Your search found 15871 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 12851-13656:

Auctor ipse Cartesianam secutus Rationem vulgaverat: ac tum dici vere potuit ex recentioribus selectiora Auctorem suis exponere versibus voluisse. At in nova hac Editione cum idem retinendus sit Titulus, ne nimirum ipso mutato diversum esse hoc Opus appareat, rogandus est Lector, ut hunc Titulum ad ea referat tempora, quibus decem hi Libri ab Auctore scripti sunt, neque hic alia requirat, quam quae inter potiora erant Philosophorum ad illam usque diem inventa. In illa

Libri ab Auctore scripti sunt, neque hic alia requirat, quam quae inter potiora erant Philosophorum ad illam usque diem inventa. In illa nempe, quae tum erat, satis certe ampla atque illustri Philosophicarum rerum copia consistendum sibi esse Auctor decreverat; neque enim ipsi, vel si libuisset nova quaeque porro persequi ac superioribus adjungere, vacuum jam suppetebat tempus, cum ad potiores esset gravioresque subeundas curas evocatus. Siquidem Anno 1762 delatum ipsi

Viros Litteras conscendit. Hoc munere etiamnum fungitur, ac septimus ac decimus jam in exitu est annus, ex quo PIO VI Pont. Max. suam hanc navat operam, atque ita navat, ut nihil sibi potius, atque honorificentius esse ducat, quam ut doctissimo satisfaciat Principi, cujus immortalia sunt in omni laudum, meritorumque genere monumenta; ut omnino existimandum sit Divino plane consilio ipsius Pontificatum in ea reservatum fuisse tempora, quibus Ecclesia

est Liber mihi tuus, in quo Philosophiam, eam praesertim, quae a Newtono traditur, versibus complexus es; quem quidem et cupidissime excepi, et semel atque iterum maxima cum voluptate perlegi. Quid enim mihi gratius esse potest, quam cura jam omni, ac diuturni laboris molestia te esse perfunctum; aut quid me magis delectet, quam ea tibi feliciter, atque ex animo processisse, quae ut susciperes, auctor ego tibi praecipuus fuissem? Nam eam quidem

praesertim, quae a Newtono traditur, versibus complexus es; quem quidem et cupidissime excepi, et semel atque iterum maxima cum voluptate perlegi. Quid enim mihi gratius esse potest, quam cura jam omni, ac diuturni laboris molestia te esse perfunctum; aut quid me magis delectet, quam ea tibi feliciter, atque ex animo processisse, quae ut susciperes, auctor ego tibi praecipuus fuissem? Nam eam quidem video additam esse rebus omnium

quam cura jam omni, ac diuturni laboris molestia te esse perfunctum; aut quid me magis delectet, quam ea tibi feliciter, atque ex animo processisse, quae ut susciperes, auctor ego tibi praecipuus fuissem? Nam eam quidem video additam esse rebus omnium elegantiam, atque ornatum, quem a te, cujus mihi in scribendo facultas satis est cognita, exoptare maxime potuissem. Huc accedit, quod omnem hanc Philosophiae pertractationem uberiorem profecto, quam aut

uberiorem profecto, quam aut ego expectabam, aut ipse receperas, praestitisti; remissius enim acturum te putabam, neque ea tam facile traditurum, quae nimia septa essent explicandi difficultate. Nunc omnia fuse, copioseque persequutum esse te video, nihil ut fere in summa rerum obscuritate aut sit praetermissum, aut a carminum cultu, atque humanitate detractum. Ain vero? Pergin tu Musas, omnino ut sapiant, adigere? miror equidem illas tantopere morigeras

esse te video, nihil ut fere in summa rerum obscuritate aut sit praetermissum, aut a carminum cultu, atque humanitate detractum. Ain vero? Pergin tu Musas, omnino ut sapiant, adigere? miror equidem illas tantopere morigeras esse factas, atque a risu, ac joco, ad tantam severitatem traductas. Sed opportune actum est a te, qui leniore primi de Cartesiana Philosophia operis argumento, quo facilius obsequi vellent, cum semel induxeris, freno velut jam recepto,

adjungeres. Tametsi enim superioris operis non inelegantem scribendi rationem, venustatemque satis agnoscerem, desiderabam tamen probatioris disciplinae delectum, ne cum te ad scribendum contulisses, videreris sententias sequutus esse hujusmodi, quae Musarum ingenio magis essent accommodatae, quam veritati, judicioque Naturae. Neque vero magnopere me movebat summa rerum difficultas, ac magnitudo: sperabam enim, quaecumque a communi carminum consuetudine remota, aut

quam perficiendi spe, putabam nos, si non omnem solidam, atque expressam, at hujusmodi certe habituros illius doctrinae formam, quae et rebus, et versibus conveniret. Verum hoc minime inficior, me nunquam arbitratum esse, in his etiam versari ut velles, quae in Geometriae involucris, atque in tanta rerum obscuritate delitescerent. Nam neque tuae, neque cujusquam facultatis esse existimabam, ut universam motuum doctrinam,

Verum hoc minime inficior, me nunquam arbitratum esse, in his etiam versari ut velles, quae in Geometriae involucris, atque in tanta rerum obscuritate delitescerent. Nam neque tuae, neque cujusquam facultatis esse existimabam, ut universam motuum doctrinam, quam Mechanicam vocant, Keplerianas leges, tam varios ac tam impeditos Lunae cursus, atque alia hujusmodi, quae a Gravitatis vi promanant, illa item quae lucis, et colorum naturam

tam varios ac tam impeditos Lunae cursus, atque alia hujusmodi, quae a Gravitatis vi promanant, illa item quae lucis, et colorum naturam continent, enunciare, ac versibus expolire valeat. Quae cum omnia perfecta jam a te, atque absoluta esse videam, possumne illud tibi ominari, quod in scribendo propositum nobis habere minime quidem debemus, tamen si consequamur, libenti animo excipere ne Sapientes quidem vetant, ut quantum operae ac vigiliae tam diuturnus labor attulit,

jucunditatis. Si enim eorum, quae mandantur litteris, ab ipsa difficultate aliqua repetenda est laus, affirmare profecto ausim, ex quo Poetarum artificia extiterunt, a nemine unquam difficilioris rei pertractandae curam esse susceptam. Verum quae hominum est, sive in aliorum expendendis laboribus iniquitas, sive in judiciis ferendis varietas, facile accidet, ut, quae mihi ad commendationem valere plurimum videantur, eadem plerique arripiant ad

in judiciis ferendis varietas, facile accidet, ut, quae mihi ad commendationem valere plurimum videantur, eadem plerique arripiant ad reprehendendum. Erunt enim fortasse nonnulli, qui tam accurate res tam difficiles versibus pertractandas esse non arbitrentur, moremque Neoptolemi in hoc scribendi genere servari potissimum oportere dicant, ut moderatius, ac levius sit philosophandum: tenuiorem esse Musarum habitum, quam ut valentioris doctrinae vim sustinere possint:

fortasse nonnulli, qui tam accurate res tam difficiles versibus pertractandas esse non arbitrentur, moremque Neoptolemi in hoc scribendi genere servari potissimum oportere dicant, ut moderatius, ac levius sit philosophandum: tenuiorem esse Musarum habitum, quam ut valentioris doctrinae vim sustinere possint: praescripta enim esse vocabula, et quasdam veluti disciplinae formulas, quae rerum vim, potestatemque duntaxat declarare valeant: has autem arcendas esse a

moremque Neoptolemi in hoc scribendi genere servari potissimum oportere dicant, ut moderatius, ac levius sit philosophandum: tenuiorem esse Musarum habitum, quam ut valentioris doctrinae vim sustinere possint: praescripta enim esse vocabula, et quasdam veluti disciplinae formulas, quae rerum vim, potestatemque duntaxat declarare valeant: has autem arcendas esse a carminibus, ac prorsus repudiandas, propterea quod quae a venustate, ac numeris omnino abhorreant:

tenuiorem esse Musarum habitum, quam ut valentioris doctrinae vim sustinere possint: praescripta enim esse vocabula, et quasdam veluti disciplinae formulas, quae rerum vim, potestatemque duntaxat declarare valeant: has autem arcendas esse a carminibus, ac prorsus repudiandas, propterea quod quae a venustate, ac numeris omnino abhorreant: ita si persequi illa etiam velimus, quae ab intima philosophia hauriri solent, cum eadem per se satis aspera sint, atque impedita

repetere exempla possem, tamen ne gratiae aliquid tribuere videar, nihil quidem de te ipse amplius, at de universo potius hoc scribendi genere ea dicam, quae sentio. Ac primum hoc facile concesserim Musas profecto delicatioris cujusdam esse fastidii atque offensionis, ut solemnes quasdam disciplinae formulas respuant; quis enim ferat, ut in carminibus duplicatas rationes, ac triplicatas, areas temporibus proportionales, atque alia hujusmodi usurpemus? Verum quae suis

alia erit ratio, qua haec verborum asperitas leniri, ac moderari possit? Quaeque ob inamoeniorem quandam speciem conjungi eum numerorum venustate nequeant, nullo pacto eadem illuminare, ac distinguere valeamus? Atqui scimus Poetis suum esse loquendi morem, quo ipsi omnia et comiter, et jucunde, clare item, et dilucide exhibent; pollere enim illos formis quibusdam, ac simulacris, quibus res ita conveniant, atque illustrent, ut easdem pene contrectare manibus,

loquendi more indicarentur? Nam si aliquam a Philosophia accersitam, sive ex ipsa Geometria sententiam proponere mihi velis, quae quidem usitatis verbis horridius dici solet, ut si solida similia in ratione triplicata laterum homologorum esse dicas, num idem minus intelligam, si liberalius hisce tuis versibus exponatur?
Nec tibi praeteream, similes quaecumque figurae
Si crescunt, vel si major collata minori est,

Ditior ipse ego sim, decies sed denique centum,
Si duro agrestum placata labore, boumque
Alma Ceres flavis compleverit horrea donis. Aut si velocitatem esse, ut spatium divisum per tempus, in hunc modum exprimas?
exoritur mensura hinc mobilitatis,
Si loca nimirum referas ad tempora, sic ut
Quo fuerit spatium productius, et vice tempus

eadem, quae juvenes deceat, senioribus etiam consentanea sit, quaeque in solutiore vitae genere convenire possit, eadem in graviore adhibeatur; sic in carminum artificiis suus est rebus quibusque cultus, nec qui levioribus studiis aptus esse possit lepos, atque urbanitas, idem etiam severioribus doctrinis rite adjungatur. Atque idcirco varia dicendi genera sunt a Poetis instituta, ut de majoribus rebus locupletior sit oratio, atque ornatior, de tenuioribus autem pressior,

exponantur. Reliquum est, ut eorum etiam reprehensionibus occurramus, qui paucos difficilioribus Philosophiae studiis teneri putant, atque idcirco carminum jucunditatem, quae ad omnium permovendos animos est instituta, negant adhibendam esse hujusmodi rebus, quae ad sapientium usum, atque intelligentiam sint accommodatae; nam neque hos ea fortasse curaturos, quae ex ipsis fontibus haurire malint, neque indoctos, qui intelligere non possint. Ego autem non tam inimicos

luce finiant. Quando enim unquam Philosophia aut a tot summis ingeniis exculta, aut majori hominum frequentia celebrata tantopere floruit? M. quidem Antonius is, qui cum L. Crasso maximam eloquentiae gloriam est consequutus, pecudis esse existimare se ajebat, non hominis, cum Graeci tantas res susciperent, profiterentur, agerent, seseque videndi res obscurissimas rationem hominibus daturos pollicerentur, non admovere aurem, et, quid narrarent, attendere. Nonne hoc

non admovere aurem, et, quid narrarent, attendere. Nonne hoc magis nostris esset temporibus affirmandum, cum Regum ipsorum, populorumque opibus Philosophiam proferri, atque extendi videmus, et hisce praesidiis eo usque perductam esse, ut plura nobis in inquirenda natura sint cognita, quam omnium superiorum temporum diuturnitas viderit? Verum si, quae optima sunt, eadem a paucis conquirantur, an idcirco etiam erunt a Musarum cognitione removenda? Quasi vero ea

a Musarum cognitione removenda? Quasi vero ea tantummodo, quae ludicra, ac leviora sint, venustiore hoc scribendi genere pertractari oporteat, aut eos, qui severioribus studiis sese dediderunt, bene, ac gnaviter ab omni humanitate alienos esse censeamus. Num enim, quia aliunde doctrinas petere ipsi possint, idcirco haec urbaniora contemnet; imo vero eo libentius ad haec confluent, ut unde antea aegritudinem animo contraxerant, inde humanissime recreentur. Quapropter quid

nos illius instituta ab erroris pravitate ad germanam, diuque intermissam veri quaerendi viam restitutos quasi in veritatis domicilium deduxerunt? Quare Ennianum illud Pythii Apollinis ipsi suo jure usurpandum opinor, ut sese eum esse profiteatur, unde qui naturae investigandae studio teneatur, consilium expetant,
Rerum incerti, quos ego ex
Incertis certos, compotesque consili
Dimitto, ut ne res temere

nostra sint nimisque angusta ingenia, ut causas omnes continere possint, datus est tamen aliquis nobis permultis in rebus veri cognoscendi locus. Antiquior enim est, quam fortasse verior querela illa Democriti in profundo veritatem esse demersam, atque omnia tenebris aeque circumfusa. Sed permagni interest, quem in causis investigandis cursum instituamus, ut primum si gradum recte fecerimus, ad maximarum rerum cognitionem pervenire possimus, sin minus, turpiter

est aditus, inopia praesidiorum. Neque erit, cur nostra spes infringatur, aut languescat industria, si minus omnem causarum colligationem perspicere possimus, atque ad ipsa rerum capita, primosque ortus pertingere, cum magis contentos nos esse oporteat, ut aliquantulum progrediamur, modo nulla in quaerendo sit temeritas, nullus error, quam ut longa aberratione defatigati nil processisse animadvertamus. Atque utinam hujusmodi vestigiis institissent, quicumque Philosophiae

perlustrarit; tamen ab illo mirifice, ac singulariter auctam naturae cognitionem, et nostra, et quaecumque consequetur aetas, sentiet, atque fatebitur. Quanta enim subito lux, verique species enituit, cum eam corporum omnium conjunctionem esse declararet, qua ita sese vicissim omnia pertraherent, ut gravitatis viribus haec Mundi universitas contineretur. Quam ingens inde, ac mirificus earum rerum ordo emanavit, cum errantium siderum motus, veris atque autumni antecessiones,

motus, veris atque autumni antecessiones, accedentis, ac recedentis oceani aestus, telluris ipsius figuram ac conformationem ex una eademque causa proficisci videremus? Quantam vero mentis vim, ingeniique aciem, quantam perspiciendi eam esse celeritatem oportuit, quantam in geometria, atque illa infinitorum doctrina solertiam, quae difficillimas hujusmodi, atque obscurissimas corporum vires, quas abdiderat ac tenebris Natura obduxerat, quae aliorum corporis cognoscendorum

doctrina solertiam, quae difficillimas hujusmodi, atque obscurissimas corporum vires, quas abdiderat ac tenebris Natura obduxerat, quae aliorum corporis cognoscendorum munerum fuit ratio, eadem etiam indagandae, ac eruendae gravitatis par esse potuit. Quae enim eximia excitanda animadversio est, ut extensa intelligamus esse corpora, dividi eadem, et moveri, ac minime penetrari posse, atque alia ejusdem generis complura? Unjuscujusque mehercule corporis usu, et quotidiana

quas abdiderat ac tenebris Natura obduxerat, quae aliorum corporis cognoscendorum munerum fuit ratio, eadem etiam indagandae, ac eruendae gravitatis par esse potuit. Quae enim eximia excitanda animadversio est, ut extensa intelligamus esse corpora, dividi eadem, et moveri, ac minime penetrari posse, atque alia ejusdem generis complura? Unjuscujusque mehercule corporis usu, et quotidiana oculorum consuetudine ad haec cognoscenda inducimur. Sed Gravitatem ut universis

rerum ordo perlustrandus, quantus in superandis, amovendisque impedimentis, sustinendus labor? Permulta quidem exempla repeti poterant, ab eorum corporum experimentis, quae totius terrae ambitu continerentur; sed illa minime quidem fatis esse poterant, ut rem omnem conficerent. Aliae erant perlustrandae regiones, ubi amplioribus spatiis corpora excurrerent, caeli conversiones, atque astrorum cursus diligentissime considerandi, ut ex tot ingentibus, variisque motibus

Quantus vero hic subito rerum omnium consensus, confirmatioque extitit, cum tot ignoti antea caeli motus, Lunae, et Cometarum incerti omnino, ac varii cursus clarissime patuissent, cumque easdem, quas ipse praescripsisset, germanas esse Naturae leges declararent! Atque hoc quidem ille in conversionibus siderum, atque ingentibus hisce mundi corporibus praestitit. Quid autem? Num leviora illa, ac minora esse censemus, quae in tenuissimis radiorum particulis perfecit?

patuissent, cumque easdem, quas ipse praescripsisset, germanas esse Naturae leges declararent! Atque hoc quidem ille in conversionibus siderum, atque ingentibus hisce mundi corporibus praestitit. Quid autem? Num leviora illa, ac minora esse censemus, quae in tenuissimis radiorum particulis perfecit? Nam quid corpore illo, quae lux dicitur, nobis erat obscurius? Nam autem postea, quam haec quoque est ab illo pertractata naturae pars, quid nobis in ea penitus

nobis cognitum, atque perspectum? Quibus in omnibus illud mihi mirabilius videri solet, hasce res tantas, quae plurimarum aetatum, et hominum gloriam cumulare, atque exornare potuissent, ab uno eodemque Newtono et inventas, et perfectas esse. Nam illud quidem cum in omnibus, tam in praestantioribus rebus quibusque usuvenire maxime videmus, ut paulatim suos quaeque gradus faciant, priusquam absolutam praestantiam, maturitatemque consequantur: atque hinc cum ab aliis

ac ulterius protulisse videri potest, quis tamen aut illum in praecipuis carminis laudibus superavit, aut hanc ipsam expoliendi, ac exornandi Poematis gloriam siquis est assequutus, non ab illo repetat, atque accersat? Quid hoc similius esse potest, atque ad exprimenda Newtoni in Philosophiam merita aptius? Cujusnam enim ea laus esse potest, ut eorum, quae ab illo sunt prodita, aut inveniendi laudem occuparit, aut perficiendi gloriam sibi vindicet? Nam si qui gravitatis

aut hanc ipsam expoliendi, ac exornandi Poematis gloriam siquis est assequutus, non ab illo repetat, atque accersat? Quid hoc similius esse potest, atque ad exprimenda Newtoni in Philosophiam merita aptius? Cujusnam enim ea laus esse potest, ut eorum, quae ab illo sunt prodita, aut inveniendi laudem occuparit, aut perficiendi gloriam sibi vindicet? Nam si qui gravitatis vires, aut colorum causas ab aliis quoque saltem conjectura indicatas velint, iis ego, ut

tribuendam. Et mihi quidem praestantior videtur hominis commendatio, qui non leviora quaedam ornamenta, sed Naturae ipsius vim, atque artificium perspexerit, nobisque declararit. Qua quidem in re, illud nobis praecipue propositum debet esse, ut ex hac magnificentia, ac pulcherrimarum rerum cognitione facile intelligamus tanti operis effectorem, ac moderatorem Deum. Nam bene, ac sapienter est a Bacone de Verulamio traditum, eum, qui minime hunc rerum ordinem intelligeret,

facile intelligamus tanti operis effectorem, ac moderatorem Deum. Nam bene, ac sapienter est a Bacone de Verulamio traditum, eum, qui minime hunc rerum ordinem intelligeret, ignorare fortasse posse Rectorem, ac Mundi Gubernatorem Deum esse; qui vero in rerum contemplatione omnino esset versatus, qui hunc ornatum praeclare nosceret, qui tantam in rebus omnibus convenientiam, consensionemque videret, eum praeesse mundo Dominum dubitare non posse. Atque

exposcit. A vers. 79 Initium facit a rerum in mentes, et corpora divisione, cum, an alia quaepiam natura existat, ignoremus. A vers. 95 ad vers. 114 Inter mentes, vel summam Mentem, nempe Deum, vel mentes creatas esse, ait; nobis primo vestigandam esse naturam nostrae mentis, et corporum, inde ad Dei naturam cognoscendam gradum faciendum. Nos mentis nostrae existentiam cognoscere, ejus tamen natura ignorare, cognitationem non

