Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: et Your search found 155641 occurrences
First 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 144597-147461:144597. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144598. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144599. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 2 Per constitutionem intelligimus complexum iuris publici et obligationum
inter subditos et imperantem.
144600. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] multa desiderantur, sic situs teritorii, cuius qualitates ad constitutionem non pertinent, et
tamen partem statisticae efficiunt.
144601. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sive dein bonae sint
qualitates sive malae.
144602. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] haec notitia debet
esse philosophica, non materialis, prout nempe res tantum se oculis meis sistit, sed debeo
causam, debeo rationem scire etiam, et tunc habebo philosophicam notitiam.
144603. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] debemus historiam
eorum inspicere.
144604. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] de bonitate vel malitia multarum rerum in statu; nam debet esse utilis cum sua scientia, pro hoc
autem debet habere principia certa quae in scientiis statisticis et politicis discit.
144605. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] cum sua scientia, pro hoc
autem debet habere principia certa quae in scientiis statisticis et politicis discit.
144606. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Studium hoc eminentioribus dignitatibus summe necessarium est, uti
ipsis principibus, ministris, legatis populorum.
144607. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] autem est
praesidibus dicasteriorum, consiliariis qui saepe consilia suppeditare aulae debent in diversis
negotiis belli et pacis, sed unde dabit consilium sine notitia statisticae?
144608. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] de quibus ordine hic.
144609. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Incolae antiquissimi Hispaniarum ignorantur; primi noti incolae sunt
Foenicum descendentes; qui 800 ante Christum natum sedes fixerunt in Hispania; Hiasiaticae erat
originis, nempe Asiae minoris, ubi imperia Tirus et Sidon erat iis temporibus; territorium eorum
in Asia erat sterile et exiguum, hinc per industriam debuerunt succurrere, proin coeperunt
artes, opificia excolere, mercaturamque tractare et navigare, et sic celeberrimi mercatores
evaserunt, et cum tempore ditissimi; hinc etiam inventores navigationis maritimae dicuntur.
144610. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sedes fixerunt in Hispania; Hiasiaticae erat
originis, nempe Asiae minoris, ubi imperia Tirus et Sidon erat iis temporibus; territorium eorum
in Asia erat sterile et exiguum, hinc per industriam debuerunt succurrere, proin coeperunt
artes, opificia excolere, mercaturamque tractare et navigare, et sic celeberrimi mercatores
evaserunt, et cum tempore ditissimi; hinc etiam inventores navigationis maritimae dicuntur.
144611. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in Hispania; Hiasiaticae erat
originis, nempe Asiae minoris, ubi imperia Tirus et Sidon erat iis temporibus; territorium eorum
in Asia erat sterile et exiguum, hinc per industriam debuerunt succurrere, proin coeperunt
artes, opificia excolere, mercaturamque tractare et navigare, et sic celeberrimi mercatores
evaserunt, et cum tempore ditissimi; hinc etiam inventores navigationis maritimae dicuntur.
144612. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] nempe Asiae minoris, ubi imperia Tirus et Sidon erat iis temporibus; territorium eorum
in Asia erat sterile et exiguum, hinc per industriam debuerunt succurrere, proin coeperunt
artes, opificia excolere, mercaturamque tractare et navigare, et sic celeberrimi mercatores
evaserunt, et cum tempore ditissimi; hinc etiam inventores navigationis maritimae dicuntur.
144613. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] proin coeperunt
artes, opificia excolere, mercaturamque tractare et navigare, et sic celeberrimi mercatores
evaserunt, et cum tempore ditissimi; hinc etiam inventores navigationis maritimae dicuntur.
144614. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] artes, opificia excolere, mercaturamque tractare et navigare, et sic celeberrimi mercatores
evaserunt, et cum tempore ditissimi; hinc etiam inventores navigationis maritimae dicuntur.
144615. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et cum tempore ditissimi; hinc etiam inventores navigationis maritimae dicuntur.
144616. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] per Mare Mediterraneum in occidentales partes navigantes devenerunt in Hispaniam, eamque sensim
et sensim incoluerunt.
144617. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Celtae bellarunt imprimis cum Iberis, tandem pace se unierunt.
144618. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] celeberrimum imperium eorum fuit; hi erant Foeniceae originis, etiam nempe coloniae Foenicum.
144619. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Dein in secundum bellum inciderunt Punicum, quod jam in Hispania habitum est,
dein in Italiam translatum bellum, postea etiam in Africa per Scipionem Africanum devicti sunt
Carthaginenses.
144620. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Augusto.
144621. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sub Romulo Augustulo anno 476 per Haerulos est imperium occidentale;
et tunc fundatum est imperium Francicum, Anglicum per Saxones, Pannonicum per Hungaros,
Hispanicum.
144622. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] exteris, et huc floruerunt res Hispanicae.
144623. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in Hispaniam.
144624. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] victorum quoque imbuerunt.
144625. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] relicta tardius
Europa in Africam migrarunt, in provincias orientalis imperii, circa 428. in regione
Carthaginis; hoc regnum eorum duravit usque finem fere saeculi 6‑i; evertit illud Belisarius,
Iustiniani imperii orientis strenuus bellidux.
144626. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in Africam migrarunt, in provincias orientalis imperii, circa 428. in regione
Carthaginis; hoc regnum eorum duravit usque finem fere saeculi 6‑i; evertit illud Belisarius,
Iustiniani imperii orientis strenuus bellidux.
144627. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Suevi et Alani remanserunt in
Hispania, et ipsi bella inter se gesserunt, ubi a Suevis devicti sunt Alani imperiumque
fundarunt Suevi in Hispania.
144628. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Alani imperiumque
fundarunt Suevi in Hispania.
144629. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] erat perenne.
144630. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] eos penitus expulit ex Hispania.
144631. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144632. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] occidentis revindicare; hinc plurima bella in Africa,
in ipsa etiam Hispania habebant et provincias recuperarunt, et usque Svintillae tempora ibi
permanserunt; ab eo vero expressi sunt omnes.
144633. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Imperium Gothicum noviter fundatum amplius semper extensum et ampliatum
est; nam in Galliis, ipsa quoque Africa provincias habuerunt, ubi hodie Marocanum Imperium est.
144634. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Africae erant, Mahomedanaeque religioni addicti
(Mahomed ex Arabia oriundus saeculo 6‑o religionem suam fundavit tardiusque totam Africam
Asiamque occuparunt eius asseclae); enatis ergo dissensionibus extrudere voluerunt Gothos ex
Africa, imo etiam in Hispania eos adorti sunt, et primo 711 anno ipsis successit Gothos
subjicere et extrudere ex Hispania.
144635. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] (Mahomed ex Arabia oriundus saeculo 6‑o religionem suam fundavit tardiusque totam Africam
Asiamque occuparunt eius asseclae); enatis ergo dissensionibus extrudere voluerunt Gothos ex
Africa, imo etiam in Hispania eos adorti sunt, et primo 711 anno ipsis successit Gothos
subjicere et extrudere ex Hispania.
144636. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in Hispania eos adorti sunt, et primo 711 anno ipsis successit Gothos
subjicere et extrudere ex Hispania.
144637. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] collateralis sucessit;
fraude filii ergo et agnati Vitizae offensi Roterigo, in specie comes Polianus; hi ergo
evocarunt Saracenos contra Roterigum, ut sic ad filios Vitizae redeat imperium; Saraceni vero
ejecto rege priore non amplius excesserunt ex Hispania occiso Roderico rege, et sic cursu
aliquot annorum omnes provincias Gothicas sibi retinuerunt.
144638. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ut sic ad filios Vitizae redeat imperium; Saraceni vero
ejecto rege priore non amplius excesserunt ex Hispania occiso Roderico rege, et sic cursu
aliquot annorum omnes provincias Gothicas sibi retinuerunt.
144639. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sex 7‑ve annis latitantes consultantesque tandem devenerunt in eligendum ducem sibi Pelagium; hic ex veteri Gothorum regia stirpe oriundus Kindasvindae, regis Gothorum, nepos erat; instruxit copias, collegitque armatos; vires Saracenorum divisae erant jam in plures praefecturas et partes; pugnavit feliciter dominatumque suum extendit ulterius circa 718 et ulteriores annos; post Pelagium subsequi duces etiam strenue se gesserunt contra Saracenos, qui etiam ex Francia ejecti sunt per reges Francicos usque ad Eborum fluvium, unde dein principatus Catalauniae
144640. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ducem sibi Pelagium; hic ex veteri Gothorum regia stirpe oriundus Kindasvindae, regis Gothorum, nepos erat; instruxit copias, collegitque armatos; vires Saracenorum divisae erant jam in plures praefecturas et partes; pugnavit feliciter dominatumque suum extendit ulterius circa 718 et ulteriores annos; post Pelagium subsequi duces etiam strenue se gesserunt contra Saracenos, qui etiam ex Francia ejecti sunt per reges Francicos usque ad Eborum fluvium, unde dein principatus Catalauniae enatus est; ex ceteris vero ditionibus, quas Saracenis extorserunt Franci,
144641. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ex Francia ejecti sunt per reges Francicos usque ad Eborum fluvium, unde dein principatus
Catalauniae enatus est; ex ceteris vero ditionibus, quas Saracenis extorserunt Franci, enatum
est Regnum Navarrae, cuius pars trans Piraeneos in Hispania, alia vero pars in Francia jacet;
hinc et hodie et Hispaniae et Galiae rex scribit se Regem Navarrae; coaluerunt dein hae parvae
provinciae Pelagii et sic semper firmiores et potentiores evaserunt Gothi in Hispania; sic
Sanctius 1‑us dux Aragoniam eripiunt Saracenis.
144642. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ejecti sunt per reges Francicos usque ad Eborum fluvium, unde dein principatus
Catalauniae enatus est; ex ceteris vero ditionibus, quas Saracenis extorserunt Franci, enatum
est Regnum Navarrae, cuius pars trans Piraeneos in Hispania, alia vero pars in Francia jacet;
hinc et hodie et Hispaniae et Galiae rex scribit se Regem Navarrae; coaluerunt dein hae parvae
provinciae Pelagii et sic semper firmiores et potentiores evaserunt Gothi in Hispania; sic
Sanctius 1‑us dux Aragoniam eripiunt Saracenis.
144643. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] per reges Francicos usque ad Eborum fluvium, unde dein principatus
Catalauniae enatus est; ex ceteris vero ditionibus, quas Saracenis extorserunt Franci, enatum
est Regnum Navarrae, cuius pars trans Piraeneos in Hispania, alia vero pars in Francia jacet;
hinc et hodie et Hispaniae et Galiae rex scribit se Regem Navarrae; coaluerunt dein hae parvae
provinciae Pelagii et sic semper firmiores et potentiores evaserunt Gothi in Hispania; sic
Sanctius 1‑us dux Aragoniam eripiunt Saracenis.
144644. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] est; ex ceteris vero ditionibus, quas Saracenis extorserunt Franci, enatum
est Regnum Navarrae, cuius pars trans Piraeneos in Hispania, alia vero pars in Francia jacet;
hinc et hodie et Hispaniae et Galiae rex scribit se Regem Navarrae; coaluerunt dein hae parvae
provinciae Pelagii et sic semper firmiores et potentiores evaserunt Gothi in Hispania; sic
Sanctius 1‑us dux Aragoniam eripiunt Saracenis.
144645. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] quas Saracenis extorserunt Franci, enatum
est Regnum Navarrae, cuius pars trans Piraeneos in Hispania, alia vero pars in Francia jacet;
hinc et hodie et Hispaniae et Galiae rex scribit se Regem Navarrae; coaluerunt dein hae parvae
provinciae Pelagii et sic semper firmiores et potentiores evaserunt Gothi in Hispania; sic
Sanctius 1‑us dux Aragoniam eripiunt Saracenis.
144646. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] hinc et hodie et Hispaniae et Galiae rex scribit se Regem Navarrae; coaluerunt dein hae parvae
provinciae Pelagii et sic semper firmiores et potentiores evaserunt Gothi in Hispania; sic
Sanctius 1‑us dux Aragoniam eripiunt Saracenis.
144647. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] acquisivit per nuptias cum Nunnia initas, qua erat
principissa Castiliae; hic jam tam potens fuit, ut ejicere potuissent eius haeredes Saracenos ex
universa Hispania; sed per divisionem provinciarum inter plures liberos vires suas imminuit; qui
tamen erat error communis populorum et gentium medii aevi; pessimum tamen fuit,
debilitantur enim regna et successoribus praebetur ansa discordiarum et bellorum.
144648. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ut ejicere potuissent eius haeredes Saracenos ex
universa Hispania; sed per divisionem provinciarum inter plures liberos vires suas imminuit; qui
tamen erat error communis populorum et gentium medii aevi; pessimum tamen fuit,
debilitantur enim regna et successoribus praebetur ansa discordiarum et bellorum.
144649. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ex
universa Hispania; sed per divisionem provinciarum inter plures liberos vires suas imminuit; qui
tamen erat error communis populorum et gentium medii aevi; pessimum tamen fuit,
debilitantur enim regna et successoribus praebetur ansa discordiarum et bellorum.
144650. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] tamen fuit,
debilitantur enim regna et successoribus praebetur ansa discordiarum et bellorum.
144651. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] discordiarum et bellorum.
144652. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] acquisitionem fecit; Gonsalvus acquisivit Ripargossam et Subrargiam, Ramirus Nothus filius
accepit Arragoniam.
144653. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Nothus filius
accepit Arragoniam.
144654. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Saraceni defecerunt quam maxime ex eo quod praefecti abusi potestate sua
usurpaverint provincias sibi commissas.
144655. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144656. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] gente asseri non potest, nam plebs semper arma potuit tractare.
144657. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ipsamque phylosophiam
Aristotelicam floruisse apud Saracenos.
144658. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] eidem tributum.
144659. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144660. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Granatense, Castiliae, Aragoniae et Navarrae.
144661. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] pertinebat ipsa Castilia, Legio, seu Leona, Gallitia,
Asturia, Quibusgoa, Alaba, Biscaja, Estremadura, Andalusia et Murtia.
144662. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Valenciam, et Catalauniam; insula
144663. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] insula
144664. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] est, proin mansit sola exigua Navarra.
144665. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] uni praesit imperio, uxor
alteri regno.
144666. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] semper ordo cognaticus viguit in successione, proin regnum spectabat ad filiam Henrici prae omnibus agnatis, nempe ad Ioannam, interim haec filia suspecta fuit, quasi spuria esset; Henricus enim ferebatur esse impotens, proin Pertrandus dela Gueva ferebatur esse genitor Iohannae; et hinc exclusam volebant Iohannam ex regno et Isabellam substitui; rex Henricus favit filiae suae, et hinc etiam cum vicinis regnis contulit rem, maxime cum Alphonso 5‑o rege Portugalliae, affine suo (nam huius soror Iohanna fuit uxor Henrici, et mater Iohannae nothae).
144667. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] proin regnum spectabat ad filiam Henrici prae
omnibus agnatis, nempe ad Ioannam, interim haec filia suspecta fuit, quasi spuria esset;
Henricus enim ferebatur esse impotens, proin Pertrandus dela Gueva ferebatur esse genitor
Iohannae; et hinc exclusam volebant Iohannam ex regno et Isabellam substitui; rex Henricus favit
filiae suae, et hinc etiam cum vicinis regnis contulit rem, maxime cum Alphonso 5‑o rege
Portugalliae, affine suo (nam huius soror Iohanna fuit uxor Henrici, et mater Iohannae nothae).
144668. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] agnatis, nempe ad Ioannam, interim haec filia suspecta fuit, quasi spuria esset;
Henricus enim ferebatur esse impotens, proin Pertrandus dela Gueva ferebatur esse genitor
Iohannae; et hinc exclusam volebant Iohannam ex regno et Isabellam substitui; rex Henricus favit
filiae suae, et hinc etiam cum vicinis regnis contulit rem, maxime cum Alphonso 5‑o rege
Portugalliae, affine suo (nam huius soror Iohanna fuit uxor Henrici, et mater Iohannae nothae).
144669. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ferebatur esse genitor
Iohannae; et hinc exclusam volebant Iohannam ex regno et Isabellam substitui; rex Henricus favit
filiae suae, et hinc etiam cum vicinis regnis contulit rem, maxime cum Alphonso 5‑o rege
Portugalliae, affine suo (nam huius soror Iohanna fuit uxor Henrici, et mater Iohannae nothae).
144670. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] favit, ut nempe regnum Castiliae conjungat per matrimonium suo cum regno; hinc evertere ut possint projectum Portugallorum, in eo adlaborarunt ut eam foeminam in matrimonium accipiant, quae maximam spem successoribus habet, nempe Isabellam; Castiliani interim excitati per Aragones et fratrem Alphonsum Henrici 4‑ti coegerunt Henricum renunciare regno suo, post mortem tamen fratris iterum substitutus est; Ioannes vero 2‑us cum filio suo omnem lapidem movit ut Isabella consentiret in sponsalia cum Ferdinando filio Ioannis; hoc cum multi ex statibus devicti jam
144671. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] delusus
sic petiit sibi Iohannam Bertrandillam dari in matrimonium, ut spem tamen haberet ad regnum
mortuo semel Henrico 4‑o; Isabella non obstantibus Portugallis 1469 abducta est per Ferdinandum
24. octob.
144672. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Portugallis 1469 abducta est per Ferdinandum
24. octob.
144673. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Secundus ergo cessit Ferdinando Siciliam et eum corregentem
Arragoniae fecit; hic fuit status usque 1474, nempe usque mortem Henrici 4‑i; post mortem eius
ergo enatae lites inter Aragones et Portugallos, sed per status Castiliae delata est sucessio
Isabellae, exclusa Iohanna; et tunc etiam diversis limitibus circumscripserunt auctoritatem
Isabellae, quam quasi proprio ductu elegerunt; Ferdinandum vero maritum eius corregentem
declararunt.
144674. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] exclusa Iohanna; et tunc etiam diversis limitibus circumscripserunt auctoritatem
Isabellae, quam quasi proprio ductu elegerunt; Ferdinandum vero maritum eius corregentem
declararunt.
144675. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] fecit ergo irruptionem in Castiliam armatus seque
curavit inaugurari jure sponsae suae Iohannae in occupatis civitatibus; Alfonsus tamen
destitutus auxilio regis Franciae Ludovici 11‑i, iteratis vicibus cladem accepit ab Ferdinando;
anno 1476 ad Taurum totaliter victus est et ejectus est 1479‑o anno ex Hispania, ubi etiam pacem
inire coactus est et renunciare juribus in regnum Castilianum una cum sponsa; et cum
haereditatem Alfonsus cum Iohanna non acquireret, etiam eam deseruit, et hinc Clarissa monialis
facta est Iohanna.
144676. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] jure sponsae suae Iohannae in occupatis civitatibus; Alfonsus tamen
destitutus auxilio regis Franciae Ludovici 11‑i, iteratis vicibus cladem accepit ab Ferdinando;
anno 1476 ad Taurum totaliter victus est et ejectus est 1479‑o anno ex Hispania, ubi etiam pacem
inire coactus est et renunciare juribus in regnum Castilianum una cum sponsa; et cum
haereditatem Alfonsus cum Iohanna non acquireret, etiam eam deseruit, et hinc Clarissa monialis
facta est Iohanna.
144677. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] tamen
destitutus auxilio regis Franciae Ludovici 11‑i, iteratis vicibus cladem accepit ab Ferdinando;
anno 1476 ad Taurum totaliter victus est et ejectus est 1479‑o anno ex Hispania, ubi etiam pacem
inire coactus est et renunciare juribus in regnum Castilianum una cum sponsa; et cum
haereditatem Alfonsus cum Iohanna non acquireret, etiam eam deseruit, et hinc Clarissa monialis
facta est Iohanna.
144678. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] cladem accepit ab Ferdinando;
anno 1476 ad Taurum totaliter victus est et ejectus est 1479‑o anno ex Hispania, ubi etiam pacem
inire coactus est et renunciare juribus in regnum Castilianum una cum sponsa; et cum
haereditatem Alfonsus cum Iohanna non acquireret, etiam eam deseruit, et hinc Clarissa monialis
facta est Iohanna.
144679. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ubi etiam pacem
inire coactus est et renunciare juribus in regnum Castilianum una cum sponsa; et cum
haereditatem Alfonsus cum Iohanna non acquireret, etiam eam deseruit, et hinc Clarissa monialis
facta est Iohanna.
144680. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] juribus in regnum Castilianum una cum sponsa; et cum
haereditatem Alfonsus cum Iohanna non acquireret, etiam eam deseruit, et hinc Clarissa monialis
facta est Iohanna.
144681. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] patri successit Ferdinandus, et hinc unita sunt haec regna, sed nondum incorporata.
144682. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Hic proprie initium sumit historia statistica Hispaniae; nam Ferdinandus
abolito titulo Regis Arragoniae dixit se Regem Hispaniae; felix habebant regnum hi principes
Isabella et Ferdinandus.
144683. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] fuit regnum Granatense agredi et a Saracenorum jugo liberare; cum his Saracenis ingens copia Judaeorum irrepsit in Hispaniam, qui se etiam maxime ad Granatense receperunt regnum; Ferdinandus, Catolicus dictus ingenti flagrabat zaelo religionis, volebat ergo extirpare Judaeismum et Mahomedanismum; maxima vero causa fuit ut jure postliminii reoccuparet Granatense regnum; hinc 1481 anno initium belli factum est, regnante Boabdile calipha apud Saracenos, qui 10 integris annis sustinuit bellum suffultus viribus Africanis; tandem ad solam urbem Granatam
144684. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] apud Saracenos, qui 10 integris annis sustinuit bellum
suffultus viribus Africanis; tandem ad solam urbem Granatam restrictus, coactus est se dedere
1491‑o anno.
144685. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Quod regnum dein regno Castiliae adjectum est, et sic extinctum est
imperium Saracenicum in Hispania, quod 780 annis duravit.
144686. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] est, et sic extinctum est
imperium Saracenicum in Hispania, quod 780 annis duravit.
144687. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] religionis incolis Granatensibus; sed 1493 anno renovatum prius decretum et coacti sunt omnes ad fidem catolicam amplectendam, et qui nollent, excederent provincias; quod decretum etiam cum maxima severitate executioni datum est; Iudaeorum ergo magna copia emigravit ex Hispania, et partim in Africam partim in Portugalliam se receperunt; idem etiam cum Saracenis contigit et quidem ad 17,000 familiarum, proin cum maximo totius regni dispendio, qua ingentem vastitatem reliquerunt hi homines, qui etiam seduli opifices magnique artifices erant in Hispania, proin
144688. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ad fidem catolicam amplectendam, et qui nollent, excederent
provincias; quod decretum etiam cum maxima severitate executioni datum est; Iudaeorum ergo magna
copia emigravit ex Hispania, et partim in Africam partim in Portugalliam se receperunt; idem
etiam cum Saracenis contigit et quidem ad 17,000 familiarum, proin cum maximo totius regni
dispendio, qua ingentem vastitatem reliquerunt hi homines, qui etiam seduli opifices magnique
artifices erant in Hispania, proin et opulenti erant, ingentem
144689. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et partim in Africam partim in Portugalliam se receperunt; idem
etiam cum Saracenis contigit et quidem ad 17,000 familiarum, proin cum maximo totius regni
dispendio, qua ingentem vastitatem reliquerunt hi homines, qui etiam seduli opifices magnique
artifices erant in Hispania, proin et opulenti erant, ingentem
144690. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] contigit et quidem ad 17,000 familiarum, proin cum maximo totius regni
dispendio, qua ingentem vastitatem reliquerunt hi homines, qui etiam seduli opifices magnique
artifices erant in Hispania, proin et opulenti erant, ingentem
144691. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] magnique
artifices erant in Hispania, proin et opulenti erant, ingentem
144692. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] partim praemiis, coactionibus etc. adegerit multa milia ad remanendum,
sic episcopus Toletanus Ximenes 1499‑o anno fertur ipse 50,000 baptisasse; sed fucata tantum
fuit haec conversio, ad vexas evitandas, interne tamen plurimi manserunt Iudaei, vel Mahometani;
et hanc superstitionem diu continuarunt ad posteros suos, praesertim Iudaei.
144693. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] fertur ipse 50,000 baptisasse; sed fucata tantum
fuit haec conversio, ad vexas evitandas, interne tamen plurimi manserunt Iudaei, vel Mahometani;
et hanc superstitionem diu continuarunt ad posteros suos, praesertim Iudaei.
144694. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] interne tamen plurimi manserunt Iudaei, vel Mahometani;
et hanc superstitionem diu continuarunt ad posteros suos, praesertim Iudaei.
144695. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] plurimi manserunt Iudaei, vel Mahometani;
et hanc superstitionem diu continuarunt ad posteros suos, praesertim Iudaei.
144696. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] diu continuarunt ad posteros suos, praesertim Iudaei.
144697. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Ad hoc ergo tribunal deferebantur omnes possibiles causae,
cum fide catolica pugnantes, tardius vero plures causae delatae sunt huic tribunali.
144698. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Sub hoc Rege Christophorus Columbus detexit novem orbis partem, nempe
Americam, sumptibus Ferdinandi; Portugalli enim jam prius ausi oceanum ingredi varias
detectiones fecerunt.
144699. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] redivit domum, ubi admiralis (seu archicallasi) Indiarum titulo honoratus est.
144700. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] anno rursus excedens in 4‑a peregrinatione detectis multis aliis insulis littora Americae detexit; redux furente contra eum invidia gloriae suspectus aulae effectus, et in carceres retrusus est, misere etiam perivit; tandem Americus Vesputius Americam primus ingressus est, et occupationes pro Hispania fecit, et hinc ab eo quoque nomen habet America; ingens vis auri, argenti, gemmarumque ex America elata et integra regna occupata tardius per Carolum regem Hispaniae, ubi praetextu religionis propagandae multa centena millia hominum trucidata fuerint;
144701. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] peregrinatione detectis multis aliis insulis littora Americae detexit; redux furente contra eum invidia gloriae suspectus aulae effectus, et in carceres retrusus est, misere etiam perivit; tandem Americus Vesputius Americam primus ingressus est, et occupationes pro Hispania fecit, et hinc ab eo quoque nomen habet America; ingens vis auri, argenti, gemmarumque ex America elata et integra regna occupata tardius per Carolum regem Hispaniae, ubi praetextu religionis propagandae multa centena millia hominum trucidata fuerint; ipsi pontifices per bullas suas
144702. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] invidia gloriae suspectus aulae effectus, et in carceres retrusus est, misere etiam perivit; tandem Americus Vesputius Americam primus ingressus est, et occupationes pro Hispania fecit, et hinc ab eo quoque nomen habet America; ingens vis auri, argenti, gemmarumque ex America elata et integra regna occupata tardius per Carolum regem Hispaniae, ubi praetextu religionis propagandae multa centena millia hominum trucidata fuerint; ipsi pontifices per bullas suas fecerunt potestatem regibus terras illas detectas occupandi, sibique servandi, sub onere propagandae
144703. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Hispaniae, ubi praetextu religionis propagandae multa centena millia
hominum trucidata fuerint; ipsi pontifices per bullas suas fecerunt potestatem regibus terras
illas detectas occupandi, sibique servandi, sub onere propagandae religionis; sic Portugalli
Brasiliam, Hispani Peruviam et alia regna occuparunt; idem Angli et Belgae fecerunt.
144704. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] multa centena millia
hominum trucidata fuerint; ipsi pontifices per bullas suas fecerunt potestatem regibus terras
illas detectas occupandi, sibique servandi, sub onere propagandae religionis; sic Portugalli
Brasiliam, Hispani Peruviam et alia regna occuparunt; idem Angli et Belgae fecerunt.
144705. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] onere propagandae religionis; sic Portugalli
Brasiliam, Hispani Peruviam et alia regna occuparunt; idem Angli et Belgae fecerunt.
144706. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] mirum in modum mutatus et fortificatus est.
144707. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Johanna
morti proxima haeredem scripsit remotiorem agnatum, nempe Ludovicum Antegavensem qui erat frater
junior Caroli 5‑i regis Franciae, praeteritis omnibus vicinioribus agnatis, nempe Ludovico Magno
Rege Hungariae; hinc Ludovicus Carolo Dirachio dedit sumptus et copias contra hanc Iohannam;
tempore hoc recte schisma erat in ecclesia inter Clementem et Urbanum 6‑um ob habitationem
pontificis Clementis in Gallia Avignionae et Urbani in Italia.
144708. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Antegavensem qui erat frater
junior Caroli 5‑i regis Franciae, praeteritis omnibus vicinioribus agnatis, nempe Ludovico Magno
Rege Hungariae; hinc Ludovicus Carolo Dirachio dedit sumptus et copias contra hanc Iohannam;
tempore hoc recte schisma erat in ecclesia inter Clementem et Urbanum 6‑um ob habitationem
pontificis Clementis in Gallia Avignionae et Urbani in Italia.
144709. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] omnibus vicinioribus agnatis, nempe Ludovico Magno
Rege Hungariae; hinc Ludovicus Carolo Dirachio dedit sumptus et copias contra hanc Iohannam;
tempore hoc recte schisma erat in ecclesia inter Clementem et Urbanum 6‑um ob habitationem
pontificis Clementis in Gallia Avignionae et Urbani in Italia.
144710. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] dedit sumptus et copias contra hanc Iohannam;
tempore hoc recte schisma erat in ecclesia inter Clementem et Urbanum 6‑um ob habitationem
pontificis Clementis in Gallia Avignionae et Urbani in Italia.
144711. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 40 diebus coronatus
regnasset a Blasio Forgáts gladio enecatus est.
144712. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Ludovicum 3, ducem Antegavensem,
qui nepos erat Ludovici 1‑i ducis Antegavensis quem Iohanna prima adoptavit; hic ergo Ludovicus
144713. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] nepos erat Ludovici 1‑i ducis Antegavensis quem Iohanna prima adoptavit; hic ergo Ludovicus
144714. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Ludovicum II et Alfonsum, Alfonsus tamen victor evasit, et illud occupavit;
hic plurimis annis possedit Neapolim, descendentes non habuit, sed illegitimum filium
Ferdinandum Nothum.
144715. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] cum tamen pontifex tamquam dominus
directus habitus sit semper Neapolitani regni, etiam pontifex consensum suum dedit pro
Ferdinando Notho; hinc mortuo patri suo naturali etiam eidem successit in Neapolitano regno.
144716. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 10.1 Ferdinandus ergo Catolicus petiit successionem cum Ferdinandus Nothus
sine jure succedat, sed ille debeat patri suo, fratri defuncti regis succedere.
144717. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Ludovicus vero XII rex Galliae petiit etiam Regnum Neapolitanum ex legato
Iohanae 1‑ae et 2‑ae.
144718. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] petiit etiam Regnum Neapolitanum ex legato
Iohanae 1‑ae et 2‑ae.
144719. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] regi Galliae omnes provincias suas legavit; ei successit Carolus et
Carolo Ludovicus XII, et hinc habuit ille suas praetensiones; vidit Ferdinandus Catholicus se
ejicere non posse Ludovicum XII ex Neapolitano regno; hinc, ut interim partem habeat, inivit cum
Ludovico XII foedus et unionem, de retinendo utraque ex parte dimidio regno Neapolitano, quod
etiam effectum est; exortis vero ob limites litibus Hispani totaliter ejecerunt Gallos, et
Siciliam et Neapolim Hispaniae adjecerunt.
144720. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] se
ejicere non posse Ludovicum XII ex Neapolitano regno; hinc, ut interim partem habeat, inivit cum
Ludovico XII foedus et unionem, de retinendo utraque ex parte dimidio regno Neapolitano, quod
etiam effectum est; exortis vero ob limites litibus Hispani totaliter ejecerunt Gallos, et
Siciliam et Neapolim Hispaniae adjecerunt.
144721. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] non posse Ludovicum XII ex Neapolitano regno; hinc, ut interim partem habeat, inivit cum
Ludovico XII foedus et unionem, de retinendo utraque ex parte dimidio regno Neapolitano, quod
etiam effectum est; exortis vero ob limites litibus Hispani totaliter ejecerunt Gallos, et
Siciliam et Neapolim Hispaniae adjecerunt.
144722. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] utraque ex parte dimidio regno Neapolitano, quod
etiam effectum est; exortis vero ob limites litibus Hispani totaliter ejecerunt Gallos, et
Siciliam et Neapolim Hispaniae adjecerunt.
144723. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] quod
etiam effectum est; exortis vero ob limites litibus Hispani totaliter ejecerunt Gallos, et
Siciliam et Neapolim Hispaniae adjecerunt.
144724. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Gallos, et
Siciliam et Neapolim Hispaniae adjecerunt.
144725. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] se apertumque bellum exarsisset; fecerunt dein tamen
inducias ut pacifice componant lites, Lugdunumque ad Franciam mitterentur legati; Ferdinandus
misit generum suum Phylippum Pulcrum, archiducem Austriae, maritum Iohannae, filiae Ferdinandi;
hic Phillippus fuit genitor Caroli 5‑i et Ferdinandi imperatoris.
144726. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] archiducem Austriae, maritum Iohannae, filiae Ferdinandi;
hic Phillippus fuit genitor Caroli 5‑i et Ferdinandi imperatoris.
144727. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] inducias adorti sunt Gallos eosque retruserunt; Phillipus quamquam se obsidem obtulerit Gallis, non tamen est acceptatus, sed sequenti anno cum exercitu venit in Hispanias; nihil tamen profecit Ludovicus, sed potius cedere debuit totum regnum Ferdinando; 1504 mortua est Isabella, et tunc Ferdinandus neptem Ludovici 12‑i Germanam Foxanam in uxorem sumpsit, conspicuamque summam pecuniae dedit adhuc Ludovico XII, et sic pax composita est; et ab eo tempore usque saec. praesens permansit Neapolis penes Hispaniam.
144728. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] anno cum exercitu venit in Hispanias; nihil tamen profecit Ludovicus,
sed potius cedere debuit totum regnum Ferdinando; 1504 mortua est Isabella, et tunc Ferdinandus
neptem Ludovici 12‑i Germanam Foxanam in uxorem sumpsit, conspicuamque summam pecuniae dedit
adhuc Ludovico XII, et sic pax composita est; et ab eo tempore usque saec. praesens permansit
Neapolis penes Hispaniam.
144729. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in Hispanias; nihil tamen profecit Ludovicus,
sed potius cedere debuit totum regnum Ferdinando; 1504 mortua est Isabella, et tunc Ferdinandus
neptem Ludovici 12‑i Germanam Foxanam in uxorem sumpsit, conspicuamque summam pecuniae dedit
adhuc Ludovico XII, et sic pax composita est; et ab eo tempore usque saec. praesens permansit
Neapolis penes Hispaniam.
144730. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] praesens permansit
Neapolis penes Hispaniam.
144731. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] venit statim in Castiliam, ut uxoris suae jus retineat; etiam Ferdinandus comparuit, sed status Philippo concesserunt ibique rex electus est nomine uxoris suae Iohannae; Philippus post septem menses regiminis in Castilia in 28 anno mortus est; habuit jam duos filios, Carolum et Ferdinandum; haereditas ergo Iohannae spectabat ad Carolum qua seniorem; fuit ergo lis de administratore; adfuit Ferdinandus Catolicus ut pater Iohannae, et Maximilianus imperator, ut pater filii defuncti; res sic agitata est ut Ferdinando deferetur administratio agente maxime
144732. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] suae Iohannae; Philippus post septem menses regiminis in Castilia
in 28 anno mortus est; habuit jam duos filios, Carolum et Ferdinandum; haereditas ergo Iohannae
spectabat ad Carolum qua seniorem; fuit ergo lis de administratore; adfuit Ferdinandus Catolicus
ut pater Iohannae, et Maximilianus imperator, ut pater filii defuncti; res sic agitata est ut
Ferdinando deferetur administratio agente maxime cardinali Ximene; administravitque usque mortem
suam Ferdinandus.
144733. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] est ut
Ferdinando deferetur administratio agente maxime cardinali Ximene; administravitque usque mortem
suam Ferdinandus.
144734. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in
Africam expeditionem suscepit, partim ut piratas Algeritanos, Tunetanos, et Tripolitanos
compescat, partim cum jam 1494. pontifex Alexander VI donaverit Africam totam Ferdinando, cum ei
titulum Chatolici attribuisset; pontifex enim illis temporibus habebatur pro domino directo et
illimitato rerum spiritualium et temporalium.
144735. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] partim ut piratas Algeritanos, Tunetanos, et Tripolitanos
compescat, partim cum jam 1494. pontifex Alexander VI donaverit Africam totam Ferdinando, cum ei
titulum Chatolici attribuisset; pontifex enim illis temporibus habebatur pro domino directo et
illimitato rerum spiritualium et temporalium.
144736. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ei
titulum Chatolici attribuisset; pontifex enim illis temporibus habebatur pro domino directo et
illimitato rerum spiritualium et temporalium.
144737. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Venetis; Ludovicus hic voluit extendere
potestatem suam in Italiam, proin ex Venetis decerpere voluit quidpiam provincias; parabat ergo
bellum contra Venetos, sed necesse fuit fautores Venetorum in partem suam attrahere; hinc cum
Ferdinando Catolico, cum Iulio 2‑o Pontifice et Maximiliano Imperatore
144738. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] extendere
potestatem suam in Italiam, proin ex Venetis decerpere voluit quidpiam provincias; parabat ergo
bellum contra Venetos, sed necesse fuit fautores Venetorum in partem suam attrahere; hinc cum
Ferdinando Catolico, cum Iulio 2‑o Pontifice et Maximiliano Imperatore
144739. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] cum Iulio 2‑o Pontifice et Maximiliano Imperatore
144740. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Imperatore
144741. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] quae praedecessores eius reges Neapolitani contraxerunt a
Venetis; sicque nova Liga contra Ludovicum 12 inita est cum Venetis, Gallique exstirpati sunt ex
Italia per Ligam Sanctam, a capite pontifice sic dictam.
144742. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Europae; hinc
Pisae convenerunt patres cum cardinalibus; Iulius ergo cum sibi adhaerentibus patribus Romae
convocavit concilium; Ludovicus ergo, ut affligat Iulium pontificem, defendit Concilium Pisanum;
Ludovicoque minabatur excommunicationem, proscripsitque regem Navarrae, agnatum et foederatum
Ludovici 12, Ioannem Alfredanum; Iulius ergo pontifex denominavit
144743. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ergo pontifex denominavit
144744. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Lugdunum; Ferdinandus ergo inducto in Navarreum regnum exercitu, ultra
dimidium eius occupavit, et ab eo tempore reges Hispaniae sunt in possessione regni Navarraei
usque Pyreneos montes; pax quidem confecta est, sed Ferdinandus non restituit amplius Navarram.
144745. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144746. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] facta celeberrima Ferdinandi, post quae 1516. decessit; per
mortem eius regimen Hispaniae ad domum Austriacam venit, quae usque 1700. annum regnavit;
successit Ferdinando Chatolico Carolus archidux Austriae; hic erat filius Philippi Pulchri et
Ioannae, quae erat Ferdinandi filia et Isabellae.
144747. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Hispaniae ad domum Austriacam venit, quae usque 1700. annum regnavit;
successit Ferdinando Chatolico Carolus archidux Austriae; hic erat filius Philippi Pulchri et
Ioannae, quae erat Ferdinandi filia et Isabellae.
144748. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] qui Maximiliani et Mariae Burgundiae; Maria erat Caroli Audacis ducis Burgundiae
filia, in quo defecit linea iunior Burgundica.
144749. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] mortem Ferdinandi adimit
144750. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] etiam haereditas Austriaca eum respexit, ut aetate
maximum, quamquam id Franciscus rex Galliae omni modo impedire conatus sit.
144751. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] maximum, quamquam id Franciscus rex Galliae omni modo impedire conatus sit.
144752. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Sanctum;
comparuerunt ergo armati contra defensores Caroli; ratio saeditionis fuit Germanus, peregrinus
princeps Carolus; dein Carolus antea fuit in possessione 17 Belgicarum provinciarum, natus
fuerat ibi, sedemque in Belgis habuit, hinc etiam ad Hispaniam secuti sunt eum ministri et
servitores Belgici, quos etiam promovit, et fovit ubique.
144753. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Caroli; ratio saeditionis fuit Germanus, peregrinus
princeps Carolus; dein Carolus antea fuit in possessione 17 Belgicarum provinciarum, natus
fuerat ibi, sedemque in Belgis habuit, hinc etiam ad Hispaniam secuti sunt eum ministri et
servitores Belgici, quos etiam promovit, et fovit ubique.
144754. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 12 Carolus tamen bonas
dispositiones faciens post multas caedes duorumque annorum lapsum fregit seditiosos 1521.
144755. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] caedes duorumque annorum lapsum fregit seditiosos 1521.
144756. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] regnum occupaverunt, belliduce Ferdinandus Kortecz
144757. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Dlapskalenses pauperes tamen homines, hi eum
versus Mexicanum regnum perduxerunt; prohibuit Motezuma imperator Mexicanus extensionem
Europeis; sed retrusi sunt usque urbem Mexicanam, in lacu Mexicano sitam, urbem sat splendidam
palatiis imperatoris et templo idolo Viczli puczli dedicato.
144758. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] prohibuit Motezuma imperator Mexicanus extensionem
Europeis; sed retrusi sunt usque urbem Mexicanam, in lacu Mexicano sitam, urbem sat splendidam
palatiis imperatoris et templo idolo Viczli puczli dedicato.
144759. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] eius revocavit [eum]; cum non veniret, exercitum ei opposuit in insula Mexico, sed Cortesius vicit Delasquaesium; donec exterius pugnatum esset, in urbe contra 80 Hispanos, quos Cortezius in urbe reliquit, exarsit seditio, sed etiam ob iniquitatem Hispanorum, qui plus semper et plus auri et gemmarum extorquere voluerunt saeviveruntque; in somno et crapula opressos agressi sunt, multisque cesis, eos exspoliarunt; redux ergo Cortezius deprehendit circiter aliquot centenos homines in armis, quibus Motezuma liberatis praeerat, sed Hispani non territi copia
144760. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] revocavit [eum]; cum non veniret, exercitum ei opposuit in insula Mexico, sed Cortesius vicit Delasquaesium; donec exterius pugnatum esset, in urbe contra 80 Hispanos, quos Cortezius in urbe reliquit, exarsit seditio, sed etiam ob iniquitatem Hispanorum, qui plus semper et plus auri et gemmarum extorquere voluerunt saeviveruntque; in somno et crapula opressos agressi sunt, multisque cesis, eos exspoliarunt; redux ergo Cortezius deprehendit circiter aliquot centenos homines in armis, quibus Motezuma liberatis praeerat, sed Hispani non territi copia eos fortiter
144761. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] insula Mexico, sed Cortesius vicit Delasquaesium; donec exterius pugnatum esset, in urbe contra 80 Hispanos, quos Cortezius in urbe reliquit, exarsit seditio, sed etiam ob iniquitatem Hispanorum, qui plus semper et plus auri et gemmarum extorquere voluerunt saeviveruntque; in somno et crapula opressos agressi sunt, multisque cesis, eos exspoliarunt; redux ergo Cortezius deprehendit circiter aliquot centenos homines in armis, quibus Motezuma liberatis praeerat, sed Hispani non territi copia eos fortiter aggressi sunt, eosque ubi ceciderunt, ipse Montezuma
144762. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] eos exspoliarunt; redux ergo Cortezius deprehendit circiter aliquot centenos homines in armis, quibus Motezuma liberatis praeerat, sed Hispani non territi copia eos fortiter aggressi sunt, eosque ubi ceciderunt, ipse Montezuma occisus est; electus est dein Gattimozin imperator, sed et hic captus et in vincula conjectus est a Hispanis; Mexicani tamen non territi caede tot millium rursus cinxerunt urbem demolitisque aggeribus eos aquis cinxerunt et fame perimere volebant Hispanos, sed illi cadaveribus caesorum Mexicanorum structis aggeribus reliquerunt
144763. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] redux ergo Cortezius deprehendit circiter aliquot centenos homines in armis, quibus Motezuma liberatis praeerat, sed Hispani non territi copia eos fortiter aggressi sunt, eosque ubi ceciderunt, ipse Montezuma occisus est; electus est dein Gattimozin imperator, sed et hic captus et in vincula conjectus est a Hispanis; Mexicani tamen non territi caede tot millium rursus cinxerunt urbem demolitisque aggeribus eos aquis cinxerunt et fame perimere volebant Hispanos, sed illi cadaveribus caesorum Mexicanorum structis aggeribus reliquerunt civitatem; sed prius in
144764. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] fortiter aggressi sunt, eosque ubi ceciderunt, ipse Montezuma occisus est; electus est dein Gattimozin imperator, sed et hic captus et in vincula conjectus est a Hispanis; Mexicani tamen non territi caede tot millium rursus cinxerunt urbem demolitisque aggeribus eos aquis cinxerunt et fame perimere volebant Hispanos, sed illi cadaveribus caesorum Mexicanorum structis aggeribus reliquerunt civitatem; sed prius in lacu quoque cum Mexicanis pugnare debuerunt navibus, sed et ibi victi sunt Mexicani; Gattimozin in tormentis carbonum una cum sacerdote uno Mexicano
144765. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] territi caede tot millium
rursus cinxerunt urbem demolitisque aggeribus eos aquis cinxerunt et fame perimere volebant
Hispanos, sed illi cadaveribus caesorum Mexicanorum structis aggeribus reliquerunt civitatem;
sed prius in lacu quoque cum Mexicanis pugnare debuerunt navibus, sed et ibi victi sunt
Mexicani; Gattimozin in tormentis carbonum una cum sacerdote uno Mexicano mortuus est cum fateri
nollent, aut non possent, locum quo thesauros suos et ecclesiae in lacum injecerunt.
144766. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] structis aggeribus reliquerunt civitatem;
sed prius in lacu quoque cum Mexicanis pugnare debuerunt navibus, sed et ibi victi sunt
Mexicani; Gattimozin in tormentis carbonum una cum sacerdote uno Mexicano mortuus est cum fateri
nollent, aut non possent, locum quo thesauros suos et ecclesiae in lacum injecerunt.
144767. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] fateri
nollent, aut non possent, locum quo thesauros suos et ecclesiae in lacum injecerunt.
144768. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sibi servavit, unam regi misit Carolo, et 3/5‑tas militibus
distribuit suis.
144769. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] quibus dein rex
Hispaniae nomen comitum Motezuma dedit cum territorio amplo.
144770. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et Chyli regnum est occupatum.
144771. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] qui dein possedit hunc ducatum
144772. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] rex Franciae, jam huic possessioni obnitebatur Carolus I; nam
Mediolanensis Ducatus est feudum Romani imperii, proin imperator est dominus directus, ad quem
recidit feudum extincto domino feudatario.
144773. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Carolus I; nam
Mediolanensis Ducatus est feudum Romani imperii, proin imperator est dominus directus, ad quem
recidit feudum extincto domino feudatario.
144774. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Et in omni mutatione feudatarii
investitura, seu introductio et statutio fieri debet per dominum directum, et dominus utilis
debet juramentum fidelitatis praestare.
144775. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] fieri debet per dominum directum, et dominus utilis
debet juramentum fidelitatis praestare.
144776. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Galli tamen
sequestrarunt hunc ducatum eumque duxerunt esse feudum virile, non foemineum, proin eos
respicere hunc ducatum; hunc ergo ducatum repetiit Carolus ut portionem avitae suae
haereditatis.
144777. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] hi ducatus origine a
sua
144778. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ergo Carolus fuit
vasallus quoque Francisci; hoc rursus dedignabatur facere imperator et negavit ducatus esse
feuda Galliae.
144779. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ex multis parvis debilibus statibus
constat, suadet ne potens unus imperans permittatur pedem figere, ne suprimat omnes; hinc omni
modo egerunt Itali ut Gallos prohibeant ex Italia; belli his occasione ergo Galli ejecti sunt ex
Mediolanensi ducatu; duas clades, unam ad Vicociam, et aliam ad Ticinum seu Paviam decretorias
Galli acceperunt die 24. Feb. 1525. anno; ubi temere se in pugnam immisit, disperso toto
exercitu eius, ipse Franciscus cum plerisque proceribus suis captus est, Madrittumque deductus.
144780. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] die 24. Feb. 1525. anno; ubi temere se in pugnam immisit, disperso toto
exercitu eius, ipse Franciscus cum plerisque proceribus suis captus est, Madrittumque deductus.
144781. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] etiam in
gravissimos morbos incidit, ex quibus tamen reconvalescens coactus est omnes conditiones Caroli
subscribere; fuerant hae tabulae pacis: Franciscus juri in regnum Neapolitanum renunciet.
144782. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Mediolanensem restituat duci Svorciae Francisco, et per hanc
renunciationem etiam res publica Geneva in libertatem restituta est.
144783. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ex eo quod
conventio haec vi diuturnitateque carcerum extorta sit; 2‑o) quod rex contra officium suum
egerit haec concedendo, cum tempore coronationis juret se regni limites non imminuturum.
144784. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] officium suum
egerit haec concedendo, cum tempore coronationis juret se regni limites non imminuturum.
144785. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 3‑o) Quod tantum rex fuerit subscriptus huic pacificationi, et nullus ex
statibus.
144786. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Clemente 7. absolutus est Franciscus; nam ipse pontifex fuit promotor belli huius
contra Carolum; nam ipse imperator potens in Italia effectus metum incussit Italis; hinc ipse
pontifex foedus inivit cum Francisco pluribusque Italiae respublicis
144787. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] hanc injuriam Romamque usque copias suas misit felicissimeque expugnaverunt urbem Romam eamque diripuerunt, excepto castro S. Angeli, in quo pontifex cum 17 cardinalibus morabatur; maxime cardinalium spoliabant aedes, nisi vexam ingenti summa aeris redimerent; cinxerunt castrum hoc et deditione ceperunt pontificem cum omnibus cardinalibus; juvit etiam Germanos, quod lues circa Neapolim multos Gallorum ipsumque ducem Foxinum eripuerit; Carolus ergo adegit pontificem ad pacem ea conditione ut recedat ipse a foedere, et etiam alios abigat ab hac unione; quod cum
144788. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] summa aeris redimerent; cinxerunt castrum hoc et deditione ceperunt pontificem cum omnibus cardinalibus; juvit etiam Germanos, quod lues circa Neapolim multos Gallorum ipsumque ducem Foxinum eripuerit; Carolus ergo adegit pontificem ad pacem ea conditione ut recedat ipse a foedere, et etiam alios abigat ab hac unione; quod cum contigisset, Franciscus ipse recedere debuit et in urbe Belgii Cammeraco nova pax confecta est; in hac renovata sunt omnia puncta pacis Madritensis; aliqua puncta accesserunt, nempe de redemptione duorum principum Gallicanorum in summa
144789. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] cardinalibus; juvit etiam Germanos, quod lues circa
Neapolim multos Gallorum ipsumque ducem Foxinum eripuerit; Carolus ergo adegit pontificem ad
pacem ea conditione ut recedat ipse a foedere, et etiam alios abigat ab hac unione; quod cum
contigisset, Franciscus ipse recedere debuit et in urbe Belgii Cammeraco nova pax confecta est;
in hac renovata sunt omnia puncta pacis Madritensis; aliqua puncta accesserunt, nempe de
redemptione duorum principum Gallicanorum in summa duorum millionum et 500,000 imperialium.
144790. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] abigat ab hac unione; quod cum
contigisset, Franciscus ipse recedere debuit et in urbe Belgii Cammeraco nova pax confecta est;
in hac renovata sunt omnia puncta pacis Madritensis; aliqua puncta accesserunt, nempe de
redemptione duorum principum Gallicanorum in summa duorum millionum et 500,000 imperialium.
144791. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ipse recedere debuit et in urbe Belgii Cammeraco nova pax confecta est;
in hac renovata sunt omnia puncta pacis Madritensis; aliqua puncta accesserunt, nempe de
redemptione duorum principum Gallicanorum in summa duorum millionum et 500,000 imperialium.
144792. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Belgii Cammeraco nova pax confecta est;
in hac renovata sunt omnia puncta pacis Madritensis; aliqua puncta accesserunt, nempe de
redemptione duorum principum Gallicanorum in summa duorum millionum et 500,000 imperialium.
144793. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] illustrium sexus foeminaei; munere etiam legatorum utebantur foeminae in
hac pace; ex una parte erat Margareta amita Caroli, ex alia persona mater Francisci Ludovica,
1529-i anno.
144794. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in
hac pace; ex una parte erat Margareta amita Caroli, ex alia persona mater Francisci Ludovica,
1529-i anno.
144795. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ex una parte erat Margareta amita Caroli, ex alia persona mater Francisci Ludovica,
1529-i anno.
144796. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144797. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] felices occupationes et
detectiones factae sunt; Carolo nempe regnum Chilense, Peruviense, et Quittense, capto et occiso
Attapavita imperatore Peruviensi, per Franciscum Pisarum, qui cum 300 suis peditibus et aliquot
equitibus, 12que tormentis 40,000 exercitum Attapavitae dispersit et destruxit.
144798. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] inter quos unus alium jugulari
curavit, donec advenientibus pluribus Hispanis subjiceretur Carolo totum regnum.
144799. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] originem suum habuisse;
tales fuerant Templarii, a vicinio collegio templo Hyerosolimitano; tales Hospitallarii, seu
Iohannitae, Teutones etc; ejectis Christianis per Saracenos etiam hi ordines ejecti sunt; hi
ergo Hospitallarii ad insulam Rhodi se receperunt, sed et hinc ejecti per Turcas dispersi sunt
per Italiam, Germaniam; Carolus ergo ipsis ob merita sua donavit insulam Melitam, in mari
Mediterraneo sitam, a quo loco nomen habent et hodie; alii sunt titulares, alii ordinarii, hi
habent praedia seu commendaturas.
144800. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] per Saracenos etiam hi ordines ejecti sunt; hi
ergo Hospitallarii ad insulam Rhodi se receperunt, sed et hinc ejecti per Turcas dispersi sunt
per Italiam, Germaniam; Carolus ergo ipsis ob merita sua donavit insulam Melitam, in mari
Mediterraneo sitam, a quo loco nomen habent et hodie; alii sunt titulares, alii ordinarii, hi
habent praedia seu commendaturas.
144801. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Clemente
7-o facta, quae est ultima coronatio imperatorum per pontifices facta.
144802. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] imperatorum per pontifices facta.
144803. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144804. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] imperio Longobardico; et hinc originem ducit vocula electus regnorum imperator quem
adhuc hodie in titulo imperatoris depraehendimus.
144805. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] convertit in monarchiam; urbs Florentina medio aevo libertate donata
est et respublica declarata, Carolus vero 5‑us in mulctam, quod conspiraverit haec civitas cum
hostibus suis, privavit eam libertate sua; ursit etiam pontifex Clemens ut sic Alexandro
Medicaeo eam ut feudum donet et Alexander ducat naturalem filiam Margaretham; annuit ergo
Carolus et Alexandrum, civem opulentum, fecit ducem Florentiae.
144806. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] est et respublica declarata, Carolus vero 5‑us in mulctam, quod conspiraverit haec civitas cum
hostibus suis, privavit eam libertate sua; ursit etiam pontifex Clemens ut sic Alexandro
Medicaeo eam ut feudum donet et Alexander ducat naturalem filiam Margaretham; annuit ergo
Carolus et Alexandrum, civem opulentum, fecit ducem Florentiae.
144807. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Clemens ut sic Alexandro
Medicaeo eam ut feudum donet et Alexander ducat naturalem filiam Margaretham; annuit ergo
Carolus et Alexandrum, civem opulentum, fecit ducem Florentiae.
144808. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et Alexander ducat naturalem filiam Margaretham; annuit ergo
Carolus et Alexandrum, civem opulentum, fecit ducem Florentiae.
144809. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] expeditionem Carolus in Africam contra piratos, et in
specie contra Hairadium Barbarossam; hic potens et superbus bello fracta respublica Tunaetana
Muleasem ducem dejecit trono suo; Carolus ergo refugientem ad se Muleasem ipse in persona
reposuit dignitati suae fracto Barbarossa, et tunc Muleassem promisit nunquam se velle esse
hostem Christianorum, nunquam amicum Turcarum; praesidium tamen Colletanum sibi servavit, ut
pedem fixum in Africa haberet, Tunaetanos vero tributarios fecit.
144810. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] amicum Turcarum; praesidium tamen Colletanum sibi servavit, ut
pedem fixum in Africa haberet, Tunaetanos vero tributarios fecit.
144811. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] cogitavit
cum suis provinciis conjungere exstincto Svorciae linea; hinc Philippo filio suo eum destinavit.
144812. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144813. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] petiit quoque hunc ducatum jure
proaviae suae pro filio suo secundo genito; hinc res devenit ad controversias et bella, 1536.;
hac occasione Franciscus 1‑us rex Galliae inivit foedus cum Solimanno Turcarum imperatore, et
hinc enatum est foedus perpetuum Gallorum cum Turcis; et reipsa tunc maximas molestias causarunt
Turcae Carolo; nihilominus tamen fortuna favente et perspicatia sua usque '38. annum
grassavit Gallos in ipsa quoque Gallia direpitque
144814. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] devenit ad controversias et bella, 1536.;
hac occasione Franciscus 1‑us rex Galliae inivit foedus cum Solimanno Turcarum imperatore, et
hinc enatum est foedus perpetuum Gallorum cum Turcis; et reipsa tunc maximas molestias causarunt
Turcae Carolo; nihilominus tamen fortuna favente et perspicatia sua usque '38. annum
grassavit Gallos in ipsa quoque Gallia direpitque
144815. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in Africam suscepit
contra Algirios; haec male successit, qua inconsiderate suscepta fuit, in finem vergente
autumnno jam, ubi obstantibus nebulis pluviis, procellis, destructa classe, sua re infecta
redire coactus sit.
144816. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sunt; fuerant hi legati Gallici, unus Venetias, alter Constantinopolim deputatus fuit, sed clam, se enim tantum pro privatis simulabant; Galli ergo suspicabantur hos duos jussu Caroli occissos fuisse; Franciscus ergo cum Christiano 3‑o rege Daniae, cum Gustavo 1‑o rege Sveciae, et cum Sulimanno 2‑o imperatore Turcarum, Carolus cum Henrico 8‑o rege Angliae inivit foedus (qui ipsi infensus fuit nempe Francisco, quod cum ipso schisma non fecerit); Galli in Belgio et Italia multa ex sententia gesserunt fregeruntque saepe Caesareos, in specie ad Caerisolas,
144817. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] fuisse; Franciscus ergo cum Christiano 3‑o rege Daniae, cum Gustavo 1‑o rege Sveciae, et cum Sulimanno 2‑o imperatore Turcarum, Carolus cum Henrico 8‑o rege Angliae inivit foedus (qui ipsi infensus fuit nempe Francisco, quod cum ipso schisma non fecerit); Galli in Belgio et Italia multa ex sententia gesserunt fregeruntque saepe Caesareos, in specie ad Caerisolas, opido Piemontii; omni enim ex parte aggressi sunt Carolum, Turcae per admiralem Barbarossam, qui ad Gallias multa millia Turcarum intulit ad expellendum Carolum ex Gallia; plurimos tamen
144818. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] enim ex parte aggressi sunt Carolum, Turcae per admiralem Barbarossam, qui ad Gallias multa millia Turcarum intulit ad expellendum Carolum ex Gallia; plurimos tamen excessus fecerunt Turcae in ipsa Gallia amicissimis, seu Gallis; Carolus per Campaniam ad viscera Galliae properavit, et jam Parisiensibus horrorem maximum incussit, et etiam cinxisset urbem si Henricus coadjutor non emansisset diutius in expugnandis duabus urbibus; in medio fortunarum tamen suarum [fortunarum] decrevit pacem facere cum Gallis propter res Germaniae valde contricatas; exorta enim est
144819. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] admiralem Barbarossam, qui ad Gallias multa millia Turcarum intulit ad expellendum Carolum ex Gallia; plurimos tamen excessus fecerunt Turcae in ipsa Gallia amicissimis, seu Gallis; Carolus per Campaniam ad viscera Galliae properavit, et jam Parisiensibus horrorem maximum incussit, et etiam cinxisset urbem si Henricus coadjutor non emansisset diutius in expugnandis duabus urbibus; in medio fortunarum tamen suarum [fortunarum] decrevit pacem facere cum Gallis propter res Germaniae valde contricatas; exorta enim est in Germania rebellio ob Lutheri et Calvini
144820. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] incussit, et etiam cinxisset urbem si Henricus coadjutor non emansisset diutius in expugnandis duabus urbibus; in medio fortunarum tamen suarum [fortunarum] decrevit pacem facere cum Gallis propter res Germaniae valde contricatas; exorta enim est in Germania rebellio ob Lutheri et Calvini schisma, quibus jam complures principes Germaniae adhaerebant; ipse dein imperator consecutus est scopum suum, nempe ducatum Mediolanensem jam pro [suo] filio suo consequtus est, et hinc 1544. pax Crepiacensis coaluit inter eos.
144821. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] propter
res Germaniae valde contricatas; exorta enim est in Germania rebellio ob Lutheri et Calvini
schisma, quibus jam complures principes Germaniae adhaerebant; ipse dein imperator consecutus
est scopum suum, nempe ducatum Mediolanensem jam pro [suo] filio suo consequtus est, et hinc
1544. pax Crepiacensis coaluit inter eos.
144822. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] adhaerebant; ipse dein imperator consecutus
est scopum suum, nempe ducatum Mediolanensem jam pro [suo] filio suo consequtus est, et hinc
1544. pax Crepiacensis coaluit inter eos.
144823. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] scopum suum, nempe ducatum Mediolanensem jam pro [suo] filio suo consequtus est, et hinc
1544. pax Crepiacensis coaluit inter eos.
144824. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144825. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Mediolanensem filio suo Phylippo.
144826. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] rex Galliae; ei successit Henricus 2‑us; hic major adversarius erat patre suo Caroli, hinc tuendos suscepit protestantes Germaniae, et hinc cum Mauritio electore Saxoniae, duce protestantium, foedus inivit, trajectoque Rheno tres provincias, seu diaeceses (nempe Metis, Tullum, et Verdunnum) Lotharingiae occupavit; hinc ergo distractus Carolus debuit contra Gallos agere cum 100,000 hominum, irrito tamen conatu; nam Metensem urbem recuperare non potuit a Gallis; irrupit dein in Artesiam provinciam Galliae, duasque urbes insignes occupavit, et solo aequavit.
144827. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Metis,
Tullum, et Verdunnum) Lotharingiae occupavit; hinc ergo distractus Carolus debuit contra Gallos
agere cum 100,000 hominum, irrito tamen conatu; nam Metensem urbem recuperare non potuit a
Gallis; irrupit dein in Artesiam provinciam Galliae, duasque urbes insignes occupavit, et solo
aequavit.
144828. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] occupavit, et solo
aequavit.
144829. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] republica etiam insigniter vicit Gallos; quae respublica se cum Gallis conjunxit; expulsi sunt
quidem Germani per Gallos, sed rursus tertio Carolus ejecit Gallos et sequestravit rempublicam;
ante finem huius belli Carolus 1554. consiliavit matrimonium inter filium suum Phylippum et
reginam Angliae Mariam.
144830. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] belli Carolus 1554. consiliavit matrimonium inter filium suum Phylippum et
reginam Angliae Mariam.
144831. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Mariam regis Portugalliae
filiam, ex qua Carolum filium habuit jam juniorem his temporibus; Carolus imperator enim voluit
in haeredibus et nepotibus suis Angliam cum Hispania
144832. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144833. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ratificatae fuissent, jam iterum Galli bellum renovarunt; Philippus cum 50,000 suorum statim obviam ivit Gallis, in Italia quoque habuit Octavium ducem Parmensem, sibi additum, quod ei ducatum Placentiae donaverit; alium Cosimum Medicaeum, qui ducatum Florentinum a Carolo habuit, et ei Senensem rempublicam donavit adhuc; item et Sabaudiae ducem; ipsa quoque uxor eius Maria, tunc adhuc vivens, ei ex parte Angliae adstitit; Galli initio stupendas victorias retulerunt, tardius tamen fractis viribus pacem facere debuerunt cum Philippo.
144834. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] renovarunt; Philippus cum 50,000 suorum statim obviam ivit
Gallis, in Italia quoque habuit Octavium ducem Parmensem, sibi additum, quod ei ducatum
Placentiae donaverit; alium Cosimum Medicaeum, qui ducatum Florentinum a Carolo habuit, et ei
Senensem rempublicam donavit adhuc; item et Sabaudiae ducem; ipsa quoque uxor eius Maria, tunc
adhuc vivens, ei ex parte Angliae adstitit; Galli initio stupendas victorias retulerunt, tardius
tamen fractis viribus pacem facere debuerunt cum Philippo.
144835. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] adstitit; Galli initio stupendas victorias retulerunt, tardius
tamen fractis viribus pacem facere debuerunt cum Philippo.
144836. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Filippi ex primo matrimonio jam desponsata fuit.
144837. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] jam desponsata fuit.
144838. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] has provincias, et sub his enatae sunt lites et malcontentiones
Belgarum, quae dein in cruentum bellum errupit
144839. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] enatae sunt lites et malcontentiones
Belgarum, quae dein in cruentum bellum errupit
144840. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] vero totus Hispanus, trux et melancolicus sprevit eos et tantum Hispanis addictus fuit; maximum vero quod nimis severe exercuerit autoritatem suam in protestantes Belgas; ob has ergo causas enatae sunt rebelliones ad quas componendas misit ducem Albanum cum mandato ne a voluntate et severitate regis vel latum unquam recedat; his tamen non tantum res non melioratae, sed magis adhuc destructae sunt; gliscebat odium aliquot annis, quibus plures provinciae se conjunxerunt, donec 1568. in apertum bellum erupit, quod per 80 annos
144841. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] odium aliquot annis,
quibus plures provinciae se conjunxerunt, donec 1568. in apertum bellum erupit, quod per 80
annos duravit, una cum tempore aliquo induciarum.
144842. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] duravit, una cum tempore aliquo induciarum.
144843. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] amplectenda sub prioribus jam regibus; hi ergo recuperandae prioris
religionis et libertatis causa rebellarunt contra Filippum, maxime Granatensis regni incolae; hi
enim homines ad formam quidem Christiani se distinxerunt vestitu diversisque moribus, quos
Philippus ipsis prohibuit; et sic bellum enatum est in quo multa millia hominum caesa sunt,
donec fractis viribus eorum dispersit eos per universam Hispaniam.
144844. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] vestitu diversisque moribus, quos
Philippus ipsis prohibuit; et sic bellum enatum est in quo multa millia hominum caesa sunt,
donec fractis viribus eorum dispersit eos per universam Hispaniam.
144845. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Severitatem Philippi etiam filius eius Carolus, et uxor patris Isabella
144846. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] habuit Philippus contra Turcas, qui potentissimi jam erant his temporibus etiam in Europa; subegerunt enim insulam Cyprum, per quam toti Italiae formidabiles effecti sunt; Pius ergo 5‑us pontifex vigebat omni modo ut unitis viribus agatur contra Turcas; Phylippus ergo cum Venetis et pontifice huic expeditioni praefecit fratrem suum naturalem Iohanem (Don Juan d'Austrie); sub initium optatos effectus habuit, in specie anno 1571. ad Lepanto, non procul Corintho 24.1 non... Corintho additum in MS-to , eximiam victoriam retulerunt de
144847. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] optatos
effectus habuit, in specie anno 1571. ad Lepanto, non procul Corintho 24.1 non...
Corintho additum in MS-to , eximiam victoriam retulerunt de Turcis, ubi capto duce
Turcarum eoque contra jura gentium decapitato totam classem eorum destruxerunt et exercitum
sparserunt; cum tamen hic
144848. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] contra jura gentium decapitato totam classem eorum destruxerunt et exercitum
sparserunt; cum tamen hic
144849. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] fuit etiam Philippus II, qui jure matris Isabellae, quae Emmanualis
144850. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ordinis Melitensis in Crato; hic erat
filius Ludovici et nepos Emanuelis Magni, sed objiciebatur ei quod non sit ex thoro legitimo;
ferebatur enim Ludovicus cum sua matre matrimonium conscientiae inivisse; maxima tamen pars
Portugallorum eum pro legitimo habuerunt regemque voluerat, et hinc bellum enatum est; suffultus
quidem est a Gallis, sed non ita ut resistere potuisset Phillipo, et hinc expulsus est ex
Portugallia, et in Gallia defecit.
144851. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] non sit ex thoro legitimo;
ferebatur enim Ludovicus cum sua matre matrimonium conscientiae inivisse; maxima tamen pars
Portugallorum eum pro legitimo habuerunt regemque voluerat, et hinc bellum enatum est; suffultus
quidem est a Gallis, sed non ita ut resistere potuisset Phillipo, et hinc expulsus est ex
Portugallia, et in Gallia defecit.
144852. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] enim Ludovicus cum sua matre matrimonium conscientiae inivisse; maxima tamen pars
Portugallorum eum pro legitimo habuerunt regemque voluerat, et hinc bellum enatum est; suffultus
quidem est a Gallis, sed non ita ut resistere potuisset Phillipo, et hinc expulsus est ex
Portugallia, et in Gallia defecit.
144853. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] gerentes diripiebat
Portugalliam cum eius provinciis.
144854. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] enim VIII, rex Angliae, defecit ab ecclesia Chatolica, et a Romani pontificis
auctoritate; ab hoc Henrico descendit regnum ad Eduardum Mariam, quae Catolica fuit, ab hac vero
ad Elisabetham protestantibus accommodatam; pontifices voluissent ergo Elisabetham tamquam
haereticam et inobedientem regno privare et excommunicare; Sixtus ergo Quintus Romanus pontifex
executorem suae sententiae fecit Phylippum, qui etiam odio personali ferebatur in eam, tamquam
talem quae eius matrimonium oblatum excussit et respuit
144855. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] defecit ab ecclesia Chatolica, et a Romani pontificis
auctoritate; ab hoc Henrico descendit regnum ad Eduardum Mariam, quae Catolica fuit, ab hac vero
ad Elisabetham protestantibus accommodatam; pontifices voluissent ergo Elisabetham tamquam
haereticam et inobedientem regno privare et excommunicare; Sixtus ergo Quintus Romanus pontifex
executorem suae sententiae fecit Phylippum, qui etiam odio personali ferebatur in eam, tamquam
talem quae eius matrimonium oblatum excussit et respuit
144856. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] pontifices voluissent ergo Elisabetham tamquam
haereticam et inobedientem regno privare et excommunicare; Sixtus ergo Quintus Romanus pontifex
executorem suae sententiae fecit Phylippum, qui etiam odio personali ferebatur in eam, tamquam
talem quae eius matrimonium oblatum excussit et respuit
144857. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] personali ferebatur in eam, tamquam
talem quae eius matrimonium oblatum excussit et respuit
144858. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] tamquam
talem quae eius matrimonium oblatum excussit et respuit
144859. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] eius matrimonium oblatum excussit et respuit
144860. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Anno ergo 1588. classis haec invictissima movit contra Anglos.
144861. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] hoc conflictu victoria stetit penes Anglos, partim fortitudine Anglorum,
partim procellis et fluctibus destructa classe.
144862. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] dictus; huius parens fuit Antonius rex Navarrae 27.1 huius...
Navarrae in margine MS qui dein nomine Henrici 4‑i in Gallia successit.
144863. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 27.1 huius...
Navarrae in margine MS qui dein nomine Henrici 4‑i in Gallia successit.
144864. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Galliae contra omnem protestationem ligae sacrae, seu Catolicorum partis; Chatolici pro se habebant pontifices; stante ergo bello hoc Philippus fovit Ligam sacram contra protestantes ut sic HenricusIV excludatur, imprimis ex odio religionis, dein sperabat se posse regnum Galliae et successionem transferre ad Isabellam filiam suam, quam ex Isabella Henrici 3‑ii filia suscepit, quamquam id contra leges fundamentales Galliae fuisset, juxta quas foeminae non succedunt; et si hoc efficere non posset, maluisset dividi regnum vastum Franciae inter plures
144865. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sic HenricusIV excludatur, imprimis ex odio religionis, dein sperabat se posse regnum Galliae et successionem transferre ad Isabellam filiam suam, quam ex Isabella Henrici 3‑ii filia suscepit, quamquam id contra leges fundamentales Galliae fuisset, juxta quas foeminae non succedunt; et si hoc efficere non posset, maluisset dividi regnum vastum Franciae inter plures competentes; Henricus tamen IV sagacissimus fortissimusque suae aetatis haeros omnes has artes everterit; non enim tantum Phylippum, sed ipsos Ligistas devicit et fregit ubique omnesque sensim
144866. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] juxta quas foeminae non succedunt; et si hoc efficere non posset, maluisset dividi regnum vastum Franciae inter plures competentes; Henricus tamen IV sagacissimus fortissimusque suae aetatis haeros omnes has artes everterit; non enim tantum Phylippum, sed ipsos Ligistas devicit et fregit ubique omnesque sensim provincias sibi subjecit; et sic tandem ab ipsis Ligistis receptus et coronatus est; firmatus semel domi Henricus ad ulciscendam injuriam dein Phylippo bellum intulit quod, etsi non omni vi et fortitudine geri
144867. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] non posset, maluisset dividi regnum vastum Franciae inter plures competentes; Henricus tamen IV sagacissimus fortissimusque suae aetatis haeros omnes has artes everterit; non enim tantum Phylippum, sed ipsos Ligistas devicit et fregit ubique omnesque sensim provincias sibi subjecit; et sic tandem ab ipsis Ligistis receptus et coronatus est; firmatus semel domi Henricus ad ulciscendam injuriam dein Phylippo bellum intulit quod, etsi non omni vi et fortitudine geri potuisset, ob debilitatam tantis bellis Galliam, tamen res non
144868. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Franciae inter plures competentes; Henricus tamen IV sagacissimus fortissimusque suae aetatis haeros omnes has artes everterit; non enim tantum Phylippum, sed ipsos Ligistas devicit et fregit ubique omnesque sensim provincias sibi subjecit; et sic tandem ab ipsis Ligistis receptus et coronatus est; firmatus semel domi Henricus ad ulciscendam injuriam dein Phylippo bellum intulit quod, etsi non omni vi et fortitudine geri potuisset, ob debilitatam tantis bellis Galliam, tamen res non contemnendas fecit, praesertim in Belgio
144869. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sed ipsos Ligistas devicit et fregit ubique omnesque sensim provincias
sibi subjecit; et sic tandem ab ipsis Ligistis receptus et coronatus est;
firmatus semel domi Henricus ad ulciscendam injuriam dein Phylippo bellum intulit quod, etsi non
omni vi et fortitudine geri potuisset, ob debilitatam tantis bellis Galliam, tamen res non
contemnendas fecit, praesertim in Belgio Hispanico.
144870. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] geri potuisset, ob debilitatam tantis bellis Galliam, tamen res non
contemnendas fecit, praesertim in Belgio Hispanico.
144871. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Philippus; filia enim jam fuit provectioris aetatis, proin non erat spes
sobolis (
144872. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] recidere Belgium ad Hispanos, sed illi praeviderunt
astutiam, et eam non susceperunt.
144873. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sed illi praeviderunt
astutiam, et eam non susceperunt.
144874. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] omnia praeter
libertatem spreverunt; factae ergo sunt induciae tamquam cum gente libera ad 12 annos ab anno
1596.
144875. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] libertatem spreverunt; factae ergo sunt induciae tamquam cum gente libera ad 12 annos ab anno
1596.
144876. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] errorem politicum commisit Phylippus per relegationem
multorum millium Moliscorum, seu descendentium Judaicorum et Turcarum, et sic circiter 900,000
subditorum solum vertere coacti sunt.
144877. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] indiguit, quae per bellum religionis
mire fracta fuit; hanc unionem graviter tulerunt aulae Europeae, praesertim
Galli, perpetui aemuli utriusque lineae Austriacae; vi hujus pacti ergo Phylippus suppetias
misit Ferdinando contra rebelles Bohemos et Germanos sub duce celebri Ambrosio Spinola, qui
subjecto palatinatu inferiori multa fecit pro Ferdinando; praeter haec nil magni a Hispanis
gestum est, et Philippus 1621. anno mortuus est.
144878. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] perpetui aemuli utriusque lineae Austriacae; vi hujus pacti ergo Phylippus suppetias
misit Ferdinando contra rebelles Bohemos et Germanos sub duce celebri Ambrosio Spinola, qui
subjecto palatinatu inferiori multa fecit pro Ferdinando; praeter haec nil magni a Hispanis
gestum est, et Philippus 1621. anno mortuus est.
144879. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Spinola, qui
subjecto palatinatu inferiori multa fecit pro Ferdinando; praeter haec nil magni a Hispanis
gestum est, et Philippus 1621. anno mortuus est.
144880. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] subjecto palatinatu inferiori multa fecit pro Ferdinando; praeter haec nil magni a Hispanis
gestum est, et Philippus 1621. anno mortuus est.
144881. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] feudum domus Austriae, quod stirps Gonsaga habuit, nempe Vincentius 2‑us; qui mascula prole destitutus tantum filiam habuit, recidit ergo successio ad lineam agnaticam, nempe ad Carolum Néverniensem; haec familia habitavit a longo tempore in Gallia, proin fuit stricte subditus et vasallus Gallicanus; convertit ergo hic Carolus se ad regem suum Ludovicum 3‑um ut eum in successione suffulciat; jam aemulum habuit Phylippum 4‑um, qui ab imperatore sperabat hoc feudum vel ad minimum maximam eius partem; alteram vero familiae Sabaudicae cessisset, quae etiam
144882. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] aemulum habuit Phylippum 4‑um, qui ab imperatore sperabat hoc feudum vel ad minimum maximam eius
partem; alteram vero familiae Sabaudicae cessisset, quae etiam praetensiones formavit; deventum
est ergo ad bellum; nam Ludovicus 13 eo perduxit apud Vincentium ut Carolum agnoscat haeredem et
agnatum suum filiamque suam desponset filio Caroli Néverniensis, Carolo etiam.
144883. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] haeredem et
agnatum suum filiamque suam desponset filio Caroli Néverniensis, Carolo etiam.
144884. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] adfuerat suffultus viribus Gallicis, quibus sperans incubuit supprimere et debilitare domum
Austriacam, quod plerumque suasu cardinalis Richelieu factum est, qui ad
potentiam maximam evehere conatus est aulam regis sui, quod supressione Hugenotarum domi et
immixtione et ingestione in omnia negotia exterorum regnorum efficere conatus est.
144885. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] viribus Gallicis, quibus sperans incubuit supprimere et debilitare domum
Austriacam, quod plerumque suasu cardinalis Richelieu factum est, qui ad
potentiam maximam evehere conatus est aulam regis sui, quod supressione Hugenotarum domi et
immixtione et ingestione in omnia negotia exterorum regnorum efficere conatus est.
144886. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] conatus est.
144887. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 13, ut eum sibi
devinceret liberumque transitum haberet per eius comitatum in Italiam; Hispani ergo hoc bello
non multum laudabilis fecerunt, sicque regni Hispaniae auctoritas vilescere coepit in Italiam;
anno 1633. decessit in Belgio Isabella filia Phylippi 2‑i, improlis quidem, et hinc iterum
reciderunt ceterae provinciae ad Hispanos, sub quorum potestate permanserunt usque initium huius
saeculi; ceterae vero 7 provinciae nunc nomine Belgii foederati venerunt.
144888. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] filia Phylippi 2‑i, improlis quidem, et hinc iterum
reciderunt ceterae provinciae ad Hispanos, sub quorum potestate permanserunt usque initium huius
saeculi; ceterae vero 7 provinciae nunc nomine Belgii foederati venerunt.
144889. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] permanserunt usque initium huius
saeculi; ceterae vero 7 provinciae nunc nomine Belgii foederati venerunt.
144890. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Aula Gallica florere et tonum dare volens in Europa coepit iterum de
mediis cogitare cum Germanis vel Hispanis disconveniendi; huius originem et causam ex Germania
susceperunt Galli; Ferdinandus enim post celebrem victoriam, quo
144891. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et tonum dare volens in Europa coepit iterum de
mediis cogitare cum Germanis vel Hispanis disconveniendi; huius originem et causam ex Germania
susceperunt Galli; Ferdinandus enim post celebrem victoriam, quo
144892. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] huius originem et causam ex Germania
susceperunt Galli; Ferdinandus enim post celebrem victoriam, quo
144893. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] retulit, se levare et fortificare coepit; usque ergo 1635. annum Galli clam tantum foverunt aere, armis, stipendiis Suecos et rebelles; post hunc vero annum apertum bellum erupuit; praetextus fuit Philippus Cristophorus Elector Trevirienses, hic enim fuit inter perduelles et rebelles favitque protestantibus, hinc Hispani eius electoratum invaserunt expugnataque urbe Treviriensi ipsum quoque electorem ceperunt; in huius ergo restitutionem in integrum movit bellum Ludovicus 13‑us; hoc bellum usque 1648. annum protractum est, seu usque pacem
144894. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] bellum 30 annorum Germaniae terminatum est; hac pace
bellum Gallorum cum Germanis terminatum est, sed cum Hispanis adhuc 25 annis bellarunt Galli.
144895. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] cum Germanis terminatum est, sed cum Hispanis adhuc 25 annis bellarunt Galli.
144896. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] se subjecerunt Gallis eosque juverunt.
144897. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Hispanis; tantis ergo malis vexatus nullibi quidpiam memorabile
efficere potuit, sed tantum vires attritae sunt et auctoritas Hispaniae eviluit.
144898. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] quidpiam memorabile
efficere potuit, sed tantum vires attritae sunt et auctoritas Hispaniae eviluit.
144899. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] accessit
quod ipsi Hispani, tantis bellis vexati, onera plurima imposuerint ipsis, exhauriverintque
regnum; hinc 1640. rebellare coeperunt sub ductu Iohannis ducis de Draganea, qui originem a
regibus prioribus ducebat; occisis ergo Hispanis una cum prorege occupatisque urbibus et
portubus se in libertatem restituerunt; usque 1668. bellatum est cum Hispanis; quo tempore se
diviserunt et a Hispanica aula independentes declarati sunt.
144900. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] hinc 1640. rebellare coeperunt sub ductu Iohannis ducis de Draganea, qui originem a
regibus prioribus ducebat; occisis ergo Hispanis una cum prorege occupatisque urbibus et
portubus se in libertatem restituerunt; usque 1668. bellatum est cum Hispanis; quo tempore se
diviserunt et a Hispanica aula independentes declarati sunt.
144901. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] libertatem restituerunt; usque 1668. bellatum est cum Hispanis; quo tempore se
diviserunt et a Hispanica aula independentes declarati sunt.
144902. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] noviter inducendas, deventum est; fiebat id quoque in Neapolitano regno, ita, ut etiam fructibus in foro venalibus accisa imponeretur; hoc graviter ferebant Neapolitani fructibus assueti; cum ergo hae accisae vi exigerentur, enatae sunt lites et tumultus in foro, et ex hac contempta parva scintilla ingens exarsit incendium; populus habuit ducem suum Thomam Agnellum, piscatorem, astutum hominem, qui artibus suis clam ultra 100,000 hominum sibi devicit armavitque omnes; prorex ergo Dux de Arthos efficaces fecit
144903. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] deventum est; fiebat id quoque in Neapolitano regno, ita, ut etiam fructibus in foro venalibus accisa imponeretur; hoc graviter ferebant Neapolitani fructibus assueti; cum ergo hae accisae vi exigerentur, enatae sunt lites et tumultus in foro, et ex hac contempta parva scintilla ingens exarsit incendium; populus habuit ducem suum Thomam Agnellum, piscatorem, astutum hominem, qui artibus suis clam ultra 100,000 hominum sibi devicit armavitque omnes; prorex ergo Dux de Arthos efficaces fecit dispositiones; dux eorum Angellus
144904. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] contempta parva scintilla ingens exarsit incendium; populus habuit ducem suum Thomam Agnellum, piscatorem, astutum hominem, qui artibus suis clam ultra 100,000 hominum sibi devicit armavitque omnes; prorex ergo Dux de Arthos efficaces fecit dispositiones; dux eorum Angellus captus et trucidatus est, graviminibusque eorum satisfactum est, et sic aliqua ex parte consopitae sunt turbae; sed post aliquot annos non deerant aliqui qui saeditiosos excitarent, et sic Ianuario Anese duce qui faber gladiorum erat, rursus exarsit rebellio, quae longe acerbior erat, cum
144905. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] habuit ducem suum Thomam Agnellum, piscatorem, astutum hominem, qui artibus suis clam ultra 100,000 hominum sibi devicit armavitque omnes; prorex ergo Dux de Arthos efficaces fecit dispositiones; dux eorum Angellus captus et trucidatus est, graviminibusque eorum satisfactum est, et sic aliqua ex parte consopitae sunt turbae; sed post aliquot annos non deerant aliqui qui saeditiosos excitarent, et sic Ianuario Anese duce qui faber gladiorum erat, rursus exarsit rebellio, quae longe acerbior erat, cum ad ipsam Siciliam se extenderit; plurimum autem fuit quod
144906. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] devicit armavitque omnes; prorex ergo Dux de Arthos efficaces fecit dispositiones; dux eorum Angellus captus et trucidatus est, graviminibusque eorum satisfactum est, et sic aliqua ex parte consopitae sunt turbae; sed post aliquot annos non deerant aliqui qui saeditiosos excitarent, et sic Ianuario Anese duce qui faber gladiorum erat, rursus exarsit rebellio, quae longe acerbior erat, cum ad ipsam Siciliam se extenderit; plurimum autem fuit quod Galli duce Henrico Guisio juverint classe integra Neapolitanos rebelles; hic ergo Guisius declaravit regnum
144907. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] qui faber gladiorum erat, rursus exarsit rebellio, quae longe acerbior erat, cum ad
ipsam Siciliam se extenderit; plurimum autem fuit quod Galli duce Henrico Guisio juverint classe
integra Neapolitanos rebelles; hic ergo Guisius declaravit regnum Neapolitanum liberam rem
publicam et se ducem reipublicae; Phylippus ergo misit classem contra rebelles, ubi capto
Henrico Guisio supressi sunt seditiosi et ad obsequium reducti, praestantia et fortitudine
Iohannis Austriaci junioris, qui erat filius naturalis Phylippi 4‑i.
144908. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] autem fuit quod Galli duce Henrico Guisio juverint classe
integra Neapolitanos rebelles; hic ergo Guisius declaravit regnum Neapolitanum liberam rem
publicam et se ducem reipublicae; Phylippus ergo misit classem contra rebelles, ubi capto
Henrico Guisio supressi sunt seditiosi et ad obsequium reducti, praestantia et fortitudine
Iohannis Austriaci junioris, qui erat filius naturalis Phylippi 4‑i.
144909. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Guisio juverint classe
integra Neapolitanos rebelles; hic ergo Guisius declaravit regnum Neapolitanum liberam rem
publicam et se ducem reipublicae; Phylippus ergo misit classem contra rebelles, ubi capto
Henrico Guisio supressi sunt seditiosi et ad obsequium reducti, praestantia et fortitudine
Iohannis Austriaci junioris, qui erat filius naturalis Phylippi 4‑i.
144910. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] se ducem reipublicae; Phylippus ergo misit classem contra rebelles, ubi capto
Henrico Guisio supressi sunt seditiosi et ad obsequium reducti, praestantia et fortitudine
Iohannis Austriaci junioris, qui erat filius naturalis Phylippi 4‑i.
144911. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Iohannis Austriaci junioris, qui erat filius naturalis Phylippi 4‑i.
144912. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et molestiis distrahi valedixit bello Belgico ut totas vires contra Portugallos vertere possit, quos damnandi maximam spem habuit; Belgas vero nimis a se remotos et potentes jam vix ac ne vix quidem subjungere se posse videret; sub idem tempus pax Vestphalica coaluit in Germania, et eodem negotio ergo in Vestphallia Phylippus renunciavit juri suo in 7 provincias foederatas eosque pro hominibus liberis declaravit; et sic contra Portugallos se tota vi convertit, sed mox in eo impeditus est per Olivierum Cronvel, usurpatorem coronae Anglicae; hic enim foedus
144913. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] vero nimis a se remotos et potentes jam vix ac ne vix quidem subjungere se posse videret; sub idem tempus pax Vestphalica coaluit in Germania, et eodem negotio ergo in Vestphallia Phylippus renunciavit juri suo in 7 provincias foederatas eosque pro hominibus liberis declaravit; et sic contra Portugallos se tota vi convertit, sed mox in eo impeditus est per Olivierum Cronvel, usurpatorem coronae Anglicae; hic enim foedus commercii causa inivit cum Portugallis, vi cuius Portugallos defendere debuit contra Phylippum; decrevit ergo pacem inire cum Gallis, quae
144914. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] usurpatorem coronae Anglicae; hic enim foedus commercii causa inivit cum Portugallis, vi cuius Portugallos defendere debuit contra Phylippum; decrevit ergo pacem inire cum Gallis, quae etiam 1659. in montibus Pyreneis per cardinalem Mazarini, ministrum Ludovici Galliae regis, et Ludovicum Haruz, coaluit; per hoc foedus Catalauniam Phylippus recepit a Gallis, sed totum comitatum Ruscimonensem, quem hoc bello Hispani occupaverant, restituere Gallis debuit; hic comitatus clavis fuit Hispanis in Galliam, et hoc comitatu
144915. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Galliae regis, et Ludovicum Haruz, coaluit; per hoc foedus Catalauniam Phylippus recepit a Gallis, sed totum comitatum Ruscimonensem, quem hoc bello Hispani occupaverant, restituere Gallis debuit; hic comitatus clavis fuit Hispanis in Galliam, et hoc comitatu amisso per montes Pyraeneos divisi sunt a Gallis Hispani; ipsis etiam Anglis obtulerunt Hispani pulcherrimam Americae insulam Iamaicam, pacis ineundae causa, et hinc etiam cum Anglis pax coaluit, adjecto adhuc Anglis pulcherrimo portu Belgii Hispanici Dünkirchum
144916. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] quem hoc bello Hispani occupaverant, restituere Gallis debuit; hic comitatus
clavis fuit Hispanis in Galliam, et hoc comitatu amisso per montes Pyraeneos divisi sunt a
Gallis Hispani; ipsis etiam Anglis obtulerunt Hispani pulcherrimam Americae insulam Iamaicam,
pacis ineundae causa, et hinc etiam cum Anglis pax coaluit, adjecto adhuc Anglis pulcherrimo
portu Belgii Hispanici Dünkirchum (Dunquerca).
144917. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] cum Anglis pax coaluit, adjecto adhuc Anglis pulcherrimo
portu Belgii Hispanici Dünkirchum (Dunquerca).
144918. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144919. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144920. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] reginam, sed segniter, praesertim cum
1667. per Ludovicum 14. regem Galliae bello petiti fuissent; causa fuit dos,
quam Ludovicus 14. pro uxore sua petiit post mortem Philippi 4‑i, quamquam se obligaverit nihil
unquam velle se petere dotis loco, et quidem in specie petiit Provincias Belgicas.
144921. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] petiti fuissent; causa fuit dos,
quam Ludovicus 14. pro uxore sua petiit post mortem Philippi 4‑i, quamquam se obligaverit nihil
unquam velle se petere dotis loco, et quidem in specie petiit Provincias Belgicas.
