Your search found 5684 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 195-340:

codex insignis quam alter, quem De remediis fortuitorum appellauit. Isidori quoque Synonymorum clarissima gemmulla. Ciceronis uero si exstaret opus, quod de hac ipsa ratione conscripsit, forsan et nos et omnes alios hoc labore leuasset; exstant tamen plereque eius consolatoriae dignae epistulae, quales etiam sunt nonnullae Cypriani, Hieronymi, Basilii Magni aliorumque complurium doctissimorum

positum uisitauerint, aut consolati fuerint; unde uidere licet quanta necessitate mortales cogantur consolandi munus obire, cuius se Dominus tam seuerum exactorem comminatur. Itaque et nos uniuersis prodesse cupientes eisque uiam ostendere ad id consequendum quod diuino pariter ac humano iure ab his exquiritur praecepta consolandi ex ordine digessimus illius ope adiuti, qui solus est cunctorum miserorum optimus consolator.

praesentis mali opinione: praesentis, inquam, non re tantum uerum etiam imaginatione. Potest enim malum uel praeteriisse, uel esse futurum, et nihilominus aegritudine animum afficere, ceterum tunc dumtaxat, cum illius mali species nos apprehensos tenet. Veluti enim mens nostra laetatur numquam nisi cum bonum sibi conueniens praesens recognoscit eiusque commodis se potiri uel putat, uel sperat, itidem nec umquam tristatur nisi cum existimat rem sibi aduersam

Atque ita et ratione et experimento seu testimonio doctissimi uiri liquet aegrotum animum ad speculandum minime esse idoneum, quamuis hoc ipsum et aliter confirmare poteramus: sed in re aperta sine uitio immorari non potest. Nos quoque forsan altius in arcem huius rei inuecti sumus quam praesens ratio postulabat, ut iocunda magis quam apta uideantur. Ad alia ergo, quae magis ad nostrum propositum spectant, ueniamus, et quo discrimine ista aegritudo

rationem ad curandumque diligentius ne opinionem praeclaram, quam homines de sapientia et fortitudine eius conceperant, ipse dolendo mollius turpiter perdat ac subuertat. Hinc nos rectissime admonemur in consolandis grauioribus ac prudentioribus uiris ut et nostri pudoris et eorum auctoritatis curamus rationem habere et non illis nos praeceptores aut doctores exhibeamus, ne nostrum consilium sapientiae eorum praeferre

eius conceperant, ipse dolendo mollius turpiter perdat ac subuertat. Hinc nos rectissime admonemur in consolandis grauioribus ac prudentioribus uiris ut et nostri pudoris et eorum auctoritatis curamus rationem habere et non illis nos praeceptores aut doctores exhibeamus, ne nostrum consilium sapientiae eorum praeferre uideamur, uerum quicquid uel dicere uel facere uoluerimus, uerecundius agere ac ipsorum dignitatem in omnibus conseruare; ita fiet ut et impudentiae notam

intelligere potes rerum inopia nec ipsam munificentiam excludi posse uirtutemque omnem non ab arca, sed a corde proficisci. Quod uero a sapientibus aliquando usurpatur diuitias bene utentibus bonas esse, nec nos quidem inficiamur, sed hoc ratione defendimus: illud uidelicet quicquid eis bonitatis tribuitur a bonitate possessorum euenire, ipsae uero diuitiae ex se boni habent nihil, nec copia sua ulla ex parte possessores suos reddunt meliores, quin

fomentisque egregiis, quae in illa epistula adhibuit, uisus est sibi dolorem eius potuisse temperare, quam docte hanc indulgentiam comprimere et angorem omnem conatus sit auferre, uideamus: "Cogitemus ergo", inquit, "Lucilii carissime cito nos eo peruenturos quo illum peruenisse maeremus; et fortasse, si uera sapientum fama est, recipit nos locus aliquis et, quem putamus periisse, praemissus est."

quam docte hanc indulgentiam comprimere et angorem omnem conatus sit auferre, uideamus: "Cogitemus ergo", inquit, "Lucilii carissime cito nos eo peruenturos quo illum peruenisse maeremus; et fortasse, si uera sapientum fama est, recipit nos locus aliquis et, quem putamus periisse, praemissus est." Ecce quo modo aegritudinem paenitus tollere uoluit docendo cum Flacco nihil mali actum nec ei

extremo discrimine aegroti ab ordine auocentur, semper ante pharmacum potiunculis leuioribus morbum mitiorem reddere consueuerant. Nam et natura excolit prius corpora ac praeparat quam ea formam induat uel superuestiat. Nos tamen postquam, quae de tempore et modo aggrediendae curationis admonenda erant, praemisimus, iuxta institutum ordinem a radicali aegritudinis medicina dicere incipiemus.

sanctissima sapientum sententia, quam Cicero in Tusculanis refert quaestionibus, neque uiuis neque mortuis quicquam mali euenire, nec eorum res a deo immortali umquam negligi, quomodo igitur nos illud malum appellare audebimus quod optimis amicis Dei datum esse uidemus? Et de quibus ipsos tamquam de ingentibus beneficiis sedulo auctori suo gratias agere cernimus? Quod nequaquam facerent nisi bona esse intelligerent. Irrisoria quidem

Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia; quippe cum id aetatis nihil aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare. Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis nefaria turba scaturire occipit ; tunc animi saeuissime nascuntur

iactantia efferimur, nunc ignauia desidiaque marcescimus ac ueluti sues in luto spurcissimo uolutari gaudemus. Et ne diutius in his morer, sine cessatione compensato nobiscum duello uniuersa flagitia decertant, atque ubi unum nos reliquit, mox aliud saeuius aggreditur, quibus cum uolentes plerumque cedamus, necesse est uictoris subire legem: cuius in ius cum semel concesseris et sub iugum eius missus fueris, necesse est id toto uitae tempore feras. Quod

iterum ornatus, detrahenda uestimenta, et iam iterum ad plumae otia redimus, quam aut exerciti curis tota nocte insomnem fatigamus, aut uicti epularum humore ueluti mortui sine sensu iacemus. Sed neque hic quies; mox enim adoriuntur nos insomnia, nouae horribilesque terrent imagines aut sollicitudines urunt: nunc aduersum nos stricto ense inimica stat facies, nunc ferimur aut ab aliquo loco edito deturbamur in praeceps; alius iugulatur ab hoste, alius spoliatur; interdum

curis tota nocte insomnem fatigamus, aut uicti epularum humore ueluti mortui sine sensu iacemus. Sed neque hic quies; mox enim adoriuntur nos insomnia, nouae horribilesque terrent imagines aut sollicitudines urunt: nunc aduersum nos stricto ense inimica stat facies, nunc ferimur aut ab aliquo loco edito deturbamur in praeceps; alius iugulatur ab hoste, alius spoliatur; interdum compedibus uincitur aut ad supplicium ducitur et alia inuisa phantasmata patitur, adeo ut

