Croatiae auctores Latini: inventa  
   domum |  qui sumus |  textus |  auxilia |  tolle, lege! |   
Bibliographic criteria: none (All documents)
Search criteria: et

Your search found 155641 occurrences

More search results (batches of 100)
First 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 Last

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 129728-132401:


129728. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 5 | Paragraph | Section]

AD POTENTISSIMUM GALLIAE REGEM LUDOVICUM XVI EPISTOLA DEDICATORIA
1   Defectus Solis varios Lunaeque labores,
2  Astrorum et positus, naturam et luminis aurei
3  Per Latium Latiis olim celebrare Camenis
4  Aggrediens, veterum Parnassia numina vatum
5  Uraniem 1 et Phoebum de more in vota vocavi.


129729. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 5 | Paragraph | Section]

AD POTENTISSIMUM GALLIAE REGEM LUDOVICUM XVI EPISTOLA DEDICATORIA
1   Defectus Solis varios Lunaeque labores,
2  Astrorum et positus, naturam et luminis aurei
3  Per Latium Latiis olim celebrare Camenis
4  Aggrediens, veterum Parnassia numina vatum
5  Uraniem 1 et Phoebum de more in vota vocavi.


129730. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 5 | Paragraph | Section]


2  Astrorum et positus, naturam et luminis aurei
3  Per Latium Latiis olim celebrare Camenis
4  Aggrediens, veterum Parnassia numina vatum
5  Uraniem 1 et Phoebum de more in vota vocavi.
6  Ingentem Thamesis post inde advectus ad urbem
7  Aeratis impressa notis mea carmina primum
8  Eduxi totumque ausus vulgare per orbem


129731. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 5 | Paragraph | Section]

rex magne, tua jam reddita fulgent
14  Uberius cultuque novo se ostendere gaudent,
15  Ad te confugiunt unum, tua numina poscunt.
16  Jure quidem, quando Gallis commixtus et ipse
17  Dicor avi, Lodoice, tui jam munere Gallus,
18  In gentem adlectus magnam et tibi, maxime regum,
19  Devotus vivo, tanto sub principe felix.


129732. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 5 | Paragraph | Section]


15  Ad te confugiunt unum, tua numina poscunt.
16  Jure quidem, quando Gallis commixtus et ipse
17  Dicor avi, Lodoice, tui jam munere Gallus,
18  In gentem adlectus magnam et tibi, maxime regum,
19  Devotus vivo, tanto sub principe felix.
20   Tu facilis vitae succos per dona ministras
21  Annua; tu titulum


129733. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 5 | Paragraph | Section]


22  Adstrictum tenet ac geminato jure fidelem
23  Me jubet esse tibi, res nautica, quae maris altum
24  Jam tenet imperium, tanta vi mentis acutae
25   Instat et urget opus vigil ad tua jussa minister? 3
26  Aequoreis pater ipse stupet Neptunus ab undis
27  Nereidumque chori latitansque sub aequore Nereus


129734. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 5 | Paragraph | Section]


27  Nereidumque chori latitansque sub aequore Nereus
28  Gallorum ingentes tot ponto innare carinas
29  Fulmineosque globos emittere: fulgurat omne
30   Igne novo coelum et repetita tonitrua reddit.
31  Ipsi etiam nimbi tua jura sequuntur et hostem
32  Dispergit late navesque per aequora versat
33  Ventorum furor ac


129735. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 5 | Paragraph | Section]

ingentes tot ponto innare carinas
29  Fulmineosque globos emittere: fulgurat omne
30   Igne novo coelum et repetita tonitrua reddit.
31  Ipsi etiam nimbi tua jura sequuntur et hostem
32  Dispergit late navesque per aequora versat
33  Ventorum furor ac scopulis allidit acutis.
34  


129736. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 7 | Paragraph | Section]


35  In bellum pulchra pro libertate ruebant
36  Oppressi nuper populi; tu in vota vocatus
37  Accurris; jussa immenso volat aequore classis
38  Foeta armis et foeta viris; Philadelphia gaudet
39  Libera; praecipiti turmae fugere volatu
40  Hostiles; liber jam Delavarius amnis
41  Panditur atque suos dominam deducit ad urbem


129737. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 7 | Paragraph | Section]

populos tua provida tantum
44  Cura fovet: tenues non dedignaris arenas.
45  Arcta quidem Adriaco mea littore patria tellus, 6
46  Ast opibus pollens et nobilitate vetusta,
47  Acribus ingeniis et libertate perenni
48  Tollitur ac vasto exercet commercia ponto.
49  Ad te confugimus: facili nos excipis ore


129738. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 7 | Paragraph | Section]

tenues non dedignaris arenas.
45  Arcta quidem Adriaco mea littore patria tellus, 6
46  Ast opibus pollens et nobilitate vetusta,
47  Acribus ingeniis et libertate perenni
48  Tollitur ac vasto exercet commercia ponto.
49  Ad te confugimus: facili nos excipis ore
50  Cumque adeo exiguis tantus nova foedera jungis,


129739. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 7 | Paragraph | Section]

ornata novo nunc denique cultu.
54  Sunt alia atque alia 7 aut longos vulgata per annos,
55  Jam tua, namque tuis jam Gallica reddita terris
56  Sive recens enata, tuis et debita jussis,
57  Quae peperit nuper geminati cura laboris
58  Excitusque novis stimulis novus extudit ardor.
59  Haud etenim deses cesso noctesque diesque


129740. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 7 | Paragraph | Section]


61  Per calamum memori trado servanda papyro.
62  Quid namque officiat? Duris 8 procul intonat armis
63  Horrisonus Mavors; spumanti sanguine fervent
64  Et maria et campi disruptaque tela volutant
65  Et fractis galeas cristis rescissaque membra
66  Infecti sanie fluvii atque incendia late
67  Densa furunt vacuasque evertunt


129741. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 7 | Paragraph | Section]


61  Per calamum memori trado servanda papyro.
62  Quid namque officiat? Duris 8 procul intonat armis
63  Horrisonus Mavors; spumanti sanguine fervent
64  Et maria et campi disruptaque tela volutant
65  Et fractis galeas cristis rescissaque membra
66  Infecti sanie fluvii atque incendia late
67  Densa furunt vacuasque evertunt civibus urbes;


129742. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 7 | Paragraph | Section]


62  Quid namque officiat? Duris 8 procul intonat armis
63  Horrisonus Mavors; spumanti sanguine fervent
64  Et maria et campi disruptaque tela volutant
65  Et fractis galeas cristis rescissaque membra
66  Infecti sanie fluvii atque incendia late
67  Densa furunt vacuasque evertunt civibus urbes;
68  Velivolae pereunt moles, perfossa


129743. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 7 | Paragraph | Section]


67  Densa furunt vacuasque evertunt civibus urbes;
68  Velivolae pereunt moles, perfossa ruentem
69  Excipiunt latera Oceanum fundoque sub imo
70  Et nautae et frustra fortes turmaeque ducesque
71  Volvuntur vitamque alto sub gurgite ponunt
72  Infleti et monstris miseri dant praeda marinis.


129744. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 7 | Paragraph | Section]


67  Densa furunt vacuasque evertunt civibus urbes;
68  Velivolae pereunt moles, perfossa ruentem
69  Excipiunt latera Oceanum fundoque sub imo
70  Et nautae et frustra fortes turmaeque ducesque
71  Volvuntur vitamque alto sub gurgite ponunt
72  Infleti et monstris miseri dant praeda marinis.
73  Nos placida


129745. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 9 | Paragraph | Section]

latera Oceanum fundoque sub imo
70  Et nautae et frustra fortes turmaeque ducesque
71  Volvuntur vitamque alto sub gurgite ponunt
72  Infleti et monstris miseri dant praeda marinis.
73  Nos placida fruimur regali in sede quiete
74  Tranquillaeque tuis gaudent in finibus urbes.
75  


129746. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 9 | Paragraph | Section]

fides, mea scripta docebunt. 12
91   Sunt brevibus nunc clausa tubis 13 , quae vitra remotas
92  Adducunt oculis oras et sidera coeli,
93  Illa quidem melius quam quae longissima quondam
94  Machina vix tellure super molimine multo
95   Haud poterat tumidas tractari onerosa per undas.


129747. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 9 | Paragraph | Section]


95   Haud poterat tumidas tractari onerosa per undas.
96  Immoror his, quae cura tuis mihi maxima cessit
97  Imperiis: varias doceo deprehendere vires
98  Vitrorum et formas tornandis lentibus aptas
99  Per numeros simul arte nova tenuique labore.
100   Fas erit 14 hostiles procul his dignoscere classes
101  Et malo et puppim


129748. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 9 | Paragraph | Section]


98  Vitrorum et formas tornandis lentibus aptas
99  Per numeros simul arte nova tenuique labore.
100   Fas erit 14 hostiles procul his dignoscere classes
101  Et malo et puppim fluitantia signa per altam.
102  Fas erit his servare polum fulgentiaque astra,
103  Securas ducunt quae vasta per aequora puppes.
104  Addo etiam 15


129749. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 9 | Paragraph | Section]

et formas tornandis lentibus aptas
99  Per numeros simul arte nova tenuique labore.
100   Fas erit 14 hostiles procul his dignoscere classes
101  Et malo et puppim fluitantia signa per altam.
102  Fas erit his servare polum fulgentiaque astra,
103  Securas ducunt quae vasta per aequora puppes.
104  Addo etiam 15 Uraniae


129750. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 9 | Paragraph | Section]


103  Securas ducunt quae vasta per aequora puppes.
104  Addo etiam 15 Uraniae certas cultoribus artes,
105   Arma nova ac veterum vitia errorumque pericla
106  Et quo quemque modo noscant fugiantque, recludo.
107  Astrorum evolvo motus 16 quasque ethere in alto
108  Obtineant sedes, quam se sublimia tollant.


129751. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 11 | Paragraph | Section]


113   Tempus erat, medio cum Gallia tota Decembri
114  Urgebat votis superos, tua regia conjux
115  Spem regni longum optatam et te denique dignam
116  Ut prolem partu felici effunderet atque
117  Luderet augusta ridens delphinus in aula.
118  Ipse polum et sparsas scrutabar in aethere flammas,


129752. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 11 | Paragraph | Section]


115  Spem regni longum optatam et te denique dignam
116  Ut prolem partu felici effunderet atque
117  Luderet augusta ridens delphinus in aula.
118  Ipse polum et sparsas scrutabar in aethere flammas,
119  Cum subito nova lux oculis sese obtulit atque
120  Involvit totum radiis fulgentibus axem.
121  Memnoniis sidus Jovis exurgebat ab


129753. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 11 | Paragraph | Section]

Cum subito nova lux oculis sese obtulit atque
120  Involvit totum radiis fulgentibus axem.
121  Memnoniis sidus Jovis exurgebat ab undis.
122  Inde jubar: deflexi oculos et lumina vidi
123  Haud ignota mihi. Tenues volat ecce per auras
124  Astriferis invecta rotis curruque micanti
125  Diva meum Uranie numen, quam pronus adoro


129754. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 11 | Paragraph | Section]

ignota mihi. Tenues volat ecce per auras
124  Astriferis invecta rotis curruque micanti
125  Diva meum Uranie numen, quam pronus adoro
126  Sacra tubo, vitrea peragens et lente sacerdos,
127  Stat coram et dictis me sic affatur amicis:
128   "Mente tenes, ut me coelo demisit ab alto
129  In terras


129755. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 11 | Paragraph | Section]


124  Astriferis invecta rotis curruque micanti
125  Diva meum Uranie numen, quam pronus adoro
126  Sacra tubo, vitrea peragens et lente sacerdos,
127  Stat coram et dictis me sic affatur amicis:
128   "Mente tenes, ut me coelo demisit ab alto
129  In terras olim Phoebus tibi dona ferentem


129756. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 13 | Paragraph | Section]


148  Instituit, quae digna atavis matrique patrique
149  Par foret inque omnes famam producere annos.
150  Mille igitur Nymphas agiles geniosque volucres
151  Advocat et, quae sit menti sententia, pandit:
152  "Ite, ait, astriferosque orbes percurrite, flammas,
153  Pectora queis agitanda olim, queis fervida mentes
154  Vis acuat, robur membris


129757. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 13 | Paragraph | Section]

sit menti sententia, pandit:
152  "Ite, ait, astriferosque orbes percurrite, flammas,
153  Pectora queis agitanda olim, queis fervida mentes
154  Vis acuat, robur membris accedat et ori
155  Gratia, seligite et cura miscete sagaci!"
156  Tum loca certa docet, magnis quae regibus apta,
157  Quae blandi exhibeant aptissima germina sexus.


129758. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 13 | Paragraph | Section]

ait, astriferosque orbes percurrite, flammas,
153  Pectora queis agitanda olim, queis fervida mentes
154  Vis acuat, robur membris accedat et ori
155  Gratia, seligite et cura miscete sagaci!"
156  Tum loca certa docet, magnis quae regibus apta,
157  Quae blandi exhibeant aptissima germina sexus.
158  


129759. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 13 | Paragraph | Section]

aviae egregias laudes ex parte reposcit,
161  Non omnes, ventura prior sub luminis auras
162  Regalis soboles. Non illi gratia blando
163  Ore sedet tantum, Venerem qua vincit et artes
164  Non tantum placidae colit officiosa Minervae;
165  Finibus imperitat vastis, bella, horrida bella
166  Sustinet, ingentes informat legibus urbes.


129760. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 13 | Paragraph | Section]


175  Tuteturque suos. Quos tanta exempla requirunt
176  Aetherios ignes, quae magnae robora mentis
177  Virtutesque animi! Nulli vigilantia major
178  Obtigit et recti cura atque amor insitus aequi.
179   Nonne vides 20 , solium postquam conscendit avitum,
180  Quam placida intentus populos ditione


129761. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 15 | Paragraph | Section]


193  Extendit furiosa manum minitata parenti:
194  Juppiter audacem Stygias detrudet ad umbras.
195  Concilium interea celebrat divosque coegit
196  Et pandit, quidnam Gallorum ardentia vota
197  Distineat spondetque brevi nova munera genti
198  Grandia: ridebit plaudens delphinus in aula
199  Atque alii atque alii fato


129762. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 15 | Paragraph | Section]

spondetque brevi nova munera genti
198  Grandia: ridebit plaudens delphinus in aula
199  Atque alii atque alii fato arridente sequentur
200   Et nati natorum et qui nascentur ab illis
201  Omnia regalem extendent in saecula stirpem."
202   Haec ait ac tenues se diva attollit in auras.


129763. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 15 | Paragraph | Section]

brevi nova munera genti
198  Grandia: ridebit plaudens delphinus in aula
199  Atque alii atque alii fato arridente sequentur
200   Et nati natorum et qui nascentur ab illis
201  Omnia regalem extendent in saecula stirpem."
202   Haec ait ac tenues se diva attollit in auras.


129764. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 15 | Paragraph | Section]


203  Me novus ardor agit felicia fata canentem
204  Devotumque tibi magis usque, o maxime regum,
205  Incitat atque novis spes certa impulsibus urget,
206  Ad te confugiam et primum te in vota vocatum
207  Aggrediar numenque tuum per carmina poscam. 22 DE SOLIS AC LUNAE DEFECTIBUS


129765. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 17 | Paragraph | Section]

LIBER PRIMUS
1.1  Cur quondam 1 aethereas Titan sine nube per auras
1.2  Dum micat et puro respergit lumine terras,
1.3  Praetexat subita nitidos ferrugine vultus
1.4  Impatiensque morae fuscis Nox prodeat alis
1.5   Atra die medio stellasque inducat Olympo;
1.6  Cur, sudo dum laeta nitet


129766. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 17 | Paragraph | Section]

subita nitidos ferrugine vultus
1.4  Impatiensque morae fuscis Nox prodeat alis
1.5   Atra die medio stellasque inducat Olympo;
1.6  Cur, sudo dum laeta nitet Latonia coelo,
1.7  Nunc tenebris condat caput et nunc sanguine multo
1.8  Inficiat frontem, Latiis memorare Camoenis
1.9  Aggrediar penitusque imas educere causas.
1.10   Tu mihi, 2 qui Arcadico, aethereo


129767. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 17 | Paragraph | Section]

neges, solita seu fraudes luce sororem.
1.15   Tuque adeo Aonias inter 3 mihi maxima divas,
1.16  Uranie, terras quae dedignata jacentes
1.17  Alta petis cursu et caput inter sidera condis,
1.18  Huc ades atque tuum facilis ne desere vatem!
1.19  Ante tamen Pindique patrem doctasque sorores
1.20   Te primum mea vota vocant, te in carmina poscunt,


129768. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 17 | Paragraph | Section]

4 germen, meritissime docti
1.22  Angligenum coetus praeses. Te namque superba,
1.23  Te duce lecta cohors naturae arcana latentis
1.24  Regalem ad Thamesis ripam scrutatur et omnes
1.25   Telluris vastae comperta effundit in oras.
1.26  Quae canimus, vestris pars maxima debita curis.
1.27  Pandimus astrorum et positus motusque Quis ignes
1.28  Servare aethereos cursumque


129769. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 17 | Paragraph | Section]

naturae arcana latentis
1.24  Regalem ad Thamesis ripam scrutatur et omnes
1.25   Telluris vastae comperta effundit in oras.
1.26  Quae canimus, vestris pars maxima debita curis.
1.27  Pandimus astrorum et positus motusque Quis ignes
1.28  Servare aethereos cursumque notare fugacem
1.29  Aptior et longum ignotas deprendere leges
1.30   Ingenti Bradleyade, cui diva tuenti
1.31  Assidet Uranie totumque


129770. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 17 | Paragraph | Section]

vastae comperta effundit in oras.
1.26  Quae canimus, vestris pars maxima debita curis.
1.27  Pandimus astrorum et positus motusque Quis ignes
1.28  Servare aethereos cursumque notare fugacem
1.29  Aptior et longum ignotas deprendere leges
1.30   Ingenti Bradleyade, cui diva tuenti
1.31  Assidet Uranie totumque recludit Olympum?
1.32  Persequimur teretesque tubos inclusaque vitra


129771. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 19 | Paragraph | Section]

atque imis adducere sydera terris?
1.37  Anne notas alibi melius super aere rigenti
1.38  Sculpere mos cochleisque pares inducere spiras?
1.39  Quid memorem fato raptos? Mea carmina vestri
1.40  Et laudes celebrant Halleii et docta reperta
1.41  Et memorant culti mira instrumenta Grahami,
1.42  Aurata aequales dum cuspide dividit horas.
1.43  Angligenum sed primus honos et gloria tanti
1.44  Prima


129772. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 19 | Paragraph | Section]

sydera terris?
1.37  Anne notas alibi melius super aere rigenti
1.38  Sculpere mos cochleisque pares inducere spiras?
1.39  Quid memorem fato raptos? Mea carmina vestri
1.40  Et laudes celebrant Halleii et docta reperta
1.41  Et memorant culti mira instrumenta Grahami,
1.42  Aurata aequales dum cuspide dividit horas.
1.43  Angligenum sed primus honos et gloria tanti
1.44  Prima chori longe ante alios


129773. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 19 | Paragraph | Section]

notas alibi melius super aere rigenti
1.38  Sculpere mos cochleisque pares inducere spiras?
1.39  Quid memorem fato raptos? Mea carmina vestri
1.40  Et laudes celebrant Halleii et docta reperta
1.41  Et memorant culti mira instrumenta Grahami,
1.42  Aurata aequales dum cuspide dividit horas.
1.43  Angligenum sed primus honos et gloria tanti
1.44  Prima chori longe ante alios Newtonus ibidem
1.45  Emicat


129774. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 19 | Paragraph | Section]

Mea carmina vestri
1.40  Et laudes celebrant Halleii et docta reperta
1.41  Et memorant culti mira instrumenta Grahami,
1.42  Aurata aequales dum cuspide dividit horas.
1.43  Angligenum sed primus honos et gloria tanti
1.44  Prima chori longe ante alios Newtonus ibidem
1.45  Emicat atque operis mihi magna in parte refulget.
1.46  Seu referam implexis Phoeben erroribus actam,
1.47  Ille mihi astrorum nexus


129775. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 19 | Paragraph | Section]

mihi astrorum nexus viresque ministrat,
1.48  Syderei queis sese ignes per mutua turbant;
1.49  Sive deam media sordentem sanguine in umbra,
1.50  Ille almae textum lucis mixtosque colores
1.51  Suggerit et longi dat carminis argumentum.
1.52  Idem ergo et summo inseritur mihi celsus Olympo
1.53  Jam numen coliturque hymno, dum digna recenti
1.54  Surgunt templa deo, dum mascula thura parantur.
1.55  Ergo


129776. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 19 | Paragraph | Section]

queis sese ignes per mutua turbant;
1.49  Sive deam media sordentem sanguine in umbra,
1.50  Ille almae textum lucis mixtosque colores
1.51  Suggerit et longi dat carminis argumentum.
1.52  Idem ergo et summo inseritur mihi celsus Olympo
1.53  Jam numen coliturque hymno, dum digna recenti
1.54  Surgunt templa deo, dum mascula thura parantur.
1.55  Ergo opus excipite atque aures adhibete canenti,


129777. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 19 | Paragraph | Section]

inseritur mihi celsus Olympo
1.53  Jam numen coliturque hymno, dum digna recenti
1.54  Surgunt templa deo, dum mascula thura parantur.
1.55  Ergo opus excipite atque aures adhibete canenti,
1.56  Tuque et tota cohors, facilemque adjungite mentem
1.57  Ac trepidum assensu vatem firmate secundo!
1.58  Defectus Solis varios Lunaeque labores
1.59  Si penitus nosse et coecas evolvere causas
1.60  Est animus,


129778. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 19 | Paragraph | Section]

atque aures adhibete canenti,
1.56  Tuque et tota cohors, facilemque adjungite mentem
1.57  Ac trepidum assensu vatem firmate secundo!
1.58  Defectus Solis varios Lunaeque labores
1.59  Si penitus nosse et coecas evolvere causas
1.60  Est animus, superas scrutari ante omnia sedes
1.61  Cura sit et positus astrorum et discere motus.
1.62  Principio 5 coelum dum


129779. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 19 | Paragraph | Section]

trepidum assensu vatem firmate secundo!
1.58  Defectus Solis varios Lunaeque labores
1.59  Si penitus nosse et coecas evolvere causas
1.60  Est animus, superas scrutari ante omnia sedes
1.61  Cura sit et positus astrorum et discere motus.
1.62  Principio 5 coelum dum suspicis atque serenam
1.63  Sydera per noctem et divae tenuata triformis
1.64  Cornua


129780. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 19 | Paragraph | Section]

vatem firmate secundo!
1.58  Defectus Solis varios Lunaeque labores
1.59  Si penitus nosse et coecas evolvere causas
1.60  Est animus, superas scrutari ante omnia sedes
1.61  Cura sit et positus astrorum et discere motus.
1.62  Principio 5 coelum dum suspicis atque serenam
1.63  Sydera per noctem et divae tenuata triformis
1.64  Cornua surgentemque Eoo e littore


129781. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 19 | Paragraph | Section]

scrutari ante omnia sedes
1.61  Cura sit et positus astrorum et discere motus.
1.62  Principio 5 coelum dum suspicis atque serenam
1.63  Sydera per noctem et divae tenuata triformis
1.64  Cornua surgentemque Eoo e littore Phoebum,
1.65  Ne defixa polo superisque haerentia tectis
1.66  Rere procul paribus disjungier intervallis,
1.67  Ceu, picta auratum qua


129782. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 21 | Paragraph | Section]

oras
1.71  Tolluntur coelo atque humili a Tellure recedunt.
1.72  Quae 6 saliunt semper tremulaque in luce coruscant
1.73  Tenvibus et radiis ut acutae cuspidis ictu
1.74  Percellunt oculos rutilantia, semper eosdem
1.75  Inter se positus atque intervalla tuenti
1.76  Objiciunt certa et nullum mutata per aevum.
1.77  Hinc ea fixa vocant.


129783. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 21 | Paragraph | Section]

semper tremulaque in luce coruscant
1.73  Tenvibus et radiis ut acutae cuspidis ictu
1.74  Percellunt oculos rutilantia, semper eosdem
1.75  Inter se positus atque intervalla tuenti
1.76  Objiciunt certa et nullum mutata per aevum.
1.77  Hinc ea fixa vocant. Summi ad confinia mundi
1.78  Illa quidem spatiis elata immanibus omnes
1.79  Mensorum eludunt curas et se ardua condunt.
1.80  Nec tenues mittunt


129784. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 21 | Paragraph | Section]

atque intervalla tuenti
1.76  Objiciunt certa et nullum mutata per aevum.
1.77  Hinc ea fixa vocant. Summi ad confinia mundi
1.78  Illa quidem spatiis elata immanibus omnes
1.79  Mensorum eludunt curas et se ardua condunt.
1.80  Nec tenues mittunt radios: fors igne nitentem
1.81  Aut aequant Phoebum aut etiam nitidissima vincunt.
1.82  At circum immensas late distracta per auras
1.83  Lumina dispereunt


129785. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 21 | Paragraph | Section]

aegre vincunt jam fessa tenebras.
1.85  Si liceat spatium superare immane volatu
1.86  Daedaleo coelique altos conscendere fines,
1.87  Ipsum etiam videas pariter decrescere Phoebum
1.88  Paulatim et caeca demum se condere nocte.
1.89  Quis tamen et formas omnes et nomina pandat
1.90  Singula connumerans certasque ex ordine sedes?
1.91  In medio stellis ardet fulgentibus ingens
1.92  Fascia


129786. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 21 | Paragraph | Section]

liceat spatium superare immane volatu
1.86  Daedaleo coelique altos conscendere fines,
1.87  Ipsum etiam videas pariter decrescere Phoebum
1.88  Paulatim et caeca demum se condere nocte.
1.89  Quis tamen et formas omnes et nomina pandat
1.90  Singula connumerans certasque ex ordine sedes?
1.91  In medio stellis ardet fulgentibus ingens
1.92  Fascia 7 et immenso


129787. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 21 | Paragraph | Section]

superare immane volatu
1.86  Daedaleo coelique altos conscendere fines,
1.87  Ipsum etiam videas pariter decrescere Phoebum
1.88  Paulatim et caeca demum se condere nocte.
1.89  Quis tamen et formas omnes et nomina pandat
1.90  Singula connumerans certasque ex ordine sedes?
1.91  In medio stellis ardet fulgentibus ingens
1.92  Fascia 7 et immenso coelum


129788. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 21 | Paragraph | Section]

tamen et formas omnes et nomina pandat
1.90  Singula connumerans certasque ex ordine sedes?
1.91  In medio stellis ardet fulgentibus ingens
1.92  Fascia 7 et immenso coelum complectitur orbe
1.93  Excurrens longe, qualis quae regia frontem
1.94  Praecingit vitta et comptos de more capillos
1.95  Comprimit adstringens, vel qui demittitur alte
1.96  Ex humeris


129789. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 21 | Paragraph | Section]

stellis ardet fulgentibus ingens
1.92  Fascia 7 et immenso coelum complectitur orbe
1.93  Excurrens longe, qualis quae regia frontem
1.94  Praecingit vitta et comptos de more capillos
1.95  Comprimit adstringens, vel qui demittitur alte
1.96  Ex humeris laterique affixum sustinet ensem
1.97  Balteus, Eoo advectis e littore gemmis
1.98  Concharumque nitet


129790. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 21 | Paragraph | Section]

Eoo advectis e littore gemmis
1.98  Concharumque nitet spoliis auroque refulget.
1.99  Bissenis illam signis fulgentibus unam
1.100  Concessisse deos dicunt. Stant ordine longo
1.101  Disposita in gyrum et spatiis aequalibus ardent.
1.102  Prima tenet rutilisque Aries se cornibus alte
1.103  Erigit et puri tenues petit aetheris auras
1.104  Ostentatque nitens aurato vellere dorsum.
1.105  Ille olim


129791. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 21 | Paragraph | Section]

illam signis fulgentibus unam
1.100  Concessisse deos dicunt. Stant ordine longo
1.101  Disposita in gyrum et spatiis aequalibus ardent.
1.102  Prima tenet rutilisque Aries se cornibus alte
1.103  Erigit et puri tenues petit aetheris auras
1.104  Ostentatque nitens aurato vellere dorsum.
1.105  Ille olim aequoreas genitos Athamante per undas
1.106  Phryxum atque exceptam fatis obstantibus Hellen


129792. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 21 | Paragraph | Section]

nitens aurato vellere dorsum.
1.105  Ille olim aequoreas genitos Athamante per undas
1.106  Phryxum atque exceptam fatis obstantibus Hellen
1.107  Extulit. Hirsuto frater sedet altus in auro
1.108  Et ventos, tumidi despectat et aequoris iram,
1.109  Cornigerae fronti fidens dorsoque patenti.
1.110  At soror insano, heu, nimium conterrita fluctu
1.111  Ventorurnque minis trepidat dejectaque dorso


129793. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 21 | Paragraph | Section]

dorsum.
1.105  Ille olim aequoreas genitos Athamante per undas
1.106  Phryxum atque exceptam fatis obstantibus Hellen
1.107  Extulit. Hirsuto frater sedet altus in auro
1.108  Et ventos, tumidi despectat et aequoris iram,
1.109  Cornigerae fronti fidens dorsoque patenti.
1.110  At soror insano, heu, nimium conterrita fluctu
1.111  Ventorurnque minis trepidat dejectaque dorso


129794. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 23 | Paragraph | Section]

fidens dorsoque patenti.
1.110  At soror insano, heu, nimium conterrita fluctu
1.111  Ventorurnque minis trepidat dejectaque dorso
1.112  Labitur infelix. Nequicquam voce cadentem
1.113  Compellat lacrymans et brachia tendit opemque
1.114  Implorat superum frater. Perit obruta fluctu,
1.115  Ah perit! Immiti et moriens dat nomina ponto.
1.116  Incolumis ripa post tanta pericula Phryxus
1.117  Vota Jovi solvit


129795. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 23 | Paragraph | Section]

trepidat dejectaque dorso
1.112  Labitur infelix. Nequicquam voce cadentem
1.113  Compellat lacrymans et brachia tendit opemque
1.114  Implorat superum frater. Perit obruta fluctu,
1.115  Ah perit! Immiti et moriens dat nomina ponto.
1.116  Incolumis ripa post tanta pericula Phryxus
1.117  Vota Jovi solvit ditemque ardentibus aris
1.118  Vectorem sistit mactans ac vellus ab alto
1.119  Fornice et auratae


129796. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 23 | Paragraph | Section]

perit! Immiti et moriens dat nomina ponto.
1.116  Incolumis ripa post tanta pericula Phryxus
1.117  Vota Jovi solvit ditemque ardentibus aris
1.118  Vectorem sistit mactans ac vellus ab alto
1.119  Fornice et auratae suspendit cornua frontis.
1.120  At pater omnipotens sacro protexit ab igne
1.121  Illaesum inseruitque polo et fulgentibus astris
1.122  Distinxit frontem atque hirsuti velleris aurum.


129797. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 23 | Paragraph | Section]

ardentibus aris
1.118  Vectorem sistit mactans ac vellus ab alto
1.119  Fornice et auratae suspendit cornua frontis.
1.120  At pater omnipotens sacro protexit ab igne
1.121  Illaesum inseruitque polo et fulgentibus astris
1.122  Distinxit frontem atque hirsuti velleris aurum.
1.123  Pone subit, rapta et fato meliore per undas
1.124  Avecta aequoreas quondam qui virgine Taurus
1.125  Promeruit superas


129798. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 23 | Paragraph | Section]

cornua frontis.
1.120  At pater omnipotens sacro protexit ab igne
1.121  Illaesum inseruitque polo et fulgentibus astris
1.122  Distinxit frontem atque hirsuti velleris aurum.
1.123  Pone subit, rapta et fato meliore per undas
1.124  Avecta aequoreas quondam qui virgine Taurus
1.125  Promeruit superas sedes. Cum Castore Pollux
1.126  Consequitur; partem geminis nam fratribus unam
1.127  Alternis tantum


129799. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 23 | Paragraph | Section]

superas sedes. Cum Castore Pollux
1.126  Consequitur; partem geminis nam fratribus unam
1.127  Alternis tantum genitor permisit habendam.
1.128  Deinde loci Cancer fervens exaestuat; illum
1.129  Excipit et 8 corde et cauda jaculatur ab ima
1.130  Immitem rabidus flammam Leo, quem labor olim
1.131  Herculeus sylva Nemeae prostravit in alta.
1.132  Tum virgo


129800. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 23 | Paragraph | Section]

geminis nam fratribus unam
1.127  Alternis tantum genitor permisit habendam.
1.128  Deinde loci Cancer fervens exaestuat; illum
1.129  Excipit et 8 corde et cauda jaculatur ab ima
1.130  Immitem rabidus flammam Leo, quem labor olim
1.131  Herculeus sylva Nemeae prostravit in alta.
1.132  Tum virgo Erigone radianti dives arista.
1.133  Tum geminae subeunt


129801. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 23 | Paragraph | Section]

dives arista.
1.133  Tum geminae subeunt Lances, quibus aequus ab alto
1.134  Naturam librat divum pater atque hominum rex
1.135  Productisque dies exaequat noctibus atque
1.136  Committit luci tenebras et temperat aestum.
1.137  Proximus his vasto se corpore Scorpius infert
1.138  Corde nitens medio et chelas extendit apertas
1.139  Horrentem bifida contorquens cuspide caudam.
1.140  Dein genus ambiguum


129802. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 23 | Paragraph | Section]

pater atque hominum rex
1.135  Productisque dies exaequat noctibus atque
1.136  Committit luci tenebras et temperat aestum.
1.137  Proximus his vasto se corpore Scorpius infert
1.138  Corde nitens medio et chelas extendit apertas
1.139  Horrentem bifida contorquens cuspide caudam.
1.140  Dein genus ambiguum dorso Centaurus equino
1.141  Inserit humanos artus volucremque sagittam
1.142  Thessalico multum


129803. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 25 | Paragraph | Section]

quae tenues procul hinc elata per auras
1.150  Inseruere astris superi coeloque locarunt:
1.151  Perseus anguiferaeque caput furiale Medusae,
1.152  Lernaei domitor monstri, Jovis alite raptus
1.153  Et puer et saxo Andromede religata rigenti
1.154  Et pater et scissis genitrix miseranda capillis
1.155  Atque alii atque alii; tum nomina mille ferarum,
1.156  Fluviorum rex Eridanus geminaeque Coronae


129804. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 25 | Paragraph | Section]

tenues procul hinc elata per auras
1.150  Inseruere astris superi coeloque locarunt:
1.151  Perseus anguiferaeque caput furiale Medusae,
1.152  Lernaei domitor monstri, Jovis alite raptus
1.153  Et puer et saxo Andromede religata rigenti
1.154  Et pater et scissis genitrix miseranda capillis
1.155  Atque alii atque alii; tum nomina mille ferarum,
1.156  Fluviorum rex Eridanus geminaeque Coronae
1.157  Et


129805. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 25 | Paragraph | Section]

astris superi coeloque locarunt:
1.151  Perseus anguiferaeque caput furiale Medusae,
1.152  Lernaei domitor monstri, Jovis alite raptus
1.153  Et puer et saxo Andromede religata rigenti
1.154  Et pater et scissis genitrix miseranda capillis
1.155  Atque alii atque alii; tum nomina mille ferarum,
1.156  Fluviorum rex Eridanus geminaeque Coronae
1.157  Et Lyra et aequoreas quae prima innare per undas


129806. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 25 | Paragraph | Section]

astris superi coeloque locarunt:
1.151  Perseus anguiferaeque caput furiale Medusae,
1.152  Lernaei domitor monstri, Jovis alite raptus
1.153  Et puer et saxo Andromede religata rigenti
1.154  Et pater et scissis genitrix miseranda capillis
1.155  Atque alii atque alii; tum nomina mille ferarum,
1.156  Fluviorum rex Eridanus geminaeque Coronae
1.157  Et Lyra et aequoreas quae prima innare per undas


129807. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 25 | Paragraph | Section]

puer et saxo Andromede religata rigenti
1.154  Et pater et scissis genitrix miseranda capillis
1.155  Atque alii atque alii; tum nomina mille ferarum,
1.156  Fluviorum rex Eridanus geminaeque Coronae
1.157  Et Lyra et aequoreas quae prima innare per undas
1.158  Ausa ratis ventos risit tumidasque procellas,
1.159  Aetheris immensas late distracta per oras
1.160  Diversas habitant sedes coelumque frequentant.


129808. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 25 | Paragraph | Section]

saxo Andromede religata rigenti
1.154  Et pater et scissis genitrix miseranda capillis
1.155  Atque alii atque alii; tum nomina mille ferarum,
1.156  Fluviorum rex Eridanus geminaeque Coronae
1.157  Et Lyra et aequoreas quae prima innare per undas
1.158  Ausa ratis ventos risit tumidasque procellas,
1.159  Aetheris immensas late distracta per oras
1.160  Diversas habitant sedes coelumque frequentant.


129809. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 25 | Paragraph | Section]

e vertice terras.
1.164  Finge etenim vasto intortum glomeramine filum,
1.165  Quo liceat gyris ter mille amplectier orbem
1.166  Telluris magnae, immensi tumida aequora ponti,
1.167  Tot campos vallesque et summa cacumina, montes;
1.168  Evolve ac tenues elatum mente per auras
1.169  Distende in Solem: terris et si caput imis
1.170  Haereat, haud ipsum speres contingere Phoebum;
1.171  Usque adeo celsa


129810. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 25 | Paragraph | Section]

amplectier orbem
1.166  Telluris magnae, immensi tumida aequora ponti,
1.167  Tot campos vallesque et summa cacumina, montes;
1.168  Evolve ac tenues elatum mente per auras
1.169  Distende in Solem: terris et si caput imis
1.170  Haereat, haud ipsum speres contingere Phoebum;
1.171  Usque adeo celsa consurgit in aethera fronte.
1.172  Ille 10 suos mutat positus


129811. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 25 | Paragraph | Section]

consurgit in aethera fronte.
1.172  Ille 10 suos mutat positus coelumque per amplum
1.173  Excurrit longe; jamque his jamque ignibus illis
1.174  Jungitur et totum circum aethera lustrat oberrans.
1.175  Ipsa 11 quoque incertam mutant errantia sedem
1.176  Sydera discurruntque polo: Cyllenius ignis
1.177  Et


129812. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 25 | Paragraph | Section]

et totum circum aethera lustrat oberrans.
1.175  Ipsa 11 quoque incertam mutant errantia sedem
1.176  Sydera discurruntque polo: Cyllenius ignis
1.177  Et Venus et diri sydus ferale Gradivi
1.178  Cumque suis comitum turmis dominator Olympi
1.179  Jupiter et nimio genitor jam fractus ab aevo
1.180  Phoebum obeunt terrasque inter Titanis et orbem
1.181  Jam


129813. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 25 | Paragraph | Section]

totum circum aethera lustrat oberrans.
1.175  Ipsa 11 quoque incertam mutant errantia sedem
1.176  Sydera discurruntque polo: Cyllenius ignis
1.177  Et Venus et diri sydus ferale Gradivi
1.178  Cumque suis comitum turmis dominator Olympi
1.179  Jupiter et nimio genitor jam fractus ab aevo
1.180  Phoebum obeunt terrasque inter Titanis et orbem
1.181  Jam sese


129814. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 25 | Paragraph | Section]

quoque incertam mutant errantia sedem
1.176  Sydera discurruntque polo: Cyllenius ignis
1.177  Et Venus et diri sydus ferale Gradivi
1.178  Cumque suis comitum turmis dominator Olympi
1.179  Jupiter et nimio genitor jam fractus ab aevo
1.180  Phoebum obeunt terrasque inter Titanis et orbem
1.181  Jam sese Majae proles et mater Amoris
1.182  Insinuat, jam se Phoebo sublimior effert.
1.183  Tum Mavors,


129815. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 25 | Paragraph | Section]

ignis
1.177  Et Venus et diri sydus ferale Gradivi
1.178  Cumque suis comitum turmis dominator Olympi
1.179  Jupiter et nimio genitor jam fractus ab aevo
1.180  Phoebum obeunt terrasque inter Titanis et orbem
1.181  Jam sese Majae proles et mater Amoris
1.182  Insinuat, jam se Phoebo sublimior effert.
1.183  Tum Mavors, tum deinde Jovis tardique parentis
1.184  Assurgit coelo sydus. Jamque alta recedunt


129816. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 25 | Paragraph | Section]

ferale Gradivi
1.178  Cumque suis comitum turmis dominator Olympi
1.179  Jupiter et nimio genitor jam fractus ab aevo
1.180  Phoebum obeunt terrasque inter Titanis et orbem
1.181  Jam sese Majae proles et mater Amoris
1.182  Insinuat, jam se Phoebo sublimior effert.
1.183  Tum Mavors, tum deinde Jovis tardique parentis
1.184  Assurgit coelo sydus. Jamque alta recedunt
1.185  Post


129817. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 27 | Paragraph | Section]

Tum Mavors, tum deinde Jovis tardique parentis
1.184  Assurgit coelo sydus. Jamque alta recedunt
1.185  Post Phoebum multaque latent in luce diei,
1.186  Jam Phoebo adversum percurrunt aethera et umbram
1.187  Obscurae clarant noctis tristesque tenebras.
1.188  Phoebum 12 etiam ardenti ferales crine cometae
1.189  Mille viis diversi obeunt; jamque


129818. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 27 | Paragraph | Section]

noctis tristesque tenebras.
1.188  Phoebum 12 etiam ardenti ferales crine cometae
1.189  Mille viis diversi obeunt; jamque ardua tendunt
1.190  Ire loca et spatiis se longe immanibus abdunt,
1.191  Jam redeunt propiusque, at non impune, flagrantem
1.192  Rursus adire deum atque accedere cominus audent
1.193  Immemores. Imo rabidas nam pectore flammas


129819. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 27 | Paragraph | Section]

demissoque humilem regit aethere currum.
1.198  Vix etenim tantum se attollit in aethera, quantum
1.199  Excurrit decies Terrae revolubile dorsum.
1.200  Atque licet turgere pares videantur uterque
1.201  Et Solis Lunaeque globus (namque aetheris alti
1.202  Dimidium unius condunt e partibus illis,
1.203  Quarum ter decies bissenas integer orbis
1.204  Occupat aethereus) transverso corpore qua se


129820. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 27 | Paragraph | Section]

bissenas integer orbis
1.204  Occupat aethereus) transverso corpore qua se
1.205  Distendit Titan, plusquam ter crassior illo est,
1.206  Quod spatium a nostro divam disterminat orbe,
1.207  Tercentum et paribus spatiis sese altior effert.
1.208  Nec 14 labor est positum et variam mutantia sedem
1.209  Sydera scrutanti certis cognoscere signis:


129821. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 27 | Paragraph | Section]

illo est,
1.206  Quod spatium a nostro divam disterminat orbe,
1.207  Tercentum et paribus spatiis sese altior effert.
1.208  Nec 14 labor est positum et variam mutantia sedem
1.209  Sydera scrutanti certis cognoscere signis:
1.210  Quodque 15 suum prodit jubar aut sua forma Iocusve.
1.211  Fumantes tergo


129822. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 27 | Paragraph | Section]

cometas.
1.213  Lux placida errantes stellas dubiique tremoris
1.214  Expers, ni densos agitet gravis aura vapores;
1.215  Clara Jovem prodit, Saturnum plumbea, at igne
1.216  Sanguineo fervet Mavors et concitat acri
1.217  Mortales animos oestro inspiratque lurorem.
1.218  Quod si nec pigeat coelum per vitrea longo
1.219  Septa tubo coelique ignes scrutarier, haud te
1.220  Jupiter aut dubia Saturnus


129823. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 29 | Paragraph | Section]


1.221  Quinque 16 patri comites, at gnato quattuor adstant
1.222  Affixi lateri gressumque sequuntur herilem
1.223  Spectanti et dominos mille inter sydera signant.
1.224  Ille etiam, regno quamquam dejectus adempto,
1.225  Gestat adhuc immanem et multa in luce coruscam
1.226  Ingentis damni, solatia parva, coronam.
1.227  Huic


129824. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 29 | Paragraph | Section]


1.222  Affixi lateri gressumque sequuntur herilem
1.223  Spectanti et dominos mille inter sydera signant.
1.224  Ille etiam, regno quamquam dejectus adempto,
1.225  Gestat adhuc immanem et multa in luce coruscam
1.226  Ingentis damni, solatia parva, coronam.
1.227  Huic gemmis distincta chlamys variataque fusco
1.228  Plurima coeruleo praecingit fascia pectus.
1.229  Ergo suae natum vittae


129825. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 29 | Paragraph | Section]

damni, solatia parva, coronam.
1.227  Huic gemmis distincta chlamys variataque fusco
1.228  Plurima coeruleo praecingit fascia pectus.
1.229  Ergo suae natum vittae patremque corona
1.230  Prodet et intuitu dabit usque agnoscere primo.
1.231  At quamquam in medio quondam bene notus Olympo,
1.232  Mutato contra ignarum mox ore tuentem
1.233  Ludet et astrorum latitabit in agmine Mavors.
1.234  Ille


129826. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 29 | Paragraph | Section]

suae natum vittae patremque corona
1.230  Prodet et intuitu dabit usque agnoscere primo.
1.231  At quamquam in medio quondam bene notus Olympo,
1.232  Mutato contra ignarum mox ore tuentem
1.233  Ludet et astrorum latitabit in agmine Mavors.
1.234  Ille etenim terris quondam sat proximus imis
1.235  Emicat atque trucem ostentans ex aethere frontem
1.236  Sydera sanguineo paene omnia lumine vincit


129827. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 29 | Paragraph | Section]

coeli de parte nitebit.
1.242  Hesperus (ut sero occiduas cum vespere ad oras
1.243  Effulget, divam Graji dixere vocantes)
1.244  Consequitur Phoebum. Ast eadem consurgit ab undis
1.245  Phosphorus Eois et Phoebi nunciat ignes
1.246  Vicinumque diem pecudumque hominumque labores.
1.247  Illa Jovem radiis pulcherrima vincit et ore,
1.248  Quo miserum mortale genus, quo numina captat,
1.249  Effundit jubar ac


129828. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 29 | Paragraph | Section]


1.244  Consequitur Phoebum. Ast eadem consurgit ab undis
1.245  Phosphorus Eois et Phoebi nunciat ignes
1.246  Vicinumque diem pecudumque hominumque labores.
1.247  Illa Jovem radiis pulcherrima vincit et ore,
1.248  Quo miserum mortale genus, quo numina captat,
1.249  Effundit jubar ac nocturnas discutit umbras.
1.250  Atque olim, licet e medio Sol altus Olympo
1.251  Imbuat aerios immenso lumine campos,


129829. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 29 | Paragraph | Section]

oculos ignaraque rerum
1.254  Corda rudis vulgi percellit; nuper ut amplam
1.255  Agrippae ad molem atque immanibus alta columnis
1.256  Atria confluere affusas circum undique turmas
1.257  Vidimus et densa mirari sydus ab umbra.
1.258  Ast olim obscuras etiam spoliata per auras
1.259  Depositis graditur radiis tenuique renidens
1.260  Lumine seu torquet miseros seu fallit amantes,


129830. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 31 | Paragraph | Section]

vix unquam tibi se Cyllenius ignis
1.263  Spectandum dabit atque oculos percellet acutos.
1.264  Nam semper Phoebi rutilo tam proximus orbi
1.265   Vix unquam hinc atque hinc dextra laevaque recedens
1.266  Et breviore via et cursu mage praepete primus
1.267  Evolat et tanti radiis sese explicat ignis.
1.268  Proinde latet rarusque atque imo in margine coeli
1.269  Erumpit primo seu vespere sive furentes


129831. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 31 | Paragraph | Section]

se Cyllenius ignis
1.263  Spectandum dabit atque oculos percellet acutos.
1.264  Nam semper Phoebi rutilo tam proximus orbi
1.265   Vix unquam hinc atque hinc dextra laevaque recedens
1.266  Et breviore via et cursu mage praepete primus
1.267  Evolat et tanti radiis sese explicat ignis.
1.268  Proinde latet rarusque atque imo in margine coeli
1.269  Erumpit primo seu vespere sive furentes
1.270   Cum jam Solis


129832. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 31 | Paragraph | Section]

oculos percellet acutos.
1.264  Nam semper Phoebi rutilo tam proximus orbi
1.265   Vix unquam hinc atque hinc dextra laevaque recedens
1.266  Et breviore via et cursu mage praepete primus
1.267  Evolat et tanti radiis sese explicat ignis.
1.268  Proinde latet rarusque atque imo in margine coeli
1.269  Erumpit primo seu vespere sive furentes
1.270   Cum jam Solis equos currumque Aurora paravit
1.271  Et


129833. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 31 | Paragraph | Section]

et tanti radiis sese explicat ignis.
1.268  Proinde latet rarusque atque imo in margine coeli
1.269  Erumpit primo seu vespere sive furentes
1.270   Cum jam Solis equos currumque Aurora paravit
1.271  Et roseos puro profudit ab aethere flores.
1.272  Vividus at multa vicinae in luce diei
1.273  Frustra fallaces quaerentem condere vultus
1.274  Ostendet fulgor, radiorum et cuspis acuta
1.275   Prodet


129834. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 31 | Paragraph | Section]

currumque Aurora paravit
1.271  Et roseos puro profudit ab aethere flores.
1.272  Vividus at multa vicinae in luce diei
1.273  Frustra fallaces quaerentem condere vultus
1.274  Ostendet fulgor, radiorum et cuspis acuta
1.275   Prodet perreptantem et inania furta parantem.
1.276  At Phoeben sudo quis non agnorit Olympo
1.277  Suspiciens? Norunt pueri innuptaeque puellae
1.278  Alternantque choros et mutua


129835. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 31 | Paragraph | Section]

puro profudit ab aethere flores.
1.272  Vividus at multa vicinae in luce diei
1.273  Frustra fallaces quaerentem condere vultus
1.274  Ostendet fulgor, radiorum et cuspis acuta
1.275   Prodet perreptantem et inania furta parantem.
1.276  At Phoeben sudo quis non agnorit Olympo
1.277  Suspiciens? Norunt pueri innuptaeque puellae
1.278  Alternantque choros et mutua carmina dicunt.
1.279  Novit et insanum


129836. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 31 | Paragraph | Section]

radiorum et cuspis acuta
1.275   Prodet perreptantem et inania furta parantem.
1.276  At Phoeben sudo quis non agnorit Olympo
1.277  Suspiciens? Norunt pueri innuptaeque puellae
1.278  Alternantque choros et mutua carmina dicunt.
1.279  Novit et insanum furiali turbine rhombum
1.280   Contorquens immitis anus frontemque minacem
1.281  Crispat et ore fremens immurmurat abreptamque
1.282  Ardenti sperat divam


129837. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 31 | Paragraph | Section]

perreptantem et inania furta parantem.
1.276  At Phoeben sudo quis non agnorit Olympo
1.277  Suspiciens? Norunt pueri innuptaeque puellae
1.278  Alternantque choros et mutua carmina dicunt.
1.279  Novit et insanum furiali turbine rhombum
1.280   Contorquens immitis anus frontemque minacem
1.281  Crispat et ore fremens immurmurat abreptamque
1.282  Ardenti sperat divam deducere curru.
1.283  Hactenus,


129838. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 31 | Paragraph | Section]

Norunt pueri innuptaeque puellae
1.278  Alternantque choros et mutua carmina dicunt.
1.279  Novit et insanum furiali turbine rhombum
1.280   Contorquens immitis anus frontemque minacem
1.281  Crispat et ore fremens immurmurat abreptamque
1.282  Ardenti sperat divam deducere curru.
1.283  Hactenus, aetherias teneant quae sydera sedes
1.284  Queis noscenda tibi signis, quo sparsa per axem


129839. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 31 | Paragraph | Section]

quae sydera sedes
1.284  Queis noscenda tibi signis, quo sparsa per axem
1.285  Ordine.Nunc varios cursus variosque recursus
1.286  Expediam, facili praesens modo numine Phoebus
1.287  Dicentem regat et veniant ad carmina Musae.
1.288  In primis 19 coelo quidquid nitet, aurea Phoebe
1.289  Phoebusque errantes ignes dirique cometae
1.290   Syderaque extremi


129840. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 31 | Paragraph | Section]

disjuncta in margine mundi,
1.291  Spectanti celerem motum gyrosque perennes
1.292  Objiciunt. Cursu occiduas namque omnia in oras
1.293  Cernimus unanimi contendere seque rotatu
1.294  Urgere assiduo et magnos circum ire per orbes;
1.295   Sive quod immensi moles vastissima coeli
1.296  Ipsa super gemino sese, Tellure quieta,
1.297  Cardine circumagat conclusaque transferat astra;
1.298  Sive quod affuso


129841. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 33 | Paragraph | Section]

immotum, sive quietis
1.304  Omnibus ipse suo se vortice flectat in orbem.
1.305  Contorta insani quondam sic impete venti
1.306  Stantem alta in puppi dum te jubet unda rotatu
1.307  Circumagi rapido et subita vertigine torquet,
1.308  Mille rates, si mille Notis dant plena secundis
1.309  Lintea spumantesque undas montesque remotos
1.310  Littoraque et turres et quidquid in aethere summo
1.311  Eminet,


129842. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 33 | Paragraph | Section]

dum te jubet unda rotatu
1.307  Circumagi rapido et subita vertigine torquet,
1.308  Mille rates, si mille Notis dant plena secundis
1.309  Lintea spumantesque undas montesque remotos
1.310  Littoraque et turres et quidquid in aethere summo
1.311  Eminet, immotum circa te volvier atque
1.312  Illo, quo raperis, raptari vortice credas.
1.313  Atque hinc et patria exusta dum Troius heros
1.314  Provehitur


129843. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 33 | Paragraph | Section]

jubet unda rotatu
1.307  Circumagi rapido et subita vertigine torquet,
1.308  Mille rates, si mille Notis dant plena secundis
1.309  Lintea spumantesque undas montesque remotos
1.310  Littoraque et turres et quidquid in aethere summo
1.311  Eminet, immotum circa te volvier atque
1.312  Illo, quo raperis, raptari vortice credas.
1.313  Atque hinc et patria exusta dum Troius heros
1.314  Provehitur pomi


129844. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 33 | Paragraph | Section]

undas montesque remotos
1.310  Littoraque et turres et quidquid in aethere summo
1.311  Eminet, immotum circa te volvier atque
1.312  Illo, quo raperis, raptari vortice credas.
1.313  Atque hinc et patria exusta dum Troius heros
1.314  Provehitur pomi terrasque recedere et urbes
1.315  Vidit et objecto discedere littora ponto.
1.316  Hoc 20 oritur


129845. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 33 | Paragraph | Section]

in aethere summo
1.311  Eminet, immotum circa te volvier atque
1.312  Illo, quo raperis, raptari vortice credas.
1.313  Atque hinc et patria exusta dum Troius heros
1.314  Provehitur pomi terrasque recedere et urbes
1.315  Vidit et objecto discedere littora ponto.
1.316  Hoc 20 oritur motu Titan atque occidit atra
1.317  Alternans cum nocte diem et vel rore


129846. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 33 | Paragraph | Section]

immotum circa te volvier atque
1.312  Illo, quo raperis, raptari vortice credas.
1.313  Atque hinc et patria exusta dum Troius heros
1.314  Provehitur pomi terrasque recedere et urbes
1.315  Vidit et objecto discedere littora ponto.
1.316  Hoc 20 oritur motu Titan atque occidit atra
1.317  Alternans cum nocte diem et vel rore tepenti
1.318  Foecundaque


129847. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 33 | Paragraph | Section]

recedere et urbes
1.315  Vidit et objecto discedere littora ponto.
1.316  Hoc 20 oritur motu Titan atque occidit atra
1.317  Alternans cum nocte diem et vel rore tepenti
1.318  Foecundaque fovet radiorum aspergine sylvas
1.319  Humorem inspirans venis fibrasque resolvens,
1.320  vel sinit admissos sensim concrescere succos.
1.321  Hinc tumido alternos


129848. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 33 | Paragraph | Section]

succos.
1.321  Hinc tumido alternos ciet aequore Cynthia fluctus
1.322  Jamque locis isdem trahit undas jamque repellit
1.323  Attollens pondusque levans jamque aggravat atque
1.324  Introrsum premit et fundum compingit ad imum.
1.325  Hinc dubias regit Ursa rates, dum cardinem ad ipsum
1.326  Acta brevi circum et nunquam demersa sub undas
1.327  Orbe meat coelique plagas Terraeque patentis


129849. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 33 | Paragraph | Section]

repellit
1.323  Attollens pondusque levans jamque aggravat atque
1.324  Introrsum premit et fundum compingit ad imum.
1.325  Hinc dubias regit Ursa rates, dum cardinem ad ipsum
1.326  Acta brevi circum et nunquam demersa sub undas
1.327  Orbe meat coelique plagas Terraeque patentis
1.328  Designat varias lenta vertigine sedes
1.329  Ventorumque domos. Hinc ardua vertice ab alto
1.330  Sydera scrutatus


129850. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 33 | Paragraph | Section]

pastor sua tempora novit
1.331  Excubiasque novas ciet indulgetque sopori.
1.332  Communem 21 hunc dicunt. Namque omnia sydera motum
1.333  Consensu unanimi et communi foedere servant.
1.334  Illum etiam exactae quoniam mensura diei
1.335  Limitibus finit certis, dixere diurnum.
1.336  Est alter primo assimilis quique omnia motus


129851. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 35 | Paragraph | Section]

directus in oras
1.339  Nec spatiis adeo conclusus temporis arctis.
1.340  Obliquos peragit nam cursus, signifer orbis
1.341  Qua sese adversum excurrens protendit in ortum
1.342  Ac post bis centum et decies post saecula quinque
1.343  Vix redit ad caput et gyro coit integer uno.
1.344  Illius hoc axis motu se haud passibus aequis
1.345  Contorquet jamque hos jamque illos aetheris ignes
1.346  Ad


129852. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 35 | Paragraph | Section]

temporis arctis.
1.340  Obliquos peragit nam cursus, signifer orbis
1.341  Qua sese adversum excurrens protendit in ortum
1.342  Ac post bis centum et decies post saecula quinque
1.343  Vix redit ad caput et gyro coit integer uno.
1.344  Illius hoc axis motu se haud passibus aequis
1.345  Contorquet jamque hos jamque illos aetheris ignes
1.346  Ad Boream rapit atque immoto in cardine figit.
1.347  Scilicet et


129853. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 35 | Paragraph | Section]

et gyro coit integer uno.
1.344  Illius hoc axis motu se haud passibus aequis
1.345  Contorquet jamque hos jamque illos aetheris ignes
1.346  Ad Boream rapit atque immoto in cardine figit.
1.347  Scilicet et tempus veniet, cum se omnis Olympi
1.348  Invertet facies nec jam reget altera Graias,
1.349  Altera Sidonias puppes fera: Roma sepultas
1.350  Littore sub Libyco mirabitur aethera in altum
1.351  Produci


129854. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 35 | Paragraph | Section]

sub Libyco mirabitur aethera in altum
1.351  Produci flammas; telo metuendus acuto
1.352  Aequoreis Indus torvum caput efferet undis;
1.353  Exurget Junonis avis frontemque superbam
1.354  Eriget et longo protendet syrmate caudam
1.355  Quaeque pedes contraxit Apiis quaeque igne quaterno
1.356  Nunc regit incertos alio Crux aequore nautas
1.357  Aestivo campos nec findet Sirius igne
1.358  Nec Boream


129855. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 35 | Paragraph | Section]

Sydera Tellurisque sinu spectator ab imo
1.362  Suspiciat cursumque oculis scrutetur acutis,
1.363  Turbari positus atque intervalla locorum
1.364  Sentiet. Unanimi dum se vertigine circum
1.365  Et paribus torquent gyris fugiuntque sequunturque,
1.366  Immutata manent spatia atque immobilis ordo.
1.367  Illa modo, aethereas quae non nimis ardua in oras
1.368  Extulerunt caput et terras fugere jacentes,


129856. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 35 | Paragraph | Section]

circum
1.365  Et paribus torquent gyris fugiuntque sequunturque,
1.366  Immutata manent spatia atque immobilis ordo.
1.367  Illa modo, aethereas quae non nimis ardua in oras
1.368  Extulerunt caput et terras fugere jacentes,
1.369  Obliquo lucis tractu si celsus ab alto
1.370  Despectes Terrae dorso vel nuper ab undis
1.371  Egressa aequoreis vel jam ruitura sub undas,
1.372  Credideris mutasse locum


129857. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 35 | Paragraph | Section]

lucis tractu si celsus ab alto
1.370  Despectes Terrae dorso vel nuper ab undis
1.371  Egressa aequoreis vel jam ruitura sub undas,
1.372  Credideris mutasse locum atque a vertice Olympi
1.373  Demitti et fundum plus aequo accedere ad imum.
1.374  At non 23 et, propriis dum sese errantia gyris
1.375  Sydera contorquent, certa intervalla locorum,


129858. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 35 | Paragraph | Section]

vel jam ruitura sub undas,
1.372  Credideris mutasse locum atque a vertice Olympi
1.373  Demitti et fundum plus aequo accedere ad imum.
1.374  At non 23 et, propriis dum sese errantia gyris
1.375  Sydera contorquent, certa intervalla locorum,
1.376  Ut monui, et positus servant semperque sub isdem
1.377  Syderibus fixis coeloque feruntur eodem.


129859. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 37 | Paragraph | Section]

ad imum.
1.374  At non 23 et, propriis dum sese errantia gyris
1.375  Sydera contorquent, certa intervalla locorum,
1.376  Ut monui, et positus servant semperque sub isdem
1.377  Syderibus fixis coeloque feruntur eodem.
1.378  Atque age jam, vastis qua lege coercita campis
1.379  Excurrant, varios coeli qua parte meatus
1.380  Instituant


129860. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 37 | Paragraph | Section]

fixis coeloque feruntur eodem.
1.378  Atque age jam, vastis qua lege coercita campis
1.379  Excurrant, varios coeli qua parte meatus
1.380  Instituant renoventque canam. Tu mente canentem
1.381  Sectare et tacito cantum sub pectore versa.
1.382  Principio 24 coeli per dorsum immane ruentem
1.383  Concipe, quae media excurrens regione diurnos
1.384  Exercet


129861. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 37 | Paragraph | Section]

24 coeli per dorsum immane ruentem
1.383  Concipe, quae media excurrens regione diurnos
1.384  Exercet motus magis omnibus amplior una
1.385  Orbita et immoto procul alta recedit ab axe.
1.386  Hanc secat obliquam et rutilis qua splendida signis
1.387  Fascia procurrit longe, par altera primae
1.388  Semita per mediam protenditur atque rigentem


129862. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 37 | Paragraph | Section]

per dorsum immane ruentem
1.383  Concipe, quae media excurrens regione diurnos
1.384  Exercet motus magis omnibus amplior una
1.385  Orbita et immoto procul alta recedit ab axe.
1.386  Hanc secat obliquam et rutilis qua splendida signis
1.387  Fascia procurrit longe, par altera primae
1.388  Semita per mediam protenditur atque rigentem
1.389  Non nihil ad Boream se hinc alta attollit et inde
1.390  Non nihil


129863. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 37 | Paragraph | Section]


1.386  Hanc secat obliquam et rutilis qua splendida signis
1.387  Fascia procurrit longe, par altera primae
1.388  Semita per mediam protenditur atque rigentem
1.389  Non nihil ad Boream se hinc alta attollit et inde
1.390  Non nihil imbre gravem se prona inclinat ad Austrum.
1.391  Illa plagam, unanimi, signat, quam sydera motu
1.392  Respiciunt, dum lenta meant ad Memnonis oras;
1.393  Illa viam, proprium qua


129864. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 37 | Paragraph | Section]

ad Austrum.
1.391  Illa plagam, unanimi, signat, quam sydera motu
1.392  Respiciunt, dum lenta meant ad Memnonis oras;
1.393  Illa viam, proprium qua Phoebus in aethere cursum
1.394  Aut peragit, curru et liquida radiante per auras
1.395  Igneus, igniferoque regens fumantia fraeno
1.396  Quadrijugum colla invehitur pigramque jacentis
1.397  Terrai molem circum undique lustrat oberrans,
1.398  Seu tota


129865. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 37 | Paragraph | Section]

primus bissenaque coelo
1.409  Signa regens, hac ipsa olim de parte coruscum
1.410  Fundebat jubar. At longo jam tempore in ortum
1.411  Post annos bis mille abiit sedemque secundam
1.412  Nunc tenet et spatio Pisces subiere relicto.
1.413  At priscum nomen servat locus atque recentem
1.414  Dicitur a puro fulvi Sol velleris auro
1.415  Ducere nunc etiam auspiciis felicibus annum.


129866. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 39 | Paragraph | Section]

nunc etiam auspiciis felicibus annum.
1.416  Non illo imparibus noctem,discriminat horis
1.417  Atque diem Titan, non illo tempore torvus
1.418  Aut Aquilo aut Boreas saevit glacieque nivali
1.419  Et sylvas camposque atque alto a culmine montes
1.420  Obruit et gelido constringit frigore membra.
1.421  Nec nimium coelo Titan elatus aperto
1.422  Arentes findit campos glebasque resolvit.
1.423  Sed


129867. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 39 | Paragraph | Section]

imparibus noctem,discriminat horis
1.417  Atque diem Titan, non illo tempore torvus
1.418  Aut Aquilo aut Boreas saevit glacieque nivali
1.419  Et sylvas camposque atque alto a culmine montes
1.420  Obruit et gelido constringit frigore membra.
1.421  Nec nimium coelo Titan elatus aperto
1.422  Arentes findit campos glebasque resolvit.
1.423  Sed faciles ventorum animae, levis aura per herbas
1.424  Ludit,


129868. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 39 | Paragraph | Section]

levis aura per herbas
1.424  Ludit, odoratis Zephyrusque immurmurat alis.
1.425  Ipsa annum renovata novum Natura sereno
1.426  Excipit arridens vultu frondesque virentes
1.427  Per nemora et saltus, per prata nitentia flores
1.428  Effundit late et blandos inspirat amores.
1.429  O me illo raptum qui tempore propter amoenas
1.430  Eridani ripas sistat vel Thessala Tempe
1.431  Carpentem


129869. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 39 | Paragraph | Section]

immurmurat alis.
1.425  Ipsa annum renovata novum Natura sereno
1.426  Excipit arridens vultu frondesque virentes
1.427  Per nemora et saltus, per prata nitentia flores
1.428  Effundit late et blandos inspirat amores.
1.429  O me illo raptum qui tempore propter amoenas
1.430  Eridani ripas sistat vel Thessala Tempe
1.431  Carpentem flores mulcentemque aera cantu!
1.432  Progresso crescit Phoebo


129870. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 39 | Paragraph | Section]

raptum qui tempore propter amoenas
1.430  Eridani ripas sistat vel Thessala Tempe
1.431  Carpentem flores mulcentemque aera cantu!
1.432  Progresso crescit Phoebo flammasque sub imo
1.433  Annus alit gremio et juvenili exaestuat igne.
1.434  Tum spicis redimita comas flavescere campos
1.435  Imperat alma Ceres, tersa rubigine durus
1.436  Exacuit messor falces atque horrea complet.
1.437  Succedit compresso


129871. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 39 | Paragraph | Section]

falces atque horrea complet.
1.437  Succedit compresso aestu maturior aetas:
1.438  Libra dies iterum productis noctibus aequat;
1.439  Fundit opes Pomona, uvis turgentibus ardent
1.440  Setini colles et Massica rura Falernique
1.441  Alta juga ac plenis spumat vindemia labris.
1.442  Ast ubi jam sedem Capricorni allapsus ad imam
1.443  Phoebus humo propior serpit, se tarda senectus
1.444  Infert incerto


129872. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 39 | Paragraph | Section]

spumat vindemia labris.
1.442  Ast ubi jam sedem Capricorni allapsus ad imam
1.443  Phoebus humo propior serpit, se tarda senectus
1.444  Infert incerto gressu summoque nivalis
1.445  Vertice canities per et hispida menta, per artus
1.446  Labitur: adstrictis gelido stat frigore venis
1.447  Humor et effoetae torpent in corpore vires.
1.448  Ipse 26 quidem in


129873. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 39 | Paragraph | Section]

humo propior serpit, se tarda senectus
1.444  Infert incerto gressu summoque nivalis
1.445  Vertice canities per et hispida menta, per artus
1.446  Labitur: adstrictis gelido stat frigore venis
1.447  Humor et effoetae torpent in corpore vires.
1.448  Ipse 26 quidem in medio Titan. At qua ampla coruscis
1.449  Fascia se hinc signis atque inde extendit, utraque


129874. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 41 | Paragraph | Section]

utraque
1.450  Parte suos ineunt errantia sydera gyros;
1.451  Jamque meant dextra, laeva jam parte feruntur
1.452  Libera, sed certos prohibet transcurrere fines
1.453  Balteus et varios cursus variosque recursus
1.454  Erroresque vagos arcta intra septa coercet.
1.455   Illa pater 27 medio Titan resupinus ab axe
1.456  Suspiciens


129875. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 41 | Paragraph | Section]

Niliaco qua marmore sive rigenti
1.464  Aere graves vasta surgentem mole columnae
1.465   Attollunt coelo frontem regumque superbas
1.466  Sustentant aedes vel divum ardentia templa
1.467  Auratasque trabes et culmina fulgida gemmis,
1.468  Vix quidquam obliquo si forte per intima ductu
1.469  Viscera dissectam disjungas, praebeat orbem
1.470   Forma teres, qui vix aequo discedat ab orbe
1.471  Atque hinc


129876. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 41 | Paragraph | Section]

qui vix aequo discedat ab orbe
1.471  Atque hinc elatis procurrat frontibus, inde
1.472  Vix quidquam adducto subsidat corpore pressus.
1.473  Hinc 28 autem et gressu vix impare singula cernit
1.474  Per liquidas se ferre vias; namque aethera in altum
1.475   Dum tollunt sese ac coelo magis ardua surgunt
1.476  Illa quidem cohibere gradum suspectat; et imum


129877. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 41 | Paragraph | Section]

autem et gressu vix impare singula cernit
1.474  Per liquidas se ferre vias; namque aethera in altum
1.475   Dum tollunt sese ac coelo magis ardua surgunt
1.476  Illa quidem cohibere gradum suspectat; et imum
1.477  Demissa ad callem contra ac propiora volatum
1.478  Urgere atque fugam certa contendere lege.
1.479  Ast aequo cum vix discedat callis ab orbe,
1.480   Et spatio exiguo et cursus discrimine


129878. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 41 | Paragraph | Section]

quidem cohibere gradum suspectat; et imum
1.477  Demissa ad callem contra ac propiora volatum
1.478  Urgere atque fugam certa contendere lege.
1.479  Ast aequo cum vix discedat callis ab orbe,
1.480   Et spatio exiguo et cursus discrimine distant.
1.481  Praeterea 29 quae se vasto sublimia coelo
1.482  Attollunt magis et gyro majore feruntur,
1.483  Lenta


129879. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 41 | Paragraph | Section]

gradum suspectat; et imum
1.477  Demissa ad callem contra ac propiora volatum
1.478  Urgere atque fugam certa contendere lege.
1.479  Ast aequo cum vix discedat callis ab orbe,
1.480   Et spatio exiguo et cursus discrimine distant.
1.481  Praeterea 29 quae se vasto sublimia coelo
1.482  Attollunt magis et gyro majore feruntur,
1.483  Lenta magis longos


129880. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 41 | Paragraph | Section]

vix discedat callis ab orbe,
1.480   Et spatio exiguo et cursus discrimine distant.
1.481  Praeterea 29 quae se vasto sublimia coelo
1.482  Attollunt magis et gyro majore feruntur,
1.483  Lenta magis longos cursum producere in annos
1.484  Prospicit, at demissa magis, mage concita gressum
1.485   Urgere et brevibus concludere mensibus orbem,
1.486  Lege quidem


129881. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 41 | Paragraph | Section]

quae se vasto sublimia coelo
1.482  Attollunt magis et gyro majore feruntur,
1.483  Lenta magis longos cursum producere in annos
1.484  Prospicit, at demissa magis, mage concita gressum
1.485   Urgere et brevibus concludere mensibus orbem,
1.486  Lege quidem aeterna et rerum qua conditor ipse
1.487  Gaudeat ac coelo adspectans sibi plaudat ab alto.
1.488  Quam tamen ipse quidem culto depromere versu


129882. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 41 | Paragraph | Section]

majore feruntur,
1.483  Lenta magis longos cursum producere in annos
1.484  Prospicit, at demissa magis, mage concita gressum
1.485   Urgere et brevibus concludere mensibus orbem,
1.486  Lege quidem aeterna et rerum qua conditor ipse
1.487  Gaudeat ac coelo adspectans sibi plaudat ab alto.
1.488  Quam tamen ipse quidem culto depromere versu
1.489  Haud ausim et Latiis sperem celebrare Camoenis.


129883. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 43 | Paragraph | Section]


1.486  Lege quidem aeterna et rerum qua conditor ipse
1.487  Gaudeat ac coelo adspectans sibi plaudat ab alto.
1.488  Quam tamen ipse quidem culto depromere versu
1.489  Haud ausim et Latiis sperem celebrare Camoenis.
1.490  Namque mihi haud animo id subeat, nimis impare nisu
1.491  Vatibus ut vetita et Musis impervia quaeram
1.492  Ire loca ac Pindum transcurrere. Talia tentet


129884. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 43 | Paragraph | Section]


1.488  Quam tamen ipse quidem culto depromere versu
1.489  Haud ausim et Latiis sperem celebrare Camoenis.
1.490  Namque mihi haud animo id subeat, nimis impare nisu
1.491  Vatibus ut vetita et Musis impervia quaeram
1.492  Ire loca ac Pindum transcurrere. Talia tentet
1.493  Communis patriae decus atque aeterna Ragusae
1.494  Gloria Stayades, pronas cui Pegasus alas
1.495  Summittit plaudens,


129885. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 43 | Paragraph | Section]

quaeram
1.492  Ire loca ac Pindum transcurrere. Talia tentet
1.493  Communis patriae decus atque aeterna Ragusae
1.494  Gloria Stayades, pronas cui Pegasus alas
1.495  Summittit plaudens, quem Pindo eduxit et alto
1.496  Abreptum cum per sydera vexit Apollo.
1.497  Mi satis ad summi reptare cacumina Pindi.
1.498  Ima 30 tenens ergo Maja satus omnibus unus


129886. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 43 | Paragraph | Section]


1.496  Abreptum cum per sydera vexit Apollo.
1.497  Mi satis ad summi reptare cacumina Pindi.
1.498  Ima 30 tenens ergo Maja satus omnibus unus
1.499  Et breviore via et cursu mage praepete primus
1.500  Antevolat nexisque secans talaribus auras
1.501  Undecies octo redit ad loca prisca diebus,
1.502  Mille quater spatiis Phoebi disjunctus ab igne,


129887. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 43 | Paragraph | Section]

cum per sydera vexit Apollo.
1.497  Mi satis ad summi reptare cacumina Pindi.
1.498  Ima 30 tenens ergo Maja satus omnibus unus
1.499  Et breviore via et cursu mage praepete primus
1.500  Antevolat nexisque secans talaribus auras
1.501  Undecies octo redit ad loca prisca diebus,
1.502  Mille quater spatiis Phoebi disjunctus ab igne,
1.503  Qualibus ampla


129888. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 43 | Paragraph | Section]


1.503  Qualibus ampla tumet transverso corpore Tellus.
1.504  Alma Venus septem spatiorum in millia surgit
1.505  Septenisque orbem prope complet mensibus. Illam
1.506  Millibus alta decem Tellus despectat et aura
1.507  Innatat in tenui. At coelum ter quinque per amplum
1.508  Millibus assurgit tristique exaestuat igne
1.509  Bellipotens vultuque ferox flammaque cruenta
1.510  Concitat incautas in mutua


129889. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 43 | Paragraph | Section]

assurgit tristique exaestuat igne
1.509  Bellipotens vultuque ferox flammaque cruenta
1.510  Concitat incautas in mutua funera gentes.
1.511  Nam Venerem Martemque inter Natura locavit
1.512  Et nimium, ah, miseros spatiis conclusit iniquis.
1.513  Nos unum in pleno circa se insumere gyro
1.514  Sol videt, at geminis Mars lentior indiget annis.
1.515  Eminet usque magis quatuorque minora per auras


129890. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 43 | Paragraph | Section]

Mars lentior indiget annis.
1.515  Eminet usque magis quatuorque minora per auras
1.516  Jupiter aethereas circumvehit altior astra.
1.517  Millia namque, quater bissenis millibus, addit
1.518  Quattuor et placido ingreditur gravis ore hyemesque
1.519  Bissenas longo numerans complectitur orbe.
1.520  Longe ultra gnatum extremis lentissimus oris
1.521  Consequitur claudens agmen deciesque novenis


129891. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 43 | Paragraph | Section]


1.522  Millibus adjiciens spatiorum millia quinque
1.523  Alta tenet gressusque trahit Saturnus anhelos.
1.524  Ille 31 quidem tristi senio jam fractus et ampla,
1.525  Quam retinet, capitis decus olim insigne superbi,
1.526  Nunc onus annosae frontis, premiturque corona,
1.527  Cessat et obliquo despectat lumine natum.


129892. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 45 | Paragraph | Section]

quidem tristi senio jam fractus et ampla,
1.525  Quam retinet, capitis decus olim insigne superbi,
1.526  Nunc onus annosae frontis, premiturque corona,
1.527  Cessat et obliquo despectat lumine natum.
1.528  Quinque senem famuli frustra comitantur et ipsum
1.529  Ad se quisque trahens levat intolerabile pondus,
1.530  Namque et terdenos cursum producit in annos.


129893. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 45 | Paragraph | Section]

retinet, capitis decus olim insigne superbi,
1.526  Nunc onus annosae frontis, premiturque corona,
1.527  Cessat et obliquo despectat lumine natum.
1.528  Quinque senem famuli frustra comitantur et ipsum
1.529  Ad se quisque trahens levat intolerabile pondus,
1.530  Namque et terdenos cursum producit in annos.
1.531  Ipsa etiam, 32 ostentant longas


129894. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 45 | Paragraph | Section]


1.527  Cessat et obliquo despectat lumine natum.
1.528  Quinque senem famuli frustra comitantur et ipsum
1.529  Ad se quisque trahens levat intolerabile pondus,
1.530  Namque et terdenos cursum producit in annos.
1.531  Ipsa etiam, 32 ostentant longas quae sydera caudas
1.532  Aut barbam aut sparsos circum cava tempora crines,


129895. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 45 | Paragraph | Section]

sydera caudas
1.532  Aut barbam aut sparsos circum cava tempora crines,
1.533  (Quamquam eadem late coelo spatiantur aperto
1.534  Atque aliqua in Boream tendunt, nituntur in Austrum
1.535  Quaedam alia et rutilis quaedam contraria signis,
1.536  Occiduas longo cursu volvuntur in oras,
1.537  Plura suos peragunt obliquo tramite gyros
1.538  Liberaque in partes coeli quascunque feruntur)
1.539  Ipsa etiam


129896. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 45 | Paragraph | Section]


1.540  Flectere cernit iter sua per vestigia retro
1.541  Nec revocare gradum aut coeptos abrumpere cursus.
1.542  Productis longe procul orbibus edita in oras
1.543  Scilicet immensum aethereas tolluntur et altis
1.544  Mersa diu tenebris sese abdunt, aethere ab alto
1.545  Dum redeant ignesque vagos, socia agmina rursum
1.546  Phoebeumque jubar post saecula longa revisant.
1.547  Legibus at parent isdem


129897. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 45 | Paragraph | Section]

socia agmina rursum
1.546  Phoebeumque jubar post saecula longa revisant.
1.547  Legibus at parent isdem Phoeboque citatos
1.548  Accelerant propiora gradus, procul edita tardant,
1.549  Quaeque suo servant et debita tempora calli.
1.550  Haec medio intentus Titan suspectat ab imo
1.551  Temporaque et certos confert ex ordine calles.
1.552  At nos, 33 qui Phoebo


129898. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 45 | Paragraph | Section]

isdem Phoeboque citatos
1.548  Accelerant propiora gradus, procul edita tardant,
1.549  Quaeque suo servant et debita tempora calli.
1.550  Haec medio intentus Titan suspectat ab imo
1.551  Temporaque et certos confert ex ordine calles.
1.552  At nos, 33 qui Phoebo longe distamus ab ipso,
1.553  Longe alium tuimur cursum turbataque pulchri
1.554  Ordinis


129899. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 45 | Paragraph | Section]

ordine calles.
1.552  At nos, 33 qui Phoebo longe distamus ab ipso,
1.553  Longe alium tuimur cursum turbataque pulchri
1.554  Ordinis est ratio, mentemque et lumina fallens
1.555  Tenvia vix veri praebet vestigia motus.
1.556  Impare nam gressu nobis errantia quinque
1.557  Sydera Memnonias jam progrediuntur in oras,
1.558  Jam longa ceu fessa via cohibere


129900. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 45 | Paragraph | Section]

vix veri praebet vestigia motus.
1.556  Impare nam gressu nobis errantia quinque
1.557  Sydera Memnonias jam progrediuntur in oras,
1.558  Jam longa ceu fessa via cohibere volatum
1.559  Paulatim et dubiis veluti suspendier alis,
1.560  Deinde viam sinuare pedemque referre videntur
1.561  Et petere occiduas retro radiantia contra
1.562  Signa plagas, rursum parvo sed tempore turpis
1.563  Ceu


129901. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 45 | Paragraph | Section]

Memnonias jam progrediuntur in oras,
1.558  Jam longa ceu fessa via cohibere volatum
1.559  Paulatim et dubiis veluti suspendier alis,
1.560  Deinde viam sinuare pedemque referre videntur
1.561  Et petere occiduas retro radiantia contra
1.562  Signa plagas, rursum parvo sed tempore turpis
1.563  Ceu pertaesa fugae primum consistere, deinde
1.564  Flectere iter veteremque novo conamine cursum


129902. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 47 | Paragraph | Section]

e Tellure tuentem.
1.572  Conceptum recto producere tramite cursum
1.573  Saepe putes gradibusque aequis se ferre per auras
1.574  Concita, qua primo direxerit impetus ortu,
1.575  Cum subito sinuare viam et procul avia calles
1.576  Ire per obliquos diversaque tendere cursu
1.577  Aspicis et flamma magis usque ardere minaci
1.578  Fumantesque procul caudas protendere, dum se
1.579  Vicinae demum condant in


129903. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 47 | Paragraph | Section]

gradibusque aequis se ferre per auras
1.574  Concita, qua primo direxerit impetus ortu,
1.575  Cum subito sinuare viam et procul avia calles
1.576  Ire per obliquos diversaque tendere cursu
1.577  Aspicis et flamma magis usque ardere minaci
1.578  Fumantesque procul caudas protendere, dum se
1.579  Vicinae demum condant in luce diei.
1.580  At contra incurvos gressum sinuare per arcus
1.581  Exortu primo


129904. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 47 | Paragraph | Section]

procul caudas protendere, dum se
1.579  Vicinae demum condant in luce diei.
1.580  At contra incurvos gressum sinuare per arcus
1.581  Exortu primo densosque e faucibus ignes
1.582  Evomere et longos olim praemittere fumos;
1.583  Tum recto sensim discedere tramite et igne
1.584  Pallida restincto se condere noctis in umbra;
1.585  Saepe fugam interea contendere, saepe citatos
1.586  Jam sensim


129905. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 47 | Paragraph | Section]

in luce diei.
1.580  At contra incurvos gressum sinuare per arcus
1.581  Exortu primo densosque e faucibus ignes
1.582  Evomere et longos olim praemittere fumos;
1.583  Tum recto sensim discedere tramite et igne
1.584  Pallida restincto se condere noctis in umbra;
1.585  Saepe fugam interea contendere, saepe citatos
1.586  Jam sensim cohibere gradus, jam sistere jamque
1.587  Detortis retro ferri in


129906. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 47 | Paragraph | Section]

restincto se condere noctis in umbra;
1.585  Saepe fugam interea contendere, saepe citatos
1.586  Jam sensim cohibere gradus, jam sistere jamque
1.587  Detortis retro ferri in contraria pennis,
1.588  Nuper et emensas rursum metirier oras.
1.589  Ignibus hinc eadem aeternis adscribere et alto
1.590  Accensere polo rudis atque ignara vetustas
1.591  Abnuit atque humilem nascentibus invida sedem
1.592  Attribuit


129907. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 47 | Paragraph | Section]

citatos
1.586  Jam sensim cohibere gradus, jam sistere jamque
1.587  Detortis retro ferri in contraria pennis,
1.588  Nuper et emensas rursum metirier oras.
1.589  Ignibus hinc eadem aeternis adscribere et alto
1.590  Accensere polo rudis atque ignara vetustas
1.591  Abnuit atque humilem nascentibus invida sedem
1.592  Attribuit rapidaeque brevissima tempora vitae.
1.593  Sulphure nam pingui tepidoque


129908. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 47 | Paragraph | Section]

invida sedem
1.592  Attribuit rapidaeque brevissima tempora vitae.
1.593  Sulphure nam pingui tepidoque exorta vapore,
1.594  Quem fervens gremio Tellus effundit ab imo,
1.595  Incolere aerios tractus et proxima terris
1.596  Censuit, incerto se per loca ferre volatu,
1.597  Dumque volant, flamma sensim consumpta voraci
1.598  Desinere in tenues rursum resoluta vapores.
1.599  Ceu subito aestivis crebros


129909. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 47 | Paragraph | Section]

ferre volatu,
1.597  Dumque volant, flamma sensim consumpta voraci
1.598  Desinere in tenues rursum resoluta vapores.
1.599  Ceu subito aestivis crebros in noctibus ignes
1.600  Cernimus exortu consurgere et aera longos
1.601  Per vacuum tractus flamma signare volucri,
1.602  Deinde brevi tenues iterum vanescere in auras.
1.603  Quod superest, 35


129910. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 49 | Paragraph | Section]

in auras.
1.603  Quod superest, 35 quoniam transverso calle feruntur
1.604  Errantesque ignes tristesque edentia fumos
1.605  Sydera et, astriferis ardet qua fascia signis,
1.606  Jam laeva excurrunt, dextra jam parte vagantur,
1.607  Dum mutant latus et Boreae de parte nivalis
1.608  Adversum obliquo declinant tramite in Austrum,


129911. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 49 | Paragraph | Section]

calle feruntur
1.604  Errantesque ignes tristesque edentia fumos
1.605  Sydera et, astriferis ardet qua fascia signis,
1.606  Jam laeva excurrunt, dextra jam parte vagantur,
1.607  Dum mutant latus et Boreae de parte nivalis
1.608  Adversum obliquo declinant tramite in Austrum,
1.609  Seu redeunt contra et glacialia signa revisunt,
1.610  Semper iter medium tranent Phoebique necesse est
1.611  Usque


129912. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 49 | Paragraph | Section]

qua fascia signis,
1.606  Jam laeva excurrunt, dextra jam parte vagantur,
1.607  Dum mutant latus et Boreae de parte nivalis
1.608  Adversum obliquo declinant tramite in Austrum,
1.609  Seu redeunt contra et glacialia signa revisunt,
1.610  Semper iter medium tranent Phoebique necesse est
1.611  Usque secent resecentque viam. Sectae atque resectae
1.612  Illa oculis tibi puncta viae mentique sagaci


129913. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 49 | Paragraph | Section]

in illis
1.616  Orbita se jungat nectatque, ut tenvia nodo
1.617  Necti fila solent, nodos dixere vocantes.
1.618  Quaelibet hinc geminis innectitur orbita nodis,
1.619  Quos pene immotos Phoebus prospectat et oras
1.620  Disjunctas longe ac contraria signa notantes.
1.621  Nobis pro vario positu Telluris ad ignem
1.622  Titanis medium variis quoque cursibus errant:
1.623  Jamque simul coeunt adducti jamque


129914. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 49 | Paragraph | Section]

positu Telluris ad ignem
1.622  Titanis medium variis quoque cursibus errant:
1.623  Jamque simul coeunt adducti jamque recedunt
1.624  Semotisque procul respondent aetheris oris.
1.625  Ac Venus in primis et qui talaria plantis
1.626  Innectit Maja genitus fumantiaque astra,
1.627  Illa, quibus nodi a Phoebo tolluntur in altum
1.628  Non mage, Phoebeo quam Tellus distet ab igne,
1.629  Incertam objiciunt hinc


129915. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 49 | Paragraph | Section]

jamque hac
1.633  Jamque illa coeli aut Boream regione rigentem
1.634  Aut fugere imbriferis horrentem nubibus Austrum.
1.635  At rutilo si forte deo conjuncta, tenacem
1.636  Dum superant nodum, tueamur et aetheris unam
1.637  Percurrant oram pariter, spectatur eadem
1.638  Tum Phoebo nobisque plaga, contraria nodus
1.639  Dirigit aut sese ad signa, ut procul avius ultra
1.640  Nectitur aut citra Phoebeae


129916. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 51 | Paragraph | Section]

leges 36 quas Phoebum obeuntia servant
1.642  Sydera, turma Jovis tardique parentis easdem
1.643  Turma tenet regemque suum comitata per auras
1.644  Stipat et imparibus circumvolat undique gyris.
1.645   Ollis, nam Terrae cursum comitatur euntis
1.646  Ipsa etiam stipatque latus gyroque perenni
1.647  Circuit, adnumerant Phoeben quoque. Non tamen illam


129917. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 51 | Paragraph | Section]

Phoeben quoque. Non tamen illam
1.648  Innuere atque brevi fas tantum attingere cantu.
1.649  Ipsa ciet Pindo Musas, vocat ipsa canentem
1.650   Ad sese, nostrae quae pars est maxima curae,
1.651  Jam dea et implexos ostentat ab aethere gyros.
1.652  Ergo age, fige acies cursumque tuere vocantis!
1.653  Principio 37 aeternis Terram dum motibus ambit
1.654  Fida


129918. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 51 | Paragraph | Section]

ac medio procurrit longior axis,
1.660   Orbem diva terit cursu, quem vasta columna
1.661  Exhibeat, ductu obliquo si forte secetur.
1.662  Hinc quondam in superas sese altior evehit oras
1.663  Et vultu breviore coit. Mox prona nitentem
1.664  Demittit coelo currum Terraeque propinquat
1.665   Ac mage distenti pinguescit imagine vultus.
1.666  Nec paribus semper stimulis per inane morantes


129919. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 51 | Paragraph | Section]

currus
1.670   Accelerantque viam; dum contra acclivis in altum
1.671  Semita consurgit, nequidquam undantia collo
1.672  Lora quatit, longo nequidquam verbere fessos
1.673  Exagitat stimulisque acuens et vocibus urget.
1.674  Languescunt magis atque magis quaque orbita summo
1.675   Eminet alta jugo, cessant cursumque morantur.
1.676  Scilicet hinc, terras cum se demisit ad imas,
1.677  Concita praecipiti


129920. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 53 | Paragraph | Section]

crassum.
1.682  Ipse quidem cursu volat impare currus, at illum
1.683  Suspiciens, magis usque alto consistere dorso
1.684  Credideris callemque magis properare per imum.
1.685  Nam fugiunt oculos spatia et breviora tuenti
1.686  Adstringunt sese, quaecumque abducta recedunt,
1.687  Percellunt acrem contra, quae proxima, visum
1.688  Et crassam ingenti distendunt augmine molem.
1.689  Quae


129921. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 53 | Paragraph | Section]

callemque magis properare per imum.
1.685  Nam fugiunt oculos spatia et breviora tuenti
1.686  Adstringunt sese, quaecumque abducta recedunt,
1.687  Percellunt acrem contra, quae proxima, visum
1.688  Et crassam ingenti distendunt augmine molem.
1.689  Quae 38 tamen in summo bijugos mora vertice tardat,
1.690  Emensae non illa viae revolubile tempus


129922. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 53 | Paragraph | Section]

tamen in summo bijugos mora vertice tardat,
1.690  Emensae non illa viae revolubile tempus
1.691  Producit nimium laxans; ter namque novenis
1.692  Omnia per gyrum radiantia signa diebus
1.693  Lustrat et integro coelum complectitur orbe
1.694  Diva soror jamque a tergo velocior urget
1.695  Ac lentum assequitur fratrem, jam deinde relinquit
1.696  Progrediens variatque vices mensesque novatos


129923. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 53 | Paragraph | Section]

discriminat annum.
1.698  Interea ipse etiam Titan delatus Olympo
1.699  Progreditur nec mense soror regressa novato
1.700  Immotum,coeli qua parte reliquerat illa
1.701  Invenit. Inde dies geminos impendit et horas
1.702  Praeterea plures, dum se olli adjungere possit
1.703  Ac progressa iterum coelo procurrere aperto;
1.704  Quosque deae cursus menses metitur, in illis
1.705  Invenies ter pene dies se


129924. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 55 | Paragraph | Section]


1.716  Restitui pronoque deam descendere cum.
1.717  Quod si etiam flexum, 40 quo divae semita calli
1.718  Fraterno inclinat sese et, quantum inde recedat,
1.719  Quaesieris, facili evolvens ratione docebo.
1.720   Octavae integri partem sibi postulat orbis
1.721  Ille quidem nonam, quam cruribus interceptam
1.722  Occupat et spatio


129925. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 55 | Paragraph | Section]

sese et, quantum inde recedat,
1.719  Quaesieris, facili evolvens ratione docebo.
1.720   Octavae integri partem sibi postulat orbis
1.721  Ille quidem nonam, quam cruribus interceptam
1.722  Occupat et spatio paulo majore patescit.
1.723  Atque ubi jam geminis aeque Latonia nodis
1.724  Abfuerit, spatio paulo majore recedet,
1.725   Sive alta ad Boream fraterno a tramite, ad Austrum
1.726  Seu contra


129926. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 55 | Paragraph | Section]

dorso amplectitur alto.
1.729  Atque 41 hoc Tellurem dea cursu, hoc circuit orbe
1.730   Alternatque vices jamque hinc jamque inde recedit.
1.731  Interea et motum, quo Tellus acta per auras
1.732  Ingreditur, si nempe astris errantibus illam
1.733  Annumerare juvet liquidumque per aethera vectam
1.734  Abripere et circa medium traducere Solem,
1.735   Ipsa


129927. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 55 | Paragraph | Section]

jamque hinc jamque inde recedit.
1.731  Interea et motum, quo Tellus acta per auras
1.732  Ingreditur, si nempe astris errantibus illam
1.733  Annumerare juvet liquidumque per aethera vectam
1.734  Abripere et circa medium traducere Solem,
1.735   Ipsa etiam hunc motam casus comitata per omnes
1.736  Servat cumque suo componit Cynthia motu.
1.737  At fugit hic oculos, Terrae qui cursus et almae
1.738  Communis


129928. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 55 | Paragraph | Section]

vectam
1.734  Abripere et circa medium traducere Solem,
1.735   Ipsa etiam hunc motam casus comitata per omnes
1.736  Servat cumque suo componit Cynthia motu.
1.737  At fugit hic oculos, Terrae qui cursus et almae
1.738  Communis comiti aethereas utramque per oras
1.739  Nosque rapit pariter; sensumque ille unus et acrem
1.740   Impellit mentem, terras quo circuit, orbis.
1.741  Utque olim plenis dantem cava


129929. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 55 | Paragraph | Section]


1.736  Servat cumque suo componit Cynthia motu.
1.737  At fugit hic oculos, Terrae qui cursus et almae
1.738  Communis comiti aethereas utramque per oras
1.739  Nosque rapit pariter; sensumque ille unus et acrem
1.740   Impellit mentem, terras quo circuit, orbis.
1.741  Utque olim plenis dantem cava lintea ventis
1.742  Et media quisquam navi si forte sedentem
1.743  Circum obeat, quamvis celeri tumida


129930. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 55 | Paragraph | Section]

comiti aethereas utramque per oras
1.739  Nosque rapit pariter; sensumque ille unus et acrem
1.740   Impellit mentem, terras quo circuit, orbis.
1.741  Utque olim plenis dantem cava lintea ventis
1.742  Et media quisquam navi si forte sedentem
1.743  Circum obeat, quamvis celeri tumida aequora prora
1.744  Proscindat ratis et spumas ruat aere recurvo,
1.745   Ille tuos, quamquam usque celer, comitisque tuusque


129931. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 55 | Paragraph | Section]

terras quo circuit, orbis.
1.741  Utque olim plenis dantem cava lintea ventis
1.742  Et media quisquam navi si forte sedentem
1.743  Circum obeat, quamvis celeri tumida aequora prora
1.744  Proscindat ratis et spumas ruat aere recurvo,
1.745   Ille tuos, quamquam usque celer, comitisque tuusque
1.746  Communis cursus sensus eludet et unum,
1.747  Quo te ambit, fas obtutu deprendere motum:
1.748  Jamque tibi


129932. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 55 | Paragraph | Section]


1.743  Circum obeat, quamvis celeri tumida aequora prora
1.744  Proscindat ratis et spumas ruat aere recurvo,
1.745   Ille tuos, quamquam usque celer, comitisque tuusque
1.746  Communis cursus sensus eludet et unum,
1.747  Quo te ambit, fas obtutu deprendere motum:
1.748  Jamque tibi celsam puppim leget, ad latus idem
1.749  Jam deflectet iter, proram tum deinde subibit,
1.750   Alterius lateris dum per


129933. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 55 | Paragraph | Section]

deprendere motum:
1.748  Jamque tibi celsam puppim leget, ad latus idem
1.749  Jam deflectet iter, proram tum deinde subibit,
1.750   Alterius lateris dum per vestigia puppim
1.751  Rursum adeat, rursum et motu flectatur eodem.
1.752  Sic et communis Phoebaeque tibique tuentem
1.753  Eludit motus semperque incedit in ortum
1.754  Diva tibi ac rutilum hirsuti jam velleris aurum,


129934. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 55 | Paragraph | Section]

tibi celsam puppim leget, ad latus idem
1.749  Jam deflectet iter, proram tum deinde subibit,
1.750   Alterius lateris dum per vestigia puppim
1.751  Rursum adeat, rursum et motu flectatur eodem.
1.752  Sic et communis Phoebaeque tibique tuentem
1.753  Eludit motus semperque incedit in ortum
1.754  Diva tibi ac rutilum hirsuti jam velleris aurum,
1.755  Jam Cancrum ferventem aestu Lancesque revinctas,


129935. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 57 | Paragraph | Section]

viam cum fratre nitenti
1.763  Acta semel rursum in nodo conjungitur ante
1.764  Septima in adversis quam surgant cornua signis.
1.765  Non tamen 42 et nodis penitus per mutua nexis
1.766  Se gemini adstringunt calles fratrisque sororisque
1.767  Immotique manent nexus et semper easdem
1.768  Respiciunt oras eademque ardentia signa.
1.769  Excurrunt


129936. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 57 | Paragraph | Section]

cornua signis.
1.765  Non tamen 42 et nodis penitus per mutua nexis
1.766  Se gemini adstringunt calles fratrisque sororisque
1.767  Immotique manent nexus et semper easdem
1.768  Respiciunt oras eademque ardentia signa.
1.769  Excurrunt faciles coelo ambiguisque feruntur
1.770  Motibus et Phoeben quondam Phoebumque sequuntur
1.771  Progressi astrifero calle ac


129937. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 57 | Paragraph | Section]

adstringunt calles fratrisque sororisque
1.767  Immotique manent nexus et semper easdem
1.768  Respiciunt oras eademque ardentia signa.
1.769  Excurrunt faciles coelo ambiguisque feruntur
1.770  Motibus et Phoeben quondam Phoebumque sequuntur
1.771  Progressi astrifero calle ac nituntur in ortum,
1.772  Occiduas quondam et mage longo tempore in oras
1.773  Retracti contra referuntur et aethera totum


129938. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 57 | Paragraph | Section]

ardentia signa.
1.769  Excurrunt faciles coelo ambiguisque feruntur
1.770  Motibus et Phoeben quondam Phoebumque sequuntur
1.771  Progressi astrifero calle ac nituntur in ortum,
1.772  Occiduas quondam et mage longo tempore in oras
1.773  Retracti contra referuntur et aethera totum
1.774  Perlustrant motu trepido ac loca prisca revisunt,
1.775  Primus ter senis dum evolvitur annus ab annis.
1.776  Hinc ubi


129939. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 57 | Paragraph | Section]

feruntur
1.770  Motibus et Phoeben quondam Phoebumque sequuntur
1.771  Progressi astrifero calle ac nituntur in ortum,
1.772  Occiduas quondam et mage longo tempore in oras
1.773  Retracti contra referuntur et aethera totum
1.774  Perlustrant motu trepido ac loca prisca revisunt,
1.775  Primus ter senis dum evolvitur annus ab annis.
1.776  Hinc ubi fraternum transgressa est Cynthia callem
1.777  Progrediens,


129940. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 57 | Paragraph | Section]

fraternum transgressa est Cynthia callem
1.777  Progrediens, nodo rursum se diva relicto
1.778  Restituit Phoebique viam transcurrit eadem
1.779  Parte prius, plenum quam cursu absolverit orbem.
1.780  Sic et, qui medium per callem ducitur axis
1.781  Longior atque deam seu vertice tardat in alto,
1.782  Ima humilis celerat contra seu marginis ora
1.783  Allapsam, trepidis agitatur motibus atque
1.784  Jam


129941. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 57 | Paragraph | Section]

callem ducitur axis
1.781  Longior atque deam seu vertice tardat in alto,
1.782  Ima humilis celerat contra seu marginis ora
1.783  Allapsam, trepidis agitatur motibus atque
1.784  Jam sequitur divae cursum et procurrit in Eurum,
1.785  Jam Zephyri ad sedes refluit, sed vincitur ipso
1.786  Procursu reditus longoque per aethera gyro
1.787  Memnonias vertex oras sectatur et orbem
1.788  Absolvit claudens, nonus


129942. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 57 | Paragraph | Section]

atque
1.784  Jam sequitur divae cursum et procurrit in Eurum,
1.785  Jam Zephyri ad sedes refluit, sed vincitur ipso
1.786  Procursu reditus longoque per aethera gyro
1.787  Memnonias vertex oras sectatur et orbem
1.788  Absolvit claudens, nonus dum desinit annus.
1.789  Unde tamen cursus dubii discrimina tanta
1.790  Erroresque deae trepidusque per aethera motus?
1.791  Accipe, temporibus quae longum ignota


129943. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 57 | Paragraph | Section]

nonus dum desinit annus.
1.789  Unde tamen cursus dubii discrimina tanta
1.790  Erroresque deae trepidusque per aethera motus?
1.791  Accipe, temporibus quae longum ignota vetustis
1.792  Di dederunt tandem et nostri labor extudit aevi!
1.793  Principio 44 immensum quidquid per inane natantis
1.794  Materiae varias compactum in corpora massas


129944. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 59 | Paragraph | Section]

spatia expandens, sensim languescit eundo
1.801  Quoque magis vasto late distenditur orbe,
1.802  Hoc minus intenti pollet conamine nisus.
1.803  Hinc paribus circum spatiis vis aequa trahentis
1.804  Et positum et sequitur mensuram materiai:
1.805  Ducuntur propiora magis, distantia contra
1.806  Usque minus; dat juncta simul causa utraque nisum.
1.807  Scilicet 45


129945. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 59 | Paragraph | Section]

expandens, sensim languescit eundo
1.801  Quoque magis vasto late distenditur orbe,
1.802  Hoc minus intenti pollet conamine nisus.
1.803  Hinc paribus circum spatiis vis aequa trahentis
1.804  Et positum et sequitur mensuram materiai:
1.805  Ducuntur propiora magis, distantia contra
1.806  Usque minus; dat juncta simul causa utraque nisum.
1.807  Scilicet 45


129946. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 59 | Paragraph | Section]

simul causa utraque nisum.
1.807  Scilicet 45 hinc celsis e montibus horrida in imas
1.808  Saxa ruunt valles abrupta; hinc volvitur acri
1.809  Impete et objectas alte ab radicibus imis
1.810  Convellit sylvas torrens armentaque et ipsos
1.811  Custodes campis et diruta tecta furenti
1.812  Raptat agens fluctu ac rivis turgentibus auctus
1.813  Praecipiti


129947. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 59 | Paragraph | Section]

hinc celsis e montibus horrida in imas
1.808  Saxa ruunt valles abrupta; hinc volvitur acri
1.809  Impete et objectas alte ab radicibus imis
1.810  Convellit sylvas torrens armentaque et ipsos
1.811  Custodes campis et diruta tecta furenti
1.812  Raptat agens fluctu ac rivis turgentibus auctus
1.813  Praecipiti undarum se mole effundit in aequor.
1.814  Terrai namque in gremium, quae


129948. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 59 | Paragraph | Section]

e montibus horrida in imas
1.808  Saxa ruunt valles abrupta; hinc volvitur acri
1.809  Impete et objectas alte ab radicibus imis
1.810  Convellit sylvas torrens armentaque et ipsos
1.811  Custodes campis et diruta tecta furenti
1.812  Raptat agens fluctu ac rivis turgentibus auctus
1.813  Praecipiti undarum se mole effundit in aequor.
1.814  Terrai namque in gremium, quae proxima Terrae,
1.815  Tracta cadunt


129949. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 59 | Paragraph | Section]

undarum se mole effundit in aequor.
1.814  Terrai namque in gremium, quae proxima Terrae,
1.815  Tracta cadunt nec dissimili, quae proxima Lunae,
1.816  In Lunam gravitate ruunt Martemque cruentum
1.817  Et rutilam Venerem et Maja genitrice creatum
1.818  Satumique Jovisque orbem et quaecunque per auras
1.819  Astra meant, eadem circum compegit et unam
1.820  Usque jubet retinere globi vis mutua formam.


129950. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 59 | Paragraph | Section]

effundit in aequor.
1.814  Terrai namque in gremium, quae proxima Terrae,
1.815  Tracta cadunt nec dissimili, quae proxima Lunae,
1.816  In Lunam gravitate ruunt Martemque cruentum
1.817  Et rutilam Venerem et Maja genitrice creatum
1.818  Satumique Jovisque orbem et quaecunque per auras
1.819  Astra meant, eadem circum compegit et unam
1.820  Usque jubet retinere globi vis mutua formam.
1.821  Ergo idem


129951. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 59 | Paragraph | Section]

proxima Terrae,
1.815  Tracta cadunt nec dissimili, quae proxima Lunae,
1.816  In Lunam gravitate ruunt Martemque cruentum
1.817  Et rutilam Venerem et Maja genitrice creatum
1.818  Satumique Jovisque orbem et quaecunque per auras
1.819  Astra meant, eadem circum compegit et unam
1.820  Usque jubet retinere globi vis mutua formam.
1.821  Ergo idem 46 terrarum


129952. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 59 | Paragraph | Section]


1.816  In Lunam gravitate ruunt Martemque cruentum
1.817  Et rutilam Venerem et Maja genitrice creatum
1.818  Satumique Jovisque orbem et quaecunque per auras
1.819  Astra meant, eadem circum compegit et unam
1.820  Usque jubet retinere globi vis mutua formam.
1.821  Ergo idem 46 terrarum orbem fidumque sequentis
1.822  Lunai sydus Phoebi radiantis ad ignem


129953. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 59 | Paragraph | Section]

jamque hinc jamque inde impulsibus urget
1.825  Assiduis turbatque vias; nec viribus aequis
1.826  Pro vario ad Solem positu nec tramite eodem
1.827  Namque urget pulsans divamque errare vagantem
1.828  Et refluo cogit nodos trepidare meatu.
1.829  Si vis aequa foret, si tramite pelleret uno
1.830  Telluris Lunaeque globum, deduceret ambas
1.831  Et paribus spatiis et easdem semper in oras


129954. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]

divamque errare vagantem
1.828  Et refluo cogit nodos trepidare meatu.
1.829  Si vis aequa foret, si tramite pelleret uno
1.830  Telluris Lunaeque globum, deduceret ambas
1.831  Et paribus spatiis et easdem semper in oras
1.832  Nec quidquam alternos positus turbaret et orbem,
1.833  Quo circum aethereas hinc cernitur ire per oras
1.834  Cynthia et assiduo terras circumdare gyro.


129955. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]

vagantem
1.828  Et refluo cogit nodos trepidare meatu.
1.829  Si vis aequa foret, si tramite pelleret uno
1.830  Telluris Lunaeque globum, deduceret ambas
1.831  Et paribus spatiis et easdem semper in oras
1.832  Nec quidquam alternos positus turbaret et orbem,
1.833  Quo circum aethereas hinc cernitur ire per oras
1.834  Cynthia et assiduo terras circumdare gyro.
1.835   At varii


129956. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]


1.829  Si vis aequa foret, si tramite pelleret uno
1.830  Telluris Lunaeque globum, deduceret ambas
1.831  Et paribus spatiis et easdem semper in oras
1.832  Nec quidquam alternos positus turbaret et orbem,
1.833  Quo circum aethereas hinc cernitur ire per oras
1.834  Cynthia et assiduo terras circumdare gyro.
1.835   At varii ductus et vis non aequa, recurvi
1.836  Et formam et positum callis


129957. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]


1.831  Et paribus spatiis et easdem semper in oras
1.832  Nec quidquam alternos positus turbaret et orbem,
1.833  Quo circum aethereas hinc cernitur ire per oras
1.834  Cynthia et assiduo terras circumdare gyro.
1.835   At varii ductus et vis non aequa, recurvi
1.836  Et formam et positum callis cursumque per auras
1.837  Alternis mutat vicibus: jam


129958. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]

easdem semper in oras
1.832  Nec quidquam alternos positus turbaret et orbem,
1.833  Quo circum aethereas hinc cernitur ire per oras
1.834  Cynthia et assiduo terras circumdare gyro.
1.835   At varii ductus et vis non aequa, recurvi
1.836  Et formam et positum callis cursumque per auras
1.837  Alternis mutat vicibus: jam 47 scilicet orbem
1.838  Distendit longe


129959. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]

quidquam alternos positus turbaret et orbem,
1.833  Quo circum aethereas hinc cernitur ire per oras
1.834  Cynthia et assiduo terras circumdare gyro.
1.835   At varii ductus et vis non aequa, recurvi
1.836  Et formam et positum callis cursumque per auras
1.837  Alternis mutat vicibus: jam 47 scilicet orbem
1.838  Distendit longe laxans, jam contrahit, alto


129960. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]

positus turbaret et orbem,
1.833  Quo circum aethereas hinc cernitur ire per oras
1.834  Cynthia et assiduo terras circumdare gyro.
1.835   At varii ductus et vis non aequa, recurvi
1.836  Et formam et positum callis cursumque per auras
1.837  Alternis mutat vicibus: jam 47 scilicet orbem
1.838  Distendit longe laxans, jam contrahit, alto
1.839  Jam


129961. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]

callis cursumque per auras
1.837  Alternis mutat vicibus: jam 47 scilicet orbem
1.838  Distendit longe laxans, jam contrahit, alto
1.839  Jam pandit gremio et formae magis usque rotundae
1.840   Assimilat, pressum jam contra obliquat et ima
1.841  Adducit latera ac frontem producit utramque.
1.842  Quin etiam, qua se Eoas rutilantia in oras
1.843  Signa ferunt,


129962. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]

47 scilicet orbem
1.838  Distendit longe laxans, jam contrahit, alto
1.839  Jam pandit gremio et formae magis usque rotundae
1.840   Assimilat, pressum jam contra obliquat et ima
1.841  Adducit latera ac frontem producit utramque.
1.842  Quin etiam, qua se Eoas rutilantia in oras
1.843  Signa ferunt, frontes ipsas mediumque revolvit
1.844  Convertens axem ac trepida vertigine


129963. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]

nodos.
1.849  Scilicet hinc olim incertis ambagibus alto
1.850   Visa polo aethereas sine lege errare per auras
1.851  Cynthia, divina magnus dum mente Britannus
1.852  Intima naturae pervasit in abdita et alto
1.853  Arcanas demum causas secretaque jura
1.854  Extudit ingenio ac divum deprendit amores
1.855   Et Vestae et Phoebes et mutua vincula Phoebi
1.856  Erroresque deae variosque per aethera motus


129964. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]


1.851  Cynthia, divina magnus dum mente Britannus
1.852  Intima naturae pervasit in abdita et alto
1.853  Arcanas demum causas secretaque jura
1.854  Extudit ingenio ac divum deprendit amores
1.855   Et Vestae et Phoebes et mutua vincula Phoebi
1.856  Erroresque deae variosque per aethera motus
1.857  Eruit arte nova evolvens numerisque notavit.
1.858  Hactenus immensi lustravimus aetheris oras,


129965. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]

divina magnus dum mente Britannus
1.852  Intima naturae pervasit in abdita et alto
1.853  Arcanas demum causas secretaque jura
1.854  Extudit ingenio ac divum deprendit amores
1.855   Et Vestae et Phoebes et mutua vincula Phoebi
1.856  Erroresque deae variosque per aethera motus
1.857  Eruit arte nova evolvens numerisque notavit.
1.858  Hactenus immensi lustravimus aetheris oras,
1.859  Astrorum et


129966. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]

divina magnus dum mente Britannus
1.852  Intima naturae pervasit in abdita et alto
1.853  Arcanas demum causas secretaque jura
1.854  Extudit ingenio ac divum deprendit amores
1.855   Et Vestae et Phoebes et mutua vincula Phoebi
1.856  Erroresque deae variosque per aethera motus
1.857  Eruit arte nova evolvens numerisque notavit.
1.858  Hactenus immensi lustravimus aetheris oras,
1.859  Astrorum et positus


129967. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]

et Phoebes et mutua vincula Phoebi
1.856  Erroresque deae variosque per aethera motus
1.857  Eruit arte nova evolvens numerisque notavit.
1.858  Hactenus immensi lustravimus aetheris oras,
1.859  Astrorum et positus variosque ex ordine motus
1.860   Diximus. Unde jubar, nunc accipe quaeque remittant
1.861  Affusos radiorum imbres ignemque receptum,
1.862  Conceptos gremio radios quae sydera fùndant.


129968. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 61 | Paragraph | Section]

radiorum imbres ignemque receptum,
1.862  Conceptos gremio radios quae sydera fùndant.
1.863  Haec etiam noscenda prius, si nosse latentes
1.864  Est animus rerum causas Lunaeque labores
1.865   Et subita Phoebi vultus ferrugine tinctos.
1.866  Principio 48 certas quae sydera in aethere sedes
1.867  Fixa tenent, flammis fervent ardentibus atque


129969. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 63 | Paragraph | Section]


1.871  Tollantur coelo atque humili a Tellure recedant,
1.872  Distracti languent radii intentamque tuentum
1.873  Vix aciem sera percellunt nocte per umbram.
1.874  Non ita Phoebeum languet jubar: ardet et ipse
1.875  Ac pariter gremio Titan exaestuat imo
1.876  Aetheraque aeriasque auras terrasque patentes
1.877  Irrorat radiis propioribus atque fugata
1.878  Nocte diem cum victor deducit. Ab illo


129970. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 63 | Paragraph | Section]

radiis propioribus atque fugata
1.878  Nocte diem cum victor deducit. Ab illo
1.879  Fonte petunt radios errantia sydera: Majae
1.880  Progenies, pulchri pulcherrima mater Amoris,
1.881  Sanguineus Mavors et Jupiter et procul alto
1.882  Postremum claudens agmen Saturnus Olympo
1.883  Nocturnasque nitent aliena luce per umbras.
1.884  Illo etiam diri repetunt e fonte cometae
1.885  Sanguineum jubar ac Phoebeo


129971. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 63 | Paragraph | Section]

atque fugata
1.878  Nocte diem cum victor deducit. Ab illo
1.879  Fonte petunt radios errantia sydera: Majae
1.880  Progenies, pulchri pulcherrima mater Amoris,
1.881  Sanguineus Mavors et Jupiter et procul alto
1.882  Postremum claudens agmen Saturnus Olympo
1.883  Nocturnasque nitent aliena luce per umbras.
1.884  Illo etiam diri repetunt e fonte cometae
1.885  Sanguineum jubar ac Phoebeo lumine


129972. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 63 | Paragraph | Section]

etiam diri repetunt e fonte cometae
1.885  Sanguineum jubar ac Phoebeo lumine crines
1.886  Phoebeoque trucem perfundunt lumine caudam.
1.887  Ni faciant, fuscis horrescant atra tenebris.
1.888  Nec non et cum, qua Cynthia fulget in alto
1.889  Aurea, fraternis frontem vultusque decoros
1.890  Perfundit radiis ac non sua lumina vibrat,
1.891  Discutit et foedam fraterno munere noctem.
1.892  Ac veluti


129973. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 63 | Paragraph | Section]

fuscis horrescant atra tenebris.
1.888  Nec non et cum, qua Cynthia fulget in alto
1.889  Aurea, fraternis frontem vultusque decoros
1.890  Perfundit radiis ac non sua lumina vibrat,
1.891  Discutit et foedam fraterno munere noctem.
1.892  Ac veluti Tellus, quo Solis respicit ignes
1.893  Laeta nitet vultu radiosque remittit in auras,
1.894  At non et manes lucem transmittere ad imos
1.895  Aversamque


129974. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 63 | Paragraph | Section]

radiis ac non sua lumina vibrat,
1.891  Discutit et foedam fraterno munere noctem.
1.892  Ac veluti Tellus, quo Solis respicit ignes
1.893  Laeta nitet vultu radiosque remittit in auras,
1.894  At non et manes lucem transmittere ad imos
1.895  Aversamque licet frontem: nox horrida vultum
1.896  Turpat ibi atque intra nigrantia viscera regnat.
1.897  Sic alii, sic Phoebe etiam, qua parte nitenti


129975. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 63 | Paragraph | Section]

horrida vultum
1.896  Turpat ibi atque intra nigrantia viscera regnat.
1.897  Sic alii, sic Phoebe etiam, qua parte nitenti
1.898  Objicitur fratri, fulget lucemque remittit,
1.899  Altera luce caret facies et corpus opacum est.
1.900  Nonne 49 vides, positos cum sensim mense novato
1.901  Instaurat progressa ignes summoque videndam
1.902  Margine vix prima


129976. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 63 | Paragraph | Section]

positos cum sensim mense novato
1.901  Instaurat progressa ignes summoque videndam
1.902  Margine vix prima noctis se prodit in umbra,
1.903  Nonne vides, Phoebo aversas ut cornua in oras
1.904  Flectat et occiduas penitus sinuetur ad undas?
1.905  Scilicet aethereas cum tam sublimis in auras
1.906  Assurgat Titan, imis at proxima terris
1.907  Accedat contra Phoebe et sub fratre feratur,


129977. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 65 | Paragraph | Section]


1.904  Flectat et occiduas penitus sinuetur ad undas?
1.905  Scilicet aethereas cum tam sublimis in auras
1.906  Assurgat Titan, imis at proxima terris
1.907  Accedat contra Phoebe et sub fratre feratur,
1.908  Ille deam, superas qua se hinc avertit in oras
1.909  Aetheraque et rutilae suspectat lampadis ignes,
1.910  Irrorat radiis ac multo lumine vestit
1.911  Aversam a terris


129978. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 65 | Paragraph | Section]

in auras
1.906  Assurgat Titan, imis at proxima terris
1.907  Accedat contra Phoebe et sub fratre feratur,
1.908  Ille deam, superas qua se hinc avertit in oras
1.909  Aetheraque et rutilae suspectat lampadis ignes,
1.910  Irrorat radiis ac multo lumine vestit
1.911  Aversam a terris frontem et supera alta tuentem;
1.912  Horror habet densaeque aliam, quam cernimus, umbrae.


129979. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 65 | Paragraph | Section]

sub fratre feratur,
1.908  Ille deam, superas qua se hinc avertit in oras
1.909  Aetheraque et rutilae suspectat lampadis ignes,
1.910  Irrorat radiis ac multo lumine vestit
1.911  Aversam a terris frontem et supera alta tuentem;
1.912  Horror habet densaeque aliam, quam cernimus, umbrae.
1.913  Hinc oculos frons atra fugit tenuique nitentem
1.914  Margine vix limbum rutilae sub imagine falcis


129980. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 65 | Paragraph | Section]

ad orbem
1.917  Diva rotas, toto fratri contraria coelo,
1.918  Tum vero illa eadem facies, quam luce corusca
1.919  Irradiat Phoebus, terras quoque despicit. Inde
1.920  Plena nitet fratremque refert et discutit umbras,
1.921  Non quod clara magis mage denso effulgeat igne,
1.922  Sed quia, qua clara est, terris spectatur ab imis.
1.923  Quis prior, 50


129981. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 65 | Paragraph | Section]

vidisse Promethea fama est,
1.927  Pennigeris dum vectus equis curruque Minervae
1.928  Scanderet aethereas sedes, haud tenvia Phoebo
1.929  Furta parans, vitalem ignem rapturus ab axe,
1.930  Vidisse et seros olim docuisse nepotes.
1.931  Tempus erat, totum quo Luna vagata per orbem
1.932  Deponit solitos tenuatis comibus ignes.
1.933  Ille alto, comitante dea, sublimis Olympo
1.934  Impositam densis


129982. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 65 | Paragraph | Section]

atque in parvum inflectier orbem,
1.938  Inde stupet Maja genitum Veneremque superbam
1.939  Signiferi certis egressos finibus orbis
1.940  Errare ac vetito late discurrere coelo;
1.941  Tum Phoebi jubar et pulchros-quis crederet?-atris
1.942  Sordentes maculis vultus frontemque nigranti
1.943  Obductam fumo et foedam caligine tristi
1.944  Assiduo sese instabilem torquere rotatu


129983. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 65 | Paragraph | Section]

egressos finibus orbis
1.940  Errare ac vetito late discurrere coelo;
1.941  Tum Phoebi jubar et pulchros-quis crederet?-atris
1.942  Sordentes maculis vultus frontemque nigranti
1.943  Obductam fumo et foedam caligine tristi
1.944  Assiduo sese instabilem torquere rotatu
1.945  Crinitosque ignes et formidata tyrannis
1.946  Astra procul, longos fundentia pectore fumos,


129984. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 67 | Paragraph | Section]


1.942  Sordentes maculis vultus frontemque nigranti
1.943  Obductam fumo et foedam caligine tristi
1.944  Assiduo sese instabilem torquere rotatu
1.945  Crinitosque ignes et formidata tyrannis
1.946  Astra procul, longos fundentia pectore fumos,
1.947  Huc ruere et grandes circum exercere choreas.
1.948  Nil tamen usque adeo stupidum percellit et ambas
1.949  Ad se acies


129985. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 67 | Paragraph | Section]

caligine tristi
1.944  Assiduo sese instabilem torquere rotatu
1.945  Crinitosque ignes et formidata tyrannis
1.946  Astra procul, longos fundentia pectore fumos,
1.947  Huc ruere et grandes circum exercere choreas.
1.948  Nil tamen usque adeo stupidum percellit et ambas
1.949  Ad se acies rapit atque obtutu figit in uno
1.950  Ut subitus Phoebes fulgor mutataque forma.
1.951  Ad


129986. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 67 | Paragraph | Section]


1.945  Crinitosque ignes et formidata tyrannis
1.946  Astra procul, longos fundentia pectore fumos,
1.947  Huc ruere et grandes circum exercere choreas.
1.948  Nil tamen usque adeo stupidum percellit et ambas
1.949  Ad se acies rapit atque obtutu figit in uno
1.950  Ut subitus Phoebes fulgor mutataque forma.
1.951  Ad laevam vultus converterat: aethere puro
1.952  Tum forte obliquos laeva de parte


129987. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 67 | Paragraph | Section]

obliquos laeva de parte jugales
1.953  Non nihil inflexo ducebat Cynthia cum.
1.954  Ecce, novo ceu prima solent consurgere mense,
1.955  Aspicit adversae surgentia cornua Lunae.
1.956  Dumque volat, coelo et propior jam despicit ipsam
1.957  Paulatim coiisse stupet plenoque nitentem
1.958  Ore per aethereas radios diffundere sedes.
1.959  Tum vero: "Quae monstra," inquit, "tam insueta per axem


129988. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 67 | Paragraph | Section]

plenoque nitentem
1.958  Ore per aethereas radios diffundere sedes.
1.959  Tum vero: "Quae monstra," inquit, "tam insueta per axem
1.960  Cernimus? Amissos subito queis viribus ignes
1.961  Collegit Phoebe et pleno nitet aurea vultu?"
1.962  Cui dea: "Mirari jam desine! Nulla per axem
1.963  Monstra vides: solitos nec pridem amiserat ignes
1.964  Nec subito excitis effulget Cynthia flammis.
1.965  Illa quidem


129989. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 67 | Paragraph | Section]

ut circum undique coelum
1.968  Fertur in Eoas Phoebo velocior oras.
1.969  Quamquam igitur fratris radiis pars altera semper
1.970  Objicitur lumenque trahit, pars altera densis
1.971  Obruitur tenebris et caeca conditur umbra;
1.972  Ille tamen terras vultus qui despicit, idem
1.973  Nec tenebris squalet semper nec lumina reddit.
1.974  Nunc caecam terris obvertit Cynthia frontem
1.975  Nos contra nitidam


129990. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 69 | Paragraph | Section]

recitanti adessent cardinales amplissimi Franciscus Landius ac Joannes Franciscus Albanus, post syderum enumerationem haec adjecta ad versum 207:
1.987  Sed quid ego aethereis ardentia sydera campis
1.988  Persequor et sylvas inter pecorumque magistros
1.989  Tam longinqua cano atque oculis tam proxima nostris
1.990   Praetereo; arcadicis geminum dum nuper in oris
1.991  Emicuit jubar ac summi capita ardua montis


129991. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 69 | Paragraph | Section]

sylvas inter pecorumque magistros
1.989  Tam longinqua cano atque oculis tam proxima nostris
1.990   Praetereo; arcadicis geminum dum nuper in oris
1.991  Emicuit jubar ac summi capita ardua montis
1.992  Et sacrum nemus et campos vallesque profundas
1.993  Collustrat late ac radianti lumine complet?
1.994  Magnanimi heroes, quos nobilitatis avitae
1.995   Grande decus, mentis vigor et super omnia mores


129992. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 69 | Paragraph | Section]

magistros
1.989  Tam longinqua cano atque oculis tam proxima nostris
1.990   Praetereo; arcadicis geminum dum nuper in oris
1.991  Emicuit jubar ac summi capita ardua montis
1.992  Et sacrum nemus et campos vallesque profundas
1.993  Collustrat late ac radianti lumine complet?
1.994  Magnanimi heroes, quos nobilitatis avitae
1.995   Grande decus, mentis vigor et super omnia mores
1.996  Ingenui atque


129993. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 69 | Paragraph | Section]

ardua montis
1.992  Et sacrum nemus et campos vallesque profundas
1.993  Collustrat late ac radianti lumine complet?
1.994  Magnanimi heroes, quos nobilitatis avitae
1.995   Grande decus, mentis vigor et super omnia mores
1.996  Ingenui atque ardens evexit ad aethera virtus
1.997  Sanctaque relligio coelo meliore locavit,
1.998  Nequidquam Latio saturatas murice vestes
1.999  Agresti tunica atque humili


129994. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 69 | Paragraph | Section]

relligio coelo meliore locavit,
1.998  Nequidquam Latio saturatas murice vestes
1.999  Agresti tunica atque humili mutastis amictu;
1.1000   Nequidquam vittas frontisque insigne decorum
1.1001  Conditis; et famulum turba fluitante relicta.
1.1002  Soli inopem subiisse casam incultumque mapale
1.1003  Dignati, et duro praerupta sedilia saxo,
1.1004  Pastorum in medio considitis agrestemque
1.1005   Excipitis


129995. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 69 | Paragraph | Section]

humili mutastis amictu;
1.1000   Nequidquam vittas frontisque insigne decorum
1.1001  Conditis; et famulum turba fluitante relicta.
1.1002  Soli inopem subiisse casam incultumque mapale
1.1003  Dignati, et duro praerupta sedilia saxo,
1.1004  Pastorum in medio considitis agrestemque
1.1005   Excipitis cantum faciles et rustica plectra.
1.1006  Prodit divini majestas oris et istud
1.1007  Aeternum augustae


129996. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 69 | Paragraph | Section]

fluitante relicta.
1.1002  Soli inopem subiisse casam incultumque mapale
1.1003  Dignati, et duro praerupta sedilia saxo,
1.1004  Pastorum in medio considitis agrestemque
1.1005   Excipitis cantum faciles et rustica plectra.
1.1006  Prodit divini majestas oris et istud
1.1007  Aeternum augustae frontis decus; ipsa oculorum
1.1008  Ista acies totoque erumpens aurea vultu
1.1009  Flamma vel invitos prodit


129997. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 69 | Paragraph | Section]

incultumque mapale
1.1003  Dignati, et duro praerupta sedilia saxo,
1.1004  Pastorum in medio considitis agrestemque
1.1005   Excipitis cantum faciles et rustica plectra.
1.1006  Prodit divini majestas oris et istud
1.1007  Aeternum augustae frontis decus; ipsa oculorum
1.1008  Ista acies totoque erumpens aurea vultu
1.1009  Flamma vel invitos prodit coeloque receptos
1.1010   Commonstrat longe humanos


129998. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 71 | Paragraph | Section]


1.1016  Intonsasque comas tantoque os numine dignum
1.1017  Mirati pharetramque rudes citharamque bubulci,
1.1018  Dona deo arboreis figebant rustica truncis.
1.1019  Ergo agite et nostris jam nunc assuescite votis,
1.1020  Incolumem * servate locum, servate perennem
1.1021  Fontis aquam ac virides praesenti numine lauros
1.1022  Aeterno nemori et laetis date pascua campis!


129999. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 71 | Paragraph | Section]

truncis.
1.1019  Ergo agite et nostris jam nunc assuescite votis,
1.1020  Incolumem * servate locum, servate perennem
1.1021  Fontis aquam ac virides praesenti numine lauros
1.1022  Aeterno nemori et laetis date pascua campis!
1.1023  Tuque 52 prior, cui saepe Tybris, cui saepe canenti
1.1024  Excipiens meritos geminavit Sequana plausus,
1.1025  Quem


130000. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 71 | Paragraph | Section]

saepe Tybris, cui saepe canenti
1.1024  Excipiens meritos geminavit Sequana plausus,
1.1025  Quem dudum questa absentem, nunc Roma receptum
1.1026  Ostentat populis gaudens venturaque signat
1.1027  Tempora et aeterni jus irrevocabile fati
1.1028  Pervolvens animo descriptaque nomina lustrans
1.1029  Spem fovet et tacito jam nunc sub pectore gestit.
1.1030  Tu quando Aonias etiam isto in culmine divas,


130001. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 71 | Paragraph | Section]

absentem, nunc Roma receptum
1.1026  Ostentat populis gaudens venturaque signat
1.1027  Tempora et aeterni jus irrevocabile fati
1.1028  Pervolvens animo descriptaque nomina lustrans
1.1029  Spem fovet et tacito jam nunc sub pectore gestit.
1.1030  Tu quando Aonias etiam isto in culmine divas,
1.1031  Magne, colis digitisque fides pulsare sonoras
1.1032  Pergis adhuc senior vocemque in carmina flectis


130002. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 71 | Paragraph | Section]

etiam isto in culmine divas,
1.1031  Magne, colis digitisque fides pulsare sonoras
1.1032  Pergis adhuc senior vocemque in carmina flectis
1.1033  Digna Deo, nostros propiori numine coetus
1.1034  Respice et hanc tantis curam bonus adjice curis!
1.1035  Nam quid ego viridi vernantem flore juventae
1.1036  Extimulem dictis comitem, 53 quem magnus ab alto


130003. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 71 | Paragraph | Section]

53 quem magnus ab alto
1.1037  Frater avi primis sua per vestigia ab annis
1.1038  Duxit agens patriumque altis in montibus astrum
1.1039  Designans digito et supremi culmen honoris
1.1040  Scandendum longos tandem post Nestoris annos
1.1041  Ingenuas animum docuit formare per artes
1.1042  Virtutemque sequi? Se nostros auspice coetus
1.1043  Ille monet natos


130004. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 71 | Paragraph | Section]

felicia stamina vitae
1.1050  Producant Parcae atque illos serventur in annos,
1.1051  Arcadicis tam laeta ferent qui tempora terris!
1.1052  Nam lupus inter oves fontem properabit ad unum
1.1053  Mitis et insontes per florea rura colubri
1.1054  Torquebunt agiles spiras; nova gramina campis
1.1055   Effundent tepidi Zephyro adspirante Decembres;
1.1056  Lacte fluent rivi, sudabunt roscida quercus


130005. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 73 | Paragraph | Section]

nullo nervos pulsante canoros,
1.1059  Mulcebunt auras citharae suspensaque trunco
1.1060   Fistula facundum dulcis modulamen avenae
1.1061  Sponte dabit laurique sacrae jam fronde loquaci
1.1062  Carmina et illabens pro muto lympha susurro
1.1063  Carmina docta dabit, resonabunt carmina colles
1.1064  Et cedent nostris Saturnia tempora saeclis.


130006. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 73 | Paragraph | Section]

modulamen avenae
1.1061  Sponte dabit laurique sacrae jam fronde loquaci
1.1062  Carmina et illabens pro muto lympha susurro
1.1063  Carmina docta dabit, resonabunt carmina colles
1.1064  Et cedent nostris Saturnia tempora saeclis. LIBER SECUNDUS
2.1  Aeriam quisquis molem atque ingentia tecta
2.2  Extruit educens coelo, primum ardua


130007. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 75 | Paragraph | Section]

ingentia tecta
2.2  Extruit educens coelo, primum ardua sylvis
2.3  Robora frondentesque ornos teretesque cupressos
2.4  Dejicit ac densis montes quatit ictibus altos
2.5  5 Marmoreasque sinu moles educit et igne
2.6  Aera liquat rigidumque argenti pondus et auri
2.7  Ac lateres calcemque vehit. Tum condit opaco
2.8  Fundamenta solo, muros ad nubila tollit
2.9  Auratasque trabes locat immanesque columnas


130008. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 75 | Paragraph | Section]

ardua sylvis
2.3  Robora frondentesque ornos teretesque cupressos
2.4  Dejicit ac densis montes quatit ictibus altos
2.5  5 Marmoreasque sinu moles educit et igne
2.6  Aera liquat rigidumque argenti pondus et auri
2.7  Ac lateres calcemque vehit. Tum condit opaco
2.8  Fundamenta solo, muros ad nubila tollit
2.9  Auratasque trabes locat immanesque columnas
2.10  10 Signaque spirantes Divum referentia vultus


130009. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 75 | Paragraph | Section]

velati nigrantem lampada Solis
2.13  Atque laborantem dicturus carmine Lunam,
2.14  Materiem satis aptam operi tantoque labori
2.15  15 Congessi primum teque astra per ardua vexi
2.16  Nominaque et positus variosque per aethera motus
2.17  Evolvi enumerans: terris procul altus ab imis
2.18  Signiferum medio Titan ut calle per orbem
2.19  Tendat et Eoas cursu nitatur in oras,
2.20  20 Perlustrans


130010. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 75 | Paragraph | Section]

primum teque astra per ardua vexi
2.16  Nominaque et positus variosque per aethera motus
2.17  Evolvi enumerans: terris procul altus ab imis
2.18  Signiferum medio Titan ut calle per orbem
2.19  Tendat et Eoas cursu nitatur in oras,
2.20  20 Perlustrans totum bissenis mensibus axem;
2.21  Interea medio conceptas pectore flammas
2.22  Evomat aethereasque ardenti lumine sedes
2.23  Aeraque irroret crassum


130011. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 75 | Paragraph | Section]

irroret crassum terrasque patentes;
2.24  Ut parili cursu se diva triformis in Eurum,
2.25  25 Obliquo sed calle, ferat, sed proxima terris
2.26  Perque dies novies ternos velocior orbem
2.27  Integret et coelo rursum se reddat eodem;
2.28  Fraternum interea curru diffundat ab alto
2.29  Illa fronte jubar, Phoebum qua suspicit, atque
2.30  30 Averso vultu et gremio nigrescat opaco;
2.31  Scilicet inde novo


130012. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 75 | Paragraph | Section]

dies novies ternos velocior orbem
2.27  Integret et coelo rursum se reddat eodem;
2.28  Fraternum interea curru diffundat ab alto
2.29  Illa fronte jubar, Phoebum qua suspicit, atque
2.30  30 Averso vultu et gremio nigrescat opaco;
2.31  Scilicet inde novo nova surgere cornua mense,
2.32  Cum fratrem transgressa recens, jam deserit; at cum
2.33  Opposita contra bijugos agit aetheris ora,
2.34  Nocturnas pleno


130013. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 77 | Paragraph | Section]

vigil mecum resque ordine disce!
2.39  Ac primum, sudo quondam cur Phoebus Olympo
2.40  Deficiat tristique tegat ferrugine vultum,
2.41  Accipe. Nam coeptis praesens aspirat Apollo
2.42  Et faciles ultro veniunt ad carmina Musae.
2.43  Principio 2 subitis Titan dum mergitur umbris
2.44  Et nitidos puro vultus obducit Olympo,
2.45  Haud ille


130014. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 77 | Paragraph | Section]

Accipe. Nam coeptis praesens aspirat Apollo
2.42  Et faciles ultro veniunt ad carmina Musae.
2.43  Principio 2 subitis Titan dum mergitur umbris
2.44  Et nitidos puro vultus obducit Olympo,
2.45  Haud ille ardentes imo sub pectore flammas
2.46  Restinguit cohibetve emissos faucibus ignes.
2.47  Ardet inextinctus radiosque emittere pergit
2.48  Et solito


130015. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 77 | Paragraph | Section]


2.44  Et nitidos puro vultus obducit Olympo,
2.45  Haud ille ardentes imo sub pectore flammas
2.46  Restinguit cohibetve emissos faucibus ignes.
2.47  Ardet inextinctus radiosque emittere pergit
2.48  Et solito rutilas nisu vibrare sagittas
2.49  Omniaque immenso circum loca lumine complet.
2.50  Ac tibi 3 ne dubiam teneat sententia mentem,
2.51  Perlege, si


130016. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 77 | Paragraph | Section]

dubiam teneat sententia mentem,
2.51  Perlege, si tenebris Titan fors totus obortis
2.52  Deficiat rutilosque atra ferrugine vultus
2.53  Condat, ab externis venient quae nuncia terris.
2.54  Nam veniunt, et quae regione geruntur in una,
2.55  Impressis vulgata notis narrantur ubique.
2.56  Invenies dextra populos laevaque jacentes
2.57  Vidisse aut penitus totam aut in margine summo
2.58  Phoebeam assueto


130017. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 77 | Paragraph | Section]

jacentes
2.57  Vidisse aut penitus totam aut in margine summo
2.58  Phoebeam assueto fulgentem lumine frontem
2.59  Ingenitum vibrare jubar; loca proxima limbum
2.60  Aspiciunt tenuem radios effùndere et alto
2.61  Curvari dorso falcemque imitarier atque
2.62  Surgentis primo Phoebes nova cornua mense.
2.63  Quae disjuncta magis, majorem e fronte nitenti
2.64  Suspectant partem, pleno postrema fruuntur


130018. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 77 | Paragraph | Section]

dorso falcemque imitarier atque
2.62  Surgentis primo Phoebes nova cornua mense.
2.63  Quae disjuncta magis, majorem e fronte nitenti
2.64  Suspectant partem, pleno postrema fruuntur
2.65  Lumine et intactae fulgent in luce diei.
2.66  Eois 4 rutilum Titan caput altus ab undis
2.67  Extulerat dudum ac medium properabat ad orbem,
2.68  Cum subito prima


130019. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 77 | Paragraph | Section]

Titan caput altus ab undis
2.67  Extulerat dudum ac medium properabat ad orbem,
2.68  Cum subito prima obductum nigrescere fronte,
2.69  Tum condi magis atque magis penitusque tenebris
2.70  Involvi demum et caeca latitare sub umbra.
2.71  Haud ignara, tamen mirata Britannia, lustri
2.72  Tertius octavi jam volvitur annus ab illo
2.73  Tempore: nigranti foedaverat omnia velo


130020. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 79 | Paragraph | Section]

tempore somnos.
2.79  At partem rutilae frontis videre coruscum
2.80  Vibrantem jubar, extremi qui margine regni
2.81  Hinc atque inde jacent populi; quasque alluit aureo
2.82  Amne Tagus gentes, quas et Rhodanusve Tibrisve
2.83  Quaeque tenent gelidas boreali frigore terras,
2.84  Gaudebant multo perfusae lumine; arenas
2.85  Qui Libycas procul, aeternis ac torrida flammis
2.86  Regna colunt, pleno ore


130021. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 79 | Paragraph | Section]

procul, aeternis ac torrida flammis
2.86  Regna colunt, pleno ore deum videre nitentem
2.87  Igneaque assueto vibrantem spicula nisu.
2.88  Usque adeo illaeso Titan fervescit ab igne
2.89  Tum quoque et intactum diffundit ab aethere lumen.
2.90  Sed 5 quid opus longinqua sequi famamque volantem
2.91  Sectari et terris exquirere visa remotis?
2.92  Tolle


130022. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 79 | Paragraph | Section]

illaeso Titan fervescit ab igne
2.89  Tum quoque et intactum diffundit ab aethere lumen.
2.90  Sed 5 quid opus longinqua sequi famamque volantem
2.91  Sectari et terris exquirere visa remotis?
2.92  Tolle acies ac, dum Phoebus latet, aetheris ignes
2.93  Suspice et obscuro late rutilantia coelo
2.94  Sydera! Percellent acres errantia saepe
2.95  Astra oculos,


130023. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 79 | Paragraph | Section]

5 quid opus longinqua sequi famamque volantem
2.91  Sectari et terris exquirere visa remotis?
2.92  Tolle acies ac, dum Phoebus latet, aetheris ignes
2.93  Suspice et obscuro late rutilantia coelo
2.94  Sydera! Percellent acres errantia saepe
2.95  Astra oculos, tardum Saturni sydus et igne
2.96  Felici gnatus diuque immite Gradivi
2.97  Astrum atrox et pulchra Venus


130024. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 79 | Paragraph | Section]

visa remotis?
2.92  Tolle acies ac, dum Phoebus latet, aetheris ignes
2.93  Suspice et obscuro late rutilantia coelo
2.94  Sydera! Percellent acres errantia saepe
2.95  Astra oculos, tardum Saturni sydus et igne
2.96  Felici gnatus diuque immite Gradivi
2.97  Astrum atrox et pulchra Venus quique aethere in imo
2.98  Mane novo fulgere solet seu vespere sero,
2.99  Progenies Majae divumque interpres et alta


130025. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 79 | Paragraph | Section]

Suspice et obscuro late rutilantia coelo
2.94  Sydera! Percellent acres errantia saepe
2.95  Astra oculos, tardum Saturni sydus et igne
2.96  Felici gnatus diuque immite Gradivi
2.97  Astrum atrox et pulchra Venus quique aethere in imo
2.98  Mane novo fulgere solet seu vespere sero,
2.99  Progenies Majae divumque interpres et alta
2.100  Se coeli haud unquam radiantem ostendit ab arce,
2.101  Velatus


130026. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 79 | Paragraph | Section]

sydus et igne
2.96  Felici gnatus diuque immite Gradivi
2.97  Astrum atrox et pulchra Venus quique aethere in imo
2.98  Mane novo fulgere solet seu vespere sero,
2.99  Progenies Majae divumque interpres et alta
2.100  Se coeli haud unquam radiantem ostendit ab arce,
2.101  Velatus medio latitet nisi Phoebus Olympo.
2.102  Olim etiam nondum visos ardere cometa
2.103  Aspicies densosque effundere pectore


130027. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 79 | Paragraph | Section]

coeli haud unquam radiantem ostendit ab arce,
2.101  Velatus medio latitet nisi Phoebus Olympo.
2.102  Olim etiam nondum visos ardere cometa
2.103  Aspicies densosque effundere pectore fumos
2.104  Et caudam trahere aut longam promittere barbam
2.105  Pallentesve comas vastum componere in orbem.
2.106  Ast ea, nosti equidem, nullas sub pectore flammas
2.107  Astra fovent, nullos emittunt faucibus ignes.


130028. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 81 | Paragraph | Section]

Phoebus ab alto
2.109  Effundit cum perque aethera spargit apertum.
2.110  Ipse ergo aeternis illo quoque tempore flammis
2.111  Aestuat ardentesque jacit per inane sagittas
2.112  Et superas Titan radiis fulgentibus auras
2.113  Imbuit illaesumque jubar diffundit ab alto.
2.114  Ac tibi si latitat puroque nigrescit Olympo,
2.115  Est aliquid medium, quod sese opponat et umbram


130029. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 81 | Paragraph | Section]

sagittas
2.112  Et superas Titan radiis fulgentibus auras
2.113  Imbuit illaesumque jubar diffundit ab alto.
2.114  Ac tibi si latitat puroque nigrescit Olympo,
2.115  Est aliquid medium, quod sese opponat et umbram
2.116  Corpore nigrantem longe protendat opaco
2.117  Atque alios tenebris populos involvat et alma
2.118  Luce alios tenuesque auras errantiaque astra
2.119  Posse frui plenoque sinat perfundier


130030. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 81 | Paragraph | Section]

alto.
2.114  Ac tibi si latitat puroque nigrescit Olympo,
2.115  Est aliquid medium, quod sese opponat et umbram
2.116  Corpore nigrantem longe protendat opaco
2.117  Atque alios tenebris populos involvat et alma
2.118  Luce alios tenuesque auras errantiaque astra
2.119  Posse frui plenoque sinat perfundier igne.
2.120  Non secus ac multa procerum comitante caterva
2.121  Per medias si forte vias insignis in


130031. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 81 | Paragraph | Section]

defendit radios Solemque recondit,
2.125  Ad circumfùsam non pertinet umbra coronam.
2.126  Quis 6 tamen, Aonides, quis tantum immanibus ausis
2.127  Tollitur et rutilae vitales lampadis ignes
2.128  Praeripit, heu, miseris mortalibus atque nitentes
2.129  Confundit caeca involvens caligine terras?
2.130  Principio ne fixa alte aut errantia credas
2.131  Sydera


130032. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 81 | Paragraph | Section]

ne fixa alte aut errantia credas
2.131  Sydera posse dei nitidos obducere vultus.
2.132  Fixa 7 procul vastas distant disjuncta per oras
2.133  Et rutilant splendore pari nosque inter et ignem
2.134  Phoebeum subeunt nunquam, ac si forte subirent,
2.135  Haud fusco ardentem celarent lampada velo.
2.136  Luce quidem


130033. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 81 | Paragraph | Section]

credas
2.131  Sydera posse dei nitidos obducere vultus.
2.132  Fixa 7 procul vastas distant disjuncta per oras
2.133  Et rutilant splendore pari nosque inter et ignem
2.134  Phoebeum subeunt nunquam, ac si forte subirent,
2.135  Haud fusco ardentem celarent lampada velo.
2.136  Luce quidem 8 Phoebi fulgent errantia,


130034. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 81 | Paragraph | Section]

jubar gremioque sub imo
2.138  Aversoque horrent penitus nigrantia dorso.
2.139  Nec vero aethereum usque adeo tolluntur in axem
2.140  Ardua, sed tenues errant propiora per auras.
2.141  At senior pater et natus, regnator Olympi
2.142  Quique ciet rabidas in mutua funera gentes,
2.143  Sanguineus Mavors, terras, Titanis et ignem
2.144  Circumeunt gyro immani nec proinde subire
2.145  Ac dorsum rutilae


130035. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 81 | Paragraph | Section]

in axem
2.140  Ardua, sed tenues errant propiora per auras.
2.141  At senior pater et natus, regnator Olympi
2.142  Quique ciet rabidas in mutua funera gentes,
2.143  Sanguineus Mavors, terras, Titanis et ignem
2.144  Circumeunt gyro immani nec proinde subire
2.145  Ac dorsum rutilae possunt praetendere fronti.
2.146  Inferiora tenent Majae satus et Venus alma;
2.147  Proin subeunt saepe et nexis loca


130036. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 81 | Paragraph | Section]

funera gentes,
2.143  Sanguineus Mavors, terras, Titanis et ignem
2.144  Circumeunt gyro immani nec proinde subire
2.145  Ac dorsum rutilae possunt praetendere fronti.
2.146  Inferiora tenent Majae satus et Venus alma;
2.147  Proin subeunt saepe et nexis loca proxima nodis
2.148  Si teneant simul, ardentem tum lampada fusco
2.149  Praetexant velo. At primum sub margine Eoo


130037. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 81 | Paragraph | Section]

terras, Titanis et ignem
2.144  Circumeunt gyro immani nec proinde subire
2.145  Ac dorsum rutilae possunt praetendere fronti.
2.146  Inferiora tenent Majae satus et Venus alma;
2.147  Proin subeunt saepe et nexis loca proxima nodis
2.148  Si teneant simul, ardentem tum lampada fusco
2.149  Praetexant velo. At primum sub margine Eoo
2.150  Irrumpant limbumque cavent frontemque nitentem


130038. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 83 | Paragraph | Section]

Phoebi margo qua prospicit oras.
2.157  Praeterea vel se Maja genitrice creatus
2.158  Nos Phoebumque inter vel pulchri mater Amoris
2.159  Opponat mediam, species quid tantula demum
2.160  Occupet et vasta Phoebi de mole recondat?
2.161  Mercurius fronte e rutila minus occulit abdens,
2.162  Quam si vicenis rursum de partibus unam
2.163  Particulas in mille seces; Venus amplior atque
2.164  Telluri


130039. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 83 | Paragraph | Section]

vicenis rursum de partibus unam
2.163  Particulas in mille seces; Venus amplior atque
2.164  Telluri propior plus occupat, at radiantis
2.165  Mille aequis condit vix unam e partibus orbis.
2.166  Non ergo et tenebras inducere, fulgida sed vix
2.167  Ora dei possunt tenui distinguere naevo.
2.168  Vidi equidem ardenti Solis sub imagine Maja
2.169  Progenitum. Neque enim adrepit


130040. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 83 | Paragraph | Section]

protenderet augmine formam.
2.173  At Venerem 10 bini e cunctis mortalibus olim
2.174  Viderunt Phoebi sub frontem irrepere. Ab illo
2.175  Ter septem lustra et ferme bis quattuor anni
2.176  Tempore jam fluxere ac mersit in aequore currum
2.177  Sol prius, atra Venus nitidum quam linqueret orbem.
2.178  Viderunt soli; longos nam diva per annos
2.179  Juncta deo


130041. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 85 | Paragraph | Section]

scrutari ac terris adducere Olympum,
2.188  Diva semel tantum ante annos bis quattuor ora
2.189  Inficiens tenui Titania laeserat umbra.
2.190  190 Haud etenim vitreis deducere lentibus astra
2.191  Et teretes tractare tubos annosa vetustas
2.192  Edocuit mortale genus: vix tempore ab illo,
2.193  Quo primum armatam vitris ad sydera molem
2.194  Extulit Hetruscis heros prognatus in oris,
2.195  195 Bis


130042. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 85 | Paragraph | Section]

vetustas
2.192  Edocuit mortale genus: vix tempore ab illo,
2.193  Quo primum armatam vitris ad sydera molem
2.194  Extulit Hetruscis heros prognatus in oris,
2.195  195 Bis terseptenos, centum numeramus et annos.
2.196  At prius, Uranie tantum mortalibus aegris
2.197  Quam munus daret et terris adduceret astra,
2.198  Fugerat aspectus oculis impervia nostris,
2.199  Ora Venus nigro praetexens aurea dorso.


130043. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 85 | Paragraph | Section]

vitris ad sydera molem
2.194  Extulit Hetruscis heros prognatus in oris,
2.195  195 Bis terseptenos, centum numeramus et annos.
2.196  At prius, Uranie tantum mortalibus aegris
2.197  Quam munus daret et terris adduceret astra,
2.198  Fugerat aspectus oculis impervia nostris,
2.199  Ora Venus nigro praetexens aurea dorso.
2.200  200 Cum primum rutila potuit sub fronte videri,
2.201  Nemo tubum in Solem


130044. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 85 | Paragraph | Section]

nostris,
2.199  Ora Venus nigro praetexens aurea dorso.
2.200  200 Cum primum rutila potuit sub fronte videri,
2.201  Nemo tubum in Solem direxerat. Altera cum se
2.202  Spectandae divae fors obtulit, unus et alter
2.203  Vix hominum numero e tanto direxit et orbe
2.204  Sordentem Veneris Phoebum suspexit opaco.
2.205  205 Nec dum etenim Uranie, minus illo tempore culta,
2.206  Arcanos divae positus


130045. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 85 | Paragraph | Section]


2.200  200 Cum primum rutila potuit sub fronte videri,
2.201  Nemo tubum in Solem direxerat. Altera cum se
2.202  Spectandae divae fors obtulit, unus et alter
2.203  Vix hominum numero e tanto direxit et orbe
2.204  Sordentem Veneris Phoebum suspexit opaco.
2.205  205 Nec dum etenim Uranie, minus illo tempore culta,
2.206  Arcanos divae positus patefecerat atque
2.207  Nodorum nexus certosque per aethera


130046. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 85 | Paragraph | Section]

Uranie, minus illo tempore culta,
2.206  Arcanos divae positus patefecerat atque
2.207  Nodorum nexus certosque per aethera motus.
2.208  Nec dum, congressu e tanto quae commoda possint
2.209  Profluere et quanti coeli mensoribus usus,
2.210  210 Prodiderat diva atque animos exciverat acres.
2.211  Scilicet 11 aversis Terrae de partibus, alter,
2.212  Qua


130047. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 85 | Paragraph | Section]

11 aversis Terrae de partibus, alter,
2.212  Qua coit aeterno glacialis frigore pontus,
2.213  Alter, qua summo coeli de vertice Titan
2.214  Subjectos findit campos et adurit arenas,
2.215  215 Hinc gelido atque inde a Telluris cardine, coeli
2.216  Mensores bini fulgenti in Sole nigrantem
2.217  Suspiciant longa Venerem si mole tuborum
2.218  Et momenta notent, quo


130048. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 85 | Paragraph | Section]

findit campos et adurit arenas,
2.215  215 Hinc gelido atque inde a Telluris cardine, coeli
2.216  Mensores bini fulgenti in Sole nigrantem
2.217  Suspiciant longa Venerem si mole tuborum
2.218  Et momenta notent, quo primum irrepserit et quo
2.219  Aversa Phoebum linquens evaserit ora,
2.220  220 Ingressum egressumque inter plus alter et alter
2.221  Tres ferme integrae decimis de partibus horae


130049. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 85 | Paragraph | Section]


2.215  215 Hinc gelido atque inde a Telluris cardine, coeli
2.216  Mensores bini fulgenti in Sole nigrantem
2.217  Suspiciant longa Venerem si mole tuborum
2.218  Et momenta notent, quo primum irrepserit et quo
2.219  Aversa Phoebum linquens evaserit ora,
2.220  220 Ingressum egressumque inter plus alter et alter
2.221  Tres ferme integrae decimis de partibus horae
2.222  Inveniet fluxisse alter, si scilicet


130050. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 85 | Paragraph | Section]


2.217  Suspiciant longa Venerem si mole tuborum
2.218  Et momenta notent, quo primum irrepserit et quo
2.219  Aversa Phoebum linquens evaserit ora,
2.220  220 Ingressum egressumque inter plus alter et alter
2.221  Tres ferme integrae decimis de partibus horae
2.222  Inveniet fluxisse alter, si scilicet alto
2.223  Phoebeus tantum sese erigit ignis Olympo
2.224  Assurgens, quantum rentur, qui sydera


130051. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 87 | Paragraph | Section]

vides? Celeri dum Tellus acta rotatu
2.226  Circumagit sese torquens, raptatur uterque
2.227  In gyrum cursuque volat spectator eodem.
2.228  Non tamen una simul ductu via deferet uno
2.229  Utrumque et parili correptum tramite ducet.
2.230  Namque deae gressus alter cursumque sequetur
2.231  Progrediens pariterque plagam spectabit eandem;
2.232  Aversas alter contra referetur in oras.
2.233  Proin dea


130052. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 87 | Paragraph | Section]

alter contra referetur in oras.
2.233  Proin dea sub nitido Phoebi velocior orbe
2.234  Huic celerare viam, cessare videbitur illi
2.235  Lentior ac tardo minus incita tendere gressu.
2.236  Et facile est, si forte, alto quam celsus Olympo
2.237  Assurgat Titan, cognoveris, omnia nosse
2.238  Tempora quidque ferant acti in contraria cursus.
2.239  Altior aethereas quod si consurgit in oras


130053. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 87 | Paragraph | Section]

obveniet pariter vel latius aeque.
2.243  Namque 12 vices Solis sequitur Venus errantumque
2.244  Turba omnis, Phoebe dempta, fumantiaque astra.
2.245  Et magis hinc Titan distat si forte minusve,
2.246  Tantundem illa etiam magis aut minus omnia distant.
2.247  Proin visum hinc Veneris motum sub Sole diurnus
2.248  Terrai motus tanto minus aut mage turbat.


130054. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 87 | Paragraph | Section]

in Sole videndam
2.250  Reddiderit Venus ac dorsum supponet opacum,
2.251  Jam dabitur certa demum metirier arte,
2.252  Quam celsus summo Titan se tollat Olympo,
2.253  Quam surgat coelo Venus ipsa et Jupiter et Mars
2.254  Saturnusque piger Majaque creatus et imo
2.255  Quae gremio longos effundunt sydera fumos.
2.256  Quin et, quam crasso tendantur corpore, quantum
2.257  Se late circum effundat


130055. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 87 | Paragraph | Section]

Sole videndam
2.250  Reddiderit Venus ac dorsum supponet opacum,
2.251  Jam dabitur certa demum metirier arte,
2.252  Quam celsus summo Titan se tollat Olympo,
2.253  Quam surgat coelo Venus ipsa et Jupiter et Mars
2.254  Saturnusque piger Majaque creatus et imo
2.255  Quae gremio longos effundunt sydera fumos.
2.256  Quin et, quam crasso tendantur corpore, quantum
2.257  Se late circum effundat revolubile


130056. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 87 | Paragraph | Section]

opacum,
2.251  Jam dabitur certa demum metirier arte,
2.252  Quam celsus summo Titan se tollat Olympo,
2.253  Quam surgat coelo Venus ipsa et Jupiter et Mars
2.254  Saturnusque piger Majaque creatus et imo
2.255  Quae gremio longos effundunt sydera fumos.
2.256  Quin et, quam crasso tendantur corpore, quantum
2.257  Se late circum effundat revolubile dorsum,
2.258  Extima quam facies molem sub pectore


130057. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 87 | Paragraph | Section]

celsus summo Titan se tollat Olympo,
2.253  Quam surgat coelo Venus ipsa et Jupiter et Mars
2.254  Saturnusque piger Majaque creatus et imo
2.255  Quae gremio longos effundunt sydera fumos.
2.256  Quin et, quam crasso tendantur corpore, quantum
2.257  Se late circum effundat revolubile dorsum,
2.258  Extima quam facies molem sub pectore claudat,
2.259  Constabit tandem. Nec centum e partibus una
2.260  Jam


130058. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 87 | Paragraph | Section]

circum effundat revolubile dorsum,
2.258  Extima quam facies molem sub pectore claudat,
2.259  Constabit tandem. Nec centum e partibus una
2.260  Jam fugiet dubiave animus formidine pendens
2.261  Ambiget et cura incertus torquebitur acri.
2.262  Scilicet 13 haec nobis servant bona numina, nobis
2.263  Uranie spondet jam nunc: ubi denique nonus


130059. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 89 | Paragraph | Section]

fausto intulerit sese omine, longum
2.265  Expectata dies roseis emerget ab undis.
2.266  Ardenti sub Sole Venus sese inferet atque
2.267  Ora means fusco distinguet fulgida naevo;
2.268  Nec fugiet visum et curas eludet inanes.
2.269  Credo equidem 14 densae circum se quaque cohortes
2.270  Effundent late terris, quaque horrida tristi
2.271  Squalet humus


130060. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 89 | Paragraph | Section]

ustis ardet arenis.
2.272  Nec tantas imo nubes alit Aeolus antro
2.273  Ventorumque ciet gens improba, possit ut omnes
2.274  Obruere immensos tractus atque omnibus axem
2.275  Aethereum velare locis et condere divam.
2.276  Fors et ego Irroquium sedes et inhospita regna,
2.277  Si tantum fortuna sinet, si vita superstes,
2.278  (Namque quid hae vires, quid non haec spondeat aetas,
2.279  Dum


130061. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 89 | Paragraph | Section]

tantas imo nubes alit Aeolus antro
2.273  Ventorumque ciet gens improba, possit ut omnes
2.274  Obruere immensos tractus atque omnibus axem
2.275  Aethereum velare locis et condere divam.
2.276  Fors et ego Irroquium sedes et inhospita regna,
2.277  Si tantum fortuna sinet, si vita superstes,
2.278  (Namque quid hae vires, quid non haec spondeat aetas,
2.279  Dum 15


130062. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 89 | Paragraph | Section]

alit Aeolus antro
2.273  Ventorumque ciet gens improba, possit ut omnes
2.274  Obruere immensos tractus atque omnibus axem
2.275  Aethereum velare locis et condere divam.
2.276  Fors et ego Irroquium sedes et inhospita regna,
2.277  Si tantum fortuna sinet, si vita superstes,
2.278  (Namque quid hae vires, quid non haec spondeat aetas,
2.279  Dum 15 bis vicenis


130063. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 89 | Paragraph | Section]

si vita superstes,
2.278  (Namque quid hae vires, quid non haec spondeat aetas,
2.279  Dum 15 bis vicenis alter vix additur annus)
2.280  Transcurram procul et doctis comes ibo catervis.
2.281  Spero equidem nec me pontus turgentibus undis
2.282  Audentem terret glaciesque nivesque perennes.
2.283  Mecum 16


130064. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 89 | Paragraph | Section]

aderunt, namque hos jam nunc servantur in usus
2.284  Oblongis inserta tubis purissima vitra,
2.285  Rarum opus Hugenidae magni; cui diva terenti
2.286  Adstitit Uranie ac dextram deduxit et ambas
2.287  Pulvere postremo subigens tenuique papyro
2.288  Ipsa suis tritae frontes dea sedula massae
2.289  Adspirans tersit digitis vittaque polivit.
2.290  Non illis fluvio certet Peneus amoeno,


130065. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 89 | Paragraph | Section]

irrorat teneros aspergine flores.
2.294  Non fons Blandusiae, non Pegasis unda, novato
2.295  Aonidum qua mane chorus, qua pulcher Apollo
2.296  Ipse suos viva mirari in imagine vultus
2.297  Et solet effusos lauro vincire capillos,
2.298  Non ipse, adversum ad Solem qui roscidus humor
2.299  Ardentem imbriferis pingit sub nubibus Irim.
2.300  Accedent et, qua certissima tempora signent,


130066. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 89 | Paragraph | Section]

suos viva mirari in imagine vultus
2.297  Et solet effusos lauro vincire capillos,
2.298  Non ipse, adversum ad Solem qui roscidus humor
2.299  Ardentem imbriferis pingit sub nubibus Irim.
2.300  Accedent et, qua certissima tempora signent,
2.301  Dentibus aeratis orbes atque aureus index,
2.302  Regalem propter Thamesim quos arte Grahamus
2.303  Disposuit mira et Phoebo Uraniaeque sacravit.


130067. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 91 | Paragraph | Section]

Irim.
2.300  Accedent et, qua certissima tempora signent,
2.301  Dentibus aeratis orbes atque aureus index,
2.302  Regalem propter Thamesim quos arte Grahamus
2.303  Disposuit mira et Phoebo Uraniaeque sacravit.
2.304  Fultus ego his opibus divam sub lampade Solis
2.305  Suspiciam nec me fallent fugientia inertem
2.306  Tempora, cum primum rutilae dabit oscula fronti
2.307  Incurrens


130068. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 91 | Paragraph | Section]

divam sub lampade Solis
2.305  Suspiciam nec me fallent fugientia inertem
2.306  Tempora, cum primum rutilae dabit oscula fronti
2.307  Incurrens limbumque cavans cumque ultima dorsi
2.308  Immerget puncta et cum primum appellet ad oram
2.309  Marginis adversam et cum toto evadet ab orbe.
2.310  Non tamen 17 et tenebris Phoebus nigrescet opacis
2.311  Nec caeca


130069. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 91 | Paragraph | Section]

fugientia inertem
2.306  Tempora, cum primum rutilae dabit oscula fronti
2.307  Incurrens limbumque cavans cumque ultima dorsi
2.308  Immerget puncta et cum primum appellet ad oram
2.309  Marginis adversam et cum toto evadet ab orbe.
2.310  Non tamen 17 et tenebris Phoebus nigrescet opacis
2.311  Nec caeca turbata dies mergetur in umbra;
2.312  Ora dei tenuis


130070. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 91 | Paragraph | Section]

cavans cumque ultima dorsi
2.308  Immerget puncta et cum primum appellet ad oram
2.309  Marginis adversam et cum toto evadet ab orbe.
2.310  Non tamen 17 et tenebris Phoebus nigrescet opacis
2.311  Nec caeca turbata dies mergetur in umbra;
2.312  Ora dei tenuis distinguet fulgida naevus.
2.313  Proin sudo obductus cum Titan deficit axe,
2.314  Non illum


130071. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 91 | Paragraph | Section]

interponere, dumque
2.319  Junguntur Phoebo, nodos transcurrere; sunt, quae
2.320  Fors etiam terris tunc tantum accedere possint,
2.321  Ingenti totum obducant ut corpore Phoebum.
2.322  At rara adveniunt et summi a finibus orbis
2.323  Demittunt sese ad Solem, rarissima nodos
2.324  Attingunt simul et fors prima ab origine mundi
2.325  Tempora ad haec nullum simul attigit atque nitenti,
2.326  Quod sequitur,


130072. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 91 | Paragraph | Section]

tunc tantum accedere possint,
2.321  Ingenti totum obducant ut corpore Phoebum.
2.322  At rara adveniunt et summi a finibus orbis
2.323  Demittunt sese ad Solem, rarissima nodos
2.324  Attingunt simul et fors prima ab origine mundi
2.325  Tempora ad haec nullum simul attigit atque nitenti,
2.326  Quod sequitur, nullum subiit fortasse sub orbe.
2.327  Quin et si subeat totumque obducat, opaca
2.328  Non


130073. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 91 | Paragraph | Section]

ad Solem, rarissima nodos
2.324  Attingunt simul et fors prima ab origine mundi
2.325  Tempora ad haec nullum simul attigit atque nitenti,
2.326  Quod sequitur, nullum subiit fortasse sub orbe.
2.327  Quin et si subeat totumque obducat, opaca
2.328  Non ideo Titan penitus nigresceret umbra.
2.329  Affusi circum crines fumosaque longe
2.330  Pandens aethereas tanta se mole per auras
2.331  Materies fractum


130074. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 93 | Paragraph | Section]


2.336  Illa etenim, Phoebum fugiunt qua fronte nitentem
2.337  Aversi, illa etiam fulgent nec nocte nigranti,
2.338  Ut Phoebe, ut Tellus, ut quinque obeuntia Phoebum
2.339  Sydera, et obscura mergunt ferrugine vultum.
2.340  Proin Phoebum turpi possent caligine tantum
2.341  Foedare, horrenti non et celare sub umbra
2.342  Nec vitale jubar terris arcere diemque.
2.343  Ergo


130075. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 93 | Paragraph | Section]


2.338  Ut Phoebe, ut Tellus, ut quinque obeuntia Phoebum
2.339  Sydera, et obscura mergunt ferrugine vultum.
2.340  Proin Phoebum turpi possent caligine tantum
2.341  Foedare, horrenti non et celare sub umbra
2.342  Nec vitale jubar terris arcere diemque.
2.343  Ergo 19 soror Phoebi, nam sola ex omnibus astris
2.344  Jam superest ac parte nitet,


130076. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 93 | Paragraph | Section]


2.343  Ergo 19 soror Phoebi, nam sola ex omnibus astris
2.344  Jam superest ac parte nitet, qua suspicit ignem
2.345  Phoebeum, parte aversa nigrescit,et orbis
2.346  Aequat fraterni speciem mensesque per omnes
2.347  Assequitur lentum ac coelo decurrit eodem;
2.348  Sola soror tanti miseris est unica terris
2.349  Causa mali, soror una atro Titania dorso


130077. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 93 | Paragraph | Section]

nihil hinc, nihil inde recedat
2.358  Avia, Phoebeos vultus tegat exceptumque
2.359  Praeripiat Terris jubar atque avertat, oportet.
2.360  Non 20 tamen et semper mediam sese inserit atque
2.361  Fraternos celat vultus soror. Illa per auras
2.362  Scilicet aethereas, veluti memoravimus ante,
2.363  Urget equos ductu obliquo mediumque per orbem


130078. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 93 | Paragraph | Section]

mediam sese inserit atque
2.361  Fraternos celat vultus soror. Illa per auras
2.362  Scilicet aethereas, veluti memoravimus ante,
2.363  Urget equos ductu obliquo mediumque per orbem
2.364  Signiferum et callem Titanis non nisi punctis
2.365  Transilit in geminis, geminos nectentibus orbes
2.366  Ac procul oppositas coeli spectantibus oras.
2.367  Ergo si, Soli dum jungitur atque novatis
2.368  Cornibus


130079. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 93 | Paragraph | Section]

geminos nectentibus orbes
2.366  Ac procul oppositas coeli spectantibus oras.
2.367  Ergo si, Soli dum jungitur atque novatis
2.368  Cornibus ordiri mensem parat, absit ab ipsis
2.369  Nodorum punctis et nexi tramitis ora,
2.370  Orbis et a medio radiantia signa ferentis
2.371  Titanisque a calle aberit simul atque rigentem
2.372  In Boream assurget vel se demittet ad Austrum
2.373  Nec fratrem teget aut


130080. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 93 | Paragraph | Section]

procul oppositas coeli spectantibus oras.
2.367  Ergo si, Soli dum jungitur atque novatis
2.368  Cornibus ordiri mensem parat, absit ab ipsis
2.369  Nodorum punctis et nexi tramitis ora,
2.370  Orbis et a medio radiantia signa ferentis
2.371  Titanisque a calle aberit simul atque rigentem
2.372  In Boream assurget vel se demittet ad Austrum
2.373  Nec fratrem teget aut fraudabit lumine terras.
2.374  Ast


130081. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 93 | Paragraph | Section]

vel se demittet ad Austrum
2.373  Nec fratrem teget aut fraudabit lumine terras.
2.374  Ast illo nodum si tempore diva tenacem
2.375  Attigerit, nodo fuerit vel proxima opacum
2.376  Subjiciat dorsum et rutili fulgentia, oportet,
2.377  Aut penitus tota aut saltem sub margine summo,
2.378  Ora dei condat lucemque objecta moretur.
2.379  Atque


130082. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 95 | Paragraph | Section]

cernes volitare per aethera currus.
2.384  Sed nec, dum tenebris emergunt clara fugatis
2.385  385 Ora dei pergitque dies effulgere, nec, dum
2.386  Succedit nox atra polo terrasque tenebris
2.387  Obruit et nova converso se prodit Olympo
2.388  Astrorum facies atque omne volubile coelum
2.389  Ante oculos sensim tibi sistitur, exeret undis
2.390  390 Fulgentem Eois frontem et se ostendet ab axe.


130083. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 95 | Paragraph | Section]

terrasque tenebris
2.387  Obruit et nova converso se prodit Olympo
2.388  Astrorum facies atque omne volubile coelum
2.389  Ante oculos sensim tibi sistitur, exeret undis
2.390  390 Fulgentem Eois frontem et se ostendet ab axe.
2.391  Obductos igitur coeli qua parte jugales
2.392  Phoebus agit curruque volat velatus in alto,
2.393  Ipsa etiam, ipsa illac cursum contendit et acres
2.394  Urget equos fratremque


130084. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 95 | Paragraph | Section]


2.390  390 Fulgentem Eois frontem et se ostendet ab axe.
2.391  Obductos igitur coeli qua parte jugales
2.392  Phoebus agit curruque volat velatus in alto,
2.393  Ipsa etiam, ipsa illac cursum contendit et acres
2.394  Urget equos fratremque soror comitatur et una
2.395  395 Progreditur: coelo pariter spatiantur aperto.
2.396  Quin 22 et, si partes anni


130085. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 95 | Paragraph | Section]

axe.
2.391  Obductos igitur coeli qua parte jugales
2.392  Phoebus agit curruque volat velatus in alto,
2.393  Ipsa etiam, ipsa illac cursum contendit et acres
2.394  Urget equos fratremque soror comitatur et una
2.395  395 Progreditur: coelo pariter spatiantur aperto.
2.396  Quin 22 et, si partes anni bissenaque Lunae
2.397  Tempora rite notes numerans


130086. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 95 | Paragraph | Section]

illac cursum contendit et acres
2.394  Urget equos fratremque soror comitatur et una
2.395  395 Progreditur: coelo pariter spatiantur aperto.
2.396  Quin 22 et, si partes anni bissenaque Lunae
2.397  Tempora rite notes numerans mensesque novatos,
2.398  Invenies nunquam subita ferrugine Phoebum
2.399  Involvi et medio obductum nigrescere Olympo,
2.400  400


130087. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 95 | Paragraph | Section]

22 et, si partes anni bissenaque Lunae
2.397  Tempora rite notes numerans mensesque novatos,
2.398  Invenies nunquam subita ferrugine Phoebum
2.399  Involvi et medio obductum nigrescere Olympo,
2.400  400 Elabens pleno mensis nisi concidat orbe
2.401  Expectentque polo reducem nova tempora Phoeben.
2.402  At mensem tum diva novat, tum cornua fronti
2.403  Rursum


130088. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 95 | Paragraph | Section]

urgens bijugos currumque volantem.
2.406  Usque adeo Titan cum deficit, illa latenti
2.407  It comes atque una pariter volat aetheris ora.
2.408  Hinc tibi jam divae subeuntis prima parebunt
2.409  Indicia et tanti auctorem cognoscere damni
2.410  410 Incipies frontemque dei velante sorore
2.411  Obductam ac rutilae praereptos lampadis ignes.
2.412  At 23 si


130089. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 95 | Paragraph | Section]

Incipies frontemque dei velante sorore
2.411  Obductam ac rutilae praereptos lampadis ignes.
2.412  At 23 si praeterea coelum divaeque vagantis
2.413  Et motum et vigili positum scrutabere cura,
2.414  Tum vero manifesta fides nec jam ulla timenti
2.415  Suspicio incertos agitabit pectore fluctus.
2.416  Scilicet ante diem, Phoebus quo deficit atque


130090. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 95 | Paragraph | Section]

frontemque dei velante sorore
2.411  Obductam ac rutilae praereptos lampadis ignes.
2.412  At 23 si praeterea coelum divaeque vagantis
2.413  Et motum et vigili positum scrutabere cura,
2.414  Tum vero manifesta fides nec jam ulla timenti
2.415  Suspicio incertos agitabit pectore fluctus.
2.416  Scilicet ante diem, Phoebus quo deficit atque


130091. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 97 | Paragraph | Section]

primo tenuatae cornua Lunae
2.419  Aspicies tumidis postrema exurgere ab undis
2.420  Excitos dum nectit equos Aurora diemque
2.421  Sollicitat noctemque fugat pallentiaque astra
2.422  Restinguit late et gremio foecunda rubenti
2.423  Perfundit rutila teneros aspergine flores.
2.424  Ergo locum, superas quo diva emergit in auras
2.425  Observa ac signis confer fulgentibus, et si
2.426  Haud pigeat, radio


130092. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 97 | Paragraph | Section]

astra
2.422  Restinguit late et gremio foecunda rubenti
2.423  Perfundit rutila teneros aspergine flores.
2.424  Ergo locum, superas quo diva emergit in auras
2.425  Observa ac signis confer fulgentibus, et si
2.426  Haud pigeat, radio metire atque aere rigenti
2.427  Incisisque notis; inclusas dentibus horas
2.428  Ferratis adhibe simul et sua tempora nosce.
2.429  Quod si etiam nota numeros versaveris


130093. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 97 | Paragraph | Section]

quo diva emergit in auras
2.425  Observa ac signis confer fulgentibus, et si
2.426  Haud pigeat, radio metire atque aere rigenti
2.427  Incisisque notis; inclusas dentibus horas
2.428  Ferratis adhibe simul et sua tempora nosce.
2.429  Quod si etiam nota numeros versaveris arte,
2.430  Invenies Boreae divam torpentis ad oras
2.431  Vix quidquam a medio se tollere seu ferventem
2.432  Ignibus aestivis vix se


130094. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 97 | Paragraph | Section]

aestivis vix se demittere ad Austrum,
2.433  Signifero vicinam orbi fratrisque viai.
2.434  Praeterea cum jam se evolverit altera puro
2.435  Axe dies jamque occiduas se Phoebus in undas
2.436  Merserit et primis coelum praefulserit astris,
2.437  Se vigili prodent oculo nova cornua et acrem
2.438  Tenvia fulgenti percellent cuspide visum,
2.439  Deinde brevi occiduo se mersa sub aequore condent.
2.440  Hic


130095. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 97 | Paragraph | Section]

viai.
2.434  Praeterea cum jam se evolverit altera puro
2.435  Axe dies jamque occiduas se Phoebus in undas
2.436  Merserit et primis coelum praefulserit astris,
2.437  Se vigili prodent oculo nova cornua et acrem
2.438  Tenvia fulgenti percellent cuspide visum,
2.439  Deinde brevi occiduo se mersa sub aequore condent.
2.440  Hic loca si pariter certasque notaveris horas,
2.441  Signifero vicinam orbi


130096. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 97 | Paragraph | Section]

humiles Austri si se inclinarat in oras,
2.447  Altior in Boream sese eriget atque rigentem
2.448  Cornua deflectens radiantia tollet ad Ursam.
2.449  Ergo etiam interea nodum tranarit, oportet
2.450  Et rutilo conjuncta deo sat proxima nodo
2.451  Extiterit fratrisque viae. Cumque ille feratur
2.452  Altus in immensum et contra tam proxima terris
2.453  Diva suos humilis currus agat atque nigrantem


130097. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 97 | Paragraph | Section]

radiantia tollet ad Ursam.
2.449  Ergo etiam interea nodum tranarit, oportet
2.450  Et rutilo conjuncta deo sat proxima nodo
2.451  Extiterit fratrisque viae. Cumque ille feratur
2.452  Altus in immensum et contra tam proxima terris
2.453  Diva suos humilis currus agat atque nigrantem
2.454  Telluri frontem nitidamque obvertat Olympo,
2.455  Inserta obscuro Phoebum velaverit ore,


130098. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 99 | Paragraph | Section]

iterare laborem,
2.460  Incisi nihil aeris opus, nil tempore certo
2.461  Tunc erit atque oculo rem nosse licebit inermi.
2.462  Sydera suspiciens, qua se distincta coruscis
2.463  Fascia protendat signis et dividat axem,
2.464  Invenies mediumque orbem Phoebique licebit
2.465  Obtutu signare viam. Primum inde remotam
2.466  Ergo deam, medium cum jam rapit horrida vultum
2.467  Umbra tegens mediusque nitet,


130099. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 99 | Paragraph | Section]


2.472  Titanisque simul calli magis ac magis aureos
2.473  Adducet currus mediumque accedet ad orbem.
2.474  Tum Phoebum transgressa iterum nova cornua fronti
2.475  Induet atque sinu sensim pinguescet et ultra
2.476  Fratris iter jam flectet equos orbemque relinquet
2.477  Signiferum; sese puro cum septima reddet
2.478  Axe dies medioque nitens dea fulserit ore,
2.479  A medio rursum distet dum tramite,


130100. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 99 | Paragraph | Section]

adeo vultum cum Phoebo juncta nigrantem
2.482  Verterat ad terras nec se prodebat Olympo,
2.483  Transgressam nodum disces fratrisque nitentem
2.484  Sub currum flexisse rotas ardentiaque ora
2.485  Texisse et rutilas dorso fregisse sagittas.
2.486  Nec te 25 dum nitidos Phoebi rapit invida vultus
2.487  Spectantem eludet fallens, licet usque dolosam


130101. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 101 | Paragraph | Section]


2.491  Ne tamen ardentes Phoebeae lampadis ignes
2.492  Suspiciens oculo demens tuearis inermi,
2.493  Prima licet primis jam sordeat ora tenebris.
2.494  Incautas oculorum acies praestringet et omnes
2.495  Exsuget tantum succos jubar audentemque
2.496  Indignans jaculis Phoebus configet acutis.
2.497  Quin etiam medium cum se jam condidit et cum
2.498  Tertia vix superat rutili pars quartave


130102. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 101 | Paragraph | Section]

tenebris.
2.494  Incautas oculorum acies praestringet et omnes
2.495  Exsuget tantum succos jubar audentemque
2.496  Indignans jaculis Phoebus configet acutis.
2.497  Quin etiam medium cum se jam condidit et cum
2.498  Tertia vix superat rutili pars quartave vultus,
2.499  Haud impune extenti oculos defixeris ori
2.500  Et vincas tanta vultum te *


130103. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 101 | Paragraph | Section]

jaculis Phoebus configet acutis.
2.497  Quin etiam medium cum se jam condidit et cum
2.498  Tertia vix superat rutili pars quartave vultus,
2.499  Haud impune extenti oculos defixeris ori
2.500  Et vincas tanta vultum te * * corr. ex se luce tuentem.
2.501  Sunt qui reflexum placida tueantur in unda.