144922. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] petiti fuissent; causa fuit dos,
quam Ludovicus 14. pro uxore sua petiit post mortem Philippi 4‑i, quamquam se obligaverit nihil
unquam velle se petere dotis loco, et quidem in specie petiit Provincias Belgicas.
144923. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] post mortem Philippi 4‑i, quamquam se obligaverit nihil
unquam velle se petere dotis loco, et quidem in specie petiit Provincias Belgicas.
144924. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Belgicas.
144925. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] implicare commisit, quod reipsa effecit; ardente ergo hos inter bello praetensiones suas formavit apud Hispanos, et cum id non obtineret, irrupit in Belgium armata manu, sibique subjecit plurimas civitates cum toto ducatu Burgundico; videntes haec belligerentes Belgae foederati et Angli seque delusos observantes pacem inter se fecerunt et foedus iniverunt contra Ludovicum 14‑um, sibique Svecos adjunxerunt, et sic cum societate Hispanorum pacem extorserunt Ludovico; et sic 1668. Aquisgrani pax coaluit; ut nempe Burgundiae comitatum restituat Hispanis
144926. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] hos inter bello praetensiones suas formavit apud Hispanos, et cum id non obtineret, irrupit in Belgium armata manu, sibique subjecit plurimas civitates cum toto ducatu Burgundico; videntes haec belligerentes Belgae foederati et Angli seque delusos observantes pacem inter se fecerunt et foedus iniverunt contra Ludovicum 14‑um, sibique Svecos adjunxerunt, et sic cum societate Hispanorum pacem extorserunt Ludovico; et sic 1668. Aquisgrani pax coaluit; ut nempe Burgundiae comitatum restituat Hispanis Ludovicus; arces tamen munitas demoliri curavit prius Ludovicus
144927. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] irrupit in Belgium armata manu, sibique subjecit plurimas civitates cum toto ducatu Burgundico; videntes haec belligerentes Belgae foederati et Angli seque delusos observantes pacem inter se fecerunt et foedus iniverunt contra Ludovicum 14‑um, sibique Svecos adjunxerunt, et sic cum societate Hispanorum pacem extorserunt Ludovico; et sic 1668. Aquisgrani pax coaluit; ut nempe Burgundiae comitatum restituat Hispanis Ludovicus; arces tamen munitas demoliri curavit prius Ludovicus ut sic alia occasione data eo facilius occupare possit; in Flandria vero
144928. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] civitates cum toto ducatu Burgundico; videntes haec belligerentes Belgae foederati et Angli seque delusos observantes pacem inter se fecerunt et foedus iniverunt contra Ludovicum 14‑um, sibique Svecos adjunxerunt, et sic cum societate Hispanorum pacem extorserunt Ludovico; et sic 1668. Aquisgrani pax coaluit; ut nempe Burgundiae comitatum restituat Hispanis Ludovicus; arces tamen munitas demoliri curavit prius Ludovicus ut sic alia occasione data eo facilius occupare possit; in Flandria vero aliqua loca sibi servavit; enervata sic Hispanorum potentia
144929. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] tamen munitas demoliri curavit prius
Ludovicus ut sic alia occasione data eo facilius occupare possit; in Flandria vero aliqua loca
sibi servavit; enervata sic Hispanorum potentia auctaque Portugallorum potestate per amicitiam
Anglorum, pacem confecerunt cum Portugallis eodem anno, et sic Portugalia independens declarata
fuit, et in statum priorem restituti sunt, Aquisgrani; unicum locum in Africa, nempe Septam
(Ceutam) pro memoria dominii sui in Portugalliam sibi servarunt.
144930. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ut sic alia occasione data eo facilius occupare possit; in Flandria vero aliqua loca
sibi servavit; enervata sic Hispanorum potentia auctaque Portugallorum potestate per amicitiam
Anglorum, pacem confecerunt cum Portugallis eodem anno, et sic Portugalia independens declarata
fuit, et in statum priorem restituti sunt, Aquisgrani; unicum locum in Africa, nempe Septam
(Ceutam) pro memoria dominii sui in Portugalliam sibi servarunt.
144931. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sibi servarunt.
144932. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] contulisse Hollandos proposuit ergo sibi ulcisci hoc factum eorum, avulsit, profusis millionibus pellexit ad suas partes Anglos, ipsos etiam Svecos avulsit a foedere Hollandico, et sic non expectatus comparuit cum exercitu suo, captis tribus provinciis ipsam Hollandiam invasit, et Amsterodamo minatus est jam ruinam; Hollandi tamen in hoc periculo praeruptis aggeribus et apertis cataractis maritimas aquas immiserunt, et sic se aquis cinxerunt 1672‑o anno; in mari tamen felicius bellarunt Hollandi, insignes enim victorias retulerunt de Gallis.
144933. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] pellexit ad suas
partes Anglos, ipsos etiam Svecos avulsit a foedere Hollandico, et sic non expectatus comparuit
cum exercitu suo, captis tribus provinciis ipsam Hollandiam invasit, et Amsterodamo minatus est
jam ruinam; Hollandi tamen in hoc periculo praeruptis aggeribus et apertis cataractis maritimas
aquas immiserunt, et sic se aquis cinxerunt 1672‑o anno; in mari tamen felicius bellarunt
Hollandi, insignes enim victorias retulerunt de Gallis.
144934. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Svecos avulsit a foedere Hollandico, et sic non expectatus comparuit
cum exercitu suo, captis tribus provinciis ipsam Hollandiam invasit, et Amsterodamo minatus est
jam ruinam; Hollandi tamen in hoc periculo praeruptis aggeribus et apertis cataractis maritimas
aquas immiserunt, et sic se aquis cinxerunt 1672‑o anno; in mari tamen felicius bellarunt
Hollandi, insignes enim victorias retulerunt de Gallis.
144935. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 1672‑o anno; in mari tamen felicius bellarunt
Hollandi, insignes enim victorias retulerunt de Gallis.
144936. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Austriaca Viennensis
concurrere debuit in hoc bellum contra Gallos; Imperator effecit ut etiam
elector Coloniensis deserto Ludovico 14‑i transiverit ad partes Imperatoris sui, etiam Angli
deseruerunt Gallos; hoc bellum usque 1678. protractum est, et omnibus his annis tam strenue se
gessit Ludovicus 14. ut ille Noviomagi ubi pax tandem coaluit, adhuc conditiones praescriberet.
144937. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] etiam
ipsis aliquot exigua loca occupata restituerunt Hispanis.
144938. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144939. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] deputatione petierunt comitatum Lutzeburgicum pro equivalenti praentensionum suarum; hoc cum Hispani facere non possent, ne sic Galli totum Belgium ad se attrahent, Ludovicus armata manu irruit 1681‑o anno in hunc comitatum eumque totum sibi subjecit expugnata arce Lutzeburgensi; et eo scivit vi pecuniarum suarum adducere Belgas et Anglos Ludovicus ut, licet garantirisaverint pacem Noviomagensem, tamen non tantum Hispanos non juverint, sed potius Angli juverunt Gallos; contra Leopoldum vero suscitavit Turcas in Hungaria, ut nec is juvare potuerit Hispanos;
144940. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] equivalenti praentensionum suarum; hoc cum Hispani facere non possent, ne sic Galli totum Belgium ad se attrahent, Ludovicus armata manu irruit 1681‑o anno in hunc comitatum eumque totum sibi subjecit expugnata arce Lutzeburgensi; et eo scivit vi pecuniarum suarum adducere Belgas et Anglos Ludovicus ut, licet garantirisaverint pacem Noviomagensem, tamen non tantum Hispanos non juverint, sed potius Angli juverunt Gallos; contra Leopoldum vero suscitavit Turcas in Hungaria, ut nec is juvare potuerit Hispanos; Hispani ergo deserti ad 20 annos coacti sunt
144941. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] nam 1688. bellum restauravit; incepit autem tunc cum imperatore Leopoldo ut sic etiam Hispanos involvat; fuit autem assumpta occasio belli Archiepiscopatus Coloniensis vacans; pro hoc commendavit Ludovicus principem Firstenberg, Imperator vero et Pontifex ducem Bavariae, qui etiam electus est; et hinc bellum incoatum; mox etiam cum Anglis et Hollandis lites habuit Ludovicus 14 ob detronisatum Iacobum 2‑um in Anglia eique substitutam domum Lineburgico-Brunsvicensem; ad has lites ergo concurrerunt etiam Belgae, Iacobus
144942. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] cum imperatore Leopoldo ut sic etiam Hispanos involvat; fuit autem assumpta occasio belli Archiepiscopatus Coloniensis vacans; pro hoc commendavit Ludovicus principem Firstenberg, Imperator vero et Pontifex ducem Bavariae, qui etiam electus est; et hinc bellum incoatum; mox etiam cum Anglis et Hollandis lites habuit Ludovicus 14 ob detronisatum Iacobum 2‑um in Anglia eique substitutam domum Lineburgico-Brunsvicensem; ad has lites ergo concurrerunt etiam Belgae, Iacobus vero confugit ad Ludovicum Galliae regem, qui eum
144943. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] involvat; fuit autem assumpta occasio belli Archiepiscopatus Coloniensis vacans; pro hoc commendavit Ludovicus principem Firstenberg, Imperator vero et Pontifex ducem Bavariae, qui etiam electus est; et hinc bellum incoatum; mox etiam cum Anglis et Hollandis lites habuit Ludovicus 14 ob detronisatum Iacobum 2‑um in Anglia eique substitutam domum Lineburgico-Brunsvicensem; ad has lites ergo concurrerunt etiam Belgae, Iacobus vero confugit ad Ludovicum Galliae regem, qui eum etiam ejecto principe Vilhelmo 3‑o restituit;
144944. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] has lites ergo concurrerunt etiam Belgae, Iacobus vero confugit ad Ludovicum Galliae regem, qui eum etiam ejecto principe Vilhelmo 3‑o restituit; bellum hoc initio horrende afflicti sunt; Galli enim ad viscera Hispaniae jam devenerunt, 1689. sub duce Noely Parcellonem expugnarunt, et jam Madrito approximarunt, et sic usque 1697. sustinuit hoc bellum contra potentissimas potentias Europae; hoc anno pax coaluit Risvicensis, vi cuius cuncta Ludovicus restituere debuit Hispanis; in Anglia vero Vilhelmum 3‑um invitus recognoscere debuit regem Angliae.
144945. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Belgae, Iacobus vero confugit ad Ludovicum Galliae regem, qui eum etiam ejecto principe
Vilhelmo 3‑o restituit; bellum hoc initio horrende afflicti sunt; Galli enim ad viscera
Hispaniae jam devenerunt, 1689. sub duce Noely Parcellonem expugnarunt, et jam Madrito
approximarunt, et sic usque 1697. sustinuit hoc bellum contra potentissimas potentias Europae;
hoc anno pax coaluit Risvicensis, vi cuius cuncta Ludovicus restituere debuit Hispanis; in
Anglia vero Vilhelmum 3‑um invitus recognoscere debuit regem Angliae.
144946. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Non defuit tamen causa politica quare restituit Hispanis omnia, nam Carolus 2. fuit in defectu, nulla spes prolium adfuit; hinc sperabat totum regnum devoluturum ad suum nepotem, quia ipse Carolus 2. commendavit nepotem Ludovici 14. pro rege, agente complurimum pontifice, et episcopis Hispanie; nepos enim eius erat ex Maria Theresia Phylippi 4‑i filia; reipsa etiam 3 annis post hanc pacem exstinctus est Carolus 2us nulla relicta sobole; extincta ergo est linea Austriaca Hispanica, proin jus devolvebatur ad aliam lineam, nempe Austriacam Viennensem
144947. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] proin maximo jure petiit, nempe agnationis, cuius jus etiam pactum mutuae
successionis inter has aulas roborabat.
144948. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Hic condescendit matris ex parte ex Hispanica
linea, et jam a Carolo 2‑o fuit electus successor.
144949. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 2‑i, quaesivit regnum Hispaniae.
144950. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Ludovicus cum Maria Theresia, Phylippi 4‑i filia, genuit Ludovicum Delfinum, ex hoc natus est Ludovicus dux Burgundiae, et ex hoc Ludovicus 15tus; Phylippus ergo dux Antegavensis, qui etiam filius erat Ludovici Delfini, electus est rex Hispaniae, et ex hac sunt adhuc reges Hispaniae, linea vero Ludovici ducis Burgundiae successit in Gallia; Innocentius 11‑us pontifex cum clero Hispanico plurimum in hoc fecit; cum morte ergo Caroli Galli statim Phylippum sub nomine 5‑i induxerunt in regnum armata manu, ibique inauguratus
144951. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Hispaniae, linea vero Ludovici ducis Burgundiae successit in Gallia; Innocentius 11‑us pontifex cum clero Hispanico plurimum in hoc fecit; cum morte ergo Caroli Galli statim Phylippum sub nomine 5‑i induxerunt in regnum armata manu, ibique inauguratus est; tandem etiam Sabaudia et Bavaria, Portugallia, Anglia, Hollandia eum recognoverunt; nemo ergo praeter Leopoldum protestatus est, et in ditiones Hispanicas Italiae Eugenium cum 32,000 misit, ad vindicandum jus suum; solus quidem parum effecisset Leopoldus, sed Angli et Hollandi defecerunt a Ludovico, qui
144952. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Hispanico plurimum in hoc fecit; cum morte ergo Caroli Galli statim Phylippum sub nomine 5‑i induxerunt in regnum armata manu, ibique inauguratus est; tandem etiam Sabaudia et Bavaria, Portugallia, Anglia, Hollandia eum recognoverunt; nemo ergo praeter Leopoldum protestatus est, et in ditiones Hispanicas Italiae Eugenium cum 32,000 misit, ad vindicandum jus suum; solus quidem parum effecisset Leopoldus, sed Angli et Hollandi defecerunt a Ludovico, qui eos delusit spe divisionis provinciarum aliquarum Hispanicarum, dein aegre ferebant arctam hanc unionem
144953. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] inauguratus est; tandem etiam Sabaudia et Bavaria, Portugallia, Anglia, Hollandia eum recognoverunt; nemo ergo praeter Leopoldum protestatus est, et in ditiones Hispanicas Italiae Eugenium cum 32,000 misit, ad vindicandum jus suum; solus quidem parum effecisset Leopoldus, sed Angli et Hollandi defecerunt a Ludovico, qui eos delusit spe divisionis provinciarum aliquarum Hispanicarum, dein aegre ferebant arctam hanc unionem potentium imperantium, qui omnibus aliis molestias creare potuissent; anno ergo 1702. foedus initum est inter hos 3 et una eademque die
144954. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Leopoldus, sed Angli et Hollandi defecerunt a Ludovico, qui eos delusit spe divisionis provinciarum aliquarum Hispanicarum, dein aegre ferebant arctam hanc unionem potentium imperantium, qui omnibus aliis molestias creare potuissent; anno ergo 1702. foedus initum est inter hos 3 et una eademque die 15‑o Maji bellum denunciatum est Gallis; exarsit ergo bellum attrocissimum tam terra, quam mari, et usque 13 annorum duravit et nomine belli successionis Hispanicae venit; partes belligerentes sibi praefixerunt, ut exturbato Phylippo 5‑o ex trono Hispaniae,
144955. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] dein aegre ferebant arctam hanc unionem potentium imperantium, qui omnibus aliis molestias creare potuissent; anno ergo 1702. foedus initum est inter hos 3 et una eademque die 15‑o Maji bellum denunciatum est Gallis; exarsit ergo bellum attrocissimum tam terra, quam mari, et usque 13 annorum duravit et nomine belli successionis Hispanicae venit; partes belligerentes sibi praefixerunt, ut exturbato Phylippo 5‑o ex trono Hispaniae, substituatur Carolus junior filius Leopoldi, sicque mens Ludovici deludatur, quamquam successio in Hispania spectasset
144956. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] arctam hanc unionem potentium imperantium, qui omnibus aliis molestias creare potuissent; anno ergo 1702. foedus initum est inter hos 3 et una eademque die 15‑o Maji bellum denunciatum est Gallis; exarsit ergo bellum attrocissimum tam terra, quam mari, et usque 13 annorum duravit et nomine belli successionis Hispanicae venit; partes belligerentes sibi praefixerunt, ut exturbato Phylippo 5‑o ex trono Hispaniae, substituatur Carolus junior filius Leopoldi, sicque mens Ludovici deludatur, quamquam successio in Hispania spectasset Leopoldum patrem, et postremum
144957. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] duravit et nomine belli successionis Hispanicae venit; partes belligerentes sibi praefixerunt, ut exturbato Phylippo 5‑o ex trono Hispaniae, substituatur Carolus junior filius Leopoldi, sicque mens Ludovici deludatur, quamquam successio in Hispania spectasset Leopoldum patrem, et postremum Iosephum primum filium seniorem, hi tamen duo renunciarunt juri suo; primis annis sat ancipiti fortuna bellum gestum est, Galli tamen ex Catalaunia ejecti sunt, in urbe Barcillonensi Carolus se curavit inaugurari sub nomine Caroli 3‑ii, et sic jam praecipuum belli
144958. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] spectasset Leopoldum patrem, et postremum Iosephum primum filium
seniorem, hi tamen duo renunciarunt juri suo; primis annis sat ancipiti fortuna bellum gestum
est, Galli tamen ex Catalaunia ejecti sunt, in urbe Barcillonensi Carolus se curavit inaugurari
sub nomine Caroli 3‑ii, et sic jam praecipuum belli theatrum fuit Hispania, in qua etiam paulo
post ad Almanaram in Valentia decretalem victoriam retulerunt de Gallis et Hispanis, et sic
Arragoniam, Neucastilium, Catalauniam et
144959. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] bellum gestum
est, Galli tamen ex Catalaunia ejecti sunt, in urbe Barcillonensi Carolus se curavit inaugurari
sub nomine Caroli 3‑ii, et sic jam praecipuum belli theatrum fuit Hispania, in qua etiam paulo
post ad Almanaram in Valentia decretalem victoriam retulerunt de Gallis et Hispanis, et sic
Arragoniam, Neucastilium, Catalauniam et
144960. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] est, Galli tamen ex Catalaunia ejecti sunt, in urbe Barcillonensi Carolus se curavit inaugurari
sub nomine Caroli 3‑ii, et sic jam praecipuum belli theatrum fuit Hispania, in qua etiam paulo
post ad Almanaram in Valentia decretalem victoriam retulerunt de Gallis et Hispanis, et sic
Arragoniam, Neucastilium, Catalauniam et
144961. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in urbe Barcillonensi Carolus se curavit inaugurari
sub nomine Caroli 3‑ii, et sic jam praecipuum belli theatrum fuit Hispania, in qua etiam paulo
post ad Almanaram in Valentia decretalem victoriam retulerunt de Gallis et Hispanis, et sic
Arragoniam, Neucastilium, Catalauniam et
144962. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 37.8
144963. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sunt ex tribus provinciis excepta Catalaunia; interim anno 5‑o mortuus est Leopoldus, cui Iosephus 1‑us successit; anno 11‑o mortuus est etiam Iosephus sine haeredibus, solus ergo remansit Carolus; maluit ergo incertam successionem relinquere et certam arripere, quod etiam fecit et sic imperator sub nomine Caroli 6‑i coronatus est in imperatorem, et regem Hungariae; hoc videntes Angli et Hollandi, ne Carolum ad formidabilem lenient auctoritatem, mutarunt consilia sua, et voluerunt potius Phylippum 5. regem Hispaniae
144964. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Catalaunia; interim anno 5‑o mortuus est Leopoldus, cui Iosephus 1‑us successit; anno 11‑o mortuus est etiam Iosephus sine haeredibus, solus ergo remansit Carolus; maluit ergo incertam successionem relinquere et certam arripere, quod etiam fecit et sic imperator sub nomine Caroli 6‑i coronatus est in imperatorem, et regem Hungariae; hoc videntes Angli et Hollandi, ne Carolum ad formidabilem lenient auctoritatem, mutarunt consilia sua, et voluerunt potius Phylippum 5. regem Hispaniae habere, hinc se primi Angli Gallis
144965. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Leopoldus, cui Iosephus 1‑us successit; anno 11‑o mortuus est etiam Iosephus sine haeredibus, solus ergo remansit Carolus; maluit ergo incertam successionem relinquere et certam arripere, quod etiam fecit et sic imperator sub nomine Caroli 6‑i coronatus est in imperatorem, et regem Hungariae; hoc videntes Angli et Hollandi, ne Carolum ad formidabilem lenient auctoritatem, mutarunt consilia sua, et voluerunt potius Phylippum 5. regem Hispaniae habere, hinc se primi Angli Gallis conjunxerunt circa 11 annum, sed et hoc Angli non sine ratione fecerunt.
144966. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] anno 11‑o mortuus est etiam Iosephus sine haeredibus, solus ergo remansit Carolus; maluit ergo
incertam successionem relinquere et certam arripere, quod etiam fecit et sic imperator sub
nomine Caroli 6‑i coronatus est in imperatorem, et regem Hungariae; hoc videntes Angli et
Hollandi, ne Carolum ad formidabilem lenient auctoritatem, mutarunt consilia sua, et voluerunt
potius Phylippum 5. regem Hispaniae habere, hinc se primi Angli Gallis conjunxerunt circa 11
annum, sed et hoc Angli non sine ratione fecerunt.
144967. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] maluit ergo
incertam successionem relinquere et certam arripere, quod etiam fecit et sic imperator sub
nomine Caroli 6‑i coronatus est in imperatorem, et regem Hungariae; hoc videntes Angli et
Hollandi, ne Carolum ad formidabilem lenient auctoritatem, mutarunt consilia sua, et voluerunt
potius Phylippum 5. regem Hispaniae habere, hinc se primi Angli Gallis conjunxerunt circa 11
annum, sed et hoc Angli non sine ratione fecerunt.
144968. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Caroli 6‑i coronatus est in imperatorem, et regem Hungariae; hoc videntes Angli et
Hollandi, ne Carolum ad formidabilem lenient auctoritatem, mutarunt consilia sua, et voluerunt
potius Phylippum 5. regem Hispaniae habere, hinc se primi Angli Gallis conjunxerunt circa 11
annum, sed et hoc Angli non sine ratione fecerunt.
144969. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] non contigit, cum Anna prae mortua fuerit; Carolus ergo desertus a
foederatis consensit in pacem, quae Utrajecti in Hollandia anno 13 huius saeculi coaluit; non
tamen omni ex parte renunciatum est in hac pace juri praetendentiarum; praecipua capita huius
pacis consistit in divisione et sumptuum satisfactione; nempe Phylippus 5. sit verus rex
Hispaniae Europae; ut tamen duae monarchiae aliquando non conjungantur, Phylippus 5‑us pro se et
suis successoribus debuit renunciare successioni in Francia.
144970. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] non
tamen omni ex parte renunciatum est in hac pace juri praetendentiarum; praecipua capita huius
pacis consistit in divisione et sumptuum satisfactione; nempe Phylippus 5. sit verus rex
Hispaniae Europae; ut tamen duae monarchiae aliquando non conjungantur, Phylippus 5‑us pro se et
suis successoribus debuit renunciare successioni in Francia.
144971. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Phylippus 5. sit verus rex
Hispaniae Europae; ut tamen duae monarchiae aliquando non conjungantur, Phylippus 5‑us pro se et
suis successoribus debuit renunciare successioni in Francia.
144972. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] successoribus debuit renunciare successioni in Francia.
144973. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Victori Amadeo attributa fuit insula Siciliae cum titulo regis,
et jus succedendi in Hispania in defectu linearum; Angli acceperunt insulam Minorcam,
commodissimam pro commercio, dein promontorium Gibraltariense, seu columnas Herculis, quod in
ipsa Hispania versus Africam situm est, et hinc clavis maris Mediterranei merito dici potest, ob
fretum angustum quod inter Africam et Gibraltar est; sic ergo diminuta Hispania vehementer est;
Phylippusque contentus non fuit.
144974. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in defectu linearum; Angli acceperunt insulam Minorcam,
commodissimam pro commercio, dein promontorium Gibraltariense, seu columnas Herculis, quod in
ipsa Hispania versus Africam situm est, et hinc clavis maris Mediterranei merito dici potest, ob
fretum angustum quod inter Africam et Gibraltar est; sic ergo diminuta Hispania vehementer est;
Phylippusque contentus non fuit.
144975. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] dici potest, ob
fretum angustum quod inter Africam et Gibraltar est; sic ergo diminuta Hispania vehementer est;
Phylippusque contentus non fuit.
144976. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Hollandi
desiderabant ut Belgium Hispanicum nec Hispanis, nec Gallis detur, sed alteri tertio remotiori
detur, nempe Austriacis remotis; secundo, sciverunt Hollandi se perpetuis rixis Gallorum
expositos esse ob defectum munimentorum in limitibus; hinc egerunt ut arces suas habere et iis
militiam propriam illocare possint; hae urbes dein Barier Städte cognominatae sunt; domus ergo
Austriaca hanc servitutem in se recepit, imo etiam stipendia his militibus solvit aula
Viennensis; hanc tamen servitutem Iosephus 2. anno 1781. sustulit.
144977. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] dein Barier Städte cognominatae sunt; domus ergo
Austriaca hanc servitutem in se recepit, imo etiam stipendia his militibus solvit aula
Viennensis; hanc tamen servitutem Iosephus 2. anno 1781. sustulit.
144978. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in se recepit, imo etiam stipendia his militibus solvit aula
Viennensis; hanc tamen servitutem Iosephus 2. anno 1781. sustulit.
144979. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] solvit aula
Viennensis; hanc tamen servitutem Iosephus 2. anno 1781. sustulit.
144980. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Anglica, Gallica, et Hollandi; haec tamen pax Utrajectensis nondum fuit finalis, nam Carolus et Phylippus 5‑us nondum inter se convenerunt; et sic Hispani post paucos annos bellum renovarunt; nempe 1716., cum recte Carolus cum Turcis implicitus esset, tunc occupaverunt Siciliam et Sardiniam fere nemine resistente; Carolus provocavit garantes partes contra Philippum; primi erant Galli; mortuo enim ibi Ludovico 14‑o successit pronepos Ludovicus 15., qui sub ducis Aurelianensis Phylippi gubernio regnavit, hic ergo promptus erat ad bellum, ut sibi amicos
144981. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] successit pronepos Ludovicus
15., qui sub ducis Aurelianensis Phylippi gubernio regnavit, hic ergo promptus erat ad bellum,
ut sibi amicos conciliaret exteros; fuit enim valde lucrosum tutorem esse in Galliam; acceserunt
etiam Angli; anno 18‑o cladem navalem Philippo intulerunt, et sic 19‑o anno jam de pace
cogitatum est, quae etiam anno 20‑o coaluit penitus; Carolus ergo 6. cuivis juri in Hispaniam
formandae
144982. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ergo 6. cuivis juri in Hispaniam
formandae
144983. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] renunciet juri in omnes priori pace amissas provincias.
144984. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] videret duos ducatus, nempe Parmensem, et Florentinum esse in defectu, hinc stipulatus est sibi pro Carolo, filio tertiogenito, nomine feudi; mater enim Caroli huius, seu secunda uxor Phylippi 5‑i, fuit Elisabetha Odoardi 2‑i, ducis Parmensis; imperator etiam annuit huic petito, et hinc neutralis militia, nempe Helvetica, illocata est his ducatibus; haec 20. anno facta sunt, et 25. diplomate publico hoc feudum ei addixit imperator; anno 1724. Phylippus 5. abdicationem fecit regiminis sui et Ludovico 1‑o (amantissimo) filio
144985. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] pro Carolo, filio tertiogenito, nomine feudi; mater enim Caroli huius, seu secunda uxor Phylippi 5‑i, fuit Elisabetha Odoardi 2‑i, ducis Parmensis; imperator etiam annuit huic petito, et hinc neutralis militia, nempe Helvetica, illocata est his ducatibus; haec 20. anno facta sunt, et 25. diplomate publico hoc feudum ei addixit imperator; anno 1724. Phylippus 5. abdicationem fecit regiminis sui et Ludovico 1‑o (amantissimo) filio suo cessit regimen Hispaniae; hic post septem menses regiminis in variolis mortuus est; post eius
144986. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Odoardi 2‑i, ducis Parmensis; imperator etiam annuit huic petito, et hinc neutralis militia, nempe Helvetica, illocata est his ducatibus; haec 20. anno facta sunt, et 25. diplomate publico hoc feudum ei addixit imperator; anno 1724. Phylippus 5. abdicationem fecit regiminis sui et Ludovico 1‑o (amantissimo) filio suo cessit regimen Hispaniae; hic post septem menses regiminis in variolis mortuus est; post eius mortem rursus Phylippus 5., qui primo 41 anni fuit, regimen suscepit; anno 1725. eruperunt dissensiones inter Phylippum
144987. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 1‑o (amantissimo) filio suo cessit regimen Hispaniae;
hic post septem menses regiminis in variolis mortuus est; post eius mortem rursus Phylippus 5.,
qui primo 41 anni fuit, regimen suscepit; anno 1725. eruperunt dissensiones inter Phylippum 5.,
et Ludovicum 15. regem Galliae; causa huius fuit haec: Ludovicus 15. jam jam
144988. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] eruperunt dissensiones inter Phylippum 5.,
et Ludovicum 15. regem Galliae; causa huius fuit haec: Ludovicus 15. jam jam
144989. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] causa huius fuit haec: Ludovicus 15. jam jam
144990. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] septem annorum, hinc
missa est Parisios ad educanda
144991. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] summum intercedebat odium, maxime propter tutoratum; ut ergo Carolus Burbonensis odium suum exserat in defunctum tutorem regis, Aurelianensem, conatus est omnia evertere, quae tutor fecit; hinc etiam haec sponsalia irritare conatus est; exosam reddidit ergo eam apud Ludovicum, et ipsi proposuit Catharinam, Stanislai Lescincki, nobilis Poloni, qui bis rex Poloniae electus, sed semper exturbatus est per factionem Saxonum; hic ergo Stanislaus Parisiis vixit cum sua filia; haec complacuit Ludovico et eam duxit repudiata Hispanica sponsa; parens ergo Phylippus
144992. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] irritare conatus est; exosam reddidit ergo eam apud Ludovicum, et ipsi proposuit Catharinam, Stanislai Lescincki, nobilis Poloni, qui bis rex Poloniae electus, sed semper exturbatus est per factionem Saxonum; hic ergo Stanislaus Parisiis vixit cum sua filia; haec complacuit Ludovico et eam duxit repudiata Hispanica sponsa; parens ergo Phylippus hanc ignominiam ulturus cum Carolo 6‑o foedus inivit contra Gallos; cum tamen Carolus non posset juvare serio, egit apud aulam Anglicanam ut negotium hoc componat; Angli ergo comparuerunt magna classe in mari et
144993. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Ludovico et eam duxit repudiata Hispanica sponsa; parens ergo Phylippus hanc
ignominiam ulturus cum Carolo 6‑o foedus inivit contra Gallos; cum tamen Carolus non posset
juvare serio, egit apud aulam Anglicanam ut negotium hoc componat; Angli ergo comparuerunt magna
classe in mari et mediatorem fecerunt (Georgius ergo 1‑us rex Angliae).
144994. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 1729. compositum est negotium, Iosephus enim rex Portugalliae duxit
Mariam Victoriam.
144995. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et sic statim [ipsi] successit ipsi filius Phylippi 5‑i Carolus; anno vero 35.
successit in Hetruria mortuo Gasto.
144996. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
144997. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] vi cuius unicam filiam suam Mariam Theresiam, in defectu alterius prolis, in omnibus provinciis sibi succedere voluit, exclusis omnibus iis, qui jus habebant successionis; induxit Carolus in suis provinciis, cum consensu suorum subditorum, hanc sanctionem, eamque ab exteris receptam et garantirisatam voluit; in hac sanctione etiam successio limitata est, nempe ut primo succedant descendentes Mariae Theresiae, his deficientibus Iosephi primi succedant descendentes, hos excipiant Leopoldi primi succesores; anno 1724. post comitia Hungarica publicata est haec
144998. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Anglia una cum
evictione, 1730. Hollandia una cum evictione, 1732. Dania, 1735. Francia recognovit eam.
144999. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] anno 1733. protestatus est Phylippus 5. contra hanc sanctionem tamquam praejuditiosam; in suas partes traxit regem Sardiniae, Sabaudum et Gallos, qui eo proniores erat, cum Ladislaum Lezcincky mortuo Augusto 2‑o rege Poloniae voluerint trono Polonico intrudere contra Caroli 6‑i et Annae Czarissae Russiae factionem, qui Augustum 3‑um electorem Saxoniae voluerunt, et reipsa etiam Augustus factus est rex Poloniae; imperator ergo in Italia satis resistere non potuit, cum etiam in Polonia fuerit distractus; hinc regnum Neapolitanum et Siciliam occupaverunt
145000. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in suas partes traxit regem Sardiniae, Sabaudum et Gallos, qui eo proniores erat, cum Ladislaum Lezcincky mortuo Augusto 2‑o rege Poloniae voluerint trono Polonico intrudere contra Caroli 6‑i et Annae Czarissae Russiae factionem, qui Augustum 3‑um electorem Saxoniae voluerunt, et reipsa etiam Augustus factus est rex Poloniae; imperator ergo in Italia satis resistere non potuit, cum etiam in Polonia fuerit distractus; hinc regnum Neapolitanum et Siciliam occupaverunt Hispani; interim videns se non sufficere, et ut post obitum suum filiae regnum pacatum
145001. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] contra Caroli 6‑i et Annae Czarissae Russiae factionem, qui Augustum 3‑um electorem Saxoniae voluerunt, et reipsa etiam Augustus factus est rex Poloniae; imperator ergo in Italia satis resistere non potuit, cum etiam in Polonia fuerit distractus; hinc regnum Neapolitanum et Siciliam occupaverunt Hispani; interim videns se non sufficere, et ut post obitum suum filiae regnum pacatum relinqueret, tulit sacrificium hostibus suis, nempe regnum Neapolitanum et Siciliam cessit Hispanis, et hinc '35. pax coaluit Viennae; definita vero est pax anno '38.
145002. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Augustum 3‑um electorem Saxoniae voluerunt, et reipsa etiam Augustus factus est rex Poloniae; imperator ergo in Italia satis resistere non potuit, cum etiam in Polonia fuerit distractus; hinc regnum Neapolitanum et Siciliam occupaverunt Hispani; interim videns se non sufficere, et ut post obitum suum filiae regnum pacatum relinqueret, tulit sacrificium hostibus suis, nempe regnum Neapolitanum et Siciliam cessit Hispanis, et hinc '35. pax coaluit Viennae; definita vero est pax anno '38. Versaille in Gallia; hinc ergo dux Parmensis Carolus, filius Phylippi
145003. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Italia satis resistere non potuit, cum etiam in Polonia fuerit distractus; hinc regnum
Neapolitanum et Siciliam occupaverunt Hispani; interim videns se non sufficere, et ut post
obitum suum filiae regnum pacatum relinqueret, tulit sacrificium hostibus suis, nempe regnum
Neapolitanum et Siciliam cessit Hispanis, et hinc '35. pax coaluit Viennae; definita vero est
pax anno '38. Versaille in Gallia; hinc ergo dux Parmensis Carolus, filius Phylippi 5‑i, factus
est rex Neapolis et Siciliae.
145004. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] cum etiam in Polonia fuerit distractus; hinc regnum
Neapolitanum et Siciliam occupaverunt Hispani; interim videns se non sufficere, et ut post
obitum suum filiae regnum pacatum relinqueret, tulit sacrificium hostibus suis, nempe regnum
Neapolitanum et Siciliam cessit Hispanis, et hinc '35. pax coaluit Viennae; definita vero est
pax anno '38. Versaille in Gallia; hinc ergo dux Parmensis Carolus, filius Phylippi 5‑i, factus
est rex Neapolis et Siciliae.
145005. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] regnum pacatum relinqueret, tulit sacrificium hostibus suis, nempe regnum
Neapolitanum et Siciliam cessit Hispanis, et hinc '35. pax coaluit Viennae; definita vero est
pax anno '38. Versaille in Gallia; hinc ergo dux Parmensis Carolus, filius Phylippi 5‑i, factus
est rex Neapolis et Siciliae.
145006. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] cessit Hispanis, et hinc '35. pax coaluit Viennae; definita vero est
pax anno '38. Versaille in Gallia; hinc ergo dux Parmensis Carolus, filius Phylippi 5‑i, factus
est rex Neapolis et Siciliae.
145007. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Parmensem et Placentium nomine aequivalentis.
145008. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] contermino regno suo, saepe habuerunt cum ducibus Lotharingiae altercationes, subegerunt sibi eum, et iterum restituere debuerunt; de hoc ergo acquirendo nunc egerunt; duces Lotharingiae circa ea tempora erant Franciscus, parensIosephi 2‑i, et Carolus, gubernator Belgii; horum ergo duorum vexatorum a Gallis principum partes tuitus est Carolus 6‑us, eos Viennam detulit splendideque educavit, ita ut dein plane filiam suam Mariam Theresiam Francisco in uxorem dedit; Galli ergo urgebant ut hi duo principes concedant ipsis
145009. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Belgii; horum ergo duorum vexatorum
a Gallis principum partes tuitus est Carolus 6‑us, eos Viennam detulit splendideque educavit,
ita ut dein plane filiam suam Mariam Theresiam Francisco in uxorem dedit; Galli ergo urgebant ut
hi duo principes concedant ipsis Lotharingiam, et eius loco acciperent magnum Hetruriae ducatum
(Toscannam), quae modo cum morte Gastonis ducis vacans facta est; et sic reipsa etiam commutatio
facta est.
145010. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] splendideque educavit,
ita ut dein plane filiam suam Mariam Theresiam Francisco in uxorem dedit; Galli ergo urgebant ut
hi duo principes concedant ipsis Lotharingiam, et eius loco acciperent magnum Hetruriae ducatum
(Toscannam), quae modo cum morte Gastonis ducis vacans facta est; et sic reipsa etiam commutatio
facta est.
145011. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Francisco in uxorem dedit; Galli ergo urgebant ut
hi duo principes concedant ipsis Lotharingiam, et eius loco acciperent magnum Hetruriae ducatum
(Toscannam), quae modo cum morte Gastonis ducis vacans facta est; et sic reipsa etiam commutatio
facta est.
145012. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] etiam commutatio
facta est.
145013. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] eorum in America, et praecipue ob commercia furtiva (heimliches Handel); nam in America viget regula ut populi subjecti tantum cum suis metropolitanis commercium exerceant, nempe subditi Anglicani cum Anglis tantum etc.; hinc ergo exortum est bellum in Florida et Canada; hoc bellum dein continuatum est per plura regna; anno enim 1740. mortuus est Carolus 6. in Octobri; emersit ergo hic rursus quaestio de successione foeminarum; primi erant Hispani qui protestati sunt contra sanctionem ex eo quod acceptatio eius prior sit praejuditiosa
145014. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] stirps ex linea seniore procedat, Mariam vero Theresiam tantum ex juniore linea; Maria enim Theresia ex Ferdinando 2‑o descendit; hic Ferdinandus venit ad successionem exstincta linea seniore, nempe Mathia; Phylippus vero 5. descendit ex Anna, filia Maximiliani 2., sorore Mathiae et Rudolfi, et nepote Ferdinandi primi; interim haec omnia jus Phylippo non tribuerunt; nam in successione habet ratio ultimi possessoris, proin Maria Theresia tamquam proxima ultimo possessori maximum jus habuit; miserunt ergo copias in Hispaniam ad
145015. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] seniore procedat, Mariam vero Theresiam tantum ex juniore linea; Maria enim Theresia ex Ferdinando 2‑o descendit; hic Ferdinandus venit ad successionem exstincta linea seniore, nempe Mathia; Phylippus vero 5. descendit ex Anna, filia Maximiliani 2., sorore Mathiae et Rudolfi, et nepote Ferdinandi primi; interim haec omnia jus Phylippo non tribuerunt; nam in successione habet ratio ultimi possessoris, proin Maria Theresia tamquam proxima ultimo possessori maximum jus habuit; miserunt ergo copias in Hispaniam ad occupandas
145016. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Hispaniam ad occupandas terras pro quartogenito filio suo Phylippo; jam hoc bellum successionale ingressi sunt plures alii, nempe Carolus dux Bavariae, qui universam haereditatem Austriacam pro se praetendit; provocavit enim ad conventionem, quae [intercessit] inter suos ascendentes et Ferdinandum primum intercessit, nempe pactum successionis mutuae inter descendentes Alberti ducis Bavariae et Ferdinandi Primi; hic enim Albertus habuit Annam filiam Ferdinandi; hinc fecerint pactum quod si nulli legitimi Ferdinandi adfuerit haeredes, succedant Bavari; sed Maria
145017. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] plures alii, nempe Carolus dux Bavariae, qui universam haereditatem Austriacam pro se praetendit; provocavit enim ad conventionem, quae [intercessit] inter suos ascendentes et Ferdinandum primum intercessit, nempe pactum successionis mutuae inter descendentes Alberti ducis Bavariae et Ferdinandi Primi; hic enim Albertus habuit Annam filiam Ferdinandi; hinc fecerint pactum quod si nulli legitimi Ferdinandi adfuerit haeredes, succedant Bavari; sed Maria Theresia fuit legitima proles, ergo etc.; sed Bavari adulterarunt hanc vocem ehelich (legitima) et
145018. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et Ferdinandi Primi; hic enim Albertus habuit Annam filiam Ferdinandi; hinc fecerint pactum quod si nulli legitimi Ferdinandi adfuerit haeredes, succedant Bavari; sed Maria Theresia fuit legitima proles, ergo etc.; sed Bavari adulterarunt hanc vocem ehelich (legitima) et scripserunt männlich (mascula proles); colludebat Bavarus cum aliis principibus, maxime cum aula Gallica, quae ceteroquin semper fuit aemula Austriacorum; actum fuisset hinc certe de monarchia Theresiae, nisi Hungari, semper fidi et sinceri, ipsi omnibus succurrisset viribus,
145019. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Bavari adulterarunt hanc vocem ehelich (legitima) et scripserunt männlich (mascula proles); colludebat Bavarus cum aliis principibus, maxime cum aula Gallica, quae ceteroquin semper fuit aemula Austriacorum; actum fuisset hinc certe de monarchia Theresiae, nisi Hungari, semper fidi et sinceri, ipsi omnibus succurrisset viribus, fractisque Gallis et ejectis bis Bavaris ex ipsa Bavaria sustinuissent coronam Mariae Theresiae; ad hoc praetendentes accesserunt etiam rex Poloniae et Saxones; et Fridricus rex Borussiae; huius ascendens Fridericus Vilhelmus adhuc
145020. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] männlich (mascula proles); colludebat Bavarus cum aliis principibus, maxime cum aula Gallica, quae ceteroquin semper fuit aemula Austriacorum; actum fuisset hinc certe de monarchia Theresiae, nisi Hungari, semper fidi et sinceri, ipsi omnibus succurrisset viribus, fractisque Gallis et ejectis bis Bavaris ex ipsa Bavaria sustinuissent coronam Mariae Theresiae; ad hoc praetendentes accesserunt etiam rex Poloniae et Saxones; et Fridricus rex Borussiae; huius ascendens Fridericus Vilhelmus adhuc elector Brandeburgicus, fecit conventionem cum domo Austriaca de
145021. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] actum fuisset hinc certe de monarchia Theresiae, nisi Hungari, semper fidi et sinceri, ipsi omnibus succurrisset viribus, fractisque Gallis et ejectis bis Bavaris ex ipsa Bavaria sustinuissent coronam Mariae Theresiae; ad hoc praetendentes accesserunt etiam rex Poloniae et Saxones; et Fridricus rex Borussiae; huius ascendens Fridericus Vilhelmus adhuc elector Brandeburgicus, fecit conventionem cum domo Austriaca de certis Silesiae partibus, tardius etiam Fridericus 3. fecit conventiones vi cuius pro certa summa cessit Austriacis partem suam aliquem
145022. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] actum fuisset hinc certe de monarchia Theresiae, nisi Hungari, semper fidi et sinceri, ipsi omnibus succurrisset viribus, fractisque Gallis et ejectis bis Bavaris ex ipsa Bavaria sustinuissent coronam Mariae Theresiae; ad hoc praetendentes accesserunt etiam rex Poloniae et Saxones; et Fridricus rex Borussiae; huius ascendens Fridericus Vilhelmus adhuc elector Brandeburgicus, fecit conventionem cum domo Austriaca de certis Silesiae partibus, tardius etiam Fridericus 3. fecit conventiones vi cuius pro certa summa cessit Austriacis partem suam aliquem in
145023. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] elector Brandeburgicus, fecit conventionem cum domo Austriaca de certis Silesiae partibus, tardius etiam Fridericus 3. fecit conventiones vi cuius pro certa summa cessit Austriacis partem suam aliquem in Silesia; Fridericus ergo rex Borussiae protestatus est contra hanc pactionem, et fere integram Silesiam pro se praetendit; hoc bellum, licet per 8 integros annos durasset, fortitudine Hungarorum irritum redditum est; ipsi quoque Hollandi, Angli ex parte sua non deerant; eductis enim classibus Hispanos Gallosque fregerunt; ab anno '44‑o Galli deposita larva
145024. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Gallosque fregerunt; ab anno '44‑o Galli deposita larva pro se coeperunt vastare Belgicas provincias Austriacas; post mortem Caroli 6. electus est Carolus dux Bavariae in imperatorem nomine Caroli 7‑i; debilis tamen princeps ejectus per Hungaros ex suis provinciis erumnis et egritudine oppressus mortuus est; et sic Franciscus dux Lotharingiae '45. electus est in imperatorem succesitque in imperio nomine Francisci 1‑i; anno 1746. mortuus est Phylippus 5. in Hispania, ei successit Ferdinandus 2‑us, et ab eo tempore jam
145025. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] coeperunt vastare Belgicas provincias Austriacas; post mortem Caroli 6. electus est Carolus dux Bavariae in imperatorem nomine Caroli 7‑i; debilis tamen princeps ejectus per Hungaros ex suis provinciis erumnis et egritudine oppressus mortuus est; et sic Franciscus dux Lotharingiae '45. electus est in imperatorem succesitque in imperio nomine Francisci 1‑i; anno 1746. mortuus est Phylippus 5. in Hispania, ei successit Ferdinandus 2‑us, et ab eo tempore jam segniter bellum hoc ex parte Hispanorum gestum est; caeterum cum
145026. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] erumnis et egritudine oppressus mortuus est; et sic Franciscus dux Lotharingiae '45. electus est in imperatorem succesitque in imperio nomine Francisci 1‑i; anno 1746. mortuus est Phylippus 5. in Hispania, ei successit Ferdinandus 2‑us, et ab eo tempore jam segniter bellum hoc ex parte Hispanorum gestum est; caeterum cum potentissimis duobus maritimis potentiis agendum habuerint, ipsos etiam Gallos in America lacessiverunt Angli, plurimum Borussus astu et fraudibus suis effecit, integram enim fere Silesiam
145027. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] est Phylippus 5. in Hispania, ei successit Ferdinandus 2‑us, et ab eo tempore jam segniter bellum hoc ex parte Hispanorum gestum est; caeterum cum potentissimis duobus maritimis potentiis agendum habuerint, ipsos etiam Gallos in America lacessiverunt Angli, plurimum Borussus astu et fraudibus suis effecit, integram enim fere Silesiam occupavit; anno 1748. pace Aquisgravensi clausum est bellum hoc; Hispani quidquid amiserunt per bellum ad Anglos recuperarunt, et ducatum Parmensem acceperunt a Maria Theresia pro Filippo fratre Ferdinandi 2‑i; hic Filippus
145028. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] agendum habuerint, ipsos etiam Gallos in America lacessiverunt Angli, plurimum Borussus astu et fraudibus suis effecit, integram enim fere Silesiam occupavit; anno 1748. pace Aquisgravensi clausum est bellum hoc; Hispani quidquid amiserunt per bellum ad Anglos recuperarunt, et ducatum Parmensem acceperunt a Maria Theresia pro Filippo fratre Ferdinandi 2‑i; hic Filippus fuit parens Isabellae, uxoris primae Iosephi 2‑i; constitutum tamen est, quod si contingeret Carolum fratrem succedere Ferdinando in casu defectus, tunc Philippus hic succedat Carolo
145029. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] a Maria Theresia pro Filippo fratre Ferdinandi 2‑i; hic Filippus fuit
parens Isabellae, uxoris primae Iosephi 2‑i; constitutum tamen est, quod si contingeret Carolum
fratrem succedere Ferdinando in casu defectus, tunc Philippus hic succedat Carolo in regno
Neapolitano, et ducatus Parmensis recidat ad domum Austriacam.
145030. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] omnia
occupata restituere debuerunt.
145031. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
145032. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et
Siciliae; debuisset ergo huic Carolo succedere Phylippus frater in Neapolitano regno; interim
Phylippus mansit in possessione suorum ducatuum, Carolo vero successit filius in regno
Neapolitano, nempe Ferdinandus, modernus rex; hic Carolus Phylippum maximum tamquam haebes et
mentis impos exhaeredatus est.
145033. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] possessione suorum ducatuum, Carolo vero successit filius in regno
Neapolitano, nempe Ferdinandus, modernus rex; hic Carolus Phylippum maximum tamquam haebes et
mentis impos exhaeredatus est.
145034. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] vero successit filius in regno
Neapolitano, nempe Ferdinandus, modernus rex; hic Carolus Phylippum maximum tamquam haebes et
mentis impos exhaeredatus est.
145035. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Caroli, quamquam contra
apertas pacis conditiones actum fuerit; domus Sabaudica, quae expectantiam in Placentiae ducatum
habuit, parato aere excontentata fuit; Maria Theresia vero consensit, etiam si jus apertum in
Parmensem ducatum habuit; fuit enim tunc bello septennali involuta, et cum Gallis egit contra
Borussum, eo a fortiori, quod Iosepho 2‑o, filio suo, desponsata fuerit Isabella, Phylippi huius
filia.
145036. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] contra
Borussum, eo a fortiori, quod Iosepho 2‑o, filio suo, desponsata fuerit Isabella, Phylippi huius
filia.
145037. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] nempe arctissimo vinculo se conjunxerunt ad ferendum sibi auxilium in omni casu;
vigore huius foederis Carolus 3. rex Hispaniae statim in bellum involutus est,
nam Galli juverunt Austriacos, Borussum juvabat Angli; hinc Galli cum Anglis in America et in
mari concurrerunt; hinc etiam Carolus deposita neutralitate hostes esse debuerunt
145038. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] subegerunt insulam Cubam a Hispanis, hanc repetierunt, acceperunt etiam, sed
Floridam in America septentrionali cedere debebant Anglis.
145039. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in America septentrionali cedere debebant Anglis.
145040. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] etiam restruxit
et regulavit.
145041. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Anno '66. domestico tumultu Madrittae exorto coactus est rus
petere, malum tamen suffocatum est praemature.
145042. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Gallica invehere; Hispanica ergo plebs ceteroquin infensa Gallis
tumultum excitavit, multi etiam Galli transiverunt ad Hispanos, imo primaris regis minister fuit
Gallus, ergo etc.
145043. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] fuit
Gallus, ergo etc.
145044. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] de
Aranda et huius perspicacia tumultus compositi sunt; ea occasione ingens suspicio in Iesuitas
recidit, quod etiam illi manus in tabula harum discordiarum habuerint, et hinc totus ordo eorum
relegatus fuit ex Hispania; anno 1767. una eademque die colligati, navibus impositi, et in
Italiam translati sunt, 12‑a Octobris.
145045. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] habuerint, et hinc totus ordo eorum
relegatus fuit ex Hispania; anno 1767. una eademque die colligati, navibus impositi, et in
Italiam translati sunt, 12‑a Octobris.
145046. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in exstirpationem Iesuitarum, sed Benedictus 13. confirmavit potius ordinem hunc quam ut eum exstirpasset; anno vero '69. cum Ganganelli cardinalis pontifex renunciatus fuisset, anno '73. bulla nova ordinem hunc ecclesiae noxium pronunciavit et sustulit; anno '78. Carolus 3. rex Hispaniae bellum suscipere debuit propter colonias Americanas; coloni enim Americani ab Anglis vehementer praessi sunt, provolarunt ergo ad arma 13 provinciae, vinculoque arctissimo se copularunt contra Anglos, libertatem suam quaerebant sub
145047. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] rex ergo Franciae videns hoc
foedus inivit cum his provinciis commerciale, hinc etiam contra Ludovicum 16‑tum arma sumpserunt
Angli anno '75.
145048. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] hinc etiam contra Ludovicum 16‑tum arma sumpserunt
Angli anno '75.
145049. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] vendiderunt arma Gallis et Hispanis; promontorium Gibraltar expugnare volebant
Hispani, sed nulla ratione potuerunt; insulam tamen Minorcam ceperunt, quam etiam retinuerunt
per pacem.
145050. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ei successit filius
Carolus 4‑us secundogenitus, qui modernus est rex; specimina boni regis dedit statim initio;
caristia magna fuit, ille ergo magnis expensis summis pretium exaggeratum frumenti restituit ad
commune pretium, venationem regiam vehementer restrinxit, pro bono et commodo plebis, ad duo
tantum loca.
145051. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] restituit ad
commune pretium, venationem regiam vehementer restrinxit, pro bono et commodo plebis, ad duo
tantum loca.
145052. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Debita priorum regum declaravit pro debitis coronae, proin pro
suis.
145053. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Inter domum
Austricam nostram et Hispanicam ergo intercedit vinculum magnum affinitatis; Iosephus enim 2.
anno '60. duxit Phylippi, ducis Parmensis, filiam Isabellam; qui fuit frater Caroli Tertii regis
Hispaniae.
145054. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Isabellam; qui fuit frater Caroli Tertii regis
Hispaniae.
145055. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Eodem anno '90‑o modernus Magnae Hatruriae dux duxit filiam Mariam Franciscam, filiam regis
Neapoli, Ferdinandi.
145056. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
Historia Portugalliae.
145057. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Regnum hoc Portugalliae easdem fere vicissitudines subivit quas Hispania;
ob vicinitatem suam possessa fuit antiquitus a Foeniciis, Chartaginensibus; tandem a Romanis
subactum et in provinciam Romanam redactum est; tempore Romanorum Lusitania appellabatur
Portugallia et fuit pars Hispaniae Romanae; hinc et hodie saepe eodem nomine compellatur; sub
potestate Romanorum permansit usque interitum imperii occidentalis seu usque saeculum 5‑tum.
145058. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] easdem fere vicissitudines subivit quas Hispania;
ob vicinitatem suam possessa fuit antiquitus a Foeniciis, Chartaginensibus; tandem a Romanis
subactum et in provinciam Romanam redactum est; tempore Romanorum Lusitania appellabatur
Portugallia et fuit pars Hispaniae Romanae; hinc et hodie saepe eodem nomine compellatur; sub
potestate Romanorum permansit usque interitum imperii occidentalis seu usque saeculum 5‑tum.
145059. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] hodie saepe eodem nomine compellatur; sub
potestate Romanorum permansit usque interitum imperii occidentalis seu usque saeculum 5‑tum.
145060. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] regnum fundarunt sedesque fixas ibi habuerunt, prouti in Hispania.
145061. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 584. floruit in Lusitania; tunc enim a Visigothis extinctum est
tam in Hispania, quam
145062. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Alphonsus 1. rex Legionis primus fuit qui Saracenis saec.
8‑o adhuc extorsit Interamnensem provinciam, tardius vero etiam provinciam Transmontanam; his
duabus provinciis commune nomen Portucale inditum fuisse deprehendimus; hoc dein nomen tardius
per g loco c scriptum invenimus, et hinc originem nominis totius regni quidam deducunt.
145063. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Mauris erepta in his provinciis fuit Viseum, ad hanc
urbem repertus fuit lapis funebralis cum inscriptione hac: Hic jacet Gothorum
Rex ultimus; probabiliter Rodericus rex.
145064. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] provincias ad finem saec. XI eripuit Mauris, excepta
Algardia, quam nepos eius sibi subjecit; provincias has Lusitanicas reges Castiliae per proreges
administrabant.
145065. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] hic est quasi fundator hodierni regni Portugallici; aliqui
hunc putant esse Lotharingicae originis, alii stirpis Burgundicae, ex stirpe scilicet juniore;
Hugo Capetus fuit fundator novae stirpis regnantis apud Gallos, habuit filium Robertum, ex hoc
natus est Henricus rex Franciae, et Robertus; huic donavit parens Robertus ducatum Bourgundicum,
et ex huius linea dicunt plurimi condescendere hunc Henricum, et quidem aliqui filium, aliqui
dicunt nepotem fuisse.
145066. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] putant esse Lotharingicae originis, alii stirpis Burgundicae, ex stirpe scilicet juniore;
Hugo Capetus fuit fundator novae stirpis regnantis apud Gallos, habuit filium Robertum, ex hoc
natus est Henricus rex Franciae, et Robertus; huic donavit parens Robertus ducatum Bourgundicum,
et ex huius linea dicunt plurimi condescendere hunc Henricum, et quidem aliqui filium, aliqui
dicunt nepotem fuisse.
145067. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ex stirpe scilicet juniore;
Hugo Capetus fuit fundator novae stirpis regnantis apud Gallos, habuit filium Robertum, ex hoc
natus est Henricus rex Franciae, et Robertus; huic donavit parens Robertus ducatum Bourgundicum,
et ex huius linea dicunt plurimi condescendere hunc Henricum, et quidem aliqui filium, aliqui
dicunt nepotem fuisse.
145068. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Bourgundicum,
et ex huius linea dicunt plurimi condescendere hunc Henricum, et quidem aliqui filium, aliqui
dicunt nepotem fuisse.
145069. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] quibus Castiliani reges impliciti erant bellis, factum est ut saepe principes alii succurrerint iis; et sic etiam Henricus hic accurrit Alfonso 6‑o; pro quibus fidelibus servitiis ipsi provincias Portugallicas gubernandas dedit; dein uxor Alfonsi fuit soror patris huius Henrici, et hinc ei carissimus fuit; aliquo tempore ergo gubernavit has provincias, tardius Alfonsus 6. filiam suam Theresiam copulavit huic Henrico et ipsis cessit provincias has Lusitaniae; initio videtur tantum usum fructuum ipsis concessisse; nam ipsum dominium primo per testamentum suo
145070. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 6‑o; pro
quibus fidelibus servitiis ipsi provincias Portugallicas gubernandas dedit; dein uxor Alfonsi
fuit soror patris huius Henrici, et hinc ei carissimus fuit; aliquo tempore ergo gubernavit has
provincias, tardius Alfonsus 6. filiam suam Theresiam copulavit huic Henrico et ipsis cessit
provincias has Lusitaniae; initio videtur tantum usum fructuum ipsis concessisse; nam ipsum
dominium primo per testamentum suo genero reliquit Alfonsus 6. anno 1095, quo etiam decessit
Alfonsus.
145071. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] titulus tamen regis primo sub eius successore invaluit, auctis provinciis per filium huius Henrici; Henricus enim tantum ut feudum possedit comitatum suum, sub onere defensionis cum 300 equitibus reges Castiliae; ipse Henricus jam cum Arabibus seu Saracenis diversa gessit bella, et hinc inde ipsis abripuit terras; vixit usque 1112; ei successit Alfonsus 1. filius; hic primus nomen regis suscepit; cum admodum juvenis esset matremque perfidam haberet, quae ad alias proles suas ex secundo matrimonio deducere voluisset
145072. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] est quod post obitum suum sine haeredibus velit feudum domino directo restituere,
si ipsam tuitus fuerit contra filium, quem fenoliae
145073. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] contra filium, quem fenoliae
145074. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] accusavit, quamvis ipsa commiserit fenoliam primam; misit reipsa auxilia Alfonsus 7, sed Alfonsus juvenis prudentia sua et fidelitate suorum eo rem publicam duxit ut profligatis Castilianis matrem ipsam captam incarceraverit, et sic armis se ad haereditatem imponere debuit; et hinc Alfonsus 1. ipsos Castilianos fenoliae directae arguit seque absolvit omni subjectione feudali, et independentem declaravit comitatum suum, contra omnem protestationem Alfonsi 7‑i; ex hoc dein tardius atrox bellum emersit, cum sibi titulum regis attribueret.
145075. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] juvenis
prudentia sua et fidelitate suorum eo rem publicam duxit ut profligatis Castilianis matrem ipsam
captam incarceraverit, et sic armis se ad haereditatem imponere debuit; et hinc Alfonsus 1.
ipsos Castilianos fenoliae directae arguit seque absolvit omni subjectione feudali, et
independentem declaravit comitatum suum, contra omnem protestationem Alfonsi 7‑i; ex hoc dein
tardius atrox bellum emersit, cum sibi titulum regis attribueret.
145076. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] bellum emersit, cum sibi titulum regis attribueret.
145077. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] trans Tagum regnum suum habuit, et cum 5 regulis suis vasallis venit contra Alfonsum; Alfonsus in Campo Regio (dictus est Campus Regius, quia in hoc campo prima vice suscepit titulum regium, ut incitaret suos milites) metatus est castra sua, felicissimam victoriam retulit de Ismaro et 5 vexilla principum occuparunt, et ideo ad insigne Portugalliae, quod ut rex novum suscepit, 5 haec vexilla in perennem memoriam relata sunt; post hanc victoriam ad limites usque Algardiae trans Tagum protulit limites comitatus sui; post hoc ergo celebravit conventum statuum;
145078. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] cum 5 regulis suis vasallis venit contra Alfonsum; Alfonsus in Campo Regio (dictus est Campus Regius, quia in hoc campo prima vice suscepit titulum regium, ut incitaret suos milites) metatus est castra sua, felicissimam victoriam retulit de Ismaro et 5 vexilla principum occuparunt, et ideo ad insigne Portugalliae, quod ut rex novum suscepit, 5 haec vexilla in perennem memoriam relata sunt; post hanc victoriam ad limites usque Algardiae trans Tagum protulit limites comitatus sui; post hoc ergo celebravit conventum statuum; Romanorum Pontificum aucupatus est
145079. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Innocentius 2‑us pontifex fuerat iis temporibus; promisit ergo quod regnum suum subjicere velit
Pontifici ut feudum velitque tributum solvere; Innocentius ergo reclamantibus Castilianis ei
titulum regium tribuit; promissionem suam defuncto Innocentio sub Alexandro 3‑o renovavit et
consummavit; hic Pontifex misit ipsi coronam cum bulla solemni, qua etiam anno
1143. Lamaci in comitiis coronatus est; bellum quidem gestum est cum
Castilianis, sed favente fortuna semper Lusitanis.
145080. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] tamen captivitas non pessimas sequelas habuit; unice capta loca in regno Castiliano restituere debuit Alfonsus, independens tamen mansit; in Lamacis comitiis etiam ordo successionis definitus est, regnum indivisibile in posterum declaratum, regni successio haereditaria illata est, et quidem pro utroque sexu; primo ergo succedunt omnes descendentes in linea recta, et praeter hos frater regis; etiam foeminae succedunt, et quidem descendentes filiae excludunt fratres parentium – hic casus modo contigit in Portugallia; foeminae tamen clausula sunt
145081. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] restituere debuit Alfonsus, independens tamen mansit; in Lamacis comitiis etiam ordo successionis definitus est, regnum indivisibile in posterum declaratum, regni successio haereditaria illata est, et quidem pro utroque sexu; primo ergo succedunt omnes descendentes in linea recta, et praeter hos frater regis; etiam foeminae succedunt, et quidem descendentes filiae excludunt fratres parentium – hic casus modo contigit in Portugallia; foeminae tamen clausula sunt circumscriptae, si peregrino principi non nubant; si ergo nubat, ammittit jus haereditatis, ne sic
145082. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in Lamacis comitiis etiam ordo successionis definitus est, regnum indivisibile in posterum declaratum, regni successio haereditaria illata est, et quidem pro utroque sexu; primo ergo succedunt omnes descendentes in linea recta, et praeter hos frater regis; etiam foeminae succedunt, et quidem descendentes filiae excludunt fratres parentium – hic casus modo contigit in Portugallia; foeminae tamen clausula sunt circumscriptae, si peregrino principi non nubant; si ergo nubat, ammittit jus haereditatis, ne sic regnum ad peregrinos principes perveniat per
145083. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] circumscriptae, si peregrino
principi non nubant; si ergo nubat, ammittit jus haereditatis, ne sic regnum ad peregrinos
principes perveniat per foeminam.
145084. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sed etiam opes sibi comparavit in Portugallia, cum ipsorum ope indiguerit Alfonsus; jam omnia adversabantur tardius rationibus politicis, incepit ergo Sanctius modice immunitatem cleri triplicem restringere eosque oneribus publicis subjicere; recurrerunt ad Pontificem clerici et sic lites enatae; de cetero terras suas auxit, melioravit regnum; anno 1212. Salvam urbem munitam Mauris eripuit; ei successit Alfonsus 2. Grassus; hic patris vestigiis inhaerens Alcassar urbem Mauris eripuit cum aliis minoribus terris; continuavit tricas cum Pontifice, nihil enim
145085. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] die in diem crevit; caeterum per 22 annos regnum sustinuit, tamen per Pontificem
exauctoratus est, per Innocentium 4‑um, ob obstinatiam suam; cedere ergo fratri suo Alfonso
debuit regnum; hic tamen vivo Sanctio 2‑o rex dictus non est, sed regens; anno 1248. decessit
Sanctius 2. et sic Alfonsus successit in regno nomine Tertii; hic uxoris nomine comes erat
Boloniae, seu Bonnoniae, quae est provincia in Picardia Franciae; uxor eius erat Mathildis; hic
territorium suum auxit accessione regni Algardiae anno 1281.
145086. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] pertinuisset ad Castiliam, hinc cum Castilianos conventum est ut
dominium directum pertineat ad Castiliam, utile vero ad Alfonsum, proin quasi titulo feudi
possideret; sed tardius etiam ab hoc sunt absoluti; Alfonsus enim 3. duxit Beatricem, Alfonsi
10‑mi regis Castiliani filiam, et sic cum ea liberum jus ad Algardiam accepit cum consensu etiam
Pontificis.
145087. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] etiam
Pontificis.
145088. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] est clerus in hoc regno tam quoad immunitates, quam quoad dignitates; imo etiam
jus circa sacra concessit Pontifici in suo regno; haec 1289. anno acta sunt cum Nicolao 4‑to
pontifice.
145089. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] anno acta sunt cum Nicolao 4‑to
pontifice.
145090. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] templariorum variae accusationes et suspiciones oriebantur; hi erant equites religiosi qui ex voto suo obligabantur decertare contra Turcas tempore expeditionum; erat nobilissimus et ditissimus ordo; concitarunt ergo sibi invidiam principum; accesserunt etiam eorum aliqui excessus, et hinc per Phylippum pulcrum regem Galliae exstinctus est ordo hic; Dionisius tamen rex Portugalliae e contra clementer cum ipsis egit, et nisi tunc dissolvit ordinem cum 1312. Viennae Gallorum per Pontificem exstinctus fuisset; et tunc ex bonis confiscatis eorum fundavit ordinem
145091. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] tempore expeditionum; erat nobilissimus et ditissimus ordo; concitarunt ergo sibi invidiam principum; accesserunt etiam eorum aliqui excessus, et hinc per Phylippum pulcrum regem Galliae exstinctus est ordo hic; Dionisius tamen rex Portugalliae e contra clementer cum ipsis egit, et nisi tunc dissolvit ordinem cum 1312. Viennae Gallorum per Pontificem exstinctus fuisset; et tunc ex bonis confiscatis eorum fundavit ordinem Christi in Portugallia multaque monasteria et caenobia fundavit; academiam Coimbricensem etiam fundavit anno 1290, ex qua hodie universitas
145092. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] principum; accesserunt etiam eorum aliqui excessus, et hinc per Phylippum pulcrum regem
Galliae exstinctus est ordo hic; Dionisius tamen rex Portugalliae e contra clementer cum ipsis
egit, et nisi tunc dissolvit ordinem cum 1312. Viennae Gallorum per Pontificem exstinctus
fuisset; et tunc ex bonis confiscatis eorum fundavit ordinem Christi in Portugallia multaque
monasteria et caenobia fundavit; academiam Coimbricensem etiam fundavit anno 1290, ex qua hodie
universitas facta est.
145093. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] exstinctus est ordo hic; Dionisius tamen rex Portugalliae e contra clementer cum ipsis
egit, et nisi tunc dissolvit ordinem cum 1312. Viennae Gallorum per Pontificem exstinctus
fuisset; et tunc ex bonis confiscatis eorum fundavit ordinem Christi in Portugallia multaque
monasteria et caenobia fundavit; academiam Coimbricensem etiam fundavit anno 1290, ex qua hodie
universitas facta est.
145094. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] fuisset; et tunc ex bonis confiscatis eorum fundavit ordinem Christi in Portugallia multaque
monasteria et caenobia fundavit; academiam Coimbricensem etiam fundavit anno 1290, ex qua hodie
universitas facta est.
145095. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] agricultura multum quoque collaboravit, et navigatio
per maria ipsius sub regimine incoata est; prius enim tantum littoribus contenti altum maris non
petebant ob navium defectum; classis ergo Portugallica prima egressa est in altum mare; hanc
dein navigationem secuti sunt Hispani, et posteri.
145096. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] dein navigationem secuti sunt Hispani, et posteri.
145097. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] parabant regi Hispaniae Alfonso 11‑o, ubi 200,000 equitum et
400,000 peditum adducta sunt contra Hispanos; Alfonsus ergo eduxit exercitum suum, cui praefixit
Alfonsum 4‑tum, regem Portugalliae; ad Tariffam anno '340. ad limites Hispaniae congressum est;
Alfonsus ergo ea fortuna et dexteritate egit ut stratis 200,000 Maurorum profligaverit ceteros
captis multis milibus; hinc ergo nomen Audacis accepit, quia ab hac victoria
pendebat salus Christianorum in occidente.
145098. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] egit ut stratis 200,000 Maurorum profligaverit ceteros
captis multis milibus; hinc ergo nomen Audacis accepit, quia ab hac victoria
pendebat salus Christianorum in occidente.
145099. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] gessit, navigationem et commercium fovit; filius eius Petrus turbas concitavit contra patrem, cuius turbae ipse parens erat ansa; Petrus enim hic invito patre duxit celebrem virginem Agnem de Castro, quae dein inter sanctas relata est; Alfonsus ergo hanc Agnetem trucidari curavit et hinc turbae enatae sunt, arma corripuit contra patrem eumque throno dejicere voluit; inter has turbas anno 1351. decessit, ei successit Petrus I. filius Rigorosus, et juxta alios etiam Crudelis dictus est, ob nimiam severitatem in exercenda justitia; hinc etiam Iustitiarius
145100. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] celebrem virginem Agnem
de Castro, quae dein inter sanctas relata est; Alfonsus ergo hanc Agnetem trucidari curavit et
hinc turbae enatae sunt, arma corripuit contra patrem eumque throno dejicere voluit; inter has
turbas anno 1351. decessit, ei successit Petrus I. filius Rigorosus, et juxta alios etiam
Crudelis dictus est, ob nimiam severitatem in exercenda justitia; hinc etiam Iustitiarius dictus
est.
145101. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] etiam
Crudelis dictus est, ob nimiam severitatem in exercenda justitia; hinc etiam Iustitiarius dictus
est.
145102. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Iustitiarius dictus
est.
145103. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
145104. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Maxime saevit in eos, qui ansa erant necis uxoris suae.
145105. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] potestatem et influxum; multas saluberrimas dispositiones domi fecit, normam
monetarum cudendarum neglectam emendavit; decessit 1370.
145106. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Ei successit
Ferdinandus filius, Nobilis vel Gentilis dictus; hic multum nocuit Portugalliae per tumultus
domi excitatos et bella splendide nimis gesta.
145107. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] maximo regni detrimento suppressae sunt.
145108. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] II. regis Castiliae, proin non habuit jus ad regnum, Ferdinandus vero 1, rex Portugalliae, fuit filius Beatricis, Sancii 4‑i filiae; proin habuit jus ad coronam Castiliae; bello ergo jus suum quaesivit, sed pluribus annis inutiliter pugnatum est, cum maximo Portugalliae damno; et anno '373. juri suo abdicavit Ferdinandus, imo tardius inivit contractum cum Henrico vi cuius successionem in ipsa Portugallia detulit ad domum Henrici; non enim habuit filium, sed filiam Beatricem; hanc ergo desponsavit Iohanni filio Henrici, et
145109. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et anno '373. juri suo abdicavit Ferdinandus, imo tardius inivit contractum cum Henrico vi cuius successionem in ipsa Portugallia detulit ad domum Henrici; non enim habuit filium, sed filiam Beatricem; hanc ergo desponsavit Iohanni filio Henrici, et sic, ut Portugallia devolvatur ad haeredes Iohannis et Beatricis; sed Beatrix fuit ex adulterio nata, uti scimus, ex uxore Kunhai; interim tamen contractus coaluit; hic tractatus dein diuturno bello dedit ansam; Ferdinandus anno '383. decessit, et sic Bourgundica stirps extincta
145110. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] inivit contractum cum Henrico vi cuius successionem in ipsa Portugallia detulit ad domum Henrici; non enim habuit filium, sed filiam Beatricem; hanc ergo desponsavit Iohanni filio Henrici, et sic, ut Portugallia devolvatur ad haeredes Iohannis et Beatricis; sed Beatrix fuit ex adulterio nata, uti scimus, ex uxore Kunhai; interim tamen contractus coaluit; hic tractatus dein diuturno bello dedit ansam; Ferdinandus anno '383. decessit, et sic Bourgundica stirps extincta est; ei successit stirps Iohannis Noti, usque 1580.
145111. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] desponsavit Iohanni filio Henrici, et sic, ut Portugallia devolvatur ad haeredes Iohannis et
Beatricis; sed Beatrix fuit ex adulterio nata, uti scimus, ex uxore Kunhai; interim tamen
contractus coaluit; hic tractatus dein diuturno bello dedit ansam; Ferdinandus anno '383.
decessit, et sic Bourgundica stirps extincta est; ei successit stirps Iohannis Noti, usque 1580.
annum.
145112. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] annum.
145113. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] annum regnavit; mortuo Ferdinando gubernavit provincias Eleonora vidua Ferdinandi nomine filiae suae Beatricis et Iohannis mariti eius; interim domi Portugalli protestati sunt contra tractatum defuncti Ferdinandi; maxime se opposuit Iohannes princeps, naturalis Petri Crudelis, qui et dignitate sua conspicuus erat (fuit enim magnus magister, ordinis equestris Anisensis) et populo ob virtutes carissimus; hinc unanimi consilio electus est moderator rerum agendarum et domi et contra Castilianos; feliciter ergo gestis rebus profligarunt Castilianos ex tota
145114. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] filiae suae Beatricis et Iohannis mariti eius; interim domi Portugalli protestati sunt contra tractatum defuncti Ferdinandi; maxime se opposuit Iohannes princeps, naturalis Petri Crudelis, qui et dignitate sua conspicuus erat (fuit enim magnus magister, ordinis equestris Anisensis) et populo ob virtutes carissimus; hinc unanimi consilio electus est moderator rerum agendarum et domi et contra Castilianos; feliciter ergo gestis rebus profligarunt Castilianos ex tota Portugallia, et sic Iohannes hic Nothus totam Portugalliam sibi purgavit; felicissimam victoriam
145115. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] tractatum defuncti Ferdinandi; maxime se
opposuit Iohannes princeps, naturalis Petri Crudelis, qui et dignitate sua conspicuus erat (fuit
enim magnus magister, ordinis equestris Anisensis) et populo ob virtutes carissimus; hinc
unanimi consilio electus est moderator rerum agendarum et domi et contra Castilianos; feliciter
ergo gestis rebus profligarunt Castilianos ex tota Portugallia, et sic Iohannes hic Nothus totam
Portugalliam sibi purgavit; felicissimam victoriam ad Alinbaratam anno 1385. retulerunt
Portugalli de hostibus suis.
145116. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] defuncti Ferdinandi; maxime se
opposuit Iohannes princeps, naturalis Petri Crudelis, qui et dignitate sua conspicuus erat (fuit
enim magnus magister, ordinis equestris Anisensis) et populo ob virtutes carissimus; hinc
unanimi consilio electus est moderator rerum agendarum et domi et contra Castilianos; feliciter
ergo gestis rebus profligarunt Castilianos ex tota Portugallia, et sic Iohannes hic Nothus totam
Portugalliam sibi purgavit; felicissimam victoriam ad Alinbaratam anno 1385. retulerunt
Portugalli de hostibus suis.
145117. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sua conspicuus erat (fuit
enim magnus magister, ordinis equestris Anisensis) et populo ob virtutes carissimus; hinc
unanimi consilio electus est moderator rerum agendarum et domi et contra Castilianos; feliciter
ergo gestis rebus profligarunt Castilianos ex tota Portugallia, et sic Iohannes hic Nothus totam
Portugalliam sibi purgavit; felicissimam victoriam ad Alinbaratam anno 1385. retulerunt
Portugalli de hostibus suis.
145118. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et domi et contra Castilianos; feliciter
ergo gestis rebus profligarunt Castilianos ex tota Portugallia, et sic Iohannes hic Nothus totam
Portugalliam sibi purgavit; felicissimam victoriam ad Alinbaratam anno 1385. retulerunt
Portugalli de hostibus suis.
145119. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] suis.
145120. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Et sic in regem electus est jure haereditario a Portugallis in signum gratitudinis ob servatum regnum a jugo Castilianorum; bellum tamen cum Castilianis usque '399. protractum est; eo anno pax quidem coaluit, sed etiam post eam renovatum est bellum et duravit usque 1411, et tunc finalis pax coaluit cum Ioanne 2‑o rege Castiliae et Iohanne Notho, qua pace Castiliani in perpetuum renunciarunt suo juri in Portugalliam; hic Iohannes multum contulit ad fortunam suorum, navigationem valde fovit, ipse indicavit navigantibus viam in Indias orientales,
145121. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Portugallis in signum gratitudinis ob servatum regnum a jugo Castilianorum; bellum tamen cum
Castilianis usque '399. protractum est; eo anno pax quidem coaluit, sed etiam post eam renovatum
est bellum et duravit usque 1411, et tunc finalis pax coaluit cum Ioanne 2‑o rege Castiliae et
Iohanne Notho, qua pace Castiliani in perpetuum renunciarunt suo juri in Portugalliam; hic
Iohannes multum contulit ad fortunam suorum, navigationem valde fovit, ipse indicavit
navigantibus viam in Indias orientales, quamquam sub eo adhuc non detegerunt eam
145122. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] multum contulit ad fortunam suorum, navigationem valde fovit, ipse indicavit
navigantibus viam in Indias orientales, quamquam sub eo adhuc non detegerunt eam
145123. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Septa (Ceuta); '419. detexerunt insulas Canarias Portugalli, in specie Maderam et insulam Porto Santo, tardius insulas Asores; bellum Africanum continuatum est; in urbe Coimbria residebant ad haec tempora reges Portugalliae, Iohannes tamen hic Ullissiponam (Lisabon) transtulit, ubi et hodie est sedes regum; in hac ergo urbe contraxit morbum pestilentiae, qui tunc grassabatur per Europam occidentalem, et in hoc exstinctus est post laudabile regnum, anno '433; habuit 4 legitimos filios, et unum naturalem; successit ipsi Eduardus coronae princeps;
145124. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] bellum Africanum continuatum est; in urbe Coimbria residebant ad haec tempora reges Portugalliae, Iohannes tamen hic Ullissiponam (Lisabon) transtulit, ubi et hodie est sedes regum; in hac ergo urbe contraxit morbum pestilentiae, qui tunc grassabatur per Europam occidentalem, et in hoc exstinctus est post laudabile regnum, anno '433; habuit 4 legitimos filios, et unum naturalem; successit ipsi Eduardus coronae princeps; memorari meretur etiam Iohannes, et Henricus Navigator, filius Iohannis Nothi; ille navigationem
145125. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Portugalliae, Iohannes tamen hic Ullissiponam (Lisabon) transtulit, ubi et hodie est sedes regum; in hac ergo urbe contraxit morbum pestilentiae, qui tunc grassabatur per Europam occidentalem, et in hoc exstinctus est post laudabile regnum, anno '433; habuit 4 legitimos filios, et unum naturalem; successit ipsi Eduardus coronae princeps; memorari meretur etiam Iohannes, et Henricus Navigator, filius Iohannis Nothi; ille navigationem promovit et ipse navigationem ingressus est; fuit dux Deviseo et magnus magister ordinis
145126. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] morbum pestilentiae, qui tunc grassabatur per Europam occidentalem, et in hoc exstinctus est post laudabile regnum, anno '433; habuit 4 legitimos filios, et unum naturalem; successit ipsi Eduardus coronae princeps; memorari meretur etiam Iohannes, et Henricus Navigator, filius Iohannis Nothi; ille navigationem promovit et ipse navigationem ingressus est; fuit dux Deviseo et magnus magister ordinis Christi; naturalis filius eius, nempe Nothi, erat Alfonsus, ex hoc deducit moderna regnans familia in Portugallia originem;
145127. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in hoc exstinctus est post laudabile regnum, anno '433; habuit 4 legitimos filios, et unum naturalem; successit ipsi Eduardus coronae princeps; memorari meretur etiam Iohannes, et Henricus Navigator, filius Iohannis Nothi; ille navigationem promovit et ipse navigationem ingressus est; fuit dux Deviseo et magnus magister ordinis Christi; naturalis filius eius, nempe Nothi, erat Alfonsus, ex hoc deducit moderna regnans familia in Portugallia originem; donavit ipsi parens ducatum de Braganca; huius ergo successores excusso jugo
145128. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] habuit 4 legitimos filios, et unum naturalem; successit ipsi Eduardus coronae princeps; memorari meretur etiam Iohannes, et Henricus Navigator, filius Iohannis Nothi; ille navigationem promovit et ipse navigationem ingressus est; fuit dux Deviseo et magnus magister ordinis Christi; naturalis filius eius, nempe Nothi, erat Alfonsus, ex hoc deducit moderna regnans familia in Portugallia originem; donavit ipsi parens ducatum de Braganca; huius ergo successores excusso jugo Hispanico regnum Portugalliae obtinuerunt.
145129. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] juris
Romani, in linguam regni sui traductum, induxit in Portugallia.
145130. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] traductum, induxit in Portugallia.
145131. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] decessit; ipse Eduardus domum revertens hoc morbo corruptus mortuus est; filius Eduardi fuit Alfonsus, qui 6 annorum fuit in morte patris; successit ergo anno 1438. patri nomine Alfonsi 5‑ti; data est ergo ipsi Eleonora mater, Ferdinandi regis Arragoniae filia, in tutorem et gubernatricem regni; egressa minorennitate in Africam expeditionem suscepit ulturus cladem patris, recuperavit omnia prius possessa, et novas occupationes fecit anno '458, et hinc Africanus dictus sit; tardius vero regis utriusquis Algarbiae nomen suscepit, factis maioribus in
145132. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] patris; successit ergo anno 1438. patri
nomine Alfonsi 5‑ti; data est ergo ipsi Eleonora mater, Ferdinandi regis Arragoniae filia, in
tutorem et gubernatricem regni; egressa minorennitate in Africam expeditionem suscepit ulturus
cladem patris, recuperavit omnia prius possessa, et novas occupationes fecit anno '458, et hinc
Africanus dictus sit; tardius vero regis utriusquis Algarbiae nomen suscepit, factis maioribus
in Africa occupationibus.
145133. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] nomine Alfonsi 5‑ti; data est ergo ipsi Eleonora mater, Ferdinandi regis Arragoniae filia, in
tutorem et gubernatricem regni; egressa minorennitate in Africam expeditionem suscepit ulturus
cladem patris, recuperavit omnia prius possessa, et novas occupationes fecit anno '458, et hinc
Africanus dictus sit; tardius vero regis utriusquis Algarbiae nomen suscepit, factis maioribus
in Africa occupationibus.
145134. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] In incrementum navigationis multum impendit, optimo
cum successu; Capitis Viridis insulae in Africa anno '444. detectae sunt; provincia Ginea
(Guinea) etiam his temporibus detecta est in Africa, quae propter fodinas auri percelebris est;
tardius etiam Angli eo devenerunt, et ab hac provincia nomen habet moneta Anglica Guinee qui est
duplicatus aureus; etiam provinciam Congo detexerunt.
145135. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] est;
tardius etiam Angli eo devenerunt, et ab hac provincia nomen habet moneta Anglica Guinee qui est
duplicatus aureus; etiam provinciam Congo detexerunt.
145136. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] eo devenerunt, et ab hac provincia nomen habet moneta Anglica Guinee qui est
duplicatus aureus; etiam provinciam Congo detexerunt.
145137. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] moneta Anglica Guinee qui est
duplicatus aureus; etiam provinciam Congo detexerunt.
145138. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Decessit anno '481; ei successit filius Iohannes 2‑us; sub hoc ad maximum splendorem evecta est Portugallia, hinc Perfectissimus dictus est; vidit ille regimen valde esse restrictum suum, hinc conabatur ante omnia limites potestatis suae extendere, omniaque agere sine statuum et ordinum concursu; enata est ergo hinc malecontentio subditorum, et ex hac conjuratio plurium, cui etiam agnati Iohannis se associarunt, inter caeteros Iacob dux Deviseo, qui in secundo gradu erat cognatus Ioanni; alter erat Ferdinandus dux de Braganca, qui erat nepos filii
145139. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ad maximum splendorem evecta est Portugallia, hinc Perfectissimus dictus est; vidit ille regimen valde esse restrictum suum, hinc conabatur ante omnia limites potestatis suae extendere, omniaque agere sine statuum et ordinum concursu; enata est ergo hinc malecontentio subditorum, et ex hac conjuratio plurium, cui etiam agnati Iohannis se associarunt, inter caeteros Iacob dux Deviseo, qui in secundo gradu erat cognatus Ioanni; alter erat Ferdinandus dux de Braganca, qui erat nepos filii naturalis Ioannis Nothi; haec tamen conspiratio prodita est et capita
145140. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] subditorum, et ex hac conjuratio plurium, cui etiam agnati Iohannis se associarunt, inter caeteros Iacob dux Deviseo, qui in secundo gradu erat cognatus Ioanni; alter erat Ferdinandus dux de Braganca, qui erat nepos filii naturalis Ioannis Nothi; haec tamen conspiratio prodita est et capita seditionis incarcerata, nempe principes duo cum ceteris, anno '483‑o; Ferdinandus capite plexus est publice, Iacobus vero ab ipso Iohanne confossus est in carceribus, ceteri plures capite plexi, rex vero continuavit auctoritate propria regere populum suum.
145141. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Ferdinandus capite plexus est
publice, Iacobus vero ab ipso Iohanne confossus est in carceribus, ceteri plures capite plexi,
rex vero continuavit auctoritate propria regere populum suum.
145142. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] plexi,
rex vero continuavit auctoritate propria regere populum suum.
145143. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Anno '492. ingentem multitudinem exulum Mahomedanorum, Judaeorum, et Saracenorum ex Hispania recepit hic rex, salvo usu religionis uniuscuiusque; sed non diu usi sunt hac libertate, nam et ibi coacti sunt ad religionem Christianam; commercium magnopere juvit; provinciam Congo et Ginea fortalitiis et praesidiis firmavit, et novas expeditiones ordinavit, in quibus tandem ad finem Africae pervenerunt, ad promontorium nempe Bonae Spei, per Bartholomaeum Diacz, anno '492; Christophorus dein Columbus fecit prius iter in Americam ex partibus Hispanorum; hinc
145144. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] multitudinem exulum Mahomedanorum, Judaeorum, et Saracenorum ex Hispania recepit hic rex, salvo usu religionis uniuscuiusque; sed non diu usi sunt hac libertate, nam et ibi coacti sunt ad religionem Christianam; commercium magnopere juvit; provinciam Congo et Ginea fortalitiis et praesidiis firmavit, et novas expeditiones ordinavit, in quibus tandem ad finem Africae pervenerunt, ad promontorium nempe Bonae Spei, per Bartholomaeum Diacz, anno '492; Christophorus dein Columbus fecit prius iter in Americam ex partibus Hispanorum; hinc enatae sunt lites
145145. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Mahomedanorum, Judaeorum, et Saracenorum ex Hispania recepit hic rex, salvo usu religionis uniuscuiusque; sed non diu usi sunt hac libertate, nam et ibi coacti sunt ad religionem Christianam; commercium magnopere juvit; provinciam Congo et Ginea fortalitiis et praesidiis firmavit, et novas expeditiones ordinavit, in quibus tandem ad finem Africae pervenerunt, ad promontorium nempe Bonae Spei, per Bartholomaeum Diacz, anno '492; Christophorus dein Columbus fecit prius iter in Americam ex partibus Hispanorum; hinc enatae sunt lites maximae inter Portugallos et
145146. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et novas expeditiones ordinavit, in quibus tandem ad finem Africae pervenerunt, ad promontorium nempe Bonae Spei, per Bartholomaeum Diacz, anno '492; Christophorus dein Columbus fecit prius iter in Americam ex partibus Hispanorum; hinc enatae sunt lites maximae inter Portugallos et Hispanos; Iohannes enim II dicebat se jus exclusivam habere ad detegendas terras incognitas; compositae ergo sunt lites per pontifices ut hae duae aulae cum exclusione aliarum gentium dividant terras incognitas; nempe ab Asoriis et Capitis Viridis insulis ad 370 milliaria ad
145147. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] hinc enatae
sunt lites maximae inter Portugallos et Hispanos; Iohannes enim II dicebat se jus exclusivam
habere ad detegendas terras incognitas; compositae ergo sunt lites per pontifices ut hae duae
aulae cum exclusione aliarum gentium dividant terras incognitas; nempe ab Asoriis et Capitis
Viridis insulis ad 370 milliaria ad occidentem laterem incognitarum terrarum occupent Portugali,
hinc vero ad orientem versus occupent Hispani; anno '506. Iulius 2. pontifex hunc Tortesilensem
tractatum ratihabuit.
145148. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
145149. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] '494. decessit Iohannes 2.; ei successit proximus agnatus, cum sine prolibus moreretur; Alfonsus enim eius filius, jam uxoratus, ex equo prolapsus, anno '91‑o mortuus est; duo erant principes, qui quaerebant successionem: Maximilianus imperator et dux Deviseo Emanuel; hic enim dux et Iohannes ex communi stipite descendebant, nempe ex Eduardo, cuius erant nepotes; Maximilianus vero imperator per sexum foemineum fuit conjunctus, mater nempe eius fuit Eleonora, quae fuit filia Eduardi regis Portugalliae, sed Portugalli magis favebant Emanueli, et hinc etiam rex
145150. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] hic enim dux et Iohannes ex communi stipite
descendebant, nempe ex Eduardo, cuius erant nepotes; Maximilianus vero imperator per sexum
foemineum fuit conjunctus, mater nempe eius fuit Eleonora, quae fuit filia Eduardi regis
Portugalliae, sed Portugalli magis favebant Emanueli, et hinc etiam rex salutatus est anno '495.
145151. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] foemineum fuit conjunctus, mater nempe eius fuit Eleonora, quae fuit filia Eduardi regis
Portugalliae, sed Portugalli magis favebant Emanueli, et hinc etiam rex salutatus est anno '495.
145152. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Emanueli, et hinc etiam rex salutatus est anno '495.
