Your search found 2247 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1804-1982:

viguere, nec ullus
Iustitiae, laudique locus fuit; illaque Graii
Aurea dixerunt, fuerint quum ferrea secla,
Quae non ulla Deum referat mortalibus ira.
Mox tamen hic, frustra

exempla sequutum.
Et querimur non esse, modis qui praebeat aures
Dulcibus Aonidum, tales quum numina vobis
Concilient sensus? vobis et gaudia musae,
Et vates secura ferunt, nec

et Hesiodum comparationem instituere, deque fide, qua in eiusdem sententiis alia lingua poetice exprimendis sum usus, iudiCare; eorum cessi voluntati, praesertim quum et iure uterentur suo, nec aliena a me, aut iniusta flagitarent. Quare habes heic et graeca Hesiodi carmina, quemadmodum impressa exstant in editione Graeviana, quae ceteris multo habetur accuratior, et simul eadem versibus a me latine reddita

arrogantiam, ac turpissimam temporis otiique, quod institutae mihi concedit vitae ratio, iacturam vituperent. Verum hisce omissis, quae ad aliorum iudicium spectant, aliquid heic dicendum arbitror de Hesiodi primum vita, de qua nihil scripseram, quum Opera et Dies , Scutumque Herculis edidissem, tum de ipsius Theogonia : in qua utraque re ita me geram, ut brevitati maximopere

nam vates ad Persam loquens v. 784 Oper. et Dier. ait obscurius: „ Non aliter genitorque meus, stultissime Persa,
Atque tuus pelagi sulcabat caerula pinu. Ubi quum non dicat noster pater, sed meus et tuus, videtur distinctionem facere, et potius significare Persam non e Dio, cuius Hesiodus erat filius, sed

crimen, utrumque in nemore nacti occiderunt, et cadavera in mare proiecerunt. Troili quidem corpus ad oras fluminis Daphnes adhaesit scopulo, qui et nomen ab eo accepit; Hesiodi vero delatum a Delphine in littus, quo tum Locri Neptunalia agebant. Qui quum agnovissent, extulerunt ad humandum, conquisitisque occisoribus, inventisque, vivos aquis suffocarunt. Alii tradunt occisores mari fugam tentasse, sed coorta tempestate omnes naufragio periisse. Itaque primum Hesiodus sepultus fuit a Locris: hinc

occisoribus, inventisque, vivos aquis suffocarunt. Alii tradunt occisores mari fugam tentasse, sed coorta tempestate omnes naufragio periisse. Itaque primum Hesiodus sepultus fuit a Locris: hinc Alcaeus poeta graecum scripsit epigramma, quod quum fere in omnibus exstet Hesiodi editionibus, latine a me redditum tantum subiiciam: Hesiodi corpus nemorosa in Locridis umbra
Naiades irriguis fontibus abluerunt,
Ac tumulum statuere, albo quem rustica pubcs
Lacte, et commixto mellis

mihi semper niti visa est, verisimilior sit. Ille quidem historiae pater Herodotus de Hesiodi atque Homeri aetate disserens ait Hist. libro secundo, eos quadringentis annis sese antiquiores exstitisse. Quare quum Halicarnassensis Herodotus Lyxi vel Xyli filius, Pamphila teste apud Gellium, in Xersis transitu in Graeciam quadriennis esset, ut Dionysius et ipse Halicarnassaeus natum paullo ante Persicum bellum superstitemque usque ad bellum Peloponnesiacum

Diognetus Athenis imperabat. Hinc Petavium inter et graecum Chronologum annorum decem et octo spatium discrepat: nam inter Diognetum et Creontem anni a Petavio ducenti quinque numerantur; contra a graeco Scriptore viginti duo et ducenti. Verum quum Petavius anno ante Ch. dccccvi , quod tempus a nobis Homeri aevo iam est tributum, annum duodecimum notet Megaclis, si alii anni decem et octo addantur, integrum Megaclis imperium, quod triginta annorum fuisse

aetas est, quam verae proximam etiam Harduinus agnoscit, statuamusque oportet antiquiorem fuisse Homero hunc poetam, utpote qui annis ante Ch. DccccxxxII vixerit: quibus si alii adiungantur MDicclxxxii quum haec scribimus, erunt nos et illum inter MMdccxv anni. Quare non sine ratione et ab Herodoto, uti vidimus, quum dicit Hesiodum et Homerum docuisse

quibus si alii adiungantur MDicclxxxii quum haec scribimus, erunt nos et illum inter MMdccxv anni. Quare non sine ratione et ab Herodoto, uti vidimus, quum dicit Hesiodum et Homerum docuisse Theogonias , prior Hesiodus nominatur; et a Platone in Socratis apologia , ubi poetas antiquissimos memorat, Musaeus primum, tum

vera, non aliud evincerent, nisi aliquanto tempore simul vixisse duos hosce poetarum principes ac quasi parentes; qui quum tam ingenti annorum serie ante nos exstiterint floruerintque, mirandum sane est, poeticam facultatem deinceps excultam semper aut parvum aut nullum accepisse incrementum. Sed de his hactenus: veniamus nunc ad Theogoniam, de

Epimenidas Cretensis, de quo multa Cretes mendacius effuderunt, et Homerus, et Aristophanes, aliique. Sed poetis hac in re omnibus Hesiodus praeferendus est. Nam et totus est in hoc argumento pertractando, quod obiter alii et quasi cursim fecerunt; et quum Philosophorum, aut potius Theologorum scripta ex parte maxima perierint, eius integrum ad nos pervenit Theogoniae carmen. Dignus propterea videri potest, qui diligentius expendatur, vetustissimae inter graecos traditionis de

Thracia, vel e Ponto, vel e Syria arcessita. Multarum gentium annales consulendi, multiplex dispicienda theologia, vetus philosophia, atque astronomia excutienda, graeci demum poetae dissonas de rebus iisdem sententias ferentes inter se conciliandi, qui quum eas fabularum involucris etiam comprehendant, nae is Aethiopem, quod aiunt, lavet, Sisyphiumque laborem suscipiat, qui uni omnes, eidemque argumento aptare velit. Hanc potissimum ob caussam, qui mythologiam omnem vel ad veteris historiae rationem,

deum Chao gravidum, sive Chaos deum in se complectens, initio nihil exstitit aliud; adeoque in deo sive universo cuncta latuerunt. Illud autem sua vi agitatum impressit amorem, ut homogenea sociarentur, separarentur heterogenea. Is motus sive amor, quum e sinu dei profluxerit, et ratione et sapientia fuit plenus. Ita agitata materiae mole, leviora ascenderunt, graviora descenderunt in tartarum. Hoc autem pacto dispulsa nocte ex levioribus emicuit aether atque lux, ex hisque sol genitus: ex

quibus erat bono, obscurissimis involucris monstrosisque allegoriis, quae ad religionem pertinebant, omnia obtegebantur. Haec fere cuncta, quae e Brucheri doctrina attuli, illud evincunt manifeste, graecos theogoniarum scriptores, imo et barbaros, quum eas traderent, non unam deorum generationem, sed rerum omnium huius universitatis, quam mundum appellamus, et originem et opificium et progressum et statum tradere voluisse. Quo fundamento veluti posito, totam Hesiodiae fabricae molem breviter

proposui. Mundum hunc, qualem nunc intuemur, non fuisse aeternum, Hesiodum legenti patet: sed nulla opificis dei in eius constructione seu constitutione ab eodem fit mentio. A quo igitur ipsa materies seu rerum principia exstiterunt? A deo certe, quem quum non omnino neget Hesiodus, potius supponere dicendus est; ita enim vetus ferebat traditio. A celebri autem Chao, ut ceteri omnes theogoniarum scriptores, initium facit, terramque ubi nominavit, tartarumque et amorem, erebi atque noctis e Chao,

tempus est. Nonne autem homines, et terram habere generandi vim, et caeli irrigatione et calore indigere, et curam praeterea adhibendam in colendis arvis, ferroque proscindendis, usu processuque temporis didicerunt? Nonne solum maria fluviosque, quum iam alia nova fieri desiissent, iidem maximam sibi ad vitam victumque utilitatem conferre coegerunt? Hoc illae e caeli foedo vulnere guttae sanguineae in terram decidentes ac coalescentes, et illa in mari spuma concrescens vitaque praedita, quae

de legibus iudiciisque a poeta dictum. Quare homines ante Iovem nullius imperio subiecti vixisse videntur: quo quisque erat fortior, eo magis viribus in aliorum perniciem abuti, aliena rapere, alternis iniurias ulcisci caedibus consueverant. Contra vero quum Iupiter rex, quisquis is tandem fuerit, maximam Graeciae partem in suam ditionem redegit, et coercita populorum licentia, et vivendi in hominum societate praescriptae leges, et iudices delecti, et iusiurandum institutum, et indictae de reis

maximam Graeciae partem in suam ditionem redegit, et coercita populorum licentia, et vivendi in hominum societate praescriptae leges, et iudices delecti, et iusiurandum institutum, et indictae de reis quaestiones, et virtuti praemia destinata. Quod quum fieri non posset sine magna et prudentia et iustitia et potentia, hinc illi et fulmen datum, et fortissimi apparitores designati, et prima uxor Metis tributa, deinde Themis, tum ceterae coniuges, quae fere omnes ad aliquam vel virtutem vel laudem

