Your search found 1830 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1323-1533:

Neque enim ingenii luminibus, atque amoeniore cultu distinguenda sunt omnia, sed, qui res deceat, servandus est modus. Quemadmodum enim in hominum vita venustas quaedam, atque jucunditas morum pro sua cujusque natura, institutoque inest, ut non eadem, quae juvenes deceat, senioribus etiam consentanea sit, quaeque in solutiore vitae genere convenire possit, eadem in graviore adhibeatur; sic in carminum artificiis suus est rebus quibusque cultus,

narrarent, attendere. Nonne hoc magis nostris esset temporibus affirmandum, cum Regum ipsorum, populorumque opibus Philosophiam proferri, atque extendi videmus, et hisce praesidiis eo usque perductam esse, ut plura nobis in inquirenda natura sint cognita, quam omnium superiorum temporum diuturnitas viderit? Verum si, quae optima sunt, eadem a paucis conquirantur, an idcirco etiam erunt a Musarum cognitione removenda? Quasi vero ea tantummodo, quae ludicra, ac leviora

vim, ingeniique aciem, quantam perspiciendi eam esse celeritatem oportuit, quantam in geometria, atque illa infinitorum doctrina solertiam, quae difficillimas hujusmodi, atque obscurissimas corporum vires, quas abdiderat ac tenebris Natura obduxerat, quae aliorum corporis cognoscendorum munerum fuit ratio, eadem etiam indagandae, ac eruendae gravitatis par esse potuit. Quae enim eximia excitanda animadversio est, ut extensa intelligamus esse corpora, dividi eadem, et

domesticam enim quandam laudem continere videtur. Vale. ARGUMENTUM / LIBRI PRIMI. Totius operis de natura rerum argumentum proponit Auctor, mundique Conditorem, et moderatorem Deum invocat: orat pro incolumitate Silvii Cardinalis Valentii, cui haec nuncupat; tum eundem alloquens ait, se philosophiae inhaesurum Newtoni, quem

alloquens ait, se philosophiae inhaesurum Newtoni, quem laudat; demum faventem, intentumque his perlegendis animum exposcit. A vers. 79 Initium facit a rerum in mentes, et corpora divisione, cum, an alia quaepiam natura existat, ignoremus. A vers. 95 ad vers. 114 Inter mentes, vel summam Mentem, nempe Deum, vel mentes creatas esse, ait; nobis primo vestigandam esse naturam nostrae mentis, et corporum, inde ad Dei naturam cognoscendam

Mentem, nempe Deum, vel mentes creatas esse, ait; nobis primo vestigandam esse naturam nostrae mentis, et corporum, inde ad Dei naturam cognoscendam gradum faciendum. Nos mentis nostrae existentiam cognoscere, ejus tamen natura ignorare, cognitationem non esse, nisi unam ex ejus proprietatibus. A versu 158 non esse innatas in animis nostris ullarum rerum ideas, at rationis vi nos vera a falsis plerumque distinguere posse ad vers.

Terrae, ipsiusque ortu sententias, postque Poetarum somnia, Cartesiique, Burnetii, ac Wistoni commenta, multa ex Taliamedis libro affert tanquam in exemplum labentis in praeceps plerumque rationis humanae, cum finium a Natura sibi positorum oblita temere procurrit. LIBRI QUINTI. Primum homines necessitas effecit industrios ad artes, quibus vitae

breviter in ipso libri fine demonstrat. LIBRI SEXTI. Praemissis quibusdam de quietis ac laborum vicissitudine in hominum vitae a Natura instituta, quam et ipse in studiis experitur suis, primo sexti libri argumentum proponit, tum a vers. 93 ad vers. 264 in librarionis Lunae causam inquirit, eandemque exinde librationem ad Jovis et Saturni

non videantur, cur ipsius gravitatis naturae ignoratio nihil efficiat, quin ea possit existere, cur demum aetheris resistentia caelestes motus a gravitate ortos non perturbet, ubi et spatium materia ubique stipatum ac plenum a Natura prorsus excluditur; unde ad vortices Cartesianos a vers. 1891 fit transitus, eosque neque existere, neque, si existere, perdurare, neque, si perdurarent, leges caelestium motuum servire posse ad vers. 2147 probatur.

docet. Demum a vers. 2126. ad naturalium colorum rationem devenit, easdemque esse proprietates luminis, quod a corporibus reflectitur, quodque in Solis radio continentur, deducit ad vers. 2330. A constanti certaque colorum natura digreditur ad nostrum de eorumdem colorum inconstantia judicium: Aestimari res plerumque a coloribus; quid colorum varietas in mundo praestet: ut inde animorum affectus arguantur: alios aliis coloribus allici: quam varia

quid colorum varietas in mundo praestet: ut inde animorum affectus arguantur: alios aliis coloribus allici: quam varia esse possit in coloris voce significatio: quam falsa ejusdem apud vulgus intelligentia, ac inde tanquam a Natura exemplo inductum inter homines, eorumque officia discrimen. LIBRI OCTAVI. Orditurus hunc librum a speculis praemittit Narcisi fabulam

naturae operum, quae in tam mira subtilitate aeque mirum artificium praeseferunt. Hic nonnulla enumerantur, ac cum eximiis hominum artibus comparantur, quae in ea contentione pretium omne videntur amittere. Cuncta nimirum in natura sunt omni ex parte admiranda, ad quae nulli unquam nostrae mentis conatus possint pertingere. LIBRI NONI.

argumentum, de nova scilicet luminis proprietate, vicium nimirum facilioris reflexionis, et facilioris transmissus, quas explicat, ac earum mutationis intervalla valde brevia esse declarat. Ea mutatio ab his tribus pendet, a natura nimirum luminis, seu radii colorati, a natura corporis, in quod radius ingreditur, et ab angulo, sub quo ingreditur. A vers. 117. afferuntur leges, juxta quas intervallorum mutatio iis respondet tribus conditionibus ad

vicium nimirum facilioris reflexionis, et facilioris transmissus, quas explicat, ac earum mutationis intervalla valde brevia esse declarat. Ea mutatio ab his tribus pendet, a natura nimirum luminis, seu radii colorati, a natura corporis, in quod radius ingreditur, et ab angulo, sub quo ingreditur. A vers. 117. afferuntur leges, juxta quas intervallorum mutatio iis respondet tribus conditionibus ad vers. 156; inde ad eas probandas

experimentis, ac primo agit de attrahentibus salis Tartari viribus, tum olei vitrioli, ac item salis nitri et sulphuris: unde exhalationum variarum e terra ortus, effectusque deducitur, ac aquae tam fortis, quam regiae natura, partiumque fixarum, et volatilium et acidarum, alcalinarumque discrimen, caeteraque hujusmodi plurima, ac generatim salium ipsorum compositio, et figura expenditur ad vers. 484. Inde naturalium corporum origo ac forma,

sibi sternit ad vim repulsivam in minore spatio, attractivae succedentem, asserendam, eamque exemplis multis explicat, ac ob oculos ponit usque ad vers. 839., a quo concludit, ad motum conservandum, per quem omnia fiunt in natura, requiri vires quasdam, quae deprehenduntur et in gravitate, et in chemicis experimentis, a quibus praesertim constat mutua partium pro variatis distantiis et attractio et repulsio. Inde a vers. 913. delabitur ad

impenetrabilitate sentimus, temere perceptum, falsumque esse posse videatur. Quae omnia usque ad v. 1329 pertractat. Ac tum, ut viam sibi paret ad certiora simplicioraque corporum principia, legem continuitatis, ut vocant, a natura ubique servatae considerat, quae in eo posita est, ut nihil ab una magnitudine ad aliam transire possit, quin per omnes alias, quae in medio sunt, magnitudines transeat, ita ut nusquam ulla sit interruptio, aut saltus

est in usu, exprimitur ope cujusdam curvae lineae ad axem relatae per rectas nimirum lineas ab ipsa ad axem perpendiculariter ductas ad v.1719. Ab ejus lineae curvae, quae ab auctoris sui nomine Boscovichiana dici debet, natura, quomodo corporum proprietates deriventur, exponitur, ac primo agitur de extensione, ubi prima corporum elementa debere esse simplicia, ac nullis constantia partibus, tanquam puncta, ostenditur, tum de impenetrabilitate,

corporum formas, earumque discrimina, ubi de vi magnetica, de soliditate, ac fluiditate etc. Usque ad v. 2540. Inde deducitur per illam Boscovichianam curvam facile omnia explicari, quae per quascumque vires in natura fiunt, variis elementorum inter se junctorum ordinibus constitutis. Ex quibus omnibus a v. 2570. consequitur, nullam omnino haberi in natura quietem, multaeque subjiciuntur de ipsius naturae foecunditate, varietate,

per illam Boscovichianam curvam facile omnia explicari, quae per quascumque vires in natura fiunt, variis elementorum inter se junctorum ordinibus constitutis. Ex quibus omnibus a v. 2570. consequitur, nullam omnino haberi in natura quietem, multaeque subjiciuntur de ipsius naturae foecunditate, varietate, ordine, nexuque considerationes. Demum a v. 2630. ad omnium investigationum fructum percipiendum deducimur, ad magis magisque agnoscendum

audit.
85   At quod nec corpus, nec mens sit, cum nequeamus
86  Scire, quid esse queat, multi nihil esse fatentur;
87  Hic veluti quiddam prohiberet, tertia constet
88  Ne natura etiam, aut vario fors ordine plures,
89  quin praesto nobis sistant se, et nomina poscant.
90   Sed quoniam, anne aliqua in rebus natura sit ultra,
91  Prorsus in incerto est, quaerendique irritus

87  Hic veluti quiddam prohiberet, tertia constet
88  Ne natura etiam, aut vario fors ordine plures,
89  quin praesto nobis sistant se, et nomina poscant.
90   Sed quoniam, anne aliqua in rebus natura sit ultra,
91  Prorsus in incerto est, quaerendique irritus omnis
92  Est labor, idcirco potius nescire fateri
93  Par erat, in nihilo quam mersam dicere inani,
94  Atque

119  Rerum agat: ipsa intus nimirum et cogitat, et vult.
120   At, qui percipimus peragentem haec intus, an omnem
121  Perlustrare datum est, et ab omni parte tueri?
122  An penitus, mentis quae sit natura, videmus?
123  Inde potestates etiam, viresque quot extent,
124  Quaque suos solers ratione feratur ad actus,
125   Qua moveat corpus, quo foedere juncta ligetur?
126  Non

205  Naturae artificis digito, velut aerea constet,
206  Aut adamantina mens, quae sic ea signa receptet?
207  Cur potius non est referendum rebus id ipsis,
208  Quarum percepta est bene cum natura novarum,
209   Intellectaque sunt verborum signa, repente
210  Jam sit opus mentem, quod tum videt, esse fateri?
211  Sic etiam tenebras a claro lumine solis,
212  Sic imis

