Your search found 5684 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1449-1598:

surrexit de sepulchro uiuens in ęternum. Quem Iudei probro contemptuique habuerant, discipuli eius in cęlum ascendentem uiderunt. Quem Pilatus Herodesque damnauerant, in cęlesti regno ad dexteram sedit Dei Patris, iterum uenturus, ut iudicet mundum, in quem uenerat iudicandus. Nos ergo, si cum illo exaltari cupimus, cum illo et humiliemur. Interim uelim, quando ista, quę scripsimus, perlegeris, quicquid apte *corr. ex appte appositeque dictum uidebitur, non mihi hoc tribuas, sed ei, qui donauit. Quicquid enim in nobis boni est, a

homini Christiano esse existimo quam Christi, Saluatoris nostri ac Domini, assumptas pro nobis passiones et ipsam crucis mortem quotidie cogitare. Dum enim ad memoriam reducuntur ea, quę ille pro nostra salute non modo gerere uerum etiam ab impiis sustinere uoluit, diuinę erga nos charitatis magnitudo magis innotescit; pudereque incipit seruum superbię fastu attolli, quoties :*corr. ex quotiens consyderat ad tantam humilitatem suum olim Dominum sese submisisse. Deus homo factus est, ut hominem suę diuinitatis faceret

incipit seruum superbię fastu attolli, quoties :*corr. ex quotiens consyderat ad tantam humilitatem suum olim Dominum sese submisisse. Deus homo factus est, ut hominem suę diuinitatis faceret participem. Innocens Dominus a seruis damnari sustinuit, ut nos a diaboli seruitute liberaret. Vincula, alapas, probra, sputa, flagella, spinarum aculeos, arundinis ictus, felis pocula, clauos denique et lanceam et per uerberum uulnerumque tormenta mortem ipsam subire dignatus est, ut nos, per peccatum alienatos, per corporis sui

Innocens Dominus a seruis damnari sustinuit, ut nos a diaboli seruitute liberaret. Vincula, alapas, probra, sputa, flagella, spinarum aculeos, arundinis ictus, felis pocula, clauos denique et lanceam et per uerberum uulnerumque tormenta mortem ipsam subire dignatus est, ut nos, per peccatum alienatos, per corporis sui sacrificium Deo Patri reconciliaret et in gratiam, quam nobis olim interdictam dolebamus, restitueret. Eramus enim filii irę, et per Christum facti sumus filii Dei. Ab inferis reuocati fuimus ad

cui terra scabellum pedum eius est, et per quem facta sunt omnia, non fuit illi in diuersorio locus. Nemo paupertatem humilitatemque professus iactanter superbiat, quod multa reliquerit, quod honorabilior cęteris fuerit. Nihil erat isto opulentius, nihil honorabilius, qui, ut nos ditaret et extolleret, tam egenum, tam infimum, quam uides, se nobis pręstitit. Et quoniam homo factus Deus esse non desiit, ab angelo nasciturus nunciatur, de Virgine intacta nascitur, cęlestium spirituum cantu celebratur, a pastoribus adoratur, a magis nouę

ut iam ab infantia sanguinem suum fundere pro nostra salute incipiat, qui adultus totum in cruce profusurus erat. Vocatum est — inquit — nomen eius Iesus, quod uocatum est ab angelo, priusquam in utero conciperetur. Iesus interprętatur Saluator. Vt nos ergo saluaret, et nasci uoluit in carne et in paupertate uiuere et odia impiorum sustinere. Vere autem Saluatorem esse et Symeon senex et Anna uidua de illo prophetando testati sunt, de quo quidem uenturo tot ante seculis fuerat prophetatum. Iam

iri et cęde ipsum tollere decreuit. Angeli autem monitu Ioseph cum puero et Maria, matre eius, fugit in Aegyptum. In Aegyptum, idolis deditam, iam tum Dominus inferebatur colendus, Iudeam relinquens incredulam. Fugit ergo Saluator noster Herodem, ut se nobis exiberet in salutem, nos gentilitio errore liberaret et in uiam ueritatis dirigeret, nos diabolo erriperet et Deo coniungeret ac de terrenis efficeret cęlestes *corr. ex celestes , de mortalibus immortales. Transeamus de pueritia ad iuuentam. Iam trigenarius Dominus

cum puero et Maria, matre eius, fugit in Aegyptum. In Aegyptum, idolis deditam, iam tum Dominus inferebatur colendus, Iudeam relinquens incredulam. Fugit ergo Saluator noster Herodem, ut se nobis exiberet in salutem, nos gentilitio errore liberaret et in uiam ueritatis dirigeret, nos diabolo erriperet et Deo coniungeret ac de terrenis efficeret cęlestes *corr. ex celestes , de mortalibus immortales. Transeamus de pueritia ad iuuentam. Iam trigenarius Dominus noster post baptismi consecrationem ieiunio corpus affligere uoluit,

diabolo erriperet et Deo coniungeret ac de terrenis efficeret cęlestes *corr. ex celestes , de mortalibus immortales. Transeamus de pueritia ad iuuentam. Iam trigenarius Dominus noster post baptismi consecrationem ieiunio corpus affligere uoluit, ut nos spiritali bono uacuos gratia suę diuinitatis repleret. Tentari a diabolo se permisit, ut eum, qui primos parentes nostros uicerat, ipse pro nobis superaret, ipse nos, quemadmodum contra diaboli tentamenta stare debeamus, instrueret. Arma nobis dedit, ut pugnemus —

ad iuuentam. Iam trigenarius Dominus noster post baptismi consecrationem ieiunio corpus affligere uoluit, ut nos spiritali bono uacuos gratia suę diuinitatis repleret. Tentari a diabolo se permisit, ut eum, qui primos parentes nostros uicerat, ipse pro nobis superaret, ipse nos, quemadmodum contra diaboli tentamenta stare debeamus, instrueret. Arma nobis dedit, ut pugnemus — baptismum, ut uincamus — fidem, ut uincendo perseueremus — cibi potusque abstinentiam. Nec miretur sanctus, si Sathanę sentit insidias. Sanctus sanctorum erat, qui

diuino, contumeliis afficere. Iterum, cum ad phariseos et scribas diceret: Qui ex Deo est, uerba Dei audit. Propterea uos non auditis, quia ex Deo non estis, responderunt: Nonne bene dicimus *corr. ex benedicimus nos, quia Samaritanus es tu* et demonium habes? Indignari solent iniqui, cum sua sibi uitia obiici et exprobrari audiunt. Samaritanus es, inquiunt, hoc est Iudaicę legis semiplenus sectator. Tales enim tunc Samaritani habebantur. Et

autem se non inuitum pati ostendit, cum inter eos, a quibus ducebatur, non comparuisset. Sequitur enim: Iesus autem transiens per medium illorum ibat. Discessit itaque ab eis et uenit Capharnaum, ciuitatem Galileę ibique docebat populum. Qua certe in re instruit nos ne tunc quidem, cum aduersariorum persecutionem patimur, cessandum esse ab operibus iustitię. Ad hęc frequenter etiam lapidibus eum obruere concupierunt. Nam cum in templo eos docuisset, ut Ioannes ait, dixissetque: Antequam Abraham fieret, ego sum.

quorum armis urbes expugnentur. Hoc enim hominum est, illud supra homines et diuinę proprium potestatis. Vnus autem ex ipsis, Caiphas nomine, cum esset pontifex anni illius, dixit eis: Vos nescitis quicquam nec cogitatis, quia expedit uobis *corr. ex nos , ut unus moriatur homo pro populo, et non tota gens pereat. Alio Caiphas animum intendebat regno metuens terreno, alio uerba spiritaliter intellecta dirigebantur. Vnde sequitur: Hęc autem Caiphas a semetipso non dixit, sed cum esset pontifex anni

sed abiit — inquit — in regionem iuxta desertum, in ciuitatem, quę dicitur Effren, et ibi morabatur cum discipulis suis. Et hoc quidem non timore insidiantium sibi Iudeorum. Poterat enim et inter illos uersari illęsus, si uellet, sed ut suo exemplo nos doceret fas esse nobis fugere persecutores, pręsertim si ex fuga nostra nullum imminet credentibus fidei periculum; sicuti modo, cum solum Iesum quęsierunt et in eum credentes nondum infestarent. Alioquin contemnenda est uita, dum defenditur ueritas, quoties proximus tuus

prędicendo sublimitatem suę diuinitatis ostendit, ut et discipuli inuenirent, quod ille uellet, et ille, cuius iumenta erant, soluentibus ea non refragaretur, sed abduci permitteret. Hoc autem factum est, ut sciretur, a quanta celsitudine ad quantam descenderat humilitatem, ut nos exaltaret, non solum formam serui accipiens, sed etiam dorso uilissimi iumenti insidere non dedignatus. Hinc arguitur ambitio ac fastus eorum, qui discipulorum uicem in terra gerunt et equos eximios sibi comparant eosque phaleris exornant et auro, sericis operimentis seque

ramos, ita ut ipse non ad mortem ire, sed iam deuicta morte triumphare uideretur. Vnde et clamabant: Osanna, benedictus, qui uenit in nomine *corr. ex ascellum Domini, rex Israhel. Osanna in excelsis! Osanna autem »salua nos« interpretatur. Hoc angebat phariseos, et aiunt: Videtis, quia nihil proficimus. Ecce mundus totus post eum abiit. Quid inuidetis, miseri, aut quid admiramini, si mundus post eum abiit, per quem factus est mundus? Quid liuore pleni et mente atque intellectu

illum moliri ausi. Cęterum, si ista, quę dicta sunt, iuxta tropologiam consyderabimus, inueniemus nostris quoque temporibus non paucos esse, qui de Dei templo speluncam faciant latronum. Templum Dei est — Apostolus inquit — quod estis uos. Nos ergo templum Dei sumus. Tunc autem de templo hoc speluncam latronum facimus, cum malis cupidinibus cor nostrum implemus et, ubi habitare Deum oportuit per continentię cultum, ibi per carnis lasciuiam diabolum admittimus. Tunc autem flagellat nos Dominus, cum aduersis urgemur,

— quod estis uos. Nos ergo templum Dei sumus. Tunc autem de templo hoc speluncam latronum facimus, cum malis cupidinibus cor nostrum implemus et, ubi habitare Deum oportuit per continentię cultum, ibi per carnis lasciuiam diabolum admittimus. Tunc autem flagellat nos Dominus, cum aduersis urgemur, ut non ea, quę nobis, sed quę Deo placita sunt, sequamur. Iudei ergo minus perpendentes mirabilia Domini nostri et iniquo admodum animo ferentes ab eo se tam ignominiose de templo eiectos, rursum in necem eius inter se consultant, rursum

de expectatione, sed illos duntaxat Iudeos, qui eum, quem in Lege promissum expectabant, uenisse crediderunt. Omnia ergo traxit ad se, quia ex omnibus partem aliquam saluauit. Et nunc quoque trahere non cessat. Vim ergo ingerit, inquies? Nequaquam, sed bonum illud, quod per nos efficere non possumus, ipso adiuuante operamur, ipso trahente exequimur. Hinc iam Domini nostri cum discipulis conuersationem, qua paulo ante, quam ab impiis supplicium pateretur, uti uoluit, erit nobis operęprecium consyderare. Ante diem festum