spectare facile videntur. Statuatur igitur, in Hesiodi Theogonia non unam mundi physicam constitutionem, sed politicam etiam contineri praesertim in iis, quae de Iovis imperio perhibentur. Iam vero quum haec esset a veteri traditione accepta fama, magnique facerent homines benefacta, quibus eos affecisse Iupiter eiusque socii liberique ferebantur, vero non absimile est, eosdem fuisse ab iis creditos in caelum elatos, et immortalitate

praeditus iudicioque acerrimo, uti erat Hesiodus, tam foedam tam incredibilem tam variam deorum turbam colendam esse duceret atque ex animo sentiret? Id vero dolendum magis quam curiosius investigandum et de ceteris philosophis quaeri potest, quos quum sapientissimos multis in rebus iure admiramur, in hac re maxime deceptos errantesque videmus. Quid? an et Hesiodum et alios viros

errantesque videmus. Quid? an et Hesiodum et alios viros doctissimos agnovisse quidem dicemus vanissimae huiusce religionis falsitatem, sed quum non haberent, ubi tuto consisterent, quod veri, uniusque esset numinis species fere abolita, se cum vulgo passos abripi, eiusdemque opinioni deservisse? Ita opinor profecto. Vt enim respublicae recte institutae haberentur, populique continerentur in

plurimorum recepti sententia dii, quos recensui, philosophi etiam poetaeque in primis, ne reip. status turbaretur, aut ipsi displicerent, palam non aliter quam vulgus de diis patriis sentire poterant. Sed haec non huius loci nec instituti, praesertim quum non disputamus heic de philosophorum poetarumque de diis opinione, verum illud videre contendimus, utrum Hesiodus, postquam rerum omnium universitatem primo physice informatam, deinde politice docuisset, ad religionem describendam, quae tum

Caeruleo insignem etc. Nempe y\ctVKwmv , quod est glaucis oculis intuentem . Porro olaucum caeruleum ac cacsium idem ferme sonat apud latinos poetas, quum de oculorum colore sermo est; licet aliqui discrimen agnoscant. 17 oculorum Cypridis ictus, etc. E c A/Jt0ioA£<pa£ov Clericus interpretatur

Hebraeorum Patriarcliis admiramur, et in maximorum regum filiis apud Homerum. Quid quod „ Pavit et Admeti tauros formosus Apollo etc? Caeterum ego crediderim, fuisse Hesiodum a puero pascendis gregibus destinatum, sed quum maximum a natura ad poeticam facultatem habuisset ingenium, litteris deinde sese excoluisse diligentcr, atque artium disciplinis imbuisse, quas illa ferebant tempora. 27 probra virorum,

et yxare^eg solum sunt, maximos vates efficere posse, ut de se ipso nulla antea doctrinae laude florente vatem suavissimum effecerunt. Nam quod Clericus ait, gratulari sibi poetam, quum primum alloquutae sunt ipsum, conviciis esse usas Musas, quod id proprium fuerit primaevae simplicitatis atque amoris indicium, non placet. Scio quidem et ab amantibus

simul et igeio dico. An hinc et Homeri nomen? Non certe male Clericus suspicatur, id ei nomen fuisse inditum, postquam divinis carminibus per totam Graeciam vates maximus inclaruit, quum prius Melesigenas appellaretur a Melete fluvio non procul a Cumis aeolicis fluente, de quo et Moschus in Epitaph. j3ionis, et Herodotus loquitur in Homeri Vita ;

habiles. una thalamo interiore receptus
62  Namque novem sacras per noctes Iupiter, ulli
63  Haud superum visus, placito gavisus amore est.
64  Sed quum transierant circumvolventibus horis unde et Pimplaeae et Pierides Musae dicuntur. An vero Musae a Motsa, voce phoenicia, quae

adhuc cum muri tum aedium erant vestigia. „ Manifestum autem ex his urbem paullo supra planitiem ad Cithe„ ronem fuisse conditam etc. „. Itaque quamvis Musas in Pieria natas Hesiodus concedat, matrem tamen ex Boeotia fuisse, quum Eleutheri imperasset, contendit, ut hanc etiam gloriam patriae vindicet, quemadmodum et Scholiastes observavit. 60 Solamenque malis etc. Quanto sunt curarum levamento Musae, ii tantum

lepos, et Cupidinis non lascivientis, sed animorum motus honeste excitantis, hilaritas? 74, Tum quoque siderei etc. Iupiter, uti omnibus notum, habitus est summus caelorum rex; sed idem, quum homo antea fuisset, ut multa de eo nobis ab antiquitate tradita persuadent, Thessaliae imperavit. Quare Olympus Thessaliae mons ab aliis poetis, et ab Hesiodo praesertim, pro ipso saepe caelo accipitur, et vice versa caelum pro Olympo

idcirco mentis prudentia maior
98  Indita, uti raptas res cogant reddere cives
99  Leniter insanae placantes iurgia linguae.
100  100 Hinc et quum cernunt spatiantem forte per urbem,
101  Numinis in morem taciti venerantur: at ille
102  Gaudet ovans, aliosque inter supereminet omnes.

versibus videtur Hesiodus, quod saepe facit, Theogoniam cum Cosmogonia confundere. Immo quid aliud tota ferme eius Theogonia est, nisi quaedam rerum in mundo conditarum prosopopoeia, quae non ficta ab inani vulgo postea habita est, sed vera, quum maxima huiusmodi rerum atque nominum et in astronomia, et in scriptis hieroglyphicis vestigia expressa nec satis intellecta admiraretur.

vates: » Hanc deus et melior litem natura diremit, » Nam caelo terras, et terris abscidit undas, » Et liquidum spisso secrevit ab aere caelum etc. Ita Ovidio Chaos non aliud est, nisi quaedam confusa rerum congeries, quam deus, quum voluit, suas in partes divisit ordinavitque, ex eoque ordine rerum haec summa, quam oculis usurpamus mundumque dicimus, exstitit. Hoc et Hesiodi Chaos sit oportet, nisi quod apud ipsum nescio quid animatum esse videtur Chaos et quaedam

caecutiemus eque uno errore in alium perpetuo deferemur. Ex illo unice fonte doctrina vera petenda est. 131 Terra domus sedesque etc. Altera a Chao Terra est; sed a quo ipsa facta sit, quum sileatur, eam etiam iuxta Hesiodum dye— vvrriv dicere necesse est, saltem quod pertinet ad eius informem originem, qualem fortasse et Aristoteles statuebat. Quomodo autem ea esse potest sedes

sileatur, eam etiam iuxta Hesiodum dye— vvrriv dicere necesse est, saltem quod pertinet ad eius informem originem, qualem fortasse et Aristoteles statuebat. Quomodo autem ea esse potest sedes deorum, quum dii non in terris, sed in caelo habitare credebantur? Ideo nimirum, quod ii qui postea dii habiti sunt, homines erant, superstitiosaque aliorum hominum vel benevolentia, vel inscitia in caelum post mortem fuerunt evecti. Videbimus autem

frugifera. 133 Tartaraque immenso etc. Quid Tartarus? Guieto est v7to rm yrjv iiegog rov xaaq ; immo potius per Hesiodum terrae pars nobis aversa, quum sit jxu%w %0<jvo? evqvoleiriq • Sed alio in loco ab eodem Hesiodo sub terra, seu, ut clarius dicam, trans terram Tartarus col

radice hebraea et arabica tarakh , et sianificare mo lestiam creare et longe amovere. Itaque Tartarus erit molestissimus ac remotissimus locus, quum repetitio radicalium sit apud Hebraeos superlativi loco. Huic explicationi ea, quae Hesiodus de Titanum carcere dicit, favere maxime videntur. 134 Atque Amor, ille etc. Amor iste

hist. philos. pag. 67, quae ex Thooti annalibus descripsisse in quodam fragmento Sanchuniathon dicitur: nimirum „ Huius universi principia fuisse aerem tenebricosum et spiritualem, et Chaos turbidum atque caligine involutum, quae quum ab infinito tempore nullo termino definirentur, spiritum, principiorum suorum amore exardescentem commixtionis auctorem fuisse, et ex hoc nexu ortam cupidinem fontem exstitisse creationis, spiritu suam gencrationem ignorante. Inde vero

ut Terra, ac Tartarus. Quae quatuor a quo sunt genita, plane ignoramus ope huius Theogoniae, nisi fortasse ipsa statuantur r\ $ti]Uaf>y{x.7) Svvccjak; , quum ex nihilo nihil etc. 137 Nigra Chao sata Nox etc. Prima haec est omnium generatio sine ullius, ut apparet, admixtione. Neque enim necesse erat, ut res

aut Clericus, aut ipse Graevius; nam nihil de Euxino suspicati sunt. Iohannes Rinaldus Carlius, quem ego virum honoris caussa nomino tum ob eius singularem doctrinam eruditionemque, tum etiam ob eximiam, qua me complexus est, humanitatem, quum in italica huius poematis versione adhuc adolescens hunc locum interpretatus esset de Euxino mari, illud are^ (piXorriTog dicit maxime convenire Euxino, quod antiquitus Axenos

cap. 1 facile esset confirmare. 147 Concubuit Caelo etc. Quid est concubuit Caelo, nisi quod Terra, quae prius tota aquis tegebatur, quum in varias cavita— tes vallesque dehisceret, locumque aquis efficeret, ipsa quodammodo emerserit, ac proindfi caelo propinquaverit? Illa autem aquarum congregatio, quae in maximum telluris hiatum resedit, Oceanum efTecit, cuius nomen vel

etc. Vide adnot. Clerici, et Bocharti cap. xxxvl lib. I, Chanaan, et Cudvohortum, et alios Scriptores, qui de tellure primitus aquis cooperta egerunt. Hoc obiter animadverto, Caelum esse mihi masculini generis, quum numen quoddam fingitur, uti est
148  Caeumque, Creumque, Hyperionaque, Iapetumque,

