Your search found 6900 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 840-1073:

mirata sit uetustas, multo magis nostros nunc uniuersa celebrat Ecclesia nullo non die in pręconiis laudibusque ipsorum occupata, quos in cęlestibus habitaculis cum Deo uiuere minime dubitat. Ita fit, ut et illic inter angelos beati et hic inter nos magni pręclarique habeantur. His arę templaque dicata sunt, horum ubique imagines errectę, horum acta dictaque ab omnibus per orbem prędicantur, ab omnibus extolluntur, horum ossa in terra

multo magis nostros nunc uniuersa celebrat Ecclesia nullo non die in pręconiis laudibusque ipsorum occupata, quos in cęlestibus habitaculis cum Deo uiuere minime dubitat. Ita fit, ut et illic inter angelos beati et hic inter nos magni pręclarique habeantur. His arę templaque dicata sunt, horum ubique imagines errectę, horum acta dictaque ab omnibus per orbem prędicantur, ab omnibus extolluntur, horum ossa in terra honorantur, in cęlo animę

aut filios, aut agros propter nomen meum, centuplum accipiet, et uitam ęternam possidebit. Cuius quidem pollicitationis tum fide certi, tum magnitudine accensi, Maria, Martha et Lazarus, cum inter se partiti essent hęreditatem Marięque Magdalum oppidum, Marthę Bethania, Lazaro pars urbis Hierusalem sorte obuenisset, omnibus post ascensum Domini distractis ac diuenditis pecuniam ad pedes apostolorum proiecere in

Tescelino * corr. ex Cecilino patre et Aletha matre seque relictis, ad religionem aspirare uideret, maluit abeuntes sequi quam paterna in domo hęres ex asse futurus manere. Illi enim proficiscentes paruulo inter ęquales in foro ludenti dixere: Niuarde frater, nunc te solum totius summa respicit patrimonii. Nos nanque ius omne tibi cedentes Christum sequimur. Tunc ipse: Cęlum uos ergo possidebitis, inquit, ego terram? Nihilque

illi tam magnificum fuit hostes uincere quam, quę assecutus fuerat, honorem, opes uoluptatesque contemnere. Illud enim hominis est, hoc supra hominem. Sed nec Leonardus, natione Gallus, silentio est prętermittendus. Qui inter aulicos regis primo loco habitus relicta regia dilargitisque facultatibus religioni se tradidit monasticisque sacris initiatus in Aquitaniam est profectus atque operam prędicationibus dedit, haud dubie

pondo argenti infecti, facti cęlatique), pauperum et peregrinorum satis amplum in Marpurg ** corr. ex Marupre construxit receptaculum ibique iis humiliter ministrando, quanto se inter mortales fecerat uiliorem, tanto sublimius inter sanctos et electos postmodum fuit exaltata. Constantis uero animi haud obscurum argumentum fuit, quod, cum a patre, ut in Pannoniam rediret, missis nunciis

pauperum et peregrinorum satis amplum in Marpurg ** corr. ex Marupre construxit receptaculum ibique iis humiliter ministrando, quanto se inter mortales fecerat uiliorem, tanto sublimius inter sanctos et electos postmodum fuit exaltata. Constantis uero animi haud obscurum argumentum fuit, quod, cum a patre, ut in Pannoniam rediret, missis nunciis plurimum solicitaretur, nunquam acquieuit malens alienigenarum

deliberatum erat. Si tamen relictarum rerum metiri uoluerimus magnitudinem, non animum, omnium Christi ancillarum parem, priores partes dabimus Kunegundi, Henrici imperatoris coniugi. Quę cum summum dignitatis locum adhuc inter principes foeminas retinere posset, defuncto tamen Henrico ingressa ecclesiam inspectante populo abiecit imperialia ornamenta et religionis induit habitum. Maluit enim abiecta uiuere in domo Domini quam sublimis uersari

quotidie positis tricliniis pauperculos domi conuocatos reficiebant, propriis manibus ministrantes. Quibus pietatis officiis meruerunt parentes fieri sanctissimi uir Alexii. Quo unico contenti deinceps continentiam inter se perpetuo seruarunt. Tot igitur fructus produxit elemosina, ut sterili partum daret, partui sanctitatem parentibus castitatem, omnibus paradisum. Talem pietatis cultum ne in ethnicis quidem sine uitę ęternę

insecutus fuerat, Christum in cruce fulgentem uidere meruit. Qui dum ob ipsius erga inopes beneficia ei se apparuisse diceret et mysteria ueritatis reseraret, credentem baptizari iussit, ut, qui charitate iuuerat miseros, fide inter uere felices recipi idoneus foret. Igitur, cum hęc ita sint, quis mentis compos non iam excussa tenacis auaritię compede ad liberalitatem gradum feret et de iis saltem aliquid, quę suę supersunt necessitati,

aliorum indulgebit inopię? Zacheus, publicanorum princeps et ipse diues, eodem die, immo eadem hora, qua se bonorum suorum partem dare dixit pauperibus, oraculum accepit salutem factam esse domui suę seque iam non inter publicanos et peccatores, sed inter Abrahę filios computari. At contra diues ille purpuratus, quia luxurię suę deditus Lazari pro foribus iacentis non respexit erumnas, impietatis poenas tulit sepultus in inferno.

Zacheus, publicanorum princeps et ipse diues, eodem die, immo eadem hora, qua se bonorum suorum partem dare dixit pauperibus, oraculum accepit salutem factam esse domui suę seque iam non inter publicanos et peccatores, sed inter Abrahę filios computari. At contra diues ille purpuratus, quia luxurię suę deditus Lazari pro foribus iacentis non respexit erumnas, impietatis poenas tulit sepultus in inferno. Et qui dudum panis micas de mensa

hominem detrita lacerna seminudum, in sacrarium euocato tunicam, quam sub palio solam habebat, dedit. Allato sibi demum collobio, indutus ac superindutus podere reliquisque sacerdotalibus ornamentis, dum sacra peragit atque inter agendum ambas suppliciter manus ad cęlum tollit, delabentibus lineis manicis brachia nudata ostendit. Sed priusquam ea demitterret, amicta apparuere tegumento ornatus supra modum mirabilis oppidoque stupendi; ut scilicet

Petrum Constantinopolitanum cognomento Telonarium fuisse ferunt, sed tanto maiori admiratione dignum, quanto ante conuersionem uixit nequius. Cum enim opum copia redundaret, dubitatum est, utrum ditior an auarior esset. Hinc inter mendicos ortum est certamen: unus profitebatur se ab eo elemosinam elliciturum, cęteri id omnino fieri posse negabant. Qui se facturum promiserat, accessit cum multo precum ambitu, et dum hominem auertentem sese urgere

Euticia laudauit filię sententiam. Lucia uero iam bonis omnibus ad uotum erogatis, cum diis sacrificare compelleretur, ait sacrificium Deo acceptissimum esse uisitare pupillos et uiduas in tribulatione eorum. Et quia etiam inter tormenta misericordię in egenos comminiscebatur, misericordię semper remunerator Deus effecit, ut, cum ad lupanar traheretur, loco moueri non posset, cum ureretur, illęsa inter flammas maneret, cum iugularetur, morti

et uiduas in tribulatione eorum. Et quia etiam inter tormenta misericordię in egenos comminiscebatur, misericordię semper remunerator Deus effecit, ut, cum ad lupanar traheretur, loco moueri non posset, cum ureretur, illęsa inter flammas maneret, cum iugularetur, morti non cederet, donec ad cęlos itura, uitale uiaticum de manu sacerdotis accepit, corpus uidelicet et sanguinem Agni, pro cuius amore sua omnia in elemosinam, seipsam in sacrificium

ad se aditum concessit peregre aduenientibus, sed etiam per fora et compita passim quęsitos inuitauit. Insuper discumbentibus interdum ipsemet ministrauit. Qua humilitate meruit aliquando conuiuam habere Christum. Semel enim inter ministrandum, dum se paulisper auertisset, conuersus deprehendit unum ex conuescentibus non apparuisse. Quam rem uehementer secum admiranti nocte proxima affuit in uisu Dominus dicens: eo quod cęteris quidem diebus

occidi potuit, cogi autem, ut hospites proderet, non potuit. Totilę regis irati minas contempsit, nolens prorsus latebras indicare eorum, qui ad se confugerant. Et cum ursis ferocissimis obiiceretur lacerandus atque inter illos illęsus uersaretur, uerecundia regem cepit nolle ei parcere, cui ferę beluę pepercissent, ac protinus hominem dimitti iussit. Ad Marinum monachum paruulo sub tugurio in solitudine habitantem, aprum

cum annos quadraginta in deserto solitarius uixisset, iussus uoce sibi e cęlo delata iam tandem ad frequentem locum pergere, coenobium construere, discipulos comparare tam constanter Dominum rogasse dicitur, nequa se deinde inter homines uersantem iactantię aura perstringi sineret, ut non aliud olim magis ueritus ad eremi latebram confugisse uideatur, non ante uitę finem inde discessurus, nisi iussio intercessisset diuina, quę postremo

impetrat, cautius deinceps humilitatis propositum seruaturus. Aratrum quippe tenens post tergum respexerat, sed magistri opera rursum cito conuersus aptum se fecit regno Dei. Idem Franciscus, cum se inter homines fama sanctitatis efferri percepisset, ne quam ex eo uoluptatem caperet, alteri negocium dedit, ut econtra probris petulantiaque ipsum incesseret. Et cum ille rusticanum, idiotam, ignauum inutilemque cum

studuerunt, sed etiam sic humilitatem sectati sunt, ut pene omnibus seruilibus officiis sese addixerint. Qui nihil detrectantes eorum, quę uilissima factu putantur, tanto excellentiores in conspectu Dei apparuerunt, quanto inter mortales magis infimi uidebantur. Horum nunc exempla percurrere non intempestiuum duco. Monachis Nitryę morem fuisse constat, pręter cętera in peregrinos beneficia, pedes eorum lauare linteolisque

Hinc est, quod Pinisius abbas (ut liberius humilitatis incumbere operibus posset) diuersa perquisiuit loca, in quibus minus notus maneret. Ab Aegypto transmigrauit in Thebaidem et inde ad Palestinam, semper inter alienos serui fungens officio, donec agnitus cogebatur simul relinquere et locum. Postquam nullibi se diu ignotum futurum uidit, ad suos tandem monachos reuersus aliam conseruandę humiliationis rationem iniit, ut, quo

est humiliari cum mitibus quam diuidere spolia cum superbis. Alexius quoque, Euphemiani, consularis uiri, filius, spreta generis nobilitate Roma decedens Edessam, Syrię urbem, uenit et inter alienigenas septendecim annos incognitus mendicauit. At postquam uulgatum est uocem diuinitus allatam Alexium mendicum in Ecclesia recipiendum, uidens ibidem miraculum illud honori sibi futurum, Laodiceam est profectus, a

in illo prępositurę honore constituta. Impetrata igitur uenia aquam portauit, ligna concidit, pauimenta euerrit, cęllulam sibi omnium despectissimam elegit. Denique, quo feruore concita parentes fugerat, eodem primatum inter monachos tenens humilitatem coluit et tandem martyrii palmam meruit obtinere, ut, quę mundi pompam calcauerat, tyrannorum quoque tormenta superaret et in cęlesti gloria humilitatis pręmium perfectę

declarat non se ad pontificale fastigium, sed ad multiplicium laborum aceruum ascendere nec de honoris pompa sibi blandiri, sed de tentationum ingruentium pugna iam anxium ęstuare. Hinc quidem beatus Leonardus inter aulicos regis Galliarum aliquando primo loco habitus, cum tandem contempta mundanę ambitionis luxuria ad religionem conuersus Dei seruitio sese addixisset nec adhuc tamen minoris ęstimationis apud regem esset,

cum seculo transeunt, contemnendo ad illas, ubi ipse est, nunquam deficientes delicias anhelare, quę quidem uitę huius incommodis, non opibus comparantur. Et certe fieri non potuit, ut, quę seipsam abnegauerat, ita ut etiam inter uiros uiuens mulierem se nesciret, quicquam pręter Christum concupisceret. Lucri autem pecuniarumque detestandam cupidinem in iis, qui sacris initiati sunt, si forte Gezi superius a nobis propositum exemplum non satis

cerneret pręter codicem illum et ea, quibus tecti erant, oblatum recusauit neque deinde quicquam exigere uoluit, et inopiam eorum miseratus omni debito solutos dimisit. O et periculorum uictrix paupertas et libera pensionum, inter rapacissimos latrones securitatem, inter mercenarios nautas inuenisti tibi remissionem! Hi operam gratis pręstiterunt, illi terrere non potuerunt offendere noluerunt. Cui unquam locupletum hoc contigisset, qui,

tecti erant, oblatum recusauit neque deinde quicquam exigere uoluit, et inopiam eorum miseratus omni debito solutos dimisit. O et periculorum uictrix paupertas et libera pensionum, inter rapacissimos latrones securitatem, inter mercenarios nautas inuenisti tibi remissionem! Hi operam gratis pręstiterunt, illi terrere non potuerunt offendere noluerunt. Cui unquam locupletum hoc contigisset, qui, quocunque sese uerterint, neque inuidia neque

illi patriarchatus uectigal annuę in egenos elemosinę erant, nihil sibi reseruanti pręter Christum. Neque enim quicquam aliud suum esse aiebat, asserens ideo sacerdotibus neque possessionem neque partem neque hęreditatem inter reliquas tribus datam, quoniam pars et hęreditas et possessio eorum esset Dominus. Vę ergo uobis (ut Amos propheta ait) qui opulenti estis in Syon, et confiditis in monte Samarię, optimates, capita

tractationes generatim processuri. Elizabeth, regis Pannonum filia Ludouicoque lantgrauio, Thuringię principi, matrimonio iuncta, non ignara dictum a Propheta: Si diuitię affluant, nolite cor apponere, cum inter opes luxumque potentię secularis uersaretur, paupertatem animo affectabat. Interdum domi sola cum ancillis manens uilissimum sumebat amictum totamque sese ad paupercularum morem componebat, dicens haud alio ornatus

alio ornatus genere usuram, siquando tandem dignatus fuerit pius et misericors Dominus expeditius uiuendi copiam sibi concedere. Ad hęc; quoties ad ecclesiam audiendę euangelicę prędicationis gratia accedebat, non nisi inter infimas foeminarum sibi deligebat considendi locum, ut iam aperte concupiscere uideretur se de illarum numero fieri, quarum tam libenter inibat consortium. Defuncto itaque uiro omnia, quę habere potuit, indigentibus

