Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: inter Your search found 6900 occurrences
First 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1553-1615:1553. Marulić, Marko. De humilitate, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
potentię erat, poterat impios
detractores repente perdere, sed nostrę infirmitati maluit consulere, ut discamus pati potius
iniuriam quam referre.
Pręterea, cum multa uera salutiferaque admonuisset, dissensio — ut Ioannes ait
— facta est inter Iudeos propter sermones hos. Dicebant autem multi ex ipsis: Demonium
habet et insanit. Quid eum auditis? Alii dicebant: Hęc uerba non sunt demonium habentis;
nunquid demonium potest cęcorum oculos aperire? Nihil hic respondit Saluator noster,
ut discamus, quoties
supra quem ciuitas illorum erat ędificata, ut precipitarent
eum. De ciuitate eiicitur mundi
Dominus, et omnium Conditor ducitur, ut de montis crepidine pręcipitetur. Talia autem se non
inuitum pati ostendit, cum inter eos, a quibus ducebatur, non comparuisset. Sequitur enim:
Iesus autem transiens per medium illorum ibat. Discessit itaque ab eis et uenit
Capharnaum, ciuitatem Galileę ibique docebat populum. Qua certe in re instruit nos ne
tunc quidem, cum aduersariorum
Iesus ergo iam non in* palam ambulabat apud Iudeos, sed abiit — inquit — in
regionem iuxta desertum, in ciuitatem, quę dicitur Effren, et ibi morabatur cum discipulis
suis. Et hoc quidem non timore insidiantium sibi Iudeorum. Poterat enim et inter illos
uersari illęsus, si uellet, sed ut suo exemplo nos doceret fas esse nobis fugere persecutores,
pręsertim si ex fuga nostra nullum imminet credentibus fidei periculum; sicuti modo, cum solum
Iesum quęsierunt et in eum credentes nondum infestarent. Alioquin
aliud. Hic enim ait: pedes unguento perfusos, illi:
caput; hic: ante sex dies Paschę, illi: ante biduum;
hic: in domo Marię et Marthę, illi: in domo Symonis leprosi.
Quas ob res non parua inter Euangeliorum interpretes dissensio est. Origenes sensit operis
huius tres mulieres fuisse autrices: unam, de qua scripserunt Mattheus et Marcus, alteram, de
qua Lucas, aliam, de qua Ioannes. Hieronymus quoque aliam fuisse censet, quę iuxta Mattheum et
Marcum unguento
Tunc autem flagellat nos Dominus, cum aduersis urgemur, ut non ea, quę
nobis, sed quę Deo placita sunt, sequamur.
Iudei ergo minus perpendentes mirabilia Domini nostri et iniquo admodum animo ferentes ab eo
se tam ignominiose de templo eiectos, rursum in necem eius inter se consultant, rursum eum
perdere decernunt, a quo erant saluandi, si quicquam mentis sanę habuissent. Cum igitur (ut
Mattheus, Marcus et Lucas referunt) proposuisset eis parabolam de colonis uineę, qui domini
uineę seruos uerberibus affecerunt filiumque occiderunt extra
lunę occurrisse, et in
prima quidem Christum perfecisse uetus sacrificium nouumque instituisse; in
secunda semet in sacrificium Deo Patri obtulisse. Quam computationem idem autor late explicat
in Additionibus commentariorum Nicolai Lyrę super Bibliam. Non ergo inter se differunt
Euangelistę, sed cum duplex Pascha tunc contigisset, Ioannes alterius, alterius alii mentionem
fecerunt.
Sed iam, quod instituimus, prosequamur! Per idem ergo tempus, cum discipuli rogarent
Dominum, ubi uellet parari sibi, ut comedat Pascha (magis
post passionem Spiritum Sanctum missurus erat. Et uos mundi estis — inquit —
sed non omnes. Cur ita? Declarat Euangelista dicens: Sciebat enim, quisnam
esset, qui traderet eum. Propterea dixit: Non estis mundi omnes. Latebat ergo inter
agnos lupus, inter homines sanctos spiritus nequam. De quo dicitur: Vnus uestrum diabolus est.
Sequitur: Postquam ergo lauit pedes eorum, accepit uestimenta sua et, cum recubuisset
iterum, dixit eis: Scitis, quid fecerim uobis? Vos uocatis me Magister et Domine,
Spiritum Sanctum missurus erat. Et uos mundi estis — inquit —
sed non omnes. Cur ita? Declarat Euangelista dicens: Sciebat enim, quisnam
esset, qui traderet eum. Propterea dixit: Non estis mundi omnes. Latebat ergo inter
agnos lupus, inter homines sanctos spiritus nequam. De quo dicitur: Vnus uestrum diabolus est.