368   Infinita tamen causarum summa profecto est
369  Haud minus idcirco, quas ignoramus, et ullo
370  Conatu, aut ullis opibus pertingere non est:
371  Ipsa latet quoniam rerum Natura tenebris
372  Obsita, nec, tenuem nobis nisi, protulit, umbram.
373   Quapropter nostra est, ut dixi, libera prorsus
374  Mens animi; ratio neque sufficit ulla profecto,

quoniam nos ignorare fatemur,
396  Ignotam nobis etiam fateamur, oportet,
397  Multo plus mentis naturam, vimque animaï.
398   Altera praeterea in rebus quae corporis extat
399  Natura, an pariter quoque non ignota latescat,
400  Et penitus caeca sese in caligine verset?
401  Hujus notitiis per sensus nam via solos
402  In mentem patefit; prima ergo fronte videtur

417  Sensus, quàm variae vires, diversaque nostras
418   Afficient quovis e corpore munera mentes!
419  Proin plus nota forent generatim corpora quaeque,
420  Nempe modis totidem: sed adhuc natura lateret
421  Intima, et officiis superessent plura retectis
422  Infinitaque, quae fluere illa ab origine possunt,
423   Quorum notities in mentem nulla venirent.
424  Haud

443   Auxilium menti tota cum merce venirent?
444  Forsitan et multis tam vasti in partibus orbis,
445  Tanta ubi viventum saeclis spectacula praebet
446  tot variis uber rebus natura, modisque,
447  Multiplex genus est animantum, quod potiatur
448   Aut aliis longe, quam nosmet, sensibus, ipsis
449  Pluribus aut multo, diversoque ordine nexis:

450  atque hi non rerum, quae nos, simulacra receptant
451  Corporearum animo, sed nulla fors ratione
452  Conveniant nostris quae prorsus, at undique distent,
453   Debeat ut, diversa, eadem natura videri,.
454  Adde, quod hi, queis non pollemus sensibus, aucti
455  Si qua ter crescant, deciesve, vel amplius arte,
456  Ostendant aliis circumdata corpora formis:

movendi
506  Vires esse quidem has cognoscimus: at quid eadem
507  Sint, aut unde fluant, prorsum ignorare fatendum est.
508   Hos igitur sensus si non largita fuisset
509  Natura, an vires istas constare putares,
510  Tantùm respiciunt quae sensus? proinde queamus
511  Corporis officia haec cujusque, eventa vocare.
512  Altera praeterea quoque sunt, quae munera dicas

517  E numero ingenti: plura, at non cuncta daretur
518   Nosse eadem porro, si vis pollentior esset
519  Nostra animi; norunt et queis sublimior, atque
520  Mentibus est aliis potior natura, vigorque:
521  Namque alias ultra nos mentes esse, iterumque
522  Atque alias iterum: et sic semper crescere longo
523   Ordine, queis tanto plura ac majora patescant,

543   Currimus, et tutis legimus conchylia ripis;
544  Ne nimium avectos pelago nox occupet horrens
545  Nimborum, et magnum mare fluctibus obruat atris.
546  Non est propterea tamen, ut natura sagaci
547  Vestigari oculo non debeat, ingenioque;
548   Quamquam etenim illius secretos visere lucos,
549  Abductamque domum, fontes et adire repostos
550  Non datur,

lucem.
576  Praeterea, quoniam his inventis tempore longo
577  Nil fuit adjectum, nihil addi posse putatum est.
578   Tot variis auri tentata per omnia demum
579  Cum fuerit natura modis (ut scilicet omnes
580  Semper erant avidi mortales divitiarum)
581  Extudit hoc tum sera dies, candente receptum
582  Ut lympha, Regis quam pulchro nomine dicunt,

605  Jam praeter, supera quae corporis enumeravi
606  Conjuncta (huic siquidem junguntur semper, et haerent)
607  Munera, sunt itidem, simili ratione vocare
608   Quae conjuncta queas, natura ut Temporis, atque
609  Est Spatii; quoniam corpus constare profecto
610  Non queat ullius spatii, vel temporis expers.
611  Quare operae pretium est naturam inquirere utramque

615  Haeret in ambiguo, et fraudum videt omnia plena;
616  Temporis, et spatii donec ratione resolvat
617  Notitiam gemina, et distinguat nomina rerum:
618   Censeri siquidem natura haec utraque partim
619  a nobis poterit, velut in se est, veraque, rebus
620  Scilicet a cunctis secreta, abductaque: partim
621  Ipsa eadem possit spectari, in rebus ut extat,

templa,
1186  Contemptor Superûm, justique eversor, et aequi.
1187  Diversae diversa queunt nam crimina leges
1188  Supplicio ulcisci, nocuamque extinguere vitam.
1189  Sic in natura simili ratione videmus
1190   Quae peragi, valeant non causa existere ab una;
1191  Idem possit enim varia vi motus oriri
1192  Corporis, aut parti nimirum corpus ab una

1322  Cera velut digitis tractata, subactaque ad ignem
1323  Se facile in facies convertit, et induit omnes,
1324  Quae facies variis extra se extendere pergunt
1325   Mensuris pro natura cujusque, modoque:
1326  Quas inter, quae sit tornatae more pilaï
1327  Parte rotunda omni, reliqui praestantior extat;
1328  Nam praeter quam quod ductu siet undique flexa

1366  Materies queat, ut noscat? quae tenuibus extat
1367  Partibus, at fors finitis, et denique primis,
1368  Quae sint invicta pollentes simplicitate,
1369  Inde sinat nunquam quidquam natura revelli.
1370   Nam si eadem non sint semper primordia, rebus
1371  Natura in cunctis faciem haud servaret eandem,
1372  Et sese species, dum res sit quaeque, novaret,

et denique primis,
1368  Quae sint invicta pollentes simplicitate,
1369  Inde sinat nunquam quidquam natura revelli.
1370   Nam si eadem non sint semper primordia, rebus
1371  Natura in cunctis faciem haud servaret eandem,
1372  Et sese species, dum res sit quaeque, novaret,
1373  Perpetuòque omnis mundi hic se verteret ordo.
1374  Non minus ast ideo in quovis ita corpore magna

1379  Nequidquam, quoniam quantavis arte secando
1380   In rebus nunquam minimum, primumque relinquit.
1381  Atque ea corpora sint quàm parvula principiorum,
1382  Dat variam specimen quoddam Natura per artem
1383  In multis, mihi quae sat erit memorâsse, vel ipsis
1384  Quae pueris (dubitemne, tibi?) notissima constant,
1385   Omnibus e genere hoc conscriptaque lectaque chartis:

in ipsis
312  Servare, agnoscas hâc omnia lege teneri,
313  Quam doceo, aequalem nimirum corpora semper
314  Vim, cum se inter agunt, inferre, patique vicissim,
315   Atque ita natura constare hanc semper in omni
316  Legem; hac te in motus proin ducam, ac mobilitates,
317  Non alias, quam quas in rebus prendere possis.
318  Mensuras, genus hoc, tum certior ibis in omnes.

inter sidera solem,
741  Newtone, ingenii qui lumine collustrares
742  Naturam, inferresque adyta in secreta sagacem,
743  Divinamque tuam, quae vinceret omnia, mentem.
744  Hac Natura tibi cum primum parte retecta est,
745   Omni a parte patens patuit, nostrisque repente
746  Prodita tota oculis pene est mortalibus; inde
747  Audaces post te ingredimur caelestia templa;

metas.
752  Atque hoc materiam diffusum munus in omnem
753  Cuncta movens vis est, qua corpora nempe videmus
754  Certa inter sese trahere omnia lege, trahique;
755   Unde in natura, quae fiunt, plurima pendent,
756  Tutemet ut facili poteris cognoscere pacto;
757  Postquam ea consisterit qualisque, et quanta potestas:
758  Gaudebis nodos dissolvere posse prope omnes

1134  Qui pariter sub eo immotus si pondere perstet,
1135   Ingemit, et longo vix tempore sustinet artus.
1136  Denique, cur ea vis haud exoriatur, ut omnes
1137  Res in natura, quarum ortus respicit unà
1138  Causam ipsam, causaeque moras, et tempus agentis?
1139  Cur sibi Natura hìc non constet, ut omnibus una
1140   Lege tenax in rebus, ut ipsa in mobilitate?

artus.
1136  Denique, cur ea vis haud exoriatur, ut omnes
1137  Res in natura, quarum ortus respicit unà
1138  Causam ipsam, causaeque moras, et tempus agentis?
1139  Cur sibi Natura hìc non constet, ut omnibus una
1140   Lege tenax in rebus, ut ipsa in mobilitate?
1141  Cur ita non generet vires, non destruat ipsas?
1142  His aliisque diu, genus hoc, contenditur armis

1249  Quae capias, lapsus servari temporis aequos;
1250   At prodit removente quod a gravitate, videbis,
1251  In se temporibus repetitis jingier aptum.
1252  Verum, hujus natura viae quae constet, et unde
1253  Cognita sit primùm mortalibus, atque reperta
1254  Ipsa, aliaeque etiam simul unâ ab origine cretae,
1255   Dicendum est, quoniam peperere sagacibus amplas

1269  Orbis, at ut nunquam puncto non haeret illi,
1270   Includes spatium sub tali denique gyro
1271  Hinc, atque hinc, quod si pergas confingere mente
1272  Repletum solida natura, sive metalli,
1273  Seu duri libeat lapidis, lignive, necesse est,
1274  Protinus aspicias, animo consurgere mole
1275   Ingenti geminas utraque a parte figuras,

1327  Transitus ut celer hic, longeque brevissimum extet,
1328  Nullaque proin velut in medio confinia restent.
1329  Propterea similis non aequi est orbis, et aequi
1330   Ortus; et hinc multis natura utriusque, necesse est,
1331  Prodeat in rebus similis quoque, multaque constent
1332  Hujus, et illius communia munera formae.
1333  Sin contra obliques ductus magis usque secantes,

2100   Nodus, ubi illorum rationem inveneris, omnis.
2101  Hac ex parte suum mira ars pervenit ad augmen.
2102  Ex alia sed parte, ubi de rationibus istis,
2103  Quas prius a rerum natura propositarum
2104  Noveris, ad rerum rationem nempe fluentem
2105   Ordine commigras inverso, illasque requiris
2106  Tenuibus, in quae jam dissolveris, ex elementis

publica rerum
34  Cernimus, ast illic multorum. Subditur uni
35   Quae gens, ire putat melius plerumque sibi res,
36  Hunc praefert aliis dominatum, nosque doceri
37  Hunc a Natura putat ipsa, quae jubet uno
38  Semine progenitos uni parere parenti,
39  Monstrat et in mundo simili res ordine ferri,
40   Unus cum moveat totum, qui condidit, Orbem.

