Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: qUonIam Your search found 2161 occurrences
First 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1101-1200:1101. Andreis, Franjo... . Epistolae ad Thomam Nadasdinum,... [Paragraph | Section] iussu regis redierunt. Serio apparantur omnia ad bellum uernum, abundabimus omnibus opibus, vereor solum ne ducum laborumque penuria.
dum ualeo, absterrebor a te conueniendo, si tu probaueris idque commode fieri poterit primo uere, nisi quid interim accidat, quod meum consilium anteuertat, postuletque accelerari meam profectionem: quam ego ex tuo mandato extemplo arripiam: tantum enim apud me ualet grati animi fidelis memoria ut quoniam in me amando atque ornando nunquam defatigaris, meam quidem uoluntatem in adeundis subeundisque laboribus atque periculis, in omni denique pręstanda opera tuis iussis posthabeam. Credebam transactum esse de redemptione tui sororii ex relatione cuiusdam Ragusini, qui hac aestate
virum sane et morum sanctitate et aliis
animi dotibus, quibus maxime excellit, huiuscemodi dignitate haud indignum.
Quocirca supplicamus, dignetur Sanctitas Vestra, ut iam antea consuevit, hanc
ipsam electionem nostram confirmare et – quoniam ipsius episcopatus (bonorum
magna parte ab infidelibus occupata) annuus proventus eo deductus est, ut inde
vix, qui ipsam episcopalem dignitatem substinet, se pro sua dignitate alere
substentareque valeat – supplicamus Sanctitati
refectum]
e marg. pro Et iam species longum [...]
et uitium naturę uoce refectum.
operę, resonat clamoribus aula,
Gnati obsequio mox cuncta rependit
genus humanum faceret pręlustre capaxque
sibi dilectum secerneret Israel ultro!
documenta serens operaque insignis et ore
excidii. . . hanc]
e marg. pro hanc uestrę culpam
culpam hanc causantibus urbis.
Hic cernit fidei nil iam superesse ruinę.
dulcedine terrae
dicunt Moldavum jam in castris esse cum octoginta millibus hominum, Transalpinum cum totidem. Nos Hungari cum Transsylvanis, si modo Hispanus et Alemanus miles, promissus a Romanorum rege Ferdinando, veniet, cujus adventus jam in quotidiana est exspectatione, ad centum millia armatorum accedemus, quoniam nemo, qui gladium gestare valeant, relictus est domi. In armis igitur omnes sumus, tamquam ultimam fortunam pro fide ac patria subituri. Deus autem, qui jam, ut speramus, Christianorum miserebitur, adjunget dexteram suam, et procul dubio cum Solimano pugnabimus. Istic, ut confidimus, in
dicens, non inquam quod explorator es, sed cur tam longo itinere
venisti, quum per Hungariam breviore via poteras venire? Negavi, tutum fuisse transire per
medias predones, et quod ab iis, qui manent in confiniis magnum periculum esset legatis
comeantibus, quoniam pacem et eos qui illam procurant exitialiter oderint.
Post multa verba promisi ei nomine V.M.tis ea que mihi mandaverat, si negocium V.re M.
proficeret, rogavique plurimum, ut rebus V.M.tis faveret, re ipsa esset expecturus optimo
V.M.tis faveret, re ipsa esset expecturus optimo
et liberalissimo principi se fuisse gratificatum.
Deinde reliquos duos bassas, Mechmet et Usrei, adii eisque peticionem V.M.tis ostendi,
illum modestum, hunc rusticum reperii. Ceterum quoniam uterque sine authoritate est,
postea neutrum adire volui, alioquin et superiores offenderentur, quod omnibus negociis
preesse volunt.
4. Tertio die postquam eo veneram, per fraudem ademerunt mihi unum servitorem, quem
peritum itineris et lingue
donec iureiurando affirmavi, quod nescirem. Dixit:
Tamen ea, que contra vos sunt, ais, te ignorare, que autem pro nobis faciunt, scis multis
rationibus adornare. Tunc inquit: Imperator hodie te liberavit, sed nihil vult Regi
respondere ad hanc legationem ultimam, quoniam et Rex Imperatori ad eius petitionem nihil
respondit. Ego autem dabo regi tuo bonum consilium, sed velim iures, nemini ea que dixero,
te revelaturum nisi ipsi Regi. Iuravi. Hec que dicturus sum, ex memetipso dicam, non ex
Imperatoris voluntate. Consulo igitur,
aeque vt ipsi sunt, improbos sibi asciscunt, factionem non amicitiam dixeris, ac minime diuturnam putes, tamdiu inter se simulate amant, quamdiu speratur vtilitas, quae vbi sperari desierit, mox distrahuntur in magnas dissensiones, ac saepe in acerbas inimicitias, apertaque certamina prodeunt, quoniam non eadem omnibus honesta sunt atque turpia, et eorum quilibet res omnes ad suam per- vtilitatem conatur. Huiusmodi causae primum
Caesarem et Pompeium et Crassum, deinde Augustum Anthonium et Lepidum coniunxerant, et funesta bella concitauerant: Nam de mediis
commoneret. Quem librum cum legissem, argumentumque eius, in quo versaretur vidissem; non putavi me boni civis, et filii regni huius officium facturum; si eum domi diutius detinerem. Itaque nihil procrastinans, eum librum typis excudendum, ac quam emendatissimum in lucem publicam dare curavi. Quem quoniam Illustrissimo Principi sanctae recordationis viro, Posnaniensi Castellano, et Capitaneo Maioris Poloniae generali, Andreae Gorcano Illustrissimae Magnificentiae tuae patri pientissimo, at authore suo suo, Tranquillo Andronico Dalmata, dicatum fuisse vidi; ut eodem nomine, et authoritate
