Your search found 5030 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1287-1430:

animos impellere et ad ea, quę pręcipit, perficienda urgere. Quicquid autem pręmii **corr. ex premii hic labor noster meretur, id totum tecum, cui plurimum debeo, cupio communicare. Huiusce autem uoti qua ratione compos effici queam, accipe. Ista, quę ego dudum conscripsi Tibique dedicaui, Tu in multas paginas diffundenda impressoribus trade, ut, cum plurium exemplariorum copia facta fuerit, illi, qui legerint, non mea magis quam Tua opera excitentur ad eas capessendas uirtutes, quibus uera beatitudo comparatur. Ego igitur

Ista, quę ego dudum conscripsi Tibique dedicaui, Tu in multas paginas diffundenda impressoribus trade, ut, cum plurium exemplariorum copia facta fuerit, illi, qui legerint, non mea magis quam Tua opera excitentur ad eas capessendas uirtutes, quibus uera beatitudo comparatur. Ego igitur seminaui, tu occabis, tu runcabis. Ego plantaui, tu arbustabis, tu pedabis, ut et seges ipsa lętior proueniat et uiuiferi palmites per ramos quaque uersum serpendo longe sese porrigant lateque propagent. Tunc demum fructus ipse, quem Domino pręstante percipere licebit,

dedicaui, Tu in multas paginas diffundenda impressoribus trade, ut, cum plurium exemplariorum copia facta fuerit, illi, qui legerint, non mea magis quam Tua opera excitentur ad eas capessendas uirtutes, quibus uera beatitudo comparatur. Ego igitur seminaui, tu occabis, tu runcabis. Ego plantaui, tu arbustabis, tu pedabis, ut et seges ipsa lętior proueniat et uiuiferi palmites per ramos quaque uersum serpendo longe sese porrigant lateque propagent. Tunc demum fructus ipse, quem Domino pręstante percipere licebit, erit utrique nostrum communis.

certe in re instruit nos ne tunc quidem, cum aduersariorum persecutionem patimur, cessandum esse ab operibus iustitię. Ad hęc frequenter etiam lapidibus eum obruere concupierunt. Nam cum in templo eos docuisset, ut Ioannes ait, dixissetque: Antequam Abraham fieret, ego sum. Tulerunt — inquit — lapides, ut iacerent in eum. Iesus autem abscondit se et exiuit de templo; illud nempe implens, quod in psalmo est dictum: Odiui ecclesiam malignantium, et cum impiis non sedebo. Quicquid autem illi ad necem ei

maluit latere, ut nobis documento esset ne tunc quidem, cum possumus, in aduersantium furorem uindicare uelle, sed potius ab eis recedere, et pati magis iniuriam quam inferre. Iterum idem Euangelista refert, quod sublatis de terra lapidibus minati sunt dicenti: Ego et Pater unum sumus. Iisdem ferme lapidibus eum postea im Heretici petere ausi sunt: Arrius, qui asserit inęqualem esse Patri Filium, Cherintus et Hebion et Paulus Samosatanus* et Photinus et Heluidius, qui Christum purum hominem dixerunt,

petere ausi sunt: Arrius, qui asserit inęqualem esse Patri Filium, Cherintus et Hebion et Paulus Samosatanus* et Photinus et Heluidius, qui Christum purum hominem dixerunt, Manicheus et Martion, qui ne hominem quidem, sed phantasma fuisse putauerunt. At uero ille, qui ait: Ego et Pater unum sumus, unum referri uoluit ad simplicitatem substantię, sumus ad pluralitatem personarum. Vnus enim Deus est in substantia, sed in personis trinus est. Quęsierunt — inquit — eum apprehendere, et exiuit de

peccata nisi solus Deus? Ipse autem, quem nihil omnino latere poterat, ut in hoc quoque se Deum probaret: Quid ista cogitatis — inquit — in cordibus uestris? Perinde ac si diceret: Si nemo potest dimittere peccata nisi solus Deus, et ego ea dimitto, cur me purum hominem esse creditis, et non etiam Deum? Si secreta cordium soli Deo patent, cur me cogitationes uestras reuelantem non agnoscitis? Denique ait: Vt autem sciatis, quia Filius hominis habet potestatem in terra dimittendi peccata, tibi dico,

ieiunanti, cauillantur comedentem, et dum uitiis suis fauent, uirtutis cultores linguę procacitate lacessunt. Hinc est, quod Iudei nullo placati Christi miraculo, murmurabant de illo — Ioannes ait — eo quod dixisset: Ego sum panis uiuus, qui de cęlo descendi. Nihil ergo, quod ad diuinitatem eius referri posset, admittere poterant, quanuis multa etiam ab eo fieri conspicerent, quę supra uim humanam erant, et nulli nisi Deo factu possibilia esse noscerentur. Quin etiam pati non

commendans opus eius, quia, quo animo peractum fuerat, sciebat, Iudas improbus de medio coapostolorum suorum se proripiens abiit (ut Euangelistę *corr. ex Euangeliste aiunt) ad principes sacerdotum: Quid — inquit — uultis mihi dare, et ego uobis eum tradam? At illi constituerunt ei triginta argenteos. Exinde quęrebat opportunitatem, ut eum traderet. Abiisti, Iuda nequissime, non inuitatus, non coactus, sed sponte exiens de sanctorum consortio, de collegio fratrum. Abiisti ad sacerdotes tui simillimos,

in Ioanne est scriptum): Nunc princeps huius mundi eiicietur foras. Mundi princeps erat diabolus, cum late in omnes idolatras regnaret. Qui tunc de eiusmodi regno est eiectus, cum gentes conuersę unum uerum Deum colere coepere. Et ego — inquit — si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum. Exaltatus in cruce, exaltatus in resurrectione, exaltatus in ascensione traxit ad se sanctos patres de tenebris, gentiles de errore, Iudeos de expectatione, sed illos duntaxat Iudeos, qui

erat ei, si natus non fuisset. Hoc saltem timere debuit sceleratus Iudas. Veruntamen auarum animum nec miracula mouent nec minę coercent: contemptis omnibus illo pręceps ruit, ubi se lucri aliquid facturum sperat. Hic ergo aliis tristantibus et singulis: Nunquid ego sum, Domine, respondentibus, audacter reclamat: Nunquid ego sum, Rabbi? Post esum agni illa, ut reor, quę Ioannes narrat, fiunt. Surgit — inquit — Iesus a coena et ponit uestimenta sua. Et cum accepisset linteum,

Iudas. Veruntamen auarum animum nec miracula mouent nec minę coercent: contemptis omnibus illo pręceps ruit, ubi se lucri aliquid facturum sperat. Hic ergo aliis tristantibus et singulis: Nunquid ego sum, Domine, respondentibus, audacter reclamat: Nunquid ego sum, Rabbi? Post esum agni illa, ut reor, quę Ioannes narrat, fiunt. Surgit — inquit — Iesus a coena et ponit uestimenta sua. Et cum accepisset linteum, pręcinxit se. Deinde misit aquam in peluim et coepit lauare pedes discipulorum

spiritus nequam. De quo dicitur: Vnus uestrum diabolus est. Sequitur: Postquam ergo lauit pedes eorum, accepit uestimenta sua et, cum recubuisset iterum, dixit eis: Scitis, quid fecerim uobis? Vos uocatis me Magister et Domine, et bene dicitis; sum etenim. Si ergo ego laui pedes uestros, Dominus et Magister, et uos debetis alter alterius lauare pedes. Exemplum enim dedi uobis, ut, quemadmodum ego feci uobis, ita et uos faciatis. Humilitatem docet Magister humilis. Et, si Dominus non est dedignatus pedes lauare seruis, quanto minus

sua et, cum recubuisset iterum, dixit eis: Scitis, quid fecerim uobis? Vos uocatis me Magister et Domine, et bene dicitis; sum etenim. Si ergo ego laui pedes uestros, Dominus et Magister, et uos debetis alter alterius lauare pedes. Exemplum enim dedi uobis, ut, quemadmodum ego feci uobis, ita et uos faciatis. Humilitatem docet Magister humilis. Et, si Dominus non est dedignatus pedes lauare seruis, quanto minus debet pudere seruum, ut conserui lauet pedes? Et hoc esse puto, quod Apostolus pręcipit: Alter alterius onera portate, et sic

Si enim id liceret, nequaquam a Domino reprehensi fuissent. Vos non sic, inquit. Vos, qui in me creditis, qui me sequimini, qui mei discipuli estis — non sic. Nam, quis maior est — inquit — qui recumbit, an qui ministrat? Nonne qui recumbit? Ego autem in medio uestrum sum, sicut qui ministrat. Discite, pontifices, dignitate accepta non intumescere, sed Domini uestri exemplo gregi uobis credito ministrare: doctrinam ignaris, panem pauperibus, consolationem miseris. Alioquin non eritis eius discipuli, qui non

uestrę commendati sunt, prouidete. Si hoc ita non feceritis, reprobabit uos Dominus, humilitatis suę signa non inueniens in uobis. Sin uero* feceritis, uobis quoque dicturus est, quod tunc discipulis suis dixit: Vos estis, qui permansistis mecum in tentationibus meis. Et ego dispono uobis, sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et *corr. ex sinuero bibatis super mensam meam in regno meo, et sedeatis super thronos (duodecim) *om. iudicantes duodecim tribus

possent, quorum uirtutem ante fuissent imitati. Deinde in Mattheo et in Marco ad eos dicentem audimus: Postquam resurrexero, pręcedam uos in Galileam. Sed in Luca ad Petrum Symonem: Ecce Sathanas expetiuit uos, ut cribraret sicut triticum. Ego autem rogaui pro te, ut non deficiat fides tua. Vtrunque igitur dictum accipimus, prius ad omnes, deinde ad Petrum. Et quia iam dixerat: Omnes uos scandalum patiemini in me in ista nocte, ne propterea desperarent, consolatur eos de sua mox futura

ne propterea desperarent, consolatur eos de sua mox futura resurrectione prędicens **corr. ex predicens seque eis uidendum promittens, ut deposito erroris scandalo digni fiant ueritatem uidere. Respondit Petrus: Et si omnes scandalizati fuerint in te, ego nunquam scandalizabor. Sed in Luca ad Petrum etiam dictum adiungitur: Ego autem rogaui pro te, ut non deficiat fides tua. Ergo et Petrum consolatur, ut post negationem timoris poenitendo ad fidem redeat amoris nec

