Your search found 155641 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 143604-144596:

2012-03-07 Novo, unificirano zaglavlje. Status actualis oeconomiae publicae opificiorum et manufacturarum, vectigalis tricesimalis, fundi publici et commercii per Excellentissimum ac illustrissimum dominum Nicolaum Skerlecz de Lomnicza, Ins. Ord. S-ti Stephani Reg. Apost.

zaglavlje. Status actualis oeconomiae publicae opificiorum et manufacturarum, vectigalis tricesimalis, fundi publici et commercii per Excellentissimum ac illustrissimum dominum Nicolaum Skerlecz de Lomnicza, Ins. Ord. S-ti Stephani Reg. Apost. Equitem, I. Comitatus Zagrabiensis supremum comitem, S. C. R. A.

dominum Nicolaum Skerlecz de Lomnicza, Ins. Ord. S-ti Stephani Reg. Apost. Equitem, I. Comitatus Zagrabiensis supremum comitem, S. C. R. A. Maiestatis act. intimum status consiliarium, ordinatae regnicolariter deputationis commercialis a-o 1791 et 2-do considentis dignissimum commembrum, praefatae Exc. Deputationi exhibitum et per eandem Archivo huic Regnicolari, ut in posteris existat, traditum.

comitem, S. C. R. A. Maiestatis act. intimum status consiliarium, ordinatae regnicolariter deputationis commercialis a-o 1791 et 2-do considentis dignissimum commembrum, praefatae Exc. Deputationi exhibitum et per eandem Archivo huic Regnicolari, ut in posteris existat, traditum. I. Status actualis Economiae publicae, opificiorum et manufacturarum, vectigalis

praefatae Exc. Deputationi exhibitum et per eandem Archivo huic Regnicolari, ut in posteris existat, traditum. I. Status actualis Economiae publicae, opificiorum et manufacturarum, vectigalis tricesimalis, fundi publici et commercii. 1. Commerciales Regni Relationes. §. 1. Notiones praeliminares.

Archivo huic Regnicolari, ut in posteris existat, traditum. I. Status actualis Economiae publicae, opificiorum et manufacturarum, vectigalis tricesimalis, fundi publici et commercii. 1. Commerciales Regni Relationes. §. 1. Notiones praeliminares. Ut actualis omnium horum obiectorum status plenius intelligatur operae

commercium situatio? Qualesve Hungaria relate ad alias tam contiguas, quam etiam remotiores provincias habeat politico-commerciales relationes. §. 2. Hungariae clima, solum et divisio in linea commerciali. Hungaria cum adnexis partibus intra 45. et 49. latitudinis, nec non 36. et 44. longitudinis gradum situatur: cum zonam habeat temperatam, non tantum ea, quae hactenus produxit, sed omnia

remotiores provincias habeat politico-commerciales relationes. §. 2. Hungariae clima, solum et divisio in linea commerciali. Hungaria cum adnexis partibus intra 45. et 49. latitudinis, nec non 36. et 44. longitudinis gradum situatur: cum zonam habeat temperatam, non tantum ea, quae hactenus produxit, sed omnia etiam alia, quae zona temperata sustinet producta proferre potest; et quia per

politico-commerciales relationes. §. 2. Hungariae clima, solum et divisio in linea commerciali. Hungaria cum adnexis partibus intra 45. et 49. latitudinis, nec non 36. et 44. longitudinis gradum situatur: cum zonam habeat temperatam, non tantum ea, quae hactenus produxit, sed omnia etiam alia, quae zona temperata sustinet producta proferre potest; et quia per 4. latitudinis et 8.

intra 45. et 49. latitudinis, nec non 36. et 44. longitudinis gradum situatur: cum zonam habeat temperatam, non tantum ea, quae hactenus produxit, sed omnia etiam alia, quae zona temperata sustinet producta proferre potest; et quia per 4. latitudinis et 8. longitudinis gradus porrigitur, reffertque circiter 4999 quadrata milliaria, varium utique et clima, et solum habere debet. Hac ipsa de causa Hungaria in respectu commerciali

nec non 36. et 44. longitudinis gradum situatur: cum zonam habeat temperatam, non tantum ea, quae hactenus produxit, sed omnia etiam alia, quae zona temperata sustinet producta proferre potest; et quia per 4. latitudinis et 8. longitudinis gradus porrigitur, reffertque circiter 4999 quadrata milliaria, varium utique et clima, et solum habere debet. Hac ipsa de causa Hungaria in respectu commerciali bifariam dividi potest; nempe

quae hactenus produxit, sed omnia etiam alia, quae zona temperata sustinet producta proferre potest; et quia per 4. latitudinis et 8. longitudinis gradus porrigitur, reffertque circiter 4999 quadrata milliaria, varium utique et clima, et solum habere debet. Hac ipsa de causa Hungaria in respectu commerciali bifariam dividi potest; nempe in Septentrionalem et Meridionalem. Septentrionalis Posonio usque

produxit, sed omnia etiam alia, quae zona temperata sustinet producta proferre potest; et quia per 4. latitudinis et 8. longitudinis gradus porrigitur, reffertque circiter 4999 quadrata milliaria, varium utique et clima, et solum habere debet. Hac ipsa de causa Hungaria in respectu commerciali bifariam dividi potest; nempe in Septentrionalem et Meridionalem. Septentrionalis Posonio usque extremum

reffertque circiter 4999 quadrata milliaria, varium utique et clima, et solum habere debet. Hac ipsa de causa Hungaria in respectu commerciali bifariam dividi potest; nempe in Septentrionalem et Meridionalem. Septentrionalis Posonio usque extremum Maramarossiensis Comitatus angulum, inaequali tamen latitudinis linea protenditur. Haec tota ferme in montes assurgit, sylvis et lignis variae speciei

Septentrionalem et Meridionalem. Septentrionalis Posonio usque extremum Maramarossiensis Comitatus angulum, inaequali tamen latitudinis linea protenditur. Haec tota ferme in montes assurgit, sylvis et lignis variae speciei abundat, hisque inferiora Regni loca, quae illis destituuntur, providet. Solum habet minus fertile, et quod alendis suis incolis non sufficit. E converso producit metalla, semimetalla, lapides

angulum, inaequali tamen latitudinis linea protenditur. Haec tota ferme in montes assurgit, sylvis et lignis variae speciei abundat, hisque inferiora Regni loca, quae illis destituuntur, providet. Solum habet minus fertile, et quod alendis suis incolis non sufficit. E converso producit metalla, semimetalla, lapides pretiosos, et tantam, quae vix exhauriri possit salis quantitatem. Meridionalis si solam

lignis variae speciei abundat, hisque inferiora Regni loca, quae illis destituuntur, providet. Solum habet minus fertile, et quod alendis suis incolis non sufficit. E converso producit metalla, semimetalla, lapides pretiosos, et tantam, quae vix exhauriri possit salis quantitatem. Meridionalis si solam Hungariam spectes, a Septentrionali hac linea usque Dravum et Danubium protenditur, si eam

semimetalla, lapides pretiosos, et tantam, quae vix exhauriri possit salis quantitatem. Meridionalis si solam Hungariam spectes, a Septentrionali hac linea usque Dravum et Danubium protenditur, si eam cum partibus adnexis assummas, usque Mare Adriaticum procurrit. Habet quidem haec quoque regio complures mediteraneos montes, quorum plerique sylvis teguntur, aliqui

regio complures mediteraneos montes, quorum plerique sylvis teguntur, aliqui generosa vina producunt, maxima tamen parte in vastas planities diffunditur, quae in nonnullis locis lenioribus collibus permixta est. Solum habet et agriculturae, et rei peccuariae perquam idoneum, et ideo Septentrionalem Regni partem frumento, adiacentes vero Germanicas provincias et hoc, et peccoribus providet. Meridionalis haec Regni pars in respectu commerciali in

mediteraneos montes, quorum plerique sylvis teguntur, aliqui generosa vina producunt, maxima tamen parte in vastas planities diffunditur, quae in nonnullis locis lenioribus collibus permixta est. Solum habet et agriculturae, et rei peccuariae perquam idoneum, et ideo Septentrionalem Regni partem frumento, adiacentes vero Germanicas provincias et hoc, et peccoribus providet. Meridionalis haec Regni pars in respectu commerciali in tres iterum

sylvis teguntur, aliqui generosa vina producunt, maxima tamen parte in vastas planities diffunditur, quae in nonnullis locis lenioribus collibus permixta est. Solum habet et agriculturae, et rei peccuariae perquam idoneum, et ideo Septentrionalem Regni partem frumento, adiacentes vero Germanicas provincias et hoc, et peccoribus providet. Meridionalis haec Regni pars in respectu commerciali in tres iterum partes a ratione principalium duorum

diffunditur, quae in nonnullis locis lenioribus collibus permixta est. Solum habet et agriculturae, et rei peccuariae perquam idoneum, et ideo Septentrionalem Regni partem frumento, adiacentes vero Germanicas provincias et hoc, et peccoribus providet. Meridionalis haec Regni pars in respectu commerciali in tres iterum partes a ratione principalium duorum fluviorum, qui eam in totidem partes secant, dividi debet, nimirum in

quae in nonnullis locis lenioribus collibus permixta est. Solum habet et agriculturae, et rei peccuariae perquam idoneum, et ideo Septentrionalem Regni partem frumento, adiacentes vero Germanicas provincias et hoc, et peccoribus providet. Meridionalis haec Regni pars in respectu commerciali in tres iterum partes a ratione principalium duorum fluviorum, qui eam in totidem partes secant, dividi debet, nimirum in

haec Regni pars in respectu commerciali in tres iterum partes a ratione principalium duorum fluviorum, qui eam in totidem partes secant, dividi debet, nimirum in Cis-Danubianam, quae Austriae, Styriae, et, si partes adnexae una summantur, Carnioliae adiacet, Trans-Danubianam quae Danubio et Tibisco concluditur, et TransTibiscanam, quae ultra hunc fluvium ad limites Transylvaniae procurrit.

fluviorum, qui eam in totidem partes secant, dividi debet, nimirum in Cis-Danubianam, quae Austriae, Styriae, et, si partes adnexae una summantur, Carnioliae adiacet, Trans-Danubianam quae Danubio et Tibisco concluditur, et TransTibiscanam, quae ultra hunc fluvium ad limites Transylvaniae procurrit. Huius extrema linea in altos iterum montes attollitur, qui perinde sylvis teguntur et metalla ferunt;

partes secant, dividi debet, nimirum in Cis-Danubianam, quae Austriae, Styriae, et, si partes adnexae una summantur, Carnioliae adiacet, Trans-Danubianam quae Danubio et Tibisco concluditur, et TransTibiscanam, quae ultra hunc fluvium ad limites Transylvaniae procurrit. Huius extrema linea in altos iterum montes attollitur, qui perinde sylvis teguntur et metalla ferunt; huius incolae

quae Danubio et Tibisco concluditur, et TransTibiscanam, quae ultra hunc fluvium ad limites Transylvaniae procurrit. Huius extrema linea in altos iterum montes attollitur, qui perinde sylvis teguntur et metalla ferunt; huius incolae adsitos sibi comitatus planos lignis provident, sed cum solum minus fertile habeant, ab his vicissim frumentum recipiunt. §. 3. Fluvii

§. 3. Fluvii vehiculum internae communicationis praebere possunt. Ita ipsa iam physica Regni situatio necessitatem internae communicationis incolis per id imposuit, quod montosae planas, et hae vicissim illas, reciprocis productis debeant providere. Caeterum natura fluviorum etiam cursum ita direxit, ut iam hi magnum internae communicationis vehiculum praestare possint, Danubius enim

direxit, ut iam hi magnum internae communicationis vehiculum praestare possint, Danubius enim Posonio usque Pesthinum, Tibiscus Szigethino usque Szolnokinum mediam ferme inter montosos et planos comitatus communicationis lineam efficiunt. Per fluvium Raba qui per Rabczam Danubium attingit, interiora etiam Comitatus Castriferrei cum Danubianis Comitatibus nectuntur: sicut vicissim per

comitatus communicationis lineam efficiunt. Per fluvium Raba qui per Rabczam Danubium attingit, interiora etiam Comitatus Castriferrei cum Danubianis Comitatibus nectuntur: sicut vicissim per Vagum et Granum aliquot Septemtrionales Comitatus cum omnibus, quos Danubius alluit, planis Comitatibus iunguntur. Cum Danubius Pesthino, et Tibiscus Szolnokino parallella 1. pararella MS

cum Danubianis Comitatibus nectuntur: sicut vicissim per Vagum et Granum aliquot Septemtrionales Comitatus cum omnibus, quos Danubius alluit, planis Comitatibus iunguntur. Cum Danubius Pesthino, et Tibiscus Szolnokino parallella 1. pararella MS linea versus meridiem defluant, hi additos utroque rippae Comitatus iterum connectunt. Caeterum per fluvios Hernant,

parallella 1. pararella MS linea versus meridiem defluant, hi additos utroque rippae Comitatus iterum connectunt. Caeterum per fluvios Hernant, Sajó et Bodrogh, qui in superioribus, et Samusium, tres Crisios et Marusium, qui in inferioribus partibus in Tibiscum se exonerant, adiacentes ab utrinque plagae denuo iunguntur.

MS linea versus meridiem defluant, hi additos utroque rippae Comitatus iterum connectunt. Caeterum per fluvios Hernant, Sajó et Bodrogh, qui in superioribus, et Samusium, tres Crisios et Marusium, qui in inferioribus partibus in Tibiscum se exonerant, adiacentes ab utrinque plagae denuo iunguntur. Sclavoniam Dravus et

defluant, hi additos utroque rippae Comitatus iterum connectunt. Caeterum per fluvios Hernant, Sajó et Bodrogh, qui in superioribus, et Samusium, tres Crisios et Marusium, qui in inferioribus partibus in Tibiscum se exonerant, adiacentes ab utrinque plagae denuo iunguntur. Sclavoniam Dravus et respective Mura Hungariae nectit.

et Samusium, tres Crisios et Marusium, qui in inferioribus partibus in Tibiscum se exonerant, adiacentes ab utrinque plagae denuo iunguntur. Sclavoniam Dravus et respective Mura Hungariae nectit. Postquam Dravus ab Almás Danubio se infundit, iam hic Sclavoniam limite disterminat, navigationis beneficio Hungariae coniungit. Cum Savus postquam ad

disterminat, navigationis beneficio Hungariae coniungit. Cum Savus postquam ad Siscium Colapim, ad Ieszenovacz Unnam recepisset, ad Zemlinum Danubio illabatur, hic ipsa iam interiora Sclavoniae et Croatiae cum Hungaria connectit. E fluviis his Danubius, Dravus et Savus ab eo, quo Hungaricas ditiones subeunt puncto, iam nunc navigationi patent, ex aliis quidam maiori, quidam minori sui parte, partim rates, partim

ad Siscium Colapim, ad Ieszenovacz Unnam recepisset, ad Zemlinum Danubio illabatur, hic ipsa iam interiora Sclavoniae et Croatiae cum Hungaria connectit. E fluviis his Danubius, Dravus et Savus ab eo, quo Hungaricas ditiones subeunt puncto, iam nunc navigationi patent, ex aliis quidam maiori, quidam minori sui parte, partim rates, partim etiam naves alicubi maiores, alicubi minores sustinentur. Nullus tamen

ditiones subeunt puncto, iam nunc navigationi patent, ex aliis quidam maiori, quidam minori sui parte, partim rates, partim etiam naves alicubi maiores, alicubi minores sustinentur. Nullus tamen est, praeter Danubium et Savum, in quo adversa etiam aqua per totum eius defluxum adhuc navigari possit. Sed et hoc beneficium per artem in plerisque magna ex parte posset procurari. §. 4. Uti et

quidam minori sui parte, partim rates, partim etiam naves alicubi maiores, alicubi minores sustinentur. Nullus tamen est, praeter Danubium et Savum, in quo adversa etiam aqua per totum eius defluxum adhuc navigari possit. Sed et hoc beneficium per artem in plerisque magna ex parte posset procurari. §. 4. Uti et duo insignes lacus. Ut natura faciliorem adhuc reddat internam communicationem,

et Savum, in quo adversa etiam aqua per totum eius defluxum adhuc navigari possit. Sed et hoc beneficium per artem in plerisque magna ex parte posset procurari. §. 4. Uti et duo insignes lacus. Ut natura faciliorem adhuc reddat internam communicationem, locavit illa ad Sopronium protensum ad 6. milliaria lacum Fertő cuius stagna usque Rabam fluvium protenduntur. Inter

insignes lacus. Ut natura faciliorem adhuc reddat internam communicationem, locavit illa ad Sopronium protensum ad 6. milliaria lacum Fertő cuius stagna usque Rabam fluvium protenduntur. Inter Danubium vero et Dravum extensum ad 12. milliaria lacum Ballaton collocavit, cuius paludes cum a Canisiensibus, quae Muram contingunt, non procul distant, sicque paratam duos insignes communicationis canales efformandi

temporum iniquitate tantas paludes habent, ut si istae in rite efformandos canales contrahantur, hi ferme viarum beneficium supplere possint. §. 6. E converso a meridie et Septentrione nonnisi difficilem per axem exitum habet. Minus propitia est Hungariae relate ad externam communicationem situatio. Alluit quidem adnexas partes a meridie Mare

communicationem situatio. Alluit quidem adnexas partes a meridie Mare Adriaticum verum in hoc nullus ex Hungaria navigabilis fluvius effunditur. Fluvialis versus illud navigatio Carlostadii et respective Kosztaniczae desinit, inde nonnisi per asperas, ad plura milliaria protensas Croatiae Alpes ad mare perveniri potest. A Septentrione influit quidem Popradus in Vistulam, qui se deinde in mare

easque minores tantum sustinet; donec ad eum pertingatur aspera perinde per longam montium seriem via confici debet, sicque commercialis exitus hac quoque parte nonnisi per axem patet. Montosa haec meridionalium et septentrionalium Regni limitum situatio, illud quidem commerciali instituto commodum adfert, quod paratis ubique ferme materialibus, viae illic minori impendio construi possint. Verum cum Hungaria vis aliqua

commodum adfert, quod paratis ubique ferme materialibus, viae illic minori impendio construi possint. Verum cum Hungaria vis aliqua artefacta superflua habeat. Producta vero quibus abundat et maioris sint voluminis, et ferme nonnisi in interioribus Regni partibus procreentur, exitus hic per longinquam et montosam viam non potest esse non sumptuosus. §. 7. Ab

quod paratis ubique ferme materialibus, viae illic minori impendio construi possint. Verum cum Hungaria vis aliqua artefacta superflua habeat. Producta vero quibus abundat et maioris sint voluminis, et ferme nonnisi in interioribus Regni partibus procreentur, exitus hic per longinquam et montosam viam non potest esse non sumptuosus. §. 7. Ab Occidente iam navibus, sed

Verum cum Hungaria vis aliqua artefacta superflua habeat. Producta vero quibus abundat et maioris sint voluminis, et ferme nonnisi in interioribus Regni partibus procreentur, exitus hic per longinquam et montosam viam non potest esse non sumptuosus. §. 7. Ab Occidente iam navibus, sed adversis fluviis exitus patet. Ab occidente iam navigabiles fluvii in ipsas

patet. Ab occidente iam navigabiles fluvii in ipsas capitales vicinarum Germanicarum provinciarum urbes viam praebent, nimirum Savus Labacum, Mura Graecium, Danubius Viennam et, si Morava, uti sub incude est, navigabilis efficiatur Brunam. Verum ex omnibus his provinciis in Hungariam secundis, inde vero ad illas adversis fluviis navigatur; indeque fit, ut Vienna in

his provinciis in Hungariam secundis, inde vero ad illas adversis fluviis navigatur; indeque fit, ut Vienna in Hungariam plurimaeque, ex Hungaria vero Viennam paucaeque tantum naves adveniant: Graecio et Labaco in Hungariam et Croatiam sat copiosa, vicissim vero nulla ferme fit navigatio. §. 8. Tantum versus Orientem secundam in exteras provincias habet

in Hungariam secundis, inde vero ad illas adversis fluviis navigatur; indeque fit, ut Vienna in Hungariam plurimaeque, ex Hungaria vero Viennam paucaeque tantum naves adveniant: Graecio et Labaco in Hungariam et Croatiam sat copiosa, vicissim vero nulla ferme fit navigatio. §. 8. Tantum versus Orientem secundam in exteras provincias habet navigationem.

vexationes Turcarum, mercium ad Suniam in naves maritimas transpositio, hanc quoque tantisper impeditam efficiunt. Verum haec quoque impedimenta iam aliquot peritiores mercatores superarunt. Et haec sunt tam adminicula quam et impedimenta commercii, quae physica regni situatio producit. §. 9. Constitutio Regni Commercio absolute non adversatur. Politicam

ad Suniam in naves maritimas transpositio, hanc quoque tantisper impeditam efficiunt. Verum haec quoque impedimenta iam aliquot peritiores mercatores superarunt. Et haec sunt tam adminicula quam et impedimenta commercii, quae physica regni situatio producit. §. 9. Constitutio Regni Commercio absolute non adversatur. Politicam singuli status relate ad commercium

situatio producit. §. 9. Constitutio Regni Commercio absolute non adversatur. Politicam singuli status relate ad commercium situationem constitutio eius et legislatio efficiunt; licet enim commercium suapte soleat exoriri, si tamen ipsa constitutio eidem adversetur, aut si legislatio impedimenta removere necessariaque eidem praebere adminicula intermittatur

adminicula intermittatur commercium aut languere, aut, si vicinorum legislatio in id magis intendat, passivum effici debet. Libera constitutio commercio adeo non adversatur, ut illud potius in liberis statibus et primam originem acceperit, et hodiedum vel maxime floreat. Feudale tamen systema, quod praeter principem dominorum tantum et subditorum conditionem agnoscit, omnem commercii

commercium aut languere, aut, si vicinorum legislatio in id magis intendat, passivum effici debet. Libera constitutio commercio adeo non adversatur, ut illud potius in liberis statibus et primam originem acceperit, et hodiedum vel maxime floreat. Feudale tamen systema, quod praeter principem dominorum tantum et subditorum conditionem agnoscit, omnem commercii progressum natura sua morari

commercio adeo non adversatur, ut illud potius in liberis statibus et primam originem acceperit, et hodiedum vel maxime floreat. Feudale tamen systema, quod praeter principem dominorum tantum et subditorum conditionem agnoscit, omnem commercii progressum natura sua morari debet. Hungaria nunquam habuit strictam feudalis regiminis formam, nunquam in hac viguit illa magnorum vasallorum, horum

conditionem agnoscit, omnem commercii progressum natura sua morari debet. Hungaria nunquam habuit strictam feudalis regiminis formam, nunquam in hac viguit illa magnorum vasallorum, horum sub-feudatorum, et horum iterum sub-vasallorum graduatio: nunquam nobilibus ad nutum et sub vexillis baronum arma corripiendi officium incubuit: nunquam hi aut iure tutoratus in pupillos inscripti cualistarum suorum, aut filias earum elocandi

sua morari debet. Hungaria nunquam habuit strictam feudalis regiminis formam, nunquam in hac viguit illa magnorum vasallorum, horum sub-feudatorum, et horum iterum sub-vasallorum graduatio: nunquam nobilibus ad nutum et sub vexillis baronum arma corripiendi officium incubuit: nunquam hi aut iure tutoratus in pupillos inscripti cualistarum suorum, aut filias earum elocandi praerogativa gaudebant. Cum exordio Regni

exordio Regni nemo nobilium aut iudicium alterius quam ipsius Regis agnoscere; aut aliud quam huius Banderium sequi voluit. Nobilium pupillorum tutelam proximi cognati exercebant. Filiae sub auspiciis parentum elocabantur. Et quanquam primis Regni temporibus status liberarum civitatum non statim invaluerit, iam tamen sub sancto Stephano exteri in Regnum vocabantur, iisdemque sub nomine Hospitum praerogativae liberi hominis

non statim invaluerit, iam tamen sub sancto Stephano exteri in Regnum vocabantur, iisdemque sub nomine Hospitum praerogativae liberi hominis concedebantur: iam domesticis etiam vigenti eotum servituti elapsis et nomen et iura liberi hominis ita tribuebantur, ut exiguus ille, quem fundi in quo degebant domino, nomine Terragii dependebant, census, liberi denarii dicti fuerint. Interea donec stabilito formali civitatum

statim invaluerit, iam tamen sub sancto Stephano exteri in Regnum vocabantur, iisdemque sub nomine Hospitum praerogativae liberi hominis concedebantur: iam domesticis etiam vigenti eotum servituti elapsis et nomen et iura liberi hominis ita tribuebantur, ut exiguus ille, quem fundi in quo degebant domino, nomine Terragii dependebant, census, liberi denarii dicti fuerint. Interea donec stabilito formali civitatum statu,

Lib. 2. Cap. 18. nimirum ut hi se statim in limitibus Regni apud respectivum parochianum comitem insinuare, hic vero illos per hominem suum ad regem deducere debeat; rex primo ratificandi facultatem iis dare, et tunc etiam nonnisi in praesentia adiungendi iisdem Pristaldi regii quidquam emere, vel vendere possit. Sub Colomanno videtur legislatio commercium quaesita opera impedire voluisse cum Lib. 1.

coepit propagare. Cum systema libertatis huius in eo situm fuerit, quod incolae eiusmodi villarum non tantum de mobili sua substantia, sed de immobilibus etiam fundis plenam disponendi habuerint libertatem, quod a Teloniorum et Naulorum persolutione immunes fuerint, denique quod in Personalibus et realibus causis nonnisi coram proprio magistratu potuerint conveniri, debuit itaque systema hoc prima commercii ponere

villarum non tantum de mobili sua substantia, sed de immobilibus etiam fundis plenam disponendi habuerint libertatem, quod a Teloniorum et Naulorum persolutione immunes fuerint, denique quod in Personalibus et realibus causis nonnisi coram proprio magistratu potuerint conveniri, debuit itaque systema hoc prima commercii ponere fundamenta; verum haec etiam posteriora instituta subinde everterunt, nimirum

2dae periodi regibus, eiusmodi privilegia ut nulli extero mercatori profundius in regnum intrare liceat, verum ut illi merces suas in has tantum civitates inferre, hae vero interiora Regni cum iis providere debeant. Postea et quidem sub 3ae etiam Epochae Regibus Complures Civitates, quos in Legibus Depositoriales appellantur, Ius stapulae, id est talem sibi praerogativam compararunt, ut nullus ad eas partes delapsus

sponte produxerunt, cursum habuerit. §. 11. Legislatio praesentis saeculi quid praestiterit in commercii incrementum. Cessantibus tandem cum initio praesentis saeculi et Turcarum incursionibus et internis motibus ipsa iam etiam Legislatio excitando Commercio magis incubuit. Ut exhausta prioribus Bellis Populatio celerriora capiat Incrementa, decernebatur Praediorum impopulatio 1723. Art. 18.

habuerit. §. 11. Legislatio praesentis saeculi quid praestiterit in commercii incrementum. Cessantibus tandem cum initio praesentis saeculi et Turcarum incursionibus et internis motibus ipsa iam etiam Legislatio excitando Commercio magis incubuit. Ut exhausta prioribus Bellis Populatio celerriora capiat Incrementa, decernebatur Praediorum impopulatio 1723. Art. 18. et ut id

Turcarum incursionibus et internis motibus ipsa iam etiam Legislatio excitando Commercio magis incubuit. Ut exhausta prioribus Bellis Populatio celerriora capiat Incrementa, decernebatur Praediorum impopulatio 1723. Art. 18. et ut id effici possit, immigraturis in Regnum exteris sex Annorum ab Oneribus Publicis Immunitas concedebatur Art. 103. Ut necessarii Opifices et Mechanici alliciantur, horum immunitas

Incrementa, decernebatur Praediorum impopulatio 1723. Art. 18. et ut id effici possit, immigraturis in Regnum exteris sex Annorum ab Oneribus Publicis Immunitas concedebatur Art. 103. Ut necessarii Opifices et Mechanici alliciantur, horum immunitas ad 15 plane annos extensa fuit 1723. Art. 117. Et ne hi per rurales curas in exercitio artis suae distrahantur, Possessorium Oeconomicorum fundorum iis vetabatur 1723. Art.

in Regnum exteris sex Annorum ab Oneribus Publicis Immunitas concedebatur Art. 103. Ut necessarii Opifices et Mechanici alliciantur, horum immunitas ad 15 plane annos extensa fuit 1723. Art. 117. Et ne hi per rurales curas in exercitio artis suae distrahantur, Possessorium Oeconomicorum fundorum iis vetabatur 1723. Art. 117. Ut autem tanto faciliorem habeant promeritam laboris sui mercedem, ab iis, qui hanc morabantur,

favore Caehalis instituti pretia artefactorum suorum ex condicto plus nimio elevare, aut alios etiam excessus patrare possint, Caehas id est Contubernia opificum etiam sufferri posse declaratum fuit 1715. Art. 79. et 1723. Art. 74. Ne illimitatum ius praeemptionis dominorum Terrestrium Commercium moretur, illud ad propriam tantum necessitatem restringebatur, 1723. Art. 75; ne navigatio, praecipuum Commercii Vehiculum,

Provincias haereditarias Commercii viam habeat, de hoc reserando, deque admittenda Vini, Frumenti, Boum Hungaricorum partim in has invectione, partim per eas eductione, omnium ferme Comitiorum Legislatio se occupavit. Et cum id impositiones, quibus status harum Provinciarum Producta Hungarica condam gravaverant, potissimum morarentur, de harum sublatione identidem actum fuit 1723. art. 119. 1741. art. 27. Sub idem tempus Legislatio

sine quo sumptuosa Commercialia Instituta suscipi non possunt, conflandi cura Legislationem iam 1681. art. 13. tenuit. Cum Lex haec effectui mancipata non fuisset, defferebatur Consilio Locumtenentiali 1723. Articulis 115. 116 et 122. ut non tantum Oeconomiae et Fundi Publici, sed et ducendorum Canalium, generaleque stabiliendi Commercii Proiectum elaboret, et in proximis Comitiis referat. Et hucusque processit Hungarica in Linea Commerciali

suscipi non possunt, conflandi cura Legislationem iam 1681. art. 13. tenuit. Cum Lex haec effectui mancipata non fuisset, defferebatur Consilio Locumtenentiali 1723. Articulis 115. 116 et 122. ut non tantum Oeconomiae et Fundi Publici, sed et ducendorum Canalium, generaleque stabiliendi Commercii Proiectum elaboret, et in proximis Comitiis referat. Et hucusque processit Hungarica in Linea Commerciali Legislatio. Haec est

conflandi cura Legislationem iam 1681. art. 13. tenuit. Cum Lex haec effectui mancipata non fuisset, defferebatur Consilio Locumtenentiali 1723. Articulis 115. 116 et 122. ut non tantum Oeconomiae et Fundi Publici, sed et ducendorum Canalium, generaleque stabiliendi Commercii Proiectum elaboret, et in proximis Comitiis referat. Et hucusque processit Hungarica in Linea Commerciali Legislatio. Haec est politica Regni

mancipata non fuisset, defferebatur Consilio Locumtenentiali 1723. Articulis 115. 116 et 122. ut non tantum Oeconomiae et Fundi Publici, sed et ducendorum Canalium, generaleque stabiliendi Commercii Proiectum elaboret, et in proximis Comitiis referat. Et hucusque processit Hungarica in Linea Commerciali Legislatio. Haec est politica Regni relate ad Commercium Situatio. Interea ipsa Deputationi huic delata Provincia satis ostendit complura

1723. Articulis 115. 116 et 122. ut non tantum Oeconomiae et Fundi Publici, sed et ducendorum Canalium, generaleque stabiliendi Commercii Proiectum elaboret, et in proximis Comitiis referat. Et hucusque processit Hungarica in Linea Commerciali Legislatio. Haec est politica Regni relate ad Commercium Situatio. Interea ipsa Deputationi huic delata Provincia satis ostendit complura ex iis, quas Leges iam hactenus

effectum perducta fuisse. Patet etiam Legislationem necdum omnia Commercii Impedimenta removisse. Verum antequam ea, quae adhuc desiderantur, proponantur, iuvat Politico-Commercialem Regni ad reliquas tum viciniores, quam et remotiores Provincias et Regna relationem paucis exhibere. §.12. Interest cumprimis nosse Politico-Commercialem Hungariae ad alias Provincias relationem.

Patet etiam Legislationem necdum omnia Commercii Impedimenta removisse. Verum antequam ea, quae adhuc desiderantur, proponantur, iuvat Politico-Commercialem Regni ad reliquas tum viciniores, quam et remotiores Provincias et Regna relationem paucis exhibere. §.12. Interest cumprimis nosse Politico-Commercialem Hungariae ad alias Provincias relationem. Politico-Commercialis Populi

Provincia eosdem plane merces producat, seu quod merces eiusmodi ad se pertrahere sicque cum iis Oeconomiae Commercium exercere anhelet, pluribus difficultatibus obiici solet. Caeterum et in Commercialibus inter diversos sed sibi contiguos status Tractatibus et in Vectigali inter contiguas eiusdem Principis Provincias reciproca utilitas pro scopo assummitur, et tamen, licet in Commercialibus

sicque cum iis Oeconomiae Commercium exercere anhelet, pluribus difficultatibus obiici solet. Caeterum et in Commercialibus inter diversos sed sibi contiguos status Tractatibus et in Vectigali inter contiguas eiusdem Principis Provincias reciproca utilitas pro scopo assummitur, et tamen, licet in Commercialibus Tractatibus plena ab utrinque Libertate agatur, saepe tamen unius partis

obiici solet. Caeterum et in Commercialibus inter diversos sed sibi contiguos status Tractatibus et in Vectigali inter contiguas eiusdem Principis Provincias reciproca utilitas pro scopo assummitur, et tamen, licet in Commercialibus Tractatibus plena ab utrinque Libertate agatur, saepe tamen unius partis inadvertentia Tractatus eiusmodi huic onerosus, alteri admodum utilis evadit. Vectigal cuius elaboratio paucis plerumque

Politico-Commercialem relationem. §.13. Cum quibus Provinciis maiorem cum quibus vero minorem Hungaria habeat Politico-Commercialem relationem. Hungaria si Littorale, et exiguam, quae Dalmatiam Venetam contingit particulam excipias, tantum Haereditario-Germanicis et Turcicis Provinciis concluditur; cum inter Transylvaniam et Hungariam nullae sint Tricesimae, Moldavia et

quibus Provinciis maiorem cum quibus vero minorem Hungaria habeat Politico-Commercialem relationem. Hungaria si Littorale, et exiguam, quae Dalmatiam Venetam contingit particulam excipias, tantum Haereditario-Germanicis et Turcicis Provinciis concluditur; cum inter Transylvaniam et Hungariam nullae sint Tricesimae, Moldavia et Valachia Hungariam in linea commerciali cingere censentur. Germanicae

habeat Politico-Commercialem relationem. Hungaria si Littorale, et exiguam, quae Dalmatiam Venetam contingit particulam excipias, tantum Haereditario-Germanicis et Turcicis Provinciis concluditur; cum inter Transylvaniam et Hungariam nullae sint Tricesimae, Moldavia et Valachia Hungariam in linea commerciali cingere censentur. Germanicae Provinciae ab occidente et septentrione, Turcicae vero tantum

et exiguam, quae Dalmatiam Venetam contingit particulam excipias, tantum Haereditario-Germanicis et Turcicis Provinciis concluditur; cum inter Transylvaniam et Hungariam nullae sint Tricesimae, Moldavia et Valachia Hungariam in linea commerciali cingere censentur. Germanicae Provinciae ab occidente et septentrione, Turcicae vero tantum ab oriente eam ambiunt, indeque fit ut illa cum Germanicis

concluditur; cum inter Transylvaniam et Hungariam nullae sint Tricesimae, Moldavia et Valachia Hungariam in linea commerciali cingere censentur. Germanicae Provinciae ab occidente et septentrione, Turcicae vero tantum ab oriente eam ambiunt, indeque fit ut illa cum Germanicis Provinciis maximum, cum Turcicis minorem, cum exoticis vero Provinciis exiguum adhuc

gaudebant, iam ante Annum 1625. ultra competentem aerario Principis 30-mam valoris mercium partem, dimidium adhuc tantum iisdem imposuerunt, pecculiaremque ex hoc Proventu fundum sibi conflarunt: id quod aequabilem inter has et Hungariam Commercialem relationem primum intercepit. Quare eodem 1625. in Comitiis Hungariae constituebatur, ut augmentata Tricesimarum solutio in Austria Styria Sylesia et Moravia cesset. Articulo quidem hoc nec

sibi conflarunt: id quod aequabilem inter has et Hungariam Commercialem relationem primum intercepit. Quare eodem 1625. in Comitiis Hungariae constituebatur, ut augmentata Tricesimarum solutio in Austria Styria Sylesia et Moravia cesset. Articulo quidem hoc nec statuum, nec auctionis mediae Tricesimae diserta fit mentio, ex iis tamen, quae non multo post evenerunt, id ita se habuisse facile colligi potest. Nempe non

aerario Principis 30mam valoris mercium partem, dimidium adhuc tantum dependi debeat, ex eodemque Proventu pecculiaris pro Stipendiis veterani Confiniarii Militis Fundus confletur. Ita rediit iterum aequabilis inter Hungariam et Germanicas Provincias relatio Politico-Commercialis, neque ullae longo postea tempore quaerelae contra Tricesimale earum Systema a parte Hungariae movebantur. Verum progressu temporis ipsa etiam illa mediae Tricesimae auctio

cum prorsus carere non possint, Austria quidem ulteriorem eorum in Imperium depulsionem morabatur tantum ut illa seu pro usu proprio, seu pro ulteriori quaestu leviori habere possit. Styria vero et Carniolia cum metuerent ne proprii quos in ditionem Venetam vendere solebant Boves, si Hungarici per Portum Buccari directe educantur, horum Concurrentiam sustinere non possint, id effecerunt, ut Hungarici Boves

in Ditionem Venetam, aliaque Italiae Emporia depelli potuerint, sicque Germanico Portorio subiacere debuerint. Quare urgebant Status Hungarici iam 1715. articulo 13. ne vini, Anno vero 1723. articulo 119. ne Boum in et per Germanicas Provincias Inductio, et per has in exteras oras eductio impediatur: semper tamen eam acceperunt assecurationem, quod sua Maiestas cum Statibus Germanicarum Provinciarum utpote quos res ex altera

Emporia depelli potuerint, sicque Germanico Portorio subiacere debuerint. Quare urgebant Status Hungarici iam 1715. articulo 13. ne vini, Anno vero 1723. articulo 119. ne Boum in et per Germanicas Provincias Inductio, et per has in exteras oras eductio impediatur: semper tamen eam acceperunt assecurationem, quod sua Maiestas cum Statibus Germanicarum Provinciarum utpote quos res ex altera parte tangit, tractura

Hungaria nullum e Tractatu eiusmodi Beneficium accepit: Provinciales Germanicarum Provinciarum Impositiones, mutatis licet subinde nominibus, Producta Hungarica hodiedum gravant: saepe adhuc absoluta inducendi in illas Vini et Frumenti prohibitio usu venit quin reciprocum Status Hungariae unquam obtinere potuerint, adeoque Hungaria vel hac parte onerosam habet cum Provinciis Germanicis relationem Politico-Commercialem; quam damnosam autem ad

quam damnosam autem ad easdem Provincias Relationem Vectigal Tricesimale efficiat, suo loco opportunius exponetur. §.15. Relatio Politico-Commercialis inter Hungariam et Turcicas Provincias Inter Hungariam et Turcicas Provincias hanc determinant iam praeexstantes Tractatus Commerciales; per hos enim et in Specie Pacis Paszaroviczensis 3-um, Belgradiensis 11-um, Tractatus item Anni

Relationem Vectigal Tricesimale efficiat, suo loco opportunius exponetur. §.15. Relatio Politico-Commercialis inter Hungariam et Turcicas Provincias Inter Hungariam et Turcicas Provincias hanc determinant iam praeexstantes Tractatus Commerciales; per hos enim et in Specie Pacis Paszaroviczensis 3-um, Belgradiensis 11-um, Tractatus item Anni 1783. itidem 3-um Articulos, reciprocum trium

§.15. Relatio Politico-Commercialis inter Hungariam et Turcicas Provincias Inter Hungariam et Turcicas Provincias hanc determinant iam praeexstantes Tractatus Commerciales; per hos enim et in Specie Pacis Paszaroviczensis 3-um, Belgradiensis 11-um, Tractatus item Anni 1783. itidem 3-um Articulos, reciprocum trium tantum procentum florenorum Portorium ab omnibus indiscriminatim mercibus defixum est, idque in

hi Tractatus varias subinde per Vectigal acceperunt modificationes, quae suo loco indicabuntur. Universim Quaestus Turcicus eam 1741. per articulum 27. accepit regulationem, ut Turcicis subditis nonnisi cum mercibus Turcicis, et cum his nonnisi all' ingrosso quaestum per Hungariam exercere liceat, eorumque merces, qui Ordinationi huic contravenerint, in comissum cadant. Cum et reciprocum et fixum stabileque

ut Turcicis subditis nonnisi cum mercibus Turcicis, et cum his nonnisi all' ingrosso quaestum per Hungariam exercere liceat, eorumque merces, qui Ordinationi huic contravenerint, in comissum cadant. Cum et reciprocum et fixum stabileque sit inter Hungariam et has Provincias Portorium, hic iam Aequabilis magis est, quae ad invicem viget, Politico-Commercialis relatio. Industria Mercatorum in ordine ad

nonnisi cum mercibus Turcicis, et cum his nonnisi all' ingrosso quaestum per Hungariam exercere liceat, eorumque merces, qui Ordinationi huic contravenerint, in comissum cadant. Cum et reciprocum et fixum stabileque sit inter Hungariam et has Provincias Portorium, hic iam Aequabilis magis est, quae ad invicem viget, Politico-Commercialis relatio. Industria Mercatorum in ordine ad hunc Quaestum liberiorem

ingrosso quaestum per Hungariam exercere liceat, eorumque merces, qui Ordinationi huic contravenerint, in comissum cadant. Cum et reciprocum et fixum stabileque sit inter Hungariam et has Provincias Portorium, hic iam Aequabilis magis est, quae ad invicem viget, Politico-Commercialis relatio. Industria Mercatorum in ordine ad hunc Quaestum liberiorem iam manum habet, possetque exiguus modo adhuc hic per

nimirum licet Hungaricam adnexasque partes ab Oriente Turcicae Provinciae continuo concludant, ipsum tamen Provinciale nuspiam immediate contigunt; Hungaricum enim Provinciale Transylvania et aliqua Confinii Temessiensis pars a Valachia et Moldavia intercipit. Croaticum vero Provinciale a continua Bosnia et Servia per Sclavonicum Banale et

Provinciae continuo concludant, ipsum tamen Provinciale nuspiam immediate contigunt; Hungaricum enim Provinciale Transylvania et aliqua Confinii Temessiensis pars a Valachia et Moldavia intercipit. Croaticum vero Provinciale a continua Bosnia et Servia per Sclavonicum Banale et Carlostadiense Confinium continuo intercluditur. Cum in Statu

Provinciale Transylvania et aliqua Confinii Temessiensis pars a Valachia et Moldavia intercipit. Croaticum vero Provinciale a continua Bosnia et Servia per Sclavonicum Banale et Carlostadiense Confinium continuo intercluditur. Cum in Statu militari, de natura sui Systematis necessaria commercio Libertas locum habere non possit: cum instituta Militaria

et aliqua Confinii Temessiensis pars a Valachia et Moldavia intercipit. Croaticum vero Provinciale a continua Bosnia et Servia per Sclavonicum Banale et Carlostadiense Confinium continuo intercluditur. Cum in Statu militari, de natura sui Systematis necessaria commercio Libertas locum habere non possit: cum instituta Militaria varios Mercatorum Speculationibus obices adferre

Crimeae littora mari huic adiaceant, Hungaria vero immediatam, ut § 8. apparuit, in mare hoc navigationem habeat, Moscoviticae hae Provinciae in sensu Commerciali Hungariam immediate contingere censentur. Verum hanc inter et Moscoviam nulla usque recentiora tempora relatio politico-Commercialis intercessit; necdum aperta in Mare Nigrum Navigatione exigua etiam illa, quas inter hos duos Status viguit physica Communicatio, per Poloniam processit.