130104. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 101 | Paragraph | Section]

* corr. ex se luce tuentem.
2.501  Sunt qui reflexum placida tueantur in unda.
2.502  Nam jubaris pars magna subit perque intima aquai
2.503  Viscera distractum et fundo restinguitur imo.
2.504  Pro puris alii lymphis et fonte quieto
2.505  Nigrantes adhibent succos, quibus alba papyrus
2.506  Tingitur et calamos sentit perarata disertos
2.507  Orandasque foro


130105. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 101 | Paragraph | Section]

luce tuentem.
2.501  Sunt qui reflexum placida tueantur in unda.
2.502  Nam jubaris pars magna subit perque intima aquai
2.503  Viscera distractum et fundo restinguitur imo.
2.504  Pro puris alii lymphis et fonte quieto
2.505  Nigrantes adhibent succos, quibus alba papyrus
2.506  Tingitur et calamos sentit perarata disertos
2.507  Orandasque foro causas plenove theatro
2.508  Cum fremitu et resono recitanda


130106. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 101 | Paragraph | Section]

pars magna subit perque intima aquai
2.503  Viscera distractum et fundo restinguitur imo.
2.504  Pro puris alii lymphis et fonte quieto
2.505  Nigrantes adhibent succos, quibus alba papyrus
2.506  Tingitur et calamos sentit perarata disertos
2.507  Orandasque foro causas plenove theatro
2.508  Cum fremitu et resono recitanda poemata plausu
2.509  Excipit et longos servat conscripta per annos.
2.510  Nam plures


130107. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 101 | Paragraph | Section]

puris alii lymphis et fonte quieto
2.505  Nigrantes adhibent succos, quibus alba papyrus
2.506  Tingitur et calamos sentit perarata disertos
2.507  Orandasque foro causas plenove theatro
2.508  Cum fremitu et resono recitanda poemata plausu
2.509  Excipit et longos servat conscripta per annos.
2.510  Nam plures bibit ore et plures atra sub imo
2.511  Materies gremio radios restinguit; in auras
2.512  Vix ulli


130108. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 101 | Paragraph | Section]

adhibent succos, quibus alba papyrus
2.506  Tingitur et calamos sentit perarata disertos
2.507  Orandasque foro causas plenove theatro
2.508  Cum fremitu et resono recitanda poemata plausu
2.509  Excipit et longos servat conscripta per annos.
2.510  Nam plures bibit ore et plures atra sub imo
2.511  Materies gremio radios restinguit; in auras
2.512  Vix ulli aerias revolant oculosque lacessunt.
2.513  Tu


130109. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 101 | Paragraph | Section]

sentit perarata disertos
2.507  Orandasque foro causas plenove theatro
2.508  Cum fremitu et resono recitanda poemata plausu
2.509  Excipit et longos servat conscripta per annos.
2.510  Nam plures bibit ore et plures atra sub imo
2.511  Materies gremio radios restinguit; in auras
2.512  Vix ulli aerias revolant oculosque lacessunt.
2.513  Tu tamen aut violae saturo fucata colore
2.514  Vitra cape adjungens aut


130110. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 101 | Paragraph | Section]

aut pingui perlita fumo
2.515  Nec semel ardenti nec longum admota lucernae.
2.516  His tutare oculos, hoc tela ardentia Phoebi
2.517  Excipe protectus clypeo flammasque volucres
2.518  Securus ride et radiantem transpice vultum.
2.519  Ac primum 26 formamque umbrae molemque tueri
2.520  Proderit. Illa quidem, nisi forte in margine summam
2.521  Vix radat


130111. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 101 | Paragraph | Section]

umbrae molemque tueri
2.520  Proderit. Illa quidem, nisi forte in margine summam
2.521  Vix radat Phoebi frontem, qua curvus ad undas
2.522  Prominet occiduas, curvato limite limbum
2.523  Irrepens cavat et dorso convexa recurvo
2.524  Flectitur Eoasque tumens sinuatur ad oras.
2.525  Dumque subit, viden, ut formam progressa rotundam
2.526  Exhibeat teretemque globi se inflectat in orbem!
2.527  At teretem


130112. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 103 | Paragraph | Section]


2.526  Exhibeat teretemque globi se inflectat in orbem!
2.527  At teretem ipsa etiam virgo Latonia formam
2.528  Prae se fert curvumque tumens sinuatur in orbem.
2.529  Nec vero et moles non convenit: umbra, nitentem
2.530  Quae tristi irrepens condit ferrugine vultum,
2.531  Tanta patet, quanta aetherias se mole per auras
2.532  Cynthia fert, cum tota ardet plenoque nitentem


130113. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 103 | Paragraph | Section]

refert fratrem ac nocturnas discutit umbras.
2.534  Quin etiam, si tunc imo dea tramite, terris
2.535  Proxima, distento latescat pinguior ore,
2.536  Latior ipse quoque umbrosus distenditur orbis
2.537  Et vincit crasso Phoebeos augmine vultus.
2.538  Hinc medium si forte deum media occupet umbra,
2.539  Prominet ac rapit omne jubar circum undique et ignes
2.540  Occulit ac penitus radiantia contegit ora.


130114. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 103 | Paragraph | Section]


2.536  Latior ipse quoque umbrosus distenditur orbis
2.537  Et vincit crasso Phoebeos augmine vultus.
2.538  Hinc medium si forte deum media occupet umbra,
2.539  Prominet ac rapit omne jubar circum undique et ignes
2.540  Occulit ac penitus radiantia contegit ora.
2.541  At dea sublimi si forte in vertice callis
2.542  Adstringit frontem brevior, breviore figura
2.543  Ipsa etiam coit et Phoebeos arctior umbra


130115. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 103 | Paragraph | Section]

jubar circum undique et ignes
2.540  Occulit ac penitus radiantia contegit ora.
2.541  At dea sublimi si forte in vertice callis
2.542  Adstringit frontem brevior, breviore figura
2.543  Ipsa etiam coit et Phoebeos arctior umbra
2.544  Haud potis est penitus tegere ac subducere vultus.
2.545  Hinc medio sedet atra sinu; circum undique limbus
2.546  Extat et ardenti fervens micat annulus igne.


130116. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 103 | Paragraph | Section]

brevior, breviore figura
2.543  Ipsa etiam coit et Phoebeos arctior umbra
2.544  Haud potis est penitus tegere ac subducere vultus.
2.545  Hinc medio sedet atra sinu; circum undique limbus
2.546  Extat et ardenti fervens micat annulus igne.
2.547  Qualis 27 quae rutilo cum divum effingimus ora
2.548  Aut auro aut aere et festis imponimus aris,
2.549  Divinam


130117. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 103 | Paragraph | Section]

circum undique limbus
2.546  Extat et ardenti fervens micat annulus igne.
2.547  Qualis 27 quae rutilo cum divum effingimus ora
2.548  Aut auro aut aere et festis imponimus aris,
2.549  Divinam frontem ac vultum crinesque corona
2.550  Ambit et aetherei cives designat Olympi.
2.551  Nil tamen 28 usque adeo


130118. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 103 | Paragraph | Section]

27 quae rutilo cum divum effingimus ora
2.548  Aut auro aut aere et festis imponimus aris,
2.549  Divinam frontem ac vultum crinesque corona
2.550  Ambit et aetherei cives designat Olympi.
2.551  Nil tamen 28 usque adeo divam tibi prodet opacam
2.552  Ut sedes umbrae et rutila sub lampade motus.
2.553  Si satis


130119. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 103 | Paragraph | Section]

ac vultum crinesque corona
2.550  Ambit et aetherei cives designat Olympi.
2.551  Nil tamen 28 usque adeo divam tibi prodet opacam
2.552  Ut sedes umbrae et rutila sub lampade motus.
2.553  Si satis humentem bijugos deflectat ad Austrum
2.554  Cynthia, cum Phoebo conjungitur; ille boreis
2.555  Fulgebit late regnis et lumine terras
2.556  Perfundet pleno: non


130120. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 103 | Paragraph | Section]

tibi prodet opacam
2.552  Ut sedes umbrae et rutila sub lampade motus.
2.553  Si satis humentem bijugos deflectat ad Austrum
2.554  Cynthia, cum Phoebo conjungitur; ille boreis
2.555  Fulgebit late regnis et lumine terras
2.556  Perfundet pleno: non illo tempore tellus
2.557  Itala, ferventes non qui terit ustus arenas
2.558  Ardentis Libyae, tenebras formidet opacas
2.559  Atque insperata tinctum ferrugine


130121. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 103 | Paragraph | Section]

Solem
2.560  Astrifer algenti quas sydere despicit Indus,
2.561  Quas Junonis avis gentes aut igne quaterno
2.562  Fulgida Crux, alio torpentes cardine terras
2.563  Umbra teget condens Phoebumque obducet et atram
2.564  Inferet attonitis alieno tempore noctem.
2.565  At contra in Boream si cum obliqua nigranti
2.566  Tantundem se diva ferat, borealibus oris
2.567  Non expectatas


130122. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 105 | Paragraph | Section]

margine Phoebum
2.573  Umbra, sed oppositum fuscas cum flectet ad Austrum
2.574  Diva rotas, premet oppositum latus umbra tenebris.
2.575  575 Convenit 29 et motus certusque per aethera gressus:
2.576  Adversum bijugos Phoebi soror urget in ortum
2.577  Et fratri occiduis velocior instat ab oris
2.578  Invadens pigrumque volans praevertit Eoasque
2.579  Ad


130123. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 105 | Paragraph | Section]

oppositum latus umbra tenebris.
2.575  575 Convenit 29 et motus certusque per aethera gressus:
2.576  Adversum bijugos Phoebi soror urget in ortum
2.577  Et fratri occiduis velocior instat ab oris
2.578  Invadens pigrumque volans praevertit Eoasque
2.579  Ad sedes fugit ac longe progressa relinquit.
2.580  580 Umbra quoque Eoas cursum contendit in oras.


130124. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 105 | Paragraph | Section]

tardat quoque lentior umbra.
2.594  Illa imo terris in tramite proxima cursum
2.595  595 Cum celerat pronusque immani pondere currus
2.596  Volvitur, ipsa etiam velocior umbra sub igne
2.597  Phoebeo volat et densis se passibus infert.
2.598  Quid vero, 31 male visa tibi quem semita divae
2.599  Ostentat motum? Dorso Telluris ab alto
2.600  600 Quae tuimur,


130125. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 107 | Paragraph | Section]


2.607  Hic crescit, decrescit ibi. At dea parte in utraque
2.608  In Zephyri sedes agitur propriumque retracta
2.609  Tardat iter, quoque ad medium sublimior orbem
2.610  Accedit magis, hoc pariter mutatur et error
2.611  Usque magis. Proin et fratrem sequiturque fugitque
2.612  Lentior, ac medio cum jam eminet ardua in ipso,
2.613  Dixeris et bijugos humentem flectere in Austrum
2.614  Depressam, illusus


130126. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 107 | Paragraph | Section]

At dea parte in utraque
2.608  In Zephyri sedes agitur propriumque retracta
2.609  Tardat iter, quoque ad medium sublimior orbem
2.610  Accedit magis, hoc pariter mutatur et error
2.611  Usque magis. Proin et fratrem sequiturque fugitque
2.612  Lentior, ac medio cum jam eminet ardua in ipso,
2.613  Dixeris et bijugos humentem flectere in Austrum
2.614  Depressam, illusus conspectae errore viai.
2.615  Ipsa


130127. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 107 | Paragraph | Section]

ad medium sublimior orbem
2.610  Accedit magis, hoc pariter mutatur et error
2.611  Usque magis. Proin et fratrem sequiturque fugitque
2.612  Lentior, ac medio cum jam eminet ardua in ipso,
2.613  Dixeris et bijugos humentem flectere in Austrum
2.614  Depressam, illusus conspectae errore viai.
2.615  Ipsa autem errores umbrae tibi semita eosdem
2.616  Visa subit primoque deum si mane recondit,
2.617  Vespere


130128. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 107 | Paragraph | Section]

cum forte die Sol deficit, umbra
2.620  Lentior ingreditur longumque moratur inhaerens.
2.621  Praeterea adversum se prona inclinat ad Austrum
2.622  Tunc eadem; ac divae quidquid contingit eunti,
2.623  Et forma et moles sedesque et motus et error,
2.624  Omnia sunt umbrae communia. Diva nigranti
2.625  Ergo subit cum Phoebique intercipit ignes,
2.626  Quaeque deum tristi ferrugine contegit umbra,


130129. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 107 | Paragraph | Section]

die Sol deficit, umbra
2.620  Lentior ingreditur longumque moratur inhaerens.
2.621  Praeterea adversum se prona inclinat ad Austrum
2.622  Tunc eadem; ac divae quidquid contingit eunti,
2.623  Et forma et moles sedesque et motus et error,
2.624  Omnia sunt umbrae communia. Diva nigranti
2.625  Ergo subit cum Phoebique intercipit ignes,
2.626  Quaeque deum tristi ferrugine contegit umbra,
2.627  Est ipsa


130130. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 107 | Paragraph | Section]

umbra
2.620  Lentior ingreditur longumque moratur inhaerens.
2.621  Praeterea adversum se prona inclinat ad Austrum
2.622  Tunc eadem; ac divae quidquid contingit eunti,
2.623  Et forma et moles sedesque et motus et error,
2.624  Omnia sunt umbrae communia. Diva nigranti
2.625  Ergo subit cum Phoebique intercipit ignes,
2.626  Quaeque deum tristi ferrugine contegit umbra,
2.627  Est ipsa aversae frons atra


130131. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 107 | Paragraph | Section]


2.620  Lentior ingreditur longumque moratur inhaerens.
2.621  Praeterea adversum se prona inclinat ad Austrum
2.622  Tunc eadem; ac divae quidquid contingit eunti,
2.623  Et forma et moles sedesque et motus et error,
2.624  Omnia sunt umbrae communia. Diva nigranti
2.625  Ergo subit cum Phoebique intercipit ignes,
2.626  Quaeque deum tristi ferrugine contegit umbra,
2.627  Est ipsa aversae frons atra sororis,


130132. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 107 | Paragraph | Section]

sunt umbrae communia. Diva nigranti
2.625  Ergo subit cum Phoebique intercipit ignes,
2.626  Quaeque deum tristi ferrugine contegit umbra,
2.627  Est ipsa aversae frons atra sororis, Olympum
2.628  Et rutilo ardentem spectantis lampada vultu.
2.629  Sic illa 32 et fixos errantesque aetheris ignes
2.630  Saepe tegit dorso inferior, seu laeta coruscum


130133. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 107 | Paragraph | Section]

tristi ferrugine contegit umbra,
2.627  Est ipsa aversae frons atra sororis, Olympum
2.628  Et rutilo ardentem spectantis lampada vultu.
2.629  Sic illa 32 et fixos errantesque aetheris ignes
2.630  Saepe tegit dorso inferior, seu laeta coruscum
2.631  Ore jubar fundat plenoque effulgeat orbe,
2.632  Seu tenebris alter limbus nigrescat opacis.
2.633  Sic tegere


130134. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 107 | Paragraph | Section]

fixos errantesque aetheris ignes
2.630  Saepe tegit dorso inferior, seu laeta coruscum
2.631  Ore jubar fundat plenoque effulgeat orbe,
2.632  Seu tenebris alter limbus nigrescat opacis.
2.633  Sic tegere et fixos quaevis errantia possunt
2.634  Sydera, Saturnum sic gnatus, utrumque Gradivus,
2.635  At Venus et Maja genitus Martemque cruentum
2.636  Satumique Jovisque ignem ac per mutua sese
2.637  Vel


130135. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 107 | Paragraph | Section]

fundat plenoque effulgeat orbe,
2.632  Seu tenebris alter limbus nigrescat opacis.
2.633  Sic tegere et fixos quaevis errantia possunt
2.634  Sydera, Saturnum sic gnatus, utrumque Gradivus,
2.635  At Venus et Maja genitus Martemque cruentum
2.636  Satumique Jovisque ignem ac per mutua sese
2.637  Vel penitus, magna possunt vel condere parte
2.638  Suppositoque jubar tegere atque avertere dorso.
2.639  Scilicet


130136. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 107 | Paragraph | Section]

atque avertere dorso.
2.639  Scilicet ante oculos quidquid se sistat opacum,
2.640  Ulteriora tegit: gremio res ferveat imo
2.641  Usque licet plenoque jubar diffundat ab ore,
2.642  Haud ferit obtutum et mentis pervadit ad arcem,
2.643  Ni subeant oculos radii fibrasque lacessant
2.644  Et parva expressam pingant sub imagine formam.
2.645  Haec nobis, haec damna parit Latonia


130137. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 109 | Paragraph | Section]

res ferveat imo
2.641  Usque licet plenoque jubar diffundat ab ore,
2.642  Haud ferit obtutum et mentis pervadit ad arcem,
2.643  Ni subeant oculos radii fibrasque lacessant
2.644  Et parva expressam pingant sub imagine formam.
2.645  Haec nobis, haec damna parit Latonia 33 virgo,
2.646  Rara tamen, totum vix bina aut terna per annum.


130138. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 109 | Paragraph | Section]

cuspide contrahit, arctos
2.654  Ut rutila in facie tractus confundat: in ipsa
2.655  Fronte Jovis maculam licet hinc spectare nigrantem
2.656  Eminus; usque adeo vasto sese augmine tendit.
2.657  Interea et reliqui subeunt. Quam saepe secundus
2.658  Infert se medium ac dorsum supponit opacum!
2.659  Bis rapit ille ignem Phoebeae lampadis, ante
2.660  Quam se quinta dies evolverit integra, saepe


130139. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 109 | Paragraph | Section]

Quam saepe secundus
2.658  Infert se medium ac dorsum supponit opacum!
2.659  Bis rapit ille ignem Phoebeae lampadis, ante
2.660  Quam se quinta dies evolverit integra, saepe
2.661  Tertius ipse etiam et quartus quandoque satelles
2.662  Inficiunt dominum maculis. Quanto ergo nigrantes
2.663  Saepius affundi tenebras dolet ille diemque
2.664  Abrumpi subitis famulorum occursibus! Ipsi
2.665  Turma


130140. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 109 | Paragraph | Section]

quartus quandoque satelles
2.662  Inficiunt dominum maculis. Quanto ergo nigrantes
2.663  Saepius affundi tenebras dolet ille diemque
2.664  Abrumpi subitis famulorum occursibus! Ipsi
2.665  Turma frequens et plura parit gravioraque damna,
2.666  Unica quam nostris inducat Cynthia terris.
2.667  Plura videt genitor parilis spectacula formae
2.668  Pluribus a famulis. Medium sed vasta per orbem
2.669  Non


130141. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 109 | Paragraph | Section]

aula frequens, quid vanae insignia pompae
2.674  Regia? Quam crebro gemmatas taedia in aulas
2.675  Irrepunt tristique animos languore resolvunt,
2.676  Seu fragor armorum subit insidiaeque latentes
2.677  Et capta incusso quatiuntur membra pavore!
2.678  Inter oves gracili ludens dum pastor avena
2.679  Gramineo sedet in solio, dum pascua carpunt
2.680  Laeta greges floresque legit capitique corollas


130142. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 113 | Paragraph | Section]

servat sub pectore flammas,
3.10  10 Quosque solet, mittit radios: soror invida cursum
3.11  Interjecta negat missosque intercipit ignes.
3.12  Non tamen 1 et dubiis dum conditur ipsa tenebris,
3.13  Assuetum vultu servat jubar: umbra nitentes
3.14  Inficit atra genas, turpi caligine vultus
3.15  15 Obruitur foedoque omnis decor excidit ore.
3.16  Namque memor


130143. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 113 | Paragraph | Section]

conditur ipsa tenebris,
3.13  Assuetum vultu servat jubar: umbra nitentes
3.14  Inficit atra genas, turpi caligine vultus
3.15  15 Obruitur foedoque omnis decor excidit ore.
3.16  Namque memor damni Tellus et lucis ademptae
3.17  Occupat, oppositas Phoebo pervadere ad oras
3.18  Tentantem ac rutila penitus se ostendere fronte;
3.19  Parque pari referens mediam se opponit et ignes
3.20  20 Fraternos rapit ac


130144. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 113 | Paragraph | Section]

ore.
3.16  Namque memor damni Tellus et lucis ademptae
3.17  Occupat, oppositas Phoebo pervadere ad oras
3.18  Tentantem ac rutila penitus se ostendere fronte;
3.19  Parque pari referens mediam se opponit et ignes
3.20  20 Fraternos rapit ac tenebras affundit opacas.
3.21  Scilicet 2 ingentem nigranti corpore Tellus
3.22  Umbrai conum longe protendit; acuto


130145. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 113 | Paragraph | Section]

conum longe protendit; acuto
3.23  Ille apice oppositas Phoebo se vertit ad oras
3.24  Atque quater tantum procurrit in aethera, quantum
3.25  25 Ardua se terris Latonia tollit ab imis.
3.26  Et qua diva meat, ter crassior illius orbe
3.27  Tenditur ac late aetherias circum inficit auras.
3.28  Ergo 3 cum medio Soli contraria mense
3.29  Invehitur


130146. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 113 | Paragraph | Section]

qua diva meat, ter crassior illius orbe
3.27  Tenditur ac late aetherias circum inficit auras.
3.28  Ergo 3 cum medio Soli contraria mense
3.29  Invehitur diva et nocturnas discutit umbras,
3.30  30 Si simul ad nodos accesserit astriferumque
3.31  Solis iter motu obliquo transcurrere tentet,
3.32  Continuo tristem bijugos currumque nitentem
3.33  Cogitur in conum


130147. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 115 | Paragraph | Section]

ex imittit in umbram.
3.38  Quid dubitas? 4 Divae frontem, dum parte nigrescit
3.39  Sordida, parte nitet fraternaque spicula recidit,
3.40  Suspice et umbrai formam, qua limite curvo
3.41  Tenditur, intuitor molemque inde erue et omnem
3.42  Circum oculis tractum metire ac mentis acutas
3.43  In medium defige acies positumque sub astris
3.44  Designa


130148. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 115 | Paragraph | Section]

4 Divae frontem, dum parte nigrescit
3.39  Sordida, parte nitet fraternaque spicula recidit,
3.40  Suspice et umbrai formam, qua limite curvo
3.41  Tenditur, intuitor molemque inde erue et omnem
3.42  Circum oculis tractum metire ac mentis acutas
3.43  In medium defige acies positumque sub astris
3.44  Designa observans et lentos collige motus.
3.45  Umbrifero Terrae cono simul omnia cernes


130149. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 115 | Paragraph | Section]

formam, qua limite curvo
3.41  Tenditur, intuitor molemque inde erue et omnem
3.42  Circum oculis tractum metire ac mentis acutas
3.43  In medium defige acies positumque sub astris
3.44  Designa observans et lentos collige motus.
3.45  Umbrifero Terrae cono simul omnia cernes
3.46  Congruere, et formam, et molem, motumque locumque.
3.47  Primum igitur 5 teretem


130150. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 115 | Paragraph | Section]

oculis tractum metire ac mentis acutas
3.43  In medium defige acies positumque sub astris
3.44  Designa observans et lentos collige motus.
3.45  Umbrifero Terrae cono simul omnia cernes
3.46  Congruere, et formam, et molem, motumque locumque.
3.47  Primum igitur 5 teretem si conum in imagine plana
3.48  Excipias mediumque seces nec recta secantis


130151. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 115 | Paragraph | Section]

tractum metire ac mentis acutas
3.43  In medium defige acies positumque sub astris
3.44  Designa observans et lentos collige motus.
3.45  Umbrifero Terrae cono simul omnia cernes
3.46  Congruere, et formam, et molem, motumque locumque.
3.47  Primum igitur 5 teretem si conum in imagine plana
3.48  Excipias mediumque seces nec recta secantis
3.49  Planities ductus se


130152. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 115 | Paragraph | Section]

incurvam, nec flectat in ullum
3.54  Inclinata latus frontem, qua parte nigrantis
3.55  Subjicitur coni limbo atque intercipit umbram,
3.56  Ipse aequum illusis se flectere debet in orbem
3.57  Limbus et aequalem praebere tuentibus arcum.
3.58  At flectit sese sinuans formamque rotundam
3.59  Marginis umbriferi spectantibus exhibet ora,
3.60  Quae se cumque ferat, Boreae de parte nivalis
3.61  Sive meet


130153. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 115 | Paragraph | Section]

exhibet ora,
3.60  Quae se cumque ferat, Boreae de parte nivalis
3.61  Sive meet diva, oppositum seu flectat in Austrum
3.62  Alipedes contra, aut medio se tramite in ortum
3.63  Urgeat, occidua et subiens de parte nitentes
3.64  Obducat vultus umbraque evadat ad Eurum.
3.65  Quid 6 moles? Neque enim divae squalentis in ore
3.66  Umbra coit plenoque


130154. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 115 | Paragraph | Section]

6 moles? Neque enim divae squalentis in ore
3.66  Umbra coit plenoque arcus conjungitur orbe.
3.67  Ille quidem sinuat sese, sed tramite recto
3.68  Et chorda jungente apices vix distat, opaco
3.69  vel mediam cum distinguit jam limite frontem
3.70  Maximus, exiguam ut magni perque aethera gyri
3.71  Pandentis gremium possis cognoscere partem.


130155. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 117 | Paragraph | Section]

Distendi gyrum coni in regione nigrantem.
3.82  Quod 7 si non oculis fidas errantibus axem
3.83  Per vacuum, poteris certam explorare per artem
3.84  Et licet haud visi mensuram prendere tractus.
3.85  Quo tamen Aoniis nunquam exaudita sub antris
3.86  Instrumenta canam versu, qua fila retexam
3.87  Arte tibi formamque abstrusae molis et usum


130156. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 117 | Paragraph | Section]

per artem
3.84  Et licet haud visi mensuram prendere tractus.
3.85  Quo tamen Aoniis nunquam exaudita sub antris
3.86  Instrumenta canam versu, qua fila retexam
3.87  Arte tibi formamque abstrusae molis et usum
3.88  Multiplicem evolvam pandens numerisque docebo?
3.89  Non illis, vasto quibus ipsa errantia coelo
3.90  Sydera mensores adstringimus atque potenti
3.91  Nequidquam obstantes fraeno parere


130157. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 117 | Paragraph | Section]

audaci nimis incitus oestro,
3.102  Quando haec Aoniis celanda sororibus arma
3.103  Ignotamque tuis voluisti vatibus artem
3.104  Jam dudum, ingenuo prohibens concludere versu.
3.105  Tentabo tamen et facili si numine praesens
3.106  Adstiteris, diva, aggrediar numerisque coercens
3.107  Te duce primus ego tam mira reperta Latinis
3.108  Adstringam, primus Parnassi in vertice sistam.


130158. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 119 | Paragraph | Section]

cui pulvere frontes
3.111  Aerataque domant patina laevique papyro
3.112  Aut molli texto lini subiguntque teruntque,
3.113  Margine dum sensim circum conrasa tumescat
3.114  Et Pelusiacam referat sub imagine lentem
3.115  Exceptumque jubar pellucida perque polita
3.116  Torqueat ac certa deflexum lege refringat.
3.117  Illae aequi in formam debent tornarier orbis.
3.118  Et


130159. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 119 | Paragraph | Section]

Pelusiacam referat sub imagine lentem
3.115  Exceptumque jubar pellucida perque polita
3.116  Torqueat ac certa deflexum lege refringat.
3.117  Illae aequi in formam debent tornarier orbis.
3.118  Et quidquid puncto radiorum effluxit ab uno,
3.119  Si satis id punctum distet procul, ornne retortum
3.120  Undique lens iterum crystallina cogit et uno
3.121  Contrahit in puncto puncti e regione nitentis;


130160. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 119 | Paragraph | Section]


3.117  Illae aequi in formam debent tornarier orbis.
3.118  Et quidquid puncto radiorum effluxit ab uno,
3.119  Si satis id punctum distet procul, ornne retortum
3.120  Undique lens iterum crystallina cogit et uno
3.121  Contrahit in puncto puncti e regione nitentis;
3.122  Quoque magis rutilo lens ipsa e fronte recedit,
3.123  Hoc citius coeunt radii et cum maxima demum
3.124  Intersunt spatia ac longe


130161. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 119 | Paragraph | Section]

ornne retortum
3.120  Undique lens iterum crystallina cogit et uno
3.121  Contrahit in puncto puncti e regione nitentis;
3.122  Quoque magis rutilo lens ipsa e fronte recedit,
3.123  Hoc citius coeunt radii et cum maxima demum
3.124  Intersunt spatia ac longe disjungitur aurei
3.125  Fons jubaris, vitro vix tantum distat ab ipso
3.126  Concursus rutilans radiorum, tollitur orbis
3.127  Illius a medio quantum


130162. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 119 | Paragraph | Section]

aurei
3.125  Fons jubaris, vitro vix tantum distat ab ipso
3.126  Concursus rutilans radiorum, tollitur orbis
3.127  Illius a medio quantum frons extima puncto.
3.128  Si punctum lenti radians accesserit et jam
3.129  Vix tantum distet, quantum haec frons extima surgit,
3.130  Tum vero procul ipse fugit concursus et aeque
3.131  Inter se demum distantes omne recedunt
3.132  Per spatium ac nusquam coeunt


130163. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 119 | Paragraph | Section]


3.127  Illius a medio quantum frons extima puncto.
3.128  Si punctum lenti radians accesserit et jam
3.129  Vix tantum distet, quantum haec frons extima surgit,
3.130  Tum vero procul ipse fugit concursus et aeque
3.131  Inter se demum distantes omne recedunt
3.132  Per spatium ac nusquam coeunt radiantia fila.
3.133  Hinc tibi 9 susceptum res apta reflectere


130164. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 119 | Paragraph | Section]

se demum distantes omne recedunt
3.132  Per spatium ac nusquam coeunt radiantia fila.
3.133  Hinc tibi 9 susceptum res apta reflectere lumen
3.134  Et late circum diffundere si satis, amplis
3.135  Discedat vitrea spatiis a lente, videbis,
3.136  Objectae vitro molis quod singula mittunt
3.137  Puncta jubar, sese in totidem conjungere punctis


130165. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 119 | Paragraph | Section]

ad imum
3.145  Dejiciat, quaeque ima jacent, sublimia tollat.
3.146  Hinc 10 oculi in gremio quae lens crystallina pendet,
3.147  Transmissos cogit radios et pingit in imo
3.148  Invertens fundo quaecumque objecta tuemur.
3.149  Quae si forte parum, ut senibus, tumet aut nimis ipsi
3.150  Rem spectandam oculo libet admovisse, ut imago


130166. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 121 | Paragraph | Section]

minutae
3.152  Se mole exhibeant: majori nec tamen acrem
3.153  Confusae effugiant visum, lens vitrea turgens
3.154  Ante oculum solet extrorsum suspendier, ut jam
3.155  Incipiant sensim radii se flectere et ante
3.156  Quam se oculo immittant, ad sese accedere, in ipso
3.157  Dum detorti iterum jungant se denique fundo
3.158  Nec dubium tristi fallant caligine visum.
3.159  Sic veterum monumenta virum


130167. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 121 | Paragraph | Section]

se denique fundo
3.158  Nec dubium tristi fallant caligine visum.
3.159  Sic veterum monumenta virum confusaque scripta
3.160  Perlegimus saepe atque exesa numismata lentem
3.161  Trans vitream simul et distincta et mole videmus
3.162  Majore atque oculo vix non contacta tuemur.
3.163  Praeterea 11 vitrea quo longius absit imago
3.164  A lente, hoc etiam


130168. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 121 | Paragraph | Section]

fundo
3.158  Nec dubium tristi fallant caligine visum.
3.159  Sic veterum monumenta virum confusaque scripta
3.160  Perlegimus saepe atque exesa numismata lentem
3.161  Trans vitream simul et distincta et mole videmus
3.162  Majore atque oculo vix non contacta tuemur.
3.163  Praeterea 11 vitrea quo longius absit imago
3.164  A lente, hoc etiam mage tenditur


130169. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 121 | Paragraph | Section]

et mole videmus
3.162  Majore atque oculo vix non contacta tuemur.
3.163  Praeterea 11 vitrea quo longius absit imago
3.164  A lente, hoc etiam mage tenditur et majores
3.165  Particulas rerum, disjunctas et mage pingit.
3.166  Ac reliquum 12 si forte jubar secluditur atque
3.167  Externum a picta removetur imagine


130170. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 121 | Paragraph | Section]

contacta tuemur.
3.163  Praeterea 11 vitrea quo longius absit imago
3.164  A lente, hoc etiam mage tenditur et majores
3.165  Particulas rerum, disjunctas et mage pingit.
3.166  Ac reliquum 12 si forte jubar secluditur atque
3.167  Externum a picta removetur imagine lumen,
3.168  Quod reliquis Terrae deflexum a


130171. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 121 | Paragraph | Section]

si forte jubar secluditur atque
3.167  Externum a picta removetur imagine lumen,
3.168  Quod reliquis Terrae deflexum a partibus atque
3.169  Aeriis detortum auris circumvolat, ipsa
3.170  Clarior et longe distinctior extat imago
3.171  Nec caliganti turbantur nube colores.
3.172  Inde tubum 13 tendunt, obscuris horreat imum
3.173  Cui tenebris gremium


130172. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 121 | Paragraph | Section]

incurvis multo mage frontibus apta,
3.178  A picta tantum, quae distet imagine, quantum
3.179  Curvatura sui poscit turgentior orbis
3.180  Spectantisque oculus, distincta ut forma videri
3.181  Possit et haud dubio finitus limite margo.
3.182  Hisce 14 armis oculorum acies pervasit ad ipsum
3.183  Aethera sydereosque ignes scrutata, nigrantes
3.184  Phoebeo


130173. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 121 | Paragraph | Section]

margo.
3.182  Hisce 14 armis oculorum acies pervasit ad ipsum
3.183  Aethera sydereosque ignes scrutata, nigrantes
3.184  Phoebeo in vultu maculas inspexit et orbem
3.185  Falcatae varium Veneris gnatique sodales
3.186  Et trabeam tardique patris socia agmina et ipsam
3.187  Vidit adhuc rutilo cinctam diademate frontem
3.188  Et celsos


130174. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 121 | Paragraph | Section]

armis oculorum acies pervasit ad ipsum
3.183  Aethera sydereosque ignes scrutata, nigrantes
3.184  Phoebeo in vultu maculas inspexit et orbem
3.185  Falcatae varium Veneris gnatique sodales
3.186  Et trabeam tardique patris socia agmina et ipsam
3.187  Vidit adhuc rutilo cinctam diademate frontem
3.188  Et celsos Lunae montes vallesque profundas.
3.189  Nec nocet


130175. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 121 | Paragraph | Section]

ad ipsum
3.183  Aethera sydereosque ignes scrutata, nigrantes
3.184  Phoebeo in vultu maculas inspexit et orbem
3.185  Falcatae varium Veneris gnatique sodales
3.186  Et trabeam tardique patris socia agmina et ipsam
3.187  Vidit adhuc rutilo cinctam diademate frontem
3.188  Et celsos Lunae montes vallesque profundas.
3.189  Nec nocet 15


130176. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 123 | Paragraph | Section]

inspexit et orbem
3.185  Falcatae varium Veneris gnatique sodales
3.186  Et trabeam tardique patris socia agmina et ipsam
3.187  Vidit adhuc rutilo cinctam diademate frontem
3.188  Et celsos Lunae montes vallesque profundas.
3.189  Nec nocet 15 inversa teretes in imagine formas
3.190  Aequalesque globos scrutarier. At lubet ipsas


130177. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 123 | Paragraph | Section]

procul aequore in alto
3.192  Cum tuimur plenis dantes cava lintea ventis
3.193  Scindentesque salum puppes sive ardua longe
3.194  Tecta vel errantes per pascua laeta capellas
3.195  Aut nemorum frondes et prata virentia sive
3.196  Pendentes procul horrenti sub vertice rupes,
3.197  Adjunctae paribus spatiis similesque priori
3.198  Binae iterum invertunt lentes rectamque figuram
3.199  Restituunt


130178. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 123 | Paragraph | Section]

priori
3.198  Binae iterum invertunt lentes rectamque figuram
3.199  Restituunt posituque suo dent posse videri.
3.200  At minus haec nostris sunt usibus apta, sed illud,
3.201  Quod superest, tanti pars et quae maxima divae
3.202  Muneris, expediam et calamo properante docebo.
3.203  Imo 16 qua molis gremio se sistit imago
3.204  Spectanti usque adeo propior


130179. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 123 | Paragraph | Section]

rectamque figuram
3.199  Restituunt posituque suo dent posse videri.
3.200  At minus haec nostris sunt usibus apta, sed illud,
3.201  Quod superest, tanti pars et quae maxima divae
3.202  Muneris, expediam et calamo properante docebo.
3.203  Imo 16 qua molis gremio se sistit imago
3.204  Spectanti usque adeo propior perque omnia visae
3.205  Assimilis formae,


130180. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 123 | Paragraph | Section]

16 qua molis gremio se sistit imago
3.204  Spectanti usque adeo propior perque omnia visae
3.205  Assimilis formae, tenuissima tendere suerunt
3.206  Fila decussatim et spatium praetexere inane
3.207  Illa quidem primum figebant plurima, quae se
3.208  Hinc spatiis atque hinc aequalibus intertexta
3.209  Ferretae ut crates, ut retia densa, secarent.
3.210  His rerum


130181. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 123 | Paragraph | Section]

praetexere inane
3.207  Illa quidem primum figebant plurima, quae se
3.208  Hinc spatiis atque hinc aequalibus intertexta
3.209  Ferretae ut crates, ut retia densa, secarent.
3.210  His rerum moles metirier et spatiorum
3.211  Mos erat in picta seriem numerare figura.
3.212  At spatii extremi restantes denique partes
3.213  Judicio incerto prendebant, arte nec ulla
3.214  Sat fida in tenues poterant inquirere


130182. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 123 | Paragraph | Section]

munus prodendum duxit, ut ingens
3.217  Ne pretium amoto vilesceret omne labore.
3.218  Ergo dea monstrante viam nunc denique filis
3.219  Immotis fixisque novum conjungimus, arte
3.220  Cogimus et mira lento discurrere passu
3.221  Atque omnem visae molis peragrare figuram
3.222  Et licet incessus lenti momenta notare
3.223  Singula, quaque oculos motus tenuissima hiantes
3.224  Pars penitus


130183. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 123 | Paragraph | Section]


3.218  Ergo dea monstrante viam nunc denique filis
3.219  Immotis fixisque novum conjungimus, arte
3.220  Cogimus et mira lento discurrere passu
3.221  Atque omnem visae molis peragrare figuram
3.222  Et licet incessus lenti momenta notare
3.223  Singula, quaque oculos motus tenuissima hiantes
3.224  Pars penitus fallat, deprendere metirique.
3.225  Virga teres tenuisque incisis undique spiris


130184. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 125 | Paragraph | Section]

pictae
3.230  Deducit sensim tenuissima puncta figurae.
3.231  Inclusumque quidem filum latet, extima sed qua
3.232  Frons educta tubo lamellae prodit, in ipso
3.233  Margine fixus apex pariter procurrit et aere
3.234  Indicat inciso numeros, vertiginis orbes
3.235  Qui referunt plenos; partes cujuslibet orbis
3.236  Alter, cum tereti qui virga vertitur, index
3.237  Exhibet, et latum cum vix processerit


130185. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 125 | Paragraph | Section]

fixus apex pariter procurrit et aere
3.234  Indicat inciso numeros, vertiginis orbes
3.235  Qui referunt plenos; partes cujuslibet orbis
3.236  Alter, cum tereti qui virga vertitur, index
3.237  Exhibet, et latum cum vix processerit unguem,
3.238  Quae filum lamella gerit, totum ille per orbem
3.239  Flectitur ac partes signat quotcumque per omnem
3.240  Circuitum extremi libuit disponere gyri.


130186. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 125 | Paragraph | Section]

quotcumque per omnem
3.240  Circuitum extremi libuit disponere gyri.
3.241  Atque 17 hic filorum textus lentusque meatus,
3.242  Cum res exiguas quamvis et mole minutas
3.243  Prendere mensuris det posse fidelibus, inde
3.244  Ille quidem et nomen Grajo sermone recepit.
3.245  Illo etiam astrorum positus metimur, aperto
3.246  Aethere dum motus exercent acta


130187. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 125 | Paragraph | Section]

17 hic filorum textus lentusque meatus,
3.242  Cum res exiguas quamvis et mole minutas
3.243  Prendere mensuris det posse fidelibus, inde
3.244  Ille quidem et nomen Grajo sermone recepit.
3.245  Illo etiam astrorum positus metimur, aperto
3.246  Aethere dum motus exercent acta diurnos
3.247  Immotumque tubi subeunt quamplurima campum
3.248  Tempore quaeque suo.


130188. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 125 | Paragraph | Section]

positus metimur, aperto
3.246  Aethere dum motus exercent acta diurnos
3.247  Immotumque tubi subeunt quamplurima campum
3.248  Tempore quaeque suo. Molem quoque prendimus atque
3.249  Accessum ad Terram et longos per inane recessus.
3.250  Nam quaecumque procul fugiunt redeuntque tuenti
3.251  Objectam imminuunt primum, tum deinde figuram
3.252  Rursum augent. Quam si fixum concluseris inter
3.253  Ac filum


130189. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 125 | Paragraph | Section]

augent. Quam si fixum concluseris inter
3.253  Ac filum lentis delatum motibus, omne
3.254  Discrimen visae molis spatiique videbis.
3.255  His ergo 18 et, medium cum jam progressa triformis
3.256  Umbra deae ad vultum devenerit, utere filis.
3.257  Ac primum, obducens quod Cynthia fronte rotunda
3.258  Occupat aetherei tractus, intercipe claudens


130190. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 125 | Paragraph | Section]

filis.
3.257  Ac primum, obducens quod Cynthia fronte rotunda
3.258  Occupat aetherei tractus, intercipe claudens
3.259  Immoto motoque simul; mox ipsa nigrantis
3.260  Per summos apices arcus traducito et ambos
3.261  Excipe nectentem transverso tramite chordam
3.262  Ac demum converte tubum conclusaque fila
3.263  Perque apices ambos hoc transeat, illud opaco
3.264  Adductum


130191. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 127 | Paragraph | Section]


3.267  Plusquam alibi a recto sinuatus calle recedit.
3.268  Haec ubi jam perfecta sient, tum denique certa
3.269  Fas erit umbriferi ratione agnoscere coni
3.270  Transversus quantum ductus procedat et orbem
3.271  Quae via per medium recto se tramite ducat.
3.272  Nam quoties repetitam aequarit chorda sagittam
3.273  Dimidia, haec toties repetita aequabit, opaci
3.274  Orbis quod medio latitat de


130192. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 127 | Paragraph | Section]

orbem
3.271  Quae via per medium recto se tramite ducat.
3.272  Nam quoties repetitam aequarit chorda sagittam
3.273  Dimidia, haec toties repetita aequabit, opaci
3.274  Orbis quod medio latitat de tramite et ultra
3.275  Chordam ipsam oppositas longe pertingit ad oras.
3.276  Jam medio calli invento componere mensos
3.277  Ni pigeat divae vultus, manifesta patebunt
3.278  Omnia et umbriferum ter pene


130193. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 127 | Paragraph | Section]

quod medio latitat de tramite et ultra
3.275  Chordam ipsam oppositas longe pertingit ad oras.
3.276  Jam medio calli invento componere mensos
3.277  Ni pigeat divae vultus, manifesta patebunt
3.278  Omnia et umbriferum ter pene extendier orbem
3.279  Percipies tantum, quantum frons ampla triformis
3.280  Excurrit divae ac medio se tramite pandit.
3.281  Quaeque locis isdem cono mensura nigrantem


130194. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 127 | Paragraph | Section]

locis isdem cono mensura nigrantem
3.282  Claudenti Terrai umbram debebitur, illam
3.283  Praebebunt numeri Phoebes nigrantis in umbra.
3.284  Quin 19 et, si propior tum forte accesserit imae
3.285  Telluri Titan vel fugerit altior axe
3.286  Cynthia, comperies nigrantem adstringier orbem.
3.287  Contra si Phoebus consurgat in aethera vel si
3.288  Telluri


130195. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 127 | Paragraph | Section]

vel fugerit altior axe
3.286  Cynthia, comperies nigrantem adstringier orbem.
3.287  Contra si Phoebus consurgat in aethera vel si
3.288  Telluri propior Phoebe meet, amplior idem
3.289  Laxabit gremium et distento margine crescet.
3.290  At citius propiore deo coit umbrifer ipse
3.291  Conus et adstricto brevior se limite gyrus
3.292  Contrahit ac terris quo diva remotior errat,
3.293  Hoc apici propior


130196. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 127 | Paragraph | Section]

si Phoebus consurgat in aethera vel si
3.288  Telluri propior Phoebe meet, amplior idem
3.289  Laxabit gremium et distento margine crescet.
3.290  At citius propiore deo coit umbrifer ipse
3.291  Conus et adstricto brevior se limite gyrus
3.292  Contrahit ac terris quo diva remotior errat,
3.293  Hoc apici propior summo breviora nigrantis
3.294  Per spatia umbrai traducitur et minus amplum
3.295  Permeat


130197. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 127 | Paragraph | Section]

coit umbrifer ipse
3.291  Conus et adstricto brevior se limite gyrus
3.292  Contrahit ac terris quo diva remotior errat,
3.293  Hoc apici propior summo breviora nigrantis
3.294  Per spatia umbrai traducitur et minus amplum
3.295  Permeat atque arctis conclusum finibus orbem.
3.296  Quid, quod 20 et obscuri medium deprendere gyri
3.297  Fas erit ac positum ad


130198. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 127 | Paragraph | Section]

summo breviora nigrantis
3.294  Per spatia umbrai traducitur et minus amplum
3.295  Permeat atque arctis conclusum finibus orbem.
3.296  Quid, quod 20 et obscuri medium deprendere gyri
3.297  Fas erit ac positum ad radiantes aetheris ignes
3.298  Exigere et certa coeli in regione locare.
3.299  Huic medio positus communis habebitur atque
3.300  Umbriferi


130199. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 127 | Paragraph | Section]

arctis conclusum finibus orbem.
3.296  Quid, quod 20 et obscuri medium deprendere gyri
3.297  Fas erit ac positum ad radiantes aetheris ignes
3.298  Exigere et certa coeli in regione locare.
3.299  Huic medio positus communis habebitur atque
3.300  Umbriferi medio coni ac regione videbis
3.301  Una eademque simul concurrere semper utrumque.


130200. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 129 | Paragraph | Section]


3.300  Umbriferi medio coni ac regione videbis
3.301  Una eademque simul concurrere semper utrumque.
3.302  Scilicet oppositas Phoebo se conus ad oras
3.303  Dirigit assurgens coelo et contraria acuta
3.304  Cuspide signa petit, punctum directus in illud,
3.305  305 Quo secat a Phoebi medio per viscera Terrae
3.306  Intima productum Titania semita callem.
3.307  Ast ipsum et medius


130201. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 129 | Paragraph | Section]

coelo et contraria acuta
3.304  Cuspide signa petit, punctum directus in illud,
3.305  305 Quo secat a Phoebi medio per viscera Terrae
3.306  Intima productum Titania semita callem.
3.307  Ast ipsum et medius punctum tenet umbrifer orbis.
3.308  Nonne vides notas ardere per aethera flammas
3.309  Astrorum et rutilis fulget quae fascia signis?
3.310  310 Illa viam Phoebi signat tibi. Tempore quovis


130202. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 129 | Paragraph | Section]

a Phoebi medio per viscera Terrae
3.306  Intima productum Titania semita callem.
3.307  Ast ipsum et medius punctum tenet umbrifer orbis.
3.308  Nonne vides notas ardere per aethera flammas
3.309  Astrorum et rutilis fulget quae fascia signis?
3.310  310 Illa viam Phoebi signat tibi. Tempore quovis
3.311  Nosti etiam, qua parte meet Titanius ignis
3.312  Quodque adeo opposita punctum respondeat ora,


130203. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 129 | Paragraph | Section]

signat tibi. Tempore quovis
3.311  Nosti etiam, qua parte meet Titanius ignis
3.312  Quodque adeo opposita punctum respondeat ora,
3.313  Designare tuens poteris. Quod si ardua Phoebe
3.314  Immineat capiti et dorso Telluris ab alto
3.315  315 Illa ipsa regione poli spectetur, ab imo
3.316  Qua medio spectanda foret, tum prorsus eidem
3.317  Congruere invento puncto. At demissior illa
3.318  Obliquo cum


130204. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 129 | Paragraph | Section]

ab alto
3.315  315 Illa ipsa regione poli spectetur, ab imo
3.316  Qua medio spectanda foret, tum prorsus eidem
3.317  Congruere invento puncto. At demissior illa
3.318  Obliquo cum despicitur tibi tramite et imum
3.319  Visae errore viae ad limbum demittere sese
3.320  320 Creditur aetherei tractus, errare videbis
3.321  Tantundem pariter, mediam ac demittier umbram.
3.322  Ergo


130205. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 129 | Paragraph | Section]

tractus, errare videbis
3.321  Tantundem pariter, mediam ac demittier umbram.
3.322  Ergo 21 etiam certis constat tibi denique signis,
3.323  Cur subita et Phoebe quondam ferrugine vultum
3.324  Inficiat, qua se, dum deficit, abdat in umbra.
3.325  325 Verum age, quo, posita penitus formidine, mentem
3.326  Firmare atque fidem possis adhibere canenti


130206. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 129 | Paragraph | Section]

quondam ferrugine vultum
3.324  Inficiat, qua se, dum deficit, abdat in umbra.
3.325  325 Verum age, quo, posita penitus formidine, mentem
3.326  Firmare atque fidem possis adhibere canenti
3.327  Certius et causas in aperta luce videre,
3.328  Contemplare vigil mecum, quae tempora poscant,
3.329  Quos nexus inter Phoebi divaeque labores
3.330  330 Hae causae, quinam constet defectibus ordo.
3.331  Namque ubi


130207. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 129 | Paragraph | Section]

defectibus ordo.
3.331  Namque ubi cognoris, quidquid deduxerit inde
3.332  Judicio mens usa acri, se prodere id ipsum
3.333  Suspectantum oculis fierique illo ordine eodem,
3.334  Tum vero manifesta fides et ponderis ingens
3.335  335 Accedet nostris vis ultima denique dictis.
3.336  Principio 22 nunquam fraterno diva carebit
3.337  Lumine, ni fuerit nodo


130208. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 131 | Paragraph | Section]

fraterno diva carebit
3.337  Lumine, ni fuerit nodo mediaeque viai
3.338  Proxima, dum Phoebo adversa volat aetheris ora;
3.339  Nec rapiet terris missas a fratre sagittas
3.340  Et rutilam nigro praetexet lampada velo,
3.341  Alterutri propior fuerit nisi Cynthia nodo,
3.342  Dum fratrem assequitur coeloque vagatur eodem.
3.343  Inde autem et mediam bijugos cum forte per umbram


130209. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 131 | Paragraph | Section]

terris missas a fratre sagittas
3.340  Et rutilam nigro praetexet lampada velo,
3.341  Alterutri propior fuerit nisi Cynthia nodo,
3.342  Dum fratrem assequitur coeloque vagatur eodem.
3.343  Inde autem et mediam bijugos cum forte per umbram
3.344  Egerit, haud iterum tenebris nigrescet obortis,
3.345  Sexta nisi aptarit fronti jam cornua jamque
3.346  Oppositum pleno prope nodum effulserit orbe.


130210. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 131 | Paragraph | Section]

ter fratrem uno velabit in anno,
3.355  Ter sua vel subitis ipsa obruet ora tenebris.
3.356  Atque 23 ea, si fratris cursum cursumque sororis,
3.357  Nodorum et positus motumque per aethera, quantum
3.358  Et calli inclinet Phoebeo se via Phoebes,
3.359  Qua tumeat tristis conus, qua Cynthia mole
3.360  Titanisque orbis, recolas et mente revolvas


130211. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 131 | Paragraph | Section]

vel subitis ipsa obruet ora tenebris.
3.356  Atque 23 ea, si fratris cursum cursumque sororis,
3.357  Nodorum et positus motumque per aethera, quantum
3.358  Et calli inclinet Phoebeo se via Phoebes,
3.359  Qua tumeat tristis conus, qua Cynthia mole
3.360  Titanisque orbis, recolas et mente revolvas
3.361  Componasque simul, certa ratione patebunt.
3.362  In


130212. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 131 | Paragraph | Section]

cursumque sororis,
3.357  Nodorum et positus motumque per aethera, quantum
3.358  Et calli inclinet Phoebeo se via Phoebes,
3.359  Qua tumeat tristis conus, qua Cynthia mole
3.360  Titanisque orbis, recolas et mente revolvas
3.361  Componasque simul, certa ratione patebunt.
3.362  In primis 24 tantum Phoebeo se via divae
3.363  Inclinat calli accedens, ut flexus


130213. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 131 | Paragraph | Section]

24 tantum Phoebeo se via divae
3.363  Inclinat calli accedens, ut flexus in ipso
3.364  Nodorum nexu integri de partibus orbis
3.365  Sextam bissenis vix quidquam excedat et inter
3.366  Connexos arcus curvataque crura receptet.
3.367  Inde autem 25 facili poteris deducere pacto,
3.368  Quod sequitur: medio fraterni a tramite


130214. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 131 | Paragraph | Section]

spatii, quo diva recedit
3.371  A nodo propiore sibi nexuque tenaci.
3.372  At si eadem 26 minus a Phoebeo tramine distet
3.373  Quam tumeat coni simul et simul ipsius orbis
3.374  Dimidius, cono fontem demerget opaco
3.375  Parte aliqua saltem et tristi nigrescet ab umbra.
3.376  Quindecies 27 e bissenis si


130215. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 131 | Paragraph | Section]

26 minus a Phoebeo tramine distet
3.373  Quam tumeat coni simul et simul ipsius orbis
3.374  Dimidius, cono fontem demerget opaco
3.375  Parte aliqua saltem et tristi nigrescet ab umbra.
3.376  Quindecies 27 e bissenis si partibus unam
3.377  Aetherei gyri in quatuor discerperis, illa


130216. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 133 | Paragraph | Section]

nodo Phoebe distet propiore, nigrantis
3.389  Dum positum assequitur coni, turpata tenebris
3.390  Ardentes merget bijugos currumque nitentem.
3.391  Ast eadem distet si longius, effugit umbram
3.392  Et coni occursum elabens declinat opaci.
3.393  Mense novo 30 contra fugientem Cynthia fratrem
3.394  Cum demum assequitur, multo si longius ipsis


130217. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 133 | Paragraph | Section]

Cynthia limbum
3.408  Phoebei vultus extremo margine tantum
3.409  Dum condit media coelum e Tellure tuenti,
3.410  Si, quantum a medio extremas Telluris ad oras
3.411  Est spatii, tantum subito percurrat et inde
3.412  In latus ad Boream aut abducta recedat in Austrum,
3.413  Quod praestat, praestabit adhuc limbumque nitentem
3.414  Fraterni vultus, mediis velut ante tegebat,


130218. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 135 | Paragraph | Section]


3.432  Bissenas decies ter vasto amplectitur orbe.
3.433  Haec 34 tibi si perspecta sient, jam caetera nullus
3.434  Evolvisse labor: sponte inde sequuntur et acri
3.435  Se sistunt animo ac mentem praesentia pulsant.
3.436  Dum nempe a Phoebi congressu Cynthia sive
3.437  Nigrantis coni occursu digressa pererrat
3.438  Totum orbem atque adiens rursum nova


130219. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 135 | Paragraph | Section]

pleno nitet ore per auras,
3.440  Ipse etiam interea Titan progressus Olympo
3.441  Mutavit sedem atque una de partibus orbis
3.442  Bissenis signi spatio radiantis in ortum
3.443  Processit ferme, occiduas et nodus in oras
3.444  Vicenis rediit signi de partibus una.
3.445  Scilicet 35 hinc, si fors nodo concursus in ipso
3.446  Accidat et fratrem condat soror,


130220. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 135 | Paragraph | Section]

ferme, occiduas et nodus in oras
3.444  Vicenis rediit signi de partibus una.
3.445  Scilicet 35 hinc, si fors nodo concursus in ipso
3.446  Accidat et fratrem condat soror, ipsa vel umbram
3.447  Per mediam curru tendat turpata nigranti,
3.448  Alter succedet congressus, cum procul inde
3.449  Distabit Phoebe paulo majore, per axem
3.450  Quam quo se


130221. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 137 | Paragraph | Section]

majore, per axem
3.450  Quam quo se spatio bissex fulgentibus unum
3.451  Porrigit e signis. Tantundem rursus in ortum
3.452  Procedet novus atque novus concursus, eodem
3.453  Et spatio occiduas nodus retrahetur in oras.
3.454  Ergo congressu in sexto jam denique nodus
3.455  Occurret coeli oppositis in sedibus alter
3.456  Perque viam Phoebi paulo se transferet ante


130222. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 137 | Paragraph | Section]

in sexto jam denique nodus
3.455  Occurret coeli oppositis in sedibus alter
3.456  Perque viam Phoebi paulo se transferet ante
3.457  Cynthia, quam medium fratris conive nigrantis
3.458  Transcurrat medium et vel Phoebi conteget ignes
3.459  Ipsa vel horrenti currum demerget in umbra.
3.460  Praeterea 36 et coni ad medium si appellit in ipso
3.461  Alterius nodi


130223. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 137 | Paragraph | Section]

medium fratris conive nigrantis
3.458  Transcurrat medium et vel Phoebi conteget ignes
3.459  Ipsa vel horrenti currum demerget in umbra.
3.460  Praeterea 36 et coni ad medium si appellit in ipso
3.461  Alterius nodi nexu vel proxima nodo
3.462  Cynthia per mediamque umbram traducitur, ante
3.463  Mense novo pariterque novo post mense coibit
3.464  Cum fratris


130224. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 139 | Paragraph | Section]


3.490  Bissenis tantum cum partibus extet utrinque,
3.491  Per nodum poterit sese traducere, in illo
3.492  Quin spatio accurrens a tergo diva ruentes
3.493  Immittat bijugos umbrae et turpata nigrescat.
3.494  Atque ubi cum Phoebo concursus habebitur ipso
3.495  In nodo nodive plaga in propiore, nigranti
3.496  Tum qui cum cono occursus praecesserit ante,
3.497  Tum dein succedet qui


130225. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 139 | Paragraph | Section]

in anno.
3.513  Quod si etiam primus nascentis origine in anni
3.514  Congressus fiat, fratrem obducente sorore,
3.515  Ante tibi adveniet post sextum sextus ab illo,
3.516  Tertia Phoebeae et referet velamina fronti,
3.517  Quam se bissenis evolvat mensibus annus.
3.518  Namque soror coelum bis senis *


130226. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 139 | Paragraph | Section]

* corr. ex denis orbibus ambit
3.519  Acceditque dies bisquinis una diebus
3.520  Praeterea, Titan uno dum circuit orbem
3.521  Signiferum gyro et perfectum terminat annum.
3.522  Quin et, cum geminis possit congressibus idem,
3.523  Qui sibi succedant porro, se Phoebus in umbra
3.524  Condere parte sui, veluti memoravimus, ille
3.525  Quarto etiam


130227. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 139 | Paragraph | Section]

corr. ex denis orbibus ambit
3.519  Acceditque dies bisquinis una diebus
3.520  Praeterea, Titan uno dum circuit orbem
3.521  Signiferum gyro et perfectum terminat annum.
3.522  Quin et, cum geminis possit congressibus idem,
3.523  Qui sibi succedant porro, se Phoebus in umbra
3.524  Condere parte sui, veluti memoravimus, ille
3.525  Quarto etiam aut quinto primum si mense recondat


130228. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 141 | Paragraph | Section]


3.529  Ipsa etiam poterit post senos Cynthia menses
3.530  Frontem iterum tenebris involvere terque in eodem
3.531  Quondam anno ipsa etiam poterit se condere in umbra,
3.532  Si prima et media atque extrema in parte recondat.
3.533  At quoniam brevius nodos circumjacet ipsi
3.534  Infestum Phoebae spatium, quondam accidet olli,
3.535  Occursum fugiat coni nigrantis ut inter


130229. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 141 | Paragraph | Section]


3.543  Illa etiam inficiet frontem Phoebusque latebit
3.544  Saepe etiam, quin se divaeque deique labores
3.545  Exhibeant tibi spectandos; si scilicet infra
3.546  Telluris magnae gremium, infra Tartara et imos
3.547  Elysii campos coeli regione feratur
3.548  Aversa a nobis, quam suspicit India felix
3.549   Oceanusque patens et ditibus aurea venis
3.550  Viscera quae occiduis


130230. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 141 | Paragraph | Section]

infra
3.546  Telluris magnae gremium, infra Tartara et imos
3.547  Elysii campos coeli regione feratur
3.548  Aversa a nobis, quam suspicit India felix
3.549   Oceanusque patens et ditibus aurea venis
3.550  Viscera quae occiduis America ostentat ab oris.
3.551  Tum populi aspicient Phoeben Phoebumque nigrantem,
3.552  Opponunt nostris sua qui vestigia plantis.
3.553  Phoebum etiam


130231. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 141 | Paragraph | Section]

et ditibus aurea venis
3.550  Viscera quae occiduis America ostentat ab oris.
3.551  Tum populi aspicient Phoeben Phoebumque nigrantem,
3.552  Opponunt nostris sua qui vestigia plantis.
3.553  Phoebum etiam et nostra Terrai ex parte videbunt
3.554  Deficere hinc variae gentes aut inde; nitebit
3.555  Ille tibi, ut supra monui, exemploque probavi
3.556  Principis, ardentem condit cui purpura Solem,
3.557  Dum


130232. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 141 | Paragraph | Section]

monui, exemploque probavi
3.556  Principis, ardentem condit cui purpura Solem,
3.557  Dum famulos feriunt radii; atque intersita nubes
3.558  Quaesiti aspectum rapiet tibi saepe laboris.
3.559  Haec reputa et memori solers sub pectore versa
3.560  Ne coelo, ne forte putes contraria quondam
3.561  Accidere his ipsis, modo quae deduximus, atque
3.562  Quas dedimus causas, ne credas falsus inanes.
3.563  


130233. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 143 | Paragraph | Section]

annus,
3.573  Ad veterem redeunt positum sedesque relictas.
3.574  Ergo etiam locus ille, deam qui mergat in umbra
3.575  Quique tegi vultum Phoebi sinat, ibit in oras
3.576  Ipse quoque occiduas, lustris et quattuor annus
3.577  Cum deerit, refluae lentum vertiginis orbem
3.578  Perficiet coeloque iterum se reddet eodem.
3.579  Quin et cum medium jam gyrum absolverit atque
3.580  Alterius nodi sedem jam


130234. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 143 | Paragraph | Section]

tegi vultum Phoebi sinat, ibit in oras
3.576  Ipse quoque occiduas, lustris et quattuor annus
3.577  Cum deerit, refluae lentum vertiginis orbem
3.578  Perficiet coeloque iterum se reddet eodem.
3.579  Quin et cum medium jam gyrum absolverit atque
3.580  Alterius nodi sedem jam ceperit alter,
3.581  Tum quoque nigrantem conum pervadet in isdem
3.582  Diva locis fratremque plaga velabit eadem.
3.583  Ast


130235. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 143 | Paragraph | Section]

idem 40 sedes repetet cum nodus easdem,
3.584  Ipse etiam motu divae se cursus eodem
3.585  Diriget in Boream pariter vel flexus in Austrum.
3.586  Cumque et vecta fuga tum Cynthia tendere eadem
3.587  Debeat (emenso post tot discrimina eundem
3.588  Bis positum toto divae nam semita coelo
3.589  Acquiret rursum quique eminet arduus alto
3.590  Vertice apex


130236. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 143 | Paragraph | Section]


3.589  Acquiret rursum quique eminet arduus alto
3.590  Vertice apex contorti axis Phoebenque moratur,
3.591  Restituet sese atque eadem prope signa reviset)
3.592  Rerum eadem facies consurget priscus et ordo,
3.593  Cum prope tersenis nova jam se adjunxerit aestas.
3.594  Ast ubi post denos nonus vix coeperit annus,
3.595  Ante suis penitus nodorum vincula quam se
3.596  Restituant punctis, pene aeque


130237. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 143 | Paragraph | Section]

suis penitus nodorum vincula quam se
3.596  Restituant punctis, pene aeque proxima eidem
3.597  Nodo sive jubar plenum induet, atra silebit
3.598  Sive polo latitans, post quam tribus acta per auras
3.599  Et bis centenis et bis Latonia denis
3.600  Jam vicibus fratrem convenerit oppositove
3.601  Tot pariter vicibus jam plena effulserit axe.
3.602  Hinc eadem fratris defectibus atque sororis
3.603  Tum prope


130238. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 143 | Paragraph | Section]

vincula quam se
3.596  Restituant punctis, pene aeque proxima eidem
3.597  Nodo sive jubar plenum induet, atra silebit
3.598  Sive polo latitans, post quam tribus acta per auras
3.599  Et bis centenis et bis Latonia denis
3.600  Jam vicibus fratrem convenerit oppositove
3.601  Tot pariter vicibus jam plena effulserit axe.
3.602  Hinc eadem fratris defectibus atque sororis
3.603  Tum prope jam series


130239. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 145 | Paragraph | Section]

pandit plectro fidibusque canoris.
3.609  Scilicet immensi quicunque e partibus orbis
3.610  Suspiciunt Phoeben cum deficit atque nigrantes
3.611  Obducit tristi turpans caligine currus,
3.612  Unum omnes et idem spectant simul: omnibus una
3.613  Pars tegitur nitidi vultus et tempore eodem
3.614  Incipit obscuro frons prima nigrescere velo
3.615  Omnibus aut penitus perfundi desinit atque
3.616  Incipit


130240. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 145 | Paragraph | Section]

e partibus orbis
3.610  Suspiciunt Phoeben cum deficit atque nigrantes
3.611  Obducit tristi turpans caligine currus,
3.612  Unum omnes et idem spectant simul: omnibus una
3.613  Pars tegitur nitidi vultus et tempore eodem
3.614  Incipit obscuro frons prima nigrescere velo
3.615  Omnibus aut penitus perfundi desinit atque
3.616  Incipit educi simul omnibus; et fugit umbram
3.617  Progressa ac pleno rursum


130241. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 145 | Paragraph | Section]

simul: omnibus una
3.613  Pars tegitur nitidi vultus et tempore eodem
3.614  Incipit obscuro frons prima nigrescere velo
3.615  Omnibus aut penitus perfundi desinit atque
3.616  Incipit educi simul omnibus; et fugit umbram
3.617  Progressa ac pleno rursum nitet ore per auras.
3.618  Atque hinc, proh, quanti Terrae mensoribus atque
3.619  Immensa incerto tranantibus aequora cursu
3.620  Proveniunt usus, vento


130242. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 145 | Paragraph | Section]

cursu
3.620  Proveniunt usus, vento procul acta tumenti
3.621  Cum ratis ignotas errat male tuta per undas!
3.622  Telluris 42 faciem in longum partimur et oras
3.623  Imus in Eoas totumque absolvimus orbem.
3.624  Tendimus in latum a medio circum undique, quartani
3.625  Et gyri partem ad Boream aut numeramus ad Austrum.
3.626  A medio in latum si noveris


130243. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 145 | Paragraph | Section]

42 faciem in longum partimur et oras
3.623  Imus in Eoas totumque absolvimus orbem.
3.624  Tendimus in latum a medio circum undique, quartani
3.625  Et gyri partem ad Boream aut numeramus ad Austrum.
3.626  A medio in latum si noveris ire vel ora
3.627  Quantum opus in longum a certa, ut pertingere possis
3.628  Ad loca Terrai quaevis, qua pingitur omnis


130244. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 145 | Paragraph | Section]

sydus terris coelique a limite distet.
3.637  Namque idem aetherei cardo quot partibus orbis
3.638  Tollitur a media Terrae regione, tot ille
3.639  Ipse locus distat terrestris partibus orbis.
3.640  Quin et idem in medio radiantia sydera coelo
3.641  Quaelibet, ipse die medio et Titanius ignis
3.642  Praestat idem, immoto si quantum a cardine, quantum,
3.643  Noveris, et coeli supremo a vertice distet.


130245. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 145 | Paragraph | Section]

quot partibus orbis
3.638  Tollitur a media Terrae regione, tot ille
3.639  Ipse locus distat terrestris partibus orbis.
3.640  Quin et idem in medio radiantia sydera coelo
3.641  Quaelibet, ipse die medio et Titanius ignis
3.642  Praestat idem, immoto si quantum a cardine, quantum,
3.643  Noveris, et coeli supremo a vertice distet.
3.644  Nam nosces, quantum cardo discedat ab alto


130246. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 147 | Paragraph | Section]


3.640  Quin et idem in medio radiantia sydera coelo
3.641  Quaelibet, ipse die medio et Titanius ignis
3.642  Praestat idem, immoto si quantum a cardine, quantum,
3.643  Noveris, et coeli supremo a vertice distet.
3.644  Nam nosces, quantum cardo discedat ab alto
3.645  Vertice seu terris quantum consurgat ab imis.
3.646  At quantum 44


130247. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 147 | Paragraph | Section]

certa a regione recedat
3.647  Quisque locus, subiens umbram fugiensve docebit
3.648  Cynthia, si qua se mergat pars quaelibet hora,
3.649  Qua nitidi vultus pars cono emergat, utroque
3.650  Observata loco et descripta agnoveris. Horas
3.651  Namque die a medio numerare solemus, et horis
3.652  Omne quater senis Titan revolubile coelum
3.653  Inmani lustrat gyro. Proin Memnonis oris
3.654  Qui propior, plures


130248. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 147 | Paragraph | Section]


3.648  Cynthia, si qua se mergat pars quaelibet hora,
3.649  Qua nitidi vultus pars cono emergat, utroque
3.650  Observata loco et descripta agnoveris. Horas
3.651  Namque die a medio numerare solemus, et horis
3.652  Omne quater senis Titan revolubile coelum
3.653  Inmani lustrat gyro. Proin Memnonis oris
3.654  Qui propior, plures horas memorabit eodem
3.655  Tempore. Nam citius Phoebeos excipit ignes


130249. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 147 | Paragraph | Section]

dant noscere, quantum
3.661  Is locus in longum abductus mage distet ad Eurum,
3.662  Qui plures horas numerat, dum Cynthia quavis
3.663  Parte sui tristem Terrae subit aut fugit umbram.
3.664  Idcirco et 45 maculis divae turpantibus ora
3.665  (Nam turpant vultum longe lateque per omnem
3.666  Dispersae hac, illac) seu partibus acrius igne
3.667  Phoebeo


130250. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 147 | Paragraph | Section]

45 maculis divae turpantibus ora
3.665  (Nam turpant vultum longe lateque per omnem
3.666  Dispersae hac, illac) seu partibus acrius igne
3.667  Phoebeo rutilis dederunt sua nomina et ingens
3.668  In Lunae vultu sapientum, protulit aetas
3.669  Quos haec nostra recens, quos protulit illa vetusta,
3.670  Turba sedet, maria alta fluunt, jacet insula ponto
3.671  Plurima et abrupti


130251. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 147 | Paragraph | Section]

sua nomina et ingens
3.668  In Lunae vultu sapientum, protulit aetas
3.669  Quos haec nostra recens, quos protulit illa vetusta,
3.670  Turba sedet, maria alta fluunt, jacet insula ponto
3.671  Plurima et abrupti procurrunt aequore montes.
3.672  Haec tuimur, dum nigranti merguntur in umbra
3.673  Dumque iterum emergunt ac nomina certa notamus,
3.674  Credimus et fidae longum servanda papyro.
3.675  Qui


130252. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 147 | Paragraph | Section]

fluunt, jacet insula ponto
3.671  Plurima et abrupti procurrunt aequore montes.
3.672  Haec tuimur, dum nigranti merguntur in umbra
3.673  Dumque iterum emergunt ac nomina certa notamus,
3.674  Credimus et fidae longum servanda papyro.
3.675  Qui vero 46 tumidis errat jactatus ab undis,
3.676  Ille sibi visam, dum Cynthia deficit, horam
3.677  Horarum numero


130253. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 147 | Paragraph | Section]

sibi visam, dum Cynthia deficit, horam
3.677  Horarum numero confert, quem tempore eodem
3.678  Per loca cognorit numerandum certa (labores
3.679  Namque deae multo edocti jam novimus ante,
3.680  Urbibus et certas certis praedicimus horas)
3.681  Quoque natet pelago et pelagi qua parte, latentes
3.682  Quos fugere expediat scopulos, quo vertere proram,
3.683  Novit, ad optatam et victor delabitur oram.


130254. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 149 | Paragraph | Section]


3.678  Per loca cognorit numerandum certa (labores
3.679  Namque deae multo edocti jam novimus ante,
3.680  Urbibus et certas certis praedicimus horas)
3.681  Quoque natet pelago et pelagi qua parte, latentes
3.682  Quos fugere expediat scopulos, quo vertere proram,
3.683  Novit, ad optatam et victor delabitur oram.
3.684  Praestat idem 47


130255. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 149 | Paragraph | Section]


3.680  Urbibus et certas certis praedicimus horas)
3.681  Quoque natet pelago et pelagi qua parte, latentes
3.682  Quos fugere expediat scopulos, quo vertere proram,
3.683  Novit, ad optatam et victor delabitur oram.
3.684  Praestat idem 47 quae turba Jovem comitatur euntem:
3.685  Namque Jovis pariter comites dominumque tenebris
3.686  Affundunt


130256. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 149 | Paragraph | Section]

oram.
3.684  Praestat idem 47 quae turba Jovem comitatur euntem:
3.685  Namque Jovis pariter comites dominumque tenebris
3.686  Affundunt saepe objecti et Titana recondunt,
3.687  Saepe ipsi opposita domini conduntur in umbra.
3.688  Dumque umbram subeunt dumque egrediuntur ab umbra,
3.689  Tempora si sua quaeque notes, discrimina certa
3.690  Horarum


130257. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 149 | Paragraph | Section]

cum diva tegit, si tempora signes,
3.692  Queis oculos pars quaeque fugit, deducere fas est
3.693  Inde etiam certos positus, sed longa laborum
3.694  Taedia, multum artis ratio haec exposcit et acre
3.695  Ingenium ac dextram facilem laevemque papyrum.
3.696  Haud etenim variis eadem spectamus ab oris
3.697  Atque loco quondam totus dum conditur uni,
3.698  Idem alibi totus Titan, ceu diximus


130258. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 149 | Paragraph | Section]

ac dextram facilem laevemque papyrum.
3.696  Haud etenim variis eadem spectamus ab oris
3.697  Atque loco quondam totus dum conditur uni,
3.698  Idem alibi totus Titan, ceu diximus ante,
3.699  Emicat et radiis ardentibus imbuit auras.
3.700  Hic ergo 49 terrarum orbem et vasta aequora et urbes
3.701  Oppidaque et montes sylvasque amnesque papyro


130259. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 149 | Paragraph | Section]

totus dum conditur uni,
3.698  Idem alibi totus Titan, ceu diximus ante,
3.699  Emicat et radiis ardentibus imbuit auras.
3.700  Hic ergo 49 terrarum orbem et vasta aequora et urbes
3.701  Oppidaque et montes sylvasque amnesque papyro
3.702  Pingunt in laevi, vertiginis atque diurnae
3.703  Compressos orbes, obliquo et tramite visos.
3.704  Hisce alios addunt


130260. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 149 | Paragraph | Section]

uni,
3.698  Idem alibi totus Titan, ceu diximus ante,
3.699  Emicat et radiis ardentibus imbuit auras.
3.700  Hic ergo 49 terrarum orbem et vasta aequora et urbes
3.701  Oppidaque et montes sylvasque amnesque papyro
3.702  Pingunt in laevi, vertiginis atque diurnae
3.703  Compressos orbes, obliquo et tramite visos.
3.704  Hisce alios addunt transversos,


130261. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 149 | Paragraph | Section]

totus Titan, ceu diximus ante,
3.699  Emicat et radiis ardentibus imbuit auras.
3.700  Hic ergo 49 terrarum orbem et vasta aequora et urbes
3.701  Oppidaque et montes sylvasque amnesque papyro
3.702  Pingunt in laevi, vertiginis atque diurnae
3.703  Compressos orbes, obliquo et tramite visos.
3.704  Hisce alios addunt transversos, cardine ab uno
3.705  Cardinem


130262. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 149 | Paragraph | Section]

49 terrarum orbem et vasta aequora et urbes
3.701  Oppidaque et montes sylvasque amnesque papyro
3.702  Pingunt in laevi, vertiginis atque diurnae
3.703  Compressos orbes, obliquo et tramite visos.
3.704  Hisce alios addunt transversos, cardine ab uno
3.705  Cardinem ad oppositum qui tendant atque fluentes
3.706  Indigitent horas. Accedit semita, divae
3.707  Qua medium Titan per


130263. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 149 | Paragraph | Section]

* * corr. ex sarvata ignotis componimus eruimusque,
3.717  Qua nostri regione globi stent singula. Quin et
3.718  Contingent quaecumque olim post saecula longa,
3.719  Queis Phoebe terris Titanem quaque recondet
3.720  Parte sui, jam nunc quaque hora cuilibet urbi
3.721  Novimus et


130264. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 151 | Paragraph | Section]

et
3.718  Contingent quaecumque olim post saecula longa,
3.719  Queis Phoebe terris Titanem quaque recondet
3.720  Parte sui, jam nunc quaque hora cuilibet urbi
3.721  Novimus et tanto certi praedicimus ante
3.722  Excutimusque metum monitis causasque latentes
3.723  Pandimus atque animi motus cohibemus inanes.
3.724  Felices anni, felicia saecula, causas
3.725  Tantarum queis


130265. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 151 | Paragraph | Section]


3.725  Tantarum queis posse datum cognoscere rerum!
3.726  Ast 51 olim haud vulgi tantum inscia corda, sed illos
3.727  Saepe etiam latuere, quibus mens fervida et acre
3.728  Ingenium, qui naturae secreta latentis
3.729  Assueti caecosque aditus pervadere et imis
3.730  Eruere e latebris verum. Nec defuit, aut 52 qui


130266. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 151 | Paragraph | Section]

olim haud vulgi tantum inscia corda, sed illos
3.727  Saepe etiam latuere, quibus mens fervida et acre
3.728  Ingenium, qui naturae secreta latentis
3.729  Assueti caecosque aditus pervadere et imis
3.730  Eruere e latebris verum. Nec defuit, aut 52 qui
3.731  Diceret occludi spirantia protinus ora,
3.732  Queis emissa solet lux alma erumpere,


130267. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 151 | Paragraph | Section]

faciunt ignes interstingui atque perire.
3.737  Sic 54 alii Phoeben puro dixere nitentem
3.738  Lumine parte cava tantum partique nigrantem
3.739  Convexa et subito hunc terris obvertere coeloque
3.740  Ardentem vultum, subitis cum mergitur umbris.
3.741  Atque 55 aliquis gignique novum veteremque perire


130268. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 151 | Paragraph | Section]

hunc terris obvertere coeloque
3.740  Ardentem vultum, subitis cum mergitur umbris.
3.741  Atque 55 aliquis gignique novum veteremque perire
3.742  Censuit et Phoebi et Phoebes, cum deficit, orbem.
3.743  Quid 56 vero ignarum vulgus? Quae turpia monstra
3.744  Credidit immensum late vulgata per orbem!
3.745  Dum


130269. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 151 | Paragraph | Section]

obvertere coeloque
3.740  Ardentem vultum, subitis cum mergitur umbris.
3.741  Atque 55 aliquis gignique novum veteremque perire
3.742  Censuit et Phoebi et Phoebes, cum deficit, orbem.
3.743  Quid 56 vero ignarum vulgus? Quae turpia monstra
3.744  Credidit immensum late vulgata per orbem!
3.745  Dum nempe e


130270. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 151 | Paragraph | Section]

negent audire timendos.
3.750  Saepe igitur totas fama evulgata per urbes
3.751  Nocte volat media Lunae nigrescere frontem.
3.752  Excurrunt matres tectis juvenesque senesque;
3.753  Fit clamor, pelves et tintinnabula tota
3.754  Urbe strepunt, montes late campique resultant.
3.755  Illi instant surdasque deae nituntur ad aures
3.756  Thessalicum ne carmen eat neu cogat Olympo


130271. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 153 | Paragraph | Section]


3.754  Urbe strepunt, montes late campique resultant.
3.755  Illi instant surdasque deae nituntur ad aures
3.756  Thessalicum ne carmen eat neu cogat Olympo
3.757  Delabi invitam sacris et adesse nefandis.
3.758  At Phoebum, subitis cum terras obruit umbris
3.759  Aspectumque negat populis, scelerata perosum
3.760  Consilia, infandas caedes et mille per orbem
3.761  Horrendas labes,


130272. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 153 | Paragraph | Section]


3.757  Delabi invitam sacris et adesse nefandis.
3.758  At Phoebum, subitis cum terras obruit umbris
3.759  Aspectumque negat populis, scelerata perosum
3.760  Consilia, infandas caedes et mille per orbem
3.761  Horrendas labes, infestam avertere frontem
3.762  Et clades, olim et ventura ostendere damna;
3.763  Sic quondam extincto miseratum Caesare Romam,
3.764  Cum caput obscura nitidum


130273. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 153 | Paragraph | Section]

Phoebum, subitis cum terras obruit umbris
3.759  Aspectumque negat populis, scelerata perosum
3.760  Consilia, infandas caedes et mille per orbem
3.761  Horrendas labes, infestam avertere frontem
3.762  Et clades, olim et ventura ostendere damna;
3.763  Sic quondam extincto miseratum Caesare Romam,
3.764  Cum caput obscura nitidum ferrugine texit
3.765  Impiaque aeternam timuerunt saecula noctem.


130274. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 153 | Paragraph | Section]

cum terras obruit umbris
3.759  Aspectumque negat populis, scelerata perosum
3.760  Consilia, infandas caedes et mille per orbem
3.761  Horrendas labes, infestam avertere frontem
3.762  Et clades, olim et ventura ostendere damna;
3.763  Sic quondam extincto miseratum Caesare Romam,
3.764  Cum caput obscura nitidum ferrugine texit
3.765  Impiaque aeternam timuerunt saecula noctem.
3.766  Non


130275. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 153 | Paragraph | Section]

57 tamen haec semper vanae deliria mentis:
3.767  Adfuit illa dies, qua summo ex aethere Titan
3.768  Dum videt infami pendens de stipite numen,
3.769  Horrendum scelus et caedem aversatus iniquam
3.770  Involvit caeca attonitos caligine vultus.
3.771  Tempore quanquam illo Tellus quoque et ardua quaeque
3.772  Culmina terrificis meritum testata dolorem
3.773  Motibus, ipsa


130276. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 153 | Paragraph | Section]

Titan
3.768  Dum videt infami pendens de stipite numen,
3.769  Horrendum scelus et caedem aversatus iniquam
3.770  Involvit caeca attonitos caligine vultus.
3.771  Tempore quanquam illo Tellus quoque et ardua quaeque
3.772  Culmina terrificis meritum testata dolorem
3.773  Motibus, ipsa etiam vasti tumida aequora ponti
3.774  Atque omnis caesum ingemuit natura Tonantem.
3.775  O caecas hominum mentes! O


130277. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 153 | Paragraph | Section]

inflicta suis numenque peremptum.
3.781  Quin etiam scelera ingeminat. Nec Terra dehiscit
3.782  Abrupta violenter humo! Nec fulmina ab alto
3.783  Ingeminata ruunt summosque evertere montes
3.784  Et properant meritis Tellurem involvere flaminis!
3.785  Quo tamen abripior? Non hoc mihi divus Apollo,
3.786  Uranie nec movit opus. Pars multa laboris
3.787  Restat adhuc; fas interea consistere fessum


130278. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 153 | Paragraph | Section]

meritis Tellurem involvere flaminis!
3.785  Quo tamen abripior? Non hoc mihi divus Apollo,
3.786  Uranie nec movit opus. Pars multa laboris
3.787  Restat adhuc; fas interea consistere fessum
3.788  Et vocem reparare novasque resumere vires. LIBER QUARTUS
4.1  Hactenus in medio cur Sol, cur aurea quondam
4.2  Deficiat cursu Phoebe et ferrugine


130279. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 155 | Paragraph | Section]


3.788  Et vocem reparare novasque resumere vires. LIBER QUARTUS
4.1  Hactenus in medio cur Sol, cur aurea quondam
4.2  Deficiat cursu Phoebe et ferrugine multa
4.3  Involvat nitidos puro vel in aethere vultus.
4.4  Nunc age 1 , velati nigrantem lampada Solis
4.5  5 Quae tenuis circum lux ambiat, unde


130280. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 155 | Paragraph | Section]

, tibi obducta effusi jam fronte capilli
4.14  Si spargunt coeleste jubar, si lumine tanto
4.15  15 Sydera, quae condis praesens, rutilare per umbram
4.16  Mersus aquis tectusve polo permittis et idem,
4.17  Dum procul et campos et crassas aeris auras
4.18  Irradias, reflua perfundis luce tenebras
4.19  Dimidiaque licet velatus fronte rigentes,
4.20  20 Quantum fas, oculo fibras distendis in imo,


130281. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 155 | Paragraph | Section]

effusi jam fronte capilli
4.14  Si spargunt coeleste jubar, si lumine tanto
4.15  15 Sydera, quae condis praesens, rutilare per umbram
4.16  Mersus aquis tectusve polo permittis et idem,
4.17  Dum procul et campos et crassas aeris auras
4.18  Irradias, reflua perfundis luce tenebras
4.19  Dimidiaque licet velatus fronte rigentes,
4.20  20 Quantum fas, oculo fibras distendis in imo,
4.21  Huc ades et trepidum


130282. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 155 | Paragraph | Section]

jam fronte capilli
4.14  Si spargunt coeleste jubar, si lumine tanto
4.15  15 Sydera, quae condis praesens, rutilare per umbram
4.16  Mersus aquis tectusve polo permittis et idem,
4.17  Dum procul et campos et crassas aeris auras
4.18  Irradias, reflua perfundis luce tenebras
4.19  Dimidiaque licet velatus fronte rigentes,
4.20  20 Quantum fas, oculo fibras distendis in imo,
4.21  Huc ades et trepidum praesenti


130283. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 155 | Paragraph | Section]

procul et campos et crassas aeris auras
4.18  Irradias, reflua perfundis luce tenebras
4.19  Dimidiaque licet velatus fronte rigentes,
4.20  20 Quantum fas, oculo fibras distendis in imo,
4.21  Huc ades et trepidum praesenti numine vatem
4.22  Usque rege atque novas in carmina suffice vires.
4.23  Si quondam, terris 3 propior dum Luna sub alto
4.24  Fratre


130284. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 157 | Paragraph | Section]

aethera in altum
4.34  Evexit bijugos, nec dum Nox horrida fusco
4.35  Involvit penitus velo terrasque polumque,
4.36  Seu cum inane novo roseum caput extulit undis
4.37  Aurora et primo conspersit lumine flores.
4.38  Ipsa subobscuras videas rutilare per auras
4.39  Sydera, sed tantum quae sydera nocte serena
4.40  Plenius aerios collustrant lumine tractus.
4.41  At nitidus Phoebi


130285. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 157 | Paragraph | Section]

aedes.
4.53  Verum ubi vix tenuem Phoebei Cynthia vultus
4.54  Particulam progressa aperit, procul ilicet omnis
4.55  Annulus atque omnis rhombi pallentis imago
4.56  Effugit ex oculis; mox astra sequuntur et ante
4.57  Quam medium puro Titan caput efferat axe,
4.58  Plena fere claraque dies in luce refulget.
4.59  Horum principia et causas si nosse latentes
4.60  Quasque cupis, primum expediam, quid fulgidus


130286. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 157 | Paragraph | Section]

atque omnis rhombi pallentis imago
4.56  Effugit ex oculis; mox astra sequuntur et ante
4.57  Quam medium puro Titan caput efferat axe,
4.58  Plena fere claraque dies in luce refulget.
4.59  Horum principia et causas si nosse latentes
4.60  Quasque cupis, primum expediam, quid fulgidus ille
4.61  Annulus ac tenui pallens sit lumine rhombus.
4.62  Sunt 4 , quibus a


130287. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 157 | Paragraph | Section]

sit lumine rhombus.
4.62  Sunt 4 , quibus a radiis Lunae stringentibus orbem
4.63  Inflexisque via fùlgens habet annulus ortum.
4.64  Scilicet est lucem et reliqua inter corpora quaedam
4.65  Mutua vis, qua se alternis pelluntque trahuntque,
4.66  Ingens in tenui spatio, quaeque obvia nisu
4.67  Urgeat immani, at majoribus intervallis
4.68  Usque adeo levis,


130288. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 157 | Paragraph | Section]

immani, at majoribus intervallis
4.68  Usque adeo levis, ut sensus eludat inanes.
4.69  Hinc ubi, dum celeri radius volat impete, fibris
4.70  Tenvibus accessit nimium. Tremere ilicet omnes
4.71  Et varios cursus variosque iterare recursus.
4.72  Unde oritur calor. At contra lux aurea coeptum
4.73  Tardat iter celeratve et recto a tramite flectit.
4.74  Illa igitur si forte amplam se immittat


130289. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 159 | Paragraph | Section]


4.70  Tenvibus accessit nimium. Tremere ilicet omnes
4.71  Et varios cursus variosque iterare recursus.
4.72  Unde oritur calor. At contra lux aurea coeptum
4.73  Tardat iter celeratve et recto a tramite flectit.
4.74  Illa igitur si forte amplam se immittat opaci
4.75  Corporis in faciem, pars introgressa per imas
4.76  Discurrit latebras vacuisque meatibus errat;
4.77  Pars reflexa viam


130290. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 159 | Paragraph | Section]


4.104  Illaesis contra rimam fùlgebit hiantem.
4.105  Quanquam etiam extremis utraque e parte coactis
4.106  Flectere iter, sese illa nitens via pandit utrinque
4.107  Plus aequo ad latera excurrens et latior exit.
4.108  Ast ubi contractum sensim jam limite certo
4.109  Decrevit spatium, se protinus incipit ipse
4.110  Lucidus in geminas tractus discerpere partes:
4.111  Jam


130291. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 161 | Paragraph | Section]

Solis radios, queis cingitur orbis
4.115  Celantis fratrem Phoebes, dum viribus isdem
4.116  Deflexi internas subeunt circum undique partes,
4.117  Sole etiam latitante putant fulgere, nigranti
4.118  Et rutilam Lunae fronti efformare coronam.
4.119  Rem quoque 8 subjiciunt oculis: tubus amplior alte
4.120  Erigitur coelo patuloque hiat ore superne.


130292. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 161 | Paragraph | Section]

coelo patuloque hiat ore superne.
4.121  Arctior in gremio suspenditur orbis; at ima
4.122  Parte subit laevis citroque ultroque trahendus
4.123  Attactu molli tubulus, cui tenve foramen
4.124  Stat medio et superas prospectum pandit in auras.
4.125  Huc oculum admovisse solent: hinc lampada Solis
4.126  Suspiciunt omnesque notant in imagine quadam
4.127  Defectus varios, similes defectibus illis,


130293. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 161 | Paragraph | Section]

quadam
4.127  Defectus varios, similes defectibus illis,
4.128  Objectu quos Luna suo super aethera gignit.
4.129  Namque refert Phoebes vultum nigrantis, in alto
4.130  Orbis qui gremio suspensus pendet et idem
4.131  Sive minor nitida seu major imagine Solis
4.132  Cernitur, ut libet; extrorsum si scilicet ipso
4.133  Eductus lente tubulus removetur ab orbe
4.134  Vel contra introrsum protruditur atque


130294. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 161 | Paragraph | Section]

magis atque magis jam parte latente
4.140  Aspicitur, donec totum se denique condat.
4.141  Tum vero, ardentem qui lampada condidit, orbis
4.142  Undique detortis radiis in margine summo
4.143  Emicat et puro rutilus nitet annulus igne.
4.144  Quidni igitur similes pariter sint illius ortus,
4.145  Nigrantem in medio Phoeben qui cingit Olympo
4.146  Inflexisque via radiis tribuatur uterque?
4.147  Haec


130295. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 163 | Paragraph | Section]

denas si forte resolvas
4.155  Particulas digitum partemque acceperis unam,
4.156  Quamquam adeo tenuem, longe tamen usque minori
4.157  Deficit in spatio nec jam vis ulla citatos
4.158  Sollicitat radios et recto a tramite flectit.
4.159  Ergo etiam intorto qui lumine viribus isdem
4.160  Annulus atratum Lunai cingeret orbem,
4.161  Arctior usque foret digiti centesima quam pars.
4.162  Nullum etenim,


130296. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 163 | Paragraph | Section]

a dorso protentum longius alto
4.168  Vi radios flectente caret, qui tramite recto
4.169  Proin fugiunt longeque alias labuntur ad oras.
4.170  His animadversis, tute ipse attingere metam
4.171  Jam potes et certis errorem agnoscere signis.
4.172  Nosti etenim, aethereas quam Luna recedat in oras
4.173  Ardua. Nam terris decies mage surgit ab imis
4.174  Eductum coelo tollens caput, ipsa suum se
4.175  Quam


130297. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 163 | Paragraph | Section]

vanescere demum,
4.177  Dum procul aufugiunt spectatoremque relinquunt
4.178  Quaecumque intuimur molemque proinde minutam
4.179  Usque adeo atque adeo procul a Tellure remotam
4.180  Haud cadere in sensum et mortales fallere visus.
4.181  His tibi perspectis ultro patet hic nihil illis
4.182  Viribus et radiis tribui nil posse retortis
4.183  Quamque tubo e medio praebet, qui proximus ora
4.184  Phoebeosque


130298. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 163 | Paragraph | Section]

molemque proinde minutam
4.179  Usque adeo atque adeo procul a Tellure remotam
4.180  Haud cadere in sensum et mortales fallere visus.
4.181  His tibi perspectis ultro patet hic nihil illis
4.182  Viribus et radiis tribui nil posse retortis
4.183  Quamque tubo e medio praebet, qui proximus ora
4.184  Phoebeosque ignes orbis tegit, aethere ab alto
4.185  Non posse hanc oculis Phoeben praebere coronam.


130299. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 163 | Paragraph | Section]

praebet, qui proximus ora
4.184  Phoebeosque ignes orbis tegit, aethere ab alto
4.185  Non posse hanc oculis Phoeben praebere coronam.
4.186  Adde 10 quod et radii, quos vis ea flectit, eundo
4.187  Se tenuant magis atque magis: namque impare nisu,
4.188  Flexibus atque adeo imparibus torquentur, et ille
4.189  Immensum, hic recto vix quidquam a calle


130300. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 165 | Paragraph | Section]

10 quod et radii, quos vis ea flectit, eundo
4.187  Se tenuant magis atque magis: namque impare nisu,
4.188  Flexibus atque adeo imparibus torquentur, et ille
4.189  Immensum, hic recto vix quidquam a calle recedit.
4.190  Tanta igitur demum post intervalla viarum
4.191  Inde oculis lumen tam tenve allabitur, omnem
4.192  Ut fugiat sensum et motus vix


130301. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 165 | Paragraph | Section]

torquentur, et ille
4.189  Immensum, hic recto vix quidquam a calle recedit.
4.190  Tanta igitur demum post intervalla viarum
4.191  Inde oculis lumen tam tenve allabitur, omnem
4.192  Ut fugiat sensum et motus vix excitet ullos.
4.193  Et quisquam radiis memorata lege retortis
4.194  Jam tribuat natam celato Sole coronam?
4.195  Nec minus 11 ille tamen veri


130302. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 165 | Paragraph | Section]

hic recto vix quidquam a calle recedit.
4.190  Tanta igitur demum post intervalla viarum
4.191  Inde oculis lumen tam tenve allabitur, omnem
4.192  Ut fugiat sensum et motus vix excitet ullos.
4.193  Et quisquam radiis memorata lege retortis
4.194  Jam tribuat natam celato Sole coronam?
4.195  Nec minus 11 ille tamen veri a ratione recedit,
4.196  Qui sibi


130303. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 165 | Paragraph | Section]

memorata lege retortis
4.194  Jam tribuat natam celato Sole coronam?
4.195  Nec minus 11 ille tamen veri a ratione recedit,
4.196  Qui sibi lunares confingit et advocat auras
4.197  Auxilio atque aliter sic omnia solvere tentat.
4.198  Scilicet, ut nostrum late circumfluit orbem,
4.199  Qui ventos ciet et nubes qui sustinet, aer,
4.200  Quo propior terris, hoc


130304. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 165 | Paragraph | Section]

veri a ratione recedit,
4.196  Qui sibi lunares confingit et advocat auras
4.197  Auxilio atque aliter sic omnia solvere tentat.
4.198  Scilicet, ut nostrum late circumfluit orbem,
4.199  Qui ventos ciet et nubes qui sustinet, aer,
4.200  Quo propior terris, hoc densior, idem ubi in axem
4.201  Erigitur, sensim aetheream tenuatus in auram,
4.202  Ipsam etiam Lunam simili sic aere cingi
4.203  Ac ventos


130305. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 165 | Paragraph | Section]

terris, hoc densior, idem ubi in axem
4.201  Erigitur, sensim aetheream tenuatus in auram,
4.202  Ipsam etiam Lunam simili sic aere cingi
4.203  Ac ventos sentire suos gravidasque futuris
4.204  Imbribus et multa ruituras grandine nubes.
4.205  Est quoque, qui tacitam multa jam nocte per umbram
4.206  Alta tubo et vitreis speculatus lentibus astra
4.207  In fusca Lunae facie nimbosque sonantes


130306. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 165 | Paragraph | Section]

Lunam simili sic aere cingi
4.203  Ac ventos sentire suos gravidasque futuris
4.204  Imbribus et multa ruituras grandine nubes.
4.205  Est quoque, qui tacitam multa jam nocte per umbram
4.206  Alta tubo et vitreis speculatus lentibus astra
4.207  In fusca Lunae facie nimbosque sonantes
4.208  Fulguraque et celsas ferientia fulmina turres
4.209  Visa sibi narret, juret quoque: mentem, animumque
4.210  Usque


130307. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 165 | Paragraph | Section]

ruituras grandine nubes.
4.205  Est quoque, qui tacitam multa jam nocte per umbram
4.206  Alta tubo et vitreis speculatus lentibus astra
4.207  In fusca Lunae facie nimbosque sonantes
4.208  Fulguraque et celsas ferientia fulmina turres
4.209  Visa sibi narret, juret quoque: mentem, animumque
4.210  Usque adeo praecepta animo sententia ludit;
4.211  Hanc vero radios partim reflectere, partim


130308. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 167 | Paragraph | Section]


4.223  Ostentet frontem rutiloque simillima fratri
4.224  Nocturnas vincat tenebras atque obruat astra,
4.225  Nonne vides, certo quam limite fulgeat oris
4.226  Extremus teretis margo et quam lumine demum
4.227  Aequali in fuscam lux desinat aurea noctem?
4.228  At inediam si forte deam circumfluus aer
4.229  Ambiat et quo se magis aethera tollit in altum,
4.230  Hoc magis in vacuum


130309. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 167 | Paragraph | Section]

vides, certo quam limite fulgeat oris
4.226  Extremus teretis margo et quam lumine demum
4.227  Aequali in fuscam lux desinat aurea noctem?
4.228  At inediam si forte deam circumfluus aer
4.229  Ambiat et quo se magis aethera tollit in altum,
4.230  Hoc magis in vacuum sensim rarescat inane;
4.231  Ipse etiam extremus confuso in margine limes
4.232  Palleat ac sensim incertus vanescat, oportet.


130310. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 167 | Paragraph | Section]

sive alterno qui funere fratres
4.236  Aethereas subeunt sedes oculumve nitentem
4.237  Raptoris Tauri aut Nemeaei corda Leonis?
4.238  Nonne ollis rutilum paulatim obtundere lumen
4.239  Protinus et radiis lentum ingenerare tremorem
4.240  Inciperet, densis dum tandem involveret umbris?
4.241  At perstant immota, nigranti et proxima limbo
4.242  Intactum servant jubar ac percellere acutis


130311. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 167 | Paragraph | Section]

Leonis?
4.238  Nonne ollis rutilum paulatim obtundere lumen
4.239  Protinus et radiis lentum ingenerare tremorem
4.240  Inciperet, densis dum tandem involveret umbris?
4.241  At perstant immota, nigranti et proxima limbo
4.242  Intactum servant jubar ac percellere acutis
4.243  Inspectantum oculos telis et lumine pergunt
4.244  Illaeso rutilare. Atque atrae ubi denique frontis
4.245  Curvatum attigerint


130312. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 167 | Paragraph | Section]

tremorem
4.240  Inciperet, densis dum tandem involveret umbris?
4.241  At perstant immota, nigranti et proxima limbo
4.242  Intactum servant jubar ac percellere acutis
4.243  Inspectantum oculos telis et lumine pergunt
4.244  Illaeso rutilare. Atque atrae ubi denique frontis
4.245  Curvatum attigerint limbum, tum tempore puncto
4.246  Dispereunt simul ac penitus conduntur in umbra.
4.247  Qualis ubi


130313. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 167 | Paragraph | Section]

vaporem,
4.251  Adverso dum Sole nitet pulchrosque colores
4.252  Alternat pictaeque refert Thaumantidos ora;
4.253  Si subito graviorem auram aut persensit acutam
4.254  Forte aciem, disrumpitur ilicet et perit omnis
4.255  Forma globi, fugit ex oculis speciesque colorque
4.256  Temporis in puncto ac tenues vanescit in auras.
4.257  Illa 15 quoque, haud


130314. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 169 | Paragraph | Section]

sensim
4.264  (Nam longis suspecta tubis trans vitrea septa
4.265  Formam oculis praebent jam proxima facta rotundam)
4.266  Curvarique sinu in medio incertisque cieri
4.267  Motibus aspiceres, dubia et caligine mergi.
4.268  Ast ea proveniunt secus omnia: nullus ad ipsum
4.269  Jam limbum perducta deae tremor occupat; idem
4.270  Ille manet diae nulla caligine turpis,
4.271  Qui fronti fuit ante nitor


130315. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 169 | Paragraph | Section]

caligine visum
4.276  Fallit nec caecam lux excipit aurea noctem
4.277  Sensim perque gradus: densissima jungitur umbra
4.278  Fulgori pleno ac penitus contraria formis
4.279  Incurrunt in se oppositis et proxima pugnant.
4.280  At nostro assimilis si fors circumfluus aer
4.281  Circum obeat Phoeben, confuso limite margo
4.282  Umbrosum dirimat radianti a lumine tractum.
4.283  Namque jubar deflexum auris


130316. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 169 | Paragraph | Section]

nostro assimilis si fors circumfluus aer
4.281  Circum obeat Phoeben, confuso limite margo
4.282  Umbrosum dirimat radianti a lumine tractum.
4.283  Namque jubar deflexum auris impervia luci
4.284  Directae et Phoebo loca nondum objecta, nitente
4.285  Spargeret irrorans imbre affusasque tenebras
4.286  Molliret, primo ceu mane Aurora nigrantem
4.287  Paulatim noctem fugat aurea et ante patentes


130317. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 169 | Paragraph | Section]

impervia luci
4.284  Directae et Phoebo loca nondum objecta, nitente
4.285  Spargeret irrorans imbre affusasque tenebras
4.286  Molliret, primo ceu mane Aurora nigrantem
4.287  Paulatim noctem fugat aurea et ante patentes
4.288  Perfundit rutila campos aspergine, quam se
4.289  Erigat ac pleno Titan jubar evomat ore.
4.290  Accedit'?, quod si nostris par ambiat auris
4.291  Divam aer, pariter sua nubila


130318. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 169 | Paragraph | Section]

extima frontis imago
4.293  Mutaret formam saepe, ut qui vertice ab alto
4.294  Orbis, quo vehitur Phoebe, despectet in ima
4.295  Telluris facie campos, maria ampla lacusque
4.296  Affusos vallesque imas et culmina montium
4.297  Edita, inaequali tueatur perlita luce
4.298  Singula, dum puro late pellucida coelo
4.299  Aeris aura nitet, quae, nubibus obruta densis
4.300  Dum tegitur facies Terrae, indiscreta


130319. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 171 | Paragraph | Section]

perlita luce
4.298  Singula, dum puro late pellucida coelo
4.299  Aeris aura nitet, quae, nubibus obruta densis
4.300  Dum tegitur facies Terrae, indiscreta niterent
4.301  Omnia et aequali confusa in luce laterent
4.302  Atque idem, gelido loca quae sub cardine duram
4.303  Persensere hyemem nivibusque albentia candent,
4.304  Clara magis quam vere novo aut aestate videret


130320. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 171 | Paragraph | Section]

eademque
4.311  Umbrarum facies, dum parte effulget eadem
4.312  Phoebus; nec varii percellunt lumina ductus,
4.313  Ipse,nisi, ardenti dum fervidus imbuit imbre
4.314  Conversam Phoebes frontem, mutentur et atri
4.315  Mutato tractus positu jamque altera jamque
4.316  Sordescat tenebris divae pars altera opacis.
4.317  Quae si perpendas simul omnia, concidet error
4.318  Deprensus claroque patens in lumine


130321. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 171 | Paragraph | Section]

et atri
4.315  Mutato tractus positu jamque altera jamque
4.316  Sordescat tenebris divae pars altera opacis.
4.317  Quae si perpendas simul omnia, concidet error
4.318  Deprensus claroque patens in lumine et auras
4.319  Aeriis similes haud Lunam ambire fatendum est.
4.320  Quamquam 18 aliquo ipsam etiam perfundier aequore et orbem
4.321  Lunai solidum liquidis


130322. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 171 | Paragraph | Section]


4.318  Deprensus claroque patens in lumine et auras
4.319  Aeriis similes haud Lunam ambire fatendum est.
4.320  Quamquam 18 aliquo ipsam etiam perfundier aequore et orbem
4.321  Lunai solidum liquidis latitare sub undis
4.322  Crediderim, incerto obliquus qua margine saltem
4.323  Despectat terras limbus. Sed non tamen illas
4.324  Aeris in morem hoc tenues mage, quo


130323. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 171 | Paragraph | Section]

terras limbus. Sed non tamen illas
4.324  Aeris in morem hoc tenues mage, quo mage in altum
4.325  Assurgunt, vacuo donec mutentur inani,
4.326  Esse rear; verum aequoreas imitarier undas
4.327  Et summa contra in facie quae limite certo
4.328  Sat densae affusam sustentent aetheris auram.
4.329  Indicio est ille ipse, aequo qui margine limbus
4.330  Asperitate caret nec hiatu abrumpitur ullo,


130324. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 173 | Paragraph | Section]

ampla lacusque
4.340  Terrai assimilis. Proin dorso haud partibus aeque
4.341  Phoebeum in cunctis jubar excipit atque remittit
4.342  Umbraque pro vario positu fratrisque sororisque
4.343  Inflectit sese et partes contorquet in omnes.
4.344  Hos puram scabra Lunai in fronte per undam
4.345  Transpicimus varios flexus, et, qua via luci
4.346  Non nimis obliquo brevis est trans aequora calle,
4.347  Forma


130325. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 173 | Paragraph | Section]

remittit
4.342  Umbraque pro vario positu fratrisque sororisque
4.343  Inflectit sese et partes contorquet in omnes.
4.344  Hos puram scabra Lunai in fronte per undam
4.345  Transpicimus varios flexus, et, qua via luci
4.346  Non nimis obliquo brevis est trans aequora calle,
4.347  Forma manet facie in media vallesque profundas
4.348  Et juga inaequalem metimur celsa per umbram:
4.349  Turbantur summo


130326. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 173 | Paragraph | Section]

scabra Lunai in fronte per undam
4.345  Transpicimus varios flexus, et, qua via luci
4.346  Non nimis obliquo brevis est trans aequora calle,
4.347  Forma manet facie in media vallesque profundas
4.348  Et juga inaequalem metimur celsa per umbram:
4.349  Turbantur summo confusae in margine partes.
4.350  Nam radii in tenues dum produnt *


130327. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 173 | Paragraph | Section]

radii in tenues dum produnt * " prodeunt (?) aetheris auras
4.351  Attracti ad lympham proni inclinantur et ima
4.352  Fronte deae quae mersa latent, elata liquentis
4.353  Ad faciem lymphae ut laevi depicta papyro
4.354  Aut aequa in tabula referunt positumque retorto
4.355  Immutant lucis ductu formaque


130328. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 173 | Paragraph | Section]

lucis ductu formaque tuentes
4.356  Turbata ludunt oculos. Pars nulla liquentis
4.357  Se dorsi picta praebet sine imagine; flexus
4.358  Proin varii lucis sinuataque cernitur umbra
4.359  Extremum ad finem et sese surgentia coelo
4.360  Culmina demersique excisae frontis hiatus
4.361  Ostentant, quacumque patet revolubile dorsum.
4.362  At nihil affuso se tollit ab aequore in auras
4.363  Aethereas planaque


130329. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 173 | Paragraph | Section]

condit,
4.368  Haec poterunt radii transversa per aequora in auras
4.369  Trajecti aethereas transcurrere nigrantisque
4.370  Ora deae circum rutila exornare corona:
4.371  Attactu dorsi primo flectuntur et imam
4.372  Detorti ad Phoebes frontem allabuntur, at aequor
4.373  Objectum nulli perrumpunt nec in apertum **


130330. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 175 | Paragraph | Section]

alios ortus, alias super axe petendum
4.376  Cingenti divam jubari ardentique coronae
4.377  Sublimes causas; longe nempe altius illi
4.378  Principium est luci et Phoebo genitore superbit.
4.379  Quin etiam ipse nitens ab origine rhombus eadem
4.380  380 Gignitur aethereasque simul procedit in auras.
4.381  Queis tamen auxiliis quave hanc satis ubere vena


130331. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 175 | Paragraph | Section]

procedit in auras.
4.381  Queis tamen auxiliis quave hanc satis ubere vena
4.382  Naturae aggrediar partem atque arcana docebo?
4.383  Nunc ades, o nunc, Phoebe pater, diffunde micantem
4.384  Fronte comam et flavos per eburnea colla capillos!
4.385  385 Ilis opus est. Nunc ardentes age concute habenas,
4.386  Flammivomis nunc urge acres calcaribus armos
4.387  Quadrijugum: undantem e patulis fac naribus ignem


130332. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 175 | Paragraph | Section]

capillos!
4.385  385 Ilis opus est. Nunc ardentes age concute habenas,
4.386  Flammivomis nunc urge acres calcaribus armos
4.387  Quadrijugum: undantem e patulis fac naribus ignem
4.388  Commixtum nebula et fumis nigrantibus efflent!
4.389  Principio 20 queis Luna caret, perfunditur auris
4.390  390 Phoebus et ipse suo libratus in aere pendet.
4.391  Hic,


130333. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 175 | Paragraph | Section]

e patulis fac naribus ignem
4.388  Commixtum nebula et fumis nigrantibus efflent!
4.389  Principio 20 queis Luna caret, perfunditur auris
4.390  390 Phoebus et ipse suo libratus in aere pendet.
4.391  Hic, humilis rutilo qui proximus imminet orbi,
4.392  Densior et nebulas saepe et nigrantia dorso
4.393  Nubila sustentat, queis palleat omnis ubique
4.394  Aut


130334. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 175 | Paragraph | Section]

20 queis Luna caret, perfunditur auris
4.390  390 Phoebus et ipse suo libratus in aere pendet.
4.391  Hic, humilis rutilo qui proximus imminet orbi,
4.392  Densior et nebulas saepe et nigrantia dorso
4.393  Nubila sustentat, queis palleat omnis ubique
4.394  Aut maculis Phoebi vultus spargatur opacis.
4.395  315 Idem autem, aethereas qua se protendit in oras


130335. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 175 | Paragraph | Section]

20 queis Luna caret, perfunditur auris
4.390  390 Phoebus et ipse suo libratus in aere pendet.
4.391  Hic, humilis rutilo qui proximus imminet orbi,
4.392  Densior et nebulas saepe et nigrantia dorso
4.393  Nubila sustentat, queis palleat omnis ubique
4.394  Aut maculis Phoebi vultus spargatur opacis.
4.395  315 Idem autem, aethereas qua se protendit in oras
4.396  Altior a Phoebo


130336. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 175 | Paragraph | Section]


4.393  Nubila sustentat, queis palleat omnis ubique
4.394  Aut maculis Phoebi vultus spargatur opacis.
4.395  315 Idem autem, aethereas qua se protendit in oras
4.396  Altior a Phoebo assurgens, tenuatur et aura
4.397  Usque levi vacuo vix quidquam distat inani.
4.398  Scilicet ut gremio Tellus densosque vapores
4.399  Particulasque ignis tenues emittit ab alto
4.400  400 Exhalans, illi densantur pondere et


130337. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 175 | Paragraph | Section]

et aura
4.397  Usque levi vacuo vix quidquam distat inani.
4.398  Scilicet ut gremio Tellus densosque vapores
4.399  Particulasque ignis tenues emittit ab alto
4.400  400 Exhalans, illi densantur pondere et imo
4.401  Incumbunt humiles dorso, procul evolat ardens
4.402  Halitus et nebulas levior nubesque relinquit;
4.403  Non secus ipse etiam Titan effundit ab imo
4.404  Nigrantesque sinu fumos tenuemque


130338. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 175 | Paragraph | Section]

ut gremio Tellus densosque vapores
4.399  Particulasque ignis tenues emittit ab alto
4.400  400 Exhalans, illi densantur pondere et imo
4.401  Incumbunt humiles dorso, procul evolat ardens
4.402  Halitus et nebulas levior nubesque relinquit;
4.403  Non secus ipse etiam Titan effundit ab imo
4.404  Nigrantesque sinu fumos tenuemque favillam
4.405  405 Usque vomens vacuosque undanti aspergine campos


130339. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 175 | Paragraph | Section]

levior nubesque relinquit;
4.403  Non secus ipse etiam Titan effundit ab imo
4.404  Nigrantesque sinu fumos tenuemque favillam
4.405  405 Usque vomens vacuosque undanti aspergine campos
4.406  Aetheris et totum late circum imbuit axem.
4.407  Haec excussa procul fontem nituntur in ipsum
4.408  Ac rutilum innati repetunt vi ponderis orbem.
4.409  Quaeque minus gravitate vigent, procul axe recedunt


130340. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 175 | Paragraph | Section]

in ipsum
4.408  Ac rutilum innati repetunt vi ponderis orbem.
4.409  Quaeque minus gravitate vigent, procul axe recedunt
4.410  410 Ardua, particulis contra quae pinguia crassis
4.411  Parte sedent ima et dorso incubuere nitenti.
4.412  Nubibus haec densis sedes nebulisque serenam
4.413  Quae maculant Phoebi frontem aut caligine tristi
4.414  Obducunt late. Maculis vapor imminet atris


130341. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 177 | Paragraph | Section]

caligine tristi
4.414  Obducunt late. Maculis vapor imminet atris
4.415  Purior assurgens, qui non intercipit omnes,
4.416  At multos sistit radios tamen imbuiturque
4.417  Lumine et obductum circum Titana refulget.
4.418  Scilicet 21 hinc ortum ducit Phoebumque latentem
4.419  Aureus in media complectitur annulus umbra
4.420  Quoque


130342. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 177 | Paragraph | Section]

media complectitur annulus umbra
4.420  Quoque magis coelo erigitur Phoebumque relinquit
4.421  Exterior, puro tanto minus igne coruscat.
4.422  Cur tamen 22 et, rutilam qui parte ab utraque coronam
4.423  Ambit et aethereas longe tenuatus in oras
4.424  Excurrit rhombus, Phoebi exoriatur ab aura;
4.425  Cur aequam fugiat formam oblongusque per axem
4.426  Emicet


130343. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 177 | Paragraph | Section]

erigitur Phoebumque relinquit
4.421  Exterior, puro tanto minus igne coruscat.
4.422  Cur tamen 22 et, rutilam qui parte ab utraque coronam
4.423  Ambit et aethereas longe tenuatus in oras
4.424  Excurrit rhombus, Phoebi exoriatur ab aura;
4.425  Cur aequam fugiat formam oblongusque per axem
4.426  Emicet affusoque irroret lumine stellas,
4.427  Haud levis


130344. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 177 | Paragraph | Section]

intactis Parnassi per juga dumis
4.430  Pervadens, Boreae fulgentem e parte nivalis
4.431  Dum celebrat plectro auroram fidibusque canoris
4.432  Aethereos nuper Nicetas edidit ortus
4.433  Et causas rutili victuro carmine rhombi:
4.434  Musarum decus et nostri clarissima Pindi
4.435  Gloria Nicetas, quo non praestantior * alter
4.436  Aut fuit Arcadicis aut olim exsurget in arvis


130345. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 177 | Paragraph | Section]

Boreae fulgentem e parte nivalis
4.431  Dum celebrat plectro auroram fidibusque canoris
4.432  Aethereos nuper Nicetas edidit ortus
4.433  Et causas rutili victuro carmine rhombi:
4.434  Musarum decus et nostri clarissima Pindi
4.435  Gloria Nicetas, quo non praestantior * alter
4.436  Aut fuit Arcadicis aut olim exsurget in arvis
4.437  Scrutari Sophiae sedes atque abdita quaeque
4.438  Eruere


130346. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 177 | Paragraph | Section]

et nostri clarissima Pindi
4.435  Gloria Nicetas, quo non praestantior * alter
4.436  Aut fuit Arcadicis aut olim exsurget in arvis
4.437  Scrutari Sophiae sedes atque abdita quaeque
4.438  Eruere et Latiis proferre exculta Camoenis.
4.439  Pauca modo expediam: aeternum, si plura requiris,
4.440  Perlege opus vigil; haud equidem vigilasse pigebit.
4.441  Primum igitur


130347. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 177 | Paragraph | Section]


4.439  Pauca modo expediam: aeternum, si plura requiris,
4.440  Perlege opus vigil; haud equidem vigilasse pigebit.
4.441  Primum igitur 23 quoniam immani per et intima Phoebus
4.442  Viscera ferventesque sinus agitatur ab igne
4.443  Usque furens, quoniam immenso se corpore tantus
4.444  Porrigit, e patulis quae faucibus evomit aurae
4.445  Semina, nigrantes fumi


130348. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 177 | Paragraph | Section]

faucibus evomit aurae
4.445  Semina, nigrantes fumi nebulaeque volucres
4.446  Immensum aethereas circum se quaque per oras
4.447  Diffundunt longeque procul Titanis ab orbe
4.448  Excurrit tenuis vapor et spatia inficit ampla.
4.449  Ille quidem, medium dum pondere nititur aequo
4.450  Omni ex parte premens in Solem, flectier aequo
4.451  Orbe etiam formaque studet fulgere rotunda.
4.452  Ipse tamen


130349. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 179 | Paragraph | Section]

novae medio in vultu gignantur, in unam
4.460  Seu coeant plures pluresve oriantur ab una
4.461  Discissae abruptaeque, videmus semper eandem
4.462  In coeli partem concordi incedere gyro
4.463  Et medium unanimes circum Titana rotari.
4.464  Jam vero incurvos 25 quaecumque rotata per orbes
4.465  Circumeunt, medium fugere et procul ire per auras


130350. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 179 | Paragraph | Section]

incedere gyro
4.463  Et medium unanimes circum Titana rotari.
4.464  Jam vero incurvos 25 quaecumque rotata per orbes
4.465  Circumeunt, medium fugere et procul ire per auras
4.466  Assiduo tentant nisu. Sic plumbea habenam
4.467  Glans valida contorta manu distendit et undam
4.468  Excutit affusam celeri rota concita cursu.
4.469  Quaeque simul gyros


130351. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 179 | Paragraph | Section]

25 quaecumque rotata per orbes
4.465  Circumeunt, medium fugere et procul ire per auras
4.466  Assiduo tentant nisu. Sic plumbea habenam
4.467  Glans valida contorta manu distendit et undam
4.468  Excutit affusam celeri rota concita cursu.
4.469  Quaeque simul gyros aequali tempore plures
4.470  Impete non uno absolvunt, etiam impare nisu
4.471  Avelli a medio tentant; minus illa


130352. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 179 | Paragraph | Section]

magnos agitata per orbes
4.474  Turbine praecipitata ruunt, magis incita cursu
4.475  Vi tentant majore fugam ac retinacula tendunt.
4.476  Ergo age 26 et ingenti dum sese vortice in orbes
4.477  Circumagunt aurae Phoebi, tu mentis acutam
4.478  Fige aciem gyrosque animo perpende sagaci?
4.479  Nonne vides, quanta se mole volubile dorsum
4.480  Torqueat?


130353. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 179 | Paragraph | Section]

Extremo vix non immota sub axe
4.481  Stent latera atque brevi procedunt pigra meatu.
4.482  Dorso igitur quae celsa volat, magis aura citatam
4.483  Accelerare fugam medioque recedere tentat.
4.484  Et faciat superasque procul dispersa per oras
4.485  Aufugiat, gravitas ni contra obsistat et imum
4.486  Urgeat in Solem nisusque eludat inanes.
4.487  At licet haud penitus fugiat Phoebumque relinquat,


130354. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 179 | Paragraph | Section]


4.482  Dorso igitur quae celsa volat, magis aura citatam
4.483  Accelerare fugam medioque recedere tentat.
4.484  Et faciat superasque procul dispersa per oras
4.485  Aufugiat, gravitas ni contra obsistat et imum
4.486  Urgeat in Solem nisusque eludat inanes.
4.487  At licet haud penitus fugiat Phoebumque relinquat,
4.488  Erigitur tamen et vasto tumet altior orbe.
4.489  Ipsum etenim tanto infractum conamine


130355. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 179 | Paragraph | Section]

procul dispersa per oras
4.485  Aufugiat, gravitas ni contra obsistat et imum
4.486  Urgeat in Solem nisusque eludat inanes.
4.487  At licet haud penitus fugiat Phoebumque relinquat,
4.488  Erigitur tamen et vasto tumet altior orbe.
4.489  Ipsum etenim tanto infractum conamine pondus
4.490  Languet hebes, nisu levior jamque aura minore
4.491  Per dorsum premit. At lateri quae proxima utrique


130356. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 181 | Paragraph | Section]


4.491  Per dorsum premit. At lateri quae proxima utrique
4.492  Vim retinet ferme illaesa gravitate priorem.
4.493  Haec igitur gravior vincit Phoeboque propinquat;
4.494  Illa autem urgenti palmam concedit et omni
4.495  Parte tumens longe superas se attollit in oras;
4.496  Compressam ac Phoebi vapor hinc atque inde figuram
4.497  Induit et vastae fulget sub imagine lentis.
4.498  His demum emersus salebris


130357. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 181 | Paragraph | Section]

vincit Phoeboque propinquat;
4.494  Illa autem urgenti palmam concedit et omni
4.495  Parte tumens longe superas se attollit in oras;
4.496  Compressam ac Phoebi vapor hinc atque inde figuram
4.497  Induit et vastae fulget sub imagine lentis.
4.498  His demum emersus salebris jam caetera prono
4.499  Expediam cursu et facili ratione docebo.
4.500  Scilicet 27


130358. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 181 | Paragraph | Section]

se attollit in oras;
4.496  Compressam ac Phoebi vapor hinc atque inde figuram
4.497  Induit et vastae fulget sub imagine lentis.
4.498  His demum emersus salebris jam caetera prono
4.499  Expediam cursu et facili ratione docebo.
4.500  Scilicet 27 immotum ad terras si verteret axem
4.501  Aurea lens, formam procul hinc suspecta rotundam
4.502  Protinus


130359. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 181 | Paragraph | Section]

axem
4.501  Aurea lens, formam procul hinc suspecta rotundam
4.502  Protinus indueret teretique effulgeret orbe.
4.503  At quoniam immensum huc dorsum deflectit ab alto,
4.504  Transversam tuimur, medio et coit arctior axe
4.505  Ad latera adstringens sese: geminata per amplum
4.506  Hinc atque hinc coelum cuspis procurrit et ingens
4.507  Phoebum ambit niveo spectandus lumine rhombus.
4.508  Hinc rutilam


130360. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 181 | Paragraph | Section]


4.503  At quoniam immensum huc dorsum deflectit ab alto,
4.504  Transversam tuimur, medio et coit arctior axe
4.505  Ad latera adstringens sese: geminata per amplum
4.506  Hinc atque hinc coelum cuspis procurrit et ingens
4.507  Phoebum ambit niveo spectandus lumine rhombus.
4.508  Hinc rutilam Phoebi frontem fulgentior orbis
4.509  Circuit ac propior; densi genuere vapores:
4.510  Circumstant bini, quos tenvior


130361. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 181 | Paragraph | Section]

crines flavi intonsique capilli.
4.518  Ne tamen 28 haec unquam demens, ne posse videri
4.519  Mortali credas visu, dum libera coelo
4.520  Ora nitent Phoebi et radiis fulgentibus ardent.
4.521  Immortale oculos hebetat jubar atque minorem
4.522  Subtrahit obtutu et vetat internoscere flammem.
4.523  Ac veluti nuda in numerum dum brachia tollunt
4.524  Et rigida


130362. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 181 | Paragraph | Section]

unquam demens, ne posse videri
4.519  Mortali credas visu, dum libera coelo
4.520  Ora nitent Phoebi et radiis fulgentibus ardent.
4.521  Immortale oculos hebetat jubar atque minorem
4.522  Subtrahit obtutu et vetat internoscere flammem.
4.523  Ac veluti nuda in numerum dum brachia tollunt
4.524  Et rigida exercent validis incudibus aera
4.525  Artifices; multa seu cum rota concita lympha
4.526  Jam vastas


130363. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 181 | Paragraph | Section]

Phoebi et radiis fulgentibus ardent.
4.521  Immortale oculos hebetat jubar atque minorem
4.522  Subtrahit obtutu et vetat internoscere flammem.
4.523  Ac veluti nuda in numerum dum brachia tollunt
4.524  Et rigida exercent validis incudibus aera
4.525  Artifices; multa seu cum rota concita lympha
4.526  Jam vastas tollit moles, jam deprimit, illae
4.527  Lina terunt, usum in tenuis formanda papyri
4.528  Et


130364. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 181 | Paragraph | Section]

rigida exercent validis incudibus aera
4.525  Artifices; multa seu cum rota concita lympha
4.526  Jam vastas tollit moles, jam deprimit, illae
4.527  Lina terunt, usum in tenuis formanda papyri
4.528  Et calamos dextramque olim sensura disertam;
4.529  Personat horribilis late fragor: ipse nisi omnem
4.530  Ore trahas collectam imo sub pectore vocem,
4.531  Vicinos frustra non exauditus amicos


130365. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 183 | Paragraph | Section]

amicos
4.532  Alloqueris: totas tantus fragor occupat aures.
4.533  Haud secus immodico terras dum lumine Titan
4.534  Irradiat visumque ferit;languescit imago
4.535  Pallentis rhombi, victus languescit et orbis
4.536  Immensumque leves Phoebi jubar obruit ignes.
4.537  Non ita 29 cum nostro Titan procul exulat orbe,
4.538  Mersus aquis sero jam vespere, sive


130366. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 183 | Paragraph | Section]


4.542  Altior erigitur terris crassosque vapores
4.543  Despicit assurgens, nivei pars ultima rhombi
4.544  Eminet atque nitens ferit aurea sydera cuspis.
4.545  Saepe etenim a Titane procul protenditur, et qua
4.546  Fascia bissenis medium secat aethera signis,
4.547  Phoebeus semper procurrit in aethere rhombus.
4.548  Ergo et fraternae subiit cum Cynthia fronti
4.549  Subrepens rapuitque jubar, nitet


130367. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 183 | Paragraph | Section]

nitens ferit aurea sydera cuspis.
4.545  Saepe etenim a Titane procul protenditur, et qua
4.546  Fascia bissenis medium secat aethera signis,
4.547  Phoebeus semper procurrit in aethere rhombus.
4.548  Ergo et fraternae subiit cum Cynthia fronti
4.549  Subrepens rapuitque jubar, nitet annulus alte
4.550  Victor et obscuro se rhombus prodit Olympo.
4.551  His animadversis 30


130368. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 183 | Paragraph | Section]

medium secat aethera signis,
4.547  Phoebeus semper procurrit in aethere rhombus.
4.548  Ergo et fraternae subiit cum Cynthia fronti
4.549  Subrepens rapuitque jubar, nitet annulus alte
4.550  Victor et obscuro se rhombus prodit Olympo.
4.551  His animadversis 30 , cur et radiantia coelo
4.552  Protinus erumpant multaque in luce coruscos
4.553  Attonitis


130369. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 183 | Paragraph | Section]

cum Cynthia fronti
4.549  Subrepens rapuitque jubar, nitet annulus alte
4.550  Victor et obscuro se rhombus prodit Olympo.
4.551  His animadversis 30 , cur et radiantia coelo
4.552  Protinus erumpant multaque in luce coruscos
4.553  Attonitis vultus ostentent sydera terris,
4.554  Jam nullus labor est, paucis adverte, docebo.
4.555  Ne tibi sydereos sero jam


130370. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 183 | Paragraph | Section]

tamen ipse suos rhombumque coronamque
4.561  Obruit invictis quibus imbuit aera flammis,
4.562  Sic etiam fixosque polo errantesque per axem
4.563  Obtundit conditque ignes nec posse videri
4.564  Se coram et superas sinit effulgere per auras.
4.565  Nec si densa deum nubes tegat, astra nitentes
4.566  Continuo retegunt vultus oculosque lacessunt.
4.567  Trans nubes sibi pandit iter fractumque retorto


130371. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 185 | Paragraph | Section]

Nec si densa deum nubes tegat, astra nitentes
4.566  Continuo retegunt vultus oculosque lacessunt.
4.567  Trans nubes sibi pandit iter fractumque retorto
4.568  Calle jubar Phoebi tamen evolat, et via si qua
4.569  Finditur interrupta patens trans nubila, campos
4.570  llicet aeriasque auras crassosque vapores
4.571  Irrorat radiis salientibus. Aurea circum
4.572  Mille repulsa locis lux omnia


130372. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 185 | Paragraph | Section]

interrupta patens trans nubila, campos
4.570  llicet aeriasque auras crassosque vapores
4.571  Irrorat radiis salientibus. Aurea circum
4.572  Mille repulsa locis lux omnia protinus implet
4.573  Et premit astrorum tenues atque obruit ignes.
4.574  Ast ubi opaca procul sublimi ex aethere Phoebe
4.575  Et nebulas nubesque et nubibus aera densis
4.576  Impositum montesque altos camposque tenebris


130373. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 185 | Paragraph | Section]

radiis salientibus. Aurea circum
4.572  Mille repulsa locis lux omnia protinus implet
4.573  Et premit astrorum tenues atque obruit ignes.
4.574  Ast ubi opaca procul sublimi ex aethere Phoebe
4.575  Et nebulas nubesque et nubibus aera densis
4.576  Impositum montesque altos camposque tenebris
4.577  Inficit et late fraternos condidit ignes,
4.578  Tum caeca ceu nocte nitentia sydera surgunt.
4.579  Sic


130374. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 185 | Paragraph | Section]

Aurea circum
4.572  Mille repulsa locis lux omnia protinus implet
4.573  Et premit astrorum tenues atque obruit ignes.
4.574  Ast ubi opaca procul sublimi ex aethere Phoebe
4.575  Et nebulas nubesque et nubibus aera densis
4.576  Impositum montesque altos camposque tenebris
4.577  Inficit et late fraternos condidit ignes,
4.578  Tum caeca ceu nocte nitentia sydera surgunt.
4.579  Sic ego


130375. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 185 | Paragraph | Section]

astrorum tenues atque obruit ignes.
4.574  Ast ubi opaca procul sublimi ex aethere Phoebe
4.575  Et nebulas nubesque et nubibus aera densis
4.576  Impositum montesque altos camposque tenebris
4.577  Inficit et late fraternos condidit ignes,
4.578  Tum caeca ceu nocte nitentia sydera surgunt.
4.579  Sic ego 31 cum Phoebi radios excluderet omnes
4.580  Arte tubus


130376. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 185 | Paragraph | Section]

ad undas
4.591  Inclinat currum, a medio nam tertia fluxit
4.592  Hora die, tollens humeros Auriga nitentes
4.593  Erigitur summique ardens in vertice Olympi
4.594  Ire jubet positusque suos metirier, et qua
4.595  Anteriore petens rabidum premit alta Leonem
4.596  Ursa pede. illa quidem sero jam vespere, cum jam
4.597  Confundit lucem dubiis nox prima tenebris,
4.598  Suspectanda venit. Veniet tamen ante


130377. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 185 | Paragraph | Section]


4.596  Ursa pede. illa quidem sero jam vespere, cum jam
4.597  Confundit lucem dubiis nox prima tenebris,
4.598  Suspectanda venit. Veniet tamen ante diesque
4.599  Post senos Phoebi occasum praevertet et alto
4.600  Visa tubo rutilae vincet mihi lampadis ignes.
4.601  Haec ipsa et domina spectabam nuper in urbe;
4.602  Ursam equidem media ferme jam nocte per umbram
4.603  Pervigil ac primae post sera


130378. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 185 | Paragraph | Section]

lucem dubiis nox prima tenebris,
4.598  Suspectanda venit. Veniet tamen ante diesque
4.599  Post senos Phoebi occasum praevertet et alto
4.600  Visa tubo rutilae vincet mihi lampadis ignes.
4.601  Haec ipsa et domina spectabam nuper in urbe;
4.602  Ursam equidem media ferme jam nocte per umbram
4.603  Pervigil ac primae post sera crepuscula noctis
4.604  Aurigam fulgentem humeris nigrumque per axem


130379. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 187 | Paragraph | Section]

luce diei
4.607  Effundente jubar Phoebo, se lucida Cycni
4.608  Sistebat cauda atque oculos urgebat acutos.
4.609  Nobile 33 nunc eadem qua surgit Ariminum et altas
4.610  Educit coelo turres arcumque superbum
4.611  Ac veterem solido stantem de marmore pontem
4.612  Ostentat geminosque amnes hinc moenibus atque hinc
4.613  Sustinet allapsos, Rubiconis et ostia


130380. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 187 | Paragraph | Section]

et altas
4.610  Educit coelo turres arcumque superbum
4.611  Ac veterem solido stantem de marmore pontem
4.612  Ostentat geminosque amnes hinc moenibus atque hinc
4.613  Sustinet allapsos, Rubiconis et ostia spectans
4.614  Proxima, Romanas acies jactaque furentem
4.615  Alea et ore trucem rabido atque extrema minantem
4.616  Mente ducem trepida recolit spretique senatus
4.617  Infracta imperia ac


130381. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 187 | Paragraph | Section]

solido stantem de marmore pontem
4.612  Ostentat geminosque amnes hinc moenibus atque hinc
4.613  Sustinet allapsos, Rubiconis et ostia spectans
4.614  Proxima, Romanas acies jactaque furentem
4.615  Alea et ore trucem rabido atque extrema minantem
4.616  Mente ducem trepida recolit spretique senatus
4.617  Infracta imperia ac civilis semina belli
4.618  Protinus hic suscepta sibi totumque per orbem


130382. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 187 | Paragraph | Section]

immitis diffusa incendia flammae
4.620  Totque inde eversas urbes, tot sanguinis amnes
4.621  Effusi ac tantos confusae stragis acervos.
4.622  Hic ergo, hic eadem in plena nunc sydera luce
4.623  Suspecto et Phoebi nil curo ardentia tela.
4.624  Testis ades, 34 gentis decus immortale Garampae
4.625  Et patriae, Francisce, decus, quem flore juventae


130383. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 187 | Paragraph | Section]

ergo, hic eadem in plena nunc sydera luce
4.623  Suspecto et Phoebi nil curo ardentia tela.
4.624  Testis ades, 34 gentis decus immortale Garampae
4.625  Et patriae, Francisce, decus, quem flore juventae
4.626  Vernantem primo, seu molli brachia gyro
4.627  Flectere seu sinuare pedes agilesque choreas
4.628  Exercere, chorus Charitum miratus et oris


130384. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 187 | Paragraph | Section]

Garampae
4.625  Et patriae, Francisce, decus, quem flore juventae
4.626  Vernantem primo, seu molli brachia gyro
4.627  Flectere seu sinuare pedes agilesque choreas
4.628  Exercere, chorus Charitum miratus et oris
4.629  Dulce decus roseasque genas blandumque micantes
4.630  Fronte oculos flavasque comas suspexit et imo
4.631  Infigens animo suspensus inhaesit. At alto
4.632  Nunc etiam Pindi de vertice turba


130385. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 187 | Paragraph | Section]

gyro
4.627  Flectere seu sinuare pedes agilesque choreas
4.628  Exercere, chorus Charitum miratus et oris
4.629  Dulce decus roseasque genas blandumque micantes
4.630  Fronte oculos flavasque comas suspexit et imo
4.631  Infigens animo suspensus inhaesit. At alto
4.632  Nunc etiam Pindi de vertice turba sororum
4.633  Aonidum perculsa stupet. Stupet ipse canoros
4.634  Urgentem nervos, sinuatum et crinibus


130386. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 187 | Paragraph | Section]

comas suspexit et imo
4.631  Infigens animo suspensus inhaesit. At alto
4.632  Nunc etiam Pindi de vertice turba sororum
4.633  Aonidum perculsa stupet. Stupet ipse canoros
4.634  Urgentem nervos, sinuatum et crinibus arcum
4.635  Tractantem facili dextra laevaque micantes
4.636  Motantem attonitus digitos atque ipsa loquacis
4.637  Septa lyrae dulcemque sonum miratur et aureum
4.638  Demittit caput ac palmam


130387. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 187 | Paragraph | Section]

canoros
4.634  Urgentem nervos, sinuatum et crinibus arcum
4.635  Tractantem facili dextra laevaque micantes
4.636  Motantem attonitus digitos atque ipsa loquacis
4.637  Septa lyrae dulcemque sonum miratur et aureum
4.638  Demittit caput ac palmam tibi cedit Apollo.
4.639  Quid grande ingenium doctasque exculta per artes
4.640  Mens vasta atque imo sapientia pectore fidens?
4.641  Scrutantem aethereas sedes


130388. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 189 | Paragraph | Section]

artes
4.640  Mens vasta atque imo sapientia pectore fidens?
4.641  Scrutantem aethereas sedes atque aurea coeli
4.642  Sydera servantem jam olim juvenilibus annis
4.643  Viderat et merito celebrarat Felsina plausu,
4.644  Romuleas cum primum arces urbemque Quirini
4.645  Visisti et Maja genitum sub lampade Solis,
4.646  Nam memini, pariter servavimus: ipse nigrantem
4.647  Usque


130389. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 189 | Paragraph | Section]

aurea coeli
4.642  Sydera servantem jam olim juvenilibus annis
4.643  Viderat et merito celebrarat Felsina plausu,
4.644  Romuleas cum primum arces urbemque Quirini
4.645  Visisti et Maja genitum sub lampade Solis,
4.646  Nam memini, pariter servavimus: ipse nigrantem
4.647  Usque vigil globulum Phoebea in imagine acuto
4.648  Figebas telo et signabas cuspide cursum.
4.649  Ast ego


130390. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 189 | Paragraph | Section]

primum arces urbemque Quirini
4.645  Visisti et Maja genitum sub lampade Solis,
4.646  Nam memini, pariter servavimus: ipse nigrantem
4.647  Usque vigil globulum Phoebea in imagine acuto
4.648  Figebas telo et signabas cuspide cursum.
4.649  Ast ego nigrantemque orbem et rutilantia Phoebi
4.650  Laevibus ora vitris transmissa tuboque rotundae
4.651  Aptabam excipiens formae tenuique papyro.
4.652  Inde redux


130391. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 189 | Paragraph | Section]

lampade Solis,
4.646  Nam memini, pariter servavimus: ipse nigrantem
4.647  Usque vigil globulum Phoebea in imagine acuto
4.648  Figebas telo et signabas cuspide cursum.
4.649  Ast ego nigrantemque orbem et rutilantia Phoebi
4.650  Laevibus ora vitris transmissa tuboque rotundae
4.651  Aptabam excipiens formae tenuique papyro.
4.652  Inde redux Pindoque deam coeloque potentem
4.653  Advehis in patriam tecum


130392. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 189 | Paragraph | Section]

tuboque rotundae
4.651  Aptabam excipiens formae tenuique papyro.
4.652  Inde redux Pindoque deam coeloque potentem
4.653  Advehis in patriam tecum exceptamque perenni
4.654  Uraniam hospitio colis et vaga sydera et ignem
4.655  Phoebeum ac rutilam diva comitante sororem
4.656  Scrutaris vigil. En coelum dum metior atque
4.657  Inquiro, vestrae quid vertex distet ab urbis
4.658  Vertice Romuleae


130393. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 189 | Paragraph | Section]

rotundae
4.651  Aptabam excipiens formae tenuique papyro.
4.652  Inde redux Pindoque deam coeloque potentem
4.653  Advehis in patriam tecum exceptamque perenni
4.654  Uraniam hospitio colis et vaga sydera et ignem
4.655  Phoebeum ac rutilam diva comitante sororem
4.656  Scrutaris vigil. En coelum dum metior atque
4.657  Inquiro, vestrae quid vertex distet ab urbis
4.658  Vertice Romuleae longoque ardentia


130394. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 189 | Paragraph | Section]


4.660  Hic aditum ad coelum summi sub culmine tecti
4.661  Ipse aperis, das ipse rotas, queis certa notentur
4.662  Tempora, quaeque suis operi lectissima tanto
4.663  Instrumenta locis tribuens defigis et astra
4.664  Suspectas mecum ac filo metiris Olympum.
4.665  Suspectat dulcis conjux, suspectat et ipse,
4.666  Proh superi, qua vi mentis, quaque indole gnatus,
4.667  Septennis licet ac procerum


130395. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 189 | Paragraph | Section]

notentur
4.662  Tempora, quaeque suis operi lectissima tanto
4.663  Instrumenta locis tribuens defigis et astra
4.664  Suspectas mecum ac filo metiris Olympum.
4.665  Suspectat dulcis conjux, suspectat et ipse,
4.666  Proh superi, qua vi mentis, quaque indole gnatus,
4.667  Septennis licet ac procerum densissima saepe
4.668  Suspectat turma et matrumque nurumque corona
4.669  Miratur cerni per vitra


130396. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 189 | Paragraph | Section]

filo metiris Olympum.
4.665  Suspectat dulcis conjux, suspectat et ipse,
4.666  Proh superi, qua vi mentis, quaque indole gnatus,
4.667  Septennis licet ac procerum densissima saepe
4.668  Suspectat turma et matrumque nurumque corona
4.669  Miratur cerni per vitra tubumque nigrantem
4.670  Posse die medio redivivos aetheris ignes.
4.671  Sed quid" opus vitrea seu lente tubove nigranti?
4.672  Si satis aerias


130397. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 189 | Paragraph | Section]

satis aerias sublimi turris in auras
4.673  Vertice se tollat noctemque imitetur opaco
4.674  Clausa sinu, terrae satis ima in viscera si se
4.675  Demittat fovea atque arcto suspectet hiatu
4.676  Aethera et horrenti gremium nigrescat ab umbra,
4.677  Alta die medio Phoeboque ardente per axem
4.678  Sydera suspiciens oculo spectabis inermi.
4.679  Est locus Europae in medio, qua regius altis
4.680  Ingreditur


130398. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 191 | Paragraph | Section]


4.678  Sydera suspiciens oculo spectabis inermi.
4.679  Est locus Europae in medio, qua regius altis
4.680  Ingreditur ripis dominamque interluit urbem
4.681  Sequana. Dives opum et duro fortissima bello
4.682  Gens tenet, at simul et placidae studiosa Minervae.
4.683  Hic templum Uraniae solidoque e marmore vastae
4.684  Consurgunt aedes et vertice nubila pulsant.
4.685  Turba


130399. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 191 | Paragraph | Section]


4.679  Est locus Europae in medio, qua regius altis
4.680  Ingreditur ripis dominamque interluit urbem
4.681  Sequana. Dives opum et duro fortissima bello
4.682  Gens tenet, at simul et placidae studiosa Minervae.
4.683  Hic templum Uraniae solidoque e marmore vastae
4.684  Consurgunt aedes et vertice nubila pulsant.
4.685  Turba frequens venerata deam juvenumque senumque
4.686  Affluit.


130400. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 191 | Paragraph | Section]


4.681  Sequana. Dives opum et duro fortissima bello
4.682  Gens tenet, at simul et placidae studiosa Minervae.
4.683  Hic templum Uraniae solidoque e marmore vastae
4.684  Consurgunt aedes et vertice nubila pulsant.
4.685  Turba frequens venerata deam juvenumque senumque
4.686  Affluit. Illa sedet solio sublimis in alto
4.687  Sceptra tenens stimulatque animos ad grandia natos.


130401. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 191 | Paragraph | Section]

nubila pulsant.
4.685  Turba frequens venerata deam juvenumque senumque
4.686  Affluit. Illa sedet solio sublimis in alto
4.687  Sceptra tenens stimulatque animos ad grandia natos.
4.688  Perjetibus circum et summi ad fastigia tecti
4.689  Arma deae pendent defixa: globique tubique
4.690  Lentibus instructi vitreis tensisque capillis,
4.691  Armillae sectique orbes ex aere corusco
4.692  Fulgentesque auro


130402. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 191 | Paragraph | Section]

summi ad fastigia tecti
4.689  Arma deae pendent defixa: globique tubique
4.690  Lentibus instructi vitreis tensisque capillis,
4.691  Armillae sectique orbes ex aere corusco
4.692  Fulgentesque auro radii et momenta notantes
4.693  Fluxa rotae ac rigidis pendentia pondera virgis.
4.694  Nec satis aeriam duxisse ad nubila molem;
4.695  Sub pedibus quaesitae umbrae patefactaque Terrae
4.696  Viscera


130403. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 191 | Paragraph | Section]

horrentique minax se jactat in umbra,
4.700  Tetra per obscurum ducit quo semita callem
4.701  Tresque patet coeli spatium non amplius ulnas.
4.702  Ergo illinc, puro Titan licet altus Olympo
4.703  Fulgeat et inulto collustret lumine campos,
4.704  Si forte aethereas vultum conversus ad oras
4.705  Extuleris summumque oculis spectaveris axem,
4.706  Protinus, ut media quondam radiantia nocte
4.707  Aspiceres,


130404. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 191 | Paragraph | Section]

etiam tenuis tanta sua spicula limbus
4.714  Vi torquet pulsatque oculos hebetatque tuentem,
4.715  Ut victus rhombusque nitens atque annulus atque
4.716  Astrorum coetus toto languescat Olympo
4.717  Et fugiat densa mersus caligine visum.
4.718  Cur tamen 37 obducto non protinus exoriatur
4.719  Horrida nox Titane nigroque haud omnia velo


130405. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 193 | Paragraph | Section]

oris
4.725  Abdidit atque omnes plena demersit in umbra.
4.726  Saepe procul montesque alti vallesque profundae,
4.727  Conspicui semper pars aeris ultima, partem
4.728  Phoebeae extantem suspectant frontis et ignes
4.729  Aethereos puramque bibunt e margine lucem
4.730  Ac nitidum tenebris inspergunt lumen opacis.
4.731  Finge animo rigidas protendier aethere virgas,
4.732  Quae recto Phoebique globum


130406. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 193 | Paragraph | Section]

bibunt e margine lucem
4.730  Ac nitidum tenebris inspergunt lumen opacis.
4.731  Finge animo rigidas protendier aethere virgas,
4.732  Quae recto Phoebique globum Phoebenque minorem
4.733  Corradant ductu et densis circum undique septis
4.734  Includant medios, tum deinde excurrere pergant,
4.735  Cynthia fraterno qua dorsum avertit ab igne.
4.736  Nonne vides, longo transgressae tramite divam


130407. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 193 | Paragraph | Section]

septis
4.734  Includant medios, tum deinde excurrere pergant,
4.735  Cynthia fraterno qua dorsum avertit ab igne.
4.736  Nonne vides, longo transgressae tramite divam
4.737  Ut coeant sensim et puncto sistantur in uno
4.738  Ac teretem referant tenuata cuspide conum?
4.739  Umbra sinu coni concluditur atque nigranti
4.740  In gremio quicumque latet, de lampade Solis
4.741  Nil tuitur frustraque


130408. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 193 | Paragraph | Section]

conum?
4.739  Umbra sinu coni concluditur atque nigranti
4.740  In gremio quicumque latet, de lampade Solis
4.741  Nil tuitur frustraque oculos attollit inanes.
4.742  Qui cono egressus virgas transcurrat et atris
4.743  Erumpat septis liber, jam limite summo
4.744  Ardentis videt ora dei tristesque tenebras
4.745  Excutit atque aliqua radiorum aspergine gaudet.
4.746  Quoque magis faciem coni fugit, hoc mage


130409. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 193 | Paragraph | Section]

campisque aciem defigit acutam,
4.751  Phoebeum penitus latitat jubar: omnia circum
4.752  Conspicuus rutilo perfudit lumine margo.
4.753  Verum ubi per tenues Phoebe caput altior auras
4.754  Extulit et nostrum Titan se pronus ad orbem
4.755  Demisit propior coeloque recessit ab alto,
4.756  Ante coit breviorque acie vanescit acuta
4.757  Umbrosus coni vertex, quam possit ad imum


130410. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 195 | Paragraph | Section]


4.757  Umbrosus coni vertex, quam possit ad imum
4.758  Telluris dorsum pertingere nigrantique
4.759  Obductum prorsus Titanem involvere velo.
4.760  Contra cum Phoebe terris quam proxima et oras
4.761  Avius in superas frater sese extulit, idem
4.762  Tenditur umbriferi seque intra viscera Terrae
4.763  Condit apex coni et Phoebi jubar omne repellit.
4.764  At quoniam tenui pallentes tum


130411. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 195 | Paragraph | Section]

Titanem involvere velo.
4.760  Contra cum Phoebe terris quam proxima et oras
4.761  Avius in superas frater sese extulit, idem
4.762  Tenditur umbriferi seque intra viscera Terrae
4.763  Condit apex coni et Phoebi jubar omne repellit.
4.764  At quoniam tenui pallentes tum quoque campos
4.765  Cuspide figit apex; brevior se continet arctis
4.766  Finibus ac gyro exiguo concluditur umbra.
4.767  Scilicet


130412. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 195 | Paragraph | Section]

emergis ab umbra
4.770  Ac saltem extremo suspectas margine Phoebum.
4.771  At saepe aerii summo de vertice montis
4.772  Longe ultra hos fines, longe ultra millia centum
4.773  Prospectus patet in campos et in aera densum
4.774  E dorso aequali campisque patentibus ultra
4.775  Millia tercentum protenditur excurritque.
4.776  His ergo depulsa locis lux aurea sese
4.777  Insinuat puraque nigrantem aspergine


130413. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 195 | Paragraph | Section]

aequali campisque patentibus ultra
4.775  Millia tercentum protenditur excurritque.
4.776  His ergo depulsa locis lux aurea sese
4.777  Insinuat puraque nigrantem aspergine conum
4.778  Imbuit irrorans et tristem temperat umbram
4.779  Percellitque oculos ac tenvia sydera condit.
4.780  Quid, quod 38 et ardentis Phoebi coma prominet atque
4.781  Annulus et


130414. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 195 | Paragraph | Section]

puraque nigrantem aspergine conum
4.778  Imbuit irrorans et tristem temperat umbram
4.779  Percellitque oculos ac tenvia sydera condit.
4.780  Quid, quod 38 et ardentis Phoebi coma prominet atque
4.781  Annulus et gemina procurrens cuspide rhombus
4.782  Sordentem coni radios jaculatur ad axem
4.783  Aethereosque negat penitus nigrescere tractus?
4.784  Diximus,


130415. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 195 | Paragraph | Section]

et tristem temperat umbram
4.779  Percellitque oculos ac tenvia sydera condit.
4.780  Quid, quod 38 et ardentis Phoebi coma prominet atque
4.781  Annulus et gemina procurrens cuspide rhombus
4.782  Sordentem coni radios jaculatur ad axem
4.783  Aethereosque negat penitus nigrescere tractus?
4.784  Diximus, obducti 39


130416. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 197 | Paragraph | Section]


4.792  Causa nec aerios tractus nebulasque volucres
4.793  Consuluisse juvat nec campos nec procul alta
4.794  Culmina. Se quisque obtutum defigat in uno
4.795  Scruteturque animi sedem et penetralia mentis
4.796  Intima quaeque sagax dedit instrumenta petendi
4.797  Notitias rerum conclusis carcere in arcto
4.798  Natura impulsas fibras nervosque trementes.
4.799  Principio


130417. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 197 | Paragraph | Section]

conclusis carcere in arcto
4.798  Natura impulsas fibras nervosque trementes.
4.799  Principio 40 Natura parens, dum corpore mentem
4.800  Clauderet humanam et crassos circumdaret artus,
4.801  Indidit instrumenta, quibus, quae forte geruntur
4.802  Extrorsum ac varios posset cognoscere rerum
4.803  Interitusque ortusque et motus materiai.
4.804  Illa quidem in


130418. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 197 | Paragraph | Section]

corpore mentem
4.800  Clauderet humanam et crassos circumdaret artus,
4.801  Indidit instrumenta, quibus, quae forte geruntur
4.802  Extrorsum ac varios posset cognoscere rerum
4.803  Interitusque ortusque et motus materiai.
4.804  Illa quidem in medio latitat conclusa cerebro,
4.805  Qua coeunt nervi et primam per tenvia ducunt
4.806  Fila viam ac vastos longe protensa per artus
4.807  Diffundunt sese, velut


130419. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 197 | Paragraph | Section]

quibus, quae forte geruntur
4.802  Extrorsum ac varios posset cognoscere rerum
4.803  Interitusque ortusque et motus materiai.
4.804  Illa quidem in medio latitat conclusa cerebro,
4.805  Qua coeunt nervi et primam per tenvia ducunt
4.806  Fila viam ac vastos longe protensa per artus
4.807  Diffundunt sese, velut ab radicibus imis
4.808  Aeriae late quercus vel propter amoenam
4.809  Crescentis platani ripam


130420. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 197 | Paragraph | Section]

nervos sive ipsa propinquis
4.818  Ictibus emissave aspergine particularum
4.819  Aut circum affusae sinuosis fluctibus aurae.
4.820  Sic ea, quae digitis, sic quae contingimus ore,
4.821  Se sistunt coram et fibras praesentia tendunt.
4.822  At sonus, undantem dum concutit aera, ad aures
4.823  Advolat et tremulo percellit tympana motu;
4.824  Particulis procul emissis efflantur odores
4.825  Aut violae


130421. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 197 | Paragraph | Section]

sinuosis fluctibus aurae.
4.820  Sic ea, quae digitis, sic quae contingimus ore,
4.821  Se sistunt coram et fibras praesentia tendunt.
4.822  At sonus, undantem dum concutit aera, ad aures
4.823  Advolat et tremulo percellit tympana motu;
4.824  Particulis procul emissis efflantur odores
4.825  Aut violae ardentisve rosae aut bene olentis acanthi.
4.826  Sparguntur longe et radii perque aethera perque


130422. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 197 | Paragraph | Section]

aera, ad aures
4.823  Advolat et tremulo percellit tympana motu;
4.824  Particulis procul emissis efflantur odores
4.825  Aut violae ardentisve rosae aut bene olentis acanthi.
4.826  Sparguntur longe et radii perque aethera perque
4.827  Aerios tractus procul evolat atque oculorum
4.828  Aurea lux aciem repetito concutit ictu.
4.829  Continuo percussa tremunt tenuissima primae
4.830  Fila cutis


130423. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 197 | Paragraph | Section]

perque aethera perque
4.827  Aerios tractus procul evolat atque oculorum
4.828  Aurea lux aciem repetito concutit ictu.
4.829  Continuo percussa tremunt tenuissima primae
4.830  Fila cutis tunicaeque leves et summa propago
4.831  Nervorum impulsu tremulo salit; emicat imas
4.832  Idem per latebras tremor excurritque vel ipso
4.833  Fibrarum textu nervisque rigentibus aut si
4.834  Per


130424. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 199 | Paragraph | Section]

si
4.834  Per medios tenuis nervos se spiritus infert
4.835  Discurrens, nervo impressum vapor ipse tremorem
4.836  Concipit atque animi sedem deducit ad altam.
4.837  Mens vigil assuetos allapsus sentit et ipsis
4.838  Nervorum imperitat fibris seu tenvibus auris
4.839  Arte sagax motatque artus et membra gubernat.
4.840  Qualis, ubi effusae spatia arripuere quadrigae
4.841  Arrectique jubas atque effera


130425. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 199 | Paragraph | Section]

ipse tremorem
4.836  Concipit atque animi sedem deducit ad altam.
4.837  Mens vigil assuetos allapsus sentit et ipsis
4.838  Nervorum imperitat fibris seu tenvibus auris
4.839  Arte sagax motatque artus et membra gubernat.
4.840  Qualis, ubi effusae spatia arripuere quadrigae
4.841  Arrectique jubas atque effera colla tumentes
4.842  Pulveream late attollunt ad sydera nubem
4.843  Quadrupedes glomerantque


130426. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 199 | Paragraph | Section]

destinet arces,
4.854  Ille quidem interea domina se continet urbe
4.855  Immotus, partes famulantum turba per omnes
4.856  Pervolat extremique alius de margine regni
4.857  Nuncia fert rerumque vices et praelia narrat,
4.858  It contra dominique alius jussa alta reportat.
4.859  Quidquid 41 id est, quoties rigidi pars extima nervi
4.860  Uno eodemque


130427. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 199 | Paragraph | Section]


4.858  It contra dominique alius jussa alta reportat.
4.859  Quidquid 41 id est, quoties rigidi pars extima nervi
4.860  Uno eodemque tremit motu, tremor unus et idem
4.861  Diffundit sese cerebroque allabitur, una
4.862  Atque eadem species mentem percellit acutam.
4.863  Ergo age" et impulsas allapso lumine fibras
4.864  Contemplare vigil genitumque expende


130428. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 199 | Paragraph | Section]

quoties rigidi pars extima nervi
4.860  Uno eodemque tremit motu, tremor unus et idem
4.861  Diffundit sese cerebroque allabitur, una
4.862  Atque eadem species mentem percellit acutam.
4.863  Ergo age" et impulsas allapso lumine fibras
4.864  Contemplare vigil genitumque expende tremorem.
4.865  Nonne vides, rutilo ut, quantum distenditur ictu
4.866  Quodlibet ac recto discedit tramite filum,


130429. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 199 | Paragraph | Section]

tremorem.
4.865  Nonne vides, rutilo ut, quantum distenditur ictu
4.866  Quodlibet ac recto discedit tramite filum,
4.867  Tantundem retrahat sese vicibusque feratur
4.868  Tantundem alternis hac, illac et sinuante
4.869  Se trepidans motu in partem deflectat utramque?
4.870  At primus, valido fibrae qui flexus ab ictu
4.871  Protinus exoritur, non idem impulsibus ipsis


130430. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 201 | Paragraph | Section]

non idem impulsibus ipsis
4.872  Consonat usque adeo ac leges ita servat easdem,
4.873  Incurvi motus geminatas dupla sequatur
4.874  Mensura ut vires spatioque impulsa recedat
4.875  Fibra duplo. Est modus et certi sunt denique fines;
4.876  Quos ubi jam valido attigerint fila incita pulsu,
4.877  Nequidquam vires adjungas viribus atque
4.878  Urgentem ingemines nisum. Vix flectier ultra
4.879  Se sinit ac


130431. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 201 | Paragraph | Section]

geminis transversi funis utrumque
4.883  Fige caput. Medio tum tenvia pondera primum
4.884  Adjice, deinde novas massis super ingere massas
4.885  Paulatim gradibusque aequis. Distendier ipsum
4.886  Et pariter medio paulatim inflectier atque
4.887  Demitti adductum terraeque accedere funem
4.888  Aspicies. Sed massa levis dum pondere nondum
4.889  Immodico excrevit nimium, torquebitur aeque
4.890  Ferme


130432. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 203 | Paragraph | Section]

jubar pulset nervorum, vix tamen ipsa
4.911  Curvari jubeat magis ac tremor exoriatur
4.912  Fenne idem nisuque animum percellat eodem.
4.913  Adde, 45 quod et frontem media plus parte coruscam
4.914  Cynthia dum tegit et missos intercipit ignes,
4.915  Non eadem ereptae lucis jactura tuenti
4.916  Accidit et media pariter plus parte minutum
4.917  Ingreditur


130433. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 203 | Paragraph | Section]

ac tremor exoriatur
4.912  Fenne idem nisuque animum percellat eodem.
4.913  Adde, 45 quod et frontem media plus parte coruscam
4.914  Cynthia dum tegit et missos intercipit ignes,
4.915  Non eadem ereptae lucis jactura tuenti
4.916  Accidit et media pariter plus parte minutum
4.917  Ingreditur jubar atque acies defertur ad imas.
4.918  Consuluit natura,


130434. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 203 | Paragraph | Section]

45 quod et frontem media plus parte coruscam
4.914  Cynthia dum tegit et missos intercipit ignes,
4.915  Non eadem ereptae lucis jactura tuenti
4.916  Accidit et media pariter plus parte minutum
4.917  Ingreditur jubar atque acies defertur ad imas.
4.918  Consuluit natura, oculi et mirabile textum
4.919  Ereptos reparat radios damnoque medetur.
4.920  Forma globi


130435. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 203 | Paragraph | Section]

missos intercipit ignes,
4.915  Non eadem ereptae lucis jactura tuenti
4.916  Accidit et media pariter plus parte minutum
4.917  Ingreditur jubar atque acies defertur ad imas.
4.918  Consuluit natura, oculi et mirabile textum
4.919  Ereptos reparat radios damnoque medetur.
4.920  Forma globi est olli; tunicae texere cavatos
4.921  Circumquaque sinus densae tenebrosaque condunt
4.922  Viscera; parte tamen media,


130436. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 203 | Paragraph | Section]

rerum admittit species Phoebique sagittas.
4.931  Transmissos aditu radios crystallina,utraque
4.932  Parte tumens, dorso lens excipit inflexosque
4.933  Introrsum fundo concurrere cogit in imo
4.934  Et parva objectas in imagine pingere formas.
4.935  Ipsam igitur mira contexuit arte fenestram
4.936  Et filis fila implicuit natura, trahendo
4.937  Latius extendi pluresque admittere posset
4.938  Ut


130437. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 203 | Paragraph | Section]

tumens, dorso lens excipit inflexosque
4.933  Introrsum fundo concurrere cogit in imo
4.934  Et parva objectas in imagine pingere formas.
4.935  Ipsam igitur mira contexuit arte fenestram
4.936  Et filis fila implicuit natura, trahendo
4.937  Latius extendi pluresque admittere posset
4.938  Ut radios, contra laxando contraheretur
4.939  Arctior et nimios contracta excluderet ignes.
4.940  Si


130438. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 203 | Paragraph | Section]

igitur mira contexuit arte fenestram
4.936  Et filis fila implicuit natura, trahendo
4.937  Latius extendi pluresque admittere posset
4.938  Ut radios, contra laxando contraheretur
4.939  Arctior et nimios contracta excluderet ignes.
4.940  Si forte 46 obscura quondam sub nocte per umbram
4.941  Dum tenuis dubiam secreta in parte ministrat
4.942  Cerea


130439. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 205 | Paragraph | Section]

atque
4.944  Contemplere nigram trans cornea septa fenestram,
4.945  Distentos cernes aditus lateque patentes
4.946  Circumquaque fores per aperta foramina lucem
4.947  Contrahere et tunicas auctam transmittere ad imas.
4.948  Ingentem interea flammam puer excitet atque
4.949  Admoveat sensimque novo petat igne tuentem,
4.950  Protinus aspicies nigrantem adstringier orbem


130440. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 205 | Paragraph | Section]

aurea noctem.
4.963  Ergo etiam 48 medium rapuit cum Cynthia Solem
4.964  Dimidiaque jubar mulctavit parte, fenestra
4.965  Illa eadem sese paulatim tendet et ignis
4.966  Jacturam protractu aditu pensabit adempti.
4.967  Atque 49 utinam seu distentum laxare foramen,
4.968  Quantum cuique libet, compressum sive


130441. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 205 | Paragraph | Section]

protractu aditu pensabit adempti.
4.967  Atque 49 utinam seu distentum laxare foramen,
4.968  Quantum cuique libet, compressum sive liceret
4.969  Contrahere et nimiae radios excludere lucis!
4.970  Nos quoque, ut obscuram per noctem e culmine tristi
4.971  Infaustus bubo trepidove agitata volatu
4.972  Noctua nigranti contemplaremur in umbra
4.973  Conspicuas


130442. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 205 | Paragraph | Section]

quoque, ut obscuram per noctem e culmine tristi
4.971  Infaustus bubo trepidove agitata volatu
4.972  Noctua nigranti contemplaremur in umbra
4.973  Conspicuas rerum formas contraque nitentem
4.974  Et vultum illaesis oculis spectare liceret
4.975  Et currum Phoebi ardentem scrutarier atque
4.976  Quadrijugos patulis efflantes faucibus ignem:
4.977  Ceu teneram coelo prolem Jovis ales aperto


130443. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 205 | Paragraph | Section]


4.971  Infaustus bubo trepidove agitata volatu
4.972  Noctua nigranti contemplaremur in umbra
4.973  Conspicuas rerum formas contraque nitentem
4.974  Et vultum illaesis oculis spectare liceret
4.975  Et currum Phoebi ardentem scrutarier atque
4.976  Quadrijugos patulis efflantes faucibus ignem:
4.977  Ceu teneram coelo prolem Jovis ales aperto
4.978  Provida cum primum educit nidoque relicto


130444. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 207 | Paragraph | Section]


4.983  Ipse pater prima nascentis origine mundi
4.984  Omnipotens tantum munus mortalibus aegris
4.985  Abnuit, ac fragiles morituri corporis artus
4.986  Dum gestent miseri, se tantum attollere et ignes
4.987  Noluit audaci nisu spectare supernos.
4.988  Non ita cum sedes olim post longa beatas
4.989  Saecula et aetherei contingere limen Olympi
4.990  Jam dabitur coeloque frui mortemque resumptis


130445. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 207 | Paragraph | Section]

ac fragiles morituri corporis artus
4.986  Dum gestent miseri, se tantum attollere et ignes
4.987  Noluit audaci nisu spectare supernos.
4.988  Non ita cum sedes olim post longa beatas
4.989  Saecula et aetherei contingere limen Olympi
4.990  Jam dabitur coeloque frui mortemque resumptis
4.991  Artubus et functae ridere pericula vitae.
4.992  Accedet fibris vigor; immortale tuenti
4.993  Se pandet


130446. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 207 | Paragraph | Section]

audaci nisu spectare supernos.
4.988  Non ita cum sedes olim post longa beatas
4.989  Saecula et aetherei contingere limen Olympi
4.990  Jam dabitur coeloque frui mortemque resumptis
4.991  Artubus et functae ridere pericula vitae.
4.992  Accedet fibris vigor; immortale tuenti
4.993  Se pandet placidoque jubar (ceu mane nitentes
4.994  Sparguntur mollis flores aspergine roris)
4.995  Immensum aeternos


130447. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 207 | Paragraph | Section]


4.996  Nonne vides, domito cum primum Acheronte triumphos
4.997  Victor agens patrium conscenderet arduus axem
4.998  Aeterni soboles, Deus ipse, aeterna Tonantis,
4.999  (Namque haec ipsa dies, qua cantum et rustica plectra
4.1000  Castalio resonante jugo atque Aganippidos undae
4.1001  Ad strepitum, numeros ripa reddente, movemus,
4.1002  Haec olim, haec patriis victorem reddidit astris
4.1003  Inseruitque


130448. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 207 | Paragraph | Section]

rustica plectra
4.1000  Castalio resonante jugo atque Aganippidos undae
4.1001  Ad strepitum, numeros ripa reddente, movemus,
4.1002  Haec olim, haec patriis victorem reddidit astris
4.1003  Inseruitque polo et suprema in sede locavit)
4.1004  Nonne vides, inquam, cum diam effundere lucem
4.1005  Inciperet propior coelo ac rutilare per axem
4.1006  Aetherium et pompam majestatemque Tonantis
4.1007  Exerere atque


130449. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 207 | Paragraph | Section]

victorem reddidit astris
4.1003  Inseruitque polo et suprema in sede locavit)
4.1004  Nonne vides, inquam, cum diam effundere lucem
4.1005  Inciperet propior coelo ac rutilare per axem
4.1006  Aetherium et pompam majestatemque Tonantis
4.1007  Exerere atque Deo dignis effulgere flammis,
4.1008  Ut suspectantes socios divamque parentem
4.1009  Corpore mortali oppressos ne laederet ignis
4.1010  Immodicus


130450. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 207 | Paragraph | Section]

socios divamque parentem
4.1009  Corpore mortali oppressos ne laederet ignis
4.1010  Immodicus penitusque acies obtunderet aegras,
4.1011  Candentem opposuit nubem ac protexit opaco
4.1012  Se velo condens et apertum obduxit Olympum?
4.1013  Coelicolis contra effusis veterumque parentum
4.1014  Turmis pompa patet. Sunt immortalia membra
4.1015  Qui dudum effractis in lucem educta sepulchris
4.1016  Induerunt


130451. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 209 | Paragraph | Section]

luce beatos.
4.1022  O mihi diffractos circum qui protinus artus
4.1023  Dissolvat reparetque! Choris felicibus o qui
4.1024  Misceat elatumque recluso importet Olympo
4.1025  Et liceat rutili vultu pendere Tonantis
4.1026  Nec seu mendaci ambrosia seu nectare inani,
4.1027  Divino pasci sed lumine divinaeque
4.1028  Immotas aeternum acies defigere fronti!
4.1029  Phoebe pater,


130452. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 209 | Paragraph | Section]

medio cessas quid lenius Olympo?
4.1030  Quid cohibes tardos fraeno remorante jugales?
4.1031  Urge, age, fac celeri decurrant saecula gressu,
4.1032  Fac citius miseris fugiat mortalibus aetas
4.1033  Et roseis tam fausta dies exurgat ab undis! LIBER QUINTUS
5.1  Post serta 1 obductam Phoebi cingentia


130453. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 211 | Paragraph | Section]

Post serta 1 obductam Phoebi cingentia frontem
5.2  Candida fulgentesque comas radiumque bicornem
5.3  Signiferi oppositis protentum finibus orbis
5.4  Et vim divini jubaris plenumque, latente
5.5  5 Dimidio quanquam ore, diem, te, diva triformis,
5.6  Te canimus niveos prima Telluris ab umbra
5.7  Pallentem vultus, tum sive sub axe latentem
5.8  Nigranti


130454. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 211 | Paragraph | Section]

quanquam ore, diem, te, diva triformis,
5.6  Te canimus niveos prima Telluris ab umbra
5.7  Pallentem vultus, tum sive sub axe latentem
5.8  Nigranti raptamque oculis seu luce maligna
5.9  Perfusam late et turpi caligine foedam.
5.10  io Tu digitos mihi, tu plectri resonantia eburni
5.11  Fila move cantumque rege et non impare versu
5.12  Ipsa tuos praesens da pandere, diva, labores.
5.13  Principio


130455. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 211 | Paragraph | Section]

tum sive sub axe latentem
5.8  Nigranti raptamque oculis seu luce maligna
5.9  Perfusam late et turpi caligine foedam.
5.10  io Tu digitos mihi, tu plectri resonantia eburni
5.11  Fila move cantumque rege et non impare versu
5.12  Ipsa tuos praesens da pandere, diva, labores.
5.13  Principio 2 umbrifero dorso cur proxima coni
5.14  Inficiat pallore genas turbata


130456. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 211 | Paragraph | Section]

umbra.
5.23  Nonne vides, alti summo de culmine tecti
5.24  Cum cadit atque viam distinguit tramite longo,
5.25  25 Densatas inter tenebras tractumque nitentem
5.26  Linea non tenuis tantum sese inserit et non
5.27  Protinus hinc illuc puncto transitur in uno?
5.28  Languescit sensim lux aurea paulatimque
5.29  Exoritur lentoque gradu sese explicat umbra
5.30  30 Principio levis ac sensim nigrescit eundo.


