Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: et Your search found 155641 occurrences
First 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 104084-104679:104084. Getaldić, Marin. Promotus Archimedes seu De variis... [Paragraph | Section] Tablica nema.
Sumnjiva mjesta: sic.
Egregia sane Reuerendissime PRaeSVL quod probe nosti, veterum sapientum foelicitas fuit.
Eam enim cum ingenij praestantia, tum praerogativa temporis laudem occuparunt,
quoque experiri nostras vires, exercere industriam, remque sapientiae publicam amplificare possimus.
Quo in genere magnorum ego virorum studium potius, quam gloriam aemulatus super unum ex Archimedeis fundamentis, de ratione, qua varia corporum genera inter se grauitate et magnitudine comparantur, fabricatus nonnulla sum: quae nunc omnium oculis expositurus, ut eam
fundamentis, de ratione, qua varia corporum genera inter se grauitate et magnitudine comparantur, fabricatus nonnulla sum: quae nunc omnium oculis expositurus, ut eam
fabricatus nonnulla sum: quae nunc omnium oculis expositurus, ut eam
recusaui, patrocinium huiusmodi quaerendum mihi existimaui, quod et imbecillitatem meam contra obtrectatorum, si qui forte existerent, calumnias sustineret; et imminentem famae, existimatio nisque iacturam auerteret.
Vnus igitur tu
quod et imbecillitatem meam contra obtrectatorum, si qui forte existerent, calumnias sustineret; et imminentem famae, existimatio nisque iacturam auerteret.
Vnus igitur tu
neque in tanta maiestate, tua deficit virtus, sed bono in lumine posita collucet magis.
In primis enim tua vitae integritas eiusmodi est, ut non contenta domestico
est, ut non contenta domestico
ea excellentia es, ut ea satis omnibus clarus, et illustris, non satis tibi,
hominem ad honesta omnia genitum, nullam tibi rerum gloriosarum partem contemnendam putasti.
Placet incredibili rerum humanarum usui diuinarum rerum cognitionem adiungere; ut habeat animus a caducis ad aeterna, se conferendo, unde oblectamentum capiat, et admirationem.
Philosophiam ita tenes, ut qui in maximis negotijs assidue versatus es, videaris semper fuisse otiosus.
Quid dicam de singulari
cum auiditate ex reconditissimis Mathematicorum fontibus hausisti, ut illud assecutus in eo genere iam sis, quod alij in maxima tranquillitate, in summo otio vix ausint optare?
Exitum tuorum laborum felicissimum vides: gloria multiplici frueris, neque illa precaria sed tua et quibusdam quasi gradibus ad amplissimos: honores euehendus, in ea constitueris dignitate; in qua pro sacrosancta Ecclesia nunquam non excubando, in peramplo tot illustrium vitorum Theatro non alienae gloriae spectator, sed actor tuae consistas.
Tu vero, quod rarum est,
in qua pro sacrosancta Ecclesia nunquam non excubando, in peramplo tot illustrium vitorum Theatro non alienae gloriae spectator, sed actor tuae consistas.
Tu vero, quod rarum est, laudem sapientiae, quae vix ullos habet at terminos, humanitatis tuae terminis circumscribis; et exponis omnibus; ut ex tanto sonte perennes ad omnium ordinum homines fluuii deducantur.
Felix qui solidae felicitatis causam et initium in re constitutum ita foues, ut cum alijs illam communicando, non imminuas, sed amplifices, praegrande videlicet non succrescentis,
Tu vero, quod rarum est, laudem sapientiae, quae vix ullos habet at terminos, humanitatis tuae terminis circumscribis; et exponis omnibus; ut ex tanto sonte perennes ad omnium ordinum homines fluuii deducantur.
Felix qui solidae felicitatis causam et initium in re constitutum ita foues, ut cum alijs illam communicando, non imminuas, sed amplifices, praegrande videlicet non succrescentis, sed adultae iam virtutis foenus honorem ex honore, laudem ex laude consequi vberiorem, haec illa sapienti viro non indigna liberalitas, quae rerum
ipsa suae dominae nunquam debilitatur, nunquam deficit.
Quin etiam isto loco constitutus bonarum literarum studiosos complecteris, ac tueris.
Haec est vera germanae nota sapientiae, cum, quas vires nanciscitur, ijs sapientiam alit, tuus animus et tuae sapientiae, et alienae par est.
Haec sunt firmissima et solidissima fundamenta ad aeternam posteritatis memoriam, quam licet proficisci iam videas ex iis quibus abundas animi ornamentis, nescio tamen quo pacto gratior nobis accidit, cum ex aliorum etiam praeconio
nunquam debilitatur, nunquam deficit.
Quin etiam isto loco constitutus bonarum literarum studiosos complecteris, ac tueris.
Haec est vera germanae nota sapientiae, cum, quas vires nanciscitur, ijs sapientiam alit, tuus animus et tuae sapientiae, et alienae par est.
Haec sunt firmissima et solidissima fundamenta ad aeternam posteritatis memoriam, quam licet proficisci iam videas ex iis quibus abundas animi ornamentis, nescio tamen quo pacto gratior nobis accidit, cum ex aliorum etiam praeconio suscipit incrementum.
etiam isto loco constitutus bonarum literarum studiosos complecteris, ac tueris.
Haec est vera germanae nota sapientiae, cum, quas vires nanciscitur, ijs sapientiam alit, tuus animus et tuae sapientiae, et alienae par est.
Haec sunt firmissima et solidissima fundamenta ad aeternam posteritatis memoriam, quam licet proficisci iam videas ex iis quibus abundas animi ornamentis, nescio tamen quo pacto gratior nobis accidit, cum ex aliorum etiam praeconio suscipit incrementum.
Hinc domus tua floret doctissimorum
nescio tamen quo pacto gratior nobis accidit, cum ex aliorum etiam praeconio suscipit incrementum.
Hinc domus tua floret doctissimorum familiaritatibus; hinc nulli ad tuam consuetudinem praecluditur aditus; hinc plurimorum studia commouentur; hinc illa sapientum aemulatio et admiratio: hinc omnium omnino ordinum ad te concursus; tanquam ad sapientissimum humani
tua floret doctissimorum familiaritatibus; hinc nulli ad tuam consuetudinem praecluditur aditus; hinc plurimorum studia commouentur; hinc illa sapientum aemulatio et admiratio: hinc omnium omnino ordinum ad te concursus; tanquam ad sapientissimum humani
ad te concursus; tanquam ad sapientissimum humani
quanto videlicet, unum altero grauius, aut leuius sit.
Magnitudine autem sit collatio, cum posita pari grauitate, quaeritur, quae sit ratio magnitudinis; quanto sit alterum altero maius, aut minus.
Quae comparatio mihi cum videretur et iucunda cognitu, et usum nonnullum habere, nec fuse a quopiam explicata, non ita pridem super ea non nihil coepi me liris sed nihil de luce ac publico cogitabam.
unum altero grauius, aut leuius sit.
Magnitudine autem sit collatio, cum posita pari grauitate, quaeritur, quae sit ratio magnitudinis; quanto sit alterum altero maius, aut minus.
Quae comparatio mihi cum videretur et iucunda cognitu, et usum nonnullum habere, nec fuse a quopiam explicata, non ita pridem super ea non nihil coepi me liris sed nihil de luce ac publico cogitabam.
cum Michael Saegnerus in rebus.
Mathematicis excellens vir, ac Magister meus, cui ego plurimum debere me fateor, ab eo enim prima elementa habui, reposcere a me publicum aliquem doctrina sua fructum videretur ac Federicus Saminiatus euius suorum suauitatem, et
tum oratione, tum exemplo suo excitaret, coepi minus ab ea cogitatione alienus esse.
Deinde vero summos
Seraphinum deductus sum.
animo laborem hunc, quem a me talium virorum summa benignitas expressit.
Argumentum quidem, ut dicebam non iniucundum est, nec ab usu alienam.
Huiusmodi enim comparatione Archimedes mixtionem
quidem, ut dicebam non iniucundum est, nec ab usu alienam.
Huiusmodi enim comparatione Archimedes mixtionem
Archimedes mixtionem
Magister, setis habuisset hunc, totum quasi fabricum posito fundamento delineare in primo lib.
vbi agit de ijs quae vehuntur in aqua.
Opus ego pro
vbi agit de ijs quae vehuntur in aqua.
Opus ego pro
vbi agit de ijs quae vehuntur in aqua.
Opus ego pro
probetur, gaudeo causa et mea et publica illud quidem
I. PROPOS. I.
Si duorum Grauium Corporum eiusdem generis alterum alterius fuerit multiplex, quotuplex maius fuerit minoris, totuplex erit maioris grauitas, grauitatis minoris.
SINT duo corpora eiusdem generis ABC, D, quorum grauitates, EFG, ipsius ABC, et H, ipsius D, sit autem corpus ABC,
multiplex corporis D.
Dico quotuplex est corpus ABC, corporis D, totuplicem esse grauitatem, EFG, grauitatis H, diuidatur enim corpus ABC, in partes ipsi D, aequales, quae sint A, B, C, quoniam igitur corpus A, aequale est corpori D, magnitudine, et
et H, ipsius D, sit autem corpus ABC,
multiplex corporis D.
Dico quotuplex est corpus ABC, corporis D, totuplicem esse grauitatem, EFG, grauitatis H, diuidatur enim corpus ABC, in partes ipsi D, aequales, quae sint A, B, C, quoniam igitur corpus A, aequale est corpori D, magnitudine, et sunt eiusdem generis, erit grauitas unius aequalis grauitati alterius.
Sumatur grauitas E, aequalis grauitati H, erit igitur corporis A, grauitas E, et reliqui corporis BC, grauitas FG.
Rursus quoniam corpora B, D, sunt magnitudine aequalia, erunt aeque grauia, sumatur
H, diuidatur enim corpus ABC, in partes ipsi D, aequales, quae sint A, B, C, quoniam igitur corpus A, aequale est corpori D, magnitudine, et sunt eiusdem generis, erit grauitas unius aequalis grauitati alterius.
Sumatur grauitas E, aequalis grauitati H, erit igitur corporis A, grauitas E, et reliqui corporis BC, grauitas FG.
Rursus quoniam corpora B, D, sunt magnitudine aequalia, erunt aeque grauia, sumatur grauitati H, aequalis grauitas F, erit igitur corporis B, grauitas F, et reliqui corporis C, grauitas G, et sic fiat, donec perueniatur ad ultimam partem corporis ABC,
alterius.
Sumatur grauitas E, aequalis grauitati H, erit igitur corporis A, grauitas E, et reliqui corporis BC, grauitas FG.
Rursus quoniam corpora B, D, sunt magnitudine aequalia, erunt aeque grauia, sumatur grauitati H, aequalis grauitas F, erit igitur corporis B, grauitas F, et reliqui corporis C, grauitas G, et sic fiat, donec perueniatur ad ultimam partem corporis ABC, aequalem ipsi D, sit ea ultima pars C, quoniam igitur corpus C, aequatur magnitudine ipsi D, aequabitur, et grauitate, quare grauitas G, aequalis erit grauitati H, sequitur igitur quot partes sunt in
E, aequalis grauitati H, erit igitur corporis A, grauitas E, et reliqui corporis BC, grauitas FG.
Rursus quoniam corpora B, D, sunt magnitudine aequalia, erunt aeque grauia, sumatur grauitati H, aequalis grauitas F, erit igitur corporis B, grauitas F, et reliqui corporis C, grauitas G, et sic fiat, donec perueniatur ad ultimam partem corporis ABC, aequalem ipsi D, sit ea ultima pars C, quoniam igitur corpus C, aequatur magnitudine ipsi D, aequabitur, et grauitate, quare grauitas G, aequalis erit grauitati H, sequitur igitur quot partes sunt in corpore ABC, aequales ipsi D, tot
aeque grauia, sumatur grauitati H, aequalis grauitas F, erit igitur corporis B, grauitas F, et reliqui corporis C, grauitas G, et sic fiat, donec perueniatur ad ultimam partem corporis ABC, aequalem ipsi D, sit ea ultima pars C, quoniam igitur corpus C, aequatur magnitudine ipsi D, aequabitur, et grauitate, quare grauitas G, aequalis erit grauitati H, sequitur igitur quot partes sunt in corpore ABC, aequales ipsi D, tot esse partes in grauitate EFG, aequales ipsi H, quoties enim sumpsimus in corpore ABC, corpus ipsi D aequale, toties et in grauitate EFG, sumpsimus grauitatem
corpus C, aequatur magnitudine ipsi D, aequabitur, et grauitate, quare grauitas G, aequalis erit grauitati H, sequitur igitur quot partes sunt in corpore ABC, aequales ipsi D, tot esse partes in grauitate EFG, aequales ipsi H, quoties enim sumpsimus in corpore ABC, corpus ipsi D aequale, toties et in grauitate EFG, sumpsimus grauitatem aequalem ipsi H.
Si duorum igitur grauium corporum
in corpore ABC, aequales ipsi D, tot esse partes in grauitate EFG, aequales ipsi H, quoties enim sumpsimus in corpore ABC, corpus ipsi D aequale, toties et in grauitate EFG, sumpsimus grauitatem aequalem ipsi H.
Si duorum igitur grauium corporum
THEOREMA II. PROPOS. II.
Corpora grauia eiusdem generis magnitudine commensurabilia, eandem in grauitate rationem habent, quam in magnitudine.
SINT corpora commensurabilia eiusdem generis A, B, quorum grauitates C, ipsius A, et D, ipsius B, Dico esse ut A, ad B, ita C, ad D, quoniam enim, A, B, commensurabilia sunt, metietur ipsa aliquod corpus, metiatur, et sit E, cuius
grauitas F, sitque corpus E,
eandem in grauitate rationem habent, quam in magnitudine.
SINT corpora commensurabilia eiusdem generis A, B, quorum grauitates C, ipsius A, et D, ipsius B, Dico esse ut A, ad B, ita C, ad D, quoniam enim, A, B, commensurabilia sunt, metietur ipsa aliquod corpus, metiatur, et sit E, cuius
grauitas F, sitque corpus E,
Dico esse ut A, ad B, ita C, ad D, quoniam enim, A, B, commensurabilia sunt, metietur ipsa aliquod corpus, metiatur, et sit E, cuius
grauitas F, sitque corpus E,
et sit E, cuius
grauitas F, sitque corpus E,
C, grauitatis F, et quotuplex B, ipsius E, *totuplex D, ipsius F, si igitur diuidantur corpora A, B, in partes aequales ipsi E, et grauitates quoque C, D, in partes aequales ipsi F, erit ut corporis A, pars una, ad corpus E, ita pars una grauitatis C, ad grauitatem F, aequale videlicet ad aequale, et aeque multiplicatis antecedentibus erit ut A, ad E, ita C, ad F, sunt enim antecedentium, hoc est, illarum partium aeque multiplicia A, C, eadem ratione, ut B, ad E, ita erit D, ad F, et conuertendo ut E, ad B, ita F, ad D. quoniam igitur ut A, ad E, ita est C, ad F, et ut E, ad B, ita F, ad D,
ut corporis A, pars una, ad corpus E, ita pars una grauitatis C, ad grauitatem F, aequale videlicet ad aequale, et aeque multiplicatis antecedentibus erit ut A, ad E, ita C, ad F, sunt enim antecedentium, hoc est, illarum partium aeque multiplicia A, C, eadem ratione, ut B, ad E, ita erit D, ad F, et conuertendo ut E, ad B, ita F, ad D. quoniam igitur ut A, ad E, ita est C, ad F, et ut E, ad B, ita F, ad D, * erit ex aequali ut A, ad B, ita C, ad D. corpora igitur commensurabilia eiusdem generis eandem in grauitate rationem habent, quam in magnitudine, quod erat demonstrandum.
videlicet ad aequale, et aeque multiplicatis antecedentibus erit ut A, ad E, ita C, ad F, sunt enim antecedentium, hoc est, illarum partium aeque multiplicia A, C, eadem ratione, ut B, ad E, ita erit D, ad F, et conuertendo ut E, ad B, ita F, ad D. quoniam igitur ut A, ad E, ita est C, ad F, et ut E, ad B, ita F, ad D, * erit ex aequali ut A, ad B, ita C, ad D. corpora igitur commensurabilia eiusdem generis eandem in grauitate rationem habent, quam in magnitudine, quod erat demonstrandum.
Ex anteced.
Ex anteced.
Ex anteced.
22. 5. Elem.
THEOREMA
THEOREMA
incommensurabilia corpora A, BC, quorum grauitates D, ipsius A, et EF, ipsius BC.
Dico esse ut A, ad BC, ita D, ad EF, si enim non est ut A, ad BC, ita D, ad EF, erit ut A, ad BC, ita D, vel ad minorem quam EF, vel ad maiorem, sit primum ad minore,
A, ad BC, ita D, ad EF, si enim non est ut A, ad BC, ita D, ad EF, erit ut A, ad BC, ita D, vel ad minorem quam EF, vel ad maiorem, sit primum ad minore,
EF, vel ad maiorem, sit primum ad minore,
Quoniam igitur corpus A, commensurabile est ipsi BL,* erit ut A, ad BL, ita D, ad EI, sed ut A, ad BC, ita est D, ad EG, atque A, primus, proportionalium terminus in serie prima, * maiorem habet rationem ad BL, secundum terminum, quam A, primus terminus in serie secunda ad BC, secundum; ergo et D, tertius terminus in serie prima ad EI, quartum, maiorem habebit rationem quam D, tertius terminus in serie secunda ad EG, quartum, quoniam igitur D, maiorem habet rationem ad EI, quam ad EG,* erit EI, minor quam EG, quod est absurdum.
non igitur est ut A, ad BC, ita D, ad minorem
quam EF.
Ex
2. 5. Elem.
10. 5. Elem.
Deinde sit ut A, ad BC, ita D, ad maiorem quam EF, nempe ad EG, et exposito corpore K, ut dictum est, cuius grauitas, sit aequalis grauitati FG, addatur corpori BC, aliquod corpus CH, quod sit minus corpore K, et eiusdem generis cum corporibus A, BC, ita ut totum corpus BL, sit commensurabile ipsi A, et sit ipsius CH, grauitas FI, ergo totius corporis BL,
5. Elem.
10. 5. Elem.
Deinde sit ut A, ad BC, ita D, ad maiorem quam EF, nempe ad EG, et exposito corpore K, ut dictum est, cuius grauitas, sit aequalis grauitati FG, addatur corpori BC, aliquod corpus CH, quod sit minus corpore K, et eiusdem generis cum corporibus A, BC, ita ut totum corpus BL, sit commensurabile ipsi A, et sit ipsius CH, grauitas FI, ergo totius corporis BL, grauitas erit EI; Quoniam igitur corpori A, commensurabile est corpus BL,* erit ut A, ad BL, ita D, ad EI, sed ut A, ad BC, ita est D, ad EG, atque A,
sit ut A, ad BC, ita D, ad maiorem quam EF, nempe ad EG, et exposito corpore K, ut dictum est, cuius grauitas, sit aequalis grauitati FG, addatur corpori BC, aliquod corpus CH, quod sit minus corpore K, et eiusdem generis cum corporibus A, BC, ita ut totum corpus BL, sit commensurabile ipsi A, et sit ipsius CH, grauitas FI, ergo totius corporis BL, grauitas erit EI; Quoniam igitur corpori A, commensurabile est corpus BL,* erit ut A, ad BL, ita D, ad EI, sed ut A, ad BC, ita est D, ad EG, atque A, primus proportionalium terminus in serie prima, * minorem habet rationem ad BL, secundum
igitur corpori A, commensurabile est corpus BL,* erit ut A, ad BL, ita D, ad EI, sed ut A, ad BC, ita est D, ad EG, atque A, primus proportionalium terminus in serie prima, * minorem habet rationem ad BL, secundum terminum, quam A, primus terminus in serie secunda ad BC, secundum, ergo, et D, tertius terminus in serie prima ad EI, quartum, minorem habebit rationem quam D, tertius terminus in serie secunda ad EG, quartum.
Quoniam igitur D, minorem habet rationem ad EI, quam ad EG, erit * EI, maior quam EG, quod est absurdum.
Non igitur est ut A, ad BC, ita D, ad
terminus in serie secunda ad EG, quartum.
Quoniam igitur D, minorem habet rationem ad EI, quam ad EG, erit * EI, maior quam EG, quod est absurdum.
Non igitur est ut A, ad BC, ita D, ad maiorem quam EF, ostensum autem est neque ad minorem; quare ut A, ad BC, ita erit D, ad EF. et incommensurabilia igitur corpora eiusdem generis eandem in grauitate rationem habent, quam in magnitudine, quod erat demonstrandum.
Ex anteced..8. 5.Ele
10. 5. Elem.
ID QVOD nos
quam in magnitudine, quod erat demonstrandum.
Ex anteced..8. 5.Ele
10. 5. Elem.
ID QVOD nos duobus praecedentibus Theorematis demonstrauimus,
Ex anteced..8. 5.Ele
10. 5. Elem.
ID QVOD nos duobus praecedentibus Theorematis demonstrauimus,
viderint; melius enim Euclides propositionem 20. primi libri Elementorum supposuisset ut pronuntiatum; unicuique enim notius est duo trianguli latera reliquo esse maiora (cum et Asino illud sit notum) quam corpora grauia eiusdem generis eandem in grauitate rationem habere, quam in magnitudine, et tamen illam propositionem demonstrat Euclides, non supponit, non igitur haec, quae minus ad principij rationem accedit, supponenda fuit, sed demonstranda.
THEOREMA IV. PROPOS. IV.
Si quatuor corporum grauium primum
rationem accedit, supponenda fuit, sed demonstranda.
THEOREMA IV. PROPOS. IV.
Si quatuor corporum grauium primum ad
THEOREMA IV. PROPOS. IV.
Si quatuor corporum grauium primum ad
THEOREMA IV. PROPOS. IV.
Si quatuor corporum grauium primum ad
eiusdem generis, itidem tertium, et quartum; et in grauitate primum ad secundum eandem rationem habebit, quam tertium ad quartum.
PRIMVM enim A, ad secundum B, eandem in magnitudine rationem habeat, quam tertium C, ad quartum D, sint autem A, B, eiusdem generis, itidem C, D. Dico et in grauitate primum A, ad secundum B, eandem rationem habere, quam tertium C, ad D, quartum.
Sint enim earum grauitates E, ipsius A, et F, ipsius B, ipsius vero C, sit grauitas G, et ipsius D, grauitas H, quoniam igitur corpora A, B, eiusdem sunt generis, similiter, et
PRIMVM enim A, ad secundum B, eandem in magnitudine rationem habeat, quam tertium C, ad quartum D, sint autem A, B, eiusdem generis, itidem C, D. Dico et in grauitate primum A, ad secundum B, eandem rationem habere, quam tertium C, ad D, quartum.
Sint enim earum grauitates E, ipsius A, et F, ipsius B, ipsius vero C, sit grauitas G, et ipsius D, grauitas H, quoniam igitur corpora A, B, eiusdem sunt generis, similiter, et corpora C, D,* erit ut A, ad B, ita E, ad F,* et ut C, ad D, ita G, ad H.
Sed ponitur ut A, ad B, ita esse C, ad D, ergo ut E, ad F, ita erit
rationem habeat, quam tertium C, ad quartum D, sint autem A, B, eiusdem generis, itidem C, D. Dico et in grauitate primum A, ad secundum B, eandem rationem habere, quam tertium C, ad D, quartum.
Sint enim earum grauitates E, ipsius A, et F, ipsius B, ipsius vero C, sit grauitas G, et ipsius D, grauitas H, quoniam igitur corpora A, B, eiusdem sunt generis, similiter, et corpora C, D,* erit ut A, ad B, ita E, ad F,* et ut C, ad D, ita G, ad H.
Sed ponitur ut A, ad B, ita esse C, ad D, ergo ut E, ad F, ita erit G, ad H.
Si igitur quatuor corporum
D. Dico et in grauitate primum A, ad secundum B, eandem rationem habere, quam tertium C, ad D, quartum.
Sint enim earum grauitates E, ipsius A, et F, ipsius B, ipsius vero C, sit grauitas G, et ipsius D, grauitas H, quoniam igitur corpora A, B, eiusdem sunt generis, similiter, et corpora C, D,* erit ut A, ad B, ita E, ad F,* et ut C, ad D, ita G, ad H.
Sed ponitur ut A, ad B, ita esse C, ad D, ergo ut E, ad F, ita erit G, ad H.
Si igitur quatuor corporum grauium, primum ad secundum eandem in magnitudine rationem habeat: et caet. quod
eandem rationem habere, quam tertium C, ad D, quartum.
Sint enim earum grauitates E, ipsius A, et F, ipsius B, ipsius vero C, sit grauitas G, et ipsius D, grauitas H, quoniam igitur corpora A, B, eiusdem sunt generis, similiter, et corpora C, D,* erit ut A, ad B, ita E, ad F,* et ut C, ad D, ita G, ad H.
Sed ponitur ut A, ad B, ita esse C, ad D, ergo ut E, ad F, ita erit G, ad H.
Si igitur quatuor corporum grauium, primum ad secundum eandem in magnitudine rationem habeat: et caet. quod demonstrare oportebat.
eiusdem sunt generis, similiter, et corpora C, D,* erit ut A, ad B, ita E, ad F,* et ut C, ad D, ita G, ad H.
Sed ponitur ut A, ad B, ita esse C, ad D, ergo ut E, ad F, ita erit G, ad H.
Si igitur quatuor corporum grauium, primum ad secundum eandem in magnitudine rationem habeat: et caet. quod demonstrare oportebat.
1. et
ad H.
Sed ponitur ut A, ad B, ita esse C, ad D, ergo ut E, ad F, ita erit G, ad H.
Si igitur quatuor corporum grauium, primum ad secundum eandem in magnitudine rationem habeat: et caet. quod demonstrare oportebat.
1. et
caet. quod demonstrare oportebat.
1. et
habentis solido corpori aequalem.
HOC autem demonstratum est ab Archimede propos.7. primi libri de ijs, quae vehuntur in aqua.
THEOREMA VI. PROPOS. VI.
Si quatuor grauium corporum primum, et secundum fuerint magnitudine aequalia, tertium vero, et quartum aeque grauia, fuerint autem primum, et tertium eiusdem generis, itidem secundum, et quartum; erit, ut grauitas corporis primi, ad grauitatem secundi, ita grauitas liquidi aequalis magnitudine corpori quarto, ad grauitatem liquidi
autem demonstratum est ab Archimede propos.7. primi libri de ijs, quae vehuntur in aqua.
THEOREMA VI. PROPOS. VI.
Si quatuor grauium corporum primum, et secundum fuerint magnitudine aequalia, tertium vero, et quartum aeque grauia, fuerint autem primum, et tertium eiusdem generis, itidem secundum, et quartum; erit, ut grauitas corporis primi, ad grauitatem secundi, ita grauitas liquidi aequalis magnitudine corpori quarto, ad grauitatem liquidi tertio corpori aequalis.
SINT quatuor
primi libri de ijs, quae vehuntur in aqua.
THEOREMA VI. PROPOS. VI.
Si quatuor grauium corporum primum, et secundum fuerint magnitudine aequalia, tertium vero, et quartum aeque grauia, fuerint autem primum, et tertium eiusdem generis, itidem secundum, et quartum; erit, ut grauitas corporis primi, ad grauitatem secundi, ita grauitas liquidi aequalis magnitudine corpori quarto, ad grauitatem liquidi tertio corpori aequalis.
SINT quatuor corpora A, B, C, D, quorum A, primum, et B,
in aqua.
THEOREMA VI. PROPOS. VI.
Si quatuor grauium corporum primum, et secundum fuerint magnitudine aequalia, tertium vero, et quartum aeque grauia, fuerint autem primum, et tertium eiusdem generis, itidem secundum, et quartum; erit, ut grauitas corporis primi, ad grauitatem secundi, ita grauitas liquidi aequalis magnitudine corpori quarto, ad grauitatem liquidi tertio corpori aequalis.
SINT quatuor corpora A, B, C, D, quorum A, primum, et B, secundum sint magnitudine aequalia, tertium vero C,
primum, et tertium eiusdem generis, itidem secundum, et quartum; erit, ut grauitas corporis primi, ad grauitatem secundi, ita grauitas liquidi aequalis magnitudine corpori quarto, ad grauitatem liquidi tertio corpori aequalis.
SINT quatuor corpora A, B, C, D, quorum A, primum, et B, secundum sint magnitudine aequalia, tertium vero C, et D, quartum aeque grauia, sint autem A, et C, eiusdem generis, itidem B, et D.