Sequitur: Postquam ergo lauit pedes eorum, accepit uestimenta sua et, cum recubuisset
iterum, dixit eis: Scitis, quid fecerim uobis? Vos uocatis me Magister et Domine, et bene
dicitis;
primum dictum est, ut accipiant et comedant et bibant. Illis iuxta Paulum
a Domino dicitur: Hoc facite in meam commemorationem! Ad illos denique pertinet
confectio mysterii huius atque ministratio, ad quos pertinet peccata dimittere et retinere. Hi
sunt mediatores inter Deum et hominem, per quos hęredes Dei efficimur, cohęredes autem
Christi.
Quid igitur de tua in nos charitate dicam, Domine Iesu? Parumne erat te de cęlo in terram ad
nos descendisse, in homine assumpto hominibus apparuisse, ueritatem docuisse, sanitates
inquit: Percutiam pastorem, et dispergentur
oues. Et cum diceret, quia a morte resurgens pręcessurus esset eos in Galileam,
putabant illum ueluti purum hominem in terra regnaturum, et primo quisque loco se apud regem
fore concupiuit. Hinc sane Lucas ait factam esse inter eos contentionem, quis eorum uideretur
esse maior. Sed humilis Magister humilitatem docuit dicens: Reges gentium dominantur
eorum. Et qui potestatem habent super eos, benefici uocantur. Vos autem non sic, sed qui
maior est in uobis, fiat sicut minor, et qui
est trans torrentem Cedron
et intrauit in hortum. Cedron moerorem sonat. Transit ergo Christus torrentem
moeroris, ut ad regnum ascendat gaudii sempiterni. Oportuit enim pati Christum et sic intrare
in gloriam suam. Falluntur itaque luxurię dediti diuites, qui inter mundi huius uoluptates
diffluendo beatitudinem consequi sperant. Non possumus cum Christo ascendere in cęlum, nisi
prius eum secuti fuerimus trans Cedron euntem. Per dura et aspera peruenitur ad quietem, per
peccatorum moerorem, per carnis afflictionem, per aduersitatum
offensi orandi intentionem laxare cogamur. Eleuatione
enim mentis in Deum nobis opus est, quoties **corr. ex quotiens precamur, et humilitate cordis, ut, quod
precamur, impetremus. Ob hoc sane ille in faciem procidens orasse dicitur.
Vt autem inter orandum uoluntati nostrę pręferamus diuinam, non sicut ego uolo
— inquit — sed sicut tu. Si enim liberari ab aduersis, quę patimur, poscimus,
utrum nobis, si liberemur, profuturum sit, ignoramus; et bonum aliquod temporale petendo,
utrum
qui elemosinis sustentatur, qui per uicos castellaque discurrendo
nunquam conquiescit, qui turbę in deserto discumbenti ministrat, qui discipulorum suorum pedes
lauat, qui denique, cum eum regem facere uellent, fugit in montem? Hęccine insignia regis
erant an serui potius et inter seruos infimi? Humilitatem enim ipse non modo uerbo, uerum
etiam exemplo docere uenerat, non fastum superbię, non inanis glorię stultam appetitionem. Cum
igitur nullum in illo regię dignitatis argumentum appareret, quomodo dicere poterant, quod se
regem faceret? Nisi quia
nequando possit in diuersum dissui, cum sit simplex. Desuper per totum est contexta, quia tota
de cęlo est; cęlesti consistens uirtute, ad unum sorte peruenit, ut omnes in unam colligeret
fidem et credentes in charitate coniungeret. Sed obseruandum, quod isti, qui uestimenta inter
se diuidunt et tunicam non scindunt, milites sunt. Qui ergo Christo militant, unitatem non
diuidant et quatuor Euangeliorum pręceptis* uitę curriculum moderentur. His armis contra
diaboli *corr. ex preceptis
c arnisque
quod ille, qui a
dextris *corr. ex penitudine
p endebat, saluatur, *corr. ex saluator qui autem a
sinistris, damnatur. In cruce manens Dominus et ab hominibus iudicatus hominum se iudicem fore
ostendit, inter agnos medius et hędos. **corr. ex hedos Horum
pręferre ***corr. ex preferre mihi uidentur figuram hi duo, alter
saluatus, alter condemnatus; saluatus, qui ad dexteram erat, damnatus, qui ad sinistram.