130457. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 211 | Paragraph | Section]

hinc illuc puncto transitur in uno?
5.28  Languescit sensim lux aurea paulatimque
5.29  Exoritur lentoque gradu sese explicat umbra
5.30  30 Principio levis ac sensim nigrescit eundo.
5.31  Non tamen et spatiis plus aequo ingentibus idem
5.32  Confusus margo distenditur et digitorum
5.33  Exiguo semper numero concluditur arctus.
5.34  Ast ubi majores altis de montibus umbrae


130458. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 211 | Paragraph | Section]

aurea paulatimque
5.29  Exoritur lentoque gradu sese explicat umbra
5.30  30 Principio levis ac sensim nigrescit eundo.
5.31  Non tamen et spatiis plus aequo ingentibus idem
5.32  Confusus margo distenditur et digitorum
5.33  Exiguo semper numero concluditur arctus.
5.34  Ast ubi majores altis de montibus umbrae
5.35  Excurrunt procul et campos secuere patentes,
5.36  Nequidquam


130459. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 213 | Paragraph | Section]

ingentibus idem
5.32  Confusus margo distenditur et digitorum
5.33  Exiguo semper numero concluditur arctus.
5.34  Ast ubi majores altis de montibus umbrae
5.35  Excurrunt procul et campos secuere patentes,
5.36  Nequidquam extremae speres confinia lucis
5.37  Designare tuens ac multis passibus erres
5.38  Incertus dubiusque animi, dum a lumine certo
5.39  Haud dubiam demum


130460. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 213 | Paragraph | Section]

dubiam demum transcurrere detur ad umbram.
5.40  Quorum 3 etiam causas libeat si nosse latentes,
5.41  Accipe! Durum opus est dicto, sed dexter Apollo
5.42  Et faciles quid non jubeant sperare Camoenae?
5.43  Si medio Phoebi tantum prorumpat ab imo
5.44  Irriguus radiorum imber coelumque per amplum
5.45  Effundat recto se tramite, quidquid opaci
5.46  Corporis


130461. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 213 | Paragraph | Section]

umbram.
5.48  Finge etenim, quacumque patet via libera, virgas
5.49  A puncto vibrante jubar procurrere recto
5.50  Tramite in immensum. Sed qua se corpus opacum
5.51  Objicit, infractas dorso consistere, et ultra
5.52  Quod superat, vacua spatium rarescere ab aura.
5.53  Id spatii, virgas inter quod restat inane,
5.54  Nonne vides, omni viduatum luce carebit
5.55  Et penitus tenebris mersum nigrescet opacis.


130462. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 213 | Paragraph | Section]

infractas dorso consistere, et ultra
5.52  Quod superat, vacua spatium rarescere ab aura.
5.53  Id spatii, virgas inter quod restat inane,
5.54  Nonne vides, omni viduatum luce carebit
5.55  Et penitus tenebris mersum nigrescet opacis.
5.56  Quod dextra laevaque ictus persensit, inani
5.57  Accedat spatio quantum libet, aureus olli
5.58  Objice summoto plena luce ingruet imber.
5.59  Nam


130463. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 213 | Paragraph | Section]

Ast alius, quamvis sit proximus olli,
5.62  Progreditur liber coeptumque agit aethere cursum.
5.63  Quumque omnis puncto radiorum nimbus ab uno
5.64  Prorumpat rectusque volet, vi pollet eadem
5.65  Et rutilat splendore pari, qui proximus umbrae
5.66  Nigranti quique aversas petit avius oras.
5.67  At quoniam 4 totus Titan nitet, undique et alto
5.68  Tela


130464. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 213 | Paragraph | Section]

pollet eadem
5.65  Et rutilat splendore pari, qui proximus umbrae
5.66  Nigranti quique aversas petit avius oras.
5.67  At quoniam 4 totus Titan nitet, undique et alto
5.68  Tela jacit dorso effulgens lucemque ministrat,
5.69  Quacumque ignifero nullum de corpore punctum
5.70  Cernitur ardentesque genae dorsique recurvi
5.71  Margo latet totus, nigrescunt omnia et


130465. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 213 | Paragraph | Section]

et alto
5.68  Tela jacit dorso effulgens lucemque ministrat,
5.69  Quacumque ignifero nullum de corpore punctum
5.70  Cernitur ardentesque genae dorsique recurvi
5.71  Margo latet totus, nigrescunt omnia et umbra,
5.72  Lumine summoto penitus, densissima regnat.
5.73  Quae totum Titana vident speciemque rotundae
5.74  Libera prospectant frontis loca, lumine gaudent
5.75  Perfusa


130466. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 215 | Paragraph | Section]

opacis,
5.79  Hic tibi confusae dubius male cernitur umbrae
5.80  Terminus, hic incerta almae confinia lucis.
5.81  Hanc, 5 quoniam media est purum jubar inter et umbram,
5.82  Pene umbram dixere, suo qui nomine docti
5.83  Quaeque notant. Illa, umbroso qua proxima limbo,
5.84  Par umbrae similisque, jubar vix excipit ora
5.85  Solis ab extrema. Tum quo magis inde


130467. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 215 | Paragraph | Section]

suo qui nomine docti
5.83  Quaeque notant. Illa, umbroso qua proxima limbo,
5.84  Par umbrae similisque, jubar vix excipit ora
5.85  Solis ab extrema. Tum quo magis inde recedit,
5.86  Clarescit magis et media qua parte nitentis
5.87  Prospectat media ora dei, jam luce potenti
5.88  Emicat et pleno vix quidquam a lumine distat.
5.89  Ipsa 6 autem, objecti qua


130468. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 215 | Paragraph | Section]

umbrae similisque, jubar vix excipit ora
5.85  Solis ab extrema. Tum quo magis inde recedit,
5.86  Clarescit magis et media qua parte nitentis
5.87  Prospectat media ora dei, jam luce potenti
5.88  Emicat et pleno vix quidquam a lumine distat.
5.89  Ipsa 6 autem, objecti qua proxima corporis umbra
5.90  Exoritur dorso, tenui cur tramite sese
5.91  Finiat


130469. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 215 | Paragraph | Section]

6 autem, objecti qua proxima corporis umbra
5.90  Exoritur dorso, tenui cur tramite sese
5.91  Finiat adstringens, tum quo magis inde recedit
5.92  Atque obicem simul et Phoebeam lampada linquit
5.93  Progrediens, crescat semper pene umbra magisque
5.94  Ambiguus partes margo se tendat in omnes,
5.95  Huc animum adverte et facili ratione patebit.
5.96  Tot radios inter,


130470. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 215 | Paragraph | Section]

tum quo magis inde recedit
5.92  Atque obicem simul et Phoebeam lampada linquit
5.93  Progrediens, crescat semper pene umbra magisque
5.94  Ambiguus partes margo se tendat in omnes,
5.95  Huc animum adverte et facili ratione patebit.
5.96  Tot radios inter, qui misi a lampade Solis
5.97  Culmina seu tecti sive alti culmina montis
5.98  Perradunt perguntque agiles, tu mente sagaci
5.99  Contemplare duos: qui


130471. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 215 | Paragraph | Section]

radios inter, qui misi a lampade Solis
5.97  Culmina seu tecti sive alti culmina montis
5.98  Perradunt perguntque agiles, tu mente sagaci
5.99  Contemplare duos: qui nempe a vertice summo
5.100  Promicat et fundo contra qui erumpit ab imo.
5.101  Ille, alma a luce incertus qui distinet umbram
5.102  Nigrantem limes, radiis concluditur istis,
5.103  Inter utrumque jacens: tristi prior imminet umbrae,


130472. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 215 | Paragraph | Section]

istis,
5.103  Inter utrumque jacens: tristi prior imminet umbrae,
5.104  Contingit pleno loca lumine laeta secundus.
5.105  Illi igitur primo exortu procul usque remoti
5.106  Paulatim ad sese accedunt et culmine in ipso
5.107  Conveniunt flexumque acuunt. Dumque aere aperto
5.108  Pergit uterque suum rectus producere cursum,
5.109  Se fugiunt iterum et geminato crure decussant.
5.110  Namque prior, summo


130473. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 215 | Paragraph | Section]

procul usque remoti
5.106  Paulatim ad sese accedunt et culmine in ipso
5.107  Conveniunt flexumque acuunt. Dumque aere aperto
5.108  Pergit uterque suum rectus producere cursum,
5.109  Se fugiunt iterum et geminato crure decussant.
5.110  Namque prior, summo Phoebi cui celsior ortus
5.111  Vertice, demittit pronum caput; altior illum
5.112  Despectat, qui limbo humilis prorupit ab imo.


130474. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 217 | Paragraph | Section]

cono tristi dum projicit umbram
5.127  Aera per vacuum Phoebique intercipit ignes
5.128  Terrai moles intersita, terminat illam
5.129  Confuso incertus circum undique margine limes
5.130  Et lucem obscuris miscet pene umbra tenebris.
5.131  Hanc subit, hinc pallore genas perfunditur, ante
5.132  Quam penitus densa se Cynthia condat in umbra.
5.133  Ipse autem primum tenuis densatur eundo


130475. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 217 | Paragraph | Section]

fronte minorem
5.137  Prospicit atque magis ferrugine tingitur atra.
5.138  Cumque procul superas se tantum attollit in oras
5.139  Cynthia Telluremque imam procul alta relinquat,
5.140  Ingenti spatiique et temporis intervallo
5.141  Ante umbram pallere deae nitida ora triformis
5.142  Incipiunt. Namque ipsa, altum dum assurgit in axem,
5.143  Distrahitur pene umbra aperitque patentia crura.
5.144  Atque


130476. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 217 | Paragraph | Section]

nitida ora triformis
5.142  Incipiunt. Namque ipsa, altum dum assurgit in axem,
5.143  Distrahitur pene umbra aperitque patentia crura.
5.144  Atque 8 utinam et nobis concederet auctor Apollo,
5.145  Quod terrae coelique licet mensoribus, atros
5.146  Ceratave super tela tenuive papyro
5.147  Ut calamo vates tractus signemus acuto
5.148  Seu radio in multa sulcos


130477. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 219 | Paragraph | Section]

tenuive papyro
5.147  Ut calamo vates tractus signemus acuto
5.148  Seu radio in multa sulcos ducamus arena.
5.149  Ut tibi pene umbrae certos umbraeque nigrantis,
5.150  Luminis et pleni fines oculosque fideli
5.151  Subjicerem aurataeque notarem cuspide virgae!
5.152  Ingens distentae supremo in vertice telae
5.153  Picta globi species staret Phoebumque referret.
5.154  In medio


130478. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 219 | Paragraph | Section]

mediis rectum aspiceres traducier axem
5.161  Orbibus atque ipso tractus concurrere in axe.
5.162  Scilicet externa primi qui parte meabant,
5.163  Terrestris dorsi post oscula pressa coirent
5.164  Et tenui umbriferum finirent cuspide conum;
5.165  Phoebum inter Terramque aliis concursus et ante
5.166  Incurvi contactum orbis, qui deinde per auras
5.167  Diversi aethereas fugerent procul atque patenti


130479. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 219 | Paragraph | Section]

in axe.
5.162  Scilicet externa primi qui parte meabant,
5.163  Terrestris dorsi post oscula pressa coirent
5.164  Et tenui umbriferum finirent cuspide conum;
5.165  Phoebum inter Terramque aliis concursus et ante
5.166  Incurvi contactum orbis, qui deinde per auras
5.167  Diversi aethereas fugerent procul atque patenti
5.168  Desererent flexu seseque umbramque nigrantem.
5.169  Hos inter conumque omnis


130480. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 221 | Paragraph | Section]

confusae latior alter
5.190  Pene umbrae fines ac lumina mixta tenebris.
5.191  His medium commune foret primusque pateret
5.192  Ter tantum crassus, quantus protenditur orbe
5.193  Ipsa deae species et quod jacet inter utrumque,
5.194  Ferme unum ex isdem comprenderet intervallis.
5.195  Tum recta inferret sese atque excurreret ultra
5.196  Semita, quam lento percurrit Cynthia gressu.
5.197  


130481. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 221 | Paragraph | Section]

quater senas ubi tempora in horas
5.202  Cuspidis auratae vertex designat (in imo
5.203  Appensum gremio pondus seu lamina flexo
5.204  E chalybe assiduo nisu trahit atque rotarum
5.205  Convertit terga et flexus contorquet in aequos),
5.206  Circum apices, circum numeri et nigrantia senas
5.207  Signa notant horas. Lento sese aurea cuspis
5.208  Circumagit gressu jamque hunc jamque indicat illum


130482. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 221 | Paragraph | Section]

designat (in imo
5.203  Appensum gremio pondus seu lamina flexo
5.204  E chalybe assiduo nisu trahit atque rotarum
5.205  Convertit terga et flexus contorquet in aequos),
5.206  Circum apices, circum numeri et nigrantia senas
5.207  Signa notant horas. Lento sese aurea cuspis
5.208  Circumagit gressu jamque hunc jamque indicat illum
5.209  Inque diem gyro quater intorquetur eodem.
5.210  Hic etiam


130483. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 221 | Paragraph | Section]

exsectusque papyro
5.213  E tenui, gremio pertusus haberet in imo.
5.214  Scilicet hunc lenta posses deducere dextra
5.215  Signatamque viam percurrere perque patentem
5.216  Se numeri objicerent aditum et momenta docerent,
5.217  Queis pallor vultum, queis caeca involveret umbra.
5.218  E geminis illis nanique orbibus exteriorem
5.219  Mobilis hic Phoebes cum primum attingeret orbis,
5.220  Tingere tum


130484. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 223 | Paragraph | Section]

diva involvat opacis.
5.226  Reddita sic etiam nova lumina palloremque
5.227  Excussum prima seu fronte aut corpore toto
5.228  Idem iterum geminis dans oscula mobilis orbis
5.229  Orbibus innueret, certa et momenta notaret.
5.230  Haec tu oculis lustrans numerosque et picta revolvens
5.231  Signa animo volucrique erectus in ardua mente
5.232  Sydera, ut obtutu haereres defixus in uno
5.233  Dulciaque


130485. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 223 | Paragraph | Section]


5.227  Excussum prima seu fronte aut corpore toto
5.228  Idem iterum geminis dans oscula mobilis orbis
5.229  Orbibus innueret, certa et momenta notaret.
5.230  Haec tu oculis lustrans numerosque et picta revolvens
5.231  Signa animo volucrique erectus in ardua mente
5.232  Sydera, ut obtutu haereres defixus in uno
5.233  Dulciaque attonitum mulcerent gaudia pectus!
5.234  Sic olim


130486. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 223 | Paragraph | Section]

volucrique erectus in ardua mente
5.232  Sydera, ut obtutu haereres defixus in uno
5.233  Dulciaque attonitum mulcerent gaudia pectus!
5.234  Sic olim 12 et, Sicula miles Romanus in urbe
5.235  Dum fureret duri post longa incommoda belli
5.236  Victor et ense ferox sparso saeviret et igne,
5.237  Jamque altae quassatae arces, jam tecta ruebant
5.238  Ardua


130487. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 223 | Paragraph | Section]

attonitum mulcerent gaudia pectus!
5.234  Sic olim 12 et, Sicula miles Romanus in urbe
5.235  Dum fureret duri post longa incommoda belli
5.236  Victor et ense ferox sparso saeviret et igne,
5.237  Jamque altae quassatae arces, jam tecta ruebant
5.238  Ardua fumantesque globi flammaeque volucres
5.239  Aera complerant vacuum et cruor undique rivis


130488. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 223 | Paragraph | Section]

pectus!
5.234  Sic olim 12 et, Sicula miles Romanus in urbe
5.235  Dum fureret duri post longa incommoda belli
5.236  Victor et ense ferox sparso saeviret et igne,
5.237  Jamque altae quassatae arces, jam tecta ruebant
5.238  Ardua fumantesque globi flammaeque volucres
5.239  Aera complerant vacuum et cruor undique rivis
5.240  Per fora perque vias manabant


130489. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 223 | Paragraph | Section]

incommoda belli
5.236  Victor et ense ferox sparso saeviret et igne,
5.237  Jamque altae quassatae arces, jam tecta ruebant
5.238  Ardua fumantesque globi flammaeque volucres
5.239  Aera complerant vacuum et cruor undique rivis
5.240  Per fora perque vias manabant grandibus, unus
5.241  Qui patriam ingenio fidens, non milite denso,
5.242  Servarat longum instantemque represserat hostem,
5.243  Incumbens


130490. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 223 | Paragraph | Section]


5.240  Per fora perque vias manabant grandibus, unus
5.241  Qui patriam ingenio fidens, non milite denso,
5.242  Servarat longum instantemque represserat hostem,
5.243  Incumbens baculo senior pendebat et alta
5.244  Inscribens radio contemplabatur arena
5.245  Mille notas. Non ille gravi clangore tubarum,
5.246  Non gemitu, non singultu et clamore cadentum
5.247  Flammarumque globis stridentibus atque


130491. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 223 | Paragraph | Section]

represserat hostem,
5.243  Incumbens baculo senior pendebat et alta
5.244  Inscribens radio contemplabatur arena
5.245  Mille notas. Non ille gravi clangore tubarum,
5.246  Non gemitu, non singultu et clamore cadentum
5.247  Flammarumque globis stridentibus atque ruentis
5.248  Concussus patriae excidio, defixus inhaeret
5.249  Perque notas oculo pronus discurrit acuto.
5.250  Nequidquam stricto miles


130492. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 223 | Paragraph | Section]

patriae excidio, defixus inhaeret
5.249  Perque notas oculo pronus discurrit acuto.
5.250  Nequidquam stricto miles jam barbarus ense
5.251  Imminet infixoque latus mucrone recludit.
5.252  It cruor et vacuo pereunt in corpore vires.
5.253  Non casum dolet ille suum atque indebita fata
5.254  Conqueritur, gemit effuso sed sanguine mersos
5.255  Ingenii foetus moriens confusaque signa:
5.256  Usque adeo


130493. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 223 | Paragraph | Section]

effuso sed sanguine mersos
5.255  Ingenii foetus moriens confusaque signa:
5.256  Usque adeo rapiunt animos ea signa notaeque.
5.257  Sed quoniam 13 nodis et dura compede vincti,
5.258  Heu, miseri vates adstringimur atque notarum
5.259  Usus abest, numeros versu nec possumus omnes
5.260  Exprimere et rerum mensuras dicere certas,
5.261  Pauca tibi expediam,


130494. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 223 | Paragraph | Section]

13 nodis et dura compede vincti,
5.258  Heu, miseri vates adstringimur atque notarum
5.259  Usus abest, numeros versu nec possumus omnes
5.260  Exprimere et rerum mensuras dicere certas,
5.261  Pauca tibi expediam, quae multum oratus Apollo
5.262  Parnassique sinent leges et dura Camoena.
5.263  Principio


130495. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 223 | Paragraph | Section]

atque notarum
5.259  Usus abest, numeros versu nec possumus omnes
5.260  Exprimere et rerum mensuras dicere certas,
5.261  Pauca tibi expediam, quae multum oratus Apollo
5.262  Parnassique sinent leges et dura Camoena.
5.263  Principio 14 Solis motus Lunaeque per axem
5.264  Si serves vigil et componas omnia cautus
5.265  Sese


130496. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 225 | Paragraph | Section]

Apollo
5.262  Parnassique sinent leges et dura Camoena.
5.263  Principio 14 Solis motus Lunaeque per axem
5.264  Si serves vigil et componas omnia cautus
5.265  Sese inter, facile invenies, quantum ipsius orbis
5.266  Extendit sese, tantum discedere in horas
5.267  Fratris ab orbe deam tantumque accedere ad oram
5.268  Oppositam et


130497. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 225 | Paragraph | Section]

et componas omnia cautus
5.265  Sese inter, facile invenies, quantum ipsius orbis
5.266  Extendit sese, tantum discedere in horas
5.267  Fratris ab orbe deam tantumque accedere ad oram
5.268  Oppositam et tristem se tantum inferre per umbram.
5.269  At ferme hoc ipso, veluti memoravimus ante,
5.270  Pene umbrae exterior disjungitur intervallo
5.271  Orbis ab orbe umbrae ac ferme ter crassior umbra


130498. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 225 | Paragraph | Section]

effluet hora
5.275  A primo ad primas frontis pallore tenebras,
5.276  Altera, dum densis frons tota immergitur umbris;
5.277  Tum ferme binae in tenebris dumque umbra recedit
5.278  Paulatim, toto lux et redit aurea vultu
5.279  Dumque fugit totus pallor, bis defluet hora.
5.280  Si vero 15 obliquo tulerit se diva meatu
5.281  Et mediam fugiens umbram


130499. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 225 | Paragraph | Section]

Paulatim, toto lux et redit aurea vultu
5.279  Dumque fugit totus pallor, bis defluet hora.
5.280  Si vero 15 obliquo tulerit se diva meatu
5.281  Et mediam fugiens umbram transversa feratur,
5.282  Longius a primo frontis pallore tenebras
5.283  Effluet ad primas, tenebris pariterque fugatis
5.284  Majus erit, pallor dum toto abscedat ab ore;


130500. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 225 | Paragraph | Section]

detegat umbra.
5.287  At contra minor in tenebris mora. Quin procul orbe
5.288  Cum saepe a medio discedat semita, saepe
5.289  Sive umbram non tota subit seu Cynthia tantum
5.290  Pallet vicina, non et nigrescit, ab umbra.
5.291  Non tamen 16 haec penitus, non haec tibi tempora semper
5.292  Immutata manent: clauduntur finibus arctis
5.293  Illa quidem,


130501. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 225 | Paragraph | Section]

16 haec penitus, non haec tibi tempora semper
5.292  Immutata manent: clauduntur finibus arctis
5.293  Illa quidem, at fines intra mutantur eosdem
5.294  Pro vario et fratris positu divaeque sororis.
5.295  Quo propior terris Titan, hoc arctior umbrae,
5.296  Latior at pene umbra orbis, magis et celer ipse
5.297  Phoebusque oppositusque axis volat atque sequentem


130502. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 225 | Paragraph | Section]

arctis
5.293  Illa quidem, at fines intra mutantur eosdem
5.294  Pro vario et fratris positu divaeque sororis.
5.295  Quo propior terris Titan, hoc arctior umbrae,
5.296  Latior at pene umbra orbis, magis et celer ipse
5.297  Phoebusque oppositusque axis volat atque sequentem
5.298  Proinde magis celer et Phoeben fugit umbrifer orbis
5.299  Densatisque magis fugienti passibus instat.
5.300  Rursum etiam


130503. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 225 | Paragraph | Section]

sororis.
5.295  Quo propior terris Titan, hoc arctior umbrae,
5.296  Latior at pene umbra orbis, magis et celer ipse
5.297  Phoebusque oppositusque axis volat atque sequentem
5.298  Proinde magis celer et Phoeben fugit umbrifer orbis
5.299  Densatisque magis fugienti passibus instat.
5.300  Rursum etiam terris propior quo Cynthia, coni
5.301  Hoc magis umbriferi crassos pervadit, at arctos


130504. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 227 | Paragraph | Section]

instat.
5.300  Rursum etiam terris propior quo Cynthia, coni
5.301  Hoc magis umbriferi crassos pervadit, at arctos
5.302  Pene umbrae fines magis ac mage praepete cursu
5.303  Et Phoebum oppositamque umbram sequiturque fugitque.
5.304  Jam vero, qua Luna meat, si longior extet
5.305  Semita praecipitique minus ruat illa volatu,
5.306  Temporis intervalla fluent majora vicesque


130505. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 227 | Paragraph | Section]


5.312  Vel postquam densae penitus fugere tenebrae,
5.313  Intervallum horae, frustra deprendere speres
5.314  Intentis quanquam usque oculis. Primusque tuentem
5.315  Postremusque fugit pallor; lucem inter et umbram
5.316  Nam media, igniferi tantum qua respicit orbis
5.317  Cynthia dimidium (reliquum rapit invida Tellus),
5.318  Luce tamen tanta imbuitur tamque aurea vultu
5.319  Emicat, ut pleno vix quidquam


130506. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 227 | Paragraph | Section]

18 unde genis pallor. Nunc unde per umbram
5.328  Qui superant tenues radii lumenque malignum,
5.329  Expediam. Natura tibi sed luminis aurei
5.330  Contemplanda iterum, vis et quae mutua fractos
5.331  Dum torquet radios, flexus parit atque reflexus.
5.332  Primum igitur tam multa inter quae corpora lucem
5.333  Accipiunt coeptumque sinunt producere cursum,
5.334  Sive fluant


130507. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 229 | Paragraph | Section]


5.338  Aut crasso, qualem semper frondentis olivae
5.339  Telegoni propter colles Setinave rura
5.340  Dant succum teretes bacchae, plus pinguia pollent,
5.341  Debiliore urgent nisu et minus avia cogunt
5.342  Ire loca, ac recto deflectere tramite lucem.
5.343  At contra, quae densa magis seu ditia pinguis
5.344  Materiae, majore etiam vi lumina ducunt
5.345  Infractaeque jubent ductum


130508. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 229 | Paragraph | Section]

deflectere tramite lucem.
5.343  At contra, quae densa magis seu ditia pinguis
5.344  Materiae, majore etiam vi lumina ducunt
5.345  Infractaeque jubent ductum intorquere viai.
5.346  Ergo ubi de tenui et crasso minus ad mage densum
5.347  Ingreditur seu pingue magis lux aurea corpus
5.348  Obliquum per callem, ipso se in limine primo
5.349  Erigit atque obliqua minus procedit. At inde
5.350  Dum rursum


130509. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 229 | Paragraph | Section]

utraque
5.358  Parte tumens, tergo exceptos circum undique ad axem
5.359  Inflectit spatioque jubet concurrere in arcto,
5.360  Ingentes subito flammas ciet atque nigrantes
5.361  Attollit coelo fumos et tempore parvo
5.362  Roboraque in cineres, in calcem marmora gemmasque
5.363  Ire jubet massasque auri dissolvit et aeris.
5.364  Hinc etiam quaecumque olim trans vitrea septa
5.365  Inflexas ultra


130510. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 229 | Paragraph | Section]

in arcto,
5.360  Ingentes subito flammas ciet atque nigrantes
5.361  Attollit coelo fumos et tempore parvo
5.362  Roboraque in cineres, in calcem marmora gemmasque
5.363  Ire jubet massasque auri dissolvit et aeris.
5.364  Hinc etiam quaecumque olim trans vitrea septa
5.365  Inflexas ultra facies, quaecumque sub undis
5.366  Obliqua intuimur, radiorum tramite fracto
5.367  Longe aliis male visa locis


130511. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 229 | Paragraph | Section]

aliis male visa locis adscribimus atque
5.368  Illusi digito monstramus, quam quibus extant.
5.369  Ac saepe in summa fractum gemit anxius unda
5.370  Nauta novus, vana delusus imagine, remum
5.371  Et trepidus tenues correptum attollit in auras.
5.372  Dumque videt firmum, stupet inscius, et sibi et ipsis
5.373  Diffidens oculis digitis explorat et ungue.
5.374  Ergo


130512. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 229 | Paragraph | Section]

extant.
5.369  Ac saepe in summa fractum gemit anxius unda
5.370  Nauta novus, vana delusus imagine, remum
5.371  Et trepidus tenues correptum attollit in auras.
5.372  Dumque videt firmum, stupet inscius, et sibi et ipsis
5.373  Diffidens oculis digitis explorat et ungue.
5.374  Ergo 20 age Tellurisque globum et circum aera, circum
5.375  Aetheris immensos


130513. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 229 | Paragraph | Section]


5.369  Ac saepe in summa fractum gemit anxius unda
5.370  Nauta novus, vana delusus imagine, remum
5.371  Et trepidus tenues correptum attollit in auras.
5.372  Dumque videt firmum, stupet inscius, et sibi et ipsis
5.373  Diffidens oculis digitis explorat et ungue.
5.374  Ergo 20 age Tellurisque globum et circum aera, circum
5.375  Aetheris immensos animo tibi


130514. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 229 | Paragraph | Section]


5.370  Nauta novus, vana delusus imagine, remum
5.371  Et trepidus tenues correptum attollit in auras.
5.372  Dumque videt firmum, stupet inscius, et sibi et ipsis
5.373  Diffidens oculis digitis explorat et ungue.
5.374  Ergo 20 age Tellurisque globum et circum aera, circum
5.375  Aetheris immensos animo tibi concipe tractus!
5.376  Scilicet ignifero radius


130515. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 229 | Paragraph | Section]

auras.
5.372  Dumque videt firmum, stupet inscius, et sibi et ipsis
5.373  Diffidens oculis digitis explorat et ungue.
5.374  Ergo 20 age Tellurisque globum et circum aera, circum
5.375  Aetheris immensos animo tibi concipe tractus!
5.376  Scilicet ignifero radius qui Solis ab orbe
5.377  Aethera per tenuem rectus devenit, ad auras


130516. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 231 | Paragraph | Section]

Solis ab orbe
5.377  Aethera per tenuem rectus devenit, ad auras
5.378  Cum primum aerias delabitur atque recurvum
5.379  Incidit in dorsum obliquus densosque vapores
5.380  Sensit et urgentem nisum viresque trahentes,
5.381  Continuo introrsum deflectitur atque jacentes
5.382  Cogitur intorto ad terras accedere cursu.
5.383  Et quoniam, primum tenuis, crebrescit, ad imam
5.384  Dum


130517. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 231 | Paragraph | Section]

in dorsum obliquus densosque vapores
5.380  Sensit et urgentem nisum viresque trahentes,
5.381  Continuo introrsum deflectitur atque jacentes
5.382  Cogitur intorto ad terras accedere cursu.
5.383  Et quoniam, primum tenuis, crebrescit, ad imam
5.384  Dum propior Tellurem aer demittitur, et se
5.385  Comprimit ipse suo ac paulatim pondere densat.
5.386  Perpetuo cursum radius deflectit eundo
5.387  Et


130518. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 231 | Paragraph | Section]


5.381  Continuo introrsum deflectitur atque jacentes
5.382  Cogitur intorto ad terras accedere cursu.
5.383  Et quoniam, primum tenuis, crebrescit, ad imam
5.384  Dum propior Tellurem aer demittitur, et se
5.385  Comprimit ipse suo ac paulatim pondere densat.
5.386  Perpetuo cursum radius deflectit eundo
5.387  Et terit incurvum sinuatus in aere callem.
5.388  Hic demum ad faciem si forte allabitur


130519. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 231 | Paragraph | Section]

quoniam, primum tenuis, crebrescit, ad imam
5.384  Dum propior Tellurem aer demittitur, et se
5.385  Comprimit ipse suo ac paulatim pondere densat.
5.386  Perpetuo cursum radius deflectit eundo
5.387  Et terit incurvum sinuatus in aere callem.
5.388  Hic demum ad faciem si forte allabitur amplam
5.389  Terrai nactusque oculos perstrinxit acutos,
5.390  Phoebei speciem vultus attollit et altis


130520. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 231 | Paragraph | Section]

eundo
5.387  Et terit incurvum sinuatus in aere callem.
5.388  Hic demum ad faciem si forte allabitur amplam
5.389  Terrai nactusque oculos perstrinxit acutos,
5.390  Phoebei speciem vultus attollit et altis
5.391  Mersum undis seu mane novo seu vespere sero
5.392  Erigit atque imo erectum sustentat Olympo
5.393  Producitque diem. Sunt qui Telluris ad oras,
5.394  Quas videt extremas Titan, atque aeris


130521. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 231 | Paragraph | Section]

luminis alto
5.402  Telluris dorso non sistitur atque ad apertum
5.403  Aethera per tenues rursum delabitur auras,
5.404  Inflexum in primos tristis circumundique coni
5.405  Invehitur fines, nigrantem et temperat umbram
5.406  Perfusamque deam tenui quamquam igne colorat.
5.407  Ac tibi 22 ne dubiam teneat sententia mentem
5.408  Contemplare nigrum tenuata


130522. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 231 | Paragraph | Section]

deam tenui quamquam igne colorat.
5.407  Ac tibi 22 ne dubiam teneat sententia mentem
5.408  Contemplare nigrum tenuata cuspide conum
5.409  Et radii perpende viam, qui proximus alto
5.410  Terrai dorso aethereas trans aera ad oras
5.411  Appulit ac recto fertur per inane volatu.
5.412  Ille quidem egreditur medium inclinatus ad axem


130523. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 233 | Paragraph | Section]


5.412  Ille quidem egreditur medium inclinatus ad axem
5.413  Quinque magis spatiis, quam si via prima maneret
5.414  Nec rectum incurvo mutasset tramite callem.
5.415  Hinc vero et totidem umbrosi de partibus axis
5.416  Lumine prima caret tantum, quae proxima terris,
5.417  Perfundit reliquas denso jubar aere tortum.
5.418  Quod si etiam flexus perpendere mensurasque
5.419  Et


130524. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 233 | Paragraph | Section]

vero et totidem umbrosi de partibus axis
5.416  Lumine prima caret tantum, quae proxima terris,
5.417  Perfundit reliquas denso jubar aere tortum.
5.418  Quod si etiam flexus perpendere mensurasque
5.419  Et numeris numeros liceat conferre, quod arctis
5.420  Legibus adstrictae nequeunt praestare Camoenae,
5.421  Bis decies et bis tantum consurgere Olympo
5.422  Invenies omni viduatum lumine conum,


130525. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 233 | Paragraph | Section]

denso jubar aere tortum.
5.418  Quod si etiam flexus perpendere mensurasque
5.419  Et numeris numeros liceat conferre, quod arctis
5.420  Legibus adstrictae nequeunt praestare Camoenae,
5.421  Bis decies et bis tantum consurgere Olympo
5.422  Invenies omni viduatum lumine conum,
5.423  Quantum late patet transverso corpore Tellus.
5.424  Alta magis tricies sed Phoebe assurgit in axem
5.425  Despectatque


130526. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 233 | Paragraph | Section]

in axem
5.425  Despectatque humiles terras coeloque propinquat.
5.426  Illa igitur prorsum horrentes fugit alta tenebras,
5.427  Sit licet umbrai in medio fractumque per auras
5.428  Excipit aerias jubar et se ostentat ab alto.
5.429  Hoc 23 autem, extremum quod transvolat aera, lumen
5.430  Cur adeo languescat hebes divamque triformem
5.431  Usque adeo tenui


130527. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 233 | Paragraph | Section]

horrisonus mentes fragor aeriasque
5.440  Fulmina concutiunt turres jamque imber ab alto
5.441  Praecipitat plenisque exundant flumina ripis;
5.442  Saepe ergo Aeolio Boreas emissus ab antro
5.443  Evolat et siccis pluvium secat aera, pennis.
5.444  Continuo coelum omne silet, suspenditur ater
5.445  Nimbus et adstrictis clauduntur nubibus imbres.
5.446  Ipsae autem tumidae primum tenuarier, inde


130528. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 233 | Paragraph | Section]

plenisque exundant flumina ripis;
5.442  Saepe ergo Aeolio Boreas emissus ab antro
5.443  Evolat et siccis pluvium secat aera, pennis.
5.444  Continuo coelum omne silet, suspenditur ater
5.445  Nimbus et adstrictis clauduntur nubibus imbres.
5.446  Ipsae autem tumidae primum tenuarier, inde
5.447  Discindi nubes Phoebique admittere hiantes
5.448  Per rimas jubar ac demum vanescere et omne,
5.449  Quam


130529. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 233 | Paragraph | Section]

ater
5.445  Nimbus et adstrictis clauduntur nubibus imbres.
5.446  Ipsae autem tumidae primum tenuarier, inde
5.447  Discindi nubes Phoebique admittere hiantes
5.448  Per rimas jubar ac demum vanescere et omne,
5.449  Quam late coelum patet, effulgere serenum.
5.450  Scilicet, e Libycis Auster delatus arenis
5.451  Quos multo fervens distenderat igne vapores,
5.452  Non illos Boreas pellit procul aere ab


130530. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 235 | Paragraph | Section]

longe lateque per oras,
5.459  Per campos montesque altos vallesque profundas
5.460  Dispergunt flexu vario partemque recondunt
5.461  In gremio demum restinctam; libera restat
5.462  Pars tenuis, coelo et vix tandem erumpit aperto.
5.463  Nonne vides, Phoebo aversas cum saepe fenestras
5.464  Multa tegit tenui tantum pellucida vitro
5.465  Lamina, per conclave imum perque atria perque
5.466  Divum aedes


130531. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 235 | Paragraph | Section]

auras
5.476  Suspicit affusoque irrorat lumine Titan;
5.477  Ille quidem nobis latitans, sed vertice ab alto
5.478  Conspicuus maris ob curvam Terraeque figuram.
5.479  Exceptos aurae radios jaculantur et imos
5.480  Respergunt Terrae tractus oculosque tuentum.
5.481  Partem 25 igitur densi suscepta e luce vapores
5.482  Dispergunt, sed partem etiam intra


130532. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 237 | Paragraph | Section]

auris.
5.490  Ergo quod 26 superat longoque per aera tractu
5.491  Progreditur lumen, mulctatum ac debile languet,
5.492  Exerit et tenues objecta in corpora vires.
5.493  Sic ubi ferventem Cancri devenit ad orbem
5.494  Produxitque dies Titan, dum clarus ab alto
5.495  495 Emicat et medio terras despectat Olympo,
5.496  Findit agros,


130533. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 237 | Paragraph | Section]

lumen, mulctatum ac debile languet,
5.492  Exerit et tenues objecta in corpora vires.
5.493  Sic ubi ferventem Cancri devenit ad orbem
5.494  Produxitque dies Titan, dum clarus ab alto
5.495  495 Emicat et medio terras despectat Olympo,
5.496  Findit agros, urit segetes glebasque resolvit.
5.497  Idem cum rigidi brumam advexere Decembres
5.498  vel cum mane novo vel cum jam vespere sero
5.499  Vix caput


130534. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 237 | Paragraph | Section]

despectat Olympo,
5.496  Findit agros, urit segetes glebasque resolvit.
5.497  Idem cum rigidi brumam advexere Decembres
5.498  vel cum mane novo vel cum jam vespere sero
5.499  Vix caput attollit coelo et supereminet undis,
5.500  500 Torpet hebes nec sive oculos splendore tuentes
5.501  Distinet immodico seu membra calore perurit.
5.502  Nam quo se terris magis erigit aethera in altum
5.503  Arduus, hoc


130535. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 237 | Paragraph | Section]

objecti partem de luce vapores
5.506  Dispergunt conduntve sinu; via longior obstat
5.507  Obliquis contra radiis illaesaque coeptum
5.508  Pars tenuis cursum tenet atque obstacula vincit.
5.509  Hinc et, 27 quae Terrae dorsum legit (aere denso
5.510  510 Nam terit obliquo tam longum tramite callem)
5.511  Quid mirum, postquam aethereas erupit in auras


130536. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 237 | Paragraph | Section]

tam longum tramite callem)
5.511  Quid mirum, postquam aethereas erupit in auras
5.512  Vix tenui Phoeben si lux aspergine tingat?
5.513  Adde, 28 quod et flexu non intorquentur eodem,
5.514  Aera qui tranant radii: proin tramite longo
5.515  515 Distracti fugiunt sese et tenuantur eundo.
5.516  Scilicet ille magis deflectitur, aera densum
5.517  Qui secat


130537. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 237 | Paragraph | Section]

aspergine tingat?
5.513  Adde, 28 quod et flexu non intorquentur eodem,
5.514  Aera qui tranant radii: proin tramite longo
5.515  515 Distracti fugiunt sese et tenuantur eundo.
5.516  Scilicet ille magis deflectitur, aera densum
5.517  Qui secat interior Terraeque propinquat: at ille
5.518  Qui tantum in tenues vix quidquam immergitur auras
5.519  Altior, a


130538. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 237 | Paragraph | Section]


5.520  520 Hic ergo, hic etiam e radiis tibi selige binos
5.521  Omnibus, extremas stringentes aeris oras,
5.522  Qui summo nulla vi flexus in aere liber
5.523  Progreditur rectusque fugit, Telluris et altum
5.524  Qui radit dorsum ac tristem subit intimus umbram.
5.525  525 Clauditur his, medio quod flectitur aere lumen.
5.526  Illi se fugiunt longe flexuque recedunt,
5.527  Unam e ter decies bissenis


130539. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 239 | Paragraph | Section]

ardua cursum
5.530  530 Dum movet, horrenti Phoebe nigrescit ab umbra,
5.531  Diversi fugere ac tantum interjacet ollis
5.532  Jam spatii, quantum medio Telluris ab imo
5.533  Pertinet ad summam faciem et revolubile dorsum.
5.534  Nam spatiis isdem decies cum Cynthia senis
5.535  535 Assurgat, vix, quo terras ea circuit, orbis
5.536  Ter superat gyro decies bissena recurvo.
5.537  Filum etenim tereti si


130540. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 239 | Paragraph | Section]

29 animadversis nil jam mirabere Phoeben
5.550  550 Squalentem in media vix internoscier umbra.
5.551  Flexum etenim aeriis lumen, quod prodit ab auris,
5.552  Jam tenue et tanta mulctatum parte, per amplum
5.553  Plusquam centenis paribus magis, aera primum
5.554  Quam subiens, spatiis distenditur intervallum.
5.555  555 Quid dubitas? Radios aer torquere citatos
5.556  Qui


130541. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 239 | Paragraph | Section]

coelo Felici nomine moles
5.560  560 Subjectumque jugo Tibrim premit. At via ad imum
5.561  Terrai medium dorso si tendat ab alto,
5.562  Mille quater lapides tanto longissima lapsu
5.563  Objiceret, centum et paribus majora videres
5.564  Intervalla viae, quam quo extimus eminet aer.
5.565  565 Haec 30 coeli ac Terrae mensoribus omnia dudum
5.566  Sat comperta;


130542. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 241 | Paragraph | Section]

tentata modis sic caetera longus
5.570  Eduxit labor atque educent plura nepotes.
5.571  At qua 31 se densam lux aere flexa per umbram
5.572  Distribuat lege et Phoeben perfundat opacam,
5.573  Proh quantus Latiis labor est efferre Camoenis!
5.574  Cerata rursum tela calamoque nigranti
5.575  Esset opus mollive inscriptis littore sulcis.
5.576  Tentabo tamen et


130543. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 241 | Paragraph | Section]

et Phoeben perfundat opacam,
5.573  Proh quantus Latiis labor est efferre Camoenis!
5.574  Cerata rursum tela calamoque nigranti
5.575  Esset opus mollive inscriptis littore sulcis.
5.576  Tentabo tamen et plectrum nervosque sonantes
5.577  Expediam, duro saltem concludere versu
5.578  Si multa, si forte, sinat prece victus Apollo.
5.579  In primis teretes 32


130544. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 241 | Paragraph | Section]

plectrum nervosque sonantes
5.577  Expediam, duro saltem concludere versu
5.578  Si multa, si forte, sinat prece victus Apollo.
5.579  In primis teretes 32 et acuta cuspide conos
5.580  Contemplare duos: gremio concluditur alter
5.581  Alterius geminosque apices atque intima Terrae
5.582  Viscera pervadens idem secat axis utrumque.
5.583  Terrai circum conradit


130545. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 241 | Paragraph | Section]

duos: gremio concluditur alter
5.581  Alterius geminosque apices atque intima Terrae
5.582  Viscera pervadens idem secat axis utrumque.
5.583  Terrai circum conradit flexile dorsum
5.584  Interior, densa et penitus nigrescit ab umbra
5.585  Luce carens, sumini exterior legit aeris auras
5.586  Et non inflexos Phoebeae lampadis ignes
5.587  Distinet. At spatium, teretes quod clauditur inter
5.588  Conorum


130546. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 241 | Paragraph | Section]

pervadens idem secat axis utrumque.
5.583  Terrai circum conradit flexile dorsum
5.584  Interior, densa et penitus nigrescit ab umbra
5.585  Luce carens, sumini exterior legit aeris auras
5.586  Et non inflexos Phoebeae lampadis ignes
5.587  Distinet. At spatium, teretes quod clauditur inter
5.588  Conorum facies, jubar excipit aere flexum,
5.589  Temperat et tristes tenui splendore tenebras.


130547. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 241 | Paragraph | Section]

sumini exterior legit aeris auras
5.586  Et non inflexos Phoebeae lampadis ignes
5.587  Distinet. At spatium, teretes quod clauditur inter
5.588  Conorum facies, jubar excipit aere flexum,
5.589  Temperat et tristes tenui splendore tenebras.
5.590  Non tamen 33 et partes aeque se lumen in omne
5.591  Diffundit spatio in toto, tenebrasque nigrantes
5.592  Non


130548. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 241 | Paragraph | Section]

teretes quod clauditur inter
5.588  Conorum facies, jubar excipit aere flexum,
5.589  Temperat et tristes tenui splendore tenebras.
5.590  Non tamen 33 et partes aeque se lumen in omne
5.591  Diffundit spatio in toto, tenebrasque nigrantes
5.592  Non una radiorum aspergine mollit ubique.
5.593  Primum etenim ad conum quo se magis interiorem
5.594  Demittunt


130549. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 241 | Paragraph | Section]

spatio in toto, tenebrasque nigrantes
5.592  Non una radiorum aspergine mollit ubique.
5.593  Primum etenim ad conum quo se magis interiorem
5.594  Demittunt radii, hoc densum magis aera tranant
5.595  Et vincunt crassos damno graviore vapores.
5.596  Illi etiam magis atque magis curvantur apertoque
5.597  Usque magis fugiunt sese et panduntur hiatu.
5.598  Inde minus rutilat, medium quod lumen ad axem


130550. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 241 | Paragraph | Section]

interiorem
5.594  Demittunt radii, hoc densum magis aera tranant
5.595  Et vincunt crassos damno graviore vapores.
5.596  Illi etiam magis atque magis curvantur apertoque
5.597  Usque magis fugiunt sese et panduntur hiatu.
5.598  Inde minus rutilat, medium quod lumen ad axem
5.599  Accedit magis. At rursum dispendia tanta
5.600  Pensantur, brevior dum contrahit annulus, orbe
5.601  Quod circum aerio


130551. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 243 | Paragraph | Section]

qua se inter acutos
5.603  Fert apices, lucro ingenti damna omnia cedunt.
5.604  Namque illic gyro, terras qui circuit omnes,
5.605  Deflexi, puncto radii sistuntur in uno
5.606  Et vincunt caecam collato robore noctem.
5.607  Axe 34 quidem medio circum omni ex parte retortum
5.608  Colligitur lumen. Radios at plurima binos


130552. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 243 | Paragraph | Section]

consignare papyro.
5.617  Pinge 35 tibi terrarum orbem, pinge aera, conum
5.618  In medio coni pallentis pinge nigrantem;
5.619  Adde axem tranantem apices et viscera Terrae.
5.620  Quinque aequis coni primi de partibus, alter
5.621  Interior, terris dum sese attollit ab imis,
5.622  Tantum unam tereti concludat fronte, per axem
5.623  At reliquum vertex a


130553. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 243 | Paragraph | Section]

exorietur
5.627  Tertius inversa conus tibi cuspide, primi
5.628  Atque apicem patulo assurgens spectabit hiatu,
5.629  Tertia qua terras laterum pars spectat ad imas
5.630  Suspiciuntque apicem bini et supera alta, trientes.
5.631  Ter tribus at quatuor faciei e partibus aequis
5.632  Ac totidem ferme spatii, quod flexa pererrat
5.633  Aere lux, coelo extantes concludet et alto
5.634  Quinque alias


130554. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 243 | Paragraph | Section]


5.630  Suspiciuntque apicem bini et supera alta, trientes.
5.631  Ter tribus at quatuor faciei e partibus aequis
5.632  Ac totidem ferme spatii, quod flexa pererrat
5.633  Aere lux, coelo extantes concludet et alto
5.634  Quinque alias gremio excludet de partibus ipsis
5.635  Telluri ac densis obversas aeris oris.
5.636  Intentas jam fige acies et singula vultu
5.637  Contemplare vigil prono spatiumque retortis


130555. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 243 | Paragraph | Section]

quod flexa pererrat
5.633  Aere lux, coelo extantes concludet et alto
5.634  Quinque alias gremio excludet de partibus ipsis
5.635  Telluri ac densis obversas aeris oris.
5.636  Intentas jam fige acies et singula vultu
5.637  Contemplare vigil prono spatiumque retortis
5.638  Perfusum radiis, quod coni a fronte secundi
5.639  Pertinet ad primi frontem conoque recenti
5.640  In geminas scissum partes


130556. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 243 | Paragraph | Section]

vigil prono spatiumque retortis
5.638  Perfusum radiis, quod coni a fronte secundi
5.639  Pertinet ad primi frontem conoque recenti
5.640  In geminas scissum partes distinguitur, acri
5.641  Scrutare obtutu et menti tibi siste sagaci.
5.642  Pars, quae Tellurem inferior despectat et auras
5.643  Aerias, quacumque sui regione retortos
5.644  Admittat radios, tantum una ex aeris ora


130557. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 243 | Paragraph | Section]

secundi
5.639  Pertinet ad primi frontem conoque recenti
5.640  In geminas scissum partes distinguitur, acri
5.641  Scrutare obtutu et menti tibi siste sagaci.
5.642  Pars, quae Tellurem inferior despectat et auras
5.643  Aerias, quacumque sui regione retortos
5.644  Admittat radios, tantum una ex aeris ora
5.645  Excipit et nusquam geminato lumine gaudet.
5.646  Altera, quae puri


130558. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 245 | Paragraph | Section]

siste sagaci.
5.642  Pars, quae Tellurem inferior despectat et auras
5.643  Aerias, quacumque sui regione retortos
5.644  Admittat radios, tantum una ex aeris ora
5.645  Excipit et nusquam geminato lumine gaudet.
5.646  Altera, quae puri pars altior aetheris auras
5.647  Suspicit et coni gremio conclusa recentis
5.648  Ad primi supremum apicem sese ardua sursum
5.649  Porrigit


130559. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 245 | Paragraph | Section]

quacumque sui regione retortos
5.644  Admittat radios, tantum una ex aeris ora
5.645  Excipit et nusquam geminato lumine gaudet.
5.646  Altera, quae puri pars altior aetheris auras
5.647  Suspicit et coni gremio conclusa recentis
5.648  Ad primi supremum apicem sese ardua sursum
5.649  Porrigit attollens, duplicato lumine ubique
5.650  Gaudet et aversis deflexos aeris oris
5.651  Consociat jungens


130560. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 245 | Paragraph | Section]

quae puri pars altior aetheris auras
5.647  Suspicit et coni gremio conclusa recentis
5.648  Ad primi supremum apicem sese ardua sursum
5.649  Porrigit attollens, duplicato lumine ubique
5.650  Gaudet et aversis deflexos aeris oris
5.651  Consociat jungens addensatque ignibus ignes.
5.652  Ast axe in medio coeunt circum undique mille
5.653  Detorti et puncto radii junguntur in uno.
5.654  Nunc age


130561. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 245 | Paragraph | Section]

attollens, duplicato lumine ubique
5.650  Gaudet et aversis deflexos aeris oris
5.651  Consociat jungens addensatque ignibus ignes.
5.652  Ast axe in medio coeunt circum undique mille
5.653  Detorti et puncto radii junguntur in uno.
5.654  Nunc age 36 jam mentique deam tibi siste meantem!
5.655  Illa quidem teretis campos pertingit ad umbrae
5.656  Et


130562. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 245 | Paragraph | Section]

et puncto radii junguntur in uno.
5.654  Nunc age 36 jam mentique deam tibi siste meantem!
5.655  Illa quidem teretis campos pertingit ad umbrae
5.656  Et subit, ac primum tenebris perfunditur, infra
5.657  Illa loca, inversi quae frons secat extima coni.
5.658  Dein cursu ad medium si fors se dirigat axem,
5.659  Hanc ipsam frontem subit ardua et illius imum


130563. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 245 | Paragraph | Section]


5.656  Et subit, ac primum tenebris perfunditur, infra
5.657  Illa loca, inversi quae frons secat extima coni.
5.658  Dein cursu ad medium si fors se dirigat axem,
5.659  Hanc ipsam frontem subit ardua et illius imum
5.660  Supra apicem (nam versus apex despectat opacae
5.661  Telluris dorsum ac coelum suspectat hiatus)
5.662  Ingreditur, dum frontem ipsam progressa relinquat
5.663  Ac primi demum septis


130564. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 245 | Paragraph | Section]

dorsum ac coelum suspectat hiatus)
5.662  Ingreditur, dum frontem ipsam progressa relinquat
5.663  Ac primi demum septis jam libera coni
5.664  Erumpat penitusque atra se exsolvat ab umbra.
5.665  Ergo dea et spatio graditur, quod lumine tantum
5.666  Aerii tractus una de parte retorto
5.667  Spargitur et geminis flexo quod gaudet ab oris.
5.668  Ac medio in cursu radiis circum undique tortis
5.669  Per gyrum


130565. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 245 | Paragraph | Section]

primi demum septis jam libera coni
5.664  Erumpat penitusque atra se exsolvat ab umbra.
5.665  Ergo dea et spatio graditur, quod lumine tantum
5.666  Aerii tractus una de parte retorto
5.667  Spargitur et geminis flexo quod gaudet ab oris.
5.668  Ac medio in cursu radiis circum undique tortis
5.669  Per gyrum punctoque nitet coeuntibus uno.
5.670  Quin 37


130566. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 245 | Paragraph | Section]

uno.
5.670  Quin 37 etiam, flexus si rite notaveris omnes
5.671  Luminis intorti rectique deaeque meatum
5.672  Supra apicem coni penitus nigrantis et infra
5.673  Illa loca, in superas queis dum se tertius oras
5.674  Erigit inversoque polum suspectat hiatu,
5.675  Irrumpens primi faciem secat orbe rotundo,
5.676  Nec numeros Phoebo et Pindi felicis


130567. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 245 | Paragraph | Section]

penitus nigrantis et infra
5.673  Illa loca, in superas queis dum se tertius oras
5.674  Erigit inversoque polum suspectat hiatu,
5.675  Irrumpens primi faciem secat orbe rotundo,
5.676  Nec numeros Phoebo et Pindi felicis alumnis
5.677  Pieridumque choro invisos tractare recuses,
5.678  Invenies tantum inversi per viscera coni
5.679  Et loca per, duplici quae ditia lumine, divam
5.680  Ingredier, quantum sive


130568. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 245 | Paragraph | Section]

primi faciem secat orbe rotundo,
5.676  Nec numeros Phoebo et Pindi felicis alumnis
5.677  Pieridumque choro invisos tractare recuses,
5.678  Invenies tantum inversi per viscera coni
5.679  Et loca per, duplici quae ditia lumine, divam
5.680  Ingredier, quantum sive hinc, sive inde per illud
5.681  Incedit spatium, radio quod simplice pallet.
5.682  Cumque fere triplo, ut supra memoravimus,


130569. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 247 | Paragraph | Section]

extremam irrumpens ac duplice primum
5.689  Incipiet frons anterior clarescere luce.
5.690  Ac pariter prima cum diva emergere fronte
5.691  Coeperit a primo, inversum postrema relinquet
5.692  Frons conum et duplici perfusos lumine campos.
5.693  His animadversis, jam 38 quae sponte inde sequantur
5.694  Accipe et emersus duris anfractibus aequo
5.695  Perge


130570. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 247 | Paragraph | Section]

inversum postrema relinquet
5.692  Frons conum et duplici perfusos lumine campos.
5.693  His animadversis, jam 38 quae sponte inde sequantur
5.694  Accipe et emersus duris anfractibus aequo
5.695  Perge alacer campo ac prono delabere cursu.
5.696  Principio, tristem cum primum senserit umbram
5.697  Diva means conoque mens caput inferet atro,
5.698  Quo magis


130571. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 247 | Paragraph | Section]

campo ac prono delabere cursu.
5.696  Principio, tristem cum primum senserit umbram
5.697  Diva means conoque mens caput inferet atro,
5.698  Quo magis umbrai medium procedet ad axem,
5.699  Hoc magis et tenebris frons prima nigrescet opacis.
5.700  Nam radios sensim denso magis aere flexos
5.701  Distractosque ut ut et gyro breviore receptos
5.702  Excipiet. Dein se cum toto immerserit orbe
5.703  Diva


130572. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 247 | Paragraph | Section]

caput inferet atro,
5.698  Quo magis umbrai medium procedet ad axem,
5.699  Hoc magis et tenebris frons prima nigrescet opacis.
5.700  Nam radios sensim denso magis aere flexos
5.701  Distractosque ut ut et gyro breviore receptos
5.702  Excipiet. Dein se cum toto immerserit orbe
5.703  Diva means, tum prima iterum clarescere fronte
5.704  Incipiet magis atque magis penitusque nigranti
5.705  Horrebit gremio


130573. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 247 | Paragraph | Section]

atras perfundet luce tenebras.
5.707  Nam duplici anterior radios ex aeris ora
5.708  Colliget; at summo excipiet vix aere flexos
5.709  Posterior, densis tenuata vaporibus aura
5.710  Qua caret, immissos et vix intercipit ignes.
5.711  At medium medio cum corpore Cynthia ad axem
5.712  Appulerit, limbus contra squalebit ab omni
5.713  Circumquaque plaga ac gremio collecta sub imo
5.714  Undique per gyrum


130574. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 249 | Paragraph | Section]


5.720  Tum magis atque magis tenebrae intendentur. At ipsas
5.721   Mollibit rursus duplex jubar in mediaque
5.722  Clarescet magis usque via. Tum deinde tenebrae
5.723  Excrescent, gradibus mox et minuentur iisdem.
5.724  Quod si obliqua 39 meet Phoebe et se flectat ad Austrum
5.725  Imbre gravem Boreamve gelu nivibusque rigentem,
5.726  Clarescet


130575. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 249 | Paragraph | Section]

in mediaque
5.722  Clarescet magis usque via. Tum deinde tenebrae
5.723  Excrescent, gradibus mox et minuentur iisdem.
5.724  Quod si obliqua 39 meet Phoebe et se flectat ad Austrum
5.725  Imbre gravem Boreamve gelu nivibusque rigentem,
5.726  Clarescet minus in medio et si forte nitentem
5.727  Non penitus tristi vultum demerserit umbra,
5.728  Illa quidem


130576. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 249 | Paragraph | Section]

iisdem.
5.724  Quod si obliqua 39 meet Phoebe et se flectat ad Austrum
5.725  Imbre gravem Boreamve gelu nivibusque rigentem,
5.726  Clarescet minus in medio et si forte nitentem
5.727  Non penitus tristi vultum demerserit umbra,
5.728  Illa quidem nusquam duplicati luminis ictum
5.729  Sentiet. Hinc atris postquam squalere tenebris
5.730  Coeperit, usque magis


130577. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 249 | Paragraph | Section]

se nocte recondet
5.739  Atque oculos suspectantis deludet inanes.
5.740  Hinc quoniam sparsae nullo ordine in aere nubes
5.741  Hac, illac circumvolitant ac partibus isdem
5.742  Jam nebulae rapiunt jubar et jam fronte serena
5.743  Laeta dies sine faece nitet, saepe ordine nullo
5.744  Ipsa etiam Lunae facies, qua luce retorta
5.745  Tingitur et caeca penitus qua nocte nigrescit.
5.746  At numquam


130578. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 249 | Paragraph | Section]

circumvolitant ac partibus isdem
5.742  Jam nebulae rapiunt jubar et jam fronte serena
5.743  Laeta dies sine faece nitet, saepe ordine nullo
5.744  Ipsa etiam Lunae facies, qua luce retorta
5.745  Tingitur et caeca penitus qua nocte nigrescit.
5.746  At numquam 41 aut prima cum vix immergitur umbra
5.747  Cynthia, vel summam cum jam devenit ad oram


130579. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 249 | Paragraph | Section]

deflexam in vertice lucem
5.750  Transmittunt tenues aurae, quo nulla, vaporum
5.751  Assurgit gravior moles; densataque turpem
5.752  In nebulam nubemque coit radiosque retortos
5.753  Progredier vetat et caligine sistit opaca.
5.754  Inferior nebulae et densis obnoxius aer
5.755  Nubibus umbriferi detorquet ad intima coni
5.756  Viscera dispersum jubar et medium imbuit axem


130580. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 249 | Paragraph | Section]

tenues aurae, quo nulla, vaporum
5.751  Assurgit gravior moles; densataque turpem
5.752  In nebulam nubemque coit radiosque retortos
5.753  Progredier vetat et caligine sistit opaca.
5.754  Inferior nebulae et densis obnoxius aer
5.755  Nubibus umbriferi detorquet ad intima coni
5.756  Viscera dispersum jubar et medium imbuit axem
5.757  Ergo ubi jam cono tristi se inmerserit alte


130581. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 249 | Paragraph | Section]

coit radiosque retortos
5.753  Progredier vetat et caligine sistit opaca.
5.754  Inferior nebulae et densis obnoxius aer
5.755  Nubibus umbriferi detorquet ad intima coni
5.756  Viscera dispersum jubar et medium imbuit axem
5.757  Ergo ubi jam cono tristi se inmerserit alte
5.758  Cynthia, tunc tantum penitus nigrescere quondam
5.759  Et poterit frustrare oculos supera alta tuentum.


130582. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 251 | Paragraph | Section]

ad intima coni
5.756  Viscera dispersum jubar et medium imbuit axem
5.757  Ergo ubi jam cono tristi se inmerserit alte
5.758  Cynthia, tunc tantum penitus nigrescere quondam
5.759  Et poterit frustrare oculos supera alta tuentum.
5.760  Nempe illuc quacumque infractum ex aeris ora
5.761  Deberet properare jubar, si nubila ubique
5.762  Opponant sese et cursum interjecta morentur,


130583. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 251 | Paragraph | Section]

penitus nigrescere quondam
5.759  Et poterit frustrare oculos supera alta tuentum.
5.760  Nempe illuc quacumque infractum ex aeris ora
5.761  Deberet properare jubar, si nubila ubique
5.762  Opponant sese et cursum interjecta morentur,
5.763  Luce carens tenebris se diva recondet opacis.
5.764  Quin axem 42 licet ad medium circum undique gyro
5.765  Deflexum


130584. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 251 | Paragraph | Section]

immani tendat jubar, axe sub ipso
5.766  Diva potest penitus nigrescere, nubila si fors
5.767  Illum ipsum ingentem complerint aeris orbem,
5.768  Extantem immenso Terrae quem Cynthia dorso
5.769  Spectat et unde solet radios haurire retortos.
5.770  Ne tamen 43 haec, ne posse putes contingere saepe:
5.771  Vix tot habet totis, quamquam tam dives uterque,


130585. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 251 | Paragraph | Section]

in campis dispersa Austerque Notusque
5.773  Pallentis nebulae aut nigrantis semina nubis,
5.774  Ut tantos una possint obducere tractus.
5.775  Dum ruit hic pleno densissimus imber ab axe
5.776  Et segetes grando et teneri nova germina Bacchi
5.777  Sternit humi, Titan aliis se tempore eodem
5.778  Ostentat terris effulgens atque sereno
5.779  Ore nitet, flores tenui levis aura susurro


130586. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 251 | Paragraph | Section]

dispersa Austerque Notusque
5.773  Pallentis nebulae aut nigrantis semina nubis,
5.774  Ut tantos una possint obducere tractus.
5.775  Dum ruit hic pleno densissimus imber ab axe
5.776  Et segetes grando et teneri nova germina Bacchi
5.777  Sternit humi, Titan aliis se tempore eodem
5.778  Ostentat terris effulgens atque sereno
5.779  Ore nitet, flores tenui levis aura susurro
5.780  Lambit, odoratis


130587. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 251 | Paragraph | Section]

, quod extantem Terrae dorso aeris orbem,
5.783  Qua Phoebe videt alta polo. circumspicit omnes
5.784  Quinque plagas: mediam, vicino Solis ab igne
5.785  Quae fervet gremioque ardens exaestuat imo
5.786  Et gelidis quae cardinibus loca proxima torpent
5.787  Aeternamque ferunt hyemem glaciemque perennem
5.788  Horrida quaeque ollis felici intersita gaudent
5.789  Temperie alternisque annum et nova tempora mutant:


130588. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 251 | Paragraph | Section]

imo
5.786  Et gelidis quae cardinibus loca proxima torpent
5.787  Aeternamque ferunt hyemem glaciemque perennem
5.788  Horrida quaeque ollis felici intersita gaudent
5.789  Temperie alternisque annum et nova tempora mutant:
5.790  Scilicet haec plenis late flaventia aristis,
5.791  Obruta dum nivibus duroque rigentia squalent
5.792  Illa gelu, haec Bacchi et Pomonae ditia donis,
5.793  Illa novas primis


130589. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 251 | Paragraph | Section]

gaudent
5.789  Temperie alternisque annum et nova tempora mutant:
5.790  Scilicet haec plenis late flaventia aristis,
5.791  Obruta dum nivibus duroque rigentia squalent
5.792  Illa gelu, haec Bacchi et Pomonae ditia donis,
5.793  Illa novas primis pingunt dum floribus herbas.
5.794  Ergo locis isdem nebulae quoque, nubila et imbres
5.795  Alternis redeunt abeuntque et Cynthia semper


130590. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 251 | Paragraph | Section]


5.791  Obruta dum nivibus duroque rigentia squalent
5.792  Illa gelu, haec Bacchi et Pomonae ditia donis,
5.793  Illa novas primis pingunt dum floribus herbas.
5.794  Ergo locis isdem nebulae quoque, nubila et imbres
5.795  Alternis redeunt abeuntque et Cynthia semper
5.796  Parte aliqua flexum puro jubar aere vultu
5.797  Excipit ac Phoebi pallentia transpicit ora.
5.798  Haec ita


130591. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 253 | Paragraph | Section]

Illa gelu, haec Bacchi et Pomonae ditia donis,
5.793  Illa novas primis pingunt dum floribus herbas.
5.794  Ergo locis isdem nebulae quoque, nubila et imbres
5.795  Alternis redeunt abeuntque et Cynthia semper
5.796  Parte aliqua flexum puro jubar aere vultu
5.797  Excipit ac Phoebi pallentia transpicit ora.
5.798  Haec ita 45 proveniunt, si stent


130592. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 253 | Paragraph | Section]

jubar aere vultu
5.797  Excipit ac Phoebi pallentia transpicit ora.
5.798  Haec ita 45 proveniunt, si stent immota parentis
5.799  Naturae jura, aeternas et tempora leges
5.800  Observent immutata ac se foedere certo
5.801  Excipiant varientque vices. Turbata, sed omnis
5.802  Jamdudum rerum ratio et labefacta videtur
5.803  Aut ruere aut certe casum Natura


130593. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 253 | Paragraph | Section]

si stent immota parentis
5.799  Naturae jura, aeternas et tempora leges
5.800  Observent immutata ac se foedere certo
5.801  Excipiant varientque vices. Turbata, sed omnis
5.802  Jamdudum rerum ratio et labefacta videtur
5.803  Aut ruere aut certe casum Natura minari.
5.804  Ecce novum auratis Aries jam comibus annum
5.805  Nequidquam dudum vocat et progressus Aprilis
5.806  Ver notum quaerit frustra


130594. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 253 | Paragraph | Section]

vices. Turbata, sed omnis
5.802  Jamdudum rerum ratio et labefacta videtur
5.803  Aut ruere aut certe casum Natura minari.
5.804  Ecce novum auratis Aries jam comibus annum
5.805  Nequidquam dudum vocat et progressus Aprilis
5.806  Ver notum quaerit frustra Zephyrosque morantes.
5.807  Vix unquam rigidi tantam videre Decembres
5.808  Vim nivium summis in montibus atque perennes
5.809  Usque adeo late campis


130595. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 253 | Paragraph | Section]

morantes.
5.807  Vix unquam rigidi tantam videre Decembres
5.808  Vim nivium summis in montibus atque perennes
5.809  Usque adeo late campis undantibus imbres.
5.810  Ningit adhuc, crebri pluviis et grandine densa
5.811  Praecipitant nimbi et coelo solvuntur aperto.
5.812  quin etiam posuere suos Austerque Notusque
5.813  Desueti mores: en tristia fallere cantu
5.814  Taedia dum curasque animi


130596. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 253 | Paragraph | Section]

tantam videre Decembres
5.808  Vim nivium summis in montibus atque perennes
5.809  Usque adeo late campis undantibus imbres.
5.810  Ningit adhuc, crebri pluviis et grandine densa
5.811  Praecipitant nimbi et coelo solvuntur aperto.
5.812  quin etiam posuere suos Austerque Notusque
5.813  Desueti mores: en tristia fallere cantu
5.814  Taedia dum curasque animi conamur acerbas
5.815  Castalia mollire lyra,


130597. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 253 | Paragraph | Section]


5.812  quin etiam posuere suos Austerque Notusque
5.813  Desueti mores: en tristia fallere cantu
5.814  Taedia dum curasque animi conamur acerbas
5.815  Castalia mollire lyra, bacchatur uterque
5.816  Et verrit tristes furiali turbine campos;
5.817  Nec tamen igne calent Libyco assuetoque vapore
5.818  Membra soluta gravant: aquilonem frigore duro
5.819  Atque gelu Boream vincunt: ipsa haec mihi plectra


130598. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 253 | Paragraph | Section]


5.817  Nec tamen igne calent Libyco assuetoque vapore
5.818  Membra soluta gravant: aquilonem frigore duro
5.819  Atque gelu Boream vincunt: ipsa haec mihi plectra
5.820  Contractique tremunt digiti et vox gutture torpet.
5.821  Deprensum in mediis turbo namque horridus arvis,
5.822  Appia 46 qua quondam steterat via marmoreumque
5.823  Urbe iter a domina


130599. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 255 | Paragraph | Section]


5.831  Hic modo bis quatuor metibar millia passus,
5.832  Unde omnem liceat Terrae deprendere molem,
5.833  Qua circum ingenti protenditur orbe, sub imo
5.834  Quaque patet gremio et crasso se corpore pandit
5.835  Ac certis a mensuris deducere demum
5.836  Non aequam penitus formam in tenuique papyro
5.837  Pingere, adhuc dominae quae parent oppida Romae.
5.838  Scilicet extremis


130600. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 255 | Paragraph | Section]

ardua sydera vexit;
5.842  Ille quidem hic mecum exequitur tua grandia jussa,
5.843  Magne 47 pater, nobis quem docta Bononia misit
5.844  Rectoremque sibi et toti ter maxima mundo
5.845  Imposuit Roma ac felicia saecla reduxit.
5.846  Tu semper vastam ingenuas, Benedicte, per artes
5.847  Excultus mentem doctasque evolvere chartas
5.848  Assuetus calamosque


130601. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 255 | Paragraph | Section]

moliris pectore curas.
5.851  Stat lateri affixus, tanti cui credere partem
5.852  Imperii magnam voluisti, Silvius 48 , undis
5.853  Tuta suis, divini et clara Aeneide vatis
5.854  Mantua quem genuit. Sed libertate perenni,
5.855  Grandibus ingeniis et nobilitate vetusta
5.856  Atque opibus totum pariter celebrata per orbem,
5.857  Dulce mihi natale solum


130602. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 255 | Paragraph | Section]

voluisti, Silvius 48 , undis
5.853  Tuta suis, divini et clara Aeneide vatis
5.854  Mantua quem genuit. Sed libertate perenni,
5.855  Grandibus ingeniis et nobilitate vetusta
5.856  Atque opibus totum pariter celebrata per orbem,
5.857  Dulce mihi natale solum Ragusa, superbos
5.858  Jactat avos atavosque. Viri jam olim tibi tanti
5.859  Mens patuit te digna


130603. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 255 | Paragraph | Section]

nobilitate vetusta
5.856  Atque opibus totum pariter celebrata per orbem,
5.857  Dulce mihi natale solum Ragusa, superbos
5.858  Jactat avos atavosque. Viri jam olim tibi tanti
5.859  Mens patuit te digna et rebus grande gerendis
5.860  Ingenium ac placidi mores, quo nempe ministro
5.861  Securus docto potes indulgere labori.
5.862  Ille tuam vigilans in laudem et publica curans
5.863  Commoda, credo equidem,


130604. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 255 | Paragraph | Section]

jam olim tibi tanti
5.859  Mens patuit te digna et rebus grande gerendis
5.860  Ingenium ac placidi mores, quo nempe ministro
5.861  Securus docto potes indulgere labori.
5.862  Ille tuam vigilans in laudem et publica curans
5.863  Commoda, credo equidem, ille ipse haec ingentia coepta
5.864  Suggessitque tibi primus stimulosque volenti
5.865  Addidit. Ille mihi jamdudum haec ipsa paranti
5.866  Ac Brasilos,


130605. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 255 | Paragraph | Section]

curans
5.863  Commoda, credo equidem, ille ipse haec ingentia coepta
5.864  Suggessitque tibi primus stimulosque volenti
5.865  Addidit. Ille mihi jamdudum haec ipsa paranti
5.866  Ac Brasilos, mundi et confinia summa, petenti
5.867  Mentem animumque tuum primus patefecit et urbe
5.868  Continuit. Nunc urget opus, nunc ille labores
5.869  Providus immodicos mollit viresque ministrat.
5.870  Nequidquam,


130606. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 255 | Paragraph | Section]


5.864  Suggessitque tibi primus stimulosque volenti
5.865  Addidit. Ille mihi jamdudum haec ipsa paranti
5.866  Ac Brasilos, mundi et confinia summa, petenti
5.867  Mentem animumque tuum primus patefecit et urbe
5.868  Continuit. Nunc urget opus, nunc ille labores
5.869  Providus immodicos mollit viresque ministrat.
5.870  Nequidquam, arcanas fors indignata latebras


130607. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 257 | Paragraph | Section]

Nunc urget opus, nunc ille labores
5.869  Providus immodicos mollit viresque ministrat.
5.870  Nequidquam, arcanas fors indignata latebras
5.871  Scrutantem sanctosque aditus, penetralia et ima
5.872  Tentantem audaci gressu, Natura repellit.
5.873  En quoties domina progressus ab urbe laborem
5.874  Commissumque opus aggredior, furit ilicet atque
5.875  Assidua prospectandos caligine montes


130608. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 257 | Paragraph | Section]

ab urbe laborem
5.874  Commissumque opus aggredior, furit ilicet atque
5.875  Assidua prospectandos caligine montes
5.876  Occulit, Aeolio rabidos procul evocat antro
5.877  Committique simul fratres et praelia miscet;
5.878  Imbre ruit nimbisque ferox nivibusque geluque.
5.879  pater Tibris, hinc pluvia nivibusque solutis
5.880  Turgidus, Hetruscis retro inde repulsus ab undis
5.881  Ventorumque furore


130609. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 257 | Paragraph | Section]

Tibris, hinc pluvia nivibusque solutis
5.880  Turgidus, Hetruscis retro inde repulsus ab undis
5.881  Ventorumque furore gravi percussus, ab imo
5.882  Jam toties indignatus caput extulit alveo
5.883  Et vastos late campos vallesque profundas
5.884  Obruit. Ipsa etiam magnae per compita Romae
5.885  Erupit sine lege furens miserosque Quirites
5.886  Terruit obsessos mediis circum undique tectis


130610. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 257 | Paragraph | Section]

Quirites
5.886  Terruit obsessos mediis circum undique tectis
5.887  Perque fores frustra conclusas perque fenestras
5.888  Irruit undantique ima ad penetralia fluctu
5.889  Irrupit victor. Nullo discrimine et alta
5.890  Atria marmoreisque superbae molibus aedes
5.891  Angustique lares inopum et simul ipsa natabant
5.892  Templa deum tumidis alte demersa sub undis.
5.893  quin etiam, adversum qua se devolvit


130611. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 257 | Paragraph | Section]

conclusas perque fenestras
5.888  Irruit undantique ima ad penetralia fluctu
5.889  Irrupit victor. Nullo discrimine et alta
5.890  Atria marmoreisque superbae molibus aedes
5.891  Angustique lares inopum et simul ipsa natabant
5.892  Templa deum tumidis alte demersa sub undis.
5.893  quin etiam, adversum qua se devolvit in aequor
5.894  Aggeribusque amplis valloque coercitus ora
5.895  Stringitur et vasto


130612. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 257 | Paragraph | Section]

inopum et simul ipsa natabant
5.892  Templa deum tumidis alte demersa sub undis.
5.893  quin etiam, adversum qua se devolvit in aequor
5.894  Aggeribusque amplis valloque coercitus ora
5.895  Stringitur et vasto delatas aequore merces
5.896  Excipit ac dominam dorso transmittit ad urbem,
5.897  Fraena furens morsu disrupit et impete primo
5.898  Dissolvit compagem ac dura repagula fregit;
5.899  Inde trabes


130613. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 257 | Paragraph | Section]

in aequor
5.894  Aggeribusque amplis valloque coercitus ora
5.895  Stringitur et vasto delatas aequore merces
5.896  Excipit ac dominam dorso transmittit ad urbem,
5.897  Fraena furens morsu disrupit et impete primo
5.898  Dissolvit compagem ac dura repagula fregit;
5.899  Inde trabes fundo evulsas disjecit, apertos
5.900  Perque maris campos vicinaque littora sparsit.
5.901  Vidi ego, cum tenues per


130614. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 259 | Paragraph | Section]

regione repente
5.907  Exiguo inclusit tecto; jamque ima tenebat
5.908  Limina perque gradus assurgens ardua visus
5.909  Velle minax tabulata domus conscendere meque
5.910  Et socios tumidis rabidus demergere in undis.
5.911  Ille quidem incassum, sed sparsa mapalia circum
5.912  Stramineasque casas invasit et omnia fluctu
5.913  Obruit ac limo turpi, mersurus et ipsam


130615. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 259 | Paragraph | Section]


5.909  Velle minax tabulata domus conscendere meque
5.910  Et socios tumidis rabidus demergere in undis.
5.911  Ille quidem incassum, sed sparsa mapalia circum
5.912  Stramineasque casas invasit et omnia fluctu
5.913  Obruit ac limo turpi, mersurus et ipsam
5.914  Piscatorum inopem turbam miserosque colonos,
5.915  Provida ni casum fuga praevertisset acerbum.
5.916  Ast ubi nequidquam obniti et vim


130616. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 259 | Paragraph | Section]

meque
5.910  Et socios tumidis rabidus demergere in undis.
5.911  Ille quidem incassum, sed sparsa mapalia circum
5.912  Stramineasque casas invasit et omnia fluctu
5.913  Obruit ac limo turpi, mersurus et ipsam
5.914  Piscatorum inopem turbam miserosque colonos,
5.915  Provida ni casum fuga praevertisset acerbum.
5.916  Ast ubi nequidquam obniti et vim sensit apertam
5.917  Nil prodesse, locum dura


130617. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 259 | Paragraph | Section]

et omnia fluctu
5.913  Obruit ac limo turpi, mersurus et ipsam
5.914  Piscatorum inopem turbam miserosque colonos,
5.915  Provida ni casum fuga praevertisset acerbum.
5.916  Ast ubi nequidquam obniti et vim sensit apertam
5.917  Nil prodesse, locum dura obsidione teneri
5.918  Posse ratus tristique fame et sic denique perdi,
5.919  Quos frustra insano tentarat mergere fluctu,
5.920  Immotus tumida longum


130618. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 259 | Paragraph | Section]

colonos,
5.915  Provida ni casum fuga praevertisset acerbum.
5.916  Ast ubi nequidquam obniti et vim sensit apertam
5.917  Nil prodesse, locum dura obsidione teneri
5.918  Posse ratus tristique fame et sic denique perdi,
5.919  Quos frustra insano tentarat mergere fluctu,
5.920  Immotus tumida longum circumstetit unda.
5.921  Quae facies rerum fuit illa: e culmine summo
5.922  Hinc pueri et miserae


130619. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 259 | Paragraph | Section]

tristique fame et sic denique perdi,
5.919  Quos frustra insano tentarat mergere fluctu,
5.920  Immotus tumida longum circumstetit unda.
5.921  Quae facies rerum fuit illa: e culmine summo
5.922  Hinc pueri et miserae matres ac rustica turba,
5.923  Una omnis, nautae e male tutis navibus inde,
5.924  Cum macie obducti vultus et voce trementi
5.925  Frugem inclamarent, frugem vicina sonarent
5.926  Litora et


130620. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 259 | Paragraph | Section]

unda.
5.921  Quae facies rerum fuit illa: e culmine summo
5.922  Hinc pueri et miserae matres ac rustica turba,
5.923  Una omnis, nautae e male tutis navibus inde,
5.924  Cum macie obducti vultus et voce trementi
5.925  Frugem inclamarent, frugem vicina sonarent
5.926  Litora et affusi fluctus atque improbus imo
5.927  Insultans frugem Tibris resonaret ab alveo!
5.928  Nulla aderat frugis jam copia


130621. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 259 | Paragraph | Section]

pueri et miserae matres ac rustica turba,
5.923  Una omnis, nautae e male tutis navibus inde,
5.924  Cum macie obducti vultus et voce trementi
5.925  Frugem inclamarent, frugem vicina sonarent
5.926  Litora et affusi fluctus atque improbus imo
5.927  Insultans frugem Tibris resonaret ab alveo!
5.928  Nulla aderat frugis jam copia nec feris altam
5.929  Posse dabat dorso conscendere Tibris ad urbem.
5.930  Ergo


130622. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 259 | Paragraph | Section]

ab alveo!
5.928  Nulla aderat frugis jam copia nec feris altam
5.929  Posse dabat dorso conscendere Tibris ad urbem.
5.930  Ergo per undantes hinc campos fluctibus atque hinc
5.931  Arboreas inter frondes et cespite multo
5.932  Densa loca exiguam bino cum remige contra
5.933  Ire ratem libuit collesque exponere ad altos,
5.934  Qui tanto dominam rerum in discrimine ad urbem
5.935  Iret opemque malis peteret


130623. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 259 | Paragraph | Section]

peteret promptamque medelam.
5.936  Qualis ubi auratum vellus raptura per aequor
5.937  Se juvenum manus ignotis concredidit undis,
5.938  Attonito vultu circumspectabat euntes
5.939  Turba affusa, novi et tot certa pericula callis
5.940  Mente agitans tristi pallebat; talis et illam
5.941  Ire ratem insuetum per iter contraque furentis
5.942  Insidiasque iramque hostis communia vota
5.943  Ac vellere


130624. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 259 | Paragraph | Section]

per aequor
5.937  Se juvenum manus ignotis concredidit undis,
5.938  Attonito vultu circumspectabat euntes
5.939  Turba affusa, novi et tot certa pericula callis
5.940  Mente agitans tristi pallebat; talis et illam
5.941  Ire ratem insuetum per iter contraque furentis
5.942  Insidiasque iramque hostis communia vota
5.943  Ac vellere extremis spem rebus vidit et omnes
5.944  Turba obsessa deos pallens in opem


130625. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 259 | Paragraph | Section]

callis
5.940  Mente agitans tristi pallebat; talis et illam
5.941  Ire ratem insuetum per iter contraque furentis
5.942  Insidiasque iramque hostis communia vota
5.943  Ac vellere extremis spem rebus vidit et omnes
5.944  Turba obsessa deos pallens in opem vocitavit.
5.945  Attamen interea tanti haud ignara pericli
5.946  Subsidium jam Roma vigil submiserat: aedes
5.947  Attigit


130626. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 261 | Paragraph | Section]

obsessas felici navita cursu.
5.948  Haud etenim prono contra se opponere fluctu
5.949  Evaluit Tibris aut altam submergere puppim.
5.950  Ergo pudore gravi furiisque agitatus acerbis
5.951  Demisit caput et noto se * * add. condidit alveo.
5.952  Persequitur tanto egressum e discrimine et omnes


130627. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 261 | Paragraph | Section]


5.951  Demisit caput et noto se * * add. condidit alveo.
5.952  Persequitur tanto egressum e discrimine et omnes
5.953  En iterum atque iterum vires Natura furenti
5.954  Impete congeminat, si qua temere minaci
5.955  Scrutantem possit vultu atque avertere demum.
5.956  Incassum tamen usque furit rabiemque


130628. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 261 | Paragraph | Section]

vultu atque avertere demum.
5.956  Incassum tamen usque furit rabiemque minasque
5.957  Auspiciis, Benedicte, tuis tutissimus acri
5.958  Insidiasque animo contemnam: denique cedat
5.959  Ira fessa sua et se victam agnoscat oportet. LIBER SEXTUS
6.1  Nunc age 1 cur multo turpatos sanguine vultus


130629. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 263 | Paragraph | Section]

1 cur multo turpatos sanguine vultus
6.2  Inficiat, tristem dum Cynthia permeat umbram,
6.3  Quid radios fuco saturet lucemque coloret
6.4  Aeriis deflexam auris et fila retexat,
6.5  5 Jam canere atque operi supremam impendere curam
6.6  Aggredior. Non hic Pindi pater atque sororum
6.7  Docta cohors, non Pegasus aliger et mendacis
6.8  Numina Parnassi veniant in


130630. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 263 | Paragraph | Section]

lucemque coloret
6.4  Aeriis deflexam auris et fila retexat,
6.5  5 Jam canere atque operi supremam impendere curam
6.6  Aggredior. Non hic Pindi pater atque sororum
6.7  Docta cohors, non Pegasus aliger et mendacis
6.8  Numina Parnassi veniant in carmina. Grande
6.9  Tu decus Angligenum atque humanae gloria gentis,
6.10  10 Tu majus mihi numen eris, Newtone, repostos
6.11  Cui primo penetrare aditus


130631. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 263 | Paragraph | Section]

Angligenum atque humanae gloria gentis,
6.10  10 Tu majus mihi numen eris, Newtone, repostos
6.11  Cui primo penetrare aditus penitusque latentes
6.12  Sponte dedit vires Natura arcanaque jura
6.13  Discere et attonitum late vulgare per orbem.
6.14  Tu vacuas 2 nosti primus qua lege per auras
6.15  15 Attracta arcano se foedere sydera ducant
6.16  Inflectantque


130632. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 263 | Paragraph | Section]

longo donec post tempore tristem
6.19  Restituant terris vultum crinesque cruentos.
6.20  20 Nosti etiam 5 , coeli cum parte feruntur eadem
6.21  Jupiter et multo genitor jam tardus ab aevo,
6.22  Cur turbent motusque suos comitumque catervas.
6.23  Non illi irarum memores, sed amore novato,
6.24  Quo rursum amplexus, rursum oscula mutua poscunt.
6.25  E Fata


130633. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 263 | Paragraph | Section]

suos comitumque catervas.
6.23  Non illi irarum memores, sed amore novato,
6.24  Quo rursum amplexus, rursum oscula mutua poscunt.
6.25  E Fata vetant conferre globos, jubet ire per auras
6.26  Impetus et rursum oppositas discedere ad oras,
6.27  Dum se iterum juncti quatuor post lustra revisant.
6.28  Nequidquam 6 incertos dubiis erroribus orbes


130634. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 265 | Paragraph | Section]

molles
6.41  Jam pueri in ludis primoque docentur ab aevo.
6.42  Nec minus illa 12 quidem vel quondam incognita vel nunc
6.43  Per te jam pueris, teneris et nota puellis
6.44  Aeternum peperere tibi nomenque decusque.
6.45  Scilicet 13 in prima nascentis origine mundi
6.46  Quae niveis Charites digitis


130635. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 265 | Paragraph | Section]

decusque.
6.45  Scilicet 13 in prima nascentis origine mundi
6.46  Quae niveis Charites digitis tenuissima lucis
6.47  Fila colorato duxerunt stamine et aureo
6.48  Texuerunt fulvam nectentes pectine telam,
6.49  Inspiciens oculo dispescis primus acuto
6.50  Filaque dissocias atque acri singula sistis
6.51  Obtutu contemplanda et


130636. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 265 | Paragraph | Section]

colorato duxerunt stamine et aureo
6.48  Texuerunt fulvam nectentes pectine telam,
6.49  Inspiciens oculo dispescis primus acuto
6.50  Filaque dissocias atque acri singula sistis
6.51  Obtutu contemplanda et 14 quem quodque colorem
6.52   Exbibeat quantumque, doces, de tramine recto
6.53  Intortum deflectat iter vel


130637. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 265 | Paragraph | Section]

16 plura simul coeant, quem mixta colorem
6.58  Component vel quo percellent lumina nisu.
6.59  His ita perspectis prono jam caetera victor
6.60  Persequeris cursu et campo expatiaris aperto.
6.61  Nani quodvis filum 17 quae lamina materiai
6.62  Transmittat reddatve, magis prout crassa minusve.
6.63  Deinde doces, pleno


130638. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 265 | Paragraph | Section]

stamina cursum,
6.65  Quae redeant, qui deinde color seu transpiciatur
6.66  Sive oculis sese reflexo lumine sistat.
6.67  Hinc formas 18 rerum externas et particularum
6.68  Deprendis variam molem textumque et opaco
6.69  Quae sint caeca sinu, quae corpora pervia luci,
6.70  Quae certum servent et quae variata colorem
6.71  Pro vario positu mutent oculique


130639. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 265 | Paragraph | Section]

seu transpiciatur
6.66  Sive oculis sese reflexo lumine sistat.
6.67  Hinc formas 18 rerum externas et particularum
6.68  Deprendis variam molem textumque et opaco
6.69  Quae sint caeca sinu, quae corpora pervia luci,
6.70  Quae certum servent et quae variata colorem
6.71  Pro vario positu mutent oculique suique.
6.72  Cur tenerae viridi frondes velentur


130640. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 265 | Paragraph | Section]

18 rerum externas et particularum
6.68  Deprendis variam molem textumque et opaco
6.69  Quae sint caeca sinu, quae corpora pervia luci,
6.70  Quae certum servent et quae variata colorem
6.71  Pro vario positu mutent oculique suique.
6.72  Cur tenerae viridi frondes velentur amictu,
6.73  At nimio exustae flavescant Solis ab igne;
6.74  Unde


130641. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 267 | Paragraph | Section]

rosis ardens vultu rubor; unde nigrantes
6.75  Purpura quae violas tristi circumsidet umbra
6.76  Canaque cur puro niteant candore ligustra.
6.77  At contra tenerae cur laevia colla columbae
6.78  Et bullae pueris lusus tenuesque capilli
6.79  Filaque, quae molli deducit aranea succo
6.80  Et gemmae et pluvio pendentes aere guttae
6.81  Mille trahant varios adverso sole colores.
6.82  Haec primus


130642. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 267 | Paragraph | Section]


6.76  Canaque cur puro niteant candore ligustra.
6.77  At contra tenerae cur laevia colla columbae
6.78  Et bullae pueris lusus tenuesque capilli
6.79  Filaque, quae molli deducit aranea succo
6.80  Et gemmae et pluvio pendentes aere guttae
6.81  Mille trahant varios adverso sole colores.
6.82  Haec primus comperta vides, simul abdita 19 pandis


130643. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 267 | Paragraph | Section]

cur puro niteant candore ligustra.
6.77  At contra tenerae cur laevia colla columbae
6.78  Et bullae pueris lusus tenuesque capilli
6.79  Filaque, quae molli deducit aranea succo
6.80  Et gemmae et pluvio pendentes aere guttae
6.81  Mille trahant varios adverso sole colores.
6.82  Haec primus comperta vides, simul abdita 19 pandis
6.83  Mille alia


130644. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 267 | Paragraph | Section]

templa columnis.
6.95  Huc ades o igitur vatemque inventa canentem,
6.96  Magne, tua atque almae tua tenvia stamina lucis
6.97  Tu praesens moderare, incertos tu rege gressus,
6.98  Da facilem venam et cantum versusque sonantes.
6.99  Principio 20 albenti radius qui lumine fulget
6.100  Candidus, ille quidem quamquam tenuissimus atque
6.101  In speciem


130645. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 267 | Paragraph | Section]

tramite nec color unus.
6.107  Namque dedit filo ingenitum natura colorem
6.108  Cuique suum, nulla quem vi, non flectibus ullis
6.109  Exuat atque oculos mutato ludat amictu.
6.110  Nec minus et vires et recti callis amorem
6.111  Cuique suum natura dedit, quem singula fila
6.112  Aeternum servant nullas mutata per artes.
6.113  Atque ea


130646. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 267 | Paragraph | Section]

nec color unus.
6.107  Namque dedit filo ingenitum natura colorem
6.108  Cuique suum, nulla quem vi, non flectibus ullis
6.109  Exuat atque oculos mutato ludat amictu.
6.110  Nec minus et vires et recti callis amorem
6.111  Cuique suum natura dedit, quem singula fila
6.112  Aeternum servant nullas mutata per artes.
6.113  Atque ea 21


130647. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 269 | Paragraph | Section]

feruntur in oras,
6.124  Sive quod haud aequo contendant incita cursu,
6.125  125 Viribus atque adeo haud aeque inflectantur iisdem
6.126  Sive 23 quod et moles et textus particularum
6.127  Sint aliis alii, ducantur et impare nisu.
6.128  Quidquid id est, fugiunt sese in diversaque tendunt.
6.129  Tum vero 24


130648. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 269 | Paragraph | Section]

in oras,
6.124  Sive quod haud aequo contendant incita cursu,
6.125  125 Viribus atque adeo haud aeque inflectantur iisdem
6.126  Sive 23 quod et moles et textus particularum
6.127  Sint aliis alii, ducantur et impare nisu.
6.128  Quidquid id est, fugiunt sese in diversaque tendunt.
6.129  Tum vero 24 sociis


130649. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 269 | Paragraph | Section]

cursu,
6.125  125 Viribus atque adeo haud aeque inflectantur iisdem
6.126  Sive 23 quod et moles et textus particularum
6.127  Sint aliis alii, ducantur et impare nisu.
6.128  Quidquid id est, fugiunt sese in diversaque tendunt.
6.129  Tum vero 24 sociis si singula fila relictis
6.130  130 Adveniant feriantque


130650. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 269 | Paragraph | Section]

vero 24 sociis si singula fila relictis
6.130  130 Adveniant feriantque acrem longo ordine visum,
6.131  Protinus exoritur series tibi certa colorum
6.132  Et varia pulchras depingit imagine formas.
6.133  Nec vero 25 sejuncta semel rutilantia fila
6.134  Ingenium mutant et mores. Corpore ab uno
6.135  132 Quod


130651. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 269 | Paragraph | Section]

exoritur series tibi certa colorum
6.132  Et varia pulchras depingit imagine formas.
6.133  Nec vero 25 sejuncta semel rutilantia fila
6.134  Ingenium mutant et mores. Corpore ab uno
6.135  132 Quod semel intortum magis est, id semper ab omni
6.136  Corpore torquetur pariter magis atque colorem,
6.137  Quem semel exhibuit, semper, quocumque feratur,


130652. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 269 | Paragraph | Section]

mores. Corpore ab uno
6.135  132 Quod semel intortum magis est, id semper ab omni
6.136  Corpore torquetur pariter magis atque colorem,
6.137  Quem semel exhibuit, semper, quocumque feratur,
6.138  Exhibet, et quovis (dictu mirabile!) fuco
6.139  Illita se objiciant venienti corpora, semper
6.140  140 Nativum servat filum quodcumque colorem.
6.141  Haec autem 26


130653. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 269 | Paragraph | Section]

objiciant venienti corpora, semper
6.140  140 Nativum servat filum quodcumque colorem.
6.141  Haec autem 26 quamquam sua sint discrimina filis
6.142  Omnibus et numero careant, ceu diximus ante,
6.143  Nominibus tantum septem complectimur atque
6.144  Dissimiles minus in classem conducimus unam.
6.145  145 Atque age jam seriemque et nomina disce colorum


130654. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 269 | Paragraph | Section]

discrimina filis
6.142  Omnibus et numero careant, ceu diximus ante,
6.143  Nominibus tantum septem complectimur atque
6.144  Dissimiles minus in classem conducimus unam.
6.145  145 Atque age jam seriemque et nomina disce colorum
6.146  Quae minus a recto discedunt tramite fila,
6.147  His rubeus color est, quali cum prima sereno
6.148  Urget equos Aurora die Solemque sequentem


130655. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 271 | Paragraph | Section]

Heu quantis mortalia corda
6.153  Exagitat curis acuens! Quae dira per orbem
6.154  Bella movet turpesque dolos atque impia furta!
6.155  Pone subit fessis solamen dulce colonis,
6.156  Qui falcem vocat et maturas flavus aristas
6.157  Ostentat late campis finemque laborum.
6.158  Infert se medium viridis, quo vere novato
6.159  Luxuriat natura et frondes montibus altis
6.160  Et teneras pratis herbas


130656. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 271 | Paragraph | Section]

subit fessis solamen dulce colonis,
6.156  Qui falcem vocat et maturas flavus aristas
6.157  Ostentat late campis finemque laborum.
6.158  Infert se medium viridis, quo vere novato
6.159  Luxuriat natura et frondes montibus altis
6.160  Et teneras pratis herbas convestit apricis
6.161  Quove nitent multo commixti adamante smaragdi
6.162  Sive coronati stent alta fronte tyranni,
6.163  Mollia seu tenerae


130657. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 271 | Paragraph | Section]


6.156  Qui falcem vocat et maturas flavus aristas
6.157  Ostentat late campis finemque laborum.
6.158  Infert se medium viridis, quo vere novato
6.159  Luxuriat natura et frondes montibus altis
6.160  Et teneras pratis herbas convestit apricis
6.161  Quove nitent multo commixti adamante smaragdi
6.162  Sive coronati stent alta fronte tyranni,
6.163  Mollia seu tenerae ludant per colla puellae.


130658. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 271 | Paragraph | Section]

alto.
6.171  Caeruleo vultum assimilis subit ilicet alter
6.172  Pone sequens; tellus olli dedit Indica nomen.
6.173  Postremus, violae qui tristia lumina nigrae,
6.174  Lumina sordentesque artus confundit et inde
6.175  Nomen habet: fusco sordescit turbidus ore
6.176  Ille quidem noctemque refert tenebrasque nigrantes
6.177  Ac demum in caecam paulatim desinit umbram.
6.178  Fors etenim lento tardus pede;


130659. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 271 | Paragraph | Section]

paulatim desinit umbram.
6.178  Fors etenim lento tardus pede; luce maligna
6.179  Vix urget spectantum oculos viresque trahentes
6.180  Ante alios sentit rectoque a tramite flexus
6.181  Torquetur magis et magis omnibus unus aberrat.
6.182  Atque 27 hos, adveniunt cum dissociata, colores
6.183  Fila ferunt, quae si rursum simul omnia in unum


130660. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 271 | Paragraph | Section]

27 hos, adveniunt cum dissociata, colores
6.183  Fila ferunt, quae si rursum simul omnia in unum
6.184  Conveniant, rursum candens tibi nascitur albor,
6.185  Obruit et nimio perculsos lumine visus.
6.186  Quod si plura quidem, sed non simul omnia fila
6.187  Junxeris, exoritur mixtus color isque vel uni
6.188  Simplicium assimilis vel qui discedat ab illis


130661. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 273 | Paragraph | Section]

atque nova percellat lumina forma.
6.190  Caeruleus flavusque color si partibus aequis
6.191  Conveniant, viridem cernes exsurgere. At ipse
6.192  Restituit flavum viridis, si jungitur olli
6.193  Aureus et vena foecundum divite spargit.
6.194  Mille novos generat, violae si fusca nigrantis
6.195  Purpura cum roseo coeat permixta rubore.
6.196  Cunctorumque idem sunt fons et origo colorum
6.197  Unica,


130662. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 273 | Paragraph | Section]

si jungitur olli
6.193  Aureus et vena foecundum divite spargit.
6.194  Mille novos generat, violae si fusca nigrantis
6.195  Purpura cum roseo coeat permixta rubore.
6.196  Cunctorumque idem sunt fons et origo colorum
6.197  Unica, distractae coeuntia stamina lucis.
6.198  Neve 28 haec arbitrio mentis conficta feracis
6.199  Esse putes! Fuit illa dies, qua


130663. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 273 | Paragraph | Section]

atque ab Apollinis ara.
6.206  Scrutamur naturam ipsam, quaeque objicit ultro
6.207  Illa suos peragens cursus noctuque diuque
6.208  Servamus vigiles aciesque intendimus ambas
6.209  Instantes operi et longas producimus horas.
6.210  Nec satis hoc: varias mille instrumenta per artes
6.211  Tractamus facili dextra densisque domamus
6.212  Vulneribus confossam arcanaque pandere jura
6.213  Cogimus et


130664. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 273 | Paragraph | Section]

operi et longas producimus horas.
6.210  Nec satis hoc: varias mille instrumenta per artes
6.211  Tractamus facili dextra densisque domamus
6.212  Vulneribus confossam arcanaque pandere jura
6.213  Cogimus et rerum causas aperire repostas
6.214  Torquentes. Neque enim ferro neque parcimus igni
6.215  Solventes compagem abscissaque membra secantes.
6.216  Ergo oculis lustrare tuis, quae diximus, atque


130665. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 275 | Paragraph | Section]

rubebit,
6.252  Sordenti violae postrema nigrescet amictu,
6.253  At mediae medios referent ex ordine fucos.
6.254  Hinc summae incurvos frontes flectentur in orbes.
6.255  Ast illos recto conjunget tramite et oram
6.256  Hinc atque hinc dorsumque leget revolubile limes
6.257  Arcubus innumeris, rutilam qui lampada Solis
6.258  Quisque suo pictam concludet in orbe colorans.
6.259  Non tamen


130666. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 275 | Paragraph | Section]

rutilam qui lampada Solis
6.258  Quisque suo pictam concludet in orbe colorans.
6.259  Non tamen 33 hac penitus disjuncta in imagine fila
6.260  Aspicies et secretos fulgere colores.
6.261  Purus erit curvis in frontibus hinc rubor, inde
6.262  Purpureus violae nigror ac genus omne colorum
6.263  Limitibus purum in rectis. Sed lumen in isdem


130667. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 277 | Paragraph | Section]


6.262  Purpureus violae nigror ac genus omne colorum
6.263  Limitibus purum in rectis. Sed lumen in isdem
6.264  Tenve locis acies vix quidquam impellet acutas.
6.265  Collectum in medio jubar et densata coibunt
6.266  Multa quidem, at varios miscentia stamina fucos.
6.267  Namque superpositi vicinis orbibus orbes
6.268  Parte sui implexique simul contermina, jungent
6.269  Fucorum genera et


130668. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 277 | Paragraph | Section]

jubar et densata coibunt
6.266  Multa quidem, at varios miscentia stamina fucos.
6.267  Namque superpositi vicinis orbibus orbes
6.268  Parte sui implexique simul contermina, jungent
6.269  Fucorum genera et variorum fila colorum.
6.270  Ergo adhibent 34 lentem: similes lens vitrea fucos
6.271  Colligit et flexum densat jubar absimilesque
6.272  Disjungit


130669. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 277 | Paragraph | Section]

simul contermina, jungent
6.269  Fucorum genera et variorum fila colorum.
6.270  Ergo adhibent 34 lentem: similes lens vitrea fucos
6.271  Colligit et flexum densat jubar absimilesque
6.272  Disjungit radios simul et variantia fila.
6.273  Illa etenim vitro amoto, quod triplice fronte
6.274  Procurrit forma triquetrum, si forte nitentem
6.275  Sat


130670. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 277 | Paragraph | Section]

fila colorum.
6.270  Ergo adhibent 34 lentem: similes lens vitrea fucos
6.271  Colligit et flexum densat jubar absimilesque
6.272  Disjungit radios simul et variantia fila.
6.273  Illa etenim vitro amoto, quod triplice fronte
6.274  Procurrit forma triquetrum, si forte nitentem
6.275  Sat procul a tenui disjuncta foramine Phoebum
6.276  Excipiat, flectit


130671. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 279 | Paragraph | Section]


6.300  Contorque inflectens: nunquam se distrahet unus
6.301  In plures color aut laeso mutabitur ore.
6.302  Attactu viridis fuci viridantia cernes
6.303  Cana ligustra, rosas et purpureos hyacinthos;
6.304  Igne novas frondes rubeo violasque nigrantes
6.305  Liliaque aspicies ardescere; coccina tristi
6.306  Sylvarumque comas involvet purpura velo,
6.307  Quidquid et attigerit,


130672. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 279 | Paragraph | Section]

rosas et purpureos hyacinthos;
6.304  Igne novas frondes rubeo violasque nigrantes
6.305  Liliaque aspicies ardescere; coccina tristi
6.306  Sylvarumque comas involvet purpura velo,
6.307  Quidquid et attigerit, fusco foedabit amictu.
6.308  Qualis 36 cum sero fumantes vespere fessus
6.309  Urget equos Titan radiosque extinxit in undis,
6.310  Lurida


130673. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 279 | Paragraph | Section]

nigrantes coelo Nox explicat alas
6.311  Omniaque horrificis confundit foeda tenebris.
6.312  Jamque suus periit rebus color: aequoris undae
6.313  Caerulei, virides per summa cacumina frondes
6.314  Et picti pratis flores pictaeque volucres
6.315  Mille genus pecudesque feraeque et celsa domorum
6.316  Culmina marmoreisque alte suffulta columnis
6.317  Templa deum aurataeque trabes auroque supellex


130674. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 279 | Paragraph | Section]

tenebris.
6.312  Jamque suus periit rebus color: aequoris undae
6.313  Caerulei, virides per summa cacumina frondes
6.314  Et picti pratis flores pictaeque volucres
6.315  Mille genus pecudesque feraeque et celsa domorum
6.316  Culmina marmoreisque alte suffulta columnis
6.317  Templa deum aurataeque trabes auroque supellex
6.318  Illita et aggestis cumulata altaria donis,
6.319  Indiscreta latent simul


130675. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 279 | Paragraph | Section]

flores pictaeque volucres
6.315  Mille genus pecudesque feraeque et celsa domorum
6.316  Culmina marmoreisque alte suffulta columnis
6.317  Templa deum aurataeque trabes auroque supellex
6.318  Illita et aggestis cumulata altaria donis,
6.319  Indiscreta latent simul omnia: nox tegit atro
6.320  Involvens pariter velo et discrimina tollit.
6.321  Quod si plura 37


130676. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 279 | Paragraph | Section]

suffulta columnis
6.317  Templa deum aurataeque trabes auroque supellex
6.318  Illita et aggestis cumulata altaria donis,
6.319  Indiscreta latent simul omnia: nox tegit atro
6.320  Involvens pariter velo et discrimina tollit.
6.321  Quod si plura 37 simul diversae stamina formae
6.322  Trajicias tenuis per plura foramina chartae,
6.323  Lente alia rursum


130677. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 279 | Paragraph | Section]

Telluris in umbra
6.327  Quae mersam ardenti perfundunt sanguine Phoeben
6.328  Luminaque aerias tingunt transmissa per auras.
6.329  Nam radii aetheriis subeuntes aera ab oris
6.330  Dum flectunt iter et medium torquentur ad axem,
6.331  Distracta in varios dissolvunt fila colores.
6.332  Quae violas, quae coerulei placida aequora ponti
6.333  Languida nigranti confundunt stamina fuco,
6.334  Flexa magis,


130678. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 279 | Paragraph | Section]

fila colores.
6.332  Quae violas, quae coerulei placida aequora ponti
6.333  Languida nigranti confundunt stamina fuco,
6.334  Flexa magis, magis ima petunt; referentia contra
6.335  Ardentesque rosas et fusi sanguinis undam,
6.336  Divitis et venam quae tingunt fulva metalli,
6.337  Vi retinent majore viam ac de tramite recto
6.338  Discedunt miniis et minus inclinantur in umbram.


130679. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 279 | Paragraph | Section]

quae coerulei placida aequora ponti
6.333  Languida nigranti confundunt stamina fuco,
6.334  Flexa magis, magis ima petunt; referentia contra
6.335  Ardentesque rosas et fusi sanguinis undam,
6.336  Divitis et venam quae tingunt fulva metalli,
6.337  Vi retinent majore viam ac de tramite recto
6.338  Discedunt miniis et minus inclinantur in umbram.
6.339  Illa igitur spatium diffusa per amplius atque


130680. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 279 | Paragraph | Section]

ima petunt; referentia contra
6.335  Ardentesque rosas et fusi sanguinis undam,
6.336  Divitis et venam quae tingunt fulva metalli,
6.337  Vi retinent majore viam ac de tramite recto
6.338  Discedunt miniis et minus inclinantur in umbram.
6.339  Illa igitur spatium diffusa per amplius atque
6.340  Languida distractu tanto et tenuata, minore
6.341  Percellunt oculos nisu, haec mage densa minusque


130681. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 281 | Paragraph | Section]


6.337  Vi retinent majore viam ac de tramite recto
6.338  Discedunt miniis et minus inclinantur in umbram.
6.339  Illa igitur spatium diffusa per amplius atque
6.340  Languida distractu tanto et tenuata, minore
6.341  Percellunt oculos nisu, haec mage densa minusque
6.342  Dissociata magis pollent servantque vigorem.
6.343  Ergo qua penitus nigrantis stamina coni
6.344  Dorsum prima legunt, sola


130682. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 281 | Paragraph | Section]

quae vada caerula pingunt
6.350  Quaeque novas frondes, tum flava atque aurea sese
6.351  Miscerent sensim ac demum, qua Cynthia tristes
6.352  Fusca regit bijugos, mixtum genus omne colorum
6.353  Pervolat et tenui conspergit lumine divam.
6.354  Ast ibi cum distracta minus, quae sanguine fervent,
6.355  Fila magis vigeant, Phoeben quoque sanguine tinctam
6.356  Ostentant oculis et caetera robore vincunt.


130683. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 281 | Paragraph | Section]

omne colorum
6.353  Pervolat et tenui conspergit lumine divam.
6.354  Ast ibi cum distracta minus, quae sanguine fervent,
6.355  Fila magis vigeant, Phoeben quoque sanguine tinctam
6.356  Ostentant oculis et caetera robore vincunt.
6.357  Ne tamen 39 hanc solamve putes primamve coloris
6.358  Sanguinei causam imprudens: perturbat et illa
6.359  Languentis


130684. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 281 | Paragraph | Section]


6.356  Ostentant oculis et caetera robore vincunt.
6.357  Ne tamen 39 hanc solamve putes primamve coloris
6.358  Sanguinei causam imprudens: perturbat et illa
6.359  Languentis Phoebes vultum affunditque ruborem,
6.360  Sed tenuem. Neque enim spatii discrimina tanta
6.361  Purpureus violae poscit rubeusque cruoris,
6.362  Dum se distractus fundit color:


130685. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 281 | Paragraph | Section]

magis turpique aspergat sanguine divam,
6.366  Accipe! Nunc almae lucis natura sub imis
6.367  Occultata diu latebris penitusque reposti
6.368  Nunc demum pandendi aditus frangendaque claustra
6.369  Et reseranda sacris ignota sororibus antra.
6.370  Nunc rerum externas dabitur cognoscere formas
6.371  Quaeque quibus pleno perfusis lumine fila
6.372  Pulsa retro redeant, quae per cava viscera serpant.


130686. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 283 | Paragraph | Section]

43 in gyrum jactati turbinis instar
6.385  Contorquent sese jamque hac, jam fronte feruntur
6.386  Aversa; fors 44 et motu trepidante coruscant
6.387  Jamque magis rapido properant per inane volatu,
6.388  Jam celerem cohibent cursum et minus incita tendunt.
6.389  Fors etiam 45


130687. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 283 | Paragraph | Section]

fronte feruntur
6.386  Aversa; fors 44 et motu trepidante coruscant
6.387  Jamque magis rapido properant per inane volatu,
6.388  Jam celerem cohibent cursum et minus incita tendunt.
6.389  Fors etiam 45 laxae jam pandunt atque tumenti
6.390  Distendunt sese gremio, jam mole minori
6.391  Adstringunt pressae


130688. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 283 | Paragraph | Section]

sese gremio, jam mole minori
6.391  Adstringunt pressae alternis variante figura.
6.392  Quidquid id est 46 , certa mutant vice conditionem.
6.393  Et si forte novum positu se corpus in uno
6.394  Objiciat, reditus fit promptior atque repulsus,
6.395  Quo relegant iter et motum in contraria flectant.
6.396  Dat faciles aditus alter frontemque secundo


130689. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 283 | Paragraph | Section]

46 , certa mutant vice conditionem.
6.393  Et si forte novum positu se corpus in uno
6.394  Objiciat, reditus fit promptior atque repulsus,
6.395  Quo relegant iter et motum in contraria flectant.
6.396  Dat faciles aditus alter frontemque secundo
6.397  Ire per objectam gressu et protendere cursum
6.398  Adjuvat atque novi superare obstacula callis.
6.399  Nec


130690. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 283 | Paragraph | Section]

in uno
6.394  Objiciat, reditus fit promptior atque repulsus,
6.395  Quo relegant iter et motum in contraria flectant.
6.396  Dat faciles aditus alter frontemque secundo
6.397  Ire per objectam gressu et protendere cursum
6.398  Adjuvat atque novi superare obstacula callis.
6.399  Nec tamen 47 haec cunctis eadem intervalla viarum
6.400  Particulis, eadem


130691. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 285 | Paragraph | Section]


6.415  Illa quidem ante alios celeri mage concita cursu
6.416  Forsitan antevolant fucos positusque vicesque
6.417  Permutant spatiis majoribus, inter utramque
6.418  Una licet mensura vicem sit temporis, et fors
6.419  Est sua differitas in tempore, quaeque hyacinthos
6.420  Et violam fucant, citius quoque restituuntur
6.421  Et citius formamque suam sortemque resumunt.
6.422  quin etiam, quoniam diversae


130692. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 285 | Paragraph | Section]

antevolant fucos positusque vicesque
6.417  Permutant spatiis majoribus, inter utramque
6.418  Una licet mensura vicem sit temporis, et fors
6.419  Est sua differitas in tempore, quaeque hyacinthos
6.420  Et violam fucant, citius quoque restituuntur
6.421  Et citius formamque suam sortemque resumunt.
6.422  quin etiam, quoniam diversae stamina formae,
6.423  Quae septem in classes conducimus, agmine longo


130693. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 285 | Paragraph | Section]

spatiis majoribus, inter utramque
6.418  Una licet mensura vicem sit temporis, et fors
6.419  Est sua differitas in tempore, quaeque hyacinthos
6.420  Et violam fucant, citius quoque restituuntur
6.421  Et citius formamque suam sortemque resumunt.
6.422  quin etiam, quoniam diversae stamina formae,
6.423  Quae septem in classes conducimus, agmine longo
6.424  Se excipiunt numeroque carent, illa ipsa coloris


130694. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 285 | Paragraph | Section]

artibus usus
6.428  Extudit haec, qui naturae tam sancta latentis
6.429  Audacem primus tulit in penetralia gressum?
6.430  Ille quidem multa observans, tentamina multa
6.431  Instituens rursumque iterans et pectore versans
6.432  Singula componensque inter se plurima, demum
6.433  Irrupit verumque adytis extraxit ab imis
6.434  Victor et immenso vulgatum prodidit orbi.
6.435  Ipse tibi hic pandam delectum ex


130695. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 285 | Paragraph | Section]

multa observans, tentamina multa
6.431  Instituens rursumque iterans et pectore versans
6.432  Singula componensque inter se plurima, demum
6.433  Irrupit verumque adytis extraxit ab imis
6.434  Victor et immenso vulgatum prodidit orbi.
6.435  Ipse tibi hic pandam delectum ex omnibus unum,
6.436  Quod facile instituas et rem quod conficit omnem.
6.437  Accipe 49


130696. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 285 | Paragraph | Section]

inter se plurima, demum
6.433  Irrupit verumque adytis extraxit ab imis
6.434  Victor et immenso vulgatum prodidit orbi.
6.435  Ipse tibi hic pandam delectum ex omnibus unum,
6.436  Quod facile instituas et rem quod conficit omnem.
6.437  Accipe 49 quae tantum praegrandibus apta tuborum
6.438  Molibus, ingenti distantes aetheris ignes
6.439  Augmine demittit


130697. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 285 | Paragraph | Section]

cui dorsum hinc scilicet atque hinc
6.441  Vix tumeat? plana vix quidquam a fronte recedat.
6.442  Huic aliam assimilem lenti conjungere lentem
6.443  Ne pigeat planove excurrens aequore vitrum
6.444  Et frontem fronti componere: tanget in arcto
6.445  Haec illam puncto et dabit oscula pressa. Sed inde
6.446  Undique discedent per gyrum atque inter utrumque
6.447  Ore tumens patulo circum se tendet hiatus.


130698. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 285 | Paragraph | Section]

quidquam a fronte recedat.
6.442  Huic aliam assimilem lenti conjungere lentem
6.443  Ne pigeat planove excurrens aequore vitrum
6.444  Et frontem fronti componere: tanget in arcto
6.445  Haec illam puncto et dabit oscula pressa. Sed inde
6.446  Undique discedent per gyrum atque inter utrumque
6.447  Ore tumens patulo circum se tendet hiatus.
6.448  Aeris hic velum conclusi atque ampla patebit
6.449  Lamina,


130699. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 285 | Paragraph | Section]

tendet hiatus.
6.448  Aeris hic velum conclusi atque ampla patebit
6.449  Lamina, quae medio tenuissima, quo mage ad oras
6.450  Marginis extremas accesserit, hoc mage crasso
6.451  Se pandet laxans gremio et pinguescet eundo.
6.452  Nec vero 50 , quacumque libet, quo pandat hiatu
6.453  Parte sui sese, quod vitra interjacet inter,


130700. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 287 | Paragraph | Section]


6.452  Nec vero 50 , quacumque libet, quo pandat hiatu
6.453  Parte sui sese, quod vitra interjacet inter,
6.454  Aerii spatium veli et quam crassa patescat
6.455  Lamina, mensuram capias si rite, latebit.
6.456  Nam lentes aequum vitreae curvantur in orbem,
6.457  Cui tantum medio sese ardua tollit ab imo
6.458  Extima frons, quantum


130701. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 287 | Paragraph | Section]

sese ardua tollit ab imo
6.458  Extima frons, quantum aerias consurgit in auras
6.459  Ille tubus celsusque alti petit aetheris ignes.
6.460  Ast aequam incurvus qua vertice sustinet orbis
6.461  Planitiem et puncto sinuatus tangit in uno,
6.462  Mensuras spatiorum animo tibi concipe ternas.
6.463  Prima sit, integrum medio quae ducta sub imo
6.464  Linea descensu recto pertunderet orbem;
6.465  Altera,


130702. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 287 | Paragraph | Section]

orbem;
6.465  Altera, contactu, signet, quam distet ab alto
6.466  Discedens dorsi punctum quodcumque recurvi;
6.467  Tertia sit spatii, planae quod ab aequore frontis
6.468  Illud idem removet punctum et designat hiatum.
6.469  Aequet uti primam, quoties mensura secunda est,
6.470  Aequet ut hanc, toties repetenda est tertia, pandent
6.471  Quam numeri, geminas liceat si nosse priores.
6.472  At facili


130703. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 287 | Paragraph | Section]

geminas liceat si nosse priores.
6.472  At facili ratione licet deprendere primam:
6.473  Namque tubo sese tendit bis longior illo,
6.474  Vertice qui vitream sublimi ad sydera lentem
6.475  Tolleret et deducta polo demitteret astra.
6.476  Ipse oculis lustrare potes digitisque secundam
6.477  Prendere et inciso admotam metirier aere.
6.478  Ergo etiam ratione inita, mensura patescet
6.479  Tertia, qua


130704. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 287 | Paragraph | Section]

tubo sese tendit bis longior illo,
6.474  Vertice qui vitream sublimi ad sydera lentem
6.475  Tolleret et deducta polo demitteret astra.
6.476  Ipse oculis lustrare potes digitisque secundam
6.477  Prendere et inciso admotam metirier aere.
6.478  Ergo etiam ratione inita, mensura patescet
6.479  Tertia, qua curvum discedit ab aequore dorsum.
6.480  Quod 51 si se


130705. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 289 | Paragraph | Section]

tenuis transcurritur aurae
6.509  Lamina, transmissum jubar aere in ulterioris
6.510  Objectam vitri massam pervadet. At aucto
6.511  Aerii spatio veli jam rursus in ipsum
6.512  Aera reflexo cursu remeabit et ima
6.513  Objecti primo vitri se in viscera merget
6.514  Jani vice mutata posituque et sorte novatis.
6.515  Scilicet ingrediens auras processerat atque
6.516  Transgressu facili cursum produxerat, at


130706. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 289 | Paragraph | Section]

vitri massam pervadet. At aucto
6.511  Aerii spatio veli jam rursus in ipsum
6.512  Aera reflexo cursu remeabit et ima
6.513  Objecti primo vitri se in viscera merget
6.514  Jani vice mutata posituque et sorte novatis.
6.515  Scilicet ingrediens auras processerat atque
6.516  Transgressu facili cursum produxerat, at jam
6.517  Sorte nova posituque alio progressus eunti
6.518  Clauditur ac reditus fit


130707. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 289 | Paragraph | Section]

spatiis crescentibus aurae,
6.520  Bis vice mutata, vitro ulteriore feretur
6.521  Progrediens iterumque retro post augmina veli
6.522  Aerii majora (vicem nani tertia reddet
6.523  Jam spatii mensura novam et transire vetabit)
6.524  Aerios releget tractus cursumque reflectet.
6.525  Atque ita mutatis vicibus dum lamina clausae
6.526  Aurai sensim se laxat, corpore crasso
6.527  Pinguescens magis atque magis,


130708. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 291 | Paragraph | Section]

multo 57 jam plura, licebit
6.556  Addere nec varias cernentem exurgere formas
6.557  Invadet stupor ignarum, quae singula longus
6.558  Scrutari labor et Latiis celebrare Camoenis.
6.559  De genere 58 hoc illud: non tantum tenve coloris
6.560  Si filum admittas, ast ampla aspergine primam
6.561  Vitrorum


130709. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 291 | Paragraph | Section]

filum admittas, ast ampla aspergine primam
6.561  Vitrorum frontem perfuderis atque papyro
6.562  Transmissumve jubar sistas retrove repulsum,
6.563  Aspicies subito enatas fulgere corollas
6.564  Et circumductos radiantibus orbibus orbes.
6.565  Queis tamen unus erit color omnibus, ille, per arctum
6.566  Admissae lucis tulerant quem fila foramen.
6.567  At nigra se rutilis interseret orbibus


130710. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 293 | Paragraph | Section]

orbes.
6.565  Queis tamen unus erit color omnibus, ille, per arctum
6.566  Admissae lucis tulerant quem fila foramen.
6.567  At nigra se rutilis interseret orbibus umbra
6.568  Et circumductos distinguet fusca colores.
6.569  Quaque sui nitidas transmittent parte corollas
6.570  Hac umbram retro vitra irradiata remittent;
6.571  Qua retro rutilos orbes regione reflectent,


130711. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 293 | Paragraph | Section]


6.572  Transmittent illa tenebras orbesque nigrantes.
6.573  Non ita 59 si plenum vitris jubar atque colorum
6.574  immittas simul omne genus: nascentur et orbes
6.575  Fucati circum, insertae nascentur et umbrae.
6.576  Sed non unus erit cunctis color: ille rubebit,
6.577  Ille novas referet frondes, violam ille nigrantem.
6.578  Atque aliqua e multis


130712. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 293 | Paragraph | Section]


6.573  Non ita 59 si plenum vitris jubar atque colorum
6.574  immittas simul omne genus: nascentur et orbes
6.575  Fucati circum, insertae nascentur et umbrae.
6.576  Sed non unus erit cunctis color: ille rubebit,
6.577  Ille novas referet frondes, violam ille nigrantem.
6.578  Atque aliqua e multis rutilabit fascia fucis
6.579  Iridis in morem et


130713. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 293 | Paragraph | Section]

et umbrae.
6.576  Sed non unus erit cunctis color: ille rubebit,
6.577  Ille novas referet frondes, violam ille nigrantem.
6.578  Atque aliqua e multis rutilabit fascia fucis
6.579  Iridis in morem et quaedam genus omne colorum
6.580  Miscebit simul albescens ac lilia vincet.
6.581  Perspicuae tenuis quoties nam lamina massae
6.582  Excipit illaesum jubar et conjuncta colorum
6.583  Stamina,


130714. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 293 | Paragraph | Section]

rutilabit fascia fucis
6.579  Iridis in morem et quaedam genus omne colorum
6.580  Miscebit simul albescens ac lilia vincet.
6.581  Perspicuae tenuis quoties nam lamina massae
6.582  Excipit illaesum jubar et conjuncta colorum
6.583  Stamina, transmittit partem partemque repellit
6.584  Atque alio tinctam fuco rutilare videbis
6.585  Transpiciens, alio si fronte inspexeris illa,
6.586  Qua radius subit atque


130715. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 293 | Paragraph | Section]

retrove redire coacti,
6.589  Dum tenuis pressa gracilescit lamina mole.
6.590  Quamquam eadem 60 , fuerit si crassior, omne colorum
6.591  Transmittet genus et retro genus omne repellet.
6.592  Id vero si, quae paulo memoravimus ante,
6.593  Rursum animo repetas mentemque ad singula flectas,
6.594  Per te ipse invenies, facili et ratione notabis.


130716. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 293 | Paragraph | Section]

colorum
6.591  Transmittet genus et retro genus omne repellet.
6.592  Id vero si, quae paulo memoravimus ante,
6.593  Rursum animo repetas mentemque ad singula flectas,
6.594  Per te ipse invenies, facili et ratione notabis.
6.595  Scilicet, ejusdem cum tam sint multa coloris
6.596  Stamina staminibusque suum discrimen, iniqua
6.597  Et vicium spatia, haec quamquam tenuissima in una
6.598  Est vice differitas


130717. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 293 | Paragraph | Section]

repetas mentemque ad singula flectas,
6.594  Per te ipse invenies, facili et ratione notabis.
6.595  Scilicet, ejusdem cum tam sint multa coloris
6.596  Stamina staminibusque suum discrimen, iniqua
6.597  Et vicium spatia, haec quamquam tenuissima in una
6.598  Est vice differitas vel ternis sive quaternis,
6.599  Pluribus illa tamen vicium in regressibus aucta
6.600  Excrescit magis atque magis. Jamque omnibus unam


130718. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 295 | Paragraph | Section]


6.602  Unius ejusdemque addunt postrema coloris
6.603  Stamina primorum vicibus. Viridantia fila
6.604  Hinc aliis, simili vernant quae laeta colore,
6.605  In vicium praestant numero et satis ampla viarum
6.606  Post spatia adjiciunt jam centum et mille, novatos
6.607  Queis plus alternant positus formamque resumunt.
6.608  Quod simul in rubeoque rosae ditisque metalli
6.609  Evenit in


130719. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 295 | Paragraph | Section]


6.603  Stamina primorum vicibus. Viridantia fila
6.604  Hinc aliis, simili vernant quae laeta colore,
6.605  In vicium praestant numero et satis ampla viarum
6.606  Post spatia adjiciunt jam centum et mille, novatos
6.607  Queis plus alternant positus formamque resumunt.
6.608  Quod simul in rubeoque rosae ditisque metalli
6.609  Evenit in fulvo reliquisque ex ordine fucis.
6.610  Ergo, perspicuae


130720. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 295 | Paragraph | Section]

satis, filis ex ingredientibus una
6.612  Atque uno tinctis fuco sub margine demum
6.613  Opposito paribus sortem formamque resumptam
6.614  Plurima signabunt numeris ac plurima contra,
6.615  Et totidem ferme, imparibus. Proinde illa priori
6.616  Quam tenuere vicem positumque in fronte tenebunt
6.617  Tum quoque, jam toties amissam ac deinde receptam
6.618  Atque adeo transmissa iterum procedere possunt


130721. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 295 | Paragraph | Section]

Proinde illa priori
6.616  Quam tenuere vicem positumque in fronte tenebunt
6.617  Tum quoque, jam toties amissam ac deinde receptam
6.618  Atque adeo transmissa iterum procedere possunt
6.619  Promptius et cursum producere; caetera contra
6.620  Oppositam sortita vicem, reflectere gressum
6.621  Apta magis massamque iterum pervadere eandem,
6.622  Promptius emensas retro referentur ad oras.
6.623  Scilicet


130722. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 295 | Paragraph | Section]

novam ad frontem devenerit, illam
6.625  Continuo ferme in geminos discedere cernes
6.626  Hinc atque hinc similes radios, quorum alter easdem
6.627  Reflexus repetet sedes, procurret at alter
6.628  Victor et objecti per viscera corporis ibit:
6.629  Omne genus junctos miscebit uterque colores.
6.630  Ast 61 ubi trananda est tenuis lamella vicesque
6.631  Vix


130723. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 295 | Paragraph | Section]


6.637  Progressum facilem seu sunt habitura regressum.
6.638  Sed quoniam, vario distant quae fila colore,
6.639  Magna etiam in vicium spatiis discrimine poscunt,
6.640  Illa pari numero mutant, haec impare, et illa
6.641  Procurrunt potius, retro haec reflexa recurrunt.
6.642  Dividit ac fucos * tenuis lamella coloresque
6.643  Ostentat varios varia de parte tuenti.


130724. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 297 | Paragraph | Section]

educens. Tenuis dum lamina crescit
6.652  Sensim perque gradus series prodire notavit
6.653  Ille quidem varias longo ordine, scilicet illas
6.654  Interclusa vitris praebent quae corpora quasque
6.655  Et tenues bullae, dorso dum defluit humor,
6.656  Atque cutis sensim gracilescit, vertice ab alto
6.657  Exortas tergo demittunt. Orbibus orbes
6.658  Nam sese inserti excipiunt pulchrasque corollas


130725. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 297 | Paragraph | Section]

dorso dum defluit humor,
6.656  Atque cutis sensim gracilescit, vertice ab alto
6.657  Exortas tergo demittunt. Orbibus orbes
6.658  Nam sese inserti excipiunt pulchrasque corollas
6.659  Alternant, alios et prospectantibus intro
6.660  Transmissos tergo ostentant aliosque repulsos
6.661  Convexa dorsi praebent de parte colores.
6.662  Hinc etiam 63 , quae


130726. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 297 | Paragraph | Section]

colores.
6.662  Hinc etiam 63 , quae perspicuo, quae corpora opaco
6.663  Sint gremio, variis varia de parte tuentem
6.664  Quae ludant incerta coloribus et quibus idem
6.665  Curque aliis alius constet color, omnia ab uno
6.666  Hausit felici cursu manantia fonte.
6.667  Nulla etenim 64 rectis viduata meatibus


130727. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 297 | Paragraph | Section]

alius constet color, omnia ab uno
6.666  Hausit felici cursu manantia fonte.
6.667  Nulla etenim 64 rectis viduata meatibus atque
6.668  Sunt penitus densa et venienti impervia luci
6.669  Corpora: materiem permixtum rebus inane
6.670  Vincit in immensum ac radiis via libera semper,
6.671  In quamcumque plagam sit opus producere cursum,
6.672  Panditur. In


130728. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 297 | Paragraph | Section]

omnia lucem
6.674  Admittunt coeptoque sinunt procedere cursu.
6.675  Exiguas vitreis qui moles orbibus usi
6.676  Scrutantur contemplantes, satis omnia norunt
6.677  Per genera herbarum, per tigna et membra animantum
6.678  Ire jubar perque et lapides et dura metalla.
6.679  Progressum anfractus nimii nimiique meatus
6.680  Impediunt luci potius disjunctaque iniquis


130729. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 297 | Paragraph | Section]

sinunt procedere cursu.
6.675  Exiguas vitreis qui moles orbibus usi
6.676  Scrutantur contemplantes, satis omnia norunt
6.677  Per genera herbarum, per tigna et membra animantum
6.678  Ire jubar perque et lapides et dura metalla.
6.679  Progressum anfractus nimii nimiique meatus
6.680  Impediunt luci potius disjunctaque iniquis
6.681  Materies spatiis, diversae et fragmina massae


130730. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 297 | Paragraph | Section]

procedere cursu.
6.675  Exiguas vitreis qui moles orbibus usi
6.676  Scrutantur contemplantes, satis omnia norunt
6.677  Per genera herbarum, per tigna et membra animantum
6.678  Ire jubar perque et lapides et dura metalla.
6.679  Progressum anfractus nimii nimiique meatus
6.680  Impediunt luci potius disjunctaque iniquis
6.681  Materies spatiis, diversae et fragmina massae


130731. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 299 | Paragraph | Section]


6.678  Ire jubar perque et lapides et dura metalla.
6.679  Progressum anfractus nimii nimiique meatus
6.680  Impediunt luci potius disjunctaque iniquis
6.681  Materies spatiis, diversae et fragmina massae
6.682  Intermixta simul pariter mage densa minusque
6.683  Et facies scabrae aut incurvae particularum.
6.684  Particulam ingrediens quamvis jubar egrediensve
6.685  Parte sui retro pulsum


130732. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 299 | Paragraph | Section]

nimiique meatus
6.680  Impediunt luci potius disjunctaque iniquis
6.681  Materies spatiis, diversae et fragmina massae
6.682  Intermixta simul pariter mage densa minusque
6.683  Et facies scabrae aut incurvae particularum.
6.684  Particulam ingrediens quamvis jubar egrediensve
6.685  Parte sui retro pulsum nam flectitur atque
6.686  Parte alia producit iter. Proin dum nova quaeque


130733. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 299 | Paragraph | Section]

nihil jam ferme appellit ad oram.
6.690  omne jubar variis jam tractum janique repulsum
6.691  Viribus hac, illac vacuis anfractibus errat
6.692  Imaque perpetuo serpit per viscera flexu.
6.693  Adjuvat et positus facierum obliquus et asper
6.694  Mille viis torquens radios longoque viarum
6.695  Circuitu cogit demum consistere fessos.
6.696  Nonne 65 vides,


130734. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 299 | Paragraph | Section]

ad oram.
6.690  omne jubar variis jam tractum janique repulsum
6.691  Viribus hac, illac vacuis anfractibus errat
6.692  Imaque perpetuo serpit per viscera flexu.
6.693  Adjuvat et positus facierum obliquus et asper
6.694  Mille viis torquens radios longoque viarum
6.695  Circuitu cogit demum consistere fessos.
6.696  Nonne 65 vides, puri quam sit pellucida vitri


130735. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 299 | Paragraph | Section]


6.698  Contra imbrem gelidasque nives nimbosque sonantes?
6.699  Pulveris in tumulum fractam contunde nec ullos
6.700  Transmittet radios jam corpore pulvis opaco.
6.701  Frons tantum crispata potest, insertus et aer.
6.702  quin etiam laevi si plurima lamina fronte
6.703  Consistat frontesque ipsas conjunxeris, oram
6.704  Qui radius primam subiens transcurrerit, omnem
6.705  Per massam externas vitri pervadet ad


130736. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 299 | Paragraph | Section]

transpicienti.
6.708  Subduc alternas, demptis succedat ut aer
6.709  Seque vitris medium illabens interserat idem
6.710  Flexibus innumeris radius se distrahet atque
6.711  Per vitra, insertum per et aera serpet oberrans
6.712  Nec jam ultra positas res transpectare licebit.
6.713  Contra si tenui, quam linea texta papyrum
6.714  Contusa ad lympham doctis dant usibus, undam
6.715  Affundas,


130737. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 301 | Paragraph | Section]

aere pulso
6.718  Tenvia fila inter sese liquor insinuabit
6.719  Ac magis aeriis pinguedine distat ab auris
6.720  Linea materies, liquidis quam distet ab undis,
6.721  Distet et a succo semper frondentis olivae.
6.722  Ergo ubi mixta simul fuerit mage densa minusque
6.723  Materies, vacui nimia vel mole meatus
6.724  Sese inter fibras distendant, corpus opaco
6.725  Nigrantes


130738. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 301 | Paragraph | Section]

Ast ubi eodem
6.726  Materies densata gradu se fuderit aeque
6.727  Per spatium, latebris alte pellucet in imis.
6.728  Namque illic vario pulsu varioque repulsu
6.729  Mille locis inflexa viam detorquet et alto
6.730  Distrahitur lux alma sinu; circum undique contra
6.731  Viribus hic aequis agitur neque flectitur usquam.
6.732  Jam vero 66 varios varia de


130739. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 301 | Paragraph | Section]

parte tuenti
6.733  Saepe oculo praebent quaevis pellucida fucos
6.734  Corpora, seu crassa fuerint seu mole minuta,
6.735  Illa quidem incurvis vel frontibus inclinatis
6.736  Si jubar excipiant reddantque et fila retexant.
6.737  Sic vitrum triquetrum, sic gemmae et roscidus humor
6.738  Mille nitent variis distracto lumine fucis.
6.739  Sic fors et tenues fucantur saepe capilli
6.740  Staminaque, incautam


130740. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 301 | Paragraph | Section]

fucos
6.734  Corpora, seu crassa fuerint seu mole minuta,
6.735  Illa quidem incurvis vel frontibus inclinatis
6.736  Si jubar excipiant reddantque et fila retexant.
6.737  Sic vitrum triquetrum, sic gemmae et roscidus humor
6.738  Mille nitent variis distracto lumine fucis.
6.739  Sic fors et tenues fucantur saepe capilli
6.740  Staminaque, incautam queis captat aranea praedam.
6.741  At vario


130741. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 301 | Paragraph | Section]

vel frontibus inclinatis
6.736  Si jubar excipiant reddantque et fila retexant.
6.737  Sic vitrum triquetrum, sic gemmae et roscidus humor
6.738  Mille nitent variis distracto lumine fucis.
6.739  Sic fors et tenues fucantur saepe capilli
6.740  Staminaque, incautam queis captat aranea praedam.
6.741  At vario 67 ludant quae corpora opaca tuentem,
6.742  Quae


130742. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 301 | Paragraph | Section]

saepe capilli
6.740  Staminaque, incautam queis captat aranea praedam.
6.741  At vario 67 ludant quae corpora opaca tuentem,
6.742  Quae servent certum et quem servent quaeque colorem,
6.743  A mole et textu res pendet particularum.
6.744  Nam si materies mage densa aut pinguior imo
6.745  Lamellam gremio tenuem circum undique claudat,
6.746  Incertus color


130743. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 301 | Paragraph | Section]

queis captat aranea praedam.
6.741  At vario 67 ludant quae corpora opaca tuentem,
6.742  Quae servent certum et quem servent quaeque colorem,
6.743  A mole et textu res pendet particularum.
6.744  Nam si materies mage densa aut pinguior imo
6.745  Lamellam gremio tenuem circum undique claudat,
6.746  Incertus color est; certus, si densior aut si
6.747  Pinguior


130744. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 301 | Paragraph | Section]

nam tramite, cursum
6.749  Inclinat magis atque magis frontique propinquat;
6.750  Dum subit hanc contra, erigitur frontemque relinquit.
6.751  Quare ibi pro vario radii flexu advenientis,
6.752  Flexus et ingressi prima cum Fronte, terendae
6.753  Et mensura viae ac vicium intervalla colorque
6.754  Mutantur grandi discrimine; singula contra
6.755  Hic ferme constant fermeque brevissima frontes


130745. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 301 | Paragraph | Section]

atque magis frontique propinquat;
6.750  Dum subit hanc contra, erigitur frontemque relinquit.
6.751  Quare ibi pro vario radii flexu advenientis,
6.752  Flexus et ingressi prima cum Fronte, terendae
6.753  Et mensura viae ac vicium intervalla colorque
6.754  Mutantur grandi discrimine; singula contra
6.755  Hic ferme constant fermeque brevissima frontes
6.756  Oppositas inter teritur via, semper iidem


130746. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 303 | Paragraph | Section]

intervalla colorque
6.754  Mutantur grandi discrimine; singula contra
6.755  Hic ferme constant fermeque brevissima frontes
6.756  Oppositas inter teritur via, semper iidem
6.757  Et vicium numeri redeunt idemque colores.
6.758  Scilicet hinc 68 Junonis aves, qua syrmate longo
6.759  Expandunt caudam ad solem et vernantia prata


130747. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 303 | Paragraph | Section]


6.757  Et vicium numeri redeunt idemque colores.
6.758  Scilicet hinc 68 Junonis aves, qua syrmate longo
6.759  Expandunt caudam ad solem et vernantia prata
6.760  Aethereosque ignes tumidae in certamina poscunt,
6.761  Matris et Idaliae volucres per mollia colla
6.762  Nam ludunt mulcentque oculos variante colore,
6.763  Includunt spatia in


130748. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 303 | Paragraph | Section]

68 Junonis aves, qua syrmate longo
6.759  Expandunt caudam ad solem et vernantia prata
6.760  Aethereosque ignes tumidae in certamina poscunt,
6.761  Matris et Idaliae volucres per mollia colla
6.762  Nam ludunt mulcentque oculos variante colore,
6.763  Includunt spatia in spatiis mage tenvia densis.
6.764  At contra arboreae frondes maturaque poma
6.765  Et


130749. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 303 | Paragraph | Section]

et Idaliae volucres per mollia colla
6.762  Nam ludunt mulcentque oculos variante colore,
6.763  Includunt spatia in spatiis mage tenvia densis.
6.764  At contra arboreae frondes maturaque poma
6.765  Et teneri flores pictisque undantia venis
6.766  Marmora, viventum cutis et genus omne metalla
6.767  Totque aliae rerum species, quae certa remittunt
6.768  Stamina constantique impellunt lumina forma,


130750. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 303 | Paragraph | Section]

variante colore,
6.763  Includunt spatia in spatiis mage tenvia densis.
6.764  At contra arboreae frondes maturaque poma
6.765  Et teneri flores pictisque undantia venis
6.766  Marmora, viventum cutis et genus omne metalla
6.767  Totque aliae rerum species, quae certa remittunt
6.768  Stamina constantique impellunt lumina forma,
6.769  Tenvibus in spatiis mage densa aut pinguia claudunt.
6.770  Quod


130751. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 303 | Paragraph | Section]

licet usque amplissima vastam
6.774  Distendat late frontem, ut memoravimus ante,
6.775  Si spatio minus in denso conclusa minusve
6.776  Materie in pingui jaceat, sua certa repellit
6.777  Filorum genera et certum tibi tota colorem
6.778  Reflexu ostentat, quavis de parte, tuenti.
6.779  Contunde infringens: et si non tenvior inde
6.780  Prodeat, illum ipsum per singula frusta colorem
6.781  Aspicies pariter


130752. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 303 | Paragraph | Section]

in denso conclusa minusve
6.776  Materie in pingui jaceat, sua certa repellit
6.777  Filorum genera et certum tibi tota colorem
6.778  Reflexu ostentat, quavis de parte, tuenti.
6.779  Contunde infringens: et si non tenvior inde
6.780  Prodeat, illum ipsum per singula frusta colorem
6.781  Aspicies pariter pariterque in corpore nexis
6.782  Compacto e frustis idem color ille manebit.
6.783  At si


130753. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 303 | Paragraph | Section]

70 particulae admisso pinguescere succo
6.784  Incipiant vel si contra, expirante liquore
6.785  Ad solem, incipiant gracilescere, jam nova fuci
6.786  Succedet species. Sic et matura trahentes
6.787  Poma novo affundunt vultus radiantia succo
6.788  Et vario picti flores ornantur amictu.
6.789  Sic contra virides olim flavescere primum
6.790  Sive rubere etiam, nimio si Solis


130754. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 303 | Paragraph | Section]

vel si contra, expirante liquore
6.785  Ad solem, incipiant gracilescere, jam nova fuci
6.786  Succedet species. Sic et matura trahentes
6.787  Poma novo affundunt vultus radiantia succo
6.788  Et vario picti flores ornantur amictu.
6.789  Sic contra virides olim flavescere primum
6.790  Sive rubere etiam, nimio si Solis ab aestu
6.791  Torrentur, prima frondes aestate videbis,
6.792  Tum saepe et


130755. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 303 | Paragraph | Section]

vario picti flores ornantur amictu.
6.789  Sic contra virides olim flavescere primum
6.790  Sive rubere etiam, nimio si Solis ab aestu
6.791  Torrentur, prima frondes aestate videbis,
6.792  Tum saepe et flavum nigro mutare colorem.
6.793  Sic etiam affrictu et pulvis contusus et ipsa
6.794  Cana ligustra manu nimium compressa nigrescunt.
6.795  Unde


130756. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 303 | Paragraph | Section]

virides olim flavescere primum
6.790  Sive rubere etiam, nimio si Solis ab aestu
6.791  Torrentur, prima frondes aestate videbis,
6.792  Tum saepe et flavum nigro mutare colorem.
6.793  Sic etiam affrictu et pulvis contusus et ipsa
6.794  Cana ligustra manu nimium compressa nigrescunt.
6.795  Unde 71 tamen rubeus Phoebes squalentis in umbra


130757. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 303 | Paragraph | Section]

primum
6.790  Sive rubere etiam, nimio si Solis ab aestu
6.791  Torrentur, prima frondes aestate videbis,
6.792  Tum saepe et flavum nigro mutare colorem.
6.793  Sic etiam affrictu et pulvis contusus et ipsa
6.794  Cana ligustra manu nimium compressa nigrescunt.
6.795  Unde 71 tamen rubeus Phoebes squalentis in umbra


130758. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 305 | Paragraph | Section]


6.794  Cana ligustra manu nimium compressa nigrescunt.
6.795  Unde 71 tamen rubeus Phoebes squalentis in umbra
6.796  Exurgat color et sordescat sanguine vultus,
6.797  Non haec una satis lucis natura docebit.
6.798  Perge age et aerios animo tibi siste vapores.
6.799  Illi equidem, Libycis si fors exortus arenis
6.800  Africus


130759. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 305 | Paragraph | Section]

71 tamen rubeus Phoebes squalentis in umbra
6.796  Exurgat color et sordescat sanguine vultus,
6.797  Non haec una satis lucis natura docebit.
6.798  Perge age et aerios animo tibi siste vapores.
6.799  Illi equidem, Libycis si fors exortus arenis
6.800  Africus Aethiopumve Notus de litore adusto
6.801  Advolet, ignitis et concitet aera pennis
6.802  Vel si


130760. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 305 | Paragraph | Section]

satis lucis natura docebit.
6.798  Perge age et aerios animo tibi siste vapores.
6.799  Illi equidem, Libycis si fors exortus arenis
6.800  Africus Aethiopumve Notus de litore adusto
6.801  Advolet, ignitis et concitet aera pennis
6.802  Vel si commixto fervescant sulphure vel si
6.803  Jungantur, varii miscent dum praelia venti,
6.804  Aucta mole tumentjamque omnia flectere possunt
6.805  Mutatis vicibus


130761. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 305 | Paragraph | Section]

dum praelia venti,
6.804  Aucta mole tumentjamque omnia flectere possunt
6.805  Mutatis vicibus variorum fila colorum.
6.806  Hinc tumidae surgunt massae coeloque feruntur;
6.807  Scilicet hic nebulis et nubibus ortus opacis.
6.808  Ast ubi jam paulatim aestus deferbuit atque
6.809  Sese iterum adstringunt tenuata mole vapores,
6.810  Prima vicem, quoniam rubeis longissima filis
6.811  Intervalla vices


130762. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 305 | Paragraph | Section]

mutantque vices cursumque reflectunt.
6.817  Si moles pergat tenuarier, aurea cursum
6.818  Libera cum rubeis producunt, tum quoque flava;
6.819  Dein fugiunt virides reliquique ex ordine fuci,
6.820  Purus et amotis pellucet nubibus aer.
6.821  Non tamen 72 usque adeo tenui se mole vapores
6.822  Adstringunt penitus cuncti, ut genus omne colorum
6.823  Possit


130763. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 307 | Paragraph | Section]

contra flavescunt stamina lucis.
6.834  Densatur magis atque magis violaeque nigranti
6.835  Fit color assimilis, Boreae de parte nivalis
6.836  Si gelida errantes adstrinxerit aura vapores
6.837  Et minimae molis globuli dispergere dorso
6.838  Jam violae tantum possint nigrantia fila.
6.839  Praeterea 73 globulus, rubicundae stamina lucis


130764. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 307 | Paragraph | Section]

brevior, medio quam qui traducitur axis.
6.845  At contra medium globulus deducta per axem
6.846  Vix potis est violae qui languida flectere fila,
6.847  Nulla parte sui reliquos inflectere fucos
6.848  Et circum aeriis poterit dispergere campis.
6.849  Corporis hinc 74 radius liquidi per viscera si se
6.850  Tramite perspicuo tulerit, cui mole minuti


130765. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 307 | Paragraph | Section]

referunt violam, ardenti quam tincta rubore
6.854  Caeruleique adeo praebebit forma coloris
6.855  Se tibi reflexo spectandam in lumine; contra
6.856  Transmissum lumen sensim flavescet eundo.
6.857  quin et longa satis post intervalla viarum
6.858  Stamina jam violae quondam jamque Indica ferme
6.859  Deficiunt, magna distracta e parte, viretque
6.860  Reflexum jubar ac transmissum sanguine fervet.


130766. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 307 | Paragraph | Section]

inde insertis crystallus pura fenestris
6.865  Admittit Phoebi radios pontumque coercet.
6.866  Ipsa suo moles stat pondere tuta; sub imo
6.867  Piscator genio sedet ac vitalibus auris
6.868  Vescitur et conchas seu dura corallia carpit
6.869  Sive rates fundo mersas rimatur et aurum
6.870  Extrahit ac vectas peregrino e littore merces.
6.871  Hac olim, Angligenum qui maximus astra tueri


130767. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 307 | Paragraph | Section]

pontumque coercet.
6.866  Ipsa suo moles stat pondere tuta; sub imo
6.867  Piscator genio sedet ac vitalibus auris
6.868  Vescitur et conchas seu dura corallia carpit
6.869  Sive rates fundo mersas rimatur et aurum
6.870  Extrahit ac vectas peregrino e littore merces.
6.871  Hac olim, Angligenum qui maximus astra tueri
6.872  Sive opus et varios numeris supponere motus
6.873  Seu


130768. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 309 | Paragraph | Section]

carpit
6.869  Sive rates fundo mersas rimatur et aurum
6.870  Extrahit ac vectas peregrino e littore merces.
6.871  Hac olim, Angligenum qui maximus astra tueri
6.872  Sive opus et varios numeris supponere motus
6.873  Seu ponto et dubiis vitam concredere ventis
6.874  Naturamque alio servare sub orbe latentem,
6.875  Aeternum Hallejae gentis decus, ima profundi
6.876  Scrutatus


130769. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 309 | Paragraph | Section]

aurum
6.870  Extrahit ac vectas peregrino e littore merces.
6.871  Hac olim, Angligenum qui maximus astra tueri
6.872  Sive opus et varios numeris supponere motus
6.873  Seu ponto et dubiis vitam concredere ventis
6.874  Naturamque alio servare sub orbe latentem,
6.875  Aeternum Hallejae gentis decus, ima profundi
6.876  Scrutatus pelagi sese demiserat alte
6.877  Mersus aquis:


130770. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 309 | Paragraph | Section]

decus, ima profundi
6.876  Scrutatus pelagi sese demiserat alte
6.877  Mersus aquis: steterant venti supremaque ponti
6.878  Se facies laevi constraverat aequore. Solis
6.879  Irrupit radius, transmissae et spicula lucis
6.880  Impetiere manum, quae protinus igne rubenti
6.881  Emicuit, sparso ceu sanguine tincta maderet.
6.882  Reflexis contra radiis circum alta colorem
6.883  Unda dabat viridem rutilos


130771. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 309 | Paragraph | Section]

viroris.
6.889  Seu pallent seu caeruleo dant illita fuco
6.890  Stamina. Transmissi at radii, cum celsus in alto
6.891  Axe nitet Titan, flavescunt saepe, metallo
6.892  Ac saepe assimiles fulvo tinguntur et idem
6.893  Mane novo liquidis cum nondum emersit ab undis
6.894  Seu fessos cum solvit equos jam vespere sero,
6.895  Suspectans altas nubes aspergine pingit
6.896  Irrorans rubea rubeoque Aurora colore


130772. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 309 | Paragraph | Section]

coeloque rosas effundit ab alto.
6.898  Namque jubar Solis demissum a lampade, ad imas
6.899  Quo magis obliquo tulerit se tramite terras,
6.900  Hoc etiam aerias tractu majore per auras
6.901  Se feret et rubeus post plura obstacula fucus
6.902  Usque magis reliquos transmisso in lumine vincet.
6.903  His animadversis 77 longi jam meta laboris


130773. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 309 | Paragraph | Section]

animadversis 77 longi jam meta laboris
6.904  Arripienda venit: rubet jam prima coloris
6.905  Causa patet, Phoeben quae densa inflammat in umbra
6.906  Et turpi foedat squalentes sanguine vultus.
6.907  Scilicet ad mediam, quae lux demittitur umbram
6.908  Aeriis deflexa auris, trans aera longo
6.909  Tendit iter cursu: violae proin plura nigrantis


130774. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 311 | Paragraph | Section]

vultus.
6.914  Quamquam 78 etiam multo quondam, si credere dignum est,
6.915  Sanguine perfundi perhibent frontemque genasque
6.916  Squalentis divae et laniatos unguibus artus.
6.917  Quippe ferunt, medio cum jam coeuntia mense
6.918  Cornua complevere orbem similisque nitenti
6.919  Ora soror fratri radios diffundit ab alto
6.920  Aethere nocturnasque


130775. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 311 | Paragraph | Section]

soror fratri radios diffundit ab alto
6.920  Aethere nocturnasque aspectu discutit umbras,
6.921  Foemineo elatam fastu formaque superbam
6.922  Ostentare jubar coelo ac solemnia festa
6.923  Saepe agere et cum solemnes ducere pompas.
6.924  Mille igitur Dryadas sylvis et Oreadas altis
6.925  Montibus impavido secum per inane volatu
6.926  Avehit. Illae agitant choreas ac voce sonanti
6.927  Concelebrant


130776. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 311 | Paragraph | Section]

aspectu discutit umbras,
6.921  Foemineo elatam fastu formaque superbam
6.922  Ostentare jubar coelo ac solemnia festa
6.923  Saepe agere et cum solemnes ducere pompas.
6.924  Mille igitur Dryadas sylvis et Oreadas altis
6.925  Montibus impavido secum per inane volatu
6.926  Avehit. Illae agitant choreas ac voce sonanti
6.927  Concelebrant divae laudes et carmine certant:
6.928  Ut sola edenti Phoebum vix


130777. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 311 | Paragraph | Section]

ducere pompas.
6.924  Mille igitur Dryadas sylvis et Oreadas altis
6.925  Montibus impavido secum per inane volatu
6.926  Avehit. Illae agitant choreas ac voce sonanti
6.927  Concelebrant divae laudes et carmine certant:
6.928  Ut sola edenti Phoebum vix edita matri
6.929  Adstiterit, teneris et fratrem exceperit ulnis;
6.930  Ut primis arcu sylvas agitarit ab annis
6.931  Cervorumque greges nunquam


130778. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 311 | Paragraph | Section]

secum per inane volatu
6.926  Avehit. Illae agitant choreas ac voce sonanti
6.927  Concelebrant divae laudes et carmine certant:
6.928  Ut sola edenti Phoebum vix edita matri
6.929  Adstiterit, teneris et fratrem exceperit ulnis;
6.930  Ut primis arcu sylvas agitarit ab annis
6.931  Cervorumque greges nunquam fallente sagitta
6.932  Fixerit; ut patri jam grandior aetheris arcem
6.933  Servarit geminosque


130779. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 311 | Paragraph | Section]

geminosque immania corpora fratres
6.934  Telorum obruerit nimbo. "Tu surripis Orco
6.935  Distractum curru juvenem rursumque sub auras
6.936  Evehis aethereas ac nymphae tradis alendum
6.937  Egeriae et luco protectum condis opaco;
6.938  Tu regem sacrae turpatum sanguine cervae
6.939  Devotamque premis classem ac turgentibus undis
6.940  Et lue pestifera fumantes cogis ad aras
6.941  Sistere regalem


130780. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 311 | Paragraph | Section]

aethereas ac nymphae tradis alendum
6.937  Egeriae et luco protectum condis opaco;
6.938  Tu regem sacrae turpatum sanguine cervae
6.939  Devotamque premis classem ac turgentibus undis
6.940  Et lue pestifera fumantes cogis ad aras
6.941  Sistere regalem gnatam; mox eripis atque
6.942  Mactandam innocua statuis pro virgine cervam;
6.943  Illa tuas avecta procul jam sancta sacerdos
6.944  Excubat


130781. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 313 | Paragraph | Section]

hanc inseris astris.
6.954  Te Metabus regno pulsus, te virgo potenti
6.955  955 Praesentem auxilio sensit vix orta Camilla
6.956  Ultricemque habuit moriens: volat hasta tumentem
6.957  Trans fluvium et duro infantem sub cortice portat;
6.958  Aruntem caesa fugientem virgine telo
6.959  Assequitur Stygiasque Opis detrudit ad umbras.
6.960  960 Nec te secreto nudam, licet inscius, antro
6.961  Impune


130782. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 313 | Paragraph | Section]

morsuque suorum
6.962  Ipse canum lacer interiit comitumque sagittis.
6.963  Salve Erebo coeloque potens, salve, alta Tonantis
6.964  Progenies, terras late venerata per omnes,
6.965  965 Nympharum comes et nemorum Latonia cultrix!
6.966  Da faciles sylvis succos, da montibus altis
6.967  Ardua frugifera vestire cacumina fronde!"
6.968  Haec celebrant cantu: super omnia frontis honorem
6.969  Adjiciunt


130783. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 313 | Paragraph | Section]

vestire cacumina fronde!"
6.968  Haec celebrant cantu: super omnia frontis honorem
6.969  Adjiciunt plenumque jubar noctemque fugatam.
6.970  970 Alta sedet cum Latonia, virgo suasque
6.971  Excipit et tacito versat sub pectore laudes
6.972  Exultans plauditque sibi frontemque procacem
6.973  Circumfert late et formae in certamina quidquid
6.974  Axe nitet, pulchri matrem quoque poscit Amoris.


130784. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 313 | Paragraph | Section]

jubar noctemque fugatam.
6.970  970 Alta sedet cum Latonia, virgo suasque
6.971  Excipit et tacito versat sub pectore laudes
6.972  Exultans plauditque sibi frontemque procacem
6.973  Circumfert late et formae in certamina quidquid
6.974  Axe nitet, pulchri matrem quoque poscit Amoris.
6.975  975 Ac Vestam in primis obscura in nocte jacentem
6.976  Sordentemque artus dictis compellat amaris


130785. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 313 | Paragraph | Section]

aliena luce superbos
6.980  980 Ostentans," inquit, "vultus male cauta quietam
6.981  Sollicitas nec me majore effulgere nuper
6.982  Lumine, te densis meministi horrere tenebris,
6.983  Cum tacita invidia et caeco succensa furore
6.984  Praeripere objecto Phoebeos corpore vultus
6.985  Tentasti et subita radiantem immergere in umbra,
6.986  Nequidquam. Insanis moles nam tantula coeptis


130786. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 315 | Paragraph | Section]

nuper
6.982  Lumine, te densis meministi horrere tenebris,
6.983  Cum tacita invidia et caeco succensa furore
6.984  Praeripere objecto Phoebeos corpore vultus
6.985  Tentasti et subita radiantem immergere in umbra,
6.986  Nequidquam. Insanis moles nam tantula coeptis
6.987  Obstitit: immodicos pallor mihi fronte venustus
6.988  Repressit Solis radios tenuisque nitentem


130787. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 315 | Paragraph | Section]

in umbra,
6.986  Nequidquam. Insanis moles nam tantula coeptis
6.987  Obstitit: immodicos pallor mihi fronte venustus
6.988  Repressit Solis radios tenuisque nitentem
6.989  Distinxit naevus vultum et decus addidit ori.
6.990  At non et tenui tantum pallore protervos,
6.991  Non naevo inficiam vultus ego. Disce, age, dictis
6.992  Impetere immeritam et tanto te tollere fastu!"
6.993  Haec effata locum


130788. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 315 | Paragraph | Section]

Insanis moles nam tantula coeptis
6.987  Obstitit: immodicos pallor mihi fronte venustus
6.988  Repressit Solis radios tenuisque nitentem
6.989  Distinxit naevus vultum et decus addidit ori.
6.990  At non et tenui tantum pallore protervos,
6.991  Non naevo inficiam vultus ego. Disce, age, dictis
6.992  Impetere immeritam et tanto te tollere fastu!"
6.993  Haec effata locum capit et qua pompa superbo


130789. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 315 | Paragraph | Section]

tenuisque nitentem
6.989  Distinxit naevus vultum et decus addidit ori.
6.990  At non et tenui tantum pallore protervos,
6.991  Non naevo inficiam vultus ego. Disce, age, dictis
6.992  Impetere immeritam et tanto te tollere fastu!"
6.993  Haec effata locum capit et qua pompa superbo
6.994  Progreditur cum, nigrantem corpore vasto
6.995  Protendit conum ac tenebras affundit opacas.
6.996  Continuo Dryadesque


130790. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 315 | Paragraph | Section]

addidit ori.
6.990  At non et tenui tantum pallore protervos,
6.991  Non naevo inficiam vultus ego. Disce, age, dictis
6.992  Impetere immeritam et tanto te tollere fastu!"
6.993  Haec effata locum capit et qua pompa superbo
6.994  Progreditur cum, nigrantem corpore vasto
6.995  Protendit conum ac tenebras affundit opacas.
6.996  Continuo Dryadesque deas, namque ordine longo
6.997  Antevolant ducuntque


130791. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 315 | Paragraph | Section]

qua pompa superbo
6.994  Progreditur cum, nigrantem corpore vasto
6.995  Protendit conum ac tenebras affundit opacas.
6.996  Continuo Dryadesque deas, namque ordine longo
6.997  Antevolant ducuntque choros, et Oreadas umbra
6.998  Occupat attonitas tristis pallentiaque ora
6.999  Inficit et densis confundit foeda tenebris.
6.1000  Prospicit et casu comitum turbatur acerbo
6.1001  Cynthia, cum subitus trepidae


130792. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 315 | Paragraph | Section]

conum ac tenebras affundit opacas.
6.996  Continuo Dryadesque deas, namque ordine longo
6.997  Antevolant ducuntque choros, et Oreadas umbra
6.998  Occupat attonitas tristis pallentiaque ora
6.999  Inficit et densis confundit foeda tenebris.
6.1000  Prospicit et casu comitum turbatur acerbo
6.1001  Cynthia, cum subitus trepidae radiantia pallor
6.1002  Ora notat vultuque omnis decor ille venustus


130793. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 315 | Paragraph | Section]

deas, namque ordine longo
6.997  Antevolant ducuntque choros, et Oreadas umbra
6.998  Occupat attonitas tristis pallentiaque ora
6.999  Inficit et densis confundit foeda tenebris.
6.1000  Prospicit et casu comitum turbatur acerbo
6.1001  Cynthia, cum subitus trepidae radiantia pallor
6.1002  Ora notat vultuque omnis decor ille venustus
6.1003  Deperit atque atra primus jam se imbuit umbra


130794. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 315 | Paragraph | Section]

"miserae succurre sorori!
6.1012  Frater, ades! Toto nuper pulcherrima coelo
6.1013  Astriferumque altis late regina per axem
6.1014  Vecta rotis, tanta comitum plaudente corona,
6.1015  Obruor, heu, misera et mersi caligine tristi
6.1016  Sordescunt vultus. Jam sola, irrisa per umbram
6.1017  Raptor et assuetas cumis non sentit habenas."
6.1018  Frater abest longeque alia regione vagatur
6.1019  immemor.


130795. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 315 | Paragraph | Section]

altis late regina per axem
6.1014  Vecta rotis, tanta comitum plaudente corona,
6.1015  Obruor, heu, misera et mersi caligine tristi
6.1016  Sordescunt vultus. Jam sola, irrisa per umbram
6.1017  Raptor et assuetas cumis non sentit habenas."
6.1018  Frater abest longeque alia regione vagatur
6.1019  immemor. Aspectum tanti interjecta doloris
6.1020  Hostis dura negat questusque eludit inanes.
6.1021  Ergo


130796. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 315 | Paragraph | Section]

non sentit habenas."
6.1018  Frater abest longeque alia regione vagatur
6.1019  immemor. Aspectum tanti interjecta doloris
6.1020  Hostis dura negat questusque eludit inanes.
6.1021  Ergo ira succensa gravi et furibunda nigrantes
6.1022  Impetit ungue genas, teneros petit ungue lacertos
6.1023  Ungue sinus: denso exundans e vulnere sanguis
6.1024  Promicat et toto late se corpore fundit.


130797. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 317 | Paragraph | Section]


6.1021  Ergo ira succensa gravi et furibunda nigrantes
6.1022  Impetit ungue genas, teneros petit ungue lacertos
6.1023  Ungue sinus: denso exundans e vulnere sanguis
6.1024  Promicat et toto late se corpore fundit. Adduntur hic quae ipsius auctoris manu conscripta invenimus in exemplari Londinensi in laudem Ageni, praestantissimi viri, reipublicae Genuensis ad aulam Londinensem legati.
6.1025  1025 Haec


130798. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 317 | Paragraph | Section]

auctoris manu conscripta invenimus in exemplari Londinensi in laudem Ageni, praestantissimi viri, reipublicae Genuensis ad aulam Londinensem legati.
6.1025  1025 Haec super astrorum positu Lunaeque labore,
6.1026  Defectu et Solis vario congesta canebam
6.1027  Ausonia in magna, Latio dum subdita lustro
6.1028  Regna patri et montes camposque urbesque pererro
6.1029  Ac coeli positus atque intervalla locorum
6.1030  1030


130799. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 317 | Paragraph | Section]

legati.
6.1025  1025 Haec super astrorum positu Lunaeque labore,
6.1026  Defectu et Solis vario congesta canebam
6.1027  Ausonia in magna, Latio dum subdita lustro
6.1028  Regna patri et montes camposque urbesque pererro
6.1029  Ac coeli positus atque intervalla locorum
6.1030  1030 Mensuris late captis inquiro, tumorem
6.1031  Telluris vastae, Hesperiis quo turget in oris,


130800. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 317 | Paragraph | Section]

pingere tractum.
6.1036  Nunc eadem immensum dimitto impressa per orbem
6.1037  Hinc, ubi regalem ad Thamesim me, dulcis Agene,
6.1038  Excipis hospitio pingui immensamque per urbem
6.1039  Deducis late et curru circumvehis alto.
6.1040  1040 Ipse quidem cesso ac tenues exerceo curas
6.1041  Musarum cultor rudis: aut male cusa retracto
6.1042  Carmina ad incudem aut mendosa exempla typorum


130801. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 317 | Paragraph | Section]

alto.
6.1040  1040 Ipse quidem cesso ac tenues exerceo curas
6.1041  Musarum cultor rudis: aut male cusa retracto
6.1042  Carmina ad incudem aut mendosa exempla typorum
6.1043  Lustro iterum atque iterum et studio consumor inani.
6.1044  Te graviora premunt: commissa negocia tractas
6.1045  1045 Regalis patriae Britonum legatus in aula,
6.1046  Ingentis patriae, aequoreis quae tollit ab undis


130802. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 317 | Paragraph | Section]

consumor inani.
6.1044  Te graviora premunt: commissa negocia tractas
6.1045  1045 Regalis patriae Britonum legatus in aula,
6.1046  Ingentis patriae, aequoreis quae tollit ab undis
6.1047  Augustum caput et montes consurgit in altos
6.1048  Despectans humilem turrito vertice pontum,
6.1049  Corsorum Ligurumque potens regina per oras.
6.1050  1050 Illa quidem, ut vidit duro exardescere bello
6.1051  Usque


130803. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 317 | Paragraph | Section]

in altos
6.1048  Despectans humilem turrito vertice pontum,
6.1049  Corsorum Ligurumque potens regina per oras.
6.1050  1050 Illa quidem, ut vidit duro exardescere bello
6.1051  Usque magis terrarum orbem et Neptunia regna,
6.1052  Tot campos armis membrisque horrere recisis
6.1053  Quadrupedumque virumque, effusi sanguinis amnes
6.1054  Ire novos, totum consterni classibus aequor
6.1055  1055 Horrisonis


130804. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]


6.1053  Quadrupedumque virumque, effusi sanguinis amnes
6.1054  Ire novos, totum consterni classibus aequor
6.1055  1055 Horrisonis fractasque undis fluitare carinas,
6.1056  Libera, sed tanti non et secura pericli
6.1057  Prospexit longe. Quid magna Britania possit,
6.1058  Seu bellum urgendum, posito seu foedera bello
6.1059  Nectenda et longos nova pax victura per annos,
6.1060  Vidit et


130805. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]


6.1056  Libera, sed tanti non et secura pericli
6.1057  Prospexit longe. Quid magna Britania possit,
6.1058  Seu bellum urgendum, posito seu foedera bello
6.1059  Nectenda et longos nova pax victura per annos,
6.1060  Vidit et huc animum, huc oculos intendit acutos.
6.1061  Scilicet huc mittendus erat, qui mente sagaci
6.1062  Consuleret patriae et casus vigilaret in omnes.


130806. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]

et secura pericli
6.1057  Prospexit longe. Quid magna Britania possit,
6.1058  Seu bellum urgendum, posito seu foedera bello
6.1059  Nectenda et longos nova pax victura per annos,
6.1060  Vidit et huc animum, huc oculos intendit acutos.
6.1061  Scilicet huc mittendus erat, qui mente sagaci
6.1062  Consuleret patriae et casus vigilaret in omnes.
6.1063  Mille aderant longoque senes exercita ab usu


130807. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]

foedera bello
6.1059  Nectenda et longos nova pax victura per annos,
6.1060  Vidit et huc animum, huc oculos intendit acutos.
6.1061  Scilicet huc mittendus erat, qui mente sagaci
6.1062  Consuleret patriae et casus vigilaret in omnes.
6.1063  Mille aderant longoque senes exercita ab usu
6.1064  Pectora consilioque viri praestante, vigore
6.1065  Et juvenes fervente animi, mille. Omnibus unum
6.1066  Illa tamen


130808. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]

huc mittendus erat, qui mente sagaci
6.1062  Consuleret patriae et casus vigilaret in omnes.
6.1063  Mille aderant longoque senes exercita ab usu
6.1064  Pectora consilioque viri praestante, vigore
6.1065  Et juvenes fervente animi, mille. Omnibus unum
6.1066  Illa tamen paribusque tibi senibusque virisque
6.1067  Antetulit primae vernantem flore juventae.
6.1068  Usque adeo norat, cui fidere posset, et alti


130809. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]


6.1065  Et juvenes fervente animi, mille. Omnibus unum
6.1066  Illa tamen paribusque tibi senibusque virisque
6.1067  Antetulit primae vernantem flore juventae.
6.1068  Usque adeo norat, cui fidere posset, et alti
6.1069  Virtutes animi mentemque notarat acutam.
6.1070  Nec vero vana spe fallitur: aula frequentem
6.1071  Excipit hic omnesque videt te impendere curas;
6.1072  Illa procul placida fruitur


130810. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]

spe fallitur: aula frequentem
6.1071  Excipit hic omnesque videt te impendere curas;
6.1072  Illa procul placida fruitur tranquilla quiete.
6.1073  Si tamen officiis superest brevis hora peractis
6.1074  Et quidquam cessare licet, precor; adjice mentem
6.1075  Huc etiam ac tenuem ne dedignare Camoenam
6.1076  Ipse quoque assuetus plectro fidibusque canoris.
6.1077  Saepe etenim tumidis Nereus erupit ab undis,


130811. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]

Camoenam
6.1076  Ipse quoque assuetus plectro fidibusque canoris.
6.1077  Saepe etenim tumidis Nereus erupit ab undis,
6.1078  Nympharum comitante choro, vicinaque quotquot
6.1079  Flumina Nayades habitant et Oreades altae
6.1080  Et Dryades Faunique et cornipedes Satyrisci
6.1081  Littora complerunt circum ac lusere choreis,
6.1082  Dum canis ad cytharam et procul alta cacumina et imae
6.1083  Valles et


130812. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]

assuetus plectro fidibusque canoris.
6.1077  Saepe etenim tumidis Nereus erupit ab undis,
6.1078  Nympharum comitante choro, vicinaque quotquot
6.1079  Flumina Nayades habitant et Oreades altae
6.1080  Et Dryades Faunique et cornipedes Satyrisci
6.1081  Littora complerunt circum ac lusere choreis,
6.1082  Dum canis ad cytharam et procul alta cacumina et imae
6.1083  Valles et nemora et responsant aequoris undae.


130813. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]

fidibusque canoris.
6.1077  Saepe etenim tumidis Nereus erupit ab undis,
6.1078  Nympharum comitante choro, vicinaque quotquot
6.1079  Flumina Nayades habitant et Oreades altae
6.1080  Et Dryades Faunique et cornipedes Satyrisci
6.1081  Littora complerunt circum ac lusere choreis,
6.1082  Dum canis ad cytharam et procul alta cacumina et imae
6.1083  Valles et nemora et responsant aequoris undae.
6.1084  Quin


130814. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]

vicinaque quotquot
6.1079  Flumina Nayades habitant et Oreades altae
6.1080  Et Dryades Faunique et cornipedes Satyrisci
6.1081  Littora complerunt circum ac lusere choreis,
6.1082  Dum canis ad cytharam et procul alta cacumina et imae
6.1083  Valles et nemora et responsant aequoris undae.
6.1084  Quin etiam auratis sculpsere excepta tabellis
6.1085  Carmina, quae Ligures late vulgata per oras


130815. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]


6.1079  Flumina Nayades habitant et Oreades altae
6.1080  Et Dryades Faunique et cornipedes Satyrisci
6.1081  Littora complerunt circum ac lusere choreis,
6.1082  Dum canis ad cytharam et procul alta cacumina et imae
6.1083  Valles et nemora et responsant aequoris undae.
6.1084  Quin etiam auratis sculpsere excepta tabellis
6.1085  Carmina, quae Ligures late vulgata per oras
6.1086  Aeratis impressa notis nunc


130816. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]

et Oreades altae
6.1080  Et Dryades Faunique et cornipedes Satyrisci
6.1081  Littora complerunt circum ac lusere choreis,
6.1082  Dum canis ad cytharam et procul alta cacumina et imae
6.1083  Valles et nemora et responsant aequoris undae.
6.1084  Quin etiam auratis sculpsere excepta tabellis
6.1085  Carmina, quae Ligures late vulgata per oras
6.1086  Aeratis impressa notis nunc denique prostant


130817. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]

Oreades altae
6.1080  Et Dryades Faunique et cornipedes Satyrisci
6.1081  Littora complerunt circum ac lusere choreis,
6.1082  Dum canis ad cytharam et procul alta cacumina et imae
6.1083  Valles et nemora et responsant aequoris undae.
6.1084  Quin etiam auratis sculpsere excepta tabellis
6.1085  Carmina, quae Ligures late vulgata per oras
6.1086  Aeratis impressa notis nunc denique prostant
6.1087  Et servant


130818. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 319 | Paragraph | Section]

et nemora et responsant aequoris undae.
6.1084  Quin etiam auratis sculpsere excepta tabellis
6.1085  Carmina, quae Ligures late vulgata per oras
6.1086  Aeratis impressa notis nunc denique prostant
6.1087  Et servant docti monumentum insigne laboris. I. 1 Innuuntur hic


130819. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

I. 1 Innuuntur hic praecipua capita pertractanda in toto opere: porro in eclipsi totali Solis solent et stellae apparere; Luna autem dum deficit, aliquando ita est nigra, ut etiam ex oculis penitus evanescat, aliquando est admodum rubra. 2 In eclipsi Solis radios solares amittit


130820. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

2 In eclipsi Solis radios solares amittit Terra interceptos a Luna; in eclipsi Lunae ipsa Luna solares radios amittit a Terra interceptos; quare utrumque argumentum ad Phoebum pertinet, qui quidem jure a poeta astronomo idcirco etiam invocatur, quod idem et in Arcadico Olympo emineat Musarum ac Poetarum princeps, et in Olympo aethereo, nimirum in coelo, sit Sol ipse princeps astrorum omnium. 3 Maxima mihi, nimirum poetae itidem


130821. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

radios solares amittit Terra interceptos a Luna; in eclipsi Lunae ipsa Luna solares radios amittit a Terra interceptos; quare utrumque argumentum ad Phoebum pertinet, qui quidem jure a poeta astronomo idcirco etiam invocatur, quod idem et in Arcadico Olympo emineat Musarum ac Poetarum princeps, et in Olympo aethereo, nimirum in coelo, sit Sol ipse princeps astrorum omnium. 3 Maxima mihi, nimirum poetae itidem astronomo.