195  195 Dat falcem ingentem, multo simul instruit astu. 182 O mea nequidquam soboles etc. Quum nullum saeviendi modum Caelus adhiberet, nullaque re lacessitus furere pergeret, mater natos adhortatur, ut extremo in malo extremum capiant remedium. Vides opinor, quam haec plena periculosae cuiusdam pravitatis exempla sint.

etiam auctoritate se tuebitur. 200 Excitus insidiis gnatus etc. Habitus heic metentis optime describitur: laeva enim aristas comprehendimus, dextraque falcem suppouimusquae quum resecantur, non amplius pubescunt; grana vero quae excutiuntur, rursum in terra adolescunt. Hinc illa, credo: *». nam quotquot in alvum » Sanguineae erupere atro de vulnere guttae, » Suscepitque omnes

enim in ea est opinione, quae et verisimilior et communior, primos Graeciae incolas sive Bosporum transfretantes, sive Euxinum circumeuntes ex Asia venisse, sedesque in Macedonia et Thessalia fixisse, quandoquidem illic erat Saturnus, quum a Iove victus est, ipseque postea Iupiter ibidem regnavit e Creta devectus. Haec vere digna sunt quae dicantur, nugae canorae. An hinc etiam antiqua illa Venus sine concubitu, et recens Spallantiana confirmabitur?

uti vidimus. Cupidinem pariter vidimus Musis proximum habitare; sed Musae a Iove sunt genitae; quapropter hinc antiquitas Cupidinis nequit affirmari. An vero hae duae personae allegorice explicandae sunt, quod nimirum Venus quum in deorum hominumque conspectum se primum dedit, maximum sui amorem desideriumque mira formae pulcritudine excitarit? Ita profecto opinor. Erit ergo Amor caussa, Cupido effectus.

ynyeveiq et 7tr\\6yovoi e terra seu luto geniti, quod cum phoenicia explicatione nominis consentit nam Tit est lutum . Quum addit porro: » Quod sanguine quondam » Vltus, et ingenti miserorum caede piabit. alludit ad bellum, quod contra Iovem gessuri erant, et in quo victi fugatique aeternis erant

hominum pariterque deum etc. Quid hoc? An dii etiam peccare possunt? An et poenis esse obnoxii? Quidni? In tota poetarum mytbologia plurima huiusce rei exempla sunt. Hesiodi vero dii quum fuerint antiquissimi Graeciae incolae, priusquam essent in deorum numerum relati, iisdem, quibus ceteri homines, vitiis afficiebantur. Rem secus explicare sane difficile. Nam quod Scholiastes ait, haec esse idcirco dicta,

et ab Oceano discrevit. De laudibus autem quas vates in Nereum congerit, nihil habeo, quod dicam, nisi velim ineptire cum Iohanne Diacono, qui ideo Nereum a poeta dictum veracem placidumque putat, quod ii qui in mari degunt, quum sibi quotidie mortem instare timeant periculis usque maximis agitati, re-. cte vitam instituere soleant eo metu perterriti. Bonus iste Diaconus minime sane norat nautarum mores, qui, ut leviter dicam, non optime solent

281 Dotoque , Crantoque, etc. Textus vulgatus habet Dotoque , Protoque etc.; sed quum Proto superius iam fuerit nominata, aut illic corrupte hoc nomen legitur aut heic. Habemus Cranto Nereidis nomen, ut bene. observat Graevius apud auctorem Bibliothecae: hinc expungendam JProto iudicavi, et substituendam

et amore potitus
328  Calliroae nymphae pulcherrimae Oceanines.
329  Illum autem Alcides fulgentibus exuit armis
330  330 Iuxta armenta boum, quum turbidus ex Erythia
331  Irrigua validos lunata fronte iuvencos 326 Post etiam triplici

Post etiam triplici etc. Chrysaor ex nympha Calliroa Oceani filia Geryonem suscepit, qui forte triceps ideo fuisse dicitur, quod fuerit dux trium agminum, quae ab Hercule, quum in eius regnum incursionem fecisset, victa ac profligata sunt. 330 Iuxta armenta boum etc. Haec in Erythia gesta: Erythiam autem Strabo docet lib. nl Georg.

bohim ; nam Tscboah serpentis genus est, ut docet etiam Sam. Bochartus in Hicro\ part. il lib. nl cap. vil. Hinc sequitur, Graecos, quum audissent a Phoenicibus, Tscbohitam cum submcrso d&scendisse in terrae cavernas in Aramaca , vertisse vipcram cum Typhone descen disse etc. Tota in

Ari mos per Posidonium esse non locum aliquem Syriae vel Ciliciae vel alterius terrae, sed Syriam ipsam, addit Orontem fluvium nomen ab illo, qui in eo pontem fecerat, Orontis mutasse, quum antea voca
349  Praevalidi horrisonum venti genus; ac fera nata

Iuno semper infesta fuit, ita Pallas propitia. Porro KyeXeict Graecis dicitur Pallas, quod praedatrix est ab aya) nimirum et Xetct • Hoc vero adiunctum, quum sollemne fit Palladis, placuit retinere in latina etiam vevsione. 361 Mox eadem etc. Echidnae proles etiam Chimaera, cuius multi poetae meminerunt, ac in primis

» Mortali. ante leo, postremo corpore serpens » Squameus, in medio capra ingens, ore vomebat » Caeruleam vasto flammam. crudele peremit » Ille tamen monstrum etc. Heic autem velim animadvertas, Hesiodum, quum in huius monstri descriptione dixerit tria eidem capita fuisse, leonis nempe, serpentis, atque caprae, repetere eamdem descriptionem duobus versibus, qui nullo mutato verbo et in Homero leguntur:

videbatur, flammasque ex ore vomebat.
368  Hanc tamen aggressus valido cum Bellerophonte dum, aut ab Homero mutuos sumpsisse, aut quum vulgo ferrentur ore hominum, suo poemati impune inseruisse. Quod quum dicit, Hesiodo Homerum antiquiorem putat, cui sententiae, ut et alias monui, non ftcile assentior. Ego potius dixerim, duos hosce versus amanuensium

368  Hanc tamen aggressus valido cum Bellerophonte dum, aut ab Homero mutuos sumpsisse, aut quum vulgo ferrentur ore hominum, suo poemati impune inseruisse. Quod quum dicit, Hesiodo Homerum antiquiorem putat, cui sententiae, ut et alias monui, non ftcile assentior. Ego potius dixerim, duos hosce versus amanuensium negligentia huc intrusos, quod illos forte in codicis, quem exscribebant,

Hinc Solymam genti ( nec durior ulla » Vsquam pugna fuit ) regis iussu intulit arma. » Fudit Amazonium post haec interritus agmen. » Huic aliam struxit rex fraudem: namque rediret » Quum bello victor etc. Hae certe sunt bellicae Bellerophontis expeditiones, quas heros fortissimus Proeti iussu suscepit. Nihil igitur facilius, quam et in Chimaera monte altissimo ac praerupto gentem aliquam ei

371  Quondam Ortho; Nemeaeque malum exitiale leonem,
372  Quem coniux veneranda Iovis quum pavit in antro deditam, et cum copiis navalibus errantem aiunt eam tenuisse mare usque ad Anthedonem: deinde hoc monte occupato latrocinia exercuisse, antequam

Fluviis fontibusque sacri sunt adoleseentes, quia iisdem terra irrigatur, emittitque a sole calefacta fructus, quibus vescimur atque alimur. Videmus etiam solitos fuisse adolescentes in Graecia comas alere, easque quum primum tonderent, Apollini aut fluviis offerre. Notum illud, quod Homerus Uiai. lib. xxnl in funere Patrocli fecisse dicit Myrmidones ipsorumque ducem Achillem. » Heic aliud caro

ideo Solis, Lunae, atque Aurorae pater dictus est, quod in summa Chaus parte haec nata esse videantur. Heic autem distinguuntur a Sole et Luna, Apollo ac Diana Latonae Iovisque filii: nam hi exstiterunt posterius, et fortasse quum homines fuissent supremumque obiissent diem, e mundo demigrantes illa astra insedisse crediti sunt.

