Your search found 155641 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 138122-139063:

Nicolai Skerlecz ad Maximilianum Verhovacz epistolae ediderunt Josip Kolanović et Neven Jovanović 1. Jakovlye, 28. Maii 1793. Chare amice! 1

28. Maii 1793. Chare amice! 1 Tuis (NAZ, EAE vol. 112, br. 137.) de 5-ta huius Pesthino exaratis et mihi 12-ma redditis non respondi quia metuebam ne meae te Pesthini amplius non deprehendant. 2 Nunc cum e combinatione temporis te iam Viennae esse certo credam hisce respondeo. 3 Gaudeo vehementer quod tempus reditus tui iam appropinquet.

Pesthini amplius non deprehendant. 2 Nunc cum e combinatione temporis te iam Viennae esse certo credam hisce respondeo. 3 Gaudeo vehementer quod tempus reditus tui iam appropinquet. 4 Vix iam fero desiderium momenti illius quo te amplecti et aliquot horis amice tecum confabulari possim. 5 Interea utere occasione ad delendam, si quae forte tibi apud Principem per calumniatores tuos inusta est, maculam. 6 Si hoc obtinuisti, excidet animo meo ea aegritudo quam eo nomine, qua sincerus tuus

deponam. 11 De aliis rebus coram. 12 Interea vale meque ut facis ama. Jakovlye, 28. Maii 1793. a tergo Excellentissimo et Illustrissimo Domino Maximiliano Verhovecz, Episcopo Zagrabiensi et S.C.R.A. Maiestatis Consiliario Status Actualis Intimo, Domino mihi colendissimo; Viennae

Interea vale meque ut facis ama. Jakovlye, 28. Maii 1793. a tergo Excellentissimo et Illustrissimo Domino Maximiliano Verhovecz, Episcopo Zagrabiensi et S.C.R.A. Maiestatis Consiliario Status Actualis Intimo, Domino mihi colendissimo; Viennae 2.

parochos ordinationem tuam circa processiones ita maligne intelligere quasi prohibitio haec plebi deberet publicari, id autem citra periculum fieri non posse aiunt. 2 Ubi tamen naturalis ordinationem hanc exsequendi via est ut illi sic dictas vicinias non publicent et, si quis e parochianis memor prioris usus rationem intermissionis huius deposcat, eum capacitent quod peregrinationes eiusmodi debeant esse voluntariae, officium autem suum sit illis, qui proficisci nolunt, ordinariam devotionem peragere. 3 Nisi

24. Septembris 1793. 3. Jakovlye, 9. Septembris 1794. Excellentissime (NAZ, EAE, vol. 113, nr. 125.) et Illustrissime Domine Episcope mihi singulariter colendissime. 1 Banalis armorum praefectura expressam in adnexo 2,1 in adnexo] Adnexum deest. ad commissionem incorporatoriam eius

Chare amice! 1 Volupe (NAZ, EAE, vol. 113, nr. 134.) mihi fuit e litteris Philippi nostri intelligere vos salvos Viennam appulisse. 2 Precor ut valetudo tibi constanter faveat et negotia tua optatum obtineant cursum. 3 E Francisco, qui me his diebus inviserat, didici te commissionem petiturum coram qua de sparsis contra te calumniis te purges. 4 Ut vel capita calumniarum harum in forma probante proferre possis, debes habere

obtineant cursum. 3 E Francisco, qui me his diebus inviserat, didici te commissionem petiturum coram qua de sparsis contra te calumniis te purges. 4 Ut vel capita calumniarum harum in forma probante proferre possis, debes habere copiam capitularis et Briglevichianae instantiae; quae enim adversus te verbo spargebantur, quis horum author fuerit, id tu nunquam probabis; adversarii autem tui se illa procudisse impudenter pernegabunt. 5 Quae tamen illos Viennae coram

5 Quae tamen illos Viennae coram individuis altiorum instantiarum sparsisse certo comperies; si tales, a quibus ea didicisti, in manipulationem negotii huius influent aut secus, ut ad eos provocare possis, tibi ultro indulgebunt, puto quod tuto assumere et refutare possis. 6 Reliqua forte narrative induci possent, ut ostendas quod per atroces eiusmodi calumnias nil aliud quaesierint quam ut reiectis tuis salutaribus ordinationibus (dedit enim mihi Franciscus eas perlegendas) in priori sua dissolutione et disordine

tuto assumere et refutare possis. 6 Reliqua forte narrative induci possent, ut ostendas quod per atroces eiusmodi calumnias nil aliud quaesierint quam ut reiectis tuis salutaribus ordinationibus (dedit enim mihi Franciscus eas perlegendas) in priori sua dissolutione et disordine permaneant. 7 Videbis quod totus illorum scopus futurus sit ut decreta tua seriatim in revisionem non assumantur, sed totum opus, tanquam novatorium et moderno tempori minus accomodum, reiciatur. 8 Et ideo ad hoc antevertum omnes

ordinationibus (dedit enim mihi Franciscus eas perlegendas) in priori sua dissolutione et disordine permaneant. 7 Videbis quod totus illorum scopus futurus sit ut decreta tua seriatim in revisionem non assumantur, sed totum opus, tanquam novatorium et moderno tempori minus accomodum, reiciatur. 8 Et ideo ad hoc antevertum omnes tuos conatus intendere et urgere debes quod, vel ad id determinandum an opus re ipsa inidoneis huic tempori novitatibus refertum sit, decreta seriatim executi debeant.

in priori sua dissolutione et disordine permaneant. 7 Videbis quod totus illorum scopus futurus sit ut decreta tua seriatim in revisionem non assumantur, sed totum opus, tanquam novatorium et moderno tempori minus accomodum, reiciatur. 8 Et ideo ad hoc antevertum omnes tuos conatus intendere et urgere debes quod, vel ad id determinandum an opus re ipsa inidoneis huic tempori novitatibus refertum sit, decreta seriatim executi debeant. 4,8 antevertum] sic | debeant]

7 Videbis quod totus illorum scopus futurus sit ut decreta tua seriatim in revisionem non assumantur, sed totum opus, tanquam novatorium et moderno tempori minus accomodum, reiciatur. 8 Et ideo ad hoc antevertum omnes tuos conatus intendere et urgere debes quod, vel ad id determinandum an opus re ipsa inidoneis huic tempori novitatibus refertum sit, decreta seriatim executi debeant. 4,8 antevertum] sic | debeant] debant 9 Si hoc impetrasti, facile efficies

consilio localium amicorum tibi utendum puto. 15 Si commissionem impetraveris an non expediret ut agas quo adversarii decreta illa, quae pro tam periculosa innovatione habeant, in specifico baptisent, tu desuper audiaris et commissio illa ante omnia determinet: an, et quae sint illa decreta, et tum primum obiecta calumniarum ingrediatur? 16 Quamcunque demum viam iniveris, praecipue tibi commendo ut in scriptis et productis tuis brevis sis et nihil seu dicas seu producas quod ad

15 Si commissionem impetraveris an non expediret ut agas quo adversarii decreta illa, quae pro tam periculosa innovatione habeant, in specifico baptisent, tu desuper audiaris et commissio illa ante omnia determinet: an, et quae sint illa decreta, et tum primum obiecta calumniarum ingrediatur? 16 Quamcunque demum viam iniveris, praecipue tibi commendo ut in scriptis et productis tuis brevis sis et nihil seu dicas seu producas quod ad substantiam rei omnino non pertineat.

15 Si commissionem impetraveris an non expediret ut agas quo adversarii decreta illa, quae pro tam periculosa innovatione habeant, in specifico baptisent, tu desuper audiaris et commissio illa ante omnia determinet: an, et quae sint illa decreta, et tum primum obiecta calumniarum ingrediatur? 16 Quamcunque demum viam iniveris, praecipue tibi commendo ut in scriptis et productis tuis brevis sis et nihil seu dicas seu producas quod ad substantiam rei omnino non pertineat. 17 Exhorrui

innovatione habeant, in specifico baptisent, tu desuper audiaris et commissio illa ante omnia determinet: an, et quae sint illa decreta, et tum primum obiecta calumniarum ingrediatur? 16 Quamcunque demum viam iniveris, praecipue tibi commendo ut in scriptis et productis tuis brevis sis et nihil seu dicas seu producas quod ad substantiam rei omnino non pertineat. 17 Exhorrui quando a Francisco intellexi te ingentem cistam actorum tecum abstulisse. 18 Pertinet id quidem ad supremam cautelam, cum saepe homo

baptisent, tu desuper audiaris et commissio illa ante omnia determinet: an, et quae sint illa decreta, et tum primum obiecta calumniarum ingrediatur? 16 Quamcunque demum viam iniveris, praecipue tibi commendo ut in scriptis et productis tuis brevis sis et nihil seu dicas seu producas quod ad substantiam rei omnino non pertineat. 17 Exhorrui quando a Francisco intellexi te ingentem cistam actorum tecum abstulisse. 18 Pertinet id quidem ad supremam cautelam, cum saepe homo praevidere non possit cuius

20 Haec mihi sollicitudo illa dictavit qua angor ne fortasse iustissima licet causa tua minus optatum successum obtineat. 21 Aliud est quod ab amicitia tua maiorem in modum exorem. 22 P. Maidachich scribit mihi desperatam litteram et me coniurat ut, quidquid possum, ad eius e violento, in quo constituitur, statu eliberationem conferam. 23 Commovit me eius littera, cum facile mihi imaginer qualis sit cruciatus inter monachos, quos ille prioribus suis factis adeo infensos sibi reddidit, vivere

adfuerit. 25> Coepi itaque ilico cum illo rem conferre. <26 Ille vero producta, quam apud se habebat, agentis tui Romani littera me edocuit quod memoratus Maidachich iam recurrerit Romam pro annullanda professione, sed quod dictus agens hanc tanquam longam et dispendiosam viam dissuadeat, e converso suadeat illi ut petat sui saecularizationem. 27 Adiecit Franciscus ad hanc obtinendam nil aliud opus esse quam ut tu illi testimonium scriptum edas quod illum in tuam dioecesim suscipere velis. 28> Aliquis vero illi

Testimonium de illo in dioecesim tuam assumendo tibi fraudi esse non poterit, cum id 4,33 id ad] ad id ad ad salvandum in periculo etiam salutis animae constitutum hominem facturus sis. 34 Ceterum quartum, quintum et sextum tomum Schmittii accepi. 35> Sed quantum recordor, prodiit etiam septimus et octavus. <36 Si ita est, quaeso te, procura mihi etiam illos. 37 Elenchum rariorum librorum de rebus patriis tibi Zagrabia 4,37

4,33 id ad] ad id ad ad salvandum in periculo etiam salutis animae constitutum hominem facturus sis. 34 Ceterum quartum, quintum et sextum tomum Schmittii accepi. 35> Sed quantum recordor, prodiit etiam septimus et octavus. <36 Si ita est, quaeso te, procura mihi etiam illos. 37 Elenchum rariorum librorum de rebus patriis tibi Zagrabia 4,37 rariorum] rationum Kolanović | Zagrabia] Zagrabiam Kolanović

Kolanović | Zagrabia] Zagrabiam Kolanović submittam, quorsum ultima huius me conferre constitui. 38 Non obliviscaris tibi procurare libellos quos tibi iam indicaveram, nempe descriptionem Bottany Bay et historiam itineris Angli, si bene recordor, Alzil, qui post Kockium octo annis occidentales Americae oras perlustravit. 39 De successu negotiorum tuorum si tibi molestum est me de tempore in tempus edocere, mihi sat erit si

necdum potui explorare. 6 Prior graves cum suo statim adventu obiectiones passus est, quod res Capituli segniter curaverint. 7 At ille omnem culpam in Vukass. reiecit eumque neglectis Capituli rebus matrimonia tantumque cognatorum, resque suae familiae et Directoratum studiorum curasse affirmavit; atque ita prima, quam ego in antecessum ominabar, scaena iam evenit. 8 Superest altera ut, si Taisp. prostratum videant, hunc tanquam omnium malorum authorem gravibus criminationibus universi insectentur. 9

tuamque typographiam 5,13 typographiam Kolanović ] typogr. MS sponte ad tuum fundum transferas. 14 Quoad secundum, scire cuperem an resolutio, qua ipsi proba imponitur, iam effective — et si ita, quando — publicata, et an eidem aliquis terminus praefixus sit? 15 Secus enim ille hoc negotium in annum extrahet. 16 Utinam res eo perduci possit ut is iuxta opinionem Consilii actione coram nobis conveniatur! 17 De instantia

5,13 typographiam Kolanović ] typogr. MS sponte ad tuum fundum transferas. 14 Quoad secundum, scire cuperem an resolutio, qua ipsi proba imponitur, iam effective — et si ita, quando — publicata, et an eidem aliquis terminus praefixus sit? 15 Secus enim ille hoc negotium in annum extrahet. 16 Utinam res eo perduci possit ut is iuxta opinionem Consilii actione coram nobis conveniatur! 17 De instantia anonymi vehementer sollicitus

aliquis terminus praefixus sit? 15 Secus enim ille hoc negotium in annum extrahet. 16 Utinam res eo perduci possit ut is iuxta opinionem Consilii actione coram nobis conveniatur! 17 De instantia anonymi vehementer sollicitus sum; nisi enim et hanc diluas, existimationem tuam necdum in tuto penitus collocasti. 18 Si communicationem eius nulla ratione obtinere potes, forte posses illam per indirectum ita subvertere ut, postquam ad merita instantiae Gotsceianae responderis, subiungas quod Brig. praeterea

diluas, existimationem tuam necdum in tuto penitus collocasti. 18 Si communicationem eius nulla ratione obtinere potes, forte posses illam per indirectum ita subvertere ut, postquam ad merita instantiae Gotsceianae responderis, subiungas quod Brig. praeterea haec et haec in publicum et forte etiam altissimo loco sparserit et, calumnias licet, has aliquam etiam impressionem fecisse observes, ideo quod illas quoque elidere necessarium existimaveris. 19 Quaeso, informa te an ex Historia episcoporum

tuam necdum in tuto penitus collocasti. 18 Si communicationem eius nulla ratione obtinere potes, forte posses illam per indirectum ita subvertere ut, postquam ad merita instantiae Gotsceianae responderis, subiungas quod Brig. praeterea haec et haec in publicum et forte etiam altissimo loco sparserit et, calumnias licet, has aliquam etiam impressionem fecisse observes, ideo quod illas quoque elidere necessarium existimaveris. 19 Quaeso, informa te an ex Historia episcoporum Quinqueeclesiarum

18 Si communicationem eius nulla ratione obtinere potes, forte posses illam per indirectum ita subvertere ut, postquam ad merita instantiae Gotsceianae responderis, subiungas quod Brig. praeterea haec et haec in publicum et forte etiam altissimo loco sparserit et, calumnias licet, has aliquam etiam impressionem fecisse observes, ideo quod illas quoque elidere necessarium existimaveris. 19 Quaeso, informa te an ex Historia episcoporum Quinqueeclesiarum Kollerii ultra tomum tertium aliquod prodiverit,

20> Si ita, quaeso, procura mihi. <21 Ita etiam, an e Stephani Horvath Bibliotheca iurisconsultorum Hungariae ultra tomum tertium quid prodiverit? 22 Videtur mihi quod tomus quartus re ipsa prodiverit. 23 Quare et hunc et si quis ultra prodiit, mihi adferri peto. 24 Hamburger Journal pro mense Septembri, Octobri et Novembri non legi. 25 Cum et tu et Philippus (cui salutem ex me deferri peto) illud teneatis, quaeso, dirige tuum ad Franciscum

20> Si ita, quaeso, procura mihi. <21 Ita etiam, an e Stephani Horvath Bibliotheca iurisconsultorum Hungariae ultra tomum tertium quid prodiverit? 22 Videtur mihi quod tomus quartus re ipsa prodiverit. 23 Quare et hunc et si quis ultra prodiit, mihi adferri peto. 24 Hamburger Journal pro mense Septembri, Octobri et Novembri non legi. 25 Cum et tu et Philippus (cui salutem ex me deferri peto) illud teneatis, quaeso, dirige tuum ad Franciscum Raffay et,

Hungariae ultra tomum tertium quid prodiverit? 22 Videtur mihi quod tomus quartus re ipsa prodiverit. 23 Quare et hunc et si quis ultra prodiit, mihi adferri peto. 24 Hamburger Journal pro mense Septembri, Octobri et Novembri non legi. 25 Cum et tu et Philippus (cui salutem ex me deferri peto) illud teneatis, quaeso, dirige tuum ad Franciscum Raffay et, ut illud mihi communicet, eidem committe. 26> Mea te humanissime reveretur. <27

prodiverit? 22 Videtur mihi quod tomus quartus re ipsa prodiverit. 23 Quare et hunc et si quis ultra prodiit, mihi adferri peto. 24 Hamburger Journal pro mense Septembri, Octobri et Novembri non legi. 25 Cum et tu et Philippus (cui salutem ex me deferri peto) illud teneatis, quaeso, dirige tuum ad Franciscum Raffay et, ut illud mihi communicet, eidem committe. 26> Mea te humanissime reveretur. <27 Vale meque ut facis ama.

prodiverit? 22 Videtur mihi quod tomus quartus re ipsa prodiverit. 23 Quare et hunc et si quis ultra prodiit, mihi adferri peto. 24 Hamburger Journal pro mense Septembri, Octobri et Novembri non legi. 25 Cum et tu et Philippus (cui salutem ex me deferri peto) illud teneatis, quaeso, dirige tuum ad Franciscum Raffay et, ut illud mihi communicet, eidem committe. 26> Mea te humanissime reveretur. <27 Vale meque ut facis ama.

et si quis ultra prodiit, mihi adferri peto. 24 Hamburger Journal pro mense Septembri, Octobri et Novembri non legi. 25 Cum et tu et Philippus (cui salutem ex me deferri peto) illud teneatis, quaeso, dirige tuum ad Franciscum Raffay et, ut illud mihi communicet, eidem committe. 26> Mea te humanissime reveretur. <27 Vale meque ut facis ama. Zagrabiae, 1794. 10. Decembris 28 Hic aliquis sparserat

committe. 26> Mea te humanissime reveretur. <27 Vale meque ut facis ama. Zagrabiae, 1794. 10. Decembris 28 Hic aliquis sparserat lectorem ex alio capitulo nominatum et Taisp. eo translatum esse propterea quod in instantia 13 canonicorum allegetur nullum officii huius capacem esse. 29 Res haec adversarios tuos mirum in modum torsit donec falsitatem rumoris huius detexerunt.

mirum in modum torsit donec falsitatem rumoris huius detexerunt. 6. Jakovlye, 28. Octobris 1797. Chare amice, 1 Et (NAZ, EAE, sv. 114, br. 140.) utramque tuam et libros et duo Journal accepi, sed tum premebat me gravis catharalis alteratiae, 6,1 alteratiae sic quae in causa

6. Jakovlye, 28. Octobris 1797. Chare amice, 1 Et (NAZ, EAE, sv. 114, br. 140.) utramque tuam et libros et duo Journal accepi, sed tum premebat me gravis catharalis alteratiae, 6,1 alteratiae sic quae in causa fuit quod utique tardius respondeam. 2> Girtaneri continuatio rite

6. Jakovlye, 28. Octobris 1797. Chare amice, 1 Et (NAZ, EAE, sv. 114, br. 140.) utramque tuam et libros et duo Journal accepi, sed tum premebat me gravis catharalis alteratiae, 6,1 alteratiae sic quae in causa fuit quod utique tardius respondeam. 2> Girtaneri continuatio rite procedit.

Africam. 8 E duplici Germanica, quam tenes, collectione itinerum interea certe aliquis tomus prodierit, adminus ex una; nam Forsterianam per mortem eius adhaesisse puto. 9 Hos defectus ut adurgeas, non tantum tua, sed et mea interest. 10 Forte seu Peyrusii seu Malaspinae seu Angli illius (nomen mihi excidit, tu illud inter tua litteraria indubie habebis), qui iussu defuncto Russiae imperatricis proximiora Americae litora pertentebat, diaria; forte continuatio Robertsonii,

occasionem tibi procurandis te reflectendum existimavi. 14 Impegi etiam nuper in Hamburgensibus Novis in recensionem admodum honorificam duorum authorum, nempe Bulov Der freye Staat von Nort America in seinen neuen Zustande, Berlin, et von Desodoard Philosophische Geiste der franzoesischen Revolution, 2 tom. in 8-vo. 15 Hos ut tibi praeferenter procures, eo magis tibi suadeo quod exiguo pretio veniant et quod id, postquam iam de pace (de qua immortales sint Omnipotenti gratiae)

freye Staat von Nort America in seinen neuen Zustande, Berlin, et von Desodoard Philosophische Geiste der franzoesischen Revolution, 2 tom. in 8-vo. 15 Hos ut tibi praeferenter procures, eo magis tibi suadeo quod exiguo pretio veniant et quod id, postquam iam de pace (de qua immortales sint Omnipotenti gratiae) iam constat, tanto tutius praestare possis. 16 Vezda prichmu domache novine, vre szem chul nekoja, kako szu nakanyena. 17 Imas lepu

EAE, vol. 115, nr. 32.) amicitiam tuam in eo quod primis statim adventus tui diebus tantum temporis decerpere volueris ut me litteris tuis convenire possis. 2 Gratias etiam tibi refero pro novis quae mihi significasti. 3 Sunt quidem et haec tristia, magis tamen me sollicitum habent ea quae postea cum legato Gallico evenerunt. 4 Quaeso te significa mihi an spes supersit rem hanc ita componendi ne in bellum erumpat? 5 Uti et an, prout hic fertur, idem eodem plane die legatus

pro novis quae mihi significasti. 3 Sunt quidem et haec tristia, magis tamen me sollicitum habent ea quae postea cum legato Gallico evenerunt. 4 Quaeso te significa mihi an spes supersit rem hanc ita componendi ne in bellum erumpat? 5 Uti et an, prout hic fertur, idem eodem plane die legatus Gallicus etiam Berolini attentarit? 6 Et si ita, quo eventu? 7> Turca etiam apparatus bellicos in dies magis intendit. <8 Non possum in animum meum inducere ut tantam vim contra unum bassam

habent ea quae postea cum legato Gallico evenerunt. 4 Quaeso te significa mihi an spes supersit rem hanc ita componendi ne in bellum erumpat? 5 Uti et an, prout hic fertur, idem eodem plane die legatus Gallicus etiam Berolini attentarit? 6 Et si ita, quo eventu? 7> Turca etiam apparatus bellicos in dies magis intendit. <8 Non possum in animum meum inducere ut tantam vim contra unum bassam parari credam. 9 Non possum etiam mihi persuadere quod apparatus hi contra Moscoviam

hospitalis regulationis per Vlassichium, negotium vero de erigendo novo capitalis huiatis scholae aedificio per Langium proximius conficiatur, rem publico utilem, mihi gratam praestabis. 17 Significa mihi adminus an aliquid, et si ita, quo eventu in rem hanc egeris? 18 Homo tuus circa transferendos ad Novum hospitale tuos pauperes in deputatione se aliter, atque nos concertaveramus, declaravit. 19 Dixit ille quod tu unum tantum pauperem eo mittere, reliquos in moderno

pretio difficultes, id enim convelleret totum, iam altissimo etiam foro approbatum, fundationalium xenodochii capitalium schema, praesertim cum tuo exemplo iam Capitulum etiam vacillare incipiat circa aedificii sui seu licitationem seu exsolutionem. 23 Et cum propter reliquas circa transferendos in festo sanctae Margarethae pauperes dispositiones tuam hac in re 8,23 hac in re] in addidi mentem quantocius scire intersit, quaeso te rescribe proximius et mihi et

Et cum propter reliquas circa transferendos in festo sanctae Margarethae pauperes dispositiones tuam hac in re 8,23 hac in re] in addidi mentem quantocius scire intersit, quaeso te rescribe proximius et mihi et tuo homini. 24 Propter certam combinationem, quam hic describere taediosum foret, scire cupio an societas canalem Colapianum sequente anno effective resumptura sit? 25> Id tu ab ipso comite Aponyi tutissime rescire potes. <26

Et cum propter reliquas circa transferendos in festo sanctae Margarethae pauperes dispositiones tuam hac in re 8,23 hac in re] in addidi mentem quantocius scire intersit, quaeso te rescribe proximius et mihi et tuo homini. 24 Propter certam combinationem, quam hic describere taediosum foret, scire cupio an societas canalem Colapianum sequente anno effective resumptura sit? 25> Id tu ab ipso comite Aponyi tutissime rescire potes. <26 Quare

Propter certam combinationem, quam hic describere taediosum foret, scire cupio an societas canalem Colapianum sequente anno effective resumptura sit? 25> Id tu ab ipso comite Aponyi tutissime rescire potes. <26 Quare quaeso te, fac me de eo certiorem, uti et de eo qualis adminus prospectiva sit regulandae Dalmatiae et Croatici Litoralis, praesertim in linea vectigalis? 27 Metuo vehementer ne noster Districtus commercialis, qui me frustra reluctante ad Flumen applicitus est, hac occasione a iurisdictione Sacrae coronae

scire cupio an societas canalem Colapianum sequente anno effective resumptura sit? 25> Id tu ab ipso comite Aponyi tutissime rescire potes. <26 Quare quaeso te, fac me de eo certiorem, uti et de eo qualis adminus prospectiva sit regulandae Dalmatiae et Croatici Litoralis, praesertim in linea vectigalis? 27 Metuo vehementer ne noster Districtus commercialis, qui me frustra reluctante ad Flumen applicitus est, hac occasione a iurisdictione Sacrae coronae avellatur. 28 Ceterum recordaberis quod

28 Ceterum recordaberis quod Archenholtz in sua Minerva memorabile illud brochure, quod de Potemkin prodiit, per frusta edat. 29 Ego non dubito quod brochure illud etiam secus haberi possit, si adsit homo qui illud perquirere et constituere sciat. 30 Cum tu habeas eiusmodi hominem, brochure autem illud vix aliquod grossos constare possit, oro te, praesta mihi hanc amicitiam et illud pro me constitue; aveo enim vehementer illud habere, cum sit pendant

29 Ego non dubito quod brochure illud etiam secus haberi possit, si adsit homo qui illud perquirere et constituere sciat. 30 Cum tu habeas eiusmodi hominem, brochure autem illud vix aliquod grossos constare possit, oro te, praesta mihi hanc amicitiam et illud pro me constitue; aveo enim vehementer illud habere, cum sit pendant ad 8,30 post pendant ad delevit auctor illum libellum de Catharina Secunda, quem mihi

Forte detectio haec meditatum a Gallis descensum evanescere faciet; ego enim in eam nunc delapsus sum opinionem quod hi descensum unice sub spe conspirationis huius decreverint. 34 Ego per hanc paucorum licet adhuc dierum rusticationem vires meas recepi et commode valeo. 35 Cupio ut tu quoque sanus agas et confectis prospere negotiis tuis ad nos proximius revertaris. 36 Vale meque, ut facis, ama. Jakovlye, 28. Aprilis 1798.

faciet; ego enim in eam nunc delapsus sum opinionem quod hi descensum unice sub spe conspirationis huius decreverint. 34 Ego per hanc paucorum licet adhuc dierum rusticationem vires meas recepi et commode valeo. 35 Cupio ut tu quoque sanus agas et confectis prospere negotiis tuis ad nos proximius revertaris. 36 Vale meque, ut facis, ama. Jakovlye, 28. Aprilis 1798.

undecimum annum servit. 2 Nuper dum ad semel novae 9,2 novae Kolanović ] ovae MS; fortasse duae vacantiae in Septemviratu enatae fuissent, porrexit ille instantiam, una et palatini patrocinium imploravit, qui id illi benigne addixit. 3 Sed tunc Bernath, titulo religionis (quia praedecessor eius fuit acatholicus), Németh vero ex alia politica causa nominati sunt. 4 Nunc improvisa huius promotio novam vacantiam

Nunc improvisa huius promotio novam vacantiam facit, pro qua palatinus nullum adhuc praenotatum. 9,4 praenotatum] sic; fortasse auctori in animo erat praenotatum habet 5 Quare repetit Millos suam instantiam et palatini patrocinium denuo implorat. 6 Putat tamen ad optatum eventum plurimum conferre posse, si tu quoque vices tuas suis locis et modis interponas. 7 Ut id facias, hac posta, ut mihi dixit, te exorat, rogavit tamen me, ut ego quoque id tibi velim

sic; fortasse auctori in animo erat praenotatum habet 5 Quare repetit Millos suam instantiam et palatini patrocinium denuo implorat. 6 Putat tamen ad optatum eventum plurimum conferre posse, si tu quoque vices tuas suis locis et modis interponas. 7 Ut id facias, hac posta, ut mihi dixit, te exorat, rogavit tamen me, ut ego quoque id tibi velim commendare. 8 Facio id tanto libentius et quod ipse quoque anxie desiderem ut Croatam in illo quoque dicasterio collocatum videre

Putat tamen ad optatum eventum plurimum conferre posse, si tu quoque vices tuas suis locis et modis interponas. 7 Ut id facias, hac posta, ut mihi dixit, te exorat, rogavit tamen me, ut ego quoque id tibi velim commendare. 8 Facio id tanto libentius et quod ipse quoque anxie desiderem ut Croatam in illo quoque dicasterio collocatum videre possim, et quod te ipsa hac de causa id libenter praestiturum sperem. 9 Chare amice, nisi tu id tibi cordi sumas, per reliquos, qui nunc in altioribus subseliis sedent,

interponas. 7 Ut id facias, hac posta, ut mihi dixit, te exorat, rogavit tamen me, ut ego quoque id tibi velim commendare. 8 Facio id tanto libentius et quod ipse quoque anxie desiderem ut Croatam in illo quoque dicasterio collocatum videre possim, et quod te ipsa hac de causa id libenter praestiturum sperem. 9 Chare amice, nisi tu id tibi cordi sumas, per reliquos, qui nunc in altioribus subseliis sedent, gentiles nostros nullus unquam Croata ad aliquod Hungaricum dicasterium penetrabit. 10 Quare

Chare amice, nisi tu id tibi cordi sumas, per reliquos, qui nunc in altioribus subseliis sedent, gentiles nostros nullus unquam Croata ad aliquod Hungaricum dicasterium penetrabit. 10 Quare nomine Patriae te exoro ut occasione, in qua nunc constitueris, uti et rem hanc pervincere velis; modum et canales, per quos id efficere possis, non est quod tibi suggeram. 11 Haec tibi usus rerum et grave, quo polles, iudicium ultro indicabunt. 12 Pro aliqua tantum tui directione tibi significo, quod Millos amicum habeat

cordi sumas, per reliquos, qui nunc in altioribus subseliis sedent, gentiles nostros nullus unquam Croata ad aliquod Hungaricum dicasterium penetrabit. 10 Quare nomine Patriae te exoro ut occasione, in qua nunc constitueris, uti et rem hanc pervincere velis; modum et canales, per quos id efficere possis, non est quod tibi suggeram. 11 Haec tibi usus rerum et grave, quo polles, iudicium ultro indicabunt. 12 Pro aliqua tantum tui directione tibi significo, quod Millos amicum habeat comitem Amade, qui iam occasione

aliquod Hungaricum dicasterium penetrabit. 10 Quare nomine Patriae te exoro ut occasione, in qua nunc constitueris, uti et rem hanc pervincere velis; modum et canales, per quos id efficere possis, non est quod tibi suggeram. 11 Haec tibi usus rerum et grave, quo polles, iudicium ultro indicabunt. 12 Pro aliqua tantum tui directione tibi significo, quod Millos amicum habeat comitem Amade, qui iam occasione nupernarum vacantiarum instantiam eius sustinebat et cui ille nunc etiam Viennam scribit. 13 Si

quod tibi suggeram. 11 Haec tibi usus rerum et grave, quo polles, iudicium ultro indicabunt. 12 Pro aliqua tantum tui directione tibi significo, quod Millos amicum habeat comitem Amade, qui iam occasione nupernarum vacantiarum instantiam eius sustinebat et cui ille nunc etiam Viennam scribit. 13 Si haec littera illum Viennae deprehendet, posses rem cum illo concertare; sin, posses fortasse apud communem tibi et Amadeo amicum Sau... 9,13 Sau...] In MS-to quattuor puncta.

quod Millos amicum habeat comitem Amade, qui iam occasione nupernarum vacantiarum instantiam eius sustinebat et cui ille nunc etiam Viennam scribit. 13 Si haec littera illum Viennae deprehendet, posses rem cum illo concertare; sin, posses fortasse apud communem tibi et Amadeo amicum Sau... 9,13 Sau...] In MS-to quattuor puncta. agere. 14 Si negotium succederet, posses eadem occasione efficere ut Millosio Iosephus

16 Puto tamen interesse ut tu negotium in omnem casum urgeas; si enim Németh officium deprecabitur, forte eo rem perducere poteris ut adminus pro proxima vacantia Millos praenotetur. 17 Ita ego quondam operabar, donec propior eram ad prima subsellia, et successit mihi quod complures gentiles nostros provexerim. 18 Tu maiorem adhuc ac ego quondam influxum habere potes. 19> Utere illo in bonum Patriae. <20 Non exiquum, crede mihi, exinde solatium in senectute tua capies.

fidem tam diu non expleverim. 2 Impediverunt id variae, partim sanitatis, partim domesticae circumstantiae, quas hic recensere nihil interest, effeceruntque quod non nisi ante paucos dies operi manum admoverim. 3 Si, ut olim, pomeridianis etiam et vespertinis horis laborare possem, absolverem illam intra paucos dies. 4 Nunc, cum mane tantum mihi liceat laborare, 10,3-4 Si... laborare] Notata in MS-to | eripiat] eripeat adeoque,

rite informari 10,6 praemitto... informari] Notata in MS-to moderni praesertim temporis ratio exposcit et quod authori gratum futurum spero. 7> Dum rem Milossii agis, Patriae inservis. <8 Commoda huic porro etiam tuam operam. 9 Satis consequeremur si vel Millos hac occasione ad Septemviratum provehi posset. 10 De alio Croata ad

aliquis gentilis noster supernumerarius renuntietur. 12 De confecta cum Gallis pace iam plures etiam alii credibiles nuntios acceperunt. 13> Immo iam condiciones eius sparguntur. <14 Ego tamen non possum id combinare cum continua et severa transportandi in Italiam frumenti adursione. 15 Ut benignae menti satisfiat, comitatus meus vires suas adeo intendit quod vix decem vecturae in toto comitatu domi remanserint, ita quod ipsum hospitalis laborem ea de causa abrumpere debuerim. 16

adursione. 15 Ut benignae menti satisfiat, comitatus meus vires suas adeo intendit quod vix decem vecturae in toto comitatu domi remanserint, ita quod ipsum hospitalis laborem ea de causa abrumpere debuerim. 16 Cum eaedem vecturae plane usque Segniam et respective Bucari prodere debeant, atterentur certo vires contribuentium, quia plus expendent quam defixa pro singulo centenario merces efficiat, nam praeter pabuli in partibus illis caristiam reparatio currus, frequentior equorum soleatio notabiles sumptus requiret.

sciam. 27 Quod si autem propter renitentiam erga publicas dispositiones capti sunt, habebis ipse tantum aequitatis ut agnoscas id rite factum esse neque eos tibi in hoc casu resignari posse. 28 Capitulum idem quod tu exemptionis privilegium sibi arrogat, et tamen, dum comitatus protervos Sancto-Simonenses capi et puniri fecit, nec se movit nec per id iura sua laesa esse existimavit. 29 Patere ut pro iure amicitiae, quae inter nos viget, coniecturam meam tibi ingenue aperiam. 30 Invalescit in

publicas dispositiones capti sunt, habebis ipse tantum aequitatis ut agnoscas id rite factum esse neque eos tibi in hoc casu resignari posse. 28 Capitulum idem quod tu exemptionis privilegium sibi arrogat, et tamen, dum comitatus protervos Sancto-Simonenses capi et puniri fecit, nec se movit nec per id iura sua laesa esse existimavit. 29 Patere ut pro iure amicitiae, quae inter nos viget, coniecturam meam tibi ingenue aperiam. 30 Invalescit in dies magis opinio illa publici quod aliqui e tuis

tuus, qui eos ad id te inscio sufflaminabat, metuens ne per illos prodatur, apud te agat ut illos reclames. 32 In hunc autem casum vides ipse quod comitatus tibi deferre non possit, immo quod ad eius officium pertineat authorem culposae huius machinationis detegere et promeritae poenae subicere. 33 Ut primum urbem intravero, investigabo fundate totum hoc negotium et, quod iustum fuerit, disponam. 34 Significa quaeso mihi quam habes de reditu tuo prospectivam. 35 Vale meque ut

In hunc autem casum vides ipse quod comitatus tibi deferre non possit, immo quod ad eius officium pertineat authorem culposae huius machinationis detegere et promeritae poenae subicere. 33 Ut primum urbem intravero, investigabo fundate totum hoc negotium et, quod iustum fuerit, disponam. 34 Significa quaeso mihi quam habes de reditu tuo prospectivam. 35 Vale meque ut facis ama. Jakovlye, 4. Augusti 1798.

11. Jakovlye, 1. Octobris 1798. Chare amice! 1 Casu (NAZ, EAE, vol. 115, nr. 77.) (quem tibi coram aperiam), sed certo mihi innotuit, quod comes Amade me loco movere et officium hoc pro se impetrare velit. 2 Spargebat ille iam Pesthini sub finem termini quod in hoc comitatu plurimi disordines vigeant, sed per amicum meum adursus ut aliquem in specifico indicet, nihil adferre potuit, quam quod acta particularium

sub finem termini quod in hoc comitatu plurimi disordines vigeant, sed per amicum meum adursus ut aliquem in specifico indicet, nihil adferre potuit, quam quod acta particularium congregationum in generalibus non referantur. 3 Et hoc est mendacium quod per conditum in singula generali congregatione De relatis particularium congregationum actis articulum evidenter refelli potest. 4 Praevideo ego quod ille praetensos disordines tantum pro forma obtendat; non

tantum pro forma obtendat; non ignorat enim quod si hi mihi in specifico obiciantur, ego ad singulum facile sim responsurus cum nulla prorsus sit pars publicae administrationis ad quam curas meas non extenderim. 5 Verum arripiet ille praetextum meae surditiei et cum hoc (ut nunc potens est) finem suum facile assequetur. 6 Scribo illi hac posta humanissimas litteras et eum requiro ut vota sua ad exiguum alioquin, quod forte mihi superest, vitae meae 10,6 meae] corr. auctor ex

cum nulla prorsus sit pars publicae administrationis ad quam curas meas non extenderim. 5 Verum arripiet ille praetextum meae surditiei et cum hoc (ut nunc potens est) finem suum facile assequetur. 6 Scribo illi hac posta humanissimas litteras et eum requiro ut vota sua ad exiguum alioquin, quod forte mihi superest, vitae meae 10,6 meae] corr. auctor ex suae tempus suspendere velit. 7 Nescio quid facturus et an mihi vel responsurus sit. 8

Scribo illi hac posta humanissimas litteras et eum requiro ut vota sua ad exiguum alioquin, quod forte mihi superest, vitae meae 10,6 meae] corr. auctor ex suae tempus suspendere velit. 7 Nescio quid facturus et an mihi vel responsurus sit. 8 Cum nunc Viennae sit, pro veterana tua erga me amicitia te exorandum duxi ut tu quoque illum, quantum potes, ad id persuadeas, eidemque ingenue aperias quod ad id per me sis 10,8 sis] sim

occupatio iam in naturam transiverit; quod hoc sit unicum senectutis meae solatium; quod ille etiam in Hungaria commodiorem sibi comitatum proximius obtinere possit. 10 Quod si tamen omnibus his non moveretur, utere quaeso ipsis his argumentis apud amicum tuum I. et, si potes, impedi ne Amade scopum suum assequatur. 11 Si hic propositum suum adurserit, 10,11 Inter suum et adurserit sex verba rasa. non poterit Cancellariam simpliciter

10 Quod si tamen omnibus his non moveretur, utere quaeso ipsis his argumentis apud amicum tuum I. et, si potes, impedi ne Amade scopum suum assequatur. 11 Si hic propositum suum adurserit, 10,11 Inter suum et adurserit sex verba rasa. non poterit Cancellariam simpliciter praeterire. 12 Quare oro te maiorem in modum ut ipsum etiam cancellarium, quem mihi bene cupere scio, ea de re in omnem eventum praevenias. 13> Scio te

12 Quare oro te maiorem in modum ut ipsum etiam cancellarium, quem mihi bene cupere scio, ea de re in omnem eventum praevenias. 13> Scio te etiam Amadeo amicitia iungi. <14 Cum tamen ille de lucro captando, ego tantum de damno vitando agam et cum me inter et te antiquius amicitiae vinculum intercedat, spero te potiorem huius, quam illius, rationem habiturum. 15 Quod si tamen potentia Amadei omnibus his praevaleret, tum vero te per sacrum amicitiae titulum obtestor ut eum disponas quo ille

Quare oro te maiorem in modum ut ipsum etiam cancellarium, quem mihi bene cupere scio, ea de re in omnem eventum praevenias. 13> Scio te etiam Amadeo amicitia iungi. <14 Cum tamen ille de lucro captando, ego tantum de damno vitando agam et cum me inter et te antiquius amicitiae vinculum intercedat, spero te potiorem huius, quam illius, rationem habiturum. 15 Quod si tamen potentia Amadei omnibus his praevaleret, tum vero te per sacrum amicitiae titulum obtestor ut eum disponas quo ille tecum collaboret

15 Quod si tamen potentia Amadei omnibus his praevaleret, tum vero te per sacrum amicitiae titulum obtestor ut eum disponas quo ille tecum collaboret ut eos adminus, qui in similli casu Sigraio concessi sunt, favores consequar, nempe integrum salarium et comendatiam. 16 Ego Amadeum nunquam offendi, spero proinde quod id omnino facturus sit. 17 Utprimum de tota re certi quid compereris, quaeso te, significa mihi et eripe me his incerti status

sunt, favores consequar, nempe integrum salarium et comendatiam. 16 Ego Amadeum nunquam offendi, spero proinde quod id omnino facturus sit. 17 Utprimum de tota re certi quid compereris, quaeso te, significa mihi et eripe me his incerti status angustiis. 18 De elaboratione punctorum debeo cum rubore agnoscere quod datam fidem explere non potuerim. 19 Vix enim opus aggressus eram cum me febris corripuit et per tres ferme hebdomadas tenuit. 20

certi quid compereris, quaeso te, significa mihi et eripe me his incerti status angustiis. 18 De elaboratione punctorum debeo cum rubore agnoscere quod datam fidem explere non potuerim. 19 Vix enim opus aggressus eram cum me febris corripuit et per tres ferme hebdomadas tenuit. 20 Post octo dies passus sum recidivam, a qua non nisi ante paucos dies liberatus sum. 21 Nunc autem video serotinum iam laborem futurum. 22> Denique senectus ipsa est morbus. <23 Nunquam amplius

27 Non dubito quin tu hactenus complures eiusmodi libellos tibi comparaveris. 28 Si quos ex illis iam domum praemisisti, quaeso dispone ut etiam ante tuum adventum mihi communicentur! 29 Si per insperatum Sigraio deterius tractari et aut salarium aut comendatia emanere deberet, quaeso te, eo rem age ut posterius potius emaneat; notae enim tibi sunt meae oeconomicae circumstantiae. 30 Vale meque ut facis ama. Jakovlye, 1. Octobris

1 Quod (NAZ, EAE,vol. 115, nr. 81) comes Amade coram duobus se declaraverit 12,1 declaraverit] declaverit se proximius futurum supremum comitem Comitatus Zagrabiensis et quod de praetensis comitatus huius disordinibus Budae et Pesthini declamaverit, tu ipse credes dum tibi reduci data, quae hac de re habeo, indicavero. 2 Si bonam suam fidem sustinere voluit, poterat declarare, quod id ille tantum pro casu meae mortis

EAE,vol. 115, nr. 81) comes Amade coram duobus se declaraverit 12,1 declaraverit] declaverit se proximius futurum supremum comitem Comitatus Zagrabiensis et quod de praetensis comitatus huius disordinibus Budae et Pesthini declamaverit, tu ipse credes dum tibi reduci data, quae hac de re habeo, indicavero. 2 Si bonam suam fidem sustinere voluit, poterat declarare, quod id ille tantum pro casu meae mortis intellexerit. 3 Nunc dum rem adeo evidentem negat, immerito

muneris mei partibus re ipsa impediat, ea sum honestate quod ego ipse iubilationem cum aliqua diuturni mei servitii remuneratione peterem. 5 Nunc ad ipsa comitatus acta tuto possum provocare quod omnes administrationis publicae partes ad eum ordinem reduxerim, et porro etiam conservem, qui in paucis comitatibus viget. 6 Probat hoc vel illud quod, qui me suffodere conantur, nullum specificum in aliqua administrationis parte defectum adferre sciant, sed vel falsos vel violenter detortos disordines mihi obiciant.