145153. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] maximum et
splendidissimum fuit sub ipso regimen; conjunxit se vinculo affinitatis cum Hispania, ut
praesidium quodpiam haberet, et fors regnum Hispaniae devolveret ad ipsum, hinc duxit Alfonsi
filii Iohannis 2‑i relictam viduam Isabellam, sed ea in primo puerperio mortua fuit, et etiam
eius filius Michael paulo post mortus est; duxit ergo filiam tertio natam Mariam Ferdinandi
Chatolici; etiam hac mortua duxit Eleonoram Phylippi Pulcri Austriaci filiam, ex qua dein
successores habuit.
145154. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ergo filiam tertio natam Mariam Ferdinandi
Chatolici; etiam hac mortua duxit Eleonoram Phylippi Pulcri Austriaci filiam, ex qua dein
successores habuit.
145155. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Chatolici; etiam hac mortua duxit Eleonoram Phylippi Pulcri Austriaci filiam, ex qua dein
successores habuit.
145156. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
145157. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] statuta est poena relegationis aut servitutis in obstinatos Judaeos et
Saracenos.
145158. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
145159. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Multi ergo Africam petierunt, opulentiores vero, qui res suas
relinquere non poterant, ad speciem ad sacra Christianorum transiverunt; ipsae proles invitis
parentibus captae et baptisatae sunt; Emanuel de caetero auspicatissimum regnum habuit,
navigationem et commercium promovit et auxit, Africam totam circumnavigari curavit; anno '497.
expeditus fuit Vasco de Gama bellidux cum 4 navibus, hic primus littora Africae orientalia
detexit, '98. anno appulit Chalecutium.
145160. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] habuit,
navigationem et commercium promovit et auxit, Africam totam circumnavigari curavit; anno '497.
expeditus fuit Vasco de Gama bellidux cum 4 navibus, hic primus littora Africae orientalia
detexit, '98. anno appulit Chalecutium.
145161. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] expeditus fuit Vasco de Gama bellidux cum 4 navibus, hic primus littora Africae orientalia
detexit, '98. anno appulit Chalecutium.
145162. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] '99‑o anno rediit Vasco, et admiralis
Indiae creatus est a rege; anno '502. suscepit secundam expeditionem cum pluribus navibus et
militibus, ultusque est perfidiam Chalecutienseum, qui aliquot suorum trucidarunt, quos ibi
reliquit; tardius praesidiis se firmarunt Portugalli, et varias occupationes fecerunt; cum
Aegyptiis tamen et Venetis tardius multos habebant tricas; hinc pertinet id, quod ante detectum
hoc iter in duas orientales
145163. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] est a rege; anno '502. suscepit secundam expeditionem cum pluribus navibus et
militibus, ultusque est perfidiam Chalecutienseum, qui aliquot suorum trucidarunt, quos ibi
reliquit; tardius praesidiis se firmarunt Portugalli, et varias occupationes fecerunt; cum
Aegyptiis tamen et Venetis tardius multos habebant tricas; hinc pertinet id, quod ante detectum
hoc iter in duas orientales
145164. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] exercebant per totam
Europam cum aromatis; detecta vero per Portugallos via commodissima ad orientales Indias, merces
aliam viam susceperunt, Portugalli enim leniori sumptui
145165. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in Europam, proin longe leniori pretio poterant dare quam Venetae; ipsi Chalecutenses et alii populi Indiarum lubentis merces suas dabant Portugallis, qui ipsis ad fores venerunt pro mercibus, ubi prius ipsi debebant obviam ire emptoribus; et sic factum est ut Venetorum commercium corrueret; Veneti ergo omni modo egerunt ut Portugallos exturbent ex usu commercii; conspirarunt ergo cum Aegyptiis, Persis, qui omnes detrimentum habebant ex hoc commercio; hinc ergo bellum ingens paratum est contra Portugallos non
145166. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] usu commercii;
conspirarunt ergo cum Aegyptiis, Persis, qui omnes detrimentum habebant ex hoc commercio; hinc
ergo bellum ingens paratum est contra Portugallos non obstantibus tamen his molestiis, devictis
multis, seque firmatis in Indiis, commercium suum ultro quoque sustentarunt, et sic permanserunt
in monopolio usque subjectionem suam Hispanis; per Hispanos vero devenit ad Hollandos hos
commercium, penes quos et hodie est.
145167. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] est contra Portugallos non obstantibus tamen his molestiis, devictis
multis, seque firmatis in Indiis, commercium suum ultro quoque sustentarunt, et sic permanserunt
in monopolio usque subjectionem suam Hispanis; per Hispanos vero devenit ad Hollandos hos
commercium, penes quos et hodie est.
145168. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] firmatis in Indiis, commercium suum ultro quoque sustentarunt, et sic permanserunt
in monopolio usque subjectionem suam Hispanis; per Hispanos vero devenit ad Hollandos hos
commercium, penes quos et hodie est.
145169. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] commercium suum ultro quoque sustentarunt, et sic permanserunt
in monopolio usque subjectionem suam Hispanis; per Hispanos vero devenit ad Hollandos hos
commercium, penes quos et hodie est.
145170. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Brasiliam; anno '501. Americus Vesputius expeditus est ad detegendam
Brasiliam penitus, hic ergo pro rege suo Emanuele occupationes fecit, militibus stabilivit
munimenta sua; suscepit Emanuel etiam expeditionem contra Marocanos, qui ipsum inquietabant
saepe in suis occupationibus, et hoc quoque bene ipsi successit, repetitis enim victoriis fregit
ipsos.
145171. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] stabilivit
munimenta sua; suscepit Emanuel etiam expeditionem contra Marocanos, qui ipsum inquietabant
saepe in suis occupationibus, et hoc quoque bene ipsi successit, repetitis enim victoriis fregit
ipsos.
145172. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in Portugallia.
145173. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] propter occupationem insularum Molucanarum, et quidem ex pace Tortesilensi; dicebat enim Carolus has insulas ad se spectare, quia in ipsius territorio jacebant; cum tamen videret eum ejicere non posse, petiit aequivalens in pecunia; obtulit ergo Iohannes 350,000 ducatorum Carolo, et sic speciali Caesar-Augustana pace roboratus est hic tractatus; ipsi etiam principes Asiatici egre tulerunt dominium Portugallorum, hinc saepe bella enata sunt, sed Iohannes 3. auctoritatem suam prudentia et perspicacia sua retinere scivit; maximam molestiam ei incolae Cambajae
145174. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] aequivalens in pecunia; obtulit ergo Iohannes 350,000 ducatorum Carolo, et sic speciali
Caesar-Augustana pace roboratus est hic tractatus; ipsi etiam principes Asiatici egre tulerunt
dominium Portugallorum, hinc saepe bella enata sunt, sed Iohannes 3. auctoritatem suam prudentia
et perspicacia sua retinere scivit; maximam molestiam ei incolae Cambajae crearunt, qui
munimentum Diu evertere volebant, sed ipsorum consilium eversum est per Iohannem.
145175. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] crearunt, qui
munimentum Diu evertere volebant, sed ipsorum consilium eversum est per Iohannem.
145176. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Mediterranei posuit '546; ardore religionis incensus operam dedit ut populi
isti ad sacra Christianorum transirent, vidit dein etiam quod populi hi eo lubentius ipsi
subessent si etiam illi Christianae religioni addicti fuerint; hinc ordinem Jesuitarum, tunc
temporis introductum et confirmatum, primus recepit, et ipsis usus est ad convertendos aethnicos
suos; Coimbriae ergo primum collegium eorum fundavit; inter hos ergo missionarios celeberrimus
fuit S. Franciscus Xaverius.
145177. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] religionis incensus operam dedit ut populi
isti ad sacra Christianorum transirent, vidit dein etiam quod populi hi eo lubentius ipsi
subessent si etiam illi Christianae religioni addicti fuerint; hinc ordinem Jesuitarum, tunc
temporis introductum et confirmatum, primus recepit, et ipsis usus est ad convertendos aethnicos
suos; Coimbriae ergo primum collegium eorum fundavit; inter hos ergo missionarios celeberrimus
fuit S. Franciscus Xaverius.
145178. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et ipsis usus est ad convertendos aethnicos
suos; Coimbriae ergo primum collegium eorum fundavit; inter hos ergo missionarios celeberrimus
fuit S. Franciscus Xaverius.
145179. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Franciscus Xaverius.
145180. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Saracenos et Judaeos occultos.
145181. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] filius enim et coronae haeres Iohannes
praemortuus est; initio tutelam gerebat avia Sebastiani, Chatarina, filia Phylippi Pulcri et
soror Caroli 5‑i; secundam tutelam, postquam renunciasset Catharina dignitati suae, a '561‑o
anno Henricus Cardinalis, filius Emanuelis Magni et frater junior Ioannis 3‑ii gessit; sed etiam
sub huius gubernio variae altercationes intercesserunt, cum monachis valde faverit; hinc anno
1567, dum 14. annum aetatis ageret Sebastianus, maiorennis declaratus est, et gubernavit
imperium.
145182. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] a '561‑o
anno Henricus Cardinalis, filius Emanuelis Magni et frater junior Ioannis 3‑ii gessit; sed etiam
sub huius gubernio variae altercationes intercesserunt, cum monachis valde faverit; hinc anno
1567, dum 14. annum aetatis ageret Sebastianus, maiorennis declaratus est, et gubernavit
imperium.
145183. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] junior Ioannis 3‑ii gessit; sed etiam
sub huius gubernio variae altercationes intercesserunt, cum monachis valde faverit; hinc anno
1567, dum 14. annum aetatis ageret Sebastianus, maiorennis declaratus est, et gubernavit
imperium.
145184. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] anno
1567, dum 14. annum aetatis ageret Sebastianus, maiorennis declaratus est, et gubernavit
imperium.
145185. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
145186. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ingenitum contra infideles, et intolerantia, proin non parum educatio eius contulit ad totius civitatis detrimentum; commercium enim fuit jam a saeculis praecipuum Portugalliae fulcrum, desueverunt jam ab armis; ille vero audax, belli ardore fervens subtraxit subditos a commercio, et arma tractare fecit, praesidia sua in Africa lustravit, ipse expeditionem in persona in Indias orientales proficisci voluit, terras suas augendi, et ardue ipsum ab hoc periculoso coepto abstrahere poterant; in regno Marocano bellum domesticum ardere coepit inter duos principes,
145187. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] praecipuum Portugalliae fulcrum, desueverunt jam ab armis; ille vero audax, belli ardore fervens subtraxit subditos a commercio, et arma tractare fecit, praesidia sua in Africa lustravit, ipse expeditionem in persona in Indias orientales proficisci voluit, terras suas augendi, et ardue ipsum ab hoc periculoso coepto abstrahere poterant; in regno Marocano bellum domesticum ardere coepit inter duos principes, Mulei Mahumed, et inter Mulei Moluco; Sebastianus ergo occasionem hanc arripiens, succurrit Mahumedo; sperabat enim extensionem provinciarum suarum;
145188. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] fecit, praesidia sua in Africa lustravit, ipse expeditionem in persona in Indias orientales proficisci voluit, terras suas augendi, et ardue ipsum ab hoc periculoso coepto abstrahere poterant; in regno Marocano bellum domesticum ardere coepit inter duos principes, Mulei Mahumed, et inter Mulei Moluco; Sebastianus ergo occasionem hanc arripiens, succurrit Mahumedo; sperabat enim extensionem provinciarum suarum; hinc 1578. expeditionem in persona suscepit, profectus contra Molucum; factumve sit astu Moluci, vel temeritate Portugallorum, sufficit quod
145189. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] persona suscepit, profectus contra Molucum; factumve sit astu Moluci, vel temeritate Portugallorum, sufficit quod Portugalli se immiserint ad ignotas terras sibi; non procul ab urbe Alcassar Quivir, ad fluvium Luco, hic ipsum praestolabatur Molucus et eum ad proelium provocavit, cruenta ergo intercessit pugna, in qua totus fere exercitus Portugallorum deletus est, et ipse Sebastianus occubuit (comparuit quidem '99‑o eius saeculi homo, qui se Sebastianum dixit, sed auditus non est); ipsi etiam Mahomed et Molucus in hoc bello
145190. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] se immiserint ad ignotas terras sibi; non procul ab urbe Alcassar Quivir, ad fluvium Luco, hic ipsum praestolabatur Molucus et eum ad proelium provocavit, cruenta ergo intercessit pugna, in qua totus fere exercitus Portugallorum deletus est, et ipse Sebastianus occubuit (comparuit quidem '99‑o eius saeculi homo, qui se Sebastianum dixit, sed auditus non est); ipsi etiam Mahomed et Molucus in hoc bello occubuerunt, Molucus quidem ex morbo sub ipsa pugna; tristissimus fuit hic eventus pro regno; totus enim fere
145191. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] praestolabatur Molucus et eum ad proelium provocavit, cruenta ergo intercessit pugna, in qua totus fere exercitus Portugallorum deletus est, et ipse Sebastianus occubuit (comparuit quidem '99‑o eius saeculi homo, qui se Sebastianum dixit, sed auditus non est); ipsi etiam Mahomed et Molucus in hoc bello occubuerunt, Molucus quidem ex morbo sub ipsa pugna; tristissimus fuit hic eventus pro regno; totus enim fere exercitus, nobilitas praecipua, ipse rex et cum eo tota regnans familia extincta est; suscepit ergo Henricus cardinalis, ultimus ex stirpe Iohannis
145192. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] quidem '99‑o eius saeculi homo, qui se Sebastianum
dixit, sed auditus non est); ipsi etiam Mahomed et Molucus in hoc bello occubuerunt, Molucus
quidem ex morbo sub ipsa pugna; tristissimus fuit hic eventus pro regno; totus enim fere
exercitus, nobilitas praecipua, ipse rex et cum eo tota regnans familia extincta est; suscepit
ergo Henricus cardinalis, ultimus ex stirpe Iohannis Nothi, qui regni gubernacula capessivit
anno '578.
145193. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] praecipua, ipse rex et cum eo tota regnans familia extincta est; suscepit
ergo Henricus cardinalis, ultimus ex stirpe Iohannis Nothi, qui regni gubernacula capessivit
anno '578.
145194. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ultimus ex stirpe Iohannis Nothi, qui regni gubernacula capessivit
anno '578.
145195. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] regni gubernacula capessivit
anno '578.
145196. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Ian. '580. usque Phylippus rex Hispaniae Ulissiponae
homagium excepit Portugallorum, quod fuit 12‑a Apri. '581.
145197. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Isabellae, quae fuit
filia Emanuelis Magni regis Portugalliae et conjunx Caroli 5‑i imperatoris, petiit successionem
in Portugallia.
145198. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Crato dictus est, quia Crato est civitas Portugalliae, in qua ordinis Melitensis equites
habuerunt magnum prioratum, qui iis temporibus erat Antonius Nothus.
145199. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Hic ergo juvenis Carolus Emanuel nomine Beatricis aviae suae, quae nupta fuit Carolo Sabaudiae ducis, avo Emanuelis; hic tamen ob debilem aetatem suam non ursit valde, sed potius consensit in Phylippum 2‑um regem Hispaniae, qui etiam filiam suam Catharinam dedit ei in uxorem; sed et ceteri praetendentes parum aut nihil ausi sunt contra potentem Phylippum regem; solus Antonius de Crato restitit ei; constitit enim ei de odio canino, quod inter Portugallos et Hispanos exstitit, hinc sperabat se viribus suorum valere fors contra Filippum, et etiam a Gallis et
145200. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] potius consensit in Phylippum 2‑um regem Hispaniae, qui etiam filiam suam Catharinam dedit ei in uxorem; sed et ceteri praetendentes parum aut nihil ausi sunt contra potentem Phylippum regem; solus Antonius de Crato restitit ei; constitit enim ei de odio canino, quod inter Portugallos et Hispanos exstitit, hinc sperabat se viribus suorum valere fors contra Filippum, et etiam a Gallis et Anglis adjutus est; Filippus tamen praetensionem suam valido exercitu supponit, intravit in viscera Portugalliae, bis vicit Antonium eumque profligavit ex tota Portugallia, et
145201. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] dedit ei in uxorem; sed et ceteri praetendentes parum aut nihil ausi sunt contra potentem Phylippum regem; solus Antonius de Crato restitit ei; constitit enim ei de odio canino, quod inter Portugallos et Hispanos exstitit, hinc sperabat se viribus suorum valere fors contra Filippum, et etiam a Gallis et Anglis adjutus est; Filippus tamen praetensionem suam valido exercitu supponit, intravit in viscera Portugalliae, bis vicit Antonium eumque profligavit ex tota Portugallia, et hinc 1581. ipsam Ulissiponam cinxit, ubi in necessitate rex proclamatus est, comitia
145202. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sed et ceteri praetendentes parum aut nihil ausi sunt contra potentem Phylippum regem; solus Antonius de Crato restitit ei; constitit enim ei de odio canino, quod inter Portugallos et Hispanos exstitit, hinc sperabat se viribus suorum valere fors contra Filippum, et etiam a Gallis et Anglis adjutus est; Filippus tamen praetensionem suam valido exercitu supponit, intravit in viscera Portugalliae, bis vicit Antonium eumque profligavit ex tota Portugallia, et hinc 1581. ipsam Ulissiponam cinxit, ubi in necessitate rex proclamatus est, comitia dein in urbe Tanoro
145203. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et Hispanos exstitit, hinc sperabat se viribus suorum valere fors contra Filippum, et etiam a Gallis et Anglis adjutus est; Filippus tamen praetensionem suam valido exercitu supponit, intravit in viscera Portugalliae, bis vicit Antonium eumque profligavit ex tota Portugallia, et hinc 1581. ipsam Ulissiponam cinxit, ubi in necessitate rex proclamatus est, comitia dein in urbe Tanoro indixit, in quibus privilegia nationis confirmavit, novaque ipsis complura promisit jura; et sic Portugallia peregrino principi subjecta fuit; Antonius de Crato se ad insulam
145204. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in viscera Portugalliae, bis vicit Antonium eumque profligavit ex tota Portugallia, et
hinc 1581. ipsam Ulissiponam cinxit, ubi in necessitate rex proclamatus est, comitia dein in
urbe Tanoro indixit, in quibus privilegia nationis confirmavit, novaque ipsis complura promisit
jura; et sic Portugallia peregrino principi subjecta fuit; Antonius de Crato se ad insulam
Terceram, quae est una ex insulis Asoriis, quae omnes Crato addictae erant,
145205. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in Africa putabatur occubisse; hi ingentem
Portugallorum nacti sunt sectariorum
145206. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] fuisse eremitas et unum pistorem.
145207. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] squalidissimos conjectus
carceribus, ibi vitam suam terminavit; de hoc ergo ultimo adhucdum est dubium, an vere fuerit
necne Sebastianus; quicumque enim eum viderunt ipsum pro vero Sebastiano servarunt.
145208. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ultimo adhucdum est dubium, an vere fuerit
necne Sebastianus; quicumque enim eum viderunt ipsum pro vero Sebastiano servarunt.
145209. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Hispania considerata sit; dein plus etiam utilitatis habebant hostes Phylippi ex Portugallia diviti tunc adhuc, quam ex Hispania; Belgae foederati maxime noxii erant Portugallis, hi enim rebellantes contra Phylippum, cum eos armis supprimere non potuisset, conatus est eas egestate et penuria sibi subjugare; harum enim sterilium provinciarum ramus sustentationis fuit piscatio, et navigatio, illi permultum ergo lucrati sunt ex commercio Portugalliae; vecturas enim suas praestabant Portugallis ad Indias orientales, dein etiam mercaturam cum Portugallis faciebant,
145210. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] tunc adhuc, quam ex Hispania; Belgae foederati maxime noxii erant Portugallis, hi enim rebellantes contra Phylippum, cum eos armis supprimere non potuisset, conatus est eas egestate et penuria sibi subjugare; harum enim sterilium provinciarum ramus sustentationis fuit piscatio, et navigatio, illi permultum ergo lucrati sunt ex commercio Portugalliae; vecturas enim suas praestabant Portugallis ad Indias orientales, dein etiam mercaturam cum Portugallis faciebant, ex qua multum lucrati sunt, sicque opes suas auxerunt; Phylippus ergo rex Portugalliae effectus
145211. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] omne commercium; enorme flagellum fuit hoc pro foederatis; in desperationem ergo acti id fecerunt quod non facile secus ausi fuissent; quaesiverunt nempe ipsi viam ad Indias orientales, impediti maxima inter pericula per viam consuetam fractis omnibus impedimentis, quae Portugalli et Hispani ipsis ubique locorum posuerunt, devenerunt ad Indias orientales et sic ipsi commercium hoc ad se adtraxerunt, varias possessiones ibi capiendo, et naves Portugallorum interceperunt; ipsum promontorium Bonae spei adhuc vivente Phylippo sibi occuparunt per quod Portugallis
145212. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ergo acti id fecerunt quod non facile secus ausi fuissent; quaesiverunt nempe ipsi viam ad Indias orientales, impediti maxima inter pericula per viam consuetam fractis omnibus impedimentis, quae Portugalli et Hispani ipsis ubique locorum posuerunt, devenerunt ad Indias orientales et sic ipsi commercium hoc ad se adtraxerunt, varias possessiones ibi capiendo, et naves Portugallorum interceperunt; ipsum promontorium Bonae spei adhuc vivente Phylippo sibi occuparunt per quod Portugallis multum nocuerunt, firmati vero per hoc etiam alias occupationes fecerunt, et
145213. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ipsi viam ad Indias orientales, impediti maxima inter pericula per viam consuetam fractis omnibus impedimentis, quae Portugalli et Hispani ipsis ubique locorum posuerunt, devenerunt ad Indias orientales et sic ipsi commercium hoc ad se adtraxerunt, varias possessiones ibi capiendo, et naves Portugallorum interceperunt; ipsum promontorium Bonae spei adhuc vivente Phylippo sibi occuparunt per quod Portugallis multum nocuerunt, firmati vero per hoc etiam alias occupationes fecerunt, et Portugallos ubique fregerunt; inter haec decessit Phylippus 2, ei successit
145214. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et sic ipsi commercium hoc ad se adtraxerunt, varias possessiones ibi capiendo, et naves Portugallorum interceperunt; ipsum promontorium Bonae spei adhuc vivente Phylippo sibi occuparunt per quod Portugallis multum nocuerunt, firmati vero per hoc etiam alias occupationes fecerunt, et Portugallos ubique fregerunt; inter haec decessit Phylippus 2, ei successit Phylippus 3‑us, qui, ut scimus, languidum admodum habuit imperium; in Portugallia commercium magis magisve concidere coepit, et ipsum regnum exhauriri; ab anno 1598, quo Phylippus decessit, usque 1605.
145215. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] multum nocuerunt, firmati vero per hoc etiam alias occupationes fecerunt, et Portugallos ubique fregerunt; inter haec decessit Phylippus 2, ei successit Phylippus 3‑us, qui, ut scimus, languidum admodum habuit imperium; in Portugallia commercium magis magisve concidere coepit, et ipsum regnum exhauriri; ab anno 1598, quo Phylippus decessit, usque 1605. ipsis insulis Molucanis Portugallorum potiti sunt Hollandi, cum ceteris fere omnibus possessionibus orientalibus eorum, in quibus se positis munimentis et citadelis magis semper et magis fundarunt.
145216. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Portugallia commercium magis magisve concidere coepit, et
ipsum regnum exhauriri; ab anno 1598, quo Phylippus decessit, usque 1605. ipsis insulis
Molucanis Portugallorum potiti sunt Hollandi, cum ceteris fere omnibus possessionibus
orientalibus eorum, in quibus se positis munimentis et citadelis magis semper et magis
fundarunt.
145217. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] magisve concidere coepit, et
ipsum regnum exhauriri; ab anno 1598, quo Phylippus decessit, usque 1605. ipsis insulis
Molucanis Portugallorum potiti sunt Hollandi, cum ceteris fere omnibus possessionibus
orientalibus eorum, in quibus se positis munimentis et citadelis magis semper et magis
fundarunt.
145218. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] nomine Ost indische Compagnie, quae ad tantas excrevit divitias, ut cuicumque regno comparari possint; animati per Belgas Angli etiam profecti sunt ad Indias cum magno Portugallorum damno; videns Phylippus 3. pacem facere coactus est anno 1604. et '5‑o, qua tamen Phylippus nihil ex amissis recuperavit, et cum Hollandis '609‑o inducias inire coactus est; Phylippo 3‑o successit 4‑tus anno '621.; terminabantur hic induciae cum Hollandis, recruduit ergo bellum, quod rursus ex sententia gestum est ex parte Hollandorum;
145219. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ut cuicumque regno comparari possint; animati per Belgas Angli etiam profecti sunt ad Indias cum magno Portugallorum damno; videns Phylippus 3. pacem facere coactus est anno 1604. et '5‑o, qua tamen Phylippus nihil ex amissis recuperavit, et cum Hollandis '609‑o inducias inire coactus est; Phylippo 3‑o successit 4‑tus anno '621.; terminabantur hic induciae cum Hollandis, recruduit ergo bellum, quod rursus ex sententia gestum est ex parte Hollandorum; Phylippus enim 4. distractus bellis per totam Europam non potuit
145220. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 4. distractus bellis per totam Europam non potuit
jacturam Portugalliae reparare, hinc
145221. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Persis conjuncti fregerunt armis etiam Portugallos, urbemque praecipuam commercialem Diu Persae sibi subjecerunt; non contenti his Hollandi etiam ad Americam animum adjecerunt Brasiliamque eripere volebant Portugallis; hinc societatem Indiae occidentalis erexerunt (Vest-indische) et sic ad annum usque 1638. fere totam Brasiliam eripuerunt Portugallis; imo et ultimum eorum commercium Iaponense astu ipsis extorserunt; nempe Portugalli prioribus temporibus missionarios miserunt ad Japonenses, qui felici successu operati sunt in Japonia, et sic etiam commercium
145222. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Diu Persae sibi subjecerunt; non contenti his Hollandi etiam ad Americam animum adjecerunt Brasiliamque eripere volebant Portugallis; hinc societatem Indiae occidentalis erexerunt (Vest-indische) et sic ad annum usque 1638. fere totam Brasiliam eripuerunt Portugallis; imo et ultimum eorum commercium Iaponense astu ipsis extorserunt; nempe Portugalli prioribus temporibus missionarios miserunt ad Japonenses, qui felici successu operati sunt in Japonia, et sic etiam commercium ad se adtraxerunt Portugalli; Hollandi ergo conati sunt suspectos reddere
145223. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] (Vest-indische) et sic ad annum usque 1638. fere totam Brasiliam eripuerunt Portugallis; imo et ultimum eorum commercium Iaponense astu ipsis extorserunt; nempe Portugalli prioribus temporibus missionarios miserunt ad Japonenses, qui felici successu operati sunt in Japonia, et sic etiam commercium ad se adtraxerunt Portugalli; Hollandi ergo conati sunt suspectos reddere missionarios Portugallos et cum ipsis etiam aliqua ratione religionem Christianam; dixerunt enim missionarios et Portugallos velle Romani Pontifici subjicere imperium Japonense; auxit
145224. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Iaponense astu ipsis extorserunt; nempe Portugalli prioribus temporibus missionarios miserunt ad Japonenses, qui felici successu operati sunt in Japonia, et sic etiam commercium ad se adtraxerunt Portugalli; Hollandi ergo conati sunt suspectos reddere missionarios Portugallos et cum ipsis etiam aliqua ratione religionem Christianam; dixerunt enim missionarios et Portugallos velle Romani Pontifici subjicere imperium Japonense; auxit effectum huius astutiae intercepta unius missionarii epistula ad Pontificem, in qua dicitur multos jam fideles obnoxios esse
145225. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] miserunt ad Japonenses, qui felici successu operati sunt in Japonia, et sic etiam commercium ad se adtraxerunt Portugalli; Hollandi ergo conati sunt suspectos reddere missionarios Portugallos et cum ipsis etiam aliqua ratione religionem Christianam; dixerunt enim missionarios et Portugallos velle Romani Pontifici subjicere imperium Japonense; auxit effectum huius astutiae intercepta unius missionarii epistula ad Pontificem, in qua dicitur multos jam fideles obnoxios esse sedi Romanae; hinc 1638. attrocissimam persequtionem susceperunt in Portugallos, ita
145226. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] effectum huius astutiae intercepta unius missionarii epistula ad Pontificem, in qua dicitur multos jam fideles obnoxios esse sedi Romanae; hinc 1638. attrocissimam persequtionem susceperunt in Portugallos, ita ut facile 70,000 hominum trucidata sint, etiam baptisati Japonenses; et sic grati Japonenses commercium cum Belgis inceperunt et actu tantum Belgis patet territorium Japonense ex omnibus Christianis; 1640. etiam in Africa exturbarunt Portugallos suis ditionibus; sed etiam domi diversis malis vexati sunt Portugalli, praemebantur enim diversis
145227. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] epistula ad Pontificem, in qua dicitur multos jam fideles obnoxios esse sedi Romanae; hinc 1638. attrocissimam persequtionem susceperunt in Portugallos, ita ut facile 70,000 hominum trucidata sint, etiam baptisati Japonenses; et sic grati Japonenses commercium cum Belgis inceperunt et actu tantum Belgis patet territorium Japonense ex omnibus Christianis; 1640. etiam in Africa exturbarunt Portugallos suis ditionibus; sed etiam domi diversis malis vexati sunt Portugalli, praemebantur enim diversis exactionibus ob perpetua Hispanorum bella per totam Europam, et
145228. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] et actu tantum Belgis patet territorium Japonense ex omnibus Christianis; 1640. etiam in Africa exturbarunt Portugallos suis ditionibus; sed etiam domi diversis malis vexati sunt Portugalli, praemebantur enim diversis exactionibus ob perpetua Hispanorum bella per totam Europam, et ultimatim considerabantur ut populus armorum jure oppressus; expectarunt ergo ultro occasionem jugum hoc intolerabile dejiciendi; hinc jam '638. anno coeperunt quaedam civitates se in libertatem adserere, sed suppressi sunt a Hispanis cum non adfuerit adhuc
145229. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] non adfuerit adhuc communis consensus; meliorem tamen occasionem nacti sunt sub Phylippo 4‑o, qui bellis ubique pressus etiam domi cum Catalaunis lites habuit; titulo ergo contra Catalaunos procedendi se armarunt undique irruperuntque in urbes, et praecipue Lissabonam, quam una cum portu et in eo existente classe sibi occuparunt; Vasconcello gubernator totius provinciae se opposuit quidem cum suis Hispanis, sed captus et trucidatus est, et sic exiguum post tempus tota Portugallia a Hispanis purgata est, regnum ipsum
145230. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] communis consensus; meliorem tamen occasionem nacti sunt sub Phylippo 4‑o, qui bellis ubique pressus etiam domi cum Catalaunis lites habuit; titulo ergo contra Catalaunos procedendi se armarunt undique irruperuntque in urbes, et praecipue Lissabonam, quam una cum portu et in eo existente classe sibi occuparunt; Vasconcello gubernator totius provinciae se opposuit quidem cum suis Hispanis, sed captus et trucidatus est, et sic exiguum post tempus tota Portugallia a Hispanis purgata est, regnum ipsum sequutae sunt omnes possessiones Americanae, et
145231. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] lites habuit; titulo ergo contra Catalaunos procedendi se armarunt undique irruperuntque in urbes, et praecipue Lissabonam, quam una cum portu et in eo existente classe sibi occuparunt; Vasconcello gubernator totius provinciae se opposuit quidem cum suis Hispanis, sed captus et trucidatus est, et sic exiguum post tempus tota Portugallia a Hispanis purgata est, regnum ipsum sequutae sunt omnes possessiones Americanae, et Africanae; sola Septa seu Certa in Africa mansit sub potestate Hispanorum; anno '641. congregati sunt in comitiis Portugalli, et de rege
145232. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] titulo ergo contra Catalaunos procedendi se armarunt undique irruperuntque in urbes, et praecipue Lissabonam, quam una cum portu et in eo existente classe sibi occuparunt; Vasconcello gubernator totius provinciae se opposuit quidem cum suis Hispanis, sed captus et trucidatus est, et sic exiguum post tempus tota Portugallia a Hispanis purgata est, regnum ipsum sequutae sunt omnes possessiones Americanae, et Africanae; sola Septa seu Certa in Africa mansit sub potestate Hispanorum; anno '641. congregati sunt in comitiis Portugalli, et de rege eligendo actum
145233. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] portu et in eo existente
classe sibi occuparunt; Vasconcello gubernator totius provinciae se opposuit quidem cum suis
Hispanis, sed captus et trucidatus est, et sic exiguum post tempus tota Portugallia a Hispanis
purgata est, regnum ipsum sequutae sunt omnes possessiones Americanae, et Africanae; sola Septa
seu Certa in Africa mansit sub potestate Hispanorum; anno '641. congregati sunt in comitiis
Portugalli, et de rege eligendo actum est; aderat princeps Iohannes dux de Bragancza, conspicuus
vir, et Iohannis Nothi descendentibus
145234. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] captus et trucidatus est, et sic exiguum post tempus tota Portugallia a Hispanis
purgata est, regnum ipsum sequutae sunt omnes possessiones Americanae, et Africanae; sola Septa
seu Certa in Africa mansit sub potestate Hispanorum; anno '641. congregati sunt in comitiis
Portugalli, et de rege eligendo actum est; aderat princeps Iohannes dux de Bragancza, conspicuus
vir, et Iohannis Nothi descendentibus
145235. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] est, regnum ipsum sequutae sunt omnes possessiones Americanae, et Africanae; sola Septa
seu Certa in Africa mansit sub potestate Hispanorum; anno '641. congregati sunt in comitiis
Portugalli, et de rege eligendo actum est; aderat princeps Iohannes dux de Bragancza, conspicuus
vir, et Iohannis Nothi descendentibus
145236. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ex Alfonso filio Notho Iohannis;
hic ergo omnibus carus rex salutatus est sub nomine Iohannis 4‑i (Alfonsus 1‑us fuit filius
nothi Iohannis Nothi; Alfonsus hic habuit filium Ferdinandum 1‑um, hic 2‑um Ferdinandum, hic
Iacobum, hic Theodosium, hic Iohannem, hic Theodosium 2, et huius filius fuit Iohannes 4‑tus).
145237. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 1‑um, hic 2‑um Ferdinandum, hic
Iacobum, hic Theodosium, hic Iohannem, hic Theodosium 2, et huius filius fuit Iohannes 4‑tus).
145238. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] erant ad schisma faciendum quam ut se subjiciat
Hispanis; initio enim Phylippus non potuit agere contra Portugallos, ob bella cum Gallis,
Anglis; videntes se sic efficere non posse quodpiam, profusis multis pecuniis conati sunt
Hispani in ipsa Portugallia seditionem incipere, et necem Iohannis decreverunt, sed per
Marchionem de Ajamonte, amico Iohannis, prodita est astutia et remotum periculum; tutus ergo
mansit Iohannes.
145239. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] contra Portugallos, ob bella cum Gallis,
Anglis; videntes se sic efficere non posse quodpiam, profusis multis pecuniis conati sunt
Hispani in ipsa Portugallia seditionem incipere, et necem Iohannis decreverunt, sed per
Marchionem de Ajamonte, amico Iohannis, prodita est astutia et remotum periculum; tutus ergo
mansit Iohannes.
145240. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ergo
mansit Iohannes.
145241. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] prospicientes cum Hollandis coeperunt transigere, ne scilicet amplius vexentur provinciae earundem; uterque enim populus pro libertate sua egit; adhaesit tamen utraque pars circa occupatas terras et provincias a Hollandis; bonum tamen commune poscebat, ut pax circa hostilitates, et induciae circa occupationes Hollandorum ineatur, et sic anno sequenti etiam foedus iniverunt ad se invicem defendendas, et hinc comparuit etiam conspicua classis Hollandica Lissabonae, ad defendendos Portugallos, ad 10 vero annos induciae factae
145242. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ne scilicet amplius vexentur provinciae earundem; uterque enim populus pro libertate sua egit; adhaesit tamen utraque pars circa occupatas terras et provincias a Hollandis; bonum tamen commune poscebat, ut pax circa hostilitates, et induciae circa occupationes Hollandorum ineatur, et sic anno sequenti etiam foedus iniverunt ad se invicem defendendas, et hinc comparuit etiam conspicua classis Hollandica Lissabonae, ad defendendos Portugallos, ad 10 vero annos induciae factae sunt circa ditiones occupatas; has tamen inducias neutra
145243. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] tamen utraque pars circa occupatas terras et provincias a Hollandis; bonum tamen commune poscebat, ut pax circa hostilitates, et induciae circa occupationes Hollandorum ineatur, et sic anno sequenti etiam foedus iniverunt ad se invicem defendendas, et hinc comparuit etiam conspicua classis Hollandica Lissabonae, ad defendendos Portugallos, ad 10 vero annos induciae factae sunt circa ditiones occupatas; has tamen inducias neutra pars observavit; nam incolae Brasilienses rebellarunt contra Hollandos et se adjunxerunt
145244. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] invicem defendendas, et hinc comparuit etiam conspicua classis Hollandica Lissabonae, ad defendendos Portugallos, ad 10 vero annos induciae factae sunt circa ditiones occupatas; has tamen inducias neutra pars observavit; nam incolae Brasilienses rebellarunt contra Hollandos et se adjunxerunt Portugalliae, Belgae vero in Indiis orientalibus invaserunt ceteras provincias, sic insulam Ceilo, quam maxima ex parte Portugalli habebant, sibi occuparunt, et sic usque '661, '2, '3. perdurarunt altercationes inter eos donec '669. finalis pax coaluisset inter has
145245. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] occupatas; has tamen inducias neutra pars observavit; nam incolae Brasilienses rebellarunt contra Hollandos et se adjunxerunt Portugalliae, Belgae vero in Indiis orientalibus invaserunt ceteras provincias, sic insulam Ceilo, quam maxima ex parte Portugalli habebant, sibi occuparunt, et sic usque '661, '2, '3. perdurarunt altercationes inter eos donec '669. finalis pax coaluisset inter has nationes, Hollandos et Portugallos; Portugalli vero in usu libertatis suae permanserunt usque nostra tempora semper; Iohannes hic 4‑us rem aerarii optime administravit,
145246. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Belgae vero in Indiis orientalibus invaserunt ceteras provincias, sic insulam Ceilo, quam maxima ex parte Portugalli habebant, sibi occuparunt, et sic usque '661, '2, '3. perdurarunt altercationes inter eos donec '669. finalis pax coaluisset inter has nationes, Hollandos et Portugallos; Portugalli vero in usu libertatis suae permanserunt usque nostra tempora semper; Iohannes hic 4‑us rem aerarii optime administravit, suasque non exiguas divitias omnes in bonum reipublicae convertit, et 56 milliones reliquit in 6. anno regni cum anno '653. mortuus
145247. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] donec '669. finalis pax coaluisset inter has nationes, Hollandos et Portugallos; Portugalli vero in usu libertatis suae permanserunt usque nostra tempora semper; Iohannes hic 4‑us rem aerarii optime administravit, suasque non exiguas divitias omnes in bonum reipublicae convertit, et 56 milliones reliquit in 6. anno regni cum anno '653. mortuus esset; successit ei secundogenitus filius Alfonsus, nam Theodosius senior ei praemortuus est; hic Alfonsus nomine 6‑ti venit et per 12 annos regnavit; fuit 13 annorum cum parente privaretur; tutrix eius fuit Ludovica
145248. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] optime administravit, suasque non exiguas divitias
omnes in bonum reipublicae convertit, et 56 milliones reliquit in 6. anno regni cum anno '653.
mortuus esset; successit ei secundogenitus filius Alfonsus, nam Theodosius senior ei praemortuus
est; hic Alfonsus nomine 6‑ti venit et per 12 annos regnavit; fuit 13 annorum cum parente
privaretur; tutrix eius fuit Ludovica Guzman mater, ex stirpe illustri ducum Medinae Sidoniae.
145249. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] privaretur; tutrix eius fuit Ludovica Guzman mater, ex stirpe illustri ducum Medinae Sidoniae.
145250. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] successive enatae sunt, propter quas ipse Alfonsus renunciare debuit regimini; mater enim eius ita coepit negotium educationis, et regiminis, ut illa aut semper aut tamen in longius tempus gubernare possit provincias filii loco; alii dicunt ipsum Alfonsum mentis debilitate et hebetudine laborasse; anno '661, cum majorennis declararetur rex, mater coepit ipsius debilitatem statibus et ordinibus proponere; alii dicunt matrem unum intellexisse cum monachis, qui eam etiam suffoverunt; ordines tamen his non moti urserunt regis institutionem, et hinc '662.
145251. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] negotium educationis, et regiminis, ut illa aut semper aut tamen in longius tempus gubernare possit provincias filii loco; alii dicunt ipsum Alfonsum mentis debilitate et hebetudine laborasse; anno '661, cum majorennis declararetur rex, mater coepit ipsius debilitatem statibus et ordinibus proponere; alii dicunt matrem unum intellexisse cum monachis, qui eam etiam suffoverunt; ordines tamen his non moti urserunt regis institutionem, et hinc '662. rex proclamatus est, quo etiam mater mortua est; bella cum exteris feliciter gesta sunt ad ea usque tempora in
145252. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] debilitate et hebetudine laborasse; anno '661, cum majorennis declararetur rex, mater coepit ipsius debilitatem statibus et ordinibus proponere; alii dicunt matrem unum intellexisse cum monachis, qui eam etiam suffoverunt; ordines tamen his non moti urserunt regis institutionem, et hinc '662. rex proclamatus est, quo etiam mater mortua est; bella cum exteris feliciter gesta sunt ad ea usque tempora in Europa, sed infeliciter in Indiis orientalibus cum Belgis, hi enim sensim Portugallos ex una civitate ad aliam repraesserunt, et jam urbem residentiam Goam
145253. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] urserunt regis institutionem, et hinc '662. rex proclamatus est, quo etiam mater mortua est; bella cum exteris feliciter gesta sunt ad ea usque tempora in Europa, sed infeliciter in Indiis orientalibus cum Belgis, hi enim sensim Portugallos ex una civitate ad aliam repraesserunt, et jam urbem residentiam Goam conati sunt iis eripere; Portugalli ergo ad Anglos se converterunt, qui dein pacem confecerunt inter Belgas et Portugallos; pax haec favens fuit Belgis; debuerunt enim renunciare possessionibus Belgarum in Indiis orientalibus, imo intuitu Brasiliae
145254. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ea usque tempora in Europa, sed infeliciter in Indiis orientalibus cum Belgis, hi enim sensim Portugallos ex una civitate ad aliam repraesserunt, et jam urbem residentiam Goam conati sunt iis eripere; Portugalli ergo ad Anglos se converterunt, qui dein pacem confecerunt inter Belgas et Portugallos; pax haec favens fuit Belgis; debuerunt enim renunciare possessionibus Belgarum in Indiis orientalibus, imo intuitu Brasiliae ipsis aequivalens stipulati sunt Portugalli, anno 1661; haec tamen pactio effectum non habuit, sed iterum
145255. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Portugalli, anno 1661; haec tamen pactio
effectum non habuit, sed iterum recruduit bellum, anno vero '69. finalis pax inita est;
procedente bello Phylippus, cum se liberasset a Gallis, omnes vires convertit contra
Portugallos, sed nil effecit, adjuti enim erant ab Anglis, Gallis et Belgis.
145256. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Phylippus, cum se liberasset a Gallis, omnes vires convertit contra
Portugallos, sed nil effecit, adjuti enim erant ab Anglis, Gallis et Belgis.
145257. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] contra
Portugallos, sed nil effecit, adjuti enim erant ab Anglis, Gallis et Belgis.
145258. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] instigabant enim monachi et adulatores Petrum quod Alfonsus non sit eius mentis, et hinc altercationes enatae sunt; anno 1666. procurarunt Alfonso uxorem Mariam Franciscam Elisabetham ex stirpe Nemosiorum; cum hac ergo Maria conspiravit Petrus adversus Alfonsum, ut eum loco et throno deturbent; Maria enim erat magnanimis, vivax foemina, Alfonsus vero fractus, debilis; facile ergo aures praebuit Petro et eius adhaerentibus; primos ergo passus facit regina, quae eum inpotentem declaravit et divortium petiit; rem hanc omnibus viribus adjuverunt monachi,
145259. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] 1666. procurarunt Alfonso uxorem Mariam Franciscam Elisabetham ex stirpe Nemosiorum; cum hac ergo Maria conspiravit Petrus adversus Alfonsum, ut eum loco et throno deturbent; Maria enim erat magnanimis, vivax foemina, Alfonsus vero fractus, debilis; facile ergo aures praebuit Petro et eius adhaerentibus; primos ergo passus facit regina, quae eum inpotentem declaravit et divortium petiit; rem hanc omnibus viribus adjuverunt monachi, remque eo adduxerunt, ut Alfonsus post 12 annos gubernii renunciaverit regno, quam renunciationem etiam susceperunt status; Petrus
145260. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] hac ergo Maria conspiravit Petrus adversus Alfonsum, ut eum loco et throno deturbent; Maria enim erat magnanimis, vivax foemina, Alfonsus vero fractus, debilis; facile ergo aures praebuit Petro et eius adhaerentibus; primos ergo passus facit regina, quae eum inpotentem declaravit et divortium petiit; rem hanc omnibus viribus adjuverunt monachi, remque eo adduxerunt, ut Alfonsus post 12 annos gubernii renunciaverit regno, quam renunciationem etiam susceperunt status; Petrus ergo nomine regentis administravit regnum et 1668. Petrus duxit reginam in uxorem,
145261. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] facit regina, quae eum inpotentem declaravit et divortium petiit; rem hanc omnibus viribus adjuverunt monachi, remque eo adduxerunt, ut Alfonsus post 12 annos gubernii renunciaverit regno, quam renunciationem etiam susceperunt status; Petrus ergo nomine regentis administravit regnum et 1668. Petrus duxit reginam in uxorem, Alfonsus vero arctissima custodia in remota urbe custoditus est in insula Tercera, dein vero in urbe Sintra 16.1 in... Sintra in margine adscriptum. ; anno '683. decessit Alfonsus in captivitate sua, ab hoc vero anno
145262. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Hispanos ad obtinendas 13 provincias Belgii titulo dotis pro uxore sua, Hispani ergo labefactati tot jam bellis ad servandum Belgium copias suas ex Portugalliae limitibus retraxerunt, Portugalli enim ceteroquin jam '660. ad Almaxial decretoriam victoriam retulerunt de Hispanis et etiam '65. ad Montes Claros, hinc exiguam spem habebant pro recuperatione Portugalliae; interim ne Ludovicus 14. valde potens evaderet, conspirarunt Sueci, Angli, Hollandi cum Hispanis et sic Acquisgrani pacem subscribere debuit Ludovicus 14, et tunc etiam hac pace Acquisgranensi
145263. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Portugalli enim ceteroquin jam '660. ad Almaxial decretoriam victoriam retulerunt de Hispanis et etiam '65. ad Montes Claros, hinc exiguam spem habebant pro recuperatione Portugalliae; interim ne Ludovicus 14. valde potens evaderet, conspirarunt Sueci, Angli, Hollandi cum Hispanis et sic Acquisgrani pacem subscribere debuit Ludovicus 14, et tunc etiam hac pace Acquisgranensi res composita est etiam per Anglos inter Hispanos et Portugallos, 1668. anno; hac ergo pace Portugalli in integrum restituti sunt, Hispani agnoverunt majestatem Portugalliae, et ex Septa
145264. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] victoriam retulerunt de Hispanis et etiam '65. ad Montes Claros, hinc exiguam spem habebant pro recuperatione Portugalliae; interim ne Ludovicus 14. valde potens evaderet, conspirarunt Sueci, Angli, Hollandi cum Hispanis et sic Acquisgrani pacem subscribere debuit Ludovicus 14, et tunc etiam hac pace Acquisgranensi res composita est etiam per Anglos inter Hispanos et Portugallos, 1668. anno; hac ergo pace Portugalli in integrum restituti sunt, Hispani agnoverunt majestatem Portugalliae, et ex Septa (Ceuta) in Africa nil sibi reservarunt, omnes
145265. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] habebant pro recuperatione Portugalliae; interim ne Ludovicus 14. valde potens evaderet, conspirarunt Sueci, Angli, Hollandi cum Hispanis et sic Acquisgrani pacem subscribere debuit Ludovicus 14, et tunc etiam hac pace Acquisgranensi res composita est etiam per Anglos inter Hispanos et Portugallos, 1668. anno; hac ergo pace Portugalli in integrum restituti sunt, Hispani agnoverunt majestatem Portugalliae, et ex Septa (Ceuta) in Africa nil sibi reservarunt, omnes etiam aulae Europeae recognoverunt majestatem Portugalliae.
145266. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] cum Hispanis et sic
Acquisgrani pacem subscribere debuit Ludovicus 14, et tunc etiam hac pace Acquisgranensi res
composita est etiam per Anglos inter Hispanos et Portugallos, 1668. anno; hac ergo pace
Portugalli in integrum restituti sunt, Hispani agnoverunt majestatem Portugalliae, et ex Septa
(Ceuta) in Africa nil sibi reservarunt, omnes etiam aulae Europeae recognoverunt
majestatem Portugalliae.
145267. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ab hac conventione celebre
effectum est, caeterum Petrus prudentia sua feliciter gubernavit regnum suum.
145268. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] solverent, sed Petrus scivit prudenter evitare
bellum cum Ludovico, etiam cum Hispanis ob colonias S. Sacramenti provinciae; imminuit
Portugalliae etiam bellum ob successionem Hispaniae, sed Petrus politica usus sequutus est
semper eas partes a quibus plurimum sperandum erat et minimum metuendum, et sic extorsit se ex
bello ad quod incautum foedus vel altercatio ipsum praecipitare potuisset.
145269. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Petrus scivit prudenter evitare
bellum cum Ludovico, etiam cum Hispanis ob colonias S. Sacramenti provinciae; imminuit
Portugalliae etiam bellum ob successionem Hispaniae, sed Petrus politica usus sequutus est
semper eas partes a quibus plurimum sperandum erat et minimum metuendum, et sic extorsit se ex
bello ad quod incautum foedus vel altercatio ipsum praecipitare potuisset.
145270. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Hinc bello Hispanico immortuus est Petrus; anno enim 1706‑o mortuus est; successit ei filius
Iohannes 5‑tus; hic fuit filius senior Petri ex secundo matrimonio cum Maria Sophia ex domo
Palatino Neoburgica; adivit regnum flagrante bello, quod usque annum '713. protractum et
utiliter pro Portugallis gestum est; pace Ultrajectensi pax reposita, qua pace Portugallis
territorium S. Sacramenti et fluvius Amazonum, quem Ludovicus 14. praetendit, assertus est
Portugallis, ceterorum juribus annihilatis.
145271. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] hic fuit filius senior Petri ex secundo matrimonio cum Maria Sophia ex domo
Palatino Neoburgica; adivit regnum flagrante bello, quod usque annum '713. protractum et
utiliter pro Portugallis gestum est; pace Ultrajectensi pax reposita, qua pace Portugallis
territorium S. Sacramenti et fluvius Amazonum, quem Ludovicus 14. praetendit, assertus est
Portugallis, ceterorum juribus annihilatis.
145272. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ceterorum juribus annihilatis.
145273. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sibi procuraret apud exteros; desolata enim erat facies harum rerum sub ipsius regimine.
145274. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] quod rex Borussiae scribat de eo, quod
a Pontifice impetraverit potestatem missam celebrandi usque ad elevationem).
145275. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in regno suo; institutio haec patriarchatus erat paradoxa, nam totum regnum erat jam divisum in diaeceses et archiepiscopatus; Ullissipona erat sub jurisdictione archiepiscopi, hinc egit Iohannes, ut Pontifex capellam suam aulicam elevaret ad dignitatem ecclesiae metropolitanae, et sic duae erant metropolitanae dein in urbe; hinc Iohannes divisit urbem in novam et veterem, occidentalis eius pars nova, orientalis vetus dicta est, et sic partem novam cessit novo metropolitae, veterem vero permisit antiquo; haec dein divisio
145276. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Ullissipona erat sub
jurisdictione archiepiscopi, hinc egit Iohannes, ut Pontifex capellam suam aulicam elevaret ad
dignitatem ecclesiae metropolitanae, et sic duae erant metropolitanae dein in
urbe; hinc Iohannes divisit urbem in novam et veterem, occidentalis eius pars nova, orientalis
vetus dicta est, et sic partem novam cessit novo metropolitae, veterem vero permisit antiquo;
haec dein divisio civitate donata est; fundavit nobile monasterium Mass.
145277. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Iohannes, ut Pontifex capellam suam aulicam elevaret ad
dignitatem ecclesiae metropolitanae, et sic duae erant metropolitanae dein in
urbe; hinc Iohannes divisit urbem in novam et veterem, occidentalis eius pars nova, orientalis
vetus dicta est, et sic partem novam cessit novo metropolitae, veterem vero permisit antiquo;
haec dein divisio civitate donata est; fundavit nobile monasterium Mass.
145278. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sic partem novam cessit novo metropolitae, veterem vero permisit antiquo;
haec dein divisio civitate donata est; fundavit nobile monasterium Mass.
145279. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] classe et exercitu res Portugallorum esse summe debiles; egre tulit Philippus
diminutionem monarchiae suae per pacem Ultrajectensem; Hispani ergo omnem quaerebant causam
crambem suarum praetensionum renovandi, sed Portugalli intermediantibus Anglis sciverunt
declinare hoc periculum, et eo rem adduxerunt partim minis, partim pollicitationibus
145280. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] declinare hoc periculum, et eo rem adduxerunt partim minis, partim pollicitationibus
145281. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] filiam Iohannis 5.
145282. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] successor; Iohannes ergo exacerbatus omnem connexionem aulae
suae cum aula Romana praescidit; Clemens 13. successor videns schisma hoc hinc concessit Iohanni
5. hoc jus facta conventione inter litigantes.
145283. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] omnem connexionem aulae
suae cum aula Romana praescidit; Clemens 13. successor videns schisma hoc hinc concessit Iohanni
5. hoc jus facta conventione inter litigantes.
145284. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] inter litigantes.
145285. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] immunitate legatorum; Madritti enim suspecti aliqui homines cum famulitio legati Portugallici
notitiam habuerunt, et frequentarunt Petri de Belmonte legati ad eum; hi homines suspecti
quaesiti ad carceres occultarunt se in aede legati; requisitus legatus ut extradet hos
suspectos, et cum non satisfaceret huic petito, mandato Phylippi 19 ex famulitio
legati incarcerati sunt; Portugalli hoc audientes, 19 Hispanici legati homines incarcerari fecit
145286. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] petito, mandato Phylippi 19 ex famulitio
legati incarcerati sunt; Portugalli hoc audientes, 19 Hispanici legati homines incarcerari fecit
145287. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Portugalli hoc audientes, 19 Hispanici legati homines incarcerari fecit
145288. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Mariae Theresiae aula Portugallia quod magnam vim pecuniarum crediderit ei ad bellum continuandum; incidit ad haec in morbum Iohannes, quo multis annis vexabatur; anno '748. peculiari titulo a Benedicto 14‑o pontifice ornatus est, nempe regis fidelissimi; sub rege hoc languido et aegroto ipsa negotia, quae sub Franciscani pontifice Caspari regimine fiebant, languida erant; decessit 1750; successit ei Iosephus Emanuel filius; hic usque '72. annum regnavit; hic adjecit animo, ad mendanda ea quae male aut languide sub patre gesta sunt, maxime sub ministerio
145289. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ob quam multae
controversiae prius enatae sunt; cessit nempe eam Hispanis, hi vero partem Paragvariae cedebant
Portugallis; excitatae sunt tamen turbae inter commissarios, qui per seditiosos incolas dispersi
sunt, recidit dein tota suspitio ad Iesuitas excitati tumultus; sed et ex Hispanis multi
nolebant hoc cambium fieri, sic ipse Carolus rex Neapoleos, frater Iosephi, protestatus est huic
cambio; illi ergo incurrerunt magnam notam per hoc.
145290. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] suspitio ad Iesuitas excitati tumultus; sed et ex Hispanis multi
nolebant hoc cambium fieri, sic ipse Carolus rex Neapoleos, frater Iosephi, protestatus est huic
cambio; illi ergo incurrerunt magnam notam per hoc.
145291. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sunt in caretam eius, sed tamen ex omnibus unicus globus in brachio sinistro eum tetigit; redux investigationes fieri fecit, sed nemo repertus fuit, investigata tamen re magis suspecti esse coeperunt duo proceres de hoc crimine, nempe dux Abejro, et Marchio Tavoro, intimus amicus prioris; cum his in suspitionem venerunt etiam Iesuitae, in specie pater Malegrida; cinctis ergo palatiis superius nominatorum omnes incarcerati sunt, processusque contra eos exarsit, quid decisum, quid probatum sit, ignoratur; ex effectu tamen
145292. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] prioris; cum his in suspitionem venerunt etiam Iesuitae, in specie pater Malegrida; cinctis ergo palatiis superius nominatorum omnes incarcerati sunt, processusque contra eos exarsit, quid decisum, quid probatum sit, ignoratur; ex effectu tamen colligere licet eos perduellionis reos et convictos fuisse, nam 12. Jan. anni '759. lata est sententia perduellionis in omnes supra nominatos, quae sententia etiam executioni tradita est; Iesuitae scilicet 4 laqueo suffocati, proceres vero gladio percussi sunt, bona omnia harum familiarum in fiscum redacta, et nobilitatis
145293. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] reos et convictos fuisse, nam 12. Jan. anni '759. lata est sententia perduellionis in omnes supra nominatos, quae sententia etiam executioni tradita est; Iesuitae scilicet 4 laqueo suffocati, proceres vero gladio percussi sunt, bona omnia harum familiarum in fiscum redacta, et nobilitatis omniumque privilegiorum privati sunt descendentes; et in totum ordinem Jesuitarum relegatio decisa fuit; omnes enim colligati tam in Europa, quam America, navibus in Italiam delati sunt; et bona ipsorum in fiscum et pias causas conversa sunt; in scholis ipsis
145294. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sententia perduellionis in omnes supra nominatos, quae sententia etiam executioni tradita est; Iesuitae scilicet 4 laqueo suffocati, proceres vero gladio percussi sunt, bona omnia harum familiarum in fiscum redacta, et nobilitatis omniumque privilegiorum privati sunt descendentes; et in totum ordinem Jesuitarum relegatio decisa fuit; omnes enim colligati tam in Europa, quam America, navibus in Italiam delati sunt; et bona ipsorum in fiscum et pias causas conversa sunt; in scholis ipsis substituti sunt oratores S. Phylippi Neri; dicunt quidam totum hoc ex
145295. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] vero gladio percussi sunt, bona omnia harum familiarum in fiscum redacta, et nobilitatis omniumque privilegiorum privati sunt descendentes; et in totum ordinem Jesuitarum relegatio decisa fuit; omnes enim colligati tam in Europa, quam America, navibus in Italiam delati sunt; et bona ipsorum in fiscum et pias causas conversa sunt; in scholis ipsis substituti sunt oratores S. Phylippi Neri; dicunt quidam totum hoc ex odio marchionis Bombal, primarii ministri Iosephi, adversus Jesuitas evenisse; Bombal enim fuit totum-fac Iosephi, et infensissimus
145296. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] sunt, bona omnia harum familiarum in fiscum redacta, et nobilitatis omniumque privilegiorum privati sunt descendentes; et in totum ordinem Jesuitarum relegatio decisa fuit; omnes enim colligati tam in Europa, quam America, navibus in Italiam delati sunt; et bona ipsorum in fiscum et pias causas conversa sunt; in scholis ipsis substituti sunt oratores S. Phylippi Neri; dicunt quidam totum hoc ex odio marchionis Bombal, primarii ministri Iosephi, adversus Jesuitas evenisse; Bombal enim fuit totum-fac Iosephi, et infensissimus Jesuitarum hostis; dein processus
145297. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in Italiam delati sunt; et bona ipsorum in fiscum et pias causas conversa sunt; in
scholis ipsis substituti sunt oratores S. Phylippi Neri; dicunt quidam totum hoc ex odio
marchionis Bombal, primarii ministri Iosephi, adversus Jesuitas evenisse; Bombal enim fuit
totum-fac Iosephi, et infensissimus Jesuitarum hostis; dein processus hic sub modo regnante
regina filia Iosephi discussus est postquam Bombal remotus est ex ministerio.
145298. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Jesuitarum hostis; dein processus hic sub modo regnante
regina filia Iosephi discussus est postquam Bombal remotus est ex ministerio.
145299. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] postquam Bombal remotus est ex ministerio.
145300. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] huic
sententiae commissionis et declaravit se evincere velle omnes perduelles fuisse; hinc tertio
revisio facta est processus et relatio huius tertiae inquisitionis incerta est, quia nihil ad
publicum prodivit; descendentes tamen duorum procerum in integrum, etiam in bona omnia et
honores restituti sunt; incertum ergo hactenus est num regina hoc ex gratia vel justitia
fecerit.
145301. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] omnia et
honores restituti sunt; incertum ergo hactenus est num regina hoc ex gratia vel justitia
fecerit.
145302. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] vero hoc dubium creat quod camerarius ducis Arejro, qui sincellus ducis fuit, fuga se salvaverit, cum omnes interciperentur sub Josepho, et nulla diligentia intercipi potuit donec anno 1783. Ulissiponae in hospitali in articulo mortis revelaret confessario omnia ea esse vera et certa, quae haero suo objecta sunt, regicidii causa; Iosephus mascula prole destitutus solicitus fuit ut Mariae Franciscae filiae suae regnum procuret; hinc procuravit matrimonium inter Petrum, fratrem suum, et filiam, coronae principem; Petrus frater eius fuit prior ordinis
145303. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in hospitali in articulo mortis revelaret confessario omnia ea esse vera et certa, quae haero suo objecta sunt, regicidii causa; Iosephus mascula prole destitutus solicitus fuit ut Mariae Franciscae filiae suae regnum procuret; hinc procuravit matrimonium inter Petrum, fratrem suum, et filiam, coronae principem; Petrus frater eius fuit prior ordinis Melitensis et prior de Crato; hoc accidit anno '760, anno '61. natus est filius Franciscus, qui anno '88. decessit, sed '62. natus est alter filius; Iosephus habuit cum pontifice
145304. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] quae haero suo objecta sunt, regicidii causa; Iosephus mascula prole destitutus solicitus fuit ut Mariae Franciscae filiae suae regnum procuret; hinc procuravit matrimonium inter Petrum, fratrem suum, et filiam, coronae principem; Petrus frater eius fuit prior ordinis Melitensis et prior de Crato; hoc accidit anno '760, anno '61. natus est filius Franciscus, qui anno '88. decessit, sed '62. natus est alter filius; Iosephus habuit cum pontifice Clemente 13. summas altercationes ob ordinem Jesuitarum cassatum et Pontifici
145305. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Melitensis et prior de Crato; hoc accidit anno '760, anno '61. natus est filius Franciscus, qui anno '88. decessit, sed '62. natus est alter filius; Iosephus habuit cum pontifice Clemente 13. summas altercationes ob ordinem Jesuitarum cassatum et Pontifici transmissum ad Italiam; haec sponsalia etiam erant contra jus canonicum; offensus Josephus legatum Romanum misit domum, idem fecit Pontifex; Iosephus rursus fere in belli contentionem devolutus fuisset, si Angli ei opitulati non fuissent; scimus enim his temporibus
145306. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] rursus fere in belli contentionem devolutus fuisset, si Angli ei opitulati non fuissent; scimus enim his temporibus bellum arsisse in Europa tota, ob successionem Mariae Theresiae; Angli enim pro parte Austriacorum erant, Galli cum Hispanis conati sunt Portugallos in foedus suum, et contra Anglos excitare, sed Josephus observata stricta neutralitate elusit ipsos; hinc '62. Hispani coeperunt lacessere Portugallos, sed Angli causam belli scientes prompti ferendis auxiliis erant, repraesseruntque Hispanos, et eodem dein anno pax universalis composita est.
145307. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] cum Hispanis conati sunt Portugallos in foedus suum, et contra
Anglos excitare, sed Josephus observata stricta neutralitate elusit ipsos; hinc '62. Hispani
coeperunt lacessere Portugallos, sed Angli causam belli scientes prompti ferendis auxiliis
erant, repraesseruntque Hispanos, et eodem dein anno pax universalis composita est.
145308. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Portugallos, sed Angli causam belli scientes prompti ferendis auxiliis
erant, repraesseruntque Hispanos, et eodem dein anno pax universalis composita est.
145309. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] composita est.
145310. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] publicationem hujus bullae; episcopus Michael dela Annunciata, episcopus Coimbriae, fautor Pontificis, curavit prohiberi sub poena excommunicationis omnes libellos, qui in favorem factorum regiorum scribebantur; in hac littera pastorali etiam quaedam accerbitates contra regem et ministerium erant; Iosephus ergo eum exauctoratum ad publicos carceres perpetuos [eum] condemnavit; hae acerbitates inter duas aulas durarunt usque mortem Clementis 13; ei successit cardinalis Ganganeli sub nomine Clementis 14‑i; hic praestantissimus vir, aliorum longe
145311. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] aulas durarunt usque mortem Clementis 13; ei successit
cardinalis Ganganeli sub nomine Clementis 14‑i; hic praestantissimus vir, aliorum longe
principiorum quam Romanus Pontifex prior anno '73. concordatis initis pacem restituit,
ordinemque Jesuitarum extinxit tamquam ecclesiae et civitatibus noxium.
145312. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] longe
principiorum quam Romanus Pontifex prior anno '73. concordatis initis pacem restituit,
ordinemque Jesuitarum extinxit tamquam ecclesiae et civitatibus noxium.
145313. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] filia sua Maria Beatrice, sed satis inconsulte; nam Maria fuit multo senior marito suo, hinc sterile mansit matrimonium; defuncto Josepho successit eius filia Francisca excluso fratre regis; interim maritus Petrus titulum regis gessit; floruit bellum his temporibus inter Anglos et colonistas Americanos, hoc extensum est ad Gallos et Hispanos et Belgas; Portugalli tamen in statu indifferenti manserunt; etiam in eo prudenter et politice se gesserunt Portugalli, quod in neutralitatem armatam, quam Russica imperatrix procuravit, se non immiserint; Angli tamen
145314. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] nam Maria fuit multo senior marito suo, hinc sterile mansit matrimonium; defuncto Josepho successit eius filia Francisca excluso fratre regis; interim maritus Petrus titulum regis gessit; floruit bellum his temporibus inter Anglos et colonistas Americanos, hoc extensum est ad Gallos et Hispanos et Belgas; Portugalli tamen in statu indifferenti manserunt; etiam in eo prudenter et politice se gesserunt Portugalli, quod in neutralitatem armatam, quam Russica imperatrix procuravit, se non immiserint; Angli tamen renunciare debebant colonistis suis Americanis
145315. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] multo senior marito suo, hinc sterile mansit matrimonium; defuncto Josepho successit eius filia Francisca excluso fratre regis; interim maritus Petrus titulum regis gessit; floruit bellum his temporibus inter Anglos et colonistas Americanos, hoc extensum est ad Gallos et Hispanos et Belgas; Portugalli tamen in statu indifferenti manserunt; etiam in eo prudenter et politice se gesserunt Portugalli, quod in neutralitatem armatam, quam Russica imperatrix procuravit, se non immiserint; Angli tamen renunciare debebant colonistis suis Americanis sicque pax '83.
145316. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] eius filia Francisca excluso fratre regis; interim maritus Petrus titulum regis gessit; floruit
bellum his temporibus inter Anglos et colonistas Americanos, hoc extensum est ad Gallos et
Hispanos et Belgas; Portugalli tamen in statu indifferenti manserunt; etiam in eo prudenter et
politice se gesserunt Portugalli, quod in neutralitatem armatam, quam Russica imperatrix
procuravit, se non immiserint; Angli tamen renunciare debebant colonistis suis Americanis sicque
pax '83. anno coaluit.
145317. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in eo prudenter et
politice se gesserunt Portugalli, quod in neutralitatem armatam, quam Russica imperatrix
procuravit, se non immiserint; Angli tamen renunciare debebant colonistis suis Americanis sicque
pax '83. anno coaluit.
145318. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Russica imperatrix
procuravit, se non immiserint; Angli tamen renunciare debebant colonistis suis Americanis sicque
pax '83. anno coaluit.
145319. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] Angli tamen renunciare debebant colonistis suis Americanis sicque
pax '83. anno coaluit.
145320. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] debebant colonistis suis Americanis sicque
pax '83. anno coaluit.
145321. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] '86. decessit Petrus conjunx et patruus Franciscae.
145322. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] ab eo tempore
Iohannes junior princeps et princeps Brasiliae, qui conjugem habet Mariam Carolinam, filiam
Caroli 4‑ti regis Hispaniarum, in uxorem
145323. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section] in uxorem
145324. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
Haec stirps Bragantina etiam in Hungaria habet jus succedendi, et quidem
per sanctionem pragmaticam Caroli 6‑i; per hanc enim sanctionem <ius succedendi
pertinet> non tantum ad Mariam Theresiam et eius descendentes, sed etiam ad Iosephum 1‑um
et eius descendentes, et his deficientibus ad descendentes Leopoldi 1‑i, et ex his descendunt
Portugalli; nam Maria Anna, filia Leopoldi, fuit conjunx regis Portugalliae Ioannis 5‑i et fuit
mater Josephi et avia modernae reginae Portugalliae.
jus succedendi, et quidem
per sanctionem pragmaticam Caroli 6‑i; per hanc enim sanctionem <ius succedendi
pertinet> non tantum ad Mariam Theresiam et eius descendentes, sed etiam ad Iosephum 1‑um
et eius descendentes, et his deficientibus ad descendentes Leopoldi 1‑i, et ex his descendunt
Portugalli; nam Maria Anna, filia Leopoldi, fuit conjunx regis Portugalliae Ioannis 5‑i et fuit
mater Josephi et avia modernae reginae Portugalliae.
pertinet> non tantum ad Mariam Theresiam et eius descendentes, sed etiam ad Iosephum 1‑um
et eius descendentes, et his deficientibus ad descendentes Leopoldi 1‑i, et ex his descendunt
Portugalli; nam Maria Anna, filia Leopoldi, fuit conjunx regis Portugalliae Ioannis 5‑i et fuit
mater Josephi et avia modernae reginae Portugalliae.
ad Mariam Theresiam et eius descendentes, sed etiam ad Iosephum 1‑um
et eius descendentes, et his deficientibus ad descendentes Leopoldi 1‑i, et ex his descendunt
Portugalli; nam Maria Anna, filia Leopoldi, fuit conjunx regis Portugalliae Ioannis 5‑i et fuit
mater Josephi et avia modernae reginae Portugalliae.
foederato contra Romanos); hinc per bellum
decennale subjecit eos Julius Caesar, proin tunc totum Belgium subjectum est Romanis; nam tunc
temporis etiam Batavia inito foedere cum Romanis se eis conjunxit, ut provincia socia, non ut
subjecti; idem fecerunt insulae Seelandicae, quae et hodie potior pars Belgii foederati sunt.
invasae sunt hae provinciae per Visigothos,
Burgundiones, tandem per Francos, qui transcenso Rheno Gothos ejecerunt, Burgundiones sibi
subjecerunt, provinciasque sibi tenuerunt, saeculo vero 5-o ipsos Romanos ex caetera Gallia
ejecerunt, fundaruntque celebre regnum Francicum, quod et modo floret.
dein per divisiones provinciarum satis debilitati sunt, donec
iterum Carolus Magnus conjuctis omnibus provinciis mirum in modum auxisset provincias suas; post
Carolum rursus facta est divisio; Ludovicus enim primus filius Caroli incidit cum filiis suis
tribus in altercationem, et post eius mortem facta est divisio provinciarum;
Lotharius accepit Italiam, Carolus Franciam, Ludovicus vero Germaniam; Lotharius paulo post
defecit et hinc tantum Germanicum et Francicum mansit imperium, Lothariae vero provinciae
divisae sunt
est divisio; Ludovicus enim primus filius Caroli incidit cum filiis suis
tribus in altercationem, et post eius mortem facta est divisio provinciarum;
Lotharius accepit Italiam, Carolus Franciam, Ludovicus vero Germaniam; Lotharius paulo post
defecit et hinc tantum Germanicum et Francicum mansit imperium, Lothariae vero provinciae
divisae sunt inter 2 fratres, et tunc Belgium recidit ad Gallos; sic permanserunt negotia usque
defectum lineae Ludovici, et tunc Germania factum est regnum electivum; saeculo 9-o Gallia
divisa est
primus filius Caroli incidit cum filiis suis
tribus in altercationem, et post eius mortem facta est divisio provinciarum;
Lotharius accepit Italiam, Carolus Franciam, Ludovicus vero Germaniam; Lotharius paulo post
defecit et hinc tantum Germanicum et Francicum mansit imperium, Lothariae vero provinciae
divisae sunt inter 2 fratres, et tunc Belgium recidit ad Gallos; sic permanserunt negotia usque
defectum lineae Ludovici, et tunc Germania factum est regnum electivum; saeculo 9-o Gallia
divisa est etiam in Lotharingiae et
facta est divisio provinciarum;
Lotharius accepit Italiam, Carolus Franciam, Ludovicus vero Germaniam; Lotharius paulo post
defecit et hinc tantum Germanicum et Francicum mansit imperium, Lothariae vero provinciae
divisae sunt inter 2 fratres, et tunc Belgium recidit ad Gallos; sic permanserunt negotia usque
defectum lineae Ludovici, et tunc Germania factum est regnum electivum; saeculo 9-o Gallia
divisa est etiam in Lotharingiae et Franciae regnum, et tunc Belgium Lotharingiae regno adjectum
est; sed paulo post extinctum
Carolus Franciam, Ludovicus vero Germaniam; Lotharius paulo post
defecit et hinc tantum Germanicum et Francicum mansit imperium, Lothariae vero provinciae
divisae sunt inter 2 fratres, et tunc Belgium recidit ad Gallos; sic permanserunt negotia usque
defectum lineae Ludovici, et tunc Germania factum est regnum electivum; saeculo 9-o Gallia
divisa est etiam in Lotharingiae et Franciae regnum, et tunc Belgium Lotharingiae regno adjectum
est; sed paulo post extinctum est hoc regnum Lotharingiae, et tunc Belgium recidit ad Franciam,
sed tardius iterum ex
et Francicum mansit imperium, Lothariae vero provinciae
divisae sunt inter 2 fratres, et tunc Belgium recidit ad Gallos; sic permanserunt negotia usque
defectum lineae Ludovici, et tunc Germania factum est regnum electivum; saeculo 9-o Gallia
divisa est etiam in Lotharingiae et Franciae regnum, et tunc Belgium Lotharingiae regno adjectum
est; sed paulo post extinctum est hoc regnum Lotharingiae, et tunc Belgium recidit ad Franciam,
sed tardius iterum ex regno Franciae excisa est portio titulo Ducatus Lotharingici, cui iterum
Belgium adjunctum est.
mansit imperium, Lothariae vero provinciae
divisae sunt inter 2 fratres, et tunc Belgium recidit ad Gallos; sic permanserunt negotia usque
defectum lineae Ludovici, et tunc Germania factum est regnum electivum; saeculo 9-o Gallia
divisa est etiam in Lotharingiae et Franciae regnum, et tunc Belgium Lotharingiae regno adjectum
est; sed paulo post extinctum est hoc regnum Lotharingiae, et tunc Belgium recidit ad Franciam,
sed tardius iterum ex regno Franciae excisa est portio titulo Ducatus Lotharingici, cui iterum
Belgium adjunctum est.
sic permanserunt negotia usque
defectum lineae Ludovici, et tunc Germania factum est regnum electivum; saeculo 9-o Gallia
divisa est etiam in Lotharingiae et Franciae regnum, et tunc Belgium Lotharingiae regno adjectum
est; sed paulo post extinctum est hoc regnum Lotharingiae, et tunc Belgium recidit ad Franciam,
sed tardius iterum ex regno Franciae excisa est portio titulo Ducatus Lotharingici, cui iterum
Belgium adjunctum est.
tunc Belgium recidit ad Franciam,
sed tardius iterum ex regno Franciae excisa est portio titulo Ducatus Lotharingici, cui iterum
Belgium adjunctum est.
Ducatus Lotharingici, cui iterum
Belgium adjunctum est.
lites inter Germanos et Francos de provinciis Belgicis; tandem inter Othonem 2-um imperatorem,
ex stirpe Saxonica, et Lotharium regem Franciae anno 980. conventio inita est de his provinciis
(Othonem 2-um dico imperatorem, ante Othones enim controversia erat inter reges Franciae et
Germaniae de hoc titulo; cum enim etiam reges Franciae Caroli Magni descendentes fuerint, etiam
ii usi sunt hoc titulo, sed Pontifex Germanis attribuit hunc titulum, nempe Othoni 1-o jure
exclusivo).
cum enim etiam reges Franciae Caroli Magni descendentes fuerint, etiam
ii usi sunt hoc titulo, sed Pontifex Germanis attribuit hunc titulum, nempe Othoni 1-o jure
exclusivo).
jure
exclusivo).
Belgicae exceptis
duabus Flandria et Artesia cedantur Germanis, duae vero hae Gallis maneant.
Saec. 10, 11. erant obscurissima pro tota Europa, in quibus mera bella, turbae et altercationes
inter gentes vigebant; sub his temporibus saepe potentes nobiles et alii jura majestatica
aliaque sibi non competentia jura sibi appropriabant, hinc enatum est systema feudale in
Germania et Francia, partim cum consensu regum, partim iis invitis, et hinc factum est ut
Germania in complures ducatus, comitatus, principatus divisa fuerit, uti eam et hodie videmus
divisam.
mera bella, turbae et altercationes
inter gentes vigebant; sub his temporibus saepe potentes nobiles et alii jura majestatica
aliaque sibi non competentia jura sibi appropriabant, hinc enatum est systema feudale in
Germania et Francia, partim cum consensu regum, partim iis invitis, et hinc factum est ut
Germania in complures ducatus, comitatus, principatus divisa fuerit, uti eam et hodie videmus
divisam.
et alii jura majestatica
aliaque sibi non competentia jura sibi appropriabant, hinc enatum est systema feudale in
Germania et Francia, partim cum consensu regum, partim iis invitis, et hinc factum est ut
Germania in complures ducatus, comitatus, principatus divisa fuerit, uti eam et hodie videmus
divisam.
enatae
sunt.
tamen, seu subditorum magna mansit semper in
Belgio auctoritas; ut enim concilient sibi tales usurpatores, aut donatarii animos suorum
subditorum, varias immunitates, privilegia ipsis concedere debebant, et jam ab iis temporibus
permansit apud Belgas spiritus quidam libertatis et independentiae; erant status hi 17
sequentes, jam saeculo 11-o, nempe 4 ducatus: Brabantia, Limburgum, Luxemburgum et Geldriae;
erant 7 comitatus: Flandria, Artesia, Hannoniae, Hollandia, Zeelandia, Namurium, Zutfania; erant
5 dominia: Frisia, Mechlinia, Utrajectum, Transisolana,
animos suorum
subditorum, varias immunitates, privilegia ipsis concedere debebant, et jam ab iis temporibus
permansit apud Belgas spiritus quidam libertatis et independentiae; erant status hi 17
sequentes, jam saeculo 11-o, nempe 4 ducatus: Brabantia, Limburgum, Luxemburgum et Geldriae;
erant 7 comitatus: Flandria, Artesia, Hannoniae, Hollandia, Zeelandia, Namurium, Zutfania; erant
5 dominia: Frisia, Mechlinia, Utrajectum, Transisolana, Groninga.
