Your search found 2247 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 116-269:

Dedicatio SANCTISSIMO CARDINALI, EPISCOPO PORTVENSI PATRIARCHĘQVE AQVILEGIENSI DOMINICO GRIMANO M. MARVLVS IN DOMINO SALVTEM Quum te, sanctissime Grimane Cardinalis, et omnibus ingenuis disciplinis egregie institutum audiam et officii dignitate generisque claritate imprimis eminere sciam, me tibi deditissimum esse tuique studiosissimum nulla alia re commodius aptiusque testari

sint, minus etiam eruditorum opuscula interdum non inuiti legant. Nos itaque non ista mittimus, ut doctiorem instruamus, ne prouerbio locus detur: Sus Mineruam, sed ut doctissimum honore, quo possumus, prosequamur. Abundabat et Dauid noster, quum iam regnum accepisset, diuitiarum copia, nec tamen dedignatus est a Siba seruo modici admodum precii munuscula accipere. Ita spero te quoque, sanctissime Cardinalis uirque doctissime, pro tua in omnes humanitate in nostro opere suscipiendo facturum.

regnum accepisset, diuitiarum copia, nec tamen dedignatus est a Siba seruo modici admodum precii munuscula accipere. Ita spero te quoque, sanctissime Cardinalis uirque doctissime, pro tua in omnes humanitate in nostro opere suscipiendo facturum. Quod quum feceris, non accipies beneficium, sed dabis. Exiguum est enim quod tibi mittimus, multum autem quod abs te poscimus: ut tantum digneris quod mittitur accipere meque in clientulorum tuorum numero habere.

moderamina gentis Saul rex
1.25   Ciso natus Saul et regni sceptra tenebat,
Non recto officio nixus nec legibus ęquis, Samuel propheta
Quum Samuel uates dictis mordacibus illum
Aggrediens et facta deo non grata reuoluens
Hęc responsa dedit: "Quoniam tibi certa Tonantis
1.30   Iussa sequi nulli fuerit post talia curę,
Isto te indignum, quo te dignatus

exclamat Samuel "uanoque fauore
Facta iniusta tegis, quoniam non gratior ulla est
Cęlicolum regi, sacris quę imponitur aris,
Hostia quam semper studio curaque fideli
Imperio parere suo. Quod spernere quum sis
1.55   Ausus, et ipse tuum de regno tollere nomen
Ac Beniaminam sobolem postponere Iudę
Decreuit, Iudę regem de stirpe creare."
Hęc ait indignans regemque relinquere uerso
Inde parat

Consilium scierit, multam Saul actus in iram
1.105   Protinus, heu, tristi claudet mea lumina letho." —
"At tu" numen ait "uitulam cape 'pergoque', dices,
'Sacrum ferre deo', hac eludes arte superbum.
Quum facies vitula, Iesseum ad sacra uocabis
Ipsum progeniemque omnem. Tunc protinus illum,
1.110   Quem tibi monstraro, liquido sacrabis oliuo
Vtque meo pręsit populo plebique, iubebis."
Tunc demum Samuel pecus atque

Noster eris nostręque uiris numeraberis unus
Militię, nostrum primus comitabere tergum
Arma gerens, quoties duri fera pręlia Martis
Miscere et belli tentare pericla libebit.
1.205   Ast etiam positis quum pax agitabitur armis,
Pars (mihi crede) aulę fies non infima nostrę.
Unum oro: cytharę fidibus lenire dolorem
Tende meum, quum me morbi uis dira maligni
Inuadens miseros affligere coeperit artus.

Miscere et belli tentare pericla libebit.
1.205   Ast etiam positis quum pax agitabitur armis,
Pars (mihi crede) aulę fies non infima nostrę.
Unum oro: cytharę fidibus lenire dolorem
Tende meum, quum me morbi uis dira maligni
Inuadens miseros affligere coeperit artus.
1.210   Nescio enim quę me pręssum torpedine multa
Concutiunt laruę, modico tamen interuallo
Respirare sinunt lassisque redire quietem

Quisquam adeo tota soluit de fronte pudorem,
1.245   Facta esse ut dicat, tamen impendisse salutem
Humanę plus est depulso demone menti
Tamque feram domuisse soni dulcedine pestem.
Quis dubitat pręstare fidem, quum fingere nobis
Lex diuina uetet, fecis quum Musa prophanę
1.250   Expers porrecto quicquid cratere refundit,
Hauriat e puris sacrati fluminis undis?
Reddita mens fuerat Saulo, quum regia tecta

Facta esse ut dicat, tamen impendisse salutem
Humanę plus est depulso demone menti
Tamque feram domuisse soni dulcedine pestem.
Quis dubitat pręstare fidem, quum fingere nobis
Lex diuina uetet, fecis quum Musa prophanę
1.250   Expers porrecto quicquid cratere refundit,
Hauriat e puris sacrati fluminis undis?
Reddita mens fuerat Saulo, quum regia tecta Dauidis fratres

Quis dubitat pręstare fidem, quum fingere nobis
Lex diuina uetet, fecis quum Musa prophanę
1.250   Expers porrecto quicquid cratere refundit,
Hauriat e puris sacrati fluminis undis?
Reddita mens fuerat Saulo, quum regia tecta Dauidis fratres
Tres adiere uiri, cognati sanguinis omnes
Atque uno genitore sati, quo natus et ipse est,
1.255   Sed mage felici postremus germine Dauid.

harpen Sammas
Hisque minor Sammas melis de pelle pharetram
1.260   Villosam iaculisque grauem gestabat acutis
Atque arcum dura taxi de stirpe dolatum,
Non incerti ictus, quum resque locusque petissent.
Talibus instructos armis ubi regia Saulis
Excepit iuuenes, custodum concita turba
1.265   Admirata nouos habitus, noua tela uirorum,
Vnde, rogat, ueniant aut quid uenere petitum.

Diuidit atque humilis montes interiacet altos.
Illa Palestinę cępere cacumina turmę,
Hęc Iudea phalanx. Positis certamina castris
Parua serunt cursuque leui magis arma lacessunt
Quam pugnam exercent, quum tandem maximus ille, GOLIAS
1.325   Ille Gygantei generis, sed spuria, proles
In medię uallis descendens plana Golias
Horrendo clamore tonat: qui cernere ferro

hęc talia dicta magisque
Gliscit amor pugnę, remoratus suscitat ardor
1.420   Tentandi penitus maiora incendia belli. Comparatio
Ac uelut audacem uenator forte Molossum
Quum tenet, ille alacer uiso se porrigit urso
Vlteriusque ruens retinacula rumpere tentat,
Necdum dimissus latrat, furit, ingemit, urget,
1.425   Carpit humum, nunc huc agilis, nunc uertitur illuc.
Haud aliter Dauid:

Haud aliter Dauid: toruo spectare Goliam
Lumine sępe minax, precibus quoque flectere regem
Moliri et magnum uultu pręferre uigorem
Spemque simul uincendi animoso prodere gestu
1.430   Dicereque, in siluis sęuo quum occurrerit urso,
Ausum se pręsenti animo consistere contra
Atque pedem firmare loco, donec venienti
Attulit exitium discussis fuste cerebris.
Inde quod in fuluum gradiens quandoque leonem

artus.
Sic pręstante deo magni se cęde Golię
Iam fore pręsenti notum sęcloque futuro.
1.445   "Atque istud tam turpis" ait "foedique timoris
Dedecus effugiet, quod uobis obiicit hostis,
Quum demum uicto uos gloria certa sequetur."
Talibus instanti rex tandem cęssit et arma
Apta dedit: phrameam, ferratum tegmen et hastam
1.450   Et nitidam puro galeam clypeumque metallo.
His tamen abiectis abiit

Terga uirum longe, portas Acharonis adusque
Getheasque domos, hosti loca tuta fugato,
Qui reliquus potuit cędi superesse cruentę. Vesper
Inde reuertentes quum Sol procliuus in undis
1.480   Oceani nitidum properaret condere currum
Parsque aduersa poli, uenienti obnoxia nocti,
Inciperet terrę tenui uestirier umbra.
Inuadunt uallos, hostilia castra rapinis

Non ita duro animo Saulis uecordia regis. nota
2.35   Sed nec ferre potest illos nec amare superbus,
Quos anteire uidet famę melioris honore.
Exuuias igitur quum Dauid et arma Golię
Suffixumque caput pilo portaret ad urbem,
Israhelitarum tunc undique concita pubes
2.40   Obuia procurrens contentaque tympana pulsans
Multisonumque mouens ędebat cantica sistrum.