Austriacos, seu per Moscoviticos Mercatores in huius portus inducendis mercibus Austriacis, unam ordinarii Portorii quartam remisit. Augusta vero Aula nostra a Moscoviticis pelliceis mercibus, cutibus, Loris Bagaria dictis, et praeparatis Balenarum ovulis vulgo Kaviar, Portorium diminuit; ac ab omnibus seu per Austriacos seu per Moscoviticos Quaestores ex Portubus Crimeae in Ditiones Caesareo-Regias invehendis Moscoviticis et

dictis, et praeparatis Balenarum ovulis vulgo Kaviar, Portorium diminuit; ac ab omnibus seu per Austriacos seu per Moscoviticos Quaestores ex Portubus Crimeae in Ditiones Caesareo-Regias invehendis Moscoviticis et Chinensibus mercibus, unam ordinarii Portorii quartam, pariter remisit. Cum Tractatus hic perfecte reciprocos favores continent; cum per Constitutos idoneis in Locis Consules sustineantur; denique cum e Crimeae et ex

et Chinensibus mercibus, unam ordinarii Portorii quartam, pariter remisit. Cum Tractatus hic perfecte reciprocos favores continent; cum per Constitutos idoneis in Locis Consules sustineantur; denique cum e Crimeae et ex aliis Moscoviae Provinciis in ipsum immediate Provinciale Hungaricum et vicissim navigari possit, haec est maxime favorabilis quam Hungaria cum aliqua extera Provincia habet Relatio Politico-Commercialis: neque dubitare

remisit. Cum Tractatus hic perfecte reciprocos favores continent; cum per Constitutos idoneis in Locis Consules sustineantur; denique cum e Crimeae et ex aliis Moscoviae Provinciis in ipsum immediate Provinciale Hungaricum et vicissim navigari possit, haec est maxime favorabilis quam Hungaria cum aliqua extera Provincia habet Relatio Politico-Commercialis: neque dubitare licet, quin elapsis stipulatis annis, nexus hic per novum, captae interea

cursum accepit, ut ex Hungaria in Poloniam vini, vicissim vero, qua Polonicae, qua etiam procuratae e Moscovia Telae notabilis quantitas inferri consveverit. Recuperata Gallicia Commercialis iam Anno 1775. inter Augustam Aulam et Rempublicam Polonicam Tractatus intercessit, per quem consumptionale Portorium in 4 pro 100 defigebatur, quod tamen nonnullam postea ut suo loco dicetur alterationem subivit. Si Gallicia Hungariae

nonnisi quoad exitum subiaceret: haberetque eandem, immo magis adhuc favorabilem, quam nunc cum Turcia habet Politico-Commercialem relationem. Nunc relata in censum Germanicarum Provinciarum Gallicia, Hungaria et Poloniam immediate contingere desiit, et tota illius Politico-Commercialis ad Poloniam relatio ad merum Vectigalis Germanici arbitrium recidit: quanquam enim Hungaria favore stabiliti per Tractatum 1775. Consumptionalis

immo magis adhuc favorabilem, quam nunc cum Turcia habet Politico-Commercialem relationem. Nunc relata in censum Germanicarum Provinciarum Gallicia, Hungaria et Poloniam immediate contingere desiit, et tota illius Politico-Commercialis ad Poloniam relatio ad merum Vectigalis Germanici arbitrium recidit: quanquam enim Hungaria favore stabiliti per Tractatum 1775. Consumptionalis Portorii per intermediam Galliciam in Polonia

Germanici arbitrium recidit: quanquam enim Hungaria favore stabiliti per Tractatum 1775. Consumptionalis Portorii per intermediam Galliciam in Polonia perinde gaudeat, quoad Esituale tamen ex Hungaria et Transituale per Galliciam Portorium Vectigalis arbitrio obnoxia manet. §.18. Cum reliquis Septentrionalibus statibus nullam habet Politico-Commercialem

Cum reliquis Septentrionalibus statibus nullam habet Politico-Commercialem relationem Cum aliis, a quibus Hungariam Germanicae Provinciae intercludunt, externis statibus, veluti Borussia, Imperio Germanico, Dania Svecia et Hollandia nullam Hungaria habet Politico Commercialem relationem, viguit tamen condam inter Hungariam et Borussicam Silesiam ea physica Communicatio, ut ex illa in hanc multum Vini Hungarici, vicissim vero

quibus Hungariam Germanicae Provinciae intercludunt, externis statibus, veluti Borussia, Imperio Germanico, Dania Svecia et Hollandia nullam Hungaria habet Politico Commercialem relationem, viguit tamen condam inter Hungariam et Borussicam Silesiam ea physica Communicatio, ut ex illa in hanc multum Vini Hungarici, vicissim vero multum Telae illatum fuerit, sed et hanc auctum post ennatas in Austriacis Ditionibus copiosas Telae Fabricas,

habet Politico Commercialem relationem, viguit tamen condam inter Hungariam et Borussicam Silesiam ea physica Communicatio, ut ex illa in hanc multum Vini Hungarici, vicissim vero multum Telae illatum fuerit, sed et hanc auctum post ennatas in Austriacis Ditionibus copiosas Telae Fabricas, a parte Austriaca quoad Telas a parte vero Borussica quoad Vinum Portorium intercepit. Vigebat etiam olim copiosa Boum Hungaricorum in

in Carlostadiensem Generalatum quotannis inferantur, e converso confiniarii Regiminis Licani Animalia e suis Alpibus in Dalmatarum Venetorum planities in hyeme erga stipulatum censum ad pascua depellant, ea ferme ratione, qua et Transylvani in pascuis Valachiae et Moldaviae factitare soleat. Caterum nulla inter Hungariam et Venetos Politico Commercialis relatio existit, neque hac parte aliquod vel obiectum habet.

inferantur, e converso confiniarii Regiminis Licani Animalia e suis Alpibus in Dalmatarum Venetorum planities in hyeme erga stipulatum censum ad pascua depellant, ea ferme ratione, qua et Transylvani in pascuis Valachiae et Moldaviae factitare soleat. Caterum nulla inter Hungariam et Venetos Politico Commercialis relatio existit, neque hac parte aliquod vel obiectum habet. §.20. Hungariae

e suis Alpibus in Dalmatarum Venetorum planities in hyeme erga stipulatum censum ad pascua depellant, ea ferme ratione, qua et Transylvani in pascuis Valachiae et Moldaviae factitare soleat. Caterum nulla inter Hungariam et Venetos Politico Commercialis relatio existit, neque hac parte aliquod vel obiectum habet. §.20. Hungariae Relatio ad Portus Adriatici et Mediteranei Ab

soleat. Caterum nulla inter Hungariam et Venetos Politico Commercialis relatio existit, neque hac parte aliquod vel obiectum habet. §.20. Hungariae Relatio ad Portus Adriatici et Mediteranei Ab Obrovacz usque Fiumanum protensum per 14 Milliaria Littorale Croaticum iam omnes non tantum Adriatici et Mediteranei, verum si Gibraltarii angustiae superentur, totius usque adeo Oceani

§.20. Hungariae Relatio ad Portus Adriatici et Mediteranei Ab Obrovacz usque Fiumanum protensum per 14 Milliaria Littorale Croaticum iam omnes non tantum Adriatici et Mediteranei, verum si Gibraltarii angustiae superentur, totius usque adeo Oceani portus per mare immediate contingit. Inter adsitas tamen his maribus et Hungariam nulla hactenus alia Politico-Commercialis

Littorale Croaticum iam omnes non tantum Adriatici et Mediteranei, verum si Gibraltarii angustiae superentur, totius usque adeo Oceani portus per mare immediate contingit. Inter adsitas tamen his maribus et Hungariam nulla hactenus alia Politico-Commercialis Relatio intercessit, quam quae per constitutos in diversis exteris Portubus Caesreaeo Regios Consules procurari potest: et ideo relictum sibi hac parte Commercium ab

contingit. Inter adsitas tamen his maribus et Hungariam nulla hactenus alia Politico-Commercialis Relatio intercessit, quam quae per constitutos in diversis exteris Portubus Caesreaeo Regios Consules procurari potest: et ideo relictum sibi hac parte Commercium ab arbitrariis exterarum Potentiarum Portoriis, et Mercatorum saepe timidis, saepe male directis speculationibus dependet: veluti id in suscepto per aliquot privatos, invehendi in

Relatio intercessit, quam quae per constitutos in diversis exteris Portubus Caesreaeo Regios Consules procurari potest: et ideo relictum sibi hac parte Commercium ab arbitrariis exterarum Potentiarum Portoriis, et Mercatorum saepe timidis, saepe male directis speculationibus dependet: veluti id in suscepto per aliquot privatos, invehendi in Angliam et Hollandiam Vini Croatici et Hungarici tentamine, apparuit. Olim Piratorum

relictum sibi hac parte Commercium ab arbitrariis exterarum Potentiarum Portoriis, et Mercatorum saepe timidis, saepe male directis speculationibus dependet: veluti id in suscepto per aliquot privatos, invehendi in Angliam et Hollandiam Vini Croatici et Hungarici tentamine, apparuit. Olim Piratorum Africanorum infestationes Commercialem aliquam hac parte relationem admodum difficilem effecerunt. Nunc hoc quoque obstaculum per initum 1784. cuius

Commercium ab arbitrariis exterarum Potentiarum Portoriis, et Mercatorum saepe timidis, saepe male directis speculationibus dependet: veluti id in suscepto per aliquot privatos, invehendi in Angliam et Hollandiam Vini Croatici et Hungarici tentamine, apparuit. Olim Piratorum Africanorum infestationes Commercialem aliquam hac parte relationem admodum difficilem effecerunt. Nunc hoc quoque obstaculum per initum 1784. cuius § 15 mentio facta est, cum

Tergestinum Augustus Carolus 6us ut haereditarios suos Status cum Neapolitano quod tum adhuc possidebat Regno nectat, una vero toti suae Monarchiae Commercium maritimum procuret, Tergestum in Germanico et Portum Regium in Croatico littore situm ea intentione excolendum suscepit, ut per illud Germanicis, per hunc autem Hungaricis et Croaticis mercibus exitum ad exteras Regiones procuret. Ut primum Scopum

Monarchiae Commercium maritimum procuret, Tergestum in Germanico et Portum Regium in Croatico littore situm ea intentione excolendum suscepit, ut per illud Germanicis, per hunc autem Hungaricis et Croaticis mercibus exitum ad exteras Regiones procuret. Ut primum Scopum attingat sumptuosam per inhospites Styriae et Carnioliae montes viam a suo nomine Carolinam Germanicam dictam, e centro Monarchiae id

littore situm ea intentione excolendum suscepit, ut per illud Germanicis, per hunc autem Hungaricis et Croaticis mercibus exitum ad exteras Regiones procuret. Ut primum Scopum attingat sumptuosam per inhospites Styriae et Carnioliae montes viam a suo nomine Carolinam Germanicam dictam, e centro Monarchiae id est Vienna usque Tergestum instauravit, hic portum construere coepit locumque quanquam exilis adhuc Oppidi formam eotum

Croaticis Hungaricisque pariter mercibus exitum aperiat, aliam per Alpes Croatiae viam Carolinam Croaticam dictam, instauravit; formatum iam a Natura Portum Regium artis insuper subsidio ad omnigenam securitatem et commoditatem perduxit; eundemque sensim impopulandum sibi proposuit, verum gloriosos hos conatus subsecutum, quo Possessione Regni Neapolitani decidit Bellum, intercepit. Augusta Maria Theresia vix Confecto Successionali

renovavit, coeptamque a Patre suo unam Portus Alam perfecit. Ut Hungarico etiam Commercio subveniat, cum Portus Regius necdum impopulatus foret, Flumen quod a Croatico Limite nonnisi exiguo rivo intercipitur, et a Portu Regio vix horae intervallo distat, pari Liberi Portus Privilegio donavit. Verum nullae adhuc eotum per Croatiam usque Carolinam viae instauratae; necdum Savus et Colapis, quibus adversis usque dissitum duabus tantum

quod a Croatico Limite nonnisi exiguo rivo intercipitur, et a Portu Regio vix horae intervallo distat, pari Liberi Portus Privilegio donavit. Verum nullae adhuc eotum per Croatiam usque Carolinam viae instauratae; necdum Savus et Colapis, quibus adversis usque dissitum duabus tantum a Carolina Postis Carlostadium perveniri potest, repurgati fuerunt. Itaque ipsum etiam Commercium Hungaricum per Pettovium Tergestum

Beneficio privatum fuerit, totum non modo Inductionis sed etiam Eductionis Hungaricae Commercium per Tergestum Cursum accepit. Verum vix repurgato Savo et Colapi fluvialis Navigatio aperta: viaeque Varasdino usque Carolinam sollide instauratae, sicque cum hac coniunctae fuerunt, cum iam eadem Augusta, ut Commercium Hungaricum ad naturalem suum Cursum reponat, ipsam Urbem

Gubernii collocavit, sublataque quae antea Rem Commercialem communiter procurabat Intendenza Tergestina Directionem Commercii Hungarici huic concredidit. Augustus Iosephus II ut mercibus Hungaricis et Croatici faciliorem adhuc exitum procuret, novam a nomine suo Iosephinam dictam viam Carlostadio usque Segniam perduxit, sublatoque Portorii inter tres has vias discrimine, Carlostadium perinde

vel Tergestum merces educat, eademque via exteras etiam recipiat, imo Canisa per Carlostadium Flumen quidem quatuor, Segniam vero quinque Postis breviorem viam habet, quam per Pettovium, Tergestum; et tamen seu inveterato iam inter Hungaricos et Pettovienses Mercatores nexu, seu minus adhuc instructae per Hungariam rei Vectoriae deffectu, seu praeindicata etiam Opinione, durat adhuc potior non tantum Inductionis, sed

eademque via exteras etiam recipiat, imo Canisa per Carlostadium Flumen quidem quatuor, Segniam vero quinque Postis breviorem viam habet, quam per Pettovium, Tergestum; et tamen seu inveterato iam inter Hungaricos et Pettovienses Mercatores nexu, seu minus adhuc instructae per Hungariam rei Vectoriae deffectu, seu praeindicata etiam Opinione, durat adhuc potior non tantum Inductionis, sed etiam evectionis Hungaricae cursus per

durat adhuc potior non tantum Inductionis, sed etiam evectionis Hungaricae cursus per Tergestum, urbsque haec eam semper relate ad Flumen Littoraleque Hungaricum habebit Politico-Commercialem relationem, quam duo vicina et Aemula Emporia de Natura sua habere consveverunt. §.22. Eiusdem Relatio ad Belgium et Lombardiam Austriacam Lombardiam Austriacam tantum mediate,

Littoraleque Hungaricum habebit Politico-Commercialem relationem, quam duo vicina et Aemula Emporia de Natura sua habere consveverunt. §.22. Eiusdem Relatio ad Belgium et Lombardiam Austriacam Lombardiam Austriacam tantum mediate, Belgium e contra e Littorali suo per Portum Ostendensem immediate Hungaria contingit. De arctiori inter Ostendam et Littorale tam Germanicum quam

Eiusdem Relatio ad Belgium et Lombardiam Austriacam Lombardiam Austriacam tantum mediate, Belgium e contra e Littorali suo per Portum Ostendensem immediate Hungaria contingit. De arctiori inter Ostendam et Littorale tam Germanicum quam et Hungaricum nexu procurando, deque mercium utriusque Indiae quae nunc potissimum per Hamburgum et Francofurtum in Ditiones Austriacas invehuntur, Importatione ad hoc derivanda, denique de

Lombardiam Austriacam Lombardiam Austriacam tantum mediate, Belgium e contra e Littorali suo per Portum Ostendensem immediate Hungaria contingit. De arctiori inter Ostendam et Littorale tam Germanicum quam et Hungaricum nexu procurando, deque mercium utriusque Indiae quae nunc potissimum per Hamburgum et Francofurtum in Ditiones Austriacas invehuntur, Importatione ad hoc derivanda, denique de lucrifaciendis, qui Millionem

Littorali suo per Portum Ostendensem immediate Hungaria contingit. De arctiori inter Ostendam et Littorale tam Germanicum quam et Hungaricum nexu procurando, deque mercium utriusque Indiae quae nunc potissimum per Hamburgum et Francofurtum in Ditiones Austriacas invehuntur, Importatione ad hoc derivanda, denique de lucrifaciendis, qui Millionem superare feruntur, transportus sumptibus saepius iam Consilia collata fuerunt. Hactenus tamen nulla vel

ad hoc derivanda, denique de lucrifaciendis, qui Millionem superare feruntur, transportus sumptibus saepius iam Consilia collata fuerunt. Hactenus tamen nulla vel physica immediata Communicatio has inter Provincias et Hungariam ennata est. Pannum aliaque pauca, quo inde in Germanicas Provincias inferri adhuc admittuntur, Artefacta Hungaria accipit medio Mercatorum Germanicorum, quorum Concurrentiam Hungarici propter Concessos illis in

illis in Vectigali favores, sustinere non possunt. Hungarica Producta nullam adhuc in has Provincias viam receperunt. Status Populationis et Alimentationis. §.23. Status Populationis Physica et Politica Regni relate ad Commercium Situatione, uti et

Status Populationis et Alimentationis. §.23. Status Populationis Physica et Politica Regni relate ad Commercium Situatione, uti et Politico-Commercialibus, quas ad alias Provincias et Regna habet, Relationibus, praevio modo adumbratis, exhibendus iam foret Actualis

et Alimentationis. §.23. Status Populationis Physica et Politica Regni relate ad Commercium Situatione, uti et Politico-Commercialibus, quas ad alias Provincias et Regna habet, Relationibus, praevio modo adumbratis, exhibendus iam foret Actualis Oeconomiae Publicae Status, verum ut et huius et Commercii modernus Status

§.23. Status Populationis Physica et Politica Regni relate ad Commercium Situatione, uti et Politico-Commercialibus, quas ad alias Provincias et Regna habet, Relationibus, praevio modo adumbratis, exhibendus iam foret Actualis Oeconomiae Publicae Status, verum ut et huius et Commercii modernus Status planior evadat, paucis praemittendum existimabat

relate ad Commercium Situatione, uti et Politico-Commercialibus, quas ad alias Provincias et Regna habet, Relationibus, praevio modo adumbratis, exhibendus iam foret Actualis Oeconomiae Publicae Status, verum ut et huius et Commercii modernus Status planior evadat, paucis praemittendum existimabat Deputatio: Quae sit Regni Populatio? Qualis Populi ad Industriam propensio? Quis alimentationis Status? Qualis denique

ad Commercium Situatione, uti et Politico-Commercialibus, quas ad alias Provincias et Regna habet, Relationibus, praevio modo adumbratis, exhibendus iam foret Actualis Oeconomiae Publicae Status, verum ut et huius et Commercii modernus Status planior evadat, paucis praemittendum existimabat Deputatio: Quae sit Regni Populatio? Qualis Populi ad Industriam propensio? Quis alimentationis Status? Qualis denique Consummentium ad

ad Producentes Proportio? Hungaria cum adnexis partibus (nec Transylvania nec Militaribus Confiniis eo computatis) Anno 1787. 7.116.789 animas numeravit. Croatica, Sclavonica, et Banatica confinia certe ultra 383.211 Capita etulerunt, adeoque tota Regni populatio Anno illo 7 et medium Millionem superavit. Si summa haec ad 4499 quadrata milliaria, quae Hungariae extensio effert,

Transylvania nec Militaribus Confiniis eo computatis) Anno 1787. 7.116.789 animas numeravit. Croatica, Sclavonica, et Banatica confinia certe ultra 383.211 Capita etulerunt, adeoque tota Regni populatio Anno illo 7 et medium Millionem superavit. Si summa haec ad 4499 quadrata milliaria, quae Hungariae extensio effert, applicetur, ad unum milliare 1777. animae obvenient, qui numerus notabilem certe exhibet Populationem, et

illo 7 et medium Millionem superavit. Si summa haec ad 4499 quadrata milliaria, quae Hungariae extensio effert, applicetur, ad unum milliare 1777. animae obvenient, qui numerus notabilem certe exhibet Populationem, et tamen si fertilissimae meridionalis Regni Partes Danubianae et Tibiscanae spectentur, in his Loca Populosa tanto ad invicem intervallo distant, ut illic Populatio vix primum adhuc gradum attigisse videatur. Verum

milliaria, quae Hungariae extensio effert, applicetur, ad unum milliare 1777. animae obvenient, qui numerus notabilem certe exhibet Populationem, et tamen si fertilissimae meridionalis Regni Partes Danubianae et Tibiscanae spectentur, in his Loca Populosa tanto ad invicem intervallo distant, ut illic Populatio vix primum adhuc gradum attigisse videatur. Verum parte ex una in ipsis his, quae maxime desertae videntur

spectentur, in his Loca Populosa tanto ad invicem intervallo distant, ut illic Populatio vix primum adhuc gradum attigisse videatur. Verum parte ex una in ipsis his, quae maxime desertae videntur Partibus, vasta et ferme ultra modum Populosa Oppida exstant, veluti Kecshemets Vásarhely, Gyula, Csaba et quorum numerosi Incolae cum re agraria et peccuaria vitam unice sustentent, magna utique egent terreni

adhuc gradum attigisse videatur. Verum parte ex una in ipsis his, quae maxime desertae videntur Partibus, vasta et ferme ultra modum Populosa Oppida exstant, veluti Kecshemets Vásarhely, Gyula, Csaba et quorum numerosi Incolae cum re agraria et peccuaria vitam unice sustentent, magna utique egent terreni extensione, parte vero ex alia, maxima septentrionalis, in sensu §. 2-di acceptae Hungariae pars adeo Populo

ex una in ipsis his, quae maxime desertae videntur Partibus, vasta et ferme ultra modum Populosa Oppida exstant, veluti Kecshemets Vásarhely, Gyula, Csaba et quorum numerosi Incolae cum re agraria et peccuaria vitam unice sustentent, magna utique egent terreni extensione, parte vero ex alia, maxima septentrionalis, in sensu §. 2-di acceptae Hungariae pars adeo Populo abundat, ut cum minus fertile Regionis

parte vero ex alia, maxima septentrionalis, in sensu §. 2-di acceptae Hungariae pars adeo Populo abundat, ut cum minus fertile Regionis illius solum Incolas suos alere non possit, hi ad peragendos messis et falcaturae in fertiliori illa Plaga labores descendere, sicque vitam sustinere debeant. Populationem Anni 1787. subsecutum sequenti statim Anno Turcicum Bellum, Hostilisque in

Turcicorum subditorum numerus in Regnum receptus sit: denique cum ipse Naturalis Populationis progressus ephemera eius modi Damna intra paucum tempus soleat reparare, Populatio Hungariae nunc etiam in septem et medio Millione tuto assummmi posse videtur. §.24. Populi ab Industriam Dispositio. Hungaria adnexaeque partes non a solis Hungaris, sed ab aliis

Rascianis, Armenis, Ruttenis, Valachis, Iudaeis, Zingaris coluntur. Hungara Plebs vetus rei pecuariae studium, velut genus vitae minime laboriosum, si Loci Circumstantiae admittant adhucdum ultro consectatur. Et ideo nulla Regni pars ita pure ab Hungaris insidetur sicut illa Danubiana et Tibiscana plaga, in qua Latifundia istud vitae Institutum admittunt. Croatae et Slavi, seu constrictae quam habitant regionis

Plebs vetus rei pecuariae studium, velut genus vitae minime laboriosum, si Loci Circumstantiae admittant adhucdum ultro consectatur. Et ideo nulla Regni pars ita pure ab Hungaris insidetur sicut illa Danubiana et Tibiscana plaga, in qua Latifundia istud vitae Institutum admittunt. Croatae et Slavi, seu constrictae quam habitant regionis necessitate, seu animi indole in agriculturam proniores videntur. Germani ne quidem

Loci Circumstantiae admittant adhucdum ultro consectatur. Et ideo nulla Regni pars ita pure ab Hungaris insidetur sicut illa Danubiana et Tibiscana plaga, in qua Latifundia istud vitae Institutum admittunt. Croatae et Slavi, seu constrictae quam habitant regionis necessitate, seu animi indole in agriculturam proniores videntur. Germani ne quidem agriculturam abhorrent, ad opificia tamen et commercium magis inclinant.

vitae Institutum admittunt. Croatae et Slavi, seu constrictae quam habitant regionis necessitate, seu animi indole in agriculturam proniores videntur. Germani ne quidem agriculturam abhorrent, ad opificia tamen et commercium magis inclinant. Rasciani, Armeni et Iudaei in commercium suapte propendent. Valachi ad ignaviam quaeque eam commitari solent scelera proiecti, ipsam agriculturam oscitanter et quasi inviti exercent,

constrictae quam habitant regionis necessitate, seu animi indole in agriculturam proniores videntur. Germani ne quidem agriculturam abhorrent, ad opificia tamen et commercium magis inclinant. Rasciani, Armeni et Iudaei in commercium suapte propendent. Valachi ad ignaviam quaeque eam commitari solent scelera proiecti, ipsam agriculturam oscitanter et quasi inviti exercent, reliquos industriae ramos aspernantur. Zingari

ad opificia tamen et commercium magis inclinant. Rasciani, Armeni et Iudaei in commercium suapte propendent. Valachi ad ignaviam quaeque eam commitari solent scelera proiecti, ipsam agriculturam oscitanter et quasi inviti exercent, reliquos industriae ramos aspernantur. Zingari his adhuc segniores praeter minutos fabriles labores nullam industriam exercent. Si res universim spectetur, industriam incolarum

labores nullam industriam exercent. Si res universim spectetur, industriam incolarum Hungariae haud magnum adhuc gradum attigisse vel inde apparet, quod institutum rei sericeae, licet certam et facili labore parabilem adferat utilitatem, tam lentum progressum habeat; verum hac quidem in re eadem est Hungariae conditio, quae condam florentissimorum modo Populorum fuit, dum in pari adhuc culturae suae

utilitatem, tam lentum progressum habeat; verum hac quidem in re eadem est Hungariae conditio, quae condam florentissimorum modo Populorum fuit, dum in pari adhuc culturae suae epocha versarentur: nimirum medium et quod paulum supra excurrit pacis saeculum non potuit adhuc tot priorum saeculorum clades reparare, nec populatio adhuc adeo increvit, nec omnes educendorum productorum Regni viae ita adhuc apertae sunt, ut auctis

§.25. Status alimentationis in partibus fertilioribus. Si iuxta naturalem, quem res publica singulae civium classi destinavit scopum res procederet, ruri tantum agricultura, manualibus operis et servitiis oeconomicis, in civitatibus vero opificiis, manufacturis, quaestu, publicis et domesticis servitiis viveretur; verum fluxus et refluxus industriae nullos sibi limites poni sinit. Cum

res publica singulae civium classi destinavit scopum res procederet, ruri tantum agricultura, manualibus operis et servitiis oeconomicis, in civitatibus vero opificiis, manufacturis, quaestu, publicis et domesticis servitiis viveretur; verum fluxus et refluxus industriae nullos sibi limites poni sinit. Cum pleraeque civitates ampla possideant territoria, non pauca vastis promontoriis gaudeant, magna in his pars

res procederet, ruri tantum agricultura, manualibus operis et servitiis oeconomicis, in civitatibus vero opificiis, manufacturis, quaestu, publicis et domesticis servitiis viveretur; verum fluxus et refluxus industriae nullos sibi limites poni sinit. Cum pleraeque civitates ampla possideant territoria, non pauca vastis promontoriis gaudeant, magna in his pars incolarum rem agrariam et vinariam exercet, sicut

viveretur; verum fluxus et refluxus industriae nullos sibi limites poni sinit. Cum pleraeque civitates ampla possideant territoria, non pauca vastis promontoriis gaudeant, magna in his pars incolarum rem agrariam et vinariam exercet, sicut vicissim per pagos et oppida sparsi sunt copiosi opifices, multi minuti mercatores, quandoque notabiles etiam quaestores. Ipsae fabricae saepe ruri defiguntur, saepe plerique tam cives

nullos sibi limites poni sinit. Cum pleraeque civitates ampla possideant territoria, non pauca vastis promontoriis gaudeant, magna in his pars incolarum rem agrariam et vinariam exercet, sicut vicissim per pagos et oppida sparsi sunt copiosi opifices, multi minuti mercatores, quandoque notabiles etiam quaestores. Ipsae fabricae saepe ruri defiguntur, saepe plerique tam cives quam ruricolae plures alimentationis species

subsistentiam negavit? An multae sint civitates, quarum praecipua subsistentia non in opificiis, quaestu aut manufacturis, sed in aliqua agriculturae specie consistit? Quod primum et 2um attinet: rem agrariam diligentissime exercent eorum comitatuum incolae, qui montanam metalli- et saliferam, steriliorem et tamen maxime populosam Regni partem contingunt; cum enim paratam semper habeant

non in opificiis, quaestu aut manufacturis, sed in aliqua agriculturae specie consistit? Quod primum et 2um attinet: rem agrariam diligentissime exercent eorum comitatuum incolae, qui montanam metalli- et saliferam, steriliorem et tamen maxime populosam Regni partem contingunt; cum enim paratam semper habeant frumenti distractionem certa spe lucri ad hanc industriae speciem praecipue moventur; agriculturam

quaestu aut manufacturis, sed in aliqua agriculturae specie consistit? Quod primum et 2um attinet: rem agrariam diligentissime exercent eorum comitatuum incolae, qui montanam metalli- et saliferam, steriliorem et tamen maxime populosam Regni partem contingunt; cum enim paratam semper habeant frumenti distractionem certa spe lucri ad hanc industriae speciem praecipue moventur; agriculturam potissimum exercent ii etiam

Regni partem contingunt; cum enim paratam semper habeant frumenti distractionem certa spe lucri ad hanc industriae speciem praecipue moventur; agriculturam potissimum exercent ii etiam comitatus, qui Austriae et Styriae propius adiacent: licet enim frumenti in has Provincias inductio gravi portorio onerata sit, cum tamen aliqua eius quantitate quotannis absolute indigeant, haec semper distrahitur, sterilioribus vero

qui nec tam promptam, nec ita utilem habent frumenti distractionem, aliqui tabacae, alii serici culturam in subsidium subsistentiae vocant. E re pecuaria et quidem pecorum cornutorum distractione potissimum subsistit illa Regni pars, quae a Comitatu Hevesiensi tam cis quam trans-Tibiscum intra Danubium et ferme Transylvaniae limites concluditur. E

subsistentiae vocant. E re pecuaria et quidem pecorum cornutorum distractione potissimum subsistit illa Regni pars, quae a Comitatu Hevesiensi tam cis quam trans-Tibiscum intra Danubium et ferme Transylvaniae limites concluditur. E lanae oviumque distractione plurium quidem comitatuum incolae subsidiarium sibi subsistentiae modum procurant, praecipuum tamen alimentationis statum

distractione plurium quidem comitatuum incolae subsidiarium sibi subsistentiae modum procurant, praecipuum tamen alimentationis statum hic ramus industriae in Comitatibus Alvensi-Veszprimiensi, Comariomiensi et Nyitriensi praebet. Maiales perinde ad propriam necessitatem ferme ubique aluntur. Positivum tamen subsistentiae ramum constituunt in Szaboltsensi, Bihariensi, sylvosisque Comitatibus Bereghiensi,

Maiales perinde ad propriam necessitatem ferme ubique aluntur. Positivum tamen subsistentiae ramum constituunt in Szaboltsensi, Bihariensi, sylvosisque Comitatibus Bereghiensi, Ungsvariensi, Veröczensi et Posegano. Equorum cultura separatum alimentationis statum apud plebem non constituit, ad propriam tamen necessitatem et minutum quaestum hi in plerisque Regni partibus educantur.

sylvosisque Comitatibus Bereghiensi, Ungsvariensi, Veröczensi et Posegano. Equorum cultura separatum alimentationis statum apud plebem non constituit, ad propriam tamen necessitatem et minutum quaestum hi in plerisque Regni partibus educantur. Res vinaria si planos ex toto, frigidiores item septentrionales comitatus excipias ubique colitur. Maxime

Res vinaria si planos ex toto, frigidiores item septentrionales comitatus excipias ubique colitur. Maxime tamen floret in Soproniensibus, Posoniensibus, Budensibus, Tokaiensibus et plerisque Croatiae partibus; provident hae partes illas, in quibus vinearum culturam clima aut plana situatio non admittit. Etiam extra Regnum non exigua eius pars effertur ita, ut vinum tertiam capitalem

pecorum nec vinearum cultura sufficientem alimentationis modum praebet: nimirum septentrionalem, quae §o 2o deffinita est, orientalem quae iuxta limites Transylvaniae procurrit, et meridionalem quae per Alpes Croatiae usque mare protenditur. Verum hic iam necessitas industriam procuravit. In 1-ma et 2-a res metallurgica et salinaria ut plurimum viget, et hic populus impensis in

est, orientalem quae iuxta limites Transylvaniae procurrit, et meridionalem quae per Alpes Croatiae usque mare protenditur. Verum hic iam necessitas industriam procuravit. In 1-ma et 2-a res metallurgica et salinaria ut plurimum viget, et hic populus impensis in harum culturam operis se sustentat. Ubi haec merendi occasio defficit, metendo et falcando in planis Comitatibus subsistentiam

quae iuxta limites Transylvaniae procurrit, et meridionalem quae per Alpes Croatiae usque mare protenditur. Verum hic iam necessitas industriam procuravit. In 1-ma et 2-a res metallurgica et salinaria ut plurimum viget, et hic populus impensis in harum culturam operis se sustentat. Ubi haec merendi occasio defficit, metendo et falcando in planis Comitatibus subsistentiam quaerit. Reliquum partim

Transylvaniae procurrit, et meridionalem quae per Alpes Croatiae usque mare protenditur. Verum hic iam necessitas industriam procuravit. In 1-ma et 2-a res metallurgica et salinaria ut plurimum viget, et hic populus impensis in harum culturam operis se sustentat. Ubi haec merendi occasio defficit, metendo et falcando in planis Comitatibus subsistentiam quaerit. Reliquum partim apum, lini et canabum cultura,

hic iam necessitas industriam procuravit. In 1-ma et 2-a res metallurgica et salinaria ut plurimum viget, et hic populus impensis in harum culturam operis se sustentat. Ubi haec merendi occasio defficit, metendo et falcando in planis Comitatibus subsistentiam quaerit. Reliquum partim apum, lini et canabum cultura, partim manuali aliquo artefactorum praesertim ligneorum industria, partim denique olei, croci et crasssioris

ut plurimum viget, et hic populus impensis in harum culturam operis se sustentat. Ubi haec merendi occasio defficit, metendo et falcando in planis Comitatibus subsistentiam quaerit. Reliquum partim apum, lini et canabum cultura, partim manuali aliquo artefactorum praesertim ligneorum industria, partim denique olei, croci et crasssioris telae quaestu supplet. In maritimis Croatiae partibus, pars aliqua salem maritimum

metendo et falcando in planis Comitatibus subsistentiam quaerit. Reliquum partim apum, lini et canabum cultura, partim manuali aliquo artefactorum praesertim ligneorum industria, partim denique olei, croci et crasssioris telae quaestu supplet. In maritimis Croatiae partibus, pars aliqua salem maritimum equis clitellariis in interiora Regni deferendo, et pro frumento permutando, victitat; longe tamen maior pars cum

praesertim ligneorum industria, partim denique olei, croci et crasssioris telae quaestu supplet. In maritimis Croatiae partibus, pars aliqua salem maritimum equis clitellariis in interiora Regni deferendo, et pro frumento permutando, victitat; longe tamen maior pars cum mari, aut viae Carolinae vel adiaceat vel inde non procul distet, faciendis per dictam viam vecturis aut minutiori commercio se sustentat.

navigabili fluvio, vel principali alicui per Continentem Commercii ductui adiacent, in his civilis industria rurali praevalere solet. Carlostadium et quia vix aliquod Territorium habet, et quia in ultimo Fluvialis Navigationis termino, ad principalem item versus mare Commercii per Continentem ductum situatur, mera ferme Civili industria subsistit.

alicui per Continentem Commercii ductui adiacent, in his civilis industria rurali praevalere solet. Carlostadium et quia vix aliquod Territorium habet, et quia in ultimo Fluvialis Navigationis termino, ad principalem item versus mare Commercii per Continentem ductum situatur, mera ferme Civili industria subsistit.

mare Commercii per Continentem ductum situatur, mera ferme Civili industria subsistit. Zemlinum licet adhuc oppidum cum in confluxu omnium Hungariae et Croatiae navigabilium fluviorum iaceat e sola ferme quaestu se sustentat. Temesvarinum et quia exiguum Territorium habet, et quia ductus Commercii Vienna in Transylvaniam illud attingit, e Civili

Zemlinum licet adhuc oppidum cum in confluxu omnium Hungariae et Croatiae navigabilium fluviorum iaceat e sola ferme quaestu se sustentat. Temesvarinum et quia exiguum Territorium habet, et quia ductus Commercii Vienna in Transylvaniam illud attingit, e Civili potissimum industria subsistit. Pestinum cum in ipso puncto

Zemlinum licet adhuc oppidum cum in confluxu omnium Hungariae et Croatiae navigabilium fluviorum iaceat e sola ferme quaestu se sustentat. Temesvarinum et quia exiguum Territorium habet, et quia ductus Commercii Vienna in Transylvaniam illud attingit, e Civili potissimum industria subsistit. Pestinum cum in ipso puncto situetur ubi principales duo

statum. Montanae Civitates quibus soli sterilitas ruralem subsistentiam non admittit, Civili potissimum industria se sustentant. Denique Posonium cum et Danubio adiacent, et Austriae limites proxime contingat Civilem ut plurimam industriam exercet. Sopronii quia nec Vienna nec a Styriae limitibus procul distat:

Montanae Civitates quibus soli sterilitas ruralem subsistentiam non admittit, Civili potissimum industria se sustentant. Denique Posonium cum et Danubio adiacent, et Austriae limites proxime contingat Civilem ut plurimam industriam exercet. Sopronii quia nec Vienna nec a Styriae limitibus procul distat: Iaurini et

et Austriae limites proxime contingat Civilem ut plurimam industriam exercet. Sopronii quia nec Vienna nec a Styriae limitibus procul distat: Iaurini et Comaromii quia Danubio adiacent: Budae et quia illam Danubius praeterfluit, et quia Dicasteriorum praesentia Circulationem pecuniae adiunxit: Cassoviae quia ductus e

exercet. Sopronii quia nec Vienna nec a Styriae limitibus procul distat: Iaurini et Comaromii quia Danubio adiacent: Budae et quia illam Danubius praeterfluit, et quia Dicasteriorum praesentia Circulationem pecuniae adiunxit: Cassoviae quia ductus e Littorali per illam transit: et Szegedini, quia tam

Sopronii quia nec Vienna nec a Styriae limitibus procul distat: Iaurini et Comaromii quia Danubio adiacent: Budae et quia illam Danubius praeterfluit, et quia Dicasteriorum praesentia Circulationem pecuniae adiunxit: Cassoviae quia ductus e Littorali per illam transit: et Szegedini, quia tam secundae quam adversae per Tibiscum

quia Danubio adiacent: Budae et quia illam Danubius praeterfluit, et quia Dicasteriorum praesentia Circulationem pecuniae adiunxit: Cassoviae quia ductus e Littorali per illam transit: et Szegedini, quia tam secundae quam adversae per Tibiscum Navigationis beneficio gaudet, quanquam res seu agraria seu vinaria admodum adhuc vigeat, Civilis tamen industria ruralem superare videtur.

adiacenteque peripheria opifices atque officinarios excipias, reliqua tota pars Incolarum rurali Industria subsistat. §.28. Proportio intra Producentes et consummentes Omnes Civium Classes in linea Commerciali ad duas revocari possunt: Producentes nempe et Consummentes: et sicut necessitates hominum ad Naturae

§.28. Proportio intra Producentes et consummentes Omnes Civium Classes in linea Commerciali ad duas revocari possunt: Producentes nempe et Consummentes: et sicut necessitates hominum ad Naturae Producta et Artefacta referuntur, ita hi iterum iuxta haec duo obiecta dispesci debent. Quoad artefacta alibi

§.28. Proportio intra Producentes et consummentes Omnes Civium Classes in linea Commerciali ad duas revocari possunt: Producentes nempe et Consummentes: et sicut necessitates hominum ad Naturae Producta et Artefacta referuntur, ita hi iterum iuxta haec duo obiecta dispesci debent. Quoad artefacta alibi opportunius agetur, hic

consummentes Omnes Civium Classes in linea Commerciali ad duas revocari possunt: Producentes nempe et Consummentes: et sicut necessitates hominum ad Naturae Producta et Artefacta referuntur, ita hi iterum iuxta haec duo obiecta dispesci debent. Quoad artefacta alibi opportunius agetur, hic per Producentes eos tantum, qui Vitae alimenta procreant, per

intelligimus. Interest quidem singuli Status ne sua aliunde alimenta petere debeat, imo ut superfluam etiam habeat horum quantitatem, quam exteris distrahere possit, dantur tamen Regna et Provinciae quae alimentorum Copia ita laborant, ut ea nec domi consummere nec ad extra efferre queant. Res haec inde consequi solet, quod longe maxima pars Incolarum tantum agriculturam aut rem peccuariam

ipsas aliquas alimentorum Species negligat: Civili autem Industriae pauciores adhuc, quam oportet se impendant. In hoc rerum situ interest omnino ut Legislatio Stabiliendae maioris inter Producentes et Consummentes Proportionis Curam suscipiat. Quod Hungaria in hoc casu versetur et res ipsa et Conscriptio 1787 satis ostendit. Constat quippe quod una Producens familia plures

impendant. In hoc rerum situ interest omnino ut Legislatio Stabiliendae maioris inter Producentes et Consummentes Proportionis Curam suscipiat. Quod Hungaria in hoc casu versetur et res ipsa et Conscriptio 1787 satis ostendit. Constat quippe quod una Producens familia plures alias alimentis providere possit, et tamen iuxta hanc ad 20. Producentes Familias vix

In hoc rerum situ interest omnino ut Legislatio Stabiliendae maioris inter Producentes et Consummentes Proportionis Curam suscipiat. Quod Hungaria in hoc casu versetur et res ipsa et Conscriptio 1787 satis ostendit. Constat quippe quod una Producens familia plures alias alimentis providere possit, et tamen iuxta hanc ad 20. Producentes Familias vix una consummens

Proportionis Curam suscipiat. Quod Hungaria in hoc casu versetur et res ipsa et Conscriptio 1787 satis ostendit. Constat quippe quod una Producens familia plures alias alimentis providere possit, et tamen iuxta hanc ad 20. Producentes Familias vix una consummens obvenit. Constat etiam quod omnes Civilis Industriae, per quam ad aliquod inter Producentes et Consummentes aequilibrium accedi

alias alimentis providere possit, et tamen iuxta hanc ad 20. Producentes Familias vix una consummens obvenit. Constat etiam quod omnes Civilis Industriae, per quam ad aliquod inter Producentes et Consummentes aequilibrium accedi potest rami, potissimum in Civitatibus incrementa capiant, et tamen iuxta eandem Conscriptionem ad 400os Pagos nonnisi una Civitas obtingit. Si vel paucae hae Civitates in Centro

Familias vix una consummens obvenit. Constat etiam quod omnes Civilis Industriae, per quam ad aliquod inter Producentes et Consummentes aequilibrium accedi potest rami, potissimum in Civitatibus incrementa capiant, et tamen iuxta eandem Conscriptionem ad 400os Pagos nonnisi una Civitas obtingit. Si vel paucae hae Civitates in Centro singulae per 400os Pagos computatae Sectionis situarentur, posset adhuc improportio haec per

Sectionis situarentur, posset adhuc improportio haec per Successivum Comitatum florem quadamtenus suppleri. Nunc stant ad exiguam distantiam quinque Civitates, Ruszt, Posonium, Bazinium, S. Georgius et Modra. E contra vasti Comitatus Szaladiensis et Simeghiensis, quanquam insigni navigabili fluvio Dravo adsito, nullam numerant Civitatem. Universim nisi Sterilitas

Comitatum florem quadamtenus suppleri. Nunc stant ad exiguam distantiam quinque Civitates, Ruszt, Posonium, Bazinium, S. Georgius et Modra. E contra vasti Comitatus Szaladiensis et Simeghiensis, quanquam insigni navigabili fluvio Dravo adsito, nullam numerant Civitatem. Universim nisi Sterilitas in aliqua extera Provincia eveniat, Hungariae vix dimidiae

Simeghiensis, quanquam insigni navigabili fluvio Dravo adsito, nullam numerant Civitatem. Universim nisi Sterilitas in aliqua extera Provincia eveniat, Hungariae vix dimidiae frumenti et vini, quod producit partis debitum fructum capere potest; ipsorum peccorum notabilem saepe a Domestica necessitate et quaestu superfluam quantitatem habet. Ut usus agrorum magis varius efficiatur, capit quidem

Universim nisi Sterilitas in aliqua extera Provincia eveniat, Hungariae vix dimidiae frumenti et vini, quod producit partis debitum fructum capere potest; ipsorum peccorum notabilem saepe a Domestica necessitate et quaestu superfluam quantitatem habet. Ut usus agrorum magis varius efficiatur, capit quidem hinc inde nam etiam Tabacae Cultura exerceri, sed nec haec in hos adhuc limites attingit. Interest proinde, ut

efficiatur, capit quidem hinc inde nam etiam Tabacae Cultura exerceri, sed nec haec in hos adhuc limites attingit. Interest proinde, ut Legislatio inducendae maiori inter Consummentes et Producentes proportioni Curam impendat. Quod partim per reserandos et multiplicandos eductionis Canales, partim per dirigendam ad colenda, praeter Frumentum, Vinum et Peccora, alia etiam Naturae

nec haec in hos adhuc limites attingit. Interest proinde, ut Legislatio inducendae maiori inter Consummentes et Producentes proportioni Curam impendat. Quod partim per reserandos et multiplicandos eductionis Canales, partim per dirigendam ad colenda, praeter Frumentum, Vinum et Peccora, alia etiam Naturae Producta Incolarum Industriam: partim denique per inducendam maiorem inter Civitates et

Consummentes et Producentes proportioni Curam impendat. Quod partim per reserandos et multiplicandos eductionis Canales, partim per dirigendam ad colenda, praeter Frumentum, Vinum et Peccora, alia etiam Naturae Producta Incolarum Industriam: partim denique per inducendam maiorem inter Civitates et Pagos proportionem praestari potest.

et multiplicandos eductionis Canales, partim per dirigendam ad colenda, praeter Frumentum, Vinum et Peccora, alia etiam Naturae Producta Incolarum Industriam: partim denique per inducendam maiorem inter Civitates et Pagos proportionem praestari potest. Actualis Status Oeconomiae Publicae quoad Gentilitia Producta e Regno Vegetabili

Actualis Status Oeconomiae Publicae quoad Gentilitia Producta e Regno Vegetabili §. 29. Status Actualis Agriculturae Oeconomiae Publicae Officium est, et Naturae et Artis omnium trium Regnorum producta augere, et perficere: Ad hanc promovendam postremi duo Imperantes nihil ferme intentati reliquerunt, suscitaverant agrarias societates: Distributis in vernaculis