Quis talia consyderans non ponet supercilium, non fastum dimittet, non cordis molliet duritiam? Creator omnium fit famulus eorum, quos creauit. Et aliquem pudebit erga alterum sese gerere submissius? Lauat autem Dominus et extergit discipulorum suorum pedes, ut nos instruat, quam emundati accedere debeamus ad sumendum corporis et sanguinis eius sacramentum. Qui enim manducat et bibit indigne, iudicium sibi manducat et bibit. Venit ergo ad Symonem Petrum. Et dicit ei Petrus: Domine, tu mihi lauas pedes? Non lauabis mihi pedes in

sed non in hoc iustificatus sum; qui iudicat* me, Dominus est. Non enim sufficit nostra emundatio, id est a peccatis abstinentia; nisi Christi meritum accesserit, cęleste regnum ingredi non merebimur. Tunc ergo Iesus pedes nostros lauat, cum per passionis suę gratiam nos de terra sublatos cęlestibus inserit. Quare autem ante passionem lotione ista utitur? Vt eos ad susceptionem tantę futurę gratię pręparet, quibus post passionem Spiritum Sanctum missurus erat. Et uos mundi estis — inquit — sed non omnes. Cur

commemorationem! Ad illos denique pertinet confectio mysterii huius atque ministratio, ad quos pertinet peccata dimittere et retinere. Hi sunt mediatores inter Deum et hominem, per quos hęredes Dei efficimur, cohęredes autem Christi. Quid igitur de tua in nos charitate dicam, Domine Iesu? Parumne erat te de cęlo in terram ad nos descendisse, in homine assumpto hominibus apparuisse, ueritatem docuisse, sanitates fecisse, peccata remisisse, mortem pertulisse, paradisum post te currentibus aperuisse? Das te insuper nobis in cibum et

huius atque ministratio, ad quos pertinet peccata dimittere et retinere. Hi sunt mediatores inter Deum et hominem, per quos hęredes Dei efficimur, cohęredes autem Christi. Quid igitur de tua in nos charitate dicam, Domine Iesu? Parumne erat te de cęlo in terram ad nos descendisse, in homine assumpto hominibus apparuisse, ueritatem docuisse, sanitates fecisse, peccata remisisse, mortem pertulisse, paradisum post te currentibus aperuisse? Das te insuper nobis in cibum et potum, ut tuę uirtutis, tuę glorię, tuę beatitudinis efficias

peccata remisisse, mortem pertulisse, paradisum post te currentibus aperuisse? Das te insuper nobis in cibum et potum, ut tuę uirtutis, tuę glorię, tuę beatitudinis efficias participes. Accipimus itaque corpus et sanguinem tuum, Domine, in os nostrum, ut tu in nobis et nos in te maneamus. Accipimus sub aliena specie, et non aliud esse credimus, quam quod a te, qui ueritas es, audimus. Quodque oculis non cernimus, hoc fide percipimus, ut et spiritalis alimenti dono et plenę credulitatis merito tibi uniamur, tibi copulemur, atque ubi tu es, et

te, qui ueritas es, audimus. Quodque oculis non cernimus, hoc fide percipimus, ut et spiritalis alimenti dono et plenę credulitatis merito tibi uniamur, tibi copulemur, atque ubi tu es, et ipsi simus. Tu ille cibus, ille potus es, sine quo uiuere nequimus et cum quo semper nos beatos fore speramus. Et hymno dicto (ut Mattheus inquit) exierunt in montem Oliueti. Illic prędixit eos in morte sua scandalum, hoc est fidei titubationem passuros fugamque facturos. Quia scriptum est,

carnis afflictionem, per aduersitatum patientiam ad summi boni possessionem. Vnde Christus transmisso* Cedrone uenit in hortum, qui etiam paradisus dicitur, ut locum illum significet deliciarum et ut, unde per peccatum eiecti fuimus, per Christi satisfactionem eodem nos innuat reducendos. Qui enim longo admodum tempore exules fuimus, iam tandem Christo duce postliminio reuertimur in patriam, non terrenam, sed cęlestem, non temporalem, sed ęternam. Illic autem ubi conuenerat Iesus cum discipulis, iussit eos residere, donec ipse paulo

sicut ego uolo, sed sicut tu. Tres assumpsit, ut redemptionem nostram, quam ipse in se perficiebat, opus totius Trinitatis esse ostenderet. Ad mortem autem iturus mortalis hominis conditionem seruat. Tristatur enim et orat. Et quoniam separatur ab eis, instruit nos, quoties oratum ire uolumus, ut solitudinem et quietem quęramus *corr. ex queramus , ne turbę strepitu offensi orandi intentionem laxare cogamur. Eleuatione enim mentis in Deum nobis opus est, quoties **corr. ex quotiens precamur,

inuoluunt neque se inde expedire curant. Agnoscamus igitur carnis nostrę imbecillitatem et enitamur, ut saltem uoluntas ad bene agendum prompta sit. Vt autem prompta sit, precatione opus est, iuxta illud: Petite, et dabitur uobis. Hoc quoque Dominus noster suo nos uolens instruere exemplo (ut Euangelista ait) iterum secundo abiit et orauit: Pater mi, si non potest hic calix transire, nisi bibam illum, fiat uoluntas tua! Et nos orando dicimus: Fiat uoluntas tua, sicut in cęlo et in terra! Vt ubique eius

opus est, iuxta illud: Petite, et dabitur uobis. Hoc quoque Dominus noster suo nos uolens instruere exemplo (ut Euangelista ait) iterum secundo abiit et orauit: Pater mi, si non potest hic calix transire, nisi bibam illum, fiat uoluntas tua! Et nos orando dicimus: Fiat uoluntas tua, sicut in cęlo et in terra! Vt ubique eius uoluntas fiat, qui ubique bonus est et malum uelle omnino non potest. Et uenit iterum — inquit — et inuenit eos dormientes. Erant enim eorum oculi grauati. Et

Et relictis illis iterum abiit, et orauit tertio eundem sermonem. Tertio orando docet instandum esse precibus, donec, quod petimus, impetremus, si tamen, quod animę saluti conferat, petimus. Non ergo orat, ne transeat ab eo calix, quem iam assensit, ut bibat, sed ut nos erudiat tunc pręcipue *corr. ex precipue orandum esse, cum patiendi periculum imminet, ut in fide constantes inueniamur et magis optemus fideles mori quam infideles uiuere. Et quid enim magnum pręstamus **corr. ex prestamus ,

quam infideles uiuere. Et quid enim magnum pręstamus **corr. ex prestamus , si pro eius nomine morimur, qui prior pro nobis mori uoluit? Immo, qui, quicquid dixit, quicquid fecit, quicquid passus est, totum in nostrę salutis commodum conuertit. Et nos, si pro eius confessione morimur, per ipsum, quem profitendo morimur, saluamur. Oranti apparuisse angelum Lucas testatur: Apparuit illi angelus — inquit — de cęlo confortans eum. Et factus in agonia prolixius

Hic angelus apparens, dum moestum consolatur, humanam in Domino Iesu naturam ostendit. Alias accedentes et eidem ministrantes angeli diuinam in eo naturam testati sunt. Dei enim Verbum nostra assumpsit et sua non dereliquit, ut in nostris pro nobis ualeret pati et in suis posset nos beatificare. Pro nobis itaque tristatur, pro nobis orat, pro nobis ardenter orando ęstuat et sudat. Factus — inquit — in agonia prolixius orabat. Hoc est, contentione quadam animi in oratione perseuerabat, ut et tu morte imminente

autem Dominus sanguinis guttas nemine uerberante, nonne ostendit, quod uolens passioni sese offerat, quod sponte uerberantibus quoque corpus suum subiiciat, ut susceptis uulneribus pro nobis sanguinem huberius fundat et redemptionis nostrę precium tanto plenius persoluat, quanto nos magis diligit? Vna talis gutta satis erat ad eluendum humani generis peccatum, sed ad testandam sui erga nos amoris magnitudinem, quicquid restabat in corpore, dispersit in cruce. Qualiter autem ab impiis comprehensus fuerit, quoniam a Ioanne accuratius copiosiusque

uerberantibus quoque corpus suum subiiciat, ut susceptis uulneribus pro nobis sanguinem huberius fundat et redemptionis nostrę precium tanto plenius persoluat, quanto nos magis diligit? Vna talis gutta satis erat ad eluendum humani generis peccatum, sed ad testandam sui erga nos amoris magnitudinem, quicquid restabat in corpore, dispersit in cruce. Qualiter autem ab impiis comprehensus fuerit, quoniam a Ioanne accuratius copiosiusque describitur, quid ille dicat, consyderemus. Sciebat — inquit — et

discipulus sit oportet. Vt autem neque inopiam pro Christi nomine neque supplicia pati graue sit, meminerimus, quid ille pro peccatis nostris perpessus fuerit. Tradidit se in manibus iniquorum, irrideri, conuitiis discindi, conspui, uerberari, configi, cędi, occidi uoluit, ut nos saluaret. Relicta — inquit — syndone nudus profugit ab eis. Conueniamus hoc loco illos, qui auertere conantur liberos suos ab ingressu collegii monachalis. Impii patres, ingratę matres! Filii uestri relicta terrenę uanitatis syndone