Dextri igitur
Ego te, nate, non de homine, sed Spiritu Sancto
concepi, sine doloribus peperi teque inuiolata uirginitate in lucem ęditum meis huberibus
alui. Hoc mihi futurum angelus de cęlo missus nunciarat, plenam gratia dixerat et Elizabeth,
cognata mea, cum prophetaret, benedictam inter mulieribus cecinerat. At nunc plena sum
moerore, plena angustiis. Versa est in contrarium benedictio et gratia mutata est in
tribulationem. Ego te genitum in fasciis inuolui, in pręsepio* reclinaui, totis animę meę
affectibus colui ac dilexi. Tu pastoribus nunciatus, tu
saltem famulo careret, quę iam carebat filio. Ob hoc autem Dominus Virginem Ioanni
commendauit, quia et ipse uirgo erat. Palam itaque fecit, quam magni precii esset apud Deum
uirginitas. Hanc Christus in se seruauit, in matre elegit, in discipulo dilexit.
Et quoniam inter poenarum, quas patiebatur, angustias de matre curam habuit, nonne in se
monstrare uoluit, quanta diligentia nobis obseruandum sit pręceptum* illud: Honora
patrem tuum et matrem tuam. Hos in necessitate ne tunc quidem deserendos esse, cum
ipsi necessitate
dimisit, et in sepulchro fuit cum corpore a solutione
illud defendens, et cum anima in paradiso ad dextram sedens Dei Patris. Alioquin et corpus in
triduo illo corrumperetur et anima ad ipsum uiuificandum tam cito non redisset. Cęterum, licet
in morte anima et corpus hominis inter se separentur, non tamen separantur a humanitate. Ita
Christi humanitas ne per mortem quidem seiungi potuit ab eius diuinitate. Christus ergo tunc
etiam, cum corpus eius fuit mortuum, Deus et homo erat, quanquam non homo perfectus propter
separationem animę et corporis,
memoriam facimus, tuę quoque resurrectionis gloriam consequamur.
Post centurionis confessionem subdit Euangelista Mattheus: Erant autem ibi mulieres
multę a longe *corr. ex longę , quę secutę erant Iesum a Galilea,
ministrantes ei. Inter quas erat Maria Magdalene **corr. ex
Magdalenę et Maria Iacobi et Ioseph mater et mater filiorum
Zebedei. De his supra fecimus mentionem iuxta Ioannis Euangelium, qui illas una cum
Maria, matre Domini, iuxta crucem stetisse dixit. Quomodo
Credidit Abraham, et reputatum est illi ad iustitiam.
Stellas numerare iubetur, quia nunquam certe fuit tam magnus sub unius Dei cultura credentium
numerus quam post Domini nostri Iesu Christi in terram aduentum. Ex his autem alii pulueri,
alii stellis comparantur, eo quod inter fideles etiam alii imperfecti quasi terreni, alii
perfecti ueluti cęlestes et stellarum instar uirtutibus fulgentes habentur. Illi enim
matrimonio iuncti liberis operam impendunt et terrę opibus inhiant. Hi talibus contemptis soli
Deo seruiunt et castitatis paupertatisque
confidenter habitarunt. Dum
enim a Babylone reuersi templum instaurarent tectaque reficerent, a uicinis gentibus quotidie
infestabantur, ut Esdrę sacerdotis liber testatur, nec licebat conquiescere. Sub Christo autem
Domino eius fideles accepta ęternę quietis promissione etiam inter sęuientes persecutorum
gladios cum summa, quam in Christo habebant, fiducia habitarunt in terra, mori pro Christo
cupientes, ut cum Christo uiuere inciperent.
De tribu Iuda et de castello Bethlem fuerat Dauid. De eadem stirpe et eadem tribu et in
eodem oppido
igitur de causa in matris utero sanctificatur, et nondum natus per os parentis Christi
aduentum coepit prędicare. Adultus uero secessit in solitudinem, ut, quo longius abesset ab
hominibus, eo propior Deo fieret.
Ipso itaque, cuius pręcursor erat, attestante inter natos mulierum non surrexit maior
illo. Atque ideo non solum fuit propheta, sed plus quam propheta. Prophetę enim
uenturum Messiam multis ante seculis nunciarunt, hic *corr. ex dens
p ręsentem ostendit, hic uolentem
quare, quod illi prędixerunt, iam euenisse non agnoscis? Ecce natus est Christus de
Virgine, de tribu Iuda, de semine Dauid, in castello Bethlem, in stabulo genitus, in pręsepio
reclinatus, ut sua humilitate tuę incredulitatis contunderet superbiam.
In pręsepio igitur inter muta iacens animalia de te conqueritur per Esaiam dicens: Bos
cognouit possessorem suum, et asinus pręsepe domini sui. Israhel autem me non
cognouit. O durę ceruicis et ferrei cordis populum! Puerum natum angeli nunciant,
pastores adorant, stella noui
monstrante in terra Iudea natum esse didicerant. Audi, quid ipso nascente angeli
concinant: Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus bonę uoluntatis.