His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue abhominandum. Sic apostolus non in sanitate, sed in

retineri quod domino suo fuerat necessarium. Innumera eiusmodi et dicta et facta apud sapientes reperies. Pluraque in hanc partem, ut in ceteras omnes, dici possent. Sed nos nunc consolamur neminem: tantum consolandi rationem designamus. Exprimere autem ille curabit cui serio munus hoc erit obeundum. Nobis uero sufficiat, quae attingenda sunt, succincte admonere. Pergamus itaque

quaestionum egregie ac praeclare dicta reperies. II 10 Quintus locus ab utili uel commodo Nos nunc ad quintum locum ueniamus qui germanus omnino est huic quem modo attigimus. Est enim quintus locus quo probatur casus aliquis malus non esse si declarabitur eorum, quaecumque secum adducit, bona esse uniuersa; siquidem diuina pariter et

infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare. Proinde huic quinto loco hic finem imponamus. II 12 Sextus locus a iudicio sapientum Sexto

Et alia Scriptura dicit: Vniuersa uita hominis militia est super terram. Ad quod respiciens Euripides poeta non insulsa utebatur sententia dicens: "nos decebat coetus celebrantis domum lugere, ubi esset aliquis in lucem editus, humanae uitae uaria reputantes mala; at, qui labores morte finiuisset graues, hunc omnes amicos laude et laetitia exsequi."

metus, pericula, crudeles exitus et cetera id genus, quae potentibus magnisque uiris accidere consueuerunt, ut Cicero fecit in extrema Tusculanarum quaestionum, ubi per uitam Dionysii omnium tyrannorum uitam pulcherrime expressit; quam nos quoque cum propter eloquentiam singularem, tum propter traditionis nostrae confirmationem ipsius uerbis referre uolumus. Ait ergo: Dionysius, qui duo de XL annos tyrannus Siracusanorum fuit, quos ex famulis locupletum

mentis caecitatem , quae numquam in se curant descendere, aut quales ipsi sint diligentius examinare, atque ita se componere ut innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus.

atque ita se componere ut innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus. Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel

laudatio quaerenda non est, ne illud ex euangelio referatur: "Recepisti mercedem tuam." Quid ergo nobis prodest, ut sancte monet Hieronymus, si illi nos laudent quibus placere peccatum est, quidue obest si uituperent? Cur non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus, hortatur exemplo:

prodest, ut sancte monet Hieronymus, si illi nos laudent quibus placere peccatum est, quidue obest si uituperent? Cur non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus, hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem." Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius quam Christo placere; contenti ergo interim simus

mortalium errores, qui inani splendore et fuco mendacissimo illecti in bonis illud dicunt quod minime est bonum, et rursum, quod est bonum, malum arbitrantur. Quod optime intelligens Cicero ita scribit: Nos omnia aduersa cum eminentia metu augentes, tum maerore praesentia rerum naturam quam errorem nostrum damnare maluimus. Sed et huius culpae et ceterorum uitiorum peccatorumque nostrorum omnis a philosophia correptio petenda est. Cuius in

quam errorem nostrum damnare maluimus. Sed et huius culpae et ceterorum uitiorum peccatorumque nostrorum omnis a philosophia correptio petenda est. Cuius in sinum cum a primis aetatis nostrae temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae philosophia dux, o uirtutum indagatrix expultrixque uitiorum! Quid non modo nos, sed etiam omnis uita hominum sine te esse

nostrae temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae philosophia dux, o uirtutum indagatrix expultrixque uitiorum! Quid non modo nos, sed etiam omnis uita hominum sine te esse potuisset? Tu urbes peperisti, tu dissipatos homines in societatem uitae conuocasti, tu eos inter se primo domiciliis, deinde coniugiis, tu litterarum et uocum communione iunxisti, tu

dissipatos homines in societatem uitae conuocasti, tu eos inter se primo domiciliis, deinde coniugiis, tu litterarum et uocum communione iunxisti, tu inuentrix legum, tu magistra morum et disciplinae fuisti; a te opem petimus, tibi nos ut antea magna ex parte, sic nunc penitus totosque tradimus. Idem tu si cum Cicerone facere uolueris, tuae curae relinquo. Nos uero satis nunc pro modulo nostro dixisse

et disciplinae fuisti; a te opem petimus, tibi nos ut antea magna ex parte, sic nunc penitus totosque tradimus. Idem tu si cum Cicerone facere uolueris, tuae curae relinquo. Nos uero satis nunc pro modulo nostro dixisse uidemur, praeceptionesque congruas posuisse, quibus consolator dabit operam maerorem lugentis funditus tollere. Diximus enim id fieri posse si illud, quod quempiam angit, bonum esse

sanctissima sapientum sententia, quam Cicero in Tusculanis refert quaestionibus, neque uiuis neque mortuis quicquam mali euenire, nec eorum res a deo immortali umquam negligi, quomodo igitur nos illud malum appellare audebimus quod optimis amicis Dei datum esse uidemus? Et de quibus ipsos tamquam de ingentibus beneficiis sedulo auctori suo gratias agere cernimus? Quod nequaquam facerent nisi bona esse intelligerent. Irrisoria quidem

sanctissima sapientum sententia, quam Cicero in Tusculanis refert quaestionibus, neque uiuis neque mortuis quicquam mali euenire, nec eorum res a deo immortali umquam negligi, quomodo igitur nos illud malum appellare audebimus quod optimis amicis Dei datum esse uidemus? Et de quibus ipsos tamquam de ingentibus beneficiis sedulo auctori suo gratias agere cernimus? Quod nequaquam facerent nisi bona esse intelligerent. Irrisoria quidem

Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia; quippe cum id aetatis nihil aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare. Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis nefaria turba scaturire occipit ; tunc animi saeuissime nascuntur

iactantia efferimur, nunc ignauia desidiaque marcescimus ac ueluti sues in luto spurcissimo uolutari gaudemus. Et ne diutius in his morer, sine cessatione compensato nobiscum duello uniuersa flagitia decertant, atque ubi unum nos reliquit, mox aliud saeuius aggreditur, quibus cum uolentes plerumque cedamus, necesse est uictoris subire legem: cuius in ius cum semel concesseris et sub iugum eius missus fueris, necesse est id toto uitae tempore feras. Quod

iterum ornatus, detrahenda uestimenta, et iam iterum ad plumae otia redimus, quam aut exerciti curis tota nocte insomnem fatigamus, aut uicti epularum humore ueluti mortui sine sensu iacemus. Sed neque hic quies; mox enim adoriuntur nos insomnia, nouae horribilesque terrent imagines aut sollicitudines urunt: nunc aduersum nos stricto ense inimica stat facies, nunc ferimur aut ab aliquo loco edito deturbamur in praeceps; alius iugulatur ab hoste, alius spoliatur; interdum

curis tota nocte insomnem fatigamus, aut uicti epularum humore ueluti mortui sine sensu iacemus. Sed neque hic quies; mox enim adoriuntur nos insomnia, nouae horribilesque terrent imagines aut sollicitudines urunt: nunc aduersum nos stricto ense inimica stat facies, nunc ferimur aut ab aliquo loco edito deturbamur in praeceps; alius iugulatur ab hoste, alius spoliatur; interdum compedibus uincitur aut ad supplicium ducitur et alia inuisa phantasmata patitur, adeo ut