eis uidendum promittens, ut deposito erroris scandalo digni fiant ueritatem uidere. Respondit Petrus: Et si omnes scandalizati fuerint in te, ego nunquam scandalizabor. Sed in Luca ad Petrum etiam dictum adiungitur: Ego autem rogaui pro te, ut non deficiat fides tua. Ergo et Petrum consolatur, ut post negationem timoris poenitendo ad fidem redeat amoris nec omnino diffidat ipso orante, quin exaudiatur et, quod orauerit, impetret statim. Vnde sequitur: Et tu aliquando conuersus

usque ad mortem. Sustinete hic et uigilate mecum. Et progressus pusillum, procidens in faciem suam orauit dicens: Pater mi **add. , si possibile *corr. ex trasmisso est, transeat a me calix iste; ueruntamen non sicut ego uolo, sed sicut tu. Tres assumpsit, ut redemptionem nostram, quam ipse in se perficiebat, opus totius Trinitatis esse ostenderet. Ad mortem autem iturus mortalis hominis conditionem seruat. Tristatur enim et orat. Et quoniam separatur ab eis, instruit nos,

mentis in Deum nobis opus est, quoties **corr. ex quotiens precamur, et humilitate cordis, ut, quod precamur, impetremus. Ob hoc sane ille in faciem procidens orasse dicitur. Vt autem inter orandum uoluntati nostrę pręferamus diuinam, non sicut ego uolo — inquit — sed sicut tu. Si enim liberari ab aduersis, quę patimur, poscimus, utrum nobis, si liberemur, profuturum sit, ignoramus; et bonum aliquod temporale petendo, utrum expediat ad animę salutem, nescimus. Talia ergo, si nobis conducibile

Cum luminaribus ueniunt, ne in tenebris lateat, quem quęrunt; cum militibus et armis, nequis eum defendere audeat. Iesus itaque sciens omnia, quę uentura erant super eum, processit et dixit ad eos: Quem quęritis? Responderunt ei: Iesum Nazarenum. Dicit eis Iesus: Ego sum. Stabat et Iudas — inquit — qui tradebat eum cum ipsis. Vt ergo dixit eis: Ego sum, abierunt retrorsum, et ceciderunt in terram. Quando uoluit, latebat, ne inueniretur; quando uoluit, per medium illorum ibat nec comprehendebatur. Nunc uero tempus

eum defendere audeat. Iesus itaque sciens omnia, quę uentura erant super eum, processit et dixit ad eos: Quem quęritis? Responderunt ei: Iesum Nazarenum. Dicit eis Iesus: Ego sum. Stabat et Iudas — inquit — qui tradebat eum cum ipsis. Vt ergo dixit eis: Ego sum, abierunt retrorsum, et ceciderunt in terram. Quando uoluit, latebat, ne inueniretur; quando uoluit, per medium illorum ibat nec comprehendebatur. Nunc uero tempus passioni statutum obseruans obuiam procedit, se esse eum, quem quęrunt, fatetur. Et ut ostenderet

per medium illorum ibat nec comprehendebatur. Nunc uero tempus passioni statutum obseruans obuiam procedit, se esse eum, quem quęrunt, fatetur. Et ut ostenderet ne nunc quidem se capi posse, si uellet, uno uerbo retrocedere cogit cohortem armatam et in terram ruere. Ego sum, inquit, ut se eiusdem substantię esse cum illo significaret, qui Moysi nomen eius quęrenti: Ego sum, qui sum, hoc nomen mihi est in ęternum, respondit. Nomen ergo diuinę essentię, quę in Christo erat, ferre nequiuerunt et in terram statim

esse eum, quem quęrunt, fatetur. Et ut ostenderet ne nunc quidem se capi posse, si uellet, uno uerbo retrocedere cogit cohortem armatam et in terram ruere. Ego sum, inquit, ut se eiusdem substantię esse cum illo significaret, qui Moysi nomen eius quęrenti: Ego sum, qui sum, hoc nomen mihi est in ęternum, respondit. Nomen ergo diuinę essentię, quę in Christo erat, ferre nequiuerunt et in terram statim prostrati sunt. Retrorsum abire et in terram cadere proprium est iniquorum. Retrorsum abis, cum Domino tuo peccas. In

cadere proprium est iniquorum. Retrorsum abis, cum Domino tuo peccas. In terram cadis, cum cęlestium bonorum oblitus terrena diligis. Iterum ergo interrogauit eos: Quem quęritis? Illi autem dixerunt: Iesum Nazarenum. Respondit Iesus: Dixi uobis, quia ego sum. Si ergo me quęritis, sinite hos abire. Animaduerte diligenter, quid respondeat: Si me quęritis — inquit — sinite hos abire. Deponite maliciam, desinite peruerse agere, uirtuti exercendę operam date atque ita, si me quęritis,

dixit: Possum destruere templum Dei et post triduum reędificare illud. Et hi quidem dicta peruertunt, quia, quomodo dicta erant, culpa carebant. Ille dixerat: Soluite templum hoc, hi dicunt: Possum destruere templum Dei. Ille dixerat: Et ego in triduo suscitabo illud; hi aiunt: Et post triduum reędificare illud. Aliud est autem reędificare, aliud suscitare. Hoc ad homines pertinet, illud ad ędium fabricam. Falsi ergo testes sunt, qui dissimili uerborum structura alium sensum conantur

esse deprehenderit, ipsum tanquam Deo aduersantem morte mulctandum denunciet. Dominus autem sic responsum temperauit, ut et uera diceret **corr. ex doceret et illi accusandi locum non pręberet. ***corr. ex preberet Ego palam — inquit — locutus sum mundo. Ego semper docui in synagoga et in templo, quo omnes Iudei conueniunt. Et in occulto *corr. ex premittit locutus sum nihil. Quid me interrogas? Interroga eos, qui audierunt, quid

morte mulctandum denunciet. Dominus autem sic responsum temperauit, ut et uera diceret **corr. ex doceret et illi accusandi locum non pręberet. ***corr. ex preberet Ego palam — inquit — locutus sum mundo. Ego semper docui in synagoga et in templo, quo omnes Iudei conueniunt. Et in occulto *corr. ex premittit locutus sum nihil. Quid me interrogas? Interroga eos, qui audierunt, quid locutus sum ipsis. Ecce hi sciunt, quid dixerim ego.

sum mundo. Ego semper docui in synagoga et in templo, quo omnes Iudei conueniunt. Et in occulto *corr. ex premittit locutus sum nihil. Quid me interrogas? Interroga eos, qui audierunt, quid locutus sum ipsis. Ecce hi sciunt, quid dixerim ego. Magna profecto innocentię fiducia, cum quis etiam inimicos in testimonium sui citat. Dicant illi, inquit, quorum uerbis fidem pręstas.* Mihi enim, quanuis uera dixerim, nequaquam credes. Dicant illi, qui, licet mihi inuideant, non usque adeo impudentes sunt, ut ea

fiducia, cum quis etiam inimicos in testimonium sui citat. Dicant illi, inquit, quorum uerbis fidem pręstas.* Mihi enim, quanuis uera dixerim, nequaquam credes. Dicant illi, qui, licet mihi inuideant, non usque adeo impudentes sunt, ut ea uel inficientur** uel inuertant, quę ego docuerim, cum nota sint omnibus. Hęc autem cum dixisset, unus assistens ministrorum dedit alapam Iesu dicens: Sic respondes pontifici? O facinus indignum, o scelus non ferendum! Alapam dedit iniquus iusto, seruus Domino, suo Creatori creatura,

damnabat — lupus lupis fauebat, agnos persequebatur. Plus apud illum poterat improborum temeritas quam iustorum modestia. Quales itaque ministri, talis et pręses. Atque ideo quidem hunc, quem minister tam indigne percusserat, ille mortis reum iudicabat. Hunc pontificem ego fuisse Caipham puto. Licet enim ad Annam prius ductus fuerit Iesus, tam parumper tamen ibi moratur, ut alii Euangelistę de Anna tacuerint et de Caipha tantum locuti sint. Quidam uero totum hoc de Christi contumeliis et Petri negatione coram Anna gestum arbitrantur. Sed hęc

post primam. Sequitur ergo: Erat autem Symon Petrus stans et calefaciens se. Dixerunt ergo ei: Nunquid et tu de discipulis eius es? Negauit ille et dixit: Non sum. Rursum inquit ei unus ex seruis pontificis, cognatus eius, cuius abscidit Petrus auriculam: Nonne ego te uidi in horto cum illo? Iterum ergo (hoc est tertio) negauit Petrus. Et statim gallus cantauit. Quid agis, quid tergiuersaris, Petre? Cum quo mori, cum quo in carcerem ire profitebare, eum tam repente deseris, tam turpiter fugis, cum te nosse pernegas?

uocibus perterritus damnet. Pilatus tamen adhuc in proposito liberandi eum perseuerans, conuocatis (ut Lucas ait) principibus sacerdotum et magistratibus et plebe dixit ad illos: Obtulistis mihi hunc hominem quasi auertentem populum. Et ecce ego coram uobis interrogans nullam causam inuenio in homine isto ex his, in quibus eum accusatis. Sed neque Herodes. Nam remisi uos ad illum, et ecce nihil dignum morte actum est ei. Et Herodes igitur, inimicus Christi, testis est innocentię eius et iudex Pilatus. Neuter

Quare, quem nihil latere potest, quasi rerum ignarus interrogat? Quęstio Certe, non ut ipse discat, sed ut pręsentes et posteri sciant ipsius Pilati aduersum Iudeos contestationem. Respondit enim Pilatus: Nunquid ego Iudeus sum? Vt uidelicet ad te accusandum mouear sicut illi. Gens tua et ponitifices tui tradiderunt te mihi. Quid fecisti? Respondit ergo Iesus ad ea, quę sibi de regno affectato obiecta erant: Regnum meum non est de hoc mundo. Si ex