Actualis Status Oeconomiae Publicae quoad Gentilitia Producta e Regno Vegetabili §. 29. Status Actualis Agriculturae Oeconomiae Publicae Officium est, et Naturae et Artis omnium trium Regnorum producta augere, et perficere: Ad hanc promovendam postremi duo Imperantes nihil ferme intentati reliquerunt, suscitaverant agrarias societates: Distributis in vernaculis Linguis de

e Regno Vegetabili §. 29. Status Actualis Agriculturae Oeconomiae Publicae Officium est, et Naturae et Artis omnium trium Regnorum producta augere, et perficere: Ad hanc promovendam postremi duo Imperantes nihil ferme intentati reliquerunt, suscitaverant agrarias societates: Distributis in vernaculis Linguis de cultura singuli, quod aut inducere, aut perficere

componendique frumenti modum spectes, iam satis provecta est, licet necdum illum perfectionis gradum attigerit, quem sterilitas soli, aut provecta nimium apud aliquas Europae Gentes Populatio expressit. Adhuc enim et Communium Pascuorum et Vervactorum usus in his quoque partibus viget. Quod grani qualitatem attinet missus quidem per Augustum Josephum 2um ad investiganda Hungariae Producta fluminensis Mercator

modum spectes, iam satis provecta est, licet necdum illum perfectionis gradum attigerit, quem sterilitas soli, aut provecta nimium apud aliquas Europae Gentes Populatio expressit. Adhuc enim et Communium Pascuorum et Vervactorum usus in his quoque partibus viget. Quod grani qualitatem attinet missus quidem per Augustum Josephum 2um ad investiganda Hungariae Producta fluminensis Mercator Raysz

attinet missus quidem per Augustum Josephum 2um ad investiganda Hungariae Producta fluminensis Mercator Raysz hanc ita definivit, ut postremum Syrmiensi, tum Bachiensi dein Banatico, porro Békesiensi et Chongradiensi, supremum vero Locum Borsodiensi assignaverint. Verum hic non omnes Regni partes peragravit, neque necessariam pro classificatione hac tuta determinanda in singulo loco moram traxisse videtur.

in singulo loco moram traxisse videtur. Itaque an sit in Hungaria aliquod solum, quod vi indolis suae ita excellens Triticum, sicut promontorium Tokaiense Vinum producat? vel vero: an huius qualitas unice a modo et gradu Culturae pendeat, necdum satis exploratum est. Quoad Foenum Pratorum eadem ferme, quae Agrorum ratio est: ubi redundant, in naturali

Quoad Vinum. Vineas colendi Studium in Hungaria iustos plane iam limites excedit: plantatur enim etiam in minus idoneis ad id collibus, in campis ipsis qui maiorem per frumentum et olera fructum ferre possent. Ratio eas colendi vix aliquo amplius naevo laborat. Liquores ex uvis passis conficiendi norma e Tokaiensi iam ad pleraque generosiora Regni Promontoria propagata est. Compluribus in

aliquo amplius naevo laborat. Liquores ex uvis passis conficiendi norma e Tokaiensi iam ad pleraque generosiora Regni Promontoria propagata est. Compluribus in locis vites iam ad ordinatas lineas plantatae sunt. Et ideo cum Vini qualitas potissimum a Vinearum Situatione, et soli indole pendeat, Promontoria vero Hungariae multiplicem et situm et glebam habeant, vix est aliqua vini species quam Hungaria non producat. In unico

norma e Tokaiensi iam ad pleraque generosiora Regni Promontoria propagata est. Compluribus in locis vites iam ad ordinatas lineas plantatae sunt. Et ideo cum Vini qualitas potissimum a Vinearum Situatione, et soli indole pendeat, Promontoria vero Hungariae multiplicem et situm et glebam habeant, vix est aliqua vini species quam Hungaria non producat. In unico forte componendi et conservandi vini modo maior adhuc

propagata est. Compluribus in locis vites iam ad ordinatas lineas plantatae sunt. Et ideo cum Vini qualitas potissimum a Vinearum Situatione, et soli indole pendeat, Promontoria vero Hungariae multiplicem et situm et glebam habeant, vix est aliqua vini species quam Hungaria non producat. In unico forte componendi et conservandi vini modo maior adhuc perfectio desideratur; sed et haec si facilior producti huius

propagata est. Compluribus in locis vites iam ad ordinatas lineas plantatae sunt. Et ideo cum Vini qualitas potissimum a Vinearum Situatione, et soli indole pendeat, Promontoria vero Hungariae multiplicem et situm et glebam habeant, vix est aliqua vini species quam Hungaria non producat. In unico forte componendi et conservandi vini modo maior adhuc perfectio desideratur; sed et haec si facilior producti huius distractio

potissimum a Vinearum Situatione, et soli indole pendeat, Promontoria vero Hungariae multiplicem et situm et glebam habeant, vix est aliqua vini species quam Hungaria non producat. In unico forte componendi et conservandi vini modo maior adhuc perfectio desideratur; sed et haec si facilior producti huius distractio procuretur indubie sensim invehetur. Quoad

Promontoria vero Hungariae multiplicem et situm et glebam habeant, vix est aliqua vini species quam Hungaria non producat. In unico forte componendi et conservandi vini modo maior adhuc perfectio desideratur; sed et haec si facilior producti huius distractio procuretur indubie sensim invehetur. Quoad olera et fructus. Obviorum olerum et fructuum

vini modo maior adhuc perfectio desideratur; sed et haec si facilior producti huius distractio procuretur indubie sensim invehetur. Quoad olera et fructus. Obviorum olerum et fructuum Cultura in Hungaria semper viguit, ab aliquo tempore exquisitiora etiam olera coli, delicatiores fructus inseri coeperunt, ususque hic in dies magis

sed et haec si facilior producti huius distractio procuretur indubie sensim invehetur. Quoad olera et fructus. Obviorum olerum et fructuum Cultura in Hungaria semper viguit, ab aliquo tempore exquisitiora etiam olera coli, delicatiores fructus inseri coeperunt, ususque hic in dies magis propagatur. Necdum tamen eo res perducta est ut haec

ab aliquo tempore exquisitiora etiam olera coli, delicatiores fructus inseri coeperunt, ususque hic in dies magis propagatur. Necdum tamen eo res perducta est ut haec Domesticae necessitati sufficiant; Adhuc et Olera et fructus, imo ipsae etiam Plantae Exterae Regno in copia inferuntur. Adhuc adsitae Danubio Civitates his Vienna magna ex parte providentur.

aliquo tempore exquisitiora etiam olera coli, delicatiores fructus inseri coeperunt, ususque hic in dies magis propagatur. Necdum tamen eo res perducta est ut haec Domesticae necessitati sufficiant; Adhuc et Olera et fructus, imo ipsae etiam Plantae Exterae Regno in copia inferuntur. Adhuc adsitae Danubio Civitates his Vienna magna ex parte providentur. Quoad

velut semen Lini, faginaceae glandes, Heliotropii semen, certa rapparum flori similis Planta pluraque alia: Iam vero oleum non tantum obsoniis deservit, verum etiam Pictoribus, variis praesertim coriaceis Fabricis et Lampadibus, quae postquam iam aliquae Civitates noctu illuminari coeperunt, magnam deterioris olei quantitatem absummunt: e semine lini quantum Domestica necessitas exposcit oleum passim per totum regnum

oleum exprimendi modum Domestica Industria in aliquibus Regni partibus perinde iam invenit. In Comitatu Szaladiensi loco Sz. Kiraly mola erecta est, quae e faginaceis glandibus oleum exprimit, et Viennam pro usu Publicarum lampadum vendit. Iam sub Augusto Iosepho II. obtulerat se homo, qui e Heliotrophio non tantum deterioris speciei, sed optimo etiam olivarum oleo par, se expressurum recepit. Ut eius

non tantum deterioris speciei, sed optimo etiam olivarum oleo par, se expressurum recepit. Ut eius industriam foveat idem Augustus non tantum decennalem ab oneribus Publicis immunitatem, sed Hospitium etiam et 50 iugerum pro seminando Heliotrophio fundum in Dominio Selye eidem gratis concessit; verum ille post unius alteriusve Anni laborem, nescitur quibus de Causis recessit.

gratis concessit; verum ille post unius alteriusve Anni laborem, nescitur quibus de Causis recessit. §.30. Culturae Lini et Canabum. Lino frigidior, Canabibus calidior Regio convenire videtur. Cum tela quae exinde conficitur obiectum primae necessitatis constituat, Productorum horum cultura apud omnem Populum

calidior Regio convenire videtur. Cum tela quae exinde conficitur obiectum primae necessitatis constituat, Productorum horum cultura apud omnem Populum mature invalescere debuit. Verum cum illa et varium et Longum Laborem requirat, ut seu ultra Domesticae Consumptionis limites, seu in meliorem qualitatem assurgat, debuit Populatio multas antea ab agriculturae laboribus manus vacuas efficere, donec

Regio convenire videtur. Cum tela quae exinde conficitur obiectum primae necessitatis constituat, Productorum horum cultura apud omnem Populum mature invalescere debuit. Verum cum illa et varium et Longum Laborem requirat, ut seu ultra Domesticae Consumptionis limites, seu in meliorem qualitatem assurgat, debuit Populatio multas antea ab agriculturae laboribus manus vacuas efficere, donec Industria haec

Domesticae Consumptionis limites, seu in meliorem qualitatem assurgat, debuit Populatio multas antea ab agriculturae laboribus manus vacuas efficere, donec Industria haec invaluit. Cultura Lini et Canabum hunc etiam in Hungaria Cursum tenuit. Colebatur tantum ad Domesticam necessitatem et in sat mediocri qualitate, donec Populatio Septentrionalium Comitatuum hunc etiam Industriae ramum

agriculturae laboribus manus vacuas efficere, donec Industria haec invaluit. Cultura Lini et Canabum hunc etiam in Hungaria Cursum tenuit. Colebatur tantum ad Domesticam necessitatem et in sat mediocri qualitate, donec Populatio Septentrionalium Comitatuum hunc etiam Industriae ramum excitavit: nimirum coeperunt illic, ac praesertim Comitatus Scepusiensis Incolae Moscoviticum semen sponte

hunc etiam Industriae ramum excitavit: nimirum coeperunt illic, ac praesertim Comitatus Scepusiensis Incolae Moscoviticum semen sponte adhibere idque tanto cum successu ut productum ex eo Linum ad 4 pedes assurgat, et Moscovitico vix aliquid concedat, cum partes illae multas a laboribus agriculturae vacuas manus habeant. Productis etiam Lini notabiliter adaucta est, et si naturalis Industriae Cursus spectetur porro etiam

cum successu ut productum ex eo Linum ad 4 pedes assurgat, et Moscovitico vix aliquid concedat, cum partes illae multas a laboribus agriculturae vacuas manus habeant. Productis etiam Lini notabiliter adaucta est, et si naturalis Industriae Cursus spectetur porro etiam quotannis augebitur. Verum ne in his quidem partibus Industria eo adhuc pervenit, ut artem semen Moscoviticum naturalisandi invenire potuerit. Degenerat

viciniores Comitatus producto hoc inde se provident. Canabes usque Augusti Iosephi II Regimen in mediocri sua qualitate perstiterunt. Hic semen Italicum medio Gubernii Fluminensis per Croatiae et aliquot Hungariae Comitatus distribui fecit, responditque conatui eventus. Productae enim sunt ex eo Canabes Italicis vix inferiores. Verum seu quod hoc quoque semen mox degeneraverit, novum vero sibi procurare

habent obtigerit, hic quoque conatus mox evanuit, in inferiori tamen Sclavonia debuit spontanea Incolarum Industria Canabum qualitatem tantisper perficere cum memoratus § 29 Itinerans Mercator has aliis anteponat, et Carinthiacis aequales statuat. Caeterum et de Lino et de Canabibus hinc inde per Regnum, ac de Lino quidem potissimum in Septentrionalibus, de Canabibus vero in Sarossiensi,

debuit spontanea Incolarum Industria Canabum qualitatem tantisper perficere cum memoratus § 29 Itinerans Mercator has aliis anteponat, et Carinthiacis aequales statuat. Caeterum et de Lino et de Canabibus hinc inde per Regnum, ac de Lino quidem potissimum in Septentrionalibus, de Canabibus vero in Sarossiensi, Bihariensi, Bachiensi et inferioris Sclavoniae Comitatibus iam tantum producitur,

spontanea Incolarum Industria Canabum qualitatem tantisper perficere cum memoratus § 29 Itinerans Mercator has aliis anteponat, et Carinthiacis aequales statuat. Caeterum et de Lino et de Canabibus hinc inde per Regnum, ac de Lino quidem potissimum in Septentrionalibus, de Canabibus vero in Sarossiensi, Bihariensi, Bachiensi et inferioris Sclavoniae Comitatibus iam tantum producitur, ut et a

aequales statuat. Caeterum et de Lino et de Canabibus hinc inde per Regnum, ac de Lino quidem potissimum in Septentrionalibus, de Canabibus vero in Sarossiensi, Bihariensi, Bachiensi et inferioris Sclavoniae Comitatibus iam tantum producitur, ut et a proprio producentium usu et a paucarum quas adhuc Regnum numerat Textrinarum necessitate aliquid etiam pro Commercio supersit.

Lino et de Canabibus hinc inde per Regnum, ac de Lino quidem potissimum in Septentrionalibus, de Canabibus vero in Sarossiensi, Bihariensi, Bachiensi et inferioris Sclavoniae Comitatibus iam tantum producitur, ut et a proprio producentium usu et a paucarum quas adhuc Regnum numerat Textrinarum necessitate aliquid etiam pro Commercio supersit. §. 31. Culturae

per Regnum, ac de Lino quidem potissimum in Septentrionalibus, de Canabibus vero in Sarossiensi, Bihariensi, Bachiensi et inferioris Sclavoniae Comitatibus iam tantum producitur, ut et a proprio producentium usu et a paucarum quas adhuc Regnum numerat Textrinarum necessitate aliquid etiam pro Commercio supersit. §. 31. Culturae Sylvarum et Ligni

a proprio producentium usu et a paucarum quas adhuc Regnum numerat Textrinarum necessitate aliquid etiam pro Commercio supersit. §. 31. Culturae Sylvarum et Ligni Surrogatorum Hungaria relate ad Sylvarum Obiectum in duas partes dispesci debet: nimirum in planam illam Danubianam et Tibiscanam Plagam, quae omni prorsus Ligno adeo destituitur, ut pauperiores

§. 31. Culturae Sylvarum et Ligni Surrogatorum Hungaria relate ad Sylvarum Obiectum in duas partes dispesci debet: nimirum in planam illam Danubianam et Tibiscanam Plagam, quae omni prorsus Ligno adeo destituitur, ut pauperiores Incolae Domos sibi in terra effodere, cibos vero Stramine et alio deteriori adhuc materiali parare debeant: et in reliquam Regni partem,

Obiectum in duas partes dispesci debet: nimirum in planam illam Danubianam et Tibiscanam Plagam, quae omni prorsus Ligno adeo destituitur, ut pauperiores Incolae Domos sibi in terra effodere, cibos vero Stramine et alio deteriori adhuc materiali parare debeant: et in reliquam Regni partem, quae dum minor adhuc esset Populatio Sylvis plane redundabat. In priori Plaga necdum Incolarum Industria evigilavit, necdum illi

in planam illam Danubianam et Tibiscanam Plagam, quae omni prorsus Ligno adeo destituitur, ut pauperiores Incolae Domos sibi in terra effodere, cibos vero Stramine et alio deteriori adhuc materiali parare debeant: et in reliquam Regni partem, quae dum minor adhuc esset Populatio Sylvis plane redundabat. In priori Plaga necdum Incolarum Industria evigilavit, necdum illi periculum fecere, quas Lignorum species gleba illa

in dies Lignorum Consumptionem, Devastationesque illas Sylvarum, quibus aliquas Legum rimae ansam praebebant, supplere potuit. Crescebat adhuc praesertim in aliquibus Civitatibus tam Focalium quam et Aedilium Lignorum pretium, et horum quidem eo magis, quod Salices usui Aedili non possint servire. Edidit itaque eadem Augusta 1769. Ordinem Sylvarum, utve Singulus Comitatus unum

illas Sylvarum, quibus aliquas Legum rimae ansam praebebant, supplere potuit. Crescebat adhuc praesertim in aliquibus Civitatibus tam Focalium quam et Aedilium Lignorum pretium, et horum quidem eo magis, quod Salices usui Aedili non possint servire. Edidit itaque eadem Augusta 1769. Ordinem Sylvarum, utve Singulus Comitatus unum idoneum pecculiarem Instituti huius Curam

in Institutum eiusmodi quod unice Dominis Terrestribus Lucro cedit, Sumptus e Cassa Domestica facere licet. Quare totus praescripti Sylvarum Ordinis successus unice ad Dominorum Terrestrium Industriam recidit. Et cum ille parte ex una homines manipulationis huius peritos, quales in Regno pauci adhuc dantur requirat, iamque hoc nomine sit sumptuosus, parte vero ex altera magnum et Laboratorum, qui Ligna cedant et

ad Dominorum Terrestrium Industriam recidit. Et cum ille parte ex una homines manipulationis huius peritos, quales in Regno pauci adhuc dantur requirat, iamque hoc nomine sit sumptuosus, parte vero ex altera magnum et Laboratorum, qui Ligna cedant et vecturarum, quas illa in Tempore evehant, numerum quotannis exigant, Ordo hic Sylvarum in paucis tantum, quae et paratam et utilem habent Lignorum distractionem, Locis hactenus

recidit. Et cum ille parte ex una homines manipulationis huius peritos, quales in Regno pauci adhuc dantur requirat, iamque hoc nomine sit sumptuosus, parte vero ex altera magnum et Laboratorum, qui Ligna cedant et vecturarum, quas illa in Tempore evehant, numerum quotannis exigant, Ordo hic Sylvarum in paucis tantum, quae et paratam et utilem habent Lignorum distractionem, Locis hactenus inductus est.

iamque hoc nomine sit sumptuosus, parte vero ex altera magnum et Laboratorum, qui Ligna cedant et vecturarum, quas illa in Tempore evehant, numerum quotannis exigant, Ordo hic Sylvarum in paucis tantum, quae et paratam et utilem habent Lignorum distractionem, Locis hactenus inductus est. Torfa et Lycanthraces. Ut Regnum a Lignorum penuria praeservet,

hoc nomine sit sumptuosus, parte vero ex altera magnum et Laboratorum, qui Ligna cedant et vecturarum, quas illa in Tempore evehant, numerum quotannis exigant, Ordo hic Sylvarum in paucis tantum, quae et paratam et utilem habent Lignorum distractionem, Locis hactenus inductus est. Torfa et Lycanthraces. Ut Regnum a Lignorum penuria praeservet, eadem Augusta

numerum quotannis exigant, Ordo hic Sylvarum in paucis tantum, quae et paratam et utilem habent Lignorum distractionem, Locis hactenus inductus est. Torfa et Lycanthraces. Ut Regnum a Lignorum penuria praeservet, eadem Augusta Sollicitudinem Suam etiam ad Lignorum Surrogata extendit, proposuitque illi, qui Torfam aut inferiorem

seu Carbonum Fossilium Speciem detegerit 24, illi vero, qui idoneos plane liquando metallo eiusmodi Carbones reperit, 100 Aureorum proemium, id quod Augustus Iosephus 2us 1782 sub 22 Martii benigne renovavit. Torfa et primae speciei Lycanthraces sub utriusque Augusti Regimine reipsa in aliquot Locis detecti sunt, verum eruebantur in talibus tantum Locis, quas alioquin Lignis abundant, et e quibus in partes illas,

benigne renovavit. Torfa et primae speciei Lycanthraces sub utriusque Augusti Regimine reipsa in aliquot Locis detecti sunt, verum eruebantur in talibus tantum Locis, quas alioquin Lignis abundant, et e quibus in partes illas, quas his carent transportus nimis erat Sumptuosus. Quare usus horum parum adhuc propagatus, Lycanthraces autem Secondae Speciei necdum detecti sunt.

Actualis Oeconomiae Publicae quoad Producta Adscitia e Regno Vegetabili. §.32. Prima Culturae Tabacae Epocha in qua ad distractionem intra Monarchiam restricta fuit. Et haec ferme sunt Gentilia e Regno Vegetabili Producta, circa quae Industria Incolarum Hungariae a longissimo retro tempore versabatur. Ex adscitiis prima in Regnum Tabaca penetravit:

Producti huius, quam Monopolium Viennense habuit, provexit. Donec eius distractio his Limitibus continebatur, nullum adhuc in exteris Provinciis Tabacae Hungaricae nomen fuit; hae sola Levantina et Americana utebantur. Postquam ennato Americano Bello, Tabacae e Regionibus illis importatio in Europam impedita evasit, eas, quae hac utebantur Provincias, ut Hungaricam quaerant necessitas ipsa coegit.

Secunda eius Epocha, qua iam ad exteras Provincias efferri coepit. Antea, quia nulla fuit inter emptores Concurrentia, Tabaca Hungarica exili admodum pretio veniebat, et tamen ut vel hoc pretio Viennam distrahi posset, Cultores de bona eius qualitate Solliciti esse cogebantur. Intercepta Americanae Tabacae importatione, cum plures ad semel Emptores comparuissent,

Pondus vero eius variis, saepe minus iustis artibus augere studuerint. Inde evenit, ut nec Spuria foliaa, quae legitimorum vim enervant, nec Cacumina Plantae decerpi: ut pistilli vulgo Tingl et quidem longiores, qui producto falsum pondus procurant et vecturam inutiliter gravant, relinqui, denique ut intra formatos e melioribus foliis manipulos deteriora abscondi coeperint.

augere studuerint. Inde evenit, ut nec Spuria foliaa, quae legitimorum vim enervant, nec Cacumina Plantae decerpi: ut pistilli vulgo Tingl et quidem longiores, qui producto falsum pondus procurant et vecturam inutiliter gravant, relinqui, denique ut intra formatos e melioribus foliis manipulos deteriora abscondi coeperint. Tertia eius Epocha, qua ad

evenit, ut (si exiguam quae adhuc partim Flumen ad Fabricam Bienenfeldianam, partim per Littorale efferebatur quantitatem excipias) Distractio Tabacae Hungaricae iterum ad domesticum tantum usum et necessitates Viennensis Monopolii Restricta fuerit. Res haec quidem debuit Cultorum numerum, qui antea a proportione externae eius distractionis accreverat, diminuere; poterat tamen tabaca Hungarica certam

propter diminutum emptorum numerum decrevit, eo magis etiam Industria eam colentium remisit. Iam nec terra debite praeparari, nec Plantae in Requisita duorum pedum distantia collocari, nec tempus inseminationis et collectionis Rite observari coepit. Quarta eius Epocha, qua cum praeponderantia Apaldi Viennensis colluctabatur. In

huius centro collocavit; non Viennensis tantum sed Lembergensis etiam Apaldi cum Hungarica Tabaca provisionem suscepit: hoc non contenta in exteras insuper Provincias Commercium cum illa exercere coepit: et ut hoc lucrosius evadat, evectionem Tabacae Hungaricae dempto Littorali prohiberi procuravit. Concentrata hac ratione in unico Corpore tam vasta manipulatio, debuit utique omnes privatos emptores removere, debuit

distractionem etiam per Littorale indirecte impedire, debuit arbitrium pretii unice ad Apaldo Viennense recidere debuit denique id efficere, ut eius Officiales Productores Tabacae variis modis vexare, et emungere potuerint, interea Administratio Publica, omnem movebat Lapidem, ut Tabacae Hungaricae ad exteras Provincias evectio adminus per Littorale pedem figere possit. Repraesentabat specificos Officialium

tantum ad provisionem Monarchiae restringatur, externum vero cum Tabaca Hungarica Commercium eidem interdicatur, identidem supplicabat: indicabat specificos Culturae Defectus ut hi sufferantur, irremisse adurgebat, et quo id facilius obtineat, excusos Vernaculis Linguis de optima Tabacam colendi ratione Libellos vulgabat. Distribuebat semen Americum et Levantinum: aliquas plane e Turcia familias Levantinam Tabacam colendi

specificos Culturae Defectus ut hi sufferantur, irremisse adurgebat, et quo id facilius obtineat, excusos Vernaculis Linguis de optima Tabacam colendi ratione Libellos vulgabat. Distribuebat semen Americum et Levantinum: aliquas plane e Turcia familias Levantinam Tabacam colendi peritas, educi procuravit. Actualis Culturae huius Status. Verum Officiales

deffectus in paucis adhuc Locis Correcti sunt: in vicem fermentationis viget adhuc damnosus folia in aere exsiccandi usus, qui non tantum maximam aromatis partem ex iis extrahit, sed et folia fragilia, idest in transportu cum detrimento emptoris facile conteribilia efficit. Denique necdum eo Tabacae Cultores perduci poterant, ut pro diversitate qualitatis foliorum diversos etiam manipulos

eiusmodi tabacam, in toto altiori, quam nunc commixtam vendere possent. Nunc enim ipsum hunc Laborem emptor, antequam tabacam in exteras Provincias transmittat, sed maiori cum Detrimento praestare debet, et ideo, commixtam etiam eiusmodi Tabacam Leviori persolvit. Omnia haec eum demum effectum produxerunt, ut longe iam minor tabacae Hungaricae quantitas seu per Flumen, seu per Tergestum, per alios vero passus

unam Insulae Murak?z Speciem, quae vulgo Megymoracz appellatur. Has solas omni tempore in Italia vendi posse affirmat. Post has locat Szegediensem, ad quam accedere dicit Aradiensem et Posonis Rakomasz in Comitatu Szabolcsiensi sitae. His subiicit Debroiensem quam ita praeparari posse aiit, ut Turcicae Carara, et Italicae Badia dictae

ad quam accedere dicit Aradiensem et Posonis Rakomasz in Comitatu Szabolcsiensi sitae. His subiicit Debroiensem quam ita praeparari posse aiit, ut Turcicae Carara, et Italicae Badia dictae vices obire possit. Tum primum ponit Debraczinensem, et post hanc Syrmiensem, Poseganae vero postremum plane

His subiicit Debroiensem quam ita praeparari posse aiit, ut Turcicae Carara, et Italicae Badia dictae vices obire possit. Tum primum ponit Debraczinensem, et post hanc Syrmiensem, Poseganae vero postremum plane Locum assignat, harumque vel Eductionem disuadet, ne per eas meliorum Specierum Creditum corrumpatur.

Sericum, licet Climati Regni in maxima parte homogeneum, respectu vicinarum vero Provinciarum exclusivum ferme sit productum, tamen nonnisi Anno 1765. coli caepit: et tunc quoque non privata Industria, sed vere materna Augustae Mariae Theresiae Sollicitudo Culturam eius excitavit. Si de aliquo Producto naturalisando, propagandaque eius Cultura genuina via

Constituit illa Eszekini in Cuius peripheria aliquot a Relictis adhuc per Turcas moris, propagatae arbores supererant, artis huius Magistrum, sedemque manipulationis huius ibi defixit; necessaria pro hac inducenda Aedificia et Instrumenta in Bonis Cameralibus posuit: Redimendis ex Aerario Galletis, sat generosum pretium statuit, semen Bombicum principio gratis distribui curavit: Personale directionis huius Culturae pro ratione Crescentis

in Bonis Cameralibus posuit: Redimendis ex Aerario Galletis, sat generosum pretium statuit, semen Bombicum principio gratis distribui curavit: Personale directionis huius Culturae pro ratione Crescentis manipulationis auxit, et Congruis ex Aerario suo Stipendiis donavit: vulgatis in vernaculis Linguis de optima Productum hoc colendi ratione Libellis, necessarias hac de Re notitias communes reddi voluit: qui se in hoc Industriae genere distinxerant,

reddi voluit: qui se in hoc Industriae genere distinxerant, gratialibus nummis, imo Caracteribus etiam exornavit: filatoria erexit: omniaque haec Regiis unice Sumptibus perfecit. A Comitatibus et Civitatibus nil aliud exigebat, quam ut idoneos pro condiscenda hac manipulatione practicantes Eszerinum sumptibus Cassae domesticae submittant, eosque ubi redierint, congruo Salario provideant, quo hi Plantarios mororum

practicantes Eszerinum sumptibus Cassae domesticae submittant, eosque ubi redierint, congruo Salario provideant, quo hi Plantarios mororum hortos erigere, exinde Contribuentibus Arbusculas post triennium distribuere; et postquam hae in aliqua Possessione ita increverint, ut Sufficiens ad producendas Galletas foliorum quantitas addit, Plebem in educandis Bombicibus subinstruere, Galletas a Plebe redimere, deglomerare, deglomeratumque Sericum

huius Magister nimio Zelo eam quo citius propagandi tales etiam quandoque Practicantes dimittebat, qui vix superficiem Culturae eius condidicerant. Hi vitiosam statim principio manipulationem invexerunt, quae cum et tardam arborum Succrescentiam, et paucas vilisque qualitatis galletas produxerit debuit utique Plebs mercede Laboris sui hac ratione fraudata animum ab hoc Instituto avertere. Alicubi Culturam hanc morabantur

citius propagandi tales etiam quandoque Practicantes dimittebat, qui vix superficiem Culturae eius condidicerant. Hi vitiosam statim principio manipulationem invexerunt, quae cum et tardam arborum Succrescentiam, et paucas vilisque qualitatis galletas produxerit debuit utique Plebs mercede Laboris sui hac ratione fraudata animum ab hoc Instituto avertere. Alicubi Culturam hanc morabantur enatae circa subministranda per eos,

methodus. Accessit quod primus Artis huius Magister eandem in Deglomeratione Serici damnosam Methodum induxerit, quam in Compositione Tabacae vigere supra apparuit. Nempe sicut ibi optima mediocria et deteriora filia promiscue in unum manipulum compinguntur, ita iuxta Solenghianam methodum subtilissima, mediocria et crassiora fila mixtim in unum stamen

Tabacae vigere supra apparuit. Nempe sicut ibi optima mediocria et deteriora filia promiscue in unum manipulum compinguntur, ita iuxta Solenghianam methodum subtilissima, mediocria et crassiora fila mixtim in unum stamen deglomerantur, ita ut inter ipsa Stamina nullum aliud Discrimen intercedat, quam quod alia e pluribus alia e paucioribus filis consistant: fit inde ut Sericum

in unum stamen deglomerantur, ita ut inter ipsa Stamina nullum aliud Discrimen intercedat, quam quod alia e pluribus alia e paucioribus filis consistant: fit inde ut Sericum Hungaricum indiscriminatim eodem, et quidem plerumque illo, quo ultima eius Classis venire solet, pretio vendatur, ubi alias subtiliores Classes Serici, quas pro delicatioribus laboribus deserviunt, cariori persolvuntur, quam crassius illud sericum,

Interea crescebat tamen sensim in Hungaria Serici productio, iamque Anno 1783. inclusis Confiniis militaribus ad 131 Contenarium assurrexit, ita, ut in Aerario Camerali tantum per redemptionem Galletarum et Serici deglomerati divenditionem obiectum hoc 132 milia florenorum Circulationem eo Anno produxerit. Quodsi insuper spectetur ea Galletarum quantitas, quam producentes pro usu proprio retinuerunt: si e comparato

florenorum Circulationem eo Anno produxerit. Quodsi insuper spectetur ea Galletarum quantitas, quam producentes pro usu proprio retinuerunt: si e comparato per domesticos Fabricantes a Camera serico elaborata, et iterum vendita artefacta in Considerationem summantur, obiectum hoc internam supra 200 milia Circulationem eo Anno produxisse tuto Statui potest. Eius

artefacta in Considerationem summantur, obiectum hoc internam supra 200 milia Circulationem eo Anno produxisse tuto Statui potest. Eius decrescentia et Status Actualis. Verum erupit paulo post Turcicum Bellum, sub cuius demissu Caesareo-Regiae copiae plane illos Comitatus in quibus industria haec maxime florere coeperat, Banaticos nempe et inferioris

decrescentia et Status Actualis. Verum erupit paulo post Turcicum Bellum, sub cuius demissu Caesareo-Regiae copiae plane illos Comitatus in quibus industria haec maxime florere coeperat, Banaticos nempe et inferioris Sclavoniae ita occupabant, ut rusticis omnis ferme Bombices alendi Opportunitas sit intercoepta. In ipsis militaribus confiniis ubi Cultura haec iam notabilem extensionis gradum attigerat, cum Omnia

cum Omnia Annis streperent, eadem magna in parte intercidit. Supremum tamen instituto huic vulnus Annus 1790. inflixit, quo reducta prioris Gubernii forma complures Iurisdictiones id quoque eo pertinere arbitratae, et Practicantes dimiserunt, et omnem ulteriorem promovendae serici Culturae Curam palam deposerunt. Omnia haec id demum effecerunt, ut paucae admodum Iurisdictiones supersunt in quibus Industria haec adhuc se

eadem magna in parte intercidit. Supremum tamen instituto huic vulnus Annus 1790. inflixit, quo reducta prioris Gubernii forma complures Iurisdictiones id quoque eo pertinere arbitratae, et Practicantes dimiserunt, et omnem ulteriorem promovendae serici Culturae Curam palam deposerunt. Omnia haec id demum effecerunt, ut paucae admodum Iurisdictiones supersunt in quibus Industria haec adhuc se sustineat; ut productio Serici

id demum effecerunt, ut paucae admodum Iurisdictiones supersunt in quibus Industria haec adhuc se sustineat; ut productio Serici adminus in dimidio deciderit ab ea quantitate, quam ante hanc Epocham efficiebat, et ut de crudo exotico Serico iuxta Diametrum ultimi Decenii quotannis pro 78717. florenorum in Regnum invehatur. Decennium hoc nos ab Anno 1775. usque 1786. inclusive formare debuimus, quia posteriores tabellae ad

Diametrum ultimi Decenii quotannis pro 78717. florenorum in Regnum invehatur. Decennium hoc nos ab Anno 1775. usque 1786. inclusive formare debuimus, quia posteriores tabellae ad Consilium Littorale non extant. Et ideo imposterum etiam semper huius Decennii Diametrum provocabimus. Sane, nisi Legislatio Culturam hanc canonizet, clementia vero Principis eadem media, quibus illam principio provexit, resummat, post paucos

§.34. Ad perficiendos e plantis domesticis colores nihil hactenus actum fuit. Complures in Regno Plantas Natura Sponte produxit, quae varios dant colores, sine quibus plurima Opificia et Fabricae subsistere non possunt. Ita in Comitatu Alba-Regalensi e Herba Lanol dicta, viridis sat bonae qualitatis Color exprimitur. Comitatus Zempliniensis refert, quod e Herba Seberka

qualitatis colorem praebent. In Banatu Rubia Tinctorum vulgo Wenig, quam tellus sponte profert sat commodum rubrum colorem producit: uno asserunt Tinctores Banatici quod flavus etiam et niger bonae qualitatis color e gentilitiis plantis praeparari possit. E contra Tinctores Pesthienses affirmant, flavum quidem bonae qualitatis colorem e Domesticis plantis exprimi posse, rubrum tamen et

etiam et niger bonae qualitatis color e gentilitiis plantis praeparari possit. E contra Tinctores Pesthienses affirmant, flavum quidem bonae qualitatis colorem e Domesticis plantis exprimi posse, rubrum tamen et nigrum requisito Splendore destitui. Aliae Iurisdictiones hac de re non retulerunt, neque id debite adhuc indagatum fuit: quae Plantae cuius qualitatis Colorem dent? Qualiter in praesens in earum praeparatione procedatur, et

et nigrum requisito Splendore destitui. Aliae Iurisdictiones hac de re non retulerunt, neque id debite adhuc indagatum fuit: quae Plantae cuius qualitatis Colorem dent? Qualiter in praesens in earum praeparatione procedatur, et an non haec emendari possit? An non eaedem Plantae, quae nunc in naturali suo Statu usuantur, si transplantatae Industriosam Culturam acciperent, melioris etiam qualitatis Colores proferrent? Denique an non praeter iam notas

Indigho Surrogati. Pro Coeruleo Indigho dicto colore Anno 1785. Anno vero 1786. * * * floreni e Regno educti sunt. Fischer Medicus Kesmarkensis eum ope chymiae producere tentavit, et post 20 Annorum Laborem produxit tandem trium Specierum Caeruleos Colores, quorum prima ab Indigho haud multum abludere videbatur, receperat ille se modum praeparandi huius Coloris in Regno propagaturum, si

seu quod nimis Sumptuosa fuerit eius praeparatio, author petitum proemium non obtinuit, sicque modus etiam hunc Colorem praeparandi intercidit. Uti et naturalisandae ipsius quae colorem hunc producit Plantae. Interea Augustus Iosephus II. ipsam anilis Plantam, quae pretiosum illud Indigho profert, in Hungaria stabilire meditabatur. Iussit

Plantae. Interea Augustus Iosephus II. ipsam anilis Plantam, quae pretiosum illud Indigho profert, in Hungaria stabilire meditabatur. Iussit itaque ille 1785. cum semine Plantae huius et in Banatu et Quinque-Ecclesiis periculum fieri, cumque eum non lateret, quod nullum exoticum Productum alicui Provinciae sollidam adferat utilitatem, nisi semen ipsum naturalisetur, isthuc praecipue curam omnem

Interea Augustus Iosephus II. ipsam anilis Plantam, quae pretiosum illud Indigho profert, in Hungaria stabilire meditabatur. Iussit itaque ille 1785. cum semine Plantae huius et in Banatu et Quinque-Ecclesiis periculum fieri, cumque eum non lateret, quod nullum exoticum Productum alicui Provinciae sollidam adferat utilitatem, nisi semen ipsum naturalisetur, isthuc praecipue curam omnem converti

pretioso hoc Producto ditet? Observavit ille primo Anno usque ad Scrapulum praescriptam sibi Normam. Ducebat exactum per totum Culturae tempus Diarium, quod Superioritati Suae periodice submittebat. In hoc et omnes Singulae diei tempestatis mutationes et eas, quas ex iterata quotidie et sollicita Plantarum inspectione, deprompserat Observationes, referebat. Evoluto Culturae tempore combinabat experientiam totius

ille primo Anno usque ad Scrapulum praescriptam sibi Normam. Ducebat exactum per totum Culturae tempus Diarium, quod Superioritati Suae periodice submittebat. In hoc et omnes Singulae diei tempestatis mutationes et eas, quas ex iterata quotidie et sollicita Plantarum inspectione, deprompserat Observationes, referebat. Evoluto Culturae tempore combinabat experientiam totius Anni, et si in aliquo erratum fuisse, aut quidpiam

praescriptam sibi Normam. Ducebat exactum per totum Culturae tempus Diarium, quod Superioritati Suae periodice submittebat. In hoc et omnes Singulae diei tempestatis mutationes et eas, quas ex iterata quotidie et sollicita Plantarum inspectione, deprompserat Observationes, referebat. Evoluto Culturae tempore combinabat experientiam totius Anni, et si in aliquo erratum fuisse, aut quidpiam emendari posse deprehendit, id

omnes Singulae diei tempestatis mutationes et eas, quas ex iterata quotidie et sollicita Plantarum inspectione, deprompserat Observationes, referebat. Evoluto Culturae tempore combinabat experientiam totius Anni, et si in aliquo erratum fuisse, aut quidpiam emendari posse deprehendit, id altero Anno sollicite immutabat. Sed incassum tanta cura primis 4 Annis ne plantam quidem ad maturitatem perducere potuit, quinto tandem

ne plantam quidem ad maturitatem perducere potuit, quinto tandem Anno eam ad maturitatem provexit, produxitque Colorem Coeruleum, sed eo, quem Planta haec in aliis calidioribus Regionibus dat longe inferiorem. Et tunc demum denunciavit, irritam fore omnem operam ut vel Planta haec minus vero adhuc Semen eius sub Climate Hungariae naturalisetur. Isatis tamen Cultura cum successu inducta

vulgo Wegdt Curas suas convertit. Planta haec iam quidem alias saepius minutim coli tentabatur, sed industria haec semper non multo post intercidit. Tandem 1789. hominem huius rei peritum idem Augustus et 10 Annorum ab oneribus Publicis Immunitate, et gratuito 50 Iugerum terrae usu in Dominio Selye donavit. Qui Culturam hanc cum bono ut fertur successu in praesens etiam exercet.