Etenim antequam religionem inisset, rogasse dicitur sibi a Domino reuelari, qua se potissimum ratione saluare posset; et responsum accepisse, uti consortia hominum pręcipueque secularium declinaret. Factus uero monachus inter precandum rursus uocem audiuit dicentis: Arseni, fuge, tace, quiesce; ut scilicet deuitet fuga frequentiam, taciturnitate iactantiam, quiete fluxarum atque fragilium rerum solicitudinem. Proinde secendens in partes Syrię

est, scorpionum tantum et ferarum socius, sacco uestitus, humi cubans, aquam frigidam bibens et cibis crudis utens coctumque comedere luxurię deputans, carnis lasciuientis pugnas hebdomadarum interdum inedia uincens. Et tamen inter has tantas corporis fatigationes adeo spiritu exultabat, ut diceret: Oppidum mihi carcer, solitudo paradisus est. Post hęc, cum ad Bethlehem accessiset constructo monasterio cum fratribus habitaret, flens

sed tamen speluncam ingressus aditu obstructo * corr. ex obstruso habitare coepit. Deinde etiam discipulos aliquot secum adunauit multisque pręterea miraculis nobilitatus atque inter sanctos habitus. Nunc spacia metitur paradisi, qui tam anguste habitauit in terris. Fuisse etiam quoddam monachorum genus legimus, qui per diuersa solitudinum loca errantes ac uagi, sedibus semper incertis, ne ab

monachum Deo mortuum esse nec sibi nec ulli utilem. Huic sententię, si contrariam apponere uoluerimus, dicendum erit: uigilantem monachum Deo uiuere, necnon et sibi et aliis usui esse. Iam ex hac oppositę inter se diuersitatis comparatione nemo ignorare poterit, nisi qui animo magis quam oculis dormitauerit, quantum uigilia sopori pręstet, quantum hęc iuuet, quantum ille officiat, quam altera appetenda, alter fugiendus

exempla perscrutemur, deinceps etiam contemplationis altitudinem ostensuri, qua diuini homines in terra degentes mente cęlos permeabant. Hi uero, quantum orandi studio dediti fuerint uel quam efficaciter orarint uel quantas inter orandum diaboli molestias tolerarint, si quem consyderare non piguerit, nec imitari fortasse pigebit; quando quidem nihil est, quod petenti salubre futurum sit, ut illud non impetret oratio, dicente Domino: Petite, et

in Deo crede, confitere, adora. Tobias cum lachrymis orasse perhibetur, et cum casu quodam oculos amisisset, ab angelo Raphaele de cęlo in terras misso meruit curari. Adeo inter orandum illi fleuisse profuit. Tobię autem, filio eius, etiam nuptiarum celebritatem sacris precationibus placuit initiari. Cum Sarra enim, uxore sua, priusquam copulę coniugali operam darent, tres noctes totas in

a uespere usque mane orationem protelaret, facie semper ad orientem uersa, illum adorans orientem, de quo per prophetam dicitur: Ecce uir, Oriens nomen eius. Sed nequando (ut usu uenire solet) inter orandum sopore correpti dimidiatas relinquamus preces, Stephani, presbyteri Constantinopolitani, exemplum nos hortatur. Qui cum totum psalterium singulis noctibus perlegere moris haberet atque aliquando citius, quam

Iudit oratorium ingressa, cilicio induta, cinere conspersa, in terram prostrata Domino supplicauit, et sola meruit Iudeam uniuersam die uno ab Assyriorum oppressione liberare. Ausa enim facinus omnibus seculis memorandum, inter tot armatorum milia Olophernem ducem sua occidit manu. Quo cęso reliqui metu perculsi in fugam conuersi sunt. Si sic orauerimus, sternetur Sathanas, uitia recedent, malarum tentationum nexus dissoluentur.

Hierosolymam castrametati fuissent, Iosaphat metu perculsus nihil aliud nisi Deum deprecari indictoque ieiunio se et sua illi impensius commendare. Denique urbem egressus gladium non eduxit nec pugnam iniit, et hostes mutuis inter se uulneribus ante eum conciderunt. Iudeorumque tunc labor non in uincendo, sed in spoliando fuit, cum predam prope moenia iacentem uix per triduum prę magnitudine auferre quiuerint. Iudę

mutatus peccatum suum fleuit uitamque correxit. Lupi, Senonum archiepiscopi, oratio quosdam ex clericis mulierum libidinibus deditos ad continentiam adduxit. Quosque dudum meretricius amor graui odio inter se dissidere fecerat, eos illo orante conscientię stimulus ad poenitentiam, poenitentia ad castitatis studium egit. Conuersis igitur ueniamque petentibus tam facile pręsulis pietas indulsit, quam ardenter, ut

Alexandria, ubi pro Christo passa est, ad montem Synai angelicis manibus translatum dicunt, ut nemo dubitet eam multum posse in cęlo, quę sic honorata est in terris. Sed profecto inter sanctos sanctasque omnes, ut primum apud Deum locum obtinet, ita prior inuocari debet Regina cęli, gratia plena, benedicta in mulieribus, Maria Virgo, Maria simul et Mater, cuius immaculatus et intactus uenter Spiritu

plurimos, et quę multos habebat filios, infirmata est. Vltio enim superbiam, orationem sequitur gratia. Iudit in humilitate cordis Deum precata tantum audacię concepit, ut a Bethulia ad hostes, qui eam obsederant, egressa inter tot milia militum armatorum Olophernem ducem, qui iam Ciliciam, Mesopotamiam Syriamque deuicerat, ipsa et sola, et inermis, et mulier interimeret, interempti caput abscinderet, abscissum secum in urbem ad suos referret.

Antonius abbas, dum seculi uoluptatum malignas illectationes secum consyderat, totum terrarum orbem laqueis refertum uidisse dicitur. Quę res nonne aperte nobis indicat, in quantis uersemur uitę periculis, qui quotidie inter mortiferarum cupiditatum tam multiplices pedicas uestigia figimus? Quod si iis nolumus implicari, meditanda sunt cęlestia, relinquenda terrena, contemplationis alis ad superna euolandum, inferiora dimittenda atque

enim aut insiliendo, aut desiliendo, aut etiam insidendo animum aduerterat, quale foret. Iterum prope ripam Lausanensis lacus diei iter fecerat. Cumque iam occaso sole ad hospitium diuertisset et fratres, qui eum comitabantur, inter se de lacu ipso uerba iactarent, rogauit, ubi lacus ille fuisset. Postquam audiuit, miratus est seque eum penitus non uidisse asseruit. Nec tamen mirum uideri debet, si rem oculi cernere non potuerint, cui animus non

sacrę noctis precationes pergere. Veruntamen aduersa ualitudo corpus impedire potuit, animum non potuit, et ancilla Christi affuit in spiritu, ubi in carne adesse nequibat. Reuersis quippe sororibus, quicquid inter absentes actum dictumque esset, ordine retulit et mirantibus adiunxit sibi tunc ibidem loci, ubi absens cum ipsis fuit, Iesum puerum, qua hora quondam nasci uoluit, apparuisse. Iesum ergo deuote contemplata, cum in

admonentis autoritas, moueant saltem patientis flagella, quę ille experrectus, cum et uibices in corpore apparerent et discedente somno dolor non discederet, intellexit non soporis fuisse, sed punitionis. Augustinus, dum inter dialecticorum sophismata Christum quęreret, heresi se implicaverat Manicheorum. Tandem Pauli apostoli epistolas euoluens reperit scriptum: Induimini Dominum Iesum Christum! Ac statim discussis erroris tenebris aspicere

super paginas delapsa ipsa consumitur, sed librum inoffensum relinquit. Flamma ceras deuorauit, chartam non adussit, uerita litteras delere, quas Dominus extare, ut perlegerentur, uoluit. Idem, cum aliquando inter legendum obdormisset, mox expergiscens lucernam extinctam reperit, et legendi sibi occasionem sublatam dolens, sanctam Virginem inuocauit lucernaque repente illuxit. Hinc ille legendo, quod coeperat, prosecutus est, cum

doctos putent, cum mendacia didicerint. Sed esto eruditorum famam consecuti sint, apud omnes magnę ęstimationis habeantur, ab omnibus ubique prędicentur! Nunquid uita defunctis, cum ad inferos descenderint, inter tormenta horribilesque cruciatus uacabit post se relictę laudis nuncios audire et non magis magisque affligentur earum rerum recordatione, quibus effectum est, ut ad tam miserandę sortis perpetuam infelicitatem

ueritatique concederent. Nam (ut Lucas de apostolorum gestis scribens testatur) Petro Hierosolymis Christum euangelizante die uno tria milia hominum baptizati sunt, et quidem in tanta fidei unitate, ut omnia inter eos communia haberentur. Altero etiam die eorum, qui Christo credidere, quinque milium numerus fuit, in dies pręterea crescente multitudine de Synagoga ad Ecclesiam, de circumcisione ad baptismata confluentium.

timeret et mori pro Christo cuperet, quando quidem illi ratio iam constabat beatos esse mortuos, qui in Domino moriuntur. Basilius ille Magnus, cum esset gentilis et bonarum artium apprime eruditus, inter conflictantes philosophorum sententias nihil certi asserentium nutabat, donec ab Athenis transiens in Aegyptum, explorato philosophię nostrę sensu, Christo credere coepit. Inde reuersus

ignoratione in tenebris fuisse. Constantinus imperator ob Christi cultum, quoniam nouam religionem in rem publicam Romanam inducere piaculare uidebatur, a philosophis redargutus diem constituit, quo cum Christianis ad rem inter se contentione discutiendam conuenirent, ut hi, qui probabiliora in medium attulerint, cęteris sequendi autores fierent. Id agebatur Byzantii. Aderat Alexander episcopus, mundanę quidem sapientię non satis gnarus, sed

me cum Iustiniano loqui, non cum Diocletiano; aperte ostendens, quanta esset erroris huius malignitas, ob quam solam mitissimum principem sęuissimo Christianorum persecutori duxit comparandum. Veruntamen cum aliquandiu inter eos fuisset disputatum, Augustus tandem pontificis sententię cedens catholicum se fecit. Porro Anthemium * corr. ex Antonium episcopum de eadem prauitate publice

ad spem salutis certissimam non solum Petri exemplo, sed etiam aliorum satis edocemur. Iacobus martyr, a pręsectis membrorum nodis Denodatus dictus, cum esset fidelis fidelibusque ortus parentibus atque inter regis Persarum aulicos primo loco haberetur, gentili domino gratificari cupiens eo prolapsus est, ut idolum adoraret. Deinde a matre per litteras increpitus culpam agnouit, animo resipuit, poenitentiam egit, honores,

dapibus regiis, ne cibo Lege uetito incestarentur, maluere. Statuamque auream adorare iussi, mori pręoptarunt quam fidem pręuaricari. Hinc in fornacem septuplo quam solitum erat accensam missos flamma non adussit. Illęsi inter igneos globos laudes Deo concinebant, et idem ardor, qui illis intra fornacem ignouit, raptim exhalans eos, qui foris aderant, regis ministros corripuit atque consumpsit. Motus tanto miraculo rex non iam

effugit. Postea rege filiorum manu interempto reuersus omnia, quę sibi sublata fuerant, recuperauit, ne benefaciendi materia deesset, cui non deerat animus. Pius ergo in medio inimicorum seruari meruit, crudelis autem nec inter filios tutus fuit. Et beati Iob pietatis opera percensentur, dum ad eum dicitur: Ecce docuisti multos, et manus lassas roborasti; uacillantes

te, et gladio non cades, sed erit tibi anima tua in salutem, quia in me habuisti fiduciam, ait Dominus. O grande charitatis meritum! Capitur, quatitur, uastatur, funditus euertitur Hierusalem, et inter tot gladios furentium inimicorum is, qui proximum ab iniuria liberauerat, diuina uirtute protectus liber expersque periculi fuit. Multa quidem id genus exempla de Veteri Testamento adduci in medium possent,

accepit, si mori ualuit, quanta ingratitudo est nos tantillum gratię illi referre nolle, ut eos diligamus, quos ipse sic amavit? Profecto indignus est beneficio redemptionis, qui communis redemptionis aspernatur consortem et inter feras beluas computandus, dum ita exuit humanitatem, ut hominem contemnat, quem iuuare conditio, genus natura, Deus hortantur. Ne malos quidem odisse debemus, sed modis, quibus commodius fieri potest, ut corrigantur,

dolore affectus est incusauitque episcopi negligentiam in eiusmodi deposito seruando nec cunctatus conscenso equo ad grassatorum latibula abiit solus, periculi immemor, dum perditam ouem uestigat inter lupos. Eo uiso iuuenis commissi conscientia uerecundatus fugere coepit, Ioannes insequi consecutusque eum blanditiis promissisque allicit et ad spem uenię animat; se pro illo rationem redditurum, modo poenitere ac secum

obediret. Pacomius monachus animaduertens proximi uici colonos rerum ignaros a cultu abesse diuino et tantummodo in pascendis pecoribus studium protrahere, uehementer indoluit nihilque moratus eremum dereliquit et inter illos tuguriolum sibi constituit. Neque prius ad solitudinis locum rediit, quam illos edocuisset Deum honorare, Christo credere, pie atque innocenter uiuere. Fugerat frequentiam, sed fugientem reuocauit charitas- ueluti

in cęlis, qui leprosis ministrarunt in terra. Pro breui labore pręmia consecuti sunt beatitudinis ęternę. Bona uirgo in finibus Aegypti, in sanctarum uirginum coenobio Deo seruiens, dum unam inter illas, quam praecipue dilexerat, ex graui ualitudine iam morti proximam miseratur, orauit Domnium, ut cum ea simul diem obiret perpetuaque morientis fieret comes. Vt orauerat, impetrauit: ambę eodem die uita defunctę