2 Antverpia
fuit 17-a, quae nomine Marchionatus S. Romani imperii usa est; hi omnes erant vasalli, clientes
imperatoris quidem, soli tamen omnibus juribus majestaticis usi sunt; per decursum saeculorum
hae provinciae per nuptias, per hereditariam successionem, imo et titulo emptionis ad paucorum
dominatum devenerunt, donec tandem ad unius ducis Burgundiae lineae junioris omnes hae
provinciae devolverentur; senior enim stirps Burgundica, quae ex Hugone Capeto in Gallia
descendit, extincta est 1345; ducatus ergo Burgundiae recidit ad coronam.
nempe Philippo Audaci; ab hoc
Philippo ergo descendit junior linea Burgundica, ad hanc ergo descendit totum Belgium; extincta
tamen in Carolo Audaci linea juniore ducum Burgundiae; unicam filiam habuit Carolus Audax
Mariam; haec Maria Burgundica nupsit Maximiliano imperatori, et ex hoc matrimonio natus est
Philippus Pulcher, archidux Austriae; cum hac ergo Maria debuisset totum Belgium ad stirpem
Austriacam devolvi, cum ea unica haeres fuerit, sed exortum est bellum inter Maximilianum et
Gallos; Galli enim ducatum Burgundicum tamquam feudum virile coronae
Audax
Mariam; haec Maria Burgundica nupsit Maximiliano imperatori, et ex hoc matrimonio natus est
Philippus Pulcher, archidux Austriae; cum hac ergo Maria debuisset totum Belgium ad stirpem
Austriacam devolvi, cum ea unica haeres fuerit, sed exortum est bellum inter Maximilianum et
Gallos; Galli enim ducatum Burgundicum tamquam feudum virile coronae Gallicae sequestrarunt,
Galliaeque incorporarunt; Austrica vero stirps accepit comitatum Burgundiae, seu aliquem partem
Burgundiae et 17 provincias Belgicas; Maria non diu vixit,
devolvi, cum ea unica haeres fuerit, sed exortum est bellum inter Maximilianum et
Gallos; Galli enim ducatum Burgundicum tamquam feudum virile coronae Gallicae sequestrarunt,
Galliaeque incorporarunt; Austrica vero stirps accepit comitatum Burgundiae, seu aliquem partem
Burgundiae et 17 provincias Belgicas; Maria non diu vixit, ei successit
Philippus Pulcher, qui plerumque Gandaviae habitavit cum sua uxore Iohanna, Ferdinandi Chatolici
filia, ita ut Carolus filius eius hic natus sit in Belgio, qui etiam successit patri suo, in
qui etiam successit patri suo, in
Hispania defuncto, in Belgio; postquam vero post Ferdinandi Chatolici decessum etiam rex
Hispaniae factus fuisset, conjunxit hic Carolus 5. has provincias cum corona Hispanica; Carolus
hic intendisse legitur hos provincias in unum corpus colligere, et titulo regni unius eas
administrare, ad facilitanda regiminis negotia; hoc tamen coeptum ei non successit ob ampla
privilegia et immunitates omnium provinciarum, quae tamen nullo modo induci poterant ad
renunciandum juribus suis; permanserunt ergo hae provinciae in suo statu;
factus fuisset, conjunxit hic Carolus 5. has provincias cum corona Hispanica; Carolus
hic intendisse legitur hos provincias in unum corpus colligere, et titulo regni unius eas
administrare, ad facilitanda regiminis negotia; hoc tamen coeptum ei non successit ob ampla
privilegia et immunitates omnium provinciarum, quae tamen nullo modo induci poterant ad
renunciandum juribus suis; permanserunt ergo hae provinciae in suo statu; cavit tamen Carolus
solemni edicto ab omnibus provinciis recepto, ne unquam ullo sub praetextu dividantur hae
provinciae, ad omne
permanserunt ergo hae provinciae in suo statu; cavit tamen Carolus
solemni edicto ab omnibus provinciis recepto, ne unquam ullo sub praetextu dividantur hae
provinciae, ad omne malum divisionis antevertendum; sub hoc Carolo Belgae florentissima tempora
habebant; ille enim ibi natus et educatus totus Belga erat, eosque in ipsa Hispania omni modo
juvit, navigatio enim, commercium, manufacturas omni modo promovit, faustissimumque sic regimen
habuit.
florentissima tempora
habebant; ille enim ibi natus et educatus totus Belga erat, eosque in ipsa Hispania omni modo
juvit, navigatio enim, commercium, manufacturas omni modo promovit, faustissimumque sic regimen
habuit.
et Calvini erupit ad ipsum
etiam Belgium; haec sub Philippo 2-o in rebellionem attrocissimam eruperunt, quamquam jam sub
Carolo severissime inquisitum fuerit in haereticos; sub Carolo provinciae Belgii arctissimo
vinculo Germanico imperio junctae sunt, imo ipse ducatus Flandriae et Artesiae, qui prius ad
coronam Gallicam spectabant, sub Carolo caeteris provinciis incorporati sunt, post victoriam
nobilem quam de Francisco rege Galliae retulit.
sed Philippus totus Hispanus,
trux, melancolicus favit Hispanis, spretis Belgis non tantum in Hispania, sed in ipso Belgio
Hispanos praeposuit ipsis; hac re totius Belgii odium sibi contraxit; haec tamen
non sola causa aversionis fuit, sed accessit et id, quod Philippus non tantum Caroli decreta
circa haereticos renovaverit, sed ea extendit, gravioribus poenis roboravit, et severissime
exsequi fecit; erant et aliae minores causae, uti studium vindictae et odii procerum quorumdam
Belgii; sed princeps Vilhelmus Aransionensis (Duc
Hispanos praeposuit ipsis; hac re totius Belgii odium sibi contraxit; haec tamen
non sola causa aversionis fuit, sed accessit et id, quod Philippus non tantum Caroli decreta
circa haereticos renovaverit, sed ea extendit, gravioribus poenis roboravit, et severissime
exsequi fecit; erant et aliae minores causae, uti studium vindictae et odii procerum quorumdam
Belgii; sed princeps Vilhelmus Aransionensis (Duc d’Aurange), hic princeps erat superbus et
ambitiosus, eminuitque caeteris opibus et divitiis; cupiebat hic ut gubernator
praeposuit ipsis; hac re totius Belgii odium sibi contraxit; haec tamen
non sola causa aversionis fuit, sed accessit et id, quod Philippus non tantum Caroli decreta
circa haereticos renovaverit, sed ea extendit, gravioribus poenis roboravit, et severissime
exsequi fecit; erant et aliae minores causae, uti studium vindictae et odii procerum quorumdam
Belgii; sed princeps Vilhelmus Aransionensis (Duc d’Aurange), hic princeps erat superbus et
ambitiosus, eminuitque caeteris opibus et divitiis; cupiebat hic ut gubernator harum
provinciarum creatur tempore
sibi contraxit; haec tamen
non sola causa aversionis fuit, sed accessit et id, quod Philippus non tantum Caroli decreta
circa haereticos renovaverit, sed ea extendit, gravioribus poenis roboravit, et severissime
exsequi fecit; erant et aliae minores causae, uti studium vindictae et odii procerum quorumdam
Belgii; sed princeps Vilhelmus Aransionensis (Duc d’Aurange), hic princeps erat superbus et
ambitiosus, eminuitque caeteris opibus et divitiis; cupiebat hic ut gubernator harum
provinciarum creatur tempore absentiae Philippi; rex interim aliam personam
circa haereticos renovaverit, sed ea extendit, gravioribus poenis roboravit, et severissime
exsequi fecit; erant et aliae minores causae, uti studium vindictae et odii procerum quorumdam
Belgii; sed princeps Vilhelmus Aransionensis (Duc d’Aurange), hic princeps erat superbus et
ambitiosus, eminuitque caeteris opibus et divitiis; cupiebat hic ut gubernator harum
provinciarum creatur tempore absentiae Philippi; rex interim aliam personam creavit
gubernatorem; dein dux hic voluit nuptias inire cum Catharina, ducis Lotharingiae filia, ut sic
per eam
extendit, gravioribus poenis roboravit, et severissime
exsequi fecit; erant et aliae minores causae, uti studium vindictae et odii procerum quorumdam
Belgii; sed princeps Vilhelmus Aransionensis (Duc d’Aurange), hic princeps erat superbus et
ambitiosus, eminuitque caeteris opibus et divitiis; cupiebat hic ut gubernator harum
provinciarum creatur tempore absentiae Philippi; rex interim aliam personam creavit
gubernatorem; dein dux hic voluit nuptias inire cum Catharina, ducis Lotharingiae filia, ut sic
per eam gubernator fieret; sed Philippus in neutrum
suam, conjugem ducis Farnese, creavit gubernatricem; hic ergo dux Aurelianensis
lenioribus cogitavit.
inquisitione in Belgium multa milia morti tradidisset post abitum suum
in Hispania mortua uxore sua prima anno 1559.
anno 1559.
non exigebant tantam severitatem, quam vivaces, loquaces, audaces
Belgae; erravit etiam Philippus in electione consilii status, quod Margarethae gubernatrici
adjecit, pro gravioribus negotiis provinciarum dirigendis; in hoc consilio meri tales erant qui
Philippo faventes et eius creaturae erant et ipso facto ceteris exosi erant; inter caeteros
praecipuus erat cardinalis Granvellanus, qui toti consilio, et ipsi quasi etiam gubernatrici
praepositus, sine cuius assensu et nutu nil fieri poterat; hic vero homo ab omnibus odio
ferebatur; vix ergo, his
tantam severitatem, quam vivaces, loquaces, audaces
Belgae; erravit etiam Philippus in electione consilii status, quod Margarethae gubernatrici
adjecit, pro gravioribus negotiis provinciarum dirigendis; in hoc consilio meri tales erant qui
Philippo faventes et eius creaturae erant et ipso facto ceteris exosi erant; inter caeteros
praecipuus erat cardinalis Granvellanus, qui toti consilio, et ipsi quasi etiam gubernatrici
praepositus, sine cuius assensu et nutu nil fieri poterat; hic vero homo ab omnibus odio
ferebatur; vix ergo, his constitutis, Philippus
quod Margarethae gubernatrici
adjecit, pro gravioribus negotiis provinciarum dirigendis; in hoc consilio meri tales erant qui
Philippo faventes et eius creaturae erant et ipso facto ceteris exosi erant; inter caeteros
praecipuus erat cardinalis Granvellanus, qui toti consilio, et ipsi quasi etiam gubernatrici
praepositus, sine cuius assensu et nutu nil fieri poterat; hic vero homo ab omnibus odio
ferebatur; vix ergo, his constitutis, Philippus discessit ex Belgio, jam enatae sunt
dissensiones et morem mandatis regiis vix gerebant Belgae; capacitata fuit
provinciarum dirigendis; in hoc consilio meri tales erant qui
Philippo faventes et eius creaturae erant et ipso facto ceteris exosi erant; inter caeteros
praecipuus erat cardinalis Granvellanus, qui toti consilio, et ipsi quasi etiam gubernatrici
praepositus, sine cuius assensu et nutu nil fieri poterat; hic vero homo ab omnibus odio
ferebatur; vix ergo, his constitutis, Philippus discessit ex Belgio, jam enatae sunt
dissensiones et morem mandatis regiis vix gerebant Belgae; capacitata fuit gubernatrix de eo
quod hae dissensiones componi non possint, nisi
praecipuus erat cardinalis Granvellanus, qui toti consilio, et ipsi quasi etiam gubernatrici
praepositus, sine cuius assensu et nutu nil fieri poterat; hic vero homo ab omnibus odio
ferebatur; vix ergo, his constitutis, Philippus discessit ex Belgio, jam enatae sunt
dissensiones et morem mandatis regiis vix gerebant Belgae; capacitata fuit gubernatrix de eo
quod hae dissensiones componi non possint, nisi cardinalis Granvellanus removeatur; datis ergo
plurimis litteris ad Philippum post aliquot annos, nempe 1564-o, publico decreto revocatus fuit
ad Hispaniam;
eo
quod hae dissensiones componi non possint, nisi cardinalis Granvellanus removeatur; datis ergo
plurimis litteris ad Philippum post aliquot annos, nempe 1564-o, publico decreto revocatus fuit
ad Hispaniam; negotia tamen administrationis per remotionem cardinalis non multum mutata et
meliorata sunt; Margareta enim consiliis aliorum usa est, qui a cardinale non multum
differebant; videns Margaretha ultra omnem modum animos Belgarum exulceratos, constituit de vero
rerum statu edocere Philippum; effectus huius deputationis et litterarum Margarethae nullus
remotionem cardinalis non multum mutata et
meliorata sunt; Margareta enim consiliis aliorum usa est, qui a cardinale non multum
differebant; videns Margaretha ultra omnem modum animos Belgarum exulceratos, constituit de vero
rerum statu edocere Philippum; effectus huius deputationis et litterarum Margarethae nullus
fuit, imo novas poenas adjecit pro inoboedientibus et seditiosis; videntes ergo Belgae omnia
leniora media insufficientia esse ad permovendum Philippum, coeperunt proceres inter se
communicare consilia suaeque saluti prospicere; decreverunt ergo
aliorum usa est, qui a cardinale non multum
differebant; videns Margaretha ultra omnem modum animos Belgarum exulceratos, constituit de vero
rerum statu edocere Philippum; effectus huius deputationis et litterarum Margarethae nullus
fuit, imo novas poenas adjecit pro inoboedientibus et seditiosis; videntes ergo Belgae omnia
leniora media insufficientia esse ad permovendum Philippum, coeperunt proceres inter se
communicare consilia suaeque saluti prospicere; decreverunt ergo foedus inter se inire viresque
omnes conferre ad succurrendum, si aliquis eorum ad
omnes conferre ad succurrendum, si aliquis eorum ad inquisitionem traheretur, aut periculum
alterutri imminueret; hoc foedus anno [anno] 1565. factum est sub nomine Compromissi; hoc
Compromissum in scriptum redactum est pluribusque articulis auxerunt securitatis propriae causa,
et haec quidem omnia ad Dei gloriam et regis bonum et felicitatem promovendam; hoc ergo adhuc
non animo seditionis fecerunt; caput huius foederis fuit Henricus Brederod cum
400 circiter aliis baronibus, comitibus et nobilibus; consenserunt in id, ut adhuc
si aliquis eorum ad inquisitionem traheretur, aut periculum
alterutri imminueret; hoc foedus anno [anno] 1565. factum est sub nomine Compromissi; hoc
Compromissum in scriptum redactum est pluribusque articulis auxerunt securitatis propriae causa,
et haec quidem omnia ad Dei gloriam et regis bonum et felicitatem promovendam; hoc ergo adhuc
non animo seditionis fecerunt; caput huius foederis fuit Henricus Brederod cum
400 circiter aliis baronibus, comitibus et nobilibus; consenserunt in id, ut adhuc semel
Margaretham novo
ad inquisitionem traheretur, aut periculum
alterutri imminueret; hoc foedus anno [anno] 1565. factum est sub nomine Compromissi; hoc
Compromissum in scriptum redactum est pluribusque articulis auxerunt securitatis propriae causa,
et haec quidem omnia ad Dei gloriam et regis bonum et felicitatem promovendam; hoc ergo adhuc
non animo seditionis fecerunt; caput huius foederis fuit Henricus Brederod cum
400 circiter aliis baronibus, comitibus et nobilibus; consenserunt in id, ut adhuc semel
Margaretham novo supplici libello
auxerunt securitatis propriae causa,
et haec quidem omnia ad Dei gloriam et regis bonum et felicitatem promovendam; hoc ergo adhuc
non animo seditionis fecerunt; caput huius foederis fuit Henricus Brederod cum
400 circiter aliis baronibus, comitibus et nobilibus; consenserunt in id, ut adhuc semel
Margaretham novo supplici libello accederent ad abroganda decreta Philippi; missa nova deputatio
est ad Philippum; nobiles hos ingens turba plebis comitata est ad urbem Bruxellam ad
Margaretham, quae consternata est hoc confluxu; comes
nobiles hos ingens turba plebis comitata est ad urbem Bruxellam ad
Margaretham, quae consternata est hoc confluxu; comes ergo [ergo] Berlemontius, qui ei adstabat,
dixit gubernatrici nihil metuendum esse de his geux, seu mendicis; hoc ergo nomen inhaesit
deinde protestantibus et instantibus Belgicis, dicti enim sunt Geisii, et ipsi protestantes
rebelles pro insigni suo peram mendici (Bettel-Sack) assumpserunt.
ad urbem Bruxellam ad
Margaretham, quae consternata est hoc confluxu; comes ergo [ergo] Berlemontius, qui ei adstabat,
dixit gubernatrici nihil metuendum esse de his geux, seu mendicis; hoc ergo nomen inhaesit
deinde protestantibus et instantibus Belgicis, dicti enim sunt Geisii, et ipsi protestantes
rebelles pro insigni suo peram mendici (Bettel-Sack) assumpserunt.
ecclesias incenderunt, dejecerunt
statuas, praesbiteros enecuerunt
contrarias fecit, partim vi eos frangendo, partim potentiores lenitate et gratia sibi
devincendo, ita ut tranquilitas restituta fuerit, eo felicius quod multi ex rebellibus solum
verterint, iram Philippi metuentes; plurimum ad hanc quietem contulerunt comes Egmontanus,
Aransionensis et ceteri comites; Philippus tamen recte hos pro capitibus rebellionis habuit, et
palam contra eos debacchatus est, princeps ergo Aransionensis fuga se salvavit ad Germaniae
principes protestantes, a quibus magnis animatus suffultusque viribus et pecuniis; in limitibus
ergo Germaniae
sibi
devincendo, ita ut tranquilitas restituta fuerit, eo felicius quod multi ex rebellibus solum
verterint, iram Philippi metuentes; plurimum ad hanc quietem contulerunt comes Egmontanus,
Aransionensis et ceteri comites; Philippus tamen recte hos pro capitibus rebellionis habuit, et
palam contra eos debacchatus est, princeps ergo Aransionensis fuga se salvavit ad Germaniae
principes protestantes, a quibus magnis animatus suffultusque viribus et pecuniis; in limitibus
ergo Germaniae Vilhelmus princeps Aransionensis collectis profugis eum secutis coepit
comes Egmontanus,
Aransionensis et ceteri comites; Philippus tamen recte hos pro capitibus rebellionis habuit, et
palam contra eos debacchatus est, princeps ergo Aransionensis fuga se salvavit ad Germaniae
principes protestantes, a quibus magnis animatus suffultusque viribus et pecuniis; in limitibus
ergo Germaniae Vilhelmus princeps Aransionensis collectis profugis eum secutis coepit exercitum
colligere; gubernatrix cum aliis fidelibus Philippum invitarunt ad Belgium, ut ipse clementia
componat has turbas, sed rex ducis Albani consiliis corruptus nihil
sed rex ducis Albani consiliis corruptus nihil de his audire voluit;
putabat enim infra dignitatem suam esse ad leniora descendere cum hac misera gente; imo libenter
habuerunt Hispani exortas esse has turbas, ut sic armis suppressos Belgas tamquam rebelles
amplius privilegiis et libertatibus suis privare possent.
tamquam rebelles
amplius privilegiis et libertatibus suis privare possent.
novam divisionem exsequetur; advenit ergo '557.
anno Bruxellas; eo initium fecit quod plures nobiles suspecti ut primipili carceribus mancipati
sunt, una cum comitibus pluribus; omnia acta protestantum, ipsum etiam Compromissum eorum,
declaravit crimen laesae majestatis divinae et regis esse, consequenter omnes in his versati
perduelles et criminis laesae majestatis rei decreti sunt; constituit ergo tribunal judiciarium
criminale, quod inquireret in reos sine ulla revisionis et appellationis gratia; supplicio ergo
ultimo multi affecti sunt bonaque eorum
eo initium fecit quod plures nobiles suspecti ut primipili carceribus mancipati
sunt, una cum comitibus pluribus; omnia acta protestantum, ipsum etiam Compromissum eorum,
declaravit crimen laesae majestatis divinae et regis esse, consequenter omnes in his versati
perduelles et criminis laesae majestatis rei decreti sunt; constituit ergo tribunal judiciarium
criminale, quod inquireret in reos sine ulla revisionis et appellationis gratia; supplicio ergo
ultimo multi affecti sunt bonaque eorum confiscata sunt; elapsi sunt quidem multi in insulas, in
ipsum etiam Compromissum eorum,
declaravit crimen laesae majestatis divinae et regis esse, consequenter omnes in his versati
perduelles et criminis laesae majestatis rei decreti sunt; constituit ergo tribunal judiciarium
criminale, quod inquireret in reos sine ulla revisionis et appellationis gratia; supplicio ergo
ultimo multi affecti sunt bonaque eorum confiscata sunt; elapsi sunt quidem multi in insulas, in
Helvetiam aliamque Germaniam; caeteri vero absentes rei citati sunt ab hoc tribunali, et cum non
comparuerint, ut contumaces rei convicti, bona
criminale, quod inquireret in reos sine ulla revisionis et appellationis gratia; supplicio ergo
ultimo multi affecti sunt bonaque eorum confiscata sunt; elapsi sunt quidem multi in insulas, in
Helvetiam aliamque Germaniam; caeteri vero absentes rei citati sunt ab hoc tribunali, et cum non
comparuerint, ut contumaces rei convicti, bona eorum confiscata sunt; interim Vilhelmus
Aransionensis collectis aliquot milibus in Germania cogitavit succurrere suis; anno ergo '568.
primas copias induxit Ludovicus comes Nassoviae, frater principis Aransionensis; obviam ei
interim Vilhelmus
Aransionensis collectis aliquot milibus in Germania cogitavit succurrere suis; anno ergo '568.
primas copias induxit Ludovicus comes Nassoviae, frater principis Aransionensis; obviam ei init
comes Arenberg, qui gubernator Frisiae fuit; prima pugna 23-a Maji accidit et haec pugna pro
Geisiis faustissima fuit, in campis Heilicher Lee; audiens hoc Albanus ipse se operi accinxit
cum majore parte exercitus; ante tamen discessum suum Brüxellis, 2-a Iulii, comites Egmontanum
et Hornanum, cum aliis multis ultimo supplicio affici curavit; Albanus ergo
comes Arenberg, qui gubernator Frisiae fuit; prima pugna 23-a Maji accidit et haec pugna pro
Geisiis faustissima fuit, in campis Heilicher Lee; audiens hoc Albanus ipse se operi accinxit
cum majore parte exercitus; ante tamen discessum suum Brüxellis, 2-a Iulii, comites Egmontanum
et Hornanum, cum aliis multis ultimo supplicio affici curavit; Albanus ergo fregit comitem
Nassoviensem ob praevalescentem copiam hominum die 21-a Iulii; medio tempore dux Aransionensis
cum parte copiarum suarum ingressus est in Flandriam, in qua tamen partim ex defectu pecuniarum,
quoties
venderentur; his oneribus gravissimis ipsos etiam quietos cives exacerbavit, praesertim cum
armata exsecutio in procinctu fuerit contra renuentes; interim cum haec Bruxellis
pararentur, relatum est ei per nuncios, quod Geisae marini urbem et portum
Hollandiae Brielam adorti sint eumque
interim cum haec Bruxellis
pararentur, relatum est ei per nuncios, quod Geisae marini urbem et portum
Hollandiae Brielam adorti sint eumque
nihil, et tamen ex hoc nihil prodivit tota
respublica Hollandiae; hinc versum hunc in perennem rei memoriam tardius fecerunt crevit in
immensum, quod fuit ante nihil; occupavit vero Brielam comes Bergensis anno 1572; anno eodem
ceperunt Lissingam in insula Valchria Zeelandiae, et tardius Campoveriam urbem munitam; animati
per hoc alii protestantes plures urbes rebellare coeperunt, et sic exiguum post tempus tota
Hollandia, excepta Schenhooia et Amsterodamensi urbe rebellare coepit; hae ergo civitates
rebellantes ducem sibi elegerunt Vilhelmum Aransionensem
tardius fecerunt crevit in
immensum, quod fuit ante nihil; occupavit vero Brielam comes Bergensis anno 1572; anno eodem
ceperunt Lissingam in insula Valchria Zeelandiae, et tardius Campoveriam urbem munitam; animati
per hoc alii protestantes plures urbes rebellare coeperunt, et sic exiguum post tempus tota
Hollandia, excepta Schenhooia et Amsterodamensi urbe rebellare coepit; hae ergo civitates
rebellantes ducem sibi elegerunt Vilhelmum Aransionensem eique in qualitate pro-regis
fidelitatis juramentum spoponderunt; intra paucos menses ultra 150 naves
occupavit vero Brielam comes Bergensis anno 1572; anno eodem
ceperunt Lissingam in insula Valchria Zeelandiae, et tardius Campoveriam urbem munitam; animati
per hoc alii protestantes plures urbes rebellare coeperunt, et sic exiguum post tempus tota
Hollandia, excepta Schenhooia et Amsterodamensi urbe rebellare coepit; hae ergo civitates
rebellantes ducem sibi elegerunt Vilhelmum Aransionensem eique in qualitate pro-regis
fidelitatis juramentum spoponderunt; intra paucos menses ultra 150 naves maritimorum Geisiorum
collectae sunt in Zeelandiae portibus,
urbe rebellare coepit; hae ergo civitates
rebellantes ducem sibi elegerunt Vilhelmum Aransionensem eique in qualitate pro-regis
fidelitatis juramentum spoponderunt; intra paucos menses ultra 150 naves maritimorum Geisiorum
collectae sunt in Zeelandiae portibus, adjuti ab Anglis et Gallis navibus et provisionibus
bellicis, et haec classis maximas causavit Hispanis molestias; haec enim classis fregit mari
Hispanos ubique, etiam si terra saepe victi sint rebelles a Hispanis; Geldria, Frisia, et
Transisalana provincia secuta est Hollandiam et rebellarunt contra
coepit; hae ergo civitates
rebellantes ducem sibi elegerunt Vilhelmum Aransionensem eique in qualitate pro-regis
fidelitatis juramentum spoponderunt; intra paucos menses ultra 150 naves maritimorum Geisiorum
collectae sunt in Zeelandiae portibus, adjuti ab Anglis et Gallis navibus et provisionibus
bellicis, et haec classis maximas causavit Hispanis molestias; haec enim classis fregit mari
Hispanos ubique, etiam si terra saepe victi sint rebelles a Hispanis; Geldria, Frisia, et
Transisalana provincia secuta est Hollandiam et rebellarunt contra Hispanos; urbem
rebellantes ducem sibi elegerunt Vilhelmum Aransionensem eique in qualitate pro-regis
fidelitatis juramentum spoponderunt; intra paucos menses ultra 150 naves maritimorum Geisiorum
collectae sunt in Zeelandiae portibus, adjuti ab Anglis et Gallis navibus et provisionibus
bellicis, et haec classis maximas causavit Hispanis molestias; haec enim classis fregit mari
Hispanos ubique, etiam si terra saepe victi sint rebelles a Hispanis; Geldria, Frisia, et
Transisalana provincia secuta est Hollandiam et rebellarunt contra Hispanos; urbem Mons
Hannoniae etiam hoc
Geisiorum
collectae sunt in Zeelandiae portibus, adjuti ab Anglis et Gallis navibus et provisionibus
bellicis, et haec classis maximas causavit Hispanis molestias; haec enim classis fregit mari
Hispanos ubique, etiam si terra saepe victi sint rebelles a Hispanis; Geldria, Frisia, et
Transisalana provincia secuta est Hollandiam et rebellarunt contra Hispanos; urbem Mons
Hannoniae etiam hoc tempore expugnavit comes Nassoviensis una cum arce eius; hanc urbem dux
Albanus dein per famem ad deditionem coegit rursus, et recepit; recuperata hac urbe expugnavit
adjuti ab Anglis et Gallis navibus et provisionibus
bellicis, et haec classis maximas causavit Hispanis molestias; haec enim classis fregit mari
Hispanos ubique, etiam si terra saepe victi sint rebelles a Hispanis; Geldria, Frisia, et
Transisalana provincia secuta est Hollandiam et rebellarunt contra Hispanos; urbem Mons
Hannoniae etiam hoc tempore expugnavit comes Nassoviensis una cum arce eius; hanc urbem dux
Albanus dein per famem ad deditionem coegit rursus, et recepit; recuperata hac urbe expugnavit
urbem Mechlinium et Isusaniam, quas etiam exspoliari
victi sint rebelles a Hispanis; Geldria, Frisia, et
Transisalana provincia secuta est Hollandiam et rebellarunt contra Hispanos; urbem Mons
Hannoniae etiam hoc tempore expugnavit comes Nassoviensis una cum arce eius; hanc urbem dux
Albanus dein per famem ad deditionem coegit rursus, et recepit; recuperata hac urbe expugnavit
urbem Mechlinium et Isusaniam, quas etiam exspoliari curavit per milites, per quod rursus
exacerbavit animos Belgarum erga Hispanos, praecipue cum etiam urbem Nardeam funditus deleri
curaret; haec '573. acciderunt; Philippus de hactenus
provincia secuta est Hollandiam et rebellarunt contra Hispanos; urbem Mons
Hannoniae etiam hoc tempore expugnavit comes Nassoviensis una cum arce eius; hanc urbem dux
Albanus dein per famem ad deditionem coegit rursus, et recepit; recuperata hac urbe expugnavit
urbem Mechlinium et Isusaniam, quas etiam exspoliari curavit per milites, per quod rursus
exacerbavit animos Belgarum erga Hispanos, praecipue cum etiam urbem Nardeam funditus deleri
curaret; haec '573. acciderunt; Philippus de hactenus actis per cursores semper certior factus,
videns causam tantorum
esse severitatem nimiam ducis Albani, hinc eum
revocavit ad Hispaniam; sub hoc crudeli belliduce intra aliquot annos plus quam 18,000 Belgarum
manu carnificis ceciderunt, praeter eos qui bello occubuerunt; suffecit ei Ludovicum
Recesnensis, commendatorem ordinis equestris S. Iacobi, et gubernatorem tunc temporis ducatus
Mediolanensis; hic mitioris animi aliquantum res Hispanorum melioravit, in adventu suo quidem
tota classis Hispanorum deleta fuit per Geisos maritimos anno '73; hac deleta portum Ramecensem
expugnarunt una cum urbe eiusdem nominis et per hanc
S. Iacobi, et gubernatorem tunc temporis ducatus
Mediolanensis; hic mitioris animi aliquantum res Hispanorum melioravit, in adventu suo quidem
tota classis Hispanorum deleta fuit per Geisos maritimos anno '73; hac deleta portum Ramecensem
expugnarunt una cum urbe eiusdem nominis et per hanc totam insulam Valcriam sibi subjecerunt.
una cum urbe eiusdem nominis et per hanc totam insulam Valcriam sibi subjecerunt.
Ludovico cum Geisiis
terrestribus; conflixit enim cum exercitu rebellium et hoc proelio ad internecionem victi sunt
in Mokerheide ad Goavam urbem die 14-a Ap; in hoc proelio ipse Ludovicus comes Nassoviae cum
fratre suo Henrico Nassoviae occubuit totusque exercitus eorum stratus et dissipatus est; post
hanc victoriam rursus Hispani in petulantiam abierunt obque defectum stipendiorum rapiebant
praedabanturque ubique.
defendebant, pressit tamen fame, jam
jam se dedere coacti fuissent, nisi alii Belgae effossis aggeribus fluvii Mosae inundassent
exercitum Hispanorum, sicque coegissent solvere obsidionem; anno 1576. imperator Maximilianus
2-us se obtulit mediatorem, hortatus est regem Hispaniae et etiam status Belgii, ut
condescendant ad pacem; misit ergo ad urbem Bredam legatos suos; non alienus erat Philippus, sed
a suo proposito recedere nullo modo voluit, nullum ergo effectum habuit haec legatio; post hoc
ergo, cum nullam spem in gratia Philippi viderent, Hollandia et
et etiam status Belgii, ut
condescendant ad pacem; misit ergo ad urbem Bredam legatos suos; non alienus erat Philippus, sed
a suo proposito recedere nullo modo voluit, nullum ergo effectum habuit haec legatio; post hoc
ergo, cum nullam spem in gratia Philippi viderent, Hollandia et Zeelandia, provinciae praecipuae
Belgii, arctissimo vinculo se colligarunt, principem Aransionensem ducem belli sibi elegerunt
illimitata cum potestate, gaudeatque omnibus juribus et praerogativis, quibus vicarii regis
gaudebant; inter haec eodem anno decessit gubernator Ludovicus
effectum habuit haec legatio; post hoc
ergo, cum nullam spem in gratia Philippi viderent, Hollandia et Zeelandia, provinciae praecipuae
Belgii, arctissimo vinculo se colligarunt, principem Aransionensem ducem belli sibi elegerunt
illimitata cum potestate, gaudeatque omnibus juribus et praerogativis, quibus vicarii regis
gaudebant; inter haec eodem anno decessit gubernator Ludovicus Reccesnensis; post eius mortem
consilium status suscepit gubernationem negotiorum ad interim; odium interim Belgarum adversus
Hispanos, quos pro apertis hostibus habebant, mirum in
eodem anno decessit gubernator Ludovicus Reccesnensis; post eius mortem
consilium status suscepit gubernationem negotiorum ad interim; odium interim Belgarum adversus
Hispanos, quos pro apertis hostibus habebant, mirum in modum crevit; Hispanicus enim miles ex
defectu victualium et stipendiorum urbes celeberrimas Antverpiensem et Ultrajectensem
exspoliaverunt et depopulati sunt; publice ergo per magistratus civitatum, quae etiam cum Geisis
non faciebant, animati sunt cives ad corripienda arma contra milites Hispanos eosque ejiciendos;
et tunc plures
post eius mortem
consilium status suscepit gubernationem negotiorum ad interim; odium interim Belgarum adversus
Hispanos, quos pro apertis hostibus habebant, mirum in modum crevit; Hispanicus enim miles ex
defectu victualium et stipendiorum urbes celeberrimas Antverpiensem et Ultrajectensem
exspoliaverunt et depopulati sunt; publice ergo per magistratus civitatum, quae etiam cum Geisis
non faciebant, animati sunt cives ad corripienda arma contra milites Hispanos eosque ejiciendos;
et tunc plures provinciae Belgii missis deputatis communem rem fecerunt
status suscepit gubernationem negotiorum ad interim; odium interim Belgarum adversus
Hispanos, quos pro apertis hostibus habebant, mirum in modum crevit; Hispanicus enim miles ex
defectu victualium et stipendiorum urbes celeberrimas Antverpiensem et Ultrajectensem
exspoliaverunt et depopulati sunt; publice ergo per magistratus civitatum, quae etiam cum Geisis
non faciebant, animati sunt cives ad corripienda arma contra milites Hispanos eosque ejiciendos;
et tunc plures provinciae Belgii missis deputatis communem rem fecerunt cum Hollandis et
Zeelandis, nempe
defectu victualium et stipendiorum urbes celeberrimas Antverpiensem et Ultrajectensem
exspoliaverunt et depopulati sunt; publice ergo per magistratus civitatum, quae etiam cum Geisis
non faciebant, animati sunt cives ad corripienda arma contra milites Hispanos eosque ejiciendos;
et tunc plures provinciae Belgii missis deputatis communem rem fecerunt cum Hollandis et
Zeelandis, nempe Brabantia, Flandria, Artesia, Hannonia, Namurium, Utrajectensis et Mechlinia.
exspoliaverunt et depopulati sunt; publice ergo per magistratus civitatum, quae etiam cum Geisis
non faciebant, animati sunt cives ad corripienda arma contra milites Hispanos eosque ejiciendos;
et tunc plures provinciae Belgii missis deputatis communem rem fecerunt cum Hollandis et
Zeelandis, nempe Brabantia, Flandria, Artesia, Hannonia, Namurium, Utrajectensis et Mechlinia.
etiam cum Geisis
non faciebant, animati sunt cives ad corripienda arma contra milites Hispanos eosque ejiciendos;
et tunc plures provinciae Belgii missis deputatis communem rem fecerunt cum Hollandis et
Zeelandis, nempe Brabantia, Flandria, Artesia, Hannonia, Namurium, Utrajectensis et Mechlinia.
eosque ejiciendos;
et tunc plures provinciae Belgii missis deputatis communem rem fecerunt cum Hollandis et
Zeelandis, nempe Brabantia, Flandria, Artesia, Hannonia, Namurium, Utrajectensis et Mechlinia.
ad speciem se consentire in hanc
pacificationem, occulte tamen decrevit hoc foedus dilacerandum.
tamen decrevit hoc foedus dilacerandum.
cum plena potestate rerum gerendarum, qua
gubernatorem; non deerant aliqui, maxime in Hollandia et Zeelandia, qui suadebant non esse
fidendum Philippo et eius gubernatori Iohanni, caeterae vero provinciae conjunctae cum Hollandis
inclinabant in Iohannem; tandem etiam Hollandi et Zelandi retracti sunt ad partes Iohannis sub
ea conditione, ut foedus Gandanense solemni edicto nomine Philippi regis ratihabeatur per
gubernatorem.
suspicionem Hollandorum; Iohannes enim
non multo post hoc edictum hostiliter se gessit, castellum Namuriense expugnavit militiamque
Hispanicum illocavit; offensi per hoc Belgae Iohannem hostem reipublicae pronunciarunt
decreveruntque eum expellere ex castello Namüriensi, quod et effectuarunt, plurima castella
expugnarunt, et aliqua solo aequarunt; post haec confluxerunt Bruxellas ibique ducem
Aransionensem praesidem provinciarum crearunt; diffidentes tamen causae suae decreverunt alium
Philippo acceptiorem eligendi gubernatorem, hinc Matthiam juniorem
multo post hoc edictum hostiliter se gessit, castellum Namuriense expugnavit militiamque
Hispanicum illocavit; offensi per hoc Belgae Iohannem hostem reipublicae pronunciarunt
decreveruntque eum expellere ex castello Namüriensi, quod et effectuarunt, plurima castella
expugnarunt, et aliqua solo aequarunt; post haec confluxerunt Bruxellas ibique ducem
Aransionensem praesidem provinciarum crearunt; diffidentes tamen causae suae decreverunt alium
Philippo acceptiorem eligendi gubernatorem, hinc Matthiam juniorem filium Maximiliani
imperatoris et fratrem Rudolphi
expugnarunt, et aliqua solo aequarunt; post haec confluxerunt Bruxellas ibique ducem
Aransionensem praesidem provinciarum crearunt; diffidentes tamen causae suae decreverunt alium
Philippo acceptiorem eligendi gubernatorem, hinc Matthiam juniorem filium Maximiliani
imperatoris et fratrem Rudolphi imperatoris elegerunt gubernatorem, qui etiam comparuit;
auctoritatem tamen eius circumscripserunt status et ordines, dein ei ut locumtenentem ad latus
collocarunt dominum Aransionensem; haec tamen omnia summe displicuerunt Philippo; misit ergo
Iohanni novas
crearunt; diffidentes tamen causae suae decreverunt alium
Philippo acceptiorem eligendi gubernatorem, hinc Matthiam juniorem filium Maximiliani
imperatoris et fratrem Rudolphi imperatoris elegerunt gubernatorem, qui etiam comparuit;
auctoritatem tamen eius circumscripserunt status et ordines, dein ei ut locumtenentem ad latus
collocarunt dominum Aransionensem; haec tamen omnia summe displicuerunt Philippo; misit ergo
Iohanni novas copias et suppetias, quas Alexander dux Farnese adduxit anno '578; eodem anno
conflixerunt partes ad urbem Gemblusium; hoc in
fratrem Rudolphi imperatoris elegerunt gubernatorem, qui etiam comparuit;
auctoritatem tamen eius circumscripserunt status et ordines, dein ei ut locumtenentem ad latus
collocarunt dominum Aransionensem; haec tamen omnia summe displicuerunt Philippo; misit ergo
Iohanni novas copias et suppetias, quas Alexander dux Farnese adduxit anno '578; eodem anno
conflixerunt partes ad urbem Gemblusium; hoc in conflictu Hispani rursus profligarunt Belgas,
diversas urbes collimitaneas expugnarunt, spoliarunt; uti Lovanium (Löwen), Philippopolis
(Philipsbourg), Limburgum.
ille
ergo omnia contulit ut provincias Valonicas, tunc adhuc vacillantes, abstraheret a rebellibus
conjungeretque cum Hispanis.
conjungeretque cum Hispanis.
in urbe Utrajectensi
congregati
ageretur cum ipsis, sine consensu omnium 7 provinciarum
nihil agatur.
Philippo; foederati tamen videntes se
numquam intentionem suam adepturos, interturbarunt ipsi foedus hoc; ceterae tamen provinciae
exceptis his 7 se Philippo subjecerunt.
exarsit
inter Hispanos ceterosque eis subjectas provincias et inter foederatos; agitata fuit inter
foederatos quaestio de imperante, hinc anno '581. convenerunt provinciae, tunc Philippum
declararunt exauctoratum; die 26-a Iulii publico instrumento expositisque causis se liberos et
independentes declararunt, ex eo quod Philippus leges et consuetudines, quas jure jurando
manutenendas promisit, violaverit.
et inter foederatos; agitata fuit inter
foederatos quaestio de imperante, hinc anno '581. convenerunt provinciae, tunc Philippum
declararunt exauctoratum; die 26-a Iulii publico instrumento expositisque causis se liberos et
independentes declararunt, ex eo quod Philippus leges et consuetudines, quas jure jurando
manutenendas promisit, violaverit.
limitibus circumscribebatur; ille vero absolutum imperium affectabat, hinc inducto milite
Gallicano ad civitates contrariantes cogere voluit, sed Belgae offensi per hoc profligarunt
Gallos eosque pro hostibus habebant; dein postulabat Franciscus ut has provincias non tantum pro
se et suis successoribus jure hereditario possideret, sed si nullam posteritatem relinqueret,
recidant hae provinciae ad Gallos; hanc ultimam conditionem nullo modo susceperunt Belgae; hinc
maximae dissensiones inter eum et Belgas enatae sunt; ultimo ipse Alenconius cum dedecore cum
dein postulabat Franciscus ut has provincias non tantum pro
se et suis successoribus jure hereditario possideret, sed si nullam posteritatem relinqueret,
recidant hae provinciae ad Gallos; hanc ultimam conditionem nullo modo susceperunt Belgae; hinc
maximae dissensiones inter eum et Belgas enatae sunt; ultimo ipse Alenconius cum dedecore cum
omnibus suis excedere coactus est ex Belgio, et in Galliam se recipere, ubi etiam anno '83.
occubuit; videntes se delusos a Gallis imperium summum Vilhelmo Aransionensi detulerunt, ob
magna eius merita; dum de his
sed si nullam posteritatem relinqueret,
recidant hae provinciae ad Gallos; hanc ultimam conditionem nullo modo susceperunt Belgae; hinc
maximae dissensiones inter eum et Belgas enatae sunt; ultimo ipse Alenconius cum dedecore cum
omnibus suis excedere coactus est ex Belgio, et in Galliam se recipere, ubi etiam anno '83.
occubuit; videntes se delusos a Gallis imperium summum Vilhelmo Aransionensi detulerunt, ob
magna eius merita; dum de his ageretur, in urbe Delforum Vilhelmus manu Caspari Gerhard
pistoleta occidit 10-a Maji 1583; per eius mortem
ipsos pressit duce destitutos; congregati ergo
status decreverunt officium belliducis deferre Mauritio, filio juniori occisi Vilhelmi
Aransionensis, videbant enim in hoc juvene 18 annorum principe magnas latere qualitates; ei
adjunxerunt locumtenentem comitem Hohenlo, virum strenuum et libertatis amantissimum.
et libertatis amantissimum.
accedere,
eique offerre dominium suum, sed ab eo secundam repulsam pati debebant, qui turbis domi detentus
eis succurrere non potuit; interim vero Hispani Brabantiam et Flandriam fere totam sibi
subjecerunt ductu ducis Farnese, nempe Tenerimundam, Gent, Bruxellensem, Neomagum et Mechliniam;
pressi sic omni ex parte recurrere cogitabant ad Elisabetham reginam Angliae; interim nec haec
suscepit provinciam sibi oblatam, auxilia tamen sua ipsis in omnibus promisit, apertumque foedus
die 12-a Aug. anni 1585. cum iis inivit, ea conditione, ut Elisabetha 5,000
sibi oblatam, auxilia tamen sua ipsis in omnibus promisit, apertumque foedus
die 12-a Aug. anni 1585. cum iis inivit, ea conditione, ut Elisabetha 5,000 peditum det Belgis,
equitum vero 1,000, quod omnes Elisabetha suis expensis interteneat; Belgae suo tempore
aequivalens pro copiis et expensas belli ipsis restituant, et in majorem securitatem Belgae tres
urbes maritimas eis in pignus dare debebant, nempe Brieram, Vlissingam, et Ramecum; hae
civitates usque 1626. manserunt in potestate Anglorum, eo vero anno 1,000,000
in omnibus promisit, apertumque foedus
die 12-a Aug. anni 1585. cum iis inivit, ea conditione, ut Elisabetha 5,000 peditum det Belgis,
equitum vero 1,000, quod omnes Elisabetha suis expensis interteneat; Belgae suo tempore
aequivalens pro copiis et expensas belli ipsis restituant, et in majorem securitatem Belgae tres
urbes maritimas eis in pignus dare debebant, nempe Brieram, Vlissingam, et Ramecum; hae
civitates usque 1626. manserunt in potestate Anglorum, eo vero anno 1,000,000
imperialium redemerunt eas Belgae; additum
5,000 peditum det Belgis,
equitum vero 1,000, quod omnes Elisabetha suis expensis interteneat; Belgae suo tempore
aequivalens pro copiis et expensas belli ipsis restituant, et in majorem securitatem Belgae tres
urbes maritimas eis in pignus dare debebant, nempe Brieram, Vlissingam, et Ramecum; hae
civitates usque 1626. manserunt in potestate Anglorum, eo vero anno 1,000,000
imperialium redemerunt eas Belgae; additum etiam fuit id, ut Anglus bellidux praeesset non
tantum his copiis, sed etiam toti exercitui; misit ergo
communibus vero
omnium negotiis subsint omnes provinciae statibus generalibus seu communibus; sic ergo effectum
est sistema 7 diversarum civitatum Belgicarum; his constitutis sub ductu Mauritii res eorum
favorabiliter gerebantur, fortunaque ipsis magis favere coepit, cum ex Flandria et Brabantia
multi opulentissimi cives se receperint ad foderatos, ob religionis libertatem, cum hae
provinciae duae per ducem Farnese Philippo subjectae fuissent, et in iis Philippus poenam exilii
statuisset in eos, qui ad sacra Christianorum redire nolent; Antverpienses enim
sub ductu Mauritii res eorum
favorabiliter gerebantur, fortunaque ipsis magis favere coepit, cum ex Flandria et Brabantia
multi opulentissimi cives se receperint ad foderatos, ob religionis libertatem, cum hae
provinciae duae per ducem Farnese Philippo subjectae fuissent, et in iis Philippus poenam exilii
statuisset in eos, qui ad sacra Christianorum redire nolent; Antverpienses enim ditissimi
mercatores se receperunt Amsterodamum sicque secum commercium transtulerunt ad foederatos.
enim ditissimi
mercatores se receperunt Amsterodamum sicque secum commercium transtulerunt ad foederatos.
tunc praeprimis cum Alex. Farnese cum maxima
exercitus sui parte relicto Belgio jussu Philippi in Galliam proficisci debuit adversus
Hugonotas; Mauritius ergo domi diversa loca Hispanis eripuit; prima fuit urbs Breda, quam per
insultum cepit, hanc secutae sunt plures aliae civitates et sic ejectis Hispanis
ex 7 provinciis bellum dein cum majori efficacia gerere potuit, sic Sutfaniam, Daventriam,
Neomagnum, Steinbiccum, Koebordiam, Mons Gertrudis urbes in conspectu Hispanorum expugnavit
Mauritius; intermedio tempore decessit
ejectis Hispanis
ex 7 provinciis bellum dein cum majori efficacia gerere potuit, sic Sutfaniam, Daventriam,
Neomagnum, Steinbiccum, Koebordiam, Mons Gertrudis urbes in conspectu Hispanorum expugnavit
Mauritius; intermedio tempore decessit Alex. dux Farnese et hoc quoque Belgis profuit, hic enim
saepe copias eorum contrivit; Mauritio vero, qui se Belgis adeo commendavit, detulerunt
vicariatum duarum provinciarum Geldriae et Transisalanae; in caeteris enim provinciis vicarius
erat Philippus, frater senior Mauritii (dignitas vicarialis in
Mons Gertrudis urbes in conspectu Hispanorum expugnavit
Mauritius; intermedio tempore decessit Alex. dux Farnese et hoc quoque Belgis profuit, hic enim
saepe copias eorum contrivit; Mauritio vero, qui se Belgis adeo commendavit, detulerunt
vicariatum duarum provinciarum Geldriae et Transisalanae; in caeteris enim provinciis vicarius
erat Philippus, frater senior Mauritii (dignitas vicarialis in Belgio ab antiquitus in usu erat;
principes enim superioribus jam temporibus in absentia sua constituebant gubernatores vel
vicarios; dignitas ergo vicarii in maxima
provinciis vicarius
erat Philippus, frater senior Mauritii (dignitas vicarialis in Belgio ab antiquitus in usu erat;
principes enim superioribus jam temporibus in absentia sua constituebant gubernatores vel
vicarios; dignitas ergo vicarii in maxima aestimatione fuit apud plebem, et haec dignitas
permansit etiam exauctoratis regibus).--
constituebant gubernatores vel
vicarios; dignitas ergo vicarii in maxima aestimatione fuit apud plebem, et haec dignitas
permansit etiam exauctoratis regibus).--
Philippus, ut affligat magis Belgas
adque incitas redigat eos, prohibuit ipsis omne commercium et communionem cum Portugallis, ut
sic commercium aromatum, quod Belgae cum maxima sua utilitate pro Portugallis faciebant,
interrumpat, Belgisque ramum omnem sustentationis adimat et cogat eos ad subjectionem; interim
Philippus vehementer spe sua delusus est; Belgae enim in desperationem acti, non tantum se ipsi
non subjecerunt, sed ipsi detecta nova in Indias orientales via totum commercium aromatum,
ejectis Hispanis et Portugallis, ad se adtraxerunt;
ramum omnem sustentationis adimat et cogat eos ad subjectionem; interim
Philippus vehementer spe sua delusus est; Belgae enim in desperationem acti, non tantum se ipsi
non subjecerunt, sed ipsi detecta nova in Indias orientales via totum commercium aromatum,
ejectis Hispanis et Portugallis, ad se adtraxerunt; tentarunt illi ergo ad oras orbis
septemtrionales novam viam detegere anno '594, '95. et '96, ad declinandas insidias
Portugallorum et Hispanorum, et ut sic compendium temporis et expensarum habeant; sed frigora et
glacies obstabant illis, et re
Belgae enim in desperationem acti, non tantum se ipsi
non subjecerunt, sed ipsi detecta nova in Indias orientales via totum commercium aromatum,
ejectis Hispanis et Portugallis, ad se adtraxerunt; tentarunt illi ergo ad oras orbis
septemtrionales novam viam detegere anno '594, '95. et '96, ad declinandas insidias
Portugallorum et Hispanorum, et ut sic compendium temporis et expensarum habeant; sed frigora et
glacies obstabant illis, et re infecta redire debebant; decreverunt ergo non obstante periculo
omni via ordinaria ad Indias orientales proficiscendi, anno
non subjecerunt, sed ipsi detecta nova in Indias orientales via totum commercium aromatum,
ejectis Hispanis et Portugallis, ad se adtraxerunt; tentarunt illi ergo ad oras orbis
septemtrionales novam viam detegere anno '594, '95. et '96, ad declinandas insidias
Portugallorum et Hispanorum, et ut sic compendium temporis et expensarum habeant; sed frigora et
glacies obstabant illis, et re infecta redire debebant; decreverunt ergo non obstante periculo
omni via ordinaria ad Indias orientales proficiscendi, anno ergo '595. pervenerunt usque insulam
sed ipsi detecta nova in Indias orientales via totum commercium aromatum,
ejectis Hispanis et Portugallis, ad se adtraxerunt; tentarunt illi ergo ad oras orbis
septemtrionales novam viam detegere anno '594, '95. et '96, ad declinandas insidias
Portugallorum et Hispanorum, et ut sic compendium temporis et expensarum habeant; sed frigora et
glacies obstabant illis, et re infecta redire debebant; decreverunt ergo non obstante periculo
omni via ordinaria ad Indias orientales proficiscendi, anno ergo '595. pervenerunt usque insulam
in Indias orientales via totum commercium aromatum,
ejectis Hispanis et Portugallis, ad se adtraxerunt; tentarunt illi ergo ad oras orbis
septemtrionales novam viam detegere anno '594, '95. et '96, ad declinandas insidias
Portugallorum et Hispanorum, et ut sic compendium temporis et expensarum habeant; sed frigora et
glacies obstabant illis, et re infecta redire debebant; decreverunt ergo non obstante periculo
omni via ordinaria ad Indias orientales proficiscendi, anno ergo '595. pervenerunt usque insulam
aromatum,
ejectis Hispanis et Portugallis, ad se adtraxerunt; tentarunt illi ergo ad oras orbis
septemtrionales novam viam detegere anno '594, '95. et '96, ad declinandas insidias
Portugallorum et Hispanorum, et ut sic compendium temporis et expensarum habeant; sed frigora et
glacies obstabant illis, et re infecta redire debebant; decreverunt ergo non obstante periculo
omni via ordinaria ad Indias orientales proficiscendi, anno ergo '595. pervenerunt usque insulam
Hispanis et Portugallis, ad se adtraxerunt; tentarunt illi ergo ad oras orbis
septemtrionales novam viam detegere anno '594, '95. et '96, ad declinandas insidias
Portugallorum et Hispanorum, et ut sic compendium temporis et expensarum habeant; sed frigora et
glacies obstabant illis, et re infecta redire debebant; decreverunt ergo non obstante periculo
omni via ordinaria ad Indias orientales proficiscendi, anno ergo '595. pervenerunt usque insulam
via ordinaria ad Indias orientales proficiscendi, anno ergo '595. pervenerunt usque insulam
defuncto substitutus est ei Albertus archidux Austriae; circa hoc
tempus Henricus 4. devictis adversariis suis pacem Galliae universae dedit, hinc ulturus
injuriam Philippo bellum indixit; haec rursus nova favorabilis circumstantia fuit pro Belgis;
Henricus enim foedus cum Anglis et Belgis inivit, qui tres unanimi consensu lacessiverunt
Hispanos; interim Albertus parum in Belgis facere potuit, sed limites solum tueri contra Gallos;
Mauritius vero Rinobergam et Mersam, duo munita loca Transisalanae provinciae, expugnavit 1597.
indixit; haec rursus nova favorabilis circumstantia fuit pro Belgis;
Henricus enim foedus cum Anglis et Belgis inivit, qui tres unanimi consensu lacessiverunt
Hispanos; interim Albertus parum in Belgis facere potuit, sed limites solum tueri contra Gallos;
Mauritius vero Rinobergam et Mersam, duo munita loca Transisalanae provinciae, expugnavit 1597.
tres unanimi consensu lacessiverunt
Hispanos; interim Albertus parum in Belgis facere potuit, sed limites solum tueri contra Gallos;
Mauritius vero Rinobergam et Mersam, duo munita loca Transisalanae provinciae, expugnavit 1597.
Rinobergam et Mersam, duo munita loca Transisalanae provinciae, expugnavit 1597.
jam florente fortiores
erant, et ipsi facile resistere poterant; videntes Hispani tam potentes esse Belgas fecerunt
varias promissiones, comminationes, ipsa aula Austriaca comminata est se convertere velle contra
eos, si non resipuerint, sed Belgae viribus suis confisi spreverunt et monita et comminationes.
fortiores
erant, et ipsi facile resistere poterant; videntes Hispani tam potentes esse Belgas fecerunt
varias promissiones, comminationes, ipsa aula Austriaca comminata est se convertere velle contra
eos, si non resipuerint, sed Belgae viribus suis confisi spreverunt et monita et comminationes.
non susceperunt eam; eodem anno
'98. decessit Philippus; post eius mortem non minori fortuna usi sunt Belgae contra Hispanos
ductu Mauritii, sic anno 1600. statuit urbem Neoportum expugnare; Hispanis interfuit impedire ne
id fiat; Lebertus ergo copias adduxit contra Mauritium, et fessis adhuc suis copiis aggressus
est Mauritium, sed luit etiam; fractis enim eius legionibus dispersit totum exercitum Alberti;
post hoc infelix coeptum animos adjecit Albertus ad urbem Ostendam expugnandam, obsessi omni
pertinacia se defenderunt, coacti
ad urbem
Antverpiensem expugnandam animum adjecit, succurrit Mauritius oppugnatis, conflixit cum Spinola,
sed victus est ab eo; hoc tamen non multum obfuit Belgis; Philippus 3-us videns se viribus non
valere cogitavit de compositione harum litium pacemque ursit, quam etiam Albertus et Isabella
suasit; convenerunt ergo legati Hagam comitium, ibi cum pax fieri non potuerit, ad minimum ad 12
annos confectae sunt indutiae tamquam cum populo quasi libero; ipsi Belgae habebant magnam
causam indutias acceptandi; attritae enim erant vires eorum tantis bellis, dein
Anno 1609. erecta est
mensa argentaria (Bancc) pro commercii bono.
inciderunt cum Germanis, ob duos ducatus in limitibus Germaniae sitos, Iuliacensem
nempe et Clivensem; principes horum ducatuum defecerunt in semine; adfuerunt
ergo multi, qui ex parte femina petierunt eas, nempe Palatino Neoburgica (Pfalz Neuburg) et
Brandeburgica; Matthias imperator vero sequestravit hos ducatus tamquam feuda virilia, ut nempe
eos suis agnatis dare possit; misit ergo Leopoldum ad sequestrationem cum exercitu; Brandeburgus
ergo efflagitavit opem Henrici 4-i regis Galliae et Belgarum contra domum Austriacam;
Palatino Neoburgica (Pfalz Neuburg) et
Brandeburgica; Matthias imperator vero sequestravit hos ducatus tamquam feuda virilia, ut nempe
eos suis agnatis dare possit; misit ergo Leopoldum ad sequestrationem cum exercitu; Brandeburgus
ergo efflagitavit opem Henrici 4-i regis Galliae et Belgarum contra domum Austriacam; domus vero
Neoburgica Hispanos evocavit in auxilium; Henricus cum se accingeret bello contra Matthiam, domi
occisus est, bellum tamen continuatum est per Gallos.
domi enatae sint lites ob religionis
negotia; sic duae sectae inter ipsos enatae sunt. Origo autem horum haec fuit: quidam professor
theologiae in Universitate Lugdunensi Iacobus Arminius, laxior in theologia sua, in quibusdam
discrepavit a rigosistis, in specie in materia gratiae et praedestinationis; Arminius quidem
defunctus erat jam his temporibus, eius successor fuit Gomarus Franciscus, qui praedecessoris
sui asserta et doctrinam refutavit, damnavit, et hinc enatae sunt sectae Arminianorum et
Gomaristarum; his scissionibus Mauritius offensus usus est;
in Universitate Lugdunensi Iacobus Arminius, laxior in theologia sua, in quibusdam
discrepavit a rigosistis, in specie in materia gratiae et praedestinationis; Arminius quidem
defunctus erat jam his temporibus, eius successor fuit Gomarus Franciscus, qui praedecessoris
sui asserta et doctrinam refutavit, damnavit, et hinc enatae sunt sectae Arminianorum et
Gomaristarum; his scissionibus Mauritius offensus usus est; Iohannes Barneveil, pensionarius et
syndicus reipublicae, maximus aemulus erat Mauritii, clerus Gomario adhaerebant cum plebe,
doctiores vero et
Arminius, laxior in theologia sua, in quibusdam
discrepavit a rigosistis, in specie in materia gratiae et praedestinationis; Arminius quidem
defunctus erat jam his temporibus, eius successor fuit Gomarus Franciscus, qui praedecessoris
sui asserta et doctrinam refutavit, damnavit, et hinc enatae sunt sectae Arminianorum et
Gomaristarum; his scissionibus Mauritius offensus usus est; Iohannes Barneveil, pensionarius et
syndicus reipublicae, maximus aemulus erat Mauritii, clerus Gomario adhaerebant cum plebe,
doctiores vero et opulentiores Arminio adhaerebant, et
quibusdam
discrepavit a rigosistis, in specie in materia gratiae et praedestinationis; Arminius quidem
defunctus erat jam his temporibus, eius successor fuit Gomarus Franciscus, qui praedecessoris
sui asserta et doctrinam refutavit, damnavit, et hinc enatae sunt sectae Arminianorum et
Gomaristarum; his scissionibus Mauritius offensus usus est; Iohannes Barneveil, pensionarius et
syndicus reipublicae, maximus aemulus erat Mauritii, clerus Gomario adhaerebant cum plebe,
doctiores vero et opulentiores Arminio adhaerebant, et cum Barnevellius adhaereret Arminio,
quidem
defunctus erat jam his temporibus, eius successor fuit Gomarus Franciscus, qui praedecessoris
sui asserta et doctrinam refutavit, damnavit, et hinc enatae sunt sectae Arminianorum et
Gomaristarum; his scissionibus Mauritius offensus usus est; Iohannes Barneveil, pensionarius et
syndicus reipublicae, maximus aemulus erat Mauritii, clerus Gomario adhaerebant cum plebe,
doctiores vero et opulentiores Arminio adhaerebant, et cum Barnevellius adhaereret Arminio,
Mauritius fovit plebem et clerum, sectae hae ad odium se persequebantur; sic Hollandia,
et doctrinam refutavit, damnavit, et hinc enatae sunt sectae Arminianorum et
Gomaristarum; his scissionibus Mauritius offensus usus est; Iohannes Barneveil, pensionarius et
syndicus reipublicae, maximus aemulus erat Mauritii, clerus Gomario adhaerebant cum plebe,
doctiores vero et opulentiores Arminio adhaerebant, et cum Barnevellius adhaereret Arminio,
Mauritius fovit plebem et clerum, sectae hae ad odium se persequebantur; sic Hollandia,
Transisalana et Utrajectensis provinciae ductu Barnevellii commendabant tolerantiam Arminii,
ceterae vero 4 provinciae
et hinc enatae sunt sectae Arminianorum et
Gomaristarum; his scissionibus Mauritius offensus usus est; Iohannes Barneveil, pensionarius et
syndicus reipublicae, maximus aemulus erat Mauritii, clerus Gomario adhaerebant cum plebe,
doctiores vero et opulentiores Arminio adhaerebant, et cum Barnevellius adhaereret Arminio,
Mauritius fovit plebem et clerum, sectae hae ad odium se persequebantur; sic Hollandia,
Transisalana et Utrajectensis provinciae ductu Barnevellii commendabant tolerantiam Arminii,
ceterae vero 4 provinciae ductu Mauritii desiderabant
scissionibus Mauritius offensus usus est; Iohannes Barneveil, pensionarius et
syndicus reipublicae, maximus aemulus erat Mauritii, clerus Gomario adhaerebant cum plebe,
doctiores vero et opulentiores Arminio adhaerebant, et cum Barnevellius adhaereret Arminio,
Mauritius fovit plebem et clerum, sectae hae ad odium se persequebantur; sic Hollandia,
Transisalana et Utrajectensis provinciae ductu Barnevellii commendabant tolerantiam Arminii,
ceterae vero 4 provinciae ductu Mauritii desiderabant exstirpationem eorum; ex his nugis tandem
persecutiones, turbae, et
syndicus reipublicae, maximus aemulus erat Mauritii, clerus Gomario adhaerebant cum plebe,
doctiores vero et opulentiores Arminio adhaerebant, et cum Barnevellius adhaereret Arminio,
Mauritius fovit plebem et clerum, sectae hae ad odium se persequebantur; sic Hollandia,
Transisalana et Utrajectensis provinciae ductu Barnevellii commendabant tolerantiam Arminii,
ceterae vero 4 provinciae ductu Mauritii desiderabant exstirpationem eorum; ex his nugis tandem
persecutiones, turbae, et lites enatae sunt, praecipue Lugduni, Alemariae, et Utrajecti;
Mauritius ergo, ut
plebem et clerum, sectae hae ad odium se persequebantur; sic Hollandia,
Transisalana et Utrajectensis provinciae ductu Barnevellii commendabant tolerantiam Arminii,
ceterae vero 4 provinciae ductu Mauritii desiderabant exstirpationem eorum; ex his nugis tandem
persecutiones, turbae, et lites enatae sunt, praecipue Lugduni, Alemariae, et Utrajecti;
Mauritius ergo, ut vicarius provinciarum, in diversis urbibus magistratus exauctoravit, nempe
eos, qui de contraria secta erant, imo contra ipsum Barnevellium dispositiones fecit, tamquam
caput et fautorem turbarum;
sic Hollandia,
Transisalana et Utrajectensis provinciae ductu Barnevellii commendabant tolerantiam Arminii,
ceterae vero 4 provinciae ductu Mauritii desiderabant exstirpationem eorum; ex his nugis tandem
persecutiones, turbae, et lites enatae sunt, praecipue Lugduni, Alemariae, et Utrajecti;
Mauritius ergo, ut vicarius provinciarum, in diversis urbibus magistratus exauctoravit, nempe
eos, qui de contraria secta erant, imo contra ipsum Barnevellium dispositiones fecit, tamquam
caput et fautorem turbarum; hic comprehensus et incarceratus est cum multis aliis
persecutiones, turbae, et lites enatae sunt, praecipue Lugduni, Alemariae, et Utrajecti;
Mauritius ergo, ut vicarius provinciarum, in diversis urbibus magistratus exauctoravit, nempe
eos, qui de contraria secta erant, imo contra ipsum Barnevellium dispositiones fecit, tamquam
caput et fautorem turbarum; hic comprehensus et incarceratus est cum multis aliis meritissimis
viris, quibus etiam Hugo Grotius accersi meretur; urserunt ergo omnes partes celebrationem
synodus, commoratus ergo est clerus Dorderacum, in quo tandem Arminii doctrina damnata est,
Gomarii
sunt, praecipue Lugduni, Alemariae, et Utrajecti;
Mauritius ergo, ut vicarius provinciarum, in diversis urbibus magistratus exauctoravit, nempe
eos, qui de contraria secta erant, imo contra ipsum Barnevellium dispositiones fecit, tamquam
caput et fautorem turbarum; hic comprehensus et incarceratus est cum multis aliis meritissimis
viris, quibus etiam Hugo Grotius accersi meretur; urserunt ergo omnes partes celebrationem
synodus, commoratus ergo est clerus Dorderacum, in quo tandem Arminii doctrina damnata est,
Gomarii vero
Arminianorum progressus est, multi relegati, sylicio affecti, nempe praecipue ii,
qui exosi erant Mauritio; Barnevellius perduellionis reus deprehensus capite plexus est 1619.
16-a Maji, ceteri ad perpetuos carceres damnati [nati] sunt; Arminiani tamen exstincti non sunt
penitus, et hodie quoque exstant; interim hoc factum multos adversarios generavit Mauritio,
finem tamen hae scissiones in Belgio assecutae sunt cum bellum cum Hispanis renatum fuisset,
terminato interstitiorum tempore; Mauritius ergo sua pristina dignitate usus contra Ambrosium
Spinola
tamen hae scissiones in Belgio assecutae sunt cum bellum cum Hispanis renatum fuisset,
terminato interstitiorum tempore; Mauritius ergo sua pristina dignitate usus contra Ambrosium
Spinola belliducem Hispanorum nominis tamen sui prius partam gloriam obscurare non nihil coepit,
, et hoc quidem ob copiam adversariorum suorum quos inter praestantissimos nactus est; Mauritius
ex dolore animi in morbum incidit, in quo 1625. obiit, sine legitimis successoribus, naturales
tantum duos filios habuit, hinc totus principatus devolutus ad fratrem eius Fridericum; hic ergo
nactus est; Mauritius
ex dolore animi in morbum incidit, in quo 1625. obiit, sine legitimis successoribus, naturales
tantum duos filios habuit, hinc totus principatus devolutus ad fratrem eius Fridericum; hic ergo
princeps Aransionensis cum vicariatu 5 provinciarum evasit, et omnes Mauritii dignitates et
honores inter copias obtinuit; hic Hispanos ex Sudfania et Transisalana provincia extrusit circa
'29. annum, etiam munitam urbem Silvanducis cepit; anno 1629. Belgae classem argentariam
Hispanorum interceperunt, nempe eam classem, qua quotannis
ex dolore animi in morbum incidit, in quo 1625. obiit, sine legitimis successoribus, naturales
tantum duos filios habuit, hinc totus principatus devolutus ad fratrem eius Fridericum; hic ergo
princeps Aransionensis cum vicariatu 5 provinciarum evasit, et omnes Mauritii dignitates et
honores inter copias obtinuit; hic Hispanos ex Sudfania et Transisalana provincia extrusit circa
'29. annum, etiam munitam urbem Silvanducis cepit; anno 1629. Belgae classem argentariam
Hispanorum interceperunt, nempe eam classem, qua quotannis argentum et aurum ex America in
legitimis successoribus, naturales
tantum duos filios habuit, hinc totus principatus devolutus ad fratrem eius Fridericum; hic ergo
princeps Aransionensis cum vicariatu 5 provinciarum evasit, et omnes Mauritii dignitates et
honores inter copias obtinuit; hic Hispanos ex Sudfania et Transisalana provincia extrusit circa
'29. annum, etiam munitam urbem Silvanducis cepit; anno 1629. Belgae classem argentariam
Hispanorum interceperunt, nempe eam classem, qua quotannis argentum et aurum ex America in
Hispaniam advehunt; Belgarum dux fuit Petrus Hein, qui
omnes Mauritii dignitates et
honores inter copias obtinuit; hic Hispanos ex Sudfania et Transisalana provincia extrusit circa
'29. annum, etiam munitam urbem Silvanducis cepit; anno 1629. Belgae classem argentariam
Hispanorum interceperunt, nempe eam classem, qua quotannis argentum et aurum ex America in
Hispaniam advehunt; Belgarum dux fuit Petrus Hein, qui insidiatus diu huic classi, tandem eam
feliciter cepit, et haec adquisitio non fuit reipublicae totius, sed tantum societatis Indiarum;
nam Heinnius fuit societatis commercialis dux belli; his opibus
etiam munitam urbem Silvanducis cepit; anno 1629. Belgae classem argentariam
Hispanorum interceperunt, nempe eam classem, qua quotannis argentum et aurum ex America in
Hispaniam advehunt; Belgarum dux fuit Petrus Hein, qui insidiatus diu huic classi, tandem eam
feliciter cepit, et haec adquisitio non fuit reipublicae totius, sed tantum societatis Indiarum;
nam Heinnius fuit societatis commercialis dux belli; his opibus societas in maximum bonum totius
reipublicae usa est, exstruxerunt enim magnam classem, ea Brasiliam aggressi sunt, insulam
celebrem
in maximum bonum totius
reipublicae usa est, exstruxerunt enim magnam classem, ea Brasiliam aggressi sunt, insulam
celebrem Curassao expugnarunt Hispanorumque vires cum totius Belgii commodo ubique infregerunt;
sub idem tempus Ludovicus 13. rex Galliae non destitit Austriacis et Hispanis molestias
facessere, per bellum in Germania intertentum per 30 annos; Suecos enim Galli multis millionibus
foverunt, ut bellum continuare potuerunt cum imperatore; ipsis Belgis foederatis subsidia
promisit et dedit; quae omnia mirum in modum profuerant Belgis; Vilhelmus
sub idem tempus Ludovicus 13. rex Galliae non destitit Austriacis et Hispanis molestias
facessere, per bellum in Germania intertentum per 30 annos; Suecos enim Galli multis millionibus
foverunt, ut bellum continuare potuerunt cum imperatore; ipsis Belgis foederatis subsidia
promisit et dedit; quae omnia mirum in modum profuerant Belgis; Vilhelmus enim interea diversa
loca expugnavit, classem Hispanorum delevit, copiasque Spinolae sublatas intercepit, detectis
planis per proditores.
planis per proditores.
Limburgum expugnavit, '34. vero iterum receperunt Hispani hanc urbem. Anno '633. decessit
Isabella improlis; et ab eo tempore Ferdinandus cardinalis, frater Philippi 4-i, praefectus est
his provinciis; anno '35. Ludovicus 13. apertum hostem se declaravit, bellumque indixit Hispanis
et Germanis, et hinc cum Belgis et Suecis apertum foedus inivit; hoc foedere decretum est
provincias Belgicas Hispanicas occupare et dividere inter foederatos Belgas et Gallos; interim
hoc foedus per non usum exstinctum est, nam ipsi Belgae diffidebant Gallis et metuebant eorum
'34. vero iterum receperunt Hispani hanc urbem. Anno '633. decessit
Isabella improlis; et ab eo tempore Ferdinandus cardinalis, frater Philippi 4-i, praefectus est
his provinciis; anno '35. Ludovicus 13. apertum hostem se declaravit, bellumque indixit Hispanis
et Germanis, et hinc cum Belgis et Suecis apertum foedus inivit; hoc foedere decretum est
provincias Belgicas Hispanicas occupare et dividere inter foederatos Belgas et Gallos; interim
hoc foedus per non usum exstinctum est, nam ipsi Belgae diffidebant Gallis et metuebant eorum
vicinam
iterum receperunt Hispani hanc urbem. Anno '633. decessit
Isabella improlis; et ab eo tempore Ferdinandus cardinalis, frater Philippi 4-i, praefectus est
his provinciis; anno '35. Ludovicus 13. apertum hostem se declaravit, bellumque indixit Hispanis
et Germanis, et hinc cum Belgis et Suecis apertum foedus inivit; hoc foedere decretum est
provincias Belgicas Hispanicas occupare et dividere inter foederatos Belgas et Gallos; interim
hoc foedus per non usum exstinctum est, nam ipsi Belgae diffidebant Gallis et metuebant eorum
vicinam praepotentiam; initio tamen
cardinalis, frater Philippi 4-i, praefectus est
his provinciis; anno '35. Ludovicus 13. apertum hostem se declaravit, bellumque indixit Hispanis
et Germanis, et hinc cum Belgis et Suecis apertum foedus inivit; hoc foedere decretum est
provincias Belgicas Hispanicas occupare et dividere inter foederatos Belgas et Gallos; interim
hoc foedus per non usum exstinctum est, nam ipsi Belgae diffidebant Gallis et metuebant eorum
vicinam praepotentiam; initio tamen ipsis profuit hoc foedus, nam Vilhelmus anno '37-o Bredam
expugnavit, Brasiliam fere totam circa
4-i, praefectus est
his provinciis; anno '35. Ludovicus 13. apertum hostem se declaravit, bellumque indixit Hispanis
et Germanis, et hinc cum Belgis et Suecis apertum foedus inivit; hoc foedere decretum est
provincias Belgicas Hispanicas occupare et dividere inter foederatos Belgas et Gallos; interim
hoc foedus per non usum exstinctum est, nam ipsi Belgae diffidebant Gallis et metuebant eorum
vicinam praepotentiam; initio tamen ipsis profuit hoc foedus, nam Vilhelmus anno '37-o Bredam
expugnavit, Brasiliam fere totam circa '39. annum ceperunt Belgae maritimi,
indixit Hispanis
et Germanis, et hinc cum Belgis et Suecis apertum foedus inivit; hoc foedere decretum est
provincias Belgicas Hispanicas occupare et dividere inter foederatos Belgas et Gallos; interim
hoc foedus per non usum exstinctum est, nam ipsi Belgae diffidebant Gallis et metuebant eorum
vicinam praepotentiam; initio tamen ipsis profuit hoc foedus, nam Vilhelmus anno '37-o Bredam
expugnavit, Brasiliam fere totam circa '39. annum ceperunt Belgae maritimi, Delaminham in
Affrica expugnarunt, victoriasque multas de Hispanis retulerunt in mari; Societas
anno '37-o Bredam
expugnavit, Brasiliam fere totam circa '39. annum ceperunt Belgae maritimi, Delaminham in
Affrica expugnarunt, victoriasque multas de Hispanis retulerunt in mari; Societas Commercialis
Indiae orientalis Japoniam ad se adtraxit, exclusitque ex ea Portugallos et Hispanos; anno '641.
Malaccam insulam expugnarunt, anno '639. Martonus Tromp Belgarum bellidux classem potentem
Hispanorum destruxit, haec classis occultam expeditionem minata est Suecis cum Danis conjucta;
contigit id in freto Anglicano Manss.
Malaccam insulam expugnarunt, anno '639. Martonus Tromp Belgarum bellidux classem potentem
Hispanorum destruxit, haec classis occultam expeditionem minata est Suecis cum Danis conjucta;
contigit id in freto Anglicano Manss.
occultam expeditionem minata est Suecis cum Danis conjucta;
contigit id in freto Anglicano Manss.
Ferdinandus cardinalis mortuus est, et haec omnia summe favorabilia erant Belgis; anno '44.
Aggerem Gandanensem (Saß von Gent) munimentum forte expugnarunt, etiam Vulsam in potestatem suam
redegerunt.
portum
opportunissimum ceperunt.
Portugallis Belgae foedusque inter
se iniverunt, comparuit ergo etiam classis Belgica in portu Ulissiponensi, et interea indutiae
in decem annos initae sunt circa Americanas provincias.
turbis, ut nullam videret spem Belgas subjugandi, hinc terminato bello tricennali in
Vestfallia etiam Belgae pro independenti populo declarati sunt.
independenti populo declarati sunt.
et status graves altercationes enatae sunt, ex quibus turbae
intestinae enatae; Vilhelmus enim audax, generosus, et non nihil ambitiosus videbatur Belgis
supremum imperium affectare, omnem ergo adhibuerunt conatum ut eum viribus exuant; post pacem
enim Vestphalicam coeperunt classem et campestrem militiam reducere, milites dimittere;
Vilhelmus tamen obluctatus est his dispositionibus, ut autoritatem suam reservet, interim res
tamen effectuata est; Vilhelmus ergo offensus per hoc 6 viros magistratuales comprehendi et
incarcerari curavit; factum tamen hoc animos
post pacem
enim Vestphalicam coeperunt classem et campestrem militiam reducere, milites dimittere;
Vilhelmus tamen obluctatus est his dispositionibus, ut autoritatem suam reservet, interim res
tamen effectuata est; Vilhelmus ergo offensus per hoc 6 viros magistratuales comprehendi et
incarcerari curavit; factum tamen hoc animos multorum exulceravit, praesertim quod Iacobum Vitt
consulem Dorderacensem, virum praestantissimum, incarcerari curaverit; Vilhelmus ergo proposuit
negotium hoc statibus generalibus, qui tamen nihil decreverunt, ne ipsum offendant, sed
animos multorum exulceravit, praesertim quod Iacobum Vitt
consulem Dorderacensem, virum praestantissimum, incarcerari curaverit; Vilhelmus ergo proposuit
negotium hoc statibus generalibus, qui tamen nihil decreverunt, ne ipsum offendant, sed ei
suaserunt ut accedat urbes specifice, et urbes decidant num velint reservationem exercitus vel
non, interim urbes decreverunt deprecari eius adventum et eum non admittere; offensus per hoc
Vilhelmus decrevit vi cogere hos civitates et satisfactionem petere coram statibus et ordinibus
provinciarum; jussit ergo exercitum
curaverit; Vilhelmus ergo proposuit
negotium hoc statibus generalibus, qui tamen nihil decreverunt, ne ipsum offendant, sed ei
suaserunt ut accedat urbes specifice, et urbes decidant num velint reservationem exercitus vel
non, interim urbes decreverunt deprecari eius adventum et eum non admittere; offensus per hoc
Vilhelmus decrevit vi cogere hos civitates et satisfactionem petere coram statibus et ordinibus
provinciarum; jussit ergo exercitum clam nocturnoque tempore versus Amsterodamum proficisci, sed
detecta hac eius intentione, apertis cataractis
tamen nihil decreverunt, ne ipsum offendant, sed ei
suaserunt ut accedat urbes specifice, et urbes decidant num velint reservationem exercitus vel
non, interim urbes decreverunt deprecari eius adventum et eum non admittere; offensus per hoc
Vilhelmus decrevit vi cogere hos civitates et satisfactionem petere coram statibus et ordinibus
provinciarum; jussit ergo exercitum clam nocturnoque tempore versus Amsterodamum proficisci, sed
detecta hac eius intentione, apertis cataractis excluserunt eius copias, interim status
generales, ut ipsius animum expleant, Biccerum
sed ei
suaserunt ut accedat urbes specifice, et urbes decidant num velint reservationem exercitus vel
non, interim urbes decreverunt deprecari eius adventum et eum non admittere; offensus per hoc
Vilhelmus decrevit vi cogere hos civitates et satisfactionem petere coram statibus et ordinibus
provinciarum; jussit ergo exercitum clam nocturnoque tempore versus Amsterodamum proficisci, sed
detecta hac eius intentione, apertis cataractis excluserunt eius copias, interim status
generales, ut ipsius animum expleant, Biccerum consulem Amsterodamensem dignitate
restituere.
Cromvellio; voluit enim ille etiam ab exteris agnosci ut legitimus imperans,
dein cum Scotis etiam habuit bellum; illi enim rebellarunt contra Cromvellium et subesse
volebant legitimis principibus Stuardianae familiae; expetiit ergo amicitiam Belgarum et foedus
cum ipsis inire voluit, illi tamen partim exhorrentes de eius facto, partim cum negotium dubium
viderent, nolebant se determinare; hinc comitem Dorislar oratorem Cromvelli, nec admiserunt pro
audientia, imo in ipsa Hollandia occisus est Dorislar per Scotos exules, qui
se determinare; hinc comitem Dorislar oratorem Cromvelli, nec admiserunt pro
audientia, imo in ipsa Hollandia occisus est Dorislar per Scotos exules, qui Carolum exulem
secuti sunt, Cromvellus ergo satisfactionem postulavit seque ipse gravi bello ultus est; interim
enim Scotiam et Hiberniam devicit, et hinc totis viribus contra Belgas vertere potuit, prius
tamen secundam legationem misit ad Belgas eorumque exquisivit amicitiam, sed et hi rebus
infectis redire coacti sint; interim vero negotia Cromvelii se meliorare coeperunt in Hibernia
et Scotia;
comitem Dorislar oratorem Cromvelli, nec admiserunt pro
audientia, imo in ipsa Hollandia occisus est Dorislar per Scotos exules, qui Carolum exulem
secuti sunt, Cromvellus ergo satisfactionem postulavit seque ipse gravi bello ultus est; interim
enim Scotiam et Hiberniam devicit, et hinc totis viribus contra Belgas vertere potuit, prius
tamen secundam legationem misit ad Belgas eorumque exquisivit amicitiam, sed et hi rebus
infectis redire coacti sint; interim vero negotia Cromvelii se meliorare coeperunt in Hibernia
et Scotia; Cromvellus ergo ulturus
Carolum exulem
secuti sunt, Cromvellus ergo satisfactionem postulavit seque ipse gravi bello ultus est; interim
enim Scotiam et Hiberniam devicit, et hinc totis viribus contra Belgas vertere potuit, prius
tamen secundam legationem misit ad Belgas eorumque exquisivit amicitiam, sed et hi rebus
infectis redire coacti sint; interim vero negotia Cromvelii se meliorare coeperunt in Hibernia
et Scotia; Cromvellus ergo ulturus ignominiam sibi in legatis suis illatam prohibuit ne quidpiam
mercium peregrinis navibus in Angliam invehatur; prius enim Belgae navibus suis
enim Scotiam et Hiberniam devicit, et hinc totis viribus contra Belgas vertere potuit, prius
tamen secundam legationem misit ad Belgas eorumque exquisivit amicitiam, sed et hi rebus
infectis redire coacti sint; interim vero negotia Cromvelii se meliorare coeperunt in Hibernia
et Scotia; Cromvellus ergo ulturus ignominiam sibi in legatis suis illatam prohibuit ne quidpiam
mercium peregrinis navibus in Angliam invehatur; prius enim Belgae navibus suis florentissimum
commercium in Angliam habebant; dein navibus praedatoriis Anglicis copiam fecit Cromvellius
sibi in legatis suis illatam prohibuit ne quidpiam
mercium peregrinis navibus in Angliam invehatur; prius enim Belgae navibus suis florentissimum
commercium in Angliam habebant; dein navibus praedatoriis Anglicis copiam fecit Cromvellius
naves commerciales Belgicas infestandi et intercipiendi; Belgae haec cernentes, mitiora media
tentare coeperunt, miserunt legatos Londinium pacis offerendae gratia, sed Angli repressalibus
usi eos non admiserunt; interim jam domi suae Belgae classem potentem pararunt eamque dimiserunt
ad tuendas naves commercii,
Blacc ad tuendas naves suas commercii, hae duae classes cum obviam
sibi factae fuissent, Anglica classis poscebat, ut Belgica classis plaustra submittat (ein
Signal schicken), Belgae tamen id intermiserunt, Angli ergo adorti sunt Belgas enatusque
acerrimus conflictus navalis; et sic bellum enatum est quod 3 annis duravit, Angli tamen
superiores in hoc bello; his 3 annis 7 decretoriae pugnae habitae sunt, in prima aequo Marte
pugnatum est, in 2-a et 3-a Anglis favebat fortuna, in 4-a Belgae victores evaserunt, in 5-a et
6-a aequalis fortuna ambobus erat,
Belgae tamen id intermiserunt, Angli ergo adorti sunt Belgas enatusque
acerrimus conflictus navalis; et sic bellum enatum est quod 3 annis duravit, Angli tamen
superiores in hoc bello; his 3 annis 7 decretoriae pugnae habitae sunt, in prima aequo Marte
pugnatum est, in 2-a et 3-a Anglis favebat fortuna, in 4-a Belgae victores evaserunt, in 5-a et
6-a aequalis fortuna ambobus erat, in 7-a et ultima ad incitas redacti sunt Belgae, ipse Tromp
cum magna militum suorum copia occubuit, et 7 lineales naves partim combustae partim
interceptae; Belgae ergo cum
acerrimus conflictus navalis; et sic bellum enatum est quod 3 annis duravit, Angli tamen
superiores in hoc bello; his 3 annis 7 decretoriae pugnae habitae sunt, in prima aequo Marte
pugnatum est, in 2-a et 3-a Anglis favebat fortuna, in 4-a Belgae victores evaserunt, in 5-a et
6-a aequalis fortuna ambobus erat, in 7-a et ultima ad incitas redacti sunt Belgae, ipse Tromp
cum magna militum suorum copia occubuit, et 7 lineales naves partim combustae partim
interceptae; Belgae ergo cum ingenti dedecore coacti sunt pacem a Cromvellio praescriptam
bellum enatum est quod 3 annis duravit, Angli tamen
superiores in hoc bello; his 3 annis 7 decretoriae pugnae habitae sunt, in prima aequo Marte
pugnatum est, in 2-a et 3-a Anglis favebat fortuna, in 4-a Belgae victores evaserunt, in 5-a et
6-a aequalis fortuna ambobus erat, in 7-a et ultima ad incitas redacti sunt Belgae, ipse Tromp
cum magna militum suorum copia occubuit, et 7 lineales naves partim combustae partim
interceptae; Belgae ergo cum ingenti dedecore coacti sunt pacem a Cromvellio praescriptam
subscribere; inter caetera jussit Cromvell ut
pugnae habitae sunt, in prima aequo Marte
pugnatum est, in 2-a et 3-a Anglis favebat fortuna, in 4-a Belgae victores evaserunt, in 5-a et
6-a aequalis fortuna ambobus erat, in 7-a et ultima ad incitas redacti sunt Belgae, ipse Tromp
cum magna militum suorum copia occubuit, et 7 lineales naves partim combustae partim
interceptae; Belgae ergo cum ingenti dedecore coacti sunt pacem a Cromvellio praescriptam
subscribere; inter caetera jussit Cromvell ut descendentes ex familia Stuard, qui in Belgio
latitabant, excedere Belgium jubeant, quod etiam factum
naves partim combustae partim
interceptae; Belgae ergo cum ingenti dedecore coacti sunt pacem a Cromvellio praescriptam
subscribere; inter caetera jussit Cromvell ut descendentes ex familia Stuard, qui in Belgio
latitabant, excedere Belgium jubeant, quod etiam factum est; imo et hoc postulavit Cromvellius,
ne unquam ex domo principum Aransionensium vicarios deligant, ipsamque hanc
dignitatem in perpetuum exstinguant; et hoc quoque promiserunt Belgae cum maxima sui ignominia,
provincia vero Hollandiae hunc ultimum
ex familia Stuard, qui in Belgio
latitabant, excedere Belgium jubeant, quod etiam factum est; imo et hoc postulavit Cromvellius,
ne unquam ex domo principum Aransionensium vicarios deligant, ipsamque hanc
dignitatem in perpetuum exstinguant; et hoc quoque promiserunt Belgae cum maxima sui ignominia,
provincia vero Hollandiae hunc ultimum articulum publico decreto firmarunt, quod decretum Lex
exclusionis nuncupatum est, anno ergo '654. 9-a Ap. tabulae pacis subsignatae sunt; ab hoc ergo
tempore ipsae provinciae munus
vero negotia curabant status
generales, sed valde etiam negligebatur exercitus, ob nimiam oeconomiam statuum. De caetero vero
negotia domestica eorum valde effloruerunt, per quod non nihil efervescentes, coeperunt se
negotiis exteris immiscere, nempe bello Svecico contra Polonos et Russos per Carolum 12. regem
Sveciae habito; suscitarunt ergo Danos contra Carolum spe auxiliorum, interim Carolus ipsos
quoque Danos fregit, ipsam classem Belgicam, quae pro Danis excurrit, devicit; Haffniam tamen
(Koppenhagen) tuiti sunt ab obsidione; collaborarunt ergo Belgae
contra Carolum spe auxiliorum, interim Carolus ipsos
quoque Danos fregit, ipsam classem Belgicam, quae pro Danis excurrit, devicit; Haffniam tamen
(Koppenhagen) tuiti sunt ab obsidione; collaborarunt ergo Belgae in eo, ut pacem conficiant,
quae etiam anno '660. coaluit inter Danos et Suecos, quin vel Dani vel Sveci quidpiam utilitatis
aut honoris referrent.
exulem excedere provincias suas jusserint, bellum Belgis intulit, occasio
se ei obtulit, quod Ludovicus 14 rex Galliae dotem pro uxore sua quaerens bellum intulisset
Hispanis pro provinciis Belgico-Hispanicis; ne ergo ab aliis potentiis in hoc suo coepto
turbatur, conatus est Belgas et Anglos bello implicare, quod etiam profusis multis millionibus
aliisque stratagematibus politicis effecit, eo facilius quod Carolus 2. rex Angliae pronus ad id
fuerit; primo anno Angli magno fervore rem inchoarunt et bis victores evaserunt, secundo tamen
anno, cum ordines
ab aliis potentiis in hoc suo coepto
turbatur, conatus est Belgas et Anglos bello implicare, quod etiam profusis multis millionibus
aliisque stratagematibus politicis effecit, eo facilius quod Carolus 2. rex Angliae pronus ad id
fuerit; primo anno Angli magno fervore rem inchoarunt et bis victores evaserunt, secundo tamen
anno, cum ordines Anglicani viderent privati odii et rancoris animi causa gerri, et non ex justa
causa, coeperunt tepide concurrere sumptibus, et hinc Belgae victores ubique
evaserunt, imo ipsam urbem
quod etiam profusis multis millionibus
aliisque stratagematibus politicis effecit, eo facilius quod Carolus 2. rex Angliae pronus ad id
fuerit; primo anno Angli magno fervore rem inchoarunt et bis victores evaserunt, secundo tamen
anno, cum ordines Anglicani viderent privati odii et rancoris animi causa gerri, et non ex justa
causa, coeperunt tepide concurrere sumptibus, et hinc Belgae victores ubique
evaserunt, imo ipsam urbem Londinensem terrore maximo inundarunt; fluminis enim Tamesis, qui
urbem Londinensem alluit, se in
aliisque stratagematibus politicis effecit, eo facilius quod Carolus 2. rex Angliae pronus ad id
fuerit; primo anno Angli magno fervore rem inchoarunt et bis victores evaserunt, secundo tamen
anno, cum ordines Anglicani viderent privati odii et rancoris animi causa gerri, et non ex justa
causa, coeperunt tepide concurrere sumptibus, et hinc Belgae victores ubique
evaserunt, imo ipsam urbem Londinensem terrore maximo inundarunt; fluminis enim Tamesis, qui
urbem Londinensem alluit, se in mare profundit; inaudito ergo
quod Carolus 2. rex Angliae pronus ad id
fuerit; primo anno Angli magno fervore rem inchoarunt et bis victores evaserunt, secundo tamen
anno, cum ordines Anglicani viderent privati odii et rancoris animi causa gerri, et non ex justa
causa, coeperunt tepide concurrere sumptibus, et hinc Belgae victores ubique
evaserunt, imo ipsam urbem Londinensem terrore maximo inundarunt; fluminis enim Tamesis, qui
urbem Londinensem alluit, se in mare profundit; inaudito ergo facinore ingressi sunt per mare
fluvium Tamesim navesque in eius
evaserunt, imo ipsam urbem Londinensem terrore maximo inundarunt; fluminis enim Tamesis, qui
urbem Londinensem alluit, se in mare profundit; inaudito ergo facinore ingressi sunt per mare
fluvium Tamesim navesque in eius portu deprehensas succenderunt et depraedati sunt.
portu deprehensas succenderunt et depraedati sunt.
Ludovicus 14. felicissimo cum successu negotia sua contra Hispanos
gessit, provincias Belgico-Hispanicas unam post alteram occupavit, depopulatus est; felix hic
progressus eius attentos reddidit Belgas et Anglos, sibique prospiciendum esse censebant; hinc
extemplo pacem inter se et foedus contra Ludovicum 14. confecerunt ipsosque Suecos in societatem
suam attraxerunt '667, sicque Ludovicus etiam coactus est anno '68. Aquisgrani pacem inire cum
Hispanis, et sic ipsum removerunt Belgae foederati ex sua vicinia; paucis enim retentis locis
omnia restituere
attentos reddidit Belgas et Anglos, sibique prospiciendum esse censebant; hinc
extemplo pacem inter se et foedus contra Ludovicum 14. confecerunt ipsosque Suecos in societatem
suam attraxerunt '667, sicque Ludovicus etiam coactus est anno '68. Aquisgrani pacem inire cum
Hispanis, et sic ipsum removerunt Belgae foederati ex sua vicinia; paucis enim retentis locis
omnia restituere debuit Hispanis; decrevit tamen Ludovicus ultionem gravem de Belgis sumere,
quos scivit authores fuisse eversorum suorum projectorum.
retentis locis
omnia restituere debuit Hispanis; decrevit tamen Ludovicus ultionem gravem de Belgis sumere,
quos scivit authores fuisse eversorum suorum projectorum.
debuit Hispanis; decrevit tamen Ludovicus ultionem gravem de Belgis sumere,
quos scivit authores fuisse eversorum suorum projectorum.
cognatas, nempe Borussum, et alias, ut
vicariatus et capitaneatus ei restituatur; agitata est etiam res in conventu statuum, sed
sinistro cum successu; maxime se huic plano opposuit Iohannes Vitt, filius Iacobi Vitt, in
carceres conjecti per Vilhelmi parentem; hic dignitate eminuit, et libertatis acerrimus erat
defensor; erat autem pensionarius, quae dignitas prima est post vicarium; hic ergo eo status
perduxit, ut decernerent hanc dignitatem non esse restituendam, imo Hollandia edito decreto in
perpetuum abolevit in gremio suo hanc dignitatem.
nempe archiepiscopo Coloniensi et Monasteriensi, perduxit; Belgium copiis
terrestribus destitutum fuit, nemo enim exercitus curam habuit a tempore abolitionis vicariatus;
Ludovicus ergo magno exercitu eos invadens paucorum dierum spatio tres provincias Geldriam,
Transisalanam et Ultrajectensem occupavit, hinc in Hollandiam progressi jam ipsi Amsterodamo
imminebant, eamque absque dubio cepissent, nisi laetitiis in
detorsit, quod dignitatem vicarialem exstinxerint, eoque
devenit negotium ut excitatis turbis aliquot in locis dehonestatos magistratus populus
dispulerit aliosque substituerit, praetenditque populus, ut extemplo haec dignitas restituatur;
his ergo malis adacti status Hollandiae et Zealandiae primi erant qui Vilhelmum 3. renunciarunt;
exemplum horum secutae sunt ceterae provinciae, et sic etiam capitanei dignitas restaurata est;
populus tamen his non contentus odio maximo ferebatur in Iohannem Vitt ceterosque eius asseclas
republicanos et hostes dignitatis
in locis dehonestatos magistratus populus
dispulerit aliosque substituerit, praetenditque populus, ut extemplo haec dignitas restituatur;
his ergo malis adacti status Hollandiae et Zealandiae primi erant qui Vilhelmum 3. renunciarunt;
exemplum horum secutae sunt ceterae provinciae, et sic etiam capitanei dignitas restaurata est;
populus tamen his non contentus odio maximo ferebatur in Iohannem Vitt ceterosque eius asseclas
republicanos et hostes dignitatis vicarialis; erant scilicet duo fratres Vitt, Cornelius erat
consul Dorderacensis, Iohannes vero
status Hollandiae et Zealandiae primi erant qui Vilhelmum 3. renunciarunt;
exemplum horum secutae sunt ceterae provinciae, et sic etiam capitanei dignitas restaurata est;
populus tamen his non contentus odio maximo ferebatur in Iohannem Vitt ceterosque eius asseclas
republicanos et hostes dignitatis vicarialis; erant scilicet duo fratres Vitt, Cornelius erat
consul Dorderacensis, Iohannes vero pensionarius; vespertino ergo tempore insultum fecerunt in
Iohannem, eumque adeo ignominiose habuerunt ut aegre vitam salvaverit, hinc alia die dignitati
suae sponte
Cornelius, lata est in eum sententia exilii perpetui, nempe ut Hagae
incarceretur ad dies vitae; ante sententiae huius effectuationem cum eius frater Iohannes eum
accederet, ut ultimum vale ei diceret, populus irruit in carceres, ambosque fratres in publicum
protractos consecuerunt, et dilacerarunt.
Vilhelmus 22 annorum juvenis vicarius renunciatus est, bellum
magna circumspectione gessit contra Gallos; terra interim non multas victorias retulit, sed mari
meliori Marte pugnatum est; anno tamen sequenti '73. Galli coacti sunt Belgium deserere ex eo,
quod Brandeburgicus elector et Leopoldus imperator succurrerit Belgis; tres provincias avulsas
per intercessionem Vilhelmi iterum in foedus assumpserunt 4 caeterae provinciae; Vilhelmus ursit
per amicos suos ut ipsi conferatur etiam in tribus aliis provinciis vicariatus, et hoc etiam
obtinuit, proin jam in 5
ex eo,
quod Brandeburgicus elector et Leopoldus imperator succurrerit Belgis; tres provincias avulsas
per intercessionem Vilhelmi iterum in foedus assumpserunt 4 caeterae provinciae; Vilhelmus ursit
per amicos suos ut ipsi conferatur etiam in tribus aliis provinciis vicariatus, et hoc etiam
obtinuit, proin jam in 5 provinciis fuit vicarius generalis; interim amici eius his non contenti
urserunt ut dignitas haec vicarialis jure hereditario deferatur Vilhelmo; annuerunt etiam
status, et sic in hoc Vilhelmo hereditaria facta est dignitas
amicos suos ut ipsi conferatur etiam in tribus aliis provinciis vicariatus, et hoc etiam
obtinuit, proin jam in 5 provinciis fuit vicarius generalis; interim amici eius his non contenti
urserunt ut dignitas haec vicarialis jure hereditario deferatur Vilhelmo; annuerunt etiam
status, et sic in hoc Vilhelmo hereditaria facta est dignitas vicarii et hinc
Erbstaatshalter nuncupatur, sed tantum ad mares extensa est haec dignitas; tardius tamen etiam
ad feminas extensa est haec dignitas (Frisiae vero et Groningae vicariatus permansit
proin jam in 5 provinciis fuit vicarius generalis; interim amici eius his non contenti
urserunt ut dignitas haec vicarialis jure hereditario deferatur Vilhelmo; annuerunt etiam
status, et sic in hoc Vilhelmo hereditaria facta est dignitas vicarii et hinc
Erbstaatshalter nuncupatur, sed tantum ad mares extensa est haec dignitas; tardius tamen etiam
ad feminas extensa est haec dignitas (Frisiae vero et Groningae vicariatus permansit penes
stripem juniorem, nempe principes Nassovienses).
Vilhelmo; annuerunt etiam
status, et sic in hoc Vilhelmo hereditaria facta est dignitas vicarii et hinc
Erbstaatshalter nuncupatur, sed tantum ad mares extensa est haec dignitas; tardius tamen etiam
ad feminas extensa est haec dignitas (Frisiae vero et Groningae vicariatus permansit penes
stripem juniorem, nempe principes Nassovienses).
nuncupatur, sed tantum ad mares extensa est haec dignitas; tardius tamen etiam
ad feminas extensa est haec dignitas (Frisiae vero et Groningae vicariatus permansit penes
stripem juniorem, nempe principes Nassovienses).
et Groningae vicariatus permansit penes
stripem juniorem, nempe principes Nassovienses).
certe funestris exitus fuisset eius nisi ipsi Angli ursissent pacem cum
Belgis, ne sic Ludovicus 14. nimis viribus excrescant, et illi incassum vires suas atterant;
dein ipse Leopoldus imperator duos principes Germaniae abstraxit a foedere Gallico, nempe
archiepiscopum Coloniensem et episcopum Monasteriensem, metu proscriptionis, et sic '75. anno
liberati sunt Belgae a caeteris hostibus, et cum solo Ludovico 14-o negotium habuerunt; tandem
'78. etiam cum eo pax composita est, qua Belgae in integrum restituti sunt.
ursissent pacem cum
Belgis, ne sic Ludovicus 14. nimis viribus excrescant, et illi incassum vires suas atterant;
dein ipse Leopoldus imperator duos principes Germaniae abstraxit a foedere Gallico, nempe
archiepiscopum Coloniensem et episcopum Monasteriensem, metu proscriptionis, et sic '75. anno
liberati sunt Belgae a caeteris hostibus, et cum solo Ludovico 14-o negotium habuerunt; tandem
'78. etiam cum eo pax composita est, qua Belgae in integrum restituti sunt.
viribus excrescant, et illi incassum vires suas atterant;
dein ipse Leopoldus imperator duos principes Germaniae abstraxit a foedere Gallico, nempe
archiepiscopum Coloniensem et episcopum Monasteriensem, metu proscriptionis, et sic '75. anno
liberati sunt Belgae a caeteris hostibus, et cum solo Ludovico 14-o negotium habuerunt; tandem
'78. etiam cum eo pax composita est, qua Belgae in integrum restituti sunt.