Probat hoc vel illud quod, qui me suffodere conantur, nullum specificum in aliqua administrationis parte defectum adferre sciant, sed vel falsos vel violenter detortos disordines mihi obiciant. 7 Ego archivum in disornatissimo statu deprehendi, reduxi, et conservo illud in tali ordine qui in nullo forte alio comitatu reperitur. 8 Ego negotium contributionis ita intricatum deprehendi quod non nisi improbo per me ipsum suscepto labore post triennium illud ad statum currentem reducere potuerim, in quo

nisi improbo per me ipsum suscepto labore post triennium illud ad statum currentem reducere potuerim, in quo illud hodiedum conservo. 9 Ego negotium viarum per commissariaticam administrationem ad merum arbitrium reductum ad normalia principia revocavi et in his illud per celebrandam bis singulo anno viarum deputationem conservari procuro. 10 Scio comiti Amade id etiam relatum fuisse quod processuales non attenta publica dispositione, quas ipsis lubet, vias reparari curent. 11 Verum si vult, convincam

conservari procuro. 10 Scio comiti Amade id etiam relatum fuisse quod processuales non attenta publica dispositione, quas ipsis lubet, vias reparari curent. 11 Verum si vult, convincam ego illum per acta publica quod hoc perinde falsum sit, sicuti et illud quod acta particularium congregationum in generalibus non referantur. 12 Ego regulatum iudiciorum tam civilium quam et criminalium cursum per id sustineo quod seriem utriusque ordinis causarum mihi quotannis

Verum si vult, convincam ego illum per acta publica quod hoc perinde falsum sit, sicuti et illud quod acta particularium congregationum in generalibus non referantur. 12 Ego regulatum iudiciorum tam civilium quam et criminalium cursum per id sustineo quod seriem utriusque ordinis causarum mihi quotannis exhiberi curem et, sicubi protellationem observem, procedentem urgere non intermittam. 13 Denique ne negotia adhaereant, ego de congregatione ad congregationem

acta particularium congregationum in generalibus non referantur. 12 Ego regulatum iudiciorum tam civilium quam et criminalium cursum per id sustineo quod seriem utriusque ordinis causarum mihi quotannis exhiberi curem et, sicubi protellationem observem, procedentem urgere non intermittam. 13 Denique ne negotia adhaereant, ego de congregatione ad congregationem scontro fieri curo et cum impossibile sit, sicut in dicasteriis, ita etiam in comitatu, ne complures

per id sustineo quod seriem utriusque ordinis causarum mihi quotannis exhiberi curem et, sicubi protellationem observem, procedentem urgere non intermittam. 13 Denique ne negotia adhaereant, ego de congregatione ad congregationem scontro fieri curo et cum impossibile sit, sicut in dicasteriis, ita etiam in comitatu, ne complures restantiae enascantur, ut illa adminus, quae urgentiora sunt, expediantur, omnimode adurgeo. 14 Hi sunt quinque cardines circa quos publica comitatus administratio

adminus, quae urgentiora sunt, expediantur, omnimode adurgeo. 14 Hi sunt quinque cardines circa quos publica comitatus administratio potissimum versatur. 15 Ostendant mihi inimici quod in hos propter meam surditiem aliqui defectus arrepserint et ego victas dabo manus. 16 Cum hoc non possint, illi alios vagos defectus mihi volunt imputare. 17 Dicunt quod propter meam nimiam indulgentiam magistratuales, ac praesertim vicecomes et notarius, pro arbitrio agant. 18 Hic enimvero ad

quod in hos propter meam surditiem aliqui defectus arrepserint et ego victas dabo manus. 16 Cum hoc non possint, illi alios vagos defectus mihi volunt imputare. 17 Dicunt quod propter meam nimiam indulgentiam magistratuales, ac praesertim vicecomes et notarius, pro arbitrio agant. 18 Hic enimvero ad propriam tuam notitiam tuto possum provocare. 19 Recordaberis enim quod hactenus id potius mihi obiectum fuerit quod nimis despotice agam. 20 Ita cum alii me despotismi, alii e converso

obiciatur, paratus sum de singula eius expressione rationem reddere. 24 Dicunt denique quod propter meam surditiem in congregationibus saepe ad personalitates descendatur. 25 Hoc vero una tantum vice evenit, in negotio Zamersiensi, in quo et ego et ordinarius vicecomes interessabar, in hoc enim tuus Petrovich et senator Spissich se mutuis conviciis re ipsa prosciderunt. 26 Verum ut primum id ego intellexi, disposui continuo ut unus e fiscalibus sessionibus continuo intersit et contra excedentem

paratus sum de singula eius expressione rationem reddere. 24 Dicunt denique quod propter meam surditiem in congregationibus saepe ad personalitates descendatur. 25 Hoc vero una tantum vice evenit, in negotio Zamersiensi, in quo et ego et ordinarius vicecomes interessabar, in hoc enim tuus Petrovich et senator Spissich se mutuis conviciis re ipsa prosciderunt. 26 Verum ut primum id ego intellexi, disposui continuo ut unus e fiscalibus sessionibus continuo intersit et contra excedentem

24 Dicunt denique quod propter meam surditiem in congregationibus saepe ad personalitates descendatur. 25 Hoc vero una tantum vice evenit, in negotio Zamersiensi, in quo et ego et ordinarius vicecomes interessabar, in hoc enim tuus Petrovich et senator Spissich se mutuis conviciis re ipsa prosciderunt. 26 Verum ut primum id ego intellexi, disposui continuo ut unus e fiscalibus sessionibus continuo intersit et contra excedentem 12,26 excedentem] add. auctor

Zamersiensi, in quo et ego et ordinarius vicecomes interessabar, in hoc enim tuus Petrovich et senator Spissich se mutuis conviciis re ipsa prosciderunt. 26 Verum ut primum id ego intellexi, disposui continuo ut unus e fiscalibus sessionibus continuo intersit et contra excedentem 12,26 excedentem] add. auctor actionem violatae sedis continuo levet. 27 Ab eo tempore nihil amplius eiusmodi contigit. 28 Haec ad illa quae mihi speciose

directionem etiam per reliquos duos comitatus superiores mihi concrediderint. 31 Cum hac in re nemo eas notitias habere possit, quas ego, qui hoc negotium inde a triginta annis continuo ferme manipulo, nisi ego directionem hanc duobus adminus annis adhuc retineam et ad currentem pedem reducam, vereor admodum ne institutum hoc notabile capiat detrimentum. 32 Cum intra unum aliumve annum omnes, 12,32 post omnes del. auctor verbum, fortasse conservatio

an successori meo occursurae sint omnes ille ideae quas ego iam ordinatas habeo. 34 Negotium cassae xenodochialis mea industria eo perductum est quod, si benigna resolutio circa proiectatam totius hospitalis regulationem supervenerit, futuro aestate et xenodochium et nosocomium aperiri possit. 35 Cum proiectum regulationis ego ipse apposuerim, vereor ut illud alter ita feliciter, ut ego, ad effectum perducere possit. 36 Negotium cassae orphanotrophialis in celebranda mense Novembri

meo occursurae sint omnes ille ideae quas ego iam ordinatas habeo. 34 Negotium cassae xenodochialis mea industria eo perductum est quod, si benigna resolutio circa proiectatam totius hospitalis regulationem supervenerit, futuro aestate et xenodochium et nosocomium aperiri possit. 35 Cum proiectum regulationis ego ipse apposuerim, vereor ut illud alter ita feliciter, ut ego, ad effectum perducere possit. 36 Negotium cassae orphanotrophialis in celebranda mense Novembri congregatione ad

4 Hic vir hac occasione sincerum omnino meum amicum esse ostendit. 13,4 sincerum... esse] auctor pronomen se omisisse videtur 5 Video quod in illo aetas ipsa obfirmet constantiam et infractam animi honestatem. 6 De praetenso illo Anschuss res ita se habet. 7 Nosti ipse quod imminente iam urbi nostrae inimico, cives tui et capitulares, qui alias civitatenses aversantur, conspiraverint quod nullum currum supellectile

videtur 5 Video quod in illo aetas ipsa obfirmet constantiam et infractam animi honestatem. 6 De praetenso illo Anschuss res ita se habet. 7 Nosti ipse quod imminente iam urbi nostrae inimico, cives tui et capitulares, qui alias civitatenses aversantur, conspiraverint quod nullum currum supellectile oneratum, immo nec ullum alicuius considerationis hominem Zagrabia dimittere velint et in hunc finem ad omnes exitus vigilias authoritate propria collocarint. 8 Nosti

res ita se habet. 7 Nosti ipse quod imminente iam urbi nostrae inimico, cives tui et capitulares, qui alias civitatenses aversantur, conspiraverint quod nullum currum supellectile oneratum, immo nec ullum alicuius considerationis hominem Zagrabia dimittere velint et in hunc finem ad omnes exitus vigilias authoritate propria collocarint. 8 Nosti quod 26-ta Martii anni praeteriti primum cives regiae civitatis tricesimatorem Pale cum cassa regia, sequenti vero die, mane, cives tui currum tuum archivo episcopali, ut tu

in celebrata eadem die congregatione ut pro sessione sequentis diei (omni enim die sessionem celebravi) cives omnium trium iurisdictionum ad palatium comitatus convocentur, ibidem insubordinatio haec, quod vigilias propria authoritate constituere praesumpserint, improbetur et, ut ab his imposterum abstineant, efficaciter disponantur. 11 Cum comitatus nullam in cives regiae civitatis iurisdictionem habeat, ut desideratum effectum obtineam eo rem egi ut pro sessione hac totus civitatis magistratus compareat et cum comitatensi mixtim

praesumpserint, improbetur et, ut ab his imposterum abstineant, efficaciter disponantur. 11 Cum comitatus nullam in cives regiae civitatis iurisdictionem habeat, ut desideratum effectum obtineam eo rem egi ut pro sessione hac totus civitatis magistratus compareat et cum comitatensi mixtim consideat. 12 Res haec optatum omnino effectum produxit; licet enim cives omnium iurisdictionum diu se pervicaces exhibuerint, ad iteratas tamen et meas, et vicecomitis, sed praesertim Volgemuthii, qui media ferme hora contionatus est,

effectum obtineam eo rem egi ut pro sessione hac totus civitatis magistratus compareat et cum comitatensi mixtim consideat. 12 Res haec optatum omnino effectum produxit; licet enim cives omnium iurisdictionum diu se pervicaces exhibuerint, ad iteratas tamen et meas, et vicecomitis, sed praesertim Volgemuthii, qui media ferme hora contionatus est, adhortationes eo res perducta est quod cives comitatenses declaraverint se nullos amplius cum civibus congressus habere velle et vicissim, sed singuli propriae iurisdictioni parere

obtineam eo rem egi ut pro sessione hac totus civitatis magistratus compareat et cum comitatensi mixtim consideat. 12 Res haec optatum omnino effectum produxit; licet enim cives omnium iurisdictionum diu se pervicaces exhibuerint, ad iteratas tamen et meas, et vicecomitis, sed praesertim Volgemuthii, qui media ferme hora contionatus est, adhortationes eo res perducta est quod cives comitatenses declaraverint se nullos amplius cum civibus congressus habere velle et vicissim, sed singuli propriae iurisdictioni parere velint.

diu se pervicaces exhibuerint, ad iteratas tamen et meas, et vicecomitis, sed praesertim Volgemuthii, qui media ferme hora contionatus est, adhortationes eo res perducta est quod cives comitatenses declaraverint se nullos amplius cum civibus congressus habere velle et vicissim, sed singuli propriae iurisdictioni parere velint. 13 Hoc ergo est illud praetensum Anschuss. 14 Protocollum sessionis huius eadem die Excelso Consilio staffetaliter submissum, neque tamen

eadem die Excelso Consilio staffetaliter submissum, neque tamen ulla per illud reflexio eatenus unquam obmota fuit. 15 Res haec in praesentia 300, si non plurium hominum acta est. 16 Coalitio illa civium nulla alia ratione dissolvi poterat. 17 Et tamen inimici mei nunc primum factum hoc per odiosum terminum Anschuss mihi in crimen imputare conantur. 18 Vides quorsum iam processerit impudens eorum malignitas. 19 De te miror quod te hac 13,19 hac]

imputare conantur. 18 Vides quorsum iam processerit impudens eorum malignitas. 19 De te miror quod te hac 13,19 hac] repetitum in re memoria adeo deseruerit; eadem enim die apud te fui et tibi totam sessionis illius oeconomiam explicui. 20 Si aliquam mihi amicitiam praestare vis, invia illos, apud quos rumor ille de illo odioso Anschuss invaluit, ad dictum protocollum et videbunt qualia mendacia in re adeo publica et evidenti contra

in re memoria adeo deseruerit; eadem enim die apud te fui et tibi totam sessionis illius oeconomiam explicui. 20 Si aliquam mihi amicitiam praestare vis, invia illos, apud quos rumor ille de illo odioso Anschuss invaluit, ad dictum protocollum et videbunt qualia mendacia in re adeo publica et evidenti contra me spargantur; una reflecte eos quod hinc metiri possint quam fidem adhibere possint aliis sinistris rumoribus qui de privatis meis factis per inimicos meos sparguntur. 21 Quod de magnatum et

die apud te fui et tibi totam sessionis illius oeconomiam explicui. 20 Si aliquam mihi amicitiam praestare vis, invia illos, apud quos rumor ille de illo odioso Anschuss invaluit, ad dictum protocollum et videbunt qualia mendacia in re adeo publica et evidenti contra me spargantur; una reflecte eos quod hinc metiri possint quam fidem adhibere possint aliis sinistris rumoribus qui de privatis meis factis per inimicos meos sparguntur. 21 Quod de magnatum et cleri per magistratuales contemptu scribis,

et videbunt qualia mendacia in re adeo publica et evidenti contra me spargantur; una reflecte eos quod hinc metiri possint quam fidem adhibere possint aliis sinistris rumoribus qui de privatis meis factis per inimicos meos sparguntur. 21 Quod de magnatum et cleri per magistratuales contemptu scribis, perinde solenne mendacium est. 22 Magnates quidem per ignaviam suam de pristina sua existimatione apud totum publicum re ipsa multum amiserunt. 23 Ille tamen, qui characteri illorum competit, extrinsecus honor

maiorem, quam quae characteri suo competit, reverentiam conciliaverant. 29 Postquam ab illa cessarunt, quid mirum si existimatio etiam eorum diminuta est? 30 Verum video ego hic me per magistratuales intelligi et hunc formari praetextum tantum ut mihi noceatur. 31 Me proinde quod attinet, ego a proportione characteris, quo me princeps condecoravit, singulo magnati competentem honorem exhibeo. 32 Existimationem quam singulo contestor,

Hactenus de odiosis. <38 Iam ad amoeniora. 39> Iter Perousii cum voluptate tero. <40 Sed in hoc ad atlantem frequenter provocatur. 41> Habesne etiam illum? <42 Sin, habes mancum opus. 43 Si ita, significa mihi an et hunc isthuc iam submiseris, ut illum a Salecz 13,43 a Salecz] Notata in MS-to. petere possim. Non dubito etiam quin Galli publicato hoc, quod multas novas

13,43 a Salecz] Notata in MS-to. petere possim. Non dubito etiam quin Galli publicato hoc, quod multas novas detectiones continet, itinere, novam etiam Globi Teraquei mappam excudi curaverint, in qua et praecedentes et istae novae detectiones exprimantur. 45 Habebis rem pretiosam si hanc quoque tibi procuraveris. 46 Non obliviscaris etiam ultimam, quae de Botany Bay Londini prodiit, relationem procurare. 47 Comes Amade cras in

a Salecz] Notata in MS-to. petere possim. Non dubito etiam quin Galli publicato hoc, quod multas novas detectiones continet, itinere, novam etiam Globi Teraquei mappam excudi curaverint, in qua et praecedentes et istae novae detectiones exprimantur. 45 Habebis rem pretiosam si hanc quoque tibi procuraveris. 46 Non obliviscaris etiam ultimam, quae de Botany Bay Londini prodiit, relationem procurare. 47 Comes Amade cras in congregatione comitatus

Habebis rem pretiosam si hanc quoque tibi procuraveris. 46 Non obliviscaris etiam ultimam, quae de Botany Bay Londini prodiit, relationem procurare. 47 Comes Amade cras in congregatione comitatus publicabit benignam resolutionem quoad Pale et Gyumlia. 48 Feci cum illo sincerizationem, pollicitusque mihi est, quod imposterum deferendos ad se mihi praeiudiciosos 13,48 praeiudiciosos Kolanović ] praeiudiosos MS rumores nolit credere,

se longe iuniorem, pro vacante archidiaconatu apud te sustineat. 50 Putans ille quod commendatio mea apud te adhuc aliquod pondus habeat rogavit me ut eius instantiam tibi commendarem. 51 Ego vero non tam in eo confisus, quam quod iustum putem ne seniori et in meritis, si non superiori, certe pari, praeiudicetur, preces eius omnino commendandas existimavi. Vale. Zagrabiae, 2-a Decembris 1798.

Idaeae de organizanda Regni Diaeta Idaea quattuor Regni Statuum diserte determinanda. §-o 1-o 1 Ut Diaeta rite organizetur, ante omnia determinari debet quot et qui sint Status Regni? 2 Ac de eo quidem constat quod Hungaria quattuor Status habeat; verum qui illi sint, in eo discrepat ipse stylus curialis. 3 Ingressus articulorum Diaetalium omnesque publicae comitatuum expositiones hunc

verum qui illi sint, in eo discrepat ipse stylus curialis. 3 Ingressus articulorum Diaetalium omnesque publicae comitatuum expositiones hunc titulum gerunt: Nos universitas praelatorum, baronum, magnatum, et nobilium. 4 Si e stylo hoc Status definiri deberent, aut barones distinctum a magnatibus Statum efficere, aut si id non concedatur, tres tantum Status in Hungaria admitti deberent; quorum neutrum congruit spiritui constitutionis.

solet: e praelatis NN; e magnatibus (subintellectis eo etiam baronibus ) NN; e Statu nobilium NN; e quarto Statu (per quem civitates intelliguntur) NN. 6 Iuxta hunc stylum barones et magnates eundem, nobiles e contra et civitates distinctum Statum efficiunt, sicque Hungaria hos quattuor Status numerat, id quod reipsa etiam systemati constitutionis nostrae apprime congruit. 7 Iam evidens

(subintellectis eo etiam baronibus ) NN; e Statu nobilium NN; e quarto Statu (per quem civitates intelliguntur) NN. 6 Iuxta hunc stylum barones et magnates eundem, nobiles e contra et civitates distinctum Statum efficiunt, sicque Hungaria hos quattuor Status numerat, id quod reipsa etiam systemati constitutionis nostrae apprime congruit. 7 Iam evidens in stylo publico contrarietas videtur non esse

id quod reipsa etiam systemati constitutionis nostrae apprime congruit. 7 Iam evidens in stylo publico contrarietas videtur non esse porro tollenda, verum stabilito semel eo quod praelati primum, barones et magnates alterum, nobiles tertium, et civitates quartum Statum constituant, ipsum etiam expeditionum publicarum praeambulum principio huic conformandum esse censemus. Forma convocatoriarum

apprime congruit. 7 Iam evidens in stylo publico contrarietas videtur non esse porro tollenda, verum stabilito semel eo quod praelati primum, barones et magnates alterum, nobiles tertium, et civitates quartum Statum constituant, ipsum etiam expeditionum publicarum praeambulum principio huic conformandum esse censemus. Forma convocatoriarum stabilienda. §-o 2-o

necessariis legibus consilia dirigi debet. Sex capita ad quae organizatio Diaetae revocatur. 3 Ipsa organizatio ad sex summa capita revocari potest, nimirum: A. quibus ius sessionis et voti competat idque porro etiam relinquendum videatur? 4 B. Qualis activitas Ablegatis seu repraesentantibus tribuenda? 5 C. Quae edendorum suffragiorum norma constituenda sit? 6 D. Qualiter necessarium inter corpora legislativa

vestigium exstat quod 1385. de singulis Comitatibus (verba sunt diplomatis) quattuor potiores nobiles fuerint convocati, postea usque Ludovicum Secundum usus variavit. 11 Ab hoc ad nostra usque tempora comitia relate ad Statum nobilium et civitatum per repraesentantes, relate autem ad Statum praelatorum et magnatum viritim convocantur, adeoque: 1-o quod ius viritim comparendi nemini, nisi qui ad hos duos Status refertur, competere possit; 2-o quod potestati legislativae, dum aliquam

sunt diplomatis) quattuor potiores nobiles fuerint convocati, postea usque Ludovicum Secundum usus variavit. 11 Ab hoc ad nostra usque tempora comitia relate ad Statum nobilium et civitatum per repraesentantes, relate autem ad Statum praelatorum et magnatum viritim convocantur, adeoque: 1-o quod ius viritim comparendi nemini, nisi qui ad hos duos Status refertur, competere possit; 2-o quod potestati legislativae, dum aliquam regulationem suscipit, nec lex, nec usus obstare possit; ubi tamen diserta lex

mutari expedit; usum, si temporis iniuria aut partium studio irrepsit, abrogare, si proficuus censeatur, in disertam legem referre interest. 12 Certum enim est publicam Regni administrationem propter usus eiusmodi qui, quia diserta lege non sunt definiti, loco et tempore variare solent, fluctuare; his praemissis Quibus ius suffragii in Diaeta porro etiam relinqui expediat? — Statui praelatorum ius personalis suffragii porro etiam relinquendum.

episcopi compareant. 2 Verum id quidem rationibus reipublicae minime conducere videtur. 3 Legislatores distinctionem Statuum non alia certe de causa induxerunt quam ut per mutuum votorum aequilibrium singuli Status iura tanto facilius sarta et tecta conserventur. 4 Ut aequilibrium hoc conservetur, si Status praelatorum tantum per repraesentantes evocaretur, vel etiam Status magnatum per repraesentantes tantum evocari, vel paucis illis praelatorum repraesentantibus

invicem adversatur? 6 Quale rationabile criterium pro eo definiendo assummi posset, quot repraesentantes Baronibus, quot 3.6 quot] quod Supremis Comitibus concedi debeant? 7 Si vero stabilita ultro Baronum et Supremorum Comitum personali evocatione repraesentantibus praelatorum votum curiatum admittatur, res in substantia ad idem recideret ac si omnes personaliter compareant. 8 Solet quidem obverti quod ratio cultus divini non admittat ut

omnes episcopi tanto tempore a diaecesibus suis absint. 9 Verum organizata semel Diaeta hae non erunt amplius ita diuturnae. 10 Deinde eadem ratio etiam quoad 3.10 quoad] quo ad Supremos Comites obversatur, et sicut hi comitatus suos per Vice--Comites, ita episcopi per vicarios diaeceses suas interea facile possunt administrare; quare tam praelatorum quam et magnatum personalis evocatio porro etiam conservanda, sed id tantum rite expendendum videtur:

ratio etiam quoad 3.10 quoad] quo ad Supremos Comites obversatur, et sicut hi comitatus suos per Vice--Comites, ita episcopi per vicarios diaeceses suas interea facile possunt administrare; quare tam praelatorum quam et magnatum personalis evocatio porro etiam conservanda, sed id tantum rite expendendum videtur: quinam ad hunc, qui vero ad illum Statum reipsa referantur? Titulares episcopi

3 Cum potestatem legislativam non tantum usus, sed ne lex quidem ipsa liget, id tantum expendendum venit an necessarium inter Status ipsos aequilibrium exposcat, ut hi ius suffragii porro retineant; cum catholicorum episcopatuum numerus notabiliter auctus sit, et fors re ita exposcente adhuc augeri possit; cum episcopi uniti postremis comitiis iure personalis suffragii donati sint, et horum etiam numerus successive augendus praevideatur; cum denique Graecis etiam non unitis iure civitatis donatis horum episcopi sessionem in Diaeta

inter Status ipsos aequilibrium exposcat, ut hi ius suffragii porro retineant; cum catholicorum episcopatuum numerus notabiliter auctus sit, et fors re ita exposcente adhuc augeri possit; cum episcopi uniti postremis comitiis iure personalis suffragii donati sint, et horum etiam numerus successive augendus praevideatur; cum denique Graecis etiam non unitis iure civitatis donatis horum episcopi sessionem in Diaeta indubie sint postulaturi, ipsa certe aequilibrii Status praelatorum cum Statu magnatum ratio

sumus, opinio adoptetur. Praeposito Zagrabiensi sua sessio relinquenda. §-o 5-o 1 Praepositus Zagrabiensis ex cathegoria officii non refertur quidem ad Statum praelatorum, et de hoc vulgaris traditio viget quod propter evulsam ab evangelicis in comitiis 1625-ti, dum in negotio religionis fervidius peroraret, barbam sessionem inter praelatos per articulum 61. obtinuerit; verum id se secus habere diplomatice constat. 2 Nimirum

collatum fuit. 3 Iam vero priorem hunc inde a prima regum periodo pro legali magnate habitum fuisse constat. 4 Itaque praepositus Mikulich in comitiis 1625. sibi qua Priorem Auranae repraesentanti sessionem assignari petiit, et petito eius Status, forte ad sustentandum Regni Hungariae in bona prioratus ius detulerunt; nulla itaque ratio videtur quare hic elargito sibi forte e ratione Status favore privetur. 5 Sicut enim noxias abolere, ita innoxias leges conservare ipsa

sibi forte e ratione Status favore privetur. 5 Sicut enim noxias abolere, ita innoxias leges conservare ipsa legislationis natura suadet. Abbatis M. Pannonicae, et Generalis Paulinorum dubia sors. §-o 6-o 1 De Abbate Montis Pannonicae, et Generali Paulinorum. 2 Quaestio de restitutione ordinum horum antea superari debet quam de sessione

natura suadet. Abbatis M. Pannonicae, et Generalis Paulinorum dubia sors. §-o 6-o 1 De Abbate Montis Pannonicae, et Generali Paulinorum. 2 Quaestio de restitutione ordinum horum antea superari debet quam de sessione ipsis relinquenda agatur. Titulares comites et barones porro ad comitia non evocandi.

1 De Abbate Montis Pannonicae, et Generali Paulinorum. 2 Quaestio de restitutione ordinum horum antea superari debet quam de sessione ipsis relinquenda agatur. Titulares comites et barones porro ad comitia non evocandi. §-o 7-o 1 Relate ad Statum magnatum. In prima et secunda regum epocha pro magnatibus non nisi Barones Regni et Comites Parochianos, id est Supremos Comites, habitos fuisse palam

horum antea superari debet quam de sessione ipsis relinquenda agatur. Titulares comites et barones porro ad comitia non evocandi. §-o 7-o 1 Relate ad Statum magnatum. In prima et secunda regum epocha pro magnatibus non nisi Barones Regni et Comites Parochianos, id est Supremos Comites, habitos fuisse palam est. 2 Constat quidem diplomatice quod iam in prima regum epocha, qui minimae alicuius rei regiae curam habuit, iam

agatur. Titulares comites et barones porro ad comitia non evocandi. §-o 7-o 1 Relate ad Statum magnatum. In prima et secunda regum epocha pro magnatibus non nisi Barones Regni et Comites Parochianos, id est Supremos Comites, habitos fuisse palam est. 2 Constat quidem diplomatice quod iam in prima regum epocha, qui minimae alicuius rei regiae curam habuit, iam titulum comitis talis rei gesserit, veluti comes

regum epocha, qui minimae alicuius rei regiae curam habuit, iam titulum comitis talis rei gesserit, veluti comes falconariorum, comes praeconum, comes piscatorum, comes clitellariorum, comes horreorum, et plane comes bubalorum regiorum: verum constat etiam, quod tunc vocabulum comes non importaverit caracterem magnatis, sed idem significaverit ac praefectus, v.g. Horreorum Regiorum Praefectus. 3 Exstant enim

Exstant enim litterae Ladislai Chuni de 1275. quibus Petrum Betten, iam comitem udvornicorum , primo ad Statum nobilium elevat; constat etiam quod perpetui liberi comites, qui nec Barones Regni, nec Supremi Comites fuerunt, iam sub Bella Quarto et Stephano Quinto viguerint; verum horum etiam praerogativa non in titulari magnatis charactere sed in eo consistebat quod populus talis dominii, in quo ipsis titulus perpetui liberi comitis concedebatur, a iurisdictione Supremorum et Vice-Comitum exemptus, iudicatui

Comites fuerunt, iam sub Bella Quarto et Stephano Quinto viguerint; verum horum etiam praerogativa non in titulari magnatis charactere sed in eo consistebat quod populus talis dominii, in quo ipsis titulus perpetui liberi comitis concedebatur, a iurisdictione Supremorum et Vice-Comitum exemptus, iudicatui tribunalis ipsius talis domini terrestris subiectus fuerit, id quod postea per Mathiam decreti sexti articulo 12-o abrogatum est. 4 Constat praeterea quod in primis duabus epochis

sexti articulo 12-o abrogatum est. 4 Constat praeterea quod in primis duabus epochis viguerint titulares bani aliique ministeriales barones, uti sunt dapiferorum, agazonum etc. magistri, et ideo in partis 1-mae titulo 93. dicitur quod si vero magnas vel solo nomine baro fuerit; verum non constat an titularis eiusmodi baronatus ius suffragii inter magnates tribuerit, et si tribuit, apparet quod titulus realis alicuius officii, quales

barones, uti sunt dapiferorum, agazonum etc. magistri, et ideo in partis 1-mae titulo 93. dicitur quod si vero magnas vel solo nomine baro fuerit; verum non constat an titularis eiusmodi baronatus ius suffragii inter magnates tribuerit, et si tribuit, apparet quod titulus realis alicuius officii, quales fuerunt Baronatus Regni, non vero nudum magnatis nomen ius hoc tribuerit. 5 Quod tales, qui super nudo comitis aut baronis titulo gerendo litteras a rege impetrant, constitutio Hungarica

impetrant, constitutio Hungarica pro magnatibus non agnoverit, vel inde patet quod primus ex Hungaris *** Palffy 15**. 7.5 *** Palffy praenomen deest | 15** desunt anni duo postremi numeri et quidem erga commendationem Statuum eiusmodi litteras a Ferdinando Primo impetraverit, quodve idaea titularis huiusmodi comitis adhuc eotum apud Hungaros ita fuerit peregrina ut condito eatenus articulo LII vulgo groff addiderint. 6 Totum

Statuum eiusmodi litteras a Ferdinando Primo impetraverit, quodve idaea titularis huiusmodi comitis adhuc eotum apud Hungaros ita fuerit peregrina ut condito eatenus articulo LII vulgo groff addiderint. 6 Totum titularium comitum et baronum institutum constitutioni Hungaricae peregrinum esse vel inde apparet quod iuxta hanc Baronum Regni eminentior sit character quam Comitum Parochianorum, ubi e contra inter titulares character comitis potior reputetur quam

Comitum Parochianorum, ubi e contra inter titulares character comitis potior reputetur quam baronis. 7 An ab eo statim tempore quo etiam Hungari titulum magnatis praevia ratione procurare coeperunt, vel tardius, et quando, titularibus his baronibus et comitibus ius suffragii in Tabula Magnatum concessum fuerit, ne quidem e condito post octo a Palffy pro comitis titulo facta recommendatione annos articulo 1-o ante coronationem 1608. satis apparet; nam et ibi magnatum

ubi e contra inter titulares character comitis potior reputetur quam baronis. 7 An ab eo statim tempore quo etiam Hungari titulum magnatis praevia ratione procurare coeperunt, vel tardius, et quando, titularibus his baronibus et comitibus ius suffragii in Tabula Magnatum concessum fuerit, ne quidem e condito post octo a Palffy pro comitis titulo facta recommendatione annos articulo 1-o ante coronationem 1608. satis apparet; nam et ibi magnatum universim tantum mentio sit, quin

coeperunt, vel tardius, et quando, titularibus his baronibus et comitibus ius suffragii in Tabula Magnatum concessum fuerit, ne quidem e condito post octo a Palffy pro comitis titulo facta recommendatione annos articulo 1-o ante coronationem 1608. satis apparet; nam et ibi magnatum universim tantum mentio sit, quin appareat an per hos lex tantum Barones Regni et Supremos Comites, vel vero omnes etiam titulares comites et barones intelligat. 8 Utcunque sit, hi iure hoc longo iam tempore gaudent, neque

concessum fuerit, ne quidem e condito post octo a Palffy pro comitis titulo facta recommendatione annos articulo 1-o ante coronationem 1608. satis apparet; nam et ibi magnatum universim tantum mentio sit, quin appareat an per hos lex tantum Barones Regni et Supremos Comites, vel vero omnes etiam titulares comites et barones intelligat. 8 Utcunque sit, hi iure hoc longo iam tempore gaudent, neque interest hoc eos privare, nisi realis quaepiam causa subversetur. 9 Iam vero dum usus

pro comitis titulo facta recommendatione annos articulo 1-o ante coronationem 1608. satis apparet; nam et ibi magnatum universim tantum mentio sit, quin appareat an per hos lex tantum Barones Regni et Supremos Comites, vel vero omnes etiam titulares comites et barones intelligat. 8 Utcunque sit, hi iure hoc longo iam tempore gaudent, neque interest hoc eos privare, nisi realis quaepiam causa subversetur. 9 Iam vero dum usus titularibus comitibus et baronibus

vel vero omnes etiam titulares comites et barones intelligat. 8 Utcunque sit, hi iure hoc longo iam tempore gaudent, neque interest hoc eos privare, nisi realis quaepiam causa subversetur. 9 Iam vero dum usus titularibus comitibus et baronibus personale ius suffragii in Diaeta tribuere coepit, hi certe pauci tantum adhuc eotum in Hungaria numerabantur; nunc numerus eorum ita auctus est ut, si omnes personaliter comparerent, non tantum Statum praelatorum, sed ipsum etiam

hi certe pauci tantum adhuc eotum in Hungaria numerabantur; nunc numerus eorum ita auctus est ut, si omnes personaliter comparerent, non tantum Statum praelatorum, sed ipsum etiam nobilium votis longe excederent. 10 Quantas praeterea et quam molestas quaestiones Cancellaria toties quoties superare deberet antequam rex vel regales dimittere possit, nempe: qui sint iam a parentibus divisi et proprium possessorium teneant, qui e contra certam tantum pensionem accipiant; an

sed ipsum etiam nobilium votis longe excederent. 10 Quantas praeterea et quam molestas quaestiones Cancellaria toties quoties superare deberet antequam rex vel regales dimittere possit, nempe: qui sint iam a parentibus divisi et proprium possessorium teneant, qui e contra certam tantum pensionem accipiant; an ex indivisis fratribus uterque, vel tantum senior debeat evocari; an viduae in genere, in specie vero tales, quae nulla propria bona habent, sed

iure tantum viduali immanent, evocari debeant? 11 Porro personale titularium magnatum votum constitutioni ipsi adversari videatur; haec enim exigit ut omnes Status iisdem iuribus, iisdem praerogativis utantur. 12 Praelatis, Baronibus et Supremis Comitibus non ex respectu personae, sed legalium, quas gerunt, dignitatum ius singularis suffragii lex diserte attribuit, characterem titularis magnatis in Hungaria eadem hactenus ne canonizavit quidem; proinde cum nobiles

emittantur, ratio ipsa admittere non videatur ut unius titularis, quandoque vix maiorennis comitis aut baronis personale votum tanti habeatur quanti Iudicis Curiae, Bani, aliorumque primorum Regni Magistratuum. 14 Itaque ut circa titulares comites et barones, praesertim postquam numerus eorum adeo auctus est, aliqua mutatio fiat, non tantum ratio aequilibrii inter Status, sed et ipse spiritus constitutionis exigit; ac huic quidem maxime conforme esset ut personale titularium comitum

habeatur quanti Iudicis Curiae, Bani, aliorumque primorum Regni Magistratuum. 14 Itaque ut circa titulares comites et barones, praesertim postquam numerus eorum adeo auctus est, aliqua mutatio fiat, non tantum ratio aequilibrii inter Status, sed et ipse spiritus constitutionis exigit; ac huic quidem maxime conforme esset ut personale titularium comitum 7.14 comitum addidi et baronum votum sufferatur. 15 E converso comitatus inter hos

aliqua mutatio fiat, non tantum ratio aequilibrii inter Status, sed et ipse spiritus constitutionis exigit; ac huic quidem maxime conforme esset ut personale titularium comitum 7.14 comitum addidi et baronum votum sufferatur. 15 E converso comitatus inter hos et nobiles promiscue, prout in quem maiorem confidentiam habuerint, suos repraesentantes exigant. 16 Si tamen potestati legislativae visum fuerit hos etiam ad cathegoriam

et ipse spiritus constitutionis exigit; ac huic quidem maxime conforme esset ut personale titularium comitum 7.14 comitum addidi et baronum votum sufferatur. 15 E converso comitatus inter hos et nobiles promiscue, prout in quem maiorem confidentiam habuerint, suos repraesentantes exigant. 16 Si tamen potestati legislativae visum fuerit hos etiam ad cathegoriam legalium magnatum referre, ad hoc ut inter Statum magnatum et praelatorum

inter hos et nobiles promiscue, prout in quem maiorem confidentiam habuerint, suos repraesentantes exigant. 16 Si tamen potestati legislativae visum fuerit hos etiam ad cathegoriam legalium magnatum referre, ad hoc ut inter Statum magnatum et praelatorum aequilibrium conservetur, statuendum censetur ut non omnes, sed ii tantum, qui aliquod seu dicasteriale, seu provinciale officium aut actu gerunt, aut iamiam gesserunt, evocentur. 17 Et hoc de Superiori Tabula.

legalium magnatum referre, ad hoc ut inter Statum magnatum et praelatorum aequilibrium conservetur, statuendum censetur ut non omnes, sed ii tantum, qui aliquod seu dicasteriale, seu provinciale officium aut actu gerunt, aut iamiam gesserunt, evocentur. 17 Et hoc de Superiori Tabula. Tabulae Regiae sessio et votum porro relinquendum. §-o 8-o 1 Relate ad Inferiorem: peculiare est hoc gentis Hungarae institutum ut tota Tabula Regia,

conservetur, statuendum censetur ut non omnes, sed ii tantum, qui aliquod seu dicasteriale, seu provinciale officium aut actu gerunt, aut iamiam gesserunt, evocentur. 17 Et hoc de Superiori Tabula. Tabulae Regiae sessio et votum porro relinquendum. §-o 8-o 1 Relate ad Inferiorem: peculiare est hoc gentis Hungarae institutum ut tota Tabula Regia, alias Iudiciale Tribunal, comitiis cum iure suffragii intersit. 2 Originem

iudicium si quem ad tertium, ut dicimus, diem evocare necessum sit. 3 Cum institutum hoc aequilibrium Statuum non turbet, nulla subversari ratio videtur ut ab eo recedatur, praesertim cum in casu etiam contrario vices gerentibus et protonotariis sessio et votum alioquin relinqui deberet. Uti et capitulis et conventibus quae praerogativa fidedignitatis gaudent. §-o 9-o 1 Ceterum e natura constitutionis Inferior

ut dicimus, diem evocare necessum sit. 3 Cum institutum hoc aequilibrium Statuum non turbet, nulla subversari ratio videtur ut ab eo recedatur, praesertim cum in casu etiam contrario vices gerentibus et protonotariis sessio et votum alioquin relinqui deberet. Uti et capitulis et conventibus quae praerogativa fidedignitatis gaudent. §-o 9-o 1 Ceterum e natura constitutionis Inferior Tabula non nisi e Statu

necessum sit. 3 Cum institutum hoc aequilibrium Statuum non turbet, nulla subversari ratio videtur ut ab eo recedatur, praesertim cum in casu etiam contrario vices gerentibus et protonotariis sessio et votum alioquin relinqui deberet. Uti et capitulis et conventibus quae praerogativa fidedignitatis gaudent. §-o 9-o 1 Ceterum e natura constitutionis Inferior Tabula non nisi e Statu nobilium et liberarum civitatum,

sit. 3 Cum institutum hoc aequilibrium Statuum non turbet, nulla subversari ratio videtur ut ab eo recedatur, praesertim cum in casu etiam contrario vices gerentibus et protonotariis sessio et votum alioquin relinqui deberet. Uti et capitulis et conventibus quae praerogativa fidedignitatis gaudent. §-o 9-o 1 Ceterum e natura constitutionis Inferior Tabula non nisi e Statu nobilium et liberarum civitatum, quas quartum

Uti et capitulis et conventibus quae praerogativa fidedignitatis gaudent. §-o 9-o 1 Ceterum e natura constitutionis Inferior Tabula non nisi e Statu nobilium et liberarum civitatum, quas quartum Statum appellare solemus, consistere deberet; accesserunt deinde tantum illa capitula, et conventus quibus lex praerogativam fidei dignitatis attribuit. 2> Deinde omnia promiscue capitula

9-o 1 Ceterum e natura constitutionis Inferior Tabula non nisi e Statu nobilium et liberarum civitatum, quas quartum Statum appellare solemus, consistere deberet; accesserunt deinde tantum illa capitula, et conventus quibus lex praerogativam fidei dignitatis attribuit. 2> Deinde omnia promiscue capitula evocari coeperunt. <3 Tum possessionati abbates, et praepositi, sensim superiores etiam

consistere deberet; accesserunt deinde tantum illa capitula, et conventus quibus lex praerogativam fidei dignitatis attribuit. 2> Deinde omnia promiscue capitula evocari coeperunt. <3 Tum possessionati abbates, et praepositi, sensim superiores etiam possessionatorum religiosorum ordinum, denique ipsi absentum magnatum nuntii ius suffragii obtinuerunt, ita ut iuxta stylum modernum Inferior Tabula omnes quattuor Regni Status

legislationis partem debite aequilibret, e primis duobus Statibus unum, e posteriori alterum corpus efformavit. 5 Non possunt itaque primi duo Status ita dividi ut singuli pars una in Superiori, pars alia in Inferiori Tabula suffragium habeat. 6 Et si Inferior Tabula omnes Regni Status complectatur, tum Superior ipso facto supervacanea efficeretur; donec naevus iste, qui certe temporum iniuria irrepsit, emendetur, impossibile erit, ut mox videbimus, iustam votizationis normam stabilire. 7 Interesse

iniuria irrepsit, emendetur, impossibile erit, ut mox videbimus, iustam votizationis normam stabilire. 7 Interesse proinde videtur ipsius constitutionis ut Inferior Tabula ad primaevum institutum ita reducatur ut eadem non nisi e Statu nobilium et liberarum regiarum civitatum consistat; quod ea ratione perfici posse censetur ut Reliqua repraesententur per Ablegatos comitatuum. §-o 10-o 1

regiarum civitatum consistat; quod ea ratione perfici posse censetur ut Reliqua repraesententur per Ablegatos comitatuum. §-o 10-o 1 Capitula et conventus, quibus lex loca credibilia concredidit, non qua membra cleri, sed qua fidedignitates sessionem et votum retineant. 2 Reliqua, sicut et alii nobiles, per Ablegatos comitatuum repraesententur; clerus enim

per Ablegatos comitatuum. §-o 10-o 1 Capitula et conventus, quibus lex loca credibilia concredidit, non qua membra cleri, sed qua fidedignitates sessionem et votum retineant. 2 Reliqua, sicut et alii nobiles, per Ablegatos comitatuum repraesententur; clerus enim ut clerus nunquam proprium in constitutione Hungarica Statum effecit. 3 Soli episcopi Statum praelatorum constituunt, capitula

§-o 10-o 1 Capitula et conventus, quibus lex loca credibilia concredidit, non qua membra cleri, sed qua fidedignitates sessionem et votum retineant. 2 Reliqua, sicut et alii nobiles, per Ablegatos comitatuum repraesententur; clerus enim ut clerus nunquam proprium in constitutione Hungarica Statum effecit. 3 Soli episcopi Statum praelatorum constituunt, capitula tanquam unus possessionatus nobilis considerantur.

per Ablegatos comitatuum repraesententur; clerus enim ut clerus nunquam proprium in constitutione Hungarica Statum effecit. 3 Soli episcopi Statum praelatorum constituunt, capitula tanquam unus possessionatus nobilis considerantur. 4 Et ideo hactenus etiam non in Superiori, sed in Inferiori Tabula sessionem habebant. 5 Nulla ergo publica ratio subversatur quare, cum ditissimi etiam nobiles per Ablegatos comitatuum repraesententur, capitula et conventus (nisi,

4 Et ideo hactenus etiam non in Superiori, sed in Inferiori Tabula sessionem habebant. 5 Nulla ergo publica ratio subversatur quare, cum ditissimi etiam nobiles per Ablegatos comitatuum repraesententur, capitula et conventus (nisi, ut iam diximus, fidedignitatis praerogativa gaudeant) distinctos habere debeant repraesentantes; si enim hac praerogativa gaudent, iam tum illis non qua simpliciter possessionatis, sed qua custodibus locorum credibilium, quorum obiecta saepe non parvam

si enim hac praerogativa gaudent, iam tum illis non qua simpliciter possessionatis, sed qua custodibus locorum credibilium, quorum obiecta saepe non parvam legislationi materiam praebent, votum iure attribui potest. Uti et praepositi, abbates et superiores possessionatorum religiosorum. §-o 11-o 1 Praepositi, abbates, et superiores religiosorum ordinum possessionati ad Statum praelatorum perinde non referuntur, adeoque pro membris Status

gaudent, iam tum illis non qua simpliciter possessionatis, sed qua custodibus locorum credibilium, quorum obiecta saepe non parvam legislationi materiam praebent, votum iure attribui potest. Uti et praepositi, abbates et superiores possessionatorum religiosorum. §-o 11-o 1 Praepositi, abbates, et superiores religiosorum ordinum possessionati ad Statum praelatorum perinde non referuntur, adeoque pro membris Status nobilium reputari

non parvam legislationi materiam praebent, votum iure attribui potest. Uti et praepositi, abbates et superiores possessionatorum religiosorum. §-o 11-o 1 Praepositi, abbates, et superiores religiosorum ordinum possessionati ad Statum praelatorum perinde non referuntur, adeoque pro membris Status nobilium reputari debent, prouti et reipsa in Inferiori Tabula sessionem tenent. 2 Iam quae ratio subesse posset ut unus abbas, unus

possessionatorum religiosorum. §-o 11-o 1 Praepositi, abbates, et superiores religiosorum ordinum possessionati ad Statum praelatorum perinde non referuntur, adeoque pro membris Status nobilium reputari debent, prouti et reipsa in Inferiori Tabula sessionem tenent. 2 Iam quae ratio subesse posset ut unus abbas, unus praepositus, unus religiosorum aliquot superior personali voto gaudeat, ubi tot milia nobilium, quorum singulus singulo horum, et ratione Status et praerogativarum

nobilium reputari debent, prouti et reipsa in Inferiori Tabula sessionem tenent. 2 Iam quae ratio subesse posset ut unus abbas, unus praepositus, unus religiosorum aliquot superior personali voto gaudeat, ubi tot milia nobilium, quorum singulus singulo horum, et ratione Status et praerogativarum aequalitate, par esse debet, per duos tantum Ablegatos repraesententur. Ablegati absentum Magnatum cessent. §-o 12-o 1 Nihil tamen

debent, prouti et reipsa in Inferiori Tabula sessionem tenent. 2 Iam quae ratio subesse posset ut unus abbas, unus praepositus, unus religiosorum aliquot superior personali voto gaudeat, ubi tot milia nobilium, quorum singulus singulo horum, et ratione Status et praerogativarum aequalitate, par esse debet, per duos tantum Ablegatos repraesententur. Ablegati absentum Magnatum cessent. §-o 12-o 1 Nihil tamen magis irregulare est quam

Ablegati absentum Magnatum cessent. §-o 12-o 1 Nihil tamen magis irregulare est quam Ablegati absentum magnatum in Tabula Inferiori; an ante 1608-vum vel legales magnates, id est Barones Regni et Supremi Comites, ius habuerint in casu absentiae repraesentantem suum ad comitia mittendi, non constat; nullum enim hactenus eius rei vestigium erutum est. 2 Hoc anno legis articulus quippe 1-mus ipsis ius hoc attribuit et sessionem ipsis in Tabula Inferiori

legales magnates, id est Barones Regni et Supremi Comites, ius habuerint in casu absentiae repraesentantem suum ad comitia mittendi, non constat; nullum enim hactenus eius rei vestigium erutum est. 2 Hoc anno legis articulus quippe 1-mus ipsis ius hoc attribuit et sessionem ipsis in Tabula Inferiori assignavit. 3 Cum lex iterum generali tantum magnatum vocabulo utatur, an legales tantum magnates, vel titulares etiam comites et barones intellexerit, merito dubitari potest. 4 Interea usus illam

est. 2 Hoc anno legis articulus quippe 1-mus ipsis ius hoc attribuit et sessionem ipsis in Tabula Inferiori assignavit. 3 Cum lex iterum generali tantum magnatum vocabulo utatur, an legales tantum magnates, vel titulares etiam comites et barones intellexerit, merito dubitari potest. 4 Interea usus illam etiam ad hos extendit. 5 Quam inconsequens sit seu lex seu usus iste vel inde apparet quod repraesentanti ibi sessio tantum competat ubi illam habere deberet ille, quem

4 Interea usus illam etiam ad hos extendit. 5 Quam inconsequens sit seu lex seu usus iste vel inde apparet quod repraesentanti ibi sessio tantum competat ubi illam habere deberet ille, quem repraesentat. 6 Ablegati comitatuum et civitatum ideo in Inferiori Tabula sessionem habent quia, si omnes nobiles et civitates, quos et quas repraesentant, comparerent, suam perinde ibidem sessionem obtinerent; si proinde repraesentantibus seu legalium seu titularium magnatum sessio admitti deberet, deberent

Quam inconsequens sit seu lex seu usus iste vel inde apparet quod repraesentanti ibi sessio tantum competat ubi illam habere deberet ille, quem repraesentat. 6 Ablegati comitatuum et civitatum ideo in Inferiori Tabula sessionem habent quia, si omnes nobiles et civitates, quos et quas repraesentant, comparerent, suam perinde ibidem sessionem obtinerent; si proinde repraesentantibus seu legalium seu titularium magnatum sessio admitti deberet, deberent illam non in 12.6 in addidi

sit seu lex seu usus iste vel inde apparet quod repraesentanti ibi sessio tantum competat ubi illam habere deberet ille, quem repraesentat. 6 Ablegati comitatuum et civitatum ideo in Inferiori Tabula sessionem habent quia, si omnes nobiles et civitates, quos et quas repraesentant, comparerent, suam perinde ibidem sessionem obtinerent; si proinde repraesentantibus seu legalium seu titularium magnatum sessio admitti deberet, deberent illam non in 12.6 in addidi

Statum nobilium votum emittat? 13 Deinde pro absentum Ablegatis mittuntur plerumque homines minoris spherae, iuvenes vix e scholis egressi, aliique, quorum humeri necdum ita invaluerunt ut in gravi legislationis obiecto cum fructu versari possint; et ideo, cum numerus eorum magnus sit, quem effectum copia horum hominum in comitiis producat, notius est quam ut multis explicari debeat. 14 Sane numquam Diaeta rite organizabitur nisi Tabula Inferior ad duos, comitatuum nempe et

et ideo, cum numerus eorum magnus sit, quem effectum copia horum hominum in comitiis producat, notius est quam ut multis explicari debeat. 14 Sane numquam Diaeta rite organizabitur nisi Tabula Inferior ad duos, comitatuum nempe et civitatum Status reducatur, sicut Superior Tabula e duobus aliis, episcoporum videlicet et magnatum Statu, consistit; prouti id inferius, ubi de aequilibrio inter corpora legislativa stabiliendo agetur, uberius apparebit; id autem haud secus obtineri potest,

est quam ut multis explicari debeat. 14 Sane numquam Diaeta rite organizabitur nisi Tabula Inferior ad duos, comitatuum nempe et civitatum Status reducatur, sicut Superior Tabula e duobus aliis, episcoporum videlicet et magnatum Statu, consistit; prouti id inferius, ubi de aequilibrio inter corpora legislativa stabiliendo agetur, uberius apparebit; id autem haud secus obtineri potest, quam si Ablegati absentum, etiam legalium magnatum, simpliciter cessent, capitula vero et conventus,

videlicet et magnatum Statu, consistit; prouti id inferius, ubi de aequilibrio inter corpora legislativa stabiliendo agetur, uberius apparebit; id autem haud secus obtineri potest, quam si Ablegati absentum, etiam legalium magnatum, simpliciter cessent, capitula vero et conventus, quae non sunt fidedignitatis praerogativa, praepositi vero abbates possessionatorumque religiosorum superiores, sicut et reliqui nobiles, per Ablegatos comitatuum repraesententur. Universitati nobilium campi Turopolya

uberius apparebit; id autem haud secus obtineri potest, quam si Ablegati absentum, etiam legalium magnatum, simpliciter cessent, capitula vero et conventus, quae non sunt fidedignitatis praerogativa, praepositi vero abbates possessionatorumque religiosorum superiores, sicut et reliqui nobiles, per Ablegatos comitatuum repraesententur. Universitati nobilium campi Turopolya suus repraesentans relinquendus. §-o 13-o 1 Communitas nobilium campi

propria per principes confirmata relate ad municipalem suum statum statuta habet. 2 Ut haec legali isto favore privetur, nulla certe ratio subversatur. Oppidorum Haidonicalium et Iazigum vota Statui civitatum adnumeranda. §-o 14-o 1 Hactenus nemini ius suffragii in Diaeta concessum fuit nisi nobilitari praerogativa frueretur; civitates ipsae, uti hoc iure frui possint, per fictionem legis

monarchiarum constitutionibus, praeter Polonicam, multum abludit. 2 Postremis tandem comitiis agnitum fuit interesse ipsius constitutionis ut aliquae florentiores etiamsi ignobiles communitates iure suffragii donentur, hocque oppida Haidonicalia nec non Iaziges et Cumani donati sunt; exemplum hoc plures indubie futuris comitiis eiusmodi casus producet. 3 Ne novitas instituti aliquam organizandae Diaetae difficultatem adferat, statuendum videtur ut talium communitatum vota quarto Statui adnumerentur.