130822. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

3 Maxima mihi, nimirum poetae itidem astronomo. 4 Haec tertia invocatio locum tenet nuncupatoriae epistolae, et idcirco evasit aliquando fusior, ut nimirum exponantur rationes, ob quas Regali Societati et ejus praesidi, Comiti de Macclesfield, e nobilissima Parkeriorum familia, hoc opus jure nuncupari possit. Agitur nimirum in eo de argumentis, in quibus plura Societatis membra excellunt maxime, et


130823. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

poetae itidem astronomo. 4 Haec tertia invocatio locum tenet nuncupatoriae epistolae, et idcirco evasit aliquando fusior, ut nimirum exponantur rationes, ob quas Regali Societati et ejus praesidi, Comiti de Macclesfield, e nobilissima Parkeriorum familia, hoc opus jure nuncupari possit. Agitur nimirum in eo de argumentis, in quibus plura Societatis membra excellunt maxime, et plura ex iisdem membris summa cum laude nominantur. In primo libro


130824. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et idcirco evasit aliquando fusior, ut nimirum exponantur rationes, ob quas Regali Societati et ejus praesidi, Comiti de Macclesfield, e nobilissima Parkeriorum familia, hoc opus jure nuncupari possit. Agitur nimirum in eo de argumentis, in quibus plura Societatis membra excellunt maxime, et plura ex iisdem membris summa cum laude nominantur. In primo libro habetur quoddam universae astronomiae compendium; in ea tum alia plura Societatis membra, tum in primis Bradleyus, aeternum sibi nomen compararunt. Bradleyo autem ipsi ob nutationem axis et aberrationem


130825. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

maxime, et plura ex iisdem membris summa cum laude nominantur. In primo libro habetur quoddam universae astronomiae compendium; in ea tum alia plura Societatis membra, tum in primis Bradleyus, aeternum sibi nomen compararunt. Bradleyo autem ipsi ob nutationem axis et aberrationem luminis felicissime detectas debet astronomia, quod nunc demum perfici potest, et in dies magis perficitur. In libro II. (III.) habetur fusior descriptio telescopii et micrometri: per totam Europam est pervulgata Shorti fama ob egregia


130826. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

primo libro habetur quoddam universae astronomiae compendium; in ea tum alia plura Societatis membra, tum in primis Bradleyus, aeternum sibi nomen compararunt. Bradleyo autem ipsi ob nutationem axis et aberrationem luminis felicissime detectas debet astronomia, quod nunc demum perfici potest, et in dies magis perficitur. In libro II. (III.) habetur fusior descriptio telescopii et micrometri: per totam Europam est pervulgata Shorti fama ob egregia ejus telescopia, tam dioptrica, quae objectivum vitrum habent, quam catadioptrica, quae habent


130827. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aeternum sibi nomen compararunt. Bradleyo autem ipsi ob nutationem axis et aberrationem luminis felicissime detectas debet astronomia, quod nunc demum perfici potest, et in dies magis perficitur. In libro II. (III.) habetur fusior descriptio telescopii et micrometri: per totam Europam est pervulgata Shorti fama ob egregia ejus telescopia, tam dioptrica, quae objectivum vitrum habent, quam catadioptrica, quae habent speculum metallicum. Is autem non construit tantummodo telescopia, sed et iis optime utitur, satis egregius et astronomus et


130828. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

III.) habetur fusior descriptio telescopii et micrometri: per totam Europam est pervulgata Shorti fama ob egregia ejus telescopia, tam dioptrica, quae objectivum vitrum habent, quam catadioptrica, quae habent speculum metallicum. Is autem non construit tantummodo telescopia, sed et iis optime utitur, satis egregius et astronomus et geometra ac insigne Regalis Societatis membrum. Micrometra illa vetera, quae ocularia dicuntur, filis constant, quorum aliqua, vel saltem unicum, ope cochleae promoventur, et per notas adscriptas divisionibus habentur omnes minimorum motuum


130829. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

descriptio telescopii et micrometri: per totam Europam est pervulgata Shorti fama ob egregia ejus telescopia, tam dioptrica, quae objectivum vitrum habent, quam catadioptrica, quae habent speculum metallicum. Is autem non construit tantummodo telescopia, sed et iis optime utitur, satis egregius et astronomus et geometra ac insigne Regalis Societatis membrum. Micrometra illa vetera, quae ocularia dicuntur, filis constant, quorum aliqua, vel saltem unicum, ope cochleae promoventur, et per notas adscriptas divisionibus habentur omnes minimorum motuum partes. Unde fit, ut exiguas coelestes


130830. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et micrometri: per totam Europam est pervulgata Shorti fama ob egregia ejus telescopia, tam dioptrica, quae objectivum vitrum habent, quam catadioptrica, quae habent speculum metallicum. Is autem non construit tantummodo telescopia, sed et iis optime utitur, satis egregius et astronomus et geometra ac insigne Regalis Societatis membrum. Micrometra illa vetera, quae ocularia dicuntur, filis constant, quorum aliqua, vel saltem unicum, ope cochleae promoventur, et per notas adscriptas divisionibus habentur omnes minimorum motuum partes. Unde fit, ut exiguas coelestes quantitates


130831. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

metallicum. Is autem non construit tantummodo telescopia, sed et iis optime utitur, satis egregius et astronomus et geometra ac insigne Regalis Societatis membrum. Micrometra illa vetera, quae ocularia dicuntur, filis constant, quorum aliqua, vel saltem unicum, ope cochleae promoventur, et per notas adscriptas divisionibus habentur omnes minimorum motuum partes. Unde fit, ut exiguas coelestes quantitates eorum ope metiri liceat, ac inde et nomen adepta sunt a Graeco: mikron parvum et metrō, metior. Porro in hoc, et in quovis alio astronomicorum instrumentorum genere, quod


130832. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

membrum. Micrometra illa vetera, quae ocularia dicuntur, filis constant, quorum aliqua, vel saltem unicum, ope cochleae promoventur, et per notas adscriptas divisionibus habentur omnes minimorum motuum partes. Unde fit, ut exiguas coelestes quantitates eorum ope metiri liceat, ac inde et nomen adepta sunt a Graeco: mikron parvum et metrō, metior. Porro in hoc, et in quovis alio astronomicorum instrumentorum genere, quod cochlearum aequabilem motum et divisiones in metallo incisas inquirit, Angli artifices ante omnes alios, quotcunque ubilibet per Europam habentur, longe


130833. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ocularia dicuntur, filis constant, quorum aliqua, vel saltem unicum, ope cochleae promoventur, et per notas adscriptas divisionibus habentur omnes minimorum motuum partes. Unde fit, ut exiguas coelestes quantitates eorum ope metiri liceat, ac inde et nomen adepta sunt a Graeco: mikron parvum et metrō, metior. Porro in hoc, et in quovis alio astronomicorum instrumentorum genere, quod cochlearum aequabilem motum et divisiones in metallo incisas inquirit, Angli artifices ante omnes alios, quotcunque ubilibet per Europam habentur, longe excellunt. In lib. II.


130834. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quorum aliqua, vel saltem unicum, ope cochleae promoventur, et per notas adscriptas divisionibus habentur omnes minimorum motuum partes. Unde fit, ut exiguas coelestes quantitates eorum ope metiri liceat, ac inde et nomen adepta sunt a Graeco: mikron parvum et metrō, metior. Porro in hoc, et in quovis alio astronomicorum instrumentorum genere, quod cochlearum aequabilem motum et divisiones in metallo incisas inquirit, Angli artifices ante omnes alios, quotcunque ubilibet per Europam habentur, longe excellunt. In lib. II. itidem agitur de transitu Veneris sub


130835. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

divisionibus habentur omnes minimorum motuum partes. Unde fit, ut exiguas coelestes quantitates eorum ope metiri liceat, ac inde et nomen adepta sunt a Graeco: mikron parvum et metrō, metior. Porro in hoc, et in quovis alio astronomicorum instrumentorum genere, quod cochlearum aequabilem motum et divisiones in metallo incisas inquirit, Angli artifices ante omnes alios, quotcunque ubilibet per Europam habentur, longe excellunt. In lib. II. itidem agitur de transitu Veneris sub Sole, quem anno sequenti 1761. habituri sumus, quem quidem Halleyus praedixit primus et


130836. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et divisiones in metallo incisas inquirit, Angli artifices ante omnes alios, quotcunque ubilibet per Europam habentur, longe excellunt. In lib. II. itidem agitur de transitu Veneris sub Sole, quem anno sequenti 1761. habituri sumus, quem quidem Halleyus praedixit primus et commoda, quae inde in astronomiam provenire possunt, vulgavit. Habetur autem et alia observatio cum ingenti elogio ipsius Halleyi libro V. (VI.). In eodem lib. II. fit mentio de horologiis oscillatoriis Grahami, qui primus id instrumentorum genus mirum in modum


130837. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ubilibet per Europam habentur, longe excellunt. In lib. II. itidem agitur de transitu Veneris sub Sole, quem anno sequenti 1761. habituri sumus, quem quidem Halleyus praedixit primus et commoda, quae inde in astronomiam provenire possunt, vulgavit. Habetur autem et alia observatio cum ingenti elogio ipsius Halleyi libro V. (VI.). In eodem lib. II. fit mentio de horologiis oscillatoriis Grahami, qui primus id instrumentorum genus mirum in modum perfecit, et artifex egregius simul et observator. In lib. I.


130838. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

commoda, quae inde in astronomiam provenire possunt, vulgavit. Habetur autem et alia observatio cum ingenti elogio ipsius Halleyi libro V. (VI.). In eodem lib. II. fit mentio de horologiis oscillatoriis Grahami, qui primus id instrumentorum genus mirum in modum perfecit, et artifex egregius simul et observator. In lib. I. occasione arrepta ab inaequalibus Lunae motibus exponitur gravitas generalis mutua Newtoni, a qua plurimae perturbationes oriuntur in Lunae motibus, quae itidem innuuntur. Liber quintus (sextus)


130839. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

provenire possunt, vulgavit. Habetur autem et alia observatio cum ingenti elogio ipsius Halleyi libro V. (VI.). In eodem lib. II. fit mentio de horologiis oscillatoriis Grahami, qui primus id instrumentorum genus mirum in modum perfecit, et artifex egregius simul et observator. In lib. I. occasione arrepta ab inaequalibus Lunae motibus exponitur gravitas generalis mutua Newtoni, a qua plurimae perturbationes oriuntur in Lunae motibus, quae itidem innuuntur. Liber quintus (sextus) totus versatur circa lucem et


130840. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et observator. In lib. I. occasione arrepta ab inaequalibus Lunae motibus exponitur gravitas generalis mutua Newtoni, a qua plurimae perturbationes oriuntur in Lunae motibus, quae itidem innuuntur. Liber quintus (sextus) totus versatur circa lucem et colores, totam Newtoni theoriam evolvens, opportunissimam ad explicandum, cur Luna in eclipsibus sit saepe rubra. Porro ibidem habetur quaedam ipsius veluti apotheosis cum invocatione et hymno, in quo omnia ejus philosophica comperta continentur. Habetur autem circa ejus finem illud, ad quod


130841. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

motibus, quae itidem innuuntur. Liber quintus (sextus) totus versatur circa lucem et colores, totam Newtoni theoriam evolvens, opportunissimam ad explicandum, cur Luna in eclipsibus sit saepe rubra. Porro ibidem habetur quaedam ipsius veluti apotheosis cum invocatione et hymno, in quo omnia ejus philosophica comperta continentur. Habetur autem circa ejus finem illud, ad quod hic alluditur: Dona tibi, tibi thura parat studiosa juventus altaque marmoreis meditatur templa columnis.


130842. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Dona tibi, tibi thura parat studiosa juventus altaque marmoreis meditatur templa columnis. 5 Ponuntur hic objecta coelestia eo ordine, quo videri possint, transeundo a stellis fixis et errantibus, quae appareant per noctem, ad Lunam, quae in fine lunationis apparet in aurora, ac deinde ad Solem. Et idcirco positum est illud Divae tenuata triformis cornua. Nam cornua in fine lunationis evadunt quotidie tenuiora, et tunc sub auroram Luna oritur. Porro


130843. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

5 Ponuntur hic objecta coelestia eo ordine, quo videri possint, transeundo a stellis fixis et errantibus, quae appareant per noctem, ad Lunam, quae in fine lunationis apparet in aurora, ac deinde ad Solem. Et idcirco positum est illud Divae tenuata triformis cornua. Nam cornua in fine lunationis evadunt quotidie tenuiora, et tunc sub auroram Luna oritur. Porro stellae dispersae sunt ad distantias admodum diversas vel in spatio vacuo, vel in aura aetherea ita tenui, ut nullam


130844. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eo ordine, quo videri possint, transeundo a stellis fixis et errantibus, quae appareant per noctem, ad Lunam, quae in fine lunationis apparet in aurora, ac deinde ad Solem. Et idcirco positum est illud Divae tenuata triformis cornua. Nam cornua in fine lunationis evadunt quotidie tenuiora, et tunc sub auroram Luna oritur. Porro stellae dispersae sunt ad distantias admodum diversas vel in spatio vacuo, vel in aura aetherea ita tenui, ut nullam motibus resistentiam pariat.


130845. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

6 Stellae aliae dicuntur inerrantes sive fixae, aliae errantes sive planetae. Stellae fixae vividissimum habent lumen, sed scintillant ob exiguitatem diametri apparentis, ob quam a tenuissimis quibusque vaporibus teguntur et reteguntur per vices. Dicuntur fixae, quia servant eandem ad sensum positionem ad se invicem. Olim est creditum eas servare omnino ejusmodi positionem. Verum detecti sunt per telescopia quidam satis exigui quarundam fixarum motus, qui nobis videntur exigui ob immanem distantiam, sed fortasse


130846. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pro nullis. Huc usque creditum est nullam haberi methodum ad computandam earum distantiam, cum crederetur nullam haberi ipsarum eam, quam astronomi parallaxim dicunt, ne ab orbe annuo quidem oriundam. At per hos ipsos dies, quibus haec Londini scribimus, dominus Maskelyne, et astronomus et geometra egregius, Societatis Regalis membrum, in postremo congressu Societatis die 26. Jun. 1760, Societati proposuit parallaxim Sirii, quam deduxit ex 18 observationibus Caillii habitis ad Caput Bonae Spei, quae ejusmodi est, ut diameter orbis annui subtendat in Sirio ipso


130847. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Huc usque creditum est nullam haberi methodum ad computandam earum distantiam, cum crederetur nullam haberi ipsarum eam, quam astronomi parallaxim dicunt, ne ab orbe annuo quidem oriundam. At per hos ipsos dies, quibus haec Londini scribimus, dominus Maskelyne, et astronomus et geometra egregius, Societatis Regalis membrum, in postremo congressu Societatis die 26. Jun. 1760, Societati proposuit parallaxim Sirii, quam deduxit ex 18 observationibus Caillii habitis ad Caput Bonae Spei, quae ejusmodi est, ut diameter orbis annui subtendat in Sirio ipso angulum


130848. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

reliquis omnibus fixis lucidior, semper etiam propior est creditus. Habentur sane plurimae observationes aliarum fixarum, quae accedunt ad nostrum zenith, in quibus nulla deprehenditur sensibilis parallaxis. (M. Maskeline a fait ce voyage sans aucune utilitè. Les nuages lui ont caché Vénus, et on a découvert dans l'instrument dont il s' étoit servi pour observer Sirius, un défaut essentiel. Les observations postérieures prouveroient plutôt que cette étoile n'a point de parallaxe). Fixae proprio lumine fulgent, ut Sol. Hinc censentur totidem Soles, et


130849. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et on a découvert dans l'instrument dont il s' étoit servi pour observer Sirius, un défaut essentiel. Les observations postérieures prouveroient plutôt que cette étoile n'a point de parallaxe). Fixae proprio lumine fulgent, ut Sol. Hinc censentur totidem Soles, et quae tantummodo ob immanem distantiam tanto minus lucidae appareant quam Sol. Et sane, si possemus satis recedere ab ipso Sole, ipse etiam paullatim minueretur nobis ac demum etiam evanesceret. Si constaret vera ratio luminis alicujus fixae ad lumen Solis, facile definiretur, ad quam


130850. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sirius, un défaut essentiel. Les observations postérieures prouveroient plutôt que cette étoile n'a point de parallaxe). Fixae proprio lumine fulgent, ut Sol. Hinc censentur totidem Soles, et quae tantummodo ob immanem distantiam tanto minus lucidae appareant quam Sol. Et sane, si possemus satis recedere ab ipso Sole, ipse etiam paullatim minueretur nobis ac demum etiam evanesceret. Si constaret vera ratio luminis alicujus fixae ad lumen Solis, facile definiretur, ad quam distantiam oporteret recedere, ut Sol evaderet ejusdem luminis ac illa fixa. Nam lumen


130851. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Si constaret vera ratio luminis alicujus fixae ad lumen Solis, facile definiretur, ad quam distantiam oporteret recedere, ut Sol evaderet ejusdem luminis ac illa fixa. Nam lumen est in ea, quam geometrae dicunt rationem reciprocam duplicatam distantiarum. Tentavit id quidem Hugenius, et post illum plures alii, ac nuperrime Bouguerius conatus est eam luminum proportionem invenire. Sed mihi omnes eae methodi suspectae sunt ob plures rationes, quas hic persequi non vacat. Progressi autem sunt iidem ad definiendam ipsarum fixarum distantiam ex eadem ratione luminum, ponendo


130852. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ac nuperrime Bouguerius conatus est eam luminum proportionem invenire. Sed mihi omnes eae methodi suspectae sunt ob plures rationes, quas hic persequi non vacat. Progressi autem sunt iidem ad definiendam ipsarum fixarum distantiam ex eadem ratione luminum, ponendo fixas esse Soli aequales. Sed et illud est omnino incertum, cujus verae magnitudinis sint. Nam astronomi appellant stellas magnitudinis primae, secundae, tertiae, ex magnitudine, quae nudo oculo intuenti apparet et quae pendet a sola vi luminis oculum ipsum percellentis. Est admodum probabile alias esse minores, alias majores


130853. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

iidem ad definiendam ipsarum fixarum distantiam ex eadem ratione luminum, ponendo fixas esse Soli aequales. Sed et illud est omnino incertum, cujus verae magnitudinis sint. Nam astronomi appellant stellas magnitudinis primae, secundae, tertiae, ex magnitudine, quae nudo oculo intuenti apparet et quae pendet a sola vi luminis oculum ipsum percellentis. Est admodum probabile alias esse minores, alias majores Sole, et sine ulla certa relatione magnitudinis cum distantiis dispersas esse per illa immensa intervalla, uti planetae nullam habent certam magnitudinum et distantiarum


130854. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est omnino incertum, cujus verae magnitudinis sint. Nam astronomi appellant stellas magnitudinis primae, secundae, tertiae, ex magnitudine, quae nudo oculo intuenti apparet et quae pendet a sola vi luminis oculum ipsum percellentis. Est admodum probabile alias esse minores, alias majores Sole, et sine ulla certa relatione magnitudinis cum distantiis dispersas esse per illa immensa intervalla, uti planetae nullam habent certam magnitudinum et distantiarum relationem. Dictum est eas esse summi ad confinia mundi; nimirum mundi nobis conspicui. Incertum enim omnino


130855. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

oculo intuenti apparet et quae pendet a sola vi luminis oculum ipsum percellentis. Est admodum probabile alias esse minores, alias majores Sole, et sine ulla certa relatione magnitudinis cum distantiis dispersas esse per illa immensa intervalla, uti planetae nullam habent certam magnitudinum et distantiarum relationem. Dictum est eas esse summi ad confinia mundi; nimirum mundi nobis conspicui. Incertum enim omnino est, quo se protendat mundus, fortasse ultra omnes fixas nobis conspicuas in immensum, si mundi nomine appelletur aggregatum omnium rerum creatarum.


130856. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum suorum oculorum vi, vel etiam cum vi suae imaginationis terminet infinitae potentiae Divini opificis foecunditatem. Posset aggregatum totum rerum sub nostros sensus cadentium esse quaedam exigua particula, granulum quoddam arenulae respectu operis in immensum majoris a D. O. M. procreati, et adhuc nobis ita exiguis id ipsum immensum appareret. 7 Zodiacus, qui in sphaera armillari cernitur ut fascia quaedam, is dividitur in duodecim partes, quae dicuntur signa et


130857. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et adhuc nobis ita exiguis id ipsum immensum appareret. 7 Zodiacus, qui in sphaera armillari cernitur ut fascia quaedam, is dividitur in duodecim partes, quae dicuntur signa et continentur binis versibus: Sunt Aries, Taurus, Gemini, Cancer; Leo, Virgo, Libraque, Scorpius, Arcitenens, Caper, Amphora, Pisces. Tria postremum praecedentia dici solent Sagittarius, Capricornus, Aquarius. Nota sunt poetis, quae hic ex mythologia veterum ornandi carminis gratia


130858. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sagittarius, Capricornus, Aquarius. Nota sunt poetis, quae hic ex mythologia veterum ornandi carminis gratia assumuntur. 8 Leo habet binas stellas primae magnitudinis, in corde et in cauda; Virgo unum in spica, quam manu tenet; Scorpius unam in corde: ad eas hic alluditur. Quando Sol ingreditur Libram, est aequinoctium, sive dies noctibus aequales fiunt, atque eo respicitur, quae de hoc signo hic habentur.


130859. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nimirum per eclipticam motu annuo, de quo infra. 11 Planetae itidem locum in coelo mutant. Nominantur hic autem tantummodo planetae primarii eodem ordine, quo a Sole distant, et, ut plerumque in toto poemate, mythologicis characteribus designantur. Sunt autem Mercurius, Venus, Mars, Jupiter et Saturnus. Innuuntur etiam secundarii planetae postremorum comites, nimirum quatuor satellites Jovis et quinque Saturni. Porro horum planetarum orbitae


130860. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

11 Planetae itidem locum in coelo mutant. Nominantur hic autem tantummodo planetae primarii eodem ordine, quo a Sole distant, et, ut plerumque in toto poemate, mythologicis characteribus designantur. Sunt autem Mercurius, Venus, Mars, Jupiter et Saturnus. Innuuntur etiam secundarii planetae postremorum comites, nimirum quatuor satellites Jovis et quinque Saturni. Porro horum planetarum orbitae Solem ita ambiunt, ut orbita Terrae jaceat ultra orbitas Veneris et Mercurii. Hinc hi duo planetae sunt propiores Soli


130861. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hic autem tantummodo planetae primarii eodem ordine, quo a Sole distant, et, ut plerumque in toto poemate, mythologicis characteribus designantur. Sunt autem Mercurius, Venus, Mars, Jupiter et Saturnus. Innuuntur etiam secundarii planetae postremorum comites, nimirum quatuor satellites Jovis et quinque Saturni. Porro horum planetarum orbitae Solem ita ambiunt, ut orbita Terrae jaceat ultra orbitas Veneris et Mercurii. Hinc hi duo planetae sunt propiores Soli quam Terra et dicuntur idcirco inferiores ac habent binas conjunctiones opticas cum Sole respectu


130862. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sunt autem Mercurius, Venus, Mars, Jupiter et Saturnus. Innuuntur etiam secundarii planetae postremorum comites, nimirum quatuor satellites Jovis et quinque Saturni. Porro horum planetarum orbitae Solem ita ambiunt, ut orbita Terrae jaceat ultra orbitas Veneris et Mercurii. Hinc hi duo planetae sunt propiores Soli quam Terra et dicuntur idcirco inferiores ac habent binas conjunctiones opticas cum Sole respectu Terrae, alteram, quam dicunt inferiorem, cum jacent respectu Solis ad eandem partem cum Terra ipsa, adeoque respectu Terrae sunt infra Solem,


130863. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Innuuntur etiam secundarii planetae postremorum comites, nimirum quatuor satellites Jovis et quinque Saturni. Porro horum planetarum orbitae Solem ita ambiunt, ut orbita Terrae jaceat ultra orbitas Veneris et Mercurii. Hinc hi duo planetae sunt propiores Soli quam Terra et dicuntur idcirco inferiores ac habent binas conjunctiones opticas cum Sole respectu Terrae, alteram, quam dicunt inferiorem, cum jacent respectu Solis ad eandem partem cum Terra ipsa, adeoque respectu Terrae sunt infra Solem, inter ipsam Terram et Solem; alteram conjunctionem habent cum Sole


130864. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hi duo planetae sunt propiores Soli quam Terra et dicuntur idcirco inferiores ac habent binas conjunctiones opticas cum Sole respectu Terrae, alteram, quam dicunt inferiorem, cum jacent respectu Solis ad eandem partem cum Terra ipsa, adeoque respectu Terrae sunt infra Solem, inter ipsam Terram et Solem; alteram conjunctionem habent cum Sole superiorem, cum ultra Solem sunt, jacentes respectu ipsius Solis ad partes oppositas, ad quas jacet Terra. Reliqui tres planetae dicuntur superiores: ii nunquam possunt subire inter Solem et Terram, cum ab illo semper distent magis quam haec. Sed


130865. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

respectu Terrae sunt infra Solem, inter ipsam Terram et Solem; alteram conjunctionem habent cum Sole superiorem, cum ultra Solem sunt, jacentes respectu ipsius Solis ad partes oppositas, ad quas jacet Terra. Reliqui tres planetae dicuntur superiores: ii nunquam possunt subire inter Solem et Terram, cum ab illo semper distent magis quam haec. Sed quando jacent in directum cum Terra respectu Solis, si jaceant ad eandem partem, sunt respectu Terrae in oppositione cum ipso Sole; si jaceant ad partes oppositas, sunt in conjunctione cum Sole, sed ultra ipsum Solem. In hoc secundo casu


130866. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

magis quam haec. Sed quando jacent in directum cum Terra respectu Solis, si jaceant ad eandem partem, sunt respectu Terrae in oppositione cum ipso Sole; si jaceant ad partes oppositas, sunt in conjunctione cum Sole, sed ultra ipsum Solem. In hoc secundo casu magis distant a Terra quam in prima et idcirco dicuntur in hoc casu alta recedere post Phoebum; sunt enim altiora respectu Terrae. In eodem casu per diem sunt supra horizontem cum ipso Sole, et non apparent. In priore autem casu oppositionis supra horizontem sunt per noctem et fulgore suo clarant nonnihil noctem ipsam. Certe


130867. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

jaceant ad partes oppositas, sunt in conjunctione cum Sole, sed ultra ipsum Solem. In hoc secundo casu magis distant a Terra quam in prima et idcirco dicuntur in hoc casu alta recedere post Phoebum; sunt enim altiora respectu Terrae. In eodem casu per diem sunt supra horizontem cum ipso Sole, et non apparent. In priore autem casu oppositionis supra horizontem sunt per noctem et fulgore suo clarant nonnihil noctem ipsam. Certe Venus et Jupiter aliquando ita emicant, ut et umbram projiciant, quae sensu percipi possit.


130868. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

In hoc secundo casu magis distant a Terra quam in prima et idcirco dicuntur in hoc casu alta recedere post Phoebum; sunt enim altiora respectu Terrae. In eodem casu per diem sunt supra horizontem cum ipso Sole, et non apparent. In priore autem casu oppositionis supra horizontem sunt per noctem et fulgore suo clarant nonnihil noctem ipsam. Certe Venus et Jupiter aliquando ita emicant, ut et umbram projiciant, quae sensu percipi possit. 12 Cometae etiam circa Solem gyrant,


130869. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

idcirco dicuntur in hoc casu alta recedere post Phoebum; sunt enim altiora respectu Terrae. In eodem casu per diem sunt supra horizontem cum ipso Sole, et non apparent. In priore autem casu oppositionis supra horizontem sunt per noctem et fulgore suo clarant nonnihil noctem ipsam. Certe Venus et Jupiter aliquando ita emicant, ut et umbram projiciant, quae sensu percipi possit. 12 Cometae etiam circa Solem gyrant, sed dum planetarum orbitae per angustum coeli spatium


130870. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

post Phoebum; sunt enim altiora respectu Terrae. In eodem casu per diem sunt supra horizontem cum ipso Sole, et non apparent. In priore autem casu oppositionis supra horizontem sunt per noctem et fulgore suo clarant nonnihil noctem ipsam. Certe Venus et Jupiter aliquando ita emicant, ut et umbram projiciant, quae sensu percipi possit. 12 Cometae etiam circa Solem gyrant, sed dum planetarum orbitae per angustum coeli spatium moventur, quod zodiaci fascia occupat,


130871. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

12 Cometae etiam circa Solem gyrant, sed dum planetarum orbitae per angustum coeli spatium moventur, quod zodiaci fascia occupat, ipsi habent directiones motuum varias ita, ut aliae orbitae sint etiam aliis perpendiculares, immo et oppositae motuum directiones habeantur. Ac dum planetae gyrant in orbibus fere circularibus, illi moventur in ellipsibus admodum oblongis ita, ut in maxima a Sole distantia, quod aphelium dicitur, plurimis vicibus magis distent quam in minima, quae appellatur perihelium, et in illo quidem


130872. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

immo et oppositae motuum directiones habeantur. Ac dum planetae gyrant in orbibus fere circularibus, illi moventur in ellipsibus admodum oblongis ita, ut in maxima a Sole distantia, quod aphelium dicitur, plurimis vicibus magis distent quam in minima, quae appellatur perihelium, et in illo quidem casu debeant refrigescere plurimum, in hoc incalescere et fere inflammari. Quo calore excitati vapores, dum in atmosphaera Solis ascendunt ad partes Solis oppositas, caudam generant Soli ipsi semper aversam, quam ego cum unicam esse putem causam caudae cometicae, saepe ipsas


130873. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

gyrant in orbibus fere circularibus, illi moventur in ellipsibus admodum oblongis ita, ut in maxima a Sole distantia, quod aphelium dicitur, plurimis vicibus magis distent quam in minima, quae appellatur perihelium, et in illo quidem casu debeant refrigescere plurimum, in hoc incalescere et fere inflammari. Quo calore excitati vapores, dum in atmosphaera Solis ascendunt ad partes Solis oppositas, caudam generant Soli ipsi semper aversam, quam ego cum unicam esse putem causam caudae cometicae, saepe ipsas caudas fumantes appello, vel cum cometas nomino, ad fumum alludo.


130874. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

magnitudini sive diametro apparenti Solis, nimirum aliquando tantillo major, aliquando minor, utriusque nimirum media diameter apparens parum superat dimidium gradum circuli coelestis. Cum vox gradus apud veteres Latinos non valeat idem, quod nunc apud astronomos, ea vox, et omnia alia artis vocabula apud veteres non usitata, in hoc poemate evitantur. Satis autem hic exprimitur gradus orbis aetherii, nimirum circuli coelestis, cum dicatur quarum ter decies bissenas occupat orbis. Nam si multiplicentur simul ter decem, sive 30, et bissex, sive 12, fiunt 360, quod


130875. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quod nunc apud astronomos, ea vox, et omnia alia artis vocabula apud veteres non usitata, in hoc poemate evitantur. Satis autem hic exprimitur gradus orbis aetherii, nimirum circuli coelestis, cum dicatur quarum ter decies bissenas occupat orbis. Nam si multiplicentur simul ter decem, sive 30, et bissex, sive 12, fiunt 360, quod nimirum sunt circuli gradus. At ea aequalitatis apparentia provenit ab immani distantiarum discrimine. Nam Sol ita est magnus, ut ejus diameter sit plusquam triplo major quam distantia Lunae a Terra. Nam diameter Solis continet diametros


130876. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

360, quod nimirum sunt circuli gradus. At ea aequalitatis apparentia provenit ab immani distantiarum discrimine. Nam Sol ita est magnus, ut ejus diameter sit plusquam triplo major quam distantia Lunae a Terra. Nam diameter Solis continet diametros terrestres circiter 95, et distantia media Lunae a Terra 30. Distantia autem Solis a Terra 19644 semidiametrorum terrestrium, uti diximus in adn. 9, continet distantiam Lunae semidiametrorum 60 vicibus 327 circiter. Qui numerus rotunde, ut ajunt, hic exprimitur per illud Tercentum. (Ce calcul est fondé sur l'opinion


130877. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in fine hujus libri, qui huc inserti fuerunt, dum in conventu privato Arcadum Romae hoc libri initium recitaretur coram binis eminentissimis cardinalibus. 15 Lumen, forma et locus, quem occupant, satis distinguit planetas et cometas, tam a fixis quam inter se. De his singillatim quaedam adduntur inferius. Cometae habent quandam pallentem veluti nebulam circa se, quae, si apparet circa ipsos aequalitate sparsa, dicitur coma. Si in longum protenditur, tendit autem


130878. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

dum in conventu privato Arcadum Romae hoc libri initium recitaretur coram binis eminentissimis cardinalibus. 15 Lumen, forma et locus, quem occupant, satis distinguit planetas et cometas, tam a fixis quam inter se. De his singillatim quaedam adduntur inferius. Cometae habent quandam pallentem veluti nebulam circa se, quae, si apparet circa ipsos aequalitate sparsa, dicitur coma. Si in longum protenditur, tendit autem tum semper ad partes Soli oppositas, dicitur barba


130879. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

autem tum semper ad partes Soli oppositas, dicitur barba vel cauda, prout dirigitur ad eam plagam, ad quam motu proprio cometa tendit vel ad oppositam. Hinc cometae criniti, barbati vel caudati. Sunt criniti, ubi longe distant extra Solis atmosphaeram vel ubi jacent ferme in directum cum Sole et Terra. Dum ad Solem descendunt, sunt caudati; dum ascendunt ab ipso, barbati. Planetae plerumque non scintillant. Sed tamen, ubi coelum est satis vaporosum, ipsi etiam tremulo quodam lumine subsultant.


130880. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

non scintillant. Sed tamen, ubi coelum est satis vaporosum, ipsi etiam tremulo quodam lumine subsultant. 16 Jupiter habet, uti diximus, satellites quatuor, Saturnus quinque. Ille et fascias quasdam, ut vittas, ac in iis partes aliquas lucidiores, obscuriores alias videre est; hic annulum latum, quo cingitur in morem coronae ambientis caput. Quae quidem omnia sine telescopiis discernere nequaquam licet. Ad ea ex veterum mythologia alluditur. Mars in


130881. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

obscuriores alias videre est; hic annulum latum, quo cingitur in morem coronae ambientis caput. Quae quidem omnia sine telescopiis discernere nequaquam licet. Ad ea ex veterum mythologia alluditur. Mars in perigeo est circiter quintuplo propior Terrae quam circa apogeum, et in primo casu ita effulget, ut fere Jovem aequet, sed colore fere sanguineo; in secundo vero vix a perquam exiguis stellis discernitur. 17 Venus non apparet nisi mane ante


130882. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in primo casu ita effulget, ut fere Jovem aequet, sed colore fere sanguineo; in secundo vero vix a perquam exiguis stellis discernitur. 17 Venus non apparet nisi mane ante Solem, et tum appellatur Phosphorus, vel vespere post Solem, quo tempore dicitur Hesperus. Vim luminis habet admodum diversam ob mutatam distantiam a Terra et positionem: aliquando in maxima sui luminis vi cernitur puro coelo interdiu. Id accidit, cum haec primo scriberentur, et ex obscuriore loco


130883. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

17 Venus non apparet nisi mane ante Solem, et tum appellatur Phosphorus, vel vespere post Solem, quo tempore dicitur Hesperus. Vim luminis habet admodum diversam ob mutatam distantiam a Terra et positionem: aliquando in maxima sui luminis vi cernitur puro coelo interdiu. Id accidit, cum haec primo scriberentur, et ex obscuriore loco Urbis prope Pantheon ac ex ipso templo per illam unicam fenestram concursu hominum spectata est per plures dies.


130884. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nisi mane ante Solem, et tum appellatur Phosphorus, vel vespere post Solem, quo tempore dicitur Hesperus. Vim luminis habet admodum diversam ob mutatam distantiam a Terra et positionem: aliquando in maxima sui luminis vi cernitur puro coelo interdiu. Id accidit, cum haec primo scriberentur, et ex obscuriore loco Urbis prope Pantheon ac ex ipso templo per illam unicam fenestram concursu hominum spectata est per plures dies. 18 Mercurius Soli proximus raro admodum


130885. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

raro admodum cernitur, in maximis nimirum quibusdam elongationibus a Sole. Tum autem vividissimum habet lumen ob ipsam tantam Solis viciniam. 19 Habetur hic motus communis diurnus, et exprimitur tam Tychonica sententia Telluris quiescentis quam Copernicana Telluris motae. In utraque sententia excitari debet in mente eadem idea, cum eodem modo impellantur nostrorum sensuum fibrae, sive quiescat Terra et moveantur astra, sive ea quiescant et haec moveatur, adeoque idem debeat


130886. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

19 Habetur hic motus communis diurnus, et exprimitur tam Tychonica sententia Telluris quiescentis quam Copernicana Telluris motae. In utraque sententia excitari debet in mente eadem idea, cum eodem modo impellantur nostrorum sensuum fibrae, sive quiescat Terra et moveantur astra, sive ea quiescant et haec moveatur, adeoque idem debeat in utroque casu propagari motus ad cerebrum. 20 A motu diurno pendet ortus et occasus Solis, adeoque


130887. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hic motus communis diurnus, et exprimitur tam Tychonica sententia Telluris quiescentis quam Copernicana Telluris motae. In utraque sententia excitari debet in mente eadem idea, cum eodem modo impellantur nostrorum sensuum fibrae, sive quiescat Terra et moveantur astra, sive ea quiescant et haec moveatur, adeoque idem debeat in utroque casu propagari motus ad cerebrum. 20 A motu diurno pendet ortus et occasus Solis, adeoque alternatio diurna caloris et frigoris


130888. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fibrae, sive quiescat Terra et moveantur astra, sive ea quiescant et haec moveatur, adeoque idem debeat in utroque casu propagari motus ad cerebrum. 20 A motu diurno pendet ortus et occasus Solis, adeoque alternatio diurna caloris et frigoris utilissima ad vegetationem, aestus marinus, quo aquae elevantur vel deprimuntur in eodem loco pro diversa positione, quam is acquirit ad Solem et Lunam, a quorum actione in Newtoni theoria pendet figura, quam Tellus debet acquirere


130889. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ea quiescant et haec moveatur, adeoque idem debeat in utroque casu propagari motus ad cerebrum. 20 A motu diurno pendet ortus et occasus Solis, adeoque alternatio diurna caloris et frigoris utilissima ad vegetationem, aestus marinus, quo aquae elevantur vel deprimuntur in eodem loco pro diversa positione, quam is acquirit ad Solem et Lunam, a quorum actione in Newtoni theoria pendet figura, quam Tellus debet acquirere ad habendum aequilibrium. Eodem modo circumaguntur


130890. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

20 A motu diurno pendet ortus et occasus Solis, adeoque alternatio diurna caloris et frigoris utilissima ad vegetationem, aestus marinus, quo aquae elevantur vel deprimuntur in eodem loco pro diversa positione, quam is acquirit ad Solem et Lunam, a quorum actione in Newtoni theoria pendet figura, quam Tellus debet acquirere ad habendum aequilibrium. Eodem modo circumaguntur circa polos stellae omnes. Unde fit, ut Ursa, potissimum Minor, et potissimum ea ipsius stella, quae, cum in ejus cauda sita sit, appellatur Cynosura, polo


130891. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

elevantur vel deprimuntur in eodem loco pro diversa positione, quam is acquirit ad Solem et Lunam, a quorum actione in Newtoni theoria pendet figura, quam Tellus debet acquirere ad habendum aequilibrium. Eodem modo circumaguntur circa polos stellae omnes. Unde fit, ut Ursa, potissimum Minor, et potissimum ea ipsius stella, quae, cum in ejus cauda sita sit, appellatur Cynosura, polo proxima, et idcirco minimo motu acta, et nunquam occidentis sit aptissima ad designandos cardines horizontis; aliae autem stellae paullo remotiores ab ipso polo aptae sint ad designandas horas per noctem,


130892. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a quorum actione in Newtoni theoria pendet figura, quam Tellus debet acquirere ad habendum aequilibrium. Eodem modo circumaguntur circa polos stellae omnes. Unde fit, ut Ursa, potissimum Minor, et potissimum ea ipsius stella, quae, cum in ejus cauda sita sit, appellatur Cynosura, polo proxima, et idcirco minimo motu acta, et nunquam occidentis sit aptissima ad designandos cardines horizontis; aliae autem stellae paullo remotiores ab ipso polo aptae sint ad designandas horas per noctem, quas nimirum rustici et pastores norunt ex solo stellarum aspectu.


130893. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

theoria pendet figura, quam Tellus debet acquirere ad habendum aequilibrium. Eodem modo circumaguntur circa polos stellae omnes. Unde fit, ut Ursa, potissimum Minor, et potissimum ea ipsius stella, quae, cum in ejus cauda sita sit, appellatur Cynosura, polo proxima, et idcirco minimo motu acta, et nunquam occidentis sit aptissima ad designandos cardines horizontis; aliae autem stellae paullo remotiores ab ipso polo aptae sint ad designandas horas per noctem, quas nimirum rustici et pastores norunt ex solo stellarum aspectu.


130894. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

stella, quae, cum in ejus cauda sita sit, appellatur Cynosura, polo proxima, et idcirco minimo motu acta, et nunquam occidentis sit aptissima ad designandos cardines horizontis; aliae autem stellae paullo remotiores ab ipso polo aptae sint ad designandas horas per noctem, quas nimirum rustici et pastores norunt ex solo stellarum aspectu. 21 Omnes stellae, etiam fixae, habent alium motum itidem communem. Sed is alios habet polos, nimirum polos eclipticae, adeoque ejus


130895. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

21 Omnes stellae, etiam fixae, habent alium motum itidem communem. Sed is alios habet polos, nimirum polos eclipticae, adeoque ejus directio est obliqua respectu directionis motus prioris: fit non in occidentem, sed in orientem, et est lentissimus, cum exigat circiter 25 annorum millia ad unicum gyrum absolvendum. 22 His motibus nulla fit mutatio in positione mutua stellarum, si spectentur a loco quopiam


130896. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

si spectentur a loco quopiam proximo centro Terrae. Spectanti e superficie ipsius occurrit mutatio quaedam positionis, ob illam, quae ab astronomis dicitur parallaxis, quae astra deprimit. Ea oritur ab obliquitate radii visualis, qui inclinatur ad rectam transeuntem per centrum Terrae et per astrum; adeoque id efficit, ut ipsum astrum non referatur ad illud coeli punctum, ad quod referretur, si spectaretur e centro Terrae. Est autem idcirco parallaxis eo major, quo astrum est remotius a zenith et horizonti propius. Est itidem eo major, quo astrum est propius Terrae, ac idcirco


130897. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

obliquitate radii visualis, qui inclinatur ad rectam transeuntem per centrum Terrae et per astrum; adeoque id efficit, ut ipsum astrum non referatur ad illud coeli punctum, ad quod referretur, si spectaretur e centro Terrae. Est autem idcirco parallaxis eo major, quo astrum est remotius a zenith et horizonti propius. Est itidem eo major, quo astrum est propius Terrae, ac idcirco in stellis fixis prorsus insensibilis; in planetis omnibus perquam exigua praeter Lunam, in qua aliquando superat unum gradum. Dicitur autem hic despectare astrum is, qui id intuetur, ut exprimatur illud,


130898. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

de quo adn. 21, est parallelus ipsi eclipticae ac per eam fit motus proprius Solis annuus. Concipitur ab astronomis initium ejus motus in altera a binis intersectionibus eclipticae cum aequatore, nimirum in ea, in qua zodiacus pergendo in orientem transit ab hemisphaerio australi ad boreale. Et ad eam intersectionem Sol devenit in aequinoctio verno, quae idcirco etiam appellatur sectio verna. Ab hac eadem sectione verna astronomi incipiunt numerare et ascensionem rectam et longitudinem, per quas, conjunctas cum declinatione et latitudine, syderum loca designant.


130899. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eclipticae cum aequatore, nimirum in ea, in qua zodiacus pergendo in orientem transit ab hemisphaerio australi ad boreale. Et ad eam intersectionem Sol devenit in aequinoctio verno, quae idcirco etiam appellatur sectio verna. Ab hac eadem sectione verna astronomi incipiunt numerare et ascensionem rectam et longitudinem, per quas, conjunctas cum declinatione et latitudine, syderum loca designant. 25 Omnia signa zodiaci illo motu, de quo egimus adn. 21,


130900. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum aequatore, nimirum in ea, in qua zodiacus pergendo in orientem transit ab hemisphaerio australi ad boreale. Et ad eam intersectionem Sol devenit in aequinoctio verno, quae idcirco etiam appellatur sectio verna. Ab hac eadem sectione verna astronomi incipiunt numerare et ascensionem rectam et longitudinem, per quas, conjunctas cum declinatione et latitudine, syderum loca designant. 25 Omnia signa zodiaci illo motu, de quo egimus adn. 21, processerunt in ortum bis


130901. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in orientem transit ab hemisphaerio australi ad boreale. Et ad eam intersectionem Sol devenit in aequinoctio verno, quae idcirco etiam appellatur sectio verna. Ab hac eadem sectione verna astronomi incipiunt numerare et ascensionem rectam et longitudinem, per quas, conjunctas cum declinatione et latitudine, syderum loca designant. 25 Omnia signa zodiaci illo motu, de quo egimus adn. 21, processerunt in ortum bis mille circiter annis per unum signum ita, ut nunc stellae


130902. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

25 Omnia signa zodiaci illo motu, de quo egimus adn. 21, processerunt in ortum bis mille circiter annis per unum signum ita, ut nunc stellae Arietis sint, ubi olim erant stellae Tauri, et stellae Piscium successerunt in earum locum. Hinc astronomi distinguunt zodiacum, quem vocant apparentem, ab alio, quem vocant rationalem. Signa zodiaci apparentis sunt partes fasciae coelestis continentes quaedam stellarum fixarum aggregata, contenta quibusdam signis, quas in coelo concipimus


130903. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aequinoctiorum. Porro zodiacus prior dicitur apparens, quia oculis ipsis apparent stellae, quibus is constat. Hic autem posterior rationalis, quia eum cum ratione concipimus. Jam vero initium calculorum suorum astronomi solent accipere ab initio hujus rationalis zodiaci, et loca planetarum designant per ipsum rationalem zodiacum. Adeoque in ipso momento aequinoctii verni, a quo annus, apud poetas potissimum, ducit exordium, Sol dicitur esse in principio Arietis.


130904. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nunquam egredi. Egreditur autem nonnihil ex theoria gravitatis generalis, quae multas in motus planetarum aberrationes inducit. Sed id quidem ita est exiguum, ut haberi possit pro nullo. Reliqui planetae liberius evagantur hac, illac, sed nunquam exeunt ex illa fascia, quae dicitur zodiacus et quae est adhuc satis arcta. Ejus latitudinem alii ex astronomis aliam posuerunt. Illam determinat haec ipsa maxima evagatio planetarum in latitudinem: ea maxima est in Venere perigea, in qua adhuc est proxime graduum 9. Unde amplitudo zodiaci terminantis evagationem ipsam est proxime graduum


130905. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in qua adhuc est proxime graduum 9. Unde amplitudo zodiaci terminantis evagationem ipsam est proxime graduum 18, quod spatium respectu totius semicirculi graduum 180 interjecti inter polos iure potest hic dici arctum, cum sit ejus decima pars. Nominantur hic autem cursus et recursus, nimirum progressiones et retrogradationes planetarum e Terra visorum. 27 Planetarum motus visi e Sole sunt admodum regulares, qui e Terra spectantibus apparent


130906. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Unde amplitudo zodiaci terminantis evagationem ipsam est proxime graduum 18, quod spatium respectu totius semicirculi graduum 180 interjecti inter polos iure potest hic dici arctum, cum sit ejus decima pars. Nominantur hic autem cursus et recursus, nimirum progressiones et retrogradationes planetarum e Terra visorum. 27 Planetarum motus visi e Sole sunt admodum regulares, qui e Terra spectantibus apparent perturbatissimi. In primis illorum motus e


130907. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

visorum. 27 Planetarum motus visi e Sole sunt admodum regulares, qui e Terra spectantibus apparent perturbatissimi. In primis illorum motus e Sole visi fiunt semper in orientem, et fiunt non in circulo, sed in ea ovali linea, quam geometrae ellipsim vocant, et quae est una e tribus sectionibus conicis, quae nimirum provenit, ubi conus vel etiam cylindrus oblique secatur. Si columna vel aeque crassa vel aequaliter attenuata secetur oblique, provenit haec figura; et si


130908. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

27 Planetarum motus visi e Sole sunt admodum regulares, qui e Terra spectantibus apparent perturbatissimi. In primis illorum motus e Sole visi fiunt semper in orientem, et fiunt non in circulo, sed in ea ovali linea, quam geometrae ellipsim vocant, et quae est una e tribus sectionibus conicis, quae nimirum provenit, ubi conus vel etiam cylindrus oblique secatur. Si columna vel aeque crassa vel aequaliter attenuata secetur oblique, provenit haec figura; et si obliquitas sit exigua, obvenit etiam exigua productio secundum alterum axem et


130909. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et fiunt non in circulo, sed in ea ovali linea, quam geometrae ellipsim vocant, et quae est una e tribus sectionibus conicis, quae nimirum provenit, ubi conus vel etiam cylindrus oblique secatur. Si columna vel aeque crassa vel aequaliter attenuata secetur oblique, provenit haec figura; et si obliquitas sit exigua, obvenit etiam exigua productio secundum alterum axem et contractio secundum alterum. Ac hujusmodi sunt orbitae planetarum circa Solem, qui positus est non quidem in centro, sed in altero ex iis binis punctis singularum orbitarum, quae puncta dicuntur foci, et quae in


130910. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et quae est una e tribus sectionibus conicis, quae nimirum provenit, ubi conus vel etiam cylindrus oblique secatur. Si columna vel aeque crassa vel aequaliter attenuata secetur oblique, provenit haec figura; et si obliquitas sit exigua, obvenit etiam exigua productio secundum alterum axem et contractio secundum alterum. Ac hujusmodi sunt orbitae planetarum circa Solem, qui positus est non quidem in centro, sed in altero ex iis binis punctis singularum orbitarum, quae puncta dicuntur foci, et quae in ellipsibus admodum parum compressis parum distant a centro. Et haec est prima e


130911. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

figura; et si obliquitas sit exigua, obvenit etiam exigua productio secundum alterum axem et contractio secundum alterum. Ac hujusmodi sunt orbitae planetarum circa Solem, qui positus est non quidem in centro, sed in altero ex iis binis punctis singularum orbitarum, quae puncta dicuntur foci, et quae in ellipsibus admodum parum compressis parum distant a centro. Et haec est prima e tribus celeberrimis legibus motuum planetarum a Keplero deprehensis. Porro ita exigua est haec orbitarum compressio, ut axis major in Mercurio, in quo ea est maxima, minorem vix superet quinquagesima sui


130912. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

alterum axem et contractio secundum alterum. Ac hujusmodi sunt orbitae planetarum circa Solem, qui positus est non quidem in centro, sed in altero ex iis binis punctis singularum orbitarum, quae puncta dicuntur foci, et quae in ellipsibus admodum parum compressis parum distant a centro. Et haec est prima e tribus celeberrimis legibus motuum planetarum a Keplero deprehensis. Porro ita exigua est haec orbitarum compressio, ut axis major in Mercurio, in quo ea est maxima, minorem vix superet quinquagesima sui parte, in Marte quatuor millesimis, in reliquis autem multo minus.


130913. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

minorem vix superet quinquagesima sui parte, in Marte quatuor millesimis, in reliquis autem multo minus. 28 Planetae in minore distantia a Sole celerius moventur quam in majore, et motus ipse ob majorem viciniam apparet adhuc major spectanti e Sole. Mutatur nimirum haec apparens velocitas in illa, quam geometrae vocant rationem reciprocam duplicatam distantiae. Quod facile deducitur ex secunda lege Kepleri, quae dicitur arearum aequalium, per quam area trilinei clausi


130914. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

adhuc major spectanti e Sole. Mutatur nimirum haec apparens velocitas in illa, quam geometrae vocant rationem reciprocam duplicatam distantiae. Quod facile deducitur ex secunda lege Kepleri, quae dicitur arearum aequalium, per quam area trilinei clausi arcu, quem planeta describit dato tempore, et binis rectis ad Solem ductis, est ejusdem semper magnitudinis. Unde fit, ut, si tempuscula assumantur exigua, anguli in ipso Sole, qui apparentem celeritatem metiuntur, sint eo majores, quo minor est longitudo areolae ducta in se ipsam, sive quo quadratum distantiae est minus. Quae quidem jam


130915. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

binis rectis ad Solem ductis, est ejusdem semper magnitudinis. Unde fit, ut, si tempuscula assumantur exigua, anguli in ipso Sole, qui apparentem celeritatem metiuntur, sint eo majores, quo minor est longitudo areolae ducta in se ipsam, sive quo quadratum distantiae est minus. Quae quidem jam et geometris et astronomis sunt notissima. Verum ob hunc ipsum nexum celeritatum apparentium cum distantiis, distantiarum discrimine existente exiguo, etiam velocitatum discrimen exiguum est.


130916. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad Solem ductis, est ejusdem semper magnitudinis. Unde fit, ut, si tempuscula assumantur exigua, anguli in ipso Sole, qui apparentem celeritatem metiuntur, sint eo majores, quo minor est longitudo areolae ducta in se ipsam, sive quo quadratum distantiae est minus. Quae quidem jam et geometris et astronomis sunt notissima. Verum ob hunc ipsum nexum celeritatum apparentium cum distantiis, distantiarum discrimine existente exiguo, etiam velocitatum discrimen exiguum est.


130917. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quam apparentes, intuenti e Sole majores sint in planetis propioribus. Ea Kepleri lex sic exprimitur: quadrata temporum sunt ut cubi distantiarum. Quae autem inde celeritatibus theoremata deducuntur, geometrarum idiomate sic exprimuntur: celeritas realis est in ratione reciproca subduplicata, et apparens in ratione reciproca sesquiplicata distantiae. Hae leges cum superioribus binis Kepleri legibus et earum consectariis ad praesens argumentum minus pertinent et admodum difficulter possunt exprimi nitido Latino versu, potissimum hoc stylo amoeniore aliquanto ac


130918. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cubi distantiarum. Quae autem inde celeritatibus theoremata deducuntur, geometrarum idiomate sic exprimuntur: celeritas realis est in ratione reciproca subduplicata, et apparens in ratione reciproca sesquiplicata distantiae. Hae leges cum superioribus binis Kepleri legibus et earum consectariis ad praesens argumentum minus pertinent et admodum difficulter possunt exprimi nitido Latino versu, potissimum hoc stylo amoeniore aliquanto ac minus rigido, quem adhibere curavi; et maxime lex tertia, in qua explicandum esset, quid sit quadratum, quid cubus.


130919. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

geometrarum idiomate sic exprimuntur: celeritas realis est in ratione reciproca subduplicata, et apparens in ratione reciproca sesquiplicata distantiae. Hae leges cum superioribus binis Kepleri legibus et earum consectariis ad praesens argumentum minus pertinent et admodum difficulter possunt exprimi nitido Latino versu, potissimum hoc stylo amoeniore aliquanto ac minus rigido, quem adhibere curavi; et maxime lex tertia, in qua explicandum esset, quid sit quadratum, quid cubus. Id quidem praestitit elegantissime Benedictus Stayus,


130920. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

distantiae. Hae leges cum superioribus binis Kepleri legibus et earum consectariis ad praesens argumentum minus pertinent et admodum difficulter possunt exprimi nitido Latino versu, potissimum hoc stylo amoeniore aliquanto ac minus rigido, quem adhibere curavi; et maxime lex tertia, in qua explicandum esset, quid sit quadratum, quid cubus. Id quidem praestitit elegantissime Benedictus Stayus, celeberrimus vir, in recentiori sua Philosophia, cujus secundum volumen cum meis adnotationibus et supplementis prodit Romae nunc, dum ego


130921. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ac minus rigido, quem adhibere curavi; et maxime lex tertia, in qua explicandum esset, quid sit quadratum, quid cubus. Id quidem praestitit elegantissime Benedictus Stayus, celeberrimus vir, in recentiori sua Philosophia, cujus secundum volumen cum meis adnotationibus et supplementis prodit Romae nunc, dum ego haec Londini scribo. Is autem vir plane summus, qui tantam sibi suis poematis comparavit laudem per universam Europam, in omni alio et sacrae et profanae eruditionis ac solidae doctrinae genere ita excellit, ut in admirationem rapiat animos eorum


130922. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Benedictus Stayus, celeberrimus vir, in recentiori sua Philosophia, cujus secundum volumen cum meis adnotationibus et supplementis prodit Romae nunc, dum ego haec Londini scribo. Is autem vir plane summus, qui tantam sibi suis poematis comparavit laudem per universam Europam, in omni alio et sacrae et profanae eruditionis ac solidae doctrinae genere ita excellit, ut in admirationem rapiat animos eorum omnium, quibuscum vivit, quos simul et probitate summa et suavitate morum devincit sibi. In quo quidem me nec amicitiae, quae mihi cum eo intercedit maxima, nec communi patriae et


130923. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Stayus, celeberrimus vir, in recentiori sua Philosophia, cujus secundum volumen cum meis adnotationibus et supplementis prodit Romae nunc, dum ego haec Londini scribo. Is autem vir plane summus, qui tantam sibi suis poematis comparavit laudem per universam Europam, in omni alio et sacrae et profanae eruditionis ac solidae doctrinae genere ita excellit, ut in admirationem rapiat animos eorum omnium, quibuscum vivit, quos simul et probitate summa et suavitate morum devincit sibi. In quo quidem me nec amicitiae, quae mihi cum eo intercedit maxima, nec communi patriae et communibus,


130924. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

dum ego haec Londini scribo. Is autem vir plane summus, qui tantam sibi suis poematis comparavit laudem per universam Europam, in omni alio et sacrae et profanae eruditionis ac solidae doctrinae genere ita excellit, ut in admirationem rapiat animos eorum omnium, quibuscum vivit, quos simul et probitate summa et suavitate morum devincit sibi. In quo quidem me nec amicitiae, quae mihi cum eo intercedit maxima, nec communi patriae et communibus, quos habemus, consanguineis plus aequo tribuere novit sane Roma in primis et Italia universa. Ex his Keplerianis


130925. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

scribo. Is autem vir plane summus, qui tantam sibi suis poematis comparavit laudem per universam Europam, in omni alio et sacrae et profanae eruditionis ac solidae doctrinae genere ita excellit, ut in admirationem rapiat animos eorum omnium, quibuscum vivit, quos simul et probitate summa et suavitate morum devincit sibi. In quo quidem me nec amicitiae, quae mihi cum eo intercedit maxima, nec communi patriae et communibus, quos habemus, consanguineis plus aequo tribuere novit sane Roma in primis et Italia universa. Ex his Keplerianis legibus deduxit


130926. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et sacrae et profanae eruditionis ac solidae doctrinae genere ita excellit, ut in admirationem rapiat animos eorum omnium, quibuscum vivit, quos simul et probitate summa et suavitate morum devincit sibi. In quo quidem me nec amicitiae, quae mihi cum eo intercedit maxima, nec communi patriae et communibus, quos habemus, consanguineis plus aequo tribuere novit sane Roma in primis et Italia universa. Ex his Keplerianis legibus deduxit Newtonus gravitatem suam generalem decrescentem in ratione, quam dicimus reciprocam duplicatam distantiarum. Quam legem


130927. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

rapiat animos eorum omnium, quibuscum vivit, quos simul et probitate summa et suavitate morum devincit sibi. In quo quidem me nec amicitiae, quae mihi cum eo intercedit maxima, nec communi patriae et communibus, quos habemus, consanguineis plus aequo tribuere novit sane Roma in primis et Italia universa. Ex his Keplerianis legibus deduxit Newtonus gravitatem suam generalem decrescentem in ratione, quam dicimus reciprocam duplicatam distantiarum. Quam legem Maupertuisius censuit omnium legum perfectissimam, ad quod hic respexeram. Verum ego quidem,


130928. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

distantiarum. Quam legem Maupertuisius censuit omnium legum perfectissimam, ad quod hic respexeram. Verum ego quidem, posteaquam in mea Philosophiae naturalis theoria, edita Viennae ante hosce duos annos, in eam Maupertuisii opinionem aliquanto diligentius inquisivi, contrarium opinor, et arbitror legem ipsam non accurate, sed proxime, nec in minimis, sed in magnis tantummodo planetarum et cometarum distantiis habere locum. Adhuc tamen tota universa systematis planetarii moles ita est sane admirabilis, ut jure omnino dici potuerit rerum qua Conditor ipse gaudet.


130929. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Verum ego quidem, posteaquam in mea Philosophiae naturalis theoria, edita Viennae ante hosce duos annos, in eam Maupertuisii opinionem aliquanto diligentius inquisivi, contrarium opinor, et arbitror legem ipsam non accurate, sed proxime, nec in minimis, sed in magnis tantummodo planetarum et cometarum distantiis habere locum. Adhuc tamen tota universa systematis planetarii moles ita est sane admirabilis, ut jure omnino dici potuerit rerum qua Conditor ipse gaudet.


130930. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

planetarii moles ita est sane admirabilis, ut jure omnino dici potuerit rerum qua Conditor ipse gaudet. 30 Exprimuntur hic numeris, ut ajunt, rotundis distantiae planetarum a Sole et tempora periodica. Apponam ex elementis astronomicis Caillii et tempora periodica et distantias medias in iis partibus, quarum distantia media Terrae habet 10000. Quae quidem partes sunt proxime aequales diametris Terrae, cum adn. 9. habuerimus distantiam Terrae a Sole semidiametrorum 19644


130931. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

potuerit rerum qua Conditor ipse gaudet. 30 Exprimuntur hic numeris, ut ajunt, rotundis distantiae planetarum a Sole et tempora periodica. Apponam ex elementis astronomicis Caillii et tempora periodica et distantias medias in iis partibus, quarum distantia media Terrae habet 10000. Quae quidem partes sunt proxime aequales diametris Terrae, cum adn. 9. habuerimus distantiam Terrae a Sole semidiametrorum 19644 adeoque diametrorum proxime decem millium. Sunt autem hujusmodi:


130932. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ipse gaudet. 30 Exprimuntur hic numeris, ut ajunt, rotundis distantiae planetarum a Sole et tempora periodica. Apponam ex elementis astronomicis Caillii et tempora periodica et distantias medias in iis partibus, quarum distantia media Terrae habet 10000. Quae quidem partes sunt proxime aequales diametris Terrae, cum adn. 9. habuerimus distantiam Terrae a Sole semidiametrorum 19644 adeoque diametrorum proxime decem millium. Sunt autem hujusmodi:


130933. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Saturni 10759 8 95302 Tempus Mercurii expressi per dies undecies octo, nimirum 88, a quo differt per aliquot minuta tantum. Reliqua tempora laxius exprimuntur, sed ad rem poeticam satis proxime: Veneris menses septem; sunt autem computando menses alternos, dierum 31 et 30, menses 7 et dies 10, atque idcirco posui orbem prope complet, ut ostenderem tempus esse paullo longius septem mensibus. Tempus, quo spectatori in Sole posito videtur Terra integram periodum absolvisse, est, uti posui, annus integer; is nimirum, quem astronomi periodicum vocant. Is differt


130934. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

95302 Tempus Mercurii expressi per dies undecies octo, nimirum 88, a quo differt per aliquot minuta tantum. Reliqua tempora laxius exprimuntur, sed ad rem poeticam satis proxime: Veneris menses septem; sunt autem computando menses alternos, dierum 31 et 30, menses 7 et dies 10, atque idcirco posui orbem prope complet, ut ostenderem tempus esse paullo longius septem mensibus. Tempus, quo spectatori in Sole posito videtur Terra integram periodum absolvisse, est, uti posui, annus integer; is nimirum, quem astronomi periodicum vocant. Is differt paucis minutis


130935. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

illo communi, quo utimur terricolae, quem astronomi appellant tropicum; qui quidem ad spectatorem in Sole positum non pertinet. Martis tempus superat annos duos per 44 dies, qui tamen non ita multi sunt respectu annorum duorum. Idcirco dictum est indiget geminis annis. Jupiter insumit annos 11 et plusquam 10 menses, nimirum proxime annos 12. Qui numerus ad veritatem accedit magis, cum pro decem annis ponuntur decem hyemes, quae possunt esse integrae decem in annis decem etiam non integris. Saturnus impendit annos 29 et menses 5 1/2, qui hic habentur pro annis triginta, cum tricesimi


130936. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Idcirco dictum est indiget geminis annis. Jupiter insumit annos 11 et plusquam 10 menses, nimirum proxime annos 12. Qui numerus ad veritatem accedit magis, cum pro decem annis ponuntur decem hyemes, quae possunt esse integrae decem in annis decem etiam non integris. Saturnus impendit annos 29 et menses 5 1/2, qui hic habentur pro annis triginta, cum tricesimi habeatur fere dimidium. Distantiae expressae sunt per numeros proximos integrorum millium diametrorum Solis, nimirum 4, 7, 10, 15, 52, 95. Caetera satis patent. Numerus autem 52 pro Jove exprimitur per


130937. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

per quater bissenis addit quattuor, nam quater 12 dant 48; cui numero si addantur 4, habetur 52. 31 In hoc argumentum Terrae in planetario systemate constitutae inter Martem et Venerem, in conventu celeberrimae Romanae Arcadum Academiae epigramma Latinum recitavi olim cum versione Italica. Sic autem se habebant: Epigramma Aspicis, ut varios amor excitet iraque motus Partiti humani pectoris imperium? Hic gemit, ah, durae fraudatus amore puellae, Ille hostem


130938. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

conventu celeberrimae Romanae Arcadum Academiae epigramma Latinum recitavi olim cum versione Italica. Sic autem se habebant: Epigramma Aspicis, ut varios amor excitet iraque motus Partiti humani pectoris imperium? Hic gemit, ah, durae fraudatus amore puellae, Ille hostem insequitur torvus et arma quatit. 5 Miraris! Cerne auricomum quonam ordine Solem Disposita in gyrum sydera circumeant. Mercurius propior Phoebo, Venus axe recedit Altior, hinc Veneri proxima Terra subit. Tellurem vasto Mars orbe amplectitur, illum 10 Jupiter, hunc pigri plumbea stella patris. Quos Venerem


130939. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

veritatem. Annulus ille Saturni est quaedam velut corona immanis, quam ipse Saturnus in suo motu circumfert. Ipse annulus in Saturnum gravitat juxta Newtonianam theoriam, sed ejusmodi gravitatem minuit gravitas in satellites: quivis satelles auget gravitatem particularum annuli distantium hinc et inde per quartam partem circuli a suo loco. Sed multo magis gravitatem partium jacentium in eadem recta cum ipso hinc et inde; et si tota actio consideretur, magis minuitur quam augetur id pondus. Porro notae sunt poetis irae veteres Saturni regno pulsi a Jove. Saturni


130940. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in Saturnum gravitat juxta Newtonianam theoriam, sed ejusmodi gravitatem minuit gravitas in satellites: quivis satelles auget gravitatem particularum annuli distantium hinc et inde per quartam partem circuli a suo loco. Sed multo magis gravitatem partium jacentium in eadem recta cum ipso hinc et inde; et si tota actio consideretur, magis minuitur quam augetur id pondus. Porro notae sunt poetis irae veteres Saturni regno pulsi a Jove. Saturni autem annulus plerumque obliquus est respectu Jovis, quem idcirco Saturnus idem illo superior obliquo despectat lumine.


130941. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

gravitat juxta Newtonianam theoriam, sed ejusmodi gravitatem minuit gravitas in satellites: quivis satelles auget gravitatem particularum annuli distantium hinc et inde per quartam partem circuli a suo loco. Sed multo magis gravitatem partium jacentium in eadem recta cum ipso hinc et inde; et si tota actio consideretur, magis minuitur quam augetur id pondus. Porro notae sunt poetis irae veteres Saturni regno pulsi a Jove. Saturni autem annulus plerumque obliquus est respectu Jovis, quem idcirco Saturnus idem illo superior obliquo despectat lumine. Haec ex


130942. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Newtoni attractionem. 33(32) Cometae orbitas habent admodum oblongas ita, ut fere ab ellipsibus degenerent in parabolas, quae in infinitum abeunt. Sed re vera ellipticae sunt, et cometae ipsi servant easdem leges cum planetis, quod omnibus jam astronomis persuasum est. Hinc respectu Solis nullas habent stationes aut retrogradationes, ut nec planetae. Eorum tamen orbitae non habent aliquem certum zodiacum ut planetae, quod falso Cassinus credidit. Inveniuntur enim


130943. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in adnotatione 12. 34(33) Nobis procul a Sole positis motus planetarum necessario maxime irregulares sunt. Hic innuuntur illae, quas astronomi dicunt progressiones, stationes et retrogradationes. 35(34) Multo magis irregulares nobis apparent cometarum motus. Aliquando videntur abire per rectas lineas motu aequabili, quando nimirum a Sole magis distant,


130944. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

35(34) Multo magis irregulares nobis apparent cometarum motus. Aliquando videntur abire per rectas lineas motu aequabili, quando nimirum a Sole magis distant, ubi eorum orbita exiguam curvaturam habet. Et idcirco multi astronomi crediderant ipsos ferri in recta linea, vel immanibus circulis quorum omnis pars nobis conspicua assumi potest pro recta. Et ex hac suppositione Cassinus futura aliquot cometarum loca cum successu praedixerat. Sed eam hypothesim evertit motus aliis temporibus admodum


130945. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

motus. Aliquando videntur abire per rectas lineas motu aequabili, quando nimirum a Sole magis distant, ubi eorum orbita exiguam curvaturam habet. Et idcirco multi astronomi crediderant ipsos ferri in recta linea, vel immanibus circulis quorum omnis pars nobis conspicua assumi potest pro recta. Et ex hac suppositione Cassinus futura aliquot cometarum loca cum successu praedixerat. Sed eam hypothesim evertit motus aliis temporibus admodum curvilineus, quod accidit circa perihelia. Et ea, quae hic primo loco proponuntur, pertinent ad cometas, qui apparent, dum descendunt ad perihelia,


130946. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ferri in recta linea, vel immanibus circulis quorum omnis pars nobis conspicua assumi potest pro recta. Et ex hac suppositione Cassinus futura aliquot cometarum loca cum successu praedixerat. Sed eam hypothesim evertit motus aliis temporibus admodum curvilineus, quod accidit circa perihelia. Et ea, quae hic primo loco proponuntur, pertinent ad cometas, qui apparent, dum descendunt ad perihelia, caudati, et primo quidem fere rectilinei, tum sinuati et curvi ac quotidie magis lucidi et fumantes magis, donec ad Solem ita accedant, ut videri ultra non possint ob nimiam diei vel


130947. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

suppositione Cassinus futura aliquot cometarum loca cum successu praedixerat. Sed eam hypothesim evertit motus aliis temporibus admodum curvilineus, quod accidit circa perihelia. Et ea, quae hic primo loco proponuntur, pertinent ad cometas, qui apparent, dum descendunt ad perihelia, caudati, et primo quidem fere rectilinei, tum sinuati et curvi ac quotidie magis lucidi et fumantes magis, donec ad Solem ita accedant, ut videri ultra non possint ob nimiam diei vel crepusculi lucem. Quanquam aliquos per diem etiam videre licet, quod accidit cometae anni 1744, quem ego prope perihelium


130948. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

loca cum successu praedixerat. Sed eam hypothesim evertit motus aliis temporibus admodum curvilineus, quod accidit circa perihelia. Et ea, quae hic primo loco proponuntur, pertinent ad cometas, qui apparent, dum descendunt ad perihelia, caudati, et primo quidem fere rectilinei, tum sinuati et curvi ac quotidie magis lucidi et fumantes magis, donec ad Solem ita accedant, ut videri ultra non possint ob nimiam diei vel crepusculi lucem. Quanquam aliquos per diem etiam videre licet, quod accidit cometae anni 1744, quem ego prope perihelium vidi aliquoties nudo oculo etiam binis horis


130949. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sed eam hypothesim evertit motus aliis temporibus admodum curvilineus, quod accidit circa perihelia. Et ea, quae hic primo loco proponuntur, pertinent ad cometas, qui apparent, dum descendunt ad perihelia, caudati, et primo quidem fere rectilinei, tum sinuati et curvi ac quotidie magis lucidi et fumantes magis, donec ad Solem ita accedant, ut videri ultra non possint ob nimiam diei vel crepusculi lucem. Quanquam aliquos per diem etiam videre licet, quod accidit cometae anni 1744, quem ego prope perihelium vidi aliquoties nudo oculo etiam binis horis post Solis ortum; usque adeo


130950. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aliquos per diem etiam videre licet, quod accidit cometae anni 1744, quem ego prope perihelium vidi aliquoties nudo oculo etiam binis horis post Solis ortum; usque adeo ingenti lumine emicuerat. Ex opposito, ubi in reditu a Sole apparent barbati, initio quidem maxime et lucidi et fumosi habent motum curvilineum. Tum videntur ad rectilineum motum magis accedere ac languescere paullatim ob distantiam auctam et a Sole et a nobis, donec ob luminis tenuitatem videri desinant per ipsam noctem. Quod quidem accidit omnibus tribus cometis superioris anni, quorum


130951. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

per diem etiam videre licet, quod accidit cometae anni 1744, quem ego prope perihelium vidi aliquoties nudo oculo etiam binis horis post Solis ortum; usque adeo ingenti lumine emicuerat. Ex opposito, ubi in reditu a Sole apparent barbati, initio quidem maxime et lucidi et fumosi habent motum curvilineum. Tum videntur ad rectilineum motum magis accedere ac languescere paullatim ob distantiam auctam et a Sole et a nobis, donec ob luminis tenuitatem videri desinant per ipsam noctem. Quod quidem accidit omnibus tribus cometis superioris anni, quorum posteriores duo


130952. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

post Solis ortum; usque adeo ingenti lumine emicuerat. Ex opposito, ubi in reditu a Sole apparent barbati, initio quidem maxime et lucidi et fumosi habent motum curvilineum. Tum videntur ad rectilineum motum magis accedere ac languescere paullatim ob distantiam auctam et a Sole et a nobis, donec ob luminis tenuitatem videri desinant per ipsam noctem. Quod quidem accidit omnibus tribus cometis superioris anni, quorum posteriores duo Parisiis vidi, primum Romae, in recessu a Sole perpetuo evanescentes magis. Primus etiam in descensu ad Solem visus est in


130953. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Solis ortum; usque adeo ingenti lumine emicuerat. Ex opposito, ubi in reditu a Sole apparent barbati, initio quidem maxime et lucidi et fumosi habent motum curvilineum. Tum videntur ad rectilineum motum magis accedere ac languescere paullatim ob distantiam auctam et a Sole et a nobis, donec ob luminis tenuitatem videri desinant per ipsam noctem. Quod quidem accidit omnibus tribus cometis superioris anni, quorum posteriores duo Parisiis vidi, primum Romae, in recessu a Sole perpetuo evanescentes magis. Primus etiam in descensu ad Solem visus est in Saxonia et


130954. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a Sole et a nobis, donec ob luminis tenuitatem videri desinant per ipsam noctem. Quod quidem accidit omnibus tribus cometis superioris anni, quorum posteriores duo Parisiis vidi, primum Romae, in recessu a Sole perpetuo evanescentes magis. Primus etiam in descensu ad Solem visus est in Saxonia et Parisiis. Porro et velocitatem sui motus mutant plurimum, atque id multo magis respectu Terrae, respectu cujus aliquando motum ipsum jam accelerant, jam retardant, nec vero id semel, ut respectu Solis, respectu cujus mutant solum in ipso perihelio accelerationem in


130955. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

videri desinant per ipsam noctem. Quod quidem accidit omnibus tribus cometis superioris anni, quorum posteriores duo Parisiis vidi, primum Romae, in recessu a Sole perpetuo evanescentes magis. Primus etiam in descensu ad Solem visus est in Saxonia et Parisiis. Porro et velocitatem sui motus mutant plurimum, atque id multo magis respectu Terrae, respectu cujus aliquando motum ipsum jam accelerant, jam retardant, nec vero id semel, ut respectu Solis, respectu cujus mutant solum in ipso perihelio accelerationem in retardationem. Aliquando autem respectu Terrae e


130956. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sunt pro exhalationibus fortuitis, quod astronomiae obfuit plurimum, cum idcirco eos veteres astronomi ita neglexerint, ut nullae eorum observationes antiquae supersint, quarum ope determinari possint orbitae cum orbitis, quas nunc observamus, comparandae, ut periodica tempora eruantur inde et reditus tuto praenuncientur. Atque id quidem huc usque non licet nisi in binis, quorum alterum habuimus superiore anno, (nous avertissons ici une fois pour toutes que cette traduction est faite sur l'édition du Londres de 1760; ainsi l'année passée signifie ici l'année 1759) alterum


130957. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ici une fois pour toutes que cette traduction est faite sur l'édition du Londres de 1760; ainsi l'année passée signifie ici l'année 1759) alterum juniores astronomi videbunt post hosce triginta annos. Eorum enim periodi breviores sunt, prioris quidem annorum circiter 75, posterioris 130, et idcirco per recentiores observationes inventa est in illo eadem orbita jam quater, in hoc bis. 36(35) De nodis hic agitur, in quibus planetarum orbitae secant eclipticam. Qui


130958. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nodi maxime ad eclipses pertinent. Neque enim Luna aut ipsa deficit aut defectum Solis parit, nisi sit nodo proxima, ut nec Mercurius aut Venus in Sole apparent, nisi eo tempore, quo ipsi conjunguntur, sint in ipsis nodis aut iis proximi. Cum orbita planetae cujusvis et cujusvis e cometis huc usque observatis sit obliqua ad eclipticam, oportet ipsa ejus planum secet et veluti perforet in binis punctis. In quorum altero transitur ab hemisphaerio australi ad boreale, in altero a boreali ad australe. Ea puncta dicuntur nodi. Et prior quidem dicitur nodus


130959. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sit nodo proxima, ut nec Mercurius aut Venus in Sole apparent, nisi eo tempore, quo ipsi conjunguntur, sint in ipsis nodis aut iis proximi. Cum orbita planetae cujusvis et cujusvis e cometis huc usque observatis sit obliqua ad eclipticam, oportet ipsa ejus planum secet et veluti perforet in binis punctis. In quorum altero transitur ab hemisphaerio australi ad boreale, in altero a boreali ad australe. Ea puncta dicuntur nodi. Et prior quidem dicitur nodus ascendens, posterior vero descendens. Cum planum cujusvis orbitae, et planetariae et cometicae, transeat


130960. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Cum orbita planetae cujusvis et cujusvis e cometis huc usque observatis sit obliqua ad eclipticam, oportet ipsa ejus planum secet et veluti perforet in binis punctis. In quorum altero transitur ab hemisphaerio australi ad boreale, in altero a boreali ad australe. Ea puncta dicuntur nodi. Et prior quidem dicitur nodus ascendens, posterior vero descendens. Cum planum cujusvis orbitae, et planetariae et cometicae, transeat per Solem, nodi ipsi e Sole spectati apparebunt in punctis coeli oppositis. Jacebit enim uterque in eadem recta transeunte per Solem inter ipsos situm.


130961. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

oportet ipsa ejus planum secet et veluti perforet in binis punctis. In quorum altero transitur ab hemisphaerio australi ad boreale, in altero a boreali ad australe. Ea puncta dicuntur nodi. Et prior quidem dicitur nodus ascendens, posterior vero descendens. Cum planum cujusvis orbitae, et planetariae et cometicae, transeat per Solem, nodi ipsi e Sole spectati apparebunt in punctis coeli oppositis. Jacebit enim uterque in eadem recta transeunte per Solem inter ipsos situm. At respectu Terrae nodus idem apparebit in diversis coeli partibus, pro diversa


130962. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ipsa ejus planum secet et veluti perforet in binis punctis. In quorum altero transitur ab hemisphaerio australi ad boreale, in altero a boreali ad australe. Ea puncta dicuntur nodi. Et prior quidem dicitur nodus ascendens, posterior vero descendens. Cum planum cujusvis orbitae, et planetariae et cometicae, transeat per Solem, nodi ipsi e Sole spectati apparebunt in punctis coeli oppositis. Jacebit enim uterque in eadem recta transeunte per Solem inter ipsos situm. At respectu Terrae nodus idem apparebit in diversis coeli partibus, pro diversa positione Terrae


130963. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

coeli oppositis. Jacebit enim uterque in eadem recta transeunte per Solem inter ipsos situm. At respectu Terrae nodus idem apparebit in diversis coeli partibus, pro diversa positione Terrae respectu ipsius. Si nodus jaceat intra orbem magnum, uti jacent nodi Mercurii et Veneris et quorundam cometarum nodi quidam, tum in motu annuo facto circa ipsum is e Tellure visus apparebit delatus per totum circulum coelestis eclipticae. Et bini nodi ad eundem planetam pertinentes apparebunt jam coeuntes, jam admodum a se invicem remoti. Superiorum planetarum nodi non


130964. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

oppositis. Jacebit enim uterque in eadem recta transeunte per Solem inter ipsos situm. At respectu Terrae nodus idem apparebit in diversis coeli partibus, pro diversa positione Terrae respectu ipsius. Si nodus jaceat intra orbem magnum, uti jacent nodi Mercurii et Veneris et quorundam cometarum nodi quidam, tum in motu annuo facto circa ipsum is e Tellure visus apparebit delatus per totum circulum coelestis eclipticae. Et bini nodi ad eundem planetam pertinentes apparebunt jam coeuntes, jam admodum a se invicem remoti. Superiorum planetarum nodi non possunt


130965. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in diversis coeli partibus, pro diversa positione Terrae respectu ipsius. Si nodus jaceat intra orbem magnum, uti jacent nodi Mercurii et Veneris et quorundam cometarum nodi quidam, tum in motu annuo facto circa ipsum is e Tellure visus apparebit delatus per totum circulum coelestis eclipticae. Et bini nodi ad eundem planetam pertinentes apparebunt jam coeuntes, jam admodum a se invicem remoti. Superiorum planetarum nodi non possunt spectari e Terra in eadem coeli parte, sed possunt, immo singulis annis debent bis, nodi inferiorum, quando nimirum Terra sita est in ipsa nodorum recta. In


130966. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

jam admodum a se invicem remoti. Superiorum planetarum nodi non possunt spectari e Terra in eadem coeli parte, sed possunt, immo singulis annis debent bis, nodi inferiorum, quando nimirum Terra sita est in ipsa nodorum recta. In iis cometis, quorum alter nodus distat a Sole minus quam Terra et alter magis, quando ipsa Terra est ex parte nodi propioris, nodus uterque apparet in eodem coeli puncto. Quando jacet ex parte remotioris, apparent in punctis oppositis. Ex his facile est colligere, quid accidat respectu planetae visi e Terra illo ipso momento temporis,


130967. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in eodem coeli puncto. Quando jacet ex parte remotioris, apparent in punctis oppositis. Ex his facile est colligere, quid accidat respectu planetae visi e Terra illo ipso momento temporis, quo per nodum transit, ut illud, quod postremo loco hic dicitur; si Terra, planeta et Sol jaceant tum in eadem recta, nodum debere spectari e Terra et e Sole in eodem puncto coeli vel in opposito, prout is jacet citra Solem, nimirum inter ipsum et Terram, vel ultra ipsum. Haec omnia schematis adjectis facile illustrari possent. Sed cum ad argumentum minus


130968. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in punctis oppositis. Ex his facile est colligere, quid accidat respectu planetae visi e Terra illo ipso momento temporis, quo per nodum transit, ut illud, quod postremo loco hic dicitur; si Terra, planeta et Sol jaceant tum in eadem recta, nodum debere spectari e Terra et e Sole in eodem puncto coeli vel in opposito, prout is jacet citra Solem, nimirum inter ipsum et Terram, vel ultra ipsum. Haec omnia schematis adjectis facile illustrari possent. Sed cum ad argumentum minus pertineant, satis erit illa indicasse.


130969. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

planetae visi e Terra illo ipso momento temporis, quo per nodum transit, ut illud, quod postremo loco hic dicitur; si Terra, planeta et Sol jaceant tum in eadem recta, nodum debere spectari e Terra et e Sole in eodem puncto coeli vel in opposito, prout is jacet citra Solem, nimirum inter ipsum et Terram, vel ultra ipsum. Haec omnia schematis adjectis facile illustrari possent. Sed cum ad argumentum minus pertineant, satis erit illa indicasse.


130970. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

facile illustrari possent. Sed cum ad argumentum minus pertineant, satis erit illa indicasse. 37(36) Leges Keplerianae, quas observant planetae primarii respectu Solis, observant et secundarii respectu suorum primariorum, nimirum satellites Jovis et Saturni. Inter secundarios planetas numeratur etiam Luna, quae est ipsius Terrae comes vel satelles. Cum tamen ipsa sit pars maxima nostri argumenti, in quo agitur de ipsius et Solis defectibus, oportet aliquanto diutius in


130971. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

satis erit illa indicasse. 37(36) Leges Keplerianae, quas observant planetae primarii respectu Solis, observant et secundarii respectu suorum primariorum, nimirum satellites Jovis et Saturni. Inter secundarios planetas numeratur etiam Luna, quae est ipsius Terrae comes vel satelles. Cum tamen ipsa sit pars maxima nostri argumenti, in quo agitur de ipsius et Solis defectibus, oportet aliquanto diutius in ea immorari et innuere saltem praecipua capita ejus theoriae.


130972. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

planetae primarii respectu Solis, observant et secundarii respectu suorum primariorum, nimirum satellites Jovis et Saturni. Inter secundarios planetas numeratur etiam Luna, quae est ipsius Terrae comes vel satelles. Cum tamen ipsa sit pars maxima nostri argumenti, in quo agitur de ipsius et Solis defectibus, oportet aliquanto diutius in ea immorari et innuere saltem praecipua capita ejus theoriae. 38(37) Primo quidem Lunae orbita est elliptica ut caeterorum


130973. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

respectu suorum primariorum, nimirum satellites Jovis et Saturni. Inter secundarios planetas numeratur etiam Luna, quae est ipsius Terrae comes vel satelles. Cum tamen ipsa sit pars maxima nostri argumenti, in quo agitur de ipsius et Solis defectibus, oportet aliquanto diutius in ea immorari et innuere saltem praecipua capita ejus theoriae. 38(37) Primo quidem Lunae orbita est elliptica ut caeterorum planetarum. Hinc aliquando est remotior in apogeo, aliquando propior


130974. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

38(37) Primo quidem Lunae orbita est elliptica ut caeterorum planetarum. Hinc aliquando est remotior in apogeo, aliquando propior in perigeo. In illo casu apparet minor, in hoc major. Et dum ascendit ad apogeum, minuitur ejus celeritas; dum descendit, augetur gravitate, quam habet in Terram, in primo casu opposita ex parte aliqua directioni ejus motus, et in secundo conspirante cum eodem. Unde fit, ut in apogeo ejus motus sit lentissimus, in perigeo celerrimus, quod est


130975. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

planetarum. Hinc aliquando est remotior in apogeo, aliquando propior in perigeo. In illo casu apparet minor, in hoc major. Et dum ascendit ad apogeum, minuitur ejus celeritas; dum descendit, augetur gravitate, quam habet in Terram, in primo casu opposita ex parte aliqua directioni ejus motus, et in secundo conspirante cum eodem. Unde fit, ut in apogeo ejus motus sit lentissimus, in perigeo celerrimus, quod est discrimen physicum ejus celeritatis realis. Sed apparens celeritas variatur adhuc magis ex illusione optica, qua nobis, quae propiora sunt, apparent majora, etiamsi aequalia


130976. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

lentissimus, in perigeo celerrimus, quod est discrimen physicum ejus celeritatis realis. Sed apparens celeritas variatur adhuc magis ex illusione optica, qua nobis, quae propiora sunt, apparent majora, etiamsi aequalia sint. Ut geometrarum sermone utamur, dum celeritas motus realis in perigeo et apogeo est in ratione reciproca distantiarum simplici, celeritas apparens est in eadem duplicata. At cum diameter realis sit eadem in utroque casu, diameter apparens est in ratione distantiarum reciproca simplici.


130977. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

39(38) Totum coelestem circulum, quem Sol percurrit integro anno, Luna absolvit diebus 27, horis 7, minutis 43, secundis 12. Exprimuntur hic dies integri neglectis horis. Sed astronomi considerant quatuor revolutiones Lunae. Prima est ea, quam diximus, et fit respectu fixarum ac appellatur periodica. Secunda fit respectu apogei lunaris, quod progreditur, et est dierum 27, hor. 13, min. 18, sec. 34 ac dicitur anomalistica. Tertia fit respectu alterius e suis nodis, quorum uterque regreditur et est dier. 27, hor. 5, min. 5, sec. 35. Eae omnes


130978. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Luna absolvit diebus 27, horis 7, minutis 43, secundis 12. Exprimuntur hic dies integri neglectis horis. Sed astronomi considerant quatuor revolutiones Lunae. Prima est ea, quam diximus, et fit respectu fixarum ac appellatur periodica. Secunda fit respectu apogei lunaris, quod progreditur, et est dierum 27, hor. 13, min. 18, sec. 34 ac dicitur anomalistica. Tertia fit respectu alterius e suis nodis, quorum uterque regreditur et est dier. 27, hor. 5, min. 5, sec. 35. Eae omnes habent proxime 27 dies. Quarta est ea, quae fit respectu Solis, quae appellatur synodica; qua nimirum


130979. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

revolutiones Lunae. Prima est ea, quam diximus, et fit respectu fixarum ac appellatur periodica. Secunda fit respectu apogei lunaris, quod progreditur, et est dierum 27, hor. 13, min. 18, sec. 34 ac dicitur anomalistica. Tertia fit respectu alterius e suis nodis, quorum uterque regreditur et est dier. 27, hor. 5, min. 5, sec. 35. Eae omnes habent proxime 27 dies. Quarta est ea, quae fit respectu Solis, quae appellatur synodica; qua nimirum digressa a conjunctione cum Sole ipsum interea progredientem assequitur. Haec revolutio est dierum 29, hor. 12, min. 44, sec. 3, et haec est


130980. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

regreditur et est dier. 27, hor. 5, min. 5, sec. 35. Eae omnes habent proxime 27 dies. Quarta est ea, quae fit respectu Solis, quae appellatur synodica; qua nimirum digressa a conjunctione cum Sole ipsum interea progredientem assequitur. Haec revolutio est dierum 29, hor. 12, min. 44, sec. 3, et haec est ea, quam vulgo dicimus lunationem et per quam annum in menses dividebant olim Judaei, et nunc dividunt plures orientales populi. Ea revolutio hic exprimitur per dies 29 cum dimidio, omissis nimirum tantummodo minutis. Hinc autem nova conjunctio sive novum


130981. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sec. 35. Eae omnes habent proxime 27 dies. Quarta est ea, quae fit respectu Solis, quae appellatur synodica; qua nimirum digressa a conjunctione cum Sole ipsum interea progredientem assequitur. Haec revolutio est dierum 29, hor. 12, min. 44, sec. 3, et haec est ea, quam vulgo dicimus lunationem et per quam annum in menses dividebant olim Judaei, et nunc dividunt plures orientales populi. Ea revolutio hic exprimitur per dies 29 cum dimidio, omissis nimirum tantummodo minutis. Hinc autem nova conjunctio sive novum novilunium non fit in eadem coeli plaga, in qua


130982. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est ea, quae fit respectu Solis, quae appellatur synodica; qua nimirum digressa a conjunctione cum Sole ipsum interea progredientem assequitur. Haec revolutio est dierum 29, hor. 12, min. 44, sec. 3, et haec est ea, quam vulgo dicimus lunationem et per quam annum in menses dividebant olim Judaei, et nunc dividunt plures orientales populi. Ea revolutio hic exprimitur per dies 29 cum dimidio, omissis nimirum tantummodo minutis. Hinc autem nova conjunctio sive novum novilunium non fit in eadem coeli plaga, in qua praecedens fuerat, sed in loco fere per integrum signum


130983. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sit proxima nodo alteri. 41(40) Erit nobis usui in theoria eclipsium evolvenda etiam inclinatio orbitae ad eclipticam, ubi angulus habetur graduum proxime 5. Angulum appello flexum et hic et alibi cum veteribus, qui in sensu geometrico non solebant angulum nominare. Porro quinque gradus hic duplici ratione exprimuntur: primo quidem quod sint pars nona partis octavae totius circuli. Nam pars octava circuli continentis gradus 360, sunt gradus 45, et horum pars nona sunt


130984. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nodo alteri. 41(40) Erit nobis usui in theoria eclipsium evolvenda etiam inclinatio orbitae ad eclipticam, ubi angulus habetur graduum proxime 5. Angulum appello flexum et hic et alibi cum veteribus, qui in sensu geometrico non solebant angulum nominare. Porro quinque gradus hic duplici ratione exprimuntur: primo quidem quod sint pars nona partis octavae totius circuli. Nam pars octava circuli continentis gradus 360, sunt gradus 45, et horum pars nona sunt gradus 5;


130985. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

5. Angulum appello flexum et hic et alibi cum veteribus, qui in sensu geometrico non solebant angulum nominare. Porro quinque gradus hic duplici ratione exprimuntur: primo quidem quod sint pars nona partis octavae totius circuli. Nam pars octava circuli continentis gradus 360, sunt gradus 45, et horum pars nona sunt gradus 5; deinde quod sint partes quinque orbis aetherei seu circuli coelestis, quarum partium integer circulus continet ter decies bissenas, nimirum 360 juxta adn. 13. Hoc spatio distat Luna ab ecliptica, quando est aeque remota ab utroque nodo. Et eo quidem tempore est


130986. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

360, sunt gradus 45, et horum pars nona sunt gradus 5; deinde quod sint partes quinque orbis aetherei seu circuli coelestis, quarum partium integer circulus continet ter decies bissenas, nimirum 360 juxta adn. 13. Hoc spatio distat Luna ab ecliptica, quando est aeque remota ab utroque nodo. Et eo quidem tempore est in maxima elongatione ab ipsa ecliptica, quae elongatio maxima aequatur ipsi inclinationi orbitae. Porro praeter 5 gradus habentur fere semper et minuta aliqua. Variatur enim ea inclinatio a gradibus 5 ad gr. 5, min. 18. Idcirco est dictum spatio paullo majore patescit et


130987. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ter decies bissenas, nimirum 360 juxta adn. 13. Hoc spatio distat Luna ab ecliptica, quando est aeque remota ab utroque nodo. Et eo quidem tempore est in maxima elongatione ab ipsa ecliptica, quae elongatio maxima aequatur ipsi inclinationi orbitae. Porro praeter 5 gradus habentur fere semper et minuta aliqua. Variatur enim ea inclinatio a gradibus 5 ad gr. 5, min. 18. Idcirco est dictum spatio paullo majore patescit et spatio paullo majore recedet. 42(41) Eodem


130988. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Et eo quidem tempore est in maxima elongatione ab ipsa ecliptica, quae elongatio maxima aequatur ipsi inclinationi orbitae. Porro praeter 5 gradus habentur fere semper et minuta aliqua. Variatur enim ea inclinatio a gradibus 5 ad gr. 5, min. 18. Idcirco est dictum spatio paullo majore patescit et spatio paullo majore recedet. 42(41) Eodem tempore, quo Luna, habet hunc motum circa Terram, simul cum ipsa Terra translata debet transferri itidem motu communi circa Solem, sed


130989. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ac Terrae. Quia immo nec ea est accurata ellipsis, quod id centrum describit, nec circa Solem immotum describitur ea orbita, sed movetur Sol ipse interea circa centrum commune gravitatis omnium trium. Immo vero ne id quidem centrum commune quiescit, sed aliud, quod est commune planetis omnibus et cometis. Verum ea omnia sunt altioris indaginis, nec huc pertinent, ubi hosce motus exprimimus non penitus accurate, ut astronomi solent, sed proxime, uti decet poetam, adhuc tamen aliquanto accuratius quam communes poetae soleant. Porro ejus motus


130990. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sunt altioris indaginis, nec huc pertinent, ubi hosce motus exprimimus non penitus accurate, ut astronomi solent, sed proxime, uti decet poetam, adhuc tamen aliquanto accuratius quam communes poetae soleant. Porro ejus motus apparens fit semper in orientem sine stationibus et retrogradationibus, quas habent quandoque cometae et planetae. 43(42) Bini nodi lunares visi e Terra jacent ad partes coeli oppositas e diametro, cum nimirum planum orbitae


130991. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

motus exprimimus non penitus accurate, ut astronomi solent, sed proxime, uti decet poetam, adhuc tamen aliquanto accuratius quam communes poetae soleant. Porro ejus motus apparens fit semper in orientem sine stationibus et retrogradationibus, quas habent quandoque cometae et planetae. 43(42) Bini nodi lunares visi e Terra jacent ad partes coeli oppositas e diametro, cum nimirum planum orbitae lunaris transeat per Terram ipsam. Hinc et ex iis, quae


130992. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cometae et planetae. 43(42) Bini nodi lunares visi e Terra jacent ad partes coeli oppositas e diametro, cum nimirum planum orbitae lunaris transeat per Terram ipsam. Hinc et ex iis, quae superius sunt dicta, facile colligitur id, quod hic enunciatur et quod erit usui infra, ubi ad eclipses ipsas deventum fuerit. Nimirum, si una quaedam conjunctio Lunae cum Sole facta fuerit in aliquo nodo, in quo ea fuerit simul cum Sole in ecliptica, non posse iterum conjungi


130993. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

43(42) Bini nodi lunares visi e Terra jacent ad partes coeli oppositas e diametro, cum nimirum planum orbitae lunaris transeat per Terram ipsam. Hinc et ex iis, quae superius sunt dicta, facile colligitur id, quod hic enunciatur et quod erit usui infra, ubi ad eclipses ipsas deventum fuerit. Nimirum, si una quaedam conjunctio Lunae cum Sole facta fuerit in aliquo nodo, in quo ea fuerit simul cum Sole in ecliptica, non posse iterum conjungi cum Sole in nodo, seu potius prope nodum, nisi in septima lunatione, incipiendo


130994. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in quo ea fuerit simul cum Sole in ecliptica, non posse iterum conjungi cum Sole in nodo, seu potius prope nodum, nisi in septima lunatione, incipiendo numerationem ab illa prima. Nam secunda conjunctio fit in coeli puncto remoto ab illo priore circiter per unum signum, tertia per alterum, et ita porro, ut idcirco septima fiat in loco remoto a loco primae fere per 6 signa, sive per semicirculum, ubi occurrit nodus oppositus. 44(43) Innuuntur hic jam inaequalitates


130995. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

signa, sive per semicirculum, ubi occurrit nodus oppositus. 44(43) Innuuntur hic jam inaequalitates nonnullae motuum Lunae, qui sunt admodum perturbati potissimum extra novilunia et plenilunia, quae ab astronomis dicuntur syzygiae, nimirum in quadraturis et in octantibus. Nodi orbitae lunaris jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed in singulis conversionibus magis regrediuntur ita, ut in fine singularum conversionum sint aliquanto occidentaliores


130996. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

44(43) Innuuntur hic jam inaequalitates nonnullae motuum Lunae, qui sunt admodum perturbati potissimum extra novilunia et plenilunia, quae ab astronomis dicuntur syzygiae, nimirum in quadraturis et in octantibus. Nodi orbitae lunaris jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed in singulis conversionibus magis regrediuntur ita, ut in fine singularum conversionum sint aliquanto occidentaliores et idcirco evagentur per totam eclipticam motu, qui respectu principii


130997. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et plenilunia, quae ab astronomis dicuntur syzygiae, nimirum in quadraturis et in octantibus. Nodi orbitae lunaris jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed in singulis conversionibus magis regrediuntur ita, ut in fine singularum conversionum sint aliquanto occidentaliores et idcirco evagentur per totam eclipticam motu, qui respectu principii Arietis absolvitur annis 18, dieb. 224, hor. 5. Id exprimitur per illud Primus ter senis dum evolvitur annus ab annis, quod significat absolvi motum intra annum decimum nonum. Patet autem id, quod


130998. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

absolvi motum intra annum decimum nonum. Patet autem id, quod additur, Lunam ad eundem nodum redire ante quam absolvat integrum periodum. Occurrit enim nodo regredienti. Linea omnium longissima in ellipsi dicitur axis major seu axis transversus. Et ejus extrema puncta, quorum alterum est apogeum, alterum perigeum, dicuntur apsides, illa quidem apsis summa, haec apsis ima. Hinc ille axis dicitur linea apsidum. Haec linea motum itidem habet varium; jam enim progreditur in orientem, jam in occidentem redit. Sed hic e contrario in singulis


130999. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

alterum perigeum, dicuntur apsides, illa quidem apsis summa, haec apsis ima. Hinc ille axis dicitur linea apsidum. Haec linea motum itidem habet varium; jam enim progreditur in orientem, jam in occidentem redit. Sed hic e contrario in singulis conversionibus progressus est major regressu et idcirco promoventur apsides. Integram autem conversionem respectu principii Arietis absolvunt annis 8, diebus 309, horis 8, min. 20, nimirum sub finem anni noni, quod hic exprimitur.


131000. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

perturbationum Lunae, quae nimirum est gravitas generalis Newtoniana, quam appellant mutuam generalem attractionem, cujus hae sunt leges: omnia puncta materiae in se mutuo tendunt. Hic nisus non est aliqua physica actio unius puncti in punctum distans, uti videtur exprimere vox attractiones et ut hic, ad rem poetico lepore aspergendam, effertur, sed vel est naturalis quaedam tendentia puncti in punctum, vel est libera lex Auctoris naturae ita pro libito suo decernentis, quod recidit in systema causarum occasionalium. Haec vis in majoribus distantiis est minor


131001. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

duplicatam distantiae sive reciprocam quadrati distantiae; ut nimirum in dupla distantia sit bis duplo sive quadruplo minor, in tripla ter triplo sive noncuplo, in decupla decies decuplo sive centuplo. Ut id exprimatur, concipitur hic ea vis tanquam virtus quaedam egressa e singulis particulis et progrediens motu uniformi. Quo casu eo minor debet esse ejus intensitas, quo per majorem sphaerae superficiem circumquaque diffunditur. Superficies autem sphaerarum, uti geometrae demonstrant, crescunt in illa ipsa ratione duplicata distantiae vel ratione simplici quadrati distantiae. Id


131002. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quo per majorem sphaerae superficiem circumquaque diffunditur. Superficies autem sphaerarum, uti geometrae demonstrant, crescunt in illa ipsa ratione duplicata distantiae vel ratione simplici quadrati distantiae. Id revera lumini accidit diffuso a puncto radiante, quod motu uniformi progreditur et ob eam physicam rationem in ipso progressu debilitatur. Hic autem adhibetur ut imago quaedam poetica is progressus vis attractivae. Sed ea imago est idonea ad veram proportionem exprimendam, qua ejusmodi vis in majoribus distantiis minuitur. Hinc mensura ejusdem vis


131003. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eam physicam rationem in ipso progressu debilitatur. Hic autem adhibetur ut imago quaedam poetica is progressus vis attractivae. Sed ea imago est idonea ad veram proportionem exprimendam, qua ejusmodi vis in majoribus distantiis minuitur. Hinc mensura ejusdem vis desumitur et a quantitate materiae, in quam tenditur, quae quantitas dicitur massa, et a distantia, ac habetur hujusmodi theorema generale: vis attractiva Newtoniana est in ratione composita, ex directa massae attrahentis et reciproca duplicata distantiae ab ipsa massa.


131004. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ut imago quaedam poetica is progressus vis attractivae. Sed ea imago est idonea ad veram proportionem exprimendam, qua ejusmodi vis in majoribus distantiis minuitur. Hinc mensura ejusdem vis desumitur et a quantitate materiae, in quam tenditur, quae quantitas dicitur massa, et a distantia, ac habetur hujusmodi theorema generale: vis attractiva Newtoniana est in ratione composita, ex directa massae attrahentis et reciproca duplicata distantiae ab ipsa massa.


131005. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

distantiis minuitur. Hinc mensura ejusdem vis desumitur et a quantitate materiae, in quam tenditur, quae quantitas dicitur massa, et a distantia, ac habetur hujusmodi theorema generale: vis attractiva Newtoniana est in ratione composita, ex directa massae attrahentis et reciproca duplicata distantiae ab ipsa massa. 46(45) Ex ea generali attractione deducitur gravitas terrestrium corporum in Terram. Quae tamen corpora si essent in ea distantia a


131006. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

terrestrium corporum in Terram. Quae tamen corpora si essent in ea distantia a Luna, ut quadratum distantiae a Terra magis superaret quadratum distantiae a Luna, quam massa Terrae superat massam Lunae, caderent in Lunam, non in Terram. Sic pariter corpora planetis, qui hic enumerantur, et cometis proxima, in ipsa gravitant. Et ex hac mutua generali vi petitur ratio figurae ad sensum sphaericae omnium planetarum. 47(46) Ab hac mutua gravitate proveniunt


131007. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Quae tamen corpora si essent in ea distantia a Luna, ut quadratum distantiae a Terra magis superaret quadratum distantiae a Luna, quam massa Terrae superat massam Lunae, caderent in Lunam, non in Terram. Sic pariter corpora planetis, qui hic enumerantur, et cometis proxima, in ipsa gravitant. Et ex hac mutua generali vi petitur ratio figurae ad sensum sphaericae omnium planetarum. 47(46) Ab hac mutua gravitate proveniunt perturbationes omnes motuum Lunae. Si Terra et


131008. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Et ex hac mutua generali vi petitur ratio figurae ad sensum sphaericae omnium planetarum. 47(46) Ab hac mutua gravitate proveniunt perturbationes omnes motuum Lunae. Si Terra et Luna essent in natura solae, moverentur in orbibus ellipticis circa commune gravitatis centrum immobile. Et planum commune binarum orbitarum ac linea apsidum quiescerent et motus esset admodum regularis. Sed gravitas utriusque in Solem perturbat hosce motus: movetur hoc systema binorum


131009. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

47(46) Ab hac mutua gravitate proveniunt perturbationes omnes motuum Lunae. Si Terra et Luna essent in natura solae, moverentur in orbibus ellipticis circa commune gravitatis centrum immobile. Et planum commune binarum orbitarum ac linea apsidum quiescerent et motus esset admodum regularis. Sed gravitas utriusque in Solem perturbat hosce motus: movetur hoc systema binorum corporum circa ipsum Solem. In quo motu, si Terra et Luna urgerentur viribus aequalibus et eandem directionem


131010. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

47(46) Ab hac mutua gravitate proveniunt perturbationes omnes motuum Lunae. Si Terra et Luna essent in natura solae, moverentur in orbibus ellipticis circa commune gravitatis centrum immobile. Et planum commune binarum orbitarum ac linea apsidum quiescerent et motus esset admodum regularis. Sed gravitas utriusque in Solem perturbat hosce motus: movetur hoc systema binorum corporum circa ipsum Solem. In quo motu, si Terra et Luna urgerentur viribus aequalibus et eandem directionem habentibus, eorum positio respectiva nihil omnino turbaretur. Nam


131011. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in orbibus ellipticis circa commune gravitatis centrum immobile. Et planum commune binarum orbitarum ac linea apsidum quiescerent et motus esset admodum regularis. Sed gravitas utriusque in Solem perturbat hosce motus: movetur hoc systema binorum corporum circa ipsum Solem. In quo motu, si Terra et Luna urgerentur viribus aequalibus et eandem directionem habentibus, eorum positio respectiva nihil omnino turbaretur. Nam motus communis statum respectivum non turbat. Sed vires, quibus in Solem gravitant, nunquam simul et aequales sunt et cum eadem directione. In noviluniis luna


131012. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

centrum immobile. Et planum commune binarum orbitarum ac linea apsidum quiescerent et motus esset admodum regularis. Sed gravitas utriusque in Solem perturbat hosce motus: movetur hoc systema binorum corporum circa ipsum Solem. In quo motu, si Terra et Luna urgerentur viribus aequalibus et eandem directionem habentibus, eorum positio respectiva nihil omnino turbaretur. Nam motus communis statum respectivum non turbat. Sed vires, quibus in Solem gravitant, nunquam simul et aequales sunt et cum eadem directione. In noviluniis luna posita inter Solem et Terram est


131013. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hoc systema binorum corporum circa ipsum Solem. In quo motu, si Terra et Luna urgerentur viribus aequalibus et eandem directionem habentibus, eorum positio respectiva nihil omnino turbaretur. Nam motus communis statum respectivum non turbat. Sed vires, quibus in Solem gravitant, nunquam simul et aequales sunt et cum eadem directione. In noviluniis luna posita inter Solem et Terram est propior Soli quam ipsa Terra, et e contrario in pleniluniis remotior. Hinc in iis casibus directio virium est eadem, sed vires ipsae sunt inaequales: circa quadraturas distantia est eadem,


131014. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

corporum circa ipsum Solem. In quo motu, si Terra et Luna urgerentur viribus aequalibus et eandem directionem habentibus, eorum positio respectiva nihil omnino turbaretur. Nam motus communis statum respectivum non turbat. Sed vires, quibus in Solem gravitant, nunquam simul et aequales sunt et cum eadem directione. In noviluniis luna posita inter Solem et Terram est propior Soli quam ipsa Terra, et e contrario in pleniluniis remotior. Hinc in iis casibus directio virium est eadem, sed vires ipsae sunt inaequales: circa quadraturas distantia est eadem, sed directiones


131015. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aequalibus et eandem directionem habentibus, eorum positio respectiva nihil omnino turbaretur. Nam motus communis statum respectivum non turbat. Sed vires, quibus in Solem gravitant, nunquam simul et aequales sunt et cum eadem directione. In noviluniis luna posita inter Solem et Terram est propior Soli quam ipsa Terra, et e contrario in pleniluniis remotior. Hinc in iis casibus directio virium est eadem, sed vires ipsae sunt inaequales: circa quadraturas distantia est eadem, sed directiones convergunt ad Solem, et idcirco diversae sunt; in reliquis locis omnibus et


131016. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eorum positio respectiva nihil omnino turbaretur. Nam motus communis statum respectivum non turbat. Sed vires, quibus in Solem gravitant, nunquam simul et aequales sunt et cum eadem directione. In noviluniis luna posita inter Solem et Terram est propior Soli quam ipsa Terra, et e contrario in pleniluniis remotior. Hinc in iis casibus directio virium est eadem, sed vires ipsae sunt inaequales: circa quadraturas distantia est eadem, sed directiones convergunt ad Solem, et idcirco diversae sunt; in reliquis locis omnibus et directiones diversae sunt et distantiae


131017. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

In noviluniis luna posita inter Solem et Terram est propior Soli quam ipsa Terra, et e contrario in pleniluniis remotior. Hinc in iis casibus directio virium est eadem, sed vires ipsae sunt inaequales: circa quadraturas distantia est eadem, sed directiones convergunt ad Solem, et idcirco diversae sunt; in reliquis locis omnibus et directiones diversae sunt et distantiae inaequales. Ea inaequalitas inducit perturbationes plurimas, quarum aliquae hic innuuntur. Ea omnia multo fusius pertractavit Stayus in eo secundo volumine, cujus mentio est facta in adnot. 29, ubi


131018. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et Terram est propior Soli quam ipsa Terra, et e contrario in pleniluniis remotior. Hinc in iis casibus directio virium est eadem, sed vires ipsae sunt inaequales: circa quadraturas distantia est eadem, sed directiones convergunt ad Solem, et idcirco diversae sunt; in reliquis locis omnibus et directiones diversae sunt et distantiae inaequales. Ea inaequalitas inducit perturbationes plurimas, quarum aliquae hic innuuntur. Ea omnia multo fusius pertractavit Stayus in eo secundo volumine, cujus mentio est facta in adnot. 29, ubi ego etiam in adnotationibus et supplementis rem omnem


131019. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quam ipsa Terra, et e contrario in pleniluniis remotior. Hinc in iis casibus directio virium est eadem, sed vires ipsae sunt inaequales: circa quadraturas distantia est eadem, sed directiones convergunt ad Solem, et idcirco diversae sunt; in reliquis locis omnibus et directiones diversae sunt et distantiae inaequales. Ea inaequalitas inducit perturbationes plurimas, quarum aliquae hic innuuntur. Ea omnia multo fusius pertractavit Stayus in eo secundo volumine, cujus mentio est facta in adnot. 29, ubi ego etiam in adnotationibus et supplementis rem omnem evolvi pluribus. Hic satis


131020. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in reliquis locis omnibus et directiones diversae sunt et distantiae inaequales. Ea inaequalitas inducit perturbationes plurimas, quarum aliquae hic innuuntur. Ea omnia multo fusius pertractavit Stayus in eo secundo volumine, cujus mentio est facta in adnot. 29, ubi ego etiam in adnotationibus et supplementis rem omnem evolvi pluribus. Hic satis est eadem tantummodo innuere. 48(47) Orbis lunaris plures mutationes subit. Nam primo quidem magnitudinem mutat jam magis


131021. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

mutat jam magis expansus, jam magis contractus. Tum mutat etiam formam, mutando illam, quam appellant astronomi eccentricitatem. Qua crescente respectu axis transversi recedit magis a forma circuli. Decrescente vero eadem, accedit ad eam formam. Praeterea mutat orbita et positionem suam, cum axis moveatur, uti diximus in adn. superiore, atque id vertigine trepida, nimirum jam progrediendo, jam regrediendo, sed magis progrediendo. Celeritas quoque Lunae mutatur ob eas vires perturbatrices, et a quadraturis ad syzygias perpetuo augetur, ab his ad quadraturas


131022. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

accedit ad eam formam. Praeterea mutat orbita et positionem suam, cum axis moveatur, uti diximus in adn. superiore, atque id vertigine trepida, nimirum jam progrediendo, jam regrediendo, sed magis progrediendo. Celeritas quoque Lunae mutatur ob eas vires perturbatrices, et a quadraturis ad syzygias perpetuo augetur, ab his ad quadraturas minuitur per easdem. Ipsum tempus periodicum majus est, quando Luna est in aphelio quam quando est in perihelio. Orbita inclinatur ad eclipticam jam magis, jam minus, et nodi jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed magis


131023. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quoque Lunae mutatur ob eas vires perturbatrices, et a quadraturis ad syzygias perpetuo augetur, ab his ad quadraturas minuitur per easdem. Ipsum tempus periodicum majus est, quando Luna est in aphelio quam quando est in perihelio. Orbita inclinatur ad eclipticam jam magis, jam minus, et nodi jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed magis regrediuntur, ut pariter diximus. Haec indicata sunt tantummodo. Sunt autem admodum multae inaequalitates singulae, et pendent a positione mutua Solis, Terrae, Lunae, lineae nodorum et lineae apsidum. Clerautius in sua


131024. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est in aphelio quam quando est in perihelio. Orbita inclinatur ad eclipticam jam magis, jam minus, et nodi jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed magis regrediuntur, ut pariter diximus. Haec indicata sunt tantummodo. Sunt autem admodum multae inaequalitates singulae, et pendent a positione mutua Solis, Terrae, Lunae, lineae nodorum et lineae apsidum. Clerautius in sua theoria Lunae proponit circiter 40 correctiones diversas ex theoria mutuae gravitatis deductas. Et adhuc aliae minores supersunt plures, quae ad calculum non sunt reductae. Alii alium proponunt


131025. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad eclipticam jam magis, jam minus, et nodi jam progrediuntur, jam regrediuntur, sed magis regrediuntur, ut pariter diximus. Haec indicata sunt tantummodo. Sunt autem admodum multae inaequalitates singulae, et pendent a positione mutua Solis, Terrae, Lunae, lineae nodorum et lineae apsidum. Clerautius in sua theoria Lunae proponit circiter 40 correctiones diversas ex theoria mutuae gravitatis deductas. Et adhuc aliae minores supersunt plures, quae ad calculum non sunt reductae. Alii alium proponunt numerum, sed apud omnes occurrunt admodum multae.


131026. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Haec indicata sunt tantummodo. Sunt autem admodum multae inaequalitates singulae, et pendent a positione mutua Solis, Terrae, Lunae, lineae nodorum et lineae apsidum. Clerautius in sua theoria Lunae proponit circiter 40 correctiones diversas ex theoria mutuae gravitatis deductas. Et adhuc aliae minores supersunt plures, quae ad calculum non sunt reductae. Alii alium proponunt numerum, sed apud omnes occurrunt admodum multae. Haec tanta multitudo inaequalitatum id effecit, ut per observationes sine gravitatis theoria nullo modo potuerint ad certas


131027. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

potuerint ad certas leges reduci motus lunares, potissimum extra syzygias. Newtonus omnium primus rem cum aliquo successu per suam gravitatem generalem effecit. Id praestatur quaerendo motum trium corporum, quae in se mutuo gravitent vi decrescente in ratione reciproca duplicata distantiarum et projiciantur utcumque. Id appellatur problema trium corporum, quod ipsa ingenti sua difficultate celeberrimum est per haec tempora. Et in eo resolvendo desudarunt, ac adhuc desudant, primi hujus aevi geometrae, nec ulla adhuc habetur accurata et generalis solutio. Newtonus approximatione usus


131028. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

gravitatem generalem effecit. Id praestatur quaerendo motum trium corporum, quae in se mutuo gravitent vi decrescente in ratione reciproca duplicata distantiarum et projiciantur utcumque. Id appellatur problema trium corporum, quod ipsa ingenti sua difficultate celeberrimum est per haec tempora. Et in eo resolvendo desudarunt, ac adhuc desudant, primi hujus aevi geometrae, nec ulla adhuc habetur accurata et generalis solutio. Newtonus approximatione usus edidit elementa, ex quibus prodierunt tabulae, quae omnium primae ad veras positiones Lunae plurimum accesserunt, sed adhuc supererant


131029. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in ratione reciproca duplicata distantiarum et projiciantur utcumque. Id appellatur problema trium corporum, quod ipsa ingenti sua difficultate celeberrimum est per haec tempora. Et in eo resolvendo desudarunt, ac adhuc desudant, primi hujus aevi geometrae, nec ulla adhuc habetur accurata et generalis solutio. Newtonus approximatione usus edidit elementa, ex quibus prodierunt tabulae, quae omnium primae ad veras positiones Lunae plurimum accesserunt, sed adhuc supererant identidem plura minuta discriminis. Approximationem provexerunt multo ulterius tabulis inde computatis et editis


131030. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

accurata et generalis solutio. Newtonus approximatione usus edidit elementa, ex quibus prodierunt tabulae, quae omnium primae ad veras positiones Lunae plurimum accesserunt, sed adhuc supererant identidem plura minuta discriminis. Approximationem provexerunt multo ulterius tabulis inde computatis et editis Clerautius, D'Alembertus et Eulerus. Et Clerautius quidem novam suarum editionem parat, in qua post correctiones nonnullas, quas adhibuit, omnino credit errores nunquam ultra unum minutum progressuros, uti ex ipso accepi. Bradlejus quoque eandem exactitudinem invenit in aliis tabulis


131031. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

approximatione usus edidit elementa, ex quibus prodierunt tabulae, quae omnium primae ad veras positiones Lunae plurimum accesserunt, sed adhuc supererant identidem plura minuta discriminis. Approximationem provexerunt multo ulterius tabulis inde computatis et editis Clerautius, D'Alembertus et Eulerus. Et Clerautius quidem novam suarum editionem parat, in qua post correctiones nonnullas, quas adhibuit, omnino credit errores nunquam ultra unum minutum progressuros, uti ex ipso accepi. Bradlejus quoque eandem exactitudinem invenit in aliis tabulis ex theoria computatis et per


131032. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

usus edidit elementa, ex quibus prodierunt tabulae, quae omnium primae ad veras positiones Lunae plurimum accesserunt, sed adhuc supererant identidem plura minuta discriminis. Approximationem provexerunt multo ulterius tabulis inde computatis et editis Clerautius, D'Alembertus et Eulerus. Et Clerautius quidem novam suarum editionem parat, in qua post correctiones nonnullas, quas adhibuit, omnino credit errores nunquam ultra unum minutum progressuros, uti ex ipso accepi. Bradlejus quoque eandem exactitudinem invenit in aliis tabulis ex theoria computatis et per observationes


131033. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

D'Alembertus et Eulerus. Et Clerautius quidem novam suarum editionem parat, in qua post correctiones nonnullas, quas adhibuit, omnino credit errores nunquam ultra unum minutum progressuros, uti ex ipso accepi. Bradlejus quoque eandem exactitudinem invenit in aliis tabulis ex theoria computatis et per observationes correctis. Ubi omnes illae positiones horum trium corporum et orbitae lunaris eodem deveniunt, inaequalitatum ordo idem regreditur, quod quidem non accurate, sed proxime accidit post lunationes 223, post annos 18 et aliquot dies. Quam periodum Hallejus


131034. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nonnullas, quas adhibuit, omnino credit errores nunquam ultra unum minutum progressuros, uti ex ipso accepi. Bradlejus quoque eandem exactitudinem invenit in aliis tabulis ex theoria computatis et per observationes correctis. Ubi omnes illae positiones horum trium corporum et orbitae lunaris eodem deveniunt, inaequalitatum ordo idem regreditur, quod quidem non accurate, sed proxime accidit post lunationes 223, post annos 18 et aliquot dies. Quam periodum Hallejus idcirco coepit observare primus. De ea occurret sermo inferius in lib. II, adn. 70 (lib.


131035. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in aliis tabulis ex theoria computatis et per observationes correctis. Ubi omnes illae positiones horum trium corporum et orbitae lunaris eodem deveniunt, inaequalitatum ordo idem regreditur, quod quidem non accurate, sed proxime accidit post lunationes 223, post annos 18 et aliquot dies. Quam periodum Hallejus idcirco coepit observare primus. De ea occurret sermo inferius in lib. II, adn. 70 (lib. III, adn. 37). Porro mutuam attractionem Terrae, Lunae et Solis expressi per amorem mutuum Vestae, Phoebes et Phoebi


131036. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

non accurate, sed proxime accidit post lunationes 223, post annos 18 et aliquot dies. Quam periodum Hallejus idcirco coepit observare primus. De ea occurret sermo inferius in lib. II, adn. 70 (lib. III, adn. 37). Porro mutuam attractionem Terrae, Lunae et Solis expressi per amorem mutuum Vestae, Phoebes et Phoebi mythologia veteri usus de more. Artem autem novam Newtoni appellavi methodum infinitesimalem, uti ab ipso adhibetur, potissimum cum calculo directo et inverso fluxionum ab illo invento, cum quo coincidit differentialis et integralis


131037. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

post annos 18 et aliquot dies. Quam periodum Hallejus idcirco coepit observare primus. De ea occurret sermo inferius in lib. II, adn. 70 (lib. III, adn. 37). Porro mutuam attractionem Terrae, Lunae et Solis expressi per amorem mutuum Vestae, Phoebes et Phoebi mythologia veteri usus de more. Artem autem novam Newtoni appellavi methodum infinitesimalem, uti ab ipso adhibetur, potissimum cum calculo directo et inverso fluxionum ab illo invento, cum quo coincidit differentialis et integralis calculus Leibnitianus. Sed haec innuisse sit


131038. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

adn. 37). Porro mutuam attractionem Terrae, Lunae et Solis expressi per amorem mutuum Vestae, Phoebes et Phoebi mythologia veteri usus de more. Artem autem novam Newtoni appellavi methodum infinitesimalem, uti ab ipso adhibetur, potissimum cum calculo directo et inverso fluxionum ab illo invento, cum quo coincidit differentialis et integralis calculus Leibnitianus. Sed haec innuisse sit satis. 49(48) Certum jam est apud omnes


131039. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Terrae, Lunae et Solis expressi per amorem mutuum Vestae, Phoebes et Phoebi mythologia veteri usus de more. Artem autem novam Newtoni appellavi methodum infinitesimalem, uti ab ipso adhibetur, potissimum cum calculo directo et inverso fluxionum ab illo invento, cum quo coincidit differentialis et integralis calculus Leibnitianus. Sed haec innuisse sit satis. 49(48) Certum jam est apud omnes astronomos fixas et Solem habere suum lumen proprium, planetas omnes et cometas


131040. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fluxionum ab illo invento, cum quo coincidit differentialis et integralis calculus Leibnitianus. Sed haec innuisse sit satis. 49(48) Certum jam est apud omnes astronomos fixas et Solem habere suum lumen proprium, planetas omnes et cometas reflectere lumen a Sole acceptum. 50(49) Inde facile derivantur omnes tam variae phases Lunae. Sol multo altior ipsa


131041. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et integralis calculus Leibnitianus. Sed haec innuisse sit satis. 49(48) Certum jam est apud omnes astronomos fixas et Solem habere suum lumen proprium, planetas omnes et cometas reflectere lumen a Sole acceptum. 50(49) Inde facile derivantur omnes tam variae phases Lunae. Sol multo altior ipsa Luna, uti diximus, et ab ipsa admodum remotus


131042. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

lumen proprium, planetas omnes et cometas reflectere lumen a Sole acceptum. 50(49) Inde facile derivantur omnes tam variae phases Lunae. Sol multo altior ipsa Luna, uti diximus, et ab ipsa admodum remotus illuminat dimidium circiter ejus superficiei, quod idcirco est lucidum; alio dimidio obscuro, nisi quatenus ipsa ejusmodi obscura pars circa novilunia illustratur tenui lumine e Terra reflexo, quod appellatur secundarium Lunae. Ipsa autem Luna sita in plenilunio ad


131043. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pars circa novilunia illustratur tenui lumine e Terra reflexo, quod appellatur secundarium Lunae. Ipsa autem Luna sita in plenilunio ad partes Soli oppositas obvertit Terrae eam ipsam faciem lucidam; in novilunio, sita Solem versus, obvertit obscuram; in reliquis positionibus partem obscurae et partem lucidae, a quo pendent omnia phasium phaenomena. Quando pars lucida nobis obversa est exigua, Luna apparet falcata, nimirum in principio et fine lunationis. Ac tum falcis lucidae dorsum semper respicit ipsum Solem, cornibus directis in plagam oppositam. Statim post novilunium, sive


131044. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Soli oppositas obvertit Terrae eam ipsam faciem lucidam; in novilunio, sita Solem versus, obvertit obscuram; in reliquis positionibus partem obscurae et partem lucidae, a quo pendent omnia phasium phaenomena. Quando pars lucida nobis obversa est exigua, Luna apparet falcata, nimirum in principio et fine lunationis. Ac tum falcis lucidae dorsum semper respicit ipsum Solem, cornibus directis in plagam oppositam. Statim post novilunium, sive initio lunationis, Luna est orientalior ipso Sole ac idcirco occidentem respicit convexitas ipsius falcis, cornibus orientem spectantibus. Contrarium


131045. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

51(50) Episodii loco hic describitur iter Promethei in coelum novilunii tempore cum phaenomenis, quae videre debuisset. Terra, quae nobis apparet plana et immensa, e propinquo spectantibus debuisset paullatim apparere magis ac magis rotunda et exigua. Si Mercurius et Venus fuissent inter Terram et Solem ac extra planum eclipticae, Prometheo per id plenum [SIC-planum?] ascendenti ad Solem debuissent apparere siti extra zodiacum longissime, eo


131046. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

51(50) Episodii loco hic describitur iter Promethei in coelum novilunii tempore cum phaenomenis, quae videre debuisset. Terra, quae nobis apparet plana et immensa, e propinquo spectantibus debuisset paullatim apparere magis ac magis rotunda et exigua. Si Mercurius et Venus fuissent inter Terram et Solem ac extra planum eclipticae, Prometheo per id plenum [SIC-planum?] ascendenti ad Solem debuissent apparere siti extra zodiacum longissime, eo magis recedentes ab ipso zodiaco, quo ipse magis ad eorum positionem accederet.


131047. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

51(50) Episodii loco hic describitur iter Promethei in coelum novilunii tempore cum phaenomenis, quae videre debuisset. Terra, quae nobis apparet plana et immensa, e propinquo spectantibus debuisset paullatim apparere magis ac magis rotunda et exigua. Si Mercurius et Venus fuissent inter Terram et Solem ac extra planum eclipticae, Prometheo per id plenum [SIC-planum?] ascendenti ad Solem debuissent apparere siti extra zodiacum longissime, eo magis recedentes ab ipso zodiaco, quo ipse magis ad eorum positionem accederet. Debuisset et


131048. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

describitur iter Promethei in coelum novilunii tempore cum phaenomenis, quae videre debuisset. Terra, quae nobis apparet plana et immensa, e propinquo spectantibus debuisset paullatim apparere magis ac magis rotunda et exigua. Si Mercurius et Venus fuissent inter Terram et Solem ac extra planum eclipticae, Prometheo per id plenum [SIC-planum?] ascendenti ad Solem debuissent apparere siti extra zodiacum longissime, eo magis recedentes ab ipso zodiaco, quo ipse magis ad eorum positionem accederet. Debuisset et Solis maculas deprehendere, quae


131049. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et Venus fuissent inter Terram et Solem ac extra planum eclipticae, Prometheo per id plenum [SIC-planum?] ascendenti ad Solem debuissent apparere siti extra zodiacum longissime, eo magis recedentes ab ipso zodiaco, quo ipse magis ad eorum positionem accederet. Debuisset et Solis maculas deprehendere, quae eo majores apparere debent, quo propius acceditur, ac obscuram quandam velut caliginem, quae aliquando totum occupat Solis discum, et in qua intercapedines quaedam lucidiores observantur quandoque, quas plures astronomi appellarunt faculas. Porro per ipsas


131050. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

longissime, eo magis recedentes ab ipso zodiaco, quo ipse magis ad eorum positionem accederet. Debuisset et Solis maculas deprehendere, quae eo majores apparere debent, quo propius acceditur, ac obscuram quandam velut caliginem, quae aliquando totum occupat Solis discum, et in qua intercapedines quaedam lucidiores observantur quandoque, quas plures astronomi appellarunt faculas. Porro per ipsas maculas et faculas deprehenditur etiam motus Solis circa proprium axem, de quo agendum nobis erit libro III(IV). Poterat cometas


131051. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

maculas deprehendere, quae eo majores apparere debent, quo propius acceditur, ac obscuram quandam velut caliginem, quae aliquando totum occupat Solis discum, et in qua intercapedines quaedam lucidiores observantur quandoque, quas plures astronomi appellarunt faculas. Porro per ipsas maculas et faculas deprehenditur etiam motus Solis circa proprium axem, de quo agendum nobis erit libro III(IV). Poterat cometas etiam plures simul invenire, ut superiore anno vidimus simul duos, ac notare curvaturam orbitae circa Solem, quae nimirum in


131052. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

etiam motus Solis circa proprium axem, de quo agendum nobis erit libro III(IV). Poterat cometas etiam plures simul invenire, ut superiore anno vidimus simul duos, ac notare curvaturam orbitae circa Solem, quae nimirum in perihelio citissime et plurimum incurvatur. Appellantur autem hic eorum motus choreae longae ob immanem orbitarum productionem. Praeter haec phaenomena debuisset observare in ascensu omnem seriem phasium Lunae, deprehendendo paullatim semper majorem partem hemisphaerii


131053. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

instituta circa initium hujusce saeculi, quae ab ipsa prima origine plurimum statim inclaruit. Extant autem jam multa ejus Academiae volumina typis impressa tam Italicae, quam Latinae poeseos plena. Est autem ibi perpetua quaedam allegoria, qua nomen pastorum Arcadiae accipiunt academici et campum, quem excolant. Ac in ipsis poematis saepe ad id alluditur. Ipse locus, in quo convenitur, appellatur Italice il bosco parrasio. Insigne Academiae est fistula, praeses dicitur custos, tempora numerantur per Olympiades. Partes plurimas hujusce operis legi in


131054. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Insigne Academiae est fistula, praeses dicitur custos, tempora numerantur per Olympiades. Partes plurimas hujusce operis legi in conventibus, qui solent celebrari singulis hebdomadis Jovis die. Patet autem aditus omnibus, sed soli academici a praeside rogati recitant, et potissimum carmina. Solum enim initio ipsius conventus habetur aliquando oratio seu dissertatio aliqua soluta oratione conscripta. Cum aliquando exordium legerem in uno ex ejusmodi conventibus, adfuerunt ii duo cardinales amplissimi, qui ambo erant inter academicos


131055. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

qui ambo erant inter academicos adscripti. De quorum futuro adventu cum mane certior essem factus, ea adjeci, quae hic subjicio. Rarius autem ad hebdomadarios hosce conventus cardinales adveniunt, sed publici conventus aliquoties per annum, certo argumento proposito, fiunt cum ingenti et purpuratorum patrum et legatorum et primariae nobilitatis frequentia. 53(52) Cardinalis Landius tam Romae quam Parisiis, ubi aliquandiu est commoratus, poesim excoluit summa cum


131056. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

inter academicos adscripti. De quorum futuro adventu cum mane certior essem factus, ea adjeci, quae hic subjicio. Rarius autem ad hebdomadarios hosce conventus cardinales adveniunt, sed publici conventus aliquoties per annum, certo argumento proposito, fiunt cum ingenti et purpuratorum patrum et legatorum et primariae nobilitatis frequentia. 53(52) Cardinalis Landius tam Romae quam Parisiis, ubi aliquandiu est commoratus, poesim excoluit summa cum laude. Quorum ejus


131057. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

adscripti. De quorum futuro adventu cum mane certior essem factus, ea adjeci, quae hic subjicio. Rarius autem ad hebdomadarios hosce conventus cardinales adveniunt, sed publici conventus aliquoties per annum, certo argumento proposito, fiunt cum ingenti et purpuratorum patrum et legatorum et primariae nobilitatis frequentia. 53(52) Cardinalis Landius tam Romae quam Parisiis, ubi aliquandiu est commoratus, poesim excoluit summa cum laude. Quorum ejus studiorum et


131058. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et primariae nobilitatis frequentia. 53(52) Cardinalis Landius tam Romae quam Parisiis, ubi aliquandiu est commoratus, poesim excoluit summa cum laude. Quorum ejus studiorum et publica aliquot specimina typis edita prostant. Ac licet tum quidem aetate provectior esset et in amplissimum eum ordinem cooptatus, adhuc Musas et Musarum cultores fovebat. Eum, abdicato paullo ante Beneventano archiepiscopatu, Roma cum omnium ordinum litteratorum hominum in primis,


131059. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

53(52) Cardinalis Landius tam Romae quam Parisiis, ubi aliquandiu est commoratus, poesim excoluit summa cum laude. Quorum ejus studiorum et publica aliquot specimina typis edita prostant. Ac licet tum quidem aetate provectior esset et in amplissimum eum ordinem cooptatus, adhuc Musas et Musarum cultores fovebat. Eum, abdicato paullo ante Beneventano archiepiscopatu, Roma cum omnium ordinum litteratorum hominum in primis, gratulatione recuperaverat. Hic ipsi summum pontificatum augurabar de more, cum ei


131060. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

53(52) Cardinalis Landius tam Romae quam Parisiis, ubi aliquandiu est commoratus, poesim excoluit summa cum laude. Quorum ejus studiorum et publica aliquot specimina typis edita prostant. Ac licet tum quidem aetate provectior esset et in amplissimum eum ordinem cooptatus, adhuc Musas et Musarum cultores fovebat. Eum, abdicato paullo ante Beneventano archiepiscopatu, Roma cum omnium ordinum litteratorum hominum in primis, gratulatione recuperaverat. Hic ipsi summum pontificatum augurabar de more, cum ei proximus crederetur, Benedicto quarto decimo


131061. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ordinem cooptatione nobilissimus juvenis avi fratrem imitatus, qui annum agens 52 ad summum supremae dignitatis apicem tanto maturius, quam fieri soleat, evectus est, pari futurae dignitati, quam ei hic itidem auguratus sum, quodammodo velut prolusit. Sed adjeci longos post Nestoris annos, ut et Benedicto XIV longioris vitae tempus et Landio diuturnus ante pontificatus relinqueretur. Gentilitium Albanorum stemma continet stellam tribus montibus imminentem, quam etiam multis in locis et domi et per Urbem triplici corona contectam Clemens ipse XI commonstrat


131062. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

avi fratrem imitatus, qui annum agens 52 ad summum supremae dignitatis apicem tanto maturius, quam fieri soleat, evectus est, pari futurae dignitati, quam ei hic itidem auguratus sum, quodammodo velut prolusit. Sed adjeci longos post Nestoris annos, ut et Benedicto XIV longioris vitae tempus et Landio diuturnus ante pontificatus relinqueretur. Gentilitium Albanorum stemma continet stellam tribus montibus imminentem, quam etiam multis in locis et domi et per Urbem triplici corona contectam Clemens ipse XI commonstrat quodammodo, validissimum ad virtutes


131063. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sum, quodammodo velut prolusit. Sed adjeci longos post Nestoris annos, ut et Benedicto XIV longioris vitae tempus et Landio diuturnus ante pontificatus relinqueretur. Gentilitium Albanorum stemma continet stellam tribus montibus imminentem, quam etiam multis in locis et domi et per Urbem triplici corona contectam Clemens ipse XI commonstrat quodammodo, validissimum ad virtutes incitamentum. Idem vero summus pontifex inter primos Arcades paullo post ejus Academiae institutionem admissus, eam tum quidem fovit atque haud ita multo post,


131064. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quodammodo velut prolusit. Sed adjeci longos post Nestoris annos, ut et Benedicto XIV longioris vitae tempus et Landio diuturnus ante pontificatus relinqueretur. Gentilitium Albanorum stemma continet stellam tribus montibus imminentem, quam etiam multis in locis et domi et per Urbem triplici corona contectam Clemens ipse XI commonstrat quodammodo, validissimum ad virtutes incitamentum. Idem vero summus pontifex inter primos Arcades paullo post ejus Academiae institutionem admissus, eam tum quidem fovit atque haud ita multo post, supremam


131065. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

II. 1 Innuuntur hic ea, quae ex primo libro futura sunt majori usui: Solis admodum remoti motus annuus in orientem per eclipticam et lumen proprium; motus Lunae multo propioris itidem in orientem, sed per orbitam obliquam et celerior ac uno tantummodo ejus hemisphaerio illuminato a Sole cum phasibus inde deductis; nodi demum orbitae lunaris eclipticam secantis in binis punctis, per quae Luna in singulis conversionibus


131066. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

1 Innuuntur hic ea, quae ex primo libro futura sunt majori usui: Solis admodum remoti motus annuus in orientem per eclipticam et lumen proprium; motus Lunae multo propioris itidem in orientem, sed per orbitam obliquam et celerior ac uno tantummodo ejus hemisphaerio illuminato a Sole cum phasibus inde deductis; nodi demum orbitae lunaris eclipticam secantis in binis punctis, per quae Luna in singulis conversionibus transeat bis.


131067. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

amittere suum lumen, sed lucem ut prius emittere. 3 Primum ejus rei argumentum. Cum Sol deficit in uno loco Terrae totus, in locis proximis apparet falcatus eodem momento temporis. Et quo remotiora sunt loca, eo minor ejus pars deficit, ita, ut in locis satis remotis totus appareat lucidus de more. Facile est ex astronomicis principiis demonstrare illud, nunquam posse in toto hemisphaerio Terrae simul apparere eclipsim Solis, ne partialem quidem. Sed hic provocatur ad


131068. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sunt loca, eo minor ejus pars deficit, ita, ut in locis satis remotis totus appareat lucidus de more. Facile est ex astronomicis principiis demonstrare illud, nunquam posse in toto hemisphaerio Terrae simul apparere eclipsim Solis, ne partialem quidem. Sed hic provocatur ad observationem, et quidem ad ipsa nova publica, in quibus saepe imprimatur id etiam, quod ad ejusmodi phaenomena pertinet, ex quibus idcirco potest rei veritas innotescere. 4 Affertur in eam rem


131069. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

4 Affertur in eam rem exemplum eclipsis Solis anni 1715, quae fuit totalis in Anglia die 3 mensis Maii. Haec scribebantur anno 1752 magis adulto adeoque jam coeperat annus trigesimus octavus, nimirum tertius lustri octavi. Porro id phaenomenum admodum rarum cultiores etiam populos et rem ipsam expectantes in admirationem rapit, cum nox intempestiva diem interrumpat et reducat sydera ac brutis animantibus imponat, quae veram noctem advenisse arbitrantur. Cujus rei plura passim exempla prostant apud historicos et in academiarum monumentis.


131070. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in Anglia die 3 mensis Maii. Haec scribebantur anno 1752 magis adulto adeoque jam coeperat annus trigesimus octavus, nimirum tertius lustri octavi. Porro id phaenomenum admodum rarum cultiores etiam populos et rem ipsam expectantes in admirationem rapit, cum nox intempestiva diem interrumpat et reducat sydera ac brutis animantibus imponat, quae veram noctem advenisse arbitrantur. Cujus rei plura passim exempla prostant apud historicos et in academiarum monumentis.


131071. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Porro id phaenomenum admodum rarum cultiores etiam populos et rem ipsam expectantes in admirationem rapit, cum nox intempestiva diem interrumpat et reducat sydera ac brutis animantibus imponat, quae veram noctem advenisse arbitrantur. Cujus rei plura passim exempla prostant apud historicos et in academiarum monumentis. 5 Secundum rei ejusdem argumentum. Cum Sol deficit etiam totus, apparent planetae omnes, qui sunt supra horizontem et aliquando cometa etiam, qui Soli


131072. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

exempla prostant apud historicos et in academiarum monumentis. 5 Secundum rei ejusdem argumentum. Cum Sol deficit etiam totus, apparent planetae omnes, qui sunt supra horizontem et aliquando cometa etiam, qui Soli proximus et ejus luce obrutus delitescebat, tum primum detectus est. Jam vero omnes planetae et cometae fulgent luce Solis, uti vidimus in adn. 48*, lib. I. Igitur Sol pergit tum etiam illos illustrare; adeoque retinet lucem suam. Et idcirco debet aliquid


131073. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

academiarum monumentis. 5 Secundum rei ejusdem argumentum. Cum Sol deficit etiam totus, apparent planetae omnes, qui sunt supra horizontem et aliquando cometa etiam, qui Soli proximus et ejus luce obrutus delitescebat, tum primum detectus est. Jam vero omnes planetae et cometae fulgent luce Solis, uti vidimus in adn. 48*, lib. I. Igitur Sol pergit tum etiam illos illustrare; adeoque retinet lucem suam. Et idcirco debet aliquid interjectum praeripere nobis ipsius


131074. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

5 Secundum rei ejusdem argumentum. Cum Sol deficit etiam totus, apparent planetae omnes, qui sunt supra horizontem et aliquando cometa etiam, qui Soli proximus et ejus luce obrutus delitescebat, tum primum detectus est. Jam vero omnes planetae et cometae fulgent luce Solis, uti vidimus in adn. 48*, lib. I. Igitur Sol pergit tum etiam illos illustrare; adeoque retinet lucem suam. Et idcirco debet aliquid interjectum praeripere nobis ipsius aspectum.


131075. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

qui sunt supra horizontem et aliquando cometa etiam, qui Soli proximus et ejus luce obrutus delitescebat, tum primum detectus est. Jam vero omnes planetae et cometae fulgent luce Solis, uti vidimus in adn. 48*, lib. I. Igitur Sol pergit tum etiam illos illustrare; adeoque retinet lucem suam. Et idcirco debet aliquid interjectum praeripere nobis ipsius aspectum. 6 Transitur hic ad quaerendum istud aliquid, quod Solem tegit. Et ante quam deveniatur ad Lunam, quae id


131076. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

illos illustrare; adeoque retinet lucem suam. Et idcirco debet aliquid interjectum praeripere nobis ipsius aspectum. 6 Transitur hic ad quaerendum istud aliquid, quod Solem tegit. Et ante quam deveniatur ad Lunam, quae id praestet, excluduntur omnia alia coelestia corpora, ac primo quidem excluduntur fixae et planetae. 7 Fixas excludit distantia illa ingens, de


131077. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

6 Transitur hic ad quaerendum istud aliquid, quod Solem tegit. Et ante quam deveniatur ad Lunam, quae id praestet, excluduntur omnia alia coelestia corpora, ac primo quidem excluduntur fixae et planetae. 7 Fixas excludit distantia illa ingens, de qua lib. I. num. 6, et quod lumen habent proprium juxta eundem numerum. Nam ob distantiam interponi non possunt. Et cum


131078. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad Lunam, quae id praestet, excluduntur omnia alia coelestia corpora, ac primo quidem excluduntur fixae et planetae. 7 Fixas excludit distantia illa ingens, de qua lib. I. num. 6, et quod lumen habent proprium juxta eundem numerum. Nam ob distantiam interponi non possunt. Et cum habeant lumen suum, si forte interponerentur, non deficeret lumen in parte Solis obtecta, supplente earum lumine vices luminis solaris. * corr. ex 49


131079. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fixae et planetae. 7 Fixas excludit distantia illa ingens, de qua lib. I. num. 6, et quod lumen habent proprium juxta eundem numerum. Nam ob distantiam interponi non possunt. Et cum habeant lumen suum, si forte interponerentur, non deficeret lumen in parte Solis obtecta, supplente earum lumine vices luminis solaris. * corr. ex 49 8 Planetae nec suum


131080. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

earum lumine vices luminis solaris. * corr. ex 49 8 Planetae nec suum habent lumen nec ita distant. Quas ob causas videntur esse apti ad id praestandum. At Saturnus, Jupiter et Mars juxta num. 11, lib. I. orbita sua amplectuntur ipsam Terram; adeoque non possunt interponi inter Solem et Terram. Venus et Mercurius, planetae inferiores juxta num. 11. lib. I. possunt subire inter Solem et Terram, et subeunt saepe, nimirum in singulis


131081. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

8 Planetae nec suum habent lumen nec ita distant. Quas ob causas videntur esse apti ad id praestandum. At Saturnus, Jupiter et Mars juxta num. 11, lib. I. orbita sua amplectuntur ipsam Terram; adeoque non possunt interponi inter Solem et Terram. Venus et Mercurius, planetae inferiores juxta num. 11. lib. I. possunt subire inter Solem et Terram, et subeunt saepe, nimirum in singulis conjunctionibus inferioribus, in quibus citra Solem jacent; saepe quidem. Nam in Venere id accidit post menses circiter 19


131082. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

8 Planetae nec suum habent lumen nec ita distant. Quas ob causas videntur esse apti ad id praestandum. At Saturnus, Jupiter et Mars juxta num. 11, lib. I. orbita sua amplectuntur ipsam Terram; adeoque non possunt interponi inter Solem et Terram. Venus et Mercurius, planetae inferiores juxta num. 11. lib. I. possunt subire inter Solem et Terram, et subeunt saepe, nimirum in singulis conjunctionibus inferioribus, in quibus citra Solem jacent; saepe quidem. Nam in Venere id accidit post menses circiter 19 et in Mercurio post menses circiter


131083. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

videntur esse apti ad id praestandum. At Saturnus, Jupiter et Mars juxta num. 11, lib. I. orbita sua amplectuntur ipsam Terram; adeoque non possunt interponi inter Solem et Terram. Venus et Mercurius, planetae inferiores juxta num. 11. lib. I. possunt subire inter Solem et Terram, et subeunt saepe, nimirum in singulis conjunctionibus inferioribus, in quibus citra Solem jacent; saepe quidem. Nam in Venere id accidit post menses circiter 19 et in Mercurio post menses circiter quatuor. Si eo tempore sint ii planetae proximi nodis, debent itidem apparere in ipso


131084. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

apti ad id praestandum. At Saturnus, Jupiter et Mars juxta num. 11, lib. I. orbita sua amplectuntur ipsam Terram; adeoque non possunt interponi inter Solem et Terram. Venus et Mercurius, planetae inferiores juxta num. 11. lib. I. possunt subire inter Solem et Terram, et subeunt saepe, nimirum in singulis conjunctionibus inferioribus, in quibus citra Solem jacent; saepe quidem. Nam in Venere id accidit post menses circiter 19 et in Mercurio post menses circiter quatuor. Si eo tempore sint ii planetae proximi nodis, debent itidem apparere in ipso Sole. Nam ubi


131085. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Terram. Venus et Mercurius, planetae inferiores juxta num. 11. lib. I. possunt subire inter Solem et Terram, et subeunt saepe, nimirum in singulis conjunctionibus inferioribus, in quibus citra Solem jacent; saepe quidem. Nam in Venere id accidit post menses circiter 19 et in Mercurio post menses circiter quatuor. Si eo tempore sint ii planetae proximi nodis, debent itidem apparere in ipso Sole. Nam ubi sunt remotiores aliquanto a nodis, distant a plano eclipticae, adeoque respondent puncto coeli distanti ab ecliptica ipsa, in qua est Sol, et recta ducta e Terra


131086. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

menses circiter 19 et in Mercurio post menses circiter quatuor. Si eo tempore sint ii planetae proximi nodis, debent itidem apparere in ipso Sole. Nam ubi sunt remotiores aliquanto a nodis, distant a plano eclipticae, adeoque respondent puncto coeli distanti ab ecliptica ipsa, in qua est Sol, et recta ducta e Terra per ipsos evitat Solem. Possunt igitur tum apparere in Sole, sed plures sunt rationes, ob quas non possunt ipsis tribui eclipses illae vulgo cognitae, de quibus hic agimus, duae hic proferuntur: primo quidem, quod, si hi planetae transeant sub disco


131087. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Possunt igitur tum apparere in Sole, sed plures sunt rationes, ob quas non possunt ipsis tribui eclipses illae vulgo cognitae, de quibus hic agimus, duae hic proferuntur: primo quidem, quod, si hi planetae transeant sub disco Solis, debeant ingredi ex parte ejus orientali et egredi ex occidentali, dum umbra in eclipsibus Solis e contrario incipit ex occidentali et desinit in orientali; secundo, quod ipsorum apparens discus est perquam exiguus respectu disci solaris, cujus idcirco non potest occulere nisi particulam perquam exiguam, nimirum Mercurius minus quam


131088. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

non possunt ipsis tribui eclipses illae vulgo cognitae, de quibus hic agimus, duae hic proferuntur: primo quidem, quod, si hi planetae transeant sub disco Solis, debeant ingredi ex parte ejus orientali et egredi ex occidentali, dum umbra in eclipsibus Solis e contrario incipit ex occidentali et desinit in orientali; secundo, quod ipsorum apparens discus est perquam exiguus respectu disci solaris, cujus idcirco non potest occulere nisi particulam perquam exiguam, nimirum Mercurius minus quam unam e vicies mille ejus partibus, Venus paullo plus quam unam millesimam.


131089. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

celerius quam Terra. Quamobrem ipsorum motus spectanti e Terra apparebit factus in eadem directione, in qua revera fit. Quae directio apparebit contraria illi, quae apparet spectanti e Sole; uti, si duo homines spectent motum, qui fiat inter ipsos, in respectu alterius fiet ad dexteram, et respectu alterius ad sinistram. At is motus respectu Solis fit in orientem, juxta num. 27, lib. I. Igitur spectanti e Terra debet fieri in occidentem; nimirum ii planetae tum sunt retrogradi respectu Terrae. Solis autem motus propius spectanti e Terra fit in orientem. Igitur, ubi occurrat


131090. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fit in orientem, juxta num. 27, lib. I. Igitur spectanti e Terra debet fieri in occidentem; nimirum ii planetae tum sunt retrogradi respectu Terrae. Solis autem motus propius spectanti e Terra fit in orientem. Igitur, ubi occurrat planeta inferior Soli, debet incurrere in ejus limbum orientalem et egredi ex occidentali. Oppositum autem accidere in eclipsibus Solis, de quibus hic agimus, patet ex observatione. Secundum colligitur facile ex diametris apparentibus. Diameter apparens Solis superat 30 minuta, diameter apparens Veneris in conjunctione invenitur proxime


131091. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

apparentibus. Diameter apparens Solis superat 30 minuta, diameter apparens Veneris in conjunctione invenitur proxime unius minuti, diameter apparens Mercurii proxime est quinta minuti pars. Quare diameter apparens Solis est ad diametrum apparentem Veneris in ratione majore quam 30 ad 1, et ad diametrum Mercurii circiter ut 150 ad 1. Disci autem apparentes sunt ut quadrata diametrorum apparentium. Et quadratum 30 est 900 ac quadratum 150 est 22500; quorum primum est paullo minus quam mille, et secundum aliquanto plus quam viginti millia. Adeoque discus Veneris teget paullo plus


131092. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

proxime unius minuti, diameter apparens Mercurii proxime est quinta minuti pars. Quare diameter apparens Solis est ad diametrum apparentem Veneris in ratione majore quam 30 ad 1, et ad diametrum Mercurii circiter ut 150 ad 1. Disci autem apparentes sunt ut quadrata diametrorum apparentium. Et quadratum 30 est 900 ac quadratum 150 est 22500; quorum primum est paullo minus quam mille, et secundum aliquanto plus quam viginti millia. Adeoque discus Veneris teget paullo plus quam millesimam disci solaris partem, et discus Mercurii non teget unam e viginti millibus partium. Quoniam


131093. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

apparens Solis est ad diametrum apparentem Veneris in ratione majore quam 30 ad 1, et ad diametrum Mercurii circiter ut 150 ad 1. Disci autem apparentes sunt ut quadrata diametrorum apparentium. Et quadratum 30 est 900 ac quadratum 150 est 22500; quorum primum est paullo minus quam mille, et secundum aliquanto plus quam viginti millia. Adeoque discus Veneris teget paullo plus quam millesimam disci solaris partem, et discus Mercurii non teget unam e viginti millibus partium. Quoniam autem tam Veneris quam Mercurii discus in Sole est exigua quaedam nigricans et rotunda macula,


131094. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad 1. Disci autem apparentes sunt ut quadrata diametrorum apparentium. Et quadratum 30 est 900 ac quadratum 150 est 22500; quorum primum est paullo minus quam mille, et secundum aliquanto plus quam viginti millia. Adeoque discus Veneris teget paullo plus quam millesimam disci solaris partem, et discus Mercurii non teget unam e viginti millibus partium. Quoniam autem tam Veneris quam Mercurii discus in Sole est exigua quaedam nigricans et rotunda macula, idcirco eam appellavi naevum.


131095. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

minus quam mille, et secundum aliquanto plus quam viginti millia. Adeoque discus Veneris teget paullo plus quam millesimam disci solaris partem, et discus Mercurii non teget unam e viginti millibus partium. Quoniam autem tam Veneris quam Mercurii discus in Sole est exigua quaedam nigricans et rotunda macula, idcirco eam appellavi naevum. 9 Mercurius non tam raro ita sub Sole transit, ut in ejus disco apparere debeat. Id enim intra hoc saeculum habetur vicibus sexdecim.


131096. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est propior Veneri cum Sole conjunctae, quae idcirco minore indiget ibidem distantia a nodo, ut e Tellure visa in Solem occurrat. Semel autem huc usque id phaenomenum est observatum (depuis que ce poeme a été composé on l'a observé deux fois, c'est-à-dire, en 1761 et 1769) a binis tantummodo mortalibus, hic in Anglia Horoccio et ejus amico Crabtrio, nimirum anno 1639, die, quae ipsis stylo vetere usis erat 24 Novembris, sed iuxta receptam jam etiam hic in Anglia Romanam calendarii correctionem erat 4 Decembris. Et Crabtrius quidem adverso usus coelo vix


131097. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

indiget ibidem distantia a nodo, ut e Tellure visa in Solem occurrat. Semel autem huc usque id phaenomenum est observatum (depuis que ce poeme a été composé on l'a observé deux fois, c'est-à-dire, en 1761 et 1769) a binis tantummodo mortalibus, hic in Anglia Horoccio et ejus amico Crabtrio, nimirum anno 1639, die, quae ipsis stylo vetere usis erat 24 Novembris, sed iuxta receptam jam etiam hic in Anglia Romanam calendarii correctionem erat 4 Decembris. Et Crabtrius quidem adverso usus coelo vix ipsam in Sole Venerem aspexit, fere sine ullo fructu. Horoccius


131098. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

observé deux fois, c'est-à-dire, en 1761 et 1769) a binis tantummodo mortalibus, hic in Anglia Horoccio et ejus amico Crabtrio, nimirum anno 1639, die, quae ipsis stylo vetere usis erat 24 Novembris, sed iuxta receptam jam etiam hic in Anglia Romanam calendarii correctionem erat 4 Decembris. Et Crabtrius quidem adverso usus coelo vix ipsam in Sole Venerem aspexit, fere sine ullo fructu. Horoccius autem puriore aere diutius aliquanto eandem est contemplatus, verum brevi et ipse tempore, nimirum per semihoram, determinatis tribus tantummodo, et admodum proximis positionibus Veneris in


131099. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

erat 24 Novembris, sed iuxta receptam jam etiam hic in Anglia Romanam calendarii correctionem erat 4 Decembris. Et Crabtrius quidem adverso usus coelo vix ipsam in Sole Venerem aspexit, fere sine ullo fructu. Horoccius autem puriore aere diutius aliquanto eandem est contemplatus, verum brevi et ipse tempore, nimirum per semihoram, determinatis tribus tantummodo, et admodum proximis positionibus Veneris in Sole, cum Solis occasus brevi consecutus observationem abruperit. Sine telescopiis ne Venus quidem in Sole observari potest ob exiguitatem diametri apparentis,


131100. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

calendarii correctionem erat 4 Decembris. Et Crabtrius quidem adverso usus coelo vix ipsam in Sole Venerem aspexit, fere sine ullo fructu. Horoccius autem puriore aere diutius aliquanto eandem est contemplatus, verum brevi et ipse tempore, nimirum per semihoram, determinatis tribus tantummodo, et admodum proximis positionibus Veneris in Sole, cum Solis occasus brevi consecutus observationem abruperit. Sine telescopiis ne Venus quidem in Sole observari potest ob exiguitatem diametri apparentis, de qua supra num. 8. Porro, ex quo telescopia inventa sunt, id


131101. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum Solis occasus brevi consecutus observationem abruperit. Sine telescopiis ne Venus quidem in Sole observari potest ob exiguitatem diametri apparentis, de qua supra num. 8. Porro, ex quo telescopia inventa sunt, id phaenomenum huc usque bis contigit, annis nimirum 1631 et 1639. Nam telescopia inventa sunt et a Galileo in coelum directa circa annum 1610. Quem annum expressi per illud vix tempore ab illo bis ter septenos, centum numeramus et annos (nimirum 142, cum 2 x 3 x 7 sint 42). Nam hos ego versus conscripsi anno 1752 mense Octobri.


131102. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

observationem abruperit. Sine telescopiis ne Venus quidem in Sole observari potest ob exiguitatem diametri apparentis, de qua supra num. 8. Porro, ex quo telescopia inventa sunt, id phaenomenum huc usque bis contigit, annis nimirum 1631 et 1639. Nam telescopia inventa sunt et a Galileo in coelum directa circa annum 1610. Quem annum expressi per illud vix tempore ab illo bis ter septenos, centum numeramus et annos (nimirum 142, cum 2 x 3 x 7 sint 42). Nam hos ego versus conscripsi anno 1752 mense Octobri. De iis, quae pertinent ad hosce


131103. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

de qua supra num. 8. Porro, ex quo telescopia inventa sunt, id phaenomenum huc usque bis contigit, annis nimirum 1631 et 1639. Nam telescopia inventa sunt et a Galileo in coelum directa circa annum 1610. Quem annum expressi per illud vix tempore ab illo bis ter septenos, centum numeramus et annos (nimirum 142, cum 2 x 3 x 7 sint 42). Nam hos ego versus conscripsi anno 1752 mense Octobri. De iis, quae pertinent ad hosce transitus Veneris sub Sole, plurima quidem dici possent scitu dignissima, sed ego hic proponam tantummodo nonnulla magis necessaria et


131104. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et annos (nimirum 142, cum 2 x 3 x 7 sint 42). Nam hos ego versus conscripsi anno 1752 mense Octobri. De iis, quae pertinent ad hosce transitus Veneris sub Sole, plurima quidem dici possent scitu dignissima, sed ego hic proponam tantummodo nonnulla magis necessaria et quae facilius possint intelligi. Conjunctiones inferiores Veneris cum Sole, sive occursus Veneris ac Terrae in eadem coeli plaga respectu Solis, sunt admodum frequentes. Habentur enim quinquies intervallo annorum octo, quo Terra absolvit octo conversiones circa Solem, et Venus parum admodum


131105. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

magis necessaria et quae facilius possint intelligi. Conjunctiones inferiores Veneris cum Sole, sive occursus Veneris ac Terrae in eadem coeli plaga respectu Solis, sunt admodum frequentes. Habentur enim quinquies intervallo annorum octo, quo Terra absolvit octo conversiones circa Solem, et Venus parum admodum plus quam tredecim. At ad hoc, ut Venus appareat in ipso Sole, requiritur, ut aliquis ex hisce occursibus fiat prope nodum orbitae Veneris. Nam si is fiat in distantia aliquanto majore a nodo, debebit Venus ibi ita distare ab ecliptica, in qua Sol e Terra cernitur, vel in


131106. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ibi ita distare ab ecliptica, in qua Sol e Terra cernitur, vel in Boream vel in Austrum (quam distantiam ab ecliptica appellant astronomi latitudinem borealem vel australem) ut respectu observatoris positi in ipsa Terra effugiat solarem discum. Si post quosvis octo annos accurate rediret Venus, et Terra, ad eandem positionem, occursus omnes celebrarentur in iisdem quinque punctis. Et si praeterea nodi Veneris accurate quiescerent, vel nunquam vel semper post quosvis octo annos Venus appareret in Sole. Verum cum id non accurate accidat, fiunt aliquando bini occursus hinc et inde ab


131107. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

(quam distantiam ab ecliptica appellant astronomi latitudinem borealem vel australem) ut respectu observatoris positi in ipsa Terra effugiat solarem discum. Si post quosvis octo annos accurate rediret Venus, et Terra, ad eandem positionem, occursus omnes celebrarentur in iisdem quinque punctis. Et si praeterea nodi Veneris accurate quiescerent, vel nunquam vel semper post quosvis octo annos Venus appareret in Sole. Verum cum id non accurate accidat, fiunt aliquando bini occursus hinc et inde ab altero e binis nodis in distantia ita exigua ab ipso, ut Venus eclipticae satis proxima in


131108. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

rediret Venus, et Terra, ad eandem positionem, occursus omnes celebrarentur in iisdem quinque punctis. Et si praeterea nodi Veneris accurate quiescerent, vel nunquam vel semper post quosvis octo annos Venus appareret in Sole. Verum cum id non accurate accidat, fiunt aliquando bini occursus hinc et inde ab altero e binis nodis in distantia ita exigua ab ipso, ut Venus eclipticae satis proxima in Solem incurrat respectu Terrae. Posteriores autem occursus post reliquos octo annos fiunt in distantia paullo majore ab eodem nodo nec nisi post plures quam centum annos tertius ex illis


131109. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eclipticae satis proxima in Solem incurrat respectu Terrae. Posteriores autem occursus post reliquos octo annos fiunt in distantia paullo majore ab eodem nodo nec nisi post plures quam centum annos tertius ex illis quinque occursibus annorum octo perpetuo regrediens advenit ad nodum oppositum, et Venus incurrit in Solem vel bis vel saltem semel. Jam vero nondum ita tum quidem astronomia exculta erat, ut satis certo et accurate praesciri posset ac praenunciari hoc phaenomenum. Unde factum est, ut anno 1631 nemo Venerem viderit in Sole, anno autem 1639 viderit


131110. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ab eodem nodo nec nisi post plures quam centum annos tertius ex illis quinque occursibus annorum octo perpetuo regrediens advenit ad nodum oppositum, et Venus incurrit in Solem vel bis vel saltem semel. Jam vero nondum ita tum quidem astronomia exculta erat, ut satis certo et accurate praesciri posset ac praenunciari hoc phaenomenum. Unde factum est, ut anno 1631 nemo Venerem viderit in Sole, anno autem 1639 viderit Horoccius tantummodo et Crabtrius ab ipso admonitus. Et quidem Horoccius ipse calculis secundum plures tabulas institutis invenerat, juxta nonnullas


131111. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in Solem vel bis vel saltem semel. Jam vero nondum ita tum quidem astronomia exculta erat, ut satis certo et accurate praesciri posset ac praenunciari hoc phaenomenum. Unde factum est, ut anno 1631 nemo Venerem viderit in Sole, anno autem 1639 viderit Horoccius tantummodo et Crabtrius ab ipso admonitus. Et quidem Horoccius ipse calculis secundum plures tabulas institutis invenerat, juxta nonnullas Venerem eo anno non debere in Solem incurrere, juxta alias debere, sed ita, ut ingens esset discrimen in tempore. Nam id phaenomenum aliae exhibebant pro die 3, aliae


131112. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Jam vero nondum ita tum quidem astronomia exculta erat, ut satis certo et accurate praesciri posset ac praenunciari hoc phaenomenum. Unde factum est, ut anno 1631 nemo Venerem viderit in Sole, anno autem 1639 viderit Horoccius tantummodo et Crabtrius ab ipso admonitus. Et quidem Horoccius ipse calculis secundum plures tabulas institutis invenerat, juxta nonnullas Venerem eo anno non debere in Solem incurrere, juxta alias debere, sed ita, ut ingens esset discrimen in tempore. Nam id phaenomenum aliae exhibebant pro die 3, aliae pro 4, aliae pro 6.* Hinc ipse


131113. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

secundum plures tabulas institutis invenerat, juxta nonnullas Venerem eo anno non debere in Solem incurrere, juxta alias debere, sed ita, ut ingens esset discrimen in tempore. Nam id phaenomenum aliae exhibebant pro die 3, aliae pro 4, aliae pro 6.* Hinc ipse observare coepit die secunda et ita obstinato animo perrexit, fere continuo labore Solis imaginem contemplatus, ubi per nubes liceret, ut demum die 4, hora 3, min. 25. Venerem viderit ita jam ingressam Solis discum, ut ipsius limbum interiore contactu adhuc contingeret. Ex iis observationibus et


131114. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

secunda et ita obstinato animo perrexit, fere continuo labore Solis imaginem contemplatus, ubi per nubes liceret, ut demum die 4, hora 3, min. 25. Venerem viderit ita jam ingressam Solis discum, ut ipsius limbum interiore contactu adhuc contingeret. Ex iis observationibus et diametrum apparentem Veneris determinavit et correxit tabulas motuum ipsius, sed colligere omnino non potuit uberiores illos fructus, quos exhibuisset integra observatio et multo magis comparatio observationum institutarum in partibus Terrae satis remotis et ad rem idoneis, de qua in sequenti


131115. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

continuo labore Solis imaginem contemplatus, ubi per nubes liceret, ut demum die 4, hora 3, min. 25. Venerem viderit ita jam ingressam Solis discum, ut ipsius limbum interiore contactu adhuc contingeret. Ex iis observationibus et diametrum apparentem Veneris determinavit et correxit tabulas motuum ipsius, sed colligere omnino non potuit uberiores illos fructus, quos exhibuisset integra observatio et multo magis comparatio observationum institutarum in partibus Terrae satis remotis et ad rem idoneis, de qua in sequenti adnotatione.


131116. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ingressam Solis discum, ut ipsius limbum interiore contactu adhuc contingeret. Ex iis observationibus et diametrum apparentem Veneris determinavit et correxit tabulas motuum ipsius, sed colligere omnino non potuit uberiores illos fructus, quos exhibuisset integra observatio et multo magis comparatio observationum institutarum in partibus Terrae satis remotis et ad rem idoneis, de qua in sequenti adnotatione. 11 Proponitur hic methodus, quam Hallejus


131117. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Ex iis observationibus et diametrum apparentem Veneris determinavit et correxit tabulas motuum ipsius, sed colligere omnino non potuit uberiores illos fructus, quos exhibuisset integra observatio et multo magis comparatio observationum institutarum in partibus Terrae satis remotis et ad rem idoneis, de qua in sequenti adnotatione. 11 Proponitur hic methodus, quam Hallejus proposuerat in transactionibus philosophicis ad annum 1715, capiendi ingentem fructum


131118. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

11 Proponitur hic methodus, quam Hallejus proposuerat in transactionibus philosophicis ad annum 1715, capiendi ingentem fructum ex hujusmodi observatione sequenti anno 1761. [SIC-godina?] Is fructus est determinatio distantiae et magnitudinis tam Solis quam omnium et planetarum et cometarum, de qua tum quidem adhuc erant admodum incerti astronomi et quam nunc etiam intra decimam sui partem arbitror minus certo cognitam. (On a trouvé, par les deux derniers passages, que l'erreur étoit même d'un cinquieme.) Censuit


131119. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

11 Proponitur hic methodus, quam Hallejus proposuerat in transactionibus philosophicis ad annum 1715, capiendi ingentem fructum ex hujusmodi observatione sequenti anno 1761. [SIC-godina?] Is fructus est determinatio distantiae et magnitudinis tam Solis quam omnium et planetarum et cometarum, de qua tum quidem adhuc erant admodum incerti astronomi et quam nunc etiam intra decimam sui partem arbitror minus certo cognitam. (On a trouvé, par les deux derniers passages, que l'erreur étoit même d'un cinquieme.) Censuit autem per hanc observationem definiri


131120. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

11 Proponitur hic methodus, quam Hallejus proposuerat in transactionibus philosophicis ad annum 1715, capiendi ingentem fructum ex hujusmodi observatione sequenti anno 1761. [SIC-godina?] Is fructus est determinatio distantiae et magnitudinis tam Solis quam omnium et planetarum et cometarum, de qua tum quidem adhuc erant admodum incerti astronomi et quam nunc etiam intra decimam sui partem arbitror minus certo cognitam. (On a trouvé, par les deux derniers passages, que l'erreur étoit même d'un cinquieme.) Censuit autem per hanc observationem definiri posse intra


131121. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in transactionibus philosophicis ad annum 1715, capiendi ingentem fructum ex hujusmodi observatione sequenti anno 1761. [SIC-godina?] Is fructus est determinatio distantiae et magnitudinis tam Solis quam omnium et planetarum et cometarum, de qua tum quidem adhuc erant admodum incerti astronomi et quam nunc etiam intra decimam sui partem arbitror minus certo cognitam. (On a trouvé, par les deux derniers passages, que l'erreur étoit même d'un cinquieme.) Censuit autem per hanc observationem definiri posse intra quinquagesimam sui partem; calculo enim inito ex ea distantia, quam ipse


131122. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad Vallem Hudsoniam, alter in Asia ad Gangis ostia, durationem phaenomeni fore ipsis diversam discrimine minutorum 17. Quod discrimen debet esse majus vel minus, prout distantia vera est minor vel major quam assumpta in calculo, in eadem ratione. Quamobrem, si satis accurate observaretur initium et finis phaenomeni, ad habendam durationem, quam censuit haberi posse intra unum secundum, attributo binis determinationibus errore secundorum duorum, haberetur id temporis discrimen intra quingentesimam sui partem, cum 17 minuta sint paullo plus quam mille secunda. Adeoque et illa distantia


131123. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

observaretur initium et finis phaenomeni, ad habendam durationem, quam censuit haberi posse intra unum secundum, attributo binis determinationibus errore secundorum duorum, haberetur id temporis discrimen intra quingentesimam sui partem, cum 17 minuta sint paullo plus quam mille secunda. Adeoque et illa distantia haberetur intra eosdem limites determinata. Verum hoc ipso anno, cum Parisiis frequens adessem privatis conventibus Regiae Scientiarum Academiae, ibidem renunciatum est ab Isleo, celeberrimo astronomo, deprehensum esse errorculum in Halleji calculo, qui


131124. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

locis ab ipso indicatis paucorum admodum minutorum. Unde fit, ut ea loca nullo pacto ad rem idonea sint. Mappam quoque adjecit, in qua unico intuitu facile admodum videre licet, quae loca observationi instituendae sint maxime idonea. Quam ad Regiae Societatis praesidem detuli huc recens advectus et paullo post regiis principibus Gulielmo et Henrico, ab iis clementissime exceptus, ostendi et explicavi ac de eodem argumento dissertationem conscriptam detuli ad ipsam Regiam Societatem. Interea, cum hic error detectus sit multo postea quam hi versus conscripti sint


131125. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Unde fit, ut ea loca nullo pacto ad rem idonea sint. Mappam quoque adjecit, in qua unico intuitu facile admodum videre licet, quae loca observationi instituendae sint maxime idonea. Quam ad Regiae Societatis praesidem detuli huc recens advectus et paullo post regiis principibus Gulielmo et Henrico, ab iis clementissime exceptus, ostendi et explicavi ac de eodem argumento dissertationem conscriptam detuli ad ipsam Regiam Societatem. Interea, cum hic error detectus sit multo postea quam hi versus conscripti sint et ipsorum epocha in ipsis versibus habeatur,


131126. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sint. Mappam quoque adjecit, in qua unico intuitu facile admodum videre licet, quae loca observationi instituendae sint maxime idonea. Quam ad Regiae Societatis praesidem detuli huc recens advectus et paullo post regiis principibus Gulielmo et Henrico, ab iis clementissime exceptus, ostendi et explicavi ac de eodem argumento dissertationem conscriptam detuli ad ipsam Regiam Societatem. Interea, cum hic error detectus sit multo postea quam hi versus conscripti sint et ipsorum epocha in ipsis versibus habeatur, uti et supra vidimus et mox patebit, nihil


131127. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et paullo post regiis principibus Gulielmo et Henrico, ab iis clementissime exceptus, ostendi et explicavi ac de eodem argumento dissertationem conscriptam detuli ad ipsam Regiam Societatem. Interea, cum hic error detectus sit multo postea quam hi versus conscripti sint et ipsorum epocha in ipsis versibus habeatur, uti et supra vidimus et mox patebit, nihil mutandum censui, sed monendum tantummodo in adnotationibus rem jam aliter se habere. Porro duplex est ratio discriminis in duratione phaenomeni observati e diversis Terrae locis: prima


131128. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ab iis clementissime exceptus, ostendi et explicavi ac de eodem argumento dissertationem conscriptam detuli ad ipsam Regiam Societatem. Interea, cum hic error detectus sit multo postea quam hi versus conscripti sint et ipsorum epocha in ipsis versibus habeatur, uti et supra vidimus et mox patebit, nihil mutandum censui, sed monendum tantummodo in adnotationibus rem jam aliter se habere. Porro duplex est ratio discriminis in duratione phaenomeni observati e diversis Terrae locis: prima quidem diversa apparens via Veneris per discum


131129. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

exceptus, ostendi et explicavi ac de eodem argumento dissertationem conscriptam detuli ad ipsam Regiam Societatem. Interea, cum hic error detectus sit multo postea quam hi versus conscripti sint et ipsorum epocha in ipsis versibus habeatur, uti et supra vidimus et mox patebit, nihil mutandum censui, sed monendum tantummodo in adnotationibus rem jam aliter se habere. Porro duplex est ratio discriminis in duratione phaenomeni observati e diversis Terrae locis: prima quidem diversa apparens via Veneris per discum Solis. Nam ea


131130. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sed monendum tantummodo in adnotationibus rem jam aliter se habere. Porro duplex est ratio discriminis in duratione phaenomeni observati e diversis Terrae locis: prima quidem diversa apparens via Veneris per discum Solis. Nam ea apparebit aliis locis propior centro et idcirco longior, aliis remotior ab ipso et brevior. Secunda vero est diversa celeritas motus diurni partium Terrae, quarum etiam, quae sunt hinc et inde a polo, habent directiones oppositas. Porro lentior debet apparere motus Veneris in Sole illi, qui motum aliquem habeat conformem motui


131131. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

rem jam aliter se habere. Porro duplex est ratio discriminis in duratione phaenomeni observati e diversis Terrae locis: prima quidem diversa apparens via Veneris per discum Solis. Nam ea apparebit aliis locis propior centro et idcirco longior, aliis remotior ab ipso et brevior. Secunda vero est diversa celeritas motus diurni partium Terrae, quarum etiam, quae sunt hinc et inde a polo, habent directiones oppositas. Porro lentior debet apparere motus Veneris in Sole illi, qui motum aliquem habeat conformem motui Veneris quam illi, qui contrarium, et inter


131132. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

observati e diversis Terrae locis: prima quidem diversa apparens via Veneris per discum Solis. Nam ea apparebit aliis locis propior centro et idcirco longior, aliis remotior ab ipso et brevior. Secunda vero est diversa celeritas motus diurni partium Terrae, quarum etiam, quae sunt hinc et inde a polo, habent directiones oppositas. Porro lentior debet apparere motus Veneris in Sole illi, qui motum aliquem habeat conformem motui Veneris quam illi, qui contrarium, et inter illos ipsos, qui conformem habent, lentior illi, cujus motus conformis minus differt a motu ipsius


131133. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ab ipso et brevior. Secunda vero est diversa celeritas motus diurni partium Terrae, quarum etiam, quae sunt hinc et inde a polo, habent directiones oppositas. Porro lentior debet apparere motus Veneris in Sole illi, qui motum aliquem habeat conformem motui Veneris quam illi, qui contrarium, et inter illos ipsos, qui conformem habent, lentior illi, cujus motus conformis minus differt a motu ipsius Veneris. Harum rationum posteriorem hanc tantum expressi, constituendo binos observatores Hinc gelido atque inde a Telluris cardine. Nemo autem ignorat cardinem seu


131134. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

lentior illi, cujus motus conformis minus differt a motu ipsius Veneris. Harum rationum posteriorem hanc tantum expressi, constituendo binos observatores Hinc gelido atque inde a Telluris cardine. Nemo autem ignorat cardinem seu polum esse in media ipsa glaciali zona et extremas illas Americae septentrionalis oras esse rigidissimas, calidissimam autem eam Indiae orientalis plagam. 12 Respectivae distantiae tam planetarum quam eorum cometarum,


131135. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quam eorum cometarum, quorum observationes rite institutas habemus, jam a longo tempore innotescunt astronomis. Adeoque absolutae distantiae mutandae sunt omnes in eadem ratione, in qua mutetur distantia Solis. Sed adjeci Phoebe dempta. Nam ejus distantia a reliquis non pendet, quam satis certo et satis accurate jam novimus. Quare inventa absoluta distantia Solis inveniuntur reliquae omnes. Ex distantia autem absoluta cognita, et diametro apparente observata, habetur diameter vera et inde superficies ac moles. Quae omnia hic exprimuntur. Sed posui nos certos fore de iis omnibus intra


131136. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

mutandae sunt omnes in eadem ratione, in qua mutetur distantia Solis. Sed adjeci Phoebe dempta. Nam ejus distantia a reliquis non pendet, quam satis certo et satis accurate jam novimus. Quare inventa absoluta distantia Solis inveniuntur reliquae omnes. Ex distantia autem absoluta cognita, et diametro apparente observata, habetur diameter vera et inde superficies ac moles. Quae omnia hic exprimuntur. Sed posui nos certos fore de iis omnibus intra centesimam eorum partem. Censebam enim, cum haec scriberem, ad summum intra quinque secunda posse definiri durationem phaenomeni. Nunc


131137. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

distantia Solis. Sed adjeci Phoebe dempta. Nam ejus distantia a reliquis non pendet, quam satis certo et satis accurate jam novimus. Quare inventa absoluta distantia Solis inveniuntur reliquae omnes. Ex distantia autem absoluta cognita, et diametro apparente observata, habetur diameter vera et inde superficies ac moles. Quae omnia hic exprimuntur. Sed posui nos certos fore de iis omnibus intra centesimam eorum partem. Censebam enim, cum haec scriberem, ad summum intra quinque secunda posse definiri durationem phaenomeni. Nunc autem puto eandem intra limites unius, vel saltem


131138. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ipsis versibus exprimitur. 13 De transitu hic agitur, quem habebimus sequenti anno 1761, die sexta Junii, ad quem a fine anni 1752, quo haec scribebam, debebant effluere octo anni et pars anni noni. Porro id ejus anni phaenomenum, ab Hallejo praenunciatum, jamdiu ab astronomis avidissime expectatur. 14 Id quod tum praedixeram, compleri jam video. Unus ex


131139. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

urbem. De tertio mittendo in Africam agebatur eodem die, quo Parisiis discessi, quod deinde audio etiam omnino decretum esse. Quartus autem se offerebat ad navigandum in Cyprum insulam. Post meum adventum huc Societas Regia decrevit discessum binorum astronomorum ad insulam Sanctae Helenae et aliorum binorum ad Sumatram insulam. Ad quas expeditiones meos quoque impulsus, quos et voce iteravi et scripto, non inutiles fuisse arbitror. Regis autem munificentia ad eas binas expeditiones 1600 Anglicanas libras persolvit. Erit fortasse aliquis in Pacifico mari, quod esset optandum


131140. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

deinde audio etiam omnino decretum esse. Quartus autem se offerebat ad navigandum in Cyprum insulam. Post meum adventum huc Societas Regia decrevit discessum binorum astronomorum ad insulam Sanctae Helenae et aliorum binorum ad Sumatram insulam. Ad quas expeditiones meos quoque impulsus, quos et voce iteravi et scripto, non inutiles fuisse arbitror. Regis autem munificentia ad eas binas expeditiones 1600 Anglicanas libras persolvit. Erit fortasse aliquis in Pacifico mari, quod esset optandum maxime. Et ego qui tum de Septentrionali America cogitabam, spero me futurum satis mature


131141. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

etiam omnino decretum esse. Quartus autem se offerebat ad navigandum in Cyprum insulam. Post meum adventum huc Societas Regia decrevit discessum binorum astronomorum ad insulam Sanctae Helenae et aliorum binorum ad Sumatram insulam. Ad quas expeditiones meos quoque impulsus, quos et voce iteravi et scripto, non inutiles fuisse arbitror. Regis autem munificentia ad eas binas expeditiones 1600 Anglicanas libras persolvit. Erit fortasse aliquis in Pacifico mari, quod esset optandum maxime. Et ego qui tum de Septentrionali America cogitabam, spero me futurum satis mature Constantinopoli,


131142. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aliorum binorum ad Sumatram insulam. Ad quas expeditiones meos quoque impulsus, quos et voce iteravi et scripto, non inutiles fuisse arbitror. Regis autem munificentia ad eas binas expeditiones 1600 Anglicanas libras persolvit. Erit fortasse aliquis in Pacifico mari, quod esset optandum maxime. Et ego qui tum de Septentrionali America cogitabam, spero me futurum satis mature Constantinopoli, quo nimirum brevi iturus sum in Veneti legati comitatu, et ibidem observationem eandem initurum, ad quam ea urbs est satis idonea. (Dans le tems du passage de Vénus nous étions encore à Venice,


131143. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad eas binas expeditiones 1600 Anglicanas libras persolvit. Erit fortasse aliquis in Pacifico mari, quod esset optandum maxime. Et ego qui tum de Septentrionali America cogitabam, spero me futurum satis mature Constantinopoli, quo nimirum brevi iturus sum in Veneti legati comitatu, et ibidem observationem eandem initurum, ad quam ea urbs est satis idonea. (Dans le tems du passage de Vénus nous étions encore à Venice, où le ciel fut couvert de nuages jusqu'à quelques minutes après la fin du phénomene. La Société Royale de Londres m'avoit destiné pour observer le


131144. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nous étions encore à Venice, où le ciel fut couvert de nuages jusqu'à quelques minutes après la fin du phénomene. La Société Royale de Londres m'avoit destiné pour observer le passage suivant dans la Californie; un nouvel accident empêcha mon départ. L'Abbé Chappe s'y rendit, et y mourit.) Si his addantur astronomi, qui per totam Angliam, Galliam, Italiam, Germaniam et apud Sinas observationem instituent, habebuntur profecto densae observatorum catervae. Porro tanto observatorum numero est opus, ut, si alicubi nubes observationem turbaverint,


131145. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

après la fin du phénomene. La Société Royale de Londres m'avoit destiné pour observer le passage suivant dans la Californie; un nouvel accident empêcha mon départ. L'Abbé Chappe s'y rendit, et y mourit.) Si his addantur astronomi, qui per totam Angliam, Galliam, Italiam, Germaniam et apud Sinas observationem instituent, habebuntur profecto densae observatorum catervae. Porro tanto observatorum numero est opus, ut, si alicubi nubes observationem turbaverint, alibi serenum sit coelum, quod ubique simul esse nubilum aut vix potest aut ne vix


131146. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

20, cujus objectivum vitrum a Christiano Hugenio elaboratum est anno 1682, quo tempore, ut ex ejus vita constat, ipse optima perfecit objectiva vitra. Quod quidem ad ejusmodi observationem est satis idoneum. Verum aptiora sunt multo telescopia catadioptrica, vel etiam dioptrica Dollondiana. Et ea etiam fortasse mecum habebo ad hanc observationem. Vitrum ad formam lentis sphaericae reducitur ope patinae aereae et arenae, quae vitrum terat. Ad postremam polituram adhibetur pulviculus tenuissimus et patinae illi agglutinatur vel charta laevis vel tela tenuissima et uniformis.