180   Quin genera ipsa forent etiam infinita profecto:
181  Immensusque itidem quam late est usus earum!
182  Quamlibet inspicias si frondem, haec est quoque, dicas,
183  Cui sua debetur curvi natura meatus
184  Una uni; nil revera nam constat, ut ipsa est:
185   Scilicet haud alia est quam qua ratione requirit
186  Illa loci regio, tellusque, illa arbor, et ille

241  Humanam exsuperent mentem, longeque recedant;
242  Obruitur siquidem, propius si tangere tentet.
243  Sed qui transcendunt numerorum denique fines,
244  Illis esse magis multo natura putatur
245   Abdita, difficilisque: tamen sunt inter eosdem,
246  Qui, quia naturam respectant cominus orbis,
247  Directaeque viae, mitescunt denique nobis
248  Tractati,

253  Ast aequi quoniam per et arcus ivimus orbis,
254  Et triplices coni per formas; dicere porro
255   Unum, nempe ipso qui gignitur orbe, meatum
256  De tantis, quorum claudi natura repugnat
257  Intra ullos (quoniam transcendunt omnia) fines,
258  Usus erit, pulchrosque ab eo cognoscere mores
259  Nostrae, quam excolimus, gravitatis, quamque doceri

262  Corporis, it currens quod scilicet, atque recurrens;
263  Ut referunt, quibus haec tentata, retectaque primis.
264  Nonne operae pretium est igitur cognoscere, quali
265   Constet natura, quos et referatur ad ortus?
266  Motum propterea currùs expende per urbem
267  Constratam lapide, aequati vel per sola campi:
268  Dum graditur, mentem revolutae, oculosque rotaï

287  Qui genuit, fuit ille rotae, tantumque patescit,
288  In latera amplus, ut aequet aheni marginis oras
289  Orbem includentes, atque inter crura receptet.
290   Cui fuerit natura viae patefacta priori,
291  Ingens pugna fuit jamdudum, at sanguinis expers,
292  Qualis, cum verbis contenditur inter inermes,
293  Esse solet: laudem simul Ausonis arripiebat,

352  Quapropter debent esse et declivia tanta
353  Principio, et dein tanta viae spatia, utraque nexa
354  Ut simul efficiant breviori tempore lapsum.
355   Fors hunc edocuit volucres natura meatum,
356  Cum celsa de rupe, vel altae e vertice pini
357  Collem alium, nemorisve imum latus alite penna,
358  Conspectave petunt praeda, sociave jugali;
359  Illae non

365   Aut nemoris: tremit improviso oppressa columba
366  Ungue super; gaudetve suo consorte recepto
367  Protinus, et teneros meditari coeptat amores.
368  At nos huc ratio natura certior ipsa
369  Induxit nuper, qua suemus in omnia, quae sunt
370   Abdita cumque animis, felici irrumpere nisu.
371  Hoc oculis etiam, non tantùm mente, tueri

coetus, risusque, jocosque;
405   Omnia mutari varia ratione, modisque
406  Tum par est; alio descensus ordine sese
407  Inter erunt, alio quoque tempora, dissimilique
408  Natura, queis tunc erit usus, opusque, meatus.
409  Haec via difficilis tamen est, obductaque multis
410   Sentibus, illaeso vix ut pede transeat illuc
411  Ipsa novis pollens numeris ars; multiplicesque

limitis ora,
682  Dum redit, in vacuo designans aëre curvum
683  Quoddam iter. Hoc porro plerumque orietur ab illo,
684  Quod generat, longe diversa, dissimilique
685   Natura prorsusque alia. Quodcumque sed ante
686  Propositum sit iter tibi, perspectumque, per artem
687  Nosse queas, quod ab hoc, si evolvas, prodeat oras
688  Curvum iter in claras; vel si exoriatur id

702  Parte, et propterea via sit nova concava sursum.
703  Ergo ingens, genus hoc, rerum Monstrator, et Auctor,
704  Ortam ex orbe viam cum mente revolveret aequo,
705   Ejus et hoc in natura latitare receptum
706  Vidit, et arripuit praeclarum ante omnia munus:
707  Nempe iter ipsum se producere, seque parentem
708  Esse sui simul et sobolem, a seseque creari

bullas
1259  Intra se, multo rarum magis atque calentem.
1260   Quare, cum corpus super undas fluctuat, illud
1261  Esse minus debet grave sustentante liquore.
1262  Partim a natura tamen id pendere tenaci
1263  Undarum quoque possit, et ipsa proinde figura
1264  Corporis: argenti sic labrum extare videmus,
1265   Atque super lymphas nitidum fluitare liquentes:

relaxes?
1466  Propterea laviter rasura novacula crines
1467  Est latere ex utroque, rota currente, cavata.
1468  Sic avibus rostrum, curvosque rapacibus ungues
1469  Exacuit natura, quibus penetrare queant res.
1470   Hinc quoque per cochleas vi multa obstantia quaeque
1471  Comprimimus; peragit dum magnum dextera gyrum,
1472  Quippe movens circum, spira descenditur una

1580   Efficiat: nescit rerum commenta, neque audit;
1581  Sed tantùm ad varias exemplis ducitur artes.
1582  Nonne ope diversa, variisque a partibus unum
1583  Quemque opifex urgere solet Natura laborem?
1584  Quae velut instrumenta suae persaepe retentat
1585   Multa artis, dum quid faciat consistere simplex;
1586  Sic in naturae clarandis rebus oportet
1587  Nos

1592  Multa diu nobis tractata, volutaque multa,
1593  Perque polita diu; pariter gravitatis ad illud
1594  Usus erit punctum medium, quo plurima fiunt,
1595   Plurima per quod agit vario natura labore,
1596  Nunc iterum, quoniam res detulit ipsa, reverti.
1597  Jam superà a dictis punstum gravitatis id esse
1598  Deduces quovis in corpore, per quod agatur

1612  Nunc qui per numeros mensurasque omnia nôrunt,
1613  Hoc genus, ut medium punctum gravitatis in omni
1614  Haerens materia vestigent; munus id ejus,
1615   Quam docui, de natura deducere possunt;
1616  Nempe, extra corpus si quaeviscumque locetur,
1617  Planities, fore, ad hanc ducti ut simul omnibus omnes
1618  A punctis tractus, aequales scilicet illi,

ullos
2080   Vix jam edunt nisus, vix usquam impellere possunt.
2081  Exsurgunt aliae tum prava ab origine vires
2082  Scilicet, et veluti cum nobis exoriantur,
2083  Ortum a Natura simulant duxisse potenti.
2084  Hinc varia exagitant, diversaque pondera mentes
2085   Omnibus in rebus nostras. Quid denique constat?
2086  Jamque age, terram oculos late circumfer in omnem,

2114  Mensque videt, quod saepe fuit conata videre:
2115   Nomina mitescunt, resque assuetudine longa.
2116  Jam nunc pro varia regione, et tempore mores
2117  Mens varios est inspicere; et Natura magistra
2118  Injusti, justique licet sit certior intus
2119  In nobis, quam rerum ullarum forsitan extet;
2120   Non minus ipsius manifestae lumina lucis
2121  Obruere

lucis
2121  Obruere interdum, penitusque extinguere possunt
2122  Mores, judicia, affectus, exemplaque, et usus;
2123  Propterea ut stulte videamur, sive doceri
2124  Nil a Natura nos, seu contraria prorsus.
2125   Nunc quoque, saeva tulit quales Germania quondam,
2126  Sunt variae, rapto quae semper vivere gentes
2127  Assuêrunt, quaeruntque decus crudelibus ausis:

2130   Et queis mitius est, neque longe immane, feroxque
2131  Ingenium, hos terrae allidunt, mortemque minantur;
2132  Degeneres patria nimium a virtute vocantes.
2133  Ut pennas, dicunt, avibus Natura, volare
2134  Queis possint, dedit, et caudam, ut proscindere lymphas,
2135   Piscibus, et nobis sic ingeniumque, manusque
2136  Ut struere insidias, rapere, et pugnare queamus.

ante tulisse
2138  Ausoniam, humanos sit mandere dulcius artus,
2139  Prolui et humano large hausto sanguine, quam quos
2140   Herbarum mites succos mortalibus offert
2141  Natura, aut pecudes, aliud genus: ire per altos
2142  Venatum montes, hominumque cubilia, sylvas
2143  Armati saxis, et multa cuspide gaudent:
2144  Cum capiunt, rediere domum Paeana canentes,

2215   Et comites sibi habere procos, quocumque libido est,
2216  Et licet, et mos est, et, qui non talia perfert,
2217  Exercet durum imperium, insanire putatur.
2218  Quid Natura magis vita commendat, et atrà
2219  Quid nos morte docet crudelius esse? Tuendam
2220   Haud tamen ad vitam Naturae haec pondera, vimque
2221  Pectora senserunt aliquo obfirmata recepto

noctis
18  Sidera, te primam, praelatamque omnibus esse,
19  Te Dominam, atque uni tibi cuncta vigere, tuoque
20   Inservire bono. Cur sit tua gratia tanti?
21  Tamne queas de Natura bene sola mereri?
22  Sic quoque formicis, qua fervent agmina nigra,
23  Area, quaque trahunt praedas, latebrisque recondunt,
24  Nobilior, potiorque fuat, quam quidquid ubique est.

nesciat idem.
28  Nam quocumque oculos lustrantes proferat extra,
29  Inveniat majora, opus est, melioraque notis
30  Usque; ferax adeo rerum est Natura bonarum,
31   Magnarumque itidem; consistunt undique pulchro
32  Ordine cuncta, atque invicto se foedere nectunt
33  Tenuia cum magnis, cum parvis magna vicissim.

habentibus ovi
442  Et speciem, et nomen, genus illud, quod libuit jam
443  Essigies secto de cono dicere primas.
444   Quanquam igitur muita effati nos ante viaï
445  Illius de natura, cum terna per auras
446   Eductos conos in segmina divideremus;
447  Hic tamen est aliquid, singillatim addere quod nos,
448  Quippe opus est, debemus, uti pernoscere possis,

locis ex omnibus errans
768  Urgetur jam non illinc distantibus aeque,
769  Si conferre velis, et noscere, num minuantur,
770   Qua dixi, ratione; hoc natura ipsa meatus,
771  Quo properatur, erit, sinat ut deprendere curvi.
772  Haec tamen haud facilis ratio, nec pervia cuique,
773  Sed cui volvendis ingentibus incita curis

830   In medio, quanquam tentes latera omnia circum,
831  Vires effugies has nusquam, nullaque constet,
832  Contendant illae non extrahere unde, latebra.
833  Proin simili jam, sunt natura prorsus, et una
834  Hae vires, gravitasque, atque una lege vigentes,
835   Ut gaudere etiam communi nomine possint.
836   En igitur semper Mortales unius esse

1251  Aut favor, aut odium, nec dives copia fandi,
1252  At verique secant testes, mutaeque tabellae,
1253  Resque ipsae, quae sunt certa ratione peractae;
1254  Sic itidem nos de Natura recta putandum est
1255   Judicia exercere, quibus non jam ulla tributa est
1256  Aut blandis commendantum pars vocibus, ulla
1257  Vocibus aut contra pugnacibus adversantum;