His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue abhominandum. Sic apostolus non in sanitate, sed in

retineri quod domino suo fuerat necessarium. Innumera eiusmodi et dicta et facta apud sapientes reperies. Pluraque in hanc partem, ut in ceteras omnes, dici possent. Sed nos nunc consolamur neminem: tantum consolandi rationem designamus. Exprimere autem ille curabit cui serio munus hoc erit obeundum. Nobis uero sufficiat, quae attingenda sunt, succincte admonere. Pergamus itaque

Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia; quippe cum id aetatis nihil aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare. Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis nefaria turba scaturire occipit ; tunc animi saeuissime nascuntur

iactantia efferimur, nunc ignauia desidiaque marcescimus ac ueluti sues in luto spurcissimo uolutari gaudemus. Et ne diutius in his morer, sine cessatione compensato nobiscum duello uniuersa flagitia decertant, atque ubi unum nos reliquit, mox aliud saeuius aggreditur, quibus cum uolentes plerumque cedamus, necesse est uictoris subire legem: cuius in ius cum semel concesseris et sub iugum eius missus fueris, necesse est id toto uitae tempore feras. Quod

iterum ornatus, detrahenda uestimenta, et iam iterum ad plumae otia redimus, quam aut exerciti curis tota nocte insomnem fatigamus, aut uicti epularum humore ueluti mortui sine sensu iacemus. Sed neque hic quies; mox enim adoriuntur nos insomnia, nouae horribilesque terrent imagines aut sollicitudines urunt: nunc aduersum nos stricto ense inimica stat facies, nunc ferimur aut ab aliquo loco edito deturbamur in praeceps; alius iugulatur ab hoste, alius spoliatur; interdum

curis tota nocte insomnem fatigamus, aut uicti epularum humore ueluti mortui sine sensu iacemus. Sed neque hic quies; mox enim adoriuntur nos insomnia, nouae horribilesque terrent imagines aut sollicitudines urunt: nunc aduersum nos stricto ense inimica stat facies, nunc ferimur aut ab aliquo loco edito deturbamur in praeceps; alius iugulatur ab hoste, alius spoliatur; interdum compedibus uincitur aut ad supplicium ducitur et alia inuisa phantasmata patitur, adeo ut

His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue abhominandum. Sic apostolus non in sanitate, sed in

retineri quod domino suo fuerat necessarium. Innumera eiusmodi et dicta et facta apud sapientes reperies. Pluraque in hanc partem, ut in ceteras omnes, dici possent. Sed nos nunc consolamur neminem: tantum consolandi rationem designamus. Exprimere autem ille curabit cui serio munus hoc erit obeundum. Nobis uero sufficiat, quae attingenda sunt, succincte admonere. Pergamus itaque

Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia; quippe cum id aetatis nihil aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare. Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis nefaria turba scaturire occipit ; tunc animi saeuissime nascuntur

iactantia efferimur, nunc ignauia desidiaque marcescimus ac ueluti sues in luto spurcissimo uolutari gaudemus. Et ne diutius in his morer, sine cessatione compensato nobiscum duello uniuersa flagitia decertant, atque ubi unum nos reliquit, mox aliud saeuius aggreditur, quibus cum uolentes plerumque cedamus, necesse est uictoris subire legem: cuius in ius cum semel concesseris et sub iugum eius missus fueris, necesse est id toto uitae tempore feras. Quod

iterum ornatus, detrahenda uestimenta, et iam iterum ad plumae otia redimus, quam aut exerciti curis tota nocte insomnem fatigamus, aut uicti epularum humore ueluti mortui sine sensu iacemus. Sed neque hic quies; mox enim adoriuntur nos insomnia, nouae horribilesque terrent imagines aut sollicitudines urunt: nunc aduersum nos stricto ense inimica stat facies, nunc ferimur aut ab aliquo loco edito deturbamur in praeceps; alius iugulatur ab hoste, alius spoliatur; interdum

curis tota nocte insomnem fatigamus, aut uicti epularum humore ueluti mortui sine sensu iacemus. Sed neque hic quies; mox enim adoriuntur nos insomnia, nouae horribilesque terrent imagines aut sollicitudines urunt: nunc aduersum nos stricto ense inimica stat facies, nunc ferimur aut ab aliquo loco edito deturbamur in praeceps; alius iugulatur ab hoste, alius spoliatur; interdum compedibus uincitur aut ad supplicium ducitur et alia inuisa phantasmata patitur, adeo ut

His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus, diutius retinet, uel quia carnem magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue abhominandum. Sic apostolus non in sanitate, sed in

retineri quod domino suo fuerat necessarium. Innumera eiusmodi et dicta et facta apud sapientes reperies. Pluraque in hanc partem, ut in ceteras omnes, dici possent. Sed nos nunc consolamur neminem: tantum consolandi rationem designamus. Exprimere autem ille curabit cui serio munus hoc erit obeundum. Nobis uero sufficiat, quae attingenda sunt, succincte admonere. Pergamus itaque

quaestionum egregie ac praeclare dicta reperies. II 10 Quintus locus ab utili uel commodo Nos nunc ad quintum locum ueniamus qui germanus omnino est huic quem modo attigimus. Est enim quintus locus quo probatur casus aliquis malus non esse si declarabitur eorum, quaecumque secum adducit, bona esse uniuersa; siquidem diuina pariter et

infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare. Proinde huic quinto loco hic finem imponamus. Nos nunc ad quintum

nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare. Proinde huic quinto loco hic finem imponamus. Nos nunc ad quintum locum ueniamus qui germanus omnino est huic quem modo attigimus. Est enim quintus locus quo probatur casus aliquis malus non esse si declarabitur eorum, quaecumque secum adducit, bona esse uniuersa; siquidem diuina pariter et

infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare. Proinde huic quinto loco hic finem imponamus. Atque primum de

infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare. Proinde huic quinto loco hic finem imponamus. II 12 Sextus locus a iudicio sapientum Sexto

Et alia Scriptura dicit: Vniuersa uita hominis militia est super terram. Ad quod respiciens Euripides poeta non insulsa utebatur sententia dicens: "nos decebat coetus celebrantis domum lugere, ubi esset aliquis in lucem editus, humanae uitae uaria reputantes mala; at, qui labores morte finiuisset graues, hunc omnes amicos laude et laetitia exsequi."

metus, pericula, crudeles exitus et cetera id genus, quae potentibus magnisque uiris accidere consueuerunt, ut Cicero fecit in extrema Tusculanarum quaestionum, ubi per uitam Dionysii omnium tyrannorum uitam pulcherrime expressit; quam nos quoque cum propter eloquentiam singularem, tum propter traditionis nostrae confirmationem ipsius uerbis referre uolumus. Ait ergo: Dionysius, qui duo de XL annos tyrannus Siracusanorum fuit, quos ex famulis locupletum

mentis caecitatem , quae numquam in se curant descendere, aut quales ipsi sint diligentius examinare, atque ita se componere ut innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus.

atque ita se componere ut innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus. Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel

laudatio quaerenda non est, ne illud ex euangelio referatur: "Recepisti mercedem tuam." Quid ergo nobis prodest, ut sancte monet Hieronymus, si illi nos laudent quibus placere peccatum est, quidue obest si uituperent? Cur non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus, hortatur exemplo:

prodest, ut sancte monet Hieronymus, si illi nos laudent quibus placere peccatum est, quidue obest si uituperent? Cur non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus, hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem." Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius quam Christo placere; contenti ergo interim simus

Et alia Scriptura dicit: Vniuersa uita hominis militia est super terram. Ad quod respiciens Euripides poeta non insulsa utebatur sententia dicens: "nos decebat coetus celebrantis domum lugere, ubi esset aliquis in lucem editus, humanae uitae uaria reputantes mala; at, qui labores morte finiuisset graues, hunc omnes amicos laude et laetitia exsequi."