Planta haec iam quidem alias saepius minutim coli tentabatur, sed industria haec semper non multo post intercidit. Tandem 1789. hominem huius rei peritum idem Augustus et 10 Annorum ab oneribus Publicis Immunitate, et gratuito 50 Iugerum terrae usu in Dominio Selye donavit. Qui Culturam hanc cum bono ut fertur successu in praesens etiam exercet. §.35

in Dominio Selye donavit. Qui Culturam hanc cum bono ut fertur successu in praesens etiam exercet. §.35 Status Actualis Culturae Gozypii et Orizae. Gozypeorum manufacturorum usus iam adeo communis evasit ut Productum hoc in primam ferme necessitatem transiverit. Clima haud adeo calidum exigere videtur, cum illud in Servia iam longo tempore producatur. E

adhuc videatur, an Operae pretium sit exiguo huic lucro vel aliquot hominum salutem sacrificare. §.36. Cultura Apum Ut Contritis Alvearibus mel et cera obtineatur, hanc quidem Ideam res ipsa facile potuit excitare. Verum integro Capitali Interusurio frui, id est absque alvearis destructione eundem percipere fructum sicque aucto Alvearium numero lucrum etiam augere id

obtineatur, hanc quidem Ideam res ipsa facile potuit excitare. Verum integro Capitali Interusurio frui, id est absque alvearis destructione eundem percipere fructum sicque aucto Alvearium numero lucrum etiam augere id longam et meditationem et experientiam requirebat; ad hoc enim nosse necessum fuit, quod alveare? Quantum superflui mellis habeat? Quod eidem tuto adimi possit? Cui vicissim quantum pro hyemali eius intertentione addi debeat? Quando

quidem Ideam res ipsa facile potuit excitare. Verum integro Capitali Interusurio frui, id est absque alvearis destructione eundem percipere fructum sicque aucto Alvearium numero lucrum etiam augere id longam et meditationem et experientiam requirebat; ad hoc enim nosse necessum fuit, quod alveare? Quantum superflui mellis habeat? Quod eidem tuto adimi possit? Cui vicissim quantum pro hyemali eius intertentione addi debeat? Quando aliquod examen

debeat? Quando aliquod examen Regulum amittat, qualiter eidem alter substitui posset? Quae sint alias etiam Apum infirmitates? Quomodo his etiam subveniri possit? Verbo totam admirabilem sane animalculorum horum Constitutionem et Oeconomiam detegere oportebat. Praestitere id aliae quas invalescens Populatio auctaque iam ultra Domesticam procreationem Cerae Consumptio ad id coegit Nationes. In Hungaria cum neutrum adhuc horum evenisset retinebatur

Domesticam procreationem Cerae Consumptio ad id coegit Nationes. In Hungaria cum neutrum adhuc horum evenisset retinebatur ultro relicta fortuito tantum suo Cursui Apum Manipulatio, easdemque enecandi usus ultro perdurabat. Et tamen cera activam in eius Commercio rubricam efficiebat. Augusta Maria Theresia cum iam etiam Hungariae et Populationem, et Cerae Consumptionem increscere, activumque rubricae huius sensim diminui advertisset, hanc quoque

retinebatur ultro relicta fortuito tantum suo Cursui Apum Manipulatio, easdemque enecandi usus ultro perdurabat. Et tamen cera activam in eius Commercio rubricam efficiebat. Augusta Maria Theresia cum iam etiam Hungariae et Populationem, et Cerae Consumptionem increscere, activumque rubricae huius sensim diminui advertisset, hanc quoque Culturae speciem inducere voluit. Submisit itaque peritos eius homines, hos stipendiis ex Aerario suo

ultro relicta fortuito tantum suo Cursui Apum Manipulatio, easdemque enecandi usus ultro perdurabat. Et tamen cera activam in eius Commercio rubricam efficiebat. Augusta Maria Theresia cum iam etiam Hungariae et Populationem, et Cerae Consumptionem increscere, activumque rubricae huius sensim diminui advertisset, hanc quoque Culturae speciem inducere voluit. Submisit itaque peritos eius homines, hos stipendiis ex Aerario suo providit,

hoc Institutum paulo post intercidit, radicesque tantum in Septentrionalibus aliquot Comitatibus, Trenchiniensi Arvensi Liptoviensive defixit. §.37. Culturae Maialium et Caprarum Maialium diversae qualitatis eum numerum Hungaria profert, ut praeter domesticum usum aliquam insuper quantitatem ad vicinas Provincias divendat.

a primordio ovibus abundavit, sed hae crassam adeo Lanam proferebant, ut eius usus tantum in postremae sortis pannis haberi potuerit, ad Corripendum hunc Naevum coeperunt sic dictae germanicae oves introduci, sed et hae Lanam mediocribus tantum pannis idoneam producebant, subtilior Lana pro Nobilioribus pannis ex Hispania, Anglia, et aliquibus Italiae Locis, quae hanc Lanae Speciem propriam sibi ferme reddiderant debuit

ad Corripendum hunc Naevum coeperunt sic dictae germanicae oves introduci, sed et hae Lanam mediocribus tantum pannis idoneam producebant, subtilior Lana pro Nobilioribus pannis ex Hispania, Anglia, et aliquibus Italiae Locis, quae hanc Lanae Speciem propriam sibi ferme reddiderant debuit procurari: subinde, et Anglia, et Hispania ut Domesticas Fabricas provehant, Lanam educi vetuerunt. Augusta

tantum pannis idoneam producebant, subtilior Lana pro Nobilioribus pannis ex Hispania, Anglia, et aliquibus Italiae Locis, quae hanc Lanae Speciem propriam sibi ferme reddiderant debuit procurari: subinde, et Anglia, et Hispania ut Domesticas Fabricas provehant, Lanam educi vetuerunt. Augusta Maria Theresia ut propriis Statibus consulat, a Rege Hispaniae 1768. impetravit, ut eidem gregem Hispanicarum ovium una cum Pastoribus,

tantum pannis idoneam producebant, subtilior Lana pro Nobilioribus pannis ex Hispania, Anglia, et aliquibus Italiae Locis, quae hanc Lanae Speciem propriam sibi ferme reddiderant debuit procurari: subinde, et Anglia, et Hispania ut Domesticas Fabricas provehant, Lanam educi vetuerunt. Augusta Maria Theresia ut propriis Statibus consulat, a Rege Hispaniae 1768. impetravit, ut eidem gregem Hispanicarum ovium una cum Pastoribus, qui modum

ovium una cum Pastoribus, qui modum oves has curandi Domesticos edoceant, submiserit. Hi Lustrato Utroque Littorali adsitum viae Croaticae Carolinae Locum Merkopail pro Sede intertenendi huius gregis delegerunt. Et vero quanquam Locus hic raram et ad apparentiam minime succosam herbam proferat; quanquam praeterea adeo frigidus sit, ut Oves octo ferme mensium spatio in ovili contineri, foenoque interteneri debeant, Oves tamen hae optimo

oves has curandi Domesticos edoceant, submiserit. Hi Lustrato Utroque Littorali adsitum viae Croaticae Carolinae Locum Merkopail pro Sede intertenendi huius gregis delegerunt. Et vero quanquam Locus hic raram et ad apparentiam minime succosam herbam proferat; quanquam praeterea adeo frigidus sit, ut Oves octo ferme mensium spatio in ovili contineri, foenoque interteneri debeant, Oves tamen hae optimo cum successu illic alebantur. Ut

depulsa fuit. Postquam tentamen hoc optatum effectum produxit, statuit Augustus Iosephus IIus ut in Merkopail nonnisi, 200 Oves interteneantur, quod supernataverit, per Dominia Cameralia Fundi Religionis, et Studiorum distribuatur, ubique vero eadem quae in Merkopail viget, oves curandi ratio observetur. Ita primum in Berkava et Radonicz Dominio Bachiensi dein 1787., in

interteneantur, quod supernataverit, per Dominia Cameralia Fundi Religionis, et Studiorum distribuatur, ubique vero eadem quae in Merkopail viget, oves curandi ratio observetur. Ita primum in Berkava et Radonicz Dominio Bachiensi dein 1787., in Pusztakuta Dominio Zomboriensi, tum 1788. in Tarkany et Tokod, successive in Bozok, Marotki,

viget, oves curandi ratio observetur. Ita primum in Berkava et Radonicz Dominio Bachiensi dein 1787., in Pusztakuta Dominio Zomboriensi, tum 1788. in Tarkany et Tokod, successive in Bozok, Marotki, Kis-Megyer et Atsa, et haec species ovium, et modus eas curandi introductus est. Actualis Culturae huius

Radonicz Dominio Bachiensi dein 1787., in Pusztakuta Dominio Zomboriensi, tum 1788. in Tarkany et Tokod, successive in Bozok, Marotki, Kis-Megyer et Atsa, et haec species ovium, et modus eas curandi introductus est. Actualis Culturae huius Status. Hac ratione notabilis quidem Lanae Hungaricae pars, longe tamen

Dominio Bachiensi dein 1787., in Pusztakuta Dominio Zomboriensi, tum 1788. in Tarkany et Tokod, successive in Bozok, Marotki, Kis-Megyer et Atsa, et haec species ovium, et modus eas curandi introductus est. Actualis Culturae huius Status. Hac ratione notabilis quidem Lanae Hungaricae pars, longe tamen adhuc

Pusztakuta Dominio Zomboriensi, tum 1788. in Tarkany et Tokod, successive in Bozok, Marotki, Kis-Megyer et Atsa, et haec species ovium, et modus eas curandi introductus est. Actualis Culturae huius Status. Hac ratione notabilis quidem Lanae Hungaricae pars, longe tamen adhuc infra eam, quam vel solae Germanicae

nimirum modum illa in suas pro ratione qualitatis partes dispescendi, id in Lana etiam adhuc desideratur, necdum ea hanc pectendi ratio vulgo Partassen invecta est, quae apud alias Nationes viget, et per quam segregata in suas classes Lana cariori divenditur. § 39 Status Actualis Culturae Cornutorum peccorum et Lacticiniorum. Paucae iam sunt in

est, quae apud alias Nationes viget, et per quam segregata in suas classes Lana cariori divenditur. § 39 Status Actualis Culturae Cornutorum peccorum et Lacticiniorum. Paucae iam sunt in Europa Provinciae ubi magna Boum armenta, ultimae Pastoralis vitae reliquiae vigeant. Ubique ferme populatio omnes fundos ita occupavit, ut nulla iam pro horum

ubi magna Boum armenta, ultimae Pastoralis vitae reliquiae vigeant. Ubique ferme populatio omnes fundos ita occupavit, ut nulla iam pro horum intertentione spatia supersint. In Trans-Danubiana et Trans-Tibiscana in sensu §-i 2i accepta Hungaria exstant adhuc Complura Latifundia, in quibus ita copiosa armenta aluntur, ut vires Proprietariorum plerumque excedat, necessaria in hyeme, pro tanto Animalium

necessaria in hyeme, pro tanto Animalium Numero Stabula erigere, eademque de manu ut dicimus per hoc tempus pabulare. Greges proinde hi, ipsam etiam hyemem in Praediis sub Dio exigere, et composito illic in cumulos foeno se sustentare debent. Et tamen in ipsis his armentis et nobilissima Boum Species, et tantus eorum numerus procreatur, ut externum activum Commercium his potissimum

eademque de manu ut dicimus per hoc tempus pabulare. Greges proinde hi, ipsam etiam hyemem in Praediis sub Dio exigere, et composito illic in cumulos foeno se sustentare debent. Et tamen in ipsis his armentis et nobilissima Boum Species, et tantus eorum numerus procreatur, ut externum activum Commercium his potissimum sustineatur. Vaccae quanquam paris cum Bobus ellegantiae, a copia

ut dicimus per hoc tempus pabulare. Greges proinde hi, ipsam etiam hyemem in Praediis sub Dio exigere, et composito illic in cumulos foeno se sustentare debent. Et tamen in ipsis his armentis et nobilissima Boum Species, et tantus eorum numerus procreatur, ut externum activum Commercium his potissimum sustineatur. Vaccae quanquam paris cum Bobus ellegantiae, a copia Lactis non commendantur, quo fit ut

tempus pabulare. Greges proinde hi, ipsam etiam hyemem in Praediis sub Dio exigere, et composito illic in cumulos foeno se sustentare debent. Et tamen in ipsis his armentis et nobilissima Boum Species, et tantus eorum numerus procreatur, ut externum activum Commercium his potissimum sustineatur. Vaccae quanquam paris cum Bobus ellegantiae, a copia Lactis non commendantur, quo fit ut de Butyro et Caseo non ea

Boum Species, et tantus eorum numerus procreatur, ut externum activum Commercium his potissimum sustineatur. Vaccae quanquam paris cum Bobus ellegantiae, a copia Lactis non commendantur, quo fit ut de Butyro et Caseo non ea quantitas in Hungaria producatur, quae ab ingenti in tam vasto Regno Vaccarum numero merito exspectari posset. Verum hac quoque in re Industria iam ita evigilavit, ut pro allodialibus non

ut pro allodialibus non Hungaricae sed Helveticae, aut Germanicae vaccae passim adhiberi incoeperint. Caeterum in vicinis Germanicis Provinciis res peccuaria et Lacticinia plerumque in alpibus floret; in Hungaria loca plana, aut submontosa hunc Industriae ramum montosis Partibus praeceperunt.

possuntque longos praesertim per planitiem cursus, seu ab equite, seu cum minori onere sustinere: Corpus tamen minus spectabile habent, nec trahendis gravioribus oneribus, ita, ut aliarum Gentium Equi pares sunt. Et ideo non multo post atque Rhedarum usus apud Nobilitatem invaluit, nonnulli proprietarii grandiores exteros Admissarios adhibere, et in Locum vagae equorum procreationis

oneribus, ita, ut aliarum Gentium Equi pares sunt. Et ideo non multo post atque Rhedarum usus apud Nobilitatem invaluit, nonnulli proprietarii grandiores exteros Admissarios adhibere, et in Locum vagae equorum procreationis domesticum et regulare, quod de manu appellare solemus, Caballarum Admissionis Institutum consecari coeperunt. Verum industriam hanc adeo pauci

multo post atque Rhedarum usus apud Nobilitatem invaluit, nonnulli proprietarii grandiores exteros Admissarios adhibere, et in Locum vagae equorum procreationis domesticum et regulare, quod de manu appellare solemus, Caballarum Admissionis Institutum consecari coeperunt. Verum industriam hanc adeo pauci exercebant, ut ne Domesticae quidem Nobilitatis Currus altioris

Equorum altioris Staturae. Interea Commutata Belli gerendi ratio, robustiores pro devehendis exercitus Impedimentis Equos exigere coepit. Interea media inter Catafractos et Velites, Desultorum Equitum Classis (Dragons) quae maiores tantisper atque velites equos requirit, inducta fuit. Interea denique ipse Commercii Progressus

Ad Removenda haec Impedimenta altefata Augusta aliud explanatorium 1777. edidit Normale, quo potissimum Civitates ad provehendum hoc Institutum adstringebantur. Rustici ad parcendum faetis Caballis, et Hinnulis monebantur. Coemptio maiorum Caballarum iis praesertim Communitatibus, quae distinctos pro Occurrentibus Transennis equos intertenere solent, indulgebatur. Assecurabantur Rustici, quod

Assecurabantur Rustici, quod prognati ab altioribus Admissariis Hinnuli non limitando pretio, sed erga liberam Conventionem pro usu militari ab iis coemendi sint: Curatores Instituti huius, Agazones et periti Fabri, erga moderata Salaria conducendi Comitatibus admittebantur: denique promittebatur, quod ellustratae e Regiminibus, faetus tamen adhuc capaces Caballae Comitatibus moderato admodum pretio

sint. Ne aliquod progressui Instituti huius adminiculum desit, iussu eiusdem Augustae arendavit Bohemica propagationis Equorum Directio Praedium Enijed in Insula Chalokőz, et praedium Ormosz in Comitatu Borsodiensi situm fine eo, ut Bohemicos illic hinnulos educet eosdemque Comitatibus moderato pretio divendat. Verum institutum istud ennatum subinde 1788.

Norma per Iosephum II introducta. Augustus Iosephus II ut Institutum hoc magis adhuc promoveat, coemptos in Moldavia et Ukraina sexaginta Admissarios Comitatibus gratis distribui iussit ea cum prohibitione, ne ab admissis ad hos rusticorum Caballis quidpiam exigatur. Anno vero 1785. erexit deserviturum

ulteriorem Admissariorum Coemptionem, verum hos iis e dicto equatio moderato pretio Suppeditandos esse declaravit. Praecepit etiam ut Iurisdictiones pro Agazonibus semi-invalidos assummant. Demum et Immunitatem a Contributione et Stabilita 1774. pro singulo hinnulo proemia abolevit, e converso ad provehendum Propagationis equorum Institutum sequentem Normam stabilivit.

Coemptionem, verum hos iis e dicto equatio moderato pretio Suppeditandos esse declaravit. Praecepit etiam ut Iurisdictiones pro Agazonibus semi-invalidos assummant. Demum et Immunitatem a Contributione et Stabilita 1774. pro singulo hinnulo proemia abolevit, e converso ad provehendum Propagationis equorum Institutum sequentem Normam stabilivit. 1. 1o Ut adiacentibus

provehendum Propagationis equorum Institutum sequentem Normam stabilivit. 1. 1o Ut adiacentibus Equatio MezöHegyessiensi Comitatibus 2000 altiores Caballae seligantur, et Singulo Caballae proprietario Schaeda Legitimatoria extradetur. 2. 2o Adveniente Admissionis tempore Admissarii e hoc equatio ad Possessiones illas, ubi Conscriptae eiusmodi Caballae reperiuntur,

3. 3o Peracta admissione Singulo Caballae Proprietario 1 florenus titulo Doni exolvatur. 4. 4o Liceat Proprietario prognatum ex hac admissione hinnulum cui voluerit, et quanti potuerit, vendere. Quodsi tamen alium emptorem non inveniret debeat Status militaris hinnulum quidem unius anni ab 18. usque 24. florenos, duorum vero Annorum a 35 usque 45 florenos, trium vero

3um Annorum Hinnulo obtinere. Modo varia Instituti huius manipulatio viget. Quem equatium Mezőhegyessiense Normaque haec 1766. et 1787. in vicinis Comitatibus effectum produxerit; ex actis colligi non potest. Id constat, quod emanatum 1788. Bellum Turcicum omnem hanc manipulationem interceperit, in aliis vero Comitatibus diversa

dote assignaverit, manipulationemque eius mox finito Bello resummi, interea vero Capitale illud erga interesse elocari iusserit. Hic est actualis Oeconomiae Publicae in Hungaria Status: e quo patet et quantum in ea promovenda Studium postremi duo Imperantes collocaverint? Et quae impedimenta piis eorum Conatibus se obiecerint? Et quousque demum Nationalis Industria singulo hoc in genere provecta

vero Capitale illud erga interesse elocari iusserit. Hic est actualis Oeconomiae Publicae in Hungaria Status: e quo patet et quantum in ea promovenda Studium postremi duo Imperantes collocaverint? Et quae impedimenta piis eorum Conatibus se obiecerint? Et quousque demum Nationalis Industria singulo hoc in genere provecta sit.

Hic est actualis Oeconomiae Publicae in Hungaria Status: e quo patet et quantum in ea promovenda Studium postremi duo Imperantes collocaverint? Et quae impedimenta piis eorum Conatibus se obiecerint? Et quousque demum Nationalis Industria singulo hoc in genere provecta sit. 3. Status Actualis Opificiorum, Manufacturarum et

Et quousque demum Nationalis Industria singulo hoc in genere provecta sit. 3. Status Actualis Opificiorum, Manufacturarum et Fabricarum §. 41. Qui sint Opifices, qui manu facturistae? Quid Opificii? Quid manufacturae? Quid Fabricae nomine venire debeat, usus necdum satis determinavit, et tamen ut actualis

Manufacturarum et Fabricarum §. 41. Qui sint Opifices, qui manu facturistae? Quid Opificii? Quid manufacturae? Quid Fabricae nomine venire debeat, usus necdum satis determinavit, et tamen ut actualis Obiectorum horum in Hungaria Status cognoscatur, distincta singuli huius obiecti Idea, etsi arbitrarie tantum, defigi debet. Omnis illa Industria, quae Crudum aliquod Productum non manibus aut obvio aliquo

hominum usu per Opifices elaborari possit, pro Manufactura passim habetur. Inde fit, ut qui pannos aut qualescunque setaneas, seu lineas, seu sericeas, seu gozypeaceas materias praeparant, qui Cutes et Coria elaborant, denique qui fornacibus seu metalli, seu vitrifusoriis Operam navant, pro manufacturistis: Sartores vero Aulearii (Tappezirer) sutores, Lorarii, Ephipiarii, Fabri diversae speciei, et vitriarii

qui Cutes et Coria elaborant, denique qui fornacibus seu metalli, seu vitrifusoriis Operam navant, pro manufacturistis: Sartores vero Aulearii (Tappezirer) sutores, Lorarii, Ephipiarii, Fabri diversae speciei, et vitriarii pro Opificibus habeantur. Inde etiam fit, ut licet Chartarii Papyrum pro inmediato Statim usu elaborent, quia tamen id non manibus, uti e.g. pectinifices, sed ope molae efficiunt, inter manufacturistas

aut aliqua Societas tantam crudi alicuius Producti quantitatem praeparet, quantum plurium Magistrorum cum Sodalibus suis opera vix producit; tum demum Institutum hoc nomine manufacturae venire solet. Et hoc sensu ipsum etiam stricte dictum Opificium in Manufacturam transformari potest. Ita Horologiorum Confectio natura sua ad Classem Opificiorum pertinet:

exerceri possit, iam Institutum hoc pro manufactura reputari consvevit. Quid Fabrica Fabricas et Manufacturas usus loquendi passim confundere solet. Aliqui tamen Caracteristicam Fabricae notam in eo constituunt, si elaborata eius ope ignis aut aquae perficiantur. Verum in hoc sensu

Fabricae notam in eo constituunt, si elaborata eius ope ignis aut aquae perficiantur. Verum in hoc sensu omnis mola frumentaria, omnis Fabrina pro fabrica reputari deberet, et alioquin explicationi huius usus ipse loquendi repugnat, ubi enim copiosa seu Lanea seu gozypeacea Fabricata unice exercendi Commercii causa elaborantur, licet nullo seu aquae, seu ignis subsidio egeant,

Fabricarum nomine semper designantur. Forte inter Affinia adeo haec duo obiecta illud Discrimen Statui posset, ut pro manufactura id habeatur, ubi elaborata aut tantum minutim, aut et alla minuta et allingrosso venduntur. Pro fabrica vero id reputetur, ubi artefacta tantum all'Ingrosso distrahuntur.

nomine semper designantur. Forte inter Affinia adeo haec duo obiecta illud Discrimen Statui posset, ut pro manufactura id habeatur, ubi elaborata aut tantum minutim, aut et alla minuta et allingrosso venduntur. Pro fabrica vero id reputetur, ubi artefacta tantum all'Ingrosso distrahuntur.

§.42. Actualis Status Opificiorum. Si praestitae de his Obiectis Iurisdictionum Relationes ad has Ideas exactae fuissent, pronum foret actualem Obiectorum horum Statum adaequate adumbrare. Nunc cum recentiores et de Opificiis et de Fabricis relationes desiderentur: cum in iis etiam, quae exstant, Singulares manufacturistae, cum Fabricis confundantur: cum ad Complures Tabellae rubricas, in Relationibus non satis determinate

Actualis Status Opificiorum. Si praestitae de his Obiectis Iurisdictionum Relationes ad has Ideas exactae fuissent, pronum foret actualem Obiectorum horum Statum adaequate adumbrare. Nunc cum recentiores et de Opificiis et de Fabricis relationes desiderentur: cum in iis etiam, quae exstant, Singulares manufacturistae, cum Fabricis confundantur: cum ad Complures Tabellae rubricas, in Relationibus non satis determinate respondeatur: denique cum

Tectores aliique. Exhibet illa Magistrorum numerum in 13934., Sodalium in 12316. Tyronum vero in 4671, universim 30921 Individua. An tamen vel haec accurrata fuerit Opificum pro illo Anno Consignatio merito dubitare licet, et inde a 14 Annis, numerus eorum forte increvit. Si vel unam 16am numeri illius, idest 1932 pro incremento assummamus haberet Hungaria Opifices 32853. Quiscunque demum sit positivus Opificum numerus, Opificia in Hungaria

sit positivus Opificum numerus, Opificia in Hungaria non admodum florere vel e Tabella illa satis apparet. Ostendit id primum exiguus Opificiorum Speciei, quae ad plura millia assurgunt numerus; tum improportio intra hos, et totum Populationis Statum; si enim haec spectetur ad 140 Individua vix unus Opifex obvenit. Ostendit deinde improportio inter Magistros et Sodales, nam 1605 Sodales pauciores sunt, quam Magistri: ubi in vigente Ceharum

Opificiorum Speciei, quae ad plura millia assurgunt numerus; tum improportio intra hos, et totum Populationis Statum; si enim haec spectetur ad 140 Individua vix unus Opifex obvenit. Ostendit deinde improportio inter Magistros et Sodales, nam 1605 Sodales pauciores sunt, quam Magistri: ubi in vigente Ceharum Systemate duo adminus Sodales ad Unum Magistrum in Diametro obvenire deberent. Ostendit denique exiguus Tyronum Numerus, qui Succrescentiam

utque ligneroum tantum fabricatorum annua in Regnum inductio 229.361 florenos in Diametro ultimi Decennii efferat. Fit quidem aliquando, ut artefacta eiusmodi e Sola illa opinione illinc procurentur quasi Viennae omnia et cultius et solidius elaborentur; universim tamen inficiari non licet, quod haec Viennae, et in meliori qualitate et leviori pretio haberi possunt. Si id maiori illic Opificum Concurrentiae adscribatur, patet ex hoc ipso

ligneroum tantum fabricatorum annua in Regnum inductio 229.361 florenos in Diametro ultimi Decennii efferat. Fit quidem aliquando, ut artefacta eiusmodi e Sola illa opinione illinc procurentur quasi Viennae omnia et cultius et solidius elaborentur; universim tamen inficiari non licet, quod haec Viennae, et in meliori qualitate et leviori pretio haberi possunt. Si id maiori illic Opificum Concurrentiae adscribatur, patet ex hoc ipso Hungariam nec

ultimi Decennii efferat. Fit quidem aliquando, ut artefacta eiusmodi e Sola illa opinione illinc procurentur quasi Viennae omnia et cultius et solidius elaborentur; universim tamen inficiari non licet, quod haec Viennae, et in meliori qualitate et leviori pretio haberi possunt. Si id maiori illic Opificum Concurrentiae adscribatur, patet ex hoc ipso Hungariam nec dum Sufficientem Opificum numerum habere: si obvertatur, quod Viennenses

Fit quidem aliquando, ut artefacta eiusmodi e Sola illa opinione illinc procurentur quasi Viennae omnia et cultius et solidius elaborentur; universim tamen inficiari non licet, quod haec Viennae, et in meliori qualitate et leviori pretio haberi possunt. Si id maiori illic Opificum Concurrentiae adscribatur, patet ex hoc ipso Hungariam nec dum Sufficientem Opificum numerum habere: si obvertatur, quod Viennenses Opifices Compendiario quaedam

numerum habere: si obvertatur, quod Viennenses Opifices Compendiario quaedam Adminicula quoad eiusmodi Artefacta v.g. Arculariorum opera habeant, quae Hungarici habere non possunt: Caristiam e contra Viennensem in victu et habitatione, Publicaque onera in Calculum revocare oportet. Deinde nec hoc de omnibus, quae Vienna adferri solent, artefactis statuere licet. Cerdones enim, Pileatores, pluresque alii ipsam primam artefacti sui materiam Domi

onera in Calculum revocare oportet. Deinde nec hoc de omnibus, quae Vienna adferri solent, artefactis statuere licet. Cerdones enim, Pileatores, pluresque alii ipsam primam artefacti sui materiam Domi leviori habent, et tamen elaborata sua plerumque Cariori aestimant, quam Viennenses. Est itaque aliquod seu in Spiritu Opificum Hungaricorum, seu in Ceharum Instituto intrinsecum vitium, cui nec illa Legis Sanctione ne Opificibus fundos

Fabricarum notitiam dare possunt. Fabrica, eo quo §.40 definito est Sensu Sumpta, aut nulla, aut Certe paucae adhuc in Hungaria extant. Nihil itaque obstat, quominus manufacturae et fabricae promiscue pertractentur. Verum harum quoque Status nonnisi inadequate exhiberi potest. Postremae enim, quae exstant de Anno 1787 et 1788. Relationes, adeo incompletae sunt ut complures Fabricas ex iis exmissas esse,

Certe paucae adhuc in Hungaria extant. Nihil itaque obstat, quominus manufacturae et fabricae promiscue pertractentur. Verum harum quoque Status nonnisi inadequate exhiberi potest. Postremae enim, quae exstant de Anno 1787 et 1788. Relationes, adeo incompletae sunt ut complures Fabricas ex iis exmissas esse, aliquas vero, quas iam desertae sunt, adhuc memorari privata etiam notitia constet. Ita nulla illic Typographia, nec Budensis

vero, quas iam desertae sunt, adhuc memorari privata etiam notitia constet. Ita nulla illic Typographia, nec Budensis Currum Fabrica memoratur: Ferrifusoria in Beregdiensi Comitatu, et Coctura Salis Nittri Posonii una tantum exprimitur, quarum tamen plures in Regno numerari palam notum est. Ita Tinctores tantum tres iique in Comitatu Thurocziensi specificantur, ubi tamen de solo

autem Coloribus * * * annue infertur, haec autem Colorum quantitas, subtracta etiam, ea, quam pictores assummunt quantitate, plures utique quam tres Tinctores occupare debet: vicissim Pannificia Hatvaniensis et Keszteliensis adhuc memorantur, quas tamen iam intercidisse constat. Quod summum est, potuerunt ab eo inde tempore aliquae Fabricae deseri, aliae vicissim exurgere potuerunt. Vel inadequatae tamen hae, quas Relationes

ad necessariam pro Legislatione de Statu Fabricarum Cognitionem sufficere possunt, neque enim huius interest Omnia minutim nosse sufficit, si Status eorum Fabricatorum cognoscatur, quorum maximus est in Regno usus, et pro quibus maxima vis pecuniae effertur, haec autem ad 4 ferme Capita revocantur 1o ad Linea, Lanea, et Gozypeacea fabricata. 2o ad sericeas materias. 3o ad Coriorum

Omnia minutim nosse sufficit, si Status eorum Fabricatorum cognoscatur, quorum maximus est in Regno usus, et pro quibus maxima vis pecuniae effertur, haec autem ad 4 ferme Capita revocantur 1o ad Linea, Lanea, et Gozypeacea fabricata. 2o ad sericeas materias. 3o ad Coriorum praeparationem. Denique 4o ad metallistica elaborata.

materias. 3o ad Coriorum praeparationem. Denique 4o ad metallistica elaborata. §.44. Actualis Status Linearum, Lanearum et Gozypeacearum Fabricarum. De Communi Tela, quantum ferme Domestica necessitas exigit, Plebs ipsa fabricare solet. De nobiliori e Converso sed adhuc cruda tela aliisque Lineis fabricatis pro 1.042,046

adhuc cruda tela aliisque Lineis fabricatis pro 1.042,046 florenis iuxta ultimum Diametrum quotannis invehitur. Coepit tamen iam huius intuitu Domestica Industria in Septentrionalibus Comitatibus ac praesertim in Scepusiensi et 10 oppidis tantisper excitari. In his enim solis 5 Telarum Fabricas Relationes exhibent. Singulares Textrinae non memorantur, quarum tamen notabilem esse in Regno et praecipue in Septentrionalibus illis partibus numerum

Septentrionalibus Comitatibus ac praesertim in Scepusiensi et 10 oppidis tantisper excitari. In his enim solis 5 Telarum Fabricas Relationes exhibent. Singulares Textrinae non memorantur, quarum tamen notabilem esse in Regno et praecipue in Septentrionalibus illis partibus numerum satis constat, et quorum 10 pro una Fabrica tuto reputari possunt. Memoratus Saepius itinerans Mercator Telam Scepusiensem adeo bonae qualitatis esse pronunciavit, ut

tantisper excitari. In his enim solis 5 Telarum Fabricas Relationes exhibent. Singulares Textrinae non memorantur, quarum tamen notabilem esse in Regno et praecipue in Septentrionalibus illis partibus numerum satis constat, et quorum 10 pro una Fabrica tuto reputari possunt. Memoratus Saepius itinerans Mercator Telam Scepusiensem adeo bonae qualitatis esse pronunciavit, ut Bohemicae nonnisi in gravitate et albedine cedat. Tela si varii eidem

illis partibus numerum satis constat, et quorum 10 pro una Fabrica tuto reputari possunt. Memoratus Saepius itinerans Mercator Telam Scepusiensem adeo bonae qualitatis esse pronunciavit, ut Bohemicae nonnisi in gravitate et albedine cedat. Tela si varii eidem Colores imprimantur, pro diversis et domesticae Supellectilis, et externorum vestimentorum Speciebus deservit. Et tamen Relationes Iurisdictionum, unicam hactenus pro praeparandis Telis

tuto reputari possunt. Memoratus Saepius itinerans Mercator Telam Scepusiensem adeo bonae qualitatis esse pronunciavit, ut Bohemicae nonnisi in gravitate et albedine cedat. Tela si varii eidem Colores imprimantur, pro diversis et domesticae Supellectilis, et externorum vestimentorum Speciebus deservit. Et tamen Relationes Iurisdictionum, unicam hactenus pro praeparandis Telis Fabricam (Leinwand-Vorbereitung) Posonii denotant.

Saepius itinerans Mercator Telam Scepusiensem adeo bonae qualitatis esse pronunciavit, ut Bohemicae nonnisi in gravitate et albedine cedat. Tela si varii eidem Colores imprimantur, pro diversis et domesticae Supellectilis, et externorum vestimentorum Speciebus deservit. Et tamen Relationes Iurisdictionum, unicam hactenus pro praeparandis Telis Fabricam (Leinwand-Vorbereitung) Posonii denotant. Pro diversis Laneis et respective Lineis

adeo bonae qualitatis esse pronunciavit, ut Bohemicae nonnisi in gravitate et albedine cedat. Tela si varii eidem Colores imprimantur, pro diversis et domesticae Supellectilis, et externorum vestimentorum Speciebus deservit. Et tamen Relationes Iurisdictionum, unicam hactenus pro praeparandis Telis Fabricam (Leinwand-Vorbereitung) Posonii denotant. Pro diversis Laneis et respective Lineis fabricatis iuxta Diametrum ultimi

et externorum vestimentorum Speciebus deservit. Et tamen Relationes Iurisdictionum, unicam hactenus pro praeparandis Telis Fabricam (Leinwand-Vorbereitung) Posonii denotant. Pro diversis Laneis et respective Lineis fabricatis iuxta Diametrum ultimi 10nnii 849.824 floreni quotannis evehuntur, in Regno nonnisi sex eiusmodi Fabricae specificantur. Harum duae Pestini, tantum cum materiae Rasih dictae praeparatione se

Fabricae specificantur. Harum duae Pestini, tantum cum materiae Rasih dictae praeparatione se occupant. Duabus aliis una in Comitatu Neogradiensi Possessione Gács, alia in 16. Oppidis in Varallya et flanel et alia Lanea artefacta producunt. Reliquae duae Posonii et Mosonii diversae speciei Lanea producta elaborant. Ad Lanea producta diversae etiam Pannorum Species referuntur.

specificantur. Harum duae Pestini, tantum cum materiae Rasih dictae praeparatione se occupant. Duabus aliis una in Comitatu Neogradiensi Possessione Gács, alia in 16. Oppidis in Varallya et flanel et alia Lanea artefacta producunt. Reliquae duae Posonii et Mosonii diversae speciei Lanea producta elaborant. Ad Lanea producta diversae etiam Pannorum Species referuntur.

praeparatione se occupant. Duabus aliis una in Comitatu Neogradiensi Possessione Gács, alia in 16. Oppidis in Varallya et flanel et alia Lanea artefacta producunt. Reliquae duae Posonii et Mosonii diversae speciei Lanea producta elaborant. Ad Lanea producta diversae etiam Pannorum Species referuntur. Non computatis privatis Franciscanorum Fullonariis, iuxta memoratas

in Castriferreo possessione Tarcsa, In Iaurinensi possessione Szigets. In Simegdiensi possessione Nagy-Attad, in Baranyiensi possessione Flidar/Hidar, et 16 Oppidis Belae et Leibczy. Particulares tamen Pannifices Quinque Ecclesiis 7 in Comitatu Barsiensi possessione Kis-Tapolcza 5, in Maroth 8. et in Comitatu Thurocziensi 5. adeo

possessione Tarcsa, In Iaurinensi possessione Szigets. In Simegdiensi possessione Nagy-Attad, in Baranyiensi possessione Flidar/Hidar, et 16 Oppidis Belae et Leibczy. Particulares tamen Pannifices Quinque Ecclesiis 7 in Comitatu Barsiensi possessione Kis-Tapolcza 5, in Maroth 8. et in Comitatu Thurocziensi 5. adeo universim 25 memorantur. Paucae hae

Flidar/Hidar, et 16 Oppidis Belae et Leibczy. Particulares tamen Pannifices Quinque Ecclesiis 7 in Comitatu Barsiensi possessione Kis-Tapolcza 5, in Maroth 8. et in Comitatu Thurocziensi 5. adeo universim 25 memorantur. Paucae hae Fabricae necessitates Regni adeo non explevit, ut pro diversae Speciei pannis 789.113 floreni efferantur.

Fabricae necessitates Regni adeo non explevit, ut pro diversae Speciei pannis 789.113 floreni efferantur. Gozypeacea fabricata 477.732 florenos singulo Anno e Regno exportant. Et tamen fide dictarum Relationum, non nisi 3 eiusmodi Fabricae in Regno reperiuntur: nempe in Nittriensi Comitatu possessione Salsin, et Posoniensi Possessione Deveny et Cseklész de

fabricata 477.732 florenos singulo Anno e Regno exportant. Et tamen fide dictarum Relationum, non nisi 3 eiusmodi Fabricae in Regno reperiuntur: nempe in Nittriensi Comitatu possessione Salsin, et Posoniensi Possessione Deveny et Cseklész de postrema, an adhuc vel exstant dubitare licet. §.45. Actualis Status Filaturae seu Neturae.

singulo Anno e Regno exportant. Et tamen fide dictarum Relationum, non nisi 3 eiusmodi Fabricae in Regno reperiuntur: nempe in Nittriensi Comitatu possessione Salsin, et Posoniensi Possessione Deveny et Cseklész de postrema, an adhuc vel exstant dubitare licet. §.45. Actualis Status Filaturae seu Neturae. Omnes hae seu

sint: Id tamen relatio non exprimit, an totam hanc Filaturam solae mulieres vel aliquam etiam partem viri perfecerint. Quis sit ad reliquas, quas supra memoravimus Lineas, Laneas et Gozypeaceas Fabricas Filaturae progressus? Relationes non exhibent. E Commercialibus tamen Tabellis constat, quod Filaturae omnis generis pro 183120 florenis iuxta ultimum Diametrum e vicinis Provinciis

Filaturae progressus? Relationes non exhibent. E Commercialibus tamen Tabellis constat, quod Filaturae omnis generis pro 183120 florenis iuxta ultimum Diametrum e vicinis Provinciis quotannis inducantur, adeoque satis apparet et quod Domestica Industria, ne paucas quidem, quas Hungaria habet fabricas adhuc provideat, et quod filatura in Germanicis Provinciis iam eo provecta sit, ut licet magnas et copiosas fabricas habeant, ultra tamen harum

Filaturae omnis generis pro 183120 florenis iuxta ultimum Diametrum e vicinis Provinciis quotannis inducantur, adeoque satis apparet et quod Domestica Industria, ne paucas quidem, quas Hungaria habet fabricas adhuc provideat, et quod filatura in Germanicis Provinciis iam eo provecta sit, ut licet magnas et copiosas fabricas habeant, ultra tamen harum necessitatem notabilem illius quantitatem etiam exportare possint.

Provinciis quotannis inducantur, adeoque satis apparet et quod Domestica Industria, ne paucas quidem, quas Hungaria habet fabricas adhuc provideat, et quod filatura in Germanicis Provinciis iam eo provecta sit, ut licet magnas et copiosas fabricas habeant, ultra tamen harum necessitatem notabilem illius quantitatem etiam exportare possint. Machinae, quae Filaturam supplere possunt.

Deglomeratio Crudam tantum Serico dat praeparationem. Ut textrinam subire possit, debet praevie per Filatorium elaborari; sicut itaque Lineae, Laneae et Gozypeaceae Fabricae sine Netura, ita Sericeae sine sufficientibus Filatoriis exurgere non possunt. Primum in Hungaria Eszekini manuale id est quod manu movetur

potuerit, crescente Serici productione Camera subinde Fluviale Budae excitavit, quod iam 50 Centenarios elaborare potest. Utrumque tardius tantisper, ac opportuit surrexit. Neque enim Eszekiense et currenti, et illi quod iam anterioribus annis productum fuit, serico defilando suffecit, neque Budense increscentem usque sui erectionem serici productionem simul cum eo, quod annue procreabatur, sustinere potuit. Debuit

Camera subinde Fluviale Budae excitavit, quod iam 50 Centenarios elaborare potest. Utrumque tardius tantisper, ac opportuit surrexit. Neque enim Eszekiense et currenti, et illi quod iam anterioribus annis productum fuit, serico defilando suffecit, neque Budense increscentem usque sui erectionem serici productionem simul cum eo, quod annue procreabatur, sustinere potuit. Debuit itaque magna

vigore quorum Libram nonnisi a 7 florenis per aversionem hodiedum divendit. Cum nec haec duo filatoria sufficerent, Valere velorum Fabricator aliud Pesthini erexit, quod equis movetur, et 30 circiter Centennarios elaborare potest. Surrexerunt deinde manualia in Banatu et Belovarini in Generalatu Varasdinensi, quas 20 forte Centenarios defilare possunt.

duo filatoria sufficerent, Valere velorum Fabricator aliud Pesthini erexit, quod equis movetur, et 30 circiter Centennarios elaborare potest. Surrexerunt deinde manualia in Banatu et Belovarini in Generalatu Varasdinensi, quas 20 forte Centenarios defilare possunt. Budae Mazzucato novum 25 Centenariorum Capax construere coepit, sed necdum ad perfectionem deduxit.

Cameralis Budensis, tanti deffectus irrepserunt, ut sub repetitis reparationibus plus ferme vacaverit, quod opus exercuit. Magna etiam adhuc fuit de Serico tantum deglomerato priorum Annorum remanentia. Productio Anni 1785i et forte etiam 1786i et 1787, capacitatem Omnium filatorium multis Centenariis superavit: ipse ille licet exter Mercator, cui Camera residuam a necessitatibus paucorum, quos Regnum numerat, fabricantium serici quantitatem

tanti deffectus irrepserunt, ut sub repetitis reparationibus plus ferme vacaverit, quod opus exercuit. Magna etiam adhuc fuit de Serico tantum deglomerato priorum Annorum remanentia. Productio Anni 1785i et forte etiam 1786i et 1787, capacitatem Omnium filatorium multis Centenariis superavit: ipse ille licet exter Mercator, cui Camera residuam a necessitatibus paucorum, quos Regnum numerat, fabricantium serici quantitatem cedere debuit, hanc cum

ut non pauci privati, aut deglomeratum suum sericum Viennam vendere, aut si materias sibi inde praeparari maluerunt, illud ibi defilari curare debuerint. Nunc cum Serici productio ut § 33. ostensum est vehementer decreverit, et eius etiam quae producitur notabilem quantitatem adhuc exter ille Mercator percipiat, possunt fortasse residua in Regno Filatoria, totam modernam Serici procreationem sustinere. Quodsi tamen resuscitata localium Magistratuum

cultura eius nova iterum ut sperare licet, acceperit Incrementa: quodsi expiraturo propediem, quem Camera cum Mercatore illo iniverat contractu, Camerale Sericum e Regno exportatum non fuerit, intererit certo Publici, ut et Camerale Budense denuo ad motum reponatur, et Mazzucatianum perficiatur, et pro ratione crescentis Producti huius plura etiam subinde idoneis Locis Filatoria excitentur.

acceperit Incrementa: quodsi expiraturo propediem, quem Camera cum Mercatore illo iniverat contractu, Camerale Sericum e Regno exportatum non fuerit, intererit certo Publici, ut et Camerale Budense denuo ad motum reponatur, et Mazzucatianum perficiatur, et pro ratione crescentis Producti huius plura etiam subinde idoneis Locis Filatoria excitentur. §.47. Actualis Status Fabricarum Sericearum.

expiraturo propediem, quem Camera cum Mercatore illo iniverat contractu, Camerale Sericum e Regno exportatum non fuerit, intererit certo Publici, ut et Camerale Budense denuo ad motum reponatur, et Mazzucatianum perficiatur, et pro ratione crescentis Producti huius plura etiam subinde idoneis Locis Filatoria excitentur. §.47. Actualis Status Fabricarum Sericearum. In Regno, quod Sericum

Status Fabricarum Sericearum. In Regno, quod Sericum producit, Fabricae Filatoriorum Loca suapte sequi solent: Sericum enim non requirit manualem filaturam, velut Linum, Lana et Gozzipium, adeoque neque per Provinciam, uti haec Producta, pro defilaitone distribui potest, sed haec in certis Locis, per machinam filatoriam peragi debet. Postquam Galletarum productio

productio invalescit, pauperrimi tantum Producentes illic in Natura vendunt. Qui tantisper melius habent eas prius deglomerari curare, sicque crudum sericum vendere solent. Quibus maiores sunt facultates (et hi plurimum sericearum materiarum usum plerumque habent) ut Sumptuum compendium faciant, sericum insuper defilari curare, sicque iam defilatum fabricanti pro elaboranda, quam cupiunt, materia tradere

materia tradere consueverunt; iam vero Naturale est ut Proprietarii eiusmodi Serici malint illud fabricanti, qui in Loco Filatorii degit, modo artem suam rite calleat, concredere, quod in alium iterum Locum, cum Sumptibus et molestia pro elaboratione transferre, unde suapte consequitur, quod Fabricantes, qui in Loco Filatorii degunt, plurimos Labores obtinere debeant. Fabricae autem Loca illa, in quibus plurima est Laboris adeoque merendi

Labores obtinere debeant. Fabricae autem Loca illa, in quibus plurima est Laboris adeoque merendi Laboris occasio suapte consectantur. Apparet itaque quod Fabricae Sericeae Filatoriorum Loca Suapte consectentur et Suapte si unquam Defilatoriae Lini, Lanae et Gozzipii Machinae de quibus §o 45o mentio facta est, invaluerint, cessante manuali filatura, idem effectus etiam quoad horum Productorum Fabricas Suapte consequetur. Caeterum

Loca illa, in quibus plurima est Laboris adeoque merendi Laboris occasio suapte consectantur. Apparet itaque quod Fabricae Sericeae Filatoriorum Loca Suapte consectentur et Suapte si unquam Defilatoriae Lini, Lanae et Gozzipii Machinae de quibus §o 45o mentio facta est, invaluerint, cessante manuali filatura, idem effectus etiam quoad horum Productorum Fabricas Suapte consequetur. Caeterum Regnum quod Sericum producit, si vicinarum

Regnum quod Sericum producit, si vicinarum sibi Regionum Clima producto huic adversetur, Sericeas Fabricas proprias efficere sibi potest; omne enim materiale in Loco productionis Leviori venit, quam si Longinqui transportus et Tricesimae Sumptus sustinere debeat. Fabricae autem, quibus prima materia leviori venit, artefacta etiam sua meliori pretio dare sicque aliis distractionem praeripere possunt. Cum Hungaria iam inde a 27 Annis Sericum colat,

autem, quibus prima materia leviori venit, artefacta etiam sua meliori pretio dare sicque aliis distractionem praeripere possunt. Cum Hungaria iam inde a 27 Annis Sericum colat, vicinarum vero Provinciarum Clima (Si Valachiam et Moldaviam, quarum Populi nullum Benigni Climatis sui usum faciunt, excipias) Producto huic resistat, poterant in illa Sericeae Fabricae iam admodum efflorescere. Interest proinde ut Actualis earum Statum attentius tantisper

efflorescere. Interest proinde ut Actualis earum Statum attentius tantisper expendatur. E puro Serico producuntur Vela Crassiora vulgo Flor, subtiliora vulgo Sintuch, Bissus seu Holosericum et variae proprie dictae Sericeae et semi Sericeae materiae. Pestini exstat iam insignis velorum crassiorum Fabrica, cum proprio Filatorio, quae non Hungaricas tantum Provincias providet sed notabilem insuper mercis huius

ut Actualis earum Statum attentius tantisper expendatur. E puro Serico producuntur Vela Crassiora vulgo Flor, subtiliora vulgo Sintuch, Bissus seu Holosericum et variae proprie dictae Sericeae et semi Sericeae materiae. Pestini exstat iam insignis velorum crassiorum Fabrica, cum proprio Filatorio, quae non Hungaricas tantum Provincias providet sed notabilem insuper mercis huius Quantitatem in vicinas Provincias

adhuc abest vel a domestica Consumptione: Pestini duo manufacturistae elaborando Bisso Operam navant, qui cum exiguam producant quantitatem formali Bissi Fabrica Regnum adhuc carere apparet. Elaborandis variis Sericeis et Semi Sericeis materiis Posonii 1. Budae 1. Pestini 4. in Banatu 1. Eszekini 1. et Belovarini in Generalatu Varasdinensi 1, adeoque universim 9. Fabricantes incumbunt. Verum horum plerique unam tantum aliamve Textrinam

Bisso Operam navant, qui cum exiguam producant quantitatem formali Bissi Fabrica Regnum adhuc carere apparet. Elaborandis variis Sericeis et Semi Sericeis materiis Posonii 1. Budae 1. Pestini 4. in Banatu 1. Eszekini 1. et Belovarini in Generalatu Varasdinensi 1, adeoque universim 9. Fabricantes incumbunt. Verum horum plerique unam tantum aliamve Textrinam occupant, solus Budensis pro ratione Circumstantiarum a 5 usque 8 Textrinas exercere

occupant, solus Budensis pro ratione Circumstantiarum a 5 usque 8 Textrinas exercere solet. Cum sericum in ipsa iam deglomeratione diversas accipiat Classes, quae Technicis terminis Floret, Strusi et Sbusi appellantur, ubi Sericum elaboratur, ubi e deterioribus etiam his Speciebus aut homogeneae materiae, aut alia varia artefacta accessorie elaborari consueverunt reiectamenta ipsa vulgo Straccie

reiectamenta ipsa vulgo Straccie quae amplius texi non possunt per manualem filaturam praeparantur diversaque inde artefacta conficiuntur. Industria haec iam in Hungaricis etiam Fabricis initium sumpsit; Budae et Pestini tantisper etiam provehi coepit. Verum Species et quantitatem artefactorum horam ex actis Publicis necdam licuit determinare. Si omnium harum Fabricarum situs spectetur, eas ubique ad Filetoriorum Loca Collocatas

texi non possunt per manualem filaturam praeparantur diversaque inde artefacta conficiuntur. Industria haec iam in Hungaricis etiam Fabricis initium sumpsit; Budae et Pestini tantisper etiam provehi coepit. Verum Species et quantitatem artefactorum horam ex actis Publicis necdam licuit determinare. Si omnium harum Fabricarum situs spectetur, eas ubique ad Filetoriorum Loca Collocatas esse apparebit. Tantum Posonium vicinae Austriae aliquas

Summa, in reflexionem summatur, haec adeo exigua est, ut impedire non potuerit, ne Luxus Articulorum horum Inductionem inde ab aliquo tempore de Anno in Annum maiorem efficiat. Nam iuxta Diametrum ultimi Decennii pro Sericeis et Semi Sericeis materiis 585443. floreni quotannis evehuntur. Causa lenti huius Sericearum Fabricarum progressus partim 33o partim Superiori §-o iam indicatae sunt, nimirum perdurans adhuc dispendiosus deglomerationis modus,

§.48. Actualis Status Fabricarum Coriacearum. In Relationibus Iurisdictionum septem tantum Cerdonariae Fabricae exprimuntur, nimirum in Baranyiensi possessione Sikloss et Nemes Urogh; in 16 oppidis in Bela-Felka, Sancto Georgio, Rusquini et Mathiaevilla. Alutaria vero Sopronii indicatur. Novem praeterea cerdones in eodem

septem tantum Cerdonariae Fabricae exprimuntur, nimirum in Baranyiensi possessione Sikloss et Nemes Urogh; in 16 oppidis in Bela-Felka, Sancto Georgio, Rusquini et Mathiaevilla. Alutaria vero Sopronii indicatur. Novem praeterea cerdones in eodem Baranyiensi comitatu nempe Quinqueecclesiensis 4 et in Böly 5; alutarii vero in eodem Boly

Bela-Felka, Sancto Georgio, Rusquini et Mathiaevilla. Alutaria vero Sopronii indicatur. Novem praeterea cerdones in eodem Baranyiensi comitatu nempe Quinqueecclesiensis 4 et in Böly 5; alutarii vero in eodem Boly 4 memorantur. An non tamen singulares aliqui cerdones fabricarum numerum ingressi sunt, tuto statuere non licet. Utcumque sit, omnis haec industria domesticae consumptioni adeo non

alutarii vero in eodem Boly 4 memorantur. An non tamen singulares aliqui cerdones fabricarum numerum ingressi sunt, tuto statuere non licet. Utcumque sit, omnis haec industria domesticae consumptioni adeo non sufficit ut cutes et pelles pro 257.023 florenis efferantur. Pellicea1 e contra et coriacea fabricata pro 261.116 florenis iuxta ultimum diametrum invehantur. Passivus hic pro Hungaria

cerdones fabricarum numerum ingressi sunt, tuto statuere non licet. Utcumque sit, omnis haec industria domesticae consumptioni adeo non sufficit ut cutes et pelles pro 257.023 florenis efferantur. Pellicea1 e contra et coriacea fabricata pro 261.116 florenis iuxta ultimum diametrum invehantur. Passivus hic pro Hungaria articulus triplicem ramum habet; nimirum cornutorum aliorumque animalium

Passivus hic pro Hungaria articulus triplicem ramum habet; nimirum cornutorum aliorumque animalium cutes, hircinas pelles, e quibus cordovan conficitur et lora. Primae speciei elaboratis Hungaria, quanquam et superfluas cutes et necessarium pro cerdonariis elaboratis alumen uti et gallas quercinas domi habeat, e vicinis Germanicis provinciis providetur. Nimirum in

articulus triplicem ramum habet; nimirum cornutorum aliorumque animalium cutes, hircinas pelles, e quibus cordovan conficitur et lora. Primae speciei elaboratis Hungaria, quanquam et superfluas cutes et necessarium pro cerdonariis elaboratis alumen uti et gallas quercinas domi habeat, e vicinis Germanicis provinciis providetur. Nimirum in his populatio curaque publica administrationis industriam adeo iam

ramum habet; nimirum cornutorum aliorumque animalium cutes, hircinas pelles, e quibus cordovan conficitur et lora. Primae speciei elaboratis Hungaria, quanquam et superfluas cutes et necessarium pro cerdonariis elaboratis alumen uti et gallas quercinas domi habeat, e vicinis Germanicis provinciis providetur. Nimirum in his populatio curaque publica administrationis industriam adeo iam intendit ut earum

cutes, hircinas pelles, e quibus cordovan conficitur et lora. Primae speciei elaboratis Hungaria, quanquam et superfluas cutes et necessarium pro cerdonariis elaboratis alumen uti et gallas quercinas domi habeat, e vicinis Germanicis provinciis providetur. Nimirum in his populatio curaque publica administrationis industriam adeo iam intendit ut earum fabricantes non obstantibus et transportus et

elaboratis alumen uti et gallas quercinas domi habeat, e vicinis Germanicis provinciis providetur. Nimirum in his populatio curaque publica administrationis industriam adeo iam intendit ut earum fabricantes non obstantibus et transportus et tricesimae sumptibus crudas pelles educere, elaboratas vero denuo in Hungariam cum lucro revehere possint. Pelles Sattyan et cordovan conficiendi modum Turcae diu proprium habuerunt. Nunc fide

alumen uti et gallas quercinas domi habeat, e vicinis Germanicis provinciis providetur. Nimirum in his populatio curaque publica administrationis industriam adeo iam intendit ut earum fabricantes non obstantibus et transportus et tricesimae sumptibus crudas pelles educere, elaboratas vero denuo in Hungariam cum lucro revehere possint. Pelles Sattyan et cordovan conficiendi modum Turcae diu proprium habuerunt. Nunc fide memoratarum

industriam adeo iam intendit ut earum fabricantes non obstantibus et transportus et tricesimae sumptibus crudas pelles educere, elaboratas vero denuo in Hungariam cum lucro revehere possint. Pelles Sattyan et cordovan conficiendi modum Turcae diu proprium habuerunt. Nunc fide memoratarum relationum Quinqueecclesiis unus, et in 16 Oppidis 4 fabricantes, nimirum Igloviae, Varallyae, Laibcii et Olaszini industriam

educere, elaboratas vero denuo in Hungariam cum lucro revehere possint. Pelles Sattyan et cordovan conficiendi modum Turcae diu proprium habuerunt. Nunc fide memoratarum relationum Quinqueecclesiis unus, et in 16 Oppidis 4 fabricantes, nimirum Igloviae, Varallyae, Laibcii et Olaszini industriam hanc exercent. Itinerans mercator qualitatem praeparatarum per eos eiusmodi pellium dilaudat, has tamen necdum eo

Pelles Sattyan et cordovan conficiendi modum Turcae diu proprium habuerunt. Nunc fide memoratarum relationum Quinqueecclesiis unus, et in 16 Oppidis 4 fabricantes, nimirum Igloviae, Varallyae, Laibcii et Olaszini industriam hanc exercent. Itinerans mercator qualitatem praeparatarum per eos eiusmodi pellium dilaudat, has tamen necdum eo perductas esse agnoscit ut aquam ita prouti Turcicae arceant; quaestores et

et Olaszini industriam hanc exercent. Itinerans mercator qualitatem praeparatarum per eos eiusmodi pellium dilaudat, has tamen necdum eo perductas esse agnoscit ut aquam ita prouti Turcicae arceant; quaestores et barones Tamaiani et Zagardi se detegisse referunt quoad praeparandas in perfecta qualitate has pelles, herba scombria dicta necessaria sit, haec autem unice e Moldavia

hanc exercent. Itinerans mercator qualitatem praeparatarum per eos eiusmodi pellium dilaudat, has tamen necdum eo perductas esse agnoscit ut aquam ita prouti Turcicae arceant; quaestores et barones Tamaiani et Zagardi se detegisse referunt quoad praeparandas in perfecta qualitate has pelles, herba scombria dicta necessaria sit, haec autem unice e Moldavia haberi possit, si obtento herbae huius

qualitate has pelles, herba scombria dicta necessaria sit, haec autem unice e Moldavia haberi possit, si obtento herbae huius prototypon eadem per Hungariam rite perquiratur, posset fortasse eadem et hic reperiri. Lora ac praesertim eam quae Bagaria appellatur speciem conficiendi modum Moscovitae proprium adhuc habent, sed horum importatio nec magnam summam efficit, et haec pro

eadem et hic reperiri. Lora ac praesertim eam quae Bagaria appellatur speciem conficiendi modum Moscovitae proprium adhuc habent, sed horum importatio nec magnam summam efficit, et haec pro aliquo mercium Hungaricarum, quibus Moscovia vicissim eget, aequivalenti tuto tolerari potest. §.49. Status Actualis Fabricarum metallisticarum.