1265   Mendacique velut fulgore abducere captum.
1266   Propterea jam non, an forte antiqua Virorum
1267  Rebus in his eadem steterit sententia, quaeras,
1268  Nec nimis hanc prae Natura, rebusque moreris:
1269  Quanquam ita multa fides in vulgus conciliatur
1270   Dictis, et priscis accedit pondus ab annis,
1271  Ut quidam pretium tantis adjungere rebus

ipsae,
1411  Poscere et incudi se reddier, et renovari,
1412  Atque iterum ex obitu florente aetate renasci.
1413   Simplice nitatur porro cum pergere semper,
1414  Quidquid agit Natura, via, nec in omnibus unam
1415   Non spectet rebus rationem, consimilemve;
1416  Jam fateare, opus est, proprium quoque materiaï
1417  Scilicet hoc omnis munus trahere esse, trahique;

1437  Scrutatus vires, sua nec vestigia flectens
1438  Usquam alio, quam quo detectae denique ducunt
1439  Vires, ipsa viget per quas foecunda, novando
1440   Incubat et foetu Natura, auctumque ministrat.
1441  Sic etiam invento capiuntur saepe cubili
1442  Per nemus hirsuta teneri cum matre catelli.
1443  Quare age, materie cum mutua constet in omni

vim prorsus eandem
1557  Esse, acsi media facies regione coiret;
1558  Proin huc extrorum punctum contendat, oportet.
1559  Fiet idem, solidus si sit globus, et varianti
1560   Natura, ut libeat, repletus materiai,
1561  Tractibus e medio tamen ut densetur in aequis
1562  Aeque, nec spatio varietur, ni variatio.
1563   Rebus ab his facili possis cognoscere nisu,

omnis;
1968  Sed partim oceano late natat, arida partim est,
1969  Duraque, et huc illuc glebis, lapidumque manentum
1970   Ordine non certo consternitur, et varianti
1971  Natura non densa aeque, i interruptaque passim est.
1972  Fors magnum crusta gerit intus inane sub una,
1973  Corpore fors vario contra variaque figura
1974  Multiplices nucleos, quae possunt singula

ruente:
2168  Quem casus tum forte locum dedit, hunc tenuere.
2169  Ergo non poterat sine magna Terra ruina
2170   Esse, valut nunc est? altos sustollere montes
2171  Non valuit Natura, marisque extendere tractus,
2172  Ut sit pulchra simul nobis, et commoda sedes?
2173  Culpant praecipue tranantem luce Cometam
2174  Vicina, qui plus ex una parte trahendo

2384  Augurium vanas tentant percellere mentes,
2385   At non illudunt Vates Sapientibus, illud
2386  Adveniet tempus, pede sicco Hispanus ad Afros
2387  Ut transmigret, et ipsa vetet Natura columnas
2388  Trasnare Herculeas; vicinis insula terris
2389  Omnis ut accedat; Gallisque Britannia constet
2390   Pervia, et Aegaei scopuli maris unica fiant

simplicis illi
23  Dimoti, atque aliis alii de moribus orti
24  Mores, atque novi cultus, distensaque longe
25   Grandia propterea res incrementa per omnes.
26   Principio Natura pari ratione creavit
27  Nos Homines, mortale, omnes, genus, ut neque quisquam
28  Jactet sese aliis potiori vivere ab ortu,
29  Nec majora sibi

42  Quantum at cumque libet, non sumere proinde licebit;
43  Ast et opus quantum, et quantum petit ipsa voluptas.
44  Quod superest, non fas corrumpi; prodiga non est,
45   Quamvis sit Natura ferax, at in utilitatem
46  Omnia vult verti, ne, quae struit, irrita fiant.
47  Propterea tantam terrai sumere partem,
48  Quam colat, et largo foecundet semine varsam

815  Haud mutata, facit, caeli placidissima contstet
816  Tempestas, haec Elysii videantur ut esse
817  Fortunata loca, et campi, sedesque beatae.
818   Cuncta fovet Zephyris natura tepentibus, atque
819  De terra omnigenos simul omni tempore foetus
820  Fundit; opes verno proprias permiscet honore
821  Autumnus; pariter frondes, floresque virescunt.

vel esse
1808  Constituas semper, vel, si moveatur, eadem
1809  Usque via recta, et cursu sibi labier aequo;
1810  Scilicet ut vera, cum de communis agebam
1811   Puncti natura medii, ratione probavi.
1812  Jam quoniam positus sese inter semper eosdem
1813  Haerentes caelo conservant undique Stellae
1814  In speciem; punctum id dicendum est stare quietum

2035  Ordine, quo semel haec in se repetita locato
2036   Respondet spatio claram inter lampada Solis,
2037  Lunaique globum, in sese quoque sed repetito;
2038  Nimirum gravitatis uti natura reposcit.
2039  Hanc porro Lunae gravitatem ita nempe relatam
2040  Dissolve in geminas, quarum directa sit illuc
2041   Altera, dirigitur quo tractus, corpora nectit

duro immiscere labori
15   Collibuit quandam, quae nos invitet, agatque
16  Ad bona nostra trahens, blando avellatque sopore.
17  Ergo sagax lassos, defecturosque labore
18  Natura ad requiem vocat, et dulcedine spargit
19  Otia, et insuerto somnos rigat alma lepore:
20   Otia post, somnumque, ardorem suscitat ipsa
21  In membris, animoque, ut possit utrinque capessi

301   Qui fiunt,uno prope tempore conficerentur;
302  Propterea ut parvo sit opus discrimine densa
303  Astri in materia, sive in variante figura.
304  Quare nonne vides, rerum ut Natura reposcat
305  Ipsa, ut Luna sua facie se vertat eadem
306   Perpetuo ad Terram? Proin ut quoque credere possis
307  Perfacile, assimili circum vertigine volvi
308  Saturni,

567  Ut, ni cuncta suae possint supponere menti,
568  Indignentur, uti rerum de jure suarum
569  Depulsi. Cur non videant, quam parva supellex
570  Perceptorum animo? quantis Natura per omnes
571   Sit foecunda modis res undique, quas tamen ipsis
572  Prorsum ignorandum est? quae tanta insania notis
573  Ut paucis prima in Naturae fronte locatis

producet, ut ovum,
630  Et Lunam, qua longa, videbit, scilicet illuc
631   Longae directo, quaecumque est, axe figurae.
632  Atque huius jam certa per artem inventa figurae
633  Natura est, oritur quae coni a segmine primo,
634  Si vestigia linquat, ubi est super axe rotatum
635  Majori circum. Quare pars altior illa est
636   In terra, summo cui supra in vertice Luna est,

1095  Credible est etiam.Terram velut obsidet aer,
1096   Cur non ipse Jovem, cur non convestiat astra
1097  Errabunda alia, et similem praetendat amictum?
1098  Scilicet in Mundo Natura haud protulit unam
1099  Usquam rem, nisi fors portenta informia quaedam;
1100  Nulla avis est, similis cui non sit plurima, nullis
1101   Proinde suum phoenica vetus conspexerat aetas

1142  Finitam, ambiguo paulatim at lumine carpi
1143  Circum oras, sit opus, Lunam tuearis, et illic
1144  Paulatim, quae sunt discrimina lucis et umbrae,
1145  Confundi, et crepera natura utramque subire,
1146   Cum tamen excipiant nitida umbras lumina densas,
1147  Demum in sideribus, siquae sunt forte colorum
1148  Servatae, lucisque vices, non causa valebit

vicina relinquit
1330  Quisque Cometarum, et Phoebei trajicit auras
1331  Aeris, et tenum semper magis aethera tranat;
1332   Aetheriae partes, primo quies densior extat
1333  Natura, atque aliae porro, quies rarior ipsa est,
1334  Et magis atque magis superis subtilis in oris,
1335  Propter et incursum findentis ut aequora prorae,
1336  Et propter gravitatem in magni corporis

aere Solis ab opso
1549  Hausta, atque ex una quantum ejus parte Cometae
1550  Emittunt, alia tantundem a parte receptant;
1551  Perpetuoque ita circuitu Natura gerit rem;
1552   Haud secus ac alias gyro res cernimus isto
1553  Versari, atque illinc repariri damna, profusae
1554  Sunt ubi opes: recipit, quos reddit Terra, vapores,

1814  Ergo qua tot res peragi, tantasque per omnem
1815  Undique materiam clara ratione probatum est,
1816  Ipsa tamen gravitas nobis erit inficianda
1817   Propterea, quoniam ejusdem natura latescit,
1818  Ut si res extent ideo, quia novimus ipsi?
1819  Num bene naturae ratio non reddita rerum
1820  Idcirco, quia cum gravitatem denique ventum
1821  Est ad

1888  Esse, atque aetheriis late diffundier oris,
1889  Astra pati offensus ubi non deprendimus ullos.
1890  Alma licet lux, et phoebeius imbuat aer
1891  Illa loca; usque adeo tenuis natura utrinsque est,
1892   Distare a spatio nihil ut videantur inani.
1893   Sed qui corporibus late spatia omnia complent,
1894  Et spatii rentur naturam, et corporibus unam,

flexos finire meatus,
2118  Est opus, in sese repetitae mobilitates
2119  Pro saptiis ut decrescant crescentibus ipsis.
2120  At cum particulae constent in vortice quaeque
2121  Natura simili, quam longe mobilitates
2122   Ordine pro spatiis diverso progrediuntur!
2123  Progressus erit hos reperire, ubi quamque fluentis
2124  Materiae crustam subtilem finxeris esse,

2131  Cura Virum reficit, sed inanis; plurima mutant
2132   Nequidquam, quoniam faciendos omnis inepta est
2133  Materies prorsum auctificos ad vorticis aestus.
2134  Jam cum consimili a natura particularum
2135  Vortex confieri non possit, qualis egemus,
2136  Dissimiles ad particulas tum protinus itur,
2137   Quae nequeant aeque densarier,

2207   Tam varias, tanquam foetus, Vis alma, feraces,
2208  Salve mira opifex Mundi, o communis origo
2209  Foederis, omniparens et amor, rerumque voluptas,
2210  O elementorum Venus, o Natura capaci
2211  Cuncta sinu capiens, vel quo tu nomine dici
2212   Cumque velis alio, non grandibus impare factis.
2213  Nos tibi subjicimus sed inertia corpora tantum,

259   Fastorum, et sacris praescribas tempora rebus;
260  Ut non dedeceat jam laxis talia templis
261  Addere, Naturaeque altos imitarier usus;
262  Namque colit Caeli in templo Natura Tonantem.
263   Hac ratione etiam cadet umbra a corpore semper
264   Oppositam luci in partem, atque aversa feretur,
265  Et faciet projecta super

742  Accumulates, donec bis finiat ultima denas,
743   Pernix in spatio tanto lux missa volabit,
744  Tempore quo vibrat sese uno arteria pulsu.
745  Hoc adeo celeri lucis Natura meatu
746  Nimirum valeat nobis cavisse videri,
747  Turbari sensu ne res errante per omnes
748   Vita queat; siquidem si non tam mobilis esset,
749  Non illic ullum