15-o 1 Iam quoad 15.1 quoad] quo ad B: nisi status quaestionis quoad obiectum hoc rite defigatur, nunquam illud fundate exhaurietur. 2 Iam vero status quaestionis non in eo versatur an comitatus et civitates eam, quam ipsis libet, activitatem tribuere adeoque eam vel ampliare vel restringere possint; id enim tritum illud axioma, quod mandatarius non nisi eam habeat potestatem, quam ipsi mandans concedit, extra dubium ponit; verum in eo quaestio versatur an

mandatarius non nisi eam habeat potestatem, quam ipsi mandans concedit, extra dubium ponit; verum in eo quaestio versatur an reipublicae intersit ut simul constituta potestas legislativa restrictos tantum ad praescripta puncta mandatariatus acceptare observareque debeat, et an ipsi Ablegati a praescripta sibi sententia, etiamsi seu circumstantias interea mutatas videant, seu etiam contrariis argumentis convincantur, recedere non possint? 3 Qui affirmativam sustinent, sequentibus ferme argumentis eam fulcire solent:

praescriptae sibi alicuius sententiae medio tempore circumstantias mutari contingat, possint novam a principali suo commissionem expetere. 7 Ad haec ferme momenta recidunt omnia ea quae iam apud alias gentes multis paginis hanc in rem disputata sunt, et tamen sententia haec nec cum principiis constitutionis Hungaricae nec cum natura legislationis cohaerere videtur. 8 Relate ad 1-mum, in Hungaria unam legislativae potestatis partem Princeps, aliam omnes quattuor Regni Status in comitiis congregati

tamen illam non potest exercere; licet enim etiam in comitatibus omnes quattuor Regni Status partialiter concurrant, certum tamen est quod comitatibus nulla pars legislativae potestatis competat, quia secus etiam in comitatibus nihil sine auspiciis Principem decerni posset, et tunc Hungaria non esset monarchia cuius caput est Princeps, membra vero quattuor Regni Status praescripta legibus forma in comitiis congregati, sed efficeret corpus e pluribus eadem gubernii forma gaudentibus provinciis conflatum, quale exempli causa in Hollandia septem

foederatae provinciae constituunt. 12 Quod exercitium illius, quae Statum nobilium respicit, legislativae potestatis partis ipsis comitatuum repraesentantibus in comitiis competat, inde etiam patet quod reliqui etiam duo Status, praelatorum nempe et magnatum, ad elargiendas Ablegatis instructiones perinde concurrant et tamen, postquam hi in comitiis in unum congregantur, ibidem personali voto gaudeant, adeoque ibidem et sententias, quas in comitatu sustinuerunt, si deinde

exercitium illius, quae Statum nobilium respicit, legislativae potestatis partis ipsis comitatuum repraesentantibus in comitiis competat, inde etiam patet quod reliqui etiam duo Status, praelatorum nempe et magnatum, ad elargiendas Ablegatis instructiones perinde concurrant et tamen, postquam hi in comitiis in unum congregantur, ibidem personali voto gaudeant, adeoque ibidem et sententias, quas in comitatu sustinuerunt, si deinde secus persuadeantur, mutare, et de novis, quae in comitatibus praevisa non

patet quod reliqui etiam duo Status, praelatorum nempe et magnatum, ad elargiendas Ablegatis instructiones perinde concurrant et tamen, postquam hi in comitiis in unum congregantur, ibidem personali voto gaudeant, adeoque ibidem et sententias, quas in comitatu sustinuerunt, si deinde secus persuadeantur, mutare, et de novis, quae in comitatibus praevisa non fuerunt, obiectis vota depromere possint; ab horum exemplo videtur lex reliquos etiam duos Status, nobilium et civitatum, in eorum Ablegatis ita

Ablegatis instructiones perinde concurrant et tamen, postquam hi in comitiis in unum congregantur, ibidem personali voto gaudeant, adeoque ibidem et sententias, quas in comitatu sustinuerunt, si deinde secus persuadeantur, mutare, et de novis, quae in comitatibus praevisa non fuerunt, obiectis vota depromere possint; ab horum exemplo videtur lex reliquos etiam duos Status, nobilium et civitatum, in eorum Ablegatis ita personificare voluisse ut, sicut primorum duorum Statuum individua, ita

voto gaudeant, adeoque ibidem et sententias, quas in comitatu sustinuerunt, si deinde secus persuadeantur, mutare, et de novis, quae in comitatibus praevisa non fuerunt, obiectis vota depromere possint; ab horum exemplo videtur lex reliquos etiam duos Status, nobilium et civitatum, in eorum Ablegatis ita personificare voluisse ut, sicut primorum duorum Statuum individua, ita horum etiam repraesentantes personali voto in comitiis gaudeant. 13 Iam vero ut primum exercitium potestatis legislativae ipsis comitatuum et

et civitatum, in eorum Ablegatis ita personificare voluisse ut, sicut primorum duorum Statuum individua, ita horum etiam repraesentantes personali voto in comitiis gaudeant. 13 Iam vero ut primum exercitium potestatis legislativae ipsis comitatuum et civitatum Ablegatis competit, suapte sequitur quod instructiones, quas a comittentibus suis accipiunt, tantum consultivae esse debeant, non imperativae; id est quod Ablegati singulum instructionis suae punctum, nisi novis argumentis, aut per

aliter persuadeantur, sustinere, neque ab illis ex ullo personali suo motivo recedere queant; in negotiis tamen, quae praeter suam instructionem occurrunt, aut si circumstantias temporis aliud exigere videant, vota iuxta prudens suum arbitrium pro bono communi depromere et possint et debeant. 14 Et certe id ipsa legislationis natura exigere videtur; dum Princeps aut etiam privati negotia aliqua per delegatos tractant, negotia eiusmodi plerumque in paucis capitibus consistere solent; in his limitati

persuadeantur, sustinere, neque ab illis ex ullo personali suo motivo recedere queant; in negotiis tamen, quae praeter suam instructionem occurrunt, aut si circumstantias temporis aliud exigere videant, vota iuxta prudens suum arbitrium pro bono communi depromere et possint et debeant. 14 Et certe id ipsa legislationis natura exigere videtur; dum Princeps aut etiam privati negotia aliqua per delegatos tractant, negotia eiusmodi plerumque in paucis capitibus consistere solent; in his limitati

illis ex ullo personali suo motivo recedere queant; in negotiis tamen, quae praeter suam instructionem occurrunt, aut si circumstantias temporis aliud exigere videant, vota iuxta prudens suum arbitrium pro bono communi depromere et possint et debeant. 14 Et certe id ipsa legislationis natura exigere videtur; dum Princeps aut etiam privati negotia aliqua per delegatos tractant, negotia eiusmodi plerumque in paucis capitibus consistere solent; in his limitati mandatariatus facile locum habent; si enim

quam fluctuans, quam interminabilis evaderet comitiorum manipulatio, si limitatis eiusmodi mandatariatibus locus admitteretur. 18 Corpus legislationis Hollandiae tantum e septem foederatis provinciis consistit et tamen, quia harum repraesentantes non nisi cum limitato eiusmodi mandatariatu exmittuntur eaque de causa in singulo proposito superius casu novas a committentibus suis accipere debent inviationes, deliberationes comitiorum illorum adeo lentae sunt ut id pro intrinseco

limitato eiusmodi mandatariatu exmittuntur eaque de causa in singulo proposito superius casu novas a committentibus suis accipere debent inviationes, deliberationes comitiorum illorum adeo lentae sunt ut id pro intrinseco constitutionis Hollandicae vitio merito exponatur, et reipsa respublica tristes morae huius effectus iam saepius experta sit. 19 Quid fieret in Hungaria si 99 moralia, forte in obiectis legislationis necdum ita, ut sunt septem Hollandicae provinciae, versata corpora de singulo novo

99 moralia, forte in obiectis legislationis necdum ita, ut sunt septem Hollandicae provinciae, versata corpora de singulo novo obiecto, de singula circumstantia, de singulo argumento, si haec nova sint, deliberare deberent; nonne omnis Diaeta et taedio tam diuturnae morae et profundendarum in repraesentantes expensarum gravitate infructuose dissolvi, nonne sensim constitutio ipsa everti deberet? 20 Solet quidem argumento hinc id obverti quod sufficiat si pluralitas instructionum singuli huius

forte in obiectis legislationis necdum ita, ut sunt septem Hollandicae provinciae, versata corpora de singulo novo obiecto, de singula circumstantia, de singulo argumento, si haec nova sint, deliberare deberent; nonne omnis Diaeta et taedio tam diuturnae morae et profundendarum in repraesentantes expensarum gravitate infructuose dissolvi, nonne sensim constitutio ipsa everti deberet? 20 Solet quidem argumento hinc id obverti quod sufficiat si pluralitas instructionum singuli huius Status sit conformis, et tunc

morae et profundendarum in repraesentantes expensarum gravitate infructuose dissolvi, nonne sensim constitutio ipsa everti deberet? 20 Solet quidem argumento hinc id obverti quod sufficiat si pluralitas instructionum singuli huius Status sit conformis, et tunc minoritas iam non debeat recurrere pro novis instructionibus; raro autem eventurum sit ut instructiones plane in aequalibus ratis pro una et pro alia sententia conveniant. 21 Verum potest evenire et evenit certe frequenter ut obiectum aliquod non nisi

Solet quidem argumento hinc id obverti quod sufficiat si pluralitas instructionum singuli huius Status sit conformis, et tunc minoritas iam non debeat recurrere pro novis instructionibus; raro autem eventurum sit ut instructiones plane in aequalibus ratis pro una et pro alia sententia conveniant. 21 Verum potest evenire et evenit certe frequenter ut obiectum aliquod non nisi exigua aliqua instructionum seu comitatuum, seu civitatum pluralitas determinaverit de quo reliqui comitatus aut civitates nihil statuerunt; in casu

instructionum singuli huius Status sit conformis, et tunc minoritas iam non debeat recurrere pro novis instructionibus; raro autem eventurum sit ut instructiones plane in aequalibus ratis pro una et pro alia sententia conveniant. 21 Verum potest evenire et evenit certe frequenter ut obiectum aliquod non nisi exigua aliqua instructionum seu comitatuum, seu civitatum pluralitas determinaverit de quo reliqui comitatus aut civitates nihil statuerunt; in casu hoc reliquorum omnium comitatuum et civitatum repraesentantes

21 Verum potest evenire et evenit certe frequenter ut obiectum aliquod non nisi exigua aliqua instructionum seu comitatuum, seu civitatum pluralitas determinaverit de quo reliqui comitatus aut civitates nihil statuerunt; in casu hoc reliquorum omnium comitatuum et civitatum repraesentantes privarentur voto positivo circa talia obiecta quia non possent ad comittentes suos pro instructione recurrere, proprium autem votum ipsis depromere non liceret, id quod ipsi naturae liberae constitutionis repugnat; in

in sententia limitatorum mandatariatuum ad 99 illa moralia corpora tamen recursus fieri deberet, quod solum omnes illas, quas supradiximus, tristes sequellas produceret. 24 Quid multa? Si Ablegati non essent nisi organa suorum comittentium et portitores declaratarum scripto eorundem opinionum, ad quid tanti sumptus, tanta mora, tantae consultationes; mittantur e parte singuli circuli unus alterve tam comitatuum, quam civitatum nomine; mittant his sua sensa comitatus et civitates. 25 Illi subducant

non essent nisi organa suorum comittentium et portitores declaratarum scripto eorundem opinionum, ad quid tanti sumptus, tanta mora, tantae consultationes; mittantur e parte singuli circuli unus alterve tam comitatuum, quam civitatum nomine; mittant his sua sensa comitatus et civitates. 25 Illi subducant calculum votorum circa proposita obiecta et illas, quae exinde prodiverint, sententias Tabulae Magnatum proponant. 26 Si novum quodpiam obiectum emerserit, illud significent continuo omnibus comitatibus et civitatibus et,

opinionum, ad quid tanti sumptus, tanta mora, tantae consultationes; mittantur e parte singuli circuli unus alterve tam comitatuum, quam civitatum nomine; mittant his sua sensa comitatus et civitates. 25 Illi subducant calculum votorum circa proposita obiecta et illas, quae exinde prodiverint, sententias Tabulae Magnatum proponant. 26 Si novum quodpiam obiectum emerserit, illud significent continuo omnibus comitatibus et civitatibus et, postquam responsa confluxerint, eodem quo supra modo procedant, et sic prodibit

sensa comitatus et civitates. 25 Illi subducant calculum votorum circa proposita obiecta et illas, quae exinde prodiverint, sententias Tabulae Magnatum proponant. 26 Si novum quodpiam obiectum emerserit, illud significent continuo omnibus comitatibus et civitatibus et, postquam responsa confluxerint, eodem quo supra modo procedant, et sic prodibit sine tot sumptibus et cum lucro temporis illius, quod in consultationibus consumitur, eadem Diaetalis manipulatio quae prodiret, si

et civitates. 25 Illi subducant calculum votorum circa proposita obiecta et illas, quae exinde prodiverint, sententias Tabulae Magnatum proponant. 26 Si novum quodpiam obiectum emerserit, illud significent continuo omnibus comitatibus et civitatibus et, postquam responsa confluxerint, eodem quo supra modo procedant, et sic prodibit sine tot sumptibus et cum lucro temporis illius, quod in consultationibus consumitur, eadem Diaetalis manipulatio quae prodiret, si instructiones

proposita obiecta et illas, quae exinde prodiverint, sententias Tabulae Magnatum proponant. 26 Si novum quodpiam obiectum emerserit, illud significent continuo omnibus comitatibus et civitatibus et, postquam responsa confluxerint, eodem quo supra modo procedant, et sic prodibit sine tot sumptibus et cum lucro temporis illius, quod in consultationibus consumitur, eadem Diaetalis manipulatio quae prodiret, si instructiones Ablegatorum pro imperativis declarentur neque illis admittatur

Magnatum proponant. 26 Si novum quodpiam obiectum emerserit, illud significent continuo omnibus comitatibus et civitatibus et, postquam responsa confluxerint, eodem quo supra modo procedant, et sic prodibit sine tot sumptibus et cum lucro temporis illius, quod in consultationibus consumitur, eadem Diaetalis manipulatio quae prodiret, si instructiones Ablegatorum pro imperativis declarentur neque illis admittatur votum personale. 27 Et haec sunt gravia

tot sumptibus et cum lucro temporis illius, quod in consultationibus consumitur, eadem Diaetalis manipulatio quae prodiret, si instructiones Ablegatorum pro imperativis declarentur neque illis admittatur votum personale. 27 Et haec sunt gravia illa momenta quae limitatis mandatariatibus adversantur. 28 Gravissimum tamen contra illos argumentum experientia ipsa suppeditat; hanc enim in deliberationibus publicis tutiorem ipso ratiocinio ducem esse

deliberationibus publicis tutiorem ipso ratiocinio ducem esse constat; constitutio Anglica iam ante saeculum constabilita est, in hac nullus datur limitatis mandatariatibus locus, immo repraesentantes neque aliquas a committentibus suis instructiones accipiunt, et tamen feliciter subsistit. 29 Nostro aevo, sub oculis nostris enatae sunt duae novae constitutiones eaeque non temperatae, ut in Anglia, monarchiae, sed stricte republicanae; nuper in America, et recentissime in Galliis disputata

suis instructiones accipiunt, et tamen feliciter subsistit. 29 Nostro aevo, sub oculis nostris enatae sunt duae novae constitutiones eaeque non temperatae, ut in Anglia, monarchiae, sed stricte republicanae; nuper in America, et recentissime in Galliis disputata fuit, dum utraque haec constitutio formaretur, summis studiis a versatissimis in obiecto legislationis viris haec quaestio. 30 Et tamen utrobique pro illimitatis mandatariatibus decisa est. 31 Certe

ut in Anglia, monarchiae, sed stricte republicanae; nuper in America, et recentissime in Galliis disputata fuit, dum utraque haec constitutio formaretur, summis studiis a versatissimis in obiecto legislationis viris haec quaestio. 30 Et tamen utrobique pro illimitatis mandatariatibus decisa est. 31 Certe etiam in Hungaria et ratio publici et formandae tanto magis constitutionis studium et ipsa salus reipublicae exigere videtur ut instructiones comitatuum et civitatum non pro

in Galliis disputata fuit, dum utraque haec constitutio formaretur, summis studiis a versatissimis in obiecto legislationis viris haec quaestio. 30 Et tamen utrobique pro illimitatis mandatariatibus decisa est. 31 Certe etiam in Hungaria et ratio publici et formandae tanto magis constitutionis studium et ipsa salus reipublicae exigere videtur ut instructiones comitatuum et civitatum non pro imperativis, sed pro consultivis diserta eaque constitutionali lege declarentur.

fuit, dum utraque haec constitutio formaretur, summis studiis a versatissimis in obiecto legislationis viris haec quaestio. 30 Et tamen utrobique pro illimitatis mandatariatibus decisa est. 31 Certe etiam in Hungaria et ratio publici et formandae tanto magis constitutionis studium et ipsa salus reipublicae exigere videtur ut instructiones comitatuum et civitatum non pro imperativis, sed pro consultivis diserta eaque constitutionali lege declarentur. 32

summis studiis a versatissimis in obiecto legislationis viris haec quaestio. 30 Et tamen utrobique pro illimitatis mandatariatibus decisa est. 31 Certe etiam in Hungaria et ratio publici et formandae tanto magis constitutionis studium et ipsa salus reipublicae exigere videtur ut instructiones comitatuum et civitatum non pro imperativis, sed pro consultivis diserta eaque constitutionali lege declarentur. 32 Argumenta, quae pro contraria sententia superius

quaestio. 30 Et tamen utrobique pro illimitatis mandatariatibus decisa est. 31 Certe etiam in Hungaria et ratio publici et formandae tanto magis constitutionis studium et ipsa salus reipublicae exigere videtur ut instructiones comitatuum et civitatum non pro imperativis, sed pro consultivis diserta eaque constitutionali lege declarentur. 32 Argumenta, quae pro contraria sententia superius attulimus, iam per motiva nostrae opinionis omnia soluta sunt, praeter metum

diserta eaque constitutionali lege declarentur. 32 Argumenta, quae pro contraria sententia superius attulimus, iam per motiva nostrae opinionis omnia soluta sunt, praeter metum illum ne forte repraesentantes in transversum abripiantur; verum et hunc allegata Angliae, Americae, et Galliae exempla evertunt eritque id ipsum novo incitamento ne Ablegati ad Diaetas partium studio, sed ex genuina promovendae causae publicae consideratione legantur. Norma votizationis per

lege declarentur. 32 Argumenta, quae pro contraria sententia superius attulimus, iam per motiva nostrae opinionis omnia soluta sunt, praeter metum illum ne forte repraesentantes in transversum abripiantur; verum et hunc allegata Angliae, Americae, et Galliae exempla evertunt eritque id ipsum novo incitamento ne Ablegati ad Diaetas partium studio, sed ex genuina promovendae causae publicae consideratione legantur. Norma votizationis per capita etiam in Tabula Inferiori

3 Qui priorem tuebantur sententiam, eam motivo conservandi inter status aequilibrii fulciebant. 4 Qui posteriori favebant, eo nitebantur fundamento quod singuli ad comitia evocati votum eiusdem ponderis esse debeat et pro sensu nationis non nisi id accipi possit quod pluralitate votorum omnium in complexo sumptorum ablegatorum concluditur. 5 Ubique tamen demum pro votizatione per capita conclusum est; soli Poloni ius conclusae totius Diaetae

id accipi possit quod pluralitate votorum omnium in complexo sumptorum ablegatorum concluditur. 5 Ubique tamen demum pro votizatione per capita conclusum est; soli Poloni ius conclusae totius Diaetae sistendi singulo nobili detulerant, sed et hi tristibus, quae ex instituto hoc dimanarunt, sequellis edocti recentissimis comitiis votizationem per capita adoptarunt. 6 Verum hac in re aliam subit considerationem quaestio de constituenda inter ipsa ad invicem eiusdem tabulae commembra

quod absque convulsione exercitii potestatis legislativae fieri non potest. 8 Iam vero in Hungaria singula tabula duos adeoque aequali numero status continet; natura proinde sua debet votizatio per capita in singula tabula stabiliri. 9 Et vero usus iste in Tabula Magnatum reipsa viget, lex ipsa, articulus quippe *** 16.8 quippe… decreti] articuli et decreti numerus deesse videtur Vladislai *** decreti formam hanc universim

numero status continet; natura proinde sua debet votizatio per capita in singula tabula stabiliri. 9 Et vero usus iste in Tabula Magnatum reipsa viget, lex ipsa, articulus quippe *** 16.8 quippe… decreti] articuli et decreti numerus deesse videtur Vladislai *** decreti formam hanc universim praescribit. 10 Quominus in Inferiori Tabula hactenus usu venerit, diversa impedimenta, quibus removendis nunquam manus admota fuit,

Quominus in Inferiori Tabula hactenus usu venerit, diversa impedimenta, quibus removendis nunquam manus admota fuit, effecerunt. 11 Nihil proinde reliquum videretur quam ut id disquiratur quomodo impedimenta haec, quorum aliqua iam supra §-phis 10-o, 11-o et 12-o attingimus, tolli sicque legis illius effectus etiam quoad 16.10 quoad] quo ad Tabulam Inferiorem procurari possit? 12 Cum tamen non desint qui inordinatum modernum

normam etiam in tabula inferiori introduci expediat, paucis exhaurire. 13 Qui negativam sustinent, eo unice nituntur argumento quod per confusum suffragia edendi modum singulares personae minus exponantur sicque aequilibrium legislationis inter principem et status facilius conservetur. 14 Verum dum de introducenda ordinata votizatione sermo est, non de eo agitur ne, si vota totius tabulae aut notabilis adminus pluralitatis seu erga primam statim propositionem seu post exiguam concertationem coalescant, non possit

conservandae constitutionis, exigunt denique graves, quod modernus confusus suffragia edendi modus post se trahit, abusus. 17 In legislatione enim in qua status partem habent, nec princeps nec status ipsi, sed nec eorum repraesentantes aliud pro sensu et voto nationis habere possunt nisi id, in quod maiorem statuum partem consensisse constat; in moderno confuso suffragia edendi modo id nunquam tuto constare potest quia natura paucis illud popularis eloquentiae donum elargita est ut ex arena de proposito sibi argumento

efficientes) voces suas uniant, ipsi pluralitati clamoribus suis imponere possint. 20 Ut id in facto ipso appareat, deberet tantum aliquoties periculum fieri ut ea, quae prius iuxta modernum modum iam pro conclusis habebantur, denuo liberis votis subiiciantur, et apparerent certe plerumque contraria ab iis, quae iam pro decisis habebantur, conclusa. 21 Ius itaque habet princeps exigendi ut modus statuatur quo sibi certo constare possit quod ea, quae sibi proponuntur, sint reipsa sensa pluralitatis statuum; ius

legislationis ius profanetur; in moderno enim confuso suffragia emittendi modo occasionem habent homines, qui nonnisi auditores esse deberent, clamores suos etiam cum minori Ablegatorum parte coniungendi sicque exercitium potestatis legislativae, quod ipsos non respicit et pro quo nec sufficientem habent capacitatem, usurpandi; sed de hoc in politia comitiorum uberius. Quod ut perficiatur, impedimenta, quae obstant, tolli debent. §-o 17-o 1

votizationi in Inferiori Tabula obstant, sufferri possint? 2 Impedimenta haec ad tria capita recidunt, 1-o: quod ad tabulam hanc repraesentantes etiam privatorum admissi sint, veluti capitulorum fideidignitatis praerogativa non gaudentium, et absentum magnatum. 3 2-o: Quod privatis aliquibus individuis veluti praepositis, abbatibus, et possessionatorum religiosorum superioribus personalia vota concessa fuerint. 4 Iam vero horum vota votis Ablegati unius

1-o: quod ad tabulam hanc repraesentantes etiam privatorum admissi sint, veluti capitulorum fideidignitatis praerogativa non gaudentium, et absentum magnatum. 3 2-o: Quod privatis aliquibus individuis veluti praepositis, abbatibus, et possessionatorum religiosorum superioribus personalia vota concessa fuerint. 4 Iam vero horum vota votis Ablegati unius comitatus, qui plura saepe millia nobilium repraesentat, aequiparari non posse luce meridiana clarius est; ac his quidem

illis, pro quibus, ut supra diximus, legalis ratio subversatur, individuis) e meris repraesentantibus, ut apud alios populos usu venit, consistat. 5 Tertium impedimentum est ipsum inter comitatus et comitatus, civitates et civitates discrimen, nimirum quod aliquorum Ablegati plures, alii pauciores committentes repraesentent. 6 Istud iam maiorem tantisper subit considerationem. 7 Verum inaequalitas haec

diximus, legalis ratio subversatur, individuis) e meris repraesentantibus, ut apud alios populos usu venit, consistat. 5 Tertium impedimentum est ipsum inter comitatus et comitatus, civitates et civitates discrimen, nimirum quod aliquorum Ablegati plures, alii pauciores committentes repraesentent. 6 Istud iam maiorem tantisper subit considerationem. 7 Verum inaequalitas haec committentium etiam in Anglia

et civitates discrimen, nimirum quod aliquorum Ablegati plures, alii pauciores committentes repraesentent. 6 Istud iam maiorem tantisper subit considerationem. 7 Verum inaequalitas haec committentium etiam in Anglia et forte in omni temperata constitutione subsistit; ipsa enim, quae in rebus humanis viget, varietas non admittit ut id ad geometricam reduci possit proportionem. 8 Iustum tamen videtur ut ea adminus, qua licet, parte ad aliquam proportionem accedatur; haec

8 Iustum tamen videtur ut ea adminus, qua licet, parte ad aliquam proportionem accedatur; haec autem per classificationem comitatuum obtineri posse videtur ita ut iis comitatibus, qui 1-ae classi adscribentur, maior tantisper votorum numerus concedatur et sic a proportione de aliis. 9 Prima e converso civitatum classis eum numerum votorum obtineat quem ultima classis comitatuum, et sic de reliquis classibus a proportione, vel vero ut comitatus primae classis quattuor, 2-ae tres, 3-tiae duos legatos mittant,

comitatuum obtineri posse videtur ita ut iis comitatibus, qui 1-ae classi adscribentur, maior tantisper votorum numerus concedatur et sic a proportione de aliis. 9 Prima e converso civitatum classis eum numerum votorum obtineat quem ultima classis comitatuum, et sic de reliquis classibus a proportione, vel vero ut comitatus primae classis quattuor, 2-ae tres, 3-tiae duos legatos mittant, civitates primae classis duos, 2-ae unum deputatum habeant, 3-tiae classis duae unum alternative ex singula civitate ablegatum mittere

primae classis quattuor, 2-ae tres, 3-tiae duos legatos mittant, civitates primae classis duos, 2-ae unum deputatum habeant, 3-tiae classis duae unum alternative ex singula civitate ablegatum mittere possint. 10 Equidem nec hac quidem ratione genuina illa et geometrica proportio stabilietur, accedetur tamen ad eum, qui in complicatione obiecti huius possibilis est, modum, sicque tandem omnium, ut supra ostendimus, populorum, qui partem legislationis habent, exemplo ordinata votizationis ratio etiam in Inferiori Tabula

inter duos eiusdem tabulae status agatur; quod si enim personalis in utraque tabula votizatio, ut paulo supra diximus, inducatur, obiecto huic iam prospectum est. 2 In eo tantum quaestio versatur quomodo primum inter duas ad invicem tabulas, tum inter principem et status in complexo sumptos aequilibrium ita induci possit ut sua et principi et statibus, quam illis constitutio attribuit, legislationis pars sarta tectaque permanere possit? 3 Cum tamen iam id etiam in quaestionem vocari soleat an in illa etiam

in utraque tabula votizatio, ut paulo supra diximus, inducatur, obiecto huic iam prospectum est. 2 In eo tantum quaestio versatur quomodo primum inter duas ad invicem tabulas, tum inter principem et status in complexo sumptos aequilibrium ita induci possit ut sua et principi et statibus, quam illis constitutio attribuit, legislationis pars sarta tectaque permanere possit? 3 Cum tamen iam id etiam in quaestionem vocari soleat an in illa etiam imperii forma, in qua pars legislativae potestatis principi, pars populo

votizatio, ut paulo supra diximus, inducatur, obiecto huic iam prospectum est. 2 In eo tantum quaestio versatur quomodo primum inter duas ad invicem tabulas, tum inter principem et status in complexo sumptos aequilibrium ita induci possit ut sua et principi et statibus, quam illis constitutio attribuit, legislationis pars sarta tectaque permanere possit? 3 Cum tamen iam id etiam in quaestionem vocari soleat an in illa etiam imperii forma, in qua pars legislativae potestatis principi, pars populo competit, hunc

sive illa monarchica sit, ut olim in Gallia, seu aristocratica, uti Venetiis, seu demum democratica , ut olim in parvis Graeciae republicis vigebat, arbitrarium imperium natura sua secum fert quia, si eadem persona vel idem corpus et legislativam et executivam (nos enim iudicialem tantum pro parte executivae reputamus) potestatem exerceat, iam omnia unice ad eius arbitrium referuntur, nulla lex stabilis adeoque nulla etiam aut personae

sit, ut olim in Gallia, seu aristocratica, uti Venetiis, seu demum democratica , ut olim in parvis Graeciae republicis vigebat, arbitrarium imperium natura sua secum fert quia, si eadem persona vel idem corpus et legislativam et executivam (nos enim iudicialem tantum pro parte executivae reputamus) potestatem exerceat, iam omnia unice ad eius arbitrium referuntur, nulla lex stabilis adeoque nulla etiam aut personae libertas, aut

illud quod simul legislativam, simul executivam potestatem exercet; nam ea est humani animi condicio ut is omnes actiones suas ad proprium interesse referre, haecque imbecillitas in ipso etiam legislationis actu eidem subrepere soleat. 6 Itaque si solus princeps et legislativam et executivam potestatem exerceat, unius ad summum personae interesse cum communi totius populi bono in collisionem venire potest; et ideo, si tales semper principes haberi possent qui omne proprium interesse sacrificent et unice commune subditi sibi populi

legislativam, simul executivam potestatem exercet; nam ea est humani animi condicio ut is omnes actiones suas ad proprium interesse referre, haecque imbecillitas in ipso etiam legislationis actu eidem subrepere soleat. 6 Itaque si solus princeps et legislativam et executivam potestatem exerceat, unius ad summum personae interesse cum communi totius populi bono in collisionem venire potest; et ideo, si tales semper principes haberi possent qui omne proprium interesse sacrificent et unice commune subditi sibi populi bonum pro scopo

referre, haecque imbecillitas in ipso etiam legislationis actu eidem subrepere soleat. 6 Itaque si solus princeps et legislativam et executivam potestatem exerceat, unius ad summum personae interesse cum communi totius populi bono in collisionem venire potest; et ideo, si tales semper principes haberi possent qui omne proprium interesse sacrificent et unice commune subditi sibi populi bonum pro scopo sibi praefigant, si hi praeterea tales semper habere possent ministros qui nihil unquam de proprio suo interesse consiliis suis

6 Itaque si solus princeps et legislativam et executivam potestatem exerceat, unius ad summum personae interesse cum communi totius populi bono in collisionem venire potest; et ideo, si tales semper principes haberi possent qui omne proprium interesse sacrificent et unice commune subditi sibi populi bonum pro scopo sibi praefigant, si hi praeterea tales semper habere possent ministros qui nihil unquam de proprio suo interesse consiliis suis admiscerent, nulla ne cogitando quidem concipi posset melior gubernii forma quam

commune subditi sibi populi bonum pro scopo sibi praefigant, si hi praeterea tales semper habere possent ministros qui nihil unquam de proprio suo interesse consiliis suis admiscerent, nulla ne cogitando quidem concipi posset melior gubernii forma quam simplex et illimitata monarchia. 7 Si optimates soli et legislativam et executivam exerceant potestatem, perferendis pro communi totius populi bono legibus iam tot individuorum privatum interesse obsistere solet e quot

habere possent ministros qui nihil unquam de proprio suo interesse consiliis suis admiscerent, nulla ne cogitando quidem concipi posset melior gubernii forma quam simplex et illimitata monarchia. 7 Si optimates soli et legislativam et executivam exerceant potestatem, perferendis pro communi totius populi bono legibus iam tot individuorum privatum interesse obsistere solet e quot individuis senatus conflatur, et adhuc spiritus corporis, id est interesse totius

possent ministros qui nihil unquam de proprio suo interesse consiliis suis admiscerent, nulla ne cogitando quidem concipi posset melior gubernii forma quam simplex et illimitata monarchia. 7 Si optimates soli et legislativam et executivam exerceant potestatem, perferendis pro communi totius populi bono legibus iam tot individuorum privatum interesse obsistere solet e quot individuis senatus conflatur, et adhuc spiritus corporis, id est interesse totius in concreto

monarchia. 7 Si optimates soli et legislativam et executivam exerceant potestatem, perferendis pro communi totius populi bono legibus iam tot individuorum privatum interesse obsistere solet e quot individuis senatus conflatur, et adhuc spiritus corporis, id est interesse totius in concreto ordinis optimatum, semper in bilancem venit, adeoque in pura aristocratia et longe pauciores adhuc quam in illimitata monarchia toti populo vere proficuae leges perferuntur et minus iuste effectuantur.

bono legibus iam tot individuorum privatum interesse obsistere solet e quot individuis senatus conflatur, et adhuc spiritus corporis, id est interesse totius in concreto ordinis optimatum, semper in bilancem venit, adeoque in pura aristocratia et longe pauciores adhuc quam in illimitata monarchia toti populo vere proficuae leges perferuntur et minus iuste effectuantur. 8 Pura democratia ne dari quidem potest, impossibile enim est ut totus populus non tantum leges ferat, sed et eas exsequatur;

e quot individuis senatus conflatur, et adhuc spiritus corporis, id est interesse totius in concreto ordinis optimatum, semper in bilancem venit, adeoque in pura aristocratia et longe pauciores adhuc quam in illimitata monarchia toti populo vere proficuae leges perferuntur et minus iuste effectuantur. 8 Pura democratia ne dari quidem potest, impossibile enim est ut totus populus non tantum leges ferat, sed et eas exsequatur; verum pro pura democratia illud reputatur ubi nullo ordinum discrimine totus in complexo populus

in pura aristocratia et longe pauciores adhuc quam in illimitata monarchia toti populo vere proficuae leges perferuntur et minus iuste effectuantur. 8 Pura democratia ne dari quidem potest, impossibile enim est ut totus populus non tantum leges ferat, sed et eas exsequatur; verum pro pura democratia illud reputatur ubi nullo ordinum discrimine totus in complexo populus potestatem legislativam arripuit, licet executionem legum distinctis iisque determinatis magistratibus concrediderit. 9 In hac imperii forma

vigeat ut nec ambitio nec avaritia cives corripuerit, potiorque eorum pars prona sit ad privatum suum interesse utilitati publicae sacrificandum. 10 Praeviderunt haec iam vetustissimi, qui pro aliquo populo constitutionem efformandam susceperunt, legislatores, et ideo, qui vel pro tantisper aut extenso aut corrupto populo leges dictarunt, ut intentum publicae felicitatis scopum obtineant iam democratiam aristocratia temperavere, diviserunt nempe cives in duas classes, primam constituere e

temperavere, diviserunt nempe cives in duas classes, primam constituere e paucioribus qui alios prudentia, usu rerum gerendarum, quodque inde suapte sequi solet, opibus praecellebant, quos senatores patricios aut optimates vocavere, hisque et honoris et authoritatis praerogativam attribuerunt. 11 In aliam classem reliquum populum coniecere; omne autem hoc institutum eo unice direxere ut in exercitio legislationis optimatum authoritas impetui copiosae multitudinis, numerus autem populi ambitioni

temperavere, diviserunt nempe cives in duas classes, primam constituere e paucioribus qui alios prudentia, usu rerum gerendarum, quodque inde suapte sequi solet, opibus praecellebant, quos senatores patricios aut optimates vocavere, hisque et honoris et authoritatis praerogativam attribuerunt. 11 In aliam classem reliquum populum coniecere; omne autem hoc institutum eo unice direxere ut in exercitio legislationis optimatum authoritas impetui copiosae multitudinis, numerus autem populi ambitioni optimatum

bonum tendunt, leges perferendas compellat. 12 Verum ne hoc quidem instituto scopum suum assecuti sunt veteres legislatores; eventus enim ipse ostendit quod nec optimatum authoritas continendo, donec viritim ad comitia confluebant, populo par fuerit, et quod ambitiosi optimates, qui ad arripiendam summam potestatem aspirabant, si artem popularem auram captandi probe tenuerunt, populo ipso ad assequendum propositum suum facilime uti potuerint; omnes enim veteres respublicae aut plebis licentia per anarchiam et internas

par fuerit, et quod ambitiosi optimates, qui ad arripiendam summam potestatem aspirabant, si artem popularem auram captandi probe tenuerunt, populo ipso ad assequendum propositum suum facilime uti potuerint; omnes enim veteres respublicae aut plebis licentia per anarchiam et internas discordias interierunt, aut ambitiosi alicuius optimatis potentia per civilia bella in illimitatam monarchiam sunt commutata. 13 Itaque ut huic aequilibrii defectui subveniatur, primum ea ratio inita est per recentiores legislatores ut non totus

unum, nempe Senatus Superior, eadem ferme, quam in temperatis monarchiis optimates habent, Authoritate gaudeat, aliud, nempe Gubernator, eadem ferme iura exerceat quae in temperatis monarchiis principi deferri solent, eo solo discrimine quod et Gubernator et membra Superioris Senatus magistratus suos non nisi definitis per legem annis retinere possint, his vero praeterlapsis alia iterum individua iis suffici debeant. 15 Soli Galli nuperrime, ut hanc aequilibrii inter status ipsos curam

Senatus Superior, eadem ferme, quam in temperatis monarchiis optimates habent, Authoritate gaudeat, aliud, nempe Gubernator, eadem ferme iura exerceat quae in temperatis monarchiis principi deferri solent, eo solo discrimine quod et Gubernator et membra Superioris Senatus magistratus suos non nisi definitis per legem annis retinere possint, his vero praeterlapsis alia iterum individua iis suffici debeant. 15 Soli Galli nuperrime, ut hanc aequilibrii inter status ipsos curam praevertant, omne

possint, his vero praeterlapsis alia iterum individua iis suffici debeant. 15 Soli Galli nuperrime, ut hanc aequilibrii inter status ipsos curam praevertant, omne discrimen condicionum inter cives, adeoque statuum etiam distinctionem sustulerunt et paradoxam monarchico-democraticam imperii formam instituerunt. 16 Verum nullo unquam illustriori argumento confirmatum fuit vetus illud politicum axioma, quod democratia non nisi parvo angustis limitibus constricto et puris adhuc moribus praedito populo

statuum etiam distinctionem sustulerunt et paradoxam monarchico-democraticam imperii formam instituerunt. 16 Verum nullo unquam illustriori argumento confirmatum fuit vetus illud politicum axioma, quod democratia non nisi parvo angustis limitibus constricto et puris adhuc moribus praedito populo conveniat, quam hoc Gallorum facto; e defectu enim intermedii inter principem et populum status, qui effervescentes repraesentantum multitudinis impetus cohibere et moderari possit, in tantam inciderunt anarchiam ut omnis

Verum nullo unquam illustriori argumento confirmatum fuit vetus illud politicum axioma, quod democratia non nisi parvo angustis limitibus constricto et puris adhuc moribus praedito populo conveniat, quam hoc Gallorum facto; e defectu enim intermedii inter principem et populum status, qui effervescentes repraesentantum multitudinis impetus cohibere et moderari possit, in tantam inciderunt anarchiam ut omnis personae et proprietatis civium securitas penitus eversa sit utve secuta inde in ipsam nationem damna vix

axioma, quod democratia non nisi parvo angustis limitibus constricto et puris adhuc moribus praedito populo conveniat, quam hoc Gallorum facto; e defectu enim intermedii inter principem et populum status, qui effervescentes repraesentantum multitudinis impetus cohibere et moderari possit, in tantam inciderunt anarchiam ut omnis personae et proprietatis civium securitas penitus eversa sit utve secuta inde in ipsam nationem damna vix saeculum sarcire possit, neque Apollinis tripode opus sit ad hoc ut tuto liceat

adhuc moribus praedito populo conveniat, quam hoc Gallorum facto; e defectu enim intermedii inter principem et populum status, qui effervescentes repraesentantum multitudinis impetus cohibere et moderari possit, in tantam inciderunt anarchiam ut omnis personae et proprietatis civium securitas penitus eversa sit utve secuta inde in ipsam nationem damna vix saeculum sarcire possit, neque Apollinis tripode opus sit ad hoc ut tuto liceat ominari quod Galli constitutionem suam per intermedium aliquem inter principem et

et proprietatis civium securitas penitus eversa sit utve secuta inde in ipsam nationem damna vix saeculum sarcire possit, neque Apollinis tripode opus sit ad hoc ut tuto liceat ominari quod Galli constitutionem suam per intermedium aliquem inter principem et populum statum sponte adhuc sua temperabunt aut, si in praesenti gubernii forma praestiterint, continuis internis agitationibus adeo labefactabuntur ut regio eorum exteris demum hostibus praeda cedat. 17 Vel ex his satis apparet quod omnes summi

eorum exteris demum hostibus praeda cedat. 17 Vel ex his satis apparet quod omnes summi imperii partes uni seu individuo seu corpori concredere securitatis personae proprietatisque civium non intersit, sed quod has inter principem et populum partiri expediat; quod id tutissime perfici possit si populus per repraesentantes suos in partem legislationis vocetur; quod in hoc casu debeat aliquis inter duo haec legislativa corpora intermedius status stabiliri; denique quod hoc stabilito de inducendo non

quod id tutissime perfici possit si populus per repraesentantes suos in partem legislationis vocetur; quod in hoc casu debeat aliquis inter duo haec legislativa corpora intermedius status stabiliri; denique quod hoc stabilito de inducendo non tantum inter principem et status, sed inter ipsos etiam ad invicem status aequilibrio cura suscipi debeat. 18 Superest ut, qualiter id in Hungaria praestari possit, paucis expediamus. Qualiter aequilibrium

corpus iure tantum conclusis Inferioris Tabulae intercedendi, quod technico termino liberum veto appellare solemus, gaudeat. 4 Altera est ut numerus statuum inaequalis, exempli causa ternarius, praelatorum nempe, magnatum, et populi, uti antea in Gallia fuit, defigatur; suffragia per status colligantur idque pro sensu nationis habeatur in quod duo adminus status consenserint; ultima demum ut omnes simul congregati status vota viritim edant sicque totius

solet, occasione talem etiam propositionem pervincere possint quae illam ultra limites constitutionis provehat sicque per institutionem intermedii huius legislativi corporis non tantum impetus Inferioris Tabulae temperare, sed inter ipsum etiam Principem et populum aequilibrio studere voluerunt. 6 Verum modalitas haec adversatur avitis Hungariae institutis; nam iuxta hanc omnes Status pari praerogativa gaudent, perinde sunt membra S. Coronae, et pro natione non nisi omnes simul sumpti Status

