in amplissimum purpuratorum
patrum senatum adlectus, quam non immature eum honorem adeptus sit, satis
constat ex oratione Latina P. Nicolai Galeotti publici eo tempore professoris
eloquentiae in nostro Romano collegio, cui orationi est titulus De juventute
praereptus
est ante ipsum pontificis obitum.
54(53) Jo. Franciscus Albanus Clementi XI p. m. avi sui fratri egregiis naturae donis
sane non impar, in ipso primo juventutis flore in amplissimum purpuratorum
patrum senatum adlectus, quam non immature eum honorem adeptus sit, satis
constat ex oratione Latina P. Nicolai Galeotti publici eo tempore professoris
eloquentiae in nostro Romano collegio, cui orationi est titulus De juventute
honoribus tempestiva. Ac ea quidem tam
Clementi XI p. m. avi sui fratri egregiis naturae donis
sane non impar, in ipso primo juventutis flore in amplissimum purpuratorum
patrum senatum adlectus, quam non immature eum honorem adeptus sit, satis
constat ex oratione Latina P. Nicolai Galeotti publici eo tempore professoris
eloquentiae in nostro Romano collegio, cui orationi est titulus De juventute
honoribus tempestiva. Ac ea quidem tam celeri in eum ordinem cooptatione
nobilissimus juvenis avi fratrem imitatus, qui annum agens 52 ad summum
supremae dignitatis apicem tanto maturius, quam fieri soleat, evectus est, pari
purpuratorum
patrum senatum adlectus, quam non immature eum honorem adeptus sit, satis
constat ex oratione Latina P. Nicolai Galeotti publici eo tempore professoris
eloquentiae in nostro Romano collegio, cui orationi est titulus De juventute
honoribus tempestiva. Ac ea quidem tam celeri in eum ordinem cooptatione
nobilissimus juvenis avi fratrem imitatus, qui annum agens 52 ad summum
supremae dignitatis apicem tanto maturius, quam fieri soleat, evectus est, pari
futurae dignitati, quam ei hic itidem auguratus sum, quodammodo velut prolusit. Sed adjeci longos post Nestoris
auguratus sum, quodammodo velut prolusit. Sed adjeci longos post Nestoris annos, ut et Benedicto XIV longioris vitae
tempus et Landio diuturnus ante pontificatus relinqueretur.
Gentilitium Albanorum stemma continet stellam tribus montibus imminentem, quam etiam multis in locis et domi et per Urbem triplici corona contectam
Clemens ipse XI commonstrat quodammodo, validissimum ad virtutes incitamentum.
Idem vero summus pontifex inter primos Arcades paullo post ejus Academiae institutionem admissus, eam tum quidem fovit atque haud ita multo
II.
1 Innuuntur hic ea, quae ex primo libro futura sunt majori usui: Solis admodum
remoti motus annuus in orientem per eclipticam et lumen proprium; motus Lunae
multo propioris itidem in orientem, sed per orbitam obliquam et celerior ac uno
tantummodo ejus hemisphaerio illuminato a Sole cum phasibus inde deductis;
nodi demum orbitae lunaris eclipticam secantis in binis punctis, per quae Luna in
II.
1 Innuuntur hic ea, quae ex primo libro futura sunt majori usui: Solis admodum
remoti motus annuus in orientem per eclipticam et lumen proprium; motus Lunae
multo propioris itidem in orientem, sed per orbitam obliquam et celerior ac uno
tantummodo ejus hemisphaerio illuminato a Sole cum phasibus inde deductis;
nodi demum orbitae lunaris eclipticam secantis in binis punctis, per quae Luna in
singulis conversionibus transeat bis.
Solis admodum
remoti motus annuus in orientem per eclipticam et lumen proprium; motus Lunae
multo propioris itidem in orientem, sed per orbitam obliquam et celerior ac uno
tantummodo ejus hemisphaerio illuminato a Sole cum phasibus inde deductis;
nodi demum orbitae lunaris eclipticam secantis in binis punctis, per quae Luna in
singulis conversionibus transeat bis.
2 Primo loco proponitur Solem, etiam cum totus deficit, revera non amittere suum
lumen, sed lucem ut prius
in orientem per eclipticam et lumen proprium; motus Lunae
multo propioris itidem in orientem, sed per orbitam obliquam et celerior ac uno
tantummodo ejus hemisphaerio illuminato a Sole cum phasibus inde deductis;
nodi demum orbitae lunaris eclipticam secantis in binis punctis, per quae Luna in
singulis conversionibus transeat bis.
2 Primo loco proponitur Solem, etiam cum totus deficit, revera non amittere suum
lumen, sed lucem ut prius emittere.
2 Primo loco proponitur Solem, etiam cum totus deficit, revera non amittere suum
lumen, sed lucem ut prius emittere.
3 Primum ejus rei argumentum. Cum Sol deficit in uno loco Terrae totus, in locis
proximis apparet falcatus eodem momento temporis. Et quo remotiora sunt loca,
eo minor ejus pars deficit, ita, ut in locis satis remotis totus appareat lucidus de
more. Facile est ex astronomicis principiis demonstrare illud, nunquam posse in
toto hemisphaerio
loco proponitur Solem, etiam cum totus deficit, revera non amittere suum
lumen, sed lucem ut prius emittere.
3 Primum ejus rei argumentum. Cum Sol deficit in uno loco Terrae totus, in locis
proximis apparet falcatus eodem momento temporis. Et quo remotiora sunt loca,
eo minor ejus pars deficit, ita, ut in locis satis remotis totus appareat lucidus de
more. Facile est ex astronomicis principiis demonstrare illud, nunquam posse in
toto hemisphaerio Terrae simul apparere
3 Primum ejus rei argumentum. Cum Sol deficit in uno loco Terrae totus, in locis
proximis apparet falcatus eodem momento temporis. Et quo remotiora sunt loca,
eo minor ejus pars deficit, ita, ut in locis satis remotis totus appareat lucidus de
more. Facile est ex astronomicis principiis demonstrare illud, nunquam posse in
toto hemisphaerio Terrae simul apparere eclipsim Solis, ne partialem quidem. Sed
hic provocatur ad observationem, et quidem ad ipsa nova publica, in quibus saepe
Cum Sol deficit in uno loco Terrae totus, in locis
proximis apparet falcatus eodem momento temporis. Et quo remotiora sunt loca,
eo minor ejus pars deficit, ita, ut in locis satis remotis totus appareat lucidus de
more. Facile est ex astronomicis principiis demonstrare illud, nunquam posse in
toto hemisphaerio Terrae simul apparere eclipsim Solis, ne partialem quidem. Sed
hic provocatur ad observationem, et quidem ad ipsa nova publica, in quibus saepe
imprimatur id etiam, quod ad ejusmodi phaenomena pertinet, ex quibus idcirco
potest rei veritas innotescere.
deficit, ita, ut in locis satis remotis totus appareat lucidus de
more. Facile est ex astronomicis principiis demonstrare illud, nunquam posse in
toto hemisphaerio Terrae simul apparere eclipsim Solis, ne partialem quidem. Sed
hic provocatur ad observationem, et quidem ad ipsa nova publica, in quibus saepe
imprimatur id etiam, quod ad ejusmodi phaenomena pertinet, ex quibus idcirco
potest rei veritas innotescere.
4 Affertur in eam rem exemplum eclipsis Solis anni 1715,
et quidem ad ipsa nova publica, in quibus saepe
imprimatur id etiam, quod ad ejusmodi phaenomena pertinet, ex quibus idcirco
potest rei veritas innotescere.
4 Affertur in eam rem exemplum eclipsis Solis anni 1715, quae fuit totalis in Anglia
die 3 mensis Maii. Haec scribebantur anno 1752 magis adulto adeoque jam coeperat annus trigesimus octavus, nimirum tertius lustri octavi. Porro id phaenomenum admodum rarum cultiores etiam populos et rem ipsam expectantes in
id etiam, quod ad ejusmodi phaenomena pertinet, ex quibus idcirco
potest rei veritas innotescere.
4 Affertur in eam rem exemplum eclipsis Solis anni 1715, quae fuit totalis in Anglia
die 3 mensis Maii. Haec scribebantur anno 1752 magis adulto adeoque jam coeperat annus trigesimus octavus, nimirum tertius lustri octavi. Porro id phaenomenum admodum rarum cultiores etiam populos et rem ipsam expectantes in admirationem rapit, cum nox intempestiva diem interrumpat et
in eam rem exemplum eclipsis Solis anni 1715, quae fuit totalis in Anglia
die 3 mensis Maii. Haec scribebantur anno 1752 magis adulto adeoque jam coeperat annus trigesimus octavus, nimirum tertius lustri octavi. Porro id phaenomenum admodum rarum cultiores etiam populos et rem ipsam expectantes in admirationem rapit, cum nox intempestiva diem interrumpat et reducat sydera ac brutis
animantibus imponat, quae veram noctem advenisse arbitrantur. Cujus rei plura
passim exempla prostant apud historicos et in academiarum monumentis.
Porro id phaenomenum admodum rarum cultiores etiam populos et rem ipsam expectantes in admirationem rapit, cum nox intempestiva diem interrumpat et reducat sydera ac brutis
animantibus imponat, quae veram noctem advenisse arbitrantur. Cujus rei plura
passim exempla prostant apud historicos et in academiarum monumentis.
5 Secundum rei ejusdem argumentum. Cum Sol deficit etiam totus, apparent planetae omnes, qui sunt supra horizontem et aliquando cometa etiam, qui Soli
5 Secundum rei ejusdem argumentum. Cum Sol deficit etiam totus, apparent planetae omnes, qui sunt supra horizontem et aliquando cometa etiam, qui Soli proximus et ejus luce obrutus delitescebat, tum primum detectus est. Jam vero omnes
planetae et cometae fulgent luce Solis, uti vidimus in adn. 48*, lib. I. Igitur Sol
pergit tum etiam illos illustrare; adeoque retinet lucem suam. Et idcirco debet
aliquid interjectum praeripere nobis ipsius aspectum.
6 Transitur hic
7 Fixas excludit distantia illa ingens, de qua lib. I. num. 6, et quod lumen habent
proprium juxta eundem numerum. Nam ob distantiam interponi non possunt. Et
cum habeant lumen suum, si forte interponerentur, non deficeret lumen in parte
Solis obtecta, supplente earum lumine vices luminis solaris.
* corr. ex 49
8 Planetae nec suum habent lumen nec ita distant. Quas ob causas videntur esse
apti ad id
At Saturnus, Jupiter et Mars juxta num. 11, lib. I. orbita
sua amplectuntur ipsam Terram; adeoque non possunt interponi inter Solem et
Terram.
Venus et Mercurius, planetae inferiores juxta num. 11. lib. I. possunt subire
inter Solem et Terram, et subeunt saepe, nimirum in singulis conjunctionibus
inferioribus, in quibus citra Solem jacent; saepe quidem. Nam in Venere id accidit
post menses circiter 19 et in Mercurio post menses circiter quatuor. Si eo tempore sint ii planetae proximi nodis, debent itidem apparere in ipso Sole. Nam ubi
sunt remotiores aliquanto
11, lib. I. orbita
sua amplectuntur ipsam Terram; adeoque non possunt interponi inter Solem et
Terram.
Venus et Mercurius, planetae inferiores juxta num. 11. lib. I. possunt subire
inter Solem et Terram, et subeunt saepe, nimirum in singulis conjunctionibus
inferioribus, in quibus citra Solem jacent; saepe quidem. Nam in Venere id accidit
post menses circiter 19 et in Mercurio post menses circiter quatuor. Si eo tempore sint ii planetae proximi nodis, debent itidem apparere in ipso Sole. Nam ubi
sunt remotiores aliquanto a nodis, distant a plano eclipticae,
adeoque non possunt interponi inter Solem et
Terram.
Venus et Mercurius, planetae inferiores juxta num. 11. lib. I. possunt subire
inter Solem et Terram, et subeunt saepe, nimirum in singulis conjunctionibus
inferioribus, in quibus citra Solem jacent; saepe quidem. Nam in Venere id accidit
post menses circiter 19 et in Mercurio post menses circiter quatuor. Si eo tempore sint ii planetae proximi nodis, debent itidem apparere in ipso Sole. Nam ubi
sunt remotiores aliquanto a nodis, distant a plano eclipticae, adeoque respondent
puncto coeli distanti ab
Terram.
Venus et Mercurius, planetae inferiores juxta num. 11. lib. I. possunt subire
inter Solem et Terram, et subeunt saepe, nimirum in singulis conjunctionibus
inferioribus, in quibus citra Solem jacent; saepe quidem. Nam in Venere id accidit
post menses circiter 19 et in Mercurio post menses circiter quatuor. Si eo tempore sint ii planetae proximi nodis, debent itidem apparere in ipso Sole. Nam ubi
sunt remotiores aliquanto a nodis, distant a plano eclipticae, adeoque respondent
puncto coeli distanti ab ecliptica ipsa, in qua est Sol, et recta ducta e Terra
Solem et Terram, et subeunt saepe, nimirum in singulis conjunctionibus
inferioribus, in quibus citra Solem jacent; saepe quidem. Nam in Venere id accidit
post menses circiter 19 et in Mercurio post menses circiter quatuor. Si eo tempore sint ii planetae proximi nodis, debent itidem apparere in ipso Sole. Nam ubi
sunt remotiores aliquanto a nodis, distant a plano eclipticae, adeoque respondent
puncto coeli distanti ab ecliptica ipsa, in qua est Sol, et recta ducta e Terra per
ipsos evitat Solem.
Possunt igitur tum apparere in Sole, sed plures sunt rationes, ob
id accidit
post menses circiter 19 et in Mercurio post menses circiter quatuor. Si eo tempore sint ii planetae proximi nodis, debent itidem apparere in ipso Sole. Nam ubi
sunt remotiores aliquanto a nodis, distant a plano eclipticae, adeoque respondent
puncto coeli distanti ab ecliptica ipsa, in qua est Sol, et recta ducta e Terra per
ipsos evitat Solem.
Possunt igitur tum apparere in Sole, sed plures sunt rationes, ob quas non
possunt ipsis tribui eclipses illae vulgo cognitae, de quibus hic agimus, duae hic
proferuntur: primo quidem, quod, si hi planetae
nodis, debent itidem apparere in ipso Sole. Nam ubi
sunt remotiores aliquanto a nodis, distant a plano eclipticae, adeoque respondent
puncto coeli distanti ab ecliptica ipsa, in qua est Sol, et recta ducta e Terra per
ipsos evitat Solem.
Possunt igitur tum apparere in Sole, sed plures sunt rationes, ob quas non
possunt ipsis tribui eclipses illae vulgo cognitae, de quibus hic agimus, duae hic
proferuntur: primo quidem, quod, si hi planetae transeant sub disco Solis, debeant ingredi ex parte ejus orientali et egredi ex occidentali, dum umbra in eclipsibus
tum apparere in Sole, sed plures sunt rationes, ob quas non
possunt ipsis tribui eclipses illae vulgo cognitae, de quibus hic agimus, duae hic
proferuntur: primo quidem, quod, si hi planetae transeant sub disco Solis, debeant ingredi ex parte ejus orientali et egredi ex occidentali, dum umbra in eclipsibus Solis e contrario incipit ex occidentali et desinit in orientali; secundo, quod
ipsorum apparens discus est perquam exiguus respectu disci solaris, cujus idcirco non potest occulere nisi particulam perquam exiguam, nimirum Mercurius
minus quam unam e vicies mille ejus partibus,
ipsis tribui eclipses illae vulgo cognitae, de quibus hic agimus, duae hic
proferuntur: primo quidem, quod, si hi planetae transeant sub disco Solis, debeant ingredi ex parte ejus orientali et egredi ex occidentali, dum umbra in eclipsibus Solis e contrario incipit ex occidentali et desinit in orientali; secundo, quod
ipsorum apparens discus est perquam exiguus respectu disci solaris, cujus idcirco non potest occulere nisi particulam perquam exiguam, nimirum Mercurius
minus quam unam e vicies mille ejus partibus, Venus paullo plus quam unam
millesimam.
Primum
nimirum Mercurius
minus quam unam e vicies mille ejus partibus, Venus paullo plus quam unam
millesimam.
Primum ex hisce duobus patet, quia juxta num. 29, lib. I. planetae inferiores
moventur celerius quam Terra. Quamobrem ipsorum motus spectanti e Terra
apparebit factus in eadem directione, in qua revera fit. Quae directio apparebit
contraria illi, quae apparet spectanti e Sole; uti, si duo homines spectent motum,
qui fiat inter ipsos, in respectu alterius fiet ad dexteram, et respectu alterius ad
sinistram. At is motus respectu Solis fit in orientem, juxta
quam unam e vicies mille ejus partibus, Venus paullo plus quam unam
millesimam.
Primum ex hisce duobus patet, quia juxta num. 29, lib. I. planetae inferiores
moventur celerius quam Terra. Quamobrem ipsorum motus spectanti e Terra
apparebit factus in eadem directione, in qua revera fit. Quae directio apparebit
contraria illi, quae apparet spectanti e Sole; uti, si duo homines spectent motum,
qui fiat inter ipsos, in respectu alterius fiet ad dexteram, et respectu alterius ad
sinistram. At is motus respectu Solis fit in orientem, juxta num. 27, lib. I. Igitur
num. 29, lib. I. planetae inferiores
moventur celerius quam Terra. Quamobrem ipsorum motus spectanti e Terra
apparebit factus in eadem directione, in qua revera fit. Quae directio apparebit
contraria illi, quae apparet spectanti e Sole; uti, si duo homines spectent motum,
qui fiat inter ipsos, in respectu alterius fiet ad dexteram, et respectu alterius ad
sinistram. At is motus respectu Solis fit in orientem, juxta num. 27, lib. I. Igitur
spectanti e Terra debet fieri in occidentem; nimirum ii planetae tum sunt retrogradi respectu Terrae. Solis autem motus propius spectanti e Terra fit
apparebit factus in eadem directione, in qua revera fit. Quae directio apparebit
contraria illi, quae apparet spectanti e Sole; uti, si duo homines spectent motum,
qui fiat inter ipsos, in respectu alterius fiet ad dexteram, et respectu alterius ad
sinistram. At is motus respectu Solis fit in orientem, juxta num. 27, lib. I. Igitur
spectanti e Terra debet fieri in occidentem; nimirum ii planetae tum sunt retrogradi respectu Terrae. Solis autem motus propius spectanti e Terra fit in orientem.
Igitur, ubi occurrat planeta inferior Soli, debet incurrere in ejus limbum orientalem et
apparebit
contraria illi, quae apparet spectanti e Sole; uti, si duo homines spectent motum,
qui fiat inter ipsos, in respectu alterius fiet ad dexteram, et respectu alterius ad
sinistram. At is motus respectu Solis fit in orientem, juxta num. 27, lib. I. Igitur
spectanti e Terra debet fieri in occidentem; nimirum ii planetae tum sunt retrogradi respectu Terrae. Solis autem motus propius spectanti e Terra fit in orientem.
Igitur, ubi occurrat planeta inferior Soli, debet incurrere in ejus limbum orientalem et egredi ex occidentali. Oppositum autem accidere in eclipsibus Solis, de
respectu alterius fiet ad dexteram, et respectu alterius ad
sinistram. At is motus respectu Solis fit in orientem, juxta num. 27, lib. I. Igitur
spectanti e Terra debet fieri in occidentem; nimirum ii planetae tum sunt retrogradi respectu Terrae. Solis autem motus propius spectanti e Terra fit in orientem.
Igitur, ubi occurrat planeta inferior Soli, debet incurrere in ejus limbum orientalem et egredi ex occidentali. Oppositum autem accidere in eclipsibus Solis, de
quibus hic agimus, patet ex observatione.
Secundum colligitur facile ex diametris apparentibus.
At is motus respectu Solis fit in orientem, juxta num. 27, lib. I. Igitur
spectanti e Terra debet fieri in occidentem; nimirum ii planetae tum sunt retrogradi respectu Terrae. Solis autem motus propius spectanti e Terra fit in orientem.
Igitur, ubi occurrat planeta inferior Soli, debet incurrere in ejus limbum orientalem et egredi ex occidentali. Oppositum autem accidere in eclipsibus Solis, de
quibus hic agimus, patet ex observatione.
Secundum colligitur facile ex diametris apparentibus. Diameter apparens Solis
superat 30 minuta, diameter apparens Veneris in
e Terra debet fieri in occidentem; nimirum ii planetae tum sunt retrogradi respectu Terrae. Solis autem motus propius spectanti e Terra fit in orientem.
Igitur, ubi occurrat planeta inferior Soli, debet incurrere in ejus limbum orientalem et egredi ex occidentali. Oppositum autem accidere in eclipsibus Solis, de
quibus hic agimus, patet ex observatione.
Secundum colligitur facile ex diametris apparentibus. Diameter apparens Solis
superat 30 minuta, diameter apparens Veneris in conjunctione invenitur proxime
unius minuti, diameter apparens Mercurii proxime
in ejus limbum orientalem et egredi ex occidentali. Oppositum autem accidere in eclipsibus Solis, de
quibus hic agimus, patet ex observatione.
Secundum colligitur facile ex diametris apparentibus. Diameter apparens Solis
superat 30 minuta, diameter apparens Veneris in conjunctione invenitur proxime
unius minuti, diameter apparens Mercurii proxime est quinta minuti pars. Quare
diameter apparens Solis est ad diametrum apparentem Veneris in ratione majore
quam 30 ad 1, et ad diametrum Mercurii circiter ut 150 ad 1. Disci autem
apparentes sunt ut quadrata
colligitur facile ex diametris apparentibus. Diameter apparens Solis
superat 30 minuta, diameter apparens Veneris in conjunctione invenitur proxime
unius minuti, diameter apparens Mercurii proxime est quinta minuti pars. Quare
diameter apparens Solis est ad diametrum apparentem Veneris in ratione majore
quam 30 ad 1, et ad diametrum Mercurii circiter ut 150 ad 1. Disci autem
apparentes sunt ut quadrata diametrorum apparentium. Et quadratum 30 est 900
ac quadratum 150 est 22500; quorum primum est paullo minus quam mille, et
secundum aliquanto plus quam viginti millia. Adeoque
150 est 22500; quorum primum est paullo minus quam mille, et
secundum aliquanto plus quam viginti millia. Adeoque discus Veneris teget paullo
plus quam millesimam disci solaris partem, et discus Mercurii non teget unam e
viginti millibus partium. Quoniam autem tam Veneris quam Mercurii discus in
Sole est exigua quaedam nigricans et rotunda macula, idcirco eam appellavi naevum.
9 Mercurius non tam raro ita sub Sole transit, ut in ejus disco apparere debeat. Id
enim intra
Quoniam autem tam Veneris quam Mercurii discus in
Sole est exigua quaedam nigricans et rotunda macula, idcirco eam appellavi naevum.
9 Mercurius non tam raro ita sub Sole transit, ut in ejus disco apparere debeat. Id
enim intra hoc saeculum habetur vicibus sexdecim. Plures autem ejusmodi transitus observavi ego, sed eos non nisi per telescopia videre licet ob exiguitatem
disci apparentis, qui tantulam solaris disci partem occupat.
est phaenomenum Veneris sub Sole. Id toto hoc millenario accidit
vicibus tantummodo 13, ad alterum e nodis mense Decembri annorum 1161,
1396, 1631, 1639, 1874; ad alterum mense Junio annorum 1048, 1283, 1291,
1518, 1526, 1761, 1769, 1996; rarius quidem ad priorem nodum, quia tum Terra,
sita in perihelio, est propior Veneri cum Sole conjunctae, quae idcirco minore
indiget ibidem distantia a nodo, ut e Tellure visa in Solem occurrat.
Semel autem huc usque id phaenomenum est observatum (depuis que ce poeme
a été composé on l'a observé deux fois,
annorum 1161,
1396, 1631, 1639, 1874; ad alterum mense Junio annorum 1048, 1283, 1291,
1518, 1526, 1761, 1769, 1996; rarius quidem ad priorem nodum, quia tum Terra,
sita in perihelio, est propior Veneri cum Sole conjunctae, quae idcirco minore
indiget ibidem distantia a nodo, ut e Tellure visa in Solem occurrat.
Semel autem huc usque id phaenomenum est observatum (depuis que ce poeme
a été composé on l'a observé deux fois, c'est-à-dire, en 1761 et 1769) a binis
tantummodo mortalibus, hic in Anglia Horoccio et ejus amico Crabtrio, nimirum
anno 1639, die,
idcirco minore
indiget ibidem distantia a nodo, ut e Tellure visa in Solem occurrat.
Semel autem huc usque id phaenomenum est observatum (depuis que ce poeme
a été composé on l'a observé deux fois, c'est-à-dire, en 1761 et 1769) a binis
tantummodo mortalibus, hic in Anglia Horoccio et ejus amico Crabtrio, nimirum
anno 1639, die, quae ipsis stylo vetere usis erat 24 Novembris, sed iuxta receptam jam etiam hic in Anglia Romanam calendarii correctionem erat 4 Decembris. Et Crabtrius quidem adverso usus coelo vix ipsam in Sole Venerem aspexit,
fere sine ullo
est observatum (depuis que ce poeme
a été composé on l'a observé deux fois, c'est-à-dire, en 1761 et 1769) a binis
tantummodo mortalibus, hic in Anglia Horoccio et ejus amico Crabtrio, nimirum
anno 1639, die, quae ipsis stylo vetere usis erat 24 Novembris, sed iuxta receptam jam etiam hic in Anglia Romanam calendarii correctionem erat 4 Decembris. Et Crabtrius quidem adverso usus coelo vix ipsam in Sole Venerem aspexit,
fere sine ullo fructu. Horoccius autem puriore aere diutius aliquanto eandem est
contemplatus, verum brevi et ipse tempore, nimirum per semihoram, determinatis
a binis
tantummodo mortalibus, hic in Anglia Horoccio et ejus amico Crabtrio, nimirum
anno 1639, die, quae ipsis stylo vetere usis erat 24 Novembris, sed iuxta receptam jam etiam hic in Anglia Romanam calendarii correctionem erat 4 Decembris. Et Crabtrius quidem adverso usus coelo vix ipsam in Sole Venerem aspexit,
fere sine ullo fructu. Horoccius autem puriore aere diutius aliquanto eandem est
contemplatus, verum brevi et ipse tempore, nimirum per semihoram, determinatis tribus tantummodo, et admodum proximis positionibus Veneris in Sole, cum
Solis occasus brevi consecutus
Et Crabtrius quidem adverso usus coelo vix ipsam in Sole Venerem aspexit,
fere sine ullo fructu. Horoccius autem puriore aere diutius aliquanto eandem est
contemplatus, verum brevi et ipse tempore, nimirum per semihoram, determinatis tribus tantummodo, et admodum proximis positionibus Veneris in Sole, cum
Solis occasus brevi consecutus observationem abruperit.
Sine telescopiis ne Venus quidem in Sole observari potest ob exiguitatem diametri apparentis, de qua supra num. 8. Porro, ex quo telescopia inventa sunt, id
phaenomenum huc usque bis contigit, annis
diutius aliquanto eandem est
contemplatus, verum brevi et ipse tempore, nimirum per semihoram, determinatis tribus tantummodo, et admodum proximis positionibus Veneris in Sole, cum
Solis occasus brevi consecutus observationem abruperit.
Sine telescopiis ne Venus quidem in Sole observari potest ob exiguitatem diametri apparentis, de qua supra num. 8. Porro, ex quo telescopia inventa sunt, id
phaenomenum huc usque bis contigit, annis nimirum 1631 et 1639. Nam telescopia inventa sunt et a Galileo in coelum directa circa annum 1610. Quem annum
expressi per illud
abruperit.
Sine telescopiis ne Venus quidem in Sole observari potest ob exiguitatem diametri apparentis, de qua supra num. 8. Porro, ex quo telescopia inventa sunt, id
phaenomenum huc usque bis contigit, annis nimirum 1631 et 1639. Nam telescopia inventa sunt et a Galileo in coelum directa circa annum 1610. Quem annum
expressi per illud vix tempore ab illo bis ter septenos, centum numeramus et annos
(nimirum 142, cum 2 x 3 x 7 sint 42). Nam hos ego versus conscripsi anno 1752
mense Octobri.
De iis, quae pertinent ad hosce transitus Veneris
De iis, quae pertinent ad hosce transitus Veneris sub Sole, plurima quidem dici
possent scitu dignissima, sed ego hic proponam tantummodo nonnulla magis
necessaria et quae facilius possint intelligi. Conjunctiones inferiores Veneris cum
Sole, sive occursus Veneris ac Terrae in eadem coeli plaga respectu Solis, sunt
admodum frequentes. Habentur enim quinquies intervallo annorum octo, quo Terra
absolvit octo conversiones circa Solem, et Venus parum admodum plus quam
tredecim. At ad hoc, ut Venus appareat in ipso Sole, requiritur, ut aliquis ex hisce
occursibus fiat
inferiores Veneris cum
Sole, sive occursus Veneris ac Terrae in eadem coeli plaga respectu Solis, sunt
admodum frequentes. Habentur enim quinquies intervallo annorum octo, quo Terra
absolvit octo conversiones circa Solem, et Venus parum admodum plus quam
tredecim. At ad hoc, ut Venus appareat in ipso Sole, requiritur, ut aliquis ex hisce
occursibus fiat prope nodum orbitae Veneris. Nam si is fiat in distantia aliquanto
majore a nodo, debebit Venus ibi ita distare ab ecliptica, in qua Sol e Terra cernitur, vel in Boream vel in Austrum (quam distantiam ab ecliptica appellant astronomi
frequentes. Habentur enim quinquies intervallo annorum octo, quo Terra
absolvit octo conversiones circa Solem, et Venus parum admodum plus quam
tredecim. At ad hoc, ut Venus appareat in ipso Sole, requiritur, ut aliquis ex hisce
occursibus fiat prope nodum orbitae Veneris. Nam si is fiat in distantia aliquanto
majore a nodo, debebit Venus ibi ita distare ab ecliptica, in qua Sol e Terra cernitur, vel in Boream vel in Austrum (quam distantiam ab ecliptica appellant astronomi latitudinem borealem vel australem) ut respectu observatoris positi in ipsa
Terra effugiat solarem discum.
octo conversiones circa Solem, et Venus parum admodum plus quam
tredecim. At ad hoc, ut Venus appareat in ipso Sole, requiritur, ut aliquis ex hisce
occursibus fiat prope nodum orbitae Veneris. Nam si is fiat in distantia aliquanto
majore a nodo, debebit Venus ibi ita distare ab ecliptica, in qua Sol e Terra cernitur, vel in Boream vel in Austrum (quam distantiam ab ecliptica appellant astronomi latitudinem borealem vel australem) ut respectu observatoris positi in ipsa
Terra effugiat solarem discum. Si post quosvis octo annos accurate rediret Venus, et Terra, ad eandem positionem,
et Venus parum admodum plus quam
tredecim. At ad hoc, ut Venus appareat in ipso Sole, requiritur, ut aliquis ex hisce
occursibus fiat prope nodum orbitae Veneris. Nam si is fiat in distantia aliquanto
majore a nodo, debebit Venus ibi ita distare ab ecliptica, in qua Sol e Terra cernitur, vel in Boream vel in Austrum (quam distantiam ab ecliptica appellant astronomi latitudinem borealem vel australem) ut respectu observatoris positi in ipsa
Terra effugiat solarem discum. Si post quosvis octo annos accurate rediret Venus, et Terra, ad eandem positionem, occursus omnes celebrarentur in
admodum plus quam
tredecim. At ad hoc, ut Venus appareat in ipso Sole, requiritur, ut aliquis ex hisce
occursibus fiat prope nodum orbitae Veneris. Nam si is fiat in distantia aliquanto
majore a nodo, debebit Venus ibi ita distare ab ecliptica, in qua Sol e Terra cernitur, vel in Boream vel in Austrum (quam distantiam ab ecliptica appellant astronomi latitudinem borealem vel australem) ut respectu observatoris positi in ipsa
Terra effugiat solarem discum. Si post quosvis octo annos accurate rediret Venus, et Terra, ad eandem positionem, occursus omnes celebrarentur in iisdem
quinque
nodum orbitae Veneris. Nam si is fiat in distantia aliquanto
majore a nodo, debebit Venus ibi ita distare ab ecliptica, in qua Sol e Terra cernitur, vel in Boream vel in Austrum (quam distantiam ab ecliptica appellant astronomi latitudinem borealem vel australem) ut respectu observatoris positi in ipsa
Terra effugiat solarem discum. Si post quosvis octo annos accurate rediret Venus, et Terra, ad eandem positionem, occursus omnes celebrarentur in iisdem
quinque punctis. Et si praeterea nodi Veneris accurate quiescerent, vel nunquam
vel semper post quosvis octo annos Venus appareret in
vel in Boream vel in Austrum (quam distantiam ab ecliptica appellant astronomi latitudinem borealem vel australem) ut respectu observatoris positi in ipsa
Terra effugiat solarem discum. Si post quosvis octo annos accurate rediret Venus, et Terra, ad eandem positionem, occursus omnes celebrarentur in iisdem
quinque punctis. Et si praeterea nodi Veneris accurate quiescerent, vel nunquam
vel semper post quosvis octo annos Venus appareret in Sole. Verum cum id non
accurate accidat, fiunt aliquando bini occursus hinc et inde ab altero e binis nodis
in distantia ita exigua ab ipso, ut Venus
in ipsa
Terra effugiat solarem discum. Si post quosvis octo annos accurate rediret Venus, et Terra, ad eandem positionem, occursus omnes celebrarentur in iisdem
quinque punctis. Et si praeterea nodi Veneris accurate quiescerent, vel nunquam
vel semper post quosvis octo annos Venus appareret in Sole. Verum cum id non
accurate accidat, fiunt aliquando bini occursus hinc et inde ab altero e binis nodis
in distantia ita exigua ab ipso, ut Venus eclipticae satis proxima in Solem incurrat
respectu Terrae. Posteriores autem occursus post reliquos octo annos fiunt in
distantia paullo
positionem, occursus omnes celebrarentur in iisdem
quinque punctis. Et si praeterea nodi Veneris accurate quiescerent, vel nunquam
vel semper post quosvis octo annos Venus appareret in Sole. Verum cum id non
accurate accidat, fiunt aliquando bini occursus hinc et inde ab altero e binis nodis
in distantia ita exigua ab ipso, ut Venus eclipticae satis proxima in Solem incurrat
respectu Terrae. Posteriores autem occursus post reliquos octo annos fiunt in
distantia paullo majore ab eodem nodo nec nisi post plures quam centum annos
tertius ex illis quinque occursibus annorum octo
Et si praeterea nodi Veneris accurate quiescerent, vel nunquam
vel semper post quosvis octo annos Venus appareret in Sole. Verum cum id non
accurate accidat, fiunt aliquando bini occursus hinc et inde ab altero e binis nodis
in distantia ita exigua ab ipso, ut Venus eclipticae satis proxima in Solem incurrat
respectu Terrae. Posteriores autem occursus post reliquos octo annos fiunt in
distantia paullo majore ab eodem nodo nec nisi post plures quam centum annos
tertius ex illis quinque occursibus annorum octo perpetuo regrediens advenit ad
nodum oppositum, et Venus incurrit in
annos Venus appareret in Sole. Verum cum id non
accurate accidat, fiunt aliquando bini occursus hinc et inde ab altero e binis nodis
in distantia ita exigua ab ipso, ut Venus eclipticae satis proxima in Solem incurrat
respectu Terrae. Posteriores autem occursus post reliquos octo annos fiunt in
distantia paullo majore ab eodem nodo nec nisi post plures quam centum annos
tertius ex illis quinque occursibus annorum octo perpetuo regrediens advenit ad
nodum oppositum, et Venus incurrit in Solem vel bis vel saltem semel.
Jam vero nondum ita tum quidem astronomia
in Solem incurrat
respectu Terrae. Posteriores autem occursus post reliquos octo annos fiunt in
distantia paullo majore ab eodem nodo nec nisi post plures quam centum annos
tertius ex illis quinque occursibus annorum octo perpetuo regrediens advenit ad
nodum oppositum, et Venus incurrit in Solem vel bis vel saltem semel.
Jam vero nondum ita tum quidem astronomia exculta erat, ut satis certo et
accurate praesciri posset ac praenunciari hoc phaenomenum. Unde factum est,
ut anno 1631 nemo Venerem viderit in Sole, anno autem 1639 viderit Horoccius
tantummodo
advenit ad
nodum oppositum, et Venus incurrit in Solem vel bis vel saltem semel.
Jam vero nondum ita tum quidem astronomia exculta erat, ut satis certo et
accurate praesciri posset ac praenunciari hoc phaenomenum. Unde factum est,
ut anno 1631 nemo Venerem viderit in Sole, anno autem 1639 viderit Horoccius
tantummodo et Crabtrius ab ipso admonitus. Et quidem Horoccius ipse calculis
secundum plures tabulas institutis invenerat, juxta nonnullas Venerem eo anno
non debere in Solem incurrere, juxta alias debere, sed ita, ut ingens esset discrimen in tempore.
ac praenunciari hoc phaenomenum. Unde factum est,
ut anno 1631 nemo Venerem viderit in Sole, anno autem 1639 viderit Horoccius
tantummodo et Crabtrius ab ipso admonitus. Et quidem Horoccius ipse calculis
secundum plures tabulas institutis invenerat, juxta nonnullas Venerem eo anno
non debere in Solem incurrere, juxta alias debere, sed ita, ut ingens esset discrimen in tempore. Nam id phaenomenum aliae exhibebant pro die 3, aliae pro 4,
aliae pro 6.* Hinc ipse observare coepit die secunda et ita obstinato animo perrexit, fere continuo labore Solis imaginem contemplatus, ubi per nubes
viderit in Sole, anno autem 1639 viderit Horoccius
tantummodo et Crabtrius ab ipso admonitus. Et quidem Horoccius ipse calculis
secundum plures tabulas institutis invenerat, juxta nonnullas Venerem eo anno
non debere in Solem incurrere, juxta alias debere, sed ita, ut ingens esset discrimen in tempore. Nam id phaenomenum aliae exhibebant pro die 3, aliae pro 4,
aliae pro 6.* Hinc ipse observare coepit die secunda et ita obstinato animo perrexit, fere continuo labore Solis imaginem contemplatus, ubi per nubes liceret, ut
demum die 4, hora 3, min. 25. Venerem viderit ita jam ingressam
adhuc contingeret.
Ex iis observationibus et diametrum apparentem Veneris determinavit et correxit tabulas motuum ipsius, sed colligere omnino non potuit uberiores illos fructus, quos exhibuisset integra observatio et multo magis comparatio observationum institutarum in partibus Terrae satis remotis et ad rem idoneis, de qua in
sequenti adnotatione.
11 Proponitur hic methodus, quam Hallejus proposuerat in transactionibus philosophicis ad annum
et diametrum apparentem Veneris determinavit et correxit tabulas motuum ipsius, sed colligere omnino non potuit uberiores illos fructus, quos exhibuisset integra observatio et multo magis comparatio observationum institutarum in partibus Terrae satis remotis et ad rem idoneis, de qua in
sequenti adnotatione.
11 Proponitur hic methodus, quam Hallejus proposuerat in transactionibus philosophicis ad annum 1715, capiendi ingentem fructum ex hujusmodi observatione
comparatio observationum institutarum in partibus Terrae satis remotis et ad rem idoneis, de qua in
sequenti adnotatione.
11 Proponitur hic methodus, quam Hallejus proposuerat in transactionibus philosophicis ad annum 1715, capiendi ingentem fructum ex hujusmodi observatione
sequenti anno 1761. [SIC-godina?] Is fructus est determinatio distantiae et magnitudinis tam
Solis quam omnium et planetarum et cometarum, de qua tum quidem adhuc erant
admodum incerti astronomi et
trouvé, par les deux derniers passages, que
l'erreur étoit même d'un cinquieme.) Censuit autem per hanc observationem definiri posse intra quinquagesimam sui partem; calculo enim inito ex ea distantia,
quam ipse tribuebat planetis, invenerat illud: si bini observatores constituerentur
alter in America septentrionali ad Vallem Hudsoniam, alter in Asia ad Gangis ostia,
durationem phaenomeni fore ipsis diversam discrimine minutorum 17. Quod discrimen debet esse majus vel minus, prout distantia vera est minor vel major quam
assumpta in calculo, in eadem ratione. Quamobrem, si satis
étoit même d'un cinquieme.) Censuit autem per hanc observationem definiri posse intra quinquagesimam sui partem; calculo enim inito ex ea distantia,
quam ipse tribuebat planetis, invenerat illud: si bini observatores constituerentur
alter in America septentrionali ad Vallem Hudsoniam, alter in Asia ad Gangis ostia,
durationem phaenomeni fore ipsis diversam discrimine minutorum 17. Quod discrimen debet esse majus vel minus, prout distantia vera est minor vel major quam
assumpta in calculo, in eadem ratione. Quamobrem, si satis accurate observaretur initium et finis phaenomeni, ad
illud: si bini observatores constituerentur
alter in America septentrionali ad Vallem Hudsoniam, alter in Asia ad Gangis ostia,
durationem phaenomeni fore ipsis diversam discrimine minutorum 17. Quod discrimen debet esse majus vel minus, prout distantia vera est minor vel major quam
assumpta in calculo, in eadem ratione. Quamobrem, si satis accurate observaretur initium et finis phaenomeni, ad habendam durationem, quam censuit haberi
posse intra unum secundum, attributo binis determinationibus errore secundorum duorum, haberetur id temporis discrimen intra quingentesimam sui partem,
bini observatores constituerentur
alter in America septentrionali ad Vallem Hudsoniam, alter in Asia ad Gangis ostia,
durationem phaenomeni fore ipsis diversam discrimine minutorum 17. Quod discrimen debet esse majus vel minus, prout distantia vera est minor vel major quam
assumpta in calculo, in eadem ratione. Quamobrem, si satis accurate observaretur initium et finis phaenomeni, ad habendam durationem, quam censuit haberi
posse intra unum secundum, attributo binis determinationibus errore secundorum duorum, haberetur id temporis discrimen intra quingentesimam sui partem,
cum 17
mille secunda. Adeoque et illa distantia
haberetur intra eosdem limites determinata.
Verum hoc ipso anno, cum Parisiis frequens adessem privatis conventibus
Regiae Scientiarum Academiae, ibidem renunciatum est ab Isleo, celeberrimo
astronomo, deprehensum esse errorculum in Halleji calculo, qui duorum quorundam angulorum subtractionem adhibuerit pro summa. Errore correcto invenitur
discrimen pro locis ab ipso indicatis paucorum admodum minutorum. Unde fit,
ut ea loca nullo pacto ad rem idonea sint. Mappam quoque adjecit, in qua unico
intuitu facile admodum
astronomo, deprehensum esse errorculum in Halleji calculo, qui duorum quorundam angulorum subtractionem adhibuerit pro summa. Errore correcto invenitur
discrimen pro locis ab ipso indicatis paucorum admodum minutorum. Unde fit,
ut ea loca nullo pacto ad rem idonea sint. Mappam quoque adjecit, in qua unico
intuitu facile admodum videre licet, quae loca observationi instituendae sint maxime idonea. Quam ad Regiae Societatis praesidem detuli huc recens advectus et
paullo post regiis principibus Gulielmo et Henrico, ab iis clementissime exceptus,
ostendi et explicavi ac de eodem
principibus Gulielmo et Henrico, ab iis clementissime exceptus,
ostendi et explicavi ac de eodem argumento dissertationem conscriptam detuli ad
ipsam Regiam Societatem.
Interea, cum hic error detectus sit multo postea quam hi versus conscripti sint
et ipsorum epocha in ipsis versibus habeatur, uti et supra vidimus et mox patebit,
nihil mutandum censui, sed monendum tantummodo in adnotationibus rem jam
aliter se habere.
Porro duplex est ratio discriminis in duratione phaenomeni observati e diversis
Terrae locis: prima quidem diversa
dissertationem conscriptam detuli ad
ipsam Regiam Societatem.
Interea, cum hic error detectus sit multo postea quam hi versus conscripti sint
et ipsorum epocha in ipsis versibus habeatur, uti et supra vidimus et mox patebit,
nihil mutandum censui, sed monendum tantummodo in adnotationibus rem jam
aliter se habere.
Porro duplex est ratio discriminis in duratione phaenomeni observati e diversis
Terrae locis: prima quidem diversa apparens via Veneris per discum Solis. Nam ea
apparebit aliis locis propior centro et idcirco longior, aliis
error detectus sit multo postea quam hi versus conscripti sint
et ipsorum epocha in ipsis versibus habeatur, uti et supra vidimus et mox patebit,
nihil mutandum censui, sed monendum tantummodo in adnotationibus rem jam
aliter se habere.
Porro duplex est ratio discriminis in duratione phaenomeni observati e diversis
Terrae locis: prima quidem diversa apparens via Veneris per discum Solis. Nam ea
apparebit aliis locis propior centro et idcirco longior, aliis remotior ab ipso et
brevior. Secunda vero est diversa celeritas motus diurni partium Terrae, quarum
etiam,
discum Solis. Nam ea
apparebit aliis locis propior centro et idcirco longior, aliis remotior ab ipso et
brevior. Secunda vero est diversa celeritas motus diurni partium Terrae, quarum
etiam, quae sunt hinc et inde a polo, habent directiones oppositas. Porro lentior
debet apparere motus Veneris in Sole illi, qui motum aliquem habeat conformem
motui Veneris quam illi, qui contrarium, et inter illos ipsos, qui conformem habent,
lentior illi, cujus motus conformis minus differt a motu ipsius Veneris.
Harum rationum posteriorem hanc tantum expressi, constituendo binos
ipsos, qui conformem habent,
lentior illi, cujus motus conformis minus differt a motu ipsius Veneris.
Harum rationum posteriorem hanc tantum expressi, constituendo binos observatores Hinc gelido atque inde a Telluris cardine. Nemo autem ignorat cardinem seu
polum esse in media ipsa glaciali zona et extremas illas Americae septentrionalis oras esse rigidissimas, calidissimam autem eam Indiae orientalis plagam.
12 Respectivae distantiae tam
12 Respectivae distantiae tam planetarum quam eorum cometarum, quorum observationes rite institutas habemus, jam a longo tempore innotescunt astronomis.
Adeoque absolutae distantiae mutandae sunt omnes in eadem ratione, in qua mutetur
distantia Solis. Sed adjeci Phoebe dempta. Nam ejus distantia a reliquis non pendet, quam satis certo et satis accurate jam novimus. Quare inventa absoluta distantia Solis inveniuntur reliquae omnes. Ex distantia autem absoluta cognita, et
diametro apparente
12 Respectivae distantiae tam planetarum quam eorum cometarum, quorum observationes rite institutas habemus, jam a longo tempore innotescunt astronomis.
Adeoque absolutae distantiae mutandae sunt omnes in eadem ratione, in qua mutetur
distantia Solis. Sed adjeci Phoebe dempta. Nam ejus distantia a reliquis non pendet, quam satis certo et satis accurate jam novimus. Quare inventa absoluta distantia Solis inveniuntur reliquae omnes. Ex distantia autem absoluta cognita, et
diametro apparente observata, habetur
jamdiu ab
astronomis avidissime expectatur.
14 Id quod tum praedixeram, compleri jam video. Unus ex academicis Parisiensibus,
cum adhuc ego Parisiis essem, profectus est in Indiam orientalem Pondiscerium
cum instrumentis ad eam observationem idoneis. Alter ab academia Petropolitana
expetitus parabat se ad iter suscipiendum Tobolskam, principem Siberiae urbem.
De tertio mittendo in Africam agebatur eodem die, quo Parisiis discessi, quod
deinde audio etiam omnino
Unus ex academicis Parisiensibus,
cum adhuc ego Parisiis essem, profectus est in Indiam orientalem Pondiscerium
cum instrumentis ad eam observationem idoneis. Alter ab academia Petropolitana
expetitus parabat se ad iter suscipiendum Tobolskam, principem Siberiae urbem.
De tertio mittendo in Africam agebatur eodem die, quo Parisiis discessi, quod
deinde audio etiam omnino decretum esse. Quartus autem se offerebat ad navigandum in Cyprum insulam. Post meum adventum huc Societas Regia decrevit
discessum binorum astronomorum ad insulam Sanctae Helenae et aliorum binorum ad Sumatram
observationem idoneis. Alter ab academia Petropolitana
expetitus parabat se ad iter suscipiendum Tobolskam, principem Siberiae urbem.
De tertio mittendo in Africam agebatur eodem die, quo Parisiis discessi, quod
deinde audio etiam omnino decretum esse. Quartus autem se offerebat ad navigandum in Cyprum insulam. Post meum adventum huc Societas Regia decrevit
discessum binorum astronomorum ad insulam Sanctae Helenae et aliorum binorum ad Sumatram insulam. Ad quas expeditiones meos quoque impulsus, quos et
voce iteravi et scripto, non inutiles fuisse arbitror. Regis autem munificentia ad
astronomorum ad insulam Sanctae Helenae et aliorum binorum ad Sumatram insulam. Ad quas expeditiones meos quoque impulsus, quos et
voce iteravi et scripto, non inutiles fuisse arbitror. Regis autem munificentia ad
eas binas expeditiones 1600 Anglicanas libras persolvit. Erit fortasse aliquis in
Pacifico mari, quod esset optandum maxime. Et ego qui tum de Septentrionali
America cogitabam, spero me futurum satis mature Constantinopoli, quo nimirum
brevi iturus sum in Veneti legati comitatu, et ibidem observationem eandem initurum, ad quam ea urbs est satis idonea. (Dans le tems du
arbitror. Regis autem munificentia ad
eas binas expeditiones 1600 Anglicanas libras persolvit. Erit fortasse aliquis in
Pacifico mari, quod esset optandum maxime. Et ego qui tum de Septentrionali
America cogitabam, spero me futurum satis mature Constantinopoli, quo nimirum
brevi iturus sum in Veneti legati comitatu, et ibidem observationem eandem initurum, ad quam ea urbs est satis idonea. (Dans le tems du passage de Vénus nous
étions encore à Venice, où le ciel fut couvert de nuages jusqu'à quelques minutes
après la fin du phénomene. La Société Royale de Londres m'avoit
terat. Ad postremam polituram adhibetur pulviculus tenuissimus et patinae illi agglutinatur vel charta laevis vel tela tenuissima et uniformis.
Praeter telescopium requiritur ad eandem observationem etiam egregium horologium oscillatorium, cum tota observatio consistat in notando initio et fine tam
immersionis quam emersionis, sed potissimum fine illius et initio hujus. Quae
momenta ego quidem nunc arbitror definiri posse intra unum vel alterum secundum. Porro horologia primus perfecit et ad summam aequabilitatem perduxit
Grahamus, celeberrimus Londinensis et
quam emersionis, sed potissimum fine illius et initio hujus. Quae
momenta ego quidem nunc arbitror definiri posse intra unum vel alterum secundum. Porro horologia primus perfecit et ad summam aequabilitatem perduxit
Grahamus, celeberrimus Londinensis et artifex et observator, uti diximus in adnotatione 4. libri I.
Superiores versus conscripseram Arquatae, in oppido sito ad Truenti ripam,
quod ad radices Appenini (sic!) jugi occurrit iter facienti Nursia Asculum, ibidem
triduo detentus a perenni pluvia, uti narravi in primo opusculo mei voluminis De
nunc arbitror definiri posse intra unum vel alterum secundum. Porro horologia primus perfecit et ad summam aequabilitatem perduxit
Grahamus, celeberrimus Londinensis et artifex et observator, uti diximus in adnotatione 4. libri I.
Superiores versus conscripseram Arquatae, in oppido sito ad Truenti ripam,
quod ad radices Appenini (sic!) jugi occurrit iter facienti Nursia Asculum, ibidem
triduo detentus a perenni pluvia, uti narravi in primo opusculo mei voluminis De
litteraria expeditione per pontificiam ditionem. Cum equo veherer secundum
ipsius Truenti ripam
et artifex et observator, uti diximus in adnotatione 4. libri I.
Superiores versus conscripseram Arquatae, in oppido sito ad Truenti ripam,
quod ad radices Appenini (sic!) jugi occurrit iter facienti Nursia Asculum, ibidem
triduo detentus a perenni pluvia, uti narravi in primo opusculo mei voluminis De
litteraria expeditione per pontificiam ditionem. Cum equo veherer secundum
ipsius Truenti ripam Asculum versus, ipse fluvius suggessit mihi Peneum, Blandusiam, Hippocrenen, quibus hic ad carmen adornandum et demulcendum lectoris animum sum usus. Et ipsi equo
Blandusiam, Hippocrenen, quibus hic ad carmen adornandum et demulcendum lectoris animum sum usus. Et ipsi equo insidens hoc episodium elucubravi, ut saepe
alias inter equitandum ipsa locorum indoles, sive hilaris seu tristis, imagines mihi
sibi ipsi conformes exhibuit et carmina, quae saepe in ipso conscripsi itinere, ac
ipsum locorum ingenium satis redolent.
18 Progredior jam ad excludendos cometas etiam. Sunt nimirum cometae, qui subeant inter Solem et Terram, cujusmodi plures observati sunt. Posset eorum aliquis eo tempore etiam transire per alterum e binis suis nodis et tunc appareret in
ipso Sole. Posset aliquis esse tum ita proximus Terrae, ut ejus apparens magnitudo apparentem Solis magnitudinem superaret, quo casu ipsum Solem totum contegeret. Verum multae sunt rationes, quae probent eclipses Solis vulgo cognitas,
de quibus hic agimus, non esse tribuendas ipsis
Solis vulgo cognitas,
de quibus hic agimus, non esse tribuendas ipsis cometis.
Primo quidem raro admodum cometae adveniunt ad partes inferiores orbitarum, quae se ad ingentia intervalla sursum protendunt juxta adn. 12. lib. I. Deinde
nullus fortasse adhuc extitit simul in conjunctione cum Sole et simul satis prope
nodum. Saltem nullam ejusmodi observationem habemus huc usque, sed omnium cometarum, quorum orbitam novimus, conjunctio ejusmodi est celebrata,
cum admodum procul distarent a nodis.
Verum, quod caput est, si id etiam accideret,
observationem habemus huc usque, sed omnium cometarum, quorum orbitam novimus, conjunctio ejusmodi est celebrata,
cum admodum procul distarent a nodis.
Verum, quod caput est, si id etiam accideret, non idcirco Sol deficeret et nigranti quodam tanquam velo obtegeretur, uti in ejus eclipsibus fieri cernimus.
Nam cometae habent ingentes atmosphaeras et caudas, in quibus refractum et
reflexum lumen id efficit, ut pars etiam cometae a Sole aversa multo plus habeat
luminis quam superficies Terrae in primo vespertino et ultimo matutino crepusculo.
ejusmodi est celebrata,
cum admodum procul distarent a nodis.
Verum, quod caput est, si id etiam accideret, non idcirco Sol deficeret et nigranti quodam tanquam velo obtegeretur, uti in ejus eclipsibus fieri cernimus.
Nam cometae habent ingentes atmosphaeras et caudas, in quibus refractum et
reflexum lumen id efficit, ut pars etiam cometae a Sole aversa multo plus habeat
luminis quam superficies Terrae in primo vespertino et ultimo matutino crepusculo.
Et ea est ratio, cur in cometis etiam interjectis inter Solem ac Terram non
appareant
idcirco Sol deficeret et nigranti quodam tanquam velo obtegeretur, uti in ejus eclipsibus fieri cernimus.
Nam cometae habent ingentes atmosphaeras et caudas, in quibus refractum et
reflexum lumen id efficit, ut pars etiam cometae a Sole aversa multo plus habeat
luminis quam superficies Terrae in primo vespertino et ultimo matutino crepusculo.
Et ea est ratio, cur in cometis etiam interjectis inter Solem ac Terram non
appareant intuenti etiam per egregia telecopia phases illae, quas in Venere et Mercurio
intuemur; non illud, quod ipsi cometarum nuclei sint
cernimus.
Nam cometae habent ingentes atmosphaeras et caudas, in quibus refractum et
reflexum lumen id efficit, ut pars etiam cometae a Sole aversa multo plus habeat
luminis quam superficies Terrae in primo vespertino et ultimo matutino crepusculo.
Et ea est ratio, cur in cometis etiam interjectis inter Solem ac Terram non
appareant intuenti etiam per egregia telecopia phases illae, quas in Venere et Mercurio
intuemur; non illud, quod ipsi cometarum nuclei sint perspicui, cui causae id
phaenomenum perperam tribuerunt nonnulli nobiles etiam astronomi. De his
etiam cometae a Sole aversa multo plus habeat
luminis quam superficies Terrae in primo vespertino et ultimo matutino crepusculo.
Et ea est ratio, cur in cometis etiam interjectis inter Solem ac Terram non
appareant intuenti etiam per egregia telecopia phases illae, quas in Venere et Mercurio
intuemur; non illud, quod ipsi cometarum nuclei sint perspicui, cui causae id
phaenomenum perperam tribuerunt nonnulli nobiles etiam astronomi. De his fusius
egi in mea dissertatione de cometis edita anno 1744.
etiam interjectis inter Solem ac Terram non
appareant intuenti etiam per egregia telecopia phases illae, quas in Venere et Mercurio
intuemur; non illud, quod ipsi cometarum nuclei sint perspicui, cui causae id
phaenomenum perperam tribuerunt nonnulli nobiles etiam astronomi. De his fusius
egi in mea dissertatione de cometis edita anno 1744.
19 Exclusis reliquis omnibus astris relinquitur sola Luna, cui idcirco tribuenda est
causa defectus solaris. Illa
edita anno 1744.
19 Exclusis reliquis omnibus astris relinquitur sola Luna, cui idcirco tribuenda est
causa defectus solaris. Illa nimirum, quae, uti diximus in adn. 50.*
solaris. Illa nimirum, quae, uti diximus in adn. 50.*
obscuram et nigram, et quae habet apparentem magnitudinem aequalem magnitudini Solis juxta
adn. 13, lib. I. Subit autem singulis mensibus in novilunio inter Solem et Terram
respondens eidem parti zodiaci; quae quidem omnia eodem primo libro praemisimus. Debet nobis tegere et occultare Solem, si in ipso plenilunio non habeat
latitudinem sive distantiam ab ecliptica vel borealem vel australem satis magnam.
Porro novilunium accidit in fine mensis lunaris, posteaquam Luna ipsa
decrescens attenuavit cornua et evanuit ex oculis obvertens nimirum Telluri partem
Soli
et Terram
respondens eidem parti zodiaci; quae quidem omnia eodem primo libro praemisimus. Debet nobis tegere et occultare Solem, si in ipso plenilunio non habeat
latitudinem sive distantiam ab ecliptica vel borealem vel australem satis magnam.
Porro novilunium accidit in fine mensis lunaris, posteaquam Luna ipsa
decrescens attenuavit cornua et evanuit ex oculis obvertens nimirum Telluri partem
Soli aversam et idcirco penitus obscuram ac proinde ex oculis evanescens, quod
hisce versibus exprimitur.
Telluri partem
Soli aversam et idcirco penitus obscuram ac proinde ex oculis evanescens, quod
hisce versibus exprimitur.
20 Hic jam clarius et directe ostenditur, cur non semper in noviluniis habeatur eclipsis, licet tum semper Luna jaceat inter Terram et Solem; quia nimirum, uti itidem
primo libro diximus in adn. 41, ejus orbita est obliqua ad planum eclipticae, quod
veluti perforat in binis punctis, quae dicuntur nodi, et diriguntur respectu Terrae
ad partes coeli
20 Hic jam clarius et directe ostenditur, cur non semper in noviluniis habeatur eclipsis, licet tum semper Luna jaceat inter Terram et Solem; quia nimirum, uti itidem
primo libro diximus in adn. 41, ejus orbita est obliqua ad planum eclipticae, quod
veluti perforat in binis punctis, quae dicuntur nodi, et diriguntur respectu Terrae
ad partes coeli oppositas. Si igitur in ipso novilunio satis distet a nodis, distabit et
ab ecliptica hinc vel inde ac effugiet Solem. Quem e
20 Hic jam clarius et directe ostenditur, cur non semper in noviluniis habeatur eclipsis, licet tum semper Luna jaceat inter Terram et Solem; quia nimirum, uti itidem
primo libro diximus in adn. 41, ejus orbita est obliqua ad planum eclipticae, quod
veluti perforat in binis punctis, quae dicuntur nodi, et diriguntur respectu Terrae
ad partes coeli oppositas. Si igitur in ipso novilunio satis distet a nodis, distabit et
ab ecliptica hinc vel inde ac effugiet Solem. Quem e contrario omnino teget vel
penitus vel ex parte aliqua, si tum fuerit in ipso nodo vel
eclipsis, licet tum semper Luna jaceat inter Terram et Solem; quia nimirum, uti itidem
primo libro diximus in adn. 41, ejus orbita est obliqua ad planum eclipticae, quod
veluti perforat in binis punctis, quae dicuntur nodi, et diriguntur respectu Terrae
ad partes coeli oppositas. Si igitur in ipso novilunio satis distet a nodis, distabit et
ab ecliptica hinc vel inde ac effugiet Solem. Quem e contrario omnino teget vel
penitus vel ex parte aliqua, si tum fuerit in ipso nodo vel ipsi satis proxima.
Non autem semper totum Solem tegit, si in plenilunio sit in
veluti perforat in binis punctis, quae dicuntur nodi, et diriguntur respectu Terrae
ad partes coeli oppositas. Si igitur in ipso novilunio satis distet a nodis, distabit et
ab ecliptica hinc vel inde ac effugiet Solem. Quem e contrario omnino teget vel
penitus vel ex parte aliqua, si tum fuerit in ipso nodo vel ipsi satis proxima.
Non autem semper totum Solem tegit, si in plenilunio sit in ipso nodo. Sed ad
id requiritur, ut ejus diameter apparens non sit minor quam diameter apparens
Solis et ut jaceant fere in directum centra Solis et Lunae cum oculo
oppositas. Si igitur in ipso novilunio satis distet a nodis, distabit et
ab ecliptica hinc vel inde ac effugiet Solem. Quem e contrario omnino teget vel
penitus vel ex parte aliqua, si tum fuerit in ipso nodo vel ipsi satis proxima.
Non autem semper totum Solem tegit, si in plenilunio sit in ipso nodo. Sed ad
id requiritur, ut ejus diameter apparens non sit minor quam diameter apparens
Solis et ut jaceant fere in directum centra Solis et Lunae cum oculo observatoris.
Qua de re iterum infra, ubi agemus de eclipsibus totalibus et annularibus.
in ipso novilunio satis distet a nodis, distabit et
ab ecliptica hinc vel inde ac effugiet Solem. Quem e contrario omnino teget vel
penitus vel ex parte aliqua, si tum fuerit in ipso nodo vel ipsi satis proxima.
Non autem semper totum Solem tegit, si in plenilunio sit in ipso nodo. Sed ad
id requiritur, ut ejus diameter apparens non sit minor quam diameter apparens
Solis et ut jaceant fere in directum centra Solis et Lunae cum oculo observatoris.
Qua de re iterum infra, ubi agemus de eclipsibus totalibus et annularibus.
teget vel
penitus vel ex parte aliqua, si tum fuerit in ipso nodo vel ipsi satis proxima.
Non autem semper totum Solem tegit, si in plenilunio sit in ipso nodo. Sed ad
id requiritur, ut ejus diameter apparens non sit minor quam diameter apparens
Solis et ut jaceant fere in directum centra Solis et Lunae cum oculo observatoris.
Qua de re iterum infra, ubi agemus de eclipsibus totalibus et annularibus.
21 Quae diximus huc usque, ostendunt posse
iterum infra, ubi agemus de eclipsibus totalibus et annularibus.
21 Quae diximus huc usque, ostendunt posse Solem a Luna tegi atque id debere
accidere sub conditione hac, ut Luna in novilunio sit simul proxima nodo alteri.
Hic vero incipiunt jam proferri argumenta, quae positive evincant, revera ex interpositione Lunae oriri absolute Solis defectum.
Primo quidem eo die, quo eclipsis Solis accidit, Luna nusquam apparet, licet
singulis diebus fiat
Hic vero incipiunt jam proferri argumenta, quae positive evincant, revera ex interpositione Lunae oriri absolute Solis defectum.
Primo quidem eo die, quo eclipsis Solis accidit, Luna nusquam apparet, licet
singulis diebus fiat integra coeli conversio adeoque omnia loca, in quibus Luna
esse posset, veniant sub aspectum. Inde consequitur Lunam eo tempore respondere
eidem parti zodiaci, cui respondet Sol.
22 Confirmatur idem ex eo, quod nunquam
posset, veniant sub aspectum. Inde consequitur Lunam eo tempore respondere
eidem parti zodiaci, cui respondet Sol.
22 Confirmatur idem ex eo, quod nunquam eclipses habeantur nisi in fine mensis
lunaris, quo tempore Luna e Terra visa, uti primo libro est dictum in adn. 39, jacet
ad eandem coeli plagam cum Sole.
23 Ea duo argumenta probant tempore
parti zodiaci, cui respondet Sol.
22 Confirmatur idem ex eo, quod nunquam eclipses habeantur nisi in fine mensis
lunaris, quo tempore Luna e Terra visa, uti primo libro est dictum in adn. 39, jacet
ad eandem coeli plagam cum Sole.
23 Ea duo argumenta probant tempore eclipseos Lunam habere eandem longitudinem cum Sole sive respondere eidem puncto
oportet ostendere tunc ipsam carere latitudine satis magna, nimirum esse
proximam nodo alteri. Id vero sequentibus argumentis evincitur.
Primo quidem pridie ejus diei, quo habetur eclipsis, sub ipsam auroram observari poterit Luna jam admodum tenuis, ut et postridie in ipso vespertino crepusculo Luna conspicietur cornibus jam novatis. Si autem rite determinetur ejus
locus in coelo, invenietur in utroque casu satis proxima eclipticae, sed cum binis
latitudinibus contrariis: nimirum distabit ab ecliptica in Boream, si prius distabat
in Austrum, et vice versa.
sequentibus argumentis evincitur.
Primo quidem pridie ejus diei, quo habetur eclipsis, sub ipsam auroram observari poterit Luna jam admodum tenuis, ut et postridie in ipso vespertino crepusculo Luna conspicietur cornibus jam novatis. Si autem rite determinetur ejus
locus in coelo, invenietur in utroque casu satis proxima eclipticae, sed cum binis
latitudinibus contrariis: nimirum distabit ab ecliptica in Boream, si prius distabat
in Austrum, et vice versa. Constabit inde inter eos dies, nimirum in ipso novilunio, vel prope ipsum, transisse per nodum.
evincitur.
Primo quidem pridie ejus diei, quo habetur eclipsis, sub ipsam auroram observari poterit Luna jam admodum tenuis, ut et postridie in ipso vespertino crepusculo Luna conspicietur cornibus jam novatis. Si autem rite determinetur ejus
locus in coelo, invenietur in utroque casu satis proxima eclipticae, sed cum binis
latitudinibus contrariis: nimirum distabit ab ecliptica in Boream, si prius distabat
in Austrum, et vice versa. Constabit inde inter eos dies, nimirum in ipso novilunio, vel prope ipsum, transisse per nodum.
Porro ad
poterit Luna jam admodum tenuis, ut et postridie in ipso vespertino crepusculo Luna conspicietur cornibus jam novatis. Si autem rite determinetur ejus
locus in coelo, invenietur in utroque casu satis proxima eclipticae, sed cum binis
latitudinibus contrariis: nimirum distabit ab ecliptica in Boream, si prius distabat
in Austrum, et vice versa. Constabit inde inter eos dies, nimirum in ipso novilunio, vel prope ipsum, transisse per nodum.
Porro ad definiendum locum Lunae potissimum, ubi stellae nondum apparent,
ut in satis vivido crepusculo, requiruntur
tenuis, ut et postridie in ipso vespertino crepusculo Luna conspicietur cornibus jam novatis. Si autem rite determinetur ejus
locus in coelo, invenietur in utroque casu satis proxima eclipticae, sed cum binis
latitudinibus contrariis: nimirum distabit ab ecliptica in Boream, si prius distabat
in Austrum, et vice versa. Constabit inde inter eos dies, nimirum in ipso novilunio, vel prope ipsum, transisse per nodum.
Porro ad definiendum locum Lunae potissimum, ubi stellae nondum apparent,
ut in satis vivido crepusculo, requiruntur instrumenta astronomica, quae hic
cornibus jam novatis. Si autem rite determinetur ejus
locus in coelo, invenietur in utroque casu satis proxima eclipticae, sed cum binis
latitudinibus contrariis: nimirum distabit ab ecliptica in Boream, si prius distabat
in Austrum, et vice versa. Constabit inde inter eos dies, nimirum in ipso novilunio, vel prope ipsum, transisse per nodum.
Porro ad definiendum locum Lunae potissimum, ubi stellae nondum apparent,
ut in satis vivido crepusculo, requiruntur instrumenta astronomica, quae hic innuuntur: nimirum quadrans aliquis cum divisionibus graduum et
contrariis: nimirum distabit ab ecliptica in Boream, si prius distabat
in Austrum, et vice versa. Constabit inde inter eos dies, nimirum in ipso novilunio, vel prope ipsum, transisse per nodum.
Porro ad definiendum locum Lunae potissimum, ubi stellae nondum apparent,
ut in satis vivido crepusculo, requiruntur instrumenta astronomica, quae hic innuuntur: nimirum quadrans aliquis cum divisionibus graduum et minutorum ac
alidada cum dioptris, quo respiciunt illa radio metire atque aere rigenti incisisque
notis; et horologium, quod satis clare exprimitur.
Hic docetur, quo pacto
idem obtineri possit sine ullis instrumentis. Si nimirum per septem circiter dies
ante et post novilunium eclipticum observetur Luna a secunda quadratura mensis
praecedentis ad primam sequentis, licebit ope fixarum definire oculis eclipticam
sive viam Solis. Et in priore illa quadratura Luna distabit maxime ab ecliptica ipsa,
nimirum per totos alios quinque circiter gradus, quos exigit inclinatio ejus orbitae
ad eclipticam et quibus debet distare ab ecliptica tum, cum aeque distat ab utroque nodo juxta adn. 40*
quod
intercedit inter binas quadraturas, est paullo longius quam dimidia revolutio considerata respectu ejusdem nodi, quae intercedit inter binas maximas elongationes
ab ecliptica. Deinde tempus a quadratura ad novilunium, et vice versa, variatur
pro varia positione apogei. Sed ista subtiliora in carmine non moror.
Quamobrem inde consequitur eam transisse per nodum circa ipsum novilunium adeoque in ipso novilunio, in quo subit inter Terram et Solem, debuisse esse
proximam nodo et proinde debuisse Solem obtegere dorso illo obscuro, quod tum
nobis obvertit.
inter binas maximas elongationes
ab ecliptica. Deinde tempus a quadratura ad novilunium, et vice versa, variatur
pro varia positione apogei. Sed ista subtiliora in carmine non moror.
Quamobrem inde consequitur eam transisse per nodum circa ipsum novilunium adeoque in ipso novilunio, in quo subit inter Terram et Solem, debuisse esse
proximam nodo et proinde debuisse Solem obtegere dorso illo obscuro, quod tum
nobis obvertit.
25 Superius
maximas elongationes
ab ecliptica. Deinde tempus a quadratura ad novilunium, et vice versa, variatur
pro varia positione apogei. Sed ista subtiliora in carmine non moror.
Quamobrem inde consequitur eam transisse per nodum circa ipsum novilunium adeoque in ipso novilunio, in quo subit inter Terram et Solem, debuisse esse
proximam nodo et proinde debuisse Solem obtegere dorso illo obscuro, quod tum
nobis obvertit.
25 Superius argumentum desumptum
nodo et proinde debuisse Solem obtegere dorso illo obscuro, quod tum
nobis obvertit.
25 Superius argumentum desumptum est a loco Lunae, quae tempore eclipseos solaris semper est in novilunio adeoque subit inter Terram et Solem et semper est
satis proxima nodo adeoque et eclipticae. Unde fit, ut Solem nequaquam evitet.
Jam ad alia argumenta fit gradus, desumpta a forma, loco et motu illius umbrae,
quae in ipsa eclipsi Solem paullatim tegit. Cujus observatione diligenti
est a loco Lunae, quae tempore eclipseos solaris semper est in novilunio adeoque subit inter Terram et Solem et semper est
satis proxima nodo adeoque et eclipticae. Unde fit, ut Solem nequaquam evitet.
Jam ad alia argumenta fit gradus, desumpta a forma, loco et motu illius umbrae,
quae in ipsa eclipsi Solem paullatim tegit. Cujus observatione diligenti satis manifesto deprehenditur ipsam nihil esse aliud nisi faciem Lunae aversam a Sole.
Sed hic in antecessum illud cavendum proponitur, ne umbra ipsa observetur
nudo oculo, dum extat pars aliqua solaris
Solem nequaquam evitet.
Jam ad alia argumenta fit gradus, desumpta a forma, loco et motu illius umbrae,
quae in ipsa eclipsi Solem paullatim tegit. Cujus observatione diligenti satis manifesto deprehenditur ipsam nihil esse aliud nisi faciem Lunae aversam a Sole.
Sed hic in antecessum illud cavendum proponitur, ne umbra ipsa observetur
nudo oculo, dum extat pars aliqua solaris disci, cujus nimia lux oculorum aciem
praestringeret. Observant alii imaginem Solis reflexam in aqua, sed ea adhuc lumen habet nimis vividum. Atramentum est ad id aptius. Sed multo aptiora
ipsam nihil esse aliud nisi faciem Lunae aversam a Sole.
Sed hic in antecessum illud cavendum proponitur, ne umbra ipsa observetur
nudo oculo, dum extat pars aliqua solaris disci, cujus nimia lux oculorum aciem
praestringeret. Observant alii imaginem Solis reflexam in aqua, sed ea adhuc lumen habet nimis vividum. Atramentum est ad id aptius. Sed multo aptiora sunt
vitra colorata vel fumo illita. Quod fit admovendo ipsa e superiore parte ad flammam lucernae non diu ibi retinendo, ne nimio calore disrumpantur, adeoque pluribus vicibus idem repetendo, ne nimis
impar. Ea vitra et telescopiis aptantur ac eorum ope
tuto et impune ipsum Solem contemplamur.
26 Primo quidem forma circularis et magnitudo sunt ejusmodi, cujusmodi apparent
in Luna plena. Quin immo, si tunc Luna sit prope perigeum sive Terrae proxima,
quod an accidat, constare potest, cum constet, ad quam quovis tempore coeli
plagam dirigatur apogeum Lunae et perigeum ipsi oppositum, discus Lunae superat discum Solis, quem idcirco potest totum tegere ac efficit tum
quod an accidat, constare potest, cum constet, ad quam quovis tempore coeli
plagam dirigatur apogeum Lunae et perigeum ipsi oppositum, discus Lunae superat discum Solis, quem idcirco potest totum tegere ac efficit tum quidem eclipsim totalem, si centra Solis et Lunae jaceant satis proxime in directum cum observatore. Et si satis magnum sit diametrorum apparentium discrimen, per plura
minuta durat aliquando eclipsis totalis. Sed si Luna sit propior apogeo, tum ejus
diameter apparens est minor quam solaris. Et si ea centra jacent in directum cum
observatore, habetur eclipsis
si centra Solis et Lunae jaceant satis proxime in directum cum observatore. Et si satis magnum sit diametrorum apparentium discrimen, per plura
minuta durat aliquando eclipsis totalis. Sed si Luna sit propior apogeo, tum ejus
diameter apparens est minor quam solaris. Et si ea centra jacent in directum cum
observatore, habetur eclipsis annularis. Remanet nimirum annulus lucidissimus
solaris disci extantis ultra nigrum Lunae discum.
Diameter horizontalis maxima Lunae perigeae in eclipsibus est ex Halleyo min.
33, sec. 36; minima Lunae apogeae min. 29, sec. 25.
apogeo, tum ejus
diameter apparens est minor quam solaris. Et si ea centra jacent in directum cum
observatore, habetur eclipsis annularis. Remanet nimirum annulus lucidissimus
solaris disci extantis ultra nigrum Lunae discum.
Diameter horizontalis maxima Lunae perigeae in eclipsibus est ex Halleyo min.
33, sec. 36; minima Lunae apogeae min. 29, sec. 25. Utraque autem crescit
nonnihil, si altitudo Lunae supra horizontem sit major ita, ut Luna existente in ipso
zenith, illa augeatur secundis circiter 36, haec 28. Ex Commentariis Acad. Paris. ad
annum 1752
disci extantis ultra nigrum Lunae discum.
Diameter horizontalis maxima Lunae perigeae in eclipsibus est ex Halleyo min.
33, sec. 36; minima Lunae apogeae min. 29, sec. 25. Utraque autem crescit
nonnihil, si altitudo Lunae supra horizontem sit major ita, ut Luna existente in ipso
zenith, illa augeatur secundis circiter 36, haec 28. Ex Commentariis Acad. Paris. ad
annum 1752 diameter apparens maxima Solis est min. 32, sec. 39, minima min.
31, sec. 34, nec ad sensum mutatur mutata Solis altitudine supra horizontem.
Inde constat illud: si recta, quae transit per
secundis circiter 36, haec 28. Ex Commentariis Acad. Paris. ad
annum 1752 diameter apparens maxima Solis est min. 32, sec. 39, minima min.
31, sec. 34, nec ad sensum mutatur mutata Solis altitudine supra horizontem.
Inde constat illud: si recta, quae transit per centra Solis et Lunae, incurrat in
Terram Luna perigea, eclipsim fore ibi semper totalem; si apogea, annularem,
ubicumque sit Sol, cum diameter apparens Lunae perigeae superet omnes diametros apparentes Solis et diameter apparens Lunae apogeae ab iis omnibus superetur. In majore distantia Lunae ab utroque extremo erit eclipsis
si recta, quae transit per centra Solis et Lunae, incurrat in
Terram Luna perigea, eclipsim fore ibi semper totalem; si apogea, annularem,
ubicumque sit Sol, cum diameter apparens Lunae perigeae superet omnes diametros apparentes Solis et diameter apparens Lunae apogeae ab iis omnibus superetur. In majore distantia Lunae ab utroque extremo erit eclipsis totalis vel annularis, prout diameter apparens Lunae fuerit major vel minor diametro apparente
Solis.
27 Solent eorum
Lunae ab utroque extremo erit eclipsis totalis vel annularis, prout diameter apparens Lunae fuerit major vel minor diametro apparente
Solis.
27 Solent eorum imagines, quos in ecclesia catholica sanctos dicimus, ita pingi vel
sculpi, ut fasciola lucida circularis caput ambiat, ab ipso nonnihil disjuncta. Memini
autem me alicubi legere de eclipsi quadam annulari a monachis, ni fallor, quibusdam visa haec verba vel hisce similia. Quidam etiam dicunt se gloriam Dei
catholica sanctos dicimus, ita pingi vel
sculpi, ut fasciola lucida circularis caput ambiat, ab ipso nonnihil disjuncta. Memini
autem me alicubi legere de eclipsi quadam annulari a monachis, ni fallor, quibusdam visa haec verba vel hisce similia. Quidam etiam dicunt se gloriam Dei vidisse
in coelo, quemadmodum a pictoribus depingi solet.
28 Consequuntur argumenta a situ illius umbrae, a locis Terrae, quibus eclipsis accidit, et a situ ac motu umbrosi circuli Solem
habebunt regiones boreales; si vero australem, australes. Eae autem regiones indicantur hic per constellationes coelestes, quae ipsis imminent.
Rursus, si Lunae locus computatus pro dato quovis Terrae loco ad tempus
mediae eclipseos congruat cum loco Solis, via umbrae visa in eo loco dirigetur in
illa eclipsi ad medium Solem. Quod si is locus Lunae fuerit borealior vel australior
loco Solis, Luna teget tantummodo partem borealem vel australem ipsius.
si vero australem, australes. Eae autem regiones indicantur hic per constellationes coelestes, quae ipsis imminent.
Rursus, si Lunae locus computatus pro dato quovis Terrae loco ad tempus
mediae eclipseos congruat cum loco Solis, via umbrae visa in eo loco dirigetur in
illa eclipsi ad medium Solem. Quod si is locus Lunae fuerit borealior vel australior
loco Solis, Luna teget tantummodo partem borealem vel australem ipsius.
29 Directio motus
borealior vel australior
loco Solis, Luna teget tantummodo partem borealem vel australem ipsius.
29 Directio motus hic consideratur. Et Luna et Sol, ut vidimus libro I, moventur in
orientem, sed Luna celerius adeoque in noviluniis ipsum assequitur ex parte occidentis et in orientem transit. Umbra autem itidem, cum abit per medium Solem,
progreditur sub Sole ab occidente in orientem.
Luna teget tantummodo partem borealem vel australem ipsius.
29 Directio motus hic consideratur. Et Luna et Sol, ut vidimus libro I, moventur in
orientem, sed Luna celerius adeoque in noviluniis ipsum assequitur ex parte occidentis et in orientem transit. Umbra autem itidem, cum abit per medium Solem,
progreditur sub Sole ab occidente in orientem.
30 Accedit
29 Directio motus hic consideratur. Et Luna et Sol, ut vidimus libro I, moventur in
orientem, sed Luna celerius adeoque in noviluniis ipsum assequitur ex parte occidentis et in orientem transit. Umbra autem itidem, cum abit per medium Solem,
progreditur sub Sole ab occidente in orientem.
30 Accedit hic celeritas. Luna cum diebus circiter 27 percurrat
29 Directio motus hic consideratur. Et Luna et Sol, ut vidimus libro I, moventur in
orientem, sed Luna celerius adeoque in noviluniis ipsum assequitur ex parte occidentis et in orientem transit. Umbra autem itidem, cum abit per medium Solem,
progreditur sub Sole ab occidente in orientem.
30 Accedit hic celeritas. Luna cum diebus circiter 27 percurrat totum coelum, singulis diebus percurrit gradus circiter 13, Sol autem unum circiter gradum. Adeoque
et velocitas ejus motus horarii visi e centro Terrae, et multo magis haec
velocitas visa e superficie, et turbata per parallaxim, pro diversis ipsius Lunae
positionibus diversa est, ut et ipse horarius motus Solis est diversus pro diversa
ipsius distantia a Terra. Satis est hic illud innuere in genere per tabulas astronomicas computari accurate pro quavis eclipsi haec omnia et inveniri jam admodum
conformes calculis observationes.
31 Exprimitur hic effectus
accurate pro quavis eclipsi haec omnia et inveniri jam admodum
conformes calculis observationes.
31 Exprimitur hic effectus parallaxeos, de qua egimus lib. I. adn. 22. Est autem in
umbra Solem occulente idem ille, qui debet esse in Luna. Ea deprimit astrum
removendo ipsum a zenith, si aliquam habeat distantiam ab ipso zenith. Quare
Luna sive recens orta ascendat sive ad occasum vergens descendat, apparet horizonti propior ob ipsam parallaxim quam revera sit. Haec
jam admodum
conformes calculis observationes.
31 Exprimitur hic effectus parallaxeos, de qua egimus lib. I. adn. 22. Est autem in
umbra Solem occulente idem ille, qui debet esse in Luna. Ea deprimit astrum
removendo ipsum a zenith, si aliquam habeat distantiam ab ipso zenith. Quare
Luna sive recens orta ascendat sive ad occasum vergens descendat, apparet horizonti propior ob ipsam parallaxim quam revera sit. Haec parallaxis in primo casu
in ascensu Lunae decrescit, in
Solem occulente idem ille, qui debet esse in Luna. Ea deprimit astrum
removendo ipsum a zenith, si aliquam habeat distantiam ab ipso zenith. Quare
Luna sive recens orta ascendat sive ad occasum vergens descendat, apparet horizonti propior ob ipsam parallaxim quam revera sit. Haec parallaxis in primo casu
in ascensu Lunae decrescit, in secundo in ejus descensu crescit, cum sit major in
minore distantia ab horizonte, ac mutatio ipsius parallaxeos eo est major, quo
magis Luna distat ab horizonte. In utroque casu oritur ex hac mutatione parallaxeos motus quidam Lunae apparens in
idem ille, qui debet esse in Luna. Ea deprimit astrum
removendo ipsum a zenith, si aliquam habeat distantiam ab ipso zenith. Quare
Luna sive recens orta ascendat sive ad occasum vergens descendat, apparet horizonti propior ob ipsam parallaxim quam revera sit. Haec parallaxis in primo casu
in ascensu Lunae decrescit, in secundo in ejus descensu crescit, cum sit major in
minore distantia ab horizonte, ac mutatio ipsius parallaxeos eo est major, quo
magis Luna distat ab horizonte. In utroque casu oritur ex hac mutatione parallaxeos motus quidam Lunae apparens in occidentem, qui
in Luna. Ea deprimit astrum
removendo ipsum a zenith, si aliquam habeat distantiam ab ipso zenith. Quare
Luna sive recens orta ascendat sive ad occasum vergens descendat, apparet horizonti propior ob ipsam parallaxim quam revera sit. Haec parallaxis in primo casu
in ascensu Lunae decrescit, in secundo in ejus descensu crescit, cum sit major in
minore distantia ab horizonte, ac mutatio ipsius parallaxeos eo est major, quo
magis Luna distat ab horizonte. In utroque casu oritur ex hac mutatione parallaxeos motus quidam Lunae apparens in occidentem, qui tardat ejus motum in
orientem.
Ea deprimit astrum
removendo ipsum a zenith, si aliquam habeat distantiam ab ipso zenith. Quare
Luna sive recens orta ascendat sive ad occasum vergens descendat, apparet horizonti propior ob ipsam parallaxim quam revera sit. Haec parallaxis in primo casu
in ascensu Lunae decrescit, in secundo in ejus descensu crescit, cum sit major in
minore distantia ab horizonte, ac mutatio ipsius parallaxeos eo est major, quo
magis Luna distat ab horizonte. In utroque casu oritur ex hac mutatione parallaxeos motus quidam Lunae apparens in occidentem, qui tardat ejus motum in
orientem. Nam ipsa
zenith, si aliquam habeat distantiam ab ipso zenith. Quare
Luna sive recens orta ascendat sive ad occasum vergens descendat, apparet horizonti propior ob ipsam parallaxim quam revera sit. Haec parallaxis in primo casu
in ascensu Lunae decrescit, in secundo in ejus descensu crescit, cum sit major in
minore distantia ab horizonte, ac mutatio ipsius parallaxeos eo est major, quo
magis Luna distat ab horizonte. In utroque casu oritur ex hac mutatione parallaxeos motus quidam Lunae apparens in occidentem, qui tardat ejus motum in
orientem. Nam ipsa parallaxis conspirat cum motu Lunae in
apparet horizonti propior ob ipsam parallaxim quam revera sit. Haec parallaxis in primo casu
in ascensu Lunae decrescit, in secundo in ejus descensu crescit, cum sit major in
minore distantia ab horizonte, ac mutatio ipsius parallaxeos eo est major, quo
magis Luna distat ab horizonte. In utroque casu oritur ex hac mutatione parallaxeos motus quidam Lunae apparens in occidentem, qui tardat ejus motum in
orientem. Nam ipsa parallaxis conspirat cum motu Lunae in orientem ex parte
orientali, oponitur ex parte occidentali. Porro tam diminutio parallaxeos promoventis in
in primo casu
in ascensu Lunae decrescit, in secundo in ejus descensu crescit, cum sit major in
minore distantia ab horizonte, ac mutatio ipsius parallaxeos eo est major, quo
magis Luna distat ab horizonte. In utroque casu oritur ex hac mutatione parallaxeos motus quidam Lunae apparens in occidentem, qui tardat ejus motum in
orientem. Nam ipsa parallaxis conspirat cum motu Lunae in orientem ex parte
orientali, oponitur ex parte occidentali. Porro tam diminutio parallaxeos promoventis in orientem quam incrementum ejusdem retrahentis in occidentem est quidam motus in
decrescit, in secundo in ejus descensu crescit, cum sit major in
minore distantia ab horizonte, ac mutatio ipsius parallaxeos eo est major, quo
magis Luna distat ab horizonte. In utroque casu oritur ex hac mutatione parallaxeos motus quidam Lunae apparens in occidentem, qui tardat ejus motum in
orientem. Nam ipsa parallaxis conspirat cum motu Lunae in orientem ex parte
orientali, oponitur ex parte occidentali. Porro tam diminutio parallaxeos promoventis in orientem quam incrementum ejusdem retrahentis in occidentem est quidam motus in occidentem, quo fit, ut Luna lentius
major in
minore distantia ab horizonte, ac mutatio ipsius parallaxeos eo est major, quo
magis Luna distat ab horizonte. In utroque casu oritur ex hac mutatione parallaxeos motus quidam Lunae apparens in occidentem, qui tardat ejus motum in
orientem. Nam ipsa parallaxis conspirat cum motu Lunae in orientem ex parte
orientali, oponitur ex parte occidentali. Porro tam diminutio parallaxeos promoventis in orientem quam incrementum ejusdem retrahentis in occidentem est quidam motus in occidentem, quo fit, ut Luna lentius in utroque casu appareat promota motu proprio in orientem.
In utroque casu oritur ex hac mutatione parallaxeos motus quidam Lunae apparens in occidentem, qui tardat ejus motum in
orientem. Nam ipsa parallaxis conspirat cum motu Lunae in orientem ex parte
orientali, oponitur ex parte occidentali. Porro tam diminutio parallaxeos promoventis in orientem quam incrementum ejusdem retrahentis in occidentem est quidam motus in occidentem, quo fit, ut Luna lentius in utroque casu appareat promota motu proprio in orientem. Quamobrem, quo ipsa est horizonti propior, eo
lentius accedit ad Solem ex parte altera et ex altera recedit ab ipso.
motus quidam Lunae apparens in occidentem, qui tardat ejus motum in
orientem. Nam ipsa parallaxis conspirat cum motu Lunae in orientem ex parte
orientali, oponitur ex parte occidentali. Porro tam diminutio parallaxeos promoventis in orientem quam incrementum ejusdem retrahentis in occidentem est quidam motus in occidentem, quo fit, ut Luna lentius in utroque casu appareat promota motu proprio in orientem. Quamobrem, quo ipsa est horizonti propior, eo
lentius accedit ad Solem ex parte altera et ex altera recedit ab ipso. Circa meridianum vero, nobis zonam incolentibus
in occidentem, qui tardat ejus motum in
orientem. Nam ipsa parallaxis conspirat cum motu Lunae in orientem ex parte
orientali, oponitur ex parte occidentali. Porro tam diminutio parallaxeos promoventis in orientem quam incrementum ejusdem retrahentis in occidentem est quidam motus in occidentem, quo fit, ut Luna lentius in utroque casu appareat promota motu proprio in orientem. Quamobrem, quo ipsa est horizonti propior, eo
lentius accedit ad Solem ex parte altera et ex altera recedit ab ipso. Circa meridianum vero, nobis zonam incolentibus temperatam borealem, apparet
in
orientem. Nam ipsa parallaxis conspirat cum motu Lunae in orientem ex parte
orientali, oponitur ex parte occidentali. Porro tam diminutio parallaxeos promoventis in orientem quam incrementum ejusdem retrahentis in occidentem est quidam motus in occidentem, quo fit, ut Luna lentius in utroque casu appareat promota motu proprio in orientem. Quamobrem, quo ipsa est horizonti propior, eo
lentius accedit ad Solem ex parte altera et ex altera recedit ab ipso. Circa meridianum vero, nobis zonam incolentibus temperatam borealem, apparet propior australi cardini horizontis.
motu Lunae in orientem ex parte
orientali, oponitur ex parte occidentali. Porro tam diminutio parallaxeos promoventis in orientem quam incrementum ejusdem retrahentis in occidentem est quidam motus in occidentem, quo fit, ut Luna lentius in utroque casu appareat promota motu proprio in orientem. Quamobrem, quo ipsa est horizonti propior, eo
lentius accedit ad Solem ex parte altera et ex altera recedit ab ipso. Circa meridianum vero, nobis zonam incolentibus temperatam borealem, apparet propior australi cardini horizontis.
Idem autem accidit et umbrae
ab ipso. Circa meridianum vero, nobis zonam incolentibus temperatam borealem, apparet propior australi cardini horizontis.