977  Difluit in guttas extemplo versa liquentes;
978   Protinus in ceneres vertuntur robora dura;
979  Denique lucis vi solvuntur cuncta coactae,
980  Nec, quod restet, habet tum natura ipsa, potenti,
981  Qui penetrat nexus, radio, laxatque tenaces.
982  Sulphureus pulvis si terra conditur ima,
983   Ut penetrare tamen radii, immittique valentes

ad illum,
1206  Aeque itidem rediens pars inclinabitur, at non
1207  Introiens aeque, sed plus accedet eidem.
1208  Accessus jamque iste a re tibi triplice pendet,
1209  Natura primum a radii, tum corporis, in quod
1210  Mergitur hic, ipsa demum a regione meatus.
1211  Ergo age, naturam primum hic agnoscere lucis
1212  Incipe; non aliud nostro, inter plurima, saeclo

recedant.
1228  Praeterea quae juncta jubar, clarumque nitorem
1229  Efficiunt fila, invenies disjuncta colorem
1230  Certum, quaeque suum, dare, non mutabilis ut sit
1231  Natura, atque a re vertenda movendaque nulla.
1232  Quae minus accedunt axi, tu fila notabis
1233  Esse rubra, at violam quae, pallentemque amethystum
1234  Pingunt, plus aliis flectunt se, axique propinquant

1303  Quo spatio lux prima rubens; discrimina partem
1304  Caetera sunt per eam mediorum fusa colorum.
1305  Primus id inventum qui profert, ille coloris
1306  Quem cujusque ferat numerum natura, recenset;
1307  Ipsa in natura radii quem nempe receptum
1308  Esse putat, non possit ut haec, trans corpora certa
1309  Quae constat, ratio, mutato corpore verti;

partem
1304  Caetera sunt per eam mediorum fusa colorum.
1305  Primus id inventum qui profert, ille coloris
1306  Quem cujusque ferat numerum natura, recenset;
1307  Ipsa in natura radii quem nempe receptum
1308  Esse putat, non possit ut haec, trans corpora certa
1309  Quae constat, ratio, mutato corpore verti;
1310  Et putat hanc legem deberi versicolori

1325  Viribus infringat, mediisque abducat ab oris,
1326  Plusve minusve axis, nimirum ut densa requirunt
1327  Corpora: at hic tantum tamen excipe corpora, quae sunt
1328  Sulphurea longe natura, atque unguine multo
1329  Praedita; nam si sunt haec aeque densa, refringent
1330  Plus radios; quin densa minus quoque saepe videbis
1331  Filorum seriem plus detorquere meantem.

1737  Et quia miscetur varie, variare nitorem.
1738   Attamen et speciem cum longius excipis illam,
1739  Exortis nimium ne fide coloribus ejus;
1740  Nam mage quid fallax est, quam natura colorum
1741  Concipe enim, tantum, quae fila rubentia multa
1742  Omnibus in radiis toto de Sole profusis
1743   Adveniunt, parvi stipata foraminis unum
1744   (414)

1834   Non variata manent, propriosque invicta colores
1835  Servant et propriam vim, qua detorta recedunt.
1836  Ergo cuique colorem intrinsecus indidit illum
1837  Ipsa, et vim certam filo natura nitenti;
1838  Extrorsum haud igitur tunc advenit aut color, aut vis,
1839   Vitrea tranantur cum a lumine septa; videtur
1840  Nullus quin alius filis modus accidere unquam,

semper;
1894   Quandoquidem nihil est, concreverit unde, nec ulla,
1895  Queis constet, fucata sui primordia novit.
1896   Non cuicumque tamen vitro his aptissima rebus
1897  Natura est, siquidem divisos ante colores
1898  Transmissosque iterum, multi videre revolvi.
1899   Nam si concludat turgentes aere bullas,
1900  Atque alienigenas vitrum res, parte nec aeque

2104   Omnem particulam, ut vim quandam, percipiendam
2105  Esse, ad se medium punctum quae pertrahat orbis;
2106  Illuc dirigitur proin, qui duo puncta meatus
2107  Mutua nectit, ubi est ejus natura coloris,
2108  Viribus a mixtis qui, vis ut tertia, prodit,
2109   Metiturque novam vim, quanto et polleat ictu.
2110  Si septem exoptes omnes miscere colores,
2111  Omnes

2159   Jam quae corpora sunt candentia, nonne videmus
2160  Rejicere ubertim debere a se omnia fila,
2161  Et, quae corpora sunt contra nigrantia, nullum?
2162  E certa nequeat natura proinde colorum
2163  Esse niger color, et candens; hic namque colores
2164   Colligit una omnes in se, caret omnibus ille:
2165  Cur caret? Idcirco quia, quos excepit, eosdem

2184   Ergo quaeque suum cum sint magis apta colorem
2185  Corpora, quam quemvis alienum ad rejiciendum,
2186  Candida reddendis sunt longe aptissima cunctis.
2187   Propterea radiis eadem est natura propulsis
2188  A rerum facie, quae Phoebi a fronte profusis
2189   Esse observantes cognovimus. Ipse triformi
2190  Nempe albens corpus vitro si transpicis, albens

furta ministris
2409  Floribus instituens affectus, verbaque pingit.
2410  At ne, quos praefers aliis, debere colores
2411  Per sese credas praeferrier; omnibus aequa est
2412  Natura, et nullum commendat, pulchrior ut sit,
2413   Gratior et nobis; sensus discrimina noster
2414  Ista parit, varia pro re, pro tempore, et usu,
2415  Pro regione loci varia. Nos turpia fuemus

2462  Et blandas molli versantes pectore curas
2463  Pingunt, et pennis miscent variantque colores
2464  Multiplices, tales ut pulli deinde creentur.
2465  Atque ita componat plumas natura imitatrix.
2466  Quidquid id est, ne multa statim, cave, prodita credas;
2467  Nam crebro, nusquam quae fiunt, facta feruntur.
2468  Scilicent approperat qui causas reddere rerum

97  Proin omni debemus idem convertere parte
98  Undique, lustrantes et nos latus ire per omne.
99  Interea haec manant vitae unde exempla regendae,
100  Primum erit hic, speculi quae sit natura, videndum,
101  Et quam diversi mores, radiique reflexi
102  Quid vario faciant de corpore, multaque porro
103  His alia addendum radiorum munera, multas
104  Atque

fulmine caeli
246  Moenibus arcemus classes. Convertere tantum
247  Tum specula esset opus fulgentia Martis ad usus,
248  Gorgoneos vultus aliqua regione crearet
249  Cum natura iterum, monstrumque repente sub auras
250  Anguicomum in lapidem convertens cuncta veniret,
251  Contra quod Pallas speculo donaret et ense
252  Persea, posset uti non visa abscindere colla.

facies, seu Diva potens Amathuntis,
295  Sive puer Veneri nimium dilectus Adonis.
296  Ludicra sic speculis tibi mille effingere possis
297  Illorum pro natura, flexuque, situque,
298  Et magicas insons imitari protinus artes,
299  Seclaque, mutatae quibus in nova corpora formae.
300  Caelo etiam speculis interdum luditur ipso;

515  A terris, nostro vel ab aëre; plura videmus
516  Nempe, repercusâ prope nos spectacula luce
517  Quae sint, fractâque itidem, et mage forsitan apta
518  Quae sint, ut lucis pateat natura meantis;
519  Praesertim tali cum sese ab origine jactet
520  Ipsa Iris, variosque trahat de luce colores,
521  Exemplumne queat pulchrum mage suppeditari,
522  Quodque

more videret
843  Res nova nam, tentes quam prendere non habet ullum
844  Quod latus arripias; aliarum proin ope rerum
845  Quaerenda est: igitur vario torquenda paratu
846  Est natura diu nobis prius, ut sua prodat
847  Consilia, et multos saepe inducenda per usus,
848  Omnis uti demum ratio patefiat aperte.
849  Ingenio mens freta suo non commovet ullas

et usu
872  Multiplici tentare, quod optes, exque periri;
873  Quippe aliter vanos contendes edere motus
874  Ingenii; longe siquidem subtilior ipsa est
875  In rebus natura suis, et acutior, omnique
876  Argumentorum procul astu libera fertur,
877  Et, genus hoc, artes eludere callida novit.
878  His igitur vitri a bullis fecere sagaces

1082  Multiplices lux trans aditus in stamina septem,
1083  Percipe, nam par est usus perquirere veros,
1084  Et caecas penitus sensus penetrare latebras
1085  Illius, per quem in natura cuncta videmus,
1086  Grataque tot per quem rerum spectacla patescunt,
1087  Scilicet innumerûm specie mutata leporum.
1088  Ergo ubi vitaï sensus tam commodus extat,

1106  Vitrea lens clausum in thalamum simulacra meare
1107  Cum faceret rerum: tuimur tamen omnia recta
1108  Haud minus; ipsa etenim radios mens docta secari,
1109  Nempe docet natura, revolvit cuncta, situsque
1110  Ad proprios, ad vera refert loca quasque figuras;
1111  Sive quod interius motus utrumque recepti
1112  Distinguens

1177  Posse putes; alia vel lentem inflectere forma
1178  Si detur, quae fila uno egredientia puncto
1179  Cogere non aliter, quam punctum possit in unum.
1180  Si defuncta tamen natura hac parte fuisset,
1181  Fila alia haud possent, alioque fluentia puncto
1182  Unum itidem jungi in punctum, pariterque coïre,
1183  Circum aliquem diffusa sed irent quaque per orbem:

si sint,
1191  Proptereaque ipsi paulo quoque serius axi
1192  Occurrent, quo nempe occurrunt caetera fila,
1193  Quae minus a latere adveniunt, medioque propinquant.
1194  Natura in nostro crystalli humore videtur
1195  Hanc artem tenuisse; etenim compingitur idem
1196  Crustis, quae densae ad mediam mage sunt regionem.
1197  Attamen haec quoque sunt, quae filis de genere

aptes.
1202  Proin jungenda simul lux sparsa jacebit in orbem.
1203  At porro, nulla tolli ratione, quod obstat,
1204  Posse putes, etenim mutari non queat ipsa
1205  Filorum natura, quibus discrimina tanta;
1206  Quidquid enim generi filorum conferat uni,
1207  Hoc alii officiat: si puncto jungat in uno
1208  Illud, nempe aliud diverso jungat, oportet.

puras includeret undas;
1698  Nam tunc errores vitrorum erroribus undae
1699  Pugnarent, nec non prope pensarentur utrinque.
1700  At quia de varia filorum provenit error
1701  Natura, haud possis alia meliore mederi
1702  Huic ratione, tubo quam, jam diximus, arte
1703  Producto; quanquam nimium cum longa fit hujus
1704  Moles, fit nostro pariter male commoda ad usus,

possis
2112  Ipse oculis, adeo tenues sunt, exiguique,
2113  Seque esse ingentes sunt protinus admirati
2114  Tam parvis mundos animantibus, haud aliter quam
2115  Usque adeo natura locorum est indiga, ut illic
2116  Constituat sobolis viventia corpora multae?
2117  Inde seri genus humanum voluere putantes
2118  Plerique, et