O inseparabile pii amoris uinculum, quod ne morti quidem soluere licuit! Simul cęlum petierunt, quę simul in terra Christo seruierant, ut convivere, sic etiam commori exoptantes. Charitate inter se contenderunt apud Antiochiam Theodora uirgo et quidam miles. Illa ob Christi confessionem ab infidelibus in prostibulum truditur. Miles ignotus eam primus adiens persuadet, ut mutatis secum indumentis, uirili habitu

intercessisset, ipsis etiam benefacere cupiens, a quibus tot mala se suosque passos sciret. Mauro abbati, qui beato Benedicto in gubernatione successerat, monasterium in agro Andegauensi construenti quidam ex operariis inter se blaterantes detrahere licentius coeperunt, idipsum monasterii opus non pietati religionique eius, sed hypocrisi simulatęque sanctitati deputando. Proinde Sathanę traditi, unus, qui criminis causa et caput fuerat,

fuerat, duo pręcipua retulit bona: uitam, qua adhuc in terris uiueret, et fidem, qua supra cęlum ęternitatem consequi posset. Eugenia uirgo, Philippi, Alexandrię pręfecti, filia, sub uirili habitu sexum dissimulans, inter monachos religiose uersata et iam digna, cui monasterii gubernacula committerentur, Melantię tandem matronę, quam ad illicitos amplexus prouocantem contempserat, accusatione capitis rea constituitur. Accusationis summa

in tanta inciderat mala. At etiam in monasteriis aliquando locum sibi uendicat inuidia. Euphrasia, Deo dicata uirgo, ob humilitatem frequenter sese uilibus occupabat officis. Quędam autem inter sorores non satis linguę temperans illam carpere et simulatę sanctitati facta dictaque eius ascribere palam ausa, cum ab abatissa punienda decerneretur, eiusdem, quam lacessierat, intercessione liberatur. Euphrasia enim

est, homo autem Dei opus est, et quidem ad imaginem et similitudinem autoris sui factum. Caput IV / DE OFFICIO DOCTORIS EVANGELICI Sed profecto inter omnes omnium charitates ea pręcipua est habenda, qua alius alii non tam ista temporalia et caduca bona quam illa ęterna atque perpetua optare et, quantum in illo est, prouidere ac procurare debet.

non statim mysteria ingerenda, ne sanctum detur canibus et margaritę mittantur ante porcos et conculcent eas pedibus, contemnentes, quicquid capere non possunt. Audiuimus quendam sacerdotalis ordinis uirum, cum ipso pręsente inter Machumetanos quosdam de Deo mentio incidisset et multa ultro citroque iactata fuissent, tandem dixisse Deum ipsum sępe a se manibus contrectatum, sępe ore haustum. Quod etsi uerum dixerit, inconsulte tamen apud

factitasse dicitur, sabbatis uero in synagoga disputationes exercuisse. Hinc ipsemet quidem ad Corinthios scribens: Laboramus, inquit, operantes manibus nostris. Et ad Thessalonicenses: Non inquieti fuimus inter uos neque gratis panem manducauimus ab aliquo, sed in labore et fatigatione nocte et die operantes, ne quem uestrum grauaremus, non quasi non habuerimus potestatem, sed ut nosmetipsos formam daremus uobis ad

orbis terrę uerba eorum. Sic habitantibus in regione umbrę mortis lux orta est eis. Merito igitur illi sedebunt super thronos cum Christo iudicantes, qui nunquam conquierunt Christum annunciantes. Inter apostolicos autem uiros Ambrosius episcopus eruditione, ingenio ac diligentia Dei uerbum prędicando ita pręstitit, ut facile persuasum sit non commentum fuisse, quod de illo quondam iactatum constat, ob os scilicet eius

fuerit, quantę in exhortando uirtutis, ipsa scripta eius, quę in manibus habentur, indicio sunt. Quę quoties legimus, toties dicere occurrit: Argentum electum lingua iusti. Hic, cum aliquando inter prędicandum sibiipsi placere coepisset, ad inanem gloriam occulta suggestione illici se animaduertens aduersus demonem protinus inclamauit: Neque per te, maligne Spiritus, prędicationem hanc inchoaui neque per te

sunt implentes illud Salomonis oraculum: Cum propheta defecerit, dissipabitur populus. Et ut ad nostra ueniam, Petro prędicante cecidit Spiritus Sanctus super omnes, qui audiebant uerbum. Paulo autem absente et inter Corinthios, quos ad Christum conuerterat, schisma oritur et Galatę, a pseudoprophetis tentantur. Huc accedit, quod, qui prędicatores acceperint, Christum accepisse, et qui eiecerint, eiecisse probantur. Et quid hac re

Franciscus non sufficere credidit. Ioannes primus, qui Hormisdę, in summo pontificatu successit, Constantinopolim uersus pergens, cum Corinthum diuertisset, equum ei, a quo commodatum acceperat, restituit. Hoc equo, quod inter manus mansuetior esset, uti solebat uxor eius, qui commodauerat. Post hęc uero, cum illa inscendere uellet, ferocire equus ac ueluti effrenis et indomitus circumagere sese nec omnino pati, ut, cuius dorso pontifex eam

Caput VI / DE PACE COLENDA Diximus de sacerdotali dignitate honoranda, nunc de pace colenda obseruandaque dicemus. Nam neque sacerdotem pontificemue satis honorare uidetur, qui, quod ab ipso inter missarum solennia facta quotidie pręcipitur, negligit atque contemnit. Ponitefex autem ab altari ad populum conuersus dicere solet: Pax uobis; hac nempe precatione nobis innuens, ut cum proximis pacem

uiuere posset, quęrens, in Bersabee sibi posuit sedem. At cum idem Abimelech potentiam eius formidans, quem offenderat, ultro amiciciam petitum uenisset, ipse oblitus iniurię, quod petebatur, facile cessit initoque inter se foedere ac pace iureiurando firmata hospitium conuiuiumque illi et omnibus, qui cum illo erant, indulsit. Vlcisci offensorem suum poterat uiribus iam superior, sed sicut expellenti non repugnauit, ita amiciciam petenti

hastam et cyphum secus caput dormientis positum abstulit, ut ea res fidem faceret ideo se parcere uitę persecutoris, ut esset, cum quo tandem placato in gratiam rediret. Itaque beneficio Dauid uicta est Saulis inuidia, pacem inter se iniere. Dauid tamen Saulis inconstantię non ignarus, ne pręsentia sua illum turbaret, in Palestinam ad Achim Getheorum regem se transtulit habitauitque in Sicelech urbe, donec Saule hostium armis cęso rediens illi

a Patre meo, qui in cęlis est. Vbi enim sunt duo uel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum. O inęstimabilis beatę concordię merces! Quid enim maius dari potuit hominibus inter se consentientibus quam ut, quicquid petunt, impetrent et Christus illis semper pręsens, semper medius sit? Talis pax in apostolis, in discipulis, in martyribus, in confessoribus Christi fuit.

etiam mentem irritatione aliqua alienatam allicere ac mollire modis omnibus conantur. Vbaldus, Eugubinę urbis episcopus, cum ciues suos in seditionem uersos uerbis placare non potuit et iam ad arma esset concursum, inermis inter tela strictosque mucrones irrumpens humi prono corpore sese prostrauit nec exurrexit, donec illi saucium iacere rati mutua odia in unius miserationem conuertissent. Iacens diremit pugnam, quam stans nequiuerat inhibere.

uitę meritis esse parem. Et quęrens inuenit eum quidem et uxorem et filios habere, sed post secundam susceptam prolem castitatem cum ipsa seruare, iustitię studere, pietatem colere et hoc pręcipue moris habere, ut, si quos inter se odio distractos cognouisset, continuo in gratiam reducere niteretur. Non fuisset, ut opinor, ciuis iste tam religioso solitario comparandus, nisi hoc sibi uirtutis genus adsciuisset, quo ille procul ab hominibus manens

genus assiduis cędibus defecit. Nihil esse in regni finibus passus est, quod a pacis quiete foret alienum. Tantus ergo pacifici status amor ipsum usque ad quietem euexit sempiternam et ad cęlestis regni gloriam sublatum inter sanctos collocauit. Hunc imitentur terrarum principes et illorum, qui turbas cient, ferocitatem coerceant, bonos sibi concilient, malos persequantur, bello nihil aliud quam pacem quęrant, si Deo pacis

in Ioseph fratris necem concordes fecerat, nisi quod Ruben Deo inspirante in cisternam deiiciendum censuit et Iudas Ismahelitis uendendum. Vixit ille Dei beneficio, qui fratrum malignitate perierat. At quanto melius erat talem inter se dirimere concordiam quam tanto sceleri consentire! Hęc est illa pax, de qua Saluator ait: Non ueni pacem mittere in terram, sed gladium, quo scilicet talis pax scindi, distrahi separarique deberet.

quos nebulę premunt uitiorum. Tunc nitescit et exoritur, cum his relictis ad quęrendum Deum conuertimur. Quoniam Deus lux est, et tenebrę in eo non sunt ullę. Petrus ipse apostolus, Christi amore inter omnes ardentissimus, tunc quidem refrixit, cum atrium Caiphę ingressus impiorum hominum se implicuit colloquiis compulsusque est negare se illum nosse, quem paulo ante Dei uiuentis filium confessus fuerat. Corrumpunt

Ab iis etiam, qui heresi aliqua deprauati sunt, ut declinemus, ipsa sanctorum exempla nos monent. Ioannes apostolus balnea cum discipulis ingrediens, ut eos, qui illo conueniunt, Euangelium doceret, uidit inter lauantes Cherintum hereticum atque inde relato statim gradu ad suos conuersus: Fugiamus hinc , ait, ne balnea nos opprimant ruina, in quibus Cherintus lauat, ueritatis inimicus. Adeo

inimici impetus redderetur, quocum adhuc sibi superesse certamen sciret. Alterum ergo contemplandi amor, alterum peccandi timor ab humano submouerat consortio. Nunc uterque consortio fruitur angelorum. Paulus, primus inter Christianos eremi cultor, annos septem et nonaginta, Honophrius septuaginta hominibus inuisi incognitique fuere. Ac postremo, ne incogniti essent, tunc uisi sunt, cum de solitudine terrena ad celebritatem

tibi sicut ethnicus et publicanus . Et ii quidem sunt, qui nihil prę se neque Christiani pręter nomen neque hominis pręter figuram gerunt. Cum quibus una accumbere Paulus uetat dicens: Si is, qui frater nominatur inter uos, est fornicator aut auarus aut idolis seruiens aut maledicus aut ebriosus aut rapax, cum huiusmodi nec cibum sumite . De iis et in Prouerbiis dicitur: Ne emuleris uiros malos nec desyderes esse cum eis,

humanę obliti sunt, ut carnem iam morti obnoxiam luxuriose uestiendam putarent; consuerunt folia ficus et fecerunt sibi perizomata. Tunicis denique pelliceis contenti uixerunt. Ioannes Baptista, quo non surrexit maior inter natos mulierum, de pilis camellorum uestem contextam et pelliceam zonam circa lumbos habuisse dicitur. Et de illo ad turbam Dominus: Quid existis, ait, in desertum, uidere? Hominem mollibus uestitum? Ecce,

miseratur alienam. Timotheo quoque in Aegypti solitudine degenti ea duntaxat corporis pars non fuisse nuda perhibetur, quam barba comaque nunquam tonsę contexerant. Et hunc Pafnutius inter bestias incedentem cum uidisset, syluestre magis quam humanum animal ratus expauit. Mox, cum loquentem attendisset, agnouit Dei seruum simulque didicit satis indutum esse, qui cum Christo nudus esset. Honophrius itidem