131147. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

optima perfecit objectiva vitra. Quod quidem ad ejusmodi observationem est satis idoneum. Verum aptiora sunt multo telescopia catadioptrica, vel etiam dioptrica Dollondiana. Et ea etiam fortasse mecum habebo ad hanc observationem. Vitrum ad formam lentis sphaericae reducitur ope patinae aereae et arenae, quae vitrum terat. Ad postremam polituram adhibetur pulviculus tenuissimus et patinae illi agglutinatur vel charta laevis vel tela tenuissima et uniformis. Praeter telescopium requiritur ad eandem observationem etiam egregium horologium oscillatorium, cum tota


131148. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Verum aptiora sunt multo telescopia catadioptrica, vel etiam dioptrica Dollondiana. Et ea etiam fortasse mecum habebo ad hanc observationem. Vitrum ad formam lentis sphaericae reducitur ope patinae aereae et arenae, quae vitrum terat. Ad postremam polituram adhibetur pulviculus tenuissimus et patinae illi agglutinatur vel charta laevis vel tela tenuissima et uniformis. Praeter telescopium requiritur ad eandem observationem etiam egregium horologium oscillatorium, cum tota observatio consistat in notando initio et fine tam immersionis quam emersionis, sed


131149. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

dioptrica Dollondiana. Et ea etiam fortasse mecum habebo ad hanc observationem. Vitrum ad formam lentis sphaericae reducitur ope patinae aereae et arenae, quae vitrum terat. Ad postremam polituram adhibetur pulviculus tenuissimus et patinae illi agglutinatur vel charta laevis vel tela tenuissima et uniformis. Praeter telescopium requiritur ad eandem observationem etiam egregium horologium oscillatorium, cum tota observatio consistat in notando initio et fine tam immersionis quam emersionis, sed potissimum fine illius et initio hujus. Quae momenta ego quidem nunc


131150. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

polituram adhibetur pulviculus tenuissimus et patinae illi agglutinatur vel charta laevis vel tela tenuissima et uniformis. Praeter telescopium requiritur ad eandem observationem etiam egregium horologium oscillatorium, cum tota observatio consistat in notando initio et fine tam immersionis quam emersionis, sed potissimum fine illius et initio hujus. Quae momenta ego quidem nunc arbitror definiri posse intra unum vel alterum secundum. Porro horologia primus perfecit et ad summam aequabilitatem perduxit Grahamus, celeberrimus Londinensis et artifex et


131151. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vel charta laevis vel tela tenuissima et uniformis. Praeter telescopium requiritur ad eandem observationem etiam egregium horologium oscillatorium, cum tota observatio consistat in notando initio et fine tam immersionis quam emersionis, sed potissimum fine illius et initio hujus. Quae momenta ego quidem nunc arbitror definiri posse intra unum vel alterum secundum. Porro horologia primus perfecit et ad summam aequabilitatem perduxit Grahamus, celeberrimus Londinensis et artifex et observator, uti diximus in adnotatione 4. libri I.


131152. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

etiam egregium horologium oscillatorium, cum tota observatio consistat in notando initio et fine tam immersionis quam emersionis, sed potissimum fine illius et initio hujus. Quae momenta ego quidem nunc arbitror definiri posse intra unum vel alterum secundum. Porro horologia primus perfecit et ad summam aequabilitatem perduxit Grahamus, celeberrimus Londinensis et artifex et observator, uti diximus in adnotatione 4. libri I. Superiores versus conscripseram Arquatae, in oppido sito ad Truenti ripam, quod ad radices Appenini (sic!) jugi occurrit iter facienti


131153. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in notando initio et fine tam immersionis quam emersionis, sed potissimum fine illius et initio hujus. Quae momenta ego quidem nunc arbitror definiri posse intra unum vel alterum secundum. Porro horologia primus perfecit et ad summam aequabilitatem perduxit Grahamus, celeberrimus Londinensis et artifex et observator, uti diximus in adnotatione 4. libri I. Superiores versus conscripseram Arquatae, in oppido sito ad Truenti ripam, quod ad radices Appenini (sic!) jugi occurrit iter facienti Nursia Asculum, ibidem triduo detentus a perenni pluvia, uti narravi in


131154. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

initio et fine tam immersionis quam emersionis, sed potissimum fine illius et initio hujus. Quae momenta ego quidem nunc arbitror definiri posse intra unum vel alterum secundum. Porro horologia primus perfecit et ad summam aequabilitatem perduxit Grahamus, celeberrimus Londinensis et artifex et observator, uti diximus in adnotatione 4. libri I. Superiores versus conscripseram Arquatae, in oppido sito ad Truenti ripam, quod ad radices Appenini (sic!) jugi occurrit iter facienti Nursia Asculum, ibidem triduo detentus a perenni pluvia, uti narravi in primo


131155. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ibidem triduo detentus a perenni pluvia, uti narravi in primo opusculo mei voluminis De litteraria expeditione per pontificiam ditionem. Cum equo veherer secundum ipsius Truenti ripam Asculum versus, ipse fluvius suggessit mihi Peneum, Blandusiam, Hippocrenen, quibus hic ad carmen adornandum et demulcendum lectoris animum sum usus. Et ipsi equo insidens hoc episodium elucubravi, ut saepe alias inter equitandum ipsa locorum indoles, sive hilaris seu tristis, imagines mihi sibi ipsi conformes exhibuit et carmina, quae saepe in ipso conscripsi itinere, ac ipsum locorum ingenium satis


131156. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

uti narravi in primo opusculo mei voluminis De litteraria expeditione per pontificiam ditionem. Cum equo veherer secundum ipsius Truenti ripam Asculum versus, ipse fluvius suggessit mihi Peneum, Blandusiam, Hippocrenen, quibus hic ad carmen adornandum et demulcendum lectoris animum sum usus. Et ipsi equo insidens hoc episodium elucubravi, ut saepe alias inter equitandum ipsa locorum indoles, sive hilaris seu tristis, imagines mihi sibi ipsi conformes exhibuit et carmina, quae saepe in ipso conscripsi itinere, ac ipsum locorum ingenium satis redolent. (Cet


131157. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

suggessit mihi Peneum, Blandusiam, Hippocrenen, quibus hic ad carmen adornandum et demulcendum lectoris animum sum usus. Et ipsi equo insidens hoc episodium elucubravi, ut saepe alias inter equitandum ipsa locorum indoles, sive hilaris seu tristis, imagines mihi sibi ipsi conformes exhibuit et carmina, quae saepe in ipso conscripsi itinere, ac ipsum locorum ingenium satis redolent. (Cet ouvrage a été traduit en françois et imprimé à Paris, sous le titre de Voyage géografique et astronomique; ce qui n'annonce pas assez son objet. Le titre latin


131158. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

elucubravi, ut saepe alias inter equitandum ipsa locorum indoles, sive hilaris seu tristis, imagines mihi sibi ipsi conformes exhibuit et carmina, quae saepe in ipso conscripsi itinere, ac ipsum locorum ingenium satis redolent. (Cet ouvrage a été traduit en françois et imprimé à Paris, sous le titre de Voyage géografique et astronomique; ce qui n'annonce pas assez son objet. Le titre latin est De litteraria expeditione per pontificiam ditionem ad dimetiendos duos meridiani gradus et corrigendam mappam geographicam.


131159. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

indoles, sive hilaris seu tristis, imagines mihi sibi ipsi conformes exhibuit et carmina, quae saepe in ipso conscripsi itinere, ac ipsum locorum ingenium satis redolent. (Cet ouvrage a été traduit en françois et imprimé à Paris, sous le titre de Voyage géografique et astronomique; ce qui n'annonce pas assez son objet. Le titre latin est De litteraria expeditione per pontificiam ditionem ad dimetiendos duos meridiani gradus et corrigendam mappam geographicam. L'objet de l'Ouvrage eût été mieux compris par cette


131160. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

(Cet ouvrage a été traduit en françois et imprimé à Paris, sous le titre de Voyage géografique et astronomique; ce qui n'annonce pas assez son objet. Le titre latin est De litteraria expeditione per pontificiam ditionem ad dimetiendos duos meridiani gradus et corrigendam mappam geographicam. L'objet de l'Ouvrage eût été mieux compris par cette traduction littérale: Expédition littéraire dans l'état ecclésiastique pour mesurer deux degrés du méridien et corriger la carte géographique).


131161. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

per pontificiam ditionem ad dimetiendos duos meridiani gradus et corrigendam mappam geographicam. L'objet de l'Ouvrage eût été mieux compris par cette traduction littérale: Expédition littéraire dans l'état ecclésiastique pour mesurer deux degrés du méridien et corriger la carte géographique). 17 Hic jam ad argumentum regredior (Le résultat de toutes les observations sur les deux passages de Vénus,


131162. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

17 Hic jam ad argumentum regredior (Le résultat de toutes les observations sur les deux passages de Vénus, tout ce qu'on en conclut pour les distances et la grandeur des planetes, se trouve dans les Mémoires de differentes Académies et dans l'Astronomie de M. de la Lande.) et concludo eclipses illas, de quibus hic agitur, nec a Mercurio nec a Venere provenire.


131163. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

17 Hic jam ad argumentum regredior (Le résultat de toutes les observations sur les deux passages de Vénus, tout ce qu'on en conclut pour les distances et la grandeur des planetes, se trouve dans les Mémoires de differentes Académies et dans l'Astronomie de M. de la Lande.) et concludo eclipses illas, de quibus hic agitur, nec a Mercurio nec a Venere provenire. 18 Progredior jam ad excludendos


131164. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

regredior (Le résultat de toutes les observations sur les deux passages de Vénus, tout ce qu'on en conclut pour les distances et la grandeur des planetes, se trouve dans les Mémoires de differentes Académies et dans l'Astronomie de M. de la Lande.) et concludo eclipses illas, de quibus hic agitur, nec a Mercurio nec a Venere provenire. 18 Progredior jam ad excludendos cometas etiam. Sunt nimirum cometae, qui subeant inter


131165. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eclipses illas, de quibus hic agitur, nec a Mercurio nec a Venere provenire. 18 Progredior jam ad excludendos cometas etiam. Sunt nimirum cometae, qui subeant inter Solem et Terram, cujusmodi plures observati sunt. Posset eorum aliquis eo tempore etiam transire per alterum e binis suis nodis et tunc appareret in ipso Sole. Posset aliquis esse tum ita proximus Terrae, ut ejus apparens magnitudo apparentem Solis magnitudinem superaret, quo casu ipsum Solem totum


131166. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

18 Progredior jam ad excludendos cometas etiam. Sunt nimirum cometae, qui subeant inter Solem et Terram, cujusmodi plures observati sunt. Posset eorum aliquis eo tempore etiam transire per alterum e binis suis nodis et tunc appareret in ipso Sole. Posset aliquis esse tum ita proximus Terrae, ut ejus apparens magnitudo apparentem Solis magnitudinem superaret, quo casu ipsum Solem totum contegeret. Verum multae sunt rationes, quae probent eclipses Solis vulgo cognitas, de quibus hic agimus, non esse tribuendas


131167. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

de quibus hic agimus, non esse tribuendas ipsis cometis. Primo quidem raro admodum cometae adveniunt ad partes inferiores orbitarum, quae se ad ingentia intervalla sursum protendunt juxta adn. 12. lib. I. Deinde nullus fortasse adhuc extitit simul in conjunctione cum Sole et simul satis prope nodum. Saltem nullam ejusmodi observationem habemus huc usque, sed omnium cometarum, quorum orbitam novimus, conjunctio ejusmodi est celebrata, cum admodum procul distarent a nodis. Verum, quod caput est, si id etiam accideret, non idcirco Sol deficeret


131168. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

simul satis prope nodum. Saltem nullam ejusmodi observationem habemus huc usque, sed omnium cometarum, quorum orbitam novimus, conjunctio ejusmodi est celebrata, cum admodum procul distarent a nodis. Verum, quod caput est, si id etiam accideret, non idcirco Sol deficeret et nigranti quodam tanquam velo obtegeretur, uti in ejus eclipsibus fieri cernimus. Nam cometae habent ingentes atmosphaeras et caudas, in quibus refractum et reflexum lumen id efficit, ut pars etiam cometae a Sole aversa multo plus habeat luminis quam superficies Terrae in primo vespertino et


131169. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

conjunctio ejusmodi est celebrata, cum admodum procul distarent a nodis. Verum, quod caput est, si id etiam accideret, non idcirco Sol deficeret et nigranti quodam tanquam velo obtegeretur, uti in ejus eclipsibus fieri cernimus. Nam cometae habent ingentes atmosphaeras et caudas, in quibus refractum et reflexum lumen id efficit, ut pars etiam cometae a Sole aversa multo plus habeat luminis quam superficies Terrae in primo vespertino et ultimo matutino crepusculo. Et ea est ratio, cur in cometis etiam interjectis inter Solem ac Terram non


131170. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum admodum procul distarent a nodis. Verum, quod caput est, si id etiam accideret, non idcirco Sol deficeret et nigranti quodam tanquam velo obtegeretur, uti in ejus eclipsibus fieri cernimus. Nam cometae habent ingentes atmosphaeras et caudas, in quibus refractum et reflexum lumen id efficit, ut pars etiam cometae a Sole aversa multo plus habeat luminis quam superficies Terrae in primo vespertino et ultimo matutino crepusculo. Et ea est ratio, cur in cometis etiam interjectis inter Solem ac Terram non appareant intuenti etiam per


131171. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et nigranti quodam tanquam velo obtegeretur, uti in ejus eclipsibus fieri cernimus. Nam cometae habent ingentes atmosphaeras et caudas, in quibus refractum et reflexum lumen id efficit, ut pars etiam cometae a Sole aversa multo plus habeat luminis quam superficies Terrae in primo vespertino et ultimo matutino crepusculo. Et ea est ratio, cur in cometis etiam interjectis inter Solem ac Terram non appareant intuenti etiam per egregia telecopia phases illae, quas in Venere et Mercurio intuemur; non illud, quod ipsi cometarum nuclei sint perspicui, cui causae id


131172. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ejus eclipsibus fieri cernimus. Nam cometae habent ingentes atmosphaeras et caudas, in quibus refractum et reflexum lumen id efficit, ut pars etiam cometae a Sole aversa multo plus habeat luminis quam superficies Terrae in primo vespertino et ultimo matutino crepusculo. Et ea est ratio, cur in cometis etiam interjectis inter Solem ac Terram non appareant intuenti etiam per egregia telecopia phases illae, quas in Venere et Mercurio intuemur; non illud, quod ipsi cometarum nuclei sint perspicui, cui causae id phaenomenum perperam tribuerunt nonnulli nobiles etiam


131173. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a Sole aversa multo plus habeat luminis quam superficies Terrae in primo vespertino et ultimo matutino crepusculo. Et ea est ratio, cur in cometis etiam interjectis inter Solem ac Terram non appareant intuenti etiam per egregia telecopia phases illae, quas in Venere et Mercurio intuemur; non illud, quod ipsi cometarum nuclei sint perspicui, cui causae id phaenomenum perperam tribuerunt nonnulli nobiles etiam astronomi. De his fusius egi in mea dissertatione de cometis edita anno 1744.


131174. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

19 Exclusis reliquis omnibus astris relinquitur sola Luna, cui idcirco tribuenda est causa defectus solaris. Illa nimirum, quae, uti diximus in adn. 50.* * corr. ex 51 lib. I, habet dimidiam superficiem illustratam a Sole, dimidiam vero penitus obscuram et nigram, et quae habet apparentem magnitudinem aequalem magnitudini Solis juxta adn. 13, lib. I. Subit autem singulis mensibus in novilunio inter Solem et Terram respondens eidem parti zodiaci; quae quidem omnia eodem primo libro praemisimus. Debet nobis tegere et occultare Solem, si in ipso


131175. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

19 Exclusis reliquis omnibus astris relinquitur sola Luna, cui idcirco tribuenda est causa defectus solaris. Illa nimirum, quae, uti diximus in adn. 50.* * corr. ex 51 lib. I, habet dimidiam superficiem illustratam a Sole, dimidiam vero penitus obscuram et nigram, et quae habet apparentem magnitudinem aequalem magnitudini Solis juxta adn. 13, lib. I. Subit autem singulis mensibus in novilunio inter Solem et Terram respondens eidem parti zodiaci; quae quidem omnia eodem primo libro praemisimus. Debet nobis tegere et occultare Solem, si in ipso plenilunio


131176. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quae, uti diximus in adn. 50.* * corr. ex 51 lib. I, habet dimidiam superficiem illustratam a Sole, dimidiam vero penitus obscuram et nigram, et quae habet apparentem magnitudinem aequalem magnitudini Solis juxta adn. 13, lib. I. Subit autem singulis mensibus in novilunio inter Solem et Terram respondens eidem parti zodiaci; quae quidem omnia eodem primo libro praemisimus. Debet nobis tegere et occultare Solem, si in ipso plenilunio non habeat latitudinem sive distantiam ab ecliptica vel borealem vel australem satis magnam. Porro novilunium accidit in


131177. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

dimidiam vero penitus obscuram et nigram, et quae habet apparentem magnitudinem aequalem magnitudini Solis juxta adn. 13, lib. I. Subit autem singulis mensibus in novilunio inter Solem et Terram respondens eidem parti zodiaci; quae quidem omnia eodem primo libro praemisimus. Debet nobis tegere et occultare Solem, si in ipso plenilunio non habeat latitudinem sive distantiam ab ecliptica vel borealem vel australem satis magnam. Porro novilunium accidit in fine mensis lunaris, posteaquam Luna ipsa decrescens attenuavit cornua et evanuit ex oculis obvertens nimirum


131178. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

libro praemisimus. Debet nobis tegere et occultare Solem, si in ipso plenilunio non habeat latitudinem sive distantiam ab ecliptica vel borealem vel australem satis magnam. Porro novilunium accidit in fine mensis lunaris, posteaquam Luna ipsa decrescens attenuavit cornua et evanuit ex oculis obvertens nimirum Telluri partem Soli aversam et idcirco penitus obscuram ac proinde ex oculis evanescens, quod hisce versibus exprimitur. 20 Hic jam clarius


131179. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

plenilunio non habeat latitudinem sive distantiam ab ecliptica vel borealem vel australem satis magnam. Porro novilunium accidit in fine mensis lunaris, posteaquam Luna ipsa decrescens attenuavit cornua et evanuit ex oculis obvertens nimirum Telluri partem Soli aversam et idcirco penitus obscuram ac proinde ex oculis evanescens, quod hisce versibus exprimitur. 20 Hic jam clarius et directe ostenditur, cur non semper in noviluniis habeatur


131180. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et evanuit ex oculis obvertens nimirum Telluri partem Soli aversam et idcirco penitus obscuram ac proinde ex oculis evanescens, quod hisce versibus exprimitur. 20 Hic jam clarius et directe ostenditur, cur non semper in noviluniis habeatur eclipsis, licet tum semper Luna jaceat inter Terram et Solem; quia nimirum, uti itidem primo libro diximus in adn. 41, ejus orbita est obliqua ad planum eclipticae, quod veluti perforat in binis punctis, quae dicuntur nodi, et


131181. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

evanescens, quod hisce versibus exprimitur. 20 Hic jam clarius et directe ostenditur, cur non semper in noviluniis habeatur eclipsis, licet tum semper Luna jaceat inter Terram et Solem; quia nimirum, uti itidem primo libro diximus in adn. 41, ejus orbita est obliqua ad planum eclipticae, quod veluti perforat in binis punctis, quae dicuntur nodi, et diriguntur respectu Terrae ad partes coeli oppositas. Si igitur in ipso novilunio satis distet a nodis, distabit et ab


131182. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

jam clarius et directe ostenditur, cur non semper in noviluniis habeatur eclipsis, licet tum semper Luna jaceat inter Terram et Solem; quia nimirum, uti itidem primo libro diximus in adn. 41, ejus orbita est obliqua ad planum eclipticae, quod veluti perforat in binis punctis, quae dicuntur nodi, et diriguntur respectu Terrae ad partes coeli oppositas. Si igitur in ipso novilunio satis distet a nodis, distabit et ab ecliptica hinc vel inde ac effugiet Solem. Quem e contrario omnino teget vel penitus vel ex parte aliqua, si tum fuerit in ipso nodo vel ipsi satis proxima.


131183. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Terram et Solem; quia nimirum, uti itidem primo libro diximus in adn. 41, ejus orbita est obliqua ad planum eclipticae, quod veluti perforat in binis punctis, quae dicuntur nodi, et diriguntur respectu Terrae ad partes coeli oppositas. Si igitur in ipso novilunio satis distet a nodis, distabit et ab ecliptica hinc vel inde ac effugiet Solem. Quem e contrario omnino teget vel penitus vel ex parte aliqua, si tum fuerit in ipso nodo vel ipsi satis proxima. Non autem semper totum Solem tegit, si in plenilunio sit in ipso nodo. Sed ad id requiritur, ut ejus diameter


131184. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

e contrario omnino teget vel penitus vel ex parte aliqua, si tum fuerit in ipso nodo vel ipsi satis proxima. Non autem semper totum Solem tegit, si in plenilunio sit in ipso nodo. Sed ad id requiritur, ut ejus diameter apparens non sit minor quam diameter apparens Solis et ut jaceant fere in directum centra Solis et Lunae cum oculo observatoris. Qua de re iterum infra, ubi agemus de eclipsibus totalibus et annularibus. 21 Quae diximus huc usque,


131185. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ex parte aliqua, si tum fuerit in ipso nodo vel ipsi satis proxima. Non autem semper totum Solem tegit, si in plenilunio sit in ipso nodo. Sed ad id requiritur, ut ejus diameter apparens non sit minor quam diameter apparens Solis et ut jaceant fere in directum centra Solis et Lunae cum oculo observatoris. Qua de re iterum infra, ubi agemus de eclipsibus totalibus et annularibus. 21 Quae diximus huc usque, ostendunt posse Solem a Luna tegi atque id


131186. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

autem semper totum Solem tegit, si in plenilunio sit in ipso nodo. Sed ad id requiritur, ut ejus diameter apparens non sit minor quam diameter apparens Solis et ut jaceant fere in directum centra Solis et Lunae cum oculo observatoris. Qua de re iterum infra, ubi agemus de eclipsibus totalibus et annularibus. 21 Quae diximus huc usque, ostendunt posse Solem a Luna tegi atque id debere accidere sub conditione hac, ut Luna in novilunio sit simul proxima nodo alteri. Hic


131187. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad rem conficiendam oportet ostendere tunc ipsam carere latitudine satis magna, nimirum esse proximam nodo alteri. Id vero sequentibus argumentis evincitur. Primo quidem pridie ejus diei, quo habetur eclipsis, sub ipsam auroram observari poterit Luna jam admodum tenuis, ut et postridie in ipso vespertino crepusculo Luna conspicietur cornibus jam novatis. Si autem rite determinetur ejus locus in coelo, invenietur in utroque casu satis proxima eclipticae, sed cum binis latitudinibus contrariis: nimirum distabit ab ecliptica in Boream, si prius distabat in Austrum,


131188. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et postridie in ipso vespertino crepusculo Luna conspicietur cornibus jam novatis. Si autem rite determinetur ejus locus in coelo, invenietur in utroque casu satis proxima eclipticae, sed cum binis latitudinibus contrariis: nimirum distabit ab ecliptica in Boream, si prius distabat in Austrum, et vice versa. Constabit inde inter eos dies, nimirum in ipso novilunio, vel prope ipsum, transisse per nodum. Porro ad definiendum locum Lunae potissimum, ubi stellae nondum apparent, ut in satis vivido crepusculo, requiruntur instrumenta astronomica, quae hic innuuntur:


131189. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in ipso novilunio, vel prope ipsum, transisse per nodum. Porro ad definiendum locum Lunae potissimum, ubi stellae nondum apparent, ut in satis vivido crepusculo, requiruntur instrumenta astronomica, quae hic innuuntur: nimirum quadrans aliquis cum divisionibus graduum et minutorum ac alidada cum dioptris, quo respiciunt illa radio metire atque aere rigenti incisisque notis; et horologium, quod satis clare exprimitur. 24 Superior observatio


131190. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Lunae potissimum, ubi stellae nondum apparent, ut in satis vivido crepusculo, requiruntur instrumenta astronomica, quae hic innuuntur: nimirum quadrans aliquis cum divisionibus graduum et minutorum ac alidada cum dioptris, quo respiciunt illa radio metire atque aere rigenti incisisque notis; et horologium, quod satis clare exprimitur. 24 Superior observatio requirebat instrumenta astronomica. Hic docetur, quo pacto idem obtineri possit sine ullis instrumentis. Si


131191. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

24 Superior observatio requirebat instrumenta astronomica. Hic docetur, quo pacto idem obtineri possit sine ullis instrumentis. Si nimirum per septem circiter dies ante et post novilunium eclipticum observetur Luna a secunda quadratura mensis praecedentis ad primam sequentis, licebit ope fixarum definire oculis eclipticam sive viam Solis. Et in priore illa quadratura Luna distabit maxime ab ecliptica ipsa, nimirum per totos alios quinque circiter gradus, quos


131192. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

astronomica. Hic docetur, quo pacto idem obtineri possit sine ullis instrumentis. Si nimirum per septem circiter dies ante et post novilunium eclipticum observetur Luna a secunda quadratura mensis praecedentis ad primam sequentis, licebit ope fixarum definire oculis eclipticam sive viam Solis. Et in priore illa quadratura Luna distabit maxime ab ecliptica ipsa, nimirum per totos alios quinque circiter gradus, quos exigit inclinatio ejus orbitae ad eclipticam et quibus debet distare ab ecliptica tum, cum aeque distat ab utroque nodo juxta adn. 40** corr. ex 41 lib. I, tum


131193. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a secunda quadratura mensis praecedentis ad primam sequentis, licebit ope fixarum definire oculis eclipticam sive viam Solis. Et in priore illa quadratura Luna distabit maxime ab ecliptica ipsa, nimirum per totos alios quinque circiter gradus, quos exigit inclinatio ejus orbitae ad eclipticam et quibus debet distare ab ecliptica tum, cum aeque distat ab utroque nodo juxta adn. 40** corr. ex 41 lib. I, tum singulis diebus decrescet magis, et magis ad eclipticam accedet. Ac ubi post id novilunium jam crescentem intueri licebit per noctem, observabitur ex opposita eclipticae


131194. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

distabit maxime ab ecliptica ipsa, nimirum per totos alios quinque circiter gradus, quos exigit inclinatio ejus orbitae ad eclipticam et quibus debet distare ab ecliptica tum, cum aeque distat ab utroque nodo juxta adn. 40** corr. ex 41 lib. I, tum singulis diebus decrescet magis, et magis ad eclipticam accedet. Ac ubi post id novilunium jam crescentem intueri licebit per noctem, observabitur ex opposita eclipticae parte, a qua ita perpetuo recedet, ut circa posteriores illas quadraturas iterum habeat distantiam ab ecliptica illam maximam et oppositam. Dico autem circa.


131195. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

singulis diebus decrescet magis, et magis ad eclipticam accedet. Ac ubi post id novilunium jam crescentem intueri licebit per noctem, observabitur ex opposita eclipticae parte, a qua ita perpetuo recedet, ut circa posteriores illas quadraturas iterum habeat distantiam ab ecliptica illam maximam et oppositam. Dico autem circa. Nam dimidium mensis synodici, quod intercedit inter binas quadraturas, est paullo longius quam dimidia revolutio considerata respectu ejusdem nodi, quae intercedit inter binas maximas elongationes ab ecliptica. Deinde tempus a quadratura ad novilunium, et vice


131196. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

maximam et oppositam. Dico autem circa. Nam dimidium mensis synodici, quod intercedit inter binas quadraturas, est paullo longius quam dimidia revolutio considerata respectu ejusdem nodi, quae intercedit inter binas maximas elongationes ab ecliptica. Deinde tempus a quadratura ad novilunium, et vice versa, variatur pro varia positione apogei. Sed ista subtiliora in carmine non moror. Quamobrem inde consequitur eam transisse per nodum circa ipsum novilunium adeoque in ipso novilunio, in quo subit inter Terram et Solem, debuisse esse proximam nodo et proinde


131197. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ecliptica. Deinde tempus a quadratura ad novilunium, et vice versa, variatur pro varia positione apogei. Sed ista subtiliora in carmine non moror. Quamobrem inde consequitur eam transisse per nodum circa ipsum novilunium adeoque in ipso novilunio, in quo subit inter Terram et Solem, debuisse esse proximam nodo et proinde debuisse Solem obtegere dorso illo obscuro, quod tum nobis obvertit. 25 Superius argumentum desumptum est a loco Lunae, quae


131198. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad novilunium, et vice versa, variatur pro varia positione apogei. Sed ista subtiliora in carmine non moror. Quamobrem inde consequitur eam transisse per nodum circa ipsum novilunium adeoque in ipso novilunio, in quo subit inter Terram et Solem, debuisse esse proximam nodo et proinde debuisse Solem obtegere dorso illo obscuro, quod tum nobis obvertit. 25 Superius argumentum desumptum est a loco Lunae, quae tempore eclipseos solaris semper est in


131199. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

dorso illo obscuro, quod tum nobis obvertit. 25 Superius argumentum desumptum est a loco Lunae, quae tempore eclipseos solaris semper est in novilunio adeoque subit inter Terram et Solem et semper est satis proxima nodo adeoque et eclipticae. Unde fit, ut Solem nequaquam evitet. Jam ad alia argumenta fit gradus, desumpta a forma, loco et motu illius umbrae, quae in ipsa eclipsi Solem paullatim tegit. Cujus observatione diligenti satis manifesto deprehenditur ipsam nihil


131200. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

obscuro, quod tum nobis obvertit. 25 Superius argumentum desumptum est a loco Lunae, quae tempore eclipseos solaris semper est in novilunio adeoque subit inter Terram et Solem et semper est satis proxima nodo adeoque et eclipticae. Unde fit, ut Solem nequaquam evitet. Jam ad alia argumenta fit gradus, desumpta a forma, loco et motu illius umbrae, quae in ipsa eclipsi Solem paullatim tegit. Cujus observatione diligenti satis manifesto deprehenditur ipsam nihil esse


131201. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

25 Superius argumentum desumptum est a loco Lunae, quae tempore eclipseos solaris semper est in novilunio adeoque subit inter Terram et Solem et semper est satis proxima nodo adeoque et eclipticae. Unde fit, ut Solem nequaquam evitet. Jam ad alia argumenta fit gradus, desumpta a forma, loco et motu illius umbrae, quae in ipsa eclipsi Solem paullatim tegit. Cujus observatione diligenti satis manifesto deprehenditur ipsam nihil esse aliud nisi faciem Lunae aversam a Sole.


131202. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

25 Superius argumentum desumptum est a loco Lunae, quae tempore eclipseos solaris semper est in novilunio adeoque subit inter Terram et Solem et semper est satis proxima nodo adeoque et eclipticae. Unde fit, ut Solem nequaquam evitet. Jam ad alia argumenta fit gradus, desumpta a forma, loco et motu illius umbrae, quae in ipsa eclipsi Solem paullatim tegit. Cujus observatione diligenti satis manifesto deprehenditur ipsam nihil esse aliud nisi faciem Lunae aversam a Sole. Sed hic in antecessum illud cavendum proponitur, ne umbra ipsa observetur nudo oculo, dum


131203. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nimis vividum. Atramentum est ad id aptius. Sed multo aptiora sunt vitra colorata vel fumo illita. Quod fit admovendo ipsa e superiore parte ad flammam lucernae non diu ibi retinendo, ne nimio calore disrumpantur, adeoque pluribus vicibus idem repetendo, ne nimis tenuis sit fuligo, quae adhaeret, et satis retundendis solaribus radiis impar. Ea vitra et telescopiis aptantur ac eorum ope tuto et impune ipsum Solem contemplamur. 26 Primo quidem forma circularis et magnitudo


131204. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sunt vitra colorata vel fumo illita. Quod fit admovendo ipsa e superiore parte ad flammam lucernae non diu ibi retinendo, ne nimio calore disrumpantur, adeoque pluribus vicibus idem repetendo, ne nimis tenuis sit fuligo, quae adhaeret, et satis retundendis solaribus radiis impar. Ea vitra et telescopiis aptantur ac eorum ope tuto et impune ipsum Solem contemplamur. 26 Primo quidem forma circularis et magnitudo sunt ejusmodi, cujusmodi apparent in Luna plena. Quin


131205. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Quod fit admovendo ipsa e superiore parte ad flammam lucernae non diu ibi retinendo, ne nimio calore disrumpantur, adeoque pluribus vicibus idem repetendo, ne nimis tenuis sit fuligo, quae adhaeret, et satis retundendis solaribus radiis impar. Ea vitra et telescopiis aptantur ac eorum ope tuto et impune ipsum Solem contemplamur. 26 Primo quidem forma circularis et magnitudo sunt ejusmodi, cujusmodi apparent in Luna plena. Quin immo, si tunc Luna sit prope perigeum sive


131206. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

adhaeret, et satis retundendis solaribus radiis impar. Ea vitra et telescopiis aptantur ac eorum ope tuto et impune ipsum Solem contemplamur. 26 Primo quidem forma circularis et magnitudo sunt ejusmodi, cujusmodi apparent in Luna plena. Quin immo, si tunc Luna sit prope perigeum sive Terrae proxima, quod an accidat, constare potest, cum constet, ad quam quovis tempore coeli plagam dirigatur apogeum Lunae et perigeum ipsi oppositum, discus Lunae superat discum Solis,


131207. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

26 Primo quidem forma circularis et magnitudo sunt ejusmodi, cujusmodi apparent in Luna plena. Quin immo, si tunc Luna sit prope perigeum sive Terrae proxima, quod an accidat, constare potest, cum constet, ad quam quovis tempore coeli plagam dirigatur apogeum Lunae et perigeum ipsi oppositum, discus Lunae superat discum Solis, quem idcirco potest totum tegere ac efficit tum quidem eclipsim totalem, si centra Solis et Lunae jaceant satis proxime in directum cum observatore. Et si satis magnum sit diametrorum apparentium discrimen, per plura minuta durat


131208. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

prope perigeum sive Terrae proxima, quod an accidat, constare potest, cum constet, ad quam quovis tempore coeli plagam dirigatur apogeum Lunae et perigeum ipsi oppositum, discus Lunae superat discum Solis, quem idcirco potest totum tegere ac efficit tum quidem eclipsim totalem, si centra Solis et Lunae jaceant satis proxime in directum cum observatore. Et si satis magnum sit diametrorum apparentium discrimen, per plura minuta durat aliquando eclipsis totalis. Sed si Luna sit propior apogeo, tum ejus diameter apparens est minor quam solaris. Et si ea centra jacent in directum cum


131209. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

potest, cum constet, ad quam quovis tempore coeli plagam dirigatur apogeum Lunae et perigeum ipsi oppositum, discus Lunae superat discum Solis, quem idcirco potest totum tegere ac efficit tum quidem eclipsim totalem, si centra Solis et Lunae jaceant satis proxime in directum cum observatore. Et si satis magnum sit diametrorum apparentium discrimen, per plura minuta durat aliquando eclipsis totalis. Sed si Luna sit propior apogeo, tum ejus diameter apparens est minor quam solaris. Et si ea centra jacent in directum cum observatore, habetur eclipsis annularis. Remanet nimirum annulus


131210. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tum quidem eclipsim totalem, si centra Solis et Lunae jaceant satis proxime in directum cum observatore. Et si satis magnum sit diametrorum apparentium discrimen, per plura minuta durat aliquando eclipsis totalis. Sed si Luna sit propior apogeo, tum ejus diameter apparens est minor quam solaris. Et si ea centra jacent in directum cum observatore, habetur eclipsis annularis. Remanet nimirum annulus lucidissimus solaris disci extantis ultra nigrum Lunae discum. Diameter horizontalis maxima Lunae perigeae in eclipsibus est ex Halleyo min. 33, sec. 36; minima Lunae


131211. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

illa augeatur secundis circiter 36, haec 28. Ex Commentariis Acad. Paris. ad annum 1752 diameter apparens maxima Solis est min. 32, sec. 39, minima min. 31, sec. 34, nec ad sensum mutatur mutata Solis altitudine supra horizontem. Inde constat illud: si recta, quae transit per centra Solis et Lunae, incurrat in Terram Luna perigea, eclipsim fore ibi semper totalem; si apogea, annularem, ubicumque sit Sol, cum diameter apparens Lunae perigeae superet omnes diametros apparentes Solis et diameter apparens Lunae apogeae ab iis omnibus superetur. In majore distantia Lunae ab utroque


131212. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Solis altitudine supra horizontem. Inde constat illud: si recta, quae transit per centra Solis et Lunae, incurrat in Terram Luna perigea, eclipsim fore ibi semper totalem; si apogea, annularem, ubicumque sit Sol, cum diameter apparens Lunae perigeae superet omnes diametros apparentes Solis et diameter apparens Lunae apogeae ab iis omnibus superetur. In majore distantia Lunae ab utroque extremo erit eclipsis totalis vel annularis, prout diameter apparens Lunae fuerit major vel minor diametro apparente Solis.


131213. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

etiam dicunt se gloriam Dei vidisse in coelo, quemadmodum a pictoribus depingi solet. 28 Consequuntur argumenta a situ illius umbrae, a locis Terrae, quibus eclipsis accidit, et a situ ac motu umbrosi circuli Solem tegentis. Nam si tempore conjunctionis Lunae cum Sole Luna ipsa habuerit latitudinem exiguam borealem, eclipsim habebunt regiones boreales; si vero australem, australes. Eae autem regiones indicantur hic per constellationes coelestes, quae ipsis


131214. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad medium Solem. Quod si is locus Lunae fuerit borealior vel australior loco Solis, Luna teget tantummodo partem borealem vel australem ipsius. 29 Directio motus hic consideratur. Et Luna et Sol, ut vidimus libro I, moventur in orientem, sed Luna celerius adeoque in noviluniis ipsum assequitur ex parte occidentis et in orientem transit. Umbra autem itidem, cum abit per medium Solem, progreditur sub Sole ab occidente in orientem.


131215. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Solem. Quod si is locus Lunae fuerit borealior vel australior loco Solis, Luna teget tantummodo partem borealem vel australem ipsius. 29 Directio motus hic consideratur. Et Luna et Sol, ut vidimus libro I, moventur in orientem, sed Luna celerius adeoque in noviluniis ipsum assequitur ex parte occidentis et in orientem transit. Umbra autem itidem, cum abit per medium Solem, progreditur sub Sole ab occidente in orientem.


131216. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ipsius. 29 Directio motus hic consideratur. Et Luna et Sol, ut vidimus libro I, moventur in orientem, sed Luna celerius adeoque in noviluniis ipsum assequitur ex parte occidentis et in orientem transit. Umbra autem itidem, cum abit per medium Solem, progreditur sub Sole ab occidente in orientem. 30 Accedit hic celeritas. Luna cum diebus circiter 27


131217. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

30 Accedit hic celeritas. Luna cum diebus circiter 27 percurrat totum coelum, singulis diebus percurrit gradus circiter 13, Sol autem unum circiter gradum. Adeoque motus diurnus Lunae respectu Solis est duodecim circiter graduum. Procurrit igitur singulis horis circiter per dimidium gradum, et dimidii circiter gradus est diameter apparens Lunae. Quare Luna singulis horis accedit ad Solem ante conjunctionem vel recedit post ipsam circiter tanto spatio, quanta est ejus apparens diameter, quod hic exprimitur. Eadem vero est velocitas apparens illius nigri circuli sub Sole.


131218. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

singulis horis accedit ad Solem ante conjunctionem vel recedit post ipsam circiter tanto spatio, quanta est ejus apparens diameter, quod hic exprimitur. Eadem vero est velocitas apparens illius nigri circuli sub Sole. Haec quidem crasso calculo hic proponuntur. Caeterum, et diameter apparens Lunae et velocitas ejus motus horarii visi e centro Terrae, et multo magis haec velocitas visa e superficie, et turbata per parallaxim, pro diversis ipsius Lunae positionibus diversa est, ut et ipse horarius motus Solis est diversus pro diversa ipsius distantia a Terra.


131219. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Solem ante conjunctionem vel recedit post ipsam circiter tanto spatio, quanta est ejus apparens diameter, quod hic exprimitur. Eadem vero est velocitas apparens illius nigri circuli sub Sole. Haec quidem crasso calculo hic proponuntur. Caeterum, et diameter apparens Lunae et velocitas ejus motus horarii visi e centro Terrae, et multo magis haec velocitas visa e superficie, et turbata per parallaxim, pro diversis ipsius Lunae positionibus diversa est, ut et ipse horarius motus Solis est diversus pro diversa ipsius distantia a Terra. Satis est hic illud innuere in


131220. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tanto spatio, quanta est ejus apparens diameter, quod hic exprimitur. Eadem vero est velocitas apparens illius nigri circuli sub Sole. Haec quidem crasso calculo hic proponuntur. Caeterum, et diameter apparens Lunae et velocitas ejus motus horarii visi e centro Terrae, et multo magis haec velocitas visa e superficie, et turbata per parallaxim, pro diversis ipsius Lunae positionibus diversa est, ut et ipse horarius motus Solis est diversus pro diversa ipsius distantia a Terra. Satis est hic illud innuere in genere per tabulas astronomicas computari accurate pro


131221. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quod hic exprimitur. Eadem vero est velocitas apparens illius nigri circuli sub Sole. Haec quidem crasso calculo hic proponuntur. Caeterum, et diameter apparens Lunae et velocitas ejus motus horarii visi e centro Terrae, et multo magis haec velocitas visa e superficie, et turbata per parallaxim, pro diversis ipsius Lunae positionibus diversa est, ut et ipse horarius motus Solis est diversus pro diversa ipsius distantia a Terra. Satis est hic illud innuere in genere per tabulas astronomicas computari accurate pro quavis eclipsi haec omnia et inveniri jam admodum


131222. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sole. Haec quidem crasso calculo hic proponuntur. Caeterum, et diameter apparens Lunae et velocitas ejus motus horarii visi e centro Terrae, et multo magis haec velocitas visa e superficie, et turbata per parallaxim, pro diversis ipsius Lunae positionibus diversa est, ut et ipse horarius motus Solis est diversus pro diversa ipsius distantia a Terra. Satis est hic illud innuere in genere per tabulas astronomicas computari accurate pro quavis eclipsi haec omnia et inveniri jam admodum conformes calculis observationes.


131223. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

visa e superficie, et turbata per parallaxim, pro diversis ipsius Lunae positionibus diversa est, ut et ipse horarius motus Solis est diversus pro diversa ipsius distantia a Terra. Satis est hic illud innuere in genere per tabulas astronomicas computari accurate pro quavis eclipsi haec omnia et inveniri jam admodum conformes calculis observationes. 31 Exprimitur hic effectus parallaxeos, de qua egimus lib. I. adn. 22. Est autem in umbra Solem occulente idem ille, qui


131224. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

parallaxeos promoventis in orientem quam incrementum ejusdem retrahentis in occidentem est quidam motus in occidentem, quo fit, ut Luna lentius in utroque casu appareat promota motu proprio in orientem. Quamobrem, quo ipsa est horizonti propior, eo lentius accedit ad Solem ex parte altera et ex altera recedit ab ipso. Circa meridianum vero, nobis zonam incolentibus temperatam borealem, apparet propior australi cardini horizontis. Idem autem accidit et umbrae tegenti Solem ac idcirco eclipses Solis eo diutius durant caeteris paribus, quo accidunt propius


131225. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

proprio in orientem. Quamobrem, quo ipsa est horizonti propior, eo lentius accedit ad Solem ex parte altera et ex altera recedit ab ipso. Circa meridianum vero, nobis zonam incolentibus temperatam borealem, apparet propior australi cardini horizontis. Idem autem accidit et umbrae tegenti Solem ac idcirco eclipses Solis eo diutius durant caeteris paribus, quo accidunt propius respectu horizontis. Et in meridianis eclipsibus umbra ipsa nonnihil deprimitur. Haec tanta conformitas horum omnium abunde evincit Solis eclipsim oriri ab interpositione Lunae inter Solem


131226. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ab ipso. Circa meridianum vero, nobis zonam incolentibus temperatam borealem, apparet propior australi cardini horizontis. Idem autem accidit et umbrae tegenti Solem ac idcirco eclipses Solis eo diutius durant caeteris paribus, quo accidunt propius respectu horizontis. Et in meridianis eclipsibus umbra ipsa nonnihil deprimitur. Haec tanta conformitas horum omnium abunde evincit Solis eclipsim oriri ab interpositione Lunae inter Solem et Terram, quod demonstrandum susceperamus.


131227. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et umbrae tegenti Solem ac idcirco eclipses Solis eo diutius durant caeteris paribus, quo accidunt propius respectu horizontis. Et in meridianis eclipsibus umbra ipsa nonnihil deprimitur. Haec tanta conformitas horum omnium abunde evincit Solis eclipsim oriri ab interpositione Lunae inter Solem et Terram, quod demonstrandum susceperamus. 32 Luna et fixas saepe tegit, et planetas non raro, sub ipsis transiens, quod multo manifestius apparet ibi quam in Sole. Tum enim Luna


131228. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

deprimitur. Haec tanta conformitas horum omnium abunde evincit Solis eclipsim oriri ab interpositione Lunae inter Solem et Terram, quod demonstrandum susceperamus. 32 Luna et fixas saepe tegit, et planetas non raro, sub ipsis transiens, quod multo manifestius apparet ibi quam in Sole. Tum enim Luna ipsa sub aspectum cadit. Et quidem ante plenilunium solent ea astra immergi sub Lunam ex parte limbi ejus obscuri, et post plenilunium ex parte limbi lucidi. Nam Luna


131229. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tanta conformitas horum omnium abunde evincit Solis eclipsim oriri ab interpositione Lunae inter Solem et Terram, quod demonstrandum susceperamus. 32 Luna et fixas saepe tegit, et planetas non raro, sub ipsis transiens, quod multo manifestius apparet ibi quam in Sole. Tum enim Luna ipsa sub aspectum cadit. Et quidem ante plenilunium solent ea astra immergi sub Lunam ex parte limbi ejus obscuri, et post plenilunium ex parte limbi lucidi. Nam Luna appellit ad ea limbo


131230. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

susceperamus. 32 Luna et fixas saepe tegit, et planetas non raro, sub ipsis transiens, quod multo manifestius apparet ibi quam in Sole. Tum enim Luna ipsa sub aspectum cadit. Et quidem ante plenilunium solent ea astra immergi sub Lunam ex parte limbi ejus obscuri, et post plenilunium ex parte limbi lucidi. Nam Luna appellit ad ea limbo orientali, qui praecedit in motu proprio Lunae (is enim fit in orientem et est celerior quovis alio motu astri cujusvis). Limbus vero


131231. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

32 Luna et fixas saepe tegit, et planetas non raro, sub ipsis transiens, quod multo manifestius apparet ibi quam in Sole. Tum enim Luna ipsa sub aspectum cadit. Et quidem ante plenilunium solent ea astra immergi sub Lunam ex parte limbi ejus obscuri, et post plenilunium ex parte limbi lucidi. Nam Luna appellit ad ea limbo orientali, qui praecedit in motu proprio Lunae (is enim fit in orientem et est celerior quovis alio motu astri cujusvis). Limbus vero orientalis est obscurus ante plenilunium, et occidentalis post ipsum. Possunt autem


131232. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ibi quam in Sole. Tum enim Luna ipsa sub aspectum cadit. Et quidem ante plenilunium solent ea astra immergi sub Lunam ex parte limbi ejus obscuri, et post plenilunium ex parte limbi lucidi. Nam Luna appellit ad ea limbo orientali, qui praecedit in motu proprio Lunae (is enim fit in orientem et est celerior quovis alio motu astri cujusvis). Limbus vero orientalis est obscurus ante plenilunium, et occidentalis post ipsum. Possunt autem quaecunque astra nobis inferiora tegere ea, quae sunt superiora. Adeoque fixae possunt tegi ab omnibus planetis, Saturnus a reliquis omnibus, Jupiter


131233. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

immergi sub Lunam ex parte limbi ejus obscuri, et post plenilunium ex parte limbi lucidi. Nam Luna appellit ad ea limbo orientali, qui praecedit in motu proprio Lunae (is enim fit in orientem et est celerior quovis alio motu astri cujusvis). Limbus vero orientalis est obscurus ante plenilunium, et occidentalis post ipsum. Possunt autem quaecunque astra nobis inferiora tegere ea, quae sunt superiora. Adeoque fixae possunt tegi ab omnibus planetis, Saturnus a reliquis omnibus, Jupiter a tribus ipso inferioribus, Mars a duobus. Venus autem et Mercurius possunt etiam se mutuo tegere, cum


131234. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vero orientalis est obscurus ante plenilunium, et occidentalis post ipsum. Possunt autem quaecunque astra nobis inferiora tegere ea, quae sunt superiora. Adeoque fixae possunt tegi ab omnibus planetis, Saturnus a reliquis omnibus, Jupiter a tribus ipso inferioribus, Mars a duobus. Venus autem et Mercurius possunt etiam se mutuo tegere, cum et Mercurius situs in parte superiore suae orbitae possit esse remotior a Terra quam Venus sita in inferiore et jacere in directum cum ipsa. Sed haec mutuae planetarum eclipses vix unquam accidunt ob diametrum apparentem ita exiguam, ut quaevis


131235. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et occidentalis post ipsum. Possunt autem quaecunque astra nobis inferiora tegere ea, quae sunt superiora. Adeoque fixae possunt tegi ab omnibus planetis, Saturnus a reliquis omnibus, Jupiter a tribus ipso inferioribus, Mars a duobus. Venus autem et Mercurius possunt etiam se mutuo tegere, cum et Mercurius situs in parte superiore suae orbitae possit esse remotior a Terra quam Venus sita in inferiore et jacere in directum cum ipsa. Sed haec mutuae planetarum eclipses vix unquam accidunt ob diametrum apparentem ita exiguam, ut quaevis exigua centrorum apparens distantia occursum


131236. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fixae possunt tegi ab omnibus planetis, Saturnus a reliquis omnibus, Jupiter a tribus ipso inferioribus, Mars a duobus. Venus autem et Mercurius possunt etiam se mutuo tegere, cum et Mercurius situs in parte superiore suae orbitae possit esse remotior a Terra quam Venus sita in inferiore et jacere in directum cum ipsa. Sed haec mutuae planetarum eclipses vix unquam accidunt ob diametrum apparentem ita exiguam, ut quaevis exigua centrorum apparens distantia occursum impediat.


131237. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

magis excolitur.

(33) Après les éclipses du soleil produites par la lune, je prends ici pour épisode celle que Jupiter souffre de la part de ses quatre satellites, Saturne de ses cinq et de son anneau. Le premier satellite de Jupiter lui cause une nouvelle éclipse presque toutes les quarante-deux heures, intervalle plus court que deux jour de la terre et que cinq de Jupiter, parce que la terre fait sa révolution diurne dans 24 heures, et Jupiter à peu près dans neuf.


131238. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

par la lune, je prends ici pour épisode celle que Jupiter souffre de la part de ses quatre satellites, Saturne de ses cinq et de son anneau. Le premier satellite de Jupiter lui cause une nouvelle éclipse presque toutes les quarante-deux heures, intervalle plus court que deux jour de la terre et que cinq de Jupiter, parce que la terre fait sa révolution diurne dans 24 heures, et Jupiter à peu près dans neuf. L'ombre de ce satellite sur le disque du Jupiter est si étendue que nous pouvons la découvrir de la terre par les grandes lunettes et le télescope, quoique nous soyons à


131239. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quatre satellites, Saturne de ses cinq et de son anneau. Le premier satellite de Jupiter lui cause une nouvelle éclipse presque toutes les quarante-deux heures, intervalle plus court que deux jour de la terre et que cinq de Jupiter, parce que la terre fait sa révolution diurne dans 24 heures, et Jupiter à peu près dans neuf. L'ombre de ce satellite sur le disque du Jupiter est si étendue que nous pouvons la découvrir de la terre par les grandes lunettes et le télescope, quoique nous soyons à une distance si énorme. Les éclipses que le second satellite occasionne dans


131240. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

plus court que deux jour de la terre et que cinq de Jupiter, parce que la terre fait sa révolution diurne dans 24 heures, et Jupiter à peu près dans neuf. L'ombre de ce satellite sur le disque du Jupiter est si étendue que nous pouvons la découvrir de la terre par les grandes lunettes et le télescope, quoique nous soyons à une distance si énorme. Les éclipses que le second satellite occasionne dans Jupiter, reviennent à chaque intervalle de tems un peu plus long que quatre de nos jours. Les deux autres en produisent plus rarement, mais ils ne laissent pas que d'en


131241. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

de nos jours. Les deux autres en produisent plus rarement, mais ils ne laissent pas que d'en occasionner un bon nombre.

Saturne a aussi un gran nombre d'éclipses causée par ses cinq satellites. Il en souffre sur-tout une beaucoup plus grande et perpétuelle de la part de son anneau, qui plonge dans l'ombre une tràs-grande partie de son hémisphere lumineux. Cette partie est quelque fois assez étroite; mais elle est très large quand Saturne est éloigné des noeuds de son anneau.


131242. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tràs-grande partie de son hémisphere lumineux. Cette partie est quelque fois assez étroite; mais elle est très large quand Saturne est éloigné des noeuds de son anneau.

Comme ces planetes secondaires sont ordinairement appellées satellites, et que dans le premier Chant nous avons parlé de l'anneau comme d'un diadème qui est un reste de l'ancienne royauté de Saturne; comme d'ailleurs Jupiter et Saturne sont très-souvent incommodés de ce nombre de satellites, dont les ombres troublent pour eux la clarté du jour, j'en ai pris


131243. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

des noeuds de son anneau.

Comme ces planetes secondaires sont ordinairement appellées satellites, et que dans le premier Chant nous avons parlé de l'anneau comme d'un diadème qui est un reste de l'ancienne royauté de Saturne; comme d'ailleurs Jupiter et Saturne sont très-souvent incommodés de ce nombre de satellites, dont les ombres troublent pour eux la clarté du jour, j'en ai pris occasion de faire une digression sur les incommodités de la pompe des Cours et sur le bon-heur de la vie champetre.


131244. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

qui est un reste de l'ancienne royauté de Saturne; comme d'ailleurs Jupiter et Saturne sont très-souvent incommodés de ce nombre de satellites, dont les ombres troublent pour eux la clarté du jour, j'en ai pris occasion de faire une digression sur les incommodités de la pompe des Cours et sur le bon-heur de la vie champetre. III.

(1) Je commence


131245. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

III.

(1) Je commence ce Chant par les éclipses de la lune causées par sa rencontre avec l'ombre de la terre, et ne fais ici qu'indiquer encore une idée poétique de la vengeance que tire la terre de l'injure qu'elle reçoit de la lune pendant les éclipses du soleil; mais cette idée développée beaucoup plus au long à la fin du dernier Chant, fait tout le fondement du dernier épisode.


131246. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

plus au long à la fin du dernier Chant, fait tout le fondement du dernier épisode. 2(II 34) Umbra Terrae habet figuram ad sensum conicam, cum terminetur a radiis tangentibus Solem et Terram, quae ambo sunt corpora ad sensum sphaerica. Is conus protenditur ad distantiam a Terra circiter quadruplum distantiae Lunae. Et ubi per eam Luna transit, ejus crassitudo est circiter tripla diametri lunaris. Eae dimensiones non sunt accuratae nec constantes. Longitudo coni variatur


131247. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

2(II 34) Umbra Terrae habet figuram ad sensum conicam, cum terminetur a radiis tangentibus Solem et Terram, quae ambo sunt corpora ad sensum sphaerica. Is conus protenditur ad distantiam a Terra circiter quadruplum distantiae Lunae. Et ubi per eam Luna transit, ejus crassitudo est circiter tripla diametri lunaris. Eae dimensiones non sunt accuratae nec constantes. Longitudo coni variatur pro varia distantia Solis a Terra, et crassitudo coni in regione Lunae pro varia ipsius longitudine et varia distantia Lunae a Terra. Sed


131248. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad sensum sphaerica. Is conus protenditur ad distantiam a Terra circiter quadruplum distantiae Lunae. Et ubi per eam Luna transit, ejus crassitudo est circiter tripla diametri lunaris. Eae dimensiones non sunt accuratae nec constantes. Longitudo coni variatur pro varia distantia Solis a Terra, et crassitudo coni in regione Lunae pro varia ipsius longitudine et varia distantia Lunae a Terra. Sed pro carmine numeros adhibeo crassius determinatos et, ut ajunt, rotundos, qui tamen ipsi aliquando inveniuntur exacti.


131249. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quadruplum distantiae Lunae. Et ubi per eam Luna transit, ejus crassitudo est circiter tripla diametri lunaris. Eae dimensiones non sunt accuratae nec constantes. Longitudo coni variatur pro varia distantia Solis a Terra, et crassitudo coni in regione Lunae pro varia ipsius longitudine et varia distantia Lunae a Terra. Sed pro carmine numeros adhibeo crassius determinatos et, ut ajunt, rotundos, qui tamen ipsi aliquando inveniuntur exacti. 3(II 35) In plenilunio


131250. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tripla diametri lunaris. Eae dimensiones non sunt accuratae nec constantes. Longitudo coni variatur pro varia distantia Solis a Terra, et crassitudo coni in regione Lunae pro varia ipsius longitudine et varia distantia Lunae a Terra. Sed pro carmine numeros adhibeo crassius determinatos et, ut ajunt, rotundos, qui tamen ipsi aliquando inveniuntur exacti. 3(II 35) In plenilunio Luna est Soli opposita, ubi, si sit prope alterum e nodis, tendit motu obliquo ad viam


131251. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

3(II 35) In plenilunio Luna est Soli opposita, ubi, si sit prope alterum e nodis, tendit motu obliquo ad viam Solis sive ad eclipticam, cum ibi eam secet lunaris orbita. Distat autem parum ab ecliptica, si distet parum a nodo, qui est in ipsa ecliptica, et idcirco incurrit in conum illum umbrosum, cujus nimirum axis jacet in ipso eclipticae plano. 4(II 36) Ea eclipseos lunaris causa probatur itidem ex eo, quod et forma, et magnitudo,


131252. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in ipsa ecliptica, et idcirco incurrit in conum illum umbrosum, cujus nimirum axis jacet in ipso eclipticae plano. 4(II 36) Ea eclipseos lunaris causa probatur itidem ex eo, quod et forma, et magnitudo, et locus, et motus umbrae, quam cernimus in Luna, congruunt penitus cum iis, quae debet habere sectio coni umbrosi Terrae in eo situ, in quo est Luna, dum deficit. Quae omnia evolvuntur hic deinde per partes.


131253. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ecliptica, et idcirco incurrit in conum illum umbrosum, cujus nimirum axis jacet in ipso eclipticae plano. 4(II 36) Ea eclipseos lunaris causa probatur itidem ex eo, quod et forma, et magnitudo, et locus, et motus umbrae, quam cernimus in Luna, congruunt penitus cum iis, quae debet habere sectio coni umbrosi Terrae in eo situ, in quo est Luna, dum deficit. Quae omnia evolvuntur hic deinde per partes.


131254. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

idcirco incurrit in conum illum umbrosum, cujus nimirum axis jacet in ipso eclipticae plano. 4(II 36) Ea eclipseos lunaris causa probatur itidem ex eo, quod et forma, et magnitudo, et locus, et motus umbrae, quam cernimus in Luna, congruunt penitus cum iis, quae debet habere sectio coni umbrosi Terrae in eo situ, in quo est Luna, dum deficit. Quae omnia evolvuntur hic deinde per partes.


131255. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in conum illum umbrosum, cujus nimirum axis jacet in ipso eclipticae plano. 4(II 36) Ea eclipseos lunaris causa probatur itidem ex eo, quod et forma, et magnitudo, et locus, et motus umbrae, quam cernimus in Luna, congruunt penitus cum iis, quae debet habere sectio coni umbrosi Terrae in eo situ, in quo est Luna, dum deficit. Quae omnia evolvuntur hic deinde per partes.


131256. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in eo situ, in quo est Luna, dum deficit. Quae omnia evolvuntur hic deinde per partes. 5(II 37) Incipiendo a figura, si conus, quem geometrae dicunt rectum, qui est vere teres et non compressus, secetur plano perpendiculari ad axem, sectio, ut patet, est orbis aequus sive circulus. Quare illud planum, in quo nobis apparet discus Lunae, ubi incurrit in conum umbrae terrestris, cui est ad sensum perpendicularis (obvertitur enim ad perpendiculum Telluri, per cujus centrum


131257. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

conum umbrae terrestris, cui est ad sensum perpendicularis (obvertitur enim ad perpendiculum Telluri, per cujus centrum transit axis ejus coni), debet exhibere formam ejus umbrae circularem. Revera terminus umbrae, quam videmus, non est in quopiam disco plano, sed in superficie Lunae sphaerica, et idcirco non est circularis, sed duplicis curvaturae et admodum difformis. At is terminus projectus in discum planum, in quo tota hemisphaerii superficies nobis apparet, debet habere eam formam ad sensum, quam haberet, si ea ipsa superficies esset discus planus. Idcirco dixi aequum


131258. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

(obvertitur enim ad perpendiculum Telluri, per cujus centrum transit axis ejus coni), debet exhibere formam ejus umbrae circularem. Revera terminus umbrae, quam videmus, non est in quopiam disco plano, sed in superficie Lunae sphaerica, et idcirco non est circularis, sed duplicis curvaturae et admodum difformis. At is terminus projectus in discum planum, in quo tota hemisphaerii superficies nobis apparet, debet habere eam formam ad sensum, quam haberet, si ea ipsa superficies esset discus planus. Idcirco dixi aequum illusis se flectere debet in orbem limbus. Forma enim


131259. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

38) Jam ad magnitudinem. Ea est tanta, ut solum arcus exiguus umbrae in Lunam incurrat. Curvatura autem est talis, ut, si rite oculo compleatur, satis appareat fore diametrum circuli umbrae circiter triplam diametri Lunae, adeoque aream noncuplam seu ter triplam. Nam areae circulorum, immo et omnium superficierum similium, sunt inter se ut quadrata diametrorum. Porro diximus circiter triplam esse crassitudinem coni umbrosi in regione Lunae, adeoque tripla debet itidem esse et diameter sectionis coni umbrosi. Congruit igitur et magnitudo.


131260. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

diametri Lunae, adeoque aream noncuplam seu ter triplam. Nam areae circulorum, immo et omnium superficierum similium, sunt inter se ut quadrata diametrorum. Porro diximus circiter triplam esse crassitudinem coni umbrosi in regione Lunae, adeoque tripla debet itidem esse et diameter sectionis coni umbrosi. Congruit igitur et magnitudo. 7(II 39) Admodum difficile est nudo oculo et pura imaginatione ita continuare arcum illum umbrae, qui apparet in


131261. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Nam areae circulorum, immo et omnium superficierum similium, sunt inter se ut quadrata diametrorum. Porro diximus circiter triplam esse crassitudinem coni umbrosi in regione Lunae, adeoque tripla debet itidem esse et diameter sectionis coni umbrosi. Congruit igitur et magnitudo. 7(II 39) Admodum difficile est nudo oculo et pura imaginatione ita continuare arcum illum umbrae, qui apparet in Luna, ut inde deprehendi possit ratio ejus diametri ad


131262. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

coni umbrosi in regione Lunae, adeoque tripla debet itidem esse et diameter sectionis coni umbrosi. Congruit igitur et magnitudo. 7(II 39) Admodum difficile est nudo oculo et pura imaginatione ita continuare arcum illum umbrae, qui apparet in Luna, ut inde deprehendi possit ratio ejus diametri ad diametrum Lunae, quod primo loco proposuimus. Idcirco hic proponitur methodus capiendi accuratius ejus mensuram ope micrometri. Cum haec scriberem, nondum pervulgatum


131263. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad diametrum Lunae, quod primo loco proposuimus. Idcirco hic proponitur methodus capiendi accuratius ejus mensuram ope micrometri. Cum haec scriberem, nondum pervulgatum fuerat per Europam micrometrum, quod appellant objectivum, quod Dollondus hic in Anglia vel invenit vel saltem perfecit et telescopiis catadioptricis aptavit. Quod constat vitro objectivo bifariam secto et ita aptato, ut ea dimidia possint moveri in partes contrarias ac ita exhibere binas ejusdem objecti imagines recedentes a se invicem recessu ipsorum vitrorum. Quam ob causam hic egi de alio micrometrorum


131264. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

capiendi accuratius ejus mensuram ope micrometri. Cum haec scriberem, nondum pervulgatum fuerat per Europam micrometrum, quod appellant objectivum, quod Dollondus hic in Anglia vel invenit vel saltem perfecit et telescopiis catadioptricis aptavit. Quod constat vitro objectivo bifariam secto et ita aptato, ut ea dimidia possint moveri in partes contrarias ac ita exhibere binas ejusdem objecti imagines recedentes a se invicem recessu ipsorum vitrorum. Quam ob causam hic egi de alio micrometrorum genere, quae dicuntur ocularia interna et constant filis quibusdam collocatis intra


131265. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Quod constat vitro objectivo bifariam secto et ita aptato, ut ea dimidia possint moveri in partes contrarias ac ita exhibere binas ejusdem objecti imagines recedentes a se invicem recessu ipsorum vitrorum. Quam ob causam hic egi de alio micrometrorum genere, quae dicuntur ocularia interna et constant filis quibusdam collocatis intra telescopium. Hoc argumentum a nullo, quod sciam, huc usque Latinis versibus expositum; videtur sane admodum difficile, cum oporteat exhibere constructionem et usum tam telescopii quam micrometri inclusi in ipso. Adhuc tamen


131266. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hic egi de alio micrometrorum genere, quae dicuntur ocularia interna et constant filis quibusdam collocatis intra telescopium. Hoc argumentum a nullo, quod sciam, huc usque Latinis versibus expositum; videtur sane admodum difficile, cum oporteat exhibere constructionem et usum tam telescopii quam micrometri inclusi in ipso. Adhuc tamen conatus sum exhibere hic utrumque, quanquam, quod ad telescopia pertinet, persequor sola telescopia dioptrica, quibus hoc micrometri genus et primo aptatum est et communius aptari solet, licet et catadioptricis aptetur


131267. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

versibus expositum; videtur sane admodum difficile, cum oporteat exhibere constructionem et usum tam telescopii quam micrometri inclusi in ipso. Adhuc tamen conatus sum exhibere hic utrumque, quanquam, quod ad telescopia pertinet, persequor sola telescopia dioptrica, quibus hoc micrometri genus et primo aptatum est et communius aptari solet, licet et catadioptricis aptetur nonnunquam. 8(II 40) Primo quidem pro telescopio dioptrico requiritur lens e vitro puro utrinque


131268. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sane admodum difficile, cum oporteat exhibere constructionem et usum tam telescopii quam micrometri inclusi in ipso. Adhuc tamen conatus sum exhibere hic utrumque, quanquam, quod ad telescopia pertinet, persequor sola telescopia dioptrica, quibus hoc micrometri genus et primo aptatum est et communius aptari solet, licet et catadioptricis aptetur nonnunquam. 8(II 40) Primo quidem pro telescopio dioptrico requiritur lens e vitro puro utrinque redacta ad formam


131269. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

oporteat exhibere constructionem et usum tam telescopii quam micrometri inclusi in ipso. Adhuc tamen conatus sum exhibere hic utrumque, quanquam, quod ad telescopia pertinet, persequor sola telescopia dioptrica, quibus hoc micrometri genus et primo aptatum est et communius aptari solet, licet et catadioptricis aptetur nonnunquam. 8(II 40) Primo quidem pro telescopio dioptrico requiritur lens e vitro puro utrinque redacta ad formam sphaericam politam. Forma sphaericae


131270. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

8(II 40) Primo quidem pro telescopio dioptrico requiritur lens e vitro puro utrinque redacta ad formam sphaericam politam. Forma sphaericae superficiei inducitur, uti supra etiam innuimus (lib. II) adn. 16, terendo massam vitream ope crassioris pulvisculi et patinae sphaericae metallicae. Ad poliendum autem adhibetur pulvisculus tenuissimus. Porro debet ea lens esse ejusmodi, ut radios ab unico objecti puncto prodeuntes, quos certa lege refringendo detorquet a recto itinere, colligat in unico itidem puncto. Id praestabit, si


131271. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

debet ea lens esse ejusmodi, ut radios ab unico objecti puncto prodeuntes, quos certa lege refringendo detorquet a recto itinere, colligat in unico itidem puncto. Id praestabit, si fuerit vere lens, nimirum utrinque convexa. Verum idem praestaret, si esset etiam ex altera parte plana vel cava et ex altera convexa, sed convexitate habente curvaturam majorem sive radium suae sphaericitatis minorem, quo casu appellari solet meniscus. Sed plerumque fieri solet utrinque convexa, et quidem aeque convexa. Lentes, quae habent diversas curvaturas, et menisci, habent semper lentem aequalis


131272. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vere lens, nimirum utrinque convexa. Verum idem praestaret, si esset etiam ex altera parte plana vel cava et ex altera convexa, sed convexitate habente curvaturam majorem sive radium suae sphaericitatis minorem, quo casu appellari solet meniscus. Sed plerumque fieri solet utrinque convexa, et quidem aeque convexa. Lentes, quae habent diversas curvaturas, et menisci, habent semper lentem aequalis utrinque convexitatis, quae ipsis respondet ita, ut eundem prorsus, quem ipsae praestant, effectum praestent in ordine ad radios colligendos. Hinc loquemur de illis simplicioribus, quae


131273. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

esset etiam ex altera parte plana vel cava et ex altera convexa, sed convexitate habente curvaturam majorem sive radium suae sphaericitatis minorem, quo casu appellari solet meniscus. Sed plerumque fieri solet utrinque convexa, et quidem aeque convexa. Lentes, quae habent diversas curvaturas, et menisci, habent semper lentem aequalis utrinque convexitatis, quae ipsis respondet ita, ut eundem prorsus, quem ipsae praestant, effectum praestent in ordine ad radios colligendos. Hinc loquemur de illis simplicioribus, quae habent eandem utrinque convexitatem. Lens


131274. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ita, ut eundem prorsus, quem ipsae praestant, effectum praestent in ordine ad radios colligendos. Hinc loquemur de illis simplicioribus, quae habent eandem utrinque convexitatem. Lens autem ejusmodi colligit in unico puncto radios digressos ab unico puncto objecti. Et id punctum, in quo radii colliguntur, appellatur focus. Id tamen praestat, si illud punctum objecti distet satis. Nimirum, si concipiatur ejus distantia infinita, quo casu radii advenientes ad lentem censentur paralleli, focus distat a lente satis proxime per diametrum ejus sphaerae, cujus


131275. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est figura sphaerica, quae radios etiam homogeneos non colligit accurate in unico puncto nec per reflexionem nec per refractionem. Curvas, quae per refractionem colligerent radios homogeneos in unico puncto, determinavit olim Cartesius; tum methodo multo simpliciore et elegantiore Newtonus. Sed eae non sunt in usu, tum quia difficulter admodum induci possent, tum quia unica ejusmodi curva non inservit adhuc nisi pro radiis digressis ex unico puncto axis collocato in certa quadam distantia, pro qua ejus curvae constructio sit facta. Qua distantia mutata,


131276. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

digressis ex unico puncto axis collocato in certa quadam distantia, pro qua ejus curvae constructio sit facta. Qua distantia mutata, deberet mutari etiam illa forma curvae ipsius. Secunda ratio est diversa natura radiorum lucis, quae constat filis diversorum colorum, et diversae refrangibilitatis, de qua proprietate luminis agemus fusius lib. V(VI). Hinc pro radiis ab unico puncto egressis habetur series quaedam focorum ejusmodi, ut omnium minime distet a lente focus radiorum violaceorum, omnium maxime focus rubeorum. Id plurimum obfuit telescopiorum


131277. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

de qua proprietate luminis agemus fusius lib. V(VI). Hinc pro radiis ab unico puncto egressis habetur series quaedam focorum ejusmodi, ut omnium minime distet a lente focus radiorum violaceorum, omnium maxime focus rubeorum. Id plurimum obfuit telescopiorum dioptricorum perfectioni. Et idcirco potissimum telescopia catadioptrica usque adeo perfectiora sunt communibus dioptricis. Verum recentissimum Dollondi inventum hoc malum a dioptricis etiam telescopiis avertit. Is enim invenit rationem componendi unicam quasi lentem e binis vitris, altero cavo et altero convexo ita, ut


131278. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

dioptricorum perfectioni. Et idcirco potissimum telescopia catadioptrica usque adeo perfectiora sunt communibus dioptricis. Verum recentissimum Dollondi inventum hoc malum a dioptricis etiam telescopiis avertit. Is enim invenit rationem componendi unicam quasi lentem e binis vitris, altero cavo et altero convexo ita, ut omnes radii etiam heterogenei unicum habeant focum. Conjunxit nimirum vitra e massa speciei ita diversae, ut differentia refractionis radiorum rubeorum et violaceorum sit in altera multo major quam in altera. Sed id innuisse sit satis.


131279. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

etiam telescopiis avertit. Is enim invenit rationem componendi unicam quasi lentem e binis vitris, altero cavo et altero convexo ita, ut omnes radii etiam heterogenei unicum habeant focum. Conjunxit nimirum vitra e massa speciei ita diversae, ut differentia refractionis radiorum rubeorum et violaceorum sit in altera multo major quam in altera. Sed id innuisse sit satis. 9(II 41) Hinc lens vitrea polita pingit imaginem objecti satis remoti admodum vividam et


131280. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

rubeorum et violaceorum sit in altera multo major quam in altera. Sed id innuisse sit satis. 9(II 41) Hinc lens vitrea polita pingit imaginem objecti satis remoti admodum vividam et distinctam in foco, in quo singula puncta objecti ipsius pinguntur in totidem punctis. Additur autem illud satis remoti, quia, si objectum non distet magis quam pro semidiametro sphaericitatis superficiei ipsius lentis, radii, ut diximus, non uniuntur. Ea autem imago pingitur sita prorsus


131281. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ipsius lentis, radii, ut diximus, non uniuntur. Ea autem imago pingitur sita prorsus contrario ipsi objecto, quia rectae lineae ductae a diversis objecti punctis per mediam lentem, quae debent determinare locos sive puncta imaginis respondentia punctis objecti, decussantur in ipsa media lente, et post decussationem abeunt ad partes oppositas iis, quas habebunt in ipso objecto. 10(II 42) Intra oculum habetur lens quaedam, quae appellatur humor crystallinus, quae eodem


131282. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quas habebunt in ipso objecto. 10(II 42) Intra oculum habetur lens quaedam, quae appellatur humor crystallinus, quae eodem pacto pingit in fundo oculi imaginem admodum distinctam et inversam objectorum externorum. De forma oculi redibit sermo in lib. III(IV). Porro, si humor crystallinus habet exiguam convexitatem, quod senibus potissimum solet accidere, tum radiis parum detortis, focus nimis distat; adeoque radii ipsi incurrunt


131283. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Porro, si humor crystallinus habet exiguam convexitatem, quod senibus potissimum solet accidere, tum radiis parum detortis, focus nimis distat; adeoque radii ipsi incurrunt in fundum oculi ante quam uniantur. Ii, qui eo vitio laborant, dicuntur presbytae. Et ejus vitii remedium est lens convexa oculo admota, quae radios jam nonnihil introrsum colligat et suppleat defectum exiguae illius curvaturae. Qui autem opposito vitio laborant humoris crystallini nimis turgentis, dicuntur myopes, et oppositum remedium adhibent vitri cavi oculis admoti. Sed


131284. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

senibus potissimum solet accidere, tum radiis parum detortis, focus nimis distat; adeoque radii ipsi incurrunt in fundum oculi ante quam uniantur. Ii, qui eo vitio laborant, dicuntur presbytae. Et ejus vitii remedium est lens convexa oculo admota, quae radios jam nonnihil introrsum colligat et suppleat defectum exiguae illius curvaturae. Qui autem opposito vitio laborant humoris crystallini nimis turgentis, dicuntur myopes, et oppositum remedium adhibent vitri cavi oculis admoti. Sed hic fit mentio solius lentis convexae adhibitae a presbytis, quia ejus generis est lens ocularis


131285. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quam uniantur. Ii, qui eo vitio laborant, dicuntur presbytae. Et ejus vitii remedium est lens convexa oculo admota, quae radios jam nonnihil introrsum colligat et suppleat defectum exiguae illius curvaturae. Qui autem opposito vitio laborant humoris crystallini nimis turgentis, dicuntur myopes, et oppositum remedium adhibent vitri cavi oculis admoti. Sed hic fit mentio solius lentis convexae adhibitae a presbytis, quia ejus generis est lens ocularis eorum telescopiorum, de quibus hic agitur. Cujus lentis inferius occurrit commemoratio. Distantia illa nimia foci,


131286. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Distantia illa nimia foci, quam pro objectis quibusvis inducit exigua curvatura humoris crystallini in presbytis, habetur in omnibus, vel etiam habetur divergentia radiorum, si objectum nimis admoveatur oculo. Hinc, ut in eo etiam casu haberi possit visio distincta, adhibetur lens convexa, et objectum ex majore illa vicinia visum apparet multo majus, quae est origo microscopiorum simplicium. Verum etiam si non ita multum admovetur oculus objecto, potest per lentem vitream videri distinctum simul et auctum. Sed immensum esset ea omnia persequi, ad quae hic innuenda tantummodo


131287. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Hinc, ut in eo etiam casu haberi possit visio distincta, adhibetur lens convexa, et objectum ex majore illa vicinia visum apparet multo majus, quae est origo microscopiorum simplicium. Verum etiam si non ita multum admovetur oculus objecto, potest per lentem vitream videri distinctum simul et auctum. Sed immensum esset ea omnia persequi, ad quae hic innuenda tantummodo poeticus me quidam impetus abripuit, ob nexum mutuum horum omnium inter se ita arctum. 11(II


131288. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quam habet superficies lentis, est major. 12(II 44) Imago evadit multo magis distincta, si ab eo loco, in quo excipitur, excludatur omne lumen extraneum reflexum ab atmosphaera et reliquis objectis circumjacentibus, quod lumen immixtum lumini transeunti per lentem reddit admodum confusam et languidam imaginem. Quae quidem omnino etiam evanescit, si id lumen externum est satis vividum. Atque idcirco ad videndam ejusmodi imaginem omnino distinctam solet lens applicari ad


131289. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

12(II 44) Imago evadit multo magis distincta, si ab eo loco, in quo excipitur, excludatur omne lumen extraneum reflexum ab atmosphaera et reliquis objectis circumjacentibus, quod lumen immixtum lumini transeunti per lentem reddit admodum confusam et languidam imaginem. Quae quidem omnino etiam evanescit, si id lumen externum est satis vividum. Atque idcirco ad videndam ejusmodi imaginem omnino distinctam solet lens applicari ad foramen fenestrae occlusae et excipi imago in debita distantia intra conclave penitus obscuratum.


131290. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quod lumen immixtum lumini transeunti per lentem reddit admodum confusam et languidam imaginem. Quae quidem omnino etiam evanescit, si id lumen externum est satis vividum. Atque idcirco ad videndam ejusmodi imaginem omnino distinctam solet lens applicari ad foramen fenestrae occlusae et excipi imago in debita distantia intra conclave penitus obscuratum. 13(II 45) Haec est potissima ratio, cur ad efformandum telescopium adhibeatur tubus, qui nimirum radios


131291. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

13(II 45) Haec est potissima ratio, cur ad efformandum telescopium adhibeatur tubus, qui nimirum radios omnes externos excludat. Apponitur autem in tubi vertice lens parum admodum convexa, cujus sphaericitatis semidiameter sit ingens et tubus sit paullo longior ea semidiametro. Unde fit, ut fere in ipso ejus tubi fundo pingatur distincta et ingens imago objecti, licet situ inverso posita. Ea dicitur lens objectiva, quod obvertatur ipsi objecto. In eo fundo apponitur lens altera multo magis convexa inclusa minore tubulo, quae


131292. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

telescopium adhibeatur tubus, qui nimirum radios omnes externos excludat. Apponitur autem in tubi vertice lens parum admodum convexa, cujus sphaericitatis semidiameter sit ingens et tubus sit paullo longior ea semidiametro. Unde fit, ut fere in ipso ejus tubi fundo pingatur distincta et ingens imago objecti, licet situ inverso posita. Ea dicitur lens objectiva, quod obvertatur ipsi objecto. In eo fundo apponitur lens altera multo magis convexa inclusa minore tubulo, quae dicitur ocularis; per quam oculus intuetur imaginem illam in fundo depictam, quam videt distinctam et


131293. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et ingens imago objecti, licet situ inverso posita. Ea dicitur lens objectiva, quod obvertatur ipsi objecto. In eo fundo apponitur lens altera multo magis convexa inclusa minore tubulo, quae dicitur ocularis; per quam oculus intuetur imaginem illam in fundo depictam, quam videt distinctam et auctam, uti trans lentes satis convexas solemus gemmas insculptas intueri et vetera numismata distincta et aucta. Ut autem ea lens id praestet, apponitur in ea distantia ab imagine vitri objectivi, quam poscit ejus curvatura et oculus spectatoris, nimirum pro iis, qui nec myopes sunt nec


131294. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quod obvertatur ipsi objecto. In eo fundo apponitur lens altera multo magis convexa inclusa minore tubulo, quae dicitur ocularis; per quam oculus intuetur imaginem illam in fundo depictam, quam videt distinctam et auctam, uti trans lentes satis convexas solemus gemmas insculptas intueri et vetera numismata distincta et aucta. Ut autem ea lens id praestet, apponitur in ea distantia ab imagine vitri objectivi, quam poscit ejus curvatura et oculus spectatoris, nimirum pro iis, qui nec myopes sunt nec presbytae, in distantia, quae citra eam imaginem respectu oculi sit aequalis


131295. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

In eo fundo apponitur lens altera multo magis convexa inclusa minore tubulo, quae dicitur ocularis; per quam oculus intuetur imaginem illam in fundo depictam, quam videt distinctam et auctam, uti trans lentes satis convexas solemus gemmas insculptas intueri et vetera numismata distincta et aucta. Ut autem ea lens id praestet, apponitur in ea distantia ab imagine vitri objectivi, quam poscit ejus curvatura et oculus spectatoris, nimirum pro iis, qui nec myopes sunt nec presbytae, in distantia, quae citra eam imaginem respectu oculi sit aequalis semidiametro ejus curvaturae, ut


131296. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

intuetur imaginem illam in fundo depictam, quam videt distinctam et auctam, uti trans lentes satis convexas solemus gemmas insculptas intueri et vetera numismata distincta et aucta. Ut autem ea lens id praestet, apponitur in ea distantia ab imagine vitri objectivi, quam poscit ejus curvatura et oculus spectatoris, nimirum pro iis, qui nec myopes sunt nec presbytae, in distantia, quae citra eam imaginem respectu oculi sit aequalis semidiametro ejus curvaturae, ut ita bini foci lentis objectivae et ocularis mutuo congruant, inter utramque lentem constituti; pro iis vero, qui sunt


131297. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

apponitur in ea distantia ab imagine vitri objectivi, quam poscit ejus curvatura et oculus spectatoris, nimirum pro iis, qui nec myopes sunt nec presbytae, in distantia, quae citra eam imaginem respectu oculi sit aequalis semidiametro ejus curvaturae, ut ita bini foci lentis objectivae et ocularis mutuo congruant, inter utramque lentem constituti; pro iis vero, qui sunt myopes vel presbytae, in distantia paullo minore vel majore. 14(II 46) Telescopii ope detecta


131298. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

myopes vel presbytae, in distantia paullo minore vel majore. 14(II 46) Telescopii ope detecta sunt ea omnia, quae hic innuuntur, nimirum maculae Solis, quas viderunt Scheinerus et Galileus, omnium primi; Venus falcata et satellites Jovis, quae vidit Galileus; fasciae Jovis, annulus Saturni et unus ex ejus satellitibus, quos Hugenius; reliqui quatuor ejus satellites, quos Cassinus deprehendit primus. Sed Galileus alio telescopii genere est usus,


131299. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

minore vel majore. 14(II 46) Telescopii ope detecta sunt ea omnia, quae hic innuuntur, nimirum maculae Solis, quas viderunt Scheinerus et Galileus, omnium primi; Venus falcata et satellites Jovis, quae vidit Galileus; fasciae Jovis, annulus Saturni et unus ex ejus satellitibus, quos Hugenius; reliqui quatuor ejus satellites, quos Cassinus deprehendit primus. Sed Galileus alio telescopii genere est usus, quod quidem primo est inventum. Et constat


131300. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

14(II 46) Telescopii ope detecta sunt ea omnia, quae hic innuuntur, nimirum maculae Solis, quas viderunt Scheinerus et Galileus, omnium primi; Venus falcata et satellites Jovis, quae vidit Galileus; fasciae Jovis, annulus Saturni et unus ex ejus satellitibus, quos Hugenius; reliqui quatuor ejus satellites, quos Cassinus deprehendit primus. Sed Galileus alio telescopii genere est usus, quod quidem primo est inventum. Et constat vitro objectivo convexo et oculari concavo posito respectu oculi ultra


131301. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

falcata et satellites Jovis, quae vidit Galileus; fasciae Jovis, annulus Saturni et unus ex ejus satellitibus, quos Hugenius; reliqui quatuor ejus satellites, quos Cassinus deprehendit primus. Sed Galileus alio telescopii genere est usus, quod quidem primo est inventum. Et constat vitro objectivo convexo et oculari concavo posito respectu oculi ultra locum debitum imagini efformandae. Quae imago idcirco in eo telescopii genere nusquam habetur intra telescopium ipsum. Quod quidem, praeter alia multa incommoda, reddidit ea telescopia multo minus apta ad


131302. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vidit Galileus; fasciae Jovis, annulus Saturni et unus ex ejus satellitibus, quos Hugenius; reliqui quatuor ejus satellites, quos Cassinus deprehendit primus. Sed Galileus alio telescopii genere est usus, quod quidem primo est inventum. Et constat vitro objectivo convexo et oculari concavo posito respectu oculi ultra locum debitum imagini efformandae. Quae imago idcirco in eo telescopii genere nusquam habetur intra telescopium ipsum. Quod quidem, praeter alia multa incommoda, reddidit ea telescopia multo minus apta ad astronomiam excolendam, cum idcirco


131303. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quae quidem per telescopia Galileana videntur situ directo. Sed in astris, quorum figura est rotunda, id quidem nihil nocet. Adhuc tamen, si libeat restituere objectis suam directionem, adduntur duae aliae lentes vitreae, quae id praestant. Quae quidem plerumque solent esse priori similes et aequales. Atque id quidem fieri solet, ubi terrestria objecta intuemur. Sed haec innuisse sit satis, quae ad rem nostram non faciunt. Et proposita sunt tantummodo ex occasione agendi de micrometro, quod telescopiis aptatur, ut possit determinari locus, in quo aptantur fila, quibus id


131304. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tamen, si libeat restituere objectis suam directionem, adduntur duae aliae lentes vitreae, quae id praestant. Quae quidem plerumque solent esse priori similes et aequales. Atque id quidem fieri solet, ubi terrestria objecta intuemur. Sed haec innuisse sit satis, quae ad rem nostram non faciunt. Et proposita sunt tantummodo ex occasione agendi de micrometro, quod telescopiis aptatur, ut possit determinari locus, in quo aptantur fila, quibus id constat. 16(II 48) Fila,


131305. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

objectivae, in quo pingitur imago objecti. Cujus cum intercipiant eam partem, quae ipsis respondet, apparent in ipso objecto. Initio fiebat reticulum quoddam e filis pluribus se decussantibus ad angulos rectos. Quo pacto totus telescopii, ut vocant, campus erat divisus in plura exigua quadrata. Et ubi inter se comparabantur distantiae vel magnitudines apparentes objectorum, numerabantur quadratula sive filorum intervalla, quae in ea distantia vel magnitudine continebantur. Et quidem, si ea distantia vel magnitudo comprehenderet accurate aliquot ejusmodi intervalla,


131306. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

rectos. Quo pacto totus telescopii, ut vocant, campus erat divisus in plura exigua quadrata. Et ubi inter se comparabantur distantiae vel magnitudines apparentes objectorum, numerabantur quadratula sive filorum intervalla, quae in ea distantia vel magnitudine continebantur. Et quidem, si ea distantia vel magnitudo comprehenderet accurate aliquot ejusmodi intervalla, mensura habebatur accurata. Verum plerumque accidebat, ut restaret aliquid ex postremo intervallo. Et tum id residuum non nisi incerta oculorum aestimatione definiebatur methodo utique satis crassa. Ad


131307. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sive filorum intervalla, quae in ea distantia vel magnitudine continebantur. Et quidem, si ea distantia vel magnitudo comprehenderet accurate aliquot ejusmodi intervalla, mensura habebatur accurata. Verum plerumque accidebat, ut restaret aliquid ex postremo intervallo. Et tum id residuum non nisi incerta oculorum aestimatione definiebatur methodo utique satis crassa. Ad amovendum id incommodum additum est filis immobilibus unum vel alterum filum mobile, quod ope cochleae promoveatur motu parallelo uni e filis fixis. Applicatur enim id filum lamellae perforatae


131308. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aestimatione definiebatur methodo utique satis crassa. Ad amovendum id incommodum additum est filis immobilibus unum vel alterum filum mobile, quod ope cochleae promoveatur motu parallelo uni e filis fixis. Applicatur enim id filum lamellae perforatae in medio, quae promoveri possit ope cochleae et ipsum deferat. Ac pluribus diversis methodis ea applicatio fieri potest. Verum illud est caput rei, ut filum motu continuo parallelo promoveri possit antrorsum, retrorsum, et percurrere totum telescopii campum. Interea lamellae deferenti filum mobile adnexus est indiculus eminens extra


131309. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

parallelo uni e filis fixis. Applicatur enim id filum lamellae perforatae in medio, quae promoveri possit ope cochleae et ipsum deferat. Ac pluribus diversis methodis ea applicatio fieri potest. Verum illud est caput rei, ut filum motu continuo parallelo promoveri possit antrorsum, retrorsum, et percurrere totum telescopii campum. Interea lamellae deferenti filum mobile adnexus est indiculus eminens extra machinulam, qua micrometrum constat. Et in ipsius machinulae latere apponuntur divisiones respondentes singularum spirarum crassitudinibus, ubi indiculus ille denotat, quot integris


131310. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

methodis ea applicatio fieri potest. Verum illud est caput rei, ut filum motu continuo parallelo promoveri possit antrorsum, retrorsum, et percurrere totum telescopii campum. Interea lamellae deferenti filum mobile adnexus est indiculus eminens extra machinulam, qua micrometrum constat. Et in ipsius machinulae latere apponuntur divisiones respondentes singularum spirarum crassitudinibus, ubi indiculus ille denotat, quot integris conversionibus cochleae promotum sit filum. Manubrio autem exteriori ipsius cochleae adnexus est alter indiculus, qui cum ipsa cochlea convertitur. Et


131311. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Et in ipsius machinulae latere apponuntur divisiones respondentes singularum spirarum crassitudinibus, ubi indiculus ille denotat, quot integris conversionibus cochleae promotum sit filum. Manubrio autem exteriori ipsius cochleae adnexus est alter indiculus, qui cum ipsa cochlea convertitur. Et machinulae circulus immobilis, cujus circumferentia divisa in partes aequales quamplurimas et denotata ab indiculo gyrante exhibet partes revolutionum singularum. Eo pacto exiguum intervallum crassitudinis unius spirae dividitur in tot particulas, in quot tota ejus


131312. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ubi indiculus ille denotat, quot integris conversionibus cochleae promotum sit filum. Manubrio autem exteriori ipsius cochleae adnexus est alter indiculus, qui cum ipsa cochlea convertitur. Et machinulae circulus immobilis, cujus circumferentia divisa in partes aequales quamplurimas et denotata ab indiculo gyrante exhibet partes revolutionum singularum. Eo pacto exiguum intervallum crassitudinis unius spirae dividitur in tot particulas, in quot tota ejus circuli circumferentia est divisa. Quod quidem, si spirae ipsius cochleae sint tenues, exiguum etiam


131313. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

circuli circumferentia est divisa. Quod quidem, si spirae ipsius cochleae sint tenues, exiguum etiam telescopii campum dividit in partes quamplurimas, quae sensu facile percipi possint. Admodum facile cochlea fit, quae in intervallo aequali diametro campi mediocris telescopii habent 30 spiras. Et satis exigui circuli circumferentia facile dividitur in 200 partes. Quo pacto campus telescopii dividitur in partes 6000, quarum binae plus contineant quam unum minutum secundum, si campus continet minus quam 50 minuta prima, cum haec aequentur ter mille secundis.


131314. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

usus est multiplex. Duo autem usus omnium potissimi hic exprimuntur. Primo quidem ita obvertitur telescopium, ut fixa aliqua, dum motu diurno promovetur, percurrat accurate aliquod e filis fixis parallelis filo mobili. Ac in ea positione figitur telescopium omnino immotum et notatur ope horologii momentum temporis, quo illa fixa appellit ad filum medium priori perpendiculare. Tum expectantur alia astra, seu fixa seu errantia, quae subeant campum telescopii motu itidem diurno. Et ad illa adducitur filum mobile ope cochleae ac notatur momentum temporis, quo ad illud


131315. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fixis parallelis filo mobili. Ac in ea positione figitur telescopium omnino immotum et notatur ope horologii momentum temporis, quo illa fixa appellit ad filum medium priori perpendiculare. Tum expectantur alia astra, seu fixa seu errantia, quae subeant campum telescopii motu itidem diurno. Et ad illa adducitur filum mobile ope cochleae ac notatur momentum temporis, quo ad illud idem immobile perpendiculare appellit id astrum. Adducendo ab hoc situ filum mobile ad filum illud primum immobile, quod prior fixa percurrit, apparet, quantum illud astrum fuerit borealius vel australius


131316. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

filum mobile ope cochleae ac notatur momentum temporis, quo ad illud idem immobile perpendiculare appellit id astrum. Adducendo ab hoc situ filum mobile ad filum illud primum immobile, quod prior fixa percurrit, apparet, quantum illud astrum fuerit borealius vel australius quam illa fixa. Et ex intervallo temporis inter binos appulsus ad idem filum perpendiculare immobile et intervallo temporis, quo fixa integram conversionem absolvit, invenitur, quanto fuerit orientalius illud astrum quam illa fixa. Ut astronomorum utamur vocabulis, definitur per distantiam


131317. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

perpendiculare appellit id astrum. Adducendo ab hoc situ filum mobile ad filum illud primum immobile, quod prior fixa percurrit, apparet, quantum illud astrum fuerit borealius vel australius quam illa fixa. Et ex intervallo temporis inter binos appulsus ad idem filum perpendiculare immobile et intervallo temporis, quo fixa integram conversionem absolvit, invenitur, quanto fuerit orientalius illud astrum quam illa fixa. Ut astronomorum utamur vocabulis, definitur per distantiam inter filum mobile et immobile differentia declinationis et per differentiam temporis


131318. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

inter binos appulsus ad idem filum perpendiculare immobile et intervallo temporis, quo fixa integram conversionem absolvit, invenitur, quanto fuerit orientalius illud astrum quam illa fixa. Ut astronomorum utamur vocabulis, definitur per distantiam inter filum mobile et immobile differentia declinationis et per differentiam temporis inter binos appulsus differentia ascensionis rectae. Atque eo pacto determinatur admodum facile positio planetarum vel cometarum referendo eos ad fixas, quarum loca jam accurate innotescunt. Secundus usus


131319. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

perpendiculare immobile et intervallo temporis, quo fixa integram conversionem absolvit, invenitur, quanto fuerit orientalius illud astrum quam illa fixa. Ut astronomorum utamur vocabulis, definitur per distantiam inter filum mobile et immobile differentia declinationis et per differentiam temporis inter binos appulsus differentia ascensionis rectae. Atque eo pacto determinatur admodum facile positio planetarum vel cometarum referendo eos ad fixas, quarum loca jam accurate innotescunt. Secundus usus hic indicatus est is, quo definiuntur


131320. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

admodum facile positio planetarum vel cometarum referendo eos ad fixas, quarum loca jam accurate innotescunt. Secundus usus hic indicatus est is, quo definiuntur magnitudines apparentes eorum syderum, quae non apparent instar puncti ut fixae, planetarum nimirum et cometarum. Includitur discus apparens inter aliquod e filis fixis et filum mobile ita, ut ea perradant limbum hinc et inde. Ac intervallum inter illa fila, quod deprehenditur per indiculos, adducto deinde filo mobili ad fixum, exhibet illam, quam diametrum apparentem appellamus.


131321. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eos ad fixas, quarum loca jam accurate innotescunt. Secundus usus hic indicatus est is, quo definiuntur magnitudines apparentes eorum syderum, quae non apparent instar puncti ut fixae, planetarum nimirum et cometarum. Includitur discus apparens inter aliquod e filis fixis et filum mobile ita, ut ea perradant limbum hinc et inde. Ac intervallum inter illa fila, quod deprehenditur per indiculos, adducto deinde filo mobili ad fixum, exhibet illam, quam diametrum apparentem appellamus. Porro, quo objectum est propius, eo ejus diameter apparens


131322. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Secundus usus hic indicatus est is, quo definiuntur magnitudines apparentes eorum syderum, quae non apparent instar puncti ut fixae, planetarum nimirum et cometarum. Includitur discus apparens inter aliquod e filis fixis et filum mobile ita, ut ea perradant limbum hinc et inde. Ac intervallum inter illa fila, quod deprehenditur per indiculos, adducto deinde filo mobili ad fixum, exhibet illam, quam diametrum apparentem appellamus. Porro, quo objectum est propius, eo ejus diameter apparens est major. Et quidem, si exigua sit, ut accidit


131323. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ita, ut ea perradant limbum hinc et inde. Ac intervallum inter illa fila, quod deprehenditur per indiculos, adducto deinde filo mobili ad fixum, exhibet illam, quam diametrum apparentem appellamus. Porro, quo objectum est propius, eo ejus diameter apparens est major. Et quidem, si exigua sit, ut accidit in planetis, est major in eadem ratione distantiae reciproca. Adeoque numeri ab indiculis denotati exprimentes eas apparentes diametros exprimunt etiam rationem inversam distantiarum. Sunt et alii usus micrometri, sunt et alia


131324. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

propius, eo ejus diameter apparens est major. Et quidem, si exigua sit, ut accidit in planetis, est major in eadem ratione distantiae reciproca. Adeoque numeri ab indiculis denotati exprimentes eas apparentes diametros exprimunt etiam rationem inversam distantiarum. Sunt et alii usus micrometri, sunt et alia micrometrorum filarium genera, ut ubi adhibentur fila obliqua se decussantia ad angulos semirectos; sunt micrometra ocularia, sed quae dicuntur externa. Et determinant motum regulae deferentis telescopium et propulsae exterius ope cochlearum. Uti et aliud


131325. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est major. Et quidem, si exigua sit, ut accidit in planetis, est major in eadem ratione distantiae reciproca. Adeoque numeri ab indiculis denotati exprimentes eas apparentes diametros exprimunt etiam rationem inversam distantiarum. Sunt et alii usus micrometri, sunt et alia micrometrorum filarium genera, ut ubi adhibentur fila obliqua se decussantia ad angulos semirectos; sunt micrometra ocularia, sed quae dicuntur externa. Et determinant motum regulae deferentis telescopium et propulsae exterius ope cochlearum. Uti et aliud habetur genus micrometri, quod


131326. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eas apparentes diametros exprimunt etiam rationem inversam distantiarum. Sunt et alii usus micrometri, sunt et alia micrometrorum filarium genera, ut ubi adhibentur fila obliqua se decussantia ad angulos semirectos; sunt micrometra ocularia, sed quae dicuntur externa. Et determinant motum regulae deferentis telescopium et propulsae exterius ope cochlearum. Uti et aliud habetur genus micrometri, quod appellatur objectivum, de quo supra in adn. 40(8); quod filaribus micrometris praestat plurimum, ubi quaerantur diametri apparentes vel exiguae distantiae. Sed


131327. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

inversam distantiarum. Sunt et alii usus micrometri, sunt et alia micrometrorum filarium genera, ut ubi adhibentur fila obliqua se decussantia ad angulos semirectos; sunt micrometra ocularia, sed quae dicuntur externa. Et determinant motum regulae deferentis telescopium et propulsae exterius ope cochlearum. Uti et aliud habetur genus micrometri, quod appellatur objectivum, de quo supra in adn. 40(8); quod filaribus micrometris praestat plurimum, ubi quaerantur diametri apparentes vel exiguae distantiae. Sed ista non sunt hujus loci, ubi illud tantummodo


131328. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sunt et alii usus micrometri, sunt et alia micrometrorum filarium genera, ut ubi adhibentur fila obliqua se decussantia ad angulos semirectos; sunt micrometra ocularia, sed quae dicuntur externa. Et determinant motum regulae deferentis telescopium et propulsae exterius ope cochlearum. Uti et aliud habetur genus micrometri, quod appellatur objectivum, de quo supra in adn. 40(8); quod filaribus micrometris praestat plurimum, ubi quaerantur diametri apparentes vel exiguae distantiae. Sed ista non sunt hujus loci, ubi illud tantummodo versibus est expositum, quod ad rem hic


131329. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

genus micrometri, quod appellatur objectivum, de quo supra in adn. 40(8); quod filaribus micrometris praestat plurimum, ubi quaerantur diametri apparentes vel exiguae distantiae. Sed ista non sunt hujus loci, ubi illud tantummodo versibus est expositum, quod ad rem hic pertractatam sufficit et erat tum, cum haec scriberentur, maxime cognitum. 18(II 50) Hic jam habetur id, in cujus gratiam reliqua praemissa sunt pertinentia ad telescopia et micrometrum. Collocandus est


131330. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

rem hic pertractatam sufficit et erat tum, cum haec scriberentur, maxime cognitum. 18(II 50) Hic jam habetur id, in cujus gratiam reliqua praemissa sunt pertinentia ad telescopia et micrometrum. Collocandus est discus Lunae inter aliquod e filis fixis et filum mobile ad habendam diametrum apparentem Lunae. Tum eodem pacto capiendum est intervallum inter binas illas cuspides, in quibus circulus umbrae secat discum Lunae, quae sunt quaedam velut cornua ejus partis Lunae,


131331. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cognitum. 18(II 50) Hic jam habetur id, in cujus gratiam reliqua praemissa sunt pertinentia ad telescopia et micrometrum. Collocandus est discus Lunae inter aliquod e filis fixis et filum mobile ad habendam diametrum apparentem Lunae. Tum eodem pacto capiendum est intervallum inter binas illas cuspides, in quibus circulus umbrae secat discum Lunae, quae sunt quaedam velut cornua ejus partis Lunae, quae remanet lucida. Id intervallum est illa, quam geometrae dicunt


131332. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Tum eodem pacto capiendum est intervallum inter binas illas cuspides, in quibus circulus umbrae secat discum Lunae, quae sunt quaedam velut cornua ejus partis Lunae, quae remanet lucida. Id intervallum est illa, quam geometrae dicunt chordam arcus intercepti inter ea cornua. Qui est arcus et Lunae et umbrae. Sed ad illam rite capiendam oportet, ut bina illa fila, fixum et mobile, quae debent transire per illas cuspides seu per illa extrema puncta hujus chordae, habeant directionem ipsi perpendicularem. Quod facile praestatur efficiendo, ut transeat per ipsa filum aliquod


131333. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eodem pacto capiendum est intervallum inter binas illas cuspides, in quibus circulus umbrae secat discum Lunae, quae sunt quaedam velut cornua ejus partis Lunae, quae remanet lucida. Id intervallum est illa, quam geometrae dicunt chordam arcus intercepti inter ea cornua. Qui est arcus et Lunae et umbrae. Sed ad illam rite capiendam oportet, ut bina illa fila, fixum et mobile, quae debent transire per illas cuspides seu per illa extrema puncta hujus chordae, habeant directionem ipsi perpendicularem. Quod facile praestatur efficiendo, ut transeat per ipsa filum aliquod perpendiculare


131334. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

circulus umbrae secat discum Lunae, quae sunt quaedam velut cornua ejus partis Lunae, quae remanet lucida. Id intervallum est illa, quam geometrae dicunt chordam arcus intercepti inter ea cornua. Qui est arcus et Lunae et umbrae. Sed ad illam rite capiendam oportet, ut bina illa fila, fixum et mobile, quae debent transire per illas cuspides seu per illa extrema puncta hujus chordae, habeant directionem ipsi perpendicularem. Quod facile praestatur efficiendo, ut transeat per ipsa filum aliquod perpendiculare filo mobili. Demum converso instrumento per unum quadrantem, ita constitui


131335. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

seu per illa extrema puncta hujus chordae, habeant directionem ipsi perpendicularem. Quod facile praestatur efficiendo, ut transeat per ipsa filum aliquod perpendiculare filo mobili. Demum converso instrumento per unum quadrantem, ita constitui debet, ut e duobus filis parallelis, mobili et fixo, alterum transeat per ipsa cornua et alterum contingat circulum umbrae. Quem quidem continget ibi, ubi is maxime recedit ab ipsa chorda. Ac eo pacto determinabitur illa, quam geometrae vocant sagittam ejusdem illius arcus circuli umbrae, quam intercipit discus Lunae, et cujus illa secundo


131336. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

habeant directionem ipsi perpendicularem. Quod facile praestatur efficiendo, ut transeat per ipsa filum aliquod perpendiculare filo mobili. Demum converso instrumento per unum quadrantem, ita constitui debet, ut e duobus filis parallelis, mobili et fixo, alterum transeat per ipsa cornua et alterum contingat circulum umbrae. Quem quidem continget ibi, ubi is maxime recedit ab ipsa chorda. Ac eo pacto determinabitur illa, quam geometrae vocant sagittam ejusdem illius arcus circuli umbrae, quam intercipit discus Lunae, et cujus illa secundo loco assumpta erat chorda, quae sagitta


131337. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

parallelis, mobili et fixo, alterum transeat per ipsa cornua et alterum contingat circulum umbrae. Quem quidem continget ibi, ubi is maxime recedit ab ipsa chorda. Ac eo pacto determinabitur illa, quam geometrae vocant sagittam ejusdem illius arcus circuli umbrae, quam intercipit discus Lunae, et cujus illa secundo loco assumpta erat chorda, quae sagitta metitur spatium, quo arcus ipse ultra suam chordam procurrit. Hisce observationibus institutis habebitur tota diameter umbrae comparanda cum diametro Lunae. Nam in omni circulari arcu demonstrant geometrae esse


131338. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum diametro Lunae. Nam in omni circulari arcu demonstrant geometrae esse ut sagittam ad dimidiam chordam, ita hanc ad reliquam diametrum; nimirum toties contineri sagittam in dimidia chorda, quoties haec continetur in ipsa reliqua diametro jacente ultra chordam ipsam. Quare habita sagitta et dimidia chorda ex observationibus tertia et secunda habebitur per regulam auream reliqua illa pars diametri umbrae, quae addita ipsi sagittae exhibebit totam diametrum. Et cum habeatur ex prima observatione diameter apparens Lunae, innotescet, an ea ad diametrum umbrae habeat eam rationem,


131339. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

arcu demonstrant geometrae esse ut sagittam ad dimidiam chordam, ita hanc ad reliquam diametrum; nimirum toties contineri sagittam in dimidia chorda, quoties haec continetur in ipsa reliqua diametro jacente ultra chordam ipsam. Quare habita sagitta et dimidia chorda ex observationibus tertia et secunda habebitur per regulam auream reliqua illa pars diametri umbrae, quae addita ipsi sagittae exhibebit totam diametrum. Et cum habeatur ex prima observatione diameter apparens Lunae, innotescet, an ea ad diametrum umbrae habeat eam rationem, quam debet habere ad diametrum sectionis coni


131340. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in dimidia chorda, quoties haec continetur in ipsa reliqua diametro jacente ultra chordam ipsam. Quare habita sagitta et dimidia chorda ex observationibus tertia et secunda habebitur per regulam auream reliqua illa pars diametri umbrae, quae addita ipsi sagittae exhibebit totam diametrum. Et cum habeatur ex prima observatione diameter apparens Lunae, innotescet, an ea ad diametrum umbrae habeat eam rationem, quam debet habere ad diametrum sectionis coni umbrosi Terrae. Quae ratio est circiter subtripla. Invenietur autem ita esse ac idcirco innotescet umbram, quam Luna subit in


131341. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

diversa pro diversis circumstantiis. Ea erit minor caeteris paribus, ubi Sol fuerit propior Terrae circa suum perigeum vel Luna remotior circa suum apogeum, prorsus ut theoria requirit. Quo enim Sol est propior Terrae, eo conus umbrae est brevior adeoque arctior in eadem distantia a Terra. Et quo Luna est remotior a Terra, eo est propior apici coni adeoque pergit per partem ipsius tenuiorem. 20(II 52) Poterit ope ejusdem micrometri determinari etiam locus ipse


131342. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

per partem ipsius tenuiorem. 20(II 52) Poterit ope ejusdem micrometri determinari etiam locus ipse centri illius umbrosi circuli, qui in Luna apparet, cum innotescat, quantum et in qua directione id punctum distet a media chorda. Invenietur autem eum locum esse illum ipsum, qui debetur puncto axis coni umbrosi Terrae assumpto in ea distantia ab ipsa Terra. Nam is axis dirigitur ad partes oppositas centro Solis, cum jaceat in recta transeunte per centra Solis et


131343. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et in qua directione id punctum distet a media chorda. Invenietur autem eum locum esse illum ipsum, qui debetur puncto axis coni umbrosi Terrae assumpto in ea distantia ab ipsa Terra. Nam is axis dirigitur ad partes oppositas centro Solis, cum jaceat in recta transeunte per centra Solis et Terrae. Licet autem designare oculo viam Solis sive eclipticam, cum appareant fixae et nota sit ejus positio ad fixas cumque constet, in quo puncto eclipticae tum sit Sol, invenietur punctum illi oppositum comparandum cum centro circuli illius umbrosi. Illud tamen hic


131344. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

esse illum ipsum, qui debetur puncto axis coni umbrosi Terrae assumpto in ea distantia ab ipsa Terra. Nam is axis dirigitur ad partes oppositas centro Solis, cum jaceat in recta transeunte per centra Solis et Terrae. Licet autem designare oculo viam Solis sive eclipticam, cum appareant fixae et nota sit ejus positio ad fixas cumque constet, in quo puncto eclipticae tum sit Sol, invenietur punctum illi oppositum comparandum cum centro circuli illius umbrosi. Illud tamen hic additur in eo puncto eclipticae visum iri illud punctum axis umbrosi Terrae et illud


131345. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fixae et nota sit ejus positio ad fixas cumque constet, in quo puncto eclipticae tum sit Sol, invenietur punctum illi oppositum comparandum cum centro circuli illius umbrosi. Illud tamen hic additur in eo puncto eclipticae visum iri illud punctum axis umbrosi Terrae et illud centrum circuli umbrosi apparentis in disco Lunae, si Luna sit in ipso zenith, ubi videri debet in eadem directione, in qua videretur e centro Terrae. Sed cum illa distat a zenith, parallaxis deprimet nonnihil utriusque puncti locum apparentem, cum, uti supra etiam diximus, parallaxis


131346. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

confirmant. 22(II 54) Primo quidem nunquam habebitur eclipsis vel Lunae vel Solis, nisi Luna fuerit satis proxima alterutri e binis suis nodis in plenilunio pro eclipsi ipsius et in novilunio pro eclipsi Solis. Id quidem patet, cum in majore distantia a nodis debeat distare etiam ab ecliptica adeoque evitare umbram vel Solem. Inde autem deducuntur hic plura; primo quidem illud, si Luna in aliqua eclipsi transeat per mediam umbram Terrae, non


131347. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ecliptico plenilunio distat per sex lunares menses. Deinde illud, nunquam haberi posse eclipsim Lunae in plenilunio, nisi vel in praecedente vel in sequente novilunio vel in utroque habeatur eclipsis Solis pro aliqua parte Terrae. Demum, singulis fere annis debere haberi duas eclipses Solis et duas eclipses Lunae. Habebuntur autem aliquando etiam tres eclipses utriusque eodem anno. 23(II 55) Proponuntur hic ea, quae inter se comparanda sunt ad demonstranda ea


131348. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

autem aliquando etiam tres eclipses utriusque eodem anno. 23(II 55) Proponuntur hic ea, quae inter se comparanda sunt ad demonstranda ea theoremata: sunt autem motus Solis et Lunae, positio et motus nodorum orbitae lunaris, inclinatio orbitae lunaris ad eclipticam, diameter apparens sectionis coni umbrosi Lunae ac Solis. Ea omnia hic comparabuntur aliquanto crassius per numeros rotundos de more. Integrum ac ingens volumen requireretur ad pertractanda ea omnia, quae


131349. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

etiam tres eclipses utriusque eodem anno. 23(II 55) Proponuntur hic ea, quae inter se comparanda sunt ad demonstranda ea theoremata: sunt autem motus Solis et Lunae, positio et motus nodorum orbitae lunaris, inclinatio orbitae lunaris ad eclipticam, diameter apparens sectionis coni umbrosi Lunae ac Solis. Ea omnia hic comparabuntur aliquanto crassius per numeros rotundos de more. Integrum ac ingens volumen requireretur ad pertractanda ea omnia, quae huc pertinent,


131350. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

orbitae lunaris, inclinatio orbitae lunaris ad eclipticam, diameter apparens sectionis coni umbrosi Lunae ac Solis. Ea omnia hic comparabuntur aliquanto crassius per numeros rotundos de more. Integrum ac ingens volumen requireretur ad pertractanda ea omnia, quae huc pertinent, pro dignitate, et omnes casus evolvendos cum accurata determinatione pro singulis. Hoc autem ordine progredior: propono primum inclinationem orbitae lunaris; tum ab ipsa deduco distantiam, quam Luna habet ab ecliptica pro data quavis sua distantia a nodo; deinde propono illud: haberi


131351. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

autem ordine progredior: propono primum inclinationem orbitae lunaris; tum ab ipsa deduco distantiam, quam Luna habet ab ecliptica pro data quavis sua distantia a nodo; deinde propono illud: haberi eclipsim, si in oppositione cum Sole haec distantia sit minor quam summa diametrorum Lunae et umbrae; determino hasce semidiametros, unde eruitur distantia a nodo, quae inducit eclipsim Lunae, ut innotescat, quod sit intervallum, in quo, si contingat plenilunium, debet haberi eclipsis.


131352. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

si contingat plenilunium, debet haberi eclipsis. 24(II 56) Primo loco hic proponitur inclinatio orbitae, quae est paullo major quinque gradibus. Continetur enim inter gradus 5 et gradus 5 ac 18 minuta. Exprimuntur gradus per partem sextam unius e duodecim partibus totius circuli. Nam pars duodecima sunt gradus triginta, quorum pars sexta sunt ipsi gradus 5.


131353. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

26(II 58) Jam vero si distantia centri Lunae ab ecliptica momento, quo ipsa est in oppositione cum Sole, quo nimirum respondet e regione centri sectionis coni umbrosi, est minor quam summa binarum semidiametrorum ipsius Lunae et umbrae, debet incurrere in umbram ipsam. Nam duo circuli, quorum centra distant a se invicem minus quam per summam suarum semidiametrorum, debent necessario superponi parte sui.


131354. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

27(II 59) Videndum nunc, quanta sit summa harum semidiametrorum. Diameter Lunae est circiter dimidii gradus, quae est pars quarta unius e quindecies bissenis. Nam 15 x 12 sunt 180; adeoque ejusmodi pars totius circuli sunt duo gradus. Et hujus pars quarta est dimidius gradus. Diameter umbrae est circiter tripla. Quare ambae diametri simul sunt duorum graduum. Adeoque semidiametri simul sunt unius circiter gradus, qui est pars una e tricies bissenis, cum 30 x 12 sint 360.


131355. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

29(II 61) Habebitur igitur eclipsis, si Luna tum distet a nodo minus quam 12 gradibus. Nam per adn. 57(25) distantia ab ecliptica est circiter pars duodecima distantiae a nodo. Porro gradus 12 sunt etiam pars una e bis quindenis sive e triginta partibus totius circuli, cum 30 x 12 sint 360. Et hic erit limes distantiae eclipticae. Revera is est limes proximus, non accuratus. Qui quidem nec semper est idem, cum varietur pro varia inclinatione orbitae et varia magnitudine diametrorum apparentium Lunae et umbrae. Sed hic limes proximus tantummodo et crasso etiam


131356. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

gradus 12 sunt etiam pars una e bis quindenis sive e triginta partibus totius circuli, cum 30 x 12 sint 360. Et hic erit limes distantiae eclipticae. Revera is est limes proximus, non accuratus. Qui quidem nec semper est idem, cum varietur pro varia inclinatione orbitae et varia magnitudine diametrorum apparentium Lunae et umbrae. Sed hic limes proximus tantummodo et crasso etiam modo definitus, abunde sane est pro poesi, quae severiores calculos non admittit.


131357. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

e triginta partibus totius circuli, cum 30 x 12 sint 360. Et hic erit limes distantiae eclipticae. Revera is est limes proximus, non accuratus. Qui quidem nec semper est idem, cum varietur pro varia inclinatione orbitae et varia magnitudine diametrorum apparentium Lunae et umbrae. Sed hic limes proximus tantummodo et crasso etiam modo definitus, abunde sane est pro poesi, quae severiores calculos non admittit. 30(II 62) Fit jam hic transitus ad


131358. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

x 12 sint 360. Et hic erit limes distantiae eclipticae. Revera is est limes proximus, non accuratus. Qui quidem nec semper est idem, cum varietur pro varia inclinatione orbitae et varia magnitudine diametrorum apparentium Lunae et umbrae. Sed hic limes proximus tantummodo et crasso etiam modo definitus, abunde sane est pro poesi, quae severiores calculos non admittit. 30(II 62) Fit jam hic transitus ad definiendos limites eclipticos pro eclipsi


131359. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

positionem, est ad sensum aequale illi spatio, per quod movetur in latus observator, nimirum tantum, quanta est semidiameter Terrae eo translata. Quare distantia centri Lunae ab ecliptica pro limite eclipseos solaris est summa semidiametrorum apparentium Solis ac Lunae et semidiametri apparentis, quam haberet Terra in Lunam translata, et hinc visa. Quae quidem est eadem ac semidiameter apparens, quam habet Terra visa e Luna, quam astronomi dicunt itidem parallaxim horizontalem Lunae.


131360. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in latus observator, nimirum tantum, quanta est semidiameter Terrae eo translata. Quare distantia centri Lunae ab ecliptica pro limite eclipseos solaris est summa semidiametrorum apparentium Solis ac Lunae et semidiametri apparentis, quam haberet Terra in Lunam translata, et hinc visa. Quae quidem est eadem ac semidiameter apparens, quam habet Terra visa e Luna, quam astronomi dicunt itidem parallaxim horizontalem Lunae. 32(II 64) Horum omnium


131361. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ac semidiameter apparens, quam habet Terra visa e Luna, quam astronomi dicunt itidem parallaxim horizontalem Lunae. 32(II 64) Horum omnium colligitur jam summa: diameter Lunae et diameter Solis sunt proxime dimidii gradus singulae, diameter autem Terrae avectae ad Lunam est circiter duorum graduum. Hinc omnium ejusmodi diametrorum summa est circiter graduum trium adeoque summa semidiametrorum unius gradus cum dimidio. Fere semper parallaxis illa


131362. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum dimidio. Fere semper parallaxis illa horizontalis Lunae est aliquanto minor uno gradu; adeoque Terra avecta ad Lunam occupat minus quam duos gradus. Sed diameter Solis est semper, diameter Lunae plerumque, major dimidio gradu. Hinc ea se plerumque satis compensant, et aliquando etiam accurate. Porro, tres illi gradus sunt pars decima partis duodecimae totius circuli. Nam pars duodecima sunt gradus 30. 33(II 65) Ex


131363. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

33(II 65) Ex distantia centri Lunae ab ecliptica colligitur distantia a nodo, illam multiplicando per 12 juxta adn. 56(24). Quo pacto habentur gradus 18, qui sunt pars una e decies binis sive e viginti partibus totius circuli, cum 18 x 20 exhibeat 360. Et sunt bis novem ex iis partibus, quarum circulus integer ter continet decies bissenas, sive continet semel 30 x 12 vel 360. 34(II 66) Definitis hoc pacto limitibus distantiae a


131364. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Dum Luna ab uno vel novilunio vel plenilunio progressa in orientem devenit ad alterum novilunium vel plenilunium, interea Sol progreditur itidem in orientem fere per duodecimam partem totius eclipticae sive per unum signum. Nam mensis lunaris est circiter dierum 29 1/2. Et Sol, qui diebus 365 1/4 percurrit gradus 360, percurrit singulis diebus fere unum gradum; adeoque mense integro lunari paullo minus quam 30 gradus, quos continent singula zodiaci signa. Nodus autem interea regreditur juxta adn. 44. lib. I, atque id per unum circiter gradum cum dimidio, quae


131365. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

35(II 67) Quamobrem si quoddam novilunium vel plenilunium sive conjunctio quaedam vel oppositio accident in ipso nodo, sequens novilunium vel plenilunium accidet in puncto paullo magis remoto ab eodem nodo quam per unum signum, additis nimirum simul arcu, per quem progressus est Sol, et arcu, per quem regressus est nodus. Haec distantia a nodo duplicabitur in secundo mense lunari, triplicabitur in tertio, et ita porro. Quare post menses lunares sex fiet conjunctio vel oppositio in puncto remoto a priore nodo paullo plus quam per sex signa, adeoque paullo ultra nodum oppositum,


131366. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nodo, sequens novilunium vel plenilunium accidet in puncto paullo magis remoto ab eodem nodo quam per unum signum, additis nimirum simul arcu, per quem progressus est Sol, et arcu, per quem regressus est nodus. Haec distantia a nodo duplicabitur in secundo mense lunari, triplicabitur in tertio, et ita porro. Quare post menses lunares sex fiet conjunctio vel oppositio in puncto remoto a priore nodo paullo plus quam per sex signa, adeoque paullo ultra nodum oppositum, qui semper distat a priore nodo per semicirculum sive per sex signa, quod congruit cum iis, quae dicta sunt in adn. 43.


131367. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

habebitur ibidem altera eclipsis Solis in novilunio vel Lunae in plenilunio. 36(II 68) Quod si plenilunium accidat in ipso altero nodo utrolibet vel admodum prope ipsum, Luna et in praecedenti et in sequenti plenilunio erit satis proxima nodo opposito ad inducendam eclipsim alicui Terrae loco. Nam dimidiae lunationi debentur circiter dies 15, quibus Sol discedit a nodo circiter per 15 gradus, qui sunt ejusmodi partes, ut earum quater senas sive 24 circulus integer


131368. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

altera eclipsis Solis in novilunio vel Lunae in plenilunio. 36(II 68) Quod si plenilunium accidat in ipso altero nodo utrolibet vel admodum prope ipsum, Luna et in praecedenti et in sequenti plenilunio erit satis proxima nodo opposito ad inducendam eclipsim alicui Terrae loco. Nam dimidiae lunationi debentur circiter dies 15, quibus Sol discedit a nodo circiter per 15 gradus, qui sunt ejusmodi partes, ut earum quater senas sive 24 circulus integer contineat


131369. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

potest illud: si lunaris eclipsis acciderit satis ante appulsum ad nodum, tum eclipsim solarem debere tantum subsequi; si post appulsum, praecedere. Nam in primo casu distantia a nodo proximo, ad quem Sol tendit, debuit esse adhuc major in lunatione praecedenti per alios circiter 15 gradus; et in secundo distantia a nodo, quem jam fugit, debet esse major in lunatione sequenti per alios itidem circiter 15 gradus; adeoque major 18 gradibus. 37(II 69) Duo hic


131370. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

37(II 69) Duo hic deducuntur: primo quidem, circa singulos nodos debere haberi aliquam Solis eclipsim, ubi Sol ad eos appulerit, posse autem nullam haberi eclipsim Lunae. Nam singulis mensibus lunaribus Solis motus a nodo est circiter 30 graduum, et spatium, illud quod inducit aliquam eclipsim, est graduum 36, cum sit graduum 18 hinc et inde a nodo. Quamobrem non potest Sol per id spatium transire, quin eum alicubi in ipso assequatur Luna et novilunium celebret eclipticum. Gradus autem 36 exprimuntur per illud ter ternas partes quater.


131371. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

circa singulos nodos debere haberi aliquam Solis eclipsim, ubi Sol ad eos appulerit, posse autem nullam haberi eclipsim Lunae. Nam singulis mensibus lunaribus Solis motus a nodo est circiter 30 graduum, et spatium, illud quod inducit aliquam eclipsim, est graduum 36, cum sit graduum 18 hinc et inde a nodo. Quamobrem non potest Sol per id spatium transire, quin eum alicubi in ipso assequatur Luna et novilunium celebret eclipticum. Gradus autem 36 exprimuntur per illud ter ternas partes quater. Nam 3 x 3 x 4 sunt 36. Deinde habetur illud, posse Lunam transilire in plenilunio nodum


131372. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

haberi eclipsim Lunae. Nam singulis mensibus lunaribus Solis motus a nodo est circiter 30 graduum, et spatium, illud quod inducit aliquam eclipsim, est graduum 36, cum sit graduum 18 hinc et inde a nodo. Quamobrem non potest Sol per id spatium transire, quin eum alicubi in ipso assequatur Luna et novilunium celebret eclipticum. Gradus autem 36 exprimuntur per illud ter ternas partes quater. Nam 3 x 3 x 4 sunt 36. Deinde habetur illud, posse Lunam transilire in plenilunio nodum utrumvis sine sua eclipsi, cum spatium inducens ejus eclipsim sit 24 graduum, nimirum 12 hinc et totidem inde a


131373. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

assequatur Luna et novilunium celebret eclipticum. Gradus autem 36 exprimuntur per illud ter ternas partes quater. Nam 3 x 3 x 4 sunt 36. Deinde habetur illud, posse Lunam transilire in plenilunio nodum utrumvis sine sua eclipsi, cum spatium inducens ejus eclipsim sit 24 graduum, nimirum 12 hinc et totidem inde a nodo, et inter bina pleniluniorum proximorum loca intercedant 30 circiter gradus diversae distantiae a nodo. Quin immo, si eclipsis Solis accidet in ipso nodo, plenilunium praecedens et sequens accidet in distantia graduum circiter 15 ab eodem nodo. Quae


131374. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

celebret eclipticum. Gradus autem 36 exprimuntur per illud ter ternas partes quater. Nam 3 x 3 x 4 sunt 36. Deinde habetur illud, posse Lunam transilire in plenilunio nodum utrumvis sine sua eclipsi, cum spatium inducens ejus eclipsim sit 24 graduum, nimirum 12 hinc et totidem inde a nodo, et inter bina pleniluniorum proximorum loca intercedant 30 circiter gradus diversae distantiae a nodo. Quin immo, si eclipsis Solis accidet in ipso nodo, plenilunium praecedens et sequens accidet in distantia graduum circiter 15 ab eodem nodo. Quae distantia est major quam


131375. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum spatium inducens ejus eclipsim sit 24 graduum, nimirum 12 hinc et totidem inde a nodo, et inter bina pleniluniorum proximorum loca intercedant 30 circiter gradus diversae distantiae a nodo. Quin immo, si eclipsis Solis accidet in ipso nodo, plenilunium praecedens et sequens accidet in distantia graduum circiter 15 ab eodem nodo. Quae distantia est major quam illa 12 graduum necessaria ad inducendam eclipsim. Inde autem consequitur circa singulos nodos debere omnino haberi aliquam eclipsim Solis, sed posse non haberi eclipsim Lunae. 38(II 7O) Hinc autem


131376. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

saltem postremum debeat accidere prope alterum e nodis in distantia minore quam quae requiritur ad eclipsim. Sunt autem singulis annis saltem duodecim novilunia; adeoque saltem duo erunt ecliptica. Quod si paullo post anni initium habeatur novilunium eclipticum, habebitur et alterum post sex lunares menses, tum et tertium post alios sex, quorum postremus finietur ante finem anni, cum singulis annis habeantur Lunares menses 12 et praeterea circiter 11 dies. Adeoque habebuntur tum tres eclipses solares in anno. Quod quidem potest accidere etiam ex eo, quod in binis


131377. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

e nodis in distantia minore quam quae requiritur ad eclipsim. Sunt autem singulis annis saltem duodecim novilunia; adeoque saltem duo erunt ecliptica. Quod si paullo post anni initium habeatur novilunium eclipticum, habebitur et alterum post sex lunares menses, tum et tertium post alios sex, quorum postremus finietur ante finem anni, cum singulis annis habeantur Lunares menses 12 et praeterea circiter 11 dies. Adeoque habebuntur tum tres eclipses solares in anno. Quod quidem potest accidere etiam ex eo, quod in binis noviluniis se immediate consequentibus


131378. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

adeoque saltem duo erunt ecliptica. Quod si paullo post anni initium habeatur novilunium eclipticum, habebitur et alterum post sex lunares menses, tum et tertium post alios sex, quorum postremus finietur ante finem anni, cum singulis annis habeantur Lunares menses 12 et praeterea circiter 11 dies. Adeoque habebuntur tum tres eclipses solares in anno. Quod quidem potest accidere etiam ex eo, quod in binis noviluniis se immediate consequentibus habeatur eclipsis, cum nimirum spatium inducens eclipsim solarem sit majus quam spatium, quo duo novilunia se


131379. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tum tres eclipses solares in anno. Quod quidem potest accidere etiam ex eo, quod in binis noviluniis se immediate consequentibus habeatur eclipsis, cum nimirum spatium inducens eclipsim solarem sit majus quam spatium, quo duo novilunia se continuo excipientia distare possint. Sic si in initio et fine quarti et quinti novilunii habeatur eclipsis, habebitur etiam omnino in fine decimi vel undecimi. Adeoque habebuntur tres eodem anno. Deinde lunaris eclipsis haberi poterit initio anni, tum post alios sex menses lunares ac deinde tertio post alios sex ante anni


131380. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

solares in anno. Quod quidem potest accidere etiam ex eo, quod in binis noviluniis se immediate consequentibus habeatur eclipsis, cum nimirum spatium inducens eclipsim solarem sit majus quam spatium, quo duo novilunia se continuo excipientia distare possint. Sic si in initio et fine quarti et quinti novilunii habeatur eclipsis, habebitur etiam omnino in fine decimi vel undecimi. Adeoque habebuntur tres eodem anno. Deinde lunaris eclipsis haberi poterit initio anni, tum post alios sex menses lunares ac deinde tertio post alios sex ante anni finem. Verum cum


131381. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

post alios sex menses lunares ac deinde tertio post alios sex ante anni finem. Verum cum spatium inducens eclipsim lunarem sit tantummodo graduum 24 minus intervallo inter bina plenilunia, quod est circiter graduum 30, poterit transilire Luna nodum alterum, celebratis binis pleniluniis hinc et inde ab ipso in distantia majore quam quae requiritur ad eclipsim. Et tum poterit elabi annus integer sine binis Lunae defectibus. 39(II 71) Inde patet etiam, cur eclipses tam


131382. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

anni finem. Verum cum spatium inducens eclipsim lunarem sit tantummodo graduum 24 minus intervallo inter bina plenilunia, quod est circiter graduum 30, poterit transilire Luna nodum alterum, celebratis binis pleniluniis hinc et inde ab ipso in distantia majore quam quae requiritur ad eclipsim. Et tum poterit elabi annus integer sine binis Lunae defectibus. 39(II 71) Inde patet etiam, cur eclipses tam Solis quam Lunae non semper celebrentur in iisdem punctis eclipticae


131383. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Et tum poterit elabi annus integer sine binis Lunae defectibus. 39(II 71) Inde patet etiam, cur eclipses tam Solis quam Lunae non semper celebrentur in iisdem punctis eclipticae et qui sit punctorum eclipticorum motus, quae periodus. Eclipsis non fit nisi prope nodos. Nodi autem in singulis lunationibus regrediuntur ita, ut integrum circulum absolvant post annos circiter 18. Adeoque et loca, in quibus eclipses fiunt, regredientur ita, ut post annos


131384. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quam Lunae non semper celebrentur in iisdem punctis eclipticae et qui sit punctorum eclipticorum motus, quae periodus. Eclipsis non fit nisi prope nodos. Nodi autem in singulis lunationibus regrediuntur ita, ut integrum circulum absolvant post annos circiter 18. Adeoque et loca, in quibus eclipses fiunt, regredientur ita, ut post annos 18 eodem redeant. Quin immo post annos 9 celebrabuntur eclipses in eadem coeli parte, cum post dimidiam periodum motus nodorum alter e nodis eo deveniat, quo prius fuerat alter. Adeoque eclipses ad ipsum pertinentes debeant


131385. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pertinentes ad nodum praecedentem. 40(II 72) Una periodus motus nodorum, quae est annorum 18, aequatur fere binis periodis motus apogei lunaris, quae requirunt annos plus quam 18 et minus quam 19. Hinc post 18 circiter annos et orbita lunaris et nodi redeunt fere ad eandem positionem. Verum paullo post absolutos 18 annos, paullo ante quam nodi redeant ad eandem positionem et paullo post quam apogeum ad eandem positionem redeat secunda vice, habentur et novilunia et


131386. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

40(II 72) Una periodus motus nodorum, quae est annorum 18, aequatur fere binis periodis motus apogei lunaris, quae requirunt annos plus quam 18 et minus quam 19. Hinc post 18 circiter annos et orbita lunaris et nodi redeunt fere ad eandem positionem. Verum paullo post absolutos 18 annos, paullo ante quam nodi redeant ad eandem positionem et paullo post quam apogeum ad eandem positionem redeat secunda vice, habentur et novilunia et plenilunia fere in eadem distantia tam a nodis quam


131387. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

40(II 72) Una periodus motus nodorum, quae est annorum 18, aequatur fere binis periodis motus apogei lunaris, quae requirunt annos plus quam 18 et minus quam 19. Hinc post 18 circiter annos et orbita lunaris et nodi redeunt fere ad eandem positionem. Verum paullo post absolutos 18 annos, paullo ante quam nodi redeant ad eandem positionem et paullo post quam apogeum ad eandem positionem redeat secunda vice, habentur et novilunia et plenilunia fere in eadem distantia tam a nodis quam ab apogeo. Unde


131388. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

annorum 18, aequatur fere binis periodis motus apogei lunaris, quae requirunt annos plus quam 18 et minus quam 19. Hinc post 18 circiter annos et orbita lunaris et nodi redeunt fere ad eandem positionem. Verum paullo post absolutos 18 annos, paullo ante quam nodi redeant ad eandem positionem et paullo post quam apogeum ad eandem positionem redeat secunda vice, habentur et novilunia et plenilunia fere in eadem distantia tam a nodis quam ab apogeo. Unde oritur periodus quaedam paullo longior 18 annis, quae continet lunationes 223. Et post eam periodum aberrationes motuum lunarium


131389. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

annos plus quam 18 et minus quam 19. Hinc post 18 circiter annos et orbita lunaris et nodi redeunt fere ad eandem positionem. Verum paullo post absolutos 18 annos, paullo ante quam nodi redeant ad eandem positionem et paullo post quam apogeum ad eandem positionem redeat secunda vice, habentur et novilunia et plenilunia fere in eadem distantia tam a nodis quam ab apogeo. Unde oritur periodus quaedam paullo longior 18 annis, quae continet lunationes 223. Et post eam periodum aberrationes motuum lunarium redeunt fere eaedem. Et ejusmodi periodum observationum lunarium primus omnium


131390. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

18 et minus quam 19. Hinc post 18 circiter annos et orbita lunaris et nodi redeunt fere ad eandem positionem. Verum paullo post absolutos 18 annos, paullo ante quam nodi redeant ad eandem positionem et paullo post quam apogeum ad eandem positionem redeat secunda vice, habentur et novilunia et plenilunia fere in eadem distantia tam a nodis quam ab apogeo. Unde oritur periodus quaedam paullo longior 18 annis, quae continet lunationes 223. Et post eam periodum aberrationes motuum lunarium redeunt fere eaedem. Et ejusmodi periodum observationum lunarium primus omnium aggressus est


131391. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

paullo ante quam nodi redeant ad eandem positionem et paullo post quam apogeum ad eandem positionem redeat secunda vice, habentur et novilunia et plenilunia fere in eadem distantia tam a nodis quam ab apogeo. Unde oritur periodus quaedam paullo longior 18 annis, quae continet lunationes 223. Et post eam periodum aberrationes motuum lunarium redeunt fere eaedem. Et ejusmodi periodum observationum lunarium primus omnium aggressus est Halleyus, ex qua pro sequentibus periodis desumi possunt correctiones tabularum ita, ut loca Lunae obtineantur admodum accurata, ingenti et astronomiae,


131392. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

apogeum ad eandem positionem redeat secunda vice, habentur et novilunia et plenilunia fere in eadem distantia tam a nodis quam ab apogeo. Unde oritur periodus quaedam paullo longior 18 annis, quae continet lunationes 223. Et post eam periodum aberrationes motuum lunarium redeunt fere eaedem. Et ejusmodi periodum observationum lunarium primus omnium aggressus est Halleyus, ex qua pro sequentibus periodis desumi possunt correctiones tabularum ita, ut loca Lunae obtineantur admodum accurata, ingenti et astronomiae, et geographiae, et nauticae bono. Numerus 223


131393. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

lunationes 223. Et post eam periodum aberrationes motuum lunarium redeunt fere eaedem. Et ejusmodi periodum observationum lunarium primus omnium aggressus est Halleyus, ex qua pro sequentibus periodis desumi possunt correctiones tabularum ita, ut loca Lunae obtineantur admodum accurata, ingenti et astronomiae, et geographiae, et nauticae bono. Numerus 223 admodum dilucide et vero etiam poetico stylo exprimitur per illud tribus, et bis centenis, et bis denis. Si superiorum motuum desiderentur accuratiores numeri, periodus nodorum est ex


131394. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Et post eam periodum aberrationes motuum lunarium redeunt fere eaedem. Et ejusmodi periodum observationum lunarium primus omnium aggressus est Halleyus, ex qua pro sequentibus periodis desumi possunt correctiones tabularum ita, ut loca Lunae obtineantur admodum accurata, ingenti et astronomiae, et geographiae, et nauticae bono. Numerus 223 admodum dilucide et vero etiam poetico stylo exprimitur per illud tribus, et bis centenis, et bis denis. Si superiorum motuum desiderentur accuratiores numeri, periodus nodorum est ex Elementis Caillii an.


131395. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aberrationes motuum lunarium redeunt fere eaedem. Et ejusmodi periodum observationum lunarium primus omnium aggressus est Halleyus, ex qua pro sequentibus periodis desumi possunt correctiones tabularum ita, ut loca Lunae obtineantur admodum accurata, ingenti et astronomiae, et geographiae, et nauticae bono. Numerus 223 admodum dilucide et vero etiam poetico stylo exprimitur per illud tribus, et bis centenis, et bis denis. Si superiorum motuum desiderentur accuratiores numeri, periodus nodorum est ex Elementis Caillii an. 18, dier. 224,


131396. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

observationum lunarium primus omnium aggressus est Halleyus, ex qua pro sequentibus periodis desumi possunt correctiones tabularum ita, ut loca Lunae obtineantur admodum accurata, ingenti et astronomiae, et geographiae, et nauticae bono. Numerus 223 admodum dilucide et vero etiam poetico stylo exprimitur per illud tribus, et bis centenis, et bis denis. Si superiorum motuum desiderentur accuratiores numeri, periodus nodorum est ex Elementis Caillii an. 18, dier. 224, hor. 5. Quod exprimitur per illud dum novies binis novus additur


131397. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Halleyus, ex qua pro sequentibus periodis desumi possunt correctiones tabularum ita, ut loca Lunae obtineantur admodum accurata, ingenti et astronomiae, et geographiae, et nauticae bono. Numerus 223 admodum dilucide et vero etiam poetico stylo exprimitur per illud tribus, et bis centenis, et bis denis. Si superiorum motuum desiderentur accuratiores numeri, periodus nodorum est ex Elementis Caillii an. 18, dier. 224, hor. 5. Quod exprimitur per illud dum novies binis novus additur annus. Periodus apogei lunaris est an. 8, dier. 309, hor. 8,


131398. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pro sequentibus periodis desumi possunt correctiones tabularum ita, ut loca Lunae obtineantur admodum accurata, ingenti et astronomiae, et geographiae, et nauticae bono. Numerus 223 admodum dilucide et vero etiam poetico stylo exprimitur per illud tribus, et bis centenis, et bis denis. Si superiorum motuum desiderentur accuratiores numeri, periodus nodorum est ex Elementis Caillii an. 18, dier. 224, hor. 5. Quod exprimitur per illud dum novies binis novus additur annus. Periodus apogei lunaris est an. 8, dier. 309, hor. 8, min. 20. Adeoque


131399. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

apogei lunaris est an. 8, dier. 309, hor. 8, min. 20. Adeoque duo ejusmodi periodi sunt an. 17, dierum 254 proxime. Quae cum simul nondum adaequent unam periodum nodorum, idcirco tempore unius nodorum periodi apogeum Lunae non redibit accurate ad idem coeli punctum, sed ad ulterius quodpiam. Et idcirco dictum est Restituet sese atque eadem prope signa reviset, addito illo prope. Menses lunares 223 requirunt quam proxime annos Julianos 18, dies 14. Idcirco dictum est ubi ter sextus se vix evolverit annus.


131400. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

addito illo prope. Menses lunares 223 requirunt quam proxime annos Julianos 18, dies 14. Idcirco dictum est ubi ter sextus se vix evolverit annus. 41(II 73) Exposita causa et limitibus ac periodo eclipsium, hic postremo loco proponitur discrimen inter eclipses Solis ac eclipses Lunae, quod sternit viam ad exponendum ingentem ipsarum eclipsium usum in geographia et arte nautica. Nimirum singula phaenomena eclipseos lunaris eodem modo fere accuratissime eodem


131401. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

41(II 73) Exposita causa et limitibus ac periodo eclipsium, hic postremo loco proponitur discrimen inter eclipses Solis ac eclipses Lunae, quod sternit viam ad exponendum ingentem ipsarum eclipsium usum in geographia et arte nautica. Nimirum singula phaenomena eclipseos lunaris eodem modo fere accuratissime eodem momento temporis apparent spectatoribus omnibus constitutis in toto eo hemisphaerio terrestri, cui Luna est conspicua. At in Solis eclipsi eodem momento temporis alii spectatores longe aliud vident.


131402. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Ratio discriminis est manifesta. Quia nimirum eclipsis Lunae est defectus luminis in ipsa Luna immersa in conum umbrosum Terrae. Quem idcirco omnes simul vident, qui Lunam vident. At eclipsis Solis est defectus luminis emissi a toto disco Solis vel ab aliqua ejus parte, et intercepti a Luna interposita. Quae visa e diversis punctis superficiei terrestris refertur ad diversa loca regionis solaris. Incipitur autem hic a Luna et nominantur initium ac finis eclipseos, et illae, quas appellant phases, nimirum partes disci lunaris obscuratae,


131403. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vident, qui Lunam vident. At eclipsis Solis est defectus luminis emissi a toto disco Solis vel ab aliqua ejus parte, et intercepti a Luna interposita. Quae visa e diversis punctis superficiei terrestris refertur ad diversa loca regionis solaris. Incipitur autem hic a Luna et nominantur initium ac finis eclipseos, et illae, quas appellant phases, nimirum partes disci lunaris obscuratae, quae definiri solent per partes diametri Lunae, quam astronomi, ut et Solis diametrum, pro hisce phasibus exprimendis dividunt in duodecim digitos.


131404. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est defectus luminis emissi a toto disco Solis vel ab aliqua ejus parte, et intercepti a Luna interposita. Quae visa e diversis punctis superficiei terrestris refertur ad diversa loca regionis solaris. Incipitur autem hic a Luna et nominantur initium ac finis eclipseos, et illae, quas appellant phases, nimirum partes disci lunaris obscuratae, quae definiri solent per partes diametri Lunae, quam astronomi, ut et Solis diametrum, pro hisce phasibus exprimendis dividunt in duodecim digitos.


131405. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

terrestris refertur ad diversa loca regionis solaris. Incipitur autem hic a Luna et nominantur initium ac finis eclipseos, et illae, quas appellant phases, nimirum partes disci lunaris obscuratae, quae definiri solent per partes diametri Lunae, quam astronomi, ut et Solis diametrum, pro hisce phasibus exprimendis dividunt in duodecim digitos. 42(II 74) Proponitur, quid sit longitudo et latitudo geographica. Prior excurrit per totum


131406. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

solent per partes diametri Lunae, quam astronomi, ut et Solis diametrum, pro hisce phasibus exprimendis dividunt in duodecim digitos. 42(II 74) Proponitur, quid sit longitudo et latitudo geographica. Prior excurrit per totum aequatoris circulum in orientem, posterior per quadrantem circuli hinc et inde in Boream vel Austrum versus alterum e polis. Nimirum in globo Terrae habentur bini poli ut in coelo, circa quos fit motus diurnus, quorum alter dicitur borealis et


131407. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

duodecim digitos. 42(II 74) Proponitur, quid sit longitudo et latitudo geographica. Prior excurrit per totum aequatoris circulum in orientem, posterior per quadrantem circuli hinc et inde in Boream vel Austrum versus alterum e polis. Nimirum in globo Terrae habentur bini poli ut in coelo, circa quos fit motus diurnus, quorum alter dicitur borealis et alter australis. Ab iis aeque distat circulus ille maximus conversionis diurnae, quem lib. I. adn. 24 diximus appellari


131408. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et latitudo geographica. Prior excurrit per totum aequatoris circulum in orientem, posterior per quadrantem circuli hinc et inde in Boream vel Austrum versus alterum e polis. Nimirum in globo Terrae habentur bini poli ut in coelo, circa quos fit motus diurnus, quorum alter dicitur borealis et alter australis. Ab iis aeque distat circulus ille maximus conversionis diurnae, quem lib. I. adn. 24 diximus appellari aequatorem. Omnes semicirculi, qui abeunt ab altero polo ad alterum, dicuntur meridiani. Et eorum aliquem ad arbitrium selectum geographi appellant primum meridianum.


131409. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

bini poli ut in coelo, circa quos fit motus diurnus, quorum alter dicitur borealis et alter australis. Ab iis aeque distat circulus ille maximus conversionis diurnae, quem lib. I. adn. 24 diximus appellari aequatorem. Omnes semicirculi, qui abeunt ab altero polo ad alterum, dicuntur meridiani. Et eorum aliquem ad arbitrium selectum geographi appellant primum meridianum. Plerumque autem solet esse is, qui transit per insulam Ferri. Quod apud Gallos lege statutum est pro geographis omnibus. Meridianus loci cujuspiam, ut Romae vel Londini est is, qui transit per ipsos polos et eum locum


131410. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

meridiani. Et eorum aliquem ad arbitrium selectum geographi appellant primum meridianum. Plerumque autem solet esse is, qui transit per insulam Ferri. Quod apud Gallos lege statutum est pro geographis omnibus. Meridianus loci cujuspiam, ut Romae vel Londini est is, qui transit per ipsos polos et eum locum et determinat tam longitudinem quam latitudinem geographicam ipsius loci. Nam longitudo geographica dicitur arcus aequatoris, qui excurrit a primo meridiano in orientem usque ad meridianum loci. Latitudo autem geographica dicitur ille arcus ejusdem meridiani, qui jacet inter


131411. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eorum aliquem ad arbitrium selectum geographi appellant primum meridianum. Plerumque autem solet esse is, qui transit per insulam Ferri. Quod apud Gallos lege statutum est pro geographis omnibus. Meridianus loci cujuspiam, ut Romae vel Londini est is, qui transit per ipsos polos et eum locum et determinat tam longitudinem quam latitudinem geographicam ipsius loci. Nam longitudo geographica dicitur arcus aequatoris, qui excurrit a primo meridiano in orientem usque ad meridianum loci. Latitudo autem geographica dicitur ille arcus ejusdem meridiani, qui jacet inter aequatorem et ipsum


131412. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

locum et determinat tam longitudinem quam latitudinem geographicam ipsius loci. Nam longitudo geographica dicitur arcus aequatoris, qui excurrit a primo meridiano in orientem usque ad meridianum loci. Latitudo autem geographica dicitur ille arcus ejusdem meridiani, qui jacet inter aequatorem et ipsum locum, ac est distantia ipsius loci ab aequatore assumpta in superficie Terrae per arcum circuli maximi perpendicularem ipsi aequatori. Ipsa latitudo dicitur borealis vel australis, prout locus respectu aequatoris jacet ad Boream vel ad Austrum. Longitudo et


131413. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et ipsum locum, ac est distantia ipsius loci ab aequatore assumpta in superficie Terrae per arcum circuli maximi perpendicularem ipsi aequatori. Ipsa latitudo dicitur borealis vel australis, prout locus respectu aequatoris jacet ad Boream vel ad Austrum. Longitudo et latitudo, quae in Terra assumuntur respectu aequatoris, in coelo assumuntur respectu eclipticae numerando longitudinem a principio Arietis. Et quae ad aequatorem eodem modo referuntur, dicuntur ascensio recta ac declinatio, quod hic innuo ad indicandam diversam eorumdem nominum


131414. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aequatori. Ipsa latitudo dicitur borealis vel australis, prout locus respectu aequatoris jacet ad Boream vel ad Austrum. Longitudo et latitudo, quae in Terra assumuntur respectu aequatoris, in coelo assumuntur respectu eclipticae numerando longitudinem a principio Arietis. Et quae ad aequatorem eodem modo referuntur, dicuntur ascensio recta ac declinatio, quod hic innuo ad indicandam diversam eorumdem nominum significationem, hic pro geographia, et superius adn. 18 (lib. II) pro astronomia. Porro cognita longitudine et latitudine loci facile


131415. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

assumuntur respectu aequatoris, in coelo assumuntur respectu eclipticae numerando longitudinem a principio Arietis. Et quae ad aequatorem eodem modo referuntur, dicuntur ascensio recta ac declinatio, quod hic innuo ad indicandam diversam eorumdem nominum significationem, hic pro geographia, et superius adn. 18 (lib. II) pro astronomia. Porro cognita longitudine et latitudine loci facile est invenire punctum in globo geographico vel mappis, ad quod is locus pertinet, cum in globo habeantur semper delineati aequator et plures meridiani et in mappis etiam


131416. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a principio Arietis. Et quae ad aequatorem eodem modo referuntur, dicuntur ascensio recta ac declinatio, quod hic innuo ad indicandam diversam eorumdem nominum significationem, hic pro geographia, et superius adn. 18 (lib. II) pro astronomia. Porro cognita longitudine et latitudine loci facile est invenire punctum in globo geographico vel mappis, ad quod is locus pertinet, cum in globo habeantur semper delineati aequator et plures meridiani et in mappis etiam particularibus, habeantur itidem lineae, vel saltem numeri, per quos longitudo et latitudo


131417. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nominum significationem, hic pro geographia, et superius adn. 18 (lib. II) pro astronomia. Porro cognita longitudine et latitudine loci facile est invenire punctum in globo geographico vel mappis, ad quod is locus pertinet, cum in globo habeantur semper delineati aequator et plures meridiani et in mappis etiam particularibus, habeantur itidem lineae, vel saltem numeri, per quos longitudo et latitudo determinentur; quae idcirco facile inveniuntur pro quovis loco, qui existat in ipsa mappa.


131418. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hic pro geographia, et superius adn. 18 (lib. II) pro astronomia. Porro cognita longitudine et latitudine loci facile est invenire punctum in globo geographico vel mappis, ad quod is locus pertinet, cum in globo habeantur semper delineati aequator et plures meridiani et in mappis etiam particularibus, habeantur itidem lineae, vel saltem numeri, per quos longitudo et latitudo determinentur; quae idcirco facile inveniuntur pro quovis loco, qui existat in ipsa mappa.


131419. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cognita longitudine et latitudine loci facile est invenire punctum in globo geographico vel mappis, ad quod is locus pertinet, cum in globo habeantur semper delineati aequator et plures meridiani et in mappis etiam particularibus, habeantur itidem lineae, vel saltem numeri, per quos longitudo et latitudo determinentur; quae idcirco facile inveniuntur pro quovis loco, qui existat in ipsa mappa. 43(II 75) Innuuntur hic methodi determinandi latitudinem loci cujuspiam; quod


131420. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

horizonte aequalis distantiae zenith ab aequatore adeoque altitudini poli. Si igitur observetur, quae sit altitudo poli supra horizontem, invenitur latitudo geographica loci. Porro id facile praestatur ope instrumenti astronomici cujuspiam, quo determinetur, quot gradibus et minutis sydus aliquod elevetur supra horizontem vel distet. Si enim accipiatur aliqua fixa polo proxima et determinetur ejus altitudo supra horizontem tam maxima, cum ascendit supra polum, quam minima, cum descendit infra, media inter ipsas erit altitudo poli. Quin immo


131421. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

observetur, quae sit altitudo poli supra horizontem, invenitur latitudo geographica loci. Porro id facile praestatur ope instrumenti astronomici cujuspiam, quo determinetur, quot gradibus et minutis sydus aliquod elevetur supra horizontem vel distet. Si enim accipiatur aliqua fixa polo proxima et determinetur ejus altitudo supra horizontem tam maxima, cum ascendit supra polum, quam minima, cum descendit infra, media inter ipsas erit altitudo poli. Quin immo facilius praestatur id ipsum per unicam observationem vel stellae cujusvis vel etiam Solis, qua inveniatur


131422. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

loci, qui sibi id punctum videt ad verticem imminens. Sed oportet aliunde nosse ex astronomicis tabulis distantiam ejusdem astri a polo, quae pro fixis vix quidquam mutatur ad sensum intra annum, pro Sole mutatur quidem plurimum. Sed ad usus nauticos habentur pro singulis diebus computatae et in tabulas redactae declinationes Solis, quarum complementa ad gradus 90 exhibent distantias a polo. Porro distantia illa a zenith capienda est, ubi astrum appellit ad meridianum. Tum enim in eodem meridiano computantur omnes ejusmodi distantiae. Et cum innotescat


131423. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

diebus computatae et in tabulas redactae declinationes Solis, quarum complementa ad gradus 90 exhibent distantias a polo. Porro distantia illa a zenith capienda est, ubi astrum appellit ad meridianum. Tum enim in eodem meridiano computantur omnes ejusmodi distantiae. Et cum innotescat distantia astri a zenith per observationem et a polo per tabulas, innotescit distantia quoque poli a zenith, adeoque ejus residuum ad gradus 90, quae est altitudo poli, et exhibet latitudinem loci. Corrigenda est etiam observatio a refractione, quae omnia


131424. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Solis, quarum complementa ad gradus 90 exhibent distantias a polo. Porro distantia illa a zenith capienda est, ubi astrum appellit ad meridianum. Tum enim in eodem meridiano computantur omnes ejusmodi distantiae. Et cum innotescat distantia astri a zenith per observationem et a polo per tabulas, innotescit distantia quoque poli a zenith, adeoque ejus residuum ad gradus 90, quae est altitudo poli, et exhibet latitudinem loci. Corrigenda est etiam observatio a refractione, quae omnia objecta coelestia elevat. Et quidem habentur tabulae ad id


131425. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est, ubi astrum appellit ad meridianum. Tum enim in eodem meridiano computantur omnes ejusmodi distantiae. Et cum innotescat distantia astri a zenith per observationem et a polo per tabulas, innotescit distantia quoque poli a zenith, adeoque ejus residuum ad gradus 90, quae est altitudo poli, et exhibet latitudinem loci. Corrigenda est etiam observatio a refractione, quae omnia objecta coelestia elevat. Et quidem habentur tabulae ad id ipsum computatae. Sed in ipsis versibus praecipua tantummodo quaedam capita attigimus.


131426. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

astri a zenith per observationem et a polo per tabulas, innotescit distantia quoque poli a zenith, adeoque ejus residuum ad gradus 90, quae est altitudo poli, et exhibet latitudinem loci. Corrigenda est etiam observatio a refractione, quae omnia objecta coelestia elevat. Et quidem habentur tabulae ad id ipsum computatae. Sed in ipsis versibus praecipua tantummodo quaedam capita attigimus. 44(II 76) Longitudo geographica loci cujuspiam facile


131427. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

44(II 76) Longitudo geographica loci cujuspiam facile definitur per observationem eclipseos lunaris, si ea observatio simul instituta fuerit in eo loco, cujus longitudo quaeritur, et in alio quopiam, cujus longitudo jam innotescat. Satis est conferre inter se horas astronomicas eorum locorum, quibus horis observatum est initium, vel finis, vel certa phasis eclipseos. Horae enim singulorum locorum numerantur ab astronomis incipiendo a meridie loci ad meridiem. Porro meridies


131428. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Horae enim singulorum locorum numerantur ab astronomis incipiendo a meridie loci ad meridiem. Porro meridies citius accidit regionibus orientalioribus, cum Sol ad earum meridianum citius appellat. Hinc eodem momento temporis plures horas numerat locus situs in meridiano terrestri orientaliore. Et proinde differentia horarum exhibet differentiam positionis meridianorum, adeoque differentiam longitudinum. Satis est ad id reducere differentiam temporis ad partes aequatoris, quod facile itidem fit. Cum enim Sol 24 horis totum diurno motu absolvat circulum, nimirum


131429. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Satis est ad id reducere differentiam temporis ad partes aequatoris, quod facile itidem fit. Cum enim Sol 24 horis totum diurno motu absolvat circulum, nimirum gradus 360, debentur singulis horis gradus 15. Adeoque unus gradus respondet 4 minutis, unum minutum quatuor secundis, et ita porro. 45(II 77) Initium et finis eclipseos difficilius satis accurate determinari solent ob confusum umbrae terrestris marginem, qui observationem turbat, potissimum, ubi


131430. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

absolvat circulum, nimirum gradus 360, debentur singulis horis gradus 15. Adeoque unus gradus respondet 4 minutis, unum minutum quatuor secundis, et ita porro. 45(II 77) Initium et finis eclipseos difficilius satis accurate determinari solent ob confusum umbrae terrestris marginem, qui observationem turbat, potissimum, ubi non videtur simul ingens arcus ipsius umbrae. Phases etiam difficulter admodum intra satis arctos temporis limites observantur, potissimum si Luna non


131431. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

marginem, qui observationem turbat, potissimum, ubi non videtur simul ingens arcus ipsius umbrae. Phases etiam difficulter admodum intra satis arctos temporis limites observantur, potissimum si Luna non incedat nisi per marginem umbrae terrestris. Quo casu lente admodum aliquanto post initium et ante finem phases augentur et minuuntur. Hinc potius adhibentur immersiones et emersiones macularum Lunae, per quarum plures cito admodum transit margo umbrae. Sunt autem multae ejusmodi maculae in Luna, quae ope telescopii admodum distinctae apparent, sive sint particulae quaedam ejus


131432. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

turbat, potissimum, ubi non videtur simul ingens arcus ipsius umbrae. Phases etiam difficulter admodum intra satis arctos temporis limites observantur, potissimum si Luna non incedat nisi per marginem umbrae terrestris. Quo casu lente admodum aliquanto post initium et ante finem phases augentur et minuuntur. Hinc potius adhibentur immersiones et emersiones macularum Lunae, per quarum plures cito admodum transit margo umbrae. Sunt autem multae ejusmodi maculae in Luna, quae ope telescopii admodum distinctae apparent, sive sint particulae quaedam ejus superficiei obscuriores sive


131433. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

arcus ipsius umbrae. Phases etiam difficulter admodum intra satis arctos temporis limites observantur, potissimum si Luna non incedat nisi per marginem umbrae terrestris. Quo casu lente admodum aliquanto post initium et ante finem phases augentur et minuuntur. Hinc potius adhibentur immersiones et emersiones macularum Lunae, per quarum plures cito admodum transit margo umbrae. Sunt autem multae ejusmodi maculae in Luna, quae ope telescopii admodum distinctae apparent, sive sint particulae quaedam ejus superficiei obscuriores sive lucidiores. Nam utrumque genus macularum nomine


131434. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

jam passim ab astronomis adhibentur. Quae fere omnia desumpta sunt ab hominibus, qui doctrinae fama innotuerunt vel apud veteres, ut Plato, Aristoteles, Aristarchus, vel apud recentiores, ut Copernicus, Tycho, Galileus. Ampliores maculas ipse appellavit maria, ut Mare serenitatis, Mare crisium. Et insulas quoque habet ut Insulam sinus medii; ad quae hic nomina alluditur. 46(II 78) Quando non habentur binae observationes institutae in binis locis, sed unica in uno loco


131435. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

uti Londini vel Parisiorum, id phaenomenum, quod observatur, debeat accidere. Conferendo enim horam ejusmodi cum hora loci, in quo observatio instituitur, determinatur longitudo ejus loci; cujus latitudine pariter determinata per methodos superius expositas invenitur positio ejus loci ignoti. Et eo pacto navis delata per procellam ad partem Oceani quamcunque, si eclipsim aliquam ibi habeat, potest nosse, ubi sit, et reliquum cursum dirigere. Haec quidem methodus vix ullius usus esse poterat ante perfectam astronomiam, cum initium et finis eclipseos notata in


131436. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in quo observatio instituitur, determinatur longitudo ejus loci; cujus latitudine pariter determinata per methodos superius expositas invenitur positio ejus loci ignoti. Et eo pacto navis delata per procellam ad partem Oceani quamcunque, si eclipsim aliquam ibi habeat, potest nosse, ubi sit, et reliquum cursum dirigere. Haec quidem methodus vix ullius usus esse poterat ante perfectam astronomiam, cum initium et finis eclipseos notata in ephemeridibus intra dimidium etiam quadrantem eoque plus aberrarent a veris. Singula autem minuta temporis possint errorem


131437. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

positio ejus loci ignoti. Et eo pacto navis delata per procellam ad partem Oceani quamcunque, si eclipsim aliquam ibi habeat, potest nosse, ubi sit, et reliquum cursum dirigere. Haec quidem methodus vix ullius usus esse poterat ante perfectam astronomiam, cum initium et finis eclipseos notata in ephemeridibus intra dimidium etiam quadrantem eoque plus aberrarent a veris. Singula autem minuta temporis possint errorem secum trahere 15 milliariorum geographicorum in positione loci. Sed jam lunaris theoria ita perfecta est, quemadmodum diximus libro I. adn. 48,


131438. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

etiam quadrantem eoque plus aberrarent a veris. Singula autem minuta temporis possint errorem secum trahere 15 milliariorum geographicorum in positione loci. Sed jam lunaris theoria ita perfecta est, quemadmodum diximus libro I. adn. 48, ut intra satis arctos limites loca Lunae determinentur. Et proinde eclipsium quoque phaenomena praedicantur. Binae difficultates remanent: phaenomeni raritas summa et difficultas summa observandi, potissimum in mari. Sed raritas suppletur per alia phaenomena, quae etiam intra multo arctiores limites et multo certius observari


131439. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in positione loci. Sed jam lunaris theoria ita perfecta est, quemadmodum diximus libro I. adn. 48, ut intra satis arctos limites loca Lunae determinentur. Et proinde eclipsium quoque phaenomena praedicantur. Binae difficultates remanent: phaenomeni raritas summa et difficultas summa observandi, potissimum in mari. Sed raritas suppletur per alia phaenomena, quae etiam intra multo arctiores limites et multo certius observari possunt. Ac difficultatem ea observandi in mari nuper sustulit vir summi ingenii et industriae summae dominus Irwin, per sellam ita


131440. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

loca Lunae determinentur. Et proinde eclipsium quoque phaenomena praedicantur. Binae difficultates remanent: phaenomeni raritas summa et difficultas summa observandi, potissimum in mari. Sed raritas suppletur per alia phaenomena, quae etiam intra multo arctiores limites et multo certius observari possunt. Ac difficultatem ea observandi in mari nuper sustulit vir summi ingenii et industriae summae dominus Irwin, per sellam ita in navi suspensam, ut observationes per majora telescopia et Dollondianum micrometrum ac per alia instrumenta inter ipsam jactationem


131441. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

difficultates remanent: phaenomeni raritas summa et difficultas summa observandi, potissimum in mari. Sed raritas suppletur per alia phaenomena, quae etiam intra multo arctiores limites et multo certius observari possunt. Ac difficultatem ea observandi in mari nuper sustulit vir summi ingenii et industriae summae dominus Irwin, per sellam ita in navi suspensam, ut observationes per majora telescopia et Dollondianum micrometrum ac per alia instrumenta inter ipsam jactationem aeque facile et accurate in ipso mari institui possint ac in terra, teste inter alios Sissono, qui ejus ope


131442. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

suppletur per alia phaenomena, quae etiam intra multo arctiores limites et multo certius observari possunt. Ac difficultatem ea observandi in mari nuper sustulit vir summi ingenii et industriae summae dominus Irwin, per sellam ita in navi suspensam, ut observationes per majora telescopia et Dollondianum micrometrum ac per alia instrumenta inter ipsam jactationem aeque facile et accurate in ipso mari institui possint ac in terra, teste inter alios Sissono, qui ejus ope plurimas observationes instituit, inter quas diametrum apparentem Solis saepe iteratis vicibus assumpsit sine


131443. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

observari possunt. Ac difficultatem ea observandi in mari nuper sustulit vir summi ingenii et industriae summae dominus Irwin, per sellam ita in navi suspensam, ut observationes per majora telescopia et Dollondianum micrometrum ac per alia instrumenta inter ipsam jactationem aeque facile et accurate in ipso mari institui possint ac in terra, teste inter alios Sissono, qui ejus ope plurimas observationes instituit, inter quas diametrum apparentem Solis saepe iteratis vicibus assumpsit sine unius minuti secundi discrimine.


131444. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

satellitum Jovis multo aptiores sunt ad determinandas longitudines, tum quia sunt frequentiores, tum quia multo certius determinantur, potissimum eclipses intimi satellitis, cujus theoria est multo magis perfecta, ut ejus eclipses jam praenunciari possint citra errorem fere unius minuti; et velocitas motus est tanta, ut multo minus incertum observatorem reddat de momento phaenomeni. Porro is non solum eclipsim patitur in umbram Jovis incurrens, sed et in ipsum Jovis corpus umbram projicit, quae longioribus telescopiis deprehendi possit. In singulis autem conversionibus defectum


131445. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

satellitis, cujus theoria est multo magis perfecta, ut ejus eclipses jam praenunciari possint citra errorem fere unius minuti; et velocitas motus est tanta, ut multo minus incertum observatorem reddat de momento phaenomeni. Porro is non solum eclipsim patitur in umbram Jovis incurrens, sed et in ipsum Jovis corpus umbram projicit, quae longioribus telescopiis deprehendi possit. In singulis autem conversionibus defectum patitur; quae conversiones breviores sunt duorum dierum intervallo. Adhiberi possunt etiam eclipses aliorum satellitum, potissimum secundi,


131446. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eclipses aliorum satellitum, potissimum secundi, etiam in mari, si calculus e tabulis initus corrigatur per praecedentes observationes. (On a depuis réduit les tables du second satellite presque à la même perfection que celles du premier.) Possunt autem adhiberi etiam conjunctiones cum Jove et conjunctiones intimi satellitis cum reliquis. Quorum si theoria est minus accurata, motus est lentior. Ut idcirco in Jovis satellitibus non rara, sed admodum frequens habeatur occasio longitudinis determinandae, quod ut etiam in mari fieri jam possit, debet Irwino geographia. Ex cujus sella,


131447. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

minus accurata, motus est lentior. Ut idcirco in Jovis satellitibus non rara, sed admodum frequens habeatur occasio longitudinis determinandae, quod ut etiam in mari fieri jam possit, debet Irwino geographia. Ex cujus sella, primo, quod sciam, in mari eclipses satellitum Jovis sunt observatae et longitudo per illas determinata. Quod quidem ipse cum Sissono praestitit pluribus vicibus. Haec methodus deficit per binos circiter menses singulis annis, per quos Jupiter post Solem latet. At praeterquam quod ingens est sane commodum posse longitudinem determinare in


131448. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sissono praestitit pluribus vicibus. Haec methodus deficit per binos circiter menses singulis annis, per quos Jupiter post Solem latet. At praeterquam quod ingens est sane commodum posse longitudinem determinare in medio mari per decem singulorum annorum menses, habentur et alia observationum genera, quae perpetuo usui esse possunt, de quibus mox agemus. 48(II 80) Solis eclipses itidem ad longitudinum determinationem adhibentur, determinando


131449. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

generalis eclipsium solarium, quam debemus Dominico Cassino. Delineatur circulus, qui referat peripheriam circuli terrestris terminantis hemisphaerium visum e centro Solis. In eo designantur loca binorum polorum Terrae projectorum in ejus planum, tum projectio circulorum per ipsos transeuntium et designantium horas ad quinos saltem gradus ac parallelorum pertinentium ad id hemisphaerium. Quae fere semper sunt ellipses praeter unicum omnium horariorum medium, qui meridiem designat et abit in rectam lineam. Apponitur recta itidem linea, quae exhibet viam ejus puncti, in quo incurrit in


131450. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

loca binorum polorum Terrae projectorum in ejus planum, tum projectio circulorum per ipsos transeuntium et designantium horas ad quinos saltem gradus ac parallelorum pertinentium ad id hemisphaerium. Quae fere semper sunt ellipses praeter unicum omnium horariorum medium, qui meridiem designat et abit in rectam lineam. Apponitur recta itidem linea, quae exhibet viam ejus puncti, in quo incurrit in idem planum recta ducta per centrum Solis et Lunae. In quo puncto centrum Lunae appareret spectatori posito in Sole. Id punctum est centrum umbrae vel penumbrae lunaris, in quo qui existit,


131451. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ac parallelorum pertinentium ad id hemisphaerium. Quae fere semper sunt ellipses praeter unicum omnium horariorum medium, qui meridiem designat et abit in rectam lineam. Apponitur recta itidem linea, quae exhibet viam ejus puncti, in quo incurrit in idem planum recta ducta per centrum Solis et Lunae. In quo puncto centrum Lunae appareret spectatori posito in Sole. Id punctum est centrum umbrae vel penumbrae lunaris, in quo qui existit, videt Solis eclipsem centralem. Prout autem inde locus quivis magis vel minus distat, minorem vel majorem videt obtectam Solis partem. At ex


131452. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sole. Id punctum est centrum umbrae vel penumbrae lunaris, in quo qui existit, videt Solis eclipsem centralem. Prout autem inde locus quivis magis vel minus distat, minorem vel majorem videt obtectam Solis partem. At ex astronomico calculo innotescit nexus inter determinatas distantias ejusmodi et partes diametri solaris deficientes. Ei lineae rectae adscribuntur numeri, qui exprimant horas loci cogniti, pro quo calculus est institutus. Et concipiuntur loca Terrae motu diurno delata per illas parallelorum ellipses, quarum quae cuivis loco conveniat, innotescit, si


131453. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vel majorem videt obtectam Solis partem. At ex astronomico calculo innotescit nexus inter determinatas distantias ejusmodi et partes diametri solaris deficientes. Ei lineae rectae adscribuntur numeri, qui exprimant horas loci cogniti, pro quo calculus est institutus. Et concipiuntur loca Terrae motu diurno delata per illas parallelorum ellipses, quarum quae cuivis loco conveniat, innotescit, si innotescat ejus loci latitudo. Si jam innotescat ipsius loci etiam longitudo, innotescet differentia ejus meridiei a meridie loci, pro quo


131454. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quarum quae cuivis loco conveniat, innotescit, si innotescat ejus loci latitudo. Si jam innotescat ipsius loci etiam longitudo, innotescet differentia ejus meridiei a meridie loci, pro quo calculus est institutus, adeoque ejus hora pro quavis data hora loci ejusdem, et idcirco ejus positio in suo parallelo respondens positioni centri umbrae mobilis, et distantia, ac ex ea solaris eclipseos quantitas, quae idcirco praenunciari potest. Erit autem centralis in iis locis, quae delata per suos parallelos appellunt simul cum centro umbrae mobilis ad aliquam


131455. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Si jam innotescat ipsius loci etiam longitudo, innotescet differentia ejus meridiei a meridie loci, pro quo calculus est institutus, adeoque ejus hora pro quavis data hora loci ejusdem, et idcirco ejus positio in suo parallelo respondens positioni centri umbrae mobilis, et distantia, ac ex ea solaris eclipseos quantitas, quae idcirco praenunciari potest. Erit autem centralis in iis locis, quae delata per suos parallelos appellunt simul cum centro umbrae mobilis ad aliquam intersectionem viae rectilineae ejus centri et paralleli ipsius loci, pro quo loco


131456. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

respondens positioni centri umbrae mobilis, et distantia, ac ex ea solaris eclipseos quantitas, quae idcirco praenunciari potest. Erit autem centralis in iis locis, quae delata per suos parallelos appellunt simul cum centro umbrae mobilis ad aliquam intersectionem viae rectilineae ejus centri et paralleli ipsius loci, pro quo loco distantia illa erit nulla. Ac si loci longitudo non innotescat, observata autem sit phasis, ex hora observationis innotescit positio ipsius loci in suo parallelo cognito ob cognitam ejus latitudinem. Et ex distantia a centro umbrae


131457. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

viae rectilineae ejus centri et paralleli ipsius loci, pro quo loco distantia illa erit nulla. Ac si loci longitudo non innotescat, observata autem sit phasis, ex hora observationis innotescit positio ipsius loci in suo parallelo cognito ob cognitam ejus latitudinem. Et ex distantia a centro umbrae debita ei phasi invenitur positio ipsius centri umbrae in sua illa semita, quae exhibet horam loci cogniti, pro quo calculus est institutus et constructio facta, adeoque differentiam horarum loci cogniti et incogniti, et inde longitudinem loci incogniti.