Belgis Ludovicus 14, qui arctissimo vinculo se cum aula Anglicana conjunxit,
continuus fuit legatorum commeatus; metuebant ergo Belgae eruptionem huius foederis; ad
conjungendos ergo sibi Anglos omnem operam adhibuerunt, Iacobus enim rex Angliae coactus est
thronum suum deserere et cum tota familia sua fugere ad Galliam; Anglia ergo fugiente Jacobo
declararunt thronum suum vacantem, et hinc detulerunt regnum et thronum Angliae Vilhelmo 3-o,
vicario Belgii, jure uxoris suae Mariae, quae erat filia Jacobi fugitivi; Vilhelmus dubius
haesit in hoc negotio remque
commeatus; metuebant ergo Belgae eruptionem huius foederis; ad
conjungendos ergo sibi Anglos omnem operam adhibuerunt, Iacobus enim rex Angliae coactus est
thronum suum deserere et cum tota familia sua fugere ad Galliam; Anglia ergo fugiente Jacobo
declararunt thronum suum vacantem, et hinc detulerunt regnum et thronum Angliae Vilhelmo 3-o,
vicario Belgii, jure uxoris suae Mariae, quae erat filia Jacobi fugitivi; Vilhelmus dubius
haesit in hoc negotio remque Belgis foederatis patefecit, hac ergo occasione usi sunt Belgae ad
molestias Gallis facessendas,
Belgae eruptionem huius foederis; ad
conjungendos ergo sibi Anglos omnem operam adhibuerunt, Iacobus enim rex Angliae coactus est
thronum suum deserere et cum tota familia sua fugere ad Galliam; Anglia ergo fugiente Jacobo
declararunt thronum suum vacantem, et hinc detulerunt regnum et thronum Angliae Vilhelmo 3-o,
vicario Belgii, jure uxoris suae Mariae, quae erat filia Jacobi fugitivi; Vilhelmus dubius
haesit in hoc negotio remque Belgis foederatis patefecit, hac ergo occasione usi sunt Belgae ad
molestias Gallis facessendas, contulerunt ergo negotium cum
Vilhelmo 3-o,
vicario Belgii, jure uxoris suae Mariae, quae erat filia Jacobi fugitivi; Vilhelmus dubius
haesit in hoc negotio remque Belgis foederatis patefecit, hac ergo occasione usi sunt Belgae ad
molestias Gallis facessendas, contulerunt ergo negotium cum statibus Angliae, et post multas
deliberationes conclusum est Vilhelmum throno Anglico imponere, sicque Angliam abstrahere a
foedere cum Gallis, Belgiumque liberare.
est Vilhelmum throno Anglico imponere, sicque Angliam abstrahere a
foedere cum Gallis, Belgiumque liberare.
animo, solioque regio impositus consentientibus statibus et parlamentis,
intercedentibus variis conventionibus, inter quas erat etiam ea, ut stirps Jacobi Stuard a
throno excludatur; Jacobum hunc 2-um defendendum suscepit Ludovicus 14. rex
Galliae, et hinc bellum difficillimum exarsit; huius belli occasione partibus Belgarum adstitit
etiam Leopoldus imperator, infensissimus Ludovici 14. antagonista, qui Vilhelmum primus
recognovit legitimum Brittaniae regem; accessit etiam domus Sabaudica.
infensissimus Ludovici 14. antagonista, qui Vilhelmum primus
recognovit legitimum Brittaniae regem; accessit etiam domus Sabaudica.
Quod
ipsos Belgas attinet, hi praeter damna nihil ex hoc bello retulerunt, multos enim milliones
profundere debebant in illud, et naves mercatoriae eorum non parum passae sunt a navibus
praedatoriis Gallorum, interim scopum suum feliciter attigerunt, nempe Ludovicum enervare et
Anglos ab eius foedere abstrahere, et sibi unire; bellum usque '697. continuatum est, quo
tempore enervatis ambabus partibus Risvici pax coaluit; puncta controversiae erant loca in
Belgio Hispanico occupata, et hereditas throni Anglicani.
praeter damna nihil ex hoc bello retulerunt, multos enim milliones
profundere debebant in illud, et naves mercatoriae eorum non parum passae sunt a navibus
praedatoriis Gallorum, interim scopum suum feliciter attigerunt, nempe Ludovicum enervare et
Anglos ab eius foedere abstrahere, et sibi unire; bellum usque '697. continuatum est, quo
tempore enervatis ambabus partibus Risvici pax coaluit; puncta controversiae erant loca in
Belgio Hispanico occupata, et hereditas throni Anglicani.
interim scopum suum feliciter attigerunt, nempe Ludovicum enervare et
Anglos ab eius foedere abstrahere, et sibi unire; bellum usque '697. continuatum est, quo
tempore enervatis ambabus partibus Risvici pax coaluit; puncta controversiae erant loca in
Belgio Hispanico occupata, et hereditas throni Anglicani.
Risvici pax coaluit; puncta controversiae erant loca in
Belgio Hispanico occupata, et hereditas throni Anglicani.
nepoti suo adquirat Hispaniam, in hunc finem sibi conciliare Belgium
foederatum voluit, una cum Anglia, multum ergo apud Belgas egit, ut eos causae suae faventes
redderet, promisit ipsis divisiones variarum provinciarum Hispanicarum, seque in conventiones
immisit; Belgae tamen et Angli metuentes praepotentiam domus Bourbonicae si haec duo regna
conjungerentur, desiderarunt ut hereditas Hispanica dividatur et pars eius detur tantum Philippo
nepoti Ludovici, interim Ludovicus viribus suis confidens tergiversatus est in conventionibus
donec moram protraheret
egit, ut eos causae suae faventes
redderet, promisit ipsis divisiones variarum provinciarum Hispanicarum, seque in conventiones
immisit; Belgae tamen et Angli metuentes praepotentiam domus Bourbonicae si haec duo regna
conjungerentur, desiderarunt ut hereditas Hispanica dividatur et pars eius detur tantum Philippo
nepoti Ludovici, interim Ludovicus viribus suis confidens tergiversatus est in conventionibus
donec moram protraheret usque mortem Caroli 2-i anno 1700; eo defuncto illico Philippum in
Hispaniam induxit ipsumque inaugurari fecit; videntes Belgae et
et pars eius detur tantum Philippo
nepoti Ludovici, interim Ludovicus viribus suis confidens tergiversatus est in conventionibus
donec moram protraheret usque mortem Caroli 2-i anno 1700; eo defuncto illico Philippum in
Hispaniam induxit ipsumque inaugurari fecit; videntes Belgae et Angli se delusos esse spe
divisionis provinciarum, mutarunt consilia et se domi Austriacae adjunxerunt, quae sub initium
sola bellum gerebat contra Ludovicum; Belgae et Angli insignes progressus fecerunt,
optatissimumque pro iis exitum habuisset bellum nisi Anglia a hoc foedere
viribus suis confidens tergiversatus est in conventionibus
donec moram protraheret usque mortem Caroli 2-i anno 1700; eo defuncto illico Philippum in
Hispaniam induxit ipsumque inaugurari fecit; videntes Belgae et Angli se delusos esse spe
divisionis provinciarum, mutarunt consilia et se domi Austriacae adjunxerunt, quae sub initium
sola bellum gerebat contra Ludovicum; Belgae et Angli insignes progressus fecerunt,
optatissimumque pro iis exitum habuisset bellum nisi Anglia a hoc foedere descivisset; nam anno
'702-o mortuus est Vilhelmus 3-us absque
Caroli 2-i anno 1700; eo defuncto illico Philippum in
Hispaniam induxit ipsumque inaugurari fecit; videntes Belgae et Angli se delusos esse spe
divisionis provinciarum, mutarunt consilia et se domi Austriacae adjunxerunt, quae sub initium
sola bellum gerebat contra Ludovicum; Belgae et Angli insignes progressus fecerunt,
optatissimumque pro iis exitum habuisset bellum nisi Anglia a hoc foedere descivisset; nam anno
'702-o mortuus est Vilhelmus 3-us absque descendentibus, ergo juxta factam dispositionem
successit affinis Anna, soror conjugis suae Mariae, junior
descendentibus, ergo juxta factam dispositionem
successit affinis Anna, soror conjugis suae Mariae, junior nempe filia Jacobi 2-i exauctorati.
Mariae, junior nempe filia Jacobi 2-i exauctorati.
Per mortem Vilhelmi
etiam vicariatus in Belgio exstinctus et vacans relictus est; emersit ergo in Belgio lis ob
hereditatem Auransionensem inter agnatos et cognatos; agnati erant lineae
junioris Auransionensis descendentes nempe Nassoviensis stirps et Fridericus 1-us rex Borussiae;
immo etiam Ludovicus 14. praetensiones formavit, occupavitque partem hereditatis, quae hodiedum
cum Gallia conjuncta est.
mortem suam; in hanc rem Ludovicum inclinare scivit Anna, benevolentiam ergo eius aucupatura
descivit a foedere contra eum inito, non quidem aperte, sed ita remisit a belli fervore ut nemo
dubitaret eam contrariae intentionis esse; imo anno '711. clam pacisci cum aula Gallica coepit
et '712. aperte descivit a foedere priori; per belli huius molestias id unicum reportarunt
Belgae, quod in Belgio Hispanico diversae urbes ipsis attributae sint per modum obicis contra
omnes hostiles irruptiones, cum servitute militiam Belgicam imponendi et intertenendi, quae
urbes
cum aula Gallica coepit
et '712. aperte descivit a foedere priori; per belli huius molestias id unicum reportarunt
Belgae, quod in Belgio Hispanico diversae urbes ipsis attributae sint per modum obicis contra
omnes hostiles irruptiones, cum servitute militiam Belgicam imponendi et intertenendi, quae
urbes Barrier Städte dictae sunt.
sunt.
Vilhelmum Friso
comitem Nassoviae Dieczensem, hic erat vicarius duarum provinciarum Frisiae et Groningae,
controversiam ei movit Fridericus rex Borussiae jure matris suae, quae ex domo Aransionensi
descendit, fuit ea Ludovica Henrica, quae conjunx erat Vilhelmi magni electoris, et filia
Henrici Friderici vicarii Belgarum, proin soror Vilhelmi 2-i qui pater erat Vilhelmi 3-ii
decedentis, et reipsa assumpsit etiam titulum principis Aransionensis, et etiam Friso suscepit
titulum hunc; lis haec pluribus annis duravit; decretum est ut amicabili conventione
controversiam ei movit Fridericus rex Borussiae jure matris suae, quae ex domo Aransionensi
descendit, fuit ea Ludovica Henrica, quae conjunx erat Vilhelmi magni electoris, et filia
Henrici Friderici vicarii Belgarum, proin soror Vilhelmi 2-i qui pater erat Vilhelmi 3-ii
decedentis, et reipsa assumpsit etiam titulum principis Aransionensis, et etiam Friso suscepit
titulum hunc; lis haec pluribus annis duravit; decretum est ut amicabili conventione componatur
haec lis, sed haec litis compositio per mortem Iohannis Frisonis exstincta est; ille enim cum
naves
suae, quae ex domo Aransionensi
descendit, fuit ea Ludovica Henrica, quae conjunx erat Vilhelmi magni electoris, et filia
Henrici Friderici vicarii Belgarum, proin soror Vilhelmi 2-i qui pater erat Vilhelmi 3-ii
decedentis, et reipsa assumpsit etiam titulum principis Aransionensis, et etiam Friso suscepit
titulum hunc; lis haec pluribus annis duravit; decretum est ut amicabili conventione componatur
haec lis, sed haec litis compositio per mortem Iohannis Frisonis exstincta est; ille enim cum
naves lustraret impingens in funem tensum per eum in mare ejectus est,
minorennem, qui permansit in possessione eorum quae parens eius tenuit, partem
tamen hereditatis Vilhelmi 3-ii rex Borussiae occupavit, ipse Ludovicus 14. principatum
Aransionensem ipsum occupavit pro se; compositis his turbis decreverunt status Belgici debitis
undequaque gravati et exhausti, a bellis, quantum [quantum] securitas eorum admittat, abstinere
velint; emersit tamen mox causa belli ob successionem in Hispania et cogendum
Philippum regem Hispaniae ut conditionibus pacis Ultrajectensis stet, et Belgae cum Anglis et
Ludovicus 14. principatum
Aransionensem ipsum occupavit pro se; compositis his turbis decreverunt status Belgici debitis
undequaque gravati et exhausti, a bellis, quantum [quantum] securitas eorum admittat, abstinere
velint; emersit tamen mox causa belli ob successionem in Hispania et cogendum
Philippum regem Hispaniae ut conditionibus pacis Ultrajectensis stet, et Belgae cum Anglis et
Gallis erant potentiae, quae evictionem promittebant; interim Belgae se extricarunt ex hac
molestia cum sua utilitate, Carolus enim imperator
undequaque gravati et exhausti, a bellis, quantum [quantum] securitas eorum admittat, abstinere
velint; emersit tamen mox causa belli ob successionem in Hispania et cogendum
Philippum regem Hispaniae ut conditionibus pacis Ultrajectensis stet, et Belgae cum Anglis et
Gallis erant potentiae, quae evictionem promittebant; interim Belgae se extricarunt ex hac
molestia cum sua utilitate, Carolus enim imperator Ostendae erexit societatem mercatoriam quae
in magnum praejudicium Belgarum erat, praecipue mercatorum
gravati et exhausti, a bellis, quantum [quantum] securitas eorum admittat, abstinere
velint; emersit tamen mox causa belli ob successionem in Hispania et cogendum
Philippum regem Hispaniae ut conditionibus pacis Ultrajectensis stet, et Belgae cum Anglis et
Gallis erant potentiae, quae evictionem promittebant; interim Belgae se extricarunt ex hac
molestia cum sua utilitate, Carolus enim imperator Ostendae erexit societatem mercatoriam quae
in magnum praejudicium Belgarum erat, praecipue mercatorum Amsterodamensium, habuerunt ergo
quae
in magnum praejudicium Belgarum erat, praecipue mercatorum Amsterodamensium, habuerunt ergo spem
quod si Carolum sibi obligaverint hac re, ille vicissim hanc societatem suam exstinguere velit,
quod etiam tardius accidit; hinc se conjunxerunt cum hoc foedere quadruplici, et post aliquot
annos, cum scilicet sanctionem suam pragmaticam urgeret Carolus, exstinxit societatem hanc
mercatoriam anno '730. ut devinciret sibi Belgas.
quadruplici, et post aliquot
annos, cum scilicet sanctionem suam pragmaticam urgeret Carolus, exstinxit societatem hanc
mercatoriam anno '730. ut devinciret sibi Belgas.
sibi Belgas.
is hereditarius vicarius duarum provinciarum post mortem patris, sed primo '47-o anno factus est
generalis vicarius omnium provinciarum.
post mortem patris, sed primo '47-o anno factus est
generalis vicarius omnium provinciarum.
familia Aransiensis possedit duas urbes titulo
marchionis, hae ergo urbes obnoxiae erant jure et dominio pleno familiae Aransionensi, et modo
Nassoviensi; hoc videbatur ignominiosum, ut florentes civitates subsint privato domino, status
ergo Zeelandiae eripuerunt ei has urbes et ei 100,000 obtulerunt titulo aequivalentis, urbes hae
erant Campoveria et Gressinga; Vilhelmus 4-tus id tolerare debuit. Anno '740. decessit Carolus
6. imperator; eius mors novis molestiis cumulavit domum Austriacam Saxonensem; Hispani, Galli,
Borussi omni ex parte lacessiverunt
urbes obnoxiae erant jure et dominio pleno familiae Aransionensi, et modo
Nassoviensi; hoc videbatur ignominiosum, ut florentes civitates subsint privato domino, status
ergo Zeelandiae eripuerunt ei has urbes et ei 100,000 obtulerunt titulo aequivalentis, urbes hae
erant Campoveria et Gressinga; Vilhelmus 4-tus id tolerare debuit. Anno '740. decessit Carolus
6. imperator; eius mors novis molestiis cumulavit domum Austriacam Saxonensem; Hispani, Galli,
Borussi omni ex parte lacessiverunt provincias Austriacas, Belgae ergo et Angli fideliter
succurrerunt Mariae
urbes hae
erant Campoveria et Gressinga; Vilhelmus 4-tus id tolerare debuit. Anno '740. decessit Carolus
6. imperator; eius mors novis molestiis cumulavit domum Austriacam Saxonensem; Hispani, Galli,
Borussi omni ex parte lacessiverunt provincias Austriacas, Belgae ergo et Angli fideliter
succurrerunt Mariae Theresiae pecuniis et militiis, anno vero '44-o, cum Ludovicus 15. in ipso
Belgio Austriaco quaerere coepisset pro se, coacti sunt Belgae etiam in apertum bellum
condescendere cum Gallis, huius belli occassione Belgae in continenti rursus
4-tus id tolerare debuit. Anno '740. decessit Carolus
6. imperator; eius mors novis molestiis cumulavit domum Austriacam Saxonensem; Hispani, Galli,
Borussi omni ex parte lacessiverunt provincias Austriacas, Belgae ergo et Angli fideliter
succurrerunt Mariae Theresiae pecuniis et militiis, anno vero '44-o, cum Ludovicus 15. in ipso
Belgio Austriaco quaerere coepisset pro se, coacti sunt Belgae etiam in apertum bellum
condescendere cum Gallis, huius belli occassione Belgae in continenti rursus infeliciter
pugnabant, variasque faciebant Galli occupationes,
'44-o, cum Ludovicus 15. in ipso
Belgio Austriaco quaerere coepisset pro se, coacti sunt Belgae etiam in apertum bellum
condescendere cum Gallis, huius belli occassione Belgae in continenti rursus infeliciter
pugnabant, variasque faciebant Galli occupationes, ob neglecta munimenta et praesidia limitanea,
adeo ut Belgicas jam aliquot urbes occuparent Galli, populus ergo Belgicus murmurare, omnemque
huius infelicitatis causam in neglectam et vacantem dignitatem vicarialem
reprimebant, tumultus primi in Zeelandia exoriebantur,
occassione Belgae in continenti rursus infeliciter
pugnabant, variasque faciebant Galli occupationes, ob neglecta munimenta et praesidia limitanea,
adeo ut Belgicas jam aliquot urbes occuparent Galli, populus ergo Belgicus murmurare, omnemque
huius infelicitatis causam in neglectam et vacantem dignitatem vicarialem
reprimebant, tumultus primi in Zeelandia exoriebantur, nempe in urbe Campoveria insulae
Valcriae, in diversis ergo locis Vilhelmum 4-tum invitis magistratibus vicarium salutare
coeperunt, hos secutae sunt integrae
dignitatem vicarialem
reprimebant, tumultus primi in Zeelandia exoriebantur, nempe in urbe Campoveria insulae
Valcriae, in diversis ergo locis Vilhelmum 4-tum invitis magistratibus vicarium salutare
coeperunt, hos secutae sunt integrae urbes, hos provinciae et sic tandem extorta est per populum
vicarialis dignitas generalis, quae dignitas primum in hoc Vilhelmo 4-o generalis facta est,
negotiorum ergo bellicorum curam maximam habere coepit. Interim tamen Galli Bergam ad zonam
(Bergobzoom), locum munitum Belgii foederati expugnarint
facta est,
negotiorum ergo bellicorum curam maximam habere coepit. Interim tamen Galli Bergam ad zonam
(Bergobzoom), locum munitum Belgii foederati expugnarint (provinciae generalitatis sunt loca,
praedia, urbes, quas Belgium foederatum possidet, sed non incorporative suo foederi, et quae
provinciae ex Belgio Hispanico avulsae et retentae dein per pacem sunt); hae provinciae
generalitatis ergo sunt subjectae foederato Belgio; alia est Trenczia provincia quae nec
foederata, nec subjecta est, sed tantum sub praesidio statum generalium vivunt. Talis urbs
habere coepit. Interim tamen Galli Bergam ad zonam
(Bergobzoom), locum munitum Belgii foederati expugnarint (provinciae generalitatis sunt loca,
praedia, urbes, quas Belgium foederatum possidet, sed non incorporative suo foederi, et quae
provinciae ex Belgio Hispanico avulsae et retentae dein per pacem sunt); hae provinciae
generalitatis ergo sunt subjectae foederato Belgio; alia est Trenczia provincia quae nec
foederata, nec subjecta est, sed tantum sub praesidio statum generalium vivunt. Talis urbs
generalitatis fuit Berga ad Zonam; status Hollandiae
generalitatis ergo sunt subjectae foederato Belgio; alia est Trenczia provincia quae nec
foederata, nec subjecta est, sed tantum sub praesidio statum generalium vivunt. Talis urbs
generalitatis fuit Berga ad Zonam; status Hollandiae primi erant, qui Vilhelmo jure hereditario
et quidem ad utrumque sexum deferri statuerunt vicariatum et capitaneatum, ut scilicet Georgio
regi Angliae faverent, cuius gener erat Vilhelmus; et sic anno '47. et '8-o ab omnibus
provinciis ei delata est haec dignitas jure hereditario; imo etiam speciali titulo vicarii
generalis
alia est Trenczia provincia quae nec
foederata, nec subjecta est, sed tantum sub praesidio statum generalium vivunt. Talis urbs
generalitatis fuit Berga ad Zonam; status Hollandiae primi erant, qui Vilhelmo jure hereditario
et quidem ad utrumque sexum deferri statuerunt vicariatum et capitaneatum, ut scilicet Georgio
regi Angliae faverent, cuius gener erat Vilhelmus; et sic anno '47. et '8-o ab omnibus
provinciis ei delata est haec dignitas jure hereditario; imo etiam speciali titulo vicarii
generalis provinciarum generalitatis ornatus est, quem nullus adhuc
statum generalium vivunt. Talis urbs
generalitatis fuit Berga ad Zonam; status Hollandiae primi erant, qui Vilhelmo jure hereditario
et quidem ad utrumque sexum deferri statuerunt vicariatum et capitaneatum, ut scilicet Georgio
regi Angliae faverent, cuius gener erat Vilhelmus; et sic anno '47. et '8-o ab omnibus
provinciis ei delata est haec dignitas jure hereditario; imo etiam speciali titulo vicarii
generalis provinciarum generalitatis ornatus est, quem nullus adhuc habuit; anno '48.
claudebatur bellum Acquisgrani ob successionem Austriacam; Galli omnia
vivunt. Talis urbs
generalitatis fuit Berga ad Zonam; status Hollandiae primi erant, qui Vilhelmo jure hereditario
et quidem ad utrumque sexum deferri statuerunt vicariatum et capitaneatum, ut scilicet Georgio
regi Angliae faverent, cuius gener erat Vilhelmus; et sic anno '47. et '8-o ab omnibus
provinciis ei delata est haec dignitas jure hereditario; imo etiam speciali titulo vicarii
generalis provinciarum generalitatis ornatus est, quem nullus adhuc habuit; anno '48.
claudebatur bellum Acquisgrani ob successionem Austriacam; Galli omnia restituere
provinciis ei delata est haec dignitas jure hereditario; imo etiam speciali titulo vicarii
generalis provinciarum generalitatis ornatus est, quem nullus adhuc habuit; anno '48.
claudebatur bellum Acquisgrani ob successionem Austriacam; Galli omnia restituere debebant
Belgis et Austriacis, Barrier Städte quidem maxima ex parte demoliti sunt Galli, urserunt ergo
Belgae, ut Maria Theresia reparari curet, sed ea se excusavit defectu sumptuum, et hinc
aliquantum restituta sunt praesidia, sed non omni ex parte.
anno '48.
claudebatur bellum Acquisgrani ob successionem Austriacam; Galli omnia restituere debebant
Belgis et Austriacis, Barrier Städte quidem maxima ex parte demoliti sunt Galli, urserunt ergo
Belgae, ut Maria Theresia reparari curet, sed ea se excusavit defectu sumptuum, et hinc
aliquantum restituta sunt praesidia, sed non omni ex parte.
minorennem, qui modo
adhuc nomine Vilhelmi 5-i praeest Belgio; hinc mater ut tutrix administravit eius munere, nempe
Anna, Georgii regis Angliae filia; munera militaria princeps Ludovicus Brunsvicensis
administravit; exorto anno '60. inter Borussum et Austriacos bello se non
miscuerunt, sed principio suo constanter inhaerebant, et totos se commercio dabant. Anno '63.
Vilhelmus 5. 16 annorum agens inductus est in conventum statuum; anno '66. qua 18 perfecte
annorum majorennis declaratus est, duci Brunsvicensi titulum conspicuum
administravit eius munere, nempe
Anna, Georgii regis Angliae filia; munera militaria princeps Ludovicus Brunsvicensis
administravit; exorto anno '60. inter Borussum et Austriacos bello se non
miscuerunt, sed principio suo constanter inhaerebant, et totos se commercio dabant. Anno '63.
Vilhelmus 5. 16 annorum agens inductus est in conventum statuum; anno '66. qua 18 perfecte
annorum majorennis declaratus est, duci Brunsvicensi titulum conspicuum mareschalli dederunt;
paulo post uxorem duxit Vilhelmus Fridericam Sophiam,
rex Borussiae Fridericus cessit ei titulo dotis dominium Mondsfort, quod ipse prius
occupavit ex hereditate principium Aransionensium, nempe Vilhelmus primus rex Borussiae.
se primus
miscuit his turbis, Americanos rebellantes pro liberis recognovit eisque suppetias misit per
Franklinum, ut Anglis molestias crearet; Hispani secuti sunt amicitiae causa Gallos; Belgae se
quidem indifferentes declararunt, sed spe lucri semper supportarunt Americanis et Hispanis
munitiones, arma etc.
ut gentis neutralis, intercipi
curarunt, ingentiaque damna Belgis intulerunt sibique profuerunt; anno vero '83. pacem fecerunt;
defectus fuit classis, quamquam status generales commiserunt Vilhelmo adornationem classis,
arguebant ergo Vilhelmum, quod ille colludat cum Anglis et sponte non adornet classim, haec res
internas turbas causavit in Belgio confecta jam pace, factae enim sunt accusationes omni ex
parte contra Vilhelmum, quod ille data opera hoc fecerit; status Hollandiae primi erant, qui eum
publice convicerunt et exauctorarunt per modum poenae
quod ille colludat cum Anglis et sponte non adornet classim, haec res
internas turbas causavit in Belgio confecta jam pace, factae enim sunt accusationes omni ex
parte contra Vilhelmum, quod ille data opera hoc fecerit; status Hollandiae primi erant, qui eum
publice convicerunt et exauctorarunt per modum poenae quod commercium per ipsum tantum passum
sit; negotium hoc ad status generales etiam adductum est, ubi etiam pluralitate votorum
condemnatus, malis non nihil artibus; ducem vero Brunsvicensem relegarunt ex principibus, eique
pensionem 20,000 fl.
hoc, non
sperantes bellum, interim Fridericus 24,000 militum suorum misit ad Belgicas provincias, quo
viso intra paucos dies dissipatus est totus exercitus adveneruntque Amsterodamum Borussi; status
generales haec videntes consenserunt in omnia quae rex Borussiae postulabat, et sic triumphabat
factio vicarialis, Vilhelmus in integrum restitutus est anno '787; ex rebellibus multi cassati
sunt; et rex Angliae et Borussiae in se assumpsit evictionem huius restitutionis vicarialis.
paucos dies dissipatus est totus exercitus adveneruntque Amsterodamum Borussi; status
generales haec videntes consenserunt in omnia quae rex Borussiae postulabat, et sic triumphabat
factio vicarialis, Vilhelmus in integrum restitutus est anno '787; ex rebellibus multi cassati
sunt; et rex Angliae et Borussiae in se assumpsit evictionem huius restitutionis vicarialis.
est totus exercitus adveneruntque Amsterodamum Borussi; status
generales haec videntes consenserunt in omnia quae rex Borussiae postulabat, et sic triumphabat
factio vicarialis, Vilhelmus in integrum restitutus est anno '787; ex rebellibus multi cassati
sunt; et rex Angliae et Borussiae in se assumpsit evictionem huius restitutionis vicarialis.
Belgii foederati.
Statistica Historia Magnae Brittanniae.
post unionem
incorporativam cum regno Scotiae, et tandem etiam Hiberniae regno; hoc tamen est tantum adnexum
regnum et nomine M. Brittanniae non venit.
regno; hoc tamen est tantum adnexum
regnum et nomine M. Brittanniae non venit.
natum populus Britarum incoluit hanc insulam, et ab eo tempore Anglia seu pars
meridionalis dicebatur Britania, pars vero septemtrionalis, seu Scotiae, dicebatur Chaledonia.
(
Anglia; Brittania Magna est hodierna
Anglia et Scotia; Brittania Minor est provincia hodiernae Galliae).
totam Angliam hodiernam, subegit; hic Agricola primus
detexit Albion perfectam insulam esse, quod ad ea tempora Romani ignorabant. Scotia ergo tamquam
montosa, invia provincia immunis mansit eo saeculo a dominatu Romanorum, nomine Caledoniae,
perpetuasque molestias causarunt Romanis et Brittis Scotae, et sic Romani coacti sunt se
aggeribus, vallis et postremo etiam ducto muro se adversus Caledones munire intra Dumbritoniam
et Edinburgum; dein sub Hadriano linea haec rectificata et magis extensa est.
subegit; hic Agricola primus
detexit Albion perfectam insulam esse, quod ad ea tempora Romani ignorabant. Scotia ergo tamquam
montosa, invia provincia immunis mansit eo saeculo a dominatu Romanorum, nomine Caledoniae,
perpetuasque molestias causarunt Romanis et Brittis Scotae, et sic Romani coacti sunt se
aggeribus, vallis et postremo etiam ducto muro se adversus Caledones munire intra Dumbritoniam
et Edinburgum; dein sub Hadriano linea haec rectificata et magis extensa est.
perfectam insulam esse, quod ad ea tempora Romani ignorabant. Scotia ergo tamquam
montosa, invia provincia immunis mansit eo saeculo a dominatu Romanorum, nomine Caledoniae,
perpetuasque molestias causarunt Romanis et Brittis Scotae, et sic Romani coacti sunt se
aggeribus, vallis et postremo etiam ducto muro se adversus Caledones munire intra Dumbritoniam
et Edinburgum; dein sub Hadriano linea haec rectificata et magis extensa est.
montosa, invia provincia immunis mansit eo saeculo a dominatu Romanorum, nomine Caledoniae,
perpetuasque molestias causarunt Romanis et Brittis Scotae, et sic Romani coacti sunt se
aggeribus, vallis et postremo etiam ducto muro se adversus Caledones munire intra Dumbritoniam
et Edinburgum; dein sub Hadriano linea haec rectificata et magis extensa est.
a dominatu Romanorum, nomine Caledoniae,
perpetuasque molestias causarunt Romanis et Brittis Scotae, et sic Romani coacti sunt se
aggeribus, vallis et postremo etiam ducto muro se adversus Caledones munire intra Dumbritoniam
et Edinburgum; dein sub Hadriano linea haec rectificata et magis extensa est.
ut summum imperium deferant principi Vortiger, qui dux Cornubiae
erat; hic ergo bellum cum Scotis sustinuit, eos tamen arcere non potuit; hinc decretum est
vicinas gentes aliquas ex Germania evocandas esse contra Scotos; missis ergo nuntiis evocati
sunt ex Germania Angli, Saxones et Iuthi; hi populi Germani creduntur esse originis Saxonicae,
legunturque Alsatiam incoluisse, alii ipsos etiam Gothos, alii Frisios dicunt fuisse; venerunt
ergo complura milia horum sub ductu duorum fratrum Hengisti et Horsa.
missis ergo nuntiis evocati
sunt ex Germania Angli, Saxones et Iuthi; hi populi Germani creduntur esse originis Saxonicae,
legunturque Alsatiam incoluisse, alii ipsos etiam Gothos, alii Frisios dicunt fuisse; venerunt
ergo complura milia horum sub ductu duorum fratrum Hengisti et Horsa.
populi Germani creduntur esse originis Saxonicae,
legunturque Alsatiam incoluisse, alii ipsos etiam Gothos, alii Frisios dicunt fuisse; venerunt
ergo complura milia horum sub ductu duorum fratrum Hengisti et Horsa.
esse originis Saxonicae,
legunturque Alsatiam incoluisse, alii ipsos etiam Gothos, alii Frisios dicunt fuisse; venerunt
ergo complura milia horum sub ductu duorum fratrum Hengisti et Horsa.
praedium nobile Than et
usque 550. annum Christi; Vortiger, ut Hengistum magis sibi devinceret, filiam Rhanennam ei in
uxorem dedit et ei praedium Kantium titulo dotis contulit; negotia vero ita permutata sunt ut hi
evocati Anglo Saxones dominium totius Brittanniae sibi attribuerent dominarentque Britannis, et
eorum dominium usque 1066. extenditur annum; tamdiu nempe dominarunt reges ex linea
Anglo-Saxonum. Devictis enim Scotis libenter habuissent Brittae si redivissent in patriam suam
Anglo-Saxones, aperte eos abigere non sunt ausi, hinc eos affligere
suam
Anglo-Saxones, aperte eos abigere non sunt ausi, hinc eos affligere clam
coeperunt, ut sic sponte excederent; illi tamen aucti semper advenis patriotis ex Germania
restiterunt audacter Brittis eosque, cum ad arma deventum esset, devicerunt et subjugarunt eos
qui remanserunt; multa tamen milia Brittarum domi pressi in vicinam Franciam se receperunt et in
Gallia formarunt novam provinciam, quae hodiedum Brittania Parva, vel Minor dicitur, eorumque
duces se duces Brittaniae Minoris dicebant; subjugarunt ergo Anglo-Saxones
clam
coeperunt, ut sic sponte excederent; illi tamen aucti semper advenis patriotis ex Germania
restiterunt audacter Brittis eosque, cum ad arma deventum esset, devicerunt et subjugarunt eos
qui remanserunt; multa tamen milia Brittarum domi pressi in vicinam Franciam se receperunt et in
Gallia formarunt novam provinciam, quae hodiedum Brittania Parva, vel Minor dicitur, eorumque
duces se duces Brittaniae Minoris dicebant; subjugarunt ergo Anglo-Saxones sensim totam
Britanniam excepta provincia Vallia, quae numquam subfuit dominatui Anglorum ob situm suum;
provinciam, quae hodiedum Brittania Parva, vel Minor dicitur, eorumque
duces se duces Brittaniae Minoris dicebant; subjugarunt ergo Anglo-Saxones sensim totam
Britanniam excepta provincia Vallia, quae numquam subfuit dominatui Anglorum ob situm suum; est
enim natura sua munita, et quasi secreta a caetera Britannia, et huc se receperunt etiam plurimi
ex antiquis Britis, et hi non sunt ita commixti cum aliis nationibus, quia quasi isolati
vixerunt; et hodie quoque incollae Valliae dicunt se unicos esse veros descendentes Britannorum.
Parva, vel Minor dicitur, eorumque
duces se duces Brittaniae Minoris dicebant; subjugarunt ergo Anglo-Saxones sensim totam
Britanniam excepta provincia Vallia, quae numquam subfuit dominatui Anglorum ob situm suum; est
enim natura sua munita, et quasi secreta a caetera Britannia, et huc se receperunt etiam plurimi
ex antiquis Britis, et hi non sunt ita commixti cum aliis nationibus, quia quasi isolati
vixerunt; et hodie quoque incollae Valliae dicunt se unicos esse veros descendentes Britannorum.
Minoris dicebant; subjugarunt ergo Anglo-Saxones sensim totam
Britanniam excepta provincia Vallia, quae numquam subfuit dominatui Anglorum ob situm suum; est
enim natura sua munita, et quasi secreta a caetera Britannia, et huc se receperunt etiam plurimi
ex antiquis Britis, et hi non sunt ita commixti cum aliis nationibus, quia quasi isolati
vixerunt; et hodie quoque incollae Valliae dicunt se unicos esse veros descendentes Britannorum.
excepta provincia Vallia, quae numquam subfuit dominatui Anglorum ob situm suum; est
enim natura sua munita, et quasi secreta a caetera Britannia, et huc se receperunt etiam plurimi
ex antiquis Britis, et hi non sunt ita commixti cum aliis nationibus, quia quasi isolati
vixerunt; et hodie quoque incollae Valliae dicunt se unicos esse veros descendentes Britannorum.
Valliae, non conjunctae cum Anglia.
Rex ultimus Brittarum, qui per Saxones
profligatus est fuit Cadvalodarus, hic in Galliam se recepit cum suis, qui spem omnem deponere
debuit recuperandi regni, cum plurimi ex suis peste attriti fuissent; hinc Romam se recepit et
monachus factus est.
fuit Cadvalodarus, hic in Galliam se recepit cum suis, qui spem omnem deponere
debuit recuperandi regni, cum plurimi ex suis peste attriti fuissent; hinc Romam se recepit et
monachus factus est.
547, illud erexit.
fata per nuptias, hereditates, et
vim armorum donec ex heptarchia tardius enata fuisset monarchia.
ut adhuc ante finem Heptarchiae tota Anglia
Christianae religioni addicta fuerit; imo pulcherrima instituta religionis ex temporibus
heptarchiae repetenda est
vero Peterpenz seu Denarius S. Petri dicta est; communis facta est sub Etelvolfo haec praestatio
anno 828., cum in monarchiam coalesceret Anglia.
facta est sub Etelvolfo haec praestatio
anno 828., cum in monarchiam coalesceret Anglia.
non potuerunt e suo regno;
hoc 877. anno accidit; fixerunt ergo in Nordhumbria sedes Dani ibique tolerari debuerunt, pace
cum ipsis inita; Egberto anno 836. mortuo successit filius Etelvolfus, qui Denarium S. Petri
intulit, decessit 858; aderant duo seniores filii Etelbaldus et Etelbertus, qui regnum
diviserunt.
regnum
diviserunt.
Brittaniae devenit ad Edgarem Pacificum; hunc singularibus laudibus cumulant scriptores,
hic usque 975. vixit; ei successit Eduardus 2-us martyr, nam instigante noverca
sua ex insidiis trucidatus est, ut ex Elfrida noverca eius natus filius succederet, et reipsa
978. anno ei successit Ethelregus; ad haec usque tempora pace fruebantur Angli a Danis, sed
huius sub regis dominatu prorumperunt ex Nordhumbria, itaque terruerunt Anglos, ut Danos Lord
Danes, seu Dominos compellare coacti fuerint; diffusi sunt etiam Dani jam his temporibus
rex Imprudens Danorum in necem conspiravit, deductum est in
effectum consilium, unoque eodem tempore multa milia eorum trucidata sunt; hanc injuriam ultus
est rex Danorum Zveno Barbae Fuscatae, validoque cum exercitu transivit in Angliam, seque cum
Nordhumbrianis suis conjunxit, et sic internecina clade Ethelredum fregit, eumque ultimario
hanc injuriam ultus
est rex Danorum Zveno Barbae Fuscatae, validoque cum exercitu transivit in Angliam, seque cum
Nordhumbrianis suis conjunxit, et sic internecina clade Ethelredum fregit, eumque ultimario
dirimerent litem sanguinique suorum parceret; huius
et permisit ut regnum ex
aequo dividerent.
cum status ad eius nutum responderent filios et fratrem
Ethmundi nihil superesse juris in regnum, Canuthus cum consensu Anglorum regnum totum obtinuit;
mortua ergo uxore sua duxit Emmam, viduam juvenem Ethelredi regis, laudabiliterque gubernavit
usque dies vitae suae Angliam, Daniam et Norvegiam; decessit anno 1036, tria sua regna divisit
inter tres filios suos; Anglia obtigit Haraldo Leporipedi (ob cursum velocem sic
dictum); hic nulla re innotuit, imo nimia voracitas eius a scriptoribus exploditur; interque
commessandum
tria sua regna divisit
inter tres filios suos; Anglia obtigit Haraldo Leporipedi (ob cursum velocem sic
dictum); hic nulla re innotuit, imo nimia voracitas eius a scriptoribus exploditur; interque
commessandum repente decessit, tantaque voluptate et gaudio affecti sunt eius subditi ut
publicis festivitatibus celebrarent eius mortem; evocatus ergo est Canuthus 2-us frater eius ex
Dania, qui Durus dictus est, hic anno 1042. decessit, et cum eo stirps Danica exstincta est
Anglique liberati sunt a jugo Danorum.
eius a scriptoribus exploditur; interque
commessandum repente decessit, tantaque voluptate et gaudio affecti sunt eius subditi ut
publicis festivitatibus celebrarent eius mortem; evocatus ergo est Canuthus 2-us frater eius ex
Dania, qui Durus dictus est, hic anno 1042. decessit, et cum eo stirps Danica exstincta est
Anglique liberati sunt a jugo Danorum.
Anglique liberati sunt a jugo Danorum.
stirpe Anglo-Saxonicorum principum
descendit; hic suasit ut regnum deferatur residuis in Francia principibus Anglo-Saxonicis, et
reipsa etiam comes Cantii Eduardus, confessor dictus, evocatus est; hic fuit filius Ethelredi ex
Emma natus; hic ergo nomine Eduardi 3-ii coronatus est, et cum eo stirps Anglo-Saxonica reducta
est; felix habuit imperium paceque usus est, exceptis praedociniis, quas
etiam comes Cantii Eduardus, confessor dictus, evocatus est; hic fuit filius Ethelredi ex
Emma natus; hic ergo nomine Eduardi 3-ii coronatus est, et cum eo stirps Anglo-Saxonica reducta
est; felix habuit imperium paceque usus est, exceptis praedociniis, quas
imperium paceque usus est, exceptis praedociniis, quas
exceptis praedociniis, quas
Hiberni et Dani in littoribus exercebant; partem aliquam onerum publicorum remisit suis, ut eos
magis devinciret, Danegeld nempe sustulit, variis privilegiis cumulavit nobiliores,
consuetudines antiquas colligi et in codicem redigi jussit, et hic fuit primus codex scriptus,
et fundamentum hodierni juris Anglici, vocatur Common Law seu Communis Lex; ipse erat in
defectu, successionem ergo destinavit Etgardo Atheling, Eduardi filio, nepoti Edmundi Ironside,
hic unicus supererat ex stirpe Anglo-Saxonica; aliqui scriptores dicunt quod Eduardus Vilhelmum
esse occasionem in turbido piscandi, collecta valida manu Haraldus Severus, rex Norvegiae
irrupit in Angliam, nempe in Nordhumbriam, ibique se cum Danis ibi degentibus conjunxit; enatum
est ergo bellum in quo superior evasit Haraldus comes Vestsexiae, profligatus est exercitus et
Haraldus rex Norvegiae ipse occubuit in hoc bello; inter haec Vilhelmus 2-us dux Normanniae
opportunitate uti coepit, collectis in Francia armatis venit contra usurpatorem Haraldum, in
provincia Sussexia exscendens multos nactus est adhaerentes, enata est pugna internecina 1066.
ad urbem Hasting, in qua Vilhelmus victor evasit, Haraldus sagitta sauciatus
post aliquot horas mortuus est; dispersis ergo copiis eius arbiter rerum evasit Vilhelmus,
sibique regnum reservavit nomine Vilhelmi 1-i Conquestoris.
horas mortuus est; dispersis ergo copiis eius arbiter rerum evasit Vilhelmus,
sibique regnum reservavit nomine Vilhelmi 1-i Conquestoris.
populus septemtrionalis ex
Nord et Mann nomenclaturam nacti, erant populus barbarus, idolatriae deditus, in Franciam
regnante Carolo Simplici magnantes
stirpe).
Anglis, jura eorum omnimode defendit, sibi tamen prospexit
diversis modis et cautelis; sic securitatis gratia arma a ruricolis accipi curavit, conventicula
in civitatibus prohibuit.
juramentum fidelitatis spopondit.
filius perfidus
in patrem evasit eique obedientiam negavit; admovit ergo Vilhelmus exercitum contra filium suum;
huius belli occasione filius Robertus patrem prostravit ex equo tuncque ejectis aliquot verbis
agnito patre ad pedes eius provolutus est veniamque patris obtinuit, et Vilhelmus ei cessit jure
pleno Normanniam; interim domi enatae sunt turbae; Scotae, Dani invaserunt Angliam, imo latuit
in ipsa Anglia contra eius personam conspiratio, per quam etiam Athelinus in solium Angliae
imponi debuisset, sublato Vilhelmo; haec tamen conspiratio prodita
in Angliam ex Scotia, sed pedem referre coactus est; tandem ipso
Vilhelmo incitante conventio est habita inter hos duos, ut Vilhelmus 4,000
marcarum auri ei annue pendat, Athelinus vero juribus suis renunciat; non obstante Vilhelmi
benevolentia et clementia tamen rursus turbas domi habuit, hinc cogitavit consilium et gubernii
rationem mutare, omnique severitate agere, jura convellere, tributa exscribere, proprioque
arbitrio omnia agere; his plures adhuc adversarios nactus est, et cum ad arma provolarent, ipse
armis
Vilhelmo incitante conventio est habita inter hos duos, ut Vilhelmus 4,000
marcarum auri ei annue pendat, Athelinus vero juribus suis renunciat; non obstante Vilhelmi
benevolentia et clementia tamen rursus turbas domi habuit, hinc cogitavit consilium et gubernii
rationem mutare, omnique severitate agere, jura convellere, tributa exscribere, proprioque
arbitrio omnia agere; his plures adhuc adversarios nactus est, et cum ad arma provolarent, ipse
armis restituit rebellesque fregit totaliter; post haec non sunt Angli ausi amplius
renunciat; non obstante Vilhelmi
benevolentia et clementia tamen rursus turbas domi habuit, hinc cogitavit consilium et gubernii
rationem mutare, omnique severitate agere, jura convellere, tributa exscribere, proprioque
arbitrio omnia agere; his plures adhuc adversarios nactus est, et cum ad arma provolarent, ipse
armis restituit rebellesque fregit totaliter; post haec non sunt Angli ausi amplius ei
resistere, sed jugum eius usque dies vitae pertulerunt; interim Vilhelmus secundam expeditionem
habuit contra filium suum Robertum, qui per regem Galliae Philippum
interim Vilhelmus secundam expeditionem
habuit contra filium suum Robertum, qui per regem Galliae Philippum 1-um excitatus fuit, sed res
ad violentias non devenit; recepto ergo filio supplici in gratiam, cogitavit ultionem sumere de
Philippo qui ei tantas molestias caussavit; et reipsa etiam vires suos convertit in Gallos
domandos; hoc bello sibi mortem contraxit, febri enim correptus anno 1087. decessit.
sumere de
Philippo qui ei tantas molestias caussavit; et reipsa etiam vires suos convertit in Gallos
domandos; hoc bello sibi mortem contraxit, febri enim correptus anno 1087. decessit.
sibi stipulavit ex Anglia Robertus.
summas eum
Sagitta in venatione trajectus est casu per nobilem
quempiam Tirrel.
conventum publicum admisit per suos deputatos; cum
Scotis foedus inivit, ut haberet auxilia ab extus, si domi turbae enascerentur, duxitque
Mathildam Etgardi regis Scotici sororem (haec fertur diris devovisse omnes ex se descendentes,
eisque maledixit, quia elicuit votum castitatis et coacta inivit matrimonium; et reipsa omnes
eius descendentes infelices erant).
suos deputatos; cum
Scotis foedus inivit, ut haberet auxilia ab extus, si domi turbae enascerentur, duxitque
Mathildam Etgardi regis Scotici sororem (haec fertur diris devovisse omnes ex se descendentes,
eisque maledixit, quia elicuit votum castitatis et coacta inivit matrimonium; et reipsa omnes
eius descendentes infelices erant).
Henricus; hinc pacificationem etiam cum
hoc fratre inivit, ut nempe ei 3,000 aureorum solvat; imo redux in Normanniam etiam hanc
pensionem ei condonavit; paulo post tamen eum paenitudo invasit paenitudineque correptus
repetiit pensionem suam; Henricus videns, quo negotium tendat, et quod frater ultimo etiam ipsum
regnum repetere posset, copias suas traduxit in Normanniam, ut fratrem ibi compescat; reipsa
dissipatis eius copiis ipsum Robertum cepit eumque captivum in Angliam transmisit, ducatumque
Normanniae conjunxit cum Anglia, eumque per 30 annos in
suam successionem devolvere; eam ergo Henrico 5-o imperatori in uxorem dedit,
sed Henricus improlis decessit; hinc eam collocavit Godofredo Plantagenetae, qui Fulconis
ducis Antegavensis filius erat, egit dein tota contentione, ut status Mathildae
et suis successoribus concederent successionem, quod etiam assumpserunt status, eique homagium
praestiterunt in vivis existente Henrico, qui paulo post nempe 1135. decessit, et in eo
exstincta est haec stirps; non tamen stirps Plantagenetica successit, sed Stephanus Blesensis;
hic
ducis Antegavensis filius erat, egit dein tota contentione, ut status Mathildae
et suis successoribus concederent successionem, quod etiam assumpserunt status, eique homagium
praestiterunt in vivis existente Henrico, qui paulo post nempe 1135. decessit, et in eo
exstincta est haec stirps; non tamen stirps Plantagenetica successit, sed Stephanus Blesensis;
hic fuit comes Bononiae (de Blois); hic ergo post mortem Henrici Primi absente in Normannia
Mathilda sibi usurpavit regnum Angliae; natus fuit ex Stephano patre, et Adela filia
1135. decessit, et in eo
exstincta est haec stirps; non tamen stirps Plantagenetica successit, sed Stephanus Blesensis;
hic fuit comes Bononiae (de Blois); hic ergo post mortem Henrici Primi absente in Normannia
Mathilda sibi usurpavit regnum Angliae; natus fuit ex Stephano patre, et Adela filia Vilhelmi
Conquestoris, proin sorore Henrici Clerici; hic ergo remisit onera populo, nobiles privilegiis
cumulavit, nobilibus erectionem moeniorum admisit, et his artibus usque dies vitae, nempe usque
1154. se in regno conservavit; cum aula Gallica foedus inivit; habuit
mortem Henrici Primi absente in Normannia
Mathilda sibi usurpavit regnum Angliae; natus fuit ex Stephano patre, et Adela filia Vilhelmi
Conquestoris, proin sorore Henrici Clerici; hic ergo remisit onera populo, nobiles privilegiis
cumulavit, nobilibus erectionem moeniorum admisit, et his artibus usque dies vitae, nempe usque
1154. se in regno conservavit; cum aula Gallica foedus inivit; habuit filium Eustachium, pro hoc
solicitavit filiam Ludovici 6-ti regis Galliae Constantiam, quam etiam obtinuit; turbas tamen
perpetuas habuit; primi erant Scotae, qui eum
turbas tamen
perpetuas habuit; primi erant Scotae, qui eum infestarunt; accessit dein bellum, quod Mathilda
ei intulit ex Normannia, cui ingens copia Anglorum adhaesit; ad Lincolnam ergo pugna decretoria
habita est, in qua fortuna favebat Mathildae; captus enim est Stephanus, et exercitus eius
fugatus, sicque inducta est solemniter Mathilda Londinum; petierunt status, ut Eduardi leges
communes restituat libertatemque omnibus priorem concedat, verum illa adhaesit; interim profugit
Stephanus Blesensis ex carcere seque recepit ad eas partes, quae faciebant
Mathilda Londinum; petierunt status, ut Eduardi leges
communes restituat libertatemque omnibus priorem concedat, verum illa adhaesit; interim profugit
Stephanus Blesensis ex carcere seque recepit ad eas partes, quae faciebant cum Scotis bellumque
novum parabat in Mathildam, et reipsa etiam bellum indixit ei eamque throno decedere coegit et
in Normanniam recedere; Henricus tamen filius Mathildae collecto in Gallia conspicuo exercitu
irrupit in Angliam; Eustachius filius Stephani recte hoc tempore repentina decessit morte,
destitutus ergo successore
communes restituat libertatemque omnibus priorem concedat, verum illa adhaesit; interim profugit
Stephanus Blesensis ex carcere seque recepit ad eas partes, quae faciebant cum Scotis bellumque
novum parabat in Mathildam, et reipsa etiam bellum indixit ei eamque throno decedere coegit et
in Normanniam recedere; Henricus tamen filius Mathildae collecto in Gallia conspicuo exercitu
irrupit in Angliam; Eustachius filius Stephani recte hoc tempore repentina decessit morte,
destitutus ergo successore inclinabat in Henricum et sponte amicam obtulit, coaluitque pax, ut
indixit ei eamque throno decedere coegit et
in Normanniam recedere; Henricus tamen filius Mathildae collecto in Gallia conspicuo exercitu
irrupit in Angliam; Eustachius filius Stephani recte hoc tempore repentina decessit morte,
destitutus ergo successore inclinabat in Henricum et sponte amicam obtulit, coaluitque pax, ut
donec Stephanus viveret permaneat in throno Angliae, verum eo defuncto ad successores Mathildae
devolvatur; et reipsa 1154. decessit Stephanus Blesensis, ei successit Henricus 2. fundator
stirpis regnantis Plantageneticae; quae stirps 331
Angliam; Eustachius filius Stephani recte hoc tempore repentina decessit morte,
destitutus ergo successore inclinabat in Henricum et sponte amicam obtulit, coaluitque pax, ut
donec Stephanus viveret permaneat in throno Angliae, verum eo defuncto ad successores Mathildae
devolvatur; et reipsa 1154. decessit Stephanus Blesensis, ei successit Henricus 2. fundator
stirpis regnantis Plantageneticae; quae stirps 331 anno regnavit; Henricus hic usque 1189.
regnavit; fuit filius Mathildae et Godofredi Plantagenetae comitis Antegavensis (Anjou); hic
inter potentissimos
in throno Angliae, verum eo defuncto ad successores Mathildae
devolvatur; et reipsa 1154. decessit Stephanus Blesensis, ei successit Henricus 2. fundator
stirpis regnantis Plantageneticae; quae stirps 331 anno regnavit; Henricus hic usque 1189.
regnavit; fuit filius Mathildae et Godofredi Plantagenetae comitis Antegavensis (Anjou); hic
inter potentissimos reges Angliae recensendus est, auxit limites regni sui, hereditate cum
Anglia conjunxit Normanniam ut unicus Mathildae haeres; titulo paternae hereditatis accepit in
Gallia comitatum Antegavensem,
comitis Antegavensis (Anjou); hic
inter potentissimos reges Angliae recensendus est, auxit limites regni sui, hereditate cum
Anglia conjunxit Normanniam ut unicus Mathildae haeres; titulo paternae hereditatis accepit in
Gallia comitatum Antegavensem, provinciam Turonensem et comitatum Meduanum (Anjou, Turenne,
Maine) titulo dotis per uxorem suam Eleonoram, filiam ultimi comitis Aquitaniae
Vilhelmi; haec Eleonora nupta fuit Ludovico 7-o regi Galliae, eam tamen post aliquot annos
repudiavit, factam ergo liberam duxit
uxorem suam Eleonoram, filiam ultimi comitis Aquitaniae
Vilhelmi; haec Eleonora nupta fuit Ludovico 7-o regi Galliae, eam tamen post aliquot annos
repudiavit, factam ergo liberam duxit Henricus perque eam conjunxit cum Anglia Aquitaniam,
Vasconiam et Pictavium (Guienne, Gascong, Poitou); Hiberniae insulam amplissimam etiam conjunxit
cum Anglia, quae modo regni titulo gaudet; ad haec etiam tempora vixerunt in hac insula barbarae
gentes liberae et independentes; cogitatum ergo fuit de populis his ad humanitatem et virtutes
ergo liberam duxit Henricus perque eam conjunxit cum Anglia Aquitaniam,
Vasconiam et Pictavium (Guienne, Gascong, Poitou); Hiberniae insulam amplissimam etiam conjunxit
cum Anglia, quae modo regni titulo gaudet; ad haec etiam tempora vixerunt in hac insula barbarae
gentes liberae et independentes; cogitatum ergo fuit de populis his ad humanitatem et virtutes
reducendis; expeditionem ergo suscepit cum consensu Pontificis in incolas insulae, qui
ceteroquin perpetua bella inter se habebant; eo enim tempore florebant hi status: Minster,
Lainster, Mead, Ulster,
Vasconiam et Pictavium (Guienne, Gascong, Poitou); Hiberniae insulam amplissimam etiam conjunxit
cum Anglia, quae modo regni titulo gaudet; ad haec etiam tempora vixerunt in hac insula barbarae
gentes liberae et independentes; cogitatum ergo fuit de populis his ad humanitatem et virtutes
reducendis; expeditionem ergo suscepit cum consensu Pontificis in incolas insulae, qui
ceteroquin perpetua bella inter se habebant; eo enim tempore florebant hi status: Minster,
Lainster, Mead, Ulster, Conaugth in Hibernia, quorum principes in statu belli perpetui
perpetua bella inter se habebant; eo enim tempore florebant hi status: Minster,
Lainster, Mead, Ulster, Conaugth in Hibernia, quorum principes in statu belli perpetui vivebant
inter se; his ergo usus turbis, unam provinciam post aliam devicit, donec totam insulam sibi
subjecisset, et ab eo tempore permansit conjuncta nomine Dynastiae cum Anglia; Henricus hic
auspicatissimum habuit regnum, nulloque bello gravatus fuit per primos viginti annos; postquam
vero cum clero suo et aula Romana in contentiones devenisset, gravissimis molestiis oneratus
est; voluit enim
usus turbis, unam provinciam post aliam devicit, donec totam insulam sibi
subjecisset, et ab eo tempore permansit conjuncta nomine Dynastiae cum Anglia; Henricus hic
auspicatissimum habuit regnum, nulloque bello gravatus fuit per primos viginti annos; postquam
vero cum clero suo et aula Romana in contentiones devenisset, gravissimis molestiis oneratus
est; voluit enim Henricus, ut causae ecclesiasticorum coram foris saecularibus decurrerent
contra immunitatem personalem clericorum; huic decreto se opposuit archiepiscopus Cantuariensis
Thomas Beccet cum
maximaeque enatae sunt turbae in regno excommunicatusque est; ut ergo sibi consuleret
abalienatosque animos suorum subditorum reconciliaret, coactus est necessitati cedere,
publicaeque poenae subjicere per triduum.
per triduum.
pacifice regnum adivit, sed 1190. progressus est in
expeditionem sacram cum Philippo 2-o rege Franciae pluribusque aliis principibus minoribus; anno
sequenti '92-o Tolomaidem oppugnarunt, hic jam inter ipsos principes enatae sunt turbae, nempe
inter Leopoldum archiducem Austriae et Richardum, dein etiam inter Philippum et Richardum, qui
Philippus ceteroquin offensus fuit Richardo, quod sororem Adelam non duxerit; cum enim insulam
Cyprum expugnassent, incidit Richardo in oculos Perengaria principissa Navarrae, haec amoenitate
sua adeo irretivit eam, ut ipsam
est in
expeditionem sacram cum Philippo 2-o rege Franciae pluribusque aliis principibus minoribus; anno
sequenti '92-o Tolomaidem oppugnarunt, hic jam inter ipsos principes enatae sunt turbae, nempe
inter Leopoldum archiducem Austriae et Richardum, dein etiam inter Philippum et Richardum, qui
Philippus ceteroquin offensus fuit Richardo, quod sororem Adelam non duxerit; cum enim insulam
Cyprum expugnassent, incidit Richardo in oculos Perengaria principissa Navarrae, haec amoenitate
sua adeo irretivit eam, ut ipsam in uxorem acciperet; hanc insulam
ceteroquin offensus fuit Richardo, quod sororem Adelam non duxerit; cum enim insulam
Cyprum expugnassent, incidit Richardo in oculos Perengaria principissa Navarrae, haec amoenitate
sua adeo irretivit eam, ut ipsam in uxorem acciperet; hanc insulam expugnatam plerumque viribus
et sumptibus Anglorum cessit Richardus Guidoni Lusignano ultimo regi Hyerosolimitano per
Saladinum expulso, ea conditione ut regnum Hyerosolimitanum cedat Richardo; hoc ergo Gallos
pessime habuit, hinc ipsi omnes obices posuerunt Richardo, finaliter ipsum plane deseruerunt ex
ut regnum Hyerosolimitanum cedat Richardo; hoc ergo Gallos
pessime habuit, hinc ipsi omnes obices posuerunt Richardo, finaliter ipsum plane deseruerunt ex
invidia; videns hoc Richardus, ne domi suae turbas conciet, hinc fidem solemnem exegit Philippo
ne domi turbas excitet, et eius provincias invadat; quod tamen servare non contendit Philippus;
Richardus pacem cum Saladino fecit domumque reversus est; Richardus brevioris viae causa per
continentem redivit, insidiatus ergo est ei Leopoldus archidux Austriae; transvestivit se ergo
Saladino fecit domumque reversus est; Richardus brevioris viae causa per
continentem redivit, insidiatus ergo est ei Leopoldus archidux Austriae; transvestivit se ergo
reversus est; Richardus brevioris viae causa per
continentem redivit, insidiatus ergo est ei Leopoldus archidux Austriae; transvestivit se ergo
1199.
Arthur fuit jure matris suae Constantiae dux Brittanniae minoris; cum ipse
viribus destitueretur, appellavit ad Philippum 2-um regem Galliae, juratum Angliae regni hostem,
reipsa emersit bellum, quod tamen Iohannes ex sententia gessit, anno tamen 3-o et 4-o belli
Galli feliciores multas occupationes fecerunt, hinc Philippo optimas pacis conditiones obtulit,
nempe cessit filio Philippo omnia loca occupata in provinciis feudatariis Gallicis, si is
Blancam sororis Ioannis filiam duxerit (Blanca haec Alfonsi ducis Castiliae, et
3-o et 4-o belli
Galli feliciores multas occupationes fecerunt, hinc Philippo optimas pacis conditiones obtulit,
nempe cessit filio Philippo omnia loca occupata in provinciis feudatariis Gallicis, si is
Blancam sororis Ioannis filiam duxerit (Blanca haec Alfonsi ducis Castiliae, et Eleonorae filia
fuit); pacificationem hanc lubenter subscripsit Philippus, et sic Ioannes in pacifico usu
permansit regni usurpati.
optimas pacis conditiones obtulit,
nempe cessit filio Philippo omnia loca occupata in provinciis feudatariis Gallicis, si is
Blancam sororis Ioannis filiam duxerit (Blanca haec Alfonsi ducis Castiliae, et Eleonorae filia
fuit); pacificationem hanc lubenter subscripsit Philippus, et sic Ioannes in pacifico usu
permansit regni usurpati.
post duxit comitis Engulismensis
filiam Isabellam, quae jam desponsata fuit comiti Hugoni de La Marche; haec familia comitum
Marcanorum conjuncta fuit sanguine cum aula Parisina, offensa ergo etiam aula Gallicana fuit per
has nuptias; comes ergo Marcanus se conjunxit cum Arthuro, et ipsis se etiam Philippus adjunxit
rex; verum et hoc bellum feliciter satis gessit Iohannes, imo 1202-o solemnem victoriam retulit
de foederatis ad Rotomagium, in quo conflictu Artur una cum sorore sua Eleonora captus est;
Artur paucos post dies decessit in carceribus, non sine
quae jam desponsata fuit comiti Hugoni de La Marche; haec familia comitum
Marcanorum conjuncta fuit sanguine cum aula Parisina, offensa ergo etiam aula Gallicana fuit per
has nuptias; comes ergo Marcanus se conjunxit cum Arthuro, et ipsis se etiam Philippus adjunxit
rex; verum et hoc bellum feliciter satis gessit Iohannes, imo 1202-o solemnem victoriam retulit
de foederatis ad Rotomagium, in quo conflictu Artur una cum sorore sua Eleonora captus est;
Artur paucos post dies decessit in carceribus, non sine suspicione violentis mortis, Eleonora
vero diu
vixit in carceribus usque '240. annum; mater Arthuri accusationem fecit apud
Philippum de cede filii sui, proin de felonia indirecta; petiit ergo ut Philippus tamquam
dominus directus Ioannis in Gallia exuat eum feudis in Gallia (felonia enim indirecta intercedit
inter cognatos et agnatos, quod fuit Arthurus intuitu Iohannis).
in Gallia (felonia enim indirecta intercedit
inter cognatos et agnatos, quod fuit Arthurus intuitu Iohannis).
est omnibus feudis Gallicanis,
processumque est ad executionem per Gallos, sed Iohannes cum potenti exercitu advenit eosque ad
Iuliomagum fregit; paulo post tamen coactus est Iohannes indutias facere cum Philippo ob turbas
in ipsa Anglia Hiberniaque, enatae sunt per Scotos et Valenses; redux ergo ad Angliam fregit
Scotos, Valenses et Hibernos per duos annos indutiarum; elapsis iis in Gallia fractus est
indutiasque in duos annos fecit; pressit tantis bellis subditos suos, contra privilegia
Anglorum; hinc odio esse coepit Anglis eique denegabant sumptus,
executionem per Gallos, sed Iohannes cum potenti exercitu advenit eosque ad
Iuliomagum fregit; paulo post tamen coactus est Iohannes indutias facere cum Philippo ob turbas
in ipsa Anglia Hiberniaque, enatae sunt per Scotos et Valenses; redux ergo ad Angliam fregit
Scotos, Valenses et Hibernos per duos annos indutiarum; elapsis iis in Gallia fractus est
indutiasque in duos annos fecit; pressit tantis bellis subditos suos, contra privilegia
Anglorum; hinc odio esse coepit Anglis eique denegabant sumptus, in his circumstantiis accessit
etiam contentio cum
hinc odio esse coepit Anglis eique denegabant sumptus, in his circumstantiis accessit
etiam contentio cum Inocentio 3-o pontifice habita ob vacantem archiepiscopatum Cantabourgensem;
jus electionis huius episcopi erat penes monachos cistercitas S. Albani, praemissa regis venia
et commendatione, monachi ergo hi proprium abbatem suum sine venia regis elegerunt, rex
ergo rejecit electionem eorum, jussitque episcopum Nordvicensem eligi, quem et
monachi territi elegerunt; neuter horum cedere voluit dignitate sua, recursus fiebat
electionis huius episcopi erat penes monachos cistercitas S. Albani, praemissa regis venia
et commendatione, monachi ergo hi proprium abbatem suum sine venia regis elegerunt, rex
ergo rejecit electionem eorum, jussitque episcopum Nordvicensem eligi, quem et
monachi territi elegerunt; neuter horum cedere voluit dignitate sua, recursus fiebat ad
Inocentium 3-um; hic rejectis duobus jussit cardinalem Stephanum de Lancton eligi, qui etiam
electus est, et cum rex manuteneret episcopum, interdixit Pontifex usum omnium sacrorum, et per
rejecit electionem eorum, jussitque episcopum Nordvicensem eligi, quem et
monachi territi elegerunt; neuter horum cedere voluit dignitate sua, recursus fiebat ad
Inocentium 3-um; hic rejectis duobus jussit cardinalem Stephanum de Lancton eligi, qui etiam
electus est, et cum rex manuteneret episcopum, interdixit Pontifex usum omnium sacrorum, et per
tres annos obstinaciter quivis inhaesit suo plano donec tandem Ioannes cogeretur morem gerere
Pontifici, et episcopos et monachos, quos prius rex dispulsit, in integrum restituat
quem et
monachi territi elegerunt; neuter horum cedere voluit dignitate sua, recursus fiebat ad
Inocentium 3-um; hic rejectis duobus jussit cardinalem Stephanum de Lancton eligi, qui etiam
electus est, et cum rex manuteneret episcopum, interdixit Pontifex usum omnium sacrorum, et per
tres annos obstinaciter quivis inhaesit suo plano donec tandem Ioannes cogeretur morem gerere
Pontifici, et episcopos et monachos, quos prius rex dispulsit, in integrum restituat
3-um; hic rejectis duobus jussit cardinalem Stephanum de Lancton eligi, qui etiam
electus est, et cum rex manuteneret episcopum, interdixit Pontifex usum omnium sacrorum, et per
tres annos obstinaciter quivis inhaesit suo plano donec tandem Ioannes cogeretur morem gerere
Pontifici, et episcopos et monachos, quos prius rex dispulsit, in integrum restituat
duobus jussit cardinalem Stephanum de Lancton eligi, qui etiam
electus est, et cum rex manuteneret episcopum, interdixit Pontifex usum omnium sacrorum, et per
tres annos obstinaciter quivis inhaesit suo plano donec tandem Ioannes cogeretur morem gerere
Pontifici, et episcopos et monachos, quos prius rex dispulsit, in integrum restituat
in integrum restituat
reconciliatus est
Pontifici per cardinalem Anulfum, omnes monachi restituti sunt, damna ipsis illata resarcita,
imo totum regnum Angliae solemni edicto declaravit feudum Sedis Romanae, imo 1000 marcas argenti
promisit quotannis Romano Pontifici solvere velle, 700 ex parte Angliae et 300 ex parte
Hiberniae, et adhuc denarium S. Petri reduxit; haec omnia negotia arbitrarie fecit Iohannes,
hinc totum regnum infensum ei redditum est; effectus horum non aliter mitigare potuit, quam
concessis novis praerogativis, editaque Charta magna Libertatum; Pontifex vero, cum
per cardinalem Anulfum, omnes monachi restituti sunt, damna ipsis illata resarcita,
imo totum regnum Angliae solemni edicto declaravit feudum Sedis Romanae, imo 1000 marcas argenti
promisit quotannis Romano Pontifici solvere velle, 700 ex parte Angliae et 300 ex parte
Hiberniae, et adhuc denarium S. Petri reduxit; haec omnia negotia arbitrarie fecit Iohannes,
hinc totum regnum infensum ei redditum est; effectus horum non aliter mitigare potuit, quam
concessis novis praerogativis, editaque Charta magna Libertatum; Pontifex vero, cum recurreret
Ioannes ad eum
S. Petri reduxit; haec omnia negotia arbitrarie fecit Iohannes,
hinc totum regnum infensum ei redditum est; effectus horum non aliter mitigare potuit, quam
concessis novis praerogativis, editaque Charta magna Libertatum; Pontifex vero, cum recurreret
Ioannes ad eum ob limitatam et annihilatam activitatem suam, Chartam hanc Libertatum delevit et
annihilavit; emersit ergo bellum attrocissimum in ipsa Anglia ob quod, cum neminem adhaerentem
haberet, fugit in Scotia ubi etiam anno 1216. decessit.
hinc totum regnum infensum ei redditum est; effectus horum non aliter mitigare potuit, quam
concessis novis praerogativis, editaque Charta magna Libertatum; Pontifex vero, cum recurreret
Ioannes ad eum ob limitatam et annihilatam activitatem suam, Chartam hanc Libertatum delevit et
annihilavit; emersit ergo bellum attrocissimum in ipsa Anglia ob quod, cum neminem adhaerentem
haberet, fugit in Scotia ubi etiam anno 1216. decessit.
delevit et
annihilavit; emersit ergo bellum attrocissimum in ipsa Anglia ob quod, cum neminem adhaerentem
haberet, fugit in Scotia ubi etiam anno 1216. decessit.
proceribus Angliae, qui Henrico
favebant infanti; plurimum tamen in flectendis animis statum contulit Vilhelmus comes
Bembrocensis sanguine Henrico junctus; ad extremum ipsi status a Gallis desciscentes Henricum
agnoverunt legitimum successorem patris Vilhelmumque tutorem elegerunt et curatorem, qui mox
bellum contra Ludovicum gerendum habuit, qui vi armorum Gallicorum se throno
Angliae intrudere voluit; reipsa Vilhelmus ad Lincolnam eximiam victoriam retulit de Gallis in
continenti, dein etiam copias auxiliares mari vicit et
et curatorem, qui mox
bellum contra Ludovicum gerendum habuit, qui vi armorum Gallicorum se throno
Angliae intrudere voluit; reipsa Vilhelmus ad Lincolnam eximiam victoriam retulit de Gallis in
continenti, dein etiam copias auxiliares mari vicit et dissipavit, Ludovicumque coegit pedem
referre in Galliam, et sic anno 1218. Ludovicus juri suo renunciavit; anno 1224. majorennis
declaratus est Henricus 3-us et ab eo tempore solus gubernavit Angliam; prima cura Henrici fuit
antiquas injurias a Gallis illatas circa feudorum
qui vi armorum Gallicorum se throno
Angliae intrudere voluit; reipsa Vilhelmus ad Lincolnam eximiam victoriam retulit de Gallis in
continenti, dein etiam copias auxiliares mari vicit et dissipavit, Ludovicumque coegit pedem
referre in Galliam, et sic anno 1218. Ludovicus juri suo renunciavit; anno 1224. majorennis
declaratus est Henricus 3-us et ab eo tempore solus gubernavit Angliam; prima cura Henrici fuit
antiquas injurias a Gallis illatas circa feudorum amissionem in Gallia vindicare, hinc binam
expeditionem suscepit
reipsa Vilhelmus ad Lincolnam eximiam victoriam retulit de Gallis in
continenti, dein etiam copias auxiliares mari vicit et dissipavit, Ludovicumque coegit pedem
referre in Galliam, et sic anno 1218. Ludovicus juri suo renunciavit; anno 1224. majorennis
declaratus est Henricus 3-us et ab eo tempore solus gubernavit Angliam; prima cura Henrici fuit
antiquas injurias a Gallis illatas circa feudorum amissionem in Gallia vindicare, hinc binam
expeditionem suscepit in Galliam, sed irrito cum effectu; hinc anno '59. pacem facere debuit ob
injurias et turbas domi
est Henricus 3-us et ab eo tempore solus gubernavit Angliam; prima cura Henrici fuit
antiquas injurias a Gallis illatas circa feudorum amissionem in Gallia vindicare, hinc binam
expeditionem suscepit in Galliam, sed irrito cum effectu; hinc anno '59. pacem facere debuit ob
injurias et turbas domi exortas, sicque renunciare debuit juri in 5 provincias Galliae;
Ludovicus tamen 9-us rex Galliae cessit Henrico ex parte Aquitaniae aliquas urbes et praedia.
hinc binam
expeditionem suscepit in Galliam, sed irrito cum effectu; hinc anno '59. pacem facere debuit ob
injurias et turbas domi exortas, sicque renunciare debuit juri in 5 provincias Galliae;
Ludovicus tamen 9-us rex Galliae cessit Henrico ex parte Aquitaniae aliquas urbes et praedia.
populo, curia enim Romana circa haec tempora 60,000 marcarum extrahebat quotannis ex Anglia, ubi
tamen ipse rex solummodo 50,000 marcarum percepit; ingens multitudo Itallorum irrepsit in
Angliam circa haec tempora, ob jus patronatus Romani Pontificis in Angliam, leguntur enim simul
et semel 300 Itali missi fuisse in Angliam, ut ibi accomodantur; hae ergo causae exosum
reddebant regem toti populo; exarsit ergo anno 1260. bellum in Anglia, rebelles sibi elegerunt
Simonem Montforcium; victus tamen et captus est a Simone Montforcio una cum fratre Richardo et
filio
jus patronatus Romani Pontificis in Angliam, leguntur enim simul
et semel 300 Itali missi fuisse in Angliam, ut ibi accomodantur; hae ergo causae exosum
reddebant regem toti populo; exarsit ergo anno 1260. bellum in Anglia, rebelles sibi elegerunt
Simonem Montforcium; victus tamen et captus est a Simone Montforcio una cum fratre Richardo et
filio Eduardo ad Leves anno 1264; rex fere per annum detentus est in carceribus; filius tamen
eius Eduardus elapsus est reperitque modum sibi ingentem numerum asseclarum comparandi, validas
copias comparavit congressusque
simul
et semel 300 Itali missi fuisse in Angliam, ut ibi accomodantur; hae ergo causae exosum
reddebant regem toti populo; exarsit ergo anno 1260. bellum in Anglia, rebelles sibi elegerunt
Simonem Montforcium; victus tamen et captus est a Simone Montforcio una cum fratre Richardo et
filio Eduardo ad Leves anno 1264; rex fere per annum detentus est in carceribus; filius tamen
eius Eduardus elapsus est reperitque modum sibi ingentem numerum asseclarum comparandi, validas
copias comparavit congressusque est anno '265. cum Montforcio; in hoc conflictu Eduardus
annum detentus est in carceribus; filius tamen
eius Eduardus elapsus est reperitque modum sibi ingentem numerum asseclarum comparandi, validas
copias comparavit congressusque est anno '265. cum Montforcio; in hoc conflictu Eduardus
solemnem victoriam retulit ad Evesham; sic patrem et patruum suum liberavit; victis rebellibus
Eduardus invitavit rebelles ad arma deponenda pacemque cum rege ineundam, confirmatio Chartae
Magnae fuit fundamentum pacificationis; anno ergo '266. facta est pax, vixit postea usque '272.
annum intra limites potestatis suae pacifice; ad
ineundam, confirmatio Chartae
Magnae fuit fundamentum pacificationis; anno ergo '266. facta est pax, vixit postea usque '272.
annum intra limites potestatis suae pacifice; ad tempora huius Henrici 3-ii referri debet origo
parlamenti inferioris; prius enim in parlamento tantum status et ordines tam ecclesiastici, quam
proceres residebant; anno vero '264. etiam deputatis communitatum et urbium locus perpetuus
datus est nomine parlamenti inferioris.
vixit postea usque '272.
annum intra limites potestatis suae pacifice; ad tempora huius Henrici 3-ii referri debet origo
parlamenti inferioris; prius enim in parlamento tantum status et ordines tam ecclesiastici, quam
proceres residebant; anno vero '264. etiam deputatis communitatum et urbium locus perpetuus
datus est nomine parlamenti inferioris.
tam ecclesiastici, quam
proceres residebant; anno vero '264. etiam deputatis communitatum et urbium locus perpetuus
datus est nomine parlamenti inferioris.
residebant; anno vero '264. etiam deputatis communitatum et urbium locus perpetuus
datus est nomine parlamenti inferioris.
perennes duae camerae.
hic formidabilis fuit exteris Gallis et Scotis, suis vero carissimus; jura
enim eorum intacta reliquit; Valensem populum subegit, legibusque Angliae subegit, defecit enim
stirps ducum Valliae anno '284. enatisque domi turbis Eduardus in rem suam usus turbis eorum eos
subjugavit; et ab eo tempore primogenitus, seu haeres coronae gaudet titulo principis Valliae;
anno '290. incertum ex qua causa ex omnibus provinciis suis ejecit Iudaeos.
qua causa ex omnibus provinciis suis ejecit Iudaeos.
Eduardi professus fuerit, eique juramentum fidelitatis
deposuerit, hanc enim oblationem, ut praejudiciosam, rejecit Brutzeus; convertit ergo Eduardus
se ad Ioannem Baleolum, hic aliter sentiens subscripsit omnibus petitis Eduardi, qui etiam
potenti exercitu irrupit in Scotiam et Baleolum coronari fecit, et tunc tam rex Baleolus, quam
status Scotiae juramentum fidelitatis deposuerunt Eduardo.
eique juramentum fidelitatis
deposuerit, hanc enim oblationem, ut praejudiciosam, rejecit Brutzeus; convertit ergo Eduardus
se ad Ioannem Baleolum, hic aliter sentiens subscripsit omnibus petitis Eduardi, qui etiam
potenti exercitu irrupit in Scotiam et Baleolum coronari fecit, et tunc tam rex Baleolus, quam
status Scotiae juramentum fidelitatis deposuerunt Eduardo.
fidelitatis deposuerunt Eduardo.
corriperet regem Scotiae una cum statibus, qui regem ipsum concitarunt contra
Eduardum, medio tempore vero egerunt apud Gallos pro auxiliis adversus potentem Eduardum,
irritarunt Hibernos etiam et Valenses, his omnibus constitutis Iohannes rex publice declaravit
homagium a se et statibus suis praestitum esse irritum, esse nullum, cum sine jure praestitum
sit, metuque tantum extortum; Eduardus vindictam sumens validum exercitum induxit in Scotiam
eosque coercuit repetitis cladibus; regem Ioannem captum in Angliam secum abstulit, universum
ergo regnum
irritum, esse nullum, cum sine jure praestitum
sit, metuque tantum extortum; Eduardus vindictam sumens validum exercitum induxit in Scotiam
eosque coercuit repetitis cladibus; regem Ioannem captum in Angliam secum abstulit, universum
ergo regnum noviter juramentum ei deposuerunt, et quidem non ut domino directo, sed ut absoluto
domino Scotiae; reversus in Angliam Eduardus, rursus turbae in Scotiae enatae sunt et tunc
Robertus Brutzeus irrepsit in thronum Scotiae; Eduardus ergo cum 40,000 militum
irrupit in Scotiam, verum in
in Scotiam
eosque coercuit repetitis cladibus; regem Ioannem captum in Angliam secum abstulit, universum
ergo regnum noviter juramentum ei deposuerunt, et quidem non ut domino directo, sed ut absoluto
domino Scotiae; reversus in Angliam Eduardus, rursus turbae in Scotiae enatae sunt et tunc
Robertus Brutzeus irrepsit in thronum Scotiae; Eduardus ergo cum 40,000 militum
irrupit in Scotiam, verum in hoc itinere decessit Eduardus; etiam contra Gallos bellum gerebat
Eduardus, contra Philippum Pulcrum; praetextus belli ex Aquitania
contra Philippum Pulcrum; praetextus belli ex Aquitania sumptus est, quae ad haec
tempora ad Angliam spectabant; conquerebantur ergo Galli, quod Aquitaniae incolae violentias
exerceant in Gallos; Philippus ergo tum quam vasallum suum evocavit Eduardum ad componendam
causam hanc, et cum non staret citationi bellum ei intulit Philippus, hoc bellum non optime
gessit Eduardus, imo '297-o anno coactus est indutias inire cum Philippo ut contra Scotos se
convertere possit, et tunc Isabella filia Philippi desponsata fuit Eduardo principi Valliae
filio Eduardi
Gallos; Philippus ergo tum quam vasallum suum evocavit Eduardum ad componendam
causam hanc, et cum non staret citationi bellum ei intulit Philippus, hoc bellum non optime
gessit Eduardus, imo '297-o anno coactus est indutias inire cum Philippo ut contra Scotos se
convertere possit, et tunc Isabella filia Philippi desponsata fuit Eduardo principi Valliae
filio Eduardi regis.
coacti
sint; haec infausta expeditio auxit odium nationis in Eduardum; decessit interim Gasto, sed
adfuerunt illico duo Hugones Spenser, eius indolis homines, ex his filius Hugo Spenser totum
animum Eduardi captivavit; hic primus fuit, qui semina dissensionum sparsit inter regem et
Isabellam, ob suspicionem occulti amoris cum Mortimerio sustentati; regina ergo cum Mortimerio
pluribusque aliis maioribus a rege defecerunt, Spenserosque aperta factione persecuti sunt, adeo
ut ad arma provolutum sit, rexque coactus sit arma contra subditos arripere, seditiosos
coactus in Eduardum 3-um filium suum transtulit regnum suum; ipse
vero Eduardus ductus de carcere in carcerem per ludibrium tandem '327o anno occisus est, eius
vero fautores Spenserii cum ceteris cunctis occisi sunt omnes.
cunctis occisi sunt omnes.
rursus; ut ergo se reficere possint Angli, pacem cum
Scotis inire cogitarunt, et quidem anno '29. renunciarunt Angli omni juri in Scotiam paxque
composita est; pax tamen haec non diu floruit, videbatur enim praejudiciosa pax Eduardo regi,
hinc ingens odium contraxit in matrem suam et Mortimerium, maiorennis enim evadens remota ab
aula matre ab anno '333. in arctissima custodia eam habuit usque '59. annum, quo defecit,
Mortimerium vero publice suspendi curavit Eduardus; inter haec fomes dissensionum accensus est
inter Gallos et Anglos, ob exstinctam lineam
odium contraxit in matrem suam et Mortimerium, maiorennis enim evadens remota ab
aula matre ab anno '333. in arctissima custodia eam habuit usque '59. annum, quo defecit,
Mortimerium vero publice suspendi curavit Eduardus; inter haec fomes dissensionum accensus est
inter Gallos et Anglos, ob exstinctam lineam regnatricem in Gallia; Eduardus ergo praetendit
titulo matris suae Isabellae successionem; Philippus enim 4. rex Galliae habuit 3 filios, aetate
maximus Ludovicus 10. decessit, unicamque filiam reliquit Ioannam; post mortem Ludovici enatae
sunt turbae
habuit 3 filios, aetate
maximus Ludovicus 10. decessit, unicamque filiam reliquit Ioannam; post mortem Ludovici enatae
sunt turbae de eo, num Ioanna filia vel Philippus frater Ludovici succedere debeat; nulla enim
lex positiva, nulla consuetudinaria habebatur pro hoc casu; status et ordines erant contra
successionem feminarum, ne sic devolvatur regimen ad exteros principes, statuta ergo est Lex
Salica, vi cuius omnes feminae in perpetuum exclusae sint a successione in regno; Salica dicitur
indubie a populo Salico, qui hodie in Hollandia existit, apud quos lex
Carolus 4-tus, tertius filius
Philippi 4-i, etiam hic sine heredibus decessit, eius mors ansam praebuit
Eduardo regi Angliae ad postulandam successionem; Philippus 3. fuit communis stipes, ex eo
descendit 4-us, ex hoc Ludovicus, Philippus 5. et Carolus descendebat; jam mater Eduardi fuit
Isabella, Caroli 4-i soror.
in Franciam discedens Philippo
6-o intuitu feudi Aquitaniae ei juramentum homagialem praestitit in Ecclesia S. Damiani; interim
concurrentes diversae circumstantiae mutarunt mentem Eduardi; in ipsa enim solemnitate praestiti
homagii comparuit Eduardus ut rex Angliae corona, castro et calcaribus ornatus, jussus est ergo
deponere diadema suum, quod juvenis perplexus etiam fecit, mordebat haec ignominia Eduardum,
irritatus est etiam per aulicos suos, quod tam facilis fuerit in cessione sua; anno ergo '336.
renovavit jus suum, imo titulum et scutum regis Franciae
Angliae corona, castro et calcaribus ornatus, jussus est ergo
deponere diadema suum, quod juvenis perplexus etiam fecit, mordebat haec ignominia Eduardum,
irritatus est etiam per aulicos suos, quod tam facilis fuerit in cessione sua; anno ergo '336.
renovavit jus suum, imo titulum et scutum regis Franciae assumpsit, bellumque Philippo indixit;
etiam in Scotia bellum exarsit circa haec tempora, regnante Davide Bruczeo, quaesivit ipse
Eduardus occasionem belli, ut jura sua antiqua in Scotiam recuperare possit, quibus mater
Isabella renunciavit, instigavit ergo
instigavit ergo Baleolum ipsum contra Bruzeum eumque armis suis sustinuit,
annoque '331. ejecit Davidem Baleolumque reposuit, qui in gratitudinem contestandam ei homagium
praestitit, dominumque suum directum agnovit; movit post hac composita valido cum exercitu, per
Hannoniam et Flandriam irrupit in Franciam; bellum hoc diuturnum fuit inter has duas nationes
perque plures reges continuatum; anno '340. Angli solennem victoriam retulerunt de Gallis, ad
quam multum contulit, quod comes Robertus Artesius, maximus hactenus Eduardi hostis, diversis
mari; fractis semel Gallis fortunam ultro quoque
continuavit Eduardus; Tornacum celebrem urbem obsidione cinxit; interim in Scotia conversio
facta est: David Bruczeus Eduardum Baleolium dejecit e throno, haec res pessime habuit Eduardum,
hinc cum Gallis in annum unum indutias fecit et digressus est adversus Davidem in Scotiam; annus
tamen citius elapsus est quam aliquid decerni in Scotia potuisset, hinc Davidem coactus est in
solio relinquere; redivit ergo in Galliam, ubi in Normannia praecipue magnas progressiones
fecit, continuatum est bellum usque '46, quin
hoc die
26-a Augusti ad opidum Crepiacum in Piccardia Angli conspicuam victoriam de Gallis retulerunt,
in hac pugna 30,000 Anglorum 100,000 ad internecionem ceciderunt, solummodo in loco pugnae
30,000 Gallorum permanserunt, cecidit comes Alenconius frater Philippi cum 1500 nobilibus et
illustribus viris, ipse etiam Ioannes rex Bohemiae (hic caecus ad utrumque oculum erat, tamen
bellum ingressus est), imo altera die 7,000 tironum ad castra Philippi proficiscentium
inciderunt in Anglos et ad unum occisi sunt omnes.
permanserunt, cecidit comes Alenconius frater Philippi cum 1500 nobilibus et
illustribus viris, ipse etiam Ioannes rex Bohemiae (hic caecus ad utrumque oculum erat, tamen
bellum ingressus est), imo altera die 7,000 tironum ad castra Philippi proficiscentium
inciderunt in Anglos et ad unum occisi sunt omnes.
in Angliam fecit, sed contra ipsum processit
valido cum exercitu Isabella uxor Eduardi eumque non modo reppulit, sed ipsum Davidem captum
Londinum deducit.
hoc anno in
Galliis regnavit jam Ioannes Bonus post Philippi decessum; eo anno 8,000 Anglorum circumdata
erant per 60,000 Gallorum, Angli ergo de victoria desperantes pacis conditiones proposuerunt,
Galli vero superbientes eas res respuerunt; Angli ergo decreverunt se fortunae et virtuti suae
committere, Eduardus 8,000 suorum intra vineas infra montes collocavit, etiam in dumeta et
silvulas suos retraxit, Galli ergo ardentes cupidine Anglos delendi dispersi eos hinc inde
persecuti sunt, praecipue equitatus Gallorum; Angli ergo sagittarum jaculatu equos
erant per 60,000 Gallorum, Angli ergo de victoria desperantes pacis conditiones proposuerunt,
Galli vero superbientes eas res respuerunt; Angli ergo decreverunt se fortunae et virtuti suae
committere, Eduardus 8,000 suorum intra vineas infra montes collocavit, etiam in dumeta et
silvulas suos retraxit, Galli ergo ardentes cupidine Anglos delendi dispersi eos hinc inde
persecuti sunt, praecipue equitatus Gallorum; Angli ergo sagittarum jaculatu equos eorum
petierunt, divisosque reppulerunt, qui dein equites in fugam acti maxima damna in peditatu
Angli ergo sagittarum jaculatu equos eorum
petierunt, divisosque reppulerunt, qui dein equites in fugam acti maxima damna in peditatu
Gallico fecerunt, sic turbatum exercitum Angli adorti sunt junctis viribus, internecinamque
cladem ipsis intulerunt; ipse rex Galliae Ioannes et eius filius junior captus est ab Anglis,
tres vero seniores eius filii fuga se salvarunt; eodem hoc anno David Scotiae regno restitutus
est, praestito litro 100,000 librarum sterling, et cum scriptores nil memorent de aliis
conditionibus, videtur Eduardus rursus renunciasse juri
adorti sunt junctis viribus, internecinamque
cladem ipsis intulerunt; ipse rex Galliae Ioannes et eius filius junior captus est ab Anglis,
tres vero seniores eius filii fuga se salvarunt; eodem hoc anno David Scotiae regno restitutus
est, praestito litro 100,000 librarum sterling, et cum scriptores nil memorent de aliis
conditionibus, videtur Eduardus rursus renunciasse juri suo eminenti.