Idem autem accidit et umbrae tegenti Solem ac idcirco eclipses Solis eo diutius
durant caeteris paribus, quo accidunt propius respectu horizontis. Et in meridianis eclipsibus umbra ipsa nonnihil deprimitur. Haec tanta conformitas horum
omnium abunde evincit Solis eclipsim oriri ab interpositione Lunae inter Solem et
Terram, quod demonstrandum susceperamus.
Lunae inter Solem et
Terram, quod demonstrandum susceperamus.
32 Luna et fixas saepe tegit, et planetas non raro, sub ipsis transiens, quod multo
manifestius apparet ibi quam in Sole. Tum enim Luna ipsa sub aspectum cadit. Et
quidem ante plenilunium solent ea astra immergi sub Lunam ex parte limbi ejus
obscuri, et post plenilunium ex parte limbi lucidi. Nam Luna appellit ad ea limbo
orientali, qui praecedit in motu proprio Lunae (is enim fit in orientem et est
ipsis transiens, quod multo
manifestius apparet ibi quam in Sole. Tum enim Luna ipsa sub aspectum cadit. Et
quidem ante plenilunium solent ea astra immergi sub Lunam ex parte limbi ejus
obscuri, et post plenilunium ex parte limbi lucidi. Nam Luna appellit ad ea limbo
orientali, qui praecedit in motu proprio Lunae (is enim fit in orientem et est celerior quovis alio motu astri cujusvis). Limbus vero orientalis est obscurus ante
plenilunium, et occidentalis post ipsum. Possunt autem quaecunque astra nobis
inferiora tegere ea, quae sunt superiora. Adeoque fixae possunt tegi ab omnibus
apparet ibi quam in Sole. Tum enim Luna ipsa sub aspectum cadit. Et
quidem ante plenilunium solent ea astra immergi sub Lunam ex parte limbi ejus
obscuri, et post plenilunium ex parte limbi lucidi. Nam Luna appellit ad ea limbo
orientali, qui praecedit in motu proprio Lunae (is enim fit in orientem et est celerior quovis alio motu astri cujusvis). Limbus vero orientalis est obscurus ante
plenilunium, et occidentalis post ipsum. Possunt autem quaecunque astra nobis
inferiora tegere ea, quae sunt superiora. Adeoque fixae possunt tegi ab omnibus
planetis, Saturnus a reliquis
ipsum. Possunt autem quaecunque astra nobis
inferiora tegere ea, quae sunt superiora. Adeoque fixae possunt tegi ab omnibus
planetis, Saturnus a reliquis omnibus, Jupiter a tribus ipso inferioribus, Mars a
duobus. Venus autem et Mercurius possunt etiam se mutuo tegere, cum et Mercurius situs in parte superiore suae orbitae possit esse remotior a Terra quam
Venus sita in inferiore et jacere in directum cum ipsa. Sed haec mutuae planetarum eclipses vix unquam accidunt ob diametrum apparentem ita exiguam, ut
quaevis exigua centrorum apparens distantia occursum impediat.
superiora. Adeoque fixae possunt tegi ab omnibus
planetis, Saturnus a reliquis omnibus, Jupiter a tribus ipso inferioribus, Mars a
duobus. Venus autem et Mercurius possunt etiam se mutuo tegere, cum et Mercurius situs in parte superiore suae orbitae possit esse remotior a Terra quam
Venus sita in inferiore et jacere in directum cum ipsa. Sed haec mutuae planetarum eclipses vix unquam accidunt ob diametrum apparentem ita exiguam, ut
quaevis exigua centrorum apparens distantia occursum impediat.
possunt tegi ab omnibus
planetis, Saturnus a reliquis omnibus, Jupiter a tribus ipso inferioribus, Mars a
duobus. Venus autem et Mercurius possunt etiam se mutuo tegere, cum et Mercurius situs in parte superiore suae orbitae possit esse remotior a Terra quam
Venus sita in inferiore et jacere in directum cum ipsa. Sed haec mutuae planetarum eclipses vix unquam accidunt ob diametrum apparentem ita exiguam, ut
quaevis exigua centrorum apparens distantia occursum impediat.
diametrum apparentem ita exiguam, ut
quaevis exigua centrorum apparens distantia occursum impediat.
33 Fit jam transitus ad eclipses Lunae, quae accidunt ex incursu Lunae ipsius in
umbram Terrae. Hic innuitur tantummodo poetica idea Terrae ulciscentis injuriam
sibi illatam a Luna in eclipsi solari. Sed ea postremo postremi libri episodio occasionem praebet, ubi multo magis excolitur.
33 Fit jam transitus ad eclipses Lunae, quae accidunt ex incursu Lunae ipsius in
umbram Terrae. Hic innuitur tantummodo poetica idea Terrae ulciscentis injuriam
sibi illatam a Luna in eclipsi solari. Sed ea postremo postremi libri episodio occasionem praebet, ubi multo magis excolitur.
(33) Après les éclipses du soleil produites par la lune, je prends ici pour
Is
conus protenditur ad distantiam a Terra circiter quadruplum distantiae Lunae.
Et ubi per eam Luna transit, ejus crassitudo est circiter tripla diametri lunaris.
Eae dimensiones non sunt accuratae nec constantes. Longitudo coni variatur
pro varia distantia Solis a Terra, et crassitudo coni in regione Lunae pro varia
ipsius longitudine et varia distantia Lunae a Terra. Sed pro carmine numeros
adhibeo crassius determinatos et, ut ajunt, rotundos, qui tamen ipsi aliquando
inveniuntur exacti.
longitudine et varia distantia Lunae a Terra. Sed pro carmine numeros
adhibeo crassius determinatos et, ut ajunt, rotundos, qui tamen ipsi aliquando
inveniuntur exacti.
3(II 35) In plenilunio Luna est Soli opposita, ubi, si sit prope alterum e nodis, tendit
motu obliquo ad viam Solis sive ad eclipticam, cum ibi eam secet lunaris orbita.
Distat autem parum ab ecliptica, si distet parum a nodo, qui est in ipsa ecliptica,
et idcirco incurrit in conum illum umbrosum, cujus
3(II 35) In plenilunio Luna est Soli opposita, ubi, si sit prope alterum e nodis, tendit
motu obliquo ad viam Solis sive ad eclipticam, cum ibi eam secet lunaris orbita.
Distat autem parum ab ecliptica, si distet parum a nodo, qui est in ipsa ecliptica,
et idcirco incurrit in conum illum umbrosum, cujus nimirum axis jacet in ipso
eclipticae plano.
4(II 36) Ea eclipseos lunaris causa probatur itidem ex eo, quod et
3(II 35) In plenilunio Luna est Soli opposita, ubi, si sit prope alterum e nodis, tendit
motu obliquo ad viam Solis sive ad eclipticam, cum ibi eam secet lunaris orbita.
Distat autem parum ab ecliptica, si distet parum a nodo, qui est in ipsa ecliptica,
et idcirco incurrit in conum illum umbrosum, cujus nimirum axis jacet in ipso
eclipticae plano.
4(II 36) Ea eclipseos lunaris causa probatur itidem ex eo, quod et forma, et magnitudo,
et locus, et motus
est Soli opposita, ubi, si sit prope alterum e nodis, tendit
motu obliquo ad viam Solis sive ad eclipticam, cum ibi eam secet lunaris orbita.
Distat autem parum ab ecliptica, si distet parum a nodo, qui est in ipsa ecliptica,
et idcirco incurrit in conum illum umbrosum, cujus nimirum axis jacet in ipso
eclipticae plano.
4(II 36) Ea eclipseos lunaris causa probatur itidem ex eo, quod et forma, et magnitudo,
et locus, et motus umbrae, quam cernimus in Luna, congruunt penitus
cujus nimirum axis jacet in ipso
eclipticae plano.
4(II 36) Ea eclipseos lunaris causa probatur itidem ex eo, quod et forma, et magnitudo,
et locus, et motus umbrae, quam cernimus in Luna, congruunt penitus cum iis,
quae debet habere sectio coni umbrosi Terrae in eo situ, in quo est Luna, dum
deficit. Quae omnia evolvuntur hic deinde per partes.
5(II
4(II 36) Ea eclipseos lunaris causa probatur itidem ex eo, quod et forma, et magnitudo,
et locus, et motus umbrae, quam cernimus in Luna, congruunt penitus cum iis,
quae debet habere sectio coni umbrosi Terrae in eo situ, in quo est Luna, dum
deficit. Quae omnia evolvuntur hic deinde per partes.
5(II 37) Incipiendo a figura, si conus, quem geometrae dicunt rectum, qui est vere teres
et non
4(II 36) Ea eclipseos lunaris causa probatur itidem ex eo, quod et forma, et magnitudo,
et locus, et motus umbrae, quam cernimus in Luna, congruunt penitus cum iis,
quae debet habere sectio coni umbrosi Terrae in eo situ, in quo est Luna, dum
deficit. Quae omnia evolvuntur hic deinde per partes.
5(II 37) Incipiendo a figura, si conus, quem geometrae dicunt rectum, qui est vere teres
et non compressus,
5(II 37) Incipiendo a figura, si conus, quem geometrae dicunt rectum, qui est vere teres
et non compressus, secetur plano perpendiculari ad axem, sectio, ut patet, est
orbis aequus sive circulus. Quare illud planum, in quo nobis apparet discus
Lunae, ubi incurrit in conum umbrae terrestris, cui est ad sensum perpendicularis (obvertitur enim ad perpendiculum Telluri, per cujus centrum transit axis
ejus coni), debet exhibere formam ejus umbrae circularem. Revera terminus
umbrae, quam videmus, non est in
5(II 37) Incipiendo a figura, si conus, quem geometrae dicunt rectum, qui est vere teres
et non compressus, secetur plano perpendiculari ad axem, sectio, ut patet, est
orbis aequus sive circulus. Quare illud planum, in quo nobis apparet discus
Lunae, ubi incurrit in conum umbrae terrestris, cui est ad sensum perpendicularis (obvertitur enim ad perpendiculum Telluri, per cujus centrum transit axis
ejus coni), debet exhibere formam ejus umbrae circularem. Revera terminus
umbrae, quam videmus, non est in quopiam disco plano, sed in superficie Lunae
planum, in quo nobis apparet discus
Lunae, ubi incurrit in conum umbrae terrestris, cui est ad sensum perpendicularis (obvertitur enim ad perpendiculum Telluri, per cujus centrum transit axis
ejus coni), debet exhibere formam ejus umbrae circularem. Revera terminus
umbrae, quam videmus, non est in quopiam disco plano, sed in superficie Lunae sphaerica, et idcirco non est circularis, sed duplicis curvaturae et admodum difformis. At is terminus projectus in discum planum, in quo tota hemisphaerii superficies nobis apparet, debet habere eam formam ad sensum, quam
haberet, si ea
discus
Lunae, ubi incurrit in conum umbrae terrestris, cui est ad sensum perpendicularis (obvertitur enim ad perpendiculum Telluri, per cujus centrum transit axis
ejus coni), debet exhibere formam ejus umbrae circularem. Revera terminus
umbrae, quam videmus, non est in quopiam disco plano, sed in superficie Lunae sphaerica, et idcirco non est circularis, sed duplicis curvaturae et admodum difformis. At is terminus projectus in discum planum, in quo tota hemisphaerii superficies nobis apparet, debet habere eam formam ad sensum, quam
haberet, si ea ipsa superficies esset discus
centrum transit axis
ejus coni), debet exhibere formam ejus umbrae circularem. Revera terminus
umbrae, quam videmus, non est in quopiam disco plano, sed in superficie Lunae sphaerica, et idcirco non est circularis, sed duplicis curvaturae et admodum difformis. At is terminus projectus in discum planum, in quo tota hemisphaerii superficies nobis apparet, debet habere eam formam ad sensum, quam
haberet, si ea ipsa superficies esset discus planus. Idcirco dixi aequum illusis
se flectere debet in orbem limbus. Forma enim illa circularis ejus limbi est quaedam illusio optica.
ejus coni), debet exhibere formam ejus umbrae circularem. Revera terminus
umbrae, quam videmus, non est in quopiam disco plano, sed in superficie Lunae sphaerica, et idcirco non est circularis, sed duplicis curvaturae et admodum difformis. At is terminus projectus in discum planum, in quo tota hemisphaerii superficies nobis apparet, debet habere eam formam ad sensum, quam
haberet, si ea ipsa superficies esset discus planus. Idcirco dixi aequum illusis
se flectere debet in orbem limbus. Forma enim illa circularis ejus limbi est quaedam illusio optica.
sed duplicis curvaturae et admodum difformis. At is terminus projectus in discum planum, in quo tota hemisphaerii superficies nobis apparet, debet habere eam formam ad sensum, quam
haberet, si ea ipsa superficies esset discus planus. Idcirco dixi aequum illusis
se flectere debet in orbem limbus. Forma enim illa circularis ejus limbi est quaedam illusio optica.
Porro in quacunque positione Lunae eclipsis accidat, limbus umbrae apparet
revera ad sensum circularis. Congruitur igitur forma.
tota hemisphaerii superficies nobis apparet, debet habere eam formam ad sensum, quam
haberet, si ea ipsa superficies esset discus planus. Idcirco dixi aequum illusis
se flectere debet in orbem limbus. Forma enim illa circularis ejus limbi est quaedam illusio optica.
Porro in quacunque positione Lunae eclipsis accidat, limbus umbrae apparet
revera ad sensum circularis. Congruitur igitur forma.
6(II 38) Jam ad magnitudinem. Ea est tanta, ut solum arcus
Lunae eclipsis accidat, limbus umbrae apparet
revera ad sensum circularis. Congruitur igitur forma.
6(II 38) Jam ad magnitudinem. Ea est tanta, ut solum arcus exiguus umbrae in Lunam
incurrat. Curvatura autem est talis, ut, si rite oculo compleatur, satis appareat
fore diametrum circuli umbrae circiter triplam diametri Lunae, adeoque aream
noncuplam seu ter triplam. Nam areae circulorum, immo et omnium superficierum similium, sunt inter se ut quadrata
fore diametrum circuli umbrae circiter triplam diametri Lunae, adeoque aream
noncuplam seu ter triplam. Nam areae circulorum, immo et omnium superficierum similium, sunt inter se ut quadrata diametrorum.
Porro diximus circiter triplam esse crassitudinem coni umbrosi in regione
Lunae, adeoque tripla debet itidem esse et diameter sectionis coni umbrosi.
Congruit igitur et magnitudo.
7(II 39) Admodum difficile est nudo oculo et pura imaginatione
esse et diameter sectionis coni umbrosi.
Congruit igitur et magnitudo.
7(II 39) Admodum difficile est nudo oculo et pura imaginatione ita continuare arcum
illum umbrae, qui apparet in Luna, ut inde deprehendi possit ratio ejus diametri
ad diametrum Lunae, quod primo loco proposuimus. Idcirco hic proponitur
methodus capiendi accuratius ejus mensuram ope micrometri. Cum haec scriberem, nondum pervulgatum fuerat per Europam micrometrum, quod appellant
objectivum, quod
ut inde deprehendi possit ratio ejus diametri
ad diametrum Lunae, quod primo loco proposuimus. Idcirco hic proponitur
methodus capiendi accuratius ejus mensuram ope micrometri. Cum haec scriberem, nondum pervulgatum fuerat per Europam micrometrum, quod appellant
objectivum, quod Dollondus hic in Anglia vel invenit vel saltem perfecit et telescopiis catadioptricis aptavit. Quod constat vitro objectivo bifariam secto et ita
aptato, ut ea dimidia possint moveri in partes contrarias ac ita exhibere binas
ejusdem objecti imagines recedentes a se invicem recessu ipsorum vitrorum.
Quam ob
Cum haec scriberem, nondum pervulgatum fuerat per Europam micrometrum, quod appellant
objectivum, quod Dollondus hic in Anglia vel invenit vel saltem perfecit et telescopiis catadioptricis aptavit. Quod constat vitro objectivo bifariam secto et ita
aptato, ut ea dimidia possint moveri in partes contrarias ac ita exhibere binas
ejusdem objecti imagines recedentes a se invicem recessu ipsorum vitrorum.
Quam ob causam hic egi de alio micrometrorum genere, quae dicuntur ocularia
interna et constant filis quibusdam collocatis intra telescopium.
Hoc
dicuntur ocularia
interna et constant filis quibusdam collocatis intra telescopium.
Hoc argumentum a nullo, quod sciam, huc usque Latinis versibus expositum; videtur sane admodum difficile, cum oporteat exhibere constructionem et
usum tam telescopii quam micrometri inclusi in ipso. Adhuc tamen conatus
sum exhibere hic utrumque, quanquam, quod ad telescopia pertinet, persequor
sola telescopia dioptrica, quibus hoc micrometri genus et primo aptatum est et
communius aptari solet, licet et catadioptricis aptetur nonnunquam.
massam vitream ope crassioris
pulvisculi et patinae sphaericae metallicae. Ad poliendum autem adhibetur pulvisculus tenuissimus.
Porro debet ea lens esse ejusmodi, ut radios ab unico objecti puncto prodeuntes, quos certa lege refringendo detorquet a recto itinere, colligat in unico
itidem puncto. Id praestabit, si fuerit vere lens, nimirum utrinque convexa.
Verum idem praestaret, si esset etiam ex altera parte plana vel cava et ex altera
convexa, sed convexitate habente curvaturam majorem sive radium suae
sphaericitatis minorem, quo casu appellari solet meniscus.
casu appellari solet meniscus. Sed plerumque fieri
solet utrinque convexa, et quidem aeque convexa. Lentes, quae habent diversas
curvaturas, et menisci, habent semper lentem aequalis utrinque convexitatis,
quae ipsis respondet ita, ut eundem prorsus, quem ipsae praestant, effectum
praestent in ordine ad radios colligendos. Hinc loquemur de illis simplicioribus,
quae habent eandem utrinque convexitatem.
Lens autem ejusmodi colligit in unico puncto radios digressos ab unico puncto
objecti. Et id punctum, in quo radii colliguntur, appellatur focus. Id tamen
lentem aequalis utrinque convexitatis,
quae ipsis respondet ita, ut eundem prorsus, quem ipsae praestant, effectum
praestent in ordine ad radios colligendos. Hinc loquemur de illis simplicioribus,
quae habent eandem utrinque convexitatem.
Lens autem ejusmodi colligit in unico puncto radios digressos ab unico puncto
objecti. Et id punctum, in quo radii colliguntur, appellatur focus. Id tamen praestat, si illud punctum objecti distet satis. Nimirum, si concipiatur ejus distantia
infinita, quo casu radii advenientes ad lentem censentur paralleli, focus distat a
eundem prorsus, quem ipsae praestant, effectum
praestent in ordine ad radios colligendos. Hinc loquemur de illis simplicioribus,
quae habent eandem utrinque convexitatem.
Lens autem ejusmodi colligit in unico puncto radios digressos ab unico puncto
objecti. Et id punctum, in quo radii colliguntur, appellatur focus. Id tamen praestat, si illud punctum objecti distet satis. Nimirum, si concipiatur ejus distantia
infinita, quo casu radii advenientes ad lentem censentur paralleli, focus distat a
lente satis proxime per diametrum ejus sphaerae, cujus curvaturam habent
per diametrum ejus sphaerae, cujus curvaturam habent illae
binae ejus superficies. Si autem punctum radians sensim accedat ad lentem,
focus ab ea recedit ita, ut, ubi illud advenit ad distantiam ad sensum aequalem
semidiametro ejusdem sphaericitatis, radii exeant paralleli, foco recedente in
infinitum. Quod punctum radians si adhuc sit propius ipsi lenti, radii exeunt
divergentes, sed minus divergentes quam advenerint ad lentem; nimirum cum
ea divergentia, quam haberent, si fuissent digressi a puncto quodam remotiore,
quod optici appellant focum virtualem.
sed minus divergentes quam advenerint ad lentem; nimirum cum
ea divergentia, quam haberent, si fuissent digressi a puncto quodam remotiore,
quod optici appellant focum virtualem.
Focus est positus puncti e regione nitentis, nimirum non accurate, verum
quam proxime in recta, quae a puncto radiante transit per medium ipsius lentis.
Quae huc usque diximus, requiruntur ad rite intelligendum hunc poematis
locum; illud notandum
non accurate, verum
quam proxime in recta, quae a puncto radiante transit per medium ipsius lentis.
Quae huc usque diximus, requiruntur ad rite intelligendum hunc poematis
locum; illud notandum
quae a puncto radiante transit per medium ipsius lentis.
Quae huc usque diximus, requiruntur ad rite intelligendum hunc poematis
locum; illud notandum
huc usque diximus, requiruntur ad rite intelligendum hunc poematis
locum; illud notandum
quod
habetur instar puncti. Prima ratio, cur non colligantur in unico puncto, est
figura sphaerica, quae radios etiam homogeneos non colligit accurate in unico
puncto nec per reflexionem nec per refractionem.
Curvas, quae per refractionem colligerent radios homogeneos in unico puncto,
determinavit olim Cartesius; tum methodo multo simpliciore et elegantiore Newtonus. Sed eae non sunt in usu, tum quia difficulter admodum induci possent,
tum quia unica ejusmodi curva non inservit adhuc nisi pro radiis digressis ex
unico puncto axis collocato in certa quadam
homogeneos non colligit accurate in unico
puncto nec per reflexionem nec per refractionem.
Curvas, quae per refractionem colligerent radios homogeneos in unico puncto,
determinavit olim Cartesius; tum methodo multo simpliciore et elegantiore Newtonus. Sed eae non sunt in usu, tum quia difficulter admodum induci possent,
tum quia unica ejusmodi curva non inservit adhuc nisi pro radiis digressis ex
unico puncto axis collocato in certa quadam distantia, pro qua ejus curvae
constructio sit facta. Qua distantia mutata, deberet mutari etiam illa forma curvae
radios homogeneos in unico puncto,
determinavit olim Cartesius; tum methodo multo simpliciore et elegantiore Newtonus. Sed eae non sunt in usu, tum quia difficulter admodum induci possent,
tum quia unica ejusmodi curva non inservit adhuc nisi pro radiis digressis ex
unico puncto axis collocato in certa quadam distantia, pro qua ejus curvae
constructio sit facta. Qua distantia mutata, deberet mutari etiam illa forma curvae ipsius.
Secunda ratio est diversa natura radiorum lucis, quae constat filis diversorum colorum, et diversae refrangibilitatis, de qua
avertit. Is enim invenit rationem componendi unicam quasi lentem e binis vitris, altero cavo et altero
convexo ita, ut omnes radii etiam heterogenei unicum habeant focum. Conjunxit nimirum vitra e massa speciei ita diversae, ut differentia refractionis radiorum rubeorum et violaceorum sit in altera multo major quam in altera. Sed id
innuisse sit satis.
9(II 41) Hinc lens vitrea polita pingit imaginem objecti satis remoti admodum vividam et
distinctam in foco, in quo
rationem componendi unicam quasi lentem e binis vitris, altero cavo et altero
convexo ita, ut omnes radii etiam heterogenei unicum habeant focum. Conjunxit nimirum vitra e massa speciei ita diversae, ut differentia refractionis radiorum rubeorum et violaceorum sit in altera multo major quam in altera. Sed id
innuisse sit satis.
9(II 41) Hinc lens vitrea polita pingit imaginem objecti satis remoti admodum vividam et
distinctam in foco, in quo singula puncta objecti
violaceorum sit in altera multo major quam in altera. Sed id
innuisse sit satis.
9(II 41) Hinc lens vitrea polita pingit imaginem objecti satis remoti admodum vividam et
distinctam in foco, in quo singula puncta objecti ipsius pinguntur in totidem
punctis. Additur autem illud satis remoti, quia, si objectum non distet magis
quam pro semidiametro sphaericitatis superficiei ipsius lentis, radii, ut diximus,
non uniuntur. Ea autem imago pingitur sita prorsus contrario ipsi
sit in altera multo major quam in altera. Sed id
innuisse sit satis.
9(II 41) Hinc lens vitrea polita pingit imaginem objecti satis remoti admodum vividam et
distinctam in foco, in quo singula puncta objecti ipsius pinguntur in totidem
punctis. Additur autem illud satis remoti, quia, si objectum non distet magis
quam pro semidiametro sphaericitatis superficiei ipsius lentis, radii, ut diximus,
non uniuntur. Ea autem imago pingitur sita prorsus contrario ipsi objecto,
id
innuisse sit satis.
9(II 41) Hinc lens vitrea polita pingit imaginem objecti satis remoti admodum vividam et
distinctam in foco, in quo singula puncta objecti ipsius pinguntur in totidem
punctis. Additur autem illud satis remoti, quia, si objectum non distet magis
quam pro semidiametro sphaericitatis superficiei ipsius lentis, radii, ut diximus,
non uniuntur. Ea autem imago pingitur sita prorsus contrario ipsi objecto, quia
rectae lineae ductae a diversis objecti
superficiei ipsius lentis, radii, ut diximus,
non uniuntur. Ea autem imago pingitur sita prorsus contrario ipsi objecto, quia
rectae lineae ductae a diversis objecti punctis per mediam lentem, quae debent
determinare locos sive puncta imaginis respondentia punctis objecti, decussantur in ipsa media lente, et post decussationem abeunt ad partes oppositas iis,
quas habebunt in ipso objecto.
10(II 42) Intra oculum habetur lens quaedam, quae appellatur humor
sita prorsus contrario ipsi objecto, quia
rectae lineae ductae a diversis objecti punctis per mediam lentem, quae debent
determinare locos sive puncta imaginis respondentia punctis objecti, decussantur in ipsa media lente, et post decussationem abeunt ad partes oppositas iis,
quas habebunt in ipso objecto.
10(II 42) Intra oculum habetur lens quaedam, quae appellatur humor crystallinus, quae
eodem pacto pingit in fundo oculi imaginem admodum distinctam et inversam
abeunt ad partes oppositas iis,
quas habebunt in ipso objecto.
10(II 42) Intra oculum habetur lens quaedam, quae appellatur humor crystallinus, quae
eodem pacto pingit in fundo oculi imaginem admodum distinctam et inversam
objectorum externorum. De forma oculi redibit sermo in lib.
10(II 42) Intra oculum habetur lens quaedam, quae appellatur humor crystallinus, quae
eodem pacto pingit in fundo oculi imaginem admodum distinctam et inversam
objectorum externorum. De forma oculi redibit sermo in lib.
inversam
objectorum externorum. De forma oculi redibit sermo in lib.
solius lentis convexae adhibitae a presbytis, quia ejus generis est
lens ocularis eorum telescopiorum, de quibus hic agitur. Cujus lentis inferius
occurrit commemoratio.
Distantia illa nimia foci, quam pro objectis quibusvis inducit exigua curvatura humoris crystallini in presbytis, habetur in omnibus, vel etiam habetur divergentia radiorum, si objectum nimis admoveatur oculo. Hinc, ut in eo etiam casu
haberi possit visio distincta, adhibetur lens convexa, et objectum ex majore illa
vicinia visum apparet multo majus, quae est origo microscopiorum simplicium.
adhibitae a presbytis, quia ejus generis est
lens ocularis eorum telescopiorum, de quibus hic agitur. Cujus lentis inferius
occurrit commemoratio.
Distantia illa nimia foci, quam pro objectis quibusvis inducit exigua curvatura humoris crystallini in presbytis, habetur in omnibus, vel etiam habetur divergentia radiorum, si objectum nimis admoveatur oculo. Hinc, ut in eo etiam casu
haberi possit visio distincta, adhibetur lens convexa, et objectum ex majore illa
vicinia visum apparet multo majus, quae est origo microscopiorum simplicium.
Verum etiam si non ita
agitur. Cujus lentis inferius
occurrit commemoratio.
Distantia illa nimia foci, quam pro objectis quibusvis inducit exigua curvatura humoris crystallini in presbytis, habetur in omnibus, vel etiam habetur divergentia radiorum, si objectum nimis admoveatur oculo. Hinc, ut in eo etiam casu
haberi possit visio distincta, adhibetur lens convexa, et objectum ex majore illa
vicinia visum apparet multo majus, quae est origo microscopiorum simplicium.
Verum etiam si non ita multum admovetur oculus objecto, potest per lentem
vitream videri distinctum simul et auctum.
impetus abripuit,
ob nexum mutuum horum omnium inter se ita arctum.
11(II 43) Imago, quam lens efficit, eo est major, quo longius distat ab ipsa lente. Nam
rectae lineae, quae se in ipsa decussarunt, eo magis recedunt a se invicem, quo
longius progrediuntur. Ac proinde caeteris paribus, eo major est imago, quo
semidiameter sphaericitatis, quam habet superficies lentis, est major.
caeteris paribus, eo major est imago, quo
semidiameter sphaericitatis, quam habet superficies lentis, est major.
12(II 44) Imago evadit multo magis distincta, si ab eo loco, in quo excipitur, excludatur
omne lumen extraneum reflexum ab atmosphaera et reliquis objectis circumjacentibus, quod lumen immixtum lumini transeunti per lentem reddit admodum
confusam et languidam imaginem. Quae quidem omnino etiam evanescit, si id
lumen externum est satis vividum. Atque
lumen immixtum lumini transeunti per lentem reddit admodum
confusam et languidam imaginem. Quae quidem omnino etiam evanescit, si id
lumen externum est satis vividum. Atque idcirco ad videndam ejusmodi imaginem omnino distinctam solet lens applicari ad foramen fenestrae occlusae et
excipi imago in debita distantia intra conclave penitus obscuratum.
13(II 45) Haec est potissima ratio, cur ad efformandum telescopium adhibeatur tubus, qui
nimirum radios omnes externos
intra conclave penitus obscuratum.
13(II 45) Haec est potissima ratio, cur ad efformandum telescopium adhibeatur tubus, qui
nimirum radios omnes externos excludat. Apponitur autem in tubi vertice lens
parum admodum convexa, cujus sphaericitatis semidiameter sit ingens et tubus
sit paullo longior ea semidiametro. Unde fit, ut fere in ipso ejus tubi fundo pingatur distincta et ingens imago objecti, licet situ inverso posita. Ea dicitur lens
objectiva, quod obvertatur ipsi
45) Haec est potissima ratio, cur ad efformandum telescopium adhibeatur tubus, qui
nimirum radios omnes externos excludat. Apponitur autem in tubi vertice lens
parum admodum convexa, cujus sphaericitatis semidiameter sit ingens et tubus
sit paullo longior ea semidiametro. Unde fit, ut fere in ipso ejus tubi fundo pingatur distincta et ingens imago objecti, licet situ inverso posita. Ea dicitur lens
objectiva, quod obvertatur ipsi objecto. In eo fundo apponitur lens altera multo
magis convexa inclusa minore tubulo, quae dicitur ocularis; per quam oculus
intuetur imaginem illam in
vertice lens
parum admodum convexa, cujus sphaericitatis semidiameter sit ingens et tubus
sit paullo longior ea semidiametro. Unde fit, ut fere in ipso ejus tubi fundo pingatur distincta et ingens imago objecti, licet situ inverso posita. Ea dicitur lens
objectiva, quod obvertatur ipsi objecto. In eo fundo apponitur lens altera multo
magis convexa inclusa minore tubulo, quae dicitur ocularis; per quam oculus
intuetur imaginem illam in fundo depictam, quam videt distinctam et auctam, uti
trans lentes satis convexas solemus gemmas insculptas intueri et vetera numismata distincta et
in ipso ejus tubi fundo pingatur distincta et ingens imago objecti, licet situ inverso posita. Ea dicitur lens
objectiva, quod obvertatur ipsi objecto. In eo fundo apponitur lens altera multo
magis convexa inclusa minore tubulo, quae dicitur ocularis; per quam oculus
intuetur imaginem illam in fundo depictam, quam videt distinctam et auctam, uti
trans lentes satis convexas solemus gemmas insculptas intueri et vetera numismata distincta et aucta. Ut autem ea lens id praestet, apponitur in ea distantia ab
imagine vitri objectivi, quam poscit ejus curvatura et oculus spectatoris,
convexa inclusa minore tubulo, quae dicitur ocularis; per quam oculus
intuetur imaginem illam in fundo depictam, quam videt distinctam et auctam, uti
trans lentes satis convexas solemus gemmas insculptas intueri et vetera numismata distincta et aucta. Ut autem ea lens id praestet, apponitur in ea distantia ab
imagine vitri objectivi, quam poscit ejus curvatura et oculus spectatoris, nimirum
pro iis, qui nec myopes sunt nec presbytae, in distantia, quae citra eam imaginem
respectu oculi sit aequalis semidiametro ejus curvaturae, ut ita bini foci lentis
objectivae et ocularis mutuo
uti
trans lentes satis convexas solemus gemmas insculptas intueri et vetera numismata distincta et aucta. Ut autem ea lens id praestet, apponitur in ea distantia ab
imagine vitri objectivi, quam poscit ejus curvatura et oculus spectatoris, nimirum
pro iis, qui nec myopes sunt nec presbytae, in distantia, quae citra eam imaginem
respectu oculi sit aequalis semidiametro ejus curvaturae, ut ita bini foci lentis
objectivae et ocularis mutuo congruant, inter utramque lentem constituti; pro iis
vero, qui sunt myopes vel presbytae, in distantia paullo minore vel majore.
nimirum
pro iis, qui nec myopes sunt nec presbytae, in distantia, quae citra eam imaginem
respectu oculi sit aequalis semidiametro ejus curvaturae, ut ita bini foci lentis
objectivae et ocularis mutuo congruant, inter utramque lentem constituti; pro iis
vero, qui sunt myopes vel presbytae, in distantia paullo minore vel majore.
14(II 46) Telescopii ope detecta sunt ea omnia, quae hic innuuntur, nimirum maculae
Solis, quas viderunt Scheinerus et Galileus, omnium
quatuor ejus satellites, quos Cassinus
deprehendit primus.
Sed Galileus alio telescopii genere est usus, quod quidem primo est inventum. Et constat vitro objectivo convexo et oculari concavo posito respectu
oculi ultra locum debitum imagini efformandae. Quae imago idcirco in eo telescopii genere nusquam habetur intra telescopium ipsum. Quod quidem, praeter
alia multa incommoda, reddidit ea telescopia multo minus apta ad astronomiam
excolendam, cum idcirco micrometrum, de quo infra, iis aptari non possit.
infra, iis aptari non possit.
15(II 47) Illo genere telescopiorum, quod hic exposuimus, objecta apparent inversa, quae
quidem per telescopia Galileana videntur situ directo. Sed in astris, quorum
figura est rotunda, id quidem nihil nocet. Adhuc tamen, si libeat restituere objectis suam directionem, adduntur duae aliae lentes vitreae, quae id praestant.
Quae quidem plerumque solent esse priori similes et aequales. Atque id quidem
fieri solet, ubi terrestria objecta
plerumque solent esse priori similes et aequales. Atque id quidem
fieri solet, ubi terrestria objecta intuemur. Sed haec innuisse sit satis, quae ad
rem nostram non faciunt. Et proposita sunt tantummodo ex occasione agendi
de micrometro, quod telescopiis aptatur, ut possit determinari locus, in quo
aptantur fila, quibus id constat.
16(II 48) Fila, quae micrometrum constituunt, apponuntur in ipso foco lentis objectivae,
in quo pingitur imago objecti. Cujus cum
agendi
de micrometro, quod telescopiis aptatur, ut possit determinari locus, in quo
aptantur fila, quibus id constat.
16(II 48) Fila, quae micrometrum constituunt, apponuntur in ipso foco lentis objectivae,
in quo pingitur imago objecti. Cujus cum intercipiant eam partem, quae ipsis
respondet, apparent in ipso objecto. Initio fiebat reticulum quoddam e filis pluribus
se decussantibus ad angulos rectos. Quo pacto totus telescopii, ut vocant, campus erat divisus in
aptatur, ut possit determinari locus, in quo
aptantur fila, quibus id constat.
16(II 48) Fila, quae micrometrum constituunt, apponuntur in ipso foco lentis objectivae,
in quo pingitur imago objecti. Cujus cum intercipiant eam partem, quae ipsis
respondet, apparent in ipso objecto. Initio fiebat reticulum quoddam e filis pluribus
se decussantibus ad angulos rectos. Quo pacto totus telescopii, ut vocant, campus erat divisus in plura exigua quadrata. Et ubi inter
16(II 48) Fila, quae micrometrum constituunt, apponuntur in ipso foco lentis objectivae,
in quo pingitur imago objecti. Cujus cum intercipiant eam partem, quae ipsis
respondet, apparent in ipso objecto. Initio fiebat reticulum quoddam e filis pluribus
se decussantibus ad angulos rectos. Quo pacto totus telescopii, ut vocant, campus erat divisus in plura exigua quadrata. Et ubi inter se comparabantur distantiae vel magnitudines apparentes objectorum, numerabantur quadratula sive
in ipso foco lentis objectivae,
in quo pingitur imago objecti. Cujus cum intercipiant eam partem, quae ipsis
respondet, apparent in ipso objecto. Initio fiebat reticulum quoddam e filis pluribus
se decussantibus ad angulos rectos. Quo pacto totus telescopii, ut vocant, campus erat divisus in plura exigua quadrata. Et ubi inter se comparabantur distantiae vel magnitudines apparentes objectorum, numerabantur quadratula sive filorum intervalla, quae in ea distantia vel magnitudine continebantur.
Et quidem, si ea distantia vel magnitudo comprehenderet accurate
fiebat reticulum quoddam e filis pluribus
se decussantibus ad angulos rectos. Quo pacto totus telescopii, ut vocant, campus erat divisus in plura exigua quadrata. Et ubi inter se comparabantur distantiae vel magnitudines apparentes objectorum, numerabantur quadratula sive filorum intervalla, quae in ea distantia vel magnitudine continebantur.
Et quidem, si ea distantia vel magnitudo comprehenderet accurate aliquot
ejusmodi intervalla, mensura habebatur accurata. Verum plerumque accidebat,
ut restaret aliquid ex postremo intervallo. Et tum id residuum non nisi
Et tum id residuum non nisi incerta
oculorum aestimatione definiebatur methodo utique satis crassa. Ad amovendum id incommodum additum est filis immobilibus unum vel alterum filum
mobile, quod ope cochleae promoveatur motu parallelo uni e filis fixis. Applicatur enim id filum lamellae perforatae in medio, quae promoveri possit ope cochleae et ipsum deferat. Ac pluribus diversis methodis ea applicatio fieri potest.
Verum illud est caput rei, ut filum motu continuo parallelo promoveri possit
antrorsum, retrorsum, et percurrere totum telescopii campum. Interea lamellae
deferenti filum
methodis ea applicatio fieri potest.
Verum illud est caput rei, ut filum motu continuo parallelo promoveri possit
antrorsum, retrorsum, et percurrere totum telescopii campum. Interea lamellae
deferenti filum mobile adnexus est indiculus eminens extra machinulam, qua
micrometrum constat. Et in ipsius machinulae latere apponuntur divisiones respondentes singularum spirarum crassitudinibus, ubi indiculus ille denotat, quot
integris conversionibus cochleae promotum sit filum. Manubrio autem exteriori
ipsius cochleae adnexus est alter indiculus, qui cum ipsa cochlea convertitur. Et
singularum spirarum crassitudinibus, ubi indiculus ille denotat, quot
integris conversionibus cochleae promotum sit filum. Manubrio autem exteriori
ipsius cochleae adnexus est alter indiculus, qui cum ipsa cochlea convertitur. Et
machinulae circulus immobilis, cujus circumferentia divisa in partes aequales
quamplurimas et denotata ab indiculo gyrante exhibet partes revolutionum singularum.
Eo pacto exiguum intervallum crassitudinis unius spirae dividitur in tot particulas, in quot tota ejus circuli circumferentia est divisa. Quod quidem, si spirae
ipsius
qui cum ipsa cochlea convertitur. Et
machinulae circulus immobilis, cujus circumferentia divisa in partes aequales
quamplurimas et denotata ab indiculo gyrante exhibet partes revolutionum singularum.
Eo pacto exiguum intervallum crassitudinis unius spirae dividitur in tot particulas, in quot tota ejus circuli circumferentia est divisa. Quod quidem, si spirae
ipsius cochleae sint tenues, exiguum etiam telescopii campum dividit in partes
quamplurimas, quae sensu facile percipi possint. Admodum facile cochlea fit,
quae in intervallo aequali diametro campi
cochlea convertitur. Et
machinulae circulus immobilis, cujus circumferentia divisa in partes aequales
quamplurimas et denotata ab indiculo gyrante exhibet partes revolutionum singularum.
Eo pacto exiguum intervallum crassitudinis unius spirae dividitur in tot particulas, in quot tota ejus circuli circumferentia est divisa. Quod quidem, si spirae
ipsius cochleae sint tenues, exiguum etiam telescopii campum dividit in partes
quamplurimas, quae sensu facile percipi possint. Admodum facile cochlea fit,
quae in intervallo aequali diametro campi mediocris telescopii
exhibet partes revolutionum singularum.
Eo pacto exiguum intervallum crassitudinis unius spirae dividitur in tot particulas, in quot tota ejus circuli circumferentia est divisa. Quod quidem, si spirae
ipsius cochleae sint tenues, exiguum etiam telescopii campum dividit in partes
quamplurimas, quae sensu facile percipi possint. Admodum facile cochlea fit,
quae in intervallo aequali diametro campi mediocris telescopii habent 30 spiras.
Et satis exigui circuli circumferentia facile dividitur in 200 partes. Quo pacto
campus telescopii dividitur in partes 6000,
crassitudinis unius spirae dividitur in tot particulas, in quot tota ejus circuli circumferentia est divisa. Quod quidem, si spirae
ipsius cochleae sint tenues, exiguum etiam telescopii campum dividit in partes
quamplurimas, quae sensu facile percipi possint. Admodum facile cochlea fit,
quae in intervallo aequali diametro campi mediocris telescopii habent 30 spiras.
Et satis exigui circuli circumferentia facile dividitur in 200 partes. Quo pacto
campus telescopii dividitur in partes 6000, quarum binae plus contineant quam
unum minutum secundum, si campus continet minus quam 50
ipsius cochleae sint tenues, exiguum etiam telescopii campum dividit in partes
quamplurimas, quae sensu facile percipi possint. Admodum facile cochlea fit,
quae in intervallo aequali diametro campi mediocris telescopii habent 30 spiras.
Et satis exigui circuli circumferentia facile dividitur in 200 partes. Quo pacto
campus telescopii dividitur in partes 6000, quarum binae plus contineant quam
unum minutum secundum, si campus continet minus quam 50 minuta prima,
cum haec aequentur ter mille secundis.
campum dividit in partes
quamplurimas, quae sensu facile percipi possint. Admodum facile cochlea fit,
quae in intervallo aequali diametro campi mediocris telescopii habent 30 spiras.
Et satis exigui circuli circumferentia facile dividitur in 200 partes. Quo pacto
campus telescopii dividitur in partes 6000, quarum binae plus contineant quam
unum minutum secundum, si campus continet minus quam 50 minuta prima,
cum haec aequentur ter mille secundis.
17(II 49) Jam
quarum binae plus contineant quam
unum minutum secundum, si campus continet minus quam 50 minuta prima,
cum haec aequentur ter mille secundis.
17(II 49) Jam superius est dictum in adn. 4. lib. I. micrometri nomen derivari e Graecis
vocabulis, quibus exprimitur parvorum mensura. Porro hujus generis micrometri usus est multiplex. Duo autem usus omnium potissimi hic exprimuntur.
Primo quidem ita obvertitur telescopium, ut fixa aliqua, dum motu diurno
parvorum mensura. Porro hujus generis micrometri usus est multiplex. Duo autem usus omnium potissimi hic exprimuntur.
Primo quidem ita obvertitur telescopium, ut fixa aliqua, dum motu diurno
promovetur, percurrat accurate aliquod e filis fixis parallelis filo mobili. Ac in ea
positione figitur telescopium omnino immotum et notatur ope horologii momentum temporis, quo illa fixa appellit ad filum medium priori perpendiculare.
Tum expectantur alia astra, seu fixa seu errantia, quae subeant campum telescopii motu itidem diurno. Et ad illa adducitur filum mobile ope
et inde. Ac intervallum inter illa fila,
quod deprehenditur per indiculos, adducto deinde filo mobili ad fixum, exhibet
illam, quam diametrum apparentem appellamus.
Porro, quo objectum est propius, eo ejus diameter apparens est major. Et
quidem, si exigua sit, ut accidit in planetis, est major in eadem ratione distantiae
reciproca. Adeoque numeri ab indiculis denotati exprimentes eas apparentes
diametros exprimunt etiam rationem inversam distantiarum.
Sunt et alii usus micrometri, sunt et alia micrometrorum filarium genera, ut
ubi
inter illa fila,
quod deprehenditur per indiculos, adducto deinde filo mobili ad fixum, exhibet
illam, quam diametrum apparentem appellamus.
Porro, quo objectum est propius, eo ejus diameter apparens est major. Et
quidem, si exigua sit, ut accidit in planetis, est major in eadem ratione distantiae
reciproca. Adeoque numeri ab indiculis denotati exprimentes eas apparentes
diametros exprimunt etiam rationem inversam distantiarum.
Sunt et alii usus micrometri, sunt et alia micrometrorum filarium genera, ut
ubi adhibentur fila obliqua se
ut
ubi adhibentur fila obliqua se decussantia ad angulos semirectos; sunt micrometra ocularia, sed quae dicuntur externa. Et determinant motum regulae deferentis telescopium et propulsae exterius ope cochlearum. Uti et aliud habetur
genus micrometri, quod appellatur objectivum, de quo supra in adn. 40(8);
quod filaribus micrometris praestat plurimum, ubi quaerantur diametri apparentes vel exiguae distantiae. Sed ista non sunt hujus loci, ubi illud tantummodo
versibus est expositum, quod ad rem hic pertractatam sufficit et erat tum, cum
haec scriberentur, maxime cognitum.
hujus loci, ubi illud tantummodo
versibus est expositum, quod ad rem hic pertractatam sufficit et erat tum, cum
haec scriberentur, maxime cognitum.
18(II 50) Hic jam habetur id, in cujus gratiam reliqua praemissa sunt pertinentia ad telescopia et micrometrum. Collocandus est discus Lunae inter aliquod e filis fixis
et filum mobile ad habendam diametrum apparentem Lunae. Tum eodem pacto
capiendum est intervallum inter binas illas cuspides, in quibus circulus umbrae
secat
50) Hic jam habetur id, in cujus gratiam reliqua praemissa sunt pertinentia ad telescopia et micrometrum. Collocandus est discus Lunae inter aliquod e filis fixis
et filum mobile ad habendam diametrum apparentem Lunae. Tum eodem pacto
capiendum est intervallum inter binas illas cuspides, in quibus circulus umbrae
secat discum Lunae, quae sunt quaedam velut cornua ejus partis Lunae, quae
remanet lucida. Id intervallum est illa, quam geometrae dicunt chordam arcus
intercepti inter ea cornua. Qui est arcus et Lunae et umbrae. Sed ad illam rite
capiendam oportet, ut bina illa fila,
circuli umbrae,
quam intercipit discus Lunae, et cujus illa secundo loco assumpta erat chorda,
quae sagitta metitur spatium, quo arcus ipse ultra suam chordam procurrit.
Hisce observationibus institutis habebitur tota diameter umbrae comparanda
cum diametro Lunae. Nam in omni circulari arcu demonstrant geometrae esse
ut sagittam ad dimidiam chordam, ita hanc ad reliquam diametrum; nimirum
toties contineri sagittam in dimidia chorda, quoties haec continetur in ipsa reliqua diametro jacente ultra chordam ipsam. Quare habita sagitta et dimidia chorda ex
suam chordam procurrit.
Hisce observationibus institutis habebitur tota diameter umbrae comparanda
cum diametro Lunae. Nam in omni circulari arcu demonstrant geometrae esse
ut sagittam ad dimidiam chordam, ita hanc ad reliquam diametrum; nimirum
toties contineri sagittam in dimidia chorda, quoties haec continetur in ipsa reliqua diametro jacente ultra chordam ipsam. Quare habita sagitta et dimidia chorda ex observationibus tertia et secunda habebitur per regulam auream reliqua
illa pars diametri umbrae, quae addita ipsi sagittae exhibebit totam diametrum.
Et cum
Hisce observationibus institutis habebitur tota diameter umbrae comparanda
cum diametro Lunae. Nam in omni circulari arcu demonstrant geometrae esse
ut sagittam ad dimidiam chordam, ita hanc ad reliquam diametrum; nimirum
toties contineri sagittam in dimidia chorda, quoties haec continetur in ipsa reliqua diametro jacente ultra chordam ipsam. Quare habita sagitta et dimidia chorda ex observationibus tertia et secunda habebitur per regulam auream reliqua
illa pars diametri umbrae, quae addita ipsi sagittae exhibebit totam diametrum.
Et cum habeatur ex prima observatione diameter
Et cum habeatur ex prima observatione diameter apparens Lunae, innotescet,
an ea ad diametrum umbrae habeat eam rationem, quam debet habere ad diametrum sectionis coni umbrosi Terrae. Quae ratio est circiter subtripla. Invenietur autem ita esse ac idcirco innotescet umbram, quam Luna subit in eclipsibus, esse revera umbram Terrae.
Praescribitur autem illud, ut haec observatio fiat, cum jam umbra devenerit
ad medium discum Lunae, ut nimirum arcus circuli umbrae, qui in Lunam
incurrit, non sit ita exiguus. Maximus is erit, ubi chorda transiens per illa cornua,
est circiter subtripla. Invenietur autem ita esse ac idcirco innotescet umbram, quam Luna subit in eclipsibus, esse revera umbram Terrae.
Praescribitur autem illud, ut haec observatio fiat, cum jam umbra devenerit
ad medium discum Lunae, ut nimirum arcus circuli umbrae, qui in Lunam
incurrit, non sit ita exiguus. Maximus is erit, ubi chorda transiens per illa cornua, fuerit ipsa Lunae diameter.
Verum haec omnia, quae in hac adnotatione sunt dicta, multo facilius intellegerentur ope schematis geometrici.
autem illud, ut haec observatio fiat, cum jam umbra devenerit
ad medium discum Lunae, ut nimirum arcus circuli umbrae, qui in Lunam
incurrit, non sit ita exiguus. Maximus is erit, ubi chorda transiens per illa cornua, fuerit ipsa Lunae diameter.
Verum haec omnia, quae in hac adnotatione sunt dicta, multo facilius intellegerentur ope schematis geometrici.
19(II 51) Ope micrometri non solum invenietur crassa quadam aestimatione ratio fere
tripla
ipsa diameter umbrae invenietur diversa pro diversis circumstantiis. Ea erit minor caeteris paribus, ubi Sol
fuerit propior Terrae circa suum perigeum vel Luna remotior circa suum apogeum, prorsus ut theoria requirit. Quo enim Sol est propior Terrae, eo conus
umbrae est brevior adeoque arctior in eadem distantia a Terra. Et quo Luna est
remotior a Terra, eo est propior apici coni adeoque pergit per partem ipsius
tenuiorem.
20(II 52) Poterit ope ejusdem micrometri
eo est propior apici coni adeoque pergit per partem ipsius
tenuiorem.
20(II 52) Poterit ope ejusdem micrometri determinari etiam locus ipse centri illius umbrosi circuli, qui in Luna apparet, cum innotescat, quantum et in qua directione
id punctum distet a media chorda. Invenietur autem eum locum esse illum
ipsum, qui debetur puncto axis coni umbrosi Terrae assumpto in ea distantia ab
ipsa Terra. Nam is axis dirigitur ad partes oppositas centro Solis, cum jaceat in
per partem ipsius
tenuiorem.
20(II 52) Poterit ope ejusdem micrometri determinari etiam locus ipse centri illius umbrosi circuli, qui in Luna apparet, cum innotescat, quantum et in qua directione
id punctum distet a media chorda. Invenietur autem eum locum esse illum
ipsum, qui debetur puncto axis coni umbrosi Terrae assumpto in ea distantia ab
ipsa Terra. Nam is axis dirigitur ad partes oppositas centro Solis, cum jaceat in
recta transeunte per centra Solis et Terrae.
52) Poterit ope ejusdem micrometri determinari etiam locus ipse centri illius umbrosi circuli, qui in Luna apparet, cum innotescat, quantum et in qua directione
id punctum distet a media chorda. Invenietur autem eum locum esse illum
ipsum, qui debetur puncto axis coni umbrosi Terrae assumpto in ea distantia ab
ipsa Terra. Nam is axis dirigitur ad partes oppositas centro Solis, cum jaceat in
recta transeunte per centra Solis et Terrae. Licet autem designare oculo viam
Solis sive eclipticam, cum appareant fixae et nota sit ejus positio ad fixas cumque
constet, in quo puncto
qui in Luna apparet, cum innotescat, quantum et in qua directione
id punctum distet a media chorda. Invenietur autem eum locum esse illum
ipsum, qui debetur puncto axis coni umbrosi Terrae assumpto in ea distantia ab
ipsa Terra. Nam is axis dirigitur ad partes oppositas centro Solis, cum jaceat in
recta transeunte per centra Solis et Terrae. Licet autem designare oculo viam
Solis sive eclipticam, cum appareant fixae et nota sit ejus positio ad fixas cumque
constet, in quo puncto eclipticae tum sit Sol, invenietur punctum illi oppositum
comparandum cum centro circuli illius
Terrae assumpto in ea distantia ab
ipsa Terra. Nam is axis dirigitur ad partes oppositas centro Solis, cum jaceat in
recta transeunte per centra Solis et Terrae. Licet autem designare oculo viam
Solis sive eclipticam, cum appareant fixae et nota sit ejus positio ad fixas cumque
constet, in quo puncto eclipticae tum sit Sol, invenietur punctum illi oppositum
comparandum cum centro circuli illius umbrosi.
Illud tamen hic additur in eo puncto eclipticae visum iri illud punctum axis
umbrosi Terrae et illud centrum circuli umbrosi apparentis in disco Lunae, si
Licet autem designare oculo viam
Solis sive eclipticam, cum appareant fixae et nota sit ejus positio ad fixas cumque
constet, in quo puncto eclipticae tum sit Sol, invenietur punctum illi oppositum
comparandum cum centro circuli illius umbrosi.
Illud tamen hic additur in eo puncto eclipticae visum iri illud punctum axis
umbrosi Terrae et illud centrum circuli umbrosi apparentis in disco Lunae, si
Luna sit in ipso zenith, ubi videri debet in eadem directione, in qua videretur e
centro Terrae. Sed cum illa distat a zenith, parallaxis deprimet nonnihil utriusque
cumque
constet, in quo puncto eclipticae tum sit Sol, invenietur punctum illi oppositum
comparandum cum centro circuli illius umbrosi.
Illud tamen hic additur in eo puncto eclipticae visum iri illud punctum axis
umbrosi Terrae et illud centrum circuli umbrosi apparentis in disco Lunae, si
Luna sit in ipso zenith, ubi videri debet in eadem directione, in qua videretur e
centro Terrae. Sed cum illa distat a zenith, parallaxis deprimet nonnihil utriusque
puncti locum apparentem, cum, uti supra etiam diximus, parallaxis objecta deprimat.
eclipticae tum sit Sol, invenietur punctum illi oppositum
comparandum cum centro circuli illius umbrosi.
Illud tamen hic additur in eo puncto eclipticae visum iri illud punctum axis
umbrosi Terrae et illud centrum circuli umbrosi apparentis in disco Lunae, si
Luna sit in ipso zenith, ubi videri debet in eadem directione, in qua videretur e
centro Terrae. Sed cum illa distat a zenith, parallaxis deprimet nonnihil utriusque
puncti locum apparentem, cum, uti supra etiam diximus, parallaxis objecta deprimat.
punctum illi oppositum
comparandum cum centro circuli illius umbrosi.
Illud tamen hic additur in eo puncto eclipticae visum iri illud punctum axis
umbrosi Terrae et illud centrum circuli umbrosi apparentis in disco Lunae, si
Luna sit in ipso zenith, ubi videri debet in eadem directione, in qua videretur e
centro Terrae. Sed cum illa distat a zenith, parallaxis deprimet nonnihil utriusque
puncti locum apparentem, cum, uti supra etiam diximus, parallaxis objecta deprimat.
comparandum cum centro circuli illius umbrosi.
Illud tamen hic additur in eo puncto eclipticae visum iri illud punctum axis
umbrosi Terrae et illud centrum circuli umbrosi apparentis in disco Lunae, si
Luna sit in ipso zenith, ubi videri debet in eadem directione, in qua videretur e
centro Terrae. Sed cum illa distat a zenith, parallaxis deprimet nonnihil utriusque
puncti locum apparentem, cum, uti supra etiam diximus, parallaxis objecta deprimat.
conformia, ipsam theoriam confirmant.
22(II 54) Primo quidem nunquam habebitur eclipsis vel Lunae vel Solis, nisi Luna fuerit
satis proxima alterutri e binis suis nodis in plenilunio pro eclipsi ipsius et in
novilunio pro eclipsi Solis. Id quidem patet, cum in majore distantia a nodis
debeat distare etiam ab ecliptica adeoque evitare umbram vel Solem.
Inde autem deducuntur hic plura; primo quidem illud, si Luna in aliqua eclipsi
transeat
confirmant.
22(II 54) Primo quidem nunquam habebitur eclipsis vel Lunae vel Solis, nisi Luna fuerit
satis proxima alterutri e binis suis nodis in plenilunio pro eclipsi ipsius et in
novilunio pro eclipsi Solis. Id quidem patet, cum in majore distantia a nodis
debeat distare etiam ab ecliptica adeoque evitare umbram vel Solem.
Inde autem deducuntur hic plura; primo quidem illud, si Luna in aliqua eclipsi
transeat per mediam umbram Terrae, non posse
22(II 54) Primo quidem nunquam habebitur eclipsis vel Lunae vel Solis, nisi Luna fuerit
satis proxima alterutri e binis suis nodis in plenilunio pro eclipsi ipsius et in
novilunio pro eclipsi Solis. Id quidem patet, cum in majore distantia a nodis
debeat distare etiam ab ecliptica adeoque evitare umbram vel Solem.
Inde autem deducuntur hic plura; primo quidem illud, si Luna in aliqua eclipsi
transeat per mediam umbram Terrae, non posse haberi aliam eclipsim Lunae
nisi post sex menses
e binis suis nodis in plenilunio pro eclipsi ipsius et in
novilunio pro eclipsi Solis. Id quidem patet, cum in majore distantia a nodis
debeat distare etiam ab ecliptica adeoque evitare umbram vel Solem.
Inde autem deducuntur hic plura; primo quidem illud, si Luna in aliqua eclipsi
transeat per mediam umbram Terrae, non posse haberi aliam eclipsim Lunae
nisi post sex menses lunares, ubi nimirum post sex novilunia advenerit novum
plenilunium, quod a priore illo ecliptico plenilunio distat per sex lunares menses.
Deinde illud, nunquam haberi posse eclipsim
eclipsi
transeat per mediam umbram Terrae, non posse haberi aliam eclipsim Lunae
nisi post sex menses lunares, ubi nimirum post sex novilunia advenerit novum
plenilunium, quod a priore illo ecliptico plenilunio distat per sex lunares menses.
Deinde illud, nunquam haberi posse eclipsim Lunae in plenilunio, nisi vel in
praecedente vel in sequente novilunio vel in utroque habeatur eclipsis Solis pro
aliqua parte Terrae. Demum, singulis fere annis debere haberi duas eclipses
Solis et duas eclipses Lunae. Habebuntur autem aliquando etiam tres eclipses
utriusque eodem anno.
mediam umbram Terrae, non posse haberi aliam eclipsim Lunae
nisi post sex menses lunares, ubi nimirum post sex novilunia advenerit novum
plenilunium, quod a priore illo ecliptico plenilunio distat per sex lunares menses.
Deinde illud, nunquam haberi posse eclipsim Lunae in plenilunio, nisi vel in
praecedente vel in sequente novilunio vel in utroque habeatur eclipsis Solis pro
aliqua parte Terrae. Demum, singulis fere annis debere haberi duas eclipses
Solis et duas eclipses Lunae. Habebuntur autem aliquando etiam tres eclipses
utriusque eodem anno.
non posse haberi aliam eclipsim Lunae
nisi post sex menses lunares, ubi nimirum post sex novilunia advenerit novum
plenilunium, quod a priore illo ecliptico plenilunio distat per sex lunares menses.
Deinde illud, nunquam haberi posse eclipsim Lunae in plenilunio, nisi vel in
praecedente vel in sequente novilunio vel in utroque habeatur eclipsis Solis pro
aliqua parte Terrae. Demum, singulis fere annis debere haberi duas eclipses
Solis et duas eclipses Lunae. Habebuntur autem aliquando etiam tres eclipses
utriusque eodem anno.
eclipsim Lunae
nisi post sex menses lunares, ubi nimirum post sex novilunia advenerit novum
plenilunium, quod a priore illo ecliptico plenilunio distat per sex lunares menses.
Deinde illud, nunquam haberi posse eclipsim Lunae in plenilunio, nisi vel in
praecedente vel in sequente novilunio vel in utroque habeatur eclipsis Solis pro
aliqua parte Terrae. Demum, singulis fere annis debere haberi duas eclipses
Solis et duas eclipses Lunae. Habebuntur autem aliquando etiam tres eclipses
utriusque eodem anno.
casus evolvendos cum accurata determinatione pro singulis.
Hoc autem ordine progredior: propono primum inclinationem orbitae lunaris;
tum ab ipsa deduco distantiam, quam Luna habet ab ecliptica pro data quavis
sua distantia a nodo; deinde propono illud: haberi eclipsim, si in oppositione
cum Sole haec distantia sit minor quam summa diametrorum Lunae et umbrae;
determino hasce semidiametros, unde eruitur distantia a nodo, quae inducit
eclipsim Lunae, ut innotescat, quod sit intervallum, in quo, si contingat
plenilunium, debet haberi eclipsis.
data quavis
sua distantia a nodo; deinde propono illud: haberi eclipsim, si in oppositione
cum Sole haec distantia sit minor quam summa diametrorum Lunae et umbrae;
determino hasce semidiametros, unde eruitur distantia a nodo, quae inducit
eclipsim Lunae, ut innotescat, quod sit intervallum, in quo, si contingat
plenilunium, debet haberi eclipsis.
24(II 56) Primo loco hic proponitur inclinatio orbitae, quae est paullo major quinque gradibus. Continetur enim inter
quorum pars sexta sunt ipsi gradus 5.
25(II 57) Inde colligitur centrum Lunae distare ab ecliptica paullo plus quam parte duodecima ejus intervalli, quo distat a nodo propiore. Nam in angulo graduum
quinque distantia laterum a se invicem est paullo plus quam pars duodecima
lateris utriuslibet. Est nimirum quam proxime 1/11 1/2
26(II 58) Jam vero si
invicem est paullo plus quam pars duodecima
lateris utriuslibet. Est nimirum quam proxime 1/11 1/2
26(II 58) Jam vero si distantia centri Lunae ab ecliptica momento, quo ipsa est in oppositione cum Sole, quo nimirum respondet e regione centri sectionis coni umbrosi, est minor quam summa binarum semidiametrorum ipsius Lunae et umbrae, debet incurrere in umbram ipsam. Nam duo circuli, quorum centra distant a se invicem minus quam per summam suarum semidiametrorum, debent
26(II 58) Jam vero si distantia centri Lunae ab ecliptica momento, quo ipsa est in oppositione cum Sole, quo nimirum respondet e regione centri sectionis coni umbrosi, est minor quam summa binarum semidiametrorum ipsius Lunae et umbrae, debet incurrere in umbram ipsam. Nam duo circuli, quorum centra distant a se invicem minus quam per summam suarum semidiametrorum, debent
necessario superponi parte sui.
27(II 59) Videndum nunc,
diametri simul sunt duorum graduum. Adeoque semidiametri simul sunt
unius circiter gradus, qui est pars una e tricies bissenis, cum 30 x 12 sint 360.
28(II 60) Si igitur Luna in plenilunio distet ab ecliptica minus quam uno gradu, habebitur
eclipsis ex adn. 58(26).
29(II 61) Habebitur igitur eclipsis, si Luna tum distet a nodo minus quam 12 gradibus.
30(II 62) Fit jam hic transitus ad definiendos limites eclipticos pro eclipsi Solis, qui sunt
aliquanto laxiores.
31(II 63) Primo quidem, si spectator sit in centro Terrae, limes pro eclipsi solari erit
ejusmodi distantia Lunae ab ecliptica in conjunctione cum Sole, quae aequetur
summae semidiametrorum Lunae ac Solis.
Quod si is situs sit in extremo Telluris margine, poterit Luna distare adhuc
magis ab ecliptica; nimirum
pro eclipsi Solis, qui sunt
aliquanto laxiores.
31(II 63) Primo quidem, si spectator sit in centro Terrae, limes pro eclipsi solari erit
ejusmodi distantia Lunae ab ecliptica in conjunctione cum Sole, quae aequetur
summae semidiametrorum Lunae ac Solis.
Quod si is situs sit in extremo Telluris margine, poterit Luna distare adhuc
magis ab ecliptica; nimirum adhuc tantum quamproxime, quanta esset semidiameter apparens Terrae elatae ad Lunam. Id
31(II 63) Primo quidem, si spectator sit in centro Terrae, limes pro eclipsi solari erit
ejusmodi distantia Lunae ab ecliptica in conjunctione cum Sole, quae aequetur
summae semidiametrorum Lunae ac Solis.
Quod si is situs sit in extremo Telluris margine, poterit Luna distare adhuc
magis ab ecliptica; nimirum adhuc tantum quamproxime, quanta esset semidiameter apparens Terrae elatae ad Lunam. Id quidem ope geometriae facile perspicitur. Hic autem ejus theorematis demonstratio hoc pacto proponitur.
Luna distare adhuc
magis ab ecliptica; nimirum adhuc tantum quamproxime, quanta esset semidiameter apparens Terrae elatae ad Lunam. Id quidem ope geometriae facile perspicitur. Hic autem ejus theorematis demonstratio hoc pacto proponitur.
Concipiamus Lunam spectatori posito in centro Terrae vix quidquam obtegere ex disco apparenti Solis sive apparere in ejus contactu. Si ipsa moveatur in
latus in eandem plagam in coelo aeque ac spectator in Terra a centro Terrae ad
marginem ipsius Terrae, adhuc illi semper appareret itidem in contactu. Revera
deberet moveri ipsa
esset semidiameter apparens Terrae elatae ad Lunam. Id quidem ope geometriae facile perspicitur. Hic autem ejus theorematis demonstratio hoc pacto proponitur.
Concipiamus Lunam spectatori posito in centro Terrae vix quidquam obtegere ex disco apparenti Solis sive apparere in ejus contactu. Si ipsa moveatur in
latus in eandem plagam in coelo aeque ac spectator in Terra a centro Terrae ad
marginem ipsius Terrae, adhuc illi semper appareret itidem in contactu. Revera
deberet moveri ipsa aliquanto minus in eadem ratione, in qua est propior Soli
quam Terra. Sed cum
elatae ad Lunam. Id quidem ope geometriae facile perspicitur. Hic autem ejus theorematis demonstratio hoc pacto proponitur.
Concipiamus Lunam spectatori posito in centro Terrae vix quidquam obtegere ex disco apparenti Solis sive apparere in ejus contactu. Si ipsa moveatur in
latus in eandem plagam in coelo aeque ac spectator in Terra a centro Terrae ad
marginem ipsius Terrae, adhuc illi semper appareret itidem in contactu. Revera
deberet moveri ipsa aliquanto minus in eadem ratione, in qua est propior Soli
quam Terra. Sed cum distantia Solis sit plusquam
ad Lunam. Id quidem ope geometriae facile perspicitur. Hic autem ejus theorematis demonstratio hoc pacto proponitur.
Concipiamus Lunam spectatori posito in centro Terrae vix quidquam obtegere ex disco apparenti Solis sive apparere in ejus contactu. Si ipsa moveatur in
latus in eandem plagam in coelo aeque ac spectator in Terra a centro Terrae ad
marginem ipsius Terrae, adhuc illi semper appareret itidem in contactu. Revera
deberet moveri ipsa aliquanto minus in eadem ratione, in qua est propior Soli
quam Terra. Sed cum distantia Solis sit plusquam tercentum vicibus
ope geometriae facile perspicitur. Hic autem ejus theorematis demonstratio hoc pacto proponitur.
Concipiamus Lunam spectatori posito in centro Terrae vix quidquam obtegere ex disco apparenti Solis sive apparere in ejus contactu. Si ipsa moveatur in
latus in eandem plagam in coelo aeque ac spectator in Terra a centro Terrae ad
marginem ipsius Terrae, adhuc illi semper appareret itidem in contactu. Revera
deberet moveri ipsa aliquanto minus in eadem ratione, in qua est propior Soli
quam Terra. Sed cum distantia Solis sit plusquam tercentum vicibus major
quam
Hic autem ejus theorematis demonstratio hoc pacto proponitur.
Concipiamus Lunam spectatori posito in centro Terrae vix quidquam obtegere ex disco apparenti Solis sive apparere in ejus contactu. Si ipsa moveatur in
latus in eandem plagam in coelo aeque ac spectator in Terra a centro Terrae ad
marginem ipsius Terrae, adhuc illi semper appareret itidem in contactu. Revera
deberet moveri ipsa aliquanto minus in eadem ratione, in qua est propior Soli
quam Terra. Sed cum distantia Solis sit plusquam tercentum vicibus major
quam distantia Lunae a Terra, illud
Concipiamus Lunam spectatori posito in centro Terrae vix quidquam obtegere ex disco apparenti Solis sive apparere in ejus contactu. Si ipsa moveatur in
latus in eandem plagam in coelo aeque ac spectator in Terra a centro Terrae ad
marginem ipsius Terrae, adhuc illi semper appareret itidem in contactu. Revera
deberet moveri ipsa aliquanto minus in eadem ratione, in qua est propior Soli
quam Terra. Sed cum distantia Solis sit plusquam tercentum vicibus major
quam distantia Lunae a Terra, illud spatium, per quod Luna debet moveri in
latus, ut servet eandem positionem, est ad sensum
vix quidquam obtegere ex disco apparenti Solis sive apparere in ejus contactu. Si ipsa moveatur in
latus in eandem plagam in coelo aeque ac spectator in Terra a centro Terrae ad
marginem ipsius Terrae, adhuc illi semper appareret itidem in contactu. Revera
deberet moveri ipsa aliquanto minus in eadem ratione, in qua est propior Soli
quam Terra. Sed cum distantia Solis sit plusquam tercentum vicibus major
quam distantia Lunae a Terra, illud spatium, per quod Luna debet moveri in
latus, ut servet eandem positionem, est ad sensum aequale illi spatio, per quod
movetur in latus
ex disco apparenti Solis sive apparere in ejus contactu. Si ipsa moveatur in
latus in eandem plagam in coelo aeque ac spectator in Terra a centro Terrae ad
marginem ipsius Terrae, adhuc illi semper appareret itidem in contactu. Revera
deberet moveri ipsa aliquanto minus in eadem ratione, in qua est propior Soli
quam Terra. Sed cum distantia Solis sit plusquam tercentum vicibus major
quam distantia Lunae a Terra, illud spatium, per quod Luna debet moveri in
latus, ut servet eandem positionem, est ad sensum aequale illi spatio, per quod
movetur in latus observator, nimirum
ipsius Terrae, adhuc illi semper appareret itidem in contactu. Revera
deberet moveri ipsa aliquanto minus in eadem ratione, in qua est propior Soli
quam Terra. Sed cum distantia Solis sit plusquam tercentum vicibus major
quam distantia Lunae a Terra, illud spatium, per quod Luna debet moveri in
latus, ut servet eandem positionem, est ad sensum aequale illi spatio, per quod
movetur in latus observator, nimirum tantum, quanta est semidiameter Terrae
eo translata.
Quare distantia centri Lunae ab ecliptica pro limite eclipseos solaris est summa semidiametrorum
aliquanto minus in eadem ratione, in qua est propior Soli
quam Terra. Sed cum distantia Solis sit plusquam tercentum vicibus major
quam distantia Lunae a Terra, illud spatium, per quod Luna debet moveri in
latus, ut servet eandem positionem, est ad sensum aequale illi spatio, per quod
movetur in latus observator, nimirum tantum, quanta est semidiameter Terrae
eo translata.
Quare distantia centri Lunae ab ecliptica pro limite eclipseos solaris est summa semidiametrorum apparentium Solis ac Lunae et semidiametri apparentis,
quam haberet Terra in Lunam translata,
per quod
movetur in latus observator, nimirum tantum, quanta est semidiameter Terrae
eo translata.
Quare distantia centri Lunae ab ecliptica pro limite eclipseos solaris est summa semidiametrorum apparentium Solis ac Lunae et semidiametri apparentis,
quam haberet Terra in Lunam translata, et hinc visa. Quae quidem est eadem ac
semidiameter apparens, quam habet Terra visa e Luna, quam astronomi dicunt
itidem parallaxim horizontalem Lunae.
32(II
semel 30 x 12 vel 360.
34(II 66) Definitis hoc pacto limitibus distantiae a nodo pro eclipsi tam lunari quam solari, progrediendum hic ad demonstranda ea, quae proposita fuerunt in adn.
54(22).
Dum Luna ab uno vel novilunio vel plenilunio progressa in orientem devenit
ad alterum novilunium vel plenilunium, interea Sol progreditur itidem in orientem fere per duodecimam partem totius eclipticae sive per unum signum. Nam
mensis lunaris est circiter
34(II 66) Definitis hoc pacto limitibus distantiae a nodo pro eclipsi tam lunari quam solari, progrediendum hic ad demonstranda ea, quae proposita fuerunt in adn.
54(22).
Dum Luna ab uno vel novilunio vel plenilunio progressa in orientem devenit
ad alterum novilunium vel plenilunium, interea Sol progreditur itidem in orientem fere per duodecimam partem totius eclipticae sive per unum signum. Nam
mensis lunaris est circiter dierum 29 1/2. Et Sol, qui diebus 365 1/4 percurrit
gradus 360, percurrit singulis diebus fere
a nodo pro eclipsi tam lunari quam solari, progrediendum hic ad demonstranda ea, quae proposita fuerunt in adn.
54(22).
Dum Luna ab uno vel novilunio vel plenilunio progressa in orientem devenit
ad alterum novilunium vel plenilunium, interea Sol progreditur itidem in orientem fere per duodecimam partem totius eclipticae sive per unum signum. Nam
mensis lunaris est circiter dierum 29 1/2. Et Sol, qui diebus 365 1/4 percurrit
gradus 360, percurrit singulis diebus fere unum gradum; adeoque mense integro lunari paullo minus quam 30 gradus, quos continent
gradum cum dimidio, quae est pars vigesima unius signi sive graduum 30.
35(II 67) Quamobrem si quoddam novilunium vel plenilunium sive conjunctio quaedam
vel oppositio accident in ipso nodo, sequens novilunium vel plenilunium accidet
in puncto paullo magis remoto ab eodem nodo quam per unum signum, additis
nimirum simul arcu, per quem progressus est Sol, et arcu, per quem regressus
est nodus. Haec distantia a nodo duplicabitur in secundo mense lunari, triplicabitur in
sive graduum 30.
35(II 67) Quamobrem si quoddam novilunium vel plenilunium sive conjunctio quaedam
vel oppositio accident in ipso nodo, sequens novilunium vel plenilunium accidet
in puncto paullo magis remoto ab eodem nodo quam per unum signum, additis
nimirum simul arcu, per quem progressus est Sol, et arcu, per quem regressus
est nodus. Haec distantia a nodo duplicabitur in secundo mense lunari, triplicabitur in tertio, et ita porro. Quare post menses lunares sex fiet
conjunctio quaedam
vel oppositio accident in ipso nodo, sequens novilunium vel plenilunium accidet
in puncto paullo magis remoto ab eodem nodo quam per unum signum, additis
nimirum simul arcu, per quem progressus est Sol, et arcu, per quem regressus
est nodus. Haec distantia a nodo duplicabitur in secundo mense lunari, triplicabitur in tertio, et ita porro. Quare post menses lunares sex fiet conjunctio vel
oppositio in puncto remoto a priore nodo paullo plus quam per sex signa, adeoque paullo ultra nodum oppositum, qui semper distat a priore nodo per semicirculum sive per sex signa, quod
in ipso nodo, sequens novilunium vel plenilunium accidet
in puncto paullo magis remoto ab eodem nodo quam per unum signum, additis
nimirum simul arcu, per quem progressus est Sol, et arcu, per quem regressus
est nodus. Haec distantia a nodo duplicabitur in secundo mense lunari, triplicabitur in tertio, et ita porro. Quare post menses lunares sex fiet conjunctio vel
oppositio in puncto remoto a priore nodo paullo plus quam per sex signa, adeoque paullo ultra nodum oppositum, qui semper distat a priore nodo per semicirculum sive per sex signa, quod congruit cum iis, quae dicta sunt in
ab eodem nodo quam per unum signum, additis
nimirum simul arcu, per quem progressus est Sol, et arcu, per quem regressus
est nodus. Haec distantia a nodo duplicabitur in secundo mense lunari, triplicabitur in tertio, et ita porro. Quare post menses lunares sex fiet conjunctio vel
oppositio in puncto remoto a priore nodo paullo plus quam per sex signa, adeoque paullo ultra nodum oppositum, qui semper distat a priore nodo per semicirculum sive per sex signa, quod congruit cum iis, quae dicta sunt in adn. 43.
lib. I. Quamobrem habebitur ibidem altera eclipsis Solis in novilunio vel
in tertio, et ita porro. Quare post menses lunares sex fiet conjunctio vel
oppositio in puncto remoto a priore nodo paullo plus quam per sex signa, adeoque paullo ultra nodum oppositum, qui semper distat a priore nodo per semicirculum sive per sex signa, quod congruit cum iis, quae dicta sunt in adn. 43.
lib. I. Quamobrem habebitur ibidem altera eclipsis Solis in novilunio vel Lunae
in plenilunio.
36(II 68) Quod si plenilunium accidat in ipso altero nodo utrolibet vel
vel
oppositio in puncto remoto a priore nodo paullo plus quam per sex signa, adeoque paullo ultra nodum oppositum, qui semper distat a priore nodo per semicirculum sive per sex signa, quod congruit cum iis, quae dicta sunt in adn. 43.
lib. I. Quamobrem habebitur ibidem altera eclipsis Solis in novilunio vel Lunae
in plenilunio.
36(II 68) Quod si plenilunium accidat in ipso altero nodo utrolibet vel admodum prope
ipsum, Luna et in praecedenti et in sequenti plenilunio
remoto a priore nodo paullo plus quam per sex signa, adeoque paullo ultra nodum oppositum, qui semper distat a priore nodo per semicirculum sive per sex signa, quod congruit cum iis, quae dicta sunt in adn. 43.
lib. I. Quamobrem habebitur ibidem altera eclipsis Solis in novilunio vel Lunae
in plenilunio.
36(II 68) Quod si plenilunium accidat in ipso altero nodo utrolibet vel admodum prope
ipsum, Luna et in praecedenti et in sequenti plenilunio erit satis proxima nodo
congruit cum iis, quae dicta sunt in adn. 43.
lib. I. Quamobrem habebitur ibidem altera eclipsis Solis in novilunio vel Lunae
in plenilunio.
36(II 68) Quod si plenilunium accidat in ipso altero nodo utrolibet vel admodum prope
ipsum, Luna et in praecedenti et in sequenti plenilunio erit satis proxima nodo
opposito ad inducendam eclipsim alicui Terrae loco. Nam dimidiae lunationi
debentur circiter dies 15, quibus Sol discedit a nodo circiter per 15 gradus, qui
sunt
habebitur ibidem altera eclipsis Solis in novilunio vel Lunae
in plenilunio.
36(II 68) Quod si plenilunium accidat in ipso altero nodo utrolibet vel admodum prope
ipsum, Luna et in praecedenti et in sequenti plenilunio erit satis proxima nodo
opposito ad inducendam eclipsim alicui Terrae loco. Nam dimidiae lunationi
debentur circiter dies 15, quibus Sol discedit a nodo circiter per 15 gradus, qui
sunt ejusmodi partes, ut earum quater senas sive 24 circulus integer
altera eclipsis Solis in novilunio vel Lunae
in plenilunio.
36(II 68) Quod si plenilunium accidat in ipso altero nodo utrolibet vel admodum prope
ipsum, Luna et in praecedenti et in sequenti plenilunio erit satis proxima nodo
opposito ad inducendam eclipsim alicui Terrae loco. Nam dimidiae lunationi
debentur circiter dies 15, quibus Sol discedit a nodo circiter per 15 gradus, qui
sunt ejusmodi partes, ut earum quater senas sive 24 circulus integer contineat
quindecies.
ad inducendam eclipsim alicui Terrae loco. Nam dimidiae lunationi
debentur circiter dies 15, quibus Sol discedit a nodo circiter per 15 gradus, qui
sunt ejusmodi partes, ut earum quater senas sive 24 circulus integer contineat
quindecies. Nam 15 x 24 sunt 360.
Hinc tam in praecedenti quam in sequenti novilunio fiet conjunctio cum Sole
in puncto distante a nodo minus quam 18 gradibus, qui est limes superius constitutus pro eclipsi solari.
Id quidem hic expressum est. Addi potest illud: si lunaris eclipsis acciderit
satis ante appulsum ad
alicui Terrae loco. Nam dimidiae lunationi
debentur circiter dies 15, quibus Sol discedit a nodo circiter per 15 gradus, qui
sunt ejusmodi partes, ut earum quater senas sive 24 circulus integer contineat
quindecies. Nam 15 x 24 sunt 360.
Hinc tam in praecedenti quam in sequenti novilunio fiet conjunctio cum Sole
in puncto distante a nodo minus quam 18 gradibus, qui est limes superius constitutus pro eclipsi solari.
Id quidem hic expressum est. Addi potest illud: si lunaris eclipsis acciderit
satis ante appulsum ad nodum, tum eclipsim
debentur circiter dies 15, quibus Sol discedit a nodo circiter per 15 gradus, qui
sunt ejusmodi partes, ut earum quater senas sive 24 circulus integer contineat
quindecies. Nam 15 x 24 sunt 360.
Hinc tam in praecedenti quam in sequenti novilunio fiet conjunctio cum Sole
in puncto distante a nodo minus quam 18 gradibus, qui est limes superius constitutus pro eclipsi solari.
Id quidem hic expressum est. Addi potest illud: si lunaris eclipsis acciderit
satis ante appulsum ad nodum, tum eclipsim solarem debere tantum subsequi;
si post
a nodo minus quam 18 gradibus, qui est limes superius constitutus pro eclipsi solari.
Id quidem hic expressum est. Addi potest illud: si lunaris eclipsis acciderit
satis ante appulsum ad nodum, tum eclipsim solarem debere tantum subsequi;
si post appulsum, praecedere. Nam in primo casu distantia a nodo proximo, ad
quem Sol tendit, debuit esse adhuc major in lunatione praecedenti per alios
circiter 15 gradus; et in secundo distantia a nodo, quem jam fugit, debet esse
major in lunatione sequenti per alios itidem circiter 15 gradus; adeoque major
18 gradibus.
Id quidem hic expressum est. Addi potest illud: si lunaris eclipsis acciderit
satis ante appulsum ad nodum, tum eclipsim solarem debere tantum subsequi;
si post appulsum, praecedere. Nam in primo casu distantia a nodo proximo, ad
quem Sol tendit, debuit esse adhuc major in lunatione praecedenti per alios
circiter 15 gradus; et in secundo distantia a nodo, quem jam fugit, debet esse
major in lunatione sequenti per alios itidem circiter 15 gradus; adeoque major
18 gradibus.
potest illud: si lunaris eclipsis acciderit
satis ante appulsum ad nodum, tum eclipsim solarem debere tantum subsequi;
si post appulsum, praecedere. Nam in primo casu distantia a nodo proximo, ad
quem Sol tendit, debuit esse adhuc major in lunatione praecedenti per alios
circiter 15 gradus; et in secundo distantia a nodo, quem jam fugit, debet esse
major in lunatione sequenti per alios itidem circiter 15 gradus; adeoque major
18 gradibus.
37(II 69) Duo hic deducuntur:
ad nodum, tum eclipsim solarem debere tantum subsequi;
si post appulsum, praecedere. Nam in primo casu distantia a nodo proximo, ad
quem Sol tendit, debuit esse adhuc major in lunatione praecedenti per alios
circiter 15 gradus; et in secundo distantia a nodo, quem jam fugit, debet esse
major in lunatione sequenti per alios itidem circiter 15 gradus; adeoque major
18 gradibus.
37(II 69) Duo hic deducuntur: primo quidem, circa singulos nodos debere haberi aliquam
Solis
posse autem nullam haberi eclipsim
Lunae. Nam singulis mensibus lunaribus Solis motus a nodo est circiter 30
graduum, et spatium, illud quod inducit aliquam eclipsim, est graduum 36, cum
sit graduum 18 hinc et inde a nodo. Quamobrem non potest Sol per id spatium
transire, quin eum alicubi in ipso assequatur Luna et novilunium celebret eclipticum. Gradus autem 36 exprimuntur per illud ter ternas partes quater. Nam 3
x 3 x 4 sunt 36. Deinde habetur illud, posse Lunam transilire in plenilunio nodum utrumvis sine sua eclipsi, cum spatium inducens ejus eclipsim sit 24 graduum, nimirum
sit graduum 18 hinc et inde a nodo. Quamobrem non potest Sol per id spatium
transire, quin eum alicubi in ipso assequatur Luna et novilunium celebret eclipticum. Gradus autem 36 exprimuntur per illud ter ternas partes quater. Nam 3
x 3 x 4 sunt 36. Deinde habetur illud, posse Lunam transilire in plenilunio nodum utrumvis sine sua eclipsi, cum spatium inducens ejus eclipsim sit 24 graduum, nimirum 12 hinc et totidem inde a nodo, et inter bina pleniluniorum proximorum loca intercedant 30 circiter gradus diversae distantiae a nodo.
Quin immo, si eclipsis Solis
plenilunio nodum utrumvis sine sua eclipsi, cum spatium inducens ejus eclipsim sit 24 graduum, nimirum 12 hinc et totidem inde a nodo, et inter bina pleniluniorum proximorum loca intercedant 30 circiter gradus diversae distantiae a nodo.
Quin immo, si eclipsis Solis accidet in ipso nodo, plenilunium praecedens et
sequens accidet in distantia graduum circiter 15 ab eodem nodo. Quae distantia
est major quam illa 12 graduum necessaria ad inducendam eclipsim. Inde autem consequitur circa singulos nodos debere omnino haberi aliquam eclipsim
Solis, sed posse non haberi
inducens ejus eclipsim sit 24 graduum, nimirum 12 hinc et totidem inde a nodo, et inter bina pleniluniorum proximorum loca intercedant 30 circiter gradus diversae distantiae a nodo.
Quin immo, si eclipsis Solis accidet in ipso nodo, plenilunium praecedens et
sequens accidet in distantia graduum circiter 15 ab eodem nodo. Quae distantia
est major quam illa 12 graduum necessaria ad inducendam eclipsim. Inde autem consequitur circa singulos nodos debere omnino haberi aliquam eclipsim
Solis, sed posse non haberi eclipsim Lunae.
38(II 7O) Hinc autem jam pronum est plura
quod
supra adn. 54(22) fuerat propositum.
Primo quidem, saltem bini defectus Solis habebuntur singulis annis. Nunquam enim poterunt haberi 6 novilunia sine ulla eclipsi, cum nimirum aliquod ex
ipsis noviluniis saltem postremum debeat accidere prope alterum e nodis in
distantia minore quam quae requiritur ad eclipsim. Sunt autem singulis annis
saltem duodecim novilunia; adeoque saltem duo erunt ecliptica.
Quod si paullo post anni initium habeatur novilunium eclipticum, habebitur et
alterum post sex lunares menses, tum et tertium post
post anni initium habeatur novilunium eclipticum, habebitur et
alterum post sex lunares menses, tum et tertium post alios sex, quorum postremus finietur ante finem anni, cum singulis annis habeantur Lunares menses
12 et praeterea circiter 11 dies. Adeoque habebuntur tum tres eclipses solares in
anno. Quod quidem potest accidere etiam ex eo, quod in binis noviluniis se
immediate consequentibus habeatur eclipsis, cum nimirum spatium inducens
eclipsim solarem sit majus quam spatium, quo duo novilunia se continuo excipientia distare possint. Sic si in initio et fine quarti et quinti
et
alterum post sex lunares menses, tum et tertium post alios sex, quorum postremus finietur ante finem anni, cum singulis annis habeantur Lunares menses
12 et praeterea circiter 11 dies. Adeoque habebuntur tum tres eclipses solares in
anno. Quod quidem potest accidere etiam ex eo, quod in binis noviluniis se
immediate consequentibus habeatur eclipsis, cum nimirum spatium inducens
eclipsim solarem sit majus quam spatium, quo duo novilunia se continuo excipientia distare possint. Sic si in initio et fine quarti et quinti novilunii habeatur
eclipsis, habebitur etiam omnino in
habebuntur tum tres eclipses solares in
anno. Quod quidem potest accidere etiam ex eo, quod in binis noviluniis se
immediate consequentibus habeatur eclipsis, cum nimirum spatium inducens
eclipsim solarem sit majus quam spatium, quo duo novilunia se continuo excipientia distare possint. Sic si in initio et fine quarti et quinti novilunii habeatur
eclipsis, habebitur etiam omnino in fine decimi vel undecimi. Adeoque habebuntur tres eodem anno.
Deinde lunaris eclipsis haberi poterit initio anni, tum post alios sex menses
lunares ac deinde tertio post alios sex ante
quod in binis noviluniis se
immediate consequentibus habeatur eclipsis, cum nimirum spatium inducens
eclipsim solarem sit majus quam spatium, quo duo novilunia se continuo excipientia distare possint. Sic si in initio et fine quarti et quinti novilunii habeatur
eclipsis, habebitur etiam omnino in fine decimi vel undecimi. Adeoque habebuntur tres eodem anno.
Deinde lunaris eclipsis haberi poterit initio anni, tum post alios sex menses
lunares ac deinde tertio post alios sex ante anni finem. Verum cum spatium
inducens eclipsim lunarem sit tantummodo graduum 24
menses
lunares ac deinde tertio post alios sex ante anni finem. Verum cum spatium
inducens eclipsim lunarem sit tantummodo graduum 24 minus intervallo inter
bina plenilunia, quod est circiter graduum 30, poterit transilire Luna nodum
alterum, celebratis binis pleniluniis hinc et inde ab ipso in distantia majore quam
quae requiritur ad eclipsim. Et tum poterit elabi annus integer sine binis Lunae
defectibus.
39(II 71) Inde patet etiam, cur eclipses tam Solis quam Lunae
quae requiritur ad eclipsim. Et tum poterit elabi annus integer sine binis Lunae
defectibus.
39(II 71) Inde patet etiam, cur eclipses tam Solis quam Lunae non semper celebrentur in
iisdem punctis eclipticae et qui sit punctorum eclipticorum motus, quae periodus.
Eclipsis non fit nisi prope nodos. Nodi autem in singulis lunationibus regrediuntur ita, ut integrum circulum absolvant post annos circiter 18. Adeoque et
loca, in quibus eclipses fiunt,
39(II 71) Inde patet etiam, cur eclipses tam Solis quam Lunae non semper celebrentur in
iisdem punctis eclipticae et qui sit punctorum eclipticorum motus, quae periodus.
Eclipsis non fit nisi prope nodos. Nodi autem in singulis lunationibus regrediuntur ita, ut integrum circulum absolvant post annos circiter 18. Adeoque et
loca, in quibus eclipses fiunt, regredientur ita, ut post annos 18 eodem redeant.
Quin immo post annos 9 celebrabuntur eclipses in eadem coeli parte, cum post
dimidiam periodum motus
non semper celebrentur in
iisdem punctis eclipticae et qui sit punctorum eclipticorum motus, quae periodus.
Eclipsis non fit nisi prope nodos. Nodi autem in singulis lunationibus regrediuntur ita, ut integrum circulum absolvant post annos circiter 18. Adeoque et
loca, in quibus eclipses fiunt, regredientur ita, ut post annos 18 eodem redeant.
Quin immo post annos 9 celebrabuntur eclipses in eadem coeli parte, cum post
dimidiam periodum motus nodorum alter e nodis eo deveniat, quo prius fuerat
alter. Adeoque eclipses ad ipsum pertinentes debeant fieri ibi, ubi
Eclipsis non fit nisi prope nodos. Nodi autem in singulis lunationibus regrediuntur ita, ut integrum circulum absolvant post annos circiter 18. Adeoque et
loca, in quibus eclipses fiunt, regredientur ita, ut post annos 18 eodem redeant.