Et quia sine tecto degebat, ęstus pluuiasque corpore nulla in parte uelato excipiens nigritiem quandam cutis situmque contraxerat, sed iam non paucis miraculis clarebat. Vide ergo, quantum interfuit inter ornatum illum et nuditatem istam! Ille impudicicię fomes fuerat, ista * corr. ex iste meritum prębuit mirandę sanctitatis. Quid est autem, quod Paulus apostolus ad Timotheum scribens uelle se

exercuisse. Et ipsemet in Epistola ad Corinthios ab Epheso scribens ait: Laboramus operantes manibus nostris . In Epistola quoque ab Athenis ad Thessalonicenses missa: Non inquieti — inquit — fuimus inter uos neque gratis panem manducauimus ab aliquo, sed in labore et fatigatione nocte et die operantes, ne quem uestrum grauaremus, non quasi non habuerimus potestatem, sed ut nosmetipsos formam daremus uobis ad

cogitasse, quam quod manibus fabricaret. Manus quidem labori intentę erant, sed mens diuinis meditationibus assueta ad Deum tollebatur et eius desyderio accensa a fletu temperare non poterat. O cęlestem uirum, qui etiam inter laborandum futurę beatitudinis dulcedinem degustabat. Philoromus *corr. ex Phyloronius presbyter, dum in quodam Galatię **corr. ex Gallicię monte multa

permanendo et charitatis opus auxit miserendo calamitati alienę. Deinde solitariorum institutum secutus, cum in insula Nili uitam duceret, Cassiano eo aduenienti atque ibidem inter anachoretas residere cupienti cęllam cum supellectili dono obtulit se inde transmigrare uelle dicens. Post paucos autem dies reuersus, alteram multo labore sibi construxit. Sed mox et illam simul cum instrumento pari

opus exercet pietatis. Cum Pacomio abbate in quodam Thebaidis monasterio mille quingenti monachi erant, omnes manibus sibi uictum comparantes, ita ut etiam extra monasterium pauperibus alimonię subsidia mitterent. Plurima inter eos artificum opera et pręcipue quidem exercendi corporis gratia cudebantur, ut edomita assiduis fatigationibus caro disceret seruire spiritui. Manus enim fortium (ut Salomon inquit) dominabitur. Quę autem

scintillula incendium excitaret peccati. Eam autem sopiri uel etiam extingui posse hoc exercitationis additamento sperabat. Neque ipsam spes fefellit, quando quidem satis constat Euphrasiam uirginem inter sorores uirtute atque integritate pręstitisse. Hęc sane exercendi corporis cura etiam coniugatas honestauit. Lantgrauii, Thuringię principis uxor Elisabeth et eadem Pannonum regis filia (cuius non semel

Eustochium uirginem scribenti ac confitenti crediderit (Memini me, inquit, clamantem diem crebro iunxisse cum nocte nec prius a pectoris cessasse uerberibus quam rediret Domino increpante tranquillitas), plane intelliget etiam inter labores cogitationum tentationi esse locum, easque cum labor nequit repellere, flagellis ac uerberibus excutiendas et semper auxilium divinę miserationis implorandum. Neque enim ex nobis sufficimus, ut Apostolus

cessit paucitati, armatura nuditati, saturitas ieiunio. Iosaphat etiam, Iudę regem, legimus ieiunium cunctis, quibus pręerat, indixisse, cum Moab et Ammon et Idumei innumera pene multitudo contra illum uenientes mutuis inter se uulneribus concidere. Et qui cibo uacui erant, non tentato pugnę periculo repleti sunt spoliis inimicorum. Achab rex, scelere quondam quam regno insignior, impietatis suę poenam, sacco et ieiunio humiliatus,

speraui; non confundar in ęternum . Danieli ieiunanti diuina reuelantur mysteria, et dies a sole iustitię illuminandus pręfinito hebdomadarum numero panditur. In lacum leonum missus per dies sex nihil comedit, et inter ferocissimas bestias mansit illęsus. Cumque esuriret, Abacuch propheta per angelum Domini de Iudea translatus in Babylonem, apposuit illi pulmentum, quod messoribus coxerat, et refocillatus est. Ieiunus igitur Daniel

simulatę sanctitatis tristitiam arguat. Vis igitur omnia prorsus, quę hic mandantur, implere? Hoc, quod ieiunas, quod abstines, totum Deo, nihil ostentationi offeras. Post Dominum Iesum primi inter Christianos apostoli ieiunio usi sunt. Ipse enim, ut in Euangelio legimus, cum in Matthei domo accubuisset, quibusdam interrogantibus, quare discipuli eius, sicut Ioannis et phariseorum, non ieiunarent, respondit:

Alterum seipsum incaute perdere est, alterum uentri, non Deo seruire est. Omni pręterea ope et totis uiribus enitendum, ut semper a uitiis, magis quam a cibo, ieiuni inueniamur. Alioquin nec a cibo ieiunasse proderit, si inter ieiunandum peccato locus erit. Non est, inquit Apostolus, regnum, Dei esca et potus, sed iustitia et pax et gaudium in Spiritu Sancto . Pietatis igitur et iustitię cura curam superet

ordinis uiros in Leuitico pręcipitur: Vinum et omne, quod inebriare potest, non bibetis tu et filii tui, quando intrabitis in Tabernaculum testimonii, ne moriamini, et ut habeatis scientiam discernendi inter sanctum et prophanum, inter pollutum et mundum, doceatisque filios Israel omnia legitima mea, quę locutus sum ad eos per manum Moysi. Vide igitur, quod ipsa uini potatio et a rerum cognitione animum seuocat

pręcipitur: Vinum et omne, quod inebriare potest, non bibetis tu et filii tui, quando intrabitis in Tabernaculum testimonii, ne moriamini, et ut habeatis scientiam discernendi inter sanctum et prophanum, inter pollutum et mundum, doceatisque filios Israel omnia legitima mea, quę locutus sum ad eos per manum Moysi. Vide igitur, quod ipsa uini potatio et a rerum cognitione animum seuocat et in mortis periculum

Hic duorum Machariorum discipulus fuit, quorum mores imitando adeptus est meritum. Sanctus quoque presbyter Hieronymus ad Eustochium uirginem scribens, quanto labore in eremo carnis tentationibus repugnauit, recenset atque inter multa: De cibis — inquit — et potu taceo, cum etiam languentes monachi aqua frigida utantur et coctum aliquid accepasse luxuria sit. Idem Pauli, priori eremitę, uitam describens Iesum et angelos eius testatur

defecisset, sperare omnes in Domino iussit nec metuere sibi, quod sperassent, defuturum. Vixdum sermones finierat, cum nuntiatum est cados uini plenos ante ianuam, stare ipso, qui attulerat, incognito atque incerto. Neque inter conuiuantes dubitatum est, quin a Deo missi fuissent. Egidius abbas ad Rhodani ostia latebram sibi eligens, triennio nulli cognitus, cerua lac prębente nutritus est. Postea inuentus atque inde

ergo in fornacem melote pro scopa est usus. Tunc demum coctos panes fratribus nihilo tardius, quam res poscebat, attulit, nulla corporis aut indumentorum parte lęsa, ut propensę obedientię alacritatem intelligas et inter pericula securam et inter infima nobilem. Factus erat hic quidem de Aquitanię Prouincięque domino monachorum furnarius, sed de monachorum furnario factus est regni cęlestis perpetuus possessor, terrę regibus maior,

melote pro scopa est usus. Tunc demum coctos panes fratribus nihilo tardius, quam res poscebat, attulit, nulla corporis aut indumentorum parte lęsa, ut propensę obedientię alacritatem intelligas et inter pericula securam et inter infima nobilem. Factus erat hic quidem de Aquitanię Prouincięque domino monachorum furnarius, sed de monachorum furnario factus est regni cęlestis perpetuus possessor, terrę regibus maior, Dei angelis par.

sum uia, ueritas et uita. Hinc quidem multos leuissimi etiam mendacii culpam sedulo cauisse accepimus. Theonas abbas in eremo Scythi nunquam mentitus dicitur, cum tamen tribus milibus monachorum pręfuisset. Mirum est inter tantam multitudinem non fuisse lingua lapsum. Hoc idem et Beonem abbatem in uita pręstitisse tradunt. Ac semper quidem illo mendacii genere abstinendum est, quod in detrimentum uerti posse animarum,

nisi pudiciciam simul periclitari posse dubitassent, ne uitę parcendo animę dispendium incurrerent. A mendacio sane excusantur, quoniam consuetudo erat, ut quibus aliqua sanguinis intercedebat cognatio, fratres et sorores inter se quandoque uocarentur. Sarra autem Abrahę ex patre neptis erat, Rebecha autem Bathuel filia, qui Isaac frater patruelis fuit. Non autem eos a simulatione defenderim, cum eo animo locutos constet, ut proprię sorores

uni ex principibus, iuncta. Nisi hoc mendacio hospites suos texisset, una cum reliquis interisset, et nisi seruandę pietatis causa illi mentiri licuisset, ad tam pręclarum coniugium infamis mulier nunquam peruenisset, ut inter illas censeretur, de quibus per successionis lineam nasci uoluit Dei filius Iesus Christus. Mendacium Gabaonitis attulit salutem, sed abstulit libertatem. Dederat illis Iosue in castris Galgalę iusiurandum, quod uitę

laturus, non nisi simulationis usurpatione inuestigauit ueritatem. Afferte mihi gladium — inquit — et diuidite infantem uiuum in duas partes, et date dimidiam partem uni et dimidiam alteri! Tunc inter altercantes prodit pietas matrem, impietas alienam. Et non fuit diuisus puer, ut rex callide simulateque iusserat, sed integer ac uiuus datus matri, ut in animo proposuerat. Et hoc sapientia, non mendacium fuit. Sic enim

cum illis fuerit, donec tonsis de more crinibus uota perficerent sacrificiumque offerrent. Hoc quidem multi pię simulationi adscribunt, sed ego magis Augustino assentior, qui ait: Diebus illis intermediis, qui inter Christi ascensionem et Euangelii uulgationem fluxere, ueniam hanc Iudeis ad fidem uenientibus datam, ut simul etiam legalia tenerent, si uellent; non autem ita et conuersis ex gentilitate, ne sibi circumcisionem quoque

se gratię plenitudine est euacuata. Idolatriam uero statim, reppellendam iudicarunt, ut constaret alteram Dei opus fuisse, alteram diaboli. Sic ista omnia, quę dicta sunt, Paulum non simulate, sed licenter, ut Iudeum inter Iudeos egisse credimus omnibusque omnia factum, ut omnes lucrifaceret. Intantum autem gentiles a Legis obseruatione prohibuisse, ut ad Galatas scriberet: Ecce ego Paulus dico uobis, quoniam, si circumcidamini,

non subuenire, cum pręsertim nullo alio remedio ab imminenti pernicie eximi potuerit? At neque Archebii quidem, sanctissimi uiri, simulatio improbanda, qui in quadam Nili insula inter solitarios et ipse solitariam uitam ducens, siquis eo accessisset eiusdem propositi cupiditate accensus, ei suum ipse domicilium cum utensilibus cedebat, ne qua cęllulę construendę quęrendęue supellectilis

se, qui sibi Pauli Epistolas Latino charactere conscriberet, uolens ear (ut aiebat) muneri mittere fratri in cohorte Latina militanti Latinique sermonis non ignaro, ut aliquid de Scripturis diuinis habeat, quo sese etiam inter militię labores utiliter occupet. Hac itaque simulatione illum ad scribendum compellens, et quę operi et quę uite necessaria erant, dedit tum ocio subtrahens adolescentem, tum penurię eius mercedis

inertiam expugnatus, uel inopia superatus diu ibi manere non potuisset. Neque enim puduit accipere, quod offerebatur pro labore. Puduisset autem, si nihil agenti ultro impenderetur. Quid Abrahę, celebratissimi inter Aegyptios anachoretas uiri, simulatio, quantę erga proximum charitatis, quantę miserationis fuit? Posito quippe monachali habitu secularia sumpsit indumenta, ne posset agnosci. Et peregre profectus, neptim, quam iuxta

decreuisse tantundem temporis seruire Christo, quantum diabolo seruierat. Atque mox uita functus est et in sanctorum numero habitus. Tali ergo simulatę insanię humiliatione, mundi sapientibus pręferri ac supra cęlum inter angelos meruit collocari. In Thebaidis monasterio, quod Sancti Hieremię nuncupabatur, fuisse uirginem quondam memorię proditum est, quam omnes reliquę mentis impotem existimabant. Danieli autem abbati reuelatum,

filia (Eugenius credita) etiam abbatis officio defungi Alexandrię meruit. In eadem urbe Euphrosina uirgo, sub Smaragdi nomine latens, monachi uitam duxit. Sic Marina Marinus, Theodora Theodorus, Pelagia Pelagius credita, inter uiros pręstiterunt sanctitate, sexu occultato. Finxerunt se esse, quod non erant, ut essent, quod esse debuerunt, nihil omittentes quod ad perfectę consummatęque religionis cultum pertineret.

obsequentes, ut non nisi, cum ipse iussisset, abirent, non nisi, cum ipse innuisset, garritum comprimerent; non, quod iussa intellexerint, sed quod iubentis autoritatem uirtutemque senserint. Cum aliquando in horto inter fruteta deambularet, cicada ficulneam linquens super euocantis manum consedit et, Deum laudare iussa, uoce tinnula, gutture fistulato, suauiorem solito stridorem edidit. Humanum igitur consortium effugere solitę

dissipet malignorum insidias mentemque orantis illuminet, ut amota dubietatis nebula iam clare uidere possit eos uere mortuos esse, qui ipsum nitebantur in mortem trahere secum. Iesus, filius Syrach, dum efficere nequit, ne inter loquendum peccato aliquo non implicetur, sic in Ecclesiastico suo conqueritur et clamat: Quis dabit ori meo custodiam et super labia mea signaculum certum, ut non cadam in ipsis et lingua mea perdat me? Hoc

quidem per totum diei spacium a cęlla sua progredi aut deserere opus, quod in ea solitus eat exercere, pręsumit, nisi forte cum fuerint ad officium necessarii cuiusque operis euocati. Quod ita explent foras egressi, ut nulla inter eos sermocinatio conseratur, sed sic unusquisque opus exequitur iniunctum, ut Psalmum uel Scripturam quamlibet memoriter recensendo non solum conspirationi noxię uel consiliis prauis, sed ne ociosis quidem