Dico ut grauitas corporis A, ad grauitatem corporis B, ita esse grauitatem liquidi aequalis magnitudine corpori D, ad grauitatem liquidi magnitudine
et quartum; erit, ut grauitas corporis primi, ad grauitatem secundi, ita grauitas liquidi aequalis magnitudine corpori quarto, ad grauitatem liquidi tertio corpori aequalis.
SINT quatuor corpora A, B, C, D, quorum A, primum, et B, secundum sint magnitudine aequalia, tertium vero C, et D, quartum aeque grauia, sint autem A, et C, eiusdem generis, itidem B, et D.
Dico ut grauitas corporis A, ad grauitatem corporis B, ita esse grauitatem liquidi aequalis magnitudine corpori D, ad grauitatem liquidi magnitudine corpori C, aequalis.
Accipiantur enim tria eiusdem
ad grauitatem secundi, ita grauitas liquidi aequalis magnitudine corpori quarto, ad grauitatem liquidi tertio corpori aequalis.
SINT quatuor corpora A, B, C, D, quorum A, primum, et B, secundum sint magnitudine aequalia, tertium vero C, et D, quartum aeque grauia, sint autem A, et C, eiusdem generis, itidem B, et D.
Dico ut grauitas corporis A, ad grauitatem corporis B, ita esse grauitatem liquidi aequalis magnitudine corpori D, ad grauitatem liquidi magnitudine corpori C, aequalis.
Accipiantur enim tria eiusdem generis liquidi corpora E, F,
liquidi aequalis magnitudine corpori quarto, ad grauitatem liquidi tertio corpori aequalis.
SINT quatuor corpora A, B, C, D, quorum A, primum, et B, secundum sint magnitudine aequalia, tertium vero C, et D, quartum aeque grauia, sint autem A, et C, eiusdem generis, itidem B, et D.
Dico ut grauitas corporis A, ad grauitatem corporis B, ita esse grauitatem liquidi aequalis magnitudine corpori D, ad grauitatem liquidi magnitudine corpori C, aequalis.
Accipiantur enim tria eiusdem generis liquidi corpora E, F, G, quorum E, sit aequale corpori
corporis B, ita esse grauitatem liquidi aequalis magnitudine corpori D, ad grauitatem liquidi magnitudine corpori C, aequalis.
Accipiantur enim tria eiusdem generis liquidi corpora E, F, G, quorum E, sit aequale corpori A, vel B, magnitudine, ipsum vero F, aequa le corpori C, et ipsum G, aequale corpori D.
Quoniam igitur est ut D, ad G, ita B, ad E, aequale videlicet ad aequale, erit permutando ut D, ad B, ita G, ad E, et quoniam sunt eiusdem generis corpora D, B, similiter et corpora G, E, erit * ut grauitas corporis D, hoc est ipsius C, ponuntur enim aeque
tria eiusdem generis liquidi corpora E, F, G, quorum E, sit aequale corpori A, vel B, magnitudine, ipsum vero F, aequa le corpori C, et ipsum G, aequale corpori D.
Quoniam igitur est ut D, ad G, ita B, ad E, aequale videlicet ad aequale, erit permutando ut D, ad B, ita G, ad E, et quoniam sunt eiusdem generis corpora D, B, similiter et corpora G, E, erit * ut grauitas corporis D, hoc est ipsius C, ponuntur enim aeque grauia corpora C, D, ad grauitatem corporis B, ita liquidi G, grauitas ad grauitatem liquidi E.
Similiter quoniam est ut A, ad E, ita C, ad F,
quorum E, sit aequale corpori A, vel B, magnitudine, ipsum vero F, aequa le corpori C, et ipsum G, aequale corpori D.
Quoniam igitur est ut D, ad G, ita B, ad E, aequale videlicet ad aequale, erit permutando ut D, ad B, ita G, ad E, et quoniam sunt eiusdem generis corpora D, B, similiter et corpora G, E, erit * ut grauitas corporis D, hoc est ipsius C, ponuntur enim aeque grauia corpora C, D, ad grauitatem corporis B, ita liquidi G, grauitas ad grauitatem liquidi E.
Similiter quoniam est ut A, ad E, ita C, ad F, aequale videlicet ad aequale, erit permutando ut A, ad C,
G, E, erit * ut grauitas corporis D, hoc est ipsius C, ponuntur enim aeque grauia corpora C, D, ad grauitatem corporis B, ita liquidi G, grauitas ad grauitatem liquidi E.
Similiter quoniam est ut A, ad E, ita C, ad F, aequale videlicet ad aequale, erit permutando ut A, ad C, ita E, ad F, et quoniam ponuntur eiusdem generis corpora A, C, itidem E, F,* erit ut grauitas corporis A, ad grauitatem ipsius C, ita liquidi E, grauitas ad grauitatem liquidi F, sed ut grauitas corporis C, ad grauitatem corporis B; ita est grauitas liquidi G, ad grauitatem liquidi E, ut est demonstratum, ergo
C, ad grauitatem corporis B; ita est grauitas liquidi G, ad grauitatem liquidi E, ut est demonstratum, ergo * in perturbata proportione erit ut grauitas corporis A, ad ipsius corporis B, grauitatem, ita liqui di G, grauitas, ad grauitatem liquidi F. si igitur quatuor grauium corporum primum, et secundum, et c. quod erat demonstrandum.
2. et 3. huius.
2. et 3. huius.
23. 5. Elem.
corporis B; ita est grauitas liquidi G, ad grauitatem liquidi E, ut est demonstratum, ergo * in perturbata proportione erit ut grauitas corporis A, ad ipsius corporis B, grauitatem, ita liqui di G, grauitas, ad grauitatem liquidi F. si igitur quatuor grauium corporum primum, et secundum, et c. quod erat demonstrandum.
2. et 3. huius.
2. et 3. huius.
23. 5. Elem.
THEOREMA VII.
ergo * in perturbata proportione erit ut grauitas corporis A, ad ipsius corporis B, grauitatem, ita liqui di G, grauitas, ad grauitatem liquidi F. si igitur quatuor grauium corporum primum, et secundum, et c. quod erat demonstrandum.
2. et 3. huius.
2. et 3. huius.
23. 5. Elem.
THEOREMA VII. PROPOS. VII.
Si quatuor grauium corporum primum, et
A, ad ipsius corporis B, grauitatem, ita liqui di G, grauitas, ad grauitatem liquidi F. si igitur quatuor grauium corporum primum, et secundum, et c. quod erat demonstrandum.
2. et 3. huius.
2. et 3. huius.
23. 5. Elem.
THEOREMA VII. PROPOS. VII.
Si quatuor grauium corporum primum, et
2. et 3. huius.
2. et 3. huius.
23. 5. Elem.
THEOREMA VII. PROPOS. VII.
Si quatuor grauium corporum primum, et
et 3. huius.
23. 5. Elem.
THEOREMA VII. PROPOS. VII.
Si quatuor grauium corporum primum, et
23. 5. Elem.
THEOREMA VII. PROPOS. VII.
Si quatuor grauium corporum primum, et
THEOREMA VII. PROPOS. VII.
Si quatuor grauium corporum primum, et
tertium vero, et quartum aeque grauia, fuerint autem primum, et tertium eiusdem generis, itidem secundum, et quartum; primum ad secundum eandem in grauitate rationem habebit, quam habet in magnitudine quartum ad tertium.
SINT quatuor grauia corpora A, B, C, D, quorum A, primum, et B, secundum sint magnitudine aequalia, tertium vero C, et D, quartum aeque grauia, sint autem A, et C, eiusdem generis, itidem B, et D.
Dico corpus A, eandem in grauitate rationem habere ad corpus B, quam corpus D, habet in magnitudine ad C, corpus.
Sit enim liquidi
et tertium eiusdem generis, itidem secundum, et quartum; primum ad secundum eandem in grauitate rationem habebit, quam habet in magnitudine quartum ad tertium.
SINT quatuor grauia corpora A, B, C, D, quorum A, primum, et B, secundum sint magnitudine aequalia, tertium vero C, et D, quartum aeque grauia, sint autem A, et C, eiusdem generis, itidem B, et D.
Dico corpus A, eandem in grauitate rationem habere ad corpus B, quam corpus D, habet in magnitudine ad C, corpus.
Sit enim liquidi magnitudine aequalis corpori C, grauitas E, similiter, et
secundum, et quartum; primum ad secundum eandem in grauitate rationem habebit, quam habet in magnitudine quartum ad tertium.
SINT quatuor grauia corpora A, B, C, D, quorum A, primum, et B, secundum sint magnitudine aequalia, tertium vero C, et D, quartum aeque grauia, sint autem A, et C, eiusdem generis, itidem B, et D.
Dico corpus A, eandem in grauitate rationem habere ad corpus B, quam corpus D, habet in magnitudine ad C, corpus.
Sit enim liquidi magnitudine aequalis corpori C, grauitas E, similiter, et liquidi aequalis magnitudine corpori D,
eandem in grauitate rationem habebit, quam habet in magnitudine quartum ad tertium.
SINT quatuor grauia corpora A, B, C, D, quorum A, primum, et B, secundum sint magnitudine aequalia, tertium vero C, et D, quartum aeque grauia, sint autem A, et C, eiusdem generis, itidem B, et D.
Dico corpus A, eandem in grauitate rationem habere ad corpus B, quam corpus D, habet in magnitudine ad C, corpus.
Sit enim liquidi magnitudine aequalis corpori C, grauitas E, similiter, et liquidi aequalis magnitudine corpori D, grauitas F, quoniam igitur grauia
C, et D, quartum aeque grauia, sint autem A, et C, eiusdem generis, itidem B, et D.
Dico corpus A, eandem in grauitate rationem habere ad corpus B, quam corpus D, habet in magnitudine ad C, corpus.
Sit enim liquidi magnitudine aequalis corpori C, grauitas E, similiter, et liquidi aequalis magnitudine corpori D, grauitas F, quoniam igitur grauia corpora eiusdem generis, eandem in magnitudine rationem* habent, quam in grauitate, erit ut magnitudo liquidi aequalis corpori D, ad magnitudinem liquidi aequalis corpori C, hoc est, ut magnitudo corporis D, ad
C, ita grauitas F, ad grauitatem E, sed ut grauitas F, ad grauitatem E, * ita est grauitas corporis A, ad grauitatem corporis B,* ergo ut grauitas corporis A, ad grauitatem corporis B, ita erit magnitudo corporis D, ad corporis C, magnitudinem.
Si quatuor igitur grauium corporum primum, et secundum, et c. quod erat demonstrandum.
2. et 3. huius.
Ex anteced.11. 5. Elem.
PROBLEMA I. PROPOS. VIII.
Propositis
F, ad grauitatem E, sed ut grauitas F, ad grauitatem E, * ita est grauitas corporis A, ad grauitatem corporis B,* ergo ut grauitas corporis A, ad grauitatem corporis B, ita erit magnitudo corporis D, ad corporis C, magnitudinem.
Si quatuor igitur grauium corporum primum, et secundum, et c. quod erat demonstrandum.
2. et 3. huius.
Ex anteced.11. 5. Elem.
PROBLEMA I. PROPOS. VIII.
Propositis duobus corporibus
A, ad grauitatem corporis B,* ergo ut grauitas corporis A, ad grauitatem corporis B, ita erit magnitudo corporis D, ad corporis C, magnitudinem.
Si quatuor igitur grauium corporum primum, et secundum, et c. quod erat demonstrandum.
2. et 3. huius.
Ex anteced.11. 5. Elem.
PROBLEMA I. PROPOS. VIII.
Propositis duobus corporibus magnitudine aequalibus, uno solido, altero liquido, data solidi corporis grauitate,
I. PROPOS. VIII.
Propositis duobus corporibus magnitudine aequalibus, uno solido, altero liquido, data solidi corporis grauitate, grauitatem liquidi inuenire.
SINT duo proposita corpora magnitudine aequalia A, B, quorum A, sit solidum, B, vero liquidum, et sit solidi data grauitas CD, Oportet inuenire quanta erit grauitas liquidi B.
Si solidum A, grauius sit liquido, demittatur in
liquidi inuenire.
SINT duo proposita corpora magnitudine aequalia A, B, quorum A, sit solidum, B, vero liquidum, et sit solidi data grauitas CD, Oportet inuenire quanta erit grauitas liquidi B.
Si solidum A, grauius sit liquido, demittatur in
magnitudine aequalis solido A, erit CE.
huius
Si vero solidum A, sit leuius liquido, accipiatur aliquod aliud corpus solidum F, grauius liquido, ita ut solidum constans ex utrisque solidis A, F, demissum in liquidum feratur deorsum, et sit solidi F, grauitas DG, item eiusdem solidi F, in liquido videlicet existentis sit grauitas HG,* ergo liquidi magnitudine aequalis solido F, erit grauitas DH.
5.huius
Et quoniam solidi A, grauitas est CD, solidi vero F,
solidis A, F, demissum in liquidum feratur deorsum, et sit solidi F, grauitas DG, item eiusdem solidi F, in liquido videlicet existentis sit grauitas HG,* ergo liquidi magnitudine aequalis solido F, erit grauitas DH.
5.huius
Et quoniam solidi A, grauitas est CD, solidi vero F, grauitas DG, erit utrorumque solidorum A, F, grauitas CG. coniungantur solida A, F, et solidum ex utrisque constans demittatur in liquidum, et habeat in liquido grauitatem GI, (habebit autem in liquido minorem grauitatem, quam solum solidum F,
sit grauitas HG,* ergo liquidi magnitudine aequalis solido F, erit grauitas DH.
5.huius
Et quoniam solidi A, grauitas est CD, solidi vero F, grauitas DG, erit utrorumque solidorum A, F, grauitas CG. coniungantur solida A, F, et solidum ex utrisque constans demittatur in liquidum, et habeat in liquido grauitatem GI, (habebit autem in liquido minorem grauitatem, quam solum solidum F, quoniam solidum F, grauius liquido fertur deorsum nullo prohibente, et coniunctum cum solido A, leuiori liquido ab eo sustinetur, ne
solido F, erit grauitas DH.
5.huius
Et quoniam solidi A, grauitas est CD, solidi vero F, grauitas DG, erit utrorumque solidorum A, F, grauitas CG. coniungantur solida A, F, et solidum ex utrisque constans demittatur in liquidum, et habeat in liquido grauitatem GI, (habebit autem in liquido minorem grauitatem, quam solum solidum F, quoniam solidum F, grauius liquido fertur deorsum nullo prohibente, et coniunctum cum solido A, leuiori liquido ab eo sustinetur, ne deorsum feratur
erit utrorumque solidorum A, F, grauitas CG. coniungantur solida A, F, et solidum ex utrisque constans demittatur in liquidum, et habeat in liquido grauitatem GI, (habebit autem in liquido minorem grauitatem, quam solum solidum F, quoniam solidum F, grauius liquido fertur deorsum nullo prohibente, et coniunctum cum solido A, leuiori liquido ab eo sustinetur, ne deorsum feratur
exemplum apponere, ut unicuique etiam disciplinae Mathematicae experto ad usum pateat aditus; quare etiam sequentibus Problematis apponemus similia exempla.
Exemplum.
Qvidam proponit aliquod corpus solidum notae grauitatis, et vult scire quanta erit grauitas liquidi, magnitudinem habentis proposito Corpori solido aequalem.
Sit primum propositum aliquod corpus plumbeum A, cuius grauitas sit 23. et oporteat scire quanta erit grauitas aquae magnitudinem habentis aequalem proposito plumbo A, ponderetur
Exemplum.
Qvidam proponit aliquod corpus solidum notae grauitatis, et vult scire quanta erit grauitas liquidi, magnitudinem habentis proposito Corpori solido aequalem.
Sit primum propositum aliquod corpus plumbeum A, cuius grauitas sit 23. et oporteat scire quanta erit grauitas aquae magnitudinem habentis aequalem proposito plumbo A, ponderetur plumbum A, in aqua (modum quo ponderanda sint corpora solida in aqua, inferius apponemus) et habeat grauitatem 21. quoniam igitur numerus 23. superat numerum 21, numero 2, erit
aequalem.
Sit primum propositum aliquod corpus plumbeum A, cuius grauitas sit 23. et oporteat scire quanta erit grauitas aquae magnitudinem habentis aequalem proposito plumbo A, ponderetur plumbum A, in aqua (modum quo ponderanda sint corpora solida in aqua, inferius apponemus) et habeat grauitatem 21. quoniam igitur numerus 23. superat numerum 21, numero 2, erit grauitas aquae magnitudinem habentis aequalem plumbo A, 2.
Eadem via omnium liquidorum inuenitur grauitas, quando nimirum corpus solidum sit grauius liquido, cuius liquidi quaerenda est
Quando vero corpus solidum fuerit leuius liquido, hoc est demissum in liquidum non descendat, per adiectionem alicuius alius solidi corporis liquido grauioris, quaesita liquidi grauitas inuenietur.
Sit igitur propositum aliquod cereum corpus A, cuius grauitas sit 21. et oporteat scire quanta erit grauitas aquae magnitudinem habentis aequalem cerae A.
Quoniam cera leuior est, quam aqua, si demittatur in aquam non feretur deorsum, accipiatur aliquod corpus solidum F, grauius quam aqua, ita ut corpus constans ex utrisque corporibus A, F, demissum in aquam
A.
Quoniam cera leuior est, quam aqua, si demittatur in aquam non feretur deorsum, accipiatur aliquod corpus solidum F, grauius quam aqua, ita ut corpus constans ex utrisque corporibus A, F, demissum in aquam feratur deorsum, sit igitur corpus F, plumbeum, cuius grauitas sit v.g. 23, et eiusdem in aqua ponderati 21, ergo aquae magnitudinem habentis
grauius quam aqua, ita ut corpus constans ex utrisque corporibus A, F, demissum in aquam feratur deorsum, sit igitur corpus F, plumbeum, cuius grauitas sit v.g. 23, et eiusdem in aqua ponderati 21, ergo aquae magnitudinem habentis
sit igitur corpus F, plumbeum, cuius grauitas sit v.g. 23, et eiusdem in aqua ponderati 21, ergo aquae magnitudinem habentis
grauitas sit v.g. 23, et eiusdem in aqua ponderati 21, ergo aquae magnitudinem habentis
v.g. 23, et eiusdem in aqua ponderati 21, ergo aquae magnitudinem habentis
21, ergo aquae magnitudinem habentis
erit utrorumque corporum A, F, cerae nimirum, et plumbi grauitas 44, coniungatur cera, et plumbum, et ita coniuncta ponderentur in aqua, et habeant grauitatem 20, quoniam igitur numerus 44, superat numerum 20, numero 24, erit grauitas aquae habentis magnitudinem aequalem utrisque corporibus cerae et plumbi 24, sed grauitas aquae magnitudinem habentis aequalem plumbo F, est 2, ergo reliquum quod est 22, erit grauitas, aquae magnitudine aequalis propositae cerae A.
At vero si propositum fuerit aliquod corpus solidum magni ponderis, ita ut difficile possit ponderari in aqua, hac
magnitudine aequalis propositae cerae A.
At vero si propositum fuerit aliquod corpus solidum magni ponderis, ita ut difficile possit ponderari in aqua, hac via inuenietur aquae quaesita grauitas.
Sit aliquod corpus
aqua, hac via inuenietur aquae quaesita grauitas.
Sit aliquod corpus
A, cuius grauitas 2300, et oporteat in uenire grauitatem aquae magnitudinem habentis
et inueniatur grauitas aquae magnitudine aequalis plumbo F, ut dictum est, quae sit. 2, et fiat ut 23, ad 2, ita 2300, ad alium numerum qui sit 200. grauitas igitur aquae magnitudinem habentis aequalem plumbo A, erit 200.
Similiter sit aliquod cereum corpus A, cuius grauitas 2100, et oporteat facere, quod imperatum est.
accipiatur aliquod paruum cerae corpus F, cuius grauitas sit v.g. 21, et inuenta grauitate aquae magnitudinem habentis aequalem cerae F, quae sit 12, fiat ut 21, ad 22, ita 2100, ad alium numerum qui sit 2200; erit igitur grauitas
alium numerum qui sit 200. grauitas igitur aquae magnitudinem habentis aequalem plumbo A, erit 200.
Similiter sit aliquod cereum corpus A, cuius grauitas 2100, et oporteat facere, quod imperatum est.
accipiatur aliquod paruum cerae corpus F, cuius grauitas sit v.g. 21, et inuenta grauitate aquae magnitudinem habentis aequalem cerae F, quae sit 12, fiat ut 21, ad 22, ita 2100, ad alium numerum qui sit 2200; erit igitur grauitas aquae magnitudinem habentis aequalem cerae A, 2200.
Neque necesse est, ut illud corpus solidum magni ponderis
inuenienda sit ipsa argenti viui grauitas, dicemus ad finem exempli propositionis decimae quartae.
Quomodo ponderanda sint corpora solida in aqua.
Corpus quod ponderandum proponitur seta equina ex altera librae lance appendatur, in altera lance ponantur pondera, et corpus appensum demittatur in aquam, ita ut in aqua libere pendeat, neque lancem, cui appensum est corpus, neque aliam in qua sunt
Corpus quod ponderandum proponitur seta equina ex altera librae lance appendatur, in altera lance ponantur pondera, et corpus appensum demittatur in aquam, ita ut in aqua libere pendeat, neque lancem, cui appensum est corpus, neque aliam in qua sunt
libere pendeat, neque lancem, cui appensum est corpus, neque aliam in qua sunt
corpus ponderandum debere appendi, quia fere aeque grauis est atque aqua, et ideo nihil addet, vel minuet grauitatis in ipso corpore ponderando.
Quod si corpus ponderandum fuerit, tam graue, ut seta simplici sustineri nequeat, appendatur pluribus simul iunctis setis, et ne aliquid grauitatis setarum coniunctio addat corpori ponderando, ponantur in altera lance totidem setae aequales eis, quae ex lance, cui appensum est corpus pendent, usque ad corpus appensum, hac igitur setarum additione aeque ponderabunt lances, et quamuis illae setae, quibus appensum est
appendatur pluribus simul iunctis setis, et ne aliquid grauitatis setarum coniunctio addat corpori ponderando, ponantur in altera lance totidem setae aequales eis, quae ex lance, cui appensum est corpus pendent, usque ad corpus appensum, hac igitur setarum additione aeque ponderabunt lances, et quamuis illae setae, quibus appensum est corpus, sint longiores, quam aliae alteri lanci addita, longitudine partium, quibus ligatum est corpus, tamen quoniam illae partes aeque graues sunt, atque aqua, existentes cum ipso corpore in aqua, nullam grauitatem habebunt, et ideo illae setae, quae
aeque ponderabunt lances, et quamuis illae setae, quibus appensum est corpus, sint longiores, quam aliae alteri lanci addita, longitudine partium, quibus ligatum est corpus, tamen quoniam illae partes aeque graues sunt, atque aqua, existentes cum ipso corpore in aqua, nullam grauitatem habebunt, et ideo illae setae, quae alias superant dictis partibus, et si longiores, non erunt grauiores quam aliae, existentibus, nempe, ut dictum est, illis partibus cum ipso corpore in aqua.
Sic igitur in aqua ponderanda erunt solida corpora, quod animaduertisse fuit operae pretium.
appensum est corpus, sint longiores, quam aliae alteri lanci addita, longitudine partium, quibus ligatum est corpus, tamen quoniam illae partes aeque graues sunt, atque aqua, existentes cum ipso corpore in aqua, nullam grauitatem habebunt, et ideo illae setae, quae alias superant dictis partibus, et si longiores, non erunt grauiores quam aliae, existentibus, nempe, ut dictum est, illis partibus cum ipso corpore in aqua.
Sic igitur in aqua ponderanda erunt solida corpora, quod animaduertisse fuit operae pretium.
Propositis duobus corporibus magnitudine aequalibus, uno solido, altero liquido, data corporis liquidi grauitate, grauitatem solidi inuenire.
SINT duo proposita corpora magnitudine aequalia, A, quidem solidum, B, vero liquidum, sit autem liquidi B, data grauitas F, et oporteat inuenire grauitatem solidi A, accipiatur aliquod corpus solidum D,
sit autem liquidi B, data grauitas F, et oporteat inuenire grauitatem solidi A, accipiatur aliquod corpus solidum D,
G, et fiat ut G, ad H, ita F, ad aliam grauitatem, quae sit C.
Dico solidi A, grauitatem esse C, accipiatur enim aliquod corpus liquidum E, eiusdem generis cum liquido B, grauitatem habens aequalem solido D.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia B, A, E, D, quorum primum B, et secundum A, sunt magnitudine aequalia, tertium vero E, et quartum D, aeque grauia, et sunt eiusdem generis corpora B, E, similiter, et corpora A, D,*erit ut grauitas liquidi aequalis magnitudine solido D, hoc est ut G, ad grauitatem liquidi E; hoc est ad H,
C.
Dico solidi A, grauitatem esse C, accipiatur enim aliquod corpus liquidum E, eiusdem generis cum liquido B, grauitatem habens aequalem solido D.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia B, A, E, D, quorum primum B, et secundum A, sunt magnitudine aequalia, tertium vero E, et quartum D, aeque grauia, et sunt eiusdem generis corpora B, E, similiter, et corpora A, D,*erit ut grauitas liquidi aequalis magnitudine solido D, hoc est ut G, ad grauitatem liquidi E; hoc est ad H,
grauitatem esse C, accipiatur enim aliquod corpus liquidum E, eiusdem generis cum liquido B, grauitatem habens aequalem solido D.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia B, A, E, D, quorum primum B, et secundum A, sunt magnitudine aequalia, tertium vero E, et quartum D, aeque grauia, et sunt eiusdem generis corpora B, E, similiter, et corpora A, D,*erit ut grauitas liquidi aequalis magnitudine solido D, hoc est ut G, ad grauitatem liquidi E; hoc est ad H,
liquidum E, eiusdem generis cum liquido B, grauitatem habens aequalem solido D.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia B, A, E, D, quorum primum B, et secundum A, sunt magnitudine aequalia, tertium vero E, et quartum D, aeque grauia, et sunt eiusdem generis corpora B, E, similiter, et corpora A, D,*erit ut grauitas liquidi aequalis magnitudine solido D, hoc est ut G, ad grauitatem liquidi E; hoc est ad H,
C, quod facere oportebat.
8.huius.
6.huius
Exemplum.
Qvidam proponit aliquod corpus liquidum notae grauitatis, et vult scire quanta erit grauitas alicuius solidi, magnitudinem habentis proposito Corpori liquido aequalem.
Sit propositum aliquod corpus aqueum B, cuius grauitas sit 100. et oporteat scire quanta erit grauitas plumbi magnitudinem habentis aequalem propositae aquae B,
Exemplum.
Qvidam proponit aliquod corpus liquidum notae grauitatis, et vult scire quanta erit grauitas alicuius solidi, magnitudinem habentis proposito Corpori liquido aequalem.
Sit propositum aliquod corpus aqueum B, cuius grauitas sit 100. et oporteat scire quanta erit grauitas plumbi magnitudinem habentis aequalem propositae aquae B, verbi gratia sit vas aliquod plenum aqua, cuius aquae grauitas sit 100, et oporteat scire, si illud
proposito Corpori liquido aequalem.
Sit propositum aliquod corpus aqueum B, cuius grauitas sit 100. et oporteat scire quanta erit grauitas plumbi magnitudinem habentis aequalem propositae aquae B, verbi gratia sit vas aliquod plenum aqua, cuius aquae grauitas sit 100, et oporteat scire, si illud
plumbi erit grauitas.
Accipiatur aliquod plumbeum corpus D, cuius grauitas sit 23, deinde aquae
videamur, sit inuenienda grauitas cerae magnitudinem habentis aequalem propositae aquae B, accipiatur aliquod cereum corpus D, cuius grauitas sit 21, deinde aquae magnitudinem habentis aequalem cerae D, inueniatur grauitas, ut in antecedentis Problematis exemplo dictum est, quae grauitas sit 22, et fiat ut 22, ad 21, ita 100, hoc est grauitas aquae B, ad alium numerum qui sit 95 5/11. is igitur numerus indicabit quanta erit grauitas cerae magnitudinem habentis aequalem propositae aquae B.
Similiter si propositum liquidum corpus B, fuerit olei, aut vini, aut cuiuscumque
Propositis duobus corporibus aeque grauibus, uno solido, altero liquido, data solidi corporis magnitudine, magnitudinem liquidi inuenire.