clarissimis insignibus, quibus digni veneratione plurimum inter proceres eminerent, authoritatem et dignitatem regiam egregie tuerentur; ut potestas deliberandi de Republica penes Senatum, qui legitur, ex optimatibus, reges, praesides, et authores legum et iudiciorum essent. Quoniam in consultationibus, ubi deliberatur a plurimis, qui se profitentur communium commodorum defensores, raro quidem accidit, quin eventus salutares consequantur. Nam pravitas et imbecille iudicium paucorum, quando eos contingit aberrare a formula recti officii, bonitate plurium, et gravitate
Quod quidem vobis non magis fructu, quam recordatione iucundum esse debet. Quum enim terrae mariaque per hos annos armis streperent, quum arderent bello in Europa regna omnia, quum furor Martius ubique grassaretur, sola Polonia secura bellorum profunda pace fruebatur. Sed quoniam rerum humanarum aliquis finis est, ac mortalium vitam natura terminis perangustis circumscripsit, optimus Rex iam ingravescente aetate, ac eo propius accedente, quo mortalitate deposita immortalitas induitur: quem finem arbitror iis, qui vitam pie, sancteque transegerunt, vehementer
rerumpublicarum praestare possint. Cogitabam equidem fere omnes causas, vel saltem potiores distractarum voluntatum, et quomodo tollantur civium dissidia, persequi accuratius: quid praeterea respublicas alias brevi deleverit: quid alias in longissima pace conservavit; verum hanc ego maeriam, quoniam ingentis est operis, magnaeque lucubrationis, seposui mihi in aliud tempus commodius. Neque m sinit dubium de vestris animis impudentiae metus maiora conari: ne forte, dum bono consilio studemus aliis prodesse, contemptionem, et odium nobis ipsis apud nonnullos pro gratia contrahamus. Nunc
uel nihil differunt a laicis, nec etiam a Proceribus caeremoniarum (quales apud nos sunt Episcopi) nec magna in ipsis doctrina requiritur, satis erit si Elcoranum, et
si firma subsidia contra Turcas videret, descenderet facile, et prompte, vt nunc de eo certa persuasio est, cum praedictis Baronibus Hungariae, ad minus quadraginta milia equitum in re bellica expeditissimos produ cerent, quibus hactenus perpetua bella cum Turcis fuere.
Itaque isti omnes, quoniam iam pertaesi sunt Turcarum saeuiciem, potius cupient vnanimiter studere, pro patriae salute mori, quam eorum iugo tyrannico subijci: id quod constat multorum legationibus. Tantas et tam praeualidas reliquias regni Hungarici confirmabimus, si tandem bellum mouerimus: aut omnino amittemus, si
uarias, lituo Tritonaue cinctum,
in Thraciam, freti ejusmodi
praesidiis, commeabant. Nec nos, puto, fallit ista conjectura, Strabo enim in
VII. de hoc ipso facit mentionem, quum de Strymone amne loquitur, ad quem
Philippus eandem urbem condiderat. Ejus verba haec sunt: Quoniam Philippus
eximio captus studio, ut haec sibi loca vendicaret, maxima ex metallis et
reliqua locorum ubertate vectigalia constituit. Ego hic Pantaliam municipium
Pantalia. fuisse arbitror, quantumque
sortitum, 16. 17. XVI. Augusti, hinc vero ad
Hormanly XVII., quae duo loca simili modo pagi sunt, et XVIII. ad 18. pontem ac vicum Muztaphae pervenimus, qui tractus
quoniam arduis collibus, locisque incultis et nemorosis late patet, nihil in eo
offendimus, quod fuisset notatu dignum, praeter memoratum pontem Muztaphae, de
quo jam abunde recensuimus.
Verum XIX. Augusti relicto ponte Muztaphae,
nocturnas non intermitto. Ignosces itaque, et me vel spiritu tuo tecum amplectere, quum ipse meo te etiam exosculer, quoties in mentem venis. Venis autem quam saepissime, hoc praesertim itinere, in quo dum passim in homines Ragusinos incido, nequeo quin tecum et somnos et vigilias exigam. Verum quoniam avocor ab auriga, qui jam junxit meos jugales et insedit, finire epistolam cogor. Rogo itaque te, ut has inclusas ad patrem meum charissimum quamprimum mittere cures, in quo facturus es mihi rem pergratam.
Domino, si vel minimum a dominatione vestra reverendissima auxilii accepero, hac hieme. Pulchrum enim est et utile et necessarium omni tempore, in eo loco commodum habere secessum: et eo magis si et utilitatem adferat. Itaque hanc emptionem futuram dominatio vestra reverendissima pro certo habeat, quoniam occasiones talium rerum vix semel in centum annis occurrunt.
Equorum nunquam alias fuit major raritas ut nunc est, hoc est bonorum et nobilium, eo magis quod proclamata est in iis nostris confinibus generalis expeditio in Ungariam, licet ficte, ut deinde
eam quantitatem, quam voluerimus, et ibi et hic ubique.
De parricidiis Transsylvaniae quid scribam? Miseri homines tandem suo damno experiuntur Turcarum amicitias, et muliebre ac puerile imperium. Forsan hisce ostentis revertentur aliquando ad cor.
Quoniam autem praecipua cura habenda est rectae valetudinis et nullus thesaurus est pretiosior sanitate corporis, mihi esset consultum, ut mecum adducerem dominationi vestrae reverendissimae unum physicum bonum, qui semper et sano et aegroto adesset, hominem juvenem et peregrinationis cupidum.
Sunt quidem et haec digna quae tibi exponam, licet persuasum habeant
te magis invitare nos ad gravitatem et mores exponendos illorum hominum, qui secundum
sanctas degunt leges: id quod est praecipue instituti nostri, ita tibi exponere, ut rem
totam cognoscas: quoniam nuper ex insula ad nos venisti eo animo et studio, ut
cognosceres omnia quae extarent utilia ad animi informationem. Misi autem et ante ad
te illorum, quae putarem digna scitu, commentarios, quos consecuti sumus in
eloquentissima Aegypto, ab
fuerunt confecta, ubi epistolam regiam percurrerimus, quae ad hunc modum conscripta
fuit.
