| Croatiae auctores Latini: inventa |
| domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
|
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: et Your search found 155641 occurrences
First 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 139064-140515:139064. Hesiodus; Zamanja,... . Hesiodi Ascraei opera, versio... [page pp9 | Paragraph | Section]
II
proprii ingenti parta clarescere prole,
novo, si qua est ea gloria, cultu
modos? heic inter pacis amicae
lumina fundit
Apollo.
non ille horrenda Mariis
tellus foecundo corpore, et aura
acuta falce petivit
tenuis tantum experientia venit,
splendescere vomer,
igne.
segetis quis cultus opimae?
quaque arte paranda supellex
notavit,
sequi peregrinas. cuncta sed ante
sed ante
vatem nimium felicem, edicere primo
datum: te principe dignus
unus erat gens Austria, et almis
argivae robora pubis
omnibus unus
date lilia nymphae,
Leopoldus agens Thuscae felicia
gentis
vitta
sistet ductor: se candida supra
insignit formoso in corpore
virtus,
aeternae spondebit praemia
famae
famae
Salvete heroes sacrum genus! o mihi tantum
stupefacta novo dum Grecia vati.
spicula ab arcu;
de gente nurum, nec pluribus auctam
nec pluribus auctam
Musisque et Apolline clara est.
magnum et matris satiavit amorem
Vllius, audentem vexit quem Pegasus ales
qui praebeat aures
Dulcibus Aonidum, tales quum numina vobis
vobis et gaudia musae,
fundens e divite vates,
fusis per caerula colla capillis
fusis per caerula colla capillis
viro clarissima Nympha
(1) Duo vates praestantissimi, alter Veronensis
Lorentius Neapolitanus, alter Mollius, complures dies apud optimos principes
commorati sunt, maximamque sibi laudem et ipsorum principum et aliorum auditorum
iudicio extemporaneis carminibus non minus scite quam eleganter decantatis
pepererunt.
(1) Duo vates praestantissimi, alter Veronensis
Lorentius Neapolitanus, alter Mollius, complures dies apud optimos principes
commorati sunt, maximamque sibi laudem et ipsorum principum et aliorum auditorum
iudicio extemporaneis carminibus non minus scite quam eleganter decantatis
pepererunt.
non minus scite quam eleganter decantatis
pepererunt.
tibi serviet usque
gnati,
monumenta, nec ullo
Postquam Homeri Odysseam latinis expressi
versibus, eamque in lucem edidi, me ad Hesiodum converti, eiusque primum Herculis Scutum, tum Opera et Dies poetica latinitate donavi, dedique
hoc utrumque carmen in manus hominum. Nunc vero eodem modo Theogonia , seu Deorum Generatione adornata, tertio Hesiodi carmine, absolutam
eodem modo Theogonia , seu Deorum Generatione adornata, tertio Hesiodi carmine, absolutam
antiquissimi poetae operam, quae e multis ab eo conscriptis supersunt sola, editionem
aggredior. Et quoniam graves viri eruditique complures, quorum auctoritas apud me
valet plurimum semperque valebit, non defuere, qui cum mea versione ipsos graecos
Hesiodi versus coniunctos desiderarent, ut uno tamquam intuitu possent inter me et
Hesiodum
editionem
aggredior. Et quoniam graves viri eruditique complures, quorum auctoritas apud me
valet plurimum semperque valebit, non defuere, qui cum mea versione ipsos graecos
Hesiodi versus coniunctos desiderarent, ut uno tamquam intuitu possent inter me et
Hesiodum comparationem
instituere, deque fide, qua in eiusdem sententiis alia lingua
poetice exprimendis sum usus, iudiCare; eorum cessi voluntati, praesertim
Hesiodum comparationem
instituere, deque fide, qua in eiusdem sententiis alia lingua
poetice exprimendis sum usus, iudiCare; eorum cessi voluntati, praesertim quum et
iure uterentur suo, nec aliena a me, aut iniusta flagitarent. Quare habes heic et
graeca Hesiodi carmina, quemadmodum impressa exstant in editione Graeviana, quae
ceteris multo habetur accuratior, et simul eadem versibus a me latine reddita atque
instituere, deque fide, qua in eiusdem sententiis alia lingua
poetice exprimendis sum usus, iudiCare; eorum cessi voluntati, praesertim quum et
iure uterentur suo, nec aliena a me, aut iniusta flagitarent. Quare habes heic et
graeca Hesiodi carmina, quemadmodum impressa exstant in editione Graeviana, quae
ceteris multo habetur accuratior, et simul eadem versibus a me latine reddita atque
illustrata eo studio, quo certe potui maximo, pro ingenii mei tenuitate ac exigua
iudiCare; eorum cessi voluntati, praesertim quum et
iure uterentur suo, nec aliena a me, aut iniusta flagitarent. Quare habes heic et
graeca Hesiodi carmina, quemadmodum impressa exstant in editione Graeviana, quae
ceteris multo habetur accuratior, et simul eadem versibus a me latine reddita atque
illustrata eo studio, quo certe potui maximo, pro ingenii mei tenuitate ac exigua
eruditionis copia. Scio (1) quidem id operis et ab
aliis viris doctissimis, quos apud
quae
ceteris multo habetur accuratior, et simul eadem versibus a me latine reddita atque
illustrata eo studio, quo certe potui maximo, pro ingenii mei tenuitate ac exigua
eruditionis copia. Scio (1) quidem id operis et ab
aliis viris doctissimis, quos apud Fabricium videre potes, fuisse iamdiu factum, et
ipsorum ego sollertiam nec parvi facio, nec contemnendam puto, quamvis videantur
aliqui perfectius quiddam desiderare, si ad graecae linguae latinaeque scientiam
atque
illustrata eo studio, quo certe potui maximo, pro ingenii mei tenuitate ac exigua
eruditionis copia. Scio (1) quidem id operis et ab
aliis viris doctissimis, quos apud Fabricium videre potes, fuisse iamdiu factum, et
ipsorum ego sollertiam nec parvi facio, nec contemnendam puto, quamvis videantur
aliqui perfectius quiddam desiderare, si ad graecae linguae latinaeque scientiam
maior Virgilianae dictionis imitatio, et quidam carminum veluti concentus, quae duo
apud Fabricium videre potes, fuisse iamdiu factum, et
ipsorum ego sollertiam nec parvi facio, nec contemnendam puto, quamvis videantur
aliqui perfectius quiddam desiderare, si ad graecae linguae latinaeque scientiam
maior Virgilianae dictionis imitatio, et quidam carminum veluti concentus, quae duo
fortasse deerant, adiungerentur. Suus tamen per me cuique ex his scriptoribus sit
honor, sua
(1) Vide Fabricii G. Bibl. lib. ii, atque
fortasse deerant, adiungerentur. Suus tamen per me cuique ex his scriptoribus sit
honor, sua
(1) Vide Fabricii G. Bibl. lib. ii, atque
adde alteram editionem praetermissam ab eo et Nicolai de Valle (Brixiae 1499), et Bonini Mombritii (Lugduni 1550). Alter horum Opera et Dies, alter Theogoniam vertit; exstantque Venetiis in Bibl.
Apost. Zeni eaedem
cuique ex his scriptoribus sit
honor, sua
(1) Vide Fabricii G. Bibl. lib. ii, atque
adde alteram editionem praetermissam ab eo et Nicolai de Valle (Brixiae 1499), et Bonini Mombritii (Lugduni 1550). Alter horum Opera et Dies, alter Theogoniam vertit; exstantque Venetiis in Bibl.
Apost. Zeni eaedem editiones.
(1) Vide Fabricii G. Bibl. lib. ii, atque
adde alteram editionem praetermissam ab eo et Nicolai de Valle (Brixiae 1499), et Bonini Mombritii (Lugduni 1550). Alter horum Opera et Dies, alter Theogoniam vertit; exstantque Venetiis in Bibl.
Apost. Zeni eaedem editiones.
otiique, quod
institutae mihi concedit vitae ratio, iacturam vituperent. Verum hisce omissis, quae
ad aliorum iudicium spectant, aliquid heic dicendum arbitror de Hesiodi primum vita,
de qua nihil scripseram, quum Opera et Dies ,
Scutumque Herculis edidissem, tum de
ipsius Theogonia : in qua utraque re ita me
geram, ut brevitati maximopere consulam, eorumque perstringam summa veluti
Itaque a
primo exordiamur.
Natus est Hesiodus Dio patre Ampelidis filio, qui ex Menalopo Ithogenaeo Critonis
filio originem ducebat, et matre Pycimede; Cumaene, quae urbs inter Aeolicas est, an
in Ascra Boeotiae vico ad Heliconis radices, omnino incertum. Cumaeus et Ascraeus ab
antiquis dicitur scriptoribus. Dio quidem eius patri Cuma patria est: qua relicta vel
quod esset alieno
Natus est Hesiodus Dio patre Ampelidis filio, qui ex Menalopo Ithogenaeo Critonis
filio originem ducebat, et matre Pycimede; Cumaene, quae urbs inter Aeolicas est, an
in Ascra Boeotiae vico ad Heliconis radices, omnino incertum. Cumaeus et Ascraeus ab
antiquis dicitur scriptoribus. Dio quidem eius patri Cuma patria est: qua relicta vel
quod esset alieno oppressus aere, nec haberet, unde nomina dissolveret, vel quod
aliquo crimine, et fortasse caedis, cui fuga atque exilio consulendum,
vico ad Heliconis radices, omnino incertum. Cumaeus et Ascraeus ab
antiquis dicitur scriptoribus. Dio quidem eius patri Cuma patria est: qua relicta vel
quod esset alieno oppressus aere, nec haberet, unde nomina dissolveret, vel quod
aliquo crimine, et fortasse caedis, cui fuga atque exilio consulendum, teneretur, vel
denique quod loci mutatione speraret fortunarum etiam mutationem consequuturum, in
Ascram Boeotiae se contulit, ibique consedit cum fratre seu Atella seu Moeone. Fieri
igitur potest,
ei fuerit iam natus
filius Hesiodus, idemque tunc recte Cumaeus, uti pater, appellaretur: sed aeque
facile, immo etiam si Plutarcho fides, qui Ascraeam facit Pycimeden, verosimilius
fieri potuit, ut in Ascram non sit puer deportatus, at ibidem et generatus et natus,
ob eamque caussam Ascraeus potius habendus sit. Verum haec minutiora: seu
natus in Ascra sit Hesiodus, seu tantum educatus, parum refert.
fuerit iam natus
filius Hesiodus, idemque tunc recte Cumaeus, uti pater, appellaretur: sed aeque
facile, immo etiam si Plutarcho fides, qui Ascraeam facit Pycimeden, verosimilius
fieri potuit, ut in Ascram non sit puer deportatus, at ibidem et generatus et natus,
ob eamque caussam Ascraeus potius habendus sit. Verum haec minutiora: seu
natus in Ascra sit Hesiodus, seu tantum educatus, parum refert.
Vixit certe in
natus in Ascra sit Hesiodus, seu tantum educatus, parum refert.
Vixit certe in eo vico prius obscuro, postea maximam eius carminum gloria
celebritatem adepto. Exiguas habuit fortunas: nam et humili loco, et pauperibus natus
erat parentibus, et praeterea bona (1) , quae ipsi ex
patris haereditate obvenerant, a fratre (2) seu
patruele Persa homine maxime rapaci ac litium cupido
natus in Ascra sit Hesiodus, seu tantum educatus, parum refert.
Vixit certe in eo vico prius obscuro, postea maximam eius carminum gloria
celebritatem adepto. Exiguas habuit fortunas: nam et humili loco, et pauperibus natus
erat parentibus, et praeterea bona (1) , quae ipsi ex
patris haereditate obvenerant, a fratre (2) seu
patruele Persa homine maxime rapaci ac litium cupido magna ex parte
natus in Ascra sit Hesiodus, seu tantum educatus, parum refert.
Vixit certe in eo vico prius obscuro, postea maximam eius carminum gloria
celebritatem adepto. Exiguas habuit fortunas: nam et humili loco, et pauperibus natus
erat parentibus, et praeterea bona (1) , quae ipsi ex
patris haereditate obvenerant, a fratre (2) seu
patruele Persa homine maxime rapaci ac litium cupido magna ex parte fuerunt adempta.
Eam autem exercuit
rapaci ac litium cupido magna ex parte fuerunt adempta.
Eam autem exercuit facultatem, quae admodum paucos quovis tempore locupletavit,
poesim nimirum, divinam artem sed inopem. Pastoritiam in ipso aetatis initio vitam
egit: quod iis temporibus, quibus et ipse vixit et Homerus, nec ipsis regum
filiis
(1) Ita ipse Hesiodus Oper. et Dier. v. 46
inquit:
Iam patrios census divisimus: ipse tulisti
cupido magna ex parte fuerunt adempta.
Eam autem exercuit facultatem, quae admodum paucos quovis tempore locupletavit,
poesim nimirum, divinam artem sed inopem. Pastoritiam in ipso aetatis initio vitam
egit: quod iis temporibus, quibus et ipse vixit et Homerus, nec ipsis regum
filiis
(1) Ita ipse Hesiodus Oper. et Dier. v. 46
inquit:
Iam patrios census divisimus: ipse tulisti
poesim nimirum, divinam artem sed inopem. Pastoritiam in ipso aetatis initio vitam
egit: quod iis temporibus, quibus et ipse vixit et Homerus, nec ipsis regum
filiis
(1) Ita ipse Hesiodus Oper. et Dier. v. 46
inquit:
Iam patrios census divisimus: ipse tulisti
obscurius:
„ Non aliter genitorque meus, stultissime Persa,
tuus pelagi sulcabat
caerula pinu.
Ubi quum non dicat noster pater, sed meus et tuus,
videtur distinctionem facere, et potius significare Persam non e Dio, cuius
Hesiodus erat filius, sed ex eius fratre natum.
turpe erat facere aut
cuius
Hesiodus erat filius, sed ex eius fratre natum.
turpe erat facere aut inhonestum. Quo antiquiora nempe tempora, eo et mollities
rarior, et mores hominum simpliciores. Adolescens vero, quod a natura, credo, ad
poesim maxime ferretur, ingenioque abundaret acutissimo, vel suo ipse ductu
compulsus, vel a parentibus amicisque ita iussus, totum se contulit ad litterarum
filius, sed ex eius fratre natum.
turpe erat facere aut inhonestum. Quo antiquiora nempe tempora, eo et mollities
rarior, et mores hominum simpliciores. Adolescens vero, quod a natura, credo, ad
poesim maxime ferretur, ingenioque abundaret acutissimo, vel suo ipse ductu
compulsus, vel a parentibus amicisque ita iussus, totum se contulit ad litterarum
studia, vatesque,
refert: nos vero poetae, qui a Musis mentiri etiam se didicisse testatur, sine ulla
urbanitatis offensione nequaquam tenemur credere. Quod eius carmina elegantissima ac
multis
(1) Sic in Oper. et Dier. v. 813 ait:
Meque adeo dulci victorem carmine vidit
(1) Sic in Oper. et Dier. v. 813 ait:
Meque adeo dulci victorem carmine vidit
et Dier. v. 813 ait:
Meque adeo dulci victorem carmine vidit
HoioSog "Nlovoccig Yikiymvioi rbvt aveQwe
non vulgaris doctrinae luminibus distincta liquido ostendunt, id solum pro
comperto habeatur. Haec autem maximos eum fecisse progressus et in ea philosophiae
parte, quae ad astrorum pertinet scientiam, quamque in rebus georgicis pertractandis
passim adhibet; et in ea, quae ad res divinas mundique spectat opificium, quamque
allegoriis involvit potius quam exornavit in Deorum generatione;
doctrinae luminibus distincta liquido ostendunt, id solum pro
comperto habeatur. Haec autem maximos eum fecisse progressus et in ea philosophiae
parte, quae ad astrorum pertinet scientiam, quamque in rebus georgicis pertractandis
passim adhibet; et in ea, quae ad res divinas mundique spectat opificium, quamque
allegoriis involvit potius quam exornavit in Deorum generatione; et in ea demum, quae
versatur in moribus vitaque recte instituenda in hominum societate, cuiusque
praecepta optima ubique
et in ea philosophiae
parte, quae ad astrorum pertinet scientiam, quamque in rebus georgicis pertractandis
passim adhibet; et in ea, quae ad res divinas mundique spectat opificium, quamque
allegoriis involvit potius quam exornavit in Deorum generatione; et in ea demum, quae
versatur in moribus vitaque recte instituenda in hominum societate, cuiusque
praecepta optima ubique tradit, clarissime certissimeque docent. Fuit praeterea in
rerum nominumque antiquitate scientissimus, et in carminum sono ad aurium
in Deorum generatione; et in ea demum, quae
versatur in moribus vitaque recte instituenda in hominum societate, cuiusque
praecepta optima ubique tradit, clarissime certissimeque docent. Fuit praeterea in
rerum nominumque antiquitate scientissimus, et in carminum sono ad aurium voluptatem
accommodando plane admirabilis: ut eum recte dixerit Dionysius Halicarnassaeus et
voluptatis et aequabilis dictionis et verborum collocationis vehementer studiosum; et
Velleius Paterculus vocaverit perelegantis
praecepta optima ubique tradit, clarissime certissimeque docent. Fuit praeterea in
rerum nominumque antiquitate scientissimus, et in carminum sono ad aurium voluptatem
accommodando plane admirabilis: ut eum recte dixerit Dionysius Halicarnassaeus et
voluptatis et aequabilis dictionis et verborum collocationis vehementer studiosum; et
Velleius Paterculus vocaverit perelegantis ingenii virum et mollissima dulcedine
carminum memorabilem; et ipse Fabius Quinctilianus, quamvis neget eumdem crebro
optima ubique tradit, clarissime certissimeque docent. Fuit praeterea in
rerum nominumque antiquitate scientissimus, et in carminum sono ad aurium voluptatem
accommodando plane admirabilis: ut eum recte dixerit Dionysius Halicarnassaeus et
voluptatis et aequabilis dictionis et verborum collocationis vehementer studiosum; et
Velleius Paterculus vocaverit perelegantis ingenii virum et mollissima dulcedine
carminum memorabilem; et ipse Fabius Quinctilianus, quamvis neget eumdem crebro
assurgere, quod
clarissime certissimeque docent. Fuit praeterea in
rerum nominumque antiquitate scientissimus, et in carminum sono ad aurium voluptatem
accommodando plane admirabilis: ut eum recte dixerit Dionysius Halicarnassaeus et
voluptatis et aequabilis dictionis et verborum collocationis vehementer studiosum; et
Velleius Paterculus vocaverit perelegantis ingenii virum et mollissima dulcedine
carminum memorabilem; et ipse Fabius Quinctilianus, quamvis neget eumdem crebro
assurgere, quod Homeri proprium est, tamen
in
rerum nominumque antiquitate scientissimus, et in carminum sono ad aurium voluptatem
accommodando plane admirabilis: ut eum recte dixerit Dionysius Halicarnassaeus et
voluptatis et aequabilis dictionis et verborum collocationis vehementer studiosum; et
Velleius Paterculus vocaverit perelegantis ingenii virum et mollissima dulcedine
carminum memorabilem; et ipse Fabius Quinctilianus, quamvis neget eumdem crebro
assurgere, quod Homeri proprium est, tamen fateatur utiles habere circa praecepta
sono ad aurium voluptatem
accommodando plane admirabilis: ut eum recte dixerit Dionysius Halicarnassaeus et
voluptatis et aequabilis dictionis et verborum collocationis vehementer studiosum; et
Velleius Paterculus vocaverit perelegantis ingenii virum et mollissima dulcedine
carminum memorabilem; et ipse Fabius Quinctilianus, quamvis neget eumdem crebro
assurgere, quod Homeri proprium est, tamen fateatur utiles habere circa praecepta
sententias, lenitatemque verborum et expositionis probabilem,
admirabilis: ut eum recte dixerit Dionysius Halicarnassaeus et
voluptatis et aequabilis dictionis et verborum collocationis vehementer studiosum; et
Velleius Paterculus vocaverit perelegantis ingenii virum et mollissima dulcedine
carminum memorabilem; et ipse Fabius Quinctilianus, quamvis neget eumdem crebro
assurgere, quod Homeri proprium est, tamen fateatur utiles habere circa praecepta
sententias, lenitatemque verborum et expositionis probabilem, palmamque in illo
mediocri genere
perelegantis ingenii virum et mollissima dulcedine
carminum memorabilem; et ipse Fabius Quinctilianus, quamvis neget eumdem crebro
assurgere, quod Homeri proprium est, tamen fateatur utiles habere circa praecepta
sententias, lenitatemque verborum et expositionis probabilem, palmamque in illo
mediocri genere promereri. Ionica plerumque dialecto est
delectatus, quae ut aliis vocalium concursu abundantior, ita est pronunciatu
audituque mollior. Multa scripsit ac varia
solum tria nec ea integra ad nos
pervenerunt. Ea tamen huiusmodi sunt, ut multiplicem exquisitamque, quae in iis
continetur, doctrinam multi admirati non dubitarint memoriae prodere, ipsi opus
fuisse multas suscipere peregrinationes, quemadmodum et ab Homero factum accepimus,
et longinquas erudiendi sese mysteriisque praesertim Aegyptiis imbuendi gratia
regiones petere. Quod ego nec concedere, nec omnino negare ausim: nam quamvis ipse
profiteatur se numquam navigasse, nisi quando ex Aulidis
pervenerunt. Ea tamen huiusmodi sunt, ut multiplicem exquisitamque, quae in iis
continetur, doctrinam multi admirati non dubitarint memoriae prodere, ipsi opus
fuisse multas suscipere peregrinationes, quemadmodum et ab Homero factum accepimus,
et longinquas erudiendi sese mysteriisque praesertim Aegyptiis imbuendi gratia
regiones petere. Quod ego nec concedere, nec omnino negare ausim: nam quamvis ipse
profiteatur se numquam navigasse, nisi quando ex Aulidis portu (5) in Euboeam
se numquam navigasse, nisi quando ex Aulidis portu (5) in Euboeam traiecit
(1) Praeter Tkeogoniam et Scutum Herculis, de quibus aliqui dubitasse
videntur, an essent genuina Hesiodi carmina, ac Opera et Dies, nominantur a Tzetze, aliisque grammaticis alia carmina, de
Heroum nempe et
(1) Praeter Tkeogoniam et Scutum Herculis, de quibus aliqui dubitasse
videntur, an essent genuina Hesiodi carmina, ac Opera et Dies, nominantur a Tzetze, aliisque grammaticis alia carmina, de
Heroum nempe et Heroidum Genealogiis, de Vaticinandi arte, de Mulierum laudibus, de
Pelei et Thetidis nuptiis, de Dactylis Idaeis, de Medicina, de Herbis, de Batracho
amico, in
et Scutum Herculis, de quibus aliqui dubitasse
videntur, an essent genuina Hesiodi carmina, ac Opera et Dies, nominantur a Tzetze, aliisque grammaticis alia carmina, de
Heroum nempe et Heroidum Genealogiis, de Vaticinandi arte, de Mulierum laudibus, de
Pelei et Thetidis nuptiis, de Dactylis Idaeis, de Medicina, de Herbis, de Batracho
amico, in quem scripsisse dicitur Epicedium, de Chirone, de Astronomia, de Telluris
periodo, de
videntur, an essent genuina Hesiodi carmina, ac Opera et Dies, nominantur a Tzetze, aliisque grammaticis alia carmina, de
Heroum nempe et Heroidum Genealogiis, de Vaticinandi arte, de Mulierum laudibus, de
Pelei et Thetidis nuptiis, de Dactylis Idaeis, de Medicina, de Herbis, de Batracho
amico, in quem scripsisse dicitur Epicedium, de Chirone, de Astronomia, de Telluris
periodo, de Theseo, de Aegimio, de divinis Sermonibus etc., quae omnia in Fabr.
etc., quae omnia in Fabr. Bibl. Gr. videre potes lib. iI cap. 8, ubi multo
plura invenies.
(2) Lege Oper. et Dier. v. 804 et seq. in
mea versione.
illuc invitatus ad ludos, qui in funere Amphidamantis regio instruebantur, in
quae omnia in Fabr. Bibl. Gr. videre potes lib. iI cap. 8, ubi multo
plura invenies.
(2) Lege Oper. et Dier. v. 804 et seq. in
mea versione.
illuc invitatus ad ludos, qui in funere Amphidamantis regio instruebantur, in
quibus et
et seq. in
mea versione.
illuc invitatus ad ludos, qui in funere Amphidamantis regio instruebantur, in
quibus et vicit cantu; tamen id fecit fortasse post absolutum Operum et Dierum carmen, in quo ita de se
testabatur. Magnam certe Graeciae partem invisisse credibile est, sapientissimorumque
hominum usum esse consuetudine. Ctemenen
illuc invitatus ad ludos, qui in funere Amphidamantis regio instruebantur, in
quibus et vicit cantu; tamen id fecit fortasse post absolutum Operum et Dierum carmen, in quo ita de se
testabatur. Magnam certe Graeciae partem invisisse credibile est, sapientissimorumque
hominum usum esse consuetudine. Ctemenen Physigei (1)
filiam sororemque Amphiphanis et
et Dierum carmen, in quo ita de se
testabatur. Magnam certe Graeciae partem invisisse credibile est, sapientissimorumque
hominum usum esse consuetudine. Ctemenen Physigei (1)
filiam sororemque Amphiphanis et Ganyctoris duxisse uxorem a quibusdam dicitur, a qua
filium, ut fama est, suscepit Stesichorum poetam et ipsum celebrem. Quidam autem hanc
non eius coniugem, sed tantum amicam fuisse putant. Certe filius videtur ei natus
esse: filii
credibile est, sapientissimorumque
hominum usum esse consuetudine. Ctemenen Physigei (1)
filiam sororemque Amphiphanis et Ganyctoris duxisse uxorem a quibusdam dicitur, a qua
filium, ut fama est, suscepit Stesichorum poetam et ipsum celebrem. Quidam autem hanc
non eius coniugem, sed tantum amicam fuisse putant. Certe filius videtur ei natus
esse: filii (2) enim mentionem facit in Operibus . In Ascra ut plurimum latuit,
amicam fuisse putant. Certe filius videtur ei natus
esse: filii (2) enim mentionem facit in Operibus . In Ascra ut plurimum latuit,
Ascraeisque suis popularibus non usus est amicissimis, a quibus et mulctatus fuisse
fertur
(1) Quam Ctemenen multi dixerunt, alii vocant Climenen vel Archiepen. Sed male, ut
animadverterunt et Giraldus, et alii. Male etiam et Mnaseas intrusus Hesiodi filius,
qui per aliquos
ut plurimum latuit,
Ascraeisque suis popularibus non usus est amicissimis, a quibus et mulctatus fuisse
fertur
(1) Quam Ctemenen multi dixerunt, alii vocant Climenen vel Archiepen. Sed male, ut
animadverterunt et Giraldus, et alii. Male etiam et Mnaseas intrusus Hesiodi filius,
qui per aliquos non Mnaseas est, sed Mnasea filia. Quos vero dixi fratres Ctemenes et
Physigei liberos, dicuntur ab aliis Ganyctoris Naucletii filii Ctimenus et Antiphus.
Ita omnia
latuit,
Ascraeisque suis popularibus non usus est amicissimis, a quibus et mulctatus fuisse
fertur
(1) Quam Ctemenen multi dixerunt, alii vocant Climenen vel Archiepen. Sed male, ut
animadverterunt et Giraldus, et alii. Male etiam et Mnaseas intrusus Hesiodi filius,
qui per aliquos non Mnaseas est, sed Mnasea filia. Quos vero dixi fratres Ctemenes et
Physigei liberos, dicuntur ab aliis Ganyctoris Naucletii filii Ctimenus et Antiphus.
Ita omnia implicata, quae
Ascraeisque suis popularibus non usus est amicissimis, a quibus et mulctatus fuisse
fertur
(1) Quam Ctemenen multi dixerunt, alii vocant Climenen vel Archiepen. Sed male, ut
animadverterunt et Giraldus, et alii. Male etiam et Mnaseas intrusus Hesiodi filius,
qui per aliquos non Mnaseas est, sed Mnasea filia. Quos vero dixi fratres Ctemenes et
Physigei liberos, dicuntur ab aliis Ganyctoris Naucletii filii Ctimenus et Antiphus.
Ita omnia implicata, quae de Hesiodi coniugio
(1) Quam Ctemenen multi dixerunt, alii vocant Climenen vel Archiepen. Sed male, ut
animadverterunt et Giraldus, et alii. Male etiam et Mnaseas intrusus Hesiodi filius,
qui per aliquos non Mnaseas est, sed Mnasea filia. Quos vero dixi fratres Ctemenes et
Physigei liberos, dicuntur ab aliis Ganyctoris Naucletii filii Ctimenus et Antiphus.
Ita omnia implicata, quae de Hesiodi coniugio et mortis caussa narrantur.
(2) Versu enim
male, ut
animadverterunt et Giraldus, et alii. Male etiam et Mnaseas intrusus Hesiodi filius,
qui per aliquos non Mnaseas est, sed Mnasea filia. Quos vero dixi fratres Ctemenes et
Physigei liberos, dicuntur ab aliis Ganyctoris Naucletii filii Ctimenus et Antiphus.
Ita omnia implicata, quae de Hesiodi coniugio et mortis caussa narrantur.
(2) Versu enim Oper. et Dier. 315 id ipse
innuit inquiens:
et Mnaseas intrusus Hesiodi filius,
qui per aliquos non Mnaseas est, sed Mnasea filia. Quos vero dixi fratres Ctemenes et
Physigei liberos, dicuntur ab aliis Ganyctoris Naucletii filii Ctimenus et Antiphus.
Ita omnia implicata, quae de Hesiodi coniugio et mortis caussa narrantur.
(2) Versu enim Oper. et Dier. 315 id ipse
innuit inquiens:
... non ego iustus,
Physigei liberos, dicuntur ab aliis Ganyctoris Naucletii filii Ctimenus et Antiphus.
Ita omnia implicata, quae de Hesiodi coniugio et mortis caussa narrantur.
(2) Versu enim Oper. et Dier. 315 id ipse
innuit inquiens:
... non ego iustus,
quae de Hesiodi coniugio et mortis caussa narrantur.
(2) Versu enim Oper. et Dier. 315 id ipse
innuit inquiens:
... non ego iustus,
verum suae quoque ipsorum laudi serviunt. Sed horum plerosque, si id
reticuissent, facile pateretur respublica. At revertamur ad Hesiodum: sane male
sentiebat de patria, quaecumque fuerit illi caussa. Nam multa passim in Operum et
(1) Lege v. 790 Oper. et Dier. Hinc et
Ovidius lib.iv De Ponto Eleg. xiv dixit:
Esset perpetuo sua quam vitabilis Ascra,
facile pateretur respublica. At revertamur ad Hesiodum: sane male
sentiebat de patria, quaecumque fuerit illi caussa. Nam multa passim in Operum et
(1) Lege v. 790 Oper. et Dier. Hinc et
Ovidius lib.iv De Ponto Eleg. xiv dixit:
Esset perpetuo sua quam vitabilis Ascra,
respublica. At revertamur ad Hesiodum: sane male
sentiebat de patria, quaecumque fuerit illi caussa. Nam multa passim in Operum et
(1) Lege v. 790 Oper. et Dier. Hinc et
Ovidius lib.iv De Ponto Eleg. xiv dixit:
Esset perpetuo sua quam vitabilis Ascra,
in ultima senectute, ut non solum
passim a poetis appelletur senex, verum etiam in proverbium abierit Hesiodia
senectus, quam ei apprecamur, quem diutissime
(1) Pausanias quidem in Boeoticis, Filii, inquit, Ganyctoris Ctimenus et Antiphus in
Molycrian ex Naupacto fugerunt ob Hesiodi necem, ubi in Neptunum impii existimati
sunt, deque illis facta est quaestio. Quod lege apud Giraldum. Plutarchus autem in
Dioclis convivio paullo aliter,
quam est
apud ipsum Lil. Giraldum, rem narrat. A Milesio, inquit, Troilo Hesiodi amico apud
Locros, ubi hospitabatur, vitiata fuit Hospitis filia: rei conscium Hesiodum rati
puellae fratres, sed reticuisse crimen, utrumque in nemore nacti occiderunt, et
cadavera in mare proiecerunt. Troili quidem corpus ad oras fluminis Daphnes adhaesit
scopulo, qui et nomen ab eo accepit; Hesiodi vero delatum a Delphine in littus, quo
tum Locri Neptunalia agebant. Qui quum agnovissent, extulerunt ad humandum,
ubi hospitabatur, vitiata fuit Hospitis filia: rei conscium Hesiodum rati
puellae fratres, sed reticuisse crimen, utrumque in nemore nacti occiderunt, et
cadavera in mare proiecerunt. Troili quidem corpus ad oras fluminis Daphnes adhaesit
scopulo, qui et nomen ab eo accepit; Hesiodi vero delatum a Delphine in littus, quo
tum Locri Neptunalia agebant. Qui quum agnovissent, extulerunt ad humandum,
conquisitisque occisoribus, inventisque, vivos aquis suffocarunt. Alii tradunt
occisores mari fugam
epigramma, quod quum fere in omnibus exstet Hesiodi editionibus, latine a me redditum
tantum subiiciam: Hesiodi corpus nemorosa in Locridis umbra
autem, qui acceperant ab oraculo non prius pestem, qua
afflictabantur, cessaturam, quam Hesiodi corpus Orchomenum deportaretur, diligenter
inquisierunt a Locris occultatum, deprehenderuntque teste Pausania indicio non
hirundinis, ut legit Fabricius et Menagius, sed cornicis, ut constat auctore etiam
Luciano Samos. in emendatiore vita Pellegrini. Elogium vero illud graece passim
legitur; dabo solum latine:
Ascra quidem patria est foecunda, sed ossa perempti
quidem patria est foecunda, sed ossa perempti
sed ossa perempti
micans Sophiae.
Sed (1) pleraque, ut quod sentio fatear, quae de eius
morte narrantur et a Plutarcho et a Pausania, fabulosa censeo. Quo vero post mortem
ubique esset in honore, et ingens interpretum copia, qui eius scripta illustrarunt,
inter quos et Zeno est Philosophus, et signa ac monumenta in multis Graeciae urbibus
eiusdem nomini
micans Sophiae.
Sed (1) pleraque, ut quod sentio fatear, quae de eius
morte narrantur et a Plutarcho et a Pausania, fabulosa censeo. Quo vero post mortem
ubique esset in honore, et ingens interpretum copia, qui eius scripta illustrarunt,
inter quos et Zeno est Philosophus, et signa ac monumenta in multis Graeciae urbibus
eiusdem nomini erecta, satis
Sed (1) pleraque, ut quod sentio fatear, quae de eius
morte narrantur et a Plutarcho et a Pausania, fabulosa censeo. Quo vero post mortem
ubique esset in honore, et ingens interpretum copia, qui eius scripta illustrarunt,
inter quos et Zeno est Philosophus, et signa ac monumenta in multis Graeciae urbibus
eiusdem nomini erecta, satis luculenter demonstrant. Horum unum a se visum in Iovis
Olympii templo Pausanias
(1) pleraque, ut quod sentio fatear, quae de eius
morte narrantur et a Plutarcho et a Pausania, fabulosa censeo. Quo vero post mortem
ubique esset in honore, et ingens interpretum copia, qui eius scripta illustrarunt,
inter quos et Zeno est Philosophus, et signa ac monumenta in multis Graeciae urbibus
eiusdem nomini erecta, satis luculenter demonstrant. Horum unum a se visum in Iovis
Olympii templo Pausanias memorat in Eliacis, alterum in Thespiorum foro, tertium in
Helicone
pleraque, ut quod sentio fatear, quae de eius
morte narrantur et a Plutarcho et a Pausania, fabulosa censeo. Quo vero post mortem
ubique esset in honore, et ingens interpretum copia, qui eius scripta illustrarunt,
inter quos et Zeno est Philosophus, et signa ac monumenta in multis Graeciae urbibus
eiusdem nomini erecta, satis luculenter demonstrant. Horum unum a se visum in Iovis
Olympii templo Pausanias memorat in Eliacis, alterum in Thespiorum foro, tertium in
Helicone sedentis habitu citharamque
sedentis habitu citharamque inter genua continentis efformatum. In publico
praeterea Byzantino gymnasio seu Zeuxippo eius ex aere statua visebatur. Quibus
honoris non incertis significationibus sat eius fama tuta est contra Cleomenis
Anassandriadae, et Pythagorae iniuriosa dicta: quorum alter illum vilissimum servorum
vocat, alter eiusdem animam vidisse testabatur ad aeream columnam apud inferos
vinctam miserandos eiulatus effundere, quod multa impie atque falso de diis vivus
conscripserit.
vilissimum servorum
vocat, alter eiusdem animam vidisse testabatur ad aeream columnam apud inferos
vinctam miserandos eiulatus effundere, quod multa impie atque falso de diis vivus
conscripserit.
(1) Inepta enim et illa cornix, quae Orchomeniis sepulcrum detexit, mihi videtur, et
pestis, a qua, huiusmodi re facta, liberati sunt ii populi; ne dicam de delphine, qui
corpus Hesiodi in terram detulit, deque oraculo etc.
testabatur ad aeream columnam apud inferos
vinctam miserandos eiulatus effundere, quod multa impie atque falso de diis vivus
conscripserit.
(1) Inepta enim et illa cornix, quae Orchomeniis sepulcrum detexit, mihi videtur, et
pestis, a qua, huiusmodi re facta, liberati sunt ii populi; ne dicam de delphine, qui
corpus Hesiodi in terram detulit, deque oraculo etc.
etc.
Quam eamdem ob caussam nec apud Platonem bene audit, quamvis hic philosophorum
disertissimus Hesiodi nostri et doctrinam saepe admiretur, et sententias adhibeat.
Hinc non moror Cercopem, qui excellentis ac prope divini ingenii virum dicitur fuisse
solitus exagitare ubique, atque adversus eumdem iniquas exercere controversias, quod
victus fortasse ab eo fuerit
Quam eamdem ob caussam nec apud Platonem bene audit, quamvis hic philosophorum
disertissimus Hesiodi nostri et doctrinam saepe admiretur, et sententias adhibeat.
Hinc non moror Cercopem, qui excellentis ac prope divini ingenii virum dicitur fuisse
solitus exagitare ubique, atque adversus eumdem iniquas exercere controversias, quod
victus fortasse ab eo fuerit in carminum concertatione; nec
invehitur potius, quam
iocatur. Vsque adeo verum illud, neminem umquam potuisse omnibus placere. Heic autem
petet quispiam, quot annis ante Olympiadum initium vixerit Hesiodus; fueritne aetate
Homero posterior, an prior? Plutarchus eum Homero dicit et gloria et tempore
proximum, nec Velleius multo aliter sentit, nec Philochorus et Xenophanes apud
Gellium. Suidas autem Homero posteriorem centum annis dicit, Solinus centum triginta,
Tzetzes quadringentis, et M. Tullius multis ante illum saeculis
potius, quam
iocatur. Vsque adeo verum illud, neminem umquam potuisse omnibus placere. Heic autem
petet quispiam, quot annis ante Olympiadum initium vixerit Hesiodus; fueritne aetate
Homero posterior, an prior? Plutarchus eum Homero dicit et gloria et tempore
proximum, nec Velleius multo aliter sentit, nec Philochorus et Xenophanes apud
Gellium. Suidas autem Homero posteriorem centum annis dicit, Solinus centum triginta,
Tzetzes quadringentis, et M. Tullius multis ante illum saeculis Homerum
omnibus placere. Heic autem
petet quispiam, quot annis ante Olympiadum initium vixerit Hesiodus; fueritne aetate
Homero posterior, an prior? Plutarchus eum Homero dicit et gloria et tempore
proximum, nec Velleius multo aliter sentit, nec Philochorus et Xenophanes apud
Gellium. Suidas autem Homero posteriorem centum annis dicit, Solinus centum triginta,
Tzetzes quadringentis, et M. Tullius multis ante illum saeculis Homerum vixisse
arbitratur. Quare et Giraldius et Salmasius et Clericus et Dodvellus,
an prior? Plutarchus eum Homero dicit et gloria et tempore
proximum, nec Velleius multo aliter sentit, nec Philochorus et Xenophanes apud
Gellium. Suidas autem Homero posteriorem centum annis dicit, Solinus centum triginta,
Tzetzes quadringentis, et M. Tullius multis ante illum saeculis Homerum vixisse
arbitratur. Quare et Giraldius et Salmasius et Clericus et Dodvellus, et ipse
Fabricius,
aliique Homerum
nec Velleius multo aliter sentit, nec Philochorus et Xenophanes apud
Gellium. Suidas autem Homero posteriorem centum annis dicit, Solinus centum triginta,
Tzetzes quadringentis, et M. Tullius multis ante illum saeculis Homerum vixisse
arbitratur. Quare et Giraldius et Salmasius et Clericus et Dodvellus, et ipse
Fabricius,
aliique Homerum Hesiodo antiquiorem statuerunt. Sed pace tamen
tantorum virorum videamus, num
multo aliter sentit, nec Philochorus et Xenophanes apud
Gellium. Suidas autem Homero posteriorem centum annis dicit, Solinus centum triginta,
Tzetzes quadringentis, et M. Tullius multis ante illum saeculis Homerum vixisse
arbitratur. Quare et Giraldius et Salmasius et Clericus et Dodvellus, et ipse
Fabricius,
aliique Homerum Hesiodo antiquiorem statuerunt. Sed pace tamen
tantorum virorum videamus, num altera
sentit, nec Philochorus et Xenophanes apud
Gellium. Suidas autem Homero posteriorem centum annis dicit, Solinus centum triginta,
Tzetzes quadringentis, et M. Tullius multis ante illum saeculis Homerum vixisse
arbitratur. Quare et Giraldius et Salmasius et Clericus et Dodvellus, et ipse
Fabricius,
aliique Homerum Hesiodo antiquiorem statuerunt. Sed pace tamen
tantorum virorum videamus, num altera sententia, quae
Philochorus et Xenophanes apud
Gellium. Suidas autem Homero posteriorem centum annis dicit, Solinus centum triginta,
Tzetzes quadringentis, et M. Tullius multis ante illum saeculis Homerum vixisse
arbitratur. Quare et Giraldius et Salmasius et Clericus et Dodvellus, et ipse
Fabricius,
aliique Homerum Hesiodo antiquiorem statuerunt. Sed pace tamen
tantorum virorum videamus, num altera sententia, quae Hesiodum
Xenophanes apud
Gellium. Suidas autem Homero posteriorem centum annis dicit, Solinus centum triginta,
Tzetzes quadringentis, et M. Tullius multis ante illum saeculis Homerum vixisse
arbitratur. Quare et Giraldius et Salmasius et Clericus et Dodvellus, et ipse
Fabricius,
aliique Homerum Hesiodo antiquiorem statuerunt. Sed pace tamen
tantorum virorum videamus, num altera sententia, quae Hesiodum vetustiorem
libro secundo, eos quadringentis annis sese antiquiores exstitisse. Quare quum
Halicarnassensis Herodotus Lyxi vel Xyli filius, Pamphila teste apud Gellium, in
Xersis transitu in Graeciam quadriennis esset, ut Dionysius et ipse Halicarnassaeus
natum paullo ante Persicum bellum superstitemque usque ad bellum Peloponnesiacum
testatur, anni erunt circiter quadringenti ab eodem ad Hesiodum atque Homerum. Itaque
principes hi poetae annis circiter centum, si principium
testatur, anni erunt circiter quadringenti ab eodem ad Hesiodum atque Homerum. Itaque
principes hi poetae annis circiter centum, si principium Olympiadum iuxta communiorem
supputandi rationem anno ante Christum IDcclxxvi et Romae cond. xxIII statuatur, ante Olympiadas floruisse
debuerunt: tot enim anni sunt ad Olympiadis quinquagesimae quartae exitum, qua
(1) Vide hac de re doctissime disserentem Ioan. Rinaldum Carlium in
sunt ad Olympiadis quinquagesimae quartae exitum, qua
(1) Vide hac de re doctissime disserentem Ioan. Rinaldum Carlium in Epistola ad Hieron. Tartarottum data, a qua ego
fere haec omnia mutuatus sum; et Prideauxium in Notis ad Marm. Arund.
Herodotus natus videtur. Sit igitur hoc
Herodotus natus videtur. Sit igitur hoc primum, Hesiodum ab Herodoto priorem nominari
cum Homero, et ipsum Homerum quadringentis ante se annis prodidisse. Sed idem,
inquies, in Homeri vita, ad Xersis transitum, pugnamque Salaminiam sexcentos et
viginti duos annos enumerat ab Homero nato. Pugnat ergo, nec sibi constat Herodotus.
Atqui vel illa vita
Herodotus natus videtur. Sit igitur hoc primum, Hesiodum ab Herodoto priorem nominari
cum Homero, et ipsum Homerum quadringentis ante se annis prodidisse. Sed idem,
inquies, in Homeri vita, ad Xersis transitum, pugnamque Salaminiam sexcentos et
viginti duos annos enumerat ab Homero nato. Pugnat ergo, nec sibi constat Herodotus.
Atqui vel illa vita non est, ut multi existimarunt, ab Herodoto Halicarnassensi
scripta, sed ab Herodoto Olophyxio; vel si ab eo scripta est, Scaligeri emendatio, ut
inspiciamusque, quid illa ferunt Oxoniensia
marmora graecae eruditionis e Paro advectus thesaurus locupletissimus. In iis dicitur
Homerus vixisse ante illorum marmorum conscriptorem annis sexcentis quadraginta
tribus. Archon enim Agathocles annis tribus et nonaginta ante ipsum consignatur.
Meursius autem dicit, Pausaniam ostendere, Agathoclem Athenis imperasse anno quarto
(1) Tom.
Olimpiadis centesimae quintae, idest annis ante Christum Ccclv . Ergo marmorum scriptor ante
Christum annis Cclxiii , et Homerus
iDccccvI pariter ante Christum vixit, quamvis Petavius, qui haec marmora videre non
potuit, eum dicat floruisse annis ante Ch. circiter M, et Harduinus (1) vero propius
Christum annis Cclxiii , et Homerus
iDccccvI pariter ante Christum vixit, quamvis Petavius, qui haec marmora videre non
potuit, eum dicat floruisse annis ante Ch. circiter M, et Harduinus (1) vero propius Dccccxx .
Quod discrimen profecto tenue est in tanta temporum antiquitate, praesertim si
animadvertamus, et illam particulam
circiter M, et Harduinus (1) vero propius Dccccxx .
Quod discrimen profecto tenue est in tanta temporum antiquitate, praesertim si
animadvertamus, et illam particulam circiter
a Petavio appositam, et ab eodem annum duodecimum imperii Megaclis assignari
ad dccccvi annum ante Christum, quo
tempore iuxta marmorum
vero propius Dccccxx .
Quod discrimen profecto tenue est in tanta temporum antiquitate, praesertim si
animadvertamus, et illam particulam circiter
a Petavio appositam, et ab eodem annum duodecimum imperii Megaclis assignari
ad dccccvi annum ante Christum, quo
tempore iuxta marmorum consignatorem Diognetus Athenis imperabat. Hinc Petavium inter
et graecum Chronologum annorum
a Petavio appositam, et ab eodem annum duodecimum imperii Megaclis assignari
ad dccccvi annum ante Christum, quo
tempore iuxta marmorum consignatorem Diognetus Athenis imperabat. Hinc Petavium inter
et graecum Chronologum annorum decem et octo spatium discrepat: nam inter Diognetum
et Creontem anni a Petavio ducenti quinque numerantur; contra a graeco Scriptore
viginti duo et ducenti. Verum quum Petavius anno ante Ch. dccccvi
annum duodecimum imperii Megaclis assignari
ad dccccvi annum ante Christum, quo
tempore iuxta marmorum consignatorem Diognetus Athenis imperabat. Hinc Petavium inter
et graecum Chronologum annorum decem et octo spatium discrepat: nam inter Diognetum
et Creontem anni a Petavio ducenti quinque numerantur; contra a graeco Scriptore
viginti duo et ducenti. Verum quum Petavius anno ante Ch. dccccvi , quod tempus a nobis Homeri
ad dccccvi annum ante Christum, quo
tempore iuxta marmorum consignatorem Diognetus Athenis imperabat. Hinc Petavium inter
et graecum Chronologum annorum decem et octo spatium discrepat: nam inter Diognetum
et Creontem anni a Petavio ducenti quinque numerantur; contra a graeco Scriptore
viginti duo et ducenti. Verum quum Petavius anno ante Ch. dccccvi , quod tempus a nobis Homeri aevo
iam est tributum, annum duodecimum notet
marmorum consignatorem Diognetus Athenis imperabat. Hinc Petavium inter
et graecum Chronologum annorum decem et octo spatium discrepat: nam inter Diognetum
et Creontem anni a Petavio ducenti quinque numerantur; contra a graeco Scriptore
viginti duo et ducenti. Verum quum Petavius anno ante Ch. dccccvi , quod tempus a nobis Homeri aevo
iam est tributum, annum duodecimum notet Megaclis, si alii anni decem et octo
addantur, integrum Megaclis imperium, quod triginta
quinque numerantur; contra a graeco Scriptore
viginti duo et ducenti. Verum quum Petavius anno ante Ch. dccccvi , quod tempus a nobis Homeri aevo
iam est tributum, annum duodecimum notet Megaclis, si alii anni decem et octo
addantur, integrum Megaclis imperium, quod triginta annorum fuisse
(1) In Adnot. ad hist. Plinii.
initiumque dabunt imperii Diogneti. Hoc vero anno eadem
Oxoniensia monumenta unum ex duodecim perpetuis Archontibus Diognetum signant nec
Corsinio dissentiente. Fixum ergo ratumque maneat, Homerum ante Christum vixisse, ut
supra diximus, annis DccccvI et Diogneti primo. Iam vero in his ipsis Oxon.
marmoribus Hesiodi etiam, cuius gratia haec omnis a nobis instituta ratio est,
aetatem habemus. Ita enim illa adnotant: Ex
Qvo TEMPORE HESIODVS POETA VIXIT, ANNI
Qvo TEMPORE HESIODVS POETA VIXIT, ANNI DLXX.... Athenis Imperante ....