Inferioris Tabulae temperare, sed inter ipsum etiam Principem et populum aequilibrio studere voluerunt. 6 Verum modalitas haec adversatur avitis Hungariae institutis; nam iuxta hanc omnes Status pari praerogativa gaudent, perinde sunt membra S. Coronae, et pro natione non nisi omnes simul sumpti Status considerantur. 7 Iam vero si Superiori Tabulae tantum ius intercedendi decisis inferioris Tabulae tribuatur, ipso facto privarentur duo Regni Status, praelatorum

natione non nisi omnes simul sumpti Status considerantur. 7 Iam vero si Superiori Tabulae tantum ius intercedendi decisis inferioris Tabulae tribuatur, ipso facto privarentur duo Regni Status, praelatorum nempe et magnatum, iure proponendi, quo tamen semper gavisi sunt. 8 Obtinuit quidem etiam in Hungaria mos ille ut ius propositionis maxima in parte apud Tabulam Inferiorem resideat; quae enim improprio nomine hactenus

exoptarent. 9 Quod si tamen Superiori Tabulae e re visum fuit ut ipsa etiam aliquam Inferiori Tabulae faciat propositionem, numquam id ipsi negabatur; non expedit itaque vetustum hoc institutum commutare nisi gravis aliqua causa et praesens utilitas subversetur, haec autem vix, ac ne vix quidem assignari potest. 10 In Anglia rex ipse caret iure propositionis et, si subsidia petat aut aliud quid proponere velit, per ministrum suum (qui ipsa hac de causa ut

numquam id ipsi negabatur; non expedit itaque vetustum hoc institutum commutare nisi gravis aliqua causa et praesens utilitas subversetur, haec autem vix, ac ne vix quidem assignari potest. 10 In Anglia rex ipse caret iure propositionis et, si subsidia petat aut aliud quid proponere velit, per ministrum suum (qui ipsa hac de causa ut districtus alicuius repraesentantem in Inferiori Tabula agere possit, semper procurare solet) per ministrum, inquam, suum, non qua talem, sed qua loci talis

omnes simul sumpti Status repraesentant, inconsequens foret ius hoc duobus Regni Statibus denegare. 13 Quoad 19.13 Quoad] Quo ad alteram modalitatem: ubi Status inaequali numero constituti et tamen iisdem praerogativis donati sunt, quaestio inducendi inter eos aequilibrii facile absolvitur; si unicus sit, ut nunc in Gallia, status, omnis quaestio sponte evanescit; si tres sint et suffragia per status stabiliantur, ipsa votorum curiatorum

Quo ad alteram modalitatem: ubi Status inaequali numero constituti et tamen iisdem praerogativis donati sunt, quaestio inducendi inter eos aequilibrii facile absolvitur; si unicus sit, ut nunc in Gallia, status, omnis quaestio sponte evanescit; si tres sint et suffragia per status stabiliantur, ipsa votorum curiatorum pluralitas aequilibrium inter status suapte inducit. 14 Ut haec aequilibrii modalitas in Hungaria induci possit, deberent praevie aut Status ad tres reduci aut

ubi episcopi non qua tales, sed qua lords, id est magnates, ius suffragii habent, reliqui duo in suo esse permaneant; vel vero ita ut Status quidem praelatorum pro distincto porro etiam consideretur, sed Status magnatum et nobilium, qui alioquin honoris tantum praerogativa differunt, in unum redigatur. 16 Numerus Statuum post illum, quem ultima Diaeta iam fecit, passum ad quinque ea ratione augeri posset ut ab exemplo oppidorum Haidonicalium et Iazigum

et nobilium, qui alioquin honoris tantum praerogativa differunt, in unum redigatur. 16 Numerus Statuum post illum, quem ultima Diaeta iam fecit, passum ad quinque ea ratione augeri posset ut ab exemplo oppidorum Haidonicalium et Iazigum omnibus florentioribus ignobilibus communitatibus ius suffragii tribuatur et ex eorum repraesentantibus quintus Status efformetur. 17 In primo casu tria, in posteriori quinque plane distincta conclavia

16 Numerus Statuum post illum, quem ultima Diaeta iam fecit, passum ad quinque ea ratione augeri posset ut ab exemplo oppidorum Haidonicalium et Iazigum omnibus florentioribus ignobilibus communitatibus ius suffragii tribuatur et ex eorum repraesentantibus quintus Status efformetur. 17 In primo casu tria, in posteriori quinque plane distincta conclavia erigenda forent ad hoc ut suffragia per Status commode colligi possint. 18 Verum nec haec

Status nil aliud est quam rem natura sua implexam magis adhuc intricare; si enim tanta est in conciliandis vel duarum Tabularum sententiis difficultas, tantum temporis dispendium, tot colluctationes, quid fieret si tres aut plane quinque Status et totidem Tabulae constituantur, et singulum obiectum in totidem locis discuti debeat. 19 Videntur certe maiores nostri eo respexisse dum, licet quattuor plane Status constituerint, Tabulas tamen seu conclavia duo tantum stabiliverunt; ea enim re id effecerunt

sua implexam magis adhuc intricare; si enim tanta est in conciliandis vel duarum Tabularum sententiis difficultas, tantum temporis dispendium, tot colluctationes, quid fieret si tres aut plane quinque Status et totidem Tabulae constituantur, et singulum obiectum in totidem locis discuti debeat. 19 Videntur certe maiores nostri eo respexisse dum, licet quattuor plane Status constituerint, Tabulas tamen seu conclavia duo tantum stabiliverunt; ea enim re id effecerunt ut, si Tabulae hae debite

ac si duo tantum Status exsisterent. 20 Potest quidem considerationi huic id obverti quod in systemate inaequalis Statuum numeri, seu hic in terno seu in quino defigatur, idem obiectum in omnibus conclavibus eodem tempore discuti posset et, postquam singulus Status suffragium suum edidit, nulla amplius concertatione, sed sola suffragiorum numeratione opus foret, id quod minus temporis exigeret quam vel modernae inter duas tantum Tabulas concertationes; verum nisi diversi hi Status, postquam etiam singulus

nulla amplius concertatione, sed sola suffragiorum numeratione opus foret, id quod minus temporis exigeret quam vel modernae inter duas tantum Tabulas concertationes; verum nisi diversi hi Status, postquam etiam singulus eorum se iam defixit, iterum in unum congrediantur et in simultanea iam consultatione obiectum denuo excutiant, nunquam certe ita accommodae communi bono leges perferentur uti perlatae fuissent si omnes in unum convenissent; potest enim et plerumque solet unus Status ex una, alter ex alia, tertius ex tertia, ad quam alter

hi Status, postquam etiam singulus eorum se iam defixit, iterum in unum congrediantur et in simultanea iam consultatione obiectum denuo excutiant, nunquam certe ita accommodae communi bono leges perferentur uti perlatae fuissent si omnes in unum convenissent; potest enim et plerumque solet unus Status ex una, alter ex alia, tertius ex tertia, ad quam alter nec reflexit, parte idem obiectum considerare. 21 In eiusmodi autem casu eveniret non raro ut sicut privatus, ita etiam integer Status sententiam suam commutet si videat

solet unus Status ex una, alter ex alia, tertius ex tertia, ad quam alter nec reflexit, parte idem obiectum considerare. 21 In eiusmodi autem casu eveniret non raro ut sicut privatus, ita etiam integer Status sententiam suam commutet si videat gravia omnino et decretoria esse illa argumenta quae in consultatione sua nec in reflexionem venerunt; iam vero si id stabiliatur ut non obstante eo quod pluralitas Tabularum obiectum aliquod iam deciderit, idem tamen communi rursus omnium Statuum deliberationi substerni debeat, tunc iam

tunc iam certum efficitur quod pluralitas conclavium, in quae Status pro casu inaequalis numeri dispesci deberent, eo maiorem iniciat moram quo plura eiusmodi conclavia exstant. 22 Haec autem suapte exsistere deberent quamprimum Status sunt inaequali numero et aequilibrium inter eos per vota curiata stabiliri debet. 23 Maior adhuc est, quam modalitati huic ius propositionis adfert, difficultas; si enim seu tres ternis seu quinque quinis distincti conclavibus Status constituantur, ius propositionis vel omnibus

Status constituantur, ius propositionis vel omnibus vel aliquibus, vel uni tantum, ut in Anglia, Statui concredi deberet; si omnibus, quo plures erunt distinctae Tabulae, eo maior propositionum copia comitia inundabit, quae non nisi magno et temporis et expensarum dispendio superari poterunt. 24 Certe institutum hoc eo demum rem perduceret ut Diaeta perennis efficiatur, quod tamen constitutio Hungarica nunquam adoptavit. 25 Si uni aut aliquibus tantum Statibus ius propositionis

constituantur, ius propositionis vel omnibus vel aliquibus, vel uni tantum, ut in Anglia, Statui concredi deberet; si omnibus, quo plures erunt distinctae Tabulae, eo maior propositionum copia comitia inundabit, quae non nisi magno et temporis et expensarum dispendio superari poterunt. 24 Certe institutum hoc eo demum rem perduceret ut Diaeta perennis efficiatur, quod tamen constitutio Hungarica nunquam adoptavit. 25 Si uni aut aliquibus tantum Statibus ius propositionis tribuatur,

Certe institutum hoc eo demum rem perduceret ut Diaeta perennis efficiatur, quod tamen constitutio Hungarica nunquam adoptavit. 25 Si uni aut aliquibus tantum Statibus ius propositionis tribuatur, quae ratio adferri poterit quare huic aut his, et non aliis etiam Statibus idem ius concedatur? 26 Percurramus omnes, quae in systemate reducendorum ad inaequalem numerum Statuum fieri possunt, combinationes, et apparebit quod in nulla harum ius propositionis ad unum solum aut aliquos tantum Status restringi

aliquibus tantum Statibus ius propositionis tribuatur, quae ratio adferri poterit quare huic aut his, et non aliis etiam Statibus idem ius concedatur? 26 Percurramus omnes, quae in systemate reducendorum ad inaequalem numerum Statuum fieri possunt, combinationes, et apparebit quod in nulla harum ius propositionis ad unum solum aut aliquos tantum Status restringi possit. 27 Si Status praelatorum cum magnatibus uniatur, nobilium vero et civium ultro separatus persistat, concedeturne soli civium, vel soli nobilium, vel

systemate reducendorum ad inaequalem numerum Statuum fieri possunt, combinationes, et apparebit quod in nulla harum ius propositionis ad unum solum aut aliquos tantum Status restringi possit. 27 Si Status praelatorum cum magnatibus uniatur, nobilium vero et civium ultro separatus persistat, concedeturne soli civium, vel soli nobilium, vel duobus his solis ius propositionis? 28 Primum et secundum locum non habere posse ita clarum est ut superfluum sit id uberius demonstrare; quoad tertium iam supra

tantum Status restringi possit. 27 Si Status praelatorum cum magnatibus uniatur, nobilium vero et civium ultro separatus persistat, concedeturne soli civium, vel soli nobilium, vel duobus his solis ius propositionis? 28 Primum et secundum locum non habere posse ita clarum est ut superfluum sit id uberius demonstrare; quoad tertium iam supra ostensum est Tabulam magnatum hos iure simpliciter privari non posse. 29 Si Status praelatorum maneat distinctus, sed Status magnatum et

Primum et secundum locum non habere posse ita clarum est ut superfluum sit id uberius demonstrare; quoad tertium iam supra ostensum est Tabulam magnatum hos iure simpliciter privari non posse. 29 Si Status praelatorum maneat distinctus, sed Status magnatum et nobilium uniatur, civium vero porro etiam separetur, eaedem redeunt quaestiones, eadem etiam responsa; immo illud insuper inconveniens sequeretur quod, si civium tantum et nobilium cum magnatibus unito Statui ius propositionis deferatur, Status praelatorum, cui solum

privari non posse. 29 Si Status praelatorum maneat distinctus, sed Status magnatum et nobilium uniatur, civium vero porro etiam separetur, eaedem redeunt quaestiones, eadem etiam responsa; immo illud insuper inconveniens sequeretur quod, si civium tantum et nobilium cum magnatibus unito Statui ius propositionis deferatur, Status praelatorum, cui solum reliquorum Statuum conclusis intercedendi ius relinqueretur, ipsius etiam inter Principem et nationem aequilibrii arbiter efficeretur. 30 Si e

etiam responsa; immo illud insuper inconveniens sequeretur quod, si civium tantum et nobilium cum magnatibus unito Statui ius propositionis deferatur, Status praelatorum, cui solum reliquorum Statuum conclusis intercedendi ius relinqueretur, ipsius etiam inter Principem et nationem aequilibrii arbiter efficeretur. 30 Si e repraesentantibus ignobilium quintus Status efformetur, eaedem perinde redeunt quaestiones, eadem responsa, etsi in hoc etiam systemate ius propositionis omnibus Statibus ex aequo attribuatur.

ignobilium quintus Status efformetur, eaedem perinde redeunt quaestiones, eadem responsa, etsi in hoc etiam systemate ius propositionis omnibus Statibus ex aequo attribuatur. 31 Illud insuper incoveniens consequetur quod aucto proponentium numero comitia et complicatiora et diuturniora efficerentur. 32 Restat itaque tertia tantum inducendi inter Status aequilibrii modalitas quae, et quod Hungariae omnino conveniat, et quomodo practice in effectum deduci possit, iuvat paucis explanare; in Hungaria,

quintus Status efformetur, eaedem perinde redeunt quaestiones, eadem responsa, etsi in hoc etiam systemate ius propositionis omnibus Statibus ex aequo attribuatur. 31 Illud insuper incoveniens consequetur quod aucto proponentium numero comitia et complicatiora et diuturniora efficerentur. 32 Restat itaque tertia tantum inducendi inter Status aequilibrii modalitas quae, et quod Hungariae omnino conveniat, et quomodo practice in effectum deduci possit, iuvat paucis explanare; in Hungaria, ut iam diximus,

ex aequo attribuatur. 31 Illud insuper incoveniens consequetur quod aucto proponentium numero comitia et complicatiora et diuturniora efficerentur. 32 Restat itaque tertia tantum inducendi inter Status aequilibrii modalitas quae, et quod Hungariae omnino conveniat, et quomodo practice in effectum deduci possit, iuvat paucis explanare; in Hungaria, ut iam diximus, non unus aliquis particularis Status, uti in Anglia, totam nationem repraesentat; non potest itaque pro sensu nationis haberi nisi illud in

Illud insuper incoveniens consequetur quod aucto proponentium numero comitia et complicatiora et diuturniora efficerentur. 32 Restat itaque tertia tantum inducendi inter Status aequilibrii modalitas quae, et quod Hungariae omnino conveniat, et quomodo practice in effectum deduci possit, iuvat paucis explanare; in Hungaria, ut iam diximus, non unus aliquis particularis Status, uti in Anglia, totam nationem repraesentat; non potest itaque pro sensu nationis haberi nisi illud in quod pluralitas omnium Statuum

in ipso hoc Statu pluralitatem amittat; ut leges non per Status, qui, donec seorsim agunt, nationem non repraesentant, sed per nationem ipsam, quam omnes simul constituti Status reipsa repraesentant, perlatae esse dicantur; fiet denique ut et pars illa legislationis, quae Status respicit, illibate conservetur, et aequilibrium inter Status per ipsam hanc simultaneam discussionem conservetur; neque tamen eo per sententiam hanc sensus noster tendit, quasi sublato Tabularum discrimine unicum ex omnibus Statibus

qui, donec seorsim agunt, nationem non repraesentant, sed per nationem ipsam, quam omnes simul constituti Status reipsa repraesentant, perlatae esse dicantur; fiet denique ut et pars illa legislationis, quae Status respicit, illibate conservetur, et aequilibrium inter Status per ipsam hanc simultaneam discussionem conservetur; neque tamen eo per sententiam hanc sensus noster tendit, quasi sublato Tabularum discrimine unicum ex omnibus Statibus corpus, quod semper una consideat, semper simultaneas suscipiat

suffragia una edat, efformandum esse arbitraremur. 38 Provide sane maiores nostri instituerunt ut omne grave obiectum primum in Inferiori Tabula discutiatur, dein vero huius conclusum Superiori referatur quo haec illud expendere et aut eidem assentiri, aut aliam etiam sententiam Inferiori Tabulae proponere possit; gravissima enim sunt, quae hoc Institutum porro etiam retinendum esse suadent, argumenta. 39 Iam primum omnes in unum conclave Status compingere nil ferme aliud est

quod omne copiosum eiusmodi corpus saepe pauci oratores, popularis aliquando rumor, quandoque ephemerus aut metus, aut gaudium ita abripere soleat ut a scopo communis boni longissime recedat; denique quod ipsa hac de causa perspicacissimi legislatores aliud eminentius et minus numerosum corpus constituerint quod primos multitudinis illius impetus intercessione sua sistere, aestum autem eius, si perduret, partim mora, partim consiliorum suorum gravitate temperare possit. 42 Nunc dum Inferior Tabula tantum nobilium

minus numerosum corpus constituerint quod primos multitudinis illius impetus intercessione sua sistere, aestum autem eius, si perduret, partim mora, partim consiliorum suorum gravitate temperare possit. 42 Nunc dum Inferior Tabula tantum nobilium et civitatum Statum continet, iam in eum assurgit numerum ut adferendo per Tabulam Superiorem eiusmodi temperamento in omnibus comitiis saepius 19.42 saepius manus altera in margine addidit opus fuerit, quid

quid fieret si omnes adhuc Status in unam tabulam pro perpetuo redigantur, praesertim si usus titulares magnates porro etiam evocandi stabiliatur; si incondita haec multitudo omnia legislationis obiecta in prima, ut dicimus, manu concertare deberet; si nullum eminentius et minus numerosum corpus exstaret quod aestum impetumque multitudinis huius temperare posset? 43 Certe si non ruina patriae, iactura adminus communionis, quam Status in potestate legislativa habent, inde necessario consequi deberet. 44

iactura adminus communionis, quam Status in potestate legislativa habent, inde necessario consequi deberet. 44 Obvertet forte aliquis quod idem evenire possit si etiam in gravioribus tantum obiectis Status in unum congregentur. 45 Et fieret sane si in his etiam obiectis absque illa, quae nunc viget, praeparatione deliberationes statim in sessione mixta suscipiantur. 46 Si e contra omnia prius in Tabula Inferiori pertractentur, vel aestus multitudinis, si quis exardescat, moderatorum

moram mutuarum concertationum temperabit; si Inferior Tabula nec per moram hanc nec per proposita illi a Superiori Tabula argumenta a sententia sua recedere velit, evidens certe est indicium quod illam non impetu, sed ratione sustineat, et tunc, ut aequilibrium inter Status conservetur, neve vota duorum Statuum per solam Superioris Tabulae intercessionem inactiva reddantur, aut Superior etiam Tabula sensui Inferioris accedere, aut subversantem quaestionem simultaneae omnium Statuum in sessione

inter Status conservetur, neve vota duorum Statuum per solam Superioris Tabulae intercessionem inactiva reddantur, aut Superior etiam Tabula sensui Inferioris accedere, aut subversantem quaestionem simultaneae omnium Statuum in sessione mixta deliberationi et suffragiis substernere debet. Qualiter inter Principem et Status §-o 20-o 1> Iam de ipso inter Principem et Status aequilibrio. <2 Cum hic non de efformanda aut

reddantur, aut Superior etiam Tabula sensui Inferioris accedere, aut subversantem quaestionem simultaneae omnium Statuum in sessione mixta deliberationi et suffragiis substernere debet. Qualiter inter Principem et Status §-o 20-o 1> Iam de ipso inter Principem et Status aequilibrio. <2 Cum hic non de efformanda aut restauranda constitutione agatur, quaestio illa, qualiter inter ipsam potestatem legislativam et executivam

simultaneae omnium Statuum in sessione mixta deliberationi et suffragiis substernere debet. Qualiter inter Principem et Status §-o 20-o 1> Iam de ipso inter Principem et Status aequilibrio. <2 Cum hic non de efformanda aut restauranda constitutione agatur, quaestio illa, qualiter inter ipsam potestatem legislativam et executivam aequilibrium induci possit, ad nostrum propositum non spectat. 3 Id tantum superest

Principem et Status §-o 20-o 1> Iam de ipso inter Principem et Status aequilibrio. <2 Cum hic non de efformanda aut restauranda constitutione agatur, quaestio illa, qualiter inter ipsam potestatem legislativam et executivam aequilibrium induci possit, ad nostrum propositum non spectat. 3 Id tantum superest expendendum, cum Princeps unam, Status in complexo sumpti alteram potestatis legislativae partem habeant, qualiter inter hos in ipso legislationis exercitio

ad nostrum propositum non spectat. 3 Id tantum superest expendendum, cum Princeps unam, Status in complexo sumpti alteram potestatis legislativae partem habeant, qualiter inter hos in ipso legislationis exercitio aequilibrium conservari possit? 4 Cum et Princeps et Status ius reciprocum habeant et proponendi legem et propositam per alteram partem non acceptandi, id est ius et propositionis et intercessionis, quod veto appelare solemus, videtur aequilibrium iam suapte ita stabilitum esse ut, si pars una

propositum non spectat. 3 Id tantum superest expendendum, cum Princeps unam, Status in complexo sumpti alteram potestatis legislativae partem habeant, qualiter inter hos in ipso legislationis exercitio aequilibrium conservari possit? 4 Cum et Princeps et Status ius reciprocum habeant et proponendi legem et propositam per alteram partem non acceptandi, id est ius et propositionis et intercessionis, quod veto appelare solemus, videtur aequilibrium iam suapte ita stabilitum esse ut, si pars una corporis

Id tantum superest expendendum, cum Princeps unam, Status in complexo sumpti alteram potestatis legislativae partem habeant, qualiter inter hos in ipso legislationis exercitio aequilibrium conservari possit? 4 Cum et Princeps et Status ius reciprocum habeant et proponendi legem et propositam per alteram partem non acceptandi, id est ius et propositionis et intercessionis, quod veto appelare solemus, videtur aequilibrium iam suapte ita stabilitum esse ut, si pars una corporis legislativi ad propositas per aliud leges

expendendum, cum Princeps unam, Status in complexo sumpti alteram potestatis legislativae partem habeant, qualiter inter hos in ipso legislationis exercitio aequilibrium conservari possit? 4 Cum et Princeps et Status ius reciprocum habeant et proponendi legem et propositam per alteram partem non acceptandi, id est ius et propositionis et intercessionis, quod veto appelare solemus, videtur aequilibrium iam suapte ita stabilitum esse ut, si pars una corporis legislativi ad propositas per aliud leges accedere nolit,

alteram potestatis legislativae partem habeant, qualiter inter hos in ipso legislationis exercitio aequilibrium conservari possit? 4 Cum et Princeps et Status ius reciprocum habeant et proponendi legem et propositam per alteram partem non acceptandi, id est ius et propositionis et intercessionis, quod veto appelare solemus, videtur aequilibrium iam suapte ita stabilitum esse ut, si pars una corporis legislativi ad propositas per aliud leges accedere nolit, istud vicissim ad leges per illud corpus propositas non

legislativae partem habeant, qualiter inter hos in ipso legislationis exercitio aequilibrium conservari possit? 4 Cum et Princeps et Status ius reciprocum habeant et proponendi legem et propositam per alteram partem non acceptandi, id est ius et propositionis et intercessionis, quod veto appelare solemus, videtur aequilibrium iam suapte ita stabilitum esse ut, si pars una corporis legislativi ad propositas per aliud leges accedere nolit, istud vicissim ad leges per illud corpus propositas non accedendo aequalem

solemus, videtur aequilibrium iam suapte ita stabilitum esse ut, si pars una corporis legislativi ad propositas per aliud leges accedere nolit, istud vicissim ad leges per illud corpus propositas non accedendo aequalem utriusque corporis efficere possit conditionem; et vero, si Princeps praeter mediam legislationis partem non haberet insuper totam ferme potestatem executivam, supervacaneum foret de alio aequilibrio cogitare. 5 Nunc cum ea sit vis potestatis executivae ut multiplices habeat concurrentia ad legislationem

cogitare. 5 Nunc cum ea sit vis potestatis executivae ut multiplices habeat concurrentia ad legislationem Statuum individua in suam partem pertrahendi modos, id autem si fiat, iam inefficax reddatur illa, quae Statibus competit, pars legislativae potestatis, et omnia demum ad Principem arbitrium recidere debeant, omnes populi, qui temperata gubernii forma gaudent, amplius aliquid in ipso legislationis exercitio nationi tribuendum existimarunt, ad hoc ut per id vis executivae, quam Princeps habet, potestatis temperetur.

id efficere statuerunt. 7 Verum neuter ex his modis in Hungaria locum habere potest; Hungari enim iam per pactum illud, quo Augustae Domui Austriacae haereditatem detulere, regi omnia ea, quibus tunc gaudebat, iura confirmarunt; iam vero certum est regi tunc et ius propositionis et absolutum veto competiisse; non possunt itaque nunc illud revocare, quod tam sollemni eoque 20.7 eoque] eaque bilaterali pacto largiti sunt. 8 Est

7 Verum neuter ex his modis in Hungaria locum habere potest; Hungari enim iam per pactum illud, quo Augustae Domui Austriacae haereditatem detulere, regi omnia ea, quibus tunc gaudebat, iura confirmarunt; iam vero certum est regi tunc et ius propositionis et absolutum veto competiisse; non possunt itaque nunc illud revocare, quod tam sollemni eoque 20.7 eoque] eaque bilaterali pacto largiti sunt. 8 Est tamen aliud, quod

possunt itaque nunc illud revocare, quod tam sollemni eoque 20.7 eoque] eaque bilaterali pacto largiti sunt. 8 Est tamen aliud, quod communio legislationis natura sua importat, et tamen, quod diserte necdum definitum est, obiectum per quod aequilibrium exercitii legislationis inter Principem et Status ad maiorem proportionem reduci potest, nimirum ordo assumendarum, quas utrumque legislativum corpus facit, propositionum. 9 Qui

20.7 eoque] eaque bilaterali pacto largiti sunt. 8 Est tamen aliud, quod communio legislationis natura sua importat, et tamen, quod diserte necdum definitum est, obiectum per quod aequilibrium exercitii legislationis inter Principem et Status ad maiorem proportionem reduci potest, nimirum ordo assumendarum, quas utrumque legislativum corpus facit, propositionum. 9 Qui regiis propositionibus primum locum assignant, praeter dignitatem Principem art. Vlad. decr. ***

vacat spatium numero articuli inscribendo, ut videtur sententiam suam tuentur. 10 Qui hanc Statuum propositionibus, quas improprie omnino gravamina appellamus, vindicare volunt, legem illam contrario usu abrogatam, et in subsequis comitiis semper gravamina Statuum prius superata ac tum demum propositiones regias de subsidiis definitas fuisse sustinent. 11 Quaestionem hanc in omnibus etiam recentioribus comitiis agitatam, numquam tamen diserta lege decisam fuisse acta ipsa

subsidia determinatio plerumque praecesserit supremum Principis ad Statuum propositiones responsum. 13 Interest itaque ut obiectum hoc tandem diserta lege determinetur; interest ut per illud iustum in exercitio legislationis aequilibrium inter Principem et Status stabiliatur. 14 Iam vero id res ipsa non patitur ut utriusque corporis legislativi propositiones simultanee et uno eodemque tempore definiantur; si Principis seu de subsidiis seu de aliis obiectis factae propositiones primum decidi debent, cum Status

itaque ut obiectum hoc tandem diserta lege determinetur; interest ut per illud iustum in exercitio legislationis aequilibrium inter Principem et Status stabiliatur. 14 Iam vero id res ipsa non patitur ut utriusque corporis legislativi propositiones simultanee et uno eodemque tempore definiantur; si Principis seu de subsidiis seu de aliis obiectis factae propositiones primum decidi debent, cum Status sponte sua in eas proniores esse soleant, utique a mero Principis aut ministrorum suorum arbitrio pendebit an vel alicui Statuum

suapte evanescet. 15 E contra si Princeps praevie rem cum Statibus de illorum propositionibus conficiat, tanto certior erit de Statuum in suas propositiones assensu quanto faciliorem se exhibuit in acceptandis iustis Statuum propositionibus. 16 Et, si (quod nec supponere quidem licet) Status se nihilominus difficiliores praeberent, habet Princeps vi executivae, quae ipsi competit, potestatis mille modos Status in suam sententiam pertrahendi, quos Status pro casu contrariae sententiae non habent. 17 Ipsa

quia pura, sed constitutionalis seu monarchia, seu aristocratia, seu democratia; constitutionis tamen significatio maximam in mixtis seu temperatis imperii formis proprietatem habet, v.g. si populus exercitium summi imperii inter se et aliquod corpus civium, quod deinde statum optimatum efficit, vel inter hoc et insuper inter principem dividat. 9 Cum divisio haec variis modis fieri possit, inde etiam enascuntur tot variae proprie dictae

tamen significatio maximam in mixtis seu temperatis imperii formis proprietatem habet, v.g. si populus exercitium summi imperii inter se et aliquod corpus civium, quod deinde statum optimatum efficit, vel inter hoc et insuper inter principem dividat. 9 Cum divisio haec variis modis fieri possit, inde etiam enascuntur tot variae proprie dictae constitutiones. 10 Itaque constitutio ipsa nil aliud est quam collectio illarum legum quae definiunt, cui seu physico, seu

principem dividat. 9 Cum divisio haec variis modis fieri possit, inde etiam enascuntur tot variae proprie dictae constitutiones. 10 Itaque constitutio ipsa nil aliud est quam collectio illarum legum quae definiunt, cui seu physico, seu morali corpori, et quae pars exercendi summi imperii competat. 11 Illae vero, quae modum ipsum, quo singulum hoc corpus ius suum exercere debeant, constitutionales vocantur. 12 Denique illae, quae impedimenta ponunt ne unum corpus in alterius iura

sicque iustum inter illa aequilibrium subsistere possit, praesidia constitutionis appellantur. 13 Ita, ut alias constitutiones praetereamus, in monarchia temperata, si summum imperium ita dividatur ut legislativa potestas principi et nationi communis sit, executiva demptis fors aliquot obiectis soli principi reservetur, gratialis (hanc enim nos tertiam summi imperii partem statuimus, cum iudicialis, qua parte regulatur, ad legislativam, qua parte autem exercetur, ad

paucis his punctis absolvitur; verum antequam iura principis determinentur, definire oportet modum quo princeps regiam dignitatem capessat, nempe an electionis vel haereditatis via, si postremum, an masculorum tantum vel utriusque sexus successio locum habeat; an, et quid, rex cum ipso regiminis additu praestare debeat, v.g. an solam coronationem vel etiam iuratam de conservanda constitutione sponsionem? 14 Si princeps ad ista obligetur, quae interea etiam, dum haec praestiterit, iura possit exercere? 15 Si

Si princeps ad ista obligetur, quae interea etiam, dum haec praestiterit, iura possit exercere? 15 Si principem aut minorennem, praesertim in haereditaria successione, esse contingat, aut mortuo principe legalis eius successor longius absit, per quem et quomodo competentia eidem iura debeant exerceri? 16 Et cum princeps ipse per se executivam potestatem exercere non possit, per quas vias, id est an per singulares se repraesentantes personas vel per gradatim coordinanda corpora (qualia apud nos

haec praestiterit, iura possit exercere? 15 Si principem aut minorennem, praesertim in haereditaria successione, esse contingat, aut mortuo principe legalis eius successor longius absit, per quem et quomodo competentia eidem iura debeant exerceri? 16 Et cum princeps ipse per se executivam potestatem exercere non possit, per quas vias, id est an per singulares se repraesentantes personas vel per gradatim coordinanda corpora (qualia apud nos sunt stabilita per leges dicasteria et politica et iudicialia, uti

debeant exerceri? 16 Et cum princeps ipse per se executivam potestatem exercere non possit, per quas vias, id est an per singulares se repraesentantes personas vel per gradatim coordinanda corpora (qualia apud nos sunt stabilita per leges dicasteria et politica et iudicialia, uti et congregationes comitatuum et civitatum aliorumque distinctas portas habentium iurisdictionum magistratus) eam debeat exercere? 17 Si hoc postremum, an omnia, aut quae, corpora, per quae princeps executivam suam potestatem exserit,

16 Et cum princeps ipse per se executivam potestatem exercere non possit, per quas vias, id est an per singulares se repraesentantes personas vel per gradatim coordinanda corpora (qualia apud nos sunt stabilita per leges dicasteria et politica et iudicialia, uti et congregationes comitatuum et civitatum aliorumque distinctas portas habentium iurisdictionum magistratus) eam debeat exercere? 17 Si hoc postremum, an omnia, aut quae, corpora, per quae princeps executivam suam potestatem exserit, emanatas ab

Et cum princeps ipse per se executivam potestatem exercere non possit, per quas vias, id est an per singulares se repraesentantes personas vel per gradatim coordinanda corpora (qualia apud nos sunt stabilita per leges dicasteria et politica et iudicialia, uti et congregationes comitatuum et civitatum aliorumque distinctas portas habentium iurisdictionum magistratus) eam debeat exercere? 17 Si hoc postremum, an omnia, aut quae, corpora, per quae princeps executivam suam potestatem exserit, emanatas ab illo

executivam potestatem exercere non possit, per quas vias, id est an per singulares se repraesentantes personas vel per gradatim coordinanda corpora (qualia apud nos sunt stabilita per leges dicasteria et politica et iudicialia, uti et congregationes comitatuum et civitatum aliorumque distinctas portas habentium iurisdictionum magistratus) eam debeat exercere? 17 Si hoc postremum, an omnia, aut quae, corpora, per quae princeps executivam suam potestatem exserit, emanatas ab illo ordinationes absque ulla discussione

executivam suam potestatem exserit, emanatas ab illo ordinationes absque ulla discussione effectuare vel vero, si eas legibus aut publicis commodis non favere existiment, contrarium principi suadere possint? 18 Si vero illas legibus adversas arbitretur, an, et qualiter, iis intercedere possit, ita ut tamen executiva potestas principis sarta et tecta conservetur; cum privilegiorum collatio ad gratialem summi imperii partem referatur, privilegium vero sit exemptio a lege communi, adeoque per eorum collationem in

effectuare vel vero, si eas legibus aut publicis commodis non favere existiment, contrarium principi suadere possint? 18 Si vero illas legibus adversas arbitretur, an, et qualiter, iis intercedere possit, ita ut tamen executiva potestas principis sarta et tecta conservetur; cum privilegiorum collatio ad gratialem summi imperii partem referatur, privilegium vero sit exemptio a lege communi, adeoque per eorum collationem in iacturam communionis legislativae potestatis, quae nationi competit, agi possit, qui

pariatur? 21 Haec relate ad principem. 22 Relate ad nationem ipsam, ut haec pariter delata sibi per constitutionem iura ordinate exercere possit, definiri debet qui pro civibus, id est membris nationis, habeantur; an natio in plures, et quot, ordines dividi debeat; an repraesentantes horum ordinum in comitiis unicum corpus efficere, vel in plura, et in quot, corpora dividi debeant; an singuli status in singulis cameris separatim deliberare vel plures ad unam cameram contrahi sicque unum ex iis corpus

pariter delata sibi per constitutionem iura ordinate exercere possit, definiri debet qui pro civibus, id est membris nationis, habeantur; an natio in plures, et quot, ordines dividi debeat; an repraesentantes horum ordinum in comitiis unicum corpus efficere, vel in plura, et in quot, corpora dividi debeant; an singuli status in singulis cameris separatim deliberare vel plures ad unam cameram contrahi sicque unum ex iis corpus effici possit; quomodo statibus in distincta corpora divisis iustum nihilominus aequilibrium inter eos ita conservari

publica competat; an omnia indiscriminatim onera publica per omnes civium classes supportari debeant, vel vero cura securitatis externae, id est onus militandi aliquibus, onus e contra tributorum aliis civium classibus deferenda sit? 23 Omnes de his et aliis similibus obiectis latae leges constitutionales appellantur quia modum, quo et legislativa et executiva et gratialis potestas, quarum partitio sola constitutionem efficit, per concernentia corpora exerceri debeant, praescribunt. 24 E

debeant, vel vero cura securitatis externae, id est onus militandi aliquibus, onus e contra tributorum aliis civium classibus deferenda sit? 23 Omnes de his et aliis similibus obiectis latae leges constitutionales appellantur quia modum, quo et legislativa et executiva et gratialis potestas, quarum partitio sola constitutionem efficit, per concernentia corpora exerceri debeant, praescribunt. 24 E converso leges illae, quae eo spectant ut aequilibrium et inter diversa corpora legislativa ad invicem, et

cura securitatis externae, id est onus militandi aliquibus, onus e contra tributorum aliis civium classibus deferenda sit? 23 Omnes de his et aliis similibus obiectis latae leges constitutionales appellantur quia modum, quo et legislativa et executiva et gratialis potestas, quarum partitio sola constitutionem efficit, per concernentia corpora exerceri debeant, praescribunt. 24 E converso leges illae, quae eo spectant ut aequilibrium et inter diversa corpora legislativa ad invicem, et inter

externae, id est onus militandi aliquibus, onus e contra tributorum aliis civium classibus deferenda sit? 23 Omnes de his et aliis similibus obiectis latae leges constitutionales appellantur quia modum, quo et legislativa et executiva et gratialis potestas, quarum partitio sola constitutionem efficit, per concernentia corpora exerceri debeant, praescribunt. 24 E converso leges illae, quae eo spectant ut aequilibrium et inter diversa corpora legislativa ad invicem, et inter potestatem

appellantur quia modum, quo et legislativa et executiva et gratialis potestas, quarum partitio sola constitutionem efficit, per concernentia corpora exerceri debeant, praescribunt. 24 E converso leges illae, quae eo spectant ut aequilibrium et inter diversa corpora legislativa ad invicem, et inter potestatem legislativam et executivam conservetur, 21.23 conservetur] conserventur id est ut nullum corpus definitos sibi per constitutionem limites egredi aut

et legislativa et executiva et gratialis potestas, quarum partitio sola constitutionem efficit, per concernentia corpora exerceri debeant, praescribunt. 24 E converso leges illae, quae eo spectant ut aequilibrium et inter diversa corpora legislativa ad invicem, et inter potestatem legislativam et executivam conservetur, 21.23 conservetur] conserventur id est ut nullum corpus definitos sibi per constitutionem limites egredi aut delato sibi per illam iure abuti possit,

gratialis potestas, quarum partitio sola constitutionem efficit, per concernentia corpora exerceri debeant, praescribunt. 24 E converso leges illae, quae eo spectant ut aequilibrium et inter diversa corpora legislativa ad invicem, et inter potestatem legislativam et executivam conservetur, 21.23 conservetur] conserventur id est ut nullum corpus definitos sibi per constitutionem limites egredi aut delato sibi per illam iure abuti possit, praesidia constitutionis appellari

conserventur id est ut nullum corpus definitos sibi per constitutionem limites egredi aut delato sibi per illam iure abuti possit, praesidia constitutionis appellari solent; tales sunt, quae id definiunt: an singulum corpus legislativum et propositionis et intercessionis ius habere debeat, an veto hoc absolutum esse debeat vel suspensivum, an suffragia per status aut capita emitti debeant, an comitia periodica aut perpetua esse expediat, an tributa tantum annua reddi vel vero definita semel eorum quantitate

id est ut nullum corpus definitos sibi per constitutionem limites egredi aut delato sibi per illam iure abuti possit, praesidia constitutionis appellari solent; tales sunt, quae id definiunt: an singulum corpus legislativum et propositionis et intercessionis ius habere debeat, an veto hoc absolutum esse debeat vel suspensivum, an suffragia per status aut capita emitti debeant, an comitia periodica aut perpetua esse expediat, an tributa tantum annua reddi vel vero definita semel eorum quantitate haec tam diu

an iurisdictio militaris a politica simpliciter separari, vel vero etiam milites in obiectis pure civilibus politicae iurisdictioni subiacere debeant; omnes tamen super his etiam aliisque similibus obiectis conditae leges, quia magnum cum ipso exercendae legislativae et executivae potestatis modo nexum habent, passim pro constitutionalibus perinde reputantur. 25 Reliqua aut ad internam publicae administrationis formam, aut ad definienda singulorum civium ad invicem

25 Reliqua aut ad internam publicae administrationis formam, aut ad definienda singulorum civium ad invicem iura, aut ad specificas exsequentibus corporibus aut individuis inviationes praescribendas referuntur et in politicas, sub quibus etiam religionariae et ecclesiasticae obiecta civilia afficientes continentur, oeconomicas, iudiciales tam civiles quam criminales, et militares relate ad obiecta civilia dividi solent. 26 Si ex

25 Reliqua aut ad internam publicae administrationis formam, aut ad definienda singulorum civium ad invicem iura, aut ad specificas exsequentibus corporibus aut individuis inviationes praescribendas referuntur et in politicas, sub quibus etiam religionariae et ecclesiasticae obiecta civilia afficientes continentur, oeconomicas, iudiciales tam civiles quam criminales, et militares relate ad obiecta civilia dividi solent. 26 Si ex omnibus constitutionalibus obiectis complura non vi,

exsequentibus corporibus aut individuis inviationes praescribendas referuntur et in politicas, sub quibus etiam religionariae et ecclesiasticae obiecta civilia afficientes continentur, oeconomicas, iudiciales tam civiles quam criminales, et militares relate ad obiecta civilia dividi solent. 26 Si ex omnibus constitutionalibus obiectis complura non vi, sed liberis corporum legislativorum votis commutata fuisse ostenderimus, apparebit certe quod haec etiam omnia comitialibus

omnibus constitutionalibus obiectis complura non vi, sed liberis corporum legislativorum votis commutata fuisse ostenderimus, apparebit certe quod haec etiam omnia comitialibus deliberationibus subiaceant. 27 Id autem facile omnino praestari potest. 28 Et ne minus notas, quia longo vetustatis intervallo a nobis remotas, quas Graecae respublicae in constitutionibus suis de tempore in tempus suscipiebant, mutationes memoremus, habebant Dani adeo vitiosam partium summi imperii partitionem, id est constitutionem,

memoremus, habebant Dani adeo vitiosam partium summi imperii partitionem, id est constitutionem, ut hanc communi suo bono adversari natio ipsa agnoverit. 29 Poterant illi vitia eius emendare, poterant illam aliter organizare, poterant novam et causae publicae utiliorem summi imperii partitionem constituere; maluerunt tamen nostro iam saeculo omni, quam antea natio in summo imperio habuit, parti cedere, totumque absque ulla restrictione in Principem transferre, id est illimitatam constituere

30 Cum id non vi, sed libero potioris nationis partis facto evenerit, licet pauca fortasse individua reluctata sint, iure factum esse negari non potest; fingamus iam quod natio Danica nunc iterum monarchiae temperatae systema exoptet et Princeps absque ulla vi, ulla seditione in illud ultro consentiat: quis negabit legalem futuram hanc populi illius constitutionem? 31 Apparet itaque quod constitutio ipsa non tantum modificari, temperari, restaurari, sed et simpliciter abrogari et alias iterum

temperatae systema exoptet et Princeps absque ulla vi, ulla seditione in illud ultro consentiat: quis negabit legalem futuram hanc populi illius constitutionem? 31 Apparet itaque quod constitutio ipsa non tantum modificari, temperari, restaurari, sed et simpliciter abrogari et alias iterum restitui possit si liber et spontaneus utriusque partis consensus accedat. 32 Ut primum constitutionem ipsam comitialibus deliberationibus subiacere apparuit, iam de constitutionalibus legibus et

systema exoptet et Princeps absque ulla vi, ulla seditione in illud ultro consentiat: quis negabit legalem futuram hanc populi illius constitutionem? 31 Apparet itaque quod constitutio ipsa non tantum modificari, temperari, restaurari, sed et simpliciter abrogari et alias iterum restitui possit si liber et spontaneus utriusque partis consensus accedat. 32 Ut primum constitutionem ipsam comitialibus deliberationibus subiacere apparuit, iam de constitutionalibus legibus et praesidiis

seditione in illud ultro consentiat: quis negabit legalem futuram hanc populi illius constitutionem? 31 Apparet itaque quod constitutio ipsa non tantum modificari, temperari, restaurari, sed et simpliciter abrogari et alias iterum restitui possit si liber et spontaneus utriusque partis consensus accedat. 32 Ut primum constitutionem ipsam comitialibus deliberationibus subiacere apparuit, iam de constitutionalibus legibus et praesidiis constitutionis omnis quaestio cessat; libet

sed et simpliciter abrogari et alias iterum restitui possit si liber et spontaneus utriusque partis consensus accedat. 32 Ut primum constitutionem ipsam comitialibus deliberationibus subiacere apparuit, iam de constitutionalibus legibus et praesidiis constitutionis omnis quaestio cessat; libet tantum id uno adhuc aliove domestico exemplo illustrare. 33 Primitivum et constitutionale fuit Hungarorum institutum ut singulus nobilis ius suffragii in Diaeta exerceat; ab eo tamen iam ante

constitutionem ipsam comitialibus deliberationibus subiacere apparuit, iam de constitutionalibus legibus et praesidiis constitutionis omnis quaestio cessat; libet tantum id uno adhuc aliove domestico exemplo illustrare. 33 Primitivum et constitutionale fuit Hungarorum institutum ut singulus nobilis ius suffragii in Diaeta exerceat; ab eo tamen iam ante multa saecula recessum et institutum repraesentantum adoptatum fuit; constitutionalis certe Hungariae fuit lex quod sit regnum electivum, et tamen ab ea

omnis quaestio cessat; libet tantum id uno adhuc aliove domestico exemplo illustrare. 33 Primitivum et constitutionale fuit Hungarorum institutum ut singulus nobilis ius suffragii in Diaeta exerceat; ab eo tamen iam ante multa saecula recessum et institutum repraesentantum adoptatum fuit; constitutionalis certe Hungariae fuit lex quod sit regnum electivum, et tamen ab ea 1687. in favorem masculini, anno vero 1723. in favorem feminei sexus Augustae Domus Austriacae recessum fuit; constitutionale denique fuit