424 Aligeros Aurora etc. Astraeo Ciii filio nupta Aurora primum Zephyrum, Boream atque Notum edidit, deinde Luciferum aliasque stellas. Sed quum tres praecipuos ventos Hesiodus dicat ab Aurora genitos, mirum sane, cur omiserit quamim, et eum quidem, qui ab iis flat regionibus, ex quibus ipsa oritur? Nam illa vox oiqyhrnv certe heic

460  460 Quin et ab astrifero Caelo est ingentibus aucta
461  Muneribus, divosque inter praecellit honore.
462  Nunc quoque namque aliquis quum sacra incendit ad aras
463  More litans patrio, magnam pius invocat alta
464  Voce Hecaten. sequitur subito ingens gloria, si quem
465  465

confirmavit. 462 Nunc quoque namque aliquis etc. Hecate nocturnis fere omnibus sacrificiis atque incantationibus praeesse credebatur, eique unoquoque mense, quum Luna esset nova, solebant Graeci coenam apponere, quae coena Hecates vocabatur, et revera pauperum erat coena. Sic scholiastes ad Plutum Aristophanis, ubi de hac re sermo. Nova, inquit, Luna divites vespere coenam quasi

caussam, quod esset unigena, maximos ei contigisse bonores: 01 yaq jAovoysveig 7r\eovex.Txm Ttxvrore • At male, ut opinor: nam quamvis id ubimum verum sit, si de patria baereditate sermo sit; tamen beic quum de bonis acquisitis seu de bonoribus ob merita eiusdem praeclara in Iovem agatur, contrarium omnino videtur significare poeta; nimirum £11 i nibil obstitisse ad tantos honores adquirendos, quod non *fratrum filiorumque,

478  Auxilio praesto est, seu quis dat iura vocatis
479  Gentibus in coetum spectandus, seu quis in arma
480  480 Prosilit, horrisono strepuit quum murmure bellum,
481  Excivitque acres in mutua vulnera turmas.
482  Vincunt, quos mavult dea vincere: semper et adstat
483  Iudicibus, laterique

499 Post etiam vitae iuvenum etc. Non mirum certe, eamdem Hecaten, quae cum Luna saepe confunditur, esse KxqoTgoQov , quum sciamus intra novem aut decem lunas formari edique in lucem pueros. Hoc quidem munus non habebat sub regibus prioribus Caelo ac Saturno: Iovis est beneficium. 502 Aec minus a magno

oportet, quae Graeci cnarratores interpretcsque scripserunt: nugis enim plena sunt omnia, et ineptiis referta • Ilesiodus mentem satis aperuit suam, poetica poeta usus loquutione. Quid igitur significare voluit, quum dixit, solitum fuisse devorare filios Saturnum? Niniirum quum timeret, ne ab aliquo filiorum ipse regno privaretur, solitmn fuisse, ut qui>que illorum nascebatur, eos»

nugis enim plena sunt omnia, et ineptiis referta • Ilesiodus mentem satis aperuit suam, poetica poeta usus loquutione. Quid igitur significare voluit, quum dixit, solitum fuisse devorare filios Saturnum? Niniirum quum timeret, ne ab aliquo filiorum ipse regno privaretur, solitmn fuisse, ut qui>que illorum nascebatur, eos»

»> Terrificas capitum quaticntes numine cristas: » Dictaeos referunt Cureias; qui Iovis illum » Vagitum in Creta quondam occultasse feruntur, » Quum pueri circum puerum pernice chorea » Armati in numerum pulsarent aeribus aera, » Ne Saturnus eum malis mandaret adeptus, » Aeternumque daret matri sub pectore volnus. 5 13

condidit antro
535  535 In latere Argaei montis, frondentibus umbris
536  Atque sacra late circum formidine tuto.
537  Tum demum, ingentem lapidem quum vafra volutis Aegaeus campus adnexus Cirrhae, ut apud Hesiodum. Dicitur autem a fluvio A?£ » qui descendit a monte ad Pythium, a quo et campus Aegaeus.

prehensum
540  540 Turbidus, et vasto confestim condit in ore:
541  Demens, qui lapidem pro gnato nescius hausit,
542  Explevitque famem rabidam; quum filius olli
543  Abditus invicto superesset robore, quondam
544  Exitio patri venturus, et arcibus ipso
545  545 Deiecto e superis, tantique e

de telluris refrigeratione hanc insulam collocat in Oceano septentrionali a Spitzbergio Americam versus; Carlius vero ab Africa per Adanticum Oceanum sese Americam usque protendentem conatur ostendere, docetque per hanc insulam, quum parum distaret et ab Africae et ab Americae continentibus, uti etiamnum toto eo tractu sub mari cominuata montium vestigia demonstrant, facilem fuisse transitum iis gentibus, quae primae oras Americae occuparunt. Quid vero factum

570  570 Vafrum animum variumque, et stulta mente Epimetheum, minum conspectu, quemadmodum multae aliae et regiones et insulae, disparuit; ac eo tempore fortasse, quum Oceanus diffractis Gaditanis montibus eoque freto aperto in Mediterraneum se infudit mutata late telluris superficie. Tantum aevi mutare valet longaeva vetustas, inquit Viroilius Aeneii.

mutata late telluris superficie. Tantum aevi mutare valet longaeva vetustas, inquit Viroilius Aeneii. lib. nl, ubi Siciliam ab Italia abscissam memorat: o » quum protinus utraque tellus » Vna foret, venit medio vi pontus etc. Sed quum baec omnia valde incerta sint, ad Atlantem redeamus. Ex ea veteri traditione de eiusdem astronomica periua hausit, opinor, Virgilius illa,

Viroilius Aeneii. lib. nl, ubi Siciliam ab Italia abscissam memorat: o » quum protinus utraque tellus » Vna foret, venit medio vi pontus etc. Sed quum baec omnia valde incerta sint, ad Atlantem redeamus. Ex ea veteri traditione de eiusdem astronomica periua hausit, opinor, Virgilius illa, quae lib. I Aen. scripsit in Didonis coavivio:

Chabed, et efferri etiam potest Chabod, quae vox non raro divitias significat, inquit Clericus. Itaque quum a Prometheo fodinae exhauriri non possent, sed quantum metalli suam in rem educebat, tantum continuo renasci uberrimis illis videretur in venis, iecur eiusdem seu divitias quotidie augeri fictum est a fabulis.

est a fabulis. 587 Sed diram Alcmenae etc. A graecis poetis omnia fere miranda, quae usquam terrarum contigerant, graeco Herculi tribuuntur, quum notissimum est plures exstitisse Hercules. Thebanus vero, de quo heic Hesiodus, aetate Promethei multo posterior est. An forte hic Hercules, quisquis fuerit, vel Tyrius mercator, vel quis alius, e Caucasi regione in

albam denique utrisque
617  Substulit arvinam manibus, tegumenque removit.
618  Heic vero exarsit furiata mente, nec ira
619  Iupiter abstinuit, quum tantum nuda latere
620  620 Ossa intus tauri sinuato in tergore vidit;
621  Tempore et ex illo iussit mortalia secla
622  Candida odoratas dis

certamen. 622 Candida odoratas etc. Nescio quam bene ex hoc Promethei facto videtur Hesiodus ossium adolendorum diis invectam repetere consuetudinem, quum prius id non fieret, sed adeps tantum aut viscerum pars aliqua combureretur. An haec Holocautomatum institutio? Alii quoque ita putayerunt.

657  Caussa viris; multo gens, luxu dedita, et arctam
658  Pauperiem fugiens, nullique assueta labori.
659  Quales quum resident ignava per otia fuci,
660  660 Mellaque depascunt, primo quae lucis ab ortu
661  Vsque sub occasum cellis fragrantia stipant

Iovi futuros. 700 Discordi siquidem etc. Duplex bellum Iovis cum Titanibus videtur distinguere Lactantius lib. I c. xiv Inst. Div. dicit enim: Iovem adultum, quum audivisset patrem atque matrem custodiis cir
701  Pugnavere diu se inter certamine magno

T«y jj,r\qim rhv xvtffactv ou hoityofaeTE • vocem illam rov XaVc a Suida aliisque magistris intelligi de aere. Id ego non impugno, immo vehementer probo. Quum tamen ab Hesiodo saepissime distinguatur Chaos et ab inferis et ab aere, in mea versione eamdem retinendam vocem et proprie intelligendam iudico, ut ipsum Chaos incendio correptum cjuasi quaedam animata persona et ignem coram aspiciat, et

cum potuisse sine noxa facere: cuius superstitionis plurima habemus exempla, quae innocentiae iudicia seu experimenta dicebantur; erantque potius dicenda stultitiae ac ignorantiae singularis indicia barbarorum, quae praecesserunt, saeculorum; quum hisce saepe rebus innocentia opprimeretur, triumpharet scelus. Simile quiddam de Palicorum fonte narrat Macrobius lib. v Saturn., et alii Scriptores. 864

de Palicorum fonte narrat Macrobius lib. v Saturn., et alii Scriptores. 864 Non illuc celeri lapsu etc. Iris Iovis nuncia, quum opus erat, ad hunc fontem descendebat, inque aureo quodam vase haustam in caelum aquam deferebat. Quisquis deorum de aliquo crimine accusatus, addito iureiurando, factaque libatione, si reus erat, in subitum incidebat lethargum, ac sine