Rex Ptolemaeus Eleazaro summo sacerdotum gaudium et salutem precatur.
Epistola regis ad Eleazarum, de mittendis interpretibus Quoniam evenit,
ut multi ex Iudaeis incolerent regionem nostram, quorum alii Hierosolymis abducti sunt a
Persis tum temporis, cum illi potirentur rerum: alii cum patre nostro capti in regionem
nostram pervenerunt, ex quibus ille multos selectos in exercitum et ad
nobis omnia sibi abs te commissa: et a nobis vicissim cognoverunt, quae ad literas tuas
respondenda fuerunt. Nam in omnibus quae tibi proderunt, etiamsi illa naturam nostram
superent, obtemperabimus tibi: id quod est argumentum amicitiae et dilectionis. Quoniam
et tu magnis et indelebilibus beneficiis cives nostros, et eos permultos, affecisti.
Atque ideo statim pro te, sorore tua, liberis et amicis sacra exhibuimus, in quibus
simul universa multitudo vota fecit, ut tibi omnia et perpetuo,
vigilans omnem cogitationem et actionem suam ad honestissima et optima habet destinatam,
ille etiam in somno inde rectas habet commotiones: sicut et tu Rex perpetua es animi
aequabilitate praeditus.
Hoc etiam cum applausu audito, ad sequentem dixit: Quoniam tibi decimo loco est
respondendum, ubi pronunciaris sententiam tuam, convertemur ad coenationem. Ex te
autem cupio cognoscere: 20 QUOMODO nihil egerimus indignum nobis? Ille
inquit: inspice assidue in tuam gloriam,
ille perficiat, qui omnium
animos gubernat et moderatur.
Suffragatus huic, sextum pronunciare iussit sententiam suam ad hanc quaestionem:
26 QUIBUS esset gratificandum? Ille dixit: Parentibus perpetuo, et in
primis, quoniam Deus maximum dedit praeceptum De honorandis parentibus: secundo loco
amicis, quod idem vult cum dicit; Amicum ex aequo animae tuae. Sed tu Rex praeclare
facis, qui omnes homines in tuam amicitiam pertrahere studes.
Hoc etiam approbato, sciscitabatur
esset cogitationis utilitas?
Ille respondit: Si rem existimare volumus ex eventis, ut in adversa quidem fortuna una
deiiciantur, affliganturque, pro magnitudine ipsorum mutuae cognationis (Quae cum fiunt,
et gloria sequitur, et cognationis vinculum fit arctius. quoniam cognatio, benevolentia
et beneficentia temperata, fit omnino indissolubilis:) in fortuna vero secunda ultra res
ipsorum nihil amplius requirant, et aliunde petant: sed Deus orandus erit suppliciter,
ut omnia prosperet.
Hoc similiter
interpretari.
Quare Iudaei vota peracturi manus lavent Interrogati autem et de hoc,
quare post lotas manus vota faciant? respondebant: hoc fieri in argumentum et
testimonium, nullius sceleris perpetrati, quoniam per manus omnes conatus soleant
expediri, ita pulchre et sancte omnia ad iusticiam referebant. In singulos ergo dies,
sicut ante diximus, convenientes in locum illum amoenum, iucundumque et ob silentium et
ob lucis claritatem, rem susceptam studebant
prosequuti sunt sua
laude, rogaruntque ut istam legem suis etiam principibus dare vellet. Ut autem perlecta
sunt ista volumina legis, adstantes et sacerdotes et interpretes seniores,
gubernatoresque civitatis, et ipsi principes multitudinis, ita dixerunt: Quoniam recte,
sancte, et per omnia accurate perfecta est ista interpretatio, par est, ut omnia
permaneant in suo habitu, nec ulla fiat immutatio.
Omnibus ad haec cum approbatione acclamantibus: iussit Demetrius illos, ut haberent in
vestrae reverendissimae litteras per Belgramonium missas nullas alias in hanc diem habui. Signum est eam longius a Vienna, uti scripserat, recessisse; ad quas tamen litteras ego
prope trinis responsum dedi via veneta. An eas acceperit, omnino ignoro. Sed quoniam opera domini Zachariae Scaramelli missae sint, in eam opinionem venio, non periisse, et ideo eadem toties repetere superfluum arbitror. Ex praesentibus autem haec habebit: Nos omnes incolumi frui valetudine, ipsum vero parentem etiam athletice. Sola tamen uxor mea, quod uterum gerat, suo
mecum inducias habet, brevi tamen exspiraturas, cum instet mensis Martius, quem nulla ratione est evadere; quamvis huic podagrae etiam succenseam, eo nomine, quod ante festa natalitia suum officium facere neglexerit, distuleritque in hos menses, quibus me in itinere ad vos esse oportuerat. Tamen quoniam video festinandum esse, erit operae pretium, quamprimum pedibus insistere potero, vel semisanum iter invadere. Nunc ad alia.
De dissidiis domesticis Turcarum imperatoris et filiorum nil certius est, quae sine dubio illum domi hoc anno retinebunt; particulariter autem nescitur
quinque milibus occisos constat, nullum honorem impertiri. Verum cum Periclis
personam ad suum usum vellet accommodare, (dicam enim quod sentio) videtur sibi
necessario faciendum existimasse, ut dignam Pericle laudationem componeret. ac,
quoniam is secundo illius belli anno vita functus est, nec ullis aliis urbis
calamitatibus superstes fuit, iccirco videtur Thucydides in res tam minutas, quaeque
vix tanti essent, ut in illis explicandis opera sumi debuisset, tantas, praeter
illarum
se sunt. illud autem
ἄλλοθεν δύναμιν clarius sic prolatum fuisset;
tum vero, cum abducit a
consuetudine sermonem, ac ad peregrina quaedam vocabula, et quasi per vim figuras
fertur, quarum non nullae etiam soloecismi praebent speciem, multo deteriorem fieri.
sed, ne nostra longius labatur oratio, his ero contentus. Quoniam vero polliciti
sumus, etiam quod nostrum de illius concionibus esset
iudicium,
Concionum examen.