Initium facit a rerum in mentes, et corpora divisione, cum, an alia quaepiam natura existat, ignoremus. A vers. 95 ad vers. 114 Inter mentes, vel summam Mentem, nempe Deum, vel mentes creatas esse, ait; nobis primo vestigandam esse naturam nostrae mentis, et corporum, inde ad Dei naturam cognoscendam gradum faciendum. Nos mentis nostrae existentiam cognoscere, ejus tamen natura ignorare, cognitationem non esse, nisi unam ex ejus

ait; nobis primo vestigandam esse naturam nostrae mentis, et corporum, inde ad Dei naturam cognoscendam gradum faciendum. Nos mentis nostrae existentiam cognoscere, ejus tamen natura ignorare, cognitationem non esse, nisi unam ex ejus proprietatibus. A versu 158 non esse innatas in animis nostris ullarum rerum ideas, at rationis vi nos vera a falsis plerumque distinguere posse ad vers. 250. Nos a singularum rerum ideis universales

et corporum, inde ad Dei naturam cognoscendam gradum faciendum. Nos mentis nostrae existentiam cognoscere, ejus tamen natura ignorare, cognitationem non esse, nisi unam ex ejus proprietatibus. A versu 158 non esse innatas in animis nostris ullarum rerum ideas, at rationis vi nos vera a falsis plerumque distinguere posse ad vers. 250. Nos a singularum rerum ideis universales efformare; illas vero acquiri vel per sensus, vel per

naturamque ipsam, cui innitantur, nescire affirmat, item et corporis; sensus enim, quibus corporum notitias haurimus, ad naturam non pertingunt, et pauci sunt, et imbecilles, ad vers. 480. In corporibus esse vim quandam excitandi in nobis ideas, ut caloris, frigoris, etc. quae rebus ipsis similes non sunt, esse alias item eorundem proprietates, quas essentiales dicimus, sed harum perpaucas a

notitias haurimus, ad naturam non pertingunt, et pauci sunt, et imbecilles, ad vers. 480. In corporibus esse vim quandam excitandi in nobis ideas, ut caloris, frigoris, etc. quae rebus ipsis similes non sunt, esse alias item eorundem proprietates, quas essentiales dicimus, sed harum perpaucas a nobis cognosci, quae hic enumerantur. Ad vers. 548. Quamvis corporis naturam cognoscere non possimus, investigationem

et naturae leges, sint inquirendae, quidque ab aliis Philosophis veccatum sit in causis rerum investigandis: quia a nobis primae rerum causae cognosci non possunt, ab effectibus et phaenomenis naturae ejus leges esse inquirendas: tum quonam pacto ex phaenomenis illae cognoscantur, et qua ratione inductio adhibenda, quantoque haec hujusmodi rebus usui sit: praecipue tamen tres in naturae investigatione regulas prae oculis habendas:

inquirendas: tum quonam pacto ex phaenomenis illae cognoscantur, et qua ratione inductio adhibenda, quantoque haec hujusmodi rebus usui sit: praecipue tamen tres in naturae investigatione regulas prae oculis habendas: primam esse; eas qualitates corporum universales esse, quas omnibus convenire experimur: secundam; causas rerum non plures ponendas esse, quam quae Naturae phaenomenis explicandis sufficiant: tertiam;

illae cognoscantur, et qua ratione inductio adhibenda, quantoque haec hujusmodi rebus usui sit: praecipue tamen tres in naturae investigatione regulas prae oculis habendas: primam esse; eas qualitates corporum universales esse, quas omnibus convenire experimur: secundam; causas rerum non plures ponendas esse, quam quae Naturae phaenomenis explicandis sufficiant: tertiam; effectuum ejusdem generis easdem causas esse.

tamen tres in naturae investigatione regulas prae oculis habendas: primam esse; eas qualitates corporum universales esse, quas omnibus convenire experimur: secundam; causas rerum non plures ponendas esse, quam quae Naturae phaenomenis explicandis sufficiant: tertiam; effectuum ejusdem generis easdem causas esse. His rite servatis, quamvis certi in statuendis causis esse non possimus, ab errandi tamen periculo plurimum nos

esse, quas omnibus convenire experimur: secundam; causas rerum non plures ponendas esse, quam quae Naturae phaenomenis explicandis sufficiant: tertiam; effectuum ejusdem generis easdem causas esse. His rite servatis, quamvis certi in statuendis causis esse non possimus, ab errandi tamen periculo plurimum nos abesse. Haec omnia ad versum 1260 exponit. Tum ad proprietates corporum delabitur, easque inductione probat,

causas rerum non plures ponendas esse, quam quae Naturae phaenomenis explicandis sufficiant: tertiam; effectuum ejusdem generis easdem causas esse. His rite servatis, quamvis certi in statuendis causis esse non possimus, ab errandi tamen periculo plurimum nos abesse. Haec omnia ad versum 1260 exponit. Tum ad proprietates corporum delabitur, easque inductione probat, nempe, impenetrabilia, extensa esse, ad figuras omnes,

certi in statuendis causis esse non possimus, ab errandi tamen periculo plurimum nos abesse. Haec omnia ad versum 1260 exponit. Tum ad proprietates corporum delabitur, easque inductione probat, nempe, impenetrabilia, extensa esse, ad figuras omnes, motusque recipiendos idonea, atque in immensum divisibilia. Deinde a vers. 1420 proprietatem a Recentioribus detectam explicat, nimirum vim inertiae quae corpus conservat in eodem statu quietis, vel

A vers. 1828 significationes quarundam vocum, quae huc pertinent, declarantur; in quo vis tangentialis differat a vi inertia, et a vi, quam centripetam appellamus, unde vis certifugae nomen, et quid sit. Nullam esse pugnam inter centripetas, et centrifugas vires, ait, ut quidam opinantur, eosque refellit, ad vers. 1932. Corpus, quod a vi activa ad centrum semper urgetur, in eadem curva, quam describit, semper perseverat, neque tum

quod a vi activa ad centrum semper urgetur, in eadem curva, quam describit, semper perseverat, neque tum poterit ob continuos impulsus in centrum cadere, in eoque sisti. Demum a vers. 2050 ad vers. 2069 animadvertendum hoc esse ait, si corpus vi repellente impulsum a centro fugiet, figuram, quae describetur, convexitatem centro obversuram. Concludit postremo, ut corporibus, sic mentibus suam videri esse vim quandam inertiae, qua eundem, in quo

a vers. 2050 ad vers. 2069 animadvertendum hoc esse ait, si corpus vi repellente impulsum a centro fugiet, figuram, quae describetur, convexitatem centro obversuram. Concludit postremo, ut corporibus, sic mentibus suam videri esse vim quandam inertiae, qua eundem, in quo sunt, statum animi conservare nituntur, nisi extrinsecus quibusdam viribus dimoveantur, velut variis motibus, ac affectibus, qui tranquillitati nostra obsunt plurimum, ac pacatam

LIBRI SECUNDI A Studiorum in Europa praesertim mutationibus incipiens, nostram aetatem caeteris praefert, et quia in posterum futurum sit, conjicit. A vers. 108 actioni contrariam semper, et aequalem esse reactionem demonstrat inductione ad vers. 208. Nulla re melius hanc legem evinci ait, quam collisione corporum, de qua hic agit: primo distinguit tria corporum genera, dura, mollia, et elastica. Nullum corpus perfecte aut

dato tempore percurrunt, est dimidium spatii, quod conficerent cum velocitate constanti in fine descensus acquisita. A vers. 879, spatia labendo aequalibus temporibus percursa crescunt, ut numeri impares, unde deducit, ea esse in ratione duplicata temporum, vel velocitatum, quibus percurruntur ad v. 981. Si corpus sursum projiciatur, ejus motus continuo retardari debet, et spatia percursa usque ad finem sunt item,ut quadrata temporum, vel

ejus motus continuo retardari debet, et spatia percursa usque ad finem sunt item,ut quadrata temporum, vel celeritatum. Hic occasionem arripit de viribus vivis agendi, quas multi post Leibnizium putant proportionales esse massae corporis in velocitatis quadratum ductae, multi contra negant, aestimantque massa, et velocitate simplici conjunctim. Litem hanc penitus tolli debere ait, ut inutilem, cum omnia phaenomena a sola vi inertia et

penitus tolli debere ait, ut inutilem, cum omnia phaenomena a sola vi inertia et actionibus potentiarum pendeant. A vers. 1232 corpus ab aliqua vi oblique projiciente, et simul a gravitate impulsum curvam lineam descripturum esse, ait, quam Parabolam dicimus, quae est una e conicis Sectionibus, qua occasione coni originem, et conicas Sectiones explicat a vers. 1252, Ellipsim nempe, Parabolam, et Hyperbolam, variosque usus earum commemorat ad vers.

sternat ad oscillationes pendulorum, in descensum per lineas curvas inquirit, quam ad rem considerandam Galileus olim casu inciderat. A vers. 1668 igitur demonstrat, descensum per arcus exiguos circuli, sed inaequales, non esse accurate aequidiuturnum, ut falso multi crediderunt, atque hujus erroris originem aperit, et quid animadvertendum sit, docet ad vers. 1731. Ut vero exponat, quae ratio sit temporum descensus per chordas et per arcus,

acquirere eandem velocitatem, quam acquireret in libero descensu ex eadem altitudine. Porro a vers. 1851 duas methodos attingit determinandi leges motus curvilinei, et deducit, in exiguis arcubus vim corpora oblique deferentem esse proportionalem arcubus residuis usque ad infimum punctum, in quo casu descensus eodem tempore omnes conficiuntur ad vers. 1978. Jam ipsum tempus metitur, quo per exiguum arcum fit descensus, et probat esse tempus descensus

oblique deferentem esse proportionalem arcubus residuis usque ad infimum punctum, in quo casu descensus eodem tempore omnes conficiuntur ad vers. 1978. Jam ipsum tempus metitur, quo per exiguum arcum fit descensus, et probat esse tempus descensus hujusmodi ad tempus descensus per chordam, ut est quadrans circumferentiae ad diametrum, quod de majoribus arcubus verum non est, in quibus discrimen istud minuitur, ad vers. 2041. Demum impares esse

et probat esse tempus descensus hujusmodi ad tempus descensus per chordam, ut est quadrans circumferentiae ad diametrum, quod de majoribus arcubus verum non est, in quibus discrimen istud minuitur, ad vers. 2041. Demum impares esse versus, imo et ipsam prope Veterum Geometriam, ad haec determinanda, et analysi infinitorum opus esse, ait, quam in calculum differentialem, et integralem dividit, eorumque rationem quam brevissime exponit, quantumque per

ad diametrum, quod de majoribus arcubus verum non est, in quibus discrimen istud minuitur, ad vers. 2041. Demum impares esse versus, imo et ipsam prope Veterum Geometriam, ad haec determinanda, et analysi infinitorum opus esse, ait, quam in calculum differentialem, et integralem dividit, eorumque rationem quam brevissime exponit, quantumque per eas profectum sit, quaeque cavere debeamus, ne in errorem inducamur, innuit.

LIBRI TERTII. Mundi Gubernationem, et certissimas Naturae leges humanis legibus, et variis rerum publicarum constitutionibus, quas describit, longe anteponi debere, in iisque vestigandis unice conquiescendum nobis esse affirmat ad vers. 171. Hactenus lineam rectam, circulum, parabolam, in motu gravium inspexit; nunc infinita, ait, esse alia curvarum genera, quas in classes distribuit; aliae Geometricae sunt, aliae Transcendentes; ex his

constitutionibus, quas describit, longe anteponi debere, in iisque vestigandis unice conquiescendum nobis esse affirmat ad vers. 171. Hactenus lineam rectam, circulum, parabolam, in motu gravium inspexit; nunc infinita, ait, esse alia curvarum genera, quas in classes distribuit; aliae Geometricae sunt, aliae Transcendentes; ex his unam eligit, quam consideret, Cycloidem, his nimirum rebus pernecessariam. Igitur a vers. 266. Cycloidis genesim

mutationes longitudinis penduli, ob caloris, et frigoris vices, cui rei tamen non simplex adhiberi remedium potuit. Deinde ad gravitatem redit, et quaerit, an ipsa in omnibus corporibus aequalis sit, a vers. 934; eam revera esse in omnibus materiae particulis aequalem probat ex eo, quod corpora omnia in medio non resistente aeque velociter descendant, ad vers. 1089. Haec tamen aequalitas in aere ob ejus resistentiam turbatur, ubi de fluidorum

hujusmodi centrum pluribus corporibus commune, tum quaedam utilissima de eodem theoremata proponit, et demonstrat. Nunc a vers. 1727. comparat inter se gravitates, quae sunt in diversis terrae locis; earum directionem non esse ubique parallelam ait; ubi terrae figuram ad globi formam accedere demonstrat, et cur difficile invenire, an gravitas inaequalis constet in diversis terrae locis. Qua id ratione per pendulorum vibrationes observatum sit,

insistit. Ordinem, quem sibi proponit servandum, exemplo astronomicarum dimensionum explicat, atque a vers. 134. Lunam aggreditur attingens ejus motus, ac vestigans distantiam, unde gravitatem ejusdem in terram deducit, eamque esse in ratione reciproca duplicata distantiarum probat, exemploque confirmat ad vers. 308. Ad hanc deinde progreditur distantiarum legem in caeteris quoque Planetis stabiliendam; quod ut praestet, Caeli descriptionem

in altero locat e binis Ellipseos focis, qua in Curva quivis Planeta orbem percurrit suum. Per secundam legem areae orbium Planetariorum sunt temporibus proportionales. Tertia demum lex quadrata temporum periodicorum facit esse, ut mediarum distantiarum cubos. Hae leges, ut in Planetis primariis circa Solem, ita et in secundariis, seu Satellitibus circa primarios suos servantur; iis tamen Luna aliquantulum repugnare videtur ob varias

videlicet ipsa, quae inventa est in gravitate Lunae cum gravitate nostrorum corporum comparata. Qua in ratione explicanda, et confirmanda ad vers. 822 immoratur. Ex quibus infert gravitatem nostrorum corporum in Terram ejusdem esse, ac eam generis, quae primarios Planetas in Solem, secundarios in primarios trahit; propterea diffusam undique per totum Planetarum hoc ingens spatium esse, nec jam soli, ut hactenus creditum, Terrae tribuendam. A vers.

Ex quibus infert gravitatem nostrorum corporum in Terram ejusdem esse, ac eam generis, quae primarios Planetas in Solem, secundarios in primarios trahit; propterea diffusam undique per totum Planetarum hoc ingens spatium esse, nec jam soli, ut hactenus creditum, Terrae tribuendam. A vers. 851 descendit ad problemata quaedam motus corporum projectorum, quae ejusmodi vi solicitentur, definitque, quid corpora, ut in ellipsi ferantur, aut in

distinguens; nihil mortalibus, ait, funesti ab iis significari, cum vulgo jampridem timori essent, neque Telluri proximas perstare, neque ab ejusdem Telluris illos, ut nec a Planetarum, aut Solis exhalationibus exoriri posse: esse igitur Cometas corpora mundo coaeva motu semper constante per caelum labentia. Post Cartei, Bernoullii, et Cassini propositas de Cometis, rejectasque sententias ad Newtonianam transit, vique gravitatis in Solem eorum

generalem illam in Solem gravitatem revera existere. Eam veteres Pythagoricos agnovisse ex illa caelesti eorum harmonia quidam suspicantur, quae tamen conjectura solido argumento non innititur. A vers. 1350 gravitatem hanc esse mutuam inter omnes materiae particulas docet, proinde et mutuam esse inter Solem, et primarios Planetas, et secundarios, eamque generatim ad omnem, ubicumque sit, materiem extendi: exinde a vers. 1446 consequitur, si binae

Pythagoricos agnovisse ex illa caelesti eorum harmonia quidam suspicantur, quae tamen conjectura solido argumento non innititur. A vers. 1350 gravitatem hanc esse mutuam inter omnes materiae particulas docet, proinde et mutuam esse inter Solem, et primarios Planetas, et secundarios, eamque generatim ad omnem, ubicumque sit, materiem extendi: exinde a vers. 1446 consequitur, si binae massae utcumque inaequales in bina puncta per

refertur ad vers. 865. aliaeque referuntur in Gallia tunc temporis initiae graduum dimensiones, quaeque postmodum ad Promontorium Bonae Spei, atque in Italia peractae sunt. Ex quibus omnibus deducitur Terram esse ad polos compressam; quatenus autem, adhuc incertum esse, cum omnia graduum dimensorum discrimina uni tantummodo formae consentire non possint. Qua occasione inquirit, quaenam ea Terrae forma sit, quae per graduum mensuras

tunc temporis initiae graduum dimensiones, quaeque postmodum ad Promontorium Bonae Spei, atque in Italia peractae sunt. Ex quibus omnibus deducitur Terram esse ad polos compressam; quatenus autem, adhuc incertum esse, cum omnia graduum dimensorum discrimina uni tantummodo formae consentire non possint. Qua occasione inquirit, quaenam ea Terrae forma sit, quae per graduum mensuras revera investigatur, ipsamque, ait, ob inaequalem textum

non possint. Qua occasione inquirit, quaenam ea Terrae forma sit, quae per graduum mensuras revera investigatur, ipsamque, ait, ob inaequalem textum in Terrae partibus praesertim prope superficiem, inaequalem aliquantulum esse, atque undantem quodammodo, eo nempe discrimine, quod a nobis ob ignotam Terrae partium constitutionem ignoratur, tantoque magis graduum dimensiones ubique tentandas, ut ad eam ipsam inaequalitatem per observationes semper

muniti vires exsuperat. Ipsum quoque trium corporum se mutuo trahentium systema inextricabile videtur, quod mitescit tamen, si unum corpus sit longe maximum, reliqua vero duo minora, et ad ingentem locata distantiam, cujusmodi esse Solem, Terram, ac Lunam, cum inter se comparantur, scimus. Hinc a vers. 1920 ad motuum Luna theoriam delabitur, a gravitate mutua in Terram ac Solem repetitum, omniumque ejus mutationum, praesertim celeritatis, distantiae,

carentibus eadem Planetis primariis. Ea porro, qua dicta sunt de nodis lunaris orbitae, transfert ad Saturni annulum, atque ad aequinoctiorum praecessionem explicandam, quam a vers. 376 ad vers. 449 pertractat. Tum locum ait esse ad evolvendos maris aestus delabi, quorum primo phaenomena omnia, quae in diurna, menstrua, atque annua dividuntur, describit, praeterea et singularia, quaedam pro certo regionum situ indicat, tum quaeque causis attribuit

a quo avulsus a Cometae corpore tanquam quidam fumus ascendat in caudam, quae fumi conscensio ab impulsu lucis a Sole incurrentis gigni non potest. Cur quidam nigrantes sulci observentur in caudis, exquiritur, qui possint esse nobis indicio, Cometas etiam circa proprium axem converti. Demum vapores Cometae caudas efformantes dissipari perpetuo, mutarique demonstrat. Quae omnia ad vers. 1555 expediuntur. Refelluntur exinde nonnullae de Cometarum

posse mutua gravitate et ipsius et suum motum varie perturbare, posse suo in Terram incursu ipsam confringere, externamque faciem, axisque, super quo diurnus motus peragitur, situm immutare: at haec ipsa metuere insipientium esse, provido siquidem sapientissimi Conditoris consilio est nobis in Mundi gubernatione acquiescendum. Posteaquam ut Terra, ita Caelo quoque vigere gravitatis vim fuse, accurateque evictum est, nunc a vers. 1696 ea dissolvit,

vim ac naturam exponit. Eorum intervalla sum sonorum intervallis comparat; quid ex aliquibus, quid ex omnibus inter se commixtis coloribus prodeat, docet. Demum a vers. 2126. ad naturalium colorum rationem devenit, easdemque esse proprietates luminis, quod a corporibus reflectitur, quodque in Solis radio continentur, deducit ad vers. 2330. A constanti certaque colorum natura digreditur ad nostrum de eorumdem colorum inconstantia judicium: Aestimari

digreditur ad nostrum de eorumdem colorum inconstantia judicium: Aestimari res plerumque a coloribus; quid colorum varietas in mundo praestet: ut inde animorum affectus arguantur: alios aliis coloribus allici: quam varia esse possit in coloris voce significatio: quam falsa ejusdem apud vulgus intelligentia, ac inde tanquam a Natura exemplo inductum inter homines, eorumque officia discrimen.

dignitatem deprimit ac deformat. Quae praefatus, a vers. 108. Speculorum rationem, quae a reflexione lucis provenit, pertractat, ac primo de planis speculis agit, eorumque imagines, quo pacto, quibusque radiis fiant, et quales esse debeant, considerat, usque ad vers. 200. E planis speculis ad sphaerica tam convexa quam cava transit, ac ad ea etiam, quae figuram habent ortam ex conversione cujuspiam sectionis Conicae, earumque imaginum exponit

Jam a vers. 77. proponit pertractandum in hoc libro argumentum, de nova scilicet luminis proprietate, vicium nimirum facilioris reflexionis, et facilioris transmissus, quas explicat, ac earum mutationis intervalla valde brevia esse declarat. Ea mutatio ab his tribus pendet, a natura nimirum luminis, seu radii colorati, a natura corporis, in quod radius ingreditur, et ab angulo, sub quo ingreditur. A vers. 117. afferuntur leges, juxta quas

unde opaca corpora, declaratur ad vers. 480. Porro ad tot diversorum naturalium colorum causam proceditur, lamellaeque in superficie corporum considerantur varie coloratos radios reflectentes, quaeque illarum crassitudo esse debeat pro quovis colore, decernitur, et experimentis confirmantur ac paulatim a variantibus corporum coloribus transitur ad constantes, eorumque etiam sibi succedentium permutationes, quae omnia variis

vicium, quas diximus, Auctor inquirit, illamque inquisitionem multis difficultatibus obsitam dicens eam demum seligit causam, quam probabilem prae ceteris existimat. Postremo a vers. 1661. aliam quandam in lumine proprietatem esse affirmat, quam diffractionem appellant, radiorum nimirum inflexionem prope corpora quaevis transeuntium, cujus etiam rationem reddit. Varia experimenta affert; agit de fimbriis coloratis, easque multis observationibus

a quibus praesertim constat mutua partium pro variatis distantiis et attractio et repulsio. Inde a vers. 913. delabitur ad inquirenda corporum elementa, ac primo de iis exponit Leibnitianorum sententiam, inter se dissimilia esse statuentium, quam refellit, observarique evincit naturam semper ad similitudinem quandam consequendam, simplicitatemque propendere, eamque per se, nisi extra impediatur, attingere. Tum a v. 1033. paucis legibus indigere

a praejudicatis opinionibus proficisci. Innuit hic, quantum hae, ab infantia hausta decipere non valeant, quamque, quod de contactu, de continua corporum extensione, ac impenetrabilitate sentimus, temere perceptum, falsumque esse posse videatur. Quae omnia usque ad v. 1329 pertractat. Ac tum, ut viam sibi paret ad certiora simplicioraque corporum principia, legem continuitatis, ut vocant, a natura ubique servatae considerat, quae in eo posita est,

incurrat; eo incursu debere fieri velocitatis mutationes per saltum in ipso contactu videt, quod etiam in mollium corporum superficie contingere debet; quare ne continuitatis lex infringatur, is contactus excludendus omnino esse videtur, ac incipere velocitatis mutatio fieri in parva corporum accedentium distantia, per vim quandam repellentem, et contactum ipsum impedientem, proinde in spatiis infinite minutis haec esse infinita ad v. 1600. Quare

is contactus excludendus omnino esse videtur, ac incipere velocitatis mutatio fieri in parva corporum accedentium distantia, per vim quandam repellentem, et contactum ipsum impedientem, proinde in spatiis infinite minutis haec esse infinita ad v. 1600. Quare cum in magnis distantiis vigeat vis attractiva, seu gravitas, necessario debet alicubi haberi transitus a repulsione ad attractionem, ubi quidam erit velut limes contrariarum hujusmodi virium.

ductas ad v.1719. Ab ejus lineae curvae, quae ab auctoris sui nomine Boscovichiana dici debet, natura, quomodo corporum proprietates deriventur, exponitur, ac primo agitur de extensione, ubi prima corporum elementa debere esse simplicia, ac nullis constantia partibus, tanquam puncta, ostenditur, tum de impenetrabilitate, de divisibilitate, de densitate, ac raritate, mobilitate, ac demum de primorum elementorum immutabilitate. A v. 2065. fit

lucem edi separatim, quo facilius parari, atque expeditius legi, haberi, quo libeat, deferri possit. Id ita fieri placet, si modo annuerit, Reverendissimus Pater Th. M. Mamachius S.P. A. Magister; cui quidem confirmamus nihil esse in hoc praeclaro opere non consentaneum religioni ac bonis moribus. Raimundus Cunich Rhetoricae et linguae Graecae in Collegio Romano professor.

attollere Lucos. Ad Lectorem / Monitum, Praeceptumque.
Iamque adeo in primis ne te non carminis unus/m
Praetereat genus esse; licet celebranda reperti
Ad sacra sint Tantum versus, Laudesve Deorum
Dicendas, ne Relligio sine honore jaceret;
Nam traxere etiam paulatim ad Caelum Musas,

83  Quae sensus, ducunt aut unde exordia sensus,
84  Vitaque, quodcumque est, quod mens, et spiritus audit.
85   At quod nec corpus, nec mens sit, cum nequeamus
86  Scire, quid esse queat, multi nihil esse fatentur;
87  Hic veluti quiddam prohiberet, tertia constet
88  Ne natura etiam, aut vario fors ordine plures,
89  quin praesto nobis sistant se, et nomina poscant.