Dedit mihi Dominus linguam mercedem meam, et in ipsa laudabo eum. Post hęc etiam miraculis nobilitatus est, ut, qui propter Deum tandiu tacuerat, propter eum signa loquerentur. Thomam Aquinatem, dum inter scholasticos uersaretur naturaque taciturnus esset et corporis habitu reliquis paulo obesiore, bouem mutum appellabant. Magister uero, ubi ingenium illius disputatiunculis experiri coepisset, deprehendens,

opera ministerioque uteretur. Itaque Ioannes plus quam propheta est, quoniam plus est uirginem esse quam futura prędicere. Ipse est Helias, id est, robustus dominator, qui carnis lasciuiam animi puritate superauit. Denique inter natos mulierum nemo maior est illo, quia perfectę castitatis merito iam inter angelos computatus erat. De ipso enim dictum est: Ecce ego mittam angelum meum, et pręparabit uiam ante faciem meam. Angeli igitur

plus est uirginem esse quam futura prędicere. Ipse est Helias, id est, robustus dominator, qui carnis lasciuiam animi puritate superauit. Denique inter natos mulierum nemo maior est illo, quia perfectę castitatis merito iam inter angelos computatus erat. De ipso enim dictum est: Ecce ego mittam angelum meum, et pręparabit uiam ante faciem meam. Angeli igitur magis quam homines sunt, qui uirginitatem sancte integreque custodiunt.

sibi dexteras datas societatis gloriatur. Ac nequis calumnietur Petrum non sine uxore fuisse, nec nos imus inficias, cum et socrum habuisse dicatur ac filiam. Sed pro certo affirmamus tum ipsum tum siqui alii inter apostolos uxores habuerunt eas repudiasse propter Christum, cum pręsertim repudii ius nondum sublatum esset. Alioquin mendacii arguerentur, cum ipse Petrus pro se et pro reliquis diceret: Ecce, nos dimisimus omnia, et

utilius tutiusque sibi uisum est, si digrederentur. Itaque illa mansit domi, ipse uero ad solitudinem Nitryę abiens, ab hominum consuetudine semotus uixit. Quid magis mirer, nescio, tres pueros illos in Babylonica fornace inter flammas uinculis constrictor ardere nequiuisse an istos uigente iuuenta nuptiali thoro iunctos nuptiale opus, cum tandiu simul uixissent, exercere nunquam uoluisse. Magnum utrunque miraculum, sed multo maius mentem castam

uixissent, exercere nunquam uoluisse. Magnum utrunque miraculum, sed multo maius mentem castam habere quam illęsum corpus. Hoc idem in Iuliano, Antiocheno martyre, et Basilissa uirgine mirari licet, qui nuptiis inter se celebratis, cum Iulianus continentię uotum suscepisset, brumę tempore rosarum ac liliorum fragrantiam in cubili collocati senserunt. Stupescentique puellę sponsus dixit odorem hunt munditię uirginalis esse. Cuius

suam, ut uirginem acceperat, ita uirginem dimittere. Arnulphus, natione Gallus, genere clarus, Stambergam, Clodouei regis neptim, duxerat uxorem. Sed, ut spiritu, non carne iungerentur, sancto suadente Remigio inter se conuenerunt. Ne uero pręsentia oppugnaret propositum, ipsa domi resedit, ille peregre profectus est. Cumque multa morum sanctitate polleret, Turonensem episcopatum Domino per angelum iubente suscepit, ne scilicet

et neque hęc se sciat uxorem neque ille maritum. Nulla securitas est uicino serpente dormire. Faro, * corr. ex Pharon Meldensis antistes, postquam pari cum coniuge consensu religionem professi, altera inter moniales, alter inter monachos diu sancte uixissent, formę pulchritudinisque eius memoria solicitatus, ipsam, ut ad se ueniret, rogatum misit. At prudens foemina sagaci mente id, quod erat, concipiens, ire

uxorem neque ille maritum. Nulla securitas est uicino serpente dormire. Faro, * corr. ex Pharon Meldensis antistes, postquam pari cum coniuge consensu religionem professi, altera inter moniales, alter inter monachos diu sancte uixissent, formę pulchritudinisque eius memoria solicitatus, ipsam, ut ad se ueniret, rogatum misit. At prudens foemina sagaci mente id, quod erat, concipiens, ire omnino recusabat. Eo

ferre nequiuisse, cuius pudicicię constantiam ipse imitari formidaret, ne, quod illi in laudem, sibi cederet in perniciem. Tale quippe facinus omnium prędicatione dignum esse, sed non ab omnibus experiendum, cum semper inter castimonię obseruatores is, qui foeminarum familiaritatem deuitat, securior sit, fortior, qui non deuitat. Timotheus anachoreta in uastissima Aegypti eremo nulli hominum cognitus iam annos triginta peregerat, quando a

solitario, decretum ac deliberatum fuit, ne foeminam aspiceret. Et dum quędam, non sancti uidendi cupiditate, sed magis propositi eius turbandi causa, illi captata occasione repente astitisset, pronus humi corruit uultuque inter palmas collecto tandiu Deum, uti se in tali pudicicię discrimine tueretur, orauit, donec illa longioris morę uicta tedio inde discessit. Ac nequis Christi seruis negocium facere leue crimen putet, fama est mulierem

huic exemplum in uita Pauli, priori eremitę, refert Hieronymus, sub Decio et Valeriano persecutionibus apud Aegyptum passi iuuenis. Sed illum, postquam omnia tormentorum genera superasset, in amoenissimos hortulos adductum, inter lilia candentia et rubentes rosas lectuloque compositum, leni aquarum murmure iuxta labente riuulo mollisque sibili uento arborum stringente folia, ita ut locus ipse turpem uoluptatem mouere posset, nisi dissectę

uirgines reliquisset, interrogatus causam dixit. Et cum ab eis uirilia sibi abscisa putasset, somno experrectus, et corpore se integrum et mente comperit uirginumque curam securus repetiit, nullum postea pruritum (licet inter foeminas uersaretur) improbę cupidinis sentiens. Quisquis igitur, quantum potest, periculum cauerit, Dei tandem auxilio reddetur tutus.

pudicicię tuę oppugnatores magnifice superasti. O felix uictoria, cuius merces est Christus! Et nequa aliquando dubitet, ne ui erripi possit castitas, Columbam uirginem apud Senones passam, cum inter meretriculas uitiandam pertraxissent, ursus ab iniuria tutatus est; Martianam Cęsareę defendit paries inter ipsam et corruptores mirabiliter se interponens; Hyrenen * * corr. ex Hyrenem Romę liberauit angelus,

Christus! Et nequa aliquando dubitet, ne ui erripi possit castitas, Columbam uirginem apud Senones passam, cum inter meretriculas uitiandam pertraxissent, ursus ab iniuria tutatus est; Martianam Cęsareę defendit paries inter ipsam et corruptores mirabiliter se interponens; Hyrenen * * corr. ex Hyrenem Romę liberauit angelus, iis, qui eam ad lupanar trahebant, illudens; Flauiam Domicillam Terracinę intactam

locus, subiiciemus etiam illarum aliquot exempla, quę, ne legitimi quidem matrimonii nexibus implicari uoluerunt uel etiam implicatę (quod multo difficilius est) castitatis cultum nunquam deserere. Brigida uirgo inter Scotię puellas pulcherrima, cum a potentibus (et quidem Christianis) uiris in matrimonium peteretur et illa uirginitatem Domino uouisset, eundem orauit, ut aliquo corporis uitio ipsam deuenustaret, quo procorum

potuit, ut uoto suo filia consentiret, quę se iam Christo desponderat. Vbi uero firmam in proposito permanere uidit et neque minis neque uerberibus moueri iam placatior dimitti iussit nec deinde impedimento fuit, quin ipsa inter sacras uirgines perpetuam uirginitatem, profiteretur. Tanta pro castitate perpessam martyrem dicerem, nisi obstaret fidelis pater. Martyrii tamen coronam meruit, quę sic oppugnata uirginitatem non amisit.

fatiscente uterus incorruptus maneret, qui uirginitate sanctificatus esset et nulla libidinis labe inquinatus. Dunstano quoque episcopo de illa reuelatur celebrandam esse in terra, quę digna fuerit, ut in cęlo celebris esset inter sponsas Christi. O grande uirginalis pudicicię meritum, quo tanta comparatur felicitas, ut anima hominis honoretur in Dei regno et corpus cariem nesciat in sepulchro! Quasdam autem etiam apud infideles reuerenter

eos, quibus se credebat, ęque ac se castos esse nouerat. Quem autem fugiebat, longe disparis uoti diuersique propositi erat. Neque tamen negare possum difficillimum esse foeminę cum uiris uersanti mentem integram gerere et inter scopulos nauigantem nulla in parte ellidi. Quam ergo fortis uirgo Euphrosina, quę saluas pudicicię merces per media ipsa pericula usque ad portum perduxit salutis! Hoc idem mirari licet in Margarita, Aegyptia

dormire non poterat, assidue secum uoluens, quomodo uirginitatis suę thesaurum subtraheret eius rapinę. Clanculum ergo pedetentimque sese de cubili proripuit ędibusque excessit et uirum assimulata monasteriumque ingressa inter monachos latuit uocata Pelagius, ubi persancte uixit neque, quod foemina fuerit, ulli ante obitus sui diem cognitum fuit. Igitur non dormiendum uirgini, ubi periculum imminet sed uigilandum fugiendumque est, si sese

amisisset, nequaquam de reparanda prole cogitare coepit, sed de castitate seruanda. Crebris itaque suasionibus induxit maritum, ut distractis in pauperum usus bonis ambo animum ad Dei seruitium applicarent. Itaque ille inter monachos, ipsa inter ancillas Christi, quod uitę superfuit (relicto geniali thoro) laudabiliter peregerunt, uiduitatem seruantes, antequam uidui essent, immo, quod plus est, religione se uincientes, ne uxorios actus

de reparanda prole cogitare coepit, sed de castitate seruanda. Crebris itaque suasionibus induxit maritum, ut distractis in pauperum usus bonis ambo animum ad Dei seruitium applicarent. Itaque ille inter monachos, ipsa inter ancillas Christi, quod uitę superfuit (relicto geniali thoro) laudabiliter peregerunt, uiduitatem seruantes, antequam uidui essent, immo, quod plus est, religione se uincientes, ne uxorios actus repetere expeditum foret.

quippe diuelluntur nexus peccatorum. In maxilla oratio, in asino humilitas intelligitur, quibus prosternuntur nequitię spiritales, quia humiliantis se oratio nubes penetrat. De molari autem maxillę fluunt aquę cum inter orandum conscientię morsus ellicit lachrymas, quibus deinde parta beatitudo restinguit desyderii sitim. Sub Heli quoque sacerdote a Philistinis angustias cladesque passi, Samuelis admonitione atque hortatu

Marcello presbytero, illud iuxta corpus suum sepeliri iussit, dignum esse asserens, ut, qui secum peccauerat, secum fleuerat, secum recumbens honoraretur. Iacobus quoque, natione Persa, sed professione Christianus, dum inter regis Persarum aulicos honori pręcipuo haberetur, ad exercendum idolorum cultum prolapsus est. Mox poenitens, grauiter animo angi coepit. Et cum palam se Christianum esse et deos uanos falsosque despicere diceret, ipsius

ergo de cęllę carcere, quintodecimo die migrauit ad Dominum et cęlestem thalamum feliciter possedit, quia terrenum et impudicum aliquando possedisse dolenter tulit. Theodora, commissi adulterii conscia, uirum reliquit et inter monachos latuit Theodorus dicta. Vbi multa diaboli tentamenta uicit, et hoc postremo, quod, cum insimularetur foeminam quandam de se grauidam peperisse, patienti animo tulit, puerum educauit ut suum, annos septem ante

datur ad sanctarum uirginum gloriam peruenire! Sed et uirginum lampades extinguentur, si poenitentię oleum in uasis suis habere neglexerint. Aurea uirgo, Parisiensis monasterii pręposita, quoniam inter missę solennia diacono Euangelium inepte admodum legenti stolam erripiens ipsa sibi apponere et eius officio defungi ausa fuerat, semet arrogantię accusans dignitatem deposuit annosque septem a cęlla sua non discessit.