131458. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sit phasis, ex hora observationis innotescit positio ipsius loci in suo parallelo cognito ob cognitam ejus latitudinem. Et ex distantia a centro umbrae debita ei phasi invenitur positio ipsius centri umbrae in sua illa semita, quae exhibet horam loci cogniti, pro quo calculus est institutus et constructio facta, adeoque differentiam horarum loci cogniti et incogniti, et inde longitudinem loci incogniti. Sine constructione generali habentur methodi, per quas, data phasi observata et latitudine loci ac hora observationis pertinente ad ipsum, et datis elementis


131459. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in suo parallelo cognito ob cognitam ejus latitudinem. Et ex distantia a centro umbrae debita ei phasi invenitur positio ipsius centri umbrae in sua illa semita, quae exhibet horam loci cogniti, pro quo calculus est institutus et constructio facta, adeoque differentiam horarum loci cogniti et incogniti, et inde longitudinem loci incogniti. Sine constructione generali habentur methodi, per quas, data phasi observata et latitudine loci ac hora observationis pertinente ad ipsum, et datis elementis eclipseos ex calculo instituto per tabulas astronomicas pro dato


131460. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cognito ob cognitam ejus latitudinem. Et ex distantia a centro umbrae debita ei phasi invenitur positio ipsius centri umbrae in sua illa semita, quae exhibet horam loci cogniti, pro quo calculus est institutus et constructio facta, adeoque differentiam horarum loci cogniti et incogniti, et inde longitudinem loci incogniti. Sine constructione generali habentur methodi, per quas, data phasi observata et latitudine loci ac hora observationis pertinente ad ipsum, et datis elementis eclipseos ex calculo instituto per tabulas astronomicas pro dato quodam loco,


131461. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

illa semita, quae exhibet horam loci cogniti, pro quo calculus est institutus et constructio facta, adeoque differentiam horarum loci cogniti et incogniti, et inde longitudinem loci incogniti. Sine constructione generali habentur methodi, per quas, data phasi observata et latitudine loci ac hora observationis pertinente ad ipsum, et datis elementis eclipseos ex calculo instituto per tabulas astronomicas pro dato quodam loco, invenitur longitudo loci observationis.


131462. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est institutus et constructio facta, adeoque differentiam horarum loci cogniti et incogniti, et inde longitudinem loci incogniti. Sine constructione generali habentur methodi, per quas, data phasi observata et latitudine loci ac hora observationis pertinente ad ipsum, et datis elementis eclipseos ex calculo instituto per tabulas astronomicas pro dato quodam loco, invenitur longitudo loci observationis. 50(II 82) Hisce methodis perfecta est jam


131463. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

50(II 82) Hisce methodis perfecta est jam plurimum geographia. Sed multum adhuc itineris superest ad absolutam ipsius perfectionem. Id autem sperandum non ab eclipsibus tantum, sed multo magis a quotidianis Lunae observationibus. Nam ejus distantiae a Sole et a fixis, si satis accurate determinentur, rem praestare possunt; et quidem, si calculus uno minuto non aberret in loco Lunae, quo jam deventum esse diximus libro I. Intra triginta geographica milliaria definitur etiam sine correspondente observatione longitudo loci, in quo observatio est


131464. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est jam plurimum geographia. Sed multum adhuc itineris superest ad absolutam ipsius perfectionem. Id autem sperandum non ab eclipsibus tantum, sed multo magis a quotidianis Lunae observationibus. Nam ejus distantiae a Sole et a fixis, si satis accurate determinentur, rem praestare possunt; et quidem, si calculus uno minuto non aberret in loco Lunae, quo jam deventum esse diximus libro I. Intra triginta geographica milliaria definitur etiam sine correspondente observatione longitudo loci, in quo observatio est instituta. Hujusmodi distantiae observandae


131465. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

reflexionis. Sed eorum ope res perficitur intra limites multo laxiores. Ex sella Irwiniana commodissime delicatissimis etiam instrumentis res perficitur. Saepissime autem Luna transit tam prope aliquam e fixis satis lucidis, ut Dollondiano micrometro discerni possint una cum ipsa Luna. Et tunc Irwiniana machina summi erit usus, phaenomenum accuratissime determinans. Quae quidem machina, si et satellitum Jovis et positionis Lunae ad fixas habeatur ratio, non rarum admodum, sed frequentissimum habebit usum. Quanquam in hoc secundo casu pluribus astronomicis calculis opus erit,


131466. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

delicatissimis etiam instrumentis res perficitur. Saepissime autem Luna transit tam prope aliquam e fixis satis lucidis, ut Dollondiano micrometro discerni possint una cum ipsa Luna. Et tunc Irwiniana machina summi erit usus, phaenomenum accuratissime determinans. Quae quidem machina, si et satellitum Jovis et positionis Lunae ad fixas habeatur ratio, non rarum admodum, sed frequentissimum habebit usum. Quanquam in hoc secundo casu pluribus astronomicis calculis opus erit, ut ex observatione eruatur longitudo. Calculos instituere ad praedicendam horam phaenomeni observandi, id


131467. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

etiam instrumentis res perficitur. Saepissime autem Luna transit tam prope aliquam e fixis satis lucidis, ut Dollondiano micrometro discerni possint una cum ipsa Luna. Et tunc Irwiniana machina summi erit usus, phaenomenum accuratissime determinans. Quae quidem machina, si et satellitum Jovis et positionis Lunae ad fixas habeatur ratio, non rarum admodum, sed frequentissimum habebit usum. Quanquam in hoc secundo casu pluribus astronomicis calculis opus erit, ut ex observatione eruatur longitudo. Calculos instituere ad praedicendam horam phaenomeni observandi, id quidem pertinet ad


131468. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eam de curru deducendam credebatur, nisi fragor ejus aures obtunderet. Plurima suppetunt apud veteres potissimum poetas loca, quae eo respiciant. Quorum sane multa collegit ibidem Ricciolius eruditissime de more. Ejusmodi est illud Tibulli, lib. I. el. 8:
Cantus et e curru Lunam deducere tentat;
Et faciat, si non aera repulsa sonent.
Martialis, lib. IX, ep. 29:** corr. ex 22
Quae nunc Thessalico Lunam deducere rhombo,
Quae sciet?


131469. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fragor ejus aures obtunderet. Plurima suppetunt apud veteres potissimum poetas loca, quae eo respiciant. Quorum sane multa collegit ibidem Ricciolius eruditissime de more. Ejusmodi est illud Tibulli, lib. I. el. 8:
Cantus et e curru Lunam deducere tentat;
Et faciat, si non aera repulsa sonent.
Martialis, lib. IX, ep. 29:** corr. ex 22
Quae nunc Thessalico Lunam deducere rhombo,
Quae sciet?
Juvenalis, Satyra VI. de muliercula


131470. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Martialis, lib. IX, ep. 29:** corr. ex 22
Quae nunc Thessalico Lunam deducere rhombo,
Quae sciet?
Juvenalis, Satyra VI. de muliercula garrula:
... Verborum tanta cadit vis,
Tot pariter pelves et tintinnabula dicas
Pulsari. Jam nemo tubas atque aera fatiget:
Una laboranti poterit succurrere Lunae.
In aestu scribendi adhibui duo hemistichia, quae ibidem olim legeram, pertinentia ad Petrum Apollonium, habentur in fine ejus loci Excidii Hierosolymitani:


131471. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

3 Phaenomena eclipseos solaris enumerantur: pallor crepuscularis, astra clariora se prodentia, exigua enim ne tum quidem in conspectum veniunt; lumen circa Solem delitescentem. Quod quidem est duplicis generis. Nam quidam velut annulus ambit locum Solis, qui eo est vividior, quo Soli propior. Et hic quidem solet esse satis amplus, latitudinem unum etiam gradum superante, licet mentionem faciant astronomi etiam tenuissimi annuli et vividissimi, qui sit concentricus Lunae, non Soli. Deinde in obscurioribus eclipsibus apparuit aliquando etiam quidam veluti rhombus procurrens in binas


131472. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

veniunt; lumen circa Solem delitescentem. Quod quidem est duplicis generis. Nam quidam velut annulus ambit locum Solis, qui eo est vividior, quo Soli propior. Et hic quidem solet esse satis amplus, latitudinem unum etiam gradum superante, licet mentionem faciant astronomi etiam tenuissimi annuli et vividissimi, qui sit concentricus Lunae, non Soli. Deinde in obscurioribus eclipsibus apparuit aliquando etiam quidam veluti rhombus procurrens in binas admodum longas velut cuspides hinc et inde a loco Solis sub zodiaco tenui lumine ut nebulae, vel illius, quam astronomi appellant viam


131473. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

latitudinem unum etiam gradum superante, licet mentionem faciant astronomi etiam tenuissimi annuli et vividissimi, qui sit concentricus Lunae, non Soli. Deinde in obscurioribus eclipsibus apparuit aliquando etiam quidam veluti rhombus procurrens in binas admodum longas velut cuspides hinc et inde a loco Solis sub zodiaco tenui lumine ut nebulae, vel illius, quam astronomi appellant viam lacteam, Graeci autem Galaxiam, quam poetae dicunt esse deorum viam pro Jove adeundo. Quae quidem omnia evanescunt, ubi primum exigua etiam solaris disci pars detegitur. Sole autem vel dimidio


131474. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ut nebulae, vel illius, quam astronomi appellant viam lacteam, Graeci autem Galaxiam, quam poetae dicunt esse deorum viam pro Jove adeundo. Quae quidem omnia evanescunt, ubi primum exigua etiam solaris disci pars detegitur. Sole autem vel dimidio tantum detecto habetur dies jam omnino clara et integra. 4 Incipiendo ab annuli causa, eam aliqui desumunt ab illa proprietate luminis, quam optici appellant inflexionem vel diffractionem. Hic autem innuitur et ipsa proprietas


131475. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

jam omnino clara et integra. 4 Incipiendo ab annuli causa, eam aliqui desumunt ab illa proprietate luminis, quam optici appellant inflexionem vel diffractionem. Hic autem innuitur et ipsa proprietas una cum reliquis lucis proprietatibus et ejus causa. Dum radius luminis abit per medium homogeneum, progreditur per rectam lineam. Si incurrat in corpus heterogeneum, habet reflexionem, refractionem, diffractionem. Nimirum, si deveniat ad amplam novi corporis superficiem, pars


131476. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

4 Incipiendo ab annuli causa, eam aliqui desumunt ab illa proprietate luminis, quam optici appellant inflexionem vel diffractionem. Hic autem innuitur et ipsa proprietas una cum reliquis lucis proprietatibus et ejus causa. Dum radius luminis abit per medium homogeneum, progreditur per rectam lineam. Si incurrat in corpus heterogeneum, habet reflexionem, refractionem, diffractionem. Nimirum, si deveniat ad amplam novi corporis superficiem, pars ejus radii reflectitur, pars ingreditur in ipsum corpus,


131477. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

progreditur per rectam lineam. Si incurrat in corpus heterogeneum, habet reflexionem, refractionem, diffractionem. Nimirum, si deveniat ad amplam novi corporis superficiem, pars ejus radii reflectitur, pars ingreditur in ipsum corpus, etiam in priores saltem particulas corporis utcumque opaci et ibi, si non incurrat perpendiculariter, refringitur. Nimirum ingreditur quidem, sed detorquetur a directione sui motus. Quod si perradat tantummodo extremam partem novi corporis, adveniens ad distantiam perquam exiguam, progreditur quidem, sed mutata itidem directione itineris ita, ut alii e


131478. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

perquam exiguam, progreditur quidem, sed mutata itidem directione itineris ita, ut alii e radiis praetervolantibus flectantur introrsum in umbram ab ipso corpore projectam, alii extrorsum ad partes umbrae oppositas. Causa horum phaenomenorum omnium est mihi, et aliis plurimis, potissimum Newtonianis, vis quaedam mutua, quae habetur inter lucem et corpora. Haec vis mihi est mutua inter omnes materiae particulas, et in ingentibus distantiis est attractiva in ratione, ut vocant, reciproca duplicata distantiarum ad sensum. Est nimirum ipsa gravitas


131479. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

e radiis praetervolantibus flectantur introrsum in umbram ab ipso corpore projectam, alii extrorsum ad partes umbrae oppositas. Causa horum phaenomenorum omnium est mihi, et aliis plurimis, potissimum Newtonianis, vis quaedam mutua, quae habetur inter lucem et corpora. Haec vis mihi est mutua inter omnes materiae particulas, et in ingentibus distantiis est attractiva in ratione, ut vocant, reciproca duplicata distantiarum ad sensum. Est nimirum ipsa gravitas Newtoniana. At in exiguis distantiis est jam attractiva, jam repulsiva, pendens ex


131480. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ab ipso corpore projectam, alii extrorsum ad partes umbrae oppositas. Causa horum phaenomenorum omnium est mihi, et aliis plurimis, potissimum Newtonianis, vis quaedam mutua, quae habetur inter lucem et corpora. Haec vis mihi est mutua inter omnes materiae particulas, et in ingentibus distantiis est attractiva in ratione, ut vocant, reciproca duplicata distantiarum ad sensum. Est nimirum ipsa gravitas Newtoniana. At in exiguis distantiis est jam attractiva, jam repulsiva, pendens ex magnitudine et directione vis pro binis punctis quibuscunque a distantiis,


131481. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Haec vis mihi est mutua inter omnes materiae particulas, et in ingentibus distantiis est attractiva in ratione, ut vocant, reciproca duplicata distantiarum ad sensum. Est nimirum ipsa gravitas Newtoniana. At in exiguis distantiis est jam attractiva, jam repulsiva, pendens ex magnitudine et directione vis pro binis punctis quibuscunque a distantiis, secundum legem quandam expressam per quandam curvam lineam, quam exposui et ad universam applicavi tam mechanicam quam physicam, tum in dissertationibus pluribus, tum in justae molis opere impresso Viennae in Austria ante hosce duos


131482. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

duplicata distantiarum ad sensum. Est nimirum ipsa gravitas Newtoniana. At in exiguis distantiis est jam attractiva, jam repulsiva, pendens ex magnitudine et directione vis pro binis punctis quibuscunque a distantiis, secundum legem quandam expressam per quandam curvam lineam, quam exposui et ad universam applicavi tam mechanicam quam physicam, tum in dissertationibus pluribus, tum in justae molis opere impresso Viennae in Austria ante hosce duos annos, cui titulus Naturalis philosophiae theoria redacta ad unicam legem virium in natura existentium. In particulis corporum pendet vis


131483. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

applicavi tam mechanicam quam physicam, tum in dissertationibus pluribus, tum in justae molis opere impresso Viennae in Austria ante hosce duos annos, cui titulus Naturalis philosophiae theoria redacta ad unicam legem virium in natura existentium. In particulis corporum pendet vis etiam a numero et dispositione punctorum, ex quibus eae constant, cum inde pendeant summae virium pertinentium ad omnia punctorum binaria. Hisce viribus agit lumen in corpora, calorem excitando in eorum fibris, et corpora in lumen, ipsum detorquendo a suo itinere. Vis in exiguis distantiis


131484. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

virium in natura existentium. In particulis corporum pendet vis etiam a numero et dispositione punctorum, ex quibus eae constant, cum inde pendeant summae virium pertinentium ad omnia punctorum binaria. Hisce viribus agit lumen in corpora, calorem excitando in eorum fibris, et corpora in lumen, ipsum detorquendo a suo itinere. Vis in exiguis distantiis est ingens, in magnis insensibilis. Dum lumen abit per medium homogeneum, summae actionum agentium directionibus oppositis aequantur ad sensum et idcirco motum rectilineum non turbant. In distantia exigua a limite


131485. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

viribus agit lumen in corpora, calorem excitando in eorum fibris, et corpora in lumen, ipsum detorquendo a suo itinere. Vis in exiguis distantiis est ingens, in magnis insensibilis. Dum lumen abit per medium homogeneum, summae actionum agentium directionibus oppositis aequantur ad sensum et idcirco motum rectilineum non turbant. In distantia exigua a limite dividente media heterogenea jam praevalet attractio, jam repulsio, et mutatur perpetuo directio et celeritas motus ejus. Si summa virium repellentium a novo medio et retrahentium in medium praecedens praevaleat atque id ita,


131486. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

distantiis est ingens, in magnis insensibilis. Dum lumen abit per medium homogeneum, summae actionum agentium directionibus oppositis aequantur ad sensum et idcirco motum rectilineum non turbant. In distantia exigua a limite dividente media heterogenea jam praevalet attractio, jam repulsio, et mutatur perpetuo directio et celeritas motus ejus. Si summa virium repellentium a novo medio et retrahentium in medium praecedens praevaleat atque id ita, ut, ante quam particula luminis satis immergatur in novum medium delata ad loca actionum circumquaque aequalium, elidat omnem velocitatem


131487. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

magnis insensibilis. Dum lumen abit per medium homogeneum, summae actionum agentium directionibus oppositis aequantur ad sensum et idcirco motum rectilineum non turbant. In distantia exigua a limite dividente media heterogenea jam praevalet attractio, jam repulsio, et mutatur perpetuo directio et celeritas motus ejus. Si summa virium repellentium a novo medio et retrahentium in medium praecedens praevaleat atque id ita, ut, ante quam particula luminis satis immergatur in novum medium delata ad loca actionum circumquaque aequalium, elidat omnem velocitatem accessus perpendicularis ad


131488. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

actionum agentium directionibus oppositis aequantur ad sensum et idcirco motum rectilineum non turbant. In distantia exigua a limite dividente media heterogenea jam praevalet attractio, jam repulsio, et mutatur perpetuo directio et celeritas motus ejus. Si summa virium repellentium a novo medio et retrahentium in medium praecedens praevaleat atque id ita, ut, ante quam particula luminis satis immergatur in novum medium delata ad loca actionum circumquaque aequalium, elidat omnem velocitatem accessus perpendicularis ad id medium, quam habebat prius, fiet reflexio. Si ea summa praevaleat,


131489. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

luminis satis immergatur in novum medium delata ad loca actionum circumquaque aequalium, elidat omnem velocitatem accessus perpendicularis ad id medium, quam habebat prius, fiet reflexio. Si ea summa praevaleat, sed minus, habebitur ingressus in novum medium, sed cum velocitate imminuta, et in casu motus obliqui refractio cum recessu a perpendiculo. Si praevaleat summa virium oppositarum, habebitur ingressus cum velocitate aucta, et in casu motus obliqui refractio cum accessu ad perpendiculum. Ubi radius perstringit tantummodo marginem corporis, detorquetur viribus iisdem, sed


131490. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad id medium, quam habebat prius, fiet reflexio. Si ea summa praevaleat, sed minus, habebitur ingressus in novum medium, sed cum velocitate imminuta, et in casu motus obliqui refractio cum recessu a perpendiculo. Si praevaleat summa virium oppositarum, habebitur ingressus cum velocitate aucta, et in casu motus obliqui refractio cum accessu ad perpendiculum. Ubi radius perstringit tantummodo marginem corporis, detorquetur viribus iisdem, sed praetervolat et acquirit inflexionem, quae est quaedam inchoata refractio vel reflexio, cum autem vis sit mutua. Dum tenuissimae luminis


131491. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

obliqui refractio cum recessu a perpendiculo. Si praevaleat summa virium oppositarum, habebitur ingressus cum velocitate aucta, et in casu motus obliqui refractio cum accessu ad perpendiculum. Ubi radius perstringit tantummodo marginem corporis, detorquetur viribus iisdem, sed praetervolat et acquirit inflexionem, quae est quaedam inchoata refractio vel reflexio, cum autem vis sit mutua. Dum tenuissimae luminis particulae ingentem sui motus mutationem inde acquirunt, corporum fibrae crassiores et inter se connexae acquirunt solum tremorem quendam.


131492. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tantummodo marginem corporis, detorquetur viribus iisdem, sed praetervolat et acquirit inflexionem, quae est quaedam inchoata refractio vel reflexio, cum autem vis sit mutua. Dum tenuissimae luminis particulae ingentem sui motus mutationem inde acquirunt, corporum fibrae crassiores et inter se connexae acquirunt solum tremorem quendam. Hujus theoriae partem tantummodo attingit hic locus. 5 Primum experimentum, ad diffractionem videndam,


131493. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

partem tantummodo attingit hic locus. 5 Primum experimentum, ad diffractionem videndam, capilli, cujus umbra est multo latior ob radios extrorsus detortos, sed multo minus densa et nigra ob alios introrsum flexos. 6 Alterum experimentum: radius tenuis intra conclave obscurum excipitur binis lamellis vel aciebus cultrorum non ita multum distantibus a se


131494. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

inter quas transit usque ad ulteriorem papyrum ipsius pars allapsa ad rimam, quam eae relinquunt inter se. Initio igitur, dum binae acies adhuc satis distant a se invicem, habebitur ductus lucidus unicus respondens illi rimae, sed multo amplior quam rima ipsa ob radios nimirum detortos hinc et inde prope acies. Accedentibus ad se invicem illis aciebus, ubi deventum fuerit ad certam distantiam, tum unicus ille lucidus ductus dividetur in duos separatos ab umbra intermedia. Ea umbra orietur, quia tum nulli radii transibunt recta ad chartam illam, sed radii utrinque detorti generabunt


131495. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad se invicem illis aciebus, ubi deventum fuerit ad certam distantiam, tum unicus ille lucidus ductus dividetur in duos separatos ab umbra intermedia. Ea umbra orietur, quia tum nulli radii transibunt recta ad chartam illam, sed radii utrinque detorti generabunt illos binos lucidos ductus hic et inde a medio. 7 Eodem igitur pacto hi censent radios Solis detortos circa marginem lunaris globi devenire ad oculum observatoris et gignere annulum illum lucidum.


131496. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

detorti generabunt illos binos lucidos ductus hic et inde a medio. 7 Eodem igitur pacto hi censent radios Solis detortos circa marginem lunaris globi devenire ad oculum observatoris et gignere annulum illum lucidum. 8 Proponitur eclipsis quaedam artificialis, qua solet exhiberi hic annulus a diffractione ortus. Artificialem eclipsim proposuit in Monumentis


131497. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

artificialis, qua solet exhiberi hic annulus a diffractione ortus. Artificialem eclipsim proposuit in Monumentis Academiae Parisiensis ad ann. 1715 celeberrimus astronomus Isleus; cujus academici mentionem fecimus lib. II. adn. 11, sed methodo non ita parum diversa ab ea, quam hic exhibui et quae est multo aptior ad repraesentandam eclipsim Lunae naturalem. Infra verticem tubi cujuspiam superne aperti suspendatur circulus ex materia opaca ejus magnitudinis, ut spectata a fundo ejus diameter appareat sub angulo dimidii gradus; nimirum ut sit circiter ipsa


131498. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aperti suspendatur circulus ex materia opaca ejus magnitudinis, ut spectata a fundo ejus diameter appareat sub angulo dimidii gradus; nimirum ut sit circiter ipsa diameter una e 114 partibus aequalibus distantiae ab ipso fundo. In eodem fundo collocetur alter tubulus insertus tubo priori et mobilis intra ipsum, qui inferne sit clausus et habeat foramen, cui applicari possit oculus et per ipsum suspici ille circulus suspensus. Qui apparebit major Sole, vel aequalis, vel minor, prout ille tubulus protrudetur magis vel minus intra tubum, ut foramen accedat ad circulum minus, aeque


131499. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ejus magnitudinis, ut spectata a fundo ejus diameter appareat sub angulo dimidii gradus; nimirum ut sit circiter ipsa diameter una e 114 partibus aequalibus distantiae ab ipso fundo. In eodem fundo collocetur alter tubulus insertus tubo priori et mobilis intra ipsum, qui inferne sit clausus et habeat foramen, cui applicari possit oculus et per ipsum suspici ille circulus suspensus. Qui apparebit major Sole, vel aequalis, vel minor, prout ille tubulus protrudetur magis vel minus intra tubum, ut foramen accedat ad circulum minus, aeque vel plus quam requiritur, ut diameter apparens


131500. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

diameter appareat sub angulo dimidii gradus; nimirum ut sit circiter ipsa diameter una e 114 partibus aequalibus distantiae ab ipso fundo. In eodem fundo collocetur alter tubulus insertus tubo priori et mobilis intra ipsum, qui inferne sit clausus et habeat foramen, cui applicari possit oculus et per ipsum suspici ille circulus suspensus. Qui apparebit major Sole, vel aequalis, vel minor, prout ille tubulus protrudetur magis vel minus intra tubum, ut foramen accedat ad circulum minus, aeque vel plus quam requiritur, ut diameter apparens circuli sit aequalis diametro apparenti


131501. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vel minor, prout ille tubulus protrudetur magis vel minus intra tubum, ut foramen accedat ad circulum minus, aeque vel plus quam requiritur, ut diameter apparens circuli sit aequalis diametro apparenti Solis. Post hujusmodi constructionem dirigendus erit tubus in Solem et sistendus ita, ut Sol motu diurno progrediens deveniat ad ipsum circulum. Si ita dirigatur tubus, ut via centri Solis transeat per centrum circuli, repraesentabitur eclipsis Solis totalis vel annularis, prout diameter apparens circuli fuerit non minor vel minor diametro apparente Solis.


131502. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vel minor diametro apparente Solis. Jam vero in casu eclipseos totalis, adhuc circa illum circulum apparebit circumquaque annulus lucidus ortus a radiis inflexis in margine circuli. Isleus Solem admittit in locum penitus obscurum per exiguum foramen et conum radiorum per id transeuntium excipit in circulo plano exhibente Solis imaginem. Quae potest esse vel major vel minor circulo, prout ipse circulus retrahitur vel protrudetur ad foramen. Ubi imago Solis est minor et tota tegitur a circulo, apparent circa ipsum circulum annuli lucidi et


131503. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Isleus Solem admittit in locum penitus obscurum per exiguum foramen et conum radiorum per id transeuntium excipit in circulo plano exhibente Solis imaginem. Quae potest esse vel major vel minor circulo, prout ipse circulus retrahitur vel protrudetur ad foramen. Ubi imago Solis est minor et tota tegitur a circulo, apparent circa ipsum circulum annuli lucidi et vero etiam colorati. At ii nascuntur ex diffractione radiorum transeuntium per illud tenue foramen relictum in tubi vertice. Ad rem apte repraesentandam oportet admittere radios libere advenientes ad circulum suspensum,


131504. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et conum radiorum per id transeuntium excipit in circulo plano exhibente Solis imaginem. Quae potest esse vel major vel minor circulo, prout ipse circulus retrahitur vel protrudetur ad foramen. Ubi imago Solis est minor et tota tegitur a circulo, apparent circa ipsum circulum annuli lucidi et vero etiam colorati. At ii nascuntur ex diffractione radiorum transeuntium per illud tenue foramen relictum in tubi vertice. Ad rem apte repraesentandam oportet admittere radios libere advenientes ad circulum suspensum, uti libere adveniunt radii solares ad Lunam.


131505. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

continent quamproxime pedes Parisienses 20.000.000, sive partes pollicum centesimas 24.000.000.000. In qua distantia una centesima apparet sub angulo minore duobus minutis quintis. Quae tenuitas, nisi vis luminis sit admodum ingens, sub sensum omnino non cadit, annulum autem nec ampliorem illum et languidiorem exhibere potest, qui in eclipsibus Solis apparet protensus ad distantiam etiam unius gradus, nec arctiorem et vividiorem, situm intra ipsum, qui adhuc sensibilem crassitudinem habere solet. Is annulus in eclipsi artificiali illa etiam, quam supra expressi, est admodum sensibilis


131506. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

apparet sub angulo minore duobus minutis quintis. Quae tenuitas, nisi vis luminis sit admodum ingens, sub sensum omnino non cadit, annulum autem nec ampliorem illum et languidiorem exhibere potest, qui in eclipsibus Solis apparet protensus ad distantiam etiam unius gradus, nec arctiorem et vividiorem, situm intra ipsum, qui adhuc sensibilem crassitudinem habere solet. Is annulus in eclipsi artificiali illa etiam, quam supra expressi, est admodum sensibilis ob exiguam distantiam oculi a circulo, in cujus margine fit diffractio, quae ibi potest gignere annulum crassum per plura


131507. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

inflectentis. Quare illud lumen, quod advenit ad spatium ita arctum, distrahitur in immensum in tanto intervallo a Luna ad Terram, in quo ejus particulae divergentes recedunt a se invicem in immensum. Quod quidem eum annulum debet reddere prorsus insensibilem. Est et alia sententia de eodem annulo cum suo experimento, quam eodem anno 1715 protulit in iisdem Monumentis Academiae Parisiensis Hireus, observato quodam velut annulo circa globum Soli interpositum, qui oriebatur a radiis, quos ob scabritiem globi partes anticae limbo proximae reflectebant ad


131508. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

de eodem annulo cum suo experimento, quam eodem anno 1715 protulit in iisdem Monumentis Academiae Parisiensis Hireus, observato quodam velut annulo circa globum Soli interpositum, qui oriebatur a radiis, quos ob scabritiem globi partes anticae limbo proximae reflectebant ad posticas. Verum et is annulus in Luna esset et tenuis in immensum et languidus. 11 Progredior hic ad sententiam communiorem, quae tribuit illum annulum atmosphaerae, quam in Luna admittunt, qui


131509. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

experimento, quam eodem anno 1715 protulit in iisdem Monumentis Academiae Parisiensis Hireus, observato quodam velut annulo circa globum Soli interpositum, qui oriebatur a radiis, quos ob scabritiem globi partes anticae limbo proximae reflectebant ad posticas. Verum et is annulus in Luna esset et tenuis in immensum et languidus. 11 Progredior hic ad sententiam communiorem, quae tribuit illum annulum atmosphaerae, quam in Luna admittunt, qui ita sentiunt. Et quidem non


131510. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

anno 1715 protulit in iisdem Monumentis Academiae Parisiensis Hireus, observato quodam velut annulo circa globum Soli interpositum, qui oriebatur a radiis, quos ob scabritiem globi partes anticae limbo proximae reflectebant ad posticas. Verum et is annulus in Luna esset et tenuis in immensum et languidus. 11 Progredior hic ad sententiam communiorem, quae tribuit illum annulum atmosphaerae, quam in Luna admittunt, qui ita sentiunt. Et quidem non desunt, qui serio


131511. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in Luna esset et tenuis in immensum et languidus. 11 Progredior hic ad sententiam communiorem, quae tribuit illum annulum atmosphaerae, quam in Luna admittunt, qui ita sentiunt. Et quidem non desunt, qui serio affirment se vidisse in Luna, potissimum tempore solaris eclipseos, etiam fulgura. Quod quidem et Wolfius admittit ac serio profert ad probandam atmosphaerae Lunae. At praeterquam quod nunquam in Luna illustrata a Sole videmus nubes, cum maculae nobis


131512. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

11 Progredior hic ad sententiam communiorem, quae tribuit illum annulum atmosphaerae, quam in Luna admittunt, qui ita sentiunt. Et quidem non desunt, qui serio affirment se vidisse in Luna, potissimum tempore solaris eclipseos, etiam fulgura. Quod quidem et Wolfius admittit ac serio profert ad probandam atmosphaerae Lunae. At praeterquam quod nunquam in Luna illustrata a Sole videmus nubes, cum maculae nobis eaedem semper eodem modo appareant, quis non videt fulgur et fulmen esse objecta adeo exigua et tam tenuis luminis, ut in tanta


131513. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

potissimum tempore solaris eclipseos, etiam fulgura. Quod quidem et Wolfius admittit ac serio profert ad probandam atmosphaerae Lunae. At praeterquam quod nunquam in Luna illustrata a Sole videmus nubes, cum maculae nobis eaedem semper eodem modo appareant, quis non videt fulgur et fulmen esse objecta adeo exigua et tam tenuis luminis, ut in tanta distantia nullis omnino telescopiis percipi possint? Opinioni animo praeconceptae tribuendam puto phaenomeni omnino non existentis perceptionem imaginariam, nisi forte provenerit ab aliquo interno tremore


131514. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

etiam fulgura. Quod quidem et Wolfius admittit ac serio profert ad probandam atmosphaerae Lunae. At praeterquam quod nunquam in Luna illustrata a Sole videmus nubes, cum maculae nobis eaedem semper eodem modo appareant, quis non videt fulgur et fulmen esse objecta adeo exigua et tam tenuis luminis, ut in tanta distantia nullis omnino telescopiis percipi possint? Opinioni animo praeconceptae tribuendam puto phaenomeni omnino non existentis perceptionem imaginariam, nisi forte provenerit ab aliquo interno tremore fibrarum oculi fatigati diuturna


131515. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fibrarum oculi fatigati diuturna applicatione ad telescopium. 12 Atmosphaeram lunarem ego quidem nequaquam admitto. Innuo hic argumenta nonnulla, quae ipsam impugnant. Verum et haec ipsa fusius et alia nonnulla exposui in mea dissertatione De atmosphaera Lunae. Quibus an satisfecerint, qui eandem atmosphaeram posterioribus annis admittentes expresse ediderunt se meis omnibus argumentis respondisse, lectoribus judicandum relinquo, si qui forte id negocii suscipere in


131516. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fatigati diuturna applicatione ad telescopium. 12 Atmosphaeram lunarem ego quidem nequaquam admitto. Innuo hic argumenta nonnulla, quae ipsam impugnant. Verum et haec ipsa fusius et alia nonnulla exposui in mea dissertatione De atmosphaera Lunae. Quibus an satisfecerint, qui eandem atmosphaeram posterioribus annis admittentes expresse ediderunt se meis omnibus argumentis respondisse, lectoribus judicandum relinquo, si qui forte id negocii suscipere in se velint, ut rem


131517. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a circumjacente aethere, multo densius eodem. 13 Primum argumentum a limite admodum distincto in margine lunaris disci. Qui margo, ubi est lucidus, apparet distinctissimus, et, ut dicimus, terminatissimus. Si quis Terram longe prospiceret, videret utique marginem admodum confusum, lumine in recessu a centro se sensim attenuante una cum ipsa atmosphaera.


131518. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nec ullam imaginem satis vividam ejus momentanei interitus totius luminis invenire potui praeter illam quam hic adhibui bullae illius, quae momento temporis disrupta evanescit. Sunt quaedam observationes mutationis cujuspiam a nonnullis astronomis aliquando deprehensae et in fixis, de quibus hic agimus, et in planetis, de quibus in sequenti adnotatione. Sed eae sunt admodum rarae, si comparentur cum oppositis, ut patet ex testimoniis, quae in ea dissertatione protuli. Vera autem et permanens atmosphaera deberet semper aliquid nec ita parum mutationis gignere.


131519. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ejus momentanei interitus totius luminis invenire potui praeter illam quam hic adhibui bullae illius, quae momento temporis disrupta evanescit. Sunt quaedam observationes mutationis cujuspiam a nonnullis astronomis aliquando deprehensae et in fixis, de quibus hic agimus, et in planetis, de quibus in sequenti adnotatione. Sed eae sunt admodum rarae, si comparentur cum oppositis, ut patet ex testimoniis, quae in ea dissertatione protuli. Vera autem et permanens atmosphaera deberet semper aliquid nec ita parum mutationis gignere. Deinde atmosphaera nostrae similis


131520. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

observationes mutationis cujuspiam a nonnullis astronomis aliquando deprehensae et in fixis, de quibus hic agimus, et in planetis, de quibus in sequenti adnotatione. Sed eae sunt admodum rarae, si comparentur cum oppositis, ut patet ex testimoniis, quae in ea dissertatione protuli. Vera autem et permanens atmosphaera deberet semper aliquid nec ita parum mutationis gignere. Deinde atmosphaera nostrae similis gigneret phaenomena admodum diversa ab iis, quae dicuntur visa in iis admodum raris observationibus. Persecutus sum ibi diligenter ea ipsa phaenomena, et curvas, quas videretur


131521. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

protuli. Vera autem et permanens atmosphaera deberet semper aliquid nec ita parum mutationis gignere. Deinde atmosphaera nostrae similis gigneret phaenomena admodum diversa ab iis, quae dicuntur visa in iis admodum raris observationibus. Persecutus sum ibi diligenter ea ipsa phaenomena, et curvas, quas videretur describere fixa limbo proxima. Cujus quidem et emersio haberetur ante immersionem ob refractionem ingentem. Multo rarior atmosphaera adhuc pareret mutationes multo majores quam quae dicuntur observatae. Hinc eas ego rariores observationes


131522. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nec ita parum mutationis gignere. Deinde atmosphaera nostrae similis gigneret phaenomena admodum diversa ab iis, quae dicuntur visa in iis admodum raris observationibus. Persecutus sum ibi diligenter ea ipsa phaenomena, et curvas, quas videretur describere fixa limbo proxima. Cujus quidem et emersio haberetur ante immersionem ob refractionem ingentem. Multo rarior atmosphaera adhuc pareret mutationes multo majores quam quae dicuntur observatae. Hinc eas ego rariores observationes explicandas censeo vel per illusionem opticam a telescopiis ortam vel per


131523. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pareret mutationes multo majores quam quae dicuntur observatae. Hinc eas ego rariores observationes explicandas censeo vel per illusionem opticam a telescopiis ortam vel per aliquid in atmosphaera nostra interpositum; nam in earum nonnullis alii observatores alibi positi et idem observantes nihil viderunt ejusmodi; vel alicui parti crassioris atmosphaerae solaris delapsae eo ipso tempore in Lunam, ut eadem est origo aurorae borealis hic apud nos juxta Mairanii theoriam.


131524. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

occultatur a Luna, debere esse ita ellipticam, ut axis longior deberet esse duplus brevioris. 16 Quartum argumentum a limite distinctissimo inter partem Lunae lucidam et obscuram. Quem limitem atmosphaera redderet valde confusum. Illuminarentur enim partes intermediae lumine reflexo ut in crepusculis, ob quod a nocte ad diem transiretur sensim. Apparent in Luna quotidie lucidissimae quorundam montium cuspides, radicibus et subjecta valle nigerrimis ita, ut


131525. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

inter partem Lunae lucidam et obscuram. Quem limitem atmosphaera redderet valde confusum. Illuminarentur enim partes intermediae lumine reflexo ut in crepusculis, ob quod a nocte ad diem transiretur sensim. Apparent in Luna quotidie lucidissimae quorundam montium cuspides, radicibus et subjecta valle nigerrimis ita, ut nullo modo sub sensum cadant. Apud nos perquam exiguum, potissimum in ipso Solis ortu vel occasu est discrimen luminis in parte montis immediate illustrata a Sole et parte reliqua, quam illuminant radii ab atmosphaera reflexi.


131526. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sensim. Apparent in Luna quotidie lucidissimae quorundam montium cuspides, radicibus et subjecta valle nigerrimis ita, ut nullo modo sub sensum cadant. Apud nos perquam exiguum, potissimum in ipso Solis ortu vel occasu est discrimen luminis in parte montis immediate illustrata a Sole et parte reliqua, quam illuminant radii ab atmosphaera reflexi. 17 Quintum argumentum a constanti forma et lumine partium Lunae in eadem positione ad Solem. Quae a nubibus et


131527. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

occasu est discrimen luminis in parte montis immediate illustrata a Sole et parte reliqua, quam illuminant radii ab atmosphaera reflexi. 17 Quintum argumentum a constanti forma et lumine partium Lunae in eadem positione ad Solem. Quae a nubibus et nivibus mutari deberent, ut diversam omnino formam prae se ferre debeat Terra diversis temporibus ex iisdem causis. Hoc argumentum attigimus et supra adn. 11.


131528. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a Sole et parte reliqua, quam illuminant radii ab atmosphaera reflexi. 17 Quintum argumentum a constanti forma et lumine partium Lunae in eadem positione ad Solem. Quae a nubibus et nivibus mutari deberent, ut diversam omnino formam prae se ferre debeat Terra diversis temporibus ex iisdem causis. Hoc argumentum attigimus et supra adn. 11. 18 Hic proponitur


131529. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

17 Quintum argumentum a constanti forma et lumine partium Lunae in eadem positione ad Solem. Quae a nubibus et nivibus mutari deberent, ut diversam omnino formam prae se ferre debeat Terra diversis temporibus ex iisdem causis. Hoc argumentum attigimus et supra adn. 11. 18 Hic proponitur mea sententia de fluido homogeneo affuso toti Lunae, quam innui adn. 12, cum argumento praecipuo, quod me ad sententiam impulit. Est autem


131530. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

18 Hic proponitur mea sententia de fluido homogeneo affuso toti Lunae, quam innui adn. 12, cum argumento praecipuo, quod me ad sententiam impulit. Est autem illud, quod licet totum Lunae discum videamus maxime scabrum et inaequalem, quae inaequalitates se produnt potissimum in limite inter partem illuminatam et obscuram, ubi inaequalitates usque ad extremum marginem sunt ingentes, adhuc tamen totus margo extremus in plenilunio et multo magis margo Lunae obscurus intra Solem in eclipsi solari apparent admodum


131531. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

mea sententia de fluido homogeneo affuso toti Lunae, quam innui adn. 12, cum argumento praecipuo, quod me ad sententiam impulit. Est autem illud, quod licet totum Lunae discum videamus maxime scabrum et inaequalem, quae inaequalitates se produnt potissimum in limite inter partem illuminatam et obscuram, ubi inaequalitates usque ad extremum marginem sunt ingentes, adhuc tamen totus margo extremus in plenilunio et multo magis margo Lunae obscurus intra Solem in eclipsi solari apparent admodum aequales et politissimi. Sunt nonnullae observationes, in quibus visa sit una vel altera


131532. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

impulit. Est autem illud, quod licet totum Lunae discum videamus maxime scabrum et inaequalem, quae inaequalitates se produnt potissimum in limite inter partem illuminatam et obscuram, ubi inaequalitates usque ad extremum marginem sunt ingentes, adhuc tamen totus margo extremus in plenilunio et multo magis margo Lunae obscurus intra Solem in eclipsi solari apparent admodum aequales et politissimi. Sunt nonnullae observationes, in quibus visa sit una vel altera inaequalitas in limbo Lunae intra Solem. Sed rarissimae sunt et aliquando ab uno observatore sunt visae, dum alii simul


131533. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quae inaequalitates se produnt potissimum in limite inter partem illuminatam et obscuram, ubi inaequalitates usque ad extremum marginem sunt ingentes, adhuc tamen totus margo extremus in plenilunio et multo magis margo Lunae obscurus intra Solem in eclipsi solari apparent admodum aequales et politissimi. Sunt nonnullae observationes, in quibus visa sit una vel altera inaequalitas in limbo Lunae intra Solem. Sed rarissimae sunt et aliquando ab uno observatore sunt visae, dum alii simul viderunt limbum admodum laevem. (On a vu depuis quelque tems plusieurs de ces petites


131534. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sunt ingentes, adhuc tamen totus margo extremus in plenilunio et multo magis margo Lunae obscurus intra Solem in eclipsi solari apparent admodum aequales et politissimi. Sunt nonnullae observationes, in quibus visa sit una vel altera inaequalitas in limbo Lunae intra Solem. Sed rarissimae sunt et aliquando ab uno observatore sunt visae, dum alii simul viderunt limbum admodum laevem. (On a vu depuis quelque tems plusieurs de ces petites inégalitées avec des lunettes acromatiques très-fortes; mais cela ne prouve rien contre mon fluide, car on devroit voir toujours et par-tout des


131535. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sed rarissimae sunt et aliquando ab uno observatore sunt visae, dum alii simul viderunt limbum admodum laevem. (On a vu depuis quelque tems plusieurs de ces petites inégalitées avec des lunettes acromatiques très-fortes; mais cela ne prouve rien contre mon fluide, car on devroit voir toujours et par-tout des inégalitées beaucoup plus grandes: il peut se faire que quelque sommet s'éleve au-dessus du fluide). Id phaenomenum plures astronomi cum Galileo repetunt ex eo, quod in extremo limbo montes alii alios occulant. At in reliquis Lunae partibus videmus


131536. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sommet s'éleve au-dessus du fluide). Id phaenomenum plures astronomi cum Galileo repetunt ex eo, quod in extremo limbo montes alii alios occulant. At in reliquis Lunae partibus videmus montes elevatos plurimum etiam solitarios, quorum similes in margine apparerent utique. Et quidem lunares montes sunt multo majores terrestribus eosque astronomi determinant per illam ipsam inaequalitatem lucis et umbrae, ex qua illorum altitudo facile deducitur. Ego igitur id phaenomenum repeto ab ejusmodi fluido Lunam ambiente, per quod transpicimus ejus fundum et in ejus


131537. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in extremo limbo montes alii alios occulant. At in reliquis Lunae partibus videmus montes elevatos plurimum etiam solitarios, quorum similes in margine apparerent utique. Et quidem lunares montes sunt multo majores terrestribus eosque astronomi determinant per illam ipsam inaequalitatem lucis et umbrae, ex qua illorum altitudo facile deducitur. Ego igitur id phaenomenum repeto ab ejusmodi fluido Lunam ambiente, per quod transpicimus ejus fundum et in ejus superficie per radios refractos intuemur velut depictas inaequalitates et differentiam umbrae ac lucis, quae habetur in eodem. At


131538. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

utique. Et quidem lunares montes sunt multo majores terrestribus eosque astronomi determinant per illam ipsam inaequalitatem lucis et umbrae, ex qua illorum altitudo facile deducitur. Ego igitur id phaenomenum repeto ab ejusmodi fluido Lunam ambiente, per quod transpicimus ejus fundum et in ejus superficie per radios refractos intuemur velut depictas inaequalitates et differentiam umbrae ac lucis, quae habetur in eodem. At limes ejus fluidi est aequalis et laevis. Quando Lunam videmus in Sole in eclipsibus, nulli radii per illud fluidum ad nos transire


131539. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

determinant per illam ipsam inaequalitatem lucis et umbrae, ex qua illorum altitudo facile deducitur. Ego igitur id phaenomenum repeto ab ejusmodi fluido Lunam ambiente, per quod transpicimus ejus fundum et in ejus superficie per radios refractos intuemur velut depictas inaequalitates et differentiam umbrae ac lucis, quae habetur in eodem. At limes ejus fluidi est aequalis et laevis. Quando Lunam videmus in Sole in eclipsibus, nulli radii per illud fluidum ad nos transire possunt, quia per refractionem interius detorti incurrunt in nucleum solidum


131540. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

facile deducitur. Ego igitur id phaenomenum repeto ab ejusmodi fluido Lunam ambiente, per quod transpicimus ejus fundum et in ejus superficie per radios refractos intuemur velut depictas inaequalitates et differentiam umbrae ac lucis, quae habetur in eodem. At limes ejus fluidi est aequalis et laevis. Quando Lunam videmus in Sole in eclipsibus, nulli radii per illud fluidum ad nos transire possunt, quia per refractionem interius detorti incurrunt in nucleum solidum Lunae, et limes apparet laevissimus. In illa dissertatione de atmosphaera lunari haec omnia


131541. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

differentiam umbrae ac lucis, quae habetur in eodem. At limes ejus fluidi est aequalis et laevis. Quando Lunam videmus in Sole in eclipsibus, nulli radii per illud fluidum ad nos transire possunt, quia per refractionem interius detorti incurrunt in nucleum solidum Lunae, et limes apparet laevissimus. In illa dissertatione de atmosphaera lunari haec omnia fuse exposui et ostendi, quae phaenomena haberi debeant posito ejusmodi fluido, sive oculus collocetur extra sive intra. Sunt autem ibi nonnulla admodum singularia, quae quandam velut piscium astronomiam a nostra


131542. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Quando Lunam videmus in Sole in eclipsibus, nulli radii per illud fluidum ad nos transire possunt, quia per refractionem interius detorti incurrunt in nucleum solidum Lunae, et limes apparet laevissimus. In illa dissertatione de atmosphaera lunari haec omnia fuse exposui et ostendi, quae phaenomena haberi debeant posito ejusmodi fluido, sive oculus collocetur extra sive intra. Sunt autem ibi nonnulla admodum singularia, quae quandam velut piscium astronomiam a nostra admodum diversam exhibeant. Est et experimentum phialae vitreae, quam exterius intuenti apparet


131543. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

illa dissertatione de atmosphaera lunari haec omnia fuse exposui et ostendi, quae phaenomena haberi debeant posito ejusmodi fluido, sive oculus collocetur extra sive intra. Sunt autem ibi nonnulla admodum singularia, quae quandam velut piscium astronomiam a nostra admodum diversam exhibeant. Est et experimentum phialae vitreae, quam exterius intuenti apparet crassitudo ejus vitri, si ea impleatur materia crassiore. Sed ipsa crassitudo sensum effugit, si impleatur pulvisculo tenui vel liquore, quae apparent, tanquam si in extrema vitri superficie sita essent.


131544. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

apparet crassitudo ejus vitri, si ea impleatur materia crassiore. Sed ipsa crassitudo sensum effugit, si impleatur pulvisculo tenui vel liquore, quae apparent, tanquam si in extrema vitri superficie sita essent. Phaenomeni autem ratio repetitur a dioptricae principiis et ad rem praesentem applicatur. Ac demum ostenditur, quo pacto inde deduci possit non totus ille amplus annulus, quem ego non ei fluido, sed atmosphaerae solari ibi tribuo, ut et hic inferius, verum ille usque adeo magis tenuis et vividus, qui Lunae corpus ambit. Sed ea omnia satis erit hic


131545. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

extrema vitri superficie sita essent. Phaenomeni autem ratio repetitur a dioptricae principiis et ad rem praesentem applicatur. Ac demum ostenditur, quo pacto inde deduci possit non totus ille amplus annulus, quem ego non ei fluido, sed atmosphaerae solari ibi tribuo, ut et hic inferius, verum ille usque adeo magis tenuis et vividus, qui Lunae corpus ambit. Sed ea omnia satis erit hic tantummodo innuisse. 19 Reliquis sententiis rejectis originem


131546. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Phaenomeni autem ratio repetitur a dioptricae principiis et ad rem praesentem applicatur. Ac demum ostenditur, quo pacto inde deduci possit non totus ille amplus annulus, quem ego non ei fluido, sed atmosphaerae solari ibi tribuo, ut et hic inferius, verum ille usque adeo magis tenuis et vividus, qui Lunae corpus ambit. Sed ea omnia satis erit hic tantummodo innuisse. 19 Reliquis sententiis rejectis originem latioris illius annuli et rhombi repeto ab atmosphaera


131547. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ille usque adeo magis tenuis et vividus, qui Lunae corpus ambit. Sed ea omnia satis erit hic tantummodo innuisse. 19 Reliquis sententiis rejectis originem latioris illius annuli et rhombi repeto ab atmosphaera solari. Quae est origo altior et immediatius ad Solem spectans. In sequenti invocatione atmosphaeram concipio, ut in prima invocatione adn. 2, tanquam Phoebi comam et praeterea ut fumos, quos ejus equi efflent e naribus cum igne. Quibus innuuntur vapores et


131548. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sed ea omnia satis erit hic tantummodo innuisse. 19 Reliquis sententiis rejectis originem latioris illius annuli et rhombi repeto ab atmosphaera solari. Quae est origo altior et immediatius ad Solem spectans. In sequenti invocatione atmosphaeram concipio, ut in prima invocatione adn. 2, tanquam Phoebi comam et praeterea ut fumos, quos ejus equi efflent e naribus cum igne. Quibus innuuntur vapores et exhalationes emissae e solari corpore ob ignem internum.


131549. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

19 Reliquis sententiis rejectis originem latioris illius annuli et rhombi repeto ab atmosphaera solari. Quae est origo altior et immediatius ad Solem spectans. In sequenti invocatione atmosphaeram concipio, ut in prima invocatione adn. 2, tanquam Phoebi comam et praeterea ut fumos, quos ejus equi efflent e naribus cum igne. Quibus innuuntur vapores et exhalationes emissae e solari corpore ob ignem internum. 20 Exhibetur hic ortus et


131550. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

annuli et rhombi repeto ab atmosphaera solari. Quae est origo altior et immediatius ad Solem spectans. In sequenti invocatione atmosphaeram concipio, ut in prima invocatione adn. 2, tanquam Phoebi comam et praeterea ut fumos, quos ejus equi efflent e naribus cum igne. Quibus innuuntur vapores et exhalationes emissae e solari corpore ob ignem internum. 20 Exhibetur hic ortus et natura atmosphaerae solaris, quae habet, ut haec nostra, partem densiorem et propiorem ipsi


131551. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et praeterea ut fumos, quos ejus equi efflent e naribus cum igne. Quibus innuuntur vapores et exhalationes emissae e solari corpore ob ignem internum. 20 Exhibetur hic ortus et natura atmosphaerae solaris, quae habet, ut haec nostra, partem densiorem et propiorem ipsi Soli ob pondus, quo crassiores vapores magis nituntur in ipsum, ac aliam sensim rariorem et magis elevatam. In illa priore habentur et nubes solares, quibus jam fere communiter tribuuntur maculae


131552. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

innuuntur vapores et exhalationes emissae e solari corpore ob ignem internum. 20 Exhibetur hic ortus et natura atmosphaerae solaris, quae habet, ut haec nostra, partem densiorem et propiorem ipsi Soli ob pondus, quo crassiores vapores magis nituntur in ipsum, ac aliam sensim rariorem et magis elevatam. In illa priore habentur et nubes solares, quibus jam fere communiter tribuuntur maculae illae, quas in ipso Sole intuemur, et quaedam velut nebula, quae ingentem Solis


131553. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

20 Exhibetur hic ortus et natura atmosphaerae solaris, quae habet, ut haec nostra, partem densiorem et propiorem ipsi Soli ob pondus, quo crassiores vapores magis nituntur in ipsum, ac aliam sensim rariorem et magis elevatam. In illa priore habentur et nubes solares, quibus jam fere communiter tribuuntur maculae illae, quas in ipso Sole intuemur, et quaedam velut nebula, quae ingentem Solis tractum et aliquando totum discum involvit ac reddit pallidiorem solito ita, ut per quasdam veluti rimulas


131554. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

20 Exhibetur hic ortus et natura atmosphaerae solaris, quae habet, ut haec nostra, partem densiorem et propiorem ipsi Soli ob pondus, quo crassiores vapores magis nituntur in ipsum, ac aliam sensim rariorem et magis elevatam. In illa priore habentur et nubes solares, quibus jam fere communiter tribuuntur maculae illae, quas in ipso Sole intuemur, et quaedam velut nebula, quae ingentem Solis tractum et aliquando totum discum involvit ac reddit pallidiorem solito ita, ut per quasdam veluti rimulas transpiciatur vividius solaris superficiei


131555. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quae habet, ut haec nostra, partem densiorem et propiorem ipsi Soli ob pondus, quo crassiores vapores magis nituntur in ipsum, ac aliam sensim rariorem et magis elevatam. In illa priore habentur et nubes solares, quibus jam fere communiter tribuuntur maculae illae, quas in ipso Sole intuemur, et quaedam velut nebula, quae ingentem Solis tractum et aliquando totum discum involvit ac reddit pallidiorem solito ita, ut per quasdam veluti rimulas transpiciatur vividius solaris superficiei lumen, quas nonnulli astronomi appellarunt solares faculas. In hoc argumentum


131556. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ipsi Soli ob pondus, quo crassiores vapores magis nituntur in ipsum, ac aliam sensim rariorem et magis elevatam. In illa priore habentur et nubes solares, quibus jam fere communiter tribuuntur maculae illae, quas in ipso Sole intuemur, et quaedam velut nebula, quae ingentem Solis tractum et aliquando totum discum involvit ac reddit pallidiorem solito ita, ut per quasdam veluti rimulas transpiciatur vividius solaris superficiei lumen, quas nonnulli astronomi appellarunt solares faculas. In hoc argumentum solarium macularum earumque causae a nebulis et


131557. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tractum et aliquando totum discum involvit ac reddit pallidiorem solito ita, ut per quasdam veluti rimulas transpiciatur vividius solaris superficiei lumen, quas nonnulli astronomi appellarunt solares faculas. In hoc argumentum solarium macularum earumque causae a nebulis et nubibus repetitae cum haec in Arcadum coetu recitarem, adjeci epigramma cum Italica versione, quae hic subjicio: Epigramma Fallor? an, aethereas qui curru ardente per auras Aeternum puro fundit ab axe jubar, Unde satus Maja et cum Marte pigroque parente Jupiter, unde nitet Cynthia et unde


131558. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hoc argumentum solarium macularum earumque causae a nebulis et nubibus repetitae cum haec in Arcadum coetu recitarem, adjeci epigramma cum Italica versione, quae hic subjicio: Epigramma Fallor? an, aethereas qui curru ardente per auras Aeternum puro fundit ab axe jubar, Unde satus Maja et cum Marte pigroque parente Jupiter, unde nitet Cynthia et unde Venus; 5 Unde nitent prata et radii septemplicis ictu Versicolor picto flore superbit humus; Fallor? an obscura nitidos caligine vultus Obruit et maculis turpibus ora notat? Haud equidem fallor: nigrantes pectore fumos 10


131559. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et nubibus repetitae cum haec in Arcadum coetu recitarem, adjeci epigramma cum Italica versione, quae hic subjicio: Epigramma Fallor? an, aethereas qui curru ardente per auras Aeternum puro fundit ab axe jubar, Unde satus Maja et cum Marte pigroque parente Jupiter, unde nitet Cynthia et unde Venus; 5 Unde nitent prata et radii septemplicis ictu Versicolor picto flore superbit humus; Fallor? an obscura nitidos caligine vultus Obruit et maculis turpibus ora notat? Haud equidem fallor: nigrantes pectore fumos 10 Evomit et vultus inficit ipse suos. Sol nubes habet: o fuscae


131560. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in Arcadum coetu recitarem, adjeci epigramma cum Italica versione, quae hic subjicio: Epigramma Fallor? an, aethereas qui curru ardente per auras Aeternum puro fundit ab axe jubar, Unde satus Maja et cum Marte pigroque parente Jupiter, unde nitet Cynthia et unde Venus; 5 Unde nitent prata et radii septemplicis ictu Versicolor picto flore superbit humus; Fallor? an obscura nitidos caligine vultus Obruit et maculis turpibus ora notat? Haud equidem fallor: nigrantes pectore fumos 10 Evomit et vultus inficit ipse suos. Sol nubes habet: o fuscae miser incola Terrae, Tu speres


131561. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

qui curru ardente per auras Aeternum puro fundit ab axe jubar, Unde satus Maja et cum Marte pigroque parente Jupiter, unde nitet Cynthia et unde Venus; 5 Unde nitent prata et radii septemplicis ictu Versicolor picto flore superbit humus; Fallor? an obscura nitidos caligine vultus Obruit et maculis turpibus ora notat? Haud equidem fallor: nigrantes pectore fumos 10 Evomit et vultus inficit ipse suos. Sol nubes habet: o fuscae miser incola Terrae, Tu speres laetos et sine faece dies? Traduzione M'inganno? O pur que, che dal carro ardente Diffonde puri raggi, onde si adorna


131562. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum Marte pigroque parente Jupiter, unde nitet Cynthia et unde Venus; 5 Unde nitent prata et radii septemplicis ictu Versicolor picto flore superbit humus; Fallor? an obscura nitidos caligine vultus Obruit et maculis turpibus ora notat? Haud equidem fallor: nigrantes pectore fumos 10 Evomit et vultus inficit ipse suos. Sol nubes habet: o fuscae miser incola Terrae, Tu speres laetos et sine faece dies? Traduzione M'inganno? O pur que, che dal carro ardente Diffonde puri raggi, onde si adorna Venere, e Cintia, e ogni altro astro lucente Che sotto il Ciel stellato in Ciel


131563. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

radii septemplicis ictu Versicolor picto flore superbit humus; Fallor? an obscura nitidos caligine vultus Obruit et maculis turpibus ora notat? Haud equidem fallor: nigrantes pectore fumos 10 Evomit et vultus inficit ipse suos. Sol nubes habet: o fuscae miser incola Terrae, Tu speres laetos et sine faece dies? Traduzione M'inganno? O pur que, che dal carro ardente Diffonde puri raggi, onde si adorna Venere, e Cintia, e ogni altro astro lucente Che sotto il Ciel stellato in Ciel soggiorna; Onde tosto divien lieto e ridente Ogni vago giardino allor, che aggiorna, E dal


131564. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

atmosphaera Solis repeto causam annuli latioris ambientis Solem in eclipsi totali. Qui eo est minus lucidus, quo magis recedit a limbo Solis, quia, quo atmosphaera est altior, eo etiam est tenuior. Sunt qui dicant inde oriri non posse, quod sit concentricus Lunae, non Soli. At arctiorem illum et vividiorem annulum esse concentricum potius Lunae quam Soli, utcumque per observationem determinari potest, non vero latiorem, cum in eclipsi totali centrum Lunae a centro Solis parum admodum distet. Nam ejus diameter apparens parum admodum superare potest diametrum apparentem Solis et nulla


131565. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

illum et vividiorem annulum esse concentricum potius Lunae quam Soli, utcumque per observationem determinari potest, non vero latiorem, cum in eclipsi totali centrum Lunae a centro Solis parum admodum distet. Nam ejus diameter apparens parum admodum superare potest diametrum apparentem Solis et nulla pars disci solaris procurrit ultra lunarem. 22 Pro explicanda causa rhombi illius, qui aliquando apparet in eclipsibus, oportet ostendere, quo pacto ex rotatione circa


131566. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

22 Pro explicanda causa rhombi illius, qui aliquando apparet in eclipsibus, oportet ostendere, quo pacto ex rotatione circa proprium axem, quam cum Sole habet ejus atmosphaera, oriatur vis centrifuga et ob ipsam atmosphaera eadem induat figuram lentis cujusdam, ex qua a nobis oblique visa oriatur figura rhombi, cujus extremas partes intuemur in lumine zodiacali deprehenso a Cassino. Id argumentum fuse et elegantissime pertractavit P(ater) Carolus Nocetus, e nostra Societate vir celeberrimus


131567. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

circa proprium axem, quam cum Sole habet ejus atmosphaera, oriatur vis centrifuga et ob ipsam atmosphaera eadem induat figuram lentis cujusdam, ex qua a nobis oblique visa oriatur figura rhombi, cujus extremas partes intuemur in lumine zodiacali deprehenso a Cassino. Id argumentum fuse et elegantissime pertractavit P(ater) Carolus Nocetus, e nostra Societate vir celeberrimus (Nicetas apud Arcades nominatur), in suo poemate de aurora boreali, quod cum alio de iride et meis in utrumque adnotationibus satis amplis Romae prodiit ante hosce 13 annos. Ibi ego, quae huc pertinent,


131568. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

oriatur figura rhombi, cujus extremas partes intuemur in lumine zodiacali deprehenso a Cassino. Id argumentum fuse et elegantissime pertractavit P(ater) Carolus Nocetus, e nostra Societate vir celeberrimus (Nicetas apud Arcades nominatur), in suo poemate de aurora boreali, quod cum alio de iride et meis in utrumque adnotationibus satis amplis Romae prodiit ante hosce 13 annos. Ibi ego, quae huc pertinent, diligentissime evolvi omnia. Ipsum immortalis ejus carminis auctorem, quem aetate adhuc satis integra et optima valetudine superiore anno Roma discedens reliqui florentissimum meo


131569. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

apud Arcades nominatur), in suo poemate de aurora boreali, quod cum alio de iride et meis in utrumque adnotationibus satis amplis Romae prodiit ante hosce 13 annos. Ibi ego, quae huc pertinent, diligentissime evolvi omnia. Ipsum immortalis ejus carminis auctorem, quem aetate adhuc satis integra et optima valetudine superiore anno Roma discedens reliqui florentissimum meo Collegio Romano, domi quidem generalem studiorum praefectum, foris autem examinatorem, ut appellant, episcoporum et synodalem ac pontificium sacrae poenitentiariae theologum, ante hosce aliquot menses fato ereptum


131570. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

diligentissime evolvi omnia. Ipsum immortalis ejus carminis auctorem, quem aetate adhuc satis integra et optima valetudine superiore anno Roma discedens reliqui florentissimum meo Collegio Romano, domi quidem generalem studiorum praefectum, foris autem examinatorem, ut appellant, episcoporum et synodalem ac pontificium sacrae poenitentiariae theologum, ante hosce aliquot menses fato ereptum amisimus. 23 Solis atmosphaeram protendi longissime a Sole suadet ipsa tanta


131571. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

poenitentiariae theologum, ante hosce aliquot menses fato ereptum amisimus. 23 Solis atmosphaeram protendi longissime a Sole suadet ipsa tanta vis caloris ipsius Solis. Sed et lumen ipsum zodiacale, de quo mox agemus, et cometarum caudae, quas jam saepe diximus oriri ab ascensu vaporum cometicorum in atmosphaera Solis, habentur autem etiam in cometis remotioribus a Sole, quam sit Terra, evincunt ipsam protendi, ut hic affirmo, longissime a Sole.


131572. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

menses fato ereptum amisimus. 23 Solis atmosphaeram protendi longissime a Sole suadet ipsa tanta vis caloris ipsius Solis. Sed et lumen ipsum zodiacale, de quo mox agemus, et cometarum caudae, quas jam saepe diximus oriri ab ascensu vaporum cometicorum in atmosphaera Solis, habentur autem etiam in cometis remotioribus a Sole, quam sit Terra, evincunt ipsam protendi, ut hic affirmo, longissime a Sole. Ejus gravitas in Solem deberet ipsi


131573. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

explicabitur. 24 In primis Solem converti circa proprium axem satis evincunt maculae ipsius. Eae jam oriuntur, jam intereunt, una in plures discinditur, plures coalescunt in unam et observantur in partibus admodum diversis. Et tamen omnes semper moventur motu, qui est circularis circa eundem axem et eadem, saltem proxime, periodo dierum 25 pro integra conversione. Hic tantus consensus satis evincit rotari Solem ipsum et secum abripere in gyrum suam atmosphaeram ac cum


131574. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

24 In primis Solem converti circa proprium axem satis evincunt maculae ipsius. Eae jam oriuntur, jam intereunt, una in plures discinditur, plures coalescunt in unam et observantur in partibus admodum diversis. Et tamen omnes semper moventur motu, qui est circularis circa eundem axem et eadem, saltem proxime, periodo dierum 25 pro integra conversione. Hic tantus consensus satis evincit rotari Solem ipsum et secum abripere in gyrum suam atmosphaeram ac cum ipsa maculas sive nubes in ea innatantes.


131575. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

24 In primis Solem converti circa proprium axem satis evincunt maculae ipsius. Eae jam oriuntur, jam intereunt, una in plures discinditur, plures coalescunt in unam et observantur in partibus admodum diversis. Et tamen omnes semper moventur motu, qui est circularis circa eundem axem et eadem, saltem proxime, periodo dierum 25 pro integra conversione. Hic tantus consensus satis evincit rotari Solem ipsum et secum abripere in gyrum suam atmosphaeram ac cum ipsa maculas sive nubes in ea innatantes.


131576. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

una in plures discinditur, plures coalescunt in unam et observantur in partibus admodum diversis. Et tamen omnes semper moventur motu, qui est circularis circa eundem axem et eadem, saltem proxime, periodo dierum 25 pro integra conversione. Hic tantus consensus satis evincit rotari Solem ipsum et secum abripere in gyrum suam atmosphaeram ac cum ipsa maculas sive nubes in ea innatantes. 25 Quaecumque corpora circulos describunt, concipiunt vim quandam recedendi a centro,


131577. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

viam rectam nec ad orbes curvilineos detorquentur, nisi vi aliqua; quae si abesset, per rectam omnino abirent. Hujus vis centrifugae duplex hic argumentum innuitur ab experimentis petitum: vis, qua lapis funda circumactus habenam tendit, quae ipsum in orbe illo retinet; et impetus, quo resilit aqua aspersa rotae circumactae. Adduntur leges, quod nimirum, si diversi circuli describantur omnes eodem tempore, vis centrifuga in iis, qui majores sunt, sit major. Theorema generale, a quo pendent quaecumque eo pertinentia Hugenius proposuit, est


131578. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nimirum, si diversi circuli describantur omnes eodem tempore, vis centrifuga in iis, qui majores sunt, sit major. Theorema generale, a quo pendent quaecumque eo pertinentia Hugenius proposuit, est hujusmodi: vis centrifuga in circulis est in ratione composita ex directa duplicata velocitatum et, reciproca simplici radiorum. Ex eo autem facile deducitur hoc aliud, cujus hic usus occurrit: si circuli eodem tempore describantur, vis centrifuga est in ratione directa radiorum sive in ratione directa velocitatum.


131579. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

26 Si jam concipiatur motus totius massae circa eundem axem, apparebit in quavis superficie sphaerica haberi circulum quendam maximum in medio, in quo celeritas maxima sit, dum circuli propiores polis conversionis ipsius eo minores sunt et minorem velocitatem habent, quo ad polos magis acceditur. Hinc vis centrifuga in illo ingenti circulo, qui dicitur aequator, erit major quam in reliquis, et prope polos vis erit ad sensum nulla. Ea vi tota illa massa dissiparetur, nisi obstaret gravitas in Solem, major


131580. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

haberi circulum quendam maximum in medio, in quo celeritas maxima sit, dum circuli propiores polis conversionis ipsius eo minores sunt et minorem velocitatem habent, quo ad polos magis acceditur. Hinc vis centrifuga in illo ingenti circulo, qui dicitur aequator, erit major quam in reliquis, et prope polos vis erit ad sensum nulla. Ea vi tota illa massa dissiparetur, nisi obstaret gravitas in Solem, major eadem vi, quae quidem cohibet massam ipsam. Sed ubi vis centrifuga est major, plus detrahitur de ipsa vi gravitatis adeoque pondus remanet majus prope polos


131581. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

gravitas in Solem, major eadem vi, quae quidem cohibet massam ipsam. Sed ubi vis centrifuga est major, plus detrahitur de ipsa vi gravitatis adeoque pondus remanet majus prope polos quam sub aequatore. Quam ob causam ad habendum aequilibrium debet elevari magis sub ipso aequatore fluidum et ad polos deprimi, ut majore ipsius fluidi altitudine compensetur minor singularum partium vis. Inde totum illud fluidum acquirit formam sphaeroidis compressae sive lentis cujuspiam. Ego hic unicam rationem exposui aequilibrii sublati, majorem nimirum vim centrifugam sub


131582. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

altitudine compensetur minor singularum partium vis. Inde totum illud fluidum acquirit formam sphaeroidis compressae sive lentis cujuspiam. Ego hic unicam rationem exposui aequilibrii sublati, majorem nimirum vim centrifugam sub aequatore quam prope polos. Sed habetur et altera, quod nimirum vis centrifuga sub aequatore directe opponitur gravitati, in reliquis locis eo obliquius, quo magis acceditur ad polum. Nam ipsius aequatoris centrum est in ipso centro sphaerae, ad quod gravitas dirigitur, reliquorum autem circulorum in puncto axis eo remotiore a centro


131583. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

27 Jam vero ejusmodi lens si aspiceretur oculo collocato in ejus axe, appareret circularis, ut patet. At cum obvertat nobis dorsum illud protuberans, debet apparere sub forma cujusdam veluti rhombi, oblonga nimirum, binis velut cuspidibus vel aciebus procurrentibus hinc et inde a medio in partes oppositas. En igitur, unde oriatur rhombus lucidus hinc et inde a Sole visus aliquando, nimirum in eclipsibus, in quibus minus luminis superest et obscuritas habetur major ob majorem excessum disci lunaris supra solarem. Nam ejus lumen tenue densiores tenebras requirit,


131584. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in ejus axe, appareret circularis, ut patet. At cum obvertat nobis dorsum illud protuberans, debet apparere sub forma cujusdam veluti rhombi, oblonga nimirum, binis velut cuspidibus vel aciebus procurrentibus hinc et inde a medio in partes oppositas. En igitur, unde oriatur rhombus lucidus hinc et inde a Sole visus aliquando, nimirum in eclipsibus, in quibus minus luminis superest et obscuritas habetur major ob majorem excessum disci lunaris supra solarem. Nam ejus lumen tenue densiores tenebras requirit, ut videri possit.


131585. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

debet apparere sub forma cujusdam veluti rhombi, oblonga nimirum, binis velut cuspidibus vel aciebus procurrentibus hinc et inde a medio in partes oppositas. En igitur, unde oriatur rhombus lucidus hinc et inde a Sole visus aliquando, nimirum in eclipsibus, in quibus minus luminis superest et obscuritas habetur major ob majorem excessum disci lunaris supra solarem. Nam ejus lumen tenue densiores tenebras requirit, ut videri possit. 28 Ob eam tenuitatem luminis is


131586. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nunquam videri potest interdiu. Nam oculi ita obruuntur nimia solaris luminis vi ut aures nimio fragore malleorum in officinis ferrariis vel in iis aedificiis, in quibus rotae aquarum vi concitatae terunt lina ad chartam efformandam, ubi exaudire non licet, nisi clamore maximo, vociferantem. Et haec ipsa est causa, ut infra videbimus, cur stellas etiam interdiu videre non possimus. 29 Ante Solis ortum et post Solis occasum apparent sub zodiaco extremae partes ejus


131587. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ubi exaudire non licet, nisi clamore maximo, vociferantem. Et haec ipsa est causa, ut infra videbimus, cur stellas etiam interdiu videre non possimus. 29 Ante Solis ortum et post Solis occasum apparent sub zodiaco extremae partes ejus lucidi rhombi certis temporibus, quibus nimirum ante matutinum vel post vespertinum crepusculum ea zodiaci pars, ad quam ejusmodi materia pertingit, extat satis elevata supra horizontem, ut crassiores vapores horizonti ipsi proximos


131588. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quam ejusmodi materia pertingit, extat satis elevata supra horizontem, ut crassiores vapores horizonti ipsi proximos effugiat. Ad id requiruntur duo: primo quidem, ut atmosphaera solaris apta ad reflectendos radios solares protendatur ad satis magnam distantiam a Sole ipso. Nam diversis annis et multo plus diversis seculis diversa admodum est ejus extensio ita, ut aliquando lumen zodiacale inde ortum pertingat ad distantiam tantummodo 50 vel 60 graduum a Sole, aliquando vero ultra 100 gradus protendatur; deinde, ut Sole infra horizontem posito circa initium matutini vel finem


131589. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ut Sole infra horizontem posito circa initium matutini vel finem vespertini crepusculi ea zodiaci pars sit parum obliqua ad horizontem. Notum est enim apud astronomos aliam esse aliarum zodiaci partium inclinationem ad horizontem. Porro id accidit in hac boreali zona temperata mane per autumnum et vespere verno tempore, et iis temporibus potissimum solet id phaenomenum observari. Quod quidem sub zona torrida, in qua zodiacus nunquam multum inclinatur ad horizontem, observari solet per totum annum tum, cum satis longe ipsa lux protenditur a Sole. Cum hoc lumen


131590. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

circa initium matutini vel finem vespertini crepusculi ea zodiaci pars sit parum obliqua ad horizontem. Notum est enim apud astronomos aliam esse aliarum zodiaci partium inclinationem ad horizontem. Porro id accidit in hac boreali zona temperata mane per autumnum et vespere verno tempore, et iis temporibus potissimum solet id phaenomenum observari. Quod quidem sub zona torrida, in qua zodiacus nunquam multum inclinatur ad horizontem, observari solet per totum annum tum, cum satis longe ipsa lux protenditur a Sole. Cum hoc lumen videamus sub zodiaco hinc et


131591. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et iis temporibus potissimum solet id phaenomenum observari. Quod quidem sub zona torrida, in qua zodiacus nunquam multum inclinatur ad horizontem, observari solet per totum annum tum, cum satis longe ipsa lux protenditur a Sole. Cum hoc lumen videamus sub zodiaco hinc et inde a Sole, quotiescunque dies vel satis vividum crepusculum non sint impedimento, patet debere itidem videri in ea eclipsi Solis, in qua minus a circumjacente atmosphaera adhuc Solem vidente reflectatur.


131592. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sint impedimento, patet debere itidem videri in ea eclipsi Solis, in qua minus a circumjacente atmosphaera adhuc Solem vidente reflectatur. 30 Ex iis, quae dicta sunt, patet, cur et stellae in eclipsi totali appareant. Eae semper lumen emittunt, quod nimio solaris luminis fulgore obruitur interdiu. Si nubes quaepiam Solem tegat, adhuc lumen a reliqua atmosphaera reflexum impedit, ne stellae videantur in parte coeli, quae supersit serena. Verum in eclipsi Sol occultatur


131593. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Eae semper lumen emittunt, quod nimio solaris luminis fulgore obruitur interdiu. Si nubes quaepiam Solem tegat, adhuc lumen a reliqua atmosphaera reflexum impedit, ne stellae videantur in parte coeli, quae supersit serena. Verum in eclipsi Sol occultatur etiam proximis atmosphaerae partibus et toti superficiei circumjacenti. Idcirco tum apparent ipsae stellae, saltem eae, quae sunt lucidiores. 31 Telescopiorum etiam mediocriorum ope lucidiores stellas interdiu quoque


131594. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

lucidiores. 31 Telescopiorum etiam mediocriorum ope lucidiores stellas interdiu quoque observant astronomi. Quas ego saepe admodum observavi. Intra tubum est quaedam veluti nox, et objectivum vitrum plures ejusdem stellae radios colligit quam simplex oculi pupilla possit admittere. 32 Haec adjeci Arimini, dum anno 1752 inirem observationes astronomicas ad


131595. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

simplex oculi pupilla possit admittere. 32 Haec adjeci Arimini, dum anno 1752 inirem observationes astronomicas ad determinandam magnitudinem gradus meridiani inter urbem Romam et Ariminum in aedibus comitis Joannis Francisci Garampi, patricii Ariminensis, amicissimi mihi ab ipsa prima communi adolescentia. Tres autem fixas adhibebam: α Cycni (nam astronomi post Bayerum Graecis litteris stellas fixas singularum constellationum designant, incipiendo a lucidioribus),


131596. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in ipso vespertino crepusculo, sed quotidie anticipabat, ut reliquae itidem, appulsum suum quatuor circiter minutis ob motum proprium Solis in orientem, quo is ex parte orientis accedit semper magis ad stellarum loca. Quam ob causam sex diebus post eum ipsum diem, quo haec scripsi, debuit et ipsa observari ante Solis occasum. Prioris et tertiae observationes exhibui in opere De litteraria expeditione per pontificiam ditionem, tum Ariminenses illas, tum Romanas, quas ante institueram in Collegio Romano horis indicatis hic inferius. Secundae fixae observationes


131597. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

itidem, appulsum suum quatuor circiter minutis ob motum proprium Solis in orientem, quo is ex parte orientis accedit semper magis ad stellarum loca. Quam ob causam sex diebus post eum ipsum diem, quo haec scripsi, debuit et ipsa observari ante Solis occasum. Prioris et tertiae observationes exhibui in opere De litteraria expeditione per pontificiam ditionem, tum Ariminenses illas, tum Romanas, quas ante institueram in Collegio Romano horis indicatis hic inferius. Secundae fixae observationes paucas admodum tentare potuimus Arimini, et admodum incertas, cum


131598. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Prioris et tertiae observationes exhibui in opere De litteraria expeditione per pontificiam ditionem, tum Ariminenses illas, tum Romanas, quas ante institueram in Collegio Romano horis indicatis hic inferius. Secundae fixae observationes paucas admodum tentare potuimus Arimini, et admodum incertas, cum priores turbatae fuerint a nubibus et nebulis, posteriores a nimia vicinia Solis. Quamobrem eae nulli mihi fuerunt usui ad illam determinationem. Sed reliquarum duarum protuli observationes abunde multas, et quidem Romanas binis anni temporibus institutas. Quae omnes


131599. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

opere De litteraria expeditione per pontificiam ditionem, tum Ariminenses illas, tum Romanas, quas ante institueram in Collegio Romano horis indicatis hic inferius. Secundae fixae observationes paucas admodum tentare potuimus Arimini, et admodum incertas, cum priores turbatae fuerint a nubibus et nebulis, posteriores a nimia vicinia Solis. Quamobrem eae nulli mihi fuerunt usui ad illam determinationem. Sed reliquarum duarum protuli observationes abunde multas, et quidem Romanas binis anni temporibus institutas. Quae omnes consenserunt intra unius tantum secundi discrimen a medio, ut


131600. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fixae observationes paucas admodum tentare potuimus Arimini, et admodum incertas, cum priores turbatae fuerint a nubibus et nebulis, posteriores a nimia vicinia Solis. Quamobrem eae nulli mihi fuerunt usui ad illam determinationem. Sed reliquarum duarum protuli observationes abunde multas, et quidem Romanas binis anni temporibus institutas. Quae omnes consenserunt intra unius tantum secundi discrimen a medio, ut ibidem videre est. 33 Visuntur adhuc Arimini plura


131601. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Quae omnes consenserunt intra unius tantum secundi discrimen a medio, ut ibidem videre est. 33 Visuntur adhuc Arimini plura veterum Romanorum monumenta, inter quae arcus insignis et pons. Rubiconem fuisse Arimino proximum constat ex ipso Caesaris adventu Ariminum paullo postea quam trajecerat Rubiconem ipsum, terminum Romanis imperatoribus constitutum a rep(ublica), quem praetergredi sine auctoritate senatus nefas esset, ubi is quidem et illud celeberrimum pronunciavit


131602. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

inter quae arcus insignis et pons. Rubiconem fuisse Arimino proximum constat ex ipso Caesaris adventu Ariminum paullo postea quam trajecerat Rubiconem ipsum, terminum Romanis imperatoribus constitutum a rep(ublica), quem praetergredi sine auctoritate senatus nefas esset, ubi is quidem et illud celeberrimum pronunciavit jacta est alea, ad quod hic alluditur et quod civilis belli exordium extitit. 34 Comes Franciscus Garampi est patricius Ariminensis. Quae hic


131603. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

constat ex ipso Caesaris adventu Ariminum paullo postea quam trajecerat Rubiconem ipsum, terminum Romanis imperatoribus constitutum a rep(ublica), quem praetergredi sine auctoritate senatus nefas esset, ubi is quidem et illud celeberrimum pronunciavit jacta est alea, ad quod hic alluditur et quod civilis belli exordium extitit. 34 Comes Franciscus Garampi est patricius Ariminensis. Quae hic protuli in ejus laudem, sunt illa sane inferiora ipsius meritis. Formam


131604. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Ariminensis. Quae hic protuli in ejus laudem, sunt illa sane inferiora ipsius meritis. Formam singularem in primo juventutis flore ornabant plurimum ingenuae artes, quae nobilem optimae indolis juvenem decerent: saltatoria in primis, in qua cum summa venustate exercebat sese atque excellebat, et musica, in qua nunc etiam vel inter primos quosque egregios Italiae professores excellit in eo lyrae genere, quod appellamus il violino. Cujus naturam et usum conatus sum hisce versibus exprimere. Lyram autem ipsam habebat singularem et perfectissimam. At multo adhuc


131605. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

artes, quae nobilem optimae indolis juvenem decerent: saltatoria in primis, in qua cum summa venustate exercebat sese atque excellebat, et musica, in qua nunc etiam vel inter primos quosque egregios Italiae professores excellit in eo lyrae genere, quod appellamus il violino. Cujus naturam et usum conatus sum hisce versibus exprimere. Lyram autem ipsam habebat singularem et perfectissimam. At multo adhuc majori erat laudi egregio juveni ingenium summum optimis excultum studiis. In Bononiensi academia astronomiae sub Eustachio Manfredio, celeberrimo viro,


131606. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in qua cum summa venustate exercebat sese atque excellebat, et musica, in qua nunc etiam vel inter primos quosque egregios Italiae professores excellit in eo lyrae genere, quod appellamus il violino. Cujus naturam et usum conatus sum hisce versibus exprimere. Lyram autem ipsam habebat singularem et perfectissimam. At multo adhuc majori erat laudi egregio juveni ingenium summum optimis excultum studiis. In Bononiensi academia astronomiae sub Eustachio Manfredio, celeberrimo viro, operam dederat in ipsa adolescentia cum tanto progressu, ut ejus honorificentissimam


131607. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

astronomiae sub Eustachio Manfredio, celeberrimo viro, operam dederat in ipsa adolescentia cum tanto progressu, ut ejus honorificentissimam mentionem fecerit Manfredius ipse in praefatione suarum Ephemeridum. Inde Romam delatus mihique aetate suppar amicitiam mecum iniit, quam deinde perpetuo et illaesam servavimus et vigentem, servaturi perennem imposterum. Transitum Mercurii sub Sole observavit mecum anno 1736, de quo ego jam tum dissertationem edidi. In ea observatione ego excipiebam imaginem Solis transmissam per telescopium in tabella contra ipsum ita aptata, ut et imago illa


131608. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Manfredio, celeberrimo viro, operam dederat in ipsa adolescentia cum tanto progressu, ut ejus honorificentissimam mentionem fecerit Manfredius ipse in praefatione suarum Ephemeridum. Inde Romam delatus mihique aetate suppar amicitiam mecum iniit, quam deinde perpetuo et illaesam servavimus et vigentem, servaturi perennem imposterum. Transitum Mercurii sub Sole observavit mecum anno 1736, de quo ego jam tum dissertationem edidi. In ea observatione ego excipiebam imaginem Solis transmissam per telescopium in tabella contra ipsum ita aptata, ut et imago illa ipsa cum circulo ibi


131609. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

deinde perpetuo et illaesam servavimus et vigentem, servaturi perennem imposterum. Transitum Mercurii sub Sole observavit mecum anno 1736, de quo ego jam tum dissertationem edidi. In ea observatione ego excipiebam imaginem Solis transmissam per telescopium in tabella contra ipsum ita aptata, ut et imago illa ipsa cum circulo ibi descripto et umbra verticalis lineae cum certa ejus circuli diametro congrueret. Garampius autem, qui stylo tenui continuo consectabatur centrum nigricantis exiguae imaginis Mercurii, notabat ejus positionem ipso momento congruentiae, quo a me de eadem


131610. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

servaturi perennem imposterum. Transitum Mercurii sub Sole observavit mecum anno 1736, de quo ego jam tum dissertationem edidi. In ea observatione ego excipiebam imaginem Solis transmissam per telescopium in tabella contra ipsum ita aptata, ut et imago illa ipsa cum circulo ibi descripto et umbra verticalis lineae cum certa ejus circuli diametro congrueret. Garampius autem, qui stylo tenui continuo consectabatur centrum nigricantis exiguae imaginis Mercurii, notabat ejus positionem ipso momento congruentiae, quo a me de eadem admonebatur. Quod observationis genus hic ipsis


131611. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

l'observation beaucoup plus facile). Regressus in patriam domi suae lineam meridianam duxit ac plura instrumenta comparavit ad observationes instituendas idonea; inter quae horologium oscillatorium, quo ego ibidem sum usus, aptavit in certa suarum aedium parte, in qua meum et sectorem et quadrantem collocavit loco ad ejusmodi observationes satis idoneo. Confluebat autem frequens nobilium virorum turba ad observationes ipsas. Sed multo saepius aderat matrona lectissima, ejus uxor, et filiolus, admirabilis sane ingenii puer, qui septimo


131612. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

beaucoup plus facile). Regressus in patriam domi suae lineam meridianam duxit ac plura instrumenta comparavit ad observationes instituendas idonea; inter quae horologium oscillatorium, quo ego ibidem sum usus, aptavit in certa suarum aedium parte, in qua meum et sectorem et quadrantem collocavit loco ad ejusmodi observationes satis idoneo. Confluebat autem frequens nobilium virorum turba ad observationes ipsas. Sed multo saepius aderat matrona lectissima, ejus uxor, et filiolus, admirabilis sane ingenii puer, qui septimo aetatis anno et


131613. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sum usus, aptavit in certa suarum aedium parte, in qua meum et sectorem et quadrantem collocavit loco ad ejusmodi observationes satis idoneo. Confluebat autem frequens nobilium virorum turba ad observationes ipsas. Sed multo saepius aderat matrona lectissima, ejus uxor, et filiolus, admirabilis sane ingenii puer, qui septimo aetatis anno et universam jam Latinam grammaticam egregie sciret et Latinos auctores optime interpretaretur, et geographiam calleret mirum in modum; post biennium autem, cum eum a patre Romam adductum vidi, nummos quoque veteres et vetera


131614. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et quadrantem collocavit loco ad ejusmodi observationes satis idoneo. Confluebat autem frequens nobilium virorum turba ad observationes ipsas. Sed multo saepius aderat matrona lectissima, ejus uxor, et filiolus, admirabilis sane ingenii puer, qui septimo aetatis anno et universam jam Latinam grammaticam egregie sciret et Latinos auctores optime interpretaretur, et geographiam calleret mirum in modum; post biennium autem, cum eum a patre Romam adductum vidi, nummos quoque veteres et vetera manuscripta jam bene nosset ac legeret. Quibus ejus tam multis dotibus


131615. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

satis idoneo. Confluebat autem frequens nobilium virorum turba ad observationes ipsas. Sed multo saepius aderat matrona lectissima, ejus uxor, et filiolus, admirabilis sane ingenii puer, qui septimo aetatis anno et universam jam Latinam grammaticam egregie sciret et Latinos auctores optime interpretaretur, et geographiam calleret mirum in modum; post biennium autem, cum eum a patre Romam adductum vidi, nummos quoque veteres et vetera manuscripta jam bene nosset ac legeret. Quibus ejus tam multis dotibus accedebat et elegantia oris et suavitas indolis


131616. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

autem frequens nobilium virorum turba ad observationes ipsas. Sed multo saepius aderat matrona lectissima, ejus uxor, et filiolus, admirabilis sane ingenii puer, qui septimo aetatis anno et universam jam Latinam grammaticam egregie sciret et Latinos auctores optime interpretaretur, et geographiam calleret mirum in modum; post biennium autem, cum eum a patre Romam adductum vidi, nummos quoque veteres et vetera manuscripta jam bene nosset ac legeret. Quibus ejus tam multis dotibus accedebat et elegantia oris et suavitas indolis summa. Sed praecocem nimium tantae spei puerum


131617. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ejus uxor, et filiolus, admirabilis sane ingenii puer, qui septimo aetatis anno et universam jam Latinam grammaticam egregie sciret et Latinos auctores optime interpretaretur, et geographiam calleret mirum in modum; post biennium autem, cum eum a patre Romam adductum vidi, nummos quoque veteres et vetera manuscripta jam bene nosset ac legeret. Quibus ejus tam multis dotibus accedebat et elegantia oris et suavitas indolis summa. Sed praecocem nimium tantae spei puerum et unicum familiae germen nimis immaturo praereptum fato doluimus. Quem post paucos annos subsecuta mater optima totam


131618. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

jam Latinam grammaticam egregie sciret et Latinos auctores optime interpretaretur, et geographiam calleret mirum in modum; post biennium autem, cum eum a patre Romam adductum vidi, nummos quoque veteres et vetera manuscripta jam bene nosset ac legeret. Quibus ejus tam multis dotibus accedebat et elegantia oris et suavitas indolis summa. Sed praecocem nimium tantae spei puerum et unicum familiae germen nimis immaturo praereptum fato doluimus. Quem post paucos annos subsecuta mater optima totam luctu complevit domum. Verum habet amicus, quo se soletur: nimirum et


131619. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

egregie sciret et Latinos auctores optime interpretaretur, et geographiam calleret mirum in modum; post biennium autem, cum eum a patre Romam adductum vidi, nummos quoque veteres et vetera manuscripta jam bene nosset ac legeret. Quibus ejus tam multis dotibus accedebat et elegantia oris et suavitas indolis summa. Sed praecocem nimium tantae spei puerum et unicum familiae germen nimis immaturo praereptum fato doluimus. Quem post paucos annos subsecuta mater optima totam luctu complevit domum. Verum habet amicus, quo se soletur: nimirum et religionem suam,


131620. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et geographiam calleret mirum in modum; post biennium autem, cum eum a patre Romam adductum vidi, nummos quoque veteres et vetera manuscripta jam bene nosset ac legeret. Quibus ejus tam multis dotibus accedebat et elegantia oris et suavitas indolis summa. Sed praecocem nimium tantae spei puerum et unicum familiae germen nimis immaturo praereptum fato doluimus. Quem post paucos annos subsecuta mater optima totam luctu complevit domum. Verum habet amicus, quo se soletur: nimirum et religionem suam, ex qua omnium optimi consolationis fontes repetuntur et vero etiam


131621. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et elegantia oris et suavitas indolis summa. Sed praecocem nimium tantae spei puerum et unicum familiae germen nimis immaturo praereptum fato doluimus. Quem post paucos annos subsecuta mater optima totam luctu complevit domum. Verum habet amicus, quo se soletur: nimirum et religionem suam, ex qua omnium optimi consolationis fontes repetuntur et vero etiam naturalem philosophiam, ac doctrinam singularem tam astronomicam quam antiquariam, ut et fratrem egregium, basilicae Vaticanae canonicum et Archivii Pontificii custodem, sanctissimum sane et doctissimum virum,


131622. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

spei puerum et unicum familiae germen nimis immaturo praereptum fato doluimus. Quem post paucos annos subsecuta mater optima totam luctu complevit domum. Verum habet amicus, quo se soletur: nimirum et religionem suam, ex qua omnium optimi consolationis fontes repetuntur et vero etiam naturalem philosophiam, ac doctrinam singularem tam astronomicam quam antiquariam, ut et fratrem egregium, basilicae Vaticanae canonicum et Archivii Pontificii custodem, sanctissimum sane et doctissimum virum, qui et pietate singulari toti urbi Romae exemplo sit et operibus editis


131623. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

subsecuta mater optima totam luctu complevit domum. Verum habet amicus, quo se soletur: nimirum et religionem suam, ex qua omnium optimi consolationis fontes repetuntur et vero etiam naturalem philosophiam, ac doctrinam singularem tam astronomicam quam antiquariam, ut et fratrem egregium, basilicae Vaticanae canonicum et Archivii Pontificii custodem, sanctissimum sane et doctissimum virum, qui et pietate singulari toti urbi Romae exemplo sit et operibus editis pluribus omni eruditione plenis jamdiu inclaruerit ac aeternitatem nominis familiae polliceatur. (Il


131624. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

domum. Verum habet amicus, quo se soletur: nimirum et religionem suam, ex qua omnium optimi consolationis fontes repetuntur et vero etiam naturalem philosophiam, ac doctrinam singularem tam astronomicam quam antiquariam, ut et fratrem egregium, basilicae Vaticanae canonicum et Archivii Pontificii custodem, sanctissimum sane et doctissimum virum, qui et pietate singulari toti urbi Romae exemplo sit et operibus editis pluribus omni eruditione plenis jamdiu inclaruerit ac aeternitatem nominis familiae polliceatur. (Il est actuellement nonce apostolique à Vienne et


131625. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

se soletur: nimirum et religionem suam, ex qua omnium optimi consolationis fontes repetuntur et vero etiam naturalem philosophiam, ac doctrinam singularem tam astronomicam quam antiquariam, ut et fratrem egregium, basilicae Vaticanae canonicum et Archivii Pontificii custodem, sanctissimum sane et doctissimum virum, qui et pietate singulari toti urbi Romae exemplo sit et operibus editis pluribus omni eruditione plenis jamdiu inclaruerit ac aeternitatem nominis familiae polliceatur. (Il est actuellement nonce apostolique à Vienne et sera par conséquent bientôt cardinal. Alors peu de


131626. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

suam, ex qua omnium optimi consolationis fontes repetuntur et vero etiam naturalem philosophiam, ac doctrinam singularem tam astronomicam quam antiquariam, ut et fratrem egregium, basilicae Vaticanae canonicum et Archivii Pontificii custodem, sanctissimum sane et doctissimum virum, qui et pietate singulari toti urbi Romae exemplo sit et operibus editis pluribus omni eruditione plenis jamdiu inclaruerit ac aeternitatem nominis familiae polliceatur. (Il est actuellement nonce apostolique à Vienne et sera par conséquent bientôt cardinal. Alors peu de personnes dans le Sacré


131627. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fontes repetuntur et vero etiam naturalem philosophiam, ac doctrinam singularem tam astronomicam quam antiquariam, ut et fratrem egregium, basilicae Vaticanae canonicum et Archivii Pontificii custodem, sanctissimum sane et doctissimum virum, qui et pietate singulari toti urbi Romae exemplo sit et operibus editis pluribus omni eruditione plenis jamdiu inclaruerit ac aeternitatem nominis familiae polliceatur. (Il est actuellement nonce apostolique à Vienne et sera par conséquent bientôt cardinal. Alors peu de personnes dans le Sacré Collège seront plus dignes que lui de la thiare.


131628. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et Archivii Pontificii custodem, sanctissimum sane et doctissimum virum, qui et pietate singulari toti urbi Romae exemplo sit et operibus editis pluribus omni eruditione plenis jamdiu inclaruerit ac aeternitatem nominis familiae polliceatur. (Il est actuellement nonce apostolique à Vienne et sera par conséquent bientôt cardinal. Alors peu de personnes dans le Sacré Collège seront plus dignes que lui de la thiare. Le comte son frere a eu plusieurs enfans d'un second mariage). Cujus quidem familiae memoriam conservabunt omnino, si vixerint, et haec mea carmina, imparia quidem


131629. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nonce apostolique à Vienne et sera par conséquent bientôt cardinal. Alors peu de personnes dans le Sacré Collège seront plus dignes que lui de la thiare. Le comte son frere a eu plusieurs enfans d'un second mariage). Cujus quidem familiae memoriam conservabunt omnino, si vixerint, et haec mea carmina, imparia quidem tantis meritis, sed idonea ad publicam hanc memoris et grati animi significationem exhibendam. 35 Ex locis maxime obscuris et stellae interdiu


131630. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

de personnes dans le Sacré Collège seront plus dignes que lui de la thiare. Le comte son frere a eu plusieurs enfans d'un second mariage). Cujus quidem familiae memoriam conservabunt omnino, si vixerint, et haec mea carmina, imparia quidem tantis meritis, sed idonea ad publicam hanc memoris et grati animi significationem exhibendam. 35 Ex locis maxime obscuris et stellae interdiu videri possunt. Inaudieram autem idem accidere aliquando etiam in observatorii


131631. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

omnino, si vixerint, et haec mea carmina, imparia quidem tantis meritis, sed idonea ad publicam hanc memoris et grati animi significationem exhibendam. 35 Ex locis maxime obscuris et stellae interdiu videri possunt. Inaudieram autem idem accidere aliquando etiam in observatorii Parisiensis cavea illa admodum profunda. Quanquam Parisios delatus superioribus mensibus illud accepi ejus caveae obscuritatem non esse satis magnam ad id phaenomenum exhibendum. Adhuc tamen


131632. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

non esse satis magnam ad id phaenomenum exhibendum. Adhuc tamen lucidiores fixas inde nudo etiam oculo deprehensurum arbitror coelo satis sudo quempiam, qui satis acuta polleat oculorum acie. Magnificentissimae sunt ejus observatorii aedes, ubi Cassinus de Thury et Maraldus, magna nomina, habent instrumenta astronomica et observationes suas instituunt. Innuuntur hic praecipua ex ejusmodi instrumentis. Solent nimirum haberi in observatoriis globi terrestres et coelestes, quorum posteriores summo sunt usui. Omnino habentur tubi lentibus instructi vitreis


131633. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Adhuc tamen lucidiores fixas inde nudo etiam oculo deprehensurum arbitror coelo satis sudo quempiam, qui satis acuta polleat oculorum acie. Magnificentissimae sunt ejus observatorii aedes, ubi Cassinus de Thury et Maraldus, magna nomina, habent instrumenta astronomica et observationes suas instituunt. Innuuntur hic praecipua ex ejusmodi instrumentis. Solent nimirum haberi in observatoriis globi terrestres et coelestes, quorum posteriores summo sunt usui. Omnino habentur tubi lentibus instructi vitreis tensisque capillis, nimirum telescopia cum micrometris,


131634. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

acie. Magnificentissimae sunt ejus observatorii aedes, ubi Cassinus de Thury et Maraldus, magna nomina, habent instrumenta astronomica et observationes suas instituunt. Innuuntur hic praecipua ex ejusmodi instrumentis. Solent nimirum haberi in observatoriis globi terrestres et coelestes, quorum posteriores summo sunt usui. Omnino habentur tubi lentibus instructi vitreis tensisque capillis, nimirum telescopia cum micrometris, quae continent lentes vitreas et fila juxta adn. 4. lib. I. et 48. lib. II (III 16). Armillae erant admodum in usu apud


131635. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Innuuntur hic praecipua ex ejusmodi instrumentis. Solent nimirum haberi in observatoriis globi terrestres et coelestes, quorum posteriores summo sunt usui. Omnino habentur tubi lentibus instructi vitreis tensisque capillis, nimirum telescopia cum micrometris, quae continent lentes vitreas et fila juxta adn. 4. lib. I. et 48. lib. II (III 16). Armillae erant admodum in usu apud veteres, et nunc adhibentur potissimum pro solaribus horologiis vel pro crassioribus altitudinum observationibus. Omnium maxime necessarii sunt orbes secti, nimirum quadrantes et


131636. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ex ejusmodi instrumentis. Solent nimirum haberi in observatoriis globi terrestres et coelestes, quorum posteriores summo sunt usui. Omnino habentur tubi lentibus instructi vitreis tensisque capillis, nimirum telescopia cum micrometris, quae continent lentes vitreas et fila juxta adn. 4. lib. I. et 48. lib. II (III 16). Armillae erant admodum in usu apud veteres, et nunc adhibentur potissimum pro solaribus horologiis vel pro crassioribus altitudinum observationibus. Omnium maxime necessarii sunt orbes secti, nimirum quadrantes et sectores metallici, in quibus et


131637. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quorum posteriores summo sunt usui. Omnino habentur tubi lentibus instructi vitreis tensisque capillis, nimirum telescopia cum micrometris, quae continent lentes vitreas et fila juxta adn. 4. lib. I. et 48. lib. II (III 16). Armillae erant admodum in usu apud veteres, et nunc adhibentur potissimum pro solaribus horologiis vel pro crassioribus altitudinum observationibus. Omnium maxime necessarii sunt orbes secti, nimirum quadrantes et sectores metallici, in quibus et alidada cum telescopio est, quidam radius mobilis. Sed alterius generis erat ille radius,


131638. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vitreas et fila juxta adn. 4. lib. I. et 48. lib. II (III 16). Armillae erant admodum in usu apud veteres, et nunc adhibentur potissimum pro solaribus horologiis vel pro crassioribus altitudinum observationibus. Omnium maxime necessarii sunt orbes secti, nimirum quadrantes et sectores metallici, in quibus et alidada cum telescopio est, quidam radius mobilis. Sed alterius generis erat ille radius, cujus nomen a veteribus pro astronomia est consecratum, juxta illud Virgilii, lib. VI: coelique meatus describent radio et surgentia sydera dicent. Demum haberi debent et


131639. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

I. et 48. lib. II (III 16). Armillae erant admodum in usu apud veteres, et nunc adhibentur potissimum pro solaribus horologiis vel pro crassioribus altitudinum observationibus. Omnium maxime necessarii sunt orbes secti, nimirum quadrantes et sectores metallici, in quibus et alidada cum telescopio est, quidam radius mobilis. Sed alterius generis erat ille radius, cujus nomen a veteribus pro astronomia est consecratum, juxta illud Virgilii, lib. VI: coelique meatus describent radio et surgentia sydera dicent. Demum haberi debent et momenta notantes fluxa rotae ac


131640. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

necessarii sunt orbes secti, nimirum quadrantes et sectores metallici, in quibus et alidada cum telescopio est, quidam radius mobilis. Sed alterius generis erat ille radius, cujus nomen a veteribus pro astronomia est consecratum, juxta illud Virgilii, lib. VI: coelique meatus describent radio et surgentia sydera dicent. Demum haberi debent et momenta notantes fluxa rotae ac rigidis pendentia pondera virgis, nimirum horologia oscillatoria, sine quibus astronomia excoli nunc quidem omnino non potest. Praeter eos binos astronomos, quos nominavi, qui quidem ad id


131641. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et sectores metallici, in quibus et alidada cum telescopio est, quidam radius mobilis. Sed alterius generis erat ille radius, cujus nomen a veteribus pro astronomia est consecratum, juxta illud Virgilii, lib. VI: coelique meatus describent radio et surgentia sydera dicent. Demum haberi debent et momenta notantes fluxa rotae ac rigidis pendentia pondera virgis, nimirum horologia oscillatoria, sine quibus astronomia excoli nunc quidem omnino non potest. Praeter eos binos astronomos, quos nominavi, qui quidem ad id regium observatorium pertinent, mirum sane, quam


131642. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

virgis, nimirum horologia oscillatoria, sine quibus astronomia excoli nunc quidem omnino non potest. Praeter eos binos astronomos, quos nominavi, qui quidem ad id regium observatorium pertinent, mirum sane, quam multi, quam egregii astronomi habeantur nunc quidem in Gallia et potissimum Parisiis, ubi praeter alios complures, qui ad regiam academiam non pertinent, numerantur in ipsa tam multi primae notae celeberrimi astronomi Caillius, Monierius, Isleus, Pingrius, De la Lande. (M. Messier aujourd'hui un des plus célebres astronomes de l'Europe, n'étoit point


131643. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

astronomi Caillius, Monierius, Isleus, Pingrius, De la Lande. (M. Messier aujourd'hui un des plus célebres astronomes de l'Europe, n'étoit point encore de l'Académie). Quanquam universa gens nihilo minus liberalibus studiis quam armis dedita, in omni sacrae profanaeque doctrinae genere, et potissimum is coetus in iis, quae ad naturalem scientiam pertinent, pro qua est institutus, ita excellit, ut nihil ulterius desiderari posse videatur. Infinitum esset singulas classes persequi. Satis sit innuisse geometras plane summos Clairautium, D'Alembertum, Fontainium, quorum


131644. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

uti nunc summam in me hic in Anglia tot doctissimorum hominum humanitatem experior. 36 Perquam exigua particula solaris disci detecta tantum lumen emittit, ut statim evanescat et rhombus, et annulus, et fere statim quodcumque etiam lucidissimum sydus. 37 Hic jam exponitur illud, cur Sole penitus obtecto non habeatur nox obscurissima, sed quoddam velut


131645. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

summam in me hic in Anglia tot doctissimorum hominum humanitatem experior. 36 Perquam exigua particula solaris disci detecta tantum lumen emittit, ut statim evanescat et rhombus, et annulus, et fere statim quodcumque etiam lucidissimum sydus. 37 Hic jam exponitur illud, cur Sole penitus obtecto non habeatur nox obscurissima, sed quoddam velut crepusculum.


131646. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hic in Anglia tot doctissimorum hominum humanitatem experior. 36 Perquam exigua particula solaris disci detecta tantum lumen emittit, ut statim evanescat et rhombus, et annulus, et fere statim quodcumque etiam lucidissimum sydus. 37 Hic jam exponitur illud, cur Sole penitus obtecto non habeatur nox obscurissima, sed quoddam velut crepusculum. Ratio


131647. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

37 Hic jam exponitur illud, cur Sole penitus obtecto non habeatur nox obscurissima, sed quoddam velut crepusculum. Ratio praecipua repetenda est a lumine, quod reflectit atmosphaera terrestris paullo inde remotior, quae videt aliquam partem disci solaris et ab illa illuminatur. Luna projicit umbram conicam determinatam a radiis, qui tangunt et Solem et Lunam ipsam. Qui jacet intra eum conum, nihil e Sole videt. Qui autem ex ipso egreditur, videt partem eo majorem, quo longius abit in latus. Porro illa


131648. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

obscurissima, sed quoddam velut crepusculum. Ratio praecipua repetenda est a lumine, quod reflectit atmosphaera terrestris paullo inde remotior, quae videt aliquam partem disci solaris et ab illa illuminatur. Luna projicit umbram conicam determinatam a radiis, qui tangunt et Solem et Lunam ipsam. Qui jacet intra eum conum, nihil e Sole videt. Qui autem ex ipso egreditur, videt partem eo majorem, quo longius abit in latus. Porro illa umbra, Sole perigeo et Luna apogea, nunquam ad Terram devenit, et tunc habetur eclipsis tantummodo annularis.


131649. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sed quoddam velut crepusculum. Ratio praecipua repetenda est a lumine, quod reflectit atmosphaera terrestris paullo inde remotior, quae videt aliquam partem disci solaris et ab illa illuminatur. Luna projicit umbram conicam determinatam a radiis, qui tangunt et Solem et Lunam ipsam. Qui jacet intra eum conum, nihil e Sole videt. Qui autem ex ipso egreditur, videt partem eo majorem, quo longius abit in latus. Porro illa umbra, Sole perigeo et Luna apogea, nunquam ad Terram devenit, et tunc habetur eclipsis tantummodo annularis. Sole


131650. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Luna projicit umbram conicam determinatam a radiis, qui tangunt et Solem et Lunam ipsam. Qui jacet intra eum conum, nihil e Sole videt. Qui autem ex ipso egreditur, videt partem eo majorem, quo longius abit in latus. Porro illa umbra, Sole perigeo et Luna apogea, nunquam ad Terram devenit, et tunc habetur eclipsis tantummodo annularis. Sole autem apogeo et Luna perigea, immergitur illa quidem intra superficiem Terrae, sed ejus crassitudo ibi est perquam exigua ita, ut adhuc sit multo minor illo spatio, ad quod protenditur radius visualis


131651. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

conicam determinatam a radiis, qui tangunt et Solem et Lunam ipsam. Qui jacet intra eum conum, nihil e Sole videt. Qui autem ex ipso egreditur, videt partem eo majorem, quo longius abit in latus. Porro illa umbra, Sole perigeo et Luna apogea, nunquam ad Terram devenit, et tunc habetur eclipsis tantummodo annularis. Sole autem apogeo et Luna perigea, immergitur illa quidem intra superficiem Terrae, sed ejus crassitudo ibi est perquam exigua ita, ut adhuc sit multo minor illo spatio, ad quod protenditur radius visualis intra atmosphaeram terrestrem non solum ex


131652. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ipsam. Qui jacet intra eum conum, nihil e Sole videt. Qui autem ex ipso egreditur, videt partem eo majorem, quo longius abit in latus. Porro illa umbra, Sole perigeo et Luna apogea, nunquam ad Terram devenit, et tunc habetur eclipsis tantummodo annularis. Sole autem apogeo et Luna perigea, immergitur illa quidem intra superficiem Terrae, sed ejus crassitudo ibi est perquam exigua ita, ut adhuc sit multo minor illo spatio, ad quod protenditur radius visualis intra atmosphaeram terrestrem non solum ex monte aliquo, sed etiam ex ipsa ima superficie camporum.


131653. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum est maxima, esse semidiametrorum Terrae quamproxime 60, cum est minima quamproxime 58. Distantia autem Lunae a centro Terrae maxima est ex Caillio semidiametrorum 64 2/3, minima 55 3/4. Quae distantiae, si Luna sit in ipso zenith, dempta una semidiametro, evadunt a superficie Terrae 63 2/3 et 54 3/4. Patet illas longitudines cadere inter has distantias ideoque umbram Lunae aliquando non devenire ad superficiem Terrae, aliquando in eam immergi. Jam vero maxima immersio erit, si longitudo coni umbrosi maxima conjungatur cum distantia Lunae minima. Tum vero


131654. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

superet altitudinem unius milliarii, patet prospectus in campos humiles vel in superficiem maris ultra 100 milliaria. Radius autem visualis horizontalis per atmosphaeram fertur ultra milliaria 560. Si altitudo atmosphaerae assumatur, uti plerumque solet, 40 circiter ejusmodi milliariorum, et si consideretur tantummodo pars ejus crassior, quae ultra 12 milliaria non assurgat, adhuc ille radius visualis protenditur ad milliaria 310, nimirum ultra tercentum millia passuum. Quamobrem in casu maxime adverso et rarissimo, ad centrum umbrae lunaris in eo superficiei


131655. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

uti plerumque solet, 40 circiter ejusmodi milliariorum, et si consideretur tantummodo pars ejus crassior, quae ultra 12 milliaria non assurgat, adhuc ille radius visualis protenditur ad milliaria 310, nimirum ultra tercentum millia passuum. Quamobrem in casu maxime adverso et rarissimo, ad centrum umbrae lunaris in eo superficiei Terrae puncto, in quo eclipsis est centralis, haberi potest lux reflexa a remotis montibus positis extra conum adeoque illuminatis ab aliqua saltem parte disci solaris. Debet autem omnino haberi lux reflexa a magna parte crassioris etiam


131656. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in eo superficiei Terrae puncto, in quo eclipsis est centralis, haberi potest lux reflexa a remotis montibus positis extra conum adeoque illuminatis ab aliqua saltem parte disci solaris. Debet autem omnino haberi lux reflexa a magna parte crassioris etiam atmosphaerae terrestris inde conspicuae et jacentis extra conum. 38 Accedit lux reflexa ab atmosphaera solari, a qua annulum illum et rhombum, qui tum apparere solent, derivavimus.


131657. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

lux reflexa a magna parte crassioris etiam atmosphaerae terrestris inde conspicuae et jacentis extra conum. 38 Accedit lux reflexa ab atmosphaera solari, a qua annulum illum et rhombum, qui tum apparere solent, derivavimus. 39 Cum hic fiat transitus ad explicandum, cur dimidio etiam Sole obtecto integra fere et illaesa dies perseveret, innuitur


131658. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ab atmosphaera solari, a qua annulum illum et rhombum, qui tum apparere solent, derivavimus. 39 Cum hic fiat transitus ad explicandum, cur dimidio etiam Sole obtecto integra fere et illaesa dies perseveret, innuitur phaenomeni causa. Binas autem expono causas inferius, jamdudum physicis admodum notas. Quarum prima repetitur a vi, qua lumen a dimidio Sole proveniens fibra oculi ita tendit, ut tensio orta a dupla vi fere nihilo sit major. Quam quidem causam attigi etiam


131659. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Utraque pertinet ad constitutionem organorum, quibus utimur ad percipiendas res extra nos positas. 40 Animae sedem, praecipuam saltem, esse in aliqua cerebri parte multi censent. Et erit admodum probabile, si nomine cerebri intelligatur et cerebellum, quorum utrumque eodem hic nomine complector, ac multo magis, si addatur ejus continuatio per omnium nervorum originem. Quanquam alii potius eam sedem reponendam putant in solidis tunicarum et nervorum fibris. Quidquid de eo


131660. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad percipiendas res extra nos positas. 40 Animae sedem, praecipuam saltem, esse in aliqua cerebri parte multi censent. Et erit admodum probabile, si nomine cerebri intelligatur et cerebellum, quorum utrumque eodem hic nomine complector, ac multo magis, si addatur ejus continuatio per omnium nervorum originem. Quanquam alii potius eam sedem reponendam putant in solidis tunicarum et nervorum fibris. Quidquid de eo sit, anima in ipso corpore conclusa, velut in quodam


131661. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cerebri parte multi censent. Et erit admodum probabile, si nomine cerebri intelligatur et cerebellum, quorum utrumque eodem hic nomine complector, ac multo magis, si addatur ejus continuatio per omnium nervorum originem. Quanquam alii potius eam sedem reponendam putant in solidis tunicarum et nervorum fibris. Quidquid de eo sit, anima in ipso corpore conclusa, velut in quodam carcere, exteriora objecta non percipit nisi per motum, qui ab externo sensorio propagatur ad cerebrum. Eam propagationem fieri censent alii per ipsum motum fibrarum rigidarum, alii per fluxum spirituum


131662. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fieri censent alii per ipsum motum fibrarum rigidarum, alii per fluxum spirituum animalium discurrentium per internos meatus fibrarum. Utramque sententiam expressi. Porro triplici modo objecta externa agunt in nostros sensus: alia per contactum, uti fit in tactu et gustu; quanquam in mea physicae generalis theoria nullus habetur corporum contactus immediatus et mathematicus, sed tantummodo physicus, relicta semper exigua distantia, in qua agit quaedam vis repulsiva, quae idem praestet, quod praestaret immediatus contactus. Alia objecta externa agunt per


131663. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

discurrentium per internos meatus fibrarum. Utramque sententiam expressi. Porro triplici modo objecta externa agunt in nostros sensus: alia per contactum, uti fit in tactu et gustu; quanquam in mea physicae generalis theoria nullus habetur corporum contactus immediatus et mathematicus, sed tantummodo physicus, relicta semper exigua distantia, in qua agit quaedam vis repulsiva, quae idem praestet, quod praestaret immediatus contactus. Alia objecta externa agunt per undas excitatas in fluido circumjacente, uti fit in auditu, qui sonum excipit per undas in aere


131664. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quaedam vis repulsiva, quae idem praestet, quod praestaret immediatus contactus. Alia objecta externa agunt per undas excitatas in fluido circumjacente, uti fit in auditu, qui sonum excipit per undas in aere excitatas a corporibus sonoris. Alia demum per emissionem particularum, ut in odoratu et visu; quorum primum fere omnes physici, secundum cum Newtono quamplurimi censent percipere substantiam tenuem a rebus emissam, particulas nimirum odoriferas et lucem. 41 Patet


131665. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fit in auditu, qui sonum excipit per undas in aere excitatas a corporibus sonoris. Alia demum per emissionem particularum, ut in odoratu et visu; quorum primum fere omnes physici, secundum cum Newtono quamplurimi censent percipere substantiam tenuem a rebus emissam, particulas nimirum odoriferas et lucem. 41 Patet omnino ex hac theoria eandem haberi debere perceptionem in anima, si idem fuerit tremor propagatus ad cerebrum.


131666. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

42 Tremor propagatus ad cerebrum pendet a tremore impresso fibris sensorii. Tremor autem hic respondet tensioni fibrae factae per externam illam impulsionem. Ubi particula luminis advenit ad fibrillam, ea tenditur. Tum elasticitate sua se restituit et aliquandiu tremit etiam sine novis impulsibus. Quam ob causam aliquando diu post ingentem luminis vim perceptam clausis etiam oculis videmus lumen. Porro si tensio fibrae sit exigua, duplicata vi tendente duplicatur ipsa tensio. At ubi tensio jam est ingens, vis plurimum aucta tensionem nihil


131667. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

videre est in experimento, quod hic subjicitur. Si funi horizontaliter distento applicentur in medio exigua pondera, descendet initio ita, ut descensus sint ad sensum proportionales ponderibus tendentibus. Sed ubi tensio evaserit ingens, disrumpetur citius quam adhuc multum augeatur tensio illa et descensus. 44 Idem igitur et in oculorum fibris debere accidere satis patet, adeoque patet prima et potissima phaenomeni causa.


131668. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sint ad sensum proportionales ponderibus tendentibus. Sed ubi tensio evaserit ingens, disrumpetur citius quam adhuc multum augeatur tensio illa et descensus. 44 Idem igitur et in oculorum fibris debere accidere satis patet, adeoque patet prima et potissima phaenomeni causa. 45 Transitur hic ad secundam causam, quae repetitur a dilatatione pupillae. Et


131669. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

evaserit ingens, disrumpetur citius quam adhuc multum augeatur tensio illa et descensus. 44 Idem igitur et in oculorum fibris debere accidere satis patet, adeoque patet prima et potissima phaenomeni causa. 45 Transitur hic ad secundam causam, quae repetitur a dilatatione pupillae. Et quae hic proponuntur, satis vulgo sunt cognita, ut globosa oculi


131670. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et in oculorum fibris debere accidere satis patet, adeoque patet prima et potissima phaenomeni causa. 45 Transitur hic ad secundam causam, quae repetitur a dilatatione pupillae. Et quae hic proponuntur, satis vulgo sunt cognita, ut globosa oculi forma; obscuritas intra ipsum ob opacitatem scleroticae cum choroide et uveae; foramen in media uvea, quod dicimus pupillam, quam tegit cornea pellucida, per quam radii transmissi, ab humore crystallino in primis, qui in forma


131671. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

45 Transitur hic ad secundam causam, quae repetitur a dilatatione pupillae. Et quae hic proponuntur, satis vulgo sunt cognita, ut globosa oculi forma; obscuritas intra ipsum ob opacitatem scleroticae cum choroide et uveae; foramen in media uvea, quod dicimus pupillam, quam tegit cornea pellucida, per quam radii transmissi, ab humore crystallino in primis, qui in forma lentis cujusdam crassioris, sed pellucidae, pendet inter humorem aqueum et vitreum, collecti in oculi fundo in retina vel choroide,


131672. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

obscuritas intra ipsum ob opacitatem scleroticae cum choroide et uveae; foramen in media uvea, quod dicimus pupillam, quam tegit cornea pellucida, per quam radii transmissi, ab humore crystallino in primis, qui in forma lentis cujusdam crassioris, sed pellucidae, pendet inter humorem aqueum et vitreum, collecti in oculi fundo in retina vel choroide, imaginem pingunt objecto externo simillimam et situ inverso positam, juxta ea, quae diximus lib. II. adn. 41(III 9) de lentibus vitreis in genere. Porro pupilla ipsa contrahi ac dilatari


131673. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

dicimus pupillam, quam tegit cornea pellucida, per quam radii transmissi, ab humore crystallino in primis, qui in forma lentis cujusdam crassioris, sed pellucidae, pendet inter humorem aqueum et vitreum, collecti in oculi fundo in retina vel choroide, imaginem pingunt objecto externo simillimam et situ inverso positam, juxta ea, quae diximus lib. II. adn. 41(III 9) de lentibus vitreis in genere. Porro pupilla ipsa contrahi ac dilatari potest, et cum habetur lumen multo vividius, contrahitur, cum ipsum languet, expanditur.


131674. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vitreum, collecti in oculi fundo in retina vel choroide, imaginem pingunt objecto externo simillimam et situ inverso positam, juxta ea, quae diximus lib. II. adn. 41(III 9) de lentibus vitreis in genere. Porro pupilla ipsa contrahi ac dilatari potest, et cum habetur lumen multo vividius, contrahitur, cum ipsum languet, expanditur. 46 Eam pupillae dilatationem admodum facile videre est in observatione, quae hic innuitur, admota


131675. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

46 Eam pupillae dilatationem admodum facile videre est in observatione, quae hic innuitur, admota per noctem oculo candela, tum remota per vices. Statim enim apparebit alterna contractio et dilatatio pupillae. 47 Ea, saltem ex parte, est ratio phaenomeni, quod saepe omnibus occurrit. Ingressi in locum obscurum e multo lumine, initio quidem nihil discernimus nec


131676. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

47 Ea, saltem ex parte, est ratio phaenomeni, quod saepe omnibus occurrit. Ingressi in locum obscurum e multo lumine, initio quidem nihil discernimus nec ullum agnoscimus ex iis, qui ibi sunt et nos vident ac agnoscunt. Sed paullatim clarescunt omnia et post aliquantulum temporis nos etiam omnia distinguimus. Dilatatur nimirum interea pupilla et plures radii ingrediuntur in oculum. Sed et illud accedit, quod aliquandiu durat impressio major facta a majore externo lumine, quae impedit,


131677. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

47 Ea, saltem ex parte, est ratio phaenomeni, quod saepe omnibus occurrit. Ingressi in locum obscurum e multo lumine, initio quidem nihil discernimus nec ullum agnoscimus ex iis, qui ibi sunt et nos vident ac agnoscunt. Sed paullatim clarescunt omnia et post aliquantulum temporis nos etiam omnia distinguimus. Dilatatur nimirum interea pupilla et plures radii ingrediuntur in oculum. Sed et illud accedit, quod aliquandiu durat impressio major facta a majore externo lumine, quae impedit, ne illa minor satis commode percipi possit, donec ipsa


131678. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

saepe omnibus occurrit. Ingressi in locum obscurum e multo lumine, initio quidem nihil discernimus nec ullum agnoscimus ex iis, qui ibi sunt et nos vident ac agnoscunt. Sed paullatim clarescunt omnia et post aliquantulum temporis nos etiam omnia distinguimus. Dilatatur nimirum interea pupilla et plures radii ingrediuntur in oculum. Sed et illud accedit, quod aliquandiu durat impressio major facta a majore externo lumine, quae impedit, ne illa minor satis commode percipi possit, donec ipsa paullatim deleatur, fibris ab illa majore tensione et tremore redeuntibus ad quietem aptiorem


131679. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

obscurum e multo lumine, initio quidem nihil discernimus nec ullum agnoscimus ex iis, qui ibi sunt et nos vident ac agnoscunt. Sed paullatim clarescunt omnia et post aliquantulum temporis nos etiam omnia distinguimus. Dilatatur nimirum interea pupilla et plures radii ingrediuntur in oculum. Sed et illud accedit, quod aliquandiu durat impressio major facta a majore externo lumine, quae impedit, ne illa minor satis commode percipi possit, donec ipsa paullatim deleatur, fibris ab illa majore tensione et tremore redeuntibus ad quietem aptiorem exiguis etiam impulsibus percipiendis.


131680. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Dilatatur nimirum interea pupilla et plures radii ingrediuntur in oculum. Sed et illud accedit, quod aliquandiu durat impressio major facta a majore externo lumine, quae impedit, ne illa minor satis commode percipi possit, donec ipsa paullatim deleatur, fibris ab illa majore tensione et tremore redeuntibus ad quietem aptiorem exiguis etiam impulsibus percipiendis. 48 Ob ejusmodi dilatationem pupillae illud accedit, ut ratio quantitatis luminis intra oculum non


131681. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

etiam impulsibus percipiendis. 48 Ob ejusmodi dilatationem pupillae illud accedit, ut ratio quantitatis luminis intra oculum non sit eadem ac extra, sed mutetur multo minus et ipsa et claritas visionis, quae ab ipsa pendet, quam exterioris luminis vis. Et cum dimidio Sole obtecto habetur extra oculum dimidium prioris luminis, intra oculum habetur multo magis quam dimidium ejus luminis, quod antea habebatur.


131682. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

impulsibus percipiendis. 48 Ob ejusmodi dilatationem pupillae illud accedit, ut ratio quantitatis luminis intra oculum non sit eadem ac extra, sed mutetur multo minus et ipsa et claritas visionis, quae ab ipsa pendet, quam exterioris luminis vis. Et cum dimidio Sole obtecto habetur extra oculum dimidium prioris luminis, intra oculum habetur multo magis quam dimidium ejus luminis, quod antea habebatur.


131683. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

48 Ob ejusmodi dilatationem pupillae illud accedit, ut ratio quantitatis luminis intra oculum non sit eadem ac extra, sed mutetur multo minus et ipsa et claritas visionis, quae ab ipsa pendet, quam exterioris luminis vis. Et cum dimidio Sole obtecto habetur extra oculum dimidium prioris luminis, intra oculum habetur multo magis quam dimidium ejus luminis, quod antea habebatur. 49 Sequens episodium


131684. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

49 Sequens episodium conscripsi eo ipso die quo solenne Ascensionis festum Romae celebrabatur de more. Cum a prandio finem hujusce libri deberem in Arcadum conventu legere, inveni nexum satis ad rem idoneum inter argumentum, quod pertractabam, et festum, quod agebamus, quem hisce versibus expressi. Porro facile est observare, in avibus nocturnis in primis, quemadmodum pupillam immani hiatu aperiant per noctem, quam per diem contrahunt in tenuissimum circellum. Idem in felibus observare licet, quae per diem habent


131685. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

expressi. Porro facile est observare, in avibus nocturnis in primis, quemadmodum pupillam immani hiatu aperiant per noctem, quam per diem contrahunt in tenuissimum circellum. Idem in felibus observare licet, quae per diem habent oblongam tenuissimam rimulam in pupilla et per noctem aperiunt immanem circulum. Quam ob causam in ipsis nocturnis tenebris satis bene vident. Nam semper aliquid luminis, quod se insinuat per rimas et per intimam etiam murorum substantiam post reflexiones plurimas, penetrat ab aere externo, qui etiam per noctem illustratur a fixis.


131686. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

diem contrahunt in tenuissimum circellum. Idem in felibus observare licet, quae per diem habent oblongam tenuissimam rimulam in pupilla et per noctem aperiunt immanem circulum. Quam ob causam in ipsis nocturnis tenebris satis bene vident. Nam semper aliquid luminis, quod se insinuat per rimas et per intimam etiam murorum substantiam post reflexiones plurimas, penetrat ab aere externo, qui etiam per noctem illustratur a fixis. Accedit, quod plurima corpora tenue lumen emittunt calore naturali agitata. Sed ejus luminis nos multo minus colligimus quam necessarium est ad satis impellendas


131687. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a fixis. Accedit, quod plurima corpora tenue lumen emittunt calore naturali agitata. Sed ejus luminis nos multo minus colligimus quam necessarium est ad satis impellendas nostrorum oculorum fibras. Si ejusmodi haberemus oculi constitutionem, ut pupillam possemus dilatare et contrahere in eadem ratione reciproca, in qua externum lumen mutatur, videremus semper objecta externa aeque clara nec omnino perciperemus ullum discrimen in lumine Solis et objecti cujusvis per noctem visi. Sed multum distamus ab ejusmodi facultate, et mutatio pupillae est multo minor quam


131688. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nostrorum oculorum fibras. Si ejusmodi haberemus oculi constitutionem, ut pupillam possemus dilatare et contrahere in eadem ratione reciproca, in qua externum lumen mutatur, videremus semper objecta externa aeque clara nec omnino perciperemus ullum discrimen in lumine Solis et objecti cujusvis per noctem visi. Sed multum distamus ab ejusmodi facultate, et mutatio pupillae est multo minor quam externi luminis mutatio. Dicitur aquila ejusmodi facultatem habere ita magnam, ut impune Solem intueri possit, relicto nimirum perquam exiguo foramello in pupilla, et prolem


131689. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ut pupillam possemus dilatare et contrahere in eadem ratione reciproca, in qua externum lumen mutatur, videremus semper objecta externa aeque clara nec omnino perciperemus ullum discrimen in lumine Solis et objecti cujusvis per noctem visi. Sed multum distamus ab ejusmodi facultate, et mutatio pupillae est multo minor quam externi luminis mutatio. Dicitur aquila ejusmodi facultatem habere ita magnam, ut impune Solem intueri possit, relicto nimirum perquam exiguo foramello in pupilla, et prolem suam ita ad Solem explorare. Quam si videat ejus radios non sustinere, ut se


131690. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Solis et objecti cujusvis per noctem visi. Sed multum distamus ab ejusmodi facultate, et mutatio pupillae est multo minor quam externi luminis mutatio. Dicitur aquila ejusmodi facultatem habere ita magnam, ut impune Solem intueri possit, relicto nimirum perquam exiguo foramello in pupilla, et prolem suam ita ad Solem explorare. Quam si videat ejus radios non sustinere, ut se indignam rejiciat. V.


131691. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

initio brevissima commemoratio argumenti superioris libri, in quo agebatur de pluribus phaenomenis luminis in eclipsi Solis. Tum innuitur argumentum hujus, in quo agitur potissimum de phaenomenis luminis, quae accidunt in Lunae eclipsi: quid sit ille pallor, qui apparet in Luna ante umbram et cur Luna in sua eclipsi aliquando penitus evanescat ex oculis, quod tamen rarissime accidit, plerumque autem appareat illuminata, sed luce quadam maligna. Idcirco autem invocatur hic ipsa Phoebe, ad quam pertinent, quae hic pertractantur.


131692. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

maligna. Idcirco autem invocatur hic ipsa Phoebe, ad quam pertinent, quae hic pertractantur. 2 Hic incipit explicatio illius, quam penumbram dicimus, quae in eclipsi Lunae praecedit et sequitur umbram. Primum agitur ex phaenomenis de penumbra in genere. Umbra, quam corpora a Sole illustrata projiciunt, habet marginem confusum ita, ut ab umbra densa ad lumen plenum transeatur per tractum semiobscurum. Hic limes umbrae incertus eo est latior, quo umbra longius projicitur. Ad


131693. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

3 Ut phaenomeni reddatur ratio, profertur casus, in quo margo umbrae deberet esse distinctissimus, si nimirum radii erumperent ab unico puncto. Considerentur enim omnes radii, qui prodeunt ab eo puncto, ut quaedam solidae virgae in infinitum protensae, qua nullum habetur obstaculum, et infractae in superficie corporis opaci interpositi. Spatium omne immune a virgis, est umbra totalis, nullo radio illuc penetrante. Qui ex hac umbra emergat ad virgas, statim abibit ad lumen plenum ita, ut in ipso initio vis luminis debeat esse eadem, ac in ulterioribus locis, cum simplices ab


131694. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ubique extra illam umbram. 4 Confusi marginis causa est ipsa Solis magnitudo. Sunt enim semper quaedam loca post corpus opacum, ex quibus nullum videri potest punctum solaris disci, et ibi est umbra plena. Sunt alia, ex quibus licet videre totum Solis discum, et ibi est lumen plenum. Sunt alia, ex quibus apparet tantummodo pars solaris disci, et ibi habetur mixtum quoddam ex luce et umbra. Quod eo est obscurius, quo minor pars cernitur ipsius disci solaris.


131695. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

4 Confusi marginis causa est ipsa Solis magnitudo. Sunt enim semper quaedam loca post corpus opacum, ex quibus nullum videri potest punctum solaris disci, et ibi est umbra plena. Sunt alia, ex quibus licet videre totum Solis discum, et ibi est lumen plenum. Sunt alia, ex quibus apparet tantummodo pars solaris disci, et ibi habetur mixtum quoddam ex luce et umbra. Quod eo est obscurius, quo minor pars cernitur ipsius disci solaris.


131696. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est ipsa Solis magnitudo. Sunt enim semper quaedam loca post corpus opacum, ex quibus nullum videri potest punctum solaris disci, et ibi est umbra plena. Sunt alia, ex quibus licet videre totum Solis discum, et ibi est lumen plenum. Sunt alia, ex quibus apparet tantummodo pars solaris disci, et ibi habetur mixtum quoddam ex luce et umbra. Quod eo est obscurius, quo minor pars cernitur ipsius disci solaris. 5 Hic jam patet, cur dicatur penumbra, nimirum pene umbra, quo


131697. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

semper quaedam loca post corpus opacum, ex quibus nullum videri potest punctum solaris disci, et ibi est umbra plena. Sunt alia, ex quibus licet videre totum Solis discum, et ibi est lumen plenum. Sunt alia, ex quibus apparet tantummodo pars solaris disci, et ibi habetur mixtum quoddam ex luce et umbra. Quod eo est obscurius, quo minor pars cernitur ipsius disci solaris. 5 Hic jam patet, cur dicatur penumbra, nimirum pene umbra, quo ipsam nomine nominavi etiam in carmine,


131698. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

jam lux est fere ita clara ut in luce integra, juxta ea, quae diximus lib. III. ab adn. 39(IV 17). 6 Ostenditur jam, cur penumbra corporis proximi sit arcta, et corporis remoti admodum ampla. Et res applicatur penumbrae, quam corpora verticalia projiciunt in planum horizontale. Concipiantur bini Solis radii, quorum alter egreditur a summo, alter ab imo disco Solis, qui transeant per summum apicem corporis opaci projicientis umbram. Ii radii ibi se


131699. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in luce integra, juxta ea, quae diximus lib. III. ab adn. 39(IV 17). 6 Ostenditur jam, cur penumbra corporis proximi sit arcta, et corporis remoti admodum ampla. Et res applicatur penumbrae, quam corpora verticalia projiciunt in planum horizontale. Concipiantur bini Solis radii, quorum alter egreditur a summo, alter ab imo disco Solis, qui transeant per summum apicem corporis opaci projicientis umbram. Ii radii ibi se intersecabunt et pergent porro ita,


131700. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

remoti admodum ampla. Et res applicatur penumbrae, quam corpora verticalia projiciunt in planum horizontale. Concipiantur bini Solis radii, quorum alter egreditur a summo, alter ab imo disco Solis, qui transeant per summum apicem corporis opaci projicientis umbram. Ii radii ibi se intersecabunt et pergent porro ita, ut, qui venit a puncto altiore, descendat infra alterum, qui venit ab inferiore. In illa decussatione ii radii continebunt angulum, in quo tota penumbra continebitur. Nam infra inferiorem habebitur totalis umbra, et supra superiorem totalis lux. Anguli autem vertex erit in


131701. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

opaci projicientis umbram. Ii radii ibi se intersecabunt et pergent porro ita, ut, qui venit a puncto altiore, descendat infra alterum, qui venit ab inferiore. In illa decussatione ii radii continebunt angulum, in quo tota penumbra continebitur. Nam infra inferiorem habebitur totalis umbra, et supra superiorem totalis lux. Anguli autem vertex erit in eo supremo puncto corporis projicientis umbram, in quo se ii bini radii intersecant. Jam vero in quovis angulo a binis rectis lineis constituto ipsae lineae initio parum admodum a se invicem distant eoque minus caeteris paribus, quo


131702. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

recedunt a se invicem, quo magis recedunt ab illo vertice. Ac proinde penumbra in exigua distantia a vertice est exigua. Ea vero idcirco etiam est multo minor, quod ille angulus est exiguus. Est enim aequalis diametro apparenti Solis, nimirum paullo major dimidio gradu. Sed eadem deinde crescit et in ingenti distantia evadit ingens. Facile demonstratur illud, si umbra excipiatur plano perpendiculari ad radium Solis, quo ea terminatur, totam amplitudinem penumbrae fore idiomate trigonometrico ad distantiam verticis umbram projicientis a puncto, in quod


131703. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sive trigonometrico idiomate, ut est sinus totus ad sinum anguli, quo ille radius inclinatur ad id planum. Inde facile potest computari magnitudo penumbrae pertinentis ad tectum vel montem, cujus umbra recipiatur in area horizontali vel in campis, data altitudine ipsius tecti, vel montis, et elevatione Solis supra horizontem, a quo pendet distantia, ad quam umbra projicitur. Si montis altitudo supra campos quosdam sit unius milliarii et umbra in eos campos projiciatur ad distantiam trium milliariorum a vertice, penumbra perpendiculariter excepta erit passuum


131704. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad tectum vel montem, cujus umbra recipiatur in area horizontali vel in campis, data altitudine ipsius tecti, vel montis, et elevatione Solis supra horizontem, a quo pendet distantia, ad quam umbra projicitur. Si montis altitudo supra campos quosdam sit unius milliarii et umbra in eos campos projiciatur ad distantiam trium milliariorum a vertice, penumbra perpendiculariter excepta erit passuum 27, et excepta in illo plano erit triplo major, nimirum passuum 81. Unde patet illud, quod superius dictum fuerat multis passibus erres incertus.


131705. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Solis supra horizontem, a quo pendet distantia, ad quam umbra projicitur. Si montis altitudo supra campos quosdam sit unius milliarii et umbra in eos campos projiciatur ad distantiam trium milliariorum a vertice, penumbra perpendiculariter excepta erit passuum 27, et excepta in illo plano erit triplo major, nimirum passuum 81. Unde patet illud, quod superius dictum fuerat multis passibus erres incertus. 7 Habentur jam igitur ea omnia, quae


131706. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

percipienda penitus, quae consequuntur, necessarium esset schema vel saltem id prodesset plurimum. Verum, ut juxta harum adnotationum institutum ab eo hic abstineamus, curabo, ut sola imaginationis vi res satis intelligi possit schemate ipso tantummodo concepto. Ejus ope facile determinantur et oculo ipso subjiciuntur termini penumbrae, umbrae et luminis pleni. Schema, quod pro eclipsi Lunae oculis subjicienda proponi solet, est hujusmodi: habetur in vertice circulus multo major, qui referat Solis globum, in medio alter minor, qui Terram. Tum ducuntur quatuor


131707. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

esset schema vel saltem id prodesset plurimum. Verum, ut juxta harum adnotationum institutum ab eo hic abstineamus, curabo, ut sola imaginationis vi res satis intelligi possit schemate ipso tantummodo concepto. Ejus ope facile determinantur et oculo ipso subjiciuntur termini penumbrae, umbrae et luminis pleni. Schema, quod pro eclipsi Lunae oculis subjicienda proponi solet, est hujusmodi: habetur in vertice circulus multo major, qui referat Solis globum, in medio alter minor, qui Terram. Tum ducuntur quatuor rectae lineae, quarum singulae contingant utrumque


131708. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

duci possunt. Quarum binae extrorsum cadunt respectu utriusque ac eos inter se concludunt ambos. Reliquarum binarum singulae interseruntur inter eosdem binos circulos relinquentes alterum ad unam plagam, alterum ad alteram. Accedit axis sive recta linea ducta per centra illorum circulorum et producta longe itidem ultra Terram. Jam vero priores binae ex illis quatuor tangentibus concurrunt in hoc axe ultra Terram in cuspidem acutam et exhibent conum umbrae terrestris. Posteriores duae concurrunt in eodem axe, sed inter binos circulos, ante quam deveniant ad


131709. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

relinquentes alterum ad unam plagam, alterum ad alteram. Accedit axis sive recta linea ducta per centra illorum circulorum et producta longe itidem ultra Terram. Jam vero priores binae ex illis quatuor tangentibus concurrunt in hoc axe ultra Terram in cuspidem acutam et exhibent conum umbrae terrestris. Posteriores duae concurrunt in eodem axe, sed inter binos circulos, ante quam deveniant ad contactum cum Terra, ultra quam idcirco semper magis recedunt a se invicem. Quidquid spatii concluditur inter illum conum et hasce binas tangentes post earum contactum


131710. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in hoc axe ultra Terram in cuspidem acutam et exhibent conum umbrae terrestris. Posteriores duae concurrunt in eodem axe, sed inter binos circulos, ante quam deveniant ad contactum cum Terra, ultra quam idcirco semper magis recedunt a se invicem. Quidquid spatii concluditur inter illum conum et hasce binas tangentes post earum contactum cum orbe Terrae, pertinet ad penumbram, et ex quovis puncto ejus spatii Sol suspiciatur, Luna tegit aliquam ejus partem. Quidquid autem habetur extra hosce limites, videt integrum Solem, et proinde habet lumen plenum. Accederet


131711. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

duae concurrunt in eodem axe, sed inter binos circulos, ante quam deveniant ad contactum cum Terra, ultra quam idcirco semper magis recedunt a se invicem. Quidquid spatii concluditur inter illum conum et hasce binas tangentes post earum contactum cum orbe Terrae, pertinet ad penumbram, et ex quovis puncto ejus spatii Sol suspiciatur, Luna tegit aliquam ejus partem. Quidquid autem habetur extra hosce limites, videt integrum Solem, et proinde habet lumen plenum. Accederet ipsi schemati linea transversa exprimens viam centri Lunae projectam in ipsum


131712. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a se invicem. Quidquid spatii concluditur inter illum conum et hasce binas tangentes post earum contactum cum orbe Terrae, pertinet ad penumbram, et ex quovis puncto ejus spatii Sol suspiciatur, Luna tegit aliquam ejus partem. Quidquid autem habetur extra hosce limites, videt integrum Solem, et proinde habet lumen plenum. Accederet ipsi schemati linea transversa exprimens viam centri Lunae projectam in ipsum schematis planum, quae determinaret amplitudines penumbrae et umbrae in ipso situ orbitae lunaris.


131713. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tegit aliquam ejus partem. Quidquid autem habetur extra hosce limites, videt integrum Solem, et proinde habet lumen plenum. Accederet ipsi schemati linea transversa exprimens viam centri Lunae projectam in ipsum schematis planum, quae determinaret amplitudines penumbrae et umbrae in ipso situ orbitae lunaris. 9 Non limites tantummodo penumbrae proposueramus considerandos, sed et tempus, dicendo multo ante eclipsim apparere pallorem illum. Id tempus


131714. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in ipsum schematis planum, quae determinaret amplitudines penumbrae et umbrae in ipso situ orbitae lunaris. 9 Non limites tantummodo penumbrae proposueramus considerandos, sed et tempus, dicendo multo ante eclipsim apparere pallorem illum. Id tempus facile itidem definiri potest ope schematis, quod haud ita difficulter concipitur. Constat id binis circulis concentricis, quorum alter refert sectionem coni umbrae in regione orbitae Lunae, alter sectionem penumbrae.


131715. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum plures horas impendat ad omnes illos circulos superandos, qui in exiguo schemate picti habentur ob oculos. In hac ipsa recta notari solent per lineolas ipsi perpendiculares horae, quibus Lunae centrum debet appellere ad illa ipsa puncta ejus rectae, quae ita notantur, et ipsae horae minoribus lineolis et punctulis dividi solent in singula vel quina minuta. 10 Ejusmodi divisio est similis divisioni circuli notantis horas in horologiis illis, quae


131716. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

illos circulos superandos, qui in exiguo schemate picti habentur ob oculos. In hac ipsa recta notari solent per lineolas ipsi perpendiculares horae, quibus Lunae centrum debet appellere ad illa ipsa puncta ejus rectae, quae ita notantur, et ipsae horae minoribus lineolis et punctulis dividi solent in singula vel quina minuta. 10 Ejusmodi divisio est similis divisioni circuli notantis horas in horologiis illis, quae habent unicam cuspidem horariam.


131717. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cuspidem horariam. Quae si majora sint, uti sunt ea, quae in turribus prostant, possunt horarum intervalla facile dividi in dena vel quina minuta, ut eadem cuspis haec etiam indicet, atque id facilius in Italicis horologiis, in quibus dividi solet circulus horarius in horas tantummodo sex. Et ipso aere campano nunquam exhibentur plures quam sex ictus, cum ex una parte molestum sit numerare decem, undecim, duodecim ictus et ex alia difficile sit sex horis falli in hora indicata. Idcirco posui quater senas et gyro quater intorquetur eodem. Nam reipsa cuspis apud nos in Italia quater


131718. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vel quina minuta, ut eadem cuspis haec etiam indicet, atque id facilius in Italicis horologiis, in quibus dividi solet circulus horarius in horas tantummodo sex. Et ipso aere campano nunquam exhibentur plures quam sex ictus, cum ex una parte molestum sit numerare decem, undecim, duodecim ictus et ex alia difficile sit sex horis falli in hora indicata. Idcirco posui quater senas et gyro quater intorquetur eodem. Nam reipsa cuspis apud nos in Italia quater gyrat. Ragusii, me adhuc puero, ingens horologium publicum et notabat in circulo horario et exprimebat


131719. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in quibus dividi solet circulus horarius in horas tantummodo sex. Et ipso aere campano nunquam exhibentur plures quam sex ictus, cum ex una parte molestum sit numerare decem, undecim, duodecim ictus et ex alia difficile sit sex horis falli in hora indicata. Idcirco posui quater senas et gyro quater intorquetur eodem. Nam reipsa cuspis apud nos in Italia quater gyrat. Ragusii, me adhuc puero, ingens horologium publicum et notabat in circulo horario et exprimebat ictibus omnes 24 horas. Quas et nos Italico more nominamus, cum dicamus vigesimam tertiam et


131720. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sit numerare decem, undecim, duodecim ictus et ex alia difficile sit sex horis falli in hora indicata. Idcirco posui quater senas et gyro quater intorquetur eodem. Nam reipsa cuspis apud nos in Italia quater gyrat. Ragusii, me adhuc puero, ingens horologium publicum et notabat in circulo horario et exprimebat ictibus omnes 24 horas. Quas et nos Italico more nominamus, cum dicamus vigesimam tertiam et vigesimam quartam, semihora ante et semihora post occasum Solis. Illud erat sane incommodum, cum tot minuta requirerentur ad 24 ictus edendos et numerandos,


131721. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

duodecim ictus et ex alia difficile sit sex horis falli in hora indicata. Idcirco posui quater senas et gyro quater intorquetur eodem. Nam reipsa cuspis apud nos in Italia quater gyrat. Ragusii, me adhuc puero, ingens horologium publicum et notabat in circulo horario et exprimebat ictibus omnes 24 horas. Quas et nos Italico more nominamus, cum dicamus vigesimam tertiam et vigesimam quartam, semihora ante et semihora post occasum Solis. Illud erat sane incommodum, cum tot minuta requirerentur ad 24 ictus edendos et numerandos, facili admodum errore in tanta


131722. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sex horis falli in hora indicata. Idcirco posui quater senas et gyro quater intorquetur eodem. Nam reipsa cuspis apud nos in Italia quater gyrat. Ragusii, me adhuc puero, ingens horologium publicum et notabat in circulo horario et exprimebat ictibus omnes 24 horas. Quas et nos Italico more nominamus, cum dicamus vigesimam tertiam et vigesimam quartam, semihora ante et semihora post occasum Solis. Illud erat sane incommodum, cum tot minuta requirerentur ad 24 ictus edendos et numerandos, facili admodum errore in tanta numeratione. Credo postea redactum esse ad


131723. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et gyro quater intorquetur eodem. Nam reipsa cuspis apud nos in Italia quater gyrat. Ragusii, me adhuc puero, ingens horologium publicum et notabat in circulo horario et exprimebat ictibus omnes 24 horas. Quas et nos Italico more nominamus, cum dicamus vigesimam tertiam et vigesimam quartam, semihora ante et semihora post occasum Solis. Illud erat sane incommodum, cum tot minuta requirerentur ad 24 ictus edendos et numerandos, facili admodum errore in tanta numeratione. Credo postea redactum esse ad ictus vel 12 vel sex.


131724. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Nam reipsa cuspis apud nos in Italia quater gyrat. Ragusii, me adhuc puero, ingens horologium publicum et notabat in circulo horario et exprimebat ictibus omnes 24 horas. Quas et nos Italico more nominamus, cum dicamus vigesimam tertiam et vigesimam quartam, semihora ante et semihora post occasum Solis. Illud erat sane incommodum, cum tot minuta requirerentur ad 24 ictus edendos et numerandos, facili admodum errore in tanta numeratione. Credo postea redactum esse ad ictus vel 12 vel sex.


131725. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

publicum et notabat in circulo horario et exprimebat ictibus omnes 24 horas. Quas et nos Italico more nominamus, cum dicamus vigesimam tertiam et vigesimam quartam, semihora ante et semihora post occasum Solis. Illud erat sane incommodum, cum tot minuta requirerentur ad 24 ictus edendos et numerandos, facili admodum errore in tanta numeratione. Credo postea redactum esse ad ictus vel 12 vel sex. 11 Ad percipiendum fructum ex superiore schemate addi potest circulus


131726. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

interius perforari debet relicta cuspide, quae centrum denotaret. Ducendo cuspidem ipsam per illam lineam, quae denotat viam centri Lunae, appareret statim, quanta eclipsis deberet haberi quovis momento temporis. Sed, quod huc pertinet, facile statim haberi possent momenta, quibus inciperet et desineret Luna mergi tam in penumbram quam in umbram. Id, si eclipsis sit satis magna, praestassent quaterni contactus circuli mobilis cum singulis et binis circulis umbrae et penumbrae, bini exteriores et bini interiores, uti satis exprimitur ipsis versibus.


131727. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

statim, quanta eclipsis deberet haberi quovis momento temporis. Sed, quod huc pertinet, facile statim haberi possent momenta, quibus inciperet et desineret Luna mergi tam in penumbram quam in umbram. Id, si eclipsis sit satis magna, praestassent quaterni contactus circuli mobilis cum singulis et binis circulis umbrae et penumbrae, bini exteriores et bini interiores, uti satis exprimitur ipsis versibus. 12 Notissima est magni Archimedis sors in obsidione Syracusanae


131728. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

deberet haberi quovis momento temporis. Sed, quod huc pertinet, facile statim haberi possent momenta, quibus inciperet et desineret Luna mergi tam in penumbram quam in umbram. Id, si eclipsis sit satis magna, praestassent quaterni contactus circuli mobilis cum singulis et binis circulis umbrae et penumbrae, bini exteriores et bini interiores, uti satis exprimitur ipsis versibus. 12 Notissima est magni Archimedis sors in obsidione Syracusanae urbis. Qua capta, cum is a


131729. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

temporis. Sed, quod huc pertinet, facile statim haberi possent momenta, quibus inciperet et desineret Luna mergi tam in penumbram quam in umbram. Id, si eclipsis sit satis magna, praestassent quaterni contactus circuli mobilis cum singulis et binis circulis umbrae et penumbrae, bini exteriores et bini interiores, uti satis exprimitur ipsis versibus. 12 Notissima est magni Archimedis sors in obsidione Syracusanae urbis. Qua capta, cum is a milite ipsum non agnoscente


131730. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est magni Archimedis sors in obsidione Syracusanae urbis. Qua capta, cum is a milite ipsum non agnoscente confoderetur, dum totus erat in geometrica quadam contemplatione, de sola schematis confusione dicitur conquestus esse. Ingentem etiam animi abalienationem quandam a sensibus et geometricam velut extasim passus erat utique Archimedes ipse, cum nudus e balneo prosiluit inclamans illud suum εὕρηκα inveni. Huc etiam pertinet notissimum illud Italicum Come lo Geometra, che s'affige. Quanta sit earum contemplationum voluptas, ii soli norunt, qui ad profundiora


131731. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Nuceriam. In quo a prandio digressus Assisio ingens adii vitae periculum, quod exposui opusculo I. Litterariae expeditionis adn. 94. Nuceriam delatus vespere per effusum imbrem conscripsi in aedibus gubernatoris ejus urbis, quae pertinent ad Syracusanum excidium, dum fulgurationes perennes et immanis tonitruum fragor truces mihi ideas suggererent. 13 Iterum hic jure queror de difficultate exprimendi versibus res geometricas et calculos. Conor tamen praestare,


131732. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

excidium, dum fulgurationes perennes et immanis tonitruum fragor truces mihi ideas suggererent. 13 Iterum hic jure queror de difficultate exprimendi versibus res geometricas et calculos. Conor tamen praestare, quantum per poesim licet, praecipua attingens capita et calculos crassiores instituens numeris, ut ajunt, rotundis. 14 Lunam ad Solem ex altera


131733. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

13 Iterum hic jure queror de difficultate exprimendi versibus res geometricas et calculos. Conor tamen praestare, quantum per poesim licet, praecipua attingens capita et calculos crassiores instituens numeris, ut ajunt, rotundis. 14 Lunam ad Solem ex altera parte accedere et ex altera recedere, proxime per intervallum aequale diametro apparenti


131734. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tamen praestare, quantum per poesim licet, praecipua attingens capita et calculos crassiores instituens numeris, ut ajunt, rotundis. 14 Lunam ad Solem ex altera parte accedere et ex altera recedere, proxime per intervallum aequale diametro apparenti suo, diximus adn. 30. lib. II. Adeoque idem est ejus motus respectivus respectu coni umbrosi. Qui semper obtinet partem Soli oppositam e diametro, et habet idcirco motum eundem, quem ipse Sol. Cum igitur dixerimus hic adn.


131735. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

14 Lunam ad Solem ex altera parte accedere et ex altera recedere, proxime per intervallum aequale diametro apparenti suo, diximus adn. 30. lib. II. Adeoque idem est ejus motus respectivus respectu coni umbrosi. Qui semper obtinet partem Soli oppositam e diametro, et habet idcirco motum eundem, quem ipse Sol. Cum igitur dixerimus hic adn. 9. intervallum inter limites penumbrae et umbrae esse circiter aequale diametro Lunae, et umbrae diametrum fere triplam in eclipsi centrali, in qua Luna transeat per ipsum umbrae centrum percurrens ejus diametrum,


131736. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aequale diametro apparenti suo, diximus adn. 30. lib. II. Adeoque idem est ejus motus respectivus respectu coni umbrosi. Qui semper obtinet partem Soli oppositam e diametro, et habet idcirco motum eundem, quem ipse Sol. Cum igitur dixerimus hic adn. 9. intervallum inter limites penumbrae et umbrae esse circiter aequale diametro Lunae, et umbrae diametrum fere triplam in eclipsi centrali, in qua Luna transeat per ipsum umbrae centrum percurrens ejus diametrum, effluet hora ab initio penumbrae ad initium eclipseos. Tum per unam horam crescet pars obscurata usque ad immersionem


131737. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

30. lib. II. Adeoque idem est ejus motus respectivus respectu coni umbrosi. Qui semper obtinet partem Soli oppositam e diametro, et habet idcirco motum eundem, quem ipse Sol. Cum igitur dixerimus hic adn. 9. intervallum inter limites penumbrae et umbrae esse circiter aequale diametro Lunae, et umbrae diametrum fere triplam in eclipsi centrali, in qua Luna transeat per ipsum umbrae centrum percurrens ejus diametrum, effluet hora ab initio penumbrae ad initium eclipseos. Tum per unam horam crescet pars obscurata usque ad immersionem totalem. Et aliae fere binae horae evolventur, donec


131738. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

esse circiter aequale diametro Lunae, et umbrae diametrum fere triplam in eclipsi centrali, in qua Luna transeat per ipsum umbrae centrum percurrens ejus diametrum, effluet hora ab initio penumbrae ad initium eclipseos. Tum per unam horam crescet pars obscurata usque ad immersionem totalem. Et aliae fere binae horae evolventur, donec limbus praecedens, tota diametro emensa, adveniat ad finem umbrae et incipiat emersio, quae durabit itidem circiter per unam horam. Ac demum altera evolvetur hora usque ad penumbrae finem.


131739. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

per ipsum umbrae centrum percurrens ejus diametrum, effluet hora ab initio penumbrae ad initium eclipseos. Tum per unam horam crescet pars obscurata usque ad immersionem totalem. Et aliae fere binae horae evolventur, donec limbus praecedens, tota diametro emensa, adveniat ad finem umbrae et incipiat emersio, quae durabit itidem circiter per unam horam. Ac demum altera evolvetur hora usque ad penumbrae finem. 15 Si Lunae orbita sit obliqua ad illos circulos, quod


131740. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

15 Si Lunae orbita sit obliqua ad illos circulos, quod accidit fere semper, quatuor tempora ab initio penumbrae ad initium immersionis in umbram, ab hoc ad finem immersionis, ab initio emersionis ad finem, a fine hujus ad finem penumbrae, erunt utique longiora. Et mora in umbra totali vel etiam tempus ab initio immersionis ad finem emersionis erunt breviora. Id quidem admodum facile demonstrari potest geometrice ope illius schematis. Patet autem illud, quod hic additur, saepe fieri, ut orbita lunaris nimis distet a media umbra, ut idcirco pars tantummodo


131741. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

16 Facile patet, quod hic affirmatur, non semper haberi debere accurate eadem illa tempora, quae expressimus, sed ea variari intra quosdam certos limites. Pendent enim a diversa positione Solis et Lunae, quibus mutatis mutantur etiam ipsa. Quo Sol est propior Terrae, eo ceteris paribus conus umbrae est arctior et conus penumbrae latior in eadem distantia a Terra. Nam radii tangentes globum majorem Solis et minorem Terrae eo debent magis inclinari ad se invicem, quo minus est eorundem


131742. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quod hic affirmatur, non semper haberi debere accurate eadem illa tempora, quae expressimus, sed ea variari intra quosdam certos limites. Pendent enim a diversa positione Solis et Lunae, quibus mutatis mutantur etiam ipsa. Quo Sol est propior Terrae, eo ceteris paribus conus umbrae est arctior et conus penumbrae latior in eadem distantia a Terra. Nam radii tangentes globum majorem Solis et minorem Terrae eo debent magis inclinari ad se invicem, quo minus est eorundem globorum intervallum. Adeoque radii umbram efformantes, cum convergant, magis convergent in eadem distantia, et radii


131743. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ea variari intra quosdam certos limites. Pendent enim a diversa positione Solis et Lunae, quibus mutatis mutantur etiam ipsa. Quo Sol est propior Terrae, eo ceteris paribus conus umbrae est arctior et conus penumbrae latior in eadem distantia a Terra. Nam radii tangentes globum majorem Solis et minorem Terrae eo debent magis inclinari ad se invicem, quo minus est eorundem globorum intervallum. Adeoque radii umbram efformantes, cum convergant, magis convergent in eadem distantia, et radii efformantes penumbram magis divergent. Mutatur igitur ex eo capite magnitudo circulorum tam


131744. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

arctior et conus penumbrae latior in eadem distantia a Terra. Nam radii tangentes globum majorem Solis et minorem Terrae eo debent magis inclinari ad se invicem, quo minus est eorundem globorum intervallum. Adeoque radii umbram efformantes, cum convergant, magis convergent in eadem distantia, et radii efformantes penumbram magis divergent. Mutatur igitur ex eo capite magnitudo circulorum tam umbrae quam penumbrae. Ob eandem autem minorem distantiam apparens celeritas Solis circa Terram erit major, cum debeat esse aequalis celeritati Terrae circa Solem, quae in distantia minore ab ipso


131745. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quam penumbrae. Ob eandem autem minorem distantiam apparens celeritas Solis circa Terram erit major, cum debeat esse aequalis celeritati Terrae circa Solem, quae in distantia minore ab ipso est major juxta adn. 28. lib. I. Adeoque major est celeritas coni umbrosi, quae aequatur celeritati Solis et a qua pendet celeritas respectiva Lunae respectu ipsius umbrosi coni adeoque tempus. Varia distantia Lunae a Terra mutat pariter eadem tempora. Nam Luna propior Terrae permeat partem crassiorem coni umbrosi, qui, quo magis recedit a Terra, eo magis attenuatur, donec


131746. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a Terra, eo magis dilatatur juxta adn. 6. hujus (libri). Ipsa itidem Luna Terrae propior movetur celerius, quod tempus contrahit. 17 Quod hic innuitur, pendet ab adn. 5. hujus et 39. lib. III(IV). Nimirum non tota penumbra est sensibilis. Ibi enim, unde dimidius discus Solis adhuc cernitur, lumen apparet plenum. Quin etiam ad lucem satis vividam abunde est multo minor pars solaris disci. Hinc initium penumbrae non solet observari nec per horam nec


131747. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

plenum. Quin etiam ad lucem satis vividam abunde est multo minor pars solaris disci. Hinc initium penumbrae non solet observari nec per horam nec vero semihoram ante initium immersionis in umbram, nec penumbrae finis tanto intervallo temporis post finem immersionis; vix uno quadrante ante et post pallor in Luna est satis sensibilis. 18 Fit jam hic gradus ad explicandum, cur Luna immersa in ipsam umbram Terrae habeat adhuc lumen residuum, quo fit, ut eam et ibi fere


131748. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ante et post pallor in Luna est satis sensibilis. 18 Fit jam hic gradus ad explicandum, cur Luna immersa in ipsam umbram Terrae habeat adhuc lumen residuum, quo fit, ut eam et ibi fere semper adhuc videamus. Id quidem provenit a lumine, quod transit per atmosphaeram Terrae extantem ad margines hemisphaerii ipsius Terrae respicientis Lunam, ubi id refringitur et intorquetur introrsum in ipsam umbram ac devenit ad Lunam. Ea occasione innuitur


131749. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

gradus ad explicandum, cur Luna immersa in ipsam umbram Terrae habeat adhuc lumen residuum, quo fit, ut eam et ibi fere semper adhuc videamus. Id quidem provenit a lumine, quod transit per atmosphaeram Terrae extantem ad margines hemisphaerii ipsius Terrae respicientis Lunam, ubi id refringitur et intorquetur introrsum in ipsam umbram ac devenit ad Lunam. Ea occasione innuitur theoria et causa refractionis. Corpora agunt in lumen et lumen in corpora, uti diximus adn. 4. lib. III(IV). Sed haec actio non est eadem in omnibus corporibus. Ceteris


131750. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fere semper adhuc videamus. Id quidem provenit a lumine, quod transit per atmosphaeram Terrae extantem ad margines hemisphaerii ipsius Terrae respicientis Lunam, ubi id refringitur et intorquetur introrsum in ipsam umbram ac devenit ad Lunam. Ea occasione innuitur theoria et causa refractionis. Corpora agunt in lumen et lumen in corpora, uti diximus adn. 4. lib. III(IV). Sed haec actio non est eadem in omnibus corporibus. Ceteris paribus corpora densiora plus agunt, sed pari etiam densitate corpora magis unctuosa et sulphurosa magis agunt in


131751. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a lumine, quod transit per atmosphaeram Terrae extantem ad margines hemisphaerii ipsius Terrae respicientis Lunam, ubi id refringitur et intorquetur introrsum in ipsam umbram ac devenit ad Lunam. Ea occasione innuitur theoria et causa refractionis. Corpora agunt in lumen et lumen in corpora, uti diximus adn. 4. lib. III(IV). Sed haec actio non est eadem in omnibus corporibus. Ceteris paribus corpora densiora plus agunt, sed pari etiam densitate corpora magis unctuosa et sulphurosa magis agunt in lumen, ut e contrario ipsa citius ab eodem


131752. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

occasione innuitur theoria et causa refractionis. Corpora agunt in lumen et lumen in corpora, uti diximus adn. 4. lib. III(IV). Sed haec actio non est eadem in omnibus corporibus. Ceteris paribus corpora densiora plus agunt, sed pari etiam densitate corpora magis unctuosa et sulphurosa magis agunt in lumen, ut e contrario ipsa citius ab eodem lumine inflammantur. Hinc, ubi lumen oblique transit e medio rariore in densius vel in medium pinguius, refringitur sive mutat directionem itineris sui, atque id accedendo ad lineam perpendicularem superficiei, in quam


131753. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad lineam perpendicularem superficiei, in quam ingreditur. Contra vero, si e medio densiore vel pinguiore transit ad rarius vel minus pingue, refringitur recedendo a perpendiculo. Quod quidem fit certa lege, cui innititur tota dioptrica, quae appellatur ratio constans sinuum anguli incidentiae et anguli refracti. Sed ea huc non pertinet. Vis attractiva major cogit particulas luminis accedere ad superficiem attrahentem adeoque in ingressu densioris medii accessu continuo ad superficiem ita incurvatur via radii, ut evadat magis erecta ad ipsam superficiem. Et e contrario in egressu


131754. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sinuum anguli incidentiae et anguli refracti. Sed ea huc non pertinet. Vis attractiva major cogit particulas luminis accedere ad superficiem attrahentem adeoque in ingressu densioris medii accessu continuo ad superficiem ita incurvatur via radii, ut evadat magis erecta ad ipsam superficiem. Et e contrario in egressu retracta in ipsam, inclinatur ad eandem motus ipsius particulae et radius evadit magis obliquus. Dum nominatur hic oleum, nominantur Telegoni colles et rura Setina, nimirum loca proxima Tiburi, quam urbem Telegonus condidisse dicitur, et Setiae.


131755. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

major cogit particulas luminis accedere ad superficiem attrahentem adeoque in ingressu densioris medii accessu continuo ad superficiem ita incurvatur via radii, ut evadat magis erecta ad ipsam superficiem. Et e contrario in egressu retracta in ipsam, inclinatur ad eandem motus ipsius particulae et radius evadit magis obliquus. Dum nominatur hic oleum, nominantur Telegoni colles et rura Setina, nimirum loca proxima Tiburi, quam urbem Telegonus condidisse dicitur, et Setiae. Quae loca nunc ingentes habent olivarum sylvas et egregio oleo sunt celebres nihilo minus


131756. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

continuo ad superficiem ita incurvatur via radii, ut evadat magis erecta ad ipsam superficiem. Et e contrario in egressu retracta in ipsam, inclinatur ad eandem motus ipsius particulae et radius evadit magis obliquus. Dum nominatur hic oleum, nominantur Telegoni colles et rura Setina, nimirum loca proxima Tiburi, quam urbem Telegonus condidisse dicitur, et Setiae. Quae loca nunc ingentes habent olivarum sylvas et egregio oleo sunt celebres nihilo minus quam olim celebraretur Setinum vinum, juxta illud Setinum ardebit in auro.


131757. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

superficiem. Et e contrario in egressu retracta in ipsam, inclinatur ad eandem motus ipsius particulae et radius evadit magis obliquus. Dum nominatur hic oleum, nominantur Telegoni colles et rura Setina, nimirum loca proxima Tiburi, quam urbem Telegonus condidisse dicitur, et Setiae. Quae loca nunc ingentes habent olivarum sylvas et egregio oleo sunt celebres nihilo minus quam olim celebraretur Setinum vinum, juxta illud Setinum ardebit in auro.


131758. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

inclinatur ad eandem motus ipsius particulae et radius evadit magis obliquus. Dum nominatur hic oleum, nominantur Telegoni colles et rura Setina, nimirum loca proxima Tiburi, quam urbem Telegonus condidisse dicitur, et Setiae. Quae loca nunc ingentes habent olivarum sylvas et egregio oleo sunt celebres nihilo minus quam olim celebraretur Setinum vinum, juxta illud Setinum ardebit in auro. 19 Ea est ratio, cur lens crystallina radios colligat;


131759. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ratio, cur lens crystallina radios colligat; phaenomenum exposuimus lib. II. adn. 41(III 9). Incurvantur enim radii introrsum tam in ingressu quam in egressu ob curvaturae directiones contrarias in forma lenticulari. Porro, ubi radii solares colliguntur in foco lentis, ibi et ignem excitant, uti est vulgo notissimum. Et quidem si lens sit satis magna, fere incredibiles sunt effectus radiorum coeuntium: vegetabilia resolvuntur in cineres, marmora et gemmae calcinantur, metalla liquescunt tempore perquam exiguo. Fallitur enim visus, cum aliquod


131760. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

phaenomenum exposuimus lib. II. adn. 41(III 9). Incurvantur enim radii introrsum tam in ingressu quam in egressu ob curvaturae directiones contrarias in forma lenticulari. Porro, ubi radii solares colliguntur in foco lentis, ibi et ignem excitant, uti est vulgo notissimum. Et quidem si lens sit satis magna, fere incredibiles sunt effectus radiorum coeuntium: vegetabilia resolvuntur in cineres, marmora et gemmae calcinantur, metalla liquescunt tempore perquam exiguo. Fallitur enim visus, cum aliquod objectum transpicimus per vitra obliquis


131761. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ob curvaturae directiones contrarias in forma lenticulari. Porro, ubi radii solares colliguntur in foco lentis, ibi et ignem excitant, uti est vulgo notissimum. Et quidem si lens sit satis magna, fere incredibiles sunt effectus radiorum coeuntium: vegetabilia resolvuntur in cineres, marmora et gemmae calcinantur, metalla liquescunt tempore perquam exiguo. Fallitur enim visus, cum aliquod objectum transpicimus per vitra obliquis superficiebus terminata, ut trans prismata. Nam in vitris terminatis per superficies parallelas secunda superficies parit effectum


131762. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

metalla liquescunt tempore perquam exiguo. Fallitur enim visus, cum aliquod objectum transpicimus per vitra obliquis superficiebus terminata, ut trans prismata. Nam in vitris terminatis per superficies parallelas secunda superficies parit effectum prorsus contrarium et aequalem effectui prioris adeoque ipsum corrigit. Sic itidem fallitur, cum oblique intuemur objecta sita infra superficiem aquae. In utroque casu mutata directione radii advenientis ad oculum, objecto ipsi tribuimus locum diversum ab eo, quem occupat; eum nimirum, qui jaceat in directione


131763. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ipsum corrigit. Sic itidem fallitur, cum oblique intuemur objecta sita infra superficiem aquae. In utroque casu mutata directione radii advenientis ad oculum, objecto ipsi tribuimus locum diversum ab eo, quem occupat; eum nimirum, qui jaceat in directione ultima radii subeuntis oculum ipsum. Et ea est ratio notissimi phaenomeni, quo remus, cujus pars in aquam immergitur, apparet fractus in ipsa superficie aquae. Cum enim ob refractionem debeamus punctis remi intra aquam demersi tribuere loca diversa ab iis, quae occupant, non tribuimus puncta jacentia in directum cum reliquis extra


131764. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

extantibus. 20 Ex hac refractionis natura illud consequitur, ut, ubi radius luminis e tenuiore aethere advenit obliquus ad atmosphaeram terrestrem, debeat inflecti introrsum et refringi accedendo ad perpendiculum. Ipsius autem atmosphaerae dorsum hic dicitur recurvum, cum debeat ipsa affectare figuram ad sensum sphaericam ut Terra. Quoniam vero, quo magis acceditur ad superficiem Terrae, eo atmosphaera ipsa est densior ob majorem nimirum pressionem superiorem.


131765. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

dorsum hic dicitur recurvum, cum debeat ipsa affectare figuram ad sensum sphaericam ut Terra. Quoniam vero, quo magis acceditur ad superficiem Terrae, eo atmosphaera ipsa est densior ob majorem nimirum pressionem superiorem. Idcirco radius ejusmodi perpetuo mutat directionem itineris sui et describit curvam lineam, quae cavitate respicit ipsam superficiem Telluris. Jam vero ex omnibus radiis incidentibus in totum hemisphaerium illustratum a Sole plerique ita incurvati introrsum incidunt in ipsam Terrae superficiem, ubi, si aliquis oculus illos excipiat,


131766. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Jam vero ex omnibus radiis incidentibus in totum hemisphaerium illustratum a Sole plerique ita incurvati introrsum incidunt in ipsam Terrae superficiem, ubi, si aliquis oculus illos excipiat, videt Solem ipsum elevatiorem aliquanto quam revera est supra horizontem. Et ob eam causam mane apparet ortus Solis aliquot minutis citius et vespere occasus aliquanto serius quam revera accidat. At postremi, versus marginem, evitant globum Terrae et trajecti per atmosphaeram egrediuntur iterum ex ea ad auram aetheream puriorem, per quam jam progrediuntur recti, sed


131767. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in totum hemisphaerium illustratum a Sole plerique ita incurvati introrsum incidunt in ipsam Terrae superficiem, ubi, si aliquis oculus illos excipiat, videt Solem ipsum elevatiorem aliquanto quam revera est supra horizontem. Et ob eam causam mane apparet ortus Solis aliquot minutis citius et vespere occasus aliquanto serius quam revera accidat. At postremi, versus marginem, evitant globum Terrae et trajecti per atmosphaeram egrediuntur iterum ex ea ad auram aetheream puriorem, per quam jam progrediuntur recti, sed directione nova magis inclinata introrsum ad axem coni umbrosi,


131768. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ubi, si aliquis oculus illos excipiat, videt Solem ipsum elevatiorem aliquanto quam revera est supra horizontem. Et ob eam causam mane apparet ortus Solis aliquot minutis citius et vespere occasus aliquanto serius quam revera accidat. At postremi, versus marginem, evitant globum Terrae et trajecti per atmosphaeram egrediuntur iterum ex ea ad auram aetheream puriorem, per quam jam progrediuntur recti, sed directione nova magis inclinata introrsum ad axem coni umbrosi, nimirum ad rectam illam lineam, quae transit per centra Solis et Terrae ac producitur ultra Terram. Hujusmodi


131769. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

postremi, versus marginem, evitant globum Terrae et trajecti per atmosphaeram egrediuntur iterum ex ea ad auram aetheream puriorem, per quam jam progrediuntur recti, sed directione nova magis inclinata introrsum ad axem coni umbrosi, nimirum ad rectam illam lineam, quae transit per centra Solis et Terrae ac producitur ultra Terram. Hujusmodi sunt ex. gr. illi, per quos aves vident, si eos excipiant, Solem allapsum ad suum horizontem. Qui si nihil eos sistat in aere, praetervolant effugientes occursum Telluris.