83  Quae sensus, ducunt aut unde exordia sensus,
84  Vitaque, quodcumque est, quod mens, et spiritus audit.
85   At quod nec corpus, nec mens sit, cum nequeamus
86  Scire, quid esse queat, multi nihil esse fatentur;
87  Hic veluti quiddam prohiberet, tertia constet
88  Ne natura etiam, aut vario fors ordine plures,
89  quin praesto nobis sistant se, et nomina poscant.
90   Sed

135  Effigiem reflexa suam? Reflectitur in se
136  Scilicet, in seseque sibi redit obvia semper,
137  Nec minus obscura sibi se in caligine condit.
138  Hinc qui nil, nisi rem, quae cogitat, esse, putavit,
139   Mentem, atque ex isto manare huic omnia fonte,
140  Prorsus id ille mihi temere arripuisse videtur;
141  Namque ea si res est, quae cogitat, usque necesse est

rore,
147  Dulcia non etiam captare oblivia mentem,
148  Quis vincat, nunquam et requiem, suaque otia habere?
149   Quis neget hoc ipsum proin, quod mens cogitat, ejus
150  Esse facultatem de multis scilicet unam,
151  Propterea ut possit facile hoc absistere ab usu
152  Incolumis? veluti quoque corpora saepe moveri
153  Cernimus, et propriam naturam immota tueri.

revolvant?
172  Quod facerent utero clausi, nova germina matris,
173  Artubus infantes teneris, multaque venirent
174   Doctrina imbuti ad vitales aeris auras.
175  Sin nihil esse velint: has formas, notitiasque,
176  Primitus insculptas quas dicunt mente, nisi ipsam
177  Vimque, potestatemque videndi plurima rerum;
178  At cur non etiam sic omnia, scilicet omni

Mens se dedit, et assensu se flectit ad illas
191  Non cunctante, velut tum notas non sibi primum,
192  Sed quas ante diu quoque noverit, et meminisset
193  Quas nunquam didicisse: velut cum dicimus, esse
194   Majus parte, quod est totum, vel tempore eodem
195  Non itidem posse in rebus non esse, quod extat,
196  Et, genus hoc, alia, obtutu non vera fateri
197  Mens ipso quae

192  Sed quas ante diu quoque noverit, et meminisset
193  Quas nunquam didicisse: velut cum dicimus, esse
194   Majus parte, quod est totum, vel tempore eodem
195  Non itidem posse in rebus non esse, quod extat,
196  Et, genus hoc, alia, obtutu non vera fateri
197  Mens ipso quae non possit, manifestaque clament
198  Vel pueri, nunquam quos nutrix blanda, nec ipsi,
199  

207  Cur potius non est referendum rebus id ipsis,
208  Quarum percepta est bene cum natura novarum,
209   Intellectaque sunt verborum signa, repente
210  Jam sit opus mentem, quod tum videt, esse fateri?
211  Sic etiam tenebras a claro lumine solis,
212  Sic imis montes a vallibus, albaque nigris,
213  Dura quoque a liquidis, et amara a dulcibus aetas
214   Infantum

nigris,
213  Dura quoque a liquidis, et amara a dulcibus aetas
214   Infantum tenerae vix matris ab ubere rapta
215  Quit facile, et subito dignoscere; quodque videbit
216  Esse homines, esse illud equos, pecudesque negabit.
217  Atque hominum in nostro sunt, et cum luce tenebrae,
218   Montesque, vallesque, et dulcia, duraque rerum,
219  Insinuant, quae per se nostros omnia

213  Dura quoque a liquidis, et amara a dulcibus aetas
214   Infantum tenerae vix matris ab ubere rapta
215  Quit facile, et subito dignoscere; quodque videbit
216  Esse homines, esse illud equos, pecudesque negabit.
217  Atque hominum in nostro sunt, et cum luce tenebrae,
218   Montesque, vallesque, et dulcia, duraque rerum,
219  Insinuant, quae per se nostros omnia sensus.

261  Aut pedibusque pedes, et passus passibus aequos,
262  Congruere inter se quia vidimus, inde recepit
263   Notitiam hanc animus: quae sunt hoc ordine cunque,
264  Congruere ut possint, opus esse, aequalia constent.
265  Ergo per sensus in nostra mente genuntur
266  Effigies rerum, veluti quae dulcia, dura,
267  Et varie fucata, sonora, et odora vocamus,
268   Atque

via, nec nova pandit
360  Propterea ad verum. Vel, si libet, indita cunctis
361  Sit rebus Ratio, quae sufficit, illa videri
362  Idcircone queat nobis, praestoque repente
363   Esse tenebrosae subeuntibus abdita regna
364  Naturae; velut Aenean excita Sibylla
365  Taenariae duxit per opaca silentia noctis?
366  Scilicet illam ipsam vestigarunt rationem,

et inter,
379  Ipsam foedera sint, quid de se conscia noscat,
380  Diximus; idcirco num te cognoscere mentem,
381  Jactes, qualis ea est? Ignotum num tibi temet
382  Proin non esse putes? paucis e viribus illis,
383   Quas docui, speres deprendere funditus omnem
384  Naturam interius, quaenam sit, quidve sit illud,
385  Quod facit in nobis, quod nostros sustinet actus,

afficiuntur,
503   Aut mutare aliis; nec, cum dolor urget, eundum est
504  Non sentire potis mens, aut laetarier inde.
505  Quare in materia sensus, animumque movendi
506  Vires esse quidem has cognoscimus: at quid eadem
507  Sint, aut unde fluant, prorsum ignorare fatendum est.
508   Hos igitur sensus si non largita fuisset
509  Natura, an vires istas constare putares,

518   Nosse eadem porro, si vis pollentior esset
519  Nostra animi; norunt et queis sublimior, atque
520  Mentibus est aliis potior natura, vigorque:
521  Namque alias ultra nos mentes esse, iterumque
522  Atque alias iterum: et sic semper crescere longo
523   Ordine, queis tanto plura ac majora patescant,
524  Haud dubitem; ut contra descendere saecla animantum

528   Munus, uti multas extendant undique partes
529  Per loca multa, queant ut eadem ne penetrari
530  Partes, et plures una in statione teneri,
531  Motibus omnigenis etiam esse, atque apta figuris:
532  Inquires porro quae tutemet omnia mecum.
533   Adde his praeterea gravia esse, et inertia cuncta
534  Corpora: quod nuper certa ratione repertum est,

530  Partes, et plures una in statione teneri,
531  Motibus omnigenis etiam esse, atque apta figuris:
532  Inquires porro quae tutemet omnia mecum.
533   Adde his praeterea gravia esse, et inertia cuncta
534  Corpora: quod nuper certa ratione repertum est,
535  Et quod perspicuum tibi post faciemus, ubi ante
536  Constiterit, quae vis hoc nomine subsit utroque.

611  Quare operae pretium est naturam inquirere utramque
612  Temporis, et spatii, atque aliis conjungere rebus.
613   Atque ea quisque sibi quamquam manifesta reatur
614  Esse; at si verbis aliis rem pendere tentet,
615  Haeret in ambiguo, et fraudum videt omnia plena;
616  Temporis, et spatii donec ratione resolvat
617  Notitiam gemina, et distinguat nomina rerum:

corpus ut omne,
632  Extensum est, usquam at nullo se limite finit,
633   Immensumque plagas sese protendit in omnes.
634  Per se igitur spatium quadam ratione videri
635  Esse queat nobis, nam vel sine corpore constat.
636  Tempus item per se quadam ratione videri
637  Cur non esse queat? non velox, atque remissum est,
638   Sed sibi par semper, semper pede labitur aequo.

in omnes.
634  Per se igitur spatium quadam ratione videri
635  Esse queat nobis, nam vel sine corpore constat.
636  Tempus item per se quadam ratione videri
637  Cur non esse queat? non velox, atque remissum est,
638   Sed sibi par semper, semper pede labitur aequo.
639  Propterea nullis unquam est variabile rebus.
640  Et quamvis nequeant partes simul esse, sed uni

637  Cur non esse queat? non velox, atque remissum est,
638   Sed sibi par semper, semper pede labitur aequo.
639  Propterea nullis unquam est variabile rebus.
640  Et quamvis nequeant partes simul esse, sed uni
641  Altera perpetua serie succedat, earum
642  Omnis uti constet summa infinita; necesse est,
643   Infinitum, et perpetuum, aeternumque sit illud;
644  Et partes

643   Infinitum, et perpetuum, aeternumque sit illud;
644  Et partes habeat pars quaelibet infinitas
645  Ejus, ut et spatii, semper sine fine minores.
646   Et velut immensi spatii sint, vel possint esse, videmus;
647  Temporis immensi finitas sic quoque partes
648  Haud male cunctarum dicemus nos loca quaedam,
649  Quae durant, rerum, vel queis durare daretur.
650  At

693  Nimirum sibi quae succedunt ordine quodam?
694  Significatur ab hoc nobis existere nosmet
695  Continuò, res et nobiscum existere multas,
696   Notitiis quas cum nostris simul esse tuemur,
697  Aëra nimirum, terras, atque aequora ponti,
698  Et nemora, et montes, et flumina multa, lacusque,
699  Urbes, et late populis florentia regna.
700  Si quando

nos dicimus illud
742  Momentum, species quo scilicet una videtur
743  Tantùm animo, nec adhuc decesserit advenienti,
744  Momentum, quo non pars temporis ulla videri
745  Esse minor queat, et breviori transvolet ictu;
746   Apparet mora nulla, et puncto sistit in uno:
747  Quamvis revera minimas has temporis infra
748  Particulas aliae quoque sint sine fine minores,

749  Atque aliae, non ut minima ulla, vel ultima constet.
750  Succedunt igitur sibi certo tempore mentis
751   Notitiae, quo non multo mora possit earum
752  Tardior, aut citior nobis vigilantibus esse.
753  At varios rerum quia motus cernimus extra,
754  Atque ex hoc opus est specierum continuatam
755  Prodire nobis seriem (quae temporis ipsa
756   Notitia est), fit, uti

aequo,
772  Ullis, jam quid erit, quod nos in motibus usquam
773  Ducier aequali noscamus denique lapsu,
774  Prendere possimus mensurâ ut tempora certâ?
775  Tardior esse potest nam motus, et ocyor omnis,
776   Temporis ast eadem est semper fuga; nec mage durant
777  Nec minus omnes res, at perstant esse profecto,
778  Seu nulli existant motus, tardive, citive.

774  Prendere possimus mensurâ ut tempora certâ?
775  Tardior esse potest nam motus, et ocyor omnis,
776   Temporis ast eadem est semper fuga; nec mage durant
777  Nec minus omnes res, at perstant esse profecto,
778  Seu nulli existant motus, tardive, citive.
779  Rebus ab his, spatium quibus hactenus, eque volutum
780  Tempus item est nobis, facilisque brevisque propinquam

789  Mutatos regione situs et cernere inani.
790  Vulgò at corporibus motum perhibemus inesse,
791   Mutari inter se cum cernimus ipsa vicissim;
792  In summa contra sed credimus esse quiete,
793  Cum servare situs tuimur sese inter eosdem.
794  Haud secus ac abies cum fertur adunca lacunas
795  Lapsa per aequoreas remis velove tumente,
796   Dum sedet ad

ab eo mens colligit omnes.
816   Propterea valeas certa contendere contra
817  Num ratione, ea revera, quae corpora confers
818  Corporibus, visisve locis, immotaque cernis,
819  Esse immota, et prorsus ab omni parte quieta?
820  Quandoquidem immoti spatii quoque tum loca possunt
821   Mutari vera; ante oculos aut illa moveri,
822  Ista quiescere cum cernis, quis spondeat auctor,

827  Vicino, quod forte quietum fingis, abire
828  Aspicies, aliique accedere deinde, quietum
829  Quod pariter spectes: neque enim spectare quieta
830  Illa sat est; ast in vera est opus esse quiete.
831   Sic igitur quasvis cum nostro corpore partes,
832  Sic moto nucleum cum cortice, cum rate malum,
833  Aëra cum tellure, opus est, fateare moveri.
834  At veri

970   Irrepant fraudes animo, verumque recondant;
971  Praesertim tibi, quid constent, quibus omnia fiunt,
972  Dum memoro, quaecumque cluent, loca, tempora, motus,
973  Ne nimium nostris in versibus esse querare
974  Asperitatis, et illecebris, cultuque carere
975   Carmina, non aliis nisi mentibus apta severis:
976  Nam si non vernae rident per amoena vireta
977  Hìc florum

976  Nam si non vernae rident per amoena vireta
977  Hìc florum species, si non et flumina currunt
978  Lactea, nec tenerae ludunt per prata puellae;
979  Ast aliquis tamen et rebus decor esse severis
980   Creditur, et proprii manet ingens gloria cultus;
981  Primùm vera tibi si pandimus, atque ea deinde
982  Ordine quaeque suo manifesta in luce locamus.

quibus ipsa
1088  Naturae facies aliqua de parte patescat,
1089  Atque ars sese aliquà nobis tenus abdita prodat.
1090   Praecipue cautis tamen his in rebus oportet
1091  Nobis esse, aliquid ne forsitan accidat, illi
1092  Quod plerumque solet diversa in gente moranti,
1093  Praecipitem cum fert bene nondum ad cognita mentem.
1094  Post breve si namque hospitium, cum pauca

1143  Semper materiae sensuque et mente tuemur,
1144  Quaeque nec intendi valeant, nec deinde remitti,
1145   Ut calor, aut frigus, sed perstant una, eademque,
1146  Munera materiae generatim ea totius esse
1147  (Quo mundi sit cumque loco, terrave sub ima,
1148  Vel cum sideribus per magnum consita caelum)
1149  Credere nil obstat semper debere, neque ullas
1150   Errorum

fluenta,
1172  Quàm Thamesin propter, vel Nili, et ad ostia Gangis,
1173  Aut regna Oceani pelago divisa sonanti?
1174  Non tamen haec ita certa putes, ita tuta profecto
1175   Esse, ut non possint veluti per lubrica labi
1176  Interdum gressus, constructaque sidere moles.
1177  Nam veluti turpi pro furti crimine cum quos
1178  Damnatos capitis longinqua viderit hospes

1249  In mundo peragi quaecumque ubicumque videmus,
1250   Quod non conveniat positis cum legibus, atque
1251  Non fluere ex illis videatur; nonne necesse est
1252  Veras propterea leges has esse fateri,
1253  Atque ea vera itidem, quae tum deducimus illinc,
1254  Ambigere ut prorsum nequeas, fraudemque timere?
1255   Nunc age, quandoquidem nobis constrata viaï

alii pars officit hilum.
1284  Omnia tu potes haec facili cognoscere pacto,
1285   Ut non propterea penetrari corpora credas;
1286  Si lucem perquàm subtili corporis auctu
1287  Esse, nec admixtum cunctis non rebus inane
1288  Percipias; atque in vitro, atque humore latere
1289  Tam varios flexus, queis permeat illa, viarum.
1290   Spongia nam lympha veluti repletur, aperta

1303  Scilicet, ut nunquam penetrari mutuà possint.
1304  Praeterea ratione pari quia corpora constant
1305   Omnia, quae circum nos tangimus, atque videmus,
1306  Extensa; extendi, quae sunt, opus esse fatendum est,
1307  Cuncta alia in rebus, spatiisque excurrere multis.
1308  Extenduntur item, quia non penetrarier ipsae
1309  Cum valeant partes, ut diximus, et simul uno

1474  Aequaeque conficerent spatia aequo tempore semper.
1475   Has quaecumque suo discedere corpora cogunt
1476  Saepe statu, vires ipsi vocitamus agentes;
1477  Dicimus et duplex harum genus esse; videntur
1478  Quippe aliae valido certam dare mobilitatem
1479  Ictu corporibus, momento temporis uno;
1480   Sumunt proinde sui mensuram a motibus ipsis,
1481  Quos

1507  Audiet accelerens; tantoque haec auctior extat,
1508  Auctior illa movens quanto vis; praetereaque
1509  Quanto materies minor est in corpore moto.
1510   Compositos motus at dicimus esse, recentes
1511  Scilicet adduntur cum motibus ante receptis.
1512  Metiri facile hos possis quoque; nam vel eadem
1513  A tergo pellit vis corpora, qua prius ibant,

plagas si pluribus uno
1574  Momento a causis in multas corpus agatur,
1575   Corpus idem variis tot raptum motibus unà
1576  Conjunctis cernes quovis post tempore eodem
1577  Esse loco, quo, vis si quaeque cieret earum,
1578  Aequis temporibus totidem, seorsumque, videres.
1579  Nec minus idcirco a diversis viribus actum
1580   Mobilitate pari semper, rectaque feretur.

1625   A latere impelli repetitis ictibus ipsum
1626  Interea, et coepto cogi decedere cursu;
1627  Innumeris fractum tum flexibus, et distortum
1628  Illud iter videas, corpusque meatibus esse
1629  Tot signaturum variam inflexamque figuram,
1630   Constantem rectis tot nempe meatibus, ipsa
1631  Tempora jam quot erunt, quae longe parvula fingis.
1632  Interrupta

1634  Continuata, viam semper curvabit eundo
1635   Illud, et inflectet: sed flexus noscere nullos
1636  Ut possis usquam, et procursus prendere rectos;
1637  Nam simul incoeptat via recta, et desinit esse
1638  Omnibus in punctis, momento in temporis omni,
1639  Principioque suo finem confundit, et unà
1640   Advenit, atque fugit, simul exoriturque, peritque,
1641  Tentat et

1638  Omnibus in punctis, momento in temporis omni,
1639  Principioque suo finem confundit, et unà
1640   Advenit, atque fugit, simul exoriturque, peritque,
1641  Tentat et in rebus dum se esse ostendere, non est.
1642  Et veluti, dum fit repetitis tempore plagis
1643  Saepe brevi constans multis multangula rectis
1644  Semita tramitibus; tum protinus illa recentes

ductu,
1732  Tres laterum costas, ternos et habentia flexus,
1733  Quae, quia communis veniunt de vertice puncti,
1734  Atque pede insistunt super aequo, aequalia debent
1735   Esse, et mensuras quoque distenduntur in aequas.
1736  In media medio corpus regione viaï
1737  Tempore cum fuerit, facito, vis extera pellat
1738  In punctum; via tunc oriens deflectet ab illa

si dicta retexas;
1767  Invenies siquidem, curvo si tramite pergat
1768  Corpus, quaeque suis ut respondentia semper
1769  Temporibus, fili aut radii vestigia constent,
1770   Esse illas vires extrinsecùs advenientes
1771  Directas ad idem punctum debere, nec omnes
1772  Non omni de parte simul concurrere in unum.
1773  Invenies pariter, punctum quod corpore obitur,

1847  Tum spatium sola impellens vis insita corpus,
1848  Corporis a curvo foret et fuga tanta meatu;
1849   Scilicet a puncto fugientem vim quoque quandam
1850  Percipimus simul esse, a vi quae prodit inerte,
1851  Quarum non eadem, neque par (licet utraque cogat
1852  Effugere) est mensura; via metimur inertem
1853  Nam vim tangenti; metimur at intervallo

vocibus uti.
1886  At si his nominibus se veram exponere credant
1887  Rem, neque non propriam verborum, cum fugientem
1888  Vim dicunt, pugnas, librari, vincere, vinci,
1889   Esse potestatem, longe illi errare videntur.
1890  Nam quid erit fugiens vis haec, nisi rebus in ipsis,
1891  Quae tum contingunt nimirum, istius inertis
1892  Vis ratio quaedam? hac ipsa ratione referre

adveniant laterum de partibus unquam.
1904   Non igitur pugnant, non vinci, aut vincere possunt;
1905  Cumque repulsantis, cumque impellentis eandem
1906  Vis, modo uti docui, mensuram dicimus esse,
1907  Sub verbone aliud latet hoc, nisi, quae loca corpus,
1908  Extera adest cum vis, tum trajicit, ipsa fuisset
1909   Si tum absens, eadem non transmittenda fuisse?