SINT duo proposita corpora aeque grauia, A, quidem solidum B, vero liquidum, sit autem solidi A, data magnitudo C, et oporteat inuenire quanta erit magnitudo liquidi B, Accipiatur aliquod corpus solidum D, eiusdem generis cum solido A, et sit eius grauitas G, et liquidi, quod sit E, eiusdem gener is cum liquido B, magnitudinem habentis aequalem solido D,* inueniatur grauitas quae sit H, et fiat ut grauitas H,
magnitudinem liquidi inuenire.
SINT duo proposita corpora aeque grauia, A, quidem solidum B, vero liquidum, sit autem solidi A, data magnitudo C, et oporteat inuenire quanta erit magnitudo liquidi B, Accipiatur aliquod corpus solidum D, eiusdem generis cum solido A, et sit eius grauitas G, et liquidi, quod sit E, eiusdem gener is cum liquido B, magnitudinem habentis aequalem solido D,* inueniatur grauitas quae sit H, et fiat ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad aliam magnitudinem quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia E,
liquidi inuenire.
SINT duo proposita corpora aeque grauia, A, quidem solidum B, vero liquidum, sit autem solidi A, data magnitudo C, et oporteat inuenire quanta erit magnitudo liquidi B, Accipiatur aliquod corpus solidum D, eiusdem generis cum solido A, et sit eius grauitas G, et liquidi, quod sit E, eiusdem gener is cum liquido B, magnitudinem habentis aequalem solido D,* inueniatur grauitas quae sit H, et fiat ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad aliam magnitudinem quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia E, D, B, A, quorum primum
A, data magnitudo C, et oporteat inuenire quanta erit magnitudo liquidi B, Accipiatur aliquod corpus solidum D, eiusdem generis cum solido A, et sit eius grauitas G, et liquidi, quod sit E, eiusdem gener is cum liquido B, magnitudinem habentis aequalem solido D,* inueniatur grauitas quae sit H, et fiat ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad aliam magnitudinem quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia E, D, B, A, quorum primum E, et secundum D, sunt aequalia magnitudine, tertium vero B, et quartum A, aeque grauia, et sunt eiusdem generis corpora E, B,
liquidi, quod sit E, eiusdem gener is cum liquido B, magnitudinem habentis aequalem solido D,* inueniatur grauitas quae sit H, et fiat ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad aliam magnitudinem quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia E, D, B, A, quorum primum E, et secundum D, sunt aequalia magnitudine, tertium vero B, et quartum A, aeque grauia, et sunt eiusdem generis corpora E, B, similiter, et corpora D, A, *erit ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad liquidi B, magnitudinem, sed ut grauitas H, ad grauitatem G, ita est magnitudo C, ad
habentis aequalem solido D,* inueniatur grauitas quae sit H, et fiat ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad aliam magnitudinem quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia E, D, B, A, quorum primum E, et secundum D, sunt aequalia magnitudine, tertium vero B, et quartum A, aeque grauia, et sunt eiusdem generis corpora E, B, similiter, et corpora D, A, *erit ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad liquidi B, magnitudinem, sed ut grauitas H, ad grauitatem G, ita est magnitudo C, ad magnitudinem F, ergo magnitudo F, aequalis erit magnitudini
D,* inueniatur grauitas quae sit H, et fiat ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad aliam magnitudinem quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia E, D, B, A, quorum primum E, et secundum D, sunt aequalia magnitudine, tertium vero B, et quartum A, aeque grauia, et sunt eiusdem generis corpora E, B, similiter, et corpora D, A, *erit ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad liquidi B, magnitudinem, sed ut grauitas H, ad grauitatem G, ita est magnitudo C, ad magnitudinem F, ergo magnitudo F, aequalis erit magnitudini liquidi B, inuenta igitur est
ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad aliam magnitudinem quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia E, D, B, A, quorum primum E, et secundum D, sunt aequalia magnitudine, tertium vero B, et quartum A, aeque grauia, et sunt eiusdem generis corpora E, B, similiter, et corpora D, A, *erit ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad liquidi B, magnitudinem, sed ut grauitas H, ad grauitatem G, ita est magnitudo C, ad magnitudinem F, ergo magnitudo F, aequalis erit magnitudini liquidi B, inuenta igitur est liquidi corporis B, magnitudo F, quod facere
7.huius
Sed quoniam corporum regularium magnitudo quoque exprimitur latere eiusdem corporis, vel diametro, si proposita duo corpora A, B, fuerint regularia, utpote
duo corpora A, B, fuerint regularia, utpote
enim eadem ratione qua supra demonstrabitur, ut grauitas H, ad grauitatem G, ita esse magnitudinem sphaerae A, ad sphaerae B, magnitudinem, sed magnitudo sphaerae A, ad magnitudinem sphaerae B,* triplicatam rationem habet eius, quam C, diameter sphaerae A, ad diametrum sphaerae B, similiter et cubus ex C, ad cubum ex diametro sphaerae B,
rationem habet eius, quam C, ad diametrum sphaerae, B, ergo ut grauitas H, ad grauitatem G, ita erit cubus ex C, ad cubum ex diametro sphaerae B, sed ut grauitas H, ad grauitatem G, sta est cubus ex C, ad cubum ex F, ergo cubus ex F, aequalis erit cubo diametri sphaerae B; quare et latus F, aequabitur sphaerae B, diametro.
inuenta igitur est quantitas diametri liquidae sphaerae, B, quod facere oportebat.
18.12. Elem.
33.12. Elem.
quod facere oportebat.
18.12. Elem.
33.12. Elem.
Exemplum.
Qvidam proponit aliquod corpus solidum notae magnitudinis, et vult scire quanta erit magnitudo alicuius liquidi, grauitatem habentis proposito corpori solido aequalem.
Sit propositum aliquod corpus plumbeum A, cuius magnitudo sit 10, et oporteat scire quanta erit magnitudo aquae grauitatem habentis aequalem proposito plumbo A, accipiatur
Exemplum.
Qvidam proponit aliquod corpus solidum notae magnitudinis, et vult scire quanta erit magnitudo alicuius liquidi, grauitatem habentis proposito corpori solido aequalem.
Sit propositum aliquod corpus plumbeum A, cuius magnitudo sit 10, et oporteat scire quanta erit magnitudo aquae grauitatem habentis aequalem proposito plumbo A, accipiatur aliquod corpus
scire quanta erit magnitudo aquae grauitatem habentis aequalem proposito plumbo A, accipiatur aliquod corpus
sit 2, et fiat ut 2, ad 23, ita 10, ad alium numerum qui sit 115, is igitur indicabit quanta erit magnitudo aquae grauitatem habentis aequalem proposito plumbo A.
Quod si
inuenire quanta erit diameter sphaerae ex aqua, grauitatem habentis aequalem propositae sphaerae A, ita faciendum erit.
Accipiatur, ut diximus, aliquod corpus plumbeum D, cuius grauitas 23, deinde aquae habentis magnitudinem aequalem plumbo D, inueniatur grauitas quae sit 2, et fiat ut 2, ad 23, ita cubus ex 10, qui est 1000, ad alium numerum qui sit 11500, is igitur numerus erit cubus diametri sphaerae ex aqua grauitatem habentis aequalem propositae sphaerae A, quare eius latus cubicum, quod est 22 57/100.
XI.
Propositis duobus corporibus aeque grauibus, uno solido, altero liquido, data liquidi corporis magnitudine, magnitudinem solidi inuenire.
SINT proposita duo corpora aequae grauia, A, quidem solidum, B, vero liquidum, sit autem, liquidi B; data magnitudo F, et oporteat solidi A, magnitudinem inuenire.
Accipiatur aliquod corpus solidum D,
solidi A, magnitudinem inuenire.
Accipiatur aliquod corpus solidum D,
liquidi quod sit E, eiusdem generis cum corpore liqui do B, magnitudinem aequalem habentis solido D, *inueniatur grauitas, quae sit H, et fiat ut grauitas G; ad grauitatem H, ita F, magnitudo, ad aliam magnitudinem, quae sit C; quoniam igitur sunt quatuor corpora D, E, A, B, quorum primum D, et secundum E, sunt magnitudine aequalia, tertium vero A, et
do B, magnitudinem aequalem habentis solido D, *inueniatur grauitas, quae sit H, et fiat ut grauitas G; ad grauitatem H, ita F, magnitudo, ad aliam magnitudinem, quae sit C; quoniam igitur sunt quatuor corpora D, E, A, B, quorum primum D, et secundum E, sunt magnitudine aequalia, tertium vero A, et
D, *inueniatur grauitas, quae sit H, et fiat ut grauitas G; ad grauitatem H, ita F, magnitudo, ad aliam magnitudinem, quae sit C; quoniam igitur sunt quatuor corpora D, E, A, B, quorum primum D, et secundum E, sunt magnitudine aequalia, tertium vero A, et
grauitas G; ad grauitatem H, ita F, magnitudo, ad aliam magnitudinem, quae sit C; quoniam igitur sunt quatuor corpora D, E, A, B, quorum primum D, et secundum E, sunt magnitudine aequalia, tertium vero A, et
erat faciendum.
8.huius
7.huius
Qvod si proposita duo corpora aeque grauia A, B, fuerint regularia utpote sphaerica, fuerit autem liquidae sphaerae B, data diameter F, et oporteat inuenire quanta erit diameter solidae sphaerae A, ita faciendum erit.
Accepto ut supra corpore solido D, et liquidi E, inuenta grauitate, ut dictum est, fiat ut grauitas G, ad prauitatem H, ita cubus ex F, ad alium cubum, cuius latus sit C, Quoniam igitur eadem ratione
Qvod si proposita duo corpora aeque grauia A, B, fuerint regularia utpote sphaerica, fuerit autem liquidae sphaerae B, data diameter F, et oporteat inuenire quanta erit diameter solidae sphaerae A, ita faciendum erit.
Accepto ut supra corpore solido D, et liquidi E, inuenta grauitate, ut dictum est, fiat ut grauitas G, ad prauitatem H, ita cubus ex F, ad alium cubum, cuius latus sit C, Quoniam igitur eadem ratione qua supra ostendetur, ut grauitas G, ad grauitatem H, ita esse magnitudinem sphaerae B, ad sphaerae A, magnitudinem, sed magnitudo
igitur eadem ratione qua supra ostendetur, ut grauitas G, ad grauitatem H, ita esse magnitudinem sphaerae B, ad sphaerae A, magnitudinem, sed magnitudo sphaerae B, ad magnitudinem sphaerae A, *triplicatam rationem habet eius, quam F, diameter sphaerae B, ad diametrum sphaerae A, similiter, et cubus ex F, ad cubum ex diametro sphaerae A,
rationem habet eius, quam F, ad diametrum sphaerae A, ergo, ut grauitas G, ad
18.12. Elem.
33.11. Elem.
quod facere oportebat.
18.12. Elem.
33.11. Elem.
Exemplum.
Qvidam proponit aliquod corpus liquidum notae magnitudinis, et vult inuenire quanta erit magnitudo alicuius solidi grauitatem habentis proposito corpori liquido aequalem.
Sit propositum aliquod corpus aqueum B, cuius magnitudo sit 115, et oporteat inuenire quanta erit magnitudo plumbi grauitatem habentis aequalem propositae aquae B,
Exemplum.
Qvidam proponit aliquod corpus liquidum notae magnitudinis, et vult inuenire quanta erit magnitudo alicuius solidi grauitatem habentis proposito corpori liquido aequalem.
Sit propositum aliquod corpus aqueum B, cuius magnitudo sit 115, et oporteat inuenire quanta erit magnitudo plumbi grauitatem habentis aequalem propositae aquae B, accipiatur aliquod corpus
plumbi grauitatem habentis aequalem propositae aquae B, accipiatur aliquod corpus
propositionis octauae exemplum, et fiat ut 23, ad 2, ita 115, ad alium numerum qui sit 10, is igitur numerus indicabit quanta erit magnitudo plumbi grauitatem habentis aequalem propositae aquae B.
Quod si propositum corpus aqueum B, sit sphaericum, cuius sphaerae diameter sit 10, et oporteat inuenire quanta erit diameter sphaerae ex plumbo, grauitatem habentis aequalem propositae sphaerae B, ita faciendum erit.
Accepto, ut diximus aliquo corpore plumbeo D, cuius grauitas 23, et aquae magnitudinem habentis aequalem plumbo D, inuenta grauitate 2,
si propositum corpus aqueum B, sit sphaericum, cuius sphaerae diameter sit 10, et oporteat inuenire quanta erit diameter sphaerae ex plumbo, grauitatem habentis aequalem propositae sphaerae B, ita faciendum erit.
Accepto, ut diximus aliquo corpore plumbeo D, cuius grauitas 23, et aquae magnitudinem habentis aequalem plumbo D, inuenta grauitate 2, fiat ut 23, ad 2, ita cubus ex 10, hoc est 1000, ad alium numerum qui sit 86 22/23
PROBLEMA V. PROPOS. XII.
Propositis duobus solidis corporibus magnitudine aequalibus, data grauitate unius, grauitatem alterius inuenire.
SINT proposita duo corpora solida magnitudine aequalia A, B, sit autem unius, utpote ipsius A, data grauitas C, et oporteat inuenire grauitatem ipsius B.
Accipiatur aliquod solidum corpus D, eiusdem generis cum corpore solido A, cui aequale grauitate accipiatur alterum E, eiusdem generis cum corpore B, deinde liquidi magnitudine aequalis corpori D, *inueniatur grauitas, quae sit G, item liquidi
D, eiusdem generis cum corpore solido A, cui aequale grauitate accipiatur alterum E, eiusdem generis cum corpore B, deinde liquidi magnitudine aequalis corpori D, *inueniatur grauitas, quae sit G, item liquidi eiusdem generis, aequalis magnitudine corpori E,* inueniatur grauitas, quae sit H, et fiat ut H, ad G, ita C, ad aliam grauitatem, quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora A, B, D, E, quorum A, B, primum videlicet, et secundum sunt aequalia magnitudine, tertium vero D, et E, quartum aeque grauia, et sunt
aequalis corpori D, *inueniatur grauitas, quae sit G, item liquidi eiusdem generis, aequalis magnitudine corpori E,* inueniatur grauitas, quae sit H, et fiat ut H, ad G, ita C, ad aliam grauitatem, quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora A, B, D, E, quorum A, B, primum videlicet, et secundum sunt aequalia magnitudine, tertium vero D, et E, quartum aeque grauia, et sunt
item liquidi eiusdem generis, aequalis magnitudine corpori E,* inueniatur grauitas, quae sit H, et fiat ut H, ad G, ita C, ad aliam grauitatem, quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora A, B, D, E, quorum A, B, primum videlicet, et secundum sunt aequalia magnitudine, tertium vero D, et E, quartum aeque grauia, et sunt
aequalis magnitudine corpori E,* inueniatur grauitas, quae sit H, et fiat ut H, ad G, ita C, ad aliam grauitatem, quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora A, B, D, E, quorum A, B, primum videlicet, et secundum sunt aequalia magnitudine, tertium vero D, et E, quartum aeque grauia, et sunt
plumbo, statim alterius globi eiusdem magnitudinis, vel sit ex lapide, vel ex
Exemplum.
Qvidam proponit aliquod corpus solidum notae grauitatis, et vult scire quanta erit grauitas alicuius solidi, alterius generis, magnitudinem habentis proposito corpori solido aequalem.
Sit propositum aliquod corpus plumbeum A, cuius grauitas sit 1150, et oporteat inuenire quanta erit grauitas stanni
proposito plumbo A.
Accipiantur duo corpora aeque grauia, D, plumbeum, E, stanneum, deinde duarum quantitatum, aquae, quarum una sit aequalis magnitudine plumbo D, altera stanno E,
quae sint, primae videlicet quantitatis aquae 74, secundae vero 115, et fiat ut 115, ad 74, ita 1150, ad alium numerum, qui sit 740, is igitur numerus indicabit grauitatem stanni, magnitudinem habentis proposito plumbo A.
Etiam si non accipiantur duo corpora, plumbeum videlicet et stanneum, aeque grauia, sed grauitate quacunque, grauitas stanni magnitudinem habentis aequalem proposito plumbo D, inuenietur sic.
Accipiantur duo corpora D, plumbeum, E, stanneum grauitate quacunque, sit
E, stanneum grauitate quacunque, sit
magnitudine aequalis plumbo D, altera stanno E, inueniantur grauitates, quae sint, primae videlicet quantitatis 2, secundae vero 5, et fiat, ut 23, ad 2, ita 37, ad 3 5/21. grauitas igitur aquae, magnitudinem habentis aequalem plumbo, cuius grauitas est 37, erit 3 5/21.
Et quoniam aquae, magnitudinem habentis aequalem stanno E, cuius grauitas est 37, est grauitas 5, erunt grauitates duarum quantitatum aquae 3 5/21, et 5, quarum quantitatum prima est aequalis magnitudine corpori plumbeo, secunda stanneo, quae sunt aeque grauia, utriusque enim grauitas est 37. Fiat
23, ad 2, ita 37, ad 3 5/21. grauitas igitur aquae, magnitudinem habentis aequalem plumbo, cuius grauitas est 37, erit 3 5/21.
Et quoniam aquae, magnitudinem habentis aequalem stanno E, cuius grauitas est 37, est grauitas 5, erunt grauitates duarum quantitatum aquae 3 5/21, et 5, quarum quantitatum prima est aequalis magnitudine corpori plumbeo, secunda stanneo, quae sunt aeque grauia, utriusque enim grauitas est 37. Fiat igitur ut 5, ad 3 5/21, it a 1150, ad alium numerum, qui sit 740, tanta igitur erit grauitas stanni, magnitudinem habentis aequalem proposito plumbo
est aequalis magnitudine corpori plumbeo, secunda stanneo, quae sunt aeque grauia, utriusque enim grauitas est 37. Fiat igitur ut 5, ad 3 5/21, it a 1150, ad alium numerum, qui sit 740, tanta igitur erit grauitas stanni, magnitudinem habentis aequalem proposito plumbo A, quanta etiam inueniebatur et supra.
Quod si propositum sit cereum corpus aliquod, aut cuiuscunque generis solidi, siue leuioris quam aqua, siue grauioris, et oporteat inuenire grauitatem alicuius solidi alterius generis, magnitudine aequalis proposito corpori solido.
Eadem ratione qua supra
it a 1150, ad alium numerum, qui sit 740, tanta igitur erit grauitas stanni, magnitudinem habentis aequalem proposito plumbo A, quanta etiam inueniebatur et supra.
Quod si propositum sit cereum corpus aliquod, aut cuiuscunque generis solidi, siue leuioris quam aqua, siue grauioris, et oporteat inuenire grauitatem alicuius solidi alterius generis, magnitudine aequalis proposito corpori solido.
Eadem ratione qua supra inuenietur quaesita solidi grauitas, sed hoc solum animaduertendum est, quod non eadem ratione inuenitur grauitas aquae, magnitudinem habentis aequalem
PROBLEMA VI. PROPOS. XIII.
Propositis duobus solidis corporibus aeque grauibus, data magnitudine unius, magnitudinem alterius inuenire.
SINT proposita duo corpora solida aeque grauia A, B, sit autem unius, utpote ipsius A, data magnitudo C, et oporteat inuenire magnitudinem ipsius B, Accipiatur aliquod solidum corpus D, eiusdem generis cum solido A, et sit eius grauitas G, deinde solidi corporis quod sit E, eiusdem generis cum solido B, magnitudine aequalis ipsi D, inueniatur grauitas, quae sit H, hoc autem, Problema antecedens
grauibus, data magnitudine unius, magnitudinem alterius inuenire.
SINT proposita duo corpora solida aeque grauia A, B, sit autem unius, utpote ipsius A, data magnitudo C, et oporteat inuenire magnitudinem ipsius B, Accipiatur aliquod solidum corpus D, eiusdem generis cum solido A, et sit eius grauitas G, deinde solidi corporis quod sit E, eiusdem generis cum solido B, magnitudine aequalis ipsi D, inueniatur grauitas, quae sit H, hoc autem, Problema antecedens docuit, et fiat ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad aliam magnitudinem, quae sit F.
Quoniam
oporteat inuenire magnitudinem ipsius B, Accipiatur aliquod solidum corpus D, eiusdem generis cum solido A, et sit eius grauitas G, deinde solidi corporis quod sit E, eiusdem generis cum solido B, magnitudine aequalis ipsi D, inueniatur grauitas, quae sit H, hoc autem, Problema antecedens docuit, et fiat ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad aliam magnitudinem, quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia E, D, B, A, quorum E, D, primum videlicet, et secundum, sunt aequalia magnitudine, tertium vero B, et quartum A, aeque grauia, et sunt eiusdem
aequalis ipsi D, inueniatur grauitas, quae sit H, hoc autem, Problema antecedens docuit, et fiat ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad aliam magnitudinem, quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia E, D, B, A, quorum E, D, primum videlicet, et secundum, sunt aequalia magnitudine, tertium vero B, et quartum A, aeque grauia, et sunt eiusdem generis corpora E, B, similiter et corpora D, A, * erit ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad corporis B, magnitudinem, sed ut grauitas H, ad grauitatem G, ita est magnitudo C, ad F,
H, hoc autem, Problema antecedens docuit, et fiat ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad aliam magnitudinem, quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia E, D, B, A, quorum E, D, primum videlicet, et secundum, sunt aequalia magnitudine, tertium vero B, et quartum A, aeque grauia, et sunt eiusdem generis corpora E, B, similiter et corpora D, A, * erit ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad corporis B, magnitudinem, sed ut grauitas H, ad grauitatem G, ita est magnitudo C, ad F, magnitudinem, ergo magnitudo F, aequalis erit magnitudini
docuit, et fiat ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad aliam magnitudinem, quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia E, D, B, A, quorum E, D, primum videlicet, et secundum, sunt aequalia magnitudine, tertium vero B, et quartum A, aeque grauia, et sunt eiusdem generis corpora E, B, similiter et corpora D, A, * erit ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad corporis B, magnitudinem, sed ut grauitas H, ad grauitatem G, ita est magnitudo C, ad F, magnitudinem, ergo magnitudo F, aequalis erit magnitudini corporis B. inuenta igitur
G, ita magnitudo C, ad aliam magnitudinem, quae sit F.
Quoniam igitur sunt quatuor corpora grauia E, D, B, A, quorum E, D, primum videlicet, et secundum, sunt aequalia magnitudine, tertium vero B, et quartum A, aeque grauia, et sunt eiusdem generis corpora E, B, similiter et corpora D, A, * erit ut grauitas H, ad grauitatem G, ita magnitudo C, ad corporis B, magnitudinem, sed ut grauitas H, ad grauitatem G, ita est magnitudo C, ad F, magnitudinem, ergo magnitudo F, aequalis erit magnitudini corporis B. inuenta igitur est corporis B, magnitudo F, quod facere
erit magnitudini corporis B. inuenta igitur est corporis B, magnitudo F, quod facere oportebat.
7.huius
Quod si proposita duo corpora aeque grauia A, B, fuerint regularia, utpote sphaerica, fuerit autem sphaerae A, data diameter C, et oporteat inuenire, quanta erit diameter sphaerae B, ita faciendum erit.
Accepto corpore solido D, et inuenta solidi corporis E, grauitate, ut supra dictum est, fiat ut grauitas H, ad grauitatem G, ita cubus ex C, ad alium cubum, cuius latus sit F.
Quoniam igitur eadem
7.huius
Quod si proposita duo corpora aeque grauia A, B, fuerint regularia, utpote sphaerica, fuerit autem sphaerae A, data diameter C, et oporteat inuenire, quanta erit diameter sphaerae B, ita faciendum erit.
Accepto corpore solido D, et inuenta solidi corporis E, grauitate, ut supra dictum est, fiat ut grauitas H, ad grauitatem G, ita cubus ex C, ad alium cubum, cuius latus sit F.
Quoniam igitur eadem ratione, qua supra, demonstrabitur, ut grauitas H, ad grauitatem G, ita esse magnitudinem sphaerae A, ad sphaerae B,
ratione, qua supra, demonstrabitur, ut grauitas H, ad grauitatem G, ita esse magnitudinem sphaerae A, ad sphaerae B, magnitudinem, sed magnitudo sphaerae A, ad sphaerae B, magnitudinem * triplicatam rationem habet eius, quam C, diameter sphaerae A, ad diametrum sphaerae B.
Similiter et cubus ex C, ad cubum, ex diametro sphaerae B, *triplicatam rationem habet eius, quam C, ad sphaerae B, diametrum; ergo ut grauitas H, ad grauitatem G, ita erit cubus ex C, ad cubum ex diametro sphaerae B, sed ut grauitas H, ad grauitatem G, ita est cubus ex C, ad cubum ex F; ergo cubus ex F,
B, *triplicatam rationem habet eius, quam C, ad sphaerae B, diametrum; ergo ut grauitas H, ad grauitatem G, ita erit cubus ex C, ad cubum ex diametro sphaerae B, sed ut grauitas H, ad grauitatem G, ita est cubus ex C, ad cubum ex F; ergo cubus ex F, aequalis erit cubo diametri sphaerae B; quare et latus F, aequabitur sphaerae B, diametro.
inuenta igitur est quantitas diametri sphaerae B, quod facere oportebat.
18.12. Elem.
33.11. Elem.
Neque hoc Problema inutile
eandem habentis grauitatem, diametrum inueniet, sit globus ille, vel ex lapide, vel ex ferro, vel ex quocunque alio solidorum genere.
Exemplum.
Qvidam proponit aliquod corpus solidum notae magnitudinis, et vult inuenire, quanta erit magnitudo alicuius solidi alterius generis, grauitatem habentis proposito corpori solido aequalem.
SIT propositum aliquod corpus plumbeum A, cuius magnitudo 740, et oporteat inuenire quanta erit magnitudo stanni, grauitatem habentis aequalem proposito
Exemplum.
Qvidam proponit aliquod corpus solidum notae magnitudinis, et vult inuenire, quanta erit magnitudo alicuius solidi alterius generis, grauitatem habentis proposito corpori solido aequalem.
SIT propositum aliquod corpus plumbeum A, cuius magnitudo 740, et oporteat inuenire quanta erit magnitudo stanni, grauitatem habentis aequalem proposito plumbo A.
Accipiatur aliquod corpus plumbeum D, cuius grauitas sit 115, deinde stanni, magnitudine aequalis plumbo D, inueniatur grauitas, quae sit 74, quod quomodo fieri oporteat, dictum est in
magnitudo stanni, grauitatem habentis aequalem proposito plumbo A.
Accipiatur aliquod corpus plumbeum D, cuius grauitas sit 115, deinde stanni, magnitudine aequalis plumbo D, inueniatur grauitas, quae sit 74, quod quomodo fieri oporteat, dictum est in antecedentis Problematis exemplo, et fiat ut 74, ad 115. ita 740, ad alium numerum qui sit 1150, is igitur
exemplo, et fiat ut 74, ad 115. ita 740, ad alium numerum qui sit 1150, is igitur
corpus plumbeum A, sit sphaericum, cuius sphaerae diameter sit 10, et oporteat inuenire quanta erit diameter sphaerae ex stanno, grauitatem habentis aequalem propositae sphaerae A, ita faciendum erit.
Accipiatur ut diximus aliquod corpus plumbeum D, cuius grauitas sit 115, et stanni, magnitudinem habentis aequalem plumbo D, inueniatur grauitas, quae sit 74. et fiat ut 74, ad 115, ita cubus ex 10, qui est 1000, ad alium numerum qui sit 1554 2/17, is igitur numerus erit cubus diametri sphaerae ex stanno, grauitatem habentis aequalem propositae ex plumbo sphaerae A,
inuenire quanta erit diameter sphaerae ex stanno, grauitatem habentis aequalem propositae sphaerae A, ita faciendum erit.
Accipiatur ut diximus aliquod corpus plumbeum D, cuius grauitas sit 115, et stanni, magnitudinem habentis aequalem plumbo D, inueniatur grauitas, quae sit 74. et fiat ut 74, ad 115, ita cubus ex 10, qui est 1000, ad alium numerum qui sit 1554 2/17, is igitur numerus erit cubus diametri sphaerae ex stanno, grauitatem habentis aequalem propositae ex plumbo sphaerae A, quare eius latus cubicum, quod est 11 52/100, vero proximum, indicabit ipsam
VII. PROPOS. XIV.
Propositis duobus liquidis corporibus magnitudine aequalibus, data grauitate unius, grauitatem alterius inuenire.