131770. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nihil eos sistat in aere, praetervolant effugientes occursum Telluris. 21 Jam vero hinc facile patet hoc lumen, quod advenit ad marginem superficiei atmosphaerae illustratae a Sole et per eam transvolat ac inflectitur ad axem, debere ingredi intra conum ipsum umbrae terrestris. Et id quidem incurrit in Lunam positam in ipsa umbra ac eam respergit lumine tenui quidem, sed tali, ut adhuc commode discerni possit.


131771. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

21 Jam vero hinc facile patet hoc lumen, quod advenit ad marginem superficiei atmosphaerae illustratae a Sole et per eam transvolat ac inflectitur ad axem, debere ingredi intra conum ipsum umbrae terrestris. Et id quidem incurrit in Lunam positam in ipsa umbra ac eam respergit lumine tenui quidem, sed tali, ut adhuc commode discerni possit. 22 Ut id evidenter pateat, oportet videre,


131772. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

respergit lumine tenui quidem, sed tali, ut adhuc commode discerni possit. 22 Ut id evidenter pateat, oportet videre, quantum immergatur id lumen in ipsum conum umbrae terrestris et an demittatur usque ad eam ejus regionem, quam occupat Luna posita in centro ipsius umbrae. Ad ejusmodi investigationem esset opportunum admodum, et fere necessarium, aliud schema. Adhuc tamen conabimur haec, et quae sequuntur, subjicere mentis oculis, quantum licebit.


131773. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

22 Ut id evidenter pateat, oportet videre, quantum immergatur id lumen in ipsum conum umbrae terrestris et an demittatur usque ad eam ejus regionem, quam occupat Luna posita in centro ipsius umbrae. Ad ejusmodi investigationem esset opportunum admodum, et fere necessarium, aliud schema. Adhuc tamen conabimur haec, et quae sequuntur, subjicere mentis oculis, quantum licebit. Concipiatur radius e transvolantibus infimus, qui tangit superficiem Telluris. Is post egressum ex atmosphaera habet angulum inclinationis ad axem coni


131774. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

oportet videre, quantum immergatur id lumen in ipsum conum umbrae terrestris et an demittatur usque ad eam ejus regionem, quam occupat Luna posita in centro ipsius umbrae. Ad ejusmodi investigationem esset opportunum admodum, et fere necessarium, aliud schema. Adhuc tamen conabimur haec, et quae sequuntur, subjicere mentis oculis, quantum licebit. Concipiatur radius e transvolantibus infimus, qui tangit superficiem Telluris. Is post egressum ex atmosphaera habet angulum inclinationis ad axem coni circiter quintuplo majorem quam si sine refractione


131775. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

coni umbrosi esset sine refractione paucis secundis minor diametro apparente Solis, nimirum dimidii circiter gradus. Adeoque inclinatio radii non refracti ad axem, quae est dimidia ejus anguli, est circiter quarta pars unius gradus. At refractio horizontalis syderum est circiter dimidii gradus, et haec duplicatur, dum radius tangens Terram progreditur usque ad egressum. Unde illa inclinatio augetur per gradum integrum sive per angulum quadruplum prioris, et evadit angulus inclinationis quintuplo major. Inde autem facile colligitur hunc radium secare axem umbrae in


131776. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quae est dimidia ejus anguli, est circiter quarta pars unius gradus. At refractio horizontalis syderum est circiter dimidii gradus, et haec duplicatur, dum radius tangens Terram progreditur usque ad egressum. Unde illa inclinatio augetur per gradum integrum sive per angulum quadruplum prioris, et evadit angulus inclinationis quintuplo major. Inde autem facile colligitur hunc radium secare axem umbrae in distantia fere quintuplo minore a centro Terrae. Calculo enim trigonometrico invenitur axem umbrae, si Solis diameter apparens assumatur minutorum 31, continere


131777. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

secare axem umbrae in distantia fere quintuplo minore a centro Terrae. Calculo enim trigonometrico invenitur axem umbrae, si Solis diameter apparens assumatur minutorum 31, continere diametros terrestres 111. Quare illa pars quinta continebit proxime diametros 22 sive ipsam diametrum bis decies et bis. Distantia media Lunae a Terra est juxta adn. 13. lib. I. semidiametrorum proxime 60 adeoque diametrorum 30. Igitur illi radii refracti ab atmosphaera terrestri immerguntur in umbram ita, ut deveniant ad axem etiam ad loca multo inferiora regione Lunae. Adeoque multo magis incurrunt in


131778. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in umbram ita, ut deveniant ad axem etiam ad loca multo inferiora regione Lunae. Adeoque multo magis incurrunt in ipsam. Pars coni umbrae carens omni lumine non assurgit nisi ad 22 circiter diametros Terrae. Luna in ipso centro umbrae constituta assurgit supra hunc conum penitus nigrantem et ipsum evitat. 23 Explicandum nunc illud, cur hoc lumen, quod in Lunam incurrit, sit adeo tenue. Ratio ejus tenuitatis hic affertur duplex. Prima est, quod vapores, quibus est


131779. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sit adeo tenue. Ratio ejus tenuitatis hic affertur duplex. Prima est, quod vapores, quibus est plena atmosphaera terrestris, intercipiunt maximam luminis partem, ut idcirco exigua pars transeat per totam atmosphaeram. Secunda est distractio radiorum, quorum alii refringuntur magis, alii minus. Et primo quidem loco fuse admodum pertractantur, quae pertinent ad primum caput. Ostenditur primo loco atmosphaeram terrestrem esse plenam vaporibus etiam tum, cum coelum apparet serenum. Vapores ii sub aspectum cadunt, ubi coelum obruitur nubibus. At accidit nonnunquam,


131780. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

loco fuse admodum pertractantur, quae pertinent ad primum caput. Ostenditur primo loco atmosphaeram terrestrem esse plenam vaporibus etiam tum, cum coelum apparet serenum. Vapores ii sub aspectum cadunt, ubi coelum obruitur nubibus. At accidit nonnunquam, ut flante Austro et coelo obducto nubibus densissimis repente incipiat flare Boreas ac nubes ipsae citissime attenuentur et evanescant ex oculis, quin alio abeant. Saepissime accidit, ut videamus in medio sereno coelo nubes oriri novas vel veteres evanescere, quin illae ex horizonte physico adveniant, hae ad


131781. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

loco atmosphaeram terrestrem esse plenam vaporibus etiam tum, cum coelum apparet serenum. Vapores ii sub aspectum cadunt, ubi coelum obruitur nubibus. At accidit nonnunquam, ut flante Austro et coelo obducto nubibus densissimis repente incipiat flare Boreas ac nubes ipsae citissime attenuentur et evanescant ex oculis, quin alio abeant. Saepissime accidit, ut videamus in medio sereno coelo nubes oriri novas vel veteres evanescere, quin illae ex horizonte physico adveniant, hae ad ipsum abeant. In hisce casibus patet illos vapores, ex quibus nubes coalescunt, esse in aere etiam tum, cum


131782. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

alio abeant. Saepissime accidit, ut videamus in medio sereno coelo nubes oriri novas vel veteres evanescere, quin illae ex horizonte physico adveniant, hae ad ipsum abeant. In hisce casibus patet illos vapores, ex quibus nubes coalescunt, esse in aere etiam tum, cum aer serenus est. Dilatantur et turgescunt, ubi in nubes coeunt, ac attenuantur, ubi evanescunt. Nam ad reflectendum lumen requiritur certa quaedam crassitudo corpusculi interjecti et lamellae cujuscunque substantiae etiam densissimae. Si certa crassitudine tenuiores sint, uti Newtonus invenit, lumini reflectendo sunt


131783. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hae ad ipsum abeant. In hisce casibus patet illos vapores, ex quibus nubes coalescunt, esse in aere etiam tum, cum aer serenus est. Dilatantur et turgescunt, ubi in nubes coeunt, ac attenuantur, ubi evanescunt. Nam ad reflectendum lumen requiritur certa quaedam crassitudo corpusculi interjecti et lamellae cujuscunque substantiae etiam densissimae. Si certa crassitudine tenuiores sint, uti Newtonus invenit, lumini reflectendo sunt impares. Porro haec intumescentia vaporum, quae ex pluribus causis provenire potest, et ex fermentationibus in primis ac admixtione


131784. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

certa quaedam crassitudo corpusculi interjecti et lamellae cujuscunque substantiae etiam densissimae. Si certa crassitudine tenuiores sint, uti Newtonus invenit, lumini reflectendo sunt impares. Porro haec intumescentia vaporum, quae ex pluribus causis provenire potest, et ex fermentationibus in primis ac admixtione aliarum substantiarum volatilizatarum et elevatarum in aerem, potest itidem provenire a calore australium ventorum. Et tunc ventus septentrionalis frigidior potest eos ad minorem molem redigere.


131785. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

etiam densissimae. Si certa crassitudine tenuiores sint, uti Newtonus invenit, lumini reflectendo sunt impares. Porro haec intumescentia vaporum, quae ex pluribus causis provenire potest, et ex fermentationibus in primis ac admixtione aliarum substantiarum volatilizatarum et elevatarum in aerem, potest itidem provenire a calore australium ventorum. Et tunc ventus septentrionalis frigidior potest eos ad minorem molem redigere. 24 Licet ii vapores ita


131786. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

lumini reflectendo sunt impares. Porro haec intumescentia vaporum, quae ex pluribus causis provenire potest, et ex fermentationibus in primis ac admixtione aliarum substantiarum volatilizatarum et elevatarum in aerem, potest itidem provenire a calore australium ventorum. Et tunc ventus septentrionalis frigidior potest eos ad minorem molem redigere. 24 Licet ii vapores ita attenuati evanescant ex oculis et non intercipiant totum lumen, adhuc tamen


131787. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

provenire a calore australium ventorum. Et tunc ventus septentrionalis frigidior potest eos ad minorem molem redigere. 24 Licet ii vapores ita attenuati evanescant ex oculis et non intercipiant totum lumen, adhuc tamen intercipiunt magnam ejus partem. Cujus partis interceptae partem reflectunt quaquaversus, et partem etiam intra se restinguunt. Lumen reflexum, potissimum ab atmosphaera, est illud, quod per fenestras ingreditur et domos ac templa illuminat. Id


131788. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

24 Licet ii vapores ita attenuati evanescant ex oculis et non intercipiant totum lumen, adhuc tamen intercipiunt magnam ejus partem. Cujus partis interceptae partem reflectunt quaquaversus, et partem etiam intra se restinguunt. Lumen reflexum, potissimum ab atmosphaera, est illud, quod per fenestras ingreditur et domos ac templa illuminat. Id potissimum patet in nostro Romano templo, quod Pantheon appellarunt veteres, in quo una habetur fenestra horizontalis in medio fornice.


131789. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ita attenuati evanescant ex oculis et non intercipiant totum lumen, adhuc tamen intercipiunt magnam ejus partem. Cujus partis interceptae partem reflectunt quaquaversus, et partem etiam intra se restinguunt. Lumen reflexum, potissimum ab atmosphaera, est illud, quod per fenestras ingreditur et domos ac templa illuminat. Id potissimum patet in nostro Romano templo, quod Pantheon appellarunt veteres, in quo una habetur fenestra horizontalis in medio fornice. Quae, ubi Solem nubecula obducit, nullos admittit radios praeter eos, quos atmosphaera terrestris reflectit. Et tamen templum


131790. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ingreditur et domos ac templa illuminat. Id potissimum patet in nostro Romano templo, quod Pantheon appellarunt veteres, in quo una habetur fenestra horizontalis in medio fornice. Quae, ubi Solem nubecula obducit, nullos admittit radios praeter eos, quos atmosphaera terrestris reflectit. Et tamen templum ipsum clarissimo lumine illustratur. Idem autem multo clarius patet in aurora matutina et vespertino crepusculo, in quibus, Sole infra horizontem delitescente, non aliud habetur lumen quam illud, quod atmosphaera ab illo adhuc illuminata reflectit.


131791. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

appellarunt veteres, in quo una habetur fenestra horizontalis in medio fornice. Quae, ubi Solem nubecula obducit, nullos admittit radios praeter eos, quos atmosphaera terrestris reflectit. Et tamen templum ipsum clarissimo lumine illustratur. Idem autem multo clarius patet in aurora matutina et vespertino crepusculo, in quibus, Sole infra horizontem delitescente, non aliud habetur lumen quam illud, quod atmosphaera ab illo adhuc illuminata reflectit. 25 Praeter radios


131792. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sole infra horizontem delitescente, non aliud habetur lumen quam illud, quod atmosphaera ab illo adhuc illuminata reflectit. 25 Praeter radios reflexos, illud arbitror, quod et apud Newtonum me alicubi legisse: credo multas luminis particulas remanere in ipsis vaporibus veluti irretitas. Plurimis enim internis reflexionibus eunt et redeunt hac, illac, quod calorem auget excitatis majoribus tremoribus internis quam unica reflexio excitare possit. Ac in spiras etiam


131793. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

25 Praeter radios reflexos, illud arbitror, quod et apud Newtonum me alicubi legisse: credo multas luminis particulas remanere in ipsis vaporibus veluti irretitas. Plurimis enim internis reflexionibus eunt et redeunt hac, illac, quod calorem auget excitatis majoribus tremoribus internis quam unica reflexio excitare possit. Ac in spiras etiam abire possunt, donec demum et motum amittant ac ipsis particulis vaporum adhaerescant.


131794. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

legisse: credo multas luminis particulas remanere in ipsis vaporibus veluti irretitas. Plurimis enim internis reflexionibus eunt et redeunt hac, illac, quod calorem auget excitatis majoribus tremoribus internis quam unica reflexio excitare possit. Ac in spiras etiam abire possunt, donec demum et motum amittant ac ipsis particulis vaporum adhaerescant. 26 Hinc illud fit, ut radius, qui ingentem atmosphaerae tractum percurrat, ingentem amittat sui partem. Bouguerius in


131795. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

percurrat, ingentem amittat sui partem. Bouguerius in opere posthumo de luminis gradatione, quod hoc ipso anno Caillius vulgavit Parisiis, determinat partim ex observationibus nonnullis, partim ex hypothesibus, quota pars luminis intercipiatur in dato quovis tractu atmosphaerae terrestris, immo et aliorum etiam diaphanorum corporum quorumcunque. Verum hunc defectum radii permeantis longum tractum atmosphaerae terrestris satis ostendunt ea, quae hic proponuntur, nimirum tanto minor vis radiorum Solis etiam meridiani per hyemem quam per aestatem, et mare vel vespere


131796. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

terrestris, immo et aliorum etiam diaphanorum corporum quorumcunque. Verum hunc defectum radii permeantis longum tractum atmosphaerae terrestris satis ostendunt ea, quae hic proponuntur, nimirum tanto minor vis radiorum Solis etiam meridiani per hyemem quam per aestatem, et mare vel vespere quam in meridie. Nam mane quidem vel vespere saepissime Solem ipsum impune admodum intuemur, cujus vim in meridie ferre omnino non possumus. Id omnino provenit ex eo, quod radius Solis eo longius iter per atmosphaeram habet, quo obliquior advenit; prorsus ut si acum defigas in


131797. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Lunae interciperent inter se unum gradum ejus orbitae lunaris, sive unam e 360 partibus ipsius. Sed ipsa orbita continet paullo plus quam 360 semidiametros terrestres, cum distantia Lunae a Terra, quae est semidiameter ejus circuli, sit semidiametrorum terrestrium 60, uti jam toties diximus, et cujusvis circuli peripheria sit paullo major quam tres diametri sive sex semidiametri. Nam ex Archimede continet quamproxime tres diametros et paullo minus quam unam septimam ipsius diametri partem. Sexies autem sexaginta sunt 360. Una igitur ex ejusmodi partibus est circiter aequalis uni


131798. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

semidiametros terrestres, cum distantia Lunae a Terra, quae est semidiameter ejus circuli, sit semidiametrorum terrestrium 60, uti jam toties diximus, et cujusvis circuli peripheria sit paullo major quam tres diametri sive sex semidiametri. Nam ex Archimede continet quamproxime tres diametros et paullo minus quam unam septimam ipsius diametri partem. Sexies autem sexaginta sunt 360. Una igitur ex ejusmodi partibus est circiter aequalis uni semidiametro Terrae. Et proinde radii, intercepti iis binis radiis distantibus a se invicem per solam atmosphaerae crassitudinem, disperguntur


131799. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

peripheria sit paullo major quam tres diametri sive sex semidiametri. Nam ex Archimede continet quamproxime tres diametros et paullo minus quam unam septimam ipsius diametri partem. Sexies autem sexaginta sunt 360. Una igitur ex ejusmodi partibus est circiter aequalis uni semidiametro Terrae. Et proinde radii, intercepti iis binis radiis distantibus a se invicem per solam atmosphaerae crassitudinem, disperguntur per spatium circiter aequale uni semidiametro Terrae, quod probandum proposueramus.


131800. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

uni semidiametro Terrae, quod probandum proposueramus. 29 Colligitur jam hic tota vis hujusce argumenti. Id lumen, quod in atmosphaera terrestri refractum subit umbram Terrae et ad Lunam devenit, dispergitur per spatium saltem centuplo latius. Nam atmosphaera terrestris omnino non assurgit ultra 40 millia passuum, quorum singula continent 5 pedes Parisienses, et semidiameter Terrae continet quamproxime 4000 eorundem milliariorum. Ad designanda


131801. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

jam hic tota vis hujusce argumenti. Id lumen, quod in atmosphaera terrestri refractum subit umbram Terrae et ad Lunam devenit, dispergitur per spatium saltem centuplo latius. Nam atmosphaera terrestris omnino non assurgit ultra 40 millia passuum, quorum singula continent 5 pedes Parisienses, et semidiameter Terrae continet quamproxime 4000 eorundem milliariorum. Ad designanda 40 milliaria nominavi pontem, quem sane magnificum Xystus V. Tiberi imposuit ad quadragesimum ab Urbe lapidem. Unde factum est, ut eum tunc dixerint ab ejus nomine et adhuc dicant Pontem


131802. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

5 pedes Parisienses, et semidiameter Terrae continet quamproxime 4000 eorundem milliariorum. Ad designanda 40 milliaria nominavi pontem, quem sane magnificum Xystus V. Tiberi imposuit ad quadragesimum ab Urbe lapidem. Unde factum est, ut eum tunc dixerint ab ejus nomine et adhuc dicant Pontem Felicem. Nam ipse ante pontificatum appellabatur Felix. Porro cum hunc poematis locum elaborarem, per ipsum transibam pontem Romam regrediens ex eo itinere, cujus facta est mentio superius adn. 12. Quod quidem huic expressioni occasionem dedit, ut et alibi saepe mihi


131803. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

dixerint ab ejus nomine et adhuc dicant Pontem Felicem. Nam ipse ante pontificatum appellabatur Felix. Porro cum hunc poematis locum elaborarem, per ipsum transibam pontem Romam regrediens ex eo itinere, cujus facta est mentio superius adn. 12. Quod quidem huic expressioni occasionem dedit, ut et alibi saepe mihi contigit. 30 Ea, quae in superiore calculo assumpta sunt, jamdudum innotuerunt et astronomis et geographis, nimirum distantia Lunae a Terra, magnitudo


131804. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est mentio superius adn. 12. Quod quidem huic expressioni occasionem dedit, ut et alibi saepe mihi contigit. 30 Ea, quae in superiore calculo assumpta sunt, jamdudum innotuerunt et astronomis et geographis, nimirum distantia Lunae a Terra, magnitudo semidiametri Terrae, longitudo coni umbrosi ipsius Terrae, quantitas refractionis horizontalis determinans decurtationem coni penitus carentis omni luce. Quod autem pertinet ad altitudinem atmosphaerae, id perficitur ope


131805. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

adn. 12. Quod quidem huic expressioni occasionem dedit, ut et alibi saepe mihi contigit. 30 Ea, quae in superiore calculo assumpta sunt, jamdudum innotuerunt et astronomis et geographis, nimirum distantia Lunae a Terra, magnitudo semidiametri Terrae, longitudo coni umbrosi ipsius Terrae, quantitas refractionis horizontalis determinans decurtationem coni penitus carentis omni luce. Quod autem pertinet ad altitudinem atmosphaerae, id perficitur ope crepusculorum. Et


131806. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et geographis, nimirum distantia Lunae a Terra, magnitudo semidiametri Terrae, longitudo coni umbrosi ipsius Terrae, quantitas refractionis horizontalis determinans decurtationem coni penitus carentis omni luce. Quod autem pertinet ad altitudinem atmosphaerae, id perficitur ope crepusculorum. Et methodus est satis nota, quam ego exposui in mea dissertatione de aurora boreali et in adnotationibus ad carmen P. Noceti, de quibus mentionem feci etiam lib. III(IV) adn. 22. Crepusculum matutinum incipit et vespertinum desinit Sole depresso infra horizontem per gradus


131807. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

coni umbrosi ipsius Terrae, quantitas refractionis horizontalis determinans decurtationem coni penitus carentis omni luce. Quod autem pertinet ad altitudinem atmosphaerae, id perficitur ope crepusculorum. Et methodus est satis nota, quam ego exposui in mea dissertatione de aurora boreali et in adnotationibus ad carmen P. Noceti, de quibus mentionem feci etiam lib. III(IV) adn. 22. Crepusculum matutinum incipit et vespertinum desinit Sole depresso infra horizontem per gradus circiter 18. Si lumen, quod tum defertur ad oculos nostros, habuit unicam reflexionem


131808. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad altitudinem atmosphaerae, id perficitur ope crepusculorum. Et methodus est satis nota, quam ego exposui in mea dissertatione de aurora boreali et in adnotationibus ad carmen P. Noceti, de quibus mentionem feci etiam lib. III(IV) adn. 22. Crepusculum matutinum incipit et vespertinum desinit Sole depresso infra horizontem per gradus circiter 18. Si lumen, quod tum defertur ad oculos nostros, habuit unicam reflexionem ita, ut Sol immediate tum illuminet illam partem atmosphaerae, quam nos intuemur illustratam, contemnatur autem omnis curvatura radiorum per


131809. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

illustrat Sol, illa altitudo provenit quadruplo minor, sive eorum milliariorum proxime 10. Hoc posterius ego quidem probabilius censeo ob aliud etiam argumentum, quod exposui in mea dissertatione, cui titulus Nova methodus adhibendi phases in eclipsibus lunaribus. Et tunc quadruplo major esset dilatatio illa luminis refracti intra atmosphaeram terrestrem. Illud tamen hic omnino notandum hanc dilatationis proportionem pertinere tantummodo ad latitudinem spatii, per quod totum lumen distrahitur. Verum ratio densitatis luminis, quae pendet ab utraque


131810. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

31 Multo difficilius est exprimere versibus diversam hujusce luminis distributionem per ipsum conum umbrosum, a qua pendet diversa ejus intensitas per umbram Terrae. Quae quidem omnino geometriam requirunt et, si accurate ejusmodi problema solvendum sit, geometriam admodum sublimem. 32 Tres coni considerandi proponuntur. Sed hic incipitur a duobus tantummodo, quorum alter continetur


131811. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ejusmodi problema solvendum sit, geometriam admodum sublimem. 32 Tres coni considerandi proponuntur. Sed hic incipitur a duobus tantummodo, quorum alter continetur intra alterum et ambo eandem habent axem, nimirum rectam lineam ductam e centro Solis per centrum Terrae et productam ultra ipsam Terram. Interior terminatur a radiis, qui transierunt per imam partem atmosphaerae terrestris et globum Terrae ipsius tetigerunt ac incurvati per continuam refractionem ingressi


131812. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

32 Tres coni considerandi proponuntur. Sed hic incipitur a duobus tantummodo, quorum alter continetur intra alterum et ambo eandem habent axem, nimirum rectam lineam ductam e centro Solis per centrum Terrae et productam ultra ipsam Terram. Interior terminatur a radiis, qui transierunt per imam partem atmosphaerae terrestris et globum Terrae ipsius tetigerunt ac incurvati per continuam refractionem ingressi sunt, uti diximus, in loca debita umbrae terrestri. Exterior vero terminatur a radiis


131813. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sed hic incipitur a duobus tantummodo, quorum alter continetur intra alterum et ambo eandem habent axem, nimirum rectam lineam ductam e centro Solis per centrum Terrae et productam ultra ipsam Terram. Interior terminatur a radiis, qui transierunt per imam partem atmosphaerae terrestris et globum Terrae ipsius tetigerunt ac incurvati per continuam refractionem ingressi sunt, uti diximus, in loca debita umbrae terrestri. Exterior vero terminatur a radiis transeuntibus per summam atmosphaeram, quam ita tetigerunt, ut directionem sui motus servaverint. Qui nimirum sunt omnium


131814. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

irrefractos ita, ut, quod spatium continetur inter superficies horum conorum, totum habeat aliquos e radiis refractis intra atmosphaeram terrestrem, nisi nubes transitum impediant, de quo casu agemus inferius. Hic secundus conus est conus umbrae, qui adhibetur ab astronomis pro eclipsi Lunae, et est potius conus umbrae atmosphaerae terrestris quam umbrae ipsius Terrae. Idcirco astronomi, ubi ipsam umbram definiunt, umbrae, quae deberetur soli globo terrestri, addunt aliquid, alii plus, alii minus, pro diversis sententiis circa ipsius atmosphaerae altitudinem, cujus milliariis singulis


131815. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

In primis radii, qui magis inflectuntur axem versus, sive qui sunt propiores cono interiori penitus obscuro, debent esse tenuiores ex duplici capite: nimirum, quia transmissi per partem atmosphaerae inferiorem plus luminis amittunt in ea restincti vel per reflexionem distracti, et quia magis divaricantur ob majorem differentiam inflexionis ortae a refractione. Prima autem ratio duplex adhuc habet caput. Nam radii, qui transeunt per partem inferiorem atmosphaerae et habent iter longius intra ipsam, et hoc iter habent in ejus parte magis densa et crassis vaporibus


131816. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

per partem atmosphaerae inferiorem plus luminis amittunt in ea restincti vel per reflexionem distracti, et quia magis divaricantur ob majorem differentiam inflexionis ortae a refractione. Prima autem ratio duplex adhuc habet caput. Nam radii, qui transeunt per partem inferiorem atmosphaerae et habent iter longius intra ipsam, et hoc iter habent in ejus parte magis densa et crassis vaporibus obscura adeoque minus diaphana. Deinde radii prope axem e contrario addensantur idcirco, quod ibi coadunantur intra spatium multo arctius radii inflexi introrsum


131817. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

plus luminis amittunt in ea restincti vel per reflexionem distracti, et quia magis divaricantur ob majorem differentiam inflexionis ortae a refractione. Prima autem ratio duplex adhuc habet caput. Nam radii, qui transeunt per partem inferiorem atmosphaerae et habent iter longius intra ipsam, et hoc iter habent in ejus parte magis densa et crassis vaporibus obscura adeoque minus diaphana. Deinde radii prope axem e contrario addensantur idcirco, quod ibi coadunantur intra spatium multo arctius radii inflexi introrsum circumquaque a tota fasciola circulari


131818. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

per reflexionem distracti, et quia magis divaricantur ob majorem differentiam inflexionis ortae a refractione. Prima autem ratio duplex adhuc habet caput. Nam radii, qui transeunt per partem inferiorem atmosphaerae et habent iter longius intra ipsam, et hoc iter habent in ejus parte magis densa et crassis vaporibus obscura adeoque minus diaphana. Deinde radii prope axem e contrario addensantur idcirco, quod ibi coadunantur intra spatium multo arctius radii inflexi introrsum circumquaque a tota fasciola circulari terrestris atmosphaerae ambiente totam Terram. Ac


131819. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

transmittunt, horum sectionis annulorum latitudo erit major ob illam distractionem, quae oritur ab inaequali refractione. At longitudo eorum respondens circumferentiae circuli terminantis ipsorum singulos erit minor quam longitudo annulorum atmosphaericorum superans nonnihil totum ambitum Terrae. Et ea tanto magis decrescet, quanto magis descendetur ad centrum sectionis, per quod transit axis coni. Ad habendam rationem intensitatum luminis in iis annulis, oporteret in calculo involvere ipsam etiam latitudinem annuli, in quo lumen colligitur, respondentis


131820. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

involvere ipsam etiam latitudinem annuli, in quo lumen colligitur, respondentis annulo * * corr. ex annullo atmosphaerico datae latitudinis, per quod id lumen transiit. Quae latitudo prioris annuli respondet distractioni radiorum inductae ab inaequali refractione; tum et rationem luminis intercepti in itinere per atmosphaeram ad lumen residuum, quod transit. Esset enim intensitas luminis in quovis situ sectionis ad intensitatem luminis solaris in regione Terrae directe, uti est pars residua luminis, quae transit, ad lumen totale, et ut est magnitudo annuli


131821. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ab inaequali refractione; tum et rationem luminis intercepti in itinere per atmosphaeram ad lumen residuum, quod transit. Esset enim intensitas luminis in quovis situ sectionis ad intensitatem luminis solaris in regione Terrae directe, uti est pars residua luminis, quae transit, ad lumen totale, et ut est magnitudo annuli atmosphaerici, qui esset ad sensum constans ob exiguam altitudinem atmosphaerae, cujus omnes circuli sunt fere aequales inter se, ad magnitudinem annuli sectionis computatam ex illa latitudine et ex longitudine circuli eam terminantis. Quamobrem si ejusmodi problemata


131822. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

directe, uti est pars residua luminis, quae transit, ad lumen totale, et ut est magnitudo annuli atmosphaerici, qui esset ad sensum constans ob exiguam altitudinem atmosphaerae, cujus omnes circuli sunt fere aequales inter se, ad magnitudinem annuli sectionis computatam ex illa latitudine et ex longitudine circuli eam terminantis. Quamobrem si ejusmodi problemata resolverentur, haberetur facile ratio, in qua mutatur intensitas luminis in accessu ad centrum sectionis. Ejusmodi problemata sublimiorem geometriam ** ** corr. ex geometria


131823. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Ejusmodi problemata sublimiorem geometriam ** ** corr. ex geometria requirunt, sed solvi possunt per theoriam adhibitam a Bouguerio in opere, cujus mentionem fecimus supra adn. 26. Ac pendent in primis a natura curvae, quam radius per atmosphaeram describit, et haec a curva, quae exprimat densitates atmosphaerae in diversis altitudinibus a superficie Terrae. Verum haec ipsa pendent a hypothesibus pluribus, quae non sunt accurate verae. Et differentia caloris in primis et diversa natura exhalationum *** *** corr. ex exhalationem


131824. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

mentionem fecimus supra adn. 26. Ac pendent in primis a natura curvae, quam radius per atmosphaeram describit, et haec a curva, quae exprimat densitates atmosphaerae in diversis altitudinibus a superficie Terrae. Verum haec ipsa pendent a hypothesibus pluribus, quae non sunt accurate verae. Et differentia caloris in primis et diversa natura exhalationum *** *** corr. ex exhalationem ad diversas altitudines ascendentium perturbant plurimum omnes ejusmodi perquisitiones, ubi accuratum aliquid requiritur. Quamobrem iis omnibus omissis, quae


131825. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

26. Ac pendent in primis a natura curvae, quam radius per atmosphaeram describit, et haec a curva, quae exprimat densitates atmosphaerae in diversis altitudinibus a superficie Terrae. Verum haec ipsa pendent a hypothesibus pluribus, quae non sunt accurate verae. Et differentia caloris in primis et diversa natura exhalationum *** *** corr. ex exhalationem ad diversas altitudines ascendentium perturbant plurimum omnes ejusmodi perquisitiones, ubi accuratum aliquid requiritur. Quamobrem iis omnibus omissis, quae itidem sublimiora sunt quam ut huc


131826. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

iis omnibus omissis, quae itidem sublimiora sunt quam ut huc pertineant, addam illud tantummodo, quod in poemate innuitur: intensitatem versus centrum sectionis sive versus axem coni omnino crescere compensatis reliquis omnibus damnis ab exiguitate annuli, in quem lumen colligitur. Nam et distractio radiorum et quantitas partis residuae luminis, quae transit, mutantur in accessu ad axem in ratione utique finita. At circellus terminans annulum sectionis et definiens ejus longitudinem, ac una cum latitudine per distractionem definita determinans ejus magnitudinem, decrescit in


131827. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

omissis, quae itidem sublimiora sunt quam ut huc pertineant, addam illud tantummodo, quod in poemate innuitur: intensitatem versus centrum sectionis sive versus axem coni omnino crescere compensatis reliquis omnibus damnis ab exiguitate annuli, in quem lumen colligitur. Nam et distractio radiorum et quantitas partis residuae luminis, quae transit, mutantur in accessu ad axem in ratione utique finita. At circellus terminans annulum sectionis et definiens ejus longitudinem, ac una cum latitudine per distractionem definita determinans ejus magnitudinem, decrescit in infinitum adeoque


131828. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sive versus axem coni omnino crescere compensatis reliquis omnibus damnis ab exiguitate annuli, in quem lumen colligitur. Nam et distractio radiorum et quantitas partis residuae luminis, quae transit, mutantur in accessu ad axem in ratione utique finita. At circellus terminans annulum sectionis et definiens ejus longitudinem, ac una cum latitudine per distractionem definita determinans ejus magnitudinem, decrescit in infinitum adeoque intensitas ipsa luminis in infinitum augetur in accessu ad axem ipsum, si spectetur theoria. Infinitum id incrementum revera non habebitur, tum quia nec


131829. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ejus longitudinem, ac una cum latitudine per distractionem definita determinans ejus magnitudinem, decrescit in infinitum adeoque intensitas ipsa luminis in infinitum augetur in accessu ad axem ipsum, si spectetur theoria. Infinitum id incrementum revera non habebitur, tum quia nec Terra et atmosphaera habent formam penitus circularem, nec refractio circumquaque circa Terram in eodem annulo atmosphaerico est prorsus eadem ob diversam atmosphaerae constitutionem, nec Sol est unicum punctum lucidum, sed ex omnibus disci partibus radii exeunt et totidem habentur coni et axes


131830. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

non habebitur, tum quia nec Terra et atmosphaera habent formam penitus circularem, nec refractio circumquaque circa Terram in eodem annulo atmosphaerico est prorsus eadem ob diversam atmosphaerae constitutionem, nec Sol est unicum punctum lucidum, sed ex omnibus disci partibus radii exeunt et totidem habentur coni et axes nonnihil a se invicem divergentes, quot sunt ipsius disci puncta. Multo autem minus percelletur oculus infinita vi, cum oporteat ad ejusmodi vim definiendam assumere quantitatem radiorum percellentium oculum, quae non pendet a sola intensitate radiorum, sed etiam


131831. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nec Terra et atmosphaera habent formam penitus circularem, nec refractio circumquaque circa Terram in eodem annulo atmosphaerico est prorsus eadem ob diversam atmosphaerae constitutionem, nec Sol est unicum punctum lucidum, sed ex omnibus disci partibus radii exeunt et totidem habentur coni et axes nonnihil a se invicem divergentes, quot sunt ipsius disci puncta. Multo autem minus percelletur oculus infinita vi, cum oporteat ad ejusmodi vim definiendam assumere quantitatem radiorum percellentium oculum, quae non pendet a sola intensitate radiorum, sed etiam a spatiolo, ad quod


131832. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nonnihil a se invicem divergentes, quot sunt ipsius disci puncta. Multo autem minus percelletur oculus infinita vi, cum oporteat ad ejusmodi vim definiendam assumere quantitatem radiorum percellentium oculum, quae non pendet a sola intensitate radiorum, sed etiam a spatiolo, ad quod appellunt et a quo reflexi discedunt ad oculum. Spatiolum autem id decrescit in infinitum, dum ea intensitas ob id ipsum ejus decrementum augetur in infinitum. Eorum omnium oporteret habere rationem ad determinandam mutationem intensitatis, quam oculus debet deprehendere in diversis


131833. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

oporteret habere rationem ad determinandam mutationem intensitatis, quam oculus debet deprehendere in diversis partibus ejus sectionis, ac posset investigari problema huc pertinens: quae sit distantia ab axe, in qua percipi deberet maxima luminis vis. Verum iis itidem omissis, ut minus certis et altioribus, dicemus illud tantummodo, videri omnino, quod ingens saltem augmentum intensitatis luminis in accessu ad centrum debeat efficere, ut ibi, nisi quid obstet impedimenti, ut nubes, debeat etiam percipi lumen majus quam in distantia ab ipso centro aliquanto majore.


131834. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nubes, debeat etiam percipi lumen majus quam in distantia ab ipso centro aliquanto majore. 34 Praeter ea inaequalitatis capita, quae dicta sunt, adest aliud, quod hic exprimitur et cujus limites deinde designantur, quantum possunt sine schemate, quo delineato res evaderet evidentissima et admodum facilis intellectu. Nimirum illud spatium clausum inter superficiem coni exterioris umbrae atmosphaericae et superficiem coni interioris penitus obscuri dividitur in duas partes.


131835. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

34 Praeter ea inaequalitatis capita, quae dicta sunt, adest aliud, quod hic exprimitur et cujus limites deinde designantur, quantum possunt sine schemate, quo delineato res evaderet evidentissima et admodum facilis intellectu. Nimirum illud spatium clausum inter superficiem coni exterioris umbrae atmosphaericae et superficiem coni interioris penitus obscuri dividitur in duas partes. Et ad singula puncta alterius ex iis partibus defertur lumen refractum in unico puncto atmosphaerae


131836. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

capita, quae dicta sunt, adest aliud, quod hic exprimitur et cujus limites deinde designantur, quantum possunt sine schemate, quo delineato res evaderet evidentissima et admodum facilis intellectu. Nimirum illud spatium clausum inter superficiem coni exterioris umbrae atmosphaericae et superficiem coni interioris penitus obscuri dividitur in duas partes. Et ad singula puncta alterius ex iis partibus defertur lumen refractum in unico puncto atmosphaerae terrestris, ad singula vero alterius defertur lumen refractum in binis punctis hinc et inde e diametro oppositis.


131837. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et cujus limites deinde designantur, quantum possunt sine schemate, quo delineato res evaderet evidentissima et admodum facilis intellectu. Nimirum illud spatium clausum inter superficiem coni exterioris umbrae atmosphaericae et superficiem coni interioris penitus obscuri dividitur in duas partes. Et ad singula puncta alterius ex iis partibus defertur lumen refractum in unico puncto atmosphaerae terrestris, ad singula vero alterius defertur lumen refractum in binis punctis hinc et inde e diametro oppositis.


131838. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

coni exterioris umbrae atmosphaericae et superficiem coni interioris penitus obscuri dividitur in duas partes. Et ad singula puncta alterius ex iis partibus defertur lumen refractum in unico puncto atmosphaerae terrestris, ad singula vero alterius defertur lumen refractum in binis punctis hinc et inde e diametro oppositis. 35 Schema, quod id exhiberet, esset hujusmodi: haberetur circulus exprimens orbem Terrae et alius aliquanto major ipsi concentricus exprimens terminum


131839. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

alterius defertur lumen refractum in binis punctis hinc et inde e diametro oppositis. 35 Schema, quod id exhiberet, esset hujusmodi: haberetur circulus exprimens orbem Terrae et alius aliquanto major ipsi concentricus exprimens terminum atmosphaerae terrestris; tum duo anguli, alter exprimens conum factum a radiis tangentibus exteriorem circulum, alter exprimens conum factum a radiis in atmosphaera ita incurvatis, ut contingant orbem ipsius Terrae. Hi autem multo


131840. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

terrestris; tum duo anguli, alter exprimens conum factum a radiis tangentibus exteriorem circulum, alter exprimens conum factum a radiis in atmosphaera ita incurvatis, ut contingant orbem ipsius Terrae. Hi autem multo citius uniri debent. Delineato enim axe conorum transeunte per centrum Terrae et per ipsorum conorum apices, axis coni interioris, eo conclusus, erit pars quinta totius axis coni exterioris, reliquis quatuor partibus extantibus versus verticem coni ipsius exterioris. Delineatis hisce binis conis producendi essent radii exprimentes interiorem ultra ipsius verticem. Qui


131841. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

extantibus versus verticem coni ipsius exterioris. Delineatis hisce binis conis producendi essent radii exprimentes interiorem ultra ipsius verticem. Qui quidem ita producti tertium conum concludent oppositum ad verticem cono secundo. Qui tertius conus habebit idcirco cuspidem obversam Terrae et hiatum spectantem partes oppositas ipsi Terrae. Porro superficies hujus tertii coni secabit superficiem coni primi alicubi, cum haec progrediendo perpetuo dilatetur, illa coarctetur. Hic locus hujus intersectionis maxime hic notandus: latus quodvis productum, adhibendo


131842. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

progrediendo perpetuo dilatetur, illa coarctetur. Hic locus hujus intersectionis maxime hic notandus: latus quodvis productum, adhibendo eosdem superiores numeros, ita secabit latus coni primi exterioris, ut ejus lateris pars tertia remaneat versus Terram, reliquae autem binae versus verticem et, quod inde facile deducitur, e novem aequalibus partibus superficiei ipsius coni exterioris quatuor extabunt supra versus cuspidem hujus novi tertii coni, eo inclusae, et reliquae quinque remanebunt extra ipsum inferius Terram versus. Ac in eadem fere ratione dividetur ab hac nova tertii


131843. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

latus coni primi exterioris, ut ejus lateris pars tertia remaneat versus Terram, reliquae autem binae versus verticem et, quod inde facile deducitur, e novem aequalibus partibus superficiei ipsius coni exterioris quatuor extabunt supra versus cuspidem hujus novi tertii coni, eo inclusae, et reliquae quinque remanebunt extra ipsum inferius Terram versus. Ac in eadem fere ratione dividetur ab hac nova tertii coni superficie ipsum spatium inclusum inter priores binos conus, per quod distrahitur, uti diximus, lumen in atmosphaera nostra refractum. Jam vero ex


131844. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

36 Quae huc usque sunt dicta, pertinent ad legem, qua lumen illud dividitur per eam partem coni umbrosi atmosphaerae terrestris. Hic jam exponitur, per quam ejus spatii partem Luna transeat. Orbita Lunae transit infra illam intersectionem superficiei coni tertii cum primo et supra verticem coni secundi penitus umbrosi. Qui est vertex communis huic secundo cono et illi tertio nato ex continuatione radiorum ipsius. Retinendo enim eosdem numeros, quos adhibuimus adn. 22, conus primus protenditur ad distantiam diametrorum Terrae 111, conus secundus ad distantiam 22,


131845. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

per eam partem coni umbrosi atmosphaerae terrestris. Hic jam exponitur, per quam ejus spatii partem Luna transeat. Orbita Lunae transit infra illam intersectionem superficiei coni tertii cum primo et supra verticem coni secundi penitus umbrosi. Qui est vertex communis huic secundo cono et illi tertio nato ex continuatione radiorum ipsius. Retinendo enim eosdem numeros, quos adhibuimus adn. 22, conus primus protenditur ad distantiam diametrorum Terrae 111, conus secundus ad distantiam 22, quae est pars quinta 111; intersectio autem illa superficiei coni tertii cum superficie


131846. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

primus protenditur ad distantiam diametrorum Terrae 111, conus secundus ad distantiam 22, quae est pars quinta 111; intersectio autem illa superficiei coni tertii cum superficie primi ad distantiam 37, quae est pars tertia numeri 111. Distantia autem Lunae est diametrorum 30, media inter 22 et 37. Quare si Luna recta tendat * ad axem communem conis omnibus, quod accidit in eclipsibus centralibus, primo quidem ingreditur illud spatium, quod habet lumen simplex ex unica parte, donec nimirum versatur inter superficiem coni primi et tertii. Tum ultra hujusce tertii


131847. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

autem Lunae est diametrorum 30, media inter 22 et 37. Quare si Luna recta tendat * ad axem communem conis omnibus, quod accidit in eclipsibus centralibus, primo quidem ingreditur illud spatium, quod habet lumen simplex ex unica parte, donec nimirum versatur inter superficiem coni primi et tertii. Tum ultra hujusce tertii superficiem incedit per spatium habens lumen e binis partibus oppositis, donec ex eo tertio cono egressa deveniat iterum ad spatium, quod habet lumen simplex, et inde egrediatur ad lucem plenam.


131848. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quod habet lumen simplex ex unica parte, donec nimirum versatur inter superficiem coni primi et tertii. Tum ultra hujusce tertii superficiem incedit per spatium habens lumen e binis partibus oppositis, donec ex eo tertio cono egressa deveniat iterum ad spatium, quod habet lumen simplex, et inde egrediatur ad lucem plenam. 37 Hic affirmatur viam Lunae intra primum conum dividi in tres partes fere aequales a cono illo tertio inverso adeoque binos ejus viae trientes


131849. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad lucem plenam. 37 Hic affirmatur viam Lunae intra primum conum dividi in tres partes fere aequales a cono illo tertio inverso adeoque binos ejus viae trientes remanere hinc et inde in illo spatio, quod habet lumen ex unica parte, et trientem medium in illo spatio, quod id habet ex binis partibus oppositis. Revera si iidem numeri retineantur, pars illa intermedia invenitur multo major reliquis binis. At ubi Luna versatur in perigeo * corr. ex tendant et Sol in


131850. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

37 Hic affirmatur viam Lunae intra primum conum dividi in tres partes fere aequales a cono illo tertio inverso adeoque binos ejus viae trientes remanere hinc et inde in illo spatio, quod habet lumen ex unica parte, et trientem medium in illo spatio, quod id habet ex binis partibus oppositis. Revera si iidem numeri retineantur, pars illa intermedia invenitur multo major reliquis binis. At ubi Luna versatur in perigeo * corr. ex tendant et Sol in apogeo, eadem est illis minor. Idcirco aliquando est accurate


131851. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hinc et inde in illo spatio, quod habet lumen ex unica parte, et trientem medium in illo spatio, quod id habet ex binis partibus oppositis. Revera si iidem numeri retineantur, pars illa intermedia invenitur multo major reliquis binis. At ubi Luna versatur in perigeo * corr. ex tendant et Sol in apogeo, eadem est illis minor. Idcirco aliquando est accurate aequalis. Tum vero, cum illa via sit, uti diximus, fere tripla diametri Lunae, facile illud consequitur, ubi totus Lunae discus desierit ingredi in umbram, tum partem ipsius anteriorem incipere ingredi in conum illum


131852. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Idcirco aliquando est accurate aequalis. Tum vero, cum illa via sit, uti diximus, fere tripla diametri Lunae, facile illud consequitur, ubi totus Lunae discus desierit ingredi in umbram, tum partem ipsius anteriorem incipere ingredi in conum illum inversum, in quo habetur lumen duplicatum. Et e contrario, cum pars anterior ejus disci incipiet egredi ex umbra, tum partem ejus posteriorem debere egredi penitus ex eodem cono inverso duplex habente lumen. 38 Inde autem


131853. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

deducuntur mutationes, quae ex ejusmodi theoria haberi debent in lumine illo maligno, quod Luna habere solet in eclipsibus. Initio quidem, quo Luna magis immergetur in umbram, eo umbra erit obscurior. Subibit enim sensim loca, ad quae defertur lux transmissa per crassiorem atmosphaerae partem, et post iter longius ac cum majore inaequalitate refractionum adeoque majore divergentia radiorum. Deinde cum jam tota se immerserit in umbram, incipiet pars disci anterior illustrari aliquanto plus, delata nimirum ad loca luminis geminati et satis propiora axi, ubi lumen colligitur. Ubi vero


131854. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

lux transmissa per crassiorem atmosphaerae partem, et post iter longius ac cum majore inaequalitate refractionum adeoque majore divergentia radiorum. Deinde cum jam tota se immerserit in umbram, incipiet pars disci anterior illustrari aliquanto plus, delata nimirum ad loca luminis geminati et satis propiora axi, ubi lumen colligitur. Ubi vero aliquandiu processerit, erit clarior in binis marginibus et obscurior in medio. Nam margo interior accipiet lumen duplicatum, exterior vero, adhuc multo propior superficiei primi coni excipiet radios transmissos per altiorem atmosphaerae


131855. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

adeoque majore divergentia radiorum. Deinde cum jam tota se immerserit in umbram, incipiet pars disci anterior illustrari aliquanto plus, delata nimirum ad loca luminis geminati et satis propiora axi, ubi lumen colligitur. Ubi vero aliquandiu processerit, erit clarior in binis marginibus et obscurior in medio. Nam margo interior accipiet lumen duplicatum, exterior vero, adhuc multo propior superficiei primi coni excipiet radios transmissos per altiorem atmosphaerae partem adeoque ob rationes toties dictas minus attenuatos. In media autem umbra erit multo


131856. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Nam margo interior accipiet lumen duplicatum, exterior vero, adhuc multo propior superficiei primi coni excipiet radios transmissos per altiorem atmosphaerae partem adeoque ob rationes toties dictas minus attenuatos. In media autem umbra erit multo clarior prope centrum et multo obscurior circa margines, cum in centro tum accipiat radios usque adeo acutos prope axem. Demum prope initium emersionis erit iterum obscurior circa medium et clarior circa margines, quorum alter erit adhuc in situ duplicati luminis, alter erit in situ luminis transmissi per altiorem


131857. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

adeoque ob rationes toties dictas minus attenuatos. In media autem umbra erit multo clarior prope centrum et multo obscurior circa margines, cum in centro tum accipiat radios usque adeo acutos prope axem. Demum prope initium emersionis erit iterum obscurior circa medium et clarior circa margines, quorum alter erit adhuc in situ duplicati luminis, alter erit in situ luminis transmissi per altiorem atmosphaeram. Haec ad totum pertinent Lunae discum. Sed si consideretur unicum punctum disci lunaris, id punctum initio, dum umbram subit, erit


131858. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sunt, facile redditur ratio plurium phaenomenorum, quae saepe observantur ut illius, quod saepe notavi ego ipse; quod nimirum aliquanto post immersionem totalem incipiat augeri plurimum lumen ipsius Lunae, quae saepe in media eclipsi ita inclarescat, ut etiam ejus maculae discerni possint. Et ea quidem phaenomena haberentur semper, uti theoria requirit, si semper atmosphaera terrestris circumquaque esset serena sine ullis nubibus hinc et inde in illo circulo terrestri, qui terminat hemisphaerium e Luna visum. Sed quoniam saepissime habentur nebulae crassiores, quae plus luminis


131859. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

totalem incipiat augeri plurimum lumen ipsius Lunae, quae saepe in media eclipsi ita inclarescat, ut etiam ejus maculae discerni possint. Et ea quidem phaenomena haberentur semper, uti theoria requirit, si semper atmosphaera terrestris circumquaque esset serena sine ullis nubibus hinc et inde in illo circulo terrestri, qui terminat hemisphaerium e Luna visum. Sed quoniam saepissime habentur nebulae crassiores, quae plus luminis intercipiant ac nubes, quae illius transitum penitus impediant, et eae sunt hac illac dispersae sine ullo ordine, satis patet debere etiam in Luna


131860. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

si semper atmosphaera terrestris circumquaque esset serena sine ullis nubibus hinc et inde in illo circulo terrestri, qui terminat hemisphaerium e Luna visum. Sed quoniam saepissime habentur nebulae crassiores, quae plus luminis intercipiant ac nubes, quae illius transitum penitus impediant, et eae sunt hac illac dispersae sine ullo ordine, satis patet debere etiam in Luna haberi saepe mutationes luminis admodum irregulares, ut sine ullo ordine partes aliquae illuminentur plurimum, aliae omni etiam luce destitutae penitus nigrescant. Fortasse et montium


131861. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

impediant, et eae sunt hac illac dispersae sine ullo ordine, satis patet debere etiam in Luna haberi saepe mutationes luminis admodum irregulares, ut sine ullo ordine partes aliquae illuminentur plurimum, aliae omni etiam luce destitutae penitus nigrescant. Fortasse et montium diversa positio turbabit theoriam. Altissima enim quaedam montium juga, ut eorum, qui ad 4 milliaria assurgunt in America hinc et inde a Quitensi valle, ad eam altitudinem deveniunt, per quam lumen deberet transmitti ad centrum sectionis umbrae. Et alibi reflexio radiorum Solis in mari


131862. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

irregulares, ut sine ullo ordine partes aliquae illuminentur plurimum, aliae omni etiam luce destitutae penitus nigrescant. Fortasse et montium diversa positio turbabit theoriam. Altissima enim quaedam montium juga, ut eorum, qui ad 4 milliaria assurgunt in America hinc et inde a Quitensi valle, ad eam altitudinem deveniunt, per quam lumen deberet transmitti ad centrum sectionis umbrae. Et alibi reflexio radiorum Solis in mari ad angulum perquam exiguum potest augere nonnihil lumen in locis positis inter axem et superficiem.


131863. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Fortasse et montium diversa positio turbabit theoriam. Altissima enim quaedam montium juga, ut eorum, qui ad 4 milliaria assurgunt in America hinc et inde a Quitensi valle, ad eam altitudinem deveniunt, per quam lumen deberet transmitti ad centrum sectionis umbrae. Et alibi reflexio radiorum Solis in mari ad angulum perquam exiguum potest augere nonnihil lumen in locis positis inter axem et superficiem. 41 Sunt tamen quaedam phaenomena, quae


131864. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eorum, qui ad 4 milliaria assurgunt in America hinc et inde a Quitensi valle, ad eam altitudinem deveniunt, per quam lumen deberet transmitti ad centrum sectionis umbrae. Et alibi reflexio radiorum Solis in mari ad angulum perquam exiguum potest augere nonnihil lumen in locis positis inter axem et superficiem. 41 Sunt tamen quaedam phaenomena, quae videntur debere constanter haberi semper, ut illud, quod hic exprimitur: nimirum illa pars Lunae, quae erit satis proxima


131865. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

41 Sunt tamen quaedam phaenomena, quae videntur debere constanter haberi semper, ut illud, quod hic exprimitur: nimirum illa pars Lunae, quae erit satis proxima margini umbrae, quod accidit limbo praecedenti prope initium immersionis et emersionis, nunquam erit penitus destituta omni lumine. Nam illuc advenit lumen transmissum per altiorem atmosphaerae terrestris partem, ad quam nec montes assurgunt nec nubes.


131866. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

evaserit obscura, ut videri omnino desierit. Id quidem provenire potest etiam ab aere imminente observatori, cujus illa pars, quae Lunam respicit, habeat majorem vaporum copiam. Quae nebula, si non late extendatur, apparebunt alibi fixae eodem tempore admodum vividae, quin omnino Luna appareat. Et id quidem oportet acciderit in nonnullis casibus, in quibus eodem tempore nonnullis observatoribus Luna prorsus disparuit, dum alii longe alibi positi eandem adhuc satis illustratam viderint luce illa per atmosphaeram transmissa. Verum aliquando fieri potest, ut Luna omne prorsus lumen amittat


131867. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

43 Ostenditur hic, cur id phaenomenum debeat esse rarissimum: quia nimirum, uti etiam diximus lib. II. adn. 14, non potest in tam ingenti tractu simul ubique coelum esse nubilum. Deest enim fere materies tam multis nubibus simul procreandis et desunt ea, quae ad vapores inflandos requiruntur, qui in nubes dilatentur. Atque idcirco, dum alibi obductum est coelum et imbres decidunt densissimi, alibi solet esse purus aer et Sol vividissimus.


131868. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nimirum, uti etiam diximus lib. II. adn. 14, non potest in tam ingenti tractu simul ubique coelum esse nubilum. Deest enim fere materies tam multis nubibus simul procreandis et desunt ea, quae ad vapores inflandos requiruntur, qui in nubes dilatentur. Atque idcirco, dum alibi obductum est coelum et imbres decidunt densissimi, alibi solet esse purus aer et Sol vividissimus. 44 Rationi superiori, quae generalis est, accedit peculiaris ratio petita a diversa admodum


131869. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tam ingenti tractu simul ubique coelum esse nubilum. Deest enim fere materies tam multis nubibus simul procreandis et desunt ea, quae ad vapores inflandos requiruntur, qui in nubes dilatentur. Atque idcirco, dum alibi obductum est coelum et imbres decidunt densissimi, alibi solet esse purus aer et Sol vividissimus. 44 Rationi superiori, quae generalis est, accedit peculiaris ratio petita a diversa admodum constitutione earum partium Terrae, quibus imminet atmosphaera, quae


131870. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

e Luna visi. Porro quotiescunque Luna versatur inter tropicos, quod in eclipsibus fit fere semper, in quibus ea parum admodum potest recedere ab ecliptica, quae intra tropicos continetur tota, ille circulus, qui id hemisphaerium terminat, transit per omnes quinque zonas, quod satis patet. Et quidem si Luna sit in ipso aequatore, is circulus transit per ipsos polos. Notum est autem, dum in altero hemisphaerio est hyems vel autumnus, in altero esse aetatem vel ver. Adeoque si alibi in eo circulo coelum est nubilum, admodum probabile est alibi simul esse serenum, et


131871. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

patet. Et quidem si Luna sit in ipso aequatore, is circulus transit per ipsos polos. Notum est autem, dum in altero hemisphaerio est hyems vel autumnus, in altero esse aetatem vel ver. Adeoque si alibi in eo circulo coelum est nubilum, admodum probabile est alibi simul esse serenum, et proinde fere semper aliquod lumen ad Lunam deveniet. 45 Hoc episodium sponte mihi obvenit ex occasione ipsa nec unquam magis quam tum expertus sum illud facit indignatio versus.


131872. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

obvenit ex occasione ipsa nec unquam magis quam tum expertus sum illud facit indignatio versus. Exponenda est autem occasio ipsa, ut ea, quae plures ejusdem episodii partes respiciunt, percipi possint. Anno 1751 dimensus sum una cum P. Christophoro Maire, doctissimo viro e nostra Societate et summo in primis ac diligentissimo astronomo, basim octo circiter milliariorum in ipsa veteri Via Appia inter Romanam et Albanam urbem, quae fuit altera e binis adhibitis ad determinandum meridiani gradum Romam inter et Ariminum interjacentis, et corrigendam mappam geographicam Pontificiae


131873. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

occasio ipsa, ut ea, quae plures ejusdem episodii partes respiciunt, percipi possint. Anno 1751 dimensus sum una cum P. Christophoro Maire, doctissimo viro e nostra Societate et summo in primis ac diligentissimo astronomo, basim octo circiter milliariorum in ipsa veteri Via Appia inter Romanam et Albanam urbem, quae fuit altera e binis adhibitis ad determinandum meridiani gradum Romam inter et Ariminum interjacentis, et corrigendam mappam geographicam Pontificiae ditionis. Quem duplicem scopum nostrorum laborum hic innui: pertinet ad hunc posteriorem illud in tenuique papyro pingere,


131874. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sum una cum P. Christophoro Maire, doctissimo viro e nostra Societate et summo in primis ac diligentissimo astronomo, basim octo circiter milliariorum in ipsa veteri Via Appia inter Romanam et Albanam urbem, quae fuit altera e binis adhibitis ad determinandum meridiani gradum Romam inter et Ariminum interjacentis, et corrigendam mappam geographicam Pontificiae ditionis. Quem duplicem scopum nostrorum laborum hic innui: pertinet ad hunc posteriorem illud in tenuique papyro pingere, adhuc dominae quae parent oppida Romae, et ad primum illud Terrae deprendere molem, cum peripheria


131875. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Maire, doctissimo viro e nostra Societate et summo in primis ac diligentissimo astronomo, basim octo circiter milliariorum in ipsa veteri Via Appia inter Romanam et Albanam urbem, quae fuit altera e binis adhibitis ad determinandum meridiani gradum Romam inter et Ariminum interjacentis, et corrigendam mappam geographicam Pontificiae ditionis. Quem duplicem scopum nostrorum laborum hic innui: pertinet ad hunc posteriorem illud in tenuique papyro pingere, adhuc dominae quae parent oppida Romae, et ad primum illud Terrae deprendere molem, cum peripheria circuli maximi et diametro.


131876. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

adhibitis ad determinandum meridiani gradum Romam inter et Ariminum interjacentis, et corrigendam mappam geographicam Pontificiae ditionis. Quem duplicem scopum nostrorum laborum hic innui: pertinet ad hunc posteriorem illud in tenuique papyro pingere, adhuc dominae quae parent oppida Romae, et ad primum illud Terrae deprendere molem, cum peripheria circuli maximi et diametro. Quae quidem cognoscuntur cognito uno gradu, si Terra sit sphaerica et gradus ubique aequales sunt. Sed si gradus in diversis locis diversi inveniantur, uti revera inveniuntur, oportet ipsius Terrae figura


131877. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et corrigendam mappam geographicam Pontificiae ditionis. Quem duplicem scopum nostrorum laborum hic innui: pertinet ad hunc posteriorem illud in tenuique papyro pingere, adhuc dominae quae parent oppida Romae, et ad primum illud Terrae deprendere molem, cum peripheria circuli maximi et diametro. Quae quidem cognoscuntur cognito uno gradu, si Terra sit sphaerica et gradus ubique aequales sunt. Sed si gradus in diversis locis diversi inveniantur, uti revera inveniuntur, oportet ipsius Terrae figura recedat a sphaerica magis vel minus, pro majore vel minore graduum


131878. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

scopum nostrorum laborum hic innui: pertinet ad hunc posteriorem illud in tenuique papyro pingere, adhuc dominae quae parent oppida Romae, et ad primum illud Terrae deprendere molem, cum peripheria circuli maximi et diametro. Quae quidem cognoscuntur cognito uno gradu, si Terra sit sphaerica et gradus ubique aequales sunt. Sed si gradus in diversis locis diversi inveniantur, uti revera inveniuntur, oportet ipsius Terrae figura recedat a sphaerica magis vel minus, pro majore vel minore graduum inaequalitate. Et eo spectat illud deducere demum non aequam penitus formam. Tum autem


131879. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Quae quidem cognoscuntur cognito uno gradu, si Terra sit sphaerica et gradus ubique aequales sunt. Sed si gradus in diversis locis diversi inveniantur, uti revera inveniuntur, oportet ipsius Terrae figura recedat a sphaerica magis vel minus, pro majore vel minore graduum inaequalitate. Et eo spectat illud deducere demum non aequam penitus formam. Tum autem figura et magnitudo Terrae determinantur per binos gradus; si ea supponatur elliptica, aliter per plures. Et quidem plurimi requiruntur, si habeatur irregularitas aliqua, quam ego haberi censeo in Telluris figura.


131880. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

gradus ubique aequales sunt. Sed si gradus in diversis locis diversi inveniantur, uti revera inveniuntur, oportet ipsius Terrae figura recedat a sphaerica magis vel minus, pro majore vel minore graduum inaequalitate. Et eo spectat illud deducere demum non aequam penitus formam. Tum autem figura et magnitudo Terrae determinantur per binos gradus; si ea supponatur elliptica, aliter per plures. Et quidem plurimi requiruntur, si habeatur irregularitas aliqua, quam ego haberi censeo in Telluris figura. Ipsam hujus basis dimensionem fusius exposui in volumine De


131881. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

oportet ipsius Terrae figura recedat a sphaerica magis vel minus, pro majore vel minore graduum inaequalitate. Et eo spectat illud deducere demum non aequam penitus formam. Tum autem figura et magnitudo Terrae determinantur per binos gradus; si ea supponatur elliptica, aliter per plures. Et quidem plurimi requiruntur, si habeatur irregularitas aliqua, quam ego haberi censeo in Telluris figura. Ipsam hujus basis dimensionem fusius exposui in volumine De litteraria expeditione per Pontificiam ditionem opusculo I, cap. 2. et opusculo 4.


131882. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aliter per plures. Et quidem plurimi requiruntur, si habeatur irregularitas aliqua, quam ego haberi censeo in Telluris figura. Ipsam hujus basis dimensionem fusius exposui in volumine De litteraria expeditione per Pontificiam ditionem opusculo I, cap. 2. et opusculo 4. cap. 3. Bis autem eandem dimensionem coacti abrumpere, Martio ac Aprili mense, ob ingentem coeli inclementiam, quae quidem ibi eo anni tempore nunquam solet esse tanta, vix demum cum successu absolvimus mense Maio. Secundae dimensionis tempore


131883. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tempore nunquam solet esse tanta, vix demum cum successu absolvimus mense Maio. Secundae dimensionis tempore superiores versus elucubraveram tam in ipsa vespertina commoratione in Albana urbe, in quam nos recipiebamus per noctem, quam inter equitandum, ut tempus fallerem. Et postremos quidem perfeceram ipso mane ejus diei, quo demum censui abrumpendum omnino opus, quod pluribus jam vicibus intermissum fuerat superioribus diebus imbrium vi, ac Romam redeundum. Instrumenta expedita jam fuerant et dimensioni molestissimae data opera per duas horas, cum ingens nos


131884. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nos recipiebamus per noctem, quam inter equitandum, ut tempus fallerem. Et postremos quidem perfeceram ipso mane ejus diei, quo demum censui abrumpendum omnino opus, quod pluribus jam vicibus intermissum fuerat superioribus diebus imbrium vi, ac Romam redeundum. Instrumenta expedita jam fuerant et dimensioni molestissimae data opera per duas horas, cum ingens nos repente procella oppressit, coelo circumquaque obducto nubibus, grandine primum densissima, tum imbre effuso praecipiti, qui ad plures horas perduravit obstinatissimus. Aegre nos recepimus in tabernam,


131885. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

procella oppressit, coelo circumquaque obducto nubibus, grandine primum densissima, tum imbre effuso praecipiti, qui ad plures horas perduravit obstinatissimus. Aegre nos recepimus in tabernam, quam appellant Torre di mezza via, ubi equi cursorii mutantur Romam inter et Albanam urbem, in qua * nullum omnino habetur conclave honestis hominibus recipiendis idoneum. Sed foeda omnia et turpia fossorum, messorum, bubulcorum rhedariorumque compotationibus apta. Cum et imber et immanis ventus debaccharetur rigidissimus sane, licet et Aprilis jam mensis


131886. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad plures horas perduravit obstinatissimus. Aegre nos recepimus in tabernam, quam appellant Torre di mezza via, ubi equi cursorii mutantur Romam inter et Albanam urbem, in qua * nullum omnino habetur conclave honestis hominibus recipiendis idoneum. Sed foeda omnia et turpia fossorum, messorum, bubulcorum rhedariorumque compotationibus apta. Cum et imber et immanis ventus debaccharetur rigidissimus sane, licet et Aprilis jam mensis progressus esset et Libycus flaret, qui aerem e calidissimis Africae partibus deferens solet esse plerumque calidus (finitimos


131887. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in tabernam, quam appellant Torre di mezza via, ubi equi cursorii mutantur Romam inter et Albanam urbem, in qua * nullum omnino habetur conclave honestis hominibus recipiendis idoneum. Sed foeda omnia et turpia fossorum, messorum, bubulcorum rhedariorumque compotationibus apta. Cum et imber et immanis ventus debaccharetur rigidissimus sane, licet et Aprilis jam mensis progressus esset et Libycus flaret, qui aerem e calidissimis Africae partibus deferens solet esse plerumque calidus (finitimos autem Appenini (sic!) montes videre adhuc erat nivibus obrutos praeter morem), ac


131888. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quam appellant Torre di mezza via, ubi equi cursorii mutantur Romam inter et Albanam urbem, in qua * nullum omnino habetur conclave honestis hominibus recipiendis idoneum. Sed foeda omnia et turpia fossorum, messorum, bubulcorum rhedariorumque compotationibus apta. Cum et imber et immanis ventus debaccharetur rigidissimus sane, licet et Aprilis jam mensis progressus esset et Libycus flaret, qui aerem e calidissimis Africae partibus deferens solet esse plerumque calidus (finitimos autem Appenini (sic!) montes videre adhuc erat nivibus obrutos praeter morem), ac progredi


131889. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

mutantur Romam inter et Albanam urbem, in qua * nullum omnino habetur conclave honestis hominibus recipiendis idoneum. Sed foeda omnia et turpia fossorum, messorum, bubulcorum rhedariorumque compotationibus apta. Cum et imber et immanis ventus debaccharetur rigidissimus sane, licet et Aprilis jam mensis progressus esset et Libycus flaret, qui aerem e calidissimis Africae partibus deferens solet esse plerumque calidus (finitimos autem Appenini (sic!) montes videre adhuc erat nivibus obrutos praeter morem), ac progredi ex aedibus non permitteret, assedi ad angulum


131890. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in qua * nullum omnino habetur conclave honestis hominibus recipiendis idoneum. Sed foeda omnia et turpia fossorum, messorum, bubulcorum rhedariorumque compotationibus apta. Cum et imber et immanis ventus debaccharetur rigidissimus sane, licet et Aprilis jam mensis progressus esset et Libycus flaret, qui aerem e calidissimis Africae partibus deferens solet esse plerumque calidus (finitimos autem Appenini (sic!) montes videre adhuc erat nivibus obrutos praeter morem), ac progredi ex aedibus non permitteret, assedi ad angulum foedissimae longioris mensae, ad cujus caput


131891. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

e calidissimis Africae partibus deferens solet esse plerumque calidus (finitimos autem Appenini (sic!) montes videre adhuc erat nivibus obrutos praeter morem), ac progredi ex aedibus non permitteret, assedi ad angulum foedissimae longioris mensae, ad cujus caput plures rustici comessantes et compotantes assederant. Et ex impetu quodam ac animi aegritudine priores centum circiter versus effudi ac ibidem conscripsi. Reliquum episodium partim in itinere inter redeundum in Urbem sub vesperam, partim domi ante quam irem cubitum, perfeci et primo mane nitide exscriptum detuli totum ad


131892. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

partibus deferens solet esse plerumque calidus (finitimos autem Appenini (sic!) montes videre adhuc erat nivibus obrutos praeter morem), ac progredi ex aedibus non permitteret, assedi ad angulum foedissimae longioris mensae, ad cujus caput plures rustici comessantes et compotantes assederant. Et ex impetu quodam ac animi aegritudine priores centum circiter versus effudi ac ibidem conscripsi. Reliquum episodium partim in itinere inter redeundum in Urbem sub vesperam, partim domi ante quam irem cubitum, perfeci et primo mane nitide exscriptum detuli totum ad cardinalem Valentium, primum


131893. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad cujus caput plures rustici comessantes et compotantes assederant. Et ex impetu quodam ac animi aegritudine priores centum circiter versus effudi ac ibidem conscripsi. Reliquum episodium partim in itinere inter redeundum in Urbem sub vesperam, partim domi ante quam irem cubitum, perfeci et primo mane nitide exscriptum detuli totum ad cardinalem Valentium, primum pontificis administrum. De quo ibi expeditionis nimirum meae et auctore primo et fautore perpetuo, ut et de ipso summo pontifice, adeo honorifica mentio habebatur.


131894. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

versus effudi ac ibidem conscripsi. Reliquum episodium partim in itinere inter redeundum in Urbem sub vesperam, partim domi ante quam irem cubitum, perfeci et primo mane nitide exscriptum detuli totum ad cardinalem Valentium, primum pontificis administrum. De quo ibi expeditionis nimirum meae et auctore primo et fautore perpetuo, ut et de ipso summo pontifice, adeo honorifica mentio habebatur. 46 Appia via, apud veteres etiam Romanos celebratissima, marmore omnis


131895. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ac ibidem conscripsi. Reliquum episodium partim in itinere inter redeundum in Urbem sub vesperam, partim domi ante quam irem cubitum, perfeci et primo mane nitide exscriptum detuli totum ad cardinalem Valentium, primum pontificis administrum. De quo ibi expeditionis nimirum meae et auctore primo et fautore perpetuo, ut et de ipso summo pontifice, adeo honorifica mentio habebatur. 46 Appia via, apud veteres etiam Romanos celebratissima, marmore omnis constrata erat, ut et


131896. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

episodium partim in itinere inter redeundum in Urbem sub vesperam, partim domi ante quam irem cubitum, perfeci et primo mane nitide exscriptum detuli totum ad cardinalem Valentium, primum pontificis administrum. De quo ibi expeditionis nimirum meae et auctore primo et fautore perpetuo, ut et de ipso summo pontifice, adeo honorifica mentio habebatur. 46 Appia via, apud veteres etiam Romanos celebratissima, marmore omnis constrata erat, ut et reliquae militares


131897. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et fautore perpetuo, ut et de ipso summo pontifice, adeo honorifica mentio habebatur. 46 Appia via, apud veteres etiam Romanos celebratissima, marmore omnis constrata erat, ut et reliquae militares Romanorum viae. Et plures ipsius tractus adhuc illaesi conservantur, potissimum in mediis Pontinis paludibus aqua obruti. Is tractus Romae proximus ante hosce 30 annos adhuc satis bene conservatus visebatur, licet alia ad ejus latus via per inferiores campos frequentari jam


131898. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

summo pontifice, adeo honorifica mentio habebatur. 46 Appia via, apud veteres etiam Romanos celebratissima, marmore omnis constrata erat, ut et reliquae militares Romanorum viae. Et plures ipsius tractus adhuc illaesi conservantur, potissimum in mediis Pontinis paludibus aqua obruti. Is tractus Romae proximus ante hosce 30 annos adhuc satis bene conservatus visebatur, licet alia ad ejus latus via per inferiores campos frequentari jam soleret passim. Quam ipsam ob causam


131899. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

illaesi conservantur, potissimum in mediis Pontinis paludibus aqua obruti. Is tractus Romae proximus ante hosce 30 annos adhuc satis bene conservatus visebatur, licet alia ad ejus latus via per inferiores campos frequentari jam soleret passim. Quam ipsam ob causam ea deinde marmora sunt eruta et in Urbem delata ad consternenda Urbis ipsius compita nova illa tam eleganti methodo, quadratulis inde efformatis. Tum, cum ibi basim metirer, visebantur identidem ejus viae vestigia et bini lapidum assurgentium ordines, quibus et rectilineis prorsus et inter se parallelis ea olim


131900. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

via per inferiores campos frequentari jam soleret passim. Quam ipsam ob causam ea deinde marmora sunt eruta et in Urbem delata ad consternenda Urbis ipsius compita nova illa tam eleganti methodo, quadratulis inde efformatis. Tum, cum ibi basim metirer, visebantur identidem ejus viae vestigia et bini lapidum assurgentium ordines, quibus et rectilineis prorsus et inter se parallelis ea olim concludebatur, adhuc passim supererant. Verum alicubi, erutis iis etiam limitibus, in ipso viae loco, lapidibus aratro summotis, messis succreverat. Ex utroque latere fere perpetua adhuc visitur


131901. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

soleret passim. Quam ipsam ob causam ea deinde marmora sunt eruta et in Urbem delata ad consternenda Urbis ipsius compita nova illa tam eleganti methodo, quadratulis inde efformatis. Tum, cum ibi basim metirer, visebantur identidem ejus viae vestigia et bini lapidum assurgentium ordines, quibus et rectilineis prorsus et inter se parallelis ea olim concludebatur, adhuc passim supererant. Verum alicubi, erutis iis etiam limitibus, in ipso viae loco, lapidibus aratro summotis, messis succreverat. Ex utroque latere fere perpetua adhuc visitur duplex ingentium ruderum series, e veteribus


131902. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ob causam ea deinde marmora sunt eruta et in Urbem delata ad consternenda Urbis ipsius compita nova illa tam eleganti methodo, quadratulis inde efformatis. Tum, cum ibi basim metirer, visebantur identidem ejus viae vestigia et bini lapidum assurgentium ordines, quibus et rectilineis prorsus et inter se parallelis ea olim concludebatur, adhuc passim supererant. Verum alicubi, erutis iis etiam limitibus, in ipso viae loco, lapidibus aratro summotis, messis succreverat. Ex utroque latere fere perpetua adhuc visitur duplex ingentium ruderum series, e veteribus sepulchris omni ornamento


131903. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

parallelis ea olim concludebatur, adhuc passim supererant. Verum alicubi, erutis iis etiam limitibus, in ipso viae loco, lapidibus aratro summotis, messis succreverat. Ex utroque latere fere perpetua adhuc visitur duplex ingentium ruderum series, e veteribus sepulchris omni ornamento spoliatis et magna ex parte dirutis, quae apud veteres Romanos plerumque secus publicas vias erigebantur. Plura in proximo aderant pastorum mapalia, a quorum canibus in quanto periculo quodam die fuerim constitutus, exposui in eodem primo opusculo Expeditionis litterariae num. 109. ut et aliud multo


131904. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

spoliatis et magna ex parte dirutis, quae apud veteres Romanos plerumque secus publicas vias erigebantur. Plura in proximo aderant pastorum mapalia, a quorum canibus in quanto periculo quodam die fuerim constitutus, exposui in eodem primo opusculo Expeditionis litterariae num. 109. ut et aliud multo gravius vitae periculum, quod ibidem subii in summo Metellae sepulchro ad basis initium, ligneo ponte, quem conscenderam, confracto, enarravi ibidem num. 132. 47 In


131905. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ponte, quem conscenderam, confracto, enarravi ibidem num. 132. 47 In laudibus tanti pontificis (erat is Benedictus XIV) hic exponendis nequaquam immorabor. Quas nimirum exposui et in ejus operis nuncupatoria epistola (ipsi enim, cujus auctoritate et munificentia opus ipsum perfectum est, clementissime excipienti, nuncupandum censui opus ipsum communi nomine Mairii et meo) et multo fusius in poemate, quod, ubi primum post extremum vitae periculum visus est


131906. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

47 In laudibus tanti pontificis (erat is Benedictus XIV) hic exponendis nequaquam immorabor. Quas nimirum exposui et in ejus operis nuncupatoria epistola (ipsi enim, cujus auctoritate et munificentia opus ipsum perfectum est, clementissime excipienti, nuncupandum censui opus ipsum communi nomine Mairii et meo) et multo fusius in poemate, quod, ubi primum post extremum vitae periculum visus est convalescere, inter publicam totius Urbis gratulationem typis impressi, adjectis


131907. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tanti pontificis (erat is Benedictus XIV) hic exponendis nequaquam immorabor. Quas nimirum exposui et in ejus operis nuncupatoria epistola (ipsi enim, cujus auctoritate et munificentia opus ipsum perfectum est, clementissime excipienti, nuncupandum censui opus ipsum communi nomine Mairii et meo) et multo fusius in poemate, quod, ubi primum post extremum vitae periculum visus est convalescere, inter publicam totius Urbis gratulationem typis impressi, adjectis adnotationibus, quibus praecipua ejus gesta carminibus proposita magis illustrarentur. Notissimum est ejus patriam fuisse


131908. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pontificis (erat is Benedictus XIV) hic exponendis nequaquam immorabor. Quas nimirum exposui et in ejus operis nuncupatoria epistola (ipsi enim, cujus auctoritate et munificentia opus ipsum perfectum est, clementissime excipienti, nuncupandum censui opus ipsum communi nomine Mairii et meo) et multo fusius in poemate, quod, ubi primum post extremum vitae periculum visus est convalescere, inter publicam totius Urbis gratulationem typis impressi, adjectis adnotationibus, quibus praecipua ejus gesta carminibus proposita magis illustrarentur. Notissimum est ejus patriam fuisse Bononiam,


131909. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

typis impressi, adjectis adnotationibus, quibus praecipua ejus gesta carminibus proposita magis illustrarentur. Notissimum est ejus patriam fuisse Bononiam, tot doctorum hominum parentem, ac sedem. Notissima est itidem ipsius pontificis doctrina, in jure potissimum, ac editorum operum multitudo et pretium. 48 Silvius cardinalis Valentius, immortalis memoriae vir, quo idem summus pontifex usus est primario administro, secretarium status appellant, usque ad ejus obitum,


131910. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

48 Silvius cardinalis Valentius, immortalis memoriae vir, quo idem summus pontifex usus est primario administro, secretarium status appellant, usque ad ejus obitum, qui pontificis ipsius mortem biennio fere praecessit et in quem unum alia multa praecipua sane munera congesserat, erat enim inter caetera camerarius, ut appellant, et praefectus Congregationi de propaganda fide. Ita autem eo in omnibus sui principatus negotiis utebatur, ut omnino videretur pontificia sibi decreta tantummodo et librorum


131911. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

memoriae vir, quo idem summus pontifex usus est primario administro, secretarium status appellant, usque ad ejus obitum, qui pontificis ipsius mortem biennio fere praecessit et in quem unum alia multa praecipua sane munera congesserat, erat enim inter caetera camerarius, ut appellant, et praefectus Congregationi de propaganda fide. Ita autem eo in omnibus sui principatus negotiis utebatur, ut omnino videretur pontificia sibi decreta tantummodo et librorum conscribendorum ac edendorum curam reservasse, reliquis omnibus sui regiminis partibus ipsi uni relictis. Quo spectat illud


131912. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fere praecessit et in quem unum alia multa praecipua sane munera congesserat, erat enim inter caetera camerarius, ut appellant, et praefectus Congregationi de propaganda fide. Ita autem eo in omnibus sui principatus negotiis utebatur, ut omnino videretur pontificia sibi decreta tantummodo et librorum conscribendorum ac edendorum curam reservasse, reliquis omnibus sui regiminis partibus ipsi uni relictis. Quo spectat illud quo nempe ministro securus docto potes indulgere labori. Nulla autem mihi suppetunt satis idonea vocabula, quibus tantum virum pro merito


131913. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ac edendorum curam reservasse, reliquis omnibus sui regiminis partibus ipsi uni relictis. Quo spectat illud quo nempe ministro securus docto potes indulgere labori. Nulla autem mihi suppetunt satis idonea vocabula, quibus tantum virum pro merito celebrare possim, cujus et perspicacissimam mentis vim atque capacitatem amplissimam et paratissimam semper in difficillimis quibusque negotiis consiliorum multitudinem et suavissimam indolem ac ingenitam humanitatem suspexit non Roma tantum, sed et universus Christianus orbis. Quibus accessit et summus litterarum ac


131914. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

partibus ipsi uni relictis. Quo spectat illud quo nempe ministro securus docto potes indulgere labori. Nulla autem mihi suppetunt satis idonea vocabula, quibus tantum virum pro merito celebrare possim, cujus et perspicacissimam mentis vim atque capacitatem amplissimam et paratissimam semper in difficillimis quibusque negotiis consiliorum multitudinem et suavissimam indolem ac ingenitam humanitatem suspexit non Roma tantum, sed et universus Christianus orbis. Quibus accessit et summus litterarum ac bonarum artium amor ac cultus et, quod caput est, summa itidem


131915. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

potes indulgere labori. Nulla autem mihi suppetunt satis idonea vocabula, quibus tantum virum pro merito celebrare possim, cujus et perspicacissimam mentis vim atque capacitatem amplissimam et paratissimam semper in difficillimis quibusque negotiis consiliorum multitudinem et suavissimam indolem ac ingenitam humanitatem suspexit non Roma tantum, sed et universus Christianus orbis. Quibus accessit et summus litterarum ac bonarum artium amor ac cultus et, quod caput est, summa itidem vitae integritas atque probitas, sincera religio et pietas, opum contemptus et


131916. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

idonea vocabula, quibus tantum virum pro merito celebrare possim, cujus et perspicacissimam mentis vim atque capacitatem amplissimam et paratissimam semper in difficillimis quibusque negotiis consiliorum multitudinem et suavissimam indolem ac ingenitam humanitatem suspexit non Roma tantum, sed et universus Christianus orbis. Quibus accessit et summus litterarum ac bonarum artium amor ac cultus et, quod caput est, summa itidem vitae integritas atque probitas, sincera religio et pietas, opum contemptus et liberalitas. Quorum omnium exempla plurima perspexi ego ipse luculentissima sane,


131917. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

celebrare possim, cujus et perspicacissimam mentis vim atque capacitatem amplissimam et paratissimam semper in difficillimis quibusque negotiis consiliorum multitudinem et suavissimam indolem ac ingenitam humanitatem suspexit non Roma tantum, sed et universus Christianus orbis. Quibus accessit et summus litterarum ac bonarum artium amor ac cultus et, quod caput est, summa itidem vitae integritas atque probitas, sincera religio et pietas, opum contemptus et liberalitas. Quorum omnium exempla plurima perspexi ego ipse luculentissima sane, pro ea, qua mecum egit humanitate maxima, qua


131918. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vim atque capacitatem amplissimam et paratissimam semper in difficillimis quibusque negotiis consiliorum multitudinem et suavissimam indolem ac ingenitam humanitatem suspexit non Roma tantum, sed et universus Christianus orbis. Quibus accessit et summus litterarum ac bonarum artium amor ac cultus et, quod caput est, summa itidem vitae integritas atque probitas, sincera religio et pietas, opum contemptus et liberalitas. Quorum omnium exempla plurima perspexi ego ipse luculentissima sane, pro ea, qua mecum egit humanitate maxima, qua mihi semper aditum ad se patere voluit, saepe et ad


131919. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

negotiis consiliorum multitudinem et suavissimam indolem ac ingenitam humanitatem suspexit non Roma tantum, sed et universus Christianus orbis. Quibus accessit et summus litterarum ac bonarum artium amor ac cultus et, quod caput est, summa itidem vitae integritas atque probitas, sincera religio et pietas, opum contemptus et liberalitas. Quorum omnium exempla plurima perspexi ego ipse luculentissima sane, pro ea, qua mecum egit humanitate maxima, qua mihi semper aditum ad se patere voluit, saepe et ad mensam adhibens et ad familiarissimas cum paucis amicorum confabulationes, quibus


131920. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et suavissimam indolem ac ingenitam humanitatem suspexit non Roma tantum, sed et universus Christianus orbis. Quibus accessit et summus litterarum ac bonarum artium amor ac cultus et, quod caput est, summa itidem vitae integritas atque probitas, sincera religio et pietas, opum contemptus et liberalitas. Quorum omnium exempla plurima perspexi ego ipse luculentissima sane, pro ea, qua mecum egit humanitate maxima, qua mihi semper aditum ad se patere voluit, saepe et ad mensam adhibens et ad familiarissimas cum paucis amicorum confabulationes, quibus animum a tot curis fatigatum


131921. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cultus et, quod caput est, summa itidem vitae integritas atque probitas, sincera religio et pietas, opum contemptus et liberalitas. Quorum omnium exempla plurima perspexi ego ipse luculentissima sane, pro ea, qua mecum egit humanitate maxima, qua mihi semper aditum ad se patere voluit, saepe et ad mensam adhibens et ad familiarissimas cum paucis amicorum confabulationes, quibus animum a tot curis fatigatum recrearet. Quantum autem ipsi deberem, nunquam itidem verbis satis efferre possum. Exhibui quidem, sed admodum tenuem grati animi significationem tam in


131922. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est, summa itidem vitae integritas atque probitas, sincera religio et pietas, opum contemptus et liberalitas. Quorum omnium exempla plurima perspexi ego ipse luculentissima sane, pro ea, qua mecum egit humanitate maxima, qua mihi semper aditum ad se patere voluit, saepe et ad mensam adhibens et ad familiarissimas cum paucis amicorum confabulationes, quibus animum a tot curis fatigatum recrearet. Quantum autem ipsi deberem, nunquam itidem verbis satis efferre possum. Exhibui quidem, sed admodum tenuem grati animi significationem tam in epistola nuncupatoria


131923. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fatigatum recrearet. Quantum autem ipsi deberem, nunquam itidem verbis satis efferre possum. Exhibui quidem, sed admodum tenuem grati animi significationem tam in epistola nuncupatoria opusculi de Turbine, quod eidem inscripsi, quam in Stayanae Philosophiae voluminibus et in opere de Expeditione litteraria per pontificiam ditionem, cujus, ut paullo superius monui, is primus et auctor fuit et fautor. Ipse enim, uti hic innuo, id ipsum pontifici suggessit, ipse fundum ad expensas necessarias invenit, ipse pecuniam, quotiescunque opus haberem, continuo


131924. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

possum. Exhibui quidem, sed admodum tenuem grati animi significationem tam in epistola nuncupatoria opusculi de Turbine, quod eidem inscripsi, quam in Stayanae Philosophiae voluminibus et in opere de Expeditione litteraria per pontificiam ditionem, cujus, ut paullo superius monui, is primus et auctor fuit et fautor. Ipse enim, uti hic innuo, id ipsum pontifici suggessit, ipse fundum ad expensas necessarias invenit, ipse pecuniam, quotiescunque opus haberem, continuo sumministravit, nullas unquam rationes exquirens, ipse mecum habere voluit commercium litterarum perpetuum, cui bis in


131925. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quidem, sed admodum tenuem grati animi significationem tam in epistola nuncupatoria opusculi de Turbine, quod eidem inscripsi, quam in Stayanae Philosophiae voluminibus et in opere de Expeditione litteraria per pontificiam ditionem, cujus, ut paullo superius monui, is primus et auctor fuit et fautor. Ipse enim, uti hic innuo, id ipsum pontifici suggessit, ipse fundum ad expensas necessarias invenit, ipse pecuniam, quotiescunque opus haberem, continuo sumministravit, nullas unquam rationes exquirens, ipse mecum habere voluit commercium litterarum perpetuum, cui bis in hebdomada et


131926. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fuit et fautor. Ipse enim, uti hic innuo, id ipsum pontifici suggessit, ipse fundum ad expensas necessarias invenit, ipse pecuniam, quotiescunque opus haberem, continuo sumministravit, nullas unquam rationes exquirens, ipse mecum habere voluit commercium litterarum perpetuum, cui bis in hebdomada et observationum seriem communicarem per litteras et, si quid opus esset, significarem, humanissimis ejus litteris incitatus semper et auctoritate suprema adjutus, qua omnia, quae se identidem offerebant, impedimenta summovit, donec et pontificiae ditionis mappa et volumen complectens totius


131927. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pontifici suggessit, ipse fundum ad expensas necessarias invenit, ipse pecuniam, quotiescunque opus haberem, continuo sumministravit, nullas unquam rationes exquirens, ipse mecum habere voluit commercium litterarum perpetuum, cui bis in hebdomada et observationum seriem communicarem per litteras et, si quid opus esset, significarem, humanissimis ejus litteris incitatus semper et auctoritate suprema adjutus, qua omnia, quae se identidem offerebant, impedimenta summovit, donec et pontificiae ditionis mappa et volumen complectens totius expeditionis scopum ac fructum ejus itidem auctoritate


131928. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quotiescunque opus haberem, continuo sumministravit, nullas unquam rationes exquirens, ipse mecum habere voluit commercium litterarum perpetuum, cui bis in hebdomada et observationum seriem communicarem per litteras et, si quid opus esset, significarem, humanissimis ejus litteris incitatus semper et auctoritate suprema adjutus, qua omnia, quae se identidem offerebant, impedimenta summovit, donec et pontificiae ditionis mappa et volumen complectens totius expeditionis scopum ac fructum ejus itidem auctoritate impressa prodierunt. Hic ipsam occasionem innui, qua me is


131929. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

voluit commercium litterarum perpetuum, cui bis in hebdomada et observationum seriem communicarem per litteras et, si quid opus esset, significarem, humanissimis ejus litteris incitatus semper et auctoritate suprema adjutus, qua omnia, quae se identidem offerebant, impedimenta summovit, donec et pontificiae ditionis mappa et volumen complectens totius expeditionis scopum ac fructum ejus itidem auctoritate impressa prodierunt. Hic ipsam occasionem innui, qua me is ad dimensionem gradus meridiani et correctionem mappae geographicae ditionis pontificiae adhibuit.


131930. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

perpetuum, cui bis in hebdomada et observationum seriem communicarem per litteras et, si quid opus esset, significarem, humanissimis ejus litteris incitatus semper et auctoritate suprema adjutus, qua omnia, quae se identidem offerebant, impedimenta summovit, donec et pontificiae ditionis mappa et volumen complectens totius expeditionis scopum ac fructum ejus itidem auctoritate impressa prodierunt. Hic ipsam occasionem innui, qua me is ad dimensionem gradus meridiani et correctionem mappae geographicae ditionis pontificiae adhibuit. Petierat Lusitaniae rex Joannes


131931. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

qua omnia, quae se identidem offerebant, impedimenta summovit, donec et pontificiae ditionis mappa et volumen complectens totius expeditionis scopum ac fructum ejus itidem auctoritate impressa prodierunt. Hic ipsam occasionem innui, qua me is ad dimensionem gradus meridiani et correctionem mappae geographicae ditionis pontificiae adhibuit. Petierat Lusitaniae rex Joannes V. decem e nostra Societate mathematicos a nostro supremo praeside, praepositum generalem appellamus, qui in Brasiliam navigarent et mappam delinearent regionum cum Hispanis commutandarum ac limites


131932. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ipsam occasionem innui, qua me is ad dimensionem gradus meridiani et correctionem mappae geographicae ditionis pontificiae adhibuit. Petierat Lusitaniae rex Joannes V. decem e nostra Societate mathematicos a nostro supremo praeside, praepositum generalem appellamus, qui in Brasiliam navigarent et mappam delinearent regionum cum Hispanis commutandarum ac limites definirent. Ego me ad opus obtuleram ei, qui regium legatum agebat tum Romae apud pontificem eratque itidem e Societate nostra, ea conditione, ut mihi simul liceret metiri meridiani gradum, quem cum Quitensi conferrem definito


131933. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

commutandarum ac limites definirent. Ego me ad opus obtuleram ei, qui regium legatum agebat tum Romae apud pontificem eratque itidem e Societate nostra, ea conditione, ut mihi simul liceret metiri meridiani gradum, quem cum Quitensi conferrem definito paullo ante a Parisiensibus academicis. Et quidem non solum annuerat ipse, sed facultatem illico ab ipso praeposito generali mihi impetraverat. De discessu cogitantem cardinalis Valentius continuit in Urbe et pontificis nomine imperavit, ut, quae pro Brasilia meditabar, in ditione pontificia exequerer. Qua in re quantum ipsi debeam,


131934. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ut mihi simul liceret metiri meridiani gradum, quem cum Quitensi conferrem definito paullo ante a Parisiensibus academicis. Et quidem non solum annuerat ipse, sed facultatem illico ab ipso praeposito generali mihi impetraverat. De discessu cogitantem cardinalis Valentius continuit in Urbe et pontificis nomine imperavit, ut, quae pro Brasilia meditabar, in ditione pontificia exequerer. Qua in re quantum ipsi debeam, cognoscet sane, quicunque perpenderit ea, quae insequentibus annis in Lusitania acciderunt. Porro haec Valentiorum familia Mantuana nunc quidem, originem tamen ducit ex


131935. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

annis in Lusitania acciderunt. Porro haec Valentiorum familia Mantuana nunc quidem, originem tamen ducit ex ipsa Ragusina urbe, mea patria. Mente adhuc retineo locum, quem legi apud Agnellium, celebrem Mantuanum historicum, qui de hac familia loquens, antiquiorem alium historicum ejus et nobilitatis et originis testem adhibet. Sed ejus nomen nunc quidem non teneo nec Agnellium hic invenire potui, cujus integrum locum exscriberem. Sed verba sunt omnino haec: famiglia, che il... chiama nobilissima proveniente dall' antico Epidauro, oggi Ragusa.


131936. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in Lusitania acciderunt. Porro haec Valentiorum familia Mantuana nunc quidem, originem tamen ducit ex ipsa Ragusina urbe, mea patria. Mente adhuc retineo locum, quem legi apud Agnellium, celebrem Mantuanum historicum, qui de hac familia loquens, antiquiorem alium historicum ejus et nobilitatis et originis testem adhibet. Sed ejus nomen nunc quidem non teneo nec Agnellium hic invenire potui, cujus integrum locum exscriberem. Sed verba sunt omnino haec: famiglia, che il... chiama nobilissima proveniente dall' antico Epidauro, oggi Ragusa.


131937. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Valenti Famiglia detta dal Janelli nobilissima e discesa dal' antico Epidauro, oggi Ragugia, Annali di Mantova (scritti da Scipione Agnello Maffei, lib. II, cap. 7). Ipsius autem patriae laudes paucis quidem versibus, sed et maximas sane complexus sum et verissimas, quod omnino novit, quicumque geographorum opera perlegat et Ragusinorum litteraria monumenta evolvat. A barbarie incultissima undecunque circumsepti, et severiores disciplinas et humaniores in primis litteras diligentissime excolimus tam Latino


131938. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Famiglia detta dal Janelli nobilissima e discesa dal' antico Epidauro, oggi Ragugia, Annali di Mantova (scritti da Scipione Agnello Maffei, lib. II, cap. 7). Ipsius autem patriae laudes paucis quidem versibus, sed et maximas sane complexus sum et verissimas, quod omnino novit, quicumque geographorum opera perlegat et Ragusinorum litteraria monumenta evolvat. A barbarie incultissima undecunque circumsepti, et severiores disciplinas et humaniores in primis litteras diligentissime excolimus tam Latino idiomate quam Illyrico, quo domi


131939. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

oggi Ragugia, Annali di Mantova (scritti da Scipione Agnello Maffei, lib. II, cap. 7). Ipsius autem patriae laudes paucis quidem versibus, sed et maximas sane complexus sum et verissimas, quod omnino novit, quicumque geographorum opera perlegat et Ragusinorum litteraria monumenta evolvat. A barbarie incultissima undecunque circumsepti, et severiores disciplinas et humaniores in primis litteras diligentissime excolimus tam Latino idiomate quam Illyrico, quo domi utimur. Omitto vetustiores ut Marinum Ghetaldum, inter geometras celebrem


131940. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

7). Ipsius autem patriae laudes paucis quidem versibus, sed et maximas sane complexus sum et verissimas, quod omnino novit, quicumque geographorum opera perlegat et Ragusinorum litteraria monumenta evolvat. A barbarie incultissima undecunque circumsepti, et severiores disciplinas et humaniores in primis litteras diligentissime excolimus tam Latino idiomate quam Illyrico, quo domi utimur. Omitto vetustiores ut Marinum Ghetaldum, inter geometras celebrem illo ipso tempore, quo nobilissima facultas a paucis admodum excolebatur; Stephanum Gradium,


131941. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Ipsius autem patriae laudes paucis quidem versibus, sed et maximas sane complexus sum et verissimas, quod omnino novit, quicumque geographorum opera perlegat et Ragusinorum litteraria monumenta evolvat. A barbarie incultissima undecunque circumsepti, et severiores disciplinas et humaniores in primis litteras diligentissime excolimus tam Latino idiomate quam Illyrico, quo domi utimur. Omitto vetustiores ut Marinum Ghetaldum, inter geometras celebrem illo ipso tempore, quo nobilissima facultas a paucis admodum excolebatur; Stephanum Gradium, elegantissimum Latinum


131942. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

saeculo, quo usque adeo conciderant in Italia humaniores litterae corruptae penitus ac depravatae; Bandurium e Benedictinorum familia tot voluminibus in Gallia editis celebrem aliosque quamplurimos, qui mihi frustra sese offerunt properanti. Unus instar millium esse potest in Latina poesi et omni doctrinae genere- Benedictus Stayus, de quo mentionem feci lib. I, num. 29. Cui et Christophorum, ejus fratrem, Latinum scriptorem nitidissimum, et alios quamplurimos itidem adhuc superstites possem adjungere. Sed unum, quem ego quidem plurimi facio, Romae vigentem et notissimum, omnino


131943. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ac depravatae; Bandurium e Benedictinorum familia tot voluminibus in Gallia editis celebrem aliosque quamplurimos, qui mihi frustra sese offerunt properanti. Unus instar millium esse potest in Latina poesi et omni doctrinae genere- Benedictus Stayus, de quo mentionem feci lib. I, num. 29. Cui et Christophorum, ejus fratrem, Latinum scriptorem nitidissimum, et alios quamplurimos itidem adhuc superstites possem adjungere. Sed unum, quem ego quidem plurimi facio, Romae vigentem et notissimum, omnino commemorabo P. Raymundum Kunichium, egregium e nostra Societate et oratorem et poetam,


131944. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in Gallia editis celebrem aliosque quamplurimos, qui mihi frustra sese offerunt properanti. Unus instar millium esse potest in Latina poesi et omni doctrinae genere- Benedictus Stayus, de quo mentionem feci lib. I, num. 29. Cui et Christophorum, ejus fratrem, Latinum scriptorem nitidissimum, et alios quamplurimos itidem adhuc superstites possem adjungere. Sed unum, quem ego quidem plurimi facio, Romae vigentem et notissimum, omnino commemorabo P. Raymundum Kunichium, egregium e nostra Societate et oratorem et poetam, pluribus impressis speciminibus clarissimum. Vernacula autem


131945. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in Latina poesi et omni doctrinae genere- Benedictus Stayus, de quo mentionem feci lib. I, num. 29. Cui et Christophorum, ejus fratrem, Latinum scriptorem nitidissimum, et alios quamplurimos itidem adhuc superstites possem adjungere. Sed unum, quem ego quidem plurimi facio, Romae vigentem et notissimum, omnino commemorabo P. Raymundum Kunichium, egregium e nostra Societate et oratorem et poetam, pluribus impressis speciminibus clarissimum. Vernacula autem nostra lingua habemus etiam bina epica poemata, egregia sane, Osmaniadem atque Christiadem, et alia quamplurima summi pretii


131946. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

lib. I, num. 29. Cui et Christophorum, ejus fratrem, Latinum scriptorem nitidissimum, et alios quamplurimos itidem adhuc superstites possem adjungere. Sed unum, quem ego quidem plurimi facio, Romae vigentem et notissimum, omnino commemorabo P. Raymundum Kunichium, egregium e nostra Societate et oratorem et poetam, pluribus impressis speciminibus clarissimum. Vernacula autem nostra lingua habemus etiam bina epica poemata, egregia sane, Osmaniadem atque Christiadem, et alia quamplurima summi pretii omnium generum, inter quae plura edita ab abbate Giorgio Benedictino plurimum excellunt.


131947. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

29. Cui et Christophorum, ejus fratrem, Latinum scriptorem nitidissimum, et alios quamplurimos itidem adhuc superstites possem adjungere. Sed unum, quem ego quidem plurimi facio, Romae vigentem et notissimum, omnino commemorabo P. Raymundum Kunichium, egregium e nostra Societate et oratorem et poetam, pluribus impressis speciminibus clarissimum. Vernacula autem nostra lingua habemus etiam bina epica poemata, egregia sane, Osmaniadem atque Christiadem, et alia quamplurima summi pretii omnium generum, inter quae plura edita ab abbate Giorgio Benedictino plurimum excellunt. Qui quidem


131948. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

plurimi facio, Romae vigentem et notissimum, omnino commemorabo P. Raymundum Kunichium, egregium e nostra Societate et oratorem et poetam, pluribus impressis speciminibus clarissimum. Vernacula autem nostra lingua habemus etiam bina epica poemata, egregia sane, Osmaniadem atque Christiadem, et alia quamplurima summi pretii omnium generum, inter quae plura edita ab abbate Giorgio Benedictino plurimum excellunt. Qui quidem et Latinis operibus editis hoc nostro saeculo maximam sibi eruditionis et sacrae et profanae famam comparavit. Atque hic mihi haud ita quidem


131949. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et poetam, pluribus impressis speciminibus clarissimum. Vernacula autem nostra lingua habemus etiam bina epica poemata, egregia sane, Osmaniadem atque Christiadem, et alia quamplurima summi pretii omnium generum, inter quae plura edita ab abbate Giorgio Benedictino plurimum excellunt. Qui quidem et Latinis operibus editis hoc nostro saeculo maximam sibi eruditionis et sacrae et profanae famam comparavit. Atque hic mihi haud ita quidem temperare possum, ut domesticam laudem omittam. Circumferuntur enim satis multa elegantissima carmina Petri fratris, quem anno 22


131950. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nostra lingua habemus etiam bina epica poemata, egregia sane, Osmaniadem atque Christiadem, et alia quamplurima summi pretii omnium generum, inter quae plura edita ab abbate Giorgio Benedictino plurimum excellunt. Qui quidem et Latinis operibus editis hoc nostro saeculo maximam sibi eruditionis et sacrae et profanae famam comparavit. Atque hic mihi haud ita quidem temperare possum, ut domesticam laudem omittam. Circumferuntur enim satis multa elegantissima carmina Petri fratris, quem anno 22 aetatis suae amisimus, incredibilis juvenem spei. Inter quae versiones


131951. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

habemus etiam bina epica poemata, egregia sane, Osmaniadem atque Christiadem, et alia quamplurima summi pretii omnium generum, inter quae plura edita ab abbate Giorgio Benedictino plurimum excellunt. Qui quidem et Latinis operibus editis hoc nostro saeculo maximam sibi eruditionis et sacrae et profanae famam comparavit. Atque hic mihi haud ita quidem temperare possum, ut domesticam laudem omittam. Circumferuntur enim satis multa elegantissima carmina Petri fratris, quem anno 22 aetatis suae amisimus, incredibilis juvenem spei. Inter quae versiones plures et


131952. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et profanae famam comparavit. Atque hic mihi haud ita quidem temperare possum, ut domesticam laudem omittam. Circumferuntur enim satis multa elegantissima carmina Petri fratris, quem anno 22 aetatis suae amisimus, incredibilis juvenem spei. Inter quae versiones plures et Ovidii ex Latino et Molierii ex Gallico Illyricis versibus conscriptae celebrantur. Impressa sunt ante hosce duos annos Annae sororis adhuc viventis Illyrica carmina Venetiis, quae itidem satis bene excepta sunt a nostrae linguae cultoribus. Ac inter poemata P. Caroli Rotii, Societatis nostrae


131953. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

comparavit. Atque hic mihi haud ita quidem temperare possum, ut domesticam laudem omittam. Circumferuntur enim satis multa elegantissima carmina Petri fratris, quem anno 22 aetatis suae amisimus, incredibilis juvenem spei. Inter quae versiones plures et Ovidii ex Latino et Molierii ex Gallico Illyricis versibus conscriptae celebrantur. Impressa sunt ante hosce duos annos Annae sororis adhuc viventis Illyrica carmina Venetiis, quae itidem satis bene excepta sunt a nostrae linguae cultoribus. Ac inter poemata P. Caroli Rotii, Societatis nostrae scriptoris sane non


131954. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

adhuc viventis Illyrica carmina Venetiis, quae itidem satis bene excepta sunt a nostrae linguae cultoribus. Ac inter poemata P. Caroli Rotii, Societatis nostrae scriptoris sane non vulgaris, impressa Patavii nitidissimis Comini typis habentur binae Latinae elegiae P. Bartholomei Boscovichii, mei et natura fratris et religioso instituto socii, adhuc superstitis, recusae iterum alibi et habitae inter elegantissima recentiorum scriptorum monumenta. Usque adeo humaniores litteras Ragusini et excoluerunt semper et adhuc excolunt cum successu.


131955. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

carmina Venetiis, quae itidem satis bene excepta sunt a nostrae linguae cultoribus. Ac inter poemata P. Caroli Rotii, Societatis nostrae scriptoris sane non vulgaris, impressa Patavii nitidissimis Comini typis habentur binae Latinae elegiae P. Bartholomei Boscovichii, mei et natura fratris et religioso instituto socii, adhuc superstitis, recusae iterum alibi et habitae inter elegantissima recentiorum scriptorum monumenta. Usque adeo humaniores litteras Ragusini et excoluerunt semper et adhuc excolunt cum successu.


131956. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

linguae cultoribus. Ac inter poemata P. Caroli Rotii, Societatis nostrae scriptoris sane non vulgaris, impressa Patavii nitidissimis Comini typis habentur binae Latinae elegiae P. Bartholomei Boscovichii, mei et natura fratris et religioso instituto socii, adhuc superstitis, recusae iterum alibi et habitae inter elegantissima recentiorum scriptorum monumenta. Usque adeo humaniores litteras Ragusini et excoluerunt semper et adhuc excolunt cum successu. 49 Quae huc


131957. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

impressa Patavii nitidissimis Comini typis habentur binae Latinae elegiae P. Bartholomei Boscovichii, mei et natura fratris et religioso instituto socii, adhuc superstitis, recusae iterum alibi et habitae inter elegantissima recentiorum scriptorum monumenta. Usque adeo humaniores litteras Ragusini et excoluerunt semper et adhuc excolunt cum successu. 49 Quae huc pertinent, acciderunt ante tres circiter menses. Quae quidem exposui in opere toties nominato De expeditione


131958. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Comini typis habentur binae Latinae elegiae P. Bartholomei Boscovichii, mei et natura fratris et religioso instituto socii, adhuc superstitis, recusae iterum alibi et habitae inter elegantissima recentiorum scriptorum monumenta. Usque adeo humaniores litteras Ragusini et excoluerunt semper et adhuc excolunt cum successu. 49 Quae huc pertinent, acciderunt ante tres circiter menses. Quae quidem exposui in opere toties nominato De expeditione litteraria, opusculo I.


131959. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

1770, chez la veuve Tilliard). Sub finem Januarii mensis anni 1751 ad Tiberis ostium missi sumus, ubi in postrema exundatione Tibris praecedenti mense repagula omnia labefactaverat, quibus in ipso ingressu in Tyrrhenum mare coercetur, ut naves, velocitate fundum excavante, et aggestas a mari arenas dimovente possit excipere. Eo libenter profecti sumus, tum ut, si quod imminenti malo remedium se offerret, proderemus et Urbis commercio consuleremus, tum etiam, ut finitima loca et utrumque Tiberis ostium ac oram littoris et maritimarum turrium situs definiremus. Vix


131960. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Tibris praecedenti mense repagula omnia labefactaverat, quibus in ipso ingressu in Tyrrhenum mare coercetur, ut naves, velocitate fundum excavante, et aggestas a mari arenas dimovente possit excipere. Eo libenter profecti sumus, tum ut, si quod imminenti malo remedium se offerret, proderemus et Urbis commercio consuleremus, tum etiam, ut finitima loca et utrumque Tiberis ostium ac oram littoris et maritimarum turrium situs definiremus. Vix eo deveneramus, cum iterum imbribus assiduis confluente undique immani aquarum vi exundare amnis et alveo relicto universos circum campos


131961. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quibus in ipso ingressu in Tyrrhenum mare coercetur, ut naves, velocitate fundum excavante, et aggestas a mari arenas dimovente possit excipere. Eo libenter profecti sumus, tum ut, si quod imminenti malo remedium se offerret, proderemus et Urbis commercio consuleremus, tum etiam, ut finitima loca et utrumque Tiberis ostium ac oram littoris et maritimarum turrium situs definiremus. Vix eo deveneramus, cum iterum imbribus assiduis confluente undique immani aquarum vi exundare amnis et alveo relicto universos circum campos obruere. Quo quidem tempore Roma iterum cymbulas vidit per Urbis


131962. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ut naves, velocitate fundum excavante, et aggestas a mari arenas dimovente possit excipere. Eo libenter profecti sumus, tum ut, si quod imminenti malo remedium se offerret, proderemus et Urbis commercio consuleremus, tum etiam, ut finitima loca et utrumque Tiberis ostium ac oram littoris et maritimarum turrium situs definiremus. Vix eo deveneramus, cum iterum imbribus assiduis confluente undique immani aquarum vi exundare amnis et alveo relicto universos circum campos obruere. Quo quidem tempore Roma iterum cymbulas vidit per Urbis compita circumcursantes (bis nimirum per eos


131963. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

imminenti malo remedium se offerret, proderemus et Urbis commercio consuleremus, tum etiam, ut finitima loca et utrumque Tiberis ostium ac oram littoris et maritimarum turrium situs definiremus. Vix eo deveneramus, cum iterum imbribus assiduis confluente undique immani aquarum vi exundare amnis et alveo relicto universos circum campos obruere. Quo quidem tempore Roma iterum cymbulas vidit per Urbis compita circumcursantes (bis nimirum per eos menses intra Urbem exundavit Tibris, sed per inferiores campos septies se effudit, quam ob rem posui illud: Jam toties indignatus caput extulit).


131964. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

circumcursantes (bis nimirum per eos menses intra Urbem exundavit Tibris, sed per inferiores campos septies se effudit, quam ob rem posui illud: Jam toties indignatus caput extulit). Abest is locus a Portuensi urbe binis passuum millibus nec ullas fere habet aedes praeter publicas quasdam et arctas et humiles, in quibus diversabamur, ac turrim ad ostii tutelam extructam olim in ipso littore, jam arenarum aggestione facta, aliquanto remotiorem ab ipso mari. Caeterum tuguria tantummodo visuntur aliqua et stramineae casae, in quibus tum quidem trecenta circiter capita piscatorum,


131965. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

(bis nimirum per eos menses intra Urbem exundavit Tibris, sed per inferiores campos septies se effudit, quam ob rem posui illud: Jam toties indignatus caput extulit). Abest is locus a Portuensi urbe binis passuum millibus nec ullas fere habet aedes praeter publicas quasdam et arctas et humiles, in quibus diversabamur, ac turrim ad ostii tutelam extructam olim in ipso littore, jam arenarum aggestione facta, aliquanto remotiorem ab ipso mari. Caeterum tuguria tantummodo visuntur aliqua et stramineae casae, in quibus tum quidem trecenta circiter capita piscatorum, nautarum et


131966. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

urbe binis passuum millibus nec ullas fere habet aedes praeter publicas quasdam et arctas et humiles, in quibus diversabamur, ac turrim ad ostii tutelam extructam olim in ipso littore, jam arenarum aggestione facta, aliquanto remotiorem ab ipso mari. Caeterum tuguria tantummodo visuntur aliqua et stramineae casae, in quibus tum quidem trecenta circiter capita piscatorum, nautarum et operarum ad ostii ipsius tutelam ac reparationem pecunia publica conductarum versabantur. Ubi primum erupit fluvius, ita brevi excrevit, ut casas omnes et tuguria occuparet. Nostrae


131967. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et humiles, in quibus diversabamur, ac turrim ad ostii tutelam extructam olim in ipso littore, jam arenarum aggestione facta, aliquanto remotiorem ab ipso mari. Caeterum tuguria tantummodo visuntur aliqua et stramineae casae, in quibus tum quidem trecenta circiter capita piscatorum, nautarum et operarum ad ostii ipsius tutelam ac reparationem pecunia publica conductarum versabantur. Ubi primum erupit fluvius, ita brevi excrevit, ut casas omnes et tuguria occuparet. Nostrae etiam domus atrium impleverat aqua et jam scalis ad superius tabulatum conscendebat, non


131968. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tantummodo visuntur aliqua et stramineae casae, in quibus tum quidem trecenta circiter capita piscatorum, nautarum et operarum ad ostii ipsius tutelam ac reparationem pecunia publica conductarum versabantur. Ubi primum erupit fluvius, ita brevi excrevit, ut casas omnes et tuguria occuparet. Nostrae etiam domus atrium impleverat aqua et jam scalis ad superius tabulatum conscendebat, non sine aliquorum metu, ne nos obrueret. Quod in tanta maris vicinia, quo se aquarum moles effundebat, fieri omnino non poterat, nisi forte ipsarum aquarum vis convulsas potius


131969. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quidem trecenta circiter capita piscatorum, nautarum et operarum ad ostii ipsius tutelam ac reparationem pecunia publica conductarum versabantur. Ubi primum erupit fluvius, ita brevi excrevit, ut casas omnes et tuguria occuparet. Nostrae etiam domus atrium impleverat aqua et jam scalis ad superius tabulatum conscendebat, non sine aliquorum metu, ne nos obrueret. Quod in tanta maris vicinia, quo se aquarum moles effundebat, fieri omnino non poterat, nisi forte ipsarum aquarum vis convulsas potius aedes evertisset. Longe gravius a fame periculum: per octo integros


131970. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tabulatum conscendebat, non sine aliquorum metu, ne nos obrueret. Quod in tanta maris vicinia, quo se aquarum moles effundebat, fieri omnino non poterat, nisi forte ipsarum aquarum vis convulsas potius aedes evertisset. Longe gravius a fame periculum: per octo integros dies obsessi constitimus. Et nobis quidem annona non defuisset, sed miserabilis nos angebat tot inopum turba omni alimento destituta; cum quibus, quaecumque parata pro nobis fuerant, partiri erat opus. Admodum difficulter ad Portuensem urbem contra fluminis impetum per undantes campos naviculam misimus, ut panem


131971. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Admodum difficulter ad Portuensem urbem contra fluminis impetum per undantes campos naviculam misimus, ut panem adveheret. Sed vix ullus ibidem inventus panis, in urbe nimirum penitus diruta, intra quam vix nunc quidem viginti homines vivant. Ipse ille pistor, qui panem rusticis circumjacentibus et ipsum ostium Tiberinum incolentibus sufficit, profugerat per eos dies aere alieno gravis nec farinae quidquam nec frumenti reliquerat. Res erat sane commiseratione dignissima, et quae lacrymas vel invitis eliceret, cum tantam miserorum turbam videremus in summis tuguriis, in cymbarum malis


131972. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

diruta, intra quam vix nunc quidem viginti homines vivant. Ipse ille pistor, qui panem rusticis circumjacentibus et ipsum ostium Tiberinum incolentibus sufficit, profugerat per eos dies aere alieno gravis nec farinae quidquam nec frumenti reliquerat. Res erat sane commiseratione dignissima, et quae lacrymas vel invitis eliceret, cum tantam miserorum turbam videremus in summis tuguriis, in cymbarum malis pallentes trepidantesque ac panem inclamantes exaudiremus. Ingravescente malo, et Tiberis tumore obfirmato, de nuncio Romam mittendo per affusos campos, neque


131973. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quidquam nec frumenti reliquerat. Res erat sane commiseratione dignissima, et quae lacrymas vel invitis eliceret, cum tantam miserorum turbam videremus in summis tuguriis, in cymbarum malis pallentes trepidantesque ac panem inclamantes exaudiremus. Ingravescente malo, et Tiberis tumore obfirmato, de nuncio Romam mittendo per affusos campos, neque enim contra fluminis impetum licebat ascendere, diu consultatum. Ac demum aegre inventus est, qui cymbula exigua vectus cum binis remigibus tantum adiret periculi. Qui quidem vix integro die per quinque milliaria ad


131974. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

citato cursu perrexit. Verum jam ex Urbe magistratus de nobis, de militibus, de tanta inopum turba solliciti ingentem annonae vim validiori navi impositam secundo fluvio demiserant. Quae quidem ad extremam necessitatem adductis peropportune advecta est. Nec ita multo post undarum resedit furor, et Tibris alveo sese suo restituit. VI. 1 Totius hujusce postremi libri argumentum est color, qui


131975. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hujusce postremi libri argumentum est color, qui plerumque apparet rubeus in Luna deficiente. Dicitur autem lucemque coloret aeriis deflexam auris, quia superiore libro ostentum est lumen, quo Luna adhuc cernitur in umbra ipsa, esse lumen refractum in atmosphaera terrestri. Ac additur et fila retexat ad indicandam Newtonianam luminis theoriam, in qua lux plena, ut infra videbimus, componitur e diversis coloratis filis, quae, ubi ab aliis separantur, suum singula colorem exhibent, omnia vero simul unita album efficiunt. Porro jure Newtonus ipse hic


131976. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

caetera habetur illud Sibi gratulentur mortales extitisse tale ac tantum humani generis decus. In sequenti velut hymno, cujus mentionem feci lib. I. adn. 4, innuuntur fere omnia ejus physica reperta, quae potissimum continentur in ejus Philosophiae naturalis principiis et in Optica. Et exordium sumitur a gravitate generali, quae ad illa priora pertinet. 2 Gravitatem generalem, quam attractionem mutuam appellant, ipse deprehendit primus, et ex


131977. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

illud Sibi gratulentur mortales extitisse tale ac tantum humani generis decus. In sequenti velut hymno, cujus mentionem feci lib. I. adn. 4, innuuntur fere omnia ejus physica reperta, quae potissimum continentur in ejus Philosophiae naturalis principiis et in Optica. Et exordium sumitur a gravitate generali, quae ad illa priora pertinet. 2 Gravitatem generalem, quam attractionem mutuam appellant, ipse deprehendit primus, et ex Keplerianis legibus


131978. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

principiis et in Optica. Et exordium sumitur a gravitate generali, quae ad illa priora pertinet. 2 Gravitatem generalem, quam attractionem mutuam appellant, ipse deprehendit primus, et ex Keplerianis legibus motuum coelestium deduxit legem directam massae attrahentis et reciprocam quadrati distantiae, quam exposui lib. I. adn. 45(44). Eam autem tractavit ut phaenomenum quoddam vel naturae legem, cujus causa ignoretur. Et idcirco posui illud Attracta arcano foedere.


131979. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pertinet. 2 Gravitatem generalem, quam attractionem mutuam appellant, ipse deprehendit primus, et ex Keplerianis legibus motuum coelestium deduxit legem directam massae attrahentis et reciprocam quadrati distantiae, quam exposui lib. I. adn. 45(44). Eam autem tractavit ut phaenomenum quoddam vel naturae legem, cujus causa ignoretur. Et idcirco posui illud Attracta arcano foedere. Addidi vacuas per auras, ut exprimerem fluidum illum


131980. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

mutuam appellant, ipse deprehendit primus, et ex Keplerianis legibus motuum coelestium deduxit legem directam massae attrahentis et reciprocam quadrati distantiae, quam exposui lib. I. adn. 45(44). Eam autem tractavit ut phaenomenum quoddam vel naturae legem, cujus causa ignoretur. Et idcirco posui illud Attracta arcano foedere. Addidi vacuas per auras, ut exprimerem fluidum illum aethereum, * in quo planetarum motus peraguntur, quod ita tenue est, ut resistentiam sensibilem non pariat; ac proinde sint quidem aurae, sed aequivalentes vacuo


131981. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

illum aethereum, * in quo planetarum motus peraguntur, quod ita tenue est, ut resistentiam sensibilem non pariat; ac proinde sint quidem aurae, sed aequivalentes vacuo spatio. Newtonus enim non admisit verum vacuum, cum habeat inter caetera illud Princ. I, 2: Majora autem planetarum et cometarum corpora in spatiis minus resistentibus motus suos conservant diutius. 3 Si nulla ejusmodi gravitas haberetur, abirent planetae per rectas lineas: curvatura orbitae


131982. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

motum deflectentis. Medium autem immobile, circa quod renovant gyros aeternos, est centrum commune gravitatis, * corr. ex aetherum quod solum remanet immobile, ut innuimus lib. I, adn. 42(41) juxta elegantissimum theorema a Newtono inventum: quod, si quotcumque corpora impellantur utcumque et agant in se invicem viribus mutuis contrariis et aequalibus quibuscumque, debeat illud punctum, quod appellatur centrum commune gravitatis omnium simul vel quiescere perpetuo vel moveri uniformiter in directum. Hinc in Newtoni theoria movetur etiam ipse Sol motu absoluto non rotationis


131983. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quod renovant gyros aeternos, est centrum commune gravitatis, * corr. ex aetherum quod solum remanet immobile, ut innuimus lib. I, adn. 42(41) juxta elegantissimum theorema a Newtono inventum: quod, si quotcumque corpora impellantur utcumque et agant in se invicem viribus mutuis contrariis et aequalibus quibuscumque, debeat illud punctum, quod appellatur centrum commune gravitatis omnium simul vel quiescere perpetuo vel moveri uniformiter in directum. Hinc in Newtoni theoria movetur etiam ipse Sol motu absoluto non rotationis tantummodo circa proprium axem, sed etiam translationis


131984. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

omnium simul vel quiescere perpetuo vel moveri uniformiter in directum. Hinc in Newtoni theoria movetur etiam ipse Sol motu absoluto non rotationis tantummodo circa proprium axem, sed etiam translationis circa illud commune centrum gravitatis. In quo ejus theoria differt a Copernico, Galileo et reliquis omnibus, qui ante ipsum movendo Terram posuerant Solis centrum immobile. Gyri autem renovantur a planetis, ut et a cometis, non quidem penitus accurate iidem. Nam mutua gravitas et resistentia ipsa medii, utcumque exigua, orbitas turbat nonnihil, sed satis


131985. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tantummodo circa proprium axem, sed etiam translationis circa illud commune centrum gravitatis. In quo ejus theoria differt a Copernico, Galileo et reliquis omnibus, qui ante ipsum movendo Terram posuerant Solis centrum immobile. Gyri autem renovantur a planetis, ut et a cometis, non quidem penitus accurate iidem. Nam mutua gravitas et resistentia ipsa medii, utcumque exigua, orbitas turbat nonnihil, sed satis proxime, cum perturbationes sint admodum exiguae. Fieri autem potest, ut sit aliqua longissima periodus, in qua omnia nostri hujusce systematis


131986. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

illud commune centrum gravitatis. In quo ejus theoria differt a Copernico, Galileo et reliquis omnibus, qui ante ipsum movendo Terram posuerant Solis centrum immobile. Gyri autem renovantur a planetis, ut et a cometis, non quidem penitus accurate iidem. Nam mutua gravitas et resistentia ipsa medii, utcumque exigua, orbitas turbat nonnihil, sed satis proxime, cum perturbationes sint admodum exiguae. Fieri autem potest, ut sit aliqua longissima periodus, in qua omnia nostri hujusce systematis corpora redeant ad aliquam positionem respectivam penitus eandem. Quo


131987. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

exigua, orbitas turbat nonnihil, sed satis proxime, cum perturbationes sint admodum exiguae. Fieri autem potest, ut sit aliqua longissima periodus, in qua omnia nostri hujusce systematis corpora redeant ad aliquam positionem respectivam penitus eandem. Quo casu omnes gyri omnino renovarentur et essent natura sua aeterni. Fortasse resistentia ipsa ad id conducit, sine qua ex summa aberrationum, quae oriuntur ab attractionibus mutuis, et ex differentia aliqua legis gravitatis a reciproca quadrati distantiae, juxta adn. 29. * * corr. ex 89. N. Janković lib. I,


131988. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in qua omnia nostri hujusce systematis corpora redeant ad aliquam positionem respectivam penitus eandem. Quo casu omnes gyri omnino renovarentur et essent natura sua aeterni. Fortasse resistentia ipsa ad id conducit, sine qua ex summa aberrationum, quae oriuntur ab attractionibus mutuis, et ex differentia aliqua legis gravitatis a reciproca quadrati distantiae, juxta adn. 29. * * corr. ex 89. N. Janković lib. I, motus fortasse accelerarentur. Et fortasse haec distributio massarum, distantiarum, eccentricitatum, quae videtur prorsus arbitraria, erat ad id


131989. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Fortasse resistentia ipsa ad id conducit, sine qua ex summa aberrationum, quae oriuntur ab attractionibus mutuis, et ex differentia aliqua legis gravitatis a reciproca quadrati distantiae, juxta adn. 29. * * corr. ex 89. N. Janković lib. I, motus fortasse accelerarentur. Et fortasse haec distributio massarum, distantiarum, eccentricitatum, quae videtur prorsus arbitraria, erat ad id necessaria. Quidquid sit de ea vel suspicione vel coniectura, periodus ejusmodi deberet esse in immensum longior anno Platonico, cum tam multae nobis jam innotescant inaequalitates,


131990. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

exprimibilem. Quae quidem si vere incommensurabiles sunt invicem, nulla unquam periodus accurata haberi potest. 4 Newtonus itidem omnium primus veram cometarum theoriam deprehendit, et ab ejus generali gravitate desumitur methodus ab ipso tradita et ab aliis tantummodo expolita computandi orbitas ex tribus observationibus, qua Hallejus est usus in suis calculis. De cometarum orbitis admodum oblongis et recessu aphelio ac regressu et caudis


131991. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nulla unquam periodus accurata haberi potest. 4 Newtonus itidem omnium primus veram cometarum theoriam deprehendit, et ab ejus generali gravitate desumitur methodus ab ipso tradita et ab aliis tantummodo expolita computandi orbitas ex tribus observationibus, qua Hallejus est usus in suis calculis. De cometarum orbitis admodum oblongis et recessu aphelio ac regressu et caudis et crinibus egimus lib. I. adn. 29. **


131992. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

omnium primus veram cometarum theoriam deprehendit, et ab ejus generali gravitate desumitur methodus ab ipso tradita et ab aliis tantummodo expolita computandi orbitas ex tribus observationibus, qua Hallejus est usus in suis calculis. De cometarum orbitis admodum oblongis et recessu aphelio ac regressu et caudis et crinibus egimus lib. I. adn. 29. ** ** corr. ex 15. N. Janković Porro Newtonus deprehendit, quo fugiant, cum ostenderit, quo pacto determinari debeat positio axis ad aphelium tendentis.


131993. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

deprehendit, et ab ejus generali gravitate desumitur methodus ab ipso tradita et ab aliis tantummodo expolita computandi orbitas ex tribus observationibus, qua Hallejus est usus in suis calculis. De cometarum orbitis admodum oblongis et recessu aphelio ac regressu et caudis et crinibus egimus lib. I. adn. 29. ** ** corr. ex 15. N. Janković Porro Newtonus deprehendit, quo fugiant, cum ostenderit, quo pacto determinari debeat positio axis ad aphelium tendentis.


131994. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ejus generali gravitate desumitur methodus ab ipso tradita et ab aliis tantummodo expolita computandi orbitas ex tribus observationibus, qua Hallejus est usus in suis calculis. De cometarum orbitis admodum oblongis et recessu aphelio ac regressu et caudis et crinibus egimus lib. I. adn. 29. ** ** corr. ex 15. N. Janković Porro Newtonus deprehendit, quo fugiant, cum ostenderit, quo pacto determinari debeat positio axis ad aphelium tendentis.


131995. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

deprehendit, quo fugiant, cum ostenderit, quo pacto determinari debeat positio axis ad aphelium tendentis. 5 Notissimum erat astronomis ante Newtonum etiam perturbari motus Jovis et Saturni ac eorum satellitum potissimum circa tempus conjunctionis. De quibus perturbationibus loquens Newtonus ipse illud addit ut ad ipsas astronomi haereant. Is quidem nec earum leges definivit, quod fuit argumentum ab academia Parisiensi propositum pro praemio anni 1750, et iterum pro


131996. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

motus Jovis et Saturni ac eorum satellitum potissimum circa tempus conjunctionis. De quibus perturbationibus loquens Newtonus ipse illud addit ut ad ipsas astronomi haereant. Is quidem nec earum leges definivit, quod fuit argumentum ab academia Parisiensi propositum pro praemio anni 1750, et iterum pro 1752. Qua occasione omnem earum theoriam evolvi opere, quod ibi quidem habuit illud eorum accessit, Eulero referente praemium. Sed paullo post Romae edidi, cum editio ab Academia decreta plus aequo differretur. Quae nunc demum prodibit Parisiis post annos 8, ut audio.


131997. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

earum theoriam evolvi opere, quod ibi quidem habuit illud eorum accessit, Eulero referente praemium. Sed paullo post Romae edidi, cum editio ab Academia decreta plus aequo differretur. Quae nunc demum prodibit Parisiis post annos 8, ut audio. (Cette édition déterminée et promise par l'Académie, n'a jamais paru parmi les Ouvrages qui ont remporté le prix ou l'accessit). Ibi solius geometriae infinitesimalis ope inveni formulas omnes necessarias ad computandas aberrationes et tabularum, quae construi possent, formam exhibui. Quae quidem pertinent ad


131998. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

post annos 8, ut audio. (Cette édition déterminée et promise par l'Académie, n'a jamais paru parmi les Ouvrages qui ont remporté le prix ou l'accessit). Ibi solius geometriae infinitesimalis ope inveni formulas omnes necessarias ad computandas aberrationes et tabularum, quae construi possent, formam exhibui. Quae quidem pertinent ad illud problema trium corporum, quod innui lib. I. adn. 48(47). Adhuc tamen Newtonus invenit causam ejusmodi perturbationis, nimirum gravitatem generalem mutuam Jovis et Saturni.


131999. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad computandas aberrationes et tabularum, quae construi possent, formam exhibui. Quae quidem pertinent ad illud problema trium corporum, quod innui lib. I. adn. 48(47). Adhuc tamen Newtonus invenit causam ejusmodi perturbationis, nimirum gravitatem generalem mutuam Jovis et Saturni. Hic adhibui illam eorum veluti reconciliationem per attractionem mutuam post iras veteres, quam innui lib. I. adn. 32(31). Eo respexi in versu, quem adjeci ad designandum illud opus de more, ubi id ad Academiam sine meo nomine transmisi. Erat autem is: Olim


132000. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Eo respexi in versu, quem adjeci ad designandum illud opus de more, ubi id ad Academiam sine meo nomine transmisi. Erat autem is: Olim irae, nunc turbat amor natumque patremque. Si non haberetur velocitas tangentialis nec gravitas in Solem, vi mutuae gravitatis Jupiter et Saturnus ad se invicem accederent et convenirent in centro communi gravitatis. Ea velocitate pergunt describere suas orbitas fere circulares et a se invicem recedunt, cum Jupiter moveatur celerius. Nova autem conjunctio fit post annos circiter 20. Cum enim tempus periodicum Saturni sit


132001. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad designandum illud opus de more, ubi id ad Academiam sine meo nomine transmisi. Erat autem is: Olim irae, nunc turbat amor natumque patremque. Si non haberetur velocitas tangentialis nec gravitas in Solem, vi mutuae gravitatis Jupiter et Saturnus ad se invicem accederent et convenirent in centro communi gravitatis. Ea velocitate pergunt describere suas orbitas fere circulares et a se invicem recedunt, cum Jupiter moveatur celerius. Nova autem conjunctio fit post annos circiter 20. Cum enim tempus periodicum Saturni sit annorum proxime 30, is annis 20 percurrit


132002. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nunc turbat amor natumque patremque. Si non haberetur velocitas tangentialis nec gravitas in Solem, vi mutuae gravitatis Jupiter et Saturnus ad se invicem accederent et convenirent in centro communi gravitatis. Ea velocitate pergunt describere suas orbitas fere circulares et a se invicem recedunt, cum Jupiter moveatur celerius. Nova autem conjunctio fit post annos circiter 20. Cum enim tempus periodicum Saturni sit annorum proxime 30, is annis 20 percurrit respectu Solis duos trientes zodiaci, sive 8 signa. Jupiter autem orbitam suam duodecim annis absolvit


132003. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

annos circiter 20. Cum enim tempus periodicum Saturni sit annorum proxime 30, is annis 20 percurrit respectu Solis duos trientes zodiaci, sive 8 signa. Jupiter autem orbitam suam duodecim annis absolvit adeoque circiter singula signa singulis annis percurrit, nimirum 20 annis circulum integrum et 8 signa. Unde fit, ut circa finem signi octavi assequatur Saturnum lentiorem. 6 Lunae aberrationes implicatissimas et earum causam pendentem a mutua gravitate Newtoniana ac ipsius


132004. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

singulis annis percurrit, nimirum 20 annis circulum integrum et 8 signa. Unde fit, ut circa finem signi octavi assequatur Saturnum lentiorem. 6 Lunae aberrationes implicatissimas et earum causam pendentem a mutua gravitate Newtoniana ac ipsius Newtoni felices conatus et elementa tabularum ad eas computandas ab ipso proposita persecuti sumus lib. I. ab adn. 47(46).


132005. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

circa finem signi octavi assequatur Saturnum lentiorem. 6 Lunae aberrationes implicatissimas et earum causam pendentem a mutua gravitate Newtoniana ac ipsius Newtoni felices conatus et elementa tabularum ad eas computandas ab ipso proposita persecuti sumus lib. I. ab adn. 47(46). 7 Maris aestum derivari itidem a mutua gravitate Newtoniana innuimus lib. I. adn.


132006. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

philosophorum ingenia, explicationem primus omnium invenit Newtonus ac lib. III Principiorum evolvit. Eam theoriam mirum in modum promoverunt Mac-Laurinus, Eulerus, Bernoullius in iis dissertationibus, quae habentur inter praemio donatas ab academia Parisiensi anno 1740. Et quidem hic postremus ipsas etiam diurnas anticipationes et posticipationes felicissime sane eruit e theoria gravitatis, exhibita elegantissima analytica solutione problematis, quo quaeritur locus Terrae intermedius inter loca subjecta Soli et Lunae, in quo ex utriusque actione conjuncta debet


132007. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Newtonus ac lib. III Principiorum evolvit. Eam theoriam mirum in modum promoverunt Mac-Laurinus, Eulerus, Bernoullius in iis dissertationibus, quae habentur inter praemio donatas ab academia Parisiensi anno 1740. Et quidem hic postremus ipsas etiam diurnas anticipationes et posticipationes felicissime sane eruit e theoria gravitatis, exhibita elegantissima analytica solutione problematis, quo quaeritur locus Terrae intermedius inter loca subjecta Soli et Lunae, in quo ex utriusque actione conjuncta debet consequi maxima intumescentia. Cujus quidem problematis


132008. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

praemio donatas ab academia Parisiensi anno 1740. Et quidem hic postremus ipsas etiam diurnas anticipationes et posticipationes felicissime sane eruit e theoria gravitatis, exhibita elegantissima analytica solutione problematis, quo quaeritur locus Terrae intermedius inter loca subjecta Soli et Lunae, in quo ex utriusque actione conjuncta debet consequi maxima intumescentia. Cujus quidem problematis solutionem e sola geometria petitam cum simplicissima constructione geometrica dedi ego in Romano Litteratorum diario.


132009. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

e sola geometria petitam cum simplicissima constructione geometrica dedi ego in Romano Litteratorum diario. 8 Newtono itidem debetur theoria figurae Telluris ad polos compressae et elevatae ad aequatorem. Ubi Richerus anno 1672 deprehendit gravitatis vim minorem sub aequatore quam versus polos, Hugenius et Newtonus deduxerunt inde compressionem figurae Telluris ad polos, et figuram determinarunt debitam vi centrifugae ortae a rotatione diurna. Sed Hugenius solvit


132010. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

8 Newtono itidem debetur theoria figurae Telluris ad polos compressae et elevatae ad aequatorem. Ubi Richerus anno 1672 deprehendit gravitatis vim minorem sub aequatore quam versus polos, Hugenius et Newtonus deduxerunt inde compressionem figurae Telluris ad polos, et figuram determinarunt debitam vi centrifugae ortae a rotatione diurna. Sed Hugenius solvit problema pro casu gravitatis constantis et directae ad unicum centrum, in quo id problema est admodum facile. At Newtonus determinavit


132011. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

8 Newtono itidem debetur theoria figurae Telluris ad polos compressae et elevatae ad aequatorem. Ubi Richerus anno 1672 deprehendit gravitatis vim minorem sub aequatore quam versus polos, Hugenius et Newtonus deduxerunt inde compressionem figurae Telluris ad polos, et figuram determinarunt debitam vi centrifugae ortae a rotatione diurna. Sed Hugenius solvit problema pro casu gravitatis constantis et directae ad unicum centrum, in quo id problema est admodum facile. At Newtonus determinavit calculo quantitatem compressionis etiam pro casu gravitatis mutuae


132012. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

anno 1672 deprehendit gravitatis vim minorem sub aequatore quam versus polos, Hugenius et Newtonus deduxerunt inde compressionem figurae Telluris ad polos, et figuram determinarunt debitam vi centrifugae ortae a rotatione diurna. Sed Hugenius solvit problema pro casu gravitatis constantis et directae ad unicum centrum, in quo id problema est admodum facile. At Newtonus determinavit calculo quantitatem compressionis etiam pro casu gravitatis mutuae particularum omnium, posita materia Telluris homogenea, licet figuram ipsam determinare non potuerit. Quam deinde determinavit


132013. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

compressionis etiam pro casu gravitatis mutuae particularum omnium, posita materia Telluris homogenea, licet figuram ipsam determinare non potuerit. Quam deinde determinavit Mac-Laurinus elegantissime. Perquisitionem promoverunt plurimum deinde multi, inter quos eminent in primis Clairautius et D'Alambertus. Quid in eo genere solius Geometriae ope praestiterim et ego, etiam pro casu nuclei heterogenei, videre poterit, qui velit, opusculo 5 mei operis de Expeditione litteraria, ubi et illud fuse exposui, quod lib. IV(V) adn. 45 indicavi, cur ego quidem suspicer ejusmodi figuram esse


132014. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

posita materia Telluris homogenea, licet figuram ipsam determinare non potuerit. Quam deinde determinavit Mac-Laurinus elegantissime. Perquisitionem promoverunt plurimum deinde multi, inter quos eminent in primis Clairautius et D'Alambertus. Quid in eo genere solius Geometriae ope praestiterim et ego, etiam pro casu nuclei heterogenei, videre poterit, qui velit, opusculo 5 mei operis de Expeditione litteraria, ubi et illud fuse exposui, quod lib. IV(V) adn. 45 indicavi, cur ego quidem suspicer ejusmodi figuram esse admodum irregularem.


132015. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Perquisitionem promoverunt plurimum deinde multi, inter quos eminent in primis Clairautius et D'Alambertus. Quid in eo genere solius Geometriae ope praestiterim et ego, etiam pro casu nuclei heterogenei, videre poterit, qui velit, opusculo 5 mei operis de Expeditione litteraria, ubi et illud fuse exposui, quod lib. IV(V) adn. 45 indicavi, cur ego quidem suspicer ejusmodi figuram esse admodum irregularem. 9 Ex ipsa theoria gravitatis pendet etiam genuina


132016. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

partium potius proxima superficiei quam alte infra ipsam defossa. 10 Exposuimus lib. I. adn. 21. motum communem omnium astrorum lentissimum in orientem circa polos eclipticae et diximus adnot. 25. vocari eum motum etiam praecessionem aequinoctiorum. Cujus ipsius nominis rationem ibidem exhibuimus. Eum Newtonus deduxit primus ex sua theoria gravitatis in eodem libro. Et vim quidem, ex qua is motus oritur, egregie determinavit. Quod ad ipsam praecessionem aequinoctiorum


132017. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

lib. I. adn. 21. motum communem omnium astrorum lentissimum in orientem circa polos eclipticae et diximus adnot. 25. vocari eum motum etiam praecessionem aequinoctiorum. Cujus ipsius nominis rationem ibidem exhibuimus. Eum Newtonus deduxit primus ex sua theoria gravitatis in eodem libro. Et vim quidem, ex qua is motus oritur, egregie determinavit. Quod ad ipsam praecessionem aequinoctiorum pertinet, eam calculo eruit consentientem cum observationibus usque ad unicum minutum secundum. Sed D'Alambertus habet multa, quae in eo calculo desideret, quem longe alia via instituit, et tam


132018. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

libro. Et vim quidem, ex qua is motus oritur, egregie determinavit. Quod ad ipsam praecessionem aequinoctiorum pertinet, eam calculo eruit consentientem cum observationibus usque ad unicum minutum secundum. Sed D'Alambertus habet multa, quae in eo calculo desideret, quem longe alia via instituit, et tam ipsam praecessionem aequinoctiorum quam ejus inaequalitatem, ex qua pendet alius perquam exiguus astrorum motus a Bradleyo detectus, invenit ipsis observationibus admodum conformem. Adhuc tamen omnis ea etiam determinatio Newtono debetur, qui primus docuit, unde is motus proveniat, et


132019. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et tam ipsam praecessionem aequinoctiorum quam ejus inaequalitatem, ex qua pendet alius perquam exiguus astrorum motus a Bradleyo detectus, invenit ipsis observationibus admodum conformem. Adhuc tamen omnis ea etiam determinatio Newtono debetur, qui primus docuit, unde is motus proveniat, et viam exhibuit in ea perquisitione adhibendam. 11 Haec sunt praecipua omnia consectaria gravitatis generalis pertinentia ad generale mundi systema, quae Newtonus persecutus est


132020. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

adhibendam. 11 Haec sunt praecipua omnia consectaria gravitatis generalis pertinentia ad generale mundi systema, quae Newtonus persecutus est in tertio Principiorum libro. Et nunc jam passim proponuntur in ipsis scholis. Faciendus jam transitus ad ea, quae pertinent ad lucem et colores, quae habentur in ejus Optica. 12 Quae ad luminis naturam


132021. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

11 Haec sunt praecipua omnia consectaria gravitatis generalis pertinentia ad generale mundi systema, quae Newtonus persecutus est in tertio Principiorum libro. Et nunc jam passim proponuntur in ipsis scholis. Faciendus jam transitus ad ea, quae pertinent ad lucem et colores, quae habentur in ejus Optica. 12 Quae ad luminis naturam pertinentia Newtonus detexit et protulit, non solum fuerunt olim nihilo minus incognita, quam quae pertinent ad


132022. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in ipsis scholis. Faciendus jam transitus ad ea, quae pertinent ad lucem et colores, quae habentur in ejus Optica. 12 Quae ad luminis naturam pertinentia Newtonus detexit et protulit, non solum fuerunt olim nihilo minus incognita, quam quae pertinent ad gravitatem generalem, sed fuerunt omnino multo magis. Nam licet Newtonus et leges et consectaria ejus vis deprehenderit, praefulserant quodammodo velut quaedam aurora, quae Keplerus de magnetismo Solis, Galileus de


132023. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

12 Quae ad luminis naturam pertinentia Newtonus detexit et protulit, non solum fuerunt olim nihilo minus incognita, quam quae pertinent ad gravitatem generalem, sed fuerunt omnino multo magis. Nam licet Newtonus et leges et consectaria ejus vis deprehenderit, praefulserant quodammodo velut quaedam aurora, quae Keplerus de magnetismo Solis, Galileus de motu gravium, Hugenius de vi centrifuga protulerant. At nihil omnino ante ipsum inventum fuerat, quod ego sciam, unde admirabilis ille lucis textus et


132024. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

12 Quae ad luminis naturam pertinentia Newtonus detexit et protulit, non solum fuerunt olim nihilo minus incognita, quam quae pertinent ad gravitatem generalem, sed fuerunt omnino multo magis. Nam licet Newtonus et leges et consectaria ejus vis deprehenderit, praefulserant quodammodo velut quaedam aurora, quae Keplerus de magnetismo Solis, Galileus de motu gravium, Hugenius de vi centrifuga protulerant. At nihil omnino ante ipsum inventum fuerat, quod ego sciam, unde admirabilis ille lucis textus et diversa ac


132025. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et leges et consectaria ejus vis deprehenderit, praefulserant quodammodo velut quaedam aurora, quae Keplerus de magnetismo Solis, Galileus de motu gravium, Hugenius de vi centrifuga protulerant. At nihil omnino ante ipsum inventum fuerat, quod ego sciam, unde admirabilis ille lucis textus et diversa ac permanens filorum coloratorum natura derivari posset. Haec autem philosophiae Newtonianae pars minus sublimiore geometria indigens, vulgo etiam est notior. Quae cum ipsis quoque puellis nota dicitur, alluditur ad Algarotti opus, quod ipse inscripsit Il Neutonianismo per le Dame, in


132026. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

coloratorum natura derivari posset. Haec autem philosophiae Newtonianae pars minus sublimiore geometria indigens, vulgo etiam est notior. Quae cum ipsis quoque puellis nota dicitur, alluditur ad Algarotti opus, quod ipse inscripsit Il Neutonianismo per le Dame, in quo is potissimum egit de luce et coloribus. 13 Newtonus invenit illud, ut innuimus supra adn. 1, radium luminis constare filis quamplurimis diversae naturae. Quae fila ope prismatis a se invicem separata


132027. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

13 Newtonus invenit illud, ut innuimus supra adn. 1, radium luminis constare filis quamplurimis diversae naturae. Quae fila ope prismatis a se invicem separata contemplatus, invenit discrimen ipsum illorum filorum et naturam singulorum, constantem potissimum binis proprietatibus, quarum utraque hic nobis necessaria est ad explicandum ruborem Lunae in eclipsibus. Utranque hic attigi, inferius autem fuse explico et experimentis confirmo.


132028. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a se invicem separata contemplatus, invenit discrimen ipsum illorum filorum et naturam singulorum, constantem potissimum binis proprietatibus, quarum utraque hic nobis necessaria est ad explicandum ruborem Lunae in eclipsibus. Utranque hic attigi, inferius autem fuse explico et experimentis confirmo. 14 Prima proprietas filorum luminis: permanens refrangibilitatis gradus in singulis conjunctus cum permanente colore. Et haec quidem est vulgo notior ac


132029. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

inferius autem fuse explico et experimentis confirmo. 14 Prima proprietas filorum luminis: permanens refrangibilitatis gradus in singulis conjunctus cum permanente colore. Et haec quidem est vulgo notior ac ope prismatum demonstratur. 15 Secunda proprietas: vices facilioris transmissus et facilioris reflexionis, ex quibus pendet tota naturalium


132030. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

gradus in singulis conjunctus cum permanente colore. Et haec quidem est vulgo notior ac ope prismatum demonstratur. 15 Secunda proprietas: vices facilioris transmissus et facilioris reflexionis, ex quibus pendet tota naturalium colorum theoria, quae in communibus physicae institutionibus vel prorsus omittitur vel vix attingitur. Radius luminis, ut infra videbimus, dum progreditur, acquirit binas dispositiones contrarias, quas mutat per


132031. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in communibus physicae institutionibus vel prorsus omittitur vel vix attingitur. Radius luminis, ut infra videbimus, dum progreditur, acquirit binas dispositiones contrarias, quas mutat per vices post certa intervalla, quae pro aliis coloratis filis in iisdem circumstantiis et in aliis circumstantiis pro eodem etiam colorato filo diversa sunt. Et si is radius adveniat ad novi medii superficiem cum altera ex iis dispositionibus, facilius reflectitur, si autem cum altera, facilius transmittitur ingrediens hoc novum medium. Ea omnia hic attigi.


132032. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Radius luminis, ut infra videbimus, dum progreditur, acquirit binas dispositiones contrarias, quas mutat per vices post certa intervalla, quae pro aliis coloratis filis in iisdem circumstantiis et in aliis circumstantiis pro eodem etiam colorato filo diversa sunt. Et si is radius adveniat ad novi medii superficiem cum altera ex iis dispositionibus, facilius reflectitur, si autem cum altera, facilius transmittitur ingrediens hoc novum medium. Ea omnia hic attigi.


132033. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

autem cum altera, facilius transmittitur ingrediens hoc novum medium. Ea omnia hic attigi. 16 Newtonus proposuit admodum simplicem constructionem problematis, quo quaeratur species et intensitas coloris, qui oriri debet ex mixtione datae quantitatis radiorum speciei datae. Et ea solutione est usus ad determinandam seriem colorum, quos exhibent laminae sensim attenuatae, ut in bullis ex aqua crassa conflatis, quas nominavimus lib. III(IV) adn. 14, et in


132034. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

16 Newtonus proposuit admodum simplicem constructionem problematis, quo quaeratur species et intensitas coloris, qui oriri debet ex mixtione datae quantitatis radiorum speciei datae. Et ea solutione est usus ad determinandam seriem colorum, quos exhibent laminae sensim attenuatae, ut in bullis ex aqua crassa conflatis, quas nominavimus lib. III(IV) adn. 14, et in coloribus crassarum laminarum. Quae series inventae sunt admodum conformes phaenomenis. Hujus


132035. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et intensitas coloris, qui oriri debet ex mixtione datae quantitatis radiorum speciei datae. Et ea solutione est usus ad determinandam seriem colorum, quos exhibent laminae sensim attenuatae, ut in bullis ex aqua crassa conflatis, quas nominavimus lib. III(IV) adn. 14, et in coloribus crassarum laminarum. Quae series inventae sunt admodum conformes phaenomenis. Hujus constructionis fundamentum, quod ipse prorsus suppressit, exhibui in mea dissertatione de lumine edita anno 1748, ubi tamen ipsi constructioni adhibendam omnino censui correctionem quandam debitam


132036. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

itidem admodum conformes. 17 Ex superioribus Principiis illud deduxit Newtonus, e radiis datam materiae laminam ingressis, ubi deferuntur ad finem ejusdem laminae, alios reflecti et alios progredi; prout nimirum eo appulerint in certo gradu dispositionis facilioris reflexionis vel facilioris transmissus. Inde autem determinavit pro data quavis crassitudine, qui radii debeant reflecti, qui vero progredi; tum, qui color oriri debeat ex mixtione reflexorum, qui ex mixtione


132037. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

prout nimirum eo appulerint in certo gradu dispositionis facilioris reflexionis vel facilioris transmissus. Inde autem determinavit pro data quavis crassitudine, qui radii debeant reflecti, qui vero progredi; tum, qui color oriri debeat ex mixtione reflexorum, qui ex mixtione transmissorum. Et vero, ut infra videbimus, invenit, ubi laminae sint crassae, omnium colorum fila aliqua tam reflecti quam transmitti et ex utrisque gigni radium allapso similem; sed ubi tenues sint laminae, separari colores. Et ipse colorum series definivit pro variis crassitudinibus, uti superiore numero


132038. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

determinavit pro data quavis crassitudine, qui radii debeant reflecti, qui vero progredi; tum, qui color oriri debeat ex mixtione reflexorum, qui ex mixtione transmissorum. Et vero, ut infra videbimus, invenit, ubi laminae sint crassae, omnium colorum fila aliqua tam reflecti quam transmitti et ex utrisque gigni radium allapso similem; sed ubi tenues sint laminae, separari colores. Et ipse colorum series definivit pro variis crassitudinibus, uti superiore numero innuimus.


132039. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tum, qui color oriri debeat ex mixtione reflexorum, qui ex mixtione transmissorum. Et vero, ut infra videbimus, invenit, ubi laminae sint crassae, omnium colorum fila aliqua tam reflecti quam transmitti et ex utrisque gigni radium allapso similem; sed ubi tenues sint laminae, separari colores. Et ipse colorum series definivit pro variis crassitudinibus, uti superiore numero innuimus. 18 Inde Newtonus deduxit et rationem naturalium colorum; qui quidem colores sunt


132040. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

similem; sed ubi tenues sint laminae, separari colores. Et ipse colorum series definivit pro variis crassitudinibus, uti superiore numero innuimus. 18 Inde Newtonus deduxit et rationem naturalium colorum; qui quidem colores sunt quaedam externae formae corporum, et internum eorundem textum, nimirum magnitudinem et dispositionem particularum, ex quibus ea constant, et discrimen inter corpora pellucida et opaca, inter ea, quae habent colorem permanentem, et ea, quae


132041. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pro variis crassitudinibus, uti superiore numero innuimus. 18 Inde Newtonus deduxit et rationem naturalium colorum; qui quidem colores sunt quaedam externae formae corporum, et internum eorundem textum, nimirum magnitudinem et dispositionem particularum, ex quibus ea constant, et discrimen inter corpora pellucida et opaca, inter ea, quae habent colorem permanentem, et ea, quae variabilem. Quae omnia inferius explicabuntur singillatim uberius.


132042. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

innuimus. 18 Inde Newtonus deduxit et rationem naturalium colorum; qui quidem colores sunt quaedam externae formae corporum, et internum eorundem textum, nimirum magnitudinem et dispositionem particularum, ex quibus ea constant, et discrimen inter corpora pellucida et opaca, inter ea, quae habent colorem permanentem, et ea, quae variabilem. Quae omnia inferius explicabuntur singillatim uberius. Si corpus est ita homogeneum, ut non habeantur


132043. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

18 Inde Newtonus deduxit et rationem naturalium colorum; qui quidem colores sunt quaedam externae formae corporum, et internum eorundem textum, nimirum magnitudinem et dispositionem particularum, ex quibus ea constant, et discrimen inter corpora pellucida et opaca, inter ea, quae habent colorem permanentem, et ea, quae variabilem. Quae omnia inferius explicabuntur singillatim uberius. Si corpus est ita homogeneum, ut non habeantur satis magna intervalla vacua vel diversae densitatis,


132044. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

18 Inde Newtonus deduxit et rationem naturalium colorum; qui quidem colores sunt quaedam externae formae corporum, et internum eorundem textum, nimirum magnitudinem et dispositionem particularum, ex quibus ea constant, et discrimen inter corpora pellucida et opaca, inter ea, quae habent colorem permanentem, et ea, quae variabilem. Quae omnia inferius explicabuntur singillatim uberius. Si corpus est ita homogeneum, ut non habeantur satis magna intervalla vacua vel diversae densitatis, inter particulas densitatis alterius, id


132045. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

deduxit et rationem naturalium colorum; qui quidem colores sunt quaedam externae formae corporum, et internum eorundem textum, nimirum magnitudinem et dispositionem particularum, ex quibus ea constant, et discrimen inter corpora pellucida et opaca, inter ea, quae habent colorem permanentem, et ea, quae variabilem. Quae omnia inferius explicabuntur singillatim uberius. Si corpus est ita homogeneum, ut non habeantur satis magna intervalla vacua vel diversae densitatis, inter particulas densitatis alterius, id corpus, cujuscumque densitatis, est pellucidum. Si


132046. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

id corpus, cujuscumque densitatis, est pellucidum. Si illa intervalla adsint, est opacum. Colorem autem habebit eum, quem exposcit crassitudo lamellarum, ex quibus ejus particulae constant. Quae crassitudo saepe definitur determinate ex illis superioribus seriebus superioris adnotat(ionis). Et quidem si particulae multo densiores sunt inclusae in vacuo vel in medio multo rariore, color est permanens; si particulae rariores vel vacuum in medio densiore, color est variabilis. Posui autem plura exempla tam colorum permanentium quam variabilium ad carmen


132047. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

exempla tam colorum permanentium quam variabilium ad carmen adornandum. 19 In binis voluminibus haud ita magnis, nimirum in eo, quod continet Principia philosophiae naturalis, et in eo, quo continetur Optica, habentur vera comperta maximi momenti ad veram physicam pertinentia, utique multo plura meo quidem judicio, quam in monumentis omnium physicorum, qui ipsum praecesserunt. In iis autem quamplurima et ad geometriam et ad analysim pertinentia continentur, ut inter


132048. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nimirum in eo, quod continet Principia philosophiae naturalis, et in eo, quo continetur Optica, habentur vera comperta maximi momenti ad veram physicam pertinentia, utique multo plura meo quidem judicio, quam in monumentis omnium physicorum, qui ipsum praecesserunt. In iis autem quamplurima et ad geometriam et ad analysim pertinentia continentur, ut inter caetera fundamentum totius calculi directi et inversi fluxionum, sive calculi differentialis et integralis. Mirum autem, quam multa alia habeantur in tot aliis ejus opusculis, in arithmetica universali, in enumeratione curvarum


132049. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quod continet Principia philosophiae naturalis, et in eo, quo continetur Optica, habentur vera comperta maximi momenti ad veram physicam pertinentia, utique multo plura meo quidem judicio, quam in monumentis omnium physicorum, qui ipsum praecesserunt. In iis autem quamplurima et ad geometriam et ad analysim pertinentia continentur, ut inter caetera fundamentum totius calculi directi et inversi fluxionum, sive calculi differentialis et integralis. Mirum autem, quam multa alia habeantur in tot aliis ejus opusculis, in arithmetica universali, in enumeratione curvarum secundi generis,


132050. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

comperta maximi momenti ad veram physicam pertinentia, utique multo plura meo quidem judicio, quam in monumentis omnium physicorum, qui ipsum praecesserunt. In iis autem quamplurima et ad geometriam et ad analysim pertinentia continentur, ut inter caetera fundamentum totius calculi directi et inversi fluxionum, sive calculi differentialis et integralis. Mirum autem, quam multa alia habeantur in tot aliis ejus opusculis, in arithmetica universali, in enumeratione curvarum secundi generis, in tractatu de quadratura curvarum et aliis, quae simul collecta prodierunt Lausannae*


132051. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

utique multo plura meo quidem judicio, quam in monumentis omnium physicorum, qui ipsum praecesserunt. In iis autem quamplurima et ad geometriam et ad analysim pertinentia continentur, ut inter caetera fundamentum totius calculi directi et inversi fluxionum, sive calculi differentialis et integralis. Mirum autem, quam multa alia habeantur in tot aliis ejus opusculis, in arithmetica universali, in enumeratione curvarum secundi generis, in tractatu de quadratura curvarum et aliis, quae simul collecta prodierunt Lausannae* * corr. ex Lu- in pluribus ejus opusculorum


132052. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ut inter caetera fundamentum totius calculi directi et inversi fluxionum, sive calculi differentialis et integralis. Mirum autem, quam multa alia habeantur in tot aliis ejus opusculis, in arithmetica universali, in enumeratione curvarum secundi generis, in tractatu de quadratura curvarum et aliis, quae simul collecta prodierunt Lausannae* * corr. ex Lu- in pluribus ejus opusculorum tomis. Qui haec omnia noverit atque perpenderit, et ante omnia mundani systematis evolutionem ex legibus gravitatis et totam luminis theoriam, facile percipiet nullis


132053. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

opusculis, in arithmetica universali, in enumeratione curvarum secundi generis, in tractatu de quadratura curvarum et aliis, quae simul collecta prodierunt Lausannae* * corr. ex Lu- in pluribus ejus opusculorum tomis. Qui haec omnia noverit atque perpenderit, et ante omnia mundani systematis evolutionem ex legibus gravitatis et totam luminis theoriam, facile percipiet nullis laudibus satis celebrari posse ejus in remp(ublicam) litterariam promerita. Promeretur sane poeticam hanc apotheosim potiore jure quam tot mendacia veterum numina, quae adhuc ad


132054. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

generis, in tractatu de quadratura curvarum et aliis, quae simul collecta prodierunt Lausannae* * corr. ex Lu- in pluribus ejus opusculorum tomis. Qui haec omnia noverit atque perpenderit, et ante omnia mundani systematis evolutionem ex legibus gravitatis et totam luminis theoriam, facile percipiet nullis laudibus satis celebrari posse ejus in remp(ublicam) litterariam promerita. Promeretur sane poeticam hanc apotheosim potiore jure quam tot mendacia veterum numina, quae adhuc ad carmen adornandum invocantur. Libri ab eo relicti, sunt quaedam


132055. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

litterariam promerita. Promeretur sane poeticam hanc apotheosim potiore jure quam tot mendacia veterum numina, quae adhuc ad carmen adornandum invocantur. Libri ab eo relicti, sunt quaedam velut oracula, a quibus responsa redduntur vera, non mendacia illa, quae dabantur per tripodes et cortinam. 20 Exordium hic desumo a natura radii albi, qui utcunque ad sensum tenuissimus sit et appareat simplex, adhuc tamen componitur ex innumeris filis diversae naturae.


132056. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a quibus responsa redduntur vera, non mendacia illa, quae dabantur per tripodes et cortinam. 20 Exordium hic desumo a natura radii albi, qui utcunque ad sensum tenuissimus sit et appareat simplex, adhuc tamen componitur ex innumeris filis diversae naturae. Eorum autem filorum singula habent suum innatum colorem et suum itidem innatum refrangibilitatis gradum, quem ego exprimo per vires et amorem callis recti, cum alia magis, alia minus ab hoc recto itinere


132057. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

20 Exordium hic desumo a natura radii albi, qui utcunque ad sensum tenuissimus sit et appareat simplex, adhuc tamen componitur ex innumeris filis diversae naturae. Eorum autem filorum singula habent suum innatum colorem et suum itidem innatum refrangibilitatis gradum, quem ego exprimo per vires et amorem callis recti, cum alia magis, alia minus ab hoc recto itinere detorqueantur, ubi appellant in eodem prorsus angulo ad eadem media adeoque diversa vi resistant mutationi directionis sui motus.


132058. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hic desumo a natura radii albi, qui utcunque ad sensum tenuissimus sit et appareat simplex, adhuc tamen componitur ex innumeris filis diversae naturae. Eorum autem filorum singula habent suum innatum colorem et suum itidem innatum refrangibilitatis gradum, quem ego exprimo per vires et amorem callis recti, cum alia magis, alia minus ab hoc recto itinere detorqueantur, ubi appellant in eodem prorsus angulo ad eadem media adeoque diversa vi resistant mutationi directionis sui motus.


132059. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ab hoc recto itinere detorqueantur, ubi appellant in eodem prorsus angulo ad eadem media adeoque diversa vi resistant mutationi directionis sui motus. 21 De luminis refractione et vi refringente egimus lib. III(IV), adn. 4. ac lib. IV(V), adn. 18. Porro ad habendam refractionem, ut ibidem diximus, illud requiritur, ut radius deveniat ad superficiem dirimentem duo media heterogenea et deveniat obliquus. Si enim ingrediatur per lineam


132060. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

21 De luminis refractione et vi refringente egimus lib. III(IV), adn. 4. ac lib. IV(V), adn. 18. Porro ad habendam refractionem, ut ibidem diximus, illud requiritur, ut radius deveniat ad superficiem dirimentem duo media heterogenea et deveniat obliquus. Si enim ingrediatur per lineam perpendicularem, nulla habetur refractio, et hoc exprimitur per illud inclinata subit. Requiritur autem et illud, ut binorum illorum mediorum vis in lumen non sit prorsus eadem, quod vix eveniet in mediis heterogeneis. Ea vis, caeteris


132061. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

III(IV), adn. 4. ac lib. IV(V), adn. 18. Porro ad habendam refractionem, ut ibidem diximus, illud requiritur, ut radius deveniat ad superficiem dirimentem duo media heterogenea et deveniat obliquus. Si enim ingrediatur per lineam perpendicularem, nulla habetur refractio, et hoc exprimitur per illud inclinata subit. Requiritur autem et illud, ut binorum illorum mediorum vis in lumen non sit prorsus eadem, quod vix eveniet in mediis heterogeneis. Ea vis, caeteris paribus, est major in mediis densioribus et itidem, caeteris paribus, major in mediis magis


132062. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Porro ad habendam refractionem, ut ibidem diximus, illud requiritur, ut radius deveniat ad superficiem dirimentem duo media heterogenea et deveniat obliquus. Si enim ingrediatur per lineam perpendicularem, nulla habetur refractio, et hoc exprimitur per illud inclinata subit. Requiritur autem et illud, ut binorum illorum mediorum vis in lumen non sit prorsus eadem, quod vix eveniet in mediis heterogeneis. Ea vis, caeteris paribus, est major in mediis densioribus et itidem, caeteris paribus, major in mediis magis sulphurosis et unctuosis. Quamobrem posset e binis mediis alterum esse


132063. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

per lineam perpendicularem, nulla habetur refractio, et hoc exprimitur per illud inclinata subit. Requiritur autem et illud, ut binorum illorum mediorum vis in lumen non sit prorsus eadem, quod vix eveniet in mediis heterogeneis. Ea vis, caeteris paribus, est major in mediis densioribus et itidem, caeteris paribus, major in mediis magis sulphurosis et unctuosis. Quamobrem posset e binis mediis alterum esse ita densius altero et simul ita minus sulphurosum vel unctuosum, ut vis utriusque esset prorsus eadem. Quo casu in transitu ab altero ad alterum utcumque obliquo nulla


132064. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hoc exprimitur per illud inclinata subit. Requiritur autem et illud, ut binorum illorum mediorum vis in lumen non sit prorsus eadem, quod vix eveniet in mediis heterogeneis. Ea vis, caeteris paribus, est major in mediis densioribus et itidem, caeteris paribus, major in mediis magis sulphurosis et unctuosis. Quamobrem posset e binis mediis alterum esse ita densius altero et simul ita minus sulphurosum vel unctuosum, ut vis utriusque esset prorsus eadem. Quo casu in transitu ab altero ad alterum utcumque obliquo nulla haberetur refractio. Verum rarissima sunt corpora, quae eo pacto


132065. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

illorum mediorum vis in lumen non sit prorsus eadem, quod vix eveniet in mediis heterogeneis. Ea vis, caeteris paribus, est major in mediis densioribus et itidem, caeteris paribus, major in mediis magis sulphurosis et unctuosis. Quamobrem posset e binis mediis alterum esse ita densius altero et simul ita minus sulphurosum vel unctuosum, ut vis utriusque esset prorsus eadem. Quo casu in transitu ab altero ad alterum utcumque obliquo nulla haberetur refractio. Verum rarissima sunt corpora, quae eo pacto accedant ad aequalitatem virium, et fortasse nulla omnino sunt, quae ejusmodi


132066. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

e binis mediis alterum esse ita densius altero et simul ita minus sulphurosum vel unctuosum, ut vis utriusque esset prorsus eadem. Quo casu in transitu ab altero ad alterum utcumque obliquo nulla haberetur refractio. Verum rarissima sunt corpora, quae eo pacto accedant ad aequalitatem virium, et fortasse nulla omnino sunt, quae ejusmodi aequalitatem habeant omnino accuratam. 22 Igitur ubi radius integer albus deveniat inclinatus ad ejusmodi superficiem ita, ut


132067. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

22 Igitur ubi radius integer albus deveniat inclinatus ad ejusmodi superficiem ita, ut refractus mutet directionem sui motus, ita distrahitur, ut alia e filis ipsum componentibus refringantur magis, alia minus et proinde per diversas vias progressa recedant a se invicem. 23 Innuuntur binae causae, ex quibus provenire posset hujusmodi diversa refractio. Nam primo quidem, si diversae


132068. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

minus a recto itinere, quae velocius moverentur. Nam ea vis ageret breviore tempore adeoque minorem gigneret motum, qui praeterea cum majore praecedente motu compositus minorem induceret deflexionem novi motus compositi a motu priore. Deinde vero, si eadem etiam velocitate ferrentur omnes et vis, qua corpus refringens in eas agit, esset diversa, ob diversam nimirum ipsarum molem et diversum textum punctorum eas componentium (nam vis in totam particulam pendet a vi in singula puncta et colligitur ex summa hujusmodi virium, quae pro varia distantia, positione et numero eorundem


132069. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

minorem gigneret motum, qui praeterea cum majore praecedente motu compositus minorem induceret deflexionem novi motus compositi a motu priore. Deinde vero, si eadem etiam velocitate ferrentur omnes et vis, qua corpus refringens in eas agit, esset diversa, ob diversam nimirum ipsarum molem et diversum textum punctorum eas componentium (nam vis in totam particulam pendet a vi in singula puncta et colligitur ex summa hujusmodi virium, quae pro varia distantia, positione et numero eorundem punctorum varia esse debet), alius in aliis particulis generaretur motus novus componendus cum


132070. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

novi motus compositi a motu priore. Deinde vero, si eadem etiam velocitate ferrentur omnes et vis, qua corpus refringens in eas agit, esset diversa, ob diversam nimirum ipsarum molem et diversum textum punctorum eas componentium (nam vis in totam particulam pendet a vi in singula puncta et colligitur ex summa hujusmodi virium, quae pro varia distantia, positione et numero eorundem punctorum varia esse debet), alius in aliis particulis generaretur motus novus componendus cum priore adeoque alia in aliis mutatio directionis motus compositi. (23)* Hic non definio, utra sit


132071. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ferrentur omnes et vis, qua corpus refringens in eas agit, esset diversa, ob diversam nimirum ipsarum molem et diversum textum punctorum eas componentium (nam vis in totam particulam pendet a vi in singula puncta et colligitur ex summa hujusmodi virium, quae pro varia distantia, positione et numero eorundem punctorum varia esse debet), alius in aliis particulis generaretur motus novus componendus cum priore adeoque alia in aliis mutatio directionis motus compositi. (23)* Hic non definio, utra sit discriminis causa. Verum in secunda parte meae disertationis de lumine


132072. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

generaretur motus novus componendus cum priore adeoque alia in aliis mutatio directionis motus compositi. (23)* Hic non definio, utra sit discriminis causa. Verum in secunda parte meae disertationis de lumine puto me demonstrasse id non pendere a sola diversa celeritate, sed et illud facile demonstratur velocitatem post quamvis diversam refractionem fore diversam, etiam si ante eam aequalis fuisset. Hinc est admodum probabile haberi utrumque simul etiam in eo lumine, quod per tenuissimam aetheris substantiam primo emissum deferatur ad primum medium refringens.