Bonę autem uoluntatis esse nequeunt, quicunque illum, qui summum bonum est, ignorant. Ipse
uero, qui pacem inter Deum et homines ponere ueniebat, tunc in carne nasci uoluit, cum sedatis
bellis totus fere terrarum orbis pacem agitaret, Cęsare Augusto monarchiam tenente;
quadragesimo enim primo imperii eius anno natus est in Bethlem Christus.
Vide igitur, Euangelica ueritas quam
contra gentem gladium, non exercebuntur ultra ad pręlium. Bellandi enim
studium uersum fuit in agri colendi curam. Quod autem ait: Vltra non exercebuntur ad
pręlium, certum tempus significat. Alioquin fortasse haud multo post bella exerceri
coepta, nunc inter has nunc inter illas gentes adhuc furere grassarique non cessant. Pacem
tamen in natiuitate Domini futuram etiam Dauid pręuidit in psalmis dicens: Venite et
uidete opera Domini, quę posuit prodigia super terram, auferens bella usque ad fines terrę.
Arcum conteret,
gladium, non exercebuntur ultra ad pręlium. Bellandi enim
studium uersum fuit in agri colendi curam. Quod autem ait: Vltra non exercebuntur ad
pręlium, certum tempus significat. Alioquin fortasse haud multo post bella exerceri
coepta, nunc inter has nunc inter illas gentes adhuc furere grassarique non cessant. Pacem
tamen in natiuitate Domini futuram etiam Dauid pręuidit in psalmis dicens: Venite et
uidete opera Domini, quę posuit prodigia super terram, auferens bella usque ad fines terrę.
Arcum conteret, et confringet
Iudeos quidem intantum errare, ut nec suis prophetis satis credant. Quoniam
uero tam immane facinus futurum cognouit Hieremias, ideo puto eum Rachelem, quę iam sepulta
fuerat, nominasse, ut ostenderet non solum uiuis, sed etiam mortuis miserabile fore
spectaculum illud puerorum inter prophanas siccariorum manus flentium, dum necarentur, et
ipsarum matrum circa illos inconsolabiliter ululantium. Et noluit — inquit —
consolari, quia non sunt, hoc est, quia nece sublati sunt. Neque enim mors
nostrorum nobis potest esse
quod de Domini ac Saluatoris nostri enarrent
infantia, pręterquam quod in Luca legimus: Cum iam esset duodecim annos natus...
Id enim ętatis coepit suam manifestare sapientiam, postea per duodecim apostolos longe lateque
difundendam. Nam in templo inuentus est inter legisperitos de scripturis disserens, ita ut
audientes mirarentur ac stuperent, unde in tam tenero pectore tanta inesset scientia atque
doctrina. Omittamus hac de re interrogare prophetas. Neque enim opus fuit, ut cuncta, quę
futura erant, pręuiderent uel pręnunciarent,
in uia, quando auditam
Domini uocem expauit, in psalmo dicitur: Ibi Beniamin in mentis excessu. Quod
dictum ad illud quoque referri potest, quando raptus est usque ad tertium cęlum et nesciuit,
in corpore an extra corpus id sibi contigerat. Quod pręterea inter apostolos censendus esset,
psalmista cecinit, ad* Christum, qui uenturus erat, dicens: Qui *corr. ex.
id
sedes super cherubim (id est super plenitudine scientię),
manifestare coram Effraim, et Beniamin,
sedes super cherubim (id est super plenitudine scientię),
manifestare coram Effraim, et Beniamin, et Manasse. Beniamin propria tribus
Pauli est, Effraim et Manasse origo aliorum apostolorum est. In medio ponitur Beniamin, ut
noscatur inter apostolos numerandus. Et ad ipsum, qui sedet super cherubim continuo dicitur:
Excita potentiam tuam et ueni. Orabat quippe Propheta, ut manifestaretur
apostolis et ueniret omnibus, qui sub maledicto Legis erant, ut liberarentur.
iusti ab iniustis. Porro, sicut ibi Christus resplenduit, ita et omnes iusti in resurrectione
fulgebunt, alii magis, alii minus, secundum merita singulorum. Stella enim a stella
differt in claritate. Ita et resurrectio mortuorum.
Iesus autem inter Moysen et Heliam medius apparuit, ut ostendat se et Legis esse autorem et
prophetarum Dominum, Legem quoque et prophetas secundum spiritalem intelligentiam ad
Euangelium pertinere. Omnes itaque respicit Dei Patris uox dicentis: Hunc audite.