1948  Abradat quiddam, et semper decerpere tentet)
1949   Protinus haud cuiquam manifestum posse videri,
1950  Ut quae perpetuo decrescunt tempore, demum
1951  Omnia vel prorsus desistant esse, vel ultra
1952  Quasvis finiti vanescant limitis oras.
1953  Multa etenim finita vides fieri usque minora,
1954   Nimirum certis si legibus imminuantur,
1955  Funditus at

tristem;
2102  Quippe dolor juvat, et quaedam venit inde voluptas.
2103  Plurima sic itidem petere ipse exempla valebis
2104   Pluribus a rebus, nostros ut constet inertes
2105  Esse, statuque animos in eodem velle teneri,
2106  Exterius nisi tum veniat vis, causaque turbans,
2107  Excitet in nostra quae taedia mente, molestamque
2108  Angoris speciem, tristisque incommoda

2121  Quapropter qui nil desiderat, ille, necesse est,
2122  Securus laeta, et tranquilla mente fruatur,
2123  Contentusque sui degat, nil quaerat et ultra.
2124   Nec quodcumque bonum, potiusve quod esse bonorum
2125  De genere apparet, nos nostro dimovet ad se
2126  Alliciens praesente statu, nisi suscitet intus
2127  Ante sui desiderium, et fastidia quaedam
2128  In nobis,

2145  Assuetaque voluptate, illecebrisque carere
2146  Displicet; inde, quod angit, ut id deponere possit
2147  Ex animo, Veneris se sub juga mittit, ut ante,
2148  Quaeque mala esse videt, sequitur, quaeque improbat ipse;
2149   Nam violentius his, quae sunt praesentia circum,
2150  Mens quatitur, sensus quaeque illabuntur in ipsos;
2151  Et dolor expertem praesens est esse

mala esse videt, sequitur, quaeque improbat ipse;
2149   Nam violentius his, quae sunt praesentia circum,
2150  Mens quatitur, sensus quaeque illabuntur in ipsos;
2151  Et dolor expertem praesens est esse quiete:
2152  Quippe, carere illo praesente, atque excruciante,
2153  Hoc primum est certe, quod connitamur; hic extat
2154   Princeps nempe gradus vitaï, fonsque beatae.

pacis.
2189   Res aliae nequeant exiles, atque fugaces,
2190  Atque leves, animi tunc ad se vertere motus
2191  Contendentis eo, conatu, quo potis, omni,
2192  Atque male esse sibi, curaque urgerier acri
2193  Experientis, ubi meta procul errat ab illa.
2194   Felix, quem capiunt, quae summa, aeternaque constant,
2195  Illa fames quem vexat, et expectata voluptas

53  Quanta nos spatii post se regione relinquet
54  Posteritas! nostros infantum gressibus aequans
55   Gressus, jactantes forsan ridebit, ut altis
56  Et magnis nos de rebus, quas esse videbit
57  Prae propriis tenues nimium, et deprendere multa
58  Non potuisse pedes mirabitur ante locata
59  Atque oculos; veluti nos longùm ignota fuisse
60   Moramur,

113  Delabar, fieri satis uno carmine porro
114  Cui nequeat, rerum est adeo foecunda feraxque;
115   Hic tibi non longis, at claris versibus edam,
116  Hoc etiam officium cujusvis corporis esse,
117  Ut sit opus, cum mutatur status unius, ipsum,
118  Qui status alterius constet tum corporis, oris
119  Tantundem oppositis mutarier; et quia nunquam
120   Inter se

342  Ipsam oculis, sine me duo fingere mollia prorsus
343  Corpora, quae quamvis revera extare negatum est,
344  Ut neque sunt porro, vis maxima restituendi
345   In plaga amissam queis dicitur esse figuram:
346  Attamen his ipsis, si vere extare daretur,
347  Quid fieret, cum viderimus, fierique necesse
348  Quid foret, ad veras rationes inde referri
349  Perfacile est,

undique vectant
428  Communem in cumulum, quod cuique est divitiarum:
429  Proin jure aequato, fuerat qui ditior ante
430   Coetus amicorum, tanto sibi repperit auri
431  Esse minus, quanto prodit locupletior alter,
432  Ut nec opus crescant in summa, nec minuantur.
433  Proptereaque virûm numerus quo major habetur
434  In coetu, magis ille refert, nam quemque virorum

439  Obversa hinc illinc pariter concurrat utrumque,
440   Exprimere exemplo, quid tum quoque fiat, eodem
441  Possumus, aut nullas geminis de coetibus uni
442  Prorsus divitias fingentes esse, alieno
443  Ipsum aut aere premi contra, multoque gravari
444  Foenore, tum siquidem geminorum foedere juncto
445   Vel nihil in cumulo superabit, si referendo
446  In

qui sunt,
556  Nunc te verte globos, quorum alter in alterum agatur
557  Immotum properans; deprendes namque recentem,
558  Gignitur immoto quae corpore, mobilitatem
559  Tantam esse ad primam impellente in corpore, quantum
560   Hoc ipsum impellens, nimirum si geminetur,
561  Corpus erit, simul ad compactum corpus utrumque.
562  Hinc licet agnoscas, si corpora terna globorum

563  Sint, quorum medium media quoque mole sit inter
564  Altera bina, atque hoc si primo corpore corpus
565   Impellas medium, quod deinde subibit, iturum
566  A sociis procul esse cita mage mobilitate,
567  Quam, medium si dimotum sit corpus, abisset
568  Primi incurrente in se tantùm corporis auctu:
569  Ast et adhuc fuga major erit, si certa sit inter

Postquam ea consisterit qualisque, et quanta potestas:
758  Gaudebis nodos dissolvere posse prope omnes
759  Scilicet, et dubios labyrinthi noscere ductus.
760   Protinus e genere hoc gravitatem hanc esse profecto
761  Ipse vides, deorsum in terram qua corpora circum
762  Contendunt; visque hac de parti cognita semper
763  Ista fuit; quis enim, terraï qui colat orbem,

761  Ipse vides, deorsum in terram qua corpora circum
762  Contendunt; visque hac de parti cognita semper
763  Ista fuit; quis enim, terraï qui colat orbem,
764  Hanc in corporibus vim multis esse ruendi
765   Deorsum, ubi linquuntur vacuis ea libera in auris,
766  Nesciat, et motum labentibus accelerandi?
767  Propterea magnae rupes, evulsaque saxa
768  Praecipitant

854  Extemplo parium constans haec mobilitatis
855   Incrementorum ratio deducere possit
856  Te facile, ut videas, spatium, quod tempore certo,
857  Libera descendant si corpora, carpitur, esse
858  Prorsus dimidium spatii, quod tempore eodem
859  Conficerent eaddem constanti concita cursùs
860   Impete, quo lapsùs se in fine illius agebant:
861  Scilicet

872  Quandoquidem duplo quoque major mobilitas est
873  Ultima mobilitate, cadens quam corpus habebat
874  Temporis in medio momento; ut tempora nam cum
875   Crescat mobilitas, media esse in tempore debet
876  Dimidio; at lapsus metitur corporis ille
877  Tantum intervalli, quantum, si mobilitate
878  Hac media fieret constanti, et semper eadem.
879  Perfacile

905   A vero pariter certo sic ordine verum
906  Exit, et hinc aliud quoque, supremumque nec ullum est,
907  Ex quo non itidem produci plurima possint.
908  Censendis ergo in spatiis quam diximus esse,
909  Imparium ratio numerorum nos ea ducit
910   Ad noscenda simul multa intervalla viarum,
911  Si percursa velis ab origine noscere prima:
912  Nam quoniam primo spatium

1000   Orbe duas scisso in partes; cum cerneret ergo
1001  Non jam per duplex geminata mobilitate
1002  Ire intervallum grave jactum corpus in auras,
1003  Sed per bis duplex: certis opus esse putavit
1004  Viribus, ignotis prius, et quas dicere vivas
1005   Collibuit, quibus, in motu cum corpora perstant,
1006  Pollent, et quandam tum vitam agitare videntur,

Collibuit, quibus, in motu cum corpora perstant,
1006  Pollent, et quandam tum vitam agitare videntur,
1007  Exanimisque trahunt proprios quae a viribus ortus:
1008  Exanimas alias nam vires credidit esse,
1009  Corpora nituntur queis sollicitata moveri,
1010   nec, moveantur uti, sit opus, sed saepe quiescunt:
1011  Hoc genus, est gravitas, tellure jacentia deorsum

Quid tamen in vero numerus, regioque faventum
1039  Ulla facit? praeclara juvent quid nomina gentis?
1040   At quoniam in partes magno fuit undique motu
1041  Discessum, et validis certatum viribus; esse
1042  Hic operae pretium nostra divertere paulum
1043  A gravitate rear, tantosque referre tumultus
1044  Doctrinae, bellique novum gens, atque furores
1045   Indecores

fluunt, propria disjungi ab origine velle.
1049  Ergo novis, genus hoc, contra qui viribus obstant,
1050   Id spatium, sursum quo scandunt corpora, vivis
1051  Viribus inclamant non respondere, neque esse
1052  Propterea has vires a mobilitate putandas,
1053  Ut spatium, in sese repetita, at simplice tantum,
1054   Et simul a toto quoque tempore, corpora major

1061  Cogeret ad medium gravitas, aequalia semper
1062  Tempora tum quoniam fluerent in quolibet illo
1063  Ascensu; tantum spatia ipsa increscere, crescit
1064  Quantum mobilitas, non plus, opus esse videres.
1065   His tamen haud alii, quos concitat aemulus ardor,
1066  Demittunt acres animos, victique recedunt;
1067  Saevius insurgunt contra, majoraque cogunt

1097  Despiciunt alii contra molimina tanta
1098  Protinus, atque levi turbant haec omnia nisu,
1099  Sive, quòd id nimium cupiunt, turbare videntur.
1100   Hìc etenim non vim dicunt satis esse tueri
1101  Ut solam, solumque, subinde quod exit ab illa;
1102  Ast opus esse etiam, quanto quid tempore fiat,
1103  Inspicere, atque moras causae cognôsse vigentis.

1099  Sive, quòd id nimium cupiunt, turbare videntur.
1100   Hìc etenim non vim dicunt satis esse tueri
1101  Ut solam, solumque, subinde quod exit ab illa;
1102  Ast opus esse etiam, quanto quid tempore fiat,
1103  Inspicere, atque moras causae cognôsse vigentis.
1104  Cum faciem pila lapsa suam, argillâve tenaci,
1105   Unguine vel molli super imprimit, aerave flecti

jungat.
1160   Nec tam difficile est tantas dissolvere lites,
1161  Tollimus e medio si vis nova nomina vivae:
1162  Nam quae nil peragit, nec proin queat utilis ullas
1163  Esse ad res, illi cur vitam agitare sinamus?
1164  Scilicet a sola pendere hìc omnia noscas
1165   Mobilitate: hac tu percepta in corpore quovis
1166  Percipies etiam spatium, quo debet idipsum

1164  Scilicet a sola pendere hìc omnia noscas
1165   Mobilitate: hac tu percepta in corpore quovis
1166  Percipies etiam spatium, quo debet idipsum
1167  Corpus momento quocumque in temporis esse:
1168  Hinc venit et tractus, per quem tum corpora scandunt,
1169  Et cava fossa, et quae rebus sunt caetera in istis.
1170   Ipsa at mobilitas porro a vi pendet inerti,

1216  Viribus, atque animos ab eis avertere nostros:
1217  Tot nobis patuisse putes ulla sine vivae
1218  Vis opera omnigeno de motu posse reperta
1219  Hactenus, atque ejus nihil esse, ut debuit, actum
1220   Auxilio in rebus, si rerum existeret ipsa
1221  In numero? Qui nos, genus hoc, per plurima duxit,
1222  Quae canimus, quique hac naturam parte reclusit,

1335   Orbis, et ingentes longissimum ibit in oras.
1336  Nec finem statues ullum, quin tendere possis
1337  Ulterius, gracilemque magis proferre figuram;
1338  Alter enim queat usque obliquior esse priore
1339  Ductus, et exortam plus longe ducere formam;
1340   Donec ad immensam ventum sit, et infinitam.
1341  Nam si tam obliquo tentes proscindere ductu
1342  Conum

elliditur illa;
1538  Haec illaesa manens obliquis pulsibus urget
1539  Corpus, et accelerat; sic omnem sola gerit rem.
1540   Hanc tanto agnosces tota gravitate minorem
1541  Esse, minus quanto spatium est sublime viaï,
1542  Quam longum; quare via cum inclinatior exit,
1543  Et proin alta minus, prima crescente, necesse est
1544  Hanc aliam partem decrescere vis, minuique,

corpora tangunt,
1578  Quae veniunt resupina viaï aequaliter altae
1579  Per loca, quantumvis non aeque longa, nec aequo
1580   Inclinata inter se flexu, mobilitates
1581  Omnes esse pares, quae tum crevere ruendo,
1582  Aspicies, terramque pari contingere cursu
1583  Corpora. Quapropter de culmine corrpus eodem
1584  Si cadat, aut recta, aut quaecumque per aequora labens

suppeditare
1627  Thesauros, mentemque opibus ditare repostis?
1628  Quisnam adeo inventum sapiens se jactet ob ullum,
1629  Quod non ipsa sibi Fors arroget ante, suumque
1630   Esse velit munus? Nostris quam multa profecto
1631  Saepe animis offert, et sensibus? Irrita cuncta
1632  Torpentes at abire sinunt, et spargier auris,
1633  Semina littorea veluti sparguntur arena:

1667  Munera, pro variis constant quae prodita rebus.
1668  Nunc quoniam, ut nuper cecini tibi, cum via multa
1669  Diversis orbis de partibus axis ad imum
1670   Ducitur (has, siquidem flectentes esse videri
1671  Chordae arcum possint, chordarum nomine dicunt)
1672  Aequa, per has properat queis corpus, tempora constant;
1673  Ne tu forte putes etiam per quoslibet arcus,

Nam ratio, dicunt, qua fit, peragantur ut aequis
1679  Chordae temporibus, quas imus terminat axis,
1680   (Se variae licet inter, inaequalesque) profecto
1681  Exiguis eadem quoque debet in arcubus esse,
1682  Cum prope quique suis aequi sint denique chordis:
1683  Proinde itidem aequali procursus tempore quosque
1684  Exiguos peragi, cum scilicet itque, reditque
1685  

1694  Rebus ubi magnis referantur tenuia: verum
1695   Non ita, si parvis aeque de rebus agatur,
1696  Aut etiam fortasse minoribus; ista necesse est
1697  Non vanescentem tum partem totius esse.
1698  Nunc igitur, chordam quoniam quamcumque per omnem
1699  Pars eadem gravitatis agit tenuissima quamvis,
1700   Aequis mutatur fuga corporis ictibus aeque;
1701  Ast

menti.
1776  Quin et adhuc magis e parvis certissima confit
1777  Interdum ratio, et mentem demittimus infra.
1778  Ordine sic alia infinitè tenuia longo
1779  Fingimus esse itidem genera, et regionibus illis
1780   Admissi miras latitantis prendimus artes
1781  Veri, et tam tenui filo producimus extra, et
1782  Vitamus laqueos errorum, ac frangimus omnes.

succedentia mole,
1837  Incolumis ratio, qua vincimus omnia demum
1838  Incrementa fugae, si nil subtraxerit inde
1839  Multiplex, variusque (licet quod fingere) flexus,
1840   Esse eadem prorsus, quae tum essent, illa per unum
1841  Aequor su ruerent aeque alto pondera casu,
1842  Aut illinc rectà deorsum si lapsa venirent.
1843  Tum constructarum numerus, brevitasque viarum

percipiasque
1867  Sic animo, corpus rectà sursumve, deorsumve
1868  His ipsis variae gravitatis ab ictibus ire.
1869  His animadversis, arcus, quos totius orbis
1870   Partem esse exiguam statuas, cognoscere possis,
1871  Aequis temporibus carpi quoscumque meando,
1872  Quantum ipsi monstrare queant, et prendere sensus:
1873  Tractus inaequalis sit eorum quamlibet omnis:

1873  Tractus inaequalis sit eorum quamlibet omnis:
1874  Exiguam nam cum signat revolubile corpus
1875   Circuitùs partem, cursum fateare, necesse est,
1876  Queislibet in punctis tanto magis esse, minusve
1877  Obliquum ad terram, quanto mage puncta recedunt,
1878  Aut minus haec medio de puncto, scilicet imo.
1879  Propterea, remanet cum duplo hic longior arcus,

1962  Jam facili ad curvos ratione referrier arcus
1963  Possumus, unde sumus digressi, et noscere, parvâ
1964  Circuitùs in parte, prope aequas temporis ejus
1965   Esse moras, quo se labentia corpora volvunt.
1966  Jam quoniam, ut docui, quae pellit in arcubus imis,
1967  Esse opus est parvam quos partem totius orbis,
1968  Obliquans sese gravitas flectentia cursum

parvâ
1964  Circuitùs in parte, prope aequas temporis ejus
1965   Esse moras, quo se labentia corpora volvunt.
1966  Jam quoniam, ut docui, quae pellit in arcubus imis,
1967  Esse opus est parvam quos partem totius orbis,
1968  Obliquans sese gravitas flectentia cursum
1969  Corpora, par olli est, quae quo mage distat ab imo,
1970   Viribus increscit tanto majoribus urgens,

motùs
2009  Ut duplici fuerit, quam prima, valentior ictu;
2010   Supremi metam cursùs contingere utrumque
2011  Mobilitate pari mediam debere repertum est,
2012  Non par esse tamen tempus: quod nempe prioris
2013  Labitur in cursu, toties superare videbis
2014  Alterius tempus, quoties via recta per orbem
2015   Quae transit medium, partesque hunc scindit in aequas,

2029  Distenti verum, atque ampli quantumlibet arcus?
2030   Quod discrimen erit per chordas temporis, atque
2031  Per, genus hoc, arcus demisso pondere lapsi?
2032  Id minus invenies, quam parvos esse per arcus
2033  Mimirum, quoniam debetur longius illis,
2034  Majores qui sunt, tempus, quod nempe videmus
2035   Curvare majore sinu, atque recedere chordis
2036  Quos magis

2035   Curvare majore sinu, atque recedere chordis
2036  Quos magis a propriis, ut iter quoque longius extet.
2037  Adde, quod hic non est, ut parvo constat in arcu,
2038  Incipiente duplex flexu, velut esse necesse est,
2039  Vis gravitatis, at haec usque imbecillior exit,
2040   Quo mage surgit, et a dupla plus deficit usque.
2041  Verum haec qui propius velit, interiusque tueri,

2118  Impune in rebus, tibi quod sit nempe necesse
2119  Tum conferre alii, collatumque usque tuaris
2120   Deficere immensùm, atque infinitè exsuperari.
2121  Nam sine fraude queas geminas res esse putare
2122  Aequales, quarum discrimen sit minus ipsis
2123  Usque adeo rebus, deorsum ut descendere pergat
2124  Infinitè. Animum tamen hìc adverte sagacem,
2125  

longe;
2177  Aut herbae, aut fruticis conductae, conque volutae
2178  In sese effigies tenuissima, nec tamen ulla
2179  Parte carens? Unde ipsa animantum saecla creantur,
2180   Esse quid ova putent, nisi eorum exilia structa,
2181  Et tenuissima jam membrorum elementa, sed aequo
2182  Quae tamen ordine sint, similique, ut magna, figura?
2183  Deinde ubi non rerum summas a partibus

2195   Unica, praeruptis ut in Alpibus addita saxi
2196  Pondera, quae digito moveas, et ut una per agros
2197  Flaventes stipula, ut paulum quoque bella retenta.
2198  Attamen hic opus est intentis esse, quid ingens
2199  Ne de tam parvis, contemnendisque oriatur
2200   Interdum, magna et rerum momenta sequantur;
2201  Dira ut saepe solet caelum turbante procella,

2201  Dira ut saepe solet caelum turbante procella,
2202  Protinus et fluctus maris attollente sonoros,
2203  Per rimas immissa ratem cum praegravat unda,
2204  Una sat esse, gravem ut mergat, maris ultima gutta:
2205   Utque solet, motus ventis, pedibusve lapillus
2206  Incipere aërio saxosi vertice montis
2207  Labi, et majorum subito turbare quietem

in mundo simili res ordine ferri,
40   Unus cum moveat totum, qui condidit, Orbem.
41  Propterea sanctos exemplo, et jure superno
42  Institui Reges, terrestria numina, Divum
43  Esse genus, vix non aris, et thure colendos.
44  Num tamen idcirco est hoc regni nomine in uno
45   Vis eadem in variis ditionibus? Est, ubi tantùm
46  Arbitrio Rex cuncta suo movet, et super ipsas

laudabile,
80   suadet Honos, aurum pro quo, vitamque pacisci (quidquid
81  Sponte velint; non dat meritis Rex praemia magnis
82  Hoc potiora, nec est poena invidiosior ulla,
83  Esse putant quam quod sibi dedecus. Et quia regno
84  Quod prodest, Regique, peramplo rentur honori
85   Esse sibi, nomenque parare, et nobilitatem,
86  Contendunt facere id. Tractantes munera belli,

Rex praemia magnis
82  Hoc potiora, nec est poena invidiosior ulla,
83  Esse putant quam quod sibi dedecus. Et quia regno
84  Quod prodest, Regique, peramplo rentur honori
85   Esse sibi, nomenque parare, et nobilitatem,
86  Contendunt facere id. Tractantes munera belli,
87  Ut Leo Marmaricis gaudet generosus arenis
88  Irruere objecti lata in venabula ferri,

quoque patrum tradita quaedam
96  Judicia aetati, penitusque infixa medullis,
97  Unde queant variis haerere in rebus honorem
98  Percipere, oppositis at contra dedecus esse.
99  Lex vetet, an jubeat: mox ingens poena sequetur:
100   Extorres fient patria, longeque fugati:
101  Evertenda domus, carcer, tum funus acerbum:
102  Quid refert? agitat

104  Civilique ferox foedavit sanguine dextras,
105   Impiaque extimulavit in ipsum pectora Regem.
106  Per multos ubi res agitur sed publica Cives,
107  Degendum solis mortalibus esse beate
108  Creditur, aequato inter se qui jure fruuntur,
109  Haud secus, ac fratres totoidem, quibus aequa potestas.
110   Esse bonos siquidem perrarò, qui sibi subdunt

sed publica Cives,
107  Degendum solis mortalibus esse beate
108  Creditur, aequato inter se qui jure fruuntur,
109  Haud secus, ac fratres totoidem, quibus aequa potestas.
110   Esse bonos siquidem perrarò, qui sibi subdunt
111  Omnia sublimes, fieri plerumque tyrannos,
112  Concutere ob luxum plebem, et vexare tributis,
113  Cuncta libidinibus complere, injustaque bellis

116  Saepe genus, nihili pendentes, prae ambitione,
117  Haud secus ac animas alia de stirpe creatas.
118  Ergo nomina ibi regni, atque invisa Potentum:
119  Proinde agitat non corda timor, sibine esse timori
120   Ipsi nempe queant? Nec nomen honoris inane
121  Sollicitat; sed amor patriae, sed civica regnat
122  Libertas: nullo discrimine pollet in omnes
123  Aequum jus;

pergam contexere versu.
171  Hactenus in varias dum nos gravitatis adimus
172  Leges, non alios deduximus inde meatus,
173  Quam rectos, curvosque etiam, quos diximus aequi
174  Esse arcus orbis, quique hoc simul orbe, viaque
175   A recta tenuere ortus, orbique propinquant
176  Plus aliis, plus et communi foedere gaudent.
177  Sed quam praeterea series immensa viarum

hoc simul orbe, viaque
175   A recta tenuere ortus, orbique propinquant
176  Plus aliis, plus et communi foedere gaudent.
177  Sed quam praeterea series immensa viarum
178  Esse videretur, si vertimus undique mentem
179  omnem in naturam, varia infinitaque prorsus!
180   Quin genera ipsa forent etiam infinita profecto:
181  Immensusque itidem quam late est usus earum!