Quin immo post annos 9 celebrabuntur eclipses in eadem coeli parte, cum post
dimidiam periodum motus nodorum alter e nodis eo deveniat, quo prius fuerat
alter. Adeoque eclipses ad ipsum pertinentes debeant fieri ibi, ubi fiebant eclipses pertinentes ad nodum praecedentem.
19. Hinc
post 18 circiter annos et orbita lunaris et nodi redeunt fere ad eandem positionem.
Verum paullo post absolutos 18 annos, paullo ante quam nodi redeant ad eandem
positionem et paullo post quam apogeum ad eandem positionem redeat secunda
vice, habentur et novilunia et plenilunia fere in eadem distantia tam a nodis quam
ab apogeo. Unde oritur periodus quaedam paullo longior 18 annis, quae continet
lunationes 223. Et post eam periodum aberrationes motuum lunarium redeunt
fere eaedem. Et ejusmodi periodum observationum lunarium primus omnium
aggressus est Halleyus, ex qua pro
41(II 73) Exposita causa et limitibus ac periodo eclipsium, hic postremo loco proponitur
discrimen inter eclipses Solis ac eclipses Lunae, quod sternit viam ad exponendum
ingentem ipsarum eclipsium usum in geographia et arte nautica. Nimirum singula
phaenomena eclipseos lunaris eodem modo fere accuratissime eodem momento
temporis apparent spectatoribus omnibus constitutis in toto eo hemisphaerio terrestri, cui Luna est conspicua. At in Solis eclipsi eodem momento temporis alii
spectatores longe
discrimen inter eclipses Solis ac eclipses Lunae, quod sternit viam ad exponendum
ingentem ipsarum eclipsium usum in geographia et arte nautica. Nimirum singula
phaenomena eclipseos lunaris eodem modo fere accuratissime eodem momento
temporis apparent spectatoribus omnibus constitutis in toto eo hemisphaerio terrestri, cui Luna est conspicua. At in Solis eclipsi eodem momento temporis alii
spectatores longe aliud vident. Quin immo aliis eodem momento temporis Sol latet
totus, aliis totus cernitur sine ulla eclipsi, ut diximus adn. 3 (lib. II).
Ratio
sternit viam ad exponendum
ingentem ipsarum eclipsium usum in geographia et arte nautica. Nimirum singula
phaenomena eclipseos lunaris eodem modo fere accuratissime eodem momento
temporis apparent spectatoribus omnibus constitutis in toto eo hemisphaerio terrestri, cui Luna est conspicua. At in Solis eclipsi eodem momento temporis alii
spectatores longe aliud vident. Quin immo aliis eodem momento temporis Sol latet
totus, aliis totus cernitur sine ulla eclipsi, ut diximus adn. 3 (lib. II).
Ratio discriminis est manifesta. Quia nimirum eclipsis Lunae est
eodem momento temporis alii
spectatores longe aliud vident. Quin immo aliis eodem momento temporis Sol latet
totus, aliis totus cernitur sine ulla eclipsi, ut diximus adn. 3 (lib. II).
Ratio discriminis est manifesta. Quia nimirum eclipsis Lunae est defectus
luminis in ipsa Luna immersa in conum umbrosum Terrae. Quem idcirco omnes
simul vident, qui Lunam vident. At eclipsis Solis est defectus luminis emissi a
toto disco Solis vel ab aliqua ejus parte, et intercepti a Luna interposita. Quae
visa e diversis punctis superficiei terrestris refertur ad diversa
alii
spectatores longe aliud vident. Quin immo aliis eodem momento temporis Sol latet
totus, aliis totus cernitur sine ulla eclipsi, ut diximus adn. 3 (lib. II).
Ratio discriminis est manifesta. Quia nimirum eclipsis Lunae est defectus
luminis in ipsa Luna immersa in conum umbrosum Terrae. Quem idcirco omnes
simul vident, qui Lunam vident. At eclipsis Solis est defectus luminis emissi a
toto disco Solis vel ab aliqua ejus parte, et intercepti a Luna interposita. Quae
visa e diversis punctis superficiei terrestris refertur ad diversa loca regionis
Incipitur autem hic a Luna et nominantur initium ac finis eclipseos, et illae,
quas appellant phases, nimirum partes disci lunaris obscuratae, quae definiri
solent per partes diametri Lunae, quam astronomi, ut et Solis diametrum, pro
hisce phasibus exprimendis dividunt in duodecim digitos.
42(II 74) Proponitur, quid sit longitudo et latitudo geographica. Prior excurrit per totum
aequatoris circulum in orientem, posterior per quadrantem circuli
pro
hisce phasibus exprimendis dividunt in duodecim digitos.
42(II 74) Proponitur, quid sit longitudo et latitudo geographica. Prior excurrit per totum
aequatoris circulum in orientem, posterior per quadrantem circuli hinc et inde
in Boream vel Austrum versus alterum e polis. Nimirum in globo Terrae habentur bini poli ut in coelo, circa quos fit motus diurnus, quorum alter dicitur
borealis et alter australis. Ab iis aeque distat circulus ille maximus conversionis
digitos.
42(II 74) Proponitur, quid sit longitudo et latitudo geographica. Prior excurrit per totum
aequatoris circulum in orientem, posterior per quadrantem circuli hinc et inde
in Boream vel Austrum versus alterum e polis. Nimirum in globo Terrae habentur bini poli ut in coelo, circa quos fit motus diurnus, quorum alter dicitur
borealis et alter australis. Ab iis aeque distat circulus ille maximus conversionis
diurnae, quem lib. I. adn. 24 diximus appellari aequatorem.
42(II 74) Proponitur, quid sit longitudo et latitudo geographica. Prior excurrit per totum
aequatoris circulum in orientem, posterior per quadrantem circuli hinc et inde
in Boream vel Austrum versus alterum e polis. Nimirum in globo Terrae habentur bini poli ut in coelo, circa quos fit motus diurnus, quorum alter dicitur
borealis et alter australis. Ab iis aeque distat circulus ille maximus conversionis
diurnae, quem lib. I. adn. 24 diximus appellari aequatorem. Omnes semicirculi,
qui abeunt ab altero polo ad
42(II 74) Proponitur, quid sit longitudo et latitudo geographica. Prior excurrit per totum
aequatoris circulum in orientem, posterior per quadrantem circuli hinc et inde
in Boream vel Austrum versus alterum e polis. Nimirum in globo Terrae habentur bini poli ut in coelo, circa quos fit motus diurnus, quorum alter dicitur
borealis et alter australis. Ab iis aeque distat circulus ille maximus conversionis
diurnae, quem lib. I. adn. 24 diximus appellari aequatorem. Omnes semicirculi,
qui abeunt ab altero polo ad alterum, dicuntur meridiani. Et eorum
statutum est
pro geographis omnibus. Meridianus loci cujuspiam, ut Romae vel Londini est
is, qui transit per ipsos polos et eum locum et determinat tam longitudinem
quam latitudinem geographicam ipsius loci. Nam longitudo geographica dicitur
arcus aequatoris, qui excurrit a primo meridiano in orientem usque ad meridianum loci. Latitudo autem geographica dicitur ille arcus ejusdem meridiani, qui
jacet inter aequatorem et ipsum locum, ac est distantia ipsius loci ab aequatore
assumpta in superficie Terrae per arcum circuli maximi perpendicularem ipsi
aequatori. Ipsa latitudo dicitur
ipsius loci. Nam longitudo geographica dicitur
arcus aequatoris, qui excurrit a primo meridiano in orientem usque ad meridianum loci. Latitudo autem geographica dicitur ille arcus ejusdem meridiani, qui
jacet inter aequatorem et ipsum locum, ac est distantia ipsius loci ab aequatore
assumpta in superficie Terrae per arcum circuli maximi perpendicularem ipsi
aequatori. Ipsa latitudo dicitur borealis vel australis, prout locus respectu aequatoris jacet ad Boream vel ad Austrum.
Longitudo et latitudo, quae in Terra assumuntur respectu aequatoris, in coelo
locum, ac est distantia ipsius loci ab aequatore
assumpta in superficie Terrae per arcum circuli maximi perpendicularem ipsi
aequatori. Ipsa latitudo dicitur borealis vel australis, prout locus respectu aequatoris jacet ad Boream vel ad Austrum.
Longitudo et latitudo, quae in Terra assumuntur respectu aequatoris, in coelo
assumuntur respectu eclipticae numerando longitudinem a principio Arietis. Et
quae ad aequatorem eodem modo referuntur, dicuntur ascensio recta ac declinatio, quod hic innuo ad indicandam diversam eorumdem nominum significationem,
hic pro
assumpta in superficie Terrae per arcum circuli maximi perpendicularem ipsi
aequatori. Ipsa latitudo dicitur borealis vel australis, prout locus respectu aequatoris jacet ad Boream vel ad Austrum.
Longitudo et latitudo, quae in Terra assumuntur respectu aequatoris, in coelo
assumuntur respectu eclipticae numerando longitudinem a principio Arietis. Et
quae ad aequatorem eodem modo referuntur, dicuntur ascensio recta ac declinatio, quod hic innuo ad indicandam diversam eorumdem nominum significationem,
hic pro geographia, et superius adn. 18 (lib. II) pro
eodem modo referuntur, dicuntur ascensio recta ac declinatio, quod hic innuo ad indicandam diversam eorumdem nominum significationem,
hic pro geographia, et superius adn. 18 (lib. II) pro astronomia.
Porro cognita longitudine et latitudine loci facile est invenire punctum in globo
geographico vel mappis, ad quod is locus pertinet, cum in globo habeantur semper delineati aequator et plures meridiani et in mappis etiam particularibus, habeantur itidem lineae, vel saltem numeri, per quos longitudo et latitudo determinentur; quae idcirco facile inveniuntur pro quovis
hic innuo ad indicandam diversam eorumdem nominum significationem,
hic pro geographia, et superius adn. 18 (lib. II) pro astronomia.
Porro cognita longitudine et latitudine loci facile est invenire punctum in globo
geographico vel mappis, ad quod is locus pertinet, cum in globo habeantur semper delineati aequator et plures meridiani et in mappis etiam particularibus, habeantur itidem lineae, vel saltem numeri, per quos longitudo et latitudo determinentur; quae idcirco facile inveniuntur pro quovis loco, qui existat in ipsa mappa.
hic pro geographia, et superius adn. 18 (lib. II) pro astronomia.
Porro cognita longitudine et latitudine loci facile est invenire punctum in globo
geographico vel mappis, ad quod is locus pertinet, cum in globo habeantur semper delineati aequator et plures meridiani et in mappis etiam particularibus, habeantur itidem lineae, vel saltem numeri, per quos longitudo et latitudo determinentur; quae idcirco facile inveniuntur pro quovis loco, qui existat in ipsa mappa.
vel mappis, ad quod is locus pertinet, cum in globo habeantur semper delineati aequator et plures meridiani et in mappis etiam particularibus, habeantur itidem lineae, vel saltem numeri, per quos longitudo et latitudo determinentur; quae idcirco facile inveniuntur pro quovis loco, qui existat in ipsa mappa.
43(II 75) Innuuntur hic methodi determinandi latitudinem loci cujuspiam; quod quidem
praestatur admodum facile. Primo loco proponitur illud, latitudinem loci
loci aequalem esse altitudini poli supra horizontem, qui hic appellatur limes coeli,
nimirum nobis conspicui. Idem autem a Latinis dictus est finitor, quod visum
finiat. Id theorema notum est ipsis geographiae tyronibus. Latitudo loci est, uti diximus, distantia loci ab aequatore computata in arcu meridiani terrestris. Quae quidem habet eundem graduum numerum, quem in coelo distantia puncti respondentis ipsi loco ad verticem sive zenith ab aequatore coelesti, qui imminet
ad perpendiculum aequatori terrestri. Porro tam a zenith ad horizontem quam a
polo ad aequatorem sunt gradus 90
limes coeli,
nimirum nobis conspicui. Idem autem a Latinis dictus est finitor, quod visum
finiat. Id theorema notum est ipsis geographiae tyronibus. Latitudo loci est, uti diximus, distantia loci ab aequatore computata in arcu meridiani terrestris. Quae quidem habet eundem graduum numerum, quem in coelo distantia puncti respondentis ipsi loco ad verticem sive zenith ab aequatore coelesti, qui imminet
ad perpendiculum aequatori terrestri. Porro tam a zenith ad horizontem quam a
polo ad aequatorem sunt gradus 90 sive quadrans circuli. Hinc ablato communi
arcu a zenith ad polum
loci, qui sibi id punctum videt ad verticem imminens. Sed oportet
aliunde nosse ex astronomicis tabulis distantiam ejusdem astri a polo, quae pro
fixis vix quidquam mutatur ad sensum intra annum, pro Sole mutatur quidem
plurimum. Sed ad usus nauticos habentur pro singulis diebus computatae et in
tabulas redactae declinationes Solis, quarum complementa ad gradus 90 exhibent distantias a polo.
Porro distantia illa a zenith capienda est, ubi astrum appellit ad meridianum.
Tum enim in eodem meridiano computantur omnes ejusmodi distantiae. Et cum
innotescat
quidem
plurimum. Sed ad usus nauticos habentur pro singulis diebus computatae et in
tabulas redactae declinationes Solis, quarum complementa ad gradus 90 exhibent distantias a polo.
Porro distantia illa a zenith capienda est, ubi astrum appellit ad meridianum.
Tum enim in eodem meridiano computantur omnes ejusmodi distantiae. Et cum
innotescat distantia astri a zenith per observationem et a polo per tabulas, innotescit distantia quoque poli a zenith, adeoque ejus residuum ad gradus 90,
quae est altitudo poli, et exhibet latitudinem loci.
innotescit distantia quoque poli a zenith, adeoque ejus residuum ad gradus 90,
quae est altitudo poli, et exhibet latitudinem loci.
Corrigenda est etiam observatio a refractione, quae omnia objecta coelestia
elevat. Et quidem habentur tabulae ad id ipsum computatae. Sed in ipsis versibus praecipua tantummodo quaedam capita attigimus.
44(II 76) Longitudo geographica loci cujuspiam facile definitur per observationem eclipseos lunaris, si ea
tantummodo quaedam capita attigimus.
44(II 76) Longitudo geographica loci cujuspiam facile definitur per observationem eclipseos lunaris, si ea observatio simul instituta fuerit in eo loco, cujus longitudo
quaeritur, et in alio quopiam, cujus longitudo jam innotescat. Satis est conferre
inter se horas astronomicas eorum locorum, quibus horis observatum est initium, vel finis, vel certa phasis eclipseos. Horae enim singulorum locorum numerantur ab astronomis incipiendo a
44(II 76) Longitudo geographica loci cujuspiam facile definitur per observationem eclipseos lunaris, si ea observatio simul instituta fuerit in eo loco, cujus longitudo
quaeritur, et in alio quopiam, cujus longitudo jam innotescat. Satis est conferre
inter se horas astronomicas eorum locorum, quibus horis observatum est initium, vel finis, vel certa phasis eclipseos. Horae enim singulorum locorum numerantur ab astronomis incipiendo a meridie loci ad meridiem. Porro meridies
vel finis, vel certa phasis eclipseos. Horae enim singulorum locorum numerantur ab astronomis incipiendo a meridie loci ad meridiem. Porro meridies
citius accidit regionibus orientalioribus, cum Sol ad earum meridianum citius
appellat. Hinc eodem momento temporis plures horas numerat locus situs in
meridiano terrestri orientaliore. Et proinde differentia horarum exhibet differentiam positionis meridianorum, adeoque differentiam longitudinum.
Satis est ad id reducere differentiam temporis ad partes aequatoris, quod
facile itidem fit. Cum enim Sol 24 horis totum
non
incedat nisi per marginem umbrae terrestris. Quo casu lente admodum aliquanto post initium et ante finem phases augentur et minuuntur. Hinc potius adhibentur immersiones et emersiones macularum Lunae, per quarum plures cito
admodum transit margo umbrae. Sunt autem multae ejusmodi maculae in Luna,
quae ope telescopii admodum distinctae apparent, sive sint particulae quaedam
ejus superficiei obscuriores sive lucidiores. Nam utrumque genus macularum
nomine denotatur.
Hae maculae aliis nominibus appellatae sunt ab Hevelio, aliis a Riciolio. Sed
hujus nomina
ut Mare serenitatis, Mare crisium. Et
insulas quoque habet ut Insulam sinus medii; ad quae hic nomina alluditur.
46(II 78) Quando non habentur binae observationes institutae in binis locis, sed unica in
uno loco ignoto, alterius observationis vices supplet calculus ex tabulis astronomicis initus. Cujus ope scire possumus, qua hora loci cujuspiam noti, uti
Londini vel Parisiorum, id phaenomenum, quod observatur, debeat accidere.
Conferendo enim horam ejusmodi cum
Mare crisium. Et
insulas quoque habet ut Insulam sinus medii; ad quae hic nomina alluditur.
46(II 78) Quando non habentur binae observationes institutae in binis locis, sed unica in
uno loco ignoto, alterius observationis vices supplet calculus ex tabulis astronomicis initus. Cujus ope scire possumus, qua hora loci cujuspiam noti, uti
Londini vel Parisiorum, id phaenomenum, quod observatur, debeat accidere.
Conferendo enim horam ejusmodi cum hora loci, in quo observatio
locis, sed unica in
uno loco ignoto, alterius observationis vices supplet calculus ex tabulis astronomicis initus. Cujus ope scire possumus, qua hora loci cujuspiam noti, uti
Londini vel Parisiorum, id phaenomenum, quod observatur, debeat accidere.
Conferendo enim horam ejusmodi cum hora loci, in quo observatio instituitur,
determinatur longitudo ejus loci; cujus latitudine pariter determinata per methodos superius expositas invenitur positio ejus loci ignoti. Et eo pacto navis delata
per procellam ad partem Oceani quamcunque, si eclipsim aliquam ibi habeat,
potest nosse, ubi sit, et
Et eo pacto navis delata
per procellam ad partem Oceani quamcunque, si eclipsim aliquam ibi habeat,
potest nosse, ubi sit, et reliquum cursum dirigere.
Haec quidem methodus vix ullius usus esse poterat ante perfectam astronomiam, cum initium et finis eclipseos notata in ephemeridibus intra dimidium
etiam quadrantem eoque plus aberrarent a veris. Singula autem minuta temporis
possint errorem secum trahere 15 milliariorum geographicorum in positione loci.
Sed jam lunaris theoria ita perfecta est, quemadmodum diximus libro I. adn. 48,
ut intra satis arctos
Haec quidem methodus vix ullius usus esse poterat ante perfectam astronomiam, cum initium et finis eclipseos notata in ephemeridibus intra dimidium
etiam quadrantem eoque plus aberrarent a veris. Singula autem minuta temporis
possint errorem secum trahere 15 milliariorum geographicorum in positione loci.
Sed jam lunaris theoria ita perfecta est, quemadmodum diximus libro I. adn. 48,
ut intra satis arctos limites loca Lunae determinentur. Et proinde eclipsium quoque
phaenomena praedicantur.
Binae difficultates remanent: phaenomeni raritas summa et
theoria ita perfecta est, quemadmodum diximus libro I. adn. 48,
ut intra satis arctos limites loca Lunae determinentur. Et proinde eclipsium quoque
phaenomena praedicantur.
Binae difficultates remanent: phaenomeni raritas summa et difficultas summa observandi, potissimum in mari. Sed raritas suppletur per alia phaenomena,
quae etiam intra multo arctiores limites et multo certius observari possunt. Ac
difficultatem ea observandi in mari nuper sustulit vir summi ingenii et industriae
summae dominus Irwin, per sellam ita in navi suspensam, ut observationes per
praedicantur.
Binae difficultates remanent: phaenomeni raritas summa et difficultas summa observandi, potissimum in mari. Sed raritas suppletur per alia phaenomena,
quae etiam intra multo arctiores limites et multo certius observari possunt. Ac
difficultatem ea observandi in mari nuper sustulit vir summi ingenii et industriae
summae dominus Irwin, per sellam ita in navi suspensam, ut observationes per
majora telescopia et Dollondianum micrometrum ac per alia instrumenta inter
ipsam jactationem aeque facile et accurate in ipso mari institui possint ac in
terra,
et difficultas summa observandi, potissimum in mari. Sed raritas suppletur per alia phaenomena,
quae etiam intra multo arctiores limites et multo certius observari possunt. Ac
difficultatem ea observandi in mari nuper sustulit vir summi ingenii et industriae
summae dominus Irwin, per sellam ita in navi suspensam, ut observationes per
majora telescopia et Dollondianum micrometrum ac per alia instrumenta inter
ipsam jactationem aeque facile et accurate in ipso mari institui possint ac in
terra, teste inter alios Sissono, qui ejus ope plurimas observationes instituit,
inter quas
possunt. Ac
difficultatem ea observandi in mari nuper sustulit vir summi ingenii et industriae
summae dominus Irwin, per sellam ita in navi suspensam, ut observationes per
majora telescopia et Dollondianum micrometrum ac per alia instrumenta inter
ipsam jactationem aeque facile et accurate in ipso mari institui possint ac in
terra, teste inter alios Sissono, qui ejus ope plurimas observationes instituit,
inter quas diametrum apparentem Solis saepe iteratis vicibus assumpsit sine
unius minuti secundi discrimine.
observandi in mari nuper sustulit vir summi ingenii et industriae
summae dominus Irwin, per sellam ita in navi suspensam, ut observationes per
majora telescopia et Dollondianum micrometrum ac per alia instrumenta inter
ipsam jactationem aeque facile et accurate in ipso mari institui possint ac in
terra, teste inter alios Sissono, qui ejus ope plurimas observationes instituit,
inter quas diametrum apparentem Solis saepe iteratis vicibus assumpsit sine
unius minuti secundi discrimine.
potissimum
eclipses intimi satellitis, cujus theoria est multo magis perfecta, ut ejus eclipses
jam praenunciari possint citra errorem fere unius minuti; et velocitas motus est
tanta, ut multo minus incertum observatorem reddat de momento phaenomeni.
Porro is non solum eclipsim patitur in umbram Jovis incurrens, sed et in ipsum
Jovis corpus umbram projicit, quae longioribus telescopiis deprehendi possit.
In singulis autem conversionibus defectum patitur; quae conversiones breviores
sunt duorum dierum intervallo.
Adhiberi possunt etiam eclipses aliorum
satellitis, cujus theoria est multo magis perfecta, ut ejus eclipses
jam praenunciari possint citra errorem fere unius minuti; et velocitas motus est
tanta, ut multo minus incertum observatorem reddat de momento phaenomeni.
Porro is non solum eclipsim patitur in umbram Jovis incurrens, sed et in ipsum
Jovis corpus umbram projicit, quae longioribus telescopiis deprehendi possit.
In singulis autem conversionibus defectum patitur; quae conversiones breviores
sunt duorum dierum intervallo.
Adhiberi possunt etiam eclipses aliorum satellitum, potissimum secundi,
possint citra errorem fere unius minuti; et velocitas motus est
tanta, ut multo minus incertum observatorem reddat de momento phaenomeni.
Porro is non solum eclipsim patitur in umbram Jovis incurrens, sed et in ipsum
Jovis corpus umbram projicit, quae longioribus telescopiis deprehendi possit.
In singulis autem conversionibus defectum patitur; quae conversiones breviores
sunt duorum dierum intervallo.
Adhiberi possunt etiam eclipses aliorum satellitum, potissimum secundi, etiam
in mari, si calculus e tabulis initus corrigatur per praecedentes observationes.
(On
ipsum
Jovis corpus umbram projicit, quae longioribus telescopiis deprehendi possit.
In singulis autem conversionibus defectum patitur; quae conversiones breviores
sunt duorum dierum intervallo.
Adhiberi possunt etiam eclipses aliorum satellitum, potissimum secundi, etiam
in mari, si calculus e tabulis initus corrigatur per praecedentes observationes.
(On a depuis réduit les tables du second satellite presque à la même perfection
que celles du premier.) Possunt autem adhiberi etiam conjunctiones cum Jove
et conjunctiones intimi satellitis cum reliquis. Quorum
observationes.
(On a depuis réduit les tables du second satellite presque à la même perfection
que celles du premier.) Possunt autem adhiberi etiam conjunctiones cum Jove
et conjunctiones intimi satellitis cum reliquis. Quorum si theoria est minus accurata, motus est lentior. Ut idcirco in Jovis satellitibus non rara, sed admodum
frequens habeatur occasio longitudinis determinandae, quod ut etiam in mari
fieri jam possit, debet Irwino geographia. Ex cujus sella, primo, quod sciam, in
mari eclipses satellitum Jovis sunt observatae et longitudo per illas determinata.
Quod quidem
du premier.) Possunt autem adhiberi etiam conjunctiones cum Jove
et conjunctiones intimi satellitis cum reliquis. Quorum si theoria est minus accurata, motus est lentior. Ut idcirco in Jovis satellitibus non rara, sed admodum
frequens habeatur occasio longitudinis determinandae, quod ut etiam in mari
fieri jam possit, debet Irwino geographia. Ex cujus sella, primo, quod sciam, in
mari eclipses satellitum Jovis sunt observatae et longitudo per illas determinata.
Quod quidem ipse cum Sissono praestitit pluribus vicibus.
Haec methodus deficit per binos circiter
satellitis cum reliquis. Quorum si theoria est minus accurata, motus est lentior. Ut idcirco in Jovis satellitibus non rara, sed admodum
frequens habeatur occasio longitudinis determinandae, quod ut etiam in mari
fieri jam possit, debet Irwino geographia. Ex cujus sella, primo, quod sciam, in
mari eclipses satellitum Jovis sunt observatae et longitudo per illas determinata.
Quod quidem ipse cum Sissono praestitit pluribus vicibus.
Haec methodus deficit per binos circiter menses singulis annis, per quos
Jupiter post Solem latet. At praeterquam quod ingens est
et longitudo per illas determinata.
Quod quidem ipse cum Sissono praestitit pluribus vicibus.
Haec methodus deficit per binos circiter menses singulis annis, per quos
Jupiter post Solem latet. At praeterquam quod ingens est sane commodum
posse longitudinem determinare in medio mari per decem singulorum annorum
menses, habentur et alia observationum genera, quae perpetuo usui esse possunt, de quibus mox agemus.
48(II 80) Solis eclipses itidem ad
49(II 81) Innuitur constructio generalis eclipsium solarium, quam debemus Dominico
Cassino. Delineatur circulus, qui referat peripheriam circuli terrestris terminantis hemisphaerium visum e centro Solis. In eo designantur loca binorum polorum Terrae projectorum in ejus planum, tum projectio circulorum per ipsos
transeuntium et designantium horas ad quinos saltem gradus ac parallelorum
pertinentium ad id hemisphaerium. Quae fere semper sunt ellipses praeter unicum omnium horariorum medium, qui
49(II 81) Innuitur constructio generalis eclipsium solarium, quam debemus Dominico
Cassino. Delineatur circulus, qui referat peripheriam circuli terrestris terminantis hemisphaerium visum e centro Solis. In eo designantur loca binorum polorum Terrae projectorum in ejus planum, tum projectio circulorum per ipsos
transeuntium et designantium horas ad quinos saltem gradus ac parallelorum
pertinentium ad id hemisphaerium. Quae fere semper sunt ellipses praeter unicum omnium horariorum medium, qui meridiem designat et abit in rectam lineam. Apponitur recta
binorum polorum Terrae projectorum in ejus planum, tum projectio circulorum per ipsos
transeuntium et designantium horas ad quinos saltem gradus ac parallelorum
pertinentium ad id hemisphaerium. Quae fere semper sunt ellipses praeter unicum omnium horariorum medium, qui meridiem designat et abit in rectam lineam. Apponitur recta itidem linea, quae exhibet viam ejus puncti, in quo incurrit
in idem planum recta ducta per centrum Solis et Lunae. In quo puncto centrum
Lunae appareret spectatori posito in Sole. Id punctum est centrum umbrae vel
penumbrae lunaris, in quo qui existit, videt
ipsos
transeuntium et designantium horas ad quinos saltem gradus ac parallelorum
pertinentium ad id hemisphaerium. Quae fere semper sunt ellipses praeter unicum omnium horariorum medium, qui meridiem designat et abit in rectam lineam. Apponitur recta itidem linea, quae exhibet viam ejus puncti, in quo incurrit
in idem planum recta ducta per centrum Solis et Lunae. In quo puncto centrum
Lunae appareret spectatori posito in Sole. Id punctum est centrum umbrae vel
penumbrae lunaris, in quo qui existit, videt Solis eclipsem centralem. Prout
autem inde locus quivis magis vel minus distat,
et designantium horas ad quinos saltem gradus ac parallelorum
pertinentium ad id hemisphaerium. Quae fere semper sunt ellipses praeter unicum omnium horariorum medium, qui meridiem designat et abit in rectam lineam. Apponitur recta itidem linea, quae exhibet viam ejus puncti, in quo incurrit
in idem planum recta ducta per centrum Solis et Lunae. In quo puncto centrum
Lunae appareret spectatori posito in Sole. Id punctum est centrum umbrae vel
penumbrae lunaris, in quo qui existit, videt Solis eclipsem centralem. Prout
autem inde locus quivis magis vel minus distat, minorem vel
pertinentium ad id hemisphaerium. Quae fere semper sunt ellipses praeter unicum omnium horariorum medium, qui meridiem designat et abit in rectam lineam. Apponitur recta itidem linea, quae exhibet viam ejus puncti, in quo incurrit
in idem planum recta ducta per centrum Solis et Lunae. In quo puncto centrum
Lunae appareret spectatori posito in Sole. Id punctum est centrum umbrae vel
penumbrae lunaris, in quo qui existit, videt Solis eclipsem centralem. Prout
autem inde locus quivis magis vel minus distat, minorem vel majorem videt
obtectam Solis partem. At ex astronomico
sunt ellipses praeter unicum omnium horariorum medium, qui meridiem designat et abit in rectam lineam. Apponitur recta itidem linea, quae exhibet viam ejus puncti, in quo incurrit
in idem planum recta ducta per centrum Solis et Lunae. In quo puncto centrum
Lunae appareret spectatori posito in Sole. Id punctum est centrum umbrae vel
penumbrae lunaris, in quo qui existit, videt Solis eclipsem centralem. Prout
autem inde locus quivis magis vel minus distat, minorem vel majorem videt
obtectam Solis partem. At ex astronomico calculo innotescit nexus inter determinatas distantias
meridiem designat et abit in rectam lineam. Apponitur recta itidem linea, quae exhibet viam ejus puncti, in quo incurrit
in idem planum recta ducta per centrum Solis et Lunae. In quo puncto centrum
Lunae appareret spectatori posito in Sole. Id punctum est centrum umbrae vel
penumbrae lunaris, in quo qui existit, videt Solis eclipsem centralem. Prout
autem inde locus quivis magis vel minus distat, minorem vel majorem videt
obtectam Solis partem. At ex astronomico calculo innotescit nexus inter determinatas distantias ejusmodi et partes diametri solaris deficientes.
loco conveniat, innotescit, si
innotescat ejus loci latitudo.
Si jam innotescat ipsius loci etiam longitudo, innotescet differentia ejus meridiei a meridie loci, pro quo calculus est institutus, adeoque ejus hora pro
quavis data hora loci ejusdem, et idcirco ejus positio in suo parallelo respondens positioni centri umbrae mobilis, et distantia, ac ex ea solaris eclipseos
quantitas, quae idcirco praenunciari potest. Erit autem centralis in iis locis,
quae delata per suos parallelos appellunt simul cum centro umbrae mobilis ad
aliquam intersectionem viae
a meridie loci, pro quo calculus est institutus, adeoque ejus hora pro
quavis data hora loci ejusdem, et idcirco ejus positio in suo parallelo respondens positioni centri umbrae mobilis, et distantia, ac ex ea solaris eclipseos
quantitas, quae idcirco praenunciari potest. Erit autem centralis in iis locis,
quae delata per suos parallelos appellunt simul cum centro umbrae mobilis ad
aliquam intersectionem viae rectilineae ejus centri et paralleli ipsius loci, pro
quo loco distantia illa erit nulla.
Ac si loci longitudo non innotescat, observata autem sit phasis,
simul cum centro umbrae mobilis ad
aliquam intersectionem viae rectilineae ejus centri et paralleli ipsius loci, pro
quo loco distantia illa erit nulla.
Ac si loci longitudo non innotescat, observata autem sit phasis, ex hora observationis innotescit positio ipsius loci in suo parallelo cognito ob cognitam
ejus latitudinem. Et ex distantia a centro umbrae debita ei phasi invenitur positio
ipsius centri umbrae in sua illa semita, quae exhibet horam loci cogniti, pro quo
calculus est institutus et constructio facta, adeoque differentiam horarum loci
cogniti et
erit nulla.
Ac si loci longitudo non innotescat, observata autem sit phasis, ex hora observationis innotescit positio ipsius loci in suo parallelo cognito ob cognitam
ejus latitudinem. Et ex distantia a centro umbrae debita ei phasi invenitur positio
ipsius centri umbrae in sua illa semita, quae exhibet horam loci cogniti, pro quo
calculus est institutus et constructio facta, adeoque differentiam horarum loci
cogniti et incogniti, et inde longitudinem loci incogniti.
Sine constructione generali habentur methodi, per quas, data phasi
itineris superest ad absolutam ipsius perfectionem. Id autem sperandum non ab
eclipsibus tantum, sed multo magis a quotidianis Lunae observationibus. Nam
ejus distantiae a Sole et a fixis, si satis accurate determinentur, rem praestare
possunt; et quidem, si calculus uno minuto non aberret in loco Lunae, quo jam
deventum esse diximus libro I. Intra triginta geographica milliaria definitur etiam
sine correspondente observatione longitudo loci, in quo observatio est instituta.
Hujusmodi distantiae observandae occurrunt, quotiescumque habetur Luna
supra
ejus distantiae a Sole et a fixis, si satis accurate determinentur, rem praestare
possunt; et quidem, si calculus uno minuto non aberret in loco Lunae, quo jam
deventum esse diximus libro I. Intra triginta geographica milliaria definitur etiam
sine correspondente observatione longitudo loci, in quo observatio est instituta.
Hujusmodi distantiae observandae occurrunt, quotiescumque habetur Luna
supra horizontem. Adsunt instrumenta, quibus eae observari utcumque possint
etiam in mari, ut sunt quadrantes reflexionis. Sed eorum ope res perficitur intra
limites
geographica milliaria definitur etiam
sine correspondente observatione longitudo loci, in quo observatio est instituta.
Hujusmodi distantiae observandae occurrunt, quotiescumque habetur Luna
supra horizontem. Adsunt instrumenta, quibus eae observari utcumque possint
etiam in mari, ut sunt quadrantes reflexionis. Sed eorum ope res perficitur intra
limites multo laxiores. Ex sella Irwiniana commodissime delicatissimis etiam
instrumentis res perficitur. Saepissime autem Luna transit tam prope aliquam e
fixis satis lucidis, ut Dollondiano micrometro discerni possint
ut Dollondiano micrometro discerni possint una cum ipsa
Luna. Et tunc Irwiniana machina summi erit usus, phaenomenum accuratissime
determinans. Quae quidem machina, si et satellitum Jovis et positionis Lunae ad
fixas habeatur ratio, non rarum admodum, sed frequentissimum habebit usum.
Quanquam in hoc secundo casu pluribus astronomicis calculis opus erit, ut ex
observatione eruatur longitudo. Calculos instituere ad praedicendam horam
phaenomeni observandi, id quidem pertinet ad astronomiam; machinam vero
invenire, qua observatio accurata fieri possit etiam in mari, ad mechanicam.
Nec
habebit usum.
Quanquam in hoc secundo casu pluribus astronomicis calculis opus erit, ut ex
observatione eruatur longitudo. Calculos instituere ad praedicendam horam
phaenomeni observandi, id quidem pertinet ad astronomiam; machinam vero
invenire, qua observatio accurata fieri possit etiam in mari, ad mechanicam.
Nec alterum sine altero ullius est usus pro determinanda longitudine in mari.
Qui hoc secundum praestet, dimidium praestat eorum, quae ad tantum artis
nauticae bonum requiruntur. Hoc secundum Irwino deberi probant testes
observationum institutarum, quos inter Sissonus
ex
observatione eruatur longitudo. Calculos instituere ad praedicendam horam
phaenomeni observandi, id quidem pertinet ad astronomiam; machinam vero
invenire, qua observatio accurata fieri possit etiam in mari, ad mechanicam.
Nec alterum sine altero ullius est usus pro determinanda longitudine in mari.
Qui hoc secundum praestet, dimidium praestat eorum, quae ad tantum artis
nauticae bonum requiruntur. Hoc secundum Irwino deberi probant testes
observationum institutarum, quos inter Sissonus primus.
de Sole.
53(II 85) Lucretius lib. V.
54(II 86) Heraclitus in ea sententia fuit.
55(II 87) Xenophanes id est arbitratus.
55(II 87) Xenophanes id est arbitratus.
56(II 88) Nunc etiam in pluribus Asiae partibus idem est mos ingentem ciendi strepitum
tempore eclipseos lunaris, ut apud Ricciolium ibidem, putante vulgo Lunam ab
horribili dracone devorandam, nisi is eo strepitu perterrefactus aufugiat. Apud
veteres magicis incantationibus eam de curru deducendam credebatur, nisi
tanta cadit vis,
populi tinnitibus aeris acuti
IV.
1 Proponuntur praecipua capita argumenti, quod hoc libro pertractatur. Pertinent
autem omnia ad eclipses Solis: quid sit lumen quoddam, quod Solem ambit in
totalibus eclipsibus penitus delitescentem; cur in eclipsi totali Solis appareant stellae interdiu; cur tum non habeatur nox obscurissima, sed quoddam velut crepusculum; cur dimidio etiam Sole delitescente vix ullum detrimentum luminis sentiatur, die adhuc admodum clara, fere ut prius.
1 Proponuntur praecipua capita argumenti, quod hoc libro pertractatur. Pertinent
autem omnia ad eclipses Solis: quid sit lumen quoddam, quod Solem ambit in
totalibus eclipsibus penitus delitescentem; cur in eclipsi totali Solis appareant stellae interdiu; cur tum non habeatur nox obscurissima, sed quoddam velut crepusculum; cur dimidio etiam Sole delitescente vix ullum detrimentum luminis sentiatur, die adhuc admodum clara, fere ut prius.
non habeatur nox obscurissima, sed quoddam velut crepusculum; cur dimidio etiam Sole delitescente vix ullum detrimentum luminis sentiatur, die adhuc admodum clara, fere ut prius.
2 In invocatione innuuntur eorum phaenomenorum causae. Illud lumen circa Solem,
ostendetur infra, provenire ab atmosphaera Solis, quae concipitur ut Phoebi coma.
Astra sub aspectum venirent semper, nisi nimia Solis luce obruerentur per diem;
lumen solare reflexum ab aere circumjacentibus
ostendetur infra, provenire ab atmosphaera Solis, quae concipitur ut Phoebi coma.
Astra sub aspectum venirent semper, nisi nimia Solis luce obruerentur per diem;
lumen solare reflexum ab aere circumjacentibus regionibus immitente, quibus
eclipsis non est totalis, crepusculum parit in ipsa totali eclipsi. Nimia vis luminis a
dimidio etiam Sole emissi ita tendit oculorum fibras, ut majore lumine vix tendantur magis. Omnes ejusmodi causae ad Phoebum pertinent, qui invocatur.
Omnes ejusmodi causae ad Phoebum pertinent, qui invocatur.
3 Phaenomena eclipseos solaris enumerantur: pallor crepuscularis, astra clariora se prodentia, exigua enim ne tum quidem in conspectum veniunt; lumen circa Solem delitescentem. Quod quidem est duplicis generis. Nam quidam velut annulus ambit locum Solis, qui eo est vividior, quo Soli propior. Et hic quidem solet esse satis amplus,
latitudinem unum etiam gradum superante, licet mentionem faciant astronomi etiam
generis. Nam quidam velut annulus ambit locum Solis, qui eo est vividior, quo Soli propior. Et hic quidem solet esse satis amplus,
latitudinem unum etiam gradum superante, licet mentionem faciant astronomi etiam
tenuissimi annuli et vividissimi, qui sit concentricus Lunae, non Soli. Deinde in obscurioribus eclipsibus apparuit aliquando etiam quidam veluti rhombus procurrens in
binas admodum longas velut cuspides hinc et inde a loco Solis sub zodiaco tenui
lumine ut nebulae, vel illius, quam astronomi appellant viam lacteam, Graeci autem
Galaxiam, quam poetae dicunt esse deorum
propior. Et hic quidem solet esse satis amplus,
latitudinem unum etiam gradum superante, licet mentionem faciant astronomi etiam
tenuissimi annuli et vividissimi, qui sit concentricus Lunae, non Soli. Deinde in obscurioribus eclipsibus apparuit aliquando etiam quidam veluti rhombus procurrens in
binas admodum longas velut cuspides hinc et inde a loco Solis sub zodiaco tenui
lumine ut nebulae, vel illius, quam astronomi appellant viam lacteam, Graeci autem
Galaxiam, quam poetae dicunt esse deorum viam pro Jove adeundo. Quae quidem
omnia evanescunt, ubi primum exigua etiam solaris
annuli causa, eam aliqui desumunt ab illa proprietate luminis, quam
optici appellant inflexionem vel diffractionem. Hic autem innuitur et ipsa proprietas una cum reliquis lucis proprietatibus et ejus causa. Dum radius luminis abit
per medium homogeneum, progreditur per rectam lineam. Si incurrat in corpus
heterogeneum, habet reflexionem, refractionem, diffractionem. Nimirum, si deveniat ad amplam novi corporis superficiem, pars ejus radii reflectitur, pars ingreditur in ipsum corpus, etiam in priores saltem particulas corporis utcumque
opaci et ibi, si non incurrat perpendiculariter,
proprietatibus et ejus causa. Dum radius luminis abit
per medium homogeneum, progreditur per rectam lineam. Si incurrat in corpus
heterogeneum, habet reflexionem, refractionem, diffractionem. Nimirum, si deveniat ad amplam novi corporis superficiem, pars ejus radii reflectitur, pars ingreditur in ipsum corpus, etiam in priores saltem particulas corporis utcumque
opaci et ibi, si non incurrat perpendiculariter, refringitur. Nimirum ingreditur quidem, sed detorquetur a directione sui motus. Quod si perradat tantummodo extremam partem novi corporis, adveniens ad distantiam perquam exiguam,
causa. Dum radius luminis abit
per medium homogeneum, progreditur per rectam lineam. Si incurrat in corpus
heterogeneum, habet reflexionem, refractionem, diffractionem. Nimirum, si deveniat ad amplam novi corporis superficiem, pars ejus radii reflectitur, pars ingreditur in ipsum corpus, etiam in priores saltem particulas corporis utcumque
opaci et ibi, si non incurrat perpendiculariter, refringitur. Nimirum ingreditur quidem, sed detorquetur a directione sui motus. Quod si perradat tantummodo extremam partem novi corporis, adveniens ad distantiam perquam exiguam, progreditur quidem,
Nimirum ingreditur quidem, sed detorquetur a directione sui motus. Quod si perradat tantummodo extremam partem novi corporis, adveniens ad distantiam perquam exiguam, progreditur quidem, sed mutata itidem directione itineris ita, ut alii e radiis
ab ipso corpore projectam, alii extrorsum ad partes umbrae oppositas.
Causa horum phaenomenorum omnium est mihi, et aliis plurimis, potissimum
Newtonianis, vis quaedam mutua, quae habetur inter lucem et corpora. Haec vis
mihi est mutua inter omnes materiae particulas, et in ingentibus distantiis est attractiva in ratione, ut vocant, reciproca duplicata distantiarum ad sensum. Est nimirum
ipsa gravitas Newtoniana. At in exiguis distantiis est jam attractiva, jam repulsiva,
pendens ex magnitudine et directione vis pro binis punctis quibuscunque a distantiis,
ad partes umbrae oppositas.
Causa horum phaenomenorum omnium est mihi, et aliis plurimis, potissimum
Newtonianis, vis quaedam mutua, quae habetur inter lucem et corpora. Haec vis
mihi est mutua inter omnes materiae particulas, et in ingentibus distantiis est attractiva in ratione, ut vocant, reciproca duplicata distantiarum ad sensum. Est nimirum
ipsa gravitas Newtoniana. At in exiguis distantiis est jam attractiva, jam repulsiva,
pendens ex magnitudine et directione vis pro binis punctis quibuscunque a distantiis, secundum legem quandam expressam per quandam
potissimum
Newtonianis, vis quaedam mutua, quae habetur inter lucem et corpora. Haec vis
mihi est mutua inter omnes materiae particulas, et in ingentibus distantiis est attractiva in ratione, ut vocant, reciproca duplicata distantiarum ad sensum. Est nimirum
ipsa gravitas Newtoniana. At in exiguis distantiis est jam attractiva, jam repulsiva,
pendens ex magnitudine et directione vis pro binis punctis quibuscunque a distantiis, secundum legem quandam expressam per quandam curvam lineam, quam exposui et ad universam applicavi tam mechanicam quam physicam, tum in dissertationibus
Newtoniana. At in exiguis distantiis est jam attractiva, jam repulsiva,
pendens ex magnitudine et directione vis pro binis punctis quibuscunque a distantiis, secundum legem quandam expressam per quandam curvam lineam, quam exposui et ad universam applicavi tam mechanicam quam physicam, tum in dissertationibus pluribus, tum in justae molis opere impresso Viennae in Austria ante hosce
duos annos, cui titulus Naturalis philosophiae theoria redacta ad unicam legem
virium in natura existentium. In particulis corporum pendet vis etiam a numero et
dispositione punctorum, ex quibus eae
est jam attractiva, jam repulsiva,
pendens ex magnitudine et directione vis pro binis punctis quibuscunque a distantiis, secundum legem quandam expressam per quandam curvam lineam, quam exposui et ad universam applicavi tam mechanicam quam physicam, tum in dissertationibus pluribus, tum in justae molis opere impresso Viennae in Austria ante hosce
duos annos, cui titulus Naturalis philosophiae theoria redacta ad unicam legem
virium in natura existentium. In particulis corporum pendet vis etiam a numero et
dispositione punctorum, ex quibus eae constant, cum inde pendeant summae
pendens ex magnitudine et directione vis pro binis punctis quibuscunque a distantiis, secundum legem quandam expressam per quandam curvam lineam, quam exposui et ad universam applicavi tam mechanicam quam physicam, tum in dissertationibus pluribus, tum in justae molis opere impresso Viennae in Austria ante hosce
duos annos, cui titulus Naturalis philosophiae theoria redacta ad unicam legem
virium in natura existentium. In particulis corporum pendet vis etiam a numero et
dispositione punctorum, ex quibus eae constant, cum inde pendeant summae virium pertinentium ad omnia punctorum
expressam per quandam curvam lineam, quam exposui et ad universam applicavi tam mechanicam quam physicam, tum in dissertationibus pluribus, tum in justae molis opere impresso Viennae in Austria ante hosce
duos annos, cui titulus Naturalis philosophiae theoria redacta ad unicam legem
virium in natura existentium. In particulis corporum pendet vis etiam a numero et
dispositione punctorum, ex quibus eae constant, cum inde pendeant summae virium pertinentium ad omnia punctorum binaria.
Hisce viribus agit lumen in corpora, calorem excitando in eorum fibris, et
curvam lineam, quam exposui et ad universam applicavi tam mechanicam quam physicam, tum in dissertationibus pluribus, tum in justae molis opere impresso Viennae in Austria ante hosce
duos annos, cui titulus Naturalis philosophiae theoria redacta ad unicam legem
virium in natura existentium. In particulis corporum pendet vis etiam a numero et
dispositione punctorum, ex quibus eae constant, cum inde pendeant summae virium pertinentium ad omnia punctorum binaria.
Hisce viribus agit lumen in corpora, calorem excitando in eorum fibris, et corpora in lumen, ipsum
philosophiae theoria redacta ad unicam legem
virium in natura existentium. In particulis corporum pendet vis etiam a numero et
dispositione punctorum, ex quibus eae constant, cum inde pendeant summae virium pertinentium ad omnia punctorum binaria.
Hisce viribus agit lumen in corpora, calorem excitando in eorum fibris, et corpora in lumen, ipsum detorquendo a suo itinere. Vis in exiguis distantiis est ingens, in
magnis insensibilis. Dum lumen abit per medium homogeneum, summae actionum
agentium directionibus oppositis aequantur ad sensum et idcirco motum
ad unicam legem
virium in natura existentium. In particulis corporum pendet vis etiam a numero et
dispositione punctorum, ex quibus eae constant, cum inde pendeant summae virium pertinentium ad omnia punctorum binaria.
Hisce viribus agit lumen in corpora, calorem excitando in eorum fibris, et corpora in lumen, ipsum detorquendo a suo itinere. Vis in exiguis distantiis est ingens, in
magnis insensibilis. Dum lumen abit per medium homogeneum, summae actionum
agentium directionibus oppositis aequantur ad sensum et idcirco motum rectilineum non turbant. In distantia
existentium. In particulis corporum pendet vis etiam a numero et
dispositione punctorum, ex quibus eae constant, cum inde pendeant summae virium pertinentium ad omnia punctorum binaria.
Hisce viribus agit lumen in corpora, calorem excitando in eorum fibris, et corpora in lumen, ipsum detorquendo a suo itinere. Vis in exiguis distantiis est ingens, in
magnis insensibilis. Dum lumen abit per medium homogeneum, summae actionum
agentium directionibus oppositis aequantur ad sensum et idcirco motum rectilineum non turbant. In distantia exigua a limite dividente
vis etiam a numero et
dispositione punctorum, ex quibus eae constant, cum inde pendeant summae virium pertinentium ad omnia punctorum binaria.
Hisce viribus agit lumen in corpora, calorem excitando in eorum fibris, et corpora in lumen, ipsum detorquendo a suo itinere. Vis in exiguis distantiis est ingens, in
magnis insensibilis. Dum lumen abit per medium homogeneum, summae actionum
agentium directionibus oppositis aequantur ad sensum et idcirco motum rectilineum non turbant. In distantia exigua a limite dividente media heterogenea jam
praevalet attractio, jam
punctorum, ex quibus eae constant, cum inde pendeant summae virium pertinentium ad omnia punctorum binaria.
Hisce viribus agit lumen in corpora, calorem excitando in eorum fibris, et corpora in lumen, ipsum detorquendo a suo itinere. Vis in exiguis distantiis est ingens, in
magnis insensibilis. Dum lumen abit per medium homogeneum, summae actionum
agentium directionibus oppositis aequantur ad sensum et idcirco motum rectilineum non turbant. In distantia exigua a limite dividente media heterogenea jam
praevalet attractio, jam repulsio, et mutatur perpetuo
excitando in eorum fibris, et corpora in lumen, ipsum detorquendo a suo itinere. Vis in exiguis distantiis est ingens, in
magnis insensibilis. Dum lumen abit per medium homogeneum, summae actionum
agentium directionibus oppositis aequantur ad sensum et idcirco motum rectilineum non turbant. In distantia exigua a limite dividente media heterogenea jam
praevalet attractio, jam repulsio, et mutatur perpetuo directio et celeritas motus
ejus. Si summa virium repellentium a novo medio et retrahentium in medium praecedens praevaleat atque id ita, ut, ante quam particula luminis satis
directionibus oppositis aequantur ad sensum et idcirco motum rectilineum non turbant. In distantia exigua a limite dividente media heterogenea jam
praevalet attractio, jam repulsio, et mutatur perpetuo directio et celeritas motus
ejus. Si summa virium repellentium a novo medio et retrahentium in medium praecedens praevaleat atque id ita, ut, ante quam particula luminis satis immergatur in
novum medium delata ad loca actionum circumquaque aequalium, elidat omnem
velocitatem accessus perpendicularis ad id medium, quam habebat prius, fiet reflexio. Si ea summa praevaleat, sed minus,
exigua a limite dividente media heterogenea jam
praevalet attractio, jam repulsio, et mutatur perpetuo directio et celeritas motus
ejus. Si summa virium repellentium a novo medio et retrahentium in medium praecedens praevaleat atque id ita, ut, ante quam particula luminis satis immergatur in
novum medium delata ad loca actionum circumquaque aequalium, elidat omnem
velocitatem accessus perpendicularis ad id medium, quam habebat prius, fiet reflexio. Si ea summa praevaleat, sed minus, habebitur ingressus in novum medium,
sed cum velocitate imminuta, et in casu motus obliqui
praevaleat atque id ita, ut, ante quam particula luminis satis immergatur in
novum medium delata ad loca actionum circumquaque aequalium, elidat omnem
velocitatem accessus perpendicularis ad id medium, quam habebat prius, fiet reflexio. Si ea summa praevaleat, sed minus, habebitur ingressus in novum medium,
sed cum velocitate imminuta, et in casu motus obliqui refractio cum recessu a
perpendiculo. Si praevaleat summa virium oppositarum, habebitur ingressus cum
velocitate aucta, et in casu motus obliqui refractio cum accessu ad perpendiculum.
Ubi radius perstringit tantummodo
luminis satis immergatur in
novum medium delata ad loca actionum circumquaque aequalium, elidat omnem
velocitatem accessus perpendicularis ad id medium, quam habebat prius, fiet reflexio. Si ea summa praevaleat, sed minus, habebitur ingressus in novum medium,
sed cum velocitate imminuta, et in casu motus obliqui refractio cum recessu a
perpendiculo. Si praevaleat summa virium oppositarum, habebitur ingressus cum
velocitate aucta, et in casu motus obliqui refractio cum accessu ad perpendiculum.
Ubi radius perstringit tantummodo marginem corporis, detorquetur viribus iisdem, sed
id medium, quam habebat prius, fiet reflexio. Si ea summa praevaleat, sed minus, habebitur ingressus in novum medium,
sed cum velocitate imminuta, et in casu motus obliqui refractio cum recessu a
perpendiculo. Si praevaleat summa virium oppositarum, habebitur ingressus cum
velocitate aucta, et in casu motus obliqui refractio cum accessu ad perpendiculum.
Ubi radius perstringit tantummodo marginem corporis, detorquetur viribus iisdem, sed praetervolat et acquirit inflexionem, quae est quaedam inchoata refractio vel reflexio, cum autem vis sit mutua. Dum tenuissimae luminis
satis distant a se invicem,
habebitur ductus lucidus unicus respondens illi rimae, sed multo amplior quam
rima ipsa ob radios nimirum detortos hinc et inde prope acies. Accedentibus ad se
invicem illis aciebus, ubi deventum fuerit ad certam distantiam, tum unicus ille
lucidus ductus dividetur in duos separatos ab umbra intermedia. Ea umbra orietur, quia tum nulli radii transibunt recta ad chartam illam, sed radii utrinque
detorti generabunt illos binos lucidos ductus hic et inde a medio.
oculum observatoris et gignere annulum illum lucidum.
8 Proponitur eclipsis quaedam artificialis, qua solet exhiberi hic annulus a diffractione ortus. Artificialem eclipsim proposuit in Monumentis Academiae Parisiensis
ad ann. 1715 celeberrimus astronomus Isleus; cujus academici mentionem fecimus lib. II. adn. 11, sed methodo non ita parum diversa ab ea, quam hic exhibui
et quae est multo aptior ad repraesentandam eclipsim Lunae naturalem.
Infra
Infra verticem tubi cujuspiam superne aperti suspendatur circulus ex materia
opaca ejus magnitudinis, ut spectata a fundo ejus diameter appareat sub angulo
dimidii gradus; nimirum ut sit circiter ipsa diameter una e 114 partibus aequalibus
distantiae ab ipso fundo. In eodem fundo collocetur alter tubulus insertus tubo
priori et mobilis intra ipsum, qui inferne sit clausus et habeat foramen, cui applicari possit oculus et per ipsum suspici ille circulus suspensus. Qui apparebit
major Sole, vel aequalis, vel minor, prout ille tubulus protrudetur magis vel
vel aequalis, vel minor, prout ille tubulus protrudetur magis vel minus
intra tubum, ut foramen accedat ad circulum minus, aeque vel plus quam requiritur, ut diameter apparens circuli sit aequalis diametro apparenti Solis.
Post hujusmodi constructionem dirigendus erit tubus in Solem et sistendus ita,
ut Sol motu diurno progrediens deveniat ad ipsum circulum. Si ita dirigatur tubus, ut via centri Solis transeat per centrum circuli, repraesentabitur eclipsis Solis totalis vel annularis, prout diameter apparens circuli fuerit non minor vel minor
diametro apparente
motu diurno progrediens deveniat ad ipsum circulum. Si ita dirigatur tubus, ut via centri Solis transeat per centrum circuli, repraesentabitur eclipsis Solis totalis vel annularis, prout diameter apparens circuli fuerit non minor vel minor
diametro apparente Solis.
Jam vero in casu eclipseos totalis, adhuc circa illum circulum apparebit circumquaque annulus lucidus ortus a radiis inflexis in margine circuli.
Isleus Solem admittit in locum penitus obscurum per exiguum foramen et
conum radiorum per id transeuntium excipit in circulo plano
circuli, repraesentabitur eclipsis Solis totalis vel annularis, prout diameter apparens circuli fuerit non minor vel minor
diametro apparente Solis.
Jam vero in casu eclipseos totalis, adhuc circa illum circulum apparebit circumquaque annulus lucidus ortus a radiis inflexis in margine circuli.
Isleus Solem admittit in locum penitus obscurum per exiguum foramen et
conum radiorum per id transeuntium excipit in circulo plano exhibente Solis imaginem. Quae potest esse vel major vel minor circulo, prout ipse circulus retrahitur vel protrudetur ad
diameter apparens circuli fuerit non minor vel minor
diametro apparente Solis.
Jam vero in casu eclipseos totalis, adhuc circa illum circulum apparebit circumquaque annulus lucidus ortus a radiis inflexis in margine circuli.
Isleus Solem admittit in locum penitus obscurum per exiguum foramen et
conum radiorum per id transeuntium excipit in circulo plano exhibente Solis imaginem. Quae potest esse vel major vel minor circulo, prout ipse circulus retrahitur vel protrudetur ad foramen. Ubi imago Solis est minor et tota tegitur a
circulo,
Jam vero in casu eclipseos totalis, adhuc circa illum circulum apparebit circumquaque annulus lucidus ortus a radiis inflexis in margine circuli.
Isleus Solem admittit in locum penitus obscurum per exiguum foramen et
conum radiorum per id transeuntium excipit in circulo plano exhibente Solis imaginem. Quae potest esse vel major vel minor circulo, prout ipse circulus retrahitur vel protrudetur ad foramen. Ubi imago Solis est minor et tota tegitur a
circulo, apparent circa ipsum circulum annuli lucidi et vero etiam colorati. At ii
nascuntur ex
vel major vel minor circulo, prout ipse circulus retrahitur vel protrudetur ad foramen. Ubi imago Solis est minor et tota tegitur a
circulo, apparent circa ipsum circulum annuli lucidi et vero etiam colorati. At ii
nascuntur ex diffractione radiorum transeuntium per illud tenue foramen relictum
in tubi vertice. Ad rem apte repraesentandam oportet admittere radios libere advenientes ad circulum suspensum, uti libere adveniunt radii solares ad Lunam.
9 Eam non posse esse causam
apte repraesentandam oportet admittere radios libere advenientes ad circulum suspensum, uti libere adveniunt radii solares ad Lunam.
9 Eam non posse esse causam annuli, qui apparet in eclipsibus Solis, evincitur illo
experimento, de quo adn. 6. Nam per id experimentum invenitur distantia illa, in
qua agit ad sensum vis radios detorquens. Quae distantia est dimidium ejus intervalli, quo binae acies distant a se invicem tum, cum primo incipit apparere ille
umbrosus tractus
solares ad Lunam.
9 Eam non posse esse causam annuli, qui apparet in eclipsibus Solis, evincitur illo
experimento, de quo adn. 6. Nam per id experimentum invenitur distantia illa, in
qua agit ad sensum vis radios detorquens. Quae distantia est dimidium ejus intervalli, quo binae acies distant a se invicem tum, cum primo incipit apparere ille
umbrosus tractus inter duos lucidos ductus. Nam ubi acies plus distabant a se
invicem adeoque a medio plus quam per dimidium illius
plus distabant a se
invicem adeoque a medio plus quam per dimidium illius ultimi intervalli, radii per
medium transeuntes progrediebantur recti. Porro ea distantia est perquam exigua.
Invenitur enim multo minor quam una centesima pars unius digiti.
Jam vero annulus, qui in Luna inde oriri possit, non potest esse crassior intervallo ejus distantiae. Nam a superficie Lunae obversa Terrae nulli radii solares
deveniunt ad oculum nec vero ulli a spatio, quod magis a Luna distet, cum radii
remotiores recta procurrant ulterius adeoque non detorqueantur introrsum ad
esse crassior intervallo ejus distantiae. Nam a superficie Lunae obversa Terrae nulli radii solares
deveniunt ad oculum nec vero ulli a spatio, quod magis a Luna distet, cum radii
remotiores recta procurrant ulterius adeoque non detorqueantur introrsum ad
oculum. Porro pars centesima digiti in distantia adeo enormi ab oculo, uti est
Luna, est ita tenuis, ut omnem sensum effugiat. Sunt usque ad Lunam circiter 60
semidiametri terrestres. Quorum singulae continent quamproxime pedes Parisienses 20.000.000, sive partes pollicum centesimas 24.000.000.000. In qua distantia una centesima
Porro pars centesima digiti in distantia adeo enormi ab oculo, uti est
Luna, est ita tenuis, ut omnem sensum effugiat. Sunt usque ad Lunam circiter 60
semidiametri terrestres. Quorum singulae continent quamproxime pedes Parisienses 20.000.000, sive partes pollicum centesimas 24.000.000.000. In qua distantia una centesima apparet sub angulo minore duobus minutis quintis. Quae
tenuitas, nisi vis luminis sit admodum ingens, sub sensum omnino non cadit,
annulum autem nec ampliorem illum et languidiorem exhibere potest, qui in eclipsibus Solis apparet protensus ad distantiam etiam unius
20.000.000, sive partes pollicum centesimas 24.000.000.000. In qua distantia una centesima apparet sub angulo minore duobus minutis quintis. Quae
tenuitas, nisi vis luminis sit admodum ingens, sub sensum omnino non cadit,
annulum autem nec ampliorem illum et languidiorem exhibere potest, qui in eclipsibus Solis apparet protensus ad distantiam etiam unius gradus, nec arctiorem et
vividiorem, situm intra ipsum, qui adhuc sensibilem crassitudinem habere solet.
Is annulus in eclipsi artificiali illa etiam, quam supra expressi, est admodum sensibilis ob exiguam distantiam oculi a circulo,
admodum ingens, sub sensum omnino non cadit,
annulum autem nec ampliorem illum et languidiorem exhibere potest, qui in eclipsibus Solis apparet protensus ad distantiam etiam unius gradus, nec arctiorem et
vividiorem, situm intra ipsum, qui adhuc sensibilem crassitudinem habere solet.
Is annulus in eclipsi artificiali illa etiam, quam supra expressi, est admodum sensibilis ob exiguam distantiam oculi a circulo, in cujus margine fit diffractio, quae
ibi potest gignere annulum crassum per plura etiam minuta prima.
Distantiam Lunae, 60 semidiametrorum circiter,
eclipsibus Solis apparet protensus ad distantiam etiam unius gradus, nec arctiorem et
vividiorem, situm intra ipsum, qui adhuc sensibilem crassitudinem habere solet.
Is annulus in eclipsi artificiali illa etiam, quam supra expressi, est admodum sensibilis ob exiguam distantiam oculi a circulo, in cujus margine fit diffractio, quae
ibi potest gignere annulum crassum per plura etiam minuta prima.
Distantiam Lunae, 60 semidiametrorum circiter, expressi per 10 circumferentias Terrae, quarum singulae continent paullo plus quam senas semidiametros.
circiter, expressi per 10 circumferentias Terrae, quarum singulae continent paullo plus quam senas semidiametros.
10 Accedit tenuitas illius luminis. Nam inflexio illa radiorum fit in angulis admodum
diversis pro diversa distantia a margine corporis inflectentis. Quare illud lumen,
quod advenit ad spatium ita arctum, distrahitur in immensum in tanto intervallo a
Luna ad Terram, in quo ejus particulae divergentes recedunt a se invicem in
immensum. Quod quidem eum annulum
10 Accedit tenuitas illius luminis. Nam inflexio illa radiorum fit in angulis admodum
diversis pro diversa distantia a margine corporis inflectentis. Quare illud lumen,
quod advenit ad spatium ita arctum, distrahitur in immensum in tanto intervallo a
Luna ad Terram, in quo ejus particulae divergentes recedunt a se invicem in
immensum. Quod quidem eum annulum debet reddere prorsus insensibilem.
Est et alia sententia de eodem annulo cum suo experimento, quam eodem anno
1715 protulit in
10 Accedit tenuitas illius luminis. Nam inflexio illa radiorum fit in angulis admodum
diversis pro diversa distantia a margine corporis inflectentis. Quare illud lumen,
quod advenit ad spatium ita arctum, distrahitur in immensum in tanto intervallo a
Luna ad Terram, in quo ejus particulae divergentes recedunt a se invicem in
immensum. Quod quidem eum annulum debet reddere prorsus insensibilem.
Est et alia sententia de eodem annulo cum suo experimento, quam eodem anno
1715 protulit in iisdem
10 Accedit tenuitas illius luminis. Nam inflexio illa radiorum fit in angulis admodum
diversis pro diversa distantia a margine corporis inflectentis. Quare illud lumen,
quod advenit ad spatium ita arctum, distrahitur in immensum in tanto intervallo a
Luna ad Terram, in quo ejus particulae divergentes recedunt a se invicem in
immensum. Quod quidem eum annulum debet reddere prorsus insensibilem.
Est et alia sententia de eodem annulo cum suo experimento, quam eodem anno
1715 protulit in iisdem Monumentis Academiae Parisiensis Hireus,
Nam inflexio illa radiorum fit in angulis admodum
diversis pro diversa distantia a margine corporis inflectentis. Quare illud lumen,
quod advenit ad spatium ita arctum, distrahitur in immensum in tanto intervallo a
Luna ad Terram, in quo ejus particulae divergentes recedunt a se invicem in
immensum. Quod quidem eum annulum debet reddere prorsus insensibilem.
Est et alia sententia de eodem annulo cum suo experimento, quam eodem anno
1715 protulit in iisdem Monumentis Academiae Parisiensis Hireus, observato quodam velut annulo circa globum Soli interpositum,
in immensum in tanto intervallo a
Luna ad Terram, in quo ejus particulae divergentes recedunt a se invicem in
immensum. Quod quidem eum annulum debet reddere prorsus insensibilem.
Est et alia sententia de eodem annulo cum suo experimento, quam eodem anno
1715 protulit in iisdem Monumentis Academiae Parisiensis Hireus, observato quodam velut annulo circa globum Soli interpositum, qui oriebatur a radiis, quos ob
scabritiem globi partes anticae limbo proximae reflectebant ad posticas. Verum et
is annulus in Luna esset et tenuis in immensum et languidus.
annulo cum suo experimento, quam eodem anno
1715 protulit in iisdem Monumentis Academiae Parisiensis Hireus, observato quodam velut annulo circa globum Soli interpositum, qui oriebatur a radiis, quos ob
scabritiem globi partes anticae limbo proximae reflectebant ad posticas. Verum et
is annulus in Luna esset et tenuis in immensum et languidus.
11 Progredior hic ad sententiam communiorem, quae tribuit illum annulum atmosphaerae, quam in Luna admittunt, qui ita sentiunt. Et
quam eodem anno
1715 protulit in iisdem Monumentis Academiae Parisiensis Hireus, observato quodam velut annulo circa globum Soli interpositum, qui oriebatur a radiis, quos ob
scabritiem globi partes anticae limbo proximae reflectebant ad posticas. Verum et
is annulus in Luna esset et tenuis in immensum et languidus.
11 Progredior hic ad sententiam communiorem, quae tribuit illum annulum atmosphaerae, quam in Luna admittunt, qui ita sentiunt. Et quidem non desunt, qui
ad posticas. Verum et
is annulus in Luna esset et tenuis in immensum et languidus.
11 Progredior hic ad sententiam communiorem, quae tribuit illum annulum atmosphaerae, quam in Luna admittunt, qui ita sentiunt. Et quidem non desunt, qui
serio affirment se vidisse in Luna, potissimum tempore solaris eclipseos, etiam
fulgura. Quod quidem et Wolfius admittit ac serio profert ad probandam atmosphaerae Lunae. At praeterquam quod nunquam in Luna illustrata a
11 Progredior hic ad sententiam communiorem, quae tribuit illum annulum atmosphaerae, quam in Luna admittunt, qui ita sentiunt. Et quidem non desunt, qui
serio affirment se vidisse in Luna, potissimum tempore solaris eclipseos, etiam
fulgura. Quod quidem et Wolfius admittit ac serio profert ad probandam atmosphaerae Lunae. At praeterquam quod nunquam in Luna illustrata a Sole videmus
nubes, cum maculae nobis eaedem semper eodem modo appareant, quis non
videt
atmosphaerae, quam in Luna admittunt, qui ita sentiunt. Et quidem non desunt, qui
serio affirment se vidisse in Luna, potissimum tempore solaris eclipseos, etiam
fulgura. Quod quidem et Wolfius admittit ac serio profert ad probandam atmosphaerae Lunae. At praeterquam quod nunquam in Luna illustrata a Sole videmus
nubes, cum maculae nobis eaedem semper eodem modo appareant, quis non
videt fulgur et fulmen esse objecta adeo exigua et tam tenuis luminis, ut in tanta
distantia nullis omnino telescopiis percipi possint?
Opinioni animo praeconceptae
quidem et Wolfius admittit ac serio profert ad probandam atmosphaerae Lunae. At praeterquam quod nunquam in Luna illustrata a Sole videmus
nubes, cum maculae nobis eaedem semper eodem modo appareant, quis non
videt fulgur et fulmen esse objecta adeo exigua et tam tenuis luminis, ut in tanta
distantia nullis omnino telescopiis percipi possint?
Opinioni animo praeconceptae tribuendam puto phaenomeni omnino non existentis perceptionem imaginariam, nisi forte provenerit ab aliquo interno tremore
fibrarum oculi fatigati diuturna applicatione ad
ad telescopium.
12 Atmosphaeram lunarem ego quidem nequaquam admitto. Innuo hic argumenta
nonnulla, quae ipsam impugnant. Verum et haec ipsa fusius et alia nonnulla exposui in mea dissertatione De atmosphaera Lunae. Quibus an satisfecerint, qui eandem atmosphaeram posterioribus annis admittentes expresse ediderunt se meis
omnibus argumentis respondisse, lectoribus judicandum relinquo, si qui forte id
negocii suscipere in se velint, ut rem ipsam cognoscant ac
et haec ipsa fusius et alia nonnulla exposui in mea dissertatione De atmosphaera Lunae. Quibus an satisfecerint, qui eandem atmosphaeram posterioribus annis admittentes expresse ediderunt se meis
omnibus argumentis respondisse, lectoribus judicandum relinquo, si qui forte id
negocii suscipere in se velint, ut rem ipsam cognoscant ac judicent.
Dico autem in Luna nullam esse atmosphaeram similem huic nostrae. Quae
nimirum eo magis tenuis fit, quo assurgit magis supra lunarem superficiem, donec
evadat paullatim insensibilis. Suspicor enim, ut dicemus paullo
Quibus an satisfecerint, qui eandem atmosphaeram posterioribus annis admittentes expresse ediderunt se meis
omnibus argumentis respondisse, lectoribus judicandum relinquo, si qui forte id
negocii suscipere in se velint, ut rem ipsam cognoscant ac judicent.
Dico autem in Luna nullam esse atmosphaeram similem huic nostrae. Quae
nimirum eo magis tenuis fit, quo assurgit magis supra lunarem superficiem, donec
evadat paullatim insensibilis. Suspicor enim, ut dicemus paullo inferius, circa
Lunam haberi fluidum quoddam simile nostrae aquae, quod nimirum certum
similem huic nostrae. Quae
nimirum eo magis tenuis fit, quo assurgit magis supra lunarem superficiem, donec
evadat paullatim insensibilis. Suspicor enim, ut dicemus paullo inferius, circa
Lunam haberi fluidum quoddam simile nostrae aquae, quod nimirum certum habeat limitem superficiei supremae, in qua plurimum adhuc differat a circumjacente aethere, multo densius eodem.
13 Primum argumentum a limite admodum distincto in margine lunaris disci. Qui
margo, ubi est lucidus,
nimirum certum habeat limitem superficiei supremae, in qua plurimum adhuc differat a circumjacente aethere, multo densius eodem.
13 Primum argumentum a limite admodum distincto in margine lunaris disci. Qui
margo, ubi est lucidus, apparet distinctissimus, et, ut dicimus, terminatissimus.
Si quis Terram longe prospiceret, videret utique marginem admodum confusum,
lumine in recessu a centro se sensim attenuante una cum ipsa atmosphaera.
13 Primum argumentum a limite admodum distincto in margine lunaris disci. Qui
margo, ubi est lucidus, apparet distinctissimus, et, ut dicimus, terminatissimus.
Si quis Terram longe prospiceret, videret utique marginem admodum confusum,
lumine in recessu a centro se sensim attenuante una cum ipsa atmosphaera.
14 Secundum argumentum a lumine fixarum, quae a Luna occultantur. Protuli in eadem dissertatione plura testimonia
marginem admodum confusum,
lumine in recessu a centro se sensim attenuante una cum ipsa atmosphaera.
14 Secundum argumentum a lumine fixarum, quae a Luna occultantur. Protuli in eadem dissertatione plura testimonia ejus, quod hic affirmo, quod nimirum in ejusmodi occultationibus non sensim minuatur earum lumen, sed sine ulla praecedenti
mutatione aut tremore momento temporis velut intereant. Ego sane multas vidi
occultationes ejusmodi, quin unquam deprehenderim ullum
una cum ipsa atmosphaera.
14 Secundum argumentum a lumine fixarum, quae a Luna occultantur. Protuli in eadem dissertatione plura testimonia ejus, quod hic affirmo, quod nimirum in ejusmodi occultationibus non sensim minuatur earum lumen, sed sine ulla praecedenti
mutatione aut tremore momento temporis velut intereant. Ego sane multas vidi
occultationes ejusmodi, quin unquam deprehenderim ullum indicium atmosphaerae
paulatim auferentis lumen fixae occultatae a limbo
nec ullam imaginem satis vividam ejus momentanei interitus totius luminis invenire potui praeter
illam quam hic adhibui bullae illius, quae momento temporis disrupta evanescit.
Sunt quaedam observationes mutationis cujuspiam a nonnullis astronomis aliquando deprehensae et in fixis, de quibus hic agimus, et in planetis, de quibus in
sequenti adnotatione. Sed eae sunt admodum rarae, si comparentur cum oppositis, ut patet ex testimoniis, quae in ea dissertatione protuli. Vera autem et permanens atmosphaera deberet semper aliquid nec ita parum mutationis gignere.
ejus momentanei interitus totius luminis invenire potui praeter
illam quam hic adhibui bullae illius, quae momento temporis disrupta evanescit.
Sunt quaedam observationes mutationis cujuspiam a nonnullis astronomis aliquando deprehensae et in fixis, de quibus hic agimus, et in planetis, de quibus in
sequenti adnotatione. Sed eae sunt admodum rarae, si comparentur cum oppositis, ut patet ex testimoniis, quae in ea dissertatione protuli. Vera autem et permanens atmosphaera deberet semper aliquid nec ita parum mutationis gignere. Deinde
atmosphaera nostrae similis
totius luminis invenire potui praeter
illam quam hic adhibui bullae illius, quae momento temporis disrupta evanescit.
Sunt quaedam observationes mutationis cujuspiam a nonnullis astronomis aliquando deprehensae et in fixis, de quibus hic agimus, et in planetis, de quibus in
sequenti adnotatione. Sed eae sunt admodum rarae, si comparentur cum oppositis, ut patet ex testimoniis, quae in ea dissertatione protuli. Vera autem et permanens atmosphaera deberet semper aliquid nec ita parum mutationis gignere. Deinde
atmosphaera nostrae similis gigneret phaenomena admodum
Sunt quaedam observationes mutationis cujuspiam a nonnullis astronomis aliquando deprehensae et in fixis, de quibus hic agimus, et in planetis, de quibus in
sequenti adnotatione. Sed eae sunt admodum rarae, si comparentur cum oppositis, ut patet ex testimoniis, quae in ea dissertatione protuli. Vera autem et permanens atmosphaera deberet semper aliquid nec ita parum mutationis gignere. Deinde
atmosphaera nostrae similis gigneret phaenomena admodum diversa ab iis, quae
dicuntur visa in iis admodum raris observationibus. Persecutus sum ibi diligenter
ea ipsa
admodum rarae, si comparentur cum oppositis, ut patet ex testimoniis, quae in ea dissertatione protuli. Vera autem et permanens atmosphaera deberet semper aliquid nec ita parum mutationis gignere. Deinde
atmosphaera nostrae similis gigneret phaenomena admodum diversa ab iis, quae
dicuntur visa in iis admodum raris observationibus. Persecutus sum ibi diligenter
ea ipsa phaenomena, et curvas, quas videretur describere fixa limbo proxima.
Cujus quidem et emersio haberetur ante immersionem ob refractionem ingentem.
Multo rarior atmosphaera adhuc pareret mutationes multo majores quam quae
emersio haberetur ante immersionem ob refractionem ingentem.
Multo rarior atmosphaera adhuc pareret mutationes multo majores quam quae
dicuntur observatae.
Hinc eas ego rariores observationes explicandas censeo vel per illusionem opticam a telescopiis ortam vel per aliquid in atmosphaera nostra interpositum; nam
in earum nonnullis alii observatores alibi positi et idem observantes nihil viderunt
ejusmodi; vel alicui parti crassioris atmosphaerae solaris delapsae eo ipso tempore in Lunam, ut eadem est origo aurorae borealis hic apud nos juxta Mairanii
ingentem.
Multo rarior atmosphaera adhuc pareret mutationes multo majores quam quae
dicuntur observatae.
Hinc eas ego rariores observationes explicandas censeo vel per illusionem opticam a telescopiis ortam vel per aliquid in atmosphaera nostra interpositum; nam
in earum nonnullis alii observatores alibi positi et idem observantes nihil viderunt
ejusmodi; vel alicui parti crassioris atmosphaerae solaris delapsae eo ipso tempore in Lunam, ut eadem est origo aurorae borealis hic apud nos juxta Mairanii
theoriam.
explicandas censeo vel per illusionem opticam a telescopiis ortam vel per aliquid in atmosphaera nostra interpositum; nam
in earum nonnullis alii observatores alibi positi et idem observantes nihil viderunt
ejusmodi; vel alicui parti crassioris atmosphaerae solaris delapsae eo ipso tempore in Lunam, ut eadem est origo aurorae borealis hic apud nos juxta Mairanii
theoriam.
15 Tertium argumentum ab occultatione planetarum. Quamplurimae observationes
nullam
15 Tertium argumentum ab occultatione planetarum. Quamplurimae observationes
nullam exhibuerunt, ne minimam quidem, mutationem. Exiguus earum numerus
aliquam obtulit admodum exiguam. Huc redeunt, quae supra de fixis diximus.
Sed illud planetis peculiare demonstravi in eadem dissertatione. Si atmosphaera
Lunae esset vel immensae cujusdam tenuitatis, quam Eulerus admisit, in qua tota
refractio horizontalis esset aliquot secundorum tantummodo, Jovis formam, quotiescumque occultatur a Luna, debere esse ita ellipticam, ut axis longior deberet
esse duplus
nullam exhibuerunt, ne minimam quidem, mutationem. Exiguus earum numerus
aliquam obtulit admodum exiguam. Huc redeunt, quae supra de fixis diximus.
Sed illud planetis peculiare demonstravi in eadem dissertatione. Si atmosphaera
Lunae esset vel immensae cujusdam tenuitatis, quam Eulerus admisit, in qua tota
refractio horizontalis esset aliquot secundorum tantummodo, Jovis formam, quotiescumque occultatur a Luna, debere esse ita ellipticam, ut axis longior deberet
esse duplus brevioris.
16 Quartum argumentum a limite distinctissimo inter partem Lunae lucidam et obscuram. Quem limitem atmosphaera redderet valde confusum. Illuminarentur enim
partes intermediae lumine reflexo ut in crepusculis, ob quod a nocte ad diem
transiretur sensim. Apparent in Luna quotidie lucidissimae quorundam montium
cuspides, radicibus et subjecta valle nigerrimis ita, ut nullo modo sub sensum
cadant. Apud nos perquam exiguum, potissimum in ipso Solis ortu vel occasu est
discrimen luminis in
16 Quartum argumentum a limite distinctissimo inter partem Lunae lucidam et obscuram. Quem limitem atmosphaera redderet valde confusum. Illuminarentur enim
partes intermediae lumine reflexo ut in crepusculis, ob quod a nocte ad diem
transiretur sensim. Apparent in Luna quotidie lucidissimae quorundam montium
cuspides, radicibus et subjecta valle nigerrimis ita, ut nullo modo sub sensum
cadant. Apud nos perquam exiguum, potissimum in ipso Solis ortu vel occasu est
discrimen luminis in parte montis immediate illustrata a Sole et parte reliqua,
quam
enim
partes intermediae lumine reflexo ut in crepusculis, ob quod a nocte ad diem
transiretur sensim. Apparent in Luna quotidie lucidissimae quorundam montium
cuspides, radicibus et subjecta valle nigerrimis ita, ut nullo modo sub sensum
cadant. Apud nos perquam exiguum, potissimum in ipso Solis ortu vel occasu est
discrimen luminis in parte montis immediate illustrata a Sole et parte reliqua,
quam illuminant radii ab atmosphaera reflexi.
17 Quintum
in crepusculis, ob quod a nocte ad diem
transiretur sensim. Apparent in Luna quotidie lucidissimae quorundam montium
cuspides, radicibus et subjecta valle nigerrimis ita, ut nullo modo sub sensum
cadant. Apud nos perquam exiguum, potissimum in ipso Solis ortu vel occasu est
discrimen luminis in parte montis immediate illustrata a Sole et parte reliqua,
quam illuminant radii ab atmosphaera reflexi.
17 Quintum argumentum a constanti forma et lumine partium Lunae in eadem
luminis in parte montis immediate illustrata a Sole et parte reliqua,
quam illuminant radii ab atmosphaera reflexi.
17 Quintum argumentum a constanti forma et lumine partium Lunae in eadem positione ad Solem. Quae a nubibus et nivibus mutari deberent, ut diversam omnino
formam prae se ferre debeat Terra diversis temporibus ex iisdem causis. Hoc
argumentum attigimus et supra adn. 11.
18 Hic proponitur mea sententia de fluido homogeneo affuso toti Lunae, quam innui
adn. 12, cum argumento praecipuo, quod me ad sententiam impulit. Est autem
illud, quod licet totum Lunae discum videamus maxime scabrum et inaequalem,
quae inaequalitates se produnt potissimum in limite inter partem illuminatam et
obscuram, ubi inaequalitates usque ad extremum marginem sunt ingentes, adhuc
tamen totus margo extremus in plenilunio et multo magis margo Lunae obscurus
intra Solem in eclipsi solari apparent admodum aequales et politissimi. Sunt nonnullae observationes, in
ad sententiam impulit. Est autem
illud, quod licet totum Lunae discum videamus maxime scabrum et inaequalem,
quae inaequalitates se produnt potissimum in limite inter partem illuminatam et
obscuram, ubi inaequalitates usque ad extremum marginem sunt ingentes, adhuc
tamen totus margo extremus in plenilunio et multo magis margo Lunae obscurus
intra Solem in eclipsi solari apparent admodum aequales et politissimi. Sunt nonnullae observationes, in quibus visa sit una vel altera inaequalitas in limbo Lunae
intra Solem. Sed rarissimae sunt et aliquando ab uno observatore sunt visae, dum
discum videamus maxime scabrum et inaequalem,
quae inaequalitates se produnt potissimum in limite inter partem illuminatam et
obscuram, ubi inaequalitates usque ad extremum marginem sunt ingentes, adhuc
tamen totus margo extremus in plenilunio et multo magis margo Lunae obscurus
intra Solem in eclipsi solari apparent admodum aequales et politissimi. Sunt nonnullae observationes, in quibus visa sit una vel altera inaequalitas in limbo Lunae
intra Solem. Sed rarissimae sunt et aliquando ab uno observatore sunt visae, dum
alii simul viderunt limbum admodum laevem. (On a vu depuis
in limite inter partem illuminatam et
obscuram, ubi inaequalitates usque ad extremum marginem sunt ingentes, adhuc
tamen totus margo extremus in plenilunio et multo magis margo Lunae obscurus
intra Solem in eclipsi solari apparent admodum aequales et politissimi. Sunt nonnullae observationes, in quibus visa sit una vel altera inaequalitas in limbo Lunae
intra Solem. Sed rarissimae sunt et aliquando ab uno observatore sunt visae, dum
alii simul viderunt limbum admodum laevem. (On a vu depuis quelque tems plusieurs de ces petites inégalitées avec des lunettes acromatiques
ubi inaequalitates usque ad extremum marginem sunt ingentes, adhuc
tamen totus margo extremus in plenilunio et multo magis margo Lunae obscurus
intra Solem in eclipsi solari apparent admodum aequales et politissimi. Sunt nonnullae observationes, in quibus visa sit una vel altera inaequalitas in limbo Lunae
intra Solem. Sed rarissimae sunt et aliquando ab uno observatore sunt visae, dum
alii simul viderunt limbum admodum laevem. (On a vu depuis quelque tems plusieurs de ces petites inégalitées avec des lunettes acromatiques très-fortes; mais
cela ne prouve rien contre mon fluide,
très-fortes; mais
cela ne prouve rien contre mon fluide, car on devroit voir toujours et par-tout des
inégalitées beaucoup plus grandes: il peut se faire que quelque sommet s'éleve
au-dessus du fluide).
Id phaenomenum plures astronomi cum Galileo repetunt ex eo, quod in extremo
limbo montes alii alios occulant. At in reliquis Lunae partibus videmus montes elevatos plurimum etiam solitarios, quorum similes in margine apparerent utique. Et quidem lunares montes sunt multo majores terrestribus eosque astronomi determinant
per illam ipsam inaequalitatem lucis et
fluide, car on devroit voir toujours et par-tout des
inégalitées beaucoup plus grandes: il peut se faire que quelque sommet s'éleve
au-dessus du fluide).
Id phaenomenum plures astronomi cum Galileo repetunt ex eo, quod in extremo
limbo montes alii alios occulant. At in reliquis Lunae partibus videmus montes elevatos plurimum etiam solitarios, quorum similes in margine apparerent utique. Et quidem lunares montes sunt multo majores terrestribus eosque astronomi determinant
per illam ipsam inaequalitatem lucis et umbrae, ex qua illorum altitudo facile deducitur.
il peut se faire que quelque sommet s'éleve
au-dessus du fluide).
Id phaenomenum plures astronomi cum Galileo repetunt ex eo, quod in extremo
limbo montes alii alios occulant. At in reliquis Lunae partibus videmus montes elevatos plurimum etiam solitarios, quorum similes in margine apparerent utique. Et quidem lunares montes sunt multo majores terrestribus eosque astronomi determinant
per illam ipsam inaequalitatem lucis et umbrae, ex qua illorum altitudo facile deducitur.
Ego igitur id phaenomenum repeto ab ejusmodi fluido Lunam ambiente, per quod
transpicimus
utique. Et quidem lunares montes sunt multo majores terrestribus eosque astronomi determinant
per illam ipsam inaequalitatem lucis et umbrae, ex qua illorum altitudo facile deducitur.
Ego igitur id phaenomenum repeto ab ejusmodi fluido Lunam ambiente, per quod
transpicimus ejus fundum et in ejus superficie per radios refractos intuemur velut
depictas inaequalitates et differentiam umbrae ac lucis, quae habetur in eodem. At
limes ejus fluidi est aequalis et laevis.
Quando Lunam videmus in Sole in eclipsibus, nulli radii per illud fluidum ad
nos transire
lucis et umbrae, ex qua illorum altitudo facile deducitur.
Ego igitur id phaenomenum repeto ab ejusmodi fluido Lunam ambiente, per quod
transpicimus ejus fundum et in ejus superficie per radios refractos intuemur velut
depictas inaequalitates et differentiam umbrae ac lucis, quae habetur in eodem. At
limes ejus fluidi est aequalis et laevis.
Quando Lunam videmus in Sole in eclipsibus, nulli radii per illud fluidum ad
nos transire possunt, quia per refractionem interius detorti incurrunt in nucleum
solidum Lunae, et limes apparet laevissimus. In illa
ab ejusmodi fluido Lunam ambiente, per quod
transpicimus ejus fundum et in ejus superficie per radios refractos intuemur velut
depictas inaequalitates et differentiam umbrae ac lucis, quae habetur in eodem. At
limes ejus fluidi est aequalis et laevis.
Quando Lunam videmus in Sole in eclipsibus, nulli radii per illud fluidum ad
nos transire possunt, quia per refractionem interius detorti incurrunt in nucleum
solidum Lunae, et limes apparet laevissimus. In illa dissertatione de atmosphaera
lunari haec omnia fuse exposui et ostendi, quae phaenomena haberi debeant
fluido Lunam ambiente, per quod
transpicimus ejus fundum et in ejus superficie per radios refractos intuemur velut
depictas inaequalitates et differentiam umbrae ac lucis, quae habetur in eodem. At
limes ejus fluidi est aequalis et laevis.
Quando Lunam videmus in Sole in eclipsibus, nulli radii per illud fluidum ad
nos transire possunt, quia per refractionem interius detorti incurrunt in nucleum
solidum Lunae, et limes apparet laevissimus. In illa dissertatione de atmosphaera
lunari haec omnia fuse exposui et ostendi, quae phaenomena haberi debeant posito
depictas inaequalitates et differentiam umbrae ac lucis, quae habetur in eodem. At
limes ejus fluidi est aequalis et laevis.
Quando Lunam videmus in Sole in eclipsibus, nulli radii per illud fluidum ad
nos transire possunt, quia per refractionem interius detorti incurrunt in nucleum
solidum Lunae, et limes apparet laevissimus. In illa dissertatione de atmosphaera
lunari haec omnia fuse exposui et ostendi, quae phaenomena haberi debeant posito ejusmodi fluido, sive oculus collocetur extra sive intra. Sunt autem ibi nonnulla
admodum singularia, quae quandam velut
quae habetur in eodem. At
limes ejus fluidi est aequalis et laevis.
Quando Lunam videmus in Sole in eclipsibus, nulli radii per illud fluidum ad
nos transire possunt, quia per refractionem interius detorti incurrunt in nucleum
solidum Lunae, et limes apparet laevissimus. In illa dissertatione de atmosphaera
lunari haec omnia fuse exposui et ostendi, quae phaenomena haberi debeant posito ejusmodi fluido, sive oculus collocetur extra sive intra. Sunt autem ibi nonnulla
admodum singularia, quae quandam velut piscium astronomiam a nostra admodum diversam exhibeant.
velut piscium astronomiam a nostra admodum diversam exhibeant. Est et experimentum phialae vitreae, quam exterius intuenti apparet crassitudo ejus vitri, si ea impleatur materia crassiore. Sed ipsa
crassitudo sensum effugit, si impleatur pulvisculo tenui vel liquore, quae apparent, tanquam si in extrema vitri superficie sita essent.
Phaenomeni autem ratio repetitur a dioptricae principiis et ad rem praesentem
applicatur. Ac demum ostenditur, quo pacto inde deduci possit non totus ille
amplus annulus, quem ego non ei fluido, sed atmosphaerae solari ibi tribuo, ut
tantummodo innuisse.
19 Reliquis sententiis rejectis originem latioris illius annuli et rhombi repeto ab atmosphaera solari. Quae est origo altior et immediatius ad Solem spectans. In
sequenti invocatione atmosphaeram concipio, ut in prima invocatione adn. 2,
tanquam Phoebi comam et praeterea ut fumos, quos ejus equi efflent e naribus
cum igne. Quibus innuuntur vapores et exhalationes emissae e solari corpore ob
ignem internum.