Ex quo sequitur omnes
reges terrę, et principes conuenerunt in unum
aduersus Dominum, et aduersus Christum eius. Et in alio psalmo: Captabunt
— inquit — in animam iusti, et sanguinem innocentem condemnabunt. Hoc
illud est, quod impii homines in Sapientię libro inter se consultant dicentes:
Circumueniamus iustum, quoniam inutilis est nobis, et contrarius est operibus nostris.
Et post pauca: Contumelia — inquiunt — et tormento interrogemus
eum...
morte turpissima condemnemus eum.
perdere Saluatorem. Quem** certe infelicius perdiderunt non credendo quam
interficiendo, quando quidem post commissum quoque flagitium non negabatur eis poenitentię
locus, si ad eum, quem crucifixerunt, mutatis animis conuersi ueniam petere uoluissent. Quando
autem id, quod inter se agitauerant, perfecturi essent, ipse discipulis suis * corr. ex
Osanua
**corr. ex qnem
a peruit dicens: Scitis, quia post biduum Pascha fiet, et Filius hominis
tradetur, ut
quod
nunc in altare a sacerdote consecratur. Et qui de illo digne fideliterque pascitur, uiuet in
ęternum. Et sicut uinea germinans foliis uirentibus uestitur, ita ille beatitudinis luce
operietur et in conspectu diuinę maiestatis perfecti amoris uino inebriabitur.
Inter coenandum autem Dominus exurgens impleuit peluim aqua et lauare coepit pedes
discipulorum et extergere linteo, quo erat pręcinctus. Hanc lotionem pręuidit Propheta, qui
ait: Lauabis me, et super niuem dealbabor. Ipse enim Dominus iis, qui credunt in
eum, quasi
tua, et tu
aliquando conuersus confirma fratres tuos. Quibus uerbis uniuersa quidem consolanda
est Ecclesia. Sęuiant igitur infideles, persequantur, urbes, agros regna Christianorum
occupent, toti terrarum orbi imperent. Efficere non ualebunt, ut Petri deficiat fides. Inter
turbines et procellas seculi, inter insurgentes mundi fluctus concuti quassarique poterit,
euerti non poterit. Denique, quandiu homines super terram stabunt, stabit et Christi cultus in
terra. Argumento nobis esse potest ipsa postremi iudicii dies. Dicitur enim in
fratres tuos. Quibus uerbis uniuersa quidem consolanda
est Ecclesia. Sęuiant igitur infideles, persequantur, urbes, agros regna Christianorum
occupent, toti terrarum orbi imperent. Efficere non ualebunt, ut Petri deficiat fides. Inter
turbines et procellas seculi, inter insurgentes mundi fluctus concuti quassarique poterit,
euerti non poterit. Denique, quandiu homines super terram stabunt, stabit et Christi cultus in
terra. Argumento nobis esse potest ipsa postremi iudicii dies. Dicitur enim in Euangelio:
Nisi breuiati fuissent dies
infirma. Guttas pręterea sanguinei sudoris, quas orando fudit,
fortasse aquę illę in sanguinem uersę significarunt, in quibus pharao flagellatus populum
Israhel, quem seruitute oppresserat, liberum dimittere compellebatur***. Atque ideo, ut ego
reor, sic sudare uoluit inter orandum Dominus, ut nos a maledictione illa soluere inciperet,
qua dictum est homini: In sudore uultus tui uesceris pane tuo, utque ipso autore
sudoris nostri labor iam uerteretur in spem et expectationem quietis pacisque sempiternę.