203  Ex his, res aptas mensuris comparat omnes
204  Inter se, et rerum mensuras percipit ipsas,
205   Usa velut primis his mensurarum elementis,
206  Scilicet, aequales, quas congruere aspicit, esse
207  Res inter se, ititdemque pares remanere, pares si
208  Tum paribus partes addas, demasve vicissim.
209  Hinc recta ante alias via simplex esse videtur:
210   Post orbis:

206  Scilicet, aequales, quas congruere aspicit, esse
207  Res inter se, ititdemque pares remanere, pares si
208  Tum paribus partes addas, demasve vicissim.
209  Hinc recta ante alias via simplex esse videtur:
210   Post orbis: subeunt vario tunc ordine cuncti,
211  Hos ut contuleris notis, primisque, meatus.
212  Hinc velut in classes varias disjungimus illos;
213  Dum

210   Post orbis: subeunt vario tunc ordine cuncti,
211  Hos ut contuleris notis, primisque, meatus.
212  Hinc velut in classes varias disjungimus illos;
213  Dum varium numerum punctorum cernimus esse,
214  Quae scindens via recta facit. Dum mutuà rectae
215   Occurunt geminae, puncto scinduntur in uno:
216  In geminis sed quos secuit via recta meatus
217  Punctis, hos

217  Punctis, hos generis nos ponimus ordine primi:
218  Alterius generis sunt, quos via recta ter ausit
219  Trajicere: occurrat quibus at quater, his tribuendus
220   Tertius est ordo: sic esse ex ordine quarto
221  Cognosces, quinus per quos est transitus olli:
222  Perque alias pariter possis te ferre viarum
223  Non alio formas pacto, genera omnia lustrans,

constant,
241  Humanam exsuperent mentem, longeque recedant;
242  Obruitur siquidem, propius si tangere tentet.
243  Sed qui transcendunt numerorum denique fines,
244  Illis esse magis multo natura putatur
245   Abdita, difficilisque: tamen sunt inter eosdem,
246  Qui, quia naturam respectant cominus orbis,
247  Directaeque viae, mitescunt denique nobis

inter crura receptet.
290   Cui fuerit natura viae patefacta priori,
291  Ingens pugna fuit jamdudum, at sanguinis expers,
292  Qualis, cum verbis contenditur inter inermes,
293  Esse solet: laudem simul Ausonis arripiebat,
294  Gallicaque ora simul: siquidem praeclara reperta
295   Ista videbantur; quantumvis pauca fuissent
296  Cognita, nec magnos, ut nunc, traducta per usus.

retractans
305   Id repetebat, uti quid ab illo denique certi
306  Conjiceret: verum lanx terque, quaterque fefellit.
307  Scilicet audenti vultum hìc fortuna retorsit.
308  Esse sed id porro pondus, spatiumque repertum
309  Est triplum, atque itidemcurvati marginis oras
310   Hujus nempe viae distendi posse quaternos
311  In tractus, medium secet horum ut quilibet orbem,

nubila tendant:
316  Tum grave pondus erit, (magnos id sive per arcus,
317  Sive per exiguos punctum volvatur ad imum)
318  Semper ut aequali contingat tempore metam;
319  Tales esse loco quoniam quocumque necesse est
320   Flexus id per iter, motum ut quae sola secundat
321  Corporis a tergo gravitas, minuatur eadem,
322  Qua ratione arcus etiam minuuntur, eunte

secundat
321  Corporis a tergo gravitas, minuatur eadem,
322  Qua ratione arcus etiam minuuntur, eunte
323  Corpore qui punctoque intercipiuntur ab imo;
324  Propterea ut non esse alio diuturnior alter
325   Descensus queat, ascensusque, sit, ut libet, impar:
326  Ut non esse mihi jam multis ante probatum est.
327  Majus erit tempus deorsum per quemlibet arcum

eunte
323  Corpore qui punctoque intercipiuntur ab imo;
324  Propterea ut non esse alio diuturnior alter
325   Descensus queat, ascensusque, sit, ut libet, impar:
326  Ut non esse mihi jam multis ante probatum est.
327  Majus erit tempus deorsum per quemlibet arcum
328  Tempore, quo toto descenderet axe rotaï
329  Seu revoluti orbis, grave corpus, major ut axe

349  Inclinatur ubi in praeceps, distenditur amplum
350   Tum spatium, quod sit tranandum, temporis addens
351  Tantum, ut jam constent majora impendia lucris.
352  Quapropter debent esse et declivia tanta
353  Principio, et dein tanta viae spatia, utraque nexa
354  Ut simul efficiant breviori tempore lapsum.
355   Fors hunc edocuit volucres natura meatum,

uti res nectere rebus
387  Carmine vulgatis alio, reminiscere, quae sunt
388  Illic de vario descensu, sive per arcus,
389  Prodita, seu recto; illa aliis neque vera putato
390   Esse locis, urget nisi qua regione locorum
391  Res gravitas, aequos adjungens ictibus ictus,
392  Constans; ut terram circum diffunditur omnem,
393  Atque ubi nilve, parumve meantibus officiatur

450   Officerret nisi quid fluidus, dum scinditur, aër.
451  Propterea fiunt procursus usque minores,
452  Et loca paulatim minus edita, denique motus
453  Ut neque sentiri, neque jam queat esse profecto.
454  Nunc age de filo, seu pendula corpora virgâ
455   Mente, oculisque suos sese vibrantia in arcus
456  Consequere, et mecum, quid prodeat inde, revolve.

550   Unum juncta simul facientia pondera corpus,
551  Virga impulsa pari vibraret tempore sese,
552  Quo nunc se vibrat, cum sic disjuncta recedunt.
553  Hoc igitur puncto confingimus esse recepta
554  Corpora, et hoc finem vibranti ponere virgae.
555   At quoque si corpus tantùm suspenditur unum,
556  Attamen ut filum grave sit, seu virga; locatae,

rigentis
558  In regione sitùs varia, varieque remotae
559  A clavo retinente super, diversa requirent
560   Tempora; propterea punctum id commune necesse est
561  Omnibus esse, simul collectae ut scilicet illo,
562  Non alio facerent, quam quo nunc, tempore cursus.
563  Hoc labor ante fuit medium perquirere punctum
564  Irritus, incerta longùm regione latebat:

600   Procursus; nam si post totam denique summam
601  Parvus, in excursu supremo nempe, sit error,
602  Vanescit privos hic dispertitus in omnes,
603  Prorsus uti nequeat sentiri, pene nec esse.
604  Hac ubi quapropter tuta ratione repertum
605   Constiterit, filum quam longum debeat esse,
606  Ut decies senos procursus qualibet horae
607  Conficiat decies in sexta

602  Vanescit privos hic dispertitus in omnes,
603  Prorsus uti nequeat sentiri, pene nec esse.
604  Hac ubi quapropter tuta ratione repertum
605   Constiterit, filum quam longum debeat esse,
606  Ut decies senos procursus qualibet horae
607  Conficiat decies in sexta parte; videbis,
608  Transcurri geminum possit quo tempore rectà
609  Fili intervallum deorsum;

reposcat
611  Tempore perdurans, decies pars sexta quod extet
612  Partis item decies quoque sextae simplicis horae.
613  Quantum est id spatii, quod corripit iste volatus?
614  Esse prope agnosces, pedibus ter quinque quod aptes,
615   Non aliis, non jam quacumque a gente petitis,
616  Queis at habere suum dedit ampla Lutetia nomen.
617  Ipsaque pauxillo ternos protenditur ultra

mente revolveret aequo,
705   Ejus et hoc in natura latitare receptum
706  Vidit, et arripuit praeclarum ante omnia munus:
707  Nempe iter ipsum se producere, seque parentem
708  Esse sui simul et sobolem, a seseque creari
709  Distenso, similique ab origine prorsus oriri.
710   Sic propriam proles non unquam vera parentem
711  Ulla referre potest, non guttam gutta, nec alta

Evolvensque iterum: properabit pondus in arcus
735   Propterea, in quales duplex se lamina flectit,
736  Qualesque ultra se provolvens, gigneret orbis.
737  Hos parvos, magnosque velis, et quamlibet esse
738  Senper inaequales, percurri tempore prorsus
739  Est opus aequali, nec cursu non erit ullo
740   Illud prorsus idem tempus, quod diximus ante.
741  Utilis

non efficit aequos:
761  Exiguum tamen est discrimen, prendere vulgus
762  Quod nequeat sensu, aut ulla ratione videre.
763  Nam cum quemque diem divisum cernat in horas
764  Esse quater fenas, nec parvula prorsus earum
765   Percipiat momenta, quibus distare necesse est,
766  Divisi quia sunt aequaliter, autumat aequos.
767  Quid vulgus tamen id discrimen tenue moretur,

Non aliquis semper, qui turbet multa, sit error.
869  Vitraque praeterea longorum adhibere tuborum
870   Difficile est, moto cum fluctuat aequore puppis;
871  Nec bene tunc oculis, cum jam res incipit esse,
872  Apparet, sed coepta potest, et facta videri.
873  Denique vel multi possunt transcurrere menses
874  Conspecto sine defectu: spectacula non haec,
875   Quando opus est,

nil descensibus obstet,
990   Ponderibus variis quantumvis praedita constent?
991  Uno nimirum descendere tempore semper
992  Esset opus per idem spatium, velocia et aeque
993  Esse, ideoque pares acquirere mobilitates.
994  Dum par vis fuerit privis in partibus urgens,
995   Nil refert, an major earum, an paucior extet
996  Hìc numerus, nam materia crescente movenda,

1000   Nil oberit pariter, mage num sint mutuà partes
1001  Vicinaeve minus, nimirum an densus, an sit
1002  Rarius impulsum corpus. Si fingere cera
1003  E molli tentes, aut fictas concipis esse
1004  Aequales bis quinque pilas; aequaliter omnes
1005   Per sese videas seorsum descendere lapsas:
1006  Filo junge novem medio; labentur ut ante,
1007  Nec filo remorante,

ruendo.
1032  Interea magni defensum nominis umbra
1033  Antiquum errorem prorsus dimittere nostro
1034  Ex animo par est: stetit haec sententia quondam,
1035   Scilicet esse citos mage lapsus, pondera constant
1036  Cum majora, fugamque minoribus esse minorem.
1037  Illa abiere quidem jam tempora, cum mortales
1038  Balantum pecudum vivebant more ferino.

1033  Antiquum errorem prorsus dimittere nostro
1034  Ex animo par est: stetit haec sententia quondam,
1035   Scilicet esse citos mage lapsus, pondera constant
1036  Cum majora, fugamque minoribus esse minorem.
1037  Illa abiere quidem jam tempora, cum mortales
1038  Balantum pecudum vivebant more ferino.
1039  Se pedibus cum quaeque suis ferat, atque videre
1040   Quaeque

usurpârit
1055   Saepe suis, citius plumbum descendere pluma,
1056  Et nivium floccis lapides, et vellere lanae,
1057  Et siccis foliis autumni tempore poma;
1058  Corporaque esse etiam levia, et salientia sursum,
1059  Ut fumos tenues, et, qui dant nubibus ortum
1060   Exhalati undis, vel terra humente, vapores,
1061  Et pingues, qui sunt puerorum lusus, aquaï

plangere molis.
1084  Hìc etiam fumos labi, tenuesque vapores
1085   Cernimus, et credit quaecumque levissima vulgus.
1086  Omnia partitam quae monstrent, disque tributam
1087  Esse in materia gravitatem aequaliter omni,
1088  Turbarique pares per restantem aëra lapsus.
1089  Aëris at quoniam hìc restantes dicimus auras,
1090   Offensuque moras isto per corpora gigni,

1115   Plures particulae quoque dimoveantur, oportet,
1116  Si liquor ille fluens sit densior, aurave scissa:
1117  Plus retinent labens corpus, motumque retundunt.
1118  Denique si facias illas magis esse tenaces
1119  Particulas; mage difficili divellier a se
1120   Evaleant ratione, magisque obsistere pergant.
1121  Omnia quae faciunt porro, ut res ardua longe
1122  Scire

1131  Inde novo at de fonte velut, de mobilitate
1132  Aucta, crescet item vis motibus illa resistens;
1133  Nam neque tam subito retrorsum flectier aër
1134  Ipse queat, neque non antrorsum densior esse.
1135   Si quaedam inspicias, paria et sint caetera circum,
1136  Ipsa obstans rerum fluidarum causa videtur
1137  Congruere in sese repetitae mobilitati,
1138  Scilicet ut

1142  Ternaque de terna nascetur. Denique possit
1143  Illa itidem ex aliqua constans quoque parte videri,
1144  Immutataque: vel potius tribus omnibus illam
1145   Compositam ex istis rationibus esse fatendum.
1146  Haud bene conveniunt verùm cum legibus istis,
1147  Praeque ferunt nullas leges tentamina certas:
1148  Difficile est igitur dissolvere talia posse.

liquorum,
1224  Dicendum est. cuncta hìc diverso a pondere pendent:
1225   Pondera metimur, sub eadem corpora mole
1226  Mutuà cum referuntur; et hinc graviora vocamus
1227  Esse aliis alia, aut etiam leviora vicissim;
1228  Vel cum diversae aequali sunt pondere moles;
1229  Quod minus, illud enim gravius. Gravitasque per omnes
1230   Aeque particulas cum sit divisa, necesse

volitare vapores,
1258  Scilicet undaï claudentes aëra bullas
1259  Intra se, multo rarum magis atque calentem.
1260   Quare, cum corpus super undas fluctuat, illud
1261  Esse minus debet grave sustentante liquore.
1262  Partim a natura tamen id pendere tenaci
1263  Undarum quoque possit, et ipsa proinde figura
1264  Corporis: argenti sic labrum extare videmus,

1280   Se super effundet subito liquor, et teget omnem,
1281  Paulatimque gravem faciet petere ima deorsum.
1282  Nonne vides igitur, tunc, corpus ut innatet undis,
1283  Corporis externam frustra non esse figuram,
1284  Nempe tenax adeo cum sit liquor, atque repugnet
1285   Disjungi a sese; quod item quoque saepe videre est
1286  In guttis, si sudantes humore cavernas

est corpus, et illam
1300   Disjungendarum numerus diversus aquaï
1301  Partium; ita et majus discrimen ponderis illud,
1302  Quod dixi, ejusdem sub forma corporis unâ
1303  Esse potest, aliâque minus, quae nempe resistens
1304  Vis undae, ne scindatur; proin saepe figuram
1305   Unam aliquam corpus si praeferat, innatet undis:
1306  Sin ipsam invertat, fundum mergatur ad

1374  Nempe sub aequali comprensum mole, necesse est:
1375   Et quanto minus est, quod erit de pondere toto
1376  Corporis amissum mersi, ipso pondere toto
1377  Nimirum, tanto densum minus esse liquorem,
1378  Corpore perspicies solido: diversa sub uno
1379  Corpora proin mergens, unum quodcumque liquore
1380   Vel sub diverso corpus, variataque, semper

1386  Nunc veluti salebris obstantibus eluctati,
1387  Quod facimus, celeremus iter, gravitasque per omnem
1388  Materiam diffusa aeque quo ducit, eamus.
1389  Propterea jam quod gravitatis dicimus esse
1390   Punctum in corporibus medium queiscumque, videndum est
1391  Quale sit, inque situs quos cogat corpora ferri.
1392  Quo cupias tu de puncto suspendere corpus

1523  Servatumque etiam, quibus est in frontibus ipsis
1524  Nec nimia asperitas, nimium neque parva vicissim
1525   Corporibus, motum gignendum vim, prope triplo
1526  Quae minor, esse satis, vi corpora juncta premente:
1527  Tu quoque servabis, lato super aequore ponens
1528  Marmoreo corpus, cui frons sit laevis, et unde
1529  Excurrat, summoque extantem marmore funis

1569  Corpora volvuntur; tum demum in fine, ubi flexus
1570   Est minor, accumulant sese, clivosque priores
1571  Se sternunt super, et stratis hos pluribus augent.
1572  At funes etiam jam diximus esse morantes
1573  Vim, qua convertit pendentes machina moles:
1574  Propterea tamen esset opus, si noscere certas
1575   inde moras cupias, perquirere, quaeque ibi fila

Usus erit punctum medium, quo plurima fiunt,
1595   Plurima per quod agit vario natura labore,
1596  Nunc iterum, quoniam res detulit ipsa, reverti.
1597  Jam superà a dictis punstum gravitatis id esse
1598  Deduces quovis in corpore, per quod agatur
1599  Si quascumque velis mundi protensa sub oras
1600   Planities, partes haec scindere debeat illud
1601  In geminas, parte

parte:
1625   Nempe ibi vim gravitas educti, et exerit omnem.
1626  Sic si plura etiam sint corpora, quae referantur
1627  Mutuà, cunctorum recte confingere possis
1628  Commune esse aliquod, quo puncta coire videntur
1629  Punctum, in quo recipi gravitatis tota queat vis,
1630   Quo suspensa (leve ut filum, atque inflexile nectat)
1631  Undique momentis aequalibus omnia

1637  Sed tria deinde tibi referantur corpora si se
1638  Inter, jam quid ages? punctum commune duorum
1639  Scilicet invenies, ibique illa coire putabis,
1640   Unum ut de geminis, duo fingas de tribus esse.
1641  Sic quoque si fuerint quantumvis plurima, primò
1642  Si bina inter se tentes, tum bina referre
1643  Ad bina, atque itidem tum terna ad terna, per omnia
1644  Atque

1689  Inter sese et agant, et agantur mutuà, vires
1690   Quantumvis variae fuerint, legesque movendi
1691  (Semper ut existant motus tamen aequalesque,
1692  Oppositique) nihil mutandum his motibus esse
1693  Cognosces illud punctum gravitatis, eadem
1694  Ast, ut nuper erat, prorsus ratione manere.
1695   Namque ubi sunt motus aequales, oppositique,
1696  Non spatia a

peragrata fuit, quam magna est, vastaque, tellus,
1770   Oppositoque viae mirantes tramite, non quo
1771  Decessere viri, ad patrios rediere penates.
1772  Luna magis tamen hanc, cum deficit, indicat esse
1773  Terraï formam; quoniam, qua carpitur, umbram
1774  Flectentem curvos se cernimus orbis in arcus
1775   Omni a parte; an eam tellus non projicit umbram?
1776  Est

1793  Utraque res, ut per numeros, quibus abdita rerum
1794  Quaerimus, ex una reperirier altera possit;
1795   Quod mihi posterius, cum res feret ipsa, docendum est.
1796  Ut, non esse viis aeque distantibus inter
1797  Sese directam gravitatem per loca terrae
1798  Omnia, jam clara, et facili ratione repertum est;
1799  Sic facile haud reperire fuit, num par sit ubique

quamque ipse aptaverat ante
1841  Sic patrio longam caelo, ut procurrere seno
1842  Procursu decies huc illuc qualibet horae
1843  Deberet decies in sexta concita parte;
1844  Esse moras virgae majores scilicet illic
1845   Sensit, tamque magis longos constare rotarum
1846  Circuitus, ad quamque diem de partibus horae
1847  Ut decies senis geminas prope, dimidiamque

est.
1850   Proin virgae pondus tum paulum sustulit, atque
1851  Contraxit virgam; ut, quantum est opus, ocyor iret.
1852  Hac novitate animum perculsus, protinus ipsam
1853  Esse ibi conjecit gravitatem forte minorem,
1854  Urgerique minori ideo vi corpora deorsum.
1855   Quod tamen ut posset deprendere certius, idem
1856  Huc animum adjecit, quam longum, ut quaereret, esset

pectora bello;
1876  Unde tamen porro coïturae in foedera gentes
1877  Pacatis animis, verumque tuentibus essent.
1878  Nam subito pars magna Virûm, meliorque putârunt,
1879  Esse minus validam mediae telluris in oris,
1880   Pellentemque minus gravitatem; quippe cieret
1881  Haec filum si vi majore, ipsum ocyus iret,
1882  At si forte pari, citius procurreret illud,

vicissim.
1947  His armis instructa tuas America calentes
1948  Missa Virûm delecta cohors inviserat oras,
1949  Et referens, caelo quae sunt referenda calenti,
1950   Motus esse minus pernices repperit illic,
1951  Quam prius in patriis Europae viderat oris.
1952  Altera hyperboream glaciem, arctoasque pruinas
1953  Docta cohors adiit; tentans ubi talia, cavit,