Iesum ligauerunt (ut Ioannes ait) et adduxerunt eum ad Annam primum, Caiphę pontificis socerum; mox ad ipsum Caipham, deinde ad Pilatum et Herodem, ut omnium inique iudicantium contumelias sustineret, qui omnes redimere uenerat, et eo maiore beneficio nos obligaret, quo plura pro nobis ultro perferret. Illum ergo uinctum et ad Caipham ductum ex his, qui modo fugerant, secuti sunt Simon Petrus et alius discipulus, pontifici notus. Sequebatur Petrus Dominum pietate erga ipsum commotus, a longe tamen timore

mouerentur ad miserationem. Et: Prophetiza, aiunt, ut illis exprobrent, qui eum tanquam prophetam habebant. Ille uero non propheta, sed prophetarum Dominus ista pro nobis sustinebat. Ligari enim uoluit, ut nostrorum uincula solueret delictorum, sputis sordidari, ut nos a culpa mundaret, colaphis cędi, ut eius regnum euerteret, qui nos in Adam conciderat, uelari ab infidis, ut credentibus ueritatem manifestaret et, quę Iudeis figurarum inuolucris adumbrata erant, ea nobis in se impleta demonstraret. Nos talia recolendo ad

exprobrent, qui eum tanquam prophetam habebant. Ille uero non propheta, sed prophetarum Dominus ista pro nobis sustinebat. Ligari enim uoluit, ut nostrorum uincula solueret delictorum, sputis sordidari, ut nos a culpa mundaret, colaphis cędi, ut eius regnum euerteret, qui nos in Adam conciderat, uelari ab infidis, ut credentibus ueritatem manifestaret et, quę Iudeis figurarum inuolucris adumbrata erant, ea nobis in se impleta demonstraret. Nos talia recolendo ad Saluatorem nostrum conuersi clamemus, eius in nos benignitatem

sputis sordidari, ut nos a culpa mundaret, colaphis cędi, ut eius regnum euerteret, qui nos in Adam conciderat, uelari ab infidis, ut credentibus ueritatem manifestaret et, quę Iudeis figurarum inuolucris adumbrata erant, ea nobis in se impleta demonstraret. Nos talia recolendo ad Saluatorem nostrum conuersi clamemus, eius in nos benignitatem perpendentes et nostram lugentes ingratitudinem. Tu, Domine, pro nobis ligaris, nos te quotidie offendimus. Tu pro nobis uerbera, sputa, probra pateris, nos pro tui nominis gloria nullum

eius regnum euerteret, qui nos in Adam conciderat, uelari ab infidis, ut credentibus ueritatem manifestaret et, quę Iudeis figurarum inuolucris adumbrata erant, ea nobis in se impleta demonstraret. Nos talia recolendo ad Saluatorem nostrum conuersi clamemus, eius in nos benignitatem perpendentes et nostram lugentes ingratitudinem. Tu, Domine, pro nobis ligaris, nos te quotidie offendimus. Tu pro nobis uerbera, sputa, probra pateris, nos pro tui nominis gloria nullum suscipimus laborem, nullam pati possumus iniuriam. Si ieiunandum est,

manifestaret et, quę Iudeis figurarum inuolucris adumbrata erant, ea nobis in se impleta demonstraret. Nos talia recolendo ad Saluatorem nostrum conuersi clamemus, eius in nos benignitatem perpendentes et nostram lugentes ingratitudinem. Tu, Domine, pro nobis ligaris, nos te quotidie offendimus. Tu pro nobis uerbera, sputa, probra pateris, nos pro tui nominis gloria nullum suscipimus laborem, nullam pati possumus iniuriam. Si ieiunandum est, corporis imbecillitatem excusamus. Si precationibus insistendum, longioris morę* tedio affecti

in se impleta demonstraret. Nos talia recolendo ad Saluatorem nostrum conuersi clamemus, eius in nos benignitatem perpendentes et nostram lugentes ingratitudinem. Tu, Domine, pro nobis ligaris, nos te quotidie offendimus. Tu pro nobis uerbera, sputa, probra pateris, nos pro tui nominis gloria nullum suscipimus laborem, nullam pati possumus iniuriam. Si ieiunandum est, corporis imbecillitatem excusamus. Si precationibus insistendum, longioris morę* tedio affecti cessamus.** Si uigilandum, in capitis phrenesin nos casuros dicimus. Et dum

uerbera, sputa, probra pateris, nos pro tui nominis gloria nullum suscipimus laborem, nullam pati possumus iniuriam. Si ieiunandum est, corporis imbecillitatem excusamus. Si precationibus insistendum, longioris morę* tedio affecti cessamus.** Si uigilandum, in capitis phrenesin nos casuros dicimus. Et dum corpori seruimus, tibi, corporis atque animę autori, debitum famulatum impendere recusamus. Da igitur nobis fontem lachrymarum, quibus non tuam passionem orbi salutiferam lugeamus, sed nostram in referenda gratia ignauiam abluere possimus et in nauanda

sed nostram in referenda gratia ignauiam abluere possimus et in nauanda tibi opera efficiamur diligentiores. Istis ergo uinculis, quę nobis fauendo sponte pateris, cor nostrum constringe, ut te super omnia diligat. Istis uerberibus mentem nostram excita, ut semper tua in nos beneficia cogitet. Istis denique afflictionibus, quas pro nobis uolens toleras, ad omnia dura pro tuo amore perferenda nostrum animum constitue atque confirma. Et quos uides propria imbecillitate deficere, *corr. ex more **corr. ex

iustitię nunquam discedere. Sed iam reliqua prosequamur! Post illa, quę superius dicta sunt, trinam Petri negationem Mattheus et Marcus enarrant, Lucas uero pręmittit.* Nihil tamen refert, quo ordine aliquid factum sit, cum ab omnibus totum commemoratur. Nos, nequid, quod gestum est, omittamus, Ioannis potius narrationem sequamur. Et quoniam de prima apostoli negatione diximus, nunc de secunda est dicendum. Stabant — inquit — serui et ministri ad prunas, quia frigus erat, et calefaciebant se.

tradiderunt. Tunc (ut Mattheus testatur) proditor Iudas commissi flagitii conscius ac poenitentia ductus retulit pecuniam, quam acceperat, principibus sacerdotum et senioribus dicens: Peccaui tradens sanguinem iustum. At illi dixerunt: Quid ad nos? Tu uideris. Et proiectis argenteis in templo recessit. Et abiens laqueo se suspendit. Quęstio Antequam de Iuda, uideamus de principum exitiali odio in Iesum. Cum tota nocte non quieuissent illum

inique accusantium? Qui testis es innocentię, quare consentis liuentium furori? Cur eum, in quo non inuenis causam, sustines interfici? Ego non inuenio — inquit — in eo causam. Responderunt ei Iudei: Nos legem habemus, et secundum legem debet mori, quia Filium Dei se fecit. Quid agitis, immanes belluę et omnis expertes rationis? Debet mori, qui mortuos ad uitam reuocat, qui cęcis uisum, surdis auditum, mutis loquellam et quacunque affectis ęgritudine restituit

ambulat; qui quinque panibus quinque milia hominum satiat; quem natum angeli nunciant, pastores adorant, stella indicat, magi cum muneribus quęrunt* et in puero Deum honorant. Debes tamen mori, Domine Iesu, non iniquorum odio, sed tua ipsius uoluntate, ut tui corporis sacrificio nos Deo Patri reconcilies, ut tua morte credentibus salutem tribuas, ut tuis denique fidelibus plus gratię conferas quam quod primorum parentum culpa amissum fuerat. De terreno enim paradiso pulsos ad cęleste regnum reuocas. Volens itaque, non inuitus hominem assumis,

plus gratię conferas quam quod primorum parentum culpa amissum fuerat. De terreno enim paradiso pulsos ad cęleste regnum reuocas. Volens itaque, non inuitus hominem assumis, passionibus te offers, morti te subiicis. Nihil est tua pietate maius, nihil tua charitate sublimius. Nos uero non ignari, quanta pro nostra salute sustinueris, quam uicem reddere, quam referre gratiam possumus? Si cuncta, quę possidemus, in pauperum usum distribuerimus, plus est uitam impendere quam opes erogare. Si uitam impenderimus, non est tanti seruorum uita, quanti uita

usum distribuerimus, plus est uitam impendere quam opes erogare. Si uitam impenderimus, non est tanti seruorum uita, quanti uita Domini. Mors tua nobis profuit ad uitam. Mors autem nostra, si pro tui nominis gloria est suscepta, nihil tibi confert, qui nullius rei indiges, sed nos tecum coniungit, dum pro inęstimabili** tuo beneficio, non quantum debemus, sed quantum possumus, persoluere nitimur. At quoniam ne id quidem, quod possumus, efficere satis curamus, quid aliud restat nisi fateri nos esse ingratos, et non solum ingratos bonum pro bono non

est suscepta, nihil tibi confert, qui nullius rei indiges, sed nos tecum coniungit, dum pro inęstimabili** tuo beneficio, non quantum debemus, sed quantum possumus, persoluere nitimur. At quoniam ne id quidem, quod possumus, efficere satis curamus, quid aliud restat nisi fateri nos esse ingratos, et non solum ingratos bonum pro bono non reddendo, sed etiam iniurios, tibi, a quo bona omnia accepimus, peccando, te offendendo, tuis pręceptis ad nostram constitutis perennem *corr. ex querunt **corr. ex

oppressum, cum potes, non uis liberare? Nec tamen immerito is, qui minus peccat, arguit magis peccantes. Ideo: Vos uideritis, inquit; qui me cogitis iustum in damnationem dare et innocentem, ut crucifigatur, permittere. Illi autem reclamant: Sanguis eius super nos et super filios nostros. Ista quidem maledictio super eos Iudeos nunc etiam permanet, qui non credunt. Sanguis enim Christi super eos est, quos condemnat, et pro illis est, quos saluat. Hunc tamen effundi permisit Pilatus ueritus populi aduersum se

sabbati, quando pręparabant, quibus in sabbato usuri erant. Sexta autem die homo factus est, sexta die Christus passus, ut pro homine passum intelligas. Septima die requieuit Deus ab omni opere, quod patrarat. Septima die Christus requieuit in sepulchro et resurrexit, ut et nos post pręsentium laborum finem cum Christo resurrecturos speremus in gloria. Quęstio Porro de hora nascitur quęstio, quomodo Ioannes hic horam sextam memoret, cum Marcus dicat: Erat hora tertia, quando

super me, sed super uos ipsas flete et super filios uestros. Quoniam ecce uenient dies, in quibus dicent: Beatę steriles, et uentres, qui **corr. ex quę non genuerunt, et hubera, quę non lactauerunt. Tunc incipient dicere montibus: (Cadite super nos, et collibus) ***add. Operite nos. Quia si in uiridi ligno hoc faciunt, in arido quid fiet? Nolite flere super me — inquit — filię Hierusalem: animę fideles,

ecce uenient dies, in quibus dicent: Beatę steriles, et uentres, qui **corr. ex quę non genuerunt, et hubera, quę non lactauerunt. Tunc incipient dicere montibus: (Cadite super nos, et collibus) ***add. Operite nos. Quia si in uiridi ligno hoc faciunt, in arido quid fiet? Nolite flere super me — inquit — filię Hierusalem: animę fideles, animę pacis. Hierusalem enim pacis uisio