Reliqua invidit vetustas, quae notas abolevit. Sed quidquid desit, non pauciores esse
possunt a marmorum conscriptore ad Hesiodum, quam anni saltem sexcenti et
septuaginta. Hinc Hesiodus annis ante Homerum ad minimum viginti septem mortuus esse
intelligitur, Megaclis nempe imperii tertio. Haec propterea assignanda Hesiodo nostro
aetas est, quam verae proximam etiam Harduinus agnoscit, statuamusque oportet
etiam Harduinus agnoscit, statuamusque oportet
antiquiorem fuisse Homero hunc poetam, utpote qui annis ante Ch. DccccxxxII vixerit:
quibus si alii adiungantur MDicclxxxii
quum haec scribimus, erunt nos et illum inter MMdccxv anni. Quare non sine ratione et ab
Herodoto, uti vidimus, quum dicit Hesiodum et Homerum docuisse
Theogonias , prior Hesiodus nominatur; et
poetam, utpote qui annis ante Ch. DccccxxxII vixerit:
quibus si alii adiungantur MDicclxxxii
quum haec scribimus, erunt nos et illum inter MMdccxv anni. Quare non sine ratione et ab
Herodoto, uti vidimus, quum dicit Hesiodum et Homerum docuisse
Theogonias , prior Hesiodus nominatur; et a
Platone in Socratis apologia , ubi
adiungantur MDicclxxxii
quum haec scribimus, erunt nos et illum inter MMdccxv anni. Quare non sine ratione et ab
Herodoto, uti vidimus, quum dicit Hesiodum et Homerum docuisse
Theogonias , prior Hesiodus nominatur; et a
Platone in Socratis apologia , ubi poetas
antiquissimos memorat, Musaeus primum, tum Orpheus, tertius
et illum inter MMdccxv anni. Quare non sine ratione et ab
Herodoto, uti vidimus, quum dicit Hesiodum et Homerum docuisse
Theogonias , prior Hesiodus nominatur; et a
Platone in Socratis apologia , ubi poetas
antiquissimos memorat, Musaeus primum, tum Orpheus, tertius Hesiodus recensetur,
deinde Homerus. Nec aliter et a Plinio factum est, et ab antiquo Pindari Scholiaste,
prior Hesiodus nominatur; et a
Platone in Socratis apologia , ubi poetas
antiquissimos memorat, Musaeus primum, tum Orpheus, tertius Hesiodus recensetur,
deinde Homerus. Nec aliter et a Plinio factum est, et ab antiquo Pindari Scholiaste,
et ab Heraclide Pontico, et a Cyrillo, et a Iulio Caes. Scaligero, et ab aliis
multis, quos et Sextus Empiricus, et Tzetzes referunt, quibusque in primis L. Accius
poeta est accensendus, et
prior Hesiodus nominatur; et a
Platone in Socratis apologia , ubi poetas
antiquissimos memorat, Musaeus primum, tum Orpheus, tertius Hesiodus recensetur,
deinde Homerus. Nec aliter et a Plinio factum est, et ab antiquo Pindari Scholiaste,
et ab Heraclide Pontico, et a Cyrillo, et a Iulio Caes. Scaligero, et ab aliis
multis, quos et Sextus Empiricus, et Tzetzes referunt, quibusque in primis L. Accius
poeta est accensendus, et Ephorus Historicus, et M.
Platone in Socratis apologia , ubi poetas
antiquissimos memorat, Musaeus primum, tum Orpheus, tertius Hesiodus recensetur,
deinde Homerus. Nec aliter et a Plinio factum est, et ab antiquo Pindari Scholiaste,
et ab Heraclide Pontico, et a Cyrillo, et a Iulio Caes. Scaligero, et ab aliis
multis, quos et Sextus Empiricus, et Tzetzes referunt, quibusque in primis L. Accius
poeta est accensendus, et Ephorus Historicus, et M. Varro ab A. Gellio commemorati.
Mitto
apologia , ubi poetas
antiquissimos memorat, Musaeus primum, tum Orpheus, tertius Hesiodus recensetur,
deinde Homerus. Nec aliter et a Plinio factum est, et ab antiquo Pindari Scholiaste,
et ab Heraclide Pontico, et a Cyrillo, et a Iulio Caes. Scaligero, et ab aliis
multis, quos et Sextus Empiricus, et Tzetzes referunt, quibusque in primis L. Accius
poeta est accensendus, et Ephorus Historicus, et M. Varro ab A. Gellio commemorati.
Mitto iam ea, quae ipse
apologia , ubi poetas
antiquissimos memorat, Musaeus primum, tum Orpheus, tertius Hesiodus recensetur,
deinde Homerus. Nec aliter et a Plinio factum est, et ab antiquo Pindari Scholiaste,
et ab Heraclide Pontico, et a Cyrillo, et a Iulio Caes. Scaligero, et ab aliis
multis, quos et Sextus Empiricus, et Tzetzes referunt, quibusque in primis L. Accius
poeta est accensendus, et Ephorus Historicus, et M. Varro ab A. Gellio commemorati.
Mitto iam ea, quae ipse Hesiodus de Arcturi
, ubi poetas
antiquissimos memorat, Musaeus primum, tum Orpheus, tertius Hesiodus recensetur,
deinde Homerus. Nec aliter et a Plinio factum est, et ab antiquo Pindari Scholiaste,
et ab Heraclide Pontico, et a Cyrillo, et a Iulio Caes. Scaligero, et ab aliis
multis, quos et Sextus Empiricus, et Tzetzes referunt, quibusque in primis L. Accius
poeta est accensendus, et Ephorus Historicus, et M. Varro ab A. Gellio commemorati.
Mitto iam ea, quae ipse Hesiodus de Arcturi apparitione in Operibus
memorat, Musaeus primum, tum Orpheus, tertius Hesiodus recensetur,
deinde Homerus. Nec aliter et a Plinio factum est, et ab antiquo Pindari Scholiaste,
et ab Heraclide Pontico, et a Cyrillo, et a Iulio Caes. Scaligero, et ab aliis
multis, quos et Sextus Empiricus, et Tzetzes referunt, quibusque in primis L. Accius
poeta est accensendus, et Ephorus Historicus, et M. Varro ab A. Gellio commemorati.
Mitto iam ea, quae ipse Hesiodus de Arcturi apparitione in Operibus scripsit, quaeque
accidisse
primum, tum Orpheus, tertius Hesiodus recensetur,
deinde Homerus. Nec aliter et a Plinio factum est, et ab antiquo Pindari Scholiaste,
et ab Heraclide Pontico, et a Cyrillo, et a Iulio Caes. Scaligero, et ab aliis
multis, quos et Sextus Empiricus, et Tzetzes referunt, quibusque in primis L. Accius
poeta est accensendus, et Ephorus Historicus, et M. Varro ab A. Gellio commemorati.
Mitto iam ea, quae ipse Hesiodus de Arcturi apparitione in Operibus scripsit, quaeque
accidisse anno ante Ch.
aliter et a Plinio factum est, et ab antiquo Pindari Scholiaste,
et ab Heraclide Pontico, et a Cyrillo, et a Iulio Caes. Scaligero, et ab aliis
multis, quos et Sextus Empiricus, et Tzetzes referunt, quibusque in primis L. Accius
poeta est accensendus, et Ephorus Historicus, et M. Varro ab A. Gellio commemorati.
Mitto iam ea, quae ipse Hesiodus de Arcturi apparitione in Operibus scripsit, quaeque
accidisse anno ante Ch. dccccliii
circiter debuere, inita a
est, et ab antiquo Pindari Scholiaste,
et ab Heraclide Pontico, et a Cyrillo, et a Iulio Caes. Scaligero, et ab aliis
multis, quos et Sextus Empiricus, et Tzetzes referunt, quibusque in primis L. Accius
poeta est accensendus, et Ephorus Historicus, et M. Varro ab A. Gellio commemorati.
Mitto iam ea, quae ipse Hesiodus de Arcturi apparitione in Operibus scripsit, quaeque
accidisse anno ante Ch. dccccliii
circiter debuere, inita a Ricciolio astronomica
ab A. Gellio commemorati.
Mitto iam ea, quae ipse Hesiodus de Arcturi apparitione in Operibus scripsit, quaeque
accidisse anno ante Ch. dccccliii
circiter debuere, inita a Ricciolio astronomica supputatione; et ea item quae
Suidas e nonnullorum sententia affert, fuisse nimirum Hesiodi consobrini filium
Homerum,- et quae demum alii Scriptores memorant de eius cum Homero concertatione
(1) in Oelyci Thessali exequiis et
accidisse anno ante Ch. dccccliii
circiter debuere, inita a Ricciolio astronomica supputatione; et ea item quae
Suidas e nonnullorum sententia affert, fuisse nimirum Hesiodi consobrini filium
Homerum,- et quae demum alii Scriptores memorant de eius cum Homero concertatione
(1) in Oelyci Thessali exequiis et Amphidamantis
Chalcidensis. Haec enim omnia, si etiam essent
(1) Versus, qui tunc
et ea item quae
Suidas e nonnullorum sententia affert, fuisse nimirum Hesiodi consobrini filium
Homerum,- et quae demum alii Scriptores memorant de eius cum Homero concertatione
(1) in Oelyci Thessali exequiis et Amphidamantis
Chalcidensis. Haec enim omnia, si etiam essent
(1) Versus, qui tunc dicuntur ab Homero recitati, hi sunt:
hique alii ab Hesiodo, qui maiori laude digni visi sunt:
omnia, si etiam essent
(1) Versus, qui tunc dicuntur ab Homero recitati, hi sunt:
hique alii ab Hesiodo, qui maiori laude digni visi sunt:
quos et latine habeas a me versos ita:
Musa mihi dic illa canens, quae facta nec ante
Theologorum. Postea vero a Theologis tum graecis, tum aegyptiis, chaldaeisque
hoc studium ad alios poetas transiit,
Theogoniasque docuerunt et Epimenidas Cretensis, de quo multa Cretes mendacius
effuderunt, et Homerus, et Aristophanes, aliique. Sed poetis hac in re omnibus
Hesiodus praeferendus est. Nam et totus est in hoc argumento pertractando, quod
obiter alii et quasi cursim fecerunt; et
hoc studium ad alios poetas transiit,
Theogoniasque docuerunt et Epimenidas Cretensis, de quo multa Cretes mendacius
effuderunt, et Homerus, et Aristophanes, aliique. Sed poetis hac in re omnibus
Hesiodus praeferendus est. Nam et totus est in hoc argumento pertractando, quod
obiter alii et quasi cursim fecerunt; et quum Philosophorum, aut potius Theologorum
scripta ex parte maxima
hoc studium ad alios poetas transiit,
Theogoniasque docuerunt et Epimenidas Cretensis, de quo multa Cretes mendacius
effuderunt, et Homerus, et Aristophanes, aliique. Sed poetis hac in re omnibus
Hesiodus praeferendus est. Nam et totus est in hoc argumento pertractando, quod
obiter alii et quasi cursim fecerunt; et quum Philosophorum, aut potius Theologorum
scripta ex parte maxima perierint,
Theogoniasque docuerunt et Epimenidas Cretensis, de quo multa Cretes mendacius
effuderunt, et Homerus, et Aristophanes, aliique. Sed poetis hac in re omnibus
Hesiodus praeferendus est. Nam et totus est in hoc argumento pertractando, quod
obiter alii et quasi cursim fecerunt; et quum Philosophorum, aut potius Theologorum
scripta ex parte maxima perierint, eius integrum ad nos pervenit Theogoniae carmen. Dignus
Theogoniasque docuerunt et Epimenidas Cretensis, de quo multa Cretes mendacius
effuderunt, et Homerus, et Aristophanes, aliique. Sed poetis hac in re omnibus
Hesiodus praeferendus est. Nam et totus est in hoc argumento pertractando, quod
obiter alii et quasi cursim fecerunt; et quum Philosophorum, aut potius Theologorum
scripta ex parte maxima perierint, eius integrum ad nos pervenit Theogoniae carmen. Dignus propterea videri
potest, qui diligentius expendatur, vetustissimae
et Epimenidas Cretensis, de quo multa Cretes mendacius
effuderunt, et Homerus, et Aristophanes, aliique. Sed poetis hac in re omnibus
Hesiodus praeferendus est. Nam et totus est in hoc argumento pertractando, quod
obiter alii et quasi cursim fecerunt; et quum Philosophorum, aut potius Theologorum
scripta ex parte maxima perierint, eius integrum ad nos pervenit Theogoniae carmen. Dignus propterea videri
potest, qui diligentius expendatur, vetustissimae inter graecos traditionis
carmen. Dignus propterea videri
potest, qui diligentius expendatur, vetustissimae inter graecos traditionis de rerum,
hominumque originibus vestigia continens non contemnenda. Verum in eo explicando
summa est difficultas: nam et multa confundit, et non pauca ad versuum ornatum atque
elegantiam fingit; et ordinem, quo rebus maxima lux affunditur, narrandi non ubique
servat; et diversos Theogoniarum Auctores nulla habita temporum, locorumque
distinctione sequitur, in unumque
carmen. Dignus propterea videri
potest, qui diligentius expendatur, vetustissimae inter graecos traditionis de rerum,
hominumque originibus vestigia continens non contemnenda. Verum in eo explicando
summa est difficultas: nam et multa confundit, et non pauca ad versuum ornatum atque
elegantiam fingit; et ordinem, quo rebus maxima lux affunditur, narrandi non ubique
servat; et diversos Theogoniarum Auctores nulla habita temporum, locorumque
distinctione sequitur, in unumque doctrinae veluti
expendatur, vetustissimae inter graecos traditionis de rerum,
hominumque originibus vestigia continens non contemnenda. Verum in eo explicando
summa est difficultas: nam et multa confundit, et non pauca ad versuum ornatum atque
elegantiam fingit; et ordinem, quo rebus maxima lux affunditur, narrandi non ubique
servat; et diversos Theogoniarum Auctores nulla habita temporum, locorumque
distinctione sequitur, in unumque doctrinae veluti corpus quidquid vel e Thracia, vel
e Phoenicia, vel ex
originibus vestigia continens non contemnenda. Verum in eo explicando
summa est difficultas: nam et multa confundit, et non pauca ad versuum ornatum atque
elegantiam fingit; et ordinem, quo rebus maxima lux affunditur, narrandi non ubique
servat; et diversos Theogoniarum Auctores nulla habita temporum, locorumque
distinctione sequitur, in unumque doctrinae veluti corpus quidquid vel e Thracia, vel
e Phoenicia, vel ex Aegypto, vel ex aliis barbaris regionibus a diversis coloniis in
Graeciam
hypothesesque
redigi? Itaque fateri satius duco, fieri a nobis nequaquam posse, ut quae ab
hominibus ingenio foecundissimo, effroenataque fingendi libidine, ac licentia
praeditis pro libito, arbitrioque scripta sunt, ea videantur fuisse, quamvis et
allegoriis spolientur, et poeticis ornamentis exuantur, cum ratione semper caussaque
scripta, et ad unum veritatis scopum collimare. Sed ad graecorum theogonias propius
accedamus: earum si non omnium, plerarumque certe, ut observat Brucherus
Itaque fateri satius duco, fieri a nobis nequaquam posse, ut quae ab
hominibus ingenio foecundissimo, effroenataque fingendi libidine, ac licentia
praeditis pro libito, arbitrioque scripta sunt, ea videantur fuisse, quamvis et
allegoriis spolientur, et poeticis ornamentis exuantur, cum ratione semper caussaque
scripta, et ad unum veritatis scopum collimare. Sed ad graecorum theogonias propius
accedamus: earum si non omnium, plerarumque certe, ut observat Brucherus in
hominibus ingenio foecundissimo, effroenataque fingendi libidine, ac licentia
praeditis pro libito, arbitrioque scripta sunt, ea videantur fuisse, quamvis et
allegoriis spolientur, et poeticis ornamentis exuantur, cum ratione semper caussaque
scripta, et ad unum veritatis scopum collimare. Sed ad graecorum theogonias propius
accedamus: earum si non omnium, plerarumque certe, ut observat Brucherus in Historiae philosophicae
institutionibus , haec videtur fuisse
Chaos deum in se complectens, initio nihil exstitit aliud; adeoque in deo sive
universo cuncta latuerunt. Illud autem sua vi agitatum impressit amorem, ut homogenea
sociarentur, separarentur heterogenea. Is motus sive amor, quum e sinu dei
profluxerit, et ratione et sapientia fuit plenus. Ita agitata materiae mole, leviora
ascenderunt, graviora descenderunt in tartarum. Hoc autem pacto dispulsa nocte ex
levioribus emicuit aether atque lux, ex hisque sol genitus: ex gravioribus terra
atque montes
in se complectens, initio nihil exstitit aliud; adeoque in deo sive
universo cuncta latuerunt. Illud autem sua vi agitatum impressit amorem, ut homogenea
sociarentur, separarentur heterogenea. Is motus sive amor, quum e sinu dei
profluxerit, et ratione et sapientia fuit plenus. Ita agitata materiae mole, leviora
ascenderunt, graviora descenderunt in tartarum. Hoc autem pacto dispulsa nocte ex
levioribus emicuit aether atque lux, ex hisque sol genitus: ex gravioribus terra
atque montes exstiterunt.
fuit plenus. Ita agitata materiae mole, leviora
ascenderunt, graviora descenderunt in tartarum. Hoc autem pacto dispulsa nocte ex
levioribus emicuit aether atque lux, ex hisque sol genitus: ex gravioribus terra
atque montes exstiterunt. Terra vero nupta et coniuncta Caelo pelagus genuit
exhalationibus atque imbribus in se decidentibus, divinae mentis vestigia hisce
omnibus mundi partibus conservantibus communicata. Hinc enata sunt ex Caeli Terraeque
coniunctione animalia ratione praedita, homines
vestigia hisce
omnibus mundi partibus conservantibus communicata. Hinc enata sunt ex Caeli Terraeque
coniunctione animalia ratione praedita, homines nimirum, eorumque primi maximique
insidentis numinis magnam vim hauserunt, qua instructi beneficiis et inventis
utilissimis humanum genus sibi ita devinxerunt, ut post condita imperia
mortalitatemque depositam ad sedes divinitatis reversi divinoque honore digni passim
a populis crederentur. Huius autem opinionis ne falsitas teneretur, a
fraudulentis, quibus erat bono, obscurissimis
involucris monstrosisque allegoriis, quae ad religionem pertinebant, omnia
obtegebantur. Haec fere cuncta, quae e Brucheri doctrina attuli, illud evincunt
manifeste, graecos theogoniarum scriptores, imo et barbaros, quum eas traderent, non
unam deorum generationem, sed rerum omnium huius universitatis, quam mundum
appellamus, et originem et opificium et progressum et statum tradere voluisse. Quo
fundamento veluti posito, totam Hesiodiae fabricae molem
obtegebantur. Haec fere cuncta, quae e Brucheri doctrina attuli, illud evincunt
manifeste, graecos theogoniarum scriptores, imo et barbaros, quum eas traderent, non
unam deorum generationem, sed rerum omnium huius universitatis, quam mundum
appellamus, et originem et opificium et progressum et statum tradere voluisse. Quo
fundamento veluti posito, totam Hesiodiae fabricae molem breviter contemplemur,
cuius, ut mihi quidem intuenti obversatur animo, cur et aliis dubitem inspiciendam
imaginem proponere?
Haec fere cuncta, quae e Brucheri doctrina attuli, illud evincunt
manifeste, graecos theogoniarum scriptores, imo et barbaros, quum eas traderent, non
unam deorum generationem, sed rerum omnium huius universitatis, quam mundum
appellamus, et originem et opificium et progressum et statum tradere voluisse. Quo
fundamento veluti posito, totam Hesiodiae fabricae molem breviter contemplemur,
cuius, ut mihi quidem intuenti obversatur animo, cur et aliis dubitem inspiciendam
imaginem proponere? Id vero
cuncta, quae e Brucheri doctrina attuli, illud evincunt
manifeste, graecos theogoniarum scriptores, imo et barbaros, quum eas traderent, non
unam deorum generationem, sed rerum omnium huius universitatis, quam mundum
appellamus, et originem et opificium et progressum et statum tradere voluisse. Quo
fundamento veluti posito, totam Hesiodiae fabricae molem breviter contemplemur,
cuius, ut mihi quidem intuenti obversatur animo, cur et aliis dubitem inspiciendam
imaginem proponere? Id vero timide faciam, ut
Brucheri doctrina attuli, illud evincunt
manifeste, graecos theogoniarum scriptores, imo et barbaros, quum eas traderent, non
unam deorum generationem, sed rerum omnium huius universitatis, quam mundum
appellamus, et originem et opificium et progressum et statum tradere voluisse. Quo
fundamento veluti posito, totam Hesiodiae fabricae molem breviter contemplemur,
cuius, ut mihi quidem intuenti obversatur animo, cur et aliis dubitem inspiciendam
imaginem proponere? Id vero timide faciam, ut quod est,
huius universitatis, quam mundum
appellamus, et originem et opificium et progressum et statum tradere voluisse. Quo
fundamento veluti posito, totam Hesiodiae fabricae molem breviter contemplemur,
cuius, ut mihi quidem intuenti obversatur animo, cur et aliis dubitem inspiciendam
imaginem proponere? Id vero timide faciam, ut quod est, fatear; sed audendum tamen
est, ac faciendum. Prima igitur huiusce Theogoniae
pars ad naturalem mihi, seu physicam mundi
principia exstiterunt? A deo certe, quem quum non omnino neget
Hesiodus, potius supponere dicendus est; ita enim vetus ferebat traditio. A celebri
autem Chao, ut ceteri omnes theogoniarum scriptores, initium facit, terramque ubi
nominavit, tartarumque et amorem, erebi atque noctis e Chao, rursumque aetheris
dieique ex nocte atque erebo generationes auspicatur. Tellus rite iam efformata ac ab
aere segregata caelum produxisse, id est aspectui hominum exhibuisse, dicitur,
quumque eadem in quaque sui
dieique ex nocte atque erebo generationes auspicatur. Tellus rite iam efformata ac ab
aere segregata caelum produxisse, id est aspectui hominum exhibuisse, dicitur,
quumque eadem in quaque sui parte non est aequabilis atque plana, hinc iure montes et
valles genuisse fertur, ingentemque vim aquarum, quae sparsae erant prius per omnem
terrarum faciem cumque rebus ceteris confusae, in maximas fecit defluere cavitates
velutique crateres, unde maria ab eadem generata affirmantur, eque illis flumina
erant prius per omnem
terrarum faciem cumque rebus ceteris confusae, in maximas fecit defluere cavitates
velutique crateres, unde maria ab eadem generata affirmantur, eque illis flumina
fontesque varii. Hisce ita digestis rebus ordinatisque coeperunt et venti aera
perflare, et ipse sol cum luna reliquisque sideribus splendescere in
caelo, et dies mensesque stato ortu obituque distinguere. Homines item primi, nimirum
Titanes, quos antiquitus creatos lateque terram inhabitasse
terrarum faciem cumque rebus ceteris confusae, in maximas fecit defluere cavitates
velutique crateres, unde maria ab eadem generata affirmantur, eque illis flumina
fontesque varii. Hisce ita digestis rebus ordinatisque coeperunt et venti aera
perflare, et ipse sol cum luna reliquisque sideribus splendescere in
caelo, et dies mensesque stato ortu obituque distinguere. Homines item primi, nimirum
Titanes, quos antiquitus creatos lateque terram inhabitasse fortissimos audierat
Hesiodus, uti
velutique crateres, unde maria ab eadem generata affirmantur, eque illis flumina
fontesque varii. Hisce ita digestis rebus ordinatisque coeperunt et venti aera
perflare, et ipse sol cum luna reliquisque sideribus splendescere in
caelo, et dies mensesque stato ortu obituque distinguere. Homines item primi, nimirum
Titanes, quos antiquitus creatos lateque terram inhabitasse fortissimos audierat
Hesiodus, uti et bruta ex eadem telluris caelique coniunctione, quod simul, opinor,
cum iis
ipse sol cum luna reliquisque sideribus splendescere in
caelo, et dies mensesque stato ortu obituque distinguere. Homines item primi, nimirum
Titanes, quos antiquitus creatos lateque terram inhabitasse fortissimos audierat
Hesiodus, uti et bruta ex eadem telluris caelique coniunctione, quod simul, opinor,
cum iis exstiterint, prodiisse finguntur. Vides haec perbelle quadrare omnia ad
singulas mundi partes, et ad hanc omnem rerum creatarum efficiendam seriem. Quid vero
ille Hesiodi
antiquitus creatos lateque terram inhabitasse fortissimos audierat
Hesiodus, uti et bruta ex eadem telluris caelique coniunctione, quod simul, opinor,
cum iis exstiterint, prodiisse finguntur. Vides haec perbelle quadrare omnia ad
singulas mundi partes, et ad hanc omnem rerum creatarum efficiendam seriem. Quid vero
ille Hesiodi Saturnus falcifer, eiusque iussu matris telluris in Caelum patrem
saevitia? Graecis Chronos, qui Latinis Saturnus, tempus est. Nonne autem homines, et
terram habere generandi
ad
singulas mundi partes, et ad hanc omnem rerum creatarum efficiendam seriem. Quid vero
ille Hesiodi Saturnus falcifer, eiusque iussu matris telluris in Caelum patrem
saevitia? Graecis Chronos, qui Latinis Saturnus, tempus est. Nonne autem homines, et
terram habere generandi vim, et caeli irrigatione et calore indigere, et curam
praeterea adhibendam in colendis arvis, ferroque proscindendis, usu processuque
temporis didicerunt? Nonne solum maria fluviosque, quum iam alia nova fieri
ad hanc omnem rerum creatarum efficiendam seriem. Quid vero
ille Hesiodi Saturnus falcifer, eiusque iussu matris telluris in Caelum patrem
saevitia? Graecis Chronos, qui Latinis Saturnus, tempus est. Nonne autem homines, et
terram habere generandi vim, et caeli irrigatione et calore indigere, et curam
praeterea adhibendam in colendis arvis, ferroque proscindendis, usu processuque
temporis didicerunt? Nonne solum maria fluviosque, quum iam alia nova fieri
desiissent, iidem maximam sibi ad vitam
creatarum efficiendam seriem. Quid vero
ille Hesiodi Saturnus falcifer, eiusque iussu matris telluris in Caelum patrem
saevitia? Graecis Chronos, qui Latinis Saturnus, tempus est. Nonne autem homines, et
terram habere generandi vim, et caeli irrigatione et calore indigere, et curam
praeterea adhibendam in colendis arvis, ferroque proscindendis, usu processuque
temporis didicerunt? Nonne solum maria fluviosque, quum iam alia nova fieri
desiissent, iidem maximam sibi ad vitam victumque utilitatem conferre
seriem. Quid vero
ille Hesiodi Saturnus falcifer, eiusque iussu matris telluris in Caelum patrem
saevitia? Graecis Chronos, qui Latinis Saturnus, tempus est. Nonne autem homines, et
terram habere generandi vim, et caeli irrigatione et calore indigere, et curam
praeterea adhibendam in colendis arvis, ferroque proscindendis, usu processuque
temporis didicerunt? Nonne solum maria fluviosque, quum iam alia nova fieri
desiissent, iidem maximam sibi ad vitam victumque utilitatem conferre coegerunt? Hoc
temporis didicerunt? Nonne solum maria fluviosque, quum iam alia nova fieri
desiissent, iidem maximam sibi ad vitam victumque utilitatem conferre coegerunt? Hoc
illae e caeli foedo vulnere guttae sanguineae in terram decidentes ac coalescentes,
et illa in mari spuma concrescens vitaque praedita, quae Venus est appellata,
significabant: quocumque enim apta inciderant semina, uberrimae foecunditatis indicia habebantur. Porro homines arte parandi producendique ea, quae
ad vitam alendam
indicia habebantur. Porro homines arte parandi producendique ea, quae
ad vitam alendam conservandamque pertinebant, satis iam instructi multiplicatique
varias sese in regiones insulasque diviserunt, quo quemque vis aut tempestas
adegerat: Graeci autem et potissimum Athenienses se oivrox&oyots gloriabantur. Deinde aerumnis premi ac labore, curis
agitari, caedibus vexari invicem, morbis ac senectute deficere; quae mala cuncta cum
ipsis hominibus mundique ortu recte ab
gloriabantur. Deinde aerumnis premi ac labore, curis
agitari, caedibus vexari invicem, morbis ac senectute deficere; quae mala cuncta cum
ipsis hominibus mundique ortu recte ab Hesiodo dicuntur nata. Habemus ergo hunc
terrarum orbem et physice constitutum, et hominibus aliisque animantibus refertum:
sed nulla adhuc in eo reipublicae, nulla imperii forma, quae sine aliquo moderatore
summo atque rege recte factis praemia laudemque tribuente, maleque factis mulctam
poenamque irrogante
Deinde aerumnis premi ac labore, curis
agitari, caedibus vexari invicem, morbis ac senectute deficere; quae mala cuncta cum
ipsis hominibus mundique ortu recte ab Hesiodo dicuntur nata. Habemus ergo hunc
terrarum orbem et physice constitutum, et hominibus aliisque animantibus refertum:
sed nulla adhuc in eo reipublicae, nulla imperii forma, quae sine aliquo moderatore
summo atque rege recte factis praemia laudemque tribuente, maleque factis mulctam
poenamque irrogante nequaquam haberi potest.
videntur: quo quisque erat
fortior, eo magis viribus in aliorum perniciem abuti, aliena rapere, alternis
iniurias ulcisci caedibus consueverant. Contra vero quum Iupiter rex, quisquis is
tandem fuerit, maximam Graeciae partem in suam ditionem redegit, et coercita
populorum licentia, et vivendi in hominum societate praescriptae leges, et iudices
delecti, et iusiurandum institutum, et indictae de reis quaestiones, et virtuti
praemia destinata. Quod quum fieri non posset sine magna et prudentia et
eo magis viribus in aliorum perniciem abuti, aliena rapere, alternis
iniurias ulcisci caedibus consueverant. Contra vero quum Iupiter rex, quisquis is
tandem fuerit, maximam Graeciae partem in suam ditionem redegit, et coercita
populorum licentia, et vivendi in hominum societate praescriptae leges, et iudices
delecti, et iusiurandum institutum, et indictae de reis quaestiones, et virtuti
praemia destinata. Quod quum fieri non posset sine magna et prudentia et iustitia et
potentia, hinc illi et
rapere, alternis
iniurias ulcisci caedibus consueverant. Contra vero quum Iupiter rex, quisquis is
tandem fuerit, maximam Graeciae partem in suam ditionem redegit, et coercita
populorum licentia, et vivendi in hominum societate praescriptae leges, et iudices
delecti, et iusiurandum institutum, et indictae de reis quaestiones, et virtuti
praemia destinata. Quod quum fieri non posset sine magna et prudentia et iustitia et
potentia, hinc illi et fulmen datum, et fortissimi apparitores designati, et
iniurias ulcisci caedibus consueverant. Contra vero quum Iupiter rex, quisquis is
tandem fuerit, maximam Graeciae partem in suam ditionem redegit, et coercita
populorum licentia, et vivendi in hominum societate praescriptae leges, et iudices
delecti, et iusiurandum institutum, et indictae de reis quaestiones, et virtuti
praemia destinata. Quod quum fieri non posset sine magna et prudentia et iustitia et
potentia, hinc illi et fulmen datum, et fortissimi apparitores designati, et prima
uxor Metis
consueverant. Contra vero quum Iupiter rex, quisquis is
tandem fuerit, maximam Graeciae partem in suam ditionem redegit, et coercita
populorum licentia, et vivendi in hominum societate praescriptae leges, et iudices
delecti, et iusiurandum institutum, et indictae de reis quaestiones, et virtuti
praemia destinata. Quod quum fieri non posset sine magna et prudentia et iustitia et
potentia, hinc illi et fulmen datum, et fortissimi apparitores designati, et prima
uxor Metis tributa, deinde Themis, tum
Iupiter rex, quisquis is
tandem fuerit, maximam Graeciae partem in suam ditionem redegit, et coercita
populorum licentia, et vivendi in hominum societate praescriptae leges, et iudices
delecti, et iusiurandum institutum, et indictae de reis quaestiones, et virtuti
praemia destinata. Quod quum fieri non posset sine magna et prudentia et iustitia et
potentia, hinc illi et fulmen datum, et fortissimi apparitores designati, et prima
uxor Metis tributa, deinde Themis, tum ceterae coniuges, quae fere omnes ad
ditionem redegit, et coercita
populorum licentia, et vivendi in hominum societate praescriptae leges, et iudices
delecti, et iusiurandum institutum, et indictae de reis quaestiones, et virtuti
praemia destinata. Quod quum fieri non posset sine magna et prudentia et iustitia et
potentia, hinc illi et fulmen datum, et fortissimi apparitores designati, et prima
uxor Metis tributa, deinde Themis, tum ceterae coniuges, quae fere omnes ad aliquam
vel virtutem vel laudem rege dignam spectare
redegit, et coercita
populorum licentia, et vivendi in hominum societate praescriptae leges, et iudices
delecti, et iusiurandum institutum, et indictae de reis quaestiones, et virtuti
praemia destinata. Quod quum fieri non posset sine magna et prudentia et iustitia et
potentia, hinc illi et fulmen datum, et fortissimi apparitores designati, et prima
uxor Metis tributa, deinde Themis, tum ceterae coniuges, quae fere omnes ad aliquam
vel virtutem vel laudem rege dignam spectare facile
coercita
populorum licentia, et vivendi in hominum societate praescriptae leges, et iudices
delecti, et iusiurandum institutum, et indictae de reis quaestiones, et virtuti
praemia destinata. Quod quum fieri non posset sine magna et prudentia et iustitia et
potentia, hinc illi et fulmen datum, et fortissimi apparitores designati, et prima
uxor Metis tributa, deinde Themis, tum ceterae coniuges, quae fere omnes ad aliquam
vel virtutem vel laudem rege dignam spectare facile videntur.
et vivendi in hominum societate praescriptae leges, et iudices
delecti, et iusiurandum institutum, et indictae de reis quaestiones, et virtuti
praemia destinata. Quod quum fieri non posset sine magna et prudentia et iustitia et
potentia, hinc illi et fulmen datum, et fortissimi apparitores designati, et prima
uxor Metis tributa, deinde Themis, tum ceterae coniuges, quae fere omnes ad aliquam
vel virtutem vel laudem rege dignam spectare facile videntur.
Statuatur igitur, in Hesiodi
in hominum societate praescriptae leges, et iudices
delecti, et iusiurandum institutum, et indictae de reis quaestiones, et virtuti
praemia destinata. Quod quum fieri non posset sine magna et prudentia et iustitia et
potentia, hinc illi et fulmen datum, et fortissimi apparitores designati, et prima
uxor Metis tributa, deinde Themis, tum ceterae coniuges, quae fere omnes ad aliquam
vel virtutem vel laudem rege dignam spectare facile videntur.
Statuatur igitur, in Hesiodi
et iudices
delecti, et iusiurandum institutum, et indictae de reis quaestiones, et virtuti
praemia destinata. Quod quum fieri non posset sine magna et prudentia et iustitia et
potentia, hinc illi et fulmen datum, et fortissimi apparitores designati, et prima
uxor Metis tributa, deinde Themis, tum ceterae coniuges, quae fere omnes ad aliquam
vel virtutem vel laudem rege dignam spectare facile videntur.
Statuatur igitur, in Hesiodi Theogonia non
Iam vero quum haec esset a veteri traditione
accepta fama, magnique facerent homines benefacta, quibus eos affecisse Iupiter
eiusque socii liberique ferebantur, vero non absimile est, eosdem
fuisse ab iis creditos in caelum elatos, et immortalitate potentiaque summa
praestantes. Neque tamen is ego sum, qui ab hac dumtaxat re invectam credam in
Graeciam multoque minus in alias terrarum regiones foedissimae superstitionis illam
Idololatriam (,) , quae
est omnem extra dubitationem, Hesiodi aetate eam in
Graecia viguisse ita, ut
(i) Dignus est praeter ceteros Comes Carlius, qui inter recentiores hac de re legatur
in epistola data ad March. Gravisium eruditissimum virum, et ad suam italicam Theogoniam praefixa, in Veneta Recurtii
editione.
innumerabilis
Plutonem; Martem bellorum praesidem, sapientiaeque Palladem;
itemque Latonam cum duobus filiis Apolline ac Diana, quibus postea Sol atque Luna, in
quae astra post mortem fortasse ascendisse credebantur, tamquam sedes propria
attributa est; Bacchumque et Mercurium, hunc vini laetitiaeque datorem, illum
mercaturae lucrique dispensatorem; ceterosque huiusmodi deos, quos, ne et ipse videar
facere, quod ad satietatem iam ab Hesiodo factum est, satius heic esse iudico
silentio praetermittere. At fierine
postea Sol atque Luna, in
quae astra post mortem fortasse ascendisse credebantur, tamquam sedes propria
attributa est; Bacchumque et Mercurium, hunc vini laetitiaeque datorem, illum
mercaturae lucrique dispensatorem; ceterosque huiusmodi deos, quos, ne et ipse videar
facere, quod ad satietatem iam ab Hesiodo factum est, satius heic esse iudico
silentio praetermittere. At fierine potuit, ut vir ingenio florentissimo praeditus
iudicioque acerrimo, uti erat Hesiodus, tam foedam tam incredibilem tam variam
At fierine potuit, ut vir ingenio florentissimo praeditus
iudicioque acerrimo, uti erat Hesiodus, tam foedam tam incredibilem tam variam deorum
turbam colendam esse duceret atque ex animo sentiret? Id vero dolendum magis quam
curiosius investigandum et de ceteris philosophis quaeri potest, quos quum
sapientissimos multis in rebus iure admiramur, in hac re maxime deceptos
errantesque
videmus.
philosophis quaeri potest, quos quum
sapientissimos multis in rebus iure admiramur, in hac re maxime deceptos
errantesque
videmus. Quid? an et Hesiodum et alios viros doctissimos agnovisse quidem dicemus
vanissimae huiusce religionis falsitatem, sed quum non haberent, ubi tuto
consisterent, quod veri, uniusque esset numinis species fere abolita, se cum vulgo
passos abripi, eiusdemque
quaeri potest, quos quum
sapientissimos multis in rebus iure admiramur, in hac re maxime deceptos
errantesque
videmus. Quid? an et Hesiodum et alios viros doctissimos agnovisse quidem dicemus
vanissimae huiusce religionis falsitatem, sed quum non haberent, ubi tuto
consisterent, quod veri, uniusque esset numinis species fere abolita, se cum vulgo
passos abripi, eiusdemque opinioni
utrum
Hesiodus, postquam rerum omnium universitatem primo physice informatam, deinde
politice docuisset, ad religionem describendam, quae tum dominabatur, gradum faceret.
Id autem manifeste constare nemo sanus negabit. Restat propterea ut videamus, an et
historicum hoc in opere nostrum vatem possimus dicere? Qua re perspecta
absoluta erit, quam proposui, disquisitio. Age iam, quid totum oro hoc Hesiodi
carmen, nisi quaedam antiquissimorum nominum factorumque congeries, quorum tum fama
Echidna, quid Typhon, quid Chimaera, quid Sphynx,
quid Harpyae, quid Gorgones aliaque poetica monstra, nisi facta veterum hominum magis
illustria, casus admirandos, varias expeditiones, bella, victoriasque in diversis
terrarum orbis regionibus innuere et significare dicentur? Sane haec omnia ad
historiam pertinent; quae si non loco et tempore et nominibus suis distincta
referuntur, danda haec poetae venia, qui portentis miraculisque
quidquid scribebat explere atque exornare studebat,
poetica monstra, nisi facta veterum hominum magis
illustria, casus admirandos, varias expeditiones, bella, victoriasque in diversis
terrarum orbis regionibus innuere et significare dicentur? Sane haec omnia ad
historiam pertinent; quae si non loco et tempore et nominibus suis distincta
referuntur, danda haec poetae venia, qui portentis miraculisque
quidquid scribebat explere atque exornare studebat, quo legentibus mirabilior
videretur. Itaque finem faciam satis, quae dixi, futura
monstra, nisi facta veterum hominum magis
illustria, casus admirandos, varias expeditiones, bella, victoriasque in diversis
terrarum orbis regionibus innuere et significare dicentur? Sane haec omnia ad
historiam pertinent; quae si non loco et tempore et nominibus suis distincta
referuntur, danda haec poetae venia, qui portentis miraculisque
quidquid scribebat explere atque exornare studebat, quo legentibus mirabilior
videretur. Itaque finem faciam satis, quae dixi, futura sperans, ut
scribebat explere atque exornare studebat, quo legentibus mirabilior
videretur. Itaque finem faciam satis, quae dixi, futura sperans, ut tute ipse
pervidere possis in hac Hesiodi Thcogonia ,
quamvis obscura sit et implexa, et mundi constitutionem, et politicam formam, et
religionis statum, et veteris historiae traditionem contineri. Neque vero me fugit, e
doctis hominibus futuros fortasse aliquos, qui hunc in partes quatuor divisum Theo goniae
explere atque exornare studebat, quo legentibus mirabilior
videretur. Itaque finem faciam satis, quae dixi, futura sperans, ut tute ipse
pervidere possis in hac Hesiodi Thcogonia ,
quamvis obscura sit et implexa, et mundi constitutionem, et politicam formam, et
religionis statum, et veteris historiae traditionem contineri. Neque vero me fugit, e
doctis hominibus futuros fortasse aliquos, qui hunc in partes quatuor divisum Theo goniae
studebat, quo legentibus mirabilior
videretur. Itaque finem faciam satis, quae dixi, futura sperans, ut tute ipse
pervidere possis in hac Hesiodi Thcogonia ,
quamvis obscura sit et implexa, et mundi constitutionem, et politicam formam, et
religionis statum, et veteris historiae traditionem contineri. Neque vero me fugit, e
doctis hominibus futuros fortasse aliquos, qui hunc in partes quatuor divisum Theo goniae prospectum, heic a me
mirabilior
videretur. Itaque finem faciam satis, quae dixi, futura sperans, ut tute ipse
pervidere possis in hac Hesiodi Thcogonia ,
quamvis obscura sit et implexa, et mundi constitutionem, et politicam formam, et
religionis statum, et veteris historiae traditionem contineri. Neque vero me fugit, e
doctis hominibus futuros fortasse aliquos, qui hunc in partes quatuor divisum Theo goniae prospectum, heic a me adumbratum
Itaque finem faciam satis, quae dixi, futura sperans, ut tute ipse
pervidere possis in hac Hesiodi Thcogonia ,
quamvis obscura sit et implexa, et mundi constitutionem, et politicam formam, et
religionis statum, et veteris historiae traditionem contineri. Neque vero me fugit, e
doctis hominibus futuros fortasse aliquos, qui hunc in partes quatuor divisum Theo goniae prospectum, heic a me adumbratum
magis, quam demonstratum, et ineptum
statum, et veteris historiae traditionem contineri. Neque vero me fugit, e
doctis hominibus futuros fortasse aliquos, qui hunc in partes quatuor divisum Theo goniae prospectum, heic a me adumbratum
magis, quam demonstratum, et ineptum esse arbitrentur et vehementer improbent. Sint
ii sane; neque enim pugnabo cum hominibus praeconcepta alia quadam opinione
preoccupatoque iudicio. Erunt certe alii et fortasse aequiores, qui sedulo
perpendentes excutientesque quae a ceteris
traditionem contineri. Neque vero me fugit, e
doctis hominibus futuros fortasse aliquos, qui hunc in partes quatuor divisum Theo goniae prospectum, heic a me adumbratum
magis, quam demonstratum, et ineptum esse arbitrentur et vehementer improbent. Sint
ii sane; neque enim pugnabo cum hominibus praeconcepta alia quadam opinione
preoccupatoque iudicio. Erunt certe alii et fortasse aequiores, qui sedulo
perpendentes excutientesque quae a ceteris interpretibus dicta sunt,
goniae prospectum, heic a me adumbratum
magis, quam demonstratum, et ineptum esse arbitrentur et vehementer improbent. Sint
ii sane; neque enim pugnabo cum hominibus praeconcepta alia quadam opinione
preoccupatoque iudicio. Erunt certe alii et fortasse aequiores, qui sedulo
perpendentes excutientesque quae a ceteris interpretibus dicta sunt, quamque
impeditas alienasque abierint in sententias, pervidentes, hanc meam si non tamquam
certam, quam timidius proposui, at probabiliorem saltem
in sententias, pervidentes, hanc meam si non tamquam
certam, quam timidius proposui, at probabiliorem saltem verisimilioremque putent
coniecturam. Omnis profecto, si quid intelligo, ex ipsa carminis, quo de sermo est,
natura diligenter inspecta, et mysteriis plena vatis antiquissimi doctrina perlecta
per se mihi effluere quodammodo ac sponte exhiberi videtur, quam
idcirco et his versibus complexus sum, ut memoria facilius retineretur.
Omnis profecto, si quid intelligo, ex ipsa carminis, quo de sermo est,
natura diligenter inspecta, et mysteriis plena vatis antiquissimi doctrina perlecta
per se mihi effluere quodammodo ac sponte exhiberi videtur, quam
idcirco et his versibus complexus sum, ut memoria facilius retineretur.
complexus sum, ut memoria facilius retineretur.
HESIODI
Vers. 1 Principium nostri etc. Vti carmini Operum et Dierum priores decem versus ab
amiquissimis iam temporibus assutos fuisse credidit et Pausanias et Scaliger et
Heinsius et Clericus; ita et Theo goniae
priores hos cxv versus suppositos esse
Vers. 1 Principium nostri etc. Vti carmini Operum et Dierum priores decem versus ab
amiquissimis iam temporibus assutos fuisse credidit et Pausanias et Scaliger et
Heinsius et Clericus; ita et Theo goniae
priores hos cxv versus suppositos esse censuit Guietus. Illi Opera et Dies a contentionum divisione
1 Principium nostri etc. Vti carmini Operum et Dierum priores decem versus ab
amiquissimis iam temporibus assutos fuisse credidit et Pausanias et Scaliger et
Heinsius et Clericus; ita et Theo goniae
priores hos cxv versus suppositos esse censuit Guietus. Illi Opera et Dies a contentionum divisione
incipere
1 Principium nostri etc. Vti carmini Operum et Dierum priores decem versus ab
amiquissimis iam temporibus assutos fuisse credidit et Pausanias et Scaliger et
Heinsius et Clericus; ita et Theo goniae
priores hos cxv versus suppositos esse censuit Guietus. Illi Opera et Dies a contentionum divisione
incipere affirmarunt;
Principium nostri etc. Vti carmini Operum et Dierum priores decem versus ab
amiquissimis iam temporibus assutos fuisse credidit et Pausanias et Scaliger et
Heinsius et Clericus; ita et Theo goniae
priores hos cxv versus suppositos esse censuit Guietus. Illi Opera et Dies a contentionum divisione
incipere affirmarunt; hic a Chao
nostri etc. Vti carmini Operum et Dierum priores decem versus ab
amiquissimis iam temporibus assutos fuisse credidit et Pausanias et Scaliger et
Heinsius et Clericus; ita et Theo goniae
priores hos cxv versus suppositos esse censuit Guietus. Illi Opera et Dies a contentionum divisione
incipere affirmarunt; hic a Chao
amiquissimis iam temporibus assutos fuisse credidit et Pausanias et Scaliger et
Heinsius et Clericus; ita et Theo goniae
priores hos cxv versus suppositos esse censuit Guietus. Illi Opera et Dies a contentionum divisione
incipere affirmarunt; hic a Chao Theogoniam
auspicatus est. Verum huic Guietiano placito non solum antiquitas tota
adversari videtur, sed et poetarum consuetudo, qui
et Dies a contentionum divisione
incipere affirmarunt; hic a Chao Theogoniam
auspicatus est. Verum huic Guietiano placito non solum antiquitas tota
adversari videtur, sed et poetarum consuetudo, qui antequam rem ipsam
aggrediuntur, de qua scribere constituerunt, solent aliquid praefari, Musasque
invocare, ut quidquid canunt, earum afflatu incitati canere videantur. Multo magis
id Hesiodum fecisse credibile est,
Musasque
invocare, ut quidquid canunt, earum afflatu incitati canere videantur. Multo magis
id Hesiodum fecisse credibile est, qui se a Musis edoctum non uno in loco
gloriatur.