pręsto esse angelorum ministeria et eundem his internunciis Deo reconciliari et de peccati iugo ad innocentię libertatem reuocari. Confitebantur igitur fideles Israhelitę soli Deo, quoniam nullus adhuc inter Deum et homines medius erat. Postquam autem mediator uenit Dominus noster Iesus Christus, non nisi per ipsum nobis ad Deum accessus est. Sicut autem ipse est sacerdos in ęternum secundum ordinem Melchisedech, ita, cum

potuit, ut aliud cernas quam quod est, non poterit artificis Dominus et Plasmator omnium efficere, ut aliud etiam gustes, odoreris, tangas quam quod est? Si unum ex sensibus homini subdis, subde et reliquos Deo aut confitere inter Deum et hominem nihil differre. Quod prorsus Deum esse negare est. Ad hoc, nonne inest hydromeli uini sapor et color, cum mel et aqua sit, non uinum? Nonne etiam usu uenit, ut quędam uel uetustate uel uitio alienum

qui panis figuram nobis pręfert. Puer ergo terruit demonem et fugauit, ut, si foeminę uerbis non credimus, operibus Christi credamus. Marię etiam cognomento Decegnies eundem pueri figura uisum perhibent, dum sacerdos inter sacrificandum de more manus sustulisset. In quo hoc quoque mirum et ineffabile, quomodo eodem tempore in eodem corpore alii aliam effigiem uiderint, illa pueri, alii panis, illa, quod erat, alii, quod esse uidetur, et non

non quod uiderent, sed quod esse crederent. Neque enim ad species illas uisibiles dirigenda adoratio est, sed ad substantiam Christi, quę sub ipsis occultatur. Sic nempe faciens Dominicus ille, Prędicatorum pater, dum inter sacrificandum tanti sacramenti maiestatem secum cogitaret, nimio interdum stupore attonitus, exterius obrigescebat, interius ineffabiliter consolabatur. Quantus hic ergo et qualis est, qui contemplatione sui totum occupat

panem Trinitatis accepit. Itaque Sponso ęterno copulata cęlum adiit, ne frustra illum procis mortalibus pręposuisse uideretur, si eidem et in terris posita communicare neglexisset. Luciam uirginem nec inter flammam constrictam nec perfosso a sacrilegis iugulo lęthaliter uulneratam mori potuisse accepimus, donec sacram sibi communionem a sacerdote oblatam sumpsisset. Tunc cum martyrii corona cęlum lęta petiit, cum eum, pro

ambiguis coniectari. Quod cum quidam terrę Hus habitatores minus obseruarent, simplicem illum et rectum Deoque probatum uirum Iob, eo quod calamitatibus opertus fuerat, iudicarunt iniustum. Ipsi Dominus inter aduersa patientię meritum exaggerat, sed falsi rerum existimatores non habentes, in quo eum manifesto arguant, occulti criminis reum putant, quia in miseriis uident, digni illi talia ob culpam

delictis obnoxium censuerunt. Ex uitę moribus, non ex casuum angustiis, qualis quisque sit, iudicari debet, iuxta Euangelicum illud: Ex fructibus eorum cognoscetis eos. Sed etiam illud inter temerarias iudicationes ponendum, quod Annam, Helcanę coniugem, Domino in Sylo ardentius deuotiusque supplicantem, cum considerasset Heli sacerdos, temulentam putarit. Usquequo ebria eris - inquit- digere

debeant. Si enim rex Salomon, Deo offerente quicquid petisset, nihil sibi magis necessarium duxit quam in decernendo sapientiam: Dabis seruo tuo -inquit- cor docile, ut populum tuum iudicare possit et discernere inter bonum et malum - quis adeo sibi confidit, ut in iudicando errare non formidet? Qui quidem error nisi grauissimus esset, non pro eo uitando Salomon magis solicitus fuisset quam pro uitę spacio prolatando, pro diuitiis

iam adultam, quam iuxta se educabat, tenerrime diligere conspexisset et, quanta ille sanctitate polleret, ignoraret? Sed profecto neque nota sanctitas obstitit, quin aliquando domestici eius ipsum nimii in puellam amoris inter se taxarent. Quod ipse resciens, coram omnibus euocatam osculo excepit dicens: »Non offendunt obloquentium uerba, quem propria non inquinat conscientia.« Quoniam autem uirginis animum in Dei amorem propensum cognouerat,

suę accepit. Sed dum una cum illo ad ignem sedens (frigus enim erat) Fortunato licentius detraxisset, animaduertit consessorem suum nusquam comparere et filium paruulum iam ab eo possessum uertiginoso uolutatu inter prunas deiici uitaque destitui. Vnici tandem orbitate didicit infelix pater, quantum scelus sit et quale crimen sanctorum hominum uitam uel cauillari uel cauillantibus facile credere. Maxime

hominem latet, iudicare debere, eius pręsertim, quem multorum opinio commendat, sermo celebrat, obsequium honorat. Sed hic iudicii error iis fere contingit, qui paupertatis et humilitatis uitam professi putant, si quis inter ipsos paulo cultiorem, qua utatur, rem habuerit, propositi pręuaricatorem esse, quasi non eos tantum beatos uocet Dominus, qui spiritu pauperes sunt, aut etiam glorię cupiditas sub sordido et squalenti

nostri, sed ad te conuertantur et salui fiant. Itaque uindicta ista, quam implorant, non impatientię est, sed amoris, non inimicicię, sed pietatis. Quod ita esse, ut dicimus, uel ex eo facile persuaderi potest, quia plurimi inter illos, qui martyrum cruore manus foedauerant, mox credentes, et ipsi martyrio coronati sunt. Quam gratiam nequaquam assecuti fuissent, si in eos aliter uindicandum sancti postulassent. Vnde Dominus in Psalmo: Vltus sum

Florentius uero in flagitio perseuerans, quem occulta fraude uincere nequiuit, aperto bello aggredi decreuit. Meretriculas ergo de prostibulo conuocatas in hortum monasterii adduxit, quę impudenter inter se lasciuiendo monachos ad libidinem prouocarent. Abbas autem, cum iam non uitę suę unius, sed animabus cunctorum, qui secum erant, periculum uerti uidisset, loco cessit et una cum suis longius inde demigrauit. At hic

timeant tandem et improbi iustos insectari, qui, quanuis ab ultione sui se contineant, suum tamen ultorem Deum habent. Bernardus abbas presbytero cuidam monachum profiteri uolenti refragatus est, quod eum etiam inter suos perfectum esse posse diceret. At ille repulsam ęgerrime ferens atque irę impatiens, eidem, cui dudum supplicauerat, pugnum in faciem incussit. Fratres uindicare uolebant abbatis iniuriam, sed ab ipso inhibiti sunt

et alteram ac dicere: Posui faciem meam ut petram durissimam, et scio, quoniam non confundar. Idem Cassianus Pafnutii quoque presbyteri, impubis adhuc, patientiam commemorat dicens: Quod cum inter fratres Scythioticę solitudinis persancte uersaretur, quidam inuidię stimulis agitatus excogitauit, quemadmodum illum delicti insimularet. Et captata occasione, dum Dominico die Pafnutius cum cęteris ad ecclesiam

eius clanculo adiens, codicem suum inibi absconditum reliquit. Cumque mox et ipse ecclesiam esset ingressus, precatione solenni peracta questus est codicem sibi esse furto ablatum. Nouum erat id criminis inter eos audire. Et cunctis mirantibus ipse, qui detulerat, petiit, nequis ante ab ecclesia discederet quam missis fidelibus uiris cęllulę singulorum excuterentur. Missi seniores codicem, ubi suppositus fuerat, inter palmeas

id criminis inter eos audire. Et cunctis mirantibus ipse, qui detulerat, petiit, nequis ante ab ecclesia discederet quam missis fidelibus uiris cęllulę singulorum excuterentur. Missi seniores codicem, ubi suppositus fuerat, inter palmeas Pafnutii fiscellas inuentum referunt. Diu attonitus hoc audito stetit Pafnutius neque ausus est negare, quod tam aperto affirmabatur indicio, et ut sibi poenam, qua satisfaceret, imponerent, rogauit. Inde uero

animum applicuit, sed ad Deum preces porrexit, ut, sicut crimine se carere nosset, ita infamia liberam faceret. Inde illa, quę iam septem maritis orbata fuerat, in octaui Tobię thalamo feliciter conquieuit multoque inter se rerum successu diu lętati sunt. Tantum profuit non uindicasse contumeliam, sed pro abolenda orasse. Cananeam mulierem in Euangelio patientia uoti compotem fecit. Cum repelleretur, non indignabatur, et canibus

Si peccauimus, uult, ut castigati ad poenitentiam conuertamur; si non peccauimus, ut sustinendo humilitate proficiamus. Non est ibi querelę locus, ubi exercendę occasio datur uirtutis. Iob inter omnes Orientales magnus (ut scribitur) pecori utique copia et seruorum familięque nobilitate. At uero his repente amissis, non solum inter Orientales, sed etiam Occidentales magnus fuit. Patientia eius in aduersis ubique

proficiamus. Non est ibi querelę locus, ubi exercendę occasio datur uirtutis. Iob inter omnes Orientales magnus (ut scribitur) pecori utique copia et seruorum familięque nobilitate. At uero his repente amissis, non solum inter Orientales, sed etiam Occidentales magnus fuit. Patientia eius in aduersis ubique terrarum prędicatur atque extolitur. Dum autem prosperitatibus frueretur, in patria tantum notus erat. O uere magnum et omnibus seculis

ab iis quoque, in quos olim beneficia contulerat, contempta, ita omnia constanti animo sustinuit, ut ad patrem regem in Pannoniam, cum accersiretur, redire nollet, ne patientiam et humilitatem, quam in miseriis inuenerat, inter regales delicias amitteret, unamquanque animi uirtutem thesauris omnibus habens chariorem. Nos quoque talibus instructi exemplis iacturam omnem pręsentium bonorum fortiter constanterque feramus, ut huiusce perlationis

fortior sum. Quod si corporeę infirmitati quicquam inesset mali, hanc sanctis suis Deus contingere non permitteret. Permittit autem, ut efficiat sanctiores. Isaac itaque ab illo benedictus et, dum inter alienigenas non sine magno uitę discrimine peregrinaretur, semper protectus, cum senuisset, oculis captus est, intantum ut ne oculis quidem, quos genuerat, dignosceret. Et bene hoc cessit illi, quoniam per cęcitatis

mortem, sed cum orasset, factus est sibiipsi superstes. Ita et tu in tua infir mitate - ut Ecclesiasticus inquit- ora Dominum et curabit te. Sed et hoc diligenter attende, quantum interfuerit inter ęgrotantem et sanatum. Dum langueret, expers delicti fuit. Mox, ut conualuit, iactantię crimen incurrit ostentans alienis diuitias suas, quas ęger contempserat. Nec leuis culpa fuit, ob quam illas ad alienos quoque

cumulari. Qui autem libenter corporis mala tolerat, ad expiationem spiritus proficit. Proinde Egidius, ad Rhodani ostia solitarius, cum a uenatoribus sagitta in incertum missa inter syluas latentem sauciasset, non modo medicinam corpori admittere noluit, sed etiam ad Dominum orauit, nequando lęsa caro sanitatem reciperet. Parum erat solitudinis necessitatem ferre, quotidianas uigilandi, precandi,

minas pro nihilo habuerunt. Deinde Sydrach, Mysach et Abdenago pueri ętatem animi magnitudine supergressi, cum regis Nabuchodonosor statuam adorare nollent, in fornacem ardentem proiiciuntur et inter furentes flammarum globos laudes Deo decantant. Daniel leonibus deuorandus datur. Sed nec illos adussit ignis neque hunc leones attigerunt, ut omnibus manifestum fieret uerę religionis uirtutem potentissimo tyranno

— tibi dispensatum est, ut te percuteres et uinceres, occideres te et uiueres. Hęc de ueteribus; ad noua ueniamus! Ioannes, pręcursor Domini et plus quam propheta et quo non surrexit maior inter natos mulierum, Herodis Antipę iussu in gratiam adulterę carceri mancipatur obtruncaturque ac medius inter Legem et Euangelium, huius initium, illius finem sanguine suo consecrat. Post illum primitię mortuorum,

Hęc de ueteribus; ad noua ueniamus! Ioannes, pręcursor Domini et plus quam propheta et quo non surrexit maior inter natos mulierum, Herodis Antipę iussu in gratiam adulterę carceri mancipatur obtruncaturque ac medius inter Legem et Euangelium, huius initium, illius finem sanguine suo consecrat. Post illum primitię mortuorum, Dominus noster Iesus Christus ludibria, maledicta, conuitia, multa horrendaque supplicia et ignominiosissimam

imperator uictus sit. Potuit illum mittere in carcerem, in olla pice, resina et plumbo bulliente excoquere, feris bestiis laniandum prębere et in equuleo extentum crudeliter uerberare — occidere non potuit. Exclamante enim inter ipsa uerbera Vito: »Domine, libera me!« — cęlum intonuit, terra tremuit, deorum simulachra corruerunt, territus Diocletianus fugit. Vitum angelus inde sublatum longius transportauit, ubi ille, cum orasset Dominum

in Christianos redarguere coepit. Se quoque Christianum confessus capitis tandem abscisionem gaudens lętusque sustinuit, eodem die martyr factus, quo et Christianus. At nos a natiuitate ipsa fidem tenentes Christi, si forte inter infideles uersari contigerit, Christianitatem dissimulabimus, ne uitę periculum subeamus, quasi nescii uitam nostram esse in Christo et hanc, cui tantopere timemus, uelimus nolimus mox desituram. Sed meminerimus nos

in Asia passus, cum fustibus cęsus et in equuleo extensus ungulis quoque laniaretur, tormenta hęc non dolori sibi esse dicebat, sed iocunditati. Inde extra urbem tractus lapidibusque obrutus, iocunditate illa, quam inter cruciatus capiebat, iam omni molestia liber frui plenius coepit, fruiturus sine fine. Cyriacum, Hierosolymitanum episcopum, qui ante Iudas dictus est et beatę Helenę lignum Dominicę crucis diu sub terra cęlatum

ad locum suppliciorum audacter accedens martyres ad patiendum palam hortari coepit. Et Sulpitii pręsidis iussu in equuleo errectus, ungulis ita laceratus est, ut ossa apparerent. Clauiculos deinde arundineos in digitis inter ungues et carnem defixos pertulit atque in os plumbum infusum, tum demum in bullientem picem in caput pręcipitatur. Sed cum neque hoc cruciatu consumi posset, capitis amputatione peregit martyrium. Et dum feriretur,

rabiem uersus, propriam linguam dentibus mandens expirauit. Heu, heu, infelix Nicomache, non tormenta mutasti, sed tortorem, non poenam, sed fidem, nec mortem diffugisti, sed mortem felicissimam relinquens miserrimam elegisti! Inter damnatos computaris, quia inter beatos censeri, cum posses, noluisti. Pro fide breuissimos pati cruciatus recusasti, at pro perfidia pateris ęternos et perenni illa amissa gloria eo descendisti, ubi ignis

dentibus mandens expirauit. Heu, heu, infelix Nicomache, non tormenta mutasti, sed tortorem, non poenam, sed fidem, nec mortem diffugisti, sed mortem felicissimam relinquens miserrimam elegisti! Inter damnatos computaris, quia inter beatos censeri, cum posses, noluisti. Pro fide breuissimos pati cruciatus recusasti, at pro perfidia pateris ęternos et perenni illa amissa gloria eo descendisti, ubi ignis inextinguibilis urit, uermis immortalis rodit,