Notanter et signate dixit nunc, hoc est, passionis tempore, sed erit postea, cum omne iudicium Pater dabit Filio, cum ponet inimicos scabellum pedum eius. Tunc et regnum eius erit in hoc mundo, ut iudicet uiuos et mortuos, iustos et iniustos. Ego — inquit — in hoc natus sum et ad hoc ueni in mundum, ut testimonium perhibeam ueritati. Hoc est, propterea quidem assumpta humanitate apparui hominibus, ut eos ab errore ad notitiam reducerem ueritatis, ne inimici laqueis impliciti perirent, sed his

Cum uidissent (eum) ***add. — inquit — pontifices et ministri, clamabant: Crucifige, crucifige eum! Sanguinem sitiunt innocentis et, donec totum hauriant, quiescere nequeunt. Dicit eis Pilatus: Accipite eum uos et crucifigite eum! Ego non inuenio in eo causam. Tedio an timore uinceris, Pilate, ut hominem omni culpa uacuum dimittas arbitrio inique accusantium? Qui testis es innocentię, quare consentis liuentium furori? Cur eum, in quo non inuenis causam,

an timore uinceris, Pilate, ut hominem omni culpa uacuum dimittas arbitrio inique accusantium? Qui testis es innocentię, quare consentis liuentium furori? Cur eum, in quo non inuenis causam, sustines interfici? Ego non inuenio — inquit — in eo causam. Responderunt ei Iudei: Nos legem habemus, et secundum legem debet mori, quia Filium Dei se fecit. Quid agitis, immanes belluę et omnis expertes rationis? Debet mori, qui mortuos ad uitam reuocat, qui cęcis uisum,

quam iudicis condemnare. Grauius deliquit Iudas, cum Dominum et magistrum suum prodidit, quam Pilatus, qui Cęsarem timens crucifigi concessit. Nec Pilatus igitur sine crimine, licet ille (ut in Mattheo legimus) accepta aqua manus lauerit coram populo dicens: Innocens ego sum a sanguine iusti huius. Vos uideritis. Magis enim timere Deum debuit, ut iuste iudicet, quam Cęsarem, ut innocentem damnet. Magis quippe metuendus est, qui iniquos ęterno afficere potest supplicio, quam qui iustis mortem tantum inferre, quę ipsis

quę inde secutura sunt, dum te, fili mi, tot mala humiliter tolerantem intueor. Fieri denique non potest, ut in tam horrendo unici nati spectaculo non angar, non eiulem, non lachrymis tota distillem. An alię matres improbos etiam et proteruos liberos uita defunctos lugent, ego omnium optimum, omnium innocentissimum, inique supplicio affectum, ego unigenitum, ego totum meum non lugebo ab impiis iniquissime damnatum, sęuissime excruciatum et iam in morte anhellantem? Ego te, nate, non de homine, sed Spiritu Sancto concepi, sine doloribus peperi teque

intueor. Fieri denique non potest, ut in tam horrendo unici nati spectaculo non angar, non eiulem, non lachrymis tota distillem. An alię matres improbos etiam et proteruos liberos uita defunctos lugent, ego omnium optimum, omnium innocentissimum, inique supplicio affectum, ego unigenitum, ego totum meum non lugebo ab impiis iniquissime damnatum, sęuissime excruciatum et iam in morte anhellantem? Ego te, nate, non de homine, sed Spiritu Sancto concepi, sine doloribus peperi teque inuiolata uirginitate in lucem ęditum meis huberibus alui. Hoc mihi

denique non potest, ut in tam horrendo unici nati spectaculo non angar, non eiulem, non lachrymis tota distillem. An alię matres improbos etiam et proteruos liberos uita defunctos lugent, ego omnium optimum, omnium innocentissimum, inique supplicio affectum, ego unigenitum, ego totum meum non lugebo ab impiis iniquissime damnatum, sęuissime excruciatum et iam in morte anhellantem? Ego te, nate, non de homine, sed Spiritu Sancto concepi, sine doloribus peperi teque inuiolata uirginitate in lucem ęditum meis huberibus alui. Hoc mihi futurum angelus

An alię matres improbos etiam et proteruos liberos uita defunctos lugent, ego omnium optimum, omnium innocentissimum, inique supplicio affectum, ego unigenitum, ego totum meum non lugebo ab impiis iniquissime damnatum, sęuissime excruciatum et iam in morte anhellantem? Ego te, nate, non de homine, sed Spiritu Sancto concepi, sine doloribus peperi teque inuiolata uirginitate in lucem ęditum meis huberibus alui. Hoc mihi futurum angelus de cęlo missus nunciarat, plenam gratia dixerat et Elizabeth, cognata mea, cum prophetaret, benedictam inter

alui. Hoc mihi futurum angelus de cęlo missus nunciarat, plenam gratia dixerat et Elizabeth, cognata mea, cum prophetaret, benedictam inter mulieribus cecinerat. At nunc plena sum moerore, plena angustiis. Versa est in contrarium benedictio et gratia mutata est in tribulationem. Ego te genitum in fasciis inuolui, in pręsepio* reclinaui, totis animę meę affectibus colui ac dilexi. Tu pastoribus nunciatus, tu magis monstratus; utrique ut Deum adorarunt, ut hominem oculis intuiti sunt. Scio te, fili dulcissime, Deum de Deo ante secula natum, de me

uolebant, ipsi quoque susceperint. Ad Isaac promissio Ad ipsum etiam Isaac post patrem Abraham fit promissio. Cum enim de torrente Gerrarę ad Bersaben ascenderet, apparuit ei Dominus et, sicut est scriptum, dixit ei: Ego sum Deus Abraham, patris tui. Noli timere, quia ego tecum sum. Benedicam tibi, et multiplicabo semen tuum propter seruum meum Abraham. Ad Iacob promissio Hoc idem et Iacob patriarchę est

Ad Isaac promissio Ad ipsum etiam Isaac post patrem Abraham fit promissio. Cum enim de torrente Gerrarę ad Bersaben ascenderet, apparuit ei Dominus et, sicut est scriptum, dixit ei: Ego sum Deus Abraham, patris tui. Noli timere, quia ego tecum sum. Benedicam tibi, et multiplicabo semen tuum propter seruum meum Abraham. Ad Iacob promissio Hoc idem et Iacob patriarchę est promissum. Dominus enim innixus scalę, quam ille per

semen tuum propter seruum meum Abraham. Ad Iacob promissio Hoc idem et Iacob patriarchę est promissum. Dominus enim innixus scalę, quam ille per quietem a terra in cęlum usque extensam uiderat, dixit ei: Ego sum Dominus Deus Abraham, patris tui, et Deus Isaac. Terram, in qua dormis, tibi dabo et semini tuo. Eritque semen tuum quasi puluis terrę. Dilataberis ad orientem et occidentem et septentrionem et meridiem. Et benedicentur in te et in semine tuo cunctę tribus

* corr. ex Abrehę tuis, suscitabo semen tuum post te, quod egredietur de utero tuo, et firmabo regnum eius. Ipse ędificabit domum nomini meo, et stabiliam thronum regni eius usque in sempiternum. Ego ero ei in patrem, et ipse erit mihi in filium. Hoc licet ad Salomonem referant, eo quod ipse ędificauerit templum Domino, uerius tamen multoque conuentius tribuitur Christo. Seminis enim Dauid suscitatio post mortem eius promittitur. Salomon autem ab illo genitus ipso

Dauid et Salomonis pertinere intelligas, non diuinitatem. Vt igitur omittam prolixitatis uitandę gratia promissiones de Christo uenturo in communi dictas, ut est illud Deuteronomii: Prophetam suscitabo eis de medio fratrum suorum, et illud Esaię: Ecce ego mittam in fundamentis Syon lapidem probatum, angularem, preciosum, et quod Aggeus ait: Veniet Desyderatus cunctis gentibus, et quod Zacharias: Ecce ego adducam seruum meum Orientem, et quod Malachias: Orietur uobis timentibus nomen meum

Prophetam suscitabo eis de medio fratrum suorum, et illud Esaię: Ecce ego mittam in fundamentis Syon lapidem probatum, angularem, preciosum, et quod Aggeus ait: Veniet Desyderatus cunctis gentibus, et quod Zacharias: Ecce ego adducam seruum meum Orientem, et quod Malachias: Orietur uobis timentibus nomen meum Sol iustitię. Vt ista, inquam, prętermittam et alia huiusmodi multa, conueniamus Iudeos incredulos et dicamus eis: Si genealogia, si tempus, si locus, si denique cuncta

dicitur in Euangelio: Et tu, puer, propheta Altissimi uocaberis; pręibis enim ante faciem Domini parare uias eius. Hoc sane istud est, quod multo ante per Malachiam prędictum legimus quodque Marcus etiam adduxit in testimonium: Ecce ego mitto angelum meum, et pręparabit uiam ante faciem meam. Et statim ueniet ad templum suum Dominator, quem uos quęritis et angelus Testamenti, quem uos uultis. Nonnulli uerba hęc ad Dei Filium referunt, quasi de se loquente, sed cum dicat: Et statim ueniet ad

p ręsentem ostendit, hic uolentem baptizauit, hic Agnum Dei, qui tollit peccata mundi, palam professus est. Fuit enim homo missus a Deo, ut testimonium perhiberet de lumine, ut omnes crederent per illum. Hic est ergo, de quo in Esaia est scriptum: Ego uox clamantis in deserto. Parate uiam Domini, rectas facite semitas eius. Nec immerito de illo in Euangelio dicitur, quod esset lucerna ardens et lucens, quod iampridem in psalmo Deus Pater pręmonuerat dicens: Paraui lucernam Christo meo. Et,