Discipuli dormiunt,
fugerunt a me. Quid est foras a Christo fugere nisi de eius
ueritate dubitare? Vacillauit autem in apostolis fides, cum eum supplicia pati uidissent, quem
regnaturum sperabant. Quam ob rem in alio psalmo ad Patrem loquens ait: Longe fecisti
notos meos a me. Inter istos illum etiam in Scripturis quęramus,** qui his, a quibus
apprehensus fuerat, relicta *corr. ex quęritur
**corr. ex queramus
syndone aufugit nudus. Videtur hunc indicare nobis Amos propheta dicens:
Et robustus corde
istos illum etiam in Scripturis quęramus,** qui his, a quibus
apprehensus fuerat, relicta *corr. ex quęritur
**corr. ex queramus
syndone aufugit nudus. Videtur hunc indicare nobis Amos propheta dicens:
Et robustus corde inter fortes nudus fugiet in die illa, dicit Dominus. Typum
huius expresserat Ioseph, qui relicto in manibus foeminę impudicę palio effugit, ne adulterium
exigenti consentiret. Adulterium iuxta mysticum sensum fugere est hereticorum cauere
prauitatem nec sinere eorum capi
Zacharia
scribuntur, hoc quoque obseruandum, quod apostoli et euangelistę satis interdum habent sensum
Scripturę in exemplum proponere, uerbis ipsis uel mutatis uel prętermissis. Et plane ubique
non tam, qualiter aliquid dicatur, attendendum est, quam quid dicatur. Nam et inter folia poma
quęrimus et inter paleas frumentum. Porro in Zacharia ita legitur: Appenderunt mercedem
meam triginta argenteos. Et dixit Dominus ad me: Proiice illud ad statuarium, decorum
precium, quo appreciatus sum ab eis. Et tuli triginta argenteos, et proieci illos
quoque obseruandum, quod apostoli et euangelistę satis interdum habent sensum
Scripturę in exemplum proponere, uerbis ipsis uel mutatis uel prętermissis. Et plane ubique
non tam, qualiter aliquid dicatur, attendendum est, quam quid dicatur. Nam et inter folia poma
quęrimus et inter paleas frumentum. Porro in Zacharia ita legitur: Appenderunt mercedem
meam triginta argenteos. Et dixit Dominus ad me: Proiice illud ad statuarium, decorum
precium, quo appreciatus sum ab eis. Et tuli triginta argenteos, et proieci illos in domo
Domini ad
uestimenta tua sicut calcantium in torculari? Ac si dicat: Quare sunt non
solum rubra uestimenta tua, sed etiam sanguine ueluti musto madentia? Ex quo credibile est
corpore ex uibicibus consautiato fuisse cruentata. Spinis autem coronandum significauit ille
Abrahę* aries inter uepres cornibus herens et in holocaustum pro Isaac oblatus. Isaac enim
diuinitatem Christi designabat, quę mori non poterat, aries humanitatem, quę passibilis ad
mortem uenit, ut nos uitam haberemus mortis expertem. Arundine autem sanctissimum et angelis
uenerabile caput
detestati sunt. Eadem ista succincto complexus est sermone Esaias
dicens: A planta pedis usque ad uerticem non est in eo sanitas. Vulnus et liuor et plaga
tumens non est circumligata nec curata medicamine neque fota oleo. Idem iterum ait:
Inglorius erit inter uiros aspectus eius, et forma eius inter filios hominum.
Ipse et Dominus despectum se et pro nihilo habitum confitetur in psalmis dicens:
Ego uermis sum, et non homo, opprobrium hominum et abiectio plebis. Omnes uidentes me
deriserunt me; locuti sunt labiis et
complexus est sermone Esaias
dicens: A planta pedis usque ad uerticem non est in eo sanitas. Vulnus et liuor et plaga
tumens non est circumligata nec curata medicamine neque fota oleo. Idem iterum ait:
Inglorius erit inter uiros aspectus eius, et forma eius inter filios hominum.
Ipse et Dominus despectum se et pro nihilo habitum confitetur in psalmis dicens:
Ego uermis sum, et non homo, opprobrium hominum et abiectio plebis. Omnes uidentes me
deriserunt me; locuti sunt labiis et mouerunt caput. Hoc est illud
latrones erant, ut Euangelistę tradunt. Et impletum est Esaię uaticinium
dicentis: Cum sceleratis reputatus est. Idem significare uidetur illa Zacharię
uisio: Vidi in nocte — inquit — et ecce uir ascendens super equum ruffum,
et ipse stabat inter montes umbrosos. Post eum equi ruffi et uarii et albi. Hic, mea
quidem sententia, Christus est ascendens in crucem tunc uere ruffam, cum precioso eius
sanguine fuit *corr. ex iste
**corr. ex quęritur
et uarii et albi. Hic, mea
quidem sententia, Christus est ascendens in crucem tunc uere ruffam, cum precioso eius
sanguine fuit *corr. ex iste
**corr. ex quęritur
perfusa. Et ipse pendens in ea stetit inter latrones perditissimę uitę
obscuritate adumbratos. Post eum secuti sunt ruffi cruore martyres doctoresque uarietate
scientię pręditi, et monachi castitatis candore nitentes. Quibus in Euangelio dixit: Qui
uult uenire post me, abneget semetipsum, et tollat crucem
Post eum secuti sunt ruffi cruore martyres doctoresque uarietate
scientię pręditi, et monachi castitatis candore nitentes. Quibus in Euangelio dixit: Qui
uult uenire post me, abneget semetipsum, et tollat crucem suam, et sequatur me.