19 Reliquis sententiis rejectis originem latioris illius annuli et rhombi repeto ab atmosphaera solari. Quae est origo altior et immediatius ad Solem spectans. In
sequenti invocatione atmosphaeram concipio, ut in prima invocatione adn. 2,
tanquam Phoebi comam et praeterea ut fumos, quos ejus equi efflent e naribus
cum igne. Quibus innuuntur vapores et exhalationes emissae e solari corpore ob
ignem internum.
20 Exhibetur hic ortus et natura atmosphaerae solaris, quae habet, ut haec nostra,
partem densiorem et propiorem ipsi Soli ob pondus, quo crassiores vapores magis
nituntur in ipsum, ac aliam sensim rariorem et magis elevatam. In illa priore habentur
et nubes solares, quibus jam fere communiter tribuuntur maculae illae, quas in
ipso Sole intuemur, et quaedam velut nebula, quae ingentem Solis tractum et
aliquando totum discum involvit ac reddit pallidiorem solito
20 Exhibetur hic ortus et natura atmosphaerae solaris, quae habet, ut haec nostra,
partem densiorem et propiorem ipsi Soli ob pondus, quo crassiores vapores magis
nituntur in ipsum, ac aliam sensim rariorem et magis elevatam. In illa priore habentur
et nubes solares, quibus jam fere communiter tribuuntur maculae illae, quas in
ipso Sole intuemur, et quaedam velut nebula, quae ingentem Solis tractum et
aliquando totum discum involvit ac reddit pallidiorem solito ita, ut per quasdam
veluti rimulas transpiciatur
atmosphaerae solaris, quae habet, ut haec nostra,
partem densiorem et propiorem ipsi Soli ob pondus, quo crassiores vapores magis
nituntur in ipsum, ac aliam sensim rariorem et magis elevatam. In illa priore habentur
et nubes solares, quibus jam fere communiter tribuuntur maculae illae, quas in
ipso Sole intuemur, et quaedam velut nebula, quae ingentem Solis tractum et
aliquando totum discum involvit ac reddit pallidiorem solito ita, ut per quasdam
veluti rimulas transpiciatur vividius solaris superficiei lumen, quas nonnulli astronomi appellarunt solares faculas.
Sole intuemur, et quaedam velut nebula, quae ingentem Solis tractum et
aliquando totum discum involvit ac reddit pallidiorem solito ita, ut per quasdam
veluti rimulas transpiciatur vividius solaris superficiei lumen, quas nonnulli astronomi appellarunt solares faculas.
In hoc argumentum solarium macularum earumque causae a nebulis et nubibus repetitae cum haec in Arcadum coetu recitarem, adjeci epigramma cum Italica versione, quae hic subjicio:
Epigramma
Fallor? an, aethereas qui curru ardente per auras
Aeternum puro fundit ab axe jubar,
Unde satus Maja et
involvit ac reddit pallidiorem solito ita, ut per quasdam
veluti rimulas transpiciatur vividius solaris superficiei lumen, quas nonnulli astronomi appellarunt solares faculas.
In hoc argumentum solarium macularum earumque causae a nebulis et nubibus repetitae cum haec in Arcadum coetu recitarem, adjeci epigramma cum Italica versione, quae hic subjicio:
Epigramma
Fallor? an, aethereas qui curru ardente per auras
Aeternum puro fundit ab axe jubar,
Unde satus Maja et cum Marte pigroque parente
Jupiter, unde nitet Cynthia et unde Venus;
5 Unde nitent prata
10 Evomit et vultus inficit ipse suos.
Sol nubes habet: o fuscae miser incola Terrae,
Tu speres laetos et sine faece dies?
Traduzione
M'inganno? O pur que, che dal carro ardente
Diffonde puri raggi, onde si adorna
Venere, e Cintia, e ogni altro astro lucente
Che sotto il Ciel stellato in Ciel soggiorna;
Onde tosto divien lieto e ridente
Ogni vago giardino allor, che aggiorna,
E dal tessuto raggio gentilmente
Percosso il fiore a'bei color ritorna,
M'inganno? O pur di nere macchie il volto
Talor s'ingombra? Ah! non m'inganno: o quale
Gli miro in fronte atro vapore accolto!
Che sotto il Ciel stellato in Ciel soggiorna;
Onde tosto divien lieto e ridente
Ogni vago giardino allor, che aggiorna,
E dal tessuto raggio gentilmente
Percosso il fiore a'bei color ritorna,
M'inganno? O pur di nere macchie il volto
Talor s'ingombra? Ah! non m'inganno: o quale
Gli miro in fronte atro vapore accolto!
Misero! e contro il rio destin fatale
Tu speri i di sereni e lieti, ah stolto
Del fosco Mondo abitator mortale!
21 Ab hac atmosphaera Solis repeto
e contro il rio destin fatale
Tu speri i di sereni e lieti, ah stolto
Del fosco Mondo abitator mortale!
21 Ab hac atmosphaera Solis repeto causam annuli latioris ambientis Solem in eclipsi
totali. Qui eo est minus lucidus, quo magis recedit a limbo Solis, quia, quo atmosphaera est altior, eo etiam est tenuior. Sunt qui dicant inde oriri non posse, quod
sit concentricus Lunae, non Soli. At arctiorem illum et vividiorem annulum esse
concentricum potius Lunae quam Soli,
Solis, quia, quo atmosphaera est altior, eo etiam est tenuior. Sunt qui dicant inde oriri non posse, quod
sit concentricus Lunae, non Soli. At arctiorem illum et vividiorem annulum esse
concentricum potius Lunae quam Soli, utcumque per observationem determinari
potest, non vero latiorem, cum in eclipsi totali centrum Lunae a centro Solis
parum admodum distet. Nam ejus diameter apparens parum admodum superare
potest diametrum apparentem Solis et nulla pars disci solaris procurrit ultra lunarem.
apparens parum admodum superare
potest diametrum apparentem Solis et nulla pars disci solaris procurrit ultra lunarem.
22 Pro explicanda causa rhombi illius, qui aliquando apparet in eclipsibus, oportet
ostendere, quo pacto ex rotatione circa proprium axem, quam cum Sole habet
ejus atmosphaera, oriatur vis centrifuga et ob ipsam atmosphaera eadem induat
figuram lentis cujusdam, ex qua a nobis oblique visa oriatur figura rhombi, cujus
extremas partes intuemur in lumine
apparet in eclipsibus, oportet
ostendere, quo pacto ex rotatione circa proprium axem, quam cum Sole habet
ejus atmosphaera, oriatur vis centrifuga et ob ipsam atmosphaera eadem induat
figuram lentis cujusdam, ex qua a nobis oblique visa oriatur figura rhombi, cujus
extremas partes intuemur in lumine zodiacali deprehenso a Cassino. Id argumentum fuse et elegantissime pertractavit P(ater) Carolus Nocetus, e nostra Societate vir celeberrimus (Nicetas apud Arcades nominatur), in suo poemate de aurora boreali, quod cum alio de iride et meis in utrumque adnotationibus satis
amplis Romae
figuram lentis cujusdam, ex qua a nobis oblique visa oriatur figura rhombi, cujus
extremas partes intuemur in lumine zodiacali deprehenso a Cassino. Id argumentum fuse et elegantissime pertractavit P(ater) Carolus Nocetus, e nostra Societate vir celeberrimus (Nicetas apud Arcades nominatur), in suo poemate de aurora boreali, quod cum alio de iride et meis in utrumque adnotationibus satis
amplis Romae prodiit ante hosce 13 annos. Ibi ego, quae huc pertinent, diligentissime evolvi omnia. Ipsum immortalis ejus carminis auctorem, quem aetate adhuc
satis integra et optima valetudine
figura rhombi, cujus
extremas partes intuemur in lumine zodiacali deprehenso a Cassino. Id argumentum fuse et elegantissime pertractavit P(ater) Carolus Nocetus, e nostra Societate vir celeberrimus (Nicetas apud Arcades nominatur), in suo poemate de aurora boreali, quod cum alio de iride et meis in utrumque adnotationibus satis
amplis Romae prodiit ante hosce 13 annos. Ibi ego, quae huc pertinent, diligentissime evolvi omnia. Ipsum immortalis ejus carminis auctorem, quem aetate adhuc
satis integra et optima valetudine superiore anno Roma discedens reliqui florentissimum meo Collegio
23 Solis atmosphaeram protendi longissime a Sole suadet ipsa tanta vis caloris ipsius
Solis. Sed et lumen ipsum zodiacale, de quo mox agemus, et cometarum caudae,
quas jam saepe diximus oriri ab ascensu vaporum cometicorum in atmosphaera
Solis, habentur autem etiam in cometis remotioribus a Sole, quam sit Terra, evincunt ipsam protendi, ut hic affirmo, longissime a Sole.
Ejus gravitas in Solem deberet ipsi inducere figuram sphaericam ob aequilibrium, si ea quiesceret. Sed motus, quem habet
23 Solis atmosphaeram protendi longissime a Sole suadet ipsa tanta vis caloris ipsius
Solis. Sed et lumen ipsum zodiacale, de quo mox agemus, et cometarum caudae,
quas jam saepe diximus oriri ab ascensu vaporum cometicorum in atmosphaera
Solis, habentur autem etiam in cometis remotioribus a Sole, quam sit Terra, evincunt ipsam protendi, ut hic affirmo, longissime a Sole.
Ejus gravitas in Solem deberet ipsi inducere figuram sphaericam ob aequilibrium, si ea quiesceret. Sed motus, quem habet circa proprium axem cum Sole,
cogit induere
de quo mox agemus, et cometarum caudae,
quas jam saepe diximus oriri ab ascensu vaporum cometicorum in atmosphaera
Solis, habentur autem etiam in cometis remotioribus a Sole, quam sit Terra, evincunt ipsam protendi, ut hic affirmo, longissime a Sole.
Ejus gravitas in Solem deberet ipsi inducere figuram sphaericam ob aequilibrium, si ea quiesceret. Sed motus, quem habet circa proprium axem cum Sole,
cogit induere figuram compressam. Quod quo pacto accidat, jam explicabitur.
sphaericam ob aequilibrium, si ea quiesceret. Sed motus, quem habet circa proprium axem cum Sole,
cogit induere figuram compressam. Quod quo pacto accidat, jam explicabitur.
24 In primis Solem converti circa proprium axem satis evincunt maculae ipsius. Eae
jam oriuntur, jam intereunt, una in plures discinditur, plures coalescunt in unam et
observantur in partibus admodum diversis. Et tamen omnes semper moventur
motu, qui est circularis circa eundem axem et eadem,
figuram compressam. Quod quo pacto accidat, jam explicabitur.
24 In primis Solem converti circa proprium axem satis evincunt maculae ipsius. Eae
jam oriuntur, jam intereunt, una in plures discinditur, plures coalescunt in unam et
observantur in partibus admodum diversis. Et tamen omnes semper moventur
motu, qui est circularis circa eundem axem et eadem, saltem proxime, periodo
dierum 25 pro integra conversione. Hic tantus consensus satis evincit rotari Solem
ipsum et
jam explicabitur.
24 In primis Solem converti circa proprium axem satis evincunt maculae ipsius. Eae
jam oriuntur, jam intereunt, una in plures discinditur, plures coalescunt in unam et
observantur in partibus admodum diversis. Et tamen omnes semper moventur
motu, qui est circularis circa eundem axem et eadem, saltem proxime, periodo
dierum 25 pro integra conversione. Hic tantus consensus satis evincit rotari Solem
ipsum et secum abripere in gyrum suam atmosphaeram
24 In primis Solem converti circa proprium axem satis evincunt maculae ipsius. Eae
jam oriuntur, jam intereunt, una in plures discinditur, plures coalescunt in unam et
observantur in partibus admodum diversis. Et tamen omnes semper moventur
motu, qui est circularis circa eundem axem et eadem, saltem proxime, periodo
dierum 25 pro integra conversione. Hic tantus consensus satis evincit rotari Solem
ipsum et secum abripere in gyrum suam atmosphaeram ac cum ipsa maculas sive
plures coalescunt in unam et
observantur in partibus admodum diversis. Et tamen omnes semper moventur
motu, qui est circularis circa eundem axem et eadem, saltem proxime, periodo
dierum 25 pro integra conversione. Hic tantus consensus satis evincit rotari Solem
ipsum et secum abripere in gyrum suam atmosphaeram ac cum ipsa maculas sive
nubes in ea innatantes.
25 Quaecumque corpora circulos describunt, concipiunt vim quandam recedendi a
centro, quae dicitur
admodum diversis. Et tamen omnes semper moventur
motu, qui est circularis circa eundem axem et eadem, saltem proxime, periodo
dierum 25 pro integra conversione. Hic tantus consensus satis evincit rotari Solem
ipsum et secum abripere in gyrum suam atmosphaeram ac cum ipsa maculas sive
nubes in ea innatantes.
25 Quaecumque corpora circulos describunt, concipiunt vim quandam recedendi a
centro, quae dicitur centrifuga, quam Christianus Hugenius rite consideravit
semper abire per viam rectam
nec ad orbes curvilineos detorquentur, nisi vi aliqua; quae si abesset, per rectam
omnino abirent.
Hujus vis centrifugae duplex hic argumentum innuitur ab experimentis petitum: vis, qua lapis funda circumactus habenam tendit, quae ipsum in orbe illo
retinet; et impetus, quo resilit aqua aspersa rotae circumactae.
Adduntur leges, quod nimirum, si diversi circuli describantur omnes eodem
tempore, vis centrifuga in iis, qui majores sunt, sit major. Theorema generale, a
quo pendent quaecumque eo pertinentia
innuitur ab experimentis petitum: vis, qua lapis funda circumactus habenam tendit, quae ipsum in orbe illo
retinet; et impetus, quo resilit aqua aspersa rotae circumactae.
Adduntur leges, quod nimirum, si diversi circuli describantur omnes eodem
tempore, vis centrifuga in iis, qui majores sunt, sit major. Theorema generale, a
quo pendent quaecumque eo pertinentia Hugenius proposuit, est hujusmodi: vis
centrifuga in circulis est in ratione composita ex directa duplicata velocitatum et,
reciproca simplici radiorum. Ex eo autem facile deducitur hoc aliud, cujus
aspersa rotae circumactae.
Adduntur leges, quod nimirum, si diversi circuli describantur omnes eodem
tempore, vis centrifuga in iis, qui majores sunt, sit major. Theorema generale, a
quo pendent quaecumque eo pertinentia Hugenius proposuit, est hujusmodi: vis
centrifuga in circulis est in ratione composita ex directa duplicata velocitatum et,
reciproca simplici radiorum. Ex eo autem facile deducitur hoc aliud, cujus hic
usus occurrit: si circuli eodem tempore describantur, vis centrifuga est in ratione
directa radiorum sive in ratione directa velocitatum.
circumactae.
Adduntur leges, quod nimirum, si diversi circuli describantur omnes eodem
tempore, vis centrifuga in iis, qui majores sunt, sit major. Theorema generale, a
quo pendent quaecumque eo pertinentia Hugenius proposuit, est hujusmodi: vis
centrifuga in circulis est in ratione composita ex directa duplicata velocitatum et,
reciproca simplici radiorum. Ex eo autem facile deducitur hoc aliud, cujus hic
usus occurrit: si circuli eodem tempore describantur, vis centrifuga est in ratione
directa radiorum sive in ratione directa velocitatum.
eo pertinentia Hugenius proposuit, est hujusmodi: vis
centrifuga in circulis est in ratione composita ex directa duplicata velocitatum et,
reciproca simplici radiorum. Ex eo autem facile deducitur hoc aliud, cujus hic
usus occurrit: si circuli eodem tempore describantur, vis centrifuga est in ratione
directa radiorum sive in ratione directa velocitatum.
26 Si jam concipiatur motus totius massae circa eundem axem, apparebit in quavis
superficie sphaerica haberi
est hujusmodi: vis
centrifuga in circulis est in ratione composita ex directa duplicata velocitatum et,
reciproca simplici radiorum. Ex eo autem facile deducitur hoc aliud, cujus hic
usus occurrit: si circuli eodem tempore describantur, vis centrifuga est in ratione
directa radiorum sive in ratione directa velocitatum.
26 Si jam concipiatur motus totius massae circa eundem axem, apparebit in quavis
superficie sphaerica haberi circulum quendam maximum in medio, in
tempore describantur, vis centrifuga est in ratione
directa radiorum sive in ratione directa velocitatum.
26 Si jam concipiatur motus totius massae circa eundem axem, apparebit in quavis
superficie sphaerica haberi circulum quendam maximum in medio, in quo celeritas maxima sit, dum circuli propiores polis conversionis ipsius eo minores sunt et
minorem velocitatem habent, quo ad polos magis acceditur. Hinc vis centrifuga in
illo ingenti circulo, qui dicitur aequator,
radiorum sive in ratione directa velocitatum.
26 Si jam concipiatur motus totius massae circa eundem axem, apparebit in quavis
superficie sphaerica haberi circulum quendam maximum in medio, in quo celeritas maxima sit, dum circuli propiores polis conversionis ipsius eo minores sunt et
minorem velocitatem habent, quo ad polos magis acceditur. Hinc vis centrifuga in
illo ingenti circulo, qui dicitur aequator, erit major quam in reliquis, et prope polos vis erit ad sensum
in ratione directa velocitatum.
26 Si jam concipiatur motus totius massae circa eundem axem, apparebit in quavis
superficie sphaerica haberi circulum quendam maximum in medio, in quo celeritas maxima sit, dum circuli propiores polis conversionis ipsius eo minores sunt et
minorem velocitatem habent, quo ad polos magis acceditur. Hinc vis centrifuga in
illo ingenti circulo, qui dicitur aequator, erit major quam in reliquis, et prope polos vis erit ad sensum nulla.
motus totius massae circa eundem axem, apparebit in quavis
superficie sphaerica haberi circulum quendam maximum in medio, in quo celeritas maxima sit, dum circuli propiores polis conversionis ipsius eo minores sunt et
minorem velocitatem habent, quo ad polos magis acceditur. Hinc vis centrifuga in
illo ingenti circulo, qui dicitur aequator, erit major quam in reliquis, et prope polos vis erit ad sensum nulla.
Ea vi tota illa massa dissiparetur, nisi obstaret gravitas in Solem, major eadem
vi, quae quidem cohibet massam ipsam. Sed ubi vis centrifuga est major, plus
sphaerica haberi circulum quendam maximum in medio, in quo celeritas maxima sit, dum circuli propiores polis conversionis ipsius eo minores sunt et
minorem velocitatem habent, quo ad polos magis acceditur. Hinc vis centrifuga in
illo ingenti circulo, qui dicitur aequator, erit major quam in reliquis, et prope polos vis erit ad sensum nulla.
Ea vi tota illa massa dissiparetur, nisi obstaret gravitas in Solem, major eadem
vi, quae quidem cohibet massam ipsam. Sed ubi vis centrifuga est major, plus
detrahitur de ipsa vi gravitatis adeoque pondus remanet majus
eo minores sunt et
minorem velocitatem habent, quo ad polos magis acceditur. Hinc vis centrifuga in
illo ingenti circulo, qui dicitur aequator, erit major quam in reliquis, et prope polos vis erit ad sensum nulla.
Ea vi tota illa massa dissiparetur, nisi obstaret gravitas in Solem, major eadem
vi, quae quidem cohibet massam ipsam. Sed ubi vis centrifuga est major, plus
detrahitur de ipsa vi gravitatis adeoque pondus remanet majus prope polos quam
sub aequatore. Quam ob causam ad habendum aequilibrium debet elevari magis
sub ipso aequatore fluidum et ad polos
acquirit
formam sphaeroidis compressae sive lentis cujuspiam.
Ego hic unicam rationem exposui aequilibrii sublati, majorem nimirum vim
centrifugam sub aequatore quam prope polos. Sed habetur et altera, quod nimirum
vis centrifuga sub aequatore directe opponitur gravitati, in reliquis locis eo obliquius, quo magis acceditur ad polum. Nam ipsius aequatoris centrum est in ipso
centro sphaerae, ad quod gravitas dirigitur, reliquorum autem circulorum in puncto
axis eo remotiore a centro sphaerae, quo magis ad polum acceditur.
rationem exposui aequilibrii sublati, majorem nimirum vim
centrifugam sub aequatore quam prope polos. Sed habetur et altera, quod nimirum
vis centrifuga sub aequatore directe opponitur gravitati, in reliquis locis eo obliquius, quo magis acceditur ad polum. Nam ipsius aequatoris centrum est in ipso
centro sphaerae, ad quod gravitas dirigitur, reliquorum autem circulorum in puncto
axis eo remotiore a centro sphaerae, quo magis ad polum acceditur.
27 Jam vero ejusmodi
quam prope polos. Sed habetur et altera, quod nimirum
vis centrifuga sub aequatore directe opponitur gravitati, in reliquis locis eo obliquius, quo magis acceditur ad polum. Nam ipsius aequatoris centrum est in ipso
centro sphaerae, ad quod gravitas dirigitur, reliquorum autem circulorum in puncto
axis eo remotiore a centro sphaerae, quo magis ad polum acceditur.
27 Jam vero ejusmodi lens si aspiceretur oculo collocato in ejus axe, appareret circularis, ut patet.
dirigitur, reliquorum autem circulorum in puncto
axis eo remotiore a centro sphaerae, quo magis ad polum acceditur.
27 Jam vero ejusmodi lens si aspiceretur oculo collocato in ejus axe, appareret circularis, ut patet. At cum obvertat nobis dorsum illud protuberans, debet apparere
sub forma cujusdam veluti rhombi, oblonga nimirum, binis velut cuspidibus vel
aciebus procurrentibus hinc et inde a medio in partes oppositas. En igitur, unde
oriatur rhombus lucidus hinc
27 Jam vero ejusmodi lens si aspiceretur oculo collocato in ejus axe, appareret circularis, ut patet. At cum obvertat nobis dorsum illud protuberans, debet apparere
sub forma cujusdam veluti rhombi, oblonga nimirum, binis velut cuspidibus vel
aciebus procurrentibus hinc et inde a medio in partes oppositas. En igitur, unde
oriatur rhombus lucidus hinc et inde a Sole visus aliquando, nimirum in eclipsibus, in quibus minus luminis superest et obscuritas habetur major ob majorem
excessum disci lunaris supra solarem. Nam ejus lumen tenue densiores tenebras
requirit, ut videri
At cum obvertat nobis dorsum illud protuberans, debet apparere
sub forma cujusdam veluti rhombi, oblonga nimirum, binis velut cuspidibus vel
aciebus procurrentibus hinc et inde a medio in partes oppositas. En igitur, unde
oriatur rhombus lucidus hinc et inde a Sole visus aliquando, nimirum in eclipsibus, in quibus minus luminis superest et obscuritas habetur major ob majorem
excessum disci lunaris supra solarem. Nam ejus lumen tenue densiores tenebras
requirit, ut videri possit.
nobis dorsum illud protuberans, debet apparere
sub forma cujusdam veluti rhombi, oblonga nimirum, binis velut cuspidibus vel
aciebus procurrentibus hinc et inde a medio in partes oppositas. En igitur, unde
oriatur rhombus lucidus hinc et inde a Sole visus aliquando, nimirum in eclipsibus, in quibus minus luminis superest et obscuritas habetur major ob majorem
excessum disci lunaris supra solarem. Nam ejus lumen tenue densiores tenebras
requirit, ut videri possit.
ut videri possit.
28 Ob eam tenuitatem luminis is rhombus nunquam videri potest interdiu. Nam oculi
ita obruuntur nimia solaris luminis vi ut aures nimio fragore malleorum in officinis ferrariis vel in iis aedificiis, in quibus rotae aquarum vi concitatae terunt lina
ad chartam efformandam, ubi exaudire non licet, nisi clamore maximo, vociferantem. Et haec ipsa est causa, ut infra videbimus, cur stellas etiam interdiu videre non possimus.
28 Ob eam tenuitatem luminis is rhombus nunquam videri potest interdiu. Nam oculi
ita obruuntur nimia solaris luminis vi ut aures nimio fragore malleorum in officinis ferrariis vel in iis aedificiis, in quibus rotae aquarum vi concitatae terunt lina
ad chartam efformandam, ubi exaudire non licet, nisi clamore maximo, vociferantem. Et haec ipsa est causa, ut infra videbimus, cur stellas etiam interdiu videre non possimus.
28 Ob eam tenuitatem luminis is rhombus nunquam videri potest interdiu. Nam oculi
ita obruuntur nimia solaris luminis vi ut aures nimio fragore malleorum in officinis ferrariis vel in iis aedificiis, in quibus rotae aquarum vi concitatae terunt lina
ad chartam efformandam, ubi exaudire non licet, nisi clamore maximo, vociferantem. Et haec ipsa est causa, ut infra videbimus, cur stellas etiam interdiu videre non possimus.
vero ultra 100 gradus protendatur;
deinde, ut Sole infra horizontem posito circa initium matutini vel finem vespertini
crepusculi ea zodiaci pars sit parum obliqua ad horizontem. Notum est enim apud
astronomos aliam esse aliarum zodiaci partium inclinationem ad horizontem. Porro id accidit in hac boreali zona temperata mane per autumnum et vespere verno
tempore, et iis temporibus potissimum solet id phaenomenum observari. Quod
quidem sub zona torrida, in qua zodiacus nunquam multum inclinatur ad horizontem, observari solet per totum annum tum, cum satis longe ipsa lux protenditur a
ad horizontem. Notum est enim apud
astronomos aliam esse aliarum zodiaci partium inclinationem ad horizontem. Porro id accidit in hac boreali zona temperata mane per autumnum et vespere verno
tempore, et iis temporibus potissimum solet id phaenomenum observari. Quod
quidem sub zona torrida, in qua zodiacus nunquam multum inclinatur ad horizontem, observari solet per totum annum tum, cum satis longe ipsa lux protenditur a
Sole.
Cum hoc lumen videamus sub zodiaco hinc et inde a Sole, quotiescunque dies
vel satis vividum crepusculum non sint impedimento, patet
multum inclinatur ad horizontem, observari solet per totum annum tum, cum satis longe ipsa lux protenditur a
Sole.
Cum hoc lumen videamus sub zodiaco hinc et inde a Sole, quotiescunque dies
vel satis vividum crepusculum non sint impedimento, patet debere itidem videri in
ea eclipsi Solis, in qua minus a circumjacente atmosphaera adhuc Solem vidente
reflectatur.
30 Ex iis, quae dicta sunt, patet, cur et stellae in eclipsi totali appareant. Eae
ad horizontem, observari solet per totum annum tum, cum satis longe ipsa lux protenditur a
Sole.
Cum hoc lumen videamus sub zodiaco hinc et inde a Sole, quotiescunque dies
vel satis vividum crepusculum non sint impedimento, patet debere itidem videri in
ea eclipsi Solis, in qua minus a circumjacente atmosphaera adhuc Solem vidente
reflectatur.
30 Ex iis, quae dicta sunt, patet, cur et stellae in eclipsi totali appareant. Eae semper
lumen emittunt,
patet debere itidem videri in
ea eclipsi Solis, in qua minus a circumjacente atmosphaera adhuc Solem vidente
reflectatur.
30 Ex iis, quae dicta sunt, patet, cur et stellae in eclipsi totali appareant. Eae semper
lumen emittunt, quod nimio solaris luminis fulgore obruitur interdiu. Si nubes
quaepiam Solem tegat, adhuc lumen a reliqua atmosphaera reflexum impedit, ne
stellae videantur in parte coeli, quae supersit serena. Verum in eclipsi Sol occultatur etiam
30 Ex iis, quae dicta sunt, patet, cur et stellae in eclipsi totali appareant. Eae semper
lumen emittunt, quod nimio solaris luminis fulgore obruitur interdiu. Si nubes
quaepiam Solem tegat, adhuc lumen a reliqua atmosphaera reflexum impedit, ne
stellae videantur in parte coeli, quae supersit serena. Verum in eclipsi Sol occultatur etiam proximis atmosphaerae partibus et toti superficiei circumjacenti. Idcirco tum apparent ipsae stellae, saltem eae, quae sunt lucidiores.
dicta sunt, patet, cur et stellae in eclipsi totali appareant. Eae semper
lumen emittunt, quod nimio solaris luminis fulgore obruitur interdiu. Si nubes
quaepiam Solem tegat, adhuc lumen a reliqua atmosphaera reflexum impedit, ne
stellae videantur in parte coeli, quae supersit serena. Verum in eclipsi Sol occultatur etiam proximis atmosphaerae partibus et toti superficiei circumjacenti. Idcirco tum apparent ipsae stellae, saltem eae, quae sunt lucidiores.
oculi pupilla possit admittere.
32 Haec adjeci Arimini, dum anno 1752 inirem observationes astronomicas ad determinandam magnitudinem gradus meridiani inter urbem Romam et Ariminum in
aedibus comitis Joannis Francisci Garampi, patricii Ariminensis, amicissimi mihi
ab ipsa prima communi adolescentia. Tres autem fixas adhibebam: α Cycni (nam
astronomi post Bayerum Graecis litteris stellas fixas singularum constellationum
designant, incipiendo a lucidioribus), quae in iis
in
aedibus comitis Joannis Francisci Garampi, patricii Ariminensis, amicissimi mihi
ab ipsa prima communi adolescentia. Tres autem fixas adhibebam: α Cycni (nam
astronomi post Bayerum Graecis litteris stellas fixas singularum constellationum
designant, incipiendo a lucidioribus), quae in iis ipsis diebus, quibus haec scripsi,
perveniebat ad meridianum prope zenith una circiter hora post ortum Solis; β
Aurigae, quae eo deveniebat tribus horis circiter post meridiem; quae stella est in
ipso Aurigae humero; μ Ursae, quae est in pede ipsius anteriore prope Leonis
signum. Quae
litteris stellas fixas singularum constellationum
designant, incipiendo a lucidioribus), quae in iis ipsis diebus, quibus haec scripsi,
perveniebat ad meridianum prope zenith una circiter hora post ortum Solis; β
Aurigae, quae eo deveniebat tribus horis circiter post meridiem; quae stella est in
ipso Aurigae humero; μ Ursae, quae est in pede ipsius anteriore prope Leonis
signum. Quae tum appellebat in ipso vespertino crepusculo, sed quotidie anticipabat, ut reliquae itidem, appulsum suum quatuor circiter minutis ob motum proprium Solis in orientem, quo is ex parte orientis accedit
designant, incipiendo a lucidioribus), quae in iis ipsis diebus, quibus haec scripsi,
perveniebat ad meridianum prope zenith una circiter hora post ortum Solis; β
Aurigae, quae eo deveniebat tribus horis circiter post meridiem; quae stella est in
ipso Aurigae humero; μ Ursae, quae est in pede ipsius anteriore prope Leonis
signum. Quae tum appellebat in ipso vespertino crepusculo, sed quotidie anticipabat, ut reliquae itidem, appulsum suum quatuor circiter minutis ob motum proprium Solis in orientem, quo is ex parte orientis accedit semper magis ad stellarum
loca. Quam ob
quibus haec scripsi,
perveniebat ad meridianum prope zenith una circiter hora post ortum Solis; β
Aurigae, quae eo deveniebat tribus horis circiter post meridiem; quae stella est in
ipso Aurigae humero; μ Ursae, quae est in pede ipsius anteriore prope Leonis
signum. Quae tum appellebat in ipso vespertino crepusculo, sed quotidie anticipabat, ut reliquae itidem, appulsum suum quatuor circiter minutis ob motum proprium Solis in orientem, quo is ex parte orientis accedit semper magis ad stellarum
loca. Quam ob causam sex diebus post eum ipsum diem, quo haec scripsi, debuit
et ipsa
horis circiter post meridiem; quae stella est in
ipso Aurigae humero; μ Ursae, quae est in pede ipsius anteriore prope Leonis
signum. Quae tum appellebat in ipso vespertino crepusculo, sed quotidie anticipabat, ut reliquae itidem, appulsum suum quatuor circiter minutis ob motum proprium Solis in orientem, quo is ex parte orientis accedit semper magis ad stellarum
loca. Quam ob causam sex diebus post eum ipsum diem, quo haec scripsi, debuit
et ipsa observari ante Solis occasum.
Prioris et tertiae observationes exhibui in opere De litteraria expeditione per
circiter minutis ob motum proprium Solis in orientem, quo is ex parte orientis accedit semper magis ad stellarum
loca. Quam ob causam sex diebus post eum ipsum diem, quo haec scripsi, debuit
et ipsa observari ante Solis occasum.
Prioris et tertiae observationes exhibui in opere De litteraria expeditione per
pontificiam ditionem, tum Ariminenses illas, tum Romanas, quas ante institueram in Collegio Romano horis indicatis hic inferius. Secundae fixae observationes
paucas admodum tentare potuimus Arimini, et admodum incertas, cum priores
turbatae fuerint a
Quam ob causam sex diebus post eum ipsum diem, quo haec scripsi, debuit
et ipsa observari ante Solis occasum.
Prioris et tertiae observationes exhibui in opere De litteraria expeditione per
pontificiam ditionem, tum Ariminenses illas, tum Romanas, quas ante institueram in Collegio Romano horis indicatis hic inferius. Secundae fixae observationes
paucas admodum tentare potuimus Arimini, et admodum incertas, cum priores
turbatae fuerint a nubibus et nebulis, posteriores a nimia vicinia Solis. Quamobrem eae nulli mihi fuerunt usui ad illam determinationem. Sed
celeberrimum pronunciavit
jacta est alea, ad quod hic alluditur et quod civilis belli exordium extitit.
34 Comes Franciscus Garampi est patricius Ariminensis. Quae hic protuli in ejus
laudem, sunt illa sane inferiora ipsius meritis. Formam singularem in primo juventutis flore ornabant plurimum ingenuae artes, quae nobilem optimae indolis
juvenem decerent: saltatoria in primis, in qua cum summa venustate exercebat
sese atque excellebat, et musica, in qua nunc etiam vel
civilis belli exordium extitit.
34 Comes Franciscus Garampi est patricius Ariminensis. Quae hic protuli in ejus
laudem, sunt illa sane inferiora ipsius meritis. Formam singularem in primo juventutis flore ornabant plurimum ingenuae artes, quae nobilem optimae indolis
juvenem decerent: saltatoria in primis, in qua cum summa venustate exercebat
sese atque excellebat, et musica, in qua nunc etiam vel inter primos quosque
egregios Italiae professores excellit in eo lyrae
34 Comes Franciscus Garampi est patricius Ariminensis. Quae hic protuli in ejus
laudem, sunt illa sane inferiora ipsius meritis. Formam singularem in primo juventutis flore ornabant plurimum ingenuae artes, quae nobilem optimae indolis
juvenem decerent: saltatoria in primis, in qua cum summa venustate exercebat
sese atque excellebat, et musica, in qua nunc etiam vel inter primos quosque
egregios Italiae professores excellit in eo lyrae genere, quod appellamus il violino. Cujus naturam et usum conatus sum hisce versibus exprimere. Lyram autem ipsam habebat
34 Comes Franciscus Garampi est patricius Ariminensis. Quae hic protuli in ejus
laudem, sunt illa sane inferiora ipsius meritis. Formam singularem in primo juventutis flore ornabant plurimum ingenuae artes, quae nobilem optimae indolis
juvenem decerent: saltatoria in primis, in qua cum summa venustate exercebat
sese atque excellebat, et musica, in qua nunc etiam vel inter primos quosque
egregios Italiae professores excellit in eo lyrae genere, quod appellamus il violino. Cujus naturam et usum conatus sum hisce versibus exprimere. Lyram autem ipsam habebat singularem
Quae hic protuli in ejus
laudem, sunt illa sane inferiora ipsius meritis. Formam singularem in primo juventutis flore ornabant plurimum ingenuae artes, quae nobilem optimae indolis
juvenem decerent: saltatoria in primis, in qua cum summa venustate exercebat
sese atque excellebat, et musica, in qua nunc etiam vel inter primos quosque
egregios Italiae professores excellit in eo lyrae genere, quod appellamus il violino. Cujus naturam et usum conatus sum hisce versibus exprimere. Lyram autem ipsam habebat singularem et perfectissimam.
At multo adhuc majori erat
singularem in primo juventutis flore ornabant plurimum ingenuae artes, quae nobilem optimae indolis
juvenem decerent: saltatoria in primis, in qua cum summa venustate exercebat
sese atque excellebat, et musica, in qua nunc etiam vel inter primos quosque
egregios Italiae professores excellit in eo lyrae genere, quod appellamus il violino. Cujus naturam et usum conatus sum hisce versibus exprimere. Lyram autem ipsam habebat singularem et perfectissimam.
At multo adhuc majori erat laudi egregio juveni ingenium summum optimis
excultum studiis. In Bononiensi
professores excellit in eo lyrae genere, quod appellamus il violino. Cujus naturam et usum conatus sum hisce versibus exprimere. Lyram autem ipsam habebat singularem et perfectissimam.
At multo adhuc majori erat laudi egregio juveni ingenium summum optimis
excultum studiis. In Bononiensi academia astronomiae sub Eustachio Manfredio,
celeberrimo viro, operam dederat in ipsa adolescentia cum tanto progressu, ut
ejus honorificentissimam mentionem fecerit Manfredius ipse in praefatione suarum
Ephemeridum. Inde Romam delatus mihique aetate suppar amicitiam mecum iniit,
sum hisce versibus exprimere. Lyram autem ipsam habebat singularem et perfectissimam.
At multo adhuc majori erat laudi egregio juveni ingenium summum optimis
excultum studiis. In Bononiensi academia astronomiae sub Eustachio Manfredio,
celeberrimo viro, operam dederat in ipsa adolescentia cum tanto progressu, ut
ejus honorificentissimam mentionem fecerit Manfredius ipse in praefatione suarum
Ephemeridum. Inde Romam delatus mihique aetate suppar amicitiam mecum iniit, quam deinde perpetuo et illaesam servavimus et vigentem, servaturi perennem
imposterum.
At multo adhuc majori erat laudi egregio juveni ingenium summum optimis
excultum studiis. In Bononiensi academia astronomiae sub Eustachio Manfredio,
celeberrimo viro, operam dederat in ipsa adolescentia cum tanto progressu, ut
ejus honorificentissimam mentionem fecerit Manfredius ipse in praefatione suarum
Ephemeridum. Inde Romam delatus mihique aetate suppar amicitiam mecum iniit, quam deinde perpetuo et illaesam servavimus et vigentem, servaturi perennem
imposterum. Transitum Mercurii sub Sole observavit mecum anno 1736, de quo
ego jam tum dissertationem edidi. In ea
ipse in praefatione suarum
Ephemeridum. Inde Romam delatus mihique aetate suppar amicitiam mecum iniit, quam deinde perpetuo et illaesam servavimus et vigentem, servaturi perennem
imposterum. Transitum Mercurii sub Sole observavit mecum anno 1736, de quo
ego jam tum dissertationem edidi. In ea observatione ego excipiebam imaginem
Solis transmissam per telescopium in tabella contra ipsum ita aptata, ut et imago
illa ipsa cum circulo ibi descripto et umbra verticalis lineae cum certa ejus circuli
diametro congrueret. Garampius autem, qui stylo tenui continuo consectabatur
centrum
suppar amicitiam mecum iniit, quam deinde perpetuo et illaesam servavimus et vigentem, servaturi perennem
imposterum. Transitum Mercurii sub Sole observavit mecum anno 1736, de quo
ego jam tum dissertationem edidi. In ea observatione ego excipiebam imaginem
Solis transmissam per telescopium in tabella contra ipsum ita aptata, ut et imago
illa ipsa cum circulo ibi descripto et umbra verticalis lineae cum certa ejus circuli
diametro congrueret. Garampius autem, qui stylo tenui continuo consectabatur
centrum nigricantis exiguae imaginis Mercurii, notabat ejus positionem ipso momento
exiguae imaginis Mercurii, notabat ejus positionem ipso momento congruentiae, quo a me de eadem admonebatur. Quod observationis genus
hic ipsis versibus exprimitur. (Il nous manquoit une machine parallactique qui
auroit rendu l'observation beaucoup plus facile).
Regressus in patriam domi suae lineam meridianam duxit ac plura instrumenta
comparavit ad observationes instituendas idonea; inter quae horologium oscillatorium, quo ego ibidem sum usus, aptavit in certa suarum aedium parte, in qua
meum et sectorem et quadrantem collocavit loco ad ejusmodi observationes
machine parallactique qui
auroit rendu l'observation beaucoup plus facile).
Regressus in patriam domi suae lineam meridianam duxit ac plura instrumenta
comparavit ad observationes instituendas idonea; inter quae horologium oscillatorium, quo ego ibidem sum usus, aptavit in certa suarum aedium parte, in qua
meum et sectorem et quadrantem collocavit loco ad ejusmodi observationes satis
idoneo.
Confluebat autem frequens nobilium virorum turba ad observationes ipsas.
Sed multo saepius aderat matrona lectissima, ejus uxor, et filiolus,
auroit rendu l'observation beaucoup plus facile).
Regressus in patriam domi suae lineam meridianam duxit ac plura instrumenta
comparavit ad observationes instituendas idonea; inter quae horologium oscillatorium, quo ego ibidem sum usus, aptavit in certa suarum aedium parte, in qua
meum et sectorem et quadrantem collocavit loco ad ejusmodi observationes satis
idoneo.
Confluebat autem frequens nobilium virorum turba ad observationes ipsas.
Sed multo saepius aderat matrona lectissima, ejus uxor, et filiolus, admirabilis
sane ingenii puer, qui
virorum turba ad observationes ipsas.
Sed multo saepius aderat matrona lectissima, ejus uxor, et filiolus, admirabilis
sane ingenii puer, qui septimo aetatis anno et universam jam Latinam grammaticam egregie sciret et Latinos auctores optime interpretaretur, et geographiam
calleret mirum in modum; post biennium autem, cum eum a patre Romam adductum vidi, nummos quoque veteres et vetera manuscripta jam bene nosset ac
legeret. Quibus ejus tam multis dotibus accedebat et elegantia oris et suavitas
indolis summa. Sed praecocem nimium tantae spei puerum et unicum familiae
germen
ad publicam
hanc memoris et grati animi significationem exhibendam.
35 Ex locis maxime obscuris et stellae interdiu videri possunt. Inaudieram autem
idem accidere aliquando etiam in observatorii Parisiensis cavea illa admodum profunda. Quanquam Parisios delatus superioribus mensibus illud accepi ejus caveae
obscuritatem non esse satis magnam ad id phaenomenum exhibendum. Adhuc
tamen lucidiores fixas inde nudo etiam oculo deprehensurum arbitror coelo satis
sudo quempiam,
qui satis acuta polleat oculorum acie.
Magnificentissimae sunt ejus observatorii aedes, ubi Cassinus de Thury et Maraldus, magna nomina, habent instrumenta astronomica et observationes suas
instituunt. Innuuntur hic praecipua ex ejusmodi instrumentis. Solent nimirum haberi in observatoriis globi terrestres et coelestes, quorum posteriores summo
sunt usui. Omnino habentur tubi lentibus instructi vitreis tensisque capillis, nimirum
telescopia cum micrometris, quae continent lentes vitreas et fila juxta adn. 4. lib.
I. et 48. lib. II (
terrestres et coelestes, quorum posteriores summo
sunt usui. Omnino habentur tubi lentibus instructi vitreis tensisque capillis, nimirum
telescopia cum micrometris, quae continent lentes vitreas et fila juxta adn. 4. lib.
I. et 48. lib. II (
adn. 4. lib.
I. et 48. lib. II (
pondera virgis, nimirum horologia oscillatoria, sine quibus
astronomia excoli nunc quidem omnino non potest.
Praeter eos binos astronomos, quos nominavi, qui quidem ad id regium observatorium pertinent, mirum sane, quam multi, quam egregii astronomi habeantur nunc quidem in Gallia et potissimum Parisiis, ubi praeter alios complures, qui
ad regiam academiam non pertinent, numerantur in ipsa tam multi primae notae
celeberrimi astronomi Caillius, Monierius, Isleus, Pingrius, De la Lande. (M.
Messier aujourd'hui un des plus célebres astronomes de l'Europe, n'étoit
Praeter eos binos astronomos, quos nominavi, qui quidem ad id regium observatorium pertinent, mirum sane, quam multi, quam egregii astronomi habeantur nunc quidem in Gallia et potissimum Parisiis, ubi praeter alios complures, qui
ad regiam academiam non pertinent, numerantur in ipsa tam multi primae notae
celeberrimi astronomi Caillius, Monierius, Isleus, Pingrius, De la Lande. (M.
Messier aujourd'hui un des plus célebres astronomes de l'Europe, n'étoit point
encore de l'Académie). Quanquam universa gens nihilo minus liberalibus studiis
quam armis dedita, in
in ipsa tam multi primae notae
celeberrimi astronomi Caillius, Monierius, Isleus, Pingrius, De la Lande. (M.
Messier aujourd'hui un des plus célebres astronomes de l'Europe, n'étoit point
encore de l'Académie). Quanquam universa gens nihilo minus liberalibus studiis
quam armis dedita, in omni sacrae profanaeque doctrinae genere, et potissimum
is coetus in iis, quae ad naturalem scientiam pertinent, pro qua est institutus, ita
excellit, ut nihil ulterius desiderari posse videatur. Infinitum esset singulas classes
persequi. Satis sit innuisse geometras plane summos Clairautium,
Monierius, Isleus, Pingrius, De la Lande. (M.
Messier aujourd'hui un des plus célebres astronomes de l'Europe, n'étoit point
encore de l'Académie). Quanquam universa gens nihilo minus liberalibus studiis
quam armis dedita, in omni sacrae profanaeque doctrinae genere, et potissimum
is coetus in iis, quae ad naturalem scientiam pertinent, pro qua est institutus, ita
excellit, ut nihil ulterius desiderari posse videatur. Infinitum esset singulas classes
persequi. Satis sit innuisse geometras plane summos Clairautium, D'Alembertum,
Fontainium, quorum consuetudine usus sum nuper
est institutus, ita
excellit, ut nihil ulterius desiderari posse videatur. Infinitum esset singulas classes
persequi. Satis sit innuisse geometras plane summos Clairautium, D'Alembertum,
Fontainium, quorum consuetudine usus sum nuper Parisiis per menses sex cum
voluptate summa, uti nunc summam in me hic in Anglia tot doctissimorum hominum humanitatem experior.
36 Perquam exigua particula solaris disci detecta tantum lumen emittit, ut statim
evanescat et rhombus, et
ita
excellit, ut nihil ulterius desiderari posse videatur. Infinitum esset singulas classes
persequi. Satis sit innuisse geometras plane summos Clairautium, D'Alembertum,
Fontainium, quorum consuetudine usus sum nuper Parisiis per menses sex cum
voluptate summa, uti nunc summam in me hic in Anglia tot doctissimorum hominum humanitatem experior.
36 Perquam exigua particula solaris disci detecta tantum lumen emittit, ut statim
evanescat et rhombus, et annulus, et
quae videt aliquam partem
disci solaris et ab illa illuminatur.
Luna projicit umbram conicam determinatam a radiis, qui tangunt et Solem et
Lunam ipsam. Qui jacet intra eum conum, nihil e Sole videt. Qui autem ex ipso
egreditur, videt partem eo majorem, quo longius abit in latus.
Porro illa umbra, Sole perigeo et Luna apogea, nunquam ad Terram devenit, et
tunc habetur eclipsis tantummodo annularis. Sole autem apogeo et Luna perigea,
immergitur illa quidem intra superficiem Terrae, sed ejus crassitudo ibi est perquam exigua ita, ut adhuc
calculis invenio coni illius longitudinem a centro Lunae computatam,
cum est maxima, esse semidiametrorum Terrae quamproxime 60, cum est minima quamproxime 58. Distantia autem Lunae a centro Terrae maxima est ex Caillio semidiametrorum 64 2/3, minima 55 3/4. Quae distantiae, si Luna sit in ipso
zenith, dempta una semidiametro, evadunt a superficie Terrae 63 2/3 et 54 3/4.
Patet illas longitudines cadere inter has distantias ideoque umbram Lunae aliquando non devenire ad superficiem Terrae, aliquando in eam immergi.
Jam vero maxima immersio erit, si
ex Caillio semidiametrorum 64 2/3, minima 55 3/4. Quae distantiae, si Luna sit in ipso
zenith, dempta una semidiametro, evadunt a superficie Terrae 63 2/3 et 54 3/4.
Patet illas longitudines cadere inter has distantias ideoque umbram Lunae aliquando non devenire ad superficiem Terrae, aliquando in eam immergi.
Jam vero maxima immersio erit, si longitudo coni umbrosi maxima conjungatur cum distantia Lunae minima. Tum vero calculo inito invenio semidiametrum
sectionis perpendicularis umbrae ibi, ubi ejus axis in Terram immergitur, accedere ad 96 milliaria ad pedem
aliquando non devenire ad superficiem Terrae, aliquando in eam immergi.
Jam vero maxima immersio erit, si longitudo coni umbrosi maxima conjungatur cum distantia Lunae minima. Tum vero calculo inito invenio semidiametrum
sectionis perpendicularis umbrae ibi, ubi ejus axis in Terram immergitur, accedere ad 96 milliaria ad pedem Parisiensem computata, sed adhuc esse aliquanto
minorem. At ex monte, qui paullo superet altitudinem unius milliarii, patet prospectus in campos humiles vel in superficiem maris ultra 100 milliaria. Radius
autem visualis horizontalis per
minima. Tum vero calculo inito invenio semidiametrum
sectionis perpendicularis umbrae ibi, ubi ejus axis in Terram immergitur, accedere ad 96 milliaria ad pedem Parisiensem computata, sed adhuc esse aliquanto
minorem. At ex monte, qui paullo superet altitudinem unius milliarii, patet prospectus in campos humiles vel in superficiem maris ultra 100 milliaria. Radius
autem visualis horizontalis per atmosphaeram fertur ultra milliaria 560. Si altitudo
atmosphaerae assumatur, uti plerumque solet, 40 circiter ejusmodi milliariorum,
et si consideretur tantummodo pars ejus crassior, quae ultra
inito invenio semidiametrum
sectionis perpendicularis umbrae ibi, ubi ejus axis in Terram immergitur, accedere ad 96 milliaria ad pedem Parisiensem computata, sed adhuc esse aliquanto
minorem. At ex monte, qui paullo superet altitudinem unius milliarii, patet prospectus in campos humiles vel in superficiem maris ultra 100 milliaria. Radius
autem visualis horizontalis per atmosphaeram fertur ultra milliaria 560. Si altitudo
atmosphaerae assumatur, uti plerumque solet, 40 circiter ejusmodi milliariorum,
et si consideretur tantummodo pars ejus crassior, quae ultra 12 milliaria non
atmosphaerae assumatur, uti plerumque solet, 40 circiter ejusmodi milliariorum,
et si consideretur tantummodo pars ejus crassior, quae ultra 12 milliaria non assurgat, adhuc ille radius visualis protenditur ad milliaria 310, nimirum ultra tercentum millia passuum.
Quamobrem in casu maxime adverso et rarissimo, ad centrum umbrae lunaris
in eo superficiei Terrae puncto, in quo eclipsis est centralis, haberi potest lux
reflexa a remotis montibus positis extra conum adeoque illuminatis ab aliqua saltem parte disci solaris. Debet autem omnino haberi lux reflexa a magna
milliariorum,
et si consideretur tantummodo pars ejus crassior, quae ultra 12 milliaria non assurgat, adhuc ille radius visualis protenditur ad milliaria 310, nimirum ultra tercentum millia passuum.
Quamobrem in casu maxime adverso et rarissimo, ad centrum umbrae lunaris
in eo superficiei Terrae puncto, in quo eclipsis est centralis, haberi potest lux
reflexa a remotis montibus positis extra conum adeoque illuminatis ab aliqua saltem parte disci solaris. Debet autem omnino haberi lux reflexa a magna parte
crassioris etiam atmosphaerae terrestris inde conspicuae
tantummodo pars ejus crassior, quae ultra 12 milliaria non assurgat, adhuc ille radius visualis protenditur ad milliaria 310, nimirum ultra tercentum millia passuum.
Quamobrem in casu maxime adverso et rarissimo, ad centrum umbrae lunaris
in eo superficiei Terrae puncto, in quo eclipsis est centralis, haberi potest lux
reflexa a remotis montibus positis extra conum adeoque illuminatis ab aliqua saltem parte disci solaris. Debet autem omnino haberi lux reflexa a magna parte
crassioris etiam atmosphaerae terrestris inde conspicuae et jacentis extra conum.
Binas autem expono causas inferius, jamdudum physicis admodum notas. Quarum prima repetitur a vi, qua lumen
a dimidio Sole proveniens fibra oculi ita tendit, ut tensio orta a dupla vi fere nihilo sit
major. Quam quidem causam attigi etiam adn. 2. Secunda vero repetitur a dilatatione
pupillae in minore lumine. Qua fit, ut admisso ampliore radiorum cono, non eadem sit
proportio luminis intra oculum, quae extra. Utraque pertinet ad constitutionem organorum, quibus utimur ad percipiendas res extra nos positas.
luminis intra oculum, quae extra. Utraque pertinet ad constitutionem organorum, quibus utimur ad percipiendas res extra nos positas.
40 Animae sedem, praecipuam saltem, esse in aliqua cerebri parte multi censent. Et
erit admodum probabile, si nomine cerebri intelligatur et cerebellum, quorum
utrumque eodem hic nomine complector, ac multo magis, si addatur ejus continuatio per omnium nervorum originem. Quanquam alii potius eam sedem reponendam putant in solidis
saltem, esse in aliqua cerebri parte multi censent. Et
erit admodum probabile, si nomine cerebri intelligatur et cerebellum, quorum
utrumque eodem hic nomine complector, ac multo magis, si addatur ejus continuatio per omnium nervorum originem. Quanquam alii potius eam sedem reponendam putant in solidis tunicarum et nervorum fibris. Quidquid de eo sit,
anima in ipso corpore conclusa, velut in quodam carcere, exteriora objecta non
percipit nisi per motum, qui ab externo sensorio propagatur ad cerebrum. Eam
propagationem fieri censent alii per ipsum motum fibrarum rigidarum, alii per
probabile, si nomine cerebri intelligatur et cerebellum, quorum
utrumque eodem hic nomine complector, ac multo magis, si addatur ejus continuatio per omnium nervorum originem. Quanquam alii potius eam sedem reponendam putant in solidis tunicarum et nervorum fibris. Quidquid de eo sit,
anima in ipso corpore conclusa, velut in quodam carcere, exteriora objecta non
percipit nisi per motum, qui ab externo sensorio propagatur ad cerebrum. Eam
propagationem fieri censent alii per ipsum motum fibrarum rigidarum, alii per
fluxum spirituum animalium discurrentium per internos meatus
intelligatur et cerebellum, quorum
utrumque eodem hic nomine complector, ac multo magis, si addatur ejus continuatio per omnium nervorum originem. Quanquam alii potius eam sedem reponendam putant in solidis tunicarum et nervorum fibris. Quidquid de eo sit,
anima in ipso corpore conclusa, velut in quodam carcere, exteriora objecta non
percipit nisi per motum, qui ab externo sensorio propagatur ad cerebrum. Eam
propagationem fieri censent alii per ipsum motum fibrarum rigidarum, alii per
fluxum spirituum animalium discurrentium per internos meatus fibrarum. Utramque
sententiam
qui ab externo sensorio propagatur ad cerebrum. Eam
propagationem fieri censent alii per ipsum motum fibrarum rigidarum, alii per
fluxum spirituum animalium discurrentium per internos meatus fibrarum. Utramque
sententiam expressi.
Porro triplici modo objecta externa agunt in nostros sensus: alia per contactum, uti fit in tactu et gustu; quanquam in mea physicae generalis theoria nullus
habetur corporum contactus immediatus et mathematicus, sed tantummodo physicus, relicta semper exigua distantia, in qua agit quaedam vis repulsiva, quae
idem praestet, quod
Eam
propagationem fieri censent alii per ipsum motum fibrarum rigidarum, alii per
fluxum spirituum animalium discurrentium per internos meatus fibrarum. Utramque
sententiam expressi.
Porro triplici modo objecta externa agunt in nostros sensus: alia per contactum, uti fit in tactu et gustu; quanquam in mea physicae generalis theoria nullus
habetur corporum contactus immediatus et mathematicus, sed tantummodo physicus, relicta semper exigua distantia, in qua agit quaedam vis repulsiva, quae
idem praestet, quod praestaret immediatus contactus. Alia objecta externa
alii per ipsum motum fibrarum rigidarum, alii per
fluxum spirituum animalium discurrentium per internos meatus fibrarum. Utramque
sententiam expressi.
Porro triplici modo objecta externa agunt in nostros sensus: alia per contactum, uti fit in tactu et gustu; quanquam in mea physicae generalis theoria nullus
habetur corporum contactus immediatus et mathematicus, sed tantummodo physicus, relicta semper exigua distantia, in qua agit quaedam vis repulsiva, quae
idem praestet, quod praestaret immediatus contactus. Alia objecta externa agunt
per undas excitatas in
Porro triplici modo objecta externa agunt in nostros sensus: alia per contactum, uti fit in tactu et gustu; quanquam in mea physicae generalis theoria nullus
habetur corporum contactus immediatus et mathematicus, sed tantummodo physicus, relicta semper exigua distantia, in qua agit quaedam vis repulsiva, quae
idem praestet, quod praestaret immediatus contactus. Alia objecta externa agunt
per undas excitatas in fluido circumjacente, uti fit in auditu, qui sonum excipit per
undas in aere excitatas a corporibus sonoris. Alia demum per emissionem particularum, ut
in mea physicae generalis theoria nullus
habetur corporum contactus immediatus et mathematicus, sed tantummodo physicus, relicta semper exigua distantia, in qua agit quaedam vis repulsiva, quae
idem praestet, quod praestaret immediatus contactus. Alia objecta externa agunt
per undas excitatas in fluido circumjacente, uti fit in auditu, qui sonum excipit per
undas in aere excitatas a corporibus sonoris. Alia demum per emissionem particularum, ut in odoratu et visu; quorum primum fere omnes physici, secundum
cum Newtono quamplurimi censent percipere substantiam tenuem a rebus emissam,
nullus
habetur corporum contactus immediatus et mathematicus, sed tantummodo physicus, relicta semper exigua distantia, in qua agit quaedam vis repulsiva, quae
idem praestet, quod praestaret immediatus contactus. Alia objecta externa agunt
per undas excitatas in fluido circumjacente, uti fit in auditu, qui sonum excipit per
undas in aere excitatas a corporibus sonoris. Alia demum per emissionem particularum, ut in odoratu et visu; quorum primum fere omnes physici, secundum
cum Newtono quamplurimi censent percipere substantiam tenuem a rebus emissam, particulas nimirum odoriferas et
et mathematicus, sed tantummodo physicus, relicta semper exigua distantia, in qua agit quaedam vis repulsiva, quae
idem praestet, quod praestaret immediatus contactus. Alia objecta externa agunt
per undas excitatas in fluido circumjacente, uti fit in auditu, qui sonum excipit per
undas in aere excitatas a corporibus sonoris. Alia demum per emissionem particularum, ut in odoratu et visu; quorum primum fere omnes physici, secundum
cum Newtono quamplurimi censent percipere substantiam tenuem a rebus emissam, particulas nimirum odoriferas et lucem.
in qua agit quaedam vis repulsiva, quae
idem praestet, quod praestaret immediatus contactus. Alia objecta externa agunt
per undas excitatas in fluido circumjacente, uti fit in auditu, qui sonum excipit per
undas in aere excitatas a corporibus sonoris. Alia demum per emissionem particularum, ut in odoratu et visu; quorum primum fere omnes physici, secundum
cum Newtono quamplurimi censent percipere substantiam tenuem a rebus emissam, particulas nimirum odoriferas et lucem.
Newtono quamplurimi censent percipere substantiam tenuem a rebus emissam, particulas nimirum odoriferas et lucem.
41 Patet omnino ex hac theoria eandem haberi debere perceptionem in anima, si
idem fuerit tremor propagatus ad cerebrum.
42 Tremor propagatus ad cerebrum pendet a tremore impresso fibris sensorii. Tremor
autem hic respondet tensioni fibrae
Quam ob causam aliquando diu
post ingentem luminis vim perceptam clausis etiam oculis videmus lumen. Porro
si tensio fibrae sit exigua, duplicata vi tendente duplicatur ipsa tensio. At ubi
tensio jam est ingens, vis plurimum aucta tensionem nihil ad sensum auget. Neque
enim vires, quibus in se invicem tendunt particulae in iis distantiis, in quibus
elasticas fibras constituunt, sunt proportionales ipsis distantiis, sed mutantur in
ratione ejusmodi, ut, ubi distantia usque ad certos limites excreverit, vis ad mutuum accessum, quae distractionem impedit, augeatur quamplurimum,
post ingentem luminis vim perceptam clausis etiam oculis videmus lumen. Porro
si tensio fibrae sit exigua, duplicata vi tendente duplicatur ipsa tensio. At ubi
tensio jam est ingens, vis plurimum aucta tensionem nihil ad sensum auget. Neque
enim vires, quibus in se invicem tendunt particulae in iis distantiis, in quibus
elasticas fibras constituunt, sunt proportionales ipsis distantiis, sed mutantur in
ratione ejusmodi, ut, ubi distantia usque ad certos limites excreverit, vis ad mutuum accessum, quae distractionem impedit, augeatur quamplurimum, distantia
ipsa parum admodum aucta.
vim perceptam clausis etiam oculis videmus lumen. Porro
si tensio fibrae sit exigua, duplicata vi tendente duplicatur ipsa tensio. At ubi
tensio jam est ingens, vis plurimum aucta tensionem nihil ad sensum auget. Neque
enim vires, quibus in se invicem tendunt particulae in iis distantiis, in quibus
elasticas fibras constituunt, sunt proportionales ipsis distantiis, sed mutantur in
ratione ejusmodi, ut, ubi distantia usque ad certos limites excreverit, vis ad mutuum accessum, quae distractionem impedit, augeatur quamplurimum, distantia
ipsa parum admodum aucta. Unde fit, ut
duplicata vi tendente duplicatur ipsa tensio. At ubi
tensio jam est ingens, vis plurimum aucta tensionem nihil ad sensum auget. Neque
enim vires, quibus in se invicem tendunt particulae in iis distantiis, in quibus
elasticas fibras constituunt, sunt proportionales ipsis distantiis, sed mutantur in
ratione ejusmodi, ut, ubi distantia usque ad certos limites excreverit, vis ad mutuum accessum, quae distractionem impedit, augeatur quamplurimum, distantia
ipsa parum admodum aucta. Unde fit, ut incrementorum summa, quae distractionem fibrae constituit, sensum effugiat.
augeatur quamplurimum, distantia
ipsa parum admodum aucta. Unde fit, ut incrementorum summa, quae distractionem fibrae constituit, sensum effugiat.
43 Rem facile videre est in experimento, quod hic subjicitur. Si funi horizontaliter
distento applicentur in medio exigua pondera, descendet initio ita, ut descensus
sint ad sensum proportionales ponderibus tendentibus. Sed ubi tensio evaserit
ingens, disrumpetur citius quam adhuc multum augeatur tensio illa et
summa, quae distractionem fibrae constituit, sensum effugiat.
43 Rem facile videre est in experimento, quod hic subjicitur. Si funi horizontaliter
distento applicentur in medio exigua pondera, descendet initio ita, ut descensus
sint ad sensum proportionales ponderibus tendentibus. Sed ubi tensio evaserit
ingens, disrumpetur citius quam adhuc multum augeatur tensio illa et descensus.
sint ad sensum proportionales ponderibus tendentibus. Sed ubi tensio evaserit
ingens, disrumpetur citius quam adhuc multum augeatur tensio illa et descensus.
44 Idem igitur et in oculorum fibris debere accidere satis patet, adeoque patet prima
et potissima phaenomeni causa.
45 Transitur hic ad secundam causam, quae repetitur a dilatatione pupillae. Et
45 Transitur hic ad secundam causam, quae repetitur a dilatatione pupillae. Et quae
hic proponuntur, satis vulgo sunt cognita, ut globosa oculi forma; obscuritas
intra ipsum ob opacitatem scleroticae cum choroide et uveae; foramen in media
uvea, quod dicimus pupillam, quam tegit cornea pellucida, per quam radii transmissi, ab humore crystallino in primis, qui in forma lentis cujusdam crassioris,
sed pellucidae, pendet inter humorem aqueum et vitreum, collecti in oculi fundo
in retina vel choroide, imaginem pingunt objecto
a dilatatione pupillae. Et quae
hic proponuntur, satis vulgo sunt cognita, ut globosa oculi forma; obscuritas
intra ipsum ob opacitatem scleroticae cum choroide et uveae; foramen in media
uvea, quod dicimus pupillam, quam tegit cornea pellucida, per quam radii transmissi, ab humore crystallino in primis, qui in forma lentis cujusdam crassioris,
sed pellucidae, pendet inter humorem aqueum et vitreum, collecti in oculi fundo
in retina vel choroide, imaginem pingunt objecto externo simillimam et situ inverso positam, juxta ea, quae diximus lib. II. adn. 41(
pupillae. Et quae
hic proponuntur, satis vulgo sunt cognita, ut globosa oculi forma; obscuritas
intra ipsum ob opacitatem scleroticae cum choroide et uveae; foramen in media
uvea, quod dicimus pupillam, quam tegit cornea pellucida, per quam radii transmissi, ab humore crystallino in primis, qui in forma lentis cujusdam crassioris,
sed pellucidae, pendet inter humorem aqueum et vitreum, collecti in oculi fundo
in retina vel choroide, imaginem pingunt objecto externo simillimam et situ inverso positam, juxta ea, quae diximus lib. II. adn. 41(
ipsum ob opacitatem scleroticae cum choroide et uveae; foramen in media
uvea, quod dicimus pupillam, quam tegit cornea pellucida, per quam radii transmissi, ab humore crystallino in primis, qui in forma lentis cujusdam crassioris,
sed pellucidae, pendet inter humorem aqueum et vitreum, collecti in oculi fundo
in retina vel choroide, imaginem pingunt objecto externo simillimam et situ inverso positam, juxta ea, quae diximus lib. II. adn. 41(
scleroticae cum choroide et uveae; foramen in media
uvea, quod dicimus pupillam, quam tegit cornea pellucida, per quam radii transmissi, ab humore crystallino in primis, qui in forma lentis cujusdam crassioris,
sed pellucidae, pendet inter humorem aqueum et vitreum, collecti in oculi fundo
in retina vel choroide, imaginem pingunt objecto externo simillimam et situ inverso positam, juxta ea, quae diximus lib. II. adn. 41(
forma lentis cujusdam crassioris,
sed pellucidae, pendet inter humorem aqueum et vitreum, collecti in oculi fundo
in retina vel choroide, imaginem pingunt objecto externo simillimam et situ inverso positam, juxta ea, quae diximus lib. II. adn. 41(
pupilla ipsa contrahi ac dilatari potest, et cum habetur lumen multo vividius, contrahitur, cum ipsum languet, expanditur.
46 Eam pupillae dilatationem admodum facile videre est in observatione, quae hic
innuitur, admota per noctem oculo candela, tum remota per vices. Statim enim
apparebit alterna contractio et dilatatio pupillae.
47 Ea, saltem ex parte,
candela, tum remota per vices. Statim enim
apparebit alterna contractio et dilatatio pupillae.
47 Ea, saltem ex parte, est ratio phaenomeni, quod saepe omnibus occurrit. Ingressi
in locum obscurum e multo lumine, initio quidem nihil discernimus nec ullum
agnoscimus ex iis, qui ibi sunt et nos vident ac agnoscunt. Sed paullatim clarescunt omnia et post aliquantulum temporis nos etiam omnia distinguimus. Dilatatur nimirum interea pupilla et plures radii ingrediuntur in
in locum obscurum e multo lumine, initio quidem nihil discernimus nec ullum
agnoscimus ex iis, qui ibi sunt et nos vident ac agnoscunt. Sed paullatim clarescunt omnia et post aliquantulum temporis nos etiam omnia distinguimus. Dilatatur nimirum interea pupilla et plures radii ingrediuntur in oculum. Sed et illud
accedit, quod aliquandiu durat impressio major facta a majore externo lumine,
quae impedit, ne illa minor satis commode percipi possit, donec ipsa paullatim
deleatur, fibris ab illa majore tensione et tremore redeuntibus ad quietem aptiorem
exiguis etiam impulsibus
ejus luminis, quod antea habebatur.
49 Sequens episodium conscripsi eo ipso die quo solenne Ascensionis festum Romae celebrabatur de more. Cum a prandio finem hujusce libri deberem in Arcadum conventu legere, inveni nexum satis ad rem idoneum inter argumentum,
quod pertractabam, et festum, quod agebamus, quem hisce versibus expressi.
Porro facile est observare, in avibus nocturnis in primis, quemadmodum pupillam immani hiatu aperiant per noctem, quam
Ascensionis festum Romae celebrabatur de more. Cum a prandio finem hujusce libri deberem in Arcadum conventu legere, inveni nexum satis ad rem idoneum inter argumentum,
quod pertractabam, et festum, quod agebamus, quem hisce versibus expressi.
Porro facile est observare, in avibus nocturnis in primis, quemadmodum pupillam immani hiatu aperiant per noctem, quam per diem contrahunt in tenuissimum
circellum. Idem in felibus observare licet, quae per diem habent oblongam tenuissimam rimulam in pupilla et per noctem aperiunt immanem circulum. Quam ob
causam in ipsis
Romae celebrabatur de more. Cum a prandio finem hujusce libri deberem in Arcadum conventu legere, inveni nexum satis ad rem idoneum inter argumentum,
quod pertractabam, et festum, quod agebamus, quem hisce versibus expressi.
Porro facile est observare, in avibus nocturnis in primis, quemadmodum pupillam immani hiatu aperiant per noctem, quam per diem contrahunt in tenuissimum
circellum. Idem in felibus observare licet, quae per diem habent oblongam tenuissimam rimulam in pupilla et per noctem aperiunt immanem circulum. Quam ob
causam in ipsis nocturnis tenebris
legere, inveni nexum satis ad rem idoneum inter argumentum,
quod pertractabam, et festum, quod agebamus, quem hisce versibus expressi.
Porro facile est observare, in avibus nocturnis in primis, quemadmodum pupillam immani hiatu aperiant per noctem, quam per diem contrahunt in tenuissimum
circellum. Idem in felibus observare licet, quae per diem habent oblongam tenuissimam rimulam in pupilla et per noctem aperiunt immanem circulum. Quam ob
causam in ipsis nocturnis tenebris satis bene vident. Nam semper aliquid luminis,
quod se insinuat per rimas et per intimam
idoneum inter argumentum,
quod pertractabam, et festum, quod agebamus, quem hisce versibus expressi.
Porro facile est observare, in avibus nocturnis in primis, quemadmodum pupillam immani hiatu aperiant per noctem, quam per diem contrahunt in tenuissimum
circellum. Idem in felibus observare licet, quae per diem habent oblongam tenuissimam rimulam in pupilla et per noctem aperiunt immanem circulum. Quam ob
causam in ipsis nocturnis tenebris satis bene vident. Nam semper aliquid luminis,
quod se insinuat per rimas et per intimam etiam murorum substantiam post
hisce versibus expressi.
Porro facile est observare, in avibus nocturnis in primis, quemadmodum pupillam immani hiatu aperiant per noctem, quam per diem contrahunt in tenuissimum
circellum. Idem in felibus observare licet, quae per diem habent oblongam tenuissimam rimulam in pupilla et per noctem aperiunt immanem circulum. Quam ob
causam in ipsis nocturnis tenebris satis bene vident. Nam semper aliquid luminis,
quod se insinuat per rimas et per intimam etiam murorum substantiam post reflexiones plurimas, penetrat ab aere externo, qui etiam per noctem illustratur a
in avibus nocturnis in primis, quemadmodum pupillam immani hiatu aperiant per noctem, quam per diem contrahunt in tenuissimum
circellum. Idem in felibus observare licet, quae per diem habent oblongam tenuissimam rimulam in pupilla et per noctem aperiunt immanem circulum. Quam ob
causam in ipsis nocturnis tenebris satis bene vident. Nam semper aliquid luminis,
quod se insinuat per rimas et per intimam etiam murorum substantiam post reflexiones plurimas, penetrat ab aere externo, qui etiam per noctem illustratur a
fixis. Accedit, quod plurima corpora tenue lumen emittunt calore
quod plurima corpora tenue lumen emittunt calore naturali agitata.
Sed ejus luminis nos multo minus colligimus quam necessarium est ad satis impellendas nostrorum oculorum fibras.
Si ejusmodi haberemus oculi constitutionem, ut pupillam possemus dilatare et
contrahere in eadem ratione reciproca, in qua externum lumen mutatur, videremus semper objecta externa aeque clara nec omnino perciperemus ullum discrimen in lumine Solis et objecti cujusvis per noctem visi. Sed multum distamus ab
ejusmodi facultate, et mutatio pupillae est multo minor quam externi luminis
lumen emittunt calore naturali agitata.
Sed ejus luminis nos multo minus colligimus quam necessarium est ad satis impellendas nostrorum oculorum fibras.
Si ejusmodi haberemus oculi constitutionem, ut pupillam possemus dilatare et
contrahere in eadem ratione reciproca, in qua externum lumen mutatur, videremus semper objecta externa aeque clara nec omnino perciperemus ullum discrimen in lumine Solis et objecti cujusvis per noctem visi. Sed multum distamus ab
ejusmodi facultate, et mutatio pupillae est multo minor quam externi luminis mutatio. Dicitur aquila
impellendas nostrorum oculorum fibras.
Si ejusmodi haberemus oculi constitutionem, ut pupillam possemus dilatare et
contrahere in eadem ratione reciproca, in qua externum lumen mutatur, videremus semper objecta externa aeque clara nec omnino perciperemus ullum discrimen in lumine Solis et objecti cujusvis per noctem visi. Sed multum distamus ab
ejusmodi facultate, et mutatio pupillae est multo minor quam externi luminis mutatio. Dicitur aquila ejusmodi facultatem habere ita magnam, ut impune Solem
intueri possit, relicto nimirum perquam exiguo foramello in
in lumine Solis et objecti cujusvis per noctem visi. Sed multum distamus ab
ejusmodi facultate, et mutatio pupillae est multo minor quam externi luminis mutatio. Dicitur aquila ejusmodi facultatem habere ita magnam, ut impune Solem
intueri possit, relicto nimirum perquam exiguo foramello in pupilla, et prolem
suam ita ad Solem explorare. Quam si videat ejus radios non sustinere, ut se
indignam rejiciat.
V.
se
indignam rejiciat.
V.
1 Habetur initio brevissima commemoratio argumenti superioris libri, in quo agebatur de pluribus phaenomenis luminis in eclipsi Solis. Tum innuitur argumentum
hujus, in quo agitur potissimum de phaenomenis luminis, quae accidunt in Lunae
eclipsi: quid sit ille pallor, qui apparet in Luna ante umbram et cur Luna in sua
eclipsi aliquando penitus evanescat ex
V.
1 Habetur initio brevissima commemoratio argumenti superioris libri, in quo agebatur de pluribus phaenomenis luminis in eclipsi Solis. Tum innuitur argumentum
hujus, in quo agitur potissimum de phaenomenis luminis, quae accidunt in Lunae
eclipsi: quid sit ille pallor, qui apparet in Luna ante umbram et cur Luna in sua
eclipsi aliquando penitus evanescat ex oculis, quod tamen rarissime accidit,
plerumque autem
V.
1 Habetur initio brevissima commemoratio argumenti superioris libri, in quo agebatur de pluribus phaenomenis luminis in eclipsi Solis. Tum innuitur argumentum
hujus, in quo agitur potissimum de phaenomenis luminis, quae accidunt in Lunae
eclipsi: quid sit ille pallor, qui apparet in Luna ante umbram et cur Luna in sua
eclipsi aliquando penitus evanescat ex oculis, quod tamen rarissime accidit,
plerumque autem appareat illuminata, sed luce quadam maligna.
1 Habetur initio brevissima commemoratio argumenti superioris libri, in quo agebatur de pluribus phaenomenis luminis in eclipsi Solis. Tum innuitur argumentum
hujus, in quo agitur potissimum de phaenomenis luminis, quae accidunt in Lunae
eclipsi: quid sit ille pallor, qui apparet in Luna ante umbram et cur Luna in sua
eclipsi aliquando penitus evanescat ex oculis, quod tamen rarissime accidit,
plerumque autem appareat illuminata, sed luce quadam maligna. Idcirco autem
invocatur hic ipsa Phoebe, ad quam pertinent, quae
1 Habetur initio brevissima commemoratio argumenti superioris libri, in quo agebatur de pluribus phaenomenis luminis in eclipsi Solis. Tum innuitur argumentum
hujus, in quo agitur potissimum de phaenomenis luminis, quae accidunt in Lunae
eclipsi: quid sit ille pallor, qui apparet in Luna ante umbram et cur Luna in sua
eclipsi aliquando penitus evanescat ex oculis, quod tamen rarissime accidit,
plerumque autem appareat illuminata, sed luce quadam maligna. Idcirco autem
invocatur hic ipsa Phoebe, ad quam pertinent, quae hic pertractantur.
brevissima commemoratio argumenti superioris libri, in quo agebatur de pluribus phaenomenis luminis in eclipsi Solis. Tum innuitur argumentum
hujus, in quo agitur potissimum de phaenomenis luminis, quae accidunt in Lunae
eclipsi: quid sit ille pallor, qui apparet in Luna ante umbram et cur Luna in sua
eclipsi aliquando penitus evanescat ex oculis, quod tamen rarissime accidit,
plerumque autem appareat illuminata, sed luce quadam maligna. Idcirco autem
invocatur hic ipsa Phoebe, ad quam pertinent, quae hic pertractantur.
illuminata, sed luce quadam maligna. Idcirco autem
invocatur hic ipsa Phoebe, ad quam pertinent, quae hic pertractantur.
2 Hic incipit explicatio illius, quam penumbram dicimus, quae in eclipsi Lunae praecedit et sequitur umbram. Primum agitur ex phaenomenis de penumbra in genere.
Umbra, quam corpora a Sole illustrata projiciunt, habet marginem confusum ita,
ut ab umbra densa ad lumen plenum transeatur per tractum semiobscurum. Hic
limes umbrae incertus eo est latior, quo
quae hic pertractantur.
2 Hic incipit explicatio illius, quam penumbram dicimus, quae in eclipsi Lunae praecedit et sequitur umbram. Primum agitur ex phaenomenis de penumbra in genere.
Umbra, quam corpora a Sole illustrata projiciunt, habet marginem confusum ita,
ut ab umbra densa ad lumen plenum transeatur per tractum semiobscurum. Hic
limes umbrae incertus eo est latior, quo umbra longius projicitur. Ad distantiam
unius vel alterius pedis umbra apparet satis
habet marginem confusum ita,
ut ab umbra densa ad lumen plenum transeatur per tractum semiobscurum. Hic
limes umbrae incertus eo est latior, quo umbra longius projicitur. Ad distantiam
unius vel alterius pedis umbra apparet satis terminata. Sed confusio ejus marginis
satis est ingens in umbra, quam domorum tecta projiciunt in subjectas areas. At
eadem est immanis in umbra, quam editi montes projiciunt in patentes campos.
Ibi potissimum Sole ad occasum vergente longissima jam umbra, nullo pacto licet
discernere, ubinam terminetur umbra ipsa.
ut ab umbra densa ad lumen plenum transeatur per tractum semiobscurum. Hic
limes umbrae incertus eo est latior, quo umbra longius projicitur. Ad distantiam
unius vel alterius pedis umbra apparet satis terminata. Sed confusio ejus marginis
satis est ingens in umbra, quam domorum tecta projiciunt in subjectas areas. At
eadem est immanis in umbra, quam editi montes projiciunt in patentes campos.
Ibi potissimum Sole ad occasum vergente longissima jam umbra, nullo pacto licet
discernere, ubinam terminetur umbra ipsa.
per tractum semiobscurum. Hic
limes umbrae incertus eo est latior, quo umbra longius projicitur. Ad distantiam
unius vel alterius pedis umbra apparet satis terminata. Sed confusio ejus marginis
satis est ingens in umbra, quam domorum tecta projiciunt in subjectas areas. At
eadem est immanis in umbra, quam editi montes projiciunt in patentes campos.
Ibi potissimum Sole ad occasum vergente longissima jam umbra, nullo pacto licet
discernere, ubinam terminetur umbra ipsa.
umbrae incertus eo est latior, quo umbra longius projicitur. Ad distantiam
unius vel alterius pedis umbra apparet satis terminata. Sed confusio ejus marginis
satis est ingens in umbra, quam domorum tecta projiciunt in subjectas areas. At
eadem est immanis in umbra, quam editi montes projiciunt in patentes campos.
Ibi potissimum Sole ad occasum vergente longissima jam umbra, nullo pacto licet
discernere, ubinam terminetur umbra ipsa.
3 Ut phaenomeni reddatur ratio,
campos.
Ibi potissimum Sole ad occasum vergente longissima jam umbra, nullo pacto licet
discernere, ubinam terminetur umbra ipsa.
3 Ut phaenomeni reddatur ratio, profertur casus, in quo margo umbrae deberet
esse distinctissimus, si nimirum radii erumperent ab unico puncto. Considerentur
enim omnes radii, qui prodeunt ab eo puncto, ut quaedam solidae virgae in infinitum protensae, qua nullum habetur obstaculum, et infractae in superficie corporis opaci interpositi. Spatium
3 Ut phaenomeni reddatur ratio, profertur casus, in quo margo umbrae deberet
esse distinctissimus, si nimirum radii erumperent ab unico puncto. Considerentur
enim omnes radii, qui prodeunt ab eo puncto, ut quaedam solidae virgae in infinitum protensae, qua nullum habetur obstaculum, et infractae in superficie corporis opaci interpositi. Spatium omne immune a virgis, est umbra totalis, nullo radio
illuc penetrante. Qui ex hac umbra emergat ad virgas, statim abibit ad lumen
plenum ita, ut in ipso initio vis luminis debeat
phaenomeni reddatur ratio, profertur casus, in quo margo umbrae deberet
esse distinctissimus, si nimirum radii erumperent ab unico puncto. Considerentur
enim omnes radii, qui prodeunt ab eo puncto, ut quaedam solidae virgae in infinitum protensae, qua nullum habetur obstaculum, et infractae in superficie corporis opaci interpositi. Spatium omne immune a virgis, est umbra totalis, nullo radio
illuc penetrante. Qui ex hac umbra emergat ad virgas, statim abibit ad lumen
plenum ita, ut in ipso initio vis luminis debeat esse eadem, ac in ulterioribus locis,
cum simplices ab unico puncto
puncto, ut quaedam solidae virgae in infinitum protensae, qua nullum habetur obstaculum, et infractae in superficie corporis opaci interpositi. Spatium omne immune a virgis, est umbra totalis, nullo radio
illuc penetrante. Qui ex hac umbra emergat ad virgas, statim abibit ad lumen
plenum ita, ut in ipso initio vis luminis debeat esse eadem, ac in ulterioribus locis,
cum simplices ab unico puncto digressi radii habeantur ubique extra illam umbram.
4 Confusi marginis causa est
qua nullum habetur obstaculum, et infractae in superficie corporis opaci interpositi. Spatium omne immune a virgis, est umbra totalis, nullo radio
illuc penetrante. Qui ex hac umbra emergat ad virgas, statim abibit ad lumen
plenum ita, ut in ipso initio vis luminis debeat esse eadem, ac in ulterioribus locis,
cum simplices ab unico puncto digressi radii habeantur ubique extra illam umbram.
4 Confusi marginis causa est ipsa Solis magnitudo. Sunt enim semper quaedam
ex luce et umbra. Quod eo est obscurius, quo minor
pars cernitur ipsius disci solaris.
5 Hic jam patet, cur dicatur penumbra, nimirum pene umbra, quo ipsam nomine
nominavi etiam in carmine, cum utrumque sit Latinum verbum. Adhuc tamen
diverso semper caractere imprimendum curavi ob conjunctionem earum vocum
alienam ab ingenio Latinae linguae potissimum in quibusdam casibus, in quibus
mihi adhibenda fuit. Ipsa penumbra eo est obscurior, quo propior umbrae, quia eo
minor
5 Hic jam patet, cur dicatur penumbra, nimirum pene umbra, quo ipsam nomine
nominavi etiam in carmine, cum utrumque sit Latinum verbum. Adhuc tamen
diverso semper caractere imprimendum curavi ob conjunctionem earum vocum
alienam ab ingenio Latinae linguae potissimum in quibusdam casibus, in quibus
mihi adhibenda fuit. Ipsa penumbra eo est obscurior, quo propior umbrae, quia eo
minor inde videri potest pars solaris disci. Ubi tamen eo jam deventum est, unde
dimidium cernitur disci ipsius, jam lux est fere ita clara ut in luce integra, juxta ea,
quae diximus
5 Hic jam patet, cur dicatur penumbra, nimirum pene umbra, quo ipsam nomine
nominavi etiam in carmine, cum utrumque sit Latinum verbum. Adhuc tamen
diverso semper caractere imprimendum curavi ob conjunctionem earum vocum
alienam ab ingenio Latinae linguae potissimum in quibusdam casibus, in quibus
mihi adhibenda fuit. Ipsa penumbra eo est obscurior, quo propior umbrae, quia eo
minor inde videri potest pars solaris disci. Ubi tamen eo jam deventum est, unde
dimidium cernitur disci ipsius, jam lux est fere ita clara ut in luce integra, juxta ea,
quae diximus lib.
ab ingenio Latinae linguae potissimum in quibusdam casibus, in quibus
mihi adhibenda fuit. Ipsa penumbra eo est obscurior, quo propior umbrae, quia eo
minor inde videri potest pars solaris disci. Ubi tamen eo jam deventum est, unde
dimidium cernitur disci ipsius, jam lux est fere ita clara ut in luce integra, juxta ea,
quae diximus lib.
ab adn. 39(IV 17).
6 Ostenditur jam, cur penumbra corporis proximi sit arcta, et corporis remoti admodum ampla. Et res applicatur penumbrae, quam corpora verticalia projiciunt in
planum horizontale. Concipiantur bini Solis radii, quorum alter egreditur a summo,
alter ab imo disco Solis, qui transeant per summum apicem corporis opaci projicientis umbram. Ii radii ibi se intersecabunt et pergent porro ita, ut, qui venit a puncto
altiore, descendat infra alterum, qui
Concipiantur bini Solis radii, quorum alter egreditur a summo,
alter ab imo disco Solis, qui transeant per summum apicem corporis opaci projicientis umbram. Ii radii ibi se intersecabunt et pergent porro ita, ut, qui venit a puncto
altiore, descendat infra alterum, qui venit ab inferiore. In illa decussatione ii radii
continebunt angulum, in quo tota penumbra continebitur. Nam infra inferiorem
habebitur totalis umbra, et supra superiorem totalis lux. Anguli autem vertex erit in
eo supremo puncto corporis projicientis umbram, in quo se ii bini radii intersecant.
Jam vero in
a summo,
alter ab imo disco Solis, qui transeant per summum apicem corporis opaci projicientis umbram. Ii radii ibi se intersecabunt et pergent porro ita, ut, qui venit a puncto
altiore, descendat infra alterum, qui venit ab inferiore. In illa decussatione ii radii
continebunt angulum, in quo tota penumbra continebitur. Nam infra inferiorem
habebitur totalis umbra, et supra superiorem totalis lux. Anguli autem vertex erit in
eo supremo puncto corporis projicientis umbram, in quo se ii bini radii intersecant.
Jam vero in quovis angulo a binis rectis lineis constituto ipsae
et pergent porro ita, ut, qui venit a puncto
altiore, descendat infra alterum, qui venit ab inferiore. In illa decussatione ii radii
continebunt angulum, in quo tota penumbra continebitur. Nam infra inferiorem
habebitur totalis umbra, et supra superiorem totalis lux. Anguli autem vertex erit in
eo supremo puncto corporis projicientis umbram, in quo se ii bini radii intersecant.
Jam vero in quovis angulo a binis rectis lineis constituto ipsae lineae initio parum
admodum a se invicem distant eoque minus caeteris paribus, quo angulus est
minor. Tum eo magis recedunt a se invicem, quo
descendat infra alterum, qui venit ab inferiore. In illa decussatione ii radii
continebunt angulum, in quo tota penumbra continebitur. Nam infra inferiorem
habebitur totalis umbra, et supra superiorem totalis lux. Anguli autem vertex erit in
eo supremo puncto corporis projicientis umbram, in quo se ii bini radii intersecant.
Jam vero in quovis angulo a binis rectis lineis constituto ipsae lineae initio parum
admodum a se invicem distant eoque minus caeteris paribus, quo angulus est
minor. Tum eo magis recedunt a se invicem, quo magis recedunt ab illo vertice.
Ac proinde penumbra
In illa decussatione ii radii
continebunt angulum, in quo tota penumbra continebitur. Nam infra inferiorem
habebitur totalis umbra, et supra superiorem totalis lux. Anguli autem vertex erit in
eo supremo puncto corporis projicientis umbram, in quo se ii bini radii intersecant.
Jam vero in quovis angulo a binis rectis lineis constituto ipsae lineae initio parum
admodum a se invicem distant eoque minus caeteris paribus, quo angulus est
minor. Tum eo magis recedunt a se invicem, quo magis recedunt ab illo vertice.
Ac proinde penumbra in exigua distantia a vertice est exigua. Ea
quo se ii bini radii intersecant.
Jam vero in quovis angulo a binis rectis lineis constituto ipsae lineae initio parum
admodum a se invicem distant eoque minus caeteris paribus, quo angulus est
minor. Tum eo magis recedunt a se invicem, quo magis recedunt ab illo vertice.
Ac proinde penumbra in exigua distantia a vertice est exigua. Ea vero idcirco
etiam est multo minor, quod ille angulus est exiguus. Est enim aequalis diametro
apparenti Solis, nimirum paullo major dimidio gradu. Sed eadem deinde crescit et
in ingenti distantia evadit ingens.
Facile
a se invicem, quo magis recedunt ab illo vertice.
Ac proinde penumbra in exigua distantia a vertice est exigua. Ea vero idcirco
etiam est multo minor, quod ille angulus est exiguus. Est enim aequalis diametro
apparenti Solis, nimirum paullo major dimidio gradu. Sed eadem deinde crescit et
in ingenti distantia evadit ingens.
Facile
et
in ingenti distantia evadit ingens.
Facile
Solis, quo ea terminatur, totam amplitudinem penumbrae fore idiomate trigonometrico ad distantiam verticis umbram projicientis a puncto, in quod projicitur,
proxime ut est sinus diametri apparentis Solis ad sinum totum sive proxime unam
e 9 millesimis partibus ejus distantiae. Quod si excipiatur in plano obliquo, fore eo
majorem, quo obliquitas fuerit major, nimirum ad illas novem millesimas proxime,
ut est distantia verticis projicientis umbram ab ipso loco umbrae ad distantiam
ipsius perpendicularem ab eodem plano, sive trigonometrico idiomate, ut est sinus totus ad sinum anguli, quo
umbram ab ipso loco umbrae ad distantiam
ipsius perpendicularem ab eodem plano, sive trigonometrico idiomate, ut est sinus totus ad sinum anguli, quo ille radius inclinatur ad id planum. Inde facile
potest computari magnitudo penumbrae pertinentis ad tectum vel montem, cujus
umbra recipiatur in area horizontali vel in campis, data altitudine ipsius tecti, vel
montis, et elevatione Solis supra horizontem, a quo pendet distantia, ad quam
umbra projicitur.
Si montis altitudo supra campos quosdam sit unius milliarii et umbra in eos
campos projiciatur ad distantiam
ad distantiam
ipsius perpendicularem ab eodem plano, sive trigonometrico idiomate, ut est sinus totus ad sinum anguli, quo ille radius inclinatur ad id planum. Inde facile
potest computari magnitudo penumbrae pertinentis ad tectum vel montem, cujus
umbra recipiatur in area horizontali vel in campis, data altitudine ipsius tecti, vel
montis, et elevatione Solis supra horizontem, a quo pendet distantia, ad quam
umbra projicitur.
Si montis altitudo supra campos quosdam sit unius milliarii et umbra in eos
campos projiciatur ad distantiam trium milliariorum a
vel montem, cujus
umbra recipiatur in area horizontali vel in campis, data altitudine ipsius tecti, vel
montis, et elevatione Solis supra horizontem, a quo pendet distantia, ad quam
umbra projicitur.