Quique sua cunctis peperit uirtute salutem. Tempus
2.65   Altera flammiferi iam lampas fulgida Solis
Scandebat rapido summum super ęthera curru
Sudantesque agitabat equos, quum Saulis ab imo Saul iratus
Surgens corde furor totos perfuderat artus.
Palluit os illi, coeperunt colla tumere,
2.70   Horrere arrecti crines, infrendere dentes,

"Foedus amicicię tecum firmare perennis
Est animus. Dauid charissime, mitte timorem
2.90   Nec quicquam dubites. Tua sit uolo sponsa Merobe,
Virgo inter natas forma pulcherrima nostras,
Quum dulces de te nobis paritura nepotes.
Tum tibi pręstantem regali stemmate prolem.
Perge modo et dignum tam pręclaris hymeneis
2.95   Te pręstare stude. Primę dux esto cohortis
Atque Palestinos uastator curre

2.165   Esse thoro dignum, quem celsius euehit alta
Maiestas quam quo poterit sua tendere uirtus,
Sed tamen "Experiar dubii discrimina belli"
Inquit "et anne humiles oculis deus aspicit ęquis.
Porro quum fuerim satis hoc expertus in illo,
2.170   Qui nostrę iacuit prostratus uerbere fundę.
Idem, spero, deus nec in his me deseret ausis.
Exurgens igitur cuneos ad bella coactos
Instructamque aciem trahit audax et

Ipse igitur magni Dauidem rector Olympi
Omnibus ereptum seruabat ubique periclis,
Vt manibus ueri iampridem facta prophetę
2.315   Vnctio per tuta et rerum prosperrima posset
Euentu gaudere suo, quum Saule repulso
Susciperet regni sceptrum Iesseia proles.
Ergo dum curis Cisides ęstuat atris
Bella gerens Dauid fines tutatur et hostem
2.320   Proterit armatus. Totas quandoque phalanges

2.325   Inuisus soli post tot benefacta tyranno.
Proh, miseranda nimis regum non rite regentum
Conditio! Dum sceptra timent amittere, nulli
Parcunt, suspectis tunc indignantur amicis,
Affectos aliqua quum cernunt laude merentes. Nox
2.330   Iam Nox atra diem terris dimouerat almum
Humentesque super tendens diffuderat umbras,
Quando Cisides Ionatham reliquosque uocauit

2.345   Consilia, his ipsum affatus pro tempore dictis: Ionathas ad Dauidem
"Infensum uites, Dauid charissime, regem
Infestumque tibi. Lictoribus ille uocatis
Dat mandata tui, quum Sol illuxerit orbi,
Quo te cunque loco poterunt reperire, necandi.
2.350   Quare efferre pedem caueas de limine portę
Ipse tuę totumque diem sub tecta sedeto
Illa parte domus, tutę quę uisa latebrę

Sic timet, ut fidi gratatur amore sodalis.
2.365   Mox festinatis regales passibus ędes
Ingressus Ionathas iam fessa labore metuque
Nocte silente dedit placidę sua membra quieti.
Atque iacens, quali, quum crastina fulserit hora,
Mulceat affatu genitoris, cogitat, iram,
2.370   Cogitat et somno cura uigilante repugnat. Mane
Sol uagus Eoa nitidum caput extulit unda
Exutusque

2.445   Exuperans Sanson. Saulem quoque coeperat ipsum
Diuino celebrans ad sydera tollere cantu:
Vt, qui conati fuerant euertere Iabin,
Vicit Amonitas, ut turmas fuderit acres
Amalechitarum, quum regem cępit Agagum.
2.450   Plura etiam dicturus erat, sed percitus igne Saul in Dauidem
Rex Saul inuidię, Dauidis nomine laudem
Ipse suam uinci cernens, exarsit in iras

Implicitę effigiant tumidum caput oraque uittę,
Hircina horrebant expressi pelle capilli.
Grandia si paruis liceat componere, tales
Oblatę Veneri fuerant a uirgine pupę,
2.475   Excolerent quondam quum reproba numina gentes.
Reclinat lecto simulachrum, stragula supra
Iniicit et turbę respondit mane roganti
Oppressum subito morbo Dauida iacere.
Illi intro irrumpunt, ut iam uel cęde iacentem

Dum pia sim, manibus quam coniux impia dici,
Perdiderim quod fraude uirum nil tale merentem.
2.510   Opto fida mori potius quam perfida tetram
Damnatamque bonis per sęcula ducere uitam.
Scito fuisse tuam tunc me, quum uirgo sedebam
In laribus uerecunda tuis. Nunc, tradita quum sim
Nuptum sponte tua, iam certe non tua dicor
2.515   Esse, sed illius, cuius consortia seruo,
Cum quo communis thalamus mihi resque domusque.

quod fraude uirum nil tale merentem.
2.510   Opto fida mori potius quam perfida tetram
Damnatamque bonis per sęcula ducere uitam.
Scito fuisse tuam tunc me, quum uirgo sedebam
In laribus uerecunda tuis. Nunc, tradita quum sim
Nuptum sponte tua, iam certe non tua dicor
2.515   Esse, sed illius, cuius consortia seruo,
Cum quo communis thalamus mihi resque domusque.
Ergo tui iuris quum non sim, maxime regum,

In laribus uerecunda tuis. Nunc, tradita quum sim
Nuptum sponte tua, iam certe non tua dicor
2.515   Esse, sed illius, cuius consortia seruo,
Cum quo communis thalamus mihi resque domusque.
Ergo tui iuris quum non sim, maxime regum,
Libertam permitte suo seruire patrono,
Si tibi et ipse tuos seruos cupis esse fideles.
2.520   Aut si certa tibi Dauidem perdere mens est,
Hanc prius, hanc animam iubeas excludere ferro.

III
ARGVMENTVM Regum lib. I, cap. XIX. Dauid fugiens uenit ad Samuelem. Satellites missi, quum illuc uenissent, prophetabant. Venit Saul, sed etiam ipse prophetare coepit nihil ei inferens mali. XX. Dauid fugit. Cum Ionatha collocutus latebras petit. In conuiuio quęritur regis. Ionathas absentiam eius

palmis
3.25   Coeperunt cantu modulato condere laudes
Atque deo grates misso Dauide referre
Et subita sęuos animos pietate domare. Comparatio
Sic aliquando poli gelido quum sęuit ab axe
Horrida tempestas borealibus excita uentis,
3.30   Dum metuit fragili sulcans uada salsa carina
Nauita, dum trepidus cultor sata lęta perire
Grandine mox lędente putat, uiolenta quiescunt

anteire parat. Paribus quoque passibus agmen
Terga ducis sequitur: pedites equitesque feruntur
Ordine turbato, cuncti miscentur in unum, Comparatio
3.60   Dum celeratur iter, veluti quum sole calenti
Sturnorum nubes supereuolat acta sonoris
Vocibus agricolę, fructus ne fertilis agri
Lędat Amyneam rostris carpentibus uuam.
Rex Saul, ut sacrum celeri pede contigit Aioth,

Sed quia noster amor regi quoque notus habetur,
Cęlatum te forte uolet, tractauerit ultra
3.105   Siquid triste mihi. Sed tu scrutare parentis
Mentem, quęso, tui. Festę uenere Calendę,
Quum mihi post regem lęta ad conuiuia sedes
(Vt scis) prima datur. Si me quęsiuerit ille,
Dic ad Bethlemos propere petiisse penates,
3.110   Te precibus cędente meis, solennia sacra
Vt peragam et soler tribulum

de Saule quidem. Nullum tam corde latenti
Ducere consilium poterit, quin detegat ore
Aut moesto aut hilari. Nec prodest fingere uerbis
Diuersum, quando mentem frons indicat ipsa.
3.135   Tu memor esto tui Ionathę, quum uiuere liber
Coeperis absque metu, quum summum culmen honoris
Ascendes populo plaudente, fauentibus astris." Dauid
Iesseides animum erexit lętatus amici

Ducere consilium poterit, quin detegat ore
Aut moesto aut hilari. Nec prodest fingere uerbis
Diuersum, quando mentem frons indicat ipsa.
3.135   Tu memor esto tui Ionathę, quum uiuere liber
Coeperis absque metu, quum summum culmen honoris
Ascendes populo plaudente, fauentibus astris." Dauid
Iesseides animum erexit lętatus amici
Ingenti multaque fide et, si fata reseruant
3.140   Vlla

ille,
3.160   Quęrenti regi Ionathas respondit abisse
Ad solenne sacrum Bethlemi forte futurum.
Hoc a se precibus multum obnixeque rogantem
Impetrasse suis atque hęc conuiuia festa,
Absens quum fuerit, penitus seruare nequisse.
3.165   Tunc rex iratus respexit lumine toruo Saul ad Ionatham
In Ionatham clamans: "Quid me, mea spuria proles
Et non uera, tuis uafre uis ludere dictis?