2 Heliconis et umbras eto Quas nisi
patrias Boeotus vates Musas invocet? Helicon enim Boeotiae mons est Ascrae
imminens. Porro si Sam. Bocharti coniecturae fidendum, phoenicia vox hhalik vel
aonii divino in vertice montis
4 Stagna Iovisque aram etc. Heliconem esse
7roXvv^ov nemini non notum. In eo autem
et aram Iovis fuisse ab Hesiodo discimus •
5 Permessove, Olmiove , aut etc. Clericus Olmium Permessum atque
Hippocrenem a vocibus phoeniciis deducit, ut Olmius sit
idest fons processus
. Sed ego quamvis sciam graecos a phoenicibus multa didicisse, quae uti sua
posteris venditarunt, tamen plus iusto phoenicissantes, si ita loqui fas est,
graecos fuisse factos et a Bocharto et a Clerico suspicor. Ad rem redeamus.
Permcssus ex Helicone ortus cum Olmio confluit in Copaidem lacum, uti docet Strabo
lib. ix. Hippocrene autem graecis est equi fons, quem a Pegasi ungula excitatum
ferunt Poetae; quamobrem
fons processus
. Sed ego quamvis sciam graecos a phoenicibus multa didicisse, quae uti sua
posteris venditarunt, tamen plus iusto phoenicissantes, si ita loqui fas est,
graecos fuisse factos et a Bocharto et a Clerico suspicor. Ad rem redeamus.
Permcssus ex Helicone ortus cum Olmio confluit in Copaidem lacum, uti docet Strabo
lib. ix. Hippocrene autem graecis est equi fons, quem a Pegasi ungula excitatum
ferunt Poetae; quamobrem non immerito
retines; nixamque cothurnis
iaculis gaudentem arcuque Dianam;
11 Aegida qui etc. Iupiter dictus est
Kiylo-/cq , quod a capra enutritus, e
cuius pelle Aegis postea compacta, horrendum nempe Iovis scutum, quo et Minerva
utitur, iuxta illud Virgilii:
„ Aegida terrificam turbatae Palladis arma etc. Sed hac de re etiam
alibi.
12 te , Iuno
Clericus interpretatur
volubilibus palpebris id est paetam , ut latini vocabant Venerem; additque
lasciviae esse indicium nictare frequenter et signum amantium. Scholiastes autem
docet esse metaphoram desumptam ct-nro rwv iv
rcuq ajJ^eXoiq kxUw* Guietus ita dictain existimat, quod Venus in arcum
sinuata habeat supercilia. Sed quidquid sit de
opinor, explica^vi.
dio, o vigiles pastores, probra virorum,
23 pascentem in saltubus agnos etc. Ergo
Hesiodus et
pastor fuit et pastoritiam vitam egit; quod nullam tum natalium infamiam
denotabat, sed tantum vigentem adhuc antiquissimorum temporum auream illam vitae
simplicitatem, quam et in loeupletissimis Hebraeorum Patriarcliis admiramur, et in
maximorum regum
agnos etc. Ergo
Hesiodus et
pastor fuit et pastoritiam vitam egit; quod nullam tum natalium infamiam
denotabat, sed tantum vigentem adhuc antiquissimorum temporum auream illam vitae
simplicitatem, quam et in loeupletissimis Hebraeorum Patriarcliis admiramur, et in
maximorum regum filiis apud Homerum. Quid quod
„ Pavit et Admeti tauros formosus Apollo etc? Caeterum ego crediderim,
fuisse Hesiodum a puero pascendis gregibus
et
pastor fuit et pastoritiam vitam egit; quod nullam tum natalium infamiam
denotabat, sed tantum vigentem adhuc antiquissimorum temporum auream illam vitae
simplicitatem, quam et in loeupletissimis Hebraeorum Patriarcliis admiramur, et in
maximorum regum filiis apud Homerum. Quid quod
„ Pavit et Admeti tauros formosus Apollo etc? Caeterum ego crediderim,
fuisse Hesiodum a puero pascendis gregibus destinatum, sed quum maximum a natura
ad
denotabat, sed tantum vigentem adhuc antiquissimorum temporum auream illam vitae
simplicitatem, quam et in loeupletissimis Hebraeorum Patriarcliis admiramur, et in
maximorum regum filiis apud Homerum. Quid quod
„ Pavit et Admeti tauros formosus Apollo etc? Caeterum ego crediderim,
fuisse Hesiodum a puero pascendis gregibus destinatum, sed quum maximum a natura
ad poeticam facultatem habuisset ingenium, litteris deinde sese excoluisse
diligentcr,
artium disciplinis imbuisse, quas illa ferebant tempora.
27 probra virorum, etc. Haec certe Musarum
alloquu
tio minime urbana videri possit, nisi velit Hesiodus significare, Musas et ex
pastoribus, qui x.cuc e\ey%e& et yxare^eg solum sunt, maximos vates efficere
posse, ut de se ipso nulla antea doctrinae laude florente vatem suavissimum
virorum, etc. Haec certe Musarum
alloquu
tio minime urbana videri possit, nisi velit Hesiodus significare, Musas et ex
pastoribus, qui x.cuc e\ey%e& et yxare^eg solum sunt, maximos vates efficere
posse, ut de se ipso nulla antea doctrinae laude florente vatem suavissimum
effecerunt. Nam quod Clericus ait, gratulari sibi poetam, quum primum alloquutae
florente vatem suavissimum
effecerunt. Nam quod Clericus ait, gratulari sibi poetam, quum primum alloquutae
sunt ipsum, conviciis esse usas Musas, quod id proprium fuerit primaevae
simplicitatis atque amoris indicium, non placet. Scio quidem et ab amantibus
dici solita convicia; et de hac re sibi gratulari Catullum in eo lepidissimo
epigrammate:
„ Lesbia mi praesente viro mala plurima dicit etc. Sed haec admodum diversa
sunt; et quod attinet ad epigramma, illud praescnte viro tollit omnem dubitationem, quam ob caussam gauderet iis
conviciis Catullus.
28 imitantia yerum etc. Perperam heic
conviciis Catullus.
28 imitantia yerum etc. Perperam heic
incusant He
siodum, diis mendacia tribuisse, perinde quasi dii Hesiodii non homines fuerint,
et iisdem, quibus homines sunt, vitiis obnoxii. Quid quod et illa verba possunt
accipi de mendaciis non omnino veris, secl de poeticis fictionibus, uti sunt
apologi, metaphorae, allegoriae et cetera huiusmodi, quae si tollantur, maxima
poeseos
imitantia yerum etc. Perperam heic
incusant He
siodum, diis mendacia tribuisse, perinde quasi dii Hesiodii non homines fuerint,
et iisdem, quibus homines sunt, vitiis obnoxii. Quid quod et illa verba possunt
accipi de mendaciis non omnino veris, secl de poeticis fictionibus, uti sunt
apologi, metaphorae, allegoriae et cetera huiusmodi, quae si tollantur, maxima
poeseos venustas evanescat necesse est? Vetet haec interdicto in
perinde quasi dii Hesiodii non homines fuerint,
et iisdem, quibus homines sunt, vitiis obnoxii. Quid quod et illa verba possunt
accipi de mendaciis non omnino veris, secl de poeticis fictionibus, uti sunt
apologi, metaphorae, allegoriae et cetera huiusmodi, quae si tollantur, maxima
poeseos venustas evanescat necesse est? Vetet haec interdicto in sua Rep. Plato, dummodo maiora ac graviora his
non permittat vitia.
32
parum 'ad rem hoc loco dicit, quaeque itidem multis docet
Salmasius in Solini Polyhist. pag. 609.
Duo heic dicit sibi poeta munera a 4 Musis data,
insignia nempe poetarum et ipsam poeticam facultatem, quam qui profitebantur,
laureum gestare in manibus rarmim consueverunt. Id vero Hesiodo maxime fuit
peculiare, ut docet praeter alios Pausanias Boeotic. lib. ix, ubi loquitur de Hesiodi imagine
diamque in pectora vocem
thol. lib. iv. A'urcu 7roijJ-a.ivovra, etc. Lauri etiam ramum
gerebant, et folia admordebant, qui vaticinandi scientiam profitebantur.
34 venturaque vates etc. Lucianus, in
haXe^ei 7rqog
vates etc. Lucianus, in
haXe^ei 7rqog
Hv/o&jv i eum furtive de more
interrogat, quae et quando futura cecinerit detexeritque hominibus? Vide Hesiodi
responsionem; et illud in primis tibi persuadeas, non quaerendam esse a poetis
nimis religiose rationem rerum omnium, quas dixerint; sed sciendum, multa a poetis
et metri caussa et
7rqog
Hv/o&jv i eum furtive de more
interrogat, quae et quando futura cecinerit detexeritque hominibus? Vide Hesiodi
responsionem; et illud in primis tibi persuadeas, non quaerendam esse a poetis
nimis religiose rationem rerum omnium, quas dixerint; sed sciendum, multa a poetis
et metri caussa et aurium voluptatis proferri. Sed Lucianus his dictis minime
aquiescit, eumque
interrogat, quae et quando futura cecinerit detexeritque hominibus? Vide Hesiodi
responsionem; et illud in primis tibi persuadeas, non quaerendam esse a poetis
nimis religiose rationem rerum omnium, quas dixerint; sed sciendum, multa a poetis
et metri caussa et aurium voluptatis proferri. Sed Lucianus his dictis minime
aquiescit, eumque ludibundus exagitat.
36 Seque adeo primo etc. Virgilius Eclog.
vnl:
et quando futura cecinerit detexeritque hominibus? Vide Hesiodi
responsionem; et illud in primis tibi persuadeas, non quaerendam esse a poetis
nimis religiose rationem rerum omnium, quas dixerint; sed sciendum, multa a poetis
et metri caussa et aurium voluptatis proferri. Sed Lucianus his dictis minime
aquiescit, eumque ludibundus exagitat.
36 Seque adeo primo etc. Virgilius Eclog.
vnl:
„ A te
Lucianus his dictis minime
aquiescit, eumque ludibundus exagitat.
36 Seque adeo primo etc. Virgilius Eclog.
vnl:
„ A te principium, tibi desinet etc.; et Horatius etiam multo pressius ep. I
lib. I:
„ Prima dicte mihi, summa dicende Camoena etc. Porro hinc sese totum
effundit Hesiodus in Musarum laudes, quarum et suavitatem et scientiam et
potentiam
„ A te principium, tibi desinet etc.; et Horatius etiam multo pressius ep. I
lib. I:
„ Prima dicte mihi, summa dicende Camoena etc. Porro hinc sese totum
effundit Hesiodus in Musarum laudes, quarum et suavitatem et scientiam et
potentiam celebrat, ut parem accepto beneficio gratiam referre videatur.
37 Cur tamen haec quercuque super etc.
Optime quidem haec explicat Scholiastes
A te principium, tibi desinet etc.; et Horatius etiam multo pressius ep. I
lib. I:
„ Prima dicte mihi, summa dicende Camoena etc. Porro hinc sese totum
effundit Hesiodus in Musarum laudes, quarum et suavitatem et scientiam et
potentiam celebrat, ut parem accepto beneficio gratiam referre videatur.
37 Cur tamen haec quercuque super etc.
Optime quidem haec explicat Scholiastes inquiens:
tibi desinet etc.; et Horatius etiam multo pressius ep. I
lib. I:
„ Prima dicte mihi, summa dicende Camoena etc. Porro hinc sese totum
effundit Hesiodus in Musarum laudes, quarum et suavitatem et scientiam et
potentiam celebrat, ut parem accepto beneficio gratiam referre videatur.
37 Cur tamen haec quercuque super etc.
Optime quidem haec explicat Scholiastes inquiens:
haec ad rem quam aggressus sum ? Quem sequutus ego, illa avius a coepto addidi, ut clarior sententia
sit. Homerus habet huiusmodi loquutionem Hiad. X
et Odyss. Y. Primo loco ea utitur
ad inanes sermones, quos Achilles latuius non erat, significandos; in secundo ad
fabulam respicit, qua homines a quercubus lapidibusque nati ferebantur,
Penelopemque
Y. Primo loco ea utitur
ad inanes sermones, quos Achilles latuius non erat, significandos; in secundo ad
fabulam respicit, qua homines a quercubus lapidibusque nati ferebantur,
Penelopemque inducit alloquentem Ulyssem, quem adhuc, unde et quis esset, non
cognoscebat. Dixi
pro usitatiore de , auctore ac duce Virgilio, qui in fine
lib. iv Georg. ait:
„ Haec super arvorum cultu, pecorumque canebam,
„ Et super arboribus etc.
40 Quae sunt, quae venient , etc. Eodem
ferme modo et Virgilius haec Hesiodi et Homeri loquens de Proteo lib. iv Georg.
ait:
„ Haec super arvorum cultu, pecorumque canebam,
„ Et super arboribus etc.
40 Quae sunt, quae venient , etc. Eodem
ferme modo et Virgilius haec Hesiodi et Homeri loquens de Proteo lib. iv Georg. extulit:
„ Quae sunt, quae fuerunt, quae mox ventura trahuntur.
41 Suavidico cantu etc.
„ Haec super arvorum cultu, pecorumque canebam,
„ Et super arboribus etc.
40 Quae sunt, quae venient , etc. Eodem
ferme modo et Virgilius haec Hesiodi et Homeri loquens de Proteo lib. iv Georg. extulit:
„ Quae sunt, quae fuerunt, quae mox ventura trahuntur.
41 Suavidico cantu etc. Hesiodus inquit
Gjj.ri(>£v<TCU ,
quod est simul voce concinere; nam Hesychio ojj.nqev£LV est ovjj.cpcuv£iv ex hji.au simul
et igeio dico. An hinc et Homeri
nomen? Non certe male Clericus suspicatur, id ei nomen fuisse inditum, postquam
divinis carminibus per totam Graeciam vates maximus inclaruit, quum prius
Melesigenas
quod est simul voce concinere; nam Hesychio ojj.nqev£LV est ovjj.cpcuv£iv ex hji.au simul
et igeio dico. An hinc et Homeri
nomen? Non certe male Clericus suspicatur, id ei nomen fuisse inditum, postquam
divinis carminibus per totam Graeciam vates maximus inclaruit, quum prius
Melesigenas appellaretur a Melete fluvio non procul a Cumis aeolicis fluente, de
nomen? Non certe male Clericus suspicatur, id ei nomen fuisse inditum, postquam
divinis carminibus per totam Graeciam vates maximus inclaruit, quum prius
Melesigenas appellaretur a Melete fluvio non procul a Cumis aeolicis fluente, de
quo et Moschus in Epitaph. j3ionis, et
Herodotus loquitur in Homeri Vita ; iuxta
quem, ait, eum mater Critheis pepererat. Notandum, Cumaeos dicere
postquam
divinis carminibus per totam Graeciam vates maximus inclaruit, quum prius
Melesigenas appellaretur a Melete fluvio non procul a Cumis aeolicis fluente, de
quo et Moschus in Epitaph. j3ionis, et
Herodotus loquitur in Homeri Vita ; iuxta
quem, ait, eum mater Critheis pepererat. Notandum, Cumaeos dicere ojj.r\qisq caecos fuisse solitos. Hinc
fortasse tota de
in Homeri Vita ; iuxta
quem, ait, eum mater Critheis pepererat. Notandum, Cumaeos dicere ojj.r\qisq caecos fuisse solitos. Hinc
fortasse tota de Homeri caecitate exorta fabula, de qua et M. Tullius vehementer
dubitat, et multo certe verisimilius est, eum ab artis excellentia, quam ab
infortunio cognomen invenisse. Quin et Hesiodi nomen Ttol^.
iuxta
quem, ait, eum mater Critheis pepererat. Notandum, Cumaeos dicere ojj.r\qisq caecos fuisse solitos. Hinc
fortasse tota de Homeri caecitate exorta fabula, de qua et M. Tullius vehementer
dubitat, et multo certe verisimilius est, eum ab artis excellentia, quam ab
infortunio cognomen invenisse. Quin et Hesiodi nomen Ttol^.
To nmv ccSw*
caecos fuisse solitos. Hinc
fortasse tota de Homeri caecitate exorta fabula, de qua et M. Tullius vehementer
dubitat, et multo certe verisimilius est, eum ab artis excellentia, quam ab
infortunio cognomen invenisse. Quin et Hesiodi nomen Ttol^.
To nmv ccSw*
44 Qua ridet perfusa
To nmv ccSw*
44 Qua ridet perfusa etc. Retinui illud
ysXcc ' nam et graecis et
To nmv ccSw*
44 Qua ridet perfusa etc. Retinui illud
ysXcc ' nam et graecis et
parentem
deveniamus, in quo tertia quodammodo deorum aetas consistit. Caelus enim prius
regnavit, deinde Saturnus, tum ultimus Iupiter.
58 Pieria in viridi etc. Pieria mons est
et regio eidem subiecta ad Thermaicum usque sinum producta, qua clauditur
Thessalia ad septemtriones, ad austrum Macedonia. Heic et Pimpleus mons,
ultimus Iupiter.
58 Pieria in viridi etc. Pieria mons est
et regio eidem subiecta ad Thermaicum usque sinum producta, qua clauditur
Thessalia ad septemtriones, ad austrum Macedonia. Heic et Pimpleus mons,
planitiem ad Cithe„ ronem fuisse
conditam etc. „. Itaque quamvis Musas in Pieria natas Hesiodus concedat,
matrem tamen ex Boeotia fuisse, quum Eleutheri imperasset, contendit, ut hanc
etiam gloriam patriae vindicet, quemadmodum et Scholiastes observavit.
60 Solamenque malis etc. Quanto sunt
curarum levamento Musae, ii tantum nesciunt, qui numquam ad huiusmodi studia
animum adplicuerunt, aut severioribus litteris
Quanto sunt
curarum levamento Musae, ii tantum nesciunt, qui numquam ad huiusmodi studia
animum adplicuerunt, aut severioribus litteris toti occupati omnem animi
hilaritatem voluptatemque aurium exuerunt morosi ac tetrici, et digni ( sententia Pindari, qui in Tartaro cum Iovis osoribus
torqueantur.
64 circumvolventibus horis etc. Horae et
apud Graecos
et
hilaritatem voluptatemque aurium exuerunt morosi ac tetrici, et digni ( sententia Pindari, qui in Tartaro cum Iovis osoribus
torqueantur.
64 circumvolventibus horis etc. Horae et
apud Graecos
et apud Latinos varias anni tempestates significant. Exempla multa invenies et in
Ios. Scaligeri lib. I De emend. Temp. , et
in Vossii
et digni ( sententia Pindari, qui in Tartaro cum Iovis osoribus
torqueantur.
64 circumvolventibus horis etc. Horae et
apud Graecos
et apud Latinos varias anni tempestates significant. Exempla multa invenies et in
Ios. Scaligeri lib. I De emend. Temp. , et
in Vossii EtymoL ad vocem
cum Iovis osoribus
torqueantur.
64 circumvolventibus horis etc. Horae et
apud Graecos
et apud Latinos varias anni tempestates significant. Exempla multa invenies et in
Ios. Scaligeri lib. I De emend. Temp. , et
in Vossii EtymoL ad vocem hora , et in alioruin Scriptorum libris, in
quibus
horis etc. Horae et
apud Graecos
et apud Latinos varias anni tempestates significant. Exempla multa invenies et in
Ios. Scaligeri lib. I De emend. Temp. , et
in Vossii EtymoL ad vocem hora , et in alioruin Scriptorum libris, in
quibus etiam videbis hanc vocem horam sero
fuisse
varias anni tempestates significant. Exempla multa invenies et in
Ios. Scaligeri lib. I De emend. Temp. , et
in Vossii EtymoL ad vocem hora , et in alioruin Scriptorum libris, in
quibus etiam videbis hanc vocem horam sero
fuisse traductam ad vige
b
vocem horam sero
fuisse traductam ad vige
b
simam quartam diei nocusque partem distinguendam. Saepe sunt venustatis
praesides.
70 Sedibus adiunctae Charitum etc. Recte
quidem vicinae Musis habitare dicuntur Gratiae, uti et Cupido. Quid enim Musae
valeant, nisi accedat Gratiarum lepos, et Cupidinis non lascivientis, sed animorum
motus honeste excitantis, hilaritas?
74, Tum quoque siderei etc. Iupiter, uti
praesides.
70 Sedibus adiunctae Charitum etc. Recte
quidem vicinae Musis habitare dicuntur Gratiae, uti et Cupido. Quid enim Musae
valeant, nisi accedat Gratiarum lepos, et Cupidinis non lascivientis, sed animorum
motus honeste excitantis, hilaritas?
74, Tum quoque siderei etc. Iupiter, uti
omnibus notum, habitus est summus caelorum rex; sed idem, quum
Iupiter, uti
omnibus notum, habitus est summus caelorum rex; sed idem, quum homo antea fuisset,
ut multa de eo nobis ab antiquitate tradita persuadent, Thessaliae imperavit.
Quare Olympus Thessaliae mons ab aliis poetis, et ab Hesiodo praesertim, pro ipso
saepe caelo accipitur, et vice versa caelum pro Olympo monte, foeda quadam rerum
nominumque confusione, qua id manifeste constat solum, nihil certi antiquos
Theogoniarum scriptores habuisse, sed hac illac parum
est summus caelorum rex; sed idem, quum homo antea fuisset,
ut multa de eo nobis ab antiquitate tradita persuadent, Thessaliae imperavit.
Quare Olympus Thessaliae mons ab aliis poetis, et ab Hesiodo praesertim, pro ipso
saepe caelo accipitur, et vice versa caelum pro Olympo monte, foeda quadam rerum
nominumque confusione, qua id manifeste constat solum, nihil certi antiquos
Theogoniarum scriptores habuisse, sed hac illac parum sibi consentientes
errasse.
errasse.
sed rector in arce
oras
et unum
pium profatur, et acres
80.... Saturno iam vi genitore subacto
etc. Qua id ratione acciderit, multi iam memoriae prodiderunt, et mox
videbimus, ubi ad Titanum pugnam egregie ab Hesiodo descriptam perveniemus.
84 Clioque, Euterpeque etc. Haec sunt
novem Musarum nomina, quarum singula aliquod e poeseos officiis seu
idcirco mentis prudentia maior
vatum
sonanti.
Iovc sunt reges etc. Quemadmodum
primus inter deos honore Iupiter est, ita reges inter homines. Idcirco etiam dicti
sunt SloyeveHg quasi geniti love, et hoTPEtteiq & Iove nutriti .
108 Olli vox dulcis etc. Homerusne ab
Hesiodo, an Hesiodus ab Homero hanc loquutionem accepit, qui in
et mihi dulce,
faciles concedite carmen;
exordia vitae.
se inter munera lege
origine mundi
Theogoniam cum Cosmogonia
confundere. Immo quid aliud tota ferme eius Theogonia est, nisi quaedam rerum in
mundo conditarum prosopopoeia, quae non ficta ab inani vulgo postea habita est,
sed vera, quum maxima huiusmodi rerum atque nominum et in astronomia, et in
scriptis hieroglyphicis vestigia expressa nec satis intellecta admiraretur.
Cosmogonia
confundere. Immo quid aliud tota ferme eius Theogonia est, nisi quaedam rerum in
mundo conditarum prosopopoeia, quae non ficta ab inani vulgo postea habita est,
sed vera, quum maxima huiusmodi rerum atque nominum et in astronomia, et in
scriptis hieroglyphicis vestigia expressa nec satis intellecta admiraretur.
Theogoniae fundamentum est
Hesiodo, immo potius, ut dixi, Cosmogoniae, si Chaos ab Ovidio Metamorph. lib. I recte fuit descriptum: ita
enim canit:
» Ante mare et terras et quod tegit omnia caelum, » Vnus erat toto
naturae vultus in orbe, » Quem dicere Chaos, rudis, indigestaque moles,
» Nec quidquam nisi pondus iners, congestaque eodem » Non bene iunctarum
discordia semina rerum. Postea, aliquot
fundamentum est
Hesiodo, immo potius, ut dixi, Cosmogoniae, si Chaos ab Ovidio Metamorph. lib. I recte fuit descriptum: ita
enim canit:
» Ante mare et terras et quod tegit omnia caelum, » Vnus erat toto
naturae vultus in orbe, » Quem dicere Chaos, rudis, indigestaque moles,
» Nec quidquam nisi pondus iners, congestaque eodem » Non bene iunctarum
discordia semina rerum. Postea, aliquot versiculis
naturae vultus in orbe, » Quem dicere Chaos, rudis, indigestaque moles,
» Nec quidquam nisi pondus iners, congestaque eodem » Non bene iunctarum
discordia semina rerum. Postea, aliquot versiculis interiectis, pergit idem vates:
» Hanc deus et melior litem natura diremit, » Nam caelo terras, et
terris abscidit undas, » Et liquidum spisso secrevit ab aere caelum etc. Ita
Ovidio Chaos non aliud est, nisi quaedam confusa rerum congeries, quam deus, quum
voluit, suas in
indigestaque moles,
» Nec quidquam nisi pondus iners, congestaque eodem » Non bene iunctarum
discordia semina rerum. Postea, aliquot versiculis interiectis, pergit idem vates:
» Hanc deus et melior litem natura diremit, » Nam caelo terras, et
terris abscidit undas, » Et liquidum spisso secrevit ab aere caelum etc. Ita
Ovidio Chaos non aliud est, nisi quaedam confusa rerum congeries, quam deus, quum
voluit, suas in partes divisit ordinavitque, ex eoque ordine rerum
nisi pondus iners, congestaque eodem » Non bene iunctarum
discordia semina rerum. Postea, aliquot versiculis interiectis, pergit idem vates:
» Hanc deus et melior litem natura diremit, » Nam caelo terras, et
terris abscidit undas, » Et liquidum spisso secrevit ab aere caelum etc. Ita
Ovidio Chaos non aliud est, nisi quaedam confusa rerum congeries, quam deus, quum
voluit, suas in partes divisit ordinavitque, ex eoque ordine rerum haec summa,
quam oculis
caelum etc. Ita
Ovidio Chaos non aliud est, nisi quaedam confusa rerum congeries, quam deus, quum
voluit, suas in partes divisit ordinavitque, ex eoque ordine rerum haec summa,
quam oculis usurpamus mundumque dicimus, exstitit. Hoc et Hesiodi Chaos sit
oportet, nisi quod apud ipsum nescio quid animatum esse videtur Chaos et quaedam
aeterna veluti persona, quae non solum rebus in se collocandis spatium praeberet,
imo esset ipsum spatium; sed quae rerum omnium faciendarum
quam deus, quum
voluit, suas in partes divisit ordinavitque, ex eoque ordine rerum haec summa,
quam oculis usurpamus mundumque dicimus, exstitit. Hoc et Hesiodi Chaos sit
oportet, nisi quod apud ipsum nescio quid animatum esse videtur Chaos et quaedam
aeterna veluti persona, quae non solum rebus in se collocandis spatium praeberet,
imo esset ipsum spatium; sed quae rerum omnium faciendarum semina aut vhnvi ut graeci dicunt, contineret. Simile
in Instit. hist. phil.
edit. Lips. pag. 108 colligi ex fragmentis orphicis, quae satis luculenter
systema emanativum, ut vocant plulosophi, supponunt. Itaque dicit: statuendum esse
ab initio deum et Chaos unum fuisse, illumque hoc velut animam informasse, exque
hoc universo sua activitate rebus omnibus originem dedisse etc. Ergo Chaos habitum
est et animatum, et productivum, et ab alio non factum, quamvis contrarium auctor
ut vocant plulosophi, supponunt. Itaque dicit: statuendum esse
ab initio deum et Chaos unum fuisse, illumque hoc velut animam informasse, exque
hoc universo sua activitate rebus omnibus originem dedisse etc. Ergo Chaos habitum
est et animatum, et productivum, et ab alio non factum, quamvis contrarium auctor
Clementinarum homiliarum evincere conetur, illud Hesiodium yever interpretando iyevero , quasi sit
supponunt. Itaque dicit: statuendum esse
ab initio deum et Chaos unum fuisse, illumque hoc velut animam informasse, exque
hoc universo sua activitate rebus omnibus originem dedisse etc. Ergo Chaos habitum
est et animatum, et productivum, et ab alio non factum, quamvis contrarium auctor
Clementinarum homiliarum evincere conetur, illud Hesiodium yever interpretando iyevero , quasi sit
Itaque dicit: statuendum esse
ab initio deum et Chaos unum fuisse, illumque hoc velut animam informasse, exque
hoc universo sua activitate rebus omnibus originem dedisse etc. Ergo Chaos habitum
est et animatum, et productivum, et ab alio non factum, quamvis contrarium auctor
Clementinarum homiliarum evincere conetur, illud Hesiodium yever interpretando iyevero , quasi sit iyevnQn,
immenso subter tenebrosa recessu,
ille Homil. vl. Sed si hoc cogitasset poeta, dicit optime Clericus, caussam
aliquam commeatus esset, a qua genitum Chaos dixisset. Addo ego, si et vitam ipsi
denegasset, quiddam aliud in scenam produxisset, cuius efficacia atque vi omnia
prodierunt: saltem adduxisset fortuitam illam Epicuraearum atomorum
concursationem, de qua passim Lucretius. Nec tamen defuerunt, qui heic veram
Altera a
Chao Terra est; sed a quo ipsa facta sit, quum sileatur, eam etiam iuxta Hesiodum
dye— vvrriv dicere necesse est,
saltem quod pertinet ad eius informem originem, qualem fortasse et Aristoteles
statuebat. Quomodo autem ea esse potest sedes deorum, quum dii non in terris, sed
in caelo habitare credebantur? Ideo nimirum, quod ii qui postea dii habiti sunt,
homines erant, superstitiosaque aliorum hominum vel benevolentia,
habitare credebantur? Ideo nimirum, quod ii qui postea dii habiti sunt,
homines erant, superstitiosaque aliorum hominum vel benevolentia, vel inscitia in
caelum post mortem fuerunt evecti. Videbimus autem terram ipsam esse quamdam
personam, et ex caeli congressa, velut feminam ex mare, producere quamplura. Id
fortasse allegorice fictum, quod terra pluviis irrigata ac sole calefacta fit
frugifera.
133 Tartaraque immenso etc.
locatur. Vbicumque sit, Clericus docet vocem phoeniciam tarahh tarahh derivari a radice hebraea et
arabica tarakh , et sianificare mo lestiam creare et longe amovere. Itaque Tartarus erit
molestissimus ac remotissimus locus, quum repetitio radicalium sit apud Hebraeos
superlativi loco. Huic
locatur. Vbicumque sit, Clericus docet vocem phoeniciam tarahh tarahh derivari a radice hebraea et
arabica tarakh , et sianificare mo lestiam creare et longe amovere. Itaque Tartarus erit
molestissimus ac remotissimus locus, quum repetitio radicalium sit apud Hebraeos
superlativi loco. Huic explicationi ea, quae Hesiodus de Titanum carcere dicit,
ea, quae Hesiodus de Titanum carcere dicit,
favere maxime videntur.
134 Atque Amor, ille etc. Amor iste caussa
est, opinor, generationis, seu rerum omnium, ut ita dicam, vis generatrix, et per
quam, quemadmodum et Lucretius canit, „ Genus omne animantum concipitur,
visitque exortuni lumina solis „. Vide autem apud Bruckerum Instit. hist. philos. pag. 67, quae ex Thooti
annalibus
favere maxime videntur.
134 Atque Amor, ille etc. Amor iste caussa
est, opinor, generationis, seu rerum omnium, ut ita dicam, vis generatrix, et per
quam, quemadmodum et Lucretius canit, „ Genus omne animantum concipitur,
visitque exortuni lumina solis „. Vide autem apud Bruckerum Instit. hist. philos. pag. 67, quae ex Thooti
annalibus descripsisse in quodam fragmento Sanchuniathon
lumina solis „. Vide autem apud Bruckerum Instit. hist. philos. pag. 67, quae ex Thooti
annalibus descripsisse in quodam fragmento Sanchuniathon dicitur: nimirum „
Huius universi principia fuisse aerem tenebricosum et spiritualem, et Chaos
turbidum atque caligine involutum, quae quum ab infinito tempore nullo termino
definirentur, spiritum, principiorum suorum amore exardescentem commixtionis
auctorem fuisse, et ex hoc nexu ortam cupidinem fontem
„. Vide autem apud Bruckerum Instit. hist. philos. pag. 67, quae ex Thooti
annalibus descripsisse in quodam fragmento Sanchuniathon dicitur: nimirum „
Huius universi principia fuisse aerem tenebricosum et spiritualem, et Chaos
turbidum atque caligine involutum, quae quum ab infinito tempore nullo termino
definirentur, spiritum, principiorum suorum amore exardescentem commixtionis
auctorem fuisse, et ex hoc nexu ortam cupidinem fontem exstitisse creationis,
universi principia fuisse aerem tenebricosum et spiritualem, et Chaos
turbidum atque caligine involutum, quae quum ab infinito tempore nullo termino
definirentur, spiritum, principiorum suorum amore exardescentem commixtionis
auctorem fuisse, et ex hoc nexu ortam cupidinem fontem exstitisse creationis,
spiritu suam gencrationem ignorante. Inde vero etc. Haec ad Cosmogoniam phoeniciam
pertinent, in qua suum Amor locum obtinebat, ut in aliis plerisque. Aristophanes
autem
Haec ad Cosmogoniam phoeniciam
pertinent, in qua suum Amor locum obtinebat, ut in aliis plerisque. Aristophanes
autem in Avibus , ubi de mundi creatione
aves loquentes inducit, haec habet:» Chaos erat et Nox Erebusque niger primum
et Tar» tarus latus. Terra vero neque aer, neque caelum erat. Erebi vero
» in infinito sinu parit primo Nox nigris alis praedita ventosum ovum, »
ex quo circumactis tempestatibus pullulavit Amor desiderabilis
pertinent, in qua suum Amor locum obtinebat, ut in aliis plerisque. Aristophanes
autem in Avibus , ubi de mundi creatione
aves loquentes inducit, haec habet:» Chaos erat et Nox Erebusque niger primum
et Tar» tarus latus. Terra vero neque aer, neque caelum erat. Erebi vero
» in infinito sinu parit primo Nox nigris alis praedita ventosum ovum, »
ex quo circumactis tempestatibus pullulavit Amor desiderabilis etc. » Deinde
sic
sinu parit primo Nox nigris alis praedita ventosum ovum, »
ex quo circumactis tempestatibus pullulavit Amor desiderabilis etc. » Deinde
sic pergit: » Hic autem Chao alato mixtus nocturno in Tarta» ro lato
fecit genus nostrum, et primum reduxit in lucem. Prius au» tem non erat
immortalium, antequam Amor commiscuit omnia etc. » Quamvis ergo comice heic
aves glorientur sese esse antiquissimas; tamen manifeste constat, Aristophanem
haec e veteri aliqua
aptum
Prima haec
est omnium generatio sine ullius, ut apparet, admixtione. Neque enim necesse erat,
ut res quae in privatione lucis consistunt, ab alio quam a solo Chao, informi illo
ac tenebricoso spatio, exordium ducerent. Porro Nox et Erebus idem est, si vocis
vim spectes; nam et Moysi hereb aut erbo tenebrae sunt.
138 Atque Dies e Nocte etc. Aether seu
sine ullius, ut apparet, admixtione. Neque enim necesse erat,
ut res quae in privatione lucis consistunt, ab alio quam a solo Chao, informi illo
ac tenebricoso spatio, exordium ducerent. Porro Nox et Erebus idem est, si vocis
vim spectes; nam et Moysi hereb aut erbo tenebrae sunt.
138 Atque Dies e Nocte etc. Aether seu
serenitas et dies ipse ex Nocte Ereboque
vim spectes; nam et Moysi hereb aut erbo tenebrae sunt.
138 Atque Dies e Nocte etc. Aether seu
serenitas et dies ipse ex Nocte Ereboque prodierunt. Ne quaeras, qua ratione ex
rebus, immo ex non rebus, res omnino contrariae ac diversae exstiterint? Satis est
scire, lucem post tenebras exortam ita, ut diei nox respondeat, ereboque
aether.
ac diversae exstiterint? Satis est
scire, lucem post tenebras exortam ita, ut diei nox respondeat, ereboque
aether.
140 Terra autem etc. Id recte, inquit
Clericus, nam et Moy— ses post terram caelum formatum docet. Videtur autem
Terra per Hesiodum nullius concubitu indiguisse, ut caelum montes speluncas
pelagus, pontumque produceret, contra quam factum est in ceterarum rerum
productione.
altos gratissima nymphis,
146 Et Pontum dulci sine amore etc.
Distinauit Hesiodus Pelagus ac Pontum, fortasse ut significet mare, quod Tyrrhenum
dicimus et Euxinum. Cur vero hic Pontus sit dulci sine amore, nihil dixerunt, aut
Guietus, aut Clericus, aut ipse Graevius; nam nihil de Euxino suspicati sunt.
Iohannes Rinaldus Carlius, quem ego virum honoris caussa nomino tum ob eius
singularem
versione adhuc adolescens hunc locum
interpretatus esset de Euxino mari, illud are^
(piXorriTog dicit maxime convenire Euxino, quod antiquitus Axenos vocabatur, quasi inhospitalis et
propter insulas Cyaneas naufragiis famosas, et propter barbararum gentium, a
quibus incolebatur, feritatem. Id et Ovidii testimonio pluribus in locis et Plinii
Hist. lib. vl cap. 1
esset de Euxino mari, illud are^
(piXorriTog dicit maxime convenire Euxino, quod antiquitus Axenos vocabatur, quasi inhospitalis et
propter insulas Cyaneas naufragiis famosas, et propter barbararum gentium, a
quibus incolebatur, feritatem. Id et Ovidii testimonio pluribus in locis et Plinii
Hist. lib. vl cap. 1 facile esset
confirmare.
147
(piXorriTog dicit maxime convenire Euxino, quod antiquitus Axenos vocabatur, quasi inhospitalis et
propter insulas Cyaneas naufragiis famosas, et propter barbararum gentium, a
quibus incolebatur, feritatem. Id et Ovidii testimonio pluribus in locis et Plinii
Hist. lib. vl cap. 1 facile esset
confirmare.
147 Concubuit Caelo etc. Quid est
Euxino, quod antiquitus Axenos vocabatur, quasi inhospitalis et
propter insulas Cyaneas naufragiis famosas, et propter barbararum gentium, a
quibus incolebatur, feritatem. Id et Ovidii testimonio pluribus in locis et Plinii
Hist. lib. vl cap. 1 facile esset
confirmare.
147 Concubuit Caelo etc. Quid est concubuit
vel a chaldaica Ogan , sonat lacum , crate— rem , cavitatem etc. Vide adnot. Clerici, et
Bocharti cap. xxxvl lib. I, Chanaan, et Cudvohortum, et alios Scriptores, qui de
tellure primitus aquis cooperta egerunt. Hoc obiter animadverto, Caelum esse mihi
masculini generis, quum numen quoddam fingitur, uti est
sonat lacum , crate— rem , cavitatem etc. Vide adnot. Clerici, et
Bocharti cap. xxxvl lib. I, Chanaan, et Cudvohortum, et alios Scriptores, qui de
tellure primitus aquis cooperta egerunt. Hoc obiter animadverto, Caelum esse mihi
masculini generis, quum numen quoddam fingitur, uti est
sonat lacum , crate— rem , cavitatem etc. Vide adnot. Clerici, et
Bocharti cap. xxxvl lib. I, Chanaan, et Cudvohortum, et alios Scriptores, qui de
tellure primitus aquis cooperta egerunt. Hoc obiter animadverto, Caelum esse mihi
masculini generis, quum numen quoddam fingitur, uti est
Theminque, Mnemosynenque,
inter vafer est Saturnus in auras
veterum inscriptionum •.
soli Hygino Caelum dicitur, non Caelus.
148 Caeumque Creumque etc. Sic et
Virgilius lib. I Georg., ubi quintam
mensis diem superstitiose docet esse vitandam, ait:
» tum partu terra nefando
» Caeumque, Iapetumquc creat saevumque Typhoea,
Virgilius lib. I Georg., ubi quintam
mensis diem superstitiose docet esse vitandam, ait:
» tum partu terra nefando
» Caeumque, Iapetumquc creat saevumque Typhoea, » Et coniuratos
caelum rescindere fratres. Quisque autem per se videt, quod heic innuitur,
antiquissimam nempe fuisse traditionem apud populos, homines e terra prognatos
seu potius effectos esse. Haec vero nomina, ut bene monet Clericus,
mutavit, regnumque in se transtulit,
Caelo patre male mulctato; induxitque secundam quamdam vel deorum, vel hominum
aetatem aut dynastiam. Quod qui acciderit, paullo inferius videbimus.
154 Quin et produxit Cyclopum etc.
Cyclopes viri Chek-Loub , idest viri
sinus Lilybaetani, qui antiquissimi fuerunt Siciliae cultores
idest viri
sinus Lilybaetani, qui antiquissimi fuerunt Siciliae cultores
exTtauvTO •
Nam ipse contendit vocem Seog
antiquitus apud graecos significasse non solum naturam aeternam ac
divinam, sed etiam eximiam ac venerandam, et hominibus supra vulgus evectis
tribui solitam. Vide part. ll Art. crit.
sect. I cap. nl apud eundem. A ®eoq autem verbum est
hanc vocem designasse naturam quamdam humana praestantiorem adeoque immortalem
nempe deum.
161 vis multa incrat etc. Cyclopes
fuisse non modo
viribus sed et arte pollentes, Hesiodum heic voluisse significare, auctor est
Clericus. Sed Homerus, ubi in Odyssca
de Cyclopibus sermonem habet, videtur contrarium sentire, et genus
hominum ferum omnino
fuisse non modo
viribus sed et arte pollentes, Hesiodum heic voluisse significare, auctor est
Clericus. Sed Homerus, ubi in Odyssca
de Cyclopibus sermonem habet, videtur contrarium sentire, et genus
hominum ferum omnino atque agreste depingere, ut pote qui neque iura haberent,
neque agriculturam exeicerent, neque navigationem co
gnoscerent, neque hospitalitatem colerent. Ita enim, ut ego veni, ipse ait lib.
ix:
» proramque Cyclopum
» Vertimus ad terras. haud est affabilis ulli » Effeia gens, fastuque
tumens etc et post pauca
»... nec frangit glebas neque conserit arva; » Non populi coetus
agitant, nec iura, nec ulla » Foedera: in aerio praerupti vertice montis
» Antra tenerrt. sua quisque regit etc Itaque si heic ab
artis aliqua praestantia tribuitur, malim id intelligi dictum de Bronte,
Sterope, aliisque vulcaniae officinae administris, de quibus Virgilius ait:
» Ferrum exercebant vasto Cyclopes in antro » Brontesque, Steropesque
et nudus membra Pyracmon etc. quam gen eratim de universa Cyclopum gente.
164 Cottusque Briareusque Gygesque etc.
Quid tria haec monstra? Phoenrcia vox
gen eratim de universa Cyclopum gente.
164 Cottusque Briareusque Gygesque etc.
Quid tria haec monstra? Phoenrcia vox Kot,
fastidiosum et rixatorem
sonat; Briah-jiri, creatura.
time ; Gog denique ducem improborum , si
Gog denique ducem improborum , si irrterpreteris ex
arabica radice agag . Hinc recte
Clericus opinatur, hos fuisse tres antiquissimos latrones, et corporis
validitate, et praedonum, quibus imperabant, numero terribiles. Hosce mox
videbimus in pugna deserere TitanoS, et sequi Iovis partes. Homerus etkm Jliad. lib. I haec habet de Briareo, ut
ducem improborum , si irrterpreteris ex
arabica radice agag . Hinc recte
Clericus opinatur, hos fuisse tres antiquissimos latrones, et corporis
validitate, et praedonum, quibus imperabant, numero terribiles. Hosce mox
videbimus in pugna deserere TitanoS, et sequi Iovis partes. Homerus etkm Jliad. lib. I haec habet de Briareo, ut
cl. Cunichius vertit, ubi Achilles
agag . Hinc recte
Clericus opinatur, hos fuisse tres antiquissimos latrones, et corporis
validitate, et praedonum, quibus imperabant, numero terribiles. Hosce mox
videbimus in pugna deserere TitanoS, et sequi Iovis partes. Homerus etkm Jliad. lib. I haec habet de Briareo, ut
cl. Cunichius vertit, ubi Achilles Thetidem matrem alloquitur, dicitque ex
eadem audiyisse, eam solam avertisse quondam Tonanti
aderat capitum densissimus horror,
diversum.
properat etc.
Hinc fortasse illud Virgilii Georg.
lib. II.
» Tum pater omnipotens foecundis imbribus Aether » Coniugis in
gremium laetae descendit, et omnes » Magnus alit magno commixtus corpore
foetus. Itaque, ut alias monui, si quis dicat, hanc omnem caeli cum tellure
commixtionem nihil esse aliud, quam terram a pluviis irrigatam iisdemque
foecundatam, Virgilii etiam auctoritate
vero quae excutiuntur, rursum in terra adolescunt. Hinc illa, credo:
*». nam quotquot in alvum
» Sanguineae erupere atro de vulnere guttae, » Suscepitque omnes
terra, ac vertentibus annis » Edidit immanes et Erinnyas, et fera monstra
etc. Sed Clericus ingeniose rem aliter explicat, allegoriamque interpretatur.
Quaenam sunt haec jj.r$eoL, inquit,
quae abscidit Saturnus? Omnino existimo
vero quae excutiuntur, rursum in terra adolescunt. Hinc illa, credo:
*». nam quotquot in alvum
» Sanguineae erupere atro de vulnere guttae, » Suscepitque omnes
terra, ac vertentibus annis » Edidit immanes et Erinnyas, et fera monstra
etc. Sed Clericus ingeniose rem aliter explicat, allegoriamque interpretatur.
Quaenam sunt haec jj.r$eoL, inquit,
quae abscidit Saturnus? Omnino existimo Hesiodum, et
et fera monstra
etc. Sed Clericus ingeniose rem aliter explicat, allegoriamque interpretatur.
Quaenam sunt haec jj.r$eoL, inquit,
quae abscidit Saturnus? Omnino existimo Hesiodum, et qui eum hac in re
antecesserant aut sequuti sunt, lusisse in ambiguo. Vox u,ri$o$ duo significat pudenda et consilium , quumque audissent dici Saturnum
inquit,
quae abscidit Saturnus? Omnino existimo Hesiodum, et qui eum hac in re
antecesserant aut sequuti sunt, lusisse in ambiguo. Vox u,ri$o$ duo significat pudenda et consilium , quumque audissent dici Saturnum
a7roTe]J.eiv jj.n^oq , data opera ita
rem acceperunt, quasi narraretur ei pudenda resecuisse, ut
nam quotquot in alvum
in alvum
semper retinentes arma Gigantas,
scirent consilium seu consiliarios intelligi, quorum impulsu Thessalia excedere
coactus fuerat Saturnus. Hosce igitur consiliarios fugavit, et navibus in Asiam
redire coegit. Sic Clericus: ipse enim in ea est opinione, quae et verisimilior
et communior, primos Graeciae incolas sive Bosporum transfretantes, sive
Euxinum circumeuntes ex Asia venisse, sedesque in Macedonia et
scirent consilium seu consiliarios intelligi, quorum impulsu Thessalia excedere
coactus fuerat Saturnus. Hosce igitur consiliarios fugavit, et navibus in Asiam
redire coegit. Sic Clericus: ipse enim in ea est opinione, quae et verisimilior
et communior, primos Graeciae incolas sive Bosporum transfretantes, sive
Euxinum circumeuntes ex Asia venisse, sedesque in Macedonia et Thessalia
fixisse, quandoquidem illic erat Saturnus, quum a Iove victus est,
consilium seu consiliarios intelligi, quorum impulsu Thessalia excedere
coactus fuerat Saturnus. Hosce igitur consiliarios fugavit, et navibus in Asiam
redire coegit. Sic Clericus: ipse enim in ea est opinione, quae et verisimilior
et communior, primos Graeciae incolas sive Bosporum transfretantes, sive
Euxinum circumeuntes ex Asia venisse, sedesque in Macedonia et Thessalia
fixisse, quandoquidem illic erat Saturnus, quum a Iove victus est, ipseque
postea Iupiter
et navibus in Asiam
redire coegit. Sic Clericus: ipse enim in ea est opinione, quae et verisimilior
et communior, primos Graeciae incolas sive Bosporum transfretantes, sive
Euxinum circumeuntes ex Asia venisse, sedesque in Macedonia et Thessalia
fixisse, quandoquidem illic erat Saturnus, quum a Iove victus est, ipseque
postea Iupiter ibidem regnavit e Creta devectus. Haec vere digna sunt quae
dicantur, nugae canorae. An hinc etiam antiqua illa Venus sine concubitu,
Thessalia
fixisse, quandoquidem illic erat Saturnus, quum a Iove victus est, ipseque
postea Iupiter ibidem regnavit e Creta devectus. Haec vere digna sunt quae
dicantur, nugae canorae. An hinc etiam antiqua illa Venus sine concubitu, et
recens Spallantiana confirmabitur?