Si montis altitudo supra campos quosdam sit unius milliarii et umbra in eos
campos projiciatur ad distantiam trium milliariorum a vertice, penumbra perpendiculariter excepta erit passuum 27, et excepta in illo plano erit triplo major, nimirum
passuum 81. Unde patet illud, quod superius dictum fuerat multis passibus erres
incertus.
supra horizontem, a quo pendet distantia, ad quam
umbra projicitur.
Si montis altitudo supra campos quosdam sit unius milliarii et umbra in eos
campos projiciatur ad distantiam trium milliariorum a vertice, penumbra perpendiculariter excepta erit passuum 27, et excepta in illo plano erit triplo major, nimirum
passuum 81. Unde patet illud, quod superius dictum fuerat multis passibus erres
incertus.
7 Habentur jam igitur ea omnia, quae fuerant
jam igitur ea omnia, quae fuerant proposita: pallor Lunae ante eclipsim
provenit a penumbra; pallor eo est densior, quo magis acceditur ad tempus eclipseos, quia penumbra eo est densior, quo umbrae propior; incipit pallor longo
tempore ante eclipsim, quia penumbra debet esse amplissima in ingenti distantia
Lunae a Terra projiciente penumbram ipsam.
8 Ad percipienda penitus, quae consequuntur, necessarium esset schema vel saltem id prodesset plurimum. Verum, ut juxta
sola imaginationis vi res satis intelligi possit schemate ipso tantummodo concepto. Ejus ope facile determinantur et oculo ipso
subjiciuntur termini penumbrae, umbrae et luminis pleni.
Schema, quod pro eclipsi Lunae oculis subjicienda proponi solet, est hujusmodi: habetur in vertice circulus multo major, qui referat Solis globum, in medio
alter minor, qui Terram. Tum ducuntur quatuor rectae lineae, quarum singulae
contingant utrumque circulum, quae omnes producuntur longe ultra Terram.
Duorum autem circulorum, quorum alter totus jaceat extra alterum in eodem
ipso tantummodo concepto. Ejus ope facile determinantur et oculo ipso
subjiciuntur termini penumbrae, umbrae et luminis pleni.
Schema, quod pro eclipsi Lunae oculis subjicienda proponi solet, est hujusmodi: habetur in vertice circulus multo major, qui referat Solis globum, in medio
alter minor, qui Terram. Tum ducuntur quatuor rectae lineae, quarum singulae
contingant utrumque circulum, quae omnes producuntur longe ultra Terram.
Duorum autem circulorum, quorum alter totus jaceat extra alterum in eodem
plano, nonnisi 4 tangentes communes duci possunt. Quarum binae
habetur in vertice circulus multo major, qui referat Solis globum, in medio
alter minor, qui Terram. Tum ducuntur quatuor rectae lineae, quarum singulae
contingant utrumque circulum, quae omnes producuntur longe ultra Terram.
Duorum autem circulorum, quorum alter totus jaceat extra alterum in eodem
plano, nonnisi 4 tangentes communes duci possunt. Quarum binae extrorsum
cadunt respectu utriusque ac eos inter se concludunt ambos. Reliquarum binarum singulae interseruntur inter eosdem binos circulos relinquentes alterum ad
unam plagam, alterum ad alteram. Accedit axis sive recta
interseruntur inter eosdem binos circulos relinquentes alterum ad
unam plagam, alterum ad alteram. Accedit axis sive recta linea ducta per centra
illorum circulorum et producta longe itidem ultra Terram.
Jam vero priores binae ex illis quatuor tangentibus concurrunt in hoc axe ultra
Terram in cuspidem acutam et exhibent conum umbrae terrestris. Posteriores
duae concurrunt in eodem axe, sed inter binos circulos, ante quam deveniant ad
contactum cum Terra, ultra quam idcirco semper magis recedunt a se invicem.
Quidquid spatii concluditur inter illum conum et
eosdem binos circulos relinquentes alterum ad
unam plagam, alterum ad alteram. Accedit axis sive recta linea ducta per centra
illorum circulorum et producta longe itidem ultra Terram.
Jam vero priores binae ex illis quatuor tangentibus concurrunt in hoc axe ultra
Terram in cuspidem acutam et exhibent conum umbrae terrestris. Posteriores
duae concurrunt in eodem axe, sed inter binos circulos, ante quam deveniant ad
contactum cum Terra, ultra quam idcirco semper magis recedunt a se invicem.
Quidquid spatii concluditur inter illum conum et hasce binas tangentes
axis sive recta linea ducta per centra
illorum circulorum et producta longe itidem ultra Terram.
Jam vero priores binae ex illis quatuor tangentibus concurrunt in hoc axe ultra
Terram in cuspidem acutam et exhibent conum umbrae terrestris. Posteriores
duae concurrunt in eodem axe, sed inter binos circulos, ante quam deveniant ad
contactum cum Terra, ultra quam idcirco semper magis recedunt a se invicem.
Quidquid spatii concluditur inter illum conum et hasce binas tangentes post earum
contactum cum orbe Terrae, pertinet ad penumbram, et ex quovis puncto ejus
ad penumbram, et ex quovis puncto ejus
spatii Sol suspiciatur, Luna tegit aliquam ejus partem. Quidquid autem habetur
extra hosce limites, videt integrum Solem, et proinde habet lumen plenum.
Accederet ipsi schemati linea transversa exprimens viam centri Lunae projectam in ipsum schematis planum, quae determinaret amplitudines penumbrae et
umbrae in ipso situ orbitae lunaris.
9 Non limites tantummodo penumbrae proposueramus considerandos, sed et
ejus partem. Quidquid autem habetur
extra hosce limites, videt integrum Solem, et proinde habet lumen plenum.
Accederet ipsi schemati linea transversa exprimens viam centri Lunae projectam in ipsum schematis planum, quae determinaret amplitudines penumbrae et
umbrae in ipso situ orbitae lunaris.
9 Non limites tantummodo penumbrae proposueramus considerandos, sed et tempus, dicendo multo ante eclipsim apparere pallorem illum. Id tempus facile
tantummodo penumbrae proposueramus considerandos, sed et tempus, dicendo multo ante eclipsim apparere pallorem illum. Id tempus facile itidem
definiri potest ope schematis, quod haud ita difficulter concipitur. Constat id binis
circulis concentricis, quorum alter refert sectionem coni umbrae in regione orbitae
Lunae, alter sectionem penumbrae. Diameter prioris esset fere tripla diametri Lunae, uti diximus in adn. 34. lib. II(
Id tempus facile itidem
definiri potest ope schematis, quod haud ita difficulter concipitur. Constat id binis
circulis concentricis, quorum alter refert sectionem coni umbrae in regione orbitae
Lunae, alter sectionem penumbrae. Diameter prioris esset fere tripla diametri Lunae, uti diximus in adn. 34. lib. II(
2). Intervallum autem inter binos circulos sive
distantia limitis penumbrae a limite umbrae esset fere aequalis diametro Lunae.
Hoc posterius patet ex adn. superiore 6. Diximus enim ibi angulum, quo continetur penumbra, terminatum radiis se intersecantibus in ipsa Terra aequari semidiametro apparenti Solis. Adeoque amplitudo penumbrae visa a loco intersectionis, nimirum e Terra, debet apparere aequalis diametro apparenti Solis, cui
itidem apparet ad sensum aequalis diameter Lunae juxta adn. 13. lib. I.
Hisce circulis accederet
aequalis diametro apparenti Solis, cui
itidem apparet ad sensum aequalis diameter Lunae juxta adn. 13. lib. I.
Hisce circulis accederet linea referens viam centri Lunae, recta idcirco, quod
curvae etiam lineae exiguus arcus habetur pro recta. Ea vero recta transiret in
minore vel majore distantia a centro communi, prout medium eclipseos accideret
magis vel minus prope nodos. Luna transcurreret gressu lento, cum plures horas
impendat ad omnes illos circulos superandos, qui in exiguo schemate picti habentur ob oculos.
In hac ipsa recta
quod
curvae etiam lineae exiguus arcus habetur pro recta. Ea vero recta transiret in
minore vel majore distantia a centro communi, prout medium eclipseos accideret
magis vel minus prope nodos. Luna transcurreret gressu lento, cum plures horas
impendat ad omnes illos circulos superandos, qui in exiguo schemate picti habentur ob oculos.
In hac ipsa recta notari solent per lineolas ipsi perpendiculares horae, quibus
Lunae centrum debet appellere ad illa ipsa puncta ejus rectae, quae ita notantur, et
ipsae horae minoribus lineolis et punctulis dividi solent in
recta transiret in
minore vel majore distantia a centro communi, prout medium eclipseos accideret
magis vel minus prope nodos. Luna transcurreret gressu lento, cum plures horas
impendat ad omnes illos circulos superandos, qui in exiguo schemate picti habentur ob oculos.
In hac ipsa recta notari solent per lineolas ipsi perpendiculares horae, quibus
Lunae centrum debet appellere ad illa ipsa puncta ejus rectae, quae ita notantur, et
ipsae horae minoribus lineolis et punctulis dividi solent in singula vel quina minuta.
qui in exiguo schemate picti habentur ob oculos.
In hac ipsa recta notari solent per lineolas ipsi perpendiculares horae, quibus
Lunae centrum debet appellere ad illa ipsa puncta ejus rectae, quae ita notantur, et
ipsae horae minoribus lineolis et punctulis dividi solent in singula vel quina minuta.
10 Ejusmodi divisio est similis divisioni circuli notantis horas in horologiis illis, quae
habent unicam cuspidem horariam. Quae si majora sint, uti
quae ita notantur, et
ipsae horae minoribus lineolis et punctulis dividi solent in singula vel quina minuta.
10 Ejusmodi divisio est similis divisioni circuli notantis horas in horologiis illis, quae
habent unicam cuspidem horariam. Quae si majora sint, uti sunt ea, quae in turribus prostant, possunt horarum intervalla facile dividi in dena vel quina minuta, ut
eadem cuspis haec etiam indicet, atque id facilius in Italicis horologiis, in quibus
dividi solet circulus
quina minuta.
10 Ejusmodi divisio est similis divisioni circuli notantis horas in horologiis illis, quae
habent unicam cuspidem horariam. Quae si majora sint, uti sunt ea, quae in turribus prostant, possunt horarum intervalla facile dividi in dena vel quina minuta, ut
eadem cuspis haec etiam indicet, atque id facilius in Italicis horologiis, in quibus
dividi solet circulus horarius in horas tantummodo sex. Et ipso aere campano
nunquam exhibentur plures quam sex ictus,
10 Ejusmodi divisio est similis divisioni circuli notantis horas in horologiis illis, quae
habent unicam cuspidem horariam. Quae si majora sint, uti sunt ea, quae in turribus prostant, possunt horarum intervalla facile dividi in dena vel quina minuta, ut
eadem cuspis haec etiam indicet, atque id facilius in Italicis horologiis, in quibus
dividi solet circulus horarius in horas tantummodo sex. Et ipso aere campano
nunquam exhibentur plures quam sex ictus, cum ex una parte molestum sit numerare decem, undecim, duodecim
divisio est similis divisioni circuli notantis horas in horologiis illis, quae
habent unicam cuspidem horariam. Quae si majora sint, uti sunt ea, quae in turribus prostant, possunt horarum intervalla facile dividi in dena vel quina minuta, ut
eadem cuspis haec etiam indicet, atque id facilius in Italicis horologiis, in quibus
dividi solet circulus horarius in horas tantummodo sex. Et ipso aere campano
nunquam exhibentur plures quam sex ictus, cum ex una parte molestum sit numerare decem, undecim, duodecim ictus et ex alia difficile sit sex horis falli in
hora indicata. Idcirco posui
circuli notantis horas in horologiis illis, quae
habent unicam cuspidem horariam. Quae si majora sint, uti sunt ea, quae in turribus prostant, possunt horarum intervalla facile dividi in dena vel quina minuta, ut
eadem cuspis haec etiam indicet, atque id facilius in Italicis horologiis, in quibus
dividi solet circulus horarius in horas tantummodo sex. Et ipso aere campano
nunquam exhibentur plures quam sex ictus, cum ex una parte molestum sit numerare decem, undecim, duodecim ictus et ex alia difficile sit sex horis falli in
hora indicata. Idcirco posui quater senas et gyro
illis, quae
habent unicam cuspidem horariam. Quae si majora sint, uti sunt ea, quae in turribus prostant, possunt horarum intervalla facile dividi in dena vel quina minuta, ut
eadem cuspis haec etiam indicet, atque id facilius in Italicis horologiis, in quibus
dividi solet circulus horarius in horas tantummodo sex. Et ipso aere campano
nunquam exhibentur plures quam sex ictus, cum ex una parte molestum sit numerare decem, undecim, duodecim ictus et ex alia difficile sit sex horis falli in
hora indicata. Idcirco posui quater senas et gyro quater intorquetur eodem. Nam
reipsa cuspis
etiam indicet, atque id facilius in Italicis horologiis, in quibus
dividi solet circulus horarius in horas tantummodo sex. Et ipso aere campano
nunquam exhibentur plures quam sex ictus, cum ex una parte molestum sit numerare decem, undecim, duodecim ictus et ex alia difficile sit sex horis falli in
hora indicata. Idcirco posui quater senas et gyro quater intorquetur eodem. Nam
reipsa cuspis apud nos in Italia quater gyrat.
Ragusii, me adhuc puero, ingens horologium publicum et notabat in circulo
horario et exprimebat ictibus omnes 24 horas. Quas et nos Italico
tantummodo sex. Et ipso aere campano
nunquam exhibentur plures quam sex ictus, cum ex una parte molestum sit numerare decem, undecim, duodecim ictus et ex alia difficile sit sex horis falli in
hora indicata. Idcirco posui quater senas et gyro quater intorquetur eodem. Nam
reipsa cuspis apud nos in Italia quater gyrat.
Ragusii, me adhuc puero, ingens horologium publicum et notabat in circulo
horario et exprimebat ictibus omnes 24 horas. Quas et nos Italico more nominamus, cum dicamus vigesimam tertiam et vigesimam quartam, semihora ante et
semihora post occasum
numerare decem, undecim, duodecim ictus et ex alia difficile sit sex horis falli in
hora indicata. Idcirco posui quater senas et gyro quater intorquetur eodem. Nam
reipsa cuspis apud nos in Italia quater gyrat.
Ragusii, me adhuc puero, ingens horologium publicum et notabat in circulo
horario et exprimebat ictibus omnes 24 horas. Quas et nos Italico more nominamus, cum dicamus vigesimam tertiam et vigesimam quartam, semihora ante et
semihora post occasum Solis. Illud erat sane incommodum, cum tot minuta requirerentur ad 24 ictus edendos et numerandos, facili admodum
horario et exprimebat ictibus omnes 24 horas. Quas et nos Italico more nominamus, cum dicamus vigesimam tertiam et vigesimam quartam, semihora ante et
semihora post occasum Solis. Illud erat sane incommodum, cum tot minuta requirerentur ad 24 ictus edendos et numerandos, facili admodum errore in tanta
numeratione. Credo postea redactum esse ad ictus vel 12 vel sex.
11 Ad percipiendum fructum ex superiore schemate addi potest circulus exhibens
discum Lunae in sua
errore in tanta
numeratione. Credo postea redactum esse ad ictus vel 12 vel sex.
11 Ad percipiendum fructum ex superiore schemate addi potest circulus exhibens
discum Lunae in sua proportione ad eos circulos, exsectus ex altero chartae
frustulo, qui tamen interius perforari debet relicta cuspide, quae centrum denotaret. Ducendo cuspidem ipsam per illam lineam, quae denotat viam centri Lunae,
appareret statim, quanta eclipsis deberet haberi quovis momento temporis.
relicta cuspide, quae centrum denotaret. Ducendo cuspidem ipsam per illam lineam, quae denotat viam centri Lunae,
appareret statim, quanta eclipsis deberet haberi quovis momento temporis. Sed,
quod huc pertinet, facile statim haberi possent momenta, quibus inciperet et desineret Luna mergi tam in penumbram quam in umbram. Id, si eclipsis sit satis
magna, praestassent quaterni contactus circuli mobilis cum singulis et binis circulis umbrae et penumbrae, bini exteriores et bini interiores, uti satis exprimitur
ipsis versibus.
quae centrum denotaret. Ducendo cuspidem ipsam per illam lineam, quae denotat viam centri Lunae,
appareret statim, quanta eclipsis deberet haberi quovis momento temporis. Sed,
quod huc pertinet, facile statim haberi possent momenta, quibus inciperet et desineret Luna mergi tam in penumbram quam in umbram. Id, si eclipsis sit satis
magna, praestassent quaterni contactus circuli mobilis cum singulis et binis circulis umbrae et penumbrae, bini exteriores et bini interiores, uti satis exprimitur
ipsis versibus.
circuli mobilis cum singulis et binis circulis umbrae et penumbrae, bini exteriores et bini interiores, uti satis exprimitur
ipsis versibus.
12 Notissima est magni Archimedis sors in obsidione Syracusanae urbis. Qua capta,
cum is a milite ipsum non agnoscente confoderetur, dum totus erat in geometrica
quadam contemplatione, de sola schematis confusione dicitur conquestus esse.
Ingentem etiam animi abalienationem quandam a sensibus et geometricam velut
extasim passus erat
exprimitur
ipsis versibus.
12 Notissima est magni Archimedis sors in obsidione Syracusanae urbis. Qua capta,
cum is a milite ipsum non agnoscente confoderetur, dum totus erat in geometrica
quadam contemplatione, de sola schematis confusione dicitur conquestus esse.
Ingentem etiam animi abalienationem quandam a sensibus et geometricam velut
extasim passus erat utique Archimedes ipse, cum nudus e balneo prosiluit inclamans illud suum εὕρηκα inveni. Huc etiam
inveni. Huc etiam pertinet notissimum illud Italicum
Come lo Geometra, che s'affige. Quanta sit earum contemplationum voluptas, ii
soli norunt, qui ad profundiora geometriae mysteria penetrarunt.
Superiorem horologii comparationem cum sequentibus versibus composueram in itinere Perusia Nuceriam. In quo a prandio digressus Assisio ingens adii
vitae periculum, quod exposui opusculo I. Litterariae expeditionis adn. 94. Nuceriam delatus vespere per effusum imbrem conscripsi in aedibus gubernatoris ejus
urbis, quae pertinent ad Syracusanum excidium, dum
notissimum illud Italicum
Come lo Geometra, che s'affige. Quanta sit earum contemplationum voluptas, ii
soli norunt, qui ad profundiora geometriae mysteria penetrarunt.
Superiorem horologii comparationem cum sequentibus versibus composueram in itinere Perusia Nuceriam. In quo a prandio digressus Assisio ingens adii
vitae periculum, quod exposui opusculo I. Litterariae expeditionis adn. 94. Nuceriam delatus vespere per effusum imbrem conscripsi in aedibus gubernatoris ejus
urbis, quae pertinent ad Syracusanum excidium, dum fulgurationes perennes et
immanis
Superiorem horologii comparationem cum sequentibus versibus composueram in itinere Perusia Nuceriam. In quo a prandio digressus Assisio ingens adii
vitae periculum, quod exposui opusculo I. Litterariae expeditionis adn. 94. Nuceriam delatus vespere per effusum imbrem conscripsi in aedibus gubernatoris ejus
urbis, quae pertinent ad Syracusanum excidium, dum fulgurationes perennes et
immanis tonitruum fragor truces mihi ideas suggererent.
13 Iterum hic
ejus motus respectivus respectu coni umbrosi. Qui semper obtinet partem Soli
oppositam e diametro, et habet idcirco motum eundem, quem ipse Sol. Cum
igitur dixerimus hic adn. 9. intervallum inter limites penumbrae et umbrae esse
circiter aequale diametro Lunae, et umbrae diametrum fere triplam in eclipsi centrali, in qua Luna transeat per ipsum umbrae centrum percurrens ejus diametrum,
effluet hora ab initio penumbrae ad initium eclipseos. Tum per unam horam crescet
pars obscurata usque ad immersionem totalem. Et aliae fere binae horae evolventur, donec limbus praecedens, tota diametro
respectu coni umbrosi. Qui semper obtinet partem Soli
oppositam e diametro, et habet idcirco motum eundem, quem ipse Sol. Cum
igitur dixerimus hic adn. 9. intervallum inter limites penumbrae et umbrae esse
circiter aequale diametro Lunae, et umbrae diametrum fere triplam in eclipsi centrali, in qua Luna transeat per ipsum umbrae centrum percurrens ejus diametrum,
effluet hora ab initio penumbrae ad initium eclipseos. Tum per unam horam crescet
pars obscurata usque ad immersionem totalem. Et aliae fere binae horae evolventur, donec limbus praecedens, tota diametro emensa, adveniat ad
evolvetur hora usque ad penumbrae finem.
15 Si Lunae orbita sit obliqua ad illos circulos, quod accidit fere semper, quatuor
tempora ab initio penumbrae ad initium immersionis in umbram, ab hoc ad finem
immersionis, ab initio emersionis ad finem, a fine hujus ad finem penumbrae,
erunt utique longiora. Et mora in umbra totali vel etiam tempus ab initio immersionis ad finem emersionis erunt breviora. Id quidem admodum facile demonstrari potest geometrice ope illius
15 Si Lunae orbita sit obliqua ad illos circulos, quod accidit fere semper, quatuor
tempora ab initio penumbrae ad initium immersionis in umbram, ab hoc ad finem
immersionis, ab initio emersionis ad finem, a fine hujus ad finem penumbrae,
erunt utique longiora. Et mora in umbra totali vel etiam tempus ab initio immersionis ad finem emersionis erunt breviora. Id quidem admodum facile demonstrari potest geometrice ope illius schematis. Patet autem illud, quod hic additur,
saepe fieri, ut orbita lunaris nimis distet a media umbra, ut idcirco pars tantummodo disci
vel etiam tempus ab initio immersionis ad finem emersionis erunt breviora. Id quidem admodum facile demonstrari potest geometrice ope illius schematis. Patet autem illud, quod hic additur,
saepe fieri, ut orbita lunaris nimis distet a media umbra, ut idcirco pars tantummodo disci Lunae incurrat in umbram. Saepe enim plenilunium eclipticum celebrari debet in majore distantia a nodo.
16 Facile patet, quod hic affirmatur, non semper haberi debere accurate eadem illa
tempora,
erunt breviora. Id quidem admodum facile demonstrari potest geometrice ope illius schematis. Patet autem illud, quod hic additur,
saepe fieri, ut orbita lunaris nimis distet a media umbra, ut idcirco pars tantummodo disci Lunae incurrat in umbram. Saepe enim plenilunium eclipticum celebrari debet in majore distantia a nodo.
16 Facile patet, quod hic affirmatur, non semper haberi debere accurate eadem illa
tempora, quae expressimus, sed ea variari intra quosdam certos
haberi debere accurate eadem illa
tempora, quae expressimus, sed ea variari intra quosdam certos limites. Pendent
enim a diversa positione Solis et Lunae, quibus mutatis mutantur etiam ipsa. Quo
Sol est propior Terrae, eo ceteris paribus conus umbrae est arctior et conus
penumbrae latior in eadem distantia a Terra. Nam radii tangentes globum majorem Solis et minorem Terrae eo debent magis inclinari ad se invicem, quo minus
est eorundem globorum intervallum. Adeoque radii umbram efformantes, cum
convergant, magis convergent in eadem distantia, et radii efformantes penumbram magis
conus umbrae est arctior et conus
penumbrae latior in eadem distantia a Terra. Nam radii tangentes globum majorem Solis et minorem Terrae eo debent magis inclinari ad se invicem, quo minus
est eorundem globorum intervallum. Adeoque radii umbram efformantes, cum
convergant, magis convergent in eadem distantia, et radii efformantes penumbram magis divergent. Mutatur igitur ex eo capite magnitudo circulorum tam
umbrae quam penumbrae. Ob eandem autem minorem distantiam apparens celeritas Solis circa Terram erit major, cum debeat esse aequalis celeritati Terrae
circa Solem, quae in
in eadem distantia, et radii efformantes penumbram magis divergent. Mutatur igitur ex eo capite magnitudo circulorum tam
umbrae quam penumbrae. Ob eandem autem minorem distantiam apparens celeritas Solis circa Terram erit major, cum debeat esse aequalis celeritati Terrae
circa Solem, quae in distantia minore ab ipso est major juxta adn. 28. lib. I.
Adeoque major est celeritas coni umbrosi, quae aequatur celeritati Solis et a qua
pendet celeritas respectiva Lunae respectu ipsius umbrosi coni adeoque tempus.
Varia distantia Lunae a Terra mutat pariter eadem
qua
pendet celeritas respectiva Lunae respectu ipsius umbrosi coni adeoque tempus.
Varia distantia Lunae a Terra mutat pariter eadem tempora. Nam Luna propior
Terrae permeat partem crassiorem coni umbrosi, qui, quo magis recedit a Terra,
eo magis attenuatur, donec desinat in cuspidem. Permeat autem partem arctiorem
penumbrae, quae cum includatur binis radiis se intersecantibus prope dorsum
Terrae, quam contingunt, quo magis recedit a Terra, eo magis dilatatur juxta adn.
6. hujus (libri). Ipsa itidem Luna Terrae propior movetur celerius, quod tempus
Nimirum non tota
penumbra est sensibilis. Ibi enim, unde dimidius discus Solis adhuc cernitur,
lumen apparet plenum. Quin etiam ad lucem satis vividam abunde est multo minor pars solaris disci. Hinc initium penumbrae non solet observari nec per horam
nec vero semihoram ante initium immersionis in umbram, nec penumbrae finis
tanto intervallo temporis post finem immersionis; vix uno quadrante ante et post
pallor in Luna est satis sensibilis.
18 Fit jam hic gradus ad
etiam ad lucem satis vividam abunde est multo minor pars solaris disci. Hinc initium penumbrae non solet observari nec per horam
nec vero semihoram ante initium immersionis in umbram, nec penumbrae finis
tanto intervallo temporis post finem immersionis; vix uno quadrante ante et post
pallor in Luna est satis sensibilis.
18 Fit jam hic gradus ad explicandum, cur Luna immersa in ipsam umbram Terrae
habeat adhuc lumen residuum, quo fit, ut eam et ibi fere semper adhuc
finis
tanto intervallo temporis post finem immersionis; vix uno quadrante ante et post
pallor in Luna est satis sensibilis.
18 Fit jam hic gradus ad explicandum, cur Luna immersa in ipsam umbram Terrae
habeat adhuc lumen residuum, quo fit, ut eam et ibi fere semper adhuc videamus.
Id quidem provenit a lumine, quod transit per atmosphaeram Terrae extantem ad
margines hemisphaerii ipsius Terrae respicientis Lunam, ubi id refringitur et intorquetur introrsum in ipsam umbram
Luna immersa in ipsam umbram Terrae
habeat adhuc lumen residuum, quo fit, ut eam et ibi fere semper adhuc videamus.
Id quidem provenit a lumine, quod transit per atmosphaeram Terrae extantem ad
margines hemisphaerii ipsius Terrae respicientis Lunam, ubi id refringitur et intorquetur introrsum in ipsam umbram ac devenit ad Lunam.
Ea occasione innuitur theoria et causa refractionis. Corpora agunt in lumen et
lumen in corpora, uti diximus adn. 4. lib.
provenit a lumine, quod transit per atmosphaeram Terrae extantem ad
margines hemisphaerii ipsius Terrae respicientis Lunam, ubi id refringitur et intorquetur introrsum in ipsam umbram ac devenit ad Lunam.
Ea occasione innuitur theoria et causa refractionis. Corpora agunt in lumen et
lumen in corpora, uti diximus adn. 4. lib.
quod transit per atmosphaeram Terrae extantem ad
margines hemisphaerii ipsius Terrae respicientis Lunam, ubi id refringitur et intorquetur introrsum in ipsam umbram ac devenit ad Lunam.
Ea occasione innuitur theoria et causa refractionis. Corpora agunt in lumen et
lumen in corpora, uti diximus adn. 4. lib.
Lunam, ubi id refringitur et intorquetur introrsum in ipsam umbram ac devenit ad Lunam.
Ea occasione innuitur theoria et causa refractionis. Corpora agunt in lumen et
lumen in corpora, uti diximus adn. 4. lib.
et causa refractionis. Corpora agunt in lumen et
lumen in corpora, uti diximus adn. 4. lib.
Sed haec actio non est eadem in
omnibus corporibus. Ceteris paribus corpora densiora plus agunt, sed pari etiam
densitate corpora magis unctuosa et sulphurosa magis agunt in lumen, ut e contrario ipsa citius ab eodem lumine inflammantur. Hinc, ubi lumen oblique transit e
medio rariore in densius vel in medium pinguius, refringitur sive mutat directionem itineris sui, atque id accedendo ad lineam perpendicularem superficiei, in
quam ingreditur. Contra vero, si e medio densiore vel pinguiore transit ad rarius
vel minus pingue, refringitur recedendo a perpendiculo. Quod quidem
actio non est eadem in
omnibus corporibus. Ceteris paribus corpora densiora plus agunt, sed pari etiam
densitate corpora magis unctuosa et sulphurosa magis agunt in lumen, ut e contrario ipsa citius ab eodem lumine inflammantur. Hinc, ubi lumen oblique transit e
medio rariore in densius vel in medium pinguius, refringitur sive mutat directionem itineris sui, atque id accedendo ad lineam perpendicularem superficiei, in
quam ingreditur. Contra vero, si e medio densiore vel pinguiore transit ad rarius
vel minus pingue, refringitur recedendo a perpendiculo. Quod quidem fit certa
lege,
magis unctuosa et sulphurosa magis agunt in lumen, ut e contrario ipsa citius ab eodem lumine inflammantur. Hinc, ubi lumen oblique transit e
medio rariore in densius vel in medium pinguius, refringitur sive mutat directionem itineris sui, atque id accedendo ad lineam perpendicularem superficiei, in
quam ingreditur. Contra vero, si e medio densiore vel pinguiore transit ad rarius
vel minus pingue, refringitur recedendo a perpendiculo. Quod quidem fit certa
lege, cui innititur tota dioptrica, quae appellatur ratio constans sinuum anguli incidentiae et anguli refracti. Sed ea huc non
pingue, refringitur recedendo a perpendiculo. Quod quidem fit certa
lege, cui innititur tota dioptrica, quae appellatur ratio constans sinuum anguli incidentiae et anguli refracti. Sed ea huc non pertinet. Vis attractiva major cogit particulas luminis accedere ad superficiem attrahentem adeoque in ingressu densioris medii accessu continuo ad superficiem ita incurvatur via radii, ut evadat
magis erecta ad ipsam superficiem. Et e contrario in egressu retracta in ipsam,
inclinatur ad eandem motus ipsius particulae et radius evadit magis obliquus.
Dum nominatur hic
incidentiae et anguli refracti. Sed ea huc non pertinet. Vis attractiva major cogit particulas luminis accedere ad superficiem attrahentem adeoque in ingressu densioris medii accessu continuo ad superficiem ita incurvatur via radii, ut evadat
magis erecta ad ipsam superficiem. Et e contrario in egressu retracta in ipsam,
inclinatur ad eandem motus ipsius particulae et radius evadit magis obliquus.
Dum nominatur hic oleum, nominantur Telegoni colles et rura Setina, nimirum
loca proxima Tiburi, quam urbem Telegonus condidisse dicitur, et Setiae. Quae
loca nunc
anguli refracti. Sed ea huc non pertinet. Vis attractiva major cogit particulas luminis accedere ad superficiem attrahentem adeoque in ingressu densioris medii accessu continuo ad superficiem ita incurvatur via radii, ut evadat
magis erecta ad ipsam superficiem. Et e contrario in egressu retracta in ipsam,
inclinatur ad eandem motus ipsius particulae et radius evadit magis obliquus.
Dum nominatur hic oleum, nominantur Telegoni colles et rura Setina, nimirum
loca proxima Tiburi, quam urbem Telegonus condidisse dicitur, et Setiae. Quae
loca nunc ingentes habent
hic oleum, nominantur Telegoni colles et rura Setina, nimirum
loca proxima Tiburi, quam urbem Telegonus condidisse dicitur, et Setiae. Quae
loca nunc ingentes habent olivarum sylvas et egregio oleo sunt celebres nihilo
minus quam olim celebraretur Setinum vinum, juxta illud Setinum ardebit in auro.
19 Ea est ratio, cur lens crystallina radios colligat; phaenomenum exposuimus lib. II.
adn. 41(
ardebit in auro.
19 Ea est ratio, cur lens crystallina radios colligat; phaenomenum exposuimus lib. II.
adn. 41(
19 Ea est ratio, cur lens crystallina radios colligat; phaenomenum exposuimus lib. II.
adn. 41(
19 Ea est ratio, cur lens crystallina radios colligat; phaenomenum exposuimus lib. II.
adn. 41(
19 Ea est ratio, cur lens crystallina radios colligat; phaenomenum exposuimus lib. II.
adn. 41(
quam in egressu
ob curvaturae directiones contrarias in forma lenticulari. Porro, ubi radii solares
colliguntur in foco lentis, ibi et ignem excitant, uti est vulgo notissimum. Et quidem si lens sit satis magna, fere incredibiles sunt effectus radiorum coeuntium:
vegetabilia resolvuntur in cineres, marmora et gemmae calcinantur, metalla liquescunt tempore perquam exiguo.
Fallitur enim visus, cum aliquod objectum transpicimus per vitra obliquis superficiebus terminata, ut trans prismata. Nam in vitris terminatis per superficies
parallelas secunda superficies
sunt effectus radiorum coeuntium:
vegetabilia resolvuntur in cineres, marmora et gemmae calcinantur, metalla liquescunt tempore perquam exiguo.
Fallitur enim visus, cum aliquod objectum transpicimus per vitra obliquis superficiebus terminata, ut trans prismata. Nam in vitris terminatis per superficies
parallelas secunda superficies parit effectum prorsus contrarium et aequalem effectui prioris adeoque ipsum corrigit. Sic itidem fallitur, cum oblique intuemur
objecta sita infra superficiem aquae. In utroque casu mutata directione radii advenientis ad oculum,
obliquis superficiebus terminata, ut trans prismata. Nam in vitris terminatis per superficies
parallelas secunda superficies parit effectum prorsus contrarium et aequalem effectui prioris adeoque ipsum corrigit. Sic itidem fallitur, cum oblique intuemur
objecta sita infra superficiem aquae. In utroque casu mutata directione radii advenientis ad oculum, objecto ipsi tribuimus locum diversum ab eo, quem occupat; eum nimirum, qui jaceat in directione ultima radii subeuntis oculum ipsum.
Et ea est ratio notissimi phaenomeni, quo remus, cujus pars in aquam immergitur,
apparet fractus in
prorsus contrarium et aequalem effectui prioris adeoque ipsum corrigit. Sic itidem fallitur, cum oblique intuemur
objecta sita infra superficiem aquae. In utroque casu mutata directione radii advenientis ad oculum, objecto ipsi tribuimus locum diversum ab eo, quem occupat; eum nimirum, qui jaceat in directione ultima radii subeuntis oculum ipsum.
Et ea est ratio notissimi phaenomeni, quo remus, cujus pars in aquam immergitur,
apparet fractus in ipsa superficie aquae. Cum enim ob refractionem debeamus
punctis remi intra aquam demersi tribuere loca diversa ab iis, quae occupant, non
objecta sita infra superficiem aquae. In utroque casu mutata directione radii advenientis ad oculum, objecto ipsi tribuimus locum diversum ab eo, quem occupat; eum nimirum, qui jaceat in directione ultima radii subeuntis oculum ipsum.
Et ea est ratio notissimi phaenomeni, quo remus, cujus pars in aquam immergitur,
apparet fractus in ipsa superficie aquae. Cum enim ob refractionem debeamus
punctis remi intra aquam demersi tribuere loca diversa ab iis, quae occupant, non
tribuimus puncta jacentia in directum cum reliquis extra aquam extantibus.
In utroque casu mutata directione radii advenientis ad oculum, objecto ipsi tribuimus locum diversum ab eo, quem occupat; eum nimirum, qui jaceat in directione ultima radii subeuntis oculum ipsum.
Et ea est ratio notissimi phaenomeni, quo remus, cujus pars in aquam immergitur,
apparet fractus in ipsa superficie aquae. Cum enim ob refractionem debeamus
punctis remi intra aquam demersi tribuere loca diversa ab iis, quae occupant, non
tribuimus puncta jacentia in directum cum reliquis extra aquam extantibus.
radii subeuntis oculum ipsum.
Et ea est ratio notissimi phaenomeni, quo remus, cujus pars in aquam immergitur,
apparet fractus in ipsa superficie aquae. Cum enim ob refractionem debeamus
punctis remi intra aquam demersi tribuere loca diversa ab iis, quae occupant, non
tribuimus puncta jacentia in directum cum reliquis extra aquam extantibus.
20 Ex hac refractionis natura illud consequitur, ut, ubi radius luminis e tenuiore
aethere advenit obliquus ad atmosphaeram
Terrae, eo atmosphaera ipsa est densior ob majorem nimirum pressionem superiorem. Idcirco radius
ejusmodi perpetuo mutat directionem itineris sui et describit curvam lineam, quae
cavitate respicit ipsam superficiem Telluris.
Jam vero ex omnibus radiis incidentibus in totum hemisphaerium illustratum a
Sole plerique ita incurvati introrsum incidunt in ipsam Terrae superficiem, ubi, si
aliquis oculus illos excipiat, videt Solem ipsum elevatiorem aliquanto quam revera
est supra horizontem. Et ob eam causam mane apparet ortus Solis aliquot minutis
citius et
Idcirco radius
ejusmodi perpetuo mutat directionem itineris sui et describit curvam lineam, quae
cavitate respicit ipsam superficiem Telluris.
Jam vero ex omnibus radiis incidentibus in totum hemisphaerium illustratum a
Sole plerique ita incurvati introrsum incidunt in ipsam Terrae superficiem, ubi, si
aliquis oculus illos excipiat, videt Solem ipsum elevatiorem aliquanto quam revera
est supra horizontem. Et ob eam causam mane apparet ortus Solis aliquot minutis
citius et vespere occasus aliquanto serius quam revera accidat. At postremi, versus marginem,
sed directione nova magis inclinata introrsum ad axem coni umbrosi, nimirum ad
rectam illam lineam, quae transit per centra Solis et Terrae ac producitur ultra
Terram. Hujusmodi sunt ex. gr. illi, per quos aves vident, si eos excipiant, Solem
allapsum ad suum horizontem. Qui si nihil eos sistat in aere, praetervolant effugientes occursum Telluris.
21 Jam vero hinc facile patet hoc lumen, quod advenit ad marginem superficiei atmosphaerae illustratae a Sole et per eam
21 Jam vero hinc facile patet hoc lumen, quod advenit ad marginem superficiei atmosphaerae illustratae a Sole et per eam transvolat ac inflectitur ad axem, debere
ingredi intra conum ipsum umbrae terrestris. Et id quidem incurrit in Lunam
positam in ipsa umbra ac eam respergit lumine tenui quidem, sed tali, ut adhuc
commode discerni possit.
22 Ut id evidenter pateat, oportet videre, quantum immergatur id
21 Jam vero hinc facile patet hoc lumen, quod advenit ad marginem superficiei atmosphaerae illustratae a Sole et per eam transvolat ac inflectitur ad axem, debere
ingredi intra conum ipsum umbrae terrestris. Et id quidem incurrit in Lunam
positam in ipsa umbra ac eam respergit lumine tenui quidem, sed tali, ut adhuc
commode discerni possit.
22 Ut id evidenter pateat, oportet videre, quantum immergatur id lumen in ipsum
positam in ipsa umbra ac eam respergit lumine tenui quidem, sed tali, ut adhuc
commode discerni possit.
22 Ut id evidenter pateat, oportet videre, quantum immergatur id lumen in ipsum
conum umbrae terrestris et an demittatur usque ad eam ejus regionem, quam
occupat Luna posita in centro ipsius umbrae. Ad ejusmodi investigationem esset
opportunum admodum, et fere necessarium, aliud schema. Adhuc tamen conabimur haec, et quae sequuntur, subjicere mentis oculis, quantum
22 Ut id evidenter pateat, oportet videre, quantum immergatur id lumen in ipsum
conum umbrae terrestris et an demittatur usque ad eam ejus regionem, quam
occupat Luna posita in centro ipsius umbrae. Ad ejusmodi investigationem esset
opportunum admodum, et fere necessarium, aliud schema. Adhuc tamen conabimur haec, et quae sequuntur, subjicere mentis oculis, quantum licebit.
Concipiatur radius e transvolantibus infimus, qui tangit superficiem
et haec duplicatur, dum radius
tangens Terram progreditur usque ad egressum. Unde illa inclinatio augetur per
gradum integrum sive per angulum quadruplum prioris, et evadit angulus inclinationis quintuplo major.
Inde autem facile colligitur hunc radium secare axem umbrae in distantia fere
quintuplo minore a centro Terrae. Calculo enim trigonometrico invenitur axem
umbrae, si Solis diameter apparens assumatur minutorum 31, continere diametros terrestres 111. Quare illa pars quinta continebit proxime diametros 22 sive
ipsam diametrum bis decies et bis. Distantia
diametros terrestres 111. Quare illa pars quinta continebit proxime diametros 22 sive
ipsam diametrum bis decies et bis. Distantia media Lunae a Terra est juxta adn.
13. lib. I. semidiametrorum proxime 60 adeoque diametrorum 30. Igitur illi radii
refracti ab atmosphaera terrestri immerguntur in umbram ita, ut deveniant ad
axem etiam ad loca multo inferiora regione Lunae. Adeoque multo magis incurrunt in ipsam. Pars coni umbrae carens omni lumine non assurgit nisi ad 22
circiter diametros Terrae. Luna in ipso centro umbrae constituta assurgit supra
hunc conum penitus nigrantem et
et bis. Distantia media Lunae a Terra est juxta adn.
13. lib. I. semidiametrorum proxime 60 adeoque diametrorum 30. Igitur illi radii
refracti ab atmosphaera terrestri immerguntur in umbram ita, ut deveniant ad
axem etiam ad loca multo inferiora regione Lunae. Adeoque multo magis incurrunt in ipsam. Pars coni umbrae carens omni lumine non assurgit nisi ad 22
circiter diametros Terrae. Luna in ipso centro umbrae constituta assurgit supra
hunc conum penitus nigrantem et ipsum evitat.
diametrorum 30. Igitur illi radii
refracti ab atmosphaera terrestri immerguntur in umbram ita, ut deveniant ad
axem etiam ad loca multo inferiora regione Lunae. Adeoque multo magis incurrunt in ipsam. Pars coni umbrae carens omni lumine non assurgit nisi ad 22
circiter diametros Terrae. Luna in ipso centro umbrae constituta assurgit supra
hunc conum penitus nigrantem et ipsum evitat.
23 Explicandum nunc illud, cur hoc lumen, quod in Lunam incurrit, sit adeo tenue.
ad 22
circiter diametros Terrae. Luna in ipso centro umbrae constituta assurgit supra
hunc conum penitus nigrantem et ipsum evitat.
23 Explicandum nunc illud, cur hoc lumen, quod in Lunam incurrit, sit adeo tenue.
Ratio ejus tenuitatis hic affertur duplex. Prima est, quod vapores, quibus est
plena atmosphaera terrestris, intercipiunt maximam luminis partem, ut idcirco
exigua pars transeat per totam atmosphaeram. Secunda est distractio radiorum,
quorum alii refringuntur
apparet serenum. Vapores ii sub aspectum cadunt, ubi coelum
obruitur nubibus. At accidit nonnunquam, ut flante Austro et coelo obducto nubibus densissimis repente incipiat flare Boreas ac nubes ipsae citissime attenuentur
et evanescant ex oculis, quin alio abeant. Saepissime accidit, ut videamus in medio sereno coelo nubes oriri novas vel veteres evanescere, quin illae ex horizonte
physico adveniant, hae ad ipsum abeant. In hisce casibus patet illos vapores, ex
quibus nubes coalescunt, esse in aere etiam tum, cum aer serenus est. Dilatantur
et turgescunt, ubi in nubes coeunt, ac
nubibus densissimis repente incipiat flare Boreas ac nubes ipsae citissime attenuentur
et evanescant ex oculis, quin alio abeant. Saepissime accidit, ut videamus in medio sereno coelo nubes oriri novas vel veteres evanescere, quin illae ex horizonte
physico adveniant, hae ad ipsum abeant. In hisce casibus patet illos vapores, ex
quibus nubes coalescunt, esse in aere etiam tum, cum aer serenus est. Dilatantur
et turgescunt, ubi in nubes coeunt, ac attenuantur, ubi evanescunt. Nam ad reflectendum lumen requiritur certa quaedam crassitudo corpusculi interjecti et
lamellae
citissime attenuentur
et evanescant ex oculis, quin alio abeant. Saepissime accidit, ut videamus in medio sereno coelo nubes oriri novas vel veteres evanescere, quin illae ex horizonte
physico adveniant, hae ad ipsum abeant. In hisce casibus patet illos vapores, ex
quibus nubes coalescunt, esse in aere etiam tum, cum aer serenus est. Dilatantur
et turgescunt, ubi in nubes coeunt, ac attenuantur, ubi evanescunt. Nam ad reflectendum lumen requiritur certa quaedam crassitudo corpusculi interjecti et
lamellae cujuscunque substantiae etiam densissimae. Si certa crassitudine tenuiores sint,
accidit, ut videamus in medio sereno coelo nubes oriri novas vel veteres evanescere, quin illae ex horizonte
physico adveniant, hae ad ipsum abeant. In hisce casibus patet illos vapores, ex
quibus nubes coalescunt, esse in aere etiam tum, cum aer serenus est. Dilatantur
et turgescunt, ubi in nubes coeunt, ac attenuantur, ubi evanescunt. Nam ad reflectendum lumen requiritur certa quaedam crassitudo corpusculi interjecti et
lamellae cujuscunque substantiae etiam densissimae. Si certa crassitudine tenuiores sint, uti Newtonus invenit, lumini reflectendo sunt impares.
corpusculi interjecti et
lamellae cujuscunque substantiae etiam densissimae. Si certa crassitudine tenuiores sint, uti Newtonus invenit, lumini reflectendo sunt impares.
Porro haec intumescentia vaporum, quae ex pluribus causis provenire potest, et
ex fermentationibus in primis ac admixtione aliarum substantiarum volatilizatarum
et elevatarum in aerem, potest itidem provenire a calore australium ventorum. Et
tunc ventus septentrionalis frigidior potest eos ad minorem molem redigere.
Si certa crassitudine tenuiores sint, uti Newtonus invenit, lumini reflectendo sunt impares.
Porro haec intumescentia vaporum, quae ex pluribus causis provenire potest, et
ex fermentationibus in primis ac admixtione aliarum substantiarum volatilizatarum
et elevatarum in aerem, potest itidem provenire a calore australium ventorum. Et
tunc ventus septentrionalis frigidior potest eos ad minorem molem redigere.
24 Licet ii vapores ita attenuati
totum lumen,
adhuc tamen intercipiunt magnam ejus partem. Cujus partis interceptae partem
reflectunt quaquaversus, et partem etiam intra se restinguunt. Lumen reflexum,
potissimum ab atmosphaera, est illud, quod per fenestras ingreditur et domos ac
templa illuminat. Id potissimum patet in nostro Romano templo, quod Pantheon
appellarunt veteres, in quo una habetur fenestra horizontalis in medio fornice.
Quae, ubi Solem nubecula obducit, nullos admittit radios praeter eos, quos atmosphaera terrestris reflectit. Et tamen templum ipsum clarissimo lumine illustratur. Idem autem
Cujus partis interceptae partem
reflectunt quaquaversus, et partem etiam intra se restinguunt. Lumen reflexum,
potissimum ab atmosphaera, est illud, quod per fenestras ingreditur et domos ac
templa illuminat. Id potissimum patet in nostro Romano templo, quod Pantheon
appellarunt veteres, in quo una habetur fenestra horizontalis in medio fornice.
Quae, ubi Solem nubecula obducit, nullos admittit radios praeter eos, quos atmosphaera terrestris reflectit. Et tamen templum ipsum clarissimo lumine illustratur. Idem autem multo clarius patet in aurora matutina et vespertino crepusculo,
quaquaversus, et partem etiam intra se restinguunt. Lumen reflexum,
potissimum ab atmosphaera, est illud, quod per fenestras ingreditur et domos ac
templa illuminat. Id potissimum patet in nostro Romano templo, quod Pantheon
appellarunt veteres, in quo una habetur fenestra horizontalis in medio fornice.
Quae, ubi Solem nubecula obducit, nullos admittit radios praeter eos, quos atmosphaera terrestris reflectit. Et tamen templum ipsum clarissimo lumine illustratur. Idem autem multo clarius patet in aurora matutina et vespertino crepusculo, in quibus, Sole infra horizontem
templo, quod Pantheon
appellarunt veteres, in quo una habetur fenestra horizontalis in medio fornice.
Quae, ubi Solem nubecula obducit, nullos admittit radios praeter eos, quos atmosphaera terrestris reflectit. Et tamen templum ipsum clarissimo lumine illustratur. Idem autem multo clarius patet in aurora matutina et vespertino crepusculo, in quibus, Sole infra horizontem delitescente, non aliud habetur lumen quam
illud, quod atmosphaera ab illo adhuc illuminata reflectit.
in quo una habetur fenestra horizontalis in medio fornice.
Quae, ubi Solem nubecula obducit, nullos admittit radios praeter eos, quos atmosphaera terrestris reflectit. Et tamen templum ipsum clarissimo lumine illustratur. Idem autem multo clarius patet in aurora matutina et vespertino crepusculo, in quibus, Sole infra horizontem delitescente, non aliud habetur lumen quam
illud, quod atmosphaera ab illo adhuc illuminata reflectit.
25 Praeter radios reflexos, illud arbitror,
quod atmosphaera ab illo adhuc illuminata reflectit.
25 Praeter radios reflexos, illud arbitror, quod et apud Newtonum me alicubi legisse:
credo multas luminis particulas remanere in ipsis vaporibus veluti irretitas. Plurimis
enim internis reflexionibus eunt et redeunt hac, illac, quod calorem auget excitatis
majoribus tremoribus internis quam unica reflexio excitare possit. Ac in spiras
etiam abire possunt, donec demum et motum amittant ac ipsis particulis vaporum
arbitror, quod et apud Newtonum me alicubi legisse:
credo multas luminis particulas remanere in ipsis vaporibus veluti irretitas. Plurimis
enim internis reflexionibus eunt et redeunt hac, illac, quod calorem auget excitatis
majoribus tremoribus internis quam unica reflexio excitare possit. Ac in spiras
etiam abire possunt, donec demum et motum amittant ac ipsis particulis vaporum
adhaerescant.
26 Hinc illud fit, ut radius, qui ingentem atmosphaerae tractum percurrat,
et motum amittant ac ipsis particulis vaporum
adhaerescant.
26 Hinc illud fit, ut radius, qui ingentem atmosphaerae tractum percurrat, ingentem amittat sui partem. Bouguerius in opere posthumo de luminis gradatione, quod hoc ipso
anno Caillius vulgavit Parisiis, determinat partim ex observationibus nonnullis, partim
ex hypothesibus, quota pars luminis intercipiatur in dato quovis tractu atmosphaerae
terrestris, immo et aliorum etiam diaphanorum corporum
fit, ut radius, qui ingentem atmosphaerae tractum percurrat, ingentem amittat sui partem. Bouguerius in opere posthumo de luminis gradatione, quod hoc ipso
anno Caillius vulgavit Parisiis, determinat partim ex observationibus nonnullis, partim
ex hypothesibus, quota pars luminis intercipiatur in dato quovis tractu atmosphaerae
terrestris, immo et aliorum etiam diaphanorum corporum quorumcunque.
Verum hunc defectum radii permeantis longum tractum atmosphaerae terrestris
satis ostendunt ea, quae hic proponuntur, nimirum tanto minor vis radiorum Solis
etiam
etiam diaphanorum corporum quorumcunque.
Verum hunc defectum radii permeantis longum tractum atmosphaerae terrestris
satis ostendunt ea, quae hic proponuntur, nimirum tanto minor vis radiorum Solis
etiam meridiani per hyemem quam per aestatem, et mare vel vespere quam in meridie. Nam mane quidem vel vespere saepissime Solem ipsum impune admodum
intuemur, cujus vim in meridie ferre omnino non possumus. Id omnino provenit ex
eo, quod radius Solis eo longius iter per atmosphaeram habet, quo obliquior advenit; prorsus ut si acum defigas in malum citrinum ad
longum tractum atmosphaerae terrestris
satis ostendunt ea, quae hic proponuntur, nimirum tanto minor vis radiorum Solis
etiam meridiani per hyemem quam per aestatem, et mare vel vespere quam in meridie. Nam mane quidem vel vespere saepissime Solem ipsum impune admodum
intuemur, cujus vim in meridie ferre omnino non possumus. Id omnino provenit ex
eo, quod radius Solis eo longius iter per atmosphaeram habet, quo obliquior advenit; prorsus ut si acum defigas in malum citrinum ad perpendiculum, ea multo citius
ad succum interiorem devenit multo breviore via per illam ejus crassiorem
et mare vel vespere quam in meridie. Nam mane quidem vel vespere saepissime Solem ipsum impune admodum
intuemur, cujus vim in meridie ferre omnino non possumus. Id omnino provenit ex
eo, quod radius Solis eo longius iter per atmosphaeram habet, quo obliquior advenit; prorsus ut si acum defigas in malum citrinum ad perpendiculum, ea multo citius
ad succum interiorem devenit multo breviore via per illam ejus crassiorem extimam
cutim, qua convestitur, quam si eandem defigas admodum oblique.
qua convestitur, quam si eandem defigas admodum oblique.
27 Sponte jam hic patet applicatio eorum, quae huc usque sunt dicta, ad radios, qui
transeuntes per atmosphaeram abeunt in Lunam in umbra positam. Qui nimirum,
cum admodum ingentem atmosphaerae tractum percurrant, maxima eorum parte
intercepta ad summam tenuitatem rediguntur.
28 Hic jam exponitur
quam si eandem defigas admodum oblique.
27 Sponte jam hic patet applicatio eorum, quae huc usque sunt dicta, ad radios, qui
transeuntes per atmosphaeram abeunt in Lunam in umbra positam. Qui nimirum,
cum admodum ingentem atmosphaerae tractum percurrant, maxima eorum parte
intercepta ad summam tenuitatem rediguntur.
28 Hic jam exponitur secunda
ad solam crassitudinem atmosphaerae terrestris paucorum milliariorum, dispergantur per spatium aequale toti semidiametro Terrae.
Ut id evincatur, concipiuntur hic etiam bini radii, alter, qui tangit superficiem
extimam atmosphaerae terrestris exercentis actionem sensibilem in lumen; alter
vero, qui tangit superficiem ipsius Terrae. Ille transit irrefractus, hic vero ita
refringitur, ut inclinationem mutet per unum circiter gradum, uti diximus hic adn.
22. Quare si concipiatur hic posterior retro continuatus in ea directione, cum qua
exit ex atmosphaera,
atmosphaerae terrestris exercentis actionem sensibilem in lumen; alter
vero, qui tangit superficiem ipsius Terrae. Ille transit irrefractus, hic vero ita
refringitur, ut inclinationem mutet per unum circiter gradum, uti diximus hic adn.
22. Quare si concipiatur hic posterior retro continuatus in ea directione, cum qua
exit ex atmosphaera, continebit cum illo priore angulum unius circiter gradus.
Cujus nimirum crura interciperent unum gradum peripheriae circuli habentis centrum in vertice anguli ipsius, sive unam e 360 ipsius partibus, cum peripheria
cujusvis circuli contineat gradus
per unum circiter gradum, uti diximus hic adn.
22. Quare si concipiatur hic posterior retro continuatus in ea directione, cum qua
exit ex atmosphaera, continebit cum illo priore angulum unius circiter gradus.
Cujus nimirum crura interciperent unum gradum peripheriae circuli habentis centrum in vertice anguli ipsius, sive unam e 360 ipsius partibus, cum peripheria
cujusvis circuli contineat gradus 360.
Porro vertex illius anguli, nimirum illorum radiorum concursus, esset proximus ipsi Terrae, quae est centrum orbitae lunaris habitae pro circulari. Adeoque
illi
anguli ipsius, sive unam e 360 ipsius partibus, cum peripheria
cujusvis circuli contineat gradus 360.
Porro vertex illius anguli, nimirum illorum radiorum concursus, esset proximus ipsi Terrae, quae est centrum orbitae lunaris habitae pro circulari. Adeoque
illi radii in distantia Lunae interciperent inter se unum gradum ejus orbitae lunaris,
sive unam e 360 partibus ipsius. Sed ipsa orbita continet paullo plus quam 360
semidiametros terrestres, cum distantia Lunae a Terra, quae est semidiameter
ejus circuli, sit semidiametrorum terrestrium 60, uti jam toties
crassitudinem, disperguntur per spatium circiter aequale uni semidiametro Terrae, quod probandum proposueramus.
29 Colligitur jam hic tota vis hujusce argumenti. Id lumen, quod in atmosphaera
terrestri refractum subit umbram Terrae et ad Lunam devenit, dispergitur per
spatium saltem centuplo latius. Nam atmosphaera terrestris omnino non assurgit
ultra 40 millia passuum, quorum singula continent 5 pedes Parisienses, et semidiameter Terrae continet quamproxime 4000
pontem Romam regrediens ex eo itinere, cujus facta est
mentio superius adn. 12. Quod quidem huic expressioni occasionem dedit, ut et
alibi saepe mihi contigit.
30 Ea, quae in superiore calculo assumpta sunt, jamdudum innotuerunt et astronomis et geographis, nimirum distantia Lunae a Terra, magnitudo semidiametri Terrae, longitudo coni umbrosi ipsius Terrae, quantitas refractionis horizontalis determinans decurtationem coni penitus carentis omni luce. Quod autem
magnitudo semidiametri Terrae, longitudo coni umbrosi ipsius Terrae, quantitas refractionis horizontalis determinans decurtationem coni penitus carentis omni luce. Quod autem pertinet ad
altitudinem atmosphaerae, id perficitur ope crepusculorum. Et methodus est satis
nota, quam ego exposui in mea dissertatione de aurora boreali et in adnotationibus
ad carmen P. Noceti, de quibus mentionem feci etiam lib.
coni umbrosi ipsius Terrae, quantitas refractionis horizontalis determinans decurtationem coni penitus carentis omni luce. Quod autem pertinet ad
altitudinem atmosphaerae, id perficitur ope crepusculorum. Et methodus est satis
nota, quam ego exposui in mea dissertatione de aurora boreali et in adnotationibus
ad carmen P. Noceti, de quibus mentionem feci etiam lib.
reflexionem ita, ut illa pars atmosphaerae a nobis visa illustretur ab alia
parte, quam immediate illustrat Sol, illa altitudo provenit quadruplo minor, sive
eorum milliariorum proxime 10.
Hoc posterius ego quidem probabilius censeo ob aliud etiam argumentum, quod
exposui in mea dissertatione, cui titulus Nova methodus adhibendi phases in eclipsibus lunaribus. Et tunc quadruplo major esset dilatatio illa luminis refracti intra
atmosphaeram terrestrem. Illud tamen hic omnino notandum hanc dilatationis
proportionem pertinere tantummodo ad latitudinem spatii, per
ab alia
parte, quam immediate illustrat Sol, illa altitudo provenit quadruplo minor, sive
eorum milliariorum proxime 10.
Hoc posterius ego quidem probabilius censeo ob aliud etiam argumentum, quod
exposui in mea dissertatione, cui titulus Nova methodus adhibendi phases in eclipsibus lunaribus. Et tunc quadruplo major esset dilatatio illa luminis refracti intra
atmosphaeram terrestrem. Illud tamen hic omnino notandum hanc dilatationis
proportionem pertinere tantummodo ad latitudinem spatii, per quod totum lumen
distrahitur. Verum ratio densitatis luminis, quae
Illud tamen hic omnino notandum hanc dilatationis
proportionem pertinere tantummodo ad latitudinem spatii, per quod totum lumen
distrahitur. Verum ratio densitatis luminis, quae pendet ab utraque dimensione
areae, per quam id lumen dividitur, est longe alia ob circularem coni figuram, in
qua longitudo ejusdem areae non manet constanter eadem. Praeterea ea ratio est
admodum diversa in diversis partibus ejus luminis, cum multo magis distrahantur
partes propiores superficiei Terrae ob multo majorem ibi refractionum inaequalitatem. Adhuc tamen plurimum ex hoc etiam capite
spatii, per quod totum lumen
distrahitur. Verum ratio densitatis luminis, quae pendet ab utraque dimensione
areae, per quam id lumen dividitur, est longe alia ob circularem coni figuram, in
qua longitudo ejusdem areae non manet constanter eadem. Praeterea ea ratio est
admodum diversa in diversis partibus ejus luminis, cum multo magis distrahantur
partes propiores superficiei Terrae ob multo majorem ibi refractionum inaequalitatem. Adhuc tamen plurimum ex hoc etiam capite plerumque attenuatur lumen,
quod in Lunam incurrit.
non manet constanter eadem. Praeterea ea ratio est
admodum diversa in diversis partibus ejus luminis, cum multo magis distrahantur
partes propiores superficiei Terrae ob multo majorem ibi refractionum inaequalitatem. Adhuc tamen plurimum ex hoc etiam capite plerumque attenuatur lumen,
quod in Lunam incurrit.
31 Multo difficilius est exprimere versibus diversam hujusce luminis distributionem
per ipsum conum umbrosum, a qua pendet diversa ejus intensitas per umbram
axem, nimirum
rectam lineam ductam e centro Solis per centrum Terrae et productam ultra ipsam Terram. Interior terminatur a radiis, qui transierunt per imam partem atmosphaerae terrestris et globum Terrae ipsius tetigerunt ac incurvati per continuam
refractionem ingressi sunt, uti diximus, in loca debita umbrae terrestri. Exterior
vero terminatur a radiis transeuntibus per summam atmosphaeram, quam ita
tetigerunt, ut directionem sui motus servaverint. Qui nimirum sunt omnium proximi ipsi Terrae ex iis radiis, qui nullam refractionem sunt passi.
Ille primus
addunt aliquid, alii plus, alii
minus, pro diversis sententiis circa ipsius atmosphaerae altitudinem, cujus milliariis singulis debentur circiter singula secunda.
33 Jam vero in ejusmodi spatio admodum inaequalis est distributio ipsius luminis.
Ejus inaequalitatis duo omnino sunt fontes, qui hic exprimuntur ambo.
In primis radii, qui magis inflectuntur axem versus, sive qui sunt propiores
cono interiori penitus obscuro, debent esse tenuiores ex
33 Jam vero in ejusmodi spatio admodum inaequalis est distributio ipsius luminis.
Ejus inaequalitatis duo omnino sunt fontes, qui hic exprimuntur ambo.
In primis radii, qui magis inflectuntur axem versus, sive qui sunt propiores
cono interiori penitus obscuro, debent esse tenuiores ex duplici capite: nimirum,
quia transmissi per partem atmosphaerae inferiorem plus luminis amittunt in ea
restincti vel per reflexionem distracti, et quia magis
sunt fontes, qui hic exprimuntur ambo.
In primis radii, qui magis inflectuntur axem versus, sive qui sunt propiores
cono interiori penitus obscuro, debent esse tenuiores ex duplici capite: nimirum,
quia transmissi per partem atmosphaerae inferiorem plus luminis amittunt in ea
restincti vel per reflexionem distracti, et quia magis divaricantur ob majorem
differentiam inflexionis ortae a refractione. Prima autem ratio duplex adhuc habet
caput. Nam radii, qui transeunt per partem inferiorem atmosphaerae et habent iter
longius intra ipsam, et hoc iter habent in
in ea
restincti vel per reflexionem distracti, et quia magis divaricantur ob majorem
differentiam inflexionis ortae a refractione. Prima autem ratio duplex adhuc habet
caput. Nam radii, qui transeunt per partem inferiorem atmosphaerae et habent iter
longius intra ipsam, et hoc iter habent in ejus parte magis densa et crassis vaporibus obscura adeoque minus diaphana.
Deinde radii prope axem e contrario addensantur idcirco, quod ibi coadunantur
intra spatium multo arctius radii inflexi introrsum circumquaque a tota fasciola
circulari terrestris atmosphaerae
Deinde radii prope axem e contrario addensantur idcirco, quod ibi coadunantur
intra spatium multo arctius radii inflexi introrsum circumquaque a tota fasciola
circulari terrestris atmosphaerae ambiente totam Terram. Ac ipse axis est quaedam veluti continuata series focorum, in quibus colligitur totum lumen totidem
circulorum ambientium totam Terram, quot sunt puncta ipsius axis. Concipiatur
sectio quaedam circularis coni illius exterioris facta supra interiorem, qui sit divisus in quemcumque numerum annulorum circularium. Totum lumen, quod advenit ad totum ipsum
ambiente totam Terram. Ac ipse axis est quaedam veluti continuata series focorum, in quibus colligitur totum lumen totidem
circulorum ambientium totam Terram, quot sunt puncta ipsius axis. Concipiatur
sectio quaedam circularis coni illius exterioris facta supra interiorem, qui sit divisus in quemcumque numerum annulorum circularium. Totum lumen, quod advenit ad totum ipsum circulum, est illud totum, quod transiit per annulum atmosphaerae terrestris, cujus latitudo aequatur toti altitudini atmosphaerae. At ad singulas illas partes annulares sectionis umbrae deveniunt radii, qui
quod transiit per annulum atmosphaerae terrestris, cujus latitudo aequatur toti altitudini atmosphaerae. At ad singulas illas partes annulares sectionis umbrae deveniunt radii, qui transierunt per
totidem partes annulares atmosphaerae. Si hic annulus totius atmosphaerae concipiatur sectus itidem in totidem annulos arctissimos, quorum singulis respondeant illi annuli sectionis excipientes lumen, quod ipsi transmittunt, horum sectionis annulorum latitudo erit major ob illam distractionem, quae oritur ab inaequali refractione. At longitudo eorum respondens circumferentiae circuli terminantis
terminantis ipsorum singulos erit minor quam longitudo annulorum atmosphaericorum
superans nonnihil totum ambitum Terrae. Et ea tanto magis decrescet, quanto
magis descendetur ad centrum sectionis, per quod transit axis coni.
Ad habendam rationem intensitatum luminis in iis annulis, oporteret in calculo
involvere ipsam etiam latitudinem annuli, in quo lumen colligitur, respondentis
annulo *
singulos erit minor quam longitudo annulorum atmosphaericorum
superans nonnihil totum ambitum Terrae. Et ea tanto magis decrescet, quanto
magis descendetur ad centrum sectionis, per quod transit axis coni.
Ad habendam rationem intensitatum luminis in iis annulis, oporteret in calculo
involvere ipsam etiam latitudinem annuli, in quo lumen colligitur, respondentis
annulo *
superans nonnihil totum ambitum Terrae. Et ea tanto magis decrescet, quanto
magis descendetur ad centrum sectionis, per quod transit axis coni.
Ad habendam rationem intensitatum luminis in iis annulis, oporteret in calculo
involvere ipsam etiam latitudinem annuli, in quo lumen colligitur, respondentis
annulo *
annuli, in quo lumen colligitur, respondentis
annulo *
atmosphaerico datae latitudinis, per quod id lumen transiit. Quae latitudo
prioris annuli respondet distractioni radiorum inductae ab inaequali refractione;
tum et rationem luminis intercepti in itinere per atmosphaeram ad lumen residuum, quod transit. Esset enim intensitas luminis in quovis situ sectionis ad intensitatem luminis solaris in regione Terrae directe, uti est pars residua luminis, quae
transit, ad lumen totale, et ut est magnitudo annuli atmosphaerici, qui esset ad
sensum constans ob exiguam altitudinem atmosphaerae, cujus omnes circuli sunt
fere aequales
lumen transiit. Quae latitudo
prioris annuli respondet distractioni radiorum inductae ab inaequali refractione;
tum et rationem luminis intercepti in itinere per atmosphaeram ad lumen residuum, quod transit. Esset enim intensitas luminis in quovis situ sectionis ad intensitatem luminis solaris in regione Terrae directe, uti est pars residua luminis, quae
transit, ad lumen totale, et ut est magnitudo annuli atmosphaerici, qui esset ad
sensum constans ob exiguam altitudinem atmosphaerae, cujus omnes circuli sunt
fere aequales inter se, ad magnitudinem annuli sectionis computatam ex illa
qui esset ad
sensum constans ob exiguam altitudinem atmosphaerae, cujus omnes circuli sunt
fere aequales inter se, ad magnitudinem annuli sectionis computatam ex illa latitudine et ex longitudine circuli eam terminantis. Quamobrem si ejusmodi problemata resolverentur, haberetur facile ratio, in qua mutatur intensitas luminis in
accessu ad centrum sectionis.
Ejusmodi problemata sublimiorem geometriam **
ob exiguam altitudinem atmosphaerae, cujus omnes circuli sunt
fere aequales inter se, ad magnitudinem annuli sectionis computatam ex illa latitudine et ex longitudine circuli eam terminantis. Quamobrem si ejusmodi problemata resolverentur, haberetur facile ratio, in qua mutatur intensitas luminis in
accessu ad centrum sectionis.
Ejusmodi problemata sublimiorem geometriam **
problemata resolverentur, haberetur facile ratio, in qua mutatur intensitas luminis in
accessu ad centrum sectionis.
Ejusmodi problemata sublimiorem geometriam **
mutatur intensitas luminis in
accessu ad centrum sectionis.
Ejusmodi problemata sublimiorem geometriam **
ex geometria requirunt, sed solvi possunt
per theoriam adhibitam a Bouguerio in opere, cujus mentionem fecimus supra
adn. 26. Ac pendent in primis a natura curvae, quam radius per atmosphaeram
describit, et haec a curva, quae exprimat densitates atmosphaerae in diversis
altitudinibus a superficie Terrae. Verum haec ipsa pendent a hypothesibus pluribus, quae non sunt accurate verae. Et differentia caloris in primis et diversa
natura exhalationum ***
adn. 26. Ac pendent in primis a natura curvae, quam radius per atmosphaeram
describit, et haec a curva, quae exprimat densitates atmosphaerae in diversis
altitudinibus a superficie Terrae. Verum haec ipsa pendent a hypothesibus pluribus, quae non sunt accurate verae. Et differentia caloris in primis et diversa
natura exhalationum ***
ex exhalationem ad diversas altitudines ascendentium perturbant plurimum
omnes ejusmodi perquisitiones, ubi accuratum aliquid requiritur.
Quamobrem iis omnibus omissis, quae itidem sublimiora sunt quam ut huc
pertineant, addam illud tantummodo, quod in poemate innuitur: intensitatem versus centrum sectionis sive versus axem coni omnino crescere compensatis reliquis omnibus damnis ab exiguitate annuli, in quem lumen colligitur. Nam et distractio radiorum et quantitas partis residuae luminis, quae transit, mutantur in
accessu ad axem in ratione
Quamobrem iis omnibus omissis, quae itidem sublimiora sunt quam ut huc
pertineant, addam illud tantummodo, quod in poemate innuitur: intensitatem versus centrum sectionis sive versus axem coni omnino crescere compensatis reliquis omnibus damnis ab exiguitate annuli, in quem lumen colligitur. Nam et distractio radiorum et quantitas partis residuae luminis, quae transit, mutantur in
accessu ad axem in ratione utique finita. At circellus terminans annulum sectionis
et definiens ejus longitudinem, ac una cum latitudine per distractionem definita
determinans
addam illud tantummodo, quod in poemate innuitur: intensitatem versus centrum sectionis sive versus axem coni omnino crescere compensatis reliquis omnibus damnis ab exiguitate annuli, in quem lumen colligitur. Nam et distractio radiorum et quantitas partis residuae luminis, quae transit, mutantur in
accessu ad axem in ratione utique finita. At circellus terminans annulum sectionis
et definiens ejus longitudinem, ac una cum latitudine per distractionem definita
determinans ejus magnitudinem, decrescit in infinitum adeoque intensitas ipsa
luminis in infinitum augetur in accessu ad axem
quod in poemate innuitur: intensitatem versus centrum sectionis sive versus axem coni omnino crescere compensatis reliquis omnibus damnis ab exiguitate annuli, in quem lumen colligitur. Nam et distractio radiorum et quantitas partis residuae luminis, quae transit, mutantur in
accessu ad axem in ratione utique finita. At circellus terminans annulum sectionis
et definiens ejus longitudinem, ac una cum latitudine per distractionem definita
determinans ejus magnitudinem, decrescit in infinitum adeoque intensitas ipsa
luminis in infinitum augetur in accessu ad axem ipsum, si spectetur
Nam et distractio radiorum et quantitas partis residuae luminis, quae transit, mutantur in
accessu ad axem in ratione utique finita. At circellus terminans annulum sectionis
et definiens ejus longitudinem, ac una cum latitudine per distractionem definita
determinans ejus magnitudinem, decrescit in infinitum adeoque intensitas ipsa
luminis in infinitum augetur in accessu ad axem ipsum, si spectetur theoria.
Infinitum id incrementum revera non habebitur, tum quia nec Terra et atmosphaera habent formam penitus circularem, nec refractio circumquaque circa
Terram in eodem annulo
residuae luminis, quae transit, mutantur in
accessu ad axem in ratione utique finita. At circellus terminans annulum sectionis
et definiens ejus longitudinem, ac una cum latitudine per distractionem definita
determinans ejus magnitudinem, decrescit in infinitum adeoque intensitas ipsa
luminis in infinitum augetur in accessu ad axem ipsum, si spectetur theoria.
Infinitum id incrementum revera non habebitur, tum quia nec Terra et atmosphaera habent formam penitus circularem, nec refractio circumquaque circa
Terram in eodem annulo atmosphaerico est prorsus eadem ob diversam atmosphaerae
transit, mutantur in
accessu ad axem in ratione utique finita. At circellus terminans annulum sectionis
et definiens ejus longitudinem, ac una cum latitudine per distractionem definita
determinans ejus magnitudinem, decrescit in infinitum adeoque intensitas ipsa
luminis in infinitum augetur in accessu ad axem ipsum, si spectetur theoria.
Infinitum id incrementum revera non habebitur, tum quia nec Terra et atmosphaera habent formam penitus circularem, nec refractio circumquaque circa
Terram in eodem annulo atmosphaerico est prorsus eadem ob diversam atmosphaerae constitutionem, nec
magnitudinem, decrescit in infinitum adeoque intensitas ipsa
luminis in infinitum augetur in accessu ad axem ipsum, si spectetur theoria.
Infinitum id incrementum revera non habebitur, tum quia nec Terra et atmosphaera habent formam penitus circularem, nec refractio circumquaque circa
Terram in eodem annulo atmosphaerico est prorsus eadem ob diversam atmosphaerae constitutionem, nec Sol est unicum punctum lucidum, sed ex omnibus
disci partibus radii exeunt et totidem habentur coni et axes nonnihil a se invicem
divergentes, quot sunt ipsius disci puncta. Multo autem minus percelletur
Multo autem minus percelletur oculus
infinita vi, cum oporteat ad ejusmodi vim definiendam assumere quantitatem radiorum percellentium oculum, quae non pendet a sola intensitate radiorum, sed
etiam a spatiolo, ad quod appellunt et a quo reflexi discedunt ad oculum. Spatiolum autem id decrescit in infinitum, dum ea intensitas ob id ipsum ejus decrementum augetur in infinitum.
Eorum omnium oporteret habere rationem ad determinandam mutationem intensitatis, quam oculus debet deprehendere in diversis partibus ejus sectionis, ac
posset investigari problema huc
ejusmodi vim definiendam assumere quantitatem radiorum percellentium oculum, quae non pendet a sola intensitate radiorum, sed
etiam a spatiolo, ad quod appellunt et a quo reflexi discedunt ad oculum. Spatiolum autem id decrescit in infinitum, dum ea intensitas ob id ipsum ejus decrementum augetur in infinitum.
Eorum omnium oporteret habere rationem ad determinandam mutationem intensitatis, quam oculus debet deprehendere in diversis partibus ejus sectionis, ac
posset investigari problema huc pertinens: quae sit distantia ab axe, in qua percipi
deberet maxima luminis
appellunt et a quo reflexi discedunt ad oculum. Spatiolum autem id decrescit in infinitum, dum ea intensitas ob id ipsum ejus decrementum augetur in infinitum.
Eorum omnium oporteret habere rationem ad determinandam mutationem intensitatis, quam oculus debet deprehendere in diversis partibus ejus sectionis, ac
posset investigari problema huc pertinens: quae sit distantia ab axe, in qua percipi
deberet maxima luminis vis. Verum iis itidem omissis, ut minus certis et altioribus, dicemus illud tantummodo, videri omnino, quod ingens saltem augmentum
intensitatis
ob id ipsum ejus decrementum augetur in infinitum.
Eorum omnium oporteret habere rationem ad determinandam mutationem intensitatis, quam oculus debet deprehendere in diversis partibus ejus sectionis, ac
posset investigari problema huc pertinens: quae sit distantia ab axe, in qua percipi
deberet maxima luminis vis. Verum iis itidem omissis, ut minus certis et altioribus, dicemus illud tantummodo, videri omnino, quod ingens saltem augmentum
intensitatis luminis in accessu ad centrum debeat efficere, ut ibi, nisi quid obstet
impedimenti, ut nubes, debeat etiam
partibus ejus sectionis, ac
posset investigari problema huc pertinens: quae sit distantia ab axe, in qua percipi
deberet maxima luminis vis. Verum iis itidem omissis, ut minus certis et altioribus, dicemus illud tantummodo, videri omnino, quod ingens saltem augmentum
intensitatis luminis in accessu ad centrum debeat efficere, ut ibi, nisi quid obstet
impedimenti, ut nubes, debeat etiam percipi lumen majus quam in distantia ab
ipso centro aliquanto majore.
maxima luminis vis. Verum iis itidem omissis, ut minus certis et altioribus, dicemus illud tantummodo, videri omnino, quod ingens saltem augmentum
intensitatis luminis in accessu ad centrum debeat efficere, ut ibi, nisi quid obstet
impedimenti, ut nubes, debeat etiam percipi lumen majus quam in distantia ab
ipso centro aliquanto majore.
34 Praeter ea inaequalitatis capita, quae dicta sunt, adest aliud, quod hic exprimitur
et cujus limites deinde designantur, quantum
hic exprimitur
et cujus limites deinde designantur, quantum possunt sine schemate, quo delineato res evaderet evidentissima et admodum facilis intellectu. Nimirum illud spatium clausum inter superficiem coni exterioris umbrae atmosphaericae et superficiem coni interioris penitus obscuri dividitur in duas partes. Et ad singula puncta
alterius ex iis partibus defertur lumen refractum in unico puncto atmosphaerae
terrestris, ad singula vero alterius defertur lumen refractum in binis punctis hinc
et inde e diametro oppositis.
delineato res evaderet evidentissima et admodum facilis intellectu. Nimirum illud spatium clausum inter superficiem coni exterioris umbrae atmosphaericae et superficiem coni interioris penitus obscuri dividitur in duas partes. Et ad singula puncta
alterius ex iis partibus defertur lumen refractum in unico puncto atmosphaerae
terrestris, ad singula vero alterius defertur lumen refractum in binis punctis hinc
et inde e diametro oppositis.
35 Schema, quod id exhiberet, esset
inter superficiem coni exterioris umbrae atmosphaericae et superficiem coni interioris penitus obscuri dividitur in duas partes. Et ad singula puncta
alterius ex iis partibus defertur lumen refractum in unico puncto atmosphaerae
terrestris, ad singula vero alterius defertur lumen refractum in binis punctis hinc
et inde e diametro oppositis.
35 Schema, quod id exhiberet, esset hujusmodi: haberetur circulus exprimens orbem
Terrae et alius aliquanto major ipsi
quod id exhiberet, esset hujusmodi: haberetur circulus exprimens orbem
Terrae et alius aliquanto major ipsi concentricus exprimens terminum atmosphaerae terrestris; tum duo anguli, alter exprimens conum factum a radiis tangentibus
exteriorem circulum, alter exprimens conum factum a radiis in atmosphaera ita
incurvatis, ut contingant orbem ipsius Terrae. Hi autem multo citius uniri debent.
Delineato enim axe conorum transeunte per centrum Terrae et per ipsorum conorum apices, axis coni interioris, eo conclusus, erit pars quinta totius axis coni
exterioris, reliquis quatuor
versus Terram, reliquae autem binae versus verticem et, quod inde
facile deducitur, e novem aequalibus partibus superficiei ipsius coni exterioris
quatuor extabunt supra versus cuspidem hujus novi tertii coni, eo inclusae, et
reliquae quinque remanebunt extra ipsum inferius Terram versus. Ac in eadem
fere ratione dividetur ab hac nova tertii coni superficie ipsum spatium inclusum
inter priores binos conus, per quod distrahitur, uti diximus, lumen in atmosphaera
nostra refractum.
Jam vero ex hisce binis partibus hujusce spatii illa, quae remaneat infra
extabunt supra versus cuspidem hujus novi tertii coni, eo inclusae, et
reliquae quinque remanebunt extra ipsum inferius Terram versus. Ac in eadem
fere ratione dividetur ab hac nova tertii coni superficie ipsum spatium inclusum
inter priores binos conus, per quod distrahitur, uti diximus, lumen in atmosphaera
nostra refractum.
Jam vero ex hisce binis partibus hujusce spatii illa, quae remaneat infra superficiem coni tertii Terram versus, habebit lumen simplex delatum ex altera tantummodo atmosphaerae parte. Pars reliqua, quae extat supra eandem superficiem
versus
nostra refractum.
Jam vero ex hisce binis partibus hujusce spatii illa, quae remaneat infra superficiem coni tertii Terram versus, habebit lumen simplex delatum ex altera tantummodo atmosphaerae parte. Pars reliqua, quae extat supra eandem superficiem
versus apicem, habebit in omnibus suis punctis lumen geminatum proveniens e
binis partibus oppositis atmosphaerae terrestris. Ad quaevis autem puncta axis
deferetur lumen collectum ex omnibus punctis circuli integri atmosphaerae.
quae est pars quinta 111; intersectio autem illa superficiei coni tertii
cum superficie primi ad distantiam 37, quae est pars tertia numeri 111. Distantia
autem Lunae est diametrorum 30, media inter 22 et 37. Quare si Luna recta
tendat * ad axem communem conis omnibus, quod accidit in eclipsibus centralibus, primo quidem ingreditur illud spatium, quod habet lumen simplex ex unica
parte, donec nimirum versatur inter superficiem coni primi et tertii. Tum ultra
hujusce tertii superficiem incedit per spatium habens lumen e binis partibus oppositis, donec ex eo tertio cono
donec ex eo tertio cono egressa deveniat iterum ad spatium, quod habet
lumen simplex, et inde egrediatur ad lucem plenam.
37 Hic affirmatur viam Lunae intra primum conum dividi in tres partes fere aequales
a cono illo tertio inverso adeoque binos ejus viae trientes remanere hinc et inde in
illo spatio, quod habet lumen ex unica parte, et trientem medium in illo spatio,
quod id habet ex binis partibus oppositis. Revera si iidem numeri retineantur, pars
illa intermedia
lucem plenam.
37 Hic affirmatur viam Lunae intra primum conum dividi in tres partes fere aequales
a cono illo tertio inverso adeoque binos ejus viae trientes remanere hinc et inde in
illo spatio, quod habet lumen ex unica parte, et trientem medium in illo spatio,
quod id habet ex binis partibus oppositis. Revera si iidem numeri retineantur, pars
illa intermedia invenitur multo major reliquis binis. At ubi Luna versatur in perigeo
* corr. ex tendant
et Sol in apogeo,
37 Hic affirmatur viam Lunae intra primum conum dividi in tres partes fere aequales
a cono illo tertio inverso adeoque binos ejus viae trientes remanere hinc et inde in
illo spatio, quod habet lumen ex unica parte, et trientem medium in illo spatio,
quod id habet ex binis partibus oppositis. Revera si iidem numeri retineantur, pars
illa intermedia invenitur multo major reliquis binis. At ubi Luna versatur in perigeo
* corr. ex tendant
et Sol in apogeo, eadem est illis minor. Idcirco aliquando est accurate aequalis.
Tum
binos ejus viae trientes remanere hinc et inde in
illo spatio, quod habet lumen ex unica parte, et trientem medium in illo spatio,
quod id habet ex binis partibus oppositis. Revera si iidem numeri retineantur, pars
illa intermedia invenitur multo major reliquis binis. At ubi Luna versatur in perigeo
* corr. ex tendant
et Sol in apogeo, eadem est illis minor. Idcirco aliquando est accurate aequalis.
Tum vero, cum illa via sit, uti diximus, fere tripla diametri Lunae, facile illud
consequitur, ubi totus Lunae discus desierit ingredi in umbram, tum partem ipsius
anteriorem
hinc et inde in
illo spatio, quod habet lumen ex unica parte, et trientem medium in illo spatio,
quod id habet ex binis partibus oppositis. Revera si iidem numeri retineantur, pars
illa intermedia invenitur multo major reliquis binis. At ubi Luna versatur in perigeo
* corr. ex tendant
et Sol in apogeo, eadem est illis minor. Idcirco aliquando est accurate aequalis.
Tum vero, cum illa via sit, uti diximus, fere tripla diametri Lunae, facile illud
consequitur, ubi totus Lunae discus desierit ingredi in umbram, tum partem ipsius
anteriorem incipere ingredi in conum illum inversum, in
major reliquis binis. At ubi Luna versatur in perigeo
* corr. ex tendant
et Sol in apogeo, eadem est illis minor. Idcirco aliquando est accurate aequalis.
Tum vero, cum illa via sit, uti diximus, fere tripla diametri Lunae, facile illud
consequitur, ubi totus Lunae discus desierit ingredi in umbram, tum partem ipsius
anteriorem incipere ingredi in conum illum inversum, in quo habetur lumen duplicatum. Et e contrario, cum pars anterior ejus disci incipiet egredi ex umbra, tum
partem ejus posteriorem debere egredi penitus ex eodem cono inverso duplex
habente lumen.
* corr. ex tendant
et Sol in apogeo, eadem est illis minor. Idcirco aliquando est accurate aequalis.
Tum vero, cum illa via sit, uti diximus, fere tripla diametri Lunae, facile illud
consequitur, ubi totus Lunae discus desierit ingredi in umbram, tum partem ipsius
anteriorem incipere ingredi in conum illum inversum, in quo habetur lumen duplicatum. Et e contrario, cum pars anterior ejus disci incipiet egredi ex umbra, tum
partem ejus posteriorem debere egredi penitus ex eodem cono inverso duplex
habente lumen.
Sol in apogeo, eadem est illis minor. Idcirco aliquando est accurate aequalis.
Tum vero, cum illa via sit, uti diximus, fere tripla diametri Lunae, facile illud
consequitur, ubi totus Lunae discus desierit ingredi in umbram, tum partem ipsius
anteriorem incipere ingredi in conum illum inversum, in quo habetur lumen duplicatum. Et e contrario, cum pars anterior ejus disci incipiet egredi ex umbra, tum
partem ejus posteriorem debere egredi penitus ex eodem cono inverso duplex
habente lumen.
umbra, tum
partem ejus posteriorem debere egredi penitus ex eodem cono inverso duplex
habente lumen.
38 Inde autem deducuntur mutationes, quae ex ejusmodi theoria haberi debent in
lumine illo maligno, quod Luna habere solet in eclipsibus. Initio quidem, quo Luna
magis immergetur in umbram, eo umbra erit obscurior. Subibit enim sensim loca,
ad quae defertur lux transmissa per crassiorem atmosphaerae partem, et post iter
longius ac cum majore inaequalitate refractionum
penitus ex eodem cono inverso duplex
habente lumen.
38 Inde autem deducuntur mutationes, quae ex ejusmodi theoria haberi debent in
lumine illo maligno, quod Luna habere solet in eclipsibus. Initio quidem, quo Luna
magis immergetur in umbram, eo umbra erit obscurior. Subibit enim sensim loca,
ad quae defertur lux transmissa per crassiorem atmosphaerae partem, et post iter
longius ac cum majore inaequalitate refractionum adeoque majore divergentia
radiorum. Deinde cum
38 Inde autem deducuntur mutationes, quae ex ejusmodi theoria haberi debent in
lumine illo maligno, quod Luna habere solet in eclipsibus. Initio quidem, quo Luna
magis immergetur in umbram, eo umbra erit obscurior. Subibit enim sensim loca,
ad quae defertur lux transmissa per crassiorem atmosphaerae partem, et post iter
longius ac cum majore inaequalitate refractionum adeoque majore divergentia
radiorum. Deinde cum jam tota se immerserit in umbram, incipiet pars disci
quo Luna
magis immergetur in umbram, eo umbra erit obscurior. Subibit enim sensim loca,
ad quae defertur lux transmissa per crassiorem atmosphaerae partem, et post iter
longius ac cum majore inaequalitate refractionum adeoque majore divergentia
radiorum. Deinde cum jam tota se immerserit in umbram, incipiet pars disci anterior illustrari aliquanto plus, delata nimirum ad loca luminis geminati et satis propiora axi, ubi lumen colligitur. Ubi vero aliquandiu processerit, erit clarior in binis
marginibus et obscurior in medio. Nam margo interior accipiet lumen duplicatum, exterior
inaequalitate refractionum adeoque majore divergentia
radiorum. Deinde cum jam tota se immerserit in umbram, incipiet pars disci anterior illustrari aliquanto plus, delata nimirum ad loca luminis geminati et satis propiora axi, ubi lumen colligitur. Ubi vero aliquandiu processerit, erit clarior in binis
marginibus et obscurior in medio. Nam margo interior accipiet lumen duplicatum, exterior vero, adhuc multo propior superficiei primi coni excipiet radios
transmissos per altiorem atmosphaerae partem adeoque ob rationes toties dictas
minus attenuatos.
In media
majore divergentia
radiorum. Deinde cum jam tota se immerserit in umbram, incipiet pars disci anterior illustrari aliquanto plus, delata nimirum ad loca luminis geminati et satis propiora axi, ubi lumen colligitur. Ubi vero aliquandiu processerit, erit clarior in binis
marginibus et obscurior in medio. Nam margo interior accipiet lumen duplicatum, exterior vero, adhuc multo propior superficiei primi coni excipiet radios
transmissos per altiorem atmosphaerae partem adeoque ob rationes toties dictas
minus attenuatos.
In media autem umbra erit multo clarior prope
erit clarior in binis
marginibus et obscurior in medio. Nam margo interior accipiet lumen duplicatum, exterior vero, adhuc multo propior superficiei primi coni excipiet radios
transmissos per altiorem atmosphaerae partem adeoque ob rationes toties dictas
minus attenuatos.
In media autem umbra erit multo clarior prope centrum et multo obscurior
circa margines, cum in centro tum accipiat radios usque adeo acutos prope axem.
Demum prope initium emersionis erit iterum obscurior circa medium et clarior
circa margines, quorum alter erit adhuc in situ duplicati luminis,
exterior vero, adhuc multo propior superficiei primi coni excipiet radios
transmissos per altiorem atmosphaerae partem adeoque ob rationes toties dictas
minus attenuatos.
In media autem umbra erit multo clarior prope centrum et multo obscurior
circa margines, cum in centro tum accipiat radios usque adeo acutos prope axem.
Demum prope initium emersionis erit iterum obscurior circa medium et clarior
circa margines, quorum alter erit adhuc in situ duplicati luminis, alter erit in situ
luminis transmissi per altiorem atmosphaeram.
Haec
In media autem umbra erit multo clarior prope centrum et multo obscurior
circa margines, cum in centro tum accipiat radios usque adeo acutos prope axem.
Demum prope initium emersionis erit iterum obscurior circa medium et clarior
circa margines, quorum alter erit adhuc in situ duplicati luminis, alter erit in situ
luminis transmissi per altiorem atmosphaeram.
Haec ad totum pertinent Lunae discum. Sed si consideretur unicum punctum
disci lunaris, id punctum initio, dum umbram subit, erit minus obscurum. Tum
obscuritas crescet, donec
umbra erit multo clarior prope centrum et multo obscurior
circa margines, cum in centro tum accipiat radios usque adeo acutos prope axem.
Demum prope initium emersionis erit iterum obscurior circa medium et clarior
circa margines, quorum alter erit adhuc in situ duplicati luminis, alter erit in situ
luminis transmissi per altiorem atmosphaeram.