(ut Lucas tradit) pro suis crucifixoribus deprecatus est Patrem: Pater, dimitte illis — inquit — non enim sciunt, quid faciunt. Poterat quidem et ipse illis dimittere, sicut dimisit mulieri peccatrici, sed docere uoluit pro persequentibus debere nos orare et illis, qui nos odio habent, bene optare nec malum pro malo, sed, quod bonum est, reddere. Quod autem ait: Non enim sciunt, quid faciunt, ostendit dignum esse uenia ignorantię peccatum. Esse quippe et ignorantię peccatum Leuiticus probat, ubi uitulum

suis crucifixoribus deprecatus est Patrem: Pater, dimitte illis — inquit — non enim sciunt, quid faciunt. Poterat quidem et ipse illis dimittere, sicut dimisit mulieri peccatrici, sed docere uoluit pro persequentibus debere nos orare et illis, qui nos odio habent, bene optare nec malum pro malo, sed, quod bonum est, reddere. Quod autem ait: Non enim sciunt, quid faciunt, ostendit dignum esse uenia ignorantię peccatum. Esse quippe et ignorantię peccatum Leuiticus probat, ubi uitulum offerre iubetur, qui

diuinę naturę proprium sit, quomodo, qui animas saluat, non potest corpus suum saluare, si uelit? Sed ille pius et misericors animarum magis quam corporum saluti consulebat, cum se ultro morti offerret. Deus homo factus est, ut pro homine mori posset. Mori uoluit pro nobis, ne nos pro nominis eius gloria mori timeamus. Audiamus adhuc, quid isti stulti et imprudentes polliceantur. Se in eum credituros aiunt, si de cruce descendat. Et credere noluerunt, cum de sepulchro uiuus surrexisset. Nunquid plus erat descendere de cruce adhuc uiuum quam de

(ut Lucas testatur): Memento mei, Domine, cum ueneris in regnum tuum. A seruis crucifixum uidet, et Dominum confitetur; nudum et morientem, et regnaturum credit. Alter a leuo latere pendens blasfemabat, et hic illum increpabat peccatumque suum confessus: Nos — inquit — digna quidem factis recipimus, hic uero nihil mali gessit. Hac confessione, hac fide, hac poenitudine* inuenit ueniam et de latrone meruit fieri ciuis regni cęlestis. Inęstimabilis profecto merces nec tamen paruum fidei meritum. Tunc

fuit decretum, mutari non potest, da saltem, ut te moriente moriar, quando te patiente nullo modo possum quiescere. Tertia quidem die te surrecturum discipulis etiam tuis non semel dixisti, sed mora omnis mihi nimio plus est molesta. Citius ergo exurge, amor meus, citius ad nos redi, dulcedo mea, ut tuos omnes tua morte moestos tua consoletur suscitatio et tuam miseram matrem tantis liberet animi angustiis. Donec saltem, sicut prędixisti*, eueniat, interim inquietum erit cor meum, pectus ęstuabit desyderio, oculi lachrymas effundere non cessabunt,

Deus esset? A Patre derelictus est, dum subiicitur passioni. Non est autem derelictus, dum nunquam separatur a Patris unione. Patitur et conqueritur, ut se hominem probet. Paradisum latroni pollicetur, ut se Deum ostendat. Ideo quoque se derelictum clamat, ut consyderemus, quanto nos deuinxerit beneficio, diuinitatem suam sibi subtrahendo, donec suę humanitatis passione pro nobis faciat satis. Vel se derelictum clamat a Deo, dum Iudeorum deflet perfidiam, quia, pro quibus mori uoluit, eos Dei prohibente iustitia saluare nequit. Illis etiam omnibus, qui

subeunda illum cogit, sed immensus erga homines amor incredibilisque miseratio, ne perdat, quos condidit, ne diabolo subiectos relinquat, quos ad Dei similitudinem creauit. Pro peccatis nostris igitur sua passione uoluit facere satis ac per immolationem proprii corporis Deo Patri nos reconciliare. Et, si pro nobis ad tantam humilitatem se deiecit ipse Dominus noster, quanta est nostra, qui serui sumus, ingratitudo fastu aliquo elationeque mentis illum offendere? Gustata autem felis amaritudine acceptoque aceti poculo: Consummatum est,

mortalis, et post resurrectionem, sed neque iniurię obnoxius neque morti. Si tales effici cupimis, ipsum, qui talis fuit, sequamur, ipsum audiamus, ipsi obtemperemus et hac ipsa in re nec impiorum minę nec mortis timor nec ulla nos ab illo separent mundi huius aduersa. Nihil enim nobis nocere poterit, quandiu in seruanda Christo fide fortes fuerimus atque constantes et non eos, qui corpus occidunt, timuerimus, sed illum potius, qui corpus et animam potest mittere in gehennam. Quo uidelicet iudicante et

modo sanguis, uerum etiam aqua sanguini mixta de uulnere dicitur emanasse. Fluxit autem sanguis, ut sub maledicto uenundatos redimeret*, fluxit aqua, ut iam redemptos ab omni prorsus mentis corporisque inquinamento ablueret et emundaret. Quanuis igitur nobis liceat de tanto in nos collato beneficio plurimum semper gaudere, non tamen deest materia flendi. Quia certe, nisi homo peccasset, Christum talia pati necesse non fuisset. Lugeamus ergo Domini nostri propter peccata nostra assumptas passiones dicamusque ei cum gemitu et lachrymis: Nos,

in nos collato beneficio plurimum semper gaudere, non tamen deest materia flendi. Quia certe, nisi homo peccasset, Christum talia pati necesse non fuisset. Lugeamus ergo Domini nostri propter peccata nostra assumptas passiones dicamusque ei cum gemitu et lachrymis: Nos, Domine Iesu, mandatum Dei pręuaricando probris te contumeliisque obiecimus, nos tibi colaphos infregimus, nos te conspuimus, nos flagellauimus, nos spinis conpunximus, arundine uerberauimus, clauis cruci affiximus, *corr. ex redimere

Quia certe, nisi homo peccasset, Christum talia pati necesse non fuisset. Lugeamus ergo Domini nostri propter peccata nostra assumptas passiones dicamusque ei cum gemitu et lachrymis: Nos, Domine Iesu, mandatum Dei pręuaricando probris te contumeliisque obiecimus, nos tibi colaphos infregimus, nos te conspuimus, nos flagellauimus, nos spinis conpunximus, arundine uerberauimus, clauis cruci affiximus, *corr. ex redimere fele acetoque potauimus, lancea confodimus, nos te tam crudeli tamque

peccasset, Christum talia pati necesse non fuisset. Lugeamus ergo Domini nostri propter peccata nostra assumptas passiones dicamusque ei cum gemitu et lachrymis: Nos, Domine Iesu, mandatum Dei pręuaricando probris te contumeliisque obiecimus, nos tibi colaphos infregimus, nos te conspuimus, nos flagellauimus, nos spinis conpunximus, arundine uerberauimus, clauis cruci affiximus, *corr. ex redimere fele acetoque potauimus, lancea confodimus, nos te tam crudeli tamque ignominiosa morte consumpsimus. Nisi

talia pati necesse non fuisset. Lugeamus ergo Domini nostri propter peccata nostra assumptas passiones dicamusque ei cum gemitu et lachrymis: Nos, Domine Iesu, mandatum Dei pręuaricando probris te contumeliisque obiecimus, nos tibi colaphos infregimus, nos te conspuimus, nos flagellauimus, nos spinis conpunximus, arundine uerberauimus, clauis cruci affiximus, *corr. ex redimere fele acetoque potauimus, lancea confodimus, nos te tam crudeli tamque ignominiosa morte consumpsimus. Nisi enim parentes

non fuisset. Lugeamus ergo Domini nostri propter peccata nostra assumptas passiones dicamusque ei cum gemitu et lachrymis: Nos, Domine Iesu, mandatum Dei pręuaricando probris te contumeliisque obiecimus, nos tibi colaphos infregimus, nos te conspuimus, nos flagellauimus, nos spinis conpunximus, arundine uerberauimus, clauis cruci affiximus, *corr. ex redimere fele acetoque potauimus, lancea confodimus, nos te tam crudeli tamque ignominiosa morte consumpsimus. Nisi enim parentes nostri deliquissent, tu

te contumeliisque obiecimus, nos tibi colaphos infregimus, nos te conspuimus, nos flagellauimus, nos spinis conpunximus, arundine uerberauimus, clauis cruci affiximus, *corr. ex redimere fele acetoque potauimus, lancea confodimus, nos te tam crudeli tamque ignominiosa morte consumpsimus. Nisi enim parentes nostri deliquissent, tu talia passus non fuisses. Gratias quidem agimus tibi, quod talia perferendo paradisum tot seculis clausum primus nobis aperuisti. Sed tamen dolemus, clementissime Domine, quod tibi

dictum illud capiti non conuenit, conuenire tamen corpori dicimus, quod est Ecclesia. Quę pro eo*, quod iniuste agit, a iusto Iudice punitur. Sed et ipse Christus, ut Esaias ait, uulneratus est propter iniquitates nostras, attritus est propter scelera nostra. Nos peccauimus, et ipse pro peccatis nostris sua morte satisfecit. Cęterum huic ad Dauid factę sponsioni illud in psalmis dictum congruit: Disposui testamentum electis meis; iuraui Dauid, seruo meo: usque in ęternum pręparabo semen tuum. Et in alio psalmo

non ad Zorobabel, quod Iudei conantur asserere Domini Saluatoris glorię inuidentes. Nam licet Zorobabel de stirpe Dauid fuerit et dux populi de Babylonica captiuitate reuertentis, non tamen potitus est regno. Hic autem dicitur: Et regnabit rex. Pręter hęc, ubi nos habemus: Suscitabo Dauid germen iustum, in Hebreo legitur: Suscitabo Dauid Messiam iustum. Deinde, cum hic dicatur: Et Israhel habitabit confidenter, nequaquam tunc confidenter habitarunt. Dum enim a Babylone reuersi templum instaurarent

contingent, nonne falsi erunt prophetę, qui unum quidem talem fore prędicauerunt, non duos? Nonne adhuc in dubium res ducetur, quis ex duobus per omnia simillimis uerus Messias sit, uerus Christus? Ne igitur ille, qui nullus futurus est, requiratur, sed potius unus ille, quem nos colimus, cuius gesta uaticiniis respondent prophetarum, ab omnibus adoretur, reliqua, quę de Messia scripta sunt, explicabimus, ut appareat ex his, quę Christo olim crucifixo contigerunt, iam impleta esse nec oportere quidem, ut iterum redintegrentur, quę semel sunt

sibi tanto mysterio non ut sponsam habuit, sed coluit ut dominam. Genuit itaque filium, et Ioseph putabatur pater eius. Propterea quidem, cum Iesus ipse se de cęlo descendisse diceret, musitarunt Iudei — ut Ioannes ait — dicentes: Nonne hic est filius Ioseph, cuius nos nouimus patrem et matrem? Quomodo ergo dicit hic: De cęlo descendi? Nouerant utique Ioseph maritum esse Marię, sed ignorabant, quod Iesus non de Ioseph, sed de Spiritu Sancto natus esset et Virgine. Ex Virgine autem natum, uirilis copulę nescia, testatur

abluerent. Per baptismi enim gratiam Ecclesię patet ingressus et ad altare, qui Christus est, peruenitur. In Numeris aqua cinere uaccę **corr. ex uacce ruffę aspersa mundos efficiebat illos, quos ex tactu rei immundę inquinari contigisset. Ita et nos, qui in Adam ex tactu uetitę arboris peccauimus, in Christo baptizati a peccato purgamur. Tunc quoque baptismi sacramentum pręparabat Dominus, cum in Esaia diceret: Lauamini, mundi estote! Idque rursum mundandis pollicebatur dicens: Aperiam in supinis