2118  Plerique, et primos hominem de vermibus ortus
2119  Ducere; verum aliquem tam turpi ab origine nasci
2120  Fors puduit, reperitque novos animantibus usus.
2121  Sed, quid praestet ab his, videat Natura, Animantum
2122  Alma parens, nisi fors caveas hic ipse animantum
2123  Credere de numero sese versantia quaedam,
2124  Turbine ut in magno, et caudam ducentia longam

eorum
2136  Saepe oculis mundos, quos incoluere recepti?
2137  Sed quae finis erit? num in vita hi denique constent
2138  Extremi, ut jam non infra decurrere possit
2139  Natura? illi ipsi parvi sibi sint animantes?
2140  Illi alios tanto post se videre minores
2141  Fortasse, atque alios isti sine fine; quis ausit
2142  Immensae rebus naturae ponere fines?

ditat,
22  Illustres animas, raras tamen: artibus illi
23  Scilicet inventis, educta et lampade clara
24  Doctrinae vitam collustravere locantes
25  Altius humanam: patuit natura repente
26  Perdomita, et generis distentum est undique nostri
27  str. 493
28  Imperium res in varias, quas flectere nostro
29  Exin arbitrio datur, atque inducere

vincula luci
250  Nectit, et ex dictis manifestam educere rebus.
251  Scilicet arte nova est utendum, his machina rebus
252  Inducenda recens; alio aggrediendaque nobis
253  Est natura opere; insidias velut, armaque duri
254  Saepe novant hostes, quibus expugnare profunda
255  Praecinctam fossa, scopulisque minacibus arcem,
256  Et valide multo defensam milite possint.

tanto dicere possis.
502  Unius atque ut sunt paulo diversa coloris
503  Fila inter sese, paulatim nam color unus
504  Migrat in alterius formam, diversaque paulum
505  Filorum natura in finibus unius errat,
506  Esse prope effigies videatur ut una coloris;
507  Sic una in specie distabunt fila vicissim,
508  Intervallaque proin majora, minoraque habebunt;

lamina vitris,
685  Ut docui, geminis intersita, non habet unum,
686  Te mutante situs, in eadem parte colorem.
687  Auris insinues sed si pro tenuibus undas
688  In medium, natura quibus mage densa, potensque est,
689  Quamvis instabiles quoque tum, tamen esse colores
690  Instabiles minus aspicies; contraque manebit
691  Una

690  Instabiles minus aspicies; contraque manebit
691  Una horum species prope non mutata, liquenti
692  Aëre si distenta natet lamella, vel undae,
693  Vel quaecumque alia est natura potentior auris.
694  Propterea tenerae inflectentes colla columbae,
695  Caudaque pavonum, cum pennis astra lacessunt
696  Expansis illi, et miro intumere decore,

702  Contextas spatiis, quae densior undique cingit
703  Materies: alio quocumque in corpore contra,
704  Quo color unus inest, neque flexu pendet ab ullo
705  Luminis, aut oculi, natura est particularum
706  Densior, et tenui praecingitur aëris aura,
707  Aut res siqua alia est subtilis, raraque circum,
708  Aut spatio, quo languidius nihil extat, inani.

ut pellucidus esse
763  Incipiat, sive aucta una et concreta vicissim,
764  Ut nunc in fucos jam pellucentia nuper,
765  Ducier aspicias: salium penetrabilis extat
766  Nimirum natura, et solvens multa, secansque,
767  Multaque dimittens, et jungens ante soluta.
768  Praeterea si jam, quae fiant aëre, quaedam
769  Expendas, valeas

775  Perque omnes medias paulatim excrescere moles,
776  Efficiunt nubes, visus quae sistere nostros
777  Possint, et varios ex se jactare colores,
778  Ut densatorum varia est natura globorum.
779  Humor enim qui pellucet, queat an ratione
780  Ullâ aliâ tot se nunc his circundare fucis,
781  Nunc illis, quam quae molis diversa globorum est?

985  Quod si contigerit, nil jam rear amplius esse
986  Ulteriusque oculis tentandum: haec ultima certe,
987  Quam possint sensus oculorum tangere, meta est,
988  Ultimus hic homini a natura terminus haerens,
989  Ne queat, has infra res, in penetralia labi
990  Illius, et secreta opera, et potiora tueri
991  Particularum in particulis, quas nosse locatas,

1012  Vel tenues parvus si pennas concitet ales,
1013  Paulum commotis post discerpantur et auris,
1014  Multa opera, et filis perquam subtilibus apta.
1015  Non ita nos certe finxit natura: ministrat
1016  Sed dum intra, quodcumque opus est rationis ad usus,
1017  Res quoque nos voluit multas extrinsecus ire
1018  Quaesitum, ratio subigat quas deinde receptas,

1028  Funduntur: sic et convectis undique rerum
1029  Nos opus est spoliis nostri nunc viribus uti
1030  Ingenii, intra nos ea volvere: nempe operaï
1031  Hoc summum humanae est, natura hoc ipsa reposcit.
1032  Quare age, lectas res acri a ratione subactas,
1033  Mutatasque animo par reddere rursus in auras,
1034  Et rerum veras effari et prodere causas.

ea certe,
1094  Vis quam particulae, queis obvia corpora constant,
1095  In lucem exercent pellentes, sive trahentes;
1096  atque ut par uno est in corpore particularum
1097  Natura, uno in quoque pares sunt corpore vires.
1098  Viribus exstimulata aequalibus oppositisque
1099  Proin lux cum fuerit,nusquam intorquere meatum
1100  Cogitur, aut ullos obices tolerare morasque.

1220  Aut intra, pro fronte ipsa, quam offendet, agetur.
1221  Sec paucis, rarisque, aut id vix accidat ullis
1222  Lucis particulis, ut eos patiantur eundo
1223  Offensus: siquidem in natura multa profecto
1224  Corpora compactis inter se partibus haerent,
1225  Et tamen illapsum transmittunt undique lumen,
1226  Atque ita pellucent, vix quidquam ut credere possis

1258  Se quater ut siltem super illam educere deno,
1259  Fors et adhuc longe, longeque educere possit.
1260  Jam quicumque potest rationem extundere mente,
1261  Ob quam rara adeo liquidae natura sit undae,
1262  Sed minus in spatium nulla cogenda tamen vi;
1263  Ille potest etiam tali ratione putare
1264  Aurumque, et gemmas, atque omnia corpora vulgo,
1265  Esse

1457  Percipies, inquam, rationem etiam esse vicissim
1458  Utrorumque parem collatam; proinde necesse est
1459  Aequales cum sint in cunctis mobilitates
1460  Particulis, quibus est eadem natura, sub oras
1461  Quasviscumque ierint ingressae, ut par quoque constet
1462  Intervallorum ratio, quae diximus, illis
1463  Isdem in particulis, sintque ordine semper eodem,

creare,
1629  Proin illas varie spatia ut trajecta meantes
1630  Quaelibet afficiant; diverse sola refringi
1631  Jam neque mobilitas faciat, sed et amplius ipsa
1632  Lucentum natura ita distans particularum.
1633  Hae si sunt aliis compactae partibus infra
1634  Perquam pauxillis, non aequo mutua nexu
1635  Undique conjunctis; dum motum alicunde receptant,

sensus,
1666  In numero rerum quae constant, cuncta valemus:
1667  Confingens quae mente velis si forte feraci
1668  Cudere, et ambiguas causis adnectere causas,
1669  Quas non natura tute edocearis ab ipsa,
1670  Quam procul a vera rerum ratione recedes!
1671  Haud ita, naturam si quaerens, sensibus uti
1672  Constituas, et ab his rationum ducere pondus,

1673  Et paulum proferre, et certos figere gressus.
1674  Prendere quanquam ipsi non possunt omnia sensus,
1675  Certior haud ratio tamen est, et pulchrior ulla
1676  Rerum in natura quaerenda: haud omnia subdit
1677  Mens sibi, et extremis abstitit sobria causis,
1678  Arripit at, quae sunt propiores, et mage certae,
1679  Naturamque videt, quantum sinit ipsa videri.

monstrabit utraque.
1724  Horum clara tibi ratio, manifestaque pandit
1725  Immutare viam radios, cum corpora propter
1726  Currunt, plus istos, minus illos, ut radiorum
1727  Natura est varia, et varia est textura colorum.
1728  Ergo cum radius cultro, objectove capillo
1729  Integer occurrit, multiplex fimbria circum
1730  Umbram exit, tractuque nitet variata colorum.

1769  Lata haec ipsarum spatia, imbrarumque, receptae
1770  In medio quae sunt, in se repetita videntur
1771  Respondere sitis inverso more modoque
1772  Non aliis numeris, quam quos natura priores
1773  Edocet incipiens a simplice, semper et ultra
1774  Simplice paulatim ad quovis discrimine surgens.
1775  Scilicet haec fieri servatum est omnia, senis

1977  Quod genus exemplum praesto facit esse eadem lux,
1978  Quam docui certis refringi legibus omnem
1979  Cuncta introgressam generatim corpora, quae nos
1980  Rerum in natura servamus saepe, ratasque
1981  Has ideo leges generatim dicimus esse.
1982  Attamen esse aliqua inventum dein corpora, legem
1983  Praeter communem frangendi, quae quoque quandam

2053  Qui prius assueta se fregerat, insuetaque,
2054  Qui prius insueta, proprium et retinere tenorem
2055  Aspicies; ipsa radii quapropter inesse
2056  In natura opus est, frangatur cur ea pacto
2057  Uno pars, alio cur altera, semper eodem:
2058  Quandoquidem modus hic si fors manaret ab ipsa
2059  Crystallo, cur crystalli non deinde recentes

abire.
2071  Propterea neque dicendum constare priores,
2072  In quos est lapide in primo divisus, ab auris
2073  Qui radius labens advenerat, irrueratque,
2074  Diversa radios natura: namque videmus
2075  Unum ex his radium, quicumque est, posse refringi
2076  Insuetis, suetisque modis, et vertere legem
2077  Ergo non aliam rationem reddere possis,

super ordine, parca
2207  Illinc tentemur moti dulcedine sensus.
2208  Jam pronum tibi erit porro cognoscere, quare
2209  Haud pauci, quibus est simplex natura, colores
2210  Commixti possint unius gignere nobis
2211  Notitiam, qualem naturae simplicis alter
2212  Deferat in cerebrum prorsus diversus ad illis;
2213  Ictus

2312  Figes in terrae quoddam genus, induat igne
2313  Quod sese facile apposito, et vertatur in illum.
2314  Haud minus idcirco nobis tamen esse videtur
2315  Credibile hoc, in natura non omnia posse
2316  Corpora candentem sese convertere in ignem;
2317  Igni oportunum quin uno de genere esse
2318  Undique dispersum corpus, passimque locatum
2319  Omnia

2322  Involvatque suo violento caetera motu
2323  Corpora, divellat concussas undique partes
2324  Dissolvens, circum et vivo convestiat igne:
2325  Natura est vivi nimirum haec sulphuris ipsa.
2326  Ut magnes chalybem trahit ad se, caetera quidquam
2327  Corpora non agitat; sic lux fors sulphura tantum
2328  Prendit, et adducit, partes et versat in