132073. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

24 Haec fila ita separata per refractionem, si ad oculum deveniant singula, sive nimirum moveatur oculus ita, ut alia excipiat post alia, sive excipiantur superficie aliqua pura et candida, ad cujus alias partes alia deferantur, excitant alia colorem alium et oritur certa quaedam series horum colorum, quam paullo inferius proferemus. 25 Jam vero fila


132074. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

24 Haec fila ita separata per refractionem, si ad oculum deveniant singula, sive nimirum moveatur oculus ita, ut alia excipiat post alia, sive excipiantur superficie aliqua pura et candida, ad cujus alias partes alia deferantur, excitant alia colorem alium et oritur certa quaedam series horum colorum, quam paullo inferius proferemus. 25 Jam vero fila singula servant semper post ejusmodi separationem eundem refrangibilitatis gradum,


132075. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

series horum colorum, quam paullo inferius proferemus. 25 Jam vero fila singula servant semper post ejusmodi separationem eundem refrangibilitatis gradum, quem habuerunt initio, et eundem colorem. Si nimirum novis superficiebus excipiantur singula in eodem angulo alia post alia, filum, quod in prima refractione magis refractum est, semper refringitur magis et manet unicum, non iterum in plura discerptum. Servat autem eundem colorem, quem primo habuit, quotcunque novas


132076. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vero fila singula servant semper post ejusmodi separationem eundem refrangibilitatis gradum, quem habuerunt initio, et eundem colorem. Si nimirum novis superficiebus excipiantur singula in eodem angulo alia post alia, filum, quod in prima refractione magis refractum est, semper refringitur magis et manet unicum, non iterum in plura discerptum. Servat autem eundem colorem, quem primo habuit, quotcunque novas aut refractiones aut reflexiones habuerit, et, quod infra uberius explicabitur, ubi hae proprietates, quae hic tantummodo proponuntur, confirmabuntur experimentis, si illud filum


132077. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

excipiantur singula in eodem angulo alia post alia, filum, quod in prima refractione magis refractum est, semper refringitur magis et manet unicum, non iterum in plura discerptum. Servat autem eundem colorem, quem primo habuit, quotcunque novas aut refractiones aut reflexiones habuerit, et, quod infra uberius explicabitur, ubi hae proprietates, quae hic tantummodo proponuntur, confirmabuntur experimentis, si illud filum appellat ad superficiem quamcumque, quae in plena luce soleat esse coloris cujuscumque, sed appellat ipsum solum, ad quod requiritur, ut illa superficies


132078. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

radio albo sunt ita multa, ut numerum omnem videantur excedere. Ductus enim ille luminis colorati, in quem is radius dividitur, videtur esse prorsus continuus adeoque divisibilis in infinitum. Est sane admodum ingens eorum filorum numerus, quorum singula diversum habent refrangibilitatis gradum et colorem innatum. Adhuc tamen inter hosce diversos colores innatos multi ita parum a se invicem differunt, ut eodem nomine nominentur. Rubei, exempli gratia, dicuntur quamplurimi, quorum alii magis, alii minus, ut ita dicam, rubei sint, et a colore unius nominis ad colorem


132079. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

diversum habent refrangibilitatis gradum et colorem innatum. Adhuc tamen inter hosce diversos colores innatos multi ita parum a se invicem differunt, ut eodem nomine nominentur. Rubei, exempli gratia, dicuntur quamplurimi, quorum alii magis, alii minus, ut ita dicam, rubei sint, et a colore unius nominis ad colorem alterius transitur per quosdam velut gradus continuos, sive, ut Galli appellant, par nuance, vel, ut Itali, con una sfumatura. Classes horum coloratorum filorum, quibus diversa nomina sunt imposita, sunt septem adeoque septem sunt


132080. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

colore unius nominis ad colorem alterius transitur per quosdam velut gradus continuos, sive, ut Galli appellant, par nuance, vel, ut Itali, con una sfumatura. Classes horum coloratorum filorum, quibus diversa nomina sunt imposita, sunt septem adeoque septem sunt primitivi et simplices colores: rubeus, aureus, flavus, viridis, caeruleus, indicus, violaceus. Quorum ordinem facile memoria retinebit, qui ex initialibus litteris barbaram sibi vocem efformet rafuciu et meminerit viridem u esse in medio, non in fine. Ea, quae ad enumerationem


132081. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

horum coloratorum filorum, quibus diversa nomina sunt imposita, sunt septem adeoque septem sunt primitivi et simplices colores: rubeus, aureus, flavus, viridis, caeruleus, indicus, violaceus. Quorum ordinem facile memoria retinebit, qui ex initialibus litteris barbaram sibi vocem efformet rafuciu et meminerit viridem u esse in medio, non in fine. Ea, quae ad enumerationem adornandam adjecta sunt, patent fere omnia. Flavas esse et ita a poetis appellari aristas jam messi matura satis constat. A caeruleo colore appellata sunt caerula ponti a veteribus. Sed is non


132082. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

caeruleus, indicus, violaceus. Quorum ordinem facile memoria retinebit, qui ex initialibus litteris barbaram sibi vocem efformet rafuciu et meminerit viridem u esse in medio, non in fine. Ea, quae ad enumerationem adornandam adjecta sunt, patent fere omnia. Flavas esse et ita a poetis appellari aristas jam messi matura satis constat. A caeruleo colore appellata sunt caerula ponti a veteribus. Sed is non habetur, si undae a ventis excitatae spumas agant. Coelum itidem, quod, si nebula inficitur, pallescit, si nubibus obtegitur non ita densis, albet; flante Borea


132083. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sed is non habetur, si undae a ventis excitatae spumas agant. Coelum itidem, quod, si nebula inficitur, pallescit, si nubibus obtegitur non ita densis, albet; flante Borea satis serenum, caeruleo plerumque est colore admodum saturo. Quin immo dici censetur caeruleus tanquam caeluleus. Nam et caelum scribitur pro coelum. Indicus parum differt a caeruleo, cum quo etiam confundi solet, quemadmodum et flavus cum aureo, ut idcirco aliquando illa septem genera colorum primitivorum reducantur ad quinque. Violaceus est ita languidus et nigricans, ut accedat plurimum ad nigrum, qui est


132084. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pallescit, si nubibus obtegitur non ita densis, albet; flante Borea satis serenum, caeruleo plerumque est colore admodum saturo. Quin immo dici censetur caeruleus tanquam caeluleus. Nam et caelum scribitur pro coelum. Indicus parum differt a caeruleo, cum quo etiam confundi solet, quemadmodum et flavus cum aureo, ut idcirco aliquando illa septem genera colorum primitivorum reducantur ad quinque. Violaceus est ita languidus et nigricans, ut accedat plurimum ad nigrum, qui est defectus totius luminis, et umbram, in quam is color desinit, qui est postremus. Quoniam is maxime omnium


132085. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

immo dici censetur caeruleus tanquam caeluleus. Nam et caelum scribitur pro coelum. Indicus parum differt a caeruleo, cum quo etiam confundi solet, quemadmodum et flavus cum aureo, ut idcirco aliquando illa septem genera colorum primitivorum reducantur ad quinque. Violaceus est ita languidus et nigricans, ut accedat plurimum ad nigrum, qui est defectus totius luminis, et umbram, in quam is color desinit, qui est postremus. Quoniam is maxime omnium refringitur, habebit omnino celeritatem omnium minimam, si etiam a celeritate diversa pendet diversa refrangibilitas. Idcirco autem etiam


132086. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

coelum. Indicus parum differt a caeruleo, cum quo etiam confundi solet, quemadmodum et flavus cum aureo, ut idcirco aliquando illa septem genera colorum primitivorum reducantur ad quinque. Violaceus est ita languidus et nigricans, ut accedat plurimum ad nigrum, qui est defectus totius luminis, et umbram, in quam is color desinit, qui est postremus. Quoniam is maxime omnium refringitur, habebit omnino celeritatem omnium minimam, si etiam a celeritate diversa pendet diversa refrangibilitas. Idcirco autem etiam obscurus is erit, quia, si celeritas luminis esset prorsus nulla, nulla itidem


132087. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

is maxime omnium refringitur, habebit omnino celeritatem omnium minimam, si etiam a celeritate diversa pendet diversa refrangibilitas. Idcirco autem etiam obscurus is erit, quia, si celeritas luminis esset prorsus nulla, nulla itidem haberetur impressio in oculum, quod pertinet ad tenebras et nigredinem. 27 Si omnia ejusmodi fila uniantur, habetur iterum color albus. Si autem plura, et non omnia, tunc oritur color aliquis ex eorum mixtione compositus. Et huc pertinet


132088. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

prorsus nulla, nulla itidem haberetur impressio in oculum, quod pertinet ad tenebras et nigredinem. 27 Si omnia ejusmodi fila uniantur, habetur iterum color albus. Si autem plura, et non omnia, tunc oritur color aliquis ex eorum mixtione compositus. Et huc pertinet illa Newtoni constructio, de qua egimus adn. 16. Color autem compositus aliquando est admodum similis cuipiam e simplicibus ita, ut oculus discrimen non agnoscat, si eos simul intueatur sibi etiam invicem


132089. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad tenebras et nigredinem. 27 Si omnia ejusmodi fila uniantur, habetur iterum color albus. Si autem plura, et non omnia, tunc oritur color aliquis ex eorum mixtione compositus. Et huc pertinet illa Newtoni constructio, de qua egimus adn. 16. Color autem compositus aliquando est admodum similis cuipiam e simplicibus ita, ut oculus discrimen non agnoscat, si eos simul intueatur sibi etiam invicem proximos. Sed ad eos discernendos opus sit nova refractione, quae compositum


132090. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fila primigenia, simplicem autem relinquit semper unicum sine ulla nova distractione. At aliquando color compositus differt plurimum ab omnibus simplicibus. Ubi conjungantur simul duo vel tres non ita a se invicem remoti, oritur color intermedius inter ipsos. Sic caeruleus et flavus commixti aequis partibus exhibent intermedium viridem, viridis et aureus flavum itidem intermedium. Ac ex extremis, rubeo nimirum et violaceo, oriuntur colores quidam purpurei admodum diversi ab omnibus simplicibus. Origo autem unica colorum omnium in Newtoni theoria est sola mixtio


132091. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

At aliquando color compositus differt plurimum ab omnibus simplicibus. Ubi conjungantur simul duo vel tres non ita a se invicem remoti, oritur color intermedius inter ipsos. Sic caeruleus et flavus commixti aequis partibus exhibent intermedium viridem, viridis et aureus flavum itidem intermedium. Ac ex extremis, rubeo nimirum et violaceo, oriuntur colores quidam purpurei admodum diversi ab omnibus simplicibus. Origo autem unica colorum omnium in Newtoni theoria est sola mixtio quorundam ex filis illis coloratis primigeniis praeter album, qui est omnium


132092. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

simplicibus. Ubi conjungantur simul duo vel tres non ita a se invicem remoti, oritur color intermedius inter ipsos. Sic caeruleus et flavus commixti aequis partibus exhibent intermedium viridem, viridis et aureus flavum itidem intermedium. Ac ex extremis, rubeo nimirum et violaceo, oriuntur colores quidam purpurei admodum diversi ab omnibus simplicibus. Origo autem unica colorum omnium in Newtoni theoria est sola mixtio quorundam ex filis illis coloratis primigeniis praeter album, qui est omnium conjunctio, et nigrum, qui est omnium defectus.


132093. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

itidem intermedium. Ac ex extremis, rubeo nimirum et violaceo, oriuntur colores quidam purpurei admodum diversi ab omnibus simplicibus. Origo autem unica colorum omnium in Newtoni theoria est sola mixtio quorundam ex filis illis coloratis primigeniis praeter album, qui est omnium conjunctio, et nigrum, qui est omnium defectus. Hic tamen cavendum ab aequivocationibus, ob quas nonnulli physici inutiles quaestiones instituunt, quaerentes, an colores sint in rebus ipsis. Coloris nomine quatuor inter se admodum diversa denotari solent; nimirum 1° idea illa coloris,


132094. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

defectus. Hic tamen cavendum ab aequivocationibus, ob quas nonnulli physici inutiles quaestiones instituunt, quaerentes, an colores sint in rebus ipsis. Coloris nomine quatuor inter se admodum diversa denotari solent; nimirum 1° idea illa coloris, quae excitatur in anima et quam immediate cognoscimus, et in hac acceptione color adhibetur in animistica* ac est in ipsa anima; 2° illa impressio, quam lumen allapsum efficit in nostro sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio,


132095. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tamen cavendum ab aequivocationibus, ob quas nonnulli physici inutiles quaestiones instituunt, quaerentes, an colores sint in rebus ipsis. Coloris nomine quatuor inter se admodum diversa denotari solent; nimirum 1° idea illa coloris, quae excitatur in anima et quam immediate cognoscimus, et in hac acceptione color adhibetur in animistica* ac est in ipsa anima; 2° illa impressio, quam lumen allapsum efficit in nostro sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio, quam habet quidam determinatus


132096. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Coloris nomine quatuor inter se admodum diversa denotari solent; nimirum 1° idea illa coloris, quae excitatur in anima et quam immediate cognoscimus, et in hac acceptione color adhibetur in animistica* ac est in ipsa anima; 2° illa impressio, quam lumen allapsum efficit in nostro sensorio, et in hac acceptione color est in sensorio ipso ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio, quam habet quidam determinatus luminis radius ad efficiendam quandam determinatam impressionem in organis nostri sensorii, quae quandam determinatam ideam excitet in anima,


132097. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et in hac acceptione color est in sensorio ipso ac in physica quandoque in eo etiam sensu adhibetur; 3° illa dispositio, quam habet quidam determinatus luminis radius ad efficiendam quandam determinatam impressionem in organis nostri sensorii, quae quandam determinatam ideam excitet in anima, et in hac acceptione adhibetur ab opticis potissimum Newtonianis; ac ita acceptus color est in ipsa luce. Pronum est autem videre, cur bini colores eandem impressionem faciant, quam tantundem radiorum intermediorum; prorsus, ni fallor, ut eundem sensum excitant impositi humero bini lapides, alter


132098. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

impositi humero bini lapides, alter unius librae, alter trium, ac bini duarum singuli; 4° coloris nomine accipitur illa dispositio, quam habet certus certi corporis textus ad reflectenda certa colorata fila, ex quorum compositione oriatur certa illa impressio, quae certam illam ideam excitet. Et in hoc sensu accipitur nomen coloris a pictoribus, qui ad certos inducendos colores certas substantias adhibent. In quo sensu colores sunt in rebus ipsis. 28 Huc usque proposita


132099. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

inducendos colores certas substantias adhibent. In quo sensu colores sunt in rebus ipsis. 28 Huc usque proposita est proprietas radiorum luminis pertinens ad refrangibilitatem et colores. Transeundum est nunc ad eandem probandam. Quod ante quam praestem, propono methodum recte philosophandi. Hypotheses prorsus arbitrariae nunc quidem a bonis physicis rejiciuntur omnes ac in naturam inquiritur per observationes et experimenta. Observationes fiunt


132100. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pertinens ad refrangibilitatem et colores. Transeundum est nunc ad eandem probandam. Quod ante quam praestem, propono methodum recte philosophandi. Hypotheses prorsus arbitrariae nunc quidem a bonis physicis rejiciuntur omnes ac in naturam inquiritur per observationes et experimenta. Observationes fiunt spectando id, quod natura per se ipsam sponte exhibet. Hujusmodi sunt observationes pertinentes ad astronomiam et historiam naturalem. Experimenta fiunt * corr. ex animastica ponendo per artem naturam in eas circumstantias, in quibus debeat agere et nobis


132101. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Hypotheses prorsus arbitrariae nunc quidem a bonis physicis rejiciuntur omnes ac in naturam inquiritur per observationes et experimenta. Observationes fiunt spectando id, quod natura per se ipsam sponte exhibet. Hujusmodi sunt observationes pertinentes ad astronomiam et historiam naturalem. Experimenta fiunt * corr. ex animastica ponendo per artem naturam in eas circumstantias, in quibus debeat agere et nobis ostendere id, quod quaerimus. Quod pertinet ad physicam experimentalem. Porro et ferro et igne utimur ac dissolvimus per vim


132102. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

observationes et experimenta. Observationes fiunt spectando id, quod natura per se ipsam sponte exhibet. Hujusmodi sunt observationes pertinentes ad astronomiam et historiam naturalem. Experimenta fiunt * corr. ex animastica ponendo per artem naturam in eas circumstantias, in quibus debeat agere et nobis ostendere id, quod quaerimus. Quod pertinet ad physicam experimentalem. Porro et ferro et igne utimur ac dissolvimus per vim compagem corporum potissimum in chemia, et naturam quodammodo velut torquentes cogimus revelare sua secreta. Utrumque investigationis genus


132103. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sunt observationes pertinentes ad astronomiam et historiam naturalem. Experimenta fiunt * corr. ex animastica ponendo per artem naturam in eas circumstantias, in quibus debeat agere et nobis ostendere id, quod quaerimus. Quod pertinet ad physicam experimentalem. Porro et ferro et igne utimur ac dissolvimus per vim compagem corporum potissimum in chemia, et naturam quodammodo velut torquentes cogimus revelare sua secreta. Utrumque investigationis genus conatus sum exprimere hisce versibus. Per ejusmodi investigationes quaerimus analytico


132104. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

observationes pertinentes ad astronomiam et historiam naturalem. Experimenta fiunt * corr. ex animastica ponendo per artem naturam in eas circumstantias, in quibus debeat agere et nobis ostendere id, quod quaerimus. Quod pertinet ad physicam experimentalem. Porro et ferro et igne utimur ac dissolvimus per vim compagem corporum potissimum in chemia, et naturam quodammodo velut torquentes cogimus revelare sua secreta. Utrumque investigationis genus conatus sum exprimere hisce versibus. Per ejusmodi investigationes quaerimus analytico more


132105. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fiunt * corr. ex animastica ponendo per artem naturam in eas circumstantias, in quibus debeat agere et nobis ostendere id, quod quaerimus. Quod pertinet ad physicam experimentalem. Porro et ferro et igne utimur ac dissolvimus per vim compagem corporum potissimum in chemia, et naturam quodammodo velut torquentes cogimus revelare sua secreta. Utrumque investigationis genus conatus sum exprimere hisce versibus. Per ejusmodi investigationes quaerimus analytico more principia quaedam generalia et leges generales, ex quibus pendent reliqua naturae


132106. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

per vim compagem corporum potissimum in chemia, et naturam quodammodo velut torquentes cogimus revelare sua secreta. Utrumque investigationis genus conatus sum exprimere hisce versibus. Per ejusmodi investigationes quaerimus analytico more principia quaedam generalia et leges generales, ex quibus pendent reliqua naturae phaenomena, quae inde per synthesim deducuntur. Cujus generis bina egregia sane exempla Newtonus dedit in gravitate generali et natura radiorum luminis, tam analysi quam synthesi usus prorsus admirabili. Porro aliquando observationes et


132107. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

versibus. Per ejusmodi investigationes quaerimus analytico more principia quaedam generalia et leges generales, ex quibus pendent reliqua naturae phaenomena, quae inde per synthesim deducuntur. Cujus generis bina egregia sane exempla Newtonus dedit in gravitate generali et natura radiorum luminis, tam analysi quam synthesi usus prorsus admirabili. Porro aliquando observationes et experimenta immediate nobis exhibent principia, quae quaerimus. Sed aliquando etiam hypotheses in auxilium vocamus, non tamen penitus arbitrarias, sed conformes iis, quae observantur


132108. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et leges generales, ex quibus pendent reliqua naturae phaenomena, quae inde per synthesim deducuntur. Cujus generis bina egregia sane exempla Newtonus dedit in gravitate generali et natura radiorum luminis, tam analysi quam synthesi usus prorsus admirabili. Porro aliquando observationes et experimenta immediate nobis exhibent principia, quae quaerimus. Sed aliquando etiam hypotheses in auxilium vocamus, non tamen penitus arbitrarias, sed conformes iis, quae observantur et quae supplentes immediatarum observationum defectum viam investigationi sternant, tanquam divinantibus; ut,


132109. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et natura radiorum luminis, tam analysi quam synthesi usus prorsus admirabili. Porro aliquando observationes et experimenta immediate nobis exhibent principia, quae quaerimus. Sed aliquando etiam hypotheses in auxilium vocamus, non tamen penitus arbitrarias, sed conformes iis, quae observantur et quae supplentes immediatarum observationum defectum viam investigationi sternant, tanquam divinantibus; ut, si ea, quae ex ipsis deducuntur, inveniamus re ipsa, easdem retineamus et progrediamur ad nova consectaria; secus vero, ipsas rejiciamus. Et quidem plerumque hanc esse arbitror methodum


132110. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

etiam hypotheses in auxilium vocamus, non tamen penitus arbitrarias, sed conformes iis, quae observantur et quae supplentes immediatarum observationum defectum viam investigationi sternant, tanquam divinantibus; ut, si ea, quae ex ipsis deducuntur, inveniamus re ipsa, easdem retineamus et progrediamur ad nova consectaria; secus vero, ipsas rejiciamus. Et quidem plerumque hanc esse arbitror methodum omnium aptissimam in physica, quae saepissime est velut quaedam enucleatio epistolae arcanis notis conscriptae, ubi per attentationem et per errores etiam plurimos paullatim et


132111. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sed conformes iis, quae observantur et quae supplentes immediatarum observationum defectum viam investigationi sternant, tanquam divinantibus; ut, si ea, quae ex ipsis deducuntur, inveniamus re ipsa, easdem retineamus et progrediamur ad nova consectaria; secus vero, ipsas rejiciamus. Et quidem plerumque hanc esse arbitror methodum omnium aptissimam in physica, quae saepissime est velut quaedam enucleatio epistolae arcanis notis conscriptae, ubi per attentationem et per errores etiam plurimos paullatim et caute progrediendo ad veram ejus theoriam devenitur. Cujus rei


132112. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

inveniamus re ipsa, easdem retineamus et progrediamur ad nova consectaria; secus vero, ipsas rejiciamus. Et quidem plerumque hanc esse arbitror methodum omnium aptissimam in physica, quae saepissime est velut quaedam enucleatio epistolae arcanis notis conscriptae, ubi per attentationem et per errores etiam plurimos paullatim et caute progrediendo ad veram ejus theoriam devenitur. Cujus rei specimen admodum luculentum exhibui in mea dissertatione de lumine, agens de rectilinea luminis propagatione, ac in Stayanae Philosophiae tomo I, agens de generalibus proprietatibus


132113. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et progrediamur ad nova consectaria; secus vero, ipsas rejiciamus. Et quidem plerumque hanc esse arbitror methodum omnium aptissimam in physica, quae saepissime est velut quaedam enucleatio epistolae arcanis notis conscriptae, ubi per attentationem et per errores etiam plurimos paullatim et caute progrediendo ad veram ejus theoriam devenitur. Cujus rei specimen admodum luculentum exhibui in mea dissertatione de lumine, agens de rectilinea luminis propagatione, ac in Stayanae Philosophiae tomo I, agens de generalibus proprietatibus corporum, et de vi inertiae in primis, tomo vero


132114. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

per errores etiam plurimos paullatim et caute progrediendo ad veram ejus theoriam devenitur. Cujus rei specimen admodum luculentum exhibui in mea dissertatione de lumine, agens de rectilinea luminis propagatione, ac in Stayanae Philosophiae tomo I, agens de generalibus proprietatibus corporum, et de vi inertiae in primis, tomo vero II agens de totius astronomiae constitutione. 29 Primum ex instrumentis necessariis ad hanc luminis theoriam demonstrandam est prisma, quod


132115. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

29 Primum ex instrumentis necessariis ad hanc luminis theoriam demonstrandam est prisma, quod fieri solet triangulare, sed satis esset etiam cujuscumque figurae, dummodo haberentur binae facies planae et politae, ad se invicem inclinatae in angulo non ita exiguo. Quid haec forma praestet et cur vitra binis superficiebus planis terminata non dividant colores ad sensum, fuse exposui in adnotationibus ad poema De iride P. Noceti, et fortasse innuam inferius. Id, quod est


132116. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

29 Primum ex instrumentis necessariis ad hanc luminis theoriam demonstrandam est prisma, quod fieri solet triangulare, sed satis esset etiam cujuscumque figurae, dummodo haberentur binae facies planae et politae, ad se invicem inclinatae in angulo non ita exiguo. Quid haec forma praestet et cur vitra binis superficiebus planis terminata non dividant colores ad sensum, fuse exposui in adnotationibus ad poema De iride P. Noceti, et fortasse innuam inferius. Id, quod est prorsus necessarium ad habendum experimentorum successum, est omnino vitri constitutio,


132117. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

etiam cujuscumque figurae, dummodo haberentur binae facies planae et politae, ad se invicem inclinatae in angulo non ita exiguo. Quid haec forma praestet et cur vitra binis superficiebus planis terminata non dividant colores ad sensum, fuse exposui in adnotationibus ad poema De iride P. Noceti, et fortasse innuam inferius. Id, quod est prorsus necessarium ad habendum experimentorum successum, est omnino vitri constitutio, quae debet esse penitus uniformis et carere tam venis quam bullulis inclusis, ne nimirum radii in primo ingressu in prisma separati


132118. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

planis terminata non dividant colores ad sensum, fuse exposui in adnotationibus ad poema De iride P. Noceti, et fortasse innuam inferius. Id, quod est prorsus necessarium ad habendum experimentorum successum, est omnino vitri constitutio, quae debet esse penitus uniformis et carere tam venis quam bullulis inclusis, ne nimirum radii in primo ingressu in prisma separati deflectantur, dum permeant ipsam massam vitri, et iterum commisceantur. Pluribus physicis id imposuit, ut Mariotto in Gallia, comiti Rizzetto in Italia, et ea fuit potissima ratio, cur tandiu tam


132119. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Id, quod est prorsus necessarium ad habendum experimentorum successum, est omnino vitri constitutio, quae debet esse penitus uniformis et carere tam venis quam bullulis inclusis, ne nimirum radii in primo ingressu in prisma separati deflectantur, dum permeant ipsam massam vitri, et iterum commisceantur. Pluribus physicis id imposuit, ut Mariotto in Gallia, comiti Rizzetto in Italia, et ea fuit potissima ratio, cur tandiu tam multi obstiterint egregiae huic theoriae Newtonianae de luce et coloribus, quae experimentis institutis per satis bona prismata apud omnes


132120. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quae debet esse penitus uniformis et carere tam venis quam bullulis inclusis, ne nimirum radii in primo ingressu in prisma separati deflectantur, dum permeant ipsam massam vitri, et iterum commisceantur. Pluribus physicis id imposuit, ut Mariotto in Gallia, comiti Rizzetto in Italia, et ea fuit potissima ratio, cur tandiu tam multi obstiterint egregiae huic theoriae Newtonianae de luce et coloribus, quae experimentis institutis per satis bona prismata apud omnes academias demum jam omnino communiter recepta est.


132121. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in primo ingressu in prisma separati deflectantur, dum permeant ipsam massam vitri, et iterum commisceantur. Pluribus physicis id imposuit, ut Mariotto in Gallia, comiti Rizzetto in Italia, et ea fuit potissima ratio, cur tandiu tam multi obstiterint egregiae huic theoriae Newtonianae de luce et coloribus, quae experimentis institutis per satis bona prismata apud omnes academias demum jam omnino communiter recepta est. 30 Lens etiam adhibetur in ejusmodi experimentis,


132122. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

prismata apud omnes academias demum jam omnino communiter recepta est. 30 Lens etiam adhibetur in ejusmodi experimentis, ut paullo infra videbimus ad radios homogeneos colligendos et ab heterogeneis magis separandos. Necessariae sunt autem lentes non ita multum convexae, uti sunt nimirum eae, quae adhibentur pro vitro objectivo telescopii augentis imaginem objecti, quod idcirco apparet propius, vel pro specillis senescentium, quae nos in Italia appellamus di prima vista.


132123. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pro specillis senescentium, quae nos in Italia appellamus di prima vista. Nam in utroque genere curvatura est exigua. 31 Haec instrumenta adhiberi debent in conclavi bene occluso. Et multo adhuc melius succedit res, si nigro panno obducantur parietes, ne ulli habeantur radii, sive directi, sive reflexi, praeter unicum, circa quem experimentum capitur, qui per tenue foramen intra conclave ipsum admittitur. Et id quidem utcumque expressi. Illud addi


132124. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

adhiberi debent in conclavi bene occluso. Et multo adhuc melius succedit res, si nigro panno obducantur parietes, ne ulli habeantur radii, sive directi, sive reflexi, praeter unicum, circa quem experimentum capitur, qui per tenue foramen intra conclave ipsum admittitur. Et id quidem utcumque expressi. Illud addi posset, quod pertinet ad reddendam faciliorem observationem experimenti: extra fenestram collocari solet speculum mobile, in quo radius ita reflectatur, ut deinde ingrediatur conclave ipsum directione, quae sit maxime commoda. Quae directio conservatur


132125. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad reddendam faciliorem observationem experimenti: extra fenestram collocari solet speculum mobile, in quo radius ita reflectatur, ut deinde ingrediatur conclave ipsum directione, quae sit maxime commoda. Quae directio conservatur per motum ipsius speculi, licet interea moveatur Sol. Est autem et machina motum habens ita temperatum per rotas dentatas et pendulum, ut speculum ipsi affixum sponte habeat motum necessarium ad conservandam radii reflexi directionem constantem. Quae machina dicitur heliostata, tanquam Solem sistens. (Je me sers à présent d'une méthode beaucoup plus


132126. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fenestram collocari solet speculum mobile, in quo radius ita reflectatur, ut deinde ingrediatur conclave ipsum directione, quae sit maxime commoda. Quae directio conservatur per motum ipsius speculi, licet interea moveatur Sol. Est autem et machina motum habens ita temperatum per rotas dentatas et pendulum, ut speculum ipsi affixum sponte habeat motum necessarium ad conservandam radii reflexi directionem constantem. Quae machina dicitur heliostata, tanquam Solem sistens. (Je me sers à présent d'une méthode beaucoup plus simple pour conserver la direction constante du rayon: j'en


132127. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

la description dans un autre ouvrage qui est déja prêt). 32 Radius Solis, qui ingreditur per illud foramellum, habet figuram conicam, cujus basis ante ingressum est discus Solis et vertex ipsum foramellum, in quo radii decussantur in ingressu ac intra conclave efformant alterum conum rectum priori ad verticem oppositum. Hinc si is radius excipiatur plano perpendiculari ad ejus axem, habetur imago Solis circularis. Si jam ad ipsum foramen applicetur


132128. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

circularis. Si jam ad ipsum foramen applicetur prisma ita, ut una ex ejus superficiebus excipiat ipsum radium oblique- quae autem obliquitas sit omnium optima, dicetur paullo inferius- in illa ipsa superficie radius ingrediens refringitur accedendo ad perpendiculum et ea refractione dividuntur colorata fila, refractis omnium maxime violaceis, omnium minime rubeis. Sed cum differentia refractionum sit exigua, angulus, quo continentur fila omnia pertinentia ad radium e quovis dato Solis puncto digressum, est exiguus, et cum itidem iter intra prisma sit


132129. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

refringitur accedendo ad perpendiculum et ea refractione dividuntur colorata fila, refractis omnium maxime violaceis, omnium minime rubeis. Sed cum differentia refractionum sit exigua, angulus, quo continentur fila omnia pertinentia ad radium e quovis dato Solis puncto digressum, est exiguus, et cum itidem iter intra prisma sit exiguum, separatio est exigua. Verum in egressu ex altera superficie polita et itidem obliqua viae fili cujuslibet, habetur altera refractio cum recessu a perpendiculo. Si binae superficies essent parallelae, refractio in egressu esset


132130. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

omnium minime rubeis. Sed cum differentia refractionum sit exigua, angulus, quo continentur fila omnia pertinentia ad radium e quovis dato Solis puncto digressum, est exiguus, et cum itidem iter intra prisma sit exiguum, separatio est exigua. Verum in egressu ex altera superficie polita et itidem obliqua viae fili cujuslibet, habetur altera refractio cum recessu a perpendiculo. Si binae superficies essent parallelae, refractio in egressu esset prorsus aequalis et contraria refractioni in ingressu. Hinc quodvis filum egrederetur per rectam parallelam illi,


132131. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

iter intra prisma sit exiguum, separatio est exigua. Verum in egressu ex altera superficie polita et itidem obliqua viae fili cujuslibet, habetur altera refractio cum recessu a perpendiculo. Si binae superficies essent parallelae, refractio in egressu esset prorsus aequalis et contraria refractioni in ingressu. Hinc quodvis filum egrederetur per rectam parallelam illi, per quam advenit. Adeoque distantia filorum pertinentium ad radium egressum ex quovis unico puncto Solis, esset exigua et in progressu radii extra vitrum perseveraret eadem sine ullo augmento. Quam ob


132132. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

binae superficies essent parallelae, refractio in egressu esset prorsus aequalis et contraria refractioni in ingressu. Hinc quodvis filum egrederetur per rectam parallelam illi, per quam advenit. Adeoque distantia filorum pertinentium ad radium egressum ex quovis unico puncto Solis, esset exigua et in progressu radii extra vitrum perseveraret eadem sine ullo augmento. Quam ob causam si unicus haberetur radius pertinens ad unicum punctum Solis, nulli colores separati apparerent, nisi vitri crassitudo aliquanto major induceret separationem aliquanto majorem. At in prismate, in quo


132133. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

major induceret separationem aliquanto majorem. At in prismate, in quo superficies sunt ad se invicem obliquae, refractio in egressu diversa est a refractione in ingressu. Hinc remanet filorum divergentia post egressum, quorum idcirco distantia a se invicem augetur in progressu semper magis. Et si rite adhibeatur prisma, refractio in egressu ad partes easdem inflectit radios et auget divergentiam ac separationem. Quod exprimitur per illud magis avia tendent. Hinc ubi ad majorem distantiam devenit ille conus radiosus egressus e prismate, ut ad oppositum


132134. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sunt ad se invicem obliquae, refractio in egressu diversa est a refractione in ingressu. Hinc remanet filorum divergentia post egressum, quorum idcirco distantia a se invicem augetur in progressu semper magis. Et si rite adhibeatur prisma, refractio in egressu ad partes easdem inflectit radios et auget divergentiam ac separationem. Quod exprimitur per illud magis avia tendent. Hinc ubi ad majorem distantiam devenit ille conus radiosus egressus e prismate, ut ad oppositum parietem, oritur illud, quod appellari solet spectrum coloratum. Nimirum pro imagine Solis


132135. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

divergentiam ac separationem. Quod exprimitur per illud magis avia tendent. Hinc ubi ad majorem distantiam devenit ille conus radiosus egressus e prismate, ut ad oppositum parietem, oritur illud, quod appellari solet spectrum coloratum. Nimirum pro imagine Solis rotunda et alba habetur ductus quidam oblongus et distinctus illis septem primigeniis coloribus. Statim autem ex ipsa ejus spectri forma apparet illud, ipsum componi ex serie ad sensum continua circulorum, quorum singuli referunt imaginem Solis suo determinato colore expressam.


132136. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

exprimitur per illud magis avia tendent. Hinc ubi ad majorem distantiam devenit ille conus radiosus egressus e prismate, ut ad oppositum parietem, oritur illud, quod appellari solet spectrum coloratum. Nimirum pro imagine Solis rotunda et alba habetur ductus quidam oblongus et distinctus illis septem primigeniis coloribus. Statim autem ex ipsa ejus spectri forma apparet illud, ipsum componi ex serie ad sensum continua circulorum, quorum singuli referunt imaginem Solis suo determinato colore expressam. Ejus enim figura est oblonga; binae


132137. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

continua circulorum, quorum singuli referunt imaginem Solis suo determinato colore expressam. Ejus enim figura est oblonga; binae frontes terminantur binis semicirculis obvertentibus cavitatem sibi invicem, quorum alter est rubeus, alter violaceus. Latera autem sunt lineae ad sensum rectae et inter se parallelae, quae contingunt et illos extremos circulos et omnes intermedios. Dixi autem circulos, cujus figurae non erit accurate, nisi ad summum unica ex tam multis imaginibus coloratis, ea nimirum, quae habeat filum pertinens ad radium Solis centralem et


132138. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

referunt imaginem Solis suo determinato colore expressam. Ejus enim figura est oblonga; binae frontes terminantur binis semicirculis obvertentibus cavitatem sibi invicem, quorum alter est rubeus, alter violaceus. Latera autem sunt lineae ad sensum rectae et inter se parallelae, quae contingunt et illos extremos circulos et omnes intermedios. Dixi autem circulos, cujus figurae non erit accurate, nisi ad summum unica ex tam multis imaginibus coloratis, ea nimirum, quae habeat filum pertinens ad radium Solis centralem et transeuntem per centrum foraminis rotundi


132139. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

determinato colore expressam. Ejus enim figura est oblonga; binae frontes terminantur binis semicirculis obvertentibus cavitatem sibi invicem, quorum alter est rubeus, alter violaceus. Latera autem sunt lineae ad sensum rectae et inter se parallelae, quae contingunt et illos extremos circulos et omnes intermedios. Dixi autem circulos, cujus figurae non erit accurate, nisi ad summum unica ex tam multis imaginibus coloratis, ea nimirum, quae habeat filum pertinens ad radium Solis centralem et transeuntem per centrum foraminis rotundi perpendicularem plano, quo


132140. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

rectae et inter se parallelae, quae contingunt et illos extremos circulos et omnes intermedios. Dixi autem circulos, cujus figurae non erit accurate, nisi ad summum unica ex tam multis imaginibus coloratis, ea nimirum, quae habeat filum pertinens ad radium Solis centralem et transeuntem per centrum foraminis rotundi perpendicularem plano, quo excipitur. Reliquae omnes erunt ellipticae. Verum si planum illud fuerit ad sensum perpendiculare radio tendenti ad medium spectrum, ellipticitas erit perquam exigua et insensibilis. Omnium vividissima


132141. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quae habeat filum pertinens ad radium Solis centralem et transeuntem per centrum foraminis rotundi perpendicularem plano, quo excipitur. Reliquae omnes erunt ellipticae. Verum si planum illud fuerit ad sensum perpendiculare radio tendenti ad medium spectrum, ellipticitas erit perquam exigua et insensibilis. Omnium vividissima et distinctissima evadit forma hujusce spectri, si prisma ita objiciatur cono radioso, ut ejus axis post ingressum in ipsum prisma percurrat intra ipsum rectam tertio lateri parallelam, sive ut is aeque inclinetur ad utramque superficiem


132142. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et transeuntem per centrum foraminis rotundi perpendicularem plano, quo excipitur. Reliquae omnes erunt ellipticae. Verum si planum illud fuerit ad sensum perpendiculare radio tendenti ad medium spectrum, ellipticitas erit perquam exigua et insensibilis. Omnium vividissima et distinctissima evadit forma hujusce spectri, si prisma ita objiciatur cono radioso, ut ejus axis post ingressum in ipsum prisma percurrat intra ipsum rectam tertio lateri parallelam, sive ut is aeque inclinetur ad utramque superficiem refringentem. Ea positio facile acquiritur convertendo


132143. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

33 In hujusmodi spectro colores primigenii non sunt satis separati. Nam fila singulorum colorum pertinentia ad omnia puncta disci solaris efformant imaginem Solis circularem, et hi circuli commiscentur alii aliis superpositi. Separatio accurata habebitur utique solum in iis lateribus rectilineis, quae circulos omnes contingunt. Sed ibi tenuissimum est lumen et sensum effugit, cum eo adveniant singula tantummodo fila pertinentia ad punctum extremum hinc et inde solaris


132144. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Nam fila singulorum colorum pertinentia ad omnia puncta disci solaris efformant imaginem Solis circularem, et hi circuli commiscentur alii aliis superpositi. Separatio accurata habebitur utique solum in iis lateribus rectilineis, quae circulos omnes contingunt. Sed ibi tenuissimum est lumen et sensum effugit, cum eo adveniant singula tantummodo fila pertinentia ad punctum extremum hinc et inde solaris disci. In ipsis extremis frontibus erunt itidem purissimi, hinc primus rubeus et inde postremus violaceus. Sed ob eandem rationem ibi etiam tenuissimum erit lumen. In medio lumen erit


132145. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

circularem, et hi circuli commiscentur alii aliis superpositi. Separatio accurata habebitur utique solum in iis lateribus rectilineis, quae circulos omnes contingunt. Sed ibi tenuissimum est lumen et sensum effugit, cum eo adveniant singula tantummodo fila pertinentia ad punctum extremum hinc et inde solaris disci. In ipsis extremis frontibus erunt itidem purissimi, hinc primus rubeus et inde postremus violaceus. Sed ob eandem rationem ibi etiam tenuissimum erit lumen. In medio lumen erit vividius ob superpositionem plurium circulorum, sed ob eandem erunt commixti colores proximi et


132146. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

utique solum in iis lateribus rectilineis, quae circulos omnes contingunt. Sed ibi tenuissimum est lumen et sensum effugit, cum eo adveniant singula tantummodo fila pertinentia ad punctum extremum hinc et inde solaris disci. In ipsis extremis frontibus erunt itidem purissimi, hinc primus rubeus et inde postremus violaceus. Sed ob eandem rationem ibi etiam tenuissimum erit lumen. In medio lumen erit vividius ob superpositionem plurium circulorum, sed ob eandem erunt commixti colores proximi et multo magis diversi gradus coloris ejusdem.


132147. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et inde solaris disci. In ipsis extremis frontibus erunt itidem purissimi, hinc primus rubeus et inde postremus violaceus. Sed ob eandem rationem ibi etiam tenuissimum erit lumen. In medio lumen erit vividius ob superpositionem plurium circulorum, sed ob eandem erunt commixti colores proximi et multo magis diversi gradus coloris ejusdem. 34 Ad majorem igitur separationem adhibetur lens vitrea, quae apponitur prope prisma in distantia a foramine, quae sit major radio


132148. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

34 Ad majorem igitur separationem adhibetur lens vitrea, quae apponitur prope prisma in distantia a foramine, quae sit major radio curvaturae ipsius lentis. Illa lens sine prismate excipiens radios omnes transeuntes per illud exiguum foramen, debet illos colligere in quoddam exiguum spatiolum et velut punctum physicum (Les rayons qui passent par un point du trou formeront réelment ce point physique, et l'image résultante de tous ces points sera un petit cercle dont le diametre sera à celui du trou comme leurs distances de la lentille. Mais ce cercle sera aussi une espece de point


132149. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quae sit major radio curvaturae ipsius lentis. Illa lens sine prismate excipiens radios omnes transeuntes per illud exiguum foramen, debet illos colligere in quoddam exiguum spatiolum et velut punctum physicum (Les rayons qui passent par un point du trou formeront réelment ce point physique, et l'image résultante de tous ces points sera un petit cercle dont le diametre sera à celui du trou comme leurs distances de la lentille. Mais ce cercle sera aussi une espece de point physique quand le trou sera très-petit) in certa quadam distantia juxta id, quod diximus lib. II(


132150. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tous ces points sera un petit cercle dont le diametre sera à celui du trou comme leurs distances de la lentille. Mais ce cercle sera aussi une espece de point physique quand le trou sera très-petit) in certa quadam distantia juxta id, quod diximus lib. II(III), adn. 40(8) et 41(9). Quae distantia, ut ibi diximus, eo minor debet esse, quo lens magis distabit a foramine. Hinc imago Solis, quae sine illa lente deberet esse circulus quidam, nec ita exiguus, in distantia aliquanto majore a foramine, et eo major, quo ea distantia est major,


132151. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

lib. II(III), adn. 40(8) et 41(9). Quae distantia, ut ibi diximus, eo minor debet esse, quo lens magis distabit a foramine. Hinc imago Solis, quae sine illa lente deberet esse circulus quidam, nec ita exiguus, in distantia aliquanto majore a foramine, et eo major, quo ea distantia est major, evadit sine prismate punctum tenue. Accedente jam prismate oritur statim illa eadem series imaginum, quae constituebat spectrum. Sed hae imagines sunt totidem veluti puncta, quot filorum species. Habetur igitur et intensitas luminis, collectis a lente


132152. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in distantia aliquanto majore a foramine, et eo major, quo ea distantia est major, evadit sine prismate punctum tenue. Accedente jam prismate oritur statim illa eadem series imaginum, quae constituebat spectrum. Sed hae imagines sunt totidem veluti puncta, quot filorum species. Habetur igitur et intensitas luminis, collectis a lente singularum imaginum filis omnibus homogeneis in spatiolum perquam exiguum, et separatio filorum heterogeneorum facta a prismate, quod alias imagines ab aliis removet. Pro spectro lato oritur tenuis velut funiculus distinctus coloribus admodum vividis et


132153. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Accedente jam prismate oritur statim illa eadem series imaginum, quae constituebat spectrum. Sed hae imagines sunt totidem veluti puncta, quot filorum species. Habetur igitur et intensitas luminis, collectis a lente singularum imaginum filis omnibus homogeneis in spatiolum perquam exiguum, et separatio filorum heterogeneorum facta a prismate, quod alias imagines ab aliis removet. Pro spectro lato oritur tenuis velut funiculus distinctus coloribus admodum vividis et satis puris.


132154. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et intensitas luminis, collectis a lente singularum imaginum filis omnibus homogeneis in spatiolum perquam exiguum, et separatio filorum heterogeneorum facta a prismate, quod alias imagines ab aliis removet. Pro spectro lato oritur tenuis velut funiculus distinctus coloribus admodum vividis et satis puris. 35 Post hujusmodi accuratiorem separationem habentur jam colores admodum simplices, circa quos experimenta institui possint. Licebit enim excipere spectrum


132155. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

35 Post hujusmodi accuratiorem separationem habentur jam colores admodum simplices, circa quos experimenta institui possint. Licebit enim excipere spectrum coloratum papyro crassiore, in qua sit exiguum foramen. Per id foramen licebit transmittere quemvis e radiis coloratis et ipsum novis prismatis vel speculis detorquere, ut libuerit, refringendo vel reflectendo. Nunquam ille radius novis refractionibus discindetur in duos nec unquam mutabit colorem suum. Et quod magis videtur mirum primo aspectu, ad quamcumque superficiem corporis cujuscumque deflectatur, semper


132156. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

papyro crassiore, in qua sit exiguum foramen. Per id foramen licebit transmittere quemvis e radiis coloratis et ipsum novis prismatis vel speculis detorquere, ut libuerit, refringendo vel reflectendo. Nunquam ille radius novis refractionibus discindetur in duos nec unquam mutabit colorem suum. Et quod magis videtur mirum primo aspectu, ad quamcumque superficiem corporis cujuscumque deflectatur, semper retinebit colorem suum, uti supra innuimus adn. 25. et hic exemplis illustratur. Duo tantummodo hic iterum adnotanda: primo quidem, ut experimentum satis bene


132157. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

libuerit, refringendo vel reflectendo. Nunquam ille radius novis refractionibus discindetur in duos nec unquam mutabit colorem suum. Et quod magis videtur mirum primo aspectu, ad quamcumque superficiem corporis cujuscumque deflectatur, semper retinebit colorem suum, uti supra innuimus adn. 25. et hic exemplis illustratur. Duo tantummodo hic iterum adnotanda: primo quidem, ut experimentum satis bene succedat, necessariam omnino esse accuratissimam exclusionem omnis alterius luminis, praeter illum radium simplicem, circa quem observatio instituitur. Aliter enim non


132158. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tantummodo hic iterum adnotanda: primo quidem, ut experimentum satis bene succedat, necessariam omnino esse accuratissimam exclusionem omnis alterius luminis, praeter illum radium simplicem, circa quem observatio instituitur. Aliter enim non apparebit is solus radius, sed mixtum quoddam ex eo et reliquis aliunde allapsis; deinde illud, colorem fore vividum, cum radius adducitur ad superficiem corporis, quod in pleno lumine solet exhibere illum ipsum colorem, quem is radius innatum habet- ut si radius rubeus cadat supra minium- et multo languidior, cum adducitur ad alias superficies


132159. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

non apparebit is solus radius, sed mixtum quoddam ex eo et reliquis aliunde allapsis; deinde illud, colorem fore vividum, cum radius adducitur ad superficiem corporis, quod in pleno lumine solet exhibere illum ipsum colorem, quem is radius innatum habet- ut si radius rubeus cadat supra minium- et multo languidior, cum adducitur ad alias superficies- ut si idem cadat supra frondem viridem vel violam. Id autem inde omnino provenit, quod, ubi radius integer allabitur ad superficiem cujuspiam corporis, ea quidem reflectit omnium generum fila aliquot, sed in multo majore copia illud, quod


132160. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

omnino provenit, quod, ubi radius integer allabitur ad superficiem cujuspiam corporis, ea quidem reflectit omnium generum fila aliquot, sed in multo majore copia illud, quod habet innatum eum colorem, quem exhibet id corpus. Quod quidem non modo explicat illud phaenomenum, sed ab eo directe et immediate probatur. 36 Nox quidem tollendo omne lumen confundit omnia subducendo illa oculis, nigerrimo nimirum colore inficiens; qui non est color, sed omnium colorum defectus.


132161. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

36 Nox quidem tollendo omne lumen confundit omnia subducendo illa oculis, nigerrimo nimirum colore inficiens; qui non est color, sed omnium colorum defectus. Radius itidem coloratus simplex et bene separatus a reliquis omnibus confundit itidem omnia objecta ea inficiens illo colore unico, quem habet innatum, sed non subducit oculo. In eo, quod tollatur omne discrimen, conveniunt. Sed in eo discrepant, quod alterum adimit omnem positivam actionem in oculos, alterum relinquit unicam


132162. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

positivam actionem in oculos, alterum relinquit unicam uniformem. 37 Si pro uno foramine in illa papyro fiant plura, poterunt transmitti plures simul radii simplices quicumque et in quacumque quantitate, quae dabitur ex data magnitudine et positione singulorum foraminum. Hi radii pergent separati et divergentes a se invicem ultra illa foramina. Sed si adhibeatur lens altera ultra foramina illa ipsa, poterunt colligi simul, et tum constabit, qui ex data mixtura oriatur


132163. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

37 Si pro uno foramine in illa papyro fiant plura, poterunt transmitti plures simul radii simplices quicumque et in quacumque quantitate, quae dabitur ex data magnitudine et positione singulorum foraminum. Hi radii pergent separati et divergentes a se invicem ultra illa foramina. Sed si adhibeatur lens altera ultra foramina illa ipsa, poterunt colligi simul, et tum constabit, qui ex data mixtura oriatur color compositus, et an solutio problematis, quam Newtonus


132164. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

37 Si pro uno foramine in illa papyro fiant plura, poterunt transmitti plures simul radii simplices quicumque et in quacumque quantitate, quae dabitur ex data magnitudine et positione singulorum foraminum. Hi radii pergent separati et divergentes a se invicem ultra illa foramina. Sed si adhibeatur lens altera ultra foramina illa ipsa, poterunt colligi simul, et tum constabit, qui ex data mixtura oriatur color compositus, et an solutio problematis, quam Newtonus proposuit, respondeat phaenomenis.


132165. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

plures simul radii simplices quicumque et in quacumque quantitate, quae dabitur ex data magnitudine et positione singulorum foraminum. Hi radii pergent separati et divergentes a se invicem ultra illa foramina. Sed si adhibeatur lens altera ultra foramina illa ipsa, poterunt colligi simul, et tum constabit, qui ex data mixtura oriatur color compositus, et an solutio problematis, quam Newtonus proposuit, respondeat phaenomenis. Invenitur autem illud, si omnia fila a prismate separata colligantur simul, oriri colorem album. Id autem mihi primum


132166. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quae dabitur ex data magnitudine et positione singulorum foraminum. Hi radii pergent separati et divergentes a se invicem ultra illa foramina. Sed si adhibeatur lens altera ultra foramina illa ipsa, poterunt colligi simul, et tum constabit, qui ex data mixtura oriatur color compositus, et an solutio problematis, quam Newtonus proposuit, respondeat phaenomenis. Invenitur autem illud, si omnia fila a prismate separata colligantur simul, oriri colorem album. Id autem mihi primum indicium fuit correctionis adhibendae solutioni Newtoni, quam innui


132167. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

qui refracti in atmosphaera terrestri praetervolant siti in plano quopiam transeunte per axem umbrae. Supremus quidem, cujuscumque coloris sit, pergit irrefractus. Ex infimis violacei refringuntur omnium maxime, rubei omnium minime, adeoque violacei omnium maxime descendunt intra ipsam umbram et appellunt ad punctum axis maxime propinquum Terrae. Hinc illud consequitur, ut radii violacei distrahantur omnium maxime et dispergantur per spatium omnium maximum, rubei vero omnium minime. Ascendendo a Tellure per axem coni umbrosi primo quidem


132168. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pergit irrefractus. Ex infimis violacei refringuntur omnium maxime, rubei omnium minime, adeoque violacei omnium maxime descendunt intra ipsam umbram et appellunt ad punctum axis maxime propinquum Terrae. Hinc illud consequitur, ut radii violacei distrahantur omnium maxime et dispergantur per spatium omnium maximum, rubei vero omnium minime. Ascendendo a Tellure per axem coni umbrosi primo quidem haberetur umbra totalis sine ullis radiis. Tum primi occurrerent soli radii violacei, superata jam quinta axis parte; deinde violacei et indici


132169. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

omnium maxime et dispergantur per spatium omnium maximum, rubei vero omnium minime. Ascendendo a Tellure per axem coni umbrosi primo quidem haberetur umbra totalis sine ullis radiis. Tum primi occurrerent soli radii violacei, superata jam quinta axis parte; deinde violacei et indici simul commixti, tum superius violacei, indici et caerulei; tum ii terni et virides; deinde ii quaterni et flavi, tum ii quini et aurei, ac demum omnes simul. Is autem locus omnium simul adhuc est inferior eo loco axis, ad quem Luna appellit. Et quoniam adhuc ascendendo sursum semper


132170. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

rubei vero omnium minime. Ascendendo a Tellure per axem coni umbrosi primo quidem haberetur umbra totalis sine ullis radiis. Tum primi occurrerent soli radii violacei, superata jam quinta axis parte; deinde violacei et indici simul commixti, tum superius violacei, indici et caerulei; tum ii terni et virides; deinde ii quaterni et flavi, tum ii quini et aurei, ac demum omnes simul. Is autem locus omnium simul adhuc est inferior eo loco axis, ad quem Luna appellit. Et quoniam adhuc ascendendo sursum semper debet occurrere mixtum quoddam ex omnibus coloribus, in


132171. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Ascendendo a Tellure per axem coni umbrosi primo quidem haberetur umbra totalis sine ullis radiis. Tum primi occurrerent soli radii violacei, superata jam quinta axis parte; deinde violacei et indici simul commixti, tum superius violacei, indici et caerulei; tum ii terni et virides; deinde ii quaterni et flavi, tum ii quini et aurei, ac demum omnes simul. Is autem locus omnium simul adhuc est inferior eo loco axis, ad quem Luna appellit. Et quoniam adhuc ascendendo sursum semper debet occurrere mixtum quoddam ex omnibus coloribus, in Lunam incurrunt omnium


132172. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a Tellure per axem coni umbrosi primo quidem haberetur umbra totalis sine ullis radiis. Tum primi occurrerent soli radii violacei, superata jam quinta axis parte; deinde violacei et indici simul commixti, tum superius violacei, indici et caerulei; tum ii terni et virides; deinde ii quaterni et flavi, tum ii quini et aurei, ac demum omnes simul. Is autem locus omnium simul adhuc est inferior eo loco axis, ad quem Luna appellit. Et quoniam adhuc ascendendo sursum semper debet occurrere mixtum quoddam ex omnibus coloribus, in Lunam incurrunt omnium colorum fila. Sed quoniam rubea


132173. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

coni umbrosi primo quidem haberetur umbra totalis sine ullis radiis. Tum primi occurrerent soli radii violacei, superata jam quinta axis parte; deinde violacei et indici simul commixti, tum superius violacei, indici et caerulei; tum ii terni et virides; deinde ii quaterni et flavi, tum ii quini et aurei, ac demum omnes simul. Is autem locus omnium simul adhuc est inferior eo loco axis, ad quem Luna appellit. Et quoniam adhuc ascendendo sursum semper debet occurrere mixtum quoddam ex omnibus coloribus, in Lunam incurrunt omnium colorum fila. Sed quoniam rubea minus distrahuntur et


132174. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

jam quinta axis parte; deinde violacei et indici simul commixti, tum superius violacei, indici et caerulei; tum ii terni et virides; deinde ii quaterni et flavi, tum ii quini et aurei, ac demum omnes simul. Is autem locus omnium simul adhuc est inferior eo loco axis, ad quem Luna appellit. Et quoniam adhuc ascendendo sursum semper debet occurrere mixtum quoddam ex omnibus coloribus, in Lunam incurrunt omnium colorum fila. Sed quoniam rubea minus distrahuntur et disperguntur per minus spatium, ipsa in ejusmodi mixtura praevalent adeoque ille color compositus debet ad rubeum


132175. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quini et aurei, ac demum omnes simul. Is autem locus omnium simul adhuc est inferior eo loco axis, ad quem Luna appellit. Et quoniam adhuc ascendendo sursum semper debet occurrere mixtum quoddam ex omnibus coloribus, in Lunam incurrunt omnium colorum fila. Sed quoniam rubea minus distrahuntur et disperguntur per minus spatium, ipsa in ejusmodi mixtura praevalent adeoque ille color compositus debet ad rubeum accedere. 39 Haec causa, quam primo loco proposui, praestat


132176. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

compositus debet ad rubeum accedere. 39 Haec causa, quam primo loco proposui, praestat aliquid, sed non ita multum. Nam discrimen illud refractionis radiorum extremorum, rubei et violacei, est exiguum. Newtonus in experimentis, quae instituit suis prismatis, invenit hoc discrimen esse ejusmodi, ut differentia sinuum anguli incidentiae et anguli refracti esset in filo rubeo extremo minor quam in violaceo per 1/27 sui partem. Id quidem ille censuit in omnibus vitris et


132177. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

causa, quam primo loco proposui, praestat aliquid, sed non ita multum. Nam discrimen illud refractionis radiorum extremorum, rubei et violacei, est exiguum. Newtonus in experimentis, quae instituit suis prismatis, invenit hoc discrimen esse ejusmodi, ut differentia sinuum anguli incidentiae et anguli refracti esset in filo rubeo extremo minor quam in violaceo per 1/27 sui partem. Id quidem ille censuit in omnibus vitris et vero etiam in omnibus substantiis constanter evenire. Et id ipsum expressi. (Quand j'ai composé ces vers on n'avoit pas encore fait la


132178. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et violacei, est exiguum. Newtonus in experimentis, quae instituit suis prismatis, invenit hoc discrimen esse ejusmodi, ut differentia sinuum anguli incidentiae et anguli refracti esset in filo rubeo extremo minor quam in violaceo per 1/27 sui partem. Id quidem ille censuit in omnibus vitris et vero etiam in omnibus substantiis constanter evenire. Et id ipsum expressi. (Quand j'ai composé ces vers on n'avoit pas encore fait la découverte que j'expose dans la continuation du numéro). Eulerus non differentiae rationem constantem, sed relationem


132179. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

instituit suis prismatis, invenit hoc discrimen esse ejusmodi, ut differentia sinuum anguli incidentiae et anguli refracti esset in filo rubeo extremo minor quam in violaceo per 1/27 sui partem. Id quidem ille censuit in omnibus vitris et vero etiam in omnibus substantiis constanter evenire. Et id ipsum expressi. (Quand j'ai composé ces vers on n'avoit pas encore fait la découverte que j'expose dans la continuation du numéro). Eulerus non differentiae rationem constantem, sed relationem quandam potentiarum censuit considerandam ibi esse et inde


132180. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Et id ipsum expressi. (Quand j'ai composé ces vers on n'avoit pas encore fait la découverte que j'expose dans la continuation du numéro). Eulerus non differentiae rationem constantem, sed relationem quandam potentiarum censuit considerandam ibi esse et inde theoriam deduxit telescopiorum, quorum objectivum vitrum constaret binis meniscis aquam includentibus, quod successum non habuit. (Après la découverte de Dolond (sic!) dont je vais parler, Euler a donné des Ouvrages excellens sur ce nouveau sujet). Dollondus longe majore successu


132181. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

a donné des Ouvrages excellens sur ce nouveau sujet). Dollondus longe majore successu aliquanto posterius invenit illud, in aliis substantiis aliam esse, paribus omnibus caeteris, illam distractionem extremorum colorum ita, ut in quibusdam vitris sit major quam in aliis in ratione 3 ad 2. Et ex iis vitris construxit bina objectiva vitra alterum cavum, alterum convexum et curvaturae majoris. Quae simul conjuncta radios omnium colorum colligunt in unicum punctum. (Quand j'écrivois ces notes à Londres, cette découverte étoit toute récente. J'ai trouvé


132182. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

successu aliquanto posterius invenit illud, in aliis substantiis aliam esse, paribus omnibus caeteris, illam distractionem extremorum colorum ita, ut in quibusdam vitris sit major quam in aliis in ratione 3 ad 2. Et ex iis vitris construxit bina objectiva vitra alterum cavum, alterum convexum et curvaturae majoris. Quae simul conjuncta radios omnium colorum colligunt in unicum punctum. (Quand j'écrivois ces notes à Londres, cette découverte étoit toute récente. J'ai trouvé depuis et démontré dans un de mes Mémoires, que deux substances ne réunissent


132183. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

iis vitris construxit bina objectiva vitra alterum cavum, alterum convexum et curvaturae majoris. Quae simul conjuncta radios omnium colorum colligunt in unicum punctum. (Quand j'écrivois ces notes à Londres, cette découverte étoit toute récente. J'ai trouvé depuis et démontré dans un de mes Mémoires, que deux substances ne réunissent que deux seules couleurs; les autres débordent toujours, quoique beaucoup moins qu'auparavant. On a fait ensuite des objectifs à trois verres quoique de deux seules substances, qui ont encore beaucoup mieux


132184. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

que deux seules couleurs; les autres débordent toujours, quoique beaucoup moins qu'auparavant. On a fait ensuite des objectifs à trois verres quoique de deux seules substances, qui ont encore beaucoup mieux réussi). Distantia foci radiorum parallelorum est pro vitro cavo dimidium et pro vitro convexo pars tertia distantiae debitae utique combinato. Et habentur hic ejus generis telescopia dioptrica pedum 12, quae aequivaleant communibus pedum 60. Credo autem ea ipsa adhuc multo magis perfici posse, satis accurate combinata curvatura binorum vitrorum pro ratione accuratius


132185. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

moins qu'auparavant. On a fait ensuite des objectifs à trois verres quoique de deux seules substances, qui ont encore beaucoup mieux réussi). Distantia foci radiorum parallelorum est pro vitro cavo dimidium et pro vitro convexo pars tertia distantiae debitae utique combinato. Et habentur hic ejus generis telescopia dioptrica pedum 12, quae aequivaleant communibus pedum 60. Credo autem ea ipsa adhuc multo magis perfici posse, satis accurate combinata curvatura binorum vitrorum pro ratione accuratius determinata distractionis debitae illis ipsis vitrorum frustis, quae


132186. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

binorum vitrorum pro ratione accuratius determinata distractionis debitae illis ipsis vitrorum frustis, quae adhibentur. Quod ingenti olim astronomorum commodo cedet. Fieri posset, ut distractio, quam atmosphaera inducit, sit adhuc major illa 1/27 parte, quam diximus. Et tunc haec etiam causa majorem haberet partem in efficiendo illo phaenomeno. Verum adhuc arbitror secundae, quam statim subjicio, multo magis tribuendum esse phaenomenum quam primae. Porro haec secunda causa pendet ab illa proprietate vicium facilioris reflexionis et


132187. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Et tunc haec etiam causa majorem haberet partem in efficiendo illo phaenomeno. Verum adhuc arbitror secundae, quam statim subjicio, multo magis tribuendum esse phaenomenum quam primae. Porro haec secunda causa pendet ab illa proprietate vicium facilioris reflexionis et facilioris transmissus, de qua mentionem fecimus adn. 15. et quam nemo ante Newtonum, quod sciam, ne levissima quidem conjectura attigerat. Ex qua autem omnis pendet colorum naturalium theoria, cum ex ea pendeat, quae fila debeant reflecti a particulis corporum, quae transmitti. Mirum sane,


132188. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

illo phaenomeno. Verum adhuc arbitror secundae, quam statim subjicio, multo magis tribuendum esse phaenomenum quam primae. Porro haec secunda causa pendet ab illa proprietate vicium facilioris reflexionis et facilioris transmissus, de qua mentionem fecimus adn. 15. et quam nemo ante Newtonum, quod sciam, ne levissima quidem conjectura attigerat. Ex qua autem omnis pendet colorum naturalium theoria, cum ex ea pendeat, quae fila debeant reflecti a particulis corporum, quae transmitti. Mirum sane, quam et ipsa theoria et consectaria ipsius tam multa et tanti


132189. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

transmissus, de qua mentionem fecimus adn. 15. et quam nemo ante Newtonum, quod sciam, ne levissima quidem conjectura attigerat. Ex qua autem omnis pendet colorum naturalium theoria, cum ex ea pendeat, quae fila debeant reflecti a particulis corporum, quae transmitti. Mirum sane, quam et ipsa theoria et consectaria ipsius tam multa et tanti ad naturam cognoscendam momenti in communibus physicae et etiam opticae institutionibus vel tantummodo leviter attingantur vel etiam penitus omittantur.


132190. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

de qua mentionem fecimus adn. 15. et quam nemo ante Newtonum, quod sciam, ne levissima quidem conjectura attigerat. Ex qua autem omnis pendet colorum naturalium theoria, cum ex ea pendeat, quae fila debeant reflecti a particulis corporum, quae transmitti. Mirum sane, quam et ipsa theoria et consectaria ipsius tam multa et tanti ad naturam cognoscendam momenti in communibus physicae et etiam opticae institutionibus vel tantummodo leviter attingantur vel etiam penitus omittantur.


132191. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

15. et quam nemo ante Newtonum, quod sciam, ne levissima quidem conjectura attigerat. Ex qua autem omnis pendet colorum naturalium theoria, cum ex ea pendeat, quae fila debeant reflecti a particulis corporum, quae transmitti. Mirum sane, quam et ipsa theoria et consectaria ipsius tam multa et tanti ad naturam cognoscendam momenti in communibus physicae et etiam opticae institutionibus vel tantummodo leviter attingantur vel etiam penitus omittantur. 40 Proponitur ipsa


132192. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

conjectura attigerat. Ex qua autem omnis pendet colorum naturalium theoria, cum ex ea pendeat, quae fila debeant reflecti a particulis corporum, quae transmitti. Mirum sane, quam et ipsa theoria et consectaria ipsius tam multa et tanti ad naturam cognoscendam momenti in communibus physicae et etiam opticae institutionibus vel tantummodo leviter attingantur vel etiam penitus omittantur. 40 Proponitur ipsa haec proprietas luminis: quaevis particula luminis, dum


132193. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

40 Proponitur ipsa haec proprietas luminis: quaevis particula luminis, dum progreditur spatio eodem, nimirum per medium homogeneum, acquirit alternatim binas dispositiones, quae redeunt post determinata quaedam intervalla et viae et temporis. Eas redire post intervalla viae aequalia constat immediate ex observationibus et experimentis, de quibus infra. Redire autem post intervalla temporis aequalia colligi potest ex eo, quod per medium homogeneum lumen debeat moveri uniformiter. Ejusmodi


132194. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

40 Proponitur ipsa haec proprietas luminis: quaevis particula luminis, dum progreditur spatio eodem, nimirum per medium homogeneum, acquirit alternatim binas dispositiones, quae redeunt post determinata quaedam intervalla et viae et temporis. Eas redire post intervalla viae aequalia constat immediate ex observationibus et experimentis, de quibus infra. Redire autem post intervalla temporis aequalia colligi potest ex eo, quod per medium homogeneum lumen debeat moveri uniformiter. Ejusmodi


132195. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

proprietas luminis: quaevis particula luminis, dum progreditur spatio eodem, nimirum per medium homogeneum, acquirit alternatim binas dispositiones, quae redeunt post determinata quaedam intervalla et viae et temporis. Eas redire post intervalla viae aequalia constat immediate ex observationibus et experimentis, de quibus infra. Redire autem post intervalla temporis aequalia colligi potest ex eo, quod per medium homogeneum lumen debeat moveri uniformiter. Ejusmodi vicissitudinem binarum proprietatum omnino haberi immediate, uti diximus, evincunt experimenta. Quae


132196. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

41 Prima petitur ab impressione facta in medium, per quod lumen progreditur. Ea quidem est Newtoni, sed mihi videtur parum probabilis. Est autem hujusmodi: in medio, per quod lumen progreditur, fortasse excitari undas quasdam, quae celerius propagentur quam ipsum lumen progrediatur et praevertant radium usque ad ejus medii finem, ubi particula luminis facilius transmittatur per illam superficiem vel reflectatur retro, prout invenerit undam sibi faventem vel contrariam. Minus autem probabilis videtur mihi haec causa, quia credo evinci posse radium luminis nullam


132197. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pati in medio homogeneo, quam puto debere haberi, si ab iis undis determinaretur potius ad reflexionem quam ad transitum. 42 Reliquae ex illis, quas propono, pendent a forma et motu particularum ipsarum. 43 Prima ex iis est hujusmodi. Si, dum particula luminis progreditur, gyret circa proprium axem et obvertat superficiei novi medii jam alteram faciem,


132198. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ex illis, quas propono, pendent a forma et motu particularum ipsarum. 43 Prima ex iis est hujusmodi. Si, dum particula luminis progreditur, gyret circa proprium axem et obvertat superficiei novi medii jam alteram faciem, jam alteram, ipsae autem diversae positiones facierum diversam inducant virium summam, quibus particulae mediorum differentium agant in lumen, diversa autem in diversis casibus longitudo intervallorum determinetur a diversa velocitate, qua


132199. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

novi medii jam alteram faciem, jam alteram, ipsae autem diversae positiones facierum diversam inducant virium summam, quibus particulae mediorum differentium agant in lumen, diversa autem in diversis casibus longitudo intervallorum determinetur a diversa velocitate, qua particula progreditur et qua gyrat circa proprium axem; si ex(empli) gr(atia) particula luminis habeat ut magnes alterum polum attractivum et alterum repulsivum respectu cujusdam substantiae praevalentis in altero e binis mediis- appellens cum altero polo posset facilius reflecti, et appellens cum altero transmitti


132200. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quibus particulae mediorum differentium agant in lumen, diversa autem in diversis casibus longitudo intervallorum determinetur a diversa velocitate, qua particula progreditur et qua gyrat circa proprium axem; si ex(empli) gr(atia) particula luminis habeat ut magnes alterum polum attractivum et alterum repulsivum respectu cujusdam substantiae praevalentis in altero e binis mediis- appellens cum altero polo posset facilius reflecti, et appellens cum altero transmitti facilius.


132201. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

qua particula progreditur et qua gyrat circa proprium axem; si ex(empli) gr(atia) particula luminis habeat ut magnes alterum polum attractivum et alterum repulsivum respectu cujusdam substantiae praevalentis in altero e binis mediis- appellens cum altero polo posset facilius reflecti, et appellens cum altero transmitti facilius. 44 Potest etiam haberi alternatio quaedam in celeritate particularum progredientium orta ex actione mutua, quam in se exercent ipsae


132202. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum altero transmitti facilius. 44 Potest etiam haberi alternatio quaedam in celeritate particularum progredientium orta ex actione mutua, quam in se exercent ipsae particulae, et inaequalitate exigua, quae remanet in summa actionum, quas particulae medii non accurate continui, adeoque nec prorsus accurate homogenei, non penitus eodem semper modo dispositae in sphaeram circa particulam progredientem, in eam exercent. Eae causae in progressu per idem medium possunt


132203. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in summa actionum, quas particulae medii non accurate continui, adeoque nec prorsus accurate homogenei, non penitus eodem semper modo dispositae in sphaeram circa particulam progredientem, in eam exercent. Eae causae in progressu per idem medium possunt compensari post intervalla quaedam et in mutatione medii reddere faciliorem reflexionem potius quam transmissionem vel vice versa. 45 Hanc causam proposui in mea dissertatione de lumine, ex qua etiam facile derivari


132204. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

potius quam transmissionem vel vice versa. 45 Hanc causam proposui in mea dissertatione de lumine, ex qua etiam facile derivari potest illud, cur maxima luminis pars refringatur et reflectatur regulariter certa lege, sed aliqua etiam omnino irregulariter dispergatur. Nimirum fieri potest, ut quaevis particula, dum progreditur, mutet figuram suam jam contracta, jam expansa oscillatione quadam, quae in eadem particula progrediente per idem medium fiat post aequalia


132205. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

certa lege, sed aliqua etiam omnino irregulariter dispergatur. Nimirum fieri potest, ut quaevis particula, dum progreditur, mutet figuram suam jam contracta, jam expansa oscillatione quadam, quae in eadem particula progrediente per idem medium fiat post aequalia tempora, in diversis particulis et in diversa medii mutatione diversa sit. Ejus contractionis et dilatationis causa habetur omnino in ipsa prima emissione particulae facta per fermentationem corporis emittentis lumen, ubi non omnia puncta constituentia particulam possunt acquirere eandem prorsus


132206. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ut quaevis particula, dum progreditur, mutet figuram suam jam contracta, jam expansa oscillatione quadam, quae in eadem particula progrediente per idem medium fiat post aequalia tempora, in diversis particulis et in diversa medii mutatione diversa sit. Ejus contractionis et dilatationis causa habetur omnino in ipsa prima emissione particulae facta per fermentationem corporis emittentis lumen, ubi non omnia puncta constituentia particulam possunt acquirere eandem prorsus velocitatem emissionis. Diversa velocitas disrumperet particulam divulsis a se invicem


132207. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

lumen, ubi non omnia puncta constituentia particulam possunt acquirere eandem prorsus velocitatem emissionis. Diversa velocitas disrumperet particulam divulsis a se invicem punctis, nisi vis mutua, quae in mea theoria physicae generalis cohaesionem parit per attractionem in majoribus distantiis et repulsionem in minoribus, ipsa puncta ad se adduceret minuendo celeritatem in punctis velocioribus et augendo in tardioribus, donec vis repulsiva agens in distantiis minoribus gignat effectum oppositum. Eo pacto habebitur oscillatorius quidam accessus ad se invicem et recessus punctorum


132208. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Diversa velocitas disrumperet particulam divulsis a se invicem punctis, nisi vis mutua, quae in mea theoria physicae generalis cohaesionem parit per attractionem in majoribus distantiis et repulsionem in minoribus, ipsa puncta ad se adduceret minuendo celeritatem in punctis velocioribus et augendo in tardioribus, donec vis repulsiva agens in distantiis minoribus gignat effectum oppositum. Eo pacto habebitur oscillatorius quidam accessus ad se invicem et recessus punctorum particulam componentium adeoque contractio et expansio regularis. Ejus autem lex in mutatione medii mutari


132209. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in majoribus distantiis et repulsionem in minoribus, ipsa puncta ad se adduceret minuendo celeritatem in punctis velocioribus et augendo in tardioribus, donec vis repulsiva agens in distantiis minoribus gignat effectum oppositum. Eo pacto habebitur oscillatorius quidam accessus ad se invicem et recessus punctorum particulam componentium adeoque contractio et expansio regularis. Ejus autem lex in mutatione medii mutari potest ex nova inaequali actione in puncta eadem constituentia particulam. Jam vero summa virium agentium in particulam, quae pendet a positione


132210. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad se adduceret minuendo celeritatem in punctis velocioribus et augendo in tardioribus, donec vis repulsiva agens in distantiis minoribus gignat effectum oppositum. Eo pacto habebitur oscillatorius quidam accessus ad se invicem et recessus punctorum particulam componentium adeoque contractio et expansio regularis. Ejus autem lex in mutatione medii mutari potest ex nova inaequali actione in puncta eadem constituentia particulam. Jam vero summa virium agentium in particulam, quae pendet a positione punctorum omnium, potest esse admodum diversa pro diversitate


132211. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

medii mutari potest ex nova inaequali actione in puncta eadem constituentia particulam. Jam vero summa virium agentium in particulam, quae pendet a positione punctorum omnium, potest esse admodum diversa pro diversitate figurae ipsius particulae. In illa autem expansione et contractione oscillatoria accidet sane id quod in omnibus oscillationibus, ut nimirum diu conservetur status idem ad sensum circa maximam contractionem et maximam expansionem, status autem intermedii celerrime mutentur. Quare maximus particularum numerus deveniet ad superficiem dirimentem


132212. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quae pendet a positione punctorum omnium, potest esse admodum diversa pro diversitate figurae ipsius particulae. In illa autem expansione et contractione oscillatoria accidet sane id quod in omnibus oscillationibus, ut nimirum diu conservetur status idem ad sensum circa maximam contractionem et maximam expansionem, status autem intermedii celerrime mutentur. Quare maximus particularum numerus deveniet ad superficiem dirimentem diversa media in illo statu aliquandiu permanente. Et tum habebitur, in datis distantiis ab ea superficie, data vis, ex quo facile derivatur reflexio ad angulos


132213. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in omnibus oscillationibus, ut nimirum diu conservetur status idem ad sensum circa maximam contractionem et maximam expansionem, status autem intermedii celerrime mutentur. Quare maximus particularum numerus deveniet ad superficiem dirimentem diversa media in illo statu aliquandiu permanente. Et tum habebitur, in datis distantiis ab ea superficie, data vis, ex quo facile derivatur reflexio ad angulos aequales vel refractio ad datam rationem sinuum, multo minor. Sed tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri. Et tum vires in iisdem distantiis erunt diversae pro diversis


132214. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

dirimentem diversa media in illo statu aliquandiu permanente. Et tum habebitur, in datis distantiis ab ea superficie, data vis, ex quo facile derivatur reflexio ad angulos aequales vel refractio ad datam rationem sinuum, multo minor. Sed tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri. Et tum vires in iisdem distantiis erunt diversae pro diversis particulis, et in regressu ejusdem particulae reflexae vires erunt diversae ab iis, quas ea habuit in accessu. Quod inducet refractionem in aliis particulis aliam et reflexionis angulum diversum ab angulo incidentiae adeoque


132215. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in datis distantiis ab ea superficie, data vis, ex quo facile derivatur reflexio ad angulos aequales vel refractio ad datam rationem sinuum, multo minor. Sed tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri. Et tum vires in iisdem distantiis erunt diversae pro diversis particulis, et in regressu ejusdem particulae reflexae vires erunt diversae ab iis, quas ea habuit in accessu. Quod inducet refractionem in aliis particulis aliam et reflexionis angulum diversum ab angulo incidentiae adeoque dispersionem irregularem. Haec fusius exposui in mea


132216. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

minor. Sed tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri. Et tum vires in iisdem distantiis erunt diversae pro diversis particulis, et in regressu ejusdem particulae reflexae vires erunt diversae ab iis, quas ea habuit in accessu. Quod inducet refractionem in aliis particulis aliam et reflexionis angulum diversum ab angulo incidentiae adeoque dispersionem irregularem. Haec fusius exposui in mea physicae naturalis theoria Viennae impressa.


132217. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum quarum altera lumen facilius reflectitur, cum altera facilius transmittitur per superficiem dirimentem bina media heterogenea. Porro notandum illud facilius, quod itidem expressi semper in versu, quia non sunt binae dispositiones, cum quarum altera omnino habeatur semper reflexio et cum altera transmissio, quo casu semper dimidium luminis transmitteretur et dimidium reflecteretur, sed tantummodo alterum ex iis facilius redditur. Sunt autem et alia, quae rem determinent, ut magis vel minus discrimen mediorum ac diversa inclinatio incidentiae. Nam et majus discrimen et


132218. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

transmittitur per superficiem dirimentem bina media heterogenea. Porro notandum illud facilius, quod itidem expressi semper in versu, quia non sunt binae dispositiones, cum quarum altera omnino habeatur semper reflexio et cum altera transmissio, quo casu semper dimidium luminis transmitteretur et dimidium reflecteretur, sed tantummodo alterum ex iis facilius redditur. Sunt autem et alia, quae rem determinent, ut magis vel minus discrimen mediorum ac diversa inclinatio incidentiae. Nam et majus discrimen et major inclinatio determinat majorem radiorum copiam ad reflexionem. Quae quidem


132219. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quod itidem expressi semper in versu, quia non sunt binae dispositiones, cum quarum altera omnino habeatur semper reflexio et cum altera transmissio, quo casu semper dimidium luminis transmitteretur et dimidium reflecteretur, sed tantummodo alterum ex iis facilius redditur. Sunt autem et alia, quae rem determinent, ut magis vel minus discrimen mediorum ac diversa inclinatio incidentiae. Nam et majus discrimen et major inclinatio determinat majorem radiorum copiam ad reflexionem. Quae quidem fusius itidem exposui et ego et P. Benvenutus in ea dissertatione, cujus mentionem


132220. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

semper reflexio et cum altera transmissio, quo casu semper dimidium luminis transmitteretur et dimidium reflecteretur, sed tantummodo alterum ex iis facilius redditur. Sunt autem et alia, quae rem determinent, ut magis vel minus discrimen mediorum ac diversa inclinatio incidentiae. Nam et majus discrimen et major inclinatio determinat majorem radiorum copiam ad reflexionem. Quae quidem fusius itidem exposui et ego et P. Benvenutus in ea dissertatione, cujus mentionem feci supra adn. 16.


132221. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et cum altera transmissio, quo casu semper dimidium luminis transmitteretur et dimidium reflecteretur, sed tantummodo alterum ex iis facilius redditur. Sunt autem et alia, quae rem determinent, ut magis vel minus discrimen mediorum ac diversa inclinatio incidentiae. Nam et majus discrimen et major inclinatio determinat majorem radiorum copiam ad reflexionem. Quae quidem fusius itidem exposui et ego et P. Benvenutus in ea dissertatione, cujus mentionem feci supra adn. 16.


132222. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sed tantummodo alterum ex iis facilius redditur. Sunt autem et alia, quae rem determinent, ut magis vel minus discrimen mediorum ac diversa inclinatio incidentiae. Nam et majus discrimen et major inclinatio determinat majorem radiorum copiam ad reflexionem. Quae quidem fusius itidem exposui et ego et P. Benvenutus in ea dissertatione, cujus mentionem feci supra adn. 16. 47 Longitudo intervalli inter binas oppositas dispositiones non est semper eadem, et discriminis


132223. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tantummodo alterum ex iis facilius redditur. Sunt autem et alia, quae rem determinent, ut magis vel minus discrimen mediorum ac diversa inclinatio incidentiae. Nam et majus discrimen et major inclinatio determinat majorem radiorum copiam ad reflexionem. Quae quidem fusius itidem exposui et ego et P. Benvenutus in ea dissertatione, cujus mentionem feci supra adn. 16. 47 Longitudo intervalli inter binas oppositas dispositiones non est semper eadem, et discriminis fontes


132224. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

itidem exposui et ego et P. Benvenutus in ea dissertatione, cujus mentionem feci supra adn. 16. 47 Longitudo intervalli inter binas oppositas dispositiones non est semper eadem, et discriminis fontes sunt tres: diversum medium, in quo radius progreditur, diversus angulus, in quo radius advenit ad superficiem refringentem, et diversa natura ipsius radii. Newtonus eas omnes leges determinavit, et primae duae fere nihil pertinent ad causam coloris rubei in Luna deficiente,


132225. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

47 Longitudo intervalli inter binas oppositas dispositiones non est semper eadem, et discriminis fontes sunt tres: diversum medium, in quo radius progreditur, diversus angulus, in quo radius advenit ad superficiem refringentem, et diversa natura ipsius radii. Newtonus eas omnes leges determinavit, et primae duae fere nihil pertinent ad causam coloris rubei in Luna deficiente, quae pendet penitus a tertia. Satis est hic illud exprimere pro prima lege, intervalla vicium eo esse majora, quo medium, in quo lumen


132226. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

intervalli inter binas oppositas dispositiones non est semper eadem, et discriminis fontes sunt tres: diversum medium, in quo radius progreditur, diversus angulus, in quo radius advenit ad superficiem refringentem, et diversa natura ipsius radii. Newtonus eas omnes leges determinavit, et primae duae fere nihil pertinent ad causam coloris rubei in Luna deficiente, quae pendet penitus a tertia. Satis est hic illud exprimere pro prima lege, intervalla vicium eo esse majora, quo medium, in quo lumen progreditur, est densius vel pinguius, ceteris paribus; pro secunda, eo itidem


132227. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vel provenit etiam ex eo, quod ipsa dispositio in aliis mutetur breviore tempore quam in aliis. Puto demonstrari posse ex ipsis legibus a Newtono definitis rem a solo celeritatis discrimine non pendere. Porro discrimen hoc intervalli inter binas dispositiones, quod in colore rubeo et violaceo est ingens, in diversis filis ejusdem coloris est itidem aliquod, licet sit exiguum. 48 Transitur hic ad exponenda experimenta, ex quibus Newtonus propositam luminis


132228. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aliquod, licet sit exiguum. 48 Transitur hic ad exponenda experimenta, ex quibus Newtonus propositam luminis proprietatem deduxit, quae quidem mira admodum sagacitate instituit et combinavit. E pluribus ejusmodi experimentis praecipuum hic explicandum seligitur. 49 Experimentum est hujusmodi. Assumitur lens vitrea convexa, quae debet esse curvaturae


132229. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sunt lentes objectivae in telescopiis dioptricis ingentibus plurimorum pedum juxta ea, quae diximus lib. II(III) num. 45(13). Huic superponitur altera ejusmodi lens vel vitrum satis accurate planum, quod priorem illam lentem contingat in medio. Contactum illum voco osculum, et quidem pressum non in stricto geometrico sensu, in quo circulus vel alterius curvae arcus dicitur* osculator curvae cujuspiam. In quo casu angulus binorum arcuum est infinities minor angulo, quem circulus utcumque ingens continet in contactu cum alio circulo vel cum recta linea, sed osculum in


132230. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in stricto geometrico sensu, in quo circulus vel alterius curvae arcus dicitur* osculator curvae cujuspiam. In quo casu angulus binorum arcuum est infinities minor angulo, quem circulus utcumque ingens continet in contactu cum alio circulo vel cum recta linea, sed osculum in sensu poetico, ut et in lib. IV(V) versu 163 dixi Terrestris dorsi post oscula pressa, et paullo ante tereti figentes oscula domo, ut et alibi. Nam contactus in medio et recessus hinc et inde perquam exiguus est quoddam velut osculum. In casu autem ejusmodi lentium distantia hinc et inde est perquam exigua adeoque


132231. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

dicitur* osculator curvae cujuspiam. In quo casu angulus binorum arcuum est infinities minor angulo, quem circulus utcumque ingens continet in contactu cum alio circulo vel cum recta linea, sed osculum in sensu poetico, ut et in lib. IV(V) versu 163 dixi Terrestris dorsi post oscula pressa, et paullo ante tereti figentes oscula domo, ut et alibi. Nam contactus in medio et recessus hinc et inde perquam exiguus est quoddam velut osculum. In casu autem ejusmodi lentium distantia hinc et inde est perquam exigua adeoque est osculum pressum. Contactum autem hic itidem, ut et alibi passim,


132232. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

casu angulus binorum arcuum est infinities minor angulo, quem circulus utcumque ingens continet in contactu cum alio circulo vel cum recta linea, sed osculum in sensu poetico, ut et in lib. IV(V) versu 163 dixi Terrestris dorsi post oscula pressa, et paullo ante tereti figentes oscula domo, ut et alibi. Nam contactus in medio et recessus hinc et inde perquam exiguus est quoddam velut osculum. In casu autem ejusmodi lentium distantia hinc et inde est perquam exigua adeoque est osculum pressum. Contactum autem hic itidem, ut et alibi passim, nomino cantactum physicum, non


132233. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

infinities minor angulo, quem circulus utcumque ingens continet in contactu cum alio circulo vel cum recta linea, sed osculum in sensu poetico, ut et in lib. IV(V) versu 163 dixi Terrestris dorsi post oscula pressa, et paullo ante tereti figentes oscula domo, ut et alibi. Nam contactus in medio et recessus hinc et inde perquam exiguus est quoddam velut osculum. In casu autem ejusmodi lentium distantia hinc et inde est perquam exigua adeoque est osculum pressum. Contactum autem hic itidem, ut et alibi passim, nomino cantactum physicum, non accurate mathematicum juxta ea, quae


132234. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

angulo, quem circulus utcumque ingens continet in contactu cum alio circulo vel cum recta linea, sed osculum in sensu poetico, ut et in lib. IV(V) versu 163 dixi Terrestris dorsi post oscula pressa, et paullo ante tereti figentes oscula domo, ut et alibi. Nam contactus in medio et recessus hinc et inde perquam exiguus est quoddam velut osculum. In casu autem ejusmodi lentium distantia hinc et inde est perquam exigua adeoque est osculum pressum. Contactum autem hic itidem, ut et alibi passim, nomino cantactum physicum, non accurate mathematicum juxta ea, quae et alibi hic innui


132235. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

sed osculum in sensu poetico, ut et in lib. IV(V) versu 163 dixi Terrestris dorsi post oscula pressa, et paullo ante tereti figentes oscula domo, ut et alibi. Nam contactus in medio et recessus hinc et inde perquam exiguus est quoddam velut osculum. In casu autem ejusmodi lentium distantia hinc et inde est perquam exigua adeoque est osculum pressum. Contactum autem hic itidem, ut et alibi passim, nomino cantactum physicum, non accurate mathematicum juxta ea, quae et alibi hic innui et fuse exposui in mea Philosophiae naturalis theoria. Hinc et inde ab


132236. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

oscula pressa, et paullo ante tereti figentes oscula domo, ut et alibi. Nam contactus in medio et recessus hinc et inde perquam exiguus est quoddam velut osculum. In casu autem ejusmodi lentium distantia hinc et inde est perquam exigua adeoque est osculum pressum. Contactum autem hic itidem, ut et alibi passim, nomino cantactum physicum, non accurate mathematicum juxta ea, quae et alibi hic innui et fuse exposui in mea Philosophiae naturalis theoria. Hinc et inde ab illo contactu intermedio habebitur utique hiatus quidam ortus e vitrorum curvatura,


132237. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et recessus hinc et inde perquam exiguus est quoddam velut osculum. In casu autem ejusmodi lentium distantia hinc et inde est perquam exigua adeoque est osculum pressum. Contactum autem hic itidem, ut et alibi passim, nomino cantactum physicum, non accurate mathematicum juxta ea, quae et alibi hic innui et fuse exposui in mea Philosophiae naturalis theoria. Hinc et inde ab illo contactu intermedio habebitur utique hiatus quidam ortus e vitrorum curvatura, quorum superficies circumquaque distabunt a se invicem. Et hic hiatus eo erit crassior, quo magis


132238. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

inde perquam exiguus est quoddam velut osculum. In casu autem ejusmodi lentium distantia hinc et inde est perquam exigua adeoque est osculum pressum. Contactum autem hic itidem, ut et alibi passim, nomino cantactum physicum, non accurate mathematicum juxta ea, quae et alibi hic innui et fuse exposui in mea Philosophiae naturalis theoria. Hinc et inde ab illo contactu intermedio habebitur utique hiatus quidam ortus e vitrorum curvatura, quorum superficies circumquaque distabunt a se invicem. Et hic hiatus eo erit crassior, quo magis distabit a contactu,


132239. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hinc et inde est perquam exigua adeoque est osculum pressum. Contactum autem hic itidem, ut et alibi passim, nomino cantactum physicum, non accurate mathematicum juxta ea, quae et alibi hic innui et fuse exposui in mea Philosophiae naturalis theoria. Hinc et inde ab illo contactu intermedio habebitur utique hiatus quidam ortus e vitrorum curvatura, quorum superficies circumquaque distabunt a se invicem. Et hic hiatus eo erit crassior, quo magis distabit a contactu, qui fit in centro. In illo autem hiatu habebitur quaedam tenuis velut lamella


132240. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

non accurate mathematicum juxta ea, quae et alibi hic innui et fuse exposui in mea Philosophiae naturalis theoria. Hinc et inde ab illo contactu intermedio habebitur utique hiatus quidam ortus e vitrorum curvatura, quorum superficies circumquaque distabunt a se invicem. Et hic hiatus eo erit crassior, quo magis distabit a contactu, qui fit in centro. In illo autem hiatu habebitur quaedam tenuis velut lamella aeris, cujus itidem crassitudo eo erit major, quo magis recedetur a centro.


132241. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

determinationem prodesset plurimum schema geometricum, sed conor hic sine ipso schemate methodum ejus determinationis exponere. * corr. ex discitur Consideretur primo casus is, in quo combinetur superficies lentis utrinque aeque convexae cum superficie vitri plani, et concipiantur tres lineae. Prima sit diameter sphaericitatis superficiei ejus lentis; secunda distantia ejus puncti, in quo quaeritur crassitudo lamellae a centro illo, in quo fit contactus; tertia sit crassitudo ipsa quaesita. Illa prior est utique linea, quae pertunderet orbem, ad quem ea


132242. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in quo quaeritur crassitudo lamellae a centro illo, in quo fit contactus; tertia sit crassitudo ipsa quaesita. Illa prior est utique linea, quae pertunderet orbem, ad quem ea superficies est tornata, descendens recta per ejus centrum; secunda est chorda arcus intercepti inter punctum contactus et punctum superficiei, cui respondet crassitudo quaesita; tertia est illud intervallum, quo id punctum distat a superficie plana alterius vitri. Quae quidem designat hiatum illum. Jam vero hae tres quantitates sunt continue proportionales. Nimirum prima toties continet


132243. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

priores duae. Prima autem facile invenitur, cum sit quamproxime aequalis duplae longitudini ejus tubi, pro quo illa potest esse lens objectiva. Nam ex adn. 40(8) libri II(III) lentes utrinque aeque convexae colligunt radios prope centrum sphaericitatis primae superficiei, et telescopium astronomicum est fere ejusdem longitudinis juxta adn. 45(13) lib. II(III), cum ad id efformandum addatur altera lens multo majoris curvaturae, quae parum addat longitudini ipsi. Verum ex opticae principiis ejusmodi longitudo admodum accurate determinari


132244. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quae parum addat longitudini ipsi. Verum ex opticae principiis ejusmodi longitudo admodum accurate determinari potest. (J'ai donné depuis dans mes dissertations imprimées à Vienne, la maniere de déterminer, par une opération très-simple, pour toute espece de lentille isoscele ou non, et les deux rayons de sphéricité et la force réfractive du verre). Secunda mensura assumi potest ope circini et definiri ejus magnitudo ope cujuspiam scalae ejus generis, cujus in metallicis regulis solent insculpi plures. Quamobrem et tertia illa mensura quaesita obtinebitur per illam


132245. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Verum ex opticae principiis ejusmodi longitudo admodum accurate determinari potest. (J'ai donné depuis dans mes dissertations imprimées à Vienne, la maniere de déterminer, par une opération très-simple, pour toute espece de lentille isoscele ou non, et les deux rayons de sphéricité et la force réfractive du verre). Secunda mensura assumi potest ope circini et definiri ejus magnitudo ope cujuspiam scalae ejus generis, cujus in metallicis regulis solent insculpi plures. Quamobrem et tertia illa mensura quaesita obtinebitur per illam regulam auream, quam innuimus.


132246. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

potest. (J'ai donné depuis dans mes dissertations imprimées à Vienne, la maniere de déterminer, par une opération très-simple, pour toute espece de lentille isoscele ou non, et les deux rayons de sphéricité et la force réfractive du verre). Secunda mensura assumi potest ope circini et definiri ejus magnitudo ope cujuspiam scalae ejus generis, cujus in metallicis regulis solent insculpi plures. Quamobrem et tertia illa mensura quaesita obtinebitur per illam regulam auream, quam innuimus.


132247. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pour toute espece de lentille isoscele ou non, et les deux rayons de sphéricité et la force réfractive du verre). Secunda mensura assumi potest ope circini et definiri ejus magnitudo ope cujuspiam scalae ejus generis, cujus in metallicis regulis solent insculpi plures. Quamobrem et tertia illa mensura quaesita obtinebitur per illam regulam auream, quam innuimus. 51 Superior determinatio exhibet crassitudinem lamellae pro casu lentis convexae impositae


132248. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pro casu lentis convexae impositae superficiei planae, sed ex ipsa facile deducitur determinatio pro casu binarum lentium. Si enim concipiatur planum, quod utramque superficiem contingat, ibi, ubi contingunt se invicem, obtinebitur superiore methodo distantia utriuslibet ab eodem plano, et summa ejusmodi distantiarum exhibebit distantiam lentium a se invicem sive crassitudinem veli aeris interjacentis. 52 Ex ipsa superiore determinatione facile deducitur illud,


132249. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ut quadratum distantiae a contactu, nimirum in dupla distantia a contactu quadruplam, in decupla centuplam. Deductio est facilis. Nam ex natura proportionis continuae quadratum illius chordae mediae proportionalis aequatur producto ex diametro convexitatis sphaerae, ad quam vitrum est tornatum, et crassitudinis. Hoc productum est ut sola crassitudo, cum illa diameter constanter eadem non turbet relationem. Quamobrem oportet ipsa crassitudo sit ut illud quadratum chordae sive distantiae a contactu. Hoc theorema adhibetur ad probandum mutari dispositionem


132250. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

dispositionem particularum luminis post intervalla aequalia, ut mox videbimus. 53 Proponitur jam ipsum experimentum, quod ordinatius instituetur hoc pacto. Excipiatur filum tenue et simplex coloris cujuspiam illis binis vitris conjunctis. Et primo quidem adducatur ad centrum, ubi habetur contactus vitrorum. Tum ipsa vitra paullatim moveantur in latus. Pars ejus fili reflexa in prima et secunda superficie primi vitri regredietur retro. De hac hic nullam mentionem facio,


132251. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ut mox videbimus. 53 Proponitur jam ipsum experimentum, quod ordinatius instituetur hoc pacto. Excipiatur filum tenue et simplex coloris cujuspiam illis binis vitris conjunctis. Et primo quidem adducatur ad centrum, ubi habetur contactus vitrorum. Tum ipsa vitra paullatim moveantur in latus. Pars ejus fili reflexa in prima et secunda superficie primi vitri regredietur retro. De hac hic nullam mentionem facio, sed considero tantummodo illam partem, quae ingreditur


132252. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

jam ipsum experimentum, quod ordinatius instituetur hoc pacto. Excipiatur filum tenue et simplex coloris cujuspiam illis binis vitris conjunctis. Et primo quidem adducatur ad centrum, ubi habetur contactus vitrorum. Tum ipsa vitra paullatim moveantur in latus. Pars ejus fili reflexa in prima et secunda superficie primi vitri regredietur retro. De hac hic nullam mentionem facio, sed considero tantummodo illam partem, quae ingreditur lamellam tenuem aeris inclusi inter vitra. Porro de hac ejus fili parte constabit initio quidem ipsam, ubi excipitur prope


132253. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

regredietur retro. De hac hic nullam mentionem facio, sed considero tantummodo illam partem, quae ingreditur lamellam tenuem aeris inclusi inter vitra. Porro de hac ejus fili parte constabit initio quidem ipsam, ubi excipitur prope contactum, transire ultra lamellam aeris et ingredi secundum vitrum. Deinde in certa quadam distantia a contactu incipiet reflecti et redire retro per lamellam ipsam ac ingredi iterum per superficiem secundam primi vitri. Id aliquandiu accidet. Tum in alia quadam distantia majore, in qua crassitudo lamellae est adhuc major, incipiet id


132254. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quae ingreditur lamellam tenuem aeris inclusi inter vitra. Porro de hac ejus fili parte constabit initio quidem ipsam, ubi excipitur prope contactum, transire ultra lamellam aeris et ingredi secundum vitrum. Deinde in certa quadam distantia a contactu incipiet reflecti et redire retro per lamellam ipsam ac ingredi iterum per superficiem secundam primi vitri. Id aliquandiu accidet. Tum in alia quadam distantia majore, in qua crassitudo lamellae est adhuc major, incipiet id filum luminis transmitti et ingredi vitrum secundum. Aliquanto ulterius incipiet regredi


132255. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Deinde in certa quadam distantia a contactu incipiet reflecti et redire retro per lamellam ipsam ac ingredi iterum per superficiem secundam primi vitri. Id aliquandiu accidet. Tum in alia quadam distantia majore, in qua crassitudo lamellae est adhuc major, incipiet id filum luminis transmitti et ingredi vitrum secundum. Aliquanto ulterius incipiet regredi atque ita porro alternis vicibus jam progredietur transmissum, jam regredietur reflexum. Nimirum, dum aliqua particula luminis ingreditur velum aeris, est in vice facilioris transmissus. Donec lamella est


132256. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

transmissum, jam regredietur reflexum. Nimirum, dum aliqua particula luminis ingreditur velum aeris, est in vice facilioris transmissus. Donec lamella est tenuior quam sit unum intervallum oppositarum dispositionum, etiam in fine lamellae est in vice facilioris transmissus et proinde pergit. At ubi crassitudo jam uni intervallo aequalis est facta, adveniens ad finem lamellae habet dispositionem oppositam facilioris reflexionis et proinde reflectitur. Ac relegens idem spatium mutat iterum et appellit ad primum vitrum cum dispositione facilioris transmissus ac


132257. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Donec lamella est tenuior quam sit unum intervallum oppositarum dispositionum, etiam in fine lamellae est in vice facilioris transmissus et proinde pergit. At ubi crassitudo jam uni intervallo aequalis est facta, adveniens ad finem lamellae habet dispositionem oppositam facilioris reflexionis et proinde reflectitur. Ac relegens idem spatium mutat iterum et appellit ad primum vitrum cum dispositione facilioris transmissus ac ipsum ingreditur. Ulterius, ubi crassitudo est duorum intervallorum, iterum est in vice facilioris transmissus et progreditur. Adhuc ulterius crassitudo aequatur


132258. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

dispositionum, etiam in fine lamellae est in vice facilioris transmissus et proinde pergit. At ubi crassitudo jam uni intervallo aequalis est facta, adveniens ad finem lamellae habet dispositionem oppositam facilioris reflexionis et proinde reflectitur. Ac relegens idem spatium mutat iterum et appellit ad primum vitrum cum dispositione facilioris transmissus ac ipsum ingreditur. Ulterius, ubi crassitudo est duorum intervallorum, iterum est in vice facilioris transmissus et progreditur. Adhuc ulterius crassitudo aequatur tribus intervallis et in fine lamellae habetur dispositio


132259. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

dispositionem oppositam facilioris reflexionis et proinde reflectitur. Ac relegens idem spatium mutat iterum et appellit ad primum vitrum cum dispositione facilioris transmissus ac ipsum ingreditur. Ulterius, ubi crassitudo est duorum intervallorum, iterum est in vice facilioris transmissus et progreditur. Adhuc ulterius crassitudo aequatur tribus intervallis et in fine lamellae habetur dispositio facilioris reflexionis et regreditur. Atque ita porro debet progredi vel regredi, prout crassitudo aequivalet numero intervallorum pari vel impari.


132260. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Ac relegens idem spatium mutat iterum et appellit ad primum vitrum cum dispositione facilioris transmissus ac ipsum ingreditur. Ulterius, ubi crassitudo est duorum intervallorum, iterum est in vice facilioris transmissus et progreditur. Adhuc ulterius crassitudo aequatur tribus intervallis et in fine lamellae habetur dispositio facilioris reflexionis et regreditur. Atque ita porro debet progredi vel regredi, prout crassitudo aequivalet numero intervallorum pari vel impari.


132261. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vitrum cum dispositione facilioris transmissus ac ipsum ingreditur. Ulterius, ubi crassitudo est duorum intervallorum, iterum est in vice facilioris transmissus et progreditur. Adhuc ulterius crassitudo aequatur tribus intervallis et in fine lamellae habetur dispositio facilioris reflexionis et regreditur. Atque ita porro debet progredi vel regredi, prout crassitudo aequivalet numero intervallorum pari vel impari. 54 Quoniam licet determinare loca ipsa, in quibus fit


132262. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

54 Quoniam licet determinare loca ipsa, in quibus fit illa transmissio vel reflexio, licebit ex proportione adnotat(ionis) 50. determinare ipsas lamellae crassitudines in iis locis et constabit mutationem dispositionis fieri post intervalla aequalia. Verum haec intervallorum aequalitas deprehendetur etiam sine calculo, quo ipsae crassitudines definiantur, atque id ope theorematis propositi adn. 52. Si nimirum notentur distantiae a contactu, in quibus


132263. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fieri post intervalla aequalia. Verum haec intervallorum aequalitas deprehendetur etiam sine calculo, quo ipsae crassitudines definiantur, atque id ope theorematis propositi adn. 52. Si nimirum notentur distantiae a contactu, in quibus habetur medium luminis transmissi et reflexi per vices, invenientur eae distantiae ejusmodi, ut earum quadrata habeant rationem numerorum naturalium 1, 2, 3, 4. Quam eandem rationem idcirco habebunt et ipsae aeris crassitudines.


132264. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

atque id ope theorematis propositi adn. 52. Si nimirum notentur distantiae a contactu, in quibus habetur medium luminis transmissi et reflexi per vices, invenientur eae distantiae ejusmodi, ut earum quadrata habeant rationem numerorum naturalium 1, 2, 3, 4. Quam eandem rationem idcirco habebunt et ipsae aeris crassitudines. 55 Si jam inclinentur vitra ita, ut filum luminis ingrediatur illud velum aeris in diversis angulis, vel si loco aeris includatur aliud medium intra


132265. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

luminis ingrediatur illud velum aeris in diversis angulis, vel si loco aeris includatur aliud medium intra illa vitra, ut aqua vel oleum vel alius quispiam liquor, invenietur intervalla esse majora caeteris paribus, ubi angulus inclinationis ad superficiem est minor vel ubi medium est densius. Et licebit determinare legem etiam generalem, qua fit ea mutatio longitudinis intervalli, prout pendet ab eo angulo vel a densitate medii, quod quidem Newtonus praestitit. Verum haec minus faciunt ad rem nostram quam illud discrimen, quod pendet ab ipsorum radiorum natura diversa, de quo mox


132266. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

de quo mox agendum. 56 Quod pertinet ad diversa fila colorata, invenitur ope ejusdem experimenti illud: haec intervalla vicium esse longiora in radiis minus refrangibilibus et breviora in magis refrangibilibus. Et quidem Newtonus legem ipsam definivit, quae respondet certa quadam ratione divisioni octavae in monochordo, ut iisdem rationibus harmonicis alio quodam modo respondent etiam diversi gradus refrangibilitatis radiorum. (


132267. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

56 Quod pertinet ad diversa fila colorata, invenitur ope ejusdem experimenti illud: haec intervalla vicium esse longiora in radiis minus refrangibilibus et breviora in magis refrangibilibus. Et quidem Newtonus legem ipsam definivit, quae respondet certa quadam ratione divisioni octavae in monochordo, ut iisdem rationibus harmonicis alio quodam modo respondent etiam diversi gradus refrangibilitatis radiorum. (J'ai trouvé depuis ce tems-là que ce rapport des


132268. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

octavae in monochordo, ut iisdem rationibus harmonicis alio quodam modo respondent etiam diversi gradus refrangibilitatis radiorum. (J'ai trouvé depuis ce tems-là que ce rapport des degrés de la réfrangibilité aux divisions d'un monocorde, n'est presque jamais exact, et je l'ai démontré dans mes dissertations imprimées à Vienne). Sed haec innuisse tantummodo sit satis. 57 Huc usque exposuimus experimentum, ex quo deduci possunt


132269. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Sed haec innuisse tantummodo sit satis. 57 Huc usque exposuimus experimentum, ex quo deduci possunt principia pertinentia ad hasce vices, quae supra proposueramus et probanda fuerant. Nunc transeundum ad plura egregia sane consectaria, quae inde profluunt et quae plurium phaenomenorum explicationem exhibent ac rationem reddunt colorum naturalium tam permanentium quam variabilium, ex qua demum et rubei Lunae coloris ratio repetitur.


132270. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

57 Huc usque exposuimus experimentum, ex quo deduci possunt principia pertinentia ad hasce vices, quae supra proposueramus et probanda fuerant. Nunc transeundum ad plura egregia sane consectaria, quae inde profluunt et quae plurium phaenomenorum explicationem exhibent ac rationem reddunt colorum naturalium tam permanentium quam variabilium, ex qua demum et rubei Lunae coloris ratio repetitur.


132271. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

principia pertinentia ad hasce vices, quae supra proposueramus et probanda fuerant. Nunc transeundum ad plura egregia sane consectaria, quae inde profluunt et quae plurium phaenomenorum explicationem exhibent ac rationem reddunt colorum naturalium tam permanentium quam variabilium, ex qua demum et rubei Lunae coloris ratio repetitur. 58 Proponitur illud, quod accidit, ubi adveniat ad illa vitra non filum tenue coloris puri, sed amplus radius. Quod facile fit, si nimirum


132272. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

58 Proponitur illud, quod accidit, ubi adveniat ad illa vitra non filum tenue coloris puri, sed amplus radius. Quod facile fit, si nimirum fila ejusdem coloris, quae per prisma separata ab aliis et per lentem unita invicem in spatium tenue ac transmissa per foramellum excipiantur iis vitris in aliqua distantia ab eodem, in qua post decussationem satis jam separata sunt. In eo casu si accipiantur deinde super charta munda posita ultra vitra radii transmissi per ipsa vitra, apparebunt in


132273. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

erit circellus eodem colore coloratus. Coloratos orbes efficient radii circumquaque transmissi ultra lamellam; obscuri respondebunt spatiis, in quibus nulli radii transmittuntur, reflexi nimirum retro juxta adn. 53. Eadem vicissitudo orbium coloratorum eodem illo colore et obscurorum, qui illos distinguant, apparebit, si vitris paullulum inclinatis capiatur super charta posita citra vitra lumen reflexum. Sed in medio habebitur circellus, vel potius exigua ellipsis obscurior. In hoc casu et circelli obscuri et macula in medio non erunt penitus nigri; deveniet


132274. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Eadem vicissitudo orbium coloratorum eodem illo colore et obscurorum, qui illos distinguant, apparebit, si vitris paullulum inclinatis capiatur super charta posita citra vitra lumen reflexum. Sed in medio habebitur circellus, vel potius exigua ellipsis obscurior. In hoc casu et circelli obscuri et macula in medio non erunt penitus nigri; deveniet enim eo aliqua pars luminis reflexi a superficiebus primi vitri, sed erunt obscuriores orbibus, ad quos deveniet lumen reflexum a posteriore parte lamellae inclusae. Adeoque apparebit alternatio orbium eorundem.


132275. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vicissitudo orbium coloratorum eodem illo colore et obscurorum, qui illos distinguant, apparebit, si vitris paullulum inclinatis capiatur super charta posita citra vitra lumen reflexum. Sed in medio habebitur circellus, vel potius exigua ellipsis obscurior. In hoc casu et circelli obscuri et macula in medio non erunt penitus nigri; deveniet enim eo aliqua pars luminis reflexi a superficiebus primi vitri, sed erunt obscuriores orbibus, ad quos deveniet lumen reflexum a posteriore parte lamellae inclusae. Adeoque apparebit alternatio orbium eorundem.


132276. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Tunc nascuntur plures quarundam velut iridum ordines. Cum enim alii colorati radii aliam crassitudinem requirant, ut transmittantur potius vel reflectantur, combinationes diversae oriuntur diversorum colorum vel transeuntium vel regredientium, ex quibus oritur color compositus alibi alius. Et alicubi accidet etiam, ut nulli radii transmittantur vel nulli a fine lamellae reflectantur, ac proinde habeantur et fasciae obscurae; alibi vero transmittantur omnes et oriatur color albus. Illud autem hic notandum in primis, quod color compositus, qui oritur ex radiis


132277. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ut transmittantur potius vel reflectantur, combinationes diversae oriuntur diversorum colorum vel transeuntium vel regredientium, ex quibus oritur color compositus alibi alius. Et alicubi accidet etiam, ut nulli radii transmittantur vel nulli a fine lamellae reflectantur, ac proinde habeantur et fasciae obscurae; alibi vero transmittantur omnes et oriatur color albus. Illud autem hic notandum in primis, quod color compositus, qui oritur ex radiis transmissis per certum vitrorum circulum, at exceptis in charta illa ulteriore, observatur admodum diversus ab eo,


132278. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

diversae oriuntur diversorum colorum vel transeuntium vel regredientium, ex quibus oritur color compositus alibi alius. Et alicubi accidet etiam, ut nulli radii transmittantur vel nulli a fine lamellae reflectantur, ac proinde habeantur et fasciae obscurae; alibi vero transmittantur omnes et oriatur color albus. Illud autem hic notandum in primis, quod color compositus, qui oritur ex radiis transmissis per certum vitrorum circulum, at exceptis in charta illa ulteriore, observatur admodum diversus ab eo, qui efformatur in charta citeriore ab iis, qui inde


132279. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

compositus, qui oritur ex radiis transmissis per certum vitrorum circulum, at exceptis in charta illa ulteriore, observatur admodum diversus ab eo, qui efformatur in charta citeriore ab iis, qui inde reflectuntur, uti patet debere omnino contingere. Praeterea notandum et illud: dum lamina a margine, ubi ob hiatum amplissimum est maxime crassa, attenuatur perpetuo in accessu ad centrum, debent oriri certae quaedam series colorum compositorum tam ex radiis transmissis quam ex reflexis. Quae series debent respondere illis principiis, quae praemisimus, ita ut illi


132280. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

attenuatur perpetuo in accessu ad centrum, debent oriri certae quaedam series colorum compositorum tam ex radiis transmissis quam ex reflexis. Quae series debent respondere illis principiis, quae praemisimus, ita ut illi determinati colores sibi succedant, quos requirit illa attenuatio continua et qui calculo inito definiri possunt. Et quidem res ita succedit. Newtonus enim eas series computavit, uti supra diximus adn. 16. et P. Benvenutus calculum ex correcta constructione restituit. Ac ipsi calculo inveniuntur conformes illae series, quae in ejusmodi experimento observantur, quod


132281. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

debent oriri certae quaedam series colorum compositorum tam ex radiis transmissis quam ex reflexis. Quae series debent respondere illis principiis, quae praemisimus, ita ut illi determinati colores sibi succedant, quos requirit illa attenuatio continua et qui calculo inito definiri possunt. Et quidem res ita succedit. Newtonus enim eas series computavit, uti supra diximus adn. 16. et P. Benvenutus calculum ex correcta constructione restituit. Ac ipsi calculo inveniuntur conformes illae series, quae in ejusmodi experimento observantur, quod quidem omnem hanc theoriam confirmat mirum


132282. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

reflexis. Quae series debent respondere illis principiis, quae praemisimus, ita ut illi determinati colores sibi succedant, quos requirit illa attenuatio continua et qui calculo inito definiri possunt. Et quidem res ita succedit. Newtonus enim eas series computavit, uti supra diximus adn. 16. et P. Benvenutus calculum ex correcta constructione restituit. Ac ipsi calculo inveniuntur conformes illae series, quae in ejusmodi experimento observantur, quod quidem omnem hanc theoriam confirmat mirum in modum.


132283. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

coloris ejusdem cujuscumque simul ingressa primam superficiem alia mutabunt dispositionem vicium numero pari, alia impare; illa habebunt in fine laminae dispositionem eandem quam in ingressu, haec oppositam. Adeoque omnium colorum fila alia transmittentur per secundam superficiem, et alia regredientur reflexa, uti proposueramus. Inde autem fit, ut radius delatus ad secundam superficiem crassioris laminae, ut laminae vitri, ex qua constant specula vel quae applicatur fenestris, dividatur in duos similes ingresso et constantes iisdem colorum speciebus, quorum


132284. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

alia transmittentur per secundam superficiem, et alia regredientur reflexa, uti proposueramus. Inde autem fit, ut radius delatus ad secundam superficiem crassioris laminae, ut laminae vitri, ex qua constant specula vel quae applicatur fenestris, dividatur in duos similes ingresso et constantes iisdem colorum speciebus, quorum alter transmittitur, et alter reflectitur. 61 Ubi vero lamella est tenuis, ut contineat pauca admodum intervalla, longe aliter se


132285. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

reflexa, uti proposueramus. Inde autem fit, ut radius delatus ad secundam superficiem crassioris laminae, ut laminae vitri, ex qua constant specula vel quae applicatur fenestris, dividatur in duos similes ingresso et constantes iisdem colorum speciebus, quorum alter transmittitur, et alter reflectitur. 61 Ubi vero lamella est tenuis, ut contineat pauca admodum intervalla, longe aliter se res habet. Cum discrimen inter diversa fila ejusdem coloris sit


132286. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

61 Ubi vero lamella est tenuis, ut contineat pauca admodum intervalla, longe aliter se res habet. Cum discrimen inter diversa fila ejusdem coloris sit exiguum, idem erit pro omnibus numerus intervallorum in eo tractu, nimirum vel pro omnibus par, et transmittentur omnia, vel pro omnibus impar, et omnia reflectentur. Sed cum fila colorum distantium a se invicem habeant discrimen multo majus, pro aliis habebitur numerus intervallorum par, pro aliis impar. Et idcirco habebitur divisio colorum aliis transmissis et aliis reflexis.


132287. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vero lamella est tenuis, ut contineat pauca admodum intervalla, longe aliter se res habet. Cum discrimen inter diversa fila ejusdem coloris sit exiguum, idem erit pro omnibus numerus intervallorum in eo tractu, nimirum vel pro omnibus par, et transmittentur omnia, vel pro omnibus impar, et omnia reflectentur. Sed cum fila colorum distantium a se invicem habeant discrimen multo majus, pro aliis habebitur numerus intervallorum par, pro aliis impar. Et idcirco habebitur divisio colorum aliis transmissis et aliis reflexis.


132288. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

erit pro omnibus numerus intervallorum in eo tractu, nimirum vel pro omnibus par, et transmittentur omnia, vel pro omnibus impar, et omnia reflectentur. Sed cum fila colorum distantium a se invicem habeant discrimen multo majus, pro aliis habebitur numerus intervallorum par, pro aliis impar. Et idcirco habebitur divisio colorum aliis transmissis et aliis reflexis. 62 Hic jam habetur id, quod initio innuimus, nimirum posse computari, et a Newtono computatam esse ex


132289. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nimirum vel pro omnibus par, et transmittentur omnia, vel pro omnibus impar, et omnia reflectentur. Sed cum fila colorum distantium a se invicem habeant discrimen multo majus, pro aliis habebitur numerus intervallorum par, pro aliis impar. Et idcirco habebitur divisio colorum aliis transmissis et aliis reflexis. 62 Hic jam habetur id, quod initio innuimus, nimirum posse computari, et a Newtono computatam esse ex intervallis determinatis et speciem et quantitatem coloris


132290. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

intervallorum par, pro aliis impar. Et idcirco habebitur divisio colorum aliis transmissis et aliis reflexis. 62 Hic jam habetur id, quod initio innuimus, nimirum posse computari, et a Newtono computatam esse ex intervallis determinatis et speciem et quantitatem coloris tum transmissi, tum reflexi in determinata quavis crassitudine lamellae ac inde speciem coloris compositi ex utrislibet; unde oriantur series orbium coloratorum illae eaedem, quae observantur in iis vitris


132291. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

divisio colorum aliis transmissis et aliis reflexis. 62 Hic jam habetur id, quod initio innuimus, nimirum posse computari, et a Newtono computatam esse ex intervallis determinatis et speciem et quantitatem coloris tum transmissi, tum reflexi in determinata quavis crassitudine lamellae ac inde speciem coloris compositi ex utrislibet; unde oriantur series orbium coloratorum illae eaedem, quae observantur in iis vitris vel in bullis, quae fiunt tenui velo aquae pinguis et


132292. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aliis transmissis et aliis reflexis. 62 Hic jam habetur id, quod initio innuimus, nimirum posse computari, et a Newtono computatam esse ex intervallis determinatis et speciem et quantitatem coloris tum transmissi, tum reflexi in determinata quavis crassitudine lamellae ac inde speciem coloris compositi ex utrislibet; unde oriantur series orbium coloratorum illae eaedem, quae observantur in iis vitris vel in bullis, quae fiunt tenui velo aquae pinguis et crassae; cum


132293. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et speciem et quantitatem coloris tum transmissi, tum reflexi in determinata quavis crassitudine lamellae ac inde speciem coloris compositi ex utrislibet; unde oriantur series orbium coloratorum illae eaedem, quae observantur in iis vitris vel in bullis, quae fiunt tenui velo aquae pinguis et crassae; cum ibi eundo a circumferentia ad centrum habeatur lamella aeris vel alterius liquoris inclusi perpetuo attenuata, et hic cutis ipsa attenuetur perpetuo ob descensum aquae, quae efformat in fundo bullae guttam perpetuo crescentem, donec eadem bulla demum disrumpatur. In hac autem


132294. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

coloris compositi ex utrislibet; unde oriantur series orbium coloratorum illae eaedem, quae observantur in iis vitris vel in bullis, quae fiunt tenui velo aquae pinguis et crassae; cum ibi eundo a circumferentia ad centrum habeatur lamella aeris vel alterius liquoris inclusi perpetuo attenuata, et hic cutis ipsa attenuetur perpetuo ob descensum aquae, quae efformat in fundo bullae guttam perpetuo crescentem, donec eadem bulla demum disrumpatur. In hac autem bulla videre est series colorum nascentes in summo vertice, ubi cutis est tenuissima, et prout determinatae tenuitatis cujuslibet


132295. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

liquoris inclusi perpetuo attenuata, et hic cutis ipsa attenuetur perpetuo ob descensum aquae, quae efformat in fundo bullae guttam perpetuo crescentem, donec eadem bulla demum disrumpatur. In hac autem bulla videre est series colorum nascentes in summo vertice, ubi cutis est tenuissima, et prout determinatae tenuitatis cujuslibet locus descendit, descendentes itidem, aliis exortis in vertice, qui majori tenuitati debentur. Ibidem autem observatur et illud, quod theoria requirit, orbem, qui per reflexionem factam in parte superficiei citeriore exhibet unum colorem, dum


132296. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eadem bulla demum disrumpatur. In hac autem bulla videre est series colorum nascentes in summo vertice, ubi cutis est tenuissima, et prout determinatae tenuitatis cujuslibet locus descendit, descendentes itidem, aliis exortis in vertice, qui majori tenuitati debentur. Ibidem autem observatur et illud, quod theoria requirit, orbem, qui per reflexionem factam in parte superficiei citeriore exhibet unum colorem, dum continuatur ad partem ulteriorem, quae transpicitur intra globum et ex qua radii ad oculum deveniunt transmissi, non exhibere eundem colorem, sed illum, quem requirunt radii


132297. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

descendentes itidem, aliis exortis in vertice, qui majori tenuitati debentur. Ibidem autem observatur et illud, quod theoria requirit, orbem, qui per reflexionem factam in parte superficiei citeriore exhibet unum colorem, dum continuatur ad partem ulteriorem, quae transpicitur intra globum et ex qua radii ad oculum deveniunt transmissi, non exhibere eundem colorem, sed illum, quem requirunt radii residui eorum, qui priorem exhibebant. 63 Ex iisdem principiis


132298. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

transmissi, non exhibere eundem colorem, sed illum, quem requirunt radii residui eorum, qui priorem exhibebant. 63 Ex iisdem principiis deducitur discrimen inter corpora opaca et pellucida ac inter ea, quae habent colorem variabilem et ea, quae constantem, ut et origo discriminis inter diversos colores permanentes diversorum corporum. 64 In primis, quod


132299. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

requirunt radii residui eorum, qui priorem exhibebant. 63 Ex iisdem principiis deducitur discrimen inter corpora opaca et pellucida ac inter ea, quae habent colorem variabilem et ea, quae constantem, ut et origo discriminis inter diversos colores permanentes diversorum corporum. 64 In primis, quod pertinet ad opacitatem, illa sane non provenit ex eo, quod


132300. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

eorum, qui priorem exhibebant. 63 Ex iisdem principiis deducitur discrimen inter corpora opaca et pellucida ac inter ea, quae habent colorem variabilem et ea, quae constantem, ut et origo discriminis inter diversos colores permanentes diversorum corporum. 64 In primis, quod pertinet ad opacitatem, illa sane non provenit ex eo, quod in corporibus opacis non


132301. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

64 In primis, quod pertinet ad opacitatem, illa sane non provenit ex eo, quod in corporibus opacis non habeantur pori rectilinei, qui transitum permittant radiis progredientibus. Hujus veritatis multa habentur indicia et probationes satis manifestae in communi etiam sententia de continua extensione materiae. Sed in mea theoria, cujus mentionem feci jam pluribus vicibus, id est omnino evidens. In ea enim constant corporum particulae punctis prorsus indivisibilibus et inextensis, a se invicem distantibus per


132302. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Hujus veritatis multa habentur indicia et probationes satis manifestae in communi etiam sententia de continua extensione materiae. Sed in mea theoria, cujus mentionem feci jam pluribus vicibus, id est omnino evidens. In ea enim constant corporum particulae punctis prorsus indivisibilibus et inextensis, a se invicem distantibus per exigua finita intervalla. Hinc puncta spatii sunt infinities plura punctis materiae infinitate ordinis tertii, cum sint numero infinita in quavis linea, et lineae numero infinitae in quavis superficie, et superficies numero infinitae in toto spatio


132303. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

id est omnino evidens. In ea enim constant corporum particulae punctis prorsus indivisibilibus et inextensis, a se invicem distantibus per exigua finita intervalla. Hinc puncta spatii sunt infinities plura punctis materiae infinitate ordinis tertii, cum sint numero infinita in quavis linea, et lineae numero infinitae in quavis superficie, et superficies numero infinitae in toto spatio solido. Inde autem facile deducitur esse infinities improbabilem, et quidem infinitate ordinis secundi, occursum cujusvis puncti materiae cum alio quovis. Quam ob causam, uti alibi fusius exposui,


132304. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

particulae punctis prorsus indivisibilibus et inextensis, a se invicem distantibus per exigua finita intervalla. Hinc puncta spatii sunt infinities plura punctis materiae infinitate ordinis tertii, cum sint numero infinita in quavis linea, et lineae numero infinitae in quavis superficie, et superficies numero infinitae in toto spatio solido. Inde autem facile deducitur esse infinities improbabilem, et quidem infinitate ordinis secundi, occursum cujusvis puncti materiae cum alio quovis. Quam ob causam, uti alibi fusius exposui, quodvis corpus trans aliud quodvis transiret


132305. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Hinc puncta spatii sunt infinities plura punctis materiae infinitate ordinis tertii, cum sint numero infinita in quavis linea, et lineae numero infinitae in quavis superficie, et superficies numero infinitae in toto spatio solido. Inde autem facile deducitur esse infinities improbabilem, et quidem infinitate ordinis secundi, occursum cujusvis puncti materiae cum alio quovis. Quam ob causam, uti alibi fusius exposui, quodvis corpus trans aliud quodvis transiret liberrime sine ullo verae compenetrationis periculo, si nullae adessent vires agentes etiam in aliqua distantia, quarum


132306. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

partes tenues, sed adhuc in immensum crassiores particulis luminis, sunt pellucidae, quod optime norunt ii, qui microscopia adhibent. Adeoque per illas particulae luminis inveniunt rectilineos meatus quaquaversum. Dispositio diversa ipsarum particularum discriminat corpora opaca a diaphanis et meatus nimii potius officiunt progressui libero luminis. Si enim habeantur inserta inter particulas corporis spatiola justae cujusdam magnitudinis vacua vel etiam plena materia densitatis satis diversae, et potissimum si particulae ipsae sint scabrae et superficiei irregularis, fit opacum


132307. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Dispositio diversa ipsarum particularum discriminat corpora opaca a diaphanis et meatus nimii potius officiunt progressui libero luminis. Si enim habeantur inserta inter particulas corporis spatiola justae cujusdam magnitudinis vacua vel etiam plena materia densitatis satis diversae, et potissimum si particulae ipsae sint scabrae et superficiei irregularis, fit opacum atque id idcirco, quod in transitu ab uno quovis medio ad aliud diversae naturae habentur et reflexiones et refractiones, quae progressum rectilineum luminis impediunt, cogendo ipsum motibus admodum


132308. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

discriminat corpora opaca a diaphanis et meatus nimii potius officiunt progressui libero luminis. Si enim habeantur inserta inter particulas corporis spatiola justae cujusdam magnitudinis vacua vel etiam plena materia densitatis satis diversae, et potissimum si particulae ipsae sint scabrae et superficiei irregularis, fit opacum atque id idcirco, quod in transitu ab uno quovis medio ad aliud diversae naturae habentur et reflexiones et refractiones, quae progressum rectilineum luminis impediunt, cogendo ipsum motibus admodum perturbatis errare per internam corporis substantiam,


132309. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

particulas corporis spatiola justae cujusdam magnitudinis vacua vel etiam plena materia densitatis satis diversae, et potissimum si particulae ipsae sint scabrae et superficiei irregularis, fit opacum atque id idcirco, quod in transitu ab uno quovis medio ad aliud diversae naturae habentur et reflexiones et refractiones, quae progressum rectilineum luminis impediunt, cogendo ipsum motibus admodum perturbatis errare per internam corporis substantiam, donec etiam uniantur fortasse plures luminis particulae cum particulis ipsius corporis.


132310. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

corporis spatiola justae cujusdam magnitudinis vacua vel etiam plena materia densitatis satis diversae, et potissimum si particulae ipsae sint scabrae et superficiei irregularis, fit opacum atque id idcirco, quod in transitu ab uno quovis medio ad aliud diversae naturae habentur et reflexiones et refractiones, quae progressum rectilineum luminis impediunt, cogendo ipsum motibus admodum perturbatis errare per internam corporis substantiam, donec etiam uniantur fortasse plures luminis particulae cum particulis ipsius corporis.


132311. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

constituent unicam laminam pellucidam. Sed si alternae subducantur relictis alternis, pelluciditas vel erit nulla vel perquam exigua. Nam in egressu cujusvis laminae pars luminis reflectetur adeoque vix quidquam ad postremam postremae laminae superficiem deveniet. Contra vero charta madefacta et multo magis oleo perfusa acquirit perspicuitatem, cum is liquor vi agente in lumen minus differat a fibris materiae, ex qua charta constat, quam aer, qui prius aderat in ejus poris. Quamobrem opacitas consistit in mixtura particularum diversae densitatis vel habentium


132312. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

perspicuitatem, cum is liquor vi agente in lumen minus differat a fibris materiae, ex qua charta constat, quam aer, qui prius aderat in ejus poris. Quamobrem opacitas consistit in mixtura particularum diversae densitatis vel habentium majora vacuola intermixta et pelluciditas in homogeneitate textus, virium inaequalitate ibi detorquente radios, hic nisu circumquaque aequali permittente liberum progressum rectilineum et uniformem. 66 Quod


132313. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Quamobrem opacitas consistit in mixtura particularum diversae densitatis vel habentium majora vacuola intermixta et pelluciditas in homogeneitate textus, virium inaequalitate ibi detorquente radios, hic nisu circumquaque aequali permittente liberum progressum rectilineum et uniformem. 66 Quod ad colores variabiles pertinet, bina sunt eorum genera et binae causae. Primum, de quo hic agitur, est illud, quod fit per separationem colorum factam a


132314. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ibi detorquente radios, hic nisu circumquaque aequali permittente liberum progressum rectilineum et uniformem. 66 Quod ad colores variabiles pertinet, bina sunt eorum genera et binae causae. Primum, de quo hic agitur, est illud, quod fit per separationem colorum factam a refractione corporum non habentium facies parallelas, ut in prismate et in aquae guttis iridem exhibentium, ubi pro diverso positu oculi diversus color perspicitur. Eam esse


132315. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

66 Quod ad colores variabiles pertinet, bina sunt eorum genera et binae causae. Primum, de quo hic agitur, est illud, quod fit per separationem colorum factam a refractione corporum non habentium facies parallelas, ut in prismate et in aquae guttis iridem exhibentium, ubi pro diverso positu oculi diversus color perspicitur. Eam esse originem colorum in prismate et in guttis est omnino certum. Eadem est fortasse etiam origo colorum, qui apparent in pilis tenuibus et filo araneae Soli exposito. Nam


132316. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quo hic agitur, est illud, quod fit per separationem colorum factam a refractione corporum non habentium facies parallelas, ut in prismate et in aquae guttis iridem exhibentium, ubi pro diverso positu oculi diversus color perspicitur. Eam esse originem colorum in prismate et in guttis est omnino certum. Eadem est fortasse etiam origo colorum, qui apparent in pilis tenuibus et filo araneae Soli exposito. Nam figura teres potest inducere colorum separationem, etiam per refractionem. Sed quoniam ea corpora sunt satis tenuia, fieri potest, ut ibi separatio pendeat


132317. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

facies parallelas, ut in prismate et in aquae guttis iridem exhibentium, ubi pro diverso positu oculi diversus color perspicitur. Eam esse originem colorum in prismate et in guttis est omnino certum. Eadem est fortasse etiam origo colorum, qui apparent in pilis tenuibus et filo araneae Soli exposito. Nam figura teres potest inducere colorum separationem, etiam per refractionem. Sed quoniam ea corpora sunt satis tenuia, fieri potest, ut ibi separatio pendeat etiam a tenuitate lamellae et vacuolo spatio incluso. Nam pili sunt quidam tubulus, atque id ea ratione,


132318. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Eadem est fortasse etiam origo colorum, qui apparent in pilis tenuibus et filo araneae Soli exposito. Nam figura teres potest inducere colorum separationem, etiam per refractionem. Sed quoniam ea corpora sunt satis tenuia, fieri potest, ut ibi separatio pendeat etiam a tenuitate lamellae et vacuolo spatio incluso. Nam pili sunt quidam tubulus, atque id ea ratione, quam exponemus in sequenti adnotatione. Quam ob causam apposui illud fors dicens Sic fors et tenues fucantur saepe capilli.


132319. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

per refractionem. Sed quoniam ea corpora sunt satis tenuia, fieri potest, ut ibi separatio pendeat etiam a tenuitate lamellae et vacuolo spatio incluso. Nam pili sunt quidam tubulus, atque id ea ratione, quam exponemus in sequenti adnotatione. Quam ob causam apposui illud fors dicens Sic fors et tenues fucantur saepe capilli. 67 Alterum genus colorum variabilium est illud, quod apparet in collo columbae, in cauda pavonis et aliis pluribus corporibus, quae pro varia sui


132320. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ob causam apposui illud fors dicens Sic fors et tenues fucantur saepe capilli. 67 Alterum genus colorum variabilium est illud, quod apparet in collo columbae, in cauda pavonis et aliis pluribus corporibus, quae pro varia sui positione ad oculum diversos in eadem sui parte colores exhibent, dum alia corpora permanenter eundem semper colorem servant. Id vero pendet a mole et textu particularum. Si adsit lamella tenuis, vacua vel constans materia minus densa vel pinguis


132321. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

67 Alterum genus colorum variabilium est illud, quod apparet in collo columbae, in cauda pavonis et aliis pluribus corporibus, quae pro varia sui positione ad oculum diversos in eadem sui parte colores exhibent, dum alia corpora permanenter eundem semper colorem servant. Id vero pendet a mole et textu particularum. Si adsit lamella tenuis, vacua vel constans materia minus densa vel pinguis inclusa in materia densiore vel pinguiore, color est variabilis; si densior vel pinguior in vacuo vel intra materiam minus densam et pinguem, color est constans. Ejus rei


132322. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

permanenter eundem semper colorem servant. Id vero pendet a mole et textu particularum. Si adsit lamella tenuis, vacua vel constans materia minus densa vel pinguis inclusa in materia densiore vel pinguiore, color est variabilis; si densior vel pinguior in vacuo vel intra materiam minus densam et pinguem, color est constans. Ejus rei causa est hujusmodi. In primo casu radius ingrediens lamellam illam tenuiorem vel minus pinguem refringitur recedendo a perpendiculo et accedendo ad positionem ipsius superficiei refringentis. Unde fit, ut via radii intra lamellam


132323. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pinguiore, color est variabilis; si densior vel pinguior in vacuo vel intra materiam minus densam et pinguem, color est constans. Ejus rei causa est hujusmodi. In primo casu radius ingrediens lamellam illam tenuiorem vel minus pinguem refringitur recedendo a perpendiculo et accedendo ad positionem ipsius superficiei refringentis. Unde fit, ut via radii intra lamellam sit longior quam esset, si nulla haberetur refractio. Et idcirco pro varia inclinatione radii incidentis admodum varia est longitudo viae intra ipsam lamellam. Et habita ratione hujus longitudinis


132324. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

rei causa est hujusmodi. In primo casu radius ingrediens lamellam illam tenuiorem vel minus pinguem refringitur recedendo a perpendiculo et accedendo ad positionem ipsius superficiei refringentis. Unde fit, ut via radii intra lamellam sit longior quam esset, si nulla haberetur refractio. Et idcirco pro varia inclinatione radii incidentis admodum varia est longitudo viae intra ipsam lamellam. Et habita ratione hujus longitudinis et longitudinis intervalli inter binas dispositiones oppositas particularum luminis debitae illis diversis inclinationibus invenitur, pro diversa


132325. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

refringitur recedendo a perpendiculo et accedendo ad positionem ipsius superficiei refringentis. Unde fit, ut via radii intra lamellam sit longior quam esset, si nulla haberetur refractio. Et idcirco pro varia inclinatione radii incidentis admodum varia est longitudo viae intra ipsam lamellam. Et habita ratione hujus longitudinis et longitudinis intervalli inter binas dispositiones oppositas particularum luminis debitae illis diversis inclinationibus invenitur, pro diversa directione incidentiae admodum diversum esse numerum intervallorum in motu per lamellam adeoque longe alios esse


132326. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et accedendo ad positionem ipsius superficiei refringentis. Unde fit, ut via radii intra lamellam sit longior quam esset, si nulla haberetur refractio. Et idcirco pro varia inclinatione radii incidentis admodum varia est longitudo viae intra ipsam lamellam. Et habita ratione hujus longitudinis et longitudinis intervalli inter binas dispositiones oppositas particularum luminis debitae illis diversis inclinationibus invenitur, pro diversa directione incidentiae admodum diversum esse numerum intervallorum in motu per lamellam adeoque longe alios esse colores, qui in alia inclinatione


132327. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

E contrario, ubi lamella tenuis est multo densior vel pinguior medio circumjacente, refractio in ingressu fit per accessum ad perpendiculum. Adeoque utcumque magna sit inclinatio radii incidentis, via intra lamellam est parum remota a via perpendiculari omnium brevissima, et longitudo intervalli est ejusmodi, ut idem sit intervallorum numerus pro quovis determinato colore, adeoque iidem colores ad sensum semper reflectantur, iidem transmittantur et color compositus sit permanenter idem.


132328. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

magna sit inclinatio radii incidentis, via intra lamellam est parum remota a via perpendiculari omnium brevissima, et longitudo intervalli est ejusmodi, ut idem sit intervallorum numerus pro quovis determinato colore, adeoque iidem colores ad sensum semper reflectantur, iidem transmittantur et color compositus sit permanenter idem. 68 Hinc autem constat illud, quod initio proposueramus, Newtonum deprehendisse aliquid etiam de interno particularum textu ex sua luminis


132329. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

autem constat illud, quod initio proposueramus, Newtonum deprehendisse aliquid etiam de interno particularum textu ex sua luminis theoria. Plumae, quae colorem variabilem exhibent, habere debent spatiola vel vacua vel plena tenui materia, inclusa in materia crassiore, ex qua constant, et idcirco sunt ita leves. Contra corpora, quae habent colorem constantem pro quavis positione oculi, cujusmodi plura hic enumerantur, debent habere densiores vel pinguiores particulas immersas in vacuo circumjacente vel aere aut quavis rariore materia.


132330. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

crassitudine particularum. Lamina certae exiguae crassitudinis certum colorem exhibet reflectendo juxta adn. 61. Qui color pro alia crassitudine est alius. Si ea frangitur in exigua frustula, quae tamen singula servent priorem illam crassitudinem, reflectent itidem singula colorem eundem. Quare et corpus ex ejusmodi frustulis compositum habebit colorem constanter eundem, aliud nimirum alium colorem pro diversa crassitudine lamellarum, ex quibus constat. 70 Aeque facile


132331. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

70 Aeque facile in eadem theoria percipitur, qui fiat, ut quaedam corpora progressu temporis colorem mutent. Id fiet vel admissa nova materia, qua particulae fiant crassiores vel pinguiores, ut ubi poma vel flores maturitatem et colores acquirunt, vel amissa parte veteris materiae, ut ubi liquore per expirationem amisso siccantur folia, quae saepe colorem viridem mutant in rubeum, tum etiam in nigrum. Ac Newtonus definivit etiam ex hujusmodi successione colorum, ad quam e seriebus computatis pro diversa tenuium


132332. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

materiae, ut ubi liquore per expirationem amisso siccantur folia, quae saepe colorem viridem mutant in rubeum, tum etiam in nigrum. Ac Newtonus definivit etiam ex hujusmodi successione colorum, ad quam e seriebus computatis pro diversa tenuium lamellarum crassitudine pertineant quaedam corpora, et proinde cujus determinate sint crassitudinis earum particulae. Compressa etiam florum folia nigrorem acquirunt et ad ignem nigrescunt ligna. Ac aliae ejusmodi mutationes observantur plures, quae, ubi accidunt, indicant* mutationem factam in ipsa crassitudine vel


132333. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Newtonus definivit etiam ex hujusmodi successione colorum, ad quam e seriebus computatis pro diversa tenuium lamellarum crassitudine pertineant quaedam corpora, et proinde cujus determinate sint crassitudinis earum particulae. Compressa etiam florum folia nigrorem acquirunt et ad ignem nigrescunt ligna. Ac aliae ejusmodi mutationes observantur plures, quae, ubi accidunt, indicant* mutationem factam in ipsa crassitudine vel pinguedine particularum.


132334. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

particularum. 71 Ad reddendam rationem coloris rubei, qui in Luna deficiente observatur, praeter hanc generalem theoriam binarum luminis dispositionum redeuntium per vices et colorum inde provenientium in lamellis tenuibus ac particulis corporum oportet praeterea considerare naturam atmosphaerae terrestris, per quam transeunt radii, qui ad Lunam abeunt. Atmosphaera est referta vaporibus, qui, si satis intumescant ob aliquam e rationibus hic


132335. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

adn. 60, omne colorum genus. Hinc ipsi atmosphaerae tollitur pelluciditas vel penitus, ut per nubes, vel magna ex parte, ut per nebulam. Ubi moles vaporum satis imminuitur, incipiunt libere transire primi omnium radii rubei, caeteris adhuc per reflexionem distractis; tum et aurei, et flavi, et reliqui ex ordine ac postremi omnium, imminuta jam plurimum vaporum mole, violacei transeunt, et redit sua pelluciditas atmosphaerae. 72 Nunquam omnes


132336. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

omne colorum genus. Hinc ipsi atmosphaerae tollitur pelluciditas vel penitus, ut per nubes, vel magna ex parte, ut per nebulam. Ubi moles vaporum satis imminuitur, incipiunt libere transire primi omnium radii rubei, caeteris adhuc per reflexionem distractis; tum et aurei, et flavi, et reliqui ex ordine ac postremi omnium, imminuta jam plurimum vaporum mole, violacei transeunt, et redit sua pelluciditas atmosphaerae. 72 Nunquam omnes vapores, qui in


132337. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

genus. Hinc ipsi atmosphaerae tollitur pelluciditas vel penitus, ut per nubes, vel magna ex parte, ut per nebulam. Ubi moles vaporum satis imminuitur, incipiunt libere transire primi omnium radii rubei, caeteris adhuc per reflexionem distractis; tum et aurei, et flavi, et reliqui ex ordine ac postremi omnium, imminuta jam plurimum vaporum mole, violacei transeunt, et redit sua pelluciditas atmosphaerae. 72 Nunquam omnes vapores, qui in


132338. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ut per nebulam. Ubi moles vaporum satis imminuitur, incipiunt libere transire primi omnium radii rubei, caeteris adhuc per reflexionem distractis; tum et aurei, et flavi, et reliqui ex ordine ac postremi omnium, imminuta jam plurimum vaporum mole, violacei transeunt, et redit sua pelluciditas atmosphaerae. 72 Nunquam omnes vapores, qui in atmosphaera terrestri innatant, ad eam tenuitatem deveniunt, ut relinquant viam prorsus liberam omnibus


132339. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

72 Nunquam omnes vapores, qui in atmosphaera terrestri innatant, ad eam tenuitatem deveniunt, ut relinquant viam prorsus liberam omnibus lucis radiis. Si ingens numerus remanet vaporum ejus magnitudinis, ut omnia colorum fila reflectant, remanet quidam pallor et ea, quae appellatur caligo. Si vero exiguus admodum sit eorum numerus et plerique sint adhuc minores quam requiratur ad reflexionem omnium filorum, rubei transmittuntur fere omnes, et idcirco color compositus a radiis directis accedit ad flavum, compositus vero a reflexis ad caeruleum. Sed


132340. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

terrestri innatant, ad eam tenuitatem deveniunt, ut relinquant viam prorsus liberam omnibus lucis radiis. Si ingens numerus remanet vaporum ejus magnitudinis, ut omnia colorum fila reflectant, remanet quidam pallor et ea, quae appellatur caligo. Si vero exiguus admodum sit eorum numerus et plerique sint adhuc minores quam requiratur ad reflexionem omnium filorum, rubei transmittuntur fere omnes, et idcirco color compositus a radiis directis accedit ad flavum, compositus vero a reflexis ad caeruleum. Sed imminutis plurimum vaporibus, ut rigidissimo flante Borea, saturo caeruleo et


132341. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Si ingens numerus remanet vaporum ejus magnitudinis, ut omnia colorum fila reflectant, remanet quidam pallor et ea, quae appellatur caligo. Si vero exiguus admodum sit eorum numerus et plerique sint adhuc minores quam requiratur ad reflexionem omnium filorum, rubei transmittuntur fere omnes, et idcirco color compositus a radiis directis accedit ad flavum, compositus vero a reflexis ad caeruleum. Sed imminutis plurimum vaporibus, ut rigidissimo flante Borea, saturo caeruleo et ad violaceum accedente colore coelum imbuitur, praevalentibus plurimum inter radios reflexos violaceis,


132342. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et plerique sint adhuc minores quam requiratur ad reflexionem omnium filorum, rubei transmittuntur fere omnes, et idcirco color compositus a radiis directis accedit ad flavum, compositus vero a reflexis ad caeruleum. Sed imminutis plurimum vaporibus, ut rigidissimo flante Borea, saturo caeruleo et ad violaceum accedente colore coelum imbuitur, praevalentibus plurimum inter radios reflexos violaceis, indicis, caeruleis radiis. 73 Ad hanc rem intimius percipiendam


132343. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

73 Ad hanc rem intimius percipiendam proponitur hic considerandus unicus unius vaporis globulus, ex cujus consideratione patebit illud, in lumine ab atmosphaera serena reflexo debere praevalere colores maxime refrangibiles, et in transmisso per ipsam colores minime refrangibiles. Nam globulus, qui possit reflectere radium rubeum, poterit reflectere reliquos omnes. Globuli autem plures, qui poterunt reflectere violaceum vel alios quosvis, non poterunt rubeum vel quemvis se minus refrangibilem.


132344. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Globuli autem plures, qui poterunt reflectere violaceum vel alios quosvis, non poterunt rubeum vel quemvis se minus refrangibilem. Si enim globus quidam habeat diametrum aequalem intervallo unico coloris rubei, is quidem reflectet radios rubeos transeuntes prope centrum. Et cum fere * corr. ex iudicant duplo majus sit id intervallum intervallo violacei, non reflectet radios violaceos eodem loco transeuntes. At eosdem reflectet ingressos aliquanto magis ad latus, qui quidem percurrent chordas aequales ad sensum intervallo violacei. Nam et omnes chordae sunt


132345. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

prope centrum. Et cum fere * corr. ex iudicant duplo majus sit id intervallum intervallo violacei, non reflectet radios violaceos eodem loco transeuntes. At eosdem reflectet ingressos aliquanto magis ad latus, qui quidem percurrent chordas aequales ad sensum intervallo violacei. Nam et omnes chordae sunt minores diametro, atque eo minores, quo remotiores, et intervalla vicium sunt longiora, ubi radii obliquius ingrediuntur. Atque idem locum habet in quovis radio minus refrangibili pro quovis magis refrangibili. Contra vero, si globulus habeat


132346. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

id intervallum intervallo violacei, non reflectet radios violaceos eodem loco transeuntes. At eosdem reflectet ingressos aliquanto magis ad latus, qui quidem percurrent chordas aequales ad sensum intervallo violacei. Nam et omnes chordae sunt minores diametro, atque eo minores, quo remotiores, et intervalla vicium sunt longiora, ubi radii obliquius ingrediuntur. Atque idem locum habet in quovis radio minus refrangibili pro quovis magis refrangibili. Contra vero, si globulus habeat diametrum aequalem uni intervallo radii violacei, habebit et diametrum et quamvis


132347. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

minores, quo remotiores, et intervalla vicium sunt longiora, ubi radii obliquius ingrediuntur. Atque idem locum habet in quovis radio minus refrangibili pro quovis magis refrangibili. Contra vero, si globulus habeat diametrum aequalem uni intervallo radii violacei, habebit et diametrum et quamvis chordam minorem intervallo rubei vel cujusvis minus refrangibilis. Quare is quidem reflectet violaceos, quin possit reflectere rubeos vel cujusvis coloris minus refrangibilis.


132348. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

remotiores, et intervalla vicium sunt longiora, ubi radii obliquius ingrediuntur. Atque idem locum habet in quovis radio minus refrangibili pro quovis magis refrangibili. Contra vero, si globulus habeat diametrum aequalem uni intervallo radii violacei, habebit et diametrum et quamvis chordam minorem intervallo rubei vel cujusvis minus refrangibilis. Quare is quidem reflectet violaceos, quin possit reflectere rubeos vel cujusvis coloris minus refrangibilis.


132349. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

74 Hinc jam patet illud, quod affirmatum fuerat: ubi temere dispositi jaceant variarum magnitudinum globuli, debere reflecti majorem multitudinem radiorum violaceorum et reliquorum e magis refrangibilibus, et transmitti majorem rubeorum ac minus refrangibilium, cum nimirum debeant occurrere globuli omnium generum, et quicumque reflectit rubeos, reflectat etiam violaceos; multi autem violaceos reflectant, quin possint rubeos reflectere. Fieri autem poterit,


132350. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

74 Hinc jam patet illud, quod affirmatum fuerat: ubi temere dispositi jaceant variarum magnitudinum globuli, debere reflecti majorem multitudinem radiorum violaceorum et reliquorum e magis refrangibilibus, et transmitti majorem rubeorum ac minus refrangibilium, cum nimirum debeant occurrere globuli omnium generum, et quicumque reflectit rubeos, reflectat etiam violaceos; multi autem violaceos reflectant, quin possint rubeos reflectere. Fieri autem poterit, post satis magnam eorundem globorum


132351. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quod affirmatum fuerat: ubi temere dispositi jaceant variarum magnitudinum globuli, debere reflecti majorem multitudinem radiorum violaceorum et reliquorum e magis refrangibilibus, et transmitti majorem rubeorum ac minus refrangibilium, cum nimirum debeant occurrere globuli omnium generum, et quicumque reflectit rubeos, reflectat etiam violaceos; multi autem violaceos reflectant, quin possint rubeos reflectere. Fieri autem poterit, post satis magnam eorundem globorum multitudinem, ut nulli jam fere violacei supersint nec indici vel caerulei. Quo casu praevalebunt virides in radiis


132352. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

rubeos, reflectat etiam violaceos; multi autem violaceos reflectant, quin possint rubeos reflectere. Fieri autem poterit, post satis magnam eorundem globorum multitudinem, ut nulli jam fere violacei supersint nec indici vel caerulei. Quo casu praevalebunt virides in radiis ulterius reflexis et rubei adhuc magis in transmissis. 75 Observationem Halleyi, quae hic exponitur, adhibet Newtonus ipse in Optica ad hanc theoriam confirmandam. Is in urinatoria machina ad


132353. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Is in urinatoria machina ad ingentem maris profunditatem delatus accepit per machinae fenestram radium Solis directum, qui erat admodum rubeus, aqua autem visa per radios utique reflexos apparebat ipsi viridis, omnino juxta superiorem theoriam. Porro Halleyus ipse excelluit plurimum et in astronomia tam observationibus quam molestissimis calculis, quibus et tabulas astronomicas pro planetis et cometarum orbitas computavit ac edidit, et in physica ac historia naturali, quas summa industria et labore excoluit, clarus itidem itineribus ad observationes ineundas ultra aequatorem


132354. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

accepit per machinae fenestram radium Solis directum, qui erat admodum rubeus, aqua autem visa per radios utique reflexos apparebat ipsi viridis, omnino juxta superiorem theoriam. Porro Halleyus ipse excelluit plurimum et in astronomia tam observationibus quam molestissimis calculis, quibus et tabulas astronomicas pro planetis et cometarum orbitas computavit ac edidit, et in physica ac historia naturali, quas summa industria et labore excoluit, clarus itidem itineribus ad observationes ineundas ultra aequatorem susceptis, quibus omnibus immortalem sibi famam conciliavit.


132355. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Solis directum, qui erat admodum rubeus, aqua autem visa per radios utique reflexos apparebat ipsi viridis, omnino juxta superiorem theoriam. Porro Halleyus ipse excelluit plurimum et in astronomia tam observationibus quam molestissimis calculis, quibus et tabulas astronomicas pro planetis et cometarum orbitas computavit ac edidit, et in physica ac historia naturali, quas summa industria et labore excoluit, clarus itidem itineribus ad observationes ineundas ultra aequatorem susceptis, quibus omnibus immortalem sibi famam conciliavit.


132356. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aqua autem visa per radios utique reflexos apparebat ipsi viridis, omnino juxta superiorem theoriam. Porro Halleyus ipse excelluit plurimum et in astronomia tam observationibus quam molestissimis calculis, quibus et tabulas astronomicas pro planetis et cometarum orbitas computavit ac edidit, et in physica ac historia naturali, quas summa industria et labore excoluit, clarus itidem itineribus ad observationes ineundas ultra aequatorem susceptis, quibus omnibus immortalem sibi famam conciliavit.


132357. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

viridis, omnino juxta superiorem theoriam. Porro Halleyus ipse excelluit plurimum et in astronomia tam observationibus quam molestissimis calculis, quibus et tabulas astronomicas pro planetis et cometarum orbitas computavit ac edidit, et in physica ac historia naturali, quas summa industria et labore excoluit, clarus itidem itineribus ad observationes ineundas ultra aequatorem susceptis, quibus omnibus immortalem sibi famam conciliavit. 76 Aqua, marina potissimum


132358. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

excoluit, clarus itidem itineribus ad observationes ineundas ultra aequatorem susceptis, quibus omnibus immortalem sibi famam conciliavit. 76 Aqua, marina potissimum densior et salinis particulis plena, longe plura luci obstacula praebet quam aer. Hinc coelum nunquam solemus videre viride. Si vapores sunt crassiores, reflectitur omne radiorum genus, et habentur nubes ac nebulae vel caligo, uti diximus. Si sunt tenuiores, praevalent in reflexo lumine plurimum radii


132359. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

76 Aqua, marina potissimum densior et salinis particulis plena, longe plura luci obstacula praebet quam aer. Hinc coelum nunquam solemus videre viride. Si vapores sunt crassiores, reflectitur omne radiorum genus, et habentur nubes ac nebulae vel caligo, uti diximus. Si sunt tenuiores, praevalent in reflexo lumine plurimum radii violacei. Et idcirco coelum apparet caeruleum, et quidem quandoque colore admodum saturo. At multi etiam ex violaceis pergunt transmitti et, si iter non sit ita longum, per


132360. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

particulis plena, longe plura luci obstacula praebet quam aer. Hinc coelum nunquam solemus videre viride. Si vapores sunt crassiores, reflectitur omne radiorum genus, et habentur nubes ac nebulae vel caligo, uti diximus. Si sunt tenuiores, praevalent in reflexo lumine plurimum radii violacei. Et idcirco coelum apparet caeruleum, et quidem quandoque colore admodum saturo. At multi etiam ex violaceis pergunt transmitti et, si iter non sit ita longum, per atmosphaeram, multi adhuc habentur in radio directo. Quam ob causam radius compositus e transmissis interdiu flavescit vel ad aureum


132361. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

obstacula praebet quam aer. Hinc coelum nunquam solemus videre viride. Si vapores sunt crassiores, reflectitur omne radiorum genus, et habentur nubes ac nebulae vel caligo, uti diximus. Si sunt tenuiores, praevalent in reflexo lumine plurimum radii violacei. Et idcirco coelum apparet caeruleum, et quidem quandoque colore admodum saturo. At multi etiam ex violaceis pergunt transmitti et, si iter non sit ita longum, per atmosphaeram, multi adhuc habentur in radio directo. Quam ob causam radius compositus e transmissis interdiu flavescit vel ad aureum colorem accedit. Si autem multo


132362. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

reflectitur omne radiorum genus, et habentur nubes ac nebulae vel caligo, uti diximus. Si sunt tenuiores, praevalent in reflexo lumine plurimum radii violacei. Et idcirco coelum apparet caeruleum, et quidem quandoque colore admodum saturo. At multi etiam ex violaceis pergunt transmitti et, si iter non sit ita longum, per atmosphaeram, multi adhuc habentur in radio directo. Quam ob causam radius compositus e transmissis interdiu flavescit vel ad aureum colorem accedit. Si autem multo longius sit iter, ut jam exiguus supersit violaceorum numerus, tum vero directus radius


132363. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

supersit violaceorum numerus, tum vero directus radius rubescit plurimum. Quam ob causam primo mane vel summo vespere aliquando rubentem admodum videmus Solem vel Lunam. Nam, uti superius etiam monuimus lib. IV(V). adn. 26, quo Sol est obliquior, eo est longior via radii per atmosphaeram. Et quidem ea Sole in horizonte sito est quamplurimis vicibus longior quam eodem sito prope zenith. Interdiu, ex. gr. ex mille rubeis et mille violaceis reflectuntur 100 violacei et 10 rubei, adeoque in lumine transmisso habentur 990 rubei et 900 violacei. Ibi ratio


132364. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Solem vel Lunam. Nam, uti superius etiam monuimus lib. IV(V). adn. 26, quo Sol est obliquior, eo est longior via radii per atmosphaeram. Et quidem ea Sole in horizonte sito est quamplurimis vicibus longior quam eodem sito prope zenith. Interdiu, ex. gr. ex mille rubeis et mille violaceis reflectuntur 100 violacei et 10 rubei, adeoque in lumine transmisso habentur 990 rubei et 900 violacei. Ibi ratio violaceorum ad rubeos est 10 ad 1, hic ratio rubeorum ad violaceos 11 ad 10. Quamobrem ibi quamplurimum praevalent violacei, hic rubei parum praevalent. At Sole


132365. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

monuimus lib. IV(V). adn. 26, quo Sol est obliquior, eo est longior via radii per atmosphaeram. Et quidem ea Sole in horizonte sito est quamplurimis vicibus longior quam eodem sito prope zenith. Interdiu, ex. gr. ex mille rubeis et mille violaceis reflectuntur 100 violacei et 10 rubei, adeoque in lumine transmisso habentur 990 rubei et 900 violacei. Ibi ratio violaceorum ad rubeos est 10 ad 1, hic ratio rubeorum ad violaceos 11 ad 10. Quamobrem ibi quamplurimum praevalent violacei, hic rubei parum praevalent. At Sole sito in horizonte et multo magis eodem demerso


132366. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

via radii per atmosphaeram. Et quidem ea Sole in horizonte sito est quamplurimis vicibus longior quam eodem sito prope zenith. Interdiu, ex. gr. ex mille rubeis et mille violaceis reflectuntur 100 violacei et 10 rubei, adeoque in lumine transmisso habentur 990 rubei et 900 violacei. Ibi ratio violaceorum ad rubeos est 10 ad 1, hic ratio rubeorum ad violaceos 11 ad 10. Quamobrem ibi quamplurimum praevalent violacei, hic rubei parum praevalent. At Sole sito in horizonte et multo magis eodem demerso alte sub horizontem, reflexis jam 990 violaceis et 900


132367. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

reflectuntur 100 violacei et 10 rubei, adeoque in lumine transmisso habentur 990 rubei et 900 violacei. Ibi ratio violaceorum ad rubeos est 10 ad 1, hic ratio rubeorum ad violaceos 11 ad 10. Quamobrem ibi quamplurimum praevalent violacei, hic rubei parum praevalent. At Sole sito in horizonte et multo magis eodem demerso alte sub horizontem, reflexis jam 990 violaceis et 900 rubeis, remanebunt violacei 10, rubei 100 in lumine reflexo, quod incurrit in nubes, quas cernimus in crepusculo vespertino vel aurora. Et idcirco iis potissimum temporibus nubes ipsae, quae reflectunt omne


132368. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

990 rubei et 900 violacei. Ibi ratio violaceorum ad rubeos est 10 ad 1, hic ratio rubeorum ad violaceos 11 ad 10. Quamobrem ibi quamplurimum praevalent violacei, hic rubei parum praevalent. At Sole sito in horizonte et multo magis eodem demerso alte sub horizontem, reflexis jam 990 violaceis et 900 rubeis, remanebunt violacei 10, rubei 100 in lumine reflexo, quod incurrit in nubes, quas cernimus in crepusculo vespertino vel aurora. Et idcirco iis potissimum temporibus nubes ipsae, quae reflectunt omne radiorum incidentium genus, nobis apparent rubescentes, atque id plurimum, si


132369. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

praevalent violacei, hic rubei parum praevalent. At Sole sito in horizonte et multo magis eodem demerso alte sub horizontem, reflexis jam 990 violaceis et 900 rubeis, remanebunt violacei 10, rubei 100 in lumine reflexo, quod incurrit in nubes, quas cernimus in crepusculo vespertino vel aurora. Et idcirco iis potissimum temporibus nubes ipsae, quae reflectunt omne radiorum incidentium genus, nobis apparent rubescentes, atque id plurimum, si satis vaporosum sit coelum.


132370. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

infra horizontem, atque id ipsum multo magis. 78 Postremi hujusce episodii fundamentum omne consistit in veterum mythologia. Phoebus, Diana, Vesta erant apud ipsos Sol, Luna et Terra. Satis enim constat veteres nomine Vestae Terram saepe intellexisse. Luna in plenilunio nobis lucidissima apparet et Solis quodammodo veluti vices gerit per noctem. Quo casu pronum est fingere Dianam sua forma superbientem celebrare festa cum ingenti comitatu Oreadum ac Dryadum, quas in


132371. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

78 Postremi hujusce episodii fundamentum omne consistit in veterum mythologia. Phoebus, Diana, Vesta erant apud ipsos Sol, Luna et Terra. Satis enim constat veteres nomine Vestae Terram saepe intellexisse. Luna in plenilunio nobis lucidissima apparet et Solis quodammodo veluti vices gerit per noctem. Quo casu pronum est fingere Dianam sua forma superbientem celebrare festa cum ingenti comitatu Oreadum ac Dryadum, quas in venatione habere solet, quae et hymnum ea occasione canant. De quo hymno dicemus infra. Tum vero


132372. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

veteres nomine Vestae Terram saepe intellexisse. Luna in plenilunio nobis lucidissima apparet et Solis quodammodo veluti vices gerit per noctem. Quo casu pronum est fingere Dianam sua forma superbientem celebrare festa cum ingenti comitatu Oreadum ac Dryadum, quas in venatione habere solet, quae et hymnum ea occasione canant. De quo hymno dicemus infra. Tum vero illa quidem omnia astra et ipsam nitidissimam Venerem ingenti lumine longissime superat. Terra eo tempore visa ex Luna debet apparere nigra, caliginosa et sordida. Nam in plenilunio


132373. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vices gerit per noctem. Quo casu pronum est fingere Dianam sua forma superbientem celebrare festa cum ingenti comitatu Oreadum ac Dryadum, quas in venatione habere solet, quae et hymnum ea occasione canant. De quo hymno dicemus infra. Tum vero illa quidem omnia astra et ipsam nitidissimam Venerem ingenti lumine longissime superat. Terra eo tempore visa ex Luna debet apparere nigra, caliginosa et sordida. Nam in plenilunio Lunam non nisi per noctem videmus. Et ipsa jacens respectu Terrae ad partes prorsus oppositas non nisi obscuram


132374. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in venatione habere solet, quae et hymnum ea occasione canant. De quo hymno dicemus infra. Tum vero illa quidem omnia astra et ipsam nitidissimam Venerem ingenti lumine longissime superat. Terra eo tempore visa ex Luna debet apparere nigra, caliginosa et sordida. Nam in plenilunio Lunam non nisi per noctem videmus. Et ipsa jacens respectu Terrae ad partes prorsus oppositas non nisi obscuram Terrae ipsius faciem tum videt. Hinc locus habetur amaris dicteriis, quibus tum Vestam Diana aggrediatur insultans. Porro in


132375. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quo hymno dicemus infra. Tum vero illa quidem omnia astra et ipsam nitidissimam Venerem ingenti lumine longissime superat. Terra eo tempore visa ex Luna debet apparere nigra, caliginosa et sordida. Nam in plenilunio Lunam non nisi per noctem videmus. Et ipsa jacens respectu Terrae ad partes prorsus oppositas non nisi obscuram Terrae ipsius faciem tum videt. Hinc locus habetur amaris dicteriis, quibus tum Vestam Diana aggrediatur insultans. Porro in novilunio e contrario Lunae facies Terrae obversa nigrescit penitus, et


132376. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Et ipsa jacens respectu Terrae ad partes prorsus oppositas non nisi obscuram Terrae ipsius faciem tum videt. Hinc locus habetur amaris dicteriis, quibus tum Vestam Diana aggrediatur insultans. Porro in novilunio e contrario Lunae facies Terrae obversa nigrescit penitus, et Terra e Luna visa ita effulget ut Luna in plenilunio eoque magis; tum quia est tantillo propior Soli Terra in novilunio quam Luna in plenilunio caeteris paribus, tum quia ipsius superficies est multis vicibus major quam superficies Lunae. In novilunio autem Luna inducit Terrae defectum Solis


132377. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Soli Terra in novilunio quam Luna in plenilunio caeteris paribus, tum quia ipsius superficies est multis vicibus major quam superficies Lunae. In novilunio autem Luna inducit Terrae defectum Solis rapiens ejus radios. Sed ingens admodum est discrimen inter effectum eclipseos solaris in Terra et lunaris in Luna. Semidiameter sectionis umbrae in Terra minor est 100 milliariis juxta adn. 37. lib. III(IV). Hinc non nisi perquam exiguus est Terrae tractus, qui nigrescit in eclipsi Solis inducta a Luna. Adeoque is est quidam veluti naevus in ejus vultu. Et solum


132378. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in Terra et lunaris in Luna. Semidiameter sectionis umbrae in Terra minor est 100 milliariis juxta adn. 37. lib. III(IV). Hinc non nisi perquam exiguus est Terrae tractus, qui nigrescit in eclipsi Solis inducta a Luna. Adeoque is est quidam veluti naevus in ejus vultu. Et solum penumbra late protenditur, quae tantummodo reprimit nonnihil nimios Solis radios, non penitus omnes praeripit. At diameter sectionis umbrae est fere tripla diametri Lunae, quae idcirco tota in umbram immergitur et diu in eadem perstat. Haec physicae veritates praebent responsum Vestae,


132379. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Solis inducta a Luna. Adeoque is est quidam veluti naevus in ejus vultu. Et solum penumbra late protenditur, quae tantummodo reprimit nonnihil nimios Solis radios, non penitus omnes praeripit. At diameter sectionis umbrae est fere tripla diametri Lunae, quae idcirco tota in umbram immergitur et diu in eadem perstat. Haec physicae veritates praebent responsum Vestae, quae Dianae reprobat superbiam ex luce aliena, nimirum recepta a Sole. Revocat in memoriam nigrorem praecedentis novilunii collatum cum tanto suo lumine ac inutilem invidiam, qua tentaverat ipsam objectu sui corporis


132380. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

nimirum recepta a Sole. Revocat in memoriam nigrorem praecedentis novilunii collatum cum tanto suo lumine ac inutilem invidiam, qua tentaverat ipsam objectu sui corporis obscurare. Sed ob ejusdem corporis exiguam molem nihil aliud effecerat nisi moderare fulgorem nimium pallore venustiore et ornare vultum exiguo nigranti naevo. Porro, ubi Luna jam est immersa in umbra, occupat coeli partem maxime distantem a loco Solis. Adeoque tum Phoebus, Dianae frater, abest longeque alia regione moratur, ubi idcirco potest dici et immemor, qui nihil cogitet de labore


132381. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

fulgorem nimium pallore venustiore et ornare vultum exiguo nigranti naevo. Porro, ubi Luna jam est immersa in umbra, occupat coeli partem maxime distantem a loco Solis. Adeoque tum Phoebus, Dianae frater, abest longeque alia regione moratur, ubi idcirco potest dici et immemor, qui nihil cogitet de labore sororis tam longe positae. Terra autem interjecta inter Solem et Lunam tum omnino impedit, ne se mutuo videre possint; adeoque aspectum tanti interjecta doloris hostis dura negat questusque eludit inanes. Fuga


132382. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est immersa in umbra, occupat coeli partem maxime distantem a loco Solis. Adeoque tum Phoebus, Dianae frater, abest longeque alia regione moratur, ubi idcirco potest dici et immemor, qui nihil cogitet de labore sororis tam longe positae. Terra autem interjecta inter Solem et Lunam tum omnino impedit, ne se mutuo videre possint; adeoque aspectum tanti interjecta doloris hostis dura negat questusque eludit inanes. Fuga comitum in subitis tenebris, equorum perturbatio, ruentis currus periculum sponte jam consequuntur, ut et foemineus Dianae


132383. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

interjecta inter Solem et Lunam tum omnino impedit, ne se mutuo videre possint; adeoque aspectum tanti interjecta doloris hostis dura negat questusque eludit inanes. Fuga comitum in subitis tenebris, equorum perturbatio, ruentis currus periculum sponte jam consequuntur, ut et foemineus Dianae furor unguibus se lacerantis et cruentatae juxta veterum morem, qui diis et immoderatos animi motus et vitia hominum tribuebant. Quod autem pertinet ad hymnum, praecipuas Dianae res gestas collegi ex poetis et mythologia, ejusmodi autem, ut a Nymphis virginibus in ejus laudem


132384. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ne se mutuo videre possint; adeoque aspectum tanti interjecta doloris hostis dura negat questusque eludit inanes. Fuga comitum in subitis tenebris, equorum perturbatio, ruentis currus periculum sponte jam consequuntur, ut et foemineus Dianae furor unguibus se lacerantis et cruentatae juxta veterum morem, qui diis et immoderatos animi motus et vitia hominum tribuebant. Quod autem pertinet ad hymnum, praecipuas Dianae res gestas collegi ex poetis et mythologia, ejusmodi autem, ut a Nymphis virginibus in ejus laudem commemorari possint. Quam ob rem nullam de


132385. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

tanti interjecta doloris hostis dura negat questusque eludit inanes. Fuga comitum in subitis tenebris, equorum perturbatio, ruentis currus periculum sponte jam consequuntur, ut et foemineus Dianae furor unguibus se lacerantis et cruentatae juxta veterum morem, qui diis et immoderatos animi motus et vitia hominum tribuebant. Quod autem pertinet ad hymnum, praecipuas Dianae res gestas collegi ex poetis et mythologia, ejusmodi autem, ut a Nymphis virginibus in ejus laudem commemorari possint. Quam ob rem nullam de Endymione mentionem feci. Pleraque autem ex iis,


132386. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hostis dura negat questusque eludit inanes. Fuga comitum in subitis tenebris, equorum perturbatio, ruentis currus periculum sponte jam consequuntur, ut et foemineus Dianae furor unguibus se lacerantis et cruentatae juxta veterum morem, qui diis et immoderatos animi motus et vitia hominum tribuebant. Quod autem pertinet ad hymnum, praecipuas Dianae res gestas collegi ex poetis et mythologia, ejusmodi autem, ut a Nymphis virginibus in ejus laudem commemorari possint. Quam ob rem nullam de Endymione mentionem feci. Pleraque autem ex iis, quae protuli, communissima


132387. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

perturbatio, ruentis currus periculum sponte jam consequuntur, ut et foemineus Dianae furor unguibus se lacerantis et cruentatae juxta veterum morem, qui diis et immoderatos animi motus et vitia hominum tribuebant. Quod autem pertinet ad hymnum, praecipuas Dianae res gestas collegi ex poetis et mythologia, ejusmodi autem, ut a Nymphis virginibus in ejus laudem commemorari possint. Quam ob rem nullam de Endymione mentionem feci. Pleraque autem ex iis, quae protuli, communissima sunt et notissima. Fabulati sunt veteres eam uno partu editam cum fratre Phoebo, sed


132388. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hominum tribuebant. Quod autem pertinet ad hymnum, praecipuas Dianae res gestas collegi ex poetis et mythologia, ejusmodi autem, ut a Nymphis virginibus in ejus laudem commemorari possint. Quam ob rem nullam de Endymione mentionem feci. Pleraque autem ex iis, quae protuli, communissima sunt et notissima. Fabulati sunt veteres eam uno partu editam cum fratre Phoebo, sed ante ipsum, statim egisse obstetricem matri, cujus doloribus perterrita virginitatis colendae consilium susceperit. Notissimum est eam a prima aetate fuisse venatricem.


132389. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Phoebo, sed ante ipsum, statim egisse obstetricem matri, cujus doloribus perterrita virginitatis colendae consilium susceperit. Notissimum est eam a prima aetate fuisse venatricem. In Gigantum bello dicitur ipsa egregie se gessisse sagittis suis usa et multum ad victoriam contulisse; porro ipsorum Gigantum principes erant Porphyrion et Alcioneus. Hippolyti ab equis distracti et ab Aesculapio rogatu Dianae resuscitati ac in curam traditi Nymphae Egeriae, ut in sylvis educaretur et aevum inglorius traduceret, meminit


132390. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

virginitatis colendae consilium susceperit. Notissimum est eam a prima aetate fuisse venatricem. In Gigantum bello dicitur ipsa egregie se gessisse sagittis suis usa et multum ad victoriam contulisse; porro ipsorum Gigantum principes erant Porphyrion et Alcioneus. Hippolyti ab equis distracti et ab Aesculapio rogatu Dianae resuscitati ac in curam traditi Nymphae Egeriae, ut in sylvis educaretur et aevum inglorius traduceret, meminit etiam Virgilius lib. VII. Aen. Fusius exposui celeberrimam


132391. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est eam a prima aetate fuisse venatricem. In Gigantum bello dicitur ipsa egregie se gessisse sagittis suis usa et multum ad victoriam contulisse; porro ipsorum Gigantum principes erant Porphyrion et Alcioneus. Hippolyti ab equis distracti et ab Aesculapio rogatu Dianae resuscitati ac in curam traditi Nymphae Egeriae, ut in sylvis educaretur et aevum inglorius traduceret, meminit etiam Virgilius lib. VII. Aen. Fusius exposui celeberrimam Iphigeniae fabulam. Cum ejus pater Agamemnon in venatione interfecisset


132392. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

egregie se gessisse sagittis suis usa et multum ad victoriam contulisse; porro ipsorum Gigantum principes erant Porphyrion et Alcioneus. Hippolyti ab equis distracti et ab Aesculapio rogatu Dianae resuscitati ac in curam traditi Nymphae Egeriae, ut in sylvis educaretur et aevum inglorius traduceret, meminit etiam Virgilius lib. VII. Aen. Fusius exposui celeberrimam Iphigeniae fabulam. Cum ejus pater Agamemnon in venatione interfecisset cervam Dianae sacram, haec in ejus classem pestilentiam immisit ac procellis assiduis iter impedivit.


132393. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

agnovit ac cum eo aufugit occiso etiam, ut quidam addunt, Thoante tyranno. Surripuit autem ipsum Dianae simulacrum, quod in lignorum fasce absconditum secum abstulit. Sunt autem qui addant illud ipsum simulacrum deinde delatum esse ab ipsa Ariciam, ubi celebre apud Romanos fuit Dianae templum et sacer lucus. Caledonii apri fabella itidem est notissima. Eurynome et Callisto, nymphae Dianae comites, inventae gravidae poenam ab ipsa dea subierunt, altera versa in avem, altera in ursam. Sed illi humanam deinde formam restituit, hanc in coelum transtulit, ubi ea est


132394. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ipsum Dianae simulacrum, quod in lignorum fasce absconditum secum abstulit. Sunt autem qui addant illud ipsum simulacrum deinde delatum esse ab ipsa Ariciam, ubi celebre apud Romanos fuit Dianae templum et sacer lucus. Caledonii apri fabella itidem est notissima. Eurynome et Callisto, nymphae Dianae comites, inventae gravidae poenam ab ipsa dea subierunt, altera versa in avem, altera in ursam. Sed illi humanam deinde formam restituit, hanc in coelum transtulit, ubi ea est Ursa major ac etiam Phoenices nomine appellatur. Quod ad Metabum et


132395. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et Callisto, nymphae Dianae comites, inventae gravidae poenam ab ipsa dea subierunt, altera versa in avem, altera in ursam. Sed illi humanam deinde formam restituit, hanc in coelum transtulit, ubi ea est Ursa major ac etiam Phoenices nomine appellatur. Quod ad Metabum et Camillam pertinet, habetur apud Virgilium lib. XI. Metabus regno pulsus dum fugeret cum infante Camilla, invenit Amasenum fluvium aquis turgentem ob praecedentes imbres. Quem cum aliter transmittere non posset nisi natando, alligavit parvulam hastae et obduxit arboris cortice ac


132396. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Quod ad Metabum et Camillam pertinet, habetur apud Virgilium lib. XI. Metabus regno pulsus dum fugeret cum infante Camilla, invenit Amasenum fluvium aquis turgentem ob praecedentes imbres. Quem cum aliter transmittere non posset nisi natando, alligavit parvulam hastae et obduxit arboris cortice ac voto Dianae nuncupato futuram virginem et venatricem, projecit hastam ipsam, quae haesit felicissime et patri filiam servavit. Cum Aruns eam in bello contra Trojanos interfecturus esset, fatis ita poscentibus, Opim Diana, unam e comitibus nymphis, summisit, quae


132397. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

lib. XI. Metabus regno pulsus dum fugeret cum infante Camilla, invenit Amasenum fluvium aquis turgentem ob praecedentes imbres. Quem cum aliter transmittere non posset nisi natando, alligavit parvulam hastae et obduxit arboris cortice ac voto Dianae nuncupato futuram virginem et venatricem, projecit hastam ipsam, quae haesit felicissime et patri filiam servavit. Cum Aruns eam in bello contra Trojanos interfecturus esset, fatis ita poscentibus, Opim Diana, unam e comitibus nymphis, summisit, quae mortem heroinae ulcisceretur, atque ea Aruntem caesa virgine fugientem


132398. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

invenit Amasenum fluvium aquis turgentem ob praecedentes imbres. Quem cum aliter transmittere non posset nisi natando, alligavit parvulam hastae et obduxit arboris cortice ac voto Dianae nuncupato futuram virginem et venatricem, projecit hastam ipsam, quae haesit felicissime et patri filiam servavit. Cum Aruns eam in bello contra Trojanos interfecturus esset, fatis ita poscentibus, Opim Diana, unam e comitibus nymphis, summisit, quae mortem heroinae ulcisceretur, atque ea Aruntem caesa virgine fugientem assecuta telo interfecit. Actaeonis


132399. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

heroinae ulcisceretur, atque ea Aruntem caesa virgine fugientem assecuta telo interfecit. Actaeonis fabula est itidem notissima. Qui cum Dianam imprudens in antro nudam vidisset, in quod inter venandum secesserat, ab ea in cervum conversus a suis ipsius canibus laceratus et suorum telis confixus interiit. Quam omnem fabulam elegantissime persequitur Ovid. Metam. lib. III. Quod sub hymni finem poscitur, id omnino pertinet ad Dryadas et Oreadas, nemorum et montium deas: Da faciles sylvis succos, da montibus altis ardua


132400. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Actaeonis fabula est itidem notissima. Qui cum Dianam imprudens in antro nudam vidisset, in quod inter venandum secesserat, ab ea in cervum conversus a suis ipsius canibus laceratus et suorum telis confixus interiit. Quam omnem fabulam elegantissime persequitur Ovid. Metam. lib. III. Quod sub hymni finem poscitur, id omnino pertinet ad Dryadas et Oreadas, nemorum et montium deas: Da faciles sylvis succos, da montibus altis ardua frugifera vestire cacumina fronde.


132401. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Actaeonis fabula est itidem notissima. Qui cum Dianam imprudens in antro nudam vidisset, in quod inter venandum secesserat, ab ea in cervum conversus a suis ipsius canibus laceratus et suorum telis confixus interiit. Quam omnem fabulam elegantissime persequitur Ovid. Metam. lib. III. Quod sub hymni finem poscitur, id omnino pertinet ad Dryadas et Oreadas, nemorum et montium deas: Da faciles sylvis succos, da montibus altis ardua frugifera vestire cacumina fronde.


Bibliographia locorum inventorum

Bošković, Ruđer (1711-1787) [1761], De solis ac lunae defectibus, versio electronica (), 5828 versus, 91294 verborum, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica; poesis - epistula; paratextus prosaici - commenta] [word count] [boskovicrdsld].


More search results (batches of 100)
First 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 Last

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report


Powered by PhiloLogic

Creative Commons License
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom
Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.