100,000 librarum sterling, et cum scriptores nil memorent de aliis
conditionibus, videtur Eduardus rursus renunciasse juri suo eminenti.
enim
rebus per absentiam regis diversa praedia et urbes occupavit Eduardus; interim enim in Gallia
Carolus Delphinus Galliae regnum administravit, cui ob juventutem dexteritas deerat, ipsi
proceres reverentiam debitam ei detrectarunt; populus vero impatiens tantorum onerum nisi vi et
coactione administrabat subsidia, et complurimis in locis in motus abierunt; occasione horum
tumultuum rustici adversum nobilitatem insurrexerunt, qui cum bellum sequi debuerint,
exsugiebant subditos omni ex parte; cogitavit quidem Carolus de pace ineunda, sed Angli per
praedia et urbes occupavit Eduardus; interim enim in Gallia
Carolus Delphinus Galliae regnum administravit, cui ob juventutem dexteritas deerat, ipsi
proceres reverentiam debitam ei detrectarunt; populus vero impatiens tantorum onerum nisi vi et
coactione administrabat subsidia, et complurimis in locis in motus abierunt; occasione horum
tumultuum rustici adversum nobilitatem insurrexerunt, qui cum bellum sequi debuerint,
exsugiebant subditos omni ex parte; cogitavit quidem Carolus de pace ineunda, sed Angli per
potentiam suam evecti inauditas conditiones
portu, urbs Quina, cum nobilissimo praesidio;
Galli praeter haec pro redemptione regis sui coacti sunt 3,000,000 aureorum persolvere, summam
pro iis temporibus stupendam; dein coacti sunt pignora securitatis relinquere personas illustres
30, inter quos erat filius regis Ludovicus, et frater regis; et erga omnia haec Eduardus juri
suo in Franciam renunciavit.
cum nobilissimo praesidio;
Galli praeter haec pro redemptione regis sui coacti sunt 3,000,000 aureorum persolvere, summam
pro iis temporibus stupendam; dein coacti sunt pignora securitatis relinquere personas illustres
30, inter quos erat filius regis Ludovicus, et frater regis; et erga omnia haec Eduardus juri
suo in Franciam renunciavit.
anno, quo anno ipse Ioannes Londinum reversus est e dubia
causa, nam obses filius eius Ludovicus ex Anglia profugit, se ipsum ergo obsidem dedit, incertum
an ex metu vel alia de causa; aliqui scriptores asserunt eum amoribus matronae cuiusdam
irretitum fuisse in captivitate sua, et ad eam invisendam profugisse Parisis, et sic etiam post
7 menses mortuus est Londini; et sic Carolus 5-tus sub nomine Sapientis regnum capessivit resque
Galliae summopere desolatas restaurare coepit.
reversus est e dubia
causa, nam obses filius eius Ludovicus ex Anglia profugit, se ipsum ergo obsidem dedit, incertum
an ex metu vel alia de causa; aliqui scriptores asserunt eum amoribus matronae cuiusdam
irretitum fuisse in captivitate sua, et ad eam invisendam profugisse Parisis, et sic etiam post
7 menses mortuus est Londini; et sic Carolus 5-tus sub nomine Sapientis regnum capessivit resque
Galliae summopere desolatas restaurare coepit.
Ludovicus ex Anglia profugit, se ipsum ergo obsidem dedit, incertum
an ex metu vel alia de causa; aliqui scriptores asserunt eum amoribus matronae cuiusdam
irretitum fuisse in captivitate sua, et ad eam invisendam profugisse Parisis, et sic etiam post
7 menses mortuus est Londini; et sic Carolus 5-tus sub nomine Sapientis regnum capessivit resque
Galliae summopere desolatas restaurare coepit.
regnum capessivit resque
Galliae summopere desolatas restaurare coepit.
in Carolum 5. regem Galliae inclinabant, coeperunt ergo clam proceres subjectarum ab
Anglis provinciarum cum Carolo 5. conferre eique se rursus subjicere cupiebant; ut ergo causa
belli detur, detulerunt Eduardum Nigrum ut vasallum domino suo directo Carolo, ob imposita
tributa et onera; hac occasione usus Carolus diem dixit Henrico regi Angliae ad se defendendum,
superbo responso remissi sunt ablegati, hinc ex contumacia convictum exutum declaravit omnibus
feudis paxque superior irrita pronunciata est anno '368.
successit infans 11 annorum Richardus 2-us nepos, filius
Eduardi Nigri; administrabatur regnum per tutores, concurrentibus tamen sinistris his
circumstantiis Galli felicissimos progressus fecerunt, ad quos non parum contulit pestis in
Anglia exorta et in Gallia translata, item et bellum Scotense quod Angli sustinere debuerunt;
his omnibus factum est, ut Galli ab Anglis omnia feuda excepta Brittania minore et duabus
urbibus receperunt, nempe urbe Burdegela et Bajona.
successit infans 11 annorum Richardus 2-us nepos, filius
Eduardi Nigri; administrabatur regnum per tutores, concurrentibus tamen sinistris his
circumstantiis Galli felicissimos progressus fecerunt, ad quos non parum contulit pestis in
Anglia exorta et in Gallia translata, item et bellum Scotense quod Angli sustinere debuerunt;
his omnibus factum est, ut Galli ab Anglis omnia feuda excepta Brittania minore et duabus
urbibus receperunt, nempe urbe Burdegela et Bajona.
sinistris his
circumstantiis Galli felicissimos progressus fecerunt, ad quos non parum contulit pestis in
Anglia exorta et in Gallia translata, item et bellum Scotense quod Angli sustinere debuerunt;
his omnibus factum est, ut Galli ab Anglis omnia feuda excepta Brittania minore et duabus
urbibus receperunt, nempe urbe Burdegela et Bajona.
progressus fecerunt, ad quos non parum contulit pestis in
Anglia exorta et in Gallia translata, item et bellum Scotense quod Angli sustinere debuerunt;
his omnibus factum est, ut Galli ab Anglis omnia feuda excepta Brittania minore et duabus
urbibus receperunt, nempe urbe Burdegela et Bajona.
factum est, ut Galli ab Anglis omnia feuda excepta Brittania minore et duabus
urbibus receperunt, nempe urbe Burdegela et Bajona.
Burdegela et Bajona.
Richardus hic 2. infelix habuit regimen; omnibus enim malis statim ad
initium vexatus est, bellis tot quot, peste, et ex his enata malecontentione suorum subditorum,
per introducta nova onera, primi erant rustici, qui in nobiles et sacerdotes conspirarunt, cum
ab his onerati et pressi fuerint; hos tamen motus oppresssit, sed mox nobilitas ipsa consurrexit
contra eum; cassavit enim parlamenta quae se ei obposuerunt in tributis exscribendis, dein suo
arbitrio coepit omnia agere; nobiles ergo conspirare in eius interitu coeperunt sicque coactus
est
quae se ei obposuerunt in tributis exscribendis, dein suo
arbitrio coepit omnia agere; nobiles ergo conspirare in eius interitu coeperunt sicque coactus
est reconciliari nova conventione cum suis subditis; majus malum ei imminebat ex conspiratione
quorumdam agnatorum in vitam et personam suam; praecipuus ex his fuit comes Lancastrensis, qui
accitis aliquibus proceribus in eius vitam conspiravit; supressa tamen est haec conjuratio
multique ex proceribus, ipse comes Lancastrensis ultimo supplicio affectus est; Henricus tamen
comes Lancastrensis se fuga
nil mali suspicans genio suo indulgens in Hiberniam discessit, interim ergo Henricus comes cum
exercitu comparuit in Anglia; Richardo vero nuncius adferri non potuit, referunt enim scriptores
quod per septimanas contrarius ventus flaret, qui impediret communicationem cum Hibernia, et cum
ei etiam nunciatum fuisset, moram nexuit in Hibernia, aliis committens negotia sua; qui cum
mediis destituti fuissent, exercitum colligere non potuerunt; advenientem ergo Richardum
Henricus comes exercitu validissimo stipatus eum
cum Hibernia, et cum
ei etiam nunciatum fuisset, moram nexuit in Hibernia, aliis committens negotia sua; qui cum
mediis destituti fuissent, exercitum colligere non potuerunt; advenientem ergo Richardum
Henricus comes exercitu validissimo stipatus eum
ad abdicationem
regni in carceribus coactus est; post eius detronisationem Henricus, qui negotia ubique optime
gessit, rex nomine 4-i electus est per proceres, tardius Richardum trucidari curavit, cum
videret turbas propter eum enasci multosque inclinare in eum throno restituendum, et sic per
dethronisationem Richardi Henricus comes rex est proclamatus; cum hoc rege
incepit stirps Lancastriensis regnare, quae per Eduardum 3. conjuncta fuit cum Richardo; habuit
tamen Henricus per 13 regiminis sui annos perpetuas molestias cum
Richardum, cui
conjurationi adstabant Galli, detectam tamen supressit Richardumque, ut pomum discordiarum,
sustuli in carceribus curavit sub initium anni 1400; hanc conspirationem duae aliae secutae
sunt, quos tamen omnes suppressit; Scotos concitarunt contra eum agnati, sed et hoc bellum pari
fortuna et dexteritate terminavit; Valliae incolas etiam concitarunt contra eum, et in ipsa
Anglia turbas excitarunt: sed cum unionem eorum impediret prudentia sua, fregit utramque partem
malecontentorum; profugi rebelles se in Scotiam receperunt, et cum his paulo
adstabant Galli, detectam tamen supressit Richardumque, ut pomum discordiarum,
sustuli in carceribus curavit sub initium anni 1400; hanc conspirationem duae aliae secutae
sunt, quos tamen omnes suppressit; Scotos concitarunt contra eum agnati, sed et hoc bellum pari
fortuna et dexteritate terminavit; Valliae incolas etiam concitarunt contra eum, et in ipsa
Anglia turbas excitarunt: sed cum unionem eorum impediret prudentia sua, fregit utramque partem
malecontentorum; profugi rebelles se in Scotiam receperunt, et cum his paulo post proruperunt in
discordiarum,
sustuli in carceribus curavit sub initium anni 1400; hanc conspirationem duae aliae secutae
sunt, quos tamen omnes suppressit; Scotos concitarunt contra eum agnati, sed et hoc bellum pari
fortuna et dexteritate terminavit; Valliae incolas etiam concitarunt contra eum, et in ipsa
Anglia turbas excitarunt: sed cum unionem eorum impediret prudentia sua, fregit utramque partem
malecontentorum; profugi rebelles se in Scotiam receperunt, et cum his paulo post proruperunt in
Angliam, sed et ex hac parte sibi securitatem procuravit; inter haec anno '413.
eum agnati, sed et hoc bellum pari
fortuna et dexteritate terminavit; Valliae incolas etiam concitarunt contra eum, et in ipsa
Anglia turbas excitarunt: sed cum unionem eorum impediret prudentia sua, fregit utramque partem
malecontentorum; profugi rebelles se in Scotiam receperunt, et cum his paulo post proruperunt in
Angliam, sed et ex hac parte sibi securitatem procuravit; inter haec anno '413. decessit;
reliquit filium Henricum nomine 5-ti; hic in prima aetate sua exiguas spes de se fecit, admotus
tamen regimini eminentissimus Angliae regum evasit, curam
terminavit; Valliae incolas etiam concitarunt contra eum, et in ipsa
Anglia turbas excitarunt: sed cum unionem eorum impediret prudentia sua, fregit utramque partem
malecontentorum; profugi rebelles se in Scotiam receperunt, et cum his paulo post proruperunt in
Angliam, sed et ex hac parte sibi securitatem procuravit; inter haec anno '413. decessit;
reliquit filium Henricum nomine 5-ti; hic in prima aetate sua exiguas spes de se fecit, admotus
tamen regimini eminentissimus Angliae regum evasit, curam suam eo direxit, ut nomen et gloriam
gentis suae
in
Angliam, sed et ex hac parte sibi securitatem procuravit; inter haec anno '413. decessit;
reliquit filium Henricum nomine 5-ti; hic in prima aetate sua exiguas spes de se fecit, admotus
tamen regimini eminentissimus Angliae regum evasit, curam suam eo direxit, ut nomen et gloriam
gentis suae recuperaret in Gallia; praetextum belli sumpsit ex jure Eduardi 3-ii in regnum
Galliae; occasionem optimam nactus est ex turbis in ipsa Gallia enatis, eo discessit, ut per
ablegatos Carolo 6-o regi Franciae nunciaret, ut decedat regno suo, quod jure proaviae
jure proaviae suae
Isabellae ipsi competit, verum repulsam passus bellum Gallis indixit; eo tempore bello intestino
impliciti erant Galli; nam Carolus 6. successit patri suo Carolo 5-o qua minorennis, sub tutela
ergo aggressus est imperium, propter hanc tutelam jam enatae sunt lites et turbae inter
proceres, cum vero ipse regnare coepisset, Carolus 6. mente captus est delirareque coepit,
indiguit ergo administratore, hinc inter Ludovicum ducem Aureli fratrem Caroli 6-ti, et
Philippum ducem Burgundiae, patruum Caroli enatae sunt lites attrocissimae, donec status
sub tutela
ergo aggressus est imperium, propter hanc tutelam jam enatae sunt lites et turbae inter
proceres, cum vero ipse regnare coepisset, Carolus 6. mente captus est delirareque coepit,
indiguit ergo administratore, hinc inter Ludovicum ducem Aureli fratrem Caroli 6-ti, et
Philippum ducem Burgundiae, patruum Caroli enatae sunt lites attrocissimae, donec status et
ordines Philippo ob experientiam rerum gerendarum dignitatem hanc deferrent; non obstante hoc
Ludovicus non cessit, sed se ingessit in curatelam et hinc totum regnum dividebatur in
et turbae inter
proceres, cum vero ipse regnare coepisset, Carolus 6. mente captus est delirareque coepit,
indiguit ergo administratore, hinc inter Ludovicum ducem Aureli fratrem Caroli 6-ti, et
Philippum ducem Burgundiae, patruum Caroli enatae sunt lites attrocissimae, donec status et
ordines Philippo ob experientiam rerum gerendarum dignitatem hanc deferrent; non obstante hoc
Ludovicus non cessit, sed se ingessit in curatelam et hinc totum regnum dividebatur in
Burgundicam et Aurelianensem factionem, inter quas ad arma quoque
Ludovicum ducem Aureli fratrem Caroli 6-ti, et
Philippum ducem Burgundiae, patruum Caroli enatae sunt lites attrocissimae, donec status et
ordines Philippo ob experientiam rerum gerendarum dignitatem hanc deferrent; non obstante hoc
Ludovicus non cessit, sed se ingessit in curatelam et hinc totum regnum dividebatur in
Burgundicam et Aurelianensem factionem, inter quas ad arma quoque deventum est
non nunquam.
ducem Burgundiae, patruum Caroli enatae sunt lites attrocissimae, donec status et
ordines Philippo ob experientiam rerum gerendarum dignitatem hanc deferrent; non obstante hoc
Ludovicus non cessit, sed se ingessit in curatelam et hinc totum regnum dividebatur in
Burgundicam et Aurelianensem factionem, inter quas ad arma quoque deventum est
non nunquam.
nunquam.
post conspicuam victoriam retulit de Gallis ad Azincurt, in qua multa milia caesa
et capta sunt Gallorum; victricia arma sua longe lateque protulit per totam Normanniam; negotia
eius non parum adjuvit, quod Ioannes Burgundiae dux clam foedus cum Henrico iniverit eumque
adjuverit, et sic usque '419. annum totam Normanniam subjecit; in ipsa aula enatae sunt turbae
inter reginam Isabellam et Carolum Delfinum et patrem Carolum 6-tum propter zelotipiam; Carolus
enim rex licentiosam et effrenorum morum uxorem suam Isabellam (Bavaram natione) repudiavit,
instigante
victricia arma sua longe lateque protulit per totam Normanniam; negotia
eius non parum adjuvit, quod Ioannes Burgundiae dux clam foedus cum Henrico iniverit eumque
adjuverit, et sic usque '419. annum totam Normanniam subjecit; in ipsa aula enatae sunt turbae
inter reginam Isabellam et Carolum Delfinum et patrem Carolum 6-tum propter zelotipiam; Carolus
enim rex licentiosam et effrenorum morum uxorem suam Isabellam (Bavaram natione) repudiavit,
instigante non nihil filio Carolo; Isabella ergo vindictam spirans ipsa Henrico 5-o se
associavit, ut filium tanto
longe lateque protulit per totam Normanniam; negotia
eius non parum adjuvit, quod Ioannes Burgundiae dux clam foedus cum Henrico iniverit eumque
adjuverit, et sic usque '419. annum totam Normanniam subjecit; in ipsa aula enatae sunt turbae
inter reginam Isabellam et Carolum Delfinum et patrem Carolum 6-tum propter zelotipiam; Carolus
enim rex licentiosam et effrenorum morum uxorem suam Isabellam (Bavaram natione) repudiavit,
instigante non nihil filio Carolo; Isabella ergo vindictam spirans ipsa Henrico 5-o se
associavit, ut filium tanto certius excludat e regni
quod Ioannes Burgundiae dux clam foedus cum Henrico iniverit eumque
adjuverit, et sic usque '419. annum totam Normanniam subjecit; in ipsa aula enatae sunt turbae
inter reginam Isabellam et Carolum Delfinum et patrem Carolum 6-tum propter zelotipiam; Carolus
enim rex licentiosam et effrenorum morum uxorem suam Isabellam (Bavaram natione) repudiavit,
instigante non nihil filio Carolo; Isabella ergo vindictam spirans ipsa Henrico 5-o se
associavit, ut filium tanto certius excludat e regni successione, contra quem eo majus odium
concepit, quod eam thesauris et
et effrenorum morum uxorem suam Isabellam (Bavaram natione) repudiavit,
instigante non nihil filio Carolo; Isabella ergo vindictam spirans ipsa Henrico 5-o se
associavit, ut filium tanto certius excludat e regni successione, contra quem eo majus odium
concepit, quod eam thesauris et pretiosis, quae multis annis corrasit, spoliari curaverit
pecuniasque in negotium belli impendi suaserit.
factiosorum imminuat, cepit consilium perimendi Ioannem Intrepidum, invitatum ergo, simulata
amicitia, Ioannem trucidari curavit; hoc factum arripuit dein mater Isabella ad perdendum filium
suum, hinc conspiravit cum Philippo Bono filio Ioannis; hinc a parte deficientes a rege et
regno, rem communem cum Anglis fecerunt; in urbe Treca procudebant consilia sua cum Henrico 5-o,
citatus est Trecam, ut se purgaret, et cum non compareret, exul declaratus est hereditatisque
indignus; Isabella cum Philippo peculiari tractatu Henrico adserta est successio in
hoc factum arripuit dein mater Isabella ad perdendum filium
suum, hinc conspiravit cum Philippo Bono filio Ioannis; hinc a parte deficientes a rege et
regno, rem communem cum Anglis fecerunt; in urbe Treca procudebant consilia sua cum Henrico 5-o,
citatus est Trecam, ut se purgaret, et cum non compareret, exul declaratus est hereditatisque
indignus; Isabella cum Philippo peculiari tractatu Henrico adserta est successio in Francia, et
pro maiori robore Isabella filiam suam, sororem Caroli Delfini ei in uxorem dedit,
constitutumque est, ut vivente Carolo 6-o
regno, rem communem cum Anglis fecerunt; in urbe Treca procudebant consilia sua cum Henrico 5-o,
citatus est Trecam, ut se purgaret, et cum non compareret, exul declaratus est hereditatisque
indignus; Isabella cum Philippo peculiari tractatu Henrico adserta est successio in Francia, et
pro maiori robore Isabella filiam suam, sororem Caroli Delfini ei in uxorem dedit,
constitutumque est, ut vivente Carolo 6-o Henricus tantum titulo administratoris et regentis
gaudeat, eo vero defuncto succedat Henricus; ipse rex debilis persuasus est ad ratihabenda haec,
imo
est hereditatisque
indignus; Isabella cum Philippo peculiari tractatu Henrico adserta est successio in Francia, et
pro maiori robore Isabella filiam suam, sororem Caroli Delfini ei in uxorem dedit,
constitutumque est, ut vivente Carolo 6-o Henricus tantum titulo administratoris et regentis
gaudeat, eo vero defuncto succedat Henricus; ipse rex debilis persuasus est ad ratihabenda haec,
imo ipsum parlamentum adactum est haec subscribere anno 1420; his oleum igni affusum est, bellum
enim omni ex parte exarsit; Henricus, cum in aestu maiore exercitu suo
pro eo interficiendo emissi sunt;
interim diversis circumstantiis emergentibus se rursus erexit, non parum contulit ad eius
fortunam Puella sic dicta Aurelianensis; comparuit nempe puella quaedam, vilis originis, quae
dicebat se divinitus missam fuisse, promisitque consilia optima et eventus felicissimos, si
exercitum ei committeret; promisit urbem Aurelianensem ab obsidione Anglorum
divinitus missam fuisse, promisitque consilia optima et eventus felicissimos, si
exercitum ei committeret; promisit urbem Aurelianensem ab obsidione Anglorum
Carolus ergo per medios hostes cum suis perrupit Renos usque, suique coronationem
suscepit, puella vero haec tardius ab Anglis intercepta ut saga combusta est.
enim ruebant negotia Anglorum in Gallia; videntes enim urbes Galliae res Caroli erectas
esse, sponte se ei subjecerunt; ipsa Parisina urbs, postquam 17 annis subesset Anglis, anno
'436. Carolum recepit ut regem legitimum; his temporibus, nempe '444, indutiae initae sunt cum
Gallis, et tunc jam in Anglia enatae sunt turbae et conjurationes adversus Henricum; enatis his
turbis Carolus sub praetextu excessuum ab Anglis patratorum indutias rupit, et sic bellum usque
'453. continuatum est; his bellis Carolus non tantum suas provincias, sed etiam feuda Anglorum
videntes enim urbes Galliae res Caroli erectas
esse, sponte se ei subjecerunt; ipsa Parisina urbs, postquam 17 annis subesset Anglis, anno
'436. Carolum recepit ut regem legitimum; his temporibus, nempe '444, indutiae initae sunt cum
Gallis, et tunc jam in Anglia enatae sunt turbae et conjurationes adversus Henricum; enatis his
turbis Carolus sub praetextu excessuum ab Anglis patratorum indutias rupit, et sic bellum usque
'453. continuatum est; his bellis Carolus non tantum suas provincias, sed etiam feuda Anglorum
recuperavit, et Anglos ex universa Francia
Anglis, anno
'436. Carolum recepit ut regem legitimum; his temporibus, nempe '444, indutiae initae sunt cum
Gallis, et tunc jam in Anglia enatae sunt turbae et conjurationes adversus Henricum; enatis his
turbis Carolus sub praetextu excessuum ab Anglis patratorum indutias rupit, et sic bellum usque
'453. continuatum est; his bellis Carolus non tantum suas provincias, sed etiam feuda Anglorum
recuperavit, et Anglos ex universa Francia excepta urbe Caleto ejecit.
jam in Anglia enatae sunt turbae et conjurationes adversus Henricum; enatis his
turbis Carolus sub praetextu excessuum ab Anglis patratorum indutias rupit, et sic bellum usque
'453. continuatum est; his bellis Carolus non tantum suas provincias, sed etiam feuda Anglorum
recuperavit, et Anglos ex universa Francia excepta urbe Caleto ejecit.
Carolus non tantum suas provincias, sed etiam feuda Anglorum
recuperavit, et Anglos ex universa Francia excepta urbe Caleto ejecit.
inter duas Rosas;
Lancastrenses enim rosa rubra, Iorc alba utebantur; dicebant enim Eboracenses Lancastrienses
injusto possidere regnum Angliae; videbant enim Eboracenses alienatos esse animos Anglorum a
Henrico 6-o ob male gestas res Gallicas, dein segnis Henricus Margarethae uxori et ministris
petulantibus negotia omnia regni commisit; Richardus ergo Eboracensis primus consurrexit contra
Henricum sibique conatus est procurare regnum ex eo, quod utraque haec stirps descendat ex
Eduardo 3-o; nam tertius filius Ioannes dux Lancastriae erat proavus Henrici 6-ti,
3-o; nam tertius filius Ioannes dux Lancastriae erat proavus Henrici 6-ti, quartus vero
Eduardi filius erat Edmundus, ex quo descendit Richardus Eboracensis; sed Richardus hic per
sexum femineum descendit ex Lionello secundogenito filio Eduardi 3-ii, ergo duplici ex jure
petiit et postulavit successionem, quamquam Lionellus nunquam ad successionem devenisset; erupit
ergo bellum inter hos duos; ad initium Richardus Henricum devicit, et ipsum quoque cepit, et
tunc Richardus protector renunciatus est; interim Henricus ex carceribus elapsus est
restauratisque
sed Richardus hic per
sexum femineum descendit ex Lionello secundogenito filio Eduardi 3-ii, ergo duplici ex jure
petiit et postulavit successionem, quamquam Lionellus nunquam ad successionem devenisset; erupit
ergo bellum inter hos duos; ad initium Richardus Henricum devicit, et ipsum quoque cepit, et
tunc Richardus protector renunciatus est; interim Henricus ex carceribus elapsus est
restauratisque rebus suis vicit et profligavit Richardum ad Hyberum ad annum 1455; interim
Richardus comes Varvicensis, agnatus Richardi profugi, aggregatis suis fregit
per
sexum femineum descendit ex Lionello secundogenito filio Eduardi 3-ii, ergo duplici ex jure
petiit et postulavit successionem, quamquam Lionellus nunquam ad successionem devenisset; erupit
ergo bellum inter hos duos; ad initium Richardus Henricum devicit, et ipsum quoque cepit, et
tunc Richardus protector renunciatus est; interim Henricus ex carceribus elapsus est
restauratisque rebus suis vicit et profligavit Richardum ad Hyberum ad annum 1455; interim
Richardus comes Varvicensis, agnatus Richardi profugi, aggregatis suis fregit Henricum eumque
cepit;
quamquam Lionellus nunquam ad successionem devenisset; erupit
ergo bellum inter hos duos; ad initium Richardus Henricum devicit, et ipsum quoque cepit, et
tunc Richardus protector renunciatus est; interim Henricus ex carceribus elapsus est
restauratisque rebus suis vicit et profligavit Richardum ad Hyberum ad annum 1455; interim
Richardus comes Varvicensis, agnatus Richardi profugi, aggregatis suis fregit Henricum eumque
cepit; redux ergo Richardus Iorc denuo renunciatus est protector; constitutum ergo est ut
Henricus dignitati suae renunciet,
titulo gaudeat, eoque decedente eius
lineam spectet successio, non Henrici; haec tamen pax non fuit diuturna; uxor enim Henrici
Margareta ad Scotiam profugit, ibi valido exercitu comparato irrupit in Angliam contra
Richardum; occassione huius conflictus Richardus captus est et trucidatus cum multis aliis
eiusque exercitus fractus, seditiosi tamen filium Richardi Eduardi
parenti anno '61; hic devicta regina dissipatisque aliis rex
proclamatus est nomine Eduardi 4-ti, primusque fuit ex Eboracensi stirpe; Henricus 6-tus fugit
in Scotiam elapsus ex carceribus, comparuitque cum exercitu, tam felici cum successu, ut cogeret
Eduardum Londino excedere et in Belgium se recipere; rursus redux profligavit Henricum eumque
cepit et incarceravit; denuo profugit et rursus captus est; comparuit interim Margareta cum
exercitu ex Francia, sed circumdata ab Richardi militibus capta est ipsa regina una cum filio
suo 18 annorum; Eduardus hic
est nomine Eduardi 4-ti, primusque fuit ex Eboracensi stirpe; Henricus 6-tus fugit
in Scotiam elapsus ex carceribus, comparuitque cum exercitu, tam felici cum successu, ut cogeret
Eduardum Londino excedere et in Belgium se recipere; rursus redux profligavit Henricum eumque
cepit et incarceravit; denuo profugit et rursus captus est; comparuit interim Margareta cum
exercitu ex Francia, sed circumdata ab Richardi militibus capta est ipsa regina una cum filio
suo 18 annorum; Eduardus hic juvenis in conspectu patris sui Henrici 6.
fuit ex Eboracensi stirpe; Henricus 6-tus fugit
in Scotiam elapsus ex carceribus, comparuitque cum exercitu, tam felici cum successu, ut cogeret
Eduardum Londino excedere et in Belgium se recipere; rursus redux profligavit Henricum eumque
cepit et incarceravit; denuo profugit et rursus captus est; comparuit interim Margareta cum
exercitu ex Francia, sed circumdata ab Richardi militibus capta est ipsa regina una cum filio
suo 18 annorum; Eduardus hic juvenis in conspectu patris sui Henrici 6.
trucidatus est, dein ipse
est; hic ex stirpe Tudorensi fuit,
proin per eum nova stirps regnans inducta est, quae usque Elisabetham continuata.
nova stirps regnans inducta est, quae usque Elisabetham continuata.
coronatus est Henricus; Henricus Eduardum comitem Varvicensem, qui filius Georgii
erat, qui frater Eduardi 4-i erat, incarcerari curavit, ne turbas ei excitet; fuit enim ultimus
surculus ex domo Eboracensi; post haec Henricus matrimonium inivit cum Elisabetha, Eduardi 4-ti
filia et sorore Eduardi 5; sic lites inter duas rosas per hoc matrimonium terminatae sunt
amicabiliter; non deerant tamen malevoli, qui molestias causarent Henrico; sic producebant
adhaerentes Eboracensis stirpis hominem larvatum, quem dicebant Eduardum Varvicensem, eique
deberi regnum,
malevolos; res tamen eo advecta fuit per potentiores alios, qui fovebant hunc
larvatum, ut ipse Henricus in periculo versaretur; postremo tamen fregit Henricus seditiosos
capto larvato hoc Lamberto Simnel, quin potius se sponte subjecit Henrico qui ei etiam gratiam
fecit, et ad culinam eum retrusit pro lixa.
parte bene gestum est, cum rursus in Anglia
larvatus eo audaciae perduxit, ut in Hiberniam transiret, ubi etiam totum fere regnum ei
adhaesit, inde in Scotia digressus est, ibi Iacobus rex eum recognovit eique in uxorem dedit
cognatam unam eique copias dedit; his omnibus suffultus cum exercitu venit in Angliam; interim
et has molestias redux in Anglia superavit Henricus 7; initio quidem feliciter
se gessit larvatus Varbek, sed dein fregit eum, imo dein Henricus in Scotiam irrupit, Iacobum ad
internecionem vicit eumque ad pacem coegit; tandem ubique pressus se gratiae
Iacobum ad
internecionem vicit eumque ad pacem coegit; tandem ubique pressus se gratiae Henrici commisit,
qui eum incarcerari curavit, profugum vero in furcam agi curavit; hoc tempore ultimum principem
Eduardum ut perduellem capite plecti curavit anno '497.
Et ab hoc laudabiliter
gessit imperium; inter
ex hoc matrimonio ducebant praetensiones suas
reges Angliae tardius in Scotiam; dein etiam inter filium suum Arthurum et Catharinam
Arragonicam regis Hispaniae Ferdinandi Chatolici conciliavit matrimonium, haec tamen nuptiae non
sunt consumatae, nam praemortuus est Arthur; et sic desponsavit Henricus 7. eam filio sui
juniori Henrico, qui dein patri successit.
Angliae sibi promeritus fuisset; avaritiae tamen
summae notam a se avertere non potuit; successit ei Henricus 8-us; sequenti anno nuptias cum ea
celebravit, non ex amore, sed magis ex reverentia erga patrem suum; secundum eius factum fuit
populi desideriis satisfacere circa onera et oppressiones, et reipsa duos finantiae ministros
patris sui Hambson et Iudley anno '510. publice capite plecti curavit.
fuisset; avaritiae tamen
summae notam a se avertere non potuit; successit ei Henricus 8-us; sequenti anno nuptias cum ea
celebravit, non ex amore, sed magis ex reverentia erga patrem suum; secundum eius factum fuit
populi desideriis satisfacere circa onera et oppressiones, et reipsa duos finantiae ministros
patris sui Hambson et Iudley anno '510. publice capite plecti curavit.
non potuit; successit ei Henricus 8-us; sequenti anno nuptias cum ea
celebravit, non ex amore, sed magis ex reverentia erga patrem suum; secundum eius factum fuit
populi desideriis satisfacere circa onera et oppressiones, et reipsa duos finantiae ministros
patris sui Hambson et Iudley anno '510. publice capite plecti curavit.
finantiae ministros
patris sui Hambson et Iudley anno '510. publice capite plecti curavit.
fuit, huic Ligae Sanctae
etiam Henricus 8. adstitit ob socerum suum Ferdinandum Chatolicum, et pontificem Iulium 2-um,
nihil tamen memorabilis actum est per hoc bellum, anno dein '513. pacem plane inivit cum Gallis,
quod maxime cardinali Volsejo, qui primarius minister Henrici erat et a Gallis obligatus fuit,
adscribi debet, indolique Henrici, quae valde mutabilis erat et inconstans.
et pontificem Iulium 2-um,
nihil tamen memorabilis actum est per hoc bellum, anno dein '513. pacem plane inivit cum Gallis,
quod maxime cardinali Volsejo, qui primarius minister Henrici erat et a Gallis obligatus fuit,
adscribi debet, indolique Henrici, quae valde mutabilis erat et inconstans.
inivit cum Gallis,
quod maxime cardinali Volsejo, qui primarius minister Henrici erat et a Gallis obligatus fuit,
adscribi debet, indolique Henrici, quae valde mutabilis erat et inconstans.
indolique Henrici, quae valde mutabilis erat et inconstans.
sed repressi sunt anno '14. et '15. accepta clade.
Galliae etiam initum est foedus, quo Henricus renunciavit
pro se et suis successoribus juri in provincias Gallicas, Franciscus vero 50,000 imperialium
annue pendendorum promisit; haec '526. et '7-o agebantur.
uxore sua Chatarina
vixisset, indifferens erga eam factus, eam repudiare voluit; accessit ergo Romanum Pontificem
7-um Clementem per legatum suum petiitque divortium, verum Pontifex, ne aulam Arragonicam
offendat, non consensit in illud; rex ergo ipse fecit divortium quoad mensem et thorum,
honorifice tamen habebatur semper Chatarina; interim Henricus Annam Bolenam formosissimam
virginem procabatur; interim Pontifex duos cardinales deputavit ut dijudicent negotium,
Chatarina tamen protestabatur adversus hos judices, Volseum et Campesium, petiitque ab ipso
ipse fecit divortium quoad mensem et thorum,
honorifice tamen habebatur semper Chatarina; interim Henricus Annam Bolenam formosissimam
virginem procabatur; interim Pontifex duos cardinales deputavit ut dijudicent negotium,
Chatarina tamen protestabatur adversus hos judices, Volseum et Campesium, petiitque ab ipso
Pontifice cognosci negotium; interim Henricus recurrit ad accademias exteras ut illi judicent,
et unanimi consensu decretum est matrimonium ejus esse incestuosum; proposuit rem statibus et
parlamento, et in eandem sententiam abiverunt status; ipse
virginem procabatur; interim Pontifex duos cardinales deputavit ut dijudicent negotium,
Chatarina tamen protestabatur adversus hos judices, Volseum et Campesium, petiitque ab ipso
Pontifice cognosci negotium; interim Henricus recurrit ad accademias exteras ut illi judicent,
et unanimi consensu decretum est matrimonium ejus esse incestuosum; proposuit rem statibus et
parlamento, et in eandem sententiam abiverunt status; ipse Thomas Cranmer primas regni pertracto
in sententiam suam clero Anglicano adhaesit regi; his omnibus perfectis non attenta sententia
Chatarina tamen protestabatur adversus hos judices, Volseum et Campesium, petiitque ab ipso
Pontifice cognosci negotium; interim Henricus recurrit ad accademias exteras ut illi judicent,
et unanimi consensu decretum est matrimonium ejus esse incestuosum; proposuit rem statibus et
parlamento, et in eandem sententiam abiverunt status; ipse Thomas Cranmer primas regni pertracto
in sententiam suam clero Anglicano adhaesit regi; his omnibus perfectis non attenta sententia
Pontificis publicavit divortium, cui dein maxime obfuit card. Volseus, quamquam initio
tamen protestabatur adversus hos judices, Volseum et Campesium, petiitque ab ipso
Pontifice cognosci negotium; interim Henricus recurrit ad accademias exteras ut illi judicent,
et unanimi consensu decretum est matrimonium ejus esse incestuosum; proposuit rem statibus et
parlamento, et in eandem sententiam abiverunt status; ipse Thomas Cranmer primas regni pertracto
in sententiam suam clero Anglicano adhaesit regi; his omnibus perfectis non attenta sententia
Pontificis publicavit divortium, cui dein maxime obfuit card. Volseus, quamquam initio favisset
voluit enim Henrico conciliare sororem Francisci regis Galliae; hoc cum
innotuisset Henrico, eum ex gratia sua ejecit, imo tardius capite plecti curasset eum, si in via
mortuus non fuisset; anno ergo '32. duxit Annam Bolenam; enatae sunt ergo lites gravissimae
inter Clementem 7-um et Henricum, unusque alium omni possibili modo vexavit; Henricus annatas et
confirmationes abolevit, reditusque Pontificis ex Anglia restrixit et prohibuit; Pontifex vero
anno '534. edidit bullam qua matrimonium primum Henrici declaravit non incaestuosum, sed
validum; Henricus ergo
innotuisset Henrico, eum ex gratia sua ejecit, imo tardius capite plecti curasset eum, si in via
mortuus non fuisset; anno ergo '32. duxit Annam Bolenam; enatae sunt ergo lites gravissimae
inter Clementem 7-um et Henricum, unusque alium omni possibili modo vexavit; Henricus annatas et
confirmationes abolevit, reditusque Pontificis ex Anglia restrixit et prohibuit; Pontifex vero
anno '534. edidit bullam qua matrimonium primum Henrici declaravit non incaestuosum, sed
validum; Henricus ergo anno '35. sustulit appellationes ad sedem Romanam fieri consuetas, quae
curasset eum, si in via
mortuus non fuisset; anno ergo '32. duxit Annam Bolenam; enatae sunt ergo lites gravissimae
inter Clementem 7-um et Henricum, unusque alium omni possibili modo vexavit; Henricus annatas et
confirmationes abolevit, reditusque Pontificis ex Anglia restrixit et prohibuit; Pontifex vero
anno '534. edidit bullam qua matrimonium primum Henrici declaravit non incaestuosum, sed
validum; Henricus ergo anno '35. sustulit appellationes ad sedem Romanam fieri consuetas, quae
semper cum taxis conjunctae erant; interim ipsi status et ordines
Anglia restrixit et prohibuit; Pontifex vero
anno '534. edidit bullam qua matrimonium primum Henrici declaravit non incaestuosum, sed
validum; Henricus ergo anno '35. sustulit appellationes ad sedem Romanam fieri consuetas, quae
semper cum taxis conjunctae erant; interim ipsi status et ordines consentientibus episcopis se
separarunt ab ecclesia Romana schismaque fecerunt, proin [Pontifici] omnia jura adempta sunt
Pontifici regique delata sunt omnia ea jura, quae prius Pontifici competebant; hinc introducta
fuit specialis juris jurandi formula, qua regis hanc
fuit specialis juris jurandi formula, qua regis hanc potestatem recognoscit jurans; hoc
Iuramentum Supremaciae dicitur; erant quidem multi, qui nolebant elicere hoc juramentum, hinc
poena mortis statuta est in eos qui elicere nollent; Ioannes Fishus episcopus Roshesteriensis et
Thomas Moore cancellarius regni huic formulae suscribere nolebant, hinc diu in
carceribus macerati tandem capite plexi sunt, cum pluribus aliis; reditus antea Pontificales,
nempe annatas et decimas, regi adjudicabant; decessit inter haec Pontifex;
elicere nollent; Ioannes Fishus episcopus Roshesteriensis et
Thomas Moore cancellarius regni huic formulae suscribere nolebant, hinc diu in
carceribus macerati tandem capite plexi sunt, cum pluribus aliis; reditus antea Pontificales,
nempe annatas et decimas, regi adjudicabant; decessit inter haec Pontifex; ei successit Paulus;
hic omnibus mediis, quibus Pontifices uti solent, usus est ad eos retrahendos, nempe minis,
interdictis, tandem excommunicavit regem; rex vero sui loco constituit Thomam Cromvell,
generalem vicarium in
mediis, quibus Pontifices uti solent, usus est ad eos retrahendos, nempe minis,
interdictis, tandem excommunicavit regem; rex vero sui loco constituit Thomam Cromvell,
generalem vicarium in spiritualibus (hic Cromvell ex filio fabri ferarii factus est
archiepiscopus, comes Essexiae, et supremus cancellarius); huius ergo opera curavit ea peragi,
quae ipse peragere non potuit in sacris; anno '38-o omnium monasteriorum sublationem decrevit
rex cum statibus, et hinc ultra 640 monasteria sunt secularisata eorumque bona in fiscum redacta
sunt; opes et thesauros
vicarium in spiritualibus (hic Cromvell ex filio fabri ferarii factus est
archiepiscopus, comes Essexiae, et supremus cancellarius); huius ergo opera curavit ea peragi,
quae ipse peragere non potuit in sacris; anno '38-o omnium monasteriorum sublationem decrevit
rex cum statibus, et hinc ultra 640 monasteria sunt secularisata eorumque bona in fiscum redacta
sunt; opes et thesauros ecclesiarum corrasit in fiscum suum; clerici Anglicani conventum
celebrabant sub Cromvelii praesidio egeruntque de statuendis certis fidei articulis, qui dein
sub poena mortis
comes Essexiae, et supremus cancellarius); huius ergo opera curavit ea peragi,
quae ipse peragere non potuit in sacris; anno '38-o omnium monasteriorum sublationem decrevit
rex cum statibus, et hinc ultra 640 monasteria sunt secularisata eorumque bona in fiscum redacta
sunt; opes et thesauros ecclesiarum corrasit in fiscum suum; clerici Anglicani conventum
celebrabant sub Cromvelii praesidio egeruntque de statuendis certis fidei articulis, qui dein
sub poena mortis credendi propositi sunt; ad haec Henricus edita bulla solemni subditos a
vinculo subjectionis
Anglicani conventum
celebrabant sub Cromvelii praesidio egeruntque de statuendis certis fidei articulis, qui dein
sub poena mortis credendi propositi sunt; ad haec Henricus edita bulla solemni subditos a
vinculo subjectionis liberavit, sed nihil profecit pauper, rex enim nobiles et clerum ex parte
sua habebat, et hinc turbae excitatae non sunt; articuli fidei 6 in concilio Anglicano procusi a
parlamento confirmati sunt sub poena capitis; visque sic illata est conscientiis.
sub Cromvelii praesidio egeruntque de statuendis certis fidei articulis, qui dein
sub poena mortis credendi propositi sunt; ad haec Henricus edita bulla solemni subditos a
vinculo subjectionis liberavit, sed nihil profecit pauper, rex enim nobiles et clerum ex parte
sua habebat, et hinc turbae excitatae non sunt; articuli fidei 6 in concilio Anglicano procusi a
parlamento confirmati sunt sub poena capitis; visque sic illata est conscientiis.
Hinc multa hominum superstitum Chatolicorum copia enecata fuit,
praesertim cum dein circa transsubstantiationem enatae fuissent lites inter Anglos.
Anno '40. multa alia regulavit Henricus, sacerdotibus matrimonia admisit, pias
fundationes sequestravit, et eorum capitalia in alios usus convertit, seminaria erexit,
episcopatus fundavit 6 novos; principatus Valliae sub Henrico incorporata est Angliae omniaque
jura et privilegia extensa sunt in hunc principatum; insulae Hiberniae, quae prius Dynastia
compellabatur, titulo regni ornata est ab Henrico, in Pontificis vexationem; putabatur enim ad
ea tempora tantum Pontificem posse titulos regis concedere; anno '42. recruduit bellum cum
Scotis,
aureorum;
Henricus hic utut primis annis charum se omnibus reddiderit, tamen ultimis vitae annis se
odiosum coepit reddere per severitatem suam, in crudelitate non nunquam exorbitantem; inivit in
ordine 6 matrimonia; primum erat cum Chatharina Arragonica cum qua 20 annis vixit, et genuit
Mariam cum ea; divortium cum ea fecit; haec usque '536-tum annum vixit.
annum vixit.
hanc adulterii accusatam, cum eam
nauseasset, capite plecti curavit; post hanc 6-tam duxit Chatarinam Baar, Ioannis Nevils comitis
Latimir filiam; haec eum supervixit, quae post eius mortem Seimurio duci nupsit; prouti odebat
matres, ita odium in liberos eorum derivavit, hinc Mariam et Elisabetham incapaces regiminis
declaravit voluitque Eduardum tertiogenitum succedere; morti tamen proximus mutavit consilium,
filias declaravit capaces regiminis, cum videret etiam filium imbecilem esse; anno '547.
decessit Henricus; ei successit Eduardus, qui sex annis tantum
etiam filium imbecilem esse; anno '547.
decessit Henricus; ei successit Eduardus, qui sex annis tantum regnavit; regnum sub tutela
Ioannis Seymurii avunculi sui gubernavit, qui Protectoris nomine gubernavit regnum; hic maxime
curavit, ut projectatae a Henrico nuptiae inter Eduardum et Iacobi, Scotiae regis, filiam Mariam
in effectum deducat; interim Galli omnimode conati sunt potentem hanc sponsam pro Francisco
coronae herede suo eripere, ut sic Scotiam cum Gallia connectere possint in posteris; nutabant
Scoti donec plures et plures in partes Gallorum
a Henrico nuptiae inter Eduardum et Iacobi, Scotiae regis, filiam Mariam
in effectum deducat; interim Galli omnimode conati sunt potentem hanc sponsam pro Francisco
coronae herede suo eripere, ut sic Scotiam cum Gallia connectere possint in posteris; nutabant
Scoti donec plures et plures in partes Gallorum propendebant; Seymurius ergo putabat Scotos
terrendos esse, hinc eis bellum intulit repetitisque vicibus eos fregit, sed in tantum etiam
abalienavit eos, ut ex proposito Gallis cedendam Mariam studerent; tandem etiam Parisios
educanda data est Maria; hoc
ergo putabat Scotos
terrendos esse, hinc eis bellum intulit repetitisque vicibus eos fregit, sed in tantum etiam
abalienavit eos, ut ex proposito Gallis cedendam Mariam studerent; tandem etiam Parisios
educanda data est Maria; hoc politicum infortunium fuit dein causa depositionis, et etiam mortis
Seymurii; excidit enim ex gratia regis per fratrem suum Thomam et comitem Tudley, hinc Seymurio
tutela interdicta fuit; suasit Tudlei ut cura principis integro senatui committatur, non uni,
ipse ergo praeses huius senatus electus est,
eos fregit, sed in tantum etiam
abalienavit eos, ut ex proposito Gallis cedendam Mariam studerent; tandem etiam Parisios
educanda data est Maria; hoc politicum infortunium fuit dein causa depositionis, et etiam mortis
Seymurii; excidit enim ex gratia regis per fratrem suum Thomam et comitem Tudley, hinc Seymurio
tutela interdicta fuit; suasit Tudlei ut cura principis integro senatui committatur, non uni,
ipse ergo praeses huius senatus electus est, finem ergo bello Gallicano et
Scotensi imposuit; in Galliam reservavit Angliae
excidit enim ex gratia regis per fratrem suum Thomam et comitem Tudley, hinc Seymurio
tutela interdicta fuit; suasit Tudlei ut cura principis integro senatui committatur, non uni,
ipse ergo praeses huius senatus electus est, finem ergo bello Gallicano et
Scotensi imposuit; in Galliam reservavit Angliae omnia jura quae prius habuerunt, urbem Bononiam
restituit gratis; Reformatio longe lateque digressa est in Anglia sub his protectoribus;
exercitium Chatolicae religionis prohibitum; Ioanes Tudleus non contentus protectoris titulo
gratis; Reformatio longe lateque digressa est in Anglia sub his protectoribus;
exercitium Chatolicae religionis prohibitum; Ioanes Tudleus non contentus protectoris titulo
cogitabat etiam ad stirpem suam devolvere, usus est mediis ad hoc; hinc Saymurium de medio
tollendum decrevit, et reipsa publice accusatum per conductos proditores morti eum traderet; hoc
perfecto cogitavit Tudleus familiam suam proximius conjungere cum stirpe regia, hinc inter
Gilfordum filium suum et Ioannam Gray conciliavit nuptias; haec Ioanna Gray habebat primum jus
ad regnum post
stirpem suam devolvere, usus est mediis ad hoc; hinc Saymurium de medio
tollendum decrevit, et reipsa publice accusatum per conductos proditores morti eum traderet; hoc
perfecto cogitavit Tudleus familiam suam proximius conjungere cum stirpe regia, hinc inter
Gilfordum filium suum et Ioannam Gray conciliavit nuptias; haec Ioanna Gray habebat primum jus
ad regnum post Eduardum et duas eius sorores; Henricus enim 8. rex Angliae habuit sororem
Mariam, quae Ludovico 12. regi Galliae nupta fuit, sed hoc mortuo nupsit duci Carolo
Suffolcensi, ex quo nata est Maria
reipsa publice accusatum per conductos proditores morti eum traderet; hoc
perfecto cogitavit Tudleus familiam suam proximius conjungere cum stirpe regia, hinc inter
Gilfordum filium suum et Ioannam Gray conciliavit nuptias; haec Ioanna Gray habebat primum jus
ad regnum post Eduardum et duas eius sorores; Henricus enim 8. rex Angliae habuit sororem
Mariam, quae Ludovico 12. regi Galliae nupta fuit, sed hoc mortuo nupsit duci Carolo
Suffolcensi, ex quo nata est Maria filia, quae nupta fuit Henrico Grayo duci Dorset et Suffolcc,
et horum filia erat Ioanna, proin ea
Gray habebat primum jus
ad regnum post Eduardum et duas eius sorores; Henricus enim 8. rex Angliae habuit sororem
Mariam, quae Ludovico 12. regi Galliae nupta fuit, sed hoc mortuo nupsit duci Carolo
Suffolcensi, ex quo nata est Maria filia, quae nupta fuit Henrico Grayo duci Dorset et Suffolcc,
et horum filia erat Ioanna, proin ea descendit ex Henrico 7-o rege sororque fuit Henrici 8-i,
proin primum jus habuit ad coronam; restabat ergo tertium adhuc, nempe ut sorores duae Eduardi
incapaces declarentur; regem ergo debilem, egrotum persuasit ad exheredandas
jus
ad regnum post Eduardum et duas eius sorores; Henricus enim 8. rex Angliae habuit sororem
Mariam, quae Ludovico 12. regi Galliae nupta fuit, sed hoc mortuo nupsit duci Carolo
Suffolcensi, ex quo nata est Maria filia, quae nupta fuit Henrico Grayo duci Dorset et Suffolcc,
et horum filia erat Ioanna, proin ea descendit ex Henrico 7-o rege sororque fuit Henrici 8-i,
proin primum jus habuit ad coronam; restabat ergo tertium adhuc, nempe ut sorores duae Eduardi
incapaces declarentur; regem ergo debilem, egrotum persuasit ad exheredandas sorores suas ex
ex Henrico 7-o rege sororque fuit Henrici 8-i,
proin primum jus habuit ad coronam; restabat ergo tertium adhuc, nempe ut sorores duae Eduardi
incapaces declarentur; regem ergo debilem, egrotum persuasit ad exheredandas sorores suas ex
causa religionis, Maria enim fuit Chatolica et Elisabetham dicebat debere excludi, ut Maria
excludi possit, secus nec eam excludi posse; edidit ergo decretum, a statibus confirmatum, quo
sororibus successio adempta est, et Ioannae Grayae addicta; nil ergo suberat quam mors Eduardi,
et reipsa '553. non sine suspicione veneni
ergo debilem, egrotum persuasit ad exheredandas sorores suas ex
causa religionis, Maria enim fuit Chatolica et Elisabetham dicebat debere excludi, ut Maria
excludi possit, secus nec eam excludi posse; edidit ergo decretum, a statibus confirmatum, quo
sororibus successio adempta est, et Ioannae Grayae addicta; nil ergo suberat quam mors Eduardi,
et reipsa '553. non sine suspicione veneni decessit; post eius mortem Ioanna Tudlei, nata Gray,
regina proclamata est per Tudlei protectorem, vi testamenti fratris Eduardi; Maria absens fuit,
sed datis litteris ad senatum
causa religionis, Maria enim fuit Chatolica et Elisabetham dicebat debere excludi, ut Maria
excludi possit, secus nec eam excludi posse; edidit ergo decretum, a statibus confirmatum, quo
sororibus successio adempta est, et Ioannae Grayae addicta; nil ergo suberat quam mors Eduardi,
et reipsa '553. non sine suspicione veneni decessit; post eius mortem Ioanna Tudlei, nata Gray,
regina proclamata est per Tudlei protectorem, vi testamenti fratris Eduardi; Maria absens fuit,
sed datis litteris ad senatum jus suum erexit clamque patronos quaesivit sibi Maria, quos etiam
reginam, secuta sunt multa milia militum
aliorumque potentum; ipse Ioannes Tudlei necessitati cedens eam recognovit reginam publiceque
reginam proclamari curavit; his peractis advenit Maria utque regina urbem ingressa est; Ioannes
Tudlei interceptus est, una cum Ioanna Graya, et in Tower concludi curavit; Tudleum 22. Aug.
capite plecti curavit.
una cum Ioanna Graya, et in Tower concludi curavit; Tudleum 22. Aug.
capite plecti curavit.
avitam reducere; initium cum episcopis fecit; omnes incarcerati sunt, qui
non elicuerunt aliam fidei professionem; idem cum pastoribus factum est, his incarceratis
substituti sunt Chatolici; aggressa est dein Parlamentum vetus, omnia antiquitus decreta,
sanctionata, deleri et rejici curavit, novos deputatos submitti jussit, nempe non reformatos; ex
eodem religionis zelo nuptias fecit cum Philippo rege Hispaniae, quod certe bonum Angliae non
promovit; nuptiae hae sub his conditionibus sunt initae: Maria reservavit sibi jus et liberam
dispensationem
decreta,
sanctionata, deleri et rejici curavit, novos deputatos submitti jussit, nempe non reformatos; ex
eodem religionis zelo nuptias fecit cum Philippo rege Hispaniae, quod certe bonum Angliae non
promovit; nuptiae hae sub his conditionibus sunt initae: Maria reservavit sibi jus et liberam
dispensationem officiorum, aerarii Angliae; 2-o si filius nasceretur ex hoc matrimonio, ad eum
spectaret regnum Angliae, cum comitatu Burgundiae et 17 provinciis Belgicis; vicissim filius
Carolus Philippi ex primo matrimonio habeat Hispaniam cum provinciis Americanis; si
rege Hispaniae, quod certe bonum Angliae non
promovit; nuptiae hae sub his conditionibus sunt initae: Maria reservavit sibi jus et liberam
dispensationem officiorum, aerarii Angliae; 2-o si filius nasceretur ex hoc matrimonio, ad eum
spectaret regnum Angliae, cum comitatu Burgundiae et 17 provinciis Belgicis; vicissim filius
Carolus Philippi ex primo matrimonio habeat Hispaniam cum provinciis Americanis; si vero Carolus
improlis decederet, descendentes Mariae succedant tam in matris quam patris hereditate.
tam in matris quam patris hereditate.
matrimonium mansit sterile.
provectioris jam erat aetatis; interim status et ordines Angliae duce Suffolcio comitte
opposuerunt
duce Suffolcio comitte
opposuerunt
redivit, qui ad eam cardinalem Pol ut nuncium misit, qui interdicta, excommunicationes
resolvit, remisit omnia; editum est decretum vi cuius [abrogabantur] omnes leges contra
Chatolicam religionem latae abrogabantur.
amiserunt Caletum cum toto territorio, quod in Gallia possederunt, Anglique omnes ejecti
sunt ex Gallia, relictis omnibus suis; huic bello anno '58. immortua est Maria post sterile
matrimonium; jus ergo successionis respiciebat Elisabetham; haec per Mariam incarcerata
detinebatur, et in constanti vitae periculo fuit, propter religionem Mariae contrariam;
dissuaserunt tamen hoc complures alii, praesertim Hispani; si enim Elisabeth
ad Mariam, Scotiae reginam, quae regi Galliae jam nupta
fuit, hoc vero Hispani formidabat summopere.
Elisabethae, allegabat patris sui Henrici exemplum
triste cum Chatarina Arragonica, quae repudium passa est propterea; egit ergo Philippus tota
contentione apud aulum Romanam, ut dispensationem obtineat, Galli vero omnem lapidem movit
Romanam, ut dispensationem obtineat, Galli vero omnem lapidem movit
sine omni vi et sanguinis effusione; sensim etiam leges antiquae reductae
sunt, Mariae vero leges antiquatae, cassatae, religioque reformata pro dominante declarata fuit;
Elisabetha vero omnia jura circa sacra sibi appropriavit nomine Arbitricis et
Moderatoris religionis; juramentum suprematiae reductum fuit, quod multos Chatolicos munere suo
privavit; reginae annatae et decimae ecclesiasticae adjudicatae sunt, cum multis aliis juribus.
reformata pro dominante declarata fuit;
Elisabetha vero omnia jura circa sacra sibi appropriavit nomine Arbitricis et
Moderatoris religionis; juramentum suprematiae reductum fuit, quod multos Chatolicos munere suo
privavit; reginae annatae et decimae ecclesiasticae adjudicatae sunt, cum multis aliis juribus.
ecclesiae; huic sententiae etiam aula favebat quam maxime, cum
caeteroquin episcopi fuerint creaturae aulae; haec constitutio Anglica circa religionem
appellata est Ecclesia sublimis vel Episcopalis.
vel Episcopalis.
uniformitatis veniebant et hinc ipsi Angli initium reformationis computat ab his
temporibus Elisabethae.
sic subditi Chatolici
omnibus usi sunt artibus ut eam ejiciant, qui cum Gallis, cum Hispanis, cum pontificibus
communicabant negotia sua; sic Chatolici extra regnum erigebant seminaria pro educando clero
juniore in Chatolica religione, terminato cursu clericali exuebant vestes suas et redibant ad
patriam suam ibique turbas excitabant; infestam habuit Mariam Scotiae reginam, quae una cum
marito Francisco rege Galliae titulum regis Angliae suscepit, imo et sigillo Anglico usa est;
Elisabetham vero illegitimam heredem pronunciare volebant per Pontificem, sed
seminaria pro educando clero
juniore in Chatolica religione, terminato cursu clericali exuebant vestes suas et redibant ad
patriam suam ibique turbas excitabant; infestam habuit Mariam Scotiae reginam, quae una cum
marito Francisco rege Galliae titulum regis Angliae suscepit, imo et sigillo Anglico usa est;
Elisabetham vero illegitimam heredem pronunciare volebant per Pontificem, sed Philippus rex
Hispaniae contrarius fuit, ne ad Mariam Scotam devolvatur Anglia; haec tamen omnia pericula
Elisabetha prudentia sua et popularitate superavit; Elisabetha omni modo
Galliae titulum regis Angliae suscepit, imo et sigillo Anglico usa est;
Elisabetham vero illegitimam heredem pronunciare volebant per Pontificem, sed Philippus rex
Hispaniae contrarius fuit, ne ad Mariam Scotam devolvatur Anglia; haec tamen omnia pericula
Elisabetha prudentia sua et popularitate superavit; Elisabetha omni modo curavit molestias
Mariae generare, tamquam offensissimae hosti suae; enatis ergo per comitem Muray turbis in
Scotia, eas Elisabetha fovit efficaciter; comes enim Iacobus Muray frater Mariae religioni
Helveticae addictus fuit eamque
enim Iacobus Muray frater Mariae religioni
Helveticae addictus fuit eamque conatus est promovere, Maria vero Chatolica erat; invidebat dein
sorori suae conspicuam dignitatem, qua ipse privabatur; inter haec anno '560. mortuus est
Franciscus rex Galliae Mariaque redivit ad Scotiam, et ab hoc tempore abstinuit
a titulo reginae Angliae, ut sic Elisabetham sibi devincat; in Gallia circa haec tempora etiam
turbae enatae erant inter Guisios et Ligam Sanctam, seu inter Hugonotas et Catolicos; Elisabetha
ergo suscepit fovendos
inter haec anno '560. mortuus est
Franciscus rex Galliae Mariaque redivit ad Scotiam, et ab hoc tempore abstinuit
a titulo reginae Angliae, ut sic Elisabetham sibi devincat; in Gallia circa haec tempora etiam
turbae enatae erant inter Guisios et Ligam Sanctam, seu inter Hugonotas et Catolicos; Elisabetha
ergo suscepit fovendos Hugonotas, ut Gallis molestias causaret; Hugonotae Anglis Portum Gratiae
in pignus dabant, quem enim occuparunt, et sic Elisabetha omnes machinationes aulae Parisinae a
suo regno avertit; interim
Franciscus rex Galliae Mariaque redivit ad Scotiam, et ab hoc tempore abstinuit
a titulo reginae Angliae, ut sic Elisabetham sibi devincat; in Gallia circa haec tempora etiam
turbae enatae erant inter Guisios et Ligam Sanctam, seu inter Hugonotas et Catolicos; Elisabetha
ergo suscepit fovendos Hugonotas, ut Gallis molestias causaret; Hugonotae Anglis Portum Gratiae
in pignus dabant, quem enim occuparunt, et sic Elisabetha omnes machinationes aulae Parisinae a
suo regno avertit; interim circa '64. annum turbae in Scotia
sibi devincat; in Gallia circa haec tempora etiam
turbae enatae erant inter Guisios et Ligam Sanctam, seu inter Hugonotas et Catolicos; Elisabetha
ergo suscepit fovendos Hugonotas, ut Gallis molestias causaret; Hugonotae Anglis Portum Gratiae
in pignus dabant, quem enim occuparunt, et sic Elisabetha omnes machinationes aulae Parisinae a
suo regno avertit; interim circa '64. annum turbae in Scotia recruduerunt, et in apertam
seditionem negotium abivit; causa maxima huius fuit frater naturalis Mariae C. Moraviae,
accessit etiam vitae ratio Mariae; haec enim vidua
Elisabetha
ergo suscepit fovendos Hugonotas, ut Gallis molestias causaret; Hugonotae Anglis Portum Gratiae
in pignus dabant, quem enim occuparunt, et sic Elisabetha omnes machinationes aulae Parisinae a
suo regno avertit; interim circa '64. annum turbae in Scotia recruduerunt, et in apertam
seditionem negotium abivit; causa maxima huius fuit frater naturalis Mariae C. Moraviae,
accessit etiam vitae ratio Mariae; haec enim vidua facta nupsit Henrico Darley, cognato suo,
descendebant enim ambo ex Iacobo 4-o rege Scotiae, Maria ex masculina, Darley vero ex
nupsit Henrico Darley, cognato suo,
descendebant enim ambo ex Iacobo 4-o rege Scotiae, Maria ex masculina, Darley vero ex feminea
stirpe descendit; nam Iacobus 4. habuit filiam Margaretam, quae principi Stuard juncta fuit,
comiti etiam Lenociae, hic genuit cum ea Carolum filium et Henricum comitem Darley, cui nupsit
Maria, qui suscepit etiam titulum regis Scotiae; coepit torpescere amor inter conjuges, Maria
enim capta fuit amoribus Davidis Ricci, qui titulo musicae pervenit ad aulam Mariae, ubi postea
intimus minister factus est; offendit haec res maritum,
comitem Darley, cui nupsit
Maria, qui suscepit etiam titulum regis Scotiae; coepit torpescere amor inter conjuges, Maria
enim capta fuit amoribus Davidis Ricci, qui titulo musicae pervenit ad aulam Mariae, ubi postea
intimus minister factus est; offendit haec res maritum, fratrem, et omnes proceres, hi regis
selotipiam magis excitarunt; ipse ergo rex conspiravit in necem Davidis, id quod inter
prandendum accidit; ipse rex pluribus nobilibus stipatus irruit in cabinetum Ricciumque
extractum consecuerunt; hoc factum adeo excerbavit reginam ut decrevit caedem
ipse rex pluribus nobilibus stipatus irruit in cabinetum Ricciumque
extractum consecuerunt; hoc factum adeo excerbavit reginam ut decrevit caedem mariti, quam etiam
effectuavit per Georgium Botvell, cui dein nupsit Maria; caedes praestantis huius viri
vehementer irritavit populum, et multum ad seditionem contulit; Maria quantum potuit restitit,
sed concusso exercitu capta et incarcerata est per suos, Botvell vero fuga se salvare debuit in
Daniam; jussa ergo regno se abdicare filioque suo Jacobo 2-o cedere regnum; Jacobus erat infans
unius anni, eius tutor
hoc factum adeo excerbavit reginam ut decrevit caedem mariti, quam etiam
effectuavit per Georgium Botvell, cui dein nupsit Maria; caedes praestantis huius viri
vehementer irritavit populum, et multum ad seditionem contulit; Maria quantum potuit restitit,
sed concusso exercitu capta et incarcerata est per suos, Botvell vero fuga se salvare debuit in
Daniam; jussa ergo regno se abdicare filioque suo Jacobo 2-o cedere regnum; Jacobus erat infans
unius anni, eius tutor electus est Iacobus Muraviae comes; elapsa est quidem regina ex
carceribus, fortunam suam ibi
enim occultam correspondentiam cum Pontifice, cum Liga Sacra in
Gallia; objiciebatur Mariae, quod in necem Mariae
factum suspicioni Elisabethae contra Mariam
magnum pondus addidit, scivit enim eam correspondere cum aula Romana; hinc Mariam incarcerari
curavit Elisabetha, commercium litterarum ei interdictum fuit, anno '570; Maria tamen occulte
epistolas expedivit, quae dein interceptae sunt, et hoc ursit mortem eius; interim Philippus
2-us omnes modos quaesivit Elisabetham vexandi, fovit profugos Catolicos in Belgis
conspiravitque adversus Elisabetham; non pepercit aequa regina Angliae sumptibus quibus eum
affligere potuit, hinc rebelles Belgas juvit omni modo.
finis fuit sententia capitis in Mariam lata, tamquam criminis laesae
majestatis ream; adhaesit diu Elisabetha donec subscriberet eius morti, persuasa tamen per
ministros de justitia facti subscripsit, sic ergo capite plexa est Maria anno '587. 5-a Feb.
post carceres 16 annorum; et haec fuit causa principalis quod Philippus postea bellum indixerit
Elisabethae; ipse Iacobus rex Scotiae minabatur attrocissimum bellum, sed Elisabetha conscientia
tacta promisit Iacobo quod velit regnum Angliae devolvere in eum, et hinc etiam caelebs
permansit Elisabetha ad dies
anno '587. 5-a Feb.
post carceres 16 annorum; et haec fuit causa principalis quod Philippus postea bellum indixerit
Elisabethae; ipse Iacobus rex Scotiae minabatur attrocissimum bellum, sed Elisabetha conscientia
tacta promisit Iacobo quod velit regnum Angliae devolvere in eum, et hinc etiam caelebs
permansit Elisabetha ad dies vitae, et his delinitus fuit; anno '588. Philippus suscepit
expeditionem illam notam classe sua invincibili, propter adjutos Belgas rebelles; quod Maria in
articulo mortis vindicem Deum et Philippum provocaverit omneque jus
fuit causa principalis quod Philippus postea bellum indixerit
Elisabethae; ipse Iacobus rex Scotiae minabatur attrocissimum bellum, sed Elisabetha conscientia
tacta promisit Iacobo quod velit regnum Angliae devolvere in eum, et hinc etiam caelebs
permansit Elisabetha ad dies vitae, et his delinitus fuit; anno '588. Philippus suscepit
expeditionem illam notam classe sua invincibili, propter adjutos Belgas rebelles; quod Maria in
articulo mortis vindicem Deum et Philippum provocaverit omneque jus ei cesserit;
dein quod Pontifex
quod velit regnum Angliae devolvere in eum, et hinc etiam caelebs
permansit Elisabetha ad dies vitae, et his delinitus fuit; anno '588. Philippus suscepit
expeditionem illam notam classe sua invincibili, propter adjutos Belgas rebelles; quod Maria in
articulo mortis vindicem Deum et Philippum provocaverit omneque jus ei cesserit;
dein quod Pontifex executorem sententiae excommunicationis delegerit Philippum; concurrit
Belgium foederatum omnibus viribus ad sustinendam Elisabetham, praestolabantur classe sua Angli
et Belgae in
Deum et Philippum provocaverit omneque jus ei cesserit;
dein quod Pontifex executorem sententiae excommunicationis delegerit Philippum; concurrit
Belgium foederatum omnibus viribus ad sustinendam Elisabetham, praestolabantur classe sua Angli
et Belgae in freto Caletano, Belgas vero Hispanicos, qui se conjungere volebant cum classe
invincibili, dispulebant
navis periculum
haberent Belgae vel Angli.
Philippus Elisabethae, adjuvando rebelles
Chatolicos, praesertim circa '596-um annum, ubi C. Essex, celebris belli dux Elisabethae, cladem
accepit a Hibernis; comes tamen Mond-Schoa, devictis auxiliariis Hispanis, fregit rebelles
cepitque ducem eorum Tirpoen, caput seditionis, et sic tamen circa '602. redivit Hibernia ad
obedientiam decapitato Tirpoen; anno '603, anno aetatis 70, post 45 regiminis annos, ante mortem
suam coram parlamento eo rem perduxit, ut Jacobus rex Scotiae eligeretur successor eius in
regno.
efflorescere coepit commercium Angliae in Russia; manufacturae,
fabricae praestantissimae erigebantur per Belgas profugos ex sua provincia, circa pannos,
materiasque sericeas.
maximos Angliae reges merito numerari possit.
extenditur usque 838. annum; Sceltae
dicebant; Celticus his populus abivit procedente tempore in duos
populos, in Pictos et Scotos (seu nigros); tardius commemoratur Picti qui Germanicae erant
originis; Scotae vero Graecae originis.
hic populus distinctum regnum
habuit in Scotia, et continuis bellis se lacessiverant; si tamen periculum externum imminuit,
causam communem faciebant; ad extremum per exstinctionem regnantis familiae Pictorum devolutum
est ad Kennetum regem Scotiae etiam regnum Pictorum, jure et nomine matris suae anno 838, et ab
eo tempore tantum Scotiae regnum cernitur; ab hoc aetate incipit 2-a epocha, quae ad 1289.
extenditur; usque 1034. continua serie succedebant mares jure masculino, 15 reges, ultimus ex
iis fuit Malcolmus 2-us cum quo
habuit in Scotia, et continuis bellis se lacessiverant; si tamen periculum externum imminuit,
causam communem faciebant; ad extremum per exstinctionem regnantis familiae Pictorum devolutum
est ad Kennetum regem Scotiae etiam regnum Pictorum, jure et nomine matris suae anno 838, et ab
eo tempore tantum Scotiae regnum cernitur; ab hoc aetate incipit 2-a epocha, quae ad 1289.
extenditur; usque 1034. continua serie succedebant mares jure masculino, 15 reges, ultimus ex
iis fuit Malcolmus 2-us cum quo expiravit Keneti 2-i
reges, ultimus ex
iis fuit Malcolmus 2-us cum quo expiravit Keneti 2-i stirps mascula; ab 1034.
usque '289. regnarunt etiam descendentes mares ex Keneto, sed jure femineo, 12, qui omnes ex
duabus filiabus Malcolmi descendebant, nempe ex Batrice et Doaca; ad haec tempora viguit
senioratus; ultimus deficiens fuit Alexander 3. qui 1289. emortuis prolibus decessit, habuit
quidem filiam Margaretham, quae nupta fuit regi Norvegiae Erico, sed praemortua est; reliquit
tamen filiam Margaretham, quae desponsata fuit Eduardo regi
Erico, sed praemortua est; reliquit
tamen filiam Margaretham, quae desponsata fuit Eduardo regi Angliae, sed illa in itinere
decessit; regnante hac stirpe Kenetica religio Christiana florere coepit.
Baleol et Bruczii; haec ab
1289. usque 1371. extenditur, quo tempore alternatim jam ex una, jam alia stirpe succedebant;
Eduardus 1-us rex Angliae immiscuit se litibus cognatorum horum, hinc Ioannem Baleol regem
fecit ea lege, ut se vasallum diceret Eduardi 1297; puduit Ioannem et Scotos huius
subjectionis, hinc involuto Eduardo in bellum excussit jugum servitutis; armata manu comparuit
Eduardus, Ioannes victus est et Londinum deductus, et ipsi Eduardo juramentum subjectionis
deposuerunt; per opportunitatem tamen belli Gallicani Scotae deficientes
Angliae immiscuit se litibus cognatorum horum, hinc Ioannem Baleol regem
fecit ea lege, ut se vasallum diceret Eduardi 1297; puduit Ioannem et Scotos huius
subjectionis, hinc involuto Eduardo in bellum excussit jugum servitutis; armata manu comparuit
Eduardus, Ioannes victus est et Londinum deductus, et ipsi Eduardo juramentum subjectionis
deposuerunt; per opportunitatem tamen belli Gallicani Scotae deficientes Bruczeum regem
proclamarunt; post ipsum regnavit David Brucze.
litibus cognatorum horum, hinc Ioannem Baleol regem
fecit ea lege, ut se vasallum diceret Eduardi 1297; puduit Ioannem et Scotos huius
subjectionis, hinc involuto Eduardo in bellum excussit jugum servitutis; armata manu comparuit
Eduardus, Ioannes victus est et Londinum deductus, et ipsi Eduardo juramentum subjectionis
deposuerunt; per opportunitatem tamen belli Gallicani Scotae deficientes Bruczeum regem
proclamarunt; post ipsum regnavit David Brucze.
et Londinum deductus, et ipsi Eduardo juramentum subjectionis
deposuerunt; per opportunitatem tamen belli Gallicani Scotae deficientes Bruczeum regem
proclamarunt; post ipsum regnavit David Brucze.
tamen belli Gallicani Scotae deficientes Bruczeum regem
proclamarunt; post ipsum regnavit David Brucze.
Angli in Scotiam; sponsalia inita sunt inter Davidem Brucze et Ioannam Eduardi 3-ii sororem;
Robertus '329. decessit.
regno restitutus est; non habuit descendentes, egit ergo ut ad Robertum, sororis
suae Majoriae filium, deducat successionem; anno ergo '371-o incoatur nova epocha stirpis
Stuardianae, quae usque '603. annum duravit; Maioria enim haec Roberti filia et
soror Davidis nupta fuit Valtero Stuard, qui ex ea filium Robertum suscepit; hic Robertus 2-us
successit Davidi; regnavit pacifice usque ad '390. annum; ei successit Robertus 3-us; hic '406.
ex animi morbo decessit, ob infelicia fata et bella sua; eius filius Iacobus 18 annis
duravit; Maioria enim haec Roberti filia et
soror Davidis nupta fuit Valtero Stuard, qui ex ea filium Robertum suscepit; hic Robertus 2-us
successit Davidi; regnavit pacifice usque ad '390. annum; ei successit Robertus 3-us; hic '406.
ex animi morbo decessit, ob infelicia fata et bella sua; eius filius Iacobus 18 annis
detinebatur captus apud Anglos, hinc interregnum erat.
Iacobus 5-tus, hic decessit '548. in flore
aetatis; cum ipso in sexu masculo exstincta est stirps.
aetatis; cum ipso in sexu masculo exstincta est stirps.
Reliquit Mariam
filiam, quae ei successit sub tutela Iacobi Hamilton comitis Aramiae; hic reformatae religioni
addictus infensum reddidit sibi clerum et viduam reginam, hinc eiectus est etiam ex tutela et
Maria mater suscepit tutelam; anno '556. decessit Maria tutrix, et filia regina proclamata est;
nupta fuit Francisco regi Galliae, qui '60. anno decessit; redux in Scotiam nupsit cognato suo
Henrico Darley, ex quo genuit Iacobum 6-tum.
insidiis
occisus est; ei sucessit Iacobus Arrestui comes Marniae, qui '72. mortus est; Iacobus Duglas
comes Morton, qui usque '587. tutelam gessit, quo maiorennis evasit Iacobus; regnavit ad '603.
annum in sola Scotia; mortua vero eo anno Elisabetha successit ei etiam in Anglia; et ab hoc
tempore incipit nova epocha, nempe Unionis; regnavit ergo ab anno '603. nomine Iacobi 1-i in
Magna Brittannia;
Historia Magnae Brittaniae resumitur
conatus est omni modo haec duo regna
ob jurium
disparitatem; titulum tamen regis Magnae Brittaniae suscepit; ab hoc ergo tempore cessarunt
continua bella inter has duas nationes; non deerant tamen malevoli qui ipsum ejicere volebant e
regno eique substituere cognatam suam Arabelam, quae descendit ex Margareta, et filia comitis
Lenociae fuit, huic destinabant maritum ducem Sabaudiae, qui aeque Chatolicus fuit ac Arabella;
conjurationi huic adhaeserunt multi Chatolici, et exterae quoque aulae nutriebant eam, sed
detecta fuit opportune conspiratio, supplicio affectis capitibus extincta est
tamen malevoli qui ipsum ejicere volebant e
regno eique substituere cognatam suam Arabelam, quae descendit ex Margareta, et filia comitis
Lenociae fuit, huic destinabant maritum ducem Sabaudiae, qui aeque Chatolicus fuit ac Arabella;
conjurationi huic adhaeserunt multi Chatolici, et exterae quoque aulae nutriebant eam, sed
detecta fuit opportune conspiratio, supplicio affectis capitibus extincta est conjuratio.
sacris Christianorum magis faveret quam Calvinianae professioni; Iacobus hic fuit
quidem in litteris amoenioribus versatissimus, sed non admodum in politica.
regina Jacobus; praesertim cum primis statim regiminis annis praejudiciosam pacem cum
Hispanis inivisset, qua se obligavit ad numquam ineundum foedus cum Belgis foederatis.
quae per Chatolicos contra
regem et totum parlamentum directa fuit; conjurantes enim decreverunt supposito pulvere pyreo
aedes Vestmonasterienses (Vestminsterhall), in quibus parlamentum considere solet, in auram
ejicere sicque protestantes una cum rege enecare; 30 enim dolia et in quovis dolio 3
centenarios, proin 90 c. pulveris pirei intulerunt in cellariam; pridie tamen eius diei, quo
peragi debuisset scelus, detecta est conspiratio, et quidam per ipsum Jacobum; Marchio enim
Montegill habuit sibi addictos inter conjuratos, qui ipsi significarunt,
in quibus parlamentum considere solet, in auram
ejicere sicque protestantes una cum rege enecare; 30 enim dolia et in quovis dolio 3
centenarios, proin 90 c. pulveris pirei intulerunt in cellariam; pridie tamen eius diei, quo
peragi debuisset scelus, detecta est conspiratio, et quidam per ipsum Jacobum; Marchio enim
Montegill habuit sibi addictos inter conjuratos, qui ipsi significarunt, ambigue quidem, ne
cras conventui ordinum interesset, et ex ipsa urbe excedat si possibile esset, epistulam hanc
Montegill ad regem detulit, ipse ergo rex primus
pirei intulerunt in cellariam; pridie tamen eius diei, quo
peragi debuisset scelus, detecta est conspiratio, et quidam per ipsum Jacobum; Marchio enim
Montegill habuit sibi addictos inter conjuratos, qui ipsi significarunt, ambigue quidem, ne
cras conventui ordinum interesset, et ex ipsa urbe excedat si possibile esset, epistulam hanc
Montegill ad regem detulit, ipse ergo rex primus prolapsus est ad cogitationem eam, quod id vi
pulveris pirei fieri debeat; missis ergo fidis hominibus illuc depraehenderunt omnia; Robertus
Catesius, Thomas Perci, Thomas
Robertus
Catesius, Thomas Perci, Thomas Vinter, comes DicBüc cum pluribus aliis meris Chatolicis
convicti criminis huius ultimo supplicio affecti sunt; illa occasione solemne
jusjurandum inductum est in Anglia, quod praestare debebant omnes regi et regno servientes,
quod et hodie retinetur.
Perci, Thomas Vinter, comes DicBüc cum pluribus aliis meris Chatolicis
convicti criminis huius ultimo supplicio affecti sunt; illa occasione solemne
jusjurandum inductum est in Anglia, quod praestare debebant omnes regi et regno servientes,
quod et hodie retinetur.
omnes regi et regno servientes,
quod et hodie retinetur.
nobilitatis, prius in Scotia usuatam tantum, induxit in Angliam, nempe
barones, qua re se non parum exosum reddidit, secundum taxas enim vendidit hanc nobilitatem,
interressentiae
re se non parum exosum reddidit, secundum taxas enim vendidit hanc nobilitatem,
interressentiae
Hispaniam cum Villiers, qui ibi profusiones enormes fecerunt; hoc tamen
matrimonium executioni datum non est; Hispani enim adjecerunt conditionem ne ante unius anni
decursum vim tractatus hic matrimonialis haberi possit; expectabat enim Domus Hispaniae eventus
rerum Germanicarum, et reipsa decrevit se
datum non est; Hispani enim adjecerunt conditionem ne ante unius anni
decursum vim tractatus hic matrimonialis haberi possit; expectabat enim Domus Hispaniae eventus
rerum Germanicarum, et reipsa decrevit se
expectabat enim Domus Hispaniae eventus
rerum Germanicarum, et reipsa decrevit se
patrem constitutum in se mox devolveret retinendo
ministrum Viliers, duxit Henrici 4-ti filiam Henricam, per quam ingens multitudo Chatolicorum
irrepsit in Angliam; accessit, quod Carolus cum Scotis quoque altercationes habuerit, quas jam
Jacobus incepit, propter praesbiterianos et Calvinianos, ubi se caput ecclesiae dicere
incepit, quod praesbiteriani non ferebant; perfregit tamen Jacobus voluntate
sua et tunc statim episcopatus induxit, prout in Gallia erant; idem fecit filius Carolus, qui
episcopos confirmavit, bona
accessit, quod Carolus cum Scotis quoque altercationes habuerit, quas jam
Jacobus incepit, propter praesbiterianos et Calvinianos, ubi se caput ecclesiae dicere
incepit, quod praesbiteriani non ferebant; perfregit tamen Jacobus voluntate
sua et tunc statim episcopatus induxit, prout in Gallia erant; idem fecit filius Carolus, qui
episcopos confirmavit, bona ipsis restitui jussit a privatis familiis; anno '25. bellum
inchoavit Carolus contra Hispanos, et '26. contra Gallos bellum movit; fovendos enim suscepit
Hugonotas
praesbiteriani non ferebant; perfregit tamen Jacobus voluntate
sua et tunc statim episcopatus induxit, prout in Gallia erant; idem fecit filius Carolus, qui
episcopos confirmavit, bona ipsis restitui jussit a privatis familiis; anno '25. bellum
inchoavit Carolus contra Hispanos, et '26. contra Gallos bellum movit; fovendos enim suscepit
Hugonotas contra Ludovicum 13.
restitui jussit a privatis familiis; anno '25. bellum
inchoavit Carolus contra Hispanos, et '26. contra Gallos bellum movit; fovendos enim suscepit
Hugonotas contra Ludovicum 13.