SINT proposita duo corra liquida, magnitudine aequalia A, B, sit autem unius, utpote liquidi A, data grauitas G, et oporteat alterius liquidi B, grauitatem inuenire.
Accipiatur aliquod corpus solidum C, et liquidi, quod sit H, eiusdem generis cum liquido A, magnitudine aequalis solido C, *inueniatur grauitas, quae sit D, similiter et liquidi, quod sit I, eiusdem generis cum liquido B, magnitudine
data grauitate unius, grauitatem alterius inuenire.
SINT proposita duo corra liquida, magnitudine aequalia A, B, sit autem unius, utpote liquidi A, data grauitas G, et oporteat alterius liquidi B, grauitatem inuenire.
Accipiatur aliquod corpus solidum C, et liquidi, quod sit H, eiusdem generis cum liquido A, magnitudine aequalis solido C, *inueniatur grauitas, quae sit D, similiter et liquidi, quod sit I, eiusdem generis cum liquido B, magnitudine aequalis eidem solido C, * inueniatur grauitas, quae sit E, et fiat ut D, ad E, ita G, ad aliam
aequalia A, B, sit autem unius, utpote liquidi A, data grauitas G, et oporteat alterius liquidi B, grauitatem inuenire.
Accipiatur aliquod corpus solidum C, et liquidi, quod sit H, eiusdem generis cum liquido A, magnitudine aequalis solido C, *inueniatur grauitas, quae sit D, similiter et liquidi, quod sit I, eiusdem generis cum liquido B, magnitudine aequalis eidem solido C, * inueniatur grauitas, quae sit E, et fiat ut D, ad E, ita G, ad aliam grauitatem, quae sit F.
Quoniam igitur est ut A, ad B, ita H, ad I, aequale videlicet ad aequale, erit permutando ut A, ad H,
Accipiatur aliquod corpus solidum C, et liquidi, quod sit H, eiusdem generis cum liquido A, magnitudine aequalis solido C, *inueniatur grauitas, quae sit D, similiter et liquidi, quod sit I, eiusdem generis cum liquido B, magnitudine aequalis eidem solido C, * inueniatur grauitas, quae sit E, et fiat ut D, ad E, ita G, ad aliam grauitatem, quae sit F.
Quoniam igitur est ut A, ad B, ita H, ad I, aequale videlicet ad aequale, erit permutando ut A, ad H, ita B, ad I, et quoniam eiusdem sunt generis corpora A, H, similiter et corpora B, I, * erit ut grauitas G, ad grauitatem D, ita
sit I, eiusdem generis cum liquido B, magnitudine aequalis eidem solido C, * inueniatur grauitas, quae sit E, et fiat ut D, ad E, ita G, ad aliam grauitatem, quae sit F.
Quoniam igitur est ut A, ad B, ita H, ad I, aequale videlicet ad aequale, erit permutando ut A, ad H, ita B, ad I, et quoniam eiusdem sunt generis corpora A, H, similiter et corpora B, I, * erit ut grauitas G, ad grauitatem D, ita liquidi B, grauitas, ad grauitatem E, et permutando ut grauitas G, ad grauitatem liquidi B, ita D, grauitas, ad grauitatem E, sed ut grauitas D, ad grauitatem E, ita est grauitas G,
eidem solido C, * inueniatur grauitas, quae sit E, et fiat ut D, ad E, ita G, ad aliam grauitatem, quae sit F.
Quoniam igitur est ut A, ad B, ita H, ad I, aequale videlicet ad aequale, erit permutando ut A, ad H, ita B, ad I, et quoniam eiusdem sunt generis corpora A, H, similiter et corpora B, I, * erit ut grauitas G, ad grauitatem D, ita liquidi B, grauitas, ad grauitatem E, et permutando ut grauitas G, ad grauitatem liquidi B, ita D, grauitas, ad grauitatem E, sed ut grauitas D, ad grauitatem E, ita est grauitas G, ad grauitatem F; ergo grauitas F, aequalis erit grauitati
quae sit F.
Quoniam igitur est ut A, ad B, ita H, ad I, aequale videlicet ad aequale, erit permutando ut A, ad H, ita B, ad I, et quoniam eiusdem sunt generis corpora A, H, similiter et corpora B, I, * erit ut grauitas G, ad grauitatem D, ita liquidi B, grauitas, ad grauitatem E, et permutando ut grauitas G, ad grauitatem liquidi B, ita D, grauitas, ad grauitatem E, sed ut grauitas D, ad grauitatem E, ita est grauitas G, ad grauitatem F; ergo grauitas F, aequalis erit grauitati liquidi B. inuenta igitur est liquidi corporis B, grauitas F, quod facere oportebat.
2.huius
3.huius
4.huius
Exemplum.
Qvidam proponit aliquod corpus liquidum notae grauitatis, et vult scire, quanta erit grauitas alterius liquidi, magnitudinem habentis proposito corpori liquido aequalem.
Sit propositum aliquod olei corpus A, cuius grauitas 550, et oporteat inuenire, quanta erit grauitas aquae, magnitudinem habentis aequalem proposito oleo A,
Exemplum.
Qvidam proponit aliquod corpus liquidum notae grauitatis, et vult scire, quanta erit grauitas alterius liquidi, magnitudinem habentis proposito corpori liquido aequalem.
Sit propositum aliquod olei corpus A, cuius grauitas 550, et oporteat inuenire, quanta erit grauitas aquae, magnitudinem habentis aequalem proposito oleo A, Accipiatur aliquod corpus solidum C, utpote plumbeum, et aquae, magnitudinem habentis aequalem plumbo C, inueniatur grauitas, quae sit 12, ut in exemplo propos. 8.
magnitudinem habentis proposito corpori liquido aequalem.
Sit propositum aliquod olei corpus A, cuius grauitas 550, et oporteat inuenire, quanta erit grauitas aquae, magnitudinem habentis aequalem proposito oleo A, Accipiatur aliquod corpus solidum C, utpote plumbeum, et aquae, magnitudinem habentis aequalem plumbo C, inueniatur grauitas, quae sit 12, ut in exemplo propos. 8.
aquae, magnitudinem habentis aequalem proposito oleo A, Accipiatur aliquod corpus solidum C, utpote plumbeum, et aquae, magnitudinem habentis aequalem plumbo C, inueniatur grauitas, quae sit 12, ut in exemplo propos. 8.
corpus solidum C, utpote plumbeum, et aquae, magnitudinem habentis aequalem plumbo C, inueniatur grauitas, quae sit 12, ut in exemplo propos. 8.
grauitas, quae sit 11, et fiat, ut 11, ad 12, ita 550, ad
habentis aequalem proposito oleo A.
Si vero propositum sit aliquod argenti viui corpus A, cuius grauitas 95, et oporteat inuenire, quanta erit grauitas aquae,
corpus A, cuius grauitas 95, et oporteat inuenire, quanta erit grauitas aquae,
55, quoniam igitur numerus 91, superat
5.huiu
Sed si propositum fuerit aliquod magnum argenti viui
ita ut difficile possit ponderari in aqua, hac via inuenietur aquae quaesita grauitas.
Sit propositum aliquod magnum argenti viui corpus A, cuius grauitas 5700. et oporteat facere, quod imperatum est.
Accipiatur aliquod paruum argenti viui corpus C, cuius grauitas sit 95, et aquae, magnitudinem habentis aequalem argento viuo C, inueniatur grauitas, eo modo quo dictum est, quae sit 7, et fiat ut 95, ad 7, ita 5700, ad alium numerum, qui sit 420, is igitur numerus indicabit quanta erit grauitas aquae, magnitudinem habentis aequalem proposito argento viuo
aliquod magnum argenti viui corpus A, cuius grauitas 5700. et oporteat facere, quod imperatum est.
Accipiatur aliquod paruum argenti viui corpus C, cuius grauitas sit 95, et aquae, magnitudinem habentis aequalem argento viuo C, inueniatur grauitas, eo modo quo dictum est, quae sit 7, et fiat ut 95, ad 7, ita 5700, ad alium numerum, qui sit 420, is igitur numerus indicabit quanta erit grauitas aquae, magnitudinem habentis aequalem proposito argento viuo A.
Contra, sit propositum aliquod corpus aqueum A, cuius grauitas 420, et oporteat inuenire quanta erit grauitas
eo modo quo dictum est, quae sit 7, et fiat ut 95, ad 7, ita 5700, ad alium numerum, qui sit 420, is igitur numerus indicabit quanta erit grauitas aquae, magnitudinem habentis aequalem proposito argento viuo A.
Contra, sit propositum aliquod corpus aqueum A, cuius grauitas 420, et oporteat inuenire quanta erit grauitas argenti viui, magnitudine aequalis propositae aquae A. facto, ut supra, et inuenta grauitate 7, aquae scilicet magnitudinem habentis aequalem
indicabit quanta erit grauitas aquae, magnitudinem habentis aequalem proposito argento viuo A.
Contra, sit propositum aliquod corpus aqueum A, cuius grauitas 420, et oporteat inuenire quanta erit grauitas argenti viui, magnitudine aequalis propositae aquae A. facto, ut supra, et inuenta grauitate 7, aquae scilicet magnitudinem habentis aequalem
grauitate 7, aquae scilicet magnitudinem habentis aequalem
aliquod corpus aureum, cui superinducatur cerea tunica tenuissima, ne fiat argento viuo leuius, neue ab
dissoluatur, deinde aquae, magnitudinem habentis aequalem ipsi corpori an reo inueniatur grauitas, ut dictum est in propos. 8. exemplo, quae sit 7, similiter et argenti viui, ut aquae, magnitudinem habentis aequalem eidem corpori aureo, inueniatur grauitas, quae sit 95, et fiat ut 95, ad 7, ita 5700, ad 420, grauitas igitur aquae, magnitudinem habentis aequalem argento viuo A, erit 420.
Contra.
sit propositum aliquod corpus aqueum, cuius grauitas 420, et oporteat inuenire, quanta erit grauitas argenti viui, magnitudine aequalis propositae
magnitudinem habentis aequalem eidem corpori aureo, inueniatur grauitas, quae sit 95, et fiat ut 95, ad 7, ita 5700, ad 420, grauitas igitur aquae, magnitudinem habentis aequalem argento viuo A, erit 420.
Contra.
sit propositum aliquod corpus aqueum, cuius grauitas 420, et oporteat inuenire, quanta erit grauitas argenti viui, magnitudine aequalis propositae aquae A.
Superinducta corpori aureo cerea tunica, ut supra, et inuentis grauitatibus 7, et 95, aquae nimirum, et argenti
habentis aequalem argento viuo A, erit 420.
Contra.
sit propositum aliquod corpus aqueum, cuius grauitas 420, et oporteat inuenire, quanta erit grauitas argenti viui, magnitudine aequalis propositae aquae A.
Superinducta corpori aureo cerea tunica, ut supra, et inuentis grauitatibus 7, et 95, aquae nimirum, et argenti
viuo A, erit 420.
Contra.
sit propositum aliquod corpus aqueum, cuius grauitas 420, et oporteat inuenire, quanta erit grauitas argenti viui, magnitudine aequalis propositae aquae A.
Superinducta corpori aureo cerea tunica, ut supra, et inuentis grauitatibus 7, et 95, aquae nimirum, et argenti
Contra.
sit propositum aliquod corpus aqueum, cuius grauitas 420, et oporteat inuenire, quanta erit grauitas argenti viui, magnitudine aequalis propositae aquae A.
Superinducta corpori aureo cerea tunica, ut supra, et inuentis grauitatibus 7, et 95, aquae nimirum, et argenti
viui, magnitudine aequalis proposito corpori aqueo A, erit 5700.
Qua ratione inuenienda sit grauitas argenti viui, magnitudinem habentis proposito cuicunque corpori solido aequalem.
Sit propositum aliquod corpus solidum, utpote plumbeum A, cuius grauitas 161, et oporteat inuenire quanta erit grauitas argenti viui magnitudine aequalis proposito plumbo A. inueniatur grauitas aquae magnitudinem habentis aequalem plumbo A, ut in exemplo propositionis 8, dictum est, quae sit 14, et inuenta grauitate argenti viui, magnitudine aequalis ipsi aquae, ea erit de
propositum aliquod corpus solidum, utpote plumbeum A, cuius grauitas 161, et oporteat inuenire quanta erit grauitas argenti viui magnitudine aequalis proposito plumbo A. inueniatur grauitas aquae magnitudinem habentis aequalem plumbo A, ut in exemplo propositionis 8, dictum est, quae sit 14, et inuenta grauitate argenti viui, magnitudine aequalis ipsi aquae, ea erit de qua quaeritur, sit enim inuenta argenti viui grauitas 190.
aequalis proposito plumbo A, quod facere oportebat.
Quomodo inuenienda sit grauitas cuiuscunque cor- poris solidi, magnitudinem habentis proposito corpori ex argento viuo aequalem.
Sit propositum aliquod corpus ex argento viuo A, cuius grauitas 190, et oporteat inuenire quanta erit grauitas plumbi, magnitudine aequalis proposito argento viuo A. inueniatur grauitas aquae, magnitudinem habentis aequalem argento viuo A, quae sit 14, deinde inuenta grauitate plumbi, magnitudine aequalis ipsi aquae, ut in exemplo propos. 9. dictum est,
quae sit 14, deinde inuenta grauitate plumbi, magnitudine aequalis ipsi aquae, ut in exemplo propos. 9. dictum est, ea erit de qua quaeritur.
sit enim inuenta plumbi grauitas 161, quoniam igitur aqua, cuius grauitas est 14, aequatur magnitudine plumbo, cuius grauitas est 161, et aequatur quoque argento viuo A, plumbum cuius grauitas est 161, aequabitur magnitudine argento viuo A. quare inuenta, est grauitas plumbi, magnitudine aequalis proposito argento viuo A, quod facere oportebat.
PROBLEMA VIII. PROPOS.
PROBLEMA VIII. PROPOS. XV.
Propositis duobus liquidis corporibus aeque grauibus, data magnitudine unius, magnitudinem alterius inuenire.
SINT proposita duo corpora liquida aeque grauia A, B, sit autem unius ut pote liquidi A, data magnitudo G, et oporteat inuenire quanta erit magnitudo liquidi B.
Accipiatur aliquod solidum cor pus C, et liquidi quod sit H, eiusdem generis cum liquido A, magnitudinem habentis aequalem solido C, * inueniatur grauitas quae sit D,
aeque grauibus, data magnitudine unius, magnitudinem alterius inuenire.
SINT proposita duo corpora liquida aeque grauia A, B, sit autem unius ut pote liquidi A, data magnitudo G, et oporteat inuenire quanta erit magnitudo liquidi B.
Accipiatur aliquod solidum cor pus C, et liquidi quod sit H, eiusdem generis cum liquido A, magnitudinem habentis aequalem solido C, * inueniatur grauitas quae sit D,
unius ut pote liquidi A, data magnitudo G, et oporteat inuenire quanta erit magnitudo liquidi B.
Accipiatur aliquod solidum cor pus C, et liquidi quod sit H, eiusdem generis cum liquido A, magnitudinem habentis aequalem solido C, * inueniatur grauitas quae sit D,
sit H, eiusdem generis cum liquido A, magnitudinem habentis aequalem solido C, * inueniatur grauitas quae sit D,
habentis aequalem eidem solido C, * inueniatur grauitas,quae sit E, et fiat ut grauitas E, ad grauitatem D, ita magnitudo G, ad ad aliam
inueniatur grauitas,quae sit E, et fiat ut grauitas E, ad grauitatem D, ita magnitudo G, ad ad aliam
sit E, et fiat ut grauitas E, ad grauitatem D, ita magnitudo G, ad ad aliam
D, ita magnitudo G, ad ad aliam
quae
8.huius
8.huius
7.huius
Quod si proposita duo corpora aeque grauia fuerint regularia, utpote sphaerica, fuerit autem sphaerae A, data diameter G, et oporteat inuenire, quanta erit diameter sphaerae B, ita faciendum erit.
ACCEPTO aliquo cor pore solido C, et inuentis grauitatibus D, E,
7.huius
Quod si proposita duo corpora aeque grauia fuerint regularia, utpote sphaerica, fuerit autem sphaerae A, data diameter G, et oporteat inuenire, quanta erit diameter sphaerae B, ita faciendum erit.
ACCEPTO aliquo cor pore solido C, et inuentis grauitatibus D, E,
ratione, qua supra ostendetur, ut grauitas E, ad grauitatem D, ita esse magnitudinem sphaerae A, ad sphaerae B, magnitudinem, sed magnitudo sphaerae A, ad sphaerae B, magnitudinem; *
B, * triplicatam rationem habet eius, quam G, ad sphaerae B, diametrum; ergo ut grauitas E, ad grauitatem D, ita erit cubus ex G, ad cubum diametri sphaerae B, sed ut grauitas D, ita grauitatem D, ita est cubus ex G, ad cubum ex F; ergo cubus ex F, aequalis erit cubo diametri sphaerae B; quare et latus F, aequabitur diametro ipsius sphaerae B. inuenta igitur est quantitas diametri sphaerae B, quod facere oportebat.
18.12. Elem.
33.11. Elem.
quod facere oportebat.
18.12. Elem.
33.11. Elem.
Exemplum.
Qvidam proponit aliquod corpus liquidum notae magnitudinis, et vult inuenire, quanta erit magnitudo liquidi alterius generis, grauitatem
habentis proposito corpori liquido aequalem.
Sit propositum aliquod olei corpus A, cuius magnitudo 600. et oporteat inuenire quanta erit magnitudo aquae, grauitatem habentis aequalem
Qvidam proponit aliquod corpus liquidum notae magnitudinis, et vult inuenire, quanta erit magnitudo liquidi alterius generis, grauitatem
habentis proposito corpori liquido aequalem.
Sit propositum aliquod olei corpus A, cuius magnitudo 600. et oporteat inuenire quanta erit magnitudo aquae, grauitatem habentis aequalem proposito oleo A, accipiatur aliquod solidum corpus C, ut pote plumbeum, et aquae magnitudinem habentis aequalem plumbo C, inueniatur grauitas, ut in exemplo prop. 8, dictum est, quae sit 12. similiter et
habentis proposito corpori liquido aequalem.
Sit propositum aliquod olei corpus A, cuius magnitudo 600. et oporteat inuenire quanta erit magnitudo aquae, grauitatem habentis aequalem proposito oleo A, accipiatur aliquod solidum corpus C, ut pote plumbeum, et aquae magnitudinem habentis aequalem plumbo C, inueniatur grauitas, ut in exemplo prop. 8, dictum est, quae sit 12. similiter et olei aequalem habentis magnitudinem eidem plumbo C, inueniatur grauitas quae sit 11, et fiat ut 12, ad 11, ita 600, ad alium
600. et oporteat inuenire quanta erit magnitudo aquae, grauitatem habentis aequalem proposito oleo A, accipiatur aliquod solidum corpus C, ut pote plumbeum, et aquae magnitudinem habentis aequalem plumbo C, inueniatur grauitas, ut in exemplo prop. 8, dictum est, quae sit 12. similiter et olei aequalem habentis magnitudinem eidem plumbo C, inueniatur grauitas quae sit 11, et fiat ut 12, ad 11, ita 600, ad alium
oleo A, accipiatur aliquod solidum corpus C, ut pote plumbeum, et aquae magnitudinem habentis aequalem plumbo C, inueniatur grauitas, ut in exemplo prop. 8, dictum est, quae sit 12. similiter et olei aequalem habentis magnitudinem eidem plumbo C, inueniatur grauitas quae sit 11, et fiat ut 12, ad 11, ita 600, ad alium
quae sit 11, et fiat ut 12, ad 11, ita 600, ad alium
magnitudo argenti viui, grauitatem habentis aequalem propositae aquae A.
Accipiatur aliquod corpus solidum C si aureum, super inducatur ei cerea tunica propter iam
corpus solidum C si aureum, super inducatur ei cerea tunica propter iam
grauitas quae sit 7, et fiat ut 95, ad 7, ita 5700, ad alium numerum, qui sit 420, is igitur numerus indicabit quanta erit magnitudo argenti viui grauitatem habentis aequalem propositae aquae A.
Quod si propositum corpus aqueum A, sit sphaericum, culus sphaerae diameter sit 10, et oporteat inuenire quanta erit diameter sphaerae ex argento viuo, grauitatem habentis aequalem propositae sphaerae A, ita faciendum erit.
Accepto ut diximus aliquo corpore solido C, et inuentis grauitatibus
Quod si propositum corpus aqueum A, sit sphaericum, culus sphaerae diameter sit 10, et oporteat inuenire quanta erit diameter sphaerae ex argento viuo, grauitatem habentis aequalem propositae sphaerae A, ita faciendum erit.
Accepto ut diximus aliquo corpore solido C, et inuentis grauitatibus
culus sphaerae diameter sit 10, et oporteat inuenire quanta erit diameter sphaerae ex argento viuo, grauitatem habentis aequalem propositae sphaerae A, ita faciendum erit.
Accepto ut diximus aliquo corpore solido C, et inuentis grauitatibus
habentis aequalem propositae sphaerae A, ita faciendum erit.
Accepto ut diximus aliquo corpore solido C, et inuentis grauitatibus
doctissimus, cui percurrendum illud tradideram, arripuit, quod ex grauitate, corporum in aqua existentium, non posset vera ratio, quam habent diuersa ipsorum corporum genera in grauitate, deprehendi, nisi corpora fuerint similia.
si enim (aiebat) accipiantur duo corpora eiusdem generis, et grauitatis, quorum unum sit planum, alterum conicam formam habens, et ponderentur in aqua, ita ut coni vertex deorsum versus
corporum in aqua existentium, non posset vera ratio, quam habent diuersa ipsorum corporum genera in grauitate, deprehendi, nisi corpora fuerint similia.
si enim (aiebat) accipiantur duo corpora eiusdem generis, et grauitatis, quorum unum sit planum, alterum conicam formam habens, et ponderentur in aqua, ita ut coni vertex deorsum versus
in grauitate, deprehendi, nisi corpora fuerint similia.
si enim (aiebat) accipiantur duo corpora eiusdem generis, et grauitatis, quorum unum sit planum, alterum conicam formam habens, et ponderentur in aqua, ita ut coni vertex deorsum versus
formam habens, et ponderentur in aqua, ita ut coni vertex deorsum versus
illud enim valeret etiam in aere, quod est falsum, sed ne huiusmodi dubitatio veritatis specie aliquem decipiat, sequenti Theoremate eam destruere aggrediar.
THEOREMA VIII. PROPOS. XVI.
Corpora eiusdem generis, et grauitatis grauiora quam aqua, etsi dissimilia, aequalem in aqua grauitatem habent.
SINT duo eiusdem generis, et grauitatis corpora A, B, grauiora quam aqua, et sint dissimilia, dico ipsa corpora aequalem in aqua grauitatem habere.
sit enim si fieri potest corpus A,
Theoremate eam destruere aggrediar.
THEOREMA VIII. PROPOS. XVI.
Corpora eiusdem generis, et grauitatis grauiora quam aqua, etsi dissimilia, aequalem in aqua grauitatem habent.
SINT duo eiusdem generis, et grauitatis corpora A, B, grauiora quam aqua, et sint dissimilia, dico ipsa corpora aequalem in aqua grauitatem habere.
sit enim si fieri potest corpus A, leuius corpore B, et accipiatur aliquod corpus L, leuius quam aqua, ita ut cum ipsi corpori L, appendatur, corpus B, et
THEOREMA VIII. PROPOS. XVI.
Corpora eiusdem generis, et grauitatis grauiora quam aqua, etsi dissimilia, aequalem in aqua grauitatem habent.
SINT duo eiusdem generis, et grauitatis corpora A, B, grauiora quam aqua, et sint dissimilia, dico ipsa corpora aequalem in aqua grauitatem habere.
sit enim si fieri potest corpus A, leuius corpore B, et accipiatur aliquod corpus L, leuius quam aqua, ita ut cum ipsi corpori L, appendatur, corpus B, et ambo simul demittantur in
aqua, etsi dissimilia, aequalem in aqua grauitatem habent.
SINT duo eiusdem generis, et grauitatis corpora A, B, grauiora quam aqua, et sint dissimilia, dico ipsa corpora aequalem in aqua grauitatem habere.
sit enim si fieri potest corpus A, leuius corpore B, et accipiatur aliquod corpus L, leuius quam aqua, ita ut cum ipsi corpori L, appendatur, corpus B, et ambo simul demittantur in
et grauitatis corpora A, B, grauiora quam aqua, et sint dissimilia, dico ipsa corpora aequalem in aqua grauitatem habere.
sit enim si fieri potest corpus A, leuius corpore B, et accipiatur aliquod corpus L, leuius quam aqua, ita ut cum ipsi corpori L, appendatur, corpus B, et ambo simul demittantur in
aliquod corpus L, leuius quam aqua, ita ut cum ipsi corpori L, appendatur, corpus B, et ambo simul demittantur in
corpus L, leuius quam aqua, ita ut cum ipsi corpori L, appendatur, corpus B, et ambo simul demittantur in
et ambo simul demittantur in
K, aquae enim consistentis, atque manentis superficies sphaerica est, cuius sphaerae centrum idem est, quod
atque manentis superficies sphaerica est, cuius sphaerae centrum idem est, quod
terrae, hoc autem demonstratum est ab Archimede Prop. 2. lib.
1. de ijs, quae vehuntur in aqua.
Intelligantur etiam duae pyramides coniunctae, et continuatae, aequales, et similes KCD, KDE, pro basibus habentes in superficie aquae parallelogramma, vertices autem punctum K, et corpora L, B, comprehendantur a pyramide KDE, corpora vero M, A, a pyramide KCD, et sub corporibus L, B, describatur quaedam alterius sphaerae superficies FGH, in aqua, circa centrum K, poterit autem huiusmodi superficies sub corporibus L, B, describi, quoniam et si ipsi corpora demerguntur
ijs, quae vehuntur in aqua.
Intelligantur etiam duae pyramides coniunctae, et continuatae, aequales, et similes KCD, KDE, pro basibus habentes in superficie aquae parallelogramma, vertices autem punctum K, et corpora L, B, comprehendantur a pyramide KDE, corpora vero M, A, a pyramide KCD, et sub corporibus L, B, describatur quaedam alterius sphaerae superficies FGH, in aqua, circa centrum K, poterit autem huiusmodi superficies sub corporibus L, B, describi, quoniam et si ipsi corpora demerguntur tota, non ideo feruntur deorsum, ponuntur enim aeque grauia atque aqua.
Quoniam
vertices autem punctum K, et corpora L, B, comprehendantur a pyramide KDE, corpora vero M, A, a pyramide KCD, et sub corporibus L, B, describatur quaedam alterius sphaerae superficies FGH, in aqua, circa centrum K, poterit autem huiusmodi superficies sub corporibus L, B, describi, quoniam et si ipsi corpora demerguntur tota, non ideo feruntur deorsum, ponuntur enim aeque grauia atque aqua.
Quoniam igitur eiusdem generis ponuntur corpora M, L, et aequalia, et similia, erunt aeque grauia, cum in aqua, tum in aere, et quoniam corpus A, leuius est in aqua, corpore B, erunt
sphaerae superficies FGH, in aqua, circa centrum K, poterit autem huiusmodi superficies sub corporibus L, B, describi, quoniam et si ipsi corpora demerguntur tota, non ideo feruntur deorsum, ponuntur enim aeque grauia atque aqua.
Quoniam igitur eiusdem generis ponuntur corpora M, L, et aequalia, et similia, erunt aeque grauia, cum in aqua, tum in aere, et quoniam corpus A, leuius est in aqua, corpore B, erunt corpora M, A, simul, in aqua leuiora corporibus L, B, sed corpora L, B, simul, aeque grauia sunt atque aqua, ergo corpora M, A, simul, leuiora erunt quam aqua; quare
superficies FGH, in aqua, circa centrum K, poterit autem huiusmodi superficies sub corporibus L, B, describi, quoniam et si ipsi corpora demerguntur tota, non ideo feruntur deorsum, ponuntur enim aeque grauia atque aqua.
Quoniam igitur eiusdem generis ponuntur corpora M, L, et aequalia, et similia, erunt aeque grauia, cum in aqua, tum in aere, et quoniam corpus A, leuius est in aqua, corpore B, erunt corpora M, A, simul, in aqua leuiora corporibus L, B, sed corpora L, B, simul, aeque grauia sunt atque aqua, ergo corpora M, A, simul, leuiora erunt quam aqua; quare corpus M, non
huiusmodi superficies sub corporibus L, B, describi, quoniam et si ipsi corpora demerguntur tota, non ideo feruntur deorsum, ponuntur enim aeque grauia atque aqua.