Legem, sed adimplere. Hoc prędixisse Malachiam prophetam constat. Veniet — inquit — ad templum suum Dominator, quem uos quęritis, et angelus testamenti, quem uos uultis. Hoc Zacharias protestatur, cum ait: Lauda et lętare, filia Syon! Ecce ego uenio, et habitabo in medio tui, ait Dominus. Idem astruit Sophonias dicens: Rex Israhel Dominus in medio tui... ipse saluabit. Et Dauid: Suscepimus, Deus, misericordiam *add. tuam in medio templi tui. Et iterum in

fuisse Messiam et illos mortifero nimis errore labi, qui uenturum putant, cum uenisse constet. Baptizabat Ioannes, Zacharię filius, ad Iordanem, ut, qui natiuitate Christum pręuenerat, baptismo quoque pręueniret. Sed Ioannis baptismus figura fuit baptismi Christi. Ego baptizo in aqua — inquit — medius autem uestrum stetit, quem uos nescitis. Ipse est, qui post me uenit, qui ante me factus est, cuius ego non sum dignus, ut soluam corrigiam calciamenti. Deinde prospiciens Iesum uenientem ad se, mente uidit, quod

qui natiuitate Christum pręuenerat, baptismo quoque pręueniret. Sed Ioannis baptismus figura fuit baptismi Christi. Ego baptizo in aqua — inquit — medius autem uestrum stetit, quem uos nescitis. Ipse est, qui post me uenit, qui ante me factus est, cuius ego non sum dignus, ut soluam corrigiam calciamenti. Deinde prospiciens Iesum uenientem ad se, mente uidit, quod oculis uidere non poterat, in homine humili diuinitatis maiestatem et ait: Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi. Hic est, de quo dixi: Post me

et ait: Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi. Hic est, de quo dixi: Post me uenit uir, qui ante me factus est, quia* prior me erat. Sic in Ioanne est scriptum. Mattheus uero magis succincto sermone rem constringit et Baptistam ita locutum refert: Ego quidem baptizo uos in aqua in poenitentiam; qui autem post me uenturus est, fortior me est, cuius non sum dignus calciamenta portare. Ipse uos baptizabit in Spiritu Sancto et igni. Aqua tantum se baptizare dicit, ne putes illo baptismo peccata remitti,

factum fuit et habitauit in nobis? De quo Apostolus ait: Exinaniuit semetipsum formam serui accipiens. Ad personam ergo Filii hęc, quę dicuntur, referenda sunt, non ad personam Patris, licet Pater et Filius unum sint. Itaque ipsius Filii est, quod sequitur: Ego sum, ego sum, qui deleo iniquitates tuas propter me, hoc est, non tuis meritis, sed mea miseratione, non tua iustitia, sed mea pietate. Non hoc dicimus, quod negemus Patrem peccata delere, sed quod affirmemus cuncta Patrem agere per Filium, sine quo factum est

et habitauit in nobis? De quo Apostolus ait: Exinaniuit semetipsum formam serui accipiens. Ad personam ergo Filii hęc, quę dicuntur, referenda sunt, non ad personam Patris, licet Pater et Filius unum sint. Itaque ipsius Filii est, quod sequitur: Ego sum, ego sum, qui deleo iniquitates tuas propter me, hoc est, non tuis meritis, sed mea miseratione, non tua iustitia, sed mea pietate. Non hoc dicimus, quod negemus Patrem peccata delere, sed quod affirmemus cuncta Patrem agere per Filium, sine quo factum est nihil.

in foedus Iudeorum Patris promissionem exoluens, in lucem gentium ueritatem docens, oculos mentis eisdem aperiens, ut fide Deum uideant et a demonum eis illudentium captiuitate erruantur et sublatis errorum tenebris de morte reuocentur ad uitam, id est ad ipsum, qui ait: Ego sum uia, et* ueritas, et uita. Cui tamen inuidentes Iudei iniquo animo ferebant, quod sabbatis curaret quodque patrem suum diceret Deum, se Deo faciens ęqualem. Hoc relatum in Euangelio legitur Ioannis, et impletur illud in psalmis:

ac mortuorum, ut retribuat singulis iuxta opera, quę fecissent, iustis pręmium, peccatoribus poenam. Et quoniam talia per illum adhuc fienda erant, non dixit simpliciter: Hodie impleta est hęc scriptura, sed adiunxit: in auribus uestris. Quasi dicat: Ego ipse, quem loquentem auditis, talium ero autor et eorum, quę mihi a Patre mandata sunt, executor. Porro, ipsum isto sanctę** prędicationis officio functum fuisse per se prius, deinde per apostolos, ex aliis quoque Scripturę locis monstrare possumus. In Hieremia Pater

ero autor et eorum, quę mihi a Patre mandata sunt, executor. Porro, ipsum isto sanctę** prędicationis officio functum fuisse per se prius, deinde per apostolos, ex aliis quoque Scripturę locis monstrare possumus. In Hieremia Pater Filium affatur et ait: Ecce ego constitui te hodie super gentes et super regna, ut euellas et destruas, et disperdas, et dissipes, et ędifices, et plantes; hoc est docendo euellas uitia, destruas errores, disperdas diaboli potestatem, dissipes Iudeos incredulos, ędifices autem Ecclesiam fidelem et

es tu. In ore Filii uerba Dei Patris erant. Ipse enim in Euangelio ait: Mea doctrina non est mea, sed eius qui misit me. Quod quidem ad naturam hominis referendum est, in qua dixit: Pater maior me est, non ad naturam Dei, in qua idem ait: Ego et Pater unum sumus. Christus autem plantauit cęlos et effudit terram, cum diceret: Si uis perfectus esse, uende, quę habes, et da pauperibus... et sequere me! Hoc est enim amare cęlestia et terrena contemnere. Tunc quoque ad Syon dixit:

sequere me! Hoc est enim amare cęlestia et terrena contemnere. Tunc quoque ad Syon dixit: Populus meus es tu, cum diceret: Super hanc petram ędificabo Ecclesiam meam. De qua Ecclesia ante in psalmis ipse prędixerat, ubi ait: Ego autem constitutus sum rexab eo, id est a Patre, super Syon, montem sanctum eius, prędicans pręceptum eius. Quod ne ad regem Dauid pertinere putaremus, adiunxit: Dominus dixit ad me: Filius meus es tu, ego hodie genui te. Et quia in

in psalmis ipse prędixerat, ubi ait: Ego autem constitutus sum rexab eo, id est a Patre, super Syon, montem sanctum eius, prędicans pręceptum eius. Quod ne ad regem Dauid pertinere putaremus, adiunxit: Dominus dixit ad me: Filius meus es tu, ego hodie genui te. Et quia in parabolis multa locutus est, in psalmis quoque ait: Os meum loquetur sapientiam, et meditatio cordis mei prudentiam. Inclinabo in parabolam aurem meam, aperiam in psalterio propositionem meam, id est, inclinabo ad me audiendum

uisione: Et in medio similitudo quatuor animalium... et uultus eorum facies hominis et facies leonis et facies uituli et facies aquilę. Facies hominis Mattheus fuit, qui ab humanitate Christi exorsus est Euangelium. Facies leonis in deserto rugientis Marcus. Ego uox — inquit — clamantis in deserto. Facies uituli Lucas, a sacerdotio Zacharię incipiens. Per uitulum enim sacrificium a sacerdote offerendum designatur. Facies aquilę Ioannes, qui cęteris altius uolans: In principio erat uerbum,

retulimus, in prophetarum reperire possimus uaticiniis, ut, cum cuncta, quę prędicta sunt, impleri in Euangelio monstrabimus, magis patescat, quam stulta sit Iudeorum credere Christo nolentium obstinatio. In persona Christi uenturi dici illa in psalmis nemo negat: Ego autem mendicus sum et pauper; Dominus solicitus est mei. Et iterum: Libera me — inquit — quia egenus et pauper ego sum, et cor meum conturbatum est intra me. Pauper enim factus est, ut nos in cęlesti regno diuites faceret, dicente Iacobo

sit Iudeorum credere Christo nolentium obstinatio. In persona Christi uenturi dici illa in psalmis nemo negat: Ego autem mendicus sum et pauper; Dominus solicitus est mei. Et iterum: Libera me — inquit — quia egenus et pauper ego sum, et cor meum conturbatum est intra me. Pauper enim factus est, ut nos in cęlesti regno diuites faceret, dicente Iacobo apostolo: Pauper, diues in fide, hęres erit regni. Pręter hęc Esaias de excidio Hierusalem futuro prophetans ob Iudeorum

et alibi idem propheta est locutus et ait: Addent mites in Domino lętitiam, et pauperes homines in sancto Israhel exultabunt, hoc est lętabuntur in uisione diuina. Deum enim uidens interpretatur Israhel. Ait autem Iesus: Qui me uidet, uidet et Patrem...quia ego in Patre et Pater in me est. Porro, siquis quęrat, quare Christus paupertatem amplexus sit, respondet Apostolus ad Corinthios dicens: Propter uos egenus factus est...ut illius inopia uos diuites essetis; hoc est, ut et uos

principum terrę. Iudices erunt Iudeorum Christo non credentium et gentilium deos deasque colentium et hereticorum uanis sophismatum argutiis ueritatem deprauare nitentium. In Mattheo Saluator noster ad phariseos, qui eum in Belzebub eiicere demonia dicebant, respondit: Si ego in Belzebub eiicio demonia, filii uestri in quod eiiciunt? Ideo ipsi iudices uestri erunt; hoc est, discipuli mei, qui filii uestri sunt, iudicio suo uos ob perfidiam uestram condemnabunt. Deinde iam postremę proximus passioni ad discipulos dixit: Vos autem

eiiciunt? Ideo ipsi iudices uestri erunt; hoc est, discipuli mei, qui filii uestri sunt, iudicio suo uos ob perfidiam uestram condemnabunt. Deinde iam postremę proximus passioni ad discipulos dixit: Vos autem estis, qui permansistis mecum in tentationibus meis. Et ego dispono uobis, sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo et sedeatis super thronos duodecim iudicantes duodecim tribus Israhel. Pręter hęc Paulus, in quo Christus locutus est, ad Corinthios scribens ait: An

pauperem, ut collocet eum cum principibus, cum principibus populi sui. Quibus ergo in Euangelio dixit Dominus: Venite post me, et* faciam uos fieri piscatores hominum. Hos multo** ante se missurum promiserat Deus Esaia testante ac dicente: Ecce ego mittam piscatores multos, et piscabuntur eos, dicit Dominus; et post hęc mittam uenatores multos, et uenabuntur eos. Hi fuerunt iacula et sagittę aduersus gentium errores diabolique dolos, quę ***corr. ex. de *add.