1952  Altera hyperboream glaciem, arctoasque pruinas
1953  Docta cohors adiit; tentans ubi talia, cavit,
1954  Ne quid concretum turbaret frigore caelum.
1955   Et demum virgae cursus magis esse, recursusque
1956  Invenit celeres: proinde et gravitatis ibidem
1957  Vires esse magis, quam sint natalibus oris,
1958  Pollentes, multoque magis, quam sole ubi tellus

cavit,
1954  Ne quid concretum turbaret frigore caelum.
1955   Et demum virgae cursus magis esse, recursusque
1956  Invenit celeres: proinde et gravitatis ibidem
1957  Vires esse magis, quam sint natalibus oris,
1958  Pollentes, multoque magis, quam sole ubi tellus
1959  Impendente super circum vastissima fervet:
1960   Ut nequeas animi dubius proin esse, sub altis

1957  Vires esse magis, quam sint natalibus oris,
1958  Pollentes, multoque magis, quam sole ubi tellus
1959  Impendente super circum vastissima fervet:
1960   Ut nequeas animi dubius proin esse, sub altis
1961  Cardinibus plus, quam media res pendere terra.
1962  At quod tanta aliis tentamina suppeditârunt,
1963  Vobis ingenium, divinaque prodiderat mens

1982  Corpora quae terra circum sunt, omnia nisus
1983  Orbis de medio fugiendi, non tamen aequos,
1984  Edere; nempe locis agitur queis maximus orbis,
1985   Majores aliis conatus esse calenti
1986  Scilicet in terra; breviores ducier orbes
1987  In geminos exinde polos; proin effugiendi
1988  Continuò quoque vim minui, et decrescere, donec
1989  Vis, et

2008  Augmina qua capiat gravitas in cardinem utrumque;
2009  Compressamque polis terrae debere figuram,
2010   In mediaque sui paulum regione tumentem, et
2011  Altius elatam perceptum est protinus esse;
2012  Ut liquida hinc, illinc librari pondera possint
2013  Undique, quae longis inclusa canalibus esse
2014  Confingas terrae ad medium tendentia punctum;
2015   Pellat et

2010   In mediaque sui paulum regione tumentem, et
2011  Altius elatam perceptum est protinus esse;
2012  Ut liquida hinc, illinc librari pondera possint
2013  Undique, quae longis inclusa canalibus esse
2014  Confingas terrae ad medium tendentia punctum;
2015   Pellat et ut rectà labentia corpora deorsum
2016  In terram gravitas, quae se dum dirigit ejus
2017  Ad medium,

Non medias ubicumque plagas, punctumque, quod unum est,
2020   Prospectet, verum varias, et plurima puncta
2021  Immoti, mediam uqui terram trajicit, axis:
2022  Propterea ut nequeat prorsus globus esse videri
2023  Terra, sed inflectat varios sua terga per arcus.
2024  Ille modum docuit pariter, quo scire queamus,
2025   Exterior quae sit, qua clauditur ipsa, figura;

Terra, sed inflectat varios sua terga per arcus.
2024  Ille modum docuit pariter, quo scire queamus,
2025   Exterior quae sit, qua clauditur ipsa, figura;
2026  Denique curtatum, qua tellus arctior, esse
2027  Non plus, quam septem nimirum millibus, axem.
2028  Hactenus his veluti constructis multa profecto
2029  Contigit, et majora super, potioraque longe
2030   Addere

2032  Prospiciens late in partem, quantum intulit orbi
2033  Notitiarum, et qua mentes ditavit opum vi?
2034  Principio, ratio servatis ut bene rebus
2035   Conveniat, vim non unam satis esse putavit,
2036  Quae cogat fugere; hanc etenim minus edere duplo
2037  Discrimen nobis gravitatis; proinde sagacis
2038  Obtutus animi gravitatem fixit in ipsam;
2039  Cui nil

Plenam, atque illaesam, qualisque est, denique totam.
2041  Hanc ut inaequalem, neque punctum prorsus in unum
2042  Undique directam terrae regione locorum
2043  Pro varia totam gravitatem censuit esse,
2044  Scilicet exortam per vires, a quibus omnis
2045   In se materies trahiturque, trahitque vicissim,
2046  Conservatque ratas leges quae tracta trahendi:
2047  Virium uti

in omnem,
2087  Atque hominum lustra genus, et mortalia corda.
2088  Queis non in rebus videas distare, putesque
2089  Diversis animis, diversa mente potiri,
2090   Et genus esse unum, bipedi vestigia tantùm
2091  Quandoquidem signat gressu, pennasque volantum
2092  Non habet, aut motis proscindit caerula pinnis?
2093  Principio ut vario fertur sermone per ora,

2169  Barbariem innasci vix credidit, in socios ut
2170   Igne velint etiam exanimos saevire cremantes.
2171  Plurima sed, genus hoc, facile excusamus in Indis
2172  Gentibus, atque aliis, quae nobis esse videntur
2173  Incultae; quis, Roma, tuas facta horrida leges
2174  Horrida facta neget leges, moresque tulisse?
2175   Quid memorem humani spectacula grata cruoris,

2201  Contendantque suis jam tum placuisse docenti
2202  Scilicet et factis, et corpore, flexile fiat
2203  Ut sic ingenium, culturaeque artibus aptum:
2204  Blanditiis facile esse animos fregisse feroces.
2205   Crimen adulterium est, et dedecus; est ubi neutrum
2206  Credatur tamen; hospitibus praebere domumque,
2207  Consortemque thori gaudent. Sunt gaudia tantùm

2208  Qui Veneris norûnt incestae, vulgivagaeve.
2209  Carcere ut Acrisii claudunt, multoque tuentur
2210   Exsecto custode alibi genus omne putantes
2211  Foemineum infidum; fluxam muliebribus esse
2212  Nonne fidem hìc norûnt animis? ideone tuentur?
2213  Quin et amicitias colere, et celebrare virorum
2214  Conventus licet, et mixtim spectacula adire,
2215   Et

2216  Et licet, et mos est, et, qui non talia perfert,
2217  Exercet durum imperium, insanire putatur.
2218  Quid Natura magis vita commendat, et atrà
2219  Quid nos morte docet crudelius esse? Tuendam
2220   Haud tamen ad vitam Naturae haec pondera, vimque
2221  Pectora senserunt aliquo obfirmata recepto
2222  Contra judicio, atque diu sub mente voluto:
2223  Ipsi

2243  Ut si proinde forent versuri rerum elementa,
2244  Et subitò arbitrio missuri fulmina nostro.
2245   Saepe etiam sumptis pugnabant cominus armis:
2246  Sed rectum, verumque tamen cum viribus esse
2247  Conjunctum, sectamque sequi, quae pollet, et arte est
2248  Consuefacta magis dira, plerumque videbant.
2249  Exinde inter nos etiamnum barbarus iste
2250   Mos viget,

15   Effugis ex oculis? quo moles tanta recessit?
16  Credideram tua res ad commoda quasque referri,
17  Et Solem lucere tibi, tibi condita noctis
18  Sidera, te primam, praelatamque omnibus esse,
19  Te Dominam, atque uni tibi cuncta vigere, tuoque
20   Inservire bono. Cur sit tua gratia tanti?
21  Tamne queas de Natura bene sola mereri?
22  Sic quoque formicis, qua

200  Jacta, parem rursum gyrum repararet, eaque
201   Praeterea ratione alios, aliosque sine ulla
202  Fine; ita perpetuùm privata quiete mearet.
203  Sed quae mobilitas haec debeat esse, referre
204  Ad sua prima pilam queat ut loca, nec minuatur,
205  Nec crescat tot per tractus, servetur ut isdem
206   Una, eademque locis, si cognoscere avebis;
207  Illa

225  Possint; produci par est, fateamur, ab una,
226   A gravitate igitur, quae lunam, ut corpora cuncta
227  Hic gravia inter nos, semper deflectere cogit.
228  Quapropter gravis esse in terram luna videtur,
229  Haud minus, ac lignam, lapides, ac dura metalla;
230  Aequa sed an lunae gravitas, majorne, minorne
231   Harum sit rerum gravitate, age, perspice mecum.

254  Crescere, uti repetita in sese tempora crescunt.
255  Quapropter gravitas, quam pellere multa videmus
256   Hic prope, major erit lunae gravitate remotae
257  Non nisi jam toties partibus; esse minorem
258  Nempe illic videas, ad eam majora quot extant
259  A medio spatia in sese repetita vicissim.
260   Hinc tibi jam patefit, vires gravitatis, ut in se est,
261  

258  Nempe illic videas, ad eam majora quot extant
259  A medio spatia in sese repetita vicissim.
260   Hinc tibi jam patefit, vires gravitatis, ut in se est,
261   Integrae pro non aeque distantibus esse
262  Diversas, variasque locis, decrescere semper
263  Plus, loca distando quam disjiungantur; eisdem
264  Scilicet a spatiis, in sese si

300  Si libeat retrahi tractu, quot lumina posces,
301   Vix legere ut possis, velut ante? Sat ulla profecto
302  LIBER Q U A R T U S
303  Jam non esse, micent donec centena, videbis.
304  Ergo ita diffundi a puncto cum debeat uno
305  Lux, aliaeque etiam res, quae se parte propagent
306  Ex omni circum; in mentem facile insinuabis

374  Mireris; motus, liceat quoque scire, vagantum
375  Stellarum, atque orbes ignotos ante fuisse,
376   Quanquam conspicuae servantius usque paterent.
377  Indigum caelo, et caelestibus esse putatum est,
378  Nempe vias varie curvarier, atque meari
379  Impetibus variis; proin et debere vagantis
380  Aequales astri motus, orbesque videri:

Sponte suo recipit, captivus et omnia prodit.
432   Namque animadversum tunc est, loca, quae daret aequus,
433  Circum si per eum Mars se converteret, orbis,
434  Servatis distare locis, verisque, nec esse
435  Non alia omnino: nimirum tanta reperta
436   Haec discrimina, uti manibusve, ullisve referri
437  Usibus haud possent oculorum, artique videndi.
438  Multos ille modos,

unum,
459  Margine in extremo quod circum ubicumque locatur,
460  Hos geminos tractus simul axem aequare necesse est;
461   Tractuum et istorum proin esse aequalia quaeque
462  Inter se paria, et spatio protendier aequo.
463  Hinc quoque, queis labor est florentes addere villis
464  Hortos, circum et humo varias inducere formas,

467  Filum in acum patulam intrudunt, extremaque fili
468  Tum capita infigunt terrae distantia tractu
469  Inter sese aliquo majori, sive minori,
470  Ut latam hanc cupiunt minus esse, magisve figuram,
471   Post ita circumfertur acus, sit ut usque trahentis
472  Vi distensa manùs pars ipsius utraque fili
473  Continuo per acum proin transcurrentis, et illa

642  Nam comites utriusque etiam turbantur, ut ipsi
643  Praesidio qui sunt regi, et defendere debent.
644  Ipsas praeterea, queis caeli condimus acta,
645   Tempore post longo fidas non esse tabellas;
646  Nam prius astrorum monstrassent certa vagantum
647  Cum loca, post senio lapsae velut, immemoresque
648  Monstrantes eadem errabant; rursusque novare

Haud secus ac Terram, proprio super axe revolvi,
656  Ast illis terraque Jovem velocius; horis
657  Namque decem in se hic integrum circumplicat orbem;
658  Atque ipsum geminis compressum a partibus esse
659  Hinc illinc, medius qua ducitur axis utrinque, et
660   Surgere plus oris circum distantibus aeque.
661  Denique non axem Terrai semper easdem
662  Respectare plagas

703  Quae revoluta prius, superà collataque dictis,
704  Cum de compositis generatim viribus actum,
705   Corpora quae retrahunt, et cogunt ire per arcus,
706  Tutemet agnosces, et certa fateberis esse:
707  Primum diversos si corpora tempore eodem
708  Conficiant orbes; vires, quibus ipsa trahuntur,
709  Quo mage de medio distant, mage crescere semper
710   Esse opus, haud

fateberis esse:
707  Primum diversos si corpora tempore eodem
708  Conficiant orbes; vires, quibus ipsa trahuntur,
709  Quo mage de medio distant, mage crescere semper
710   Esse opus, haud alia, quam qua ratione locorum
711  Augentur spatia a medio distantia puncto:
712  At si deinde pares, vel eosdem corpora in orbes
713  Tempore procurrant non aequo, esse ordine verso

710   Esse opus, haud alia, quam qua ratione locorum
711  Augentur spatia a medio distantia puncto:
712  At si deinde pares, vel eosdem corpora in orbes
713  Tempore procurrant non aequo, esse ordine verso
714  Vires, in sese repetitum ut tempus utrinque.
715   Ergo ubi perspicuas rationes videris horum;
716  Aude, age, mecum animo gemina ad vaga sidera scande

siquidem mage tanta per intervalla recessit.
725   At Martis vis est minor illa, quae trahit astrum
726  Confictum, quanto minus in sese repetitum
727  Hujus erit tempus ( quod idem quoque diximus esse
728  Mercurii tempus ) repetito tempore Martis;
729  Nempe quater, sex et decies opus esse minorem est:
730   At toties minus est ( quod jam lex tertia praefert )

726  Confictum, quanto minus in sese repetitum
727  Hujus erit tempus ( quod idem quoque diximus esse
728  Mercurii tempus ) repetito tempore Martis;
729  Nempe quater, sex et decies opus esse minorem est:
730   At toties minus est ( quod jam lex tertia praefert )
731  Mercurii spatium repetitum protinus in se
732  Et semel, atque iterum

lex tertia praefert )
731  Mercurii spatium repetitum protinus in se
732  Et semel, atque iterum Mavortis sic repetito
733  Ad medium Solem spatio, quater esse quaternis
734  Tractibus illius concretum ut noscere possis,
735   Atque iterum quater hoc spatium. Quopropter inesse
736  Quae debet vis in rubicundo Marte locata,

eundo
756  Pro spatiorum, in se si tum repetantur, adauctu.
757   Ipsa huc temporibus respondens area semper,
758  Ut docui, nos jam propius quoque duxit, ut astri
759  Esse videremus vires cujuslibet ejus
760   In medium Solem directas: namque ubi curvi
761  Corpore signantur circum properante meatus,
762  Sic ut quaeque suis mutatis area semper

806  Per caelum spatio quantumvis impare ductos,
807  Aspicies, illa, qua dico, si ratione
808  Vis in utroque trahens etiam collata vicissim
809  Decrescat spatiis, legem te protinus esse
810   Deducendum ad eam, quae circum tertia Solem
811  Floret de numero ternarum, qua referuntur
812  Tota ad dimidios transversos scilicet axes

833  Proin simili jam, sunt natura prorsus, et una
834  Hae vires, gravitasque, atque una lege vigentes,
835   Ut gaudere etiam communi nomine possint.
836   En igitur semper Mortales unius esse
837  Telluris quod crediderant, hanc quippe videbant
838  Et trahere, et solam gravitatis fonte potiri,
839  Nempe ut non aliò, grave quod sit, corpus agatur,
840   Hoc

quod crediderant, hanc quippe videbant
838  Et trahere, et solam gravitatis fonte potiri,
839  Nempe ut non aliò, grave quod sit, corpus agatur,
840   Hoc decus, hanc laudem largitam cernimus esse
841  Saturno quoque Naturam, Solique, Jovique,
842  Astris fors aliis itidem, et fors omnibus, usquam
843  Quae sunt, corporibus, quod post manifesta patebit.
844  Anne ideo

841  Saturno quoque Naturam, Solique, Jovique,
842  Astris fors aliis itidem, et fors omnibus, usquam
843  Quae sunt, corporibus, quod post manifesta patebit.
844  Anne ideo nostris his esse simillima rebus
845   Multa alibi attoniti, et mirantes excipiamus?
846  At neque Pastores si solem, et sidera noctis
847  Audivere aliis terrarum fulgere in oris,

845   Multa alibi attoniti, et mirantes excipiamus?
846  At neque Pastores si solem, et sidera noctis
847  Audivere aliis terrarum fulgere in oris,
848  Mirantur, nec prata alibi non esse, neque herbas
849  Credunt, aut liquidos sola per ridentia fontes,
850   Nec rapidis cursus ventis, nec frondibus umbras.
851   Praeterea corpus

curvos quos nostra meatus
876  Corpora conficiunt vacuas projecta per oras,
877  Qui coni effigiem scissi simulare secundam
878  Nempe videbantur, primarum ex ordine tantùm
879  Esse, nimis noster cum constet debilis omnis
880   Projectus: sed pars horum suprema putatur,
881  Parvaque cum specie confundi nempe secunda;
882  Nam nimis et longi; et graciles sunt; utpote quorum

884  Alterius prope sint proin ad confinia formae.
885   Nam conum ductus nimis inclinare secantes
886  Utrinque, ut docui, si pergas, transitus extat
887  Hic celer; ante ideo quam transeat, incipit esse
888  Forma prior similis nimium, nimiumque secundae;
889  Ut nequeas prima praesertim in origine sensu
890   Prendere discrimen, neque, si tum vertere

millibus atram
957  Surgere ab occasu, a gelida vel mittier Arcto.
958   Propterea nimis a terrae regione Cometae
959  Cum distent, opus est ingenti corporis auctu
960   Esse; quod apparens, ut lata est, indicat ejus
961  Frons etiam; haud ideo concrescunt rebus ab illis
962  Quas vaga, uti fumos, exhalent astra (quod ipsum
963  Nosce alios docuisse), vagis non esse

960   Esse; quod apparens, ut lata est, indicat ejus
961  Frons etiam; haud ideo concrescunt rebus ab illis
962  Quas vaga, uti fumos, exhalent astra (quod ipsum
963  Nosce alios docuisse), vagis non esse minores,
964  Inveniuntur enim, at majores saepius astris,
965   Et plerumque ab eis immaniter esse remoti.
966  Quin ipsi errantum fumi, eductique

962  Quas vaga, uti fumos, exhalent astra (quod ipsum
963  Nosce alios docuisse), vagis non esse minores,
964  Inveniuntur enim, at majores saepius astris,
965   Et plerumque ab eis immaniter esse remoti.
966  Quin ipsi errantum fumi, eductique vapores
967  Corpore ab astrorum, sua rursus in astra revertunt
968  Decidui; pluviasque suas, Martique

966  Quin ipsi errantum fumi, eductique vapores
967  Corpore ab astrorum, sua rursus in astra revertunt
968  Decidui; pluviasque suas, Martique putandum est
969  Esse, Jovique suas, canaque senem nive spargi
970   Saturnum, aut dura contundi grandine saepe.
971   At neque, Solis uti maculae, de Sole Cometae
972  Concrescunt, adeo distant nam saepe, repelli

976  Ipsi etiam antiquo sint corpore, qui moveantur
977  Certis per caelum, ut circumvaga legibus astra.
978   Qui, quot luce sua flammantia sidera fulgent,
979  Turbineos voluit stipatos esse tot orbes,
980   Senaque proin pelago velut astra natantia vasto
981  Materiae a Solis raptari vortice circum,
982  Accidere interdum, maculis ut fixa coortis
983  Sidera

cominus ignem.
995   Ultra Saturnum geminis de Fratribus alter,
996  Quos, ut Tyndaridas quondam, fama extulit ingens
997  Pugnaci ingenio claros, magnifique repertis,
998  Esse ait errantum de gente, et volvier astrum
999  Immenso circa phoebeam lampada gyro
1000   Ob spatia haud oculis deprensum immania nostris;
1001  Praeterea Comites, ut Saturnumque, Jovemque

1035   Aethera lustrantes motu variante Cometas,
1036  Orbibus et variis, spatiisque coërcuit idem
1037  Lege rata, et prorsum in communia foedera flexit.
1038   Principio apparent cum nobis, esse Cometas
1039  Scire licet saepe astrorum in regione vagantum;
1040   ( Ultra vel si sint quandoque, prope esse profecto)
1041  Ipsisque interdum plus Soli accedere multo

Lege rata, et prorsum in communia foedera flexit.
1038   Principio apparent cum nobis, esse Cometas
1039  Scire licet saepe astrorum in regione vagantum;
1040   ( Ultra vel si sint quandoque, prope esse profecto)
1041  Ipsisque interdum plus Soli accedere multo
1042  Astris, et nimium radios haurire propinquos:
1043  Tutemet ex ipso possis quod noscere motu

amplus,
1063  Et sedeat velut in folio rutilante Tyrannus.
1064   Sed quae semita erit proscissi haec denique coni?
1065   Non etenim aequalis parti queat orbis ab omni
1066  Esse, nec aequalem pariter qui accedit ad orbem;
1067  Illos quandoquidem prope semper templa per alta
1068  Volvier aspiceremus, ut et vaga cernimus astra,
1069  Quae tum dumtaxat nobis obtecta

de parte locata.
1129  Tandem animadversum est, cum fit longissimus orbis
1130   Proscisso primae de cono nempe figurae,
1131  Illa parte, foco propior quae constat, eandem
1132  Esse viam prope, quae fieret via nempe secunda
1133  E specie, veraque parum re discrepitantem:
1134  Toto propterea, quo cernimus esse Cometas
1135   Tempore, nos eadem prorsum omnia cernere, quae si

1131  Illa parte, foco propior quae constat, eandem
1132  Esse viam prope, quae fieret via nempe secunda
1133  E specie, veraque parum re discrepitantem:
1134  Toto propterea, quo cernimus esse Cometas
1135   Tempore, nos eadem prorsum omnia cernere, quae si
1136  Formae iter alterius fiat, videamus ibidem:
1137  Difficile et non tam numerius hos esse secundos

1134  Toto propterea, quo cernimus esse Cometas
1135   Tempore, nos eadem prorsum omnia cernere, quae si
1136  Formae iter alterius fiat, videamus ibidem:
1137  Difficile et non tam numerius hos esse secundos
1138  Subdere, et ad rectos, notosque referre meatus;
1139  Nam queiscumque aliis illi mitescere possunt
1140   Ductibus incurvis magis, atque patescere menti.