Quoniam igitur eiusdem generis ponuntur corpora M, L, et aequalia, et similia, erunt aeque grauia, cum in aqua, tum in aere, et quoniam corpus A, leuius est in aqua, corpore B, erunt corpora M, A, simul, in aqua leuiora corporibus L, B, sed corpora L, B, simul, aeque grauia sunt atque aqua, ergo corpora M, A, simul, leuiora erunt quam aqua; quare corpus M, non demergetur totum, sed aliqua pars ipsius ex aquae
corpore B, erunt corpora M, A, simul, in aqua leuiora corporibus L, B, sed corpora L, B, simul, aeque grauia sunt atque aqua, ergo corpora M, A, simul, leuiora erunt quam aqua; quare corpus M, non demergetur totum, sed aliqua pars ipsius ex aquae
M, A, simul, in aqua leuiora corporibus L, B, sed corpora L, B, simul, aeque grauia sunt atque aqua, ergo corpora M, A, simul, leuiora erunt quam aqua; quare corpus M, non demergetur totum, sed aliqua pars ipsius ex aquae
aeque grauia sunt atque aqua, ergo corpora M, A, simul, leuiora erunt quam aqua; quare corpus M, non demergetur totum, sed aliqua pars ipsius ex aquae
eiusdem generis, et grauitatis ponuntur corpora A, B, erunt magnitudine aequalia, et per additionem aequalium aequalibus, corpora M, A, erunt aequalia corporibus L, B,
Quoniam igitur corpora M, A, aequalia sunt corporibus L, B, pars autem corporis M, extat ex aquae superficie, et corpora L, B, tota demerguntur, minus loci occupabunt in aqua corpora M, A, quam corpora L, B, quare maior erit grauitas corporum M, A, et aquae continentis ipsa corpora, quae est in loco pyramidis CDGF, quam corporum L, B, et aquae ipsa corpora
erunt aequalia corporibus L, B,
Quoniam igitur corpora M, A, aequalia sunt corporibus L, B, pars autem corporis M, extat ex aquae superficie, et corpora L, B, tota demerguntur, minus loci occupabunt in aqua corpora M, A, quam corpora L, B, quare maior erit grauitas corporum M, A, et aquae continentis ipsa corpora, quae est in loco pyramidis CDGF, quam corporum L, B, et aquae ipsa corpora
sunt corporibus L, B, pars autem corporis M, extat ex aquae superficie, et corpora L, B, tota demerguntur, minus loci occupabunt in aqua corpora M, A, quam corpora L, B, quare maior erit grauitas corporum M, A, et aquae continentis ipsa corpora, quae est in loco pyramidis CDGF, quam corporum L, B, et aquae ipsa corpora
est in loco pyramidis CDGF, quam corporum L, B, et aquae ipsa corpora
corporum L, B, et aquae ipsa corpora
est absurdum, ponebatur enim manens.
non igitur corpus A, leuius est in aqua corpore B. eadem ratione ostendetur neque corpus B, leuius esse in aqua corpore A, quare constat propositum.
ALITER.
Sint duo eiusdem generis, et grauitatis corpora A, B, grauiora quam aqua, et sint dissimilia.
ostendendum est ipsa corpora aequalem in aqua grauitatem habere, sit enim corporis A, vel ipsius B, grauitas CD, aquae vero magnitudinem habentis aequalem ipsi A, vel B, sit grauitas C, et accipiatur aliquod corpus L,
igitur corpus A, leuius est in aqua corpore B. eadem ratione ostendetur neque corpus B, leuius esse in aqua corpore A, quare constat propositum.
ALITER.
Sint duo eiusdem generis, et grauitatis corpora A, B, grauiora quam aqua, et sint dissimilia.
ostendendum est ipsa corpora aequalem in aqua grauitatem habere, sit enim corporis A, vel ipsius B, grauitas CD, aquae vero magnitudinem habentis aequalem ipsi A, vel B, sit grauitas C, et accipiatur aliquod corpus L, leuius
Sint duo eiusdem generis, et grauitatis corpora A, B, grauiora quam aqua, et sint dissimilia.
ostendendum est ipsa corpora aequalem in aqua grauitatem habere, sit enim corporis A, vel ipsius B, grauitas CD, aquae vero magnitudinem habentis aequalem ipsi A, vel B, sit grauitas C, et accipiatur aliquod corpus L, leuius
cuius grauitas sit ipsi C, aequalis, aquae vero, magnitudinem habentis aequalem corpori L, sit grauitas aequalis ipsi CD, itaque appenso corpore B, corpori L, corpus ex utrisque constans aeque graue erit atque aqua, grauitas enim utrorunque corporum B, L, est aequalis utrisque grauitatibus CD, et C, et grauitas aquae, magnitudinem habentis aequalem
grauitas sit ipsi C, aequalis, aquae vero, magnitudinem habentis aequalem corpori L, sit grauitas aequalis ipsi CD, itaque appenso corpore B, corpori L, corpus ex utrisque constans aeque graue erit atque aqua, grauitas enim utrorunque corporum B, L, est aequalis utrisque grauitatibus CD, et C, et grauitas aquae, magnitudinem habentis aequalem
corpore B, corpori L, corpus ex utrisque constans aeque graue erit atque aqua, grauitas enim utrorunque corporum B, L, est aequalis utrisque grauitatibus CD, et C, et grauitas aquae, magnitudinem habentis aequalem
CD, et C, corpora igitur B, L, demissa in aquam, neque sursum, neque deorsum ferentur, quia corpus B, grauius quam aqua fertur deorsum tanta vi, quanta a corpore L, sursum retrahitur.
Rursus accipiatur alterum corpus solidum M, eiusdem generis cum corpore L, ipsique simile, et aequale, et corpore A, appenso ipsi M, et demissis ambobus in aquam, eadem ratione qua supra ostendetur, corpora A, M, simul, esse aeque grauia atque aqua, et corpus A, tanta vi deorsum ferri, quanta retrahitur sursum a corpore M, sed corpora M, L, aequalem vim habent retrahendi sursum, cum sint
et C, corpora igitur B, L, demissa in aquam, neque sursum, neque deorsum ferentur, quia corpus B, grauius quam aqua fertur deorsum tanta vi, quanta a corpore L, sursum retrahitur.
Rursus accipiatur alterum corpus solidum M, eiusdem generis cum corpore L, ipsique simile, et aequale, et corpore A, appenso ipsi M, et demissis ambobus in aquam, eadem ratione qua supra ostendetur, corpora A, M, simul, esse aeque grauia atque aqua, et corpus A, tanta vi deorsum ferri, quanta retrahitur sursum a corpore M, sed corpora M, L, aequalem vim habent retrahendi sursum, cum sint eiusdem
in aquam, neque sursum, neque deorsum ferentur, quia corpus B, grauius quam aqua fertur deorsum tanta vi, quanta a corpore L, sursum retrahitur.
Rursus accipiatur alterum corpus solidum M, eiusdem generis cum corpore L, ipsique simile, et aequale, et corpore A, appenso ipsi M, et demissis ambobus in aquam, eadem ratione qua supra ostendetur, corpora A, M, simul, esse aeque grauia atque aqua, et corpus A, tanta vi deorsum ferri, quanta retrahitur sursum a corpore M, sed corpora M, L, aequalem vim habent retrahendi sursum, cum sint eiusdem generis, et aequalia, et similia,
a corpore L, sursum retrahitur.
Rursus accipiatur alterum corpus solidum M, eiusdem generis cum corpore L, ipsique simile, et aequale, et corpore A, appenso ipsi M, et demissis ambobus in aquam, eadem ratione qua supra ostendetur, corpora A, M, simul, esse aeque grauia atque aqua, et corpus A, tanta vi deorsum ferri, quanta retrahitur sursum a corpore M, sed corpora M, L, aequalem vim habent retrahendi sursum, cum sint eiusdem generis, et aequalia, et similia, ergo aequali vi retrahentur corpora A, B, ne descendant; quare constat ipsa corpora A, B, aequalem in aqua
A, appenso ipsi M, et demissis ambobus in aquam, eadem ratione qua supra ostendetur, corpora A, M, simul, esse aeque grauia atque aqua, et corpus A, tanta vi deorsum ferri, quanta retrahitur sursum a corpore M, sed corpora M, L, aequalem vim habent retrahendi sursum, cum sint eiusdem generis, et aequalia, et similia, ergo aequali vi retrahentur corpora A, B, ne descendant; quare constat ipsa corpora A, B, aequalem in aqua grauitatem habere quod erat ostendendum.
THEOREMA IX. PROPOS.
ipsi M, et demissis ambobus in aquam, eadem ratione qua supra ostendetur, corpora A, M, simul, esse aeque grauia atque aqua, et corpus A, tanta vi deorsum ferri, quanta retrahitur sursum a corpore M, sed corpora M, L, aequalem vim habent retrahendi sursum, cum sint eiusdem generis, et aequalia, et similia, ergo aequali vi retrahentur corpora A, B, ne descendant; quare constat ipsa corpora A, B, aequalem in aqua grauitatem habere quod erat ostendendum.
THEOREMA IX. PROPOS. XVII.
in grauitate, ut diametrorum cubi in magnitudine.
SINT sphaerae eiusdem generis ABC, DEF, quarum diametri BC, EF. dico ut sphaera ABC, se habet in grauitate, ad sphaeram DEF, ita se habere in
ABC, grauitas G, et sphaerae DEF, grauitas H, quoniam igitur eiusdem generis ponuntur sphaerae ABC, DEF, erit^{*} ut sphaera ABC, ad sphaeram DEF, ita grauitas G, ad H, grauitatem, sed sphaera ABC, ad sphaeram DEF,^{*} triplicatam habet rationem eius, quam diameter BC, ad EF, diametrum, ergo et grauitas G, ad grauitatem H, triplicatam habebit rationem eius, quam habet BC, ad EF, sed et cubus ex BC, ad cubum ex EF,^{*} triplicatam rationem habet eius, quam BC, ad EF, ergo ut grauitas G, ad grauitatem H, ita erit cubus ex BC, ad cubum ex EF. sphaerae igitur eiusdem generis inter se sunt
ABC, DEF, erit^{*} ut sphaera ABC, ad sphaeram DEF, ita grauitas G, ad H, grauitatem, sed sphaera ABC, ad sphaeram DEF,^{*} triplicatam habet rationem eius, quam diameter BC, ad EF, diametrum, ergo et grauitas G, ad grauitatem H, triplicatam habebit rationem eius, quam habet BC, ad EF, sed et cubus ex BC, ad cubum ex EF,^{*} triplicatam rationem habet eius, quam BC, ad EF, ergo ut grauitas G, ad grauitatem H, ita erit cubus ex BC, ad cubum ex EF. sphaerae igitur eiusdem generis inter se sunt in grauitate, ut diametrorum cubi in magnitudine, quod erat demonstrandum.
rationem habet eius, quam BC, ad EF, ergo ut grauitas G, ad grauitatem H, ita erit cubus ex BC, ad cubum ex EF. sphaerae igitur eiusdem generis inter se sunt in grauitate, ut diametrorum cubi in magnitudine, quod erat demonstrandum.
2. et 3. huius.
18. 12. Elem.
33. 11. Elem.
Ad comparandum inter se duodecim corporum genera grauitate, et magnitudine tabella.
2. et 3. huius.
18. 12. Elem.
33. 11. Elem.
Ad comparandum inter se duodecim corporum genera grauitate, et magnitudine tabella.
Ad comparandum inter se duodecim corporum genera grauitate, et magnitudine tabella.
rationem habebit in grauitate ut 1, ad 1 15/23. comparantur autem inter se genera diuersa grauitate, in corporibus magnitudine aequalibus.
Rursus, quaero quam habet rationem in grauitate aqua ad argentum viuum.
intelligatur aqua, ut leuior argento viuo grauitatem habere 1, et in linea aqua, sub titulo argenti viui, quaeratur argenti viui grauitas, ea erit 13 4/7, aqua igitur ad argentum
ut leuior argento viuo grauitatem habere 1, et in linea aqua, sub titulo argenti viui, quaeratur argenti viui grauitas, ea erit 13 4/7, aqua igitur ad argentum
argenti viui grauitas, ea erit 13 4/7, aqua igitur ad argentum
magnitudo 1, plumbei erit 1 1
plumbeum eiusdem grauitatis se habebit in magnitudine ut 1, ad 1 19/21, comparantur autem inter se genera diuersa magnitudine, in corporibus aeque grauibus.
Quaero denique quomodo se habent in magnitudine ferrum, et aqua, ponatur ferrum, ut grauius aqua, magnitudinem habere 1, et in linea aquae, sub titulo ferri, quaeratur aquae magnitudo, ea erit 8, ferrum igitur ad aquam se habebit in magnitudine ut 1, ad 8.
Altera, ad comparandum inter se duodecim corporum genera, grauitate, et magnitudine, tabella.
ferrum, et aqua, ponatur ferrum, ut grauius aqua, magnitudinem habere 1, et in linea aquae, sub titulo ferri, quaeratur aquae magnitudo, ea erit 8, ferrum igitur ad aquam se habebit in magnitudine ut 1, ad 8.
Altera, ad comparandum inter se duodecim corporum genera, grauitate, et magnitudine, tabella.
ad comparandum inter se duodecim corporum genera, grauitate, et magnitudine, tabella.
argentei 54 22/57, quare corpus aureum ad corpus argenteum eiusdem magnitudinis, rationem habebit in grauitate, ut 100, ad 54 22/57.
Quaero, quomodo se habet in grauitate aqua ad vinum.
quoniam
quoniam
in linea aquae, sub titulo
corpora aeque grauia, unum argenteum, alterum aureum, sit autem argentei corporis magnitudo 100, erit aurei 54 22/39, quare corpus argenteum, ad corpus aureum eiusdem grauitatis, se habebit in magnitudine, ut 100, ad 54 22/39.
Quaero denique quomodo se habent in magnitudine aqua et argentum viuum.
quoniam aqua leuiora est argento viuo, intelligatur eius magnitudo 100, et in linea argenti viui, sub titulo aquae, quaeratur argenti viui magnitudo, et reperietur 7 7/29, aqua igitur ad argentum viuum se habebit in magnitudine, ut 100, ad 7 7/29.
Hic
erit aurei 54 22/39, quare corpus argenteum, ad corpus aureum eiusdem grauitatis, se habebit in magnitudine, ut 100, ad 54 22/39.
Quaero denique quomodo se habent in magnitudine aqua et argentum viuum.
quoniam aqua leuiora est argento viuo, intelligatur eius magnitudo 100, et in linea argenti viui, sub titulo aquae, quaeratur argenti viui magnitudo, et reperietur 7 7/29, aqua igitur ad argentum viuum se habebit in magnitudine, ut 100, ad 7 7/29.
Hic sequitur tabula, ad inueniendas sphaerarum grauitates, ex data diametrorum magnitudine, cuius haec est
se habebit in magnitudine, ut 100, ad 54 22/39.
Quaero denique quomodo se habent in magnitudine aqua et argentum viuum.
quoniam aqua leuiora est argento viuo, intelligatur eius magnitudo 100, et in linea argenti viui, sub titulo aquae, quaeratur argenti viui magnitudo, et reperietur 7 7/29, aqua igitur ad argentum viuum se habebit in magnitudine, ut 100, ad 7 7/29.
Hic sequitur tabula, ad inueniendas sphaerarum grauitates, ex data diametrorum magnitudine, cuius haec est explicatio.
In dimetiendis sphaerarum diametris utimur pede
quo hodie utimur, mensuram ut 4, ad 3, huiusmodi pedem diuidimus in duodecim partes aequales, seu uncias, quas inuenies in prima Columna sub titulo magnitudinis.
Ponderibus autem utimur hac nostra tempestate usitatis, libram enim diuidimus in 12, uncias unciam vero in 24, scrupula, et scrupulum in 24, grana.
Ad inueniendas igitur sphaerarum grauitates ex data diametrorum magnitudine, haec erit ratio.
Quaeris grauitatem sphaerae plumbeae, diametrum habentis 3, unciarum, inspice tabulam, et in linea trium unciarum, sub titulo grauitatis plumbeae
libram enim diuidimus in 12, uncias unciam vero in 24, scrupula, et scrupulum in 24, grana.
Ad inueniendas igitur sphaerarum grauitates ex data diametrorum magnitudine, haec erit ratio.
Quaeris grauitatem sphaerae plumbeae, diametrum habentis 3, unciarum, inspice tabulam, et in linea trium unciarum, sub titulo grauitatis plumbeae sphaerae, deprehendes ipsam sphaeram grauitatem
faciendum, oportebat aliquam
altitudine aqualem diametro circuli, qui basis est ipsius Cylindri, is enim torno fieri potest multo exactior quam sphaera, et facilius.
huius autem Cylindri altitudo, vel diameter ipsius basis, erat duarum unciarum praedicti pedis Romani, grauitas vero duarum librarum, cum una uncia, et octo scrupulis, siue ut hoc pondus ad grana reducamus, Cylindri grauitas erat Gran. 14592. abstulissent ab hac Cylindri grauitate partem tertiam.
id est 4864, reliquum, quod est 9728. seruauimus, pro grauitate sphaerae, diametrum habentis aequalem altitudini Cylindri,
14592. abstulissent ab hac Cylindri grauitate partem tertiam.
id est 4864, reliquum, quod est 9728. seruauimus, pro grauitate sphaerae, diametrum habentis aequalem altitudini Cylindri, ostensum enim est ab Archimede propos. 32, lib. 1, de sphaera, et Cylindro, Cylindrum, qui basim habeat maximo in sphaera circulo aequalem, et altitudinem aequalem diametro sphaerae, ad ipsam
id est 4864, reliquum, quod est 9728. seruauimus, pro grauitate sphaerae, diametrum habentis aequalem altitudini Cylindri, ostensum enim est ab Archimede propos. 32, lib. 1, de sphaera, et Cylindro, Cylindrum, qui basim habeat maximo in sphaera circulo aequalem, et altitudinem aequalem diametro sphaerae, ad ipsam
rum grauitates ex data magnitudine V L A.
erit gran. 513. et sic reliquarum sphaerarum ex stanno, diametros habentium magnitudine quacunque, inuenientur grauitates.
Aliter quoque et expeditius reliquarum sphaerarum ex stanno inuenientur grauitates.
Inuenta grauitate sphaerae, diametrum habentis 1/4, unciae, multiplicetur
erit gran. 513. et sic reliquarum sphaerarum ex stanno, diametros habentium magnitudine quacunque, inuenientur grauitates.
Aliter quoque et expeditius reliquarum sphaerarum ex stanno inuenientur grauitates.
Inuenta grauitate sphaerae, diametrum habentis 1/4, unciae, multiplicetur ipsa grauitas, per 8, hoc est per cubum ex 2, numerus pro ductus dabit grauitatem sphaerae, diametrum habentis 2/4, unciae, hoc est 1/2,
sphaerae, diametrum habentis 2/4, unciae, hoc est 1/2, sphaerae {*} enim inter se in triplicata sunt ratione suarum di
18.12. Elem.
Porro ad inueniendas grauitates sphaerarum ex
deinde si multiplicetur eadem grauitas per 27, hoc est per cubum ex 3, numerus productus dabit grauitatem sphaerae, habentis diametrum 3/4, unciae, et si multiplicetur per 64, hoc est per cubum ex 4, numerus productus dabit grauitatem sphaerae, cuius diameter est 4/4, hoc est unius unciae, et eo deinceps continuo ordine,
18.12. Elem.
Porro ad inueniendas grauitates sphaerarum ex reliquis metallis vel ex quacunque alia materia, haec erit ratio.
Fiat ut 1, ad 1 41/74, hoc est ut 74, ad 115, (si de grauitate
sit 29 19/74, grauitas igitur sphaerae plumbeae, diametrum habentis 1/4, unciae, erit gran. 29 39/74. stannum enim ad plumbum rationem habet in grauitate ut 1, ad 1 41/74, ut conspicitur in prima
diametri sphaerae stanneae, datur quaesita diametri magnitudo 6, ad unguem.
Notandum autem est, quod numeri, qui diametrorum magnitudines denotant, non sunt veri, ac certi, sed veris bene proximi,
minoribus unum, accuratis nullum.
inter omnes autem unus est accuratus, is scilicet, qui magnitudinem indicat diametri sphaerae stanneae, grauitatem habentis 38, lib. De compositione huius Tabulae.
Huius tabulae compositio pendet ex praecedenti tabula, et ex propos. 17, huius, si enim fiat ut grauitas sphaerae stanneae, diametrum habentis unius unciae, id est, ut grana 1216, ad grauitatem sphaerae unius librae, idest, ad grana 6912, ita cubus diametri unius unciae, hoc est, ita 1, ad alium numerum, qui sit 5 11/19 is erit cubus
generis inter se esse in grauitate, ut diametrorum cubi in magnitudine; quare radix cubica numeri 5 13/19, dabit ipsam diametrum, sed quoniam numerus 5 13/19, non est praecise cubus, eius radix non explicabitur accurata, sed ut explicetur verae bene proxima, multiplicetur 5 13/19, per 1000000. et ex producto 5684210 10/19, neglecto fracto 10/19, eruatur radix, tanquam ex accurato numero cubo, ea erit 173. proxime, et erit centupla radicis numeri 5 13/19, nam numerus 1000000, per quem fuit multiplicatus 5 13/19, cubus est ex 100; magnitudo igitur diametri sphaerae stanneae, grauitatem
diametrum, sed quoniam numerus 5 13/19, non est praecise cubus, eius radix non explicabitur accurata, sed ut explicetur verae bene proxima, multiplicetur 5 13/19, per 1000000. et ex producto 5684210 10/19, neglecto fracto 10/19, eruatur radix, tanquam ex accurato numero cubo, ea erit 173. proxime, et erit centupla radicis numeri 5 13/19, nam numerus 1000000, per quem fuit multiplicatus 5 13/19, cubus est ex 100; magnitudo igitur diametri sphaerae stanneae, grauitatem habentis 1, lib.
erit 1 78/100. reliquarum autem ex stanno sphaerarum, grauitatem habentium duplam primae,
sphaerae duarum librarum, ita cubus diametri primae sphaerae, ad cubum diametri secundae.
Si vero triplicetur numerus 5684210 10/19, eius triplum, quod est 17052631 11/19, erit cubus centupli diametri sphaerae stanneae, grauitatem habentis triplam primae, idest 3, lib.
et si quadruplicetur, eius quadruplum erit cubus centupli diametri sphaerae stanneae, grauitatem habentis quadruplam primae, et sic deinceps.
itaque si ex eius multiplicibus, neglectis fractis,
10/19, eius triplum, quod est 17052631 11/19, erit cubus centupli diametri sphaerae stanneae, grauitatem habentis triplam primae, idest 3, lib.
et si quadruplicetur, eius quadruplum erit cubus centupli diametri sphaerae stanneae, grauitatem habentis quadruplam primae, et sic deinceps.
itaque si ex eius multiplicibus, neglectis fractis,
numerum 5684210 10/19, hac ratione inuenientur eius multiplicia.
Praedicto numero 5684210 10/19, addatur eius duplum, id est,11368421 1/19, summa 17052631 11/19, dabit eius triplum, si vero ei addatur eius triplum, id est, 17052631 11/19, summa 22736842 2/19, dabit eius quadruplum, et si eius quadruplum ei addatur, summa dabit eius quintuplum, et sic sola additione inuenientur eius quotcunque multiplicia.
Eadem ratione inuenientur diametri sphaerarum ex quacunque alia materia, si enim quaeratur de magnitudine diametri verbi gratia sphaerae ferreae, grauitatem
Praedicto numero 5684210 10/19, addatur eius duplum, id est,11368421 1/19, summa 17052631 11/19, dabit eius triplum, si vero ei addatur eius triplum, id est, 17052631 11/19, summa 22736842 2/19, dabit eius quadruplum, et si eius quadruplum ei addatur, summa dabit eius quintuplum, et sic sola additione inuenientur eius quotcunque multiplicia.
Eadem ratione inuenientur diametri sphaerarum ex quacunque alia materia, si enim quaeratur de magnitudine diametri verbi gratia sphaerae ferreae, grauitatem habentis 1, lib.
fiat ut grana 1314 22/37, id est
ad grauitatem unius librae, id est ad grana 6912, ita cubus diametri unius unciae, hoc est ita 1, ad alium numerum qui sit 5 49/190, is igitur numerus * erit cubus diametri sphaerae ferreae, grauitatem habentis 1, lib.
quare radix cubica numeri 5 49/190, dabit quaesitam diametrum, et quoniam numerus 5 49/190, non est praecise cubus, et ideo non explicabitur eius radix accurate, multiplicetur per 1000000, et ex producto 5257894 14/19, neglecto fracto 14/19, eruatur radix, tanquam ex accurato numero cubo, ea erit 174: fere, et erit centupla radicis numeri 5 49/190, quia
cubus diametri unius unciae, hoc est ita 1, ad alium numerum qui sit 5 49/190, is igitur numerus * erit cubus diametri sphaerae ferreae, grauitatem habentis 1, lib.
quare radix cubica numeri 5 49/190, dabit quaesitam diametrum, et quoniam numerus 5 49/190, non est praecise cubus, et ideo non explicabitur eius radix accurate, multiplicetur per 1000000, et ex producto 5257894 14/19, neglecto fracto 14/19, eruatur radix, tanquam ex accurato numero cubo, ea erit 174: fere, et erit centupla radicis numeri 5 49/190, quia numerus 5 49/190, multiplicatus fuit per cubum ex 100;
49/190, is igitur numerus * erit cubus diametri sphaerae ferreae, grauitatem habentis 1, lib.
quare radix cubica numeri 5 49/190, dabit quaesitam diametrum, et quoniam numerus 5 49/190, non est praecise cubus, et ideo non explicabitur eius radix accurate, multiplicetur per 1000000, et ex producto 5257894 14/19, neglecto fracto 14/19, eruatur radix, tanquam ex accurato numero cubo, ea erit 174: fere, et erit centupla radicis numeri 5 49/190, quia numerus 5 49/190, multiplicatus fuit per cubum ex 100; diameter igitur sphaerae ferreae, grauitatem habentis 1, lib.
cubica numeri 5 49/190, dabit quaesitam diametrum, et quoniam numerus 5 49/190, non est praecise cubus, et ideo non explicabitur eius radix accurate, multiplicetur per 1000000, et ex producto 5257894 14/19, neglecto fracto 14/19, eruatur radix, tanquam ex accurato numero cubo, ea erit 174: fere, et erit centupla radicis numeri 5 49/190, quia numerus 5 49/190, multiplicatus fuit per cubum ex 100; diameter igitur sphaerae ferreae, grauitatem habentis 1, lib.
et sic reliquarum sphaerarum in infinitum inuenientur diametri.
multiplicia autem numeri 5257894 14/19, sola
et ex producto 5257894 14/19, neglecto fracto 14/19, eruatur radix, tanquam ex accurato numero cubo, ea erit 174: fere, et erit centupla radicis numeri 5 49/190, quia numerus 5 49/190, multiplicatus fuit per cubum ex 100; diameter igitur sphaerae ferreae, grauitatem habentis 1, lib.
et sic reliquarum sphaerarum in infinitum inuenientur diametri.
multiplicia autem numeri 5257894 14/19, sola additione inuenientur, ut dictum est supra de inuentione multiplicium numeri 5684210 10/19. Atque hac ratione praedictam tabulam composuimus.
mixtionem deprehendit in auro.
Hiero (referente Vitruvio lib. 9. Cap. 3.) Siracusis auctus regia potestate, rebus bene gestis, cum auream coronam votiuam, dijs immortalibus in quodam fano constituisset ponendam, immani precia locauit faciendam, et aurum ad sacoma appendit redemptori.
is ad tempus opus manufactum subtiliter, regi approbauit, et ad sacoma pondus coronae visus est praestitisse.
Postea quam indicium est factum, dempto auro, tantundem argenti in id coronarium opus admixtum esse: indignatus Hiero se
3.) Siracusis auctus regia potestate, rebus bene gestis, cum auream coronam votiuam, dijs immortalibus in quodam fano constituisset ponendam, immani precia locauit faciendam, et aurum ad sacoma appendit redemptori.
is ad tempus opus manufactum subtiliter, regi approbauit, et ad sacoma pondus coronae visus est praestitisse.