Porro Iesus ne inter tormenta quidem clementię suę oblitus, dum pendet in cruce — ut Lucas
testatur — dicebat: Pater, dimitte illis; non enim sciunt, quid faciunt. Ante
docuerat discipulos, ut diligerent inimicos et pro persequentibus orarent, nunc doctrinam suam
confirmat
Esaias dicens: Et nos reputauimus
eum quasi leprosum, et percussum a Deo, et humiliatum. Et alibi idem: A planta
pedis — inquit — usque ad uerticem non est in eo sanitas. Eius futurum
dolorem expressisse mihi uidetur Hieremias, cum inter lamenta Hierusalem in persona Christi
diceret: O uos omnes, qui transitis per uiam, attendite et uidete, si est dolor sicut
dolor meus. Qui enim omnium portabat iniquitatem, omnium etiam dolores ipse suo dolore
debuit superare.
Eius uero fidelium in
autem ista animę erant sanctorum. Cum hac preda ab inferis uictor rediit
Dominus noster. Hunc eius descensum figurasse mihi uidetur ille similis Dei Filio, qui in
fornace Babylonii regis quartus apparuit, cum tres tantum illuc missi essent. Quos non adusit
ignis, immo, qui inter flammarum globos Deo laudes decantabant, et illęsi inde Deo protegente
exierunt; Abacuch etiam propheta cum prandio ad Danielem in lacum leonum delatus. Et ille
quidem* cibo refectus et inter ferocissimas bestias inoffensus de lacu eductus est incolumis.
Itidem Ionas
quartus apparuit, cum tres tantum illuc missi essent. Quos non adusit
ignis, immo, qui inter flammarum globos Deo laudes decantabant, et illęsi inde Deo protegente
exierunt; Abacuch etiam propheta cum prandio ad Danielem in lacum leonum delatus. Et ille
quidem* cibo refectus et inter ferocissimas bestias inoffensus de lacu eductus est incolumis.
Itidem Ionas propheta missus in mare, ut alii, qui in mari erant, saluarentur et in uentrem
descendens cethi nihilque passus nocumenti. Saluator *corr. ex quidam
igitur in
ubi
positum erat corpus Iesu. Nihil ista ut alię mulieres ad angelorum uisionem
expauit. Eum enim, quem amabat, quęrendi cupiditate affecta nihil aliud attendere poterat,
nihil curare. Duos tantum uidit, sed si multa milia talium spirituum uidisset, inter multos
tamen non dubitasset eum unum quęrere, cuius amore tota flagrabat. Non ex linteis cum sudario
iacentibus, non ex angelorum lęto habitu percipiebat Domini resurrectionem. Doloris enim
passio mentis rationem oppresserat. Sine intermisione ergo flebat, donec uoti, quo
loquebantur ad inuicem de his omnibus, quę acciderant. Duo isti iuxta anagogen duo
Testamenta sunt, quę de Iesu loquuntur, et quęcunque Vetus de illo euentura prędicat, ea Nouum
euenisse testatur. Et quoniam Vetus in mysterio ualde obscure loquitur, isti primum mente
inter spem metumque uacillante secum fabulantur. Nouum autem certissimo rerum euentu obscura
manifestat et ueritatis luce ambiguitatis tenebras dissipat. Ideo deinde Christo docente, de
quibus ante dubitabant, de his plene credere discunt.
Tropologiam quoque horum
nititur, ubi beatus ęuo
sempiterno perfruetur. Quid est autem, quod Amaus, id est cęlestis
Quęstio
Hierusalem, ab ista, in qua sumus, terrena, distet stadiis sexaginta? An quia in
Euangelio sexagenarius numerus medius est inter trigenarium et centenarium. Minor autem
numerus Ecclesię pręsenti congruit, maior futurę, medius uirtutibus, per quarum gradus ab imo
ad summum peruenitur. An quia sex diebus mundum Deus fabricatus est, septima requieuit. Tantum
distant a terrenis cęlestia, quantum a
quod in nobis mortale est,
mutabitur in immortalitatem.
Et factum est — inquit — dum fabularentur et secum quęrerent, ipse Iesus
appropinquans ibat cum illis. Obserua diligenter, quia semper iis appropinquat
Dominus, qui de illo inter se colloquuntur. Ait enim: Vbi sunt duo uel tres congregati
in nomine meo, ibi sum in medio eorum. Rursum obserua, quia ipse Iesus de sua
diuinitate dubitantibus non se manifestat in ea forma, qua ab iis, qui credunt, agnoscitur.
Sequitur enim: Oculi
qui Hierosolymis his
diebus fuerunt, hoc tibi soli est ignotum? Putabant ergo unum esse ex peregrinis.