Haec ad totum pertinent Lunae discum. Sed si consideretur unicum punctum
disci lunaris, id punctum initio, dum umbram subit, erit minus obscurum. Tum
obscuritas crescet, donec deveniat ad loca luminis duplicati, ubi
Lunae discum. Sed si consideretur unicum punctum
disci lunaris, id punctum initio, dum umbram subit, erit minus obscurum. Tum
obscuritas crescet, donec deveniat ad loca luminis duplicati, ubi obscuritas decrescet usque ad medium. Tum iterum crescet usque ad certum limitem ac iterum decrescet in accessu ad marginem exteriorem prioris coni.
39 Quae diximus, pertinent ad eclipses centrales. In eclipsibus autem partialibus, in
quibus Luna non immergitur tota, res aliter se
usque ad medium. Tum iterum crescet usque ad certum limitem ac iterum decrescet in accessu ad marginem exteriorem prioris coni.
39 Quae diximus, pertinent ad eclipses centrales. In eclipsibus autem partialibus, in
quibus Luna non immergitur tota, res aliter se habebit. Limbus interior erit obscurior nec ulla ejus pars deveniet ad loca luminis duplicati, quae nimirum diximus
distare a margine Lunae per intervallum circiter aequale ejus diametro.
usque ad certum limitem ac iterum decrescet in accessu ad marginem exteriorem prioris coni.
39 Quae diximus, pertinent ad eclipses centrales. In eclipsibus autem partialibus, in
quibus Luna non immergitur tota, res aliter se habebit. Limbus interior erit obscurior nec ulla ejus pars deveniet ad loca luminis duplicati, quae nimirum diximus
distare a margine Lunae per intervallum circiter aequale ejus diametro.
40 Ex iis, quae dicta sunt, facile redditur ratio plurium phaenomenorum, quae saepe
observantur ut illius, quod saepe notavi ego ipse; quod nimirum aliquanto post
immersionem totalem incipiat augeri plurimum lumen ipsius Lunae, quae saepe in
media eclipsi ita inclarescat, ut etiam ejus maculae discerni possint. Et ea quidem
phaenomena haberentur semper, uti theoria requirit, si semper atmosphaera terrestris circumquaque esset serena sine ullis nubibus hinc et inde in illo circulo
terrestri, qui terminat hemisphaerium e Luna
totalem incipiat augeri plurimum lumen ipsius Lunae, quae saepe in
media eclipsi ita inclarescat, ut etiam ejus maculae discerni possint. Et ea quidem
phaenomena haberentur semper, uti theoria requirit, si semper atmosphaera terrestris circumquaque esset serena sine ullis nubibus hinc et inde in illo circulo
terrestri, qui terminat hemisphaerium e Luna visum. Sed quoniam saepissime
habentur nebulae crassiores, quae plus luminis intercipiant ac nubes, quae illius
transitum penitus impediant, et eae sunt hac illac dispersae sine ullo ordine, satis
patet debere etiam in Luna haberi
hinc et inde in illo circulo
terrestri, qui terminat hemisphaerium e Luna visum. Sed quoniam saepissime
habentur nebulae crassiores, quae plus luminis intercipiant ac nubes, quae illius
transitum penitus impediant, et eae sunt hac illac dispersae sine ullo ordine, satis
patet debere etiam in Luna haberi saepe mutationes luminis admodum irregulares,
ut sine ullo ordine partes aliquae illuminentur plurimum, aliae omni etiam luce
destitutae penitus nigrescant.
Fortasse et montium diversa positio turbabit theoriam. Altissima enim quaedam
montium juga, ut eorum,
luminis admodum irregulares,
ut sine ullo ordine partes aliquae illuminentur plurimum, aliae omni etiam luce
destitutae penitus nigrescant.
Fortasse et montium diversa positio turbabit theoriam. Altissima enim quaedam
montium juga, ut eorum, qui ad 4 milliaria assurgunt in America hinc et inde a Quitensi valle, ad eam altitudinem deveniunt, per quam lumen deberet transmitti ad centrum
sectionis umbrae. Et alibi reflexio radiorum Solis in mari ad angulum perquam exiguum potest augere nonnihil lumen in locis positis inter axem et superficiem.
et montium diversa positio turbabit theoriam. Altissima enim quaedam
montium juga, ut eorum, qui ad 4 milliaria assurgunt in America hinc et inde a Quitensi valle, ad eam altitudinem deveniunt, per quam lumen deberet transmitti ad centrum
sectionis umbrae. Et alibi reflexio radiorum Solis in mari ad angulum perquam exiguum potest augere nonnihil lumen in locis positis inter axem et superficiem.
41 Sunt tamen quaedam phaenomena, quae videntur debere constanter haberi
quaedam
montium juga, ut eorum, qui ad 4 milliaria assurgunt in America hinc et inde a Quitensi valle, ad eam altitudinem deveniunt, per quam lumen deberet transmitti ad centrum
sectionis umbrae. Et alibi reflexio radiorum Solis in mari ad angulum perquam exiguum potest augere nonnihil lumen in locis positis inter axem et superficiem.
41 Sunt tamen quaedam phaenomena, quae videntur debere constanter haberi semper, ut illud, quod hic exprimitur: nimirum illa pars Lunae,
illuc advenit lumen
transmissum per altiorem atmosphaerae terrestris partem, ad quam nec montes
assurgunt nec nubes.
42 Hic redditur ratio phaenomeni, quod aliquando invenitur in monumentis astronomiae, quo Luna in eclipsi ita evaserit obscura, ut videri omnino desierit. Id quidem provenire potest etiam ab aere imminente observatori, cujus illa pars, quae
Lunam respicit, habeat majorem vaporum copiam. Quae nebula, si non late extendatur, apparebunt alibi fixae eodem
per altiorem atmosphaerae terrestris partem, ad quam nec montes
assurgunt nec nubes.
42 Hic redditur ratio phaenomeni, quod aliquando invenitur in monumentis astronomiae, quo Luna in eclipsi ita evaserit obscura, ut videri omnino desierit. Id quidem provenire potest etiam ab aere imminente observatori, cujus illa pars, quae
Lunam respicit, habeat majorem vaporum copiam. Quae nebula, si non late extendatur, apparebunt alibi fixae eodem tempore admodum vividae, quin omnino
desierit. Id quidem provenire potest etiam ab aere imminente observatori, cujus illa pars, quae
Lunam respicit, habeat majorem vaporum copiam. Quae nebula, si non late extendatur, apparebunt alibi fixae eodem tempore admodum vividae, quin omnino
Luna appareat. Et id quidem oportet acciderit in nonnullis casibus, in quibus eodem tempore nonnullis observatoribus Luna prorsus disparuit, dum alii longe alibi
positi eandem adhuc satis illustratam viderint luce illa per atmosphaeram transmissa. Verum aliquando fieri potest, ut Luna omne prorsus lumen amittat sita
etiam in axe umbrae, si
provenire potest etiam ab aere imminente observatori, cujus illa pars, quae
Lunam respicit, habeat majorem vaporum copiam. Quae nebula, si non late extendatur, apparebunt alibi fixae eodem tempore admodum vividae, quin omnino
Luna appareat. Et id quidem oportet acciderit in nonnullis casibus, in quibus eodem tempore nonnullis observatoribus Luna prorsus disparuit, dum alii longe alibi
positi eandem adhuc satis illustratam viderint luce illa per atmosphaeram transmissa. Verum aliquando fieri potest, ut Luna omne prorsus lumen amittat sita
etiam in axe umbrae, si nimirum omnis illa
oportet acciderit in nonnullis casibus, in quibus eodem tempore nonnullis observatoribus Luna prorsus disparuit, dum alii longe alibi
positi eandem adhuc satis illustratam viderint luce illa per atmosphaeram transmissa. Verum aliquando fieri potest, ut Luna omne prorsus lumen amittat sita
etiam in axe umbrae, si nimirum omnis illa atmosphaerae pars, per quam radii
deberent deferri ad ipsam, densis obducta nubibus, omnes radios praeripiat.
43 Ostenditur hic, cur id
ipsam, densis obducta nubibus, omnes radios praeripiat.
43 Ostenditur hic, cur id phaenomenum debeat esse rarissimum: quia nimirum, uti
etiam diximus lib. II. adn. 14, non potest in tam ingenti tractu simul ubique coelum esse nubilum. Deest enim fere materies tam multis nubibus simul procreandis et desunt ea, quae ad vapores inflandos requiruntur, qui in nubes dilatentur.
Atque idcirco, dum alibi obductum est coelum et imbres decidunt densissimi,
alibi solet esse purus
hic, cur id phaenomenum debeat esse rarissimum: quia nimirum, uti
etiam diximus lib. II. adn. 14, non potest in tam ingenti tractu simul ubique coelum esse nubilum. Deest enim fere materies tam multis nubibus simul procreandis et desunt ea, quae ad vapores inflandos requiruntur, qui in nubes dilatentur.
Atque idcirco, dum alibi obductum est coelum et imbres decidunt densissimi,
alibi solet esse purus aer et Sol vividissimus.
44 Rationi superiori, quae
quae generalis est, accedit peculiaris ratio petita a diversa admodum constitutione earum partium Terrae, quibus imminet atmosphaera, quae
radios ad Lunam transmittit. Eae partes pertinent ad marginem hemisphaerii terrestris e Luna visi. Porro quotiescunque Luna versatur inter tropicos, quod in
eclipsibus fit fere semper, in quibus ea parum admodum potest recedere ab ecliptica, quae intra tropicos continetur tota, ille circulus, qui id hemisphaerium terminat, transit per omnes quinque zonas, quod satis patet. Et quidem si Luna sit in
ipso aequatore, is circulus transit per ipsos
peculiaris ratio petita a diversa admodum constitutione earum partium Terrae, quibus imminet atmosphaera, quae
radios ad Lunam transmittit. Eae partes pertinent ad marginem hemisphaerii terrestris e Luna visi. Porro quotiescunque Luna versatur inter tropicos, quod in
eclipsibus fit fere semper, in quibus ea parum admodum potest recedere ab ecliptica, quae intra tropicos continetur tota, ille circulus, qui id hemisphaerium terminat, transit per omnes quinque zonas, quod satis patet. Et quidem si Luna sit in
ipso aequatore, is circulus transit per ipsos polos. Notum est autem, dum in
quotiescunque Luna versatur inter tropicos, quod in
eclipsibus fit fere semper, in quibus ea parum admodum potest recedere ab ecliptica, quae intra tropicos continetur tota, ille circulus, qui id hemisphaerium terminat, transit per omnes quinque zonas, quod satis patet. Et quidem si Luna sit in
ipso aequatore, is circulus transit per ipsos polos. Notum est autem, dum in
altero hemisphaerio est hyems vel autumnus, in altero esse aetatem vel ver. Adeoque si alibi in eo circulo coelum est nubilum, admodum probabile est alibi simul
esse serenum, et proinde fere semper aliquod
semper, in quibus ea parum admodum potest recedere ab ecliptica, quae intra tropicos continetur tota, ille circulus, qui id hemisphaerium terminat, transit per omnes quinque zonas, quod satis patet. Et quidem si Luna sit in
ipso aequatore, is circulus transit per ipsos polos. Notum est autem, dum in
altero hemisphaerio est hyems vel autumnus, in altero esse aetatem vel ver. Adeoque si alibi in eo circulo coelum est nubilum, admodum probabile est alibi simul
esse serenum, et proinde fere semper aliquod lumen ad Lunam deveniet.
ab ecliptica, quae intra tropicos continetur tota, ille circulus, qui id hemisphaerium terminat, transit per omnes quinque zonas, quod satis patet. Et quidem si Luna sit in
ipso aequatore, is circulus transit per ipsos polos. Notum est autem, dum in
altero hemisphaerio est hyems vel autumnus, in altero esse aetatem vel ver. Adeoque si alibi in eo circulo coelum est nubilum, admodum probabile est alibi simul
esse serenum, et proinde fere semper aliquod lumen ad Lunam deveniet.
qui id hemisphaerium terminat, transit per omnes quinque zonas, quod satis patet. Et quidem si Luna sit in
ipso aequatore, is circulus transit per ipsos polos. Notum est autem, dum in
altero hemisphaerio est hyems vel autumnus, in altero esse aetatem vel ver. Adeoque si alibi in eo circulo coelum est nubilum, admodum probabile est alibi simul
esse serenum, et proinde fere semper aliquod lumen ad Lunam deveniet.
45 Hoc episodium sponte mihi obvenit ex
ex occasione ipsa nec unquam magis quam
tum expertus sum illud facit indignatio versus. Exponenda est autem occasio
ipsa, ut ea, quae plures ejusdem episodii partes respiciunt, percipi possint. Anno
1751 dimensus sum una cum P. Christophoro Maire, doctissimo viro e nostra
Societate et summo in primis ac diligentissimo astronomo, basim octo circiter
milliariorum in ipsa veteri Via Appia inter Romanam et Albanam urbem, quae fuit
altera e binis adhibitis ad determinandum meridiani gradum Romam inter et Ariminum interjacentis, et corrigendam mappam geographicam Pontificiae ditionis.
indignatio versus. Exponenda est autem occasio
ipsa, ut ea, quae plures ejusdem episodii partes respiciunt, percipi possint. Anno
1751 dimensus sum una cum P. Christophoro Maire, doctissimo viro e nostra
Societate et summo in primis ac diligentissimo astronomo, basim octo circiter
milliariorum in ipsa veteri Via Appia inter Romanam et Albanam urbem, quae fuit
altera e binis adhibitis ad determinandum meridiani gradum Romam inter et Ariminum interjacentis, et corrigendam mappam geographicam Pontificiae ditionis.
Quem duplicem scopum nostrorum laborum hic innui: pertinet ad hunc
Via Appia inter Romanam et Albanam urbem, quae fuit
altera e binis adhibitis ad determinandum meridiani gradum Romam inter et Ariminum interjacentis, et corrigendam mappam geographicam Pontificiae ditionis.
Quem duplicem scopum nostrorum laborum hic innui: pertinet ad hunc posteriorem illud in tenuique papyro pingere, adhuc dominae quae parent oppida Romae, et ad primum illud Terrae deprendere molem, cum peripheria circuli maximi
et diametro. Quae quidem cognoscuntur cognito uno gradu, si Terra sit sphaerica
et gradus ubique aequales sunt. Sed si gradus in diversis locis diversi
ad hunc posteriorem illud in tenuique papyro pingere, adhuc dominae quae parent oppida Romae, et ad primum illud Terrae deprendere molem, cum peripheria circuli maximi
et diametro. Quae quidem cognoscuntur cognito uno gradu, si Terra sit sphaerica
et gradus ubique aequales sunt. Sed si gradus in diversis locis diversi inveniantur,
uti revera inveniuntur, oportet ipsius Terrae figura recedat a sphaerica magis vel
minus, pro majore vel minore graduum inaequalitate. Et eo spectat illud deducere
demum non aequam penitus formam. Tum autem figura et magnitudo Terrae
determinantur per
minore graduum inaequalitate. Et eo spectat illud deducere
demum non aequam penitus formam. Tum autem figura et magnitudo Terrae
determinantur per binos gradus; si ea supponatur elliptica, aliter per plures. Et
quidem plurimi requiruntur, si habeatur irregularitas aliqua, quam ego haberi censeo in Telluris figura.
Ipsam hujus basis dimensionem fusius exposui in volumine De litteraria expeditione per Pontificiam ditionem opusculo I, cap. 2. et opusculo 4. cap. 3. Bis
autem eandem dimensionem coacti abrumpere, Martio ac Aprili mense, ob
Tum autem figura et magnitudo Terrae
determinantur per binos gradus; si ea supponatur elliptica, aliter per plures. Et
quidem plurimi requiruntur, si habeatur irregularitas aliqua, quam ego haberi censeo in Telluris figura.
Ipsam hujus basis dimensionem fusius exposui in volumine De litteraria expeditione per Pontificiam ditionem opusculo I, cap. 2. et opusculo 4. cap. 3. Bis
autem eandem dimensionem coacti abrumpere, Martio ac Aprili mense, ob ingentem coeli inclementiam, quae quidem ibi eo anni tempore nunquam solet esse
tanta, vix
Bis
autem eandem dimensionem coacti abrumpere, Martio ac Aprili mense, ob ingentem coeli inclementiam, quae quidem ibi eo anni tempore nunquam solet esse
tanta, vix demum cum successu absolvimus mense Maio.
Secundae dimensionis tempore superiores versus elucubraveram tam in ipsa
vespertina commoratione in Albana urbe, in quam nos recipiebamus per noctem,
quam inter equitandum, ut tempus fallerem. Et postremos quidem perfeceram
ipso mane ejus diei, quo demum censui abrumpendum omnino opus, quod pluribus jam vicibus intermissum fuerat superioribus diebus imbrium
abrumpere, Martio ac Aprili mense, ob ingentem coeli inclementiam, quae quidem ibi eo anni tempore nunquam solet esse
tanta, vix demum cum successu absolvimus mense Maio.
Secundae dimensionis tempore superiores versus elucubraveram tam in ipsa
vespertina commoratione in Albana urbe, in quam nos recipiebamus per noctem,
quam inter equitandum, ut tempus fallerem. Et postremos quidem perfeceram
ipso mane ejus diei, quo demum censui abrumpendum omnino opus, quod pluribus jam vicibus intermissum fuerat superioribus diebus imbrium vi, ac Romam
redeundum.
Martio ac Aprili mense, ob ingentem coeli inclementiam, quae quidem ibi eo anni tempore nunquam solet esse
tanta, vix demum cum successu absolvimus mense Maio.
Secundae dimensionis tempore superiores versus elucubraveram tam in ipsa
vespertina commoratione in Albana urbe, in quam nos recipiebamus per noctem,
quam inter equitandum, ut tempus fallerem. Et postremos quidem perfeceram
ipso mane ejus diei, quo demum censui abrumpendum omnino opus, quod pluribus jam vicibus intermissum fuerat superioribus diebus imbrium vi, ac Romam
redeundum. Instrumenta expedita jam
jam fuerant et dimensioni molestissimae data
opera per duas horas, cum ingens nos repente procella oppressit, coelo circumquaque obducto nubibus, grandine primum densissima, tum imbre effuso praecipiti, qui ad plures horas perduravit obstinatissimus.
Aegre nos recepimus in tabernam, quam appellant Torre di mezza via, ubi equi
cursorii mutantur Romam inter et Albanam urbem, in qua * nullum omnino habetur conclave honestis hominibus recipiendis idoneum. Sed foeda omnia et turpia fossorum, messorum, bubulcorum rhedariorumque compotationibus apta.
Cum et
coelo circumquaque obducto nubibus, grandine primum densissima, tum imbre effuso praecipiti, qui ad plures horas perduravit obstinatissimus.
Aegre nos recepimus in tabernam, quam appellant Torre di mezza via, ubi equi
cursorii mutantur Romam inter et Albanam urbem, in qua * nullum omnino habetur conclave honestis hominibus recipiendis idoneum. Sed foeda omnia et turpia fossorum, messorum, bubulcorum rhedariorumque compotationibus apta.
Cum et imber et immanis ventus debaccharetur rigidissimus sane, licet et Aprilis
jam mensis progressus esset et
morem), ac progredi ex aedibus
non permitteret, assedi ad angulum foedissimae longioris mensae, ad cujus caput
plures rustici comessantes et compotantes assederant. Et ex impetu quodam ac
animi aegritudine priores centum circiter versus effudi ac ibidem conscripsi. Reliquum episodium partim in itinere inter redeundum in Urbem sub vesperam, partim domi ante quam irem cubitum, perfeci et primo mane nitide exscriptum detuli
totum ad cardinalem Valentium, primum pontificis administrum. De quo ibi expeditionis nimirum meae et auctore primo et fautore perpetuo, ut et de ipso summo
aedibus
non permitteret, assedi ad angulum foedissimae longioris mensae, ad cujus caput
plures rustici comessantes et compotantes assederant. Et ex impetu quodam ac
animi aegritudine priores centum circiter versus effudi ac ibidem conscripsi. Reliquum episodium partim in itinere inter redeundum in Urbem sub vesperam, partim domi ante quam irem cubitum, perfeci et primo mane nitide exscriptum detuli
totum ad cardinalem Valentium, primum pontificis administrum. De quo ibi expeditionis nimirum meae et auctore primo et fautore perpetuo, ut et de ipso summo
pontifice, adeo honorifica mentio
46 Appia via, apud veteres etiam Romanos celebratissima, marmore omnis constrata
erat, ut et reliquae militares Romanorum viae. Et plures ipsius tractus adhuc illaesi conservantur, potissimum in mediis Pontinis paludibus aqua obruti. Is tractus
Romae proximus ante hosce 30 annos adhuc satis bene conservatus visebatur,
licet alia ad ejus latus via per inferiores campos frequentari jam soleret passim.
Quam ipsam ob causam ea deinde marmora sunt eruta et in Urbem delata ad
consternenda
conservantur, potissimum in mediis Pontinis paludibus aqua obruti. Is tractus
Romae proximus ante hosce 30 annos adhuc satis bene conservatus visebatur,
licet alia ad ejus latus via per inferiores campos frequentari jam soleret passim.
Quam ipsam ob causam ea deinde marmora sunt eruta et in Urbem delata ad
consternenda Urbis ipsius compita nova illa tam eleganti methodo, quadratulis
inde efformatis. Tum, cum ibi basim metirer, visebantur identidem ejus viae vestigia et bini lapidum assurgentium ordines, quibus et rectilineis prorsus et inter se
parallelis ea olim concludebatur,
methodo, quadratulis
inde efformatis. Tum, cum ibi basim metirer, visebantur identidem ejus viae vestigia et bini lapidum assurgentium ordines, quibus et rectilineis prorsus et inter se
parallelis ea olim concludebatur, adhuc passim supererant. Verum alicubi, erutis
iis etiam limitibus, in ipso viae loco, lapidibus aratro summotis, messis succreverat. Ex utroque latere fere perpetua adhuc visitur duplex ingentium ruderum series, e veteribus sepulchris omni ornamento spoliatis et magna ex parte dirutis,
quae apud veteres Romanos plerumque secus publicas vias erigebantur. Plura in
in ipso viae loco, lapidibus aratro summotis, messis succreverat. Ex utroque latere fere perpetua adhuc visitur duplex ingentium ruderum series, e veteribus sepulchris omni ornamento spoliatis et magna ex parte dirutis,
quae apud veteres Romanos plerumque secus publicas vias erigebantur. Plura in
proximo aderant pastorum mapalia, a quorum canibus in quanto periculo quodam
die fuerim constitutus, exposui in eodem primo opusculo Expeditionis litterariae
num. 109. ut et aliud multo gravius vitae periculum, quod ibidem subii in summo
Metellae sepulchro ad basis initium, ligneo ponte,
succreverat. Ex utroque latere fere perpetua adhuc visitur duplex ingentium ruderum series, e veteribus sepulchris omni ornamento spoliatis et magna ex parte dirutis,
quae apud veteres Romanos plerumque secus publicas vias erigebantur. Plura in
proximo aderant pastorum mapalia, a quorum canibus in quanto periculo quodam
die fuerim constitutus, exposui in eodem primo opusculo Expeditionis litterariae
num. 109. ut et aliud multo gravius vitae periculum, quod ibidem subii in summo
Metellae sepulchro ad basis initium, ligneo ponte, quem conscenderam, confracto, enarravi ibidem num.
duplex ingentium ruderum series, e veteribus sepulchris omni ornamento spoliatis et magna ex parte dirutis,
quae apud veteres Romanos plerumque secus publicas vias erigebantur. Plura in
proximo aderant pastorum mapalia, a quorum canibus in quanto periculo quodam
die fuerim constitutus, exposui in eodem primo opusculo Expeditionis litterariae
num. 109. ut et aliud multo gravius vitae periculum, quod ibidem subii in summo
Metellae sepulchro ad basis initium, ligneo ponte, quem conscenderam, confracto, enarravi ibidem num. 132.
Romanos plerumque secus publicas vias erigebantur. Plura in
proximo aderant pastorum mapalia, a quorum canibus in quanto periculo quodam
die fuerim constitutus, exposui in eodem primo opusculo Expeditionis litterariae
num. 109. ut et aliud multo gravius vitae periculum, quod ibidem subii in summo
Metellae sepulchro ad basis initium, ligneo ponte, quem conscenderam, confracto, enarravi ibidem num. 132.
47 In laudibus tanti pontificis (erat is Benedictus XIV) hic
ut et aliud multo gravius vitae periculum, quod ibidem subii in summo
Metellae sepulchro ad basis initium, ligneo ponte, quem conscenderam, confracto, enarravi ibidem num. 132.
47 In laudibus tanti pontificis (erat is Benedictus XIV) hic exponendis nequaquam
immorabor. Quas nimirum exposui et in ejus operis nuncupatoria epistola (ipsi
enim, cujus auctoritate et munificentia opus ipsum perfectum est, clementissime
excipienti, nuncupandum censui opus ipsum communi nomine
ponte, quem conscenderam, confracto, enarravi ibidem num. 132.
47 In laudibus tanti pontificis (erat is Benedictus XIV) hic exponendis nequaquam
immorabor. Quas nimirum exposui et in ejus operis nuncupatoria epistola (ipsi
enim, cujus auctoritate et munificentia opus ipsum perfectum est, clementissime
excipienti, nuncupandum censui opus ipsum communi nomine Mairii et meo) et
multo fusius in poemate, quod, ubi primum post extremum vitae periculum visus
est convalescere,
is Benedictus XIV) hic exponendis nequaquam
immorabor. Quas nimirum exposui et in ejus operis nuncupatoria epistola (ipsi
enim, cujus auctoritate et munificentia opus ipsum perfectum est, clementissime
excipienti, nuncupandum censui opus ipsum communi nomine Mairii et meo) et
multo fusius in poemate, quod, ubi primum post extremum vitae periculum visus
est convalescere, inter publicam totius Urbis gratulationem typis impressi, adjectis adnotationibus, quibus praecipua ejus gesta carminibus proposita magis illustrarentur. Notissimum est ejus patriam fuisse Bononiam, tot doctorum
inter publicam totius Urbis gratulationem typis impressi, adjectis adnotationibus, quibus praecipua ejus gesta carminibus proposita magis illustrarentur. Notissimum est ejus patriam fuisse Bononiam, tot doctorum hominum
parentem, ac sedem. Notissima est itidem ipsius pontificis doctrina, in jure potissimum, ac editorum operum multitudo et pretium.
48 Silvius cardinalis Valentius, immortalis memoriae vir, quo idem summus pontifex
usus est primario administro,
48 Silvius cardinalis Valentius, immortalis memoriae vir, quo idem summus pontifex
usus est primario administro, secretarium status appellant, usque ad ejus obitum,
qui pontificis ipsius mortem biennio fere praecessit et in quem unum alia multa
praecipua sane munera congesserat, erat enim inter caetera camerarius, ut appellant, et praefectus Congregationi de propaganda fide. Ita autem eo in omnibus sui
principatus negotiis utebatur, ut omnino videretur pontificia sibi decreta tantummodo et librorum
administro, secretarium status appellant, usque ad ejus obitum,
qui pontificis ipsius mortem biennio fere praecessit et in quem unum alia multa
praecipua sane munera congesserat, erat enim inter caetera camerarius, ut appellant, et praefectus Congregationi de propaganda fide. Ita autem eo in omnibus sui
principatus negotiis utebatur, ut omnino videretur pontificia sibi decreta tantummodo et librorum conscribendorum ac edendorum curam reservasse, reliquis
omnibus sui regiminis partibus ipsi uni relictis. Quo spectat illud quo nempe ministro securus docto potes indulgere
relictis. Quo spectat illud quo nempe ministro securus docto potes indulgere labori.
Nulla autem mihi suppetunt satis idonea vocabula, quibus tantum virum pro
merito celebrare possim, cujus et perspicacissimam mentis vim atque capacitatem amplissimam et paratissimam semper in difficillimis quibusque negotiis consiliorum multitudinem et suavissimam indolem ac ingenitam humanitatem suspexit non Roma tantum, sed et universus Christianus orbis. Quibus accessit et
summus litterarum ac bonarum artium amor ac cultus et, quod caput est, summa
itidem vitae integritas atque
saepe et ad mensam adhibens et ad familiarissimas cum paucis
amicorum confabulationes, quibus animum a tot curis fatigatum recrearet.
Quantum autem ipsi deberem, nunquam itidem verbis satis efferre possum.
Exhibui quidem, sed admodum tenuem grati animi significationem tam in epistola
nuncupatoria opusculi de Turbine, quod eidem inscripsi, quam in Stayanae Philosophiae voluminibus et in opere de Expeditione litteraria per pontificiam ditionem, cujus, ut paullo superius monui, is primus et auctor fuit et fautor. Ipse
enim, uti hic innuo, id ipsum pontifici
quibus animum a tot curis fatigatum recrearet.
Quantum autem ipsi deberem, nunquam itidem verbis satis efferre possum.
Exhibui quidem, sed admodum tenuem grati animi significationem tam in epistola
nuncupatoria opusculi de Turbine, quod eidem inscripsi, quam in Stayanae Philosophiae voluminibus et in opere de Expeditione litteraria per pontificiam ditionem, cujus, ut paullo superius monui, is primus et auctor fuit et fautor. Ipse
enim, uti hic innuo, id ipsum pontifici suggessit, ipse fundum ad expensas necessarias invenit, ipse pecuniam,
fatigatum recrearet.
Quantum autem ipsi deberem, nunquam itidem verbis satis efferre possum.
Exhibui quidem, sed admodum tenuem grati animi significationem tam in epistola
nuncupatoria opusculi de Turbine, quod eidem inscripsi, quam in Stayanae Philosophiae voluminibus et in opere de Expeditione litteraria per pontificiam ditionem, cujus, ut paullo superius monui, is primus et auctor fuit et fautor. Ipse
enim, uti hic innuo, id ipsum pontifici suggessit, ipse fundum ad expensas necessarias invenit, ipse pecuniam, quotiescunque opus haberem, continuo sumministravit,
et auctor fuit et fautor. Ipse
enim, uti hic innuo, id ipsum pontifici suggessit, ipse fundum ad expensas necessarias invenit, ipse pecuniam, quotiescunque opus haberem, continuo sumministravit, nullas unquam rationes exquirens, ipse mecum habere voluit commercium litterarum perpetuum, cui bis in hebdomada et observationum seriem communicarem per litteras et, si quid opus esset, significarem, humanissimis ejus
litteris incitatus semper et auctoritate suprema adjutus, qua omnia, quae se identidem offerebant, impedimenta summovit, donec et pontificiae ditionis mappa et
volumen
Hic ipsam occasionem innui, qua me is ad dimensionem gradus meridiani et
correctionem mappae geographicae ditionis pontificiae adhibuit. Petierat Lusitaniae rex Joannes V. decem e nostra Societate mathematicos a nostro supremo
praeside, praepositum generalem appellamus, qui in Brasiliam navigarent et mappam delinearent regionum cum Hispanis commutandarum ac limites definirent.
Ego me ad opus obtuleram ei, qui regium legatum agebat tum Romae apud pontificem eratque itidem e Societate nostra, ea conditione, ut mihi simul liceret metiri meridiani gradum, quem cum
ea conditione, ut mihi simul liceret metiri meridiani gradum, quem cum Quitensi conferrem definito paullo ante a Parisiensibus academicis. Et quidem non solum annuerat ipse, sed facultatem illico ab
ipso praeposito generali mihi impetraverat. De discessu cogitantem cardinalis Valentius continuit in Urbe et pontificis nomine imperavit, ut, quae pro Brasilia meditabar, in ditione pontificia exequerer. Qua in re quantum ipsi debeam, cognoscet
sane, quicunque perpenderit ea, quae insequentibus annis in Lusitania acciderunt.
Porro haec Valentiorum familia Mantuana nunc quidem, originem tamen
conferrem definito paullo ante a Parisiensibus academicis. Et quidem non solum annuerat ipse, sed facultatem illico ab
ipso praeposito generali mihi impetraverat. De discessu cogitantem cardinalis Valentius continuit in Urbe et pontificis nomine imperavit, ut, quae pro Brasilia meditabar, in ditione pontificia exequerer. Qua in re quantum ipsi debeam, cognoscet
sane, quicunque perpenderit ea, quae insequentibus annis in Lusitania acciderunt.
Porro haec Valentiorum familia Mantuana nunc quidem, originem tamen ducit ex
ipsa Ragusina urbe, mea patria. Mente adhuc retineo locum, quem
a Parisiensibus academicis. Et quidem non solum annuerat ipse, sed facultatem illico ab
ipso praeposito generali mihi impetraverat. De discessu cogitantem cardinalis Valentius continuit in Urbe et pontificis nomine imperavit, ut, quae pro Brasilia meditabar, in ditione pontificia exequerer. Qua in re quantum ipsi debeam, cognoscet
sane, quicunque perpenderit ea, quae insequentibus annis in Lusitania acciderunt.
Porro haec Valentiorum familia Mantuana nunc quidem, originem tamen ducit ex
ipsa Ragusina urbe, mea patria. Mente adhuc retineo locum, quem legi apud
Agnellium, celebrem
praeposito generali mihi impetraverat. De discessu cogitantem cardinalis Valentius continuit in Urbe et pontificis nomine imperavit, ut, quae pro Brasilia meditabar, in ditione pontificia exequerer. Qua in re quantum ipsi debeam, cognoscet
sane, quicunque perpenderit ea, quae insequentibus annis in Lusitania acciderunt.
Porro haec Valentiorum familia Mantuana nunc quidem, originem tamen ducit ex
ipsa Ragusina urbe, mea patria. Mente adhuc retineo locum, quem legi apud
Agnellium, celebrem Mantuanum historicum, qui de hac familia loquens, antiquiorem alium historicum ejus et nobilitatis
Ipsius autem patriae laudes paucis quidem versibus, sed et maximas sane complexus sum et verissimas, quod omnino novit, quicumque geographorum opera
perlegat et Ragusinorum litteraria monumenta evolvat. A barbarie incultissima
undecunque circumsepti, et severiores disciplinas et humaniores in primis litteras
diligentissime excolimus tam Latino idiomate quam Illyrico, quo domi utimur.
Omitto vetustiores ut Marinum Ghetaldum, inter geometras celebrem illo ipso
tempore, quo nobilissima facultas a paucis admodum excolebatur; Stephanum
Gradium, elegantissimum Latinum poetam eo ipso
tam Latino idiomate quam Illyrico, quo domi utimur.
Omitto vetustiores ut Marinum Ghetaldum, inter geometras celebrem illo ipso
tempore, quo nobilissima facultas a paucis admodum excolebatur; Stephanum
Gradium, elegantissimum Latinum poetam eo ipso superiore saeculo, quo usque
adeo conciderant in Italia humaniores litterae corruptae penitus ac depravatae;
Bandurium e Benedictinorum familia tot voluminibus in Gallia editis celebrem
aliosque quamplurimos, qui mihi frustra sese offerunt properanti. Unus instar
millium esse potest in Latina poesi et omni doctrinae genere- Benedictus
illo ipso
tempore, quo nobilissima facultas a paucis admodum excolebatur; Stephanum
Gradium, elegantissimum Latinum poetam eo ipso superiore saeculo, quo usque
adeo conciderant in Italia humaniores litterae corruptae penitus ac depravatae;
Bandurium e Benedictinorum familia tot voluminibus in Gallia editis celebrem
aliosque quamplurimos, qui mihi frustra sese offerunt properanti. Unus instar
millium esse potest in Latina poesi et omni doctrinae genere- Benedictus Stayus,
de quo mentionem feci lib. I, num. 29. Cui et Christophorum, ejus fratrem, Latinum scriptorem nitidissimum, et
eo ipso superiore saeculo, quo usque
adeo conciderant in Italia humaniores litterae corruptae penitus ac depravatae;
Bandurium e Benedictinorum familia tot voluminibus in Gallia editis celebrem
aliosque quamplurimos, qui mihi frustra sese offerunt properanti. Unus instar
millium esse potest in Latina poesi et omni doctrinae genere- Benedictus Stayus,
de quo mentionem feci lib. I, num. 29. Cui et Christophorum, ejus fratrem, Latinum scriptorem nitidissimum, et alios quamplurimos itidem adhuc superstites
possem adjungere. Sed unum, quem ego quidem plurimi facio, Romae vigentem
et
Usque adeo humaniores litteras Ragusini et excoluerunt semper
et adhuc excolunt cum successu.
49 Quae huc pertinent, acciderunt ante tres circiter menses. Quae quidem exposui in
opere toties nominato De expeditione litteraria, opusculo I. Atque inde huc transferam, quae habentur num. 102, 103, 105. (La version de ce texte est prise de la
traduction imprimée à Paris l'an 1770, chez la veuve Tilliard).
Sub finem Januarii mensis anni 1751 ad
expeditione litteraria, opusculo I. Atque inde huc transferam, quae habentur num. 102, 103, 105. (La version de ce texte est prise de la
traduction imprimée à Paris l'an 1770, chez la veuve Tilliard).
Sub finem Januarii mensis anni 1751 ad Tiberis ostium missi sumus, ubi in
postrema exundatione Tibris praecedenti mense repagula omnia labefactaverat,
quibus in ipso ingressu in Tyrrhenum mare coercetur, ut naves, velocitate fundum excavante, et aggestas a mari arenas dimovente possit excipere. Eo libenter
profecti sumus, tum ut, si quod imminenti malo remedium se
105. (La version de ce texte est prise de la
traduction imprimée à Paris l'an 1770, chez la veuve Tilliard).
Sub finem Januarii mensis anni 1751 ad Tiberis ostium missi sumus, ubi in
postrema exundatione Tibris praecedenti mense repagula omnia labefactaverat,
quibus in ipso ingressu in Tyrrhenum mare coercetur, ut naves, velocitate fundum excavante, et aggestas a mari arenas dimovente possit excipere. Eo libenter
profecti sumus, tum ut, si quod imminenti malo remedium se offerret, proderemus et Urbis commercio consuleremus, tum etiam, ut finitima loca et
de ce texte est prise de la
traduction imprimée à Paris l'an 1770, chez la veuve Tilliard).
Sub finem Januarii mensis anni 1751 ad Tiberis ostium missi sumus, ubi in
postrema exundatione Tibris praecedenti mense repagula omnia labefactaverat,
quibus in ipso ingressu in Tyrrhenum mare coercetur, ut naves, velocitate fundum excavante, et aggestas a mari arenas dimovente possit excipere. Eo libenter
profecti sumus, tum ut, si quod imminenti malo remedium se offerret, proderemus et Urbis commercio consuleremus, tum etiam, ut finitima loca et utrumque
Tiberis
(bis nimirum per eos menses intra Urbem exundavit Tibris, sed per inferiores
campos septies se effudit, quam ob rem posui illud: Jam toties indignatus caput
extulit). Abest is locus a Portuensi urbe binis passuum millibus nec ullas fere
habet aedes praeter publicas quasdam et arctas et humiles, in quibus diversabamur, ac turrim ad ostii tutelam extructam olim in ipso littore, jam arenarum
aggestione facta, aliquanto remotiorem ab ipso mari. Caeterum tuguria tantummodo visuntur aliqua et stramineae casae, in quibus tum quidem trecenta circiter
capita piscatorum, nautarum et operarum ad
inferiores
campos septies se effudit, quam ob rem posui illud: Jam toties indignatus caput
extulit). Abest is locus a Portuensi urbe binis passuum millibus nec ullas fere
habet aedes praeter publicas quasdam et arctas et humiles, in quibus diversabamur, ac turrim ad ostii tutelam extructam olim in ipso littore, jam arenarum
aggestione facta, aliquanto remotiorem ab ipso mari. Caeterum tuguria tantummodo visuntur aliqua et stramineae casae, in quibus tum quidem trecenta circiter
capita piscatorum, nautarum et operarum ad ostii ipsius tutelam ac reparationem
pecunia publica conductarum
millibus nec ullas fere
habet aedes praeter publicas quasdam et arctas et humiles, in quibus diversabamur, ac turrim ad ostii tutelam extructam olim in ipso littore, jam arenarum
aggestione facta, aliquanto remotiorem ab ipso mari. Caeterum tuguria tantummodo visuntur aliqua et stramineae casae, in quibus tum quidem trecenta circiter
capita piscatorum, nautarum et operarum ad ostii ipsius tutelam ac reparationem
pecunia publica conductarum versabantur.
Ubi primum erupit fluvius, ita brevi excrevit, ut casas omnes et tuguria occuparet. Nostrae etiam domus atrium
pecunia publica conductarum versabantur.
Ubi primum erupit fluvius, ita brevi excrevit, ut casas omnes et tuguria occuparet. Nostrae etiam domus atrium impleverat aqua et jam scalis ad superius
tabulatum conscendebat, non sine aliquorum metu, ne nos obrueret. Quod in
tanta maris vicinia, quo se aquarum moles effundebat, fieri omnino non poterat,
nisi forte ipsarum aquarum vis convulsas potius aedes evertisset. Longe gravius
a fame periculum: per octo integros dies obsessi constitimus. Et nobis quidem
annona non defuisset, sed miserabilis nos angebat tot
sed miserabilis nos angebat tot inopum turba omni alimento destituta; cum quibus, quaecumque parata pro nobis fuerant, partiri erat opus.
Admodum difficulter ad Portuensem urbem contra fluminis impetum per undantes campos naviculam misimus, ut panem adveheret. Sed vix ullus ibidem inventus panis, in urbe nimirum penitus diruta, intra quam vix nunc quidem viginti
homines vivant. Ipse ille pistor, qui panem rusticis circumjacentibus et ipsum
ostium Tiberinum incolentibus sufficit, profugerat per eos dies aere alieno gravis
nec farinae quidquam nec frumenti reliquerat. Res erat sane
qui panem rusticis circumjacentibus et ipsum
ostium Tiberinum incolentibus sufficit, profugerat per eos dies aere alieno gravis
nec farinae quidquam nec frumenti reliquerat. Res erat sane commiseratione dignissima, et quae lacrymas vel invitis eliceret, cum tantam miserorum turbam
videremus in summis tuguriis, in cymbarum malis pallentes trepidantesque ac
panem inclamantes exaudiremus.
Ingravescente malo, et Tiberis tumore obfirmato, de nuncio Romam mittendo
per affusos campos, neque enim contra fluminis impetum licebat ascendere, diu
consultatum. Ac demum
circumjacentibus et ipsum
ostium Tiberinum incolentibus sufficit, profugerat per eos dies aere alieno gravis
nec farinae quidquam nec frumenti reliquerat. Res erat sane commiseratione dignissima, et quae lacrymas vel invitis eliceret, cum tantam miserorum turbam
videremus in summis tuguriis, in cymbarum malis pallentes trepidantesque ac
panem inclamantes exaudiremus.
Ingravescente malo, et Tiberis tumore obfirmato, de nuncio Romam mittendo
per affusos campos, neque enim contra fluminis impetum licebat ascendere, diu
consultatum. Ac demum aegre inventus est,
VI.
1 Totius hujusce postremi libri argumentum est color, qui plerumque apparet rubeus in Luna deficiente. Dicitur autem lucemque coloret aeriis deflexam auris,
quia superiore libro ostentum est lumen, quo Luna adhuc cernitur in umbra ipsa,
esse lumen refractum in atmosphaera terrestri. Ac additur et fila retexat ad indicandam Newtonianam luminis theoriam, in qua lux plena, ut
1 Totius hujusce postremi libri argumentum est color, qui plerumque apparet rubeus in Luna deficiente. Dicitur autem lucemque coloret aeriis deflexam auris,
quia superiore libro ostentum est lumen, quo Luna adhuc cernitur in umbra ipsa,
esse lumen refractum in atmosphaera terrestri. Ac additur et fila retexat ad indicandam Newtonianam luminis theoriam, in qua lux plena, ut infra videbimus,
componitur e diversis coloratis filis, quae, ubi ab aliis separantur, suum singula
colorem exhibent, omnia vero simul unita
1 Totius hujusce postremi libri argumentum est color, qui plerumque apparet rubeus in Luna deficiente. Dicitur autem lucemque coloret aeriis deflexam auris,
quia superiore libro ostentum est lumen, quo Luna adhuc cernitur in umbra ipsa,
esse lumen refractum in atmosphaera terrestri. Ac additur et fila retexat ad indicandam Newtonianam luminis theoriam, in qua lux plena, ut infra videbimus,
componitur e diversis coloratis filis, quae, ubi ab aliis separantur, suum singula
colorem exhibent, omnia vero simul unita album efficiunt.
plerumque apparet rubeus in Luna deficiente. Dicitur autem lucemque coloret aeriis deflexam auris,
quia superiore libro ostentum est lumen, quo Luna adhuc cernitur in umbra ipsa,
esse lumen refractum in atmosphaera terrestri. Ac additur et fila retexat ad indicandam Newtonianam luminis theoriam, in qua lux plena, ut infra videbimus,
componitur e diversis coloratis filis, quae, ubi ab aliis separantur, suum singula
colorem exhibent, omnia vero simul unita album efficiunt.
Porro jure Newtonus ipse hic invocatur, a cujus immortali theoria repetuntur
rationes hujus
singula
colorem exhibent, omnia vero simul unita album efficiunt.
Porro jure Newtonus ipse hic invocatur, a cujus immortali theoria repetuntur
rationes hujus phaenomeni. Illud autem Tu decus Angligenum atque humanae
gloria gentis, quod ante hosce novem annos conscripsi in Italia inscius inscriptionis ejus sepulchralis, quam huc delatus inveni ad ejus tumulum auctoritate
publica erectum, cum ea consonat mirum in modum. In qua nimirum inter caetera habetur illud Sibi gratulentur mortales extitisse tale ac tantum humani generis
decus.
In
theoria repetuntur
rationes hujus phaenomeni. Illud autem Tu decus Angligenum atque humanae
gloria gentis, quod ante hosce novem annos conscripsi in Italia inscius inscriptionis ejus sepulchralis, quam huc delatus inveni ad ejus tumulum auctoritate
publica erectum, cum ea consonat mirum in modum. In qua nimirum inter caetera habetur illud Sibi gratulentur mortales extitisse tale ac tantum humani generis
decus.
In sequenti velut hymno, cujus mentionem feci lib. I. adn. 4, innuuntur fere
omnia ejus physica reperta, quae potissimum continentur in ejus
repetuntur
rationes hujus phaenomeni. Illud autem Tu decus Angligenum atque humanae
gloria gentis, quod ante hosce novem annos conscripsi in Italia inscius inscriptionis ejus sepulchralis, quam huc delatus inveni ad ejus tumulum auctoritate
publica erectum, cum ea consonat mirum in modum. In qua nimirum inter caetera habetur illud Sibi gratulentur mortales extitisse tale ac tantum humani generis
decus.
In sequenti velut hymno, cujus mentionem feci lib. I. adn. 4, innuuntur fere
omnia ejus physica reperta, quae potissimum continentur in ejus Philosophiae
in Italia inscius inscriptionis ejus sepulchralis, quam huc delatus inveni ad ejus tumulum auctoritate
publica erectum, cum ea consonat mirum in modum. In qua nimirum inter caetera habetur illud Sibi gratulentur mortales extitisse tale ac tantum humani generis
decus.
In sequenti velut hymno, cujus mentionem feci lib. I. adn. 4, innuuntur fere
omnia ejus physica reperta, quae potissimum continentur in ejus Philosophiae
naturalis principiis et in Optica. Et exordium sumitur a gravitate generali, quae ad
illa priora pertinet.
consonat mirum in modum. In qua nimirum inter caetera habetur illud Sibi gratulentur mortales extitisse tale ac tantum humani generis
decus.
In sequenti velut hymno, cujus mentionem feci lib. I. adn. 4, innuuntur fere
omnia ejus physica reperta, quae potissimum continentur in ejus Philosophiae
naturalis principiis et in Optica. Et exordium sumitur a gravitate generali, quae ad
illa priora pertinet.
2 Gravitatem generalem, quam attractionem mutuam
caetera habetur illud Sibi gratulentur mortales extitisse tale ac tantum humani generis
decus.
In sequenti velut hymno, cujus mentionem feci lib. I. adn. 4, innuuntur fere
omnia ejus physica reperta, quae potissimum continentur in ejus Philosophiae
naturalis principiis et in Optica. Et exordium sumitur a gravitate generali, quae ad
illa priora pertinet.
2 Gravitatem generalem, quam attractionem mutuam appellant, ipse deprehendit
primus, et ex
quadrati distantiae, quam exposui lib. I. adn.
45(44). Eam autem tractavit ut phaenomenum quoddam vel naturae legem, cujus
causa ignoretur. Et idcirco posui illud Attracta arcano foedere.
Addidi vacuas per auras, ut exprimerem fluidum illum aethereum, * in quo planetarum motus peraguntur, quod ita tenue est, ut resistentiam sensibilem non pariat;
ac proinde sint quidem aurae, sed aequivalentes vacuo spatio. Newtonus enim
non admisit verum vacuum, cum habeat inter caetera illud Princ. I, 2: Majora
autem planetarum et cometarum corpora in spatiis
in quo planetarum motus peraguntur, quod ita tenue est, ut resistentiam sensibilem non pariat;
ac proinde sint quidem aurae, sed aequivalentes vacuo spatio. Newtonus enim
non admisit verum vacuum, cum habeat inter caetera illud Princ. I, 2: Majora
autem planetarum et cometarum corpora in spatiis minus resistentibus motus suos
conservant diutius.
3 Si nulla ejusmodi gravitas haberetur, abirent planetae per rectas lineas: curvatura
orbitae provenit a perpetuo nisu
deflectentis. Medium autem
immobile, circa quod renovant gyros aeternos, est centrum commune gravitatis,
* corr. ex aetherum
quod solum remanet immobile, ut innuimus lib. I, adn. 42(41) juxta elegantissimum theorema a Newtono inventum: quod, si quotcumque corpora impellantur
utcumque et agant in se invicem viribus mutuis contrariis et aequalibus quibuscumque, debeat illud punctum, quod appellatur centrum commune gravitatis
omnium simul vel quiescere perpetuo vel moveri uniformiter in directum. Hinc in
Newtoni theoria movetur etiam ipse Sol motu absoluto non rotationis tantummodo circa
elegantissimum theorema a Newtono inventum: quod, si quotcumque corpora impellantur
utcumque et agant in se invicem viribus mutuis contrariis et aequalibus quibuscumque, debeat illud punctum, quod appellatur centrum commune gravitatis
omnium simul vel quiescere perpetuo vel moveri uniformiter in directum. Hinc in
Newtoni theoria movetur etiam ipse Sol motu absoluto non rotationis tantummodo circa proprium axem, sed etiam translationis circa illud commune centrum
gravitatis. In quo ejus theoria differt a Copernico, Galileo et reliquis omnibus, qui
ante ipsum movendo Terram posuerant
theorema a Newtono inventum: quod, si quotcumque corpora impellantur
utcumque et agant in se invicem viribus mutuis contrariis et aequalibus quibuscumque, debeat illud punctum, quod appellatur centrum commune gravitatis
omnium simul vel quiescere perpetuo vel moveri uniformiter in directum. Hinc in
Newtoni theoria movetur etiam ipse Sol motu absoluto non rotationis tantummodo circa proprium axem, sed etiam translationis circa illud commune centrum
gravitatis. In quo ejus theoria differt a Copernico, Galileo et reliquis omnibus, qui
ante ipsum movendo Terram posuerant Solis centrum
punctum, quod appellatur centrum commune gravitatis
omnium simul vel quiescere perpetuo vel moveri uniformiter in directum. Hinc in
Newtoni theoria movetur etiam ipse Sol motu absoluto non rotationis tantummodo circa proprium axem, sed etiam translationis circa illud commune centrum
gravitatis. In quo ejus theoria differt a Copernico, Galileo et reliquis omnibus, qui
ante ipsum movendo Terram posuerant Solis centrum immobile.
Gyri autem renovantur a planetis, ut et a cometis, non quidem penitus accurate
iidem. Nam mutua gravitas et resistentia ipsa medii, utcumque
Gyri autem renovantur a planetis, ut et a cometis, non quidem penitus accurate
iidem. Nam mutua gravitas et resistentia ipsa medii, utcumque exigua, orbitas
turbat nonnihil, sed satis proxime, cum perturbationes sint admodum exiguae.
Fieri autem potest, ut sit aliqua longissima periodus, in qua omnia nostri hujusce
systematis corpora redeant ad aliquam positionem respectivam penitus eandem.
Quo casu omnes gyri omnino renovarentur et essent natura sua aeterni. Fortasse
resistentia ipsa ad id conducit, sine qua ex summa aberrationum, quae oriuntur ab
attractionibus mutuis, et ex
4 Newtonus itidem omnium primus veram cometarum theoriam deprehendit, et ab
ejus generali gravitate desumitur methodus ab ipso tradita et ab aliis tantummodo
expolita computandi orbitas ex tribus observationibus, qua Hallejus est usus in
suis calculis.
De cometarum orbitis admodum oblongis et recessu aphelio ac regressu et caudis
et crinibus egimus lib. I. adn. 29. **
Adhuc tamen Newtonus invenit causam ejusmodi perturbationis, nimirum gravitatem generalem mutuam Jovis et Saturni.
Hic adhibui illam eorum veluti reconciliationem per attractionem mutuam post
iras veteres, quam innui lib. I. adn. 32(31). Eo respexi in versu, quem adjeci ad
designandum illud opus de more, ubi id ad Academiam sine meo nomine transmisi. Erat autem is: Olim irae, nunc turbat amor natumque patremque.
Si non haberetur velocitas tangentialis nec gravitas in Solem, vi mutuae gravitatis
Jupiter et Saturnus ad
veteres, quam innui lib. I. adn. 32(31). Eo respexi in versu, quem adjeci ad
designandum illud opus de more, ubi id ad Academiam sine meo nomine transmisi. Erat autem is: Olim irae, nunc turbat amor natumque patremque.
Si non haberetur velocitas tangentialis nec gravitas in Solem, vi mutuae gravitatis
Jupiter et Saturnus ad se invicem accederent et convenirent in centro communi
gravitatis. Ea velocitate pergunt describere suas orbitas fere circulares et a se
invicem recedunt, cum Jupiter moveatur celerius. Nova autem conjunctio fit post
annos circiter 20. Cum
illud opus de more, ubi id ad Academiam sine meo nomine transmisi. Erat autem is: Olim irae, nunc turbat amor natumque patremque.
Si non haberetur velocitas tangentialis nec gravitas in Solem, vi mutuae gravitatis
Jupiter et Saturnus ad se invicem accederent et convenirent in centro communi
gravitatis. Ea velocitate pergunt describere suas orbitas fere circulares et a se
invicem recedunt, cum Jupiter moveatur celerius. Nova autem conjunctio fit post
annos circiter 20. Cum enim tempus periodicum Saturni sit annorum proxime 30,
is annis 20 percurrit respectu Solis
7 Maris aestum derivari itidem a mutua gravitate Newtoniana innuimus lib. I. adn.
20. Intricatissimi phaenomeni, quod usque adeo torserat philosophorum ingenia,
explicationem primus omnium invenit Newtonus ac lib.
Newtoniana innuimus lib. I. adn.
20. Intricatissimi phaenomeni, quod usque adeo torserat philosophorum ingenia,
explicationem primus omnium invenit Newtonus ac lib.
donatas ab academia Parisiensi anno 1740. Et quidem hic postremus ipsas etiam diurnas anticipationes et
posticipationes felicissime sane eruit e theoria gravitatis, exhibita elegantissima
analytica solutione problematis, quo quaeritur locus Terrae intermedius inter loca
subjecta Soli et Lunae, in quo ex utriusque actione conjuncta debet consequi
maxima intumescentia. Cujus quidem problematis solutionem e sola geometria
petitam cum simplicissima constructione geometrica dedi ego in Romano Litteratorum diario.
analytica solutione problematis, quo quaeritur locus Terrae intermedius inter loca
subjecta Soli et Lunae, in quo ex utriusque actione conjuncta debet consequi
maxima intumescentia. Cujus quidem problematis solutionem e sola geometria
petitam cum simplicissima constructione geometrica dedi ego in Romano Litteratorum diario.
8 Newtono itidem debetur theoria figurae Telluris ad polos compressae et elevatae
ad aequatorem. Ubi Richerus anno 1672 deprehendit gravitatis vim
vim minorem sub
aequatore quam versus polos, Hugenius et Newtonus deduxerunt inde compressionem figurae Telluris ad polos, et figuram determinarunt debitam vi centrifugae
ortae a rotatione diurna. Sed Hugenius solvit problema pro casu gravitatis constantis et directae ad unicum centrum, in quo id problema est admodum facile. At
Newtonus determinavit calculo quantitatem compressionis etiam pro casu gravitatis mutuae particularum omnium, posita materia Telluris homogenea, licet figuram ipsam determinare non potuerit. Quam deinde determinavit Mac-Laurinus
elegantissime.
calculo quantitatem compressionis etiam pro casu gravitatis mutuae particularum omnium, posita materia Telluris homogenea, licet figuram ipsam determinare non potuerit. Quam deinde determinavit Mac-Laurinus
elegantissime. Perquisitionem promoverunt plurimum deinde multi, inter quos
eminent in primis Clairautius et D'Alambertus. Quid in eo genere solius Geometriae ope praestiterim et ego, etiam pro casu nuclei heterogenei, videre poterit, qui
velit, opusculo 5 mei operis de Expeditione litteraria, ubi et illud fuse exposui,
quod lib. IV(V) adn. 45 indicavi, cur ego quidem suspicer
pro casu gravitatis mutuae particularum omnium, posita materia Telluris homogenea, licet figuram ipsam determinare non potuerit. Quam deinde determinavit Mac-Laurinus
elegantissime. Perquisitionem promoverunt plurimum deinde multi, inter quos
eminent in primis Clairautius et D'Alambertus. Quid in eo genere solius Geometriae ope praestiterim et ego, etiam pro casu nuclei heterogenei, videre poterit, qui
velit, opusculo 5 mei operis de Expeditione litteraria, ubi et illud fuse exposui,
quod lib. IV(V) adn. 45 indicavi, cur ego quidem suspicer ejusmodi figuram esse
admodum
IV(V) adn. 45 indicavi, cur ego quidem suspicer ejusmodi figuram esse
admodum irregularem.
9 Ex ipsa theoria gravitatis pendet etiam genuina determinatio inaequalitatis gravitatis
in diversis Terrae locis. Newtonus pro casu figurae Terrae ellipticae invenit in eodem lib.
irregularem.
9 Ex ipsa theoria gravitatis pendet etiam genuina determinatio inaequalitatis gravitatis
in diversis Terrae locis. Newtonus pro casu figurae Terrae ellipticae invenit in eodem lib.
pro casu figurae Terrae ellipticae invenit in eodem lib.
Principiorum debere incrementa vis gravitatis ab aequatore ad polos
sequi rationem duplicatam sinus latitudinis locorum. Quam quidem rationem observationes exhibent satis proxime. Quae cum non praestent idem in incrementis graduum meridiani, ut deberent, ego inde argumentum deduxi in eodem opusculo Expeditionis litterariae, quod denotat irregularitatem Terrae pendere a dispositione irregulari partium potius proxima superficiei quam alte infra ipsam defossa.
Terrae pendere a dispositione irregulari partium potius proxima superficiei quam alte infra ipsam defossa.
10 Exposuimus lib. I. adn. 21. motum communem omnium astrorum lentissimum in
orientem circa polos eclipticae et diximus adnot. 25. vocari eum motum etiam praecessionem aequinoctiorum. Cujus ipsius nominis rationem ibidem exhibuimus. Eum
Newtonus deduxit primus ex sua theoria gravitatis in eodem libro. Et vim quidem, ex
qua is motus oritur, egregie determinavit. Quod
10 Exposuimus lib. I. adn. 21. motum communem omnium astrorum lentissimum in
orientem circa polos eclipticae et diximus adnot. 25. vocari eum motum etiam praecessionem aequinoctiorum. Cujus ipsius nominis rationem ibidem exhibuimus. Eum
Newtonus deduxit primus ex sua theoria gravitatis in eodem libro. Et vim quidem, ex
qua is motus oritur, egregie determinavit. Quod ad ipsam praecessionem aequinoctiorum pertinet, eam calculo eruit consentientem cum observationibus usque ad unicum minutum secundum. Sed D'Alambertus habet multa, quae in eo calculo desideret, quem longe alia via
deduxit primus ex sua theoria gravitatis in eodem libro. Et vim quidem, ex
qua is motus oritur, egregie determinavit. Quod ad ipsam praecessionem aequinoctiorum pertinet, eam calculo eruit consentientem cum observationibus usque ad unicum minutum secundum. Sed D'Alambertus habet multa, quae in eo calculo desideret, quem longe alia via instituit, et tam ipsam praecessionem aequinoctiorum quam
ejus inaequalitatem, ex qua pendet alius perquam exiguus astrorum motus a Bradleyo
detectus, invenit ipsis observationibus admodum conformem. Adhuc tamen omnis
ea etiam determinatio Newtono
praecessionem aequinoctiorum quam
ejus inaequalitatem, ex qua pendet alius perquam exiguus astrorum motus a Bradleyo
detectus, invenit ipsis observationibus admodum conformem. Adhuc tamen omnis
ea etiam determinatio Newtono debetur, qui primus docuit, unde is motus proveniat,
et viam exhibuit in ea perquisitione adhibendam.
11 Haec sunt praecipua omnia consectaria gravitatis generalis pertinentia ad generale
mundi systema, quae Newtonus persecutus est in tertio
et viam exhibuit in ea perquisitione adhibendam.
11 Haec sunt praecipua omnia consectaria gravitatis generalis pertinentia ad generale
mundi systema, quae Newtonus persecutus est in tertio Principiorum libro. Et
nunc jam passim proponuntur in ipsis scholis. Faciendus jam transitus ad ea,
quae pertinent ad lucem et colores, quae habentur in ejus Optica.
11 Haec sunt praecipua omnia consectaria gravitatis generalis pertinentia ad generale
mundi systema, quae Newtonus persecutus est in tertio Principiorum libro. Et
nunc jam passim proponuntur in ipsis scholis. Faciendus jam transitus ad ea,
quae pertinent ad lucem et colores, quae habentur in ejus Optica.
12 Quae ad luminis naturam pertinentia Newtonus detexit et
11 Haec sunt praecipua omnia consectaria gravitatis generalis pertinentia ad generale
mundi systema, quae Newtonus persecutus est in tertio Principiorum libro. Et
nunc jam passim proponuntur in ipsis scholis. Faciendus jam transitus ad ea,
quae pertinent ad lucem et colores, quae habentur in ejus Optica.
12 Quae ad luminis naturam pertinentia Newtonus detexit et protulit, non solum
fuerunt olim nihilo minus incognita, quam quae pertinent ad gravitatem generalem, sed
et diversa ac permanens filorum coloratorum natura derivari posset. Haec autem philosophiae Newtonianae pars minus
sublimiore geometria indigens, vulgo etiam est notior. Quae cum ipsis quoque
puellis nota dicitur, alluditur ad Algarotti opus, quod ipse inscripsit Il Neutonianismo per le Dame, in quo is potissimum egit de luce et coloribus.
13 Newtonus invenit illud, ut innuimus supra adn. 1, radium luminis constare filis
quamplurimis diversae naturae. Quae fila ope
luminis constare filis
quamplurimis diversae naturae. Quae fila ope prismatis a se invicem separata
contemplatus, invenit discrimen ipsum illorum filorum et naturam singulorum,
constantem potissimum binis proprietatibus, quarum utraque hic nobis necessaria est ad explicandum ruborem Lunae in eclipsibus. Utranque hic attigi, inferius
autem fuse explico et experimentis confirmo.
14 Prima proprietas filorum luminis: permanens refrangibilitatis gradus in
Lunae in eclipsibus. Utranque hic attigi, inferius
autem fuse explico et experimentis confirmo.
14 Prima proprietas filorum luminis: permanens refrangibilitatis gradus in singulis
conjunctus cum permanente colore. Et haec quidem est vulgo notior ac ope prismatum demonstratur.
15 Secunda proprietas: vices facilioris transmissus et facilioris
vulgo notior ac ope prismatum demonstratur.
15 Secunda proprietas: vices facilioris transmissus et facilioris reflexionis, ex quibus
pendet tota naturalium colorum theoria, quae in communibus physicae institutionibus vel prorsus omittitur vel vix attingitur.
Radius luminis, ut infra videbimus, dum progreditur, acquirit binas dispositiones contrarias, quas mutat per vices post certa intervalla, quae pro aliis coloratis filis in iisdem circumstantiis
colorum theoria, quae in communibus physicae institutionibus vel prorsus omittitur vel vix attingitur.
Radius luminis, ut infra videbimus, dum progreditur, acquirit binas dispositiones contrarias, quas mutat per vices post certa intervalla, quae pro aliis coloratis filis in iisdem circumstantiis et in aliis circumstantiis pro eodem etiam colorato filo diversa sunt. Et si is radius adveniat ad novi medii superficiem cum altera
ex iis dispositionibus, facilius reflectitur, si autem cum altera, facilius transmittitur ingrediens hoc novum medium. Ea omnia hic
communibus physicae institutionibus vel prorsus omittitur vel vix attingitur.
Radius luminis, ut infra videbimus, dum progreditur, acquirit binas dispositiones contrarias, quas mutat per vices post certa intervalla, quae pro aliis coloratis filis in iisdem circumstantiis et in aliis circumstantiis pro eodem etiam colorato filo diversa sunt. Et si is radius adveniat ad novi medii superficiem cum altera
ex iis dispositionibus, facilius reflectitur, si autem cum altera, facilius transmittitur ingrediens hoc novum medium. Ea omnia hic attigi.
16 Newtonus proposuit admodum simplicem constructionem problematis, quo quaeratur species et intensitas coloris, qui oriri debet ex mixtione datae quantitatis
radiorum speciei datae. Et ea solutione est usus ad determinandam seriem colorum, quos exhibent laminae sensim attenuatae, ut in bullis ex aqua crassa conflatis, quas nominavimus lib.
et intensitas coloris, qui oriri debet ex mixtione datae quantitatis
radiorum speciei datae. Et ea solutione est usus ad determinandam seriem colorum, quos exhibent laminae sensim attenuatae, ut in bullis ex aqua crassa conflatis, quas nominavimus lib.
laminae sensim attenuatae, ut in bullis ex aqua crassa conflatis, quas nominavimus lib.
fundamentum, quod ipse prorsus suppressit, exhibui in mea dissertatione
de lumine edita anno 1748, ubi tamen ipsi constructioni adhibendam omnino censui correctionem quandam debitam inversioni numerorum quorundam, quam puto
Newtono effugisse, quod ipsum arbitror me ibidem demonstrasse. In sua autem
dissertatione de lumine P. Carolus Benvenutus, Societatis nostrae vir doctissimus,
calculis ex illa mea correctione restitutis invenit series colorum observationibus
itidem admodum conformes.
17 Ex superioribus Principiis illud deduxit Newtonus, e radiis datam materiae laminam ingressis, ubi deferuntur ad finem ejusdem laminae, alios reflecti et alios
progredi; prout nimirum eo appulerint in certo gradu dispositionis facilioris reflexionis vel facilioris transmissus. Inde autem determinavit pro data quavis crassitudine, qui radii debeant reflecti, qui vero progredi; tum, qui color oriri debeat ex
mixtione reflexorum, qui ex mixtione transmissorum. Et vero, ut infra videbimus,
Si illa intervalla adsint, est opacum. Colorem autem
habebit eum, quem exposcit crassitudo lamellarum, ex quibus ejus particulae constant. Quae crassitudo saepe definitur determinate ex illis superioribus seriebus
superioris adnotat(ionis). Et quidem si particulae multo densiores sunt inclusae in
vacuo vel in medio multo rariore, color est permanens; si particulae rariores vel
vacuum in medio densiore, color est variabilis.
Posui autem plura exempla tam colorum permanentium quam variabilium ad
carmen adornandum.
adsint, est opacum. Colorem autem
habebit eum, quem exposcit crassitudo lamellarum, ex quibus ejus particulae constant. Quae crassitudo saepe definitur determinate ex illis superioribus seriebus
superioris adnotat(ionis). Et quidem si particulae multo densiores sunt inclusae in
vacuo vel in medio multo rariore, color est permanens; si particulae rariores vel
vacuum in medio densiore, color est variabilis.
Posui autem plura exempla tam colorum permanentium quam variabilium ad
carmen adornandum.
lamellarum, ex quibus ejus particulae constant. Quae crassitudo saepe definitur determinate ex illis superioribus seriebus
superioris adnotat(ionis). Et quidem si particulae multo densiores sunt inclusae in
vacuo vel in medio multo rariore, color est permanens; si particulae rariores vel
vacuum in medio densiore, color est variabilis.
Posui autem plura exempla tam colorum permanentium quam variabilium ad
carmen adornandum.
19 In binis voluminibus
rariores vel
vacuum in medio densiore, color est variabilis.
Posui autem plura exempla tam colorum permanentium quam variabilium ad
carmen adornandum.
19 In binis voluminibus haud ita magnis, nimirum in eo, quod continet Principia
philosophiae naturalis, et in eo, quo continetur Optica, habentur vera comperta
maximi momenti ad veram physicam pertinentia, utique multo plura meo quidem
judicio, quam in monumentis omnium physicorum, qui ipsum
est variabilis.
Posui autem plura exempla tam colorum permanentium quam variabilium ad
carmen adornandum.
19 In binis voluminibus haud ita magnis, nimirum in eo, quod continet Principia
philosophiae naturalis, et in eo, quo continetur Optica, habentur vera comperta
maximi momenti ad veram physicam pertinentia, utique multo plura meo quidem
judicio, quam in monumentis omnium physicorum, qui ipsum praecesserunt. In
iis autem quamplurima et ad
exempla tam colorum permanentium quam variabilium ad
carmen adornandum.
19 In binis voluminibus haud ita magnis, nimirum in eo, quod continet Principia
philosophiae naturalis, et in eo, quo continetur Optica, habentur vera comperta
maximi momenti ad veram physicam pertinentia, utique multo plura meo quidem
judicio, quam in monumentis omnium physicorum, qui ipsum praecesserunt. In
iis autem quamplurima et ad geometriam et ad analysim pertinentia continentur, ut
inter
19 In binis voluminibus haud ita magnis, nimirum in eo, quod continet Principia
philosophiae naturalis, et in eo, quo continetur Optica, habentur vera comperta
maximi momenti ad veram physicam pertinentia, utique multo plura meo quidem
judicio, quam in monumentis omnium physicorum, qui ipsum praecesserunt. In
iis autem quamplurima et ad geometriam et ad analysim pertinentia continentur, ut
inter caetera fundamentum totius calculi directi et inversi fluxionum, sive calculi
differentialis et integralis. Mirum autem, quam multa alia habeantur
voluminibus haud ita magnis, nimirum in eo, quod continet Principia
philosophiae naturalis, et in eo, quo continetur Optica, habentur vera comperta
maximi momenti ad veram physicam pertinentia, utique multo plura meo quidem
judicio, quam in monumentis omnium physicorum, qui ipsum praecesserunt. In
iis autem quamplurima et ad geometriam et ad analysim pertinentia continentur, ut
inter caetera fundamentum totius calculi directi et inversi fluxionum, sive calculi
differentialis et integralis. Mirum autem, quam multa alia habeantur in tot aliis ejus
opusculis, in arithmetica universali,
in monumentis omnium physicorum, qui ipsum praecesserunt. In
iis autem quamplurima et ad geometriam et ad analysim pertinentia continentur, ut
inter caetera fundamentum totius calculi directi et inversi fluxionum, sive calculi
differentialis et integralis. Mirum autem, quam multa alia habeantur in tot aliis ejus
opusculis, in arithmetica universali, in enumeratione curvarum secundi generis,
in tractatu de quadratura curvarum et aliis, quae simul collecta prodierunt Lausannae*
qui ipsum praecesserunt. In
iis autem quamplurima et ad geometriam et ad analysim pertinentia continentur, ut
inter caetera fundamentum totius calculi directi et inversi fluxionum, sive calculi
differentialis et integralis. Mirum autem, quam multa alia habeantur in tot aliis ejus
opusculis, in arithmetica universali, in enumeratione curvarum secundi generis,
in tractatu de quadratura curvarum et aliis, quae simul collecta prodierunt Lausannae*
In
iis autem quamplurima et ad geometriam et ad analysim pertinentia continentur, ut
inter caetera fundamentum totius calculi directi et inversi fluxionum, sive calculi
differentialis et integralis. Mirum autem, quam multa alia habeantur in tot aliis ejus
opusculis, in arithmetica universali, in enumeratione curvarum secundi generis,
in tractatu de quadratura curvarum et aliis, quae simul collecta prodierunt Lausannae*
et ad analysim pertinentia continentur, ut
inter caetera fundamentum totius calculi directi et inversi fluxionum, sive calculi
differentialis et integralis. Mirum autem, quam multa alia habeantur in tot aliis ejus
opusculis, in arithmetica universali, in enumeratione curvarum secundi generis,
in tractatu de quadratura curvarum et aliis, quae simul collecta prodierunt Lausannae*
sive calculi
differentialis et integralis. Mirum autem, quam multa alia habeantur in tot aliis ejus
opusculis, in arithmetica universali, in enumeratione curvarum secundi generis,
in tractatu de quadratura curvarum et aliis, quae simul collecta prodierunt Lausannae*
Lausannae*
adhuc tamen componitur ex innumeris filis diversae naturae.
Eorum autem filorum singula habent suum innatum colorem et suum itidem innatum refrangibilitatis gradum, quem ego exprimo per vires et amorem callis recti,
cum alia magis, alia minus ab hoc recto itinere detorqueantur, ubi appellant in
eodem prorsus angulo ad eadem media adeoque diversa vi resistant mutationi
directionis sui motus.
21 De luminis refractione et vi refringente egimus lib.
diximus, illud requiritur, ut
radius deveniat ad superficiem dirimentem duo media heterogenea et deveniat
obliquus. Si enim ingrediatur per lineam perpendicularem, nulla habetur refractio,
et hoc exprimitur per illud inclinata subit. Requiritur autem et illud, ut binorum
illorum mediorum vis in lumen non sit prorsus eadem, quod vix eveniet in mediis
heterogeneis. Ea vis, caeteris paribus, est major in mediis densioribus et itidem,
caeteris paribus, major in mediis magis sulphurosis et unctuosis. Quamobrem
posset e binis mediis alterum esse ita densius altero et simul ita minus
ad superficiem dirimentem duo media heterogenea et deveniat
obliquus. Si enim ingrediatur per lineam perpendicularem, nulla habetur refractio,
et hoc exprimitur per illud inclinata subit. Requiritur autem et illud, ut binorum
illorum mediorum vis in lumen non sit prorsus eadem, quod vix eveniet in mediis
heterogeneis. Ea vis, caeteris paribus, est major in mediis densioribus et itidem,
caeteris paribus, major in mediis magis sulphurosis et unctuosis. Quamobrem
posset e binis mediis alterum esse ita densius altero et simul ita minus sulphurosum vel unctuosum, ut vis utriusque esset
obliquus. Si enim ingrediatur per lineam perpendicularem, nulla habetur refractio,
et hoc exprimitur per illud inclinata subit. Requiritur autem et illud, ut binorum
illorum mediorum vis in lumen non sit prorsus eadem, quod vix eveniet in mediis
heterogeneis. Ea vis, caeteris paribus, est major in mediis densioribus et itidem,
caeteris paribus, major in mediis magis sulphurosis et unctuosis. Quamobrem
posset e binis mediis alterum esse ita densius altero et simul ita minus sulphurosum vel unctuosum, ut vis utriusque esset prorsus eadem. Quo casu in transitu
ab altero ad alterum
nulla habetur refractio,
et hoc exprimitur per illud inclinata subit. Requiritur autem et illud, ut binorum
illorum mediorum vis in lumen non sit prorsus eadem, quod vix eveniet in mediis
heterogeneis. Ea vis, caeteris paribus, est major in mediis densioribus et itidem,
caeteris paribus, major in mediis magis sulphurosis et unctuosis. Quamobrem
posset e binis mediis alterum esse ita densius altero et simul ita minus sulphurosum vel unctuosum, ut vis utriusque esset prorsus eadem. Quo casu in transitu
ab altero ad alterum utcumque obliquo nulla haberetur refractio. Verum rarissima
sunt
Ea vis, caeteris paribus, est major in mediis densioribus et itidem,
caeteris paribus, major in mediis magis sulphurosis et unctuosis. Quamobrem
posset e binis mediis alterum esse ita densius altero et simul ita minus sulphurosum vel unctuosum, ut vis utriusque esset prorsus eadem. Quo casu in transitu
ab altero ad alterum utcumque obliquo nulla haberetur refractio. Verum rarissima
sunt corpora, quae eo pacto accedant ad aequalitatem virium, et fortasse nulla
omnino sunt, quae ejusmodi aequalitatem habeant omnino accuratam.
quae velocius moverentur.
Nam ea vis ageret breviore tempore adeoque minorem gigneret motum, qui praeterea cum majore praecedente motu compositus minorem induceret deflexionem
novi motus compositi a motu priore. Deinde vero, si eadem etiam velocitate ferrentur omnes et vis, qua corpus refringens in eas agit, esset diversa, ob diversam
nimirum ipsarum molem et diversum textum punctorum eas componentium (nam
vis in totam particulam pendet a vi in singula puncta et colligitur ex summa hujusmodi virium, quae pro varia distantia, positione et numero eorundem punctorum
varia esse debet),
praecedente motu compositus minorem induceret deflexionem
novi motus compositi a motu priore. Deinde vero, si eadem etiam velocitate ferrentur omnes et vis, qua corpus refringens in eas agit, esset diversa, ob diversam
nimirum ipsarum molem et diversum textum punctorum eas componentium (nam
vis in totam particulam pendet a vi in singula puncta et colligitur ex summa hujusmodi virium, quae pro varia distantia, positione et numero eorundem punctorum
varia esse debet), alius in aliis particulis generaretur motus novus componendus
cum priore adeoque alia in aliis mutatio directionis motus
induceret deflexionem
novi motus compositi a motu priore. Deinde vero, si eadem etiam velocitate ferrentur omnes et vis, qua corpus refringens in eas agit, esset diversa, ob diversam
nimirum ipsarum molem et diversum textum punctorum eas componentium (nam
vis in totam particulam pendet a vi in singula puncta et colligitur ex summa hujusmodi virium, quae pro varia distantia, positione et numero eorundem punctorum
varia esse debet), alius in aliis particulis generaretur motus novus componendus
cum priore adeoque alia in aliis mutatio directionis motus compositi.
(23)* Hic non
eas agit, esset diversa, ob diversam
nimirum ipsarum molem et diversum textum punctorum eas componentium (nam
vis in totam particulam pendet a vi in singula puncta et colligitur ex summa hujusmodi virium, quae pro varia distantia, positione et numero eorundem punctorum
varia esse debet), alius in aliis particulis generaretur motus novus componendus
cum priore adeoque alia in aliis mutatio directionis motus compositi.
(23)* Hic non definio, utra sit discriminis causa. Verum in secunda parte meae disertationis de lumine puto me demonstrasse id non pendere a sola diversa
eas componentium (nam
vis in totam particulam pendet a vi in singula puncta et colligitur ex summa hujusmodi virium, quae pro varia distantia, positione et numero eorundem punctorum
varia esse debet), alius in aliis particulis generaretur motus novus componendus
cum priore adeoque alia in aliis mutatio directionis motus compositi.
(23)* Hic non definio, utra sit discriminis causa. Verum in secunda parte meae disertationis de lumine puto me demonstrasse id non pendere a sola diversa celeritate,
sed et illud facile demonstratur velocitatem post quamvis diversam
hujusmodi virium, quae pro varia distantia, positione et numero eorundem punctorum
varia esse debet), alius in aliis particulis generaretur motus novus componendus
cum priore adeoque alia in aliis mutatio directionis motus compositi.
(23)* Hic non definio, utra sit discriminis causa. Verum in secunda parte meae disertationis de lumine puto me demonstrasse id non pendere a sola diversa celeritate,
sed et illud facile demonstratur velocitatem post quamvis diversam refractionem
fore diversam, etiam si ante eam aequalis fuisset. Hinc est admodum probabile
haberi utrumque
parte meae disertationis de lumine puto me demonstrasse id non pendere a sola diversa celeritate,
sed et illud facile demonstratur velocitatem post quamvis diversam refractionem
fore diversam, etiam si ante eam aequalis fuisset. Hinc est admodum probabile
haberi utrumque simul etiam in eo lumine, quod per tenuissimam aetheris substantiam primo emissum deferatur ad primum medium refringens.
24 Haec fila ita separata per refractionem, si ad oculum deveniant
25 Jam vero fila singula servant semper post ejusmodi separationem eundem refrangibilitatis gradum, quem habuerunt initio, et eundem colorem. Si nimirum novis
superficiebus excipiantur singula in eodem angulo alia post alia, filum, quod in
prima refractione magis refractum est, semper refringitur magis et manet unicum, non iterum in plura discerptum. Servat autem eundem colorem, quem primo habuit, quotcunque novas aut refractiones aut reflexiones habuerit, et, quod
infra uberius
25 Jam vero fila singula servant semper post ejusmodi separationem eundem refrangibilitatis gradum, quem habuerunt initio, et eundem colorem. Si nimirum novis
superficiebus excipiantur singula in eodem angulo alia post alia, filum, quod in
prima refractione magis refractum est, semper refringitur magis et manet unicum, non iterum in plura discerptum. Servat autem eundem colorem, quem primo habuit, quotcunque novas aut refractiones aut reflexiones habuerit, et, quod
infra uberius explicabitur, ubi hae proprietates, quae hic
post ejusmodi separationem eundem refrangibilitatis gradum, quem habuerunt initio, et eundem colorem. Si nimirum novis
superficiebus excipiantur singula in eodem angulo alia post alia, filum, quod in
prima refractione magis refractum est, semper refringitur magis et manet unicum, non iterum in plura discerptum. Servat autem eundem colorem, quem primo habuit, quotcunque novas aut refractiones aut reflexiones habuerit, et, quod
infra uberius explicabitur, ubi hae proprietates, quae hic tantummodo proponuntur, confirmabuntur experimentis, si illud filum appellat ad superficiem
discerptum. Servat autem eundem colorem, quem primo habuit, quotcunque novas aut refractiones aut reflexiones habuerit, et, quod
infra uberius explicabitur, ubi hae proprietates, quae hic tantummodo proponuntur, confirmabuntur experimentis, si illud filum appellat ad superficiem quamcumque, quae in plena luce soleat esse coloris cujuscumque, sed appellat ipsum
solum, ad quod requiritur, ut illa superficies collocata sit in loco penitus obscuro,
ad quem nulli radii adveniant praeter illum, in illa superficie non apparebit ille
color solitus illius superficiei, sed color debitus illi filo
infra uberius explicabitur, ubi hae proprietates, quae hic tantummodo proponuntur, confirmabuntur experimentis, si illud filum appellat ad superficiem quamcumque, quae in plena luce soleat esse coloris cujuscumque, sed appellat ipsum
solum, ad quod requiritur, ut illa superficies collocata sit in loco penitus obscuro,
ad quem nulli radii adveniant praeter illum, in illa superficie non apparebit ille
color solitus illius superficiei, sed color debitus illi filo luminis separato.
proponuntur, confirmabuntur experimentis, si illud filum appellat ad superficiem quamcumque, quae in plena luce soleat esse coloris cujuscumque, sed appellat ipsum
solum, ad quod requiritur, ut illa superficies collocata sit in loco penitus obscuro,
ad quem nulli radii adveniant praeter illum, in illa superficie non apparebit ille
color solitus illius superficiei, sed color debitus illi filo luminis separato.
26 Haec fila diversae naturae in quovis tenuissimo radio albo
radii adveniant praeter illum, in illa superficie non apparebit ille
color solitus illius superficiei, sed color debitus illi filo luminis separato.
26 Haec fila diversae naturae in quovis tenuissimo radio albo sunt ita multa, ut numerum omnem videantur excedere. Ductus enim ille luminis colorati, in quem is
radius dividitur, videtur esse prorsus continuus adeoque divisibilis in infinitum.
Est sane admodum ingens eorum filorum numerus, quorum singula diversum
habent
illi filo luminis separato.
26 Haec fila diversae naturae in quovis tenuissimo radio albo sunt ita multa, ut numerum omnem videantur excedere. Ductus enim ille luminis colorati, in quem is
radius dividitur, videtur esse prorsus continuus adeoque divisibilis in infinitum.
Est sane admodum ingens eorum filorum numerus, quorum singula diversum
habent refrangibilitatis gradum et colorem innatum. Adhuc tamen inter hosce
diversos colores innatos multi ita parum a se invicem
26 Haec fila diversae naturae in quovis tenuissimo radio albo sunt ita multa, ut numerum omnem videantur excedere. Ductus enim ille luminis colorati, in quem is
radius dividitur, videtur esse prorsus continuus adeoque divisibilis in infinitum.
Est sane admodum ingens eorum filorum numerus, quorum singula diversum
habent refrangibilitatis gradum et colorem innatum. Adhuc tamen inter hosce
diversos colores innatos multi ita parum a se invicem differunt, ut eodem nomine
nominentur. Rubei,
diversa nomina sunt imposita, sunt
septem adeoque septem sunt primitivi et simplices colores: rubeus, aureus, flavus, viridis, caeruleus, indicus, violaceus. Quorum ordinem facile memoria retinebit, qui ex initialibus litteris barbaram sibi vocem efformet rafuciu et meminerit
viridem u esse in medio, non in fine.
Ea, quae ad enumerationem adornandam adjecta sunt, patent fere omnia. Flavas esse et ita a poetis appellari aristas jam messi matura satis constat. A caeruleo colore appellata sunt caerula ponti a veteribus. Sed is non habetur, si undae
a ventis
sunt imposita, sunt
septem adeoque septem sunt primitivi et simplices colores: rubeus, aureus, flavus, viridis, caeruleus, indicus, violaceus. Quorum ordinem facile memoria retinebit, qui ex initialibus litteris barbaram sibi vocem efformet rafuciu et meminerit
viridem u esse in medio, non in fine.
Ea, quae ad enumerationem adornandam adjecta sunt, patent fere omnia. Flavas esse et ita a poetis appellari aristas jam messi matura satis constat. A caeruleo colore appellata sunt caerula ponti a veteribus. Sed is non habetur, si undae
a ventis excitatae spumas
parum differt a
caeruleo, cum quo etiam confundi solet, quemadmodum et flavus cum aureo, ut
idcirco aliquando illa septem genera colorum primitivorum reducantur ad quinque.
Violaceus est ita languidus et nigricans, ut accedat plurimum ad nigrum, qui est
defectus totius luminis, et umbram, in quam is color desinit, qui est postremus.
Quoniam is maxime omnium refringitur, habebit omnino celeritatem omnium minimam, si etiam a celeritate diversa pendet diversa refrangibilitas. Idcirco autem
etiam obscurus is erit, quia, si celeritas luminis esset prorsus nulla, nulla itidem
haberetur
color desinit, qui est postremus.
Quoniam is maxime omnium refringitur, habebit omnino celeritatem omnium minimam, si etiam a celeritate diversa pendet diversa refrangibilitas. Idcirco autem
etiam obscurus is erit, quia, si celeritas luminis esset prorsus nulla, nulla itidem
haberetur impressio in oculum, quod pertinet ad tenebras et nigredinem.
27 Si omnia ejusmodi fila uniantur, habetur iterum color albus. Si autem plura, et non
omnia, tunc oritur color aliquis ex eorum
illa Newtoni constructio, de qua egimus adn. 16. Color autem compositus aliquando est admodum similis cuipiam e simplicibus ita, ut oculus discrimen non
agnoscat, si eos simul intueatur sibi etiam invicem proximos. Sed ad eos discernendos opus sit nova refractione, quae compositum dissolvit in sua fila primigenia, simplicem autem relinquit semper unicum sine ulla nova distractione. At
aliquando color compositus differt plurimum ab omnibus simplicibus.
Ubi conjungantur simul duo vel tres non ita a se invicem remoti, oritur color
intermedius inter ipsos. Sic
intermedius inter ipsos. Sic caeruleus et flavus commixti aequis partibus exhibent
intermedium viridem, viridis et aureus flavum itidem intermedium. Ac ex extremis, rubeo nimirum et violaceo, oriuntur colores quidam purpurei admodum diversi ab omnibus simplicibus. Origo autem unica colorum omnium in Newtoni
theoria est sola mixtio quorundam ex filis illis coloratis primigeniis praeter album,
qui est omnium conjunctio, et nigrum, qui est omnium defectus.
Hic tamen cavendum ab aequivocationibus, ob quas nonnulli physici inutiles
quaestiones instituunt, quaerentes, an
est sola mixtio quorundam ex filis illis coloratis primigeniis praeter album,
qui est omnium conjunctio, et nigrum, qui est omnium defectus.
Hic tamen cavendum ab aequivocationibus, ob quas nonnulli physici inutiles
quaestiones instituunt, quaerentes, an colores sint in rebus ipsis. Coloris nomine
quatuor inter se admodum diversa denotari solent; nimirum 1° idea illa coloris,
quae excitatur in anima et quam immediate cognoscimus, et in hac acceptione
color adhibetur in animistica* ac est in ipsa anima; 2° illa impressio, quam lumen
allapsum efficit in
omnium defectus.