1165   Extulit, ad vernos Zephyrorum et perstitit ortus
1166  Diffugiens a Sole; et cum omnes mole viderent
1167  Diversa in speciem, motuque, et lumine, nuper
1168  Quam quo visus erat, diversum hunc esse putarunt.
1169  Sed via posterior demum hac expensa recenti
1170   Ut ratione fuit, molem astri nempe prioris
1171  Continuasse via quae post quoque trita, repertum est,

1186  Nexus, et adstrictus, tam certo denique constans
1187  Foedere, communique repertus jure teneri
1188  Tam bene, tam invicte, velut astra vagantia quaeque,
1189  Auctori certam rationem hanc esse probavit,
1190   Errandique metu procul omni, et suspicione
1191  Tum demum solertem animum, cautumque retraxit.
1192   Proin fuit in cunctos animum qui verteret acrem,

1247  Nimirum, numerus testantum crescit id ipsum;
1248  Et nihil est quod dissideat, prorsusque repugnet.
1249  Et velut incorrupta, atque optima proinde fatemur
1250   Judicia esse inter Cives, ubi rem neque turbae
1251  Aut favor, aut odium, nec dives copia fandi,
1252  At verique secant testes, mutaeque tabellae,
1253  Resque ipsae, quae sunt certa ratione peractae;

1320   Credebant fidis tantum quas auribus, atque
1321  Tentatis animis per dura, per aspera longum,
1322  Scilicet integris vitae, egregiique silent.
1323  Quamvis haec igitur solers magis esse videri,
1324  Quam mihi vera queat ratio, qua creditur aetas
1325   Prisca Virûm Solis vires texisse trahentes
1326  Voce sub harmoniae, quam desuper aethere ab alto

trahentes
1326  Voce sub harmoniae, quam desuper aethere ab alto
1327  Demissam in terras jactabant cominus illi
1328  Sese, dum caelum convertitur, exaudire,
1329  Inter et esse choris, vulgo admirante, Deorum;
1330   Haud nimium pugnem, rem tantum auctoribus illis
1331  Tu quoque si dones, neque tum latuisse rearis.
1332   Quidquid id est, alios usus, moremque sequuti

1354  Ergo hinc indicium certum est, in Sole receptas
1355   Non tantùm vires, quibus ad se cuncta reducit;
1356  Munus at hoc omnis late, quaecumque sit, esse
1357  Materiae, partes ad sese illius ut omnes
1358  Contendant, omnesque trahant, pariterque trahantur,
1359  Sintque graves omnes, quotquot sunt, undique in omnes,
1360  

1414  Quidquid agit Natura, via, nec in omnibus unam
1415   Non spectet rebus rationem, consimilemve;
1416  Jam fateare, opus est, proprium quoque materiaï
1417  Scilicet hoc omnis munus trahere esse, trahique;
1418  Cum quae subjecta est nobis, trahat, atque trahatur,
1419  Quo possunt sensus pertingere cumque, trahentem,
1420   Tractam et materiem fervantibus undique nobis.

1418  Cum quae subjecta est nobis, trahat, atque trahatur,
1419  Quo possunt sensus pertingere cumque, trahentem,
1420   Tractam et materiem fervantibus undique nobis.
1421  Nonne sat esse queant proin tot servata, videri
1422  Cunctis corporibus gravitas ut possit inesse,
1423  Quorum in se partes nitantur viribus aequis
1424  Aequis in spatiis; sed cum sunt impare tractu

1424  Aequis in spatiis; sed cum sunt impare tractu
1425   Distantes illae, vires. Minuantur eundo
1426  Non alio, quam quo firmatum est, more? Videtur
1427  Quandoquidem par esse, ut, quidquid possit ab ipso
1428  Munere deduci, cum tu deduxeris, atque id
1429  Deductum porro servatis congruat apte,
1430   Res quoque, quae nequeant servarier, esse rearis

1427  Quandoquidem par esse, ut, quidquid possit ab ipso
1428  Munere deduci, cum tu deduxeris, atque id
1429  Deductum porro servatis congruat apte,
1430   Res quoque, quae nequeant servarier, esse rearis
1431  Consimiles aliis, deductas utpote eadem
1432  Duntaxat ratione; super quia nulla profecto est
1433  Praeterea ratio, atque aditu praecludimur omni.

1483  Ire per exempla, et vim quamque putare valebis.
1484   Si vero non sint, ut finximus, utraque nuper
1485   Corpora densata, et geminum facientia punctum,
1486  Revera ut non esse videmus, nec queat esse;
1487  Majus opus, majorque labos, ars major ibidem est
1488  Quaerere vim, in molem qua moles altera tendit.
1489  Esset opus primò vim quaerere, quodque prioris

Ire per exempla, et vim quamque putare valebis.
1484   Si vero non sint, ut finximus, utraque nuper
1485   Corpora densata, et geminum facientia punctum,
1486  Revera ut non esse videmus, nec queat esse;
1487  Majus opus, majorque labos, ars major ibidem est
1488  Quaerere vim, in molem qua moles altera tendit.
1489  Esset opus primò vim quaerere, quodque prioris
1490   Qua

ratione movebunt,
1554  Proin vis conspirat partim, et partim perit ipsa.
1555   His e principiis si summam educere motus
1556  Jam cupies omnem, nosces vim prorsus eandem
1557  Esse, acsi media facies regione coiret;
1558  Proin huc extrorum punctum contendat, oportet.
1559  Fiet idem, solidus si sit globus, et varianti
1560   Natura, ut libeat, repletus materiai,

1583  Artificem, legem ut voluisset materiaï
1584  Ponere, quam doceo; multis rationibus addunt
1585   Hanc etiam, totis communem scilicet istam
1586  Corporibus legem, queiscumque et partibus esse
1587  Illorum exiguis, et quo libet, usque minutis.
1588   Praeterea duo puncta globorum fulta duorum
1589  Frontibus externis si sustineantur (ut ipsi

1685   Bina, vel alterius cujusvis materiaï
1686  Pondera, contendent ad sese rapta vicissim
1687  Illa quidem, lente tamen, ut vix tempore longo
1688  Perciperes motum; cum multo debeat esse
1689  Mobilitas minor haec, si sit cum mobilitate,
1690   Qua grave descendit corpus, collata, minus quo
1691  Nimirum sunt crassa ea pondera, si referantur
1692  Ad terrae

1697  Nunc quam desipere est, quia non deprendere sensu
1698  Possis, quod sensu certe haud deprendere debes,
1699  Omnis materiae raptus si mutuus extat,
1700   Omnino in rebus jam raptum hunc esse negare!
1701  At neque qui triviis nutritus, vei pecus inter,
1702  Ingenium qui pingue gerit, puerique bilustres
1703  Si videant muscam distento insistere funi
1704  A

latere, aut ramum super obreptare tenacem,
1705   Nec flecti funem, tenui nec corpore ramum
1706  Intremere, idcirco credant gravitate carentem
1707  Esse feram, nullumque in parva pondus inesse.
1708   Indicium, genus hoc, at raptus forsan habere
1709  Possis, constituas vicinum si prope montem
1710   Latum, atque educto penetrantem nubila dorso,

ampli
1720   Sunt montes, qua sunt valles, qua densior extat
1721  Interius tellus, et rarior, inque vacantes
1722  Structa specus, flexus suspensi ponderis illi
1723  Tam parvi esse queant, ut non deprendere possis.
1724  Praeterea non jam qualis foret, undique laevis,
1725   Terraï positus, quique asperitate careret,
1726  Noscimus, ut varios deflexus inde petamus.

a statione
1750   Filum itidem visum, quantum mutata locorum
1751  Haec terrae spatia exposcunt; nam cognita moles
1752  Cum terrae circum, et pars orbis cognita magni
1753  Esse queat nobis, stationi intersita binae,
1754  Cognosces itidem, quo scilicet intervallo
1755   Distare inter se par sit caelestia puncta,
1756  Impendere locis quae recta cernimus illis.

1797   Nunc age discrimen varium gravitatis in ipsa,
1798  Pro regione loci, telluris percipe fronte,
1799  Quae referat primo coni de segmine formam:
1800   Nempe locis extra diversis esse necesse est
1801  Vim totam gravitatis ea ratione vigentem,
1802  Polleat ut tanto minus in majoribus oras
1803  Ad medias spatiis, quanto majora ea constant.
1804  Concipe

ea ratione vigentem,
1802  Polleat ut tanto minus in majoribus oras
1803  Ad medias spatiis, quanto majora ea constant.
1804  Concipe propterea molem hanc telluris ubique
1805   Esse liquentem undam veluti, totamque fluentem,
1806  Nota lege trahant cujus se mutua partes:
1807  Atque ollae interea medio rapiantur in orbem
1808  Axe super; debent ob gyrum hunc vertere formam

1837  Mutuà respectant totae ratione columnae.
1838  Quare particularum extantum in culmine summo
1839  Hujus, et illius cujusviscumque canalis
1840   Pondera sese inter paria esse videbis, ut ipsae
1841  Par quoque pondus habeat, librantur quippe, columnae,
1842  At sunt particulae majores, est ubi lymphae
1843  Longior ad terrae medium distensa columna,

1852  Nimirum peregre incipiant duo puncta, sed unum
1853  Per superam terrae faciem, locaque alterum ad ima
1854  Terraï medium versus; tum protinus istud,
1855   Quo magis accedet, pendet minus; esse priori
1856  Contra opus, aspicies, in puncto, nempe propinquat
1857  Cum medio, medium crescant ut pondera ad ipsum.
1858   Haec igitur si sit terrae compressa figura

1884  Nam geminis varie a medio distantibus orbe
1885   Si quam longa locis haec constent pendula fila,
1886  Servaris, fatis est, ut porro prendere possis,
1887  Illa locis aliis quam longa quibuslibet esse
1888  Debent, quin sit opus loca terrae invisere cuncta,
1889  Et certos possis numeros signare tabellis,
1890   Quarum ope mensuras vel adhuc quoque tutius ipsas

aequant
1894  Partem horae sextam decies, tum quisque notarit
1895   Si prius, in patriis quam longum finibus hoc sit
1896  Filum, alia, poterit, quam debeat in regione
1897  Esse loci longum, cognoscere, quantaque constet
1898  Quasque peregrinas ideo mensura per oras.
1899  Sic quoque, si gravitas eadem perdurat in annos
1900   Non mutata, potes servara in postera saecla

1930   In medium a superis regionibus exaequari
1931  Pondere, libraque aliam efformante columnam
1932  Cum lympha e medio protensam in cardinem utrumvis;
1933  Nec non propterea septenis millibus esse,
1934  Atque decem superextantem aestiferam regionem,
1935   Exiguum certe discrimen, quodque relatum
1936  Magnam ad terraï molem vanescat, et ipsam
1937  Non nisi, ut

1934  Atque decem superextantem aestiferam regionem,
1935   Exiguum certe discrimen, quodque relatum
1936  Magnam ad terraï molem vanescat, et ipsam
1937  Non nisi, ut ante, globum penitus sinat esse videri;
1938  Ac fore tunc etiam, alterutra ut regione polorum est
1939  Quae gravitas, superet gravitatem aequante sub orbe
1940   Parte, e ter denis biscentum et partibus, una.

at de duodenis,
1984  Si serves oculis, vix partibus addier unam
1985   Illic invenis: unde, haec discrimina tanta,
1986  Parva in re? Densatum aliquis fors autumet intus
1987  Esse Jovem varie, sive illic densius astrum,
1988  Qua tumet, esse via est quam qua devexa polorum,
1989  Praeterea reperire queas, verumque probare
1990   Rebus in his fieri contra quoque posse, polorum

unam
1985   Illic invenis: unde, haec discrimina tanta,
1986  Parva in re? Densatum aliquis fors autumet intus
1987  Esse Jovem varie, sive illic densius astrum,
1988  Qua tumet, esse via est quam qua devexa polorum,
1989  Praeterea reperire queas, verumque probare
1990   Rebus in his fieri contra quoque posse, polorum
1991  Ut de parte magis Tellus excurrat utraque,

1996  Naturam nos scire, situsque, sit inficiandum;
1997  Non erit, ut possimus et ejus nos gravitatem,
1998  Et formam externam clara ratione videre.
1999  Non tamen idcirco veri videatur id esse
2000   Non simile, intertextam aequis aut partibus illam
2001  Scilicet, aut aeque saltem in regione remota
2002  Puncto de medio sese densare prope aeque,
2003  Formam et

2004  Ordine, quo docui, nec posse recedere multum.
2005   At quia servantes gravitatum disseritatem,
2006  Quaeque utrisque polis, quaeque est regione calenti,
2007  Illam majorem deprendimus esse, reposcat
2008  Quam species, quae deberet vastire supernam
2009  Tellurem, idcirco conjectant esse sub altis
2010   Visceribus superà densam magis, unde oriatur
2011  In

2006  Quaeque utrisque polis, quaeque est regione calenti,
2007  Illam majorem deprendimus esse, reposcat
2008  Quam species, quae deberet vastire supernam
2009  Tellurem, idcirco conjectant esse sub altis
2010   Visceribus superà densam magis, unde oriatur
2011  In gravitate, quod est, discrimen. Forsitan hic tu
2012  Conjectes melius, si, qua torretur ab aestu,

sub altis
2010   Visceribus superà densam magis, unde oriatur
2011  In gravitate, quod est, discrimen. Forsitan hic tu
2012  Conjectes melius, si, qua torretur ab aestu,
2013  Esse magis raram, magis, et, qua frigida, densam
2014  Tellurem dicas; retrahuntur frigore namque
2015   Multa, aestu partes at diducuntur in omnes;
2016  Quamquam sit, qui sub caelo contra esse reatur

2013  Esse magis raram, magis, et, qua frigida, densam
2014  Tellurem dicas; retrahuntur frigore namque
2015   Multa, aestu partes at diducuntur in omnes;
2016  Quamquam sit, qui sub caelo contra esse reatur
2017  Densatam magis aestifero, sub verbere solis
2018  Nam veluti torretur, et indurescit ad ignem.
2019   At si forte velis vim cernere, qua

summoque remota
2069  Scilicet; at major, quem diximus, ille, minorve
2070   Si fuerit, quam quem deducto pondere filum
2071  Significat, terram tanto mage corpore spisso
2072  Esse, minusve opu, liquidum quam corpus aquarum.
2073  Ex hoc materiem quoque quantam terra coercet
2074  Mole sua, nosces, et quanto pondere tota est;
2075   Nam ratio certe non hic erit invia ( si sis

2075   Nam ratio certe non hic erit invia ( si sis
2076  Assuetus numeris versandis ) perveniendi
2077  Ad verum strati raptum, molemque fluctis:
2078  Durus et ille labor nec jam queat esse, videre,
2079  Quanta sit in vasto Terraï corpore moles;
2080   Multo opere, atque modis multis per tempora longa
2081  Postquam tentarint tellurem prendere notis

2111  Torpet Styx inamoena, Acheron pice labitur atra,
2112  Trans Lethen nemus elysium; tranquilla per alta
2113  Discurrunt, pacemque agitant, et gaudia gentes;
2114  Gentibus esse suum Solem, et sua sidera dicunt.
2115   At cur vos adeo transcurritis, o, ratio quos
2116  Sola regit? Cur mens, quo scilicet ire vetatur,
2117  Irruit, insano nimirum correpta furore?

est, fragminibusque
2167  Illis, de crusta quae tum cecidere ruente:
2168  Quem casus tum forte locum dedit, hunc tenuere.
2169  Ergo non poterat sine magna Terra ruina
2170   Esse, valut nunc est? altos sustollere montes
2171  Non valuit Natura, marisque extendere tractus,
2172  Ut sit pulchra simul nobis, et commoda sedes?
2173  Culpant praecipue tranantem luce Cometam

involvente ruinas.
2178   Non alii libitum est violento vertier omnia
2179  Excidio, atque extra subito, et mutarier intra
2180   Tellurem, sed paulatim per saecula longa
2181  Esse hanc ad speciem loquido de gurgite ventum.
2182  Namque fuisse globum jam tum docet ille fluentem,
2183  Oceanumque patrem tractus tenuisse patentes
2184  Indique, materies varios unde omnis ad ortus

terraque nullos
2246  Fructra culta potest foetus dare; proptereaque
2247  Vectabant, quod opus sibi, per commercia gentes.
2248  At quod commerci vastas genus inter arenas
2249  Esse potest? Igitur substructas has mare propter
2250   Credibile est urbes, resque huc trans aequora vectas;
2251  Quin superest et adhuc ut portus forma cavati.
2252  Condita principio fuit una, et deinde

nunc viret herba,
2285   Atque alii portus fodiuntur, et usque novantur.
2286  Brundusium classes olim, classesque Ravenna
2287  Excipiebat; at haec miratur littore sese
2288  Esse suo jam diductam; vix parva coërcet
2289  Illud naviga, et fundo stant saepe carinae.
2290   Littora quid memorem sidonia, quaque erat ingens
2291  Antiochi regnum, quid grajos undique portus?

2297  Discere de veteri si nunc terraeque, marisque
2298  Collibeat fines; quantum illas denique culpes?
2299  Mentiri credas, cum sic mutata locorum
2300   Sit facies: virides modo campos esse videbis,
2301  Olim qua fluctus exspumavere; propinqua
2302  Insula quaque fuit terris, velut insula Circes,
2303  Insula nunc non est, sed tellus addita terrae,
2304   Qua

Sic itidem omnigenis quoniam concreta videtur
2336  Aequoris exuviis, Afram venisse sub auras
2337  Credibile est Meliten, quae nunc tam nobilis ora est.
2338   Proin qui conspiciunt terram sub fluctibus esse
2339  Nostrae, quam colimus, similem, et sub fluctibus ipsis
2340   Paulatim sterni sola, marmora, saxa creari,
2341  Compingique lutum varium, et coalescere arenas,

2390   Pervia, et Aegaei scopuli maris unica fiant
2391  Insula; Bosphoriae fauces claudantur, ut olim
2392  Hyrcanae, Euxinusque lacus quoque nominitetur;
2393  Quoque Atlanta salum lavat imum, desinat esse;
2394  Et brevis, et nullos demum quoque transitus orbem
2395   Extet ab orbe novo ad veterem, defossaque campis,
2396  Collibus et mediis tot naufraga nostra ruantur

2436  Nam revocare suam quis speret tum rationem,
2437  Cum semel excessit fines, exlexque vagatur,
2438  Effrenosque ciet motus, lumenque secuta
2439  Vix tenue in tenebris clara esse in luce diei
2440   Somniat, atque Jovis diva pro conjuge ut olim
2441  Ixion nebulas amplexu stringit inanes.

examine, sed rationis,
122  Visurus Lunae indociles motusque, vicesque:
123  Ire, redire vias sublimes saepe necesse est.
124   Quaerebant olim qui terrae totius augmen,
125   Esse rotundam ipsam prius omnes arripiebant:
126  Proin facile ex aliqua dimensa parte rotundae
127  Delabi fuit ad totam, et cognoscere, quanto
128  Orbe sit, et notis circumdare millibus amplam.

circumdare millibus amplam.
129  Hoc prodit tentasse vetus quem fama, Syenem
130   Ille urbem, cum Sol per chelas Canceris iret,
131  Alti crediderat sub recto verbere Solis
132  Esse sitam; nam rumor erat tum lumine adiri
133  Immisso puteos ex omni parte profundos,
134  Et tenebris prorsus spoliari, umbraque carere.
135   Praeterea illam urbem ( Pelleo condita rege

147  Ergo per Cancri, qua Sol fuit altior hora,
148  Solstitium, fili vidit quam longa sit umbra;
149  Nimirum decies quintam comprendere partem
150   Ejus circuitus: tantam proin totius esse
151  Circuitus Terrae partem percepit idipsum
152  Intervallum, urbem distensum hanc inter utramque;
153  Quo te ipsum ratio tibi non impervia ducet.
154  Ast utramque urbem

ab omni
172  Circum Solis, uti non possint fingier aeque
173  Distare inter se, quin sit discrimen in umbra.
174  Denique, quod superest, stadiorum millia quina
175   Urbibus esse putes illis intersita prorsus?
176  Posse iter exhaustum metiri tam bene credas,
177  Qui facuint, ducuntque viam, quam longa, labore?
178  Singula quae possunt, quod tu deduxeris illinc,

177  Qui facuint, ducuntque viam, quam longa, labore?
178  Singula quae possunt, quod tu deduxeris illinc,
179  Irrepente aliqua facili corrumpere fraude.
180   At non illa fagax ratio minus esse videtur
181  Idcirco, per quam Terrae metirier orbem
182  Scilicet inventum est, suaque ars exordia coepit.
183   Porro alium non Sol, nocturni at sideris ignis

196  Moenia quo Macetae surgunt de nomine Regis,
197  Parte aliqua aetherii sursumse totius orbis
198  Extollebat, ubi jam summum culmen adiret.
199  Et quia utrumque ratus mediae esse sub orbe diei
200   Uno eodemque locum; pariter, sese inter, utrumque
201  Percepit tantis removerier intervallis,
202  Aequa illi parti Terraï ut totius extet
203  Pars se

illos
229  Quam tutum non sit fines servare sine umbra,
230   Et latam Solis faciem, limbisque receptam
231  Oppositis, illo praesertim tempore, quo, cum
232  Servarent, satis esse putabant in capiendis
233  Mensuris magnas tantum cognoscere partes,
234  Et non partium item partes, iterumque resectas,
235   Atque iterum, quas integris demasve, vel addas.