MG: Concionum examen.
ostendere, in quibus summam
ἡσυχίαν ἀλλήλους οὐ ψέγεται: τὰ δὲ τοῦ
πολέμου παρόντα ἤδη καὶ οὐ μέλλοντα διαφέροντα αὐτοῦ φαίνετε.
In obitum nobilissimae matronae Helene Luciae. Marinus Statilius
esse doloris,
felicior illa est
perspexi erga me singularem,
sed tunc evidentius sese exeruit quum Viennae proxima aestate legens quoddam
meum epigramma de malis reipublicae me fideliter et amanter admonuisti ne
pergerem immodicus esse in deplorandis nostris temporibus, quoniam lamentis
nihil proficimus neque laborando meremur aliud nisi odium, interdum etiam
perniciem. Nam plerumque vera etiam dixisse multis exitio fuit; siquidem morsus,
qui ex vero trahuntur, gravius premunt et altius infinguntur.
quaedam fidei fundamenta;
aliquot postea saeculis ipsa fides Christiana per orbem dilatata crevit in
immensum. Non tamen hic successus de subactis populis vivo Paulo concessus fuit,
neque Paulus id aegre tulisset si tunc viveret. Quoniam non sibi, sed Christo
gloriam quaerebat; quod quidem iussus Divina voce facere, nunquam per tot cruces
in tantis aerumnis exagitatus intermisit. Eadem animi magnitudine antiqui
Prophetae ad salutem populorum processerunt. Tantum
sunt montes, et quasi dorsum totius insulae, medietas
excrescit extremitates hinc, et inde subsidunt, litora tortuosa multas valles,
malefidasque stationes, et portus, et tutos, et magnos intus, et exterius efficiunt.
Caput eius ad Eurum Veru dicitur, quoniam protenditur acutum spatio ulteriori per
mille passuum, postea dilatatur. Sed ad Zephirum est bifidum, et vallem maximam Sancti
Joannis de Gradina quinquaginta stadiorum complectitur. Aquarum dulcium inopiam
pluvialibus solatur; fons tamen procul ab
etiam dispar Z: quorum canalium dispar D etiam dispar est longitudo.
Illud enim
et ajebat se esse Martinum filium Martini Moralis, et
nominari Alli apud Turcas. Ab eo non solum oppugnatorem nostrum Uluzalim, sive
Ochialinum Algerii proregem, sed et gesta, et numerum totius reliquae classis
didicimus. Neque tamen viro fidebamus quoniam fuerat circumcisus, ut ipse aiebat,
coacte. Texebat historiam se viginti annis ante fuisse captum decem decem annorum Z: decem aetatis annorum
D annorum a Mulaibagazone Rege Veles in Libia,
in nos irruiturus, ter
etiam instructam solvit. Demum a caeteris avulsae quatuor semitriremes ad
Franciscanorum scopulum perexerunt, et monasterium totius Illyrici pulcherimum ablatis
campanis incenderunt. Templum autem augustissimum non potuit cremari, quoniam ex saxo
vivo, et topho in fornicis modum constructum fuerat, interiora tamen quaeque lignea in
favillam redacta parietes fumo infecere. Postea universa illa manus profecta est
ad pagum Lombardae ad Veru, ubi sunt loca
sua Z: suas P nobis
peperere dextra, et
dextra, et
confiunt. Vide infra in voce ARBOR.
ABIICERE est, cum quodam odio aut nausea negligere, aut a se removere. Sic Deus dicitur per metaphoram, abiicere, aut non abiicere a se, vel totum populum, vel singulos homines. Psal. 94, Non abiiciet Deus populum suum 1. Sam. 15. Quoniam abiecisti mandatum, abiecit te Dominus, ne sis amplius rex. Ionae 2, Abiectus sum a conspectu Domini. Isa. 41: Elegi te, non abieci. Sic contrâ crebro dicitur populus abiicere legem
Dei. Isaiae 5,
sunt opes, potentia, dignitates, gloria) sectatum esse: sed tantum in solum Deum sperasse, eumque expectasse, non aliter ac infans ablactatus toto animi affectu et oculis ipsis expetit, quaerit et expectat matrem: et denique hortatur omnes, ut sperent in Deum. Intellectus autem verborum illorum, quoniam varie torquentur hic est: Certe posui aut direxi, videlicet ergate, et tranquillavi, aut quiescere feci animam meam, scilicet ab omnibus carnalibus cupiditatibus octurbis. Sicut ablactatus aliis omnibus neglectis, in solam matrem intentus est, eamque desiderat: sic apud me anima mea omnibus
et in maledictionem. Aliquando etiam quasi dementiam quandam, caecitatemque cum impietate coniunctam declarat: sicut attoniti carent omni sensu ac intellectu. Esaiae 29 Obstupescite haec, et miramini, excaecati sunt, etc. Sic Hab. 1. Aspicite haec, et miramini contemptores, quoniam opus ego operor in diebus vestris. Quod dictum etiam Actor 13. repetitur. Aliquando denique indicat admirationem aut stuporem ex nimio metu ortum. sicut Psal. 48 inquit: Quoniam ecce reges congregati sunt, transierunt simul: ipsi viderunt, sic admirati sunt, conterriti
et miramini, excaecati sunt, etc. Sic Hab. 1. Aspicite haec, et miramini contemptores, quoniam opus ego operor in diebus vestris. Quod dictum etiam Actor 13. repetitur. Aliquando denique indicat admirationem aut stuporem ex nimio metu ortum. sicut Psal. 48 inquit: Quoniam ecce reges congregati sunt, transierunt simul: ipsi viderunt, sic admirati sunt, conterriti sunt, et in praeceps abacti, id est, divinis terroribus ac poenis sunt ab obsidione Ierosolyma et infestatione Iudaeae abacti et fugati.