fidem extorqueret. Et quem uincere non potuit, interemit. Hadrianus martyr Nicomedię passus, cum esset militum pręfectus, cernens nostrorum in suppliciis constantiam credere coepit et se Christianum profitens inter damnatorum nomina suum ascribi petiit. Itaque Maximiani iussu in carcerem ducitur et reis per tormenda consumendis computatur. Id ubi resciuit Natalia, uxor eius (quia Christiana erat), lęta ad carcerem cucurrit, uirum

ut cum Christo uiueret. Mulier coniugium uiduitate mutare pręoptavit, ut maritum martyrem uideret, cum illo simul cupiens torqueri, cum illo mori. Dorotheus et Gorgonius etiam ipsi Nicomedię passi sunt. Quos, quia inter Romanos milites uirtute ac nobilitate pręcellebant, Diocletianus primum largitione et blanditiis auertere nixus est. Obi id param processit, quęstione torquere coepit; equuleum, flagra, ungulas in eos experitur

ne et ille nece eius gloriari posset et ipsa tardius, quam uellet, cum seruatę castitatis tum consummati martyrii reciperet mercedem. Catharina, uirgo sanctitate magis quam regia stirpe clara atque inter Alexandię puellas pulcherrima, plus tamen uirtutibus quam forma pollens, cum Maxentius cęsar Christianos ad idolorum culturam cogeret, prorupit in medium, cęsarem increpuit, martyres pręmii spe confirmauit, mundi

proconsul ad prostibulum adduci iusserat, et illa neque uirorum neque boum ui, qui funibus uinctam trahere nitebantur, loco moueri potuit. Lignorum ergo struem tyrannus circumponi et uirginem incendio consumi decernit. At illa inter flammas constituta calorem non sentiens Deo gratias agebat. Furit Paschasius et iam, quo se uertat, nescit, dum ipsum a foemina uinci pudet. Cumque animo conflictaretur, quidam ex lictoribus

fuerat, repudiat. A matre Christianitatis quasi sacrilegii accusatur, a proconsule Alexandro igne cremanda condemnatur. Sed ignis repentino imbre extinguitur, illa intacta liberatur. Rursum comprehensa bestiis exponitur, sed inter leones et ursos tuta securaque permanet. In fossam serpentum deturbatur, et serpentes emoriuntur. Tauris ferocissimis distrahenda alligatur, et ruptis uinculis periculum euadit omniumque mentibus in stuporem uersis libera

perpetique timeamus. Nec te, Alexandrina uirgo Apollonia, hoc loco tacebimus. Cui dentes euellere, quam igne cremare Decii cęsaris immanitas potuit, fidem corrumpere non potuit. Et tu inter Aphricanas puellas forma, nobilitate atque animo pręstans, Iuliana uirgo, ut Christo nuberes, Eleusii, Nicomedię pręfecti, nuptias contempsisti et unius Dei famulam se confitens, ab idolis autem abhorrens, flagella,

flagella, uirgas, plumbum pateris nec propositum mutas. Diabolum uisibili specie tibi insidiantem ligas et uerberibus afficis et in latrinam pręcipitem mittis, hunc uindicando, tyrannum patiendo superas. Sed etiam inter tormenta apparuit patientię uirtus: rotis conterenda subiiceris, et franguntur; in bulliens plumbum mitteris, et tepescit. Capitis demum obtruncatione imples martyrium, et Ecclesię capiti, Christo, iungeris, tanto morte

torqueretur, Stephana, militis cuiusdam uxor, uisis miraculis ad credulitatem conuersa, Christum Iesum Dei Filium confiteri coepit. Cumque nullo pacto ab ea confessione reuocari posset, duobus duarum arborum aliquantulum inter se distantium ramis aduerso inflexu ui ad terram curuatis alligata atque dimissa, rapido eorum in diuersum reductu repente discerpitur et disperso per humum cruore diffluentibusque intestinis corporis partes in suo

frustatim concidi lateque dispergi iubet, quasi uero, si sancti in terra tumulo careant, in cęlo non sint habituri locum. Vt tamen illo inuito etiam ab hominibus honorarentur, qui iam angelis iuncti erant, frustis illis inter se coeuntibus atque consolidatis corpora integra inuenta sunt et sepulturę mandata et a fidelibus reuerentię habita. Maxima et Donatilla sorores, cum se suamque uirginitatem Christo

Sed igne bestiisque parcentibus non parcit Anolinus. Gladio ambas cędi iussit, ut se et flammis ardentiorem et feris animalibus truculentiorem ostenderet. Ipsę autem uirgines, quoniam constanter tormenta pertulere, nunc inter angelorum choros feliciter exultant, eius conspectu semper fruentes in cęlo, cuius unius amore terrena contempserant. Cuius etiam amore Felicitas Romę passa, nec Antonini imperatoris edicta nec

uos uero contristabimini. Sed tristitia uestra conuertetur in gaudium. Iccirco, sicuti Dominus, ita et serui eius hac spei expectatione patientiam nostram stabilire monendo exhortandoque studuerunt. Iacobus, qui primus inter apostolos lauream meruit martyrii: Patientes — inquit — estote fratres usque ad aduentum Domini. Ecce agricola expectat preciosum fructum terrę, patienter ferens, donec accipiat temporaneum et

gementes dicent: Hi sunt, quos habuimus aliquando in derisum et in similitudinem improperii. Nos insensati uitam illorum existimabamus insaniam, et finem illorum sine honore. Ecce quomodo computati sunt inter filios Dei, et inter sanctos sors illorum est. O exoptanda tormenta, desyderabiles poenę, nunquam satis concupita nex, per quorum patientiam ad tantam peruenitur felicitatem!

Hi sunt, quos habuimus aliquando in derisum et in similitudinem improperii. Nos insensati uitam illorum existimabamus insaniam, et finem illorum sine honore. Ecce quomodo computati sunt inter filios Dei, et inter sanctos sors illorum est. O exoptanda tormenta, desyderabiles poenę, nunquam satis concupita nex, per quorum patientiam ad tantam peruenitur felicitatem!

sed ei, cuius beneficio etiam post lapsum subleuatus est, ne periret. Igitur, quisquis aliquid boni operis propria uirtute se effecturum promiserit, diaboli uanno concutietur et, cum triticum mundum se esse crediderit, inter decermina computabitur. Frustra aliquid conamur, nisi Domini affuerit auxilium. Cum illo in carcerem uel in mortem ire tunc poterimus, cum ipse audendi pręstiterit fiduciam. Vt autem pręstet, rogari uult dicens:

roboratus, illis fortiter repugnauit. Biennio post aduersa ualitudine correptus uita decessit atque apparens in uisu abbati gratias egit, quod eius consilio, ope operaque religionis statum non deseruit et eam ob rem inter beatos collocatus esset. Tantum illi profuit hasce inimici suggestiones suo detexisse abbati neque cęlatas tenuisse. Duo etiam nouitii monachi, eandem improbissimi spiritus molestiam passi, ab eodem Hugone admonentur,

a demonio illusum affirmant. Sed ille in sua credulitate pręsumptuosaque superstitione perdurans, die tertio post uita defunctus est. Et quoniam in tali errore defecerat, uix illi a Pafnutio abbate multorum precibus exorato inter dormientium in Domino fratrum (sepulchra) *coni. sepultura memoriaque concessa est. Proh dolor! Tot tantosque uiri labores una destruxit sanctitatis pręsumptio. Ea impostorem suum non agnouit, ea

in fornicationem semel lapsus, iterum et sępius lapsurus fuit, nisi Antidii, Turonensis episcopi, opera se a scelere retraxisset. Antidius quippe, cum forte, qua nocte id commissum est, multitudinem demonum conspiceret inter se iactantium de illis hominibus, quos captiosa inductione in laqueos mortis impegerant, et unum prę cęteris gloriantem audiret, quod Zosimum papam annos a se septem solicitatum tandem cum uirgine quadam coire fecisset,

Antiochenam et diuitiis et genere et impudicicię quondam nobilem foeminam fuisse legimus et, quod peius est, in idolatrię errore natam atque adultam, sed postquam ad Christum fuit conuersa, pauperem, humilem, pudicam et omni inter fideles probitate pręstantem. Hanc ergo conuersionis suę initio Mammonę spiritus ad pristinas reuocare sordes tali uersutiloquio tentauit, noctu illam adiens: Opes — inquit — quibus affluis, o Pelagia, dii patrii,

suo indulgens, nunquam uinum aut siceram bibens, nunquam mollibus indutus, assidue in deserto baptismum prędicans, iugiter turbas ad se confluentes docens. Iccirco ipsius Domini testimonio plus quam propheta dicitur et nulli inter natos mulierum posthabendus censetur. Denique tantę constantię uirum Herodis improbitas occidere potuit, terrere non potuit. Post Dominum sancti apostoli discipulique eius perseuerarunt illum sequendo,

inimicari! Nihil quippe ita iracundiam nostram frangit atque emollit ut isthęc recordatio. Esaias propheta et ipse futura mente scriptisque pertractando didicit contemnere pręsentia nec mori timuit, dum illum uiuere inter seculi uanitates piget. Hinc etiam exclamat, immo, exclamare iussus ait: Omnis caro foenum, et omnis gloria eius quasi flos agri. Exiccatum est foenum et cecidit flos, quia spiritus Domini sufflauit in eo. Vere

interrogant. Necem non timet — respondit — qui paratus est mori. Quis, quęso, militum ducumue seculi tam pręstanti animo unquam fuit, ut in tanto uitę periculo non contremuisset? Vnus miles Christi nudus et inermis inter tot armatos nihil expauit plusque ipsi audacię ad mortem patiendam quam illis ad inferendam fuit. Quem enim interimere uel saltem spoliare decreuerant, stupore correpti illęsum reliquere. Sic et multos martyrum uitę

est quam esse creditur. Cum autem uenerit, non erit amplius poenitentię tempus, sed iudicii; iudicii, inquam, sicut districti, ita irreuocabilis, quo, quicquid decernitur, fine caret, siue bonum siue malum sit. Nos igitur inter utrunque infinitum constituti, perpendamus animo, dum licet, quam alterum horrendum sit, alterum concupiscendum, et ita nobis moderemur, ut hoc assequi, illud euitare ualeamus. Scriptum est enim:

communione sancta sumpta expansis late brachiis demissaque ceruice tacitus intra se orauit atque hoc gestu actuque illi decedere libuit, ut talis Domino occurreret, qualis ipse pro nobis pependerat in cruce. Et ipse inter quatuor Ecclesię candelabra numerandus Augustinus, cum febri correptus uitę sibi finem imminere conspiceret, psalmos, qui poenitentiales dicuntur, conscribi et ante se legendos parieti affigi iussit. Eos dum legeret,

hoc indicauerat, ne cui, antequam euenisset, dicerent, iniunxit. Sexto autem die ante euentum aperiri tumulum iussit et febricitare coepit. Deinde ingrauescente morbo, in oratorium delatus, sublatis manibus Deo se commendans, inter discipulorum manus expirauit ea ipsa, qua prędixerat, die. Quidam in uisu uiderunt uiam in sublime tendentem, panno stratam multisque lampadibus quasi stellis fulgentem. Et responsum accepere patri Benedicto, per quam ad

Christo dicata, in monasterio, quod apud ędem Petri apostoli Romę situm erat, dum cancri morbum in mamilla patiens iaceret, duo candelabra ante lectulum eius ex monastico fortasse instituto accensa per noctem lucebant. Inter illa medius idem apostolus ipsi apparuit. Cuius repentino conspectu lęta magis quam perterrita interrogauit, essentne delicta sua sibi dimissa. Et cum dimissa esse accepisset, ab eodem euocata, ut iam ex

tenella adhuc et nondum adultę ętatis uirgo, Virginem Deiparam cum multarum uirginum glorioso comitatu ad se uenisse conspexit. Et admonita est, nequid ultra puellari more leuiter siue inconsyderate ageret, die trigesimo inter ipsas, quas uidebat, uirgines ab eadem cęli Regina feliciter admittenda. His uisis uitam mutauit quintoque et uigesimo die in febrim incidit. Trigesimo uero eandem Beatam Virginem cernens dicere coepit: Venio, Domina

aufert, ita ut multo citius a debito soluantur quam soluerentur. Hoc idem sequenti quoque exemplo astruere possumus. Dum enim beatus Gregorius pontifex (ut ipse in Dialogo suo refert) abbatis adhuc munus obiret, quidam inter monachos, nomine Iustus, grauiter ęgrotans et iam morti proximus, fratri suo seculari Copioso indicauit sibi tres aureos nummos esse, quod nemo alius nosset. Cum tamen ea res percrebuisset, abbas indignans iussit, nequis

suas gaudio quandoque futuro compensat. Flammis quidem torretur desyderioque afficitur, sed uidet hac omnes inquietudines omnemque laborem ad illum finem indeclinabiliter tendere, in quo sempiternę quietis initium est. Et inter acerrimos dolores, quos tolerat, contentatur ipsa dolorum conditione. Ac ueluti lucri auidus negociator, qui naui merces uehit, uentorum turbinem sustinet procellarumque et aeris intemperiem tolerat, fluctibus iactatur,

pene nihil ad ea, quę secutura sunt. Pleraque enim talia iam et ante nos et nostra ętate contigere. Nouimus Italiam intestino bello sępe afflictam, peregrino uastatam. Audiuimus Hispaniam, Galliam, Germaniam, Britanniam inter se frequenter concurrisse, Pannonios quoque cum uicinis gentibus cruenta bella assidue gerere. Scimus Bithyniam, Asiam, Syriam, Graeciam, Macedoniam, Mysiam, plurimas denique Christianorum prouincias a barbaris nationibus

uidentes tot terribilia in cęlo et in terra et in mari, fortasse et ipsi expauefacti contremiscent, sed tamen manibus in cęlum sublatis gloriam Deo dabunt. Neque spes eos destituet futuri regni, quam semper habuerunt, quam inter tot sęuientes persecutionum procellas integram inuiolatamque seruauerunt, nunquam a fide desciscentes, ut usque in finem perseuerando salui fierent. Timebunt quidem horrendum Iudicii diem iam instare cernentes. Sed

eius. Alluxerunt fulgura eius orbi terrę; vidit, et commota est terra. Montes sicut cera fluxerunt a facie Domini; a facie Domini omnis terra. Ignis ergo sęviet, terra tremet, montes liquescent. Et quis hominum inter tot terribilia subsistere poterit, nisi cui Dominus manum suam supponet, ne cadat? Et si iustus uix saluabitur, impius et peccator ubi apparebunt? In Sapientię libro scriptum est: Et accipiet armaturam zelus

pisces maris et uolucres cęli et bestię agri et omne reptile, quod mouetur super humum, cunctique homines, qui sunt super faciem terrę; et subuertentur montes et cadent sepes et omnis murus corruet in terram. Inter hęc tam expauescenda esto refugium nostrum, Redemptor noster, ne metu concussis fides titubet, spes deficiat, charitas languescat. Commoueantur bestię et homines, qui te ignorant, et montes et muri subuertantur! Non