Postea quam indicium est factum, dempto auro, tantundem argenti in id coronarium opus admixtum esse: indignatus Hiero se contemptum, neque inueniens, qua ratione id furtum deprehenderet, rogauit Archimedem, uti in se sumeret de eo
eius rei curam, casu venit in balneum, ibique cum in solium descenderet, animaduertit quantum corporis sui in eo insideret, tantum aquae extra solium effluere.
massa, quanto minus factum fuerat refudit, sextario mensus, ut eodem modo, quo prius fuerat, ad labra aequaretur.
ita ex eo inuenit, quantum ad certum pondus argenti certa aquae mensura responderet.
Cum id expertus esset tum auream massam similiter pleno vase demisit, et ea exempta, eadem ratione mensura addita, inuenit ex aqua non tantum defluxisse, sed tantum minus, quantum minus
tantum defluxisse, sed tantum minus, quantum minus
Postea vero repleto vase, in
aquae mensura inueniri potest: aeque enim impossibile est uniuersam illam aequam colligere, quae extra vas effluit, quando corona, vel aurea massa vel argentea in ipso vase deprimitur, cum enim aqua e vase effluat, pars ipsius aquae vasi, ex quo effluit, pars vasi in quod influit adhaeret, et si uniuersa omnino semper non colligatur, erit non parui erroris causa, praeter quam quod, non semper adeo facile inuenitur par auri, argentique massa, quando corona, vel alia auri massa, quae examinanda proponitur, mediocrem excederet magnitudinem.
Neque praeterea potest
exiguae, ut ne cognosci quidem possint, quod si cognoscerentur, non semper erunt verae, siquidem non semper in vasis medio in cumulum crescens aequalis aquae copia remanet, sed maior interdum, interdum minor, ut conspicitur.
fit enim ut aliquando cumulus ille frangatur pluribus in locis, et ideo aqua diffundatur, ut fere nihil ipsius cumuli supersit, aliquando vero frangatur in uno tantum loco, et aqua colligens se in cumulum, parum diffluat.
Sed ponderandis corporibus in aere et aqua, eo modo, quo dictum est in fine exempli prop.
8. inuenitur
in vasis medio in cumulum crescens aequalis aquae copia remanet, sed maior interdum, interdum minor, ut conspicitur.
fit enim ut aliquando cumulus ille frangatur pluribus in locis, et ideo aqua diffundatur, ut fere nihil ipsius cumuli supersit, aliquando vero frangatur in uno tantum loco, et aqua colligens se in cumulum, parum diffluat.
Sed ponderandis corporibus in aere et aqua, eo modo, quo dictum est in fine exempli prop.
8. inuenitur quaesita aquae, grauitas, ita exacte, ut requiritur, fiue sit corpus illud paruum, siue magnum nihil interest, et
ut conspicitur.
fit enim ut aliquando cumulus ille frangatur pluribus in locis, et ideo aqua diffundatur, ut fere nihil ipsius cumuli supersit, aliquando vero frangatur in uno tantum loco, et aqua colligens se in cumulum, parum diffluat.
Sed ponderandis corporibus in aere et aqua, eo modo, quo dictum est in fine exempli prop.
8. inuenitur quaesita aquae, grauitas, ita exacte, ut requiritur, fiue sit corpus illud paruum, siue magnum nihil interest, et praeterea facillima est operatio, nec adinueniendae sunt auri, et argenti massae aeque graues, ac
et aqua colligens se in cumulum, parum diffluat.
Sed ponderandis corporibus in aere et aqua, eo modo, quo dictum est in fine exempli prop.
8. inuenitur quaesita aquae, grauitas, ita exacte, ut requiritur, fiue sit corpus illud paruum, siue magnum nihil interest, et praeterea facillima est operatio, nec adinueniendae sunt auri, et argenti massae aeque graues, ac corona, sed quaelibet particulae, grauitate quacunque, etiam differentes inter se, sufficiunt.
De ratione autem, qua Archimedes, cognitis grauitatibus trium corporum ex
Sed ponderandis corporibus in aere et aqua, eo modo, quo dictum est in fine exempli prop.
8. inuenitur quaesita aquae, grauitas, ita exacte, ut requiritur, fiue sit corpus illud paruum, siue magnum nihil interest, et praeterea facillima est operatio, nec adinueniendae sunt auri, et argenti massae aeque graues, ac corona, sed quaelibet particulae, grauitate quacunque, etiam differentes inter se, sufficiunt.
De ratione autem, qua Archimedes, cognitis grauitatibus trium corporum ex aqua, magnitudine aequalium, coronae scilicet unum, alterum massae
coronae scilicet unum, alterum massae aureae, tertium argenteae, potuerit furtum aurificis in regia corona deprehendere, atque argentum quod erat in ea permixtum ab auro discernere, plurimi scripserunt, modos etiam ad id faciendum excogitarunt varios, longa tamen methodo, atque difficili usi sunt, et quod maximam confusionem, et obscuritatem parit, nullum operationis tradunt praeceptum firmum, ac stabile.
ego autem unica tantum proportionis ratiocinatione, seu regula trium (ut vulgo dicitur) breuiter, et expedite idem consequor, eamque geometrica ratione demonstro.
Problema
massae aureae, tertium argenteae, potuerit furtum aurificis in regia corona deprehendere, atque argentum quod erat in ea permixtum ab auro discernere, plurimi scripserunt, modos etiam ad id faciendum excogitarunt varios, longa tamen methodo, atque difficili usi sunt, et quod maximam confusionem, et obscuritatem parit, nullum operationis tradunt praeceptum firmum, ac stabile.
ego autem unica tantum proportionis ratiocinatione, seu regula trium (ut vulgo dicitur) breuiter, et expedite idem consequor, eamque geometrica ratione demonstro.
Problema igitur ad hoc
id faciendum excogitarunt varios, longa tamen methodo, atque difficili usi sunt, et quod maximam confusionem, et obscuritatem parit, nullum operationis tradunt praeceptum firmum, ac stabile.
ego autem unica tantum proportionis ratiocinatione, seu regula trium (ut vulgo dicitur) breuiter, et expedite idem consequor, eamque geometrica ratione demonstro.
Problema igitur ad hoc
nullum operationis tradunt praeceptum firmum, ac stabile.
ego autem unica tantum proportionis ratiocinatione, seu regula trium (ut vulgo dicitur) breuiter, et expedite idem consequor, eamque geometrica ratione demonstro.
Problema igitur ad hoc
ita concipio et absoluo.
PROBLEMA IX. PROPOS. XVIII.
Portionem metalli, alteri metallo mistam, ponderis ratiocinatione discernere.
QVONIAM de Hieronis corona facta est mentio, sit ea B, eiusque grauitas EK, et oporteat argentum, quod sit in ea
metalli, alteri metallo mistam, ponderis ratiocinatione discernere.
QVONIAM de Hieronis corona facta est mentio, sit ea B, eiusque grauitas EK, et oporteat argentum, quod sit in ea
coronae, tertium corpori argenteo, inueniantur grauitates, id autem poterit fieri facillime, si
grauitates, id autem poterit fieri facillime, si
id autem poterit fieri facillime, si
duo corpora ex auro et argento, grauitatem habentia eandem quam et corona, et hac de causa diximus supra
eandem quam et corona, et hac de causa diximus supra
hac de causa diximus supra
duo corpora, non autem accipiantur.
sit igitur primi corporis aquei aequalis aureo A, inuenta grauitas G, secundi vero aequalis coronae B, grauitas F, et tertij aequalis corpori argenteo D, grauitas H, et fiat ut differentia inter G, et H, ad EK, ita differentia inter G, et F, ad aliam grauitatem, quae sit K.
Dico K, grauitatem esse portionis argenti, quod est in corona, E vero grauitatem auri.
Vel si pro tertio proportionis termino sumatur differentia inter F, et H, et quartus terminus sit E, Dico E, grauitatem esse portionis auri, K vero
H, et fiat ut differentia inter G, et H, ad EK, ita differentia inter G, et F, ad aliam grauitatem, quae sit K.
Dico K, grauitatem esse portionis argenti, quod est in corona, E vero grauitatem auri.
Vel si pro tertio proportionis termino sumatur differentia inter F, et H, et quartus terminus sit E, Dico E, grauitatem esse portionis auri, K vero argenti.
Quartus autem utriusque proportionis terminus * minor est secundo EK, quod et tertius minor est primo, primus enim terminus est differentia inter G, et H, tertius vero, vel est differentia inter
H, et fiat ut differentia inter G, et H, ad EK, ita differentia inter G, et F, ad aliam grauitatem, quae sit K.
Dico K, grauitatem esse portionis argenti, quod est in corona, E vero grauitatem auri.
Vel si pro tertio proportionis termino sumatur differentia inter F, et H, et quartus terminus sit E, Dico E, grauitatem esse portionis auri, K vero argenti.
Quartus autem utriusque proportionis terminus * minor est secundo EK, quod et tertius minor est primo, primus enim terminus est differentia inter G, et H, tertius vero, vel est differentia inter G, et
in corona, E vero grauitatem auri.
Vel si pro tertio proportionis termino sumatur differentia inter F, et H, et quartus terminus sit E, Dico E, grauitatem esse portionis auri, K vero argenti.
Quartus autem utriusque proportionis terminus * minor est secundo EK, quod et tertius minor est primo, primus enim terminus est differentia inter G, et H, tertius vero, vel est differentia inter G, et F, vel differentia inter F, et H, uterque minor primo.
Exemplis autem res fiet illustrior.
14. 5
termino sumatur differentia inter F, et H, et quartus terminus sit E, Dico E, grauitatem esse portionis auri, K vero argenti.
Quartus autem utriusque proportionis terminus * minor est secundo EK, quod et tertius minor est primo, primus enim terminus est differentia inter G, et H, tertius vero, vel est differentia inter G, et F, vel differentia inter F, et H, uterque minor primo.
Exemplis autem res fiet illustrior.
14. 5 Elen
Exemplum.
et quartus terminus sit E, Dico E, grauitatem esse portionis auri, K vero argenti.
Quartus autem utriusque proportionis terminus * minor est secundo EK, quod et tertius minor est primo, primus enim terminus est differentia inter G, et H, tertius vero, vel est differentia inter G, et F, vel differentia inter F, et H, uterque minor primo.
Exemplis autem res fiet illustrior.
14. 5 Elen
Exemplum.
I.
Sit coronae grauitas 95,
E, grauitatem esse portionis auri, K vero argenti.
Quartus autem utriusque proportionis terminus * minor est secundo EK, quod et tertius minor est primo, primus enim terminus est differentia inter G, et H, tertius vero, vel est differentia inter G, et F, vel differentia inter F, et H, uterque minor primo.
Exemplis autem res fiet illustrior.
14. 5 Elen
Exemplum.
I.
Sit coronae grauitas 95, lib.
et oporteat facere quod
vel differentia inter F, et H, uterque minor primo.
Exemplis autem res fiet illustrior.
14. 5 Elen
Exemplum.
I.
Sit coronae grauitas 95, lib.
et oporteat facere quod imperatum est.
Intelligantur duo corpora, unum aureum, alterum argenteum, aeque grauia atque corona, deinde trium corporum ex aqua, magnitudine aequalium, aureo scilicet corpori unum, alterum coronae, tertium corpori argenteo, inueniantur grauitates, ut in exemplo
argenteum, aeque grauia atque corona, deinde trium corporum ex aqua, magnitudine aequalium, aureo scilicet corpori unum, alterum coronae, tertium corpori argenteo, inueniantur grauitates, ut in exemplo prop. 8. dictum est, quae sint primi nimirum corporis aquei 5, secundi vero 6, et tertij 9 6/31, et fiat ut differentia inter 5, et 9 6/32, hoc est ut 4 6/31, ad 95, grauitatem videlicet coronae, ita differentia inter 5, et 6, hoc est 1, ad 22 17/26, ergo 22 17/26, erit grauitas portionis argenti quod est in corona, qua detracta ex totali grauitate coronae, reliquum 72 9/26,
grauia atque corona, deinde trium corporum ex aqua, magnitudine aequalium, aureo scilicet corpori unum, alterum coronae, tertium corpori argenteo, inueniantur grauitates, ut in exemplo prop. 8. dictum est, quae sint primi nimirum corporis aquei 5, secundi vero 6, et tertij 9 6/31, et fiat ut differentia inter 5, et 9 6/32, hoc est ut 4 6/31, ad 95, grauitatem videlicet coronae, ita differentia inter 5, et 6, hoc est 1, ad 22 17/26, ergo 22 17/26, erit grauitas portionis argenti quod est in corona, qua detracta ex totali grauitate coronae, reliquum 72 9/26, erit grauitas
trium corporum ex aqua, magnitudine aequalium, aureo scilicet corpori unum, alterum coronae, tertium corpori argenteo, inueniantur grauitates, ut in exemplo prop. 8. dictum est, quae sint primi nimirum corporis aquei 5, secundi vero 6, et tertij 9 6/31, et fiat ut differentia inter 5, et 9 6/32, hoc est ut 4 6/31, ad 95, grauitatem videlicet coronae, ita differentia inter 5, et 6, hoc est 1, ad 22 17/26, ergo 22 17/26, erit grauitas portionis argenti quod est in corona, qua detracta ex totali grauitate coronae, reliquum 72 9/26, erit grauitas portionis auri.
Vel
tertium corpori argenteo, inueniantur grauitates, ut in exemplo prop. 8. dictum est, quae sint primi nimirum corporis aquei 5, secundi vero 6, et tertij 9 6/31, et fiat ut differentia inter 5, et 9 6/32, hoc est ut 4 6/31, ad 95, grauitatem videlicet coronae, ita differentia inter 5, et 6, hoc est 1, ad 22 17/26, ergo 22 17/26, erit grauitas portionis argenti quod est in corona, qua detracta ex totali grauitate coronae, reliquum 72 9/26, erit grauitas portionis auri.
Vel si pro tertio proportionis termino sumatur differentia inter 6, et 9 6/31, quae est 3 6/31,
ita differentia inter 5, et 6, hoc est 1, ad 22 17/26, ergo 22 17/26, erit grauitas portionis argenti quod est in corona, qua detracta ex totali grauitate coronae, reliquum 72 9/26, erit grauitas portionis auri.
Vel si pro tertio proportionis termino sumatur differentia inter 6, et 9 6/31, quae est 3 6/31, quartus terminus 72 9/26, erit grauitas portionis auri, quae si dematur ex totali grauitate coronae, remanebit 22 17/26, pro grauitate portionis argenti.
Exemplum.
II.
Sit aliquod corpus
6/31, quartus terminus 72 9/26, erit grauitas portionis auri, quae si dematur ex totali grauitate coronae, remanebit 22 17/26, pro grauitate portionis argenti.
Exemplum.
II.
Sit aliquod corpus mistum ex auro.
et aere, et habeat grauitatem 171. lib.
et oporteat inuenire quanta erit portio aeris in ipso corpore, et quanta auri.
Intelligantur duo corpori, unum ex auro puro, alterum ex aere, aeque grauia atque corpus mistum, et trium corporum ex aqua, quorum unum sit
terminus 72 9/26, erit grauitas portionis auri, quae si dematur ex totali grauitate coronae, remanebit 22 17/26, pro grauitate portionis argenti.
Exemplum.
II.
Sit aliquod corpus mistum ex auro.
et aere, et habeat grauitatem 171. lib.
et oporteat inuenire quanta erit portio aeris in ipso corpore, et quanta auri.
Intelligantur duo corpori, unum ex auro puro, alterum ex aere, aeque grauia atque corpus mistum, et trium corporum ex aqua, quorum unum sit aequale
auri, quae si dematur ex totali grauitate coronae, remanebit 22 17/26, pro grauitate portionis argenti.
Exemplum.
II.
Sit aliquod corpus mistum ex auro.
et aere, et habeat grauitatem 171. lib.
et oporteat inuenire quanta erit portio aeris in ipso corpore, et quanta auri.
Intelligantur duo corpori, unum ex auro puro, alterum ex aere, aeque grauia atque corpus mistum, et trium corporum ex aqua, quorum unum sit aequale corpori aureo magnitudine, alterum misto, tertium
grauitate portionis argenti.
Exemplum.
II.
Sit aliquod corpus mistum ex auro.
et aere, et habeat grauitatem 171. lib.
et oporteat inuenire quanta erit portio aeris in ipso corpore, et quanta auri.
Intelligantur duo corpori, unum ex auro puro, alterum ex aere, aeque grauia atque corpus mistum, et trium corporum ex aqua, quorum unum sit aequale corpori aureo magnitudine, alterum misto, tertium aureo, inueniantur grauitates, ut in exemplo propos. 8.dictum
Sit aliquod corpus mistum ex auro.
et aere, et habeat grauitatem 171. lib.
et oporteat inuenire quanta erit portio aeris in ipso corpore, et quanta auri.
Intelligantur duo corpori, unum ex auro puro, alterum ex aere, aeque grauia atque corpus mistum, et trium corporum ex aqua, quorum unum sit aequale corpori aureo magnitudine, alterum misto, tertium aureo, inueniantur grauitates, ut in exemplo propos. 8.dictum est, quae sint 9, 11, et 19, et fiat ut differentia inter 9, et 19, ad 171, grauitatem videlicet corporis misti, ita
Intelligantur duo corpori, unum ex auro puro, alterum ex aere, aeque grauia atque corpus mistum, et trium corporum ex aqua, quorum unum sit aequale corpori aureo magnitudine, alterum misto, tertium aureo, inueniantur grauitates, ut in exemplo propos. 8.dictum est, quae sint 9, 11, et 19, et fiat ut differentia inter 9, et 19, ad 171, grauitatem videlicet corporis misti, ita differentia inter 9, et 11, ad 34 1/5, portio igitur corporis misti aerea grauitatem habebit 34 1/5, quae si auferatur ex totali corporis misti grauitate, remanebit 136 4/5, pro grauitate portionis
duo corpori, unum ex auro puro, alterum ex aere, aeque grauia atque corpus mistum, et trium corporum ex aqua, quorum unum sit aequale corpori aureo magnitudine, alterum misto, tertium aureo, inueniantur grauitates, ut in exemplo propos. 8.dictum est, quae sint 9, 11, et 19, et fiat ut differentia inter 9, et 19, ad 171, grauitatem videlicet corporis misti, ita differentia inter 9, et 11, ad 34 1/5, portio igitur corporis misti aerea grauitatem habebit 34 1/5, quae si auferatur ex totali corporis misti grauitate, remanebit 136 4/5, pro grauitate portionis
auro puro, alterum ex aere, aeque grauia atque corpus mistum, et trium corporum ex aqua, quorum unum sit aequale corpori aureo magnitudine, alterum misto, tertium aureo, inueniantur grauitates, ut in exemplo propos. 8.dictum est, quae sint 9, 11, et 19, et fiat ut differentia inter 9, et 19, ad 171, grauitatem videlicet corporis misti, ita differentia inter 9, et 11, ad 34 1/5, portio igitur corporis misti aerea grauitatem habebit 34 1/5, quae si auferatur ex totali corporis misti grauitate, remanebit 136 4/5, pro grauitate portionis auri.
Vel si pro tertio
ex aqua, quorum unum sit aequale corpori aureo magnitudine, alterum misto, tertium aureo, inueniantur grauitates, ut in exemplo propos. 8.dictum est, quae sint 9, 11, et 19, et fiat ut differentia inter 9, et 19, ad 171, grauitatem videlicet corporis misti, ita differentia inter 9, et 11, ad 34 1/5, portio igitur corporis misti aerea grauitatem habebit 34 1/5, quae si auferatur ex totali corporis misti grauitate, remanebit 136 4/5, pro grauitate portionis auri.
Vel si pro tertio proportionis termino sumatur differentia inter 11, et 19, quartus terminus 136 4/5,
misti, ita differentia inter 9, et 11, ad 34 1/5, portio igitur corporis misti aerea grauitatem habebit 34 1/5, quae si auferatur ex totali corporis misti grauitate, remanebit 136 4/5, pro grauitate portionis auri.
Vel si pro tertio proportionis termino sumatur differentia inter 11, et 19, quartus terminus 136 4/5, erit grauitas portionis auri, qua ablata ex totali corporis misti grauitate, reliquum 34 1/5, dabit grauitatem portionis aereae.
At vero huiusmodi ratiocinationem ad discernendum argentum ab auro, vel aliud metallum ab altero metallo, recte esse
ratiocinationem ad discernendum argentum ab auro, vel aliud metallum ab altero metallo, recte esse institutam, sequenti Theoremate demonstrabitur.
THEOREMA X. PROPOS. XIX.
Si trium corporum aeque grauium primum et tertium fuerint generis diuersi, secundi autem portio fuerit eiusdem generis cum corpore primo, reliqua vero eiusdem generis cum corpore tertio, fuerint etiam tres quantitates aquae praedictis corporibus aequales, prima videlicet corpori primo, secunda secundo, et tertia tertio.
erit ut
corporum aeque grauium primum et tertium fuerint generis diuersi, secundi autem portio fuerit eiusdem generis cum corpore primo, reliqua vero eiusdem generis cum corpore tertio, fuerint etiam tres quantitates aquae praedictis corporibus aequales, prima videlicet corpori primo, secunda secundo, et tertia tertio.
erit ut differentia grauitatum primae et tertiae quantitatis aquae, ad grauitatem corporis secundi, ita differentia grauitatum primae et secundae quantitatis aquae, ad grauitatem portionis corporis secundi, quae est eiusdem generis cum corpore tertio.
Et
secundi autem portio fuerit eiusdem generis cum corpore primo, reliqua vero eiusdem generis cum corpore tertio, fuerint etiam tres quantitates aquae praedictis corporibus aequales, prima videlicet corpori primo, secunda secundo, et tertia tertio.
erit ut differentia grauitatum primae et tertiae quantitatis aquae, ad grauitatem corporis secundi, ita differentia grauitatum primae et secundae quantitatis aquae, ad grauitatem portionis corporis secundi, quae est eiusdem generis cum corpore tertio.
Et ita differentia grauitatum secundae et tertiae
cum corpore tertio, fuerint etiam tres quantitates aquae praedictis corporibus aequales, prima videlicet corpori primo, secunda secundo, et tertia tertio.
erit ut differentia grauitatum primae et tertiae quantitatis aquae, ad grauitatem corporis secundi, ita differentia grauitatum primae et secundae quantitatis aquae, ad grauitatem portionis corporis secundi, quae est eiusdem generis cum corpore tertio.
Et ita differentia grauitatum secundae et tertiae
et tertia tertio.
erit ut differentia grauitatum primae et tertiae quantitatis aquae, ad grauitatem corporis secundi, ita differentia grauitatum primae et secundae quantitatis aquae, ad grauitatem portionis corporis secundi, quae est eiusdem generis cum corpore tertio.
Et ita differentia grauitatum secundae et tertiae
differentia grauitatum primae et tertiae quantitatis aquae, ad grauitatem corporis secundi, ita differentia grauitatum primae et secundae quantitatis aquae, ad grauitatem portionis corporis secundi, quae est eiusdem generis cum corpore tertio.
Et ita differentia grauitatum secundae et tertiae
secundi, quae est eiusdem generis cum corpore tertio.
Et ita differentia grauitatum secundae et tertiae
secundae et tertiae
generis cum corpore primo.
SINT tria corpora aeque grauia A, BC, D, quorum A, primum, et tertium D. sint generis diuersi, portio vero secundi B, sit eiusdem generis cum corpore A, et portio C, eiusdem generis cum corpore D, sint etiam alia tria corpora aquea P, OL, et Q,
A, primum, et tertium D. sint generis diuersi, portio vero secundi B, sit eiusdem generis cum corpore A, et portio C, eiusdem generis cum corpore D, sint etiam alia tria corpora aquea P, OL, et Q,
generis diuersi, portio vero secundi B, sit eiusdem generis cum corpore A, et portio C, eiusdem generis cum corpore D, sint etiam alia tria corpora aquea P, OL, et Q,
sit eiusdem generis cum corpore A, et portio C, eiusdem generis cum corpore D, sint etiam alia tria corpora aquea P, OL, et Q,
cum corpore A, et portio C, eiusdem generis cum corpore D, sint etiam alia tria corpora aquea P, OL, et Q,
magnitudine, ipsum vero OL, aequale corpori BC, et ipsum Q, aequale corpori D, et sint earum grauitates, G, ipsius P, et FV, ipsius OL, et H, ipsius
P, et FV, ipsius OL, et H, ipsius
totius corporis BC grauitas erit EK,
portionis O, quae sit aequalis portioni B, grauitas F, ergo reliquae portionis L, aequalis portioni C, grauitas erit V, Quoniam igitur est, ut A, ad P, ita B, ad O, aequale videlicet ad aequale, erit permutando, ut A, ad B, ita P ad O, et quoniam sunt eiusdem generis A, B, similiter et P, O, * erit ut grauitas corporis A, hoc est ut EK, (ponuntur enim corpora A, BC, D, aeque grauia,) ad E, ita G, ad F, quod igitur fit ex EK, et F, nempe ex extremis, aequale erit ei, quod fit ex E, et G, hoc est ex medijs.
4.huius
est, ut A, ad P, ita B, ad O, aequale videlicet ad aequale, erit permutando, ut A, ad B, ita P ad O, et quoniam sunt eiusdem generis A, B, similiter et P, O, * erit ut grauitas corporis A, hoc est ut EK, (ponuntur enim corpora A, BC, D, aeque grauia,) ad E, ita G, ad F, quod igitur fit ex EK, et F, nempe ex extremis, aequale erit ei, quod fit ex E, et G, hoc est ex medijs.
4.huius
Similiter quoniam est, ut D, ad Q, ita C, ad E, aequale videlicet ad aequale, erit permutando, ut D, ad C, ita Q, ad L, et quoniam sunt eiusdem
erit permutando, ut A, ad B, ita P ad O, et quoniam sunt eiusdem generis A, B, similiter et P, O, * erit ut grauitas corporis A, hoc est ut EK, (ponuntur enim corpora A, BC, D, aeque grauia,) ad E, ita G, ad F, quod igitur fit ex EK, et F, nempe ex extremis, aequale erit ei, quod fit ex E, et G, hoc est ex medijs.
4.huius
Similiter quoniam est, ut D, ad Q, ita C, ad E, aequale videlicet ad aequale, erit permutando, ut D, ad C, ita Q, ad L, et quoniam sunt eiusdem generis D, C, similiter et Q, L, * erit ut grauitas
quod igitur fit ex EK, et F, nempe ex extremis, aequale erit ei, quod fit ex E, et G, hoc est ex medijs.
4.huius
Similiter quoniam est, ut D, ad Q, ita C, ad E, aequale videlicet ad aequale, erit permutando, ut D, ad C, ita Q, ad L, et quoniam sunt eiusdem generis D, C, similiter et Q, L, * erit ut grauitas ipsius D,hoc est ut EK, ad K, ita H, ad V; quare quod fit ex EK, et V, ex extremis, aequabitur ei, quod ex H, fit et K, ex medijs.
4.huius
Sed ostensum est
aequale erit ei, quod fit ex E, et G, hoc est ex medijs.
4.huius
Similiter quoniam est, ut D, ad Q, ita C, ad E, aequale videlicet ad aequale, erit permutando, ut D, ad C, ita Q, ad L, et quoniam sunt eiusdem generis D, C, similiter et Q, L, * erit ut grauitas ipsius D,hoc est ut EK, ad K, ita H, ad V; quare quod fit ex EK, et V, ex extremis, aequabitur ei, quod ex H, fit et K, ex medijs.
4.huius
Sed ostensum est id quod ex EK, fit et F. aequale esse ei quod fit
Similiter quoniam est, ut D, ad Q, ita C, ad E, aequale videlicet ad aequale, erit permutando, ut D, ad C, ita Q, ad L, et quoniam sunt eiusdem generis D, C, similiter et Q, L, * erit ut grauitas ipsius D,hoc est ut EK, ad K, ita H, ad V; quare quod fit ex EK, et V, ex extremis, aequabitur ei, quod ex H, fit et K, ex medijs.
4.huius
Sed ostensum est id quod ex EK, fit et F. aequale esse ei quod fit ex G, et E, ergo quod fit ex EK, et F, una cum eo, quod ex BK, et V, hoc est id quod fit ex
est, ut D, ad Q, ita C, ad E, aequale videlicet ad aequale, erit permutando, ut D, ad C, ita Q, ad L, et quoniam sunt eiusdem generis D, C, similiter et Q, L, * erit ut grauitas ipsius D,hoc est ut EK, ad K, ita H, ad V; quare quod fit ex EK, et V, ex extremis, aequabitur ei, quod ex H, fit et K, ex medijs.