ADOLESCENTIAE vocabulo plerunque vertunt Hebraeum
populum terrae, Gen. 25 Iacobum adorasse Esau septies, Gen. 33. Fratres adorasse Iosephum, Gen. 42, 43. Hic mos reverentiae aut honoris exhibendi fuit Orientalibus illis populis, teste Livio lib. 30, cum narrat, legatos Carthaginenses cernuos aut adorabundos pacem a Romanis petiisse. Quoniam autem etiam in sacro cultu eundem corporis gestum exhibebant, factum est, ut haec vox etiam ad animum transferretur, et veram Dei adorationem aut cultum significaret. Exempla sunt: Adoravit Abraham coram Domino, et Dominum, Gen. 23. et 24, et, Adoravit Israel Deum, Gen. 47. Non adorabis
quod etiam Iacob Meschiam promittens, Silo eum vocat, Gen. 49. quod secundinam mulieris proprie sonat: ut indicet, eum non ab homine masculo, sed tantum ab homine femina procreandum. Consonat vero etiam historia Evangelii, seu eventus, huic harmoniae veterum prophetarum. Quinta ratio sit, quod quoniam haec res tanquam ingens ac singulari Dei potentia efficiendum miraculum proponitur, oportet certe aliquid praeternaturale hic accidere: quod non potest aliud perinde aptum huic rei esse, vel etiam excogitari, ac si Deus efficiat, ut mulier per se miraculose concipiat et pariat virum. Quid
oportet certe aliquid praeternaturale hic accidere: quod non potest aliud perinde aptum huic rei esse, vel etiam excogitari, ac si Deus efficiat, ut mulier per se miraculose concipiat et pariat virum. Quid enim tandem miraculi esset, si iuvencula viro tradita, ex eo conciperet et gigneret? Quoniam igitur miraculosa conceptio ac partus esse debet, recte de virgine operatione Dei conceptura, locus hic intelligitur. Si vero hic obiiciatur, Prophetiam hanc non convenire IESU, aut matri eius, quia signum datur illis tempore Isaiae viventibus hominibus ac in eorum confirmationem, non autem
significationis discrimine ex textu, adiectisque vocibus iudicandum. Pro ministris hominibus accipitur in hisce Exemplis. Genes. 32, Et misit Iacob nuncios ante se ad Esau. Numer 14. Nunquid nunciis, quos misisti ad me, loquutus sum? Proverb. 16. Nuncius improbus adest in malum. Ios. 16. Quoniam Rachab abscondit nuncios, quos misimus. Sic 1. Sam. 23, et 1. Reg 19. Caeterum Malach. 2. locus insignis est, sacerdotum munus describens: Labia sacerdotis custodient scientiam, et doctrinam quaerent ex ore eius, quoniam Angelus Domini exercituum est. Sic et 3. eiusdem: Ecce ego mitto
sum? Proverb. 16. Nuncius improbus adest in malum. Ios. 16. Quoniam Rachab abscondit nuncios, quos misimus. Sic 1. Sam. 23, et 1. Reg 19. Caeterum Malach. 2. locus insignis est, sacerdotum munus describens: Labia sacerdotis custodient scientiam, et doctrinam quaerent ex ore eius, quoniam Angelus Domini exercituum est. Sic et 3. eiusdem: Ecce ego mitto angelum meum ante te, qui repurgetuiam in conspectu eius. Pro Angelis caelestibus ponitur Gen. 28. Angeli ascendebant et descendebant per scalam Iacob. Gen. 16. Et invenit eam angelus Domini iuxta fontem aquae, Exod. 23.
contra ignobilem ac obscurum. Sic negat Paulus Act. 26, ea in angulo acta esse, quae ipse de Christo concionaretur.
ANGUSTIA, pro omni maiore afflictione, praesertim autem pro animi anxietate. De quo vocabulo, sicut et de Contractione, in vocibus Dilatare et Latitudo, agetur: quoniam alterum sine altero facile explicari nequit.
ANIMA
ac eo unde vita sustentatur. Item pro homine vivo aut mortuo: ut cum Levit. 19 et 21 prohibetur, ne sacerdos semet contaminet super anima, id est, homine mortuo, aliquo suo cognato. Sic et Num. 5. 6 et 9, Immundus ab anima. Quidam vertit locum Act. 2. ex Psal. 16. citatum, Quoniam non derelinques animam meam in inferno, non derelinques cadaver meum in sepulchro: cum et verba ea, et totus contextus, et denique res ipsae repugnent. Nam negari non potest, animam non solere significare cadaver: et quod attinet ad locum Levitici, omnino ibi videtur significare homines
vos aquas mundas, et mundabimini. Deinde ponuntur Aquae pro adversitatibus
et calamitatibus, magnisque periculis: ut Psal. 18, Et assumpsit me ex aquis multis. et Psalm. 69, Servame Domine, quoniam aquae venerunt usque ad animam meam: Veni in profundo aquarum, et fluctus operuit me. Sic et Isa. 28. quae metaphora saepius in eo et Psalmis repetitur. Psal. 23, In diluvio aquarum multarum. Psal. 66, Transivimus per ignem et aquam. Isa. 43 omnino in multo
Ioseph, ut sua osla ex Aegypto asportent, Gen. 50. Exod. 13. Sic et ossa Saulis, 2. Samuel. 21. Sic de arca legitur 2. Sam. 6. Ascendere facere alam quem, significat nonnunquam deducere, praesertim in locum superiorem: Gen. 39.