916  Rauca fremunt super ora. interdum namque sonabat
917  Voce deum, interdum tauri mugitibus, ira
918  Quum furit immani ferus, interdumque leonis
919  Rugitu horrifico; aut catulorum infanda ciebat
920  920 Murmura latrantum, aut stridentia sibila, late

curiosius petat, quid Iovi in Thessalia regnanti cum Iordanis incolarum duce, primum respondebo, nimiam hanc in fabulis consensionem praeposteram esse ac importunam; deinde dicam, nil vetare, Iovem etiam illuc imperium extendisse, praesertim quum et in Creta regnasset. 964 Humida vis autem ventorum etc. Venti, ut ita dicam, seeundarii dicuntur heic geniti a Typhoeo, ubi nequidquam se torquent interpretes, cur Hesiodus non et

964 Humida vis autem ventorum etc. Venti, ut ita dicam, seeundarii dicuntur heic geniti a Typhoeo, ubi nequidquam se torquent interpretes, cur Hesiodus non et Eurum exceperit cum aliis tribus, quum et ipse /xa^au^a nequeat vocari. Idcirco quidam illam vocem ctqy&rrriv , de qua alibi dixi, volunt esse AVrjX/iorrjv seu Sub solanum , quum tamen constat esse

non et Eurum exceperit cum aliis tribus, quum et ipse /xa^au^a nequeat vocari. Idcirco quidam illam vocem ctqy&rrriv , de qua alibi dixi, volunt esse AVrjX/iorrjv seu Sub solanum , quum tamen constat esse ventum occidentalem, qui et Co~
965  965 A

sub n
982  Facta hominum divumque. gravis quae forte Minervam
983  Quum foret aetherias vitae paritura sub auras,
984  Arte dolisque Iovis capta est. rex condidit alvo
985  985 Ipse sua, matris praereptam e corpore, natam

ipsius quondam etc. Latona sexta Iovis uxor Phoebum et Dianam peperit: ex quo vides utrumque distingui a Sole ac Luna, qui Hyperionis ac Thiae filii. Postea vero haec nomina confusa sunt, quod nimirum quum ex hac vita ambo decesserunt interque deos abierunt, Solem Apollo insederit, Lunamque Diana: quid simile et Aegyptii de Horo ac de Iside commenti sunt. Plura si velis hac de re, vide Macrobium in Saturn., et Hyginum lib. il

vivere, pulcherrimum. Iuno deinde peperit Ilithyam partuum praesidem, quae cum Diana postea confusa est seu Luna, quod mensibus praesit. Sed male, nam optime Iuno apud Lucianum: qui potest credi, inquit, parturientibus obstetricari Dianam, quum virgo sit? Clericum adito in edit. Graev. Hesiod. ad hunc versum. Cererae sive deae, sive mulieres, ex quibus Iupiter fertur suscepisse liberos, pellices habendae sunt, non coniuges. 1026

Iupiter fertur suscepisse liberos, pellices habendae sunt, non coniuges. 1026 Ipse autem e sacro etc. Ergo male paulo ante dixit Hesiodus, Minervam fuisse in alvo a Iove repositam, quum heic dicat ortam e capite. At Hesiodus facile respondebit, dicetque ex alvo, ubi concreverat, in caput Iovis migrasse, atque ex illo demum in lucem prodiisse Minervam. Affirmat Clericus, ideo Iovem dictum hanc filiam ex se ipso solum

1073  Eximiam certo Medeam tempore fudit.
1074  Vos mihi nunc, terraeque omnes scopulique, valete; cus, quod quum Graeci unum hominem fuisse crederent, nec intelligerent, qui vita unius hominis sufficere posset ad eas res gerendas, quas et tempore et loco diversissimas gessisse dicitur, aeternam ei iuventutem a diis concessam arbitrati sunt.

ornata sinus ut Oriona cepit » Aurora, invidiae stimulis ingentibus actos » Vos doluisse polo memini, nec desiit ira, » Donec in Ortygiae sylvis latonia virgo » Perculit aggressum numquam fallente sagitta. » Sic etiam quum victa animi Iasiona petivit » Flava Ceres, dulcemque ardens saturavit amorem » Mixta viro per culta soli, non inscius illum » Iupiter ardenti iaculatus fulmine stravit.

proles Nerei etc. Psamathe Nerei filia Phocum peperit Aeaco, Thetis Peleo Achillem, quas ego Nymphas esse arbitror duas puellas deprehensas in aliquo fluvio sese lavantes, ibique compressas ab Aeaco et Peleo. Quum vero prolem ediderunt, fuisse hanc in fano aliquo Neptuni aut Nereidum delubro depositam, et verum matrum nonien occultatum. Vana tantum religio malorum suadere potuit. 1128 Aeneam in riguis

depositam, et verum matrum nonien occultatum. Vana tantum religio malorum suadere potuit. 1128 Aeneam in riguis etc. Quod de Phoco et Achille diximus, dicendum pariter de Aenea, cuius quum mater ignoraretur formaque csset omnibus admirationi a Venere ortus iactabatur, mendacio antiquissimis illis temporibus frequenter ad prolem cohonestandam usurpato. Vide inter homericos Hymnum in Venerem, quem admodum

parricidam appellat, quod imprudens patrem occiderit, ut Vlyssi Tiresias vaticinatus erat lib XI Odyss. inquiens: » post funus ab undis » Adveniet tibi Parca ferens, quum longa senectus
» Canitie placida confectum cernet, et omnes
» Otia te circum peragent felicia gentes.

Egregia, extremi clarum genus Eurymedontis, » Qui quomdam imperio tenuit fera regna gigantum. Ex hoc enira ab Homero dicitur natus Alcinous, qui Phaeacibus seu Corcyrae imperabat, quum in eam insulam Vlysses naufragio compulsus appulit. 1137 Hanc sobolem divae etc. Hactenus generationem illorum, qui ex hominibus ac deabus nati putabantur, recensuit

Opera et Dies (1) , quod ego carmen latinis heic tibi versibus a me expressum iterum exhibeo, humanissime lector, commentati sunt, velim enumerare, dies profecto me deficeret. Nam quum et Aristoteles et Xenophon et Plato, et qui eorum voce loquitur Socrates, omnisque fere antiquitas Hesiodum semper habuerit tamquam optimum moralis philosophiae praeceptorem; mirum sane non est, plurimos deinceps scriptores in eo tempus

a se commissum esse ducunt, nisi a singulis vocibus, tamquam e sacris Eleusinae Matris, aut Bonae Deae caeremoniis, reconditiorem aliquam sententiam eruerint. Quamobrem eorum in hunc poetam commentarios legenti mihi ridere saepe contigit, quum viderem, eos tam longe studiorum aciem intendisse, ut multa, quibus non poeta, quum scriberet, sed ipsorum mens aestuabat, quum legeret, prospicere

aut Bonae Deae caeremoniis, reconditiorem aliquam sententiam eruerint. Quamobrem eorum in hunc poetam commentarios legenti mihi ridere saepe contigit, quum viderem, eos tam longe studiorum aciem intendisse, ut multa, quibus non poeta, quum scriberet, sed ipsorum mens aestuabat, quum legeret, prospicere putarent. Fit enim interdum, ut nos praeconcepta aliqua opinione, praeoccupatoque falsis notionibus, aut

aliquam sententiam eruerint. Quamobrem eorum in hunc poetam commentarios legenti mihi ridere saepe contigit, quum viderem, eos tam longe studiorum aciem intendisse, ut multa, quibus non poeta, quum scriberet, sed ipsorum mens aestuabat, quum legeret, prospicere putarent. Fit enim interdum, ut nos praeconcepta aliqua opinione, praeoccupatoque falsis notionibus, aut saltem temere arreptis, iudicio

Praeclare ille quidem ac vere: quid enim tam insulsum ac rectae minus rationi consonum, quam eas aliis cognitiones tribuere, quas nec habuere umquam nec habere potuerunt? Modus igitur adhibendus est, ac ingenio temperandum. Quod quum dico, nolim quispiam credat, me doctissimorum hominum labores industriamque, qua in explicandis illustrandisque antiquissimorum auctorum scriptis usi sunt, vituperare. Hoc et alienum a me est et summae esset ignorantiae ne dicam dementiae

de quibus apud M. Tullium Cato querebatur, serio opinor, nihil in iis dictum de stercoratione; perinde quasi cetera omnia ad rem rusticam pertinentia et ab eodem singulari studio, ut ea tempora ferebant, pertractata, continerent. An Virgilius, quum gloriaretur sese carmen Ascraeum canere romana per oppida, haec imitanda sibi proposuerit tantum, an et alia quaedam Hesiodi, quae interierint carmina, et de quibus Manilius ait; ubi ita de Hesiodo: Quin etiam ruris

arborum plantatione ac insitione, et de soli natura tum Cereri apta tum patri Libero, et de aliis rebus plurimis ad agrorum curam spectantibus, quae in hoc poemate, ut ad nostra tempora pervenit, frustra quaeras. An demum Servius et Scaliger, quum Hesiodi Opera ac Dies cum Georgicorum libris Virgilii contulerunt, iniusti fuerint in Hesiodum res inter se diversissimas conferentes, ut ei quem adamabant maxime, victoriam