'25. bellum
inchoavit Carolus contra Hispanos, et '26. contra Gallos bellum movit; fovendos enim suscepit
Hugonotas contra Ludovicum 13.
enim suscepit
Hugonotas contra Ludovicum 13.
praestationes exegit, quae confirmatae non erant; in Scotia
pariter indignatio mirum in modum crevit in Carolum, cuius causa fuit religio.
indignatio mirum in modum crevit in Carolum, cuius causa fuit religio.
et caput ecclesiae non agnoscebant; perrupit tamen
Jacobus, uti scimus, et episcopalem ecclesiam reduxit, sed vix discessit ex Scotia, turbae
iterum enatae sunt, quae etiam compositae sunt, liturgiaque introducta est Anglica, male tamen
contenti erant non tantum sacerdotes, sed et parlamenta et nobilitas, quae bona episcoporum
restituere debebant; adhaesit tamen res usque '36. et '7-um annum; hoc anno edito novo decreto
confirmavit ecclesiam episcopalem, libros precatorios, Chatechismam induxit, et promulgari
curavit; per hoc eo deventum est ut ad arma
non agnoscebant; perrupit tamen
Jacobus, uti scimus, et episcopalem ecclesiam reduxit, sed vix discessit ex Scotia, turbae
iterum enatae sunt, quae etiam compositae sunt, liturgiaque introducta est Anglica, male tamen
contenti erant non tantum sacerdotes, sed et parlamenta et nobilitas, quae bona episcoporum
restituere debebant; adhaesit tamen res usque '36. et '7-um annum; hoc anno edito novo decreto
confirmavit ecclesiam episcopalem, libros precatorios, Chatechismam induxit, et promulgari
curavit; per hoc eo deventum est ut ad arma provolaretur in
sed vix discessit ex Scotia, turbae
iterum enatae sunt, quae etiam compositae sunt, liturgiaque introducta est Anglica, male tamen
contenti erant non tantum sacerdotes, sed et parlamenta et nobilitas, quae bona episcoporum
restituere debebant; adhaesit tamen res usque '36. et '7-um annum; hoc anno edito novo decreto
confirmavit ecclesiam episcopalem, libros precatorios, Chatechismam induxit, et promulgari
curavit; per hoc eo deventum est ut ad arma provolaretur in provinciis Scoticis; Alexander
Lesleus, bellidux celebris, se ducem saeditiosis
male tamen
contenti erant non tantum sacerdotes, sed et parlamenta et nobilitas, quae bona episcoporum
restituere debebant; adhaesit tamen res usque '36. et '7-um annum; hoc anno edito novo decreto
confirmavit ecclesiam episcopalem, libros precatorios, Chatechismam induxit, et promulgari
curavit; per hoc eo deventum est ut ad arma provolaretur in provinciis Scoticis; Alexander
Lesleus, bellidux celebris, se ducem saeditiosis praebuit, eos animavit, ut titulo defendendae
religionis agerent pro conscientiae libertate; habita fuit '38. anno Sinodus
curavit; per hoc eo deventum est ut ad arma provolaretur in provinciis Scoticis; Alexander
Lesleus, bellidux celebris, se ducem saeditiosis praebuit, eos animavit, ut titulo defendendae
religionis agerent pro conscientiae libertate; habita fuit '38. anno Sinodus Blascoviae et anno
'39. Edinburgae, in his sinodis omnia Caroli decreta abolita sunt, reductaque est ecclesia
praesbiteriana decretumque est hanc sinodi constitutionem omnibus modis et viribus defendendam
et sustinendam etiam contra ipsum regem; haec decreta in scripturam redacta sunt, et
ut titulo defendendae
religionis agerent pro conscientiae libertate; habita fuit '38. anno Sinodus Blascoviae et anno
'39. Edinburgae, in his sinodis omnia Caroli decreta abolita sunt, reductaque est ecclesia
praesbiteriana decretumque est hanc sinodi constitutionem omnibus modis et viribus defendendam
et sustinendam etiam contra ipsum regem; haec decreta in scripturam redacta sunt, et nominibus
omnium roborata; quae nomine conventionis facta sunt '39; imo decretum est vi armorum
Carolum adigere ad subscribenda haec omnia,
agerent pro conscientiae libertate; habita fuit '38. anno Sinodus Blascoviae et anno
'39. Edinburgae, in his sinodis omnia Caroli decreta abolita sunt, reductaque est ecclesia
praesbiteriana decretumque est hanc sinodi constitutionem omnibus modis et viribus defendendam
et sustinendam etiam contra ipsum regem; haec decreta in scripturam redacta sunt, et nominibus
omnium roborata; quae nomine conventionis facta sunt '39; imo decretum est vi armorum
Carolum adigere ad subscribenda haec omnia, et sic sub finem eiusdem
et anno
'39. Edinburgae, in his sinodis omnia Caroli decreta abolita sunt, reductaque est ecclesia
praesbiteriana decretumque est hanc sinodi constitutionem omnibus modis et viribus defendendam
et sustinendam etiam contra ipsum regem; haec decreta in scripturam redacta sunt, et nominibus
omnium roborata; quae nomine conventionis facta sunt '39; imo decretum est vi armorum
Carolum adigere ad subscribenda haec omnia, et sic sub finem eiusdem anni
[Carolo] publico manifesto in limitibus promulgato Carolo bellum indictum
viribus defendendam
et sustinendam etiam contra ipsum regem; haec decreta in scripturam redacta sunt, et nominibus
omnium roborata; quae nomine conventionis facta sunt '39; imo decretum est vi armorum
Carolum adigere ad subscribenda haec omnia, et sic sub finem eiusdem anni
[Carolo] publico manifesto in limitibus promulgato Carolo bellum indictum fuit; Carolus haec
videns cogitavit de conscribendo exercitu frangendisque seditiosis, non tamen omni efficatia se
parare poterat; populus enim Anglicanus ei offensus fuit, et a
et sic sub finem eiusdem anni
[Carolo] publico manifesto in limitibus promulgato Carolo bellum indictum fuit; Carolus haec
videns cogitavit de conscribendo exercitu frangendisque seditiosis, non tamen omni efficatia se
parare poterat; populus enim Anglicanus ei offensus fuit, et a fortiori per hoc novum bellum se
exosum reddidit, convertit enim se ad Chatolicos, ab iis auxilia militaria et pecuniaria
exposcebat; hinc ipsi Angli negotia cum Scotis agere coeperunt communemque rem effecerunt;
Carolus haec videns remittere debuit a suo fervore, et cum
Carolus haec
videns cogitavit de conscribendo exercitu frangendisque seditiosis, non tamen omni efficatia se
parare poterat; populus enim Anglicanus ei offensus fuit, et a fortiori per hoc novum bellum se
exosum reddidit, convertit enim se ad Chatolicos, ab iis auxilia militaria et pecuniaria
exposcebat; hinc ipsi Angli negotia cum Scotis agere coeperunt communemque rem effecerunt;
Carolus haec videns remittere debuit a suo fervore, et cum Scotis transigere coactus est anno
'639. novumque parlamentum et sinodus convocanda statutum est, in hoc sinodo
fuit, et a fortiori per hoc novum bellum se
exosum reddidit, convertit enim se ad Chatolicos, ab iis auxilia militaria et pecuniaria
exposcebat; hinc ipsi Angli negotia cum Scotis agere coeperunt communemque rem effecerunt;
Carolus haec videns remittere debuit a suo fervore, et cum Scotis transigere coactus est anno
'639. novumque parlamentum et sinodus convocanda statutum est, in hoc sinodo communi omnia
prius decreta per status confirmata sunt et per parlamentum roborata, Caroli vero statuta omnia
annihilata sunt; inter haec interceptae sunt
enim se ad Chatolicos, ab iis auxilia militaria et pecuniaria
exposcebat; hinc ipsi Angli negotia cum Scotis agere coeperunt communemque rem effecerunt;
Carolus haec videns remittere debuit a suo fervore, et cum Scotis transigere coactus est anno
'639. novumque parlamentum et sinodus convocanda statutum est, in hoc sinodo communi omnia
prius decreta per status confirmata sunt et per parlamentum roborata, Caroli vero statuta omnia
annihilata sunt; inter haec interceptae sunt litterae, quas seditiosi Scotae miserunt ad Belgas
et Gallos, constitit ergo
cum Scotis agere coeperunt communemque rem effecerunt;
Carolus haec videns remittere debuit a suo fervore, et cum Scotis transigere coactus est anno
'639. novumque parlamentum et sinodus convocanda statutum est, in hoc sinodo communi omnia
prius decreta per status confirmata sunt et per parlamentum roborata, Caroli vero statuta omnia
annihilata sunt; inter haec interceptae sunt litterae, quas seditiosi Scotae miserunt ad Belgas
et Gallos, constitit ergo Carolo de nominibus et intentione seditiosorum; convocato ergo
parlamento in Anglia proposuit id
novumque parlamentum et sinodus convocanda statutum est, in hoc sinodo communi omnia
prius decreta per status confirmata sunt et per parlamentum roborata, Caroli vero statuta omnia
annihilata sunt; inter haec interceptae sunt litterae, quas seditiosi Scotae miserunt ad Belgas
et Gallos, constitit ergo Carolo de nominibus et intentione seditiosorum; convocato ergo
parlamento in Anglia proposuit id statibus sperabatque quod ii causam communem cum eo facturi
sint eique assistant Scotos debellare volenti, sed spe delusus est; praesbiteriani enim Angli
statutum est, in hoc sinodo communi omnia
prius decreta per status confirmata sunt et per parlamentum roborata, Caroli vero statuta omnia
annihilata sunt; inter haec interceptae sunt litterae, quas seditiosi Scotae miserunt ad Belgas
et Gallos, constitit ergo Carolo de nominibus et intentione seditiosorum; convocato ergo
parlamento in Anglia proposuit id statibus sperabatque quod ii causam communem cum eo facturi
sint eique assistant Scotos debellare volenti, sed spe delusus est; praesbiteriani enim Angli
supresserunt eius praetensionem volebantque
lenioribus ergo mediis uti coactus proposuit Scotis ut tandem
litibus finis imponeretur; Scotae ergo Angliae status mediatores proposuerunt in his turbis
indutiasque fecerunt cum Carolo; rex ergo 5-tum parlamentum convocavit sub finem anni '40, quod
parlamentum Longum, Diuturnum, et Sanguinem siciens appelatum est; hoc enim 7 et ultra annis
duravit et necem Carolo attulit; ipsi Angli cum Scotis foedus iniverunt, ut Angli armatos
Scotos pecuniis et stipendiis juvarent, Scoti vero parlamentum defenderet adversus insultus
Caroli; his confectis in parlamento
ut tandem
litibus finis imponeretur; Scotae ergo Angliae status mediatores proposuerunt in his turbis
indutiasque fecerunt cum Carolo; rex ergo 5-tum parlamentum convocavit sub finem anni '40, quod
parlamentum Longum, Diuturnum, et Sanguinem siciens appelatum est; hoc enim 7 et ultra annis
duravit et necem Carolo attulit; ipsi Angli cum Scotis foedus iniverunt, ut Angli armatos
Scotos pecuniis et stipendiis juvarent, Scoti vero parlamentum defenderet adversus insultus
Caroli; his confectis in parlamento audaciores effecti omnia sus- deque vertebant,
finis imponeretur; Scotae ergo Angliae status mediatores proposuerunt in his turbis
indutiasque fecerunt cum Carolo; rex ergo 5-tum parlamentum convocavit sub finem anni '40, quod
parlamentum Longum, Diuturnum, et Sanguinem siciens appelatum est; hoc enim 7 et ultra annis
duravit et necem Carolo attulit; ipsi Angli cum Scotis foedus iniverunt, ut Angli armatos
Scotos pecuniis et stipendiis juvarent, Scoti vero parlamentum defenderet adversus insultus
Caroli; his confectis in parlamento audaciores effecti omnia sus- deque vertebant, episcopos
ejiciebant e
cum Carolo; rex ergo 5-tum parlamentum convocavit sub finem anni '40, quod
parlamentum Longum, Diuturnum, et Sanguinem siciens appelatum est; hoc enim 7 et ultra annis
duravit et necem Carolo attulit; ipsi Angli cum Scotis foedus iniverunt, ut Angli armatos
Scotos pecuniis et stipendiis juvarent, Scoti vero parlamentum defenderet adversus insultus
Caroli; his confectis in parlamento audaciores effecti omnia sus- deque vertebant, episcopos
ejiciebant e conventu, regem ipsum cum pluribus ministribus accusabant, comitem Staffordiae,
pro regem
Scoti vero parlamentum defenderet adversus insultus
Caroli; his confectis in parlamento audaciores effecti omnia sus- deque vertebant, episcopos
ejiciebant e conventu, regem ipsum cum pluribus ministribus accusabant, comitem Staffordiae,
pro regem Hiberniae, seditionis accusabant et ad mortem petebant, quod invito
Carolo etiam optinuerunt; Carolum adegerunt ut renunciet juri parlamentum
abolendi; his non contenti voluerunt ut conventionem Anglorum cum Scotis rebellibus ratam
habeat; haec omnia Carolus inermis ratihabere
his non contenti voluerunt ut conventionem Anglorum cum Scotis rebellibus ratam
habeat; haec omnia Carolus inermis ratihabere debuit, una cum sententia capitis in Staffordiae
comitem lata; post haec vectigalia alia regi ademerunt sibique appropriarunt, imperium circa
classem et exercitum cum caeteris juribus maiestaticis ei ademerunt.
protestantes in flammam apertam erupit multaque milia
utraque ex parte caesa sunt, recidit ergo suspicio in regem, quod haec eo consentiente facta
sint; videns Carolus se lenitate nihil efficere posse, rigore et severitate usus est, comparuit
ipse in parlamento stipatus militibus et ministerio suo, sexque viros parlamenti proditionis
reos postulaverit, sed status extemplo innocentes declararunt hos sex viros eiusque iram
contempserunt, turbas excitarunt in urbe, per quas coactus est rex se fuga salvare ad castellum
urbi vicinnum; rege absente magis semper
et ministerio suo, sexque viros parlamenti proditionis
reos postulaverit, sed status extemplo innocentes declararunt hos sex viros eiusque iram
contempserunt, turbas excitarunt in urbe, per quas coactus est rex se fuga salvare ad castellum
urbi vicinnum; rege absente magis semper et magis excedere coeperunt status turbasque contra
regem
urbi vicinnum; rege absente magis semper et magis excedere coeperunt status turbasque contra
regem
regem
erexerunt militarem turmam ad tuendum parlamentum, arces et praesidia sibi subjecerunt; rex
quidem varias propositiones fieri curavit ad mutuam pacem et tranquilitatem reducendam, sed
nihil confieri potuit; ipse ergo rex cogitavit de colligendo exercitu contra rebelles anno '45.
et '6-o; exercitus tamen illius debilis admodum erat respectu rebellium neque communicationem
habuit cum exteris, cum omnes portus in manibus rebellium exstiterint; Carolus tamen solennem
victoriam retulit de rebellibus initio, ipse tamen multos suorum amisit, cum e contra ex Scotia
tamen illius debilis admodum erat respectu rebellium neque communicationem
habuit cum exteris, cum omnes portus in manibus rebellium exstiterint; Carolus tamen solennem
victoriam retulit de rebellibus initio, ipse tamen multos suorum amisit, cum e contra ex Scotia
semper plures et plures comparerent rebelles, hinc iteratis vicibus fractus est a rebellibus,
intercessit novus tractatus, qui fere ad consumationem devenit, cum rex omnibus statuum petitis
se subscribere velle promiserit; circa unicum punctum juris belli adhaesit Carolus, quod jus
status pro
nempe Independentium factio, qui latebant diu inter
praesbiterianos; invaluit haec secta ex nimia licentia credendi in Anglia; principium eorum
erat aequalitas gratialis omnium hominum, praeseferebant pietatem aliquorum severitatemque
morum, qua se ubique commendarunt et insinuabant; hi ergo decreverunt praesbiterianos ex curia
superiore repellere; in curia inferiore jam dominabant, factionibus enim suis sciverunt se
deputatos eligi facere sicque tonum pro arbitrio suo dabant; eorum intentio fuit regem perdere,
eiusque dignitatem convellere et
et insinuabant; hi ergo decreverunt praesbiterianos ex curia
superiore repellere; in curia inferiore jam dominabant, factionibus enim suis sciverunt se
deputatos eligi facere sicque tonum pro arbitrio suo dabant; eorum intentio fuit regem perdere,
eiusque dignitatem convellere et eliminare; Scotis 400,000 lib. sterling exsolvere decreverunt
titulo stipendiorum militarium, sed ea conditione, ut regem Carolum extradent, Scoti excecati
pecuniarium vi eum extradederunt sub hac conditione ut nil contra personam eius suscipiatur;
deductus ergo est ad Hampton
exsolvere decreverunt
titulo stipendiorum militarium, sed ea conditione, ut regem Carolum extradent, Scoti excecati
pecuniarium vi eum extradederunt sub hac conditione ut nil contra personam eius suscipiatur;
deductus ergo est ad Hampton Cur ibique arcte custoditus; profugit hinc et jam Angliam
excessit, verum in insulam Vigg agnitus et reductus Londinum est; enatae sunt post haec lites
inter independentes et praesbiterianos; Cromvellus ergo excitatis militibus turbas excitavit,
urbem Londinensem ingressus est eamque occupavit, consilium bellicum ex meris
ea conditione, ut regem Carolum extradent, Scoti excecati
pecuniarium vi eum extradederunt sub hac conditione ut nil contra personam eius suscipiatur;
deductus ergo est ad Hampton Cur ibique arcte custoditus; profugit hinc et jam Angliam
excessit, verum in insulam Vigg agnitus et reductus Londinum est; enatae sunt post haec lites
inter independentes et praesbiterianos; Cromvellus ergo excitatis militibus turbas excitavit,
urbem Londinensem ingressus est eamque occupavit, consilium bellicum ex meris independentibus
consistens inductum est, cui omnis
eum extradederunt sub hac conditione ut nil contra personam eius suscipiatur;
deductus ergo est ad Hampton Cur ibique arcte custoditus; profugit hinc et jam Angliam
excessit, verum in insulam Vigg agnitus et reductus Londinum est; enatae sunt post haec lites
inter independentes et praesbiterianos; Cromvellus ergo excitatis militibus turbas excitavit,
urbem Londinensem ingressus est eamque occupavit, consilium bellicum ex meris independentibus
consistens inductum est, cui omnis potestas delata est, exauctorata curia inferiore; videntes
praesbiteriani
est eamque occupavit, consilium bellicum ex meris independentibus
consistens inductum est, cui omnis potestas delata est, exauctorata curia inferiore; videntes
praesbiteriani tanta mala per independentes fieri ad arma provolarunt pro rege defendendo;
primi erant Valliae incolae et Scoti; eventus huius belli unica pugna decisus est anno '48, hac
pugna Cronvellius devicit et Scotos et Valenses, capto celebri duce Scotorum Hamiltonio;
interim status Curiae minoris se immiserunt in tractatum cum rege aderatque spes unionis, sed
unicum punctum, abrogatio
omnis potestas delata est, exauctorata curia inferiore; videntes
praesbiteriani tanta mala per independentes fieri ad arma provolarunt pro rege defendendo;
primi erant Valliae incolae et Scoti; eventus huius belli unica pugna decisus est anno '48, hac
pugna Cronvellius devicit et Scotos et Valenses, capto celebri duce Scotorum Hamiltonio;
interim status Curiae minoris se immiserunt in tractatum cum rege aderatque spes unionis, sed
unicum punctum, abrogatio nempe ecclesiae episcopalis, consilia omnium intervertit tractatumque
interturbavit, cum dein ipse
delata est, exauctorata curia inferiore; videntes
praesbiteriani tanta mala per independentes fieri ad arma provolarunt pro rege defendendo;
primi erant Valliae incolae et Scoti; eventus huius belli unica pugna decisus est anno '48, hac
pugna Cronvellius devicit et Scotos et Valenses, capto celebri duce Scotorum Hamiltonio;
interim status Curiae minoris se immiserunt in tractatum cum rege aderatque spes unionis, sed
unicum punctum, abrogatio nempe ecclesiae episcopalis, consilia omnium intervertit tractatumque
interturbavit, cum dein ipse
cum rege aderatque spes unionis, sed
unicum punctum, abrogatio nempe ecclesiae episcopalis, consilia omnium intervertit tractatumque
interturbavit, cum dein ipse Cromvellus prohibuerit omnem tractatum in posterum cum rege; post
haec Cromvellus coepit cogitare de supprimendis et eliminandis ex utraque curia omnibus iis,
qui causae Caroli regis favebant; diversos ergo capi et in carcere conjici curavit, alios
fugavit, et sic curia inferior constabat ex meris puritanis et independentibus Cromvelli
creaturis; hi ergo abrogarunt curiam superiorem penitus,
omnium intervertit tractatumque
interturbavit, cum dein ipse Cromvellus prohibuerit omnem tractatum in posterum cum rege; post
haec Cromvellus coepit cogitare de supprimendis et eliminandis ex utraque curia omnibus iis,
qui causae Caroli regis favebant; diversos ergo capi et in carcere conjici curavit, alios
fugavit, et sic curia inferior constabat ex meris puritanis et independentibus Cromvelli
creaturis; hi ergo abrogarunt curiam superiorem penitus, omnem potestatem et imperium penes
populum esse statuerunt,
cum dein ipse Cromvellus prohibuerit omnem tractatum in posterum cum rege; post
haec Cromvellus coepit cogitare de supprimendis et eliminandis ex utraque curia omnibus iis,
qui causae Caroli regis favebant; diversos ergo capi et in carcere conjici curavit, alios
fugavit, et sic curia inferior constabat ex meris puritanis et independentibus Cromvelli
creaturis; hi ergo abrogarunt curiam superiorem penitus, omnem potestatem et imperium penes
populum esse statuerunt, proin penes curiam inferiorem; hoc facto Cromvellus
tractatum in posterum cum rege; post
haec Cromvellus coepit cogitare de supprimendis et eliminandis ex utraque curia omnibus iis,
qui causae Caroli regis favebant; diversos ergo capi et in carcere conjici curavit, alios
fugavit, et sic curia inferior constabat ex meris puritanis et independentibus Cromvelli
creaturis; hi ergo abrogarunt curiam superiorem penitus, omnem potestatem et imperium penes
populum esse statuerunt, proin penes curiam inferiorem; hoc facto Cromvellus
nomine suo et totius exercitus petiit ut curia
utraque curia omnibus iis,
qui causae Caroli regis favebant; diversos ergo capi et in carcere conjici curavit, alios
fugavit, et sic curia inferior constabat ex meris puritanis et independentibus Cromvelli
creaturis; hi ergo abrogarunt curiam superiorem penitus, omnem potestatem et imperium penes
populum esse statuerunt, proin penes curiam inferiorem; hoc facto Cromvellus
nomine suo et totius exercitus petiit ut curia inferior populo justitiam redderet adversus
regem Carolum; curia ergo ordinavit judices qui regis
inferior constabat ex meris puritanis et independentibus Cromvelli
creaturis; hi ergo abrogarunt curiam superiorem penitus, omnem potestatem et imperium penes
populum esse statuerunt, proin penes curiam inferiorem; hoc facto Cromvellus
nomine suo et totius exercitus petiit ut curia inferior populo justitiam redderet adversus
regem Carolum; curia ergo ordinavit judices qui regis negotium inquirerent; denominati ergo
sunt 150 judices.
civilia, et
proditionis patriae; Carolus provocans ad suam majestatem dixit se non respondere huic
colluviei hominum illegitime congregatae; quarta vice adducto regi sententia mortis, ut
convicto horum criminum, perlecta est, qua sessione numerus judicum ad '67. diminutus fuit, et
quidem sententiae subscripserunt tantum 59; executio suscepta est in area Vitehaliae, ubi in
pegmate capite plexus fuit per larvatum carnificem 30-a Jan. 1649.
tantum 59; executio suscepta est in area Vitehaliae, ubi in
pegmate capite plexus fuit per larvatum carnificem 30-a Jan. 1649.
12-am decemb.
1653-ii; potestas maxima erat penes Cromvellium et eius asseclas, cuius conatus eo tendebant,
ut descendentes Caroli in perpetuum extrudant ex regno; filius Carolus aberat cum matre in
Gallia; curia ergo haec inferior abolevit nomen regium, juramentum fidelitatis et insigne regni
mutavit, sicque nomen Reipublicae susceperunt; dux Hamilton cum multis aliis capite plexus est.
in cavam quercum coactus sit se recipere, in qua 6 diebus
latitabat, donec tandem navi oneraria elapsus est in Franciam.
sic decretum est Scotiam incorporare Angliae sub
nomine unius reipublicae.
in usum
partae authoritatis collocare; nihil ei obstitit quam curia inferior, quam decrevit etiam
potestate sua exuere; ingressus ergo summa authoritate curiam dicebat usum jam non esse huius
parlamenti, proin eum esse dissolutum; qui etiam caeca obedientia ducti se subtraxerunt, et sic
dissolutum est parlamentum; ne tamen quid videretur contra leges fecisse, post aliquot dies in
forma parlamenti induxit 140 homines; hos homines ex meris amicis et sibi faventibus collegit,
alios vero plerosque stolidos et ineptos homines deputavit, qui dein ipsi
usum jam non esse huius
parlamenti, proin eum esse dissolutum; qui etiam caeca obedientia ducti se subtraxerunt, et sic
dissolutum est parlamentum; ne tamen quid videretur contra leges fecisse, post aliquot dies in
forma parlamenti induxit 140 homines; hos homines ex meris amicis et sibi faventibus collegit,
alios vero plerosque stolidos et ineptos homines deputavit, qui dein ipsi abdicationem fecerunt
muneris sui potestatemque consilio bellico detulerunt, cuius caput et motor fuit Cromvellus, et
sic per ipsum hoc parlamentum et consilium bellicum ipse
qui etiam caeca obedientia ducti se subtraxerunt, et sic
dissolutum est parlamentum; ne tamen quid videretur contra leges fecisse, post aliquot dies in
forma parlamenti induxit 140 homines; hos homines ex meris amicis et sibi faventibus collegit,
alios vero plerosque stolidos et ineptos homines deputavit, qui dein ipsi abdicationem fecerunt
muneris sui potestatemque consilio bellico detulerunt, cuius caput et motor fuit Cromvellus, et
sic per ipsum hoc parlamentum et consilium bellicum ipse Cromvellus, ut voluerat, regens et
gubernator omnium 3
post aliquot dies in
forma parlamenti induxit 140 homines; hos homines ex meris amicis et sibi faventibus collegit,
alios vero plerosque stolidos et ineptos homines deputavit, qui dein ipsi abdicationem fecerunt
muneris sui potestatemque consilio bellico detulerunt, cuius caput et motor fuit Cromvellus, et
sic per ipsum hoc parlamentum et consilium bellicum ipse Cromvellus, ut voluerat, regens et
gubernator omnium 3 regnorum evasit summumque imperium ei delatum est, qui sub nomine
protectoris illimitate gubernavit Angliam; scivit enim nomen regis exosum
forma parlamenti induxit 140 homines; hos homines ex meris amicis et sibi faventibus collegit,
alios vero plerosque stolidos et ineptos homines deputavit, qui dein ipsi abdicationem fecerunt
muneris sui potestatemque consilio bellico detulerunt, cuius caput et motor fuit Cromvellus, et
sic per ipsum hoc parlamentum et consilium bellicum ipse Cromvellus, ut voluerat, regens et
gubernator omnium 3 regnorum evasit summumque imperium ei delatum est, qui sub nomine
protectoris illimitate gubernavit Angliam; scivit enim nomen regis exosum esse populo, hinc
hos homines ex meris amicis et sibi faventibus collegit,
alios vero plerosque stolidos et ineptos homines deputavit, qui dein ipsi abdicationem fecerunt
muneris sui potestatemque consilio bellico detulerunt, cuius caput et motor fuit Cromvellus, et
sic per ipsum hoc parlamentum et consilium bellicum ipse Cromvellus, ut voluerat, regens et
gubernator omnium 3 regnorum evasit summumque imperium ei delatum est, qui sub nomine
protectoris illimitate gubernavit Angliam; scivit enim nomen regis exosum esse populo, hinc
illud non suscepit nec se coronari sivit,
alios vero plerosque stolidos et ineptos homines deputavit, qui dein ipsi abdicationem fecerunt
muneris sui potestatemque consilio bellico detulerunt, cuius caput et motor fuit Cromvellus, et
sic per ipsum hoc parlamentum et consilium bellicum ipse Cromvellus, ut voluerat, regens et
gubernator omnium 3 regnorum evasit summumque imperium ei delatum est, qui sub nomine
protectoris illimitate gubernavit Angliam; scivit enim nomen regis exosum esse populo, hinc
illud non suscepit nec se coronari sivit, ut specie libertatis tam religionis, quam civilis
haec periculosa quaestio eo perduxit
eum ut juramentum fidelitatis ei praestarent, dimisit dein totum parlamentum; circa '656. annum
foedus cum Gallis inivit contra Hispanos, nempe cum Ludovico 14-o contra Philippum 4.
fidelitatis ei praestarent, dimisit dein totum parlamentum; circa '656. annum
foedus cum Gallis inivit contra Hispanos, nempe cum Ludovico 14-o contra Philippum 4.
4.
in Belgio Hispanico
expugnarunt, et sibi servarunt; Jamaicam expugnarunt classemque argentariam interceperunt a
Hispanis; anno eodem '56. convocavit parlamentum novum, hoc proprio motu ei coronam et nomen
regium obtulerunt, quod tamen depraecatus est.
Richardo Cronvell patris potestatem deferre
volebant, hinc convocati sunt proceres de factione Cronvelli, qui ei deferebant omnem
potestatem; sed Richardus nec ea mentis perspicatia nec ea authoritate pollebat ut his in rem
suam uti potuisset; hinc praefecti militiae Fletvoot et Lambert primos motus facere coeperunt,
convocando membra parlamenti independentium, quae Cronvellum authoritate exuit; per hoc ergo
parlamentum Richardo adempta est dignitas protectoris; post hoc urserunt milites ut ex graemio
sui comissio securitatis deputetur, in quam
copiis irrupit in Angliam, tuendi parlamenti sub praetextu penetravitque nemine
resistente usque Londinum, quam urbem etiam occupavit fugata commissione securitatis,
convocatumque est parlamentum novum quod declarabat hunc conventum esse illegalem, cum desit
curia superior, et multa desiderentur membra curiae inferioris, et sic convocatum est integrum
parlamentum.
sub praetextu penetravitque nemine
resistente usque Londinum, quam urbem etiam occupavit fugata commissione securitatis,
convocatumque est parlamentum novum quod declarabat hunc conventum esse illegalem, cum desit
curia superior, et multa desiderentur membra curiae inferioris, et sic convocatum est integrum
parlamentum.
ad eum salutandum, qui 29-a comparuit rexque salutatus est cumque
novo hoc parlamento negotia publica agere coepit; amnistia generalis publicata
est omnibus exceptis iis 59, qui morti patris Caroli subscribebant; cadavera mortuorum effossa
sunt et rotis fracta, inter quos ipse Cronvellus protector erat, qui effossus ex Vestmünster
abtey per manum carnificis raptatus fuit ad locum supplicii (Archenholcz dubitat, et dicit per
malevolos etiam in hoc actu substitutum fuisse corpus Caroli regis corpori Cronvelli); status
publicata
est omnibus exceptis iis 59, qui morti patris Caroli subscribebant; cadavera mortuorum effossa
sunt et rotis fracta, inter quos ipse Cronvellus protector erat, qui effossus ex Vestmünster
abtey per manum carnificis raptatus fuit ad locum supplicii (Archenholcz dubitat, et dicit per
malevolos etiam in hoc actu substitutum fuisse corpus Caroli regis corpori Cronvelli); status
Carolo listam civilem conspicuam determinarunt; ecclesia episcopalis restituta est juribus suis
antiquis supressis praesbiterianis; in ipsa etiam Scotia conatus est invehere
conatus est invehere episcopalem
ecclesiam, per quod in Scotia abalienavit animos a se, praecipue cum Catolicam uxorem duceret
Gallam.
cum Catolicam uxorem duceret
Gallam.
post amor et fervor erga Carolum torpescere coepit in
animis Anglorum, arguebatur nimium vestigiis patris et avi sui inhaerere, eum nimis
voluptatibus esse deditum; denique eum clancularium Chatolicum esse, praesertim cum '662.
Chatharinam regis Galliae filiam duceret in uxorem, et per eam ingens numerus Chatolicorum in
regnum inveheretur; portum Dunquercam vendidit Ludovico 14-o Galliae regi; post aliquot annos,
nempe '64, apertum foedus inivit cum Gallis, quae omnia displicebant Anglis; condescendit dein
Carolus in favorem Ludovici 14. in belli
maxima tamen causa fuit vindictae studium, cum excedere jussus sit Belgium sub
Cromvello.
coaluit ergo pax inter
eos, et cum Suecis, Hispanis foedus iniverunt contra Ludovicum, qui pacem Aquisgravensem
recipere coactus est.
Chatolicae professionem elicuerit, quod Jacobus mortua prima uxore aliam Chatolicam duxerit
ducis Modinensis filiam, quem tum succedere sciverunt, cum Carolus legitimis destitueretur
liberis; sic constitutis animis repente spargebatur rumor quod Chatolici conjuraverint in
Carolum et omnes protestantes exstirpandos Jacobumque Chatolicum regem eligendum; hic rumor
mirum quantum contulit ad exacerbandos animos civium inter se; initio multi Chatolici
incarcerati sunt, dein etiam protestantes multi condemnati sunt; hinc novum jusjurandum
invectum est pro
Chatolicum regem eligendum; hic rumor
mirum quantum contulit ad exacerbandos animos civium inter se; initio multi Chatolici
incarcerati sunt, dein etiam protestantes multi condemnati sunt; hinc novum jusjurandum
invectum est pro omnibus publicis officialibus, quod Test dicitur et hodie quoque in usu est;
hoc Test est fidei professio, quam solummodo episcopales elicere poterant, proin nec Chatolici
nec praesbiteriani; urgebant parlamenta, ut Jacobus, ut Chatolicus, successionis incapax
declaretur; ipse Carolus illi suasit ergo ut interim Angliam deserant
Test est fidei professio, quam solummodo episcopales elicere poterant, proin nec Chatolici
nec praesbiteriani; urgebant parlamenta, ut Jacobus, ut Chatolicus, successionis incapax
declaretur; ipse Carolus illi suasit ergo ut interim Angliam deserant
parlamenta, ut Jacobus, ut Chatolicus, successionis incapax
declaretur; ipse Carolus illi suasit ergo ut interim Angliam deserant
sic in ordine 3-a parlamenta convocavit usque '80-um annum, dein
plane nullum convocavit amplius, sed Jacobum revocavit ad Angliam severitateque usus est in
omnes eos qui urgebant exclusionem Jacobi, inter quos ipse Jacobus dux de Montmut erat, qui
filius naturalis Caroli erat, et qui in exilium missus est, cum alii supplicio afficerentur.
Caroli erat, et qui in exilium missus est, cum alii supplicio afficerentur.
veneni decessit Carolus anno '685-o; cum sine
heredibus moreretur Carolus, successit ei frater Jacobus dux Eboracensis, cui maxime favebant
episcopi et exercitus Scotensis; habuit ille mox altercationes cum Jacobo duce Montmut filio
naturali Caroli, qui exul in Belgio erat, et qui copiosos adhaerentes in Belgia
habuit et in Anglia.
successit ei frater Jacobus dux Eboracensis, cui maxime favebant
episcopi et exercitus Scotensis; habuit ille mox altercationes cum Jacobo duce Montmut filio
naturali Caroli, qui exul in Belgio erat, et qui copiosos adhaerentes in Belgia
habuit et in Anglia.
adhaerentes in Belgia
habuit et in Anglia.
habuit et in Anglia.
Jacobus cum exercitu venit in Angliam, comes
vero Argileus eius adhaerens in Scotiam irrupit, sed delusi sunt spe.
in Scotia, et capite plexus; Jacobus Montmutius
etiam victus et captus est, capiteque plexus et cum illis complures alios mortis poena mansit.
ecclesiasticam constituit, cui incumberent negotia
religionis, cuius membra quam plurima Chatolicae religioni addicta erant; hinc maxime
exulceravit animos suorum, quia pro Chatolicis sustulit hoc jus jurandum propria auctoritate;
anno '87. legatum Romam misit, ut cum ecclesia et aula Romana reconciliationem constituat; ipse
pontifex misit nuntium apostolicum Card. Dada, qui solemniter exceptus est a Jacobo; Chatolicis
scolas publicas indulsit, ecclesias aperuit ipsis, Jesuitis Londini collegium aperuit, quendam
patrem Peters Jesuitam intimum suum
creavit; his vehementer exulcerati sunt animi
protestantium, hinc turbae jam variae enatae sunt in provinciis, hinc coactus est parlamentum
convocare, quod vehementer contra omnia facta Jacobi processit; interim Jacobus publico edicto
Chatolicis libertatem religionis admisit, et 7 episcopos, qui eius voluntati refragarent,
incarcerari curavit, et ipsum parlamentum cassavit anno '88-o; ipsum amicitiae vinculum cum
Ludovico 14. non parum contulit ad perniciem Jacobi; interim Angli haec omnia adhuc
pertulerunt; cum viderent Jacobum destitutum esse
turbae jam variae enatae sunt in provinciis, hinc coactus est parlamentum
convocare, quod vehementer contra omnia facta Jacobi processit; interim Jacobus publico edicto
Chatolicis libertatem religionis admisit, et 7 episcopos, qui eius voluntati refragarent,
incarcerari curavit, et ipsum parlamentum cassavit anno '88-o; ipsum amicitiae vinculum cum
Ludovico 14. non parum contulit ad perniciem Jacobi; interim Angli haec omnia adhuc
pertulerunt; cum viderent Jacobum destitutum esse prolibus praeter duas filias, quas ex prima
uxore suscepit, nempe Mariam,
ipsum amicitiae vinculum cum
Ludovico 14. non parum contulit ad perniciem Jacobi; interim Angli haec omnia adhuc
pertulerunt; cum viderent Jacobum destitutum esse prolibus praeter duas filias, quas ex prima
uxore suscepit, nempe Mariam, quae nupta fuit Vilhelmo duci Aransionensi, et Annam, quae regi
Daniae Georgio nupta fuit, et quae ambae religioni protestantium addictae fuerunt; interim
repente hac sua spe delusi sunt, nemine enim opinante rumore perlatum est reginam praegnatam
esse, et sobolem masculam enixam esse; protestantes ergo dicebantur haec
contulit ad perniciem Jacobi; interim Angli haec omnia adhuc
pertulerunt; cum viderent Jacobum destitutum esse prolibus praeter duas filias, quas ex prima
uxore suscepit, nempe Mariam, quae nupta fuit Vilhelmo duci Aransionensi, et Annam, quae regi
Daniae Georgio nupta fuit, et quae ambae religioni protestantium addictae fuerunt; interim
repente hac sua spe delusi sunt, nemine enim opinante rumore perlatum est reginam praegnatam
esse, et sobolem masculam enixam esse; protestantes ergo dicebantur haec tantum figmentum
Chatolicorum esse fetumque esse
suscepit, nempe Mariam, quae nupta fuit Vilhelmo duci Aransionensi, et Annam, quae regi
Daniae Georgio nupta fuit, et quae ambae religioni protestantium addictae fuerunt; interim
repente hac sua spe delusi sunt, nemine enim opinante rumore perlatum est reginam praegnatam
esse, et sobolem masculam enixam esse; protestantes ergo dicebantur haec tantum figmentum
Chatolicorum esse fetumque esse supposititium, interim princeps hic nomen principis Valliae
suscepit; proceres tamen protestantes cogitare coeperunt de mediis Jacobum hunc a successione
excludendi,
sobolem masculam enixam esse; protestantes ergo dicebantur haec tantum figmentum
Chatolicorum esse fetumque esse supposititium, interim princeps hic nomen principis Valliae
suscepit; proceres tamen protestantes cogitare coeperunt de mediis Jacobum hunc a successione
excludendi, et Mariam cogitarunt ei sufficere, miserunt ergo nuntios ad Mariam et eius maritum
Vilhelmum, eius collaborationem in hoc expetierunt.
figmentum
Chatolicorum esse fetumque esse supposititium, interim princeps hic nomen principis Valliae
suscepit; proceres tamen protestantes cogitare coeperunt de mediis Jacobum hunc a successione
excludendi, et Mariam cogitarunt ei sufficere, miserunt ergo nuntios ad Mariam et eius maritum
Vilhelmum, eius collaborationem in hoc expetierunt.
eamque opposuit Vilhelmo, sed parum profecit cum ea;
coactus enim statim est portus suos petere; hinc cogitavit lenitate agendum esse, milites
divisit auxiliaque Ludovici 14-ti deprecatus est, Vilhelmus ergo nemine prohibente excensionem
fecit urbesque vicinas occupavit, et sensim integras provincias, ipsi episcopi et
praesbiteriani adjunxerunt se Vilhelmo, et cum Londinum appropinquaret, Jacobus uxorem suam cum
neonato principe dimisit, ipse vero 23. Decemb. eam secutus est in Franciam; interim ordines
Londinum congregati parlamentum
profecit cum ea;
coactus enim statim est portus suos petere; hinc cogitavit lenitate agendum esse, milites
divisit auxiliaque Ludovici 14-ti deprecatus est, Vilhelmus ergo nemine prohibente excensionem
fecit urbesque vicinas occupavit, et sensim integras provincias, ipsi episcopi et
praesbiteriani adjunxerunt se Vilhelmo, et cum Londinum appropinquaret, Jacobus uxorem suam cum
neonato principe dimisit, ipse vero 23. Decemb. eam secutus est in Franciam; interim ordines
Londinum congregati parlamentum constituerunt, quo factum Vilhelmi tamquam necessarium
suos petere; hinc cogitavit lenitate agendum esse, milites
divisit auxiliaque Ludovici 14-ti deprecatus est, Vilhelmus ergo nemine prohibente excensionem
fecit urbesque vicinas occupavit, et sensim integras provincias, ipsi episcopi et
praesbiteriani adjunxerunt se Vilhelmo, et cum Londinum appropinquaret, Jacobus uxorem suam cum
neonato principe dimisit, ipse vero 23. Decemb. eam secutus est in Franciam; interim ordines
Londinum congregati parlamentum constituerunt, quo factum Vilhelmi tamquam necessarium
laudarunt, guberniumque ei detulerunt et
et cum Londinum appropinquaret, Jacobus uxorem suam cum
neonato principe dimisit, ipse vero 23. Decemb. eam secutus est in Franciam; interim ordines
Londinum congregati parlamentum constituerunt, quo factum Vilhelmi tamquam necessarium
laudarunt, guberniumque ei detulerunt et regni hereditatem per desertionem Jacobi vacuam
detulerunt Mariae, ut legitimo heredi, cum soboles sit suspecta neonata, legesque fundamentales
violatas esse per Jacobum patrem; Vilhelmus ergo nomine uxoris suae regni gubernacula
capessivit; et si deficeret Vilhelmus et Maria,
guberniumque ei detulerunt et regni hereditatem per desertionem Jacobi vacuam
detulerunt Mariae, ut legitimo heredi, cum soboles sit suspecta neonata, legesque fundamentales
violatas esse per Jacobum patrem; Vilhelmus ergo nomine uxoris suae regni gubernacula
capessivit; et si deficeret Vilhelmus et Maria, substituta est Anna eiusque descendentes anno
'689-, et hoc anno etiam Hiberniae gubernacula in eum translata sunt; ipsi dein Scotae sequenti
anno secuti sunt Anglos Vilhelmumque cum Maria receperunt; ipsi tamen Hiberni non transiverunt
ad
et regni hereditatem per desertionem Jacobi vacuam
detulerunt Mariae, ut legitimo heredi, cum soboles sit suspecta neonata, legesque fundamentales
violatas esse per Jacobum patrem; Vilhelmus ergo nomine uxoris suae regni gubernacula
capessivit; et si deficeret Vilhelmus et Maria, substituta est Anna eiusque descendentes anno
'689-, et hoc anno etiam Hiberniae gubernacula in eum translata sunt; ipsi dein Scotae sequenti
anno secuti sunt Anglos Vilhelmumque cum Maria receperunt; ipsi tamen Hiberni non transiverunt
ad partes Vilhelmi, sed, ut erant
Mariae, ut legitimo heredi, cum soboles sit suspecta neonata, legesque fundamentales
violatas esse per Jacobum patrem; Vilhelmus ergo nomine uxoris suae regni gubernacula
capessivit; et si deficeret Vilhelmus et Maria, substituta est Anna eiusque descendentes anno
'689-, et hoc anno etiam Hiberniae gubernacula in eum translata sunt; ipsi dein Scotae sequenti
anno secuti sunt Anglos Vilhelmumque cum Maria receperunt; ipsi tamen Hiberni non transiverunt
ad partes Vilhelmi, sed, ut erant plerumque Chatolici cum pro-rege suo Tirconel Jacobo 2-o
cum Maria receperunt; ipsi tamen Hiberni non transiverunt
ad partes Vilhelmi, sed, ut erant plerumque Chatolici cum pro-rege suo Tirconel Jacobo 2-o
fideles adhaeserunt; hic ergo Vilhelmus ab '689-o ad '702. annum regnavit, princeps hic in
omnibus maxima cura satisfecit statibus et ordinibus, ut sibi devincat suorum animos, religioni
Anglicanae se conformavit, nempe episcopali ecclesiae; maximam in id convertit curam, ut
pericula a Ludovico et Jacobo ipsi intentata a se amoliatur, fere enim usque '97. annum strenue
bellum gessit cum Gallis; cum Hispanis
hic ergo Vilhelmus ab '689-o ad '702. annum regnavit, princeps hic in
omnibus maxima cura satisfecit statibus et ordinibus, ut sibi devincat suorum animos, religioni
Anglicanae se conformavit, nempe episcopali ecclesiae; maximam in id convertit curam, ut
pericula a Ludovico et Jacobo ipsi intentata a se amoliatur, fere enim usque '97. annum strenue
bellum gessit cum Gallis; cum Hispanis et Leopoldo imperatore in foedus condescendit contra
Ludovicum; initio favit quidem fortuna Jacobo, qui in persona in Hiberniam digressus est, quam
intra exiguum
et ordinibus, ut sibi devincat suorum animos, religioni
Anglicanae se conformavit, nempe episcopali ecclesiae; maximam in id convertit curam, ut
pericula a Ludovico et Jacobo ipsi intentata a se amoliatur, fere enim usque '97. annum strenue
bellum gessit cum Gallis; cum Hispanis et Leopoldo imperatore in foedus condescendit contra
Ludovicum; initio favit quidem fortuna Jacobo, qui in persona in Hiberniam digressus est, quam
intra exiguum tempus totam sibi subjectam habuit; conspicuam navalem victoriam retulit de
Belgis, anno tamen '90. fortuna eum
Gallos in continenti pressit; anno '95-o decessit Maria absque
liberis, sed Angli generosi Vilhelmo regni possessionem reliquerunt, etsi
nullum jus sanguinis haberet ad coronam Angliae; sub idem tempus periculosam conjurationem
fecerunt Galli et Jacobitae contra Vilhelmum, interim vigilantia Anglorum detectum est
periculum, elusaque intentio conjuratorum, qui collecti, incarcerati sunt, et acerba executio
suscepta est in eos.
reliquerunt, etsi
nullum jus sanguinis haberet ad coronam Angliae; sub idem tempus periculosam conjurationem
fecerunt Galli et Jacobitae contra Vilhelmum, interim vigilantia Anglorum detectum est
periculum, elusaque intentio conjuratorum, qui collecti, incarcerati sunt, et acerba executio
suscepta est in eos.
Vilhelmum, interim vigilantia Anglorum detectum est
periculum, elusaque intentio conjuratorum, qui collecti, incarcerati sunt, et acerba executio
suscepta est in eos.
fabricantesque erant, per
quorum industriam res commercialis Angliae mirum in modum promota est.
hinc Belgas et Anglos spe divisionis provinciarum
conatus est in partes suas pertrahere; hinc defuncto anno '699-o Carolo, vel potius '700. anno
Ludovicus induxit Philippum in Hispaniam; videntes ergo Angli se delusos, conjunxerunt se cum
Austriacis contra Ludovicum anno '701. et '2-o anno, Ludovicus vero mortuo anno '701. in
Francia Jacobo 2-o praetendente seniore coepit filium eius Jacobum 3-um ut praetendentem
juniorem efferre eumque regem Angliae declarare; ipse vero Vilhelmus anno '702-o infeliciter ex
equo prolapsus mortem opetiit, quin
quae Friderico electori
Palatiniali nupta fuit, ex hoc matrimonio nata fuit haec Sophia.
regnavit; haec
bellum tota contentione gessit contra Gallos vivente marito suo Georgio; Sabaudia et
Portugallia sub ea in societatem belli contra Gallos pertracta est; Angli acquisitiones pulcras
fecerunt.
contentione gessit contra Gallos vivente marito suo Georgio; Sabaudia et
Portugallia sub ea in societatem belli contra Gallos pertracta est; Angli acquisitiones pulcras
fecerunt.
pertracta est; Angli acquisitiones pulcras
fecerunt.
effectuavit; quae unio incorporativa in unam
civitatem utrique nationi profuit, et in qua omnes eius praedecessores inutiliter desudarunt,
anno '707-o; hoc enim anno tractatus jam anno '706. per commissarios elaboratus per parlamenta
utrique et reginam roboratus est.
Anna autem regna copulavit.
est ut regina multos amoverit ex
consilio qui erant de factione Vihgs, in ipsa electione membrorum parlamenti factio Toris
regnabat, suppressis aliis.
electione membrorum parlamenti factio Toris
regnabat, suppressis aliis.
fuit quod anno '711.
Anna foedus iniverit cum Ludovico 14. contra Hispanos et domum Austriacam; qua aliantia factum
est ut pax anno '713. confieri debuerit, et Ludovicus effectuaverit coeptum suum; ipsi quoque
Angli praeter Columnas Herculis, insulam Minorcam, Terram novam, et sinum Hudsonis acceperunt a
Hispanis portusque Dunquercensis demoliri statutum est; et Ludovicus recognovit Annam legitimam
reginam, et ipsum ordinem successionis protestanticum recognovit Hispania et Gallia.
Austriacam; qua aliantia factum
est ut pax anno '713. confieri debuerit, et Ludovicus effectuaverit coeptum suum; ipsi quoque
Angli praeter Columnas Herculis, insulam Minorcam, Terram novam, et sinum Hudsonis acceperunt a
Hispanis portusque Dunquercensis demoliri statutum est; et Ludovicus recognovit Annam legitimam
reginam, et ipsum ordinem successionis protestanticum recognovit Hispania et Gallia.
'713. confieri debuerit, et Ludovicus effectuaverit coeptum suum; ipsi quoque
Angli praeter Columnas Herculis, insulam Minorcam, Terram novam, et sinum Hudsonis acceperunt a
Hispanis portusque Dunquercensis demoliri statutum est; et Ludovicus recognovit Annam legitimam
reginam, et ipsum ordinem successionis protestanticum recognovit Hispania et Gallia.
ipsi quoque
Angli praeter Columnas Herculis, insulam Minorcam, Terram novam, et sinum Hudsonis acceperunt a
Hispanis portusque Dunquercensis demoliri statutum est; et Ludovicus recognovit Annam legitimam
reginam, et ipsum ordinem successionis protestanticum recognovit Hispania et Gallia.
a
Hispanis portusque Dunquercensis demoliri statutum est; et Ludovicus recognovit Annam legitimam
reginam, et ipsum ordinem successionis protestanticum recognovit Hispania et Gallia.
jam sub cineribus seditio inter factiones; Anna enim non obscure egit de restituendo
fratre suo Jacobo 3-o; interim anno 1714. mortem opetiit Anna; cum successores non relinqueret,
ad thronum vocatus est Georgius dux Hanoveranus, qui usque '727. regnavit, qui fuit filius
Sophiae et ducis Hanoverani Ernesti; hic ergo nomine Georgii 1-i successit praemortua matre
sua, et cum hoc nova stirps regnans invecta est, quae modo quoque regnat; hic Georgius initio
statim regiminis dimisit ministros Annae, seque ad nutum protestantium adcommodavit, novum
parlamentum
suo Jacobo 3-o; interim anno 1714. mortem opetiit Anna; cum successores non relinqueret,
ad thronum vocatus est Georgius dux Hanoveranus, qui usque '727. regnavit, qui fuit filius
Sophiae et ducis Hanoverani Ernesti; hic ergo nomine Georgii 1-i successit praemortua matre
sua, et cum hoc nova stirps regnans invecta est, quae modo quoque regnat; hic Georgius initio
statim regiminis dimisit ministros Annae, seque ad nutum protestantium adcommodavit, novum
parlamentum convocatum, cuius membra ex factione Vighs erant potissimum, ministrorum Annae
facta est
invecta est, quae modo quoque regnat; hic Georgius initio
statim regiminis dimisit ministros Annae, seque ad nutum protestantium adcommodavit, novum
parlamentum convocatum, cuius membra ex factione Vighs erant potissimum, ministrorum Annae
facta est accusatio in parlamento, et hinc commissio deputata est, quae inquireret in facta
priorum ministrorum, ex quibus aliqui male mulctati sunt; interim non deerat fatuorum qui
communicantes cum aula Gallicana restituere volebant stirpem Stuardam, exstincta Brunsvicensi;
et reipsa in omnibus tribus regnis
facta est accusatio in parlamento, et hinc commissio deputata est, quae inquireret in facta
priorum ministrorum, ex quibus aliqui male mulctati sunt; interim non deerat fatuorum qui
communicantes cum aula Gallicana restituere volebant stirpem Stuardam, exstincta Brunsvicensi;
et reipsa in omnibus tribus regnis enatae sunt turbae, quae tamen Georgii perspicatia et
favente fortuna suppressae sunt; anno '715; fractis una die 13-a 9-bris Scotis et Anglis, ipse
Jacobus ex Anglia redire coactus est.
in facta
priorum ministrorum, ex quibus aliqui male mulctati sunt; interim non deerat fatuorum qui
communicantes cum aula Gallicana restituere volebant stirpem Stuardam, exstincta Brunsvicensi;
et reipsa in omnibus tribus regnis enatae sunt turbae, quae tamen Georgii perspicatia et
favente fortuna suppressae sunt; anno '715; fractis una die 13-a 9-bris Scotis et Anglis, ipse
Jacobus ex Anglia redire coactus est.
fatuorum qui
communicantes cum aula Gallicana restituere volebant stirpem Stuardam, exstincta Brunsvicensi;
et reipsa in omnibus tribus regnis enatae sunt turbae, quae tamen Georgii perspicatia et
favente fortuna suppressae sunt; anno '715; fractis una die 13-a 9-bris Scotis et Anglis, ipse
Jacobus ex Anglia redire coactus est.
capite; multi ex celeberrimis nobilibus in utroque
regno mortis poena affecti sunt, ut rebelles; Georgius omni studio conatus est bellum cum
exteris praecavere, ne interim domi seditiosi praevaleant; hinc se immisit in tractatum, qui
intercessit inter Carolum 6-tum et Belgas; foedus copulavit cum Austriacis Gallis et Belgis,
contra Philippum 5. Hispaniae regem, qui non contentus divisione Hispanicarum provinciarum
bellum parabat.
in utroque
regno mortis poena affecti sunt, ut rebelles; Georgius omni studio conatus est bellum cum
exteris praecavere, ne interim domi seditiosi praevaleant; hinc se immisit in tractatum, qui
intercessit inter Carolum 6-tum et Belgas; foedus copulavit cum Austriacis Gallis et Belgis,
contra Philippum 5. Hispaniae regem, qui non contentus divisione Hispanicarum provinciarum
bellum parabat.
inter Carolum 6-tum et Belgas; foedus copulavit cum Austriacis Gallis et Belgis,
contra Philippum 5. Hispaniae regem, qui non contentus divisione Hispanicarum provinciarum
bellum parabat.
cum Austriacis Gallis et Belgis,
contra Philippum 5. Hispaniae regem, qui non contentus divisione Hispanicarum provinciarum
bellum parabat.
imminebat bellum toti Europae propter repudiatam filiam
Philippi 5-i per Ludovicum 15-um; Georgius tamen composuit litigantes; his tractatibus tamen
Georgius immortuus est anno '727; ei successit Georgius 2. filius, qui usque '60. annum
regnavit, hic tractatus patris continuavit et terminavit.
15-um; Georgius tamen composuit litigantes; his tractatibus tamen
Georgius immortuus est anno '727; ei successit Georgius 2. filius, qui usque '60. annum
regnavit, hic tractatus patris continuavit et terminavit.
immortuus est anno '727; ei successit Georgius 2. filius, qui usque '60. annum
regnavit, hic tractatus patris continuavit et terminavit.
et terminavit.
novum
bellum exarsit inter Carolum et Hispanos propter successionem in Polonia, quo bello regnum
Neapolis et Siciliae amisit propter Sanctionem pragmaticam.
Paulo post
enatae sunt turbae inter Hispanos et Anglos, ob vicinitatem Americanarum provinciarum et ex hac
enato furtivo commercio, auxit hoc bellum mors Caroli 6-i anno '40; debebant enim Angli ut
evictores defendere Mariam Theresiam.
Eduardum seniorem filium Jacobi, ipsumque statuerunt trono Anglico imponere, excitata
ergo est conjuratio in Anglia per Jacobitas, cui multi adhaerebant, praecipue in Scotia
grassabantur; ipsam enim capitalem urbem Edinburgum ceperunt Jacobitae, qua capta in Angliam
discesserunt et fere ad viscera Angliae pervenit, nudata enim erant haec regna militibus; anno
tamen '46. comparuit validus exercitus contra Eduardum, praesertim ex Germania, quo exercitu
fractus est Eduardus et eodem anno ejectus est ex Anglia, et ex ipsa Scotia tardius, ex quo
Romam se
capitalem urbem Edinburgum ceperunt Jacobitae, qua capta in Angliam
discesserunt et fere ad viscera Angliae pervenit, nudata enim erant haec regna militibus; anno
tamen '46. comparuit validus exercitus contra Eduardum, praesertim ex Germania, quo exercitu
fractus est Eduardus et eodem anno ejectus est ex Anglia, et ex ipsa Scotia tardius, ex quo
Romam se recepit rursus.
Jacobitae, qua capta in Angliam
discesserunt et fere ad viscera Angliae pervenit, nudata enim erant haec regna militibus; anno
tamen '46. comparuit validus exercitus contra Eduardum, praesertim ex Germania, quo exercitu
fractus est Eduardus et eodem anno ejectus est ex Anglia, et ex ipsa Scotia tardius, ex quo
Romam se recepit rursus.
praesertim commercium, fabricas excoluit
feliciterque regnavit suos; anno '56. bellum intulit Georgius 2-us Gallis propter negotia
successionis Mariae Theresiae, gesto per triennium feliciter admodum bello mortus est anno
'760; ei successit Georgius 3-us, nepos Georgii 2-i et filius Friderici; sub hoc bellum
Gallicanum prospere continuatum est, praesertim in America, etiam in Germania, imo etiam
Portugalliam tuitus est Georgius contra Hispanos et Gallos; anno '63. pax universalis coaluit;
Anglia lucrata est Canadam, caput
per triennium feliciter admodum bello mortus est anno
'760; ei successit Georgius 3-us, nepos Georgii 2-i et filius Friderici; sub hoc bellum
Gallicanum prospere continuatum est, praesertim in America, etiam in Germania, imo etiam
Portugalliam tuitus est Georgius contra Hispanos et Gallos; anno '63. pax universalis coaluit;
Anglia lucrata est Canadam, caput Bretonis, partem provinciae Luisianae;
insulam S. Vincenti, Tobago; in Affrica Senegaliam; ex parte Hispaniae acceperunt Floridam.
pecuniarum suarum recipiant, coeperunt excogitare varios titulos, varias
contributionum species; inducere ergo coeperunt cartam signatam (Stempel Papier), qua mirum in
modum exacerbarunt Americanos, imo aequalitatem jurium cum populo metropolitano praetendebant,
sessionemque et jus voti in parlamento petebant; surdis tamen auribus excepti sunt, sed carta
signata cassata est; Societas Indiae orientalis Anglicana sponte sibi imposuit tributum 600,000
Lib. Ster. annue aerario regio pendendum, ut sic immunitas praestetur aerario quod initio hanc
petebant; surdis tamen auribus excepti sunt, sed carta
signata cassata est; Societas Indiae orientalis Anglicana sponte sibi imposuit tributum 600,000
Lib. Ster. annue aerario regio pendendum, ut sic immunitas praestetur aerario quod initio hanc
societatem magnis summis et navibus bellicis adjuvit, praesertim cum haec societas in
provinciis Asiae Indostanis amplas occupationes faceret; nomine renovatorum privilegiorum
suorum sequentibus annis in diversa bella incidit haec societas, et ipsius negotia societatis
quoque convulsa sunt; enatis ergo
praestetur aerario quod initio hanc
societatem magnis summis et navibus bellicis adjuvit, praesertim cum haec societas in
provinciis Asiae Indostanis amplas occupationes faceret; nomine renovatorum privilegiorum
suorum sequentibus annis in diversa bella incidit haec societas, et ipsius negotia societatis
quoque convulsa sunt; enatis ergo quaerelis in parlamento negotia politica huius societatis
subordinata sunt parlamento, cum tamen prius independens esset in omnibus.
haec societas, et ipsius negotia societatis
quoque convulsa sunt; enatis ergo quaerelis in parlamento negotia politica huius societatis
subordinata sunt parlamento, cum tamen prius independens esset in omnibus.
suos aperuerit, anno tamen '74. agentibus maxime Anglis pax confecta est, pace
hac insula Crimea (Chersonesus Taurica) pro independenti declarata est, quam dein ipse chanus
huius peninsulae subjecit Chatharinae 2-ae.
suas coacta emptio ipsis per Anglos impositae
herbae Thee, cuius monopolium habuit societas mercatoria; deputati tamen hi re infecta
redierunt; hinc coeperunt diversi conspirare, qui dein integras provincias in suam sententiam
perduxerunt; tandem 13 provinciae se univerunt et jugum Angliae excusserunt; politica negotia
eorum moderabatur Franclinus, militaria moderabatur Vassingthon generalis;
habuerunt etiam suum senatum ex omnibus 13 provinciis constantem, qui Congressus dicebatur, et
negotia publica communia
tandem 13 provinciae se univerunt et jugum Angliae excusserunt; politica negotia
eorum moderabatur Franclinus, militaria moderabatur Vassingthon generalis;
habuerunt etiam suum senatum ex omnibus 13 provinciis constantem, qui Congressus dicebatur, et
negotia publica communia moderabatur uti in Belgio foederati.
celebris Elliot contra omnes machinationes Hispanorum
Neu Jork, Neu Jersej, Pensilvania, Delavare, Mariland, Virginia, Nord Karolina, Süd Karolina,
Georgia; extensio harum provinciarum ad 44368 milliaria computatur, impopulatio tamen exigua
respectu tantae extensionis; anno '90-o enatae sunt dissensiones inter Anglos et Hispanos, et
jam jam bellum erupit propter Americae aliquas pagas incultas et nullius adhuc,
opera tamen ministrorum Pitt in Anglia et Florida Blanca in Hispania coaluit pax partesque
excontentatae sunt.
Neu Jork, Neu Jersej, Pensilvania, Delavare, Mariland, Virginia, Nord Karolina, Süd Karolina,
Georgia; extensio harum provinciarum ad 44368 milliaria computatur, impopulatio tamen exigua
respectu tantae extensionis; anno '90-o enatae sunt dissensiones inter Anglos et Hispanos, et
jam jam bellum erupit propter Americae aliquas pagas incultas et nullius adhuc,
opera tamen ministrorum Pitt in Anglia et Florida Blanca in Hispania coaluit pax partesque
excontentatae sunt.
Karolina, Süd Karolina,
Georgia; extensio harum provinciarum ad 44368 milliaria computatur, impopulatio tamen exigua
respectu tantae extensionis; anno '90-o enatae sunt dissensiones inter Anglos et Hispanos, et
jam jam bellum erupit propter Americae aliquas pagas incultas et nullius adhuc,
opera tamen ministrorum Pitt in Anglia et Florida Blanca in Hispania coaluit pax partesque
excontentatae sunt.
impopulatio tamen exigua
respectu tantae extensionis; anno '90-o enatae sunt dissensiones inter Anglos et Hispanos, et
jam jam bellum erupit propter Americae aliquas pagas incultas et nullius adhuc,
opera tamen ministrorum Pitt in Anglia et Florida Blanca in Hispania coaluit pax partesque
excontentatae sunt.
classem educendi contra Moscovitas, ut eas ad pacem cogat, servandi
aequilibrii causa in Europa.
quae regnarunt in Anglia; altera uxor eius fuit Chatolica Beatrix dux Modinensis, ex qua natus
est Jacobus 3, qui nomine praetendentis senioris venit; uxorem habuit Mariam Clementinam,
Ludovici Sobiezki, Poloniae prinicipis, filiam; ex hoc matrimonio natus est Carolus Eduardus,
et Henricus Eduardus; Carolus praetendens junior dictus est, fecit enim excensionem in Scotia
et Anglia, sed repulsus est; sub Ludovico 15. vi pacificationis cum Anglis initae discedere
debebant
est Jacobus 3, qui nomine praetendentis senioris venit; uxorem habuit Mariam Clementinam,
Ludovici Sobiezki, Poloniae prinicipis, filiam; ex hoc matrimonio natus est Carolus Eduardus,
et Henricus Eduardus; Carolus praetendens junior dictus est, fecit enim excensionem in Scotia
et Anglia, sed repulsus est; sub Ludovico 15. vi pacificationis cum Anglis initae discedere
debebant
dicitur
etiam cardinalis Stuard; post mortem fratris omnium jurium fratris sui haeres manifestum
publicavit Romae, quo se heredem declarat, sibique heredem substituit eum, qui
gradu sanguinis esset ipsi proximus; hic vivit adhuc, ut senecio, et utitur pensione fratris
sui; ex qua post eius mortem 3,000 recident ad comitissam Albaniae.
Notio statisticae in sensu lato est habitus attributa civitatum ex
fontibus suis cognoscendi, recte de iis judicandi, et eam ad casus obvenientes applicandi.
in sensu lato est habitus attributa civitatum ex
fontibus suis cognoscendi, recte de iis judicandi, et eam ad casus obvenientes applicandi.
proin ea, quae
effectus suos exserunt in finem civitatis, sive hi effectus sint boni sive mali; solum ergo
historica notio, ut aliqui putant, non sufficit ad statisticam, sed haec notio debet etiam esse
philosophica, secus exiguus habebitur usus eius; proin omnes causae, origines et fontes rerum
sciri debent; usum et applicationem earum rerum facere posse debeo, omnis enim scientia utilis
esse debet.
in finem civitatis, sive hi effectus sint boni sive mali; solum ergo
historica notio, ut aliqui putant, non sufficit ad statisticam, sed haec notio debet etiam esse
philosophica, secus exiguus habebitur usus eius; proin omnes causae, origines et fontes rerum
sciri debent; usum et applicationem earum rerum facere posse debeo, omnis enim scientia utilis
esse debet.
habebitur usus eius; proin omnes causae, origines et fontes rerum
sciri debent; usum et applicationem earum rerum facere posse debeo, omnis enim scientia utilis
esse debet.
esse debet.
causae rerum praesentium rescientur.
quae influxum in finem civitatis non habent, huc non
spectant.
non habent, huc non
spectant.
Objecta ergo, quae nos interressabunt, sunt diversa: numerus
incolarum, regiminis forma, religio, clima, mores civium, educatio eorum, libertas civilis et
religionis, occupatio, artes et scientiae, status rei rusticae, commercii, fabricarum et
manufacturarum, verbo omnia, quae statum praesentem civitatis alicuius ex bona vel ex mala parte
cognoscendum praebent, ut bona immitari, mala fugere possimus et declinare.
educatio eorum, libertas civilis et
religionis, occupatio, artes et scientiae, status rei rusticae, commercii, fabricarum et
manufacturarum, verbo omnia, quae statum praesentem civitatis alicuius ex bona vel ex mala parte
cognoscendum praebent, ut bona immitari, mala fugere possimus et declinare.
alicuius ex bona vel ex mala parte
cognoscendum praebent, ut bona immitari, mala fugere possimus et declinare.
causae quaerendae erunt vel in
territorio civitatis vel in statu incolarum; ex his enim duabus partibus essentialibus constat
status totius civitatis.
status totius civitatis.
Ipsum ergo territorium cum suis qualitatibus considerabimus; 2--o)
incolas; 3--o) horum jura et qualitates; 4--o) peculiaria remedia felicitatem gentium
promovendi.
cum suis qualitatibus considerabimus; 2--o)
incolas; 3--o) horum jura et qualitates; 4--o) peculiaria remedia felicitatem gentium
promovendi.
et qualitates; 4--o) peculiaria remedia felicitatem gentium
promovendi.
et naturalis constitutio et indoles. Situm territorii
cognoscemus, si peragraverimus provincias et civitates, aut rite ordinatas mappas inspexerimus;
hae tamen mappae debent esse rite confectae.
seu extensio habebitur
ex cognita longitudine et latitudine hisque inter se multiplicatis; accuratio quidem mathematica
non habebitur, sed pro politica sufficiet; indoles terrarum cognoscetur ex temperie aeris; eo
enim frigidius erit clima, quo magis ad polos adjacet provincia, et eo calidior, quo magis ad
aequatorem; faciet tamen differentiam etiam naturalis situs provinciae, e. g. montes, vel
planities, venti frequentes spirantes juxta certam directionem.
faciet tamen differentiam etiam naturalis situs provinciae, e. g. montes, vel
planities, venti frequentes spirantes juxta certam directionem.
haec enim pro politico magnam differentiam facere
possunt; item et fluvii mariaque, vulcani.
magnam differentiam facere
possunt; item et fluvii mariaque, vulcani.
quantitas maximum influxum habet in statum civitatis,
nempe productorum necessariorum et utilium, non superfluorum et inutilium. Soli fertilitas alia
est naturalis, alia artificialis; ad fertilitatem soli pertinent omnia tria naturae regna, tam
animalium, quam vegetabilium, et mineralium.
Soli fertilitas alia
est naturalis, alia artificialis; ad fertilitatem soli pertinent omnia tria naturae regna, tam
animalium, quam vegetabilium, et mineralium.
alia artificialis; ad fertilitatem soli pertinent omnia tria naturae regna, tam
animalium, quam vegetabilium, et mineralium.
jurium non habetur, sed vel retinentur antiqua jura, vel communi consensu alia
statuuntur.
Angli etc. invaserunt regna seque ibi fundarunt.
2--o) ex indole animi;
3--o) ex linguae suae perfectione; 4--o) ex numero; 5--o) juxta diversam, quam ad se habent,
relationem, proin juxta classes et factiones suas.
suae perfectione; 4--o) ex numero; 5--o) juxta diversam, quam ad se habent,
relationem, proin juxta classes et factiones suas.
habet in finem civitatis; validi enim et robusti incolae utiles erunt
civitati, et numerus eorum facilius adaugebitur. Diversitas haec plerumque a climate dependet, a
quo etiam color, temperamentum civium dependet; sic in frigidioribus provinciis saluberrimo aere
gaudent incolae, et robusti sunt, in calidis vero provinciis fusci, debiles, morbis perpetuo
vexati; sic etiam varia deprehendimus temperamenta apud variorum regnorum incolas; ex hac
varietate temperamenti varias virtutes et varia vitia; sic aliud est sanguineum, aliud
melancholicum, aliud
dependet; sic in frigidioribus provinciis saluberrimo aere
gaudent incolae, et robusti sunt, in calidis vero provinciis fusci, debiles, morbis perpetuo
vexati; sic etiam varia deprehendimus temperamenta apud variorum regnorum incolas; ex hac
varietate temperamenti varias virtutes et varia vitia; sic aliud est sanguineum, aliud
melancholicum, aliud cholericum, aliud denique phlegmaticum; haec omnia maximum quoque influxum
in animum hominum habent; sic septentrionales populi sunt generosi, bellicosi, libertatis
amantes, cum meridionales sunt meticulosi, timidi,
regimen proclives. Pariter ad
res serias, ad scientias aptiores sunt septentrionales gentes quam calidarum provinciarum
incolae.
aptiores sunt septentrionales gentes quam calidarum provinciarum
incolae.
et scientiae florent, quae gloriam in vitae integritate
et moribus ponunt; sic in Europa plerumque gentes sunt moratae.
formam regiminis habent, sed leges exiguas aut nullas, apud quas
asperos mores, neglectas artes et scientias deprehendimus, quae hospitales non sunt, jure
gentium aut nullo aut severo utuntur, quae exteros despiciunt; tales sunt Asiaticae et
Africanae gentes.
non sunt, jure
gentium aut nullo aut severo utuntur, quae exteros despiciunt; tales sunt Asiaticae et
Africanae gentes.
gentium aut nullo aut severo utuntur, quae exteros despiciunt; tales sunt Asiaticae et
Africanae gentes.
etiam ex qualitate linguarum suarum; si enim natio
quaedam linguam habeat cultam, ad regulas grammaticae exactam, maiorem culturae gradum supponere
debemus apud eam quam apud talem, quae lingua aspera, inculta utitur; hinc florens lingua est
indicium certum florentium artium et scientiarum.
originem sumunt aliae linguae, quae filiales dicuntur; affines linguae sunt quae ex
eadem matre deductae sunt; sic Gallica, Hispanica, Italica sunt linguae affines, quia eiusdem
matris Latinae sunt filiae.
pestis aliique
grassantes morbi; 4--o) neglectus commercii, agriculturae, manufacturarum, nam numerus populi
semper est in proportione cum occasionibus sustentationum.
militum maxima ex parte,
quae omnia impopulationem impediunt.
quibus omnibus politici et statistae
utuntur ad eruendum numerum civium.
eruendum numerum civium.
territorii ex diversitate status,
conditionis et classis habent diversam relationem; consequenter sic et factiones noscuntur, si
quae adsint.
noscuntur, si
quae adsint.
illi sunt nobiles; qui his non
gaudent, ignobiles.
In Hungaria a parte
rei est tantum nobilitas una, abusus et consuetudo invexit modicam differentiam, in titulis,
homagiis, praecedentiaque honoris.
honoris.
differentia in praerogativa; sic in Germania in comitiis comes gaudet et proprio personali
suffragio, alii nobiles tantum curiatis suffragiis.
suffragio, alii nobiles tantum curiatis suffragiis.
alii libertini, alii personae civicae.
partim ex numero totius
populi, partim ex fine illius classis, ob quem haec classis civium habetur.-
studet.
ecclesiasticae,
militares, politicae; sic scimus in Anglia factiones ecclesiasticas fuisse presbiterianorum,
episcopalium et independentium.
fuisse presbiterianorum,
episcopalium et independentium.
episcopalium et independentium.
Politica factio adest in Anglia inter
factionem aulicam seu ministerialem et oppositionis factionem.
degenerationem; et
hinc fit ut aliae habeantur factiones publicae et declaratae, aliae occultae; occultae plerumque
sunt noxiae; etiam attendendum est rectioni civili, ut inter factiones proportio servetur.
factiones publicae et declaratae, aliae occultae; occultae plerumque
sunt noxiae; etiam attendendum est rectioni civili, ut inter factiones proportio servetur.
occultae; occultae plerumque
sunt noxiae; etiam attendendum est rectioni civili, ut inter factiones proportio servetur.
servetur.
fundamentales, jura et privilegia subditorum; leges municipales et justitiae administratio, cum
interna politia; reditus publici; agricultura, manufactura, civium industria, et ex hac enatum
commercium; norma monetarum; religionis negotia; educatio, quo pertinent scholae, artes et
scientia, et tandem norma haec omnia administrandi.
jura et privilegia subditorum; leges municipales et justitiae administratio, cum
interna politia; reditus publici; agricultura, manufactura, civium industria, et ex hac enatum
commercium; norma monetarum; religionis negotia; educatio, quo pertinent scholae, artes et
scientia, et tandem norma haec omnia administrandi.
scholae, artes et
scientia, et tandem norma haec omnia administrandi.
civitates conjunguntur publicae securitatis gratia.
qui invigilarent ne
leges fundamentales violentur, coetus hic hominum venit nomine procerum, aut statuum; status non
intelliguntur secus, quam
collecti, et hinc est mos status certis temporibus convocandi, ex quibus comitia oriuntur; et
hinc reges, qui extra usum positas volebant leges fundamentales, intermiserunt status convocare;
sic scimus in Gallia ab anno 1667. non fuisse congregatos status usque ad annum 1789.
usque ad annum 1789.
non-observantiam degenerat saepe regiminis forma vel
in despotismum vel in anarchiam, quorum utrumque pessimum in suo genere est.
forma vel
in despotismum vel in anarchiam, quorum utrumque pessimum in suo genere est.
ipsamque vitam eorum sumit et grassatur; talem tyrranidem in Asia et Africa copiose
deprehendimus.
proximus succedit, alia linealis, cum gradu proximus ex linea descendentium succedit.
alia linealis, cum gradu proximus ex linea descendentium succedit.
est, ubi hae duae sunt mixtae, in qua nempe
et hereditas et electio locum habet.
haec obtinuit successio; optinet etiam
maioratus, cum successio habetur linealis et unus in solidum succedit exclusis omnibus aliis;
proin maioratus excludit divisibilitatem regnorum.
cum successio habetur linealis et unus in solidum succedit exclusis omnibus aliis;
proin maioratus excludit divisibilitatem regnorum.
laterales, cum nemo adest, qui
repraesentet jure primogenitum.
nempe tantum eousque imperium habeat, donec leges fundamentales non
violaverit imperans, ipso ergo facto violationis legum locum habet justa dethronisatio; cum
tamen haec clausula multis abusibus locum praebuerit, substituta est ei clausula cassatoria, qua
omne id irritum declaratur et nullum, quod contra leges fundamentales fit.
legum locum habet justa dethronisatio; cum
tamen haec clausula multis abusibus locum praebuerit, substituta est ei clausula cassatoria, qua
omne id irritum declaratur et nullum, quod contra leges fundamentales fit.
et per abdicationem, quae tamen cum consensu populi fieri
debet, quia posset aliquando civitati noxia esse talis abdicatio.
tutores et gubernatores.
4 Inauguratio est ritus, quo
imperans munus suum adit; habet tres partes: praeconisationem, cum per praeconem publicum
(Herold) publicatur novi regis electio; coronationem, quae non ubique recepta est; tandem est
homagii praestatio, ubi et subditi homagium praestant, et imperans jurejurando promittit se
leges fundamentales observare velle inviolatas; haec omnia tantum in monarchicis regiminis
formis locum habent, nam in aristocratia et democratia nunquam emoritur imperans, proin nec
inaugurari debet.
coronationem, quae non ubique recepta est; tandem est
homagii praestatio, ubi et subditi homagium praestant, et imperans jurejurando promittit se
leges fundamentales observare velle inviolatas; haec omnia tantum in monarchicis regiminis
formis locum habent, nam in aristocratia et democratia nunquam emoritur imperans, proin nec
inaugurari debet.
in monarchicis regiminis
formis locum habent, nam in aristocratia et democratia nunquam emoritur imperans, proin nec
inaugurari debet.
conservandorum
gratia titulis provinciarum quae aliis principibus pariunt. Sic Romani imperatores reges
Hyerosolimitanos dicunt, quamquam Turca possideat eas provincias; rex Hispaniae se dicit
archiducem Austriae.
possideat eas provincias; rex Hispaniae se dicit
archiducem Austriae.
Scutum est connexio certorum hyerogliphorum et signorum
quibus declaratur eadem dignitas quae titulo declaratur; omnis enim provincia habet suum certum
scutum; huc pertinent omnes ritus et pompa nec non caerimoniae quae in aulis principum consuetae
sunt ad maiorem auctoritatem et maiestatem principum; quae omnia nomine etiquette veniunt; huc
pertinent archi-officiales, aulae-officiales etc.
principum; quae omnia nomine etiquette veniunt; huc
pertinent archi-officiales, aulae-officiales etc.
habetur defixus in omnibus regnis; locus hic debet esse in medio provinciarum, et in capite
omnium provinciarum.
Ad statisticam praecipue pertinent media securitatis externae populorum,
nempe vires militiae, navalis et pedestris, loca munita, praesidia, arces etc, pacta, foedera.
Exercitus stabilis semper necessarius est civitatibus, ab hoc enim dependet totum pondus et
authoritas principis apud exteros; interim princeps oneri esse non debet pacis tempore subditis
suis maiori cum exercitu, hinc per ablicentiationem et capitulationem occurritur huic malo, vel
si hoc non, ad minimum tempore pacis ad labores publicos adhibeantur cum magna
arces etc, pacta, foedera.
Exercitus stabilis semper necessarius est civitatibus, ab hoc enim dependet totum pondus et
authoritas principis apud exteros; interim princeps oneri esse non debet pacis tempore subditis
suis maiori cum exercitu, hinc per ablicentiationem et capitulationem occurritur huic malo, vel
si hoc non, ad minimum tempore pacis ad labores publicos adhibeantur cum magna civitatis
utilitate.
navali opus habent gentes quorum territoria maribus
aluuntur, aut qui magnum commercium exercent in mari; haec potentia longe pretiosior est quam
campestris; naves bellicae diversae sunt, ad sex classes referuntur pro varietate magnitudinis,
nempe pro multitudine illocatae militiae et tormentorum; ad primas quattuor classes pertinent
lineales, quae frontem et aciem exercitus formant, hae sunt maximae; generatim omnes naves
lineales debent habere 50 tormenta, sed habent cum 80, 90, 100, ad summum 120 tormentorum; maior
ad haec tempora non comparuit in mari. A 50
commercium exercent in mari; haec potentia longe pretiosior est quam
campestris; naves bellicae diversae sunt, ad sex classes referuntur pro varietate magnitudinis,
nempe pro multitudine illocatae militiae et tormentorum; ad primas quattuor classes pertinent
lineales, quae frontem et aciem exercitus formant, hae sunt maximae; generatim omnes naves
lineales debent habere 50 tormenta, sed habent cum 80, 90, 100, ad summum 120 tormentorum; maior
ad haec tempora non comparuit in mari. A 50 usque 24 tormenta capaces naves dicuntur fregatae,
hae secundum locum
A 50 usque 24 tormenta capaces naves dicuntur fregatae,
hae secundum locum tenent in acie, defenduntque proprie lineales naves. 3--o) sunt cutter; hae
sunt minimae naves bellicae a 24 tormentis deorsum usque 10-8.
minimae naves bellicae a 24 tormentis deorsum usque 10-8.
agunt
hostibus, fugientes intercipiunt, explorant.
colorem
nationis prae se ferentia.
pontonarii, Pikenirs, Pioners etc.
alii marechalli, his subsunt alii.
ut sit juris prudens, aequus, cordatus et promptus, summe necesse est; si plures
adsint personae in justitia dicenda, dicetur collegium, forum judiciarium, tribunal; fora alia
sunt inferiora, alia superiora, alia revisoria.
vero bona sunt,
quorum reditus ipsi specifice imperanti pro decore aulae suae concesserunt; cameralia vero bona,
quae pro publicis necessitatis explendis regi administranda dantur.
prioribus differunt.
pecuniariae, taxae.
subsidium, si
reditus superiores non sufficerent; hoc nomine tributi, contributionis vectigalis venit; tributa
haec ante omnia ex fundis desumebant, dein etiam ex artibus et opificiis, tardius etiam ex rebus
fungibilibus desumebantur taxae, ultimatim per capita taxabantur homines, et secundum
facilitates omnes imponebantur civibus taxae; huc pertinent extraordinariae contributiones e.g.
Kriegssteuer tempore belli; huc dona gratuita spectant, quae non nunquam etiam exiguntur; huc
pertinent debita publica authoritate contracta, quae a civibus tardius solvi
debita publica authoritate contracta, quae a civibus tardius solvi debent; huc
schaedae bancales, assignationes, quae in casu necessitatis sint, huc lotteriae majores, ollae
fortunae nomine principis erectae.
tardius solvi debent; huc
schaedae bancales, assignationes, quae in casu necessitatis sint, huc lotteriae majores, ollae
fortunae nomine principis erectae.
lotteriae majores, ollae
fortunae nomine principis erectae.
nomine principis erectae.
opibus et divitiis quam maxime nititur; fundamentum vero nationalium divitiarum ante
omnia in agricultura, et dein in manufacturis, fabricis, et ex his enato commercio consistit;
ipsum ergo territorium respiciendum est, num agriculturae favens sit, num res pecuaria florere
possit, et sic artes et opificia multiplicari ita, ut omnes ii, qui agriculturam exercere non
possunt, se sustentare possint opificiis et fabricis, et sic ipsam agriculturam promoveant et
sustineant; accedente dein commercio utrumque florebit, si commercium ita fuerit instructum ut,
quantum
quam maxime nititur; fundamentum vero nationalium divitiarum ante
omnia in agricultura, et dein in manufacturis, fabricis, et ex his enato commercio consistit;
ipsum ergo territorium respiciendum est, num agriculturae favens sit, num res pecuaria florere
possit, et sic artes et opificia multiplicari ita, ut omnes ii, qui agriculturam exercere non
possunt, se sustentare possint opificiis et fabricis, et sic ipsam agriculturam promoveant et
sustineant; accedente dein commercio utrumque florebit, si commercium ita fuerit instructum ut,
quantum fieri potest,
fabricis, et ex his enato commercio consistit;
ipsum ergo territorium respiciendum est, num agriculturae favens sit, num res pecuaria florere
possit, et sic artes et opificia multiplicari ita, ut omnes ii, qui agriculturam exercere non
possunt, se sustentare possint opificiis et fabricis, et sic ipsam agriculturam promoveant et
sustineant; accedente dein commercio utrumque florebit, si commercium ita fuerit instructum ut,
quantum fieri potest, omnium lucrosissima fiat, lucrum vero augebitur, si producta naturae
transformata jam in varias formas vendita
et ex his enato commercio consistit;
ipsum ergo territorium respiciendum est, num agriculturae favens sit, num res pecuaria florere
possit, et sic artes et opificia multiplicari ita, ut omnes ii, qui agriculturam exercere non
possunt, se sustentare possint opificiis et fabricis, et sic ipsam agriculturam promoveant et
sustineant; accedente dein commercio utrumque florebit, si commercium ita fuerit instructum ut,
quantum fieri potest, omnium lucrosissima fiat, lucrum vero augebitur, si producta naturae
transformata jam in varias formas vendita fuerint,
ipsum ergo territorium respiciendum est, num agriculturae favens sit, num res pecuaria florere
possit, et sic artes et opificia multiplicari ita, ut omnes ii, qui agriculturam exercere non
possunt, se sustentare possint opificiis et fabricis, et sic ipsam agriculturam promoveant et
sustineant; accedente dein commercio utrumque florebit, si commercium ita fuerit instructum ut,
quantum fieri potest, omnium lucrosissima fiat, lucrum vero augebitur, si producta naturae
transformata jam in varias formas vendita fuerint, praecipue exteris.
si commercium ita fuerit instructum ut,
quantum fieri potest, omnium lucrosissima fiat, lucrum vero augebitur, si producta naturae
transformata jam in varias formas vendita fuerint, praecipue exteris.
ita fuerit instructum ut,
quantum fieri potest, omnium lucrosissima fiat, lucrum vero augebitur, si producta naturae
transformata jam in varias formas vendita fuerint, praecipue exteris.
eo lucratur natio vendens etiam
vecturas, quod in passivo non adest.
calculetur; persolutio in
commercio fit vel per pecunias vel per cambium; assecurationes et mensae argentariae (Banco)
summe necessariae sunt pro commercio.
per cambium; assecurationes et mensae argentariae (Banco)
summe necessariae sunt pro commercio.
(Banco)
summe necessariae sunt pro commercio.
alia Giro-Bancc; et nunc tertia
species, nempe Leihbancc, ex quo mutuo dantur pecuniae, enata est.
pertinent etiam societates commerciales, ad damna evenientia, per subdivisionem inter plures
imminuantur, negotiaque eo facilius geri possint, et, quod summum est, ut sic per plures
facilius notabilis summa conferri possit; societates eius modi coalescunt sub publica
auctoritate et privilegio principis, lucrum et damnum huius societatis commune est omnibus
sociis secundum ratas a se collatas; ratae hae, quas conferre licet, Acciae dicuntur, pro his
datur schaeda testimonialis a societate, quod nempe societas haec vel illa huius vel illius
acciam susceperit,
ad damna evenientia, per subdivisionem inter plures
imminuantur, negotiaque eo facilius geri possint, et, quod summum est, ut sic per plures
facilius notabilis summa conferri possit; societates eius modi coalescunt sub publica
auctoritate et privilegio principis, lucrum et damnum huius societatis commune est omnibus
sociis secundum ratas a se collatas; ratae hae, quas conferre licet, Acciae dicuntur, pro his
datur schaeda testimonialis a societate, quod nempe societas haec vel illa huius vel illius
acciam susceperit, et haec schaeda dicitur etiam
et privilegio principis, lucrum et damnum huius societatis commune est omnibus
sociis secundum ratas a se collatas; ratae hae, quas conferre licet, Acciae dicuntur, pro his
datur schaeda testimonialis a societate, quod nempe societas haec vel illa huius vel illius
acciam susceperit, et haec schaeda dicitur etiam accia.
5 Dividens lucri sunt
pro cento illa, quae ex lucro pro quovis 100 obveniunt omni anno, e.g. si lucrum societatis
tantum sit, ut 10 / 40, 25 procento portet, tunc haec summa 10 vel 25 erit dividens.
Dividens lucri sunt
pro cento illa, quae ex lucro pro quovis 100 obveniunt omni anno, e.g. si lucrum societatis
tantum sit, ut 10 / 40, 25 procento portet, tunc haec summa 10 vel 25 erit dividens.
prout maior vel minor species est lucri pro anno, imo saepe nec eo
suscipiuntur in valore, quam habent internum; si nempe societas magna damna habeat aliquo anno,
tunc non tantum dividens non adest lucri, sed imo damnum dividitur inter socios, proin acciae
non nisi cum Rabat emuntur et recipiuntur, seu cum detractione certae summae ex valore interno.
Si vero sit species lucri, emuntur cum Aggio, seu plus datur quam sit valor internus acciae.
detractione certae summae ex valore interno.
Si vero sit species lucri, emuntur cum Aggio, seu plus datur quam sit valor internus acciae.
spectat ad statisticum.
in emptione et venditione omnium rerum usuabile; characteres omnesque
qualitates pecuniae abunde in tractatu de commercio audimus; summis imperantibus commissa est
cura monetarum ad evitandas fraudes et deceptiones privatorum; imperans ergo effigie vel
stigmate suo cavet de pondere et valore interno monetae.
cura monetarum ad evitandas fraudes et deceptiones privatorum; imperans ergo effigie vel
stigmate suo cavet de pondere et valore interno monetae.
aurum vel argentum sine forma in emptione et venditione; cum vero infinitae deceptiones
contigerint, necessitas poscebat hoc fide publica fieri.
monetarum justa exigit ut externus valor interno perfecte sit
aequalis; norma haec monetarum seu Müntzfuß determinatur per proportionem unius metalli ad aliud
– sic argentum se habet ad aurum sicut 14:1 – dein ex ipso valore interno metallorum; admiscetur
tamen monetis aureis et argenteis heterogeneum metallum ad durabilitatem et maius volumen
obtinendum; interim aurum et argentum debet manere in integra sua proportione.
sit
aequalis; norma haec monetarum seu Müntzfuß determinatur per proportionem unius metalli ad aliud
– sic argentum se habet ad aurum sicut 14:1 – dein ex ipso valore interno metallorum; admiscetur
tamen monetis aureis et argenteis heterogeneum metallum ad durabilitatem et maius volumen
obtinendum; interim aurum et argentum debet manere in integra sua proportione.
Müntzfuß determinatur per proportionem unius metalli ad aliud
– sic argentum se habet ad aurum sicut 14:1 – dein ex ipso valore interno metallorum; admiscetur
tamen monetis aureis et argenteis heterogeneum metallum ad durabilitatem et maius volumen
obtinendum; interim aurum et argentum debet manere in integra sua proportione.
aurum et argentum debet manere in integra sua proportione.
esse modum dei colendi;
hic modus diversissimus est.
temporibus diversissimae sectae
enatae sunt.
modo colendum inducta; haec
tamen societas subesse debet imperio civili.
habet in finem civitatis; multa enim sunt in
imperio civili, quae per religionem suppleri debent; hinc ipsi imperantes scrupulosi esse non
debent circa religionum varietates; omnis enim religio erit civiliter vera quae fini civitatis
non repugnat, non autem repugnabit si admiserit et docuerit existentiam numinis supremi et
immortalitatem animae; ex his enim necessario fluit jam doctrina moralis; civiliter ergo
hereticus et apostata erit qui alterutrum ex his dogmatibus rejiceret, nam hic ipso facto
fundamentum societatis civilis evertere studeret, proin
in
imperio civili, quae per religionem suppleri debent; hinc ipsi imperantes scrupulosi esse non
debent circa religionum varietates; omnis enim religio erit civiliter vera quae fini civitatis
non repugnat, non autem repugnabit si admiserit et docuerit existentiam numinis supremi et
immortalitatem animae; ex his enim necessario fluit jam doctrina moralis; civiliter ergo
hereticus et apostata erit qui alterutrum ex his dogmatibus rejiceret, nam hic ipso facto
fundamentum societatis civilis evertere studeret, proin delinqueret civiliter.
circa religionum varietates; omnis enim religio erit civiliter vera quae fini civitatis
non repugnat, non autem repugnabit si admiserit et docuerit existentiam numinis supremi et
immortalitatem animae; ex his enim necessario fluit jam doctrina moralis; civiliter ergo
hereticus et apostata erit qui alterutrum ex his dogmatibus rejiceret, nam hic ipso facto
fundamentum societatis civilis evertere studeret, proin delinqueret civiliter.
hereticus et apostata erit qui alterutrum ex his dogmatibus rejiceret, nam hic ipso facto
fundamentum societatis civilis evertere studeret, proin delinqueret civiliter.
hic ipso facto
fundamentum societatis civilis evertere studeret, proin delinqueret civiliter.
civitatem, hinc
etiam haec statistico interest.
parentium fit per ipsam
civitatem; mixta est cum parentibus praescribitur regula educationis bonae, et haec a plerisque
politicis praefertur duabus aliis educationis speciebus; in finem huius educationis necessariae
sunt scholae, quo pertinent universitates, academiae generales et speciales, et scholae
inferiores cum gymnasiis.
fit per ipsam
civitatem; mixta est cum parentibus praescribitur regula educationis bonae, et haec a plerisque
politicis praefertur duabus aliis educationis speciebus; in finem huius educationis necessariae
sunt scholae, quo pertinent universitates, academiae generales et speciales, et scholae
inferiores cum gymnasiis.
et speciales, et scholae
inferiores cum gymnasiis.
Academiae equestres nobilium etiam huc spectant, in
iis enim nobilis juventus omnibus scientiis erudiebantur.
differunt a scientiis; nam ars adest ibi, ubi requiritur habitus, opus juxta certas regulas.
principia ex scientiis amoenioribus desumuntur. Illiberales sunt, quarum regulae et
principia sunt simplicia.
desumuntur. Illiberales sunt, quarum regulae et
principia sunt simplicia.
9 Ad excolendas artes et scientias
speciales academiae et societates plurimum conferunt e. g. pro excolenda lingua patria etc.
plurimum conferunt e. g. pro excolenda lingua patria etc.
multum conferunt
ad propagandas scientias.
integra; hi viri sint apti et idonei
ad negotia sibi commissa moderanda; et hi plerumque nomine consiliariorum status veniunt.
hi viri sint apti et idonei
ad negotia sibi commissa moderanda; et hi plerumque nomine consiliariorum status veniunt.
status veniunt.
externis, aliud pro internis. Internum
dividitur in plura departamenta pro diversitate negotiorum internorum; in consilio status vel
ipse princeps vel primarius minister praesidet.
internis. Internum
dividitur in plura departamenta pro diversitate negotiorum internorum; in consilio status vel
ipse princeps vel primarius minister praesidet.
internorum; in consilio status vel
ipse princeps vel primarius minister praesidet.
in comitatus;
singulis his partibus praesunt moderatores, quales sunt supremi nostri comites, qui dicasteriis
provincialibus subordinantur; remotioribus vel subjectis provinciis gubernatores praefiguntur
cum diversis titulis; civitates per magistratus suos reguntur una cum oppidis et pagis, quae
nempe civitates sub collegio provinciali, oppida vero et pagi foro comitatensi vel districtuali.
supremi nostri comites, qui dicasteriis
provincialibus subordinantur; remotioribus vel subjectis provinciis gubernatores praefiguntur
cum diversis titulis; civitates per magistratus suos reguntur una cum oppidis et pagis, quae
nempe civitates sub collegio provinciali, oppida vero et pagi foro comitatensi vel districtuali.
gubernatores praefiguntur
cum diversis titulis; civitates per magistratus suos reguntur una cum oppidis et pagis, quae
nempe civitates sub collegio provinciali, oppida vero et pagi foro comitatensi vel districtuali.
civitates sub collegio provinciali, oppida vero et pagi foro comitatensi vel districtuali.
Praeter remedia omnibus civitatibus et gentibus communia ad felicitatem
perveniendi, dantur specialia quoque civitatum media, quibus aliae civitates uti non possunt, et
hi dicuntur etiam fines secundarii; haec remedia desumenda sunt ex specialibus civitatum
circumstantiis et relationibus, et complexus omnium horum remediorum efficiet systema regiminis
(Staatssystem); hi fines secundarii dicuntur etiam interesse et ratio status (Staatsinteresse);
saepissime fit ut et imperans aliud interesse status habeat, et ipse populus aliud; cum ergo
fines horum in
remedia omnibus civitatibus et gentibus communia ad felicitatem
perveniendi, dantur specialia quoque civitatum media, quibus aliae civitates uti non possunt, et
hi dicuntur etiam fines secundarii; haec remedia desumenda sunt ex specialibus civitatum
circumstantiis et relationibus, et complexus omnium horum remediorum efficiet systema regiminis
(Staatssystem); hi fines secundarii dicuntur etiam interesse et ratio status (Staatsinteresse);
saepissime fit ut et imperans aliud interesse status habeat, et ipse populus aliud; cum ergo
fines horum in perpetua sint
aliae civitates uti non possunt, et
hi dicuntur etiam fines secundarii; haec remedia desumenda sunt ex specialibus civitatum
circumstantiis et relationibus, et complexus omnium horum remediorum efficiet systema regiminis
(Staatssystem); hi fines secundarii dicuntur etiam interesse et ratio status (Staatsinteresse);
saepissime fit ut et imperans aliud interesse status habeat, et ipse populus aliud; cum ergo
fines horum in perpetua sint collisione, etiam remedia erunt diversa et opposita, parum ergo
utrinque efficietur; sed si unicum sit interesse totius gentis,
fines secundarii; haec remedia desumenda sunt ex specialibus civitatum
circumstantiis et relationibus, et complexus omnium horum remediorum efficiet systema regiminis
(Staatssystem); hi fines secundarii dicuntur etiam interesse et ratio status (Staatsinteresse);
saepissime fit ut et imperans aliud interesse status habeat, et ipse populus aliud; cum ergo
fines horum in perpetua sint collisione, etiam remedia erunt diversa et opposita, parum ergo
utrinque efficietur; sed si unicum sit interesse totius gentis, tunc speratur eius felicitas,
quia communibus
sunt ex specialibus civitatum
circumstantiis et relationibus, et complexus omnium horum remediorum efficiet systema regiminis
(Staatssystem); hi fines secundarii dicuntur etiam interesse et ratio status (Staatsinteresse);
saepissime fit ut et imperans aliud interesse status habeat, et ipse populus aliud; cum ergo
fines horum in perpetua sint collisione, etiam remedia erunt diversa et opposita, parum ergo
utrinque efficietur; sed si unicum sit interesse totius gentis, tunc speratur eius felicitas,
quia communibus viribus nationis agetur ubique in unum eundemque
systema regiminis
(Staatssystem); hi fines secundarii dicuntur etiam interesse et ratio status (Staatsinteresse);
saepissime fit ut et imperans aliud interesse status habeat, et ipse populus aliud; cum ergo
fines horum in perpetua sint collisione, etiam remedia erunt diversa et opposita, parum ergo
utrinque efficietur; sed si unicum sit interesse totius gentis, tunc speratur eius felicitas,
quia communibus viribus nationis agetur ubique in unum eundemque finem.
in perpetua sint collisione, etiam remedia erunt diversa et opposita, parum ergo
utrinque efficietur; sed si unicum sit interesse totius gentis, tunc speratur eius felicitas,
quia communibus viribus nationis agetur ubique in unum eundemque finem.
et observatione resciri possunt remedia
haec felicitatis civitatis.
resciri possunt remedia
haec felicitatis civitatis.
haec felicitatis civitatis.