Dat signa fugę Dauidi
Si tulerit casus. Tenso nam protinus arcu
Emisit celerem neruo stridente sagittam.
Vtque hanc ad dominum referat tellure reuulsam,
3.220   Currebat seruus, quum rursum cornua curuans
Atque aliud iaciens telum, sed longius, ipsi
Clamauit Ionathas puero: "Cito tolle sagittam
Vltra te missam collectaque spicula defer.
Pelle moras, celera!" Seruus parere paratus

Publica Getheę regionis sceptra tenentem,
Sceptra inimica pię Solymarum aduersaque genti.
3.305   Tunc uiso Dauide quidem Getheia turba
"Hiccine" dixerunt "est Dauid, sępe choreis
Cantatus lętis, quum tota theatra sonarent:
Rex Saul armatus bellando corpora letho
Mille dedit, plus ipse decem dux milia Dauid!"
3.310   His ille auditis animo suspensus et hęrens Comparatio

fallere gentem
Aggressus uitę manifesta pericula fugit. Odola spelunca
Mons fuit erecto contingens uertice nubes
3.350   Difficilisque aditu, spelunca notus Odola,
Quę tunc quum fugeret trepidum Dauida recepit. Davidem amici adeunt
Hoc ubi uulgatum, fraterno mota periclo
Fratrum fida manus Bethlema sede relicta
Accurrunt et uterque parens, simul et domus

Coniurastis" ait "me contra tuque tuique
Cum Dauide simul, cui uictum atque arma dedistis,
Pro quo sancta dei placastis numina uotis
3.430   Supplicibus cantuque precum sacrisque litatis,
Quum tamen ille meum quęrat peruertere regnum
Insidiasque paret, sumptis et prouocet armis?"
Hęc quum terribili fudisset uerba profatu
Ira recens regis, cuius non protinus ora
3.435   Inficeret pallor, gelidos metus

Pro quo sancta dei placastis numina uotis
3.430   Supplicibus cantuque precum sacrisque litatis,
Quum tamen ille meum quęrat peruertere regnum
Insidiasque paret, sumptis et prouocet armis?"
Hęc quum terribili fudisset uerba profatu
Ira recens regis, cuius non protinus ora
3.435   Inficeret pallor, gelidos metus angeret artus? Achimelech sacerdos ad Saulem
At tamen intrepida respondit uoce

mores
Mensque dicata deo finique propinqua senectus.
"O rex, ista quidem Dauidis crimina nobis
3.440   Ignorata latent. Quicquid subuenimus illi,
Officium pręstare tibi reputauimus omnes,
Quum gener esse tuus cunctis sciretur et esset
Autor sępe tui superato ex hoste triumphi.
Arma cibosque illi dedimus, cui plura dedisse
3.445   Te patet. Erratum iam facto siquid in isto est,
Errorem prius ipse tuum

Profusis moerens lachrymis exponere coepit
3.510   Dauidi et cunctis Dauidica signa secutis.
Haud siccis oculis scelus hoc Iesseius heros
Audiit et tristi respondit talia uoce:
"Nobę ego Doechum coram quum stare uiderem
Et tacitum spectare tui pia facta parentis,
3.515   'Hic referet' dixi 'Cisidę cuncta tyranno.'
Sed quisnam tantę radix et causa ruinę,
Abiathare, fuit me pręter? Criminis huius

ARGVMENTVM Regum lib. 1, cap. XXIII. Ceilla a Palestinis obsidetur. A Dauide liberatur. Saul eum persequi parat. Ille fugiens uenit in Ziph. A Zipheis proditur. A Saule obsidetur, sed quum audisset Saul Palestinos irruisse in regnum, dimisso Dauide recessit. XXIIII. Dauid uenit in Engadi. Latet in spelunca. In quam Sauli diuertenti clam accedens oram clamidis abscidit. Post abeuntem egressus

"Summas, Ziphei, uestro pro munere grates
Non ingratus ago uobis, habeo quoque summas,
Quod tam solicito mea uota fauore iuuatis.
Ite modo, quocunque solo consederit ille,
4.130   Inspicite, ut certum quum norim, protinus illo
Accelerem et totum circumdem milite campum,
Nequa fugę clausis pateat uia. Condere si se
Sub tellure uolent, scrutabor uiscera terrę.
Inferius trusi Stygia si sede latebunt,

Illa tuum toties quę texit dextera seruum,
Nunc potius cunctata nihil nos liberet isto
Ciuili exitio. Nam multo est durius armis
4.160   Cognatę gentis quam externo Marte perire."
Vix hęc ędiderat, quum Saulica substitit ala
Colleque dimisso retro cęssere phalanges Comparatio
Haud secus ac puppes, quę uentis uela secundis
Plena dabant, uersis repetunt mox ęquora proris

possit iniquus,
Iustitiam serua, recti ne desere callem,
In solo spem pone deo. Si firmus in isto
Stabis proposito, summa repleberis olim
4.185   Lętitia multumque malos tolerasse iuuabit.
Quum Petra e cęlo tandem descenderit illa
Discernens mites agnos hedosque petulcos
Hosque uocans sursum, quo iam cęlestia carpant
Pabula et ęternę degustent gaudia uitę,
4.190   Ast illos sceleris conuictos atque

istud abesto
4.220   Hac a mente procul, diuino chrismate inunctum
Vt iubeam uiolare uirum. Vos ponite tela
Et cohibete manus! Sortem concedite nostram
Fatis ire suis. Cessabunt ista pericla,
Quum uolet ipse deus. Nobis quoque sceptra dabuntur."
4.225   Sic ait et tacitus suspensis passibus ibat
Ad regem iam iamque manens post terga sedentis
Illius apprensam clamidis disecuit oram.
Et Saul ignarus facti

malignę." Saul
Obstupuit mutilata uidens sua tegmina limbo
Cisides animumque pium miratur in illo,
Insidiatori potuit qui parcere uitę
Ipse suę, iustam tanto quum posset ab hoste
4.260   Expetiisse necem seque excussisse periclo.
Hinc uictus pietate uiri certantis honestis
Contra arma officiis, postremo nullius unquam
Offensę memoris, sed et indulgere parati

Ecquisnam quandoque sibi fera bella mouentem
Non periisse semel mauult quam uiuere semper?
Pro tanta pietate deus tibi pręmia digna
4.275   Conferat accipiatque preces et uota secundet.
Sed quum etiam regni tibi sit cęssurus habenas
Imperiique uices, ut plebs populusque loquuntur
Vtque canunt uates, hęc pacis foedera sunto:
Numina sancta uolo iures mihi, germina nostrę
4.280   Gentis ne tollas et

4.405   Et totidem satis demensę uasa polentę
Vuaque passa simul, centum distincta maniplis,
Bis centum massę caricarum. Talia cuncta
Ante illam serui Archadicis imposta caballis
Festini urgebant, quum montis plana propinqui
4.410   Iungentes molli cernunt descendere cliuo
Armatam iuuenum turmam ductore feroci,
Tendentum celeri uelut in certamina cursu.
Agnoscunt Dauida ducem. Tunc protinus ipsa

talia noui.
4.430   Tunc absens etenim fueram doluique fuisse
Absentem, nam tale nihil contingeret olim.
Ipsa ego cuncta tuis curassem congrua uotis,
Officio poscente tuo. Nam plurima semper,
Quum multa exoluam, tibi me debere fatebor.
4.435   Quicquid habemus enim, nostra est possessio, munus
Sed, dux magne, tuum. Tamen est pro munere tanto
Facta offensa tibi. Facta est, iam uertere nemo,
Ne sit facta,

4.440   Aduoluor pedibus. Veniam mihi criminis huius
Ancillę concede tuę dignareque dona
Accipere hęc oblata tibi, quę nempe fatemur
Inferiora tuis in nos, dux optime, factis,
Non spernenda tamen, quum nos atque omnia nostra
4.445   His adiuncta tuos tibi iam seruentur in usus.
Quos ita deuinctos retines si perdere pergas,
Ipsi cumque ipsis tua iam benefacta peribunt.
Sin quoque peccantem intactum dimittere

Ergo
4.455   Adde tuis cumulum tam multis laudibus istum,
Vt nihil his desit. Quisquis nunc inuidet, illum
Esse tibi infestum iam tandem, credo, pudebit
Incipietque tibi mutata mente fauere,
Quum per cunctorum te ferri uiderit ora,
4.460   Non pietate minus quam forti pectore clarum."
Protinus ira furens blanda lenita loquella
In Dauide fuit. Verborum sensibus ille
Ornatuque simul captus formęque decore

Ipse idem nescitque loqui nescitque tacere.
Murmurat ore, manu gestit, conniuet ocellis.
Et nisi quod mensis innixus pectore prono
Ebrius accumbat. pedibus consistere rectis
Non bene sufficeret. Talem quum prouida coniux nota
5.35   Vidisset, siluit. Quid enim suadere loquendo
Capto mente potest aliquis uel dicere, quod non
Ventus et instabiles properent auferre procellę?