Primitivum et constitutionale fuit Hungarorum institutum ut singulus nobilis ius suffragii in Diaeta exerceat; ab eo tamen iam ante multa saecula recessum et institutum repraesentantum adoptatum fuit; constitutionalis certe Hungariae fuit lex quod sit regnum electivum, et tamen ab ea 1687. in favorem masculini, anno vero 1723. in favorem feminei sexus Augustae Domus Austriacae recessum fuit; constitutionale denique fuit Hungariae institutum ut nullum individuum, nulla communitas, quae praerogativa nobilitari non gaudet, iure suffragii in

in favorem feminei sexus Augustae Domus Austriacae recessum fuit; constitutionale denique fuit Hungariae institutum ut nullum individuum, nulla communitas, quae praerogativa nobilitari non gaudet, iure suffragii in Diaeta gaudere possit, et tamen recens terminatis comitiis Iazigibus, Cumanis, et oppidis Haidonicalibus sessio et votum admissa sunt. 34 Ut aliquod etiam de vicinis populis exemplum adferamus, apud Polonos onera publica per constitutionalem legem ita partita fuerunt ut cura externae

fuit; constitutionale denique fuit Hungariae institutum ut nullum individuum, nulla communitas, quae praerogativa nobilitari non gaudet, iure suffragii in Diaeta gaudere possit, et tamen recens terminatis comitiis Iazigibus, Cumanis, et oppidis Haidonicalibus sessio et votum admissa sunt. 34 Ut aliquod etiam de vicinis populis exemplum adferamus, apud Polonos onera publica per constitutionalem legem ita partita fuerunt ut cura externae securitatis, id est onus militandi, clero, magnatibus, et

fuit Hungariae institutum ut nullum individuum, nulla communitas, quae praerogativa nobilitari non gaudet, iure suffragii in Diaeta gaudere possit, et tamen recens terminatis comitiis Iazigibus, Cumanis, et oppidis Haidonicalibus sessio et votum admissa sunt. 34 Ut aliquod etiam de vicinis populis exemplum adferamus, apud Polonos onera publica per constitutionalem legem ita partita fuerunt ut cura externae securitatis, id est onus militandi, clero, magnatibus, et nobilibus, onus vero tributorum

et oppidis Haidonicalibus sessio et votum admissa sunt. 34 Ut aliquod etiam de vicinis populis exemplum adferamus, apud Polonos onera publica per constitutionalem legem ita partita fuerunt ut cura externae securitatis, id est onus militandi, clero, magnatibus, et nobilibus, onus vero tributorum solis ignobilibus incubuerit; et tamen illi haud ante multos menses constitutionale hoc institutum commutarunt, aequalemque publicorum onerum partitionem adoptarunt. 35 Omnia tamen haec non nisi consentientibus

Ut aliquod etiam de vicinis populis exemplum adferamus, apud Polonos onera publica per constitutionalem legem ita partita fuerunt ut cura externae securitatis, id est onus militandi, clero, magnatibus, et nobilibus, onus vero tributorum solis ignobilibus incubuerit; et tamen illi haud ante multos menses constitutionale hoc institutum commutarunt, aequalemque publicorum onerum partitionem adoptarunt. 35 Omnia tamen haec non nisi consentientibus sponte omnibus legislativis corporibus facta sunt, atque adeo

leges, sed ipsa usque adeo constitutio cum omnium eorum, quorum interest, consensu mutari possint; e contra 2-o si vel unius legislativi corporis assensus non accedat, quod horum nihil mutari possit. 36 Prima propositio ex exemplis iam comprobata est et e principio illo plana efficitur quod nihil sit in rebus humanis quod non eodem modo dissolvi possit quo coaluit; sunt quidem qui contrariam sententiam apud nos iam lege stabilitam esse ex articulo 8-o 1741. contendant, cum ibi dicatur quod fundamentalia (id

coaluit; sunt quidem qui contrariam sententiam apud nos iam lege stabilitam esse ex articulo 8-o 1741. contendant, cum ibi dicatur quod fundamentalia (id est constitutionalia) Statuum iura sub sensum diplomaticae clausulae: prout super eorum usu et intellectu regio et communi Statuum consensu Diaetaliter conventum fuerit, non cadant; verum vel lex haec ad sola Statuum iura restringitur, et tunc est inconsequens, vel ad iura etiam Principis omniaque usque adeo constitutionalia obiecta, cum horum omnium

qui contrariam sententiam apud nos iam lege stabilitam esse ex articulo 8-o 1741. contendant, cum ibi dicatur quod fundamentalia (id est constitutionalia) Statuum iura sub sensum diplomaticae clausulae: prout super eorum usu et intellectu regio et communi Statuum consensu Diaetaliter conventum fuerit, non cadant; verum vel lex haec ad sola Statuum iura restringitur, et tunc est inconsequens, vel ad iura etiam Principis omniaque usque adeo constitutionalia obiecta, cum horum omnium par sit ratio,

(id est constitutionalia) Statuum iura sub sensum diplomaticae clausulae: prout super eorum usu et intellectu regio et communi Statuum consensu Diaetaliter conventum fuerit, non cadant; verum vel lex haec ad sola Statuum iura restringitur, et tunc est inconsequens, vel ad iura etiam Principis omniaque usque adeo constitutionalia obiecta, cum horum omnium par sit ratio, extendi debet, et tunc et in clare superius demonstrata principia impingit, et non modo aliorum populorum, sed propriis etiam, quae supra

Statuum consensu Diaetaliter conventum fuerit, non cadant; verum vel lex haec ad sola Statuum iura restringitur, et tunc est inconsequens, vel ad iura etiam Principis omniaque usque adeo constitutionalia obiecta, cum horum omnium par sit ratio, extendi debet, et tunc et in clare superius demonstrata principia impingit, et non modo aliorum populorum, sed propriis etiam, quae supra adtulimus, exemplis adversatur. 37 Debet proinde haec quoque lex eo tantum sensu accipi quod ad alterandam constitutionalem legem pro communi

consensu Diaetaliter conventum fuerit, non cadant; verum vel lex haec ad sola Statuum iura restringitur, et tunc est inconsequens, vel ad iura etiam Principis omniaque usque adeo constitutionalia obiecta, cum horum omnium par sit ratio, extendi debet, et tunc et in clare superius demonstrata principia impingit, et non modo aliorum populorum, sed propriis etiam, quae supra adtulimus, exemplis adversatur. 37 Debet proinde haec quoque lex eo tantum sensu accipi quod ad alterandam constitutionalem legem pro communi

verum vel lex haec ad sola Statuum iura restringitur, et tunc est inconsequens, vel ad iura etiam Principis omniaque usque adeo constitutionalia obiecta, cum horum omnium par sit ratio, extendi debet, et tunc et in clare superius demonstrata principia impingit, et non modo aliorum populorum, sed propriis etiam, quae supra adtulimus, exemplis adversatur. 37 Debet proinde haec quoque lex eo tantum sensu accipi quod ad alterandam constitutionalem legem pro communi consensu non sufficiat ellicita e personalibus omnium

nulla lex constitutionalis, quae non ius aliquod unius e legislativis corporibus involvat. 39 Iam vero nemo quaesito iure, nisi ipse consentiat, absque iniustitia privari potest. 40 Sunt quidem qui hoc in genere nescio quas inter privatos et corpora legislativa distinctiones somniant; verum omnes hae distinctiones Machiavelismum olent; iustitia semper eadem est, nec admittit exceptionem personarum. 41 Ut pacta serventur, aut mutuo tantum Consensu dissolvantur, id illa non tantum a privatis, sed ab

iustitia semper eadem est, nec admittit exceptionem personarum. 41 Ut pacta serventur, aut mutuo tantum Consensu dissolvantur, id illa non tantum a privatis, sed ab ipsis etiam corporibus legislativis exigit. 42 Quidquid contra agitur, iniustum est et ad vim refertur. 43 Itaque nec Status Principi, nisi ultro assentienti, nec Princeps Statibus, nisi omnes assentiantur, quidquam ex attributis per constitutionem iuribus detrahere potest. 44 Sed nec Status ipsi

possunt; tale esset e.g. unum Statum iure suffragii privare vel soli illi aliquod onus inicere. 45 Neque hic pluralitas locum habere potest, secus possent tres Status adversus quartum coalescere eundemque omnibus iuribus exuere, dein iterum duo contra tertium, et sic constitutio, quae mutuo consensu coaluit, per partiales tantum eiusmodi dissensus everteretur. 46 Hac in re Princeps cum quattuor regni Statibus eandem iterum subit considerationem ac si unum individuum cum societate e quattuor hominibus conflata

considerationem ac si unum individuum cum societate e quattuor hominibus conflata contraheret, quae peculiares pro singulo suo individuo favores stipulata fuisset; sicut enim tota haec societas nihil de favoribus alteri contrahenti stipulatis decerpere potest, ita etiamsi et individuum hoc et reliqua tria societatis membra coalescant, quartum tamen illud membrum quaesito semel iure, nisi ipse assentiatur, privare non possunt. 47 Haec est illa inter constitutionales et alias pure directivas leges

ac si unum individuum cum societate e quattuor hominibus conflata contraheret, quae peculiares pro singulo suo individuo favores stipulata fuisset; sicut enim tota haec societas nihil de favoribus alteri contrahenti stipulatis decerpere potest, ita etiamsi et individuum hoc et reliqua tria societatis membra coalescant, quartum tamen illud membrum quaesito semel iure, nisi ipse assentiatur, privare non possunt. 47 Haec est illa inter constitutionales et alias pure directivas leges distinctio.

stipulatis decerpere potest, ita etiamsi et individuum hoc et reliqua tria societatis membra coalescant, quartum tamen illud membrum quaesito semel iure, nisi ipse assentiatur, privare non possunt. 47 Haec est illa inter constitutionales et alias pure directivas leges distinctio. 48 Haec est basis cui constitutio ita firme innititur ut reipsa non nisi tunc, dum id commune bonum exigit, mutari possit. 49 Unico hoc principio iam satis prospicitur metui illi ne, si

quod in constitutionalibus obiectis suffragia non per personalia omnium promiscue Statuum individua, sed per Status edi debeant; quod ad votum unius Status conflandum tres quartae aut adminus duae tertiae requirantur; denique quod ita conflata omnium Statuum vota et ipse praeterea Princeps consentire debeant ad hoc ut aliquid e constitutionalibus obiectis, quod seu Statuum in communi seu alicuius Status in particulari ius involvit, alterari possit. 52 E contra, etiamsi omnia omnium Statuum vota concurrant, quod de

quod seu Statuum in communi seu alicuius Status in particulari ius involvit, alterari possit. 52 E contra, etiamsi omnia omnium Statuum vota concurrant, quod de constitutionali Principis iure sine eius annutu nihil detrahi possit. 53 Et ideo non possumus probare eorum sententiam qui constitutionalia obiecta activitati Ablegatorum seu repraesentantum subtrahenda et, si de aliquo eiusmodi obiecto quaestio occurrat, hanc ad committentes comitatus et civitates, id est ipsum

quod de constitutionali Principis iure sine eius annutu nihil detrahi possit. 53 Et ideo non possumus probare eorum sententiam qui constitutionalia obiecta activitati Ablegatorum seu repraesentantum subtrahenda et, si de aliquo eiusmodi obiecto quaestio occurrat, hanc ad committentes comitatus et civitates, id est ipsum nationis corpus remittendam, neque in eo secus mutationem admittendam esse arbitrantur quam si omnes omnium comitatuum et civitatum sententiae consentiant.

53 Et ideo non possumus probare eorum sententiam qui constitutionalia obiecta activitati Ablegatorum seu repraesentantum subtrahenda et, si de aliquo eiusmodi obiecto quaestio occurrat, hanc ad committentes comitatus et civitates, id est ipsum nationis corpus remittendam, neque in eo secus mutationem admittendam esse arbitrantur quam si omnes omnium comitatuum et civitatum sententiae consentiant. 54 Iam enim supra §-o 4-o ostendimus quod totum corpus nationis partem illam

subtrahenda et, si de aliquo eiusmodi obiecto quaestio occurrat, hanc ad committentes comitatus et civitates, id est ipsum nationis corpus remittendam, neque in eo secus mutationem admittendam esse arbitrantur quam si omnes omnium comitatuum et civitatum sententiae consentiant. 54 Iam enim supra §-o 4-o ostendimus quod totum corpus nationis partem illam legislationis, qua primitus gaudebat, constitutionali sancito in Status ita transtulerit ut illam primi quidem duo Status personaliter, reliqui duo

suo privari. 56 Deinde in hac sententia dupplex efficeretur legislatio, una per comitia, alia per dispersum corpus nationis, quod apud nullum hactenus populum obtinuit. 57 Denique partialis eiusmodi dispersae per tam vastum regnum nationis deliberatio et naturae legislationis repugnat et mille abusibus ansam praebere posset. De externa comitiorum politia ac in specie de ordine hospitiorum. §-o 22-o 1 Superest ut ultimum adhuc

in hac sententia dupplex efficeretur legislatio, una per comitia, alia per dispersum corpus nationis, quod apud nullum hactenus populum obtinuit. 57 Denique partialis eiusmodi dispersae per tam vastum regnum nationis deliberatio et naturae legislationis repugnat et mille abusibus ansam praebere posset. De externa comitiorum politia ac in specie de ordine hospitiorum. §-o 22-o 1 Superest ut ultimum adhuc seu sub F. obiectum expediamus.

ac in specie de ordine hospitiorum. §-o 22-o 1 Superest ut ultimum adhuc seu sub F. obiectum expediamus. 2 Politia Diaetae perinde sicut aliorum obiectorum in externam, et internam referuntur. 3 Ad illam referuntur 1-o ordo hospitiorum; 2-o debita de victualibus iusto pretio aquirendis provisio; 3-o adaptatio conclavium ita ut 22.3 post ut delevi et

et internam referuntur. 3 Ad illam referuntur 1-o ordo hospitiorum; 2-o debita de victualibus iusto pretio aquirendis provisio; 3-o adaptatio conclavium ita ut 22.3 post ut delevi et Status et se ad invicem commode intelligere et suffragia ordinate emittere possint; 4-o facilitas accessus et recessus ad conclavia; 5-o securitas. 4 Ad internam spectat 6-o libertas nuntiorum; 7-o silentium auditorum; 8-o authoritas praesidum, ut

referuntur. 3 Ad illam referuntur 1-o ordo hospitiorum; 2-o debita de victualibus iusto pretio aquirendis provisio; 3-o adaptatio conclavium ita ut 22.3 post ut delevi et Status et se ad invicem commode intelligere et suffragia ordinate emittere possint; 4-o facilitas accessus et recessus ad conclavia; 5-o securitas. 4 Ad internam spectat 6-o libertas nuntiorum; 7-o silentium auditorum; 8-o authoritas praesidum, ut effervescentibus

Ad illam referuntur 1-o ordo hospitiorum; 2-o debita de victualibus iusto pretio aquirendis provisio; 3-o adaptatio conclavium ita ut 22.3 post ut delevi et Status et se ad invicem commode intelligere et suffragia ordinate emittere possint; 4-o facilitas accessus et recessus ad conclavia; 5-o securitas. 4 Ad internam spectat 6-o libertas nuntiorum; 7-o silentium auditorum; 8-o authoritas praesidum, ut effervescentibus fortasse ipsis Statibus eos ad ordinem

iusto pretio aquirendis provisio; 3-o adaptatio conclavium ita ut 22.3 post ut delevi et Status et se ad invicem commode intelligere et suffragia ordinate emittere possint; 4-o facilitas accessus et recessus ad conclavia; 5-o securitas. 4 Ad internam spectat 6-o libertas nuntiorum; 7-o silentium auditorum; 8-o authoritas praesidum, ut effervescentibus fortasse ipsis Statibus eos ad ordinem reducere possit; 9-o ordo in proponendis, quae sub consultationes

proponendis, quae sub consultationes cadunt, obiectis; denique 10-o modus quo consulentes sententias suas ordinate depromere possint. 5 Relate ad 1-mum, frequentes in omni Diaeta circa assignatorum Statibus quarteriorum defectus querelae enascuntur, et reipsa complures iustam saepe quaerulandi causam habent; ad id evitandum expediret fortasse pro ratione characteris singuli individui certam competentiam defigere. De sufficienti

De adaptatione ipsius conclavis. §-o 24-o 1 Ad 3-tium; omnes, qui libera constitutione gaudent, populi comitiales suas consultationes exceptis paucis magis delicatis obiectis palam et manifeste peragere consueverunt. 2 Usum hunc, qui etiam in Hungaria hactenus semper viguit, porro etiam retinendum esse suadet ipsa ratio constitutionis; itaque conclave, in quo sessiones celebrantur, ita adaptari debet ut non tantum pro activis Diaetae

consueverunt. 2 Usum hunc, qui etiam in Hungaria hactenus semper viguit, porro etiam retinendum esse suadet ipsa ratio constitutionis; itaque conclave, in quo sessiones celebrantur, ita adaptari debet ut non tantum pro activis Diaetae membris, sed et pro auditoribus commode possit deservire, et tamen hi ab illis ita sint separati ne aliquam Diaetalibus individuis molestiam facessant. 3 Id haud secus effici potest quam si ipso conclavi pro solis nuntiis reservato pro auditoribus

hactenus semper viguit, porro etiam retinendum esse suadet ipsa ratio constitutionis; itaque conclave, in quo sessiones celebrantur, ita adaptari debet ut non tantum pro activis Diaetae membris, sed et pro auditoribus commode possit deservire, et tamen hi ab illis ita sint separati ne aliquam Diaetalibus individuis molestiam facessant. 3 Id haud secus effici potest quam si ipso conclavi pro solis nuntiis reservato pro auditoribus superior ambitus, vulgo galleria, quae

aliquam Diaetalibus individuis molestiam facessant. 3 Id haud secus effici potest quam si ipso conclavi pro solis nuntiis reservato pro auditoribus superior ambitus, vulgo galleria, quae concurrere solitos auditores capiat, construatur; et quia de eo etiam providere necessum est ut nuntii semet ad invicem commode audire possint, conclave ipsum et sedilia in formam amphitheatri ita disponenda esse censentur ut sedium ordo per successivos gradus assurgat. 4 Et cum Tabula Magnatum minimum,

pro solis nuntiis reservato pro auditoribus superior ambitus, vulgo galleria, quae concurrere solitos auditores capiat, construatur; et quia de eo etiam providere necessum est ut nuntii semet ad invicem commode audire possint, conclave ipsum et sedilia in formam amphitheatri ita disponenda esse censentur ut sedium ordo per successivos gradus assurgat. 4 Et cum Tabula Magnatum minimum, Statuum longe maiorem, sessio mixta maximum individuorum numerum efficiat, ad evitanda incommoda illa, ne aut

auditores capiat, construatur; et quia de eo etiam providere necessum est ut nuntii semet ad invicem commode audire possint, conclave ipsum et sedilia in formam amphitheatri ita disponenda esse censentur ut sedium ordo per successivos gradus assurgat. 4 Et cum Tabula Magnatum minimum, Statuum longe maiorem, sessio mixta maximum individuorum numerum efficiat, ad evitanda incommoda illa, ne aut nimirum vastum Tabulae Magnatum conclave vocem loquentium nimirum absorbeat, aut, si angustior sit quam ut mixtam sessionem capere

sessionem capere posset, ablegati eas, quas nunc perferre debent, molestias ultro pati cogantur, tria distincta numero individuorum commensurata conclavia constituenda esse censeremus. De facilitando ad domum comitialem accessu et recessu. §-o 25-o 1 Ad 4-tum; ut et molestia omnis et quivis sinistri, qui in tanto curruum et equitum numero facile evenire possunt, casus antevertantur, debet necessarius quoad

cogantur, tria distincta numero individuorum commensurata conclavia constituenda esse censeremus. De facilitando ad domum comitialem accessu et recessu. §-o 25-o 1 Ad 4-tum; ut et molestia omnis et quivis sinistri, qui in tanto curruum et equitum numero facile evenire possunt, casus antevertantur, debet necessarius quoad 25.1 quoad] quo ad | detulit add. manus altera

numero individuorum commensurata conclavia constituenda esse censeremus. De facilitando ad domum comitialem accessu et recessu. §-o 25-o 1 Ad 4-tum; ut et molestia omnis et quivis sinistri, qui in tanto curruum et equitum numero facile evenire possunt, casus antevertantur, debet necessarius quoad 25.1 quoad] quo ad | detulit add. manus altera

constituenda esse censeremus. De facilitando ad domum comitialem accessu et recessu. §-o 25-o 1 Ad 4-tum; ut et molestia omnis et quivis sinistri, qui in tanto curruum et equitum numero facile evenire possunt, casus antevertantur, debet necessarius quoad 25.1 quoad] quo ad | detulit add. manus altera ipsum accessum et recessum ordo stabiliri; curam

qui in tanto curruum et equitum numero facile evenire possunt, casus antevertantur, debet necessarius quoad 25.1 quoad] quo ad | detulit add. manus altera ipsum accessum et recessum ordo stabiliri; curam hanc iam usus ipse in Hungaria magistro ianitorum regalium detulit, verum cum ille absque aliqua manu hoc officium explere non possit, de hac vero assumenda variae quaestiones obmoveri soleant, diserte statuendum censetur ut ille e

stabiliri; curam hanc iam usus ipse in Hungaria magistro ianitorum regalium detulit, verum cum ille absque aliqua manu hoc officium explere non possit, de hac vero assumenda variae quaestiones obmoveri soleant, diserte statuendum censetur ut ille e comitatensibus Haidonibus et equitibus tot assumere possit quot sibi necessarios esse existimaverit. De securitate personae nuntiorum. §-o 26-o 1 Ad 5-tum; securitati nuntiorum leges per attributum iis

personae nuntiorum. §-o 26-o 1 Ad 5-tum; securitati nuntiorum leges per attributum iis salvi conductus beneficium iam prospexerunt, neque aliud superest quam ut eorum observationi intendatur. 2 Et his ferme punctis exterior comitiorum politia absolvitur. De libertate in edendis suffragiis. §-o 27-o 1 Ad 6-tum; libertas in edendis suffragiis iam ad interiorem politiam

maior in comitiis abusus vel cogitari potest quam si sacrum illud exercitii legislationis ius, quod natio unice in suorum repraesentantum sinum deposuit, per privatos usurpetur qui plerumque nec prima legislationis principia didicerunt, et qui saepissime nec quaestionis, de qua agitur, statum intelligunt; usurpatur autem illud si auditoribus voces suas repraesentantum vocibus miscere aut plane Ablegatorum sensus clamoribus suis suffocare liceat. 2 Non est possibile ut natio, quae abusum hunc

viam pandit ut saepe optima consilia reici, noxias vero leges perferri oporteat; quare statuenda censetur mulcta pecuniaria eaque non nihil gravior contra omnem auditorem qui de comitiali, quod tractatur, obiecto aut vocem emittere, aut clamorem attollere sustinuerit; et ut lex haec effectui mancipetur, constituendi censentur commissarii, qui in galleriis continuo obambulent et praevaricatores huius legis praesidi denuncient; hic vero cognito summarie facto statutam mulctam ab eodem irremissibiliter exigat cassae publicae

mulcta pecuniaria eaque non nihil gravior contra omnem auditorem qui de comitiali, quod tractatur, obiecto aut vocem emittere, aut clamorem attollere sustinuerit; et ut lex haec effectui mancipetur, constituendi censentur commissarii, qui in galleriis continuo obambulent et praevaricatores huius legis praesidi denuncient; hic vero cognito summarie facto statutam mulctam ab eodem irremissibiliter exigat cassae publicae inferendam. De sedando comitiorum aestu. §-o

De sedando comitiorum aestu. §-o 29-o 1 Ad 8-vum; in comitiis ita numerosis, ut nostra sunt, nullum est magis arduum interioris politiae obiectum quam invenire modum quo effervescens quandoque nuntiorum multitudo et prompte et efficaciter sedari possit. 2 Quod id praesidis authoritati deferri debeat, in id omnes, qui libera constitutione gaudent, populi consenserunt. 3 Verum in modo, quo ille officium hoc suum explere possit, quin tamen laedat suffragiorum

sedando comitiorum aestu. §-o 29-o 1 Ad 8-vum; in comitiis ita numerosis, ut nostra sunt, nullum est magis arduum interioris politiae obiectum quam invenire modum quo effervescens quandoque nuntiorum multitudo et prompte et efficaciter sedari possit. 2 Quod id praesidis authoritati deferri debeat, in id omnes, qui libera constitutione gaudent, populi consenserunt. 3 Verum in modo, quo ille officium hoc suum explere possit, quin tamen laedat suffragiorum libertatem,

Si aestus eiusmodi rarius eveniant, est naturalis libertatis votorum effectus, neque multa de eo impediendo cura suscipi debet. 6 Si frequentiores sint, vix secus superari possunt quam si nuntiis, postquam animi iam defervuerunt, graviter ob oculos ponatur et loci et personae, quam sustinent, dignitas et iactura existimationis, quam exinde tota natio patitur, et ipsum denique, quod inde constitutioni imminere potest, periculum. De ordine

aestus eiusmodi rarius eveniant, est naturalis libertatis votorum effectus, neque multa de eo impediendo cura suscipi debet. 6 Si frequentiores sint, vix secus superari possunt quam si nuntiis, postquam animi iam defervuerunt, graviter ob oculos ponatur et loci et personae, quam sustinent, dignitas et iactura existimationis, quam exinde tota natio patitur, et ipsum denique, quod inde constitutioni imminere potest, periculum. De ordine assumendarum

naturalis libertatis votorum effectus, neque multa de eo impediendo cura suscipi debet. 6 Si frequentiores sint, vix secus superari possunt quam si nuntiis, postquam animi iam defervuerunt, graviter ob oculos ponatur et loci et personae, quam sustinent, dignitas et iactura existimationis, quam exinde tota natio patitur, et ipsum denique, quod inde constitutioni imminere potest, periculum. De ordine assumendarum materiarum.

cura suscipi debet. 6 Si frequentiores sint, vix secus superari possunt quam si nuntiis, postquam animi iam defervuerunt, graviter ob oculos ponatur et loci et personae, quam sustinent, dignitas et iactura existimationis, quam exinde tota natio patitur, et ipsum denique, quod inde constitutioni imminere potest, periculum. De ordine assumendarum materiarum. §-o 30-o 1 Ad 9-num; noster

De ordine assumendarum materiarum. §-o 30-o 1 Ad 9-num; noster leges perferendi modus in eo ab usu aliorum populorum differt quod alibi singularia repraesentantum individua singulares tantum et specificas leges sua serie in comitiis proponant, id quod illi motiones vocant, apud nos singulus Ablegatus propositiones suorum committentium secum adferat et, postquam hae discussae sunt, eae, quae pluralitatis suffragia obtinuerunt, in uno plerumque

eo ab usu aliorum populorum differt quod alibi singularia repraesentantum individua singulares tantum et specificas leges sua serie in comitiis proponant, id quod illi motiones vocant, apud nos singulus Ablegatus propositiones suorum committentium secum adferat et, postquam hae discussae sunt, eae, quae pluralitatis suffragia obtinuerunt, in uno plerumque corpore Principi proponi soleant; sicut vicissim Princeps omnes, quas illis comitiis perferri cupit, propositiones una Statibus transmittere solet. 2 Et ideo apud alios

secum adferat et, postquam hae discussae sunt, eae, quae pluralitatis suffragia obtinuerunt, in uno plerumque corpore Principi proponi soleant; sicut vicissim Princeps omnes, quas illis comitiis perferri cupit, propositiones una Statibus transmittere solet. 2 Et ideo apud alios populos necessum prorsus fuit certum ordinem stabilire, quae particulares illae tot repraesentantum motiones seu propositiones assumi debeant, apud nos, ubi nihil interest quid prius, quid tardius assumatur, cum omnia gravamina simul Principi

si pluribus ad semel proloquentibus nullus alteri vocem cedere velit, sed sic confusi clamores diutius perdurent. 3 Primum eandem ferme cum praecedentis paragraphi obiecto subit considerationem; deberet quippe id etiam authoritate praesidis posse impediri, et tamen nisi Ablegati ipsi et proprium et totius nationis decorem prae oculis habeant, nunquam impedietur; apud Anglos, apud quos morum gravitas regnat, nulla eatenus regula opus fuit; Galli, cum sint loquaciores, iam eam rationem inire debuerunt ut, qui de obiecto aliquo

nullus alteri vocem cedere velit, sed sic confusi clamores diutius perdurent. 3 Primum eandem ferme cum praecedentis paragraphi obiecto subit considerationem; deberet quippe id etiam authoritate praesidis posse impediri, et tamen nisi Ablegati ipsi et proprium et totius nationis decorem prae oculis habeant, nunquam impedietur; apud Anglos, apud quos morum gravitas regnat, nulla eatenus regula opus fuit; Galli, cum sint loquaciores, iam eam rationem inire debuerunt ut, qui de obiecto aliquo perorare velit, pridie apud

alteri vocem cedere velit, sed sic confusi clamores diutius perdurent. 3 Primum eandem ferme cum praecedentis paragraphi obiecto subit considerationem; deberet quippe id etiam authoritate praesidis posse impediri, et tamen nisi Ablegati ipsi et proprium et totius nationis decorem prae oculis habeant, nunquam impedietur; apud Anglos, apud quos morum gravitas regnat, nulla eatenus regula opus fuit; Galli, cum sint loquaciores, iam eam rationem inire debuerunt ut, qui de obiecto aliquo perorare velit, pridie apud praesidem se

Idaeae Circa regulandam Consilii manipulationem 1. 1 Consilium cum et magna et complicata sit machina, nisi proportionata moli vis motrix adsit, in languorem, 1,1 languorem] langviorem nisi vero tanta obiectorum et departamentorum diversitas ipsa ordinata manipulationis ratione planior efficiatur, in

Idaeae Circa regulandam Consilii manipulationem 1. 1 Consilium cum et magna et complicata sit machina, nisi proportionata moli vis motrix adsit, in languorem, 1,1 languorem] langviorem nisi vero tanta obiectorum et departamentorum diversitas ipsa ordinata manipulationis ratione planior efficiatur, in

1. 1 Consilium cum et magna et complicata sit machina, nisi proportionata moli vis motrix adsit, in languorem, 1,1 languorem] langviorem nisi vero tanta obiectorum et departamentorum diversitas ipsa ordinata manipulationis ratione planior efficiatur, in confusionem prolabi debet. 2 Vis motrix in referentibus residet, quae tamen deinde tota in praeside concentratur. 3 Huic vero praecipuum praestare subsidium

vero praecipuum praestare subsidium potest director cancellariae, nimirum si per eum concentrata veluti in prima manu negotia ad praesidem deferantur. 4 Hic cum sit anima totius machinae, ut vis motrix moli respondeat, non tantum conclusa dirigere, sed et totum negotiorum complexum demptis currentibus minutiis pervidere, in deliberationibus moderationem tueri, impedire unius alteriusve praepotentiam, ne quid adhaereat, intendere, quae prae aliis expedienda sint, determinare debet. 5 Gravis sane et operosus, seu

dirigere, sed et totum negotiorum complexum demptis currentibus minutiis pervidere, in deliberationibus moderationem tueri, impedire unius alteriusve praepotentiam, ne quid adhaereat, intendere, quae prae aliis expedienda sint, determinare debet. 5 Gravis sane et operosus, seu aetas seu eminentia eorum, qui consilio praefici solent, spectetur, labor. 6 Quem tamen inductio currentis protocolli et ordinate elaborata exhibitorum tabella, tum dexteritas directoris cancellariae multum alleviare potest.

praepotentiam, ne quid adhaereat, intendere, quae prae aliis expedienda sint, determinare debet. 5 Gravis sane et operosus, seu aetas seu eminentia eorum, qui consilio praefici solent, spectetur, labor. 6 Quem tamen inductio currentis protocolli et ordinate elaborata exhibitorum tabella, tum dexteritas directoris cancellariae multum alleviare potest. 7 Inductio protocolli currentis unice ab arbitrio praesidis, elaboratio ordinatae tabellae exhibitorum a dexteritate versati hoc in genere unius

dispensandus etiam videtur ab operosa, sed minus necessaria omnium expeditionum subscriptione, vel maxime vero ab eo ne solus emanentium aut absentium consiliariorum supplentem agat. 9 Acta, quae nunc in officio exhibitorum aperiuntur, demptis rescriptis regiis et iis, quas sibi praeses reservaret, materiis, fortasse expediret ut per directorum aperiantur, eidemque officium exhibitorum semper ad manus sit, quod praeter generalem exhibitorum tabellam omnia acta in tabellas periodicorum, cumularium, et

regiis et iis, quas sibi praeses reservaret, materiis, fortasse expediret ut per directorum aperiantur, eidemque officium exhibitorum semper ad manus sit, quod praeter generalem exhibitorum tabellam omnia acta in tabellas periodicorum, cumularium, et currentium negotiorum sub inviatione directoris dispescat. 10 Hac potissimum ratione et reflexoriorum exactitudo procurari et negotiorum inantiquatio praecaveri et exactum scontro induci posse

praeter generalem exhibitorum tabellam omnia acta in tabellas periodicorum, cumularium, et currentium negotiorum sub inviatione directoris dispescat. 10 Hac potissimum ratione et reflexoriorum exactitudo procurari et negotiorum inantiquatio praecaveri et exactum scontro induci posse videtur. 11 Sicut praesidis est dirigere, ita referentes primum negotiis motum dare debent. 12 Ut hic rursus vis motrix moli

omnia acta in tabellas periodicorum, cumularium, et currentium negotiorum sub inviatione directoris dispescat. 10 Hac potissimum ratione et reflexoriorum exactitudo procurari et negotiorum inantiquatio praecaveri et exactum scontro induci posse videtur. 11 Sicut praesidis est dirigere, ita referentes primum negotiis motum dare debent. 12 Ut hic rursus vis motrix moli machinae respondeat, requiritur

cumularium, et currentium negotiorum sub inviatione directoris dispescat. 10 Hac potissimum ratione et reflexoriorum exactitudo procurari et negotiorum inantiquatio praecaveri et exactum scontro induci posse videtur. 11 Sicut praesidis est dirigere, ita referentes primum negotiis motum dare debent. 12 Ut hic rursus vis motrix moli machinae respondeat, requiritur primum capacitas referentum, deinde ut quisque

scontro induci posse videtur. 11 Sicut praesidis est dirigere, ita referentes primum negotiis motum dare debent. 12 Ut hic rursus vis motrix moli machinae respondeat, requiritur primum capacitas referentum, deinde ut quisque pro genio et sphaera capacitatis applicetur. 13 Primum per recentior factam nonnullorum iubilationem iam superatum videtur. 14 Libet tamen quaedam universim eatenus adnotare. 15 Selectum quandoque intercepit gradualis ab infimis officiis

factam nonnullorum iubilationem iam superatum videtur. 14 Libet tamen quaedam universim eatenus adnotare. 15 Selectum quandoque intercepit gradualis ab infimis officiis promotio. 16 Mechanismum exterioris manipulationis edoctus quandoque et sibi et consilio persuadet se parem esse et internae rerum manipulationi. 17 Scio reperiri interdum etiam in statu subalterno privilegiata quaedam talenta, quae natura ipsa ad altiora efformavit. 18 Sicut haec negligere, ita illa, quae externe tantum

iubilationem iam superatum videtur. 14 Libet tamen quaedam universim eatenus adnotare. 15 Selectum quandoque intercepit gradualis ab infimis officiis promotio. 16 Mechanismum exterioris manipulationis edoctus quandoque et sibi et consilio persuadet se parem esse et internae rerum manipulationi. 17 Scio reperiri interdum etiam in statu subalterno privilegiata quaedam talenta, quae natura ipsa ad altiora efformavit. 18 Sicut haec negligere, ita illa, quae externe tantum nitent,

14 Libet tamen quaedam universim eatenus adnotare. 15 Selectum quandoque intercepit gradualis ab infimis officiis promotio. 16 Mechanismum exterioris manipulationis edoctus quandoque et sibi et consilio persuadet se parem esse et internae rerum manipulationi. 17 Scio reperiri interdum etiam in statu subalterno privilegiata quaedam talenta, quae natura ipsa ad altiora efformavit. 18 Sicut haec negligere, ita illa, quae externe tantum nitent, aut nonnisi diuturnitate servitii

quae externe tantum nitent, aut nonnisi diuturnitate servitii comendantur, interno gremio admovere non expedit. 1,18 expedit] expediti 19 Pro iis, qui in externa manipulatione aetatem cum laude consumpserunt, alia et quidem in linea utili praemia constituenda putarem. 20 Selectum consiliariorum fortasse mercedis etiam exilitas impedit, praesertim cum consilium in limite Regni constituatur. 21 Inde fit ut periphaeria selectus ferme ad aliquot adsitos comitatus

selectus ferme ad aliquot adsitos comitatus restringatur, nimirum cum solum advicinantium bonorum subsidium penes moderna stipendia consiliarios indemnes reddere possit. 22 Maxima tamen pars agendorum consilii mediocrem tantum capacitatem, verum diligentiam et methodum in manipulatione requirit. 23 Haec usu ipso, si semel methodicus toti corpori dicasterii tonus detur, etiam per referentes mediocris capacitatis condisci potest. 24 Est certum genus referentum, cetera operosum et ingeniosum, sed, quod

verum diligentiam et methodum in manipulatione requirit. 23 Haec usu ipso, si semel methodicus toti corpori dicasterii tonus detur, etiam per referentes mediocris capacitatis condisci potest. 24 Est certum genus referentum, cetera operosum et ingeniosum, sed, quod sicut a natura inditam habet disordinatam cogitandi rationem, ita eandem in ipsa negotiorum manipulatione exserit. 25 Anteacta praepostere combinat, conclusa format obliqua, saepe ad corticem adhaeret, opinionem tamen suam petitis e longinquo

institerint. 29 Quare inductis semel scriptis votis instruendi censentur domini secretarii ut, si quid tale observent, primum moneant referentem; si tamen is facto suo insistat, rem iudicio praesidis substernant. 30 Et haec de capacitate referentum. 31 Ut quisque pro genio et sphaera capacitatis suae applicetur, plurimum ab eo dependet ut praeses qualitates singuli exacte noscat. 32 Hoc praesupposito tota res ad aequabilem materiarum distributionem recidit.

censentur domini secretarii ut, si quid tale observent, primum moneant referentem; si tamen is facto suo insistat, rem iudicio praesidis substernant. 30 Et haec de capacitate referentum. 31 Ut quisque pro genio et sphaera capacitatis suae applicetur, plurimum ab eo dependet ut praeses qualitates singuli exacte noscat. 32 Hoc praesupposito tota res ad aequabilem materiarum distributionem recidit. 33 Grave hoc et nonnisi consilio directoris et gravi praesidis

referentum. 31 Ut quisque pro genio et sphaera capacitatis suae applicetur, plurimum ab eo dependet ut praeses qualitates singuli exacte noscat. 32 Hoc praesupposito tota res ad aequabilem materiarum distributionem recidit. 33 Grave hoc et nonnisi consilio directoris et gravi praesidis iudicio dirimendum opus hactenus per subalternum conficiebatur. 34 Inde factum ut negotia homogenea discerpta, heterogenea vero composita; ad capacitatem vero aut genium referentis adeo reflexum non fuerit ut

Ut quisque pro genio et sphaera capacitatis suae applicetur, plurimum ab eo dependet ut praeses qualitates singuli exacte noscat. 32 Hoc praesupposito tota res ad aequabilem materiarum distributionem recidit. 33 Grave hoc et nonnisi consilio directoris et gravi praesidis iudicio dirimendum opus hactenus per subalternum conficiebatur. 34 Inde factum ut negotia homogenea discerpta, heterogenea vero composita; ad capacitatem vero aut genium referentis adeo reflexum non fuerit ut pro principio assumptum sit omnem

referentis laborum proportio observetur. 2. De manipulatione interiori. 1 Si instructio consilii systematice compilata inque eius conformitate manipulatio instructa et propagata fuisset, non esset fortasse quod in hoc genere desiderari posset. 2 Nunc certe complura sunt quae emendari posse videntur. 3 Iam primum discutiendum videtur an decem, quae actu subsistunt, commisiones ultro conservandae, aut penitus

non esset fortasse quod in hoc genere desiderari posset. 2 Nunc certe complura sunt quae emendari posse videntur. 3 Iam primum discutiendum videtur an decem, quae actu subsistunt, commisiones ultro conservandae, aut penitus abrogandae, vel quot et quae retinendae sint? 4 Si moles agendorum et copiosus consiliariorum numerus spectetur, tempus vix suppetiturum apparebit ut omnia in pleno referantur. 5 In pleno unum obiectum, quod pertractatur, omnes occupat. 6 Contra

Nunc certe complura sunt quae emendari posse videntur. 3 Iam primum discutiendum videtur an decem, quae actu subsistunt, commisiones ultro conservandae, aut penitus abrogandae, vel quot et quae retinendae sint? 4 Si moles agendorum et copiosus consiliariorum numerus spectetur, tempus vix suppetiturum apparebit ut omnia in pleno referantur. 5 In pleno unum obiectum, quod pertractatur, omnes occupat. 6 Contra consulentibus in una commissione quattuor aut quinque consiliariis, tredecim

occupat. 6 Contra consulentibus in una commissione quattuor aut quinque consiliariis, tredecim aliis vacat alia interea negotia praeparare. 7 Accedit quod pleraeque commissiones per positivas benignas resolutiones stabilitae sint, quodve intra pauciora et de statu ac nexu talium obiectorum iam informata individua negotia et solidius discutiantur et citius decidantur. 8 Ego tamen omnes commissiones ad generalia illa quattor agendorum capita, nimirum publico-politica, publico-oeconomica, publico-ecclesiastica,

aut quinque consiliariis, tredecim aliis vacat alia interea negotia praeparare. 7 Accedit quod pleraeque commissiones per positivas benignas resolutiones stabilitae sint, quodve intra pauciora et de statu ac nexu talium obiectorum iam informata individua negotia et solidius discutiantur et citius decidantur. 8 Ego tamen omnes commissiones ad generalia illa quattor agendorum capita, nimirum publico-politica, publico-oeconomica, publico-ecclesiastica, et commissariatico-exactoralia ita reducendas existimarem ut, primo,

tredecim aliis vacat alia interea negotia praeparare. 7 Accedit quod pleraeque commissiones per positivas benignas resolutiones stabilitae sint, quodve intra pauciora et de statu ac nexu talium obiectorum iam informata individua negotia et solidius discutiantur et citius decidantur. 8 Ego tamen omnes commissiones ad generalia illa quattor agendorum capita, nimirum publico-politica, publico-oeconomica, publico-ecclesiastica, et commissariatico-exactoralia ita reducendas existimarem ut, primo, praeparatoriae omnes

de statu ac nexu talium obiectorum iam informata individua negotia et solidius discutiantur et citius decidantur. 8 Ego tamen omnes commissiones ad generalia illa quattor agendorum capita, nimirum publico-politica, publico-oeconomica, publico-ecclesiastica, et commissariatico-exactoralia ita reducendas existimarem ut, primo, praeparatoriae omnes dispositiones in pleno referantur, adeoque, secundo, substantialis tantum negotiorum determinatio ad commissiones relegentur; immo, tertio, ipsa substantialis

ad commissiones relegentur; immo, tertio, ipsa substantialis 2,8 secundo, substantialis] substantialis corr. ex materia | ipsa substantialis] substantialis corr. ex materia determinatio, nisi aut anteactis et acclusis complicata sit, adeoque longiorem requirat combinationem, in pleno pertractetur. 9 Restat quinta adhuc, quae commune omnium instrumentum esse debet, commissio rationaria; verum huius intuitu ea fortasse iniri ratio posset ut commissio haec non

Restat quinta adhuc, quae commune omnium instrumentum esse debet, commissio rationaria; verum huius intuitu ea fortasse iniri ratio posset ut commissio haec non constituat distinctum corpus, verum director exactoratus (accidentale enim est quod modo idem exactor et consiliarius sit) cum adiungendo sibi e consiliariis socio res calculi in concernentibus semper commissionibus referant. 10 Superest ut ipsae hae commissiones ad praescriptum in supplemento benignae instructionis ordinem reducantur, praesides domestica

hae commissiones ad praescriptum in supplemento benignae instructionis ordinem reducantur, praesides domestica protocolla seu praescriptas illic exhibitorum tabellas rite servare easdemque praesidi consilii cum fine mensis semper exhibere debeant quo is cognoscere possit num et quid adhuc adhaereat. 11 Pro commissionibus, quae stabilitae fuerint, instructiones elaborandas existimarem; non diffusas illas et quae circa mechanismum paene totae versantur, qualis superiori anno pro oeconomica ad

praesidi consilii cum fine mensis semper exhibere debeant quo is cognoscere possit num et quid adhuc adhaereat. 11 Pro commissionibus, quae stabilitae fuerint, instructiones elaborandas existimarem; non diffusas illas et quae circa mechanismum paene totae versantur, qualis superiori anno pro oeconomica ad multas fileras formata fuit, sed breves et systematicas quae circa substantiam singuli obiecti practicas referentibus dent inviationes. 12 In hunc vero finem necessaria

11 Pro commissionibus, quae stabilitae fuerint, instructiones elaborandas existimarem; non diffusas illas et quae circa mechanismum paene totae versantur, qualis superiori anno pro oeconomica ad multas fileras formata fuit, sed breves et systematicas quae circa substantiam singuli obiecti practicas referentibus dent inviationes. 12 In hunc vero finem necessaria praevie foret systematica omnium praeexstantium benignorum normalium compilatio, talis nimirum qualem dominus secretarius

Recenset enim multis verbis quid intimatum, quid per aliquam iurisdictionem relatum sit; ubi vero normalem re ipsa resolutionem exprimere deberet, paucis attingit: emanasse resolutionem in tali merito, quae certa puncta adnexa habebat. 15 Succincta et ordinata eiusmodi normalium compilatio magno veteranis etiam consiliariis subsidio foret, pro novis vero prorsus necessaria videtur. 16 Secus enim multum temporis perdent dum ea sibi nota reddant, interea vero aut confundent negotia, aut multum temporis et in

Succincta et ordinata eiusmodi normalium compilatio magno veteranis etiam consiliariis subsidio foret, pro novis vero prorsus necessaria videtur. 16 Secus enim multum temporis perdent dum ea sibi nota reddant, interea vero aut confundent negotia, aut multum temporis et in publico et in commissionibus extrahent. 17 Ne vero liber eiusmodi normalium pro more dispereat, peculiari secretarii commissionis fidei ita concredi deberet ut illum nulli nisi erga reversales audeat extradare. 18 Porro de eo etiam

eiusmodi normalium compilatio magno veteranis etiam consiliariis subsidio foret, pro novis vero prorsus necessaria videtur. 16 Secus enim multum temporis perdent dum ea sibi nota reddant, interea vero aut confundent negotia, aut multum temporis et in publico et in commissionibus extrahent. 17 Ne vero liber eiusmodi normalium pro more dispereat, peculiari secretarii commissionis fidei ita concredi deberet ut illum nulli nisi erga reversales audeat extradare. 18 Porro de eo etiam singularis