4.huius
Sed ostensum est id quod ex EK, fit et F. aequale esse ei quod fit ex G, et E, ergo quod fit ex EK, et F, una cum eo, quod ex BK, et V, hoc est id quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E,
generis D, C, similiter et Q, L, * erit ut grauitas ipsius D,hoc est ut EK, ad K, ita H, ad V; quare quod fit ex EK, et V, ex extremis, aequabitur ei, quod ex H, fit et K, ex medijs.
4.huius
Sed ostensum est id quod ex EK, fit et F. aequale esse ei quod fit ex G, et E, ergo quod fit ex EK, et F, una cum eo, quod ex BK, et V, hoc est id quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim
* erit ut grauitas ipsius D,hoc est ut EK, ad K, ita H, ad V; quare quod fit ex EK, et V, ex extremis, aequabitur ei, quod ex H, fit et K, ex medijs.
4.huius
Sed ostensum est id quod ex EK, fit et F. aequale esse ei quod fit ex G, et E, ergo quod fit ex EK, et F, una cum eo, quod ex BK, et V, hoc est id quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur;
D,hoc est ut EK, ad K, ita H, ad V; quare quod fit ex EK, et V, ex extremis, aequabitur ei, quod ex H, fit et K, ex medijs.
4.huius
Sed ostensum est id quod ex EK, fit et F. aequale esse ei quod fit ex G, et E, ergo quod fit ex EK, et F, una cum eo, quod ex BK, et V, hoc est id quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV.
ad V; quare quod fit ex EK, et V, ex extremis, aequabitur ei, quod ex H, fit et K, ex medijs.
4.huius
Sed ostensum est id quod ex EK, fit et F. aequale esse ei quod fit ex G, et E, ergo quod fit ex EK, et F, una cum eo, quod ex BK, et V, hoc est id quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex
ex extremis, aequabitur ei, quod ex H, fit et K, ex medijs.
4.huius
Sed ostensum est id quod ex EK, fit et F. aequale esse ei quod fit ex G, et E, ergo quod fit ex EK, et F, una cum eo, quod ex BK, et V, hoc est id quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et
H, fit et K, ex medijs.
4.huius
Sed ostensum est id quod ex EK, fit et F. aequale esse ei quod fit ex G, et E, ergo quod fit ex EK, et F, una cum eo, quod ex BK, et V, hoc est id quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K.
4.huius
Sed ostensum est id quod ex EK, fit et F. aequale esse ei quod fit ex G, et E, ergo quod fit ex EK, et F, una cum eo, quod ex BK, et V, hoc est id quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit
4.huius
Sed ostensum est id quod ex EK, fit et F. aequale esse ei quod fit ex G, et E, ergo quod fit ex EK, et F, una cum eo, quod ex BK, et V, hoc est id quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur
Sed ostensum est id quod ex EK, fit et F. aequale esse ei quod fit ex G, et E, ergo quod fit ex EK, et F, una cum eo, quod ex BK, et V, hoc est id quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G,
quod ex EK, fit et F. aequale esse ei quod fit ex G, et E, ergo quod fit ex EK, et F, una cum eo, quod ex BK, et V, hoc est id quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod
esse ei quod fit ex G, et E, ergo quod fit ex EK, et F, una cum eo, quod ex BK, et V, hoc est id quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit
EK, et F, una cum eo, quod ex BK, et V, hoc est id quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo
V, hoc est id quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei
et FV, aequale erit ei quod ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H,
ex G, fit et E, una eum eo quod ex H, et K, sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et
sed quod ex G, fit et E, aequale est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et quod fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et
est ei quod fit ex G, et EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et quod fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequale est ei quod ex
EK, minus eo quod ex G, et K, quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et quod fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit
quod enim additur, idem et minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et quod fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK, ergo quod ex differentia
minuitur; ergo quod fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et quod fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK, ergo quod ex differentia ipsa cum H, G, fit et K,
fit ex EK, et FV. aequale erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et quod fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK, ergo quod ex differentia ipsa cum H, G, fit et K, aequale erit ei quod ex
erit ei quod fit ex G, et EK, una cum eo quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et quod fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK, ergo quod ex differentia ipsa cum H, G, fit et K, aequale erit ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et
eo quod fit ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et quod fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK, ergo quod ex differentia ipsa cum H, G, fit et K, aequale erit ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK; aequalitatem ad proportionem reuocando, erit ut
ex G, et K. auferatur utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et quod fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK, ergo quod ex differentia ipsa cum H, G, fit et K, aequale erit ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK; aequalitatem ad proportionem reuocando, erit ut differentia grauitatum.
utrinque id quod fit ex G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et quod fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK, ergo quod ex differentia ipsa cum H, G, fit et K, aequale erit ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK; aequalitatem ad proportionem reuocando, erit ut differentia grauitatum.
H, G, ad
G, et EK, quod igitur fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et quod fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK, ergo quod ex differentia ipsa cum H, G, fit et K, aequale erit ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK; aequalitatem ad proportionem reuocando, erit ut differentia grauitatum.
H, G, ad grauitatem EK, ita
EK, aequabitur ei quod ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et quod fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK, ergo quod ex differentia ipsa cum H, G, fit et K, aequale erit ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK; aequalitatem ad proportionem reuocando, erit ut differentia grauitatum.
H, G, ad grauitatem EK, ita differentia grauitatum FV, G, ad grauitatem K, quod erat primo loco:
fit ex G, et K, sed quod fit ex H, et K, minus eo quod fit ex G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et quod fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK, ergo quod ex differentia ipsa cum H, G, fit et K, aequale erit ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK; aequalitatem ad proportionem reuocando, erit ut differentia grauitatum.
H, G, ad grauitatem EK, ita differentia grauitatum FV, G, ad grauitatem K, quod erat primo loco: demonstrandum.
Dico quoque ut
G, et K, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, G, fit et K, similiter, et quod fit ex FV, et EK, minus eo quod ex G, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK, ergo quod ex differentia ipsa cum H, G, fit et K, aequale erit ei quod ex differentia ipsarum FV, G, fit et EK; aequalitatem ad proportionem reuocando, erit ut differentia grauitatum.
H, G, ad grauitatem EK, ita differentia grauitatum FV, G, ad grauitatem K, quod erat primo loco: demonstrandum.
Dico quoque ut differentia grauitatum H, G, ad grauitatem EK, ita esse differentiam
G, ad grauitatem EK, ita differentia grauitatum FV, G, ad grauitatem K, quod erat primo loco: demonstrandum.
Dico quoque ut differentia grauitatum H, G, ad grauitatem EK, ita esse differentiam grauitatum H, FV, ad grauitatem E.
Quoniam enim ostensum est, quod fit ex EK, et FV, aequale esse ei quod ex G. fit et E, una cum eo quod ex H, et K; quod autem fit ex H, et K, aequaturri quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E,
grauitatum FV, G, ad grauitatem K, quod erat primo loco: demonstrandum.
Dico quoque ut differentia grauitatum H, G, ad grauitatem EK, ita esse differentiam grauitatum H, FV, ad grauitatem E.
Quoniam enim ostensum est, quod fit ex EK, et FV, aequale esse ei quod ex G. fit et E, una cum eo quod ex H, et K; quod autem fit ex H, et K, aequaturri quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
K, quod erat primo loco: demonstrandum.
Dico quoque ut differentia grauitatum H, G, ad grauitatem EK, ita esse differentiam grauitatum H, FV, ad grauitatem E.
Quoniam enim ostensum est, quod fit ex EK, et FV, aequale esse ei quod ex G. fit et E, una cum eo quod ex H, et K; quod autem fit ex H, et K, aequaturri quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
demonstrandum.
Dico quoque ut differentia grauitatum H, G, ad grauitatem EK, ita esse differentiam grauitatum H, FV, ad grauitatem E.
Quoniam enim ostensum est, quod fit ex EK, et FV, aequale esse ei quod ex G. fit et E, una cum eo quod ex H, et K; quod autem fit ex H, et K, aequaturri quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
ut differentia grauitatum H, G, ad grauitatem EK, ita esse differentiam grauitatum H, FV, ad grauitatem E.
Quoniam enim ostensum est, quod fit ex EK, et FV, aequale esse ei quod ex G. fit et E, una cum eo quod ex H, et K; quod autem fit ex H, et K, aequaturri quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
H, G, ad grauitatem EK, ita esse differentiam grauitatum H, FV, ad grauitatem E.
Quoniam enim ostensum est, quod fit ex EK, et FV, aequale esse ei quod ex G. fit et E, una cum eo quod ex H, et K; quod autem fit ex H, et K, aequaturri quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
differentiam grauitatum H, FV, ad grauitatem E.
Quoniam enim ostensum est, quod fit ex EK, et FV, aequale esse ei quod ex G. fit et E, una cum eo quod ex H, et K; quod autem fit ex H, et K, aequaturri quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
ad grauitatem E.
Quoniam enim ostensum est, quod fit ex EK, et FV, aequale esse ei quod ex G. fit et E, una cum eo quod ex H, et K; quod autem fit ex H, et K, aequaturri quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
ostensum est, quod fit ex EK, et FV, aequale esse ei quod ex G. fit et E, una cum eo quod ex H, et K; quod autem fit ex H, et K, aequaturri quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
EK, et FV, aequale esse ei quod ex G. fit et E, una cum eo quod ex H, et K; quod autem fit ex H, et K, aequaturri quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
quod ex G. fit et E, una cum eo quod ex H, et K; quod autem fit ex H, et K, aequaturri quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
quod autem fit ex H, et K, aequaturri quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
fit ex H, et K, aequaturri quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
quod, ex H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
H, fit et EK, minus eo quod ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
ex H, et E, quod enim additur idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
idem et minuitur: ergo quod fit ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
ex EK, et FV, aequale erit ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
ei quod fit ex H, et EK, una cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
cum eo quod ex G, et E, minus eo quod ex H, et E. addatur
minus eo quod ex H, et E. addatur
ex H, fit et E, et subducantur ea quae fiunt ex G, et E, et ex EK, et FV; quod igitur fit ex H, et E, minus eo quod ex G, et E, aequabitur ei quod ex H, fit et EK, minus eo quod ex FV, et EK, sed quod fit ex H, et E, minus eo quod ex G, et E, aequale est ei quod ex, differentia ipsarum H, G, fit et E, similiter, et quod ex H, fit et EK, minus eo quod ex FV, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, FV, fit et EK; ergo quod ex differentia ipsarum H, G, fit et E, aequabitur ei quod ex differentia ipsarum H, FV, fit et EK; quare aequalitatem ad
et subducantur ea quae fiunt ex G, et E, et ex EK, et FV; quod igitur fit ex H, et E, minus eo quod ex G, et E, aequabitur ei quod ex H, fit et EK, minus eo quod ex FV, et EK, sed quod fit ex H, et E, minus eo quod ex G, et E, aequale est ei quod ex, differentia ipsarum H, G, fit et E, similiter, et quod ex H, fit et EK, minus eo quod ex FV, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, FV, fit et EK; ergo quod ex differentia ipsarum H, G, fit et E, aequabitur ei quod ex differentia ipsarum H, FV, fit et EK; quare aequalitatem ad
quae fiunt ex G, et E, et ex EK, et FV; quod igitur fit ex H, et E, minus eo quod ex G, et E, aequabitur ei quod ex H, fit et EK, minus eo quod ex FV, et EK, sed quod fit ex H, et E, minus eo quod ex G, et E, aequale est ei quod ex, differentia ipsarum H, G, fit et E, similiter, et quod ex H, fit et EK, minus eo quod ex FV, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, FV, fit et EK; ergo quod ex differentia ipsarum H, G, fit et E, aequabitur ei quod ex differentia ipsarum H, FV, fit et EK; quare aequalitatem ad
EK, et FV; quod igitur fit ex H, et E, minus eo quod ex G, et E, aequabitur ei quod ex H, fit et EK, minus eo quod ex FV, et EK, sed quod fit ex H, et E, minus eo quod ex G, et E, aequale est ei quod ex, differentia ipsarum H, G, fit et E, similiter, et quod ex H, fit et EK, minus eo quod ex FV, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, FV, fit et EK; ergo quod ex differentia ipsarum H, G, fit et E, aequabitur ei quod ex differentia ipsarum H, FV, fit et EK; quare aequalitatem ad
et E, aequabitur ei quod ex H, fit et EK, minus eo quod ex FV, et EK, sed quod fit ex H, et E, minus eo quod ex G, et E, aequale est ei quod ex, differentia ipsarum H, G, fit et E, similiter, et quod ex H, fit et EK, minus eo quod ex FV, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, FV, fit et EK; ergo quod ex differentia ipsarum H, G, fit et E, aequabitur ei quod ex differentia ipsarum H, FV, fit et EK; quare aequalitatem ad
quod ex FV, et EK, sed quod fit ex H, et E, minus eo quod ex G, et E, aequale est ei quod ex, differentia ipsarum H, G, fit et E, similiter, et quod ex H, fit et EK, minus eo quod ex FV, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, FV, fit et EK; ergo quod ex differentia ipsarum H, G, fit et E, aequabitur ei quod ex differentia ipsarum H, FV, fit et EK; quare aequalitatem ad
ex G, et E, aequale est ei quod ex, differentia ipsarum H, G, fit et E, similiter, et quod ex H, fit et EK, minus eo quod ex FV, et EK, aequale est ei quod ex differentia ipsarum H, FV, fit et EK; ergo quod ex differentia ipsarum H, G, fit et E, aequabitur ei quod ex differentia ipsarum H, FV, fit et EK; quare aequalitatem ad
G, ad grauitatem EK, ita differentia grauitatum H, FV,
4.huius
grauitatem E. quod secundo loco fuit demonstrandum.
Alia breuior Theorematis demonstratio.
RESVMATVR eadem figura ut supra.
Quoniam igitur corpus D, aequale est corpori Q, magnitudine, et portio C, aequalis portioni L, erit ut D, ad Q, ita C, ad L, et permutando ut D, ad C, ita Q, ad L, et quoniam eiusdem sunt generis D, C, similiter et Q, L, * erit vt grauitas corporis D, hoc est ut EK; ad K, ita H, ad V.
4.huius
Similiter quoniam ponuntur aequalia magnitudine corpora A, P, et
fuit demonstrandum.
Alia breuior Theorematis demonstratio.
RESVMATVR eadem figura ut supra.
Quoniam igitur corpus D, aequale est corpori Q, magnitudine, et portio C, aequalis portioni L, erit ut D, ad Q, ita C, ad L, et permutando ut D, ad C, ita Q, ad L, et quoniam eiusdem sunt generis D, C, similiter et Q, L, * erit vt grauitas corporis D, hoc est ut EK; ad K, ita H, ad V.
4.huius
Similiter quoniam ponuntur aequalia magnitudine corpora A, P, et aequales quoque portiones B, O, erit
Theorematis demonstratio.
RESVMATVR eadem figura ut supra.
Quoniam igitur corpus D, aequale est corpori Q, magnitudine, et portio C, aequalis portioni L, erit ut D, ad Q, ita C, ad L, et permutando ut D, ad C, ita Q, ad L, et quoniam eiusdem sunt generis D, C, similiter et Q, L, * erit vt grauitas corporis D, hoc est ut EK; ad K, ita H, ad V.
4.huius
Similiter quoniam ponuntur aequalia magnitudine corpora A, P, et aequales quoque portiones B, O, erit ut A, ad P, ita B, ad O, et permutando ut A, ad
et permutando ut D, ad C, ita Q, ad L, et quoniam eiusdem sunt generis D, C, similiter et Q, L, * erit vt grauitas corporis D, hoc est ut EK; ad K, ita H, ad V.
4.huius
Similiter quoniam ponuntur aequalia magnitudine corpora A, P, et aequales quoque portiones B, O, erit ut A, ad P, ita B, ad O, et permutando ut A, ad B, ita P, ad O, sed eiusdem sunt generis A, B, similiter et P, O, * ut igitur grauitas corporis A, id est ut EK, ad E, ita erit G, ad F, et per conuersionem rationis erit ut EK, ad K, ita G, ad G, minus F, sed
generis D, C, similiter et Q, L, * erit vt grauitas corporis D, hoc est ut EK; ad K, ita H, ad V.
4.huius
Similiter quoniam ponuntur aequalia magnitudine corpora A, P, et aequales quoque portiones B, O, erit ut A, ad P, ita B, ad O, et permutando ut A, ad B, ita P, ad O, sed eiusdem sunt generis A, B, similiter et P, O, * ut igitur grauitas corporis A, id est ut EK, ad E, ita erit G, ad F, et per conuersionem rationis erit ut EK, ad K, ita G, ad G, minus F, sed demonstratum est, ut EK, ad K, ita esse H, ad V, ergo ut H, ad V,
K, ita H, ad V.
4.huius
Similiter quoniam ponuntur aequalia magnitudine corpora A, P, et aequales quoque portiones B, O, erit ut A, ad P, ita B, ad O, et permutando ut A, ad B, ita P, ad O, sed eiusdem sunt generis A, B, similiter et P, O, * ut igitur grauitas corporis A, id est ut EK, ad E, ita erit G, ad F, et per conuersionem rationis erit ut EK, ad K, ita G, ad G, minus F, sed demonstratum est, ut EK, ad K, ita esse H, ad V, ergo ut H, ad V, ita erit G, ad G, minus F, et permutando ut H, ad G, ita V, ad G, minus F, et
Similiter quoniam ponuntur aequalia magnitudine corpora A, P, et aequales quoque portiones B, O, erit ut A, ad P, ita B, ad O, et permutando ut A, ad B, ita P, ad O, sed eiusdem sunt generis A, B, similiter et P, O, * ut igitur grauitas corporis A, id est ut EK, ad E, ita erit G, ad F, et per conuersionem rationis erit ut EK, ad K, ita G, ad G, minus F, sed demonstratum est, ut EK, ad K, ita esse H, ad V, ergo ut H, ad V, ita erit G, ad G, minus F, et permutando ut H, ad G, ita V, ad G, minus F, et diuidendo ut H, minus G, ad G, ita erit FV, minus G, ad G, minus F, rursus
P, ad O, sed eiusdem sunt generis A, B, similiter et P, O, * ut igitur grauitas corporis A, id est ut EK, ad E, ita erit G, ad F, et per conuersionem rationis erit ut EK, ad K, ita G, ad G, minus F, sed demonstratum est, ut EK, ad K, ita esse H, ad V, ergo ut H, ad V, ita erit G, ad G, minus F, et permutando ut H, ad G, ita V, ad G, minus F, et diuidendo ut H, minus G, ad G, ita erit FV, minus G, ad G, minus F, rursus permutando erit ut H, minus G, ad FV, minus G, ita G, ad G, minus F, sed ut EK, ad K, ita est G, ad G, minus F, ut est demonstratum, ergo ut H, minus G, ad FV, minus G, ita
et P, O, * ut igitur grauitas corporis A, id est ut EK, ad E, ita erit G, ad F, et per conuersionem rationis erit ut EK, ad K, ita G, ad G, minus F, sed demonstratum est, ut EK, ad K, ita esse H, ad V, ergo ut H, ad V, ita erit G, ad G, minus F, et permutando ut H, ad G, ita V, ad G, minus F, et diuidendo ut H, minus G, ad G, ita erit FV, minus G, ad G, minus F, rursus permutando erit ut H, minus G, ad FV, minus G, ita G, ad G, minus F, sed ut EK, ad K, ita est G, ad G, minus F, ut est demonstratum, ergo ut H, minus G, ad FV, minus G, ita erit EK, ad K, quare permutando ut H, minus G,
Dico quoque ut H, minus G, ad EK, ita esse H, minus FV, ad E.
Quoniam enim ostensum est ut EK, ad K, ita esse H, ad V, erit per conuersionem rationis ut EK, ad E, ita H, ad H, minus V, sed demonstratum est ut EK, ad E, ita esse G, ad F, ergo ut H, ad H, minus V, ita erit G, ad F, et permutando ut H, ad G, ita H, minus V, ad F, et diuidendo ut H, minus G, ad G, ita erit H, minus FV, ad F, et permutando ut H, minus G, ad H, minus FV, ita G, ad F, sed ut EK, ad E, ita est G, ad F, ut est demonstratum, ergo ut H, minus G, ad H, minus FV, ita erit EK, ad E, quare permutando,
H, minus FV, ad E.
Quoniam enim ostensum est ut EK, ad K, ita esse H, ad V, erit per conuersionem rationis ut EK, ad E, ita H, ad H, minus V, sed demonstratum est ut EK, ad E, ita esse G, ad F, ergo ut H, ad H, minus V, ita erit G, ad F, et permutando ut H, ad G, ita H, minus V, ad F, et diuidendo ut H, minus G, ad G, ita erit H, minus FV, ad F, et permutando ut H, minus G, ad H, minus FV, ita G, ad F, sed ut EK, ad E, ita est G, ad F, ut est demonstratum, ergo ut H, minus G, ad H, minus FV, ita erit EK, ad E, quare permutando, erit ut H, minus G, ad EK, ita H, minus FV, ad E,
ad K, ita esse H, ad V, erit per conuersionem rationis ut EK, ad E, ita H, ad H, minus V, sed demonstratum est ut EK, ad E, ita esse G, ad F, ergo ut H, ad H, minus V, ita erit G, ad F, et permutando ut H, ad G, ita H, minus V, ad F, et diuidendo ut H, minus G, ad G, ita erit H, minus FV, ad F, et permutando ut H, minus G, ad H, minus FV, ita G, ad F, sed ut EK, ad E, ita est G, ad F, ut est demonstratum, ergo ut H, minus G, ad H, minus FV, ita erit EK, ad E, quare permutando, erit ut H, minus G, ad EK, ita H, minus FV, ad E, quod erat secundo loco demonstrandum.
Svperest
Svperest igitur ut dicamus, qua ratione ex grauitate auri cognosci possit eius qualitas; id quod ex ijs, quae dicta sunt facile colligitur; si videlicet nota fiat cuiusuis massae auri grauitas, quam habet tum in aere, tum in aqua.
Sed ante omnia, duo nobis sunt praemittenda, et explicanda.
nimirum quid sit aurum 24. partium, seu (ut vulgo dicitur)
alij ad quos alligandi officium spectat.
His enim cognitis, non erit difficile, id quod proponitur, certa aliqua ratione, assequi.
Aurum igitur 24. partium appellatur aurum purum, pauciorum vero dicitur non purum, sed aliquo alio metallo, vel pluribus affectum.
et quia haec affectio multiplex est, ideo etiam auri qualitas, qua ex varia mixtione nascitur, varia sit est necesse: quamuis una tantum sit qualitas auri puri.
Qualitas enim auri in quouis corpore proposito, exprimitur partibus auri puri, qua sunt in ipso corpore, non in magnitudine, sed
grauitate sumptis, qualibus totum corpus constat 24: vel quod idem est, auri qualitas exprimitur in ratione quam habent illae partes in grauitate ad totum corpus: quod exemplo clarius explicabitur in hunc modum.
Sit aliquod corpus aureum, exempli gratia 24. unciarum, quod expurgatum et ad aurum purum reductum, amiserit ex pristina grauitate nempe ex 24, uncys, quatuor uncias, ita ut remanserint tantum 20, unciae auri puri, reliquum vero vel euanuerit in fumum, vel fuerit alterius metalli.
Totum igitur illud corpus aureum ab initio propositum, si adhuc intelligatur
Immo non solum illa massa auri, sed etiam illa cuius ipsa fuisset pars, vel quae ipsius fuisset quaecunque pars dicetur 20, partium.
Neque enim in alligationibus metallorum, alia est alligatio partium, alia totius, sed utrorunque una eademque est qualitas.
Et hoc est quod Aurifices in
Non enim purificant totum corpus propositum, sed aliquam eius particulam etiam perexiguam, quam solam ad aurum purum reducunt.
hac enim reducta, non solum recte definiunt cuius fuerit qualitatis particula illa purificata ante purificationem; verum etiam cuius fuerit qualitatis, et quot partium fuerit illud corpus, a quo eadem particula detracta fuit, et illud, quod adhuc superest, diminutum scilicet illa parte purificata, ut in eodem exemplo proposito, corporis aurei 24. unciarum apparet.
Eius enim qualitatem si forte aurifices inuestigare velint, detrahent ex eo
etiam perexiguam, quam solam ad aurum purum reducunt.
hac enim reducta, non solum recte definiunt cuius fuerit qualitatis particula illa purificata ante purificationem; verum etiam cuius fuerit qualitatis, et quot partium fuerit illud corpus, a quo eadem particula detracta fuit, et illud, quod adhuc superest, diminutum scilicet illa parte purificata, ut in eodem exemplo proposito, corporis aurei 24. unciarum apparet.
Eius enim qualitatem si forte aurifices inuestigare velint, detrahent ex eo particulam, verbi gratia, unius unciae, vel quod idem est particulam 24.
diminutum scilicet illa parte purificata, ut in eodem exemplo proposito, corporis aurei 24. unciarum apparet.
Eius enim qualitatem si forte aurifices inuestigare velint, detrahent ex eo particulam, verbi gratia, unius unciae, vel quod idem est particulam 24. scrupulorum; et hanc particulam excoquent ad qualitatem osquecori puri.
Est si quidem inuenerint, ex priori grauitate 24.
et hanc particulam excoquent ad qualitatem osquecori puri.
Est si quidem inuenerint, ex priori grauitate 24.
prima qualitatis seu 24, partiam; vel quod idem est
quod idem est
verbi gratia, nunc esse 20. scrupulorum, quae ante defaecationem fuit 24. dicturi sunt aurum propositam 24. unciarum fuisse 20. partium et illud quod remansit esse 20. partium et denique particulam expurgatam nunc quidem esse aurum purum, fuisse vero particulam auri 20. partium.
Et eodem modo pronuntiabunt de quibuscunque alijs auri qualitatibus, secundum partes auri puri, quas in qualibet massa auri inuenerint, easque vigesimas quartas tutius grauitatis, non magnitudinis.
Nam cum in hac comparatione qualitatum, seorsim
eodem modo pronuntiabunt de quibuscunque alijs auri qualitatibus, secundum partes auri puri, quas in qualibet massa auri inuenerint, easque vigesimas quartas tutius grauitatis, non magnitudinis.
Nam cum in hac comparatione qualitatum, seorsim
tutius grauitatis, non magnitudinis.
Nam cum in hac comparatione qualitatum, seorsim
qualitatum, seorsim
ratio partium auri, et seorsim metallorum alligatorum; manifestum est si grauitas totius corporis intelligatur diuisa in 24. partes aequales, ex quibus 20. sint auri, duae argenti, et duae aeris; quamlibet partem auri cum qualibet parte argenti et aeris collatam, magnitudine esse minorem; et similiter partem argenti minorem parte aris; propterea quod aurum omnia reliqua metalla superet grauitate quemadmodum et argentum ipsum as, ut constat experienties atque hinc constat quam apte ac conuenienter Aurifices utantur vocabulo partium.
hac enim ratione
in 24. partes aequales, ex quibus 20. sint auri, duae argenti, et duae aeris; quamlibet partem auri cum qualibet parte argenti et aeris collatam, magnitudine esse minorem; et similiter partem argenti minorem parte aris; propterea quod aurum omnia reliqua metalla superet grauitate quemadmodum et argentum ipsum as, ut constat experienties atque hinc constat quam apte ac conuenienter Aurifices utantur vocabulo partium.
hac enim ratione eodem numero exprimunt unam quamque qualitatem auri cuiuslibet massae propositae.
Sed nunc ad secundum veniamus et
et argentum ipsum as, ut constat experienties atque hinc constat quam apte ac conuenienter Aurifices utantur vocabulo partium.
hac enim ratione eodem numero exprimunt unam quamque qualitatem auri cuiuslibet massae propositae.
Sed nunc ad secundum veniamus et modum alligationis.
quem
utantur vocabulo partium.
hac enim ratione eodem numero exprimunt unam quamque qualitatem auri cuiuslibet massae propositae.
Sed nunc ad secundum veniamus et modum alligationis.
quem
auri compositiones quibus cum alijs metallis alligari potest, eam retinuere aurifices, quam diuturna experientia deprehenderunt omnibus alijs esse commodiorem, eam nimirum quae ab auri similitudine vel minimum discedat; qualis est quae solius argenti atque aeris mixtione perficitur.
Et quidem si partes auri excipias, aris atque argenti partes, quae auro sunt permiscendae semper volunt esse aequales in grauitate: propterea quod eadem experientia Magistra didicerunt hunc esse mixtionis modum longe optimum.
Quando ergo aurifices volunt producere aurum cuiuscunque
propterea quod eadem experientia Magistra didicerunt hunc esse mixtionis modum longe optimum.