orbem terrarum imperio complexa nihil nisi grande nisi magnificum atque exquisitum ferre poterat. Sed ego haec omnia ab aliis, ut aiebam, discenda reliqui, quum non aliud mihi proposuerim, quam Ascraei vatis, placidissimi suavissimique senis, ita versus latinis versibus exprimere, ut sine taedio, aut fortasse aliqua etiam cum voluptate, quod a nemine satis bene factum adhuc noveram, a graecae

divinus effudisse videtur, in hisce versibus desiderabit, ille certe et mecum iniuriose aget, et Hesiodo non levem importabit calumniam. Nam et mihi illa tantum dicenda erant, quae non a Virgilio, sed ab Hesiodo dicta sunt; et ipse Hesiodus, quum magna ex parte in hoc opere de iustitia, de religione, de industria, deque rebus universis, quae ad vitam recte administrandam pertinent, cum fratre disserat, quem ad laborem exhortatur, ab otioque removet, saepe styli severitatem ac prope

iudices, quorum in manus hi mei studiorum industriaeque fructus pervenerint, idem mecum iuxta fateantur. Iam vero nihil me attinet dicere, quam in tanta de optimo genere iudiciorum varietate sequutus sum interpretandi rationem, quum hac de re et alii multi luculenter loquuti sint, et ego in praelectione ad Homeri Odysseam satis disseruerim: eam facto potius, quam verbis cupio omnibus ostendere. Quae si tibi, erudite lector,

in usus
26   Concessum a sancto numine caelicolum.
27  Ipse etiam Clypei referet mirabile textum,
28  Quod tenuit virtus Amphitryoniadae,
29  Quum nemore in sacro Phoebi Pagasaea per arva
30  Cycnum alto stravit vulnere Martigenam.
31  Tu dextram nunc tende seni, firmaque coactum
32  Te coram insueto fundere verba

33  Illa vetus clarat latiae quem gloria linguae
34  Aurea, Iulaeis aemula temporibus,
35  Pura tibi quae sponte fluit: ceu rivus ad ipsum
36  Quum fontem illimi prosilit e scatebra,
37  Pellucetque vitro similis nitidoque electro
38   Formosis clarum Naiasin in speculum.
39  An miserum eiicies, mutato gutturis usu

47  Tu mihi magnanimae reserasti limina Matris
48   Nullis florenti laudibus aut meritis;
49  Tu dignum Augustae fecisti munere dextrae,
50   Quum primum nostro nomine Moeoniden
51  Illi offerre ausus de me es bene multa loquutus,
52   Queis spes affulsit certa patrocinii
53  Nec sterilis nec parva: a te sunt omnia

29  Nec puduit laesisse sacrum caput? heu quot in uno
30   Funere crudelis Persephone eripuit?
31  Eripuit certe multos, illa omnibus aequam
32  Quum matrem populis barbara surripuit.
33  Quid mihi cum lauro? laurum iam ponit et ipse
34  Caesar,

factum, omnia, quae ad vivendum erant necessaria, facile comparabantur et ad manus erant, Saturnus enim primum omnium genus quoddam aureum fabricabat hominum, cui sua sponte omnia suppeditabat terra. Hoc genus leni ac iucunda morte, quum hac vita defungeretur, vitam daemonum et nomen post obitum consequebatur. Hoc autem alterum est sequutum, quod argenteum dixerunt: quod ut aureo in omnibus deterius, ita purius fuit quam sequentia. Iupiter ergo, hoc est, Fatum,

damna ac noxas ostendit. Huc accedunt, tempestatum anni distinctiones, tum quibus quaeque rebus sit idonea, usque ad viginti et octo aut triginta et quatuor fere versus. Atque hactenus quidem prima Oeconomiae pars. Caeterum quum homines, partim temporis progressu, partim acriore lucri desiderio, non unum tantum aliquem lucrandi modum amplecterentur, verum omnia, quaecumque modo lucrum aliquod promitterent, adorirentur, alteram Oeconomiae aggreditur

lucrum aliquod promitterent, adorirentur, alteram Oeconomiae aggreditur partem: qua occasione de natura ac ratione maris loquitur. Ita enim tempus ad navigandum maxime idoneum, videtur vocare. Post haec rursus in praeceptis desinit. Quum autem de debita diis reverentia inter alia loquatur, divisionem eius subiungit; et quum initium a genere, hoc est, deorum veneratione fecisset; ad singula, hoc est, eius species pergit. Atque ita quidem totum Operum ac Dierum

de natura ac ratione maris loquitur. Ita enim tempus ad navigandum maxime idoneum, videtur vocare. Post haec rursus in praeceptis desinit. Quum autem de debita diis reverentia inter alia loquatur, divisionem eius subiungit; et quum initium a genere, hoc est, deorum veneratione fecisset; ad singula, hoc est, eius species pergit. Atque ita quidem totum Operum ac Dierum argumentum absolvitur. Quod autem est reliquum, de bonorum, ac malorum, tum vero mediocrium

victu esse contentos, adeoque leviora munera exigere a civibus, quam dum nimium lucrum concupiscunt lautiusque aequo vivunt, bonis omnibus cives spoliare: primum quia pauca exigentes et modeste viventes amorem sibi civium conciliant, quum odio sint secus agentes; deinde quia ex non exhaustis civibus, nimia et subita rapacitate, lapsu temporis alia dona accipere possunt, quae a penitus spoliatis non amplius dantur. Haec Clericus, eademque confirmat exemplo Ciceronis

desumpto e Verr. 11I quod vide apud Graevium. 51 malvaeque salubres etc. In malva et asphodelo vi tae simplicitas a poeta commendatur. Ita et Horatius, quum exquisitas aliorum epulas luxumque descripsisset: me, inquit, pascunt olivae, me cichorea levesque malvae. Homerus autem mortuis ajcpo— §e \ov Keijj.ma. tribuit, quod victu in Elisiis simplicissimo

55  55 Copia sufficeret lauto tibi dives in annum
56  Suspenso ad fumum temone, boumque labore
57  Mulorumque simul posito? sed enim Iovis ira
58  Perdidit has curas, illum quum fraude Prometheus
59  Decepit quondam. subito actus corda furore 55 in annum etc. Apud Graecos

atque hominum rex, 69 scilicet omnes etc. Magnuni quidem suppliciurn, ut quis putet se tum gaudere maxime, quum prudens et sciens, queinadmodum Ioquitur M. Tullius, in exitium ruit voluntarium. 70 sua damna sequentes etc. Pandoram videlicet, quae quid sit, imo

modico, tum in animi motibus ardentiorem efficiendi; Mercurio demum, ut est effrons ac deorum vaferrimus, cura datur astu impudentiaque Pandoram imbuendi. Ad quae omnia quum etiam Gratiae eademque Suada suas contulerunt illecebras, dolendum potius quam mirandum, ab hujusmodi monstro deceptum fuisse Epimetheum, a quo vel prudentissimi homines decipi potuerunt, quotidieque capiuntur. Vide sis etiam M.

124   Aurea prima virum gens est sata munere magno
125  125 Caelicolum, quum regna polo Saturnus haberet,
126  Vivebantque deum vitam, nullumque laborem,
127  Aerumnasque graves laeta inter gaudia mentis
128  Noscebant. non ulla aderat vis dura

ut serius ad vitia prolaberentur, quemadmodum contendit Heinsius? an potius quod ob ingenii stupiditatem, quamvis aetate iam grandes, nihilominus pueri tunc homines videri possent? Haec mihi verisimilior videtur explicatio, quum praesertim et in proverbium abierit Puer centum annorum de homine dici solitum, qui tardius consilii maturitatem est assequutus. Ceterum huius etiam aetatis homines post mortem etsi

Terribiles quamquam, atque invicti viribus essent,
183  Invasit mors atra tamen, solisque coegit
184  Linquere purpurei iucundum lumen et auras.
185  185 Hoc etiam quum terra genus caligine mersit,
186  Rursum aliud fecit quartum Saturnius auctor
187  Iustius et melius, vastosque effudit in agros
188  Magnanimum heroum dium genus,

Tum demum ad caelum etc. Recte quidem: nam in tanta morum perversitate ac omnium flagitiorum colluvie et impunitate qui locus esse poterat Pudori ac Nemesi? Videtur autem mihi poeta quum haec scriberet, atra bile vehementer laborasse. Tum temporis fortasse aliquam acceperat iniuriam, quam ulcisci volens generatim in saeculi, quo vivebat, improbitatem invectus est.

fera, si ita loqui fas est, evidentius? quid iis verbis: non caerula ponti etc. aptius ad significandam navigationem iis gentibus potissimum esse necessariam, quae soli foecunditate carent, quum periculi plena sit? 282 Vnius ob culpam etc. Rectene heic a Clerico impietatis arcessitur Hesiodus, an iniuria, videant theologi. Mihi plane videtur, dicam pace tanti viri,

sit? 282 Vnius ob culpam etc. Rectene heic a Clerico impietatis arcessitur Hesiodus, an iniuria, videant theologi. Mihi plane videtur, dicam pace tanti viri, omnino absolvendus, quum etiam non in uno
283  Aut ausi aut meditantis. eum dat propter in omnes

iniuria consequi nequeas; illam tantum sequere, quae a iustitia venit. Nihil enim homine indignius, quam in aliorum perniciem opibus et facultate abuti. 324 Imposuit legem etc. Quum homini datum sit ab auctore naturae quid aequum quid iniquum sit, dignoscere, debet quisque non quantum possit, sed quantum illi iure liceat, in rebus attendere. Belluarum est utpote rationis expertium tantum ad vires respicere.