pristinam recepit sanitatem. Mulier ergo peccatrix mundata est a lepra uitiorum Domino miserante, cui deliquerat turpiter impudiceque uiuendo. De ista prophetasse mihi uidetur Hieremias, cum ait: Fornicata es cum amatoribus multis; tamen reuertere ad me, dicit Dominus, et ego suscipiam te. Per idem tempus Iesus, Dominus noster, cum destinaret apostolos ad prędicandum regnum Dei, persecutiones et martyria eorum futura denunciauit dicens: Ecce ego mitto uos sicut oues in medio luporum ...

es cum amatoribus multis; tamen reuertere ad me, dicit Dominus, et ego suscipiam te. Per idem tempus Iesus, Dominus noster, cum destinaret apostolos ad prędicandum regnum Dei, persecutiones et martyria eorum futura denunciauit dicens: Ecce ego mitto uos sicut oues in medio luporum ... et tradent uos — inquit — in conciliis, et in* synagogis suis flagellabunt uos, *add. et ad

propriis uiribus fidat contra prauę cupidinis pugnas; nunquam ad uictoriam ullus perueniet, nisi Omnipotentis ope fuerit adiutus. Vnde Hieremias ad Ecclesiam loquens ait: Et dabo te populo huic in murum ęreum fortem; et bellabunt aduersum te, et non pręualebunt, quia ego tecum sum, ut saluem te, et erruam te, dicit Dominus. Et liberabo te de manu pessimorum, et redimam te de manu fortium; hoc est de persecutione infidelium et diaboli potestate, ut in terra uincas et in cęlo coroneris. Illa uero, ut hoc consequi possit, se fidem

te de manu pessimorum, et redimam te de manu fortium; hoc est de persecutione infidelium et diaboli potestate, ut in terra uincas et in cęlo coroneris. Illa uero, ut hoc consequi possit, se fidem seruasse gloriatur dicens: Multi persequuntur me et tribulant, ego autem a testimoniis tuis non declinaui. Tales fuere martyres Christi, qui, dum soli Deo peccare timent, tyrannorum uim atque sęuitiam nihil timuerunt. Et, ut sciamus persecutorum odium ipsis esse magis noxium quam iustis, quos persequuntur, audi Spiritus

superfuit, ut indicio esset illud, quod exhauserant, satis fuisse. Post hęc Iesus Petro confitenti, quod ipse esset Christus, Filius Dei uiui, respondit: Beatus es Symon Bar Ionna, quia caro et sanguis non reuelauit tibi, sed Pater meus, qui in cęlis est. Et ego dico tibi, quia tu es Petrus, et super hanc petram ędificabo Ecclesiam meam, et portę inferi non pręualebunt aduersus eam. Et tibi dabo claues regni cęlorum. Et quodcunque ligaueris super terram, erit ligatum et in cęlis; et quodcunque solueris super

altioris perfecti Ecclesię sunt, quorum interest docere populum et de talentis sibi creditis Domini reddere lucrum. Tunc ipsa, inquit, extendit palmites suos usque ad mare, et usque ad flumen propagines suas. Et id quidem illius uirtute, qui in Euangelio ait: Ego sum uitis uera, et uos palmites. Nos ergo, uites uineę Domini ueręque uitis Christi fideles propagines extendimur usque ad mare, usque amaritudinem poenitentię et usque ad flumen baptismi, quo diabolo renunciantes efficimur membra Christi. Cęterum

Dei, sed quia repellitis illud, ecce conuertimur ad gentes. Quibus credentibus corda, quę terra arida erant, suscepta apostolicę disciplinę pluuia exhuberarunt fructibus uirtutum. De synagogę autem uinea in Hieremia quoque lamentantem Dominum audimus: Ego plantaui te — inquit — uineam fructiferam, totam ueram. Quomodo conuersa es in amaritudinem uitis alienę? Crebro enim ad gentilium ritus declinabant Iudei, nec tamen ita pertinaciter, quin tandem aliquando ad Deum suum redirent, cum pro peccato ab inimicis

clausus fuerat, perducit credentes. Iccirco Dominus magis diligere dicitur portas Syon, in quibus est ueritas Christi in carne apparentis, quam tabernacula Iacob, in quibus erant figurę et promissiones Christi uenturi. Hoc ipsa Ecclesia in Ecclesiastico confitetur dicens: Ego mater pulchrę dilectionis, et timoris, et agnitionis, et sanctę spei. Hoc idem sanctus Dauid in psalmis testatur et ait: Elegit Dominus Syon, elegit eam in habitationem sibi. Hęc requies mea in seculum seculi; hic habitabo, quoniam elegi eam. Hic

sanctę spei. Hoc idem sanctus Dauid in psalmis testatur et ait: Elegit Dominus Syon, elegit eam in habitationem sibi. Hęc requies mea in seculum seculi; hic habitabo, quoniam elegi eam. Hic habitabo, inquit, iuxta illud Domini in Euangelio dictum: Et ego uobiscum usque ad consummationem* seculi. Hanc ob rem ad gratiarum actionem exhortatur eam Propheta dicens: Lauda, Hierusalem, Dominum; lauda Deum tuum, Syon, quoniam confortauit seras portarum tuarum, benedixit filiis tuis in te. Et Esaias: Exulta

muro habitabitur Hierusalem, prę multitudine hominum et iumentorum; id est, prudentium et simplicium in Christo credentium. Absque muro, inquit. Neque enim muris* constat Ecclesia, sed Euangelii ueritate et in Christo credentium fide. Ideo sequitur: Et ego ero illi, dicit Dominus, murus ignis in circuitu, et gloria ero in medio eius. Murus ergo illi Dominus est, ut tuta sit, ignis, ut charitate ferueat, gloria, ut ineffabili maiestatis uisione semper exultet. Ipsa uero hoc idem se consecuturam confidens:

esse credamus sanctam Ecclesiam, non multas, ut quid — inquit — suspicamini montes coagulatos, ecclesias uidelicet gentilium uel hereticorum. Mons autem, in quo complacuit Deo habitare in eo, mons certe unus est. De quo in psalmis ait Saluator: Ego autem constitutus sum rex ab eo super Syon, montem sanctum eius, prędicans pręceptum *corr. ex muri Domini. Ac nequis ambigat, quin ista Christi sint uerba, Dominus — inquit — dixit ad me: Filius

constitutus sum rex ab eo super Syon, montem sanctum eius, prędicans pręceptum *corr. ex muri Domini. Ac nequis ambigat, quin ista Christi sint uerba, Dominus — inquit — dixit ad me: Filius meus es tu; ego hodie genui te. Hic ille est, de quo alibi dicitur: Et induxit eos in montem sanctificationis suę, in montem quem acquisiuit dextera eius. In terra enim apparens, quos sua passione redemerat, sua resurrectione ad Euangelii fidem conuocans Ecclesię

in terram. Non ueni pacem mittere, sed gladium. In Marco quoque ait: Eamus in proximos uicos, ut ibi prędicem; ad hoc enim ueni. Et in Ioanne: Descendi de cęlo, non ut faciam uoluntatem meam, sed uoluntatem eius, qui me misit. Et alibi: Ego lux — inquit — in mundum ueni, ut omnis, qui credit in me, in tenebris non maneat. Ad hęc singula respondendum puto, quod Christus Legem Veterem adimpleuit eo tempore, cum accepit circumcisionem, Nouam autem inchoauit, cum baptizatus est. Prophetas

sed Patris, ut ostendat hominis uoluntatem Dei uoluntati esse postponendam. Atque idem, quę sit Dei uoluntas, declarat dicens: Hęc est autem uoluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis, qui uidet Filium et credit in eum, habeat uitam ęternam. Postremo, ego — inquit — lux in mundum ueni, et quare uenerit, docet: Vt omnis, qui credit in me, in tenebris non maneat. Lux ista illuminat mortales ad agnitionem ueritatis, fugat autem ignorantię tenebras, ut per uiam uerę religionis incedentes ad

ab illis adorandum prędixisset. De eadem Iudę proditione, multo antequam facta sit, in psalmis conquestus est Dominus dicens: Etenim homo pacis meę, in quo speraui, qui edebat panes meos, magnificauit super me supplantationem. Idem dixit in Euangelio: Cui ego panem intinctum dedero, ipse est. Sanctus etiam Spiritus in illum inuehi uidetur, ubi ait: Os tuum abundauit malitia, et lingua tua concinnabat **corr. ex eum dolos. Sedens, aduersus fratrem tuum loquebaris, et aduersus

Deinde, cum ad Patrem, ut clarificaretur, orasset et uocem de cęlo lapsam audisset dicentis: Et clarificaui et clarificabo, uictoriam aduersus diabolum mox futuram nunciauit dicens: Nunc iudicium est mundi; nunc princeps huius mundi eiicietur foras. Et ego, si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum. Non de iudicio, quod in fine seculi erit, loquitur, sed quo eiicitur diabolus, ne gentibus dominetur idola colentibus nec sanctos detineat in inferno. Quod tunc quidem est factum, cum Iesus exaltatus est in cruce et

ignotum ostendat. Amen dico uobis — inquit — unus uestrum me traditurus est. Et: Qui intingit mecum manum in paropside, hic me tradet. Pręterea iuxta Ioannis Euangelium propter Iudam dixit, quia mundi erant, sed non omnes. Item: Ego scio, quos elegerim, hoc est, non illum, qui non mea pręscientia, sed sua culpa periturus est. Et ut ante de illo prophetatum doceret, subiunxit: ut adimpleatur Scriptura: qui manducat mecum panem, leuabit contra me calcaneum suum. Hoc psalmi

est Dominus: Brachia mea populos iudicabunt, id est apostoli, qui primaria membra Ecclesię sunt, cuius caput Christus est. Deinde ad Petrum loquens: Symon — inquit — ecce Sathanas expetiuit uos, ut cribraret sicut triticum. Ego autem rogaui pro te, ut non deficiat fides tua, et tu aliquando conuersus confirma fratres tuos. Quibus uerbis uniuersa quidem consolanda est Ecclesia. Sęuiant igitur infideles, persequantur, urbes, agros regna Christianorum occupent, toti terrarum orbi imperent.

haberent, cuius nunc arguuntur. Etenim ignorantia excusasset errorem, cum se hominem odisse dicere potuissent, si in illo diuinitatis opera non uidissent. Quę ut agnoscerent, admonebantur ipso dicente: Si mihi non creditis, operibus credite. Et: Opera, quę ego facio, ipsa de me perhibent testimonium. Igitur de tam irrationabili atque iniusto eorum odio prophetatum fuit in Scripturis atque prędictum. Quęstio Dicet fortasse aliquis: Necesse fuit, ut facerent illud,