207 Eiid.it immanes ct Erinnyas etc.
Nihil heic aliud fortasse, ut Clerico placeamus, nobis innuere videtur
Hesiodus,
illud seu nymphaeum in Odysseac
lib. xul, de quo sic Homerus:
105 templum, quod est in Cytheris, condiderunt phoenices ex ipsa
Syria devecti. His etiam Pausanias sufFragatur. Porro norunt omnes, plures
inveniri Veneres apud mythologos diversis nominibus pro diversitate locorum
appellatas, quarum et diversa generatio fingitur. Certe haec Caeli filia, non
Iovis.
ubi, molli devenit flamine vecta.
e gurgite: circum
Philommedes, genitalia nempe
Cupido
divamque sequuti
228 Protinus huic sese etc. Amor et
Cupido cum Venere heic societatem iniisse dicuntur. Ergo et ipsi inter se
distincti sunt, et ante Veneris ortum existebant; ergo non eius filii, ut
posteriores poetae multi finxerunt. Amor quidem tam antiquus est, quam ipsum
Chaos, uti vidimus. Cupidinem pariter vidimus Musis
228 Protinus huic sese etc. Amor et
Cupido cum Venere heic societatem iniisse dicuntur. Ergo et ipsi inter se
distincti sunt, et ante Veneris ortum existebant; ergo non eius filii, ut
posteriores poetae multi finxerunt. Amor quidem tam antiquus est, quam ipsum
Chaos, uti vidimus. Cupidinem pariter vidimus Musis proximum habitare; sed
Musae a Iove sunt
certa
diro Titanas nomine dixit,
rov rirctiveiVy quod est plectere, quod nimirum ausi sunt in
patrem manus iniicere. A Callimacho autem multisque aliis poetis Titanes
dicti sunt ynyeveiq et 7tr\\6yovoi e terra seu luto geniti,
quod cum phoenicia explicatione nominis consentit nam Tit est lutum . Quum addit porro:
quod cum phoenicia explicatione nominis consentit nam Tit est lutum . Quum addit porro:
» Quod sanguine quondam »
Vltus, et ingenti miserorum caede piabit. alludit ad bellum, quod
contra Iovem gessuri erant, et in quo victi fugatique aeternis erant in
Tartaro suppliciis cruciandi.
240 Nox autem Fatumque ferum
lutum . Quum addit porro:
» Quod sanguine quondam »
Vltus, et ingenti miserorum caede piabit. alludit ad bellum, quod
contra Iovem gessuri erant, et in quo victi fugatique aeternis erant in
Tartaro suppliciis cruciandi.
240 Nox autem Fatumque ferum etc. Si
haec tot tantaque monstra regnante Saturno Nox edidit,
auras
suapte virtute. Nox enim, in qua propter tenebras ereptumque solis lumen a
labore diur110 desistimus, nos ad somnum allicit, facitque ut dormientes
somniemus diversis rerum caussis agitati. Hinc etiam illa Virgilii: »
Et consanguineus lethi sopor et mala mentis » Gaudia, mortiferumque adverso in limine bellum etc. 243
.... exin Momum plenamque dolorum
etc. De
in qua propter tenebras ereptumque solis lumen a
labore diur110 desistimus, nos ad somnum allicit, facitque ut dormientes
somniemus diversis rerum caussis agitati. Hinc etiam illa Virgilii: »
Et consanguineus lethi sopor et mala mentis » Gaudia, mortiferumque adverso in limine bellum etc. 243
.... exin Momum plenamque dolorum
etc. De Momo satis luculenter
allatrare. Clericus autem, phoenicissans de more, hoc
nomen a voce phoenicia Moum aut
Morn , quae vitium sonat, derivat. Quare et
adiectivum a,u.ciOjj.o; , quod
habetur inferius, recte explicabitur sine
vitio seu quod ab ipsa maledicendi libidine carpi nequeat. Aerumna
insomnis magis haereat quodammodo in ea re, quae sibi
displicet, tenaciusque insistat.
244... Hesperidasque, quibus etc
Nymphae Hesperides omnibus notae, uti et fabulae, quae de ipsis
circumferuntur. Locus magis, quem incolebant, incertus: nam quidam
scriptores eum fuisse in Africae continente, quidam in mari perhibent,
iuxtaque Atlantem ad Occasum. Graevius immerito contendit,
geographis dictum Caput viride . Itaque nec iuxta Plinium
horti Hesperidum statuendi in Berenice Cyrenaicae urbe, nec in Lixo urbe
Mauritaniae Tingitanae; ubi, ait, regia Antaei certamenque cum Hercule et
Hesperidum horti; sed in Oceano atlantico. Quod vero Oviedus lib. il Hist. affirmat, insulas Antillas esse
veterum Hesperidas, itaque fuisse dictas ab Hespero xil hispaniarum rege,
qui
Mdclviii
ante Christum, nullius profecto momenti est. Non enim videtur is
locus nomen ab ullo rege Hespero accepisse, sed a stella, quae noctem
praecedit. Itaque graecis Hesperia est et Italia et aliae etiam regiones,
quae ad noctem seu occasum solis respectu ipsorum sitae sunt. Vide Ovidium
prope flnem lib. iv Metamorph. , et
Pontanum iu
ante Christum, nullius profecto momenti est. Non enim videtur is
locus nomen ab ullo rege Hespero accepisse, sed a stella, quae noctem
praecedit. Itaque graecis Hesperia est et Italia et aliae etiam regiones,
quae ad noctem seu occasum solis respectu ipsorum sitae sunt. Vide Ovidium
prope flnem lib. iv Metamorph. , et
Pontanum iu Hort.
praecedit. Itaque graecis Hesperia est et Italia et aliae etiam regiones,
quae ad noctem seu occasum solis respectu ipsorum sitae sunt. Vide Ovidium
prope flnem lib. iv Metamorph. , et
Pontanum iu Hort. Hesp. et Diodorum
Siculum lib. iv Biblioth. qui omnes
Hesiodo aliquid acldidere.
245
regiones,
quae ad noctem seu occasum solis respectu ipsorum sitae sunt. Vide Ovidium
prope flnem lib. iv Metamorph. , et
Pontanum iu Hort. Hesp. et Diodorum
Siculum lib. iv Biblioth. qui omnes
Hesiodo aliquid acldidere.
245 Malaque, et optatis etc.
iu Hort. Hesp. et Diodorum
Siculum lib. iv Biblioth. qui omnes
Hesiodo aliquid acldidere.
245 Malaque, et optatis etc.
Athenaeus lib. 11I scribit, mala Hesperidum Lacedaemone diis apponi solita,
ac grati esse odoris, sed non comedi etc. Rursusque eodem loco Aemilianum
dixisse docet, Iubam
Lacedaemone diis apponi solita,
ac grati esse odoris, sed non comedi etc. Rursusque eodem loco Aemilianum
dixisse docet, Iubam Mauritaniae regem virum doctissimum in commentariis de
Libya meminisse citri, et affirmare vocari a Libybus malum hespericum; a
quibus etiam Herculem tulisse in Graeciam mala, quae ob
didunt
colorem dicuntur aurea etc. Diodorus autem Siculus lib. iv haec habet: In
regione quae appellatur Hesperitis, aiunt fuisse duos fratres Hesperum et
Atlantem; hos vero habuisse oves incredibilis pulcritudinis, colore rutilo,
et ad aurum accedente: qua de caussa poetae cum oves jj^rsKct vocarent, appellasse eas
%^u<ra
aurea etc. Diodorus autem Siculus lib. iv haec habet: In
regione quae appellatur Hesperitis, aiunt fuisse duos fratres Hesperum et
Atlantem; hos vero habuisse oves incredibilis pulcritudinis, colore rutilo,
et ad aurum accedente: qua de caussa poetae cum oves jj^rsKct vocarent, appellasse eas
%^u<ra jjjxa, • Hinc et
Bochartus in Chan.
habuisse oves incredibilis pulcritudinis, colore rutilo,
et ad aurum accedente: qua de caussa poetae cum oves jj^rsKct vocarent, appellasse eas
%^u<ra jjjxa, • Hinc et
Bochartus in Chan. lib. I: Aurea
mala, quae draco observabat, fuisse vult opes vel ab eodem vel ab alio
congestas, ex eo potissimum, quod pecora maximae fuerint veterum opes. Sed
Hesiodus quidem habet x,ai jjA^aq ,
x.a< vSnqctq kyeivaro
vriXeo7roiV8g , quod valet genuit
Sortes et Parcas immites . Sortes autem et Parcae unum idemque
sunt, tan— tumque rebus diversis, quibus praeesse credebantur,
distinguuntur, ab iisque nomen accipiunt. Parcae enim non solum vitam
hominum curare, tempusque
jjA^aq ,
x.a< vSnqctq kyeivaro
vriXeo7roiV8g , quod valet genuit
Sortes et Parcas immites . Sortes autem et Parcae unum idemque
sunt, tan— tumque rebus diversis, quibus praeesse credebantur,
distinguuntur, ab iisque nomen accipiunt. Parcae enim non solum vitam
hominum curare, tempusque vivendi omnibus praefinitum tueri
odiis cessant meritas assurgere in iras,
in iras,
dederit pro crimine poenas,
turpes, nocuamque Senectam,
250 Haeque hominum pariterque deum
etc. Quid hoc? An dii etiam peccare possunt? An et poenis esse
obnoxii? Quidni? In tota poetarum mytbologia plurima huiusce rei exempla
sunt. Hesiodi vero dii quum fuerint antiquissimi Graeciae incolae, priusquam
essent in deorum numerum relati, iisdem, quibus ceteri
fortasse peccare graviter punire queant, quanto magis homines, quorum vires
nulio modo deorum viribus comparandae, punient; coactum omnino est ac pro
arbitrio affirmatum.
254 Et Nemesin, cladem mortalibus
etc. Nemesis duplex numen. aliud poenas irrogare ac reos persequi
credebatur; aliud in hominum animis pudorem excitare et quemdam metura, quo
retenti a culpis abstinerent. De
affirmatum.
254 Et Nemesin, cladem mortalibus
etc. Nemesis duplex numen. aliud poenas irrogare ac reos persequi
credebatur; aliud in hominum animis pudorem excitare et quemdam metura, quo
retenti a culpis abstinerent. De prima videsis quae collegit Rob.
Constantinus in Le xico ; alterius
ipse meminit Hesiodus in Oper.
et quemdam metura, quo
retenti a culpis abstinerent. De prima videsis quae collegit Rob.
Constantinus in Le xico ; alterius
ipse meminit Hesiodus in Oper. et Dieb.
v. 200, ubi, illam cum pudore coniungit. Catullus ad Calvum Licinium
scribens
Nemesim inimicam etiam superbis docet:
»> Nunc audax cave sis, precesque nostras
sis, precesque nostras
motu;
Laborque,
Oblivia, et acres
linguae Mendacia, Vinclaque vocum
nullo modo videret conciliari posse amicitiam
cum fraude. Sed (piKornq beic non
est amicitia , verum cum mulicrc congressus , et quidem
saepe fortuitus, et apud Homerum et apud Hesiodum, qualis est meretricius.
Itaque ego libenter dixissem boc loco vulgivagam Venerem hanc (piKomra , nisi displicuisset Veneris
cum fraude. Sed (piKornq beic non
est amicitia , verum cum mulicrc congressus , et quidem
saepe fortuitus, et apud Homerum et apud Hesiodum, qualis est meretricius.
Itaque ego libenter dixissem boc loco vulgivagam Venerem hanc (piKomra , nisi displicuisset Veneris
nomen. Hoc pacto clarum est, eiusdem debere esse
cum fraude. Sed (piKornq beic non
est amicitia , verum cum mulicrc congressus , et quidem
saepe fortuitus, et apud Homerum et apud Hesiodum, qualis est meretricius.
Itaque ego libenter dixissem boc loco vulgivagam Venerem hanc (piKomra , nisi displicuisset Veneris
nomen. Hoc pacto clarum est, eiusdem debere esse matris filias et
et apud Hesiodum, qualis est meretricius.
Itaque ego libenter dixissem boc loco vulgivagam Venerem hanc (piKomra , nisi displicuisset Veneris
nomen. Hoc pacto clarum est, eiusdem debere esse matris filias et «,7rxrnv et tpiKornrx Senium d^inde est atque
Discordia, cuius filii, alia monstrorum turba, quae subsequitur.
263 Horcus et illc
Itaque ego libenter dixissem boc loco vulgivagam Venerem hanc (piKomra , nisi displicuisset Veneris
nomen. Hoc pacto clarum est, eiusdem debere esse matris filias et «,7rxrnv et tpiKornrx Senium d^inde est atque
Discordia, cuius filii, alia monstrorum turba, quae subsequitur.
263 Horcus et illc super etc.
filias et «,7rxrnv et tpiKornrx Senium d^inde est atque
Discordia, cuius filii, alia monstrorum turba, quae subsequitur.
263 Horcus et illc super etc.
Horcus, et non Orcus; quemadmodum scribendum esse hoc numen animadverti in
Operibus ac Dieb, est deus
iurisiurandi sacramento praeses, poenasque
Senium d^inde est atque
Discordia, cuius filii, alia monstrorum turba, quae subsequitur.
263 Horcus et illc super etc.
Horcus, et non Orcus; quemadmodum scribendum esse hoc numen animadverti in
Operibus ac Dieb, est deus
iurisiurandi sacramento praeses, poenasque exigit gravissimas ab iis, qui
ausi fuerint
id confirmantia afferre. Quin si liceret uti coniecturis, ut certe
licet his potissimum in rebus, ego Nereum non maris cuiuscumque, sed Ponti,
idest maris Euxini filium statuerem. Pontum enim superius v. 131. Hesiodus
et a Pelago et ab Oceano discrevit. De laudibus autem quas vates in Nereum
congerit, nihil habeo, quod dicam, nisi velim ineptire cum Iohanne Diacono,
qui ideo Nereum a poeta dictum veracem placidumque putat, quod ii qui in
afferre. Quin si liceret uti coniecturis, ut certe
licet his potissimum in rebus, ego Nereum non maris cuiuscumque, sed Ponti,
idest maris Euxini filium statuerem. Pontum enim superius v. 131. Hesiodus
et a Pelago et ab Oceano discrevit. De laudibus autem quas vates in Nereum
congerit, nihil habeo, quod dicam, nisi velim ineptire cum Iohanne Diacono,
qui ideo Nereum a poeta dictum veracem placidumque putat, quod ii qui in
mari degunt,
latini. Eurybia vero ideo fortasse ferreum babere animum dicta est, quod
late terra marique violentiam exerceret: evqvq enim est latus, a, um;
et ffiog vis. Sed hoc est
divinare aut potius desipere.
273 At Nereo genitore etc.
Foecundissimae Nerei, Ponti filii, et Doridis
et ffiog vis. Sed hoc est
divinare aut potius desipere.
273 At Nereo genitore etc.
Foecundissimae Nerei, Ponti filii, et Doridis filiae Oceani fuere nuptiae,
ex quibus quinquaginta Nereides, quarum heic nomina recensentur, exortae
sunt. An haec nympharum multitudo Nerei proles dicitur, quod Pontus Euxinus,
cuius ipse filius, multis magnisque
suspicatur, quemadmodum alias nymphas statuerat animas
defunctorum, ita etiam hasce animas eorum esse, qui aut in mari vitam
amiserunt, aut insulas primi coluerunt. Ne mirere autem heic Oceanum ab
Hesiodo dici fluvium; nam et ab Homero saepe hoc nomine insignitur, propter
aestum, credo, quo agitatur moveturque.
276 Protoque, Eucrateque, etc.
Animadverte multa nympharum
suavis Agave,
ulnasque rubens Eunice,
rubens Eunice,
Crantoque, Pherusaque, Dynameneque,
lacerto,
in marmore fluctus
gliscentia mulcet
et redimita Halimede,
auctorem Bibliothecae, qui Apollodorus esse creditur;
complura etiam esse omissa. Notum est autem omnibus, qui graece sciunt, haec
Nereidum nomina pro arbitrio poetarum ficta, sed ita tamen, ut singulis sua
sit significatio et munus aliquod inditum, quo nautae aut indigere aut
gaudere aut etiam adiuvari possint. Videsis singulorum nomiuum explicationem
diligentem apud Hesiodi graecum Scholiasten.
281
sed quum Proto superius
iam fuerit nominata, aut illic corrupte hoc nomen legitur aut heic. Habemus
Cranto Nereidis nomen, ut bene. observat Graevius apud auctorem
Bibliothecae: hinc expungendam JProto iudicavi, et substituendam Cranto, ne
temere nomina repeterentur eadem.
Liagoreque, atque Evagore, almaque Laomedia,
Laomedia,
»
Vndique suetus homo vastaque voragine ventris
Arduus ingenti. primis hunc
mater ab annis » Dixerat
Arnaeum; post Irum nomine cives, »
Nuncia quod referens ibat, dixere vocantes. Et paullo post, ubi
Vlysses paratus ad pugnam magnos membrorum artus lacertosque exutus
ostendit, subiicit Homerus:
» At pubes mirata stupet,
dictas, quod rapaces maxime sint habitae. Locustas
vult esse Clericus, idque dicit se multis ostendisse in Dissert. Dc Statua sa lina , quod opus non legi.
Earum nomina sunt Aello et Ocypete, quod nimirum turbinis aut procellae in
morem celeriter volant.
304. Hinc Graeas Phorcyni etc. Ceto
ipsam ego dictam ab Hesiodo
morem celeriter volant.
304. Hinc Graeas Phorcyni etc. Ceto
ipsam ego dictam ab Hesiodo 7ta,Kki7ta,^r\ov duco, non eius filias. Sic et Seleucum
Scholiastes hunc locum intellexisse scribit: ay.eivov §1 yqatpeiv
y,cCKKi7ik^oc , iv v em
artus
3 1 o Gorgonas , extremis etc. Gorgones nymphae seu
mulieres, quae in Oceano iuxta Africam in insulis Gorgadibus habitabant,
Hesperidesque et ipsae dicebantur, quod ad occidentem solem incolebant,
habitaeque sunt, ait Pomponius Mela, adeo efferis asperisque moribus, ut
quaedam retineri, ne reluctentur, vix vinculis possiat. Id ille ex Hannonis
Poeni periplo
asperisque moribus, ut
quaedam retineri, ne reluctentur, vix vinculis possiat. Id ille ex Hannonis
Poeni periplo accepit: sed quae pseudo-Hanno, ud notat Clericus, retulit de
insula, in qua huiusmodi mulieres inveniebantur, et ex quibus nata fortasse
Gorgonum fabula, melius quadrant in insulam Gambiam inter duo ostia Nigri
fluvii e regione Gorgadurn sitam. Haec omnia incerta.
315 Haec mortalis. erat. glaucij
germina florum
olli caput abstulit ense,
aliter mentionem fecit Ovidius prope finem lib. iv Metamorph. inquiens de Medusa:
» Hanc. pelagi rector templo vitiasse Minervae » Dicitur. aversa
est, et castos aegide vultus » Nata Iovis texit; neve hoc impune
fuisset » Gorgoneum crinem tuipes mutavit in hydros. » Nunc quoque ut attonitos
formidine terreat hostes, » Pectore in adverso, quos fecit,
aliquod simile fuerit monstrum? Minime enim vero; quamquam Ovidius sine ullo
discrimine ita de utraque scribat lib. iv Metamorph. :
» pennisque fugacem
» Pegason, et fratrem matris de sanguine natos. Chrysaor enim Iovi
fulmen ministrare, quod certe equorum non est, et ensem tenere ab Hesiodo
dicitur. Pegasi nomen a poeta deducitur a.7To rvg Trrryvg nimirum fonte;
ita de utraque scribat lib. iv Metamorph. :
» pennisque fugacem
» Pegason, et fratrem matris de sanguine natos. Chrysaor enim Iovi
fulmen ministrare, quod certe equorum non est, et ensem tenere ab Hesiodo
dicitur. Pegasi nomen a poeta deducitur a.7To rvg Trrryvg nimirum fonte; Chrysaoris autem ab aureo ense,
quem manibus tenebat: uoe enim est
sede receptus
Erythia gesta: Erythiam autem Strabo docet lib. nl Georg. Gadira videri vocare Pherecydem,
in qua quae de Geryone dici solent, fabulantur contigisse. Alios vero eo
nomine vocare insulam obiectam huic urbi, et freto unius stadii diremptam
etc. Posteriores etiam scriptores eamdem insulam statuunt Hispaniae
proxfmam, de cuius pascuorum bonitate vide eodem loco Strabonem. Samuel
Bochartus negat Erythiam fuisse aptam
negat Erythiam fuisse aptam alendis saginandisque bobus, sed
ovibus, contra quem, si vacat, Clericum disserentem in edir. sua ad hunc
versum consule. Volunt praeterea quidam, hanc postea insulam dictam fuisse
Aphrodisiadem, et insulam Iunonis a templis Astartes deae Tyriorum, quam et
Venerem et Iunonem graeci interpretabantur. Porro recentioribus plerisque
geographis Erythia nunc Barlenga
dicitur, cui
sed
ovibus, contra quem, si vacat, Clericum disserentem in edir. sua ad hunc
versum consule. Volunt praeterea quidam, hanc postea insulam dictam fuisse
Aphrodisiadem, et insulam Iunonis a templis Astartes deae Tyriorum, quam et
Venerem et Iunonem graeci interpretabantur. Porro recentioribus plerisque
geographis Erythia nunc Barlenga
dicitur, cui adiacet aUa minor insula
contra quem, si vacat, Clericum disserentem in edir. sua ad hunc
versum consule. Volunt praeterea quidam, hanc postea insulam dictam fuisse
Aphrodisiadem, et insulam Iunonis a templis Astartes deae Tyriorum, quam et
Venerem et Iunonem graeci interpretabantur. Porro recentioribus plerisque
geographis Erythia nunc Barlenga
dicitur, cui adiacet aUa minor insula Barlengota dicra
Orthoque etc.
Tyrinthus Herculis patria, de qua in Scuto
, unde Tirynthius heros. Orthos vero, seu Orthoos, ut ab Apollodoro
vocatur, canis est natus ex Echidnae et Typhonis concubitu, quemadmodum
inferius videbimus. Eurytion autem custos pastorque armentorum Geryonis.
335 Ipsa aliud peperit etc. Postquam
Hesiodus ea quae ad
concubitu, quemadmodum
inferius videbimus. Eurytion autem custos pastorque armentorum Geryonis.
335 Ipsa aliud peperit etc. Postquam
Hesiodus ea quae ad Chrysaorem et eius filium Geryonem pertinebant, breviter
retulit, iterum ad Medusam relabitur, eamque matrem Echidnae commemorat
nulla habita vel temporum vel locorum ratione. Echidna autem, de qua multis
vates, erat monstrum biforme,
Echidna habitabat in una e regionibus, quae dicebantur a syris lingua patria
Aram. Addit Clericus, has oras
omnes fuisse ad Orientem maris interni circa Euphratem, ut auctor est et
Seldenus in Proleg. Operis de diis
syris , et Bochartus in Phalego , et multi alii scriptores.
348 Cui
Aram. Addit Clericus, has oras
omnes fuisse ad Orientem maris interni circa Euphratem, ut auctor est et
Seldenus in Proleg. Operis de diis
syris , et Bochartus in Phalego , et multi alii scriptores.
348 Cui perhibent etc. Singulare
sane connubium semiserpentis et venti vehementissimi. Si scholiastas
omnes fuisse ad Orientem maris interni circa Euphratem, ut auctor est et
Seldenus in Proleg. Operis de diis
syris , et Bochartus in Phalego , et multi alii scriptores.
348 Cui perhibent etc. Singulare
sane connubium semiserpentis et venti vehementissimi. Si scholiastas audias,
heic allesorice Hesiodus diversas
syris , et Bochartus in Phalego , et multi alii scriptores.
348 Cui perhibent etc. Singulare
sane connubium semiserpentis et venti vehementissimi. Si scholiastas audias,
heic allesorice Hesiodus diversas ventorum sub terra generatorum commotiones
innuit; si astronomos, tempus hyemale seu solem in signis hyemalibus; si
vero Clericum audias, veram
generatorum commotiones
innuit; si astronomos, tempus hyemale seu solem in signis hyemalibus; si
vero Clericum audias, veram historiam a Phoenicibus auditam sed male a
Graecis intellectam heic fabulis involvit poeta. Is enim, et recte quidem,
Arimos vult esse tractum
Palaestinae, in quo erant urbes Sodoma, Gomorra, Adma et Tsebohimi, quarum
incolae voce patria Tipho
auditam sed male a
Graecis intellectam heic fabulis involvit poeta. Is enim, et recte quidem,
Arimos vult esse tractum
Palaestinae, in quo erant urbes Sodoma, Gomorra, Adma et Tsebohimi, quarum
incolae voce patria Tipho
signabantur, quia submersi erant in lacu Asphaltite; nam ea vox submersum sonat. Vox vero Echidna est
vertisse vipcram cum Typhone descen disse etc.
Tota in eo aequivocatio est, quod nomen incolarum urbis Tsebohim crediderunt esse nomen
serpentis, et nomen appellativum Tipho
, quo significabantur omnes submersi in lacu Asphahite, nescio cuius
monstri esse proprium nomen putarunt. Ita rem digerit ingeniose atque
erudite Clericus.
implacabile terris,
retur Typhon . Huic autem loco, quae
de Typhone a fulmine icto et de
Arimis fabulae docent, afficta
esse. An et illa Campaniae insula Inarime
, sub qua Virgilius aliique latini poetae
Typhon . Huic autem loco, quae
de Typhone a fulmine icto et de
Arimis fabulae docent, afficta
esse. An et illa Campaniae insula Inarime
, sub qua Virgilius aliique latini poetae Typhoeum degere dixerunt, facta est ex
male intellectis vocibus
K^ijxoiq ? Ita sane videtur coniuncta praepositione cum ipso
nomine.
350 Concubitu ex isto etc. Ex
Echidna et Typhaone, duobus monstris teterrimis, quid nisi monstra
nascerentur? Orthus et Cerberus canes, alter Geryonis occisus ab Hercule, de
quo superius iam dictum est; alter Plutonis, de quo plura fortasse, quam
oportebat, passim
cum ipso
nomine.
350 Concubitu ex isto etc. Ex
Echidna et Typhaone, duobus monstris teterrimis, quid nisi monstra
nascerentur? Orthus et Cerberus canes, alter Geryonis occisus ab Hercule, de
quo superius iam dictum est; alter Plutonis, de quo plura fortasse, quam
oportebat, passim dixerunt poetae. Hunc tricipitem multi finxerunt, sed
Hesiodus quinquaginta
dixerunt poetae. Hunc tricipitem multi finxerunt, sed
Hesiodus quinquaginta capitum turba vallatum facit, iisque non contentus
Pindarus alia addit quinquaginta capita, ut sit kK&ToyHetyaXoq • Variat et
Simonides.
355 ffydram tum genuit etc. Tertia
Echidnae soboles Hydra, quae et ipsa centum capitum fuisse dicitur,
Lernaeamque paludem
capita, ut sit kK&ToyHetyaXoq • Variat et
Simonides.
355 ffydram tum genuit etc. Tertia
Echidnae soboles Hydra, quae et ipsa centum capitum fuisse dicitur,
Lernaeamque paludem insedisse, fatumque ex Herculis manu invenisse. Sub hoc
nomine, ut aliqui suspicati sunt, significantur fortasse a poeta vel
incolae paludis Lernaeae, vel serpentes,
naribus ignem,
358 Amphitryoniades mavortio Iphiclidae
etc. Iolao nimirum Iphiclei gnato, cuius aurigatione, et in pugna
contra Cycnum Martis filium usus est Hercules. Vide Scutum etc.
359... Ageliae Pallados etc.
Pallados etc.
Quemadmodum Herculi Iuno semper infesta fuit, ita Pallas propitia. Porro
KyeXeict Graecis dicitur Pallas,
quod praedatrix est ab aya) nimirum et Xetct • Hoc vero adiunctum, quum sollemne fit Palladis,
placuit retinere in latina etiam vevsione.
361 Mox eadem etc. Echidnae proles
Heic autem velim animadvertas, Hesiodum, quum in huius monstri
descriptione dixerit tria eidem capita fuisse, leonis nempe, serpentis,
atque caprae, repetere eamdem descriptionem duobus versibus, qui nullo
mutato verbo et in Homero leguntur: HqocrGe
Xecov , 07r(6ev $e
^xkcov etc.,
quos
quos quidem duos versiculos Clericus opinatur, Hesio
dum, aut ab Homero mutuos sumpsisse, aut quum vulgo ferrentur ore hominum,
suo poemati impune inseruisse. Quod quum dicit, Hesiodo Homerum antiquiorem
putat, cui sententiae, ut et alias monui, non ftcile assentior. Ego potius
dixerim, duos hosce versus amanuensium negligentia huc intrusos, quod illos
forte in codicis, quem exscribebant, margine signatos invenissent ab aliquo
viro erudito, quasi
negligentia huc intrusos, quod illos
forte in codicis, quem exscribebant, margine signatos invenissent ab aliquo
viro erudito, quasi illustrationem hoc loco appositam. Nihil enim habent
novi, quod dictum non fuerit; et contra Hesiodia haec Chimaerae descriptio
duobus hisce Homeri versiculis recte illustratur. Vide recentissimam
Graeciae historia^n a cl. Denina conscriptam lib. I cap. 4.
368
etc. Equo
Pegaso nimirum usus Bellerophon cepit Chimaeram monstrumne verum, an montem
trium iugorum formam aliquatenus animalium superius dictorum referentium in
Phaselide, quae est Lyciae pars, quam et Ovidius Chimaeriferam appellat?
Montem certe: nam Ctesias Cnidius
apud Photium habet haec verba, quae Plinius Hist. nat. lib. il venit:
Montem certe: nam Ctesias Cnidius
apud Photium habet haec verba, quae Plinius Hist. nat. lib. il venit: Flagrat in Phase Ude mons Chimacra et quidem
immortali diebus ac noctibus flamma. Strabo autem de iisdem Lyciae
montibus loquens lib. xiv ait: His montWus
fabula Chimaerae affingitur. Nec sane novum est
ac noctibus flamma. Strabo autem de iisdem Lyciae
montibus loquens lib. xiv ait: His montWus
fabula Chimaerae affingitur. Nec sane novum est monstra fingere e
montibus; nam et Homerus ex duobus siculi freti scopulis duo monstra
effinxit, famosam illam Scyllam et Charybdim. Nonne et ipsa Sicilia in numis
siculis quasi quoddam muliebre monstrum cum
ait: His montWus
fabula Chimaerae affingitur. Nec sane novum est monstra fingere e
montibus; nam et Homerus ex duobus siculi freti scopulis duo monstra
effinxit, famosam illam Scyllam et Charybdim. Nonne et ipsa Sicilia in numis
siculis quasi quoddam muliebre monstrum cum
montWus
fabula Chimaerae affingitur. Nec sane novum est monstra fingere e
montibus; nam et Homerus ex duobus siculi freti scopulis duo monstra
effinxit, famosam illam Scyllam et Charybdim. Nonne et ipsa Sicilia in numis
siculis quasi quoddam muliebre monstrum cum
» Huic aliam struxit rex fraudem: namque rediret
» Quum bello victor etc. Hae certe sunt bellicae Bellerophontis
expeditiones, quas heros fortissimus Proeti iussu suscepit. Nihil igitur
facilius, quam et in Chimaera monte altissimo ac praerupto gentem aliquam ei
fuisse domandam, quod ut faceret, pene alis indiguisse; ideoque Pegaso equo
illuc vectus esse dicitur, quemadmodum Clerico hunc locum illustranti visum
est.
Sphinga luem diram etc. A
Chimaera vates ortam esse ait Sphingem, quam Apollodorus JBiblioth. lib. nl dicit: Habuisse
quidem faciem mulieris, pectus vero, pedes et caudam leonis, ac pennas avis.
Didicisse autem aenigmata a Musis, Phiceumque montem insedisse: haec
Thaebanis solitam proponere, atque eos, qui solvere nequiebant occidere. At
scholiastes inquit: Sphinx revera fuit mulier
ac pennas avis.
Didicisse autem aenigmata a Musis, Phiceumque montem insedisse: haec
Thaebanis solitam proponere, atque eos, qui solvere nequiebant occidere. At
scholiastes inquit: Sphinx revera fuit mulier latrociniis dedita, et habuit
multos secum qui una rapiebant. Huic opinioni consentire videtur Pausanias
in Bocot. Nam agrum Thebanum
describens, mentione iniecta templi Herculis Hippodoti, ait:
hoc monte occupato latrocinia exercuisse, antequam
Oedipus eam interfecisset, superatam multitudine copiarum, quibus instructus
Corintho venerat. Caeteras fabulae circumstantias vide apud Clericum
distinctius explicatas, et si non rem ipsam, certe hominis ingenium
laudabis, quorum si abuti otio mihi liceret, cur dicere non possim, hanc
feminam ducem fuisse reliquiarum gentium illarum, quas Bellerophon in monte
Chimaera devicerat, postque varios
devicerat, postque varios errores in agrum Thebanum devenisse
eumque latrociniis caedibusque infestasse? Sic aliqua saltem caussa
haberetur, cur Sphinx a Chimaera generata esse dicatur. Alii Spbingem Laii
filiam dixerunt, ut et Denina lib. I c. 4 Gr. hist.
371... Nemeaeque malum etc. Proles
altera Chimaerae et Ortbi canis Geryonaei, leo Nemeaeus. Docet
filiam dixerunt, ut et Denina lib. I c. 4 Gr. hist.
371... Nemeaeque malum etc. Proles
altera Chimaerae et Ortbi canis Geryonaei, leo Nemeaeus. Docet Pausanias in
Corinth. a Cleonis Argos duas
esse vias; alteram expeditis hominibus et breviorem; alteram vero Treti ita
dicti angustam et
malum etc. Proles
altera Chimaerae et Ortbi canis Geryonaei, leo Nemeaeus. Docet Pausanias in
Corinth. a Cleonis Argos duas
esse vias; alteram expeditis hominibus et breviorem; alteram vero Treti ita
dicti angustam et ipsam, montibus undique cingentibus, sed aptiorem
vehiculis. In hisce montibus, dicit, speluncam etiamnum ostendi leonis, a
quo Nemea vicus stadiis abest circiter
et Ortbi canis Geryonaei, leo Nemeaeus. Docet Pausanias in
Corinth. a Cleonis Argos duas
esse vias; alteram expeditis hominibus et breviorem; alteram vero Treti ita
dicti angustam et ipsam, montibus undique cingentibus, sed aptiorem
vehiculis. In hisce montibus, dicit, speluncam etiamnum ostendi leonis, a
quo Nemea vicus stadiis abest circiter quindecim. Mox subdit: In hoc etiam
tractu est mons Apesas
Nemeae nemorosa in sede locavit
servat latitans tellure sub ima:
sub ima:
378 Ceto autem cupidi etc. Cetus et
Phorcynis superius etiam mentio incidit. Hic vero serpens, qui ortus a Ceto
dicitur, nihil aliud est, nisi custos arborum, quae mala aurea ferebant, et
de quibus iam egimus. Serpentibus res pretiosae custodiendae ab antiquitate
assignabantur, quemadmodum et Delphis oraculum servabat Python serpens, et
alius Martium fontem Thebis vicinum, et Colchis vellus aureum, et
incidit. Hic vero serpens, qui ortus a Ceto
dicitur, nihil aliud est, nisi custos arborum, quae mala aurea ferebant, et
de quibus iam egimus. Serpentibus res pretiosae custodiendae ab antiquitate
assignabantur, quemadmodum et Delphis oraculum servabat Python serpens, et
alius Martium fontem Thebis vicinum, et Colchis vellus aureum, et sexcenta
huiusmodi. Recte enim coniicit Clericus voces Ccp/c et A^ajtwv esse ab o^]ojj.ai et
dicitur, nihil aliud est, nisi custos arborum, quae mala aurea ferebant, et
de quibus iam egimus. Serpentibus res pretiosae custodiendae ab antiquitate
assignabantur, quemadmodum et Delphis oraculum servabat Python serpens, et
alius Martium fontem Thebis vicinum, et Colchis vellus aureum, et sexcenta
huiusmodi. Recte enim coniicit Clericus voces Ccp/c et A^ajtwv esse ab o^]ojj.ai et
arborum, quae mala aurea ferebant, et
de quibus iam egimus. Serpentibus res pretiosae custodiendae ab antiquitate
assignabantur, quemadmodum et Delphis oraculum servabat Python serpens, et
alius Martium fontem Thebis vicinum, et Colchis vellus aureum, et sexcenta
huiusmodi. Recte enim coniicit Clericus voces Ccp/c et A^ajtwv esse ab o^]ojj.ai et teqxojj.cu , quae verba significant
ferebant, et
de quibus iam egimus. Serpentibus res pretiosae custodiendae ab antiquitate
assignabantur, quemadmodum et Delphis oraculum servabat Python serpens, et
alius Martium fontem Thebis vicinum, et Colchis vellus aureum, et sexcenta
huiusmodi. Recte enim coniicit Clericus voces Ccp/c et A^ajtwv esse ab o^]ojj.ai et teqxojj.cu , quae verba significant
ab antiquitate
assignabantur, quemadmodum et Delphis oraculum servabat Python serpens, et
alius Martium fontem Thebis vicinum, et Colchis vellus aureum, et sexcenta
huiusmodi. Recte enim coniicit Clericus voces Ccp/c et A^ajtwv esse ab o^]ojj.ai et teqxojj.cu , quae verba significant
viderc; adeoque non
inverisimile, idem significare, esse in
et Delphis oraculum servabat Python serpens, et
alius Martium fontem Thebis vicinum, et Colchis vellus aureum, et sexcenta
huiusmodi. Recte enim coniicit Clericus voces Ccp/c et A^ajtwv esse ab o^]ojj.ai et teqxojj.cu , quae verba significant
viderc; adeoque non
inverisimile, idem significare, esse in aliquo loco divitiarum pleno
serpentem, ac
pertinet ad Insubriam in Italia, Nilus ad
g •
Haliacmonaque, Heptaporumque
dium,
fluentem et lene Caicum,
ad Phrygiam superiorem, Ladon ad
Arcadiam, Parthenius ad Paphlagoniam, Evenus ad Aetoliam, Ardescus ad
Scythiam, Scamander ad Troiam. Sic scholiastes, quem si placet, adito.
391 Praeterea et natas etc. Fluviis
fontibusque sacri sunt adoleseentes, quia iisdem terra irrigatur, emittitque
a sole calefacta fructus, quibus vescimur atque alimur. Videmus etiam
solitos fuisse adolescentes in Graecia
similis dis,
Calliroeque
facili, spectandaque magnis
» Dehinc pontum aspectans moerenti haec pectore fatur. » Sperchie,
incassum Peleus pater hanc tibi vovit, » Me patrias reducem ad sedes
post bella daturum » Sectam rite comam, magnorum et pinguia centum etc.
deinde subdit paucis interiectis verbis quasi veniam petens a Sperchio
».... dulcem nunc tristia quando » Fata negant reditum, dccisum
hunc vertice crinem » Patroclo extremos praestat
hunc vertice crinem » Patroclo extremos praestat dare munus in ignes.
notandum vero est: vocem jcy^/^str/v, qua Hesiodus utitur, duplicem posse
habere significationem, nempe alant
et tondent , ut Hesychius
animadvertit. Quamcumque sequaris hoc loco, fere in idem interpretatio
recidet.
394 Pithoque, Admeteque
posuere domos ac moenia gentes.
convenitque rw Xaw, a quo illam genitam tradiderunt
mythologi. Hyperion vero ideo Solis, Lunae, atque Aurorae pater dictus est,
quod in summa Chaus parte haec nata esse videantur. Heic autem distinguuntur
a Sole et Luna, Apollo ac Diana Latonae Iovisque filii: nam hi exstiterunt
posterius, et fortasse quum homines fuissent supremumque obiissent diem, e
mundo demigrantes illa astra insedisse crediti sunt.
vero ideo Solis, Lunae, atque Aurorae pater dictus est,
quod in summa Chaus parte haec nata esse videantur. Heic autem distinguuntur
a Sole et Luna, Apollo ac Diana Latonae Iovisque filii: nam hi exstiterunt
posterius, et fortasse quum homines fuissent supremumque obiissent diem, e
mundo demigrantes illa astra insedisse crediti sunt.
Eurybia Astraeum Pallantaque fortem
Astraeo
Ciii filio nupta Aurora primum Zephyrum, Boream atque Notum edidit, deinde
Luciferum aliasque stellas. Sed quum tres praecipuos ventos Hesiodus dicat
ab Aurora genitos, mirum sane, cur omiserit quamim, et eum quidem, qui ab
iis flat regionibus, ex quibus ipsa oritur? Nam illa vox oiqyhrnv certe heic Caurum non significat, sed est Zephyri Int&eTov-, ut
certe heic Caurum non significat, sed est Zephyri Int&eTov-, ut ipsa ratio
versus ostendit, qui claudicaret, si particula coniunctiva adderetur. Quid
quod et inferius inquit:
Nocr^p/ Vqth
fioqecore ■> xai kgykirm Zetyvqoto etc. et Homerus Iliad. lib. xl habet similiter:
qui claudicaret, si particula coniunctiva adderetur. Quid
quod et inferius inquit:
Nocr^p/ Vqth
fioqecore ■> xai kgykirm Zetyvqoto etc. et Homerus Iliad. lib. xl habet similiter:
KqyeaTOLo Noro/o jSa^f/}] XoLtXotm TV7p\m etc. idest:
KqyeaTOLo Noro/o jSa^f/}] XoLtXotm TV7p\m etc. idest: Celeris Noti vehemente procella
verberans , queinadmodum scholia explicant et Strabo ipse; quamquam
Hesychius kpyko-rm Noroy contendat
esse ventum a Graecis dictum XeuKOVoTov
• Luciferum autem atque astra ideo credo dici
comites; loca semper proxima servant.
sunt ipsi Arcades, qui Iovi cum patre pugnaturo suppetias tulere,
fortissimique viri semper habiti sunt, quod ipsum nominibus iisdem impositis
Hesiodus nobis innuere voluit. Hi vero Stygis filii semper adsistunt Iovi,
eumque et domi et foris observant; quia forte Thessaliae reges antiquissimi
Arcades habere solerent regii corporis stipatores.
436 Sideream in sedem divos etc.
Heic dii, uti et
Arcades, qui Iovi cum patre pugnaturo suppetias tulere,
fortissimique viri semper habiti sunt, quod ipsum nominibus iisdem impositis
Hesiodus nobis innuere voluit. Hi vero Stygis filii semper adsistunt Iovi,
eumque et domi et foris observant; quia forte Thessaliae reges antiquissimi
Arcades habere solerent regii corporis stipatores.
436 Sideream in sedem divos etc.
Heic dii, uti et
et domi et foris observant; quia forte Thessaliae reges antiquissimi
Arcades habere solerent regii corporis stipatores.
436 Sideream in sedem divos etc.
Heic dii, uti et inferius, ubi agitur de Iovis pugna contra Saturnum, a
Titanibus distinguuntur: quamvis enim a Titanibus dii sint geniti, tamen hoc
honoris nomine Iupiter ceterique, qui cum eo victores exstiterunt, affecti
sunt
cubile,
dea foeta, expletis mensibus anni
statuit , quidquid etc. Styx quod prima omnium
Titanidum Iovi adstiterit cum filiis, retulit sollemne illud ac ab omnibus
celebratum munus, ut ratum esset firmumque semper, quidquid per ipsam et
Iupiter et alii dii iurassent. Quae vero poena diis fuerit, si peierassent,
indicta, alibi videbimus ab Hesiodo luculenter commemoratum.
450 Phoebc autem Coei etc.
etc. Styx quod prima omnium
Titanidum Iovi adstiterit cum filiis, retulit sollemne illud ac ab omnibus
celebratum munus, ut ratum esset firmumque semper, quidquid per ipsam et
Iupiter et alii dii iurassent. Quae vero poena diis fuerit, si peierassent,
indicta, alibi videbimus ab Hesiodo luculenter commemoratum.
450 Phoebc autem Coei etc. Ergo
Phoebe
Asterie fudit, quam Iupiter unam
hac philosophiae luce quantam habeat vim luna in maris aestum
inque alias aeris affectiones. Satis est ea legere, quae praeter alios cl.
Toaldus Patavii scripsit in doctissimo Commcntario de astrorum infiuxu , et multorum annorum
diligentissimis observationibus confirmavit.
462 Nunc quoque namque aliquis etc.
Hecate nocturnis fere omnibus sacrificiis atque incantationibus
aliquis etc.
Hecate nocturnis fere omnibus sacrificiis atque incantationibus praeesse
credebatur, eique unoquoque mense, quum Luna esset nova, solebant Graeci
coenam apponere, quae coena Hecates vocabatur, et revera pauperum erat
coena. Sic scholiastes ad Plutum Aristophanis, ubi de hac re sermo. Nova,
inquit, Luna divites vespere coenam quasi sacrificium Hecatae offerentes in
compitis ponebant. Pauperes vero veniebant
revera pauperum erat
coena. Sic scholiastes ad Plutum Aristophanis, ubi de hac re sermo. Nova,
inquit, Luna divites vespere coenam quasi sacrificium Hecatae offerentes in
compitis ponebant. Pauperes vero veniebant esurientes, et eam comedebant,
dicebantque Hecatam comedisse. Adi Clericum ad hunc Hesiodi locum, qui
demonstrat ibidem, Hecatam fuisse etiam orientalium populorum numen,
praecipuoque honore apud eosdem cultam.. Illud vero non omittendum,
quaecumque habuit sub origine prima
Sed multo maior; quando ipsam Iupiter auxit
dea vincere: semper et adstat
firmat luctantes numine, et ingens
inspirat per fortia membra vigorem,
vigorem,
lib. vl:
» Esse diu stultus Vestae simulacra putavi,
» Mox didici curvo nulla subesse tholo. » Ignis inexstinctus
templo celatur in illo,
» Effigiem nullam Vcsta nec ignis habent. Et Pausanias idem affirmat
lib. il: nam de Hermoniensium templo loquens, ingredientibus, inquit, in
Vestae, signum quidem est nullum; tantum autem ara, in ipsaque Vestae
sacrificant. Sed fuerit ita de his templis; Spanhemius
inquit, in
Vestae, signum quidem est nullum; tantum autem ara, in ipsaque Vestae
sacrificant. Sed fuerit ita de his templis; Spanhemius tamen Dissert. xnl nummum piotulit, in quo
templum et signum eminet cum ara, ad quam Vestalis maxima quinque sociis
adstantibus pateram tenens libat thus. Aliis etiaiu in nummis frequens
Vestae imago visitur; clarissimumque inter cetera signum illud erat, quod
Piinii aetate
dumque. De Cerere autem satis ea sint, quae in eiusdem hymno habet
Callimachus sic eam alloquens:
» Matura fer omnia campis;
» Pasce hoves, et pasce pecus: da spicea dona, » Da messem,
pacemque; ille ut metat arva, lahore »
Qui coluit. tu magna fave regina dearum, » Et bona sis
facilisque mihi etc. itaque ad
» Matura fer omnia campis;
» Pasce hoves, et pasce pecus: da spicea dona, » Da messem,
pacemque; ille ut metat arva, lahore »
Qui coluit. tu magna fave regina dearum, » Et bona sis
facilisque mihi etc. itaque ad eam fere omnis arvorum proventus pertinehat,
ideoque a Graecis ^njj.rirn^ dicta
quasi $noo jj.nme
Iunone, quemadmodum nobis illam veteres scriptores ac poetae maxime
effinxerunt, rixosum magis esse pote$t_ ac zelotypum. Aeris etiam ac
serenitatis dea habita est.
505 Et fortem, sub terra habitat
etc. Hi tres dii sunt illi fratres celeberrimi maximique, qui inter
se caeli, maris, atque inferni imperium omne diviserunt, devicto fugatoque
patre Saturno. Sed ea mitto, quae
» Vidi ego multa saepe picta,
quae Acherunti fierent, » Cruciamenta; verum enim vero nulla adaeque
est Acheruns, » Atque ubi ego
fui, in lapicidinis. et Posidonius apud Strabonem de Turditaniae fodinis
lib. nl dicit: Certe apud eos subterranea loca non Hades sed Pluton habitat.
Quae ego tantum delibavi, vide fusius a Clerico tractata in Adnot. ad hunc versum,
Posidonius apud Strabonem de Turditaniae fodinis
lib. nl dicit: Certe apud eos subterranea loca non Hades sed Pluton habitat.