Inde fit quod saepe tales interrogentur qui non deberent, ii vero, qui interrogari debent, non ita, ut deberent, interrogentur, sicque negotium, quod una relatione exhauriri posset, saepe per plures protrahatur; quodve saepe, ubi directa dari possent, non nisi palliativa et generalia responsa dentur subalternis iurisdictionibus. 25 Methodicus tonus potissimum directione praesidis et aliquot methodicorum consiliariorum exemplis induci potest. 26 Haud parum tamen ad id

exhauriri posset, saepe per plures protrahatur; quodve saepe, ubi directa dari possent, non nisi palliativa et generalia responsa dentur subalternis iurisdictionibus. 25 Methodicus tonus potissimum directione praesidis et aliquot methodicorum consiliariorum exemplis induci potest. 26 Haud parum tamen ad id collaturum videtur si scripta (efformatis praevie per subalternos extractibus) vota inducantur; si aliqui referentes edoceantur quod consiliarius qua talis non relationes in

si aliqui referentes edoceantur quod consiliarius qua talis non relationes in forma correspondentiae, sed vota facere debeat; denique si id potissimum inculcetur ut, dum series anteactorum in voto nectitur, non describantur de verbo ad verbum antecedentes dispositiones et relationes, sed compendio succus tantum et substantia chronologice exprimatur, immo vota ipsa absque illis verborum ambagibus breviter elaborentur. 27 Restat ut necessariam adhuc de periodicis et cumularibus negotiis observationem subiungam.

consiliarius qua talis non relationes in forma correspondentiae, sed vota facere debeat; denique si id potissimum inculcetur ut, dum series anteactorum in voto nectitur, non describantur de verbo ad verbum antecedentes dispositiones et relationes, sed compendio succus tantum et substantia chronologice exprimatur, immo vota ipsa absque illis verborum ambagibus breviter elaborentur. 27 Restat ut necessariam adhuc de periodicis et cumularibus negotiis observationem subiungam. 28 Per periodica ea intelligo quae

non describantur de verbo ad verbum antecedentes dispositiones et relationes, sed compendio succus tantum et substantia chronologice exprimatur, immo vota ipsa absque illis verborum ambagibus breviter elaborentur. 27 Restat ut necessariam adhuc de periodicis et cumularibus negotiis observationem subiungam. 28 Per periodica ea intelligo quae omni anno, omni semestri, 2,27 post semestri del. quandoque immo et de quindena in quindenam referri

ut necessariam adhuc de periodicis et cumularibus negotiis observationem subiungam. 28 Per periodica ea intelligo quae omni anno, omni semestri, 2,27 post semestri del. quandoque immo et de quindena in quindenam referri debent. 29 Per cumularia ea intelligo in quibus omnes, aut certe pleraeque iurisdictiones audiuntur, et quae propterea ad cumulum reponi solent dum omnes conveniant. 30 In utriusque huius generis negotiis

2,27 post semestri del. quandoque immo et de quindena in quindenam referri debent. 29 Per cumularia ea intelligo in quibus omnes, aut certe pleraeque iurisdictiones audiuntur, et quae propterea ad cumulum reponi solent dum omnes conveniant. 30 In utriusque huius generis negotiis defectus facillime enascuntur nisi in separatis, quas iam proiectavi, tabellis consignentur, e quibus uno obtutu appareat quae iurisdictiones iam retulerint, quae

tabellis consignentur, e quibus uno obtutu appareat quae iurisdictiones iam retulerint, quae non item. 31 E periodicis, quae semestrales sunt, plerasque in annuas relationes convertendas existimarem, veluti de moris, de salicibus, de causis civilibus et criminalibus, etc. cum quod scriptionis hac ratione fieret compendium, tum quod 2,31 tum quod] quod add. manus altera accipiendarum certius relationum effectus procuraretur. 32

tum quod 2,31 tum quod] quod add. manus altera accipiendarum certius relationum effectus procuraretur. 32 Cumulares si tabellariter fieri debent, postquam convenerunt, in unam tabellam redigi et aliquando cum, aliquando sine reflexionibus Suae Maiestati submitti consueverunt. 33 Si non sint tabellares, per frusta, prouti veniunt, repraesentari solent. 34 Cum eiusmodi frustatim submissarum relationum nullus in Excelsa Cancellaria usus fieri

in Excelsa Cancellaria usus fieri possit, abhinc vero nil nisi praeparati eorsum submittere conveniat, ego has quoque relationes nonnisi postquam confluxerunt, praevie combinatas cum opinione submittendas puto. 35 Scio in tanto iurisdictionum subalternarum numero et morositate longius ad id tempus requiri. 36 Verum sufficiens ea in re compulsivum medium praebere possunt iam proiectatae tabellae. 37 Unica hoc in genere difficultas subversatur quod cumulares eiusmodi materiae saepe debilioribus consiliariis

Unica hoc in genere difficultas subversatur quod cumulares eiusmodi materiae saepe debilioribus consiliariis obtingant quorum vires excedit eas debite combinare, ab iis vero absque cordolio eorum eotum aufferi non possint. 38 Verum et huic difficultati sapientia praesidis mederi potest. 39 Denique ad compendium internae manipulationis et id pertinere videtur ut innumeris illis de receptione in concivilitatem et coetum recursibus finis imponatur; civitatibusque iniungatur ut omnes,

excedit eas debite combinare, ab iis vero absque cordolio eorum eotum aufferi non possint. 38 Verum et huic difficultati sapientia praesidis mederi potest. 39 Denique ad compendium internae manipulationis et id pertinere videtur ut innumeris illis de receptione in concivilitatem et coetum recursibus finis imponatur; civitatibusque iniungatur ut omnes, nisi iustae et meritoriae exceptioni obnoxii sint, suscipere debeant. 40 Ita fiet ut non omnes qui petunt, sed ii

aufferi non possint. 38 Verum et huic difficultati sapientia praesidis mederi potest. 39 Denique ad compendium internae manipulationis et id pertinere videtur ut innumeris illis de receptione in concivilitatem et coetum recursibus finis imponatur; civitatibusque iniungatur ut omnes, nisi iustae et meritoriae exceptioni obnoxii sint, suscipere debeant. 40 Ita fiet ut non omnes qui petunt, sed ii tantum, qui per civitates iam remoti sunt, recurrant. 41 Haec quoad

sapientia praesidis mederi potest. 39 Denique ad compendium internae manipulationis et id pertinere videtur ut innumeris illis de receptione in concivilitatem et coetum recursibus finis imponatur; civitatibusque iniungatur ut omnes, nisi iustae et meritoriae exceptioni obnoxii sint, suscipere debeant. 40 Ita fiet ut non omnes qui petunt, sed ii tantum, qui per civitates iam remoti sunt, recurrant. 41 Haec quoad vim motricem, seu internam manipulationem.

sed ii tantum, qui per civitates iam remoti sunt, recurrant. 41 Haec quoad vim motricem, seu internam manipulationem. 3. De secretariis. 1 Relate ad ordinationem externarum partium secretarii et concipistae praecipuam obtinent considerationem. 2 Ad illorum munus pertinere videtur vota seu referentum, seu commissionum in conceptum redigere. 3 His incumbere videtur conceptus seu ex benignis mandatis, seu ex protocollis expedire; cum enim

in conceptum redigere. 3 His incumbere videtur conceptus seu ex benignis mandatis, seu ex protocollis expedire; cum enim demptis paucis intricatioribus negotiis consiliarii anteactorum seriem texere non soleant, sed meritoria tantum vota depromere, maius utique et iudicium et capacitas requiritur pro his votis in conceptum redigere, 3,3 redigere] sic quam in expediendis e benignis mandatis et protocollis, ubi iam parata est tota expeditionis oeconomia, conceptibus.

redigere. 3 His incumbere videtur conceptus seu ex benignis mandatis, seu ex protocollis expedire; cum enim demptis paucis intricatioribus negotiis consiliarii anteactorum seriem texere non soleant, sed meritoria tantum vota depromere, maius utique et iudicium et capacitas requiritur pro his votis in conceptum redigere, 3,3 redigere] sic quam in expediendis e benignis mandatis et protocollis, ubi iam parata est tota expeditionis oeconomia, conceptibus. 4 Et

seriem texere non soleant, sed meritoria tantum vota depromere, maius utique et iudicium et capacitas requiritur pro his votis in conceptum redigere, 3,3 redigere] sic quam in expediendis e benignis mandatis et protocollis, ubi iam parata est tota expeditionis oeconomia, conceptibus. 4 Et tamen in praesens usus contra obtinet. 5 Quare id emendandum existimarem. 4. De protocollistatu consilii.

et capacitas requiritur pro his votis in conceptum redigere, 3,3 redigere] sic quam in expediendis e benignis mandatis et protocollis, ubi iam parata est tota expeditionis oeconomia, conceptibus. 4 Et tamen in praesens usus contra obtinet. 5 Quare id emendandum existimarem. 4. De protocollistatu consilii. 1 Inducto currenti protocollo, si tabella exhibitorum rite instituatur, et individui

4 Et tamen in praesens usus contra obtinet. 5 Quare id emendandum existimarem. 4. De protocollistatu consilii. 1 Inducto currenti protocollo, si tabella exhibitorum rite instituatur, et individui huius et temporis, quod illius lectio abripit, lucrum fieri potest. 2 Interea id tantum adnotandum ut inanis ille, qui duo ferme individua occupat, annuae relationis labor sistatur. 3 Ut enim nunc per

tamen in praesens usus contra obtinet. 5 Quare id emendandum existimarem. 4. De protocollistatu consilii. 1 Inducto currenti protocollo, si tabella exhibitorum rite instituatur, et individui huius et temporis, quod illius lectio abripit, lucrum fieri potest. 2 Interea id tantum adnotandum ut inanis ille, qui duo ferme individua occupat, annuae relationis labor sistatur. 3 Ut enim nunc per unum ingentem tomum

quod illius lectio abripit, lucrum fieri potest. 2 Interea id tantum adnotandum ut inanis ille, qui duo ferme individua occupat, annuae relationis labor sistatur. 3 Ut enim nunc per unum ingentem tomum elaboratur, et nil ferme quam repetitionem 12 menstruarum continet, nulli usui esse potest. 4 Si autem debito modo debeat adnotari, vires certe protocollistae excedit. 5. De protocollistatu exhibitorum. 1

12 menstruarum continet, nulli usui esse potest. 4 Si autem debito modo debeat adnotari, vires certe protocollistae excedit. 5. De protocollistatu exhibitorum. 1 Tabella exhibitorum, si periodica et cumularia separatim consignentur, et simplicior ac nunc esse et omnia etiam conclusa continere adeoque ipsum protocollum supplere potest. 2 Quare protocollistam hunc, in casum etiam cessaturi protocolli interioris, una cum suo adiuncto et hoc fine, sed et fine

usui esse potest. 4 Si autem debito modo debeat adnotari, vires certe protocollistae excedit. 5. De protocollistatu exhibitorum. 1 Tabella exhibitorum, si periodica et cumularia separatim consignentur, et simplicior ac nunc esse et omnia etiam conclusa continere adeoque ipsum protocollum supplere potest. 2 Quare protocollistam hunc, in casum etiam cessaturi protocolli interioris, una cum suo adiuncto et hoc fine, sed et fine connotandarum inviationum

autem debito modo debeat adnotari, vires certe protocollistae excedit. 5. De protocollistatu exhibitorum. 1 Tabella exhibitorum, si periodica et cumularia separatim consignentur, et simplicior ac nunc esse et omnia etiam conclusa continere adeoque ipsum protocollum supplere potest. 2 Quare protocollistam hunc, in casum etiam cessaturi protocolli interioris, una cum suo adiuncto et hoc fine, sed et fine connotandarum inviationum consessibus interesse debere puto.

exhibitorum, si periodica et cumularia separatim consignentur, et simplicior ac nunc esse et omnia etiam conclusa continere adeoque ipsum protocollum supplere potest. 2 Quare protocollistam hunc, in casum etiam cessaturi protocolli interioris, una cum suo adiuncto et hoc fine, sed et fine connotandarum inviationum consessibus interesse debere puto. 3 Ut copiosa, quae confluunt, exhibita in tempore concernentibus consiliariis transmitti possint, duobus adiunctis, qui vel paragraphos benignorum rescriptorum

periodica et cumularia separatim consignentur, et simplicior ac nunc esse et omnia etiam conclusa continere adeoque ipsum protocollum supplere potest. 2 Quare protocollistam hunc, in casum etiam cessaturi protocolli interioris, una cum suo adiuncto et hoc fine, sed et fine connotandarum inviationum consessibus interesse debere puto. 3 Ut copiosa, quae confluunt, exhibita in tempore concernentibus consiliariis transmitti possint, duobus adiunctis, qui vel paragraphos benignorum rescriptorum transcribant, eget.

eget. 4 Ne vero resolutiones aliaque exhibita privatis pro mercede communicare possint, officio huic cubiculum in ipsa directoris habitatione assignandum, modernum vero totum personale mutandum existimarem. 5 Denique ut res rite procedat et consiliarii magis tempestive ac nunc acta acquirant, hic quoque, uti in camera fit, statuendam censerem pro clausura exhibitorum certam diem, exceptis tamen mandatis urgentibus iudicio directoris cancellariae definiendis. 6. De

6. De expeditoratu. 1> Naevi officii huius ad duo capita referuntur. <2 Primo, quod proportio in distributione laborum non observetur. 3 Secundo, quod nullus in Manipulatione ordo vigeat. 4 Primum, si idoneus una et dissinteressatus constituatur expeditor, suapte corrigetur. 5 Hactenus enim ea, ubi aliqua sperari poterat discretio, sponte detinebantur, porro cancellistae libertatem se pro lubitu absentandi donariis facile obtinebant. 6 Ut ordinata manipulatio

obtinebant. 6 Ut ordinata manipulatio inducatur, ad dexteritatem directoris cancellariae pertinebit. 7 Quod per accuratum scontro facillime obtinebitur. 8 Praemittenda tamen erit instructio circa id ne adnexa haud voluminosa, et quorum usus frequenter recurrit, uti hactenus, in originali submittantur; ita etiam ut iam expedita acta cum suis adnexis ordinatius reponantur ne, uti hactenus toties, perdantur. 9 Activitatem officii huius non parum

amphibio vero expeditoratus registraturae departamento sub immediate sequenti rubrica. 7. De regestratura. 1> Nullum departamentum regulationem magis deposcit. <2 Tria sunt archiva: Consilii, Studiorum et Croaticum. 3 Nullus inter haec nexus, diversi regestrantes, claves difformes, quarum tamen nulla regulata est. 4 In ipso Consilii Archivo quot individua, tot ferme claves, et hanc quisque secretam ferme pro se ita servat ut eo absente alter in eius

regulationem magis deposcit. <2 Tria sunt archiva: Consilii, Studiorum et Croaticum. 3 Nullus inter haec nexus, diversi regestrantes, claves difformes, quarum tamen nulla regulata est. 4 In ipso Consilii Archivo quot individua, tot ferme claves, et hanc quisque secretam ferme pro se ita servat ut eo absente alter in eius departamento nihil possit reperire. 5 Archivum Studiorum cum coepit, regestrantibus nulla instructio, nulla clavis data, sed tota regestratio eorum arbitrio relicta fuit. 6 Inde

7 Croaticum ordinate certe regestratum est, sed non per clavem fasciculorum, sed instrumentorum, quae clavis vastitati actorum Consilii huius convenire non potest. 8 Multa de manipulatione regestraturae in instructione Consilii, in eius supplemento, et in confecto circa Archivum Croaticum protocollo continentur, sed quae theoretice nimis dicta practicam regestrationis manipulationem vix possunt regulare. 9 Quare ego omnia archiva coadunanda, clavim Excelsae Cancellariae adoptandam, decretorium pro inchoanda nova

protocollo continentur, sed quae theoretice nimis dicta practicam regestrationis manipulationem vix possunt regulare. 9 Quare ego omnia archiva coadunanda, clavim Excelsae Cancellariae adoptandam, decretorium pro inchoanda nova manipulatione terminum constituendum, et, quia manipulationis huius praeter dominum secretarium Michalkovich hic nemo gnarus est, unum e regestratura Excelsae Cancellariae individuum pro inducendo hoc mechanismo evocandum, ac sic demum praecedentia acta incipiendo a postremo anno retrograde novae clavi conformanda

8. De coordinatione status personalis. 1 Ut vel proiectatae quattuor commissiones consistere possint, legalis 22 consiliariorum numerus omnino necessarius evadit. 2 Si Praeses, Primas, Tavernicus, et Thesaurarius, qui a referendo dispensati sunt, et comes Iosephus Erdödy, qui sine stipendio servit, non computentur, actu nonnisi 16 consiliarii numerantur, adeoque desunt sex qui, ut agenda ad ordinatam consistentiam ponantur, suppleri deberent. 3 Singula

De coordinatione status personalis. 1 Ut vel proiectatae quattuor commissiones consistere possint, legalis 22 consiliariorum numerus omnino necessarius evadit. 2 Si Praeses, Primas, Tavernicus, et Thesaurarius, qui a referendo dispensati sunt, et comes Iosephus Erdödy, qui sine stipendio servit, non computentur, actu nonnisi 16 consiliarii numerantur, adeoque desunt sex qui, ut agenda ad ordinatam consistentiam ponantur, suppleri deberent. 3 Singula commissio suo secretario, concipista, et

sunt, et comes Iosephus Erdödy, qui sine stipendio servit, non computentur, actu nonnisi 16 consiliarii numerantur, adeoque desunt sex qui, ut agenda ad ordinatam consistentiam ponantur, suppleri deberent. 3 Singula commissio suo secretario, concipista, et cancellista providenda sicque actuarii commissionum abrogandi videntur, adeoque cum actu non nisi tres sint concipistae, unus adhuc benigne adiciendus videretur. 4 E converso, cum in hoc systemate longe plures quam antea e pleno dimanarent expeditiones, iam vero

et cancellista providenda sicque actuarii commissionum abrogandi videntur, adeoque cum actu non nisi tres sint concipistae, unus adhuc benigne adiciendus videretur. 4 E converso, cum in hoc systemate longe plures quam antea e pleno dimanarent expeditiones, iam vero et his et commissionibus quattuor secretarii vix sufficerent, duo adhuc aut adminus unum secretarium titulo etiam infirmitatis, vel legalis absentiae benigne adiciendum existimarem. 5 Cum sublatione interioris protocolli tres statim individua remanerent.

providenda sicque actuarii commissionum abrogandi videntur, adeoque cum actu non nisi tres sint concipistae, unus adhuc benigne adiciendus videretur. 4 E converso, cum in hoc systemate longe plures quam antea e pleno dimanarent expeditiones, iam vero et his et commissionibus quattuor secretarii vix sufficerent, duo adhuc aut adminus unum secretarium titulo etiam infirmitatis, vel legalis absentiae benigne adiciendum existimarem. 5 Cum sublatione interioris protocolli tres statim individua remanerent.

adminus unum secretarium titulo etiam infirmitatis, vel legalis absentiae benigne adiciendum existimarem. 5 Cum sublatione interioris protocolli tres statim individua remanerent. 6 E converso protocollistae exhibitorum, qui actu etiam unum adiunctum et duos accessistas occupat, hi ultro relinquendi, immo fortasse titulo tabellae periodicae et cumularis unus adhuc cancellista addendus foret. 7 Cum tamen inducta exhibitorum clausura cancellistae hi haud semper occuparentur, tam hi quam ad alia departamenta

existimarem. 5 Cum sublatione interioris protocolli tres statim individua remanerent. 6 E converso protocollistae exhibitorum, qui actu etiam unum adiunctum et duos accessistas occupat, hi ultro relinquendi, immo fortasse titulo tabellae periodicae et cumularis unus adhuc cancellista addendus foret. 7 Cum tamen inducta exhibitorum clausura cancellistae hi haud semper occuparentur, tam hi quam ad alia departamenta applicandi cancellistae ad residuum tempus in cancellis exigendum generaliter adstringi

accessistas occupabat. 11 Hi in hoc systemate ad cancellos reduci, e converso operaturo in expeditura vice-regestratori tres adiungi deberent. 12> Regestratura unicum hactenus accessistam occupabat. <13 Et vero pro currenti manipulatione vix ultra, aut uno ad summum indigeret. 14 Verum inducta nova clavi pro anteactorum ad eandem clavim reductione penes adiunctum regestratoris tria adminus individua constituenda existimarem. 15 Officium

uno ad summum indigeret. 14 Verum inducta nova clavi pro anteactorum ad eandem clavim reductione penes adiunctum regestratoris tria adminus individua constituenda existimarem. 15 Officium exactoratus praeter vice-exactorem quinque consultores et tres revisores rationum, unum expeditorem, quinque cancellistas, et septem accessistas habet. 16 Et tamen dominus exactor auctionem individuorum continuo urget. 17 Commissariatus provincialis non nisi unum secretarium et duos cancellistas

pro anteactorum ad eandem clavim reductione penes adiunctum regestratoris tria adminus individua constituenda existimarem. 15 Officium exactoratus praeter vice-exactorem quinque consultores et tres revisores rationum, unum expeditorem, quinque cancellistas, et septem accessistas habet. 16 Et tamen dominus exactor auctionem individuorum continuo urget. 17 Commissariatus provincialis non nisi unum secretarium et duos cancellistas occupat. 18 Quare tam hoc quam et exactoratu in

penes adiunctum regestratoris tria adminus individua constituenda existimarem. 15 Officium exactoratus praeter vice-exactorem quinque consultores et tres revisores rationum, unum expeditorem, quinque cancellistas, et septem accessistas habet. 16 Et tamen dominus exactor auctionem individuorum continuo urget. 17 Commissariatus provincialis non nisi unum secretarium et duos cancellistas occupat. 18 Quare tam hoc quam et exactoratu in statu quo relicto, praescindendo item ab

quinque consultores et tres revisores rationum, unum expeditorem, quinque cancellistas, et septem accessistas habet. 16 Et tamen dominus exactor auctionem individuorum continuo urget. 17 Commissariatus provincialis non nisi unum secretarium et duos cancellistas occupat. 18 Quare tam hoc quam et exactoratu in statu quo relicto, praescindendo item ab officialibus, utpote expeditore, regestratore, et suo vices gerente protocollista, concipistis, secretariis, et consiliariis, sequens duci posse

cancellistas, et septem accessistas habet. 16 Et tamen dominus exactor auctionem individuorum continuo urget. 17 Commissariatus provincialis non nisi unum secretarium et duos cancellistas occupat. 18 Quare tam hoc quam et exactoratu in statu quo relicto, praescindendo item ab officialibus, utpote expeditore, regestratore, et suo vices gerente protocollista, concipistis, secretariis, et consiliariis, sequens duci posse bilanx videtur. 19 Consilium habet 12 cancellistas et 18

continuo urget. 17 Commissariatus provincialis non nisi unum secretarium et duos cancellistas occupat. 18 Quare tam hoc quam et exactoratu in statu quo relicto, praescindendo item ab officialibus, utpote expeditore, regestratore, et suo vices gerente protocollista, concipistis, secretariis, et consiliariis, sequens duci posse bilanx videtur. 19 Consilium habet 12 cancellistas et 18 accessistas, adeoque 30 individua; in moderna providentia nonnisi 7 cancellistas et 12 accessistas,

non nisi unum secretarium et duos cancellistas occupat. 18 Quare tam hoc quam et exactoratu in statu quo relicto, praescindendo item ab officialibus, utpote expeditore, regestratore, et suo vices gerente protocollista, concipistis, secretariis, et consiliariis, sequens duci posse bilanx videtur. 19 Consilium habet 12 cancellistas et 18 accessistas, adeoque 30 individua; in moderna providentia nonnisi 7 cancellistas et 12 accessistas, adeoque universim 19, ad cancellos habet. 20 Et ideo tot

quam et exactoratu in statu quo relicto, praescindendo item ab officialibus, utpote expeditore, regestratore, et suo vices gerente protocollista, concipistis, secretariis, et consiliariis, sequens duci posse bilanx videtur. 19 Consilium habet 12 cancellistas et 18 accessistas, adeoque 30 individua; in moderna providentia nonnisi 7 cancellistas et 12 accessistas, adeoque universim 19, ad cancellos habet. 20 Et ideo tot diurnistis et fileratistis uti, porro tam notabiles in typographum impensas facere debet.

regestratore, et suo vices gerente protocollista, concipistis, secretariis, et consiliariis, sequens duci posse bilanx videtur. 19 Consilium habet 12 cancellistas et 18 accessistas, adeoque 30 individua; in moderna providentia nonnisi 7 cancellistas et 12 accessistas, adeoque universim 19, ad cancellos habet. 20 Et ideo tot diurnistis et fileratistis uti, porro tam notabiles in typographum impensas facere debet. 21 In hoc systemate tres ad exhibitorum, tres ad expedituram, quinque ad

et consiliariis, sequens duci posse bilanx videtur. 19 Consilium habet 12 cancellistas et 18 accessistas, adeoque 30 individua; in moderna providentia nonnisi 7 cancellistas et 12 accessistas, adeoque universim 19, ad cancellos habet. 20 Et ideo tot diurnistis et fileratistis uti, porro tam notabiles in typographum impensas facere debet. 21 In hoc systemate tres ad exhibitorum, tres ad expedituram, quinque ad regestraturam applicatis non nisi undecim subiecta occuparentur, et adhuc tres ad

sequens duci posse bilanx videtur. 19 Consilium habet 12 cancellistas et 18 accessistas, adeoque 30 individua; in moderna providentia nonnisi 7 cancellistas et 12 accessistas, adeoque universim 19, ad cancellos habet. 20 Et ideo tot diurnistis et fileratistis uti, porro tam notabiles in typographum impensas facere debet. 21 In hoc systemate tres ad exhibitorum, tres ad expedituram, quinque ad regestraturam applicatis non nisi undecim subiecta occuparentur, et adhuc tres ad exhibitorum

habet. 20 Et ideo tot diurnistis et fileratistis uti, porro tam notabiles in typographum impensas facere debet. 21 In hoc systemate tres ad exhibitorum, tres ad expedituram, quinque ad regestraturam applicatis non nisi undecim subiecta occuparentur, et adhuc tres ad exhibitorum applicandorum saepe usus fieri posset; per consequens remanerent pro cancellis 19 individua. 22 Quid, quod in praesens omnes ad quamcunque commissionem applicati statim a cancellis remaneant, quod sublato actuariatu aeque cessaret.

19 individua. 22 Quid, quod in praesens omnes ad quamcunque commissionem applicati statim a cancellis remaneant, quod sublato actuariatu aeque cessaret. 23 Verum quidem est quod in hoc systemate unus adhuc secretarius, unus concipista, et unus regestratoris adiunctus induci deberet. 24 Verum secretarii antea etiam quinque praefuerunt; protocollista cum 900 florenorum salario cessaret, adeoque fundum pro quarto concipista, et adiciendis titulo adiuncti uni cancellistae 100 florenos

quidem est quod in hoc systemate unus adhuc secretarius, unus concipista, et unus regestratoris adiunctus induci deberet. 24 Verum secretarii antea etiam quinque praefuerunt; protocollista cum 900 florenorum salario cessaret, adeoque fundum pro quarto concipista, et adiciendis titulo adiuncti uni cancellistae 100 florenos 8,24 900 florenorum] sic | 100 florenos] pro abbreviatura fl. scripsi praeberet. 25 Quod supremum

abbreviatura fl. scripsi praeberet. 25 Quod supremum est, cum ii, qui scripturisticis laboribus regiis se devoverunt, aut nullam, aut non nisi tardam plane meliorandae sortis suae habeant perspectivam, et aequitas et humanitas exigere videtur ut ab exemplo excelsae Camerae hic quoque inter cancellistas et accessistas classificatio salariorum inducatur. 26 Fortasse primae cancellistarum classi 600, secundae 500, tertiae 400 florenorum pro cancellistis, pro

fl. scripsi praeberet. 25 Quod supremum est, cum ii, qui scripturisticis laboribus regiis se devoverunt, aut nullam, aut non nisi tardam plane meliorandae sortis suae habeant perspectivam, et aequitas et humanitas exigere videtur ut ab exemplo excelsae Camerae hic quoque inter cancellistas et accessistas classificatio salariorum inducatur. 26 Fortasse primae cancellistarum classi 600, secundae 500, tertiae 400 florenorum pro cancellistis, pro

Quod supremum est, cum ii, qui scripturisticis laboribus regiis se devoverunt, aut nullam, aut non nisi tardam plane meliorandae sortis suae habeant perspectivam, et aequitas et humanitas exigere videtur ut ab exemplo excelsae Camerae hic quoque inter cancellistas et accessistas classificatio salariorum inducatur. 26 Fortasse primae cancellistarum classi 600, secundae 500, tertiae 400 florenorum pro cancellistis, pro accessistis vero, cum hi eundem plane cum cancellistis laborem peragant,

laborem peragant, primae classi 300, secundae 250, tertiae 200 florenorum salarium constitui posset. 27 Quot autem ad singulam classem referendi sint, altiori loco determinandum veniret. 9. De materiarum consignatione et distributione. 1 Summe generalia totius administrationis capita ad politicum, oeconomicum, militare, et iudiciale referuntur. 2 Singulum hoc genus diversas negotiorum species complectitur

altiori loco determinandum veniret. 9. De materiarum consignatione et distributione. 1 Summe generalia totius administrationis capita ad politicum, oeconomicum, militare, et iudiciale referuntur. 2 Singulum hoc genus diversas negotiorum species complectitur quae iterum in complura individualia capita dividuntur. 3 Publico-Politica et coniungi et dividi possunt; nimirum si ad illa

oeconomicum, militare, et iudiciale referuntur. 2 Singulum hoc genus diversas negotiorum species complectitur quae iterum in complura individualia capita dividuntur. 3 Publico-Politica et coniungi et dividi possunt; nimirum si ad illa referantur ea, quae totum in concreto statum publicum, ad hoc, quae singulares politicae administrationis partes concernunt. 4 Sub classem politicorum etiam ecclesiastica religionaria et

militare, et iudiciale referuntur. 2 Singulum hoc genus diversas negotiorum species complectitur quae iterum in complura individualia capita dividuntur. 3 Publico-Politica et coniungi et dividi possunt; nimirum si ad illa referantur ea, quae totum in concreto statum publicum, ad hoc, quae singulares politicae administrationis partes concernunt. 4 Sub classem politicorum etiam ecclesiastica religionaria et

et coniungi et dividi possunt; nimirum si ad illa referantur ea, quae totum in concreto statum publicum, ad hoc, quae singulares politicae administrationis partes concernunt. 4 Sub classem politicorum etiam ecclesiastica religionaria et litteraria veniunt quamquam vulgari acceptione distinctum genus constituere existimentur. 5 Oeconomica negotia tres maxime generales species complectuntur: oeconomiam publicam,

litteraria veniunt quamquam vulgari acceptione distinctum genus constituere existimentur. 5 Oeconomica negotia tres maxime generales species complectuntur: oeconomiam publicam, commercialia, et politiam. 6 Sub nomine militarium in administratione politica tantum commissariatica et exactoralia venire possunt. 7 Hoc solutionem, illud vero officium provisionem militiae curat.

negotia tres maxime generales species complectuntur: oeconomiam publicam, commercialia, et politiam. 6 Sub nomine militarium in administratione politica tantum commissariatica et exactoralia venire possunt. 7 Hoc solutionem, illud vero officium provisionem militiae curat. 8 Iuridica extra sphaeram quidem Consilii constituuntur. 9 Cum tamen de eo providere, ne alicui iustitiae administratio

exactoralia venire possunt. 7 Hoc solutionem, illud vero officium provisionem militiae curat. 8 Iuridica extra sphaeram quidem Consilii constituuntur. 9 Cum tamen de eo providere, ne alicui iustitiae administratio denegetur et ut eadem praescripta legibus forma administretur, ad politicam pertineat manipulationem, virtute benignae Consilio elargitae instructionis duo haec puncta deberent quidem per illud manipulari, usus tamen invaluit ut Consilium in eiusmodi obiecta, nisi per positivum

12 negotiorum generales species videtur quidem ordinatissime fieri posse; quia tamen usus rerum plerumque methodicas eiusmodi partitiones excludit, habita ad praxim reflexione omnia negotia in ecclesiastica, commissariatica, politica, et oeconomica dividenda videntur. 9,10 in ecclesiastica… videntur] manu altera adscriptum | ecclesiastica] eccleastica 11 Prima negotiorum classis universim in

dividenda videntur. 9,10 in ecclesiastica… videntur] manu altera adscriptum | ecclesiastica] eccleastica 11 Prima negotiorum classis universim in ecclesiastica et religionaria dividenda videtur. 12 Negotia dispensationum in matrimoniis, et a votis sollemnibus, abusus item, qui in re indulgentiarum,

11 Prima negotiorum classis universim in ecclesiastica et religionaria dividenda videtur. 12 Negotia dispensationum in matrimoniis, et a votis sollemnibus, abusus item, qui in re indulgentiarum, piarum peregrinationum, et confraternitatum irrepserunt, ad religionaria potius, quam ecclesiastica pertinere videbantur. 13

religionaria dividenda videtur. 12 Negotia dispensationum in matrimoniis, et a votis sollemnibus, abusus item, qui in re indulgentiarum, piarum peregrinationum, et confraternitatum irrepserunt, ad religionaria potius, quam ecclesiastica pertinere videbantur. 13 Ecclestiastica omnia ad sex capita revocanda existimantur: 1mo ad negotia cum Sede Apostolica vertentia, 2do ad

pertinere videbantur. 13 Ecclestiastica omnia ad sex capita revocanda existimantur: 1mo ad negotia cum Sede Apostolica vertentia, 2do ad disciplinam ecclesiasticam in genere spectantia, 3tio Ad negotia episcopos et eorum diaeceses, 4to parochias, 5to religiosos ordines, 6to Ad fundorum piorum administrationem concernentia. 14 Singula haec rubrica quae in individuo negotio involat consignatio sub A.

potestate asyli casibus magis ad politica spectare videatur. 16 Ecclesiastica Graeci non uniti ritus negotia ad concernentes rubricas sua serie illata sunt quoniam natura sua re ipsa huc referuntur. 17 Rubricam sextam in administrationem et inspectionem iterum dividere oportuit, quoniam natura piarum fundationum, quarum administratio immediata aliis incumbit, id exigebat. 18 Cum respectivas, quae certe numerosae sunt, rationes ipsi huic departamento curare incumbat, rationistas et

et inspectionem iterum dividere oportuit, quoniam natura piarum fundationum, quarum administratio immediata aliis incumbit, id exigebat. 18 Cum respectivas, quae certe numerosae sunt, rationes ipsi huic departamento curare incumbat, rationistas et consultores iisdem vel ex eo adiciendos 9,18 rationistas] addidit manus altera | adiciendos] addiciendos existimarem, quod si haec quoque ratiocinatio exactoratui Consilii deferantur, alioquin a proportione subiecta ibidem

alioquin a proportione subiecta ibidem deberent multiplicari. 19 Commissariatus provincialis circa provisionem militiae, exactoratus circa conservandum eius fundum, seu contributionem, versatur, et ideo proximam habent connexionem. 20 Provisio militiae in amictu, annona, habitatione seu dislocatione, et promotione seu transennis, ad commissariatum provincialem, quoad fundum eiusdem solutionis ad

exactoratus circa conservandum eius fundum, seu contributionem, versatur, et ideo proximam habent connexionem. 20 Provisio militiae in amictu, annona, habitatione seu dislocatione, et promotione seu transennis, ad commissariatum provincialem, quoad fundum eiusdem solutionis ad exactoratum refertur. 21 Huius iterum agenda ad tria summa capita referuntur, nimirum ad aequam repartitionem, promptam

seu transennis, ad commissariatum provincialem, quoad fundum eiusdem solutionis ad exactoratum refertur. 21 Huius iterum agenda ad tria summa capita referuntur, nimirum ad aequam repartitionem, promptam incassationem, et frugalem dispensationem contributionis. 22 Habet tamen singulum hoc departamentum particularia quaedam obiecta quae propter connexionem materiae eo referuntur, et quae consignatio sub B. individualiter exhibet.

nimirum ad aequam repartitionem, promptam incassationem, et frugalem dispensationem contributionis. 22 Habet tamen singulum hoc departamentum particularia quaedam obiecta quae propter connexionem materiae eo referuntur, et quae consignatio sub B. individualiter exhibet. 23 Publico-politica in publica, politica et litteraria dividi possunt. 24 Ad publica generatim ea,

hoc departamentum particularia quaedam obiecta quae propter connexionem materiae eo referuntur, et quae consignatio sub B. individualiter exhibet. 23 Publico-politica in publica, politica et litteraria dividi possunt. 24 Ad publica generatim ea, quae ad nexum cum Augusta Aula vel 9,24 Augusta… vel] in margine manu altera | quae ad] ad addidi

ea, quae ad nexum cum Augusta Aula vel 9,24 Augusta… vel] in margine manu altera | quae ad] ad addidi exteris provinciis pertinent, politica et sanitatis referuntur. 25 Politica potissimum regulandam comitatuum et civitatum administrationem, et promptam iustitiae, praesertim vindicativae, administrationem comprehendunt. 26

vel] in margine manu altera | quae ad] ad addidi exteris provinciis pertinent, politica et sanitatis referuntur. 25 Politica potissimum regulandam comitatuum et civitatum administrationem, et promptam iustitiae, praesertim vindicativae, administrationem comprehendunt. 26 Litteraria ad universitatem, scholas Latinas et nationales

ad] ad addidi exteris provinciis pertinent, politica et sanitatis referuntur. 25 Politica potissimum regulandam comitatuum et civitatum administrationem, et promptam iustitiae, praesertim vindicativae, administrationem comprehendunt. 26 Litteraria ad universitatem, scholas Latinas et nationales referuntur. 27 Singulum iterum hoc obiectum in

potissimum regulandam comitatuum et civitatum administrationem, et promptam iustitiae, praesertim vindicativae, administrationem comprehendunt. 26 Litteraria ad universitatem, scholas Latinas et nationales referuntur. 27 Singulum iterum hoc obiectum in politica, oeconomica et litteraria dividitur. 28 Habet tamen singula haec classis particularia quaedam obiecta, quae consignatio sub C. individualiter

administrationem comprehendunt. 26 Litteraria ad universitatem, scholas Latinas et nationales referuntur. 27 Singulum iterum hoc obiectum in politica, oeconomica et litteraria dividitur. 28 Habet tamen singula haec classis particularia quaedam obiecta, quae consignatio sub C. individualiter exhibet. 29 Producta et artefacta domestica augere et perficere ad oeconomiam publicam,

27 Singulum iterum hoc obiectum in politica, oeconomica et litteraria dividitur. 28 Habet tamen singula haec classis particularia quaedam obiecta, quae consignatio sub C. individualiter exhibet. 29 Producta et artefacta domestica augere et perficere ad oeconomiam publicam, horum distractionem promovere ad obiectum commercii pertinet. 30 Politia et ad politicam et ad oeconomicam rubricam referri potest. 31 Cum tamen

hoc obiectum in politica, oeconomica et litteraria dividitur. 28 Habet tamen singula haec classis particularia quaedam obiecta, quae consignatio sub C. individualiter exhibet. 29 Producta et artefacta domestica augere et perficere ad oeconomiam publicam, horum distractionem promovere ad obiectum commercii pertinet. 30 Politia et ad politicam et ad oeconomicam rubricam referri potest. 31 Cum tamen illa potissimum ad civitates

quae consignatio sub C. individualiter exhibet. 29 Producta et artefacta domestica augere et perficere ad oeconomiam publicam, horum distractionem promovere ad obiectum commercii pertinet. 30 Politia et ad politicam et ad oeconomicam rubricam referri potest. 31 Cum tamen illa potissimum ad civitates referatur, hae vero de systemate Hungariae intimum cum Camerali nexum habeant, tam haec quam stricte civitatensia ad classem oeconomicorum relata sunt. 32

sub C. individualiter exhibet. 29 Producta et artefacta domestica augere et perficere ad oeconomiam publicam, horum distractionem promovere ad obiectum commercii pertinet. 30 Politia et ad politicam et ad oeconomicam rubricam referri potest. 31 Cum tamen illa potissimum ad civitates referatur, hae vero de systemate Hungariae intimum cum Camerali nexum habeant, tam haec quam stricte civitatensia ad classem oeconomicorum relata sunt. 32 Individualia

A. I. Classis religionario-ecclesiasticorum. I.1 Religionaria. (4tae) 1-o De novatoribus in rebus fidei coercendis. (4tae) 2-o De procuranda festorum et ieiuniorum observatione. (4tae) 3-o De apostatis et catholicorum seductoribus. (3tiae) A.I.1,4 (3tiae)] ex 4tae correxit manus altera 4-o De exercitio religionis publico

Classis religionario-ecclesiasticorum. I.1 Religionaria. (4tae) 1-o De novatoribus in rebus fidei coercendis. (4tae) 2-o De procuranda festorum et ieiuniorum observatione. (4tae) 3-o De apostatis et catholicorum seductoribus. (3tiae) A.I.1,4 (3tiae)] ex 4tae correxit manus altera 4-o De exercitio religionis publico vel privato acatholicis aut non unitis concendendae.

7-o De sepulturae modo non unitorum. (4tae) 8-o De prolium Iudaicarum violenta abreptione. (4tae) 9-o De baptismo per obstetrices collato aut conferendo. (4tae) 10-o De dispensatione in rebus matrimonialibus et a votis solennibus. (4tae) 11-o De controversiis quoad spiritualem in personas militares iurisdictionem. (4tae) 12-o Circa emeritos militares qualiter copulandos. (4tae) 13-o De abusibus, qui in re indulgentiarum, piarum peregrinationum,

(4tae) 11-o De controversiis quoad spiritualem in personas militares iurisdictionem. (4tae) 12-o Circa emeritos militares qualiter copulandos. (4tae) 13-o De abusibus, qui in re indulgentiarum, piarum peregrinationum, confraternitatum, benedictionum, et concionum irrepserunt, corrigendis. (1mae) 14-o Negotium revisoratus librorum. I.2 Ecclesiastica, et in specie negotia cum Sede

confraternitatum, benedictionum, et concionum irrepserunt, corrigendis. (1mae) 14-o Negotium revisoratus librorum. I.2 Ecclesiastica, et in specie negotia cum Sede Apostolica vertentia, veluti (2dae) 15-o Negotium reservationum aut aliarum ex concordatis deductarum praetensionum. (4tae) 16-o Recursus pro benigne impertiendo placeto regio. (4tae) 17-o De honoribus aut

Apostolici etc. (4tae) 18-o De praeconisandis novis episcopatibus. II. Negotia disciplinam ecclesiasticam in genere respicientia. (4tae) 19-o De instituenda ordinata publicatione et procuranda exacta observatione benignarum resolutionum in rebus publico-ecclesiasticis. (4tae) 20-o De determinando a proportione populi missarum numero. (2dae) 21-o Causae irregularitatis et suspensionis a ministerio. (4tae) 22-o De censuris

(4tae) 19-o De instituenda ordinata publicatione et procuranda exacta observatione benignarum resolutionum in rebus publico-ecclesiasticis. (4tae) 20-o De determinando a proportione populi missarum numero. (2dae) 21-o Causae irregularitatis et suspensionis a ministerio. (4tae) 22-o De censuris ecclesiasticis et excommunicatione. (2dae) 23-o Quaestiones circa testamentorum confectionem et subsistentia eatenus peculiaria pro clero normalia. (2dae) 24-o Materia successionis clericorum

observatione benignarum resolutionum in rebus publico-ecclesiasticis. (4tae) 20-o De determinando a proportione populi missarum numero. (2dae) 21-o Causae irregularitatis et suspensionis a ministerio. (4tae) 22-o De censuris ecclesiasticis et excommunicatione. (2dae) 23-o Quaestiones circa testamentorum confectionem et subsistentia eatenus peculiaria pro clero normalia. (2dae) 24-o Materia successionis clericorum et acquisitionum ecclesiasticorum. (2dae) 25-o Revisio

(4tae) 20-o De determinando a proportione populi missarum numero. (2dae) 21-o Causae irregularitatis et suspensionis a ministerio. (4tae) 22-o De censuris ecclesiasticis et excommunicatione. (2dae) 23-o Quaestiones circa testamentorum confectionem et subsistentia eatenus peculiaria pro clero normalia. (2dae) 24-o Materia successionis clericorum et acquisitionum ecclesiasticorum. (2dae) 25-o Revisio directoriorum. (4tae) 26-o Negotia Congressus nationis Illyricae.

suspensionis a ministerio. (4tae) 22-o De censuris ecclesiasticis et excommunicatione. (2dae) 23-o Quaestiones circa testamentorum confectionem et subsistentia eatenus peculiaria pro clero normalia. (2dae) 24-o Materia successionis clericorum et acquisitionum ecclesiasticorum. (2dae) 25-o Revisio directoriorum. (4tae) 26-o Negotia Congressus nationis Illyricae. III. Negotia episcopos aut capitula in

nationis Illyricae. III. Negotia episcopos aut capitula in particulari concernentia. (2dae) 27-o Erectionis, divisionis, dotationis, aut e converso cum alio unionis archi- et episcopatum. (2dae) 28-o Materiae exemptionis a potestate et iurisdictione ordinarii episcopi. (2dae) 29-o Obiectum revindicationis parochiarum et districtuum exteris episcopis subiectarum. (2dae) 30-o Negotium internae regulationis

III. Negotia episcopos aut capitula in particulari concernentia. (2dae) 27-o Erectionis, divisionis, dotationis, aut e converso cum alio unionis archi- et episcopatum. (2dae) 28-o Materiae exemptionis a potestate et iurisdictione ordinarii episcopi. (2dae) 29-o Obiectum revindicationis parochiarum et districtuum exteris episcopis subiectarum. (2dae) 30-o Negotium internae regulationis et in statu bono conservationis seminariorum iunioris cleri.