Dissipari enim et perfluere et euanescere necesse est, quicquid a lege diuina diuersum excogitatur. Propterea plurimę quidem hereses, quę Euangelio aduersabantur, iam desierunt. Iudeos ergo a se alienatos et in Osee propheta pręuidens ait: Quia uos non populus meus, et ego non ero uester Deus. A Domino itaque derelicti, stulti, fatui, absque intelligentię sensu facti sunt, et post tergum conuersi cum uxore Loth in statuam salis mutati sunt, immo sal insipidum ad nihilum ualens, nisi ut proiiciatur foras et conculcetur ab hominibus.

siue spinas. Quę spinę exortę bonum uerbi semen suffocauerunt. Apertius ac plenius hoc idem in Parabolis explicat Salomonis: Vocaui, et renuistis, extendi manum meam, et non fuit, qui aspiceret. Despexistis omne consilium meum, et increpationes meas neglexistis. Ego quoque in interitu uestro ridebo et subsannabo. Frequenter prophetę pręteriti temporis uerbo utuntur, cum futura nunciant, ut tam certo euentura credantur, quam certa sint ea, quę iam euenerunt. Quod ergo his narratur in preterito, **futurum erat in Euangelio.

pręteriti temporis uerbo utuntur, cum futura nunciant, ut tam certo euentura credantur, quam certa sint ea, quę iam euenerunt. Quod ergo his narratur in preterito, **futurum erat in Euangelio. Vocauit enim eos dicens: Venite ad me omnes, qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam uos. Extendit manus, quando curauit ęgrotos, quando suscitauit mortuos, quando clauis confixas monstrauit in cruce. Illi autem tunc despexerunt consilium eius, cum ipse uiam salutis doceret et, ut poenitentiam agerent, prędicaret. Neglexerunt increpationem

magis indurentur. Ad Hierusalem, id est ad uos, o Iudei, uestri misertus Dominus loquitur in Hieremia propheta dicens: Fornicata es cum ęmatoribus multis; Iudei uocantur ad poenitentiam tamen reuertere ad me, dicit Dominus, et ego suscipiam te. Denique post multas pręuaricationum uestrarum obiectiones prophetę pręcipit dicens: Vade et clama sermones istos contra aquilonem, et dices; Reuertere, auersatrix Israhel, ait Dominus, et non auertam faciem meam a uobis, quia sanctus ego sum,

et ego suscipiam te. Denique post multas pręuaricationum uestrarum obiectiones prophetę pręcipit dicens: Vade et clama sermones istos contra aquilonem, et dices; Reuertere, auersatrix Israhel, ait Dominus, et non auertam faciem meam a uobis, quia sanctus ego sum, dicit Dominus, et non irascar* in perpetuum. Et rursum clamat: Conuertimini, filii reuertentes, et sanabo auersiones uestras. Videte, quid promittat uobis Deus uester. Mutet ergo Aethiops pellem suam et pardus uarietates suas. Induimini nouum

Spiritus promptus est, caro infirma. Guttas pręterea sanguinei sudoris, quas orando fudit, fortasse aquę illę in sanguinem uersę significarunt, in quibus pharao flagellatus populum Israhel, quem seruitute oppresserat, liberum dimittere compellebatur***. Atque ideo, ut ego reor, sic sudare uoluit inter orandum Dominus, ut nos a maledictione illa soluere inciperet, qua dictum est homini: In sudore uultus tui uesceris pane tuo, utque ipso autore sudoris nostri labor iam uerteretur in spem et expectationem quietis pacisque

soluere inciperet, qua dictum est homini: In sudore uultus tui uesceris pane tuo, utque ipso autore sudoris nostri labor iam uerteretur in spem et expectationem quietis pacisque sempiternę. Discipuli dormiunt, ipse uigilat, ut impleatur dictum illud: Ego dormio, et cor meum uigilat. Cum illis enim humanitatis fragilitatem communicabat assumpta serui forma, sed in se non minuebat semper peruigilem diuinitatis uirtutem. Vigilate — inquit — et orate, ne intretis in tentationem. Dum enim

atque autorem pręstaret. Porro Iuda ductore aduenit cohors prętoriana, ut illum comprehenderet. Iesus uero — sicut in Ioanne scriptum est — processit obuiam, interrogat, quem quęrerent. Respondent: Iesum Nazarenum. Vbi autem audierunt dicentem: Ego sum, ueluti turbine repulsi retrocedentes*** ceciderunt in terram. Quid hoc est nisi illud, quod olim contigit Iudeis ad montem Synai? Loquente enim ad eos Domino et monte ex fulgure et tonitru fumante atque coruscante ipsi territi stetere procul et sublata in altum

Quoniam uero ipse ad Patrem pauloante orando dixerat: Non mea uoluntas, sed tua fiat, ut hoc quoque ante designatum fuisse animaduertere possent fideles, in psalmis conscribi curauit: Multiplicata est — inquit — super me iniquitas superborum, ego autem in toto corde meo seruaui mandata tua. Et iterum: Principes persecuti sunt me gratis, et a uerbis tuis formidauit cor meum. Factus est enim obediens usque ad mortem, mortem autem crucis. Vincula quoque passurum

ostendere. Post talia tam impia ac nefanda Dominus noster falsis testibus circumuenitur, conspuitur, alapis cęditur modisque omnibus deridetur. De testium accusatorumque iniquitate in Osee propheta, multo antequam hoc euenisset, conquestus est dicens: Ego redemi eos, et ipsi locuti sunt contra me mendacia. Aduersus quos ipse etiam propheta indignanter exclamans ait: Arastis impietatem, iniquitatem messuistis, comedistis frugem mendacii. Et iterum *corr. ex lachrymam tuam

iudicio, postea — sicut scriptum est — constringent in die irę suę reges. Quod autem Herodi non dederit responsum, olim hoc prędixit in psalmis: Qui quęrebant — inquit — mala mihi, locuti sunt uanitates, et dolos tota die meditabantur. Ego autem tanquam surdus non audiebam, et sicut mutus non aperiens os suum. Factus sum sicut homo non audiens et non habens in ore suo redargutiones. Id futurum Esaias quoque testatus est dicens: Sicut ouis ad occisionem ducetur, et quasi agnus coram tondente se

Deinde, si dimittis hunc — inquiunt — non es amicus Cęsaris. Pilatus igitur, ne apud Cęsarem populi aduersus se delatio aliqua fieret, Iesum flagellis cędi iubet ostenditque flagellatum. Id futurum indicabat Dauid in persona Christi dicens: Ego autem in flagella paratus sum, et dolor meus in conspectu meo semper. Alibi immanitatem flagellantium exprimit et irridentium procacitatem dicens: Dum confringuntur ossa mea, exprobrauerunt mihi inimici mei. Hyperbole est. Confracta enim ossa

tumens non est circumligata nec curata medicamine neque fota oleo. Idem iterum ait: Inglorius erit inter uiros aspectus eius, et forma eius inter filios hominum. Ipse et Dominus despectum se et pro nihilo habitum confitetur in psalmis dicens: Ego uermis sum, et non homo, opprobrium hominum et abiectio plebis. Omnes uidentes me deriserunt me; locuti sunt labiis et mouerunt caput. Hoc est illud profecto, quod Mattheus ait: Prętereuntes autem blasfemabant eum mouentes capita sua et dicentes: Vah, qui

et pro transgressoribus rogauit. In Hieremia ipsum Patri dicentem audimus: Recordare, quod steterim in conspectu tuo, ut loquerer pro eis bonum et auerterem indignationem tuam ab eis. Idem in psalmis: Pro eo, ut me diligerent, detrahebant mihi, ego autem orabam, reddens uidelicet pro malo bonum. Quam autem ardenter orauerit, fletus et clamor fuit indicio ***corr. ex inditio dicente ****corr. ex dicentes ad Hebreos Apostolo: In diebus carnis suę preces

sorde abluerem peccatorum. Hoc in psalmis confitetur Filius ad Patrem dicens: In me transierunt *corr. ex trasierunt irę tuę... et omnes fluctus tuos induxisti super me. Quasi diceret: Omnem uindictam, quam in peccatores effusurus eras, ego sustineo, ut per me omnium miserearis. Et iterum alibi ad Patrem: Quem tu percussisti — inquit — ipsi persecuti sunt. Pater ergo miserando percussit, Iudei sęuiendo persecuti sunt: Patrem commouit

Domino et alia secuta sunt miracula: uelum templi scinditur, terra tremit, petrę dissiliunt, monumenta aperiuntur, multi ex mortuis resurgunt. Quibus uisis centurio alienigena et qui cum eo erant conuertuntur. In Aggeo propheta loquentem audimus Dominum: Adhuc modicum, et ego mouebo cęlum et terram. Cęlum igitur mouit, quando sole obscurato tenebrę factę sunt. Terram mouit, quando eam uibrare compulit. Veruntamen et hęc et reliqua tunc contigerunt, ut Iudeorum perfidiam duritiemque testarentur. Obtenebrata enim sunt eorum corda Sole

— inquit — et laudate, qui habitatis in puluere, quia ros luminum ros tuus. Ros quippe sanguinis Christi illuminat credentes et in peccatis mortuos per poenitentiam reuocat ad uitam. In Ezechiele quoque habetur: Hęc dicit Dominus Deus: Ecce ego aperiam tumulos *corr. ex scisse uestros, et educam uos de sepulchris uestris, populus meus, et inducam uos in terram Israhel. Hoc illud est, quod in Euangelio dicitur: Et uenerunt in sanctam

Misit enim ad illos prophetas, et ipsi spreuerunt eos. Propterea quidem conquestus est dicens: Filios enutriui et exaltaui, ipsi autem spreuerunt me. Et quoniam, qui spernit, et ipse spernetur, per Osee prophetam loquens ait: Quia uos non populus meus, et ego non ero uester Deus. Quęris, cur ita? Quia — sicuti in Hieremia est scriptum — uerterunt, inquit, ad me terga et non facies, cum docerem eos et erudirem diluculo, et nollent audire, ut acciperent disciplinam. In Salomonis quoque