Quae ego tantum delibavi, vide fusius a Clerico tractata in Adnot. ad hunc versum, et praesertim in
Cereris historia, quem ipsum conscripsisse iam monui. Sit nobis igitur Epiri
Pluto rex. Quid autem fuerit Neptunus, qui mari pracesse credebatur? Non
aliud certe, ut conscn— tanea loquamur, nisi rex
quamplurimas possederit, mortuus inque deorum numcrum relaius mari praecsse
ac fluctibus imperitare creditus est, tota fabulis corrupta vctcri historia
• Idem de Iove dicendum, cuius ct sepulcrum in Creta visebatur, et
circa Olympum, idest in Thessalia, quo ex Creta cum copiis advenerat, regnum
exstitisse censebatur. Hinc illa perpetua Olympi aequivocatio nunc montem,
nunc caelum significantis et apud Hesiodum et apud alios poetas. Itaque
cuius ct sepulcrum in Creta visebatur, et
circa Olympum, idest in Thessalia, quo ex Creta cum copiis advenerat, regnum
exstitisse censebatur. Hinc illa perpetua Olympi aequivocatio nunc montem,
nunc caelum significantis et apud Hesiodum et apud alios poetas. Itaque
mortalis fuit et ipse profecto ille deum pater atque hominum rex, divinosque
honores ab hominibus, quos vivus fortasse beneficiis affecerat iuste
clementerque imperando, mortuus
in Creta visebatur, et
circa Olympum, idest in Thessalia, quo ex Creta cum copiis advenerat, regnum
exstitisse censebatur. Hinc illa perpetua Olympi aequivocatio nunc montem,
nunc caelum significantis et apud Hesiodum et apud alios poetas. Itaque
mortalis fuit et ipse profecto ille deum pater atque hominum rex, divinosque
honores ab hominibus, quos vivus fortasse beneficiis affecerat iuste
clementerque imperando, mortuus accepit. Lege sis
idest in Thessalia, quo ex Creta cum copiis advenerat, regnum
exstitisse censebatur. Hinc illa perpetua Olympi aequivocatio nunc montem,
nunc caelum significantis et apud Hesiodum et apud alios poetas. Itaque
mortalis fuit et ipse profecto ille deum pater atque hominum rex, divinosque
honores ab hominibus, quos vivus fortasse beneficiis affecerat iuste
clementerque imperando, mortuus accepit. Lege sis Luciani Dial. De Iove
509 Sed genitor natos etc. De hac
Saturni immanissima voracitate nihil eorum dicamus oportet, quae Graeci
cnarratores interpretcsque scripserunt: nugis enim plena sunt omnia, et
ineptiis referta • Ilesiodus mentem satis aperuit suam, poetica poeta
usus loquutione. Quid igitur significare voluit, quum dixit, solitum fuisse
devorare filios Saturnum? Niniirum quum timeret, ne ab aliquo filiorum ipse
profugerent,
novasque res in sui perniciem molirentur. Id vero tyrannorum proprium est,
metuere semper, ne quod ipsi in praedecessores ausi sunt perfeceruntque, hoc
ipsum in eosdem alii aggrediantur, quemadmodum saepe factum audivimus et apud
Turcas et Persas, et apud alias barbaras nationes per caedem ac proditionem
solitas in regnum involare. Non nego tamen, si verba attendamus. haec
intelligenda esse atque adeo fuisse a superstitiosa antiquitate intcllecta
res in sui perniciem molirentur. Id vero tyrannorum proprium est,
metuere semper, ne quod ipsi in praedecessores ausi sunt perfeceruntque, hoc
ipsum in eosdem alii aggrediantur, quemadmodum saepe factum audivimus et apud
Turcas et Persas, et apud alias barbaras nationes per caedem ac proditionem
solitas in regnum involare. Non nego tamen, si verba attendamus. haec
intelligenda esse atque adeo fuisse a superstitiosa antiquitate intcllecta
perinde ac si revera
in sui perniciem molirentur. Id vero tyrannorum proprium est,
metuere semper, ne quod ipsi in praedecessores ausi sunt perfeceruntque, hoc
ipsum in eosdem alii aggrediantur, quemadmodum saepe factum audivimus et apud
Turcas et Persas, et apud alias barbaras nationes per caedem ac proditionem
solitas in regnum involare. Non nego tamen, si verba attendamus. haec
intelligenda esse atque adeo fuisse a superstitiosa antiquitate intcllecta
perinde ac si revera consuessent
caedem ac proditionem
solitas in regnum involare. Non nego tamen, si verba attendamus. haec
intelligenda esse atque adeo fuisse a superstitiosa antiquitate intcllecta
perinde ac si revera consuessent devorari a Saturno filii. Hoc enim et illos
socios magnae deorum matris Curetas tripudiantes dicit Lucretius significare,
quamvis ipse, ut philosoplnim decebat, et maxime Epicuraeum, rem aliter
intelligat. Sic ille eleganter de more lib. il:
a superstitiosa antiquitate intcllecta
perinde ac si revera consuessent devorari a Saturno filii. Hoc enim et illos
socios magnae deorum matris Curetas tripudiantes dicit Lucretius significare,
quamvis ipse, ut philosoplnim decebat, et maxime Epicuraeum, rem aliter
intelligat. Sic ille eleganter de more lib. il:
» Heic armata manus ( Curetas
nomine Graii » Quos memorant Phrygios ) inter se forte
sua pignora cara, docerent.
animadveriit Clericus cum aliis, licere colligere, iam tum ab
antiquissimis temporibus traditum fuisse atque notum, esse nescio quam naturam
superiorem illis diis ipsis, qui colebantur, ex cuius immutabili voluntate
pendebant, quod et ipsi mortales fuerint, divinaeque providentiae subiecti,
quemadmodum ceteri homines. Itaque Fatum, cui tanta vis tribuebatur, summa est
atque immutabilis aeterni numinis voluntas. Hanc vero doctrinam Stoici
potissimum auis de Fato
urbem,
Parentum
consilio, quo filium Iovem secura pareret, Rhca Lyctum seu Littum, ut mavult
scribi Clericus, unam e Cretae urbibus ire iubetur. Sed priusquam illuc
advenisset, in itinere natum edidit, quem incolae loci et benigne susceperunt
et diligenter servarunt. Hoc enim illud iM^otro yaict , quod ego verti verbum de verbo referens suscepitque ipsum tellus significare
videtur.
consilio, quo filium Iovem secura pareret, Rhca Lyctum seu Littum, ut mavult
scribi Clericus, unam e Cretae urbibus ire iubetur. Sed priusquam illuc
advenisset, in itinere natum edidit, quem incolae loci et benigne susceperunt
et diligenter servarunt. Hoc enim illud iM^otro yaict , quod ego verti verbum de verbo referens suscepitque ipsum tellus significare
videtur.
533
Itaque Iupiter in Creta natus est; quo in
loco, plane incertum, sed non longe ab urbe Lycto. Deinde Lyctum fuit
asportatus; tum demum ex hac urbe in montem Aegaeum, non Argaeum, qui nullus
est in Creta, sed in Cappadocia, cuius et Claudianus et Plinius et alii
meminere, delatus est. Vetus Hesiodi scholiastes habet A?iycda Jv oqei 1 dicitque sic Cretam dictam olim ab
Olenia illa capra Iovis nutrice,
Iupiter in Creta natus est; quo in
loco, plane incertum, sed non longe ab urbe Lycto. Deinde Lyctum fuit
asportatus; tum demum ex hac urbe in montem Aegaeum, non Argaeum, qui nullus
est in Creta, sed in Cappadocia, cuius et Claudianus et Plinius et alii
meminere, delatus est. Vetus Hesiodi scholiastes habet A?iycda Jv oqei 1 dicitque sic Cretam dictam olim ab
Olenia illa capra Iovis nutrice, quasi caprae
Creta natus est; quo in
loco, plane incertum, sed non longe ab urbe Lycto. Deinde Lyctum fuit
asportatus; tum demum ex hac urbe in montem Aegaeum, non Argaeum, qui nullus
est in Creta, sed in Cappadocia, cuius et Claudianus et Plinius et alii
meminere, delatus est. Vetus Hesiodi scholiastes habet A?iycda Jv oqei 1 dicitque sic Cretam dictam olim ab
Olenia illa capra Iovis nutrice, quasi caprae montem; atque
fuerit Aegaeus collis. Sed
Homerus Iovem vocat Aegiochum non ab Aegaeo monte, sed a propria eiusdem
armatura, nirnirum aegida. Non defuere tamen, qui Aegaeum non collem, sed
campum dixcrint. Siephanus enim de urbibus haec habet: Est et
Tum demum, ingentem lapidem quum vafra volutis
Aegaeus campus adnexus Cirrhae, ut apud Hesiodum. Dicitur autem a fluvio
A?£ » qui descendit a monte ad Pythium, a quo et campus Aegaeus.
Quare Graevius in Lect. Hesiod. docet
hunc campum late patuisse, ut et Pythium et Govtyna in illo fuerit sita. Sed
quid illa Cirrha, quae a Stephano nominatur? Nulla Girrha est
adnexus Cirrhae, ut apud Hesiodum. Dicitur autem a fluvio
A?£ » qui descendit a monte ad Pythium, a quo et campus Aegaeus.
Quare Graevius in Lect. Hesiod. docet
hunc campum late patuisse, ut et Pythium et Govtyna in illo fuerit sita. Sed
quid illa Cirrha, quae a Stephano nominatur? Nulla Girrha est in Creta, sed
Cybra urbs; adeoque loco Cirrhae legendum est Cybrae. Plura, si cupis, apud
Graevium invenies, sed et haec
Cirrhae, ut apud Hesiodum. Dicitur autem a fluvio
A?£ » qui descendit a monte ad Pythium, a quo et campus Aegaeus.
Quare Graevius in Lect. Hesiod. docet
hunc campum late patuisse, ut et Pythium et Govtyna in illo fuerit sita. Sed
quid illa Cirrha, quae a Stephano nominatur? Nulla Girrha est in Creta, sed
Cybra urbs; adeoque loco Cirrhae legendum est Cybrae. Plura, si cupis, apud
Graevium invenies, sed et haec fortasse ad
patuisse, ut et Pythium et Govtyna in illo fuerit sita. Sed
quid illa Cirrha, quae a Stephano nominatur? Nulla Girrha est in Creta, sed
Cybra urbs; adeoque loco Cirrhae legendum est Cybrae. Plura, si cupis, apud
Graevium invenies, sed et haec fortasse ad satietatem, ut Graeci loquuntur.
537 Tum demum , ingentem lapidem etc. Heic enimvero risum
teneatis amici; nam multo magis id ridiculum, quam
humano capiti cervicem
iungat equinam pictor. Rhea pro filio lapidem fasciis involutum Saturno offert
devorandum. Quod Clericus explicans dicit, Rheam alienum filium pro suo
supposuisse, eumque Saturno obtulisse, ut in carcerem, in quo et alii eiusdem
degebant liberi, coniiceretur. Vox enim Eben
tum in lingua phoenicia, tum in arabica aeque lapidem ac filium significat:
si dir adiungas erit Eben-dir
seu filius alienus. Haec quidem
scite: Nam Priscianus lib. v haec habet: Abadir deus est. Dicitur et hoc nomine
lapis ille, quem Saturnus fertur devorasse pro Iove, quem Graeci fiouruXov vocant. Addit Graevius et
Pausania in Phocicis, in templo Delphico inter ctvctQriiJ.XTot
alienus. Haec quidem
scite: Nam Priscianus lib. v haec habet: Abadir deus est. Dicitur et hoc nomine
lapis ille, quem Saturnus fertur devorasse pro Iove, quem Graeci fiouruXov vocant. Addit Graevius et
Pausania in Phocicis, in templo Delphico inter ctvctQriiJ.XTot fuisse hunc fiot'nv\ov. En eius verba latine reddita: Ascendenti autem ab
eo monimento lapis est non magnus,
Pausania in Phocicis, in templo Delphico inter ctvctQriiJ.XTot fuisse hunc fiot'nv\ov. En eius verba latine reddita: Ascendenti autem ab
eo monimento lapis est non magnus, quem et oleo quotidie perfundunt, et lana
circum amiciunt rudi. est autem fama, eum esse ipsum lapidem, qui datus fuerit
Saturno pro puero, quemque rursus evomuit Saturnus. Quod vero oleo
perfundebatur,
in Phocicis, in templo Delphico inter ctvctQriiJ.XTot fuisse hunc fiot'nv\ov. En eius verba latine reddita: Ascendenti autem ab
eo monimento lapis est non magnus, quem et oleo quotidie perfundunt, et lana
circum amiciunt rudi. est autem fama, eum esse ipsum lapidem, qui datus fuerit
Saturno pro puero, quemque rursus evomuit Saturnus. Quod vero oleo
perfundebatur,
gnato nescius hausit,
e superis, tantique e culmine honoris,
cito creverunt augmine membra
ornabatur, argumento est, sacrum fuisse habitum. Et Lares
enim et fores et arae templorum laneis vittis cingebantur; unde illud etiam
Propertii:
» Costum molle date et blandi mihi
thuris honores, » Terque focum circa laneus orbis eat. Quin et Plato
Homerum caput unguento delibutum lanaque coronatum e sua Rep. in aliam civitatem dimittendum putat,
ut nimirum
et arae templorum laneis vittis cingebantur; unde illud etiam
Propertii:
» Costum molle date et blandi mihi
thuris honores, » Terque focum circa laneus orbis eat. Quin et Plato
Homerum caput unguento delibutum lanaque coronatum e sua Rep. in aliam civitatem dimittendum putat,
ut nimirum simul et illi deorum honor adhibeatur, quod Platoni sacer ac
divinus^ fuerit
mihi
thuris honores, » Terque focum circa laneus orbis eat. Quin et Plato
Homerum caput unguento delibutum lanaque coronatum e sua Rep. in aliam civitatem dimittendum putat,
ut nimirum simul et illi deorum honor adhibeatur, quod Platoni sacer ac
divinus^ fuerit Homerus, et eius reip. cives nullum detrimentum capiant, quod
non recte maximi poetae fabularum mysteria intellexerint. Hoc iis dictum sit,
qui Platonis auctoritate
Homerum caput unguento delibutum lanaque coronatum e sua Rep. in aliam civitatem dimittendum putat,
ut nimirum simul et illi deorum honor adhibeatur, quod Platoni sacer ac
divinus^ fuerit Homerus, et eius reip. cives nullum detrimentum capiant, quod
non recte maximi poetae fabularum mysteria intellexerint. Hoc iis dictum sit,
qui Platonis auctoritate contra poetas abutuntur.
547 Nec mora longa
sacri sub verticibus Parnassi,
quos compede saevus
autctn terra etc. Vide quod
supra diximus de hoc lapide, quem Pausanias narrat fuisse in templo Delphico
sanctissime asservatum. Iupiter autem non solum suos e custodia fratres eduxit,
sed et patruos e vinculis solvit: quamobrem ab iisdem fulmen accepit supremi
quoddam imperii insigne, quod a poeta sub terra latuisse dicitur, nulli deorum
nimirum ante quam Iovi datum.
565 Iapetus
Menoetium, Prometheum atque
Epimetheum, de quibus in adnotationibus sequentibus dicam. Iapetus autem, si
viros eruditos quamplurimos consulas, non alius est, quam Iaphetus Noachi
filius, cuius posteri longe lateque propagati sunt. Id et Apollodorus Biblioth. lib. I et Hyginus fab. Cxlii , ubi de Prometheo, innuere
videntur. Hi vero quatuor fratres diversas orbis terrarum regiones
incoluerunt.
in adnotationibus sequentibus dicam. Iapetus autem, si
viros eruditos quamplurimos consulas, non alius est, quam Iaphetus Noachi
filius, cuius posteri longe lateque propagati sunt. Id et Apollodorus Biblioth. lib. I et Hyginus fab. Cxlii , ubi de Prometheo, innuere
videntur. Hi vero quatuor fratres diversas orbis terrarum regiones
incoluerunt.
568 Magnanimum Atlantem
ubi de Prometheo, innuere
videntur. Hi vero quatuor fratres diversas orbis terrarum regiones
incoluerunt.
568 Magnanimum Atlantem fudit etc.
Atlantem, qui et in montem cognominem postea mutatus fertur, verisimile est
fuisse conditorem Atlantiarum gentium, quae ultimam Africam incolebant. De his
Herodotus lib. vl inquit: Hisce nomen est Adantibus, qui sine nomine ( scilicet
singulorum
Herodotus lib. vl inquit: Hisce nomen est Adantibus, qui sine nomine ( scilicet
singulorum proprio ) sunt soli hominum. Plato vero in Tim. narrat, auditum a sacerdotibus templi
Heliop., exstitisse quondam et insulam maximam Atlantidarum dictam, cuius
incolae astronomiae erant peritissimi, lateque ac longe dominabantur. Horum
Atlantidarum mentionem etiam fecerunt Baillyus in Vct. Astron. hist. , et praecipue in
exstitisse quondam et insulam maximam Atlantidarum dictam, cuius
incolae astronomiae erant peritissimi, lateque ac longe dominabantur. Horum
Atlantidarum mentionem etiam fecerunt Baillyus in Vct. Astron. hist. , et praecipue in
epistolis ad Voltaerium datis, ac Iohannes Rinaldus Carlius vir omni eruditione
perpolitus toro. nl Epist. Americanarum
edit. Cremon.. Gallus quidem scriptor BufFonii theoriam
hanc insulam collocat in Oceano septentrionali a
Spitzbergio Americam versus; Carlius vero ab Africa per Adanticum Oceanum sese
Americam usque protendentem conatur ostendere, docetque per hanc insulam, quum
parum distaret et ab Africae et ab Americae continentibus, uti etiamnum toto eo
tractu sub mari cominuata montium vestigia demonstrant, facilem fuisse
transitum iis gentibus, quae primae oras Americae occuparunt. Quid vero factum
de hac insula?
hanc insulam collocat in Oceano septentrionali a
Spitzbergio Americam versus; Carlius vero ab Africa per Adanticum Oceanum sese
Americam usque protendentem conatur ostendere, docetque per hanc insulam, quum
parum distaret et ab Africae et ab Americae continentibus, uti etiamnum toto eo
tractu sub mari cominuata montium vestigia demonstrant, facilem fuisse
transitum iis gentibus, quae primae oras Americae occuparunt. Quid vero factum
de hac insula? Ingenti quodam
multo terrore Menoetion, atque Promethei
Menoetion, atque Promethei
lib. I Aen. scripsit in Didonis coavivio:
» Cithara crinitus Iopas
» Personat aurata, docuit quae maximus Atlas. » Hic canit errantem
lunam solisque labores, » Vnde hominum genus, et pecudes, unde imber et
ignes: » Arcturum, pluviasque hyadas, geminosque triones, » Quid
tantum Oceano properent se condere soles » Hyberni, vel quae tardis mora
noctibus obstet. Quod autem pertinet ad fabulam, in qua Atlas caelum
scripsit in Didonis coavivio:
» Cithara crinitus Iopas
» Personat aurata, docuit quae maximus Atlas. » Hic canit errantem
lunam solisque labores, » Vnde hominum genus, et pecudes, unde imber et
ignes: » Arcturum, pluviasque hyadas, geminosque triones, » Quid
tantum Oceano properent se condere soles » Hyberni, vel quae tardis mora
noctibus obstet. Quod autem pertinet ad fabulam, in qua Atlas caelum sustinere
ignes: » Arcturum, pluviasque hyadas, geminosque triones, » Quid
tantum Oceano properent se condere soles » Hyberni, vel quae tardis mora
noctibus obstet. Quod autem pertinet ad fabulam, in qua Atlas caelum sustinere
dicitur, nisi et id velimus referre ad astrorum scienuam, qua pollebat, ad
montem commode referri potest. De illo enim Herodotus lib. vl c. Clxxxiv sic ait: Est angustus et
undique rotundus, et, ut fertur, adeo excelsus, ut
fabulam, in qua Atlas caelum sustinere
dicitur, nisi et id velimus referre ad astrorum scienuam, qua pollebat, ad
montem commode referri potest. De illo enim Herodotus lib. vl c. Clxxxiv sic ait: Est angustus et
undique rotundus, et, ut fertur, adeo excelsus, ut eius summa iuga nequeant
cerni: numquam enim iis desunt nubes neque aestate neque hyeme. Hunc columnam
caeli esse dicunt incolae.
569
dicitur, nisi et id velimus referre ad astrorum scienuam, qua pollebat, ad
montem commode referri potest. De illo enim Herodotus lib. vl c. Clxxxiv sic ait: Est angustus et
undique rotundus, et, ut fertur, adeo excelsus, ut eius summa iuga nequeant
cerni: numquam enim iis desunt nubes neque aestate neque hyeme. Hunc columnam
caeli esse dicunt incolae.
569 Ac multo terrore Menoetion
etc.
Alter Iapeti filius, qui quod fuerit malus, a Iove dicitur ad Erebum detrusus.
Nescimus autem ubi habitaverit.
570 Vafrum animum etc. De Prometheo et
Epimetheo iam dixi
mortalibus intulit aegris,
caelum stellis aptum rutilantibus Atlas
caelum stellis aptum rutilantibus Atlas
illi sortem nam summi rector Olympi
aliquid in Oper. et Dieb. , ubi de
Pandora. Quam fuerit vafer Prometheus, ex pluribus eiusdem gestis satis
constat: admissio autem Pandorae minime cautum ostendit Epimetheum. Hoc et
eorum nomina significant. Nam Prometheus est 0,7:0
Tqu
TrqofJLCivQciveiv , quod est
Tqu
TrqofJLCivQciveiv , quod est praediscere aut praevidere ,
et ad prudentiam pertinet: Epimetheus vero Olizq
Tou ivu]j.a,vdctveLV
■> id est in ipsa
discere , quod est minime prudentis. Hinc factum, ut non viderit,
qiiae mala consequutura erant, si Pandoram suscepisset, id est si sese suasque
gentes formosarum mulierum, quibus regiones, quas incolebat, inter mare Caspium
et Euxinum, abundant maxime, amori mancipasset. Heschylus autem de Prometheo
haec habet notatu-digna:
B^a%£ 1 $e
Jj.c&w ,
Te%vxi fiqoToiaiv £JC
U^o]j-rj6eoog • qui videtur a
Iove profugiens sedem in Scythia circa Caucasum fixisse, ibique ex fodinis
magnam sibi vim opum comparasse, quod et ab Heschylo in eius Tragoed. , et a Sam. Bocharto in Phal. lib. I disces.
U^o]j-rj6eoog • qui videtur a
Iove profugiens sedem in Scythia circa Caucasum fixisse, ibique ex fodinis
magnam sibi vim opum comparasse, quod et ab Heschylo in eius Tragoed. , et a Sam. Bocharto in Phal. lib. I disces.
renascens
postquam ab
eo aufugerat Prometheus. Quid vero illud iecur immortale, quod quantum ab
aquila vorabatur interdiu, tantum noctu sponte enatum crescebat? Iecur
Phoenicibus dicitur Chabed, et
efferri etiam potest Chabod, quae
vox non raro divitias significat,
inquit Clericus. Itaque quum a Prometheo fodinae exhauriri non possent,
moenibus altis
altis
appellantur heic; homines vero sunt
incolae Peloponnesi, quos forte suam in potestatem redigere volebat Iupiter.
Nam Mecona est Sicyon antiquissima Peloponnesi urbs, cuius primum regem
Aegialeum Eusebius facit aequalem Nino et Abrahamo.. Vide et Strabonem lib.
vnl.
homines vero sunt
incolae Peloponnesi, quos forte suam in potestatem redigere volebat Iupiter.
Nam Mecona est Sicyon antiquissima Peloponnesi urbs, cuius primum regem
Aegialeum Eusebius facit aequalem Nino et Abrahamo.. Vide et Strabonem lib.
vnl.
vero exarsit furiata mente, nec ira
Prometheo, quamvis id Hesiodus non sit ausus dicere invidiam civium
pertimescens, quasi impius foret. Ego vero, si quid intelligo, omnino
diversum iudico. Manifeste enim videtur mihi Hesiodus declarare, Prometheum
quidem et tentasse Iovem decipere, et maxima id calliditate esse aggressum;
sed Iovem, qui occulta etiam norat, fraudem agnovisse, quamvis ut reum
criminis manifestius teneret, rem dissimulasset. At enim, inquies cum
Clerico, nisi
non sit ausus dicere invidiam civium
pertimescens, quasi impius foret. Ego vero, si quid intelligo, omnino
diversum iudico. Manifeste enim videtur mihi Hesiodus declarare, Prometheum
quidem et tentasse Iovem decipere, et maxima id calliditate esse aggressum;
sed Iovem, qui occulta etiam norat, fraudem agnovisse, quamvis ut reum
criminis manifestius teneret, rem dissimulasset. At enim, inquies cum
Clerico, nisi fuisset Iupiter deceptus,
tentatae fraudis, et ira
Prometheus, eorumque ope metalla colliquefacere? An illa verba, quibus dicit
Hesiodus, eumdem solis flammam in ferula esse furatum, significant id
effectum esse valida lignorum confricatione, iuxta illud Lucretii lib. v:
» Et ramosa tamen cum ventis pulsa vacillans » Aestuat in ramos
incumbens arboris arbor, » Exprimitur validis extritus viribus ignis,
» Et micat interdum flammai fervidus ardor, » Mutua dum inter se
rami stirpesque teruntur:
effectum esse valida lignorum confricatione, iuxta illud Lucretii lib. v:
» Et ramosa tamen cum ventis pulsa vacillans » Aestuat in ramos
incumbens arboris arbor, » Exprimitur validis extritus viribus ignis,
» Et micat interdum flammai fervidus ardor, » Mutua dum inter se
rami stirpesque teruntur: » Quorum utrumque dedisse potest mortalibus
ignem. Quidquid sit, Iove invito Prometheus ferrarias officinas iterum
videtur instituisse,
Caucasi, ubi vinctus detinebatur Prometheus, id est ad Ponti Euxini
orientalia littora, ab Aeschylo dicuntur fuisse ^i^oreKroveg XaAujSe?? quos ferri
tractandi peritissimos novimus, et de quibus Tzetzes Chil. x ait: Chalybes sunt gens proxima
Trapezunti; hi dicun
Exitiumque hominum generi crudele paravit.
Glauca Minerva addens capiti redimicula pulcro
addens capiti redimicula pulcro
Castorea
r Heliadum palmas, Epirus equarum. 6^36
Nam monitu ipsius etc Pandorae
creationem multis exponit v. 60 et seq. in Oper. et Dieb. Hesiodus, ubi ego reiecta Heinsii opinione de
Fortuna, dixi cum Clerico aliisque sub Pandorae allegoria raolhtiem turpium
feminarum intelligi, qua factum est, ut Colchidis populi
r Heliadum palmas, Epirus equarum. 6^36
Nam monitu ipsius etc Pandorae
creationem multis exponit v. 60 et seq. in Oper. et Dieb. Hesiodus, ubi ego reiecta Heinsii opinione de
Fortuna, dixi cum Clerico aliisque sub Pandorae allegoria raolhtiem turpium
feminarum intelligi, qua factum est, ut Colchidis populi finitimaeque gentes
libidini
efTroenatae in primis se dederent. Notum illud Croesi consilium
datum Cyro postulanti, qua arte Lydi in potestate retinerentur: Edicito,
inquit, illis, ut liberos citharam pulsare r
psallere, et cauponari doceant; et brevi eos, o rex, videbis mulieres pro*
viris factos. Ita Herodotus lib.- I iterumque subiungit: Tou A.vhw ^fi^a cct SvyxTeqeq l7ro^V£voyro
710.00.1 ,
se dederent. Notum illud Croesi consilium
datum Cyro postulanti, qua arte Lydi in potestate retinerentur: Edicito,
inquit, illis, ut liberos citharam pulsare r
psallere, et cauponari doceant; et brevi eos, o rex, videbis mulieres pro*
viris factos. Ita Herodotus lib.- I iterumque subiungit: Tou A.vhw ^fi^a cct SvyxTeqeq l7ro^V£voyro
710.00.1 , Gvfkkyxaoii atylat
viris factos. Ita Herodotus lib.- I iterumque subiungit: Tou A.vhw ^fi^a cct SvyxTeqeq l7ro^V£voyro
710.00.1 , Gvfkkyxaoii atylat
(peqviu; • Vide et Iustinum de eadem re lib. I. Quidni idem
contigerit Epirnetheo eiusque popularibus?
videre paratum,
exstiterint mulieres; sed quod nondum solitae fuerint
honestatem pudoremque turpiter proiicere. Quam vero sint hominibus vitanda
huiusmodi lenocinia, satis, ut arbitror, legenti hanc Hesiodi descriptionem
patebit. Optima est et ex ipsa rerum natura desumpta illa fucorum.
similitudo, rapaciura nimirum animalium aeque ac inertium, uti videre est et
apud Virgilium Kb. iv Georg. . Hinc
ad commoda et incommoda quae
vitanda
huiusmodi lenocinia, satis, ut arbitror, legenti hanc Hesiodi descriptionem
patebit. Optima est et ex ipsa rerum natura desumpta illa fucorum.
similitudo, rapaciura nimirum animalium aeque ac inertium, uti videre est et
apud Virgilium Kb. iv Georg. . Hinc
ad commoda et incommoda quae e matrimonio praveniunt, digreditur poeta. Vide
in. rem similera duo epigrammata, akerum Posidippi vel Cratetis,
Optima est et ex ipsa rerum natura desumpta illa fucorum.
similitudo, rapaciura nimirum animalium aeque ac inertium, uti videre est et
apud Virgilium Kb. iv Georg. . Hinc
ad commoda et incommoda quae e matrimonio praveniunt, digreditur poeta. Vide
in. rem similera duo epigrammata, akerum Posidippi vel Cratetis, alterum
Metrodori in Anthologia.
Anthologia.
hi parta labore
illos in lumina solis
diu se inter certamine magno
divi
robore et aestu
quae erat
victoris praemium. De primo bello nihil Hesiodus; de secundo longam heic atque
elegantem subiicit descriptionem. 714 O Terrae
ac vasti etc. Iovis alloquutio ad Titanas et prae
quot sumus orti,
ruentes
maxima vobis
illi autem Cottus sic impiger infit:
acri robore mentis,
pro aliis etiam
respondet, suamque fratrumque operam Iovi ultro pollicetur.
quemadmodum videtur
Hesiodus voluisse nobis persuadere, ut maior credo appareret miraculi vis. Huius
autem pugnae descriptio plane Homerica est, plena scilicet evidentiae ac
dignitatis, quamvis desint illi montes superimpositi a Titanibus, quos et Homerus
in Odyssea , et Virgilius in Ceorgicis , et alii passim commemorant poetae,
irridetque salse Lucianus sub Mercurii persona Charontem alloquentis iu dialogo,
credo appareret miraculi vis. Huius
autem pugnae descriptio plane Homerica est, plena scilicet evidentiae ac
dignitatis, quamvis desint illi montes superimpositi a Titanibus, quos et Homerus
in Odyssea , et Virgilius in Ceorgicis , et alii passim commemorant poetae,
irridetque salse Lucianus sub Mercurii persona Charontem alloquentis iu dialogo,
qui inscribitur Xa^wy, n ^^Knto^ovyrsg
descriptio plane Homerica est, plena scilicet evidentiae ac
dignitatis, quamvis desint illi montes superimpositi a Titanibus, quos et Homerus
in Odyssea , et Virgilius in Ceorgicis , et alii passim commemorant poetae,
irridetque salse Lucianus sub Mercurii persona Charontem alloquentis iu dialogo,
qui inscribitur Xa^wy, n ^^Knto^ovyrsg
•
1
fragor excitus armis,
tumultu.
iam genitus Saturno temperat; ira
761 Nec sibi iam genitus etc. Quid hac
Iovis pugnantis descriptione magis poeticum atque illustrius excogitari fingique
potest? Terribilis sane est et Hector ad naves Graecorum pugnans, et Achilles ad
Xanthum Troianos persequens; sed haec heroum pugna. Iove autem crebro fulminante,
caelum, tellus, maria, omnia denique concuti ac conflagrare videntur. Nae illi,
qui ad poesim se dedunt, maie
761 Nec sibi iam genitus etc. Quid hac
Iovis pugnantis descriptione magis poeticum atque illustrius excogitari fingique
potest? Terribilis sane est et Hector ad naves Graecorum pugnans, et Achilles ad
Xanthum Troianos persequens; sed haec heroum pugna. Iove autem crebro fulminante,
caelum, tellus, maria, omnia denique concuti ac conflagrare videntur. Nae illi,
qui ad poesim se dedunt, maie sibi consulunt, si negligant
776 Corripuere Chaos etc. Hesiodus quidem
heic habet Chaos, non Erebum aut Aerem: quare aut ubique Graevius Cliaos inferorum
sedes vocet, et Clericus aeris immensitatem, aut Chaos patiantur esse Chaos. Scio
quidem hoc nomen apud Ovidium Metamorph.
x. inferos significare, ubi Orpheus dicit:
»... per ego haec te plena timoris,
rhv xvtffactv ou hoityofaeTE
• vocem illam rov XaVc a
Suida aliisque magistris intelligi de aere. Id ego non impugno, immo vehementer
probo. Quum tamen ab Hesiodo saepissime distinguatur Chaos et ab inferis et ab
aere, in mea versione eamdem retinendam vocem et proprie intelligendam iudico, ut
ipsum Chaos incendio correptum cjuasi quaedam animata persona et ignem coram
aspiciat, et strepitum audiat, quemadmodum si Tellus iterum cum
ou hoityofaeTE
• vocem illam rov XaVc a
Suida aliisque magistris intelligi de aere. Id ego non impugno, immo vehementer
probo. Quum tamen ab Hesiodo saepissime distinguatur Chaos et ab inferis et ab
aere, in mea versione eamdem retinendam vocem et proprie intelligendam iudico, ut
ipsum Chaos incendio correptum cjuasi quaedam animata persona et ignem coram
aspiciat, et strepitum audiat, quemadmodum si Tellus iterum cum Caelo
XaVc a
Suida aliisque magistris intelligi de aere. Id ego non impugno, immo vehementer
probo. Quum tamen ab Hesiodo saepissime distinguatur Chaos et ab inferis et ab
aere, in mea versione eamdem retinendam vocem et proprie intelligendam iudico, ut
ipsum Chaos incendio correptum cjuasi quaedam animata persona et ignem coram
aspiciat, et strepitum audiat, quemadmodum si Tellus iterum cum Caelo
commisceretur, quod non sine ingenti quodam fragore fieri
immo vehementer
probo. Quum tamen ab Hesiodo saepissime distinguatur Chaos et ab inferis et ab
aere, in mea versione eamdem retinendam vocem et proprie intelligendam iudico, ut
ipsum Chaos incendio correptum cjuasi quaedam animata persona et ignem coram
aspiciat, et strepitum audiat, quemadmodum si Tellus iterum cum Caelo
commisceretur, quod non sine ingenti quodam fragore fieri consuesse credibile
est.
Quum tamen ab Hesiodo saepissime distinguatur Chaos et ab inferis et ab
aere, in mea versione eamdem retinendam vocem et proprie intelligendam iudico, ut
ipsum Chaos incendio correptum cjuasi quaedam animata persona et ignem coram
aspiciat, et strepitum audiat, quemadmodum si Tellus iterum cum Caelo
commisceretur, quod non sine ingenti quodam fragore fieri consuesse credibile
est.
fragore
alto graviter. tanto arma tumultu
fulminis ignem,
primum
ut verbis utar Virgilii. Vnde etiam constat,
Hesiodum tartara non intra terram, sed infra
constituere in quibusdam tenebricosis spatiis, quorum opinor ne ipse quidem claram
sibi effinxerat notionem, fortasse propter ignorantiam formae Telluris eiusdemque
constitutionis, quam et hemisphaericam, ut videtur, non sphaericam arbitrabatur,
et non circumquaque septam ab aere ac a sole illustratam, sed basi quadam veluti
insistentem tartaro atque Chao, lucique imperviam.
in quibusdam tenebricosis spatiis, quorum opinor ne ipse quidem claram
sibi effinxerat notionem, fortasse propter ignorantiam formae Telluris eiusdemque
constitutionis, quam et hemisphaericam, ut videtur, non sphaericam arbitrabatur,
et non circumquaque septam ab aere ac a sole illustratam, sed basi quadam veluti
insistentem tartaro atque Chao, lucique imperviam.
atque Chao, lucique imperviam.
imperviam.
finem , quod ipsum in
versione satis me explicuisse puto, quamvis obscurius ab Hesiodo dictum sit. Hinc
forte illa Senecae in Hercule furcnte :
» Sterilis profundi vastitas squallet soli, »> Et foeda tellus torpet
aeterno situ, » Rerumque moestus finis et mundi ultima: » Immotus aer
horret, et pigra sedet » Nox atra mundo. •queis adde illa Iovis ad
Iunonem Iliai. lib. vIII:
quamvis obscurius ab Hesiodo dictum sit. Hinc
forte illa Senecae in Hercule furcnte :
» Sterilis profundi vastitas squallet soli, »> Et foeda tellus torpet
aeterno situ, » Rerumque moestus finis et mundi ultima: » Immotus aer
horret, et pigra sedet » Nox atra mundo. •queis adde illa Iovis ad
Iunonem Iliai. lib. vIII:
» non si digressa beatis
» Aedibus e divum,
forte illa Senecae in Hercule furcnte :
» Sterilis profundi vastitas squallet soli, »> Et foeda tellus torpet
aeterno situ, » Rerumque moestus finis et mundi ultima: » Immotus aer
horret, et pigra sedet » Nox atra mundo. •queis adde illa Iovis ad
Iunonem Iliai. lib. vIII:
» non si digressa beatis
» Aedibus e divum, terraeque extrema capessas, » Et maris, Iapetusque et
aer
horret, et pigra sedet » Nox atra mundo. •queis adde illa Iovis ad
Iunonem Iliai. lib. vIII:
» non si digressa beatis
» Aedibus e divum, terraeque extrema capessas, » Et maris, Iapetusque et
Saturnus iacet atro » Exul ubi longe in barathro; nec luce fruuntur »
Laetifica solis supera in regione vagantis, » Nec dulci ventorum anima. nam
tartarus ambit » Inclusos tenebris, alta et caligine pressos. unde et
horret, et pigra sedet » Nox atra mundo. •queis adde illa Iovis ad
Iunonem Iliai. lib. vIII:
» non si digressa beatis
» Aedibus e divum, terraeque extrema capessas, » Et maris, Iapetusque et
Saturnus iacet atro » Exul ubi longe in barathro; nec luce fruuntur »
Laetifica solis supera in regione vagantis, » Nec dulci ventorum anima. nam
tartarus ambit » Inclusos tenebris, alta et caligine pressos. unde et
extrema capessas, » Et maris, Iapetusque et
Saturnus iacet atro » Exul ubi longe in barathro; nec luce fruuntur »
Laetifica solis supera in regione vagantis, » Nec dulci ventorum anima. nam
tartarus ambit » Inclusos tenebris, alta et caligine pressos. unde et
Virgilius Aen. lib. vl ait:
» tum tartarus ipse
» Bis patet in praeceps tantum, tenditque sub umbras, »> Quantus ad
aetherium etc.
» Et maris, Iapetusque et
Saturnus iacet atro » Exul ubi longe in barathro; nec luce fruuntur »
Laetifica solis supera in regione vagantis, » Nec dulci ventorum anima. nam
tartarus ambit » Inclusos tenebris, alta et caligine pressos. unde et
Virgilius Aen. lib. vl ait:
» tum tartarus ipse
» Bis patet in praeceps tantum, tenditque sub umbras, »> Quantus ad
aetherium etc. Ex quibus omnibus patet,
Aen. lib. vl ait:
» tum tartarus ipse
» Bis patet in praeceps tantum, tenditque sub umbras, »> Quantus ad
aetherium etc. Ex quibus omnibus patet, quod iam superius monui, et Hesiodum et
alios veteres poetas in ea fuisse opinione, ut unam tantum mundi partem seu
hemisphaerium quod nos incolimus, putarent a sole illuminari sideribusque
distingui: quae vero sub hoc hemisphaerio iacent, aeterna caligiue, atque nocte
Aen. lib. vl ait:
» tum tartarus ipse
» Bis patet in praeceps tantum, tenditque sub umbras, »> Quantus ad
aetherium etc. Ex quibus omnibus patet, quod iam superius monui, et Hesiodum et
alios veteres poetas in ea fuisse opinione, ut unam tantum mundi partem seu
hemisphaerium quod nos incolimus, putarent a sole illuminari sideribusque
distingui: quae vero sub hoc hemisphaerio iacent, aeterna caligiue, atque nocte
alter
et ferrea pectore saevo
841 Nec procul hinc gemini etc. Lethum et
Sopor fratres sunt, ac Noctis filii, dicunturque a poeta habitare iuxta sedem
noctis eiusdem ac diei, et numquam a sole illustrari, quasi aut illuc non
descendat sol, aut in ea regione lucem amittat suam fons ipse lucis.
850 Heic quoque et inferni etc Vide haec
quam magnifico verborum
filii, dicunturque a poeta habitare iuxta sedem
noctis eiusdem ac diei, et numquam a sole illustrari, quasi aut illuc non
descendat sol, aut in ea regione lucem amittat suam fons ipse lucis.
850 Heic quoque et inferni etc Vide haec
quam magnifico verborum apparatu lib. vI Aen.
a Virgilio efferuntur. Omnibus autem notum est, Plutonem e Siciiia rapuisse
filiam Cereris Proserpinam, quae
caudaque, ambabus et auribus ultro
adulatur venientibus, et vetat idem
Astron. qua ratione tota Proserpinae fabula
in Astronomia locum habeat.
859 Iuxta autem Superis etc. Styx Oceani
filia dicitur, quemadmodum et ceteri fontes. Quae vero heic de eadem praedicantur
miracula partim vera sunt, partim ficta a poeta. Si Pausaniam audias, ille in
Arcadicis facta mentione oppidi, cui Nonacri
nomen erat, subiungit: Non
Haec Pausanias. Quare recte noster poeta dicit: t
» claras 6ola incolit aedes
» Intectas saxis ingentibus undique, et actis » Argento e solido caeli ad convexa
columnis. Quod vero in inferis collocatur, ex eo opinor est, quia, ut idem docet
Pausanias, lethalis erat haec aqua et hominibus et omnibus aliis animalibus.
» Intectas saxis ingentibus undique, et actis » Argento e solido caeli ad convexa
columnis. Quod vero in inferis collocatur, ex eo opinor est, quia, ut idem docet
Pausanias, lethalis erat haec aqua et hominibus et omnibus aliis animalibus.
Fortasse et opinio invaluerat, si quis cuiuspiam sceleris accusaretur coactusque
esset innocens illam aquam degustare, id
m
» Intectas saxis ingentibus undique, et actis » Argento e solido caeli ad convexa
columnis. Quod vero in inferis collocatur, ex eo opinor est, quia, ut idem docet
Pausanias, lethalis erat haec aqua et hominibus et omnibus aliis animalibus.
Fortasse et opinio invaluerat, si quis cuiuspiam sceleris accusaretur coactusque
esset innocens illam aquam degustare, id
m
» Argento e solido caeli ad convexa
columnis. Quod vero in inferis collocatur, ex eo opinor est, quia, ut idem docet
Pausanias, lethalis erat haec aqua et hominibus et omnibus aliis animalibus.
Fortasse et opinio invaluerat, si quis cuiuspiam sceleris accusaretur coactusque
esset innocens illam aquam degustare, id
m
singularis indicia barbarorum, quae praecesserunt, saeculorum; quum
hisce saepe rebus innocentia opprimeretur, triumpharet scelus. Simile quiddam de
Palicorum fonte narrat Macrobius lib. v Saturn.,
et alii Scriptores.
864 Non illuc celeri lapsu etc. Iris Iovis
nuncia, quum opus erat, ad hunc fontem descendebat, inque aureo quodam vase
haustam in caelum aquam deferebat. Quisquis
exul.
Post anno tandem decimo, omnibus rite persolutis, revocabatur, honoresque amissos
recuperabat. Ceterum huius fontis eam solam aquae partem fuisse exitialem, quae e
rupe prosiliebat, non quae subtus defluebat, animad•verte diligenter, et
simul admirare pootae levitatem, nisi forte voluerit ipse significare, fatalem
esse in ipsa eruptione hanc aquam, deinde omnem, decursu per campos, virtutem
amittere. Scimus enim complures aquas, quae salubres habentur, si alio
noctem obscuram sub terrae viscera fundit
quae fonte perennes,
interpretantur antiquum ,
quasi ab Ogyge nescio quo rege antiquissimo, cuius temporibus maxima terrarum
inundatio perniciesque acciderit. Graevius autem ex Hesychio antiquum item et magnum , esseque vult non aquae imQeTOV ■> sed iurisiurandi, quod
maximum diis erat. Ego vero graecam vocem retinui, eamque fonti accommodavi; quod
nulla fiat sententiae
diis erat. Ego vero graecam vocem retinui, eamque fonti accommodavi; quod
nulla fiat sententiae mutatio, sive adiungatur fonti, sive iuriiurando. Consule,
si vacat, Clericum in adnot. ad hunc versifrn de aqua zelotypiae apud Hebraeos; de
qua et Prideauxius loquitur in Hist. Iud.
892 Fontibus , heic fincs etc. Eosdem hosce versus paullo
nullo frangenda labore,
frangenda labore,
Typhoeus ultimus
Telluris filius e Tartaro susceptus, cuius heic a poeta fit descriptio, maxima
fuit vi corporis animique praeditus, se*d scelestissimus idem atque
impudentissimus. De eodem ferme omnes loquuti sunt poetae et mythologi. Nos autem,
quoniam alibi de Typhone agentes Clerici opinionem sequuti sumus, heic item sub
eodem fere nomine describi scelestos Iordanis incolas*, quorum historiam et
excidium Graecis forte narraverant Phoenices, opinamur.
atque
impudentissimus. De eodem ferme omnes loquuti sunt poetae et mythologi. Nos autem,
quoniam alibi de Typhone agentes Clerici opinionem sequuti sumus, heic item sub
eodem fere nomine describi scelestos Iordanis incolas*, quorum historiam et
excidium Graecis forte narraverant Phoenices, opinamur.
interdumque leonis
ciebat
tota Musarum non
fucatis distincta luminibus, interque Longini exempla de Sublimi referenda.
Olympi
e sede corusca
utrinque
tanto.
et acri
autem ventorum est nata Typhoeo
954 Flammeus, ac saltus etc. Situs est
lacus Asphaltites in valle profunda inter montes Moabitidis et Chananaeae
regionis. Si igitur sub Typhoei nomine intelligendi sunt inferioris Iordanis
incolae, qui quod dei essent hominumque contemptores atque osores, utrisque bellum
indixisse credebantur, heic recte tellus, quae stamni instar aut ferri
petat, quid Iovi in Thessalia regnanti cum Iordanis incolarum duce,
primum respondebo, nimiam hanc in fabulis consensionem praeposteram esse ac
importunam; deinde dicam, nil vetare, Iovem etiam illuc imperium extendisse,
praesertim quum et in Creta regnasset.
964 Humida vis autem ventorum etc. Venti,
ut ita dicam, seeundarii dicuntur heic geniti a Typhoeo, ubi nequidquam se
torquent interpretes, cur Hesiodus non et Eurum
quum et in Creta regnasset.
964 Humida vis autem ventorum etc. Venti,
ut ita dicam, seeundarii dicuntur heic geniti a Typhoeo, ubi nequidquam se
torquent interpretes, cur Hesiodus non et Eurum exceperit cum aliis tribus, quum
et ipse /xa^au^a nequeat vocari. Idcirco quidam illam vocem ctqy&rrriv , de qua alibi dixi, volunt
esse AVrjX/iorrjv seu Sub solanum ,
Humida vis autem ventorum etc. Venti,
ut ita dicam, seeundarii dicuntur heic geniti a Typhoeo, ubi nequidquam se
torquent interpretes, cur Hesiodus non et Eurum exceperit cum aliis tribus, quum
et ipse /xa^au^a nequeat vocari. Idcirco quidam illam vocem ctqy&rrriv , de qua alibi dixi, volunt
esse AVrjX/iorrjv seu Sub solanum , quum
tamen constat esse ventum occidentalem,
ipse /xa^au^a nequeat vocari. Idcirco quidam illam vocem ctqy&rrriv , de qua alibi dixi, volunt
esse AVrjX/iorrjv seu Sub solanum , quum
tamen constat esse ventum occidentalem, qui et Co~
flamine raptant
monstra
laude potiti,
sollers, ingeniosa dea est.
» An quia de capitis fertur sine matre paterni » Vertice cum clypeo prosiluisse suo?
Certe haec ultima explicatio ceteris praeferenda videtur ; nam et TqiToyeveitx. dicitur heic ab Hesiodo eodem non bene secum
consentiente. Hesychius enim habet: T^/rco, N/xgy^o? 0 K.oAop'oviog (pY]7i, rr\v KetyxXnv xxXeiv
K.oAop'oviog (pY]7i, rr\v KetyxXnv xxXeiv
K&x\lxvxc; ; idemque hac voce significari apud Cretenses, docet
Eustathius ad Iliad. iv. Qua de re vide et Callimachum in elegia de lavacro
Palladis; et, si vis ridere, Lucianum festive iocantem in dialogo Iovis capite
laborantis cum Vulcano.
K&x\lxvxc; ; idemque hac voce significari apud Cretenses, docet
Eustathius ad Iliad. iv. Qua de re vide et Callimachum in elegia de lavacro
Palladis; et, si vis ridere, Lucianum festive iocantem in dialogo Iovis capite
laborantis cum Vulcano.
alma ferentem
quae commoda nostro
996 Post niveam casto Themidem etc. Altera
Iovis coniux Themis, quae iustitiae praeses, immo ipsa Iustitia. Et id sapienter
commentum. Etenim regibus non minus prudentia necessaria est ad bene regendam
conservandamque remp. quam iustitia. Ex hac natae sunt eidem filiae Horae, Eunomia
nimirum, Dice atque Irene, ut nomine ipso prae se ferunt, maxime
atque Irene, ut nomine ipso prae se ferunt, maxime utiles mortalium
generi. Itaque Pindarus Olymp. xnl, beatam ac omnium rerum copia afHuentem
Corynthum describens; in hac, inquit, Eunomia habitat sororesque, fundamenta
urbium, firrha Iustitia et iisdem moribus praedita Pax, dispensatrices hominibus
divitiarum, aureae filiae Themidis bonae consultricis. Sed graeca multo meliora.
Hinc Horae et pulcritudinis omnigenae praesides habitae sunt et ab Hesiodo et a
Theocrito. Aliae autem
describens; in hac, inquit, Eunomia habitat sororesque, fundamenta
urbium, firrha Iustitia et iisdem moribus praedita Pax, dispensatrices hominibus
divitiarum, aureae filiae Themidis bonae consultricis. Sed graeca multo meliora.