Hic tamen cavendum ab aequivocationibus, ob quas nonnulli physici inutiles
quaestiones instituunt, quaerentes, an colores sint in rebus ipsis. Coloris nomine
quatuor inter se admodum diversa denotari solent; nimirum 1° idea illa coloris,
quae excitatur in anima et quam immediate cognoscimus, et in hac acceptione
color adhibetur in animistica* ac est in ipsa anima; 2° illa impressio, quam lumen
allapsum efficit in nostro sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso
ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa
tamen cavendum ab aequivocationibus, ob quas nonnulli physici inutiles
quaestiones instituunt, quaerentes, an colores sint in rebus ipsis. Coloris nomine
quatuor inter se admodum diversa denotari solent; nimirum 1° idea illa coloris,
quae excitatur in anima et quam immediate cognoscimus, et in hac acceptione
color adhibetur in animistica* ac est in ipsa anima; 2° illa impressio, quam lumen
allapsum efficit in nostro sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso
ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio, quam
habet quidam determinatus
ob quas nonnulli physici inutiles
quaestiones instituunt, quaerentes, an colores sint in rebus ipsis. Coloris nomine
quatuor inter se admodum diversa denotari solent; nimirum 1° idea illa coloris,
quae excitatur in anima et quam immediate cognoscimus, et in hac acceptione
color adhibetur in animistica* ac est in ipsa anima; 2° illa impressio, quam lumen
allapsum efficit in nostro sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso
ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio, quam
habet quidam determinatus luminis radius ad efficiendam quandam
physici inutiles
quaestiones instituunt, quaerentes, an colores sint in rebus ipsis. Coloris nomine
quatuor inter se admodum diversa denotari solent; nimirum 1° idea illa coloris,
quae excitatur in anima et quam immediate cognoscimus, et in hac acceptione
color adhibetur in animistica* ac est in ipsa anima; 2° illa impressio, quam lumen
allapsum efficit in nostro sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso
ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio, quam
habet quidam determinatus luminis radius ad efficiendam quandam determinatam
sint in rebus ipsis. Coloris nomine
quatuor inter se admodum diversa denotari solent; nimirum 1° idea illa coloris,
quae excitatur in anima et quam immediate cognoscimus, et in hac acceptione
color adhibetur in animistica* ac est in ipsa anima; 2° illa impressio, quam lumen
allapsum efficit in nostro sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso
ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio, quam
habet quidam determinatus luminis radius ad efficiendam quandam determinatam
impressionem in organis nostri sensorii, quae quandam determinatam ideam
nomine
quatuor inter se admodum diversa denotari solent; nimirum 1° idea illa coloris,
quae excitatur in anima et quam immediate cognoscimus, et in hac acceptione
color adhibetur in animistica* ac est in ipsa anima; 2° illa impressio, quam lumen
allapsum efficit in nostro sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso
ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio, quam
habet quidam determinatus luminis radius ad efficiendam quandam determinatam
impressionem in organis nostri sensorii, quae quandam determinatam ideam excitet in anima, et
se admodum diversa denotari solent; nimirum 1° idea illa coloris,
quae excitatur in anima et quam immediate cognoscimus, et in hac acceptione
color adhibetur in animistica* ac est in ipsa anima; 2° illa impressio, quam lumen
allapsum efficit in nostro sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso
ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio, quam
habet quidam determinatus luminis radius ad efficiendam quandam determinatam
impressionem in organis nostri sensorii, quae quandam determinatam ideam excitet in anima, et in hac acceptione adhibetur
solent; nimirum 1° idea illa coloris,
quae excitatur in anima et quam immediate cognoscimus, et in hac acceptione
color adhibetur in animistica* ac est in ipsa anima; 2° illa impressio, quam lumen
allapsum efficit in nostro sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso
ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio, quam
habet quidam determinatus luminis radius ad efficiendam quandam determinatam
impressionem in organis nostri sensorii, quae quandam determinatam ideam excitet in anima, et in hac acceptione adhibetur ab opticis potissimum
1° idea illa coloris,
quae excitatur in anima et quam immediate cognoscimus, et in hac acceptione
color adhibetur in animistica* ac est in ipsa anima; 2° illa impressio, quam lumen
allapsum efficit in nostro sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso
ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio, quam
habet quidam determinatus luminis radius ad efficiendam quandam determinatam
impressionem in organis nostri sensorii, quae quandam determinatam ideam excitet in anima, et in hac acceptione adhibetur ab opticis potissimum Newtonianis;
ac ita
anima; 2° illa impressio, quam lumen
allapsum efficit in nostro sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso
ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio, quam
habet quidam determinatus luminis radius ad efficiendam quandam determinatam
impressionem in organis nostri sensorii, quae quandam determinatam ideam excitet in anima, et in hac acceptione adhibetur ab opticis potissimum Newtonianis;
ac ita acceptus color est in ipsa luce. Pronum est autem videre, cur bini colores
eandem impressionem faciant, quam tantundem radiorum intermediorum;
sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso
ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio, quam
habet quidam determinatus luminis radius ad efficiendam quandam determinatam
impressionem in organis nostri sensorii, quae quandam determinatam ideam excitet in anima, et in hac acceptione adhibetur ab opticis potissimum Newtonianis;
ac ita acceptus color est in ipsa luce. Pronum est autem videre, cur bini colores
eandem impressionem faciant, quam tantundem radiorum intermediorum; prorsus, ni fallor, ut eundem sensum excitant impositi humero bini
in hac acceptione color est in sensorio ipso
ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio, quam
habet quidam determinatus luminis radius ad efficiendam quandam determinatam
impressionem in organis nostri sensorii, quae quandam determinatam ideam excitet in anima, et in hac acceptione adhibetur ab opticis potissimum Newtonianis;
ac ita acceptus color est in ipsa luce. Pronum est autem videre, cur bini colores
eandem impressionem faciant, quam tantundem radiorum intermediorum; prorsus, ni fallor, ut eundem sensum excitant impositi humero bini lapides, alter
3° illa dispositio, quam
habet quidam determinatus luminis radius ad efficiendam quandam determinatam
impressionem in organis nostri sensorii, quae quandam determinatam ideam excitet in anima, et in hac acceptione adhibetur ab opticis potissimum Newtonianis;
ac ita acceptus color est in ipsa luce. Pronum est autem videre, cur bini colores
eandem impressionem faciant, quam tantundem radiorum intermediorum; prorsus, ni fallor, ut eundem sensum excitant impositi humero bini lapides, alter unius
librae, alter trium, ac bini duarum singuli; 4° coloris nomine accipitur illa
humero bini lapides, alter unius
librae, alter trium, ac bini duarum singuli; 4° coloris nomine accipitur illa dispositio, quam habet certus certi corporis textus ad reflectenda certa colorata fila, ex
quorum compositione oriatur certa illa impressio, quae certam illam ideam excitet. Et in hoc sensu accipitur nomen coloris a pictoribus, qui ad certos inducendos colores certas substantias adhibent. In quo sensu colores sunt in rebus ipsis.
28 Huc usque proposita est
illa dispositio, quam habet certus certi corporis textus ad reflectenda certa colorata fila, ex
quorum compositione oriatur certa illa impressio, quae certam illam ideam excitet. Et in hoc sensu accipitur nomen coloris a pictoribus, qui ad certos inducendos colores certas substantias adhibent. In quo sensu colores sunt in rebus ipsis.
28 Huc usque proposita est proprietas radiorum luminis pertinens ad refrangibilitatem et colores. Transeundum est nunc ad eandem probandam.
certus certi corporis textus ad reflectenda certa colorata fila, ex
quorum compositione oriatur certa illa impressio, quae certam illam ideam excitet. Et in hoc sensu accipitur nomen coloris a pictoribus, qui ad certos inducendos colores certas substantias adhibent. In quo sensu colores sunt in rebus ipsis.
28 Huc usque proposita est proprietas radiorum luminis pertinens ad refrangibilitatem et colores. Transeundum est nunc ad eandem probandam. Quod ante quam
praestem,
proposita est proprietas radiorum luminis pertinens ad refrangibilitatem et colores. Transeundum est nunc ad eandem probandam. Quod ante quam
praestem, propono methodum recte philosophandi.
Hypotheses prorsus arbitrariae nunc quidem a bonis physicis rejiciuntur omnes
ac in naturam inquiritur per observationes et experimenta. Observationes fiunt
spectando id, quod natura per se ipsam sponte exhibet. Hujusmodi sunt observationes pertinentes ad astronomiam et historiam naturalem. Experimenta fiunt
* corr. ex animastica
ponendo per artem naturam in eas
omnes
ac in naturam inquiritur per observationes et experimenta. Observationes fiunt
spectando id, quod natura per se ipsam sponte exhibet. Hujusmodi sunt observationes pertinentes ad astronomiam et historiam naturalem. Experimenta fiunt
* corr. ex animastica
ponendo per artem naturam in eas circumstantias, in quibus debeat agere et nobis
ostendere id, quod quaerimus. Quod pertinet ad physicam experimentalem.
Porro et ferro et igne utimur ac dissolvimus per vim compagem corporum potissimum in chemia, et naturam quodammodo velut torquentes cogimus revelare
naturam inquiritur per observationes et experimenta. Observationes fiunt
spectando id, quod natura per se ipsam sponte exhibet. Hujusmodi sunt observationes pertinentes ad astronomiam et historiam naturalem. Experimenta fiunt
* corr. ex animastica
ponendo per artem naturam in eas circumstantias, in quibus debeat agere et nobis
ostendere id, quod quaerimus. Quod pertinet ad physicam experimentalem.
Porro et ferro et igne utimur ac dissolvimus per vim compagem corporum potissimum in chemia, et naturam quodammodo velut torquentes cogimus revelare sua
secreta. Utrumque
fiunt
* corr. ex animastica
ponendo per artem naturam in eas circumstantias, in quibus debeat agere et nobis
ostendere id, quod quaerimus. Quod pertinet ad physicam experimentalem.
Porro et ferro et igne utimur ac dissolvimus per vim compagem corporum potissimum in chemia, et naturam quodammodo velut torquentes cogimus revelare sua
secreta. Utrumque investigationis genus conatus sum exprimere hisce versibus.
Per ejusmodi investigationes quaerimus analytico more principia quaedam generalia et leges generales, ex quibus pendent
sum exprimere hisce versibus.
Per ejusmodi investigationes quaerimus analytico more principia quaedam generalia et leges generales, ex quibus pendent reliqua naturae phaenomena, quae
inde per synthesim deducuntur. Cujus generis bina egregia sane exempla Newtonus dedit in gravitate generali et natura radiorum luminis, tam analysi quam
synthesi usus prorsus admirabili. Porro aliquando observationes et experimenta
immediate nobis exhibent principia, quae quaerimus. Sed aliquando etiam hypotheses in auxilium vocamus, non tamen penitus arbitrarias, sed conformes
deducuntur. Cujus generis bina egregia sane exempla Newtonus dedit in gravitate generali et natura radiorum luminis, tam analysi quam
synthesi usus prorsus admirabili. Porro aliquando observationes et experimenta
immediate nobis exhibent principia, quae quaerimus. Sed aliquando etiam hypotheses in auxilium vocamus, non tamen penitus arbitrarias, sed conformes iis,
quae observantur et quae supplentes immediatarum observationum defectum viam
investigationi sternant, tanquam divinantibus; ut, si ea, quae ex ipsis deducuntur,
inveniamus re ipsa, easdem retineamus et progrediamur ad nova
observationum defectum viam
investigationi sternant, tanquam divinantibus; ut, si ea, quae ex ipsis deducuntur,
inveniamus re ipsa, easdem retineamus et progrediamur ad nova consectaria;
secus vero, ipsas rejiciamus. Et quidem plerumque hanc esse arbitror methodum
omnium aptissimam in physica, quae saepissime est velut quaedam enucleatio
epistolae arcanis notis conscriptae, ubi per attentationem et per errores etiam
plurimos paullatim et caute progrediendo ad veram ejus theoriam devenitur. Cujus
rei specimen admodum luculentum exhibui in mea dissertatione de lumine, agens
arbitror methodum
omnium aptissimam in physica, quae saepissime est velut quaedam enucleatio
epistolae arcanis notis conscriptae, ubi per attentationem et per errores etiam
plurimos paullatim et caute progrediendo ad veram ejus theoriam devenitur. Cujus
rei specimen admodum luculentum exhibui in mea dissertatione de lumine, agens
de rectilinea luminis propagatione, ac in Stayanae Philosophiae tomo I, agens de
generalibus proprietatibus corporum, et de vi inertiae in primis, tomo vero II
agens de totius astronomiae constitutione.
enucleatio
epistolae arcanis notis conscriptae, ubi per attentationem et per errores etiam
plurimos paullatim et caute progrediendo ad veram ejus theoriam devenitur. Cujus
rei specimen admodum luculentum exhibui in mea dissertatione de lumine, agens
de rectilinea luminis propagatione, ac in Stayanae Philosophiae tomo I, agens de
generalibus proprietatibus corporum, et de vi inertiae in primis, tomo vero II
agens de totius astronomiae constitutione.
29 Primum ex
plurimos paullatim et caute progrediendo ad veram ejus theoriam devenitur. Cujus
rei specimen admodum luculentum exhibui in mea dissertatione de lumine, agens
de rectilinea luminis propagatione, ac in Stayanae Philosophiae tomo I, agens de
generalibus proprietatibus corporum, et de vi inertiae in primis, tomo vero II
agens de totius astronomiae constitutione.
29 Primum ex instrumentis necessariis ad hanc luminis theoriam demonstrandam
est prisma, quod fieri solet
29 Primum ex instrumentis necessariis ad hanc luminis theoriam demonstrandam
est prisma, quod fieri solet triangulare, sed satis esset etiam cujuscumque figurae, dummodo haberentur binae facies planae et politae, ad se invicem inclinatae
in angulo non ita exiguo. Quid haec forma praestet et cur vitra binis superficiebus
planis terminata non dividant colores ad sensum, fuse exposui in adnotationibus
ad poema De iride P. Noceti, et fortasse innuam inferius.
Id, quod est prorsus necessarium ad habendum
quod fieri solet triangulare, sed satis esset etiam cujuscumque figurae, dummodo haberentur binae facies planae et politae, ad se invicem inclinatae
in angulo non ita exiguo. Quid haec forma praestet et cur vitra binis superficiebus
planis terminata non dividant colores ad sensum, fuse exposui in adnotationibus
ad poema De iride P. Noceti, et fortasse innuam inferius.
Id, quod est prorsus necessarium ad habendum experimentorum successum,
est omnino vitri constitutio, quae debet esse penitus uniformis et carere tam venis
quam bullulis inclusis, ne nimirum radii
in adnotationibus
ad poema De iride P. Noceti, et fortasse innuam inferius.
Id, quod est prorsus necessarium ad habendum experimentorum successum,
est omnino vitri constitutio, quae debet esse penitus uniformis et carere tam venis
quam bullulis inclusis, ne nimirum radii in primo ingressu in prisma separati deflectantur, dum permeant ipsam massam vitri, et iterum commisceantur. Pluribus
physicis id imposuit, ut Mariotto in Gallia, comiti Rizzetto in Italia, et ea fuit
potissima ratio, cur tandiu tam multi obstiterint egregiae huic theoriae Newtonianae de luce et
ad poema De iride P. Noceti, et fortasse innuam inferius.
Id, quod est prorsus necessarium ad habendum experimentorum successum,
est omnino vitri constitutio, quae debet esse penitus uniformis et carere tam venis
quam bullulis inclusis, ne nimirum radii in primo ingressu in prisma separati deflectantur, dum permeant ipsam massam vitri, et iterum commisceantur. Pluribus
physicis id imposuit, ut Mariotto in Gallia, comiti Rizzetto in Italia, et ea fuit
potissima ratio, cur tandiu tam multi obstiterint egregiae huic theoriae Newtonianae de luce et coloribus, quae
successum,
est omnino vitri constitutio, quae debet esse penitus uniformis et carere tam venis
quam bullulis inclusis, ne nimirum radii in primo ingressu in prisma separati deflectantur, dum permeant ipsam massam vitri, et iterum commisceantur. Pluribus
physicis id imposuit, ut Mariotto in Gallia, comiti Rizzetto in Italia, et ea fuit
potissima ratio, cur tandiu tam multi obstiterint egregiae huic theoriae Newtonianae de luce et coloribus, quae experimentis institutis per satis bona prismata
apud omnes academias demum jam omnino communiter recepta est.
vitri constitutio, quae debet esse penitus uniformis et carere tam venis
quam bullulis inclusis, ne nimirum radii in primo ingressu in prisma separati deflectantur, dum permeant ipsam massam vitri, et iterum commisceantur. Pluribus
physicis id imposuit, ut Mariotto in Gallia, comiti Rizzetto in Italia, et ea fuit
potissima ratio, cur tandiu tam multi obstiterint egregiae huic theoriae Newtonianae de luce et coloribus, quae experimentis institutis per satis bona prismata
apud omnes academias demum jam omnino communiter recepta est.
Newtonianae de luce et coloribus, quae experimentis institutis per satis bona prismata
apud omnes academias demum jam omnino communiter recepta est.
30 Lens etiam adhibetur in ejusmodi experimentis, ut paullo infra videbimus ad radios homogeneos colligendos et ab heterogeneis magis separandos. Necessariae
sunt autem lentes non ita multum convexae, uti sunt nimirum eae, quae adhibentur pro vitro objectivo telescopii augentis imaginem objecti, quod idcirco apparet
ad radios homogeneos colligendos et ab heterogeneis magis separandos. Necessariae
sunt autem lentes non ita multum convexae, uti sunt nimirum eae, quae adhibentur pro vitro objectivo telescopii augentis imaginem objecti, quod idcirco apparet
propius, vel pro specillis senescentium, quae nos in Italia appellamus di prima
vista. Nam in utroque genere curvatura est exigua.
31 Haec instrumenta adhiberi debent in conclavi bene occluso. Et multo adhuc melius
succedit res,
heterogeneis magis separandos. Necessariae
sunt autem lentes non ita multum convexae, uti sunt nimirum eae, quae adhibentur pro vitro objectivo telescopii augentis imaginem objecti, quod idcirco apparet
propius, vel pro specillis senescentium, quae nos in Italia appellamus di prima
vista. Nam in utroque genere curvatura est exigua.
31 Haec instrumenta adhiberi debent in conclavi bene occluso. Et multo adhuc melius
succedit res, si nigro panno obducantur parietes, ne
apparet
propius, vel pro specillis senescentium, quae nos in Italia appellamus di prima
vista. Nam in utroque genere curvatura est exigua.
31 Haec instrumenta adhiberi debent in conclavi bene occluso. Et multo adhuc melius
succedit res, si nigro panno obducantur parietes, ne ulli habeantur radii, sive
directi, sive reflexi, praeter unicum, circa quem experimentum capitur, qui per
tenue foramen intra conclave ipsum admittitur.
Et id quidem
praeter unicum, circa quem experimentum capitur, qui per
tenue foramen intra conclave ipsum admittitur.
Et id quidem utcumque expressi. Illud addi posset, quod pertinet ad reddendam faciliorem observationem experimenti: extra fenestram collocari solet speculum
mobile, in quo radius ita reflectatur, ut deinde ingrediatur conclave ipsum directione, quae sit maxime commoda. Quae directio conservatur per motum ipsius
speculi, licet interea moveatur Sol. Est autem et machina motum habens ita temperatum per rotas dentatas et pendulum, ut speculum ipsi affixum sponte
ouvrage qui est déja prêt).
32 Radius Solis, qui ingreditur per illud foramellum, habet figuram conicam, cujus
basis ante ingressum est discus Solis et vertex ipsum foramellum, in quo radii
decussantur in ingressu ac intra conclave efformant alterum conum rectum priori ad verticem oppositum. Hinc si is radius excipiatur plano perpendiculari ad
ejus axem, habetur imago Solis circularis.
Si jam ad ipsum foramen applicetur prisma ita, ut una ex ejus
32 Radius Solis, qui ingreditur per illud foramellum, habet figuram conicam, cujus
basis ante ingressum est discus Solis et vertex ipsum foramellum, in quo radii
decussantur in ingressu ac intra conclave efformant alterum conum rectum priori ad verticem oppositum. Hinc si is radius excipiatur plano perpendiculari ad
ejus axem, habetur imago Solis circularis.
Si jam ad ipsum foramen applicetur prisma ita, ut una ex ejus superficiebus
excipiat
Hinc si is radius excipiatur plano perpendiculari ad
ejus axem, habetur imago Solis circularis.
Si jam ad ipsum foramen applicetur prisma ita, ut una ex ejus superficiebus
excipiat ipsum radium oblique- quae autem obliquitas sit omnium optima, dicetur
paullo inferius- in illa ipsa superficie radius ingrediens refringitur accedendo ad
perpendiculum et ea refractione dividuntur colorata fila, refractis omnium maxime violaceis, omnium minime rubeis. Sed cum differentia refractionum sit exigua, angulus, quo continentur fila omnia pertinentia ad radium e quovis dato
fila, refractis omnium maxime violaceis, omnium minime rubeis. Sed cum differentia refractionum sit exigua, angulus, quo continentur fila omnia pertinentia ad radium e quovis dato Solis
puncto digressum, est exiguus, et cum itidem iter intra prisma sit exiguum, separatio est exigua. Verum in egressu ex altera superficie polita et itidem obliqua viae
fili cujuslibet, habetur altera refractio cum recessu a perpendiculo.
Si binae superficies essent parallelae, refractio in egressu esset prorsus aequalis et contraria refractioni in ingressu. Hinc quodvis filum
est exiguus, et cum itidem iter intra prisma sit exiguum, separatio est exigua. Verum in egressu ex altera superficie polita et itidem obliqua viae
fili cujuslibet, habetur altera refractio cum recessu a perpendiculo.
Si binae superficies essent parallelae, refractio in egressu esset prorsus aequalis et contraria refractioni in ingressu. Hinc quodvis filum egrederetur per rectam
parallelam illi, per quam advenit. Adeoque distantia filorum pertinentium ad radium egressum ex quovis unico puncto Solis, esset exigua et in progressu radii
extra vitrum perseveraret
separatio est exigua. Verum in egressu ex altera superficie polita et itidem obliqua viae
fili cujuslibet, habetur altera refractio cum recessu a perpendiculo.
Si binae superficies essent parallelae, refractio in egressu esset prorsus aequalis et contraria refractioni in ingressu. Hinc quodvis filum egrederetur per rectam
parallelam illi, per quam advenit. Adeoque distantia filorum pertinentium ad radium egressum ex quovis unico puncto Solis, esset exigua et in progressu radii
extra vitrum perseveraret eadem sine ullo augmento. Quam ob causam si unicus
superficies essent parallelae, refractio in egressu esset prorsus aequalis et contraria refractioni in ingressu. Hinc quodvis filum egrederetur per rectam
parallelam illi, per quam advenit. Adeoque distantia filorum pertinentium ad radium egressum ex quovis unico puncto Solis, esset exigua et in progressu radii
extra vitrum perseveraret eadem sine ullo augmento. Quam ob causam si unicus
haberetur radius pertinens ad unicum punctum Solis, nulli colores separati apparerent, nisi vitri crassitudo aliquanto major induceret separationem aliquanto majorem. At in prismate, in quo superficies
puncto Solis, esset exigua et in progressu radii
extra vitrum perseveraret eadem sine ullo augmento. Quam ob causam si unicus
haberetur radius pertinens ad unicum punctum Solis, nulli colores separati apparerent, nisi vitri crassitudo aliquanto major induceret separationem aliquanto majorem. At in prismate, in quo superficies sunt ad se invicem obliquae, refractio in
egressu diversa est a refractione in ingressu. Hinc remanet filorum divergentia
post egressum, quorum idcirco distantia a se invicem augetur in progressu semper magis. Et si rite adhibeatur prisma, refractio in egressu ad
esset exigua et in progressu radii
extra vitrum perseveraret eadem sine ullo augmento. Quam ob causam si unicus
haberetur radius pertinens ad unicum punctum Solis, nulli colores separati apparerent, nisi vitri crassitudo aliquanto major induceret separationem aliquanto majorem. At in prismate, in quo superficies sunt ad se invicem obliquae, refractio in
egressu diversa est a refractione in ingressu. Hinc remanet filorum divergentia
post egressum, quorum idcirco distantia a se invicem augetur in progressu semper magis. Et si rite adhibeatur prisma, refractio in egressu ad partes easdem
eadem sine ullo augmento. Quam ob causam si unicus
haberetur radius pertinens ad unicum punctum Solis, nulli colores separati apparerent, nisi vitri crassitudo aliquanto major induceret separationem aliquanto majorem. At in prismate, in quo superficies sunt ad se invicem obliquae, refractio in
egressu diversa est a refractione in ingressu. Hinc remanet filorum divergentia
post egressum, quorum idcirco distantia a se invicem augetur in progressu semper magis. Et si rite adhibeatur prisma, refractio in egressu ad partes easdem
inflectit radios et auget divergentiam ac separationem.
causam si unicus
haberetur radius pertinens ad unicum punctum Solis, nulli colores separati apparerent, nisi vitri crassitudo aliquanto major induceret separationem aliquanto majorem. At in prismate, in quo superficies sunt ad se invicem obliquae, refractio in
egressu diversa est a refractione in ingressu. Hinc remanet filorum divergentia
post egressum, quorum idcirco distantia a se invicem augetur in progressu semper magis. Et si rite adhibeatur prisma, refractio in egressu ad partes easdem
inflectit radios et auget divergentiam ac separationem. Quod exprimitur per illud
magis avia
vitri crassitudo aliquanto major induceret separationem aliquanto majorem. At in prismate, in quo superficies sunt ad se invicem obliquae, refractio in
egressu diversa est a refractione in ingressu. Hinc remanet filorum divergentia
post egressum, quorum idcirco distantia a se invicem augetur in progressu semper magis. Et si rite adhibeatur prisma, refractio in egressu ad partes easdem
inflectit radios et auget divergentiam ac separationem. Quod exprimitur per illud
magis avia tendent.
Hinc ubi ad majorem distantiam devenit ille conus radiosus egressus e
majorem. At in prismate, in quo superficies sunt ad se invicem obliquae, refractio in
egressu diversa est a refractione in ingressu. Hinc remanet filorum divergentia
post egressum, quorum idcirco distantia a se invicem augetur in progressu semper magis. Et si rite adhibeatur prisma, refractio in egressu ad partes easdem
inflectit radios et auget divergentiam ac separationem. Quod exprimitur per illud
magis avia tendent.
Hinc ubi ad majorem distantiam devenit ille conus radiosus egressus e prismate, ut ad oppositum parietem, oritur illud, quod appellari solet
Verum si planum illud
fuerit ad sensum perpendiculare radio tendenti ad medium spectrum, ellipticitas
erit perquam exigua et insensibilis.
Omnium vividissima et distinctissima evadit forma hujusce spectri, si prisma
ita objiciatur cono radioso, ut ejus axis post ingressum in ipsum prisma percurrat
intra ipsum rectam tertio lateri parallelam, sive ut is aeque inclinetur ad utramque
superficiem refringentem. Ea positio facile acquiritur convertendo prisma circa
proprium axem. Qua conversione movebitur ipsum spectrum progrediens aliquandiu, tum regrediens. Illa
prisma percurrat
intra ipsum rectam tertio lateri parallelam, sive ut is aeque inclinetur ad utramque
superficiem refringentem. Ea positio facile acquiritur convertendo prisma circa
proprium axem. Qua conversione movebitur ipsum spectrum progrediens aliquandiu, tum regrediens. Illa positio, in qua progressus in regressum mutatur, est
illa ipsa quaesita positio.
33 In hujusmodi spectro colores primigenii non sunt satis separati. Nam fila singulorum colorum pertinentia
intra ipsum rectam tertio lateri parallelam, sive ut is aeque inclinetur ad utramque
superficiem refringentem. Ea positio facile acquiritur convertendo prisma circa
proprium axem. Qua conversione movebitur ipsum spectrum progrediens aliquandiu, tum regrediens. Illa positio, in qua progressus in regressum mutatur, est
illa ipsa quaesita positio.
33 In hujusmodi spectro colores primigenii non sunt satis separati. Nam fila singulorum colorum pertinentia ad omnia puncta
axem. Qua conversione movebitur ipsum spectrum progrediens aliquandiu, tum regrediens. Illa positio, in qua progressus in regressum mutatur, est
illa ipsa quaesita positio.
33 In hujusmodi spectro colores primigenii non sunt satis separati. Nam fila singulorum colorum pertinentia ad omnia puncta disci solaris efformant imaginem Solis
circularem, et hi circuli commiscentur alii aliis superpositi. Separatio accurata
habebitur utique solum in iis lateribus rectilineis,
33 In hujusmodi spectro colores primigenii non sunt satis separati. Nam fila singulorum colorum pertinentia ad omnia puncta disci solaris efformant imaginem Solis
circularem, et hi circuli commiscentur alii aliis superpositi. Separatio accurata
habebitur utique solum in iis lateribus rectilineis, quae circulos omnes contingunt.
Sed ibi tenuissimum est lumen et sensum effugit, cum eo adveniant singula tantummodo fila pertinentia ad punctum extremum hinc et inde solaris disci. In ipsis
extremis frontibus erunt itidem purissimi, hinc primus rubeus et inde
commiscentur alii aliis superpositi. Separatio accurata
habebitur utique solum in iis lateribus rectilineis, quae circulos omnes contingunt.
Sed ibi tenuissimum est lumen et sensum effugit, cum eo adveniant singula tantummodo fila pertinentia ad punctum extremum hinc et inde solaris disci. In ipsis
extremis frontibus erunt itidem purissimi, hinc primus rubeus et inde postremus
violaceus. Sed ob eandem rationem ibi etiam tenuissimum erit lumen. In medio
lumen erit vividius ob superpositionem plurium circulorum, sed ob eandem erunt
commixti colores proximi et multo magis diversi
est lumen et sensum effugit, cum eo adveniant singula tantummodo fila pertinentia ad punctum extremum hinc et inde solaris disci. In ipsis
extremis frontibus erunt itidem purissimi, hinc primus rubeus et inde postremus
violaceus. Sed ob eandem rationem ibi etiam tenuissimum erit lumen. In medio
lumen erit vividius ob superpositionem plurium circulorum, sed ob eandem erunt
commixti colores proximi et multo magis diversi gradus coloris ejusdem.
34 Ad majorem
sed ob eandem erunt
commixti colores proximi et multo magis diversi gradus coloris ejusdem.
34 Ad majorem igitur separationem adhibetur lens vitrea, quae apponitur prope prisma in distantia a foramine, quae sit major radio curvaturae ipsius lentis. Illa lens
sine prismate excipiens radios omnes transeuntes per illud exiguum foramen,
debet illos colligere in quoddam exiguum spatiolum et velut punctum physicum
(Les rayons qui passent par un point du trou formeront
34 Ad majorem igitur separationem adhibetur lens vitrea, quae apponitur prope prisma in distantia a foramine, quae sit major radio curvaturae ipsius lentis. Illa lens
sine prismate excipiens radios omnes transeuntes per illud exiguum foramen,
debet illos colligere in quoddam exiguum spatiolum et velut punctum physicum
(Les rayons qui passent par un point du trou formeront réelment ce point physique, et l'image résultante de tous ces points sera un petit cercle dont le diametre
sera à celui du trou comme leurs distances de la lentille. Mais ce cercle
passent par un point du trou formeront réelment ce point physique, et l'image résultante de tous ces points sera un petit cercle dont le diametre
sera à celui du trou comme leurs distances de la lentille. Mais ce cercle sera aussi
une espece de point physique quand le trou sera très-petit) in certa quadam distantia juxta id, quod diximus lib. II(
quadam distantia juxta id, quod diximus lib. II(
sine prismate punctum tenue. Accedente jam prismate oritur statim
illa eadem series imaginum, quae constituebat spectrum. Sed hae imagines sunt
totidem veluti puncta, quot filorum species. Habetur igitur et intensitas luminis,
collectis a lente singularum imaginum filis omnibus homogeneis in spatiolum perquam exiguum, et separatio filorum heterogeneorum facta a prismate, quod alias
imagines ab aliis removet. Pro spectro lato oritur tenuis velut funiculus distinctus
coloribus admodum vividis et satis puris.
35 Post hujusmodi accuratiorem separationem habentur jam colores admodum simplices, circa quos experimenta institui possint. Licebit enim excipere spectrum
coloratum papyro crassiore, in qua sit exiguum foramen. Per id foramen licebit
transmittere quemvis e radiis coloratis et ipsum novis prismatis vel speculis
detorquere, ut libuerit, refringendo vel reflectendo. Nunquam ille radius novis
refractionibus discindetur in duos nec unquam mutabit colorem suum. Et quod
magis
Licebit enim excipere spectrum
coloratum papyro crassiore, in qua sit exiguum foramen. Per id foramen licebit
transmittere quemvis e radiis coloratis et ipsum novis prismatis vel speculis
detorquere, ut libuerit, refringendo vel reflectendo. Nunquam ille radius novis
refractionibus discindetur in duos nec unquam mutabit colorem suum. Et quod
magis videtur mirum primo aspectu, ad quamcumque superficiem corporis cujuscumque deflectatur, semper retinebit colorem suum, uti supra innuimus adn.
25. et hic exemplis illustratur.
Duo tantummodo hic iterum adnotanda: primo
exclusionem omnis alterius luminis, praeter illum radium simplicem, circa quem observatio instituitur.
Aliter enim non apparebit is solus radius, sed mixtum quoddam ex eo et reliquis
aliunde allapsis; deinde illud, colorem fore vividum, cum radius adducitur ad superficiem corporis, quod in pleno lumine solet exhibere illum ipsum colorem, quem
is radius innatum habet- ut si radius rubeus cadat supra minium- et multo
languidior, cum adducitur ad alias superficies- ut si idem cadat supra frondem
viridem vel violam. Id autem inde omnino provenit, quod, ubi radius integer
rubeus cadat supra minium- et multo
languidior, cum adducitur ad alias superficies- ut si idem cadat supra frondem
viridem vel violam. Id autem inde omnino provenit, quod, ubi radius integer allabitur ad superficiem cujuspiam corporis, ea quidem reflectit omnium generum
fila aliquot, sed in multo majore copia illud, quod habet innatum eum colorem,
quem exhibet id corpus. Quod quidem non modo explicat illud phaenomenum,
sed ab eo directe et immediate probatur.
omnia subducendo illa oculis, nigerrimo nimirum colore inficiens; qui non est color, sed omnium colorum defectus.
Radius itidem coloratus simplex et bene separatus a reliquis omnibus confundit
itidem omnia objecta ea inficiens illo colore unico, quem habet innatum, sed non
subducit oculo. In eo, quod tollatur omne discrimen, conveniunt. Sed in eo discrepant, quod alterum adimit omnem positivam actionem in oculos, alterum relinquit unicam uniformem.
37 Si pro uno
colore inficiens; qui non est color, sed omnium colorum defectus.
Radius itidem coloratus simplex et bene separatus a reliquis omnibus confundit
itidem omnia objecta ea inficiens illo colore unico, quem habet innatum, sed non
subducit oculo. In eo, quod tollatur omne discrimen, conveniunt. Sed in eo discrepant, quod alterum adimit omnem positivam actionem in oculos, alterum relinquit unicam uniformem.
37 Si pro uno foramine in illa papyro fiant plura, poterunt transmitti
Radius itidem coloratus simplex et bene separatus a reliquis omnibus confundit
itidem omnia objecta ea inficiens illo colore unico, quem habet innatum, sed non
subducit oculo. In eo, quod tollatur omne discrimen, conveniunt. Sed in eo discrepant, quod alterum adimit omnem positivam actionem in oculos, alterum relinquit unicam uniformem.
37 Si pro uno foramine in illa papyro fiant plura, poterunt transmitti plures simul radii
simplices quicumque et in quacumque
quod tollatur omne discrimen, conveniunt. Sed in eo discrepant, quod alterum adimit omnem positivam actionem in oculos, alterum relinquit unicam uniformem.
37 Si pro uno foramine in illa papyro fiant plura, poterunt transmitti plures simul radii
simplices quicumque et in quacumque quantitate, quae dabitur ex data magnitudine
et positione singulorum foraminum. Hi radii pergent separati et divergentes a se
invicem ultra illa foramina. Sed si adhibeatur lens altera ultra
positivam actionem in oculos, alterum relinquit unicam uniformem.
37 Si pro uno foramine in illa papyro fiant plura, poterunt transmitti plures simul radii
simplices quicumque et in quacumque quantitate, quae dabitur ex data magnitudine
et positione singulorum foraminum. Hi radii pergent separati et divergentes a se
invicem ultra illa foramina. Sed si adhibeatur lens altera ultra foramina illa ipsa,
poterunt colligi simul, et tum constabit, qui ex data mixtura oriatur
quam Newtonus proposuit,
si omnia fila a prismate separata colligantur simul, oriri
colorem album. Id autem mihi primum indicium fuit correctionis adhibendae solutioni Newtoni, quam innui adn. 16. Si enim in ejus constructione adhibeantur omnes
radii separati a prismate, non redit accurate color albus, nisi numeri in ea adhibiti
mutentur certa quadam ratione, quam in illa dissertatione exhibui. Adhuc tamen
correctio fere semper admodum exiguam variationem inducit. Unde provenit illud,
ut ad sensum cum utriusque constructionis calculo congruant phaenomena.
simul, oriri
colorem album. Id autem mihi primum indicium fuit correctionis adhibendae solutioni Newtoni, quam innui adn. 16. Si enim in ejus constructione adhibeantur omnes
radii separati a prismate, non redit accurate color albus, nisi numeri in ea adhibiti
mutentur certa quadam ratione, quam in illa dissertatione exhibui. Adhuc tamen
correctio fere semper admodum exiguam variationem inducit. Unde provenit illud,
ut ad sensum cum utriusque constructionis calculo congruant phaenomena.
cum utriusque constructionis calculo congruant phaenomena.
38 Exposita hac diversae refrangibilitatis theoria, pronum jam est videre alteram e
binis causis, quae ruborem inducunt in Lunam deficientem. Concipiantur radii illi
omnes, qui refracti in atmosphaera terrestri praetervolant siti in plano quopiam
transeunte per axem umbrae. Supremus quidem, cujuscumque coloris sit, pergit
irrefractus. Ex infimis violacei refringuntur omnium maxime, rubei omnium minime, adeoque
38 Exposita hac diversae refrangibilitatis theoria, pronum jam est videre alteram e
binis causis, quae ruborem inducunt in Lunam deficientem. Concipiantur radii illi
omnes, qui refracti in atmosphaera terrestri praetervolant siti in plano quopiam
transeunte per axem umbrae. Supremus quidem, cujuscumque coloris sit, pergit
irrefractus. Ex infimis violacei refringuntur omnium maxime, rubei omnium minime, adeoque violacei omnium maxime descendunt intra ipsam umbram et appellunt ad
38 Exposita hac diversae refrangibilitatis theoria, pronum jam est videre alteram e
binis causis, quae ruborem inducunt in Lunam deficientem. Concipiantur radii illi
omnes, qui refracti in atmosphaera terrestri praetervolant siti in plano quopiam
transeunte per axem umbrae. Supremus quidem, cujuscumque coloris sit, pergit
irrefractus. Ex infimis violacei refringuntur omnium maxime, rubei omnium minime, adeoque violacei omnium maxime descendunt intra ipsam umbram et appellunt ad punctum axis maxime propinquum Terrae.
et caerulei; tum ii terni et virides; deinde ii quaterni et flavi, tum ii quini et
aurei, ac demum omnes simul. Is autem locus omnium simul adhuc est inferior
eo loco axis, ad quem Luna appellit. Et quoniam adhuc ascendendo sursum semper debet occurrere mixtum quoddam ex omnibus coloribus, in Lunam incurrunt
omnium colorum fila. Sed quoniam rubea minus distrahuntur et disperguntur per
minus spatium, ipsa in ejusmodi mixtura praevalent adeoque ille color compositus
debet ad rubeum accedere.
Is autem locus omnium simul adhuc est inferior
eo loco axis, ad quem Luna appellit. Et quoniam adhuc ascendendo sursum semper debet occurrere mixtum quoddam ex omnibus coloribus, in Lunam incurrunt
omnium colorum fila. Sed quoniam rubea minus distrahuntur et disperguntur per
minus spatium, ipsa in ejusmodi mixtura praevalent adeoque ille color compositus
debet ad rubeum accedere.
39 Haec causa, quam primo loco proposui, praestat aliquid, sed non ita multum. Nam
discrimen
39 Haec causa, quam primo loco proposui, praestat aliquid, sed non ita multum. Nam
discrimen illud refractionis radiorum extremorum, rubei et violacei, est exiguum.
Newtonus in experimentis, quae instituit suis prismatis, invenit hoc discrimen esse
ejusmodi, ut differentia sinuum anguli incidentiae et anguli refracti esset in filo
rubeo extremo minor quam in violaceo per 1/27 sui partem. Id quidem ille censuit in
omnibus vitris et vero etiam in omnibus substantiis
proposui, praestat aliquid, sed non ita multum. Nam
discrimen illud refractionis radiorum extremorum, rubei et violacei, est exiguum.
Newtonus in experimentis, quae instituit suis prismatis, invenit hoc discrimen esse
ejusmodi, ut differentia sinuum anguli incidentiae et anguli refracti esset in filo
rubeo extremo minor quam in violaceo per 1/27 sui partem. Id quidem ille censuit in
omnibus vitris et vero etiam in omnibus substantiis constanter evenire. Et id ipsum
expressi.
non ita multum. Nam
discrimen illud refractionis radiorum extremorum, rubei et violacei, est exiguum.
Newtonus in experimentis, quae instituit suis prismatis, invenit hoc discrimen esse
ejusmodi, ut differentia sinuum anguli incidentiae et anguli refracti esset in filo
rubeo extremo minor quam in violaceo per 1/27 sui partem. Id quidem ille censuit in
omnibus vitris et vero etiam in omnibus substantiis constanter evenire. Et id ipsum
expressi.
extremorum, rubei et violacei, est exiguum.
Newtonus in experimentis, quae instituit suis prismatis, invenit hoc discrimen esse
ejusmodi, ut differentia sinuum anguli incidentiae et anguli refracti esset in filo
rubeo extremo minor quam in violaceo per 1/27 sui partem. Id quidem ille censuit in
omnibus vitris et vero etiam in omnibus substantiis constanter evenire. Et id ipsum
expressi.
est exiguum.
Newtonus in experimentis, quae instituit suis prismatis, invenit hoc discrimen esse
ejusmodi, ut differentia sinuum anguli incidentiae et anguli refracti esset in filo
rubeo extremo minor quam in violaceo per 1/27 sui partem. Id quidem ille censuit in
omnibus vitris et vero etiam in omnibus substantiis constanter evenire. Et id ipsum
expressi.
quorum objectivum vitrum constaret binis
meniscis aquam includentibus, quod successum non habuit. (Après la découverte
de Dolond (sic!) dont je vais parler, Euler a donné des Ouvrages excellens sur ce
nouveau sujet). Dollondus longe majore successu aliquanto posterius invenit illud,
in aliis substantiis aliam esse, paribus omnibus caeteris, illam distractionem extremorum colorum ita, ut in quibusdam vitris sit major quam in aliis in ratione 3 ad 2.
Et ex iis vitris construxit bina objectiva vitra alterum cavum, alterum convexum et
curvaturae majoris. Quae simul conjuncta
(Après la découverte
de Dolond (sic!) dont je vais parler, Euler a donné des Ouvrages excellens sur ce
nouveau sujet). Dollondus longe majore successu aliquanto posterius invenit illud,
in aliis substantiis aliam esse, paribus omnibus caeteris, illam distractionem extremorum colorum ita, ut in quibusdam vitris sit major quam in aliis in ratione 3 ad 2.
Et ex iis vitris construxit bina objectiva vitra alterum cavum, alterum convexum et
curvaturae majoris. Quae simul conjuncta radios omnium colorum colligunt in unicum punctum.
(sic!) dont je vais parler, Euler a donné des Ouvrages excellens sur ce
nouveau sujet). Dollondus longe majore successu aliquanto posterius invenit illud,
in aliis substantiis aliam esse, paribus omnibus caeteris, illam distractionem extremorum colorum ita, ut in quibusdam vitris sit major quam in aliis in ratione 3 ad 2.
Et ex iis vitris construxit bina objectiva vitra alterum cavum, alterum convexum et
curvaturae majoris. Quae simul conjuncta radios omnium colorum colligunt in unicum punctum.
je vais parler, Euler a donné des Ouvrages excellens sur ce
nouveau sujet). Dollondus longe majore successu aliquanto posterius invenit illud,
in aliis substantiis aliam esse, paribus omnibus caeteris, illam distractionem extremorum colorum ita, ut in quibusdam vitris sit major quam in aliis in ratione 3 ad 2.
Et ex iis vitris construxit bina objectiva vitra alterum cavum, alterum convexum et
curvaturae majoris. Quae simul conjuncta radios omnium colorum colligunt in unicum punctum.
paribus omnibus caeteris, illam distractionem extremorum colorum ita, ut in quibusdam vitris sit major quam in aliis in ratione 3 ad 2.
Et ex iis vitris construxit bina objectiva vitra alterum cavum, alterum convexum et
curvaturae majoris. Quae simul conjuncta radios omnium colorum colligunt in unicum punctum.
distractionis debitae illis ipsis
vitrorum frustis, quae adhibentur. Quod ingenti olim astronomorum commodo cedet.
Fieri posset, ut distractio, quam atmosphaera inducit, sit adhuc major illa 1/27
parte, quam diximus. Et tunc haec etiam causa majorem haberet partem in efficiendo illo phaenomeno. Verum adhuc arbitror secundae, quam statim subjicio,
multo magis tribuendum esse phaenomenum quam primae.
Porro haec secunda causa pendet ab illa proprietate vicium facilioris reflexionis et facilioris transmissus, de qua mentionem fecimus adn.
sciam, ne levissima quidem conjectura attigerat. Ex qua
autem omnis pendet colorum naturalium theoria, cum ex ea pendeat, quae fila
debeant reflecti a particulis corporum, quae transmitti. Mirum sane, quam et ipsa
theoria et consectaria ipsius tam multa et tanti ad naturam cognoscendam momenti in communibus physicae et etiam opticae institutionibus vel tantummodo
leviter attingantur vel etiam penitus omittantur.
40 Proponitur ipsa haec proprietas luminis: quaevis
Ejusmodi vicissitudinem binarum proprietatum omnino haberi immediate, uti
diximus, evincunt experimenta. Quae autem sit earum causa physica, incertum
est. Plures innuo, quarum nonnullas Newtonus profert, ut hypotheses quasdam,
ad satisfaciendum iis, qui non possunt in animum sibi inducere, ut aliquod factum
in physica admettant, quin aliquam ejus causam concipiant.
41 Prima petitur ab impressione facta in medium, per quod lumen
binarum proprietatum omnino haberi immediate, uti
diximus, evincunt experimenta. Quae autem sit earum causa physica, incertum
est. Plures innuo, quarum nonnullas Newtonus profert, ut hypotheses quasdam,
ad satisfaciendum iis, qui non possunt in animum sibi inducere, ut aliquod factum
in physica admettant, quin aliquam ejus causam concipiant.
41 Prima petitur ab impressione facta in medium, per quod lumen progreditur. Ea
quidem est Newtoni, sed mihi
iis, qui non possunt in animum sibi inducere, ut aliquod factum
in physica admettant, quin aliquam ejus causam concipiant.
41 Prima petitur ab impressione facta in medium, per quod lumen progreditur. Ea
quidem est Newtoni, sed mihi videtur parum probabilis. Est autem hujusmodi: in
medio, per quod lumen progreditur, fortasse excitari undas quasdam, quae celerius propagentur quam ipsum lumen progrediatur et praevertant radium usque
ad ejus medii finem,
ejus causam concipiant.
41 Prima petitur ab impressione facta in medium, per quod lumen progreditur. Ea
quidem est Newtoni, sed mihi videtur parum probabilis. Est autem hujusmodi: in
medio, per quod lumen progreditur, fortasse excitari undas quasdam, quae celerius propagentur quam ipsum lumen progrediatur et praevertant radium usque
ad ejus medii finem, ubi particula luminis facilius transmittatur per illam superficiem vel reflectatur retro, prout invenerit undam sibi
radium usque
ad ejus medii finem, ubi particula luminis facilius transmittatur per illam superficiem vel reflectatur retro, prout invenerit undam sibi faventem vel contrariam.
Minus autem probabilis videtur mihi haec causa, quia credo evinci posse radium
luminis nullam resistentiam pati in medio homogeneo, quam puto debere haberi,
si ab iis undis determinaretur potius ad reflexionem quam ad transitum.
42 Reliquae ex illis, quas propono, pendent a forma et motu
43 Prima ex iis est hujusmodi. Si, dum particula luminis progreditur, gyret circa
proprium axem et obvertat superficiei novi medii jam alteram faciem, jam alteram, ipsae autem diversae positiones facierum diversam inducant virium summam, quibus particulae mediorum differentium agant in lumen, diversa autem in
diversis casibus longitudo intervallorum determinetur a diversa velocitate, qua
particula progreditur et qua gyrat circa proprium axem; si ex(empli) gr(atia) particula luminis habeat ut magnes alterum polum attractivum et alterum repulsivum
respectu cujusdam
iis est hujusmodi. Si, dum particula luminis progreditur, gyret circa
proprium axem et obvertat superficiei novi medii jam alteram faciem, jam alteram, ipsae autem diversae positiones facierum diversam inducant virium summam, quibus particulae mediorum differentium agant in lumen, diversa autem in
diversis casibus longitudo intervallorum determinetur a diversa velocitate, qua
particula progreditur et qua gyrat circa proprium axem; si ex(empli) gr(atia) particula luminis habeat ut magnes alterum polum attractivum et alterum repulsivum
respectu cujusdam substantiae praevalentis in altero
autem in
diversis casibus longitudo intervallorum determinetur a diversa velocitate, qua
particula progreditur et qua gyrat circa proprium axem; si ex(empli) gr(atia) particula luminis habeat ut magnes alterum polum attractivum et alterum repulsivum
respectu cujusdam substantiae praevalentis in altero e binis mediis- appellens
cum altero polo posset facilius reflecti, et appellens cum altero transmitti facilius.
44 Potest etiam haberi alternatio quaedam in celeritate
praevalentis in altero e binis mediis- appellens
cum altero polo posset facilius reflecti, et appellens cum altero transmitti facilius.
44 Potest etiam haberi alternatio quaedam in celeritate particularum progredientium
orta ex actione mutua, quam in se exercent ipsae particulae, et inaequalitate exigua, quae remanet in summa actionum, quas particulae medii non accurate
continui, adeoque nec prorsus accurate homogenei, non penitus eodem semper
modo dispositae in
facilius reflecti, et appellens cum altero transmitti facilius.
44 Potest etiam haberi alternatio quaedam in celeritate particularum progredientium
orta ex actione mutua, quam in se exercent ipsae particulae, et inaequalitate exigua, quae remanet in summa actionum, quas particulae medii non accurate
continui, adeoque nec prorsus accurate homogenei, non penitus eodem semper
modo dispositae in sphaeram circa particulam progredientem, in eam exercent.
Eae causae in
44 Potest etiam haberi alternatio quaedam in celeritate particularum progredientium
orta ex actione mutua, quam in se exercent ipsae particulae, et inaequalitate exigua, quae remanet in summa actionum, quas particulae medii non accurate
continui, adeoque nec prorsus accurate homogenei, non penitus eodem semper
modo dispositae in sphaeram circa particulam progredientem, in eam exercent.
Eae causae in progressu per idem medium possunt compensari post intervalla
quaedam et in
quaedam in celeritate particularum progredientium
orta ex actione mutua, quam in se exercent ipsae particulae, et inaequalitate exigua, quae remanet in summa actionum, quas particulae medii non accurate
continui, adeoque nec prorsus accurate homogenei, non penitus eodem semper
modo dispositae in sphaeram circa particulam progredientem, in eam exercent.
Eae causae in progressu per idem medium possunt compensari post intervalla
quaedam et in mutatione medii reddere faciliorem reflexionem potius quam transmissionem vel vice versa.
orta ex actione mutua, quam in se exercent ipsae particulae, et inaequalitate exigua, quae remanet in summa actionum, quas particulae medii non accurate
continui, adeoque nec prorsus accurate homogenei, non penitus eodem semper
modo dispositae in sphaeram circa particulam progredientem, in eam exercent.
Eae causae in progressu per idem medium possunt compensari post intervalla
quaedam et in mutatione medii reddere faciliorem reflexionem potius quam transmissionem vel vice versa.
quam in se exercent ipsae particulae, et inaequalitate exigua, quae remanet in summa actionum, quas particulae medii non accurate
continui, adeoque nec prorsus accurate homogenei, non penitus eodem semper
modo dispositae in sphaeram circa particulam progredientem, in eam exercent.
Eae causae in progressu per idem medium possunt compensari post intervalla
quaedam et in mutatione medii reddere faciliorem reflexionem potius quam transmissionem vel vice versa.
45 Hanc
in summa actionum, quas particulae medii non accurate
continui, adeoque nec prorsus accurate homogenei, non penitus eodem semper
modo dispositae in sphaeram circa particulam progredientem, in eam exercent.
Eae causae in progressu per idem medium possunt compensari post intervalla
quaedam et in mutatione medii reddere faciliorem reflexionem potius quam transmissionem vel vice versa.
45 Hanc causam proposui in mea dissertatione de lumine, ex qua etiam facile derivari
per idem medium possunt compensari post intervalla
quaedam et in mutatione medii reddere faciliorem reflexionem potius quam transmissionem vel vice versa.
45 Hanc causam proposui in mea dissertatione de lumine, ex qua etiam facile derivari
potest illud, cur maxima luminis pars refringatur et reflectatur regulariter certa
lege, sed aliqua etiam omnino irregulariter dispergatur. Nimirum fieri potest, ut
quaevis particula, dum progreditur, mutet figuram suam jam contracta,
etiam facile derivari
potest illud, cur maxima luminis pars refringatur et reflectatur regulariter certa
lege, sed aliqua etiam omnino irregulariter dispergatur. Nimirum fieri potest, ut
quaevis particula, dum progreditur, mutet figuram suam jam contracta, jam expansa oscillatione quadam, quae in eadem particula progrediente per idem medium fiat post aequalia tempora, in diversis particulis et in diversa medii mutatione
diversa sit.
Ejus contractionis et dilatationis causa habetur omnino in ipsa prima emissione
particulae facta per fermentationem corporis
reflectatur regulariter certa
lege, sed aliqua etiam omnino irregulariter dispergatur. Nimirum fieri potest, ut
quaevis particula, dum progreditur, mutet figuram suam jam contracta, jam expansa oscillatione quadam, quae in eadem particula progrediente per idem medium fiat post aequalia tempora, in diversis particulis et in diversa medii mutatione
diversa sit.
Ejus contractionis et dilatationis causa habetur omnino in ipsa prima emissione
particulae facta per fermentationem corporis emittentis lumen, ubi non omnia
puncta constituentia particulam possunt acquirere
lege, sed aliqua etiam omnino irregulariter dispergatur. Nimirum fieri potest, ut
quaevis particula, dum progreditur, mutet figuram suam jam contracta, jam expansa oscillatione quadam, quae in eadem particula progrediente per idem medium fiat post aequalia tempora, in diversis particulis et in diversa medii mutatione
diversa sit.
Ejus contractionis et dilatationis causa habetur omnino in ipsa prima emissione
particulae facta per fermentationem corporis emittentis lumen, ubi non omnia
puncta constituentia particulam possunt acquirere eandem prorsus velocitatem
mutet figuram suam jam contracta, jam expansa oscillatione quadam, quae in eadem particula progrediente per idem medium fiat post aequalia tempora, in diversis particulis et in diversa medii mutatione
diversa sit.
Ejus contractionis et dilatationis causa habetur omnino in ipsa prima emissione
particulae facta per fermentationem corporis emittentis lumen, ubi non omnia
puncta constituentia particulam possunt acquirere eandem prorsus velocitatem
emissionis. Diversa velocitas disrumperet particulam divulsis a se invicem punctis, nisi vis mutua, quae in mea
omnino in ipsa prima emissione
particulae facta per fermentationem corporis emittentis lumen, ubi non omnia
puncta constituentia particulam possunt acquirere eandem prorsus velocitatem
emissionis. Diversa velocitas disrumperet particulam divulsis a se invicem punctis, nisi vis mutua, quae in mea theoria physicae generalis cohaesionem parit per
attractionem in majoribus distantiis et repulsionem in minoribus, ipsa puncta ad
se adduceret minuendo celeritatem in punctis velocioribus et augendo in tardioribus, donec vis repulsiva agens in distantiis minoribus gignat effectum
corporis emittentis lumen, ubi non omnia
puncta constituentia particulam possunt acquirere eandem prorsus velocitatem
emissionis. Diversa velocitas disrumperet particulam divulsis a se invicem punctis, nisi vis mutua, quae in mea theoria physicae generalis cohaesionem parit per
attractionem in majoribus distantiis et repulsionem in minoribus, ipsa puncta ad
se adduceret minuendo celeritatem in punctis velocioribus et augendo in tardioribus, donec vis repulsiva agens in distantiis minoribus gignat effectum oppositum. Eo pacto habebitur oscillatorius quidam accessus ad se invicem et
omnia
puncta constituentia particulam possunt acquirere eandem prorsus velocitatem
emissionis. Diversa velocitas disrumperet particulam divulsis a se invicem punctis, nisi vis mutua, quae in mea theoria physicae generalis cohaesionem parit per
attractionem in majoribus distantiis et repulsionem in minoribus, ipsa puncta ad
se adduceret minuendo celeritatem in punctis velocioribus et augendo in tardioribus, donec vis repulsiva agens in distantiis minoribus gignat effectum oppositum. Eo pacto habebitur oscillatorius quidam accessus ad se invicem et recessus
punctorum particulam
prorsus velocitatem
emissionis. Diversa velocitas disrumperet particulam divulsis a se invicem punctis, nisi vis mutua, quae in mea theoria physicae generalis cohaesionem parit per
attractionem in majoribus distantiis et repulsionem in minoribus, ipsa puncta ad
se adduceret minuendo celeritatem in punctis velocioribus et augendo in tardioribus, donec vis repulsiva agens in distantiis minoribus gignat effectum oppositum. Eo pacto habebitur oscillatorius quidam accessus ad se invicem et recessus
punctorum particulam componentium adeoque contractio et expansio regularis.
Ejus autem lex in
velocitas disrumperet particulam divulsis a se invicem punctis, nisi vis mutua, quae in mea theoria physicae generalis cohaesionem parit per
attractionem in majoribus distantiis et repulsionem in minoribus, ipsa puncta ad
se adduceret minuendo celeritatem in punctis velocioribus et augendo in tardioribus, donec vis repulsiva agens in distantiis minoribus gignat effectum oppositum. Eo pacto habebitur oscillatorius quidam accessus ad se invicem et recessus
punctorum particulam componentium adeoque contractio et expansio regularis.
Ejus autem lex in mutatione medii mutari potest ex
a se invicem punctis, nisi vis mutua, quae in mea theoria physicae generalis cohaesionem parit per
attractionem in majoribus distantiis et repulsionem in minoribus, ipsa puncta ad
se adduceret minuendo celeritatem in punctis velocioribus et augendo in tardioribus, donec vis repulsiva agens in distantiis minoribus gignat effectum oppositum. Eo pacto habebitur oscillatorius quidam accessus ad se invicem et recessus
punctorum particulam componentium adeoque contractio et expansio regularis.
Ejus autem lex in mutatione medii mutari potest ex nova inaequali actione in puncta eadem
in punctis velocioribus et augendo in tardioribus, donec vis repulsiva agens in distantiis minoribus gignat effectum oppositum. Eo pacto habebitur oscillatorius quidam accessus ad se invicem et recessus
punctorum particulam componentium adeoque contractio et expansio regularis.
Ejus autem lex in mutatione medii mutari potest ex nova inaequali actione in puncta eadem constituentia particulam.
Jam vero summa virium agentium in particulam, quae pendet a positione punctorum omnium, potest esse admodum diversa pro diversitate figurae ipsius particulae. In illa autem
vis repulsiva agens in distantiis minoribus gignat effectum oppositum. Eo pacto habebitur oscillatorius quidam accessus ad se invicem et recessus
punctorum particulam componentium adeoque contractio et expansio regularis.
Ejus autem lex in mutatione medii mutari potest ex nova inaequali actione in puncta eadem constituentia particulam.
Jam vero summa virium agentium in particulam, quae pendet a positione punctorum omnium, potest esse admodum diversa pro diversitate figurae ipsius particulae. In illa autem expansione et contractione oscillatoria accidet sane id quod
quidam accessus ad se invicem et recessus
punctorum particulam componentium adeoque contractio et expansio regularis.
Ejus autem lex in mutatione medii mutari potest ex nova inaequali actione in puncta eadem constituentia particulam.
Jam vero summa virium agentium in particulam, quae pendet a positione punctorum omnium, potest esse admodum diversa pro diversitate figurae ipsius particulae. In illa autem expansione et contractione oscillatoria accidet sane id quod
in omnibus oscillationibus, ut nimirum diu conservetur status idem ad sensum
circa maximam
Ejus autem lex in mutatione medii mutari potest ex nova inaequali actione in puncta eadem constituentia particulam.
Jam vero summa virium agentium in particulam, quae pendet a positione punctorum omnium, potest esse admodum diversa pro diversitate figurae ipsius particulae. In illa autem expansione et contractione oscillatoria accidet sane id quod
in omnibus oscillationibus, ut nimirum diu conservetur status idem ad sensum
circa maximam contractionem et maximam expansionem, status autem intermedii celerrime mutentur. Quare maximus particularum numerus deveniet ad
puncta eadem constituentia particulam.
Jam vero summa virium agentium in particulam, quae pendet a positione punctorum omnium, potest esse admodum diversa pro diversitate figurae ipsius particulae. In illa autem expansione et contractione oscillatoria accidet sane id quod
in omnibus oscillationibus, ut nimirum diu conservetur status idem ad sensum
circa maximam contractionem et maximam expansionem, status autem intermedii celerrime mutentur. Quare maximus particularum numerus deveniet ad superficiem dirimentem diversa media in illo statu aliquandiu permanente. Et
oscillatoria accidet sane id quod
in omnibus oscillationibus, ut nimirum diu conservetur status idem ad sensum
circa maximam contractionem et maximam expansionem, status autem intermedii celerrime mutentur. Quare maximus particularum numerus deveniet ad superficiem dirimentem diversa media in illo statu aliquandiu permanente. Et tum habebitur, in datis distantiis ab ea superficie, data vis, ex quo facile derivatur reflexio
ad angulos aequales vel refractio ad datam rationem sinuum, multo minor. Sed
tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri. Et tum vires in iisdem
ut nimirum diu conservetur status idem ad sensum
circa maximam contractionem et maximam expansionem, status autem intermedii celerrime mutentur. Quare maximus particularum numerus deveniet ad superficiem dirimentem diversa media in illo statu aliquandiu permanente. Et tum habebitur, in datis distantiis ab ea superficie, data vis, ex quo facile derivatur reflexio
ad angulos aequales vel refractio ad datam rationem sinuum, multo minor. Sed
tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri. Et tum vires in iisdem
distantiis erunt diversae pro diversis particulis, et in
deveniet ad superficiem dirimentem diversa media in illo statu aliquandiu permanente. Et tum habebitur, in datis distantiis ab ea superficie, data vis, ex quo facile derivatur reflexio
ad angulos aequales vel refractio ad datam rationem sinuum, multo minor. Sed
tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri. Et tum vires in iisdem
distantiis erunt diversae pro diversis particulis, et in regressu ejusdem particulae
reflexae vires erunt diversae ab iis, quas ea habuit in accessu. Quod inducet
refractionem in aliis particulis aliam et reflexionis angulum diversum ab angulo
diversa media in illo statu aliquandiu permanente. Et tum habebitur, in datis distantiis ab ea superficie, data vis, ex quo facile derivatur reflexio
ad angulos aequales vel refractio ad datam rationem sinuum, multo minor. Sed
tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri. Et tum vires in iisdem
distantiis erunt diversae pro diversis particulis, et in regressu ejusdem particulae
reflexae vires erunt diversae ab iis, quas ea habuit in accessu. Quod inducet
refractionem in aliis particulis aliam et reflexionis angulum diversum ab angulo
incidentiae adeoque dispersionem
in datis distantiis ab ea superficie, data vis, ex quo facile derivatur reflexio
ad angulos aequales vel refractio ad datam rationem sinuum, multo minor. Sed
tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri. Et tum vires in iisdem
distantiis erunt diversae pro diversis particulis, et in regressu ejusdem particulae
reflexae vires erunt diversae ab iis, quas ea habuit in accessu. Quod inducet
refractionem in aliis particulis aliam et reflexionis angulum diversum ab angulo
incidentiae adeoque dispersionem irregularem.
Haec fusius exposui in mea physicae
ad angulos aequales vel refractio ad datam rationem sinuum, multo minor. Sed
tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri. Et tum vires in iisdem
distantiis erunt diversae pro diversis particulis, et in regressu ejusdem particulae
reflexae vires erunt diversae ab iis, quas ea habuit in accessu. Quod inducet
refractionem in aliis particulis aliam et reflexionis angulum diversum ab angulo
incidentiae adeoque dispersionem irregularem.
Haec fusius exposui in mea physicae naturalis theoria Viennae impressa.
rationem sinuum, multo minor. Sed
tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri. Et tum vires in iisdem
distantiis erunt diversae pro diversis particulis, et in regressu ejusdem particulae
reflexae vires erunt diversae ab iis, quas ea habuit in accessu. Quod inducet
refractionem in aliis particulis aliam et reflexionis angulum diversum ab angulo
incidentiae adeoque dispersionem irregularem.
Haec fusius exposui in mea physicae naturalis theoria Viennae impressa.
particulis, et in regressu ejusdem particulae
reflexae vires erunt diversae ab iis, quas ea habuit in accessu. Quod inducet
refractionem in aliis particulis aliam et reflexionis angulum diversum ab angulo
incidentiae adeoque dispersionem irregularem.
Haec fusius exposui in mea physicae naturalis theoria Viennae impressa.
46 Omisi hic rationes, quas conantur proferre ii, qui lumen putant consistere in undis fluidi elastici ut sonum, tum quia puto
Haec fusius exposui in mea physicae naturalis theoria Viennae impressa.
46 Omisi hic rationes, quas conantur proferre ii, qui lumen putant consistere in undis fluidi elastici ut sonum, tum quia puto omnino lumen consistere in progressu
particularum emissarum, non in undis ejusmodi, tum quia in theoria undarum non
nisi infelicissimam rationem reddi arbitror hujusce proprietatis luminis.
Sed quaecumque sit causa, effectus,
theoria Viennae impressa.
46 Omisi hic rationes, quas conantur proferre ii, qui lumen putant consistere in undis fluidi elastici ut sonum, tum quia puto omnino lumen consistere in progressu
particularum emissarum, non in undis ejusmodi, tum quia in theoria undarum non
nisi infelicissimam rationem reddi arbitror hujusce proprietatis luminis.
Sed quaecumque sit causa, effectus, uti diximus, immediate ostenditur ab observationibus, quae exhibent
46 Omisi hic rationes, quas conantur proferre ii, qui lumen putant consistere in undis fluidi elastici ut sonum, tum quia puto omnino lumen consistere in progressu
particularum emissarum, non in undis ejusmodi, tum quia in theoria undarum non
nisi infelicissimam rationem reddi arbitror hujusce proprietatis luminis.
Sed quaecumque sit causa, effectus, uti diximus, immediate ostenditur ab observationibus, quae exhibent binas hasce dispositiones, cum quarum altera
46 Omisi hic rationes, quas conantur proferre ii, qui lumen putant consistere in undis fluidi elastici ut sonum, tum quia puto omnino lumen consistere in progressu
particularum emissarum, non in undis ejusmodi, tum quia in theoria undarum non
nisi infelicissimam rationem reddi arbitror hujusce proprietatis luminis.
Sed quaecumque sit causa, effectus, uti diximus, immediate ostenditur ab observationibus, quae exhibent binas hasce dispositiones, cum quarum altera lumen
facilius reflectitur,
effectus, uti diximus, immediate ostenditur ab observationibus, quae exhibent binas hasce dispositiones, cum quarum altera lumen
facilius reflectitur, cum altera facilius transmittitur per superficiem dirimentem
bina media heterogenea. Porro notandum illud facilius, quod itidem expressi semper
in versu, quia non sunt binae dispositiones, cum quarum altera omnino habeatur
semper reflexio et cum altera transmissio, quo casu semper dimidium luminis
transmitteretur et dimidium reflecteretur, sed tantummodo alterum ex iis facilius
redditur. Sunt autem et alia, quae rem determinent, ut
ex iis facilius
redditur. Sunt autem et alia, quae rem determinent, ut magis vel minus discrimen
mediorum ac diversa inclinatio incidentiae. Nam et majus discrimen et major
inclinatio determinat majorem radiorum copiam ad reflexionem. Quae quidem
fusius itidem exposui et ego et P. Benvenutus in ea dissertatione, cujus mentionem feci supra adn. 16.
47 Longitudo intervalli inter binas oppositas dispositiones non est semper eadem, et
discriminis fontes sunt tres: diversum
cujus mentionem feci supra adn. 16.
47 Longitudo intervalli inter binas oppositas dispositiones non est semper eadem, et
discriminis fontes sunt tres: diversum medium, in quo radius progreditur, diversus angulus, in quo radius advenit ad superficiem refringentem, et diversa natura
ipsius radii. Newtonus eas omnes leges determinavit, et primae duae fere nihil
pertinent ad causam coloris rubei in Luna deficiente, quae pendet penitus a tertia.
Satis est hic illud
47 Longitudo intervalli inter binas oppositas dispositiones non est semper eadem, et
discriminis fontes sunt tres: diversum medium, in quo radius progreditur, diversus angulus, in quo radius advenit ad superficiem refringentem, et diversa natura
ipsius radii. Newtonus eas omnes leges determinavit, et primae duae fere nihil
pertinent ad causam coloris rubei in Luna deficiente, quae pendet penitus a tertia.
Satis est hic illud exprimere pro prima lege, intervalla vicium
est semper eadem, et
discriminis fontes sunt tres: diversum medium, in quo radius progreditur, diversus angulus, in quo radius advenit ad superficiem refringentem, et diversa natura
ipsius radii. Newtonus eas omnes leges determinavit, et primae duae fere nihil
pertinent ad causam coloris rubei in Luna deficiente, quae pendet penitus a tertia.
Satis est hic illud exprimere pro prima lege, intervalla vicium eo esse majora, quo
medium, in quo lumen progreditur, est densius vel pinguius, ceteris paribus; pro
secunda, eo itidem majora esse, quo radius ingreditur magis inclinatus ad
refringentem, et diversa natura
ipsius radii. Newtonus eas omnes leges determinavit, et primae duae fere nihil
pertinent ad causam coloris rubei in Luna deficiente, quae pendet penitus a tertia.
Satis est hic illud exprimere pro prima lege, intervalla vicium eo esse majora, quo
medium, in quo lumen progreditur, est densius vel pinguius, ceteris paribus; pro
secunda, eo itidem majora esse, quo radius ingreditur magis inclinatus ad superficiem dirimentem bina media; pro tertia lege, in radiis magis refrangibilibus intervalla esse multo minora in violaceis quam in rubeis.
Satis est hic illud exprimere pro prima lege, intervalla vicium eo esse majora, quo
medium, in quo lumen progreditur, est densius vel pinguius, ceteris paribus; pro
secunda, eo itidem majora esse, quo radius ingreditur magis inclinatus ad superficiem dirimentem bina media; pro tertia lege, in radiis magis refrangibilibus intervalla esse multo minora in violaceis quam in rubeis.
Innuo autem originem hujus discriminis: id vel provenit ex eo, quod radii magis
refrangibiles moveantur lentius adeoque, licet aequalibus intervallis temporis succedant sibi invicem
vicium eo esse majora, quo
medium, in quo lumen progreditur, est densius vel pinguius, ceteris paribus; pro
secunda, eo itidem majora esse, quo radius ingreditur magis inclinatus ad superficiem dirimentem bina media; pro tertia lege, in radiis magis refrangibilibus intervalla esse multo minora in violaceis quam in rubeis.
Innuo autem originem hujus discriminis: id vel provenit ex eo, quod radii magis
refrangibiles moveantur lentius adeoque, licet aequalibus intervallis temporis succedant sibi invicem binae dispositiones contrariae in omnibus radiis, tamen minora
quo
medium, in quo lumen progreditur, est densius vel pinguius, ceteris paribus; pro
secunda, eo itidem majora esse, quo radius ingreditur magis inclinatus ad superficiem dirimentem bina media; pro tertia lege, in radiis magis refrangibilibus intervalla esse multo minora in violaceis quam in rubeis.
Innuo autem originem hujus discriminis: id vel provenit ex eo, quod radii magis
refrangibiles moveantur lentius adeoque, licet aequalibus intervallis temporis succedant sibi invicem binae dispositiones contrariae in omnibus radiis, tamen minora sint intervalla
intervalla esse multo minora in violaceis quam in rubeis.
Innuo autem originem hujus discriminis: id vel provenit ex eo, quod radii magis
refrangibiles moveantur lentius adeoque, licet aequalibus intervallis temporis succedant sibi invicem binae dispositiones contrariae in omnibus radiis, tamen minora sint intervalla loci in magis refrangibilibus; vel provenit etiam ex eo, quod ipsa
dispositio in aliis mutetur breviore tempore quam in aliis. Puto demonstrari posse
ex ipsis legibus a Newtono definitis rem a solo celeritatis discrimine non pendere.
Porro
rubeis.
Innuo autem originem hujus discriminis: id vel provenit ex eo, quod radii magis
refrangibiles moveantur lentius adeoque, licet aequalibus intervallis temporis succedant sibi invicem binae dispositiones contrariae in omnibus radiis, tamen minora sint intervalla loci in magis refrangibilibus; vel provenit etiam ex eo, quod ipsa
dispositio in aliis mutetur breviore tempore quam in aliis. Puto demonstrari posse
ex ipsis legibus a Newtono definitis rem a solo celeritatis discrimine non pendere.
Porro discrimen hoc intervalli inter binas dispositiones, quod in
vel provenit ex eo, quod radii magis
refrangibiles moveantur lentius adeoque, licet aequalibus intervallis temporis succedant sibi invicem binae dispositiones contrariae in omnibus radiis, tamen minora sint intervalla loci in magis refrangibilibus; vel provenit etiam ex eo, quod ipsa
dispositio in aliis mutetur breviore tempore quam in aliis. Puto demonstrari posse
ex ipsis legibus a Newtono definitis rem a solo celeritatis discrimine non pendere.
Porro discrimen hoc intervalli inter binas dispositiones, quod in colore rubeo et
violaceo est ingens, in diversis filis ejusdem coloris est
refrangibiles moveantur lentius adeoque, licet aequalibus intervallis temporis succedant sibi invicem binae dispositiones contrariae in omnibus radiis, tamen minora sint intervalla loci in magis refrangibilibus; vel provenit etiam ex eo, quod ipsa
dispositio in aliis mutetur breviore tempore quam in aliis. Puto demonstrari posse
ex ipsis legibus a Newtono definitis rem a solo celeritatis discrimine non pendere.
Porro discrimen hoc intervalli inter binas dispositiones, quod in colore rubeo et
violaceo est ingens, in diversis filis ejusdem coloris est itidem aliquod, licet sit
in magis refrangibilibus; vel provenit etiam ex eo, quod ipsa
dispositio in aliis mutetur breviore tempore quam in aliis. Puto demonstrari posse
ex ipsis legibus a Newtono definitis rem a solo celeritatis discrimine non pendere.
Porro discrimen hoc intervalli inter binas dispositiones, quod in colore rubeo et
violaceo est ingens, in diversis filis ejusdem coloris est itidem aliquod, licet sit
exiguum.
48 Transitur hic ad exponenda experimenta, ex quibus Newtonus
etiam ex eo, quod ipsa
dispositio in aliis mutetur breviore tempore quam in aliis. Puto demonstrari posse
ex ipsis legibus a Newtono definitis rem a solo celeritatis discrimine non pendere.
Porro discrimen hoc intervalli inter binas dispositiones, quod in colore rubeo et
violaceo est ingens, in diversis filis ejusdem coloris est itidem aliquod, licet sit
exiguum.
48 Transitur hic ad exponenda experimenta, ex quibus Newtonus propositam luminis proprietatem deduxit, quae
hic explicandum seligitur.
49 Experimentum est hujusmodi. Assumitur lens vitrea convexa, quae debet esse
curvaturae perquam exiguae, cujusmodi nimirum sunt lentes objectivae in telescopiis dioptricis ingentibus plurimorum pedum juxta ea, quae diximus lib. II(
perquam exiguae, cujusmodi nimirum sunt lentes objectivae in telescopiis dioptricis ingentibus plurimorum pedum juxta ea, quae diximus lib. II(
in telescopiis dioptricis ingentibus plurimorum pedum juxta ea, quae diximus lib. II(
plurimorum pedum juxta ea, quae diximus lib. II(
num. 45(13). Huic superponitur altera ejusmodi lens vel vitrum satis accurate
planum, quod priorem illam lentem contingat in medio. Contactum illum voco
osculum, et quidem pressum non in stricto geometrico sensu, in quo circulus vel
alterius curvae arcus dicitur* osculator curvae cujuspiam. In quo casu angulus
binorum arcuum est infinities minor angulo, quem circulus utcumque ingens continet in contactu cum alio circulo vel cum recta linea, sed osculum in sensu
poetico, ut et in lib. IV(V) versu 163 dixi Terrestris dorsi post oscula pressa, et
paullo ante tereti figentes oscula
illam lentem contingat in medio. Contactum illum voco
osculum, et quidem pressum non in stricto geometrico sensu, in quo circulus vel
alterius curvae arcus dicitur* osculator curvae cujuspiam. In quo casu angulus
binorum arcuum est infinities minor angulo, quem circulus utcumque ingens continet in contactu cum alio circulo vel cum recta linea, sed osculum in sensu
poetico, ut et in lib. IV(V) versu 163 dixi Terrestris dorsi post oscula pressa, et
paullo ante tereti figentes oscula domo, ut et alibi. Nam contactus in medio et
recessus hinc et inde perquam exiguus est quoddam velut
et quidem pressum non in stricto geometrico sensu, in quo circulus vel
alterius curvae arcus dicitur* osculator curvae cujuspiam. In quo casu angulus
binorum arcuum est infinities minor angulo, quem circulus utcumque ingens continet in contactu cum alio circulo vel cum recta linea, sed osculum in sensu
poetico, ut et in lib. IV(V) versu 163 dixi Terrestris dorsi post oscula pressa, et
paullo ante tereti figentes oscula domo, ut et alibi. Nam contactus in medio et
recessus hinc et inde perquam exiguus est quoddam velut osculum. In casu autem ejusmodi lentium distantia hinc et inde est
stricto geometrico sensu, in quo circulus vel
alterius curvae arcus dicitur* osculator curvae cujuspiam. In quo casu angulus
binorum arcuum est infinities minor angulo, quem circulus utcumque ingens continet in contactu cum alio circulo vel cum recta linea, sed osculum in sensu
poetico, ut et in lib. IV(V) versu 163 dixi Terrestris dorsi post oscula pressa, et
paullo ante tereti figentes oscula domo, ut et alibi. Nam contactus in medio et
recessus hinc et inde perquam exiguus est quoddam velut osculum. In casu autem ejusmodi lentium distantia hinc et inde est perquam exigua adeoque
est infinities minor angulo, quem circulus utcumque ingens continet in contactu cum alio circulo vel cum recta linea, sed osculum in sensu
poetico, ut et in lib. IV(V) versu 163 dixi Terrestris dorsi post oscula pressa, et
paullo ante tereti figentes oscula domo, ut et alibi. Nam contactus in medio et
recessus hinc et inde perquam exiguus est quoddam velut osculum. In casu autem ejusmodi lentium distantia hinc et inde est perquam exigua adeoque est osculum pressum. Contactum autem hic itidem, ut et alibi passim, nomino cantactum
physicum, non accurate mathematicum juxta
cum alio circulo vel cum recta linea, sed osculum in sensu
poetico, ut et in lib. IV(V) versu 163 dixi Terrestris dorsi post oscula pressa, et
paullo ante tereti figentes oscula domo, ut et alibi. Nam contactus in medio et
recessus hinc et inde perquam exiguus est quoddam velut osculum. In casu autem ejusmodi lentium distantia hinc et inde est perquam exigua adeoque est osculum pressum. Contactum autem hic itidem, ut et alibi passim, nomino cantactum
physicum, non accurate mathematicum juxta ea, quae et alibi hic innui et fuse
exposui in mea Philosophiae naturalis
est quoddam velut osculum. In casu autem ejusmodi lentium distantia hinc et inde est perquam exigua adeoque est osculum pressum. Contactum autem hic itidem, ut et alibi passim, nomino cantactum
physicum, non accurate mathematicum juxta ea, quae et alibi hic innui et fuse
exposui in mea Philosophiae naturalis theoria.
Hinc et inde ab illo contactu intermedio habebitur utique hiatus quidam ortus e
vitrorum curvatura, quorum superficies circumquaque distabunt a se invicem. Et
hic hiatus eo erit crassior, quo magis distabit a contactu, qui fit in
exposui in mea Philosophiae naturalis theoria.
Hinc et inde ab illo contactu intermedio habebitur utique hiatus quidam ortus e
vitrorum curvatura, quorum superficies circumquaque distabunt a se invicem. Et
hic hiatus eo erit crassior, quo magis distabit a contactu, qui fit in centro. In illo
autem hiatu habebitur quaedam tenuis velut lamella aeris, cujus itidem crassitudo
eo erit major, quo magis recedetur a centro.
50 Eius lamellae quanta sit
mea Philosophiae naturalis theoria.
Hinc et inde ab illo contactu intermedio habebitur utique hiatus quidam ortus e
vitrorum curvatura, quorum superficies circumquaque distabunt a se invicem. Et
hic hiatus eo erit crassior, quo magis distabit a contactu, qui fit in centro. In illo
autem hiatu habebitur quaedam tenuis velut lamella aeris, cujus itidem crassitudo
eo erit major, quo magis recedetur a centro.
50 Eius lamellae quanta sit crassitudo in
In illo
autem hiatu habebitur quaedam tenuis velut lamella aeris, cujus itidem crassitudo
eo erit major, quo magis recedetur a centro.
50 Eius lamellae quanta sit crassitudo in quovis loco, facile admodum determinatur.
Ad ejusmodi determinationem prodesset plurimum schema geometricum, sed
conor hic sine ipso schemate methodum ejus determinationis exponere.
* corr. ex discitur
Consideretur primo casus is, in quo combinetur superficies lentis
lamellae quanta sit crassitudo in quovis loco, facile admodum determinatur.
Ad ejusmodi determinationem prodesset plurimum schema geometricum, sed
conor hic sine ipso schemate methodum ejus determinationis exponere.
* corr. ex discitur
Consideretur primo casus is, in quo combinetur superficies lentis utrinque
aeque convexae cum superficie vitri plani, et concipiantur tres lineae. Prima sit
diameter sphaericitatis superficiei ejus lentis; secunda distantia ejus puncti, in quo
quaeritur crassitudo lamellae a centro illo, in quo fit contactus; tertia sit
exponere.
* corr. ex discitur
Consideretur primo casus is, in quo combinetur superficies lentis utrinque
aeque convexae cum superficie vitri plani, et concipiantur tres lineae. Prima sit
diameter sphaericitatis superficiei ejus lentis; secunda distantia ejus puncti, in quo
quaeritur crassitudo lamellae a centro illo, in quo fit contactus; tertia sit crassitudo ipsa quaesita. Illa prior est utique linea, quae pertunderet orbem, ad quem ea
superficies est tornata, descendens recta per ejus centrum; secunda est chorda
arcus intercepti inter punctum contactus
Consideretur primo casus is, in quo combinetur superficies lentis utrinque
aeque convexae cum superficie vitri plani, et concipiantur tres lineae. Prima sit
diameter sphaericitatis superficiei ejus lentis; secunda distantia ejus puncti, in quo
quaeritur crassitudo lamellae a centro illo, in quo fit contactus; tertia sit crassitudo ipsa quaesita. Illa prior est utique linea, quae pertunderet orbem, ad quem ea
superficies est tornata, descendens recta per ejus centrum; secunda est chorda
arcus intercepti inter punctum contactus et punctum superficiei, cui respondet
crassitudo
quaesita; tertia est illud intervallum, quo id punctum distat a superficie
plana alterius vitri. Quae quidem designat hiatum illum.
Jam vero hae tres quantitates sunt continue proportionales. Nimirum prima
toties continet secundam, quoties secunda continet tertiam. Nam in circulo est
diameter ad chordam ut chorda ad perpendicularem demissam ex altero extremo
ejusdem arcus in tangentem ductam per alterum extremum.
Porro si e tribus quantitatibus continue proportionalibus innotescant priores
binae, facile invenitur tertia per illam, quae
quidem designat hiatum illum.
Jam vero hae tres quantitates sunt continue proportionales. Nimirum prima
toties continet secundam, quoties secunda continet tertiam. Nam in circulo est
diameter ad chordam ut chorda ad perpendicularem demissam ex altero extremo
ejusdem arcus in tangentem ductam per alterum extremum.
Porro si e tribus quantitatibus continue proportionalibus innotescant priores
binae, facile invenitur tertia per illam, quae in arithmetica dicitur regula aurea,
dividendo nimirum quadratum secundae per primam.
in circulo est
diameter ad chordam ut chorda ad perpendicularem demissam ex altero extremo
ejusdem arcus in tangentem ductam per alterum extremum.
Porro si e tribus quantitatibus continue proportionalibus innotescant priores
binae, facile invenitur tertia per illam, quae in arithmetica dicitur regula aurea,
dividendo nimirum quadratum secundae per primam.
Tota res igitur eo reducitur, ut innotescant priores duae. Prima autem facile
invenitur, cum sit quamproxime aequalis duplae longitudini ejus tubi, pro quo illa
potest esse lens
Vienne, la maniere de déterminer, par une opération très-simple, pour toute
espece de lentille isoscele ou non, et les deux rayons de sphéricité et la force
réfractive du verre). Secunda mensura assumi potest ope circini et definiri ejus
magnitudo ope cujuspiam scalae ejus generis, cujus in metallicis regulis solent
insculpi plures. Quamobrem et tertia illa mensura quaesita obtinebitur per illam
regulam auream, quam innuimus.
51 Superior determinatio exhibet
52 Ex ipsa superiore determinatione facile deducitur illud, distantiam binarum superficierum a se invicem sive crassitudinem lamellae inclusae esse ut quadratum
distantiae a contactu, nimirum in dupla distantia a contactu quadruplam, in decupla centuplam. Deductio est facilis. Nam ex natura proportionis continuae quadratum illius chordae mediae proportionalis aequatur producto ex diametro convexitatis sphaerae, ad quam vitrum est tornatum, et crassitudinis. Hoc productum est ut sola
52 Ex ipsa superiore determinatione facile deducitur illud, distantiam binarum superficierum a se invicem sive crassitudinem lamellae inclusae esse ut quadratum
distantiae a contactu, nimirum in dupla distantia a contactu quadruplam, in decupla centuplam. Deductio est facilis. Nam ex natura proportionis continuae quadratum illius chordae mediae proportionalis aequatur producto ex diametro convexitatis sphaerae, ad quam vitrum est tornatum, et crassitudinis. Hoc productum est ut sola crassitudo, cum illa diameter constanter
53 Proponitur jam ipsum experimentum, quod ordinatius instituetur hoc pacto. Excipiatur filum tenue et simplex coloris cujuspiam illis binis vitris conjunctis. Et
primo quidem adducatur ad centrum, ubi habetur contactus vitrorum. Tum ipsa
vitra paullatim moveantur in latus. Pars ejus fili reflexa in prima et secunda superficie primi vitri regredietur retro. De hac hic nullam mentionem facio, sed considero tantummodo illam partem, quae ingreditur lamellam tenuem aeris inclusi
inter vitra.
Porro de hac ejus fili parte constabit initio
jam ipsum experimentum, quod ordinatius instituetur hoc pacto. Excipiatur filum tenue et simplex coloris cujuspiam illis binis vitris conjunctis. Et
primo quidem adducatur ad centrum, ubi habetur contactus vitrorum. Tum ipsa
vitra paullatim moveantur in latus. Pars ejus fili reflexa in prima et secunda superficie primi vitri regredietur retro. De hac hic nullam mentionem facio, sed considero tantummodo illam partem, quae ingreditur lamellam tenuem aeris inclusi
inter vitra.
Porro de hac ejus fili parte constabit initio quidem ipsam, ubi excipitur prope
mentionem facio, sed considero tantummodo illam partem, quae ingreditur lamellam tenuem aeris inclusi
inter vitra.
Porro de hac ejus fili parte constabit initio quidem ipsam, ubi excipitur prope
contactum, transire ultra lamellam aeris et ingredi secundum vitrum. Deinde in
certa quadam distantia a contactu incipiet reflecti et redire retro per lamellam
ipsam ac ingredi iterum per superficiem secundam primi vitri. Id aliquandiu accidet. Tum in alia quadam distantia majore, in qua crassitudo lamellae est adhuc
major, incipiet id filum luminis transmitti et
initio quidem ipsam, ubi excipitur prope
contactum, transire ultra lamellam aeris et ingredi secundum vitrum. Deinde in
certa quadam distantia a contactu incipiet reflecti et redire retro per lamellam
ipsam ac ingredi iterum per superficiem secundam primi vitri. Id aliquandiu accidet. Tum in alia quadam distantia majore, in qua crassitudo lamellae est adhuc
major, incipiet id filum luminis transmitti et ingredi vitrum secundum. Aliquanto
ulterius incipiet regredi atque ita porro alternis vicibus jam progredietur transmissum, jam regredietur reflexum.
prope
contactum, transire ultra lamellam aeris et ingredi secundum vitrum. Deinde in
certa quadam distantia a contactu incipiet reflecti et redire retro per lamellam
ipsam ac ingredi iterum per superficiem secundam primi vitri. Id aliquandiu accidet. Tum in alia quadam distantia majore, in qua crassitudo lamellae est adhuc
major, incipiet id filum luminis transmitti et ingredi vitrum secundum. Aliquanto
ulterius incipiet regredi atque ita porro alternis vicibus jam progredietur transmissum, jam regredietur reflexum.
Nimirum, dum aliqua particula luminis
est adhuc
major, incipiet id filum luminis transmitti et ingredi vitrum secundum. Aliquanto
ulterius incipiet regredi atque ita porro alternis vicibus jam progredietur transmissum, jam regredietur reflexum.
Nimirum, dum aliqua particula luminis ingreditur velum aeris, est in vice facilioris transmissus. Donec lamella est tenuior quam sit unum intervallum oppositarum dispositionum, etiam in fine lamellae est in vice facilioris transmissus et
proinde pergit. At ubi crassitudo jam uni intervallo aequalis est facta, adveniens
ad finem lamellae habet dispositionem
atque ita porro alternis vicibus jam progredietur transmissum, jam regredietur reflexum.
Nimirum, dum aliqua particula luminis ingreditur velum aeris, est in vice facilioris transmissus. Donec lamella est tenuior quam sit unum intervallum oppositarum dispositionum, etiam in fine lamellae est in vice facilioris transmissus et
proinde pergit. At ubi crassitudo jam uni intervallo aequalis est facta, adveniens
ad finem lamellae habet dispositionem oppositam facilioris reflexionis et proinde
reflectitur. Ac relegens idem spatium mutat iterum et appellit ad primum
vicibus jam progredietur transmissum, jam regredietur reflexum.
Nimirum, dum aliqua particula luminis ingreditur velum aeris, est in vice facilioris transmissus. Donec lamella est tenuior quam sit unum intervallum oppositarum dispositionum, etiam in fine lamellae est in vice facilioris transmissus et
proinde pergit. At ubi crassitudo jam uni intervallo aequalis est facta, adveniens
ad finem lamellae habet dispositionem oppositam facilioris reflexionis et proinde
reflectitur. Ac relegens idem spatium mutat iterum et appellit ad primum vitrum
cum dispositione
adveniens
ad finem lamellae habet dispositionem oppositam facilioris reflexionis et proinde
reflectitur. Ac relegens idem spatium mutat iterum et appellit ad primum vitrum
cum dispositione facilioris transmissus ac ipsum ingreditur. Ulterius, ubi crassitudo est duorum intervallorum, iterum est in vice facilioris transmissus et progreditur. Adhuc ulterius crassitudo aequatur tribus intervallis et in fine lamellae
habetur dispositio facilioris reflexionis et regreditur. Atque ita porro debet progredi vel regredi, prout crassitudo aequivalet numero intervallorum pari vel impari.
Ac relegens idem spatium mutat iterum et appellit ad primum vitrum
cum dispositione facilioris transmissus ac ipsum ingreditur. Ulterius, ubi crassitudo est duorum intervallorum, iterum est in vice facilioris transmissus et progreditur. Adhuc ulterius crassitudo aequatur tribus intervallis et in fine lamellae
habetur dispositio facilioris reflexionis et regreditur. Atque ita porro debet progredi vel regredi, prout crassitudo aequivalet numero intervallorum pari vel impari.
reflexionis et regreditur. Atque ita porro debet progredi vel regredi, prout crassitudo aequivalet numero intervallorum pari vel impari.
54 Quoniam licet determinare loca ipsa, in quibus fit illa transmissio vel reflexio,
licebit ex proportione adnotat(ionis) 50. determinare ipsas lamellae crassitudines
in iis locis et constabit mutationem dispositionis fieri post intervalla aequalia.
Verum haec intervallorum aequalitas deprehendetur etiam sine
impari.
54 Quoniam licet determinare loca ipsa, in quibus fit illa transmissio vel reflexio,
licebit ex proportione adnotat(ionis) 50. determinare ipsas lamellae crassitudines
in iis locis et constabit mutationem dispositionis fieri post intervalla aequalia.
Verum haec intervallorum aequalitas deprehendetur etiam sine calculo, quo
ipsae crassitudines definiantur, atque id ope theorematis propositi adn. 52. Si
nimirum notentur distantiae a
iis locis et constabit mutationem dispositionis fieri post intervalla aequalia.
Verum haec intervallorum aequalitas deprehendetur etiam sine calculo, quo
ipsae crassitudines definiantur, atque id ope theorematis propositi adn. 52. Si
nimirum notentur distantiae a contactu, in quibus habetur medium luminis transmissi et reflexi per vices, invenientur eae distantiae ejusmodi, ut earum quadrata
habeant rationem numerorum naturalium 1, 2, 3, 4. Quam eandem rationem idcirco habebunt et ipsae aeris crassitudines.
numerorum naturalium 1, 2, 3, 4. Quam eandem rationem idcirco habebunt et ipsae aeris crassitudines.
55 Si jam inclinentur vitra ita, ut filum luminis ingrediatur illud velum aeris in diversis
angulis, vel si loco aeris includatur aliud medium intra illa vitra, ut aqua vel oleum
vel alius quispiam liquor, invenietur intervalla esse majora caeteris paribus, ubi
angulus inclinationis ad superficiem est minor vel ubi medium est densius. Et
licebit determinare legem etiam
ab ipsorum radiorum natura diversa, de quo mox agendum.