Quando ergo aurifices volunt producere aurum cuiuscunque qualitatis, accipiunt tot partes auri puri aequales, quot partium futurum est aurum producendum, pauciores tamen partibus 24, et reliquas partes quae d sunt ad 24, explent argento et aere, sumendo ex utroque metallo partes aquales in grauitate; atque bis rite inter se permixtis componunt aurum desideratae qualitatis: eamque denominant a partibus auri puri in mixtione assumptis.
Et quoniam non prodiret
mixtionis modum longe optimum.
Quando ergo aurifices volunt producere aurum cuiuscunque qualitatis, accipiunt tot partes auri puri aequales, quot partium futurum est aurum producendum, pauciores tamen partibus 24, et reliquas partes quae d sunt ad 24, explent argento et aere, sumendo ex utroque metallo partes aquales in grauitate; atque bis rite inter se permixtis componunt aurum desideratae qualitatis: eamque denominant a partibus auri puri in mixtione assumptis.
Et quoniam non prodiret tale prorsus quale facere intendunt, sed paulo perfectius;
tamen partibus 24, et reliquas partes quae d sunt ad 24, explent argento et aere, sumendo ex utroque metallo partes aquales in grauitate; atque bis rite inter se permixtis componunt aurum desideratae qualitatis: eamque denominant a partibus auri puri in mixtione assumptis.
Et quoniam non prodiret tale prorsus quale facere intendunt, sed paulo perfectius; propterea quod auri quidem partes in mixtione maneant, ex argenta vero et are aliquid deperdatur, solent Aurifices tanto plus miscere argenti et aris quantum perdi posse deprehenderunt.
Verum nostra
atque bis rite inter se permixtis componunt aurum desideratae qualitatis: eamque denominant a partibus auri puri in mixtione assumptis.
Et quoniam non prodiret tale prorsus quale facere intendunt, sed paulo perfectius; propterea quod auri quidem partes in mixtione maneant, ex argenta vero et are aliquid deperdatur, solent Aurifices tanto plus miscere argenti et aris quantum perdi posse deprehenderunt.
Verum nostra intentio non est omnia quae ad eiusmodi mixtione pertinent hoc loco exponere; sed illud tantum ut receptum apud omnes ad ferre voluimus, ex quo manifeste
eamque denominant a partibus auri puri in mixtione assumptis.
Et quoniam non prodiret tale prorsus quale facere intendunt, sed paulo perfectius; propterea quod auri quidem partes in mixtione maneant, ex argenta vero et are aliquid deperdatur, solent Aurifices tanto plus miscere argenti et aris quantum perdi posse deprehenderunt.
Verum nostra intentio non est omnia quae ad eiusmodi mixtione pertinent hoc loco exponere; sed illud tantum ut receptum apud omnes ad ferre voluimus, ex quo manifeste constat, qua metallorum mixtio in singulis qualitatum generibus
quae ad eiusmodi mixtione pertinent hoc loco exponere; sed illud tantum ut receptum apud omnes ad ferre voluimus, ex quo manifeste constat, qua metallorum mixtio in singulis qualitatum generibus statuatur: qua quidem est illa quam adduximus, nempe in auro 23, partium, partes 23, esse auri puri et reliquam qua deest ad 24, partes constare dimidia parte argenti, et dimidia aris in grauitate.
In auro vero 22, partium, auri esse 23, argenti unam, et aeris unam,
tantum ut receptum apud omnes ad ferre voluimus, ex quo manifeste constat, qua metallorum mixtio in singulis qualitatum generibus statuatur: qua quidem est illa quam adduximus, nempe in auro 23, partium, partes 23, esse auri puri et reliquam qua deest ad 24, partes constare dimidia parte argenti, et dimidia aris in grauitate.
In auro vero 22, partium, auri esse 23, argenti unam, et aeris unam,
in singulis qualitatum generibus statuatur: qua quidem est illa quam adduximus, nempe in auro 23, partium, partes 23, esse auri puri et reliquam qua deest ad 24, partes constare dimidia parte argenti, et dimidia aris in grauitate.
In auro vero 22, partium, auri esse 23, argenti unam, et aeris unam,
partes constare dimidia parte argenti, et dimidia aris in grauitate.
In auro vero 22, partium, auri esse 23, argenti unam, et aeris unam,
auri esse 23, argenti unam, et aeris unam,
auri, et una medietas reliquarum partium, quae partibus auri desunt ad complendas partes 24, sit argenti, et reliqua medietas sit aeris.
hac enim satis est supposuisse, ad nouum illud artificium, quo paulo post inuestigaturi sumus auri qualitatem ex sola grauitate quam habet in aere et aqua, eamque qualitatem duplici via inuestigabimus, una per calculum, per tabellam altera: et quia ad calculum spectant ea, quae superius inuenimus, de grauitate metallorum huc referenda censuimus quae hic sunt necessaria, cuiusmodi sunt auri, argenti, atque aeris grauitas, quam obtinent in
24, sit argenti, et reliqua medietas sit aeris.
hac enim satis est supposuisse, ad nouum illud artificium, quo paulo post inuestigaturi sumus auri qualitatem ex sola grauitate quam habet in aere et aqua, eamque qualitatem duplici via inuestigabimus, una per calculum, per tabellam altera: et quia ad calculum spectant ea, quae superius inuenimus, de grauitate metallorum huc referenda censuimus quae hic sunt necessaria, cuiusmodi sunt auri, argenti, atque aeris grauitas, quam obtinent in aere, et aqua, quo quidem ita se habet ut sequitur.
Auri puri grauitas, quae in
aqua, eamque qualitatem duplici via inuestigabimus, una per calculum, per tabellam altera: et quia ad calculum spectant ea, quae superius inuenimus, de grauitate metallorum huc referenda censuimus quae hic sunt necessaria, cuiusmodi sunt auri, argenti, atque aeris grauitas, quam obtinent in aere, et aqua, quo quidem ita se habet ut sequitur.
Auri puri grauitas, quae in aere est 19, erit in aqua 18.
Argenti grauitas, quae in aere est 31, erit in aqua 28.
Aeris grauitas; quae in aere est 9, erit in aqua 8.
Aurum ad aquam se habet in grauitate ut 19, ad 1.
Argentum ad aquam se habet in grauitate ut 31, ad 3.
Aes ad aquam se habet in grauitate ut 9, ad 1.
Ex quibus clarissime colligitur, si aliquod corpus mistum constet partibus aequalibus argenti, et aeris in grauitate, quantam grauitatem habeat in aqua et quae sit ratio in grauitate ipsius misti ad aquam si enim grauitas aeris in aere sit 9, eius grauitas in aqua erit 8, et si grauitas argenti in aere sit quoque 9, erit eius
Argentum ad aquam se habet in grauitate ut 31, ad 3.
Aes ad aquam se habet in grauitate ut 9, ad 1.
Ex quibus clarissime colligitur, si aliquod corpus mistum constet partibus aequalibus argenti, et aeris in grauitate, quantam grauitatem habeat in aqua et quae sit ratio in grauitate ipsius misti ad aquam si enim grauitas aeris in aere sit 9, eius grauitas in aqua erit 8, et si grauitas argenti in aere sit quoque 9, erit eius
ad 1.
Ex quibus clarissime colligitur, si aliquod corpus mistum constet partibus aequalibus argenti, et aeris in grauitate, quantam grauitatem habeat in aqua et quae sit ratio in grauitate ipsius misti ad aquam si enim grauitas aeris in aere sit 9, eius grauitas in aqua erit 8, et si grauitas argenti in aere sit quoque 9, erit eius
sit ratio in grauitate ipsius misti ad aquam si enim grauitas aeris in aere sit 9, eius grauitas in aqua erit 8, et si grauitas argenti in aere sit quoque 9, erit eius
in aere sit quoque 9, erit eius
corporis misti ex argento, et aere iuncta mixtionem praedictam, quae etiam subintelligenda erit in
5. huius
Quibus sic
numerorum eadem est ratio.
5. huius
Quibus sic constitutis inuenietur qualitas auri cuiuscumque hoc modo.
Sit
Quibus sic constitutis inuenietur qualitas auri cuiuscumque hoc modo.
Sit
5.huius
Deinde inueniatur grauitas aquae magnitudine aequalis auro puro 24, unciarum: hoc
hoc est ut 19, ad 1, ita fiat 24, ad alium, nempe ad unciam 1 9/19, hic enim numerus erit grauitas illius aquae.
Fiat denique ut 279, ad 29, ita rursus 24, untiae, ad alium, numerus enim quartus, nempe unc. 2
grauitas est in aere unc. 24, corpus enim ita mistum, ad corpus aqueum eiusdem magnitudinis rationem habet in grauitate ut 279, ad 29.
Atque ita habebuntur tres gravitates trium aquae quantitatum, quarum prima aequatur auro puro 24, unciarum, secunda massa propositae 24, unciarum, et reliqua corpori misto ex argento et aere similiter 24, unciarum quae quidem tres grauitates in numeris disponantur eo ordine, quo sequitur.
enim ita mistum, ad corpus aqueum eiusdem magnitudinis rationem habet in grauitate ut 279, ad 29.
Atque ita habebuntur tres gravitates trium aquae quantitatum, quarum prima aequatur auro puro 24, unciarum, secunda massa propositae 24, unciarum, et reliqua corpori misto ex argento et aere similiter 24, unciarum quae quidem tres grauitates in numeris disponantur eo ordine, quo sequitur.
24, unciarum, secunda massa propositae 24, unciarum, et reliqua corpori misto ex argento et aere similiter 24, unciarum quae quidem tres grauitates in numeris disponantur eo ordine, quo sequitur.
et reliqua corpori misto ex argento et aere similiter 24, unciarum quae quidem tres grauitates in numeris disponantur eo ordine, quo sequitur.
inter primam et tertiam aquae grauitatem, quae est unc. 1 1227/5302, et haec differentia statuatur pro primo proportionis termino, pro secundo termino ponatur grauitas
si igitur hic numerus subtrahatur ex numero totius grauitatis 5301, reliquus numerus 313, * erit grauitas aquae propositae massae magnitudine aequalis.
Inueniantur
hic enim numerus erit grauitas aquae magnitudinem habentis aequalem auro puro, cuius grauitas est 5301. Deinde fiat ut 279, ad 29, ita rursum grauitas 5301, ad aliam, hac enim ratione producetur numerus 551, debitus grauitati aquae, magnitudine aqualis corpori misto ex argento et aere grauitatem habenti eandem cum eadem massa proposita.
Atque hae tres grauitates aquae scribantur eo ordine quo supra; inuentisque differentijs inter primam et
5.huius
5301, ad aliam, hac enim ratione producetur numerus 551, debitus grauitati aquae, magnitudine aqualis corpori misto ex argento et aere grauitatem habenti eandem cum eadem massa proposita.
Atque hae tres grauitates aquae scribantur eo ordine quo supra; inuentisque differentijs inter primam et
5.huius
habenti eandem cum eadem massa proposita.
Atque hae tres grauitates aquae scribantur eo ordine quo supra; inuentisque differentijs inter primam et
5.huius
eo ordine quo supra; inuentisque differentijs inter primam et
5.huius
5.huius
24, ad alium numerum.
procul dubio quartus numerus proportionalis, erit ille qui quaeritur.
Est autem hic quartus numerus 21. Quare aurum massae propositae appellabitur partium 21.
Ex his igitur patet in inuenienda auri qualitate primum proportionis terminum 272, et secundum 5301, perpetuo manere eosdem, quia primus terminus est differentia inter grauitates primae, et tertiae aquae, quae nunquam mutantur, nam illae aquae magnitudine sunt aequales altera auro puro, reliqua misto ex argento et aere, quae corpora aureum scilicet et mistum semper ponuntur
Est autem hic quartus numerus 21. Quare aurum massae propositae appellabitur partium 21.
Ex his igitur patet in inuenienda auri qualitate primum proportionis terminum 272, et secundum 5301, perpetuo manere eosdem, quia primus terminus est differentia inter grauitates primae, et tertiae aquae, quae nunquam mutantur, nam illae aquae magnitudine sunt aequales altera auro puro, reliqua misto ex argento et aere, quae corpora aureum scilicet et mistum semper ponuntur eiusdem grauitatis nempe 5301, Secundus vero terminus 5301, est grauitas massae propositae, quae si maior
patet in inuenienda auri qualitate primum proportionis terminum 272, et secundum 5301, perpetuo manere eosdem, quia primus terminus est differentia inter grauitates primae, et tertiae aquae, quae nunquam mutantur, nam illae aquae magnitudine sunt aequales altera auro puro, reliqua misto ex argento et aere, quae corpora aureum scilicet et mistum semper ponuntur eiusdem grauitatis nempe 5301, Secundus vero terminus 5301, est grauitas massae propositae, quae si maior fuerit, vel minor, ad eam facile reuocabitur.
Vnde in posterum solum opus erit inuenire tertium proportionis terminum,
proportionis terminum 272, et secundum 5301, perpetuo manere eosdem, quia primus terminus est differentia inter grauitates primae, et tertiae aquae, quae nunquam mutantur, nam illae aquae magnitudine sunt aequales altera auro puro, reliqua misto ex argento et aere, quae corpora aureum scilicet et mistum semper ponuntur eiusdem grauitatis nempe 5301, Secundus vero terminus 5301, est grauitas massae propositae, quae si maior fuerit, vel minor, ad eam facile reuocabitur.
Vnde in posterum solum opus erit inuenire tertium proportionis terminum, hoc est differentiam inter grauitates
semper ponuntur eiusdem grauitatis nempe 5301, Secundus vero terminus 5301, est grauitas massae propositae, quae si maior fuerit, vel minor, ad eam facile reuocabitur.
Vnde in posterum solum opus erit inuenire tertium proportionis terminum, hoc est differentiam inter grauitates secundae et tertiae aquae.
Sed ut hoc etiam exemplo illustretur, proponatur aliqua massa auri, cuius
facile reuocabitur.
Vnde in posterum solum opus erit inuenire tertium proportionis terminum, hoc est differentiam inter grauitates secundae et tertiae aquae.
Sed ut hoc etiam exemplo illustretur, proponatur aliqua massa auri, cuius
5.huiu
Ad inueniendum
Sed ut hoc etiam exemplo illustretur, proponatur aliqua massa auri, cuius
5.huiu
Ad inueniendum igitur tertium proportionis terminum manentibus primis duobus 272, 5301, haec erit ratio.
Reuocetur primum
5301. deinde fiat ut 837, ad 53, grauitatem videlicet aquae ipsi massae aequalis, ita 5301, ad 335 2/3, ergo 335 2/3, erit grauitas aquae magnitudinem habentis aequalem aureae massae, cuius grauitas 837, reuocata est ad grauitatem 5301; quare grauitas secundae aquae erit 335 2/1, et consequenter differentia
2/3, ergo 335 2/3, erit grauitas aquae magnitudinem habentis aequalem aureae massae, cuius grauitas 837, reuocata est ad grauitatem 5301; quare grauitas secundae aquae erit 335 2/1, et consequenter differentia
massae appellabitur partium 19.
Denique si quis hunc modum conferat cum illo, quem supra tradidimus, cum argentum explorauimus, quod mistum in aurea corona credebatur; is liquido intelliget hic nihil aliud accessisse, nisi quod loco argenti, assumptum sit corpus ex argento et aere mistum, eo quod haec duo metalla tantum in alligationibus auri soleant
ipsius columna in qua omnes numeri sunt unitates, respondentes singulis Denominatoribus qualitatum auri, a deno minatore partium 24, usque ad denominatorem qualitatis partis o, quamuis proprie loquendo nulla sit qualitas auri partis nullius, quia tunc non esset aurum, sed mistum ex argento et aere.
Hos denominatores auri omnes inuenies in prima columna sub titulo qualitatis.
In columna vero sub titulo misti placuit etiam describere denominatores misti ex argento et aere, ut unico intuitu appareat quot partes auri puri, et quot partes misti ex argento et aere
loquendo nulla sit qualitas auri partis nullius, quia tunc non esset aurum, sed mistum ex argento et aere.
Hos denominatores auri omnes inuenies in prima columna sub titulo qualitatis.
In columna vero sub titulo misti placuit etiam describere denominatores misti ex argento et aere, ut unico intuitu appareat quot partes auri puri, et quot partes misti ex argento et aere contineantur in singulis qualitatibus.
Porro in area tabulae sub titulo grauitatis auri in aqua posita est grauitas auri cuiuslibet qualitatis quam obtinet in aqua, quae qua ratione
tunc non esset aurum, sed mistum ex argento et aere.
Hos denominatores auri omnes inuenies in prima columna sub titulo qualitatis.
In columna vero sub titulo misti placuit etiam describere denominatores misti ex argento et aere, ut unico intuitu appareat quot partes auri puri, et quot partes misti ex argento et aere contineantur in singulis qualitatibus.
Porro in area tabulae sub titulo grauitatis auri in aqua posita est grauitas auri cuiuslibet qualitatis quam obtinet in aqua, quae qua ratione inueniatur, dicetur inferius vbi agetur de compositione
ex argento et aere.
Hos denominatores auri omnes inuenies in prima columna sub titulo qualitatis.
In columna vero sub titulo misti placuit etiam describere denominatores misti ex argento et aere, ut unico intuitu appareat quot partes auri puri, et quot partes misti ex argento et aere contineantur in singulis qualitatibus.
Porro in area tabulae sub titulo grauitatis auri in aqua posita est grauitas auri cuiuslibet qualitatis quam obtinet in aqua, quae qua ratione inueniatur, dicetur inferius vbi agetur de compositione eiusdem tabulae.
Vsus
est grauitas auri cuiuslibet qualitatis quam obtinet in aqua, quae qua ratione inueniatur, dicetur inferius vbi agetur de compositione eiusdem tabulae.
Vsus eius sunt duo, quorum alterum titulus indicat, nimirum ut tabulae beneficio reperiatur ex grauitate auri quam habet in aere et aqua, eius qualitas.
Alter vero est ut cognoscatur grauitas in aqua, quando una cum grauitate quam aliquod aurum habet in aere datur ipsius qualitas.
et de hoc usu cum sit simplicior prius nobis erit agendum.
eius sunt duo, quorum alterum titulus indicat, nimirum ut tabulae beneficio reperiatur ex grauitate auri quam habet in aere et aqua, eius qualitas.
Alter vero est ut cognoscatur grauitas in aqua, quando una cum grauitate quam aliquod aurum habet in aere datur ipsius qualitas.
et de hoc usu cum sit simplicior prius nobis erit agendum.
partium 24, sub titulo grauitatis auri in aqua, datur unc. 1 1. Scrup. 8, Gran. 20 172/1767, quae fractio licet exprimi possit minoribus numeris
sit trium lib.
qualitatis vero 18, partium.
fiat ut lib.
1. ad unc. 11, Scrup. 5, Gran. 3 963/1767, ita lib. 3. ad alium numerum, is erit lib. 2, unc.
9, Scrup. 15, Gran. 10 1122/1767. et tanta erit grauitas auri propositi in aqua.
Et sic de alijs.
Quod vero ad priorem usum attinet, is persimilis est praecedenti, et aeque facilis quando grauitas auri quam in aere et aqua habet, in tabula reperitur
18, partium.
fiat ut lib.
1. ad unc. 11, Scrup. 5, Gran. 3 963/1767, ita lib. 3. ad alium numerum, is erit lib. 2, unc.
9, Scrup. 15, Gran. 10 1122/1767. et tanta erit grauitas auri propositi in aqua.
Et sic de alijs.
Quod vero ad priorem usum attinet, is persimilis est praecedenti, et aeque facilis quando grauitas auri quam in aere et aqua habet, in tabula reperitur
963/1767, ita lib. 3. ad alium numerum, is erit lib. 2, unc.
9, Scrup. 15, Gran. 10 1122/1767. et tanta erit grauitas auri propositi in aqua.
Et sic de alijs.
Quod vero ad priorem usum attinet, is persimilis est praecedenti, et aeque facilis quando grauitas auri quam in aere et aqua habet, in tabula reperitur
is erit lib. 2, unc.
9, Scrup. 15, Gran. 10 1122/1767. et tanta erit grauitas auri propositi in aqua.
Et sic de alijs.
Quod vero ad priorem usum attinet, is persimilis est praecedenti, et aeque facilis quando grauitas auri quam in aere et aqua habet, in tabula reperitur
inuenietur hoc modo.
Proponatur aurum unius librae in aqua habens grauitatem unc. 11. Scrup. 6, Gran. 16 264/1767, qualis in tabula non reperitur Grauitas enim proxime maior est unc. 1 1. Scrup. 6, Gran. 23 1551/1767, respondens auro 21, partium, et grauitas proxime minor est unc. 11, Scrup. 6, Gran. 9 177/1767,
non reperitur Grauitas enim proxime maior est unc. 1 1. Scrup. 6, Gran. 23 1551/1767, respondens auro 21, partium, et grauitas proxime minor est unc. 11, Scrup. 6, Gran. 9 177/1767,
admodum et inter quascunque duas alias grauitates proximas eadem est differentia, propterea quod omnes grauitates in tabula procedunt per aequalem excessum, vel defectum, ut inferius demonstrabitur.
Inueniatur quoque differentia inter eandem grauitatem proxime minorem et inter grauitatem auri propositi quam habet in aqua, quae
grauitates in tabula procedunt per aequalem excessum, vel defectum, ut inferius demonstrabitur.
Inueniatur quoque differentia inter eandem grauitatem proxime minorem et inter grauitatem auri propositi quam habet in aqua, quae
ut inferius demonstrabitur.
Inueniatur quoque differentia inter eandem grauitatem proxime minorem et inter grauitatem auri propositi quam habet in aqua, quae
quam habet in aqua, quae
habetur praecise e regione particularum 12. Vnde concluditur, denominatorem auri propositi esse partium 20 12/24, vel quod idem est partium 20 1/2, ut prius.
Quando vero differentia grauitatum in tabella partis proportionalis non habetur praecise.
accipiatur alia ipsi propinquior et particula illi in latere respondens addatur denominatori auri ex primaria tabula extracti.
sic enim saltem non errabitur in una particula vigesimaquarta unius partis denominatoris auri.
Denique si proponatur aurum non unius librae sed vel plurium, vel solum aliquot
solum aliquot unciarum.
Reducenda erit eius grauitas quam habet in aqua, ad grauitatem quam haberet si
librae, id quod absoluetur per proportionis ratiocinationem, si pro termino primo ponatur vera grauitas auri propositi, pro secundo, eiusdem grauitas in aqua, et pro tertio lib.
1, quartus enim terminus indicabit grauitatem in aqua respondentem uni librae auri propositi.
et hac inuenta reliqua expedientur ut prius.
Exemplum huius casus hic non affero, quod per se res sit clara.
Sed illud tantum obiter aduertere placet, quod videtur pertinere ad commodiorem usum tabulae, videlicet ut iis in casibus in quibus
huius casus hic non affero, quod per se res sit clara.
Sed illud tantum obiter aduertere placet, quod videtur pertinere ad commodiorem usum tabulae, videlicet ut iis in casibus in quibus
tantum obiter aduertere placet, quod videtur pertinere ad commodiorem usum tabulae, videlicet ut iis in casibus in quibus
granorum omittantur quando minus valent quam 1/2, et quando valent plus, eorum loco, addatur unum granum reliquis granis, et si quando accidat hinc procreari grana 24. tunc etiam grana omittantur addita prius unitate ad scrupula in tabula inuenta.
hac enim ratione calculus erit expeditior et error qui hinc oborietur erit insensibilis.
Compositio eiusdem tabulae.
Si ea quae hactenus sunt dicta recte intelligantur liquido apparebit compositionem tabulae in eo consistere, ut inueniatur
eiusdem tabulae.
Si ea quae hactenus sunt dicta recte intelligantur liquido apparebit compositionem tabulae in eo consistere, ut inueniatur grauitas quam aurum cuiusuis qualitatis habet in aqua, hoc est si intelligantur propositae plures massae auri, singulae singularum librarum, et alia sit qualitatis 24, partium alia 23, alia 22, etc.
quanta sit grauitas uniuscuiusque in aqua, id quod hoc extremo loco inuestigare docebimus.
Et primum sit propositum aurum purum, seu 24, partium.
quoniam igitur grauitas auri in aere, ad
qualitatis habet in aqua, hoc est si intelligantur propositae plures massae auri, singulae singularum librarum, et alia sit qualitatis 24, partium alia 23, alia 22, etc.
quanta sit grauitas uniuscuiusque in aqua, id quod hoc extremo loco inuestigare docebimus.
Et primum sit propositum aurum purum, seu 24, partium.
quoniam igitur grauitas auri in aere, ad grauitatem eiusdem in aqua se habet ut 19, ad 18, fiat ut 19, ad 18, ita lib. 1, auri puri ad aliam grauitatem nempe lib. 1
primum sit propositum aurum purum, seu 24, partium.
quoniam igitur grauitas auri in aere, ad grauitatem eiusdem in aqua se habet ut 19, ad 18, fiat ut 19, ad 18, ita lib. 1, auri puri ad aliam grauitatem nempe lib. 1
propter causam superius allatam.
Sit deinde propositum quod vis aliud corpus aureum unius librae, sitque
allatam.
Sit deinde propositum quod vis aliud corpus aureum unius librae, sitque
in aqua unc.9 9/19, eo quod ita se habeant 10, ad 9 9/29, ut 19, ad 18, Quare si hae duae grauitates inuentae colligantur in unam summam, inueniemus totam massam auri propositam, cuius grauitas in aere ponebatur lib. 1, in aqua
10, ad 9 9/29, ut 19, ad 18, Quare si hae duae grauitates inuentae colligantur in unam summam, inueniemus totam massam auri propositam, cuius grauitas in aere ponebatur lib. 1, in aqua
vero tabulae sic fortassis
semiunciae auri puri in aqua superat in aqua
differentia est Gra. 14 1174/1767. Considerentur enim quaecunque duae grauitates proximae in tabula
in auro 19, partium, in auro autem 19, partium erit una semiuncia misti plus quam in auro 20, partium; quare grauitas auri 20, partium in aqua superabit in aqua grauitatem auri 19, partium grauitate, qua semiuncia auri puri superat semiunciam misti.
Quod erat demonstrandum.
Et eadem est ratio de alijs grauitatibus, non solum quae in hac tabula describuntur, sed etiam de illis, quae describentur in alijs, copiosioribus, in quibus videlicet denominatores non essent partes integrae, sed partes partiam; dummodo etiam illae partes per unam eandemque differentiam
quaesitam, quae valet scrup.1 1, Gran. 8 16/19.
Secundo quaerenda est grauitas semiuncie misti in aqua, quae habebitur si fiat ut 279, ad 250, ita semiuncia, ad alium numerum, qui sit unc. 125/229, is enim dabit grauitatem quaesitam, quae reducta ad scrupula, et grana valet scrup. 10, Gran. 18 2/3.
Tertio exploranda est differentia inter duas grauitates proxime inuentas, quam per subtractionem inuenies Gran. 14 452/589, cuius tamen fractio reducta est ad partes 1767, nempe ad 1374/1767, propter tabellam partis
composita est quoque tabella partis proportionalis, primo enim inuenta est vigesima quarta pars differentiae secundum quam tabula progreditur quam supra inuenimus esse Gran. 14 1374/1707, cuius pars vigesima quarta est 1072/1707, deinde hanc particulam addidimus primum sibi ipsi, et produximus differentiam 2, particularum Gran. 1 409/1707 et huic differentiae
est vigesima quarta pars differentiae secundum quam tabula progreditur quam supra inuenimus esse Gran. 14 1374/1707, cuius pars vigesima quarta est 1072/1707, deinde hanc particulam addidimus primum sibi ipsi, et produximus differentiam 2, particularum Gran. 1 409/1707 et huic differentiae
quam supra inuenimus esse Gran. 14 1374/1707, cuius pars vigesima quarta est 1072/1707, deinde hanc particulam addidimus primum sibi ipsi, et produximus differentiam 2, particularum Gran. 1 409/1707 et huic differentiae
pars vigesima quarta est 1072/1707, deinde hanc particulam addidimus primum sibi ipsi, et produximus differentiam 2, particularum Gran. 1 409/1707 et huic differentiae
Itaque si quarta decima pars unius uncia addatur ipsi
Bibliographia locorum inventorumGetaldić, Marin (1566-1626) [1603], Promotus Archimedes seu De variis corporum generibus gravitate et magnitudine comparatis, versio electronica (), Verborum 19625, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus] [word count] [getaldimpromo].
First 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.