Euitare queam, simul et me reddere dignum
Promissis in regna tuis sceptroque potiri."
5.70   Discessere polo nubes ęthraque relucens
Syderea cęlum diuini prospera nutus
Signa dedit, facto quum Dauid fine quieuit.
Inde subit mentem formę decor Abigailis
Submissusque animus prudensque loquentia linguę
5.75   Nec facunda minus, quanta curaque fideque
Quęsierit ueniam, sed et impetrarit iniquo

Verborum tonitru regis turbare quietem?"
Respondit Dauid: "Num non, Abnere, potestas
Illa tui donata manet tibi munere regis,
Post ipsum ut fieres primus? Taline rependis
5.165   Officium mercede suum, quum dormiat ille
Sub te custode, ut uitę tam certa pericla
Ille suę subeat? Nam quidam sustulit illi
Tela cyphumque simul, capiti quę proxima regis
Sopiti steterant. Domini custodia quem sic

5.180   Fracta dolo sarcire paras. Ostendis amicum
Fronte palam, sęuum seruas in cordibus hostem.
Quis furor hic, o rex? Ignoscas, talia fari
Compellit me quippe dolor, tibi semper honori
Quum fuerim, quum nostra tuos euerterit hostes
5.185   Dextra. Palestinę memorant mea gesta phalanges
Nec mihi se cęssisse negant, certamen inire
His quoties placuit. Nunc tuti gaudia carpunt,
Quod mala, quę passi

Fracta dolo sarcire paras. Ostendis amicum
Fronte palam, sęuum seruas in cordibus hostem.
Quis furor hic, o rex? Ignoscas, talia fari
Compellit me quippe dolor, tibi semper honori
Quum fuerim, quum nostra tuos euerterit hostes
5.185   Dextra. Palestinę memorant mea gesta phalanges
Nec mihi se cęssisse negant, certamen inire
His quoties placuit. Nunc tuti gaudia carpunt,
Quod mala, quę passi te sunt

dextra,
Et se continuit. Facti mutilatio uestis
Fecerat ante fidem, faciat nunc hasta cyphusque,
Pręda thoro sublata tuo, distenta sopore
5.200   In quo membra tenens proflabas pectore somnum,
Quum nemo, qui non altum dormiret, adesset."
Confusus rex mente fuit, quo crimina posset
Expurgare, nihil sibi cernens esse relictum. Saul respondet
Mox "Peccaui." inquit "Veniam da,

et illas
Incurrisse manus, fugiens quas sępe latensque
Hactenus euasi cęlestis munere regis.
Nonne mihi melius procul hinc discedere et oras
5.240   Alterius regni sedesque subire remotas,
Vt, quum Iudeos extremi limitis agros
Excessisse sciet me rex, mihi bella mouere
Et mea scrutari tandem uestigia cesset?" Summum mane
Phosphorus Eoo pręcurrere coeperat orbe

tandem uestigia cesset?" Summum mane
Phosphorus Eoo pręcurrere coeperat orbe
5.245   Solis equos rutilasque faces prodire monebat
Ore rubescenti flauique nitore capilli,
Quum ductor Dauid surgens mouet agmina secum, Dauid venit ad regem Achim
Sex centena uirum. Recto petit intima cursu
Regna Palestinę Gethamque ingressus in urbem
5.250   Achi sese offert regi

Moris erat. Superesse puer iuuenisue senexue,
Vel iam mater anus, uel adhuc innupta puella
Permissi haud fuerant. Ętas, conditio, sexus
Exitii expertem poterant tunc reddere nullum.
5.290   Et quum res raptas Getheam ferret ad urbem
Iesseides, coram iactabat talia sese
Israhelitarum genti sublata referre.
Id simulare leuis fuit error, nec tamen ullum
Desęuire nefas aduersus corpora gentis

Esse etiam Saulem, qui uenit fata rogatum. Maga ad Saulem
5.395   Hunc ergo mulier primum uenerata "Quid" inquit
"Ludere me uili uoluisti uestis amictu,
Vt, precibus commota tuis, quum carmina lege
Interdicta canam, sumas de crimine nostro
Supplicium captamque dolis sub Tartara mittas?
5.400   Nam scio te esse uirum, cui certe summa regendi est
Israhelitanam plebem donata potestas." —

Atque instar fumi in nebulas effusus abiuit.
At uero Saulis magno concussa pauore
Occupat ossa tremor gelidusque in uiscera sanguis
5.460   Cogitur ad terramque ruunt languentia membra.
Exanimi similis iacuit. Quum deinde redisset
Spiritus et pariter uitali corda calore
Excita sentirent solitum remeasse uigorem, Maga
Accessit mulier, multum miserata iacentem,
5.465   Atque ait:

Coeperat audiri uox undique cristatarum,
5.485   Quando iter ingressi, lunari luce tenebras
Sublustres reddente, meant et passibus altos
Transmittunt colles effusique ęquora campi
Seque suis demum, quum iam suprema ruberet Mane
Eoę regionis humus sub lampade Phoebi.
5.490   Restituunt castris et fessi corpora curant.

Atque hinc nostra sequens discindat uulnere terga.
6.35   Quicquid erit, notum minus ecce pauescimus hostem nota
Quam fidei socium suspectę. Fictus amicus
Tunc magis offendit, quum multum profore nobis
Speratur uirtusque patet male cauta periclo.
Et quanam ratione alia placare furorem
6.40   Iste sui poterit regis, nisi sanguine nostro
Et nisi cęde tua? Simul est utrumque timendum.

Incubuit. Sed dum misere superincubat, alter
Accessit fugiens et adhuc in carne morantem
Cunctantemque animam repetito propulit ictu,
Obstrictus regis precibus. Mox armiger ille,
6.105   Mortis heri consors fieri quum uellet, et ipse,
Ipse suum aduersa transegit cuspide corpus Seruorum amor in dominos
Atque comes illi nigrum descendit ad Orcum.
Talis erat Gracchi Philocrates (uera Latini

Atque comes illi nigrum descendit ad Orcum.
Talis erat Gracchi Philocrates (uera Latini
Si referunt fasti), tanto quoque nomine dignus.
6.110   Pandarus ille etiam talis, quo Cassius usus
Dicitur, Augusti quum uictus uincla timeret.
Ambo isti dominis uitam rapuere rogati,
Ne raperet uiuos inimici sęua potestas
Atque infensa manus. Sua mox in uiscera ferrum
6.115   Condunt nollentes illis superesse peremptis.

Quo Saul ipse loco, Saulis simul armiger illo
Conciderant. Alio iacuere cadauera campo
Natorum, moriensque suam spectare nequiuit
Prolem Cisides, seruo comitatus obiuit.
6.135   Deuictum Saulem quum nuncia fama referret,
Incessit populos terror: fugit accola uallis
Et qui Iordanis seruabant proxima ripis
Oppida desertis subita formidine mortis
Effugere procul. Vacuas ingreditur urbes

templi Deus Astharoth
Ante deum, quem gentes Astharota uocabant,
Regia suffigunt spolia et rem carmine signant. Achis uictor
Duceret eximium quum uicto Saule triumphum,
Ista suis Achis uictor diis dona dicauit. Iabitę
6.190   Corpora Iabitę furati nocte tulerunt
Ad patriam Iabim (Galada stabat in ora

Hęc modo diuino nobis collata fauore est,
6.310   Nec magis ipse deus uobis fauisse uidetur,
Qui magnis animis nixi pugnastis in hostem,
Quam quos inuitos casus residere coegit
Imperiumue ducis. Quum sic euenerit, ergo
Ęque participes prędę debere tuentes
6.315   Impedimenta uiros iubeo casuque relictos,
Vt qui mortiferę subeunt discrimina pugnę."
Ex hac ista die lex est seruata perennis

His aliisque simul celebrabant undique uerbis
Virtutem animumque ducis. Tamen ipse suorum
Gestorum laudem cęli terręque potenti
6.330   Attribuit domino semper gratesque peregit.
Diuersisque locis quum munera mitteret, inquit:
"Ista deus nobis indulsit, non mea uirtus,
Quę uobis mittenda quidem curauimus ipsi,
Vt uos thure sacro pecudumque cruore litantes
6.335   Pro bene re gesta grates referatis eidem."