pudor improbatur.
380  380 Traxerit ad sese furatus; (qualia multa
381  Aspicimus fieri, quum lucri insana cupido
382  Decipit insinuans animos, sanctumque ruborem
383  Excutit effraeni dominata in corde libido)
384  Hunc facile divi attenuant, minuuntque rapinis

396   Copia quaeque aderit, caste sit cura beatis
397  Diis facere, et pingues aris incendere odores.
398  Liba interdum illos, interdum victima placet,
399  Aut somni quum tempus adest, aut purpureus sol
400  400 Quum matutinas pingit per gramina guttas,
401  Vt faciles adsint placido tibi numine, tuque
402  Alterius laetere, tua non ullus adepta

397  Diis facere, et pingues aris incendere odores.
398  Liba interdum illos, interdum victima placet,
399  Aut somni quum tempus adest, aut purpureus sol
400  400 Quum matutinas pingit per gramina guttas,
401  Vt faciles adsint placido tibi numine, tuque
402  Alterius laetere, tua non ullus adepta

439  Abnuerim: tantum iubeo, ne postmodo frustra
440  440 Indigeas, uti sapienter: utrumque cavendum
441  Scilicet ac studio tibi multo saepe putandum.
442  Incipiet quum vina cadus tibi fundere, quumque 432 Si parvis etc. Haec et quae sequuntur, inter proverbia reponenda, quemadmodum multa alia

diebus;
470  470 Mox iterum apparent circumvolventibus annum quasi confunderet utruraque illum occasum: benignius tamen eius verba esse explicanda, quum et poeta esset, et non ignoraret, quantum sit tempus arationem inter et messem. 4,69 Noctibus occultant sesc etc. Docet Scaliger, astrologos veteres

470... circumvolventibus annum etc. Principium anni hesiodaei videtur intra hos quadraginta dies collocandum, et referendum fortasse ad initium Tauri, a quo et Virgilius annum auspicatur, quum dicit: » Candidus auratis aperit cum cornibus annum < » Taurus

astronomiae peritissimae interitum, quae antiquissimis tcmporibus floruerit, confirmare.
471  Temporibus, quum ferri acies obtusa novatur.
472   Has terrae leges aeternaque foedera servant,
473  Seu propius pelago iaceant, sive aequore longe
474  A resono curvos inter fugere recessus,

503  Horrea, et impatiens odit quicumque laborem.
504  Auctat opus bona cura: terit qui tempora lentus,
505  505 Flava Ceres damnis luctantem ridet Olympo.
506   Quum minus igniti fervent iam spicula solis,
507  Nec lassis calidus sudor fluit artubus, udo
508  Imbribus autumno, mortalia corpora vires
509  Accipiunt, florentque agili mage

ac poetae mentem satis me arbitror reddidisse. Vide autem Columellam lib. xl cap. I quantum agriculturae noceat dilatio, ubi ipsius huiusce loci Hesiodaei mentionem facit. 506 Quum minus igniti etc. Autumno appropinquante hominum corpora firmiora sunt quam aestate; quod a continuo sudore relaxantur fibrae extenuaturque vis. 511 Sidus inardcscit solis

iubeo: in primisque burin, tu sicubi campo
527  Montibus aut solis errans inveneris olim,
528  Ilignam. haec etenim validi firmissima aratri
529  Materies, temone faber quum fixerit arte
530  530 Palladia, et clavis dentali adiunxerit aptam.
531   Bina domi solido sint facta e robore aratra, 518

550 Ne satio fessum revocet, curamque reposcat.
551  Mobilior iuveni mens est, semperque vagatur
552  Huc animo atque illuc aequaevos inter oberrans.
553  Contemplare, gruis quum vocem e nubibus altis
554  Audieris. rauco tranat clangore quotannis
555  555 Nubila, et agricolis certum fert tempus arandi,
556  Ostenditque hyemis pluvias, bobusque

594  Ver purum inveniet gaudentem; et lumine numquam
595  595 Respicies alios supplex, potiusque videbis
596  Ad tua vicinos subrepere limina egentes.
597   Quod si devexo quum iam decedit Olympo,
598  Conversosque obliquat equos sol almus, aratro
599  Exercebis humum; residens male pinguis avenae 591

607  Quos agitant; aliis aliud magis utile tempus.
608  Iamque licet serus proscindere coeperis arva,
609  Hinc segni tibi certa manet speranda medela.
610  610 Quum primum querna resonat sub fronde Cuculus,
611   Mortalesque hilarat cantu, tunc Iupiter imbre
612  Per triduum assiduo sitientem temperet agrum
613  Humorem insinuans, quantum

Aliquando etiam ea, quae intempestive aguntur, proveniunt melius, quam ea, quae suo acta sunt tempore, praesertim si varient temporum circumstantiae. 610 Quum primum querna etc. Veris scilicet initio, quum apparet Cuculus; docetque Plinius lib. xvnl cap. xxvl ante putandas esse vites, quod dedecus habebatur opprobriumque meritum, falcem ab illa volucre in

intempestive aguntur, proveniunt melius, quam ea, quae suo acta sunt tempore, praesertim si varient temporum circumstantiae. 610 Quum primum querna etc. Veris scilicet initio, quum apparet Cuculus; docetque Plinius lib. xvnl cap. xxvl ante putandas esse vites, quod dedecus habebatur opprobriumque meritum, falcem ab illa volucre in vite deprehendi.

Problematis , famelicis superiora arescere, inferiora tumescere.
632  Hospitio in molli. cursu quum volvitur aestas
633  In medio, famulis clama: non semper amici
634  Aestus erit; iam nunc mapalia ponere circum,
635  635 Et vitare iuvat Iani mala tempora bobus.

esse, intelligere debuisse, qui solis arcum diurnum tempore brumae intelligebat minorem apud' Graecos, maiorem esse in Aethiopia. Admissa tamen hac notitia, alterum, quamvis necessario consequeretur, negabant veteres. Hoc autem fit, quum Sol est in Sagittario.
665  665 Fronte gerunt, isdemque carent, stridentia passim

ortusque acronychus Arcturi fiebat in Piscium gradu 14 qui in Calendario Martii v convenit. Ortus autem vespertinus, quem Petavii tabula exhibet, verus, posterior est apparenti propter luminis refractionem. Ricciolius autem quum supputasset tempus, quo id contingere debuit, invenit fuisse circa annum ante Ch. n. 953. Vide Freretium etiam in Defens. Chron. pag. 479 et seq. ex quo colligere poteris omnes

iam vere, iterans miserabile carmen
709  Mane novo. illam adeo praevertens, namque iuvabit
710  710 Sic melius, vites incide: ast arboris altae
711  In ramos Domiporta solo quum reptat ab imo
712  Pleiadas fugiens, tempus tunc linquere vites,
713  Ac potius famulosque cie falcesque novato.
714   Vmbriferas sedes, matutinumque soporem,

712  Pleiadas fugiens, tempus tunc linquere vites,
713  Ac potius famulosque cie falcesque novato.
714   Vmbriferas sedes, matutinumque soporem,
715  715 Quum sol exsiccat corpus, fuge tempore messis:
716   Nam satius celerare, domumque referre maniplos
717  Surgentem primo sub lumine, ne bona curae
718  Deficiat pars ulla: aurora est

ut primum Orion. aequata cylindro
742  Area sit tereti, perflataque mollibus auris.
743  Omnia dein mensus, Cereris sacra munera conde
744  Rite cadis: demum iubeo, quum sede reposta 739 Infundes quartam etc. Temperatus quidem potus. Sed in Graecia potissimum finitimisque Thraciae

768  Quod tibi si placeat tentare pericula ponti,
769  Heu male tunc pelago fides, quum Pleias aquosum
770  770 Oriona polo fugiens se merserit undis.
771  Omnia ventorum stridentia flamina fervent,
772  Nec iuvat undanti tunc pinum in gurgite habere.