Quadraginta diebus ieiunat Moyses, ut Legem acciperet; quadraginta Helias, ut ad montem Dei perueniret; quadraginta Christus, ut pro Adę transgressione, qui gustu peccauerat, gustus continentia satisfaceret. Illorum ieiunium in figura pręcessit. Nam neque Lex Moysi absoluere nos potuit a maledicto antiquę pręuaricationis, nec Helię ad montem peruentio. Christo soli reseruatum fuit, ut in illo benedicantur omnes gentes et pristinę gratię, quas amiserant, restituantur. Dauid quoque, sicut in multis, ita et in hoc tenuit typum Christi, sub

*corr. ex. hęc Idumeos. Iudas Machabeus parua manu magnos Antiochi exercitus fudit, per triduum ante ieiunans. Igitur, sicut isti suos hostes abstinentię armis muniti uicerant, ita eodem munimine Christus usus diabolum superauit, ut nos doceret, quomodo pugnare aduersus uoluptatum illecebras inimicique dolos debeamus, si uincere et cum ipso, qui uicit, uolumus regnare. Porro demon superatus (ut in Euangelio est scriptum) recessit ab eo. Quod futurum Abacuch propheta uidit, qui ait: Ante faciem

multo ante prędixerunt, ne excusabilis esset uesania eorum, qui dixerunt: In Belzebub, principe demoniorum, eiicit demonia. Credere enim debuerunt prophetis, et quod Dei erat, demoniis non tribuere. In Esaia est scriptum: Deus ipse ueniet, et saluabit nos. Tunc aperientur oculi cęcorum, et aures surdorum patebunt. Tunc saliet sicut ceruus claudus, et aperta erit lingua mutorum. Nonne hoc est illud, quod in Mattheo discipulis Ioannis quęrentibus, an ipse esset, qui uenturus erat, respondit dicens: Euntes

uenturi dici illa in psalmis nemo negat: Ego autem mendicus sum et pauper; Dominus solicitus est mei. Et iterum: Libera me — inquit — quia egenus et pauper ego sum, et cor meum conturbatum est intra me. Pauper enim factus est, ut nos in cęlesti regno diuites faceret, dicente Iacobo apostolo: Pauper, diues in fide, hęres erit regni. Pręter hęc Esaias de excidio Hierusalem futuro prophetans ob Iudeorum perfidiam et Christo illatas iniurias ait: Ciuitatem sublimem humiliabit,

in *cor. ex. Artacus **corr. ex. rueut captiuitate, et in rapina dierum. Hi ergo in psalmis post supplicia se solamen sensisse fatentur, cum dicant: Probasti nos, Deus; igne nos examinasti, sicut examinatur argentum. Induxisti nos in laqueum; posuisti tribulationes in dorso nostro; imposuisti homines super capita nostra. Transiuimus per ignem et aquam, et eduxisti nos in refrigerium. O felices poenas et

*cor. ex. Artacus **corr. ex. rueut captiuitate, et in rapina dierum. Hi ergo in psalmis post supplicia se solamen sensisse fatentur, cum dicant: Probasti nos, Deus; igne nos examinasti, sicut examinatur argentum. Induxisti nos in laqueum; posuisti tribulationes in dorso nostro; imposuisti homines super capita nostra. Transiuimus per ignem et aquam, et eduxisti nos in refrigerium. O felices poenas et lęta tormenta, per

**corr. ex. rueut captiuitate, et in rapina dierum. Hi ergo in psalmis post supplicia se solamen sensisse fatentur, cum dicant: Probasti nos, Deus; igne nos examinasti, sicut examinatur argentum. Induxisti nos in laqueum; posuisti tribulationes in dorso nostro; imposuisti homines super capita nostra. Transiuimus per ignem et aquam, et eduxisti nos in refrigerium. O felices poenas et lęta tormenta, per quę uir fidelis meretur ęterni refrigerii mercedem! Et

sensisse fatentur, cum dicant: Probasti nos, Deus; igne nos examinasti, sicut examinatur argentum. Induxisti nos in laqueum; posuisti tribulationes in dorso nostro; imposuisti homines super capita nostra. Transiuimus per ignem et aquam, et eduxisti nos in refrigerium. O felices poenas et lęta tormenta, per quę uir fidelis meretur ęterni refrigerii mercedem! Et rursum alibi aiunt: Cibabis nos pane lachrymarum, et potum dabis nobis in lachrymis in mensura. Posuisti nos in contradictionem uicinis nostris, et

tribulationes in dorso nostro; imposuisti homines super capita nostra. Transiuimus per ignem et aquam, et eduxisti nos in refrigerium. O felices poenas et lęta tormenta, per quę uir fidelis meretur ęterni refrigerii mercedem! Et rursum alibi aiunt: Cibabis nos pane lachrymarum, et potum dabis nobis in lachrymis in mensura. Posuisti nos in contradictionem uicinis nostris, et inimici nostri subsannauerunt nos. Et iterum in alio psalmo: Posuisti nos — inquiunt — opprobrium uicinis nostris, subsannationem

Transiuimus per ignem et aquam, et eduxisti nos in refrigerium. O felices poenas et lęta tormenta, per quę uir fidelis meretur ęterni refrigerii mercedem! Et rursum alibi aiunt: Cibabis nos pane lachrymarum, et potum dabis nobis in lachrymis in mensura. Posuisti nos in contradictionem uicinis nostris, et inimici nostri subsannauerunt nos. Et iterum in alio psalmo: Posuisti nos — inquiunt — opprobrium uicinis nostris, subsannationem et derisum his, qui sunt in circuitu nostro. Vicinis et qui in

felices poenas et lęta tormenta, per quę uir fidelis meretur ęterni refrigerii mercedem! Et rursum alibi aiunt: Cibabis nos pane lachrymarum, et potum dabis nobis in lachrymis in mensura. Posuisti nos in contradictionem uicinis nostris, et inimici nostri subsannauerunt nos. Et iterum in alio psalmo: Posuisti nos — inquiunt — opprobrium uicinis nostris, subsannationem et derisum his, qui sunt in circuitu nostro. Vicinis et qui in circuitu sunt, hoc est Iudeis et gentibus; ab utrisque enim passi sunt

meretur ęterni refrigerii mercedem! Et rursum alibi aiunt: Cibabis nos pane lachrymarum, et potum dabis nobis in lachrymis in mensura. Posuisti nos in contradictionem uicinis nostris, et inimici nostri subsannauerunt nos. Et iterum in alio psalmo: Posuisti nos — inquiunt — opprobrium uicinis nostris, subsannationem et derisum his, qui sunt in circuitu nostro. Vicinis et qui in circuitu sunt, hoc est Iudeis et gentibus; ab utrisque enim passi sunt persecutiones. Et quoniam eiuscemodi labores ęterna

pereant? Dominus ergo supponit suis cultoribus manum, ne cadant, et in periculis protegit illos et in pugna adiuuat. Hoc ipsi in psalmis confitentur et aiunt: Nisi quia Dominus erat in nobis, dicat nunc Israhel, nisi quia Dominus erat in nobis, cum exurgerent homines in nos, forte uiuos deglutissent nos; cum irasceretur furor eorum in nos, forsitan aqua absorbuisset nos. Torrentem pertransiuit anima nostra; forsitan pertransisset anima nostra aquam intollerabilem. Ac ne istud suę uirtuti

suis cultoribus manum, ne cadant, et in periculis protegit illos et in pugna adiuuat. Hoc ipsi in psalmis confitentur et aiunt: Nisi quia Dominus erat in nobis, dicat nunc Israhel, nisi quia Dominus erat in nobis, cum exurgerent homines in nos, forte uiuos deglutissent nos; cum irasceretur furor eorum in nos, forsitan aqua absorbuisset nos. Torrentem pertransiuit anima nostra; forsitan pertransisset anima nostra aquam intollerabilem. Ac ne istud suę uirtuti arrogare uideantur, Deo

periculis protegit illos et in pugna adiuuat. Hoc ipsi in psalmis confitentur et aiunt: Nisi quia Dominus erat in nobis, dicat nunc Israhel, nisi quia Dominus erat in nobis, cum exurgerent homines in nos, forte uiuos deglutissent nos; cum irasceretur furor eorum in nos, forsitan aqua absorbuisset nos. Torrentem pertransiuit anima nostra; forsitan pertransisset anima nostra aquam intollerabilem. Ac ne istud suę uirtuti arrogare uideantur, Deo gratias agunt dicentes: Benedictus

in pugna adiuuat. Hoc ipsi in psalmis confitentur et aiunt: Nisi quia Dominus erat in nobis, dicat nunc Israhel, nisi quia Dominus erat in nobis, cum exurgerent homines in nos, forte uiuos deglutissent nos; cum irasceretur furor eorum in nos, forsitan aqua absorbuisset nos. Torrentem pertransiuit anima nostra; forsitan pertransisset anima nostra aquam intollerabilem. Ac ne istud suę uirtuti arrogare uideantur, Deo gratias agunt dicentes: Benedictus Dominus, qui non dedit nos in

nos. Torrentem pertransiuit anima nostra; forsitan pertransisset anima nostra aquam intollerabilem. Ac ne istud suę uirtuti arrogare uideantur, Deo gratias agunt dicentes: Benedictus Dominus, qui non dedit nos in captionem dentibus eorum. Nemo igitur propriis uiribus fidat contra prauę cupidinis pugnas; nunquam ad uictoriam ullus perueniet, nisi Omnipotentis ope fuerit adiutus. Vnde Hieremias ad Ecclesiam loquens ait: Et dabo te populo huic in murum ęreum

docere populum et de talentis sibi creditis Domini reddere lucrum. Tunc ipsa, inquit, extendit palmites suos usque ad mare, et usque ad flumen propagines suas. Et id quidem illius uirtute, qui in Euangelio ait: Ego sum uitis uera, et uos palmites. Nos ergo, uites uineę Domini ueręque uitis Christi fideles propagines extendimur usque ad mare, usque amaritudinem poenitentię et usque ad flumen baptismi, quo diabolo renunciantes efficimur membra Christi. Cęterum synagogam etiam uineam fuisse, et turrim, et torcular,

monitisque apostolorum. Hodie quoque plurimi sunt, qui omnia extrema pati malunt quam Christum confiteri, ne iniustę cędis patres eorum rei fuisse uideantur. Dum autem crimen fateri uitant et ad Christum conuerti negligunt, in ęternę perditionis baratrum pręcipites ruunt. Nos his relictis, qui semetipsos reliquerunt, de Domini nostri Ecclesia, extra quam nemo saluatur, adhuc aliquid dicere pergamus. Hęc cęlum illud nouum est et terra noua, Ecclesia Christi quam Ioannes in Apocalypsi

dicente Ecclesiaste: Labor stultorum affliget eos, qui nesciunt in urbem pergere, hoc est, in Ecclesiam Christi et collegium sanctorum. Huius urbis duodecim portę in Esaia et in Apocalypsi Ioannis numerantur, quę sunt duodecim apostoli. Per eorum quippe doctrinam nos intrare in Ecclesiam oportet, cum Spiritus Sanctus dicat: Diligit Dominus portas Syon super omnia tabernacula Iacob. In Lege enim simulachra ueritatis et umbrę, in Euangelio ipsa ueritas, quę ad paradisum, qui ueteribus clausus fuerat, perducit credentes.