Et tamen alio, quam illi coniiciebant, modo uere peregrinus erat, qui nondum ad cęlestem
conscenderat patriam, ad quam ire maturabat. Peregrinus etiam inter eos erat, quia iam
alterius naturę corpus gestabat quam illi, qui adhuc mortales et corruptibiles erant. Quęsiuit
itaque ab eis, quęnam essent illa, quę ipsi nuper facta dicerent. Et ipsi dixerunt: De
Iesu Nazareno, qui fuit uir propheta, potens in opere et
eius cessant et potentem opere atque sermone
dicunt, opere, quia, quę supra uim humanę naturę sunt, faciebat, sermone, quia, quę uera et
salutaria sunt, docebat; et id quidem coram Deo et omni populo, opera commendans Deo, sermonem
populo. Et quoniam Dominus non solum, quid inter se loquerentur, quęsierat, sed etiam quare
essent tristes, damnatum eum respondent a principibus in mortem et crucifixum. Ex eo se etiam
magis dolere indicant, quod, cum maius quoddam de illo futurum sperarent, se ea spe destitutos
uideant. Nos — inquiunt
quę intacta permanserunt. Vnde enim plus
processit meriti, illic plus conferetur gratię. Martyrii ergo coronę erunt in fulgenti corpore
artuum post supplicia uenustas fulgentior. Et cum ita sit, quis adeo* pusilli est animi, ut
non pręoptet pro fide per tormenta occidi quam inter omnes mundi delicias omniaque sensuum
suorum oblectamenta sine fide uiuere? Hoc autem, quod nunc uni Thomę dicitur, latius patet et
ad omnes pertinet. Quid est enim digitum in fixuras palmarum Domini et in aperturam lateris
manum inferre, nisi passionum, quas pro nobis
pro quo Christus mortuus est, ipse,
cum oportuerit, necem subire non recusaret.
Cęterum, quia dixerat Iesus: Si eum uolo manere, donec ueniam, quid ad te,
cucurrit opinio Ioannem usque in aduentum Domini uicturum. Vnde dicitur: Exiit ergo
sermo inter fratres, quod discipulus ille non moritur. Eos tamen non recte opinatos
Euangelista docet, dum ait: Et non dixit Iesus: Non moritur, sed: Si eum uolo manere,
donec ueniam, quid ad te?
Concludens autem Euangelium suum Ioannes de se ipso ait:
pręceptorum, quę ab eo ante passionem in monte acceperant, si beati esse uellent. Nos quoque,
si cupimus uidere Iesum, de terra ascendere oportet ad montem, hoc est, abiecta terrenarum
rerum cura mente cęlestia contemplari, cęlestia desyderare, de cęlestibus loqui et inter se
ratiocinari et cum psalmista dicere: Leuaui oculos meos in montem, unde ueniet auxilium
mihi, auxilium meum* a Domino, qui fecit cęlum et terram. Discipuli igitur uisum in
monte Dominum cum multa ueneratione et humilitate se inclinantes adorauerunt.
u el aliquid intelligere? Hos infantes dicimus in fide parentum baptizari solere
et eorum, qui paruulum, ut baptizetur, tenent, quos compatres appellamus et commatres. Tunc
enim a sacerdote prius interrogantur, et cum illi se credere dixerint, puer inter eorum manus
errectus baptizatur.
Sacramentum autem baptismi totius Trinitatis donum est. Credentes quippe et baptizatos
Pater suscipit, Filius diligit, Spiritus Sanctus uiuificat. Trium tamen personarum una
substantia est, concors operatio, eadem uirtus. Deus
discipuli, qui cognita eius
resurrectione gauisi sunt, postquam etiam in cęlum ascendentem uiderunt, multo magis lętari
coepere. Quem enim in terra tantum regnaturum putabant, intellexerunt et terrę et cęli
dominatorem esse. Lętata est ergo terra, lętati sunt cęli. Nouum inter sydera lumen fulgere
coepit, et illis, qui in umbra mortis sedebant, Sol iustitię ortus est.
Quid eos, qui crucem iam sole clariorem pręferebant quique sequebantur, concinuisse
putabimus, quo exultasse gaudio, quibus lętitiis affectos incessisse? Hęc est enim crux
persona Spiritus Sancti de
tribus pręstantior uideatur, ueritatem hanc a tota Trinitate descendere significauit dicens:
Non enim loquetur a semetipso, sed quęcunque audiet, loquetur. Sic ipse de se alias
dixit: Quę audiui a Patre, nota feci uobis. Cuncta itaque inter se communicant.
Quicquid agunt, quicquid dicunt, ad Patrem referunt, ut trium una operatio esse appareat,
quorum una est substantia, una maiestas.
Quęcunque audiet, loquetur — inquit — et quę uentura sunt, annunciabit
uobis.
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.