253  Campestri, gradibus quot se illic evehat alte
254  In caelum Boreae vertex; exinde sub ipsum
255   Isse polum, donec visus sublimior uno est
256  Hic crevisse gradu; dimensos esse locorum
257  Dein interceptum spatium; totiesque repertae,
258  Sunt quot in orbe gradus, numeros iterasse per orbem
259  Mensurae. Numeros facile hos excepimus ipsi,
260  

bicornis.
276  Protinus est ratio sua cuique inventa, modusque.
277  Namque fuit, qui, posset uti cognoscere Terrae
278  Id spatium, quantum est, quod scilicet ante sub uno
279  Esse gradu caeli servaverat, ibat in alto
280   Invectus curru, per quot converteret orbes
281  Se rota, dinumerans, cujus jam marginis oras
282  Aerati fuerat circum dimensus, iterque

profusa
314  Tramite convexam vertente ad sidera partem,
315   Ibat lux; ideo magis apparere patentes
316  Hi flexus, quam par, gemini, et subtilior ille,
317  Quam par, tertius esse; gradus pars scilicet illa
318  Major ob hoc, et major item quoque Terra videri
319  Debuerat, quam sit, sedesque excrescere nostra.
320   Caetera quid memorem, primo velut artis in ortu

319  Debuerat, quam sit, sedesque excrescere nostra.
320   Caetera quid memorem, primo velut artis in ortu
321  Quam variis tentata modis? Cum noscere paucis
322  Possia certus ab his, non esse sagaciter illas
323  Tractatas Terrae mensuras; proinde tuaris
324  Congruere inter se non illas posse vicissim,
325   Sed magnum numeris prendas discrimen in illis.
326  At

vias, nemora et per inhospita nolint
435   Vadentem, hasque etiam super alto inscribere Pindi
436  Culmine mensuras, artemque ex ordine totam.
437   Scire licet triquetra in quacumque hoc esse figura,
438  Ut rerum sex de summa, quae constat et ipsis
439  Flexibus, et laterum costis, si terna patescant
440   Aut latere aut gemina haec cum flexu scilicet uno,

583  Millibus adjunctis invenit, tendere et ultra
584  Plus quater ad centum quam passus, scilicet istis
585   Jam decies septem debes, atque addere binos.
586  Novimus at quoniam lentos nihil esse moratum
587  Sideros illum motus, mensura, necesse est,
588  Claudicet hinc paulum. Verum qui primus in Austrum
589  Incipiens illa mensuram duxit ab urbe,
590   Distenditque

590   Distenditque gradus in quinque (in quolibet uno,
591  Si quis erat, divisus uti vanesceret error),
592  Invenit medium a geminis utrinque receptum
593  Scilicet extremis gradibus, majoribus esse
594  Distensum paulo spatiis, quam parte repertus
595   Qui fuit algentis Cynosurae ad lumina versa.
596   Tum discrimine ab hoc menti facile incidit aequum
597  Terrai non

esse
594  Distensum paulo spatiis, quam parte repertus
595   Qui fuit algentis Cynosurae ad lumina versa.
596   Tum discrimine ab hoc menti facile incidit aequum
597  Terrai non esse globum, veramque repente
598  Exortum desiderium cognoscere formam.
599  Protinus hinc etiam falsa ratione putatum est
600   Idcirco a gemino compressam cardine terram

esse globum, veramque repente
598  Exortum desiderium cognoscere formam.
599  Protinus hinc etiam falsa ratione putatum est
600   Idcirco a gemino compressam cardine terram
601  Esse, et plus medio tumefactam augerier orbe;
602  Quippe his servatis a rebus, forma profecto
603  Debuerat Terrae prorsus contraria reddi,
604  Nempe in utrumque polum quae paulo longior esset,

608  In flexum, recta quos subtus ducere tentes
609  Aeque longorum geminis de finibus arcuum?
610   Atque ideo flexum hunc majorem mutua juncti
611  Non faciant? Quapropter eo minor esse profecto
612  Unius mensura gradus non debeat illic?
613  Ast in ea coni, quae sit de segmine primo,
614  Effigie, mage frontis curvato inflectitur

constet,
627  Longane, uter major nimirum, et quatenus axis.
628   Ergo ex servatis gradibus quoque, fraude retecta,
629  Compressam non parte polorum ab utraque putarunt
630   Esse; sed ex illa contra procurrere Terram:
631  Nimirum non tum stetit haec sententia primum,
632  Quippe aliquis jam contulerat, quod rebus in istis
633  Omnibus et terris tentatum, et tempore in omni

650   Cum gravitas variis possit rationibus aeque
651  Aptari, at nequeat, quae jam servata, refingi
652  Forma, et non species ea, quae deprenditur, esse.
653   Certius ipsam igitur servandi exorta cupido est
654  Formam animis, curasque laboribus adjiciendi
655   Exhaustis alias; siquidem minus apta videri
656  Debuit umbra,

quot erat curis duras opus addere curas.
689  Lecta fuit sedes operi opportuna gerendo
690   Tornea, ad gelidae procul Urbs confinia Zonae,
691  Unde esse incipiunt hyberno tempore noctes
692  Perpetuae magis, atque magis, dum maxima senos
693  Exaequet menses, et lux quoque maxima senos.
694  Hic calcanda jacet fluvii cognominis unda,

marte locaret;
775  Nimirum qua se flectit noctemque, diemque
776  Aequans, qui mediam Terram discriminat, orbis.
777  Tempore eodem illa caeli regione quis omnes
778   Aëris esse vices, atque una frigora, et aestum
779  Crederet, et mites una insedisse tepores?
780  Non procul aestiferi de littore gurgitis illic
781  Consurgunt vasti montes, quibus altior alter

Nam paulum Sol hinc se a vertice flectit, et illinc,
814  Perpetuumque dies alternans noctibus aequos,
815  Haud mutata, facit, caeli placidissima contstet
816  Tempestas, haec Elysii videantur ut esse
817  Fortunata loca, et campi, sedesque beatae.
818   Cuncta fovet Zephyris natura tepentibus, atque
819  De terra omnigenos simul omni tempore foetus
820  Fundit; opes verno

interruptam,
965  Saepe et pro vario mutatam tempore? rupes
966  Quippe cadunt aevo, valles opplentur, et ampli
967  Desidunt campi, eductove cacumine surgunt.
968   Illa neque esse potest Terrae quaesita figura,
969  Quae fieret, valles si montibus aequarentur;
970  quippe incerta foret, nos utpote quam variare
971  Arbitrio nostro possemus, multiplicique

foret, nos utpote quam variare
971  Arbitrio nostro possemus, multiplicique
972  Deprimere hic montes, illic educere valles
973   Limite; quandoquidem infinitae continuato
974  Esse queant ductu formae, et sine flexibus ullis,
975  Ad quas haec redigi Terrae frons aspera possit
976  Demendo, quantum libet, addendoque vicissim.
977  Praeterea nec ad hanc tali ratione redactam

1003  Atque huc, atque illuc ductu curvatur iniquo,
1004  Et varie undanti deductum tramite serpit;
1005  Propterea par est ipsa hac ratione rearis
1006  Undantem Terrae faciem, quam quaerimus, esse;
1007   Idque tibi gravitas varii ob discrimina textus
1008  Suadeat, idque gradus servati, ut diximus, una
1009  Non bene pro quavis concordes cumque figura,

sensus.
1011  At quia per terras extrinsecus asperitates
1012   Quae sunt, vanescunt prope Terrae ad totius auctum,
1013  Credibile est etiam discrimina tenuia textus
1014  Esse ea sub terris intrinsecus, atque figuram
1015  Propterea turbari adeo non posse, polorum
1016  Ne regione ea sit paulum compressa, tumensque
1017   In medio, curva hic mage scilicet, et minus illic.

1026  Deduci paulum debebant pondera montes,
1027   Majoremque arcus ideo comprendere tractum
1028  In caelo, et gemini disjungere verticis oras,
1029  Debuerint ut proinde gradus minus esse patentes.
1030  At contra illorum magis amplam Gallia praefert
1031  Mensuram, quoniam calidae de parte diei
1032   Pyrenes vastis finitur montibus, in quos
1033  Pondera

1101  Non mutata caput super altum, eademque per omne
1102   Aerium pelagus, binis si partibus aura
1103  Decrescat, qua densa, aliquo super edita tractu
1104  A nobis, opus esse, ut partibus ipsa quaternis
1105  Decrescat duplici in spatio, bis deinde quaternis,
1106  Deinde bis octonis, sese si scilicet ipsam
1107   Terno attollentem, spatioque sequare quaterno.

insidiaeque, armorumque usus, et ordo.
1149  Non Rex ingenium infoecunda ornavit, uti mos
1150  Pluribus ets, tantum laude; at, pete, dixit, habebis
1151  Praemia, quae cupias. Voti hic praesetulit esse
1152   Callidus exilis, munusque exposcere visus
1153  Pertenue: optarem, Regnantum maxime, dixit,
1154  Tot cereris mihi grana, quot hac ratione putentur:
1155  Princeps

1164  Annuit. Ast inita porro ratione Ministri
1165  Per numeros, adeunt illum, attonitique fatentur:
1166  Non si vel toto dominetur solus in Orbe,
1167   Posse reum exsolvi promissi; haud esse per amplum
1168  Navigia oceanum segeti satis ampla serendae,
1169  Omnia gente procul si conducantur ab omni.
1170  Rex stupet, atque viri magnum admiratus acumen

1224  Efficiunt, magis haec loca celsis ima calescant,
1225  Illic ut nivium sit, durae et grandinis ortus
1226  Tunc etiam, cum nos fervente exurimur aestu.
1227   Propterea esse aer prope nos pro pondere densus
1228  Non queat aggesto, constante nec ordine tractus
1229  Sublimis minui, nec, quae servata, manere
1230  Quoque loco possint, et tempore; tempore quovis

currere tantis
1238  Quippe volunt spatiis fusum mare mobilis aurae
1239  In coelum, terrae prope sint ut tractibus altis
1240  Dimidiae paria; at nobis propiore videtur
1241  Esse opus aerios constringi limite campos;
1242   Auris quandoquidem Soli circumsitus aer
1243  His levibus occurit, sursumque volentes
1244  Ire aequa retinet vi, nitentesque refrenat,

aer
1243  His levibus occurit, sursumque volentes
1244  Ire aequa retinet vi, nitentesque refrenat,
1245  Inque vicem simul his ipse interrumpitur auris.
1246   Namque quis esse suum magnum neget aera Soli
1247   Praeterea, immensis et fundier aetheris oris?
1248  Indico primum maculae sunt lucida Phoebi
1249  Turpantes ora, et quaedam velut aere in illo

radentia diam:
1251  Indicio candens porro est lux illa, tenebris
1252   Quae Solem ossusum, et subjecto corpore Lunae
1253  Obstructum penitus nobis, complexa coronat.
1254  Esse sed hunc nobis magis indicat aera vastum
1255  Lumen id, in caelo quod dudum aspeximus alto,
1256  Cassino monstrante, via quod spargitur orbis
1257   Signiferi, eque loco grajum sibi nomen adeptum

velit, thalamisque senis frigentibus illas
1390  Praeferat iracunda nives, brumalia regna.
1391   Haec multi radiis Solis tribuere, putantes
1392  Esse vel a nivium cumulatis montibus, illis
1393  Sive repercussos a densis aeris auris,
1394  Nequidquam. Quoniam nimis alta conditur ardens
1395  Terra Sol mediae brumali tempore noctis,

Illius ut pars densa solet protendier ipsam
1425  Ad Terram interdum, procurrere forte vel ultra,
1426   Fiet, uti fines ea transmeet aetheris illos,
1427  Terram in vicinam gravitas quibus incipit esse
1428  Major paulatim in Solem gravitate remotum.
1429  Tum subito, si praesertim cumulatior illic
1430  Forte sit, in Terram properat phoebeius

1596  Phoebeo supplente vices super adveniente
1597   Aere, et usque magis dilatari impediente.
1598  Sic intra clausum thalami penetrale videmus
1599  Aera compressum nihilo minus esse, superno
1600  Non interrupto quam aere continuetur;
1601  Nam retinet fornix, quantum retineret id ipsum
1602   Aeris aggesti podnus super accumulatum.
1603  Non nostri

1680  Cum contra expectat facilis manus, exque pedita,
1681  Quaeque repercutiens, quacumque ea parte volarit,
1682   Audaci pariter jactu, longeque remittat.
1683  Expertum sic cum nostris rationibus esse
1684  Te rear, atque agili posse undique mente subire,
1685  Effice, ne prorsus temeraria nostra videri
1686  Ars queat, et vano contendere ad ardua nisu.
1687   Quas pote,

1730  Undecies Terrae quantum axes mille profundae
1731  Metirentur (uti ponunt, qui caetera tentant
1732   Eruere intervalla illinc), hac arte videbis
1733  Majorem mille, et biscentum partibus esse
1734  Materiem Solis prope, quam tibi, magne Deorum.
1735  Juppiter, et plus quam tibi corpore cedere Patrem
1736  Dimidio; tenuis vel ab hoc quam Terra recessit!
1737  

spatio a servantum, et visae molis ab auctu.
1770  Haud tamen idcirco est, nequeas ut credere, Terrae
1771   Cum nimium ad Solem sit, saturnique, Jovisque
1772  Parvula materies, Veneris, Martisque quoque esse
1773  Fors magis exiguam, multo illis quippe minorum.
1774   Hinc facile efficies, prope librae examine possis
1775  Ut Solem hinc, illinc errantia sidera cuncta
1776  

fixa velut quae caeli in fornice constant,
1805  Negligere ipse velis, nihil inde ut turbet, oportet,
1806  Commune hoc Solisque, Cometarumque, vagantumque
1807  Astrorum punctum, fixum, immotumque vel esse
1808  Constituas semper, vel, si moveatur, eadem
1809  Usque via recta, et cursu sibi labier aequo;
1810  Scilicet ut vera, cum de communis agebam
1811   Puncti natura medii,

1825  Posse; etenim vires, sese quibus inter aguntur,
1826   Vel si alio quovis starent expertia motu,
1827  Mutua pulsarent, et in illud cuncta cierent.
1828  Si nunc vel nullos confingimus esse Cometas,
1829  Caetera vel turbare nihil, quia forte tributi
1830  Aeque sunt circum, atque aequali nomine pollent,
1831   Sol minimo motu circa commune feretur
1832  Id

in his longo qua mecum exercitus usu es,
2010  Discutere horrentes adeo caliginis umbras
2011   Connitar, tamque implexos dissolvere nodos.2015
2012  Atque haec me temere aggressum non esse videri,
2013  Spero equidem, efficies: duri non parva laboris
2014  Laus est, si nequeant grandes reprendier ausus.
2015   Principio si vis, qua Terra,

distans
2017  Cuncta intervallis, quid eas turbaret euntes?
2018  Quippe fit, ut turbet, quia nec sunt tramite in uno
2019  Semper, ut obliquae nequeant non mutua vires
2020  Esse, nec inter se vario non vergere flexu,
2021   Aeque nec distant a Sole, trahantur ut aeque.
2022  Atque mage ut valeas turbantes noscere vires;
2023  Quae Terram via recta, et Solis lampada nectit,

2212  Sed species fieri coni de segmine princeps,
2213  Continuo ejusdem ut mutetur tempore forma,
2214  Sic tamen, ut si sint rerum paria omnia circum,
2215  Luna silens, vel plena micans minus esse remota
2216   Debeat, in medio secta quam fronte renidens.
2217   Nunc orbis locus a terra sublimior unus
2218  Longe extrans, cur non mundi prospectet easdem
2219  Perpetuo

eundum.
2222  Ipse igitur primo discrimen virium earum
2223  Inquirens, fieret per quas immotus, et idem
2224  Mobilis orbis, uti, quem Lunae conterit astrum,
2225  Haud temere esse orbem confingimus, extudit istud
2226   Arte sua, spatiis bis crescere pro repetitis
2227  In sese; porro in numeros, ut vincla coegit
2228  In sua, quas vires addi, demive necesse est,

gyros
2329  Quo peragit circa Tellurem? Nonne necesse est,
2330  Nunc brevius, nunc fiat idem diuturnius, ut sunt
2331   Turbantes circum causae, et sunt caetera circum?
2332  Esse vices etiam diversas adjice cunctas,
2333  Non aequis spatiis ad Terram Sole manente,
2334  Non Terra ad Lunam, non orbis partibus hujus
2335  Solem uno posit, et caeli spectantibus oras.

2388  Efficere ut valeant in aves, et in ora ferarum
2389  Converti, et latum deferri nocte per orbem.
2390  Stultita sed nostra sua quia construit artes
2391   Mens magicas, aliquas dum scilicet esse fatetur,
2392  Errorem ex animis tantum haec prudentior aetas
2393  Dispulit, evellens fagis volitantibus alas,
2394  Concilioque sacras nocturno diruit aedes.
2395  Creditur

2399  Praesertim quos incessit vesania jugis,
2400  Aut brevis illa itidem lymphatos, irave torquet
2401   Praecipites, quatit aut incertus pectora moeror,
2402  Dicimus hos Triviae contactos esse flagello;
2403  Hinc animos furor omnis inundat, et Evius Evan,
2404  Saevities, et triste odium, et rationis egestas.
2405  In caelum evehimus sic

2405  In caelum evehimus sic crimina, transferimusque
2406   Nostra, nec, unde ortus ducunt, auctusque, videmus
2407  Illa, neque e medio conamur vellere corde.
2408  Scilicet infontes videamur ut esse, bonique,
2409  Non tamen, ut simus, contendimus: O mala mentis
2410  Libertas! Quidam ignotus nos perculit ardor,
2411   Protinus aetherio percussos credimus oestro,

2418  Convertunt plerumque, nec agnovere, feroces
2419  Cum videant alios furere, incusentque, furore
2420  Opposito se proinde rapi, pariterque nocenti.
2421   Quin etiam interdum sapientibus esse negatum est;
2422  Scilicet in furias flagrante quiescere Mundo,
2423  Nec flagrare itidem, parilique ardescere motu,
2424  Esse quidem trunco propius, lapidique videtur.

nocenti.
2421   Quin etiam interdum sapientibus esse negatum est;
2422  Scilicet in furias flagrante quiescere Mundo,
2423  Nec flagrare itidem, parilique ardescere motu,
2424  Esse quidem trunco propius, lapidique videtur.
2425  Cecropidem leges mulctabant, si quis in unam
2426   Non partem civis secesserit, arma movente
2427  Hinc illinc populo civilia, spectaritque

2466   Omnia turbarum plena undique, et omnia victa
2467  A ratione repulsa, in eo confusa tumultu.
2468  Dum stupet, et sana se solum mente potiri
2469  Laetatur; laetum sinere illi haud esse: repente
2470  Ad monstrum veluti vis undique circumfusa
2471   Irruit irridens hominum, atque huc pellit, et illuc,
2472  Et vice mutata malesanum hunc incita clamat,

22  Intermissa opera, et labor opportunus adiri:
23  Propterea facit et luci succedere noctem,
24  Aestatique hyemem. Tamen ipsi cura laboris
25   Est prior, humc proprium nobis Mortalibus esse,
26  Perpetuumque jubet, propterque hunc otia nobis
27  Instituit: quare nulla est humana, vacare
28  Debeat ut curis aetas. Juvenesque, Virique

84  Deductae paulum pariter quoque pondera Terrae,
85  Dum fit, uti luces aequantia noctibus omni
86   Tempora praecedat anno; veniemus ad aestus
87  Protinus aequores: et caudas esse Cometis,
88  Et qua, dicemus, finat ratione: videri
89  Denique si quidquam gracitati possit obesse,
90  Inquiremus, et id, quodcumque est, disjiciemus
91   Auras per vacuas,

185  Sed quoniam Lunae mediam non motus ubique
186   Est sibi par circa Tellurem, ut par sibi constat
187  Alter, Luna suo quo circumvolvitur axe;
188  Punctum illud debebit idem, quod diximus esse
189  In Lunae facie trajectum a tramite recto,
190  Mutari, quantum gemini discrimina motus
191   Poscunt, quae gradibus par est comprendere multis.
192   Scilicet haec ratio

215  Augeretur, uti Lunae foret altera prorsus
216   Nunc facies, quam quae tum primo tempore visa est?
217   Dicendum est igitur Lunam vel habere suarum
218  Partium inaequalem textum; circum esse figura
219  Vel non conslatam simili sibi; parte sit, omni
220  Ut gravitas non aequa, nec aequo momine pulset.
221   Nam si concipias ictam procedere Lunam,
222  Ut cursu

convertere semper
332  Se facie ad prima, et dominantia sidera, proinde
333  Densa aeque mole, ac prorsus constare rotunda.
334  Sed si nec prorsus tornata mole, nec aeque
335  Esse velis densa, variantibus haud male circum
336   Id referas maculis; velut in Jovis ore videtur
337  Multiplex, variosque situs formasque receptans
338  Fascia, quae varia lucem quoque parte retundit.

namque hic partit se corpore motus.
377   Nunc, ades, ad Terram in media regione tumentem
378  Verte animum, inscriptumque puta, quantum potes, amplum
379  Esse globum; quidquid superabit materiai,
380  Aequantem excretum, circumductumque per orbem,
381   Annulus illud erit, Terrae velut additus ipsi.
382  Hujus quapropter nodi, loca nempe, vicissim

non unquam sidera caeli
386   Rspicere, at sensim mutare, sed ordine semper
387  Signorum adverso, seque in contraria ferre.
388  Tempora propterea facientia noctibus aequos
389  Esse dies, redeunt non, cum rediisse videtur
390  Sol ad eas caeli partes, quas liquerit anno
391   Anteacto, verum prius, ut praecedere paulum
392  Idcirco dicantur ea ipsum tempora Solem.

sunt intersita magnis
494  Fluctibus, et minimis, nimirum cum meat ipsa
495  Luna extra aequantem luces cum noctibus orbem,
496   Prorsum inter sese non esse aequalia; eoque
497  Tempore praeterea geminos neque surgere cursus
498  Aequoris exundantis ad aequum culmen, at oras
499  Integere impariles vario discrimine; ut illo,