persequuntur, qui quottidie aduersus Ecclesię tuę filios, cultores tuos tuosque famulos rapinis, captiuitate, seruitute cędibusque grassantur, qui dicunt: Exinanite, exinanite in ea usque ad fundamentum. Da nobis in tribulatione constantiam, ut saltem eos, qui nos armis superant, fide uincamus, ut pro tui nominis gloria moriendo tecum in cęlesti regno uiuamus, cumque infidelium persecutionem passi fuerimus, tuę tandem miserationis dono consolemur. Hactenus de Ecclesia. Nunc sequentia consyderemus. In Mattheo, in Marco et in Luca

et iniquitas delebitur, et fides in seculum stabit. Et in Hieremia est scriptum: Sanctum Domini non euelletur, et non destruetur in ęternum. Sanctum autem Domini credentium fides est. Micheas quoque, dum de Christi aduentu uaticinatur, postea infert: Nos autem ambulabimus in nomine Domini, Dei nostri, in ęternum et ultra. Ad hęc in psalmis Prophetę ad Ecclesiam uox est: Pro patribus tuis nati sunt tibi filii; constitues eos principes super omnem terram. Memores erunt nominis tui in omni generatione et

sanguinei sudoris, quas orando fudit, fortasse aquę illę in sanguinem uersę significarunt, in quibus pharao flagellatus populum Israhel, quem seruitute oppresserat, liberum dimittere compellebatur***. Atque ideo, ut ego reor, sic sudare uoluit inter orandum Dominus, ut nos a maledictione illa soluere inciperet, qua dictum est homini: In sudore uultus tui uesceris pane tuo, utque ipso autore sudoris nostri labor iam uerteretur in spem et expectationem quietis pacisque sempiternę. Discipuli dormiunt, ipse uigilat, ut impleatur

Percute pastorem, et dispergentur oues, ut prophetę sit uox ad Patrem. Percussum se queritur* Dominus in psalmis dicens: Quoniam, quem tu percussisti, persecuti sunt, et super dolorem uulnerum meorum addiderunt. Percussus est a Patre, ut nos salui essemus, dicente Apostolo: Proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum. Percussus est autem a Iuda propter pecunię cupiditatem, a Iudeis uero propter inuidiam, quod plus illis a plebe honoraretur. Et magis Domino dolori fuit illorum

me, et retribuebant mihi mala pro bonis; hoc est pro redemptionis beneficio odii iniuriam. Ad hęc sputa, colaphi, probra atque conuitia, prius multo quam accidissent, prophetarum uaticiniis prędicata sunt. Et sicut illi talia in Christo implenda prędixerunt, ita nos impleta confitemur, quando quidem nunquam ulli alii talia contigerunt, ut cuncta his, quę olim prędicta significataque sunt, responderent. Labia dolosa — inquit — in corde et corde locuti sunt. Accusabant enim eum de his, quorum exortem esse

dum eum de carcere liberari flagitant? Sed hoc agunt, non tam ut iniquum absoluant, quam ut iustum condemnent. Pilatus uero lauans manus, innocens sum — inquit — a sanguine huius iusti. Sanguis eius — respondent — super nos et filios nostros! De hoc psalmista prophetauit dicens: Saturati sunt filiis, dimiserunt reliquias suas paruulis suis. Hi quippe saturati sunt crudelitate, et sanguis, quem effuderunt, cecidit super filios eorum, cum post annos quadraginta

consautiato fuisse cruentata. Spinis autem coronandum significauit ille Abrahę* aries inter uepres cornibus herens et in holocaustum pro Isaac oblatus. Isaac enim diuinitatem Christi designabat, quę mori non poterat, aries humanitatem, quę passibilis ad mortem uenit, ut nos uitam haberemus mortis expertem. Arundine autem sanctissimum et angelis uenerabile caput percutiunt, ut Micheę impleant uaticinium dicentis: In uirga percutient maxillam iudicis Israhel. Postquam ludibriis contumeliisque omnia sustinentem

nostrum. Et quid dicitur? Propter scelus populi mei percussi eum. Ac ne inuitus accessisse ad passiones uideretur, oblatus est — inquit — quia ipse uoluit. Passus est enim, ut pro nobis satisfaceret, factus est maledictum, ut nos a maledicto primorum parentum liberaret, mortuus est, ut in peccato mortuis uitam donaret et erreptos diabolo Deo redderet. Merito tamen interdum de Iudeorum impietate conqueritur, quia odio in eum commoti id agebant, quod ipse pro omnium salute non grauate, sed libenter

prophetarum morem sic pertractat, quasi quę pręterierint. In homine igitur assumpto queritur se destitutum Patris auxilio. Vt quid — inquit — dereliquisti me longe a salute mea? Passioni enim, sicut superius est dictum, et Pater eum tradidit, ut nos saluaret, et ipse semet tradidit, ut Patri obediret. A Iuda autem traditus est per pecunię cupiditatem, a Iudeis per inuidiam, a Pilato per timorem, ne Cęsarem offenderet, si ei, quem regnum appetere dixerant, pepercisset. Patris ergo in Esaia uox est: Propter scelus

fluxerunt aquę sitientibusque in deserto potum prębuerunt. Petra ista erat Christus, quo in cruce lancea percusso effluxit sanguis et aqua, et cum Apostolo dicere coepimus: Quicunque baptizati sumus in Christo Iesu, in morte eius baptizati sumus. Christi sanguis nos redemit, aqua Christi redemptos purificauit. Aqua ista mundari nequeunt, qui in Christum non credunt. Quandiu autem immundi sunt, beatitudinem consequi non poterunt. Post hęc Ioseph ab Arimathia, ciuitate Iudę, nobilis decurio, discipulus Iesu occultus,

audierant. Tantorum ergo beneficiorum memores ipsum sibi erripi molestissime ferebant. Christum igitur toto corpore flagris contusum uulneribusque confectum figurauit Iob, a planta pedis usque ad uerticem capitis exhulceratus sanieque perfusus. Prophetauit Esaias dicens: Et nos reputauimus eum quasi leprosum, et percussum a Deo, et humiliatum. Et alibi idem: A planta pedis — inquit — usque ad uerticem non est in eo sanitas. Eius futurum dolorem expressisse mihi uidetur Hieremias, cum inter lamenta Hierusalem in

ex cędit uicerit. Denique in omnes diuiditur, omnibus dispensatur, quicquid unius partum est uirtute. Quoid si congiariorum, quę permanere nequeunt, largitionem tanto plausu* suscipere plebs ipsa consueuit, quanto magis nos exultare conuenit donatos munere beatitatis ęternę, quam nobis Dominus noster, mortis diabolique uictor, largitur; Nihil est eius uictoria gloriosius, nihil eius liberalitate profusius. Perieramus, nisi ipse uicisset. Serui tenebrarum fuissemus, nisi nos ille uindicasset in

consueuit, quanto magis nos exultare conuenit donatos munere beatitatis ęternę, quam nobis Dominus noster, mortis diabolique uictor, largitur; Nihil est eius uictoria gloriosius, nihil eius liberalitate profusius. Perieramus, nisi ipse uicisset. Serui tenebrarum fuissemus, nisi nos ille uindicasset in lucis perpetuę libertatem. Gratias tibi agimus, Christe**, quia per te de maledictionis antiquę iugo redempti sumus. Gratias tibi agimus, quia per te ab inferis reuocati ad cęleste regnum transferri coepimus. Mors ipsa, quę poena nobis erat

**corr. ex Christę corpus omni iam mortalitatis fece uacuum ac beatificatum uidere mererentur. Cum surgente igitur surrexerunt et cum ascendente in cęlum ascenderunt, ut utriusque miraculi testes essent et nos in spem resurgendi atque in cęlum ascendendi confirmarent. Hoc quoque, quod ad inferos descenderit sanctosque suos de tenebris transtulerit ad lucem, Veteris Instrumenti nobis persuadet autoritas et Iudeos arguit infidelitatis. Dei sapientiam, quę Christus est, in

fide complexa est, pauci autem ex Iudeis crediderunt. Idem Propheta in alio psalmo uotum suum exprimit clamans: Exurgat Deus, et dissipentur inimici eius, et fugiant, qui oderunt eum, a facie eius. Ipso enim resurgente dissipatum est regnum diaboli, de quo admonuit nos Dominus in Euangelio dicens: Nunc princeps huius mundi eiicietur foras. Tunc, qui aduersabantur corpori eius, quod est Ecclesia, fugere coeperunt a facie eius. Nam ad inuocationem Christi Domini ipsi nequitię spiritus terrentur atque formidant, et de obsessis

Cum ipso sum — inquit — in tribulatione. Erripiam eum, et glorificabo eum. Idem testatur Petrus apostolus dicens, quod Deus suscitauit eum solutis doloribus inferni. Et iterum: Hunc Iesum — inquit — resuscitauit Deus, cuius nos omnes testes sumus. Hoc ipsum asseruit Paulus, ubi ait: Suscitauit eum a mortuis, amplius iam non reuersurum in** corruptionem**. Ipse tamen Dei Filius Iesus in Euangelio ait: Potestatem habeo ponendi animam meam et iterum sumendi

Quod autem die tertia resurrecturus esset, et quidem* summo mane, cum adhuc tenebrę essent super terram, multo ante in Lege prędictum fuit, quam contigisset in Euangelio. Sic enim in Osee** propheta legimus: Viuificabit nos post dies duos, et in die tertia suscitabit nos, et uiuemus in conspectu eius. Sciemus sequemurque, ut cognoscamus Dominum. Quibus uerbis edocemur, quod omnes, qui Christum Dei Filium confitentur, cum ipso surgente surrexerint et cum ipso in ęternum uiuente uicturi