Hinc Horae et pulcritudinis omnigenae praesides habitae sunt et ab Hesiodo et a
Theocrito. Aliae autem fortasse sunt Horae, quas et Homerus et Ovidius et Val.
Flaccus esse dicunt caeli ianitrices. Verum cur heic Parcarum fit mentio? Nonne
illis superius
fundamenta
urbium, firrha Iustitia et iisdem moribus praedita Pax, dispensatrices hominibus
divitiarum, aureae filiae Themidis bonae consultricis. Sed graeca multo meliora.
Hinc Horae et pulcritudinis omnigenae praesides habitae sunt et ab Hesiodo et a
Theocrito. Aliae autem fortasse sunt Horae, quas et Homerus et Ovidius et Val.
Flaccus esse dicunt caeli ianitrices. Verum cur heic Parcarum fit mentio? Nonne
illis superius alii sunt parentes a poeta tributi? Vsque adeone
urbium, firrha Iustitia et iisdem moribus praedita Pax, dispensatrices hominibus
divitiarum, aureae filiae Themidis bonae consultricis. Sed graeca multo meliora.
Hinc Horae et pulcritudinis omnigenae praesides habitae sunt et ab Hesiodo et a
Theocrito. Aliae autem fortasse sunt Horae, quas et Homerus et Ovidius et Val.
Flaccus esse dicunt caeli ianitrices. Verum cur heic Parcarum fit mentio? Nonne
illis superius alii sunt parentes a poeta tributi? Vsque adeone oscitantem
Pax, dispensatrices hominibus
divitiarum, aureae filiae Themidis bonae consultricis. Sed graeca multo meliora.
Hinc Horae et pulcritudinis omnigenae praesides habitae sunt et ab Hesiodo et a
Theocrito. Aliae autem fortasse sunt Horae, quas et Homerus et Ovidius et Val.
Flaccus esse dicunt caeli ianitrices. Verum cur heic Parcarum fit mentio? Nonne
illis superius alii sunt parentes a poeta tributi? Vsque adeone oscitantem
Hesiodum dicemus; an potius culpam in aliquem inficetum
hominibus
divitiarum, aureae filiae Themidis bonae consultricis. Sed graeca multo meliora.
Hinc Horae et pulcritudinis omnigenae praesides habitae sunt et ab Hesiodo et a
Theocrito. Aliae autem fortasse sunt Horae, quas et Homerus et Ovidius et Val.
Flaccus esse dicunt caeli ianitrices. Verum cur heic Parcarum fit mentio? Nonne
illis superius alii sunt parentes a poeta tributi? Vsque adeone oscitantem
Hesiodum dicemus; an potius culpam in aliquem inficetum atque ineptum
hominibus
divitiarum, aureae filiae Themidis bonae consultricis. Sed graeca multo meliora.
Hinc Horae et pulcritudinis omnigenae praesides habitae sunt et ab Hesiodo et a
Theocrito. Aliae autem fortasse sunt Horae, quas et Homerus et Ovidius et Val.
Flaccus esse dicunt caeli ianitrices. Verum cur heic Parcarum fit mentio? Nonne
illis superius alii sunt parentes a poeta tributi? Vsque adeone oscitantem
Hesiodum dicemus; an potius culpam in aliquem inficetum atque ineptum hominem,
tuentur.
hinc Cereris etc. Iupiter
e Cerere quarta uxore Proserpinam generavit. Ceres autem non aliud significat nisi
fi ugum copiam, a qua in omne genus homirrum manat illa, felicitatis principium,
abundantia. Hinc et Plutoni data fingitur Proserpina; quod Cereris filia apprime
convenit divitiarum regi.
1014 Mnemosynen fiavis etc. De Mnemosyna
quinta Iovis uxore deque Musis satis diximus in primis
quinta Iovis uxore deque Musis satis diximus in primis huiusce operis
adnotationibus. Musas autem ego vittis ornatas dixi rton mitra, ut quidam expHcant
ZjAVtoMt • Mitrae enim barbarae
habebantur, et a graecarum matro
placent convivia mensae.
narum puellarumque reticulis erant diversae, quamvis eaedam fasciae quaedam
fuerint, quibus comae religabantur. Ovidius inquit: » Simulavit anum,
mitraque capillos » Presserat. Et Iuvenalis:
» Ite, quibus grata est picta lupa barbara mitra. Quod vero ille vetulis, hic
meretricibus ornamentum dat, quis Musis florentissimis casussimisque puellis
tribuat?
1018
vetulis, hic
meretricibus ornamentum dat, quis Musis florentissimis casussimisque puellis
tribuat?
1018 Praeterea ipsius quondam etc. Latona
sexta Iovis uxor Phoebum et Dianam peperit: ex quo vides utrumque distingui a Sole
ac Luna, qui Hyperionis ac Thiae filii. Postea vero haec nomina confusa sunt, quod
nimirum quum ex hac vita ambo decesserunt interque deos abierunt, Solem Apollo
insederit, Lunamque
ex quo vides utrumque distingui a Sole
ac Luna, qui Hyperionis ac Thiae filii. Postea vero haec nomina confusa sunt, quod
nimirum quum ex hac vita ambo decesserunt interque deos abierunt, Solem Apollo
insederit, Lunamque Diana: quid simile et Aegyptii de Horo ac de Iside commenti
sunt. Plura si velis hac de re, vide Macrobium in Saturn., et Hyginum lib. il
De si gnorum caelestium historiis . Lege
etiam Homeri hymnum in Apollinem, si omnia
nomina confusa sunt, quod
nimirum quum ex hac vita ambo decesserunt interque deos abierunt, Solem Apollo
insederit, Lunamque Diana: quid simile et Aegyptii de Horo ac de Iside commenti
sunt. Plura si velis hac de re, vide Macrobium in Saturn., et Hyginum lib. il
De si gnorum caelestium historiis . Lege
etiam Homeri hymnum in Apollinem, si omnia Phoebi gesta, quae a mythologis
narrantur, amas cognoscere.
1022
historiis . Lege
etiam Homeri hymnum in Apollinem, si omnia Phoebi gesta, quae a mythologis
narrantur, amas cognoscere.
1022 Postremam vero etc. Haec illa Iovis
et soror et coniux Iuno, quae coniugis in culpa flagravit quotidiana, ut ait
Catullus, quamvis numquam dimissa fuerit. Heben peperit, iuventutis deam, cuius
nomen deducit Clericus a voce hebraica Eb,
quae
Lege
etiam Homeri hymnum in Apollinem, si omnia Phoebi gesta, quae a mythologis
narrantur, amas cognoscere.
1022 Postremam vero etc. Haec illa Iovis
et soror et coniux Iuno, quae coniugis in culpa flagravit quotidiana, ut ait
Catullus, quamvis numquam dimissa fuerit. Heben peperit, iuventutis deam, cuius
nomen deducit Clericus a voce hebraica Eb,
quae est
quotidiana, ut ait
Catullus, quamvis numquam dimissa fuerit. Heben peperit, iuventutis deam, cuius
nomen deducit Clericus a voce hebraica Eb,
quae est viror , et probe iuventuti
convenit. Peperit etiam Martem bellorum praesidem, qui quod fortasse inter
Thraciae populos ferocissimos vixerit, post mortem iisdem habitus est deus
praecipuus ac omnium praesen
concreverat, in caput Iovis migrasse, atque ex illo demum in lucem prodiisse
Minervam. Affirmat Clericus, ideo Iovem dictum hanc filiam ex se ipso solum
peperisse, quod sibi adoptaverit, quam ipse solus educare atque erudire voluerit.
Et re quidem vera, multos habuit communes cum Iove honores haec dea, uti videre
est apud antiquos scriptores.
1031 Auxilio, magno cupiens etc.
Quemadmodum Iupiter sine
totis ac viribus usa,
qui stagna profundi
matre Minervam in lucem edidit, ita Iuno, qua erat ambitione praedita, ne ista
quoque in re minus potuisse Iove videri voluit, Vulcanumque ex se sola et
concepit et peperit. Nam illa iy (piXorr\Ti
■> ut est in textu vulgato, sine dubitatione legenda sunt
ou (pi\orr,Ti uAynaa. , id est
matre Minervam in lucem edidit, ita Iuno, qua erat ambitione praedita, ne ista
quoque in re minus potuisse Iove videri voluit, Vulcanumque ex se sola et
concepit et peperit. Nam illa iy (piXorr\Ti
■> ut est in textu vulgato, sine dubitatione legenda sunt
ou (pi\orr,Ti uAynaa. , id est sine
jj.6vr\q IT^ac ems
• Quare videtur legisse ou
non |y •• additque hoc esse animadvertendum, nam Homerus
eumdem facit etiam ex Iove. Idem docent et Apollodorus lib. I Bibl. et Clericus et Graevius et omnes
ferme huiusce loci interpretes. Itaque uti diximus, Iovem adoptasse sibi
Minervam in filiam, sic Iuno dicenda erit Vulcanum atloptasse, fabri cuiusdam
• Quare videtur legisse ou
non |y •• additque hoc esse animadvertendum, nam Homerus
eumdem facit etiam ex Iove. Idem docent et Apollodorus lib. I Bibl. et Clericus et Graevius et omnes
ferme huiusce loci interpretes. Itaque uti diximus, Iovem adoptasse sibi
Minervam in filiam, sic Iuno dicenda erit Vulcanum atloptasse, fabri cuiusdam
filium, fabrum et ipsum futurum celeberrimum.
• Quare videtur legisse ou
non |y •• additque hoc esse animadvertendum, nam Homerus
eumdem facit etiam ex Iove. Idem docent et Apollodorus lib. I Bibl. et Clericus et Graevius et omnes
ferme huiusce loci interpretes. Itaque uti diximus, Iovem adoptasse sibi
Minervam in filiam, sic Iuno dicenda erit Vulcanum atloptasse, fabri cuiusdam
filium, fabrum et ipsum futurum celeberrimum.
videtur legisse ou
non |y •• additque hoc esse animadvertendum, nam Homerus
eumdem facit etiam ex Iove. Idem docent et Apollodorus lib. I Bibl. et Clericus et Graevius et omnes
ferme huiusce loci interpretes. Itaque uti diximus, Iovem adoptasse sibi
Minervam in filiam, sic Iuno dicenda erit Vulcanum atloptasse, fabri cuiusdam
filium, fabrum et ipsum futurum celeberrimum.
1036
et Clericus et Graevius et omnes
ferme huiusce loci interpretes. Itaque uti diximus, Iovem adoptasse sibi
Minervam in filiam, sic Iuno dicenda erit Vulcanum atloptasse, fabri cuiusdam
filium, fabrum et ipsum futurum celeberrimum.
1036 Lucern hausit validus erc. Triton
filius Amphitritae et Neptuni deus maris habitus est insignis, praesertim in
inflanda buccina seu chonca
Minervam in filiam, sic Iuno dicenda erit Vulcanum atloptasse, fabri cuiusdam
filium, fabrum et ipsum futurum celeberrimum.
1036 Lucern hausit validus erc. Triton
filius Amphitritae et Neptuni deus maris habitus est insignis, praesertim in
inflanda buccina seu chonca
» Quae medio concepit ut aera ponto, » Littora voce replet sub
utroque iacentia Phoebo, ut ait Ovidius. Virgilius autem de illo Miseno
» Sed tum forte cava dum personat aequora chonca, »
Aemulus exceptum Triton, si credere dignum est, » Inter saxa virum
spumanti immeiserat unda. Dii nimirum aemulos gloriae eiusdem ac laudis homines
habere non patiebantur. Vnde et Marsyae supplicium, et Arachnae, et Euryti, et
alia sexcenta.
dum personat aequora chonca, »
Aemulus exceptum Triton, si credere dignum est, » Inter saxa virum
spumanti immeiserat unda. Dii nimirum aemulos gloriae eiusdem ac laudis homines
habere non patiebantur. Vnde et Marsyae supplicium, et Arachnae, et Euryti, et
alia sexcenta.
aequora chonca, »
Aemulus exceptum Triton, si credere dignum est, » Inter saxa virum
spumanti immeiserat unda. Dii nimirum aemulos gloriae eiusdem ac laudis homines
habere non patiebantur. Vnde et Marsyae supplicium, et Arachnae, et Euryti, et
alia sexcenta.
chonca, »
Aemulus exceptum Triton, si credere dignum est, » Inter saxa virum
spumanti immeiserat unda. Dii nimirum aemulos gloriae eiusdem ac laudis homines
habere non patiebantur. Vnde et Marsyae supplicium, et Arachnae, et Euryti, et
alia sexcenta.
clypeos bellantum atque aera voluptas,
Terroremque Metumque etc. Terror
ac Metus, poeticae pcrsonae, filii dicuntur Veneris atque Martis, quod in
bellis aut aliis terrorem incutimus, aut nos ipsi timore afficimur. Hi semper
et ab Homero et ab aliis poetis Marti comites tribuuntur, eumque in bellum
sequuntur.
1043 Harmoniamque super etc. Martis
item Venerisque filia Harmonia Cadmo nupsit. Admodum
Metumque etc. Terror
ac Metus, poeticae pcrsonae, filii dicuntur Veneris atque Martis, quod in
bellis aut aliis terrorem incutimus, aut nos ipsi timore afficimur. Hi semper
et ab Homero et ab aliis poetis Marti comites tribuuntur, eumque in bellum
sequuntur.
1043 Harmoniamque super etc. Martis
item Venerisque filia Harmonia Cadmo nupsit. Admodum vero ingeniose,
XV,
Harmoniam vero dictam ex monte Hermone, qui pars fuit Antilibani ad
ortum fontium Iordanis. Sed Graeci aliter Harmoniam explicant. De Cadmi vero
praestantia, eiusque cantus excellentia, qua Thebas condidit, et Propertius et
passim alii poetae multa dixerunt. Hic e Phoenicia litteras in Greciam attulit;
Palamedes aliique deinceps auxere usque ad xxiv.
1045 Mercurium, qui certa etc.
XV,
Harmoniam vero dictam ex monte Hermone, qui pars fuit Antilibani ad
ortum fontium Iordanis. Sed Graeci aliter Harmoniam explicant. De Cadmi vero
praestantia, eiusque cantus excellentia, qua Thebas condidit, et Propertius et
passim alii poetae multa dixerunt. Hic e Phoenicia litteras in Greciam attulit;
Palamedes aliique deinceps auxere usque ad xxiv.
1045 Mercurium, qui certa etc. Maia,
sociata Tonanti
est? Imo multo antiquior fuit, ut multis ostendit Bochartus
Chan. lib. I. Ideo autem Thebanus
creditus est, quod conditores Thebarum eius cultum in Graeciam ex Oriente
attulerant. Hinc et Dionysus dictus ex Mog
et NtW urbe Arabiae, in qua fuit educatus. Sed Bacchi mythologia maxime
implexa est ac tenebris involuta. Nonnus in suo poemate quam plura potuit de
eodem collegit lectu
Chan. lib. I. Ideo autem Thebanus
creditus est, quod conditores Thebarum eius cultum in Graeciam ex Oriente
attulerant. Hinc et Dionysus dictus ex Mog
et NtW urbe Arabiae, in qua fuit educatus. Sed Bacchi mythologia maxime
implexa est ac tenebris involuta. Nonnus in suo poemate quam plura potuit de
eodem collegit lectu digna. An etiam idem cum Nemrodo? Lege Bochartiun et
Clericum de
et NtW urbe Arabiae, in qua fuit educatus. Sed Bacchi mythologia maxime
implexa est ac tenebris involuta. Nonnus in suo poemate quam plura potuit de
eodem collegit lectu digna. An etiam idem cum Nemrodo? Lege Bochartiun et
Clericum de eodem disserentes. Fabula autem, quod ortus sit ex Iovis femore,
matre a fulmine exanimata, fortasse ficta, quia et Phoenices et Syri, quos ab
aliquo generatos afErmant, dicere solent, eos e femore illius egressos.
in suo poemate quam plura potuit de
eodem collegit lectu digna. An etiam idem cum Nemrodo? Lege Bochartiun et
Clericum de eodem disserentes. Fabula autem, quod ortus sit ex Iovis femore,
matre a fulmine exanimata, fortasse ficta, quia et Phoenices et Syri, quos ab
aliquo generatos afErmant, dicere solent, eos e femore illius egressos.
1051 Nec minus Alcmene etc. Mortalis
altera mulier cum Iove congressa,
quam plura potuit de
eodem collegit lectu digna. An etiam idem cum Nemrodo? Lege Bochartiun et
Clericum de eodem disserentes. Fabula autem, quod ortus sit ex Iovis femore,
matre a fulmine exanimata, fortasse ficta, quia et Phoenices et Syri, quos ab
aliquo generatos afErmant, dicere solent, eos e femore illius egressos.
1051 Nec minus Alcmene etc. Mortalis
altera mulier cum Iove congressa, Alcmena nempe illa
solent, eos e femore illius egressos.
1051 Nec minus Alcmene etc. Mortalis
altera mulier cum Iove congressa, Alcmena nempe illa Amphitryonis uxor,
Herculem protulit in lucem. Et Bacchus et Hercules et ceteri eiusmodi deorum
filii ex mulieribus generati pro nothis haberi debent, quemadmodum illi omnes
fuisse censendi sunt, qui in templis lucisque sacris aut propter flumina a
fraudulentis hominibus ornatu
eos e femore illius egressos.
1051 Nec minus Alcmene etc. Mortalis
altera mulier cum Iove congressa, Alcmena nempe illa Amphitryonis uxor,
Herculem protulit in lucem. Et Bacchus et Hercules et ceteri eiusmodi deorum
filii ex mulieribus generati pro nothis haberi debent, quemadmodum illi omnes
fuisse censendi sunt, qui in templis lucisque sacris aut propter flumina a
fraudulentis hominibus ornatu saepe cultuque
illius egressos.
1051 Nec minus Alcmene etc. Mortalis
altera mulier cum Iove congressa, Alcmena nempe illa Amphitryonis uxor,
Herculem protulit in lucem. Et Bacchus et Hercules et ceteri eiusmodi deorum
filii ex mulieribus generati pro nothis haberi debent, quemadmodum illi omnes
fuisse censendi sunt, qui in templis lucisque sacris aut propter flumina a
fraudulentis hominibus ornatu saepe cultuque varios deos
certo sibi foedere iunxit,
Theseo in insula Dio derelicta, ibique a Baccho inventa, fuit ab
eodem in caelum avecta. Nupta eidem, immortalitatem est consequuta. Vide
Catullum in carmine: » Peliaco
quondam etc. Et Nonnum in primis, cuius fabulas mire Dupuisius ad astronomiam
transfert.
1060 Alcides, proles etc. Hebe, de qua
supra diximus, Herculi deorum iam honores consequuto data est.
deam iuventutis Herculi
datam ideo coniugem non immerito opinatur Cleri
Iunonis Iovis alti et sanguine cretam,
superbuin
terraeque omnes scopulique, valete;
cus, quod quum Graeci unum hominem fuisse crederent, nec intelligerent, qui
vita unius hominis sufficere posset ad eas res gerendas, quas et tempore et
loco diversissimas gessisse dicitur, aeternam ei iuventutem a diis concessam
arbitrati sunt. Harokel , unde HVa xXr\^ 1 Phoenicibus est mercator; quare
omnes scopulique, valete;
cus, quod quum Graeci unum hominem fuisse crederent, nec intelligerent, qui
vita unius hominis sufficere posset ad eas res gerendas, quas et tempore et
loco diversissimas gessisse dicitur, aeternam ei iuventutem a diis concessam
arbitrati sunt. Harokel , unde HVa xXr\^ 1 Phoenicibus est mercator; quare
autem, assiduo etc. Perseis
oceanine Soli nupta Circem atque Aeetam genuit. Quae de Circe dicuntur,
notissima sunt. Nota pariter historia regis Aeetae, qui ex Iclya Medeam
suscepit, uti constat et ex Apollonio Rhodio, et ex Valerio Flacco in Argo naut., quos tute adito, si horum
desiderio teneris. De hac re inter recentiores agit cl. Denina in Graec. Hist. lib. I cap. 7, ubi
assiduo etc. Perseis
oceanine Soli nupta Circem atque Aeetam genuit. Quae de Circe dicuntur,
notissima sunt. Nota pariter historia regis Aeetae, qui ex Iclya Medeam
suscepit, uti constat et ex Apollonio Rhodio, et ex Valerio Flacco in Argo naut., quos tute adito, si horum
desiderio teneris. De hac re inter recentiores agit cl. Denina in Graec. Hist. lib. I cap. 7, ubi de
Graec. Hist. lib. I cap. 7, ubi de
Argonautis.
1079 Prima Ceres etc. Cum Iasio aut
Iasione, ut eum vocat Theocritus, commixta Ceres edidisse dicitur Plutum, de quo
Lucianus in Timone , et Aristophanes in
eius nominis comoedia. Apud Homerum autem sic queritur Calypso cum Mercurio Odyss. lib. v. » Di, genus adversum
nobis, quaenam improba tantum » Invidia, haud vacuo divas requiescere lecto,
elapsus, cupido largitur et amplas
largitur et amplas
et Semelen, et Agaven fronte venusta,
1087 Harmonia idaliae Veneris etc. Ad
Harmoniam relabitur poeta, ut eius prolem e Cadmo susceptam enumeret, cum unam
antea Semelem nominaverit. Itaque praeter hanc narrat genuisse Ino Agaven et
Autonoen, cui nupsit Aristaeus; et praeterea filium Polydorum, Thebis iam
conditis. Hae sorores gravissimum sumpserunt supplicium de Pentheo orgia Bacchi
contemnente, de quo Ovidius Metam. lib.
idaliae Veneris etc. Ad
Harmoniam relabitur poeta, ut eius prolem e Cadmo susceptam enumeret, cum unam
antea Semelem nominaverit. Itaque praeter hanc narrat genuisse Ino Agaven et
Autonoen, cui nupsit Aristaeus; et praeterea filium Polydorum, Thebis iam
conditis. Hae sorores gravissimum sumpserunt supplicium de Pentheo orgia Bacchi
contemnente, de quo Ovidius Metam. lib.
de quo Ovidius Metam. lib.
Metam. lib.
Hamathionaque dium.
suscepisse affirmatur, Memnonem et Hemathionem, quos ideo cum aliis
interpretibus Aurorae filios dictos esse puro, quod ambo in superiori Aegypto, aut
Aethiopia, quae regiones collatae Graeciae ad solem orientem spectant,
regnaverint. Fortasse et Hemathionis nomen est a Syriaca appellatione Hhemat , inquit Clericus, ut vocabatur Syriae
urbs, ad quam pertingebant septentrionales fines Palaestinae. Sed ego potius hoc
nomen deduxerim ab
urbs, ad quam pertingebant septentrionales fines Palaestinae. Sed ego potius hoc
nomen deduxerim ab rijta,Toq seu die , quod ab oriente nascatur dies. Memnonis
et Homerus in Iliade , et Virgilius in
Aen. mentionem fecerunt. Eadem autem
Aurora e Cephalo protulit Phaethontem, sed, ut videtur, diversum ab illo, qui
Solis,
fines Palaestinae. Sed ego potius hoc
nomen deduxerim ab rijta,Toq seu die , quod ab oriente nascatur dies. Memnonis
et Homerus in Iliade , et Virgilius in
Aen. mentionem fecerunt. Eadem autem
Aurora e Cephalo protulit Phaethontem, sed, ut videtur, diversum ab illo, qui
Solis, et Climenes filius ab Ovidio
et Homerus in Iliade , et Virgilius in
Aen. mentionem fecerunt. Eadem autem
Aurora e Cephalo protulit Phaethontem, sed, ut videtur, diversum ab illo, qui
Solis, et Climenes filius ab Ovidio Metam.
lib. il dicitur, quique mundum conflagrare fecit, ictusque a Iovis fulmine
in Eridanum decidit. An hic Phaethon est sidus Veneri sacrum, nimirum Phosphorus?
Lege quae de
regnasse dicit Lucianus Hist. Ver.
lib. I, bellumque gessisse cum Lunicolis?
1104 Natam autem Aeetae etc. Medeam, uti
notum, Iason dux Argonautarum et Aesonis filius, uxorem duxit, eamque secum in
urbem Iolcum deportavit. Res est omnium sermone vulgata, ut non operae pretium sit
in ea diutius morari. E Medea vero et Iasone Medaeus heic tantum ab Hesiodo natus
dicitur, quem a Chirone facit
Aeetae etc. Medeam, uti
notum, Iason dux Argonautarum et Aesonis filius, uxorem duxit, eamque secum in
urbem Iolcum deportavit. Res est omnium sermone vulgata, ut non operae pretium sit
in ea diutius morari. E Medea vero et Iasone Medaeus heic tantum ab Hesiodo natus
dicitur, quem a Chirone facit educatum, quod et de Achille accepimus, et de ipso
Iasone, qui
uxorem duxit, eamque secum in
urbem Iolcum deportavit. Res est omnium sermone vulgata, ut non operae pretium sit
in ea diutius morari. E Medea vero et Iasone Medaeus heic tantum ab Hesiodo natus
dicitur, quem a Chirone facit educatum, quod et de Achille accepimus, et de ipso
Iasone, qui
secum in
urbem Iolcum deportavit. Res est omnium sermone vulgata, ut non operae pretium sit
in ea diutius morari. E Medea vero et Iasone Medaeus heic tantum ab Hesiodo natus
dicitur, quem a Chirone facit educatum, quod et de Achille accepimus, et de ipso
Iasone, qui
quem a Chirone facit educatum, quod et de Achille accepimus, et de ipso
Iasone, qui
proles Nerei etc. Psamathe Nerei
filia Phocum peperit Aeaco, Thetis Peleo Achillem, quas ego Nymphas esse arbitror
duas puellas deprehensas in aliquo fluvio sese lavantes, ibique compressas ab
Aeaco et Peleo. Quum vero prolem ediderunt, fuisse hanc in fano aliquo Neptuni aut
Nereidum delubro depositam, et verum matrum nonien occultatum. Vana tantum religio
malorum suadere potuit.
1128 Aeneam in riguis
Thetis Peleo Achillem, quas ego Nymphas esse arbitror
duas puellas deprehensas in aliquo fluvio sese lavantes, ibique compressas ab
Aeaco et Peleo. Quum vero prolem ediderunt, fuisse hanc in fano aliquo Neptuni aut
Nereidum delubro depositam, et verum matrum nonien occultatum. Vana tantum religio
malorum suadere potuit.
1128 Aeneam in riguis etc. Quod de Phoco
et Achille diximus, dicendum pariter de Aenea, cuius quum mater
aliquo Neptuni aut
Nereidum delubro depositam, et verum matrum nonien occultatum. Vana tantum religio
malorum suadere potuit.
1128 Aeneam in riguis etc. Quod de Phoco
et Achille diximus, dicendum pariter de Aenea, cuius quum mater ignoraretur
formaque csset omnibus admirationi a Venere ortus iactabatur, mendacio
antiquissimis illis temporibus frequenter ad prolem cohonestandam usurpato. Vide
inter homericos
qui littora circum
belle atque eleganter italicis versibus extulit ac luce publica donavit inter alia
sua doctissima carmina Gasto Comes Rezzonicus ille flos merus omnium Italorum,
delectae et pater eruditionis. Vtinam et Musaeum seu Herus et Leandri amores cito
nobis proferat!
1131 Gnata hyperionidae Solis etc. Vlysses
e Troia rediens per varios errores etiam apud Circem
belle atque eleganter italicis versibus extulit ac luce publica donavit inter alia
sua doctissima carmina Gasto Comes Rezzonicus ille flos merus omnium Italorum,
delectae et pater eruditionis. Vtinam et Musaeum seu Herus et Leandri amores cito
nobis proferat!
1131 Gnata hyperionidae Solis etc. Vlysses
e Troia rediens per varios errores etiam apud Circem aliquo tempore mansisse
belle atque eleganter italicis versibus extulit ac luce publica donavit inter alia
sua doctissima carmina Gasto Comes Rezzonicus ille flos merus omnium Italorum,
delectae et pater eruditionis. Vtinam et Musaeum seu Herus et Leandri amores cito
nobis proferat!
1131 Gnata hyperionidae Solis etc. Vlysses
e Troia rediens per varios errores etiam apud Circem aliquo tempore mansisse
narratur ab
1131 Gnata hyperionidae Solis etc. Vlysses
e Troia rediens per varios errores etiam apud Circem aliquo tempore mansisse
narratur ab Homero, ex qua duos per Hesiodum suscepit liberos Agrium et Latinum.
Clericus vellet legi Adrium non Agrium propter mare Adriaticum, ut nimirum
intelligatur, hos utriusque maris superi et inferi regionibus in Italia imperasse.
Animadverte tamen Hyginum non Vlyssis sed Telemachi filium Latinum
etiam apud Circem aliquo tempore mansisse
narratur ab Homero, ex qua duos per Hesiodum suscepit liberos Agrium et Latinum.
Clericus vellet legi Adrium non Agrium propter mare Adriaticum, ut nimirum
intelligatur, hos utriusque maris superi et inferi regionibus in Italia imperasse.
Animadverte tamen Hyginum non Vlyssis sed Telemachi filium Latinum facere;
Dionysium vero Halicar. eundem Latinum Herculis filium memoriae prodidisse, cuius
mater puella quaedam Hyperborea Fauno
Dionysium vero Halicar. eundem Latinum Herculis filium memoriae prodidisse, cuius
mater puella quaedam Hyperborea Fauno Aborigenum regi postea nuptum data fuit, quo
factum ut plerique Latinum Fauni non Herculis filium esse putarint, quemadmodum et
Virgilius lib. vII Aen. Sed idem lib. xII
Latini avum Solem vocat, quasi fuisset Circes filius. Ad quem locum vide Servium,
qui Virgilium in varietate historiae fatetur dicta aliquando variare. Quidam
Tiresias vaticinatus erat lib XI Odyss.
inquiens:
» post funus ab undis
» Adveniet tibi Parca ferens, quum longa senectus
HESIODI
AD LECTOREM
et Dies
(1) , quod ego carmen latinis heic tibi versibus a me expressum iterum
exhibeo, humanissime lector, commentati sunt, velim enumerare, dies profecto me
deficeret. Nam quum et Aristoteles et Xenophon et Plato, et qui eorum voce
loquitur Socrates, omnisque fere antiquitas Hesiodum semper habuerit tamquam
optimum moralis philosophiae praeceptorem; mirum sane non est, plurimos deinceps
scriptores in eo tempus
et Dies
(1) , quod ego carmen latinis heic tibi versibus a me expressum iterum
exhibeo, humanissime lector, commentati sunt, velim enumerare, dies profecto me
deficeret. Nam quum et Aristoteles et Xenophon et Plato, et qui eorum voce
loquitur Socrates, omnisque fere antiquitas Hesiodum semper habuerit tamquam
optimum moralis philosophiae praeceptorem; mirum sane non est, plurimos deinceps
scriptores in eo tempus operamque collocasse,
et Dies
(1) , quod ego carmen latinis heic tibi versibus a me expressum iterum
exhibeo, humanissime lector, commentati sunt, velim enumerare, dies profecto me
deficeret. Nam quum et Aristoteles et Xenophon et Plato, et qui eorum voce
loquitur Socrates, omnisque fere antiquitas Hesiodum semper habuerit tamquam
optimum moralis philosophiae praeceptorem; mirum sane non est, plurimos deinceps
scriptores in eo tempus operamque collocasse, ut poetae
(1) , quod ego carmen latinis heic tibi versibus a me expressum iterum
exhibeo, humanissime lector, commentati sunt, velim enumerare, dies profecto me
deficeret. Nam quum et Aristoteles et Xenophon et Plato, et qui eorum voce
loquitur Socrates, omnisque fere antiquitas Hesiodum semper habuerit tamquam
optimum moralis philosophiae praeceptorem; mirum sane non est, plurimos deinceps
scriptores in eo tempus operamque collocasse, ut poetae tanti
quod
fere omnium grammaticorum proprium est, non scriptoris tantum, quem explicandum
susceperunt, laudem famamque undequaque conquirere, verum etiam eruditionem suam
doctrinamque venditare, quam maxime cupere. Qua in re magnopere falluntur: nam et
a poetae sensu non semel longissime aberrant, et se ineptos inanisque gloriolae
plus iusto cupidos apud cordatos homines ut plurimum exhibent. Atque ego sane non
dubito, quin si ab inferis et Homerus et Hesiodus et multi alii auctores,
scriptoris tantum, quem explicandum
susceperunt, laudem famamque undequaque conquirere, verum etiam eruditionem suam
doctrinamque venditare, quam maxime cupere. Qua in re magnopere falluntur: nam et
a poetae sensu non semel longissime aberrant, et se ineptos inanisque gloriolae
plus iusto cupidos apud cordatos homines ut plurimum exhibent. Atque ego sane non
dubito, quin si ab inferis et Homerus et Hesiodus et multi alii auctores, repente
excitarentur, dicturi essent, quod Virgilium
maxime cupere. Qua in re magnopere falluntur: nam et
a poetae sensu non semel longissime aberrant, et se ineptos inanisque gloriolae
plus iusto cupidos apud cordatos homines ut plurimum exhibent. Atque ego sane non
dubito, quin si ab inferis et Homerus et Hesiodus et multi alii auctores, repente
excitarentur, dicturi essent, quod Virgilium dixisse scribit in elysiis vates ille
festivissimus Diodorus Delphicus; se quidem minus doctum, quam a Dante Aligherio
fingatur, sed multo
Qua in re magnopere falluntur: nam et
a poetae sensu non semel longissime aberrant, et se ineptos inanisque gloriolae
plus iusto cupidos apud cordatos homines ut plurimum exhibent. Atque ego sane non
dubito, quin si ab inferis et Homerus et Hesiodus et multi alii auctores, repente
excitarentur, dicturi essent, quod Virgilium dixisse scribit in elysiis vates ille
festivissimus Diodorus Delphicus; se quidem minus doctum, quam a Dante Aligherio
fingatur, sed multo sapientiorem
re magnopere falluntur: nam et
a poetae sensu non semel longissime aberrant, et se ineptos inanisque gloriolae
plus iusto cupidos apud cordatos homines ut plurimum exhibent. Atque ego sane non
dubito, quin si ab inferis et Homerus et Hesiodus et multi alii auctores, repente
excitarentur, dicturi essent, quod Virgilium dixisse scribit in elysiis vates ille
festivissimus Diodorus Delphicus; se quidem minus doctum, quam a Dante Aligherio
fingatur, sed multo sapientiorem fuisse.
Modus igitur
adhibendus est, ac ingenio temperandum. Quod quum dico, nolim quispiam credat, me
doctissimorum hominum labores industriamque, qua in explicandis illustrandisque
antiquissimorum auctorum scriptis usi sunt, vituperare. Hoc et alienum a me est et
summae esset ignorantiae ne dicam dementiae indicium. Illorum conatus curamque
singularem ego maximi facio semperque feci, ac palam dico, eos optime de omni
literarum genere meritos me existimare; lucemque maximam
adhibendus est, ac ingenio temperandum. Quod quum dico, nolim quispiam credat, me
doctissimorum hominum labores industriamque, qua in explicandis illustrandisque
antiquissimorum auctorum scriptis usi sunt, vituperare. Hoc et alienum a me est et
summae esset ignorantiae ne dicam dementiae indicium. Illorum conatus curamque
singularem ego maximi facio semperque feci, ac palam dico, eos optime de omni
literarum genere meritos me existimare; lucemque maximam antiquitati attulisse,
ignorantiae ne dicam dementiae indicium. Illorum conatus curamque
singularem ego maximi facio semperque feci, ac palam dico, eos optime de omni
literarum genere meritos me existimare; lucemque maximam antiquitati attulisse,
ultro fateri. Quare et Scaligerum et Danielem Heinsium et Clericum et Guietum et
Graevium aliosque, qui post Proclum, Tzetzem, Iohannem Diaconum ceterosque graecos
sunt Hesiodi carmina commentati, maximopere et suspicio et admiror. Quin immo
tanti eorum labores
dicam dementiae indicium. Illorum conatus curamque
singularem ego maximi facio semperque feci, ac palam dico, eos optime de omni
literarum genere meritos me existimare; lucemque maximam antiquitati attulisse,
ultro fateri. Quare et Scaligerum et Danielem Heinsium et Clericum et Guietum et
Graevium aliosque, qui post Proclum, Tzetzem, Iohannem Diaconum ceterosque graecos
sunt Hesiodi carmina commentati, maximopere et suspicio et admiror. Quin immo
tanti eorum labores duco, ut
Illorum conatus curamque
singularem ego maximi facio semperque feci, ac palam dico, eos optime de omni
literarum genere meritos me existimare; lucemque maximam antiquitati attulisse,
ultro fateri. Quare et Scaligerum et Danielem Heinsium et Clericum et Guietum et
Graevium aliosque, qui post Proclum, Tzetzem, Iohannem Diaconum ceterosque graecos
sunt Hesiodi carmina commentati, maximopere et suspicio et admiror. Quin immo
tanti eorum labores duco, ut desperaverim omnino me hac
conatus curamque
singularem ego maximi facio semperque feci, ac palam dico, eos optime de omni
literarum genere meritos me existimare; lucemque maximam antiquitati attulisse,
ultro fateri. Quare et Scaligerum et Danielem Heinsium et Clericum et Guietum et
Graevium aliosque, qui post Proclum, Tzetzem, Iohannem Diaconum ceterosque graecos
sunt Hesiodi carmina commentati, maximopere et suspicio et admiror. Quin immo
tanti eorum labores duco, ut desperaverim omnino me hac ingenii
curamque
singularem ego maximi facio semperque feci, ac palam dico, eos optime de omni
literarum genere meritos me existimare; lucemque maximam antiquitati attulisse,
ultro fateri. Quare et Scaligerum et Danielem Heinsium et Clericum et Guietum et
Graevium aliosque, qui post Proclum, Tzetzem, Iohannem Diaconum ceterosque graecos
sunt Hesiodi carmina commentati, maximopere et suspicio et admiror. Quin immo
tanti eorum labores duco, ut desperaverim omnino me hac ingenii eruditionisque
maximam antiquitati attulisse,
ultro fateri. Quare et Scaligerum et Danielem Heinsium et Clericum et Guietum et
Graevium aliosque, qui post Proclum, Tzetzem, Iohannem Diaconum ceterosque graecos
sunt Hesiodi carmina commentati, maximopere et suspicio et admiror. Quin immo
tanti eorum labores duco, ut desperaverim omnino me hac ingenii eruditionisque
tenuitate posse aliquid afferre, quod eorumdem curam effugerit: contraque fateor,
me plurimum ab iisdem in hac versione poetice
antiquitati attulisse,
ultro fateri. Quare et Scaligerum et Danielem Heinsium et Clericum et Guietum et
Graevium aliosque, qui post Proclum, Tzetzem, Iohannem Diaconum ceterosque graecos
sunt Hesiodi carmina commentati, maximopere et suspicio et admiror. Quin immo
tanti eorum labores duco, ut desperaverim omnino me hac ingenii eruditionisque
tenuitate posse aliquid afferre, quod eorumdem curam effugerit: contraque fateor,
me plurimum ab iisdem in hac versione poetice adornanda
Quin immo
tanti eorum labores duco, ut desperaverim omnino me hac ingenii eruditionisque
tenuitate posse aliquid afferre, quod eorumdem curam effugerit: contraque fateor,
me plurimum ab iisdem in hac versione poetice adornanda adiutum esse, et pleraque,
quae in adnotationes tum Theogoniae tum
Operum ac Dierum
versibus subiectas congessi, ab iisdem hausisse. In quibus tamen ita me
In quibus tamen ita me
gessi, ut quod necessarium esse ad explicanda obscuriora poetae loca arbitratus
sum, ab immensa eorum veluti sylva excerperem; reliqua omitterem, quae tantum ad
ostentandam eruditionis famam pertinere iudicavi. Sic et farragine quadam ac
ingenti doctrinae quasi pondere te, amice lector, liberavi; et ne me alienis plus
iusto ornatum coloribus, tamquam illam corniculam grex avium, tot tantorumque
virorum turba exueret, providi. Itaque et quid illa aetatum
poetae loca arbitratus
sum, ab immensa eorum veluti sylva excerperem; reliqua omitterem, quae tantum ad
ostentandam eruditionis famam pertinere iudicavi. Sic et farragine quadam ac
ingenti doctrinae quasi pondere te, amice lector, liberavi; et ne me alienis plus
iusto ornatum coloribus, tamquam illam corniculam grex avium, tot tantorumque
virorum turba exueret, providi. Itaque et quid illa aetatum quatuor sibi
succedentium descriptio facta in hoc carmine a poeta, et quid Pandora,
iudicavi. Sic et farragine quadam ac
ingenti doctrinae quasi pondere te, amice lector, liberavi; et ne me alienis plus
iusto ornatum coloribus, tamquam illam corniculam grex avium, tot tantorumque
virorum turba exueret, providi. Itaque et quid illa aetatum quatuor sibi
succedentium descriptio facta in hoc carmine a poeta, et quid Pandora, quid
Prometheus, eiusque frater Epimetheus significent, Heinsio diligentius docendam
reliqui. Item an haec sint illa Hesiodi carmina de
lector, liberavi; et ne me alienis plus
iusto ornatum coloribus, tamquam illam corniculam grex avium, tot tantorumque
virorum turba exueret, providi. Itaque et quid illa aetatum quatuor sibi
succedentium descriptio facta in hoc carmine a poeta, et quid Pandora, quid
Prometheus, eiusque frater Epimetheus significent, Heinsio diligentius docendam
reliqui. Item an haec sint illa Hesiodi carmina de agrorum cultu tot laudibus ab
antiquitate celebrata, et de quibus apud M. Tullium Cato
facta in hoc carmine a poeta, et quid Pandora, quid
Prometheus, eiusque frater Epimetheus significent, Heinsio diligentius docendam
reliqui. Item an haec sint illa Hesiodi carmina de agrorum cultu tot laudibus ab
antiquitate celebrata, et de quibus apud M. Tullium Cato querebatur, serio opinor,
nihil in iis dictum de stercoratione; perinde quasi cetera omnia ad rem rusticam
pertinentia et ab eodem singulari studio, ut ea tempora ferebant, pertractata,
continerent. An
an haec sint illa Hesiodi carmina de agrorum cultu tot laudibus ab
antiquitate celebrata, et de quibus apud M. Tullium Cato querebatur, serio opinor,
nihil in iis dictum de stercoratione; perinde quasi cetera omnia ad rem rusticam
pertinentia et ab eodem singulari studio, ut ea tempora ferebant, pertractata,
continerent. An Virgilius, quum gloriaretur sese carmen Ascraeum canere romana per
oppida, haec imitanda sibi proposuerit tantum, an et alia quaedam
Hesiodi, quae
ad rem rusticam
pertinentia et ab eodem singulari studio, ut ea tempora ferebant, pertractata,
continerent. An Virgilius, quum gloriaretur sese carmen Ascraeum canere romana per
oppida, haec imitanda sibi proposuerit tantum, an et alia quaedam
Hesiodi, quae interierint carmina, et de quibus Manilius ait; ubi ita de Hesiodo:
Quin etiam ruris cultus legesque sacravit
Militiamque soli: quod colles Bacchus amaret,
Quod foecunda Ceres
studio, ut ea tempora ferebant, pertractata,
continerent. An Virgilius, quum gloriaretur sese carmen Ascraeum canere romana per
oppida, haec imitanda sibi proposuerit tantum, an et alia quaedam
Hesiodi, quae interierint carmina, et de quibus Manilius ait; ubi ita de Hesiodo:
Quin etiam ruris cultus legesque sacravit
Militiamque soli: quod colles Bacchus amaret,
Quod foecunda Ceres campos, quod Pallas utrumque,
Atque arbusta vagis
Pallas utrumque,
Atque arbusta vagis essent quod adultera pomis;
Sylvarumque deos, sacrataque numina nymphas,
Pacis opus, magnas naturae condit in usus.
Nam ex his versibus apparet manifeste Hesiodum egisse et de arborum plantatione ac
insitione, et de soli natura tum Cereri apta tum patri Libero, et de aliis rebus
plurimis ad agrorum curam spectantibus, quae in hoc poemate, ut ad nostra tempora
pervenit, frustra quaeras. An demum Servius et
essent quod adultera pomis;
Sylvarumque deos, sacrataque numina nymphas,
Pacis opus, magnas naturae condit in usus.
Nam ex his versibus apparet manifeste Hesiodum egisse et de arborum plantatione ac
insitione, et de soli natura tum Cereri apta tum patri Libero, et de aliis rebus
plurimis ad agrorum curam spectantibus, quae in hoc poemate, ut ad nostra tempora
pervenit, frustra quaeras. An demum Servius et Scaliger, quum Hesiodi Opera ac
deos, sacrataque numina nymphas,
Pacis opus, magnas naturae condit in usus.
Nam ex his versibus apparet manifeste Hesiodum egisse et de arborum plantatione ac
insitione, et de soli natura tum Cereri apta tum patri Libero, et de aliis rebus
plurimis ad agrorum curam spectantibus, quae in hoc poemate, ut ad nostra tempora
pervenit, frustra quaeras. An demum Servius et Scaliger, quum Hesiodi Opera ac Dies cum
egisse et de arborum plantatione ac
insitione, et de soli natura tum Cereri apta tum patri Libero, et de aliis rebus
plurimis ad agrorum curam spectantibus, quae in hoc poemate, ut ad nostra tempora
pervenit, frustra quaeras. An demum Servius et Scaliger, quum Hesiodi Opera ac Dies cum Georgicorum libris Virgilii contulerunt,
iniusti fuerint in Hesiodum res inter se diversissimas conferentes, ut ei quem
adamabant maxime,
ac Dies cum Georgicorum libris Virgilii contulerunt,
iniusti fuerint in Hesiodum res inter se diversissimas conferentes, ut ei quem
adamabant maxime, victoriam facilius referrent. Certavit quidem Virgilius et cum
Hesiodo, et cum Homero et cum Theocrito; sed alia indoles graecorum, alia
scribendi ratio, alia quibus floruerunt tempora: romanus ille vates aevo vixit
augustaeo in ea urbe, quae orbem terrarum imperio complexa nihil nisi grande nisi
Georgicorum libris Virgilii contulerunt,
iniusti fuerint in Hesiodum res inter se diversissimas conferentes, ut ei quem
adamabant maxime, victoriam facilius referrent. Certavit quidem Virgilius et cum
Hesiodo, et cum Homero et cum Theocrito; sed alia indoles graecorum, alia
scribendi ratio, alia quibus floruerunt tempora: romanus ille vates aevo vixit
augustaeo in ea urbe, quae orbem terrarum imperio complexa nihil nisi grande nisi
magnificum atque
libris Virgilii contulerunt,
iniusti fuerint in Hesiodum res inter se diversissimas conferentes, ut ei quem
adamabant maxime, victoriam facilius referrent. Certavit quidem Virgilius et cum
Hesiodo, et cum Homero et cum Theocrito; sed alia indoles graecorum, alia
scribendi ratio, alia quibus floruerunt tempora: romanus ille vates aevo vixit
augustaeo in ea urbe, quae orbem terrarum imperio complexa nihil nisi grande nisi
magnificum atque exquisitum
aureum
illum nitorem, admirandas digressiones, elegantissimam varietatem georgicarum
rerum, in quibus thesauros poeticorum ornamentorum omnes musarumque delicias vates
divinus effudisse videtur, in hisce versibus desiderabit, ille certe et mecum
iniuriose aget, et Hesiodo non levem importabit calumniam. Nam et mihi illa tantum
dicenda erant, quae non a Virgilio, sed ab Hesiodo dicta sunt; et ipse Hesiodus,
quum magna ex parte in hoc opere de iustitia, de religione, de
admirandas digressiones, elegantissimam varietatem georgicarum
rerum, in quibus thesauros poeticorum ornamentorum omnes musarumque delicias vates
divinus effudisse videtur, in hisce versibus desiderabit, ille certe et mecum
iniuriose aget, et Hesiodo non levem importabit calumniam. Nam et mihi illa tantum
dicenda erant, quae non a Virgilio, sed ab Hesiodo dicta sunt; et ipse Hesiodus,
quum magna ex parte in hoc opere de iustitia, de religione, de industria, deque
rebus universis,
georgicarum
rerum, in quibus thesauros poeticorum ornamentorum omnes musarumque delicias vates
divinus effudisse videtur, in hisce versibus desiderabit, ille certe et mecum
iniuriose aget, et Hesiodo non levem importabit calumniam. Nam et mihi illa tantum
dicenda erant, quae non a Virgilio, sed ab Hesiodo dicta sunt; et ipse Hesiodus,
quum magna ex parte in hoc opere de iustitia, de religione, de industria, deque
rebus universis, quae ad vitam recte administrandam pertinent,
delicias vates
divinus effudisse videtur, in hisce versibus desiderabit, ille certe et mecum
iniuriose aget, et Hesiodo non levem importabit calumniam. Nam et mihi illa tantum
dicenda erant, quae non a Virgilio, sed ab Hesiodo dicta sunt; et ipse Hesiodus,
quum magna ex parte in hoc opere de iustitia, de religione, de industria, deque
rebus universis, quae ad vitam recte administrandam pertinent, cum fratre
disserat, quem ad laborem exhortatur, ab otioque removet, saepe styli
singulisque eum adhibet cultum, quem singularum species
requirere videatur. Alia est amoenitas florum virentiumque camporum, alia sylvarum
asperrimarumque rupium: in illis placet venustas, in his horror non displicet.