ASPERGERE, in Sacris literis pro expiare ponitur: quoniam quae in veteri Testamento expiabantur, sanguine vitule aut aqua cineris aspergebantur. Levit. 14. Num. 19. Sic Isaias cap. 52 dicit, Christum aspersurum gentes multas: id est, suo sanguine lustraturum, purgaturum, mundaturum. Et Psal. 51, David se aspergi
aut populi Meschiae: saepe miratur Scriptura, quod tam subito et tanta multitudo mirabiliter et sine conspicuo ortu nascetur. Quam admirabilem novi populi nativitate Isaias saepe celebrat, ut cap. 54. Exulta sterilis, quae non paris: prorumpe in laudem, et iubila, quae non parturis: quoniam plures sunt filii desolatae, qui filii maritatae, dicit Dominus, etc. vide sequentia. De hac puericia aut iuventute vaticinatur Ps. 22. Et annumerabunt iustitiam eius populo nato, quem facit. Et Psal. 102. Populus qui creabitur, laudabit Iehovam. Item Oseas
de quibus nunc non agimus.
BABEL, aut Babylon, nomen amplissimae civitatis, ad Euphratem sitae, quae olim caput regni Assyriaci fuit. Deductum est autem nomen a confusione: quia ibi, ut habetur Gen. 11. Dominus linguam aedificantium turrim Babel, confudit. Adflixit eadem civitas, quoniam et captivum detinuit, populum Dei. Fuit ad haec plena omnium flagitiorum et idololatriae. Inde fit, ut id nomen 1. Petr. 5 pro Roma, ut Hieronymus vult, ponatur: in Apocalypsi vero, pro ipso regno aut horrenda tyrannide Antichristi, Babylonia, tum ipsa civitas, tum etiam vicina regio
iamiam Messia, eamque non satis plene perceperat. Sic et de illis Actorum 19 accipiendum est, quod non fuerant satis instituti de passo et resuscitato Christo, totaque Trinitate, ideo iussit eos Paulus denuo baptizari. i. plenius institui. Quoniam vero ille locus magni momenti est, et Anabaptistae inde suos errores probare volunt, ideo adscribam etiam alterius cuiusdam annotationem accuratam super eum. Sic adnotat Beza: In quid ergo baptizati estis?
lassitudinis: cum ab hoc verbo deductum sit nomen, quod mox vertit requiem,
55, Sic erit verbum meum quod egredietur ex ore meo, non revertetur ad me vacuum, sed perficiet quod volo, Caphazti. 1. Reg. 13, Et faciebat de extremis populi sacerdotes excelsorum, quoscunque Caphaz volebat. Psalm 51, Ecce veritatem Caphazta voluisti, quae est in absconditis. Et mox iterum: Quoniam non Caphazta desideras aut vis sacrificium, alio qui darem. Et iterum, Tunc voles sacrificium iustitiae. Psalm 15, Quodcunque voluit fecit. Esaiae 1, Sanguinem arietum, boum et hircorum non voluisti. Oseae 6. Pietatem volui, et non sacrificium. Psal. 40, Sacrificium et
est. Ezech. 9, Non habeo beneplacitum in morte morientis, ait Dominus Iehova: sed convertimini, et vivetis. Participium praesens Caphez
sua: id est, suaviter eis fruetur. Et iterum: Et tunc acceptabunt seu approbabunt iniquitatem suam: id est, poenam pro iniquitate accipient, eaque male fruentur. Et simili phrasi est usus Iesaias Cap. 40. 2. Paralip. 36. Donec acceptaret terra sabbatha tua. Psal. 102, Quoniam acceptaverunt servi lapides eius. Proverb. 3. Et sicut pater filium benevolentia prosequetur. Ecclesiast. 9, Quia antea approbavit Deus facta tua. Ezech. 20. In odore fragrantiae acceptabo vos. Malach. 1, An acceptabo eam de manu vestra? 1.
benevolentia prosequetur. Ecclesiast. 9, Quia antea approbavit Deus facta tua. Ezech. 20. In odore fragrantiae acceptabo vos. Malach. 1, An acceptabo eam de manu vestra? 1.