Et alia Scriptura dicit: Vniuersa uita hominis militia est super terram. Ad quod respiciens Euripides poeta non insulsa utebatur sententia dicens: "nos decebat coetus celebrantis domum lugere, ubi esset aliquis in lucem editus, humanae uitae uaria reputantes mala; at, qui labores morte finiuisset graues, hunc omnes amicos laude et laetitia exsequi."

metus, pericula, crudeles exitus et cetera id genus, quae potentibus magnisque uiris accidere consueuerunt, ut Cicero fecit in extrema Tusculanarum quaestionum, ubi per uitam Dionysii omnium tyrannorum uitam pulcherrime expressit; quam nos quoque cum propter eloquentiam singularem, tum propter traditionis nostrae confirmationem ipsius uerbis referre uolumus. Ait ergo: Dionysius, qui duo de XL annos tyrannus Siracusanorum fuit, quos ex famulis locupletum

metus, pericula, crudeles exitus et cetera id genus, quae potentibus magnisque uiris accidere consueuerunt, ut Cicero fecit in extrema Tusculanarum quaestionum, ubi per uitam Dionysii omnium tyrannorum uitam pulcherrime expressit; quam nos quoque cum propter eloquentiam singularem, tum propter traditionis nostrae confirmationem ipsius uerbis referre uolumus. Ait ergo: Dionysius, qui duo de XL annos tyrannus Siracusanorum fuit, quos ex famulis locupletum

mentis caecitatem , quae numquam in se curant descendere, aut quales ipsi sint diligentius examinare, atque ita se componere ut innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus.

atque ita se componere ut innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus. Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel

laudatio quaerenda non est, ne illud ex euangelio referatur: "Recepisti mercedem tuam." Quid ergo nobis prodest, ut sancte monet Hieronymus, si illi nos laudent quibus placere peccatum est, quidue obest si uituperent? Cur non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus, hortatur exemplo:

prodest, ut sancte monet Hieronymus, si illi nos laudent quibus placere peccatum est, quidue obest si uituperent? Cur non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus, hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem." Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius quam Christo placere; contenti ergo interim simus

mentis caecitatem , quae numquam in se curant descendere, aut quales ipsi sint diligentius examinare, atque ita se componere ut innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus.

atque ita se componere ut innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus, uulgi insani ora insaniores oberramus, ex illis pendemus hiantes, in illis nos futiles quaerimus; quales quantique apud ea resideamus, primis in uotis habemus. Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel

laudatio quaerenda non est, ne illud ex euangelio referatur: "Recepisti mercedem tuam." Quid ergo nobis prodest, ut sancte monet Hieronymus, si illi nos laudent quibus placere peccatum est, quidue obest si uituperent? Cur non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus, hortatur exemplo:

prodest, ut sancte monet Hieronymus, si illi nos laudent quibus placere peccatum est, quidue obest si uituperent? Cur non uituperatio plus prodest quam obest laudatio? Audiamus modo quod ille uas electionis et doctor gentium dicat et quo nos, ne hominibus placere uelimus, hortatur exemplo: "Si hominibus", inquit, "placerem, Christi seruus non essem." Vnde nulli dubium est eos Christo seruire non posse qui hominibus optant potius quam Christo placere; contenti ergo interim simus

mortalium errores, qui inani splendore et fuco mendacissimo illecti in bonis illud dicunt quod minime est bonum, et rursum, quod est bonum, malum arbitrantur. Quod optime intelligens Cicero ita scribit: Nos omnia aduersa cum eminentia metu augentes, tum maerore praesentia rerum naturam quam errorem nostrum damnare maluimus. Sed et huius culpae et ceterorum uitiorum peccatorumque nostrorum omnis a philosophia correptio petenda est. Cuius in

quam errorem nostrum damnare maluimus. Sed et huius culpae et ceterorum uitiorum peccatorumque nostrorum omnis a philosophia correptio petenda est. Cuius in sinum cum a primis aetatis nostrae temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae philosophia dux, o uirtutum indagatrix expultrixque uitiorum! Quid non modo nos, sed etiam omnis uita hominum sine te esse

nostrae temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae philosophia dux, o uirtutum indagatrix expultrixque uitiorum! Quid non modo nos, sed etiam omnis uita hominum sine te esse potuisset? Tu urbes peperisti, tu dissipatos homines in societatem uitae conuocasti, tu eos inter se primo domiciliis, deinde coniugiis, tu litterarum et uocum communione iunxisti, tu

dissipatos homines in societatem uitae conuocasti, tu eos inter se primo domiciliis, deinde coniugiis, tu litterarum et uocum communione iunxisti, tu inuentrix legum, tu magistra morum et disciplinae fuisti; a te opem petimus, tibi nos ut antea magna ex parte, sic nunc penitus totosque tradimus. Idem tu si cum Cicerone facere uolueris, tuae curae relinquo. Nos uero satis nunc pro modulo nostro dixisse

et disciplinae fuisti; a te opem petimus, tibi nos ut antea magna ex parte, sic nunc penitus totosque tradimus. Idem tu si cum Cicerone facere uolueris, tuae curae relinquo. Nos uero satis nunc pro modulo nostro dixisse uidemur, praeceptionesque congruas posuisse, quibus consolator dabit operam maerorem lugentis funditus tollere. Diximus enim id fieri posse si illud, quod quempiam angit, bonum esse

mortalium errores, qui inani splendore et fuco mendacissimo illecti in bonis illud dicunt quod minime est bonum, et rursum, quod est bonum, malum arbitrantur. Quod optime intelligens Cicero ita scribit: Nos omnia aduersa cum eminentia metu augentes, tum maerore praesentia rerum naturam quam errorem nostrum damnare maluimus. Sed et huius culpae et ceterorum uitiorum peccatorumque nostrorum omnis a philosophia correptio petenda est. Cuius in

quam errorem nostrum damnare maluimus. Sed et huius culpae et ceterorum uitiorum peccatorumque nostrorum omnis a philosophia correptio petenda est. Cuius in sinum cum a primis aetatis nostrae temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae philosophia dux, o uirtutum indagatrix expultrixque uitiorum! Quid non modo nos, sed etiam omnis uita hominum sine te esse

nostrae temporibus uoluntas studiumque impulisset nos, his grauissimis casibus in eundem portum, ex quo eramus egressi, magna iactati tempestate confugimus. O uitae philosophia dux, o uirtutum indagatrix expultrixque uitiorum! Quid non modo nos, sed etiam omnis uita hominum sine te esse potuisset? Tu urbes peperisti, tu dissipatos homines in societatem uitae conuocasti, tu eos inter se primo domiciliis, deinde coniugiis, tu litterarum et uocum communione iunxisti, tu