6.350   Suscepto ueri uenerandi numinis usu
Moreque sacrorum. Iam tertia coeperat orbem
Illustrare dies Dauide a cęde reuerso Nuncius cladis Israhelitanę
Amalechitarum, quum tristis nuncius illi
(O quam festino turbantur gaudia luctu!)
6.355   Aduenit memorans Gelboi funera belli
Innumerasque neces magno certamine plebis
Iam dudum uictę, Saulis quoque regis acerbam

Corruit ictus humi, fluxit de uulnere sanguis
Vitalisque uigor pariter cum sanguine fugit.
Iesseides super extentum tellure cadauer
Exanimesque artus astans "Tua crimina" dixit
6.410   "Ecce caput pressere tuum, quum tu ipse locutus
Te contra fueris, coram confessus iniquum
Atque immane scelus, sacro perfusa liquore
Membra perisse tua, seruorum pessime, dextra."
Mox inde auersus, Ionathę Saulisque cruenta

Iamque auro radiare caput sublime sedentis
Coeperat et molles aurum circumdare lumbos,
Aurea de tereti pendere monilia collo
Et splendere simul, totos diffusa per artus,
7.25   Maiestas immensa uiri, quum uenit ad aures
Facti fama pii, quod Saulis corpora regis
Natorumque trium Iabitę rapta tulissent
A pinnis, Bethsana, tuis ad prędia Iabis,
Quod myrrha et casiis et odora perlita nardo

Commendat multum laudansque ad sydera tollit.
Inde deum poscit, uobis bona cuncta rependat
Pro tanta in dominos uestra pietate fideque
Seque simul meritas grates debere fatetur,
7.45   Soluendas quum tempus erit pro talibus aptum.
Vos iubet interea moestam deponere mentem
Atque bono esse animo, quando ipse in sede locatus
Saulis, odorifico perfusus unguine regnat,
Sic Iuda curante tribu fatoque

7.60   Et pietate uiros, qui magnum cęde Goliam
Sustulit, hostilem qui uictor sępe phalangem
Siue dedit letho seu uertere terga coegit
Quique sibi infestum uoluit uitare tyrannum,
Perdere quum posset, ueneratus regia sceptra
7.65   Sacratumque caput. Post talia plurima dicta
Legatis portanda nouo dant munera regi
Haud temnenda quidem. Lęti rediere suoque
Legati referunt, fuerant quę gesta, tyranno

clarissima proles.
Hunc regnare uolens pręfectus militiai
Abnerus, reliquis tribubus suadere solerti
7.80   Conatus studio, pompis regalibus ornat.
Ille quater denos uiuens impleuerat annos,
Quum talis regni moderari coepit habenas
Et regere imperio Galaadas Gessuriosque
Et Beniaminas gentes et Iezrahelitas
7.85   Israhelemque omnem. Domus unica Iuda fauebat
Dauidi, magna qui tunc Hebronis in aula

uirtute Ioabo.
7.175   Hunc illo extinctum bello studuere gementes
Ad natale solum Bethlemaque tecta referre
Et positum patrio digne decorare sepulchro.
Nocte autem tota uictor ductorque Ioabus
Quum fecisset iter, coepisset et aurea uultus Mane
7.180   Ostentare suos tenebris Aurora fugatis
Eoa de parte poli lucemque propinquam
Solis puniceo iam pręmonstrare colore,

"Isbosethe, nimis parui me pendis, ob istud
7.225   Qui me damnandum facinus, quasi grande, putasti.
Scilicet indignum est bellum pro rege gerenti
De tot pellicibus regis si iungitur una?
In me dona patris quum pensas, cur mea muto
Ore pericla siles? Ductorem fecerat ille
7.230   Si me militię, nunquid non rexerit idem
Imperium uirtute mea protectus et armis
Contemptuque meę uitę assiduoque labore

7.320   Indeque semotum confodit. Corruit illic
Accepto incautus transfixa per ilia ferro,
Non uictus uirtute uiri, sed fraude nefanda
Infidę mentis cordisque ad iniqua maligni.
Hoc immane scelus quum rex audisset, iniqua
7.325   Mente tulit gemituque graui de corde uoluto, Dauid maledicit Ioabum
Moestus ait: "Testor diuumque hominumque parentem
Me regnumque meum commissi criminis huius

Pręstantis militis instar
7.350   Occumbis liber, lethali saucius ictu. nota
Capta dolis uirtus laudem non perdit et illum
Indicat imbellem, libuit cui fraudibus uti."
Quum conclamato remeassent corpore, Dauid,
Sic uelut in procerum magnorum morte dolenda
7.355   Mos erat, indixit, nequis sua pabula gustet
Ore prius, quam Solis equos demergier undis
Viderit Oceani et stabulis se

sustulit ille
Progeniemque omnem: tutus dominabere terris." nota
O spes uana hominum, quorum mens impia credit
Perfidia reperire fidem dominisque placere
7.395   Posse aliis, quum fraude suos factisque malignis
Prodiderint, nulli chari gratiue futuri!
Isto igitur multum turbatus crimine Dauid
Hęc responsa dedit, regali examine digna, Dauid ad parricidas

Israhelitarum neque cultu numinis alti
Se poterat, rebus pręstabat talibus omnes.
8.65   Taliaque ingresso pallatia maius habebant Comparatio
Ipsa sibi pondus. Veluti quum fulua micantem
Accipiunt multo splendore metalla lapillum,
Non aurum gemmę precium facit, illa sed auro
Multo plus lucis confert, plus addit honoris.
8.70   Firmato imperio genus ipsum augere uacabat,

colentes
Humana fabricata manu, te quippe fauente
8.105   Impia commissa dispersimus agmina pugna, Comparatio
Dispergi spumosa solent ut terga liquentis
Ęquoris, acta suo quum pinus nautica uento
Sulcat iter scissique simul dant murmura fluctus,
Donec eam curuus permenso gurgite portus
8.110   Excipiat tutaque locet statione receptam."
Hęc ille. Inde loco posuit uictoria nomen

Quam pulchre factam per totum lamina fuluo
8.150   Aurea resplendens circumuelabat amictu.
Quilibet ex auro formatos angulus orbes
Pendentes habuit, quibus hinc illincque palangę
Insertę extabant, ut quum foret arca mouenda,
Suppositis humeris hanc possent ferre Leuitę.
8.155   Intra illam plenum sanctę uas fictile mannę
Atque dei digito cęlatę in marmore leges
Conseruabantur, magni quoque palmes Aronis.

comitante caterua
8.185   Rex Dauid penitusque lares ingressus honestos,
Submissa regem cęli ceruice salutat
Cantatisque deo psalmis exegit, ut arcam
Inde ferat secum. Sublatam curribus altis
Quum traherent tauri per florea rura iugales
8.190   Et regerent illos Haio simul Ozaque fratres,
Pontificis magni pia proles Aminadabi,
Ante arcam rex ipse simul, simul agmina regis
Ędebant omnes solemnia cantica

Vocibus ante deum. Quoties processerat arca
8.230   Bis ternos passus, toties subsistere iussis
Bos, aries et ouis mactati sacra dabatur
Victima. Seruatus talis fuit ordo gerendi
Thesauri sancti. Qui quum penetrasset in urbem Michol punitur
Iesseidę regis, prospectans pulchra Michola
8.235   Turribus ex altis saltantem forte maritum
Et sceptri positis insignibus atque remoto

Templa mihi fabricata manu. Quo tempore Memphis
8.310   Israhelitanam iussa est dimittere plebem,
Ex illo me nulla suo domus imbrice texit
Vobiscum gradientem monstrantemque sequente
Plebe uias, anteire uię quum signa iuberem,
Sed quoscunque locos, quęcunque petiuimus arua,
8.315   Tectus pellicei processi tegminis umbra
Tergoreoque sinu. Pręsentis adusque diei
Tempus ego nunquam sacram mihi condier ędem

processi tegminis umbra
Tergoreoque sinu. Pręsentis adusque diei
Tempus ego nunquam sacram mihi condier ędem
Quęsiui, cedroue domum uel marmore structam.
Hoc quoque Dauidi referas, uolo, crastina quum lux
8.320   Aduehet alma diem: 'Pecudis pannosus ouilis
Pastor eras, quum te uolui pręponere regno
Israhelitano et sceptri donare decore.
Tecum semper eram, subieci uiribus hostes
Ipse tuis

Tempus ego nunquam sacram mihi condier ędem
Quęsiui, cedroue domum uel marmore structam.
Hoc quoque Dauidi referas, uolo, crastina quum lux
8.320   Aduehet alma diem: 'Pecudis pannosus ouilis
Pastor eras, quum te uolui pręponere regno
Israhelitano et sceptri donare decore.
Tecum semper eram, subieci uiribus hostes
Ipse tuis nomenque tuum memorabile in omnes
8.325   Effudi populos. Placidę nunc foedera pacis

8.415   Sed quadrigarum cunctos (ut fama) iugales
Suppernare iubens, numerum seruauit equorum,
Sufficiens tantum qui centum curribus esset.
Sic afflixit equos deuictis regibus olim,
Israhelitarum quum duceret agmina Iesus.
8.420   Hoc ab re factum ne credas, accipe sensus
Eximios, miro uerbi uelamine tectos. Quare equi subneruati uel suppernati
Cernis equum, quantum erecta ceruice

igne libido,
Proponit castum iam conseruare cubile
Affectus frenans recta ratione pudendos.
8.430   Tunc quoque centenas raptas ex hoste quadrigas
Seruitio regis decerni cędere dignum est,
Quum uitę meritis de terra scandere cęlum
Hi iussi ęterno donantur munere regni.
Leua manus quondam numeros proferre minores
8.435   Quum soleat, semper centesima censio dextrę
Transit ad articulos. Sunt autem

hoste quadrigas
Seruitio regis decerni cędere dignum est,
Quum uitę meritis de terra scandere cęlum
Hi iussi ęterno donantur munere regni.
Leua manus quondam numeros proferre minores
8.435   Quum soleat, semper centesima censio dextrę
Transit ad articulos. Sunt autem dextera cęlo
Omnia, nec quicquam sentit sua uita sinistrum,
Quem beat ętherii pręsentia splendida regis.
Illi ergo sperare