In Salomonis quoque Prouerbiis exprobrat eis dicens: Vocaui, et renuistis; extendi manus meas, et non fuit, qui aspiceret. Despexistis omne consilium meum, et increpationes meas neglexistis. Formidolosum et terribile est, quod his adiungit: Ego quoque — inquit — in interitu uestro ridebo et subsannabo, cum uobis, quod timebatis, aduenerit. Timuerunt enim, ne ueniant Romani et tollant locum et gentem. Et hoc ipsum quidem, quod timebant, accidit eis Vespasiano et Tito Iudeam uastantibus

effici ab hominibus conculcandum. Nolite aspides surdę fieri obturando aures ad uocem incantantis sapienter. Audite ad ęternę beatitudinis pręmia uos uocantem Hieremia dicente: Reuertere, auersatrix Israhel, ait Dominus, et non auertam faciem meam a uobis, quia sanctus ego sum, dicit Dominus, et non irascar in perpetuum. Et iterum: Laua — inquit — a malicia cor tuum, Hierusalem, ut salua fias. Vsquequo morabuntur in te cogitationes noxię? Et rursum: Recedite de medio Babylonis, de terra Caldeorum

illuminet nisi credentes atque in Deo spem collocatam fixamque habentes. Et illuminabo — inquit — omnes sperantes in Domino, hoc est illos, qui se liberandos indubitanter sperabant in aduentu eius. De quibus in Ezechiele loquitur dicens: Et scient, quia ego Dominus, cum contriuero cathenas iugi eorum, et erruero eos de manu ipsis imperantium. Imperabant gentibus demones, uana superstitione delusis. Quin etiam fidelibus Iudeis imperabant protoplastorum culpa in inferno receptis. Sed gentili populo in Sophonia loquens:

per apostolorum prędicationem clara facta est in unitate substantię ueritas Trinitatis. Tunc etiam clarificabat Deum Dei Verbum, cum dicta factaque ad Patrem referret ac diceret: Quę a Patre audiui, hęc loquor. Et: Pater in me manens, hic facit opera, quia ego in Patre, et Pater in me est. Et: Qui me misit, mecum est, et non reliquit me solum. Recte itaque post dictum istud et Deus clarificatus est in eo. Sequitur: Si Deus clarificatus est in eo, et Deus clarificabit eum in semetipso, et continuo

comites ascensionis, nunc in gloria Patris considenti pręstant famulatum. Tanto enim ipse maior factus est angelis — ut Apostolus ad Hebreos scribens testatur — quanto differentius prę illis nomen hęreditauit. Cui enim dixit aliquando angelorum: Filius meus es tu; ego hodie genui te? Et iterum: Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi in filium. Multa huiusmodi recitat Apostolus, per quę satis constat Saluatorem nostrum supra omnem principatum omnemque potestatem atque uirtutem in cęlestibus euectum. Neque enim

considenti pręstant famulatum. Tanto enim ipse maior factus est angelis — ut Apostolus ad Hebreos scribens testatur — quanto differentius prę illis nomen hęreditauit. Cui enim dixit aliquando angelorum: Filius meus es tu; ego hodie genui te? Et iterum: Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi in filium. Multa huiusmodi recitat Apostolus, per quę satis constat Saluatorem nostrum supra omnem principatum omnemque potestatem atque uirtutem in cęlestibus euectum. Neque enim asumptę carnis humilitas officere debuit Verbi

totius pompam circumspiciente familiariter rogaretur, ubinam esset rethe illud, in quo antehac substrato recumbere consuesset: Piscem — respondit — quem uolebam, cepi**. Nunc captura eius fruor, et rethe illud cum pristinis sordibus abieci. Profecto, qui sic agunt, eos ego non piscem cepisse,*** sed ipsos diaboli laqueo captos dixerim, Spiritu Sancto per Hieremiam dicente: Maledictus, qui facit opus Domini fraudulenter. Cum enim per dolum acquisierint, quod uolebant, terrenis immersi deliciis nihil de cęlestibus cogitant

**corr. ex oportet ***corr. ex questio Si Ioannes plus diligebatur, quare Petro Quęstio datus est apostolorum principatus? Ob hoc, ut ego arbitror, ut discamus deferre senectuti et eorum, a quibus iniuriam accepimus, post reconciliationem offensę obliuisci atque erga illum, cui redire nobiscum in gratiam libuit, officio fungi benignitatis. Quia ergo Petrus reliquos apostolos pręcesserat ętate et negationis

usque ad mortem, et dabo tibi coronam uitę. Sequitur in Euangelio: Viderunt linteamina posita, et sudarium, quod fuerat super caput eius, non cum linteaminibus positum, sed separatim inuolutum in unum locum. Dicat quisque, quod sibi uisum fuerit, ego quidem sic sentio tam curiosam narrationem mysterio non carere. Quid enim sibi uult alibi linteamina posita, alibi sudarium, quando quidem ad fidem resurrectionis faciendam satis erat spolia corporis uidisse ibi relicta. Si enim corpus ipsum alio translatum fuisset, simul cum

paulatim residat ęstus doloris. Quid ploras? Quem quęris? Iam mente parumper a moerore semota, quem quęris, responde. Illa existimans, quia hortulanus esset, dicit ei: Domine, si tu sustulisti eum, dicito mihi, ubi posuisti eum, et ego eum Quęstio tollam. Quomodo Dominum uocat, quem putat esse hortulanum? Primum, quia iis reuerenter blandiri solemus, a quibus in necessitate opem poscimus. Deinde, licet Iesus in humili habitu apparens hortulanus

Dominum esse ipsa deprehenderet. Vel quia iam animaduerterat reuerentiam ei ab angelis fuisse exibitam, ipsa quoque uenerari eum uoluit hac compellatione magis honesta, quam quę hortulano conueniret. Dic mihi — inquit — ubi posuisti eum, et ego eum tollam. Quid ais, Maria? Vnde tantum animi concipis, tantum assumis confidentię? Si in domo Caiphę, si in prętorio Pilati, si in regia Herodis positum audisses, auderesne eum tollere? Auderes, opinor, et in mediam armatorum militum cohortem irrumperes nimii

hortulanum putabat, dixerit Domine, quando autem Dominum agnouit, dicat Magister. Sed tunc Dominum uocare compulit necessitas, ut, quod rogabat, facilius impetraret, nunc Magistrum dicere suadet cogniti familiaritas. Tu meus — inquit — Magister es, ego tua discipula. A te didici diuina pręferre*** humanis, per uiam salutis incedere, mortalia contemnere, ęterna bona diligere uotisque omnibus desyderare. Et quoniam te instruente cęleste bonum amare didici, te promittente illud expecto. Tu enim summum bonum es, te possidendo

a discipulis palpari, ut Ioannes testatur? Pręterea, cum dicat: Nondum enim ascendi ad Patrem, polliceri uidetur tunc se tangi concessurum, cum ascenderit ad Patrem. Sed si in terra manens a manentibus in terra non tangitur, quomodo in cęlum sublatus tangetur? Ego quidem, quantum mihi intelligentię ipse Dominus pręstare dignabitur, conabor, quid super his sentiam, explanare. Apparere primum Marię uoluit, quia prę cęteris ipsum quęrere perseuerauit. Tangi autem tunc ab ea noluit, ne in omnibus eam reliquis uideretur prętulisse* ac

cui et nos orando dicere iussit: Pater noster, qui es in cęlis. Ea ergo ratione dixit:* Ascendo ad Patrem meum et Patrem uestrum, Deum meum et Deum uestrum, qua alibi dixerat: Pater maior est me. Cęterum secundum illud, quod ait: Ego et Pater unum sumus, aliter erit exponendum. Ascendo ad Patrem meum, cuius ego per naturam Filius sum, et Patrem uestrum, cuius uos filii estis per gratiam, Deum meum, cuius ego Verbum sum, per quod facta sunt omnia, Deum

Ascendo ad Patrem meum et Patrem uestrum, Deum meum et Deum uestrum, qua alibi dixerat: Pater maior est me. Cęterum secundum illud, quod ait: Ego et Pater unum sumus, aliter erit exponendum. Ascendo ad Patrem meum, cuius ego per naturam Filius sum, et Patrem uestrum, cuius uos filii estis per gratiam, Deum meum, cuius ego Verbum sum, per quod facta sunt omnia, Deum uestrum, a quo et uos per me facti estis et ad beatitudinem cęlestem destinati. Ad eum

est me. Cęterum secundum illud, quod ait: Ego et Pater unum sumus, aliter erit exponendum. Ascendo ad Patrem meum, cuius ego per naturam Filius sum, et Patrem uestrum, cuius uos filii estis per gratiam, Deum meum, cuius ego Verbum sum, per quod facta sunt omnia, Deum uestrum, a quo et uos per me facti estis et ad beatitudinem cęlestem destinati. Ad eum ascendo humanitate uelatus, a quo nunquam separor diuinitate unitus, maiestate ęquatus, non idem cum illo persona, sed idem

incredibilia et aliis factu impossibilia facere consuesset. Cumque conturbati — sicut Lucas ait — et conterriti existimarent se spiritum uidere, dixit eis: Quid turbati estis, et cogitationes ascendunt in corda uestra? Videte manus meas et pedes, quia ego ipse sum. Palpate et uidete, quia spiritus carnem et ossa non habet, sicut me uidetis habere. Et cum hęc dixisset, ostendit eis manus et pedes; Ioannes addit et latus. Modis omnibus nititur Dominus probare suam resurrectionem seque et Deum et hominem

nouissimi. In propria enim uenit Dominus, et sui eum non receperunt,** sed alieni, ut, qui filii irę fuerunt, in adoptionem uenirent filiorum Dei. Et quoniam apostolis predicationis officium delegandum erat, uos — inquit — testes estis horum. Et ego mittam promissum Patris mei in uos. Vos autem sedete in ciuitate, quoadusque induamini uirtute ex alto. Apostoli sancti testes fuerunt passionis et resurrectionis. Sed quia testimonium ferre uel aduersus Iudeos inuidię in Christum ueneno infectos uel aduersus gentes

testes fuerunt passionis et resurrectionis. Sed quia testimonium ferre uel aduersus Iudeos inuidię in Christum ueneno infectos uel aduersus gentes idolatrię errore subuersas minime tutum uidebatur, et humana fragilitas in uitę contemptum aliquid moliri non audebat, ego — inquit — mittam promissum Patris mei in uos. Hoc illud est, quod alibi ait: Dabo uobis os et sapientiam, cui non poterunt resistere omnes aduersarii uestri. Vt ergo Spiritus Sancti armis muniti non timeant eos, qui

natauit in nostrarum miseriarum mari, laborum iniuriarumque amaritudinem pertulit, et summi erga nos amoris igne succensus in ligno crucis assari et mori uoluit, ut nos corporis et sanguinis sui uitali pasceret alimento. Ideoque et panis est, de quo dixerat: Panis, quem ego dabo, caro mea est pro mundi uita. Antequam discipuli quicquam gustassent, dicit eis Iesus: Afferte de piscibus, quos prehendidistis.* Hoc spiritaliter intelligi potest, ut dicat: Venistis ad me in terram uiuentium beatitudinis pręmia recepturi.