Possum tamen fere dicere, et Hesiodum habere multa, quae si diligentius
inspiciantur, nequaquam rebus a Virgilio pertractatis cedere videantur; et me ita
animum ad hanc versionem applicuisse, ut quotiescumque liceret, purissimam illam
Virgilii dictionem versuumque
alia sylvarum
asperrimarumque rupium: in illis placet venustas, in his horror non displicet.
Possum tamen fere dicere, et Hesiodum habere multa, quae si diligentius
inspiciantur, nequaquam rebus a Virgilio pertractatis cedere videantur; et me ita
animum ad hanc versionem applicuisse, ut quotiescumque liceret, purissimam illam
Virgilii dictionem versuumque numerum suavissimum imitarer, ac quasi meam ad rem
non invite transferrem. Hoc et in Homeri
a Virgilio pertractatis cedere videantur; et me ita
animum ad hanc versionem applicuisse, ut quotiescumque liceret, purissimam illam
Virgilii dictionem versuumque numerum suavissimum imitarer, ac quasi meam ad rem
non invite transferrem. Hoc et in Homeri Odyssea
conatus sum facere, et in iis carminibus, quae de Echo navique aeria
adolescens scripsi, iudicioque non meo, sed virorum doctissimorum sum confirmatus,
mei non me debere laboris
ut quotiescumque liceret, purissimam illam
Virgilii dictionem versuumque numerum suavissimum imitarer, ac quasi meam ad rem
non invite transferrem. Hoc et in Homeri Odyssea
conatus sum facere, et in iis carminibus, quae de Echo navique aeria
adolescens scripsi, iudicioque non meo, sed virorum doctissimorum sum confirmatus,
mei non me debere laboris poenitere; hoc etiam in ipsius Hesiodi operibus
vertendis me nunc effecisse puto,
manus hi mei studiorum industriaeque fructus pervenerint, idem mecum iuxta
fateantur. Iam vero nihil me attinet dicere, quam in tanta de
optimo genere iudiciorum varietate sequutus sum interpretandi rationem, quum hac
de re et alii multi luculenter loquuti sint, et ego in praelectione ad Homeri
Odysseam satis disseruerim: eam facto
potius, quam verbis cupio omnibus ostendere. Quae si tibi, erudite lector,
placebit,
fructus pervenerint, idem mecum iuxta
fateantur. Iam vero nihil me attinet dicere, quam in tanta de
optimo genere iudiciorum varietate sequutus sum interpretandi rationem, quum hac
de re et alii multi luculenter loquuti sint, et ego in praelectione ad Homeri
Odysseam satis disseruerim: eam facto
potius, quam verbis cupio omnibus ostendere. Quae si tibi, erudite lector,
placebit, iudicium a te meum probari, vehementer
potius, quam verbis cupio omnibus ostendere. Quae si tibi, erudite lector,
placebit, iudicium a te meum probari, vehementer gaudebo: sin autem non omnino
placebit, illud a te petam, ut dum habeas meliora vel a me ipso, vel potius ab
aliis et otio et ingenio et elegantia abundantioribus, hisce patienter utare,
iisdemque qualiacumque sunt, contentus fruare. Heic autem, postquam duas exhibuero
Elegias, quae in priori editione leguntur datae ad Iosephum Spergesium virum
nobilem
quam verbis cupio omnibus ostendere. Quae si tibi, erudite lector,
placebit, iudicium a te meum probari, vehementer gaudebo: sin autem non omnino
placebit, illud a te petam, ut dum habeas meliora vel a me ipso, vel potius ab
aliis et otio et ingenio et elegantia abundantioribus, hisce patienter utare,
iisdemque qualiacumque sunt, contentus fruare. Heic autem, postquam duas exhibuero
Elegias, quae in priori editione leguntur datae ad Iosephum Spergesium virum
nobilem multisque
verbis cupio omnibus ostendere. Quae si tibi, erudite lector,
placebit, iudicium a te meum probari, vehementer gaudebo: sin autem non omnino
placebit, illud a te petam, ut dum habeas meliora vel a me ipso, vel potius ab
aliis et otio et ingenio et elegantia abundantioribus, hisce patienter utare,
iisdemque qualiacumque sunt, contentus fruare. Heic autem, postquam duas exhibuero
Elegias, quae in priori editione leguntur datae ad Iosephum Spergesium virum
nobilem multisque literis
huic poemati
praepositum, quo difficile erat quidquam distinctius pressiusque conscribere,
argumentum tibi subiiciam, ut uno ferme intuitu, quid Hesiodi Opera ac Dies contineant doceantque, videre
possis et iudicare.
IOSEPHO SPERGESIO
finxerunt ingenio Charites,
Laude aliqua, ut de se fama loquatur anus.
quoque mutata veste legere diu.
omnibus aequam
ab immensa lampade qui radios,
Fraus valuit tanto in culmine compositam,
salus.
GRAECE
Poeta
alteram quam esse reprehensione dignam et vituperio ostendit, reiicit; alteram
vero ut rebus prae ferat omnibus, fratrem suum Persen monet: quod altera in
fori molestiis omne fere tempus ponit; altera autem quae honesta est et bona,
solo labore cum iustitia, quae ad vitam requiruntur, sibi comparat. Postquam
enim mentis, ut Poeta loquitur, vaferrimae (1)
Prometheus, Iovi ignem, hoc est, vitae abundantiam (sicut huc alludens
vitae comparandae
ratio, Fortunae est commissa: prudentiae autem hominum ac curae ea sibi
comparare coepit esse difficillimum. Olim ergo ante vafrum hoc Promethei
factum, omnia, quae ad vivendum erant necessaria, facile comparabantur et ad
manus erant, Saturnus enim primum omnium genus quoddam aureum fabricabat
hominum, cui sua sponte omnia suppeditabat terra. Hoc genus leni ac iucunda
morte, quum hac vita defungeretur, vitam daemonum et nomen post obitum
facile comparabantur et ad
manus erant, Saturnus enim primum omnium genus quoddam aureum fabricabat
hominum, cui sua sponte omnia suppeditabat terra. Hoc genus leni ac iucunda
morte, quum hac vita defungeretur, vitam daemonum et nomen post obitum
consequebatur. Hoc autem alterum est sequutum, quod argenteum dixerunt: quod
ut aureo in omnibus deterius, ita purius fuit quam sequentia. Iupiter ergo, hoc
est, Fatum, etiam hoc genus aufert: quod defunctum,
in omnibus deterius, ita purius fuit quam sequentia. Iupiter ergo, hoc
est, Fatum, etiam hoc genus aufert: quod defunctum, vitam eorum ducit, quos
Beatos subterrestres vocat. Ita ad tertium, aereum nimirum transit, quod
scelestum esse et impetuosum docet, qui quidem homines caede mutua et
imprudentia cecidere: caeterum nec nomen, nec ut alii certam vivendi post
obitum consequuti sunt rationem, ut qui funditus exstincti ad inferos
Iupiter ergo, hoc
est, Fatum, etiam hoc genus aufert: quod defunctum, vitam eorum ducit, quos
Beatos subterrestres vocat. Ita ad tertium, aereum nimirum transit, quod
scelestum esse et impetuosum docet, qui quidem homines caede mutua et
imprudentia cecidere: caeterum nec nomen, nec ut alii certam vivendi post
obitum consequuti sunt rationem, ut qui funditus exstincti ad inferos
sunt rationem, ut qui funditus exstincti ad inferos
descenderent. Hoc tertium iam genus, Heroes sequuntur ( ita tum
Eteoclem ac Polynicem, reliquosque qui primum et antiquissimum Thebanum bellum,
tum Agamemnona et Menelaum, reliquosque qui Troianum bellum constituerunt,
vocat ) quos Homerus describit. Quorum alii morte sublati, penitus interierunt
; alii eorum etiam nunc Beatorum insulas colunt.
descenderent. Hoc tertium iam genus, Heroes sequuntur ( ita tum
Eteoclem ac Polynicem, reliquosque qui primum et antiquissimum Thebanum bellum,
tum Agamemnona et Menelaum, reliquosque qui Troianum bellum constituerunt,
vocat ) quos Homerus describit. Quorum alii morte sublati, penitus interierunt
; alii eorum etiam nunc Beatorum insulas colunt. Hinc ferreum eiusque
iniustitiam describere
Beatorum insulas colunt. Hinc ferreum eiusque
iniustitiam describere pergit: maxime autem tangit iudices, quorum brevi ac
venusta fabella corruptelas taxat. Reliqua pars libri, iustitiae ac iniustitiae
praemia ob oculos ponit, tum et monita quaedam sapientissima Persae proponit.
Maxima ex parte autem ratio scribendi, quae praecepta continet, parum inter se
cohaeret, ita, ut soluta quasi et nihil minus quam adstricta sit oratio. Quae
subinde quoque antiquitatem
Reliqua pars libri, iustitiae ac iniustitiae
praemia ob oculos ponit, tum et monita quaedam sapientissima Persae proponit.
Maxima ex parte autem ratio scribendi, quae praecepta continet, parum inter se
cohaeret, ita, ut soluta quasi et nihil minus quam adstricta sit oratio. Quae
subinde quoque antiquitatem spirat, et non semel idem repetit; prorsusque a
scribendi ratione, qua recentiores sunt usi, qui nudas orationi sententias
inserunt, abhorret. Non raro et
quaedam sapientissima Persae proponit.
Maxima ex parte autem ratio scribendi, quae praecepta continet, parum inter se
cohaeret, ita, ut soluta quasi et nihil minus quam adstricta sit oratio. Quae
subinde quoque antiquitatem spirat, et non semel idem repetit; prorsusque a
scribendi ratione, qua recentiores sunt usi, qui nudas orationi sententias
inserunt, abhorret. Non raro et digreditur; ut videlicet taedium fratris, quod
ex admonitionibus haurire ac praeceptis
quasi et nihil minus quam adstricta sit oratio. Quae
subinde quoque antiquitatem spirat, et non semel idem repetit; prorsusque a
scribendi ratione, qua recentiores sunt usi, qui nudas orationi sententias
inserunt, abhorret. Non raro et digreditur; ut videlicet taedium fratris, quod
ex admonitionibus haurire ac praeceptis poterat, dilueret. Post haec ad
Oeconomicam transit, cuius rationem, initio ab agricultura facto, praescribit.
Tota autem haec doctrina, in
ex admonitionibus haurire ac praeceptis poterat, dilueret. Post haec ad
Oeconomicam transit, cuius rationem, initio ab agricultura facto, praescribit.
Tota autem haec doctrina, in describendo tempore ad arandum idoneo, tum delineando messis et vindemiae, et serendi, secandique ligni
tempore versatur. Praeter haec, tum eorum quae recte ac ordine geruntur,
successum et exitum tum eorum quae negliguntur, damna ac noxas ostendit. Huc
accedunt, tempestatum anni distinctiones,
haurire ac praeceptis poterat, dilueret. Post haec ad
Oeconomicam transit, cuius rationem, initio ab agricultura facto, praescribit.
Tota autem haec doctrina, in describendo tempore ad arandum idoneo, tum delineando messis et vindemiae, et serendi, secandique ligni
tempore versatur. Praeter haec, tum eorum quae recte ac ordine geruntur,
successum et exitum tum eorum quae negliguntur, damna ac noxas ostendit. Huc
accedunt, tempestatum anni distinctiones, tum quibus
Tota autem haec doctrina, in describendo tempore ad arandum idoneo, tum delineando messis et vindemiae, et serendi, secandique ligni
tempore versatur. Praeter haec, tum eorum quae recte ac ordine geruntur,
successum et exitum tum eorum quae negliguntur, damna ac noxas ostendit. Huc
accedunt, tempestatum anni distinctiones, tum quibus quaeque rebus sit idonea,
usque ad viginti et octo aut triginta et quatuor fere versus. Atque hactenus
quidem prima
Praeter haec, tum eorum quae recte ac ordine geruntur,
successum et exitum tum eorum quae negliguntur, damna ac noxas ostendit. Huc
accedunt, tempestatum anni distinctiones, tum quibus quaeque rebus sit idonea,
usque ad viginti et octo aut triginta et quatuor fere versus. Atque hactenus
quidem prima Oeconomiae pars. Caeterum quum homines, partim temporis progressu,
partim acriore lucri desiderio, non unum tantum aliquem lucrandi modum
amplecterentur, verum
tum eorum quae recte ac ordine geruntur,
successum et exitum tum eorum quae negliguntur, damna ac noxas ostendit. Huc
accedunt, tempestatum anni distinctiones, tum quibus quaeque rebus sit idonea,
usque ad viginti et octo aut triginta et quatuor fere versus. Atque hactenus
quidem prima Oeconomiae pars. Caeterum quum homines, partim temporis progressu,
partim acriore lucri desiderio, non unum tantum aliquem lucrandi modum
amplecterentur, verum omnia, quaecumque modo
occasione de natura ac
ratione maris loquitur. Ita enim tempus ad navigandum maxime idoneum, videtur
vocare. Post haec rursus in praeceptis desinit. Quum autem de debita diis
reverentia inter alia loquatur, divisionem eius subiungit; et quum initium a
genere, hoc est, deorum veneratione fecisset; ad singula, hoc est, eius species
pergit. Atque ita quidem totum Operum ac Dierum argumentum absolvitur. Quod
autem est reliquum, de bonorum, ac malorum, tum vero
Ac DIES.
Et volitant clari fama, generosaque iactant
Vers. 1
Musae, clarisonae etc. Multi omni
tempore dubitarunt, utrum Hesiodi esset hoc exordium: nam et Aristarchus et
Plutarchus et Pausanias aliique scriptores decem priores versus in vetustissimo
codice deesse affirmant. Accedit etiam, Rhapsodos alienis poematibus adsuere
consuevisse prooemia; quod et Pindarus docuit Od. II Nem.
Vers. 1
Musae, clarisonae etc. Multi omni
tempore dubitarunt, utrum Hesiodi esset hoc exordium: nam et Aristarchus et
Plutarchus et Pausanias aliique scriptores decem priores versus in vetustissimo
codice deesse affirmant. Accedit etiam, Rhapsodos alienis poematibus adsuere
consuevisse prooemia; quod et Pindarus docuit Od. II Nem. Quid igitur?
Vers. 1
Musae, clarisonae etc. Multi omni
tempore dubitarunt, utrum Hesiodi esset hoc exordium: nam et Aristarchus et
Plutarchus et Pausanias aliique scriptores decem priores versus in vetustissimo
codice deesse affirmant. Accedit etiam, Rhapsodos alienis poematibus adsuere
consuevisse prooemia; quod et Pindarus docuit Od. II Nem. Quid igitur?
Dicemusne poetam a
Hesiodi esset hoc exordium: nam et Aristarchus et
Plutarchus et Pausanias aliique scriptores decem priores versus in vetustissimo
codice deesse affirmant. Accedit etiam, Rhapsodos alienis poematibus adsuere
consuevisse prooemia; quod et Pindarus docuit Od. II Nem. Quid igitur?
Dicemusne poetam a duplici contentionum genere sine ullo exordio, contra quam
fit plerumque a graecis etiam in minimis poematibus, carmen esse auspicatum?
Mihi sane id vehementer incredibile
mutare.
Elatum, ditatque inopem, ditemque fatigat;
Pugna animi, sed enim duplex est: altera laude,
studia exacuens. molli qui lentus in umbra
studiis ardescit, et intus
Divitias vicinum inopem: data munere divum
47 Praeterea rapiens etc. An credendum
poetae? Quidni; generi hominum videlicet minime mendaci; Hesiodo in primis, qui
alio dicit in loco, se a Musis didicisse multa loqui et vera et falsa.
.... invertere hiantum etc. Apud
graecos poetas Bao/Afuff
non semper est proprie rex: habemus enim eodem in regno plures aliquando
47 Praeterea rapiens etc. An credendum
poetae? Quidni; generi hominum videlicet minime mendaci; Hesiodo in primis, qui
alio dicit in loco, se a Musis didicisse multa loqui et vera et falsa.
.... invertere hiantum etc. Apud
graecos poetas Bao/Afuff
non semper est proprie rex: habemus enim eodem in regno plures aliquando
huiusmodi
habemus enim eodem in regno plures aliquando
huiusmodi reges, quos iudices melius aut senatores dicas quam reges, quales ii,
quos apud Phaeaces Homerus extitisse memorat. Acoqotyayoi vero ab Hesiodo appellantur, quod et publice mercedis
loco dona exigebant, et privatim a litigantibus avidius accipiebant. Iustitiae
maxime contraria auri sacra fames, a qua longissime tota forensis nauo abesse
debet, ne mala fama laboret.
50
huiusmodi reges, quos iudices melius aut senatores dicas quam reges, quales ii,
quos apud Phaeaces Homerus extitisse memorat. Acoqotyayoi vero ab Hesiodo appellantur, quod et publice mercedis
loco dona exigebant, et privatim a litigantibus avidius accipiebant. Iustitiae
maxime contraria auri sacra fames, a qua longissime tota forensis nauo abesse
debet, ne mala fama laboret.
50 quanto magis utile
fama laboret.
50 quanto magis utile etc. Plato lib. v
De Rep. hoc
praeceptum avidioribus magistratibus ingessit, ut eos coerceret, et lib. iv
De Leg. idem agens de regibus
Argivorum et Messeniorum, qui rapacitate se et universam Graeciam pessum
dederant, addit: numquid illud ideo accidit, quod ignorarent, Hesiodum
De Rep. hoc
praeceptum avidioribus magistratibus ingessit, ut eos coerceret, et lib. iv
De Leg. idem agens de regibus
Argivorum et Messeniorum, qui rapacitate se et universam Graeciam pessum
dederant, addit: numquid illud ideo accidit, quod ignorarent, Hesiodum
rectissime diccre, dimidium toto saepe praestare? quandoquidem damnosum est rem
totam accipere,
Rep. hoc
praeceptum avidioribus magistratibus ingessit, ut eos coerceret, et lib. iv
De Leg. idem agens de regibus
Argivorum et Messeniorum, qui rapacitate se et universam Graeciam pessum
dederant, addit: numquid illud ideo accidit, quod ignorarent, Hesiodum
rectissime diccre, dimidium toto saepe praestare? quandoquidem damnosum est rem
totam accipere, dimidium tantum accipere mpderatum est,
salubres
deratum vero immodico et immoderato, tamquam potius peiori, antecellit etc.
Quare recte Clericus hunc locum explicans: nesciunt, inquit, satius esse iis
exiguo lucro et tenui victu esse contentos, adeoque leviora munera exigere a
civibus, quam dum nimium lucrum concupiscunt lautiusque aequo vivunt, bonis
omnibus cives spoliare: primum quia pauca exigentes et modeste viventes amorem
sibi civium
inquit, satius esse iis
exiguo lucro et tenui victu esse contentos, adeoque leviora munera exigere a
civibus, quam dum nimium lucrum concupiscunt lautiusque aequo vivunt, bonis
omnibus cives spoliare: primum quia pauca exigentes et modeste viventes amorem
sibi civium conciliant, quum odio sint secus agentes; deinde quia ex non
exhaustis civibus, nimia et subita rapacitate, lapsu temporis alia dona
accipere possunt, quae a penitus spoliatis non amplius dantur.
nimium lucrum concupiscunt lautiusque aequo vivunt, bonis
omnibus cives spoliare: primum quia pauca exigentes et modeste viventes amorem
sibi civium conciliant, quum odio sint secus agentes; deinde quia ex non
exhaustis civibus, nimia et subita rapacitate, lapsu temporis alia dona
accipere possunt, quae a penitus spoliatis non amplius dantur. Haec Clericus,
eademque confirmat exemplo Ciceronis desumpto e Verr. 11I quod vide apud
Graevium.
51
quae a penitus spoliatis non amplius dantur. Haec Clericus,
eademque confirmat exemplo Ciceronis desumpto e Verr. 11I quod vide apud
Graevium.
51 malvaeque salubres etc. In malva et
asphodelo vi
tae simplicitas a poeta commendatur. Ita et Horatius, quum exquisitas aliorum
epulas luxumque descripsisset: me, inquit, pascunt olivae, me cichorea levesque
malvae. Homerus autem mortuis
Ciceronis desumpto e Verr. 11I quod vide apud
Graevium.
51 malvaeque salubres etc. In malva et
asphodelo vi
tae simplicitas a poeta commendatur. Ita et Horatius, quum exquisitas aliorum
epulas luxumque descripsisset: me, inquit, pascunt olivae, me cichorea levesque
malvae. Homerus autem mortuis ajcpo— §e \ov Keijj.ma. tribuit, quod victu in Elisiis
Heinsius,
multaque addit ingeniose potius quam vere. Vide quae Clericus senserit
Plutarchi usus testimonio in Convivio septem
Sapient. , ubi ille, postquam dixit bonam esse ad edendum malvam et
scapum asphodeli, et versum Hesiodi protulit, statim subiicit: existimas vero
tale quid Hesiodo in mentem venisse, ac non potius eum, ut est assiduus
parsimoniae laudator, ad cibos vilissimos nos, quippe dulcissimi qui sint,
addit ingeniose potius quam vere. Vide quae Clericus senserit
Plutarchi usus testimonio in Convivio septem
Sapient. , ubi ille, postquam dixit bonam esse ad edendum malvam et
scapum asphodeli, et versum Hesiodi protulit, statim subiicit: existimas vero
tale quid Hesiodo in mentem venisse, ac non potius eum, ut est assiduus
parsimoniae laudator, ad cibos vilissimos nos, quippe dulcissimi qui sint,
voluisse adhortari?
parsimoniae laudator, ad cibos vilissimos nos, quippe dulcissimi qui sint,
voluisse adhortari?
53 Divitias vitae etc Auream nempe
illam Horatii Flacci mediocritatem, et simplicem vivendi modum dii ab hominibus
abstulerunt.
55 in annum etc. Apud Graecos
venustissime divites bi Lg iviavrov exovreg
dicuntur,, et pauperes bi hg kjjJqxv
• Hoc autem in loco monet poeta, fieri posse, ut quis vel ex unius
diei labore, vel piscando vel aliter industriam exercendo, lucri tantum
referat, quantum sit oiioso
ipso oriunda Caucasum incoluit;
3 0 dicitur ignem e caelo detulisse, quia,
metallis circa illum montem effossis, artem metalla igne excoquendi illic aut
invenit aut restituit. Confirmat haec ex Aeschylo et ex ipsa nominis magog hebraica significatione nimirum
moug vel magag, quod est liquefieri, contabescere
etc. Itaque si
quod est liquefieri, contabescere
etc. Itaque si haec vera sunt, Epimetheus erit Gog, ut recte animadvertit
Clericus; vel si mavis allegorice, erit pars inferior cupiditatum, id est, vis
animi humani inconsulta et praeceps, quae non obsequitur aliquando parti
superiori meliorique mentis et rationis sub Promethei nomine designatae.
vera sunt, Epimetheus erit Gog, ut recte animadvertit
Clericus; vel si mavis allegorice, erit pars inferior cupiditatum, id est, vis
animi humani inconsulta et praeceps, quae non obsequitur aliquando parti
superiori meliorique mentis et rationis sub Promethei nomine designatae.
rex,
69 scilicet omnes etc. Magnuni quidem
suppliciurn, ut
quis putet se tum gaudere maxime, quum prudens et sciens, queinadmodum Ioquitur
M. Tullius, in exitium ruit voluntarium.
70 sua damna sequentes etc. Pandoram
videlicet, quae
quid sit, imo potius quid
haustos telluri infundere iussit
artus curam atque ardentia vota;
Iam clarus roseos e limo virginis artus
Garbitii explicationem allegoricam huius fabulae in adnot. ad
verbum Hjpa/crrov pag. 102 editionis Hesiodi Patavinae: quae tota fere in eo
est, ut ostendat hominis fuisse primum puriorem naturam; deinde lascivia mentis
abusam ingenio et cognitionis vi degenerasse quodammodo ab illa veteri
simplicitate -> seseque effudisse ad
rerum etiam noxiarum inventionem etc.
109 spes una relicta etc. Ideo
flrtasse, ut vel esset aliquo in malis levamento, vel eadem freti homines
facilius darent se vitiis: magna enim et malorum medela et vitiorum illecebra
spes est. Illud Lini, apud Iamblichum de Vita Pythagorae, notum:
EWfffScW %fi TtLlT, £7T£<
OUK t<jf Ouhh
109 spes una relicta etc. Ideo
flrtasse, ut vel esset aliquo in malis levamento, vel eadem freti homines
facilius darent se vitiis: magna enim et malorum medela et vitiorum illecebra
spes est. Illud Lini, apud Iamblichum de Vita Pythagorae, notum:
EWfffScW %fi TtLlT, £7T£<
OUK t<jf Ouhh
mala cetera sese etc. Hinc illa
Horatii: post ignem
aetheria domo subductum macies et nova febrium
terris incubuit cohors etc
123 Vt simul exorti etc. Non supremum
quidem numen illud, quod et primum et aeternum et potentissimum extitisse
domo subductum macies et nova febrium
terris incubuit cohors etc
123 Vt simul exorti etc. Non supremum
quidem numen illud, quod et primum et aeternum et potentissimum extitisse ante
omnem rerum naturam veteres multi et philosophi et poetae fatebantur; sed
domo subductum macies et nova febrium
terris incubuit cohors etc
123 Vt simul exorti etc. Non supremum
quidem numen illud, quod et primum et aeternum et potentissimum extitisse ante
omnem rerum naturam veteres multi et philosophi et poetae fatebantur; sed
domo subductum macies et nova febrium
terris incubuit cohors etc
123 Vt simul exorti etc. Non supremum
quidem numen illud, quod et primum et aeternum et potentissimum extitisse ante
omnem rerum naturam veteres multi et philosophi et poetae fatebantur; sed
etc
123 Vt simul exorti etc. Non supremum
quidem numen illud, quod et primum et aeternum et potentissimum extitisse ante
omnem rerum naturam veteres multi et philosophi et poetae fatebantur; sed
123 Vt simul exorti etc. Non supremum
quidem numen illud, quod et primum et aeternum et potentissimum extitisse ante
omnem rerum naturam veteres multi et philosophi et poetae fatebantur; sed
aetate: qui homines in hac vixerunt, post mortem dii facti sunt aut quidam
benefici genii, illisque cura demandata homines custodiendi, iudiciisque
praesidendi, quod regium est. Quid vero de illa aetatum divisione, quae fertur
et a Sybilla facta, dicendum? Quaecumque ea sit, nihil profecto habet commune
cum hac hesiodia. Vide Fabricium in Graec.
Bibl. lib. I cap. 30.
Iupiter esse deos voluit, terramque benignos
ad vitia prolaberentur, quemadmodum contendit Heinsius?
an potius quod ob ingenii stupiditatem, quamvis aetate iam grandes, nihilominus
pueri tunc homines videri possent? Haec mihi verisimilior videtur explicatio,
quum praesertim et in proverbium abierit Puer
centum annorum de homine dici solitum, qui tardius consilii
maturitatem est assequutus. Ceterum huius etiam aetatis homines post mortem
etsi secundum, tamen sunt
Numina, non aris imponere sacra volebant,
debetur honos huic nempe secundus.
Ditis sine nomine. namque,
aliud fecit quartum Saturnius auctor
Thebanum Troianumque bellum gesserunt. His
ab Hesiodo sedes laetissima in beatorum insulis tribuitur. Vide Homerum in
iv Odyss. libro, ubi Menelaus
Telemacho Protei vaticinium narrat, et Lucianum lib. II Hist. Ver.
193 ....... capras armentaque propter
etc. In his antiquissimorum hominum divitias fuisse, nemini
iam senes.
210 tamen his quoque finem etc. Hincne
illa Virgilii in Salonini genethliaco? Vltima
cumaei venit iam carminis aetas, et quae sequuntur. Certe et carmen
cumaeum esse Hesiodi potest, cuius pater e Cuma, et ex hac aetatum continua
mutatione heic a poeta descripta versibus Virgilii multa lux affulget, qui, hac
adhibita veluti clave, recte omnes
210 tamen his quoque finem etc. Hincne
illa Virgilii in Salonini genethliaco? Vltima
cumaei venit iam carminis aetas, et quae sequuntur. Certe et carmen
cumaeum esse Hesiodi potest, cuius pater e Cuma, et ex hac aetatum continua
mutatione heic a poeta descripta versibus Virgilii multa lux affulget, qui, hac
adhibita veluti clave, recte omnes explicantur. Saecula enim mala,
Hincne
illa Virgilii in Salonini genethliaco? Vltima
cumaei venit iam carminis aetas, et quae sequuntur. Certe et carmen
cumaeum esse Hesiodi potest, cuius pater e Cuma, et ex hac aetatum continua
mutatione heic a poeta descripta versibus Virgilii multa lux affulget, qui, hac
adhibita veluti clave, recte omnes explicantur. Saecula enim mala, perpetua
temporum vicissitudine, per nostrum poetam paullatim
paullatim ad bona atque adeo optima
regrediuntur, quod futurum in Salonini ortu, vel eius
fratri dilectus erit iam frater ut olim.
de quo non satis noto disseritur in illa ecloga, Virgilius
auguratur.
229 Tum demum ad caelum etc. Recte
quidem: nam in tanta morum perversitate ac omnium flagitiorum colluvie et
impunitate qui locus esse poterat Pudori ac Nemesi? Videtur autem mihi poeta
quum haec scriberet, atra bile vehementer laborasse. Tum temporis fortasse
aliquam acceperat iniuriam, quam ulcisci volens generatim in saeculi, quo
improbitatem invectus est.
invectus est.
vobis, quamquam ipsi pectora stulta
homini damnosa, nec ipsam
239 Quid strepis o frustra etc.
Notissima haec fabella, qua docemur ius fortioris validissimum esse; et qui in
alterius est potestate, si iniuste puniatur, dolendum illi quidem, sed ferendum
tamen: potentiori enim resistere, insanum est. Ceterum ii etiam, qui praesunt,
quales non esse debent, ex eadem fabella discant.
placeat, rectissima iura
254 an Horcus non subito etc. O"^x,og heic diversus et
a Plutone et a iureiurando: nomen proprium est numinis, quod Hesiodus fingit
religioni iudiciorum praesse. De eodem etiam in Theog. v. 231 et inferius hoc ipso in
Opere. Dicitur autem
O"^x,og heic diversus et
a Plutone et a iureiurando: nomen proprium est numinis, quod Hesiodus fingit
religioni iudiciorum praesse. De eodem etiam in Theog. v. 231 et inferius hoc ipso in
Opere. Dicitur autem sequi prava
iudicia, ut periuros iudices plectat. Sed in oraculo Pythiae, quod est in lib.
vl Herodoti, Orci seu iurisiurandi filius dicitur sine
periuros iudices plectat. Sed in oraculo Pythiae, quod est in lib.
vl Herodoti, Orci seu iurisiurandi filius dicitur sine nomine, neque ei adesse
manus, neque pedes; celeriter tamen consequi, donec corripiens universam perdat
sobolem, et domum totam.
258 quae moesta sequens etc.
Quemadmodum Horcus,
sic et Iustitia, afHicta quamvis et laesa ab iniustis hominibus, scelestos
insequitur,
neque pedes; celeriter tamen consequi, donec corripiens universam perdat
sobolem, et domum totam.
258 quae moesta sequens etc.
Quemadmodum Horcus,
sic et Iustitia, afHicta quamvis et laesa ab iniustis hominibus, scelestos
insequitur, nec improbis parcit minitari.
262 Tellus illa mihi etc. Elegantissima
felicissimae regionis
consequi, donec corripiens universam perdat
sobolem, et domum totam.
258 quae moesta sequens etc.
Quemadmodum Horcus,
sic et Iustitia, afHicta quamvis et laesa ab iniustis hominibus, scelestos
insequitur, nec improbis parcit minitari.
262 Tellus illa mihi etc. Elegantissima
felicissimae regionis descriptio, in qua omnibus recte
Elegantissima
felicissimae regionis descriptio, in qua omnibus recte administratur iustitia.
Elucet heic nativa quaedam venustas cum mira naturae simplicitate coniuncta
graecorum poetarum omnino propria. Quid illa quercu glandifera et api
graecorum poetarum omnino propria. Quid illa quercu glandifera et api
Arva suum large dant fructum; in montibus altis
secant, fructus sat cuique est divitis agri.
sumfnum est in homines imperium, ab iniustitia deterreat, eis
recte poeta deorum praesentium timorem insinuat. Itaque ni velint sponte, quae
sua cuique tribuere, faciant id saltem eorumdem reverentia, qui vident,
quaecumque fiunt, et regum etiam culpas facile ulciscuntur, quippe optime
Horatius dixit: reges in ipsos impcrium est
Iovis.
297 Ter dccUs
Postquam terras
reliquit, in caelo Iovi assidet, eumque admonet, ut poenas praemiaque hominibus
tribuat pro cuiusque merito.
313 Omnia dispiciens etc Hunc et
sequentes sex versus, teste Proclo, expungit Plutarchus; et re quidem vera quid
sibi velint, non satis liquet. Respicit fortasse poeta ad iniurias, quae sibi a
fratre per iudices parabantur.
315......
assidet, eumque admonet, ut poenas praemiaque hominibus
tribuat pro cuiusque merito.
313 Omnia dispiciens etc Hunc et
sequentes sex versus, teste Proclo, expungit Plutarchus; et re quidem vera quid
sibi velint, non satis liquet. Respicit fortasse poeta ad iniurias, quae sibi a
fratre per iudices parabantur.
315...... non ego iustus etc. Sane
damnare Hesiodum. Heic, ni fallor, non aliud poeta vult significare, nisi
quod
id sinet ira Tonantis
tuo infandos ausus fuge semper, et ultro
tuo infandos etc. Fuge
nimirum utilitatem, quam sine vi ac iniuria consequi nequeas; illam tantum
sequere, quae a iustitia venit. Nihil enim homine indignius, quam in aliorum
perniciem opibus et facultate abuti.
324 Imposuit legem etc. Quum homini
datum sit ab auctore naturae quid aequum quid iniquum sit, dignoscere, debet
quisque non quantum possit, sed quantum illi
ab auctore naturae quid aequum quid iniquum sit, dignoscere, debet
quisque non quantum possit, sed quantum illi iure liceat, in rebus attendere.
Belluarum est utpote rationis expertium tantum ad vires respicere. Quid heic
Hobbesius, et Machiavellius? Ridebunt profecto, et ad exempla, quae non raro
acciderunt, provocabunt.
iniquum sit, dignoscere, debet
quisque non quantum possit, sed quantum illi iure liceat, in rebus attendere.
Belluarum est utpote rationis expertium tantum ad vires respicere. Quid heic
Hobbesius, et Machiavellius? Ridebunt profecto, et ad exempla, quae non raro
acciderunt, provocabunt.
Progenies iusti tardo praestantior aevo.
Difficilis, facili deducit tramite gressus.
apibus, multo quae parta labore,
percepimus,
nostro excitantur exemplo ad exercendam industriam, ut et ipsi tandem ditescant
remque augeant
» Labor omnia vincit
» Improbus, et duris urgens in rebus egestas. 368 JEr virtus comitatur opes etc. Hoc certe
philosophiae contrarium; nihil enim adiumenti opes ad virtutem afterunt, nisi
forte boc loco virtus animi quamdam
tibi numine, tuque
habebatur hospitii violatio.
tuis habitat qui proxima. namque repente
Haud sine te fallant avidum mala lucra: potitus
dictum tribuendum est?
407.... namque repente etc. Qui haec
negat, nae ille parum in ea, quae accidere quotidie videmus, intendit mentis
aciem. Vera item et sapientiae plena, quae de mutuo, de largitionibus, de
liberalitate, de parsimonia, de re augenda conservandaque, deque ceteris ad
vitam recte in hominum societate administrandam pertinentibus heic a poeta
congeruntur.
dat quisque, negatque neganti.
ac studio tibi multo saepe putandum.
Vnigena, ac tutae custos penetralia sedis
omnes: ita rerum copia crescet.
quibus fidere quam sit
periculosum, utinam quamplurimi nescirent.
457 natumque relinquas etc. Videtur hic
Proclo versus reiiciendus, Heinsio transponendus, Guieto emendandus, et pro
ere qay legendum ccracXov nempe tenerum. Ego nil ausim
mutare, suspicorque heic Hesiodum voluisse dicere, ex senis esse felicitate, ut
non solum
Sed ad Pleiadum ortum veniamus. Petavius Var.
Dissert. lib. il cap. ix Pleiadum ortum heliacum, de quo tantum heic
sermo, factum esse docet Hesiodi saeculo in i° gradu Tauri, et incidere
circa 11 Maii diem, quod tempus solet esse circiter initium messis in Graecia.
Hae vero septem Atlantis filiae idest Maia, Electra, Taygeta, Asterope,
Merope, Alcyone et Celaeno. Diod. Sic. lib. 11I.
factum esse docet Hesiodi saeculo in i° gradu Tauri, et incidere
circa 11 Maii diem, quod tempus solet esse circiter initium messis in Graecia.
Hae vero septem Atlantis filiae idest Maia, Electra, Taygeta, Asterope,
Merope, Alcyone et Celaeno. Diod. Sic. lib. 11I.
466 ubi vero rutilantia etc. Non est
abs re, ea heic fu
sius exscribere quae idem Dion. Petavius habet
» Ante tibi eoae Atlantides
abscondantur, » Gnossiaque ardentis decedat stella coronae, » Debita
quam sulcis committas semina etc. Ex qua cl. Petavii doctrina et ex iis quae
idem contra Salmasium disputat lib. vil infert Clericus: in verbis Hesiodi
fieri mentionem unius ortus heliaci Pleiadum, et duplicis earum occasus. Ortus
tempus referendum esse ad 11 Maii. Priorem occasum, qui arationis
coronae, » Debita
quam sulcis committas semina etc. Ex qua cl. Petavii doctrina et ex iis quae
idem contra Salmasium disputat lib. vil infert Clericus: in verbis Hesiodi
fieri mentionem unius ortus heliaci Pleiadum, et duplicis earum occasus. Ortus
tempus referendum esse ad 11 Maii. Priorem occasum, qui arationis tempus
indicabat, fuisse cosmicum, cum oriente Sole una cum Scorpio, in quo est,
Pleiades in Tauro sitae horizontem ex adverso subeunt.
Sole una cum Scorpio, in quo est,
Pleiades in Tauro sitae horizontem ex adverso subeunt. Quod circa initium
Novembris factum tempore Hesiodi. Posteriorem vero occasum obscurius indicari,
esseque heliacum occasum, qui fiebat 3 Aprilis, et post quem in radiis
solaribus per quadraginta dies latebant Pleiades. Ita vero, dicit, loquutum
esse Hesiodum,
annum
quasi confunderet utruraque illum occasum: benignius tamen eius verba esse
explicanda, quum et poeta esset, et non ignoraret, quantum sit tempus arationem
inter et messem.
4,69 Noctibus occultant sesc etc. Docet
Scaliger, astrologos veteres ft&nv
riXicczyv occasum solarem dixisse, quando
avaroXriv 'r\Kia,Kr)v
• Hoc autem intervallum esse iuxta eosdem astrologos quindecim
graduum seu totidem circiter dierum. Heic autem per Hesiodum non quindecim, sed
viginti dierum est occultatio, et totidem emersio.
470... circumvolventibus annum etc.
Principium anni hesiodaei videtur intra hos quadraginta dies collocandum, et
referendum fortasse ad initium Tauri, a quo et
quindecim, sed
viginti dierum est occultatio, et totidem emersio.
470... circumvolventibus annum etc.
Principium anni hesiodaei videtur intra hos quadraginta dies collocandum, et
referendum fortasse ad initium Tauri, a quo et Virgilius annum auspicatur, quum
dicit:
» Candidus auratis aperit cum
cornibus annum
et totidem emersio.
470... circumvolventibus annum etc.
Principium anni hesiodaei videtur intra hos quadraginta dies collocandum, et
referendum fortasse ad initium Tauri, a quo et Virgilius annum auspicatur, quum
dicit:
» Candidus auratis aperit cum
cornibus annum <
Candidus auratis aperit cum
cornibus annum <
» Taurus etc.
Per Scaligerum vero annus Thebanus tempore Hesiodi erat idem cum Delphico, et
idem principium habebat a mense, qui incidebat in Geminos, Athenisque dicebatur
Thargelion vere iam adulto. Haec ex
Graevii adnotationibus. Si plura desideras vide Petavium in libris
qui incidebat in Geminos, Athenisque dicebatur
Thargelion vere iam adulto. Haec ex
Graevii adnotationibus. Si plura desideras vide Petavium in libris Variar. Dissert. , et Corsinium in Fast. Attic. etc. Ceterum quanta fuerit
Hesiodi astronomica scientia videre est in Hisu Astron. anti quae Baillyi, qui eumdem et Homero hac in re
Dissert. , et Corsinium in Fast. Attic. etc. Ceterum quanta fuerit
Hesiodi astronomica scientia videre est in Hisu Astron. anti quae Baillyi, qui eumdem et Homero hac in re
praefert, et summis laudibus eius peritiam extollit, ut etiam non dubitet
eiusdem auctoritate Atlanticae cjiiusdam nationis astronomiae peritissimae
interitum, quae antiquissimis tcmporibus floruerit,
in Fast. Attic. etc. Ceterum quanta fuerit
Hesiodi astronomica scientia videre est in Hisu Astron. anti quae Baillyi, qui eumdem et Homero hac in re
praefert, et summis laudibus eius peritiam extollit, ut etiam non dubitet
eiusdem auctoritate Atlanticae cjiiusdam nationis astronomiae peritissimae
interitum, quae antiquissimis tcmporibus floruerit, confirmare.
iuvet assiduo terram exercere labore,
ara, sere nudus; hyems ignava colono
etc. quod praeceptum in utroque poeta, eo intelligendum sensu, non ut
agricolae omnino nudi labores huiusmodi aggrediantur, sed ut leviter de more
vestiti et arationem ante frigus exerceant, et messem colligant aestate iam
coepta, et ipsam sationem maturius quam fieri possit, conficiant in
autumno.
482 Vidi te venisse etc. Patet ex
hyems ignava colono
etc. quod praeceptum in utroque poeta, eo intelligendum sensu, non ut
agricolae omnino nudi labores huiusmodi aggrediantur, sed ut leviter de more
vestiti et arationem ante frigus exerceant, et messem colligant aestate iam
coepta, et ipsam sationem maturius quam fieri possit, conficiant in
autumno.
482 Vidi te venisse etc. Patet ex hoc
versu
quod praeceptum in utroque poeta, eo intelligendum sensu, non ut
agricolae omnino nudi labores huiusmodi aggrediantur, sed ut leviter de more
vestiti et arationem ante frigus exerceant, et messem colligant aestate iam
coepta, et ipsam sationem maturius quam fieri possit, conficiant in
autumno.
482 Vidi te venisse etc. Patet ex hoc
versu Persen auxilio fratris saepe indiguisse, quamvis et patris
coepta, et ipsam sationem maturius quam fieri possit, conficiant in
autumno.
482 Vidi te venisse etc. Patet ex hoc
versu Persen auxilio fratris saepe indiguisse, quamvis et patris haereditatem
acceperit, et maiorem tulerit bonorum partem vel rapina vel iudicum etiam
sententia, quos sibi malis artibus conciliare studebat. Quid Hesiodus? Dabatne
petenti? dabat enim vero; sed amplius negat se daturum non
possit, conficiant in
autumno.
482 Vidi te venisse etc. Patet ex hoc
versu Persen auxilio fratris saepe indiguisse, quamvis et patris haereditatem
acceperit, et maiorem tulerit bonorum partem vel rapina vel iudicum etiam
sententia, quos sibi malis artibus conciliare studebat. Quid Hesiodus? Dabatne
petenti? dabat enim vero; sed amplius negat se daturum non avaritiae caussa,
sed ne fratris
boves ducat etc. Multa
interpretes in has voces Kr/jr^ ov yctjjJrriVt
quae vide in Graevii editione. Mihi ancilla est innupta. Boves vero dixi
vaccas: est enim bos hic et haec. Eas porro ancillae sequebantur; cura autem
taurorum praecipue ad viros pertinebat.
501 Crastina lux fallit etc. Praeclara
certe sententia, quae si recte ab hominibus
taurorum praecipue ad viros pertinebat.
501 Crastina lux fallit etc. Praeclara
certe sententia, quae si recte ab hominibus servetur, maximarum rerum esse fons
et origo solet. Si quis vero mihi irasci voluerit, quod Hesiodi vocem lq f ev vrifyiv 1 quae seu in perendinum
seu in extremum mensis seu in aliud quidquam potius debuisset efferri, ego in
horas inque dies verterim
quae seu in perendinum
seu in extremum mensis seu in aliud quidquam potius debuisset efferri, ego in
horas inque dies verterim poetice usus hac circumloquutione, is certe mecum
iniuste aget. Etsi enim non vocem, in qua haerent et Harpocration et Hesychius
et Proclus aliique Grammatici; vim tamen vocis, ut M. Tul
in perendinum
seu in extremum mensis seu in aliud quidquam potius debuisset efferri, ego in
horas inque dies verterim poetice usus hac circumloquutione, is certe mecum
iniuste aget. Etsi enim non vocem, in qua haerent et Harpocration et Hesychius
et Proclus aliique Grammatici; vim tamen vocis, ut M. Tul
seu in extremum mensis seu in aliud quidquam potius debuisset efferri, ego in
horas inque dies verterim poetice usus hac circumloquutione, is certe mecum
iniuste aget. Etsi enim non vocem, in qua haerent et Harpocration et Hesychius
et Proclus aliique Grammatici; vim tamen vocis, ut M. Tul
vim tamen vocis, ut M. Tul
appropinquante hominum corpora firmiora sunt quam aestate; quod a continuo
sudore relaxantur fibrae extenuaturque vis.
511 Sidus inardcscit solis etc. Etiam
Guieto et aliis ^el^ioq a,arrtq hoc
loco idem ac sol. Non ignorabat porro Hesiodus iis post aestivum solstitium,
qui sunt cis aequatorem, minorem esse arcum diurnum solis; iis autem qui trans
aequatorem
domi etc. Duplex aratri
genus: alterum ccuroyuov di—
cebant Graeci idest nativum non compositum; alterum dicebant 7rr)x,T0V scilicet non simplex et ex uno
ligno factum, sed compositum et compactum ex pluribus. Vide utriusque formam,
ut et aliorum instrumentorum quae superius nominata sunt, in editione Hesiodi
Graeviana.
genus: alterum ccuroyuov di—
cebant Graeci idest nativum non compositum; alterum dicebant 7rr)x,T0V scilicet non simplex et ex uno
ligno factum, sed compositum et compactum ex pluribus. Vide utriusque formam,
ut et aliorum instrumentorum quae superius nominata sunt, in editione Hesiodi
Graeviana.
di—
cebant Graeci idest nativum non compositum; alterum dicebant 7rr)x,T0V scilicet non simplex et ex uno
ligno factum, sed compositum et compactum ex pluribus. Vide utriusque formam,
ut et aliorum instrumentorum quae superius nominata sunt, in editione Hesiodi
Graeviana.
vero
corporis ac pellis firmitatem circa nonum^ quod 7-0 ^vva^rai significare videtur.
543 Quadrifidae octono etc. Panes apud
Graecos et Romanos, quemadmodum etiam hodie fit multis in locis, variis
incisuris signari solitos constat. Athenaeus lib. 11I cap. xxix, ut observat
vertitque Clericus, haec habet: Blomilios vocari dicit (Philemon) panes
incisuris
exercitationibus.
558 Tunc instans camuros etc. E C 'A/Ka<;> ait Guietus, idest boves curvis
seu reflexis cornibus. Ita Virgilius, et
camuris hirtae sub comibus aures etc.; ad quem versum Philargyrus:
Camuri boum sunt, qui conversa introrsum cornua habent: quibus contrarii
Patuli, qui
terram spectant. His contrarii
Licini, qui sursum versum cornua habent. Eadem ferme docet et Servius.
559 non ardua dictu etc. Simplicissima
quidem sententia, sed verissima et ab ipsa natura usuque rerum desumpta; quo
loquendi venustissimo genere quanto antiquiores sunt, tanto delectantur magis
poetae.
striam seu bonum ordinem; ■/.xy.o%rr)]J.oauvY]V inscitiam seu malum ordinem. Guieto enim
est eu^rs^oauvt) ro xxXcog Xum&eScu v.xi
OLy.ovojj.eiv rx kxurou * et contra; quod certe potissimum in
industria situm est, ac contrarium in inscitia seu mavis temeritate. Hanc mihi
sane dabit veniam Graevius.
Quasque olim in vacuis sublimis aranea telas
si devexo etc. Hoc est circa
brumam: nam ut Salmasius animadvertit pag. 517. Exerc. Plin. legitimum sementis tempus
praecipue triticeae, de qua ferme sola loquitur Hesiodus, in Africa et Graecia
omni erat ab occasu Vergiliarum usque ad Solstitium hibernum ita, ut quae in
ipso occasu incipiebat meliorque satio habebatur, festinata diceretur; quae
circa brumam deteriorque, serotina.
599
triduanae beneficio, ait
Guietus, sera aratio tempestivae aequalis fuerit.
plena pigris loca quaerere, ferrum
colloquentibus. Porro verum illud Columellae, homines nihil agendo, male agere
discunt.