Arma minus ualidis, sibi quenque subdere semper
Imbellem cupidi, nec amicis parcere sueti.
9.75   Ergo noui regis mens talibus effera dictis
Ius uiolat commune hominum. Legatio tuta
Hostibus in mediis quum sit, comprendere amici
Legatos mandat, detonsis imperat illos
Ad Dauida suum statim discedere barbis
9.80   Succisisque togis supra pubemque natesque. nota
Proh male

Omnipotens paruę contra tot milia plebi."
9.115   Hęc dicens certamen init. Fugere Syrorum
Agmina per campos late diffusa. Ioabi
Sanguinolenta manus fugientibus ingruit. Ipse
Densior Hannonis cuneus, quum terga cohortem,
Qua mage fretus erat, statim uertisse uideret,
9.120   Se quoque proripuit rapido per gramina cursu. Abisas
Hos pedibus strepituque sequens animosus Abisas

Substitit, ingressos ut proxima moenia uidit.
Illic defixo legio Iudea tropheo
Ibat ouans et signa ferens uictricia, tandem
9.125   Ciuibus intrauit sanctam plaudentibus urbem.
Sed probrum delere fugę quum forte pudendę
Assyrii uellent, reparatis uiribus omnes
Rursum bella petunt. Regis gens Adadeseri
Ad pugnam Euphratis transmisso flumine uenit,
9.130   Agmina multa nimis magno ductore Sobacho,

Ductorem Dauid duro ferit ense Sobachum,
Ictus et ille semel uitam dispergit in auras, Comparatio
9.145   Protinus ad terram delabens. Qualiter ilex
Aut quercus frondosa ruit, quum fulminis ignis,
Illisus trunco, magno stridore reuulsam
Sternit humi et totis cogit procumbere ramis.
Et tandem ex illis isto cecidere duello
9.150   Septingenteni currus et milia ferme

Ocia uirtutis gnauę frangentia uires, Ocii malum
In uitium propensa nimis. Si uictus in illis
9.180   Inuictus fuerit Dauid, quis tuta putabit
Illa sibi? Medios igitur quum scanderet axes Meridies
Cęliuago nitens lampas Phoebeia curru,
Excitus a somno cęnacula tota pererrat Dauid captus amore Bersabes

Connubio iunctam, qui tunc ductore Ioabo
Militię tolerabat onus. Nil talia regem
Compescunt: superat Veneris uesana cupido.
9.200   Bersaben iubet acciri turpique pudicam
Foedat adulterio. Quę quum sub nocte redisset
Ad talamum stuprata suum, se sensit ab illo
Concepisse nouum commixto semine foetum. Vrias Bersabes maritus
Rettulit hoc regi. Tunc rex, cęlare prophanum

escas
Mandat, ut his rabidam postquam satiarit orexim,
Dimissos repetat chara cum coniuge risus,
Inde iocos atque inde thori genialia iura
9.220   Interrupta nouet, mulier ne mecha putetur,
Quum grauidam partu uicino pręferet aluum.
Hęc commenta tamen casus dissoluit et aurę
Euertunt omnes cęlandi criminis astus.
Quippe suas non est ędis ingressus Vrias
9.225   Ipse, sed ante fores augustę substitit

Et satur in plumis iaceam et complexibus utar
Molliter uxoris? Per te, tibi iuro, tuamque,
Quam pręferre meę soleo, rex magne, salutem,
Hoc me facturum nunquam, nisi copia nostrę
9.250   Quum ueniet gentis, uicta certamine Rabba
Et tibi subiecta, si tunc mihi uita superstes
Fiet, ut hoc tanto possim gaudere triumpho."
Postquam rex uidit cunctos hac parte suasus
In cassum cęssisse suos,

Dauid Vriam cędi exponi iubet
His intus uerbis conscriptum: "Moenia Rabbę
Oppugnare iube; tum qua plus esse pericli
9.275   Parte scies, illa fortis dic pugnet Vrias.
Ante sed hoc comites moneas, quum comminus enses
Ensibus illisi coeptent crepitare, relinquant
Hostibus hunc solum, solus perimatur ut ipse."
Porro dum fierent sęui fera pręlia Martis,
9.280   E Rabba egreditur cuneus fortissimus urbe

Discite quam felix sceleris correctio, uel quam
Festinata reo uenia est indulta dolenti!
9.370   Continuo Nathanus ait: "Secernitur a te
Ęternę exitium mortis, sed murmuris autor
Quum fueris plebi, quo sunt cęlestia lęsa
Numina, quę nata est nuper tibi spuria proles,
Hac orbatus eris: teneris decędet ab annis."
9.375   Hoc dicto abscessit uates regemque reliquit. Puer de

dolebat
Demissis animis, multo funestius illum
Iam pueri audita doliturum morte putabant.
Nemo ita uenturum non crederet, et tamen hęc res
Euenit pręter cunctorum spemque fidemque.
9.395   Nam quum musantem rex cerneret ire tumultum
Et crebris uacuas ędis resonare susurris,
Vocibus insolitis motus quęsiuit, an ęger
Vita functus erat. Vita dixere gementes
Defunctum famuli. Tunc ille afflicta

Hinc ego me talem pręstabam flensque dolensque,
Dum spero pueri domino miserante salutem.
Nunc aliter placitum regi qui nosco superno,
Cur lachrymer? Nunquid fletu reuocarier ullo
9.415   Mortuus ad uitam poterit? Quum certa uoluntas
Ęterni pateat regis, contendere contra
Nonne animi furor est uanęque insania mentis?
Ergo tibi grates, summi moderator Olympi,
Semper agam semperque mali minus esse fatebor,

10.60   Hos monitus, Ionadabe, dabas prudensque uaferque
Iam tibi uisus eras? At non seruatur amicus nota
Consultore mali. Finem prudentia rerum
Metitur. Tunc coepta probat, quum mente sagaci
Perpendens discit, qualis manet exitus illa,
10.65   Nec suadere suis quod palpet curat amicis,
Sed quod grata bonis factum commendet honestas,
Quod ius fasque putat, quod denique profore credit.

Iamque expleta semel iuuenis damnata libido
Exardens odio flammas extinxit amoris
10.90   Et, quam tam cupide dilexerat, ędibus illam
Exturbat, sibimet tunc indignatus, opinor,
Ipsum flagitii quum conscia cura momordit.
Illa abiit lachrymans et uirginitatis ademptę
Deplorans tacito secum moerore pudorem.
10.95   Nec tamen ipsa, suas postquam penetrauit in ędis,
Se potuit retinere, graues quin moesta

10.115   Condere consilia adnixus, placabilis oris
Monstrabat speciem succensaque felle tumebat
Intus mens odii. Mitis tamen extima uultus Comparatio
Signa benigna dabat. Veluti quum pruna caminis
In mediis obducta latet, restincta putatur
10.120   Ignea uis omnis penitus solique iacere
Creduntur cineres, donec superaddita ligna
Concepto incipiant alte fumare calore
Et

ęquo audaces natos in crimina mittit
Contemptumque sui. Stulta est dilectio charos
Lasciuire pati et nullo compescere freno.
10.140   Par amor inuidię est, quem propter plectere uitas
Dilectos pueros, faciunt quum digna flagello.
Hic sapienter amat, qui uerbere uindice natos
Auocat a uitio monitisque informat honestis,
Moribus exculti ut sint uirtutemque capessant.
10.145   Ergo in tale nefas Ammonem pręcipitarunt

iustissime, mitis,
In te sęuus eris? Nati dum fata perempti
Vnius defles, pateris tam tempore longo
Alterius uitam diuersas quęrere terras
10.265   Atque uno amisso te uelle carere duobus.
Sed quum nemo queat uitam reparare perempto,
Huius qui superest, oro, miserere tuęque
Consule fortunę. Longinquis exul ab oris
Iam redeat fratrisque locum genitore iubente
10.270   Impleat amissi. Gentem populumque

proferre loquellas
Audiit humanas, mutata uoce rudentum, Aquam in uinum uersam
Aut hi, quis intra Galileę moenia Channę
Cura fuit mensis festi seruire iugalis,
10.285   Quum puris mandante deo fictilia uasa
Implessent lymphis et iussi haurire, meracum
Effluere aspicerent Bacchi mox inde liquorem.
Ergo admiratus muliebris callida sexus
Elloquia, hęc alio prolata autore

Diuinare tuus certe satis omnia nouit.
Hanc tibi, credo, dei confert sapientia mentem,
Vt secreta scias atque ut manifesta probato
Discernas sensu. Quicquid decreueris ergo
10.300   Iudicio, complere stude. Quum certa uoluntas
Ista dei fuerit, non est obsistere tutum.
Perfice, diuino quod iam promiseris ore,
Atque ignosce mihi, simul ipsi ignosce Ioabo.
Si meus offendit te quicquam sermo, coegit

auro, geminis duo lumina stellis. Parthenopeus
Pulchior ad Thebas misso duce Parthenopeo, Nireus
Ad Troiam Nireo fuerat Dauidis alumnus.
10.335   Quum tamen ambo una iam uersarentur in urbe,
A genitore duos declinans luxerat annos.
Interdicta sibi pręsentia quippe parentis
Quum foret, exilium grauius tolerabat ibidem
Quam quum Gessuris fugiens