Moscovia vicissim eget, aequivalenti tuto tolerari potest. §.49. Status Actualis Fabricarum metallisticarum. Metallisticae Fabricae ad Ferreas Cupreas, et sic dictas Norimbergenses ferme revocantur. Fornacem ferri Liquatoriam unam tantum in Relationibus memorari plures tamen existere iam supra dictum est. Determinatum tamen earum Numerum tuto statuere non

existere iam supra dictum est. Determinatum tamen earum Numerum tuto statuere non licet. Ferri-Cusorias Officinas id est malleaturas ferri, dictae relationes novem exprimunt, nimirum in Abarujvariensi Cassoviae et possessione Hamor. in Gőmőriensi possessione Hetly, in Beregsiensi possessione Szelesto; Bihariensi possessione Vaskot; Veszpri miensi possessione Kislod et Igloviae tres. Qui malleatum iam

in Abarujvariensi Cassoviae et possessione Hamor. in Gőmőriensi possessione Hetly, in Beregsiensi possessione Szelesto; Bihariensi possessione Vaskot; Veszpri miensi possessione Kislod et Igloviae tres. Qui malleatum iam ferrum in varias utensilium formas elaborat plures quidem sparsim per Regnum Opifices dari constat, formalis tamen ferreorum Instrumentorum Fabrica in Relationibus nulla memoratur. Quo fit,

florenis quotannis invehatur. Formalis Cupreorum Artefactorum Fabricantis Relationes de Anno 1788. unius tantum Budae meminere, qui variam Turcis familiarem Supellectilem conficiebat, et ideo officinam suam nomine Orientalis Fabricae insignavit. Verum unius tantum Magistri cum uno aliove Sodali Labor titulo Fabricae venire non potest. Imo an non exortum hoc Anno Turcicum Bellum huius etiam

Tabellis, quod iuxta ultimum Diametrum de cupreis artefactis quotannis 21232 florenis plus educatur, quam invehitur. Haec est itaque unica artefactorum Species, respectu cuius Hungaria in Activo versatur, et hoc emolumentum non Fabricae, sed copiosi Singulares fabricantes praestant; evidenti sane argumento, quod alia etiam artefacta florere possint sine Fabricis, modo copiosi singulares Fabricantes adsint.

exhibent: nimirum in Zagrabiensi possessione Szusicza, Ver?cziensi possessione Szova. In Simegsiensi Pago Harszag. in Baranyiensi Possessione Hoszutesény et Barkocza. Tres in Veszprimiensi in Varoslod, Urkut, Lorkut, et CsesLanya, adeoque quatuor, Bihariensi Oppido Bell; Szasmariensi possessione Hutta, Hevessiensi in Sylva Paradiensi, Szuhaniensi et

Ver?cziensi possessione Szova. In Simegsiensi Pago Harszag. in Baranyiensi Possessione Hoszutesény et Barkocza. Tres in Veszprimiensi in Varoslod, Urkut, Lorkut, et CsesLanya, adeoque quatuor, Bihariensi Oppido Bell; Szasmariensi possessione Hutta, Hevessiensi in Sylva Paradiensi, Szuhaniensi et Hasznaliensi, adeoque tres, Borsodiensi oppido

et Barkocza. Tres in Veszprimiensi in Varoslod, Urkut, Lorkut, et CsesLanya, adeoque quatuor, Bihariensi Oppido Bell; Szasmariensi possessione Hutta, Hevessiensi in Sylva Paradiensi, Szuhaniensi et Hasznaliensi, adeoque tres, Borsodiensi oppido Diosgyör: in Abaujvariensi Possessione Ujhutta, Holohaza et Nagy Szalancz. In Tornensi possessione

Hutta, Hevessiensi in Sylva Paradiensi, Szuhaniensi et Hasznaliensi, adeoque tres, Borsodiensi oppido Diosgyör: in Abaujvariensi Possessione Ujhutta, Holohaza et Nagy Szalancz. In Tornensi possessione Nagy-Szalancz et Tuzén, in Zoliensi possessione Miklosfalva et Veglér Hutta, et in Barsiensi in Németh et Ebedecz adeoque

adeoque tres, Borsodiensi oppido Diosgyör: in Abaujvariensi Possessione Ujhutta, Holohaza et Nagy Szalancz. In Tornensi possessione Nagy-Szalancz et Tuzén, in Zoliensi possessione Miklosfalva et Veglér Hutta, et in Barsiensi in Németh et Ebedecz adeoque duas. Papyraceas exhibent 16. nimirum in

in Abaujvariensi Possessione Ujhutta, Holohaza et Nagy Szalancz. In Tornensi possessione Nagy-Szalancz et Tuzén, in Zoliensi possessione Miklosfalva et Veglér Hutta, et in Barsiensi in Németh et Ebedecz adeoque duas. Papyraceas exhibent 16. nimirum in Barsiensi in Ebedecz et Nemes Kosztolyan adeoque duas:

in Abaujvariensi Possessione Ujhutta, Holohaza et Nagy Szalancz. In Tornensi possessione Nagy-Szalancz et Tuzén, in Zoliensi possessione Miklosfalva et Veglér Hutta, et in Barsiensi in Németh et Ebedecz adeoque duas. Papyraceas exhibent 16. nimirum in Barsiensi in Ebedecz et Nemes Kosztolyan adeoque duas: in Abanjvariensi

Holohaza et Nagy Szalancz. In Tornensi possessione Nagy-Szalancz et Tuzén, in Zoliensi possessione Miklosfalva et Veglér Hutta, et in Barsiensi in Németh et Ebedecz adeoque duas. Papyraceas exhibent 16. nimirum in Barsiensi in Ebedecz et Nemes Kosztolyan adeoque duas: in Abanjvariensi Cassoviae et possessione

possessione Miklosfalva et Veglér Hutta, et in Barsiensi in Németh et Ebedecz adeoque duas. Papyraceas exhibent 16. nimirum in Barsiensi in Ebedecz et Nemes Kosztolyan adeoque duas: in Abanjvariensi Cassoviae et possessione Poprad. In Thurocziensi in Neczpoll et Zino-Varallya in Zoliensi Neosoly et Zolyulipts, in

Németh et Ebedecz adeoque duas. Papyraceas exhibent 16. nimirum in Barsiensi in Ebedecz et Nemes Kosztolyan adeoque duas: in Abanjvariensi Cassoviae et possessione Poprad. In Thurocziensi in Neczpoll et Zino-Varallya in Zoliensi Neosoly et Zolyulipts, in Scepusiensi in Oppido Teplicz et Tizalok. In

Papyraceas exhibent 16. nimirum in Barsiensi in Ebedecz et Nemes Kosztolyan adeoque duas: in Abanjvariensi Cassoviae et possessione Poprad. In Thurocziensi in Neczpoll et Zino-Varallya in Zoliensi Neosoly et Zolyulipts, in Scepusiensi in Oppido Teplicz et Tizalok. In Gömoriensi Rosnaviae Ochrinae, Rochfalva et Muranyala. In

Ebedecz et Nemes Kosztolyan adeoque duas: in Abanjvariensi Cassoviae et possessione Poprad. In Thurocziensi in Neczpoll et Zino-Varallya in Zoliensi Neosoly et Zolyulipts, in Scepusiensi in Oppido Teplicz et Tizalok. In Gömoriensi Rosnaviae Ochrinae, Rochfalva et Muranyala. In Baranyiensi Quinque Ecclesiis et Olaszini. Testaces

Abanjvariensi Cassoviae et possessione Poprad. In Thurocziensi in Neczpoll et Zino-Varallya in Zoliensi Neosoly et Zolyulipts, in Scepusiensi in Oppido Teplicz et Tizalok. In Gömoriensi Rosnaviae Ochrinae, Rochfalva et Muranyala. In Baranyiensi Quinque Ecclesiis et Olaszini. Testaces nobiliores vulgo maiolicas dictas quatuor nempe in

in Neczpoll et Zino-Varallya in Zoliensi Neosoly et Zolyulipts, in Scepusiensi in Oppido Teplicz et Tizalok. In Gömoriensi Rosnaviae Ochrinae, Rochfalva et Muranyala. In Baranyiensi Quinque Ecclesiis et Olaszini. Testaces nobiliores vulgo maiolicas dictas quatuor nempe in Hontensi, possessione Pangyolok, Pesthiensi Budae, Nittriensi

Neosoly et Zolyulipts, in Scepusiensi in Oppido Teplicz et Tizalok. In Gömoriensi Rosnaviae Ochrinae, Rochfalva et Muranyala. In Baranyiensi Quinque Ecclesiis et Olaszini. Testaces nobiliores vulgo maiolicas dictas quatuor nempe in Hontensi, possessione Pangyolok, Pesthiensi Budae, Nittriensi Holits, et Comaromiensi Tovanos.

In Baranyiensi Quinque Ecclesiis et Olaszini. Testaces nobiliores vulgo maiolicas dictas quatuor nempe in Hontensi, possessione Pangyolok, Pesthiensi Budae, Nittriensi Holits, et Comaromiensi Tovanos. Referunt praeterea Posonii duas minorum Speculorum, Cerussa una, et Acuariam 1. Pestini Telae Ceratae vulgo Wachs-Leinwand 1. Cinerum

Hontensi, possessione Pangyolok, Pesthiensi Budae, Nittriensi Holits, et Comaromiensi Tovanos. Referunt praeterea Posonii duas minorum Speculorum, Cerussa una, et Acuariam 1. Pestini Telae Ceratae vulgo Wachs-Leinwand 1. Cinerum clavellatorum tantum in Civitate S. Georgii, et Cocturae Salis Nittri Posonii meminerunt. Sed hae pluribus in Locis

Referunt praeterea Posonii duas minorum Speculorum, Cerussa una, et Acuariam 1. Pestini Telae Ceratae vulgo Wachs-Leinwand 1. Cinerum clavellatorum tantum in Civitate S. Georgii, et Cocturae Salis Nittri Posonii meminerunt. Sed hae pluribus in Locis exerceri palam constat. Fabricantis Tabacae unius tantum in Comitatu Castriferrei, possessione Tarcsa Relationes meminerunt. Constat tamen

Unus Budae alter Lendvae iam Hispanicam imitantur, eiusque aliquam quantitatem etiam extra Regnum distrahunt. Flumine exstat iam formalis Fabrica quae Tabacam ope molae praeparat, et notabilem eius quantitatem quotannis ad exteras Provincias effert. Omnium Fabricarum harum Loca ideo designanda esse videbantur, et ut mutationes, quae a postremo, quo Relationes praestitae sunt, anno intervenerunt, facilius

distrahunt. Flumine exstat iam formalis Fabrica quae Tabacam ope molae praeparat, et notabilem eius quantitatem quotannis ad exteras Provincias effert. Omnium Fabricarum harum Loca ideo designanda esse videbantur, et ut mutationes, quae a postremo, quo Relationes praestitae sunt, anno intervenerunt, facilius possint observari, et ut appareat quorsum quae Industriae Species Suapte inclinet; patet nempe ex his quod Fabricae universim ac

quotannis ad exteras Provincias effert. Omnium Fabricarum harum Loca ideo designanda esse videbantur, et ut mutationes, quae a postremo, quo Relationes praestitae sunt, anno intervenerunt, facilius possint observari, et ut appareat quorsum quae Industriae Species Suapte inclinet; patet nempe ex his quod Fabricae universim ac praesertim Laneae et Gozypeaceae ad viciniam Germanicarum Provinciarum surrexerint,

quo Relationes praestitae sunt, anno intervenerunt, facilius possint observari, et ut appareat quorsum quae Industriae Species Suapte inclinet; patet nempe ex his quod Fabricae universim ac praesertim Laneae et Gozypeaceae ad viciniam Germanicarum Provinciarum surrexerint, quod Lineae in 16 Oppidis, vicinisque sterilioribus et frigidis Comitatibus pululare incipiant: denique quod metallisticae et

inclinet; patet nempe ex his quod Fabricae universim ac praesertim Laneae et Gozypeaceae ad viciniam Germanicarum Provinciarum surrexerint, quod Lineae in 16 Oppidis, vicinisque sterilioribus et frigidis Comitatibus pululare incipiant: denique quod metallisticae et vitriariae in montanis et sylvosis Comitatibus sint ennatae: Sericeae vero Budae et Pestini

et Gozypeaceae ad viciniam Germanicarum Provinciarum surrexerint, quod Lineae in 16 Oppidis, vicinisque sterilioribus et frigidis Comitatibus pululare incipiant: denique quod metallisticae et vitriariae in montanis et sylvosis Comitatibus sint ennatae: Sericeae vero Budae et Pestini Sedem figere velle videantur. Caeterum ut adaequatiis

viciniam Germanicarum Provinciarum surrexerint, quod Lineae in 16 Oppidis, vicinisque sterilioribus et frigidis Comitatibus pululare incipiant: denique quod metallisticae et vitriariae in montanis et sylvosis Comitatibus sint ennatae: Sericeae vero Budae et Pestini Sedem figere velle videantur. Caeterum ut adaequatiis Fabricarum Status cognoscatur, insuper nosse iuvaret:

sterilioribus et frigidis Comitatibus pululare incipiant: denique quod metallisticae et vitriariae in montanis et sylvosis Comitatibus sint ennatae: Sericeae vero Budae et Pestini Sedem figere velle videantur. Caeterum ut adaequatiis Fabricarum Status cognoscatur, insuper nosse iuvaret: quot Personas non modo Fabricae, sed ipsi etiam stricte dicti Fabricantes

Caeterum ut adaequatiis Fabricarum Status cognoscatur, insuper nosse iuvaret: quot Personas non modo Fabricae, sed ipsi etiam stricte dicti Fabricantes occupent? quantam Singula elaboratorum quantitatem producat? et quae sit mercium harum qualitas? Sed hae e relationibus elici non possunt, Solus Personarum, quas Fabricae occupant numerus, sed fluctuante admodum Calculo ad 9395 Individua evaluari potest.

item Turcica vela coerulea: nec non certum pariter caerulei coloris Laneum fabricatum Bagasia dictum, prorsus eliminata sint; quodve pro elaboratis coriis, praesertim vero pro pellibus Sattyan et Cordovan Longe pauciores atque anterioribus annis Summae in Turciam evehantur. Interea constat, quod complures pannificinae Lineae Laneae Coriaceae aliaeque complures Fabricae,

atque anterioribus annis Summae in Turciam evehantur. Interea constat, quod complures pannificinae Lineae Laneae Coriaceae aliaeque complures Fabricae, licet prima earum materia domi habeatur, et elaboratarum, quas illae conficiunt, plurimus sit in Regno usus, notabilibus saepe sumptibus in Regno excitatae, non multo tamen post interciderint. Ipse ille, quem exhibuimus actualis earum Status tantis, quas Administratio

est illud adagium, quod Industriae mater sit necessitas. Haec eos Populos, quibus ingratum, quod colunt, solum necessaria sustinendae vitae media praebere non potest, ad opificia et artes consectandas mature impulit. Apud alios quibus fertilior tantisper Regio obtigit Populationis Incrementum eandem, quod apud priores, Soli Sterilitas produxit necessitatem. Si Regio in qua seu

alios quibus fertilior tantisper Regio obtigit Populationis Incrementum eandem, quod apud priores, Soli Sterilitas produxit necessitatem. Si Regio in qua seu Soli Sterilitas seu aucta vehementer Populatio artes et opificia iam provexit, alteri fertiliori, sed minus populosae Provinciae adiaceat, solent quidem aliqui opifices et artistae ex illa, in hanc sponte immigrare, sed hi aut in arte sua minus versati sunt, aut

produxit necessitatem. Si Regio in qua seu Soli Sterilitas seu aucta vehementer Populatio artes et opificia iam provexit, alteri fertiliori, sed minus populosae Provinciae adiaceat, solent quidem aliqui opifices et artistae ex illa, in hanc sponte immigrare, sed hi aut in arte sua minus versati sunt, aut necessario ad eam provehendam Nervo destituuntur, aut adeo exiguum Numerum efficiunt, ut nec Domesticae talis Provinciae

sponte immigrare, sed hi aut in arte sua minus versati sunt, aut necessario ad eam provehendam Nervo destituuntur, aut adeo exiguum Numerum efficiunt, ut nec Domesticae talis Provinciae necessitati respondeant. Qui et arte et Nervo pollent, cum Regio in qua artes iam effloruerunt, plurae vitae oblectamenta praebeat, malunt e transmissis via Commercii in fertiliorem illam Regionem artefactis penum suam domi augere. In

sed hi aut in arte sua minus versati sunt, aut necessario ad eam provehendam Nervo destituuntur, aut adeo exiguum Numerum efficiunt, ut nec Domesticae talis Provinciae necessitati respondeant. Qui et arte et Nervo pollent, cum Regio in qua artes iam effloruerunt, plurae vitae oblectamenta praebeat, malunt e transmissis via Commercii in fertiliorem illam Regionem artefactis penum suam domi augere. In fertiliori e

transmissis via Commercii in fertiliorem illam Regionem artefactis penum suam domi augere. In fertiliori e contra Regione illis maiores Proprietarii, cum exotica artefacta pro provenientibus e fructu agriculturae, et rei pecuariae 3 peccuniis facile habere possint, invehendis artibus haud incumbunt. Minores Proprietarii uti et aliae inferiores Civium Classes, requisito ad id Nervo destituuntur: quodsi hic quoque

maiores Proprietarii, cum exotica artefacta pro provenientibus e fructu agriculturae, et rei pecuariae 3 peccuniis facile habere possint, invehendis artibus haud incumbunt. Minores Proprietarii uti et aliae inferiores Civium Classes, requisito ad id Nervo destituuntur: quodsi hic quoque uni alterive, qui ad excitandas artes propendet praesto sit, necdum Sufficientes, quae pro Fabricis copiosae requiruntur,

qui ad excitandas artes propendet praesto sit, necdum Sufficientes, quae pro Fabricis copiosae requiruntur, manus adsunt; civium enim classis vix opificiis sufficit: plebem in fertilioribus partibus agricultura et res peccuaria totam occupat. Ipsi Steriliorum partium Incolae necessaria vitae alimenta, exigua Industria, e fertiliori vicinia sibi possunt procurare; quare si quis etiam aliquam fabricam excitet, principio

statim cum defectu necessariarum manuum debet colluctari. Quodsi has quoque procuravit, cum novo adhuc in Regno tali fabricarum obiecto administratio publica nullam quoad Fabricas Politiam defixerit, Tyrones, et Sodales saepe admodum intempestive heros suos deserere solent. Et hae sunt intrinsecae causae, quae sicut in omni tantisper fertiliori, et mediocriter Populosa Provincia, ita etiam in Hungaria Fabricarum

has quoque procuravit, cum novo adhuc in Regno tali fabricarum obiecto administratio publica nullam quoad Fabricas Politiam defixerit, Tyrones, et Sodales saepe admodum intempestive heros suos deserere solent. Et hae sunt intrinsecae causae, quae sicut in omni tantisper fertiliori, et mediocriter Populosa Provincia, ita etiam in Hungaria Fabricarum progressum morabantur. 4

administratio publica nullam quoad Fabricas Politiam defixerit, Tyrones, et Sodales saepe admodum intempestive heros suos deserere solent. Et hae sunt intrinsecae causae, quae sicut in omni tantisper fertiliori, et mediocriter Populosa Provincia, ita etiam in Hungaria Fabricarum progressum morabantur. 4 Extrinsecae Languoris huius Causae.

Extrinsecae Languoris huius Causae. Extrinsecae, Lenti in Hungaria manufacturarum progressus causae, ad rivalitatem Germanicarum Provinciarum Fabricarum, et Vectigal Tricesimale revocantur. Quod primum attinet: etiamsi omnes illae, quae praemissae sunt, intrinsecae causae absint, principio tamen dum quaedam

intrinsecae causae absint, principio tamen dum quaedam Fabrica exurgit, graves quos requirit sumptus, multis eam Difficultatibus obiiciunt. Necessariorum enim Aedificiorum Constructio, et pretiosiorum saepe Instrumentorum Comparatio, praeliminares, qui nullum Interusurium proferunt Sumptus requirunt. Hos sequitur regni sitorum materialium Coemptio, et Tyronum

Constructio, et pretiosiorum saepe Instrumentorum Comparatio, praeliminares, qui nullum Interusurium proferunt Sumptus requirunt. Hos sequitur regni sitorum materialium Coemptio, et Tyronum Sodaliumque merces, quas perinde antea exolvi debent, quod fabrica Proprietario vel teruntium inferat. Paucis Professionistis tanta est aeris Supellex, ut omnes hos sumptus e proprio

Supellex, ut omnes hos sumptus e proprio sustinere possint. Debent itaque necessarias ad id Summas mutuo levare. Iam vero novo alicui Fabricanti raro ea felicitas obtigit, ut primis statim annis e lucro Fabricae et vitam sustentare, et requisita materialia parato exolvere, et Tyronibus Sodalibusque mercedem exacte dependere, et insuper Contractorum Debitorum Interusuria rite depurare possit, et tamen ni id praestet, iam

hos sumptus e proprio sustinere possint. Debent itaque necessarias ad id Summas mutuo levare. Iam vero novo alicui Fabricanti raro ea felicitas obtigit, ut primis statim annis e lucro Fabricae et vitam sustentare, et requisita materialia parato exolvere, et Tyronibus Sodalibusque mercedem exacte dependere, et insuper Contractorum Debitorum Interusuria rite depurare possit, et tamen ni id praestet, iam Creditum

Debent itaque necessarias ad id Summas mutuo levare. Iam vero novo alicui Fabricanti raro ea felicitas obtigit, ut primis statim annis e lucro Fabricae et vitam sustentare, et requisita materialia parato exolvere, et Tyronibus Sodalibusque mercedem exacte dependere, et insuper Contractorum Debitorum Interusuria rite depurare possit, et tamen ni id praestet, iam Creditum eius vacillare incipit: Collapsurum

Iam vero novo alicui Fabricanti raro ea felicitas obtigit, ut primis statim annis e lucro Fabricae et vitam sustentare, et requisita materialia parato exolvere, et Tyronibus Sodalibusque mercedem exacte dependere, et insuper Contractorum Debitorum Interusuria rite depurare possit, et tamen ni id praestet, iam Creditum eius vacillare incipit: Collapsurum penitus, si pluribus annis Interusuria persolvere

statim annis e lucro Fabricae et vitam sustentare, et requisita materialia parato exolvere, et Tyronibus Sodalibusque mercedem exacte dependere, et insuper Contractorum Debitorum Interusuria rite depurare possit, et tamen ni id praestet, iam Creditum eius vacillare incipit: Collapsurum penitus, si pluribus annis Interusuria persolvere intermittat. Quodsi etiam adeo Lucrosum sit, Fabricae alicuius Institutum,

Magistri sit, Diligentia nonnisi minus perfecta elaborata producunt, quae Concurrentiam cum perfectionibus Stabilitae iam dudum Fabricae Productis non possunt sustinere. Et hae sunt, quae omnem Surgentem primo Fabricam premunt, Difficultates. Vetus e Converso Fabrica Aedificiorum Instrumentorumque Sumptus iam sustinuit. Debita si quae hoc nomine contraxerat iam expunxit. Fabricans

premunt, Difficultates. Vetus e Converso Fabrica Aedificiorum Instrumentorumque Sumptus iam sustinuit. Debita si quae hoc nomine contraxerat iam expunxit. Fabricans itaque talis, totum quod a materialium pretio, et Tyronum Sodaliumque mercede resultat lucrum iam proprium facit, adeoque Lucrum hoc moderari, artefactaque sua leviori pretio offerre potest quam alter qui in hoc Interusuria etiam, quae dependit, imputare debet.

sed plura artefacta. Pro eadem, qua minus periti mercede elaborant: adeoque vetus Fabricans, hoc etiam nomine distractionem novello praeripere potest. Sed et secus vetus Fabrica certa sibi Distractionis Loca vulto Kundschaft iam comparavit, quae nova magno et saepe irrito Conatu sibi primo procurare debet. Omnia hoc sponte sua evenire solent. Quid? Si

Fabricans, hoc etiam nomine distractionem novello praeripere potest. Sed et secus vetus Fabrica certa sibi Distractionis Loca vulto Kundschaft iam comparavit, quae nova magno et saepe irrito Conatu sibi primo procurare debet. Omnia hoc sponte sua evenire solent. Quid? Si veterem Fabricantem prava insuper rivalitas invadat: si meliores novelli Sodales avocet, si emptores sparsa de

nunc in Gallia motus fabricantes maiori numero in hanc effugent: deinde si plures fabricantes persecutae Religionis suae causa ex illa in hanc sponte commigrent; secus Legislatio, Character Nationalis, et tempus vires suas unire debent, ut in posteriori hac Provincia Fabricae efflorescant. Legislatio quidem si removeat obstacula, Industriam proemiis excitet, et postquam haec ennata est,

Character Nationalis, et tempus vires suas unire debent, ut in posteriori hac Provincia Fabricae efflorescant. Legislatio quidem si removeat obstacula, Industriam proemiis excitet, et postquam haec ennata est, eam ad illa potissimum artefacta quorum maxima est Domi Consumptio dirigat: Caracter vero Nationalis si opulentiores Incolae peccunias suas Fabricantibus, erga longius etiam

modum assurgant. Epocha, qua in Hungaria Fabricae efflorescent. Ipsae Haereditario Germanicae Provinciae respectu complurium exoticorum Regnorum et Provinciarum ante medium adhuc Saeculum in posteriori casu versabantur. Hungaria eotum paucorum adhuc exoticorum artefactorum usum habuit, pleraque feliciter ignoravit. Nunc per omnium earum quae paulo ante

eveniat, quoad exteras vix sperare, quoad Germanicas vero Provincias ne cogitari quidem licet. Itaque in Hungaria Fabricae tum primo efflorescent, cum provecta Populatio plures ab Agricultura et Opificiis manus dabit, cum aucta vehementer per florem Fabricarum in Germanicis Provinciis Circulatio peccuniae massa, subsistentia Fabricantum nimis sumptuosa, adeoque artefactorum etiam pretium

4. Corr. ex morabatur 4. Status Actualis Vectigalis Tricesimalis. §.52. Origo, Primitivum Systema et vicissitudines Portorii Tricesimalis. Tributum aliquod a Mercatoribus exigendi Idaea adeo naturalis est, ut eam omnes Europae Reges principio statim Constitutorum Regnorum adoptarint. Verum certo Tributi huius

quotta dependendi Tributi, cum iis transigi coepit: id quod in Turcia relate ad Domesticos (cum exteris enim Quaestoribus Secundum Commerciales Tractatus proceditur) hodiedum usu venit, serius a Curru tantum mercibus onerato et Animalium frustis adinstar Telonii certum Portorium deffigi coepit: tandem adscita fuit illa Norma, ut Mercator 30ma valoris mercium partem dependat: sicque demum Species haec Tributi determinatum

determinatum Tricesimae Nomen accepit. In Hungaria Portorium hoc primis Regni Saeculis nomine Tributi a mercibus designabatur, tractabaturque instar Telonii ita, ut curribus tantum et frustis peccorum arbitrarie impositum fuerit; formale Tricesimae Systema videtur Carolus 1us e Regno Naepolitano in Hungariam invexisset: domestici quaestores perinde, atque

arbitrarie impositum fuerit; formale Tricesimae Systema videtur Carolus 1us e Regno Naepolitano in Hungariam invexisset: domestici quaestores perinde, atque extranei, et ante inductum hoc Systema, et postea Tributo huic obnoxii fuerunt. Subinde tamen debuerunt sibi inmunitatem ab illo procurasse, cum sub Zigismundo eidem postliminio subiecti, dependendumque per eos Portorium non

formale Tricesimae Systema videtur Carolus 1us e Regno Naepolitano in Hungariam invexisset: domestici quaestores perinde, atque extranei, et ante inductum hoc Systema, et postea Tributo huic obnoxii fuerunt. Subinde tamen debuerunt sibi inmunitatem ab illo procurasse, cum sub Zigismundo eidem postliminio subiecti, dependendumque per eos Portorium non pro Aerario

sed pro Publicis Regni necessitatibus destinatum fuerit. Hoc quoque Instituto per Zigismundi Decretum 2. Articulum 17o paulo post abrogato domestici Quaestores redierunt denuo ad priorem Immunitatem. Verum eos non multo post et fortasse sub Mathia 1o Tricesimae subiectos fuisse satis constar. Ab eo inde tempore Quotta Portorii Tricesimalis, in 30ma valoris mercium parte id est florenis 3 denariis 20. continuo perduravit, totusque

vicinarum Germanicarum Provinciarum Legislatio ut iam §. 14. dictum est, praeter Portorium Regium aliam insuper ad rationem Cassae suae Publicae Taxam mercibus imposuit. Horum exemplo etiam Legislatio Hungarica 1635. Art. 1 et 5. dimidium adhuc tantum, quantum 30ma valoris mercium pars effert, nempe fl 1. a 20. ad rationem conflandae pro Stipendiis veterani Confinii Militis Cassae, a mercibus dependendum esse constituit, sicque demum ennatum est

indiscriminatim seu Invectis seu Evectis seu transeuntibus mercibus persolvebatur. Ac Legislatio quidem Hungarica deffectuosum esse hoc Portorii Systema iam 1655 agnovit, et pro eius emendatione Articulo 100. Deputationem ordinavit. Cum haec usque subsequa 1659. Comitia Laborem non peregisset, urgebatur ille per 61. eorundem Comitiorum Articulum, Opere nec erga hanc quidem Legem peracto,

haec Laborem perfecisset Anno 1720. Provincia haec erecto eotum Consilio per Articulum 2. concredita, una Articulo 116. § 2. principium illum stabilitum fuit, ut noxiae Regno merces arceatur. Urgebatur deinde et 1741. et 1751., donec demum 1754. primum Systematicum Vectigal pro Hungaria providit. 1 Notae 1. providit fortasse prodiit?

perfecisset Anno 1720. Provincia haec erecto eotum Consilio per Articulum 2. concredita, una Articulo 116. § 2. principium illum stabilitum fuit, ut noxiae Regno merces arceatur. Urgebatur deinde et 1741. et 1751., donec demum 1754. primum Systematicum Vectigal pro Hungaria providit. 1 Notae 1. providit fortasse prodiit?

5. Systema Vectigalis Hungarici 1754i §.53. Vectigal Tricesimale 1754i Nimirum dupplex olim contraria Opinio viguit, una eorum, qui Aerarium principis procurabant, et hi tantum de proventu Regio decessurum arbitrabantur, quantum alicui mercede consveto 5 a 100 Portorio detractum fuerit: alia Populi, qui Commercium eo magis promovendum esse existimavit, quo minora Portoria fuerint

vectigal etiam 1754. mediam inter utramque hanc opinionem viam inivit. Distinxit illud exoticas a mercibus Haereditario-Germanicarum Provinciarum. Porro relate ad utrasque inter invectas, eductas et Transeuntes Discrimen constituit. Principia eius quoad Portorium Consumptionale. Cum exoticas merces praesertim quorum Surrogatum Germanicae Provinciae praebere potuerunt,

Systema Aestimationis. Ipsam demum mercium Aestimationem adeo moderato calculo assumpsit, ut nullae adversus eam Quaestorum quaerelae auditae sint. Si eadem occasione et exoticae et Germanicae merces, pro ratione maioris; minorisve utilitatis, prout postea factum est, in Portorio tam Consumptionali, quam Esituali tantisper

Systema Aestimationis. Ipsam demum mercium Aestimationem adeo moderato calculo assumpsit, ut nullae adversus eam Quaestorum quaerelae auditae sint. Si eadem occasione et exoticae et Germanicae merces, pro ratione maioris; minorisve utilitatis, prout postea factum est, in Portorio tam Consumptionali, quam Esituali tantisper classificatae fuissent, si

Ut id perficiat, duo Systemati suo principia praestruxit primum ut Mercatores Hungari ab omni immediato cum exoticis mercibus Commercio excludantur, idque totum ad Quaestores Germanicos derivetur: dein ut Fabricae et Manufacturae in Germanicis Provinciis ad Summum quoad fieri potest florem evehantur, earum artefactis Certa in Hungaria distractio procuretur. Ad primum principium ea illud Consideratio deduxit, quod ipso etiam

earum artefactis Certa in Hungaria distractio procuretur. Ad primum principium ea illud Consideratio deduxit, quod ipso etiam Littorali Croatico Directioni Germanicae eotum adhuc subiecto Hungaria nonnisi Germanicis et Turcicis Provinciis cincta fuerit: quodve ex Turcia paucae praeter domestica producta exoticae merces in Hungaria fuerint importatae, reliquae vero omnes nonnisi per medias Germanicas Provincias in Hungariam penetrare

extranei, sed e secunda Haereditario Germanici Quaestoris manu emerit, e Portorio, quod in Loco emptionis deposuit 5 pro 100. in certis Germanicis, sed Hungariae Limitaneis Stationibus restituantur, et ideo Stationes hae Retrosolutionis (Rückzahl-Plätze) dictae sunt. Dein ut et hac, et evitandarum praevaricationum Causa nulla alia, quam hac via merces exoticas Hungariae invehere liceat.

quod in Loco emptionis deposuit 5 pro 100. in certis Germanicis, sed Hungariae Limitaneis Stationibus restituantur, et ideo Stationes hae Retrosolutionis (Rückzahl-Plätze) dictae sunt. Dein ut et hac, et evitandarum praevaricationum Causa nulla alia, quam hac via merces exoticas Hungariae invehere liceat. Primum Ordinationis huius membrum in eo fundabatur, quod cum Mercator

deposuit 5 pro 100. in certis Germanicis, sed Hungariae Limitaneis Stationibus restituantur, et ideo Stationes hae Retrosolutionis (Rückzahl-Plätze) dictae sunt. Dein ut et hac, et evitandarum praevaricationum Causa nulla alia, quam hac via merces exoticas Hungariae invehere liceat. Primum Ordinationis huius membrum in eo fundabatur, quod cum Mercator Hungarus, qui merces has e secunda

aeris summam effert, in Quaestores Germanos derivetur, vel inde apparet quod omnes hae retrosolutionis Stationes non in Hungariae, sed in Germanicarum Provinciarum Limitibus fuerint constitutae. Sed et secus multae sunt exoticae merces, quae infra 5 a 100 Provisionem haberi possunt, adeoque in his mercator Hungarus iam Lucrum habuit, si eas potius e Secunda Germani, quam e

Germaniae Locis accipiebat, debuit ibi integrum Portorium persolvere; debuit deinde in Statione Retrosolutionis novam iterum subire manipulationem, ut restituendam sibi Portorii partem obtineat. Ubi et contra si exoticas merces ex ipso Retrosolutionis Loco accepit, peracta semel manipulatione depositoque cum falcidia Retrosolutionis Portorio, Longe promptius ad propria remeavit. Tandem repetita

Commerciale effectum primi Sui principii reipsa obtinuit, Hungarique quaestores ab immediato exotico Commercio penitus sunt excussi. Et Fabricarum in Hungaria ortum impediendo. Ad alterum Principium defigendum Consilium Commerciale necessitas ipsa adegit. Cum enim provecta iam vehementer in Germanicis Provinciis Populatio pauca tantum

Populatio pauca tantum Producta pro Commercio reliqua fecerit, debuit utique Consilium hoc suas in promotionem artefactorum curas convertere. Verum non latebat illud parte ex una quod Fabricae et Manufacturae absque certa et facili distractione exurgere non possint, parte vero ex altera, quod haec novellis adhuc Germanicis Fabricis in exteras Provincias, quae veteranis adeoque omnibus quos

Producta pro Commercio reliqua fecerit, debuit utique Consilium hoc suas in promotionem artefactorum curas convertere. Verum non latebat illud parte ex una quod Fabricae et Manufacturae absque certa et facili distractione exurgere non possint, parte vero ex altera, quod haec novellis adhuc Germanicis Fabricis in exteras Provincias, quae veteranis adeoque omnibus quos § 51. exposuimus favoribus iam

nimirum ut eorum Productorum, quibus Germanicae Fabricae praeprimis egebant, quorumve sufficiens quantitas in Germanicis Provinciis haberi non poterat, ex Hungaria in externis Oras evectio simpliciter prohibeatur. Et hoc nomine Cinerum clavellatorum, quibus Pannifices, Gallarum Quercinarum quibus Cerdones et Allutarii, Pellium leporinarum quibus pileatores egent, eductio ad extra

Provinciis haberi non poterat, ex Hungaria in externis Oras evectio simpliciter prohibeatur. Et hoc nomine Cinerum clavellatorum, quibus Pannifices, Gallarum Quercinarum quibus Cerdones et Allutarii, Pellium leporinarum quibus pileatores egent, eductio ad extra diu prohibita fuit. Lanae evectionem non procuravit quidem prohiberi, verum

iam praestare poterant, si ab exotico veniant, a Stabilitis in Vectigali 1754i 20 florenis ad 30 elevetur, si vero e Germanicis Provinciis invehantur, a praescriptis illic 5 florenis ad 3 reducatur. Imo Annis 1764. et 1767. complurium, quae in Germanicis Fabricis iam aliquem perfectionis gradum attigerant, artefactorum ab exotico Inductio simpliciter vetita, nec nisi erga passuales admissa fuit, seu quod idem est,

Germanici 1775i §. 55. Vectigal Germanicum de Anno 1775o Omnia haec Commerciale Consilium uno ictu neque per Systematicum Vectigal, sed sensim per Successivas Ordinationes, et quasi vadum tentando induxit. Interea Hungaricum 1754i Vectigal, qua parte per has, aliasque quasdam particulares ordinationes mutatum non fuit, adhuc subsistebat. Tandem 1775o idem Consilium

florenos reduxerat, decem, quas vero illud ad 10 restrinxerat 20 florenis levius pro Hungaro Mercatore habere potuit, accessit quod Urbe Fluminensi Germanicae adhuc eotum Iurisdictioni subiecta, huic et Tergestino Portui Anno 1771 is favor concessus fuerit, ut nec ab eductis per hos haereditariis nec ab Inductis in illos, exoticis mercibus quidpiam dependatur. Si vero

haereditariis nec ab Inductis in illos, exoticis mercibus quidpiam dependatur. Si vero exoticae merces e his Portubus in Germanicas Provincias invehebantur, ne quidem moderatum illud 20 et respective 10. pro 100 exoticum Portorium, sed quoad plurimos Articulos longe minus deponi debuerit. Ubi tamen si merces hae ex ipsis illis Portubus in Hungariam inducebantur, non tantum elevatum illud 30 a 100

debuerit. Ubi tamen si merces hae ex ipsis illis Portubus in Hungariam inducebantur, non tantum elevatum illud 30 a 100 Consummo indiscriminatim; sed insuper Germanicum Exito et Transito persolvere debuerunt, favoresque hi in novo etiam hoc vectigali § 4. Confirmati fuerint. Non potuit itaque Quaestor Hungarus cum Germano concurrentiam sustinere: debuit ab omni

declaratae, una Statutum fuit, ut ab inferendis in Hungariam exoticis mercibus, Inductionis seu Consumptionale Portorium, nonnisi in his Depositorialibus Locis deponi debeat, hoc vero deposito, et Esituali in finitima Germanica Statione persoluto, merces hae tanquam iam naturalisatae per Omnes Hungaricas Tricessimas Libere dimitti debeant, et hoc demum Institutum omne cum

deponi debeat, hoc vero deposito, et Esituali in finitima Germanica Statione persoluto, merces hae tanquam iam naturalisatae per Omnes Hungaricas Tricessimas Libere dimitti debeant, et hoc demum Institutum omne cum exoticis, quas Hungaria consummebat mercibus, Commercium, Quaestoribus Depositorialium harum Civitatum, quasi de manu tradidit, habitans enim in tali Depositoriali Civitate Germanus