terra et eos poscenti Domino obtulit, continenter dicitur eis: Venite, prandete! Hoc, quod nunc discipulis dicit Dominus, ad omnes quidem, qui illos imitantur, pertinet; atque huic simile, quod alibi ait: Venite ad me omnes, qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam uos. Venite, qui pro amore meo uigilastis, ieiunastis, precibus offerendis curam impendistis, de perpetrato scelere doluistis, elemosinas fecistis, aduersa patienter pertulistis, in persecutione fortes, in martyrio constantes fuistis, qui uosmetipsos

simul sessuri et iudicaturi tribus Israhel. Quid est ergo, quod nunc aliis quibusdam discipulis pręsentibus soli Petro dicit: Sequere me? Quando enim omnibus, ut se sequantur, iussit, hoc ab eis exigebat, quod alibi ait: Exemplum dedi uobis, ut, quemadmodum ego feci, ita et uos faciatis. Hoc autem, quod nunc Petro dicit: Sequere me, de morte, quam ei futuram prędixerat, intelligi uoluit. Sequere me suspensus in patibulo, sicut et ego fui suspensus. Quod etiam ipse Petrus intelligens ac iam de se certus, de Ioanne

iussit, hoc ab eis exigebat, quod alibi ait: Exemplum dedi uobis, ut, quemadmodum ego feci, ita et uos faciatis. Hoc autem, quod nunc Petro dicit: Sequere me, de morte, quam ei futuram prędixerat, intelligi uoluit. Sequere me suspensus in patibulo, sicut et ego fui suspensus. Quod etiam ipse Petrus intelligens ac iam de se certus, de Ioanne interrogat. Sequitur enim: Conuersus Petrus uidit illum discipulum, quem diligebat Iesus, sequentem, qui et recubuit in coena super pectus eius, et dixit: Domine, quis est, qui

diligeret, non esset tam solicitus de eius proditore. Quem ideo — ut mihi uidetur — nosse expetiit, ut ipsum a tam nefando proposito aliqua ratione amoueret. Ioannem ergo cum uidisset Petrus, dicit Iesu: Hic autem quid? Estne morte sua secuturus te sicut ego an aliter de illo decreueris? Dicit ei Iesus: Sic eum uolo manere, donec ueniam. Quid ad te? Tu me sequere. Quidam hoc modo accipiunt dictum, quasi diceret Dominus: Nolo illum quemadmodum te consumi* per martyrii poenam, sed sine illa manere, donec ueniam, eum

Non multo ante illum spectauerant, palpauerant, Thomę retulerant, quia uidimus Dominum, quem etiam *corr. ex mihi Thomas ipse, cum uidisset et tetigisset, iam confessus fuerat. Quomodo ergo nunc quidam dubitauerunt? Ego plane ita sentio dubitationem istam non fuisse ipsorum undecim, sed aliorum quorundam, qui cum illis aderant. Iccirco non dicit quidam ex iis, sed quidam tantum, ut eos non de apostolorum numero fuisse intelligamus, sed de turba aliorum discipulorum,

baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. Hoc alios docete, quod a me didicistis. Instruentes autem de omnibus, quę credere oportet, ut salui fiant, baptismi gratia purificate, ut Ecclesię membra facti mihi, qui caput eius sum, coniungantur, et sicut ego et Pater unum sumus, ita et ipsi mecum unum sint. Docete omnes gentes — inquit — ut se non modo ad saluandos Iudeos uenisse significaret, uerum etiam ad omnes gentium nationes. Alioquin, qua ratione diceretur Agnus Dei, qui tollit peccata mundi,

iustificati sunt per Mediatoris passionem, ita ut, quod in origine amiserant, in baptismo consequantur. Et quoniam arduum et difficile uidebatur docere omnes gentes et singulos quosque baptismatis aqua abluere, ipse, qui potest omnia, suum pollicetur auxilium: Et ego uobiscum sum — inquit — omnibus diebus, usque ad consummationem seculi. Non ad solos, qui tunc erant, discipulos suos hoc dicit — neque enim usque ad consummationem seculi in terra uicturi erant — sed etiam ad omnes, qui in illorum locum succedere

finis quam qui seculi. Quęret autem aliquis et dicet: Si discipulis cernentibus Quęstio in cęlum ascendit Dominus, quomodo se usque in finem cum illis futurum promittit? Respondebit huic propheta: Cęlum et terram ego impleo, dicit Dominus. Christus igitur, tametsi in propria specie, quam assumpsit, in cęlo sit, se tamen in terra nobis communicat in specie aliena, quam in altari offerre solet sacerdos ad credentium salutem, dicente ipso Domino: Panis, quem ego

ego impleo, dicit Dominus. Christus igitur, tametsi in propria specie, quam assumpsit, in cęlo sit, se tamen in terra nobis communicat in specie aliena, quam in altari offerre solet sacerdos ad credentium salutem, dicente ipso Domino: Panis, quem ego dabo, caro mea est pro mundi uita. Ille autem ipsum dat, cuius uerbis consecratus ab iis datur, qui in terra Christi uicem gerunt. Atque hoc ipsos facere iussit dicens: Hoc facite in meam commemorationem. Idem ergo Christus et in cęlo beatos lętificat et

Domino — Pater Filio. Et rursum Patrem a dextris Filii residere asserit, dum ait: Tu es sacerdos in ęternum, secundum ordinem Melchisedech. Dominus a dextris tuis. In hoc itaque ostenditur coęqualem esse Patri Filium, sicut et in eo, cum dicit: Ego in Patre, et Pater in me est. Et: Qui uidet me, uidet et Patrem meum. Pręterea non sine mysterio factum arbitror, quod apostoli educuntur in Bethaniam quodque ab angelis antea discipuli, nunc Galilei appellati sunt. Bethania obedientię domus

uicit, cum ipso et regnet in gloria Dei Patris in ęternum. Hoc futurum uidit Micheas propheta, qui, cum de populo per Christum saluando loqueretur, ait: Ascendet enim pandens iter ante eos; diuident et transibunt portam. Porta ista Christus est. Ego sum ostium — inquit — per me siquis introierit, ingredietur et egredietur, et pascua inueniet. Ascendit autem pandens iter ante electos suos, qui secuturi erant, ut, ubi ipse est, ibi sint et ministri eius. Hi nunc diuidunt gratiam credentibus, quam

Petrus, et in illa crucifigi uoluit, ipsum confitens, quem ante negauerat. Apprehendit* illam Paulus, qui stygmata Domini in corpore suo portauit et exclamauit dicens: Absit mihi gloriari nisi in cruce Domini nostri Iesu Christi, per quem mihi mundus crucifixus est et ego mundo. Mundus ei crucifixus est, cui mundi non dominatur concupiscentia. Is autem mundo crucifixus est, qui mundo mortuus Deo uiuit. Verbum itaque crucis — ut idem ait — pereuntibus quidem stulticia est, iis autem, qui salui fiunt, id est nobis,

persuadet. Dominum enim, quem sedentem in solio se uidisse asseruit, effigie humana eum uidisse indicat. Non ergo Patris, sed Filii persona fuit, qui erat humanandus. Quid autem in tam sublimi throno* a Patre collocari debuerit, ipse in psalmo pręfatus est, ubi ait: Ego autem constitutus sum rex ab eo super Syon, montem sanctum eius, prędicans pręceptum eius. Ac ne forte, quis hoc locutus fuerit, dubites, subdit: Dominus dixit ad me: Filius meus es tu; ego hodie genui te. Filius ergo secundum formam, quam assumpsit,

a Patre collocari debuerit, ipse in psalmo pręfatus est, ubi ait: Ego autem constitutus sum rex ab eo super Syon, montem sanctum eius, prędicans pręceptum eius. Ac ne forte, quis hoc locutus fuerit, dubites, subdit: Dominus dixit ad me: Filius meus es tu; ego hodie genui te. Filius ergo secundum formam, quam assumpsit, factus est super Ecclesiam Dei. Ipsa enim est Syon et mons sanctus, et corpus illud, cuius caput est Christus. *corr. ex trono Vnde et in alio loco ad

Fuit etenim uerax in docendo, mansuetus in perferendo, iustus in retribuendo. Illa quoque summi Patris uox est: Ipse inuocabit me: Pater meus es tu, Deus meus et susceptor salutis meę. Frequenter autem Deum Patrem ab eo inuocatum in Euangelio legimus. Et ego — inquit — primogenitum ponam illum, excelsum prę regibus terrę. Omnes ergo gentes, omnes populi, qui Christum induistis, plaudite manibus, iubilate Deo in uoce exultationis, quoniam Dominus excelsus, terribilis, rex magnus super omnem terram. Magnus

Spiritus Sancti ope atque uirtute credimus nos adiuuari. De occulta autem eius operatione beatus quoque Iob dicebat: Si uenerit ad me, non uidebo eum, et si abierit, non intelligam. Sed quorsum tendat etiam illud Domini dictum: Expedit uobis, ut ego uadam. Si enim non abiero, paraclytus non ueniet ad uos. Si autem abiero, mittam eum ad uos. Nunquid in terra manens non poterat eum mittere et in discipulos infundere, quando quidem ipse Quęstio Spiritus

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report