Ad Troiam Nireo fuerat Dauidis alumnus.
10.335   Quum tamen ambo una iam uersarentur in urbe,
A genitore duos declinans luxerat annos.
Interdicta sibi pręsentia quippe parentis
Quum foret, exilium grauius tolerabat ibidem
Quam quum Gessuris fugiens latitauit in oris.
10.340   Pertesus uenię molimina tarda futurę
Conspectumque patris cupiens precibusque Ioabi
Venturum hoc sperans, accersere

10.335   Quum tamen ambo una iam uersarentur in urbe,
A genitore duos declinans luxerat annos.
Interdicta sibi pręsentia quippe parentis
Quum foret, exilium grauius tolerabat ibidem
Quam quum Gessuris fugiens latitauit in oris.
10.340   Pertesus uenię molimina tarda futurę
Conspectumque patris cupiens precibusque Ioabi
Venturum hoc sperans, accersere iusserat illum,
Cunctantemque iterum rursumque

Deuastare meas? Nec me mea damna fatigant,
Sed furor iste tuus." Subridens Absalon inquit: Absalon respondet
"Haud hoc iratus feci, sed nostra, Ioabe,
10.365   Mens animusque tui cupiens, quum sępe uocatum
Non uenisse quidem cognouit, talia secum
Commentans egit. Te nunc pręsente fruetur
Et tibi multiplici damnum mercede rependet,
Si uotis fortuna meis arriserit unquam.
10.370  

Est animus, donec noscam, quid numina summi
10.505   Me iubeant regis." Tunc demum rettulit arcam Dauidis dolor
Sacra tribus. Porro turba comitatus ab omni,
Montis oliueti cliuum quum scandere Dauid
Coepisset, nudis pedibus calcabat arenas,
Ora rigans lachrymis, nigro uelamine tectus.
10.510   Hoc imitata phalanx omnis tristisque gemensque
Terga sequebatur regis. Mox forte relatum

dominusque fruatur." Comparatio
Hinc ueluti exultat comperto forte uiator
Ante pedes auro, prolata prendere dextra
Illud festinat, spectat loculisque reponit,
Tunc usurus eo, quum res tempusque requiret,
11.95  Sic lęto excępit Chusum tunc Absalon ore
Mellitis captus sermonibus. Impiger inde
Consilium accito sibi postulat Achitophele,
Quid facto sit opus iam primum tempore

Achitophelis sceleratum consilium
11.105   Vxores regis. Fac harum corpora cuncti
Compressu stuprata tuo cognoscere possint,
Et componendę cęssabit credula pacis
Suspicio, lęsum quum sic Dauida fuisse
Constabit." Quid agis, consultor pessime rerum?
11.110  Achitophel, quid agis? Non est diuturna potestas
Per dirum quęsita nefas! Non lęditur actu
Turpi solus homo, magis hoc stimulatur in

11.130  Turba uirum. Cuncti pariter tua signa sequentur
Et iam Iudeo tutus dominaberis orbi."
Dicta quidem lęto susceperat Absalon ore
Quique aderant natu maiores illa probabant.
Absalon ipse tamen Chuso quum uerba uocato
11.135  Achitophelis ibi dudum prolata referret
Et, quidnam super his sentiret, forte rogaret, Chusus euertit Achitophelis consilium
"Achitophelis" ait Chusus "mihi

Vrbis Bersabę. Venient, si iusseris, omnes.
Vix illos capiet campus. Iam copia tanta
Arma gerens tecum, quoquo te uerteris, ibit. Comparatio
11.155   Atque hac mole uirum, ueluti quum Nilus inundans
Contegit effusis late arua patentia lymphis,
Sic omnem operies turmam Dauidis et uno
Illum congressu prosternes uimque tuarum
Effugiet nemo legionum. Siqua tenebit

tuarum
Effugiet nemo legionum. Siqua tenebit
11.160  Vrbs illos, poterit circumdare funibus ipsam
Copia tanta uirum medioque in flumine tractam
Mergere, ne ex illa restet uel calculus unus.
Et quum tanta tuo fuerit res ędita ductu,
Te metuent omnes, cunctas tua fama per urbes
11.165  Procurret uolitans. Pręlatum regibus ibit
Nomen in astra tuum. Tua denique gloria nullo
Post hęc sęclorum spacio delenda

Auxilio uenisse suis, ad bella cohortes
Iam subeunda parat. Legio data prima Ioabo,
Altera Abisę, sed reliquam sortitur Etheus,
11.240  Olim Gethea Solymas qui uenit ab ora.
Prępositis ducibus quum tandem signa moueri
Cerneret, ipse etiam cum primo exire parabat
Agmine, sed proceres illum timuere periclo Duces ad Dauidem
Obiectare graui. Tunc omnes "Nolumus" aiunt

Concusso ueluti siquando soluitur alueo
11.275  Agmen apum, sese portis effundere certant
Diuerseque uolant, longe lateque feruntur
Vrgentesque fugam stridoribus ęra complent,
Sic Absalonis quum uertere terga phalanges
Coepissent, per saxa ruunt perque aspera dumis
11.280  Ęquora pręcipites. Letho dat corpora uictrix
Multa uirum legio. Multi, quos tetra fugatos
Excępit silua, rabidi

Bis quinque argenti. Lumbos argentea zona
Cingeret inde tuos."—"Haud tanti dona, Ioabe,"
Respondit "sunt hęc, ut nostra regia proles
Occumbat dextra. Nunquid non talia nobis
11.300  Rex mandata dabat, quum nos spectaret ab urbe
Propensis animis ad pręlia Martis euntes:
'Absalona meum nullis ego lędier armis
Pręcipio, parili si non succumbere fato
Me quoque percupitis'?"—"Mitte" inquit "uana" Ioabus

urbis
Nomen marmoreo, laudem famamque colosso
Quęsierit posito. Quis non simulachra uidendo
Rettulit ad mentem uel tanti criminis ausum,
11.330  Vel plectente deo tam dignam crimine poenam?
Quum iam reliquias uictę certamine gentis
Ad patrium rediisse solum constaret, Achimas
Sadochides petiit, domitos ut nunciet hostes,
Passibus ad regem gradiens Dauida citatis.
11.335  "Nolo," Ioabus ait "nolo,

dux ille cohortis
Et collega meo noto uirtute Ioabo.
Ergo securi ueniant regemque reducant.
Prima tribus Iuda accedat reliquęque sequantur,
11.425  Victores uictique simul. Rex omnibus unus
Quum sit, cuncti unum comitantes moenibus urbis
Illatum Solymę iusto uenerentur honore.'"
His dictis pulsi uerterunt terga timores
Pręuenitque preces cunctorum gratia regis
11.430  Et concessa prius uenia est, quam

Lib. XII
Iam noctis tenebris Phoebo surgente fugatis, Mane
Quum tamen in tenera staret ros lucidus herba
Et nec adhuc radiis haustus solaribus humor
Deficeret, Dauid Castris post terga relictis
12.5   Ibat ouans Solymas, cunctis comitantibus ipsum. Tribus

Miphibosetus ad Dauidem
12.60   Ille imo de corde miser suspiria ducens
"Fraudibus illusus serui, rex optime, Sibę,
Extra ferre pedem Solymasque exire nequiui,"
Inquit "quum uellem. Quid enim mihi gratius unquam
Quam tua terga sequi, seu pręlia sęua facessas
12.65   Seu meditere fugam? Te uiuo uiuere uellem,
Te moriente mori. Sed enim quia corpore claudo
Carpere iter plantis

mouere
Iam firmata semel. Parti medeamur utrique:
12.95   Diuidite inter uos quicquid concessimus uni!"
Illic Rogela Galadites urbe profectus
Berzelaus erat, qui munera contulit ipsi
Regi, quum fugeret natum Castrisque sederet,
Diuies enim pecudum fuerat frugumque redundans. Dauid ad Berzelaum
12.100   Ad quem rex inquit: "Charissime Berzelę,
Quum modo tu mecum non sis

Regi, quum fugeret natum Castrisque sederet,
Diuies enim pecudum fuerat frugumque redundans. Dauid ad Berzelaum
12.100   Ad quem rex inquit: "Charissime Berzelę,
Quum modo tu mecum non sis transire grauatus
Iordanem, mecum Solymas accedere sanctas
Vt dignere, rogo, laribus requiescere nostris
Teque tuosque uelim. Tu nostra semper in aula

Non est, quod nobis irasci mente proterua
12.150   Debeat hinc quisquam uel quicquam triste minari." Isręl
Israhelita cohors, nec adhuc sedata, superba
Voce magis clamat: "Gradibus quum excesserit omnes
Nostra tribus denis, nos ante assistere regi
Fas erat, et nostras uos ecce assumere partes
12.155   Ausi estis; nostrum cur surripuistis honorem?"
Talia iactabant alterna iurgia lite