dissipatos homines in societatem uitae conuocasti, tu eos inter se primo domiciliis, deinde coniugiis, tu litterarum et uocum communione iunxisti, tu inuentrix legum, tu magistra morum et disciplinae fuisti; a te opem petimus, tibi nos ut antea magna ex parte, sic nunc penitus totosque tradimus. Idem tu si cum Cicerone facere uolueris, tuae curae relinquo. Nos uero satis nunc pro modulo nostro dixisse

et disciplinae fuisti; a te opem petimus, tibi nos ut antea magna ex parte, sic nunc penitus totosque tradimus. Idem tu si cum Cicerone facere uolueris, tuae curae relinquo. Nos uero satis nunc pro modulo nostro dixisse uidemur, praeceptionesque congruas posuisse, quibus consolator dabit operam maerorem lugentis funditus tollere. Diximus enim id fieri posse si illud, quod quempiam angit, bonum esse

nostrum et idcirco uenit tribulatio. Et Iudith obsessum ab Holoferne populum eadem ratione prudentissime consolata est dicens: Et nos non ulciscamur nos pro his quae patimur, sed reputantes peccatis nostris haec ipsaque supplicia minora esse flagello quod meremur. Amicus quoque Iob idem attigit cum

uenit tribulatio. Et Iudith obsessum ab Holoferne populum eadem ratione prudentissime consolata est dicens: Et nos non ulciscamur nos pro his quae patimur, sed reputantes peccatis nostris haec ipsaque supplicia minora esse flagello quod meremur. Amicus quoque Iob idem attigit cum ait:

in qua parte Christianum te poterit approbare? Hic Hieronymus, tametsi alios locos prudenter immisceat, praecipue tamen uoluntati Dei innititur, quam nos huic secundo loco assignauimus. III 4 Tertius a uoluntate maiorum Cui quidem et ille finitimus est in quo uel principis uel patris uel alterius,

secundo loco assignauimus. III 4 Tertius a uoluntate maiorum Cui quidem et ille finitimus est in quo uel principis uel patris uel alterius, qui in nos potestatem habet, uoluntatem consueuimus assignare. Vt Terentianus ille fecit Dauus, qui uolens inducere Pamphilum ad obsequendum iussis paternis, quae aegre ferebat: "Pater est", inquit, "Pamphile," ac

lucidos dies eosdemque tenebrosis condere noctibus: licet anno uultum terrae nunc floribus frugibusque redimere, nunc imbribus frigoribusque confundere: ius est mari nunc strato aequore blandiri, nunc procellis ac fluctibus inhorrescere. Num nos ad constantiam nostris moribus alienam inexpleta cupiditas hominum alligabit? Haec nostra uis est, hunc continuum ludimus ludum: rotam uolubili rota uersamus, infima summis, summa infimis mutare gaudemus. Ascende ergo si placet, sed ea lege

est nasci, mori, languere, laborare, aliasque miserias pati. Quo loco Cicero ad consolandum Titium pulchre est usus cum inquit: Est autem consolatio illa peruulgata quidem maxime, quam semper in ore atque in animo habere debemus, homines nos ut esse meminerimus ea lege natos ut omnibus telis fortunae proposita sit uita nostra, neque est recusandum quominus ea, qua nati sumus, conditione uiuamus.

"Si enim", inquit, "te solum hac conditione ex omnibus hominibus, Trophime, genuisset mater tuo ut nutu omnia succederent idque quis deus promiserit tibi, merito id aegre feres, quin te deceptum sentires indignis modis; sed si, quibus legibus nos sumus, isdem (ut tragice loquar) communem traxisti aera, ferenda haec melius et putanda ratione sunt. " Tale quid et Euripides scribit: Mortalis

ligni, arguit ipsorum quos littera gemmaque princeps sardonichis loculis quae custoditur eburnis, te nunc, delicias, extra communia censes ponendum, quia tu gallinae filius albae, nos uiles pulli nati infelicibus ouis? et Homerus: Namque nimis multos atque omni luce carentes cernimus ut nemo possit maerore uacare. Quo

ex his ipsius calamitatibus amplissimam dari materiam, in qua uirtus eius cognoscatur eluceatque si casibus mariti non frangatur; quin immo ipsi in tantis necessitatibus constituto operam suam uiriliter nauare non cessauerit. Sic et nos mulieri uiro suo orbatae aut filio, cui parens ademptus est, dicere consueuimus: "Venit tempus in quo tua uirtus cognoscetur et quid ualeas ostendatur; hucusque alterius ope tutatus gubernatusque uixisti securus, nunc tibi in te ipso spes

uel cogitari. Vnde ne et diuinum illud ingenium sua laude fraudarem et studiosis clarissimum imitandi exemplum proponerem, non putaui superfluum aut absurdum totum illum locum uerbis ipsius in medium afferre. "Ita ergo", inquit, "nos quoque iocundos ac laetos esse oportet dum spei nostrae signa conspicimus, cum probatores eius sumimus, cum per mala praesentia futura bona indubitatae fidei manibus iam teneamus. Siquidem et dictum est: Salus nostra in tempore

in radice. Et iterum ait Dominus: Haec locutus sum uobis ut in me pacem habeatis. In hoc autem mundo passuram habebit nisi ut tanta in nobis sit eius pollicitationis credulitas ut, cum mala mundi patiamur, futurae spei fiducia in summa pace nos esse credamus tantaque in nobis sit futurorum fides quod omnino non sentiamus nos sustinere illa quae patimur, sed ea potius arbitremur iam obtinere quae credimus. Siquidem dictum est Vnde totum nos in futuro habere cognoscimus spe salui

In hoc autem mundo passuram habebit nisi ut tanta in nobis sit eius pollicitationis credulitas ut, cum mala mundi patiamur, futurae spei fiducia in summa pace nos esse credamus tantaque in nobis sit futurorum fides quod omnino non sentiamus nos sustinere illa quae patimur, sed ea potius arbitremur iam obtinere quae credimus. Siquidem dictum est Vnde totum nos in futuro habere cognoscimus spe salui facti sumus. Spes autem quae uidetur, non est spes. Ad hoc igitur tantam in nobis

patiamur, futurae spei fiducia in summa pace nos esse credamus tantaque in nobis sit futurorum fides quod omnino non sentiamus nos sustinere illa quae patimur, sed ea potius arbitremur iam obtinere quae credimus. Siquidem dictum est Vnde totum nos in futuro habere cognoscimus spe salui facti sumus. Spes autem quae uidetur, non est spes. Ad hoc igitur tantam in nobis fidei stabilitatem Dominus esse desiderat ut et uerius esse quod credimus quam

quoque ipsis longae serenitatis spem pollicetur nimis ualida ac diuturna tempestas. Sic et omnium fere creaturarum specie difficile exultatio aliqua nisi maerore praeeunte succedit. Quae cum ita sint, aequanimiter ferre conuenit, etiam si nos tribulationum imbribus ac dolorum asperioris hiemis procella concusserit; tanto ampliorem aestatis fructum delaturi, quanto in praesenti frigore uitam habere contingerit acriorem. Digerit enim austeritate, qua poterat reseruare, quicquid

asperioris hiemis procella concusserit; tanto ampliorem aestatis fructum delaturi, quanto in praesenti frigore uitam habere contingerit acriorem. Digerit enim austeritate, qua poterat reseruare, quicquid primo impetu erumpit in exitum. Nec ulla nos insurgens pelagi debet terrere tempestas cum uentura sit etiam numquam finienda tranquillitas. Domini est enim illa uox dicentis: Beati estis cum uos maledixerint et persecuti uos fuerint et dixerint omne malum aduersum uos; gaudete et