Institutum omne cum exoticis, quas Hungaria consummebat mercibus, Commercium, Quaestoribus Depositorialium harum Civitatum, quasi de manu tradidit, habitans enim in tali Depositoriali Civitate Germanus Quaestor et advenientibus mercibus inspicere et manipulationem Tricesimalem subire, et Portorium commode persolvere poterat: Hungarus e contra, ut id commode praestare possit, aut quoties merces suae adveniebant praesto

Hungaria consummebat mercibus, Commercium, Quaestoribus Depositorialium harum Civitatum, quasi de manu tradidit, habitans enim in tali Depositoriali Civitate Germanus Quaestor et advenientibus mercibus inspicere et manipulationem Tricesimalem subire, et Portorium commode persolvere poterat: Hungarus e contra, ut id commode praestare possit, aut quoties merces suae adveniebant praesto esse, aut Stabilem illic Mandatorium

Quaestoribus Depositorialium harum Civitatum, quasi de manu tradidit, habitans enim in tali Depositoriali Civitate Germanus Quaestor et advenientibus mercibus inspicere et manipulationem Tricesimalem subire, et Portorium commode persolvere poterat: Hungarus e contra, ut id commode praestare possit, aut quoties merces suae adveniebant praesto esse, aut Stabilem illic Mandatorium alere debuisset, quod utique et molestius

subire, et Portorium commode persolvere poterat: Hungarus e contra, ut id commode praestare possit, aut quoties merces suae adveniebant praesto esse, aut Stabilem illic Mandatorium alere debuisset, quod utique et molestius et sumptuosius illi evenisset, quam merces has e Secunda habitantis in Depositoriali aliqua Civitate Quaestoris Germani manu recipere. Atque ita Commerciale Consilium suum

et Portorium commode persolvere poterat: Hungarus e contra, ut id commode praestare possit, aut quoties merces suae adveniebant praesto esse, aut Stabilem illic Mandatorium alere debuisset, quod utique et molestius et sumptuosius illi evenisset, quam merces has e Secunda habitantis in Depositoriali aliqua Civitate Quaestoris Germani manu recipere. Atque ita Commerciale Consilium suum Hungaros ab omni

Retrosolutionis. Dirigebatur etiam ad impediendum Fabricarum in Hungaria Progressum. Quoad Fabricas et manufacturas ea tantum hactenus Consilio Commerciali Cura fuit, ut certam Germanicis Artefactis in Hungaria distractionem procuret. Nunc ea iam illud Sollicitudo incessit, ne erectis forte sensim in

in Hungaria ortum antevertat, varia iis in Vectigali hoc posuit Impedimenta. Artefacta Hungarica pro exoticis declarando. Effloruerunt in Belgio et Lombardia ad Monarchiam quidem spectantibus, sed longo terrarum tractu dissitis Regionibus antea adhuc, quam in reliquis Germanicis Provinciis Fabricae et manufacturae. Ne hae Germanicarum incremento obstare

pro exoticis declarando. Effloruerunt in Belgio et Lombardia ad Monarchiam quidem spectantibus, sed longo terrarum tractu dissitis Regionibus antea adhuc, quam in reliquis Germanicis Provinciis Fabricae et manufacturae. Ne hae Germanicarum incremento obstare possint, Belgica et Lombardica artefacta vectigali hoc pro exoticis declarata sunt, eo solo discrimine, quod haec

quidem spectantibus, sed longo terrarum tractu dissitis Regionibus antea adhuc, quam in reliquis Germanicis Provinciis Fabricae et manufacturae. Ne hae Germanicarum incremento obstare possint, Belgica et Lombardica artefacta vectigali hoc pro exoticis declarata sunt, eo solo discrimine, quod haec dimidium tantum eius, quod eiusdem speciei exoticum artefactum portare

Cathegoriam sunt collocata, licet Germanicorum e contra artefactorum si in Hungariam invehantur, Portorium, iam una quarta, iam una quinta minus, atque exoticis impositum fuerit. Ac Belgium quidem et Lombardia, quae mediae inter exteras Provincias iacent, adeoque varios mercium suarum exitus habent, onus hoc haud admodum sensere. In Hungaria, quae nonnisi Germanicis

Lombardia, quae mediae inter exteras Provincias iacent, adeoque varios mercium suarum exitus habent, onus hoc haud admodum sensere. In Hungaria, quae nonnisi Germanicis et Turcicis Provinciis eotum cingebatur, cum Turca paucorum tantum artefactorum nostrorum usum habeat, haec Portorii et elevatio, et inaequalitas debuit utique Fabricarum ortum impedire.

exitus habent, onus hoc haud admodum sensere. In Hungaria, quae nonnisi Germanicis et Turcicis Provinciis eotum cingebatur, cum Turca paucorum tantum artefactorum nostrorum usum habeat, haec Portorii et elevatio, et inaequalitas debuit utique Fabricarum ortum impedire. Uti et per varios Germanicis Quaestoribus attributos favores. Praeter haec

onus hoc haud admodum sensere. In Hungaria, quae nonnisi Germanicis et Turcicis Provinciis eotum cingebatur, cum Turca paucorum tantum artefactorum nostrorum usum habeat, haec Portorii et elevatio, et inaequalitas debuit utique Fabricarum ortum impedire. Uti et per varios Germanicis Quaestoribus attributos favores. Praeter haec Consilium

cum Turca paucorum tantum artefactorum nostrorum usum habeat, haec Portorii et elevatio, et inaequalitas debuit utique Fabricarum ortum impedire. Uti et per varios Germanicis Quaestoribus attributos favores. Praeter haec Consilium Commerciale omnes insuper modos in Vectigali hoc inivit quibus Germanicorum Artefactorum Distractio in Hungaria facillitari

Transito tantum devehere velint? Imo postquam iam etiam declararunt, ante absolutam 30-lem manipulationem mutare poterant Consilium, mercesque pro Consummo iam declaratas, in Transitum et vicissim permutare. Poterant etiam merces faciendi tantum periculi causa (vulgo Auflöpsung dicebatur) in Hungariam ita inducere, ut si Quaestorem probum, et Sufficientibus facultatibus provisum esse Officio

iam declaratas, in Transitum et vicissim permutare. Poterant etiam merces faciendi tantum periculi causa (vulgo Auflöpsung dicebatur) in Hungariam ita inducere, ut si Quaestorem probum, et Sufficientibus facultatibus provisum esse Officio 30mali constitit, aut si is caventem pro se stitit, ne Esituale quidem Portorium in Limitanea Germanica Statione deponere debuerit, verum illud primo

Quaestoribus in Beneficium cessere, Hungari stante adhuc veteri de 1754i Vectigali, nullo eatenus reciproco gaudere poterunt. Caeterum illa Cinerum Clavellatorum, Gallarum Quercinarum, et Pellium Leporinarum eductionis ad extra prohibitio Vectigali hoc relaxata quidem, ipsum tamen horum Articulorum Esituale Portorium: adeo elevatum fuit, ut simplici

Flumine Gubernium Hungaricum reseratum fuit Hungaris Quaestoribus immediatum exoticum Commercium. Verum Vectigal hoc postremus ferme Commercialis Consilii Labor fuit; Augusta enim Maria Theresia eodem Anno 1775. et Consilium hoc et Intendensam Tergestinam abrogavit: Directionem rei Tricesimalis, finansialibus quidem Dicasteriis, id est Camerae Aulicae et Ministeriali Banco Deputationi, ita tamen restituit, ut haec sine influxu

Gubernium Hungaricum reseratum fuit Hungaris Quaestoribus immediatum exoticum Commercium. Verum Vectigal hoc postremus ferme Commercialis Consilii Labor fuit; Augusta enim Maria Theresia eodem Anno 1775. et Consilium hoc et Intendensam Tergestinam abrogavit: Directionem rei Tricesimalis, finansialibus quidem Dicasteriis, id est Camerae Aulicae et Ministeriali Banco Deputationi, ita tamen restituit, ut haec sine influxu respectivorum

ferme Commercialis Consilii Labor fuit; Augusta enim Maria Theresia eodem Anno 1775. et Consilium hoc et Intendensam Tergestinam abrogavit: Directionem rei Tricesimalis, finansialibus quidem Dicasteriis, id est Camerae Aulicae et Ministeriali Banco Deputationi, ita tamen restituit, ut haec sine influxu respectivorum Politico-Aulicorum Dicasteriorum, id est Cancellariarum, nihil hac in re agere possint. Sub initium sequentis 1776i eadem Augusta

Iurisdictioni S. Coronae postliminio restituit imo Urbem insuper Portumque Fluminensem adiecit: utve Nationale Commercium propriam habeat immediatam Directionem, sedem Gubernii Hungarici in hac Urbe defixit. Et ut Scopus excitandi quod antea tantis conatibus impeditum fuisset vidimus, immediati ad extra Commercii tanto certius obtineatur, Flumen non obstante hac mutatione, in omnibus iis, quos

excitandi quod antea tantis conatibus impeditum fuisset vidimus, immediati ad extra Commercii tanto certius obtineatur, Flumen non obstante hac mutatione, in omnibus iis, quos huic et Tergestino Libero Portui Anno 1771 Concessos et per Vectigal 1775 confirmatos fuisse superius exposuimus, favoribus conservandum esse edixit. Denique ut novum Circumstantiis mutationis huius accommodum Vectigal pro Hungaria

impeditum fuisset vidimus, immediati ad extra Commercii tanto certius obtineatur, Flumen non obstante hac mutatione, in omnibus iis, quos huic et Tergestino Libero Portui Anno 1771 Concessos et per Vectigal 1775 confirmatos fuisse superius exposuimus, favoribus conservandum esse edixit. Denique ut novum Circumstantiis mutationis huius accommodum Vectigal pro Hungaria elaboretur, imperavit.

ut novum Circumstantiis mutationis huius accommodum Vectigal pro Hungaria elaboretur, imperavit. Ita reserata tandem fuit exigua licet haec Littoralis Porta, per quod Hungaria immediatum tam Eductionis, quam et Importationis cum exteris Provinciis Commercium instaurare potuisset, si piam hanc Augustae Principis Intentionem explere licuisset. Nunc ante omnia impeditum fuit, ne totum Littorale Croaticum Politico

biffariam hac directione Hungaria Beneficium illud, quod eius unitas importare solet, illico amisit; Bancalis enim Deputatio vetus illud Tricesimae valoris mercium partis Systema quoad 2 districtum hunc retinuit et cum hoc in pluribus Articulis favorabilius fuerit pro Quaestoribus, quam elevata contra tenorem vectigalis 1754i exotica Portoria, iam idipsum cursum Commercii Hungarici, quem principio concentrare plurimum interfuisset,

id effectum est, ut Mercator Tergestinus in quibusdam exoticis Articulis 40 in aliis 55, in aliquibus plane 240 florenorum pro 100 Beneficium habuerit pro Fluminensi, prouti id adnexa sub A et altissimo Loco eotum repraesentata Tabella remonstrat sicque impossibile porro etiam fuerit aliquam exoticam mercem per Flumen in Hungariam inferre. Ita recuperavit quidem Hungaria sed non totum Littorale Croaticum,

Cum notum sit, quod exportationis Commercium efflorescere non possit, nisi importationis etiam a proportione restauretur, omnia quidem haec tantum usque elaborationem novi Vectigalis Hungarici disponebantur, verum et Commercium et Portus Hungarici Impedimenta haec diu adhuc sustinere debuerunt. Notae 1. In margine scripta pars prima verbi legi non potest. 2. quod

quod exportationis Commercium efflorescere non possit, nisi importationis etiam a proportione restauretur, omnia quidem haec tantum usque elaborationem novi Vectigalis Hungarici disponebantur, verum et Commercium et Portus Hungarici Impedimenta haec diu adhuc sustinere debuerunt. Notae 1. In margine scripta pars prima verbi legi non potest. 2. quod MS

§.57. Vectigal Hungaricum 1784. Novi Hungarici Vectigalis elaborationem Consilium Commerciale iam Anno 1769. proposuerat: consederat eodem Anno 30a Decembris super eius proiecto Consilium Littorale et Camera Hungarica. Verum cum basis totius huius Proiecti in inducendo de quo paulo ante dictum est, Naturalisationis Proiecto fundata fuerit huic vero Dicasteria Hungarica non potuerint assentiri, Opus hoc usque

Opus hoc usque tempus reincorporati Littoralis Croatici, defixique Flumine Gubernii Hungarici adhaesit. Tum vero res ipsa elaborationem Hungarici Vectigalis exegit. Audita fuit 1776. primum Camera, tum Gubernator, denique et Locumtenentiale et Croaticum, quod interea erectum fuerat, Consilium, omnia haec Dicasteria immediatum cum exteris mercibus Commercium, pro Hungaria eo magis reclamabant, quod secus ipsa Hungarici per Portum

tempus reincorporati Littoralis Croatici, defixique Flumine Gubernii Hungarici adhaesit. Tum vero res ipsa elaborationem Hungarici Vectigalis exegit. Audita fuit 1776. primum Camera, tum Gubernator, denique et Locumtenentiale et Croaticum, quod interea erectum fuerat, Consilium, omnia haec Dicasteria immediatum cum exteris mercibus Commercium, pro Hungaria eo magis reclamabant, quod secus ipsa Hungarici per Portum Fluminensem

per Portum Fluminensem promovendi Commercii, iam exteris etiam Potentiis Significata Idaea, evanescere, totumque Gubernii Hungarici Institutum, inutile reddi debeat, Cancellaria Hungarica adaequatum Germanicas inter Provincias et Hungariam reciprocum quoad singulos Vectigalis Articuloso sustinebat. Novum tamen pro Hungaria Vectigal nonnisi 1784. adeoque post 30 a primo Vectigali annos emanavit. Eodem Anno Germanicum etiam 1775.

Principia Portorii Consumptionalis. Systema Vectigalium horum a prioribus admodum discessit, exoticae merces in tres generales Classes distributae fuerunt nempe in minus, et magis utiles, et victualia, Tricesimalia etiam Loca per tres species distinquebantur, et alia pro Capitalibus alia pro Depositorialibus, alia pro

Portorii Consumptionalis. Systema Vectigalium horum a prioribus admodum discessit, exoticae merces in tres generales Classes distributae fuerunt nempe in minus, et magis utiles, et victualia, Tricesimalia etiam Loca per tres species distinquebantur, et alia pro Capitalibus alia pro Depositorialibus, alia pro Ordinariis

in tres generales Classes distributae fuerunt nempe in minus, et magis utiles, et victualia, Tricesimalia etiam Loca per tres species distinquebantur, et alia pro Capitalibus alia pro Depositorialibus, alia pro Ordinariis declarata sunt, horumque silabus Vectigali sub A adnexus fuit.

immutata. Denique vectigal hoc eam etiam quae 1754. stabilita fuerat, desummendi ad Animalibus Portorii Tariffam reformavit. Ab his Portorium non a procentuali proportione sed a frustis, habita tam politicarum, quam et Finanzialium Circumstantiarum ratione, defigi solet. Cum tamen diversus sit eiusdem speciei animalium valor, haec in Certas Classes dividi, et secundum has in Portorio etiam distingui debent. Tariffa Anni 1754i Cornuta

Portorium non a procentuali proportione sed a frustis, habita tam politicarum, quam et Finanzialium Circumstantiarum ratione, defigi solet. Cum tamen diversus sit eiusdem speciei animalium valor, haec in Certas Classes dividi, et secundum has in Portorio etiam distingui debent. Tariffa Anni 1754i Cornuta Animalia plane per 16 Rubricas distinxerat, Tariffa e converso 1784. illa ad 3 tantum Classes, totidemque Portorii rubricas reduxit, Peccudes etiam

has in Portorio etiam distingui debent. Tariffa Anni 1754i Cornuta Animalia plane per 16 Rubricas distinxerat, Tariffa e converso 1784. illa ad 3 tantum Classes, totidemque Portorii rubricas reduxit, Peccudes etiam id est Oves et Capras, vetus Tariffa per quartum, moderna per duas tantum rubricas distinxit, hasque non a Centuria, ut prior sed a frustis taxavit. Illa, equos ad quatuor, haec tantum cum unam

Portoria deponere: eodem modo etiam Hungarus Quaestor tractatur, si animalia per Germanicas Provincias in exteras oras depellat. Quomodo Turcae et Poloni quoad Animalia tractentur. Quod Turcas adtinet: nulla Commercialis Tractatus quoad Animalia ratio habetur; articulo enim 39 pacis Paszaroviczensis beneficium defixi illic Portorii tantum

Monarchiae distractionis Animalium suorum viam inire possent, id quod Turca haud facile praestare potest. Caeterum Tariffa haec stabilitum Anno 1754. Portorium quoad omnes ferorum animalium rubricas diminuit et ad haec ferme totum vectigalis 1784i Systema recidit. 7. Systema Vectigalis Hungarici Anni 1788.

7. Systema Vectigalis Hungarici Anni 1788. §.59. Vectigal Hungaricum 1788i Interea eodem mense et die quo Vectigal hoc emanaverat Augustus Iosephus II separatus praeterea edidit patentales per quas numerosi exoticarum mercium Articuli in adnexa illic consignatione expressi, extra quaestum positi, normaque cum iisdem

edidit patentales per quas numerosi exoticarum mercium Articuli in adnexa illic consignatione expressi, extra quaestum positi, normaque cum iisdem procedendi praescripta fuit. Sub hoc tempus idem Augustus distinctam iterum et a Politicis, quibus non multo post Cameralia etiam Obiecta concredita fuerunt, Dicasteriis independentem rei Tricesimalis Directionem Constituit. Haec seu quod Norma cum mercibus extra quaestum positis procedendi Vectigal

quaestum mercium Classis perinde ad Capitales tantum Stationes restricta sit. Aliud quod inter utrumque Vectigal intercedit Discrimen in eo versatur, quod iuxta §.38. Vectigalis 1784. Omnis in Civitatibus et Oppidis imo in pagis etiam residens Quaestor si expressam a Dominio ad id obtinuerit facultatem etiam cum exoticis sub C. ad capitales Stationes inviatis mercibus, liberum absque aliqua ulteriori restrictione

postremi Vectigalis, Commercium cum eiusmodi mercibus admodum sit coarctatum. Nam primum data est Tricesimatoribus Potestas, ut a Singulo hac mercium Specie proviso Mercatore legitimationem unde eas habeat? dum et quando exigere possint, haec autem non secus praestari valeat, quam aut per Schaedae Tricesimalis exhibitionem, aut vero eius, a quo eas emit? indicationem §o 48. quo fit ut Mercator plurium saepe Annorum

autem non secus praestari valeat, quam aut per Schaedae Tricesimalis exhibitionem, aut vero eius, a quo eas emit? indicationem §o 48. quo fit ut Mercator plurium saepe Annorum Schaedas Sollicite conservare debeat, et si quae forte eidem depereat, gravi damno exponi possit. Deinde designantur §. 49 duodecim eiusmodi mercium maxime ferme usuales Articuli, quorum intuitu notabile inter habitantes in

Deinde designantur §. 49 duodecim eiusmodi mercium maxime ferme usuales Articuli, quorum intuitu notabile inter habitantes in Capitalibus aut Depositorialibus Civitatibus Quaestores et eos, qui extra has resident discrimen stabilitur. Iis, qui in Capitalibus degunt illud Beneficium concreditur ut has merces ab exotico ad Locum suae habitationis directe constituere,

pertricesimari curare debet. E converso utrique huic Quaestorum Classi concreditur, ut merces eiusmodi minoribus Mercatoribus pro ulteriori Quaestu distrahere possint. Habitantes vero extra Capitales et Depositoriales Civitates Mercatores prohibentur ne eas aliis pro quaestu, sed privatis tantum pro immediato usu vendere possint. §. 54. Littera D; sed nec habitans in Capitali aut Depositoriali Loco

tantum pro immediato usu vendere possint. §. 54. Littera D; sed nec habitans in Capitali aut Depositoriali Loco Quaestor merces eiusmodi secus distrahere audet, nisi Tricesimalem schaedam suam in Officio producat, et eius dorso quantitatem distractae mercis inscribi faciat: emens vero novam, rubro Colore Signatam Bolletam super eadem quantitate excipiat. §.55. Littera (b)

semper Hungarica Germanicae Nationi Opposita fuerit haecque ab exeuntibus Esituale ab intrantibus vero mercibus consumptionale Germanicum Portorium incassabat, et vicissim; postquam in Vectigali 1788. non tantum exoticae quas alioquin in Germanicis Stationibus Portorium Consumptionale deponere debuerant, sed ipsae etiam pleraeque Germanicae merces a Portorio Consumptionali Hungarico

Tricesimae Hungaricae quae iam nonnisi Esituale Hungaricum Portorium percipiebant reipsa inutiles ferme evaserunt, hocque nomine easdem Augustus cum Germanicis ita coniunxit, ut hae non tantum Consumptionale Germanicum, sed et Esituale Hungaricum perceperint. Verum institutum hoc eum effectum produxit, ut Camera Hungarica maxima Proventuum Tricesimalium parte privata totum hunc Hungaricum Proventum Bancalis Deputatio ad se pertraxerit.

parte privata totum hunc Hungaricum Proventum Bancalis Deputatio ad se pertraxerit. No 1o Caeterum hoc Vectigali iidem, qui priori favores Fluminensi et Tergestino Portui conceduntur, imo adnexis sub No 1o exoticis articulis, si iidem per hos Portus invehuntur, notabilis Portorii pars per separatam Resolutionem relaxata est.

Portui conceduntur, imo adnexis sub No 1o exoticis articulis, si iidem per hos Portus invehuntur, notabilis Portorii pars per separatam Resolutionem relaxata est. Generalatus etiam Carlostadiensis et illa Zagrabiensis Comitatus pars quae antea Szeverinensem constituebat in Concessis priori Vectigali favoribus stabilitur. Ita tamen prioris Vectigalis Dispositione a mercibus quae floreni valorem

defixo enim quoad hanc Portorio, Turcici subditi perinde obnoxii sunt, hi tamen quoad exitum, eum ultra tenores Tractatum Favorem per Vectigal hoc perceperint, quod Stipulatos 5 a 100 tantum Naturae Producta et artefacta nonnisi ¼ cruciferi a valore unius floreni dependant; nimirum illa Hungaria subministrat haecve Germanicis Provinciis devehuntur. Commercialis cum Polonia Tractatus §.6. Vectigalis diserte quidem

prioribus ex asse conveniunt. Differt tamen modernum Taxationis Systema a priori in tribus realibus punctis, 1o quod in priori Tariffa Aequale pro omnibus exoticis Provinciis Portorium defixum fuerit, nunc Polonia distinctum et quidem minus in singula rubrica Portorium habeat. 2o Quod relate ad Turciam omnis Maialium classificatio sublata sit, sed Portorium mediae Classis pro omnibus indiscriminatim dependatur. 3o Quod Transitus

deducat, titulo exitus nonnisi 1 Rf. 30 xr. dependat. Si vero illud per aliquam Germanicam Provinciam expellat, solo Germanico transitus titulo 5 Rf. 30 xr. persolvere debeat. Eadem est proportio quoad Animalia Cornuta 2ae et Maiales 1ae Classis, reliquae rubricae non ita in oculos incurrunt. In hoc Systemate Quaestor Hungaricus si Animalia per Germanicam Provinciam educat, solvere debet titulo exitus hungarici 1 Rf 30 xr. titulo transitus,

depellantur. Quod reliquarum mercium Portoria attinet: iam primum omnia illa quorum surrogatum Germanicae Fabricae dare poterunt, exotica artefacta, imo quaedam etiam Naturae Producta, Vectigali hoc extra quaestum ponuntur, et horum Consignatio sub No 2. adnectitur; ne tamen Libertas Incolarum nimium restringatur, privatis tantum ad proprium usum earum inductio erga passuales concernentis Dicasterii et dependendorum 60 pro 100 Portorium

Vectigali hoc extra quaestum ponuntur, et horum Consignatio sub No 2. adnectitur; ne tamen Libertas Incolarum nimium restringatur, privatis tantum ad proprium usum earum inductio erga passuales concernentis Dicasterii et dependendorum 60 pro 100 Portorium conceditur. §.63. Principia Vectigalis huius quoad Portorium Consumptionale. Reliquae omnes variationes Portorii potissimum ad

8. Verum hae plerumque tales sunt, quorum e converso ad exteras Provincias eductio aut simpliciter vetita, aut gravi Portorio impedita est; utriusque Ordinis Articulos consignatio sub Numero 8. exhibet, et inter prohibitos sunt pelles Leporinae, ossa et ungues Animalium, quae non postremum exportationis versus mare obiectum constituere possent. A 100 pellibus vitulinis

ad exteras Provincias eductio aut simpliciter vetita, aut gravi Portorio impedita est; utriusque Ordinis Articulos consignatio sub Numero 8. exhibet, et inter prohibitos sunt pelles Leporinae, ossa et ungues Animalium, quae non postremum exportationis versus mare obiectum constituere possent. A 100 pellibus vitulinis 16. a caprinis et ovinis 12 florenorum Esituale

pelles Leporinae, ossa et ungues Animalium, quae non postremum exportationis versus mare obiectum constituere possent. A 100 pellibus vitulinis 16. a caprinis et ovinis 12 florenorum Esituale Portorium defigitur, quod fermê 50 pro 100 efficit, a cineribus clavellatis 1 fl. a metreta statuitur, quod altius adhuc Portorium effert, et hi articuli notabile proinde Commercii

16. a caprinis et ovinis 12 florenorum Esituale Portorium defigitur, quod fermê 50 pro 100 efficit, a cineribus clavellatis 1 fl. a metreta statuitur, quod altius adhuc Portorium effert, et hi articuli notabile proinde Commercii versus mare obiectum efficere possent, ut adeo si omnes hae tres Consignationes combinentur, facile appareat plurimorum Articulorum Hungaricorum eductionem ideo tantum ad

quam in priori merces graviori quam Systematisatus olim florenus fuit, Transitus Portorio subiacent, articuli qui maximê gravantur sunt sequentes. Maiolica quae quatuor, Pelles Leporinae et Porcellana. Quae quinque: Sericum et Sericea fabricata quae 6 plane pro 100 titulo transitus dependere debent.

Transitus Portorio subiacent, articuli qui maximê gravantur sunt sequentes. Maiolica quae quatuor, Pelles Leporinae et Porcellana. Quae quinque: Sericum et Sericea fabricata quae 6 plane pro 100 titulo transitus dependere debent. §.64. Principia Vectigalis Germanici eiusdem Anni 1788i.

§.64. Principia Vectigalis Germanici eiusdem Anni 1788i. Apparet ex his quibus principiis postremum Vectigal innitatur, seu quoad exoticas et germanicas, dum in Hungariam invehuntur, seu vero quoad Hungaricas merces dum illas aut ad exoticum aut ad Germanicas Provincias educuntur. Quoad Portorium Consumptionale.

nonnisi 18 xr. Consumptionali Germanico Portorio subiacet, verum titulo Impositionis Provincialis 2 florenos ab Urna dependere debet, id quod gravius quam 30 per 100 Portorium effert. Maior adhuc et aequitati magis adversa est illa pressio, quod Vinum Hungaricum in Austriam beneficio Danubii invehere non liceat, sed per Continentem invehi debeat, eo indubie ex fundamento,

invehere non liceat, sed per Continentem invehi debeat, eo indubie ex fundamento, quod Terrestris Transportus prae aquatico sit magis sumptuosus, collaterales eiusmodi et extrinsecae seu Impositiones seu Prohibitiones eo magis Commercium Hungaricum premere debent, quod in Vectigali nunquam exprimantur, Quaestores vero Hungaros eo magis confundunt, quod ab ipsis plerumque

debent. Ubi e contra Germanica Artefacta dum Hungariam intrant, nulli prorsus, ut supra apparuit Consumptionali Portorium subiacent, imo horum intuitu novum Vectigal maiorem adhuc quod antea inter Hungarica et Germanica artefacta improportionem induxit. Antea enim ista dum Hungariae inferebantur Portorio 3 et respective 5 pro 100 subiacebant adeoque si e.g. aliquis exoticus Articulus Portorio 20 pro 100 affectus

Consumptionali Portorium subiacent, imo horum intuitu novum Vectigal maiorem adhuc quod antea inter Hungarica et Germanica artefacta improportionem induxit. Antea enim ista dum Hungariae inferebantur Portorio 3 et respective 5 pro 100 subiacebant adeoque si e.g. aliquis exoticus Articulus Portorio 20 pro 100 affectus fuit, debuit quidem Quaestor Hungarus dum eiusdem speciei Articulum Hungariae intulit, dimidium huius id

habuit. Nunc cum Quaestor Germanus ab eiusmodi Articulo prorsus nihil, Hungarus vero adhuc illos 10 pro 100 persolvere debeat, ille prae hoc totius utique summae beneficio gaudet, et hoc quoad Portorium Inductionis quod Hungaricae si Germanicis Provinciis inferantur merces dependere debent. Quoad Portorium Essituale.

in re Germanicarum potissimum Fabricarum rationem habitam fuisse satis apparet. Quoad Transitum Relate ad Transitum aequalia quidem et in Germanico et in Hungarico Vectigali Portoria defixa sunt, nulli tamen adhuc Statui, talia adversus alium sibi exoticum Statum, transitus impedimenta ponere in mentem venit, qualia evehendo per Austriam in

potissimum Fabricarum rationem habitam fuisse satis apparet. Quoad Transitum Relate ad Transitum aequalia quidem et in Germanico et in Hungarico Vectigali Portoria defixa sunt, nulli tamen adhuc Statui, talia adversus alium sibi exoticum Statum, transitus impedimenta ponere in mentem venit, qualia evehendo per Austriam in exteras Provincias

Quaestor Hungarus e tali Regione constituat e qua per aliquam Germanicam Provinciam transire debent, iam non potest has usque locum Domicilii sui, etiamsi in Capitali aliqua Statione Hungarica resideat promovere, et ibi primum pro iis Portorium deponere, sed hoc in Capitali illius Provinciae Germanicae per quam transeunt Statione persolvere debet. Ubi e contra si Germanus Gozypium aut Lanam e Turcia per Hungariam constituat,

non tantum invectionem, sed etiam transvectionem, partim denique per constituta nonnullis articulis maiora, quam eiusdem Speciei exoticis Productis defixa sunt Portoria, uti id e Consignatione sub Numero 10. iam apparuit. Et ideo 8o cum parte ex una Productorum Hungaricorum exportatio per ipsam tot exoticarum mercium, quae materiam Commutationis praebere potuissent prohibitionem, diminuta sit: parte vero ex alia eorum in

distractio, non tam per Vectigal, quam alia collateralia Impedimenta difficilior semper efficiatur, debebit ipsa etiam artefactorum Germanicorum Consumptio in Hungaria sensim diminui, nisi malo huic per elaborandum novum et aequianime Vectigal remedium ponatur. §.66. Systema Aestimationis mercium. Caeterum Quotta metiendi Portorii necessariam ad aestimationem mercis

§.66. Systema Aestimationis mercium. Caeterum Quotta metiendi Portorii necessariam ad aestimationem mercis relationem habet: potest enim Portorium aliquod exiguum videri, et tamen si aestimatio mercis excessiva sit, hanc in re ipsa gravare et vicissim; occasione editi 1775 Germanici Vectigalis, id in rubrica Panni reipsa evenisse constat, nam in hoc Vectigali Aestimatio Optimae Species Panni,

mercium. Caeterum Quotta metiendi Portorii necessariam ad aestimationem mercis relationem habet: potest enim Portorium aliquod exiguum videri, et tamen si aestimatio mercis excessiva sit, hanc in re ipsa gravare et vicissim; occasione editi 1775 Germanici Vectigalis, id in rubrica Panni reipsa evenisse constat, nam in hoc Vectigali Aestimatio Optimae Species Panni, pro Cynosura emetiendi pro omnibus inferioribus Speciebus Portorii

emetiendi pro omnibus inferioribus Speciebus Portorii assumpta fuit. Anno quidem 1789. edita fuit norma tam Turcicas, quam alias quasvis res aestimandi. An tamen nihil de eadem postea mutatum sit? Anne illa in Vectigali 1784. et 1788. observata fuit? Per eam, qua hactenus negotia haec tractabantur secreti religionem comperire non licuit. Et hic fuit Negotii Vectigalis ad praesens usque tempus cursus: hae vicissitudines, haec Systematum varietas:

res aestimandi. An tamen nihil de eadem postea mutatum sit? Anne illa in Vectigali 1784. et 1788. observata fuit? Per eam, qua hactenus negotia haec tractabantur secreti religionem comperire non licuit. Et hic fuit Negotii Vectigalis ad praesens usque tempus cursus: hae vicissitudines, haec Systematum varietas: unum tamen erat, in quo omnia hactenus edita Vectigalia consentiebant, nimirum quod in favorem Germanicarum

fuit Negotii Vectigalis ad praesens usque tempus cursus: hae vicissitudines, haec Systematum varietas: unum tamen erat, in quo omnia hactenus edita Vectigalia consentiebant, nimirum quod in favorem Germanicarum Provinciarum et Hungarici Commercii Detrimentum directa fuerint. §.67. Frequentes Portoriorum mutationes, cursum Commercii perturbarunt. Neque tamen Solo Vectigali seu manipulatio

mutari, ipsa Publicae utilitatis ratio deposcat: verum mutationes hae non semper e ratione Boni Publici suscipiebantur, prouti id sub Consilio Commerciali evenisse constat, dum in favorem Polonicae, Hungarica Cera et mel adeo gravatum fuit, ut Hungaricum cum his articulis Commercium aliquo tempore prorsus stagnare debuerit: praeterea mutationes hae quandoque adeo peremptoriê emanarunt ut nec ad notitiam omnium, quoad

talem, cuius Portorium mutatum est, interessatorum Quaestorum in tempore pervenerint. Acceserunt pecculiares saepe non tantum Mercatoribus, sed ipsis etiam Dicasteriis Politicis ignotae Tricesimarum Instructiones. Quae omnia et cursum Commercii perturbare et Quaestoribus grave saepe Detrimentum adferre debuerint. Notae 1. Spatium in MS-to vacuum relictum.

est, interessatorum Quaestorum in tempore pervenerint. Acceserunt pecculiares saepe non tantum Mercatoribus, sed ipsis etiam Dicasteriis Politicis ignotae Tricesimarum Instructiones. Quae omnia et cursum Commercii perturbare et Quaestoribus grave saepe Detrimentum adferre debuerint. Notae 1. Spatium in MS-to vacuum relictum.

grave saepe Detrimentum adferre debuerint. Notae 1. Spatium in MS-to vacuum relictum. 8. Status Actualis Viarum et Navigationis. §.68. Status Viarum per Capitales Commercialium viarum Ductus Ut Status Commercii penitius cognoscatur nosse1 interest qualiter duo eius vehicula,

§.68. Status Viarum per Capitales Commercialium viarum Ductus Ut Status Commercii penitius cognoscatur nosse1 interest qualiter duo eius vehicula, viae nempe et navigatio se habeant? Viis commercialibus nullum tantisper regnum carere potest. Ipsa enim localium situationum varietas non admittit, ut canales per totum regnum ita aequaliter distribui possint, quo per hos

distribui possint, quo per hos solos interna communicatio, sine qua externum commercium exurgere non potest, facilis efficiatur. Primus Capitalis Ductus Vienna et Posonio ad Littorale. Commerciales viae in Capitales et Collaterales dividuntur: Hungaria tres tantum habet Capitales Ductus: primum Posonio ad Littorale Hungaricum, qui exiguo

qua externum commercium exurgere non potest, facilis efficiatur. Primus Capitalis Ductus Vienna et Posonio ad Littorale. Commerciales viae in Capitales et Collaterales dividuntur: Hungaria tres tantum habet Capitales Ductus: primum Posonio ad Littorale Hungaricum, qui exiguo duarum Postarum deflexu, una etiam Viennam ducit sicque Littorale

Posonio ad Littorale Hungaricum, qui exiguo duarum Postarum deflexu, una etiam Viennam ducit sicque Littorale Hungaricum cum ipsa totius Monarchiae Metropoli Connectit. In Ductu hoc intra Posonium et Sopronium notabilis adhuc viae pars instauranda restat, reliquum per Sabariam, Varasdinum, Carlostadium, ita solide exstructum est, ut non nisi periodicis reparationibus, indigeat.

Varasdinum, Carlostadium, ita solide exstructum est, ut non nisi periodicis reparationibus, indigeat. Ductus hic commodior admodum redditus est per id, quod quatuor quae in fluviis Mura, Dravo, Savo et Collapi illum antea impediebant naula sublata fluviique hi subliciis pontibus constrati sint: verum sumptuosi hi pontes nullam adhuc habent stabilem Dotem, quodsi autem proportionata Conservationis

Alter Capitalis Ductus Vienna per Budam in Transylvaniam. Alter Capitalis Ductus Vienna per Budam in Transylvaniam et per hanc in Moldaviam, et respective Valachiam procedit, in hoc ductu Budam usque tota ferme via iam sollide instaurata est. Inde usque Transylvaniam per eiusmodi plagas ducit in quibus

Alter Capitalis Ductus Vienna per Budam in Transylvaniam. Alter Capitalis Ductus Vienna per Budam in Transylvaniam et per hanc in Moldaviam, et respective Valachiam procedit, in hoc ductu Budam usque tota ferme via iam sollide instaurata est. Inde usque Transylvaniam per eiusmodi plagas ducit in quibus necessaria pro Constructione

in hoc ductu Budam usque tota ferme via iam sollide instaurata est. Inde usque Transylvaniam per eiusmodi plagas ducit in quibus necessaria pro Constructione materialia desiderantur. Hunc quoque ductum Danubius et Tibiscus intersecat, ac navali quidem qui Danubio intra Budam et Pestinum imponitur ponti vigens in eodem tariffa sufficientem pro eius conservatione fundum praebet: vel hoc tamen onus cursus

Transylvaniam per eiusmodi plagas ducit in quibus necessaria pro Constructione materialia desiderantur. Hunc quoque ductum Danubius et Tibiscus intersecat, ac navali quidem qui Danubio intra Budam et Pestinum imponitur ponti vigens in eodem tariffa sufficientem pro eius conservatione fundum praebet: vel hoc tamen onus cursus Commercii iam resentit; Tibiscus etiam ad Szolnokinum ponte constratus est, sed qui

Tertius Capitalis Ductus e Littorali per Pesthinum in Galiciam. Tertius Capitalis ductus est a Littorali Hungarico per Canisam, Pestinum in Galliciam et Poloniam, clausa enim per Vectigalia Borussica Dantisci portu, commercium orientalium et meridionalium mercium e Littorali Hungarico in Poloniam inclinare coepit. In hoc Ductu Carlostadio quidem iam

Capitalis ductus est a Littorali Hungarico per Canisam, Pestinum in Galliciam et Poloniam, clausa enim per Vectigalia Borussica Dantisci portu, commercium orientalium et meridionalium mercium e Littorali Hungarico in Poloniam inclinare coepit. In hoc Ductu Carlostadio quidem iam Navigatio incipit, quae in varias Regni partes Communicationem praebet, Pestinum tamen, quod ferme in

Pestinum tamen, quod ferme in centro ductus huius situatur, ipse commercii cursus per continentem sponte inclinavit; nimirum quia transportus hac via minus sumptuosus evadit, quam per Longum illum et multis adhuc incommodis impeditum circuitum, si secundo Collapi et Savo Zemlinum, inde vero adverso Danubio Pestinum navigetur. Hunc quidem per Continentem ductum recensita §. 54. et 55.

cursus per continentem sponte inclinavit; nimirum quia transportus hac via minus sumptuosus evadit, quam per Longum illum et multis adhuc incommodis impeditum circuitum, si secundo Collapi et Savo Zemlinum, inde vero adverso Danubio Pestinum navigetur. Hunc quidem per Continentem ductum recensita §. 54. et 55. Impedimenta ita interverterant, ut usque 1784um totum Pestiense Commercium

Longum illum et multis adhuc incommodis impeditum circuitum, si secundo Collapi et Savo Zemlinum, inde vero adverso Danubio Pestinum navigetur. Hunc quidem per Continentem ductum recensita §. 54. et 55. Impedimenta ita interverterant, ut usque 1784um totum Pestiense Commercium per Pettovium Tergestum procedere debuerit. Verum reserata per Vectigal Anni huius ut §. 57. Ostensum est immediata exoticarum

seu exoticas merces inferre. In hoc ductu via iam Zagrabia, in Ductum primo Loco recensitum deflectit, duarumque ferme Postarum Circuitum facit per Varasdinum Canisam, qui compendiari potest Si Zagrabia per Crisium et Capronczam directe Canisam duceretur. Verum Varasdinum usque, imo usque Prelok Possessionem Comitatus Szaladiensis via iam ad Sollidum Statum Collocata est. Per Crisium et Capronczam maxima eius pars

Si Zagrabia per Crisium et Capronczam directe Canisam duceretur. Verum Varasdinum usque, imo usque Prelok Possessionem Comitatus Szaladiensis via iam ad Sollidum Statum Collocata est. Per Crisium et Capronczam maxima eius pars de novo primum restaurari, et Dravo ad Dernye in Statu militari Sumptuosus Pons iniici deberet. Canisa usque Tapolczam nullae adhuc viae instauratae, nec hinc usque Pestinum totus

duceretur. Verum Varasdinum usque, imo usque Prelok Possessionem Comitatus Szaladiensis via iam ad Sollidum Statum Collocata est. Per Crisium et Capronczam maxima eius pars de novo primum restaurari, et Dravo ad Dernye in Statu militari Sumptuosus Pons iniici deberet. Canisa usque Tapolczam nullae adhuc viae instauratae, nec hinc usque Pestinum totus Tractus absolutus est. Pestino ipso usque Duklam

adhuc viae instauratae, nec hinc usque Pestinum totus Tractus absolutus est. Pestino ipso usque Duklam multi adhuc viarum Tractus fundamentali instauratione Opus habent. Et hi sunt tres Capitales Commercialium viarum ductus, qui ad tres praecipuos evectionis ad exoticas Provincias Passus ducunt, nempe per Croatiam ad mare, adeoque omnes

Commercialium viarum ductus, qui ad tres praecipuos evectionis ad exoticas Provincias Passus ducunt, nempe per Croatiam ad mare, adeoque omnes Adriatici et meridiani Portus: per Transylvaniam in Moldaviam et respective Valachiam et per Galliciam in Poloniam.

ad exoticas Provincias Passus ducunt, nempe per Croatiam ad mare, adeoque omnes Adriatici et meridiani Portus: per Transylvaniam in Moldaviam et respective Valachiam et per Galliciam in Poloniam. Reliqui Collaterales Ductus. Quod Passus

ducunt, nempe per Croatiam ad mare, adeoque omnes Adriatici et meridiani Portus: per Transylvaniam in Moldaviam et respective Valachiam et per Galliciam in Poloniam. Reliqui Collaterales Ductus. Quod Passus attinet: qui in haereditario Germanicas Provincias ducunt;

Mercium Communicationem alioquin in utrumque priorem; eductio vero in Gallitiam in tertium Capitalem ductum incidit. Reliqui qui in Silesiam Moraviam, Styriam et Carnioliam ducunt passus limitaneorum ferme Comitatuum eductioni tantum deserviunt, adeoque cum ea parte minor vigeat communicatio ducentes etiam ad hos passus viae

viarum, atque ipsum usque adeo Commercium plurimum moratur, partim nimia Teloniorum frequentia, partim illa Legis ambiguitas, quas telonialis dominis praeter pontium ipsius insuper accessus et recessus reparationem imponit. Cum enim idipsum indeterminatum sit, pleraque vero privilegia, non uni determinato ponti affixa, sed universim ad Pontes in Territorio privilegiato sitos extensa sint,

Cum enim idipsum indeterminatum sit, pleraque vero privilegia, non uni determinato ponti affixa, sed universim ad Pontes in Territorio privilegiato sitos extensa sint, vigent Continuae inter Possessores Telloniorum et Iurisdictiones Publicas Controversiae, in Casu quidem illo, ubi privilegiatus nimis multos in Terreno suo pontes habet super eo an omnes? Vel quos reparare debeat? in Casu vero illo, si paucos aut unum tantum et

et Iurisdictiones Publicas Controversiae, in Casu quidem illo, ubi privilegiatus nimis multos in Terreno suo pontes habet super eo an omnes? Vel quos reparare debeat? in Casu vero illo, si paucos aut unum tantum et hunc exilem habeat, quid2 per accessum et recessum intelligi oporteat? Quarum quidem differentiarum is plerumque exitus esse solet, ut aut viae in desolato statu persistunt, aut certe ut maxima oneris

quidem illo, ubi privilegiatus nimis multos in Terreno suo pontes habet super eo an omnes? Vel quos reparare debeat? in Casu vero illo, si paucos aut unum tantum et hunc exilem habeat, quid2 per accessum et recessum intelligi oporteat? Quarum quidem differentiarum is plerumque exitus esse solet, ut aut viae in desolato statu persistunt, aut certe ut maxima oneris pars in ipsum publicum recidat.

publicum recidat. §.69. Status maritimae Navigationis. Quod maritimam Navigationem attinet, habet quidem Littorale Hungaricum et necessaria pro Construendi Navibus Ligna et Populum ad rem Nauticam ita comparatum, ut ipsae Naves Tergestinae Nautas inde adsciscere debeant; nationalem tamen navigationem vix adhuc aliquam habet. Anno 1784. nonnisi 30

§.69. Status maritimae Navigationis. Quod maritimam Navigationem attinet, habet quidem Littorale Hungaricum et necessaria pro Construendi Navibus Ligna et Populum ad rem Nauticam ita comparatum, ut ipsae Naves Tergestinae Nautas inde adsciscere debeant; nationalem tamen navigationem vix adhuc aliquam habet. Anno 1784. nonnisi 30 Naves domesticas numeravit, et hae nonnisi