626 tenuatis cernere palmis etc Id
famelici indicium; et Aristoteles docet in Problematis , famelicis superiora arescere, inferiora tumescere.
compositam subter, trepidantque rigentes
teneram florenti aetate puellam
gelidis caecoque latentia in antro.
Hesiodus
absolute dicit avoareog, nimirum 0-noXvTtovq , ut infra etiam <pe%eoi&oq, scilicet 0 y.o-)(Kia,q, et alia similiter. Plinius
autem lib. ix cap. xix auctor est, polypo esse proprium, ut fame laborans sibi
pedes arrodat: qua re maxima hyemis saevitia notatur.
662 Aethiopum supra
lateque specus latebrasque requirunt
pluit, aut borea nubes turbante flat idem.
fuisse Laertem inventum ab Vlysse
in praedio res rusticas exercentem, postquam interfectis procis ille heros se
ad patrem contulit ex urbe profugiens.
686 diffusus et aer etc. Aeris voce
nebulam illam intelligit Hesiodus, quae frigidissima iuxta lacus, roremque in
terram demittit. Ceterum post nebulas plerumque aut solet pluere, aut
flare.
696
700 noctesque diesque aequato etc.
Obscurus Guieto locus, quem ita interpretatur: cibos praebe ad mensuram
laboris diurni et quietis nocturnae ita, ut per totum annum dies et noctes
aequentur; hoc est, labori dierum alimenta debita quietique noctium
respondeant. Nullane heic de aequinoctio verno esse possit suspicio?
705
700 noctesque diesque aequato etc.
Obscurus Guieto locus, quem ita interpretatur: cibos praebe ad mensuram
laboris diurni et quietis nocturnae ita, ut per totum annum dies et noctes
aequentur; hoc est, labori dierum alimenta debita quietique noctium
respondeant. Nullane heic de aequinoctio verno esse possit suspicio?
705 Arcturus honestum
luminis
refractionem. Ricciolius autem quum supputasset tempus, quo id contingere
debuit, invenit fuisse circa annum ante Ch. n. 953. Vide Freretium etiam in
Defens. Chron. pag. 479 et seq.
ex quo colligere poteris omnes stellarum observationes, quae hoc in carmine
nominantur, in tempus, quo Hesiodus vixit, perbelle quadrare.
707 Pandionis ales etc.
primo sub lumine, ne bona curae
simul e campis scolymos se floridus effert,
arguta canit sub ramis dulce cicada
vox graeca est, quae nomen
in Latio non habet; ideo scolymus
latine sua voce vocandus est, non carduus , ut faciunt vulgo apud Theophrastum et Dioscoridem.
Graeci omnes non solum Paullus et Aetius, verum etiam Dioscorides ipse
x/va^av et Gkq
in Latio non habet; ideo scolymus
latine sua voce vocandus est, non carduus , ut faciunt vulgo apud Theophrastum et Dioscoridem.
Graeci omnes non solum Paullus et Aetius, verum etiam Dioscorides ipse
x/va^av et Gkq
Kujxov separant. Atqui certum est jc/ya^av Graecis dici, quem
latine sua voce vocandus est, non carduus , ut faciunt vulgo apud Theophrastum et Dioscoridem.
Graeci omnes non solum Paullus et Aetius, verum etiam Dioscorides ipse
x/va^av et Gkq
Kujxov separant. Atqui certum est jc/ya^av Graecis dici, quem
Latini vocant
vocant carduum , Siculi K&ktov
• Scolymus Graeciae
notissimus, unde illud Hesiodi etc. et ex eo Aristotelis Stti
Gkoxujaw
• Hoc florente mulieres libidinis avidissimae.
Stti
Gkoxujaw
• Hoc florente mulieres libidinis avidissimae. Scolymum in cibos Oriens et Graecia
receperat. Plinius lib. xxil cap. xxil. Scolymum quoque in cibos re cipit Oriens etc et alio nomine Limoniam appellavit. Frutex est numquam
Hoc florente mulieres libidinis avidissimae. Scolymum in cibos Oriens et Graecia
receperat. Plinius lib. xxil cap. xxil. Scolymum quoque in cibos re cipit Oriens etc et alio nomine Limoniam appellavit. Frutex est numquam
cubitali altior cristisque foliorum ac radice nigra sed dulci. Eratostheni
quoque laudata in pauperis caena. Edulis est potissimum radix, sed et herba
et alio nomine Limoniam appellavit. Frutex est numquam
cubitali altior cristisque foliorum ac radice nigra sed dulci. Eratostheni
quoque laudata in pauperis caena. Edulis est potissimum radix, sed et herba
adhuc tenella etc. Itaque per hunc fruticem et cicadae cantum aestatem
denotat Hesiodus, ut et Aristoteles in Problematis ad hunc ipsum respiciens poetae locum.
Frutex est numquam
cubitali altior cristisque foliorum ac radice nigra sed dulci. Eratostheni
quoque laudata in pauperis caena. Edulis est potissimum radix, sed et herba
adhuc tenella etc. Itaque per hunc fruticem et cicadae cantum aestatem
denotat Hesiodus, ut et Aristoteles in Problematis ad hunc ipsum respiciens poetae locum.
ac radice nigra sed dulci. Eratostheni
quoque laudata in pauperis caena. Edulis est potissimum radix, sed et herba
adhuc tenella etc. Itaque per hunc fruticem et cicadae cantum aestatem
denotat Hesiodus, ut et Aristoteles in Problematis ad hunc ipsum respiciens poetae locum.
ubere natis
730 et Biblina vina etc. Byblinum
vinum, inquit Sca
liger, cuius meminit Festus et Theocritus, est vinum, cuius vitis delata
erat ex urbe Syriae Byblo, ut Romae Nitiobrix. Sed tanti viri pace ego
edoctus a Luca Holstenio ad vocem B/j3a/v>ji quam Steph. Byzantius docet fuisse nomen
» Inebrieris etc
Epicharmus a quibusdam biblinis montibus vocatum ait. Armenides vero tradit
Thraciae partem vocatam esse Bibliam, <juam Tisaram et Oesymam dicunt.
Thracia quidem ob vini, quod fert praestantiam et vicina ei omnia loca,
admirationi fuit: Naves ex Lemno aderant
vinum vehentes etc. Hippias Rheginus,
etc
Epicharmus a quibusdam biblinis montibus vocatum ait. Armenides vero tradit
Thraciae partem vocatam esse Bibliam, <juam Tisaram et Oesymam dicunt.
Thracia quidem ob vini, quod fert praestantiam et vicina ei omnia loca,
admirationi fuit: Naves ex Lemno aderant
vinum vehentes etc. Hippias Rheginus, quam vitem tortuosam
vocabant, Biblinam dictam fuisse ait, eamque
vocabant, Biblinam dictam fuisse ait, eamque argivum Pollin, qui regnavit
Syracusis, primum ex Italia Syracusas invexisse. Quamobrera quod dulce vinum
Siculi nuncupant, Biblinum fuerit. Haec Holstenius ex Athenaeo, quae et
Clericus exscripsit, et multis aliis confirmavit. Tantum insuper hoc
animadvertendum, ex versibus Philini rationem etiam patere, propter quam
Hesiodus hoc vinum aestate bibendum admonet, quod tenue esset, nec facile
dictam fuisse ait, eamque argivum Pollin, qui regnavit
Syracusis, primum ex Italia Syracusas invexisse. Quamobrera quod dulce vinum
Siculi nuncupant, Biblinum fuerit. Haec Holstenius ex Athenaeo, quae et
Clericus exscripsit, et multis aliis confirmavit. Tantum insuper hoc
animadvertendum, ex versibus Philini rationem etiam patere, propter quam
Hesiodus hoc vinum aestate bibendum admonet, quod tenue esset, nec facile
inebriaret. Ceterum erunt, qui
aestate praeferant, quod
discutere ad medicos pertinet, utrum expediat.
pro aestate iam inclinata su
mere, diebus aliquot a confecto Solstitio. In laterculo Petaviano lucida
pedis Orionis heliacum ortum facit Carcinonis xvnl Iulii xil. Sed addit,
Theophrasti aevo et Athenis maturius id factum esse. alia etiam si velis ex
doctrina Petavii, ipsum adito.
742 perfiataque mollibus auris etc.
Et Varro et Colu
Theophrasti aevo et Athenis maturius id factum esse. alia etiam si velis ex
doctrina Petavii, ipsum adito.
742 perfiataque mollibus auris etc.
Et Varro et Colu
mella docent, aream esse oportere in agro, loco sublimiore, qua perflare
possit ventus.
Theophrasti aevo et Athenis maturius id factum esse. alia etiam si velis ex
doctrina Petavii, ipsum adito.
742 perfiataque mollibus auris etc.
Et Varro et Colu
mella docent, aream esse oportere in agro, loco sublimiore, qua perflare
possit ventus.
habe, nec parce cibo. tua limina custos
Ille vigil servabit, opesque haud improbus umquam
refer, mulis, et fortibus annua tauris
759..... denasque ex ordine etc.
Animadverte antiquissimam Graecorum diligentiam in uvis curandis vinoque
conficiendo. Hinc factum credo, optima habita fuisse eorumdem vina et
laudatissima, uti etiamnum maximo sunt in pretio apud multos. Quis tamen
huiusmodi curam adhibeat in ingenti uvarum 'copia? Fortasse et He—
siodus id de selectiori vino praecipit.
b b
uvis curandis vinoque
conficiendo. Hinc factum credo, optima habita fuisse eorumdem vina et
laudatissima, uti etiamnum maximo sunt in pretio apud multos. Quis tamen
huiusmodi curam adhibeat in ingenti uvarum 'copia? Fortasse et He—
siodus id de selectiori vino praecipit.
b b
autem pressos calcans de more racemos
Scorpii xl, Novembris iv. Sed idem
Columella Suculam mane occidere ait Novembris xxl, qui est apparens occasus
matutinus, posterior vero etc. Vides heic omnia intelligenda esse de occasu
matutino seu cosmico. Ita et lucida pedis Orionis stella mane occidit,
Scorpii v Octobris xxix Zonae mediae Scorpii xil Novembris v Humerus eiusdem dexter Scorpii xxl
Novembris xiv. Igitur initio hyemis vere occidere dictus est.
dexter Scorpii xxl
Novembris xiv. Igitur initio hyemis vere occidere dictus est.
767 heic desinet annua cura etc.
Incredibile dictu, quae
et quanta in explanando hoc versiculo.... mh£iu>v $e
Xcctoc
%6o vo± aej^evog
$e
Xcctoc
%6o vo± aej^evog
etr)-, graeci Scholiastae effiniverint, quos et Latini quamplures
sequuti sunt, sed ineptissime. Hesiodi mens clarissima: ab hyeme incoepit
agriculturam: tum quae vere facienda sunt, docuit; absolutis vero quae ad
aestatem pertinent, in autumno desinit; sicque totius anni
vero quae ad
aestatem pertinent, in autumno desinit; sicque totius anni agrorum cultum
concludit, viamque sibi aperit ad alteram oeconomiae partem id est ad
navigationem. Vide Heinsium in libro singulari contra Tzetzem, et in
animadversione ad ipsum hunc versum.
vero hyeme fit.
771 Omnia ventorum etc. Non absimile
illud Virgilii: omnia ventorum concurrere
flamina vidi etc. et illud non
illa nocte per altum ire , neque a
terra moneat convellere funem etc. Simplicior in tradendis
praeceptis Hesiodus;
Virgilius.
778 Velorumque legens alas etc. Neof
TtTt^a.' sic etiam
Virgi— lius; et velorum pandimus
alas. et alio loco remigium alarum dixit etc. Sollemne enim poetis
ea, quae sunt volucrum propria ad naves transferre, et vice versa, non sine
elegantia.
Velorumque legens alas etc. Neof
TtTt^a.' sic etiam
Virgi— lius; et velorum pandimus
alas. et alio loco remigium alarum dixit etc. Sollemne enim poetis
ea, quae sunt volucrum propria ad naves transferre, et vice versa, non sine
elegantia.
sic etiam
Virgi— lius; et velorum pandimus
alas. et alio loco remigium alarum dixit etc. Sollemne enim poetis
ea, quae sunt volucrum propria ad naves transferre, et vice versa, non sine
elegantia.
Cuma una
ex urbibus Aeolicis, de qua passim Geographi veteres.
non ipse bonorum etc. Hi duo versus
Clerico videntur gallica nive fiigidiores et indigni tanto poeta; adeoque
iugulandos delendosque censet, si Aristarchi more in malos versus saeviendum
est. Atqui si poeta intellexisset, patrem suum non luxu quodam, ac taedio,
quo homines etiam ditissimi afficiuntur,
eorum locorum peritis, nil mirum toto anno habitam esse
incolis Ascram incommodam. An etiam dictum id a poeta irato propter iniuriam
aliquam ab Ascraeis acceptam? certe poetae omnes patriam laudant. Vide
grammaticos veteres, et Pausaniam in primis, qui Ascrae situm conditoresque
memorat.
794 non grandia lauda etc. Virgilius
contra dixit: laudato ingentia
uterque iure in sua re, uti patet.
798 Jamque adeo, versa in peius etc.
Hesiodus heic manifeste agriculturam mercaturae praeferre videtur multoque
esse praestantiorem et securiorem agrorum cultum nemo sanus negabit, quamvis
fortasse citius ad opes maximas mercaturam exercendo perveniatur.
804 Carbasa in Euboeam etc. Euboea
continenti
perveniatur.
804 Carbasa in Euboeam etc. Euboea
continenti vicina: Aulidis vero portus celeberrimus apud poetas propter
expeditionem Graecorum ad Troianum bellum, et Iphigeniae Agamemnonis filiae
sacrifi
quam inter alios profert Dion
Chrysost. orat. 11 de Regno, non dubium foret, quin divinus fuerit Homerus
ab eo victus. Sed totum hoc cum Homero certamen inter fabulas amandandum, ut
iamdiu viri doctissimi observarunt, quamquam et versus proferantur et ab
Homero et ab Hesiodo tum recitati, et Panides qui erat Chalcidis rex, huius
concertationis iudex memoretur, de quo proverbium etiam <na,^ov-^v^og , quod solet in eos
Dion
Chrysost. orat. 11 de Regno, non dubium foret, quin divinus fuerit Homerus
ab eo victus. Sed totum hoc cum Homero certamen inter fabulas amandandum, ut
iamdiu viri doctissimi observarunt, quamquam et versus proferantur et ab
Homero et ab Hesiodo tum recitati, et Panides qui erat Chalcidis rex, huius
concertationis iudex memoretur, de quo proverbium etiam <na,^ov-^v^og , quod solet in eos
iactari, qui
orat. 11 de Regno, non dubium foret, quin divinus fuerit Homerus
ab eo victus. Sed totum hoc cum Homero certamen inter fabulas amandandum, ut
iamdiu viri doctissimi observarunt, quamquam et versus proferantur et ab
Homero et ab Hesiodo tum recitati, et Panides qui erat Chalcidis rex, huius
concertationis iudex memoretur, de quo proverbium etiam <na,^ov-^v^og , quod solet in eos
iactari, qui minus sapienter iudicant. Quid? ut
dubium foret, quin divinus fuerit Homerus
ab eo victus. Sed totum hoc cum Homero certamen inter fabulas amandandum, ut
iamdiu viri doctissimi observarunt, quamquam et versus proferantur et ab
Homero et ab Hesiodo tum recitati, et Panides qui erat Chalcidis rex, huius
concertationis iudex memoretur, de quo proverbium etiam <na,^ov-^v^og , quod solet in eos
iactari, qui minus sapienter iudicant. Quid? ut alia omittam, tantumne
laudis gloriaeque contemptorem Hesiodum fuisse arbitrabimur, ut aemuli a se
victi nomen fama per totam Graeciam celebratissimum hoc loco reucuisset
modestia videlicet impeditus? Minime sane. At vixerene eodem tempore Homerus
et Hesiodus? Certant scriptores, et adhuc sub iudice lis est, quam si ego
non satis excussi, fortasse dirimet Aloysius Lantius in suis eruditissimis,
quas iamdiu parat in hunc poetain, disquisitionibus. Quidem posteriorem
Hesiodum fuisse arbitrabimur, ut aemuli a se
victi nomen fama per totam Graeciam celebratissimum hoc loco reucuisset
modestia videlicet impeditus? Minime sane. At vixerene eodem tempore Homerus
et Hesiodus? Certant scriptores, et adhuc sub iudice lis est, quam si ego
non satis excussi, fortasse dirimet Aloysius Lantius in suis eruditissimis,
quas iamdiu parat in hunc poetain, disquisitionibus. Quidem posteriorem
crebrioribusque apologis proverbiisque delectatus est, eo antiquior poeta
existimandus, plane vetustior Homero mihi Hesiodus habebitur. Vide Epist.
doctiss. Com. Carlii ad italicam suam Theogoniae versionem, et quae ego in praelectione ex eadem
exscripsi.
814 Qua me seie prius etc. Vide an
id contrarium iis, quae in principio Theogoniae
Aptae iter ad pelagi mortalibus. haud tibi navem
Fregerit, aut socios demersos hauserit unda,
aut socios demersos hauserit unda,
exitium, terram qui concutit omnem,
plerasque factas, Hesiodumque in primis
foede corruptum ac depravatum.
folia aspicies pubescere tanta
e ficu. tum pervius aequore cursus
medium re cautus in omni
842 Est anima illa avido etc.
Pecuniam avaris dominari, ante virtutem esse, reginam haberi, et similia
passim apud scriptores invenias: ipsam vero esse animam, elegantissime
dictum a solo, quod sciam, Hesiodo.
8 5 1 Atque onera inttrcant etc.
socianda tibi, quae vivere castis
navigandum; ego tamen generatim hoc praeceptum accipiendum duco, praesertim
quum poeta proxime vetuerit et navim plus aequo onerare, et nihil domi
relinquere et similia, quae sunt omnia damnis periculisque obnoxia maximis,
si fiant.
853 Accipe et haec etc. Hunc ego
versiculum
navigandum; ego tamen generatim hoc praeceptum accipiendum duco, praesertim
quum poeta proxime vetuerit et navim plus aequo onerare, et nihil domi
relinquere et similia, quae sunt omnia damnis periculisque obnoxia maximis,
si fiant.
853 Accipe et haec etc. Hunc ego
versiculum addendum putavi, ne ullo sine nexu transitus fieret
quum poeta proxime vetuerit et navim plus aequo onerare, et nihil domi
relinquere et similia, quae sunt omnia damnis periculisque obnoxia maximis,
si fiant.
853 Accipe et haec etc. Hunc ego
versiculum addendum putavi, ne ullo sine nexu transitus fieret a rebus
nauticis ad res diversissimas. Latinorum poetarum minor, quam Graecorum
libertas aut potius quaedam audacia, qua
incipitque a statuenda idonea ad matrimonium aetate, quam annorum triginta
in homine requirit, annorum quindecim in muliere. Pollux rero^ illud in textu graeco
quatuordecim exponit. Plato vero et Aristoteles constituunt puellae decimum
octavum nubendi annum.
ouSe qtyiov KdKVg
etc. passim etiam apud alios similia.
866 mensas quae sequitur etc. Turpe
habebatur apud
Graecos, uti et nunc apud orientales omnes, si conviviis mulieres
interessent; nec in aliorum domos, nisi propinquissimorum, ducebantur. Quae
contra faciebant, eae putabantur inhonestae. Lege Corn. Nepotem in
Prooemio.
tenti mulieris impudicae complexu, quae sine facibus idest sine fructu
hominem fatigat. Nihil melius invenio. Nisi forte sit illud sine face intelligendum, huiusmodi
mulierem, quamvis nihil in aperto et luce faciat, suo quod viro noceat;
tamen multa clanculum audere, quae viio possint displicere, et esse etiam
detrimento.
869 Vsque deos colito etc. Diis
Nihil melius invenio. Nisi forte sit illud sine face intelligendum, huiusmodi
mulierem, quamvis nihil in aperto et luce faciat, suo quod viro noceat;
tamen multa clanculum audere, quae viio possint displicere, et esse etiam
detrimento.
869 Vsque deos colito etc. Diis
reverentiam adhibendam, amicitias non temere faciendas, factas autem,
servandas
ludificans: etiam haec sunt munera divum.
873 Quod si quis fuerit etc. Id non
placet: meliora illa, quae de amicitia et auctor Pythagoraeorum versuum et
M. Tullius docuerunt, quorum alter inquit, non esse odio habendum amicum
propter exiguum peccatum 5 alter vero, quae tolerahilia erunt, ferenda esse;
et hunc honorem veteri amicitiae tribui
munera divum.
873 Quod si quis fuerit etc. Id non
placet: meliora illa, quae de amicitia et auctor Pythagoraeorum versuum et
M. Tullius docuerunt, quorum alter inquit, non esse odio habendum amicum
propter exiguum peccatum 5 alter vero, quae tolerahilia erunt, ferenda esse;
et hunc honorem veteri amicitiae tribui vult, ut is in culpa sit, qui
placet: meliora illa, quae de amicitia et auctor Pythagoraeorum versuum et
M. Tullius docuerunt, quorum alter inquit, non esse odio habendum amicum
propter exiguum peccatum 5 alter vero, quae tolerahilia erunt, ferenda esse;
et hunc honorem veteri amicitiae tribui vult, ut is in culpa sit, qui
faciat, non qui patiatur iniuriam. Isti recte quidem; nisi forte et Hesiodus
benigniorem quamdam mereatur interpretationem.
876
amicum
propter exiguum peccatum 5 alter vero, quae tolerahilia erunt, ferenda esse;
et hunc honorem veteri amicitiae tribui vult, ut is in culpa sit, qui
faciat, non qui patiatur iniuriam. Isti recte quidem; nisi forte et Hesiodus
benigniorem quamdam mereatur interpretationem.
876 namque alias etc. Haec non
referenda ad superiora
dicit Guietus, sed ad
loquitur non importune exigendis. Id enim vehementer
inurbanum.
890 Mane lovi etc. Diis caste
sacrificandum: hinc illae veterum frequentissimae ablutiones apud Homerum et
Virgilium. Illotis autem manibus etiam in proverbium abiit in eos dici
solitum, qui aut imparati aliquid facere aggrediuntur, aut eius rei quam
suscipere volunt, omnino ignari sunt.
894
quam ad sacri conversus numina fontis
domestica, in qua fiebant libationes.
904 Sed potius divum etc. Male
ominosum erat liberis operam dare post funus; faustum post aliquid laetum.
Sed haec et quae sequuntur plena superstitionis.
906 lam fiuvios etc. Et ipsi erant
sacri, et numen habere credebantur: idcirco iisdem supplicandum iter
facienti, ut bene
Male
ominosum erat liberis operam dare post funus; faustum post aliquid laetum.
Sed haec et quae sequuntur plena superstitionis.
906 lam fiuvios etc. Et ipsi erant
sacri, et numen habere credebantur: idcirco iisdem supplicandum iter
facienti, ut bene fausteque omnia procedant.
ominosum erat liberis operam dare post funus; faustum post aliquid laetum.
Sed haec et quae sequuntur plena superstitionis.
906 lam fiuvios etc. Et ipsi erant
sacri, et numen habere credebantur: idcirco iisdem supplicandum iter
facienti, ut bene fausteque omnia procedant.
referantur, fortasse toleranda sint; sed quum ad religionem
spectare videantur, anili superstitione digna sunt. Multum quidem laborat
Proclus, sed frustra, ut aliquam commodam afferat explicationem.
Animadverte etiam ollas et cetera vasa, quibus utebantur huiusmodi homines,
lustrari solita. Illud etiam superius, de non imponendis calicibus crateri,
intelligi forte possit oeconomiae praeceptum: si enim crateri impositus sit
calix, quicumque velit,
arbitratur. Itaque
sic interpungit: » neque super immobilibus locato » (non enim
bonum est) neque muliebri lavacro corpus purgare » puerum sinas
duodecennem, quia masculos enervat, neque duode» cim mensium: nocet et
illud aequali modo viro: dura enim suo » tempore et hanc rem sequitur
poena etc. » . Quorsum haec
vul— gatae lectionis tanta turbatio? ut probabilior clariorque
super immobilibus locato » (non enim
bonum est) neque muliebri lavacro corpus purgare » puerum sinas
duodecennem, quia masculos enervat, neque duode» cim mensium: nocet et
illud aequali modo viro: dura enim suo » tempore et hanc rem sequitur
poena etc. » . Quorsum haec
vul— gatae lectionis tanta turbatio? ut probabilior clariorque eniteat
sententia. Atqui profecto, quidquid affertur de
» . Quorsum haec
vul— gatae lectionis tanta turbatio? ut probabilior clariorque eniteat
sententia. Atqui profecto, quidquid affertur de balneis in Atheniensium
institutione, eodem modo et obscura est et inanis, cuius numquam certa reddi
poterit ratio, nisi ad meram superstitionem confugias, Tam enim est insulsum
ac ridiculum praecipere non deponendos sepulcris pueros duodecennes et
duodecim mensium, quam in
Quorsum haec
vul— gatae lectionis tanta turbatio? ut probabilior clariorque eniteat
sententia. Atqui profecto, quidquid affertur de balneis in Atheniensium
institutione, eodem modo et obscura est et inanis, cuius numquam certa reddi
poterit ratio, nisi ad meram superstitionem confugias, Tam enim est insulsum
ac ridiculum praecipere non deponendos sepulcris pueros duodecennes et
duodecim mensium, quam in hac omnino
institutione, eodem modo et obscura est et inanis, cuius numquam certa reddi
poterit ratio, nisi ad meram superstitionem confugias, Tam enim est insulsum
ac ridiculum praecipere non deponendos sepulcris pueros duodecennes et
duodecim mensium, quam in hac omnino aetate non lavandos in muhebri balneo.
Igitur niliil mutandum censeo.
926 Femineo in solio etc. Hoc
volentibus, quae domi sunt
inclusae, nudas videre in » balneis; heic enim se exuere spectatoribus
tamquam corporum cau» ponibus non erubescunt. Sed Hesiodus quidem
corpus femineo » non exhilarare lavacro suadet. Viris autem et feminis
communia » aperta sunt balnea etc. » sic ille, ubi etiam videtur
receptae favere lectioni, quum nullam puerorum duodecennium aut unius
anni
quid immundo lymphas corrumpere coeno?
sed virorum mentionem faciat. Dictum vero id fortasse ab Hesiodo, quod
aqua, quae lavandis mulieribus inserviebat, erat tepidior, ideoque poterat
minus fortes ac vegetos efficere mares nondum adultos, sed etiamnum pueros,
et communem cum matribus habentes Mxitccv , rqotyhv , olxov , idest Gynaeceum.
931 Seu properet
aut fontes, ubi incolae
aquantur.
935 In primis moneo etc. Malam esse
hominibus vitandam famam, omnes norunt; at in eamdem recta etiam facientes
et quae a nobis virtus postulat, exsequentes incurrimus. Hinc illud
Virgilianum: Fama malum quo non aliud
mortalihus ullum etc.
940
Optima, quum populis iudex dat iura vocatis
quum populis iudex dat iura vocatis
quarta, et septima: Apollo
doctrina, quam licet aliqui ab hactenus dictis separent, ego tamen
continuandam arbitror, quum totum poema sit Opera et Dies. Sed haec omnia superstitiosis astrologis et
philoseleniacis fortasse donanda philosophis, quibus in tanta etiam
philosophiae luce haec nostra aetas ipsa non prorsus caiet.
941
doctrina, quam licet aliqui ab hactenus dictis separent, ego tamen
continuandam arbitror, quum totum poema sit Opera et Dies. Sed haec omnia superstitiosis astrologis et
philoseleniacis fortasse donanda philosophis, quibus in tanta etiam
philosophiae luce haec nostra aetas ipsa non prorsus caiet.
941 rite tuis etc. Petronius
in textu graeco referen— dum monet. Quid enim prohibet dicere,
Iovem gaudere hominibus veritatem seu ius agitantibus in foro? Vide quae ad
hunc locum habet Heinsius contra Politianum, Proclum, et Tzetzem. Sua cuique
placent.
947 Prima tibi etc. Guieto 7T(foTov evr\ est Tpiomjix^
Hac satus aurato cinctus latus ense decorum
melior duodena tamen: namque aere pendens
ix, 7rK£iov
idest die pleno seu adulto, dicit poeta. Ego illud die adulto seu
pleno omisi, quod satis intelligatur fieri in diebus aestivis, qui non
dimidiati sed pleni dicebantur. Guieto est meridies quemadmodum et
Scaligero. Sed quis dicat meridie tantum et araneos nere et formicas grana
colligere? Ineptiis non sunt ineptiae addendae: absurdum satis, eo fieri
haec potissimum die, affirmasse poetam.
958
adulto, dicit poeta. Ego illud die adulto seu
pleno omisi, quod satis intelligatur fieri in diebus aestivis, qui non
dimidiati sed pleni dicebantur. Guieto est meridies quemadmodum et
Scaligero. Sed quis dicat meridie tantum et araneos nere et formicas grana
colligere? Ineptiis non sunt ineptiae addendae: absurdum satis, eo fieri
haec potissimum die, affirmasse poetam.
958 Hac iuvet ordiri
poeta. Ego illud die adulto seu
pleno omisi, quod satis intelligatur fieri in diebus aestivis, qui non
dimidiati sed pleni dicebantur. Guieto est meridies quemadmodum et
Scaligero. Sed quis dicat meridie tantum et araneos nere et formicas grana
colligere? Ineptiis non sunt ineptiae addendae: absurdum satis, eo fieri
haec potissimum die, affirmasse poetam.
958 Hac iuvet ordiri etc. Hesychius
adversa micat, thalamoque iugandis.
oritur. molles illa felicius hoedos,
lajov fffiaxScci
etc.
959 decimam post mensis tertia etc.
Cur haec omnia,
videat Hesiodus, et qui cum ipso velit desipere.
967 prima creando sexta oritur etc.
Idest sexta dies
primae decadis seu mensis i<^ajjJvou
Ferre marem est, aequis naturae moribus aucta.
992 Sed fugito quintas etc.
Virgilius in eamdem rem habet: quintam fuge
; pallidus Orcus, Eumenidesque satae etc. An et in Virgilio
scribendum Horcus, non Orcus, quemadmodum putat Clericus, et ego iam
superius animadverti? Sane ita faciendum: nam Virgilius videtur habuisse
prae oculis hunc Hesiodi locum, quum ea scriberet; nullus poetarum
Virgilius in eamdem rem habet: quintam fuge
; pallidus Orcus, Eumenidesque satae etc. An et in Virgilio
scribendum Horcus, non Orcus, quemadmodum putat Clericus, et ego iam
superius animadverti? Sane ita faciendum: nam Virgilius videtur habuisse
prae oculis hunc Hesiodi locum, quum ea scriberet; nullus poetarum Plutonem
seu Orcum esse Eridis filium dixit et et iurisiurandi praesidem.
quemadmodum putat Clericus, et ego iam
superius animadverti? Sane ita faciendum: nam Virgilius videtur habuisse
prae oculis hunc Hesiodi locum, quum ea scriberet; nullus poetarum Plutonem
seu Orcum esse Eridis filium dixit et et iurisiurandi praesidem. Itaque
distinguenda ea nomina, Orcusque seu Pluto sine aspiratione scribendus,
filius hic Discordiae cum aspiratione.
quemadmodum putat Clericus, et ego iam
superius animadverti? Sane ita faciendum: nam Virgilius videtur habuisse
prae oculis hunc Hesiodi locum, quum ea scriberet; nullus poetarum Plutonem
seu Orcum esse Eridis filium dixit et et iurisiurandi praesidem. Itaque
distinguenda ea nomina, Orcusque seu Pluto sine aspiratione scribendus,
filius hic Discordiae cum aspiratione.
agitare homines immitibus Horci,
venditare. Apparet etiam Plutarchum, in quodam commentario
ad hoc ipsum poetae carmen, egisse de hac controversia, utrum scilicet alii
sint habendi dies fausti, alii vero infausti, in vitaque Camilli ostendit
iisdem diebus et laeta saepe et adversa contigisse.
1027 Et sciat et servet etc. Optima
sententia, si a vano deorum cultu ac superstitione ad veram sanctamque
religionem transferatur:
Apparet etiam Plutarchum, in quodam commentario
ad hoc ipsum poetae carmen, egisse de hac controversia, utrum scilicet alii
sint habendi dies fausti, alii vero infausti, in vitaque Camilli ostendit
iisdem diebus et laeta saepe et adversa contigisse.
1027 Et sciat et servet etc. Optima
sententia, si a vano deorum cultu ac superstitione ad veram sanctamque
religionem transferatur: pietas enim si
carmen, egisse de hac controversia, utrum scilicet alii
sint habendi dies fausti, alii vero infausti, in vitaque Camilli ostendit
iisdem diebus et laeta saepe et adversa contigisse.
1027 Et sciat et servet etc. Optima
sententia, si a vano deorum cultu ac superstitione ad veram sanctamque
religionem transferatur: pietas enim si negligatur ut est infortuniorum
caussa, ita si diligenter
egisse de hac controversia, utrum scilicet alii
sint habendi dies fausti, alii vero infausti, in vitaque Camilli ostendit
iisdem diebus et laeta saepe et adversa contigisse.
1027 Et sciat et servet etc. Optima
sententia, si a vano deorum cultu ac superstitione ad veram sanctamque
religionem transferatur: pietas enim si negligatur ut est infortuniorum
caussa, ita si diligenter excolatur,
LECTOREM
recensetur, non
Scutum . Maximus Tyrius Dissert. xvl
haec habet: Hesiodus quidem seorsim Heroum, a
mulieribus initio facto, recensuit genera, et ex quanam quisque natus
fuerit . Seorsim vero poemate descripta
ab illo est Theologia una cum Theogonia . Seorsim denique vitam iuvant opera quae facienda, et
recensuit genera, et ex quanam quisque natus
fuerit . Seorsim vero poemate descripta
ab illo est Theologia una cum Theogonia . Seorsim denique vitam iuvant opera quae facienda, et
dies quibus facienda . Hactenus Clericus, amice Lector, cuius verba
exscribenda putavi: eadem fere reliqui omnes interpretes habent, ex (,) quibus etiam nonnulli dubitarunt, utrum esset
Hesiodi, an
editionibus, curavi, inscripsique Alfonso Marsilio doctissimo viro
mihique amicissimo. Post autem mutato consilio, priores versus quinquaginta
septem, qui ad Alcmenam Iovisque et Amphitryonis cum eadem congressu pertinent,
relinquendos duxi; multoque satius incipiendum esse arbitratus sum ab iis
versibus, quibus narrat poeta Herculem, quum ab eodem Cycnus esset visus in luco
Apollinis, sese ad pugnam parasse. Sic enim
satius incipiendum esse arbitratus sum ab iis
versibus, quibus narrat poeta Herculem, quum ab eodem Cycnus esset visus in luco
Apollinis, sese ad pugnam parasse. Sic enim duo consequutus esse videor, ut
relictis prioribus illis versibus et integrum legentibus appareret poema, et
commodius haberet initium. Ego quidem iamdiu in ea sum opinione, eodem modo
nimirum fuisse hanc Heroo goniae
(,) partem dictam
sum ab iis
versibus, quibus narrat poeta Herculem, quum ab eodem Cycnus esset visus in luco
Apollinis, sese ad pugnam parasse. Sic enim duo consequutus esse videor, ut
relictis prioribus illis versibus et integrum legentibus appareret poema, et
commodius haberet initium. Ego quidem iamdiu in ea sum opinione, eodem modo
nimirum fuisse hanc Heroo goniae
(,) partem dictam Scutum
editione Aspidi subiiciuntur. An vero Heroogonia diversum opus a mulierum catalogo? Hoc etiam dubio non
carere videtur. Vide Fabr. in lib. il c. vnl Bibl. Graec. Quid quod et Eustathius et
Pseudo-Didymus postremam partem Iliad. 2' vocant AWiWcwav?
carmen, cuius erat pars pugna Herculis cum
editione Aspidi subiiciuntur. An vero Heroogonia diversum opus a mulierum catalogo? Hoc etiam dubio non
carere videtur. Vide Fabr. in lib. il c. vnl Bibl. Graec. Quid quod et Eustathius et
Pseudo-Didymus postremam partem Iliad. 2' vocant AWiWcwav?
carmen, cuius erat pars pugna Herculis cum Cycno, quum
carmen, cuius erat pars pugna Herculis cum Cycno, quum iniuria
temporum perierit, fragmentum quod superfuit, Scutum Herculis inscriptum fuit. Ceterum ne et priores versus, quos
resecandos putavi, desideres, heic subiiciam, quales in Senensi exstant
editione.
quorum veritus contemnere numen
crudeli caede peremit.
excitus volucrum vi subter equorum,
magnique Iovis demittere letho
2 In nemore etc. Hoc
Apollinis nemus erat in agro Pagasaeo ad septentrionem sinus Pelasgici.
--- Cycnum etc. Heroem nempe ex muliere
et deo Marte genitum, qui rapinis et caedibus in eos saeviebat, qui Apollini
dona ferre per ea loca consueverant.
f f
etc. Hoc
Apollinis nemus erat in agro Pagasaeo ad septentrionem sinus Pelasgici.
--- Cycnum etc. Heroem nempe ex muliere
et deo Marte genitum, qui rapinis et caedibus in eos saeviebat, qui Apollini
dona ferre per ea loca consueverant.
f f
relucebat Cycni venientis ab aere,
auras
et Herculis auriga hac in pugna.
23 Peccavit pater etc. Amphitryon
occiso Electryone exsul venit Thebas cum Alcmena: a qua urbe profectus cum
exercitu vicit Taphios et Teleboos. Quo tempore Iupiter concubuit cum Alcmena,
Herculemque generavit. Idcirco Iphiclo fratre melior Hercules; ille
Amphitryonis, hic Iovis filius. De hac re tota lege Mythologiam Bannierii pag.
267 et Deninam lib. I
exercitu vicit Taphios et Teleboos. Quo tempore Iupiter concubuit cum Alcmena,
Herculemque generavit. Idcirco Iphiclo fratre melior Hercules; ille
Amphitryonis, hic Iovis filius. De hac re tota lege Mythologiam Bannierii pag.
267 et Deninam lib. I cap. VI Hist. Graec.
Insignem thoraca, olim Tritonia Pallas
Exitium vocique simul vitaeque ferentes.
62 nec Ariona nigrum etc. Arion hic
equus: porro usitatum equis nomina imponere, ut et canibus.
70 volucresque sagittas etc.
Animadverte elegantissimam sagittarum descriptionem, quae, qua parte vulnus
infigunt, lacrymas ac mortem continere dicuntur; mediae
79 Deinde capit clypei etc. Iure sane
Ioannes Diaconus iam adnotavit, hoc Herculis
Scutum exhibere nobis totum terrarum orbem et quae in eodem fiunt,
pugnas nimirum, sollemnes hominum coetus, ludos, certamina, bella, urbiumque
direptiones, morientiumque gemitus. Tum arantes ac metentes frugesque in aream
congregantes, t um racemos secantes ac ferentes ad
fiunt,
pugnas nimirum, sollemnes hominum coetus, ludos, certamina, bella, urbiumque
direptiones, morientiumque gemitus. Tum arantes ac metentes frugesque in aream
congregantes, t um racemos secantes ac ferentes ad torcularia. Sunt et
venatores, et leporem canes insequentes, et equi cursores, et adolescentes
saltantes et canentes ad tibiam, et cetera huiusmodi quamplurima; quae omnia
circum coronae in modum ambit oceanus. Non absimilis est illa apud Homerum in
nimirum, sollemnes hominum coetus, ludos, certamina, bella, urbiumque
direptiones, morientiumque gemitus. Tum arantes ac metentes frugesque in aream
congregantes, t um racemos secantes ac ferentes ad torcularia. Sunt et
venatores, et leporem canes insequentes, et equi cursores, et adolescentes
saltantes et canentes ad tibiam, et cetera huiusmodi quamplurima; quae omnia
circum coronae in modum ambit oceanus. Non absimilis est illa apud Homerum in
coetus, ludos, certamina, bella, urbiumque
direptiones, morientiumque gemitus. Tum arantes ac metentes frugesque in aream
congregantes, t um racemos secantes ac ferentes ad torcularia. Sunt et
venatores, et leporem canes insequentes, et equi cursores, et adolescentes
saltantes et canentes ad tibiam, et cetera huiusmodi quamplurima; quae omnia
circum coronae in modum ambit oceanus. Non absimilis est illa apud Homerum in
Iliade
bella, urbiumque
direptiones, morientiumque gemitus. Tum arantes ac metentes frugesque in aream
congregantes, t um racemos secantes ac ferentes ad torcularia. Sunt et
venatores, et leporem canes insequentes, et equi cursores, et adolescentes
saltantes et canentes ad tibiam, et cetera huiusmodi quamplurima; quae omnia
circum coronae in modum ambit oceanus. Non absimilis est illa apud Homerum in
Iliade scuti Achillaei
direptiones, morientiumque gemitus. Tum arantes ac metentes frugesque in aream
congregantes, t um racemos secantes ac ferentes ad torcularia. Sunt et
venatores, et leporem canes insequentes, et equi cursores, et adolescentes
saltantes et canentes ad tibiam, et cetera huiusmodi quamplurima; quae omnia
circum coronae in modum ambit oceanus. Non absimilis est illa apud Homerum in
Iliade scuti Achillaei descriptio,
multique
gemitus. Tum arantes ac metentes frugesque in aream
congregantes, t um racemos secantes ac ferentes ad torcularia. Sunt et
venatores, et leporem canes insequentes, et equi cursores, et adolescentes
saltantes et canentes ad tibiam, et cetera huiusmodi quamplurima; quae omnia
circum coronae in modum ambit oceanus. Non absimilis est illa apud Homerum in
Iliade scuti Achillaei descriptio,
multique versus iidem omnino sunt.
in modum ambit oceanus. Non absimilis est illa apud Homerum in
Iliade scuti Achillaei descriptio,
multique versus iidem omnino sunt. Cur id acciderit, grammaticorum est
diligentius inquirere, et an pseudo-Hesiodi sit hoc poema? Ceterum si quis
erit, qui putet multo plura in hoc scuto congesta esse, quam quae ipsum scutum
capere potuerit, is Popii Animadversiones ad Scutum Achillis in
Centauri etiam equitandi peritissimi, unde partim equi partim
homines ficti a fabulis.
a fabulis.
suaviloquae fremitu testudinis ardet.
o'x\oq
pro ohfioq legendum? Sed
Clericus huic lectioni mmime codices favere observat. Ego suspicor, eam posse
intelligi vocem de praemiis a diis Apollini et Musis pro cantu propositis.
143 At subter portus etc. Ingens quidem
saltus, at pictoribus non inusitatus: qui pictores habent sane multa, quae in
hoc poemate admirentur et
et Musis pro cantu propositis.
143 At subter portus etc. Ingens quidem
saltus, at pictoribus non inusitatus: qui pictores habent sane multa, quae in
hoc poemate admirentur et imitentur.
152 Praeterea Danaes etc. Si quo in
loco oportebat meminisse hoc Scutum fuisse opus Vulcani, certe id iu hac Persei
descriptione faciendum erat: nihil enim illo,
ardebant. illis properantibus alto
presso simul acres stridere dente.
pro caris brachia gnatis,
quos agitat saevo fortuna periclo,
circumque Stygem volat umbra; sed atra
185 Insequiturque furor Parcarum etc.
Parcae sanguinis effusi avidissimae semper inter caedes versantur. Earum
praesides, nam multae sunt, Clotho, Lachesis et Atropos. Quae heic diversa
fieri describuntur, non ab iisdem sed a diversis fieri intelligenda.
fieri describuntur, non ab iisdem sed a diversis fieri intelligenda.
infelix has iuxta proxima stabat
carmen, cantantique adsonat echo.
in calathis modo purpureos, modo canos,
Artis opus rarae, et foliis agitata tremiscens
oculis ipsis, tantum perlectis versibus, omnia mihi videre
videar.
255 ... ex auro tripodes etc.
Praemia certaminum ludorumque apud Graecos tripodes plerumque; quamvis et
alia proponeren
clypeum iussus, magnoque labore
Aenea insrauratas.
257 Haec circum etc. Has omnes hactenus
descriptas tam multiplices variantesque figuras Oceanus coronae in modum per
summas clypei oras discurrens claudebat; et ne ipse etiam inornatus esset,
cycnos cum piscibus in eodem ludentes effinxerat Vulcanus.
262, Spectaclum Iove dignum etc. Quid
mirum, hunc fuisse clypeum tam affabre a Vulcano
272 Salvete, o Lyncei etc. Abantis
pater fuit Lynceus, Abas Acrisii, Acrisius Danaes, Danae mater Persei, Perseus
pater Alcaei, Alcaeus Amphitryonis, Amphitryon vero Herculis et Iphicli, cuius
filius Iolaus.
278 ... tu qua se parte videndum etc.
Mars et Pallas ambo pugnarum praesides, sed plerumque adversi a poetis
finguntur: ille
Persei, Perseus
pater Alcaei, Alcaeus Amphitryonis, Amphitryon vero Herculis et Iphicli, cuius
filius Iolaus.
278 ... tu qua se parte videndum etc.
Mars et Pallas ambo pugnarum praesides, sed plerumque adversi a poetis
finguntur: ille enim furore, haec sapientia regitur. Porro sic eadem Dea et
Diomedem in Iliade in Martem
incitat.
278 ... tu qua se parte videndum etc.
Mars et Pallas ambo pugnarum praesides, sed plerumque adversi a poetis
finguntur: ille enim furore, haec sapientia regitur. Porro sic eadem Dea et
Diomedem in Iliade in Martem
incitat.
283 ... victoria divae etc. Nam cui
Pallas auxiliatur, victor evadat necesse
prior Alcides ita voce profatus.
eripiet, si congrediemur ad arma.
296 Cycne, quid etc. Initio
allocutionis conatur Hercules Cycnum a pugna deterrere, admonens se et Iolaum
esse pugnis periculisque iamdiu adsuetos. Ex quo constat non venisse illuc
Herculem data opera, ut eum occideret, sed potius ut cum Ceyce de iniuriis a
Cycno Apollini illatis conquereretur.
299
animadvertit Clericus, ex regionibus Pelio Thessaliae monti subiectis ad Oetam
iter habebat.
300 Ad magnum Ceyca etc. Ceyx rex
Trachines erat, pater Themistonoes, et Cycni socer.
h h
quarto insurgens totis ego viribus imum
igitur supra Pallas dixit, nefas esse Martem spoliare? In Pylo fortasse licuit,
hac in pugna non licet. Vide quid Plato dicat in lib. II De Rep. de non recte mentientibus, ubi
invehitur in Homerum et Hesiodum.
Vrbes
Thessaliae inter se vicinae, quarum Phthia Achillis patria ad troianum bellum
Myrmidonum ducis celeberrima. Absurdum videtur Clerico voce duorum virorum tot
tractus terrarum personuisse. Atqui si id absurdum, pleraque et in Homero et in
Virgilio absurdissima; immo tota poesis absurda. Quid de Alecto illa Virgiliana
tam longe personante?
332 Iupiter intonuit etc. In honorem
Thessaliae inter se vicinae, quarum Phthia Achillis patria ad troianum bellum
Myrmidonum ducis celeberrima. Absurdum videtur Clerico voce duorum virorum tot
tractus terrarum personuisse. Atqui si id absurdum, pleraque et in Homero et in
Virgilio absurdissima; immo tota poesis absurda. Quid de Alecto illa Virgiliana
tam longe personante?
332 Iupiter intonuit etc. In honorem
Sarpedonis
etiam tenerae milio nascuntur aristae
tempestate inierunt praelia, et arva
ferrove potuisse
frangi: qualia sunt arma omnia, quae a Vulcano fiunt.
leo, postquam detraxit corpore pellem
Obvius irato, aut audet concurrere pugna.
alio fremitu Mavors veniebat in hostem
clypei extremo, crudeli vulnere nudum
currumque agilem biiugosque volucres
Adduxere olli famuli Terrorque Pavorque;
Aethera iam subiit, caeloque ingressa resedit.
iam subiit, caeloque ingressa resedit.
iniecti eosdem facile in fugam
convertunt. De his vide Theog.
418 ... dumque alta petunt Trachinia
etc. Herculem et Iolaum Trachinem quidem divertisse dicit Hesiodus, non
vero dicit Ceycem petiisse; quare desinat mirari Clericus, quomodo Hercules
occiso genero ad socerum ivisse ab Hesiodo fingatur. Quod si etiam ad Ceycem
ivisse diceretur,
non
vero dicit Ceycem petiisse; quare desinat mirari Clericus, quomodo Hercules
occiso genero ad socerum ivisse ab Hesiodo fingatur. Quod si etiam ad Ceycem
ivisse diceretur, honestam caedis excusationem Hercules habuisset; quod et
illatam vim propulsasset, et iniurias a Cycno Apollini illatas suadente Pallade
vindicasset.
421 Cycnum autem etc. Sepulcrum
exsequiaeque Cycno hominum
petiisse; quare desinat mirari Clericus, quomodo Hercules
occiso genero ad socerum ivisse ab Hesiodo fingatur. Quod si etiam ad Ceycem
ivisse diceretur, honestam caedis excusationem Hercules habuisset; quod et
illatam vim propulsasset, et iniurias a Cycno Apollini illatas suadente Pallade
vindicasset.
421 Cycnum autem etc. Sepulcrum
exsequiaeque Cycno hominum concursu maximo a Ceyce adornantur.
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.