Flagrantior aequo non debet esse dolor uiri nec uulnere maior: tu quamuis leuium minimam exiguamque malorum particulam uix ferre potes Sic et nos dicere uulgo solemus: "Quid tu faceres si grauiora detrimenta acciperes, quando haec tenuia adeo iniquo fers animo?" Ac si dicatur "Pudere debet uirum leuioribus moueri malis, quandoquidem lugere friuola et tenuia aut insensati est aut nimirum

– ac si diceret nihil in nihilo. Hunc locum neque ille facundissimus Christi orator Hieronymus in consolatione Heliodori episcopi obmisit: "Sed debemus", inquit, "et nos animo praemeditari quod aliquando futuri sumus, et quod, uelimus nolimus, longius abesse non potest. Nam si nongentos uitae extenderemus annos, ut ante diluuium uiuebat genus humanum, et Mathusalem nobis tempora donarentur, tamen nihil esset

aeui prima fugit, subeunt morbi tristisque senectus et labor et dirae rapit inclementia mortis." – et infra: Redeamus igitur ad nos et quasi e caelo descendentes paulisper nostra uideamus. Sentisne, obsecro te, quando infans, quando puer, quando iuuenis, quando robustae aetatis, quando senex factus sis? Quotidie morimur, quotidie commutamur et tamen aeternos nos esse

igitur ad nos et quasi e caelo descendentes paulisper nostra uideamus. Sentisne, obsecro te, quando infans, quando puer, quando iuuenis, quando robustae aetatis, quando senex factus sis? Quotidie morimur, quotidie commutamur et tamen aeternos nos esse credimus. Hoc ipsum quod dico, quod scribo, quod relego, quod de uita mea trahitur; quot puncta notaui, tot meorum damna sunt temporum. Scribimus atque rescribimus, transeunt maria epistulae et findente sulco carina per singulos fluctus

summi prouidentiam uel ordinationem conferamus, comperies illud tibi ab initio fuisse deputatum aut meritis tuis aut aliqua alia iusta omnipotentis dispositione. De qua re poterit consolator et apte et copiose multa disserere, quae nos prolixitatem deuitantes simulque ingeniis peritorum non diffidentes praetermittimus ut cetera pleraque. Haec ergo ex ratione temporis sufficiant. Iam quo modo unum malum ex collatione alterius mali minui conueniat,

coepi regiones circumcirca inspicere. Post me erat Aegina, ante Megaron, dextra Epirus, sinistra Corinthus, quae oppida quodam tempore florentissima fuerunt, nunc prostrata et diruta ante oculos iacent. Coepi egomet mecum sic cogitare: en nos homunculi! si quis nostrum interiit aut occisus sit, quorum uita breuior esse debet, cum uno loco tot oppidorum cadauera proiecta iacent. Visne tu te, Serui, cohibere et meminisse te hominem esse natum? Crede mihi, cogitatione ea non

quibus imperabant barbari? Et certe paucas urbes nominaui in quibus olim fuere regna non modica. Immunis ab his malis uidebatur oriens et tantum nuntiis consternatus. Ecce et ibi anno praeterito ex ultimis Caucasi rupibus immissi in nos non Arabiae, sed septentrionis lupi, tantas breui prouincias percurrerent; quanta monasteria capta, quantae fluuiorum aquae humano cruore mutatae sunt. Obsessa Antiochia et reliquae urbes quas Halys, Cydnus, Orontes, Euphratesque

percurrere nomina possem. Neque enim historiam proposui scribere, sed nostras breuiter flere miserias; alioquin ad haec merito explicanda et Titides et Sallustius muti sunt. Felix Nepotianus qui hoc non uidet, felix qui ista non audit. Nos miseri qui aut patimur aut patientes fratres nostros tanta prospicimus, et tamen uiuere uolumus eosque, qui his carent, flendos potius quam beatos putamus.

honores omnes; hoc uno incommodo addito quid ad dolorem adiungi potuit? Aut qui non illis rebus exercitatus animus calere iam debet atque omnia minoris existimare? An illius uicem, credo, doles. Quotiens in eam cogitationem et tu ueneris et nos saepe incidimus, hisce temporibus cum his esse actum quibus sine dolore licitum est mortem cum uita communicare. et paulo post: At uero malum

Lazarum mortuum fleuit non dormientem, sed potius resurgentem et flebat quem cogebatur propter saluandos alios saeculo reuocare; hanc uitam dans Dominus ingemiscebat, quam tu doles esse sublatam. – et ad Theodoram: Nos dolendi magis simus, qui quotidie stamus in proelio peccatorum, uitiis sordidamur, accipimus uulnera et de otioso uerbo reddituri sumus rationem. Iste

nec deberi. Ita ex proprio maerore nostro ad communem omnium euocamur; quem quamuis grauiorem censeamus, leuius tamen toleramus, quandoquidem multos socios nos habere uidemus ut nos aut infortunatos ultra ceteros aut indigniore iniuria affectos cogitare non possimus, quae duo in casibus aduersis maxima sunt incrementa angoris; horum uero absentia aut ex toto, aut ex maiore parte leuat luctum.

nec deberi. Ita ex proprio maerore nostro ad communem omnium euocamur; quem quamuis grauiorem censeamus, leuius tamen toleramus, quandoquidem multos socios nos habere uidemus ut nos aut infortunatos ultra ceteros aut indigniore iniuria affectos cogitare non possimus, quae duo in casibus aduersis maxima sunt incrementa angoris; horum uero absentia aut ex toto, aut ex maiore parte leuat luctum. Hinc est quod

aut ex toto, aut ex maiore parte leuat luctum. Hinc est quod nemo mortalium durius fert humanas miserias, ut puta corporis infirmitates, imbecillitates, labes, spurcitias, fetores, et alios defectus aliasque miserias innumeras quibus nos uidemur obnoxios ac subiectos , quae tamen si quis diligentius penset aut intueatur, comperiet profecto omni miseria esse miseriora. Et nihilominus his luget nullus. Quod si

spectare et salutem suam immeriti interitu quaerere aut optare. Quem locum Hieronymus ad Tyrasium pulcherrime explicauit: His uerbis plangere debuimus de saeculo recedentes si saeculi inimicitias contra nos minime sentiremus; et plangimus Domini beneficia, qui scit infirmitati nostrae quid praestet. Periclitari uolebat adhuc qui dolet aliquem dormientem et inter fluctus uitae praesentis uidere cupiebat miserum laborare.