Quod autem die tertia resurrecturus esset, et quidem* summo mane, cum adhuc tenebrę essent super terram, multo ante in Lege prędictum fuit, quam contigisset in Euangelio. Sic enim in Osee** propheta legimus: Viuificabit nos post dies duos, et in die tertia suscitabit nos, et uiuemus in conspectu eius. Sciemus sequemurque, ut cognoscamus Dominum. Quibus uerbis edocemur, quod omnes, qui Christum Dei Filium confitentur, cum ipso surgente surrexerint et cum ipso in ęternum uiuente uicturi sint. Vbi enim fuerit corpus, illic congregabuntur

quare alacres et expediti timidos et corporis sublati onere grauatos non sunt insecuti? Impii tamen principes isti, quos pecunia iam corruperant, ut uerbis quoque ad mentiendum animarent: Et si hoc — inquiunt — auditum fuerit a pręside, nos suadebimus ei, et securos uos faciemus. Quanta hominum insania uidere uerum, et suadere falsum, aliud in conscientia, aliud in ore habere! Milites ergo, quibus nihil est auro argentoque charius, accepta pecunia fecerunt — inquit — sicut erant

posita, alibi sudarium, quando quidem ad fidem resurrectionis faciendam satis erat spolia corporis uidisse ibi relicta. Si enim corpus ipsum alio translatum fuisset, simul cum linteaminibus translatum esset. Quare altius quidem ista uidentur repetenda, ut uidelicet dicamus nos quoque istorum, de quibus loquimur, exemplo inclinari debere in monumentum Domini et contemplatione mentis in abdita eius intrare et linteamina, quę nobis reliquit Dominus, fide complecti. Quod est Scripturarum credere testimoniis et ea cuncta de Deo, de Dei Filio, de Spiritu

parebant mandatis, fraterno nomine digni erant. Ait enim: Quicunque fecerit uoluntatem Patris mei, qui in cęlis est, ipse meus frater, soror et mater est. Vel in ea natura, quam pro nobis assumpserat, fratres appellat, communem cum illis habens Patrem, cui et nos orando dicere iussit: Pater noster, qui es in cęlis. Ea ergo ratione dixit:* Ascendo ad Patrem meum et Patrem uestrum, Deum meum et Deum uestrum, qua alibi dixerat: Pater maior est me. Cęterum secundum illud, quod ait: Ego et

dissipat. Ideo deinde Christo docente, de quibus ante dubitabant, de his plene credere discunt. Tropologiam quoque horum explicemus. Duo sunt, quibus se manifestat Dominus. Duo sunt genera charitatis, alterum, quo Deum, alterum, quo proximum diligimus. Hęc sunt, quę nos Christo coniungunt et usque in cęlum, ut in Deo uiuamus, de terra sublatos comitantur. Duo pręterea sunt, qui in castellum eunt, corpus et anima. Hi certe in regni cęlestis castellum intrare non poterunt, nisi ambo in unam consenserint uoluntatem, ut obtemperet quidem caro

maior futurę, medius uirtutibus, per quarum gradus ab imo ad summum peruenitur. An quia sex diebus mundum Deus fabricatus est, septima requieuit. Tantum distant a terrenis cęlestia, quantum a laboribus, quos in terra patimur, requies illa, qua in cęlesti regno nos fruituros speramus. An quia sexagenario numero totum tempus animalium in terra degentium distribuitur. Prima enim ętas fuit ab Adam usque ad diluuium, Aetates secunda inde usque ad Abraham, tertia ab eo usque ad David, quarta

Dominus non solum, quid inter se loquerentur, quęsierat, sed etiam quare essent tristes, damnatum eum respondent a principibus in mortem et crucifixum. Ex eo se etiam magis dolere indicant, quod, cum maius quoddam de illo futurum sperarent, se ea spe destitutos uideant. Nos — inquiunt — sperabamus, quia ipse esset redempturus Israhel. Terrena adhuc eos tenebat cogitatio, quod scilicet redempturus esset Israhel de seruitute alienorum, sicut fecisse recordabantur Moysen, Iosue, Othonielem, Gedeonem et alios, qui populum

et in cęlum, ut illic perenniter regnet, ascensurum ne cogitabant quidem, nisi cum in eam cogitationem mulierum relatione impelli coepissent. Vnde aiunt: Et nunc super hęc omnia tertia dies est hodie, quod hęc facta sunt. Sed et mulieres quędam ex nostris terruerunt nos, quę ante lucem fuerunt ad monumentum. Et non inuento corpore eius uenerunt dicentes se etiam uisionem angelorum uidisse, qui dicunt eum uiuere. Cum dicant et nunc tertia dies est hodie, uidentur de illo

audierant, die uidelicet tertia a morte resurrecturum. Sed ita, ut prędictum fuerat, contigisse non audent affirmare, ut qui mentem adhuc ancipitem Questio gerebant. Sed quare aiunt mulieres terruerunt nos, cum terror de malo, non de bono fiat? Illę autem resurrectionem nunciabant, quę ipsis gaudio esse debuit, non terrori. Cum ergo aiunt terruerunt nos, non se timuisse innuunt, sed tantę rei miraculo stupuisse. Fit enim, ut, cum noua et mira quędam

Questio gerebant. Sed quare aiunt mulieres terruerunt nos, cum terror de malo, non de bono fiat? Illę autem resurrectionem nunciabant, quę ipsis gaudio esse debuit, non terrori. Cum ergo aiunt terruerunt nos, non se timuisse innuunt, sed tantę rei miraculo stupuisse. Fit enim, ut, cum noua et mira quędam narrantur, quasi metu perculsi attonito ore auscultemus. Admirationem autem terrori similem faciebat apertum monumentum, corpus non inuentum, uisio angelorum dicentium

Cum ergo duo discipuli isti Domino a mortuis suscitato, quem peregrinum esse arbitrabantur, talia retulissent, tunc ipse captata occasione dixit ad eos: O stulti et tardi corde ad credendum in omnibus, quę locuti sunt prophetę! Hoc ipsum nos Iudeis impiis et incredulis dicere possumus. Quorum tanto maior est stuliticia nolle credere, quanto plura sui erroris experti sunt argumenta. Quotidie legunt, quę sibi de Messia futuro dicta sunt a prophetis, et eadem secundum Euangelistas in Christo crucifixo

Dies concessa est laboribus, nox quieti, suadentque cadentia sydera somnos. Mane ergo nobiscum hac nocte, diluculo, quocunque uolueris, tute secureque abiturus. Mane nobiscum, Domine, quoniam aduesperascit, et inclinata est iam dies. His uerbis nos quoque uti operęprecium erit, cum ad supremum uitę diem peruenerimus uel senio fracti uel ui morbi oppressi. Mane nobiscum, Domine, quoniam aduesperascit, appropinquat uitę finis, et iam dies, quo in terra morati sumus, inclinatur ad occasum. Si tu nobiscum

precati fuerimus, illud nobis Domino miserante continget: Beati mortui, qui in Domino moriuntur! Et: Preciosa** in conspectu Domini mors sanctorum eius. Sequitur enim in Euangelio: Et intrauit cum eis. Ita in illa hora uisitans nos Saluator noster nobiscum introibit in gloriam suam, ut tantę beatitudinis nos faciat consortes. Intrat quoque ad illos Dominus, qui in suscipiendis peregrinis opus pietatis exercent, dicturus his in die Iudicii: Hospes eram, et collegistis me. Intrauit ergo

qui in Domino moriuntur! Et: Preciosa** in conspectu Domini mors sanctorum eius. Sequitur enim in Euangelio: Et intrauit cum eis. Ita in illa hora uisitans nos Saluator noster nobiscum introibit in gloriam suam, ut tantę beatitudinis nos faciat consortes. Intrat quoque ad illos Dominus, qui in suscipiendis peregrinis opus pietatis exercent, dicturus his in die Iudicii: Hospes eram, et collegistis me. Intrauit ergo cum illis, et factum est, dum recumberet cum eis, accepit panem et benedixit

tum ex negationis peccato. Discipuli igitur, dum Petro, cui iam apparuerat Dominus, credunt, ingenti afficiebantur gaudio; quod quidem istorum duorum insecuta auxit narratio ordine cuncta referentium, et quę in uia ambulantes audierant, et quę in conuiuio cognouerant. Nos quoque, si in fractione panis, in communicatione corporis et sanguinis Domini nosse ipsum uolumus, confiteri cum poenitentię dolore oportet peccata nostra, quę in huius uia uitę commissa perpetrataque fuisse recordamur, atque ita ueniam consecuti usque ad uidendam

istud uitę beatioris homini per peccatum ablatum esset et in aduentu Christi restitui deberet, rursum in faciem eorum inspirandum atque insufflandum fuit, per quos uiuificandi erant omnes, qui in mortis poena conclusi fuerant. Sicut enim Christus mortuus est et resurrexit, ita nos in Adam moriebamur, in Christo resurreximus. Cum autem a morte peccati suscitatis opus fuisset cognoscere tanti beneficii autorem, missus est spiritus instruens ac suggerens omnia his ipsis, per quos alii docendi erant. Insufflauit igitur Christus, ut in peccato mortuos a

me, inquit, eo modo, quo uoluisti, oculis simul et manibus, et post multa resurrectionis meę experimenta dubitare destitisti. Veruntamen beati, qui non uiderunt, et crediderunt. Non uiderunt patriarchę nec prophetę, sed quia uenturum crediderunt, beati sunt. Non uidimus nos, sed quia uenisse eum credimus et confitemur, beati sumus, si tamen fidem operibus probamus. Mortua est enim sine operibus fides. Multa — inquit — et alia signa fecit Iesus in conspectu discipulorum suorum, quę non sunt scripta in

manifestatus est Iesus. Erant — inquit — simul Symon Petrus et Thomas, qui dicitur Didymus, et Nathanael, qui erat a Canna Galileę, et filii Zebedei, et alii ex discipulis eius duo. Dicit eis Symon Petrus: Vado piscari. Dicunt ei: Venimus et nos tecum. Et exierunt, et ascenderunt nauim. Et illa nocte nihil prehendiderunt. Symon Petrus primus nominatur, primus ad piscationem accedit, ut, qui ad apostolatus principatum diuinitus eligebatur, ante etiam quam cęteri ad piscationem hominum exiret. Primus enim

nominatur, primus ad piscationem accedit, ut, qui ad apostolatus principatum diuinitus eligebatur, ante etiam quam cęteri ad piscationem hominum exiret. Primus enim Hierosolymis uerbum Dei prędicari coepit. Hunc reliqui discipuli sequi debebant. Ideo dicunt: Venimus et nos tecum. Sed nocte illa nihil prehendiderunt. Sol enim iustitię Christus ex oculis euanuerat. Quo oriente fit dies, et captura successit piscium. Mane — inquit — facto stetit Iesus in littore. Non tamen cognouerunt

sed Petrus prior intrauit. Ita et nunc contigit: primus Ionnes agnouit Iesum, sed primus Petrus ad eum uenit. Significare mihi uidentur — ut ante diximus — duos populos, prępucii uidelicet et circumcisionis. Lex enim et prophetę monstrabant futurum Christi aduentum; nos ab illis suscepimus monstratum. Iuxta tropologiam autem in Ioanne figuratur fides, in Petro charitas. Credendo enim cognoscimus Dominum, cognitum amando quęrimus. Pręcedit ergo fides cognitione, charitas operatione. Fidei indicio charitas, charitatis actione indiget fides.