Hesiodi; quidam debitum, quidam caedem caussantur. 789 Exigua vero etc. Ascra vicus Boeotiae in ipso monte Helicone, qui quum immineat Ascrae ita, ut hyeme non a solis calore tepefiat, contraque aestate maximos colligat reflectatque calores, quem

831  Saeva noti, qui turbat aquas maris usque nigranti
832  Imbre per autumnum gravidus. furit aspera ponti vo Solstitio, quum praesertim ante id Solstitium per totidem dies non minus tuto navigari omnes norint, nec ipse potuerit Hesiodus ignorare mari finitimus. Quamobrem ita supplet. H/y,ara 7tevTr\K0VTct

833  Tempestas excita, et inhorruit unda sub illo.
834  Vernum iter est aliud, quum primum garrula cornix
835  835 Quanta premit sicca pedibus vestigia arena
836   Incedens, folia aspicies pubescere tanta
837  Frondifera e ficu. tum pervius aequore cursus

semper fert optima tempus.
853   Accipe et haec monitus vitae praecepta beatae
854  Post maris insidias. thalamo tibi iungere praestet
855  855 Tum sociam maturo, aetas quum certa nec annis
856   Ter denis aberit multo minor illa, nec ipsos
857  Multum adeo superans excesserit: optima iusto
858  Coniugio haec aetas. quarto pubescat in anno

hymenaeos
861  Connubio socianda tibi, quae vivere castis navigandum; ego tamen generatim hoc praeceptum accipiendum duco, praesertim quum poeta proxime vetuerit et navim plus aequo onerare, et nihil domi relinquere et similia, quae sunt omnia damnis periculisque obnoxia maximis, si fiant. 853 Accipe et haec

suscipere volunt, omnino ignari sunt. 894 Spernere quis tentet solem etc. Haec paucula verba a me addita, ut latina clarior fiat sententia. An hoc proverbium in eos, qui quum nulla in re praestant, potentioribus nobilioribusque non dubitant obtrectare; an quaedam potius superstitio? Certe Claud. Salmasius male intellexit hunc locum, atque idcirco a Petavio castigatus est. Sed heic diutius

vocat manum quinque digitis constantem quasi quinque ramis. 914 Nec calices umquam etc. Si haec ad urbanitatem referantur, fortasse toleranda sint; sed quum ad religionem spectare videantur, anili superstitione digna sunt. Multum quidem laborat Proclus, sed frustra, ut aliquam commodam afferat explicationem. Animadverte etiam ollas et cetera vasa, quibus utebantur huiusmodi

ponibus non erubescunt. Sed Hesiodus quidem corpus femineo » non exhilarare lavacro suadet. Viris autem et feminis communia » aperta sunt balnea etc. » sic ille, ubi etiam videtur receptae favere lectioni, quum nullam puerorum duodecennium aut unius anni
927  Vestra mares; nam deinde gravis vos poena

idest Gynaeceum. 931 Seu properet fiuvius etc. Proclus ait, Plutarchum hosce versus delendos censuisse. Atqui fortasse saniores, quam alii multi, quum possit aliqua probabilis afferri caussa, cur id faciendum vetet poeta, praesertim si fluvii sint aut fontes, ubi incolae aquantur. 935 In primis moneo etc. Malam

941  Ab Iove, rite tuis, quae sint peragenda, ministris
942  Praecipe. lux mensis tricesima quaeque laborem
943  Inspicere, et mensum in partes partirier aequas
944  Optima, quum populis iudex dat iura vocatis
945  945 In coetu, resonatque forum clamoribus omne:
946  Ipse deum gaudet genitor, Saturnia proles.
947  Prima tibi lux sacra, et quarta, et

947  Prima tibi lux sacra, et quarta, et septima: Apollo doctrina, quam licet aliqui ab hactenus dictis separent, ego tamen continuandam arbitror, quum totum poema sit Opera et Dies. Sed haec omnia superstitiosis astrologis et philoseleniacis fortasse donanda philosophis, quibus in tanta etiam philosophiae luce haec nostra aetas ipsa non prorsus

memoriae tradidit c. 30 fuisse apud Romanos etiam in nonnullorum tricliniis tabellas affixas, in quibus qui dies boni quique mali essent, notatum erat. 944..... quum populis iudex etc. Tempore nimirum antemeridiano; ut ex Homeri Odyss. aliisque scriptoribus evincit Scaliger. 946 Ipse deum gaudet

satae etc. An et in Virgilio scribendum Horcus, non Orcus, quemadmodum putat Clericus, et ego iam superius animadverti? Sane ita faciendum: nam Virgilius videtur habuisse prae oculis hunc Hesiodi locum, quum ea scriberet; nullus poetarum Plutonem seu Orcum esse Eridis filium dixit et et iurisiurandi praesidem. Itaque distinguenda ea nomina, Orcusque seu Pluto sine aspiratione scribendus, filius hic Discordiae cum

post meridiem feliciores alios mane. Quo quid ridiculum magis?
1017  Vicenam id faciunt, roseo quum fulget Eoo
1018  Exoriens aurora: eadem nam vespere ab atro
1019  Deterior nocuae mala semina colligit aurae.
1020  1020 Scilicet hae superum dono mortalibus aegris

ipse duobus ultimis Theogoniae versibus, se scripsisse de altero illo Heroum genere, qui a diis ex mulieribus geniti credebantur, eiusque operis non raro meminerunt veteres, ut vel ex fragmentis liquet. Horum autem heroum quum longe praestantissimus esset Hercules, non absurde forte quis coniecerit hoc poema, cuius maxima parte describitur Clypeus Herculis , esse maioris illius

autem mutato consilio, priores versus quinquaginta septem, qui ad Alcmenam Iovisque et Amphitryonis cum eadem congressu pertinent, relinquendos duxi; multoque satius incipiendum esse arbitratus sum ab iis versibus, quibus narrat poeta Herculem, quum ab eodem Cycnus esset visus in luco Apollinis, sese ad pugnam parasse. Sic enim duo consequutus esse videor, ut relictis prioribus illis versibus et integrum legentibus appareret poema, et commodius haberet initium. Ego quidem iamdiu in ea

et Pseudo-Didymus postremam partem Iliad. 2' vocant AWiWcwav? carmen, cuius erat pars pugna Herculis cum Cycno, quum iniuria temporum perierit, fragmentum quod superfuit, Scutum Herculis inscriptum fuit. Ceterum ne et priores versus, quos resecandos putavi, desideres, heic subiiciam, quales in Senensi exstant

Ingenii laudes poterat contendere virgo,
7  Spirabatque nigris oculis nigroque capillo
8  Tale decus, spirat paphio quale aurea luco
9  Ipsa suos Cytherea adiens quum visit amores.
10  Atque eadem, quanto non arserat ulla priorum,
11  Sollicito cari flagrabat coniugis igne,
12   Ille licet miserae stravisset funere patrem

Ac prior Alcides tum sic affatus amicum est:
21  O Iolae, mihi ante alios carissime, magnos
22  In superos, alti premitur queis limen Olympi,
23  Peccavit pater Amphitryon, quum venit ad arces
24  Thebarum linquens Tirynthia moenia, postquam
25  25 Irascens in caede boum Electryona peremit,
26  Atque adiit Creonta atque Eniochen formosam.

65  65 Caelatoque humeris ingentibus induit auro
66   Insignem thoraca, olim Tritonia Pallas
67  Quem dederat Iove nata viro tutamen in armis,
68  Praelia quum primum fatalia coepit obire.
69  Nec minus et ferro pectus circumdat, et alto
70  70 Suspendit pharetram tergo, volucresque sagittas
71   Exitium vocique simul vitaeque

inornatus esset, cycnos cum piscibus in eodem ludentes effinxerat Vulcanus. 262, Spectaclum Iove dignum etc. Quid mirum, hunc fuisse clypeum tam affabre a Vulcano elaboratum, quum ab ipso Iove sic iussus erat? 265 ... nec mole gravatur etc. Recte quidem haec a poeta animadversa, ut ingens illa vis Herculis magis appareret.

h h
305  305 Ille etiam nostri iam tunc est vulnera teli
306  Expertus, mecum Pyliis quum turbidus oris
307  Conseruit pugnam. ter nostra impulsus ab hasta
308  Membra solo adlisit, clypeum male saucius. ictu
309  At quarto insurgens totis ego viribus imum

et magni Iovis et Mavortia proles,
318  Aurigaeque feros retro abduxere iugales,
319  Et graviter vi terra pedum tremefacta ruentum est.
320  320 Ceu quondam aerio montis quum vertice magnae
321   Desiliunt, aliaeque alias super impete rupes
322  Volvunturque ruuntque; tremit subiecta fragore
323  Sylva gravi, lateque immani robore quercus

Nunciat aestatis longas messoribus horas;
343  Quae viridi residens arguta sub arboris umbra
344  Vivit rore levi, nec dulcem effundere cessat
345  345 Vsque sonum, fervens quum corpora sirius urit;
346   Iamque etiam tenerae milio nascuntur aristae
347  Luce sato aestiva, iam mutat acerba colorem
348  Vva, dedit Bacchus quam praemia laeta laborum.

Vva, dedit Bacchus quam praemia laeta laborum.
349  Illa tempestate inierunt praelia, et arva
350  350 Impleruntque metu late trepidoque tumultu.
351  Namque, velut geminis quum cerva leonibus icta
352  Concidit, in sese rabie vertuntur et ira
353  Praecipites, gravibusque implent rugitibus auras:
354  Aut etiam veluti gemini certamina rostris

in sese rabie vertuntur et ira
353  Praecipites, gravibusque implent rugitibus auras:
354  Aut etiam veluti gemini certamina rostris
355  355 Vulturii sub celsae ineunt quum rupis hiatu
356   Cerva pro pingui vel montivaga pro capra,
357  Quam iuvenis fixit conspectam e rupe sagitta
358  Eminus a nervo emissa; diversa peragrat

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report