2452  Aspiciunt saepe, atque Euxini navita ponti
2453  Prospectat procul involventes omnia nimbos.
2454  At non flammarum spectaculum tetrius, et tam
2455  Formidabile fert terras natura per omnes,
2456  Igniferos prope quam montes, ubi nigra feruntur
2457  Ostia Diris, et Enceladi cum Fratre Typhoeo
2458  Immanes poenae, et Cyclopum horrentia claustra.

ferinoque aspera cultu,
7  Dignaque perpetua, cupiunt quam inducere, nocte.
8  At nunc multa mihi, quae non ita clara, supersunt
9  Evolvenda; movenda imis est, eque ruenda
10  Natura e latebris, et caligantibus illis,
11  Ad quae non detur, nisi longe assistere, lustris.
12  Hunc etiam juvat extremum imposuisse laborem,
13  Ad vires elementorum et primordia labi

retrahentia caetera circum,
59  Sicanias tanquam immotus Sirenas Ulysses
60  Palladiis fidens monitis. Te legerat unum
61  Ante alios, cui prorsus opes effunderet amplas
62  natura; his tu hominum voluisti protinus omnem
63  Munificas agitans curas, ditescere stirpem,
64  Atque potestates nostrae distendere mentis
65  Usque adeo, nihil ut non vincere posse putantes,

posse putantes,
66  Confisique ausu irrumpamus in omnia magno.
67  Proin etiam aggrediamur post te, quaecumque latere
68  Perpetuis voluit vel adhuc natura latebris;
69  Et nostro interdum pugnamus marte, sed armis
70  Instructi tectique tuis; se quisque valentem
71  Tanto sub clypei veluti septemplicis orbe
72  Haud minus

102  Corpora inire suos, et certa in vincula ducant.
103  Jamque has ut possis melius deprendere vires,
104  Mecum, age, rebus in his, quae fiant plurima, nosce,
105  Quam varia omniparens agitet natura, struatque.
106  Est quoddam salium genus, intra dolia crustas
107  Quod ducit, circumque cadis latera omnia vestit
108  Accrescens, longo Bacchum si

106  Est quoddam salium genus, intra dolia crustas
107  Quod ducit, circumque cadis latera omnia vestit
108  Accrescens, longo Bacchum si tempore claudant:
109  De vini exoritur natura, glebaque circum
110  Fit lapidosa velut, quo vinum parjete stagnat.
111  Ergo sales prunis siccati, atque aëris auris
112  Expositi post, incipient humescere primo,

fluitantibus auris?
116  Particulas semper volitantes aëre aquarum
117  Nimirum sal iste trahit, densatque vapores,
118  Atque in se recipit, retinetque tenaciter haustos.
119  Natura ast adeo bibula caret aequoreus sal,
120  Atque alii multi, siccatique aëre perstant;
121  Undas quandoquidem nisu caruere trahendi
122  Vim certam cur ille tamen sal haurit aquaï,

374  Hinc atque hinc duci. Cur sal diffunditur undam
375  Per totam facile, et viro corrumpit amaro
376  Aeque contactam, nisi quod traxere valentem
377  Mutua se per vim, natura convenientes?
378  Postremo nonne hoc manet de fronte, necesse est,
379  Quod vulgo perhibent, quae convenientia, jungi,
380  Disjungi contra, quae sunt diversa, calore?

394  Ipsae adeunt solae, et comites post terga relinquunt
395  Deciduas subito, et nigras, et prorsus inertes.
396  Et quoniam, vocitant oleum quod sulphuris, extat
397  Huic oleo prope par natura; et sulphur haberi
398  Possit item geminis ut constans partibus illis,
399  His fixis, istis fugitivis, glutine amico
400  At simul aptatis ita, ut hae fugientibus istis

423  Fixae ubi jam non sint partim, partimque volantes
424  Particulae, aut solidae partim, partimque fluentes,
425  Ut, res saepe sua qui solvunt arte, tuentur.
426  Hinc facile et salium quae sit natura patebit.
427  Particulas terrae siccatas quippe, et aquosa
428  Invenies acida esse sales corpuscula: jungit
429  Utraque se raptu inter se natura valenti:
430  Nec posse

426  Hinc facile et salium quae sit natura patebit.
427  Particulas terrae siccatas quippe, et aquosa
428  Invenies acida esse sales corpuscula: jungit
429  Utraque se raptu inter se natura valenti:
430  Nec posse hanc terram dissolvi, copia ni sit
431  Tanta liquens acida, ut faciat dissolvere lympham.
432  Atque acidus sapor ipse movens, pungensque palatum

604  Nec suffulta suis pedibus stant pectora, et armi,
605  Immansuetaque vox proprio non infremit ore;
606  Exsurgunt formae variae, semperque figuras
607  Illis serviscens lustris natura reformat,
608  Exustasque novis terorribus implet arenas.
609  Ut lymphâ trahitur sal, et sale lympha vicissim,
610  Sic quoque multa trahunt lympham, plusquam ipsa trahatur

per avia lapsu.
754  Nam quae vis radium reflexum pellere possit,
755  Possit item longe longeque propellere pulsum.
756  Nonne hinc aëris est etiam, et tam rara vaporum
757  Natura? e variis nam quae motu atque calore
758  Corporibus partes avulsae sunt, abeuntque,
759  Vix extra raptus fuerit confinia ventum,
760  Extemplo aufugiunt veteri de sede repulsae,

801  Et quia particulae crassae magis aëris extant,
802  Avulsae crasso magis ut de corpore, quam qui
803  Consurgunt tenues liquida de mole vapores;
804  Est sua proin gravior, quam sit natura vaporum.
805  Humidus immixtis persaepe vaporibus aër
806  Propterea est levior, quam siccus et aridus idem.
807  Haec etiam debet, quam dicimus, esse repellens
808  Vis,

823  Dissiliunt strepitu magno, aeraque disjiciuntur:
824  Denique propter eam vim lymphae, oleique liquores
825  Misceri nequeant, nec proinde madescere, quidquid
826  Unctum oleo est, olei aut natura pollet, uti pix,
827  Ut mollis cera, et quae caeterea pinguia multa
828  Corpora; e caelo magnus demittitur imber;
829  Ipsa volans ramove sedens contunditur ales

841  Proin debes, sese inter, agentes addere vires,
842  Corporibusque statum mutantes. Ni repararet
843  Sese motus ab his revera, opus esset, ut omnis
844  Deficeret paulatim, et natura ipsa periret.
845  Corpora post ictum, quibus est non summa potestas
846  Exsiliendi, aliquid de motu perdere debent;
847  Nec quod perditur, affusas id transit in auras

910  Naturae valeas omnes, et cuncta videre
911  Omnibus in rebus, fieri quae cernimus usquam
912  Tam varia, et variis per corpora praedita formis.
913  Ante tamen, quam cum Natura congrediaris
914  Illius ad fontes, et rebus stamina prima
915  Ponentem aspicias; ipsa haec primordia rerum,
916  Quaerendum est, simili num sint vi, mole, figura,

implentur latratibus omnia circum.
947  Post ergo ad sensus mentem vertere, petuntque
948  Proinde ex servatis rationum pondera rebus.
949  Natura simile esse vident nil prorsus in omni:
950  Nimirum non frons alta par ulla virescit
951  Frondi alii in sylva, glandi glans ulla, nec uvis
952  Uva per autumnum, flori flos tempore veris,

1008  Quodcumque est simile, et confer; jam protinus istam
1009  Agnosces longe longeque excedere partem
1010  Quovis in rerum genere uno; affectat eandem
1011  Hanc igitur Natura viam; et quod distrahit inde,
1012  Opposita propriis veniens ab origine jussis
1013  Perfert, cum nequeat fundo mala gramina ab omni e-
1014  Vellere, quandoquidem est horum infinita propago.

1023  Jam liceat, tum quae poterunt minima esse videri.
1024  Ad simplex aliquid descendent, forsan et unum,
1025  Postremo, quod det rebus fundamina cunctis.
1026  Progrediens ita nos Natura inducit ad unum.
1027  Propterea visus rationes reddere privas
1028  Privarum rerum labor irritus esse; putatum
1029  Atque ideo est rerum cunctarum, non nisi pauca

1158  Inciperet, nec odore, sonoque, sapore nec ullo,
1159  Atque insculpta alte sola, et cum corpore nexu
1160  Conjuncta invicto, ut disjungi nesciat unquam a
1161  Corpore; proin omnis natura haec corporis una est:
1162  Illas res alias post hanc in corpore sensu
1163  Perceptas vario, naturae ut scilicet ipsi
1164  Haerentes, et abire illinc, et posse redire

in corpore sensu
1163  Perceptas vario, naturae ut scilicet ipsi
1164  Haerentes, et abire illinc, et posse redire
1165  Corporeo sine discidio, at perstante putatum est
1166  Natura. Sed post quaedam coepere recudi
1167  Paulum notitiae, ut doctrinis excoluerunt
1168  Sese homines, fuerunt in seque reflectere mentem.
1169  Sic magnis in corporibus durisque, putamus

1319  Et facite, ut tacitum pertentent gaudia pectus,
1320  Cum leget ipse sua, et quoque tum probet, et mihi plaudat.
1321  Principio cum quid molitur daedala rerum
1322  Natura, ire gradus assueta est usque per omnes;
1323  Nec queat extemplo se magno immittere saltu,
1324  Paulatim sed progreditur gravis et pedetentim;
1325  Scilicet augeri aut minui res quasque videmus

augeri aut minui res quasque videmus
1326  Continua ratione, neque unum acquirier auctum
1327  Ex alio, quin per medios sit transitus omnes.
1328  Hoc a natura ad credendum inducimur ipsa
1329  Omnibus in rebus, quantovis tempore quas est
1330  Cernere mutari: gemina non altior ulna
1331  Arbor in ingentes protento stipite ramos

cumque fuant, manifesta patebunt,
1479  Cunctaque jam certa ratione educere pronum est.
1480  Concipe proin geminum corpus, praedura rigescat
1481  Cui natura utrique, velut corpuscula prima,
1482  Quae multi adscivere, rigent, et utrumque sub unam
1483  Impulsum properet regionem, ast ocyus illud
1484  Duplo, quod sequitur, tandem ut contingere fingas,

1545  Suprema haec primis contactibus, isset et ultra;
1546  Quod quia non valeat fieri, discrimen, id omne
1547  Mobilitatis, oportet, uti vanescat in ictu.
1548  Propterea dispar nequeat Natura videri
1549  Cum sibi, nec saltus notis compareat usquam
1550  In rebus; saltum nec item impellentia sese
1551  Edere jam, quanquam videantur, corpora possint.