Navibus Ligna et Populum ad rem Nauticam ita comparatum, ut ipsae Naves Tergestinae Nautas inde adsciscere debeant; nationalem tamen navigationem vix adhuc aliquam habet. Anno 1784. nonnisi 30 Naves domesticas numeravit, et hae nonnisi pondus a 100 usque 300 toleratum sustinebant, et earum maximae vix 20 Nautas occupabant. De Segnia et Carlobagho quae ad militarem Iurisdictionem pertinent quot naves habeant? Statui

ut ipsae Naves Tergestinae Nautas inde adsciscere debeant; nationalem tamen navigationem vix adhuc aliquam habet. Anno 1784. nonnisi 30 Naves domesticas numeravit, et hae nonnisi pondus a 100 usque 300 toleratum sustinebant, et earum maximae vix 20 Nautas occupabant. De Segnia et Carlobagho quae ad militarem Iurisdictionem pertinent quot naves habeant? Statui non potest. Portus tamen hos pauciores adhuc numerari, tuto

tamen navigationem vix adhuc aliquam habet. Anno 1784. nonnisi 30 Naves domesticas numeravit, et hae nonnisi pondus a 100 usque 300 toleratum sustinebant, et earum maximae vix 20 Nautas occupabant. De Segnia et Carlobagho quae ad militarem Iurisdictionem pertinent quot naves habeant? Statui non potest. Portus tamen hos pauciores adhuc numerari, tuto affirmare licet. Ipsae paucae hae Naves advehendo e Sicilia maritimo

naves habeant? Statui non potest. Portus tamen hos pauciores adhuc numerari, tuto affirmare licet. Ipsae paucae hae Naves advehendo e Sicilia maritimo Sale potissimum occupantur pro aliis Commercii articulis paucae supersunt, et ideo ipsum exiguum illud, quod per tanta superius recensita Vectigalis Impedimenta Locum habere potuit, exoticae Importationis Commercium exteris plerumque Navibus perficitur, ipsa Domesticorum Productorum

articulis, qui Domesticis Navibus fuerint importati, favores aliqui concedantur; neque tamen seu unum, seu aliud hactenus perfici potuit: credebaturque sat esse si ad derivandum sensim ad Littorale tam Germanicum, quam et Hungaricum Commercii Ductum Certis exoticis articulis si hac via seu deinde per domesticas seu per exteras Naves inducti fuerint aliqua Portorii diminutio concedatur.

concernit, Hungaria ut iam § 3. ostensum est, naturalis Navigationis Canales plurimos habet. Princeps omnium est quem illi Danubius praebet, qui medium ferme Regnum intersecat. Tibiscus Dravus et Savus licet Danubio illabantur, cum tamen longum antea terrarum tractum emetiantur, adeoque copiosis ripparum suarum accolis Beneficium praestent, pro Capitalibus Canalibus merito haberi

patent, pro collateralibus censeri debent. Primus Capitalis Navigationis Canalis Danubius. Eius intrinseca Impedimenta Danubius inter praecipitem et lentum Cursum medium tenet, et ideo commodiorem prae aliis Hungariae fluviis Canalem praebet, habet tamen diversa adhuc Navigationis impedimenta, neque enim omnia eius Littora adhuc a Sylvis repurgata sunt, quo

censeri debent. Primus Capitalis Navigationis Canalis Danubius. Eius intrinseca Impedimenta Danubius inter praecipitem et lentum Cursum medium tenet, et ideo commodiorem prae aliis Hungariae fluviis Canalem praebet, habet tamen diversa adhuc Navigationis impedimenta, neque enim omnia eius Littora adhuc a Sylvis repurgata sunt, quo fit, ut licet eius alveus a

adeoque magis etiam Sumptuosam reddunt navigationem, nec desunt scopuli arenosi, ad quos imperitus Navarchus Navem facile allidere potest, nec omnes adhuc molae ad innoxium Navigationi situm sunt collocatae. Et haec de Navigatione Secunda, quod ad versam attinet, Danubius Zemlino usque Földvarinum rippas ita demissas habet, ut eas omnis exundatio transcendat, et ideo nulla etiam toto hoc

situm sunt collocatae. Et haec de Navigatione Secunda, quod ad versam attinet, Danubius Zemlino usque Földvarinum rippas ita demissas habet, ut eas omnis exundatio transcendat, et ideo nulla etiam toto hoc tractu semita attractoria hactenus subsistere potuit, aut enim pars semitae post omnem exundationem collabebatur, aut etiam succrescentia continuo fruticela impediebant.

toto hoc tractu semita attractoria hactenus subsistere potuit, aut enim pars semitae post omnem exundationem collabebatur, aut etiam succrescentia continuo fruticela impediebant. Et ideo naves hoc tractu non equis sed hominibus attrahuntur, quod utique transportum sumptuosum efficere debet. Sed nec Földvarino usque Limites Hungariae repulsuales viae in debito statu consistunt,

iis sunt substitutae, hic succrescrentes frutices, ibi collocata in Littoribus Aedificia attractionem impediunt. Universim sicut Danubius Hungariae fluviorum maximus est, ita etiam navigatio in eodem cum ventis et fluctibus plurimum debet colluctari. Et haec sunt intrinseca Navigationis Danubianae impedimenta, quibus antequam generalis Scopo huic Conformanda Mappa ellaboretur, ordinatum remedium

frutices, ibi collocata in Littoribus Aedificia attractionem impediunt. Universim sicut Danubius Hungariae fluviorum maximus est, ita etiam navigatio in eodem cum ventis et fluctibus plurimum debet colluctari. Et haec sunt intrinseca Navigationis Danubianae impedimenta, quibus antequam generalis Scopo huic Conformanda Mappa ellaboretur, ordinatum remedium adferri non potest; neque enim vel id,

Scopum, nec ad eandem Scalam ellaboratae sunt. Rabiana Commissio praesentanea tantum Navigationis impedimenta removere, non vero Systematicam Danubii regulationem ponere sibi pro Scopo praefixerat, et alioquin ab eo tempore quo Rabiana Commissio processit, ingens in Statu Danubii Commutatio facta est. Quare generalis ad Scopum Systematicae fluvii huius regulationis elaboranda mappa adhucdum

Danubianae defectus ad tria Capita se vocantur: 1o Quod Naves e molli ligno constructae vulgo Pelfammerplerumque adhibeantur, 2o Quod Navium Structura Capacitati fluvii non sit accomodata. 3o Quod imperitis et saepe dissolutis Nautis Directio Navium Concredi debeat. Quod primum attinet: plerasque quibus Danubialis Navigatio perficiatur Naves, Quaestores Viennenses ex Imperio coemunt, iisdemque merces suas Pestinum

attractio Navium, si voluminosis Articulis impleantur, adversa aqua, nimis sumptuosa evadat, has Pestini divendere solent. Pestienses vicissim iisdem Navibus merces suas Zemlinum devehunt: ibi eas aliis, qui in adverso Savo et Collapi navigare consveverunt saepius distrahunt, raro iisdem aliquid revehunt quandoque praevie dissolutas instar asserum et Lignorum focalium vendere leguntur, atque ita primum singulae eiusmodi Navis pretium e Provinciis

Pestienses vicissim iisdem Navibus merces suas Zemlinum devehunt: ibi eas aliis, qui in adverso Savo et Collapi navigare consveverunt saepius distrahunt, raro iisdem aliquid revehunt quandoque praevie dissolutas instar asserum et Lignorum focalium vendere leguntur, atque ita primum singulae eiusmodi Navis pretium e Provinciis haereditariis effertur, licet Hungaria abundet Quercinis Lignis, constructae vero e hoc Ligno Naves tres etiam Aetates earum

Lignis, constructae vero e hoc Ligno Naves tres etiam Aetates earum sustineant, quae e molli ligno consistunt. Ad 2um constat maiorem esse Danubii, quam Rheni capacitatem, et tamen per hunc constructis e duro ligno maioris longe ponderis, atque Danubianae sustinent capacibus, malis praeterea velis et anchoris provisis navibus Commercium exercetur. Cum Subsidia haec magnum et itineris, et

Ad 2um constat maiorem esse Danubii, quam Rheni capacitatem, et tamen per hunc constructis e duro ligno maioris longe ponderis, atque Danubianae sustinent capacibus, malis praeterea velis et anchoris provisis navibus Commercium exercetur. Cum Subsidia haec magnum et itineris, et Sumptuosum Compendium procurent, iam Augusta Maria Theresia, quo florentiorem reddat Hungaricam Navigationem usum eiusmodi Navium per

capacitatem, et tamen per hunc constructis e duro ligno maioris longe ponderis, atque Danubianae sustinent capacibus, malis praeterea velis et anchoris provisis navibus Commercium exercetur. Cum Subsidia haec magnum et itineris, et Sumptuosum Compendium procurent, iam Augusta Maria Theresia, quo florentiorem reddat Hungaricam Navigationem usum eiusmodi Navium per Danubium introducere constituerat. Evocavit illa hunc in finem e Rhenanis

et tamen per hunc constructis e duro ligno maioris longe ponderis, atque Danubianae sustinent capacibus, malis praeterea velis et anchoris provisis navibus Commercium exercetur. Cum Subsidia haec magnum et itineris, et Sumptuosum Compendium procurent, iam Augusta Maria Theresia, quo florentiorem reddat Hungaricam Navigationem usum eiusmodi Navium per Danubium introducere constituerat. Evocavit illa hunc in finem e Rhenanis partibus

aliudve iter in his Navibus per vices faciant, imperavit, omnes tamen hi Conatus profusique in Salutare hoc institutum Sumptus eum tantum effectum produxerunt, quod duae e Ligno quercino ad maiorem modulum constructae velis et anchoris provisae Naves prodierint. Verum harum prima non procul a Carlostadio erecta a postremo Possessore dicta Taufferiana, propter nimiam molem non pro Danubiano Commercio sed pro Navigatione per Mare

harum prima non procul a Carlostadio erecta a postremo Possessore dicta Taufferiana, propter nimiam molem non pro Danubiano Commercio sed pro Navigatione per Mare Nigrum principio statim destinabatur. Et ideo superatis summa difficultate Colapis et Savi angustiis, utprimum Constantinopolim pertigit, ibidem etiam divendita fuit. Alia Comitis Theodori de Batthyan aliquot Secundo et adverso Danubio Navigationes peregit,

postremo Possessore dicta Taufferiana, propter nimiam molem non pro Danubiano Commercio sed pro Navigatione per Mare Nigrum principio statim destinabatur. Et ideo superatis summa difficultate Colapis et Savi angustiis, utprimum Constantinopolim pertigit, ibidem etiam divendita fuit. Alia Comitis Theodori de Batthyan aliquot Secundo et adverso Danubio Navigationes peregit, exstatque etiamnum, neque tamen continuo Commercii

Nigrum principio statim destinabatur. Et ideo superatis summa difficultate Colapis et Savi angustiis, utprimum Constantinopolim pertigit, ibidem etiam divendita fuit. Alia Comitis Theodori de Batthyan aliquot Secundo et adverso Danubio Navigationes peregit, exstatque etiamnum, neque tamen continuo Commercii usui deseruit; neque eiusmodi Nautis semper provisa est, qua debitum velorum usum facere sciant. Ipsae hae duae Naves ad

Surrexerant primo in illo Aestu etiam aliquot e Ligno quercino minores Naves, sed nec hae seu ad Rhenanum modulum efformatae erant, seu vela habuere. Postea omnis iterum Navigatio Danubiana ad molles Imperiales Naves et imperitos domesticos Nautas recidit; Nam. Ad 3tium Nullus est Danubianus Navarchus, qui seu Naves construendi, seu Navigandi artem ex instituto edoctus sit; Naves enim ut iam apparuit paratae ab exteris

suam ab attractione Navium saepe incipiunt, alias Remiges (qui vulgo hajós appellantur) eam usu condiscunt, postquam horum aliquis aliquot itinera in hac qualitate confecit, iam se regendae Navis parem putat. Et si inveniat Quaestorem qui suam sibi Navim concredat, assumpto Kormány seu Navarchi titulo totam se iam artem callere arbitratur; inde frequentia ferme quotannis Naufragia, inde redacti ad incitas tot

denique languor ipse Navigationis. Non exiguum etiam Danubianae Navigationi Deffectum pravi Nautarum mores constituunt, cum enim nulla circa id Norma subsistat, quae sint Remigum erga Navarchos et vicissim, quae etiam Proprietarii Navis erga Navarchum Officia? cum multa Convitia circa inchoandam exercendam aut deserendam hanc professionem, uti et circa modum illata seu per Nautas seu etiam fortuito

sint Remigum erga Navarchos et vicissim, quae etiam Proprietarii Navis erga Navarchum Officia? cum multa Convitia circa inchoandam exercendam aut deserendam hanc professionem, uti et circa modum illata seu per Nautas seu etiam fortuito mercibus Damna inquirendi vigent, naturale est, ut hoc genus hominum vitam agat prorsus dissolutam: ut Remiges subordinationem saepe excutiant: ut nec Navis, nec mercium

ut Remiges subordinationem saepe excutiant: ut nec Navis, nec mercium debitam Curam gerant, sicque causando Proprietariis Damna, quibus resarciendis pares non sunt, hos quidem ad incitas frequenter redigant, Navigationi vero et Commercio grave adferant detrimentum. §.72. Navigatio per Mare Nigrum. Ante paucos adhuc annos Terminum Navigationis Danubianae

paucos adhuc annos Terminum Navigationis Danubianae Zemlinum efficit. Ibi omne Commercium Hungaricum desinebat, inde Domestica Producta, quae pro Littorali destinabantur Savum subierunt; hoc et Colapi adverso Carlostadium, inde vero per Carolinam ad mare transponenda. Diu quippe viguit opinio illa, quod seu propter Latentes infra Orsovam ad sic dictam Portam ferream Scopulos, seu propter

opinio illa, quod seu propter Latentes infra Orsovam ad sic dictam Portam ferream Scopulos, seu propter Longinquitatem itineris, seu propter frequentes Turcorum vexationes seu denique propter periculum internum et per enasciturum forte Bellum Commercii non intersit Mercatores ultro navigare. Post initium ab Augusto Iosepho II postremum cum Turcis Commercialem Tractatum Quaestores iam ultra etiam Belgradum navigare, emensoque

debeant, nulla autem adsint magazina; ubi hae interea reponi possint. Mercator Golner, qui unus e primis hanc navigationis viam iniverat, huic quoque difficultati subvenit, nimirum construxit ille duas Naves, quae et Danubium et Mare Nigrum perinde possint sustinere, his quoque e Banatu Constantinopolim directe navigavit. Fecit quidem ille unius ad Scopulos Orsovanos allisae navis iacturam, sed id ille ad infidelitatem Turcici

autem adsint magazina; ubi hae interea reponi possint. Mercator Golner, qui unus e primis hanc navigationis viam iniverat, huic quoque difficultati subvenit, nimirum construxit ille duas Naves, quae et Danubium et Mare Nigrum perinde possint sustinere, his quoque e Banatu Constantinopolim directe navigavit. Fecit quidem ille unius ad Scopulos Orsovanos allisae navis iacturam, sed id ille ad infidelitatem Turcici Piloti

quidem ille unius ad Scopulos Orsovanos allisae navis iacturam, sed id ille ad infidelitatem Turcici Piloti retulit, idque in posterum facile evitari posse statuit. Post Golnerum Compagnia Brigenti, et Dellascia 15 eadem via expeditiones suscepit. Verum conatus hos emanatum Anno 1788. Turcicum Bellum intercoepit. Hoc tamen vix terminato Golner novam continuo pro eadem Navigatione Societatem

avertat. Alii ideo eam haud Lucro Cessuram arbitrantur, quin e mari nigro Zemlinum nullae exoticae merces adverso Danubio revehi possunt. Mercator vero, qui post primam statim mercium suarum venditionem Navim, ut et Tauferer et Golnerus fecit, distrahere debet adeoque nullas cum redditu suo merces adferre potest, dimidium Beneficii, quod secus habere poterat amittit. Interea, tempus et Industria Mercatorum

Lucro Cessuram arbitrantur, quin e mari nigro Zemlinum nullae exoticae merces adverso Danubio revehi possunt. Mercator vero, qui post primam statim mercium suarum venditionem Navim, ut et Tauferer et Golnerus fecit, distrahere debet adeoque nullas cum redditu suo merces adferre potest, dimidium Beneficii, quod secus habere poterat amittit. Interea, tempus et Industria Mercatorum Problema illud primum

venditionem Navim, ut et Tauferer et Golnerus fecit, distrahere debet adeoque nullas cum redditu suo merces adferre potest, dimidium Beneficii, quod secus habere poterat amittit. Interea, tempus et Industria Mercatorum Problema illud primum resolvere debet an non Quaestor Hungarus per Danubium seu Constantinopolim seu ad alium Maris Nigri portum pertingit distractis ibidem mercibus suis, alias coemere, hasque eadem qua

defigere possit? Danubius plurimas mercium Species vehit. Utcunque id eveniat: quaecunque sint Danubianae Navigationis Impedimenta, fluvio tamen hoc et plurima mercium quantitas, et praecipuae earum Species devehi solent. Aliorum Capitalium licet fluviorum Hungariae Navigatio ad unum fermê ut mox apparebit, aliumque articulum restringitur. Danubius

possit? Danubius plurimas mercium Species vehit. Utcunque id eveniat: quaecunque sint Danubianae Navigationis Impedimenta, fluvio tamen hoc et plurima mercium quantitas, et praecipuae earum Species devehi solent. Aliorum Capitalium licet fluviorum Hungariae Navigatio ad unum fermê ut mox apparebit, aliumque articulum restringitur. Danubius plerasque quibus aut Hungaria

exteris transmittit, merces vehit. Hoc enim Secundo pleraque Germanica artefacta Pestinum usque saepe etiam ulterius demittuntur: eo vero adverso maxima frumenti copia Austriae et Moraviae invehitur, et ideo ille pro principe Navigationis Hungaricae Canali merito reputatur. Cuius quidam rei ratio non tantum in amplitudine fluvii, sed etiam in eo versatur, quod medium plane Regnum

merces vehit. Hoc enim Secundo pleraque Germanica artefacta Pestinum usque saepe etiam ulterius demittuntur: eo vero adverso maxima frumenti copia Austriae et Moraviae invehitur, et ideo ille pro principe Navigationis Hungaricae Canali merito reputatur. Cuius quidam rei ratio non tantum in amplitudine fluvii, sed etiam in eo versatur, quod medium plane Regnum praeterfluat, quodve Cursum

haud nullum discedat. §.73. Capitalis Navigationis Canalis per Tibiscum. Tibiscus Szolnokinum usque ratibus tantum et minoribus navigiis frequentatur. Inde etiam usque Szegedinum Navigatio paucas adhuc maiores Naves occupat. Summa itaque Navigationis Tibiscanae intra hanc Urbem et fluvii huius in Danubium Effluxum Concentratus. Tibiscus

Tibiscus Szolnokinum usque ratibus tantum et minoribus navigiis frequentatur. Inde etiam usque Szegedinum Navigatio paucas adhuc maiores Naves occupat. Summa itaque Navigationis Tibiscanae intra hanc Urbem et fluvii huius in Danubium Effluxum Concentratus. Tibiscus inde ferme Tokaino adeo lente fluit, ut Spatio horae, vix mille orgias conficiat, alicubi plane stagnare videtur. Praeter exiguum quem fluvius hic habet Cursum,

eius Gyri producunt, id quod tardam secunda etiam aqua efficit navigationem, saepe enim vix unius diei navigatione tantum Spatii conficias, quantum terrestri itinere unius horae intervallo peragi potest. Ut et itineris compendium et fluvio celerrior tantisper defluxus procuretur, quod gyros hos transectare expediat, suapte apparet; haec de Secunda; quod adversam Navigationem attinet, haec iam Szegedini terminatur.

id quod tardam secunda etiam aqua efficit navigationem, saepe enim vix unius diei navigatione tantum Spatii conficias, quantum terrestri itinere unius horae intervallo peragi potest. Ut et itineris compendium et fluvio celerrior tantisper defluxus procuretur, quod gyros hos transectare expediat, suapte apparet; haec de Secunda; quod adversam Navigationem attinet, haec iam Szegedini terminatur. Nempe hucusque durant

Statum Collocatae sunt, ut Naves equis ubique attrahi possint: adhuc alicubi homines ad opus hoc adhibere debent. Supra Szegedinum Tibiscus alicubi nullas ferme rippas habet sed protensae ab utrinque saepe ultra mille orgias et arundine concretae Palludes quae vulgo Tisza rétye compellantur alveum eius abscondunt. Alibi evagantes fluvii huius rami, alibi concreta fruticetis eius Littora difficilem adhucdum reddunt viarum repulsualium

tamen adminus usque Tokainum instaurare plurimum interest ad id ut Navigationis huius Superiores etiam Comitatus participes reddi, sicque eadem efflorescere possit. Hactenus enim illa usque Szegedinum ad Salis et Lignorum aedilium transportum restringitur. Inde Tabaca paucique aliquot Articuli Danubio inferri consveverunt, per quem deinde partim Neo-Plantam, partim Zemlinum, seu pro usu partium illarum, seu

Inde Tabaca paucique aliquot Articuli Danubio inferri consveverunt, per quem deinde partim Neo-Plantam, partim Zemlinum, seu pro usu partium illarum, seu pro ulteriori ad Littorale transportu promoventur. Et ideo Languori Navigationis huius, forma etiam Navium quibus exercetur, et Nautarum dexteritas, qui eas dirigunt respondet. Ipsa tamen haec sensim perficienda esse sperare licet, si transectis Gyris, occlusis Superfluis

consveverunt, per quem deinde partim Neo-Plantam, partim Zemlinum, seu pro usu partium illarum, seu pro ulteriori ad Littorale transportu promoventur. Et ideo Languori Navigationis huius, forma etiam Navium quibus exercetur, et Nautarum dexteritas, qui eas dirigunt respondet. Ipsa tamen haec sensim perficienda esse sperare licet, si transectis Gyris, occlusis Superfluis ramis, instauratis usque Superiores Comitatus repulsualibus viis, Navigatio

instauratis usque Superiores Comitatus repulsualibus viis, Navigatio ipsa tam secundo quam adverso fluvio maiora coeperit Incrementa. Caeterum huius etiam fluvii exstant diversae in Archivo et Consilii partiales mappae: Generalis ad eandem cum Danubio Scalam exacta et iuxta easdem Regulas elaborata adhuc desideratur. §.74. Capitalis Navigationis Canalis per

tam secundo quam adverso fluvio maiora coeperit Incrementa. Caeterum huius etiam fluvii exstant diversae in Archivo et Consilii partiales mappae: Generalis ad eandem cum Danubio Scalam exacta et iuxta easdem Regulas elaborata adhuc desideratur. §.74. Capitalis Navigationis Canalis per Colapim et Savum. Colapis usque Ozalyinum torrentis potius quam fluminis

Consilii partiales mappae: Generalis ad eandem cum Danubio Scalam exacta et iuxta easdem Regulas elaborata adhuc desideratur. §.74. Capitalis Navigationis Canalis per Colapim et Savum. Colapis usque Ozalyinum torrentis potius quam fluminis Speciem praesefert, post Cataractam Ozalyiensem iam Cursum Suum ita moderatur, ut Carlostadio usque Siscium ubi Savo influit tutam praebeat Navigationem.

iam Cursum Suum ita moderatur, ut Carlostadio usque Siscium ubi Savo influit tutam praebeat Navigationem. Secundae Navigationi praeter molas nil ferme aliud obstat, quam Cataractae ad Szerediglo et Degoy per has enim parva aqua transiri non potest Utrique huic impedimento tollendo, erga relationem Comissionis Rabianae manus iam admota, opus tamen consummatum non fuit, nimirum rumpebantur Saxa,

ita instauratae sunt ut attractio Solis Equis perficiatur. Caeterum totus Carlostadio usque Zemlinum ductus, licet duos fluvios complectatur, in Linea tamen commerciali pro uno reputari debet. Transit ille partim in Hungaricam et Turcicam, partim inter Militarem et Politicam, partim inter Solam Militarem, partim denique inter Solam Politicam Iurisdictionem. Turcae tempore pacis vix aliqua Navigationis Impedimenta ponunt, tempore Belli eam infestam

Equis perficiatur. Caeterum totus Carlostadio usque Zemlinum ductus, licet duos fluvios complectatur, in Linea tamen commerciali pro uno reputari debet. Transit ille partim in Hungaricam et Turcicam, partim inter Militarem et Politicam, partim inter Solam Militarem, partim denique inter Solam Politicam Iurisdictionem. Turcae tempore pacis vix aliqua Navigationis Impedimenta ponunt, tempore Belli eam infestam reddere non intermittunt. Militaris

admittit eam utcunque sustinet. Ubi una rippa ad unam, alia ad aliam pertinet Iurisdictionem olim frequentes Controversiae oriebantur: nunc maior iam Cointelligentia viget. Huius quoque Savano Colapinae Navigationis Statum et impedimenta primum quidem Commissio Rabiana 1772., dein Comes Mailats qua eotum Gubernator 1780. postremo Comes Sermage 1787. in relationibus suis adumbrarunt. Caeterum per hunc aquaeductum partim coemptae Zemlini ut iam

domesticae maiores Bortun appellatae, quorum aliquae e duro ligno constructae 2000 metretarum Capaces sunt, partim denique minores Corabae vocitatae ducentarum aut tercentarum Metretarum capaces vigent. Zemlini et Carlostadii exstat quidem aliqua Contubernii Nautarum Species, sed quae multam adhuc requirit emendationem, et ideo Savana etiam Navigatio nihilo peritioribus atque Danubiana Nautis regitur.

sunt, partim denique minores Corabae vocitatae ducentarum aut tercentarum Metretarum capaces vigent. Zemlini et Carlostadii exstat quidem aliqua Contubernii Nautarum Species, sed quae multam adhuc requirit emendationem, et ideo Savana etiam Navigatio nihilo peritioribus atque Danubiana Nautis regitur. His Navibus Nautisque utque 1784o quo directa exotica Importatio reserata fuit, vix aliqui praeter

Savana etiam Navigatio nihilo peritioribus atque Danubiana Nautis regitur. His Navibus Nautisque utque 1784o quo directa exotica Importatio reserata fuit, vix aliqui praeter Banaticum et Bachiense frumentum, demissamque per Tibiscum Szegedino partium illarum Tabacam Articuli adversa aqua usque Carlostadium promovebantur, inde vacuae plerumque Naves redire debuerunt, iam nunc non Mercatores

Tabacam Articuli adversa aqua usque Carlostadium promovebantur, inde vacuae plerumque Naves redire debuerunt, iam nunc non Mercatores Carlostadienses, quorum nullus tantum adhuc nervum habet, sed Graeci et Macedones maritimas merces, Flumine Carlostadium devehere iis denique reduces Zemlinum naves pro variis seu Danubio seu Tibisco adiacentibus Emporiis onerare coeperunt. Sed si hic Reonerationis usus

praeterriti anni inscitia Navarchi reducem eiusmodi Navem Ponti Pestiensi ita alisit, ut omnes ad m/20 aestimatae merces submersae sint. Id quod a simili tentamine alios Quaestores pro longo tempore deterrere potest. Et hi sunt Capitales Navigationis Hungaricae canales, per quos non exigua Commercii pars procedit. Circa eorum regulationem multa quidem iam adusque frustratim acta; alicubi adiacentium Paludum exsiccatio, ante regulationem

exigua Commercii pars procedit. Circa eorum regulationem multa quidem iam adusque frustratim acta; alicubi adiacentium Paludum exsiccatio, ante regulationem ipsius fluvii praepostere suscepta, nullum tamen hactenus Generale et Systematicum regulandorum in mutuo nexu fluviorum horum Planum elaboratum fuit. Ut hoc stabiliri possit, Generalis et Systematicae fluviorum horum mappae elaboratio Anno primum 1785. decernebatur; praescripta fuit omnibus

Paludum exsiccatio, ante regulationem ipsius fluvii praepostere suscepta, nullum tamen hactenus Generale et Systematicum regulandorum in mutuo nexu fluviorum horum Planum elaboratum fuit. Ut hoc stabiliri possit, Generalis et Systematicae fluviorum horum mappae elaboratio Anno primum 1785. decernebatur; praescripta fuit omnibus in illa operaturis Comitatensibus Geometriis Conformis instructio, eademque Scala: in Singulo vero in quot eotum

Navigationis Canales, qui in Danubium ducunt. Reliqui navigabiles Hungariae fluvii Collaterales tantum Navigationi Canales praestant, tales sunt respectu Danubii Vagus, Granus Raba et Dravus. Vagus iam Rosenberga usque Comaromium ubi Danubio influit, ratibus Fraequentatur; Navigiis propter nimis praecipitem quem habet Cursum vix patet: et ideo nec repulsuales vias, nec

Vagus, Granus Raba et Dravus. Vagus iam Rosenberga usque Comaromium ubi Danubio influit, ratibus Fraequentatur; Navigiis propter nimis praecipitem quem habet Cursum vix patet: et ideo nec repulsuales vias, nec adversam recipit Navigationem. Canalis hic praeter aedilia et focalia Ligna, et nonnulla artefacta vix aliam Commercio materiam praebet. Mappam eius iam

ubi Danubio influit, ratibus Fraequentatur; Navigiis propter nimis praecipitem quem habet Cursum vix patet: et ideo nec repulsuales vias, nec adversam recipit Navigationem. Canalis hic praeter aedilia et focalia Ligna, et nonnulla artefacta vix aliam Commercio materiam praebet. Mappam eius iam Anno 1780. Hydraula Hölczl elaboravit, operantique eotum Commissario Regio Comiti Balassa exhibuit, erga cuius

Navigiis propter nimis praecipitem quem habet Cursum vix patet: et ideo nec repulsuales vias, nec adversam recipit Navigationem. Canalis hic praeter aedilia et focalia Ligna, et nonnulla artefacta vix aliam Commercio materiam praebet. Mappam eius iam Anno 1780. Hydraula Hölczl elaboravit, operantique eotum Commissario Regio Comiti Balassa exhibuit, erga cuius Relationem Ordinati fuere necessarii

ratio est. Mappam eius modernus Consiliariis Aulicus Valcher confecit, nulla tamen eius, etiam post hanc regulatio subsecuta est. Raba Körmöndino usque Iaurinum ubi se Danubio miscet et moderatum Cursum, et tantum Volumen aquae habet, ut minora Navigia sustinere imo repulsualem etiam viam admittere possit, verum intervallum hoc adeo exiguum est, ut vix aliquod ad internam Communicationem momentum adferre

modernus Consiliariis Aulicus Valcher confecit, nulla tamen eius, etiam post hanc regulatio subsecuta est. Raba Körmöndino usque Iaurinum ubi se Danubio miscet et moderatum Cursum, et tantum Volumen aquae habet, ut minora Navigia sustinere imo repulsualem etiam viam admittere possit, verum intervallum hoc adeo exiguum est, ut vix aliquod ad internam Communicationem momentum adferre possit. Et ideo ne

Cursum, et tantum Volumen aquae habet, ut minora Navigia sustinere imo repulsualem etiam viam admittere possit, verum intervallum hoc adeo exiguum est, ut vix aliquod ad internam Communicationem momentum adferre possit. Et ideo ne mappa quidem eius hactenus exstat. Dravus Zavrihio usque Legradinum adeo praecipiti Cursu currit, adeo fragiles habet rippas, ut ferme ratibus tantum pateat, neque capax sit viae Repulsualis, adeoque nec adversam

Ut malo hinc subveniatur, Colonellus Biequin artificialem iuxta Littora eius, per totum hunc tractum Canalem iam dudum proiectaverat, verum proiectum hoc Hydraula Freman e Hydraulicis motivis reiecit, et alioquin res ipsa ostendit, quod procurandum per id Commercii emolumentum, necessariam in id Aeris Summam nunquam compensaret. Dravus Legradino usque Eszekinum, ubi se Danubio

Dravus Legradino usque Eszekinum, ubi se Danubio infundit iam ita moderatum Cursum habet, ut repulsualem etiam viam recipere possit. Verum hoc etiam spatio copiosis Truncis scatet, complures gyros format, et in multos ramos frequenter abit. Prout omnia haec Hydraula Pichler in exacta quam Anno 1775. confecit eiusdem fluvii mappa adaequate expressit. Donec Belgradum Ditionis Austriacae fuit praecipuumque Commercii

exacta quam Anno 1775. confecit eiusdem fluvii mappa adaequate expressit. Donec Belgradum Ditionis Austriacae fuit praecipuumque Commercii Emporium effecit, ut ut impedita frequens tamen fuit Dravana Navigatio. Hoc enim Canali et adiacentes illi Hungarici, Croaticique Comitatus Producta sua, ac praesertim vina, et ipsa Styria partim Producta, partim etiam artefacta sua Levi impendio dimittebant. Si Danubius et Dravus iam tunc repulsandibus viis

Ditionis Austriacae fuit praecipuumque Commercii Emporium effecit, ut ut impedita frequens tamen fuit Dravana Navigatio. Hoc enim Canali et adiacentes illi Hungarici, Croaticique Comitatus Producta sua, ac praesertim vina, et ipsa Styria partim Producta, partim etiam artefacta sua Levi impendio dimittebant. Si Danubius et Dravus iam tunc repulsandibus viis provisus fuisset, Ductus hic Capitalem Certe Navigationis Canalem effecisset.

fuit Dravana Navigatio. Hoc enim Canali et adiacentes illi Hungarici, Croaticique Comitatus Producta sua, ac praesertim vina, et ipsa Styria partim Producta, partim etiam artefacta sua Levi impendio dimittebant. Si Danubius et Dravus iam tunc repulsandibus viis provisus fuisset, Ductus hic Capitalem Certe Navigationis Canalem effecisset. Nunc fluvius hic nullo alio nomine Commercio subservit, quam quod Pettovienses

aliquando ultro etiam ratibus transportent. Quodsi tamen aut Belgradum aliquando reciperetur, aut forte interea Zemlinum in Celebre Emporium assurgat, operae pretium certe erit regulato Dravo tam secundam, quam et adversam Canali hoc Navigationem debite instaurare. Caeterum Collateralem huius Dravi Canalem Mura efficit, qui ab Oppido Beltinecz usque Legradinum, ubi se Dravo miscet, Insulam Muraköz

debite instaurare. Caeterum Collateralem huius Dravi Canalem Mura efficit, qui ab Oppido Beltinecz usque Legradinum, ubi se Dravo miscet, Insulam Muraköz alluit. Hic a Lendvensi ponte ita moderate decurrit, et tantum aquae volumen habet, ut et minores Naves sustinere, et viam repulsualem recipere possit. Nunc tamen ratibus tantum fraequentatur, quibus Graecenses Mercatores, quorum moenia fluvius hic praeterfluit, eosdem ferme

Collateralem huius Dravi Canalem Mura efficit, qui ab Oppido Beltinecz usque Legradinum, ubi se Dravo miscet, Insulam Muraköz alluit. Hic a Lendvensi ponte ita moderate decurrit, et tantum aquae volumen habet, ut et minores Naves sustinere, et viam repulsualem recipere possit. Nunc tamen ratibus tantum fraequentatur, quibus Graecenses Mercatores, quorum moenia fluvius hic praeterfluit, eosdem ferme Articulos, quos Pettovienses per

Mura efficit, qui ab Oppido Beltinecz usque Legradinum, ubi se Dravo miscet, Insulam Muraköz alluit. Hic a Lendvensi ponte ita moderate decurrit, et tantum aquae volumen habet, ut et minores Naves sustinere, et viam repulsualem recipere possit. Nunc tamen ratibus tantum fraequentatur, quibus Graecenses Mercatores, quorum moenia fluvius hic praeterfluit, eosdem ferme Articulos, quos Pettovienses per Dravum dimittunt, iisdemque

ferme Articulos, quos Pettovienses per Dravum dimittunt, iisdemque adsitos huic Comitatus provident. Quanquam Hungarus Quaestor exiguo tantum Spatio per fluvium hunc possit navigare, cum tamen in eius effluxu iam Dravanae et Danubianae Navigationis beneficium nanciscatur, eius mentio vel eo nomine iniicienda videbatur, ut appareat, quod et ille et Dravus unice ob deffectum viae repulsualis passivum tantum pro Hungaria Canalem

Quaestor exiguo tantum Spatio per fluvium hunc possit navigare, cum tamen in eius effluxu iam Dravanae et Danubianae Navigationis beneficium nanciscatur, eius mentio vel eo nomine iniicienda videbatur, ut appareat, quod et ille et Dravus unice ob deffectum viae repulsualis passivum tantum pro Hungaria Canalem praebeat. §.76. Collaterales Navigationis Canales, qui in Tibiscum

exiguo tantum Spatio per fluvium hunc possit navigare, cum tamen in eius effluxu iam Dravanae et Danubianae Navigationis beneficium nanciscatur, eius mentio vel eo nomine iniicienda videbatur, ut appareat, quod et ille et Dravus unice ob deffectum viae repulsualis passivum tantum pro Hungaria Canalem praebeat. §.76. Collaterales Navigationis Canales, qui in Tibiscum ducunt.

§.76. Collaterales Navigationis Canales, qui in Tibiscum ducunt. Collaterales Tibisci Canales efficiunt, in partibus Superioribus Bodroghus Hernandus et Sajo, in inferioribus tres Crisii, Samusius et Marusius. Bodroghus toto suo licet sat longo Cursu ferme ratibus tantum

Navigationis Canales, qui in Tibiscum ducunt. Collaterales Tibisci Canales efficiunt, in partibus Superioribus Bodroghus Hernandus et Sajo, in inferioribus tres Crisii, Samusius et Marusius. Bodroghus toto suo licet sat longo Cursu ferme ratibus tantum patet, nec adversam recipit Navigationem. Hernandus et

tres Crisii, Samusius et Marusius. Bodroghus toto suo licet sat longo Cursu ferme ratibus tantum patet, nec adversam recipit Navigationem. Hernandus et Sajio vix a confluxu suo minora Navigia sustinent, et adversae Navigationi perinde minus idonei sunt. Fluviorum horum Navigatio exiguam Commercio materiam praebet, ferme enim ligna tantum per eos in

Bodroghus toto suo licet sat longo Cursu ferme ratibus tantum patet, nec adversam recipit Navigationem. Hernandus et Sajio vix a confluxu suo minora Navigia sustinent, et adversae Navigationi perinde minus idonei sunt. Fluviorum horum Navigatio exiguam Commercio materiam praebet, ferme enim ligna tantum per eos in inferiores Comitatus demittuntur. Eadem est trium

materiam praebet, ferme enim ligna tantum per eos in inferiores Comitatus demittuntur. Eadem est trium Crisiorum ratio, Samusius iam ad Deecs Transylvaniae Oppidum minores Naves sustinet, sed et huius Navigatio devehendo tantum Sali et Lignis hactenus subservit. Marusius iam ad Possessionem Lard in Transylvania ratibus sufficit. Postquam Hungariam subivit, minoribus etiam

inferiores Comitatus demittuntur. Eadem est trium Crisiorum ratio, Samusius iam ad Deecs Transylvaniae Oppidum minores Naves sustinet, sed et huius Navigatio devehendo tantum Sali et Lignis hactenus subservit. Marusius iam ad Possessionem Lard in Transylvania ratibus sufficit. Postquam Hungariam subivit, minoribus etiam Navibus par est. Hoc quoque Canali Sal

hactenus subservit. Marusius iam ad Possessionem Lard in Transylvania ratibus sufficit. Postquam Hungariam subivit, minoribus etiam Navibus par est. Hoc quoque Canali Sal tantum et Ligna in inferiores Comitatus hactenus demittebantur, iam nunc pauca etiam alia Producta devehi coeperunt. Per fluvium hunc ab eius in Tibiscum influxu usque Transylvaniae Limites possent viae repulsuales,

ab eius in Tibiscum influxu usque Transylvaniae Limites possent viae repulsuales, adeoque adversa navigatio instaurari; sed hoc tum primum operae pretium futurum videtur, ubi Tibiscus Danubio per intermedium Canalem iunctus et utriusque Navigatio debite regulata fuerit. Tum enim primum Ductus hic faciliorem reddet inter Hungariam et Transylvaniam Communicationem. Savus in Turcico plures quidem habet

instaurari; sed hoc tum primum operae pretium futurum videtur, ubi Tibiscus Danubio per intermedium Canalem iunctus et utriusque Navigatio debite regulata fuerit. Tum enim primum Ductus hic faciliorem reddet inter Hungariam et Transylvaniam Communicationem. Savus in Turcico plures quidem habet Collaterales Canales, nimirum Verbacz, Bosnam Drinum et Moravam, qui omnes

hic faciliorem reddet inter Hungariam et Transylvaniam Communicationem. Savus in Turcico plures quidem habet Collaterales Canales, nimirum Verbacz, Bosnam Drinum et Moravam, qui omnes secunda aqua sat longo Spatio navigabiles sunt. In Ditione Austriaca unicum eiusmodi Canalem eidem Unna praebet, qui ad Ieszenovacz militarem confinii Banalis Locum

Continentem via, Segnienses regulationem fluvii huius efflagitarunt. Verum cum totus hic fluvius per Statum Militarem defluat, obiectum etiam hoc ad eius agenda refertur. Ubi nullus Naturalis Canalis adest, et tamen Communicationem per aquam utilitas Commercii exposcit neque adeo Solum reluctatur, ibi artificiales etiam canales duci consveverunt. Videndum itaque restat, quid hactenus in Hungaria hoc in genere

ille ita exaruit, ut nulla amplius per eum Navigatio pateat; sed Nautae cum Ventis, fluctibus exundationibus praesertim in adversa Navigatione in magno Danubio debeant colluctari. Quibus Operis et Sumptibus Summe Necessarius pro Navigatione Danubiana hic Canalis restitui possit? Necdum Calculus subductus est, quod pluribus Centenis millibus opus futurum sit, facile coniicere licet.

habet, quam illum, quem adhuc Administratio Banatica Ope aquarum fluvii Begsa ad Temesoarinum, versus sic dictam albam Palludem effodi curavit. Verum nec hoc Opus adhuc consummatum est, et ideo vix adhuc aliqua per illum in Tibiscum Navigatio viget. Augustus quidem Iosephus II perfectionem eius 1787. demandaverat, sed effectum ennatum subsequo anno Bellum Turcicum impedivit.

proiectabantur Canales ad Sequentes fermê recidunt, Hydraula Balla ut recensita Superuis intrinseca Navigationis Danubianae Zemlino usque Földavar Impedimenta sufferantur, proponit ut inchoatus iam et illic dicit ab Oppido Baja Canalis per Akaszto-Fülöp, Szabad Szálas, Hun-Sz. Mikloss, Budyi usque Possessionem Harasztii perficiatur. Verum ille nec Laboratorum Calculum, nec Sumptuum Schaema

Calculum, nec Sumptuum Schaema exhibuit. Res tamen ipsa ostendit, Opus hoc pluribus Centenis millibus constiturum. Proiectatus Canalis Communicationis inter Danubium et Tibiscum. Et idem Balla et alii plures transversalem intra Pestinum et Szolnokinum Canalem proiectaverunt, quo Tibiscus Danubio coniungatur ac Balla quidem Proventum Canalis

exhibuit. Res tamen ipsa ostendit, Opus hoc pluribus Centenis millibus constiturum. Proiectatus Canalis Communicationis inter Danubium et Tibiscum. Et idem Balla et alii plures transversalem intra Pestinum et Szolnokinum Canalem proiectaverunt, quo Tibiscus Danubio coniungatur ac Balla quidem Proventum Canalis huius ad m/115 vel ad

Opus hoc pluribus Centenis millibus constiturum. Proiectatus Canalis Communicationis inter Danubium et Tibiscum. Et idem Balla et alii plures transversalem intra Pestinum et Szolnokinum Canalem proiectaverunt, quo Tibiscus Danubio coniungatur ac Balla quidem Proventum Canalis huius ad m/115 vel ad m/120 elevare conatur,

pluribus Centenis millibus constiturum. Proiectatus Canalis Communicationis inter Danubium et Tibiscum. Et idem Balla et alii plures transversalem intra Pestinum et Szolnokinum Canalem proiectaverunt, quo Tibiscus Danubio coniungatur ac Balla quidem Proventum Canalis huius ad m/115 vel ad m/120 elevare conatur, nimirum ut ostendat, quod si duorum etiam

elevare conatur, nimirum ut ostendat, quod si duorum etiam millionum Sumptus requirat, operae tamen pretium esse, ut eidem manus admoveatur, verum an omnia ita se habeant? Anve Operi huic antequam tota Danubii et Tibisci pars perfecte absolvatur manum admovere intersit? Disquirere non est huius Loci. Uti et Canalis a Danubio per Sio-Ballationem, huius Stagna et Palludes

omnia ita se habeant? Anve Operi huic antequam tota Danubii et Tibisci pars perfecte absolvatur manum admovere intersit? Disquirere non est huius Loci. Uti et Canalis a Danubio per Sio-Ballationem, huius Stagna et Palludes Canisenses ad Muram. Exstat etiam in Archivo Consilii Proiectum qualiter ope aquarum fluvii Sio Canalis in Danubium duci,

Danubii et Tibisci pars perfecte absolvatur manum admovere intersit? Disquirere non est huius Loci. Uti et Canalis a Danubio per Sio-Ballationem, huius Stagna et Palludes Canisenses ad Muram. Exstat etiam in Archivo Consilii Proiectum qualiter ope aquarum fluvii Sio Canalis in Danubium duci, Stagna Ballatonis

Canisenses, ut enim Proiectum hoc notabilem Regno adferat utilitatem deberet efformandus per Stagna Ballatonensia Canalis cum eo, qui per Canisenses Palludes effoderetur coniungi, ita reipsa Complures Comitatus et Muranae et Dravanae et Danubianae Navigationis participes efficerentur. Canalis Communicationis intra Danubium et Savum.