Extiterit probro? Mea nam consortia liquit
Submouitque tribus. Vereor, ne nostra molestet
Absalone magis bellorum turbine regna.
Quare age, perge, tribum solers tibi collige Iudam.
12.190  Tertia punicea quum luce aurora rubere
Coeperit, hic adsint omnes, qui nomine Iudę
Censentur, muniti armis ac tela gerentes."
Tertia punicea de cęlo lampade terras
Aurora in roseis lustrabat lutea bigis,

uidetur
Pro morte illata poenas exposcere mortis.
Ergo satis poteris nostrę fecisse ruinę,
Saulini generis si nobis corpora septem
12.360  Cęsseris. Illa quidem crucibus suspensa dolatis
Quum fuerint, sęuire dei mox desinet ira."
Hos ubi cognouit Dauid sic esse locutos
Numinis instinctu, se dixit cuncta daturum,
Quę peterent, iussitque duos de Saule creatos, Septem de Saulis genere

12.390   Sic mutat fortuna uices: quę rege marito
Gaudebat quondam, nunc cęlo tristis aperto
Exigit insomnes in terrę puluere noctes.
Resphę gesta pii turbarunt uiscera regis,
Quum fora peruolitans atque urbis compita rumor
12.395  Illius patulas tandem uenisset ad aures.
Tam miseranda igitur commotus sorte, Iabinam,
Quę regione sita est Gallada, pergere certos
Iussit et his

Rursum Iudei superant
12.445   Tertia palma loco Iudeis contigit illo:
Hinc illinc magno surgebant pręlia motu,
Hostes terga tamen rursum uertere pauentes,
Quum conspexissent fortem cecidisse Goliam
Ense Deodati, Bethlemis clarus in oris
12.450  Quem genuit Salthus pręstantem robore multo
Corporis atque animi. Non est hic ille Golias,
Sed par ferme illi, quem Dauid

Quam qua dignus eram. Tua me miseratio nunquam
Deseruit. Nunc, oro, meę miserere senectę!
13.25   Perpetua da pace fruar sedesque quietas
Huic animę concede, deus, da, dona salutis
Expectata diu capiam. Quum tempora sęcli
Incipient melius promisso currere fato,
Tunc Dauida tuum cum gente et plebe fideli
13.30   Transfer ad ętherias ęterni luminis arces,
Vt iam, quando tuos dabitur mihi cernere uultus,

Prophetat spiritu sancto plenus
"Ecce deus pręsens" inquit "mea pectora replet,
13.40   Eloquio mouet ora nouo cantusque ministrat
Ętherios. Magnus mundi dominator et autor
Lucidior Sole est, quum cęlo mane sereno
Oritur et radios per terram spargere late
Incipiens toto cęcas fugat orbe tenebras.
13.45   Fertilior terra est, pluuio quę rore madentes
Explicuit glebas, fructus mortalibus almos

Compulit ense furens decędere protinus aruo,
In quo tunc paruę lentis sata lęta uirebant,
13.105   Iamque suos uictos hic solus uincere fecit.
Soli tres isti facinus memorabile semper
Ędere sunt ausi: Quum uertice rupis Odolę
Ipse cohorsque simul sederemus, ualle propinqua
Castra Palestinę gentis firmata manebant.
13.110   Me uexare sitis coepit, 'Quis deferet' inquam
'Bethlemo e puteo dulcis mihi pocula lymphę?'

Pertransisse quidem numerum tunc fertur eorum
13.275   Improba pertesus Dauidis iussa Ioabus
Et posuisse minus quam quod numeratio plena
Sufficeret plenusque daret tunc calculus illi.
Nomina quum legeret reuolutis scripta libellis
Tam grandis numeri, sensit se mente proterua
13.280   Iussisse hoc Dauid. Delicti conscius ergo
Protinus has moesto profudit pectore uoces: Dauid peccati

Pręsenti hoc facto. Doleo peccasse rogoque,
Stulticiis ignosce meis errataque flenti
13.285   Da ueniam, dignare scelus dimittere fasso."
Talibus orabat tendens ad sydera palmas,
Ora lauans lachrymis, quum tandem uenit ad illum Gad propheta
Gaddus, iussa dei portans crudelia, uates:
"Ecce trium tibi, rex, diuino numine rerum
13.290   Optio proposita est, crimen populique tuumque

dextrę
Cęlestis domini, cuius miseratio multa
Et facilis pietas et iam placabilis ira.
13.310   Hic nos percutiat, nobis medeatur hic idem!" Pestilentia
Vix ea finierat, quum uis teterrima morbi
Grassari in populos uacuareque ciuibus urbes,
Stagna suis nautis coepit camposque colonis. Comparatio
Sternuntur miseri, ueluti succisa securi
13.315  

Expectans, donec tumido ratis obruta fluctu
Subsidat penitus, pereat simul ipse sub undis.
Iam desperabat tantos finire labores
13.365   Ante diem Dauid precibusque instare pigebat,
Propositi nisi quum uenisset temporis hora.
Sed deus omnipotens miseratus funera plebis
Israhelitanę, Solymas ne cęderet ultra,
Ensifero iubet ipse suo, sęuire parato,
13.370   Donec terna dies transiret. Nanque statutum

malorum
Iam claro Hebreas spectabat lumine terras.
Ille ętate grauis fractusque senilibus annis
Sustentata leui gestabat membra bacillo.
Frigidus atque tremens. Nulla ratione calere
13.420   Quum posset, medicis placuit debere requiri
Florentem tenera uiridique ętate puellam,
Quę cum rege cubet. Quibus addita cura negoci
Huius erat, primę gaudentem flore iuuentę

ARGVMENTVM Regum lib. III, cap. I. Adonias, Dauidis filius ex Agila, appetiit regnum. Bersabe coram rege queritur quod Adonias regnet, quum ipse iurauerit Salomonem post se regnaturum. Salomon igitur iussu Dauidis ungitur in regem et in solio collocatur. Qui cum Adonia erant, territi fugerunt. Adonias ad tabernaculum confugiens impetrat ueniam, egressus Salomonem

Sic est orsa loqui: "Regum sanctissime, salue,
14.45   Cuius ueridico rerum certissima quęque
Ore fluunt falsique nihil depromitur unquam.
Per cęleste mihi iurasti numen, et istud
Mente gero memori, quum te decędere terris
Fata uolent, regni quod sit recturus habenas
14.50   Et solio Salomon post te sessurus in alto.
Promissum turbare tuum pactumque fidele
Ausus, Adonias regnat. Tu nescius horum,

14.175   Cunctorum gelidusque pauor pręcordia pressit.
Auertunt sese taciti diuersa petentes
Effugia, ut tutum iam tum sibi quisque putabat. Comparatio
Non secus atque acies, quum bello fracta refugit,
Spargit se campo: proiectis ocius armis
14.180   Pręcipites currunt, illi montana capessunt,
Hi latebras siluę, compendia nota uiarum
Arripiunt alii, breuior qua cursus ad arcem,

"Fugit Adonias arcę ad tentoria sacrę
Atque altare tenens ueniam uitamque precatur
Et rogat, ut regni crimen dignere cupiti
Condonare sibi, si te simul ulla cupido
14.205   Regnandi tenuit, quum nondum sceptra teneres."
Respondit Salomon: "Si post hęc nulla dolosę
Crimina molitur mentis, promittimus illi
Omnia tuta quidem; uiuat formidinis expers
Securusque mali. Sin quicquam fecerit ultra

animum turbasque cientem.
Imperio parere tuo si desinet, illum
Dede neci, multos male ne contaminet unus.
At bene de nobis meritis est gratia multa nota
Persoluenda fide. Quum sit culpabile cunctis
14.340  Accepti ex aliis memorem non esse fauoris,
Tum dominis id turpe magis foedumque putatur.
Nam qui plura queunt, debent quoque plura referre
Multo quam accipiunt. Natos tibi Berzelai

referre
Multo quam accipiunt. Natos tibi Berzelai
Nunc Galladitis commendo. Semper in aula
14.345  Fac illos habitare tua mensamque sedere
Ante tuam semper. Socii comitesque fuere
Hi mihi, quum fugerem Absalonis tela furentis,
Fratris tela tui. Magno se offerre periclo
Sunt ausi mecumque fide mansere perenni.
14.350  Pręterea terrę dominator et ętheris alti Vt templum

perenni.
14.350  Pręterea terrę dominator et ętheris alti Vt templum condat
Te sibi condendi lato fundamine templi
Deligit autorem. Tali te donat honore,
Quum sis pacis amans, non me, quia bella gerendo
Foedaui humano pollutam sanguine dextram.
14.355  Fac opus eximium, tanto fac numine dignum,
Hic ubi parua sedet moles altaris in aruo
Arreunę, dudum quod nostro est

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report