— inquit — de Syon rugiet, et de Hierusalem dabit uocem suam, et mouebuntur cęli et terra, hoc est, boni et mali simul resurgent. Longe tamen diuersa erit horum illorumque conditio teste Apostolo sic inter utrosque discernente: Ipse Dominus — inquit — in iussu (tubę) *om. et in uoce archangeli et in tuba Dei descendet de cęlo. Et mortui, qui in Christo sunt, resurgent primi. Deinde

aliud tricesimum. Quam diuersitatem Paulus edisserens ait: Alia claritas solis, alia claritas lunę, alia claritas stellarum. Imparia quidem merita, sed in omnibus idem Deus. Et, quia Deus charitas est, mutuus inter illos amor efficiet, ut beatitudo singulorum beatitudo simul omnium sit. Quod si quis sadduceorum heresim secutus negare uoluerit futuram resurrectionem, respondebimus ei, quod illis responsum est: Erras

et uita. Qui credit in me, etiam si mortuus fuerit, uiuet. Et omnis, qui uiuit et credit in me, non morietur in ęternum. Qui credit ergo, uiuet. Incredulus autem, quanuis et ipse resurget et uiuet, inter mortuos tamen, non inter uiuentes deputabitur. Atque, ut apertius intelligas neminem non resurrecturum, Ioannes in Apocalypsi ait: Et dedit mare mortuos suos, qui in eo erant, et mors et infernus dederunt mortuos

me, etiam si mortuus fuerit, uiuet. Et omnis, qui uiuit et credit in me, non morietur in ęternum. Qui credit ergo, uiuet. Incredulus autem, quanuis et ipse resurget et uiuet, inter mortuos tamen, non inter uiuentes deputabitur. Atque, ut apertius intelligas neminem non resurrecturum, Ioannes in Apocalypsi ait: Et dedit mare mortuos suos, qui in eo erant, et mors et infernus dederunt mortuos suos, qui in ipsis

igitur libri prędestinationis pręscientięque diuinę, et Dominus iudicabit orbem terrę in ęquitate et populos in ueritate sua. Iustum et impium iudicabit Dominus, ipso per Ezechielem dicente: Ecce ego iudico inter pecus et pecus, arietum et hircorum. Quemadmodum enim pastor — ut in Euangelio dicitur — segregat oues ab hędis, ita separabuntur iusti ab iniustis. Et hi quidem ad sinistram raptim cogentur,

eos, qui intemperanter sine delectu uerba effutiunt siue turpia siue uana, nimię loquacitatis damnabit dicens: Siquis putat se religiosum, non refrenans linguam suam, huius uana est religio. Arguet etiam illos, qui inter se odio dissident simultatibusque decertant. Vbi — inquiet — zelus et contentio, ibi inconstantia et omne opus prauum. Et contra proximorum diffamatores dicet: Qui detrahit fratri aut qui iudicat

eius: oculos sublimes, linguam mendacem, manus effundentes innoxium sanguinem, cor machinans cogitationes pessimas, pedes ueloces ad currendum in malum, proferentem mendacia testem fallacem et eum, qui seminat inter fratres discordias. Iterum aduersus mendaces proclamabit: Abominatio est Domino labia mendacia. Et rursum: Testis falsus non erit impunitus, et qui mendacia loquitur, non effugiet. Illis quoque, qui

infra se ignem paratum, circa se terribiles demones grauiter infrendentes et iam ad teterrima illa inferni loca cum furore urgentes, compellentes, trahentes. Qui clamor, qualis planctus, quantus et quam flebilis ululatus inter illos audietur, quam miserabile spectaculum illud erit, cum et pectora pugnis et ora unguibus foedantes incedent! Laniabunt capillos, percutient foemora, complodent palmas, compriment digitos, totis artubus, *corr.

stupebunt ac dicent: Hi sunt, quos habuimus aliquando in derisum et in similitudinem improperii. Nos insensati, uitam illorum existimabamus insaniam et finem illorum sine honore. Ecce quomodo computati sunt inter filios Dei, et inter sanctos sors illorum est. At nos, ubi decidimus? Quo perduxere nos concupiscentię nostrę, delicię molles, lauta conuiuia, obscoenę libidines, auarę opes, blandi sopores, ignaua ocia,

Hi sunt, quos habuimus aliquando in derisum et in similitudinem improperii. Nos insensati, uitam illorum existimabamus insaniam et finem illorum sine honore. Ecce quomodo computati sunt inter filios Dei, et inter sanctos sors illorum est. At nos, ubi decidimus? Quo perduxere nos concupiscentię nostrę, delicię molles, lauta conuiuia, obscoenę libidines, auarę opes, blandi sopores, ignaua ocia, ioci, risus, luxus, luxuria,

adipisci beatitudinem! Et ecce, pro quam modica delectatione momentaneisque deliciis in quam immensas incidimus erumnas! In hęc et eiusmodi lamenta, qui damnati fuerint, flebiliter concitabuntur. Inter hos autem et Iudei erunt, qui in errore infidelitatis pertinaces obduratique periere. Videbunt crucem in salutem credentium refulgentem, uidebunt ipsum, qui in illa crucifixus fuerat, ponentem inimicos suos scabellum

grandis numerus eorum cum Christo in aere sit, qui etiam post baptismum lapsi per poenitentiam saluati sunt! Te uero tuus perdidit error, etiamsi nihil aliud commisisses. Hinc et reliqui heresiarchę atque eorum sectatores inter se uicissim lacessentes alii aliis proprium dogma exprobrabunt: Vę miseris nobis! Deprauauimus enim sensum Scripturarum, peruertimus ueritatem, induximus errorem, ubi non erat error. Nunc gehenna nos excipiet, non ut

ferreis ac seris sempiternis. Hinc igitur idem propheta ait: Et possidebunt eam onocrotalus et ericius, et ibis et coruus habitabunt in ea. Per hęc sane animalia, quę in Deuteronomio inter immunda censentur, homines peccatores designat flagitiorumque immunditia pollutos. Postea infert: Et erit cubile draconum, et pascua struthionum. Et occurrent demonia, onocentaurus et pilosus clamabit alter ad

ęterna sit, sed etiam quia cunctis uitę huius, si in unum conferantur, malis acerbior sit. Sicut enim beatorum gloria uerbis explicari nequit, sic nec damnatorum poena. Tantum in hac mali est, quantum in illa boni, quoniam inter se opposita sunt ut dies et nox, lux et tenebrę, uita et mors. Id quidem manifestius parebit, si etiam illud, quod superius propositum a nobis fuit, paulo plenius consyderabimus, quod scilicet ignis iste in tenebris

Id quidem manifestius parebit, si etiam illud, quod superius propositum a nobis fuit, paulo plenius consyderabimus, quod scilicet ignis iste in tenebris micans non solum calore cruciet, uerum etiam fulgore ipso. Tantum quippe inter fumidas nubes lucis ostentat, ut miseri nihil oculis haurire possint, nisi quod uisum aut terrore affligat aut dolore. Vident igitur pręter horribilem inferni situm formidabiles demones in diuersas portentorum facies ex

incredibili grauem. At uero ad ulteriorem ripam loca amoena et quę oculos florum uarietate, nares odorum fragrantia multum pręcipueque oblectarent; tum habitacula passim disposita diuini cuiusdam nitoris ac formę, sed inter ipsa unum cęteris maius elegantiusque, quod totum aureis laterculis adhuc construebatur. Cui autem construeretur, se scire nequiuisse. Consyderasse tamen, quod iusti pontem secure pertransirent, reprobi

tamen, quod iusti pontem secure pertransirent, reprobi uero laberentur et in fluuium ruerent. Tunc uidit — ut aiebat — Peregrinum presbyterum tam inoffense per angustias illas gradum tulisse, quam hic pie uixerat. Sed inter eos quoque, qui ceciderant quosque rapidi gurgitis spumosi uortices agitabant, uidit Petrum, ecclesiasticę familię irenarcham, qui quadriennio ante obierat, ferreis uinculis complicatum et de horribili alueo enatare

diuinę. Maledicet, inquam, alius alium, dum suam quisque consyderat erumnam suęque poenę stimulatur aculeis. Attamen etiam quisque, ut diximus, propinquorum amicorumque tormentis, quos iuxta se cernet, torquebitur mutuaque inter illos commiseratio communis afflictionis erit incrementum. Vellent poenas eorum non uidere, quibus coguntur maledicta ingerere. Sua singulis cruciatio excitabit iram, aliena multiplicabit terrorem. Quid multa? Nihil ibi

gloria, dicente Apostolo: Alia claritas solis, alia claritas lunę, alia claritas stellarum. Stella enim a stella differt in claritate. Sic et resurrectio mortuorum. Nec tamen diuersitas glorię inuidiam inter eos parere poterit. Nam quanuis alius alio plus hauriet, omnes ęque pleni erunt. Satiabor — inquit Propheta — cum apparuerit gloria tua. Denique nullus erit ibi liuori locus, ubi perfectus amor etiam

elegans et ineffabilis decor, et nulli comparanda structura, et omnibus lignis, omnibus gemmis, omnibus metallis magis excellens materia pars magna gaudii lętitięque beatorum erit. Sed profecto magis etiam gaudebunt sua inter se societate sanctorumque angelorum. Electus gloriosusque conuentus immensam singulis pariet animi uoluptatem. Illuc enim ascenderunt tribus, tribus Domini, testimonium Israhel, ad confitendum nomini Domini.

et uiduę, et omnes Christi serui omnesque fideles, qui fidem synceram, spem firmam, charitatem ueram in fine non deseruere. Hi omnes, tam ueteres quam noui, quoniam utrique unum in Christo sunt, concordi inter se consortio lętabuntur paresque animis ac uoluntate, delectabuntur — ut Propheta ait — in multitudine pacis. O, si modo, sicut speramus, eo conscenderimus, quale nobis gaudium erit uiuos

loqui. Denique, quod oratorum princeps Demosthenes aut par illi in dicendo Tullius nunquam eloqui potuissent, quod gentilis philosophię antistes Plato aut ipso argutior Aristoteles nunquam inuestigare ualuissent, hoc minimus inter cęlestis patrię ciues deprehendet, intelliget, tenebit, possidebit, dicente Domino per prophetam: Dabo tibi thesauros absconditos, et arcana secretorum, ut scias, quia ego Dominus. Oculus non uidit, nec auris

ne ut ille per turbinem, sed per resurrectionis gloriam, nec ut ille in cęlum, sed supra cęlum, nec ideo beati futuri, quia ad inferna non descendent, sed quia diuino semper fruentur conspectu. Vis nosse, quantum inter se differant? Et ipsi in fine moriendum est Antichristo perimente, deinde resurgendum Christo resuscitante, ut ad solidam hanc, de qua loquimur, consummatamque perueniat felicitatem. Ezechiel propheta uidit super

torqueretur, luce de cęlo lapsa circumfunditur, cum sanctis in carcere sibi apparentibus psallit, carceris pedor in odorem suauissimum uertitur, ipsa ab angelis in throno diuini fulgoris gloriose collocatur. Si tanta illi inter tormenta affuit beatitudo, quantam exhaustis iam tormentis consummatoque agone secutam credimus! Neque enim ęqua esse debet merces pugnantis adhuc et post pugnam iam uictricis. Illic auxilium petitur, hic triumphus

conspectu sanctorumque omnium uirgo ista repleatur, cui in conspectu hominum tot mira contigerunt: uox de cęlo blandiens, lac pro cruore manans, angeli corpus transferentes. Theodora Alexandrina, quę sexu dissimulato inter monachos persancte uixit, cum decessisset, abbati in quiete apparuit cum quadam nuptiali pompa, sanctarum exultantium agmine eam circumuallante, ipsa in medio gemmis auroque coruscans. Tunc se illam esse confessa est,

diceretur, mas credita. Mox deinde experrectus et *corr. ex ut sibimet redditus, abbas continuo cęllam eius adiit et defunctam esse reperit et foeminam fuisse cognouit. Denique constantiam mulieris inter uiros tandiu tam integre uersatę miratus beatitudinem quoque palam prędicare coepit atque, in quali eam gloria exaltatam conspexerit, ultro prodere. Gloriosa quidem sunt, quę de illa uidit, sed multo gloriosiora sunt,

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report