mercenarii dies eius. Psalm. 40. Sis bona voluntate Iehova, ut eripias me. Psalm. 49. Haec est via stulticiae eorum, attamen posteri ipsorum ore suo approbant. Participium praesens
ut propter illum typicum sacerdotem, aut sanctum Iehova, in suum verum sanctum seu Meschiam respiciens, illis faveat. Levitic. 19. Et sacrificabitis sacrificium retributionum ipsi Iehovae, ad acceptationem vestri offeretis. Et cap 22. In quocunque est macula, illud non offeretis, quoniam non ad acceptationem erit vobis: id est, Deus per tale insyncerum sacrificium non placabitur vobis, nec cedet id vobis in gratiam. Proverb. 10. Labia iusti agnoscunt bonam voluntatem, sed os improborum perversa. 2. Para. 15, Et cum omni bona voluntate quaesivit eum. Esdrae 10. Facite
enim de donis et bonis, quae Deus in illum bona sua voluntate contulit. Malach 2, Non amplius respicere ad oblationem, neque accipere bonam voluntatem de manu vestra: id est, munus bona voluntate vestra oblatum. Porro Iacob patriarcha ex indignatione animi in malam partem accepit, Gen. 49, Quoniam in ira sua occiderunt virum, et in voluntate sua extirparunt bovem: in ihrem mutwillen /ex libitu ac libidine sua, non ex iusta causa, aut iure. Quoniam vero coepimus dicere de beneplacito aut bona voluntate. et versores saepe eadem Hebraea vocabula aliquoties etiam per simplex Volo et
de manu vestra: id est, munus bona voluntate vestra oblatum. Porro Iacob patriarcha ex indignatione animi in malam partem accepit, Gen. 49, Quoniam in ira sua occiderunt virum, et in voluntate sua extirparunt bovem: in ihrem mutwillen /ex libitu ac libidine sua, non ex iusta causa, aut iure. Quoniam vero coepimus dicere de beneplacito aut bona voluntate. et versores saepe eadem Hebraea vocabula aliquoties etiam per simplex Volo et voluntas verterunt: ideo explicemus hic etiam ipsum Voluntatis vocabulum. Forte enim coniunctio harum vocum aliquid lucis utrique afferet. VOLO igitur
velle, saepe aliquid amplius significat, quam velle solum aut nudum: sicut in generalibus Regulis traditur, Verba affectuum, et omnino motuum animi, aliquando etiam consequentes affectus simul complecti. Velle, videtur etiam significare idem quod Probare. Psal. 5, Quoniam Deus non volens iniquitatem tu es: id est, non desiderans: ut sane in Hebraeo est Caphez. Voluntas aliquando ipsam sententiam, quam quis vult, significat. Hebr. 10, Ecce Deus adsum ut faciam voluntatem tuam: id est, tuum mandatum aut praescriptum. Sic Isaiae 23, Voluntas Domini per
laudari videatur. Hoc omne bonum suum Deus aliquo modo ostendit Mosi, Exod. 33 et 34. Caeterum ubi proprie, relative, et quoad nos praedicatur esse bonus, innumera plane sunt loca: ut Psalm. 73, Bonus est Deus Israeli, iis qui mundo sunt corde. et Psal. 118, Confitemini Domino quoniam bonus, quoniam in seculum misericordia eius. Thren. 3, Bonus est Dominus sperantibus in eo Rom. 11, Erga te vero bonitatem, si permanseris in bonitate: id est, si perrexeris fide frui misericordia ac beneficentia Dei. SECUNDO, de bono creato dicitur. Genes. 1, quod Deus viderit omnia
Hoc omne bonum suum Deus aliquo modo ostendit Mosi, Exod. 33 et 34. Caeterum ubi proprie, relative, et quoad nos praedicatur esse bonus, innumera plane sunt loca: ut Psalm. 73, Bonus est Deus Israeli, iis qui mundo sunt corde. et Psal. 118, Confitemini Domino quoniam bonus, quoniam in seculum misericordia eius. Thren. 3, Bonus est Dominus sperantibus in eo Rom. 11, Erga te vero bonitatem, si permanseris in bonitate: id est, si perrexeris fide frui misericordia ac beneficentia Dei. SECUNDO, de bono creato dicitur. Genes. 1, quod Deus viderit omnia quae secerat,
carnem iudicatis, Ioh. 8, potest intelligi tum de pravae mentis, tum de externae speciei iudicio.
CASTIGATIO pacis nostrae super eum, Esaiae 53: id est, ipse est castigatus, ut nos bene haberemus. Castigatio alio qui saepius pro institutione, saepe et pro punitione ponitur: quoniam illa duo coniuncta sunt. et Graecum proverbium est, Passiones sunt documenta,
quoquo modo sese participes faciunt impietatis Antichristi vel in minimis caeremoniis. Quale fuit tempore Interim, vel minima Adiaphora accipere. Nam ad illas corruptelas et abominationes desolationis, omnino Apocalyptica prophetia respicit.
CHARITAS exponetur in voce DILECTIONIS, quoniam saepe idem plane sunt.
CHIROGRAPHUM, Coloss. 2, Paulus ponit pro obligatione, aut reatu ob patrata peccata. Sumpta autem est metaphora a communiis ominum more, qui cum aes alienum contrahunt, coguntur dare
et significanter utitur hoc verbo, cum dicit, contritum et contristatum Corinthium esse quam primum recipiendum, et salutari consolatione reficiendum, ne abutatur illa eorum severitate satan in exitium illius afflicti, et contumeliam gloriae Dei. Verbum Graecum alioqui venit a plus habendo, quoniam is qui alterum defraudat, plus iusto aut aequa parte habere conatur: Germanice admodum commode dicitur, uberfortheilen.
CISTERNA, explicabitur in voce PUTEI.
CITHARA, instrumentum musicum, et quidem notum est. saepe autem Psaltes iterat, laudandum esse Deum in
Sed nobis libuit potius Augustini sententiam sequi, qui inquit: Clamor interdum accipitur pro tanta impudentia et libertate iniquitatis, ut nec verecundia nec timore abscondatur. ut Genes. 18. Clamor Sodomorum et Gomorraeorum quia multus et multiplicatus est. Et 19. cap. Quoniam increbruit clamor eorum coram Domino. ac si diceret: Ipsa scelera ac peccata quodammodo clamant et flagitant a Deo vindictam: sicut sanguis Abelis clamabat. Ierem. 46. Et clamor tuus implebitterram. Capiunt ergo Hebraei magnitudinem clamoris, pro magnitudine ipsius sceleris. dum enim
exustiones fumi, Thren. 5, perspicua phrasis aut similitudo est. In Hebraeo est Thamur, quod alii vertunt furnum, alii fornacem. Nihil vero refert, quam harum vocum acceperis ad hoc nostrum institutum: nihilominus enim eadem vis Hebraismorum manet.
CLYPEUS, exponetur in voce SCUTI: quoniam eadem est significatio utriusque vocis propria et figurata in Sacris literis.
COARCTARE, est tum moerore afficere, tum et alioqui molestare aut affligere alium, quoquo modo. Iud. 10. Deuter. 28. sed de hac voce in verbo Dilatandi.