te gladii conuenient." "Quid refert", respondit, "quam multa sint uulnera? Non potest amplius quam unum esse mortiferum." Haec quanti momenti sint prudens lector diiudicet. Nos uero institutum prosequamur. III 23 Quartus locus a causa mortis Valet praeterea ad detrahendum angorem locus a conditione uel causa

contingat? Nam is ipse locus, quem tu exilium uocas, incolentibus patria est." Et Cicero ad L. Fabium: Tu uero qui et fortunas et liberos habeas et nos ceterosque necessitudine et beniuolentia tecum coniunctissimos quique magnam facultatem sis habiturus nobiscum et cum omnibus tuis uiuendi ac si dicat: "Tu qui haec

difficilia atque ad omnia ardua subeunda me comparaui." Hanc itaque praecipuam rationem putant Cyrenaici ad quemlibet luctum comprimendum: quam nimirum nec nos respuimus, dicimus tamen istam rationem non posse a consolatore praecipue post acceptum damnum adhiberi quandoquidem illum, qui iacturam est passurus, ea multo ante ratione se ita comparasse oportet ut, cum aduersa euenerint, non ueniant

Ad hoc ipsum et tu lugentem impellas. Poteris autem et ualidius impellere si, quod hortaris, facile factu esse docueris ex hoc quod in nostra situm est manu, si modo nos cohibere paululum uoluerimus et non dare impatientiae manus: praesertim cum "nihil sit miserum," ut praeclare ait Boethius, "nisi cum putes, contraque beata sors omnis est in aequanimitate tolerantis.

dilexeris, miseria maloque seiunctus. Etenim cum te semper et priuatis in rebus et publicis praestitisti, tuenda ut sit tibi grauitas et constantiae seruiendum. Nam quod allatura est ipsa diuturnitas, quae maximos luctus uetustate tollit, id nos praecipere consilio prudentiaque debemus; etenim si nulla fuit umquam liberis amissis tam imbecillo mulier animo, quae non aliquando lugendi modum fecerit, certe nos, quod est dies allatura, id consilio anteferre debemus, neque expectare

allatura est ipsa diuturnitas, quae maximos luctus uetustate tollit, id nos praecipere consilio prudentiaque debemus; etenim si nulla fuit umquam liberis amissis tam imbecillo mulier animo, quae non aliquando lugendi modum fecerit, certe nos, quod est dies allatura, id consilio anteferre debemus, neque expectare temporis medicinam quam repraesentare ratione possumus. Hoc ipsum attigit et Seneca Lucilium de

de manu altissimi conditoris, rectoris patrisque nostri optimi cuncta suauia esse debent et amoena, qui cum sit summe bonus, non nouit filiis suis nisi bona dare data, tametsi nobis ob imperitiam nostram secus uideatur. Itaque si nos uniuersam spem amoremque nostrum totum in summo illo optimoque bono, cuius perfruendi gratia et conditi sumus, repositam habuerimus, cunctorum aliorum iacturam flocci faciemus. Ex hac igitur ratione pulchre semper timorem

esse diximus; ea est qua animum a maerore ad aliam curam studiumue aut cogitationem uoluptuosam euocamus uel traducimus. Haec autem fit multipliciter, secundum quod multiplicia sunt quibus mortales oblectari aut occupari consueuerunt. Quorum nos, ut in aliis fecimus, potiora recensebimus. Esset enim alio pacto negotium et fastidii et taedii plenum, quod nobis maxime

in aliis fecimus, potiora recensebimus. Esset enim alio pacto negotium et fastidii et taedii plenum, quod nobis maxime deuitandum (quantum per nos fieri potuit) ab initio proposuimus. IV 8 Primus locus a compassione Sed ante quam ad proprios locos huius rationis ueniamus, illum nunc locum praemittamus qui et huic quintae rationi et

te imprimis auctore gessimus; praestitimus enim patriae non minus certe quam debuimus, plus profecto quam est ab animis cuiusquam aut consilio hominum postulatum. Ignosces mihi de me ipso aliquid praedicanti; quarum enim tu rerum cogitatione nos leuare aegritudine uoluisti, earum et commemoratione lenimur." Et ad Seruium de rei publicae calamitate uehementius sollicitum perscripsit:

Et in Tusculanis quaestionibus: Illud quidem sic habeto: nisi sanatus animus sit, quod sine philosophia fieri non potest, finem miseriarum nullum fore; quam ob rem, quoniam cepimus, tradamus nos ei curandos; sanabimur si uolemus. Inter omnes uero occupationes aut studia, quibus animus a maerore reuocatur, uis amoris est potentissima sacris etiam

et alia multa pergit recensendo futura quorum spe simul et commemoratione Venerem reddat laetiorem. Idem fecit et Teucer apud Horatium cum inquit: "Quo nos cumque ferat melior fortuna parente, ibimus, o socii comitesque; nihil desperandum Teucro duce et auspice Teucro; certus enim promisit Apollo ambiguam tellure noua Salamina futuram."

summam caperent uoluptatem. Itaque qui et cito et bene a luctu quempiam reuocare aptat, id claris muneribus apprime efficiet. Quodsi id fieri non potest aut non libet, saltem ei nos ipsos operam nostram facultates ceteraque talia polliceamur, ueluti Cicero L. Fabio, cum inquit: Meus animus erit in te liberosque tuos semper quem tu esse uis et qui esse debet.

uidentes turbabuntur timore horribili et mirabuntur subitatione insperatae salutis dicentes intra se paenitentiam agentes et prae angustia spiritus gementes: hi sunt quos aliquando habuimus in derisum et in similitudinem improperii. Nos insensati uitam illorum existimamus insaniam et finem illorum sine honore: ecce quomodo computati sunt inter filios Dei: et inter sanctos sors illorum est. Ergo nos errauimus a uia ueritatis et iustitiae: lumen non illuxit nobis:

quos aliquando habuimus in derisum et in similitudinem improperii. Nos insensati uitam illorum existimamus insaniam et finem illorum sine honore: ecce quomodo computati sunt inter filios Dei: et inter sanctos sors illorum est. Ergo nos errauimus a uia ueritatis et iustitiae: lumen non illuxit nobis: lassati sumus iniquitatis uia et perditionis et ambulauimus solitudines difficiles, uiam Domini dum ignorauimus.

uenaris. Quod si facies, Deo hominibusque gratificabere; cum horum clarissimam uirtutem adeptus eris, illius uero mandatum adimpleueris. Nunc utrum horum eligas in tua optione positum est. Nos interea inceptum prosequamur. IV 17 Secundus locus a criminatione aduersarii Est ergo finitimus huic loco et ille qui a criminatione aduersarii

diuidat et carissima inter se nomina crudelis et dura dissociet. Quibus uerbis mortis immanitatem uidetur accusare quod ei immitis et dura fratrem abstulerat, quo pacto et nos plerumque inuehere solemus in ipsam appellantes eam duram, iniquam, iniustam, impiam, crudelem. Hinc illa Theophrasti aduersus naturam querela est, qua lamentatur quod cornicibus ac ceruis aliisque animantibus, quorum paruum

compellerentur, se ipsos consolati sunt illudendo hostibus suis ac dicendo: Frustra laboratis, nec quod cupitis ullo poenarum genere a nobis extorquebitis; etsi in corpus potestatem habetis, at nos potestatem in animum habemus, quem uestra furia uel insania nequit attingere. Qua ex re haud mediocre solacium capiebant, ita ut inter acerrima tormenta saeuissimosque cruciatus cernentes carnifices suos incassum furere in