Proiectum hoc notabilem Regno adferat utilitatem deberet efformandus per Stagna Ballatonensia Canalis cum eo, qui per Canisenses Palludes effoderetur coniungi, ita reipsa Complures Comitatus et Muranae et Dravanae et Danubianae Navigationis participes efficerentur. Canalis Communicationis intra Danubium et Savum. Ut

adferat utilitatem deberet efformandus per Stagna Ballatonensia Canalis cum eo, qui per Canisenses Palludes effoderetur coniungi, ita reipsa Complures Comitatus et Muranae et Dravanae et Danubianae Navigationis participes efficerentur. Canalis Communicationis intra Danubium et Savum. Ut vetus Romanorum inter

Complures Comitatus et Muranae et Dravanae et Danubianae Navigationis participes efficerentur. Canalis Communicationis intra Danubium et Savum. Ut vetus Romanorum inter Vukovar et Mitrovicz Canalis restauretur, sicque e Savo in Danubium et vicissim navigari possit, quin Longus ille per Zemlinum Circuitus peragi

Danubianae Navigationis participes efficerentur. Canalis Communicationis intra Danubium et Savum. Ut vetus Romanorum inter Vukovar et Mitrovicz Canalis restauretur, sicque e Savo in Danubium et vicissim navigari possit, quin Longus ille per Zemlinum Circuitus peragi debeat iam saepius propositum mappae elaboratae, Sumptuumque etiam

Canalis Communicationis intra Danubium et Savum. Ut vetus Romanorum inter Vukovar et Mitrovicz Canalis restauretur, sicque e Savo in Danubium et vicissim navigari possit, quin Longus ille per Zemlinum Circuitus peragi debeat iam saepius propositum mappae elaboratae, Sumptuumque etiam Schaemata exhibita, numquam tamen operi manus admota fuit.

quod in Archivo Consilii exstat, proiectum hoc suum Complexus est, quo Schaema Sumptuum operis huius tantum ad m/200 evaluavit. Colapis intra Carlostadium et Brodium in Canalem reducendus. Proiectatum fuit etiam identidem ut Colapis Carlostadio usque Brod Opem Cataractarum navigabilis efficiatur. Comes Theodorus de Battyan operi huic

patet, quod aliqui Hydraula ad m/600 alii ad m/500, qui vero Calculum maxime restrinxerunt ad m/300 florenorum Summam calculaverunt. Canalis intra Tibiscum et Popradum Denique proponebatur iam etiam efformandus ope fluviorum Hernandi, Ungs Laboren et Lanorecz in Popradum Canalis, Laborque hic B. Laurentio condam Orczy, qua

calculaverunt. Canalis intra Tibiscum et Popradum Denique proponebatur iam etiam efformandus ope fluviorum Hernandi, Ungs Laboren et Lanorecz in Popradum Canalis, Laborque hic B. Laurentio condam Orczy, qua Commissario Regio obvenerat. Cum Popradus in Danajecz, iste in Vistulam, hic vero

qua Commissario Regio obvenerat. Cum Popradus in Danajecz, iste in Vistulam, hic vero in mare Balticum effluat, per Canalem hunc reserata fuisset Navigationi Hungaricae et omnibus suis navigabilibus fluviis postquam hi pro adversa navigatione debite aptati fuissent, in Balticum, adeoque in omnia etiam ulteriora maria, via: quod quidem Beneficium quibusvis impendendis in Opus hoc

in omnia etiam ulteriora maria, via: quod quidem Beneficium quibusvis impendendis in Opus hoc sumptibus praevaleret. Verum re penitius investigata compertum fuit molimini huic Longitudinem Ductus, altos praeruptos et Saxosos, qui eum intersecant montes, exiguum,3 quod fluvii illi vehunt aquae volumen, verbo naturam ipsam adversari. Et haec fuere hactenus ad procurandos Artificiales

fuit molimini huic Longitudinem Ductus, altos praeruptos et Saxosos, qui eum intersecant montes, exiguum,3 quod fluvii illi vehunt aquae volumen, verbo naturam ipsam adversari. Et haec fuere hactenus ad procurandos Artificiales Navigationis Canales partim acta partim tantum proposita. §.78. Labores pro exsiccandis Paludibus

partim acta partim tantum proposita. §.78. Labores pro exsiccandis Paludibus Suscepti. Proiectum exsiccandi Districtus Hanszags, et Stagnorum Förtöiensium Ut Palludes quas per varias Regni partes immensum ferme Spacium occupant exsiccentur adhuc Augusta Maria Theresia distinctos in respectivis Districtibus Commissarios, qui Opus hoc

dicti in fluvium Rabam, non procul ab eius in Danubium influxu Canalis ducatur, quo ingens illa Palludum Plaga exsiccari possit. Cum opus hoc Comitatum Castriferrei, Soproniensem, Mosoniensem, et Iaurinensem iuxta respiciat, Convocati fuere omnium horum Comitatuum Deputati cum suis Geometris, adhibitus Hydraula Regni Krieger, necdum enim Hydraulicum Departamentum exstabat.

omnium horum Comitatuum Deputati cum suis Geometris, adhibitus Hydraula Regni Krieger, necdum enim Hydraulicum Departamentum exstabat. Collata fuere Consilia, efformata Plana, Subducti Laboratorum et sumptuum calculi. Verum totum hoc Opus in quaestione illa quis? In qua proportione Comitatus concurrere debeat? Subinde adhaesit. Princeps tamen Eszterhazÿ ab Eszterház versus Iaurinum sat longum

in Danubium ad Battam inchoari debuisset, supra Albam regalem praepostere inceptum, usque tamen Limites Comitatus Albensis perductum fuit. Comitatus Tolnensis ad id ut alveum hunc continuet, et in Danubium educat, nulla ratione perduci potuit. Utrumque hoc opus Directioni Comitis Sigrai Concreditum fuit. In amplissima illa, quae Tibiscanos occupat Comitatus Palludum Sede notabiles sed haud magno cum

illa, quae Tibiscanos occupat Comitatus Palludum Sede notabiles sed haud magno cum fructu Labores sub directione Comitis Antonii Károlyi susceptae fuere, nimirum regulatus fuit Samusii Cursus, et per id aliquot quas ille formabat Palludes reipsa exsiccabantur. Verum Comitatus Szabolesensis per ipsam hanc regulationem Terrena sua magis adhuc inundari querulabatur. Id, quod reipsa facile evenire potest: si

Opera impensa sit, nec hi Labores seu notabilem seu stabilem fructum produxerunt. Notitiae hae poterunt Hydraulicae Commissioni, quae generale Navigationis et exsiccationis Palludum Systema elaboratura est, deservire. De Pallude Alba paucisque aliis quae in Banatu adhuc supersunt stagnis exsiccandis proiecta saepius proposita, formata Plana,

aliis quae in Banatu adhuc supersunt stagnis exsiccandis proiecta saepius proposita, formata Plana, Schaemata Sumptuum elaborata: nunquam tamen operi manus admota fuit. Omnia haec quorum meminimimus Plana et Schaemata in Archivo Litteralis Consilii exstant, quae licet moderno fluviorum Stagnorumque Statui planê non correspondeant, poterant tamen non exiguo pro Hydraulicae, quam Deputatio haec propositura est,

inchoare res ipsa non admittat) Labores praeferentes suscipere intersit? In quo nexu Scopus exsiccationis Paludum cum efformatione artificialium pro Navigatione Canalium obtineri possit? Quale denique generale et fixum totius operis Planum ita construi possit, ut Labores non tantum ex occasione et sparsim uti hactenus suscipiantur, sed hi semper in sequelam Generalis Plani ea ratione quotannis ordinentur, ut grande illud

Scopus exsiccationis Paludum cum efformatione artificialium pro Navigatione Canalium obtineri possit? Quale denique generale et fixum totius operis Planum ita construi possit, ut Labores non tantum ex occasione et sparsim uti hactenus suscipiantur, sed hi semper in sequelam Generalis Plani ea ratione quotannis ordinentur, ut grande illud exsiccandarum tam vastarum Palludum, obtinendaeque per intermedios

§.79. Mechanicus Commercii Cursus, Ordinarie per sic dictas Scalas procedit. Quis sit Commercii Hungarici Status multa quidem in §phis ubi de Fabricarum Statu, de Vectigalis Systemate, et de viarum Navigationisque Obiecto agebatur, iam praemissa sunt, ut tamen completa huius etiam obiecti Idaea efficiatur, explanandum restat: quis sit mechanicus eius cursus? Id est ad quae Emporia? Per quas

Negotiatio omnis per Contractus, qui nulli tempore, aut Loco affixi sunt geritur. In Hungaria mechanicus Commercii Cursus adhuc per Nundinas procedit. In hebdomadalibus quidem potissimum victualia, et paucae pro proprio emptoris usu necessariae merces exponuntur, quandoque tamen in his etiam, praesertim frumentum pro ulteriori Quaestu coemi solet. Annuales ê converso praecipuum toti Commercio Hungarico

tamen in his etiam, praesertim frumentum pro ulteriori Quaestu coemi solet. Annuales ê converso praecipuum toti Commercio Hungarico Vehiculum praebent. Ad has Frumentum, Peccora, alia Naturae Producta uti et Artefacta Opificum et pro Locali Consumptione, et pro ulteriori Quaestu conferri: ad has Germanici etiam (exteros enim Flos Commercii necdum allicuit) Quaestores merces suas deportare solent. In annuis

praesertim frumentum pro ulteriori Quaestu coemi solet. Annuales ê converso praecipuum toti Commercio Hungarico Vehiculum praebent. Ad has Frumentum, Peccora, alia Naturae Producta uti et Artefacta Opificum et pro Locali Consumptione, et pro ulteriori Quaestu conferri: ad has Germanici etiam (exteros enim Flos Commercii necdum allicuit) Quaestores merces suas deportare solent. In annuis Centralis Emporii Pesthiensis

Quaestu coemi solet. Annuales ê converso praecipuum toti Commercio Hungarico Vehiculum praebent. Ad has Frumentum, Peccora, alia Naturae Producta uti et Artefacta Opificum et pro Locali Consumptione, et pro ulteriori Quaestu conferri: ad has Germanici etiam (exteros enim Flos Commercii necdum allicuit) Quaestores merces suas deportare solent. In annuis Centralis Emporii Pesthiensis Nundinis Germanici Quaestores

(exteros enim Flos Commercii necdum allicuit) Quaestores merces suas deportare solent. In annuis Centralis Emporii Pesthiensis Nundinis Germanici Quaestores cum Domesticis quoad necessaria sibi Hungarica Producta, et hi vicissim quoad Germanica Artefacta potissimum Contractus concludere consveverunt. Habet tamen Hungaria suas uti aliae Regiones Scalas, per quas Commercium ad Centrum et vicissim procedit. Centrale

necessaria sibi Hungarica Producta, et hi vicissim quoad Germanica Artefacta potissimum Contractus concludere consveverunt. Habet tamen Hungaria suas uti aliae Regiones Scalas, per quas Commercium ad Centrum et vicissim procedit. Centrale Commercii Hungarici emporium est Pesthinum et respective Buda. In hoc plurimi Primari Mercatores aut habitationem, aut Certae negotiationis suae sedem defixerunt, Scalae

Contractus concludere consveverunt. Habet tamen Hungaria suas uti aliae Regiones Scalas, per quas Commercium ad Centrum et vicissim procedit. Centrale Commercii Hungarici emporium est Pesthinum et respective Buda. In hoc plurimi Primari Mercatores aut habitationem, aut Certae negotiationis suae sedem defixerunt, Scalae eius versus Austriam Moraviam et Silesiam (Bohemiam enim

emporium est Pesthinum et respective Buda. In hoc plurimi Primari Mercatores aut habitationem, aut Certae negotiationis suae sedem defixerunt, Scalae eius versus Austriam Moraviam et Silesiam (Bohemiam enim immediate non contingit) sunt: Iaurinum, Comaromium, Posonium et in parte Mosonium versus Galliciam Cassovia, Eperiessinum et Leutsovia; versus Transylvaniam Debreczinum,

aut habitationem, aut Certae negotiationis suae sedem defixerunt, Scalae eius versus Austriam Moraviam et Silesiam (Bohemiam enim immediate non contingit) sunt: Iaurinum, Comaromium, Posonium et in parte Mosonium versus Galliciam Cassovia, Eperiessinum et Leutsovia; versus Transylvaniam Debreczinum, Szegedinum et Temesvarinum: versus Turcicas Provincias Neoplanta, et Zemlinum, versus

Scalae eius versus Austriam Moraviam et Silesiam (Bohemiam enim immediate non contingit) sunt: Iaurinum, Comaromium, Posonium et in parte Mosonium versus Galliciam Cassovia, Eperiessinum et Leutsovia; versus Transylvaniam Debreczinum, Szegedinum et Temesvarinum: versus Turcicas Provincias Neoplanta, et Zemlinum, versus Littorale et respective Styriam hactenus Pettovium

Silesiam (Bohemiam enim immediate non contingit) sunt: Iaurinum, Comaromium, Posonium et in parte Mosonium versus Galliciam Cassovia, Eperiessinum et Leutsovia; versus Transylvaniam Debreczinum, Szegedinum et Temesvarinum: versus Turcicas Provincias Neoplanta, et Zemlinum, versus Littorale et respective Styriam hactenus Pettovium et Tergestum fuit. Iam Spes est quod horum Locum Canisa,

Iaurinum, Comaromium, Posonium et in parte Mosonium versus Galliciam Cassovia, Eperiessinum et Leutsovia; versus Transylvaniam Debreczinum, Szegedinum et Temesvarinum: versus Turcicas Provincias Neoplanta, et Zemlinum, versus Littorale et respective Styriam hactenus Pettovium et Tergestum fuit. Iam Spes est quod horum Locum Canisa, Carlostadium et Flumen occupatura sint; si id eveniat, Centrale

parte Mosonium versus Galliciam Cassovia, Eperiessinum et Leutsovia; versus Transylvaniam Debreczinum, Szegedinum et Temesvarinum: versus Turcicas Provincias Neoplanta, et Zemlinum, versus Littorale et respective Styriam hactenus Pettovium et Tergestum fuit. Iam Spes est quod horum Locum Canisa, Carlostadium et Flumen occupatura sint; si id eveniat, Centrale Hungariae Commercium nullam Styriam

Leutsovia; versus Transylvaniam Debreczinum, Szegedinum et Temesvarinum: versus Turcicas Provincias Neoplanta, et Zemlinum, versus Littorale et respective Styriam hactenus Pettovium et Tergestum fuit. Iam Spes est quod horum Locum Canisa, Carlostadium et Flumen occupatura sint; si id eveniat, Centrale Hungariae Commercium nullam Styriam versus Scalam habebit, collateralis tantum Graecio et

versus Turcicas Provincias Neoplanta, et Zemlinum, versus Littorale et respective Styriam hactenus Pettovium et Tergestum fuit. Iam Spes est quod horum Locum Canisa, Carlostadium et Flumen occupatura sint; si id eveniat, Centrale Hungariae Commercium nullam Styriam versus Scalam habebit, collateralis tantum Graecio et Pettovio in viciniores Comitatus Communicatio vigebit, uti id quoad

et Tergestum fuit. Iam Spes est quod horum Locum Canisa, Carlostadium et Flumen occupatura sint; si id eveniat, Centrale Hungariae Commercium nullam Styriam versus Scalam habebit, collateralis tantum Graecio et Pettovio in viciniores Comitatus Communicatio vigebit, uti id quoad Carnioliam actu etiam usu venit. In Scalis his solent se Secundarii Mercatores defigere, qui seu a primariis, seu etiam a

seu etiam a viciniore Centro Commercii, Secundario Mercatore, necessariis sibi exteris mercibus se providere, ê converso Producta illa, quibus primarii Mercatores egent, in Districtu suo colligere et transmittere solent. Subalternum, sed respective Tibiscanarum partium Capitale emporium est Debreczinum, quod et partes illas et aliquam

Mercatores egent, in Districtu suo colligere et transmittere solent. Subalternum, sed respective Tibiscanarum partium Capitale emporium est Debreczinum, quod et partes illas et aliquam Transylvaniae partem per Concernentes Scalas providere solet. Verum nulli eo adhuc exteri Quaestores comparent. Eiates Mercatores potissimum a Posoniensibus et Pesthiensibus primariis providentur,

egent, in Districtu suo colligere et transmittere solent. Subalternum, sed respective Tibiscanarum partium Capitale emporium est Debreczinum, quod et partes illas et aliquam Transylvaniae partem per Concernentes Scalas providere solet. Verum nulli eo adhuc exteri Quaestores comparent. Eiates Mercatores potissimum a Posoniensibus et Pesthiensibus primariis providentur, quandoque tamen

emporium est Debreczinum, quod et partes illas et aliquam Transylvaniae partem per Concernentes Scalas providere solet. Verum nulli eo adhuc exteri Quaestores comparent. Eiates Mercatores potissimum a Posoniensibus et Pesthiensibus primariis providentur, quandoque tamen necessarias pro Districtu suo merces, in nundinis Pesthiensibus ab ipsis Germanis Mercatoribus directê accipiunt.

Mercatoribus directê accipiunt. §.80. Quandoque tamen aliam accipit Directionem Neque tamen progressivus hic Commercii per Scalas Cursus ita fixus et regulatus est, ut non aliam saepe accipiat Directionem. Quandoque unus Commercii Articulus non Pesthini, sed alibi sibi Centrum figit, prouti id de frumento mox videbimus, saepe etiam primarii Quaestores Domestica

Pesthini, sed alibi sibi Centrum figit, prouti id de frumento mox videbimus, saepe etiam primarii Quaestores Domestica Producta, veluti sunt Lana, Tabaca Cineres clavellati, Galla Quercina, pelles Leporinae, et aliorum Animalium Cutes non a secundariis in respectivis Scalis habitantibus Mercatoribus, accipiunt, sed ea per factores suos qui potissimum Iudei sunt aut Rasciani in ipsis Productionis Locis conquirunt. His

qui necessariam pro notabiliori eiusmodi mercium provisione Summam in parata semper persolvere possint. Verum sunt Viennae primarii Mercatores, qui completa de Singula Germanicorum Fabricatorum Specie Depositoria tenent, et vulgo Niederläger appellantur; qui cum peccunia abundent, primariis etiam Hungaris Quaestoribus notabilem mercium quantitatem erga respirium concredere solent, a quibus deinde Secundarii

illi Depositarii seu Niederläger merces suas ad Pesthienses praesertim Nundinas transmittunt. Ibi aliquam Sub-Depositorium Speciem constituunt in quae merces unis Nundinis non venditas reponunut, et pro Sequentibus Nundinis reservant. Imo dantur alii etiam Quaestores Germani, qui merces Germanicas praesertim deteriores, seu in ipsis Fabricis seu etiam a Depositoriis illis coemunt, has non tantum per

qui merces Germanicas praesertim deteriores, seu in ipsis Fabricis seu etiam a Depositoriis illis coemunt, has non tantum per Pesthienses, sed alias etiam Regni Nundinas imo ostiatim plane circumferunt, sicque et primariis et secundariis Quaestoribus Hungaris Lucrum praeripiunt. Eadem est exoticarum Septentrionalium mercium ratio. Cum enim directa earum importatio usque 1784. per Vectigal impedita fuerit, Hungarici

Germanicas praesertim deteriores, seu in ipsis Fabricis seu etiam a Depositoriis illis coemunt, has non tantum per Pesthienses, sed alias etiam Regni Nundinas imo ostiatim plane circumferunt, sicque et primariis et secundariis Quaestoribus Hungaris Lucrum praeripiunt. Eadem est exoticarum Septentrionalium mercium ratio. Cum enim directa earum importatio usque 1784. per Vectigal impedita fuerit, Hungarici etiam primarii

directa earum importatio usque 1784. per Vectigal impedita fuerit, Hungarici etiam primarii Quaestores merces has, e Secunda Quaestoris Germani manu ita accipere insveverunt, ut usus hic hodiedum perduret. Orientales etiam et meridionales, quas uno nomine maritimas appellare solemus merces, licet Pesthiensis Mercator eas Flumine per Carlostadium e prima manu Leviori habere possit, quam Tergesto per Pettovium,

§.81us Extera, sed instabilia distrahendi Frumenti Emporia. Talis est universim mechanicus Hungarici Commercii Cursus. Cum tamen Frumentum, Vinum et Animalia praecipuam Hungarici Commercii rubricam efficiant, operae pretium videtur, pecculiariter adumbrare per quas Scalas et passus Articulorum horum Commercium procedat. Quod

mechanicus Hungarici Commercii Cursus. Cum tamen Frumentum, Vinum et Animalia praecipuam Hungarici Commercii rubricam efficiant, operae pretium videtur, pecculiariter adumbrare per quas Scalas et passus Articulorum horum Commercium procedat. Quod Frumentum attinet: huius praecipua distractio tunc viget, si in Italia Frumenti Caristia enascatur. Concurrunt tunc copiosi maritimi Quaestores, et

per quas Scalas et passus Articulorum horum Commercium procedat. Quod Frumentum attinet: huius praecipua distractio tunc viget, si in Italia Frumenti Caristia enascatur. Concurrunt tunc copiosi maritimi Quaestores, et triticum per ipsa interiora Hungariae Loca conquirunt. Quia tamen transportus eius per axem et tardus et sumptuosus est, ea potissimum Loca consectantur quae a Navigabili aliquo fluvio haud procul distant. Verum

huius praecipua distractio tunc viget, si in Italia Frumenti Caristia enascatur. Concurrunt tunc copiosi maritimi Quaestores, et triticum per ipsa interiora Hungariae Loca conquirunt. Quia tamen transportus eius per axem et tardus et sumptuosus est, ea potissimum Loca consectantur quae a Navigabili aliquo fluvio haud procul distant. Verum Caristia haec raro ultra annum durare consvevit. Et ideo dum suum quisque triticum quo citius ad mare

praecipua distractio tunc viget, si in Italia Frumenti Caristia enascatur. Concurrunt tunc copiosi maritimi Quaestores, et triticum per ipsa interiora Hungariae Loca conquirunt. Quia tamen transportus eius per axem et tardus et sumptuosus est, ea potissimum Loca consectantur quae a Navigabili aliquo fluvio haud procul distant. Verum Caristia haec raro ultra annum durare consvevit. Et ideo dum suum quisque triticum quo citius ad mare transponere

Loca conquirunt. Quia tamen transportus eius per axem et tardus et sumptuosus est, ea potissimum Loca consectantur quae a Navigabili aliquo fluvio haud procul distant. Verum Caristia haec raro ultra annum durare consvevit. Et ideo dum suum quisque triticum quo citius ad mare transponere festinat, ut illud inde ad famellicam Regionem adhuc in tempore promovere possit, brevi eo res deduci solet, ut nec in fluviis naves et Nautae, nec in viis

annum durare consvevit. Et ideo dum suum quisque triticum quo citius ad mare transponere festinat, ut illud inde ad famellicam Regionem adhuc in tempore promovere possit, brevi eo res deduci solet, ut nec in fluviis naves et Nautae, nec in viis Sufficientes vecturae in tempore haberi possint, fit autem ut Quaestores, qui tardos transportus suscipiunt, diminuto interea in Regione famellica frumenti pretio, grave saepe detrimentum patiantur.

nec Carolina adhuc impopulata, nec Collateralibus huius pagis additus ad illam reseratus fuit. Postquam haec perfecta sunt, primus, qui enascetur eiusmodi Casus ostendet, an Navigatio Danubiana, Tibiscana et Savana stet in proportione cum harum duarum viarum vecturisatione? Id est an tantum per hos fluvios Carlostadium advehi possit, quantum vecturae harum viarum inde versus mare promovere queant?

Carlostadium advehi possit, quantum vecturae harum viarum inde versus mare promovere queant? Extra tempus Caristiae in Italia tunc tantum aliqua Tritici quantitas versus Littorale educi potest, quando illud in Banatu et Comitatu Bachiensi vili admodum pretio venit, secus illud transportus pretium sustinere non potest, plenê tamen depuratum semper evehi posse expertus in hac Linea Mercator Susani affirmat. Aliae frumenti

venit, secus illud transportus pretium sustinere non potest, plenê tamen depuratum semper evehi posse expertus in hac Linea Mercator Susani affirmat. Aliae frumenti Species id minus adhuc tollerare possunt. Et ideo Littorale Hungaricum, Ordinariis annis de exotico Turcico Tritico pro 300is circiter millibus consummare solet. Quodsi Navigatio per Mare Nigrum Consistentiam acciperet, forte Stabilior in Turcicos, ac

per Mare Nigrum Consistentiam acciperet, forte Stabilior in Turcicos, ac praesertim Moscoviticos Portus frumenti evectio hac via posset procurari. Alium notabilem distrahendo Frumento passum efficiunt, Styria et Carniolia, si in his Provinciis eius penuria enascatur: tunc enim in Carnioliam per passus Metlinkensem Mokricensem et Ranensem e Comitatu Zagrabiensi et

Alium notabilem distrahendo Frumento passum efficiunt, Styria et Carniolia, si in his Provinciis eius penuria enascatur: tunc enim in Carnioliam per passus Metlinkensem Mokricensem et Ranensem e Comitatu Zagrabiensi et Crisiensi, in Styriam vero per Krapinensem, Zavrschensem, Regediensem et Pinkafeldensem,

et Carniolia, si in his Provinciis eius penuria enascatur: tunc enim in Carnioliam per passus Metlinkensem Mokricensem et Ranensem e Comitatu Zagrabiensi et Crisiensi, in Styriam vero per Krapinensem, Zavrschensem, Regediensem et Pinkafeldensem, aliosque minores e Comitatu Varasdinensi, Szaladiensi et Castriferrei

per passus Metlinkensem Mokricensem et Ranensem e Comitatu Zagrabiensi et Crisiensi, in Styriam vero per Krapinensem, Zavrschensem, Regediensem et Pinkafeldensem, aliosque minores e Comitatu Varasdinensi, Szaladiensi et Castriferrei Copiosum frumentum evehi solet. Postquam Navigatio Savana instaurata, et Carlostadii copiosa Frumenti Depositoria Stabilita

Comitatu Zagrabiensi et Crisiensi, in Styriam vero per Krapinensem, Zavrschensem, Regediensem et Pinkafeldensem, aliosque minores e Comitatu Varasdinensi, Szaladiensi et Castriferrei Copiosum frumentum evehi solet. Postquam Navigatio Savana instaurata, et Carlostadii copiosa Frumenti Depositoria Stabilita sunt, iam Carniolia, imo ipsa pars Styriae, quae passui Crapinensi adiacet, in casu

Zavrschensem, Regediensem et Pinkafeldensem, aliosque minores e Comitatu Varasdinensi, Szaladiensi et Castriferrei Copiosum frumentum evehi solet. Postquam Navigatio Savana instaurata, et Carlostadii copiosa Frumenti Depositoria Stabilita sunt, iam Carniolia, imo ipsa pars Styriae, quae passui Crapinensi adiacet, in casu penuriae se Carlostadio providere coepit. Extra Casum penuriae exigua frumenti Hungarici

Extra Casum penuriae exigua frumenti Hungarici quantitas in Provincias has distrahitur, qui enim illud eo devehit praeter onus Provincialium impositionum diversis praeterea vexis obnoxius est: nimirum Molitores et Pistores Pettovienses et Graecenses ius praeemptionis sibi arrogant hacque occasione frumento pretium pro arbitrio defigunt. Porro si Vector totum frumentum non vendat, ab eo quod revehit novam iterum 30mam in confinio

frumenti Hungarici quantitas in Provincias has distrahitur, qui enim illud eo devehit praeter onus Provincialium impositionum diversis praeterea vexis obnoxius est: nimirum Molitores et Pistores Pettovienses et Graecenses ius praeemptionis sibi arrogant hacque occasione frumento pretium pro arbitrio defigunt. Porro si Vector totum frumentum non vendat, ab eo quod revehit novam iterum 30mam in confinio persolvere debet. Ubi e

Gallicia etiam tunc tantum Frumento Hungarico exitum praebet, si in eadem penuriam enasci contingat: verum id raro evenire solet, saepius ferme Septentrionales Regni Comitatus uti id 1788. et 1789. factum est, inde providentur. In utroque casu Bartpha, praecipuam Commercii huius Scalam efficit. Cuius quidem rei dupplex est ratio: primum quod illic pleraeque Collaterales viae confluant, veluti

casu Bartpha, praecipuam Commercii huius Scalam efficit. Cuius quidem rei dupplex est ratio: primum quod illic pleraeque Collaterales viae confluant, veluti Ilbensis, Musinensis, Beheroviensis et Grabensis: dein quod in adiacentibus Civitati huic Locis ingens Vectorum Copia adsit. §.82. Extera et Stabilia distractionis Frumenti Emporia. Per omnes

Ilbensis, Musinensis, Beheroviensis et Grabensis: dein quod in adiacentibus Civitati huic Locis ingens Vectorum Copia adsit. §.82. Extera et Stabilia distractionis Frumenti Emporia. Per omnes hos passus ephemera tantum est Hungarici Frumenti evectio, Austria iam stabile etiam extra Casum penuriae educendo frumento emporium praebet,

tantum est Hungarici Frumenti evectio, Austria iam stabile etiam extra Casum penuriae educendo frumento emporium praebet, quantitatem tamen maior aut minor Provinciae necessitas determinat. In hanc et axe et per aquam Frumentum Hungaricum devehitur, pro axe Sopronium Scalam praebet; in hanc enim Urbem magna frumenti Copia ad Singulas Hebdomadales Nundinas e vicinis etiam Comitatibus importatur, quod partim a comparentibus

tantum est Hungarici Frumenti evectio, Austria iam stabile etiam extra Casum penuriae educendo frumento emporium praebet, quantitatem tamen maior aut minor Provinciae necessitas determinat. In hanc et axe et per aquam Frumentum Hungaricum devehitur, pro axe Sopronium Scalam praebet; in hanc enim Urbem magna frumenti Copia ad Singulas Hebdomadales Nundinas e vicinis etiam Comitatibus importatur, quod partim a comparentibus eo

seu deffectu vectorum, seu sub spe futuri maioris pretii ad Depositoria reponi solet. Devehendo per Danubium Frumento in Austriam Scalam praebent Baja Vaczium, Iaurinum, Comaromium et Mosonium ultra enim raro Navigatio procedit. Hic fruges deponuntur, et a Concurrentibus eorsum Quaestoribus versus Viennam promoventur. Plerumque illud ad hebdomadales intermediorum Locorum Nundinas inde

solet. Devehendo per Danubium Frumento in Austriam Scalam praebent Baja Vaczium, Iaurinum, Comaromium et Mosonium ultra enim raro Navigatio procedit. Hic fruges deponuntur, et a Concurrentibus eorsum Quaestoribus versus Viennam promoventur. Plerumque illud ad hebdomadales intermediorum Locorum Nundinas inde devehitur, donec ad Fischament quasi gradatim pertingat. Quaestores Loci

tanto, quo Urbs haec eget frumento sufficiunt. Solent tamen Quaestores Frumenti e vicinioribus Austriae Locis illud etiam axe devehere. Postquam distantia Loci Sumptuosum efficit transportum, viam Navigationis ineunt. Et tum viciniores iterum Danubio adiacentes Comitatus evacuant. Si hi non sufficiant, pro ratione necessitatis Iaurinum, Vaczium Bajam gradatim se convertunt. Si Summa sit necessitas plane Neo-plantam descendunt. Omnes

evacuant. Si hi non sufficiant, pro ratione necessitatis Iaurinum, Vaczium Bajam gradatim se convertunt. Si Summa sit necessitas plane Neo-plantam descendunt. Omnes autem ferê hi transportus aquatici per Nautas Iaurinenses et Comaromienses perficiuntur. Minus, sed perinde stabile eductionis Frumenti Emporium Moravia praebet, nam et in hanc e Scala Mosoniensi et e vicinioribus Comitatibus Posoniensi Nittriensi

Neo-plantam descendunt. Omnes autem ferê hi transportus aquatici per Nautas Iaurinenses et Comaromienses perficiuntur. Minus, sed perinde stabile eductionis Frumenti Emporium Moravia praebet, nam et in hanc e Scala Mosoniensi et e vicinioribus Comitatibus Posoniensi Nittriensi Trenchiniensi, ac praesertim Szeredino, Vagh-Ujholino Galgoczio et Trenchino aliqua frumenti Quantitas quotannis educitur: evehitur etiam pars

autem ferê hi transportus aquatici per Nautas Iaurinenses et Comaromienses perficiuntur. Minus, sed perinde stabile eductionis Frumenti Emporium Moravia praebet, nam et in hanc e Scala Mosoniensi et e vicinioribus Comitatibus Posoniensi Nittriensi Trenchiniensi, ac praesertim Szeredino, Vagh-Ujholino Galgoczio et Trenchino aliqua frumenti Quantitas quotannis educitur: evehitur etiam pars aliqua adversa Morava Znaimium,

Minus, sed perinde stabile eductionis Frumenti Emporium Moravia praebet, nam et in hanc e Scala Mosoniensi et e vicinioribus Comitatibus Posoniensi Nittriensi Trenchiniensi, ac praesertim Szeredino, Vagh-Ujholino Galgoczio et Trenchino aliqua frumenti Quantitas quotannis educitur: evehitur etiam pars aliqua adversa Morava Znaimium, et si fluvius iste ut nunc sub opere est debite regulatus fuerit, evectio haec notabile accipere poterit

et e vicinioribus Comitatibus Posoniensi Nittriensi Trenchiniensi, ac praesertim Szeredino, Vagh-Ujholino Galgoczio et Trenchino aliqua frumenti Quantitas quotannis educitur: evehitur etiam pars aliqua adversa Morava Znaimium, et si fluvius iste ut nunc sub opere est debite regulatus fuerit, evectio haec notabile accipere poterit incrementum: minus adhuc emporium Transylvania praebet, in hanc tamen etiam aliqua frumenti pars ex emporio

iste ut nunc sub opere est debite regulatus fuerit, evectio haec notabile accipere poterit incrementum: minus adhuc emporium Transylvania praebet, in hanc tamen etiam aliqua frumenti pars ex emporio Aradiensi et Temesvariensi quotannis exportatur. §.83. Domesticum notabilis Frumenti Distractionis Emporium. Et haec sunt extera distrahendi Frumenti Emporia. Domesticum pro

tamen etiam aliqua frumenti pars ex emporio Aradiensi et Temesvariensi quotannis exportatur. §.83. Domesticum notabilis Frumenti Distractionis Emporium. Et haec sunt extera distrahendi Frumenti Emporia. Domesticum pro adiacentibus Comitatibus notabilis Frumenti distractionis Emporium efficiunt Montanae Civitates et Districtus. Ac ipsi quidem tam Regii, quam privatorum

Domesticum notabilis Frumenti Distractionis Emporium. Et haec sunt extera distrahendi Frumenti Emporia. Domesticum pro adiacentibus Comitatibus notabilis Frumenti distractionis Emporium efficiunt Montanae Civitates et Districtus. Ac ipsi quidem tam Regii, quam privatorum Monticolae Frumentum in Computum promeritae mercedis e Depositoriis Regiis, quae directio Montana, coemptis per fertiliores, qui propius adiacent Comitatus frugibus

mercedis e Depositoriis Regiis, quae directio Montana, coemptis per fertiliores, qui propius adiacent Comitatus frugibus replet, plerumque accipere solent, reliqua Districtus Schemnicziensis, Cremnicziensis et Neozoliensis Populatio a Barsiensi, Strigoniensi, Honthensi, Neogradiensi et in parte Hevessiensi Comitatu providetur. Districtus Szomolnokiensis magnaque non tantum Monticolarum, sed

Comitatus frugibus replet, plerumque accipere solent, reliqua Districtus Schemnicziensis, Cremnicziensis et Neozoliensis Populatio a Barsiensi, Strigoniensi, Honthensi, Neogradiensi et in parte Hevessiensi Comitatu providetur. Districtus Szomolnokiensis magnaque non tantum Monticolarum, sed reliqua etiam Comitatuum Gömoriensis, Abaujvariensis et Scepusiensis Populationis Pars, suam a

Strigoniensi, Honthensi, Neogradiensi et in parte Hevessiensi Comitatu providetur. Districtus Szomolnokiensis magnaque non tantum Monticolarum, sed reliqua etiam Comitatuum Gömoriensis, Abaujvariensis et Scepusiensis Populationis Pars, suam a Comitatibus Zempliniensi et Borsodiensi accipit provisionem. Districtui Nagy Bánya et Marmatiae Szathmariensis et Bihariensis

Comitatu providetur. Districtus Szomolnokiensis magnaque non tantum Monticolarum, sed reliqua etiam Comitatuum Gömoriensis, Abaujvariensis et Scepusiensis Populationis Pars, suam a Comitatibus Zempliniensi et Borsodiensi accipit provisionem. Districtui Nagy Bánya et Marmatiae Szathmariensis et Bihariensis Comitatus frumentum subministrant. In omnes autem hos Districtus

sed reliqua etiam Comitatuum Gömoriensis, Abaujvariensis et Scepusiensis Populationis Pars, suam a Comitatibus Zempliniensi et Borsodiensi accipit provisionem. Districtui Nagy Bánya et Marmatiae Szathmariensis et Bihariensis Comitatus frumentum subministrant. In omnes autem hos Districtus frumentum e remotioribus etiam partibus per hebdomadales intermediorum etiam Locorum Nundinas quasi

Abaujvariensis et Scepusiensis Populationis Pars, suam a Comitatibus Zempliniensi et Borsodiensi accipit provisionem. Districtui Nagy Bánya et Marmatiae Szathmariensis et Bihariensis Comitatus frumentum subministrant. In omnes autem hos Districtus frumentum e remotioribus etiam partibus per hebdomadales intermediorum etiam Locorum Nundinas quasi gradatim promovetur. Denique

consvevit. §.84. Exterae Distractionis Vini Emporia Praecipuum Commercii Hungarici Articulum etiam vinum constituit: articulo huic Silesia Austriaca et Polonia praecipuum adhuc Emporium praestant. Donec tota Silesia Austriaco Imperio paruit, omnia, quae Posonio adiacent, uti et Soproniensia et Gyntiensia Promontoria paratam in hanc vinorum suorum distractionem

Articulum etiam vinum constituit: articulo huic Silesia Austriaca et Polonia praecipuum adhuc Emporium praestant. Donec tota Silesia Austriaco Imperio paruit, omnia, quae Posonio adiacent, uti et Soproniensia et Gyntiensia Promontoria paratam in hanc vinorum suorum distractionem habuerunt, id quod desolatis iam nunc fermê Civitatibus Rusztensi, SS Georgii, Baziniensi, et Modrensi ansam

etiam vinum constituit: articulo huic Silesia Austriaca et Polonia praecipuum adhuc Emporium praestant. Donec tota Silesia Austriaco Imperio paruit, omnia, quae Posonio adiacent, uti et Soproniensia et Gyntiensia Promontoria paratam in hanc vinorum suorum distractionem habuerunt, id quod desolatis iam nunc fermê Civitatibus Rusztensi, SS Georgii, Baziniensi, et Modrensi ansam dederat, ut

omnia, quae Posonio adiacent, uti et Soproniensia et Gyntiensia Promontoria paratam in hanc vinorum suorum distractionem habuerunt, id quod desolatis iam nunc fermê Civitatibus Rusztensi, SS Georgii, Baziniensi, et Modrensi ansam dederat, ut honorem status huius ambiverint, nunc sola ferme Civitas Soproniensis illud beneficii habet, quod aliquam Vinorum suorum quantitatem Silesitis vendere possit, qui deinde illud non

norunt. In Poloniam maxima Superiorum Comitatuum Vinorum, quae Submontana dicuntur pars ad recentiora usque tempora efferebatur. Utprimum Gallicia Austriaci Iuris effecta, et in Censum Germanicarum Provinciarum relata est, evectio haec notabiliter decrevit. Imposito ante non multos Annos per Rempublicam Polonam Singulo Antalkoni 4 aureorum Portorio, eius distractio longe maius adhuc accepit

Singulo Antalkoni 4 aureorum Portorio, eius distractio longe maius adhuc accepit detrimentum. Effertur tamen hodiedum aliqua eius Quantitas, cuius quidem Commercii Scalam praesertim Oppida Scepusiensia Lyublo et Gneszda constituunt. In haec enim e Submontanis partibus per continentem devehuntur. Hic vero ratibus imposita per Popradum in Dunajecz, per hunc vero in

Popradum in Dunajecz, per hunc vero in Vistulam demissa, Varsoviam deportantur. In Galliciam exigua eorum quantitas educitur, verum in hanc Agriensia et Budensia inferri coeperunt, idque non tantum pro proprio Provinciae huius usu, sed etiam pro ulteriori in Poloniam transportatione. In ipsa enim Gallicia Austriacorum Vinorum usus invalescere coepit. Infertur quidem etiam

quantitas, imo forte pars etiam aliqua eius ultro in Imperium effertur. Verum de Austriaco Vino vicissim circiter pro m/500 quotannis Hungariae importari solet. In Styriam et Carnioliam nisi sterilis sit alicuius anni procreatio, vix aliquid de Hungarico et Croatico Vino infertur, licet enim eius invectio per Vectigal prohibita non sit. Status tamen Provinciarum aliis viis id

Austriaco Vino vicissim circiter pro m/500 quotannis Hungariae importari solet. In Styriam et Carnioliam nisi sterilis sit alicuius anni procreatio, vix aliquid de Hungarico et Croatico Vino infertur, licet enim eius invectio per Vectigal prohibita non sit. Status tamen Provinciarum aliis viis id impetrare sciunt, ut illa de facto impediatur. In illam, quae Hungariae vicinior est

tamen Provinciarum aliis viis id impetrare sciunt, ut illa de facto impediatur. In illam, quae Hungariae vicinior est Transylvaniae partem etiam aliqua Vini Hungarici quantitas infertur, ulterior Valachio et Moldavico vino providetur. Ipse Generalatus Carlostadiensis non Croatico sed Veneto-Dalmatico Vino utitur. Educendi per Danubium et Mare Nigrum in Moscoviticas Provincias Vini nullum

etiam aliqua Vini Hungarici quantitas infertur, ulterior Valachio et Moldavico vino providetur. Ipse Generalatus Carlostadiensis non Croatico sed Veneto-Dalmatico Vino utitur. Educendi per Danubium et Mare Nigrum in Moscoviticas Provincias Vini nullum adhuc periculum factum est, quanquam fortia, praesertim Croatica vina, Septentrionali huic Populo maxime convenire videantur. E converso in Angliam,

Mare Nigrum in Moscoviticas Provincias Vini nullum adhuc periculum factum est, quanquam fortia, praesertim Croatica vina, Septentrionali huic Populo maxime convenire videantur. E converso in Angliam, Hollandiam et aliquas Septentrionales Imperii Urbes aliquot iam probae sed semper cum sinistro successu institutae sunt. Nimirum nondum usus determinavit, quae vini Species mare ferant? Aut qualiter componi et tractari debeant? Ut illud

in Angliam, Hollandiam et aliquas Septentrionales Imperii Urbes aliquot iam probae sed semper cum sinistro successu institutae sunt. Nimirum nondum usus determinavit, quae vini Species mare ferant? Aut qualiter componi et tractari debeant? Ut illud sustinere possint? Forte nec debita eorum in Navi Cura habita: forte imperitis Mandatariis negotium concreditum fuit: forte denique Commercium eiusmodi absque praevio aliquo Commerciali Tractatu

fuit: forte denique Commercium eiusmodi absque praevio aliquo Commerciali Tractatu feliciter nec inchoari potest. §.85. Mechanismus Commercii cum Animalibus, Cursus eius Emporia et Scalae. Centrum Commercii Cornutorum peccorum sunt Comitatus illi Tibiscani, qui oppido Gyunta Békessiensis Comitatus Temesvarino, Neoplanta et Pestino concluduntur. In Partibus etiam Danubianis

Mechanismus Commercii cum Animalibus, Cursus eius Emporia et Scalae. Centrum Commercii Cornutorum peccorum sunt Comitatus illi Tibiscani, qui oppido Gyunta Békessiensis Comitatus Temesvarino, Neoplanta et Pestino concluduntur. In Partibus etiam Danubianis districtus Pakoszagsh, et Comitatus Simegsiensis et Szaladiensis non exiguam Peccorum horum quantitatem Commercio suppeditat. Ipsa Gallicia ac praesertim

Cornutorum peccorum sunt Comitatus illi Tibiscani, qui oppido Gyunta Békessiensis Comitatus Temesvarino, Neoplanta et Pestino concluduntur. In Partibus etiam Danubianis districtus Pakoszagsh, et Comitatus Simegsiensis et Szaladiensis non exiguam Peccorum horum quantitatem Commercio suppeditat. Ipsa Gallicia ac praesertim Valachia et Moldavia notabilem Commercio Hungarico Cornutorum peccorum Copiam [Hungariae]

sunt Comitatus illi Tibiscani, qui oppido Gyunta Békessiensis Comitatus Temesvarino, Neoplanta et Pestino concluduntur. In Partibus etiam Danubianis districtus Pakoszagsh, et Comitatus Simegsiensis et Szaladiensis non exiguam Peccorum horum quantitatem Commercio suppeditat. Ipsa Gallicia ac praesertim Valachia et Moldavia notabilem Commercio Hungarico Cornutorum peccorum Copiam [Hungariae] subministrat.

concluduntur. In Partibus etiam Danubianis districtus Pakoszagsh, et Comitatus Simegsiensis et Szaladiensis non exiguam Peccorum horum quantitatem Commercio suppeditat. Ipsa Gallicia ac praesertim Valachia et Moldavia notabilem Commercio Hungarico Cornutorum peccorum Copiam [Hungariae] subministrat. Olim Hungaria praeter advicinantes Germanicas Provincias insuper Statum Venetum imo ipsum Imperium Germanicum Animalibus his

Austriacos ut § 62 ostendimus effectum est, ut directum in Imperium Commercium, nullus Quaestor Hungarus cum Bobus exercere possit. Per Littorale ut §.62. vidimus Vectigal depulsionem Boum admodum facillitavit et tamen nulli amplius in Italiam Boves Hungarici intrant. Tantum Americano Bello, postquam ingentes, quibus illud gerebatur Classes pretium Carnis Salitae admodum elevaverant, aliquot eorum Centuriae Flumen depulsae, ibi

vix aliquod pretium habeat, Incolae Studium omne in rem peccuariam converterunt. Exstant proinde illic vasta Praedia, in quibus aliqui Proprietarii Copiosa armenta alunt. Alia praedia sua Graecis potissimum et Armenis in arendam Locant, qui perinde copiosa in iis armenta intertenent. Camera quae notabilem eiusmodi Praediorum numerum possidet, hactenus posterius Institutum sectabatur. Olim Proprietarii, qui sibi armenta tenebant,