(2dae) 27-o Erectionis, divisionis, dotationis, aut e converso cum alio unionis archi- et episcopatum. (2dae) 28-o Materiae exemptionis a potestate et iurisdictione ordinarii episcopi. (2dae) 29-o Obiectum revindicationis parochiarum et districtuum exteris episcopis subiectarum. (2dae) 30-o Negotium internae regulationis et in statu bono conservationis seminariorum iunioris cleri. (2dae) 31-o De recursibus quoad abusus potestatis ecclesiae contra episcopos et consistoria

et episcopatum. (2dae) 28-o Materiae exemptionis a potestate et iurisdictione ordinarii episcopi. (2dae) 29-o Obiectum revindicationis parochiarum et districtuum exteris episcopis subiectarum. (2dae) 30-o Negotium internae regulationis et in statu bono conservationis seminariorum iunioris cleri. (2dae) 31-o De recursibus quoad abusus potestatis ecclesiae contra episcopos et consistoria formandis. (2dae) 32-o Res diiudicationis statutorum cathedralium episcoporum.

parochiarum et districtuum exteris episcopis subiectarum. (2dae) 30-o Negotium internae regulationis et in statu bono conservationis seminariorum iunioris cleri. (2dae) 31-o De recursibus quoad abusus potestatis ecclesiae contra episcopos et consistoria formandis. (2dae) 32-o Res diiudicationis statutorum cathedralium episcoporum. (4tae) 33-o Obiecta beneficia simplicia tangentia. (3tiae) 34-o De fundo instructo in beneficiis collationi regiae subiectis. (4tae)

collationi regiae subiectis. (4tae) 35-o De proventibus si quos extranei praelati e diaecesibus Hungariae perciperent. (4tae) 36-o De visitationibus per episcopos non unitos faciendis. (4tae) 37-o De horum proventibus, ac in specie dimnicza et konak dictis. IV. Negotia Parochias Concernentia. (2dae) 38-o Obiecta quaestionis iuris patronatus et dotationis ecclesiarum. (1mae) 39-o Negotium novarum inducendarum, regulandarum, et dotandarum

episcopos non unitos faciendis. (4tae) 37-o De horum proventibus, ac in specie dimnicza et konak dictis. IV. Negotia Parochias Concernentia. (2dae) 38-o Obiecta quaestionis iuris patronatus et dotationis ecclesiarum. (1mae) 39-o Negotium novarum inducendarum, regulandarum, et dotandarum parochiarum. (1mae) 40-o De regulatione stolarum. (3tiae) 41-o Obiectum examinum religiosorum pro cura animarum applicandorum. (3tiae) 42-o

et konak dictis. IV. Negotia Parochias Concernentia. (2dae) 38-o Obiecta quaestionis iuris patronatus et dotationis ecclesiarum. (1mae) 39-o Negotium novarum inducendarum, regulandarum, et dotandarum parochiarum. (1mae) 40-o De regulatione stolarum. (3tiae) 41-o Obiectum examinum religiosorum pro cura animarum applicandorum. (3tiae) 42-o De faciendis e cassa parochum assignationibus. (3tiae) 43-o De numero poparum

parochiarum. (1mae) 40-o De regulatione stolarum. (3tiae) 41-o Obiectum examinum religiosorum pro cura animarum applicandorum. (3tiae) 42-o De faciendis e cassa parochum assignationibus. (3tiae) 43-o De numero poparum fungentium et non fungentium observando. (4tae) 44-o De diversis per parochos non unitos contra episcopos formatis querelis aut vicissim. V. Negotia Regulationem ordinum Religiosorum

V. Negotia Regulationem ordinum Religiosorum adtinentia. (2dae) 45-o De sufferendis, quae publico minus necessaria videbuntur, monasteriis. (1mae) 46-o De eorum, quae stabilientur, regulando activo et passivo statu. (1mae) 47-o De sufferenda penitus aut adminus restringenda mendicatione. (1mae) 48-o De regulanda eorum interna disciplina ad normam perfectae communitatis. (3tiae) 49-o De defigendo personarum in claustris numero. (2dae)

De sufferenda penitus aut adminus restringenda mendicatione. (1mae) 48-o De regulanda eorum interna disciplina ad normam perfectae communitatis. (3tiae) 49-o De defigendo personarum in claustris numero. (2dae) 50-o De discutiendo religiosorum instituto et statutis provincialibus, exindeque formanda ipsarum provinciarum regulatione quoad limites, capitula, electionem superiorum etc. (3tiae) 51-o De sufferendo provinciarum religiosarum cum exteris nexu et dependentia. (4tae) 52-o Obiectum

50-o De discutiendo religiosorum instituto et statutis provincialibus, exindeque formanda ipsarum provinciarum regulatione quoad limites, capitula, electionem superiorum etc. (3tiae) 51-o De sufferendo provinciarum religiosarum cum exteris nexu et dependentia. (4tae) 52-o Obiectum praescriptae ad depositionem professionis aetatis. (4tae) 53-o Negotium carcerum claustralium. (4tae) 54-o Particularium investigationum super emergentibus in claustris disordinibus. (2dae) 55-o De

ad depositionem professionis aetatis. (4tae) 53-o Negotium carcerum claustralium. (4tae) 54-o Particularium investigationum super emergentibus in claustris disordinibus. (2dae) 55-o De tertiariis aut aliis eiusmodi confraternitatibus sufferendis et aliis nefors in hac parte subsistentibus abusibus corrigendis. (4tae) 56-o Obiecta transpositionis pecuniarum Romam, aut ad extraneas religiosorum aedes. VI. De piis fundis, et quidem: a) de iis qui administrationi

eiusmodi confraternitatibus sufferendis et aliis nefors in hac parte subsistentibus abusibus corrigendis. (4tae) 56-o Obiecta transpositionis pecuniarum Romam, aut ad extraneas religiosorum aedes. VI. De piis fundis, et quidem: a) de iis qui administrationi commissionis subsunt. (3tiae) 57-o De administratione cassae proprie dictae parochorum. (1mae) 58-o De administratione bonorum aut capitalium abolitorum ordinum, uti et de pensionibus eorundem.

VI. De piis fundis, et quidem: a) de iis qui administrationi commissionis subsunt. (3tiae) 57-o De administratione cassae proprie dictae parochorum. (1mae) 58-o De administratione bonorum aut capitalium abolitorum ordinum, uti et de pensionibus eorundem. b) De iis qui tantum inspectioni commissionis subiacent. (3tiae) 59-o De quibusvis piis fundationibus ecclesias, seminaria, convictus, xenodochia,

confraternitates deletum correctorias concernentibus. (4tae) 60-o De harum, si in bonis subsistant, procuranda recta administratione; si vero capitalia sunt, citra scitum consilii non edictione, secura elocatione, et frugali dispositione. (3tiae) 61-o De rationibus universas pias fundationes concernentibus in tempore exigendis, revidendis, et rectificandis. (4tae) 62-o De infantibus ad xenodochium Szechenianum suscipiendis. (3tiae) 63-o De

subsistant, procuranda recta administratione; si vero capitalia sunt, citra scitum consilii non edictione, secura elocatione, et frugali dispositione. (3tiae) 61-o De rationibus universas pias fundationes concernentibus in tempore exigendis, revidendis, et rectificandis. (4tae) 62-o De infantibus ad xenodochium Szechenianum suscipiendis. (3tiae) 63-o De subsidio ecclesiastico ad cassam parochorum et fortificatorium. (4tae) 64-o De inalienabili fundo nationis Illyricae. (4tae) 65-o De

(3tiae) 61-o De rationibus universas pias fundationes concernentibus in tempore exigendis, revidendis, et rectificandis. (4tae) 62-o De infantibus ad xenodochium Szechenianum suscipiendis. (3tiae) 63-o De subsidio ecclesiastico ad cassam parochorum et fortificatorium. (4tae) 64-o De inalienabili fundo nationis Illyricae. (4tae) 65-o De fundo scholarum unitarum. B. Commissariatico-exactoralia.

(4tae) 65-o De fundo scholarum unitarum. B. Commissariatico-exactoralia. 1 Commissariatica (2dae) 1-o De provisione foeni, avenae, et annonae. (3tiae) 2-o De tabellis tri- et semestralibus, et computibus. (2dae) 3-o De promotione militiae seu transenis, et praestandis eidem praeiuncturis. (2dae) 4-o De promotione bellicae supellectilis. (4tae) 5-o Negotia amictuum

B. Commissariatico-exactoralia. 1 Commissariatica (2dae) 1-o De provisione foeni, avenae, et annonae. (3tiae) 2-o De tabellis tri- et semestralibus, et computibus. (2dae) 3-o De promotione militiae seu transenis, et praestandis eidem praeiuncturis. (2dae) 4-o De promotione bellicae supellectilis. (4tae) 5-o Negotia amictuum militarium. (4tae) 6-o De domibus

B. Commissariatico-exactoralia. 1 Commissariatica (2dae) 1-o De provisione foeni, avenae, et annonae. (3tiae) 2-o De tabellis tri- et semestralibus, et computibus. (2dae) 3-o De promotione militiae seu transenis, et praestandis eidem praeiuncturis. (2dae) 4-o De promotione bellicae supellectilis. (4tae) 5-o Negotia amictuum militarium. (4tae) 6-o De domibus pulverariis, et

1 Commissariatica (2dae) 1-o De provisione foeni, avenae, et annonae. (3tiae) 2-o De tabellis tri- et semestralibus, et computibus. (2dae) 3-o De promotione militiae seu transenis, et praestandis eidem praeiuncturis. (2dae) 4-o De promotione bellicae supellectilis. (4tae) 5-o Negotia amictuum militarium. (4tae) 6-o De domibus pulverariis, et annonariis. (4tae) 7-o De pulvere pirio et coctura salis nitri.

semestralibus, et computibus. (2dae) 3-o De promotione militiae seu transenis, et praestandis eidem praeiuncturis. (2dae) 4-o De promotione bellicae supellectilis. (4tae) 5-o Negotia amictuum militarium. (4tae) 6-o De domibus pulverariis, et annonariis. (4tae) 7-o De pulvere pirio et coctura salis nitri. (4tae) 8-o De dislocatione cum in plano, tum artiori. (3tiae) 9-o De cassarnis, domibus quarterialibus, et magazinis. (2dae) 10-o De statutione tironum.

promotione militiae seu transenis, et praestandis eidem praeiuncturis. (2dae) 4-o De promotione bellicae supellectilis. (4tae) 5-o Negotia amictuum militarium. (4tae) 6-o De domibus pulverariis, et annonariis. (4tae) 7-o De pulvere pirio et coctura salis nitri. (4tae) 8-o De dislocatione cum in plano, tum artiori. (3tiae) 9-o De cassarnis, domibus quarterialibus, et magazinis. (2dae) 10-o De statutione tironum. (4tae) 11-o De conductione et locis collectaculorum

5-o Negotia amictuum militarium. (4tae) 6-o De domibus pulverariis, et annonariis. (4tae) 7-o De pulvere pirio et coctura salis nitri. (4tae) 8-o De dislocatione cum in plano, tum artiori. (3tiae) 9-o De cassarnis, domibus quarterialibus, et magazinis. (2dae) 10-o De statutione tironum. (4tae) 11-o De conductione et locis collectaculorum militarium. (4tae) 12-o De excessibus militaribus complanandis. ! 13-o De instantiis

(4tae) 7-o De pulvere pirio et coctura salis nitri. (4tae) 8-o De dislocatione cum in plano, tum artiori. (3tiae) 9-o De cassarnis, domibus quarterialibus, et magazinis. (2dae) 10-o De statutione tironum. (4tae) 11-o De conductione et locis collectaculorum militarium. (4tae) 12-o De excessibus militaribus complanandis. ! 13-o De instantiis eorum qui a legionibus dimitti B.1,13 classis numerus deest

B.1,13 classis numerus deest | dimitti] corr. ex admitti petunt. (3tiae) 14-o De ablicentiatis. (3tiae) 15-o De dimissis ad thermas. (4tae) 16-o De desertoribus intercipiendis et taglia interceptorum. (4tae) 17-o De fautoribus desertorum puniendis. (4tae) 18-o De iis qui fine vitandae militiae se mutilarunt. (4tae) 19-o De reciprocis provincialium et militarium debitis. (4tae) 20-o De restantiis et

dimissis ad thermas. (4tae) 16-o De desertoribus intercipiendis et taglia interceptorum. (4tae) 17-o De fautoribus desertorum puniendis. (4tae) 18-o De iis qui fine vitandae militiae se mutilarunt. (4tae) 19-o De reciprocis provincialium et militarium debitis. (4tae) 20-o De restantiis et convictionibus emeritorum militarium aerario regio compensandis. (4tae) 21-o De cautionibus militarium ducere volentium. (4tae) 22-o De invalidis patentali trium denariorum stipendio

intercipiendis et taglia interceptorum. (4tae) 17-o De fautoribus desertorum puniendis. (4tae) 18-o De iis qui fine vitandae militiae se mutilarunt. (4tae) 19-o De reciprocis provincialium et militarium debitis. (4tae) 20-o De restantiis et convictionibus emeritorum militarium aerario regio compensandis. (4tae) 21-o De cautionibus militarium ducere volentium. (4tae) 22-o De invalidis patentali trium denariorum stipendio gaudentibus. (4tae) 23-o De militarium viduis et prolibus

restantiis et convictionibus emeritorum militarium aerario regio compensandis. (4tae) 21-o De cautionibus militarium ducere volentium. (4tae) 22-o De invalidis patentali trium denariorum stipendio gaudentibus. (4tae) 23-o De militarium viduis et prolibus pensione providendis. (4tae) 24-o De caducitate, testamentis, et legatis militarium personarum. (4tae) 25-o De uniformi tessera per emeritos officiales gerenda, eorumque charactere. (4tae) 26-o De militibus ad labores publicos, utpote viarum

(4tae) 21-o De cautionibus militarium ducere volentium. (4tae) 22-o De invalidis patentali trium denariorum stipendio gaudentibus. (4tae) 23-o De militarium viduis et prolibus pensione providendis. (4tae) 24-o De caducitate, testamentis, et legatis militarium personarum. (4tae) 25-o De uniformi tessera per emeritos officiales gerenda, eorumque charactere. (4tae) 26-o De militibus ad labores publicos, utpote viarum reparationes etc. adhibendis.

publicos, utpote viarum reparationes etc. adhibendis. 2 Exactoralia. De aequa contributionis repartitione. (3tiae) 27-o De systemate conscriptionis, dicationis, et repartitionis quanti. (4tae) 28-o De querelis contra improportionatam contributionem positis. (4tae) 29-o De ignobilibus etiam in locis praedialibus ad ecclesias pertinentibus contributioni subiiciendis. (4tae) 30-o De armalistarum

quanti. (4tae) 28-o De querelis contra improportionatam contributionem positis. (4tae) 29-o De ignobilibus etiam in locis praedialibus ad ecclesias pertinentibus contributioni subiiciendis. (4tae) 30-o De armalistarum conscriptione et taxatione. (3tiae) 31-o De rectificatione portarum. (3tiae) 32-o De contributione et taxa tolerantiali Iudaeorum. b) De prompta eius incassatione. (4tae)

praedialibus ad ecclesias pertinentibus contributioni subiiciendis. (4tae) 30-o De armalistarum conscriptione et taxatione. (3tiae) 31-o De rectificatione portarum. (3tiae) 32-o De contributione et taxa tolerantiali Iudaeorum. b) De prompta eius incassatione. (4tae) 33-o De iudicum pagensium numero, constitutione, electione, et instructione. (3tiae) 34-o De perceptorum instructione et manipulatione.

portarum. (3tiae) 32-o De contributione et taxa tolerantiali Iudaeorum. b) De prompta eius incassatione. (4tae) 33-o De iudicum pagensium numero, constitutione, electione, et instructione. (3tiae) 34-o De perceptorum instructione et manipulatione. (3tiae) 35-o De rationibus, replicis, restantiis, et convictionibus perceptorum comitatuum et civitatum. (4tae) 36-o De executionibus domesticis et militaribus,

32-o De contributione et taxa tolerantiali Iudaeorum. b) De prompta eius incassatione. (4tae) 33-o De iudicum pagensium numero, constitutione, electione, et instructione. (3tiae) 34-o De perceptorum instructione et manipulatione. (3tiae) 35-o De rationibus, replicis, restantiis, et convictionibus perceptorum comitatuum et civitatum. (4tae) 36-o De executionibus domesticis et militaribus, praecavendisque ea in re excessibus. (4tae) 37-o De

b) De prompta eius incassatione. (4tae) 33-o De iudicum pagensium numero, constitutione, electione, et instructione. (3tiae) 34-o De perceptorum instructione et manipulatione. (3tiae) 35-o De rationibus, replicis, restantiis, et convictionibus perceptorum comitatuum et civitatum. (4tae) 36-o De executionibus domesticis et militaribus, praecavendisque ea in re excessibus. (4tae) 37-o De collectis impediendis. (3tiae) 38-o De bimestralibus cassae,

(4tae) 33-o De iudicum pagensium numero, constitutione, electione, et instructione. (3tiae) 34-o De perceptorum instructione et manipulatione. (3tiae) 35-o De rationibus, replicis, restantiis, et convictionibus perceptorum comitatuum et civitatum. (4tae) 36-o De executionibus domesticis et militaribus, praecavendisque ea in re excessibus. (4tae) 37-o De collectis impediendis. (3tiae) 38-o De bimestralibus cassae, restantium vero locorum semestralibus tabellis.

electione, et instructione. (3tiae) 34-o De perceptorum instructione et manipulatione. (3tiae) 35-o De rationibus, replicis, restantiis, et convictionibus perceptorum comitatuum et civitatum. (4tae) 36-o De executionibus domesticis et militaribus, praecavendisque ea in re excessibus. (4tae) 37-o De collectis impediendis. (3tiae) 38-o De bimestralibus cassae, restantium vero locorum semestralibus tabellis. (4tae) 39-o De cassis contributionalibus visitandis, secretis

mulctis pecuniariis indebite desumptis vel male applicatis. (4tae) 41-o De debitis communitatum. (3tiae) 42-o De reddendis earum rationibus. c) De frugali eius dispensatione. (3tiae) 43-o De salariis et diurnis magistratualium et servitorum. (3tiae) 44-o De comessationibus et dispendiis e cassa contributionali non faciendis. (4tae) 45-o De servitoribus et operis publicis ad privatos usus non applicandis. (4tae) 46-o De praeiuncturis

desumptis vel male applicatis. (4tae) 41-o De debitis communitatum. (3tiae) 42-o De reddendis earum rationibus. c) De frugali eius dispensatione. (3tiae) 43-o De salariis et diurnis magistratualium et servitorum. (3tiae) 44-o De comessationibus et dispendiis e cassa contributionali non faciendis. (4tae) 45-o De servitoribus et operis publicis ad privatos usus non applicandis. (4tae) 46-o De praeiuncturis magistratualium. (3tiae)

debitis communitatum. (3tiae) 42-o De reddendis earum rationibus. c) De frugali eius dispensatione. (3tiae) 43-o De salariis et diurnis magistratualium et servitorum. (3tiae) 44-o De comessationibus et dispendiis e cassa contributionali non faciendis. (4tae) 45-o De servitoribus et operis publicis ad privatos usus non applicandis. (4tae) 46-o De praeiuncturis magistratualium. (3tiae) 47-o De domibus comitatuum aliisque accessoriis aedificiis

c) De frugali eius dispensatione. (3tiae) 43-o De salariis et diurnis magistratualium et servitorum. (3tiae) 44-o De comessationibus et dispendiis e cassa contributionali non faciendis. (4tae) 45-o De servitoribus et operis publicis ad privatos usus non applicandis. (4tae) 46-o De praeiuncturis magistratualium. (3tiae) 47-o De domibus comitatuum aliisque accessoriis aedificiis erigendis. (3tiae) 48-o De habitationibus magistratualium in comitatibus, ubi

3 Accessoria. (5tae) 52-o De impopulatione, seu tabellae conscriptionis animarum. (5tae) 53-o Tabellae conscriptionis frugum procreatarum. (5tae) 54-o Tabellae de seminatura vernali et autumnali. (5tae) 55-o Tabellae pretii rerum victualium. C. Publico-Politica. 1 I. Publica, quae augustam Aulam, totum Regni statum, aut

1 I. Publica, quae augustam Aulam, totum Regni statum, aut nexum cum exteris provinciis concernunt. (4tae) 1-o Circa itinera Suarum Maiestatum vel ablegatorum exterarum provinciarum. (6tae) 2-o De diversis honorum, characterum, et dignitatum gradibus variis collatis. (3tiae) 3-o De praeparatoriis pro concursu diaetali dispositionibus faciendis. (4tae) 4-o De exigenda indigenatus taxa. (3tiae) 5-o De limitaneis differentiis tam inter regnum et regnum, quam inter

2-o De diversis honorum, characterum, et dignitatum gradibus variis collatis. (3tiae) 3-o De praeparatoriis pro concursu diaetali dispositionibus faciendis. (4tae) 4-o De exigenda indigenatus taxa. (3tiae) 5-o De limitaneis differentiis tam inter regnum et regnum, quam inter comitatibus. (2dae) 6-o De viis facti speciem tumultus involventibus. (4tae) 7-o De auferendis a rusticis armis. (4tae) 8-o De impedienda e Regno emigratione, de emissariis, falsis conductoribus, et eorum fautoribus.

differentiis tam inter regnum et regnum, quam inter comitatibus. (2dae) 6-o De viis facti speciem tumultus involventibus. (4tae) 7-o De auferendis a rusticis armis. (4tae) 8-o De impedienda e Regno emigratione, de emissariis, falsis conductoribus, et eorum fautoribus. (4tae) 9-o De correspondentia ad exteras provincias, praesertim Romam. (4tae) 10-o De haereditatibus in exteris provinciis adeundis. (4tae) 11-o De re monetaria, seu de earum devalvatione, eductione, et adulteratione.

falsis conductoribus, et eorum fautoribus. (4tae) 9-o De correspondentia ad exteras provincias, praesertim Romam. (4tae) 10-o De haereditatibus in exteris provinciis adeundis. (4tae) 11-o De re monetaria, seu de earum devalvatione, eductione, et adulteratione. (4tae) 12-o Negotia turmae praetorianae. (4tae) 13-o Negotia domus fiduciariae. (4tae) 14-o Negotia domus correctoriae. C.1.I,14 post titulum 14. deleti duo

postae quaerelis. III. Sanitatis negotia. (3tiae) 19-o De linea pestilentiali. (3tiae) 20-o De contumacialibus stationibus. (4tae) 21-o De regulandis medicis, chirurgis, pharmacopoeis, et obstetricibus. (3tiae) 22-o De regulandis cryptis, coemeteriis, et funebralibus caeremoniis. (4tae) 23-o De arsenico cum cautela distrahendo. ! 24-o De praecavenda pecorum lue ! 25-o De inducenda et regulanda

Sanitatis negotia. (3tiae) 19-o De linea pestilentiali. (3tiae) 20-o De contumacialibus stationibus. (4tae) 21-o De regulandis medicis, chirurgis, pharmacopoeis, et obstetricibus. (3tiae) 22-o De regulandis cryptis, coemeteriis, et funebralibus caeremoniis. (4tae) 23-o De arsenico cum cautela distrahendo. ! 24-o De praecavenda pecorum lue ! 25-o De inducenda et regulanda schola veterinaria. C.1.III

pharmacopoeis, et obstetricibus. (3tiae) 22-o De regulandis cryptis, coemeteriis, et funebralibus caeremoniis. (4tae) 23-o De arsenico cum cautela distrahendo. ! 24-o De praecavenda pecorum lue ! 25-o De inducenda et regulanda schola veterinaria. C.1.III tituli 24. et 25, numero classis carentes, postea, attamen manu scribae adscripti videntur

caeremoniis. (4tae) 23-o De arsenico cum cautela distrahendo. ! 24-o De praecavenda pecorum lue ! 25-o De inducenda et regulanda schola veterinaria. C.1.III tituli 24. et 25, numero classis carentes, postea, attamen manu scribae adscripti videntur 2 Politica. I. Regulatio administrationis

2 Politica. I. Regulatio administrationis comitatensis. (4tae) 1-o De restaurationibus comitatuum intra legalem terminum celebrandis, de qualitatibus et electione candidatorum. (4tae) 2-o De incompatibilitate privatorum officiorum cum comitatensibus. (4tae) 3-o De Supremorum Comitum in comitatibus residentia. (3tiae) 4-o De delationibus contra magistratus

exactam excessivam concivilitatis magisterii aut sodalitii taxam positis. (3tiae) 11-o De instantiis eorum qui ad concivilitatem aut contubernium suscipi flagitant. (5tae) 12-o De tabella neo-receptorum civium. (3tiae) 13-o De privilegiis et proiectis articulorum cehalium. (4tae) 14-o De relaxatione annorum peregrinationis et paradigmatis. (3tiae) 15-o De cohibendis opificum excessibus. (4tae) 16-o De militibus et sodalibus uxoratis ad opificia assumendis. (1mae) 17-o

(3tiae) 11-o De instantiis eorum qui ad concivilitatem aut contubernium suscipi flagitant. (5tae) 12-o De tabella neo-receptorum civium. (3tiae) 13-o De privilegiis et proiectis articulorum cehalium. (4tae) 14-o De relaxatione annorum peregrinationis et paradigmatis. (3tiae) 15-o De cohibendis opificum excessibus. (4tae) 16-o De militibus et sodalibus uxoratis ad opificia assumendis. (1mae) 17-o Negotia 16 oppidorum Scepusiensium. (4tae) 18-o De norma pro civitatibus montanis benigne

De tabella neo-receptorum civium. (3tiae) 13-o De privilegiis et proiectis articulorum cehalium. (4tae) 14-o De relaxatione annorum peregrinationis et paradigmatis. (3tiae) 15-o De cohibendis opificum excessibus. (4tae) 16-o De militibus et sodalibus uxoratis ad opificia assumendis. (1mae) 17-o Negotia 16 oppidorum Scepusiensium. (4tae) 18-o De norma pro civitatibus montanis benigne praescripta observanda. (4tae) 19-o De statutibus civitatum. ! De

numeris carens postea adscriptum manu altera (4tae) 23-o De torturae casibus. (4tae) 24-o De casibus asyli. (5tae) 25-o De tabella causarum criminalium. (4tae) 26-o De carnificum et horum filiorum cohonestatione. (4tae) 27-o De fraudulentis damnificationibus et imposturis. (6tae) 28-o De profugis publicandis. IV. Accessoria (4tae) 29-o De conscriptis in Germanicis Provinciis

(4tae) 23-o De torturae casibus. (4tae) 24-o De casibus asyli. (5tae) 25-o De tabella causarum criminalium. (4tae) 26-o De carnificum et horum filiorum cohonestatione. (4tae) 27-o De fraudulentis damnificationibus et imposturis. (6tae) 28-o De profugis publicandis. IV. Accessoria (4tae) 29-o De conscriptis in Germanicis Provinciis perquirendis. (4tae) 30-o De negotiis imponendi vel reservandi sequestri

Zingarorum 3 Litteraria. I. Relate ad universitatem. (3tiae) 1-o Politica: quaestiones iurisdictionis inter senatum et magistratum academicum. (3tiae) 2-o Quaestiones circa coordinationem ipsius magistratus academici inter se. (4tae) 3-o Quaestiones circa graduum collationem enatae. (4tae) 4-o Quaestiones de nexu universitatis cum academiis et reliquis

inter senatum et magistratum academicum. (3tiae) 2-o Quaestiones circa coordinationem ipsius magistratus academici inter se. (4tae) 3-o Quaestiones circa graduum collationem enatae. (4tae) 4-o Quaestiones de nexu universitatis cum academiis et reliquis lycaeis. (4tae) 5-o Recursus pro vacantibus officiis. (3tiae) 6-o Casus amotionis ab officio demeritis ita exposcentibus. (4tae) 7-o Exmissio ad eruditas investigationes. (4tae) 8-o De excessibus studiorum

De excessibus studiorum C.3.I,8 studiorum] fortasse studiosorum puniendis. (3tiae) 9-o Recursus pro fundatione Theresiani Budensis. (3tiae) 10-o De archivo et causis fundi litterarii. (4tae) 11-o Negotia repetentum. (4tae) 12-o Negotia ecclesiae universitatis. (3tiae) 13-o Litteraria: De observanda benigne praescripta norma litteraria. (3tiae) 14-o De novarum cathedrarum inductione et iam

et causis fundi litterarii. (4tae) 11-o Negotia repetentum. (4tae) 12-o Negotia ecclesiae universitatis. (3tiae) 13-o Litteraria: De observanda benigne praescripta norma litteraria. (3tiae) 14-o De novarum cathedrarum inductione et iam exstantium regulatione. (3tiae) 15-o De libellorum ad usum scholarum conscriptorum revisione. (3tiae) 16-o De semestralibus relationibus senatus et Theresiani Budensis. (3tiae) 17-o De universitate studiorum per religiosos observanda et eorum

De observanda benigne praescripta norma litteraria. (3tiae) 14-o De novarum cathedrarum inductione et iam exstantium regulatione. (3tiae) 15-o De libellorum ad usum scholarum conscriptorum revisione. (3tiae) 16-o De semestralibus relationibus senatus et Theresiani Budensis. (3tiae) 17-o De universitate studiorum per religiosos observanda et eorum privatis lectoribus ab universitate approbandis. (3tiae) 18-o Oeconomica: De salariis et pensionibus. (3tiae) 19-o De remunerationibus ex

et iam exstantium regulatione. (3tiae) 15-o De libellorum ad usum scholarum conscriptorum revisione. (3tiae) 16-o De semestralibus relationibus senatus et Theresiani Budensis. (3tiae) 17-o De universitate studiorum per religiosos observanda et eorum privatis lectoribus ab universitate approbandis. (3tiae) 18-o Oeconomica: De salariis et pensionibus. (3tiae) 19-o De remunerationibus ex instituenda cassa pensionum, et remunerationum. (4tae) 20-o De extraordinariis quibusvis

(3tiae) 16-o De semestralibus relationibus senatus et Theresiani Budensis. (3tiae) 17-o De universitate studiorum per religiosos observanda et eorum privatis lectoribus ab universitate approbandis. (3tiae) 18-o Oeconomica: De salariis et pensionibus. (3tiae) 19-o De remunerationibus ex instituenda cassa pensionum, et remunerationum. (4tae) 20-o De extraordinariis quibusvis sumptibus. (4tae) 21-o De supellectili literaria, seu libris, rebus naturalibus, et instrumentis

(3tiae) 17-o De universitate studiorum per religiosos observanda et eorum privatis lectoribus ab universitate approbandis. (3tiae) 18-o Oeconomica: De salariis et pensionibus. (3tiae) 19-o De remunerationibus ex instituenda cassa pensionum, et remunerationum. (4tae) 20-o De extraordinariis quibusvis sumptibus. (4tae) 21-o De supellectili literaria, seu libris, rebus naturalibus, et instrumentis comparandis. (4tae) 22-o De aedificiorum erectione aut reparatione.

18-o Oeconomica: De salariis et pensionibus. (3tiae) 19-o De remunerationibus ex instituenda cassa pensionum, et remunerationum. (4tae) 20-o De extraordinariis quibusvis sumptibus. (4tae) 21-o De supellectili literaria, seu libris, rebus naturalibus, et instrumentis comparandis. (4tae) 22-o De aedificiorum erectione aut reparatione. (3tiae) 23-o De successione ab intestato decedentium exsociatorum. (4tae) 24-o De procuranda librorum distractione et procurando typhographiae

literaria, seu libris, rebus naturalibus, et instrumentis comparandis. (4tae) 22-o De aedificiorum erectione aut reparatione. (3tiae) 23-o De successione ab intestato decedentium exsociatorum. (4tae) 24-o De procuranda librorum distractione et procurando typhographiae incremento. (3tiae) 25-o De rationibus respectivis rectificandis. II. Quoad Latinas scholas. (2dae) 26-o Praeter eadem obiecta in linea politica: de convictuum saecularium

magistro providenda. (4tae) 30-o De observanda per magistros grammaticales per omnes tres classes gradatione. (4tae) 31-o In linea oeconomica: de reversalibus seu de securisandis, quae ordinibus resignata sunt, bonis et supellectili mobili. III. Quoad scholas nationales. (4tae) 32-o De inspectoris, directoris, et magistrorum capitalis scholae denominatione aut amotione. (1mae) 33-o Politica: de inducendis

(4tae) 31-o In linea oeconomica: de reversalibus seu de securisandis, quae ordinibus resignata sunt, bonis et supellectili mobili. III. Quoad scholas nationales. (4tae) 32-o De inspectoris, directoris, et magistrorum capitalis scholae denominatione aut amotione. (1mae) 33-o Politica: de inducendis in omnia earum capacia loca scholis nationalibus et de contractibus cum civitatibus et communitatibus ineundis. (2dae) 34-o Litteraria: de procuranda

III. Quoad scholas nationales. (4tae) 32-o De inspectoris, directoris, et magistrorum capitalis scholae denominatione aut amotione. (1mae) 33-o Politica: de inducendis in omnia earum capacia loca scholis nationalibus et de contractibus cum civitatibus et communitatibus ineundis. (2dae) 34-o Litteraria: de procuranda stabilitae methodi observatione. (3tiae) 35-o Oeconomica: de stabilienda magistrorum dote. (4tae) 36-o De aedificiorum scholarium erectione,

Quoad scholas nationales. (4tae) 32-o De inspectoris, directoris, et magistrorum capitalis scholae denominatione aut amotione. (1mae) 33-o Politica: de inducendis in omnia earum capacia loca scholis nationalibus et de contractibus cum civitatibus et communitatibus ineundis. (2dae) 34-o Litteraria: de procuranda stabilitae methodi observatione. (3tiae) 35-o Oeconomica: de stabilienda magistrorum dote. (4tae) 36-o De aedificiorum scholarium erectione, reparatione, et instructione.

contractibus cum civitatibus et communitatibus ineundis. (2dae) 34-o Litteraria: de procuranda stabilitae methodi observatione. (3tiae) 35-o Oeconomica: de stabilienda magistrorum dote. (4tae) 36-o De aedificiorum scholarium erectione, reparatione, et instructione. (2dae) 37-o De regulatione scholarum Iudaicarum. D. Oeconomico-commercialia. I. Obiecta oeconomicae publicae.

37-o De regulatione scholarum Iudaicarum. D. Oeconomico-commercialia. I. Obiecta oeconomicae publicae. (2dae) 1-o De promovenda agricultura et eius societatibus. (4tae) 2-o De sylvarum conservatione et regulanda cinerum clavellatorum exustione. (4tae) 3-o De propaganda trifolii inseminatione. (4tae) 4-o De melioranda tabacae cultura. (5tae) 5-o De implantatione salicum.

D. Oeconomico-commercialia. I. Obiecta oeconomicae publicae. (2dae) 1-o De promovenda agricultura et eius societatibus. (4tae) 2-o De sylvarum conservatione et regulanda cinerum clavellatorum exustione. (4tae) 3-o De propaganda trifolii inseminatione. (4tae) 4-o De melioranda tabacae cultura. (5tae) 5-o De implantatione salicum. (5tae) 6-o De propagatione mororum et culturae serici.

2-o De sylvarum conservatione et regulanda cinerum clavellatorum exustione. (4tae) 3-o De propaganda trifolii inseminatione. (4tae) 4-o De melioranda tabacae cultura. (5tae) 5-o De implantatione salicum. (5tae) 6-o De propagatione mororum et culturae serici. (5tae) 7-o De promovenda re pecuaria et in specie de propagatione equorum altioris structurae. (4tae) 8-o De propagatione ovium et lanae cultura. (4tae) 9-o De mineris in bonis privatorum repertis. (4tae) 10-o De

(4tae) 3-o De propaganda trifolii inseminatione. (4tae) 4-o De melioranda tabacae cultura. (5tae) 5-o De implantatione salicum. (5tae) 6-o De propagatione mororum et culturae serici. (5tae) 7-o De promovenda re pecuaria et in specie de propagatione equorum altioris structurae. (4tae) 8-o De propagatione ovium et lanae cultura. (4tae) 9-o De mineris in bonis privatorum repertis. (4tae) 10-o De ferri pretio et ferripolarum circa materiale hoc instantiis.

cultura. (5tae) 5-o De implantatione salicum. (5tae) 6-o De propagatione mororum et culturae serici. (5tae) 7-o De promovenda re pecuaria et in specie de propagatione equorum altioris structurae. (4tae) 8-o De propagatione ovium et lanae cultura. (4tae) 9-o De mineris in bonis privatorum repertis. (4tae) 10-o De ferri pretio et ferripolarum circa materiale hoc instantiis. (4tae) 11-o De aurilotura. (4tae) 12-o De salis defectu

serici. (5tae) 7-o De promovenda re pecuaria et in specie de propagatione equorum altioris structurae. (4tae) 8-o De propagatione ovium et lanae cultura. (4tae) 9-o De mineris in bonis privatorum repertis. (4tae) 10-o De ferri pretio et ferripolarum circa materiale hoc instantiis. (4tae) 11-o De aurilotura. (4tae) 12-o De salis defectu antevertendo, erigendis depositoriis, et antevertenda per visitationes praevaricatione. (4tae) 13-o De

9-o De mineris in bonis privatorum repertis. (4tae) 10-o De ferri pretio et ferripolarum circa materiale hoc instantiis. (4tae) 11-o De aurilotura. (4tae) 12-o De salis defectu antevertendo, erigendis depositoriis, et antevertenda per visitationes praevaricatione. (4tae) 13-o De carbonibus bituminosis et terra fossili perquirenda. (3tiae) 14-o De utilibus mechanicis, ac in specie nativis murariis et fabris lignariis inducendis. (4tae) 15-o De

materiale hoc instantiis. (4tae) 11-o De aurilotura. (4tae) 12-o De salis defectu antevertendo, erigendis depositoriis, et antevertenda per visitationes praevaricatione. (4tae) 13-o De carbonibus bituminosis et terra fossili perquirenda. (3tiae) 14-o De utilibus mechanicis, ac in specie nativis murariis et fabris lignariis inducendis. (4tae) 15-o De exsiccandis stagnis et paludibus. Post D.I,15 deleti duo

(4tae) 12-o De salis defectu antevertendo, erigendis depositoriis, et antevertenda per visitationes praevaricatione. (4tae) 13-o De carbonibus bituminosis et terra fossili perquirenda. (3tiae) 14-o De utilibus mechanicis, ac in specie nativis murariis et fabris lignariis inducendis. (4tae) 15-o De exsiccandis stagnis et paludibus. Post D.I,15 deleti duo sequentes tituli: (3tiae) 16-o De praevaricanda lue pecorum, (2dae) 17-o De inducenda schola

per visitationes praevaricatione. (4tae) 13-o De carbonibus bituminosis et terra fossili perquirenda. (3tiae) 14-o De utilibus mechanicis, ac in specie nativis murariis et fabris lignariis inducendis. (4tae) 15-o De exsiccandis stagnis et paludibus. Post D.I,15 deleti duo sequentes tituli: (3tiae) 16-o De praevaricanda lue pecorum, (2dae) 17-o De inducenda schola veterinaria II. Obiecta

II. Obiecta commercialia. (1mae) 18-o Omnia navigationem seu maritimam seu fluvialem concernentia obiecta adeoque in particulari repurgatio fluviorum. (2dae) 19-o Erectio canalium commercialium. (4tae) 20-o Tabellae abeuntium et advenientium e Littorali Hungarico navium. (4tae) 21-o Tabellae in- et eductarum mercium. D.II,20 et D.II,21 (4tae) corr. ex (5tae) (4tae) 22-o Negotium matriculae nautarum.

seu maritimam seu fluvialem concernentia obiecta adeoque in particulari repurgatio fluviorum. (2dae) 19-o Erectio canalium commercialium. (4tae) 20-o Tabellae abeuntium et advenientium e Littorali Hungarico navium. (4tae) 21-o Tabellae in- et eductarum mercium. D.II,20 et D.II,21 (4tae) corr. ex (5tae) (4tae) 22-o Negotium matriculae nautarum. (2dae) 23-o Viarum, et in specie Carolinae, conservatio. (3tiae)

particulari repurgatio fluviorum. (2dae) 19-o Erectio canalium commercialium. (4tae) 20-o Tabellae abeuntium et advenientium e Littorali Hungarico navium. (4tae) 21-o Tabellae in- et eductarum mercium. D.II,20 et D.II,21 (4tae) corr. ex (5tae) (4tae) 22-o Negotium matriculae nautarum. (2dae) 23-o Viarum, et in specie Carolinae, conservatio. (3tiae) 24-o Negotium promovendae per viam Carolinam vecturationis.

Hungarico navium. (4tae) 21-o Tabellae in- et eductarum mercium. D.II,20 et D.II,21 (4tae) corr. ex (5tae) (4tae) 22-o Negotium matriculae nautarum. (2dae) 23-o Viarum, et in specie Carolinae, conservatio. (3tiae) 24-o Negotium promovendae per viam Carolinam vecturationis. (4tae) 25-o Negotium eius impopulationis. (4tae) 26-o Negotium pontis aut nauli Carlostadiensis. (2dae) 27-o Recursus quaestorum fabricam

(2dae) 27-o Recursus quaestorum fabricam aut novum aliquem commercii ramum erga certorum favorum concessionem inducere volentium. (2dae) 28-o De statu fabricarum D.II,28 fabricarum] fabricurarum et manufacturarum et iis promovendis. (4tae) 29-o De promovendo pecorum quaestu. (4tae) 30-o De promovendo vini quaestu et praecavenda, praesertim praestantiorum, adulteratione. (4tae) 31-o De vini ex

(2dae) 27-o Recursus quaestorum fabricam aut novum aliquem commercii ramum erga certorum favorum concessionem inducere volentium. (2dae) 28-o De statu fabricarum D.II,28 fabricarum] fabricurarum et manufacturarum et iis promovendis. (4tae) 29-o De promovendo pecorum quaestu. (4tae) 30-o De promovendo vini quaestu et praecavenda, praesertim praestantiorum, adulteratione. (4tae) 31-o De vini ex Austria vel vicissim

volentium. (2dae) 28-o De statu fabricarum D.II,28 fabricarum] fabricurarum et manufacturarum et iis promovendis. (4tae) 29-o De promovendo pecorum quaestu. (4tae) 30-o De promovendo vini quaestu et praecavenda, praesertim praestantiorum, adulteratione. (4tae) 31-o De vini ex Austria vel vicissim inductione. (4tae) 32-o De distractione aluminis et promovendis eius fabricis. (4tae) 33-o De pretio et

pecorum quaestu. (4tae) 30-o De promovendo vini quaestu et praecavenda, praesertim praestantiorum, adulteratione. (4tae) 31-o De vini ex Austria vel vicissim inductione. (4tae) 32-o De distractione aluminis et promovendis eius fabricis. (4tae) 33-o De pretio et inductione aromatum. (4tae) 34-o De lignis aedilibus ex Austria inducendis. (2dae) 35-o Negotium vectigalis tricesimalis confectionis aut particularium quarundam rubricarum alterationis.

et praecavenda, praesertim praestantiorum, adulteratione. (4tae) 31-o De vini ex Austria vel vicissim inductione. (4tae) 32-o De distractione aluminis et promovendis eius fabricis. (4tae) 33-o De pretio et inductione aromatum. (4tae) 34-o De lignis aedilibus ex Austria inducendis. (2dae) 35-o Negotium vectigalis tricesimalis confectionis aut particularium quarundam rubricarum alterationis. (4tae) 36-o Instantiae eorum qui praevaricationis

inducendis. (2dae) 35-o Negotium vectigalis tricesimalis confectionis aut particularium quarundam rubricarum alterationis. (4tae) 36-o Instantiae eorum qui praevaricationis tricesimarum arguuntur. (3tiae) 37-o De quaestu subditorum Ottomanicorum et Graecorum homagiatorum regulando et eorum contrabandis. (4tae) 38-o Negotia cassae commercialis Croatiae. III. Obiecta politiae. ! De latronibus exstirpandis.