56 Quod pertinet ad diversa fila colorata, invenitur ope ejusdem experimenti illud:
haec intervalla vicium esse longiora in radiis minus refrangibilibus et breviora in
magis refrangibilibus.
Et quidem Newtonus legem ipsam definivit, quae respondet certa quadam ratione divisioni octavae in monochordo, ut iisdem rationibus harmonicis alio quodam modo respondent etiam diversi gradus
mox agendum.
56 Quod pertinet ad diversa fila colorata, invenitur ope ejusdem experimenti illud:
haec intervalla vicium esse longiora in radiis minus refrangibilibus et breviora in
magis refrangibilibus.
Et quidem Newtonus legem ipsam definivit, quae respondet certa quadam ratione divisioni octavae in monochordo, ut iisdem rationibus harmonicis alio quodam modo respondent etiam diversi gradus refrangibilitatis radiorum. (
ad diversa fila colorata, invenitur ope ejusdem experimenti illud:
haec intervalla vicium esse longiora in radiis minus refrangibilibus et breviora in
magis refrangibilibus.
Et quidem Newtonus legem ipsam definivit, quae respondet certa quadam ratione divisioni octavae in monochordo, ut iisdem rationibus harmonicis alio quodam modo respondent etiam diversi gradus refrangibilitatis radiorum. (
58 Proponitur illud, quod accidit, ubi adveniat ad illa vitra non filum tenue coloris
puri, sed amplus radius. Quod facile fit, si nimirum fila ejusdem coloris, quae per
prisma separata ab aliis et per lentem unita invicem in spatium tenue ac transmissa per foramellum excipiantur iis vitris in aliqua distantia ab eodem, in qua post
decussationem satis jam separata sunt. In eo casu si accipiantur deinde super
charta munda posita ultra vitra radii transmissi per ipsa vitra, apparebunt in ea
orbes quidam circulares
58 Proponitur illud, quod accidit, ubi adveniat ad illa vitra non filum tenue coloris
puri, sed amplus radius. Quod facile fit, si nimirum fila ejusdem coloris, quae per
prisma separata ab aliis et per lentem unita invicem in spatium tenue ac transmissa per foramellum excipiantur iis vitris in aliqua distantia ab eodem, in qua post
decussationem satis jam separata sunt. In eo casu si accipiantur deinde super
charta munda posita ultra vitra radii transmissi per ipsa vitra, apparebunt in ea
orbes quidam circulares ejusdem coloris distincti orbibus obscuris. In medio autem erit
accidit, ubi adveniat ad illa vitra non filum tenue coloris
puri, sed amplus radius. Quod facile fit, si nimirum fila ejusdem coloris, quae per
prisma separata ab aliis et per lentem unita invicem in spatium tenue ac transmissa per foramellum excipiantur iis vitris in aliqua distantia ab eodem, in qua post
decussationem satis jam separata sunt. In eo casu si accipiantur deinde super
charta munda posita ultra vitra radii transmissi per ipsa vitra, apparebunt in ea
orbes quidam circulares ejusdem coloris distincti orbibus obscuris. In medio autem erit circellus eodem colore coloratus.
coloris
puri, sed amplus radius. Quod facile fit, si nimirum fila ejusdem coloris, quae per
prisma separata ab aliis et per lentem unita invicem in spatium tenue ac transmissa per foramellum excipiantur iis vitris in aliqua distantia ab eodem, in qua post
decussationem satis jam separata sunt. In eo casu si accipiantur deinde super
charta munda posita ultra vitra radii transmissi per ipsa vitra, apparebunt in ea
orbes quidam circulares ejusdem coloris distincti orbibus obscuris. In medio autem erit circellus eodem colore coloratus. Coloratos orbes efficient radii circumquaque
et per lentem unita invicem in spatium tenue ac transmissa per foramellum excipiantur iis vitris in aliqua distantia ab eodem, in qua post
decussationem satis jam separata sunt. In eo casu si accipiantur deinde super
charta munda posita ultra vitra radii transmissi per ipsa vitra, apparebunt in ea
orbes quidam circulares ejusdem coloris distincti orbibus obscuris. In medio autem erit circellus eodem colore coloratus. Coloratos orbes efficient radii circumquaque transmissi ultra lamellam; obscuri respondebunt spatiis, in quibus nulli
radii transmittuntur, reflexi nimirum retro juxta
excipiantur iis vitris in aliqua distantia ab eodem, in qua post
decussationem satis jam separata sunt. In eo casu si accipiantur deinde super
charta munda posita ultra vitra radii transmissi per ipsa vitra, apparebunt in ea
orbes quidam circulares ejusdem coloris distincti orbibus obscuris. In medio autem erit circellus eodem colore coloratus. Coloratos orbes efficient radii circumquaque transmissi ultra lamellam; obscuri respondebunt spatiis, in quibus nulli
radii transmittuntur, reflexi nimirum retro juxta adn. 53.
Eadem vicissitudo orbium coloratorum eodem
posita ultra vitra radii transmissi per ipsa vitra, apparebunt in ea
orbes quidam circulares ejusdem coloris distincti orbibus obscuris. In medio autem erit circellus eodem colore coloratus. Coloratos orbes efficient radii circumquaque transmissi ultra lamellam; obscuri respondebunt spatiis, in quibus nulli
radii transmittuntur, reflexi nimirum retro juxta adn. 53.
Eadem vicissitudo orbium coloratorum eodem illo colore et obscurorum, qui
illos distinguant, apparebit, si vitris paullulum inclinatis capiatur super charta posita
citra vitra lumen reflexum. Sed in
in quibus nulli
radii transmittuntur, reflexi nimirum retro juxta adn. 53.
Eadem vicissitudo orbium coloratorum eodem illo colore et obscurorum, qui
illos distinguant, apparebit, si vitris paullulum inclinatis capiatur super charta posita
citra vitra lumen reflexum. Sed in medio habebitur circellus, vel potius exigua
ellipsis obscurior. In hoc casu et circelli obscuri et macula in medio non erunt
penitus nigri; deveniet enim eo aliqua pars luminis reflexi a superficiebus primi
vitri, sed erunt obscuriores orbibus, ad quos deveniet lumen reflexum a posteriore
adn. 53.
Eadem vicissitudo orbium coloratorum eodem illo colore et obscurorum, qui
illos distinguant, apparebit, si vitris paullulum inclinatis capiatur super charta posita
citra vitra lumen reflexum. Sed in medio habebitur circellus, vel potius exigua
ellipsis obscurior. In hoc casu et circelli obscuri et macula in medio non erunt
penitus nigri; deveniet enim eo aliqua pars luminis reflexi a superficiebus primi
vitri, sed erunt obscuriores orbibus, ad quos deveniet lumen reflexum a posteriore parte lamellae inclusae. Adeoque apparebit alternatio orbium
orbium coloratorum eodem illo colore et obscurorum, qui
illos distinguant, apparebit, si vitris paullulum inclinatis capiatur super charta posita
citra vitra lumen reflexum. Sed in medio habebitur circellus, vel potius exigua
ellipsis obscurior. In hoc casu et circelli obscuri et macula in medio non erunt
penitus nigri; deveniet enim eo aliqua pars luminis reflexi a superficiebus primi
vitri, sed erunt obscuriores orbibus, ad quos deveniet lumen reflexum a posteriore parte lamellae inclusae. Adeoque apparebit alternatio orbium eorundem.
alternatio orbium eorundem.
59 Diximus, quae accidant, ubi adveniat radius purus coloris certi cujuslibet. Hic
autem proponitur id, quod observatur, ubi lumen album plenum incidat in ea vitra.
Tunc nascuntur plures quarundam velut iridum ordines. Cum enim alii colorati
radii aliam crassitudinem requirant, ut transmittantur potius vel reflectantur, combinationes diversae oriuntur diversorum colorum vel transeuntium vel regredientium, ex quibus oritur color compositus alibi
ex quibus oritur color compositus alibi alius. Et alicubi accidet etiam, ut
nulli radii transmittantur vel nulli a fine lamellae reflectantur, ac proinde habeantur
et fasciae obscurae; alibi vero transmittantur omnes et oriatur color albus.
Illud autem hic notandum in primis, quod color compositus, qui oritur ex radiis
transmissis per certum vitrorum circulum, at exceptis in charta illa ulteriore,
observatur admodum diversus ab eo, qui efformatur in charta citeriore ab iis, qui
inde reflectuntur, uti patet debere omnino contingere.
vel nulli a fine lamellae reflectantur, ac proinde habeantur
et fasciae obscurae; alibi vero transmittantur omnes et oriatur color albus.
Illud autem hic notandum in primis, quod color compositus, qui oritur ex radiis
transmissis per certum vitrorum circulum, at exceptis in charta illa ulteriore,
observatur admodum diversus ab eo, qui efformatur in charta citeriore ab iis, qui
inde reflectuntur, uti patet debere omnino contingere.
Praeterea notandum et illud: dum lamina a margine, ubi ob hiatum amplissimum est maxime crassa, attenuatur
alibi vero transmittantur omnes et oriatur color albus.
Illud autem hic notandum in primis, quod color compositus, qui oritur ex radiis
transmissis per certum vitrorum circulum, at exceptis in charta illa ulteriore,
observatur admodum diversus ab eo, qui efformatur in charta citeriore ab iis, qui
inde reflectuntur, uti patet debere omnino contingere.
Praeterea notandum et illud: dum lamina a margine, ubi ob hiatum amplissimum est maxime crassa, attenuatur perpetuo in accessu ad centrum, debent oriri
certae quaedam series colorum
illa ulteriore,
observatur admodum diversus ab eo, qui efformatur in charta citeriore ab iis, qui
inde reflectuntur, uti patet debere omnino contingere.
Praeterea notandum et illud: dum lamina a margine, ubi ob hiatum amplissimum est maxime crassa, attenuatur perpetuo in accessu ad centrum, debent oriri
certae quaedam series colorum compositorum tam ex radiis transmissis quam ex
reflexis. Quae series debent respondere illis principiis, quae praemisimus, ita ut illi
determinati colores sibi succedant, quos requirit illa attenuatio continua et qui
calculo
quos requirit illa attenuatio continua et qui
calculo inito definiri possunt. Et quidem res ita succedit. Newtonus enim eas
series computavit, uti supra diximus adn. 16. et P. Benvenutus calculum ex correcta constructione restituit. Ac ipsi calculo inveniuntur conformes illae series,
quae in ejusmodi experimento observantur, quod quidem omnem hanc theoriam
confirmat mirum in modum.
60 Laminae crassae colores non separant ut laminae tenues, sed tam in lumine
quidem res ita succedit. Newtonus enim eas
series computavit, uti supra diximus adn. 16. et P. Benvenutus calculum ex correcta constructione restituit. Ac ipsi calculo inveniuntur conformes illae series,
quae in ejusmodi experimento observantur, quod quidem omnem hanc theoriam
confirmat mirum in modum.
60 Laminae crassae colores non separant ut laminae tenues, sed tam in lumine transmisso quam in reflexo habetur commixtum omne colorum genus. Cujus rei ratio
ex
series,
quae in ejusmodi experimento observantur, quod quidem omnem hanc theoriam
confirmat mirum in modum.
60 Laminae crassae colores non separant ut laminae tenues, sed tam in lumine transmisso quam in reflexo habetur commixtum omne colorum genus. Cujus rei ratio
ex principiis, quae praemisimus, est admodum manifesta.
Nimirum ejusdem coloris fila, ut initio diximus, in radio albo sunt quamplurima,
ac ea habent exiguum quidem, sed tamen aliquod
experimento observantur, quod quidem omnem hanc theoriam
confirmat mirum in modum.
60 Laminae crassae colores non separant ut laminae tenues, sed tam in lumine transmisso quam in reflexo habetur commixtum omne colorum genus. Cujus rei ratio
ex principiis, quae praemisimus, est admodum manifesta.
Nimirum ejusdem coloris fila, ut initio diximus, in radio albo sunt quamplurima,
ac ea habent exiguum quidem, sed tamen aliquod discrimen in longitudine
60 Laminae crassae colores non separant ut laminae tenues, sed tam in lumine transmisso quam in reflexo habetur commixtum omne colorum genus. Cujus rei ratio
ex principiis, quae praemisimus, est admodum manifesta.
Nimirum ejusdem coloris fila, ut initio diximus, in radio albo sunt quamplurima,
ac ea habent exiguum quidem, sed tamen aliquod discrimen in longitudine intervalli inter binas vices. Hoc discrimen post duo, vel tria, vel quatuor intervalla
duplicatum, triplicatum vel quadruplicatum adhuc remanet exiguum, ut idcirco
omnia ejusdem coloris fila,
quam in reflexo habetur commixtum omne colorum genus. Cujus rei ratio
ex principiis, quae praemisimus, est admodum manifesta.
Nimirum ejusdem coloris fila, ut initio diximus, in radio albo sunt quamplurima,
ac ea habent exiguum quidem, sed tamen aliquod discrimen in longitudine intervalli inter binas vices. Hoc discrimen post duo, vel tria, vel quatuor intervalla
duplicatum, triplicatum vel quadruplicatum adhuc remanet exiguum, ut idcirco
omnia ejusdem coloris fila, quae initio habebant eandem dispositionem, in fine
habere debeant itidem eandem ad
exiguum quidem, sed tamen aliquod discrimen in longitudine intervalli inter binas vices. Hoc discrimen post duo, vel tria, vel quatuor intervalla
duplicatum, triplicatum vel quadruplicatum adhuc remanet exiguum, ut idcirco
omnia ejusdem coloris fila, quae initio habebant eandem dispositionem, in fine
habere debeant itidem eandem ad sensum. At post ingentem numerum intervallorum illud discrimen multiplicatum per eundem numerum id efficiet, ut aliud filum
habeat duo, vel decem, vel centum, ac etiam mille intervalla plura quam aliud
quodpiam coloris ejusdem.
intervallorum illud discrimen multiplicatum per eundem numerum id efficiet, ut aliud filum
habeat duo, vel decem, vel centum, ac etiam mille intervalla plura quam aliud
quodpiam coloris ejusdem.
Quamobrem si lamina massae perspicuae fuerit satis crassa, ut ingens habeatur in ea numerus intervallorum, inter fila coloris ejusdem cujuscumque simul
ingressa primam superficiem alia mutabunt dispositionem vicium numero pari,
alia impare; illa habebunt in fine laminae dispositionem eandem quam in ingressu,
haec oppositam. Adeoque omnium colorum fila alia
Quamobrem si lamina massae perspicuae fuerit satis crassa, ut ingens habeatur in ea numerus intervallorum, inter fila coloris ejusdem cujuscumque simul
ingressa primam superficiem alia mutabunt dispositionem vicium numero pari,
alia impare; illa habebunt in fine laminae dispositionem eandem quam in ingressu,
haec oppositam. Adeoque omnium colorum fila alia transmittentur per secundam
superficiem, et alia regredientur reflexa, uti proposueramus. Inde autem fit, ut
radius delatus ad secundam superficiem crassioris laminae, ut laminae vitri, ex
lamina massae perspicuae fuerit satis crassa, ut ingens habeatur in ea numerus intervallorum, inter fila coloris ejusdem cujuscumque simul
ingressa primam superficiem alia mutabunt dispositionem vicium numero pari,
alia impare; illa habebunt in fine laminae dispositionem eandem quam in ingressu,
haec oppositam. Adeoque omnium colorum fila alia transmittentur per secundam
superficiem, et alia regredientur reflexa, uti proposueramus. Inde autem fit, ut
radius delatus ad secundam superficiem crassioris laminae, ut laminae vitri, ex
qua constant specula vel quae applicatur
oppositam. Adeoque omnium colorum fila alia transmittentur per secundam
superficiem, et alia regredientur reflexa, uti proposueramus. Inde autem fit, ut
radius delatus ad secundam superficiem crassioris laminae, ut laminae vitri, ex
qua constant specula vel quae applicatur fenestris, dividatur in duos similes ingresso et constantes iisdem colorum speciebus, quorum alter transmittitur, et
alter reflectitur.
61 Ubi vero lamella est tenuis, ut contineat pauca
61 Ubi vero lamella est tenuis, ut contineat pauca admodum intervalla, longe aliter se
res habet. Cum discrimen inter diversa fila ejusdem coloris sit exiguum, idem erit
pro omnibus numerus intervallorum in eo tractu, nimirum vel pro omnibus par, et
transmittentur omnia, vel pro omnibus impar, et omnia reflectentur. Sed cum fila
colorum distantium a se invicem habeant discrimen multo majus, pro aliis habebitur numerus intervallorum par, pro aliis impar. Et idcirco habebitur divisio colorum aliis
62 Hic jam habetur id, quod initio innuimus, nimirum posse computari, et a Newtono
computatam esse ex intervallis determinatis et speciem et quantitatem coloris tum
transmissi, tum reflexi in determinata quavis crassitudine lamellae ac inde speciem coloris compositi ex utrislibet; unde oriantur series orbium coloratorum illae
eaedem, quae observantur in iis vitris vel in bullis, quae fiunt tenui velo aquae
pinguis et crassae; cum ibi eundo a circumferentia ad centrum habeatur
computari, et a Newtono
computatam esse ex intervallis determinatis et speciem et quantitatem coloris tum
transmissi, tum reflexi in determinata quavis crassitudine lamellae ac inde speciem coloris compositi ex utrislibet; unde oriantur series orbium coloratorum illae
eaedem, quae observantur in iis vitris vel in bullis, quae fiunt tenui velo aquae
pinguis et crassae; cum ibi eundo a circumferentia ad centrum habeatur lamella
aeris vel alterius liquoris inclusi perpetuo attenuata, et hic cutis ipsa attenuetur
perpetuo ob descensum aquae, quae efformat in fundo bullae guttam perpetuo
Newtono
computatam esse ex intervallis determinatis et speciem et quantitatem coloris tum
transmissi, tum reflexi in determinata quavis crassitudine lamellae ac inde speciem coloris compositi ex utrislibet; unde oriantur series orbium coloratorum illae
eaedem, quae observantur in iis vitris vel in bullis, quae fiunt tenui velo aquae
pinguis et crassae; cum ibi eundo a circumferentia ad centrum habeatur lamella
aeris vel alterius liquoris inclusi perpetuo attenuata, et hic cutis ipsa attenuetur
perpetuo ob descensum aquae, quae efformat in fundo bullae guttam perpetuo
crescentem, donec
illae
eaedem, quae observantur in iis vitris vel in bullis, quae fiunt tenui velo aquae
pinguis et crassae; cum ibi eundo a circumferentia ad centrum habeatur lamella
aeris vel alterius liquoris inclusi perpetuo attenuata, et hic cutis ipsa attenuetur
perpetuo ob descensum aquae, quae efformat in fundo bullae guttam perpetuo
crescentem, donec eadem bulla demum disrumpatur. In hac autem bulla videre
est series colorum nascentes in summo vertice, ubi cutis est tenuissima, et prout
determinatae tenuitatis cujuslibet locus descendit, descendentes itidem, aliis exortis in vertice, qui
aquae
pinguis et crassae; cum ibi eundo a circumferentia ad centrum habeatur lamella
aeris vel alterius liquoris inclusi perpetuo attenuata, et hic cutis ipsa attenuetur
perpetuo ob descensum aquae, quae efformat in fundo bullae guttam perpetuo
crescentem, donec eadem bulla demum disrumpatur. In hac autem bulla videre
est series colorum nascentes in summo vertice, ubi cutis est tenuissima, et prout
determinatae tenuitatis cujuslibet locus descendit, descendentes itidem, aliis exortis in vertice, qui majori tenuitati debentur. Ibidem autem observatur et illud,
quod theoria requirit,
ad centrum habeatur lamella
aeris vel alterius liquoris inclusi perpetuo attenuata, et hic cutis ipsa attenuetur
perpetuo ob descensum aquae, quae efformat in fundo bullae guttam perpetuo
crescentem, donec eadem bulla demum disrumpatur. In hac autem bulla videre
est series colorum nascentes in summo vertice, ubi cutis est tenuissima, et prout
determinatae tenuitatis cujuslibet locus descendit, descendentes itidem, aliis exortis in vertice, qui majori tenuitati debentur. Ibidem autem observatur et illud,
quod theoria requirit, orbem, qui per reflexionem factam in parte superficiei
quae efformat in fundo bullae guttam perpetuo
crescentem, donec eadem bulla demum disrumpatur. In hac autem bulla videre
est series colorum nascentes in summo vertice, ubi cutis est tenuissima, et prout
determinatae tenuitatis cujuslibet locus descendit, descendentes itidem, aliis exortis in vertice, qui majori tenuitati debentur. Ibidem autem observatur et illud,
quod theoria requirit, orbem, qui per reflexionem factam in parte superficiei citeriore exhibet unum colorem, dum continuatur ad partem ulteriorem, quae transpicitur intra globum et ex qua radii ad oculum deveniunt
colorum nascentes in summo vertice, ubi cutis est tenuissima, et prout
determinatae tenuitatis cujuslibet locus descendit, descendentes itidem, aliis exortis in vertice, qui majori tenuitati debentur. Ibidem autem observatur et illud,
quod theoria requirit, orbem, qui per reflexionem factam in parte superficiei citeriore exhibet unum colorem, dum continuatur ad partem ulteriorem, quae transpicitur intra globum et ex qua radii ad oculum deveniunt transmissi, non exhibere eundem colorem, sed illum, quem requirunt radii residui eorum, qui priorem
exhibebant.
corpora opaca et pellucida ac inter
ea, quae habent colorem variabilem et ea, quae constantem, ut et origo discriminis inter diversos colores permanentes diversorum corporum.
64 In primis, quod pertinet ad opacitatem, illa sane non provenit ex eo, quod in
corporibus opacis non habeantur pori rectilinei, qui transitum permittant radiis
progredientibus. Hujus veritatis multa habentur indicia et probationes satis manifestae in communi etiam sententia de continua extensione
ea, quae constantem, ut et origo discriminis inter diversos colores permanentes diversorum corporum.
64 In primis, quod pertinet ad opacitatem, illa sane non provenit ex eo, quod in
corporibus opacis non habeantur pori rectilinei, qui transitum permittant radiis
progredientibus. Hujus veritatis multa habentur indicia et probationes satis manifestae in communi etiam sententia de continua extensione materiae. Sed in mea
theoria, cujus mentionem feci jam pluribus vicibus,
64 In primis, quod pertinet ad opacitatem, illa sane non provenit ex eo, quod in
corporibus opacis non habeantur pori rectilinei, qui transitum permittant radiis
progredientibus. Hujus veritatis multa habentur indicia et probationes satis manifestae in communi etiam sententia de continua extensione materiae. Sed in mea
theoria, cujus mentionem feci jam pluribus vicibus, id est omnino evidens. In ea
enim constant corporum particulae punctis prorsus indivisibilibus et inextensis, a
se invicem distantibus per exigua finita intervalla. Hinc
pertinet ad opacitatem, illa sane non provenit ex eo, quod in
corporibus opacis non habeantur pori rectilinei, qui transitum permittant radiis
progredientibus. Hujus veritatis multa habentur indicia et probationes satis manifestae in communi etiam sententia de continua extensione materiae. Sed in mea
theoria, cujus mentionem feci jam pluribus vicibus, id est omnino evidens. In ea
enim constant corporum particulae punctis prorsus indivisibilibus et inextensis, a
se invicem distantibus per exigua finita intervalla. Hinc puncta spatii sunt infinities plura punctis materiae infinitate
non habeantur pori rectilinei, qui transitum permittant radiis
progredientibus. Hujus veritatis multa habentur indicia et probationes satis manifestae in communi etiam sententia de continua extensione materiae. Sed in mea
theoria, cujus mentionem feci jam pluribus vicibus, id est omnino evidens. In ea
enim constant corporum particulae punctis prorsus indivisibilibus et inextensis, a
se invicem distantibus per exigua finita intervalla. Hinc puncta spatii sunt infinities plura punctis materiae infinitate ordinis tertii, cum sint numero infinita in
quavis linea, et lineae numero infinitae
jam pluribus vicibus, id est omnino evidens. In ea
enim constant corporum particulae punctis prorsus indivisibilibus et inextensis, a
se invicem distantibus per exigua finita intervalla. Hinc puncta spatii sunt infinities plura punctis materiae infinitate ordinis tertii, cum sint numero infinita in
quavis linea, et lineae numero infinitae in quavis superficie, et superficies numero
infinitae in toto spatio solido. Inde autem facile deducitur esse infinities improbabilem, et quidem infinitate ordinis secundi, occursum cujusvis puncti materiae
cum alio quovis. Quam ob causam, uti alibi
In ea
enim constant corporum particulae punctis prorsus indivisibilibus et inextensis, a
se invicem distantibus per exigua finita intervalla. Hinc puncta spatii sunt infinities plura punctis materiae infinitate ordinis tertii, cum sint numero infinita in
quavis linea, et lineae numero infinitae in quavis superficie, et superficies numero
infinitae in toto spatio solido. Inde autem facile deducitur esse infinities improbabilem, et quidem infinitate ordinis secundi, occursum cujusvis puncti materiae
cum alio quovis. Quam ob causam, uti alibi fusius exposui, quodvis corpus trans
aliud
indivisibilibus et inextensis, a
se invicem distantibus per exigua finita intervalla. Hinc puncta spatii sunt infinities plura punctis materiae infinitate ordinis tertii, cum sint numero infinita in
quavis linea, et lineae numero infinitae in quavis superficie, et superficies numero
infinitae in toto spatio solido. Inde autem facile deducitur esse infinities improbabilem, et quidem infinitate ordinis secundi, occursum cujusvis puncti materiae
cum alio quovis. Quam ob causam, uti alibi fusius exposui, quodvis corpus trans
aliud quodvis transiret liberrime sine ullo verae
infinities improbabilem, et quidem infinitate ordinis secundi, occursum cujusvis puncti materiae
cum alio quovis. Quam ob causam, uti alibi fusius exposui, quodvis corpus trans
aliud quodvis transiret liberrime sine ullo verae compenetrationis periculo, si nullae adessent vires agentes etiam in aliqua distantia, quarum inaequalitas perturbaret ejusmodi motum, vel si tanta imprimi posset velocitas, quanta satis esset ad
reddendum insensibilem earum virium effectum.
Caeterum cujuscunque corporis partes tenues, sed adhuc in immensum
crassiores particulis luminis,
si nullae adessent vires agentes etiam in aliqua distantia, quarum inaequalitas perturbaret ejusmodi motum, vel si tanta imprimi posset velocitas, quanta satis esset ad
reddendum insensibilem earum virium effectum.
Caeterum cujuscunque corporis partes tenues, sed adhuc in immensum
crassiores particulis luminis, sunt pellucidae, quod optime norunt ii, qui microscopia adhibent. Adeoque per illas particulae luminis inveniunt rectilineos meatus
quaquaversum. Dispositio diversa ipsarum particularum discriminat corpora opaca
a diaphanis et meatus nimii potius
officiunt progressui libero luminis. Si enim
habeantur inserta inter particulas corporis spatiola justae cujusdam magnitudinis
vacua vel etiam plena materia densitatis satis diversae, et potissimum si particulae
ipsae sint scabrae et superficiei irregularis, fit opacum atque id idcirco, quod in
transitu ab uno quovis medio ad aliud diversae naturae habentur et reflexiones et
refractiones, quae progressum rectilineum luminis impediunt, cogendo ipsum
motibus admodum perturbatis errare per internam corporis substantiam, donec
etiam uniantur fortasse plures luminis particulae cum
motibus admodum perturbatis errare per internam corporis substantiam, donec
etiam uniantur fortasse plures luminis particulae cum particulis ipsius corporis.
65 Res facile patet in vitro utcumque pellucido, quod, si contundatur in pulverem,
evadit opacum, radiis detortis a rectilineo itinere tam in ingressu quam in egressu
cujusvis particulae.
Quin immo etiam sine scabritie, quam inducit illa contusio, facili experimento
ostendi potest
corporis substantiam, donec
etiam uniantur fortasse plures luminis particulae cum particulis ipsius corporis.
65 Res facile patet in vitro utcumque pellucido, quod, si contundatur in pulverem,
evadit opacum, radiis detortis a rectilineo itinere tam in ingressu quam in egressu
cujusvis particulae.
Quin immo etiam sine scabritie, quam inducit illa contusio, facili experimento
ostendi potest diaphaneitatem minui per detractionem materiae, quae deberet
cum particulis ipsius corporis.
65 Res facile patet in vitro utcumque pellucido, quod, si contundatur in pulverem,
evadit opacum, radiis detortis a rectilineo itinere tam in ingressu quam in egressu
cujusvis particulae.
Quin immo etiam sine scabritie, quam inducit illa contusio, facili experimento
ostendi potest diaphaneitatem minui per detractionem materiae, quae deberet illam augere, si opacitas proveniret ab obstaculis, in quae lumen
ipsius corporis.
65 Res facile patet in vitro utcumque pellucido, quod, si contundatur in pulverem,
evadit opacum, radiis detortis a rectilineo itinere tam in ingressu quam in egressu
cujusvis particulae.
Quin immo etiam sine scabritie, quam inducit illa contusio, facili experimento
ostendi potest diaphaneitatem minui per detractionem materiae, quae deberet illam augere, si opacitas proveniret ab obstaculis, in quae lumen incurrat; e contrario
itinere tam in ingressu quam in egressu
cujusvis particulae.
Quin immo etiam sine scabritie, quam inducit illa contusio, facili experimento
ostendi potest diaphaneitatem minui per detractionem materiae, quae deberet illam augere, si opacitas proveniret ab obstaculis, in quae lumen incurrat; e contrario
autem induci vel augeri per additionem novae materiae, quae deberet nova addere
impedimenta. Si nimirum plures laminae vitreae bene politae conjungantur ita, ut
se contingant, constituent unicam laminam pellucidam. Sed si alternae subducantur relictis
augeri per additionem novae materiae, quae deberet nova addere
impedimenta. Si nimirum plures laminae vitreae bene politae conjungantur ita, ut
se contingant, constituent unicam laminam pellucidam. Sed si alternae subducantur relictis alternis, pelluciditas vel erit nulla vel perquam exigua. Nam in egressu
cujusvis laminae pars luminis reflectetur adeoque vix quidquam ad postremam
postremae laminae superficiem deveniet. Contra vero charta madefacta et multo
magis oleo perfusa acquirit perspicuitatem, cum is liquor vi agente in lumen minus differat a fibris materiae, ex qua charta
alternis, pelluciditas vel erit nulla vel perquam exigua. Nam in egressu
cujusvis laminae pars luminis reflectetur adeoque vix quidquam ad postremam
postremae laminae superficiem deveniet. Contra vero charta madefacta et multo
magis oleo perfusa acquirit perspicuitatem, cum is liquor vi agente in lumen minus differat a fibris materiae, ex qua charta constat, quam aer, qui prius aderat in
ejus poris.
Quamobrem opacitas consistit in mixtura particularum diversae densitatis vel
habentium majora vacuola intermixta et pelluciditas in homogeneitate textus,
luminis reflectetur adeoque vix quidquam ad postremam
postremae laminae superficiem deveniet. Contra vero charta madefacta et multo
magis oleo perfusa acquirit perspicuitatem, cum is liquor vi agente in lumen minus differat a fibris materiae, ex qua charta constat, quam aer, qui prius aderat in
ejus poris.
Quamobrem opacitas consistit in mixtura particularum diversae densitatis vel
habentium majora vacuola intermixta et pelluciditas in homogeneitate textus, virium inaequalitate ibi detorquente radios, hic nisu circumquaque aequali permittente liberum
laminae superficiem deveniet. Contra vero charta madefacta et multo
magis oleo perfusa acquirit perspicuitatem, cum is liquor vi agente in lumen minus differat a fibris materiae, ex qua charta constat, quam aer, qui prius aderat in
ejus poris.
Quamobrem opacitas consistit in mixtura particularum diversae densitatis vel
habentium majora vacuola intermixta et pelluciditas in homogeneitate textus, virium inaequalitate ibi detorquente radios, hic nisu circumquaque aequali permittente liberum progressum rectilineum et uniformem.
cum is liquor vi agente in lumen minus differat a fibris materiae, ex qua charta constat, quam aer, qui prius aderat in
ejus poris.
Quamobrem opacitas consistit in mixtura particularum diversae densitatis vel
habentium majora vacuola intermixta et pelluciditas in homogeneitate textus, virium inaequalitate ibi detorquente radios, hic nisu circumquaque aequali permittente liberum progressum rectilineum et uniformem.
66 Quod ad colores
66 Quod ad colores variabiles pertinet, bina sunt eorum genera et binae causae.
Primum, de quo hic agitur, est illud, quod fit per separationem colorum factam a
refractione corporum non habentium facies parallelas, ut in prismate et in aquae
guttis iridem exhibentium, ubi pro diverso positu oculi diversus color perspicitur.
Eam esse originem colorum in prismate et in guttis est omnino certum. Eadem
est fortasse etiam origo colorum, qui apparent in pilis tenuibus et filo araneae Soli
66 Quod ad colores variabiles pertinet, bina sunt eorum genera et binae causae.
Primum, de quo hic agitur, est illud, quod fit per separationem colorum factam a
refractione corporum non habentium facies parallelas, ut in prismate et in aquae
guttis iridem exhibentium, ubi pro diverso positu oculi diversus color perspicitur.
Eam esse originem colorum in prismate et in guttis est omnino certum. Eadem
est fortasse etiam origo colorum, qui apparent in pilis tenuibus et filo araneae Soli
exposito. Nam
Primum, de quo hic agitur, est illud, quod fit per separationem colorum factam a
refractione corporum non habentium facies parallelas, ut in prismate et in aquae
guttis iridem exhibentium, ubi pro diverso positu oculi diversus color perspicitur.
Eam esse originem colorum in prismate et in guttis est omnino certum. Eadem
est fortasse etiam origo colorum, qui apparent in pilis tenuibus et filo araneae Soli
exposito. Nam figura teres potest inducere colorum separationem, etiam per refractionem. Sed quoniam ea corpora sunt satis tenuia, fieri potest, ut ibi separatio
hic agitur, est illud, quod fit per separationem colorum factam a
refractione corporum non habentium facies parallelas, ut in prismate et in aquae
guttis iridem exhibentium, ubi pro diverso positu oculi diversus color perspicitur.
Eam esse originem colorum in prismate et in guttis est omnino certum. Eadem
est fortasse etiam origo colorum, qui apparent in pilis tenuibus et filo araneae Soli
exposito. Nam figura teres potest inducere colorum separationem, etiam per refractionem. Sed quoniam ea corpora sunt satis tenuia, fieri potest, ut ibi separatio
pendeat etiam
non habentium facies parallelas, ut in prismate et in aquae
guttis iridem exhibentium, ubi pro diverso positu oculi diversus color perspicitur.
Eam esse originem colorum in prismate et in guttis est omnino certum. Eadem
est fortasse etiam origo colorum, qui apparent in pilis tenuibus et filo araneae Soli
exposito. Nam figura teres potest inducere colorum separationem, etiam per refractionem. Sed quoniam ea corpora sunt satis tenuia, fieri potest, ut ibi separatio
pendeat etiam a tenuitate lamellae et vacuolo spatio incluso. Nam pili sunt quidam
tubulus,
Soli
exposito. Nam figura teres potest inducere colorum separationem, etiam per refractionem. Sed quoniam ea corpora sunt satis tenuia, fieri potest, ut ibi separatio
pendeat etiam a tenuitate lamellae et vacuolo spatio incluso. Nam pili sunt quidam
tubulus, atque id ea ratione, quam exponemus in sequenti adnotatione. Quam ob
causam apposui illud fors dicens Sic fors et tenues fucantur saepe capilli.
67 Alterum genus colorum variabilium est illud, quod apparet in collo
exponemus in sequenti adnotatione. Quam ob
causam apposui illud fors dicens Sic fors et tenues fucantur saepe capilli.
67 Alterum genus colorum variabilium est illud, quod apparet in collo columbae, in
cauda pavonis et aliis pluribus corporibus, quae pro varia sui positione ad oculum
diversos in eadem sui parte colores exhibent, dum alia corpora permanenter eundem semper colorem servant. Id vero pendet a mole et textu particularum. Si
adsit lamella tenuis, vacua vel
adnotatione. Quam ob
causam apposui illud fors dicens Sic fors et tenues fucantur saepe capilli.
67 Alterum genus colorum variabilium est illud, quod apparet in collo columbae, in
cauda pavonis et aliis pluribus corporibus, quae pro varia sui positione ad oculum
diversos in eadem sui parte colores exhibent, dum alia corpora permanenter eundem semper colorem servant. Id vero pendet a mole et textu particularum. Si
adsit lamella tenuis, vacua vel constans materia minus
67 Alterum genus colorum variabilium est illud, quod apparet in collo columbae, in
cauda pavonis et aliis pluribus corporibus, quae pro varia sui positione ad oculum
diversos in eadem sui parte colores exhibent, dum alia corpora permanenter eundem semper colorem servant. Id vero pendet a mole et textu particularum. Si
adsit lamella tenuis, vacua vel constans materia minus densa vel pinguis inclusa in
materia densiore vel pinguiore, color est variabilis; si densior vel
pluribus corporibus, quae pro varia sui positione ad oculum
diversos in eadem sui parte colores exhibent, dum alia corpora permanenter eundem semper colorem servant. Id vero pendet a mole et textu particularum. Si
adsit lamella tenuis, vacua vel constans materia minus densa vel pinguis inclusa in
materia densiore vel pinguiore, color est variabilis; si densior vel pinguior in vacuo vel intra materiam minus densam et pinguem, color est constans.
Ejus rei causa est hujusmodi. In primo casu radius ingrediens lamellam illam
tenuiorem vel minus pinguem refringitur
parte colores exhibent, dum alia corpora permanenter eundem semper colorem servant. Id vero pendet a mole et textu particularum. Si
adsit lamella tenuis, vacua vel constans materia minus densa vel pinguis inclusa in
materia densiore vel pinguiore, color est variabilis; si densior vel pinguior in vacuo vel intra materiam minus densam et pinguem, color est constans.
Ejus rei causa est hujusmodi. In primo casu radius ingrediens lamellam illam
tenuiorem vel minus pinguem refringitur recedendo a perpendiculo et accedendo
ad positionem ipsius superficiei refringentis.
Si
adsit lamella tenuis, vacua vel constans materia minus densa vel pinguis inclusa in
materia densiore vel pinguiore, color est variabilis; si densior vel pinguior in vacuo vel intra materiam minus densam et pinguem, color est constans.
Ejus rei causa est hujusmodi. In primo casu radius ingrediens lamellam illam
tenuiorem vel minus pinguem refringitur recedendo a perpendiculo et accedendo
ad positionem ipsius superficiei refringentis. Unde fit, ut via radii intra lamellam
sit longior quam esset, si nulla haberetur refractio. Et idcirco pro varia
varia est longitudo viae intra ipsam lamellam. Et
habita ratione hujus longitudinis et longitudinis intervalli inter binas dispositiones
oppositas particularum luminis debitae illis diversis inclinationibus invenitur, pro
diversa directione incidentiae admodum diversum esse numerum intervallorum in
motu per lamellam adeoque longe alios esse colores, qui in alia inclinatione transmittuntur vel reflectuntur.
E contrario, ubi lamella tenuis est multo densior vel pinguior medio circumjacente, refractio in ingressu fit per accessum ad perpendiculum. Adeoque utcumque
hujus longitudinis et longitudinis intervalli inter binas dispositiones
oppositas particularum luminis debitae illis diversis inclinationibus invenitur, pro
diversa directione incidentiae admodum diversum esse numerum intervallorum in
motu per lamellam adeoque longe alios esse colores, qui in alia inclinatione transmittuntur vel reflectuntur.
E contrario, ubi lamella tenuis est multo densior vel pinguior medio circumjacente, refractio in ingressu fit per accessum ad perpendiculum. Adeoque utcumque magna sit inclinatio radii incidentis, via intra lamellam est
directione incidentiae admodum diversum esse numerum intervallorum in
motu per lamellam adeoque longe alios esse colores, qui in alia inclinatione transmittuntur vel reflectuntur.
E contrario, ubi lamella tenuis est multo densior vel pinguior medio circumjacente, refractio in ingressu fit per accessum ad perpendiculum. Adeoque utcumque magna sit inclinatio radii incidentis, via intra lamellam est parum remota
a via perpendiculari omnium brevissima, et longitudo intervalli est ejusmodi, ut
idem sit intervallorum numerus pro quovis determinato colore, adeoque iidem
68 Hinc autem constat illud, quod initio proposueramus, Newtonum deprehendisse
aliquid etiam de interno particularum textu ex sua luminis theoria. Plumae, quae
colorem variabilem exhibent, habere debent spatiola vel vacua vel plena tenui
materia, inclusa in materia crassiore, ex qua constant, et idcirco sunt ita leves.
Contra corpora, quae habent colorem constantem pro quavis positione oculi,
cujusmodi plura hic enumerantur, debent habere densiores vel pinguiores particulas immersas in vacuo circumjacente vel aere aut quavis rariore materia.
debent spatiola vel vacua vel plena tenui
materia, inclusa in materia crassiore, ex qua constant, et idcirco sunt ita leves.
Contra corpora, quae habent colorem constantem pro quavis positione oculi,
cujusmodi plura hic enumerantur, debent habere densiores vel pinguiores particulas immersas in vacuo circumjacente vel aere aut quavis rariore materia.
69 Huc usque expositum est vario ludant quae corpora opaca tuentem, quae servent
certum... colorem. Hic jam exponitur
colorem. Hic jam exponitur quem servent quaeque colorem, nimirum
cur alia alium constantem colorem habeant. Id constat a crassitudine particularum. Lamina certae exiguae crassitudinis certum colorem exhibet reflectendo
juxta adn. 61. Qui color pro alia crassitudine est alius. Si ea frangitur in exigua
frustula, quae tamen singula servent priorem illam crassitudinem, reflectent itidem singula colorem eundem. Quare et corpus ex ejusmodi frustulis compositum
habebit colorem constanter eundem, aliud nimirum alium colorem pro diversa
crassitudine lamellarum, ex quibus constat.
et corpus ex ejusmodi frustulis compositum
habebit colorem constanter eundem, aliud nimirum alium colorem pro diversa
crassitudine lamellarum, ex quibus constat.
70 Aeque facile in eadem theoria percipitur, qui fiat, ut quaedam corpora progressu
temporis colorem mutent. Id fiet vel admissa nova materia, qua particulae fiant
crassiores vel pinguiores, ut ubi poma vel flores maturitatem et colores acquirunt,
vel amissa parte veteris materiae, ut ubi liquore per
temporis colorem mutent. Id fiet vel admissa nova materia, qua particulae fiant
crassiores vel pinguiores, ut ubi poma vel flores maturitatem et colores acquirunt,
vel amissa parte veteris materiae, ut ubi liquore per expirationem amisso siccantur folia, quae saepe colorem viridem mutant in rubeum, tum etiam in nigrum. Ac
Newtonus definivit etiam ex hujusmodi successione colorum, ad quam e seriebus
computatis pro diversa tenuium lamellarum crassitudine pertineant quaedam corpora, et proinde cujus determinate sint crassitudinis earum particulae.
Compressa
mutent. Id fiet vel admissa nova materia, qua particulae fiant
crassiores vel pinguiores, ut ubi poma vel flores maturitatem et colores acquirunt,
vel amissa parte veteris materiae, ut ubi liquore per expirationem amisso siccantur folia, quae saepe colorem viridem mutant in rubeum, tum etiam in nigrum. Ac
Newtonus definivit etiam ex hujusmodi successione colorum, ad quam e seriebus
computatis pro diversa tenuium lamellarum crassitudine pertineant quaedam corpora, et proinde cujus determinate sint crassitudinis earum particulae.
Compressa etiam florum folia
pertineant quaedam corpora, et proinde cujus determinate sint crassitudinis earum particulae.
Compressa etiam florum folia nigrorem acquirunt et ad ignem nigrescunt ligna.
Ac aliae ejusmodi mutationes observantur plures, quae, ubi accidunt, indicant*
mutationem factam in ipsa crassitudine vel pinguedine particularum.
71 Ad reddendam rationem coloris rubei, qui in Luna deficiente observatur, praeter
hanc generalem theoriam binarum luminis
mutationes observantur plures, quae, ubi accidunt, indicant*
mutationem factam in ipsa crassitudine vel pinguedine particularum.
71 Ad reddendam rationem coloris rubei, qui in Luna deficiente observatur, praeter
hanc generalem theoriam binarum luminis dispositionum redeuntium per vices et
colorum inde provenientium in lamellis tenuibus ac particulis corporum oportet
praeterea considerare naturam atmosphaerae terrestris, per quam transeunt radii,
qui ad Lunam
71 Ad reddendam rationem coloris rubei, qui in Luna deficiente observatur, praeter
hanc generalem theoriam binarum luminis dispositionum redeuntium per vices et
colorum inde provenientium in lamellis tenuibus ac particulis corporum oportet
praeterea considerare naturam atmosphaerae terrestris, per quam transeunt radii,
qui ad Lunam abeunt.
Atmosphaera est referta vaporibus, qui, si satis intumescant ob aliquam e rationibus hic propositis, aucta jam mole
et flavi, et
reliqui ex ordine ac postremi omnium, imminuta jam plurimum vaporum mole,
violacei transeunt, et redit sua pelluciditas atmosphaerae.
72 Nunquam omnes vapores, qui in atmosphaera terrestri innatant, ad eam tenuitatem deveniunt, ut relinquant viam prorsus liberam omnibus lucis radiis. Si ingens numerus remanet vaporum ejus magnitudinis, ut omnia colorum fila reflectant, remanet quidam pallor et ea, quae appellatur caligo. Si vero exiguus admodum sit eorum
violaceis, indicis, caeruleis radiis.
73 Ad hanc rem intimius percipiendam proponitur hic considerandus unicus unius
vaporis globulus, ex cujus consideratione patebit illud, in lumine ab atmosphaera
serena reflexo debere praevalere colores maxime refrangibiles, et in transmisso
per ipsam colores minime refrangibiles. Nam globulus, qui possit reflectere radium rubeum, poterit reflectere reliquos omnes. Globuli autem plures, qui poterunt
reflectere violaceum vel alios
73 Ad hanc rem intimius percipiendam proponitur hic considerandus unicus unius
vaporis globulus, ex cujus consideratione patebit illud, in lumine ab atmosphaera
serena reflexo debere praevalere colores maxime refrangibiles, et in transmisso
per ipsam colores minime refrangibiles. Nam globulus, qui possit reflectere radium rubeum, poterit reflectere reliquos omnes. Globuli autem plures, qui poterunt
reflectere violaceum vel alios quosvis, non poterunt rubeum vel quemvis se minus refrangibilem.
Si
eosdem reflectet ingressos aliquanto magis ad latus,
qui quidem percurrent chordas aequales ad sensum intervallo violacei. Nam et
omnes chordae sunt minores diametro, atque eo minores, quo remotiores, et
intervalla vicium sunt longiora, ubi radii obliquius ingrediuntur. Atque idem locum
habet in quovis radio minus refrangibili pro quovis magis refrangibili.
Contra vero, si globulus habeat diametrum aequalem uni intervallo radii violacei, habebit et diametrum et quamvis chordam minorem intervallo rubei vel cujusvis minus refrangibilis. Quare is quidem reflectet
et quicumque reflectit rubeos, reflectat etiam violaceos; multi autem violaceos
reflectant, quin possint rubeos reflectere. Fieri autem poterit, post satis magnam
eorundem globorum multitudinem, ut nulli jam fere violacei supersint nec indici
vel caerulei. Quo casu praevalebunt virides in radiis ulterius reflexis et rubei adhuc magis in transmissis.
75 Observationem Halleyi, quae hic exponitur, adhibet Newtonus ipse in Optica ad
hanc theoriam confirmandam. Is in
etiam violaceos; multi autem violaceos
reflectant, quin possint rubeos reflectere. Fieri autem poterit, post satis magnam
eorundem globorum multitudinem, ut nulli jam fere violacei supersint nec indici
vel caerulei. Quo casu praevalebunt virides in radiis ulterius reflexis et rubei adhuc magis in transmissis.
75 Observationem Halleyi, quae hic exponitur, adhibet Newtonus ipse in Optica ad
hanc theoriam confirmandam. Is in urinatoria machina ad ingentem maris
vel caerulei. Quo casu praevalebunt virides in radiis ulterius reflexis et rubei adhuc magis in transmissis.
75 Observationem Halleyi, quae hic exponitur, adhibet Newtonus ipse in Optica ad
hanc theoriam confirmandam. Is in urinatoria machina ad ingentem maris profunditatem delatus accepit per machinae fenestram radium Solis directum, qui
erat admodum rubeus, aqua autem visa per radios utique reflexos apparebat ipsi
viridis, omnino juxta superiorem theoriam. Porro
in radiis ulterius reflexis et rubei adhuc magis in transmissis.
75 Observationem Halleyi, quae hic exponitur, adhibet Newtonus ipse in Optica ad
hanc theoriam confirmandam. Is in urinatoria machina ad ingentem maris profunditatem delatus accepit per machinae fenestram radium Solis directum, qui
erat admodum rubeus, aqua autem visa per radios utique reflexos apparebat ipsi
viridis, omnino juxta superiorem theoriam. Porro Halleyus ipse excelluit plurimum
et in
Is in urinatoria machina ad ingentem maris profunditatem delatus accepit per machinae fenestram radium Solis directum, qui
erat admodum rubeus, aqua autem visa per radios utique reflexos apparebat ipsi
viridis, omnino juxta superiorem theoriam. Porro Halleyus ipse excelluit plurimum
et in astronomia tam observationibus quam molestissimis calculis, quibus et tabulas astronomicas pro planetis et cometarum orbitas computavit ac edidit, et in
physica ac historia naturali, quas summa industria et labore excoluit, clarus itidem itineribus ad observationes ineundas ultra aequatorem
aqua autem visa per radios utique reflexos apparebat ipsi
viridis, omnino juxta superiorem theoriam. Porro Halleyus ipse excelluit plurimum
et in astronomia tam observationibus quam molestissimis calculis, quibus et tabulas astronomicas pro planetis et cometarum orbitas computavit ac edidit, et in
physica ac historia naturali, quas summa industria et labore excoluit, clarus itidem itineribus ad observationes ineundas ultra aequatorem susceptis, quibus
omnibus immortalem sibi famam conciliavit.
marina potissimum densior et salinis particulis plena, longe plura luci obstacula praebet quam aer. Hinc coelum nunquam solemus videre viride. Si vapores sunt crassiores, reflectitur omne radiorum genus, et habentur nubes ac
nebulae vel caligo, uti diximus. Si sunt tenuiores, praevalent in reflexo lumine
plurimum radii violacei. Et idcirco coelum apparet caeruleum, et quidem quandoque colore admodum saturo. At multi etiam ex violaceis pergunt transmitti et,
si iter non sit ita longum, per atmosphaeram, multi adhuc habentur in radio directo. Quam ob causam radius compositus e
vel caligo, uti diximus. Si sunt tenuiores, praevalent in reflexo lumine
plurimum radii violacei. Et idcirco coelum apparet caeruleum, et quidem quandoque colore admodum saturo. At multi etiam ex violaceis pergunt transmitti et,
si iter non sit ita longum, per atmosphaeram, multi adhuc habentur in radio directo. Quam ob causam radius compositus e transmissis interdiu flavescit vel ad
aureum colorem accedit. Si autem multo longius sit iter, ut jam exiguus supersit
violaceorum numerus, tum vero directus radius rubescit plurimum. Quam ob
causam primo mane vel summo vespere aliquando
numerus, tum vero directus radius rubescit plurimum. Quam ob
causam primo mane vel summo vespere aliquando rubentem admodum videmus
Solem vel Lunam. Nam, uti superius etiam monuimus lib. IV(V). adn. 26, quo Sol
est obliquior, eo est longior via radii per atmosphaeram. Et quidem ea Sole in
horizonte sito est quamplurimis vicibus longior quam eodem sito prope zenith.
Interdiu, ex. gr. ex mille rubeis et mille violaceis reflectuntur 100 violacei et 10
rubei, adeoque in lumine transmisso habentur 990 rubei et 900 violacei. Ibi ratio
violaceorum ad rubeos est
26, quo Sol
est obliquior, eo est longior via radii per atmosphaeram. Et quidem ea Sole in
horizonte sito est quamplurimis vicibus longior quam eodem sito prope zenith.
Interdiu, ex. gr. ex mille rubeis et mille violaceis reflectuntur 100 violacei et 10
rubei, adeoque in lumine transmisso habentur 990 rubei et 900 violacei. Ibi ratio
violaceorum ad rubeos est 10 ad 1, hic ratio rubeorum ad violaceos 11 ad 10.
Quamobrem ibi quamplurimum praevalent violacei, hic rubei parum praevalent.
At Sole sito in horizonte et multo magis eodem demerso alte sub horizontem,
violaceis reflectuntur 100 violacei et 10
rubei, adeoque in lumine transmisso habentur 990 rubei et 900 violacei. Ibi ratio
violaceorum ad rubeos est 10 ad 1, hic ratio rubeorum ad violaceos 11 ad 10.
Quamobrem ibi quamplurimum praevalent violacei, hic rubei parum praevalent.
At Sole sito in horizonte et multo magis eodem demerso alte sub horizontem,
reflexis jam 990 violaceis et 900 rubeis, remanebunt violacei 10, rubei 100 in
lumine reflexo, quod incurrit in nubes, quas cernimus in crepusculo vespertino
vel aurora. Et idcirco iis potissimum temporibus nubes ipsae, quae
ad rubeos est 10 ad 1, hic ratio rubeorum ad violaceos 11 ad 10.
Quamobrem ibi quamplurimum praevalent violacei, hic rubei parum praevalent.
At Sole sito in horizonte et multo magis eodem demerso alte sub horizontem,
reflexis jam 990 violaceis et 900 rubeis, remanebunt violacei 10, rubei 100 in
lumine reflexo, quod incurrit in nubes, quas cernimus in crepusculo vespertino
vel aurora. Et idcirco iis potissimum temporibus nubes ipsae, quae reflectunt
omne radiorum incidentium genus, nobis apparent rubescentes, atque id plurimum,
si satis vaporosum sit coelum.
rubeorum ad violaceos 11 ad 10.
Quamobrem ibi quamplurimum praevalent violacei, hic rubei parum praevalent.
At Sole sito in horizonte et multo magis eodem demerso alte sub horizontem,
reflexis jam 990 violaceis et 900 rubeis, remanebunt violacei 10, rubei 100 in
lumine reflexo, quod incurrit in nubes, quas cernimus in crepusculo vespertino
vel aurora. Et idcirco iis potissimum temporibus nubes ipsae, quae reflectunt
omne radiorum incidentium genus, nobis apparent rubescentes, atque id plurimum,
si satis vaporosum sit coelum.
11 ad 10.
Quamobrem ibi quamplurimum praevalent violacei, hic rubei parum praevalent.
At Sole sito in horizonte et multo magis eodem demerso alte sub horizontem,
reflexis jam 990 violaceis et 900 rubeis, remanebunt violacei 10, rubei 100 in
lumine reflexo, quod incurrit in nubes, quas cernimus in crepusculo vespertino
vel aurora. Et idcirco iis potissimum temporibus nubes ipsae, quae reflectunt
omne radiorum incidentium genus, nobis apparent rubescentes, atque id plurimum,
si satis vaporosum sit coelum.
reflectunt
omne radiorum incidentium genus, nobis apparent rubescentes, atque id plurimum,
si satis vaporosum sit coelum.
77 Patet jam hinc causa rubei coloris Lunae. Radii, qui in Lunam incurrunt, sunt ii,
qui longissimo tractu per atmosphaeram transmittuntur. Intra quam primo descendunt Terram versus, tum ab ea ascendunt praetervolantes. Hinc, si satis
vaporosum sit coelum in ea Terrae parte, per quam radii transeunt, debet omnino
Lunae iis radiis illustratae idem
77 Patet jam hinc causa rubei coloris Lunae. Radii, qui in Lunam incurrunt, sunt ii,
qui longissimo tractu per atmosphaeram transmittuntur. Intra quam primo descendunt Terram versus, tum ab ea ascendunt praetervolantes. Hinc, si satis
vaporosum sit coelum in ea Terrae parte, per quam radii transeunt, debet omnino
Lunae iis radiis illustratae idem accidere, quod nubibus illustratis a Sole delitescente infra horizontem, atque id ipsum multo magis.
radiis illustratae idem accidere, quod nubibus illustratis a Sole delitescente infra horizontem, atque id ipsum multo magis.
78 Postremi hujusce episodii fundamentum omne consistit in veterum mythologia.
Phoebus, Diana, Vesta erant apud ipsos Sol, Luna et Terra. Satis enim constat
veteres nomine Vestae Terram saepe intellexisse. Luna in plenilunio nobis lucidissima apparet et Solis quodammodo veluti vices gerit per noctem. Quo casu pronum est fingere Dianam sua forma
78 Postremi hujusce episodii fundamentum omne consistit in veterum mythologia.
Phoebus, Diana, Vesta erant apud ipsos Sol, Luna et Terra. Satis enim constat
veteres nomine Vestae Terram saepe intellexisse. Luna in plenilunio nobis lucidissima apparet et Solis quodammodo veluti vices gerit per noctem. Quo casu pronum est fingere Dianam sua forma superbientem celebrare festa cum ingenti
comitatu Oreadum ac Dryadum, quas in venatione habere solet, quae et hymnum
ea occasione canant. De quo hymno dicemus
et Terra. Satis enim constat
veteres nomine Vestae Terram saepe intellexisse. Luna in plenilunio nobis lucidissima apparet et Solis quodammodo veluti vices gerit per noctem. Quo casu pronum est fingere Dianam sua forma superbientem celebrare festa cum ingenti
comitatu Oreadum ac Dryadum, quas in venatione habere solet, quae et hymnum
ea occasione canant. De quo hymno dicemus infra.
Tum vero illa quidem omnia astra et ipsam nitidissimam Venerem ingenti lumine longissime superat.
Terra eo tempore visa ex Luna debet apparere nigra, caliginosa
solet, quae et hymnum
ea occasione canant. De quo hymno dicemus infra.
Tum vero illa quidem omnia astra et ipsam nitidissimam Venerem ingenti lumine longissime superat.
Terra eo tempore visa ex Luna debet apparere nigra, caliginosa et sordida.
Nam in plenilunio Lunam non nisi per noctem videmus. Et ipsa jacens respectu
Terrae ad partes prorsus oppositas non nisi obscuram Terrae ipsius faciem tum
videt. Hinc locus habetur amaris dicteriis, quibus tum Vestam Diana aggrediatur
insultans.
Porro in novilunio e contrario
et sordida.
Nam in plenilunio Lunam non nisi per noctem videmus. Et ipsa jacens respectu
Terrae ad partes prorsus oppositas non nisi obscuram Terrae ipsius faciem tum
videt. Hinc locus habetur amaris dicteriis, quibus tum Vestam Diana aggrediatur
insultans.
Porro in novilunio e contrario Lunae facies Terrae obversa nigrescit penitus, et
Terra e Luna visa ita effulget ut Luna in plenilunio eoque magis; tum quia est
tantillo propior Soli Terra in novilunio quam Luna in plenilunio caeteris paribus,
tum quia ipsius superficies est multis vicibus major quam
prorsus oppositas non nisi obscuram Terrae ipsius faciem tum
videt. Hinc locus habetur amaris dicteriis, quibus tum Vestam Diana aggrediatur
insultans.
Porro in novilunio e contrario Lunae facies Terrae obversa nigrescit penitus, et
Terra e Luna visa ita effulget ut Luna in plenilunio eoque magis; tum quia est
tantillo propior Soli Terra in novilunio quam Luna in plenilunio caeteris paribus,
tum quia ipsius superficies est multis vicibus major quam superficies Lunae. In
novilunio autem Luna inducit Terrae defectum Solis rapiens ejus radios. Sed ingens admodum
Hinc locus habetur amaris dicteriis, quibus tum Vestam Diana aggrediatur
insultans.
Porro in novilunio e contrario Lunae facies Terrae obversa nigrescit penitus, et
Terra e Luna visa ita effulget ut Luna in plenilunio eoque magis; tum quia est
tantillo propior Soli Terra in novilunio quam Luna in plenilunio caeteris paribus,
tum quia ipsius superficies est multis vicibus major quam superficies Lunae. In
novilunio autem Luna inducit Terrae defectum Solis rapiens ejus radios. Sed ingens admodum est discrimen inter effectum eclipseos solaris in Terra et lunaris
in
dicteriis, quibus tum Vestam Diana aggrediatur
insultans.
Porro in novilunio e contrario Lunae facies Terrae obversa nigrescit penitus, et
Terra e Luna visa ita effulget ut Luna in plenilunio eoque magis; tum quia est
tantillo propior Soli Terra in novilunio quam Luna in plenilunio caeteris paribus,
tum quia ipsius superficies est multis vicibus major quam superficies Lunae. In
novilunio autem Luna inducit Terrae defectum Solis rapiens ejus radios. Sed ingens admodum est discrimen inter effectum eclipseos solaris in Terra et lunaris
in Luna. Semidiameter
Lunae facies Terrae obversa nigrescit penitus, et
Terra e Luna visa ita effulget ut Luna in plenilunio eoque magis; tum quia est
tantillo propior Soli Terra in novilunio quam Luna in plenilunio caeteris paribus,
tum quia ipsius superficies est multis vicibus major quam superficies Lunae. In
novilunio autem Luna inducit Terrae defectum Solis rapiens ejus radios. Sed ingens admodum est discrimen inter effectum eclipseos solaris in Terra et lunaris
in Luna. Semidiameter sectionis umbrae in Terra minor est 100 milliariis juxta
adn. 37. lib.
propior Soli Terra in novilunio quam Luna in plenilunio caeteris paribus,
tum quia ipsius superficies est multis vicibus major quam superficies Lunae. In
novilunio autem Luna inducit Terrae defectum Solis rapiens ejus radios. Sed ingens admodum est discrimen inter effectum eclipseos solaris in Terra et lunaris
in Luna. Semidiameter sectionis umbrae in Terra minor est 100 milliariis juxta
adn. 37. lib.
in novilunio quam Luna in plenilunio caeteris paribus,
tum quia ipsius superficies est multis vicibus major quam superficies Lunae. In
novilunio autem Luna inducit Terrae defectum Solis rapiens ejus radios. Sed ingens admodum est discrimen inter effectum eclipseos solaris in Terra et lunaris
in Luna. Semidiameter sectionis umbrae in Terra minor est 100 milliariis juxta
adn. 37. lib.
caeteris paribus,
tum quia ipsius superficies est multis vicibus major quam superficies Lunae. In
novilunio autem Luna inducit Terrae defectum Solis rapiens ejus radios. Sed ingens admodum est discrimen inter effectum eclipseos solaris in Terra et lunaris
in Luna. Semidiameter sectionis umbrae in Terra minor est 100 milliariis juxta
adn. 37. lib.
rapiens ejus radios. Sed ingens admodum est discrimen inter effectum eclipseos solaris in Terra et lunaris
in Luna. Semidiameter sectionis umbrae in Terra minor est 100 milliariis juxta
adn. 37. lib.
eclipseos solaris in Terra et lunaris
in Luna. Semidiameter sectionis umbrae in Terra minor est 100 milliariis juxta
adn. 37. lib.
nigrescit in eclipsi Solis inducta a Luna. Adeoque is est quidam veluti naevus in ejus
vultu. Et solum penumbra late protenditur, quae tantummodo reprimit nonnihil
nimios Solis radios, non penitus omnes praeripit. At diameter sectionis umbrae
est fere tripla diametri Lunae, quae idcirco tota in umbram immergitur et diu in
eadem perstat. Haec physicae veritates praebent responsum Vestae, quae Dianae
reprobat superbiam ex luce aliena, nimirum recepta a Sole. Revocat in memoriam
nigrorem praecedentis novilunii collatum cum tanto suo lumine ac inutilem invidiam, qua tentaverat ipsam
inducta a Luna. Adeoque is est quidam veluti naevus in ejus
vultu. Et solum penumbra late protenditur, quae tantummodo reprimit nonnihil
nimios Solis radios, non penitus omnes praeripit. At diameter sectionis umbrae
est fere tripla diametri Lunae, quae idcirco tota in umbram immergitur et diu in
eadem perstat. Haec physicae veritates praebent responsum Vestae, quae Dianae
reprobat superbiam ex luce aliena, nimirum recepta a Sole. Revocat in memoriam
nigrorem praecedentis novilunii collatum cum tanto suo lumine ac inutilem invidiam, qua tentaverat ipsam objectu sui corporis obscurare.
radios, non penitus omnes praeripit. At diameter sectionis umbrae
est fere tripla diametri Lunae, quae idcirco tota in umbram immergitur et diu in
eadem perstat. Haec physicae veritates praebent responsum Vestae, quae Dianae
reprobat superbiam ex luce aliena, nimirum recepta a Sole. Revocat in memoriam
nigrorem praecedentis novilunii collatum cum tanto suo lumine ac inutilem invidiam, qua tentaverat ipsam objectu sui corporis obscurare. Sed ob ejusdem corporis exiguam molem nihil aliud effecerat nisi moderare fulgorem nimium pallore
venustiore et ornare vultum exiguo nigranti
tanto suo lumine ac inutilem invidiam, qua tentaverat ipsam objectu sui corporis obscurare. Sed ob ejusdem corporis exiguam molem nihil aliud effecerat nisi moderare fulgorem nimium pallore
venustiore et ornare vultum exiguo nigranti naevo.
Porro, ubi Luna jam est immersa in umbra, occupat coeli partem maxime
distantem a loco Solis. Adeoque tum Phoebus, Dianae frater, abest longeque alia
regione moratur, ubi idcirco potest dici et immemor, qui nihil cogitet de labore
sororis tam longe positae.
Terra autem interjecta inter Solem et Lunam tum
qui nihil cogitet de labore
sororis tam longe positae.
Terra autem interjecta inter Solem et Lunam tum omnino impedit, ne se mutuo
videre possint; adeoque aspectum tanti interjecta doloris hostis dura negat questusque eludit inanes.
Fuga comitum in subitis tenebris, equorum perturbatio, ruentis currus periculum sponte jam consequuntur, ut et foemineus Dianae furor unguibus se lacerantis et cruentatae juxta veterum morem, qui diis et immoderatos animi motus et
vitia hominum tribuebant. Quod autem pertinet ad hymnum, praecipuas Dianae
res
ut et foemineus Dianae furor unguibus se lacerantis et cruentatae juxta veterum morem, qui diis et immoderatos animi motus et
vitia hominum tribuebant. Quod autem pertinet ad hymnum, praecipuas Dianae
res gestas collegi ex poetis et mythologia, ejusmodi autem, ut a Nymphis virginibus in ejus laudem commemorari possint. Quam ob rem nullam de Endymione
mentionem feci. Pleraque autem ex iis, quae protuli, communissima sunt et notissima.
Fabulati sunt veteres eam uno partu editam cum fratre Phoebo, sed ante ipsum, statim egisse obstetricem matri, cujus
Fabulati sunt veteres eam uno partu editam cum fratre Phoebo, sed ante ipsum, statim egisse obstetricem matri, cujus doloribus perterrita virginitatis colendae consilium susceperit.
Notissimum est eam a prima aetate fuisse venatricem.
In Gigantum bello dicitur ipsa egregie se gessisse sagittis suis usa et multum ad
victoriam contulisse; porro ipsorum Gigantum principes erant Porphyrion et Alcioneus.
Hippolyti ab equis distracti et ab Aesculapio rogatu Dianae resuscitati ac in
curam traditi Nymphae
In Gigantum bello dicitur ipsa egregie se gessisse sagittis suis usa et multum ad
victoriam contulisse; porro ipsorum Gigantum principes erant Porphyrion et Alcioneus.
Hippolyti ab equis distracti et ab Aesculapio rogatu Dianae resuscitati ac in
curam traditi Nymphae Egeriae, ut in sylvis educaretur et aevum inglorius traduceret, meminit etiam Virgilius lib. VII. Aen.
Fusius exposui celeberrimam Iphigeniae fabulam. Cum ejus pater Agamemnon
in venatione interfecisset cervam Dianae sacram, haec in ejus classem
bello dicitur ipsa egregie se gessisse sagittis suis usa et multum ad
victoriam contulisse; porro ipsorum Gigantum principes erant Porphyrion et Alcioneus.
Hippolyti ab equis distracti et ab Aesculapio rogatu Dianae resuscitati ac in
curam traditi Nymphae Egeriae, ut in sylvis educaretur et aevum inglorius traduceret, meminit etiam Virgilius lib. VII. Aen.
Fusius exposui celeberrimam Iphigeniae fabulam. Cum ejus pater Agamemnon
in venatione interfecisset cervam Dianae sacram, haec in ejus classem pestilentiam immisit ac procellis
ab equis distracti et ab Aesculapio rogatu Dianae resuscitati ac in
curam traditi Nymphae Egeriae, ut in sylvis educaretur et aevum inglorius traduceret, meminit etiam Virgilius lib. VII. Aen.
Fusius exposui celeberrimam Iphigeniae fabulam. Cum ejus pater Agamemnon
in venatione interfecisset cervam Dianae sacram, haec in ejus classem pestilentiam immisit ac procellis assiduis iter impedivit. Oraculi responsum acceptum est
Dianae iram placari non posse, nisi regis filia immolaretur. Cum tamen a patre jam
jam immolanda esset, Diana contenta illo ipso tanto
resuscitati ac in
curam traditi Nymphae Egeriae, ut in sylvis educaretur et aevum inglorius traduceret, meminit etiam Virgilius lib. VII. Aen.
Fusius exposui celeberrimam Iphigeniae fabulam. Cum ejus pater Agamemnon
in venatione interfecisset cervam Dianae sacram, haec in ejus classem pestilentiam immisit ac procellis assiduis iter impedivit. Oraculi responsum acceptum est
Dianae iram placari non posse, nisi regis filia immolaretur. Cum tamen a patre jam
jam immolanda esset, Diana contenta illo ipso tanto dolore patris filiam surripuit
substituta in ejus loco
sacram, haec in ejus classem pestilentiam immisit ac procellis assiduis iter impedivit. Oraculi responsum acceptum est
Dianae iram placari non posse, nisi regis filia immolaretur. Cum tamen a patre jam
jam immolanda esset, Diana contenta illo ipso tanto dolore patris filiam surripuit
substituta in ejus loco cerva eamque transtulit in Tauridem, ubi sacerdotis munere functa Orestem fratrem immolandum agnovit ac cum eo aufugit occiso
etiam, ut quidam addunt, Thoante tyranno. Surripuit autem ipsum Dianae simulacrum, quod in lignorum fasce absconditum secum abstulit. Sunt autem qui
addant
immisit ac procellis assiduis iter impedivit. Oraculi responsum acceptum est
Dianae iram placari non posse, nisi regis filia immolaretur. Cum tamen a patre jam
jam immolanda esset, Diana contenta illo ipso tanto dolore patris filiam surripuit
substituta in ejus loco cerva eamque transtulit in Tauridem, ubi sacerdotis munere functa Orestem fratrem immolandum agnovit ac cum eo aufugit occiso
etiam, ut quidam addunt, Thoante tyranno. Surripuit autem ipsum Dianae simulacrum, quod in lignorum fasce absconditum secum abstulit. Sunt autem qui
addant illud ipsum simulacrum deinde delatum
contenta illo ipso tanto dolore patris filiam surripuit
substituta in ejus loco cerva eamque transtulit in Tauridem, ubi sacerdotis munere functa Orestem fratrem immolandum agnovit ac cum eo aufugit occiso
etiam, ut quidam addunt, Thoante tyranno. Surripuit autem ipsum Dianae simulacrum, quod in lignorum fasce absconditum secum abstulit. Sunt autem qui
addant illud ipsum simulacrum deinde delatum esse ab ipsa Ariciam, ubi celebre
apud Romanos fuit Dianae templum et sacer lucus.
Caledonii apri fabella itidem est notissima. Eurynome et Callisto, nymphae Dianae
illud ipsum simulacrum deinde delatum esse ab ipsa Ariciam, ubi celebre
apud Romanos fuit Dianae templum et sacer lucus.
Caledonii apri fabella itidem est notissima. Eurynome et Callisto, nymphae Dianae comites, inventae gravidae poenam ab ipsa dea subierunt, altera versa in
avem, altera in ursam. Sed illi humanam deinde formam restituit, hanc in coelum
transtulit, ubi ea est Ursa major ac etiam Phoenices nomine appellatur.
Quod ad Metabum et Camillam pertinet, habetur apud Virgilium lib. XI. Metabus regno pulsus dum fugeret cum infante
deinde delatum esse ab ipsa Ariciam, ubi celebre
apud Romanos fuit Dianae templum et sacer lucus.
Caledonii apri fabella itidem est notissima. Eurynome et Callisto, nymphae Dianae comites, inventae gravidae poenam ab ipsa dea subierunt, altera versa in
avem, altera in ursam. Sed illi humanam deinde formam restituit, hanc in coelum
transtulit, ubi ea est Ursa major ac etiam Phoenices nomine appellatur.
Quod ad Metabum et Camillam pertinet, habetur apud Virgilium lib. XI. Metabus regno pulsus dum fugeret cum infante Camilla, invenit
apud Romanos fuit Dianae templum et sacer lucus.
Caledonii apri fabella itidem est notissima. Eurynome et Callisto, nymphae Dianae comites, inventae gravidae poenam ab ipsa dea subierunt, altera versa in
avem, altera in ursam. Sed illi humanam deinde formam restituit, hanc in coelum
transtulit, ubi ea est Ursa major ac etiam Phoenices nomine appellatur.
Quod ad Metabum et Camillam pertinet, habetur apud Virgilium lib. XI. Metabus regno pulsus dum fugeret cum infante Camilla, invenit Amasenum fluvium
aquis turgentem ob praecedentes imbres.
ob praecedentes imbres. Quem cum aliter
contra Trojanos interfecturus esset, fatis ita poscentibus, Opim Diana, unam e comitibus nymphis,
summisit, quae mortem heroinae ulcisceretur, atque ea Aruntem caesa virgine
fugientem assecuta telo interfecit.
Actaeonis fabula est itidem notissima. Qui cum Dianam imprudens in antro
nudam vidisset, in quod inter venandum secesserat, ab ea in cervum conversus a
suis ipsius canibus laceratus et suorum telis confixus interiit. Quam omnem fabulam elegantissime persequitur Ovid. Metam. lib.
esset, fatis ita poscentibus, Opim Diana, unam e comitibus nymphis,
summisit, quae mortem heroinae ulcisceretur, atque ea Aruntem caesa virgine
fugientem assecuta telo interfecit.
Actaeonis fabula est itidem notissima. Qui cum Dianam imprudens in antro
nudam vidisset, in quod inter venandum secesserat, ab ea in cervum conversus a
suis ipsius canibus laceratus et suorum telis confixus interiit. Quam omnem fabulam elegantissime persequitur Ovid. Metam. lib.
unam e comitibus nymphis,
summisit, quae mortem heroinae ulcisceretur, atque ea Aruntem caesa virgine
fugientem assecuta telo interfecit.
Actaeonis fabula est itidem notissima. Qui cum Dianam imprudens in antro
nudam vidisset, in quod inter venandum secesserat, ab ea in cervum conversus a
suis ipsius canibus laceratus et suorum telis confixus interiit. Quam omnem fabulam elegantissime persequitur Ovid. Metam. lib.
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
88908. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88909. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88910. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88911. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88912. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88913. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88914. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88915. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88916. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88917. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88918. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88919. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88920. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88921. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88922. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88923. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88924. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88925. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88926. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88927. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88928. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88929. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88930. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88931. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88932. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88933. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88934. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88935. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88936. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88937. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88938. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88939. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88940. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88941. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88942. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88943. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88944. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88945. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88946. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88947. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88948. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88949. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88950. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88951. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88952. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88953. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88954. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88955. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88956. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88957. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88958. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88959. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88960. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88961. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88962. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88963. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88964. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88965. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88966. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88967. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88968. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88969. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88970. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88971. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88972. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88973. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88974. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88975. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88976. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88977. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88978. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88979. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88980. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88981. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88982. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88983. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88984. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88985. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88986. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88987. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88988. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88989. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88990. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88991. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88992. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88993. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88994. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88995. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88996. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88997. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88998. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
88999. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89000. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89001. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89002. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89003. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89004. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89005. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89006. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89007. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89008. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89009. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89010. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89011. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89012. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89013. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89014. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89015. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89016. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89017. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89018. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89019. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89020. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89021. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89022. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89023. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89024. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89025. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89026. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89027. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89028. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89029. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89030. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89031. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89032. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89033. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89034. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89035. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89036. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89037. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89038. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89039. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89040. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89041. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89042. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89043. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89044. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89045. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89046. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89047. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89048. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89049. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89050. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89051. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89052. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89053. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89054. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89055. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89056. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89057. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89058. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89059. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89060. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89061. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89062. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89063. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89064. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89065. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89066. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89067. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89068. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89069. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89070. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89071. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89072. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89073. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89074. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89075. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89076. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89077. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89078. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89079. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89080. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89081. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89082. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89083. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89084. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89085. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89086. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89087. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89088. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89089. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89090. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89091. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89092. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89093. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89094. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89095. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89096. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89097. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89098. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89099. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89100. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89101. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89102. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89103. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89104. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89105. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89106. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89107. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89108. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89109. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89110. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89111. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89112. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89113. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89114. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89115. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89116. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89117. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89118. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89119. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89120. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89121. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89122. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89123. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89124. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89125. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89126. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89127. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89128. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89129. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89130. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89131. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89132. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89133. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89134. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89135. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89136. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89137. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89138. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89139. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89140. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89141. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89142. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89143. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89144. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89145. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89146. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89147. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89148. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89149. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89150. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89151. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89152. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89153. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89154. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89155. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89156. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89157. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89158. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89159. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89160. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89161. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89162. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89163. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89164. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89165. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89166. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89167. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89168. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89169. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89170. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89171. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89172. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89173. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89174. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89175. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89176. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89177. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89178. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89179. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89180. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89181. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89182. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89183. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89184. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89185. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89186. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89187. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89188. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89189. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89190. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89191. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89192. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89193. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89194. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89195. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89196. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89197. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89198. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89199. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89200. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89201. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89202. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89203. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89204. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89205. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89206. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89207. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89208. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89209. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89210. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89211. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89212. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89213. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89214. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89215. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89216. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89217. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89218. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89219. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89220. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89221. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89222. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89223. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89224. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89225. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89226. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89227. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89228. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89229. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89230. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89231. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89232. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89233. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89234. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89235. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89236. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89237. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89238. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89239. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89240. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89241. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89242. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89243. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89244. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89245. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89246. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89247. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89248. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89249. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89250. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89251. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89252. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89253. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89254. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89255. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89256. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89257. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89258. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89259. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89260. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89261. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89262. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89263. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89264. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89265. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89266. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89267. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89268. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89269. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89270. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89271. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89272. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89273. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89274. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89275. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89276. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89277. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89278. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89279. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89280. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89281. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89282. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89283. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89284. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89285. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89286. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89287. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89288. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89289. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89290. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89291. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89292. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89293. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89294. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89295. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89296. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89297. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89298. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89299. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89300. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89301. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89302. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89303. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89304. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89305. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89306. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89307. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89308. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89309. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89310. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89311. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89312. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89313. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89314. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89315. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89316. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89317. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89318. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89319. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89320. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89321. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89322. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89323. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89324. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89325. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89326. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89327. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89328. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89329. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89330. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89331. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89332. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89333. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89334. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89335. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89336. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89337. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89338. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89339. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89340. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89341. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89342. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89343. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89344. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89345. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89346. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89347. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89348. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89349. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89350. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89351. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89352. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89353. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89354. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89355. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89356. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89357. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89358. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89359. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89360. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89361. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89362. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89363. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89364. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89365. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89366. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89367. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89368. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89369. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89370. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89371. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89372. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89373. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89374. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89375. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89376. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89377. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89378. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89379. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89380. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89381. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89382. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89383. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89384. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89385. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89386. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89387. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89388. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89389. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89390. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89391. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89392. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89393. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89394. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89395. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89396. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89397. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89398. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89399. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89400. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89401. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89402. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89403. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89404. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89405. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89406. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89407. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89408. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89409. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89410. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89411. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89412. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89413. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89414. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89415. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89416. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89417. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89418. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89419. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89420. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89421. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89422. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89423. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89424. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89425. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89426. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89427. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89428. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89429. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89430. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89431. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89432. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89433. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89434. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89435. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89436. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89437. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89438. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89439. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89440. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89441. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89442. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89443. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89444. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89445. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89446. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89447. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89448. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89449. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89450. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89451. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89452. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89453. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89454. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89455. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89456. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89457. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89458. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89459. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89460. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89461. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89462. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89463. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89464. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89465. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89466. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89467. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89468. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89469. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89470. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89471. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89472. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89473. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89474. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89475. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89476. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89477. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89478. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89479. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89480. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89481. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89482. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89483. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89484. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89485. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89486. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89487. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89488. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89489. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89490. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89491. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89492. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89493. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89494. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89495. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89496. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89497. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89498. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89499. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89500. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89501. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89502. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89503. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89504. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89505. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89506. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89507. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89508. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89509. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89510. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89511. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89512. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89513. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89514. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89515. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89516. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89517. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89518. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89519. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89520. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89521. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89522. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89523. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89524. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89525. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89526. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89527. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89528. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89529. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89530. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89531. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89532. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89533. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89534. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89535. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89536. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89537. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89538. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89539. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89540. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89541. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89542. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89543. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89544. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89545. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89546. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89547. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89548. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89549. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89550. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89551. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89552. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89553. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89554. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89555. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89556. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89557. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89558. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89559. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89560. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89561. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89562. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89563. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89564. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89565. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89566. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89567. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89568. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89569. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89570. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89571. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89572. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89573. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89574. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89575. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89576. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89577. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89578. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89579. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89580. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89581. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89582. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
... Verborum tanta cadit vis,
Tot pariter pelves et tintinnabula dicas
Pulsari. Jam nemo tubas atque aera fatiget:
Una laboranti poterit succurrere Lunae.
... Commistus ad astra
Clamor iit, quantum pavidae succurrere Lunae
Certantes populi tinnitibus aeris acuti
89583. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
Tot pariter pelves et tintinnabula dicas
Pulsari. Jam nemo tubas atque aera fatiget:
Una laboranti poterit succurrere Lunae.
In aestu scribendi adhibui duo hemistichia, quae ibidem olim legeram, pertinentia ad Petrum Apollonium, habentur in fine ejus loci Excidii Hierosolymitani:
... Commistus ad astra
Clamor iit, quantum pavidae succurrere Lunae
Certantes populi tinnitibus aeris acuti
Ingeminant surdasque Deae nituntur ad aures
Thessalicum ne carmen eat.
89584. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
Ingeminant surdasque Deae nituntur ad aures
Thessalicum ne carmen eat.
57(II 89) Hujusce libri finis recitatus Romae in Arcadum conventu penultima hebdomada
Quadragesimae, hoc episodium accepit tempori idoneum.
IV.
89585. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89586. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89587. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89588. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89589. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89590. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89591. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89592. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89593. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89594. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89595. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89596. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89597. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89598. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89599. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89600. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89601. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89602. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89603. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89604. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89605. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89606. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89607. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89608. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89609. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89610. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89611. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89612. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89613. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89614. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89615. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89616. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89617. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89618. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89619. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89620. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89621. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89622. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89623. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89624. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89625. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89626. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89627. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89628. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89629. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89630. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89631. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89632. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89633. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89634. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89635. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89636. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89637. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89638. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89639. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89640. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89641. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89642. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89643. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89644. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89645. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89646. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89647. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89648. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89649. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89650. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89651. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89652. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89653. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89654. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89655. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89656. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89657. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89658. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89659. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89660. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89661. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89662. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89663. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89664. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89665. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89666. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89667. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89668. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89669. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89670. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89671. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89672. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89673. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89674. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89675. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89676. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89677. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89678. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89679. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89680. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89681. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89682. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89683. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89684. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89685. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89686. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89687. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89688. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89689. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89690. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89691. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89692. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89693. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89694. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89695. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89696. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89697. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89698. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89699. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89700. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89701. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89702. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89703. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89704. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89705. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89706. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89707. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89708. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89709. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89710. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89711. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89712. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89713. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89714. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89715. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89716. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89717. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89718. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89719. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89720. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89721. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89722. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89723. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89724. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89725. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89726. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89727. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89728. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89729. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89730. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89731. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89732. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89733. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89734. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89735. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89736. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89737. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89738. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89739. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89740. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89741. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89742. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89743. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89744. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89745. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89746. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89747. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89748. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89749. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89750. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89751. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89752. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89753. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89754. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89755. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89756. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89757. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89758. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89759. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89760. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89761. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89762. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89763. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89764. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89765. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89766. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89767. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89768. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89769. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89770. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89771. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89772. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89773. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89774. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89775. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89776. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89777. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89778. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89779. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89780. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89781. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89782. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89783. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89784. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89785. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89786. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89787. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89788. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89789. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89790. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89791. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89792. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89793. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89794. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89795. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89796. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89797. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89798. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89799. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89800. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89801. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89802. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89803. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89804. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89805. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89806. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89807. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89808. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89809. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89810. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89811. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89812. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89813. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89814. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89815. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89816. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89817. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89818. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89819. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89820. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89821. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89822. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89823. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89824. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89825. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89826. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89827. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89828. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89829. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89830. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89831. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89832. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89833. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89834. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89835. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89836. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89837. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89838. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89839. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89840. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89841. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89842. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89843. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89844. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89845. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89846. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89847. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89848. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89849. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89850. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89851. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89852. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89853. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89854. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89855. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89856. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89857. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89858. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89859. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89860. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89861. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89862. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89863. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89864. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89865. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89866. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89867. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89868. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89869. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89870. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89871. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89872. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89873. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89874. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89875. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89876. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89877. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89878. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89879. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89880. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89881. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89882. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89883. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89884. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89885. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89886. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89887. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89888. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89889. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89890. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89891. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89892. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89893. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89894. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89895. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89896. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89897. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89898. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89899. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89900. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89901. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89902. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89903. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89904. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89905. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89906. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89907. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89908. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89909. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89910. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89911. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89912. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89913. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89914. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89915. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89916. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89917. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89918. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89919. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89920. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89921. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89922. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89923. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89924. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89925. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89926. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89927. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89928. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89929. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89930. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89931. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89932. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89933. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89934. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89935. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89936. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89937. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89938. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89939. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89940. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89941. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89942. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89943. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89944. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89945. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89946. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89947. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89948. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89949. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89950. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89951. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89952. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89953. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89954. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89955. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89956. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89957. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89958. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89959. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89960. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89961. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89962. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89963. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89964. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89965. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89966. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89967. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89968. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89969. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89970. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89971. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89972. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89973. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89974. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89975. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89976. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89977. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89978. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89979. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89980. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89981. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89982. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89983. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89984. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89985. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89986. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89987. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89988. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89989. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89990. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89991. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89992. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89993. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89994. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89995. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89996. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89997. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89998. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
89999. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90000. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90001. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90002. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90003. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90004. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90005. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90006. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90007. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90008. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90009. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90010. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90011. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90012. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90013. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90014. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90015. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90016. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90017. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90018. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90019. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90020. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90021. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90022. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90023. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90024. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90025. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90026. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90027. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90028. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90029. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90030. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90031. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90032. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90033. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90034. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90035. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90036. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90037. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90038. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90039. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90040. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90041. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90042. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90043. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90044. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90045. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90046. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90047. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90048. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90049. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90050. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90051. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90052. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90053. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90054. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90055. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90056. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90057. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90058. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90059. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90060. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90061. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90062. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90063. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90064. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90065. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90066. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90067. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90068. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90069. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90070. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90071. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90072. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90073. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90074. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90075. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90076. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90077. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90078. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90079. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90080. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90081. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90082. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90083. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90084. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90085. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90086. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90087. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90088. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90089. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90090. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90091. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90092. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90093. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90094. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90095. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90096. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90097. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90098. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90099. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90100. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90101. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90102. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90103. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90104. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90105. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90106. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90107. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90108. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90109. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90110. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90111. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90112. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90113. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90114. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90115. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90116. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90117. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90118. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90119. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90120. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90121. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90122. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90123. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90124. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90125. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90126. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90127. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90128. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90129. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90130. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90131. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90132. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90133. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90134. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90135. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90136. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90137. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90138. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90139. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90140. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90141. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90142. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90143. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90144. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90145. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90146. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90147. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90148. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90149. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90150. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90151. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90152. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90153. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90154. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90155. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90156. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90157. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90158. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90159. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90160. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90161. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90162. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90163. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90164. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90165. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90166. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90167. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90168. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90169. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90170. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90171. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90172. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90173. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90174. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90175. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90176. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90177. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90178. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90179. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90180. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90181. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90182. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90183. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90184. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90185. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90186. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90187. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90188. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90189. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90190. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90191. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90192. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90193. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90194. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90195. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90196. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90197. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90198. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90199. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90200. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90201. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90202. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90203. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90204. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90205. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90206. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90207. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90208. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90209. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90210. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90211. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90212. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90213. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90214. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90215. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90216. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90217. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90218. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90219. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90220. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90221. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90222. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90223. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90224. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90225. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90226. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90227. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90228. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90229. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90230. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90231. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90232. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90233. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90234. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90235. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90236. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90237. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90238. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90239. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90240. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90241. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90242. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90243. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90244. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90245. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90246. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90247. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90248. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90249. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90250. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90251. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90252. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90253. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90254. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90255. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90256. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90257. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90258. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90259. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90260. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90261. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90262. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90263. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90264. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90265. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90266. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90267. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90268. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90269. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90270. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90271. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90272. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90273. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90274. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90275. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90276. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90277. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90278. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90279. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90280. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90281. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90282. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90283. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90284. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90285. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90286. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90287. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90288. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90289. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90290. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90291. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90292. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90293. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90294. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90295. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90296. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90297. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90298. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90299. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90300. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90301. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90302. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90303. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90304. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90305. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90306. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90307. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90308. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90309. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90310. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90311. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90312. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90313. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90314. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90315. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90316. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90317. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90318. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90319. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90320. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90321. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90322. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90323. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90324. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90325. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90326. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90327. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90328. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90329. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90330. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90331. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90332. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90333. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90334. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90335. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90336. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90337. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90338. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90339. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90340. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90341. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90342. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90343. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90344. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90345. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90346. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90347. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90348. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90349. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90350. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90351. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90352. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90353. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90354. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90355. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90356. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90357. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90358. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90359. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90360. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90361. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90362. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90363. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90364. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90365. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90366. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90367. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90368. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90369. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90370. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90371. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90372. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90373. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90374. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90375. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90376. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90377. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90378. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90379. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90380. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90381. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90382. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90383. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90384. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90385. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90386. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90387. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90388. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90389. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90390. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90391. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90392. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90393. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90394. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90395. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90396. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90397. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90398. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90399. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90400. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90401. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90402. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90403. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90404. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90405. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90406. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90407. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90408. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90409. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90410. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90411. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90412. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90413. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90414. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90415. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90416. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90417. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90418. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90419. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90420. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90421. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90422. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90423. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90424. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90425. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90426. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90427. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90428. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90429. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90430. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90431. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90432. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90433. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90434. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90435. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90436. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90437. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90438. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90439. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90440. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90441. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90442. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90443. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90444. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90445. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90446. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90447. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90448. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90449. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90450. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90451. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90452. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90453. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90454. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90455. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90456. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90457. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90458. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90459. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90460. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90461. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90462. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90463. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90464. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90465. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90466. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90467. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90468. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90469. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90470. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90471. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90472. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90473. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90474. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90475. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90476. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90477. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90478. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90479. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90480. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90481. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90482. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90483. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90484. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90485. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90486. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90487. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90488. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90489. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90490. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90491. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90492. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90493. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90494. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90495. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90496. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90497. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90498. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90499. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90500. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90501. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90502. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90503. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90504. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90505. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90506. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90507. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90508. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90509. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90510. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90511. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90512. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90513. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90514. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90515. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90516. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90517. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
90518. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 |
Paragraph |
Section]
Bibliographia locorum inventorum
Bošković, Ruđer (1711-1787) [1761], De solis ac lunae defectibus, versio electronica (), 5828 versus, 91294 verborum, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica; poesis - epistula; paratextus prosaici - commenta] [word count] [boskovicrdsld].
First 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 Last
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.