1621  Hinc alias mediis spatiis per corpora cuncta
1622  Vires? cum quae sunt in eis discrimina, possint
1623  Diverso a positu punctorum cuncta venire.
1624  Gaudet enim simili semper natura tenore.
1625  Quare materiem constat vis una per omnem
1626  Undique, pro spatiis quae sic mutetur, ut usque
1627  Crescat in immensum constrictis, atque repellat,

1631  In spatiis speciem subeat constantior unam
1632  Jam gravitas, spatiis jam languens pro repetitis
1633  In sese, jam per caeli diffusa meatus.
1634  Virium et haec quamvis possit natura videri
1635  Ignaris animis compostaque, conque plicata,
1636  Attamen assuetis varios cognoscere ductus,
1637  Linea quos signat, contemplarique figuras
1638  Mensorum

sub arcu
1740  Sint supero, pellantur, at inferiore, trahantur
1741  Plusve minusve, alti ut ditabunt scilicet arcus.
1742  Arcubus his varians cum constet, limitibusque
1743  Natura, officium diversum corporis omne
1744  Hinc proferre licet, qua vi, qua quodque sit arte
1745  Conflatum, et dabitur, quae sint ea munera, quaeque
1746  Esse queant in natura, cognoscere; curvae

1743  Natura, officium diversum corporis omne
1744  Hinc proferre licet, qua vi, qua quodque sit arte
1745  Conflatum, et dabitur, quae sint ea munera, quaeque
1746  Esse queant in natura, cognoscere; curvae
1747  Quaeque viae vigiles si munera pervideamus
1748  Illius. Atque utinam valeant per cuncta sagaces
1749  Ire animi, atque

pervideamus
1748  Illius. Atque utinam valeant per cuncta sagaces
1749  Ire animi, atque omnes, qui possunt esse, tenores
1750  Prendere! ductu etenim Natura coercita ab isto est.
1751  Non pote principio distendi continuato
1752  Tractu materies, punctisque expertibus omni
1753  Parte viget; quoniam cuncta inter puncta repellens

necesse est,
1798  Vicina ut nimium pellant se, visque ea possit
1799  Contractis spatiis esse infinita, repulsu
1800  Ut puncti quamcumque refraenet mobilitatem.
1801  Natura hinc igitur per se impenetrabilis omnis
1802  Corporea est, nequeunt penetrari; scilicet omnia in
1803  Corpore quae spatii sunt ipsius omnia puncta
1804  Non tantum in sese sunt infinita, sed

1824  Et non proinde suis oleum, aut penetrabile saxum est
1825  Particulis, neque sunt Bacchi undarumque liquores,
1826  Una quod valeant misceri, nec quia lymphis
1827  Solvi quit salium natura, manentque priore
1828  Lymphae auctu, aut aditus quia habent trans plurima texta
1829  Argenti vivi latices: quae rapta trahendo
1830  Sunt, adeunt, quae sunt adverso pulsa vigore.

tantum si sit pila pernix aerea, murum
1862  Non jam percutiat, non diruat, at sine noxa
1863  Trajiciat; tanto si ferri nos quoque cursu
1864  Interdum natura dedisset, ahena frustra
1865  Ostia portarum starent, valvaeque, feraeque;
1866  Obsisterit quid enim? vacua atque adaperta fuissent
1867  Omnia: non postes lacrymans quereretur Amator

2010  Mundi habitatores; spatiorum namque maneret,
2011  Ut nunc est ratio: at nobis deprendere non est,
2012  Hasne vices Mundus subeat; tamen esse putamus
2013  Immunem; immotae a Natura namque videntur
2014  Servari leges, queis primo floruit ortu.
2015  Nunc cum materiae sint omnia praedita puncta
2016  Viribus, illa statu per quas coguntur abire,

2047  Nunc ut multa strui, diversaque corpora possint
2048  E punctis, opus est quaedam praemittere pauca,
2049  Quos dixi, de limitibus, quae scire necesse est.
2050  Limitum enim gemina est distans natura; priorque
2051  Cum spatium ob crescens a vi pellente trahentem
2052  Ad vim trajicitur; cum pellens ipsa trahentem
2053  Excipiet contra, natura est altera eorum.

2050  Limitum enim gemina est distans natura; priorque
2051  Cum spatium ob crescens a vi pellente trahentem
2052  Ad vim trajicitur; cum pellens ipsa trahentem
2053  Excipiet contra, natura est altera eorum.
2054  Ergo duo si respiciant se in limite primo
2055  Puncta, statum per se nequeant mutare vicissim.
2056  Extera vis et si coget mutare, resistent;

rebus,
2510  Ut ligna, et lapides, abeunt domitante calore
2511  Candentem in cinerem, aut calcem resoluta, suamque
2512  Amittunt speciem, et remanent ita simplice longe
2513  Natura fient vel adhuc mage simplice, et una;
2514  Propterea exagitata modos tribuentur in aequos,
2515  Atque aequa in spatia, ut crystallus denique fiant
2516  Pellucens; iterum quae fusa solutaque flammis,

2515  Atque aequa in spatia, ut crystallus denique fiant
2516  Pellucens; iterum quae fusa solutaque flammis,
2517  Quandoquidem nihil est, quod diversa evolet inde
2518  Natura, nunquam nitidi non igne redibit
2519  Amoto in formam crystalli; haec ultima certe
2520  Est species tortis violento rebus ab igne.
2521  Haec tibi cuncta viae deduxi ab origine curvae,

2612  Quid juvat? Omnipotens rerum quid fecerit Auctor,
2613  Conjicere e paucis, quae cernimus, exiguisque
2614  Non datur. Arbitrio sed quod deducta sit omnis
2615  Haec natura suo, sapienti struxerit ille
2616  Hanc summam quod mente, quod almas fixerit orbi
2617  Leges, ut fieri possint, quae facta videmus,
2618  Non jam hoc conjicere est, dubiaque in luce tueri,

2633  Temperet, et pulchro, quo nexuit, ordine servet,
2634  Summis, et mediis praesentem rebus, et imis,
2635  Ingentem Dominum, cujus vim tota veretur,
2636  Unde ortum trahit, atque suum Natura vigorem?
2637  Vix potuisse Virum mortali stirpe creari
2638  Credidimus, nobis immensi qui patefecit,
2639  Orbis queis agitur, leges, quas dicere

nostraque, tantum
2697  Hunc colere, atque olli purum contradere pectus;
2698  Quo nisi perducant exhausti denique longum
2699  Orbe in lustrato vestigataque labores
2700  Natura, quid jam juvet accumulasse sagaci
2701  Notitias animo, quae sint sine fruge, premantque
2702  Nequidquam ingenti lassatam pondere mentem?
2703  Ut demum veluti peregrinis mercibus aucta

atque observatis excellentium poetarum artificiis, viisque, quibus incederent, quas rationes tenerent, penitus investigatis, si minus quaesiverunt. Atque eorum quidem in eo multum versata est industria, ut qua in re potissimum vis ac natura poeticae contineretur, docerent. Unde variae, interque se discrepantes plurimorum opiniones sunt exortae, quando alii in numeris concentuque carminis inesse omnem poetarum praestantiam, alii in fabularum elegantia, in naturae

attentius perlegebam: siquidem vetustissimum ac in primis nobilem poetam considero tanquam praeclarum quoddam religionis ac doctrinae illorum Graeciae temporum nobis reliquum monumentum. Quot enim in illo, quam insignes de divina vi, ac natura, quot de elementis, ac rerum causis, quam suavibus fabulis inclusae sententiae! sed hoc loco vetus illa didascalici carminis, et doctrinae allegoriis obtegendae ratio occurrebat animo, ac mecum cogitabam, quanta in hoc poeticae

fabulas usurpamus, quae non arbitratu cujuspiam, nec opinionum, aut morum inconstantia effictae sint, sed ab ipsa naturae similitudine ac veritate depromptae. Eaedem enim neque intercidere unquam possunt, neque obsolescere. His velut a natura impressis notis ac vestigiis cum insistent poetae, facile ac jucunde ad res cognoscendas nos deducent. Quare in conficiendis suis fabulis volo, ut has arripiant, ac sequantur, ex quibus appareant, quae in rebus insunt,

excellentium hanc praepotentem ac dominam animorum vim quipiam possit assequi? Arduam, inquit A., ac difficilem omnino rem postulas, et quae, cum caput totius artis ipsa sit, nulla arte fortasse tradi possit. Sed quibus a natura dati sunt quidam celeriores animorum motus, in iis certe magna insunt adjumenta ad hanc, de qua dicimus, praecellentem pulchritudinem comparandam. Sic enim censeo: peculiare hoc esse acrioribus quibusdam ingeniis atque ad musarum

sensus dicendo validius moveant, quam praestantes res ipsae movere possent? Nimirum inde exorta est eorundem illa vis ac virtus, atque inde profecta sunt illa miracula ac portenta, quibus nobis hunc rerum aspectum formosiorem, et in ipsa natura pulchriorem alteram naturam efficiunt. Hinc si ad narrandos hominum eventus, vitaeque casus se conferunt, tam variis luminibus distinguunt omnia, ut perjucunda ea ipsi dicendo praestent, quae experiendo ob quotidianam rerum sive

in animos inferunt, ut quae cogitando atque intelligendo assequi possumus, quasi intuendo teneamus. Consentanea nobis est haec una maxime rerum cognoscendarum ratio, utpote cui diu a pueris nos natura ipsa assuefecerit. Atque idcirco a sensuum societate sevocare atque abstrahere animos, ac sequi simplex ac sincerum illud intelligendi genus sine labore non possumus, neque sensuum conjunctionem revocamur. Ita ex ipsis angustiis,

probe perspexerimus. quid enim quempiam nulla cogitatione instructum, nisi pene stipitem aut beluam ad paulum abjectam censeas? Earum quippe etiam rerum, quarum peculiares nobis conciliationes natura fecerit, facile tum sensus hebescit atque extinguitur, cum nullo usu intelligentiaque excitatur. Proinde, si qui ab omnium societate sejuncti in montibus ac sylvis nati atque alti sunt, ipsos hominum occursus fugiunt, et omnem

patiuntur. Neque enim si tranquilliores, ac minus turbulenti sunt, quam caeterarum cupiditatum, hi scientiae motus, minus alacres idcirco atque ad alliciendas mentes validi sunt illius impetus. Siquidem insatiabili, quod nobis a natura est inditum, sciendi desiderio, sine summo jucunditatis sensu facere satis non possumus. Hinc ambitionum illecebras missas faciunt, non odio, non metu, non voluptate alia a semel instituto studio detorquentur, vitae ipsius pericula

removent. Non est necesse commemorare multos. Quis Pindaro in rebus facillimis difficilior? Sed num idcirco non illum inter poetarum principes numeramus? Quanto magis igitur Didascalicis id erit dandum in rebus altissimis, et suapte natura a multitudinis usu abhorrentibus? Nisi forte, quod in levibus etiam argumentis concedimus caeteris, in philosophia non ipsis dabimus, ut peritissimis placeant. Nam quod ne doctis quidem ipsis patere

rei tanta vis est, ut caeterae etiam artes illam admiratae ad sese traduxerint, nec in pictura, nec in architectura praeclarum quidquam esse possit, quod non ex hac partium conjunctione efflorescat. Sed ab ea laude Didascalicos suapte natura longe removeri vides. Ob ipsam tam multiplicem ac variam rerum inter se plerumque disjunctissimarum tractationem quo pacto possunt adipisci illud unum et simplex, de quo nobis est sermo? Aut si

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report