Sequitur: Vt ergo descenderunt in terram, uiderunt prunas positas et piscem superpositum et panem. Verbum caro factum iste piscis fuit. Descendit de cęlo, natauit in nostrarum miseriarum mari, laborum iniuriarumque amaritudinem pertulit, et summi erga nos amoris igne succensus in ligno crucis assari et mori uoluit, ut nos corporis et sanguinis sui uitali pasceret alimento. Ideoque et panis est, de quo dixerat: Panis, quem ego dabo, caro mea est pro mundi uita. Antequam discipuli quicquam gustassent, dicit

prunas positas et piscem superpositum et panem. Verbum caro factum iste piscis fuit. Descendit de cęlo, natauit in nostrarum miseriarum mari, laborum iniuriarumque amaritudinem pertulit, et summi erga nos amoris igne succensus in ligno crucis assari et mori uoluit, ut nos corporis et sanguinis sui uitali pasceret alimento. Ideoque et panis est, de quo dixerat: Panis, quem ego dabo, caro mea est pro mundi uita. Antequam discipuli quicquam gustassent, dicit eis Iesus: Afferte de piscibus, quos prehendidistis.* Hoc

quia terrenum corpus iam ad altiora se transtulerat, immortalitate indutum, et ueritas de terra orta cęlum, unde uenerat, repetebat. Ideo etiam in monte apparere eis uoluit, ut recordarentur pręceptorum, quę ab eo ante passionem in monte acceperant, si beati esse uellent. Nos quoque, si cupimus uidere Iesum, de terra ascendere oportet ad montem, hoc est, abiecta terrenarum rerum cura mente cęlestia contemplari, cęlestia desyderare, de cęlestibus loqui et inter se ratiocinari et cum psalmista dicere: Leuaui oculos meos in montem, unde

ut diximus, saluari queunt. Non credentes autem nihil iuuat lauacrum baptismi. Non abluuntur sordes animę nisi per fidei confessionem, quanuis aliquis milies baptizetur. Credenti uero satis est semel baptizari neque iteratur sacramentum istud. Semel enim Christus passus est, ut nos redimeret. Cuius redemptionis gratiam per fidem baptismumque participamus. Signa autem eos — inquit — qui crediderint, hęc sequentur: In nomine meo demonia eiicient, linguis loquentur nouis, serpentes tollent, et si mortiferum quid biberint,

Quicquid membra egerunt, ad totum corpus pertinet. Nostrę religionis signa sunt, quę per Christi discipulos facta sunt. Non aliud credimus quam quod illi crediderunt. Signa ergo, quę illi fecerunt, nostrę fidei sunt. Si nostrę fidei sunt, nostra sunt. Si nostra sunt, quomodo nos credere non testantur? Omnes, qui credimus, unum sumus in Domino. Quod unius est, omnium est. Ac nequis cauilletur, non merita nunc metimur, sed fidem. Cęterum eadem signa, si spiritaliter interpretentur, quottidie in Ecclesia fieri apparebit. Demonia eiiciuntur,

potentissimus, omnium optimus, sibiipsi par, cui nihil potest conferri. A summo enim cęlo egressio* eius, et occursus eius usque ad summum eius. Quia egressus a Patre uenit in mundum, ut mundus saluetur per eum. Igitur spoliato inferno et uasis diabolo erreptis, quę** fuimus nos, triumphans rediit ad Patrem cum homine assumpto, ut, cum quo uicit, cum ipso et regnet in gloria Dei Patris in ęternum. Hoc futurum uidit Micheas propheta, qui, cum de populo per Christum saluando loqueretur, ait: Ascendet enim pandens iter ante eos; diuident et

igitur uexillum crucis circumfusi sancti, quos liberauerat Saluator, cęlum uersus euntes una cum angelis cantabant: Vicit leo de tribu Iuda. Magnificauit Dominus facere nobiscum, facti sumus lętantes. Conuertit Dominus captiuitatem nostram. Laqueus contritus est, et nos liberati sumus. Beatus populus cuius Dominus Deus eius. Ecce rex noster, ecce Deus noster! Erripuit nos de manu inimici. Ecce qui, quod perierat, requisiuit, quod abiectum fuerat, reduxit, quod confractum fuerat, alligauit. Dominus soluit compeditos, Dominus illuminat

cantabant: Vicit leo de tribu Iuda. Magnificauit Dominus facere nobiscum, facti sumus lętantes. Conuertit Dominus captiuitatem nostram. Laqueus contritus est, et nos liberati sumus. Beatus populus cuius Dominus Deus eius. Ecce rex noster, ecce Deus noster! Erripuit nos de manu inimici. Ecce qui, quod perierat, requisiuit, quod abiectum fuerat, reduxit, quod confractum fuerat, alligauit. Dominus soluit compeditos, Dominus illuminat cęcos, Dominus errigit ellisos, Dominus diligit iustos. Regnabit Dominus in secula, Deus tuus, Syon, in

Magnus in cruce peccata tollens mundi, magnus in inferno captiuos liberans, magnus in sepulchro die tertia resurgens, magnus in cęlo ad dexteram Dei sedens, magnus ubique cum Patre et Spiritu Sancto, omnium potens, omnium rex, omnium Dominus. O immensum diuinę largitatis erga nos beneficium, o inęstimabile donum! Deus homo factus est, et homo factus est Deus, non mutatione naturę alterius in alteram, sed utriusque in unam personam copulatione supramodum mira atque stupenda et nullis prorsus uerborum ambagibus explicabili. Quid, quęso, maius humano

sit illud in Quęstio Euangelio scriptum: Spiritus, ubi uult, spirat, et uocem eius audis, sed nescis, unde ueniat aut quo uadat. Quod si de cęlo mitti dicitur, si Esaias quoque ait: Donec effundatur super nos Spiritus de excelso, quomodo nescimus, unde ueniat? Hoc ita soluendum reor: De baptismi sacramento interrogatus Dominus ista respondit. Nam idem subiunxit: Sic est omnis, qui natus est ex Spiritu. Cum enim baptizamur et sacerdos uerba profert, quę in

est, descendens a Patre luminum. Nescimus tamen, quomodo ille Spiritus intrinsecus in anima operatur, qua ratione illam emaculet, emundet, illuminet, moueat, dirigat, nisi quoties a malo desistimus et ad bene agendum inclinamur, Spiritus Sancti ope atque uirtute credimus nos adiuuari. De occulta autem eius operatione beatus quoque Iob dicebat: Si uenerit ad me, non uidebo eum, et si abierit, non intelligam. Sed quorsum tendat etiam illud Domini dictum: Expedit uobis, ut ego uadam. Si enim non abiero,

diuina est, quod Deus non sit. Porro Spiritum Sanctum Deum esse illos, qui hoc negant, Scripturarum autoritate conuincimus. Paulus apostolus ait: Benedictus Deus et Pater Domini nostri Iesu Christi, Pater misericordiarum et Deus totius consolationis, qui consolatur nos in omni tribulatione nostra. Spiritus autem Sanctus in Euangelio spiritus paraclytus dicitur, hoc est, consolator. Quod si Deus Pater consolator et Spiritus Sanctus consolator, restat, ut etiam Spiritus Sanctus Deus sit. Spiritus Sanctus etiam spiritus ueritatis

testatur dicens: Quis enim scit hominum — inquit — quę sunt hominis nisi spiritus hominis, qui in ipso est. Ita et*, quę Dei sunt, nemo cognouit nisi Spiritus Dei. Vtque a Spiritu Sancto se habere, quod docet, ostenderet: Nos — inquit — non spiritum huius mundi accepimus, sed Spiritum, qui ex Deo est, ut sciamus, quę a Deo donata sunt nobis. Quę et loquimur, non in doctis humanę sapientię uerbis, sed in doctrina Spiritus, spiritalia spiritalibus comparantes.

et Domini nostri Iesu Christi. De qua nihil tam magnum, tam excellens dici potest, quin multo sublimis copiosiusque supersit dicendum. Quis enim hominum aut angelorum gloriam illam, quę infinita est, (neque) *om. ualebit uel animo metiri uel uerbis explicare? Nos, quantum Dominus donare dignatus est, his tribus uoluminibus trinam de Domino nostro texuimus historiam. Diximus enim de humilitate eius, qui pro suo erga nos amore submisit se formam serui accipiens, laborem perferens, iniurias tolerans, supplicia patiens mortique sese

aut angelorum gloriam illam, quę infinita est, (neque) *om. ualebit uel animo metiri uel uerbis explicare? Nos, quantum Dominus donare dignatus est, his tribus uoluminibus trinam de Domino nostro texuimus historiam. Diximus enim de humilitate eius, qui pro suo erga nos amore submisit se formam serui accipiens, laborem perferens, iniurias tolerans, supplicia patiens mortique sese subiiciens crucis. Diximus de prophetarum oraculis ad ea omnia spectantibus, quę de ipso futura erant, ut in eodem iam impleta monstraremus, ad illorum confusionem,

Scripturę autoritas testatur, omnes prophetę, omnes apostoli, omnes diuinarum scriptores litterarum hoc idem astruunt et affirmant. Tunc demum manifesto apparebit, quale imperium, quanta maiestas, quam grandis gloria eius sit, qui pro nobis pependit in ligno et mori uoluit, ne nos morti succumberemus ęternę. Hac de re plura loqui non est pręsentis propositi, cum pręsertim satis superque me de ipsa disseruisse sciam in fine operis illius, in quod exempla coniecimus sanctorum. Eum tamen, qui cum maiestate multa

operis illius, in quod exempla coniecimus sanctorum. Eum tamen, qui cum maiestate multa uenturus est, precor atque obsecro, ut, quandocunque iudicabimur — incertum est enim, quando id fiet — clementię suę memor sit, et qui peccatores nos esse non negamus, ueniam pręstet confitentibus seque pro peccatoribus crucem sua sponte subiisse probet, cum nobis ignouerit, et non nostris meritis, sed sua miseratione ab inimici potestate nos erruere et in libertatem uindicare uoluisse. Qua ergo pietate captiuos redemit,

incertum est enim, quando id fiet — clementię suę memor sit, et qui peccatores nos esse non negamus, ueniam pręstet confitentibus seque pro peccatoribus crucem sua sponte subiisse probet, cum nobis ignouerit, et non nostris meritis, sed sua miseratione ab inimici potestate nos erruere et in libertatem uindicare uoluisse. Qua ergo pietate captiuos redemit, illa in Iudicio saluet redemptos. Deo gratias. Amen. Impressit Venetiis Bernardinus de Vitalibus Venetus anno Domini

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report