35-o Negotium vectigalis tricesimalis confectionis aut particularium quarundam rubricarum alterationis. (4tae) 36-o Instantiae eorum qui praevaricationis tricesimarum arguuntur. (3tiae) 37-o De quaestu subditorum Ottomanicorum et Graecorum homagiatorum regulando et eorum contrabandis. (4tae) 38-o Negotia cassae commercialis Croatiae. III. Obiecta politiae. ! De latronibus exstirpandis. D.III

Obiecta politiae. ! De latronibus exstirpandis. D.III De… exstirpandis postea adscriptum manu altera (5tae) 39-o De nocivis feris, avibus, et insectis exstirpandis. (3tiae) 40-o De ordine incendiario. (4tae) 41-o De regulatione famulitii. (4tae) 42-o De lusibus vetitis et hac in re praevaricatoribus. (4tae) 43-o De ordine molari. (2dae) 44-o De vagabundis

adscriptum manu altera (5tae) 39-o De nocivis feris, avibus, et insectis exstirpandis. (3tiae) 40-o De ordine incendiario. (4tae) 41-o De regulatione famulitii. (4tae) 42-o De lusibus vetitis et hac in re praevaricatoribus. (4tae) 43-o De ordine molari. (2dae) 44-o De vagabundis eliminandis, et vagis opificum sodalibus ad statum alimentationis ponendis. (2dae) 45-o De mendicorum regulatione. (3tiae) 46-o De observatione

insectis exstirpandis. (3tiae) 40-o De ordine incendiario. (4tae) 41-o De regulatione famulitii. (4tae) 42-o De lusibus vetitis et hac in re praevaricatoribus. (4tae) 43-o De ordine molari. (2dae) 44-o De vagabundis eliminandis, et vagis opificum sodalibus ad statum alimentationis ponendis. (2dae) 45-o De mendicorum regulatione. (3tiae) 46-o De observatione ponderum et mensurarum. (3tiae) 47-o De limitatione rerum primae necessitatis utpote carnium, panis

in re praevaricatoribus. (4tae) 43-o De ordine molari. (2dae) 44-o De vagabundis eliminandis, et vagis opificum sodalibus ad statum alimentationis ponendis. (2dae) 45-o De mendicorum regulatione. (3tiae) 46-o De observatione ponderum et mensurarum. (3tiae) 47-o De limitatione rerum primae necessitatis utpote carnium, panis etc. (4tae) 48-o De mercede murariorum, et fabrorum lignariorum defigenda. (2dae) 49-o De munditie et securitate in civitatibus inducenda.

ponendis. (2dae) 45-o De mendicorum regulatione. (3tiae) 46-o De observatione ponderum et mensurarum. (3tiae) 47-o De limitatione rerum primae necessitatis utpote carnium, panis etc. (4tae) 48-o De mercede murariorum, et fabrorum lignariorum defigenda. (2dae) 49-o De munditie et securitate in civitatibus inducenda. 10 Reflexiones. 1 Primo: ex his materiis

(3tiae) 46-o De observatione ponderum et mensurarum. (3tiae) 47-o De limitatione rerum primae necessitatis utpote carnium, panis etc. (4tae) 48-o De mercede murariorum, et fabrorum lignariorum defigenda. (2dae) 49-o De munditie et securitate in civitatibus inducenda. 10 Reflexiones. 1 Primo: ex his materiis aliae sunt 1mae frequentes et operosae,

(2dae) 49-o De munditie et securitate in civitatibus inducenda. 10 Reflexiones. 1 Primo: ex his materiis aliae sunt 1mae frequentes et operosae, 2ae aliae rarae sed operosae, 3ae frequentes sed faciles, 4ae et rarae et faciles, 5ae tabellares, quae tantum tunc referenti laborem praebent quando generalis tabella conficitur, si referens (quod

10 Reflexiones. 1 Primo: ex his materiis aliae sunt 1mae frequentes et operosae, 2ae aliae rarae sed operosae, 3ae frequentes sed faciles, 4ae et rarae et faciles, 5ae tabellares, quae tantum tunc referenti laborem praebent quando generalis tabella conficitur, si referens (quod pauci faciunt) eam reflexionibus suis velit comitari, denique 6ae materiae quae tantum publicatione indigent, et

10 Reflexiones. 1 Primo: ex his materiis aliae sunt 1mae frequentes et operosae, 2ae aliae rarae sed operosae, 3ae frequentes sed faciles, 4ae et rarae et faciles, 5ae tabellares, quae tantum tunc referenti laborem praebent quando generalis tabella conficitur, si referens (quod pauci faciunt) eam reflexionibus suis velit comitari, denique 6ae materiae quae tantum publicatione indigent, et quae nullum

et rarae et faciles, 5ae tabellares, quae tantum tunc referenti laborem praebent quando generalis tabella conficitur, si referens (quod pauci faciunt) eam reflexionibus suis velit comitari, denique 6ae materiae quae tantum publicatione indigent, et quae nullum referenti laborem causant; ad quae cum in distributione materiarum reflectere oporteat, singulae materiae numerus, ad quam classem pertinet, additus est. 10,1 pro rarae correxit aliquid manus altera, sed legi non

causant; ad quae cum in distributione materiarum reflectere oporteat, singulae materiae numerus, ad quam classem pertinet, additus est. 10,1 pro rarae correxit aliquid manus altera, sed legi non potest | 5ae] 5o | 6ae] 6o | et quae] et corr. ex ad | ad quae cum] ad postea adscriptum 2 Secundo: universa agendorum obiecta efferunt numerum rubricarum 10,2 rubricarum

ad quae cum in distributione materiarum reflectere oporteat, singulae materiae numerus, ad quam classem pertinet, additus est. 10,1 pro rarae correxit aliquid manus altera, sed legi non potest | 5ae] 5o | 6ae] 6o | et quae] et corr. ex ad | ad quae cum] ad postea adscriptum 2 Secundo: universa agendorum obiecta efferunt numerum rubricarum 10,2 rubricarum addidit manus

postea adscriptum 2 Secundo: universa agendorum obiecta efferunt numerum rubricarum 10,2 rubricarum addidit manus altera 250; nimirum et frequentia et operosa 23, rara sed operosa 47, frequentia Sed facilia 77, et rara et facilia 92, tabellaria 15, tantum publicabilia 3. 3 Rubrica Ecclesiastica de frequentibus et operosis continet materias 9, de raris sed operosis 23, de frequentibus

adscriptum 2 Secundo: universa agendorum obiecta efferunt numerum rubricarum 10,2 rubricarum addidit manus altera 250; nimirum et frequentia et operosa 23, rara sed operosa 47, frequentia Sed facilia 77, et rara et facilia 92, tabellaria 15, tantum publicabilia 3. 3 Rubrica Ecclesiastica de frequentibus et operosis continet materias 9, de raris sed operosis 23, de frequentibus sed facilibus

Secundo: universa agendorum obiecta efferunt numerum rubricarum 10,2 rubricarum addidit manus altera 250; nimirum et frequentia et operosa 23, rara sed operosa 47, frequentia Sed facilia 77, et rara et facilia 92, tabellaria 15, tantum publicabilia 3. 3 Rubrica Ecclesiastica de frequentibus et operosis continet materias 9, de raris sed operosis 23, de frequentibus sed facilibus 11. 4 Rubrica Commissariatica habet de

Secundo: universa agendorum obiecta efferunt numerum rubricarum 10,2 rubricarum addidit manus altera 250; nimirum et frequentia et operosa 23, rara sed operosa 47, frequentia Sed facilia 77, et rara et facilia 92, tabellaria 15, tantum publicabilia 3. 3 Rubrica Ecclesiastica de frequentibus et operosis continet materias 9, de raris sed operosis 23, de frequentibus sed facilibus 11. 4 Rubrica Commissariatica habet de

addidit manus altera 250; nimirum et frequentia et operosa 23, rara sed operosa 47, frequentia Sed facilia 77, et rara et facilia 92, tabellaria 15, tantum publicabilia 3. 3 Rubrica Ecclesiastica de frequentibus et operosis continet materias 9, de raris sed operosis 23, de frequentibus sed facilibus 11. 4 Rubrica Commissariatica habet de frequentibus et operosis 4, de raris sed operosis 6, de frequentibus sed facilibus 13, de raris et facilibus 26, de

92, tabellaria 15, tantum publicabilia 3. 3 Rubrica Ecclesiastica de frequentibus et operosis continet materias 9, de raris sed operosis 23, de frequentibus sed facilibus 11. 4 Rubrica Commissariatica habet de frequentibus et operosis 4, de raris sed operosis 6, de frequentibus sed facilibus 13, de raris et facilibus 26, de tabellaribus 4. 5 Rubrica Politica habet de frequentibus et operosis 8, de raris sed operosis 10, de frequentibus sed facilibus 39, de raris et

de frequentibus et operosis continet materias 9, de raris sed operosis 23, de frequentibus sed facilibus 11. 4 Rubrica Commissariatica habet de frequentibus et operosis 4, de raris sed operosis 6, de frequentibus sed facilibus 13, de raris et facilibus 26, de tabellaribus 4. 5 Rubrica Politica habet de frequentibus et operosis 8, de raris sed operosis 10, de frequentibus sed facilibus 39, de raris et facilibus 28, de tabellaribus 4, quae tantum publicatione egent 3. 6 Rubrica

sed facilibus 11. 4 Rubrica Commissariatica habet de frequentibus et operosis 4, de raris sed operosis 6, de frequentibus sed facilibus 13, de raris et facilibus 26, de tabellaribus 4. 5 Rubrica Politica habet de frequentibus et operosis 8, de raris sed operosis 10, de frequentibus sed facilibus 39, de raris et facilibus 28, de tabellaribus 4, quae tantum publicatione egent 3. 6 Rubrica Oeconomica habet de frequentibus et operosis 3, de raris sed operosis 8, de frequentibus

et operosis 4, de raris sed operosis 6, de frequentibus sed facilibus 13, de raris et facilibus 26, de tabellaribus 4. 5 Rubrica Politica habet de frequentibus et operosis 8, de raris sed operosis 10, de frequentibus sed facilibus 39, de raris et facilibus 28, de tabellaribus 4, quae tantum publicatione egent 3. 6 Rubrica Oeconomica habet de frequentibus et operosis 3, de raris sed operosis 8, de frequentibus sed facilibus 14, de raris et facilibus 18, de tabellaribus 5.

Rubrica Politica habet de frequentibus et operosis 8, de raris sed operosis 10, de frequentibus sed facilibus 39, de raris et facilibus 28, de tabellaribus 4, quae tantum publicatione egent 3. 6 Rubrica Oeconomica habet de frequentibus et operosis 3, de raris sed operosis 8, de frequentibus sed facilibus 14, de raris et facilibus 18, de tabellaribus 5. 7 Tertio: saepe una materia est voluminosa et operosa aliquo tempore, quae postea fit aut rara aut facilis laboris; vel vero

operosis 10, de frequentibus sed facilibus 39, de raris et facilibus 28, de tabellaribus 4, quae tantum publicatione egent 3. 6 Rubrica Oeconomica habet de frequentibus et operosis 3, de raris sed operosis 8, de frequentibus sed facilibus 14, de raris et facilibus 18, de tabellaribus 5. 7 Tertio: saepe una materia est voluminosa et operosa aliquo tempore, quae postea fit aut rara aut facilis laboris; vel vero vicissim. 8 Quare ut recta servetur proportio, distributio

egent 3. 6 Rubrica Oeconomica habet de frequentibus et operosis 3, de raris sed operosis 8, de frequentibus sed facilibus 14, de raris et facilibus 18, de tabellaribus 5. 7 Tertio: saepe una materia est voluminosa et operosa aliquo tempore, quae postea fit aut rara aut facilis laboris; vel vero vicissim. 8 Quare ut recta servetur proportio, distributio materiarum frequentius rectificari debet. 9 Quarto: pleraeque omnes hae materiae et planae et

voluminosa et operosa aliquo tempore, quae postea fit aut rara aut facilis laboris; vel vero vicissim. 8 Quare ut recta servetur proportio, distributio materiarum frequentius rectificari debet. 9 Quarto: pleraeque omnes hae materiae et planae et intricatae sunt, id est possunt aliquando in pleno referri, aliquando debent ad commissionem relegari. 10 Utrum expediat, in pleno semper determinandum videtur; si ea, quae tantum pro informatione invianda sunt, aut secus passum pure praeparatorium

et operosa aliquo tempore, quae postea fit aut rara aut facilis laboris; vel vero vicissim. 8 Quare ut recta servetur proportio, distributio materiarum frequentius rectificari debet. 9 Quarto: pleraeque omnes hae materiae et planae et intricatae sunt, id est possunt aliquando in pleno referri, aliquando debent ad commissionem relegari. 10 Utrum expediat, in pleno semper determinandum videtur; si ea, quae tantum pro informatione invianda sunt, aut secus passum pure praeparatorium efficiunt, ad

generales classes referantur, commissiones nonnisi totidem stabiliendas esse apparet. 12 Sexto: in singula harum quattuor classium sunt materiae quae mixtae evadere possunt, nimirum si cum aerario camerali, cassa domestica civitatum, et cum re vectigalis, aut aliis obiectis nexum habeant, et vastius habeant 10,12 habeant bis ex habeat correxit manus altera substratum quam ut per in- et reinsinuata celerius possit expediri.

esse apparet. 12 Sexto: in singula harum quattuor classium sunt materiae quae mixtae evadere possunt, nimirum si cum aerario camerali, cassa domestica civitatum, et cum re vectigalis, aut aliis obiectis nexum habeant, et vastius habeant 10,12 habeant bis ex habeat correxit manus altera substratum quam ut per in- et reinsinuata celerius possit expediri. 13 Quare ultra superiores quinta adhuc, seu

cassa domestica civitatum, et cum re vectigalis, aut aliis obiectis nexum habeant, et vastius habeant 10,12 habeant bis ex habeat correxit manus altera substratum quam ut per in- et reinsinuata celerius possit expediri. 13 Quare ultra superiores quinta adhuc, seu politico-camerali commissione opus esse apparet. 14 Septimo: cum praesidium commissionis ecclesiasticae eminentissimus primas,

consiliario | qua… consiliario] in margine adscriptum manu altera qua gremiali excelsi Consilii consiliario attribuatur, omnibus commissionibus provisum erit. 15 Octavo: singula haec commissio unum secretarium et concipistam exigere et protocolla per secretarios conficienda; e converso conceptus tam commissionales quam e pleno, demptis momentosioribus, per concipistas apponendi videntur. 16 Nono: protocolla exhibitorum domestica, prouti in

in margine adscriptum manu altera qua gremiali excelsi Consilii consiliario attribuatur, omnibus commissionibus provisum erit. 15 Octavo: singula haec commissio unum secretarium et concipistam exigere et protocolla per secretarios conficienda; e converso conceptus tam commissionales quam e pleno, demptis momentosioribus, per concipistas apponendi videntur. 16 Nono: protocolla exhibitorum domestica, prouti in supplemento benignae instructionis

16 Nono: protocolla exhibitorum domestica, prouti in supplemento benignae instructionis praescripta sunt, per commissionum praesides accurate servari 10,16 servari corr. ex servanda et praesidi Consilii cum fine singuli mensis accurate exhiberi deberent. 17 Secus precarius praesidum 10,17 praesidum] praesidium commissionis status et negotiorum commissionalium inantiquatio nunquam antevertetur.

10,16 servari corr. ex servanda et praesidi Consilii cum fine singuli mensis accurate exhiberi deberent. 17 Secus precarius praesidum 10,17 praesidum] praesidium commissionis status et negotiorum commissionalium inantiquatio nunquam antevertetur. 18 Decimo: urbarialia in moderna adhuc providentia et negotia investigationis nobilium adhuc adeo vasta sunt ut unius referentis vires excedant. 19 Quare haec porro quoque

17 Secus precarius praesidum 10,17 praesidum] praesidium commissionis status et negotiorum commissionalium inantiquatio nunquam antevertetur. 18 Decimo: urbarialia in moderna adhuc providentia et negotia investigationis nobilium adhuc adeo vasta sunt ut unius referentis vires excedant. 19 Quare haec porro quoque inter omnes repartienda censentur. 20 Undecimo: restat tantum finalis quaestio: an 18 referentes

adeo vasta sunt ut unius referentis vires excedant. 19 Quare haec porro quoque inter omnes repartienda censentur. 20 Undecimo: restat tantum finalis quaestio: an 18 referentes consiliarios, Primate videlicet, Iudice Curiae, Tavernico, et Thesaurario exceptis, secundum generales quattuor materiarum classes ita stabiliter distribui expediat ut pro 10,20 ut pro] ut corr. ex et ecclesiasticis quinque, totidem pro politicis, veluti vastioribus, pro

finalis quaestio: an 18 referentes consiliarios, Primate videlicet, Iudice Curiae, Tavernico, et Thesaurario exceptis, secundum generales quattuor materiarum classes ita stabiliter distribui expediat ut pro 10,20 ut pro] ut corr. ex et ecclesiasticis quinque, totidem pro politicis, veluti vastioribus, pro oeconomicis quattuor, et commissariaticis totidem ita deligantur ut hi deinde stabilem etiam semper respectivam commissionem constituant, vel vero

secundum generales quattuor materiarum classes ita stabiliter distribui expediat ut pro 10,20 ut pro] ut corr. ex et ecclesiasticis quinque, totidem pro politicis, veluti vastioribus, pro oeconomicis quattuor, et commissariaticis totidem ita deligantur ut hi deinde stabilem etiam semper respectivam commissionem constituant, vel vero opportunius videatur materias omnes inter consiliarios, uti hactenus, promiscue, servata tamen proportione, ita

21 Contra primam opinionem obstare videtur quod hac ratione consiliarii in unica tantum administrationis parte formarentur. 22 Contra secundam pugnat quod consiliarii in uno semper obiecto versati longe solidius negotia tractarent, promptius expedirent, et se mutuo facilius supplerent. 23 Quare cum motivum contra primam opinionem allatum ea ratione satis enervetur, si tantum voluminosiora negotia ad commissiones relegentur, reliqua in pleno pertractentur, ipsae commissionum elucubrationes in pleno meritorie

quae tamen magis specifice ad sequentia tria principia reducuntur: — primo, ad negotia politica quae aliquas ex aerario camerali hactenus necdum assignatas erogationes requirunt, veluti subsidia commercii, navigationis, erectio pontium et viarum in bonis cameralibus etc. — secundo, quae cum negotio vectigalis aut re tricesimali nexum habent, veluti elevatio iam defixae quoad aliquas merces tariffae, excessus tricesimatorum etc. — tertio,

aut re tricesimali nexum habent, veluti elevatio iam defixae quoad aliquas merces tariffae, excessus tricesimatorum etc. — tertio, quae aliquas e cassis civitatum domesticis erogationes involvunt, uti sunt omnia ferme politiae et sanitatis obiecta, ordo incendiarius, strata, lampades nocturnae, stabilienda medicorum et aliorum salaria etc, inductio scholarum nationalium et reliqua. 2 Secundo: pro tanto maiori inviatione negotia

tricesimatorum etc. — tertio, quae aliquas e cassis civitatum domesticis erogationes involvunt, uti sunt omnia ferme politiae et sanitatis obiecta, ordo incendiarius, strata, lampades nocturnae, stabilienda medicorum et aliorum salaria etc, inductio scholarum nationalium et reliqua. 2 Secundo: pro tanto maiori inviatione negotia haec ad sequentia individualia capita reduci possint: 1—mo taxa tolerantialis

civitatum domesticis erogationes involvunt, uti sunt omnia ferme politiae et sanitatis obiecta, ordo incendiarius, strata, lampades nocturnae, stabilienda medicorum et aliorum salaria etc, inductio scholarum nationalium et reliqua. 2 Secundo: pro tanto maiori inviatione negotia haec ad sequentia individualia capita reduci possint: 1—mo taxa tolerantialis Iudaeorum 2—do de linea pestilentiali et stationibus contumacialibus 3-o

scholarum nationalium et reliqua. 2 Secundo: pro tanto maiori inviatione negotia haec ad sequentia individualia capita reduci possint: 1—mo taxa tolerantialis Iudaeorum 2—do de linea pestilentiali et stationibus contumacialibus 3-o negotia 16 oppidorum Scepusiensium 4-o negotia studiorum, quae aliquas necdum stabilitas erogationes requirunt, uti et successio ab intestato deficientium exsociatorum 5-o

capita reduci possint: 1—mo taxa tolerantialis Iudaeorum 2—do de linea pestilentiali et stationibus contumacialibus 3-o negotia 16 oppidorum Scepusiensium 4-o negotia studiorum, quae aliquas necdum stabilitas erogationes requirunt, uti et successio ab intestato deficientium exsociatorum 5-o negotia abolitorum ordinum 6-o negotia cassae commercialis Croaticae adeoque influentes etiam eo quaestorum Ottomanicorum, si in praevaricatione deprehendantur,

5-o negotia abolitorum ordinum 6-o negotia cassae commercialis Croaticae adeoque influentes etiam eo quaestorum Ottomanicorum, si in praevaricatione deprehendantur, fiscalitates 7-o negotium adrepartitionis et incassationis subsidii ecclesiastici 8-o quotta cassae parochorum tempore vacantium beneficiorum 9-o inductio scholarum nationalium in bona cameralia 10-o e civitatensibus in specifico horsum pertinent omnia voluminosa sane elibertationem alicuius

obiecta politiae quae erogationes aliquas requirunt 13-o obiecta sanitatis in quantum aeque erogationes involvunt 14-o regulatio taxae concivilitatis 15-o de reluendis a contributione publica elibertatis fundis 16-o de suspendendis ab officio et salario renitentibus magistratibus 17-o de inductione scholarum nationalium in civitates 18-o de statutis civitatum 19-o de confectione vectigalis, et elevatione tariffae in quantum in politicum influxum haberet 20-o de excessibus

15-o de reluendis a contributione publica elibertatis fundis 16-o de suspendendis ab officio et salario renitentibus magistratibus 17-o de inductione scholarum nationalium in civitates 18-o de statutis civitatum 19-o de confectione vectigalis, et elevatione tariffae in quantum in politicum influxum haberet 20-o de excessibus tricesimatorum. 3 Tertio: omnia haec negotia, si plana habeant substrata, per insinuata, si vero vastioribus actis implicata, per commissionem mixtam

per commissionem mixtam concertentur; immo si inchoata etiam per insinuata negotia implicari contingat, pro finali concertatione eorsum relegentur. 4 Quarto: praeexposita 20 obiecta inter utriusque dicasterii consiliarios dividantur et referentum uti et materiarum consignatio reciproce communicentur. 5 Quinto: negotia, quae a Camera originem ducunt, per huius, quae vero a Consilio, per istius consiliarios referantur, et respective per utriusque ordinis actuarios

mixtam concertentur; immo si inchoata etiam per insinuata negotia implicari contingat, pro finali concertatione eorsum relegentur. 4 Quarto: praeexposita 20 obiecta inter utriusque dicasterii consiliarios dividantur et referentum uti et materiarum consignatio reciproce communicentur. 5 Quinto: negotia, quae a Camera originem ducunt, per huius, quae vero a Consilio, per istius consiliarios referantur, et respective per utriusque ordinis actuarios pertractentur.

obiecta inter utriusque dicasterii consiliarios dividantur et referentum uti et materiarum consignatio reciproce communicentur. 5 Quinto: negotia, quae a Camera originem ducunt, per huius, quae vero a Consilio, per istius consiliarios referantur, et respective per utriusque ordinis actuarios pertractentur. 6 Sexto: si negotium aliquod ad mixtum congressum relegatum fuerit, id porro etiam per insinuata mutuo significetur. 7 Septimo: referens alterutrius

limites eius activitatis definiantur, secundo ut interna eius manipulatio coordinetur, tertio ut modus, quo ad extra agere debeat, reguletur. 2 Primum relate ad Consilium Locumtenentiale leges patriae iam praestiterunt dum illi et custodiam legum et earum effectuationis modum principi quidem proponendum, subalternis vero iurisdictionibus praescribendum detulerunt. 3 Itaque donec illud se his limitibus continet, nulla ulteriori hac in re indiget organizatione. 4 Si eos

definiantur, secundo ut interna eius manipulatio coordinetur, tertio ut modus, quo ad extra agere debeat, reguletur. 2 Primum relate ad Consilium Locumtenentiale leges patriae iam praestiterunt dum illi et custodiam legum et earum effectuationis modum principi quidem proponendum, subalternis vero iurisdictionibus praescribendum detulerunt. 3 Itaque donec illud se his limitibus continet, nulla ulteriori hac in re indiget organizatione. 4 Si eos praetergrediatur, salva est

omnibus regni partibus deligantur. 3 Verum id quod aliis generaliter tantum conceptis ordinationibus evenire solet, ut raro in realem effectum perducantur, id quoque huic legi evenisse experimur. 4 Interest itaque ut lex haec iam ad specificum reducatur, et singulo circulo Hungariae, uti et Regnis his, certus consiliariorum numerus ita determinetur ut enascitura imposterum vacantia nonnisi ex individuis concernentis circuli aut Regnis nostris suppleri possit. 5 Et quia plerumque fieri solet ut enata vacantia antea

3 Verum id quod aliis generaliter tantum conceptis ordinationibus evenire solet, ut raro in realem effectum perducantur, id quoque huic legi evenisse experimur. 4 Interest itaque ut lex haec iam ad specificum reducatur, et singulo circulo Hungariae, uti et Regnis his, certus consiliariorum numerus ita determinetur ut enascitura imposterum vacantia nonnisi ex individuis concernentis circuli aut Regnis nostris suppleri possit. 5 Et quia plerumque fieri solet ut enata vacantia antea repleatur quam vel eius fama ad nos

itaque ut lex haec iam ad specificum reducatur, et singulo circulo Hungariae, uti et Regnis his, certus consiliariorum numerus ita determinetur ut enascitura imposterum vacantia nonnisi ex individuis concernentis circuli aut Regnis nostris suppleri possit. 5 Et quia plerumque fieri solet ut enata vacantia antea repleatur quam vel eius fama ad nos aut alios remotiores comitatus Hungariae pertingat, constituendum censetur ut Consilium aut enatam vacantiam concernenti districtui statim notificare proportionatumque pro recursibus

statim notificare proportionatumque pro recursibus tempus constituere, aut omnes inter medio etiam tempore recurrentes praenotare datoque pro iis, qui praeterea recurrere vellent, competenti tempore candidatos proponere debeat. §-o 4-o. Uti et officiorum subalternorum. 1 Et licet anteriores leges id de consiliariis tantum disponant ut ex omnibus regni partibus deligi debeant, cum tamen eadem prorsus ratio etiam pro subalternis officiis pugnet, cumve tanto plura pro consiliarii munere capacia

constituere, aut omnes inter medio etiam tempore recurrentes praenotare datoque pro iis, qui praeterea recurrere vellent, competenti tempore candidatos proponere debeat. §-o 4-o. Uti et officiorum subalternorum. 1 Et licet anteriores leges id de consiliariis tantum disponant ut ex omnibus regni partibus deligi debeant, cum tamen eadem prorsus ratio etiam pro subalternis officiis pugnet, cumve tanto plura pro consiliarii munere capacia individua singulus districtus habiturus sit si

1 Iam relate ad tertium obiectum: Consilium ad extra operatur dum aut principi repraesentat, aut apud subalternas iurisdictiones disponit. 2 Ut certo constare possit quod, quidquid seu sursum seu deorsum expeditur, reipsa sit mens et opinio maioritatis Consilii, leges ipsam subscriptionis formam satis praescripserunt: nimirum ut expeditiones Consilii ad hoc, ut efficaces sint, et per praesidem et per directorem cancellariae et per secretarium subscribi debeant. 3 Et tamen viguit aliquando

iurisdictiones disponit. 2 Ut certo constare possit quod, quidquid seu sursum seu deorsum expeditur, reipsa sit mens et opinio maioritatis Consilii, leges ipsam subscriptionis formam satis praescripserunt: nimirum ut expeditiones Consilii ad hoc, ut efficaces sint, et per praesidem et per directorem cancellariae et per secretarium subscribi debeant. 3 Et tamen viguit aliquando abusus ille ut multa, quae in dicasterio pertractata non fuerunt, nomine Consilii fuerint expedita; quare ne abusus hic ullo unquam tempore revehi

2 Ut certo constare possit quod, quidquid seu sursum seu deorsum expeditur, reipsa sit mens et opinio maioritatis Consilii, leges ipsam subscriptionis formam satis praescripserunt: nimirum ut expeditiones Consilii ad hoc, ut efficaces sint, et per praesidem et per directorem cancellariae et per secretarium subscribi debeant. 3 Et tamen viguit aliquando abusus ille ut multa, quae in dicasterio pertractata non fuerunt, nomine Consilii fuerint expedita; quare ne abusus hic ullo unquam tempore revehi possit, diserta lege

constare possit quod, quidquid seu sursum seu deorsum expeditur, reipsa sit mens et opinio maioritatis Consilii, leges ipsam subscriptionis formam satis praescripserunt: nimirum ut expeditiones Consilii ad hoc, ut efficaces sint, et per praesidem et per directorem cancellariae et per secretarium subscribi debeant. 3 Et tamen viguit aliquando abusus ille ut multa, quae in dicasterio pertractata non fuerunt, nomine Consilii fuerint expedita; quare ne abusus hic ullo unquam tempore revehi possit, diserta lege cavendum videtur, ne praesidium

expeditur, reipsa sit mens et opinio maioritatis Consilii, leges ipsam subscriptionis formam satis praescripserunt: nimirum ut expeditiones Consilii ad hoc, ut efficaces sint, et per praesidem et per directorem cancellariae et per secretarium subscribi debeant. 3 Et tamen viguit aliquando abusus ille ut multa, quae in dicasterio pertractata non fuerunt, nomine Consilii fuerint expedita; quare ne abusus hic ullo unquam tempore revehi possit, diserta lege cavendum videtur, ne praesidium sub onere reddendae in Diaetae rationis quidquam

non fuerunt, nomine Consilii fuerint expedita; quare ne abusus hic ullo unquam tempore revehi possit, diserta lege cavendum videtur, ne praesidium sub onere reddendae in Diaetae rationis quidquam nomine Consilii expedire ausit quod non in pleno eius consessu pertractatum et conclusum sit. §-o 6-o. Et quidem libera votorum pluralitate. 1 Denique ideo leges nostrae tam numerosum constituerunt dicasterium, ideo pluralitatem votorum ad hoc, ut determinatio

possit, diserta lege cavendum videtur, ne praesidium sub onere reddendae in Diaetae rationis quidquam nomine Consilii expedire ausit quod non in pleno eius consessu pertractatum et conclusum sit. §-o 6-o. Et quidem libera votorum pluralitate. 1 Denique ideo leges nostrae tam numerosum constituerunt dicasterium, ideo pluralitatem votorum ad hoc, ut determinatio aliqua in factum Consilii transeat, requisiverunt, ne quid unius aut paucorum arbitrio agi possit.

obiectis vota singulorum exquirantur, nisi in his plena libertas regnet, debent utique omnia ad unius aut paucorum tantum arbitrium recidere. 3 Constituendum itaque censemus ut, quoties commembrum aliquod votizationem postulaverit, haec continuo suscipi debeat, et licet pluralitas unam sententiam adoptet, in gravioribus tamen negotiis consiliarii illi, qui de illa non convincuntur, vota sua separare non tantum possint, sed et debeant. Brevis notitia quibus artibus

itaque censemus ut, quoties commembrum aliquod votizationem postulaverit, haec continuo suscipi debeat, et licet pluralitas unam sententiam adoptet, in gravioribus tamen negotiis consiliarii illi, qui de illa non convincuntur, vota sua separare non tantum possint, sed et debeant. Brevis notitia quibus artibus libertatem Ungaricam domus Austriaca pessumdedit primumque haereditariam, mox etiam despoticam imperii formam introduxit. § 1.

avidum natura libertatis populum, etsi creatis regibus, non omnem tamen ex integro potestatem iis concesisse; retinuere sibi non pauca de suprema potestate rerumque summam non apud principem solum sed una penes optimates esse voluere. 2 Sic dispertita regem inter et optimates pacis bellique potestas ut nec bellum inire nec foedus constituere illi sine his integrum foret; sic leges ferendi, tributa et vectigalia augendi vel minuendi facultas ita principi est attributa nihil ut in eo genere praeter optimatum consensum constituere

suprema potestate rerumque summam non apud principem solum sed una penes optimates esse voluere. 2 Sic dispertita regem inter et optimates pacis bellique potestas ut nec bellum inire nec foedus constituere illi sine his integrum foret; sic leges ferendi, tributa et vectigalia augendi vel minuendi facultas ita principi est attributa nihil ut in eo genere praeter optimatum consensum constituere possit. 3 Quid, quod optimates ipsi ita parum regiae potestati sunt obnoxii ut nullo in eos principi arbitrii iure relicto

vel minuendi facultas ita principi est attributa nihil ut in eo genere praeter optimatum consensum constituere possit. 3 Quid, quod optimates ipsi ita parum regiae potestati sunt obnoxii ut nullo in eos principi arbitrii iure relicto severitati legum, quae et ipsum principem pro modulo suo ex aequo ligant, sint subiecti. 4 Accedit palatini (quem ipsum, ut et conservatores coronae, quod non rex, sed ipsi eligant optimates, magnae libertatis locum habet) par fere principi authoritas, Austriacis semper invisa; qui adeo

possit. 3 Quid, quod optimates ipsi ita parum regiae potestati sunt obnoxii ut nullo in eos principi arbitrii iure relicto severitati legum, quae et ipsum principem pro modulo suo ex aequo ligant, sint subiecti. 4 Accedit palatini (quem ipsum, ut et conservatores coronae, quod non rex, sed ipsi eligant optimates, magnae libertatis locum habet) par fere principi authoritas, Austriacis semper invisa; qui adeo supra ceteros est elatus ut regem inter et regnum de lege mediator sit eiusque sit muneris civiles, si quos

ligant, sint subiecti. 4 Accedit palatini (quem ipsum, ut et conservatores coronae, quod non rex, sed ipsi eligant optimates, magnae libertatis locum habet) par fere principi authoritas, Austriacis semper invisa; qui adeo supra ceteros est elatus ut regem inter et regnum de lege mediator sit eiusque sit muneris civiles, si quos oriri contingat, tumultus componere, cunctis, qui uspiam in Ungaria sint, exercitibus praeesse, principis orphani tutorem agere, invigilare legibus, ac quemadmodum regnum in suis libertatibus, sic regem in

imperatoris sororem occisus nuper ad Mohachium Ludovicus rex funesto Ungariae matrimonio sibi coniunxerat, partes transiit regnumque, cum pro se non potuisset, Ferdinando coepit procurare. 3 Nec defuit sibi Ferdinandus, etsi gravi in imperio bello implicitus, et qui ante Mohachianam cladem ob eius belli magnitudinem affini Ludovico opem ferre recusaverat, tunc regno a Turca misere iam alioquin dilacerato, ut suae ambitioni deserviret, eo non obstante bello novam belli facem misso valido in Ungariam exercitu inferre non dubitavit,

ob eius belli magnitudinem affini Ludovico opem ferre recusaverat, tunc regno a Turca misere iam alioquin dilacerato, ut suae ambitioni deserviret, eo non obstante bello novam belli facem misso valido in Ungariam exercitu inferre non dubitavit, cepitque ante omnia Posonium et indictis per reginam (quod monstrum!) comitiis regem se fecit proclamari. 4 Ita primum Ungarico solio domus Austriaca irrepsit, quo iure, quis non videt? 5 Frustra illa ad foedera nescio quae Mathiam inter et Uladislaum, ac Fridericum imperatorem

non dubitavit, cepitque ante omnia Posonium et indictis per reginam (quod monstrum!) comitiis regem se fecit proclamari. 4 Ita primum Ungarico solio domus Austriaca irrepsit, quo iure, quis non videt? 5 Frustra illa ad foedera nescio quae Mathiam inter et Uladislaum, ac Fridericum imperatorem inita recurrit quibus tributum sit illi, in casum quo ii sine liberis decesissent, ius in Ungariam, quasi vero Mathias aut quispiam alter mortalium de corona sine regno potuisset disponere, aut hereditarium iam tum fuisset Ungariae

pulsus infelix princeps? 8 Postquam omnium Christianorum regum nequiquam implorasset auxilia, praemissa Clementi pontifici excusatione Solimanni Turcarum caesaris opem efflagitavit, nec incassum: quippe imperator ipse cum valido in Ungariam traiecit exercitu et totum peregrini magis quam hostis instar brevi peragrans regnum ad ipsa Viennae moenia victor exercitum admovit. 9 Perfidiam quidem istam atque infidelitatem domus Austriaca proclamavit ast, cum ei rei causam ipsa praebuerit, nemini iustius alii quam sibi ipsi

barbaro magnanimitate reductum Budam Zapolium absque omni tributo regem Ungariae restituit. 11 Non tulit id Ferdinandus nec ante ad pacem animum adiecit quam ingenti a vizirio proelio fuisset profligatus. 12 Zapolius et ipse bello fessus, cedens, quod oportuit, necessitati, acquievit uti superiores, quas tum etiam tenebat, Ferdinandus Ungariae partes retineret, cetera sibi cederent dum in humanis esset; post fata in Ferdinandum pariter devolverentur; quasi esset ipsi ius aliquod regnum

ius aliquod regnum electione post mortem suam privandi. 13 Sed haec res ut ceciderit, postea videamus. 14 Interea Ferdinandus, vix exiguae Ungariae partis possesor, ostendit tamen ilico animum quem fovebat, nec quievit donec hereditatem per fas et nefas declarari procuraret (5:1547.) 3,14 5:1547] in margine irrito sane conatu, ut ipse per electionem filii sui facto proprio comprobavit. 15 Primus iste quoad hereditatem fuit domus

electionem filii sui facto proprio comprobavit. 15 Primus iste quoad hereditatem fuit domus Austriacae conatus; quam autem subvertendis legibus transferendaeque ab optimatibus in se omnis potestatis Ferdinandus operam dederit, articuli 4:1554; 3, 4, 5:1559; 34. et 37:1563. satis testantur. 16 Sub eo vetus illud domus Austriacae consilium originem habuit supprimendi palatinatus, sub eo inducti contra leges patrias externi milites, Ungaris nihilominus quam Turcae funesti, sub eo denique statim coeptum

palatinatus, sub eo inducti contra leges patrias externi milites, Ungaris nihilominus quam Turcae funesti, sub eo denique statim coeptum contemptui haberi Ungaricum nomen, ut appareat Ungaricae libertatis excidium una cum domus Austriacae regimine incepisse et, ex quo domus istius imperium in Ungaria cepit, regem et regnum in diversa distractos, illum semper subversioni legum exitioque libertatis, hoc conservationi eius studuisse. 17 Quae res tantis postea civilibus bellis causam dedit, non religionis

patrias externi milites, Ungaris nihilominus quam Turcae funesti, sub eo denique statim coeptum contemptui haberi Ungaricum nomen, ut appareat Ungaricae libertatis excidium una cum domus Austriacae regimine incepisse et, ex quo domus istius imperium in Ungaria cepit, regem et regnum in diversa distractos, illum semper subversioni legum exitioque libertatis, hoc conservationi eius studuisse. 17 Quae res tantis postea civilibus bellis causam dedit, non religionis diversitas aut, ut Austriaci per contumeliam dictitant,

studuisse. 17 Quae res tantis postea civilibus bellis causam dedit, non religionis diversitas aut, ut Austriaci per contumeliam dictitant, levitas Ungarorum. 18 Id enim notum omnibus est quanti ingenuus sit amor libertatis et, si pro libertate tanto sanguine parta, tanto tempore conservata contra saevos periuri tyranni conatus pugnare levitas est, leves se esse Ungari ultro confitentur. 19 Quin potius confiteantur Austriaci se solos cum evocati Turcae, tum tantorum belli malorum

Austriaco, pollicitationes adiungens. 7 Solimannus specie defendendae Isabellae, re ipsa quod sua multum intererat per accessionem Transylvaniae potentiam domus Austriacae in vicino adeo non adaugeri, misso exercitu, depulsis Austriacis, facili negotio Isabellam et Sigismundum in suas restituit diciones, magnoque cum gaudio incolarum Transylvaniae restituit. § 5. 1 Tum demum vidit Ferdinandus quam invita (ut dicitur) Minerva successionem fecerit declarari, reliqua sibi

se vivo Maximilianum filium eligi procuravit, sane cum consueto regnum in cunctis suis libertatibus conservandi iuramento; qua deinde arte omnes eius successores ad Leopoldi usque tempora usi sunt; qui tandem ad evertendam penitus libertatem fato datus funestus Ungariae rex et hereditatem et despoticum imperium iuxta stabilivit. § 6. 1 Interea attigerat iam aetatem viri Zapolius moxque sive praeteritarum iniuriarum memor, sive ambitione occupandaeque totius Ungariae consilio,

filium eligi procuravit, sane cum consueto regnum in cunctis suis libertatibus conservandi iuramento; qua deinde arte omnes eius successores ad Leopoldi usque tempora usi sunt; qui tandem ad evertendam penitus libertatem fato datus funestus Ungariae rex et hereditatem et despoticum imperium iuxta stabilivit. § 6. 1 Interea attigerat iam aetatem viri Zapolius moxque sive praeteritarum iniuriarum memor, sive ambitione occupandaeque totius Ungariae consilio,

ut ulcisceretur, Zapolius ad Martem 6,1 Martem divino pro Ma*tem, cum littera singula legi non possit regum iudicem confugit. 3 Perduellionem exclamant his Austriaci et ruptum foedus, consueti sua scelera in aliorum culpam conferre; at eos ipsos causam funesto sane illi bello dedisse quis non videt? 4 Adfuit rursus cum tercentis armatorum milibus pro Zapolio Solimmannus stetissetque caro Austriacis una muliercula ni plus

muliercula ni plus quam stupenda universo orbi Nicolai Zrinii virtute tam diu ad Szigethum fuisset detentus donec fato suo secutam Zrinii mortem abunde compensavit. 5 Tum vero facile fuit Maximiliano a Selymo, qui Solimanno successerat, homine minime bellicoso et alioquin vel invito in Venetos tendenti pacem impetrare, qua relictis Zapolio, quas hactenus possederat, dicionibus, cum tradendae sibi Maximiliani sorori insisteret, repente eum "seu fato" (ut inquit Florus Polonicus) "seu veneno properata mors abstulit." 6

relictis Zapolio, quas hactenus possederat, dicionibus, cum tradendae sibi Maximiliani sorori insisteret, repente eum "seu fato" (ut inquit Florus Polonicus) "seu veneno properata mors abstulit." 6 Quod mirum minime fuisset ab iis qui nuper Martinusium antistitem et cardinalem, quod suis fraudibus, quibus Isabellam e Transylvania eiecerunt, obstare voluisset, non curata purpurae sanctitate, spreta religione, contempto humano divinoque iure gladio perimi curaverunt. § 7.

praefecere, cui Stephanus filius successit, mox a Polonis renitente nequiquam Maximiliano electus; huic Christophorus, isti Sigismundus, qui cum Rudolpho, Maximiliani filio, vivo adhuc patre ab Ungaris Austriaco dolo pro successore electo ita egit ut nec pacem turbaverit et suum pro absoluto declarari fecerit principatum icto cum Rudolpho anno 1606. solenni foedere quo haec omnia continentur eiusque insuper hereditas confirmatur. 2 Verum ne tum quidem defuit Austriacus dolus; persuasere nescio

cupiverant, Transylvania potirentur. 2 Tum demum libere coepit saevire Austriacus furor; cum nullum iam in vivos crudelitatis genus superesset, in mortuos saevitum fuisse indubitata tradunt monumenta; nempe subiugata iam Transylvania Ungariam, Austriam inter et illam mediam, nullum respuere posse servitutis iugum existimabant. 3 Protrita omnia regni iura, violatae militari licentia nobilitatis libertates (3:1598), inducta rursus externorum dominatio, clausae gentilibus dignitates, palatini munus rursus suppressum, ut

libertates (3:1598), inducta rursus externorum dominatio, clausae gentilibus dignitates, palatini munus rursus suppressum, ut iam cuique liceat existimare an non in tanta legum ruina lex Andreae periuro principi resistendi tribuens facultatem locum habere debuerit et effectum. 4 In tanta tamen ruina patriae silebant adhuc leves (ut volunt Austriaci) et nati ad perduellionem Ungari, satis non fuit tantis obrui malis; oportuit et de remedio antea desperare. 5 Quod brevi Rudolphus palam fecit indictis comitiis

palatini munus rursus suppressum, ut iam cuique liceat existimare an non in tanta legum ruina lex Andreae periuro principi resistendi tribuens facultatem locum habere debuerit et effectum. 4 In tanta tamen ruina patriae silebant adhuc leves (ut volunt Austriaci) et nati ad perduellionem Ungari, satis non fuit tantis obrui malis; oportuit et de remedio antea desperare. 5 Quod brevi Rudolphus palam fecit indictis comitiis quo de gerendo adversus Turcas bello consuleretur. 6 Sed enim mederi antea suis volebant

tanta legum ruina lex Andreae periuro principi resistendi tribuens facultatem locum habere debuerit et effectum. 4 In tanta tamen ruina patriae silebant adhuc leves (ut volunt Austriaci) et nati ad perduellionem Ungari, satis non fuit tantis obrui malis; oportuit et de remedio antea desperare. 5 Quod brevi Rudolphus palam fecit indictis comitiis quo de gerendo adversus Turcas bello consuleretur. 6 Sed enim mederi antea suis volebant malis Ungari, remedium tantarum calamitatum postulabant. 7 Hic

aula conspexit ne, quas memoravimus, regni querelis indulgeri cogeretur, specioso, ne dissensiones in amplius gliscant, praetextu, insigni ludibrio, comitia dissolvit. 2 Quid faciat sic ludificatum infelix regnum dum non modo premi se omni calamitatum genere, sed et desperandum esse de remedio videt? 3 Sane mirari nos minime decet si de iusta tandem defensione coepit cogitare; dux tantum et author defuit cum Rudolphus, vel id indignatus quod Ungari mala sua quaeri ausi fuissent, quoniam de universis se non poterat

ludibrio, comitia dissolvit. 2 Quid faciat sic ludificatum infelix regnum dum non modo premi se omni calamitatum genere, sed et desperandum esse de remedio videt? 3 Sane mirari nos minime decet si de iusta tandem defensione coepit cogitare; dux tantum et author defuit cum Rudolphus, vel id indignatus quod Ungari mala sua quaeri ausi fuissent, quoniam de universis se non poterat vindicare, in Lutheranos, partem utpote infirmiorem, detonavit, quasi publicas ipsi consultationes turbassent,

non potuissent, caesarem Ungari exactius ut tandem eorum libertates observarentur, sufferretur extranea dominatio, palatinus demum post annos quattuordecim eligeretur. 5 Hae sunt foederis illius, quod anno 1606. ictum est, condiciones, ut appareat easdem et belli causas fuisse. 6 Eo foedere libera permansit Bocskaio, quam sub iugum miserant Austriaci, Transylvaniae possesio, Lutherani, ut suas etiam haberent partes, in regnum per legem recepti sunt. § 10.

turbas excitare, mox mediatoris instar se ingerere, verbo iis artibus uti quibus facillimum pro omni eventu sibi faceret accessum. 3 Sed enim sors secus tulit, nam, ut est continua rerum humanarum vicissitudo, non solum Mathiae artes optato effectu caruere, sed et Betlenius, qui post non nullos Bocskaio in Transylvania successerat, Ferdinandum secundum Mathiae successorem regno pariter exuit et corona. 4 Bello huic artes potissimum illae, quibus Transylvaniam affectabant Ungari, causam dederunt, accessit foedus Ungariam

3 Sed enim sors secus tulit, nam, ut est continua rerum humanarum vicissitudo, non solum Mathiae artes optato effectu caruere, sed et Betlenius, qui post non nullos Bocskaio in Transylvania successerat, Ferdinandum secundum Mathiae successorem regno pariter exuit et corona. 4 Bello huic artes potissimum illae, quibus Transylvaniam affectabant Ungari, causam dederunt, accessit foedus Ungariam inter et Bohemiam 1606-to ictum, quo ad succurendum Bohemis contra caesarem Betlenius ultro se obligatum existimavit. 5

qui post non nullos Bocskaio in Transylvania successerat, Ferdinandum secundum Mathiae successorem regno pariter exuit et corona. 4 Bello huic artes potissimum illae, quibus Transylvaniam affectabant Ungari, causam dederunt, accessit foedus Ungariam inter et Bohemiam 1606-to ictum, quo ad succurendum Bohemis contra caesarem Betlenius ultro se obligatum existimavit. 5 Verum quaecunque causa belli eius fuerit, eventus certe tam felix fuit ut totam simul cum corona Ferdinando Ungariam eripuerit. 6 Mox tamen

tam felix fuit ut totam simul cum corona Ferdinando Ungariam eripuerit. 6 Mox tamen foedere mediante restituit ea lege ut sibi quoque, quidquid olim ad Transylvaniam spectaverat, redderetur. 7 Ceterum confirmata hic quoque Lutheranorum libertas quam et ipsam belli causam inter alias Betlenius praetenderat. 8 Mortuo Betlenio Rakoczium Transylvani principem elegere. 9 At Ferdinandus Tertius, qui priori successerat Betlenii foedera praetexens 10,8 praetexens]

caesari quocunque praetextu in Hungaria, 11,3 in Hungaria] in margine addita in qua supremis viribus tyrannidem occupare constituerat, se posse stabilire. 5 Atque id ipsum etiam exteris ducibus et extraneo milite, cum contra regni leges, tum adversus votum Ungarorum, qui pro intercedente foedere succurri potius Rakoczio contra Polonum voluerunt, perfecit, ac in palatini authoritatem iam tum involavit. 6 Ad occupandam deinde Transylvaniam animum adiecit

extraneo Ungariam milite compleri, specioso auxilii praetextu id potissimum ab Ungaris flagitavit, necessaria ut ii ad vitam suppeditarentur. 10 Ungari probe gnari, quo isthaec aulae consilia spectarent, id acriter negavere, cumque secretos quodpiam aulam inter et Turcas tractatus intercedere conspexissent, non potuerunt non queri caesarem iuramenti sui immemorem cum Turcis sine regno quaepiam pacisci. 11> Quid faciat Austriacus dolus? <12 Invenere modum quo rursus catholicos cum

eius rei sciscitaretur. 17 Id quoque negatum fuit. 18 Oportuit itaque aut privato quotidie cum Turca Marte confligere aut se spoliari cunctisque fortunis exui ultro sinere, ut adeo funesta hac omnique bello diriori pace sexaginta amplius Ungarorum et Turcarum milia periisse dicantur. 19 Leopoldus vero laetus mutua adversariorum ruina (nam et Ungari inter inimicos ab Austriacis semper habebantur) comitia insuper indixit quibus nihil nisi victualia pro externo milite et aes pro aedificandis praesidiis, id est