delicati est sensus uel tantus sui ipsius amator cui non dulcescant uniuersae praesentis uitae amaritudines ac poenae si diligentius intueatur quanta et qualia pro se sit noster passus saluator? Qui primum, ut ita loquar, caelos relinquens ad nos in terras descendit, qui patrem maximum optimumque, mirificam angelorum reliquorumque supercaelestium ciuium societatem, non enarrabiles delicias posthabens, se credidit inimicis, perfidis ciuibus, detractoribus blasphemis et

illo gloriosissimo quantum grano sinapi tegeres quod non fuerit plagis et liuoribus sauciatum ac labefactatum. Ad extremum, quod reliquum et summum erat, uitam suam ignominiosissime acerbissimaeque morti pro nostra uita exposuit; ut nos uiueremus, ipse mori uoluit; ut nos salui essemus, caput suum saluare noluit; quae, obsecro, est ista beniuolentia, qui amor inauditus, quae incredibilis caritas? aut a quo fratre, a quo parente, a quo domino uel amico umquam impensa? Dicite

tegeres quod non fuerit plagis et liuoribus sauciatum ac labefactatum. Ad extremum, quod reliquum et summum erat, uitam suam ignominiosissime acerbissimaeque morti pro nostra uita exposuit; ut nos uiueremus, ipse mori uoluit; ut nos salui essemus, caput suum saluare noluit; quae, obsecro, est ista beniuolentia, qui amor inauditus, quae incredibilis caritas? aut a quo fratre, a quo parente, a quo domino uel amico umquam impensa? Dicite uos, quibus omnipotens integrum

eius, pro nobis peccatoribus impiis sceleratis perinde ac facinorosissimus reus uel atrocissimus grassator ab iniquissimis latronibus iudicatur, conspuitur, irridetur, flagellis ceditur. Et nos si quid ab ipso aut ab inimicis eius uel ob delicta nostra uel ob iustitiam eius aut uoluntatem pati contingerit, contristamur, dolemus, lamentamur, iniuste nos afflictos querimur, insuper impiissimo ore non solum diem, horam natiuitatis

latronibus iudicatur, conspuitur, irridetur, flagellis ceditur. Et nos si quid ab ipso aut ab inimicis eius uel ob delicta nostra uel ob iustitiam eius aut uoluntatem pati contingerit, contristamur, dolemus, lamentamur, iniuste nos afflictos querimur, insuper impiissimo ore non solum diem, horam natiuitatis nostrae, matrem patrem, uerum et ipsum conditorem et regem Dominumque uniuersorum blasphemamus. Non nos comminationes eius absterrent, non documenta erudiunt, non

pati contingerit, contristamur, dolemus, lamentamur, iniuste nos afflictos querimur, insuper impiissimo ore non solum diem, horam natiuitatis nostrae, matrem patrem, uerum et ipsum conditorem et regem Dominumque uniuersorum blasphemamus. Non nos comminationes eius absterrent, non documenta erudiunt, non alliciunt blandae paternaeque pollicitationes, non sanctorum inducunt exempla, non sempiternae beatitudinis attrahunt praemia. Et quibus rebus gaudere debemus, ut

eas possessiones, illam gloriam et honorem promereamur quae antiquus ille serpens diabolus per superbiam inobedientiamque amisit et quae nobis scelestissimus inuidens ab initio cum homine pertinaciter luctatur, et nos, ne ad possessionem patrimoniumque ipsius antiquum deuenire possimus, pro uirili sua die ac nocte illis uiis abducere conatur quibus ipse corruit. Quid mihi igitur cum mundo, quid cum diuitiis, agris, coniuge,

est, uenturi exitus ignorantia nobis incerta est; improuisus est mortis occursus; dum nescimus, repente mors uenit; dum non existimamus, improuisi tollimur; dum ignoramus, repente subtrahimur. Timeamus ne dies illa tamquam fur nos comprehendat, ne nos turbo Diuini iudicii, dum ignoramus, diripiat, ne repentinus interitus auferat, ne imprudentes subito comprehendat calamitas. Spiritus qui ad peccandum succendit peccantem subito rapit, qui uiuentes inflammat,

exitus ignorantia nobis incerta est; improuisus est mortis occursus; dum nescimus, repente mors uenit; dum non existimamus, improuisi tollimur; dum ignoramus, repente subtrahimur. Timeamus ne dies illa tamquam fur nos comprehendat, ne nos turbo Diuini iudicii, dum ignoramus, diripiat, ne repentinus interitus auferat, ne imprudentes subito comprehendat calamitas. Spiritus qui ad peccandum succendit peccantem subito rapit, qui uiuentes inflammat, extemplo deuorat

ociosa Prol. 7 post hanc delevit rem | Isidori quoque ] Et Isidori illa V1 Prol. 8 nos... leuasset pro nobis et omnibus aliis hunc laborem ademisset | eius... epistulę ] consolatorię eius epistulę, digne quidem V1 | etiam... Cypriani ] etiam Agustini sunt nonullę, et Cypriani V1

(quod etiam V1) II.18.7 Cic. Tusc. 5,1-2 (4-5), ubi uenientia pro eminentia; malumus; petenda correctio; temporibus aetatis nostra pro ętatis... temporibus; nos compulisset pro impulisset nos; omnino pro etiam omnis; tum pro tu; ante a te opem add. Cic. ad te confugimus III.18.9 post pergamus V1

II.18.7 Cic. Tusc. 5,1-2 (4-5), ubi uenientia pro eminentia; malumus; petenda correctio; temporibus aetatis nostra pro ętatis... temporibus; nos compulisset pro impulisset nos; omnino pro etiam omnis; tum pro tu; ante a te opem add. Cic. ad te confugimus III.18.9 post pergamus V1 FINIS PRIMÊ RATIONIS CONSOLANDI.

(quod etiam V1) II.18.7 Cic. Tusc. 5,1-2 (4-5), ubi uenientia pro eminentia; malumus; petenda correctio; temporibus aetatis nostra pro ętatis... temporibus; nos compulisset pro impulisset nos; omnino pro etiam omnis; tum pro tu; ante a te opem add. Cic. ad te confugimus III.18.9 post pergamus V1

II.18.7 Cic. Tusc. 5,1-2 (4-5), ubi uenientia pro eminentia; malumus; petenda correctio; temporibus aetatis nostra pro ętatis... temporibus; nos compulisset pro impulisset nos; omnino pro etiam omnis; tum pro tu; ante a te opem add. Cic. ad te confugimus III.18.9 post pergamus V1 FINIS PRIMÊ RATIONIS CONSOLANDI.

(quod etiam V1) II.18.7 Cic. Tusc. 5,1-2 (4-5), ubi uenientia pro eminentia; malumus; petenda correctio; temporibus aetatis nostra pro ętatis... temporibus; nos compulisset pro impulisset nos; omnino pro etiam omnis; tum pro tu; ante a te opem add. Cic. ad te confugimus III.18.9 post pergamus V1

II.18.7 Cic. Tusc. 5,1-2 (4-5), ubi uenientia pro eminentia; malumus; petenda correctio; temporibus aetatis nostra pro ętatis... temporibus; nos compulisset pro impulisset nos; omnino pro etiam omnis; tum pro tu; ante a te opem add. Cic. ad te confugimus III.18.9 post pergamus V1 FINIS PRIMÊ RATIONIS CONSOLANDI.

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report