COCCUM vermiculi, et Vermiculus
sulphur de caelo, Lucae 17. Descendat ignis de caelo, Luc. 9, id est, ex regione elementari. Sic Christus dicit Pharisaeis, quod norint contemplari faciem caeli, Lucae 12, id est, qualis sit regio aeris, nubila, serena, rutilans, ventosa, tramquilla, et quid portendant illa signa. Quarto, quoniam pro elementari regione ponitur quae nobis proxima est: inde fit, ut caelum per regiones aut horizontes distinguatur. Quare etiam nostrum aut proprium alicuius regionis caelum vocatur, ut Levit. 26, Dabo caelum vestrum sicut ferrum. Et Deuteron. 18, Et erunt caeli tui, qui sunt supra
tenebris, et saccum fieri operimentum eorum, Esaiae 50, pro obnubilatione: Dei omnipotentiam declarat, qui tanta efficiat. At Esaiae trigesimo quarto. Tabescet quoque omnis exercitus caelorum, et involventur caeli utliber, et omnis exercitus eorum defluet, sicut folium de ficu et de vite, quoniam inebriatus est in caelis gladius meus: quod aliqui exponunt de clade Iudaeorum, qui ob veram religionem fuerunt exercitus Dei aut caelorum. Aliquando tamen etiam per hyperbolen, aut hominum opinionem talis loquutio proponitur. Homines enim afflicti, et in rebus adversis, etiam ipsam lucidam
erat ne de caelo? Luc. 20. In caelis pax, Luc. 19, Benedictus qui venit in nomine Domini rex, pax in caelis et gloria in excelsis: id est, sit nobis Deus pacatus et propitius, ut inde per et propter hunc Meschiam pacem certam habeamus, non iram ac bellum metuamus. Laudate Deum caelorum, quoniam in seculum misericordia eius. Psalm. centesimo trigesimo sexto, id est, Deum qui caelum et omnia habet in sua potestate, omniumque autor ac moderator est. Per caelum iurare quid sit, et quam late pateat, Christus ipse exponit Matth. 6.
COETUS POPULI DEI. Haec vox lvaidem
Rektor i Veliko vijeće Dubrovnika [1532], Rector et consilium Rhagusii Clementi papae VII, versio electronica (, Dubrovnik), Verborum 178, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [dubrovnikepist15321111].
Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], De morte Christi, versio electronica (, Dubrovnik), 8402 versus, verborum 61948, Ed. Vladimir Rezar [genre: poesis - epica] [word count] [benesaddmc].
Bolica, Ivan (c. 1520 – 1572) [1538], Descriptio Ascriviensis urbis, versio electronica (), 2842 verborum, 331 versus [genre: poesis - epica; poesis - descriptio] [word count] [bolicaidesc].
Vrančić, Antun (1504-1573) [1538], Epistulae anni 1538, versio electronica (), Verborum 4332, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [vrancicaepist1538].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1543], Commentarius rerum actarum Constantinopoli anno 1542. Versio electronica (), Verborum 4922, Ed. Srećko M. Džaja Guenter Weiss [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfconst].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1544], Dialogus philosophandumne sit, versio electronica. (), Verborum 8149, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfphilos].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1545], Ad optimates Polonos admonitio, versio electronica (, Cracovia; Polonia), Verborum 8436, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio; prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfpolonos].
Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], De Afflictione, Tam Captivorum Quam Etiam Sub Turcae tributo viventium Christianorum : cum figuris res clarè exprimentibus ; Similiter de Ritu, deque Caeremoniis domi, militiaeque ab ea gente usurpatis ; Additis nonnullis lectu dignis, linguarum Sclavonicae & Turcicae, cum interpretatione Latina, libellus (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbafflictio].
Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], Prognoma, sive Praesagium Mehemetanorum : primùm de Christianorum calamitatibus, deinde de suae gentis interitu, ex Persica lingua in Latinum sermonem conversum. (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbprognoma].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550], Carmina in manuscripto Budapestensi H46, versio electronica (), 462 versus, verborum 3075, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma] [word count] [andreisfcarminavd].
Vrančić, Antun (1504-1573) [1553], Iter Buda Hadrianopolim, versio electronica (), Verborum 10368, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - itinerarium; prosa oratio - diarium] [word count] [vrancicaiter].
Vrančić, Antun (1504-1573) [1553], Petro Francisco Parrhisio, versio electronica (, Sofia), Verborum 137, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [vrancicaepist15530812].
Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Šibenik), verborum 1499, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15581227].
Grbić Ilirik, Matija (1503/1512 - 1559) [1559], Aristeae historia cum conversione Latina, versio electronica (), Verborum 3353, Ed. Nino Zubović [genre: prosa oratio - historia; prosa oratio - versio] [word count] [grbicmaristea].
Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1559], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Šibenik), verborum 651, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15590209].
Dudić, Andrija; Dionysius Halicarnassensis (1533-1589) [1560], De Thucydidis historia iudicium... A. Duditio interprete (), Verborum 18906, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [dudicathucydid].
Grauisius, Iacobus; Mladinić, Sabo; Mazarelli, Valerio; Statilić, Marin; Pridojević, Ivan; Vranius; Gaudentius; Matthaeus Desseus Ragusinus; Michael Racetinus (1561/1563 - 1620-21; c. 1650; c. 1600) [1565], Carmina occasionalia e codice Traguriensi Variorum Dalmaticorum, versio electronica (), 175 versus, 1267 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epigramma; poesis - elegia] [word count] [aavvcarmoccvd].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1569], Ad Reverendissimum dominum Antonium Verantium Archiepiscopum Strigoniensem, versio electronica (, Posonii), Verborum 1794, Ed. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist15691019].
Rozanović, Antun (1524-1594?) [1571], Vauzalis sive Occhialinus Algerii Prorex, Corcyram Melaenam terra marique oppugnat nec expugnat, versio electronica (), 15122 verborum, 255 versus, Ed. Nives Pantar [genre: prosa oratio - historia; poesis - ode] [word count] [rozanavauz.xml].
Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.