Suadet ratio status aequilibrium retinere in Europa, ne scilicet ita increscat
potentia unius gentis ut alias opprimere posset legesque dictare; hinc per varia foedera,
amicitias efficere debent aulae ne alia increscat.
legesque dictare; hinc per varia foedera,
amicitias efficere debent aulae ne alia increscat.
§ 1 De territorio.
Septentrionalis,
ad meridiem fretum, seu Canalis Mansch, qui a Francia et Belgio dividit Angliam.
meridiem fretum, seu Canalis Mansch, qui a Francia et Belgio dividit Angliam.
seu Canalis Mansch, qui a Francia et Belgio dividit Angliam.
et Belgio dividit Angliam.
est regnum Scotiae, ad meridiem
regnum Angliae.
ad meridiem
regnum Angliae.
meridiem
regnum Angliae.
tota Magna Brittannia complectitur 4516 millia .
aura tamen est salubris, utut humoribus et
nebulis sit obnoxia.
referta est, aura est
frigidior, purior.
non desiderantur etiam in Anglia.
septentrionalis
maximis gaudet montibus, meridionalis non adeo.
amoenis rigatur. Angliae praecipuus
fluvius est Tamesis (Themse); nascitur ex duobus rivis Thamis et Isis in Oxoniensi comitatu,
infra Londinum effuditur in canalem, commercio praecipue Londinensibus est accomodissimus.
2--o) est Sabria, hic in Vallia septentrionali oritur et in oceanum Athlanticum exoneratur.
3--o) Meduanus oritur in comitatu Cancio et in Thamesin ad portu Schatan influit. 4) Threnta
in Stafordia oritur et in Album influit, qui est sinus maris. 5) Huna (Eden) in Vestmorlandia
ortus effuditur in sinum Sollvay. 6--o) Dea (Dee) ex
ex duobus rivis Thamis et Isis in Oxoniensi comitatu,
infra Londinum effuditur in canalem, commercio praecipue Londinensibus est accomodissimus.
2--o) est Sabria, hic in Vallia septentrionali oritur et in oceanum Athlanticum exoneratur.
3--o) Meduanus oritur in comitatu Cancio et in Thamesin ad portu Schatan influit. 4) Threnta
in Stafordia oritur et in Album influit, qui est sinus maris. 5) Huna (Eden) in Vestmorlandia
ortus effuditur in sinum Sollvay. 6--o) Dea (Dee) ex comitatu Merdiniensi, effuditur in
Balticum.
in canalem, commercio praecipue Londinensibus est accomodissimus.
2--o) est Sabria, hic in Vallia septentrionali oritur et in oceanum Athlanticum exoneratur.
3--o) Meduanus oritur in comitatu Cancio et in Thamesin ad portu Schatan influit. 4) Threnta
in Stafordia oritur et in Album influit, qui est sinus maris. 5) Huna (Eden) in Vestmorlandia
ortus effuditur in sinum Sollvay. 6--o) Dea (Dee) ex comitatu Merdiniensi, effuditur in
Balticum.
oritur, in mare effuditur, 2--o)
Botodria (Fort) influit in sinum maris eiusdem nominis, 3--o) Gotta (Gliff) influit in mare
Hybernicum.
speciosa; animalium fere omnium
fetura habetur in Anglia, tam cornuta pecora, quam alia, praecipue oves, equos; pascua ovium
copiosissima sunt, lanam enim post Hispanicam optimam producat; equi eorum tam ob velocitatem
quam durabilitatem suam omnibus Europeis praeferuntur, et in maximo pretio sunt in ipsa
Anglia, 200 000 et 800 000 fl. venduntur; ex feris deprehenduntur lepores, cervi, dammae;
animalia rapacia, uti lupi, ursi, vulpes in tota Anglia non dantur.
in Anglia, tam cornuta pecora, quam alia, praecipue oves, equos; pascua ovium
copiosissima sunt, lanam enim post Hispanicam optimam producat; equi eorum tam ob velocitatem
quam durabilitatem suam omnibus Europeis praeferuntur, et in maximo pretio sunt in ipsa
Anglia, 200 000 et 800 000 fl. venduntur; ex feris deprehenduntur lepores, cervi, dammae;
animalia rapacia, uti lupi, ursi, vulpes in tota Anglia non dantur.
200 000 et 800 000 fl. venduntur; ex feris deprehenduntur lepores, cervi, dammae;
animalia rapacia, uti lupi, ursi, vulpes in tota Anglia non dantur.
dammae;
animalia rapacia, uti lupi, ursi, vulpes in tota Anglia non dantur.
in tota Anglia non dantur.
galli et gallinae admodum laudantur; pisces copiosi habentur in omnibus fluviis et maribus,
praecipue trutae salmonatae (Lachs) et halecas laudantur et in tota Europa disvehuntur.
gallinae admodum laudantur; pisces copiosi habentur in omnibus fluviis et maribus,
praecipue trutae salmonatae (Lachs) et halecas laudantur et in tota Europa disvehuntur.
fluviis et maribus,
praecipue trutae salmonatae (Lachs) et halecas laudantur et in tota Europa disvehuntur.
salmonatae (Lachs) et halecas laudantur et in tota Europa disvehuntur.
quibus et
exsiccatis et per potum utuntur.
ex quo optimam cerevisiam excoquunt, cum vino destituantur;
crocus, lignum dulce.
copiosi, aquae medicatae non desunt, ad Bathomiam
thermae calidae, aquae salsae, acidulae.
thermae calidae, aquae salsae, acidulae.
salsae, acidulae.
Defectus est in
vite, proin vino carent
quod illi supplent cerevisia, thee et
punsch; habent defectum salis lapidei, utuntur cocto et marino; carent lino et canabibus, sed
ex Scotia et Hybernia suppletur defectus; caret Anglia lignis sufficientibus tam aedilibus
quam focalibus, sed se ex Scotia et America
et canabibus, sed
ex Scotia et Hybernia suppletur defectus; caret Anglia lignis sufficientibus tam aedilibus
quam focalibus, sed se ex Scotia et America
suppletur defectus; caret Anglia lignis sufficientibus tam aedilibus
quam focalibus, sed se ex Scotia et America
toto coelo diversa est a septentrionali;
fetura animalium in tota Scotia est florentissima; habent equatia copiosa; lana tamen ovium
eorum non est tam bona
fetura animalium in tota Scotia est florentissima; habent equatia copiosa; lana tamen ovium
eorum non est tam bona
salmones, anguillas et trutas habent copiosas, in maribus salpas et cabeliau.
in maribus salpas et cabeliau.
etiam speciem
adamantis; aquae minerales, saliferae.
aquae minerales, saliferae.
aquae minerales, saliferae.
gradum et 7. et 12. longitudinis
sita est.
milliaria ; est sub zona temperata, hinc gaudet climati utcunque
temperato, frigora tamen praedominant; aer est spissus et humidus nec non insalubris, regio
plena est paludibus; fluvius maior est Senus, ad 300 extenditur Anglica milliaria; dividit
Hyberniam in meridionalem et septentrionalem.
et humidus nec non insalubris, regio
plena est paludibus; fluvius maior est Senus, ad 300 extenditur Anglica milliaria; dividit
Hyberniam in meridionalem et septentrionalem.
Hyberniam in meridionalem et septentrionalem.
apum cultura magna est in Hybernia, ipsae apes ferae copiosae sunt; serpentes tamen et
buffones in tota insula non cernuntur; in fetura animalium consistit omnis thesaurus huius
insulae;
agricultura ob silvas, montes, et stagna copiosa exigua est, canabum et lini cultura magna
est, crocus (Saffran) in copia habetur; copia adest lignorum omnis generis.
Hybernia, ipsae apes ferae copiosae sunt; serpentes tamen et
buffones in tota insula non cernuntur; in fetura animalium consistit omnis thesaurus huius
insulae;
agricultura ob silvas, montes, et stagna copiosa exigua est, canabum et lini cultura magna
est, crocus (Saffran) in copia habetur; copia adest lignorum omnis generis.
agricultura ob silvas, montes, et stagna copiosa exigua est, canabum et lini cultura magna
est, crocus (Saffran) in copia habetur; copia adest lignorum omnis generis.
exigua est, canabum et lini cultura magna
est, crocus (Saffran) in copia habetur; copia adest lignorum omnis generis.
plumbum, ferrum, stannum, modicum argenti et marmore.
Ad Hyberniam
pertinent quaedam insulae adhuc. Possident Angli adhuc quasdam insulas in mari Normannico:
Gersey, Jersei, Alterney et Sert; promontorium Gibraltar in finibus Hispaniae; possident
praeter haec Angli in omnibus partibus orbis provincias tamquam subjectas et colonicales;
aurum habent ex coloniis Africanis, magnumque commercium habent cum illis, partim cum
nigritis, partim cum gossipio, osse elefantino; ex Asiaticis provinciis habent sacharum,
caffee, sinsiper, piper, orisa, gosipium et sericum; in Bengalia copiosae arbores
partibus orbis provincias tamquam subjectas et colonicales;
aurum habent ex coloniis Africanis, magnumque commercium habent cum illis, partim cum
nigritis, partim cum gossipio, osse elefantino; ex Asiaticis provinciis habent sacharum,
caffee, sinsiper, piper, orisa, gosipium et sericum; in Bengalia copiosae arbores habentur,
ligni pretiosi calambra, et sericum, et animal rinoceros; in America habent copiosas insulas:
Jamaica, Barbados, S. Christoforus, Monsserapus et Nevers cum Antigoa; Granada cum pluribus
insulis, S. Vincentius, S. Dominicus;
coloniis Africanis, magnumque commercium habent cum illis, partim cum
nigritis, partim cum gossipio, osse elefantino; ex Asiaticis provinciis habent sacharum,
caffee, sinsiper, piper, orisa, gosipium et sericum; in Bengalia copiosae arbores habentur,
ligni pretiosi calambra, et sericum, et animal rinoceros; in America habent copiosas insulas:
Jamaica, Barbados, S. Christoforus, Monsserapus et Nevers cum Antigoa; Granada cum pluribus
insulis, S. Vincentius, S. Dominicus; Tobago, insulas Beremudas; in litoribus harum insularum
uniones piscantur,
magnumque commercium habent cum illis, partim cum
nigritis, partim cum gossipio, osse elefantino; ex Asiaticis provinciis habent sacharum,
caffee, sinsiper, piper, orisa, gosipium et sericum; in Bengalia copiosae arbores habentur,
ligni pretiosi calambra, et sericum, et animal rinoceros; in America habent copiosas insulas:
Jamaica, Barbados, S. Christoforus, Monsserapus et Nevers cum Antigoa; Granada cum pluribus
insulis, S. Vincentius, S. Dominicus; Tobago, insulas Beremudas; in litoribus harum insularum
uniones piscantur, cedrus crescit
ex Asiaticis provinciis habent sacharum,
caffee, sinsiper, piper, orisa, gosipium et sericum; in Bengalia copiosae arbores habentur,
ligni pretiosi calambra, et sericum, et animal rinoceros; in America habent copiosas insulas:
Jamaica, Barbados, S. Christoforus, Monsserapus et Nevers cum Antigoa; Granada cum pluribus
insulis, S. Vincentius, S. Dominicus; Tobago, insulas Beremudas; in litoribus harum insularum
uniones piscantur, cedrus crescit hic, et testudines copiosi habentur; in provinciis
Americanis habentur canes pontici (Biber), nerz; orisa
rinoceros; in America habent copiosas insulas:
Jamaica, Barbados, S. Christoforus, Monsserapus et Nevers cum Antigoa; Granada cum pluribus
insulis, S. Vincentius, S. Dominicus; Tobago, insulas Beremudas; in litoribus harum insularum
uniones piscantur, cedrus crescit hic, et testudines copiosi habentur; in provinciis
Americanis habentur canes pontici (Biber), nerz; orisa copiosa, gossipium sericum, linum,
canabes, tobaca optima ex Virginia et Marilandia, cineres clavellati, ligna omnis generis,
herbae medicatae diversae; pix copiosa, captura
Dominicus; Tobago, insulas Beremudas; in litoribus harum insularum
uniones piscantur, cedrus crescit hic, et testudines copiosi habentur; in provinciis
Americanis habentur canes pontici (Biber), nerz; orisa copiosa, gossipium sericum, linum,
canabes, tobaca optima ex Virginia et Marilandia, cineres clavellati, ligna omnis generis,
herbae medicatae diversae; pix copiosa, captura salparum et piscis cete; sacharum, poma
aurantia et citri; Jamaica insula ex his est memoratissima, maxima et populosissima, portu
nobilissimo Royal instructo; hanc excipit
copiosi habentur; in provinciis
Americanis habentur canes pontici (Biber), nerz; orisa copiosa, gossipium sericum, linum,
canabes, tobaca optima ex Virginia et Marilandia, cineres clavellati, ligna omnis generis,
herbae medicatae diversae; pix copiosa, captura salparum et piscis cete; sacharum, poma
aurantia et citri; Jamaica insula ex his est memoratissima, maxima et populosissima, portu
nobilissimo Royal instructo; hanc excipit insula Barbados, Granada propter sacharum et caffee
celebre; ad insulas has excolendas Anglia maximos sumptus jam
Americanis habentur canes pontici (Biber), nerz; orisa copiosa, gossipium sericum, linum,
canabes, tobaca optima ex Virginia et Marilandia, cineres clavellati, ligna omnis generis,
herbae medicatae diversae; pix copiosa, captura salparum et piscis cete; sacharum, poma
aurantia et citri; Jamaica insula ex his est memoratissima, maxima et populosissima, portu
nobilissimo Royal instructo; hanc excipit insula Barbados, Granada propter sacharum et caffee
celebre; ad insulas has excolendas Anglia maximos sumptus jam a duobus saeculis fecerant, sed
ingentem
gossipium sericum, linum,
canabes, tobaca optima ex Virginia et Marilandia, cineres clavellati, ligna omnis generis,
herbae medicatae diversae; pix copiosa, captura salparum et piscis cete; sacharum, poma
aurantia et citri; Jamaica insula ex his est memoratissima, maxima et populosissima, portu
nobilissimo Royal instructo; hanc excipit insula Barbados, Granada propter sacharum et caffee
celebre; ad insulas has excolendas Anglia maximos sumptus jam a duobus saeculis fecerant, sed
ingentem etiam usum eorum habebant jam.
omnis generis,
herbae medicatae diversae; pix copiosa, captura salparum et piscis cete; sacharum, poma
aurantia et citri; Jamaica insula ex his est memoratissima, maxima et populosissima, portu
nobilissimo Royal instructo; hanc excipit insula Barbados, Granada propter sacharum et caffee
celebre; ad insulas has excolendas Anglia maximos sumptus jam a duobus saeculis fecerant, sed
ingentem etiam usum eorum habebant jam.
sub
Jacobo 1--o cepit invalescere, donec anno 7. huius saeculi facta unione incorporativa omnium
trium regnorum hoc nomen civitate donatum fuisset; nomine vero Angliae venit antiqua Anglia
Saxonica, haec in septem provincias subdivisa est, quae provinciae prius regna integra et
diversa a se invicem erant; tota Anglia in 40 comitatus dividitur, qui Schir appellantur.
Vallia dividitur in septentrionalem et meridionalem, et in 12 comitatus, proin sunt 52
comitatus in tota Anglia.
donatum fuisset; nomine vero Angliae venit antiqua Anglia
Saxonica, haec in septem provincias subdivisa est, quae provinciae prius regna integra et
diversa a se invicem erant; tota Anglia in 40 comitatus dividitur, qui Schir appellantur.
Vallia dividitur in septentrionalem et meridionalem, et in 12 comitatus, proin sunt 52
comitatus in tota Anglia.
nomine vero Angliae venit antiqua Anglia
Saxonica, haec in septem provincias subdivisa est, quae provinciae prius regna integra et
diversa a se invicem erant; tota Anglia in 40 comitatus dividitur, qui Schir appellantur.
Vallia dividitur in septentrionalem et meridionalem, et in 12 comitatus, proin sunt 52
comitatus in tota Anglia.
dividitur, qui Schir appellantur.
Vallia dividitur in septentrionalem et meridionalem, et in 12 comitatus, proin sunt 52
comitatus in tota Anglia.
Anglia.
praefectoratus complectuntur insulas Scotiae.
etiam
insulae Hebrides, inter quas excellunt Mutta et Arania, ex his originem traxit stirps Stuarda.
sed a prorege per districtas leges gubernant; dividitur in quattuor
provincias Kanant, Leinczter, Münczter, Ulster.
Ulster.
cetera sunt
Angliae subjecta; in Indiis orientalibus provinciae pertinent ad societatem commercialem
Indicam; Africanae et Americanae subsunt immediate coronae; provinciae societatis vivunt in
statu strictae subjectionis, et non reguntur Angliae legibus, sed pro commoditate et utilitate
societatis reguntur; idem fit in Africa et America; provinciae hae omnes secundum regulas
coloniales reguntur, premebantur, nihilominus per naturae productorum venditionem opes
stupendas cumularunt; quae causa fuit quod jugum Anglicum excusserint 13
provinciae pertinent ad societatem commercialem
Indicam; Africanae et Americanae subsunt immediate coronae; provinciae societatis vivunt in
statu strictae subjectionis, et non reguntur Angliae legibus, sed pro commoditate et utilitate
societatis reguntur; idem fit in Africa et America; provinciae hae omnes secundum regulas
coloniales reguntur, premebantur, nihilominus per naturae productorum venditionem opes
stupendas cumularunt; quae causa fuit quod jugum Anglicum excusserint 13 provinciae.
§ 2 De
nova computatio facta est, 6 354 015 prodierunt; huius imminutionis
causa est quod emigraverint Angli copiosi in Americam.
nova conscriptione instituta computatum est
Catolicorum ad capita 1 410 115, protestantia vero 751 169, consequenter 2 161 514.
instituta computatum est
Catolicorum ad capita 1 410 115, protestantia vero 751 169, consequenter 2 161 514.
populus increvit etiam, hinc ibi 3 260 618;
cum 13 provinciis defecerunt 2 389 300.
618;
cum 13 provinciis defecerunt 2 389 300.
miscuerunt Romani, hos secuti sunt Angli, Saxones et
Jutti, qui subjugatis Brittis et Scotis fundarunt heptarchiam, quam Egbertus in monarchiam
convertit; accesserunt dein Dani in Angliam saec. 11--o; Vilhelmus induxit Brittas ex
Normannia, hos secuti sunt tardius Belgae, et etiam Galli, qui pressi per religionis
persecutionem in Angliam se receperunt; moderni tamen Angli descendunt maxime ex Anglis et
Saxonibus, Danis item et Gallis, paucissimi ex Brittis et Romanis.
in monarchiam
convertit; accesserunt dein Dani in Angliam saec. 11--o; Vilhelmus induxit Brittas ex
Normannia, hos secuti sunt tardius Belgae, et etiam Galli, qui pressi per religionis
persecutionem in Angliam se receperunt; moderni tamen Angli descendunt maxime ex Anglis et
Saxonibus, Danis item et Gallis, paucissimi ex Brittis et Romanis.
accesserunt dein Dani in Angliam saec. 11--o; Vilhelmus induxit Brittas ex
Normannia, hos secuti sunt tardius Belgae, et etiam Galli, qui pressi per religionis
persecutionem in Angliam se receperunt; moderni tamen Angli descendunt maxime ex Anglis et
Saxonibus, Danis item et Gallis, paucissimi ex Brittis et Romanis.
saec. 11--o; Vilhelmus induxit Brittas ex
Normannia, hos secuti sunt tardius Belgae, et etiam Galli, qui pressi per religionis
persecutionem in Angliam se receperunt; moderni tamen Angli descendunt maxime ex Anglis et
Saxonibus, Danis item et Gallis, paucissimi ex Brittis et Romanis.
Galli, qui pressi per religionis
persecutionem in Angliam se receperunt; moderni tamen Angli descendunt maxime ex Anglis et
Saxonibus, Danis item et Gallis, paucissimi ex Brittis et Romanis.
et Romanis.
hinc etiam mixtura
enata est harum duarum gentium, proin ibi tam Angli, quam Dani et Galli reperiuntur.
cum Anglis vero plane nullam; hi ergo ex Scotis et Pictis antiquis
descendunt.
inter omnes status.
omnibus est commune, quam super omnia amant.
status diversos, quia infimus onerum deportator vel
Holzfäller se aequalem existimet principi vel cuicumque Lord.
vel
Holzfäller se aequalem existimet principi vel cuicumque Lord.
apud Anglos; libertas tamen haec
populi nullum plane influxum habet in onerum publicorum subportationem, ad onera enim publica
omnes conferunt.
subportationem, ad onera enim publica
omnes conferunt.
hinc non tam facile sedes
alibi figunt; peregrinantur, sed quantocius redeunt, nullibi enim se felices reputant extra
insulam suam.
sed quantocius redeunt, nullibi enim se felices reputant extra
insulam suam.
Ex hac libertate nascitur etiam pervicacia quaedam, quae
communiter Anglis propria est, desiderium summum habent frui et uti rebus novis, paradoxis;
antiquas enim res spernunt et rejiciunt.
summum habent frui et uti rebus novis, paradoxis;
antiquas enim res spernunt et rejiciunt.
Opibus abundant, hinc huic
voluptati satisfacere possunt, et hinc desiderium opum acquirendarum facit ipsos industrios,
sedulos, maxime commercio, fabricis et oeconomiae deditos.
6 Ex ipsa melancholia apud multos enascitur
anxietas animi, ex qua in hypochondriam labuntur, quae per autochiriam plerumque terminatur,
accedit huc etiam libertas cogitandi circa religionem.
labuntur, quae per autochiriam plerumque terminatur,
accedit huc etiam libertas cogitandi circa religionem.
in Gallia plurimi sunt quos tremulos (Quaccer)
appellamus eius modi Petit Metre.
Anglicae formosae generatim, magna
statura, sed melancholicae, non vivaces uti Gallicae; feminae parum conversantur cum viris,
sed separatim distrahunt, vanae et ambitiosae sunt, luxuique pretioso deditae; sors feminarum
in statu matrimonii optima refertur, ob discretionem et benignitatem maritorum.
cum viris,
sed separatim distrahunt, vanae et ambitiosae sunt, luxuique pretioso deditae; sors feminarum
in statu matrimonii optima refertur, ob discretionem et benignitatem maritorum.
feminarum, sed et
favorabiles.
11 Hactenus de Anglis dicta vera sunt maxima ex parte etiam de
Scotis inferioribus, speciatim Scoti sunt humani, affabiles, sociales, hospitales et
bellicosi.
Hactenus de Anglis dicta vera sunt maxima ex parte etiam de
Scotis inferioribus, speciatim Scoti sunt humani, affabiles, sociales, hospitales et
bellicosi.
optimi milites, hinc saepissime emigrant bellatum ad
alias gentes; Angli tamen nunquam, aut rarissime exeunt.
composita est ex diversarum gentium regnum sensim
inhabitantium linguis, ex Latina, Brittanica, Germanica, Danica et Gallica; ex Germanica tamen
plurimum superest, cuius tamen dialectus multum mutatus est.
Lingua Gallica
prius valde fuit in usu, et fuit etiam lingua aulica usque Elisabetham, quae reduxit Anglicam,
quae prius tantum plebis lingua fuit.
Leges fundamentales Angliae sunt sequentes:
1--o) Commonlaw seu Communis Lex; hoc nomine continetur complexus legum antiquissimarum.
Leges has colligi curavit Eduardus saec. 11--o; hoc codice leges municipales complectuntur,
sed etiam leges consuetudinariae et fundamentales irepserunt.
2--o) Est Charta Libertatum, quae Latino sermone saec. 12--o a Henrico Clerico edita est, et
est confirmatio privilegiorum antiquorum.
3--o) Est Charta Magna Libertatum, hanc 1215. edidit Joannes
has colligi curavit Eduardus saec. 11--o; hoc codice leges municipales complectuntur,
sed etiam leges consuetudinariae et fundamentales irepserunt.
2--o) Est Charta Libertatum, quae Latino sermone saec. 12--o a Henrico Clerico edita est, et
est confirmatio privilegiorum antiquorum.
3--o) Est Charta Magna Libertatum, hanc 1215. edidit Joannes rex Sine Terra, et eam filius
eius 1225. confirmavit; Magna dicitur, quia ampliora jura conceduntur ea statibus.
4--o) Est Constitutio quae Petitio juris
irepserunt.
2--o) Est Charta Libertatum, quae Latino sermone saec. 12--o a Henrico Clerico edita est, et
est confirmatio privilegiorum antiquorum.
3--o) Est Charta Magna Libertatum, hanc 1215. edidit Joannes rex Sine Terra, et eam filius
eius 1225. confirmavit; Magna dicitur, quia ampliora jura conceduntur ea statibus.
4--o) Est Constitutio quae Petitio juris compellatur, et 1628. per Carolum 1--um confirmata
est; dicitur Petitio, quia dicebant Angli laesa esse jura sua per priores reges,
confirmatio privilegiorum antiquorum.
3--o) Est Charta Magna Libertatum, hanc 1215. edidit Joannes rex Sine Terra, et eam filius
eius 1225. confirmavit; Magna dicitur, quia ampliora jura conceduntur ea statibus.
4--o) Est Constitutio quae Petitio juris compellatur, et 1628. per Carolum 1--um confirmata
est; dicitur Petitio, quia dicebant Angli laesa esse jura sua per priores reges, ergo petebant
restitutionem.
5--o) Huc pertinet Jusjurandum quod Test appellatur et a Carolo 2--o anno 1673. inductum
est; hoc excluduntur omnes a
4--o) Est Constitutio quae Petitio juris compellatur, et 1628. per Carolum 1--um confirmata
est; dicitur Petitio, quia dicebant Angli laesa esse jura sua per priores reges, ergo petebant
restitutionem.
5--o) Huc pertinet Jusjurandum quod Test appellatur et a Carolo 2--o anno 1673. inductum
est; hoc excluduntur omnes a muneribus qui ecclesiae episcopali addicti non sunt.
6--o) Constitutio, quae Habeas Corpus dicitur; haec 1679. edita est, qua peculiaris
praerogativa conceditur nobilibus et omnibus Anglis, vi cuius nempe
Jusjurandum quod Test appellatur et a Carolo 2--o anno 1673. inductum
est; hoc excluduntur omnes a muneribus qui ecclesiae episcopali addicti non sunt.
6--o) Constitutio, quae Habeas Corpus dicitur; haec 1679. edita est, qua peculiaris
praerogativa conceditur nobilibus et omnibus Anglis, vi cuius nempe sine causa sufficienti
nemo incarcerari potest, nec per regem.
7--o) Constitutio, qua exauctoratur stirps Stuarda 1689.
8--o) Constitutio, qua de regni hereditate ordinationes factae sunt 1701.
9--o) Tractatus Unionis,
cuius nempe sine causa sufficienti
nemo incarcerari potest, nec per regem.
7--o) Constitutio, qua exauctoratur stirps Stuarda 1689.
8--o) Constitutio, qua de regni hereditate ordinationes factae sunt 1701.
9--o) Tractatus Unionis, qua duo regna Scotiae et Angliae incorporata sunt.
obtinet
jus primogeniturae, obtinet denique jus repraesentationis; feminae ergo habent praerogativam
prae maribus in linea recta, quae est cognatica successio.
ritum et coronationem, proin
per nativitatem accipit omne jus; nam cum princeps Valliae per regem declaratur, jam per
status praestatur homagium ut futuro successori et regi.
testamento suo ut filius eius usque 18 annum maneret sub curatela.
jus novum non tribuat, tamen
semper locum habet maxima cum solemnitate in Abbatia Vestmonasteriensi; postquam
inaugurationem publicatur rex [solemniter] in praecipuis totius monarchiae civitatibus
coronatur solemniter in praesentia statuum; rex facit sponsiones, quibus jura et privilegia
sarta et tecta conservare velit, sequitur dein jus jurandum formula generali; accedunt eum
dein praelati et eum exosculatur, dein ungitur sacro oleo rex, postea archiepiscopus
Cantuariensis et primas regni eum coronat; post hoc proceres seu Lord praestant
semper locum habet maxima cum solemnitate in Abbatia Vestmonasteriensi; postquam
inaugurationem publicatur rex [solemniter] in praecipuis totius monarchiae civitatibus
coronatur solemniter in praesentia statuum; rex facit sponsiones, quibus jura et privilegia
sarta et tecta conservare velit, sequitur dein jus jurandum formula generali; accedunt eum
dein praelati et eum exosculatur, dein ungitur sacro oleo rex, postea archiepiscopus
Cantuariensis et primas regni eum coronat; post hoc proceres seu Lord praestant juramentum
fidelitatis et
publicatur rex [solemniter] in praecipuis totius monarchiae civitatibus
coronatur solemniter in praesentia statuum; rex facit sponsiones, quibus jura et privilegia
sarta et tecta conservare velit, sequitur dein jus jurandum formula generali; accedunt eum
dein praelati et eum exosculatur, dein ungitur sacro oleo rex, postea archiepiscopus
Cantuariensis et primas regni eum coronat; post hoc proceres seu Lord praestant juramentum
fidelitatis et obedientiae, dein eum exosculantur in gena sinistra; accipit dein sacram cenam,
servatur dein contio,
solemniter in praesentia statuum; rex facit sponsiones, quibus jura et privilegia
sarta et tecta conservare velit, sequitur dein jus jurandum formula generali; accedunt eum
dein praelati et eum exosculatur, dein ungitur sacro oleo rex, postea archiepiscopus
Cantuariensis et primas regni eum coronat; post hoc proceres seu Lord praestant juramentum
fidelitatis et obedientiae, dein eum exosculantur in gena sinistra; accipit dein sacram cenam,
servatur dein contio, post hanc praeces funduntur, et sic actus coronationis terminatur.
et tecta conservare velit, sequitur dein jus jurandum formula generali; accedunt eum
dein praelati et eum exosculatur, dein ungitur sacro oleo rex, postea archiepiscopus
Cantuariensis et primas regni eum coronat; post hoc proceres seu Lord praestant juramentum
fidelitatis et obedientiae, dein eum exosculantur in gena sinistra; accipit dein sacram cenam,
servatur dein contio, post hanc praeces funduntur, et sic actus coronationis terminatur.
sacro oleo rex, postea archiepiscopus
Cantuariensis et primas regni eum coronat; post hoc proceres seu Lord praestant juramentum
fidelitatis et obedientiae, dein eum exosculantur in gena sinistra; accipit dein sacram cenam,
servatur dein contio, post hanc praeces funduntur, et sic actus coronationis terminatur.
hac corona cinctus comparet rex cum regina coronatur imperiali corona.
habet columbam albam; tertium
est baculus sancti Eduardi.
Forma regiminis in Anglia secundum aliquos est limitata, secundum
aliquos mixta, sed cui definitio horum vocabulorum clare constat, videbit non limitatam, sed
mixtam esse formam regiminis; jura enim majestatica sunt mixta, sunt divisa inter regem,
curiam superiorem, et inferiorem; non obstante tamen restrictione regis conspicua sunt tamen
eius jura; et quidem leges per parlamentum latae sine regis confirmatione vim legis non
habent, et provisio per regem facta in curia inferiori examinatur primo; si rejiciatur,
nunquam legem efficiet; si
mixta, sed cui definitio horum vocabulorum clare constat, videbit non limitatam, sed
mixtam esse formam regiminis; jura enim majestatica sunt mixta, sunt divisa inter regem,
curiam superiorem, et inferiorem; non obstante tamen restrictione regis conspicua sunt tamen
eius jura; et quidem leges per parlamentum latae sine regis confirmatione vim legis non
habent, et provisio per regem facta in curia inferiori examinatur primo; si rejiciatur,
nunquam legem efficiet; si adprobetur, tunc a curia superiori investigatur; etiam haec
rejicere potest; si non
mixtam esse formam regiminis; jura enim majestatica sunt mixta, sunt divisa inter regem,
curiam superiorem, et inferiorem; non obstante tamen restrictione regis conspicua sunt tamen
eius jura; et quidem leges per parlamentum latae sine regis confirmatione vim legis non
habent, et provisio per regem facta in curia inferiori examinatur primo; si rejiciatur,
nunquam legem efficiet; si adprobetur, tunc a curia superiori investigatur; etiam haec
rejicere potest; si non placeat ei, regi propria est executio legum independenter; regis est
praecipua officia
et provisio per regem facta in curia inferiori examinatur primo; si rejiciatur,
nunquam legem efficiet; si adprobetur, tunc a curia superiori investigatur; etiam haec
rejicere potest; si non placeat ei, regi propria est executio legum independenter; regis est
praecipua officia et munera conferre independenter, et ad arbitrium suum, omnes militares
dignitates confert rex, omnes ordines, titulos, nobilitatem, omnes ecclesiasticas dignitates;
nomine regis exercetur omnis jurisdictio tam criminalis, quam civilis et ecclestiastica;
gaudet jure
inferiori examinatur primo; si rejiciatur,
nunquam legem efficiet; si adprobetur, tunc a curia superiori investigatur; etiam haec
rejicere potest; si non placeat ei, regi propria est executio legum independenter; regis est
praecipua officia et munera conferre independenter, et ad arbitrium suum, omnes militares
dignitates confert rex, omnes ordines, titulos, nobilitatem, omnes ecclesiasticas dignitates;
nomine regis exercetur omnis jurisdictio tam criminalis, quam civilis et ecclestiastica;
gaudet jure aggratiandi; utitur jure conferendi jus
regis est
praecipua officia et munera conferre independenter, et ad arbitrium suum, omnes militares
dignitates confert rex, omnes ordines, titulos, nobilitatem, omnes ecclesiasticas dignitates;
nomine regis exercetur omnis jurisdictio tam criminalis, quam civilis et ecclestiastica;
gaudet jure aggratiandi; utitur jure conferendi jus repraesentationis, seu jus sessionem
habendi et votum ferendi.
confert rex, omnes ordines, titulos, nobilitatem, omnes ecclesiasticas dignitates;
nomine regis exercetur omnis jurisdictio tam criminalis, quam civilis et ecclestiastica;
gaudet jure aggratiandi; utitur jure conferendi jus repraesentationis, seu jus sessionem
habendi et votum ferendi.
criminalis, quam civilis et ecclestiastica;
gaudet jure aggratiandi; utitur jure conferendi jus repraesentationis, seu jus sessionem
habendi et votum ferendi.
seu jus sessionem
habendi et votum ferendi.
parlamentum inferius resolvit; si tamen suis
sumptibus gerere velit et possit, nemo oberit ei; generatim ergo in omnibus, in quibus rex
lege restrictus non est, in iis illimitate jura maiestatica exercet; regi competit etiam jus
parlamentum, quod ipsi non placet, dissolvendi et dimittendi; dein habet enim jus
procrastinandi, seu differendi parlamenti sessiones, et tandem habet jus cassandi parlamentum,
seu deputatos jure suo privandi, et tunc communitates alios mittere debent.
ei; generatim ergo in omnibus, in quibus rex
lege restrictus non est, in iis illimitate jura maiestatica exercet; regi competit etiam jus
parlamentum, quod ipsi non placet, dissolvendi et dimittendi; dein habet enim jus
procrastinandi, seu differendi parlamenti sessiones, et tandem habet jus cassandi parlamentum,
seu deputatos jure suo privandi, et tunc communitates alios mittere debent.
in iis illimitate jura maiestatica exercet; regi competit etiam jus
parlamentum, quod ipsi non placet, dissolvendi et dimittendi; dein habet enim jus
procrastinandi, seu differendi parlamenti sessiones, et tandem habet jus cassandi parlamentum,
seu deputatos jure suo privandi, et tunc communitates alios mittere debent.
hos elapsos novi deputati
mittuntur.
proceres convocandi.
sola cogitatio eum occidendi inter
maxima crimina reputaretur; praerogativas regum appellant sacra sacrorum Deitatis Anglicanae
Diadema.
in his ergo omnes
congregantur, qui nomine statuum veniunt; in curia superiori congregantur stricte sic dicti
pares curiae seu Lords, qui vel ecclesiastici vel profani sunt; ex profanis tantum capita
familiarum habent jus sessionis; ex ecclesiasticis sunt duo archiepiscopi et 24 episcopi
Angliae et Scotiae; hae tamen duae classes non formant duos status, sicut in Hungaria, sed
unicum statum, proin nulla est aemulatio, nulla invidia; saeculares jure hereditario gaudent
hac praerogativa, ecclesiastici vi officii sui habent eam; saecularis tamen
qui nomine statuum veniunt; in curia superiori congregantur stricte sic dicti
pares curiae seu Lords, qui vel ecclesiastici vel profani sunt; ex profanis tantum capita
familiarum habent jus sessionis; ex ecclesiasticis sunt duo archiepiscopi et 24 episcopi
Angliae et Scotiae; hae tamen duae classes non formant duos status, sicut in Hungaria, sed
unicum statum, proin nulla est aemulatio, nulla invidia; saeculares jure hereditario gaudent
hac praerogativa, ecclesiastici vi officii sui habent eam; saecularis tamen solummodo tempore
nulla est aemulatio, nulla invidia; saeculares jure hereditario gaudent
hac praerogativa, ecclesiastici vi officii sui habent eam; saecularis tamen solummodo tempore
majorennitatis, nempe 21--o aetatis anno, gaudet hac praerogativa, dein debent esse Helveticae
confessionis et quidem episcopales; ex Scotia tantum 16 eliguntur per ceteros Lords, qui
nomine omnium intersunt parlamento.
non autem decisiva habent.
deputatos communitatum, nempe communitatum
urbium et oppidorum, quibus concessum est hoc jus.
oppidorum, quibus concessum est hoc jus.
marchiones, duces nempe tales qui jure
voti et sessionis non gaudent in curia superiori; ibi enim tantum primogenitus gaudet jure
voti in superiori curia; in hac curia inferiori tam Angliae, quam Scotiae deputati locum
habent; tota curia inferior venit nomine communitatis et efficit unum statum, inclusive cum
statu rustico.
4
legati, 8 portus maris mittunt 16 viros; 18 comitatus Valliae mittunt totidem deputatos,
dein urbes Valliae mittunt 12, proin omnes simul sunt 513
30 deputatos, urbes et oppida mittunt 15; proceres evocantur nominatim
omnes; deputati vero generatim evocantur; in Scotia Lords nominatim non evocantur, qua tantum
16 mittuntur ex omnibus, sed generatim evocantur.
omnes; deputati vero generatim evocantur; in Scotia Lords nominatim non evocantur, qua tantum
16 mittuntur ex omnibus, sed generatim evocantur.
de eligendis intelligi debet, sic deputatus Angliae eligi
non potest, nisi 600 Lib. sterling proventus habeat; urbanus vero deputatus debet 300; diurna
enim deputati non habent in Anglia, prout in Hungaria, sed Scotae habent diurna; rex pro
lubitu suo convocat quomodo quorsum, et quotiens ipsi
Die
sequenti rex per cancellarium praecipit ut curia inferior eligat oratorem, qui nempe negotia
moderatur in inferiori curia; hic permanet in regula per 7 annos.
negotia
moderatur in inferiori curia; hic permanet in regula per 7 annos.
10 Post hoc
habentur sessiones ambarum curiarum in una sala, comparet rex corona domestica et purpura
praecinctus, stipatus ministris suis, oratione ipsos salutat, commendat salutem, et facit suos
provisiones, dein abit; status vero separati respondent ipsi et gratias agunt pro salutatione;
hoc responsum, vulgo Danksagungs-Addrese, per deputationem solemnem submittitur regi; alias
rex nunquam comparet in parlamento, sed si peculiaris provisio ardua facienda est, comparet
etiam in parlamento; tandem comparet cum provisionibus
parlamento, sed si peculiaris provisio ardua facienda est, comparet
etiam in parlamento; tandem comparet cum provisionibus decretis vim legis tribuit; ultimo in
abolitione vel cassatione comparet etiam rex.
jure vota sua et sessionem in sua absentia aliis deferendi, prouti
est apud nos absentium tabula; deputati curiae inferioris non accipiunt instructionem a suis
comitatibus, sicut in Hungaria, hinc proprio arbitrio concludunt in bonum civitatis, et
communitates consentire debent, quia hi repraesentant totum populum, a quo tamen instructio
haberi non potest tam facile, sicut apud nos, ubi tantum comitatus ipse dat instructionem.
in Hungaria, hinc proprio arbitrio concludunt in bonum civitatis, et
communitates consentire debent, quia hi repraesentant totum populum, a quo tamen instructio
haberi non potest tam facile, sicut apud nos, ubi tantum comitatus ipse dat instructionem.
tamen instructio
haberi non potest tam facile, sicut apud nos, ubi tantum comitatus ipse dat instructionem.
tam facile, sicut apud nos, ubi tantum comitatus ipse dat instructionem.
ipse dat instructionem.
dat instructionem.
maxima, et excepto casu perduellionis
violari et incaminari
agitur, semper id cum consensu utriusque curiae
fieri debet.
inferiori destinatae est, et quidem
quotannis.
tributa; dum bulla est publica,
rex eam confirmat formula Gallica: le Roi le Voi (rex vult); si est privata bulla, confirmat:
soi comme ile desirer (sit prout desideratis).
vult); si est privata bulla, confirmat:
soi comme ile desirer (sit prout desideratis).
et desiderat id ipsum.)
hoc contra ipsum procedet; rex tamen, cum infallibilis sit,
non subesse hinc judicio, sed ministri eius incusantur.
non subesse hinc judicio, sed ministri eius incusantur.
Habeas Corpus libertas Anglorum firmata est, Lettre Cachete sublata, quae
erant epistolae clausae quibus inarrestabantur viri praestantissimi quin processus ipsis
formaretur; apud Gallos originem habuerunt, sed modo et ibi sunt prohibitae.
tamen est differentia; nam in Scotia est hierarchia secundum Genevensem ecclesiam,
nempe synodos; Scotia habet etiam proprias leges municipales, omnes tamen leges post unionem
incorporativam latae sunt communes.
synodos; Scotia habet etiam proprias leges municipales, omnes tamen leges post unionem
incorporativam latae sunt communes.
etiam proprias leges municipales, omnes tamen leges post unionem
incorporativam latae sunt communes.
et per proregem gubernatur. Leges condere potest tantum illas, quae non praejudicant legibus
et commodo Anglorum et Scotorum. Leges tamen Angliae non respicit Hybernia, nisi specifice id
exponatur.
quae non praejudicant legibus
et commodo Anglorum et Scotorum. Leges tamen Angliae non respicit Hybernia, nisi specifice id
exponatur.
non respicit Hybernia, nisi specifice id
exponatur.
regiminis formae; ipse filius primogenitus regis princeps Valliae
est membrum factionis oppositionis.
est membrum factionis oppositionis.
Nobilitatis classes apud Anglos copiosae sunt; tota natio Anglicana usu
consuetudineque dividitur in nobilitatem eminentem, in nobilitatem, et in communem plebem.
in nobilitatem, et in communem plebem.
veniunt (Nobiliti et Comonalti).
antiquitus barones erant
omnes proceres generatim, sed successive alii tituli recepti sunt; hi omnes titulo Lords
gaudent, quod Dominum denotat; tituli hi
per solemne diploma a rege acquiruntur, cum prerogativa paris Curiae, et tunc plerumque
acquirunt praedicatum, ab urbe vel praedio suo quodam; hic conspicuus titulus tantum ad
primogenitum filium transit, qui etiam tantum jure sessionis et voti gaudet in Curia
superiori; stirps Marlborug habet pro utraque stirpe hunc titulum, exstincto nempe
per solemne diploma a rege acquiruntur, cum prerogativa paris Curiae, et tunc plerumque
acquirunt praedicatum, ab urbe vel praedio suo quodam; hic conspicuus titulus tantum ad
primogenitum filium transit, qui etiam tantum jure sessionis et voti gaudet in Curia
superiori; stirps Marlborug habet pro utraque stirpe hunc titulum, exstincto nempe sexu
masculino.
filium transit, qui etiam tantum jure sessionis et voti gaudet in Curia
superiori; stirps Marlborug habet pro utraque stirpe hunc titulum, exstincto nempe sexu
masculino.
tamen dividi cum consensu primogeniti; habentur tamen bona
allodialia, quae majoratui non subsunt, quae etiam ad feminas derivantur; si haec non adsint,
accipiunt ceteri Appanagium, seu annuam solutionem a primogenito.
si haec non adsint,
accipiunt ceteri Appanagium, seu annuam solutionem a primogenito.
filii appellantur Lords, apud
ceteros vero tantum primogeniti; filiae ducis vel marchionis vel senior filia comitis et
ceterorum Ladis (ladi) compellantur.
ut hi Lords plures titulos habeant,
quia retinent ad maiorem titulum elati priorem titulum, et hi tituli dein dividuntur inter
complures filios secundum aetatem, ita ut senioribus maiores tituli concedantur.
et hi tituli dein dividuntur inter
complures filios secundum aetatem, ita ut senioribus maiores tituli concedantur.
tantum bene merentibus
concedebantur, tardius per abusum etiam pecunia vendebantur; qui abusus quam maxime sub Jacobo
primo invaluerunt.
qui abusus quam maxime sub Jacobo
primo invaluerunt.
audent gestare scutum nobilitare.
classis inter
plebem et nobiles, huc pertinent omnes, qui fundum aliquem innobilem titulo proprietatis
possident.
eiusdem generis Scotiae, et hi vicissim
nobiles Hyberniae, quae per tractatum unionis definita sunt.
controversae circa genealogiam, scuta et lineas definiuntur per heraldicum judicium
(Wappen-Gericht)
adstrictus, sed omnes sunt liberi.
§ 4 De ceteris juribus regiis et praerogativis.
ad posteros suos regnum et quidem ad utrumque sexum.
in universam Franciam nomine matris suae, et hinc assumpsit titulum regis Franciae
1340; anno tamen 1369. tempore pacis confectae cum Joanne Bono deposuit hunc titulum;
restaurato vero bello sub Carolo 5. filio Joannis Boni titulum regis Franciae reassumpsit
Eduardus et ad haec usque tempora permansit.
Eduardus et ad haec usque tempora permansit.
Hyberniae adpellavit, et Caput
ecclesiae; tempore Jacobi 1--i accessit titulus regis Scotiae, sed Jacobus se cepit jam regem
Magnae Brittaniae apellare; qui titulus ab anno 7--o huius saeculi est in usu; a suis
generatim Sire compellatur; proles vero regis generatim filii et filiae Magnae Brittaniae
compellantur; primogenitus princeps Valliae et dux Cornubiae dicitur; principis Valliae
titulus speciali regis diplomate datur, expleta minorennitate, et tunc jam status et ordines
ei homagium ut futuro regi praestant; dux vero Cornubiae nascitur;
titulus regis Scotiae, sed Jacobus se cepit jam regem
Magnae Brittaniae apellare; qui titulus ab anno 7--o huius saeculi est in usu; a suis
generatim Sire compellatur; proles vero regis generatim filii et filiae Magnae Brittaniae
compellantur; primogenitus princeps Valliae et dux Cornubiae dicitur; principis Valliae
titulus speciali regis diplomate datur, expleta minorennitate, et tunc jam status et ordines
ei homagium ut futuro regi praestant; dux vero Cornubiae nascitur; intuitu Scotiae apellatur
Stevar von Schottland (princeps Scotiae) et a
huius saeculi est in usu; a suis
generatim Sire compellatur; proles vero regis generatim filii et filiae Magnae Brittaniae
compellantur; primogenitus princeps Valliae et dux Cornubiae dicitur; principis Valliae
titulus speciali regis diplomate datur, expleta minorennitate, et tunc jam status et ordines
ei homagium ut futuro regi praestant; dux vero Cornubiae nascitur; intuitu Scotiae apellatur
Stevar von Schottland (princeps Scotiae) et a tempore unionis apellatur etiam dux de Rodsei in
insula Scotiae Bood.
in usu; a suis
generatim Sire compellatur; proles vero regis generatim filii et filiae Magnae Brittaniae
compellantur; primogenitus princeps Valliae et dux Cornubiae dicitur; principis Valliae
titulus speciali regis diplomate datur, expleta minorennitate, et tunc jam status et ordines
ei homagium ut futuro regi praestant; dux vero Cornubiae nascitur; intuitu Scotiae apellatur
Stevar von Schottland (princeps Scotiae) et a tempore unionis apellatur etiam dux de Rodsei in
insula Scotiae Bood.
et dux Cornubiae dicitur; principis Valliae
titulus speciali regis diplomate datur, expleta minorennitate, et tunc jam status et ordines
ei homagium ut futuro regi praestant; dux vero Cornubiae nascitur; intuitu Scotiae apellatur
Stevar von Schottland (princeps Scotiae) et a tempore unionis apellatur etiam dux de Rodsei in
insula Scotiae Bood.
Georgii,
in hac ligula scriptum est simbolum ordinis Honni soi qui mal i pense-- nebulo sit, qui male
cogitat; scutiferi sunt a dextris coronatus leo, a sinistris unicornis argenteus cum corona in
collo, huic coronae adnexa est catena aurea, quae corpori circumvolvitur, et intra pedes
posteriores desinit; uterque insistit fasciae argenteae cum inscriptione Dieu et mon Droi.
sit, qui male
cogitat; scutiferi sunt a dextris coronatus leo, a sinistris unicornis argenteus cum corona in
collo, huic coronae adnexa est catena aurea, quae corpori circumvolvitur, et intra pedes
posteriores desinit; uterque insistit fasciae argenteae cum inscriptione Dieu et mon Droi.
corpori circumvolvitur, et intra pedes
posteriores desinit; uterque insistit fasciae argenteae cum inscriptione Dieu et mon Droi.
Sancti Georgii ordinis, Scotae vero
cruce Andreae, ab unione tamen crux rubra S. Georgii et alba S. Andreae conjunctae sunt in
vexillis; princeps Valliae utitur proprie regio scuto; quod tamen differt, quod superne non
corona, sed galea plumis tribus struthiocamelinis ornata, et symbolum illius est Servio.
dignitas, Carolus 2. creavit rursus praesidem. 4--o) est sigilli privati Conservator
seu sigilli secreti. 5--o) Est dignitas Magni camerarii; haec hereditaria est stirpi
Ancastriae. 6--o) Connetabilis (ex Comes stabuli, seu agason magister); haec dignitas a multis
annis vacat, et tantum tempore coronationis suppletur. 7--o) Magnus mareschallus, seu
praefectus copiarum; haec est hereditaria stirpi ducum Nordfolcc. 8--o) Magnus admiralis, seu
architalassus.
multis
annis vacat, et tantum tempore coronationis suppletur. 7--o) Magnus mareschallus, seu
praefectus copiarum; haec est hereditaria stirpi ducum Nordfolcc. 8--o) Magnus admiralis, seu
architalassus.
tamen
archiofficiales exceptis primis quattuor praecedunt tantum proceres suae classis.
est eques Sanctus Georgius, qui etiam effigies est huius ordinis in
opere aureo encaustico expressus; geritur ex ligula caerulea lata pendens, quae per sinistrum
humerum pendet ad latus dextrum; diebus solemnibus ex catena aurea geritur; articuli catenae
referunt rosas albas et rubras, et convectuntur nodis Gordiis; praeter haec gerunt ligulam
caeruleam augustiorem, quae in pede sinistro infra genu portatur; huic ligulae insutum est
aureo labore nebulo, qui male cogitat; ordinis huius magnus magister est rex, equites sunt 25,
differentia nulla est
Sanctus Georgius, qui etiam effigies est huius ordinis in
opere aureo encaustico expressus; geritur ex ligula caerulea lata pendens, quae per sinistrum
humerum pendet ad latus dextrum; diebus solemnibus ex catena aurea geritur; articuli catenae
referunt rosas albas et rubras, et convectuntur nodis Gordiis; praeter haec gerunt ligulam
caeruleam augustiorem, quae in pede sinistro infra genu portatur; huic ligulae insutum est
aureo labore nebulo, qui male cogitat; ordinis huius magnus magister est rex, equites sunt 25,
differentia nulla est inter
ad 36 defixit numerum
equitum; magnus magister est rex; insigne est sceptrum cum 3 coronis, dein rosa cum carduo in
lamina aurea, cum symbolo 3a juxta in uno; geritur ex rubra ligula lata ex humero dextro in
latus sinistrum; hi duo sunt Anglicani ordines. 3--us est Scoticus; et est ordo Sancti
Andreae, qui etiam der Distelorden dicitur; Jacobus 5. rex Scotiae 1596. fundatus est
3--us est Scoticus; et est ordo Sancti
Andreae, qui etiam der Distelorden dicitur; Jacobus 5. rex Scotiae 1596. fundatus est
13, ad imitationem 12 apostolorum et
Christi; exspiravit jam ordo hic; Anna tamen regina restauravit ordinem hunc anno 1703,
Georgius 1. ipsum confirmavit; insigne illius est S. Andreas cum radiis aureis in alba cruce
Andrei, geritur ex catena aurea, cuius anuli referunt ramos et folia vitium colore viridi
opere encaustico; symbolum est Nemo me impune lacesset.
aureis in alba cruce
Andrei, geritur ex catena aurea, cuius anuli referunt ramos et folia vitium colore viridi
opere encaustico; symbolum est Nemo me impune lacesset.
est certa; scriptores maximam et
populosissimam nec non opulentissimam praetendunt totius orbis urbem; sita est in latere
septentrionali fluvii Tamesis, in amoenissima regione in comitatu Midelseks; constat ex 3
partibus: ipsum Londinum antiquum, 2. Abbatia Vestmonasteriensis, et opidum Sudvark; in
Londinensi urbe resident potissimum mercatores, opifices, artifices; Vestmünster occupant
nobiles et rex; in Sudvark nautae et piscatores.
septentrionali fluvii Tamesis, in amoenissima regione in comitatu Midelseks; constat ex 3
partibus: ipsum Londinum antiquum, 2. Abbatia Vestmonasteriensis, et opidum Sudvark; in
Londinensi urbe resident potissimum mercatores, opifices, artifices; Vestmünster occupant
nobiles et rex; in Sudvark nautae et piscatores.
in amoenissima regione in comitatu Midelseks; constat ex 3
partibus: ipsum Londinum antiquum, 2. Abbatia Vestmonasteriensis, et opidum Sudvark; in
Londinensi urbe resident potissimum mercatores, opifices, artifices; Vestmünster occupant
nobiles et rex; in Sudvark nautae et piscatores.
constat ex 3
partibus: ipsum Londinum antiquum, 2. Abbatia Vestmonasteriensis, et opidum Sudvark; in
Londinensi urbe resident potissimum mercatores, opifices, artifices; Vestmünster occupant
nobiles et rex; in Sudvark nautae et piscatores.
magistrum qui constat ex Hikstebard seu
praeside, dein Unterstebard, Hocbailiff, quibus 14 senatores adjunguntur.
in 135 parochias divisa est civitas.
conflagravit hoc pallatium; in hoc palatio rex audientiam solemnem praebet
legatis exteris, et libellos a statibus ad se directos excipit rex; in hac aede capite plexus
est rex Carolus. 2--o) est regia Sancti Jacobi, quae S. James dicitur, haec in Vestminster
hall sita est et est residentia moderna regia, ab Anna regina fundatum; adest ecclesia aulica
splendidissima S. Jacobi. 3--o est Sommersets huse (hause). 4--o est aedes parlamenti, sola
major 170 pedes habet, latitudo 148 pedum, et quidem citra ullam columnam; in hac sala
conventus solemnes
quae S. James dicitur, haec in Vestminster
hall sita est et est residentia moderna regia, ab Anna regina fundatum; adest ecclesia aulica
splendidissima S. Jacobi. 3--o est Sommersets huse (hause). 4--o est aedes parlamenti, sola
major 170 pedes habet, latitudo 148 pedum, et quidem citra ullam columnam; in hac sala
conventus solemnes habentur; in hac aede etiam Bibliotheca conservatur. 5--o est Domus
praetoria, amplissima. 6--o Turris Londinensis Tower (Tauer); nomine huius turris venit
collectio plurium aedium quae moenibus cincta sunt, in
est Domus
praetoria, amplissima. 6--o Turris Londinensis Tower (Tauer); nomine huius turris venit
collectio plurium aedium quae moenibus cincta sunt, in quorum medio eminet turris alba; hic
fuit antiquissima sedes regum, sed modo armamentarium, domus monetaria, archivum regni, et
clenodia regni conservantur, nec non omnes ii incarcerant, qui contra statum delinquunt; 60
tormentis munita sunt moenia, gubernator illius est magni momenti homo. 7--o Basilica
mercatorum (Börse), in qua aedes mercatores conveniunt negotiorum suorum gratia; hanc 1566.
ii incarcerant, qui contra statum delinquunt; 60
tormentis munita sunt moenia, gubernator illius est magni momenti homo. 7--o Basilica
mercatorum (Börse), in qua aedes mercatores conveniunt negotiorum suorum gratia; hanc 1566.
Thomas Gressham fundavit, sed conflagravit jam et restaurata est per mercatores; inferius sunt
200 officinae mercatorum et copiosae camerae.
moenia, gubernator illius est magni momenti homo. 7--o Basilica
mercatorum (Börse), in qua aedes mercatores conveniunt negotiorum suorum gratia; hanc 1566.
Thomas Gressham fundavit, sed conflagravit jam et restaurata est per mercatores; inferius sunt
200 officinae mercatorum et copiosae camerae.
nobilissimae
aedes quibus 500 aedes accedunt, ex quibus eminet ecclesia cathedralis S. Pauli, maxima in
orbe post S. Petri ecclesia.
500 aedes accedunt, ex quibus eminet ecclesia cathedralis S. Pauli, maxima in
orbe post S. Petri ecclesia.
quibus eminet ecclesia cathedralis S. Pauli, maxima in
orbe post S. Petri ecclesia.
etiam commemorari debent, qui
Londinum cum oppido Sudvark conjungunt per Tamesim, qui 30 pedes in latitudinem et
longitudinem 800 habet et 19 arcubus imminent, et aedibus utraque ex parte aequalibus ornatae
sunt.
Gardae pedestris intuitu Angliae, quae 1557 capita habuit,
alia intuitu Scotiae per 2000, alia intuitu Hyberniae aeque per 2000; haec militia domestica
dicebatur; praeter has gardas rex habet etiam nobilem militiam, quo suis sumptibus alit rex;
una pars ex 40 capitibus constat et Gentlemenspensioners dicitur; alia complectitur 100 capita
praeter officiales.
etiam nobilem militiam, quo suis sumptibus alit rex;
una pars ex 40 capitibus constat et Gentlemenspensioners dicitur; alia complectitur 100 capita
praeter officiales.
de ceterum vero rus coluit; haec
pacis domesticae causa introducta est per Elisabetham, ad 200 000 hominum.
causa introducta est per Elisabetham, ad 200 000 hominum.
corpus geometrarum; pro armanda hac militia habetur omnis provisio, facile
enim ad 60 000 armanda in Tower Londinensi habentur armatura; copiae insigniter solvuntur,
Anglus enim inediae non est assuetus; ad alendos decrepitos optimae sunt dispositiones,
acquirunt pensiones et ubicunque vivere possunt; qui agnatos non habent in urbe Schelsea simul
aluntur.
acquirunt pensiones et ubicunque vivere possunt; qui agnatos non habent in urbe Schelsea simul
aluntur.
Magna Brittannia arces exiguas aut nullas habet, est enim insula, proin
satis natura munita contra exteros, sed praesidiorum loco habet litora et portus insigniter
munitos.
contra exteros, sed praesidiorum loco habet litora et portus insigniter
munitos.
saeculo aliquae citadelae positae sunt contra
monticolas, et omnibus armis privati sunt; id ipsum in Hybernia cum catholicis accidit, quibus
ademerunt omnia arma, ne protestantes invadere possint.
ademerunt omnia arma, ne protestantes invadere possint.
Anglos habuisse dicere
possumus, proin nec classem habuerunt; Henricus 8. prius collegium admiralitatis instituit, et
regulavit militiam navalem, iisque stipendia assignavit; temporibus Elisabethae ingens
incrementum cepit potentia marina; anno 1603--o erant 42 naves bellicae et militiae navalis
8526 capita, anno '678. regnante Carolo 2. naves 83 erant, et 18 323 capita.
regulavit militiam navalem, iisque stipendia assignavit; temporibus Elisabethae ingens
incrementum cepit potentia marina; anno 1603--o erant 42 naves bellicae et militiae navalis
8526 capita, anno '678. regnante Carolo 2. naves 83 erant, et 18 323 capita.
cepit potentia marina; anno 1603--o erant 42 naves bellicae et militiae navalis
8526 capita, anno '678. regnante Carolo 2. naves 83 erant, et 18 323 capita.
potentia marina; anno 1603--o erant 42 naves bellicae et militiae navalis
8526 capita, anno '678. regnante Carolo 2. naves 83 erant, et 18 323 capita.
9954; anno '727. regnante Georgio 1--o 235 naves, 64 514 capita, 10,082
naves, tormenta in his a 100 ad
120, militia in his a 700 ad 780 capita; 2--ae classis naves 15; tormenta 90, militia inter
600 et 660 capita; 3--ae classis 103 naves, quibus a 64 usque 80 inposita erant tormenta,
numerus militiae 400; 4--ae classis 69 naves, tormenta intra 50 et 60 in singulis navibus,
numerus militiae 280. 5--ae classis 62; tormenta intra 26 et 40, militia 190; 6--ae classis
naves 24, tormenta inter 20 et 24, militia 130.
naves 15; tormenta 90, militia inter
600 et 660 capita; 3--ae classis 103 naves, quibus a 64 usque 80 inposita erant tormenta,
numerus militiae 400; 4--ae classis 69 naves, tormenta intra 50 et 60 in singulis navibus,
numerus militiae 280. 5--ae classis 62; tormenta intra 26 et 40, militia 190; 6--ae classis
naves 24, tormenta inter 20 et 24, militia 130.
classis 103 naves, quibus a 64 usque 80 inposita erant tormenta,
numerus militiae 400; 4--ae classis 69 naves, tormenta intra 50 et 60 in singulis navibus,
numerus militiae 280. 5--ae classis 62; tormenta intra 26 et 40, militia 190; 6--ae classis
naves 24, tormenta inter 20 et 24, militia 130.
navibus,
numerus militiae 280. 5--ae classis 62; tormenta intra 26 et 40, militia 190; 6--ae classis
naves 24, tormenta inter 20 et 24, militia 130.
inter 20 et 24, militia 130.
dispescitur, quae
Geschwader dicuntur, et per vexilla sua differunt; prima habet rubrum vexillum, secunda album,
tertia ceruleum; cuivis divisioni praeest architalassus.
hodie haec dignitas per 7
personas administratur, quibus subsunt omnia collegia nautica minora; primae ex his 7 personis
conspicuis gaudent titulis; tempore belli ad 30, immo etiam ad 70 millia capitum auctus est
exercitus, tempore vero pacis 12 vel 15 000; stipendia optima et largissima habent, et
invalidis optime prospectum est; regulatio militiae subest soli regi, hinc omnes leges
militares sunt leges regiae.
per 7
personas administratur, quibus subsunt omnia collegia nautica minora; primae ex his 7 personis
conspicuis gaudent titulis; tempore belli ad 30, immo etiam ad 70 millia capitum auctus est
exercitus, tempore vero pacis 12 vel 15 000; stipendia optima et largissima habent, et
invalidis optime prospectum est; regulatio militiae subest soli regi, hinc omnes leges
militares sunt leges regiae.
et
invalidis optime prospectum est; regulatio militiae subest soli regi, hinc omnes leges
militares sunt leges regiae.
leges
militares sunt leges regiae.
Magnus vel Portus optimum, seu Pocmuthum, Plimut; praeter hos dantur et alii
minores portus; in majoribus his portibus classis conservantur, reparatur, et armatur; in
singulis portibus habentur domus armamentariae, magazina; generatim naves Anglicae in tota
Europa sunt optimae et fortissimae, et etiam velocissimae.
§ 6 De legibus municipalibus etc.
optimum, seu Pocmuthum, Plimut; praeter hos dantur et alii
minores portus; in majoribus his portibus classis conservantur, reparatur, et armatur; in
singulis portibus habentur domus armamentariae, magazina; generatim naves Anglicae in tota
Europa sunt optimae et fortissimae, et etiam velocissimae.
§ 6 De legibus municipalibus etc.
§ 6 De legibus municipalibus etc.
§ 6 De legibus municipalibus etc.
§ 6 De legibus municipalibus etc.
leges et consuetudines suas eo
transtulerunt, et sic usque Eduardi Confessoris tempora permansit res; hic vero rex leges et
consuetudines florentes colligi curavit in codicem, qui nomine Common Law venit; codicem hunc
Vilhelmus 1. in linguam Gallicam transferri curavit, et eum novis legibus Normannicis auxit,
et ab eo tempore auctus est semper codex novis regum statutis et legibus, nec non parlamenti
statutis, quae omnia modo quoque in pleno vigore sunt.
et sic usque Eduardi Confessoris tempora permansit res; hic vero rex leges et
consuetudines florentes colligi curavit in codicem, qui nomine Common Law venit; codicem hunc
Vilhelmus 1. in linguam Gallicam transferri curavit, et eum novis legibus Normannicis auxit,
et ab eo tempore auctus est semper codex novis regum statutis et legibus, nec non parlamenti
statutis, quae omnia modo quoque in pleno vigore sunt.
res; hic vero rex leges et
consuetudines florentes colligi curavit in codicem, qui nomine Common Law venit; codicem hunc
Vilhelmus 1. in linguam Gallicam transferri curavit, et eum novis legibus Normannicis auxit,
et ab eo tempore auctus est semper codex novis regum statutis et legibus, nec non parlamenti
statutis, quae omnia modo quoque in pleno vigore sunt.
quoque in pleno vigore sunt.
Neque desunt leges militares utriusque militiae, quae tamen tantum belli
tempore vigent, et pacis tempore subsunt publicis legibus civilibus.
praecipue in Marechallico tribunali, ubi lites heraldicae
deciduntur, et etiam in ecclesiasticis negotiis, in quibus etiam jus canonicum Romanum
restrictum tamen locum habet.
deciduntur, et etiam in ecclesiasticis negotiis, in quibus etiam jus canonicum Romanum
restrictum tamen locum habet.
unionis valent et leges quae in parlamento latae sunt.
Legibus Anglicis generatim objicitur quod quaedam nimis severae,
quaedam nimis molles sint, et quod securitati rerum non undequaque provisum sit; praecipue cum
omnia ea, quae expresse per leges prohibita non sunt, impune patrari possint.
omnia intuitu constitutionis Anglicae sunt mala, quae
nobis vel aliis mala esse videntur.
nobis vel aliis mala esse videntur.
earum immutabilitas; aliquando etiam citra sublationem legis occurri
potest vitiis et erroribus; sic lex antiqua Angliae est quod diebus festis et Dominicis nullum
mercenarium laborem peragere licet, proin nec crispare vel tondere quidem licet, et tamen lex
haec sublata non est, sed haec lex poena pecuniaria munita est; interim cum non accusentur,
nec judex officio suo utitur, et si accusetur etiam, judex exiguam poenam imponit
transgressori.
antiqua Angliae est quod diebus festis et Dominicis nullum
mercenarium laborem peragere licet, proin nec crispare vel tondere quidem licet, et tamen lex
haec sublata non est, sed haec lex poena pecuniaria munita est; interim cum non accusentur,
nec judex officio suo utitur, et si accusetur etiam, judex exiguam poenam imponit
transgressori.
vel
hospitio suo neminem integrum est extrahere.
Kingsbang (Königs Bank); quae est collectio aedium plurimarum muro cinctorum, amoeno
horto instructa; in hoc detinentur, quivis opifex potest ibi exercere opificium suum et sic
debita sua solvere; hi debitores se ipsos regunt per senatum e gremio sui electum, 12 ex
personis et uno praeside constantem; patet ergo non esse tantam iniquitatem huius legis; rex
quidem habet jus durch sein Willen quempiam debitorem zu reinigen, seu absolvendi a debito,
sed talis pro infami reputatur et contemnitur.
se ipsos regunt per senatum e gremio sui electum, 12 ex
personis et uno praeside constantem; patet ergo non esse tantam iniquitatem huius legis; rex
quidem habet jus durch sein Willen quempiam debitorem zu reinigen, seu absolvendi a debito,
sed talis pro infami reputatur et contemnitur.
legis; rex
quidem habet jus durch sein Willen quempiam debitorem zu reinigen, seu absolvendi a debito,
sed talis pro infami reputatur et contemnitur.
durch sein Willen quempiam debitorem zu reinigen, seu absolvendi a debito,
sed talis pro infami reputatur et contemnitur.
quempiam debitorem zu reinigen, seu absolvendi a debito,
sed talis pro infami reputatur et contemnitur.
contemnitur.
et sic etiam libertas civilis facile determinatur stante hoc
principio.
id quoque objiciunt, quod lege fundamentali cautum sit leges
ad litteram accipi debere; sed hac lege rursus restringitur omne arbitrium, omnis
interpretatio judicum, proin et oppressio; verum quidem est, quod in paucis quibusdam casibus
per hoc principium paradoxa generentur et mala quaedam, sed mille alia bona obtinentur.
judicum, proin et oppressio; verum quidem est, quod in paucis quibusdam casibus
per hoc principium paradoxa generentur et mala quaedam, sed mille alia bona obtinentur.
et mala quaedam, sed mille alia bona obtinentur.
Utram jurisdictionem, tam civilem, quam criminalem, exercet rex per
judices, et magistratus diversos, quos rex denominat; jurisdictio haec jam ex lege, jam ex
privilegiis competit tribunalibus et collegiis.
rex per
judices, et magistratus diversos, quos rex denominat; jurisdictio haec jam ex lege, jam ex
privilegiis competit tribunalibus et collegiis.
decidere
possunt; praeterea debent politiae curam habere, item reos accusatos comprehendendi, et
inquisitionem generalem in eos instituere; tribunal secundi ordinis consistit
ex congregatis omnibus pacis judicibus, quod omni anno quater fit, et ex omni comitatu
congregatur; hoc collegium ordinariam exercet jurisdictionem; assumuntur 12 jurati cives ut
assessores; hoc collegium habet jus speciale examen instituendi adversus incarceratos, et
ipsis processum solemnem formandi et sententiam ferendi.
consistit
ex congregatis omnibus pacis judicibus, quod omni anno quater fit, et ex omni comitatu
congregatur; hoc collegium ordinariam exercet jurisdictionem; assumuntur 12 jurati cives ut
assessores; hoc collegium habet jus speciale examen instituendi adversus incarceratos, et
ipsis processum solemnem formandi et sententiam ferendi.
judicibus, quod omni anno quater fit, et ex omni comitatu
congregatur; hoc collegium ordinariam exercet jurisdictionem; assumuntur 12 jurati cives ut
assessores; hoc collegium habet jus speciale examen instituendi adversus incarceratos, et
ipsis processum solemnem formandi et sententiam ferendi.
hoc collegium ordinariam exercet jurisdictionem; assumuntur 12 jurati cives ut
assessores; hoc collegium habet jus speciale examen instituendi adversus incarceratos, et
ipsis processum solemnem formandi et sententiam ferendi.
2 vel etiam 3 judices, nempe 12 legum sapientes, qui in parlamento
sedem, sed non votum decisivum habent; hos judices mittendi potestas est regis, sorte tamen
deciditur quis judex quorsum mittantur, ne interessentia locum habere possint; hi ergo judices
bis per annum, in vere et autumno, mittuntur ad suos districtus, in quibus judicia celebrant
per comitatus in ordine et ideo peregrinantes dicuntur; non autem soli decidunt, sed 12
juratos cives ut assessores adhibent pro decidendis causis; hoc ergo tribunal revidet causas
decisas per inferiores
habent; hos judices mittendi potestas est regis, sorte tamen
deciditur quis judex quorsum mittantur, ne interessentia locum habere possint; hi ergo judices
bis per annum, in vere et autumno, mittuntur ad suos districtus, in quibus judicia celebrant
per comitatus in ordine et ideo peregrinantes dicuntur; non autem soli decidunt, sed 12
juratos cives ut assessores adhibent pro decidendis causis; hoc ergo tribunal revidet causas
decisas per inferiores judices, alias decidet, et hoc tribunal est aeque criminale ac civile.
Praeter haec provincialia
ad suos districtus, in quibus judicia celebrant
per comitatus in ordine et ideo peregrinantes dicuntur; non autem soli decidunt, sed 12
juratos cives ut assessores adhibent pro decidendis causis; hoc ergo tribunal revidet causas
decisas per inferiores judices, alias decidet, et hoc tribunal est aeque criminale ac civile.
Praeter haec provincialia fora habentur etiam tria metropolitana tribunalia; quae tribunalia
metropolitana aeque per 12 sapientes legum celebrantur in aestate et hyeme.
tribunal revidet causas
decisas per inferiores judices, alias decidet, et hoc tribunal est aeque criminale ac civile.
Praeter haec provincialia fora habentur etiam tria metropolitana tribunalia; quae tribunalia
metropolitana aeque per 12 sapientes legum celebrantur in aestate et hyeme.
omnium causarum; cuius
praeses est cancellarius regni cum 12 assessoribus consiliariis; hoc tribunal tribuit sibi
aliquando jus recedere a rigore legum in causis in quibus aperta iniquitas eveniret si
verbaliter legibus inhaeretur.
jus recedere a rigore legum in causis in quibus aperta iniquitas eveniret si
verbaliter legibus inhaeretur.
pro ratione negotiorum; ab archiepiscopo non ad pontificem, sed ad
cancellariam regiam apellatur, ubi rex denominat speciale judicium delegatum pro ea causa;
saepe praeter spirituales causas etiam profanae referuntur ad tribunal ecclesiasticum, uti
causae matrimoniales et testamentorum.
delegatum pro ea causa;
saepe praeter spirituales causas etiam profanae referuntur ad tribunal ecclesiasticum, uti
causae matrimoniales et testamentorum.
Omnia judicia in Anglia publice celebrantur, proin patentibus omnibus
portis; dein quilibet reus judicatur a judicibus sui ordinis suo modo, nam 12 illi jurati
assessores semper desumuntur ex ea classe ex qua est ipse reus; si est nobilis, erunt judices
nobiles; et ad finalem sententiam opus est ut omnes 12 jurati cives consentiant; et hi 12
cives debent decidere semper quaestionem facti; judex vero seu tribunal decidit quaestionem
juris.
omnibus
portis; dein quilibet reus judicatur a judicibus sui ordinis suo modo, nam 12 illi jurati
assessores semper desumuntur ex ea classe ex qua est ipse reus; si est nobilis, erunt judices
nobiles; et ad finalem sententiam opus est ut omnes 12 jurati cives consentiant; et hi 12
cives debent decidere semper quaestionem facti; judex vero seu tribunal decidit quaestionem
juris.
si est nobilis, erunt judices
nobiles; et ad finalem sententiam opus est ut omnes 12 jurati cives consentiant; et hi 12
cives debent decidere semper quaestionem facti; judex vero seu tribunal decidit quaestionem
juris.
erunt judices
nobiles; et ad finalem sententiam opus est ut omnes 12 jurati cives consentiant; et hi 12
cives debent decidere semper quaestionem facti; judex vero seu tribunal decidit quaestionem
juris.
Ipsi testes publice exaudiuntur et authentisantur, et tam rigide ut
nunquam valeat testimonium perhibitum extra faciem tribunalis.
feloniae veniunt.
stigmatisatur tamen in brachio sinistro, ut alia vice agnoscatur; nobilitas tamen exempta est
a poena ustulationis.
etiamsi neget delinquens, tamen sententionabitur; summe tamen necesse est ut delinquens
respondeat judici, sive negatione sive affirmatione; nam si delinquens obtinaciter taceret in
nullo delicto locum habere potest poena ordinaria, sed convicto delinquenti dictatur poena
dura et fortis dicta quae consistit in eo: delinquens in subterraneo cubiculo exutus ponitur
ad foveam, ita ut pedes sint altiores quam caput, dein corpus oneratur ponderibus, et sic
permittitur donec exstinguatur; datur ipsi una die panis, alia aqua donec vivit; multi se huic
durae
taceret in
nullo delicto locum habere potest poena ordinaria, sed convicto delinquenti dictatur poena
dura et fortis dicta quae consistit in eo: delinquens in subterraneo cubiculo exutus ponitur
ad foveam, ita ut pedes sint altiores quam caput, dein corpus oneratur ponderibus, et sic
permittitur donec exstinguatur; datur ipsi una die panis, alia aqua donec vivit; multi se huic
durae poenae subjiciunt ut familiam suam liberent, in casu nempe perduellionis et criminis
laesae maiestatis.
ponitur
ad foveam, ita ut pedes sint altiores quam caput, dein corpus oneratur ponderibus, et sic
permittitur donec exstinguatur; datur ipsi una die panis, alia aqua donec vivit; multi se huic
durae poenae subjiciunt ut familiam suam liberent, in casu nempe perduellionis et criminis
laesae maiestatis.
poenae subjiciunt ut familiam suam liberent, in casu nempe perduellionis et criminis
laesae maiestatis.
est Scoticae originis, modo jam in tota
Britannia locum habet.
Britannia locum habet.
familiae habent
privilegia et jurisdictionem tam civilem, quam criminalem, et horum bona Baronatus
compellantur; paucae sunt tamen tales familiae.
tam civilem, quam criminalem, et horum bona Baronatus
compellantur; paucae sunt tamen tales familiae.
versantur.
§ 7 De reditibus publicis.
voluptariae, maximis teloniis onerantur); ab evehendis vero mercibus vel
plane nil vel exiguum quid exposcunt, ad commercium suum florens reddendum; 3--a rubrica est
venditio salis; 4--a accisa, quae pluribus mercibus inhaeret, nempe cerevisiae, hidromelli
(seu ex pomis et piris facto potui), lithantracibus, tabacae, herbae, thee, caffee, cacao,
vino et cremato; hanc accisam illi pendunt, qui in minutis vendunt, uti caupones, cavearii
etc; 5--o) reditus ex charta signata, et reditus postae; praestatio domibus inhaerens juxta
nil vel exiguum quid exposcunt, ad commercium suum florens reddendum; 3--a rubrica est
venditio salis; 4--a accisa, quae pluribus mercibus inhaeret, nempe cerevisiae, hidromelli
(seu ex pomis et piris facto potui), lithantracibus, tabacae, herbae, thee, caffee, cacao,
vino et cremato; hanc accisam illi pendunt, qui in minutis vendunt, uti caupones, cavearii
etc; 5--o) reditus ex charta signata, et reditus postae; praestatio domibus inhaerens juxta
numerum fenestrarum; a curribus quoque habetur praestatio et a numero equorum, imo pro ipsis
inhaeret, nempe cerevisiae, hidromelli
(seu ex pomis et piris facto potui), lithantracibus, tabacae, herbae, thee, caffee, cacao,
vino et cremato; hanc accisam illi pendunt, qui in minutis vendunt, uti caupones, cavearii
etc; 5--o) reditus ex charta signata, et reditus postae; praestatio domibus inhaerens juxta
numerum fenestrarum; a curribus quoque habetur praestatio et a numero equorum, imo pro ipsis
sedibus portatilibus omnes officiales publici ex suo salario certum quantum amittunt titulo
onerum publicorum.
thee, caffee, cacao,
vino et cremato; hanc accisam illi pendunt, qui in minutis vendunt, uti caupones, cavearii
etc; 5--o) reditus ex charta signata, et reditus postae; praestatio domibus inhaerens juxta
numerum fenestrarum; a curribus quoque habetur praestatio et a numero equorum, imo pro ipsis
sedibus portatilibus omnes officiales publici ex suo salario certum quantum amittunt titulo
onerum publicorum.
domibus inhaerens juxta
numerum fenestrarum; a curribus quoque habetur praestatio et a numero equorum, imo pro ipsis
sedibus portatilibus omnes officiales publici ex suo salario certum quantum amittunt titulo
onerum publicorum.
portatilibus omnes officiales publici ex suo salario certum quantum amittunt titulo
onerum publicorum.
4
600 000; ex praestatione fundorum immobilium 2 000 000, ex hordeo tosto 113 000 Ł; ex ceteris
adhuc reveniis
1 000 000, proin 10 213 000 Ł.
Habentur etiam extraordinariae rubricae, nempe titulo taxarum tempore
nativitatis et mortis nec non conjugiorum.
etiam ad titulum mutui recurritur per chartas bancales.
accisae sub arenda, reliqui reditus
per publicos perceptores coliguntur.
900 000 Ł.
aulae non sufficiat; si hoc sit, rex contrahit debita, et parlamento
futuro proponat ea exsolvenda.
7 milliones aestimabantur debita, anno 14. ad 53 milliones et 600 000 excreverunt,
anno 53. ad 72 milliones, [anno] 62. anno 110 milliones, anno 74. ad 137 milliones Ł, modo
levi calculo 150 Ł milliones debitorum subsummi possunt; anno 17--o huius saeculi imminuerunt
census, et residuum converterunt in exsolutionem debitorum; modernus minister Pitt multum
adlaboravit circa exsolutionem debitorum, sed parum effecit.
Natio Anglica una ex maxime industriosis est, idque ex desiderio
habendarum opum; res rustica maxima contentione exercetur, magna obtinet rei
rusticae cultura apud eos; antiquissima est in Anglia societas agraria, quae fundo amplissimo
et locupletissimo gaudet, ex quo praemia et incitamenta pro re rustica distribuebantur; et
etiam pro evectione frumenti ponuntur praemia ut sic industria excitetur.
est, idque ex desiderio
habendarum opum; res rustica maxima contentione exercetur, magna obtinet rei
rusticae cultura apud eos; antiquissima est in Anglia societas agraria, quae fundo amplissimo
et locupletissimo gaudet, ex quo praemia et incitamenta pro re rustica distribuebantur; et
etiam pro evectione frumenti ponuntur praemia ut sic industria excitetur.
opum; res rustica maxima contentione exercetur, magna obtinet rei
rusticae cultura apud eos; antiquissima est in Anglia societas agraria, quae fundo amplissimo
et locupletissimo gaudet, ex quo praemia et incitamenta pro re rustica distribuebantur; et
etiam pro evectione frumenti ponuntur praemia ut sic industria excitetur.
re rustica distribuebantur; et
etiam pro evectione frumenti ponuntur praemia ut sic industria excitetur.
per receptos Hugonotas;
pannifabricae omnium plurimae sunt in regno, fertur enim 5--a Angliae pars pannificio
occupari; formant panni diversum pannum
occupari; formant panni diversum pannum
lana cum Hispanica mixta fit, Sommersetiae, Glocestriae et in
Vildensi comitatu fit; alter est Second Klod, medius pannus, hic in diversis fit comitatibus;
Londini et Manschestriae fiunt subtilissimae texturae.
Vildensi comitatu fit; alter est Second Klod, medius pannus, hic in diversis fit comitatibus;
Londini et Manschestriae fiunt subtilissimae texturae.
Tincturam praecipue
Angli habent nobilem et bonam, per Valkererde adimunt omnem pinguedinem naturalem lanae et sic
ad recipiendum colorem aptissimos reddunt.
praecipue
Angli habent nobilem et bonam, per Valkererde adimunt omnem pinguedinem naturalem lanae et sic
ad recipiendum colorem aptissimos reddunt.
Angli habent nobilem et bonam, per Valkererde adimunt omnem pinguedinem naturalem lanae et sic
ad recipiendum colorem aptissimos reddunt.
naturalem lanae et sic
ad recipiendum colorem aptissimos reddunt.
sericeae
sunt omnium celeberrimae, intertexto etiam auro et argento, item et limbi aurei et argentei;
chalibeas fabricas celeberrimas habent, nec non cupreas et ex aurichalco, quae in Eboracensi
comitatu florent; coriaeae, testaceae fabricae quam plurimae habentur, item et speculorum,
chrystallorum, a potiori in Eboracensi comitatu; horologia, instrumenta mathematica et
chirurgica ad summum florem perducta sunt in Anglia, item panni et merces chalibeae; urbs
Londinensis est centrum maximorum opificum, prout est centrum divitiarum.
argentei;
chalibeas fabricas celeberrimas habent, nec non cupreas et ex aurichalco, quae in Eboracensi
comitatu florent; coriaeae, testaceae fabricae quam plurimae habentur, item et speculorum,
chrystallorum, a potiori in Eboracensi comitatu; horologia, instrumenta mathematica et
chirurgica ad summum florem perducta sunt in Anglia, item panni et merces chalibeae; urbs
Londinensis est centrum maximorum opificum, prout est centrum divitiarum.
ex aurichalco, quae in Eboracensi
comitatu florent; coriaeae, testaceae fabricae quam plurimae habentur, item et speculorum,
chrystallorum, a potiori in Eboracensi comitatu; horologia, instrumenta mathematica et
chirurgica ad summum florem perducta sunt in Anglia, item panni et merces chalibeae; urbs
Londinensis est centrum maximorum opificum, prout est centrum divitiarum.
instrumenta mathematica et
chirurgica ad summum florem perducta sunt in Anglia, item panni et merces chalibeae; urbs
Londinensis est centrum maximorum opificum, prout est centrum divitiarum.
item panni et merces chalibeae; urbs
Londinensis est centrum maximorum opificum, prout est centrum divitiarum.
merces chalibeae; urbs
Londinensis est centrum maximorum opificum, prout est centrum divitiarum.
tibialium habentur fabricae in Scotia celeberrimae, item et texturarum lini et canabis;
praecipua sedes fabricarum est Lascovia. In Hybernia plures sunt pannificinae, item et
texturae laneae, lineae, in quibus proximi sunt Anglis; habentur etiam testaceae fabricae,
item et vitreae res; navium magna est fabricatura in Hybernia tam bellicarum quam
commercialium.
item et vitreae res; navium magna est fabricatura in Hybernia tam bellicarum quam
commercialium.
3.1 Ex omnibus his non potest non nasci commercium magnum totius Britanniae;
internum ipsum commercium magnum est, quod facilitate viarum et vecturarum mirum augetur;
adsunt enim fluvii, canales, viaeque
optimae, et maria ad commercium internum; sed et externum commercium Angliae est
florentissimum; propriis enim navigiis praestant omnes vecturas. Florentissimum Anglorum
commercium est cum Portugallis, Hispanis, Italis, Gallis, Belgis; etiam cum Suecis, Danis et
Russis habent
potest non nasci commercium magnum totius Britanniae;
internum ipsum commercium magnum est, quod facilitate viarum et vecturarum mirum augetur;
adsunt enim fluvii, canales, viaeque
optimae, et maria ad commercium internum; sed et externum commercium Angliae est
florentissimum; propriis enim navigiis praestant omnes vecturas. Florentissimum Anglorum
commercium est cum Portugallis, Hispanis, Italis, Gallis, Belgis; etiam cum Suecis, Danis et
Russis habent commercium, sed non adeo lucrosum; in partibus
optimae, et maria ad commercium internum; sed et externum commercium Angliae est
florentissimum; propriis enim navigiis praestant omnes vecturas. Florentissimum Anglorum
commercium est cum Portugallis, Hispanis, Italis, Gallis, Belgis; etiam cum Suecis, Danis et
Russis habent commercium, sed non adeo lucrosum; in partibus Levantinis magnum commercium
habent, nempe in partibus orientalibus maris Mediterranei cum Algiris, Smirnensibus,
Constantinopolitanis etc., in Africae occidentalis et orientalis littoribus, in
Belgis; etiam cum Suecis, Danis et
Russis habent commercium, sed non adeo lucrosum; in partibus Levantinis magnum commercium
habent, nempe in partibus orientalibus maris Mediterranei cum Algiris, Smirnensibus,
Constantinopolitanis etc., in Africae occidentalis et orientalis littoribus, in quibus
potissimum permutatione mercium suarum coemunt producta Africana, potissimum aurum, ebur et
nigritos, et hoc commercium valde est utile Anglis, et intuitu bilancis numericae, et
utilitatis.
habent, nempe in partibus orientalibus maris Mediterranei cum Algiris, Smirnensibus,
Constantinopolitanis etc., in Africae occidentalis et orientalis littoribus, in quibus
potissimum permutatione mercium suarum coemunt producta Africana, potissimum aurum, ebur et
nigritos, et hoc commercium valde est utile Anglis, et intuitu bilancis numericae, et
utilitatis.
in partibus orientalibus maris Mediterranei cum Algiris, Smirnensibus,
Constantinopolitanis etc., in Africae occidentalis et orientalis littoribus, in quibus
potissimum permutatione mercium suarum coemunt producta Africana, potissimum aurum, ebur et
nigritos, et hoc commercium valde est utile Anglis, et intuitu bilancis numericae, et
utilitatis.
cum Algiris, Smirnensibus,
Constantinopolitanis etc., in Africae occidentalis et orientalis littoribus, in quibus
potissimum permutatione mercium suarum coemunt producta Africana, potissimum aurum, ebur et
nigritos, et hoc commercium valde est utile Anglis, et intuitu bilancis numericae, et
utilitatis.
Constantinopolitanis etc., in Africae occidentalis et orientalis littoribus, in quibus
potissimum permutatione mercium suarum coemunt producta Africana, potissimum aurum, ebur et
nigritos, et hoc commercium valde est utile Anglis, et intuitu bilancis numericae, et
utilitatis.
nigritos, et hoc commercium valde est utile Anglis, et intuitu bilancis numericae, et
utilitatis.
res etc; argento exsolvunt omnia, et illi tantum
aurum recipiunt ab orientalibus, ob minorem valorem auri in partibus orientalibus intuitu
Europeae.
Utilitas commercii Americani olim magna erat, vendebant caro
pretio artefacta sua ibi, et coemebant levissimo producta Americae; post defectum vero 13
provinciarum mirum in modum imminutum est commercium.
levissimo producta Americae; post defectum vero 13
provinciarum mirum in modum imminutum est commercium.
crudis.
saponem, sebum, pelles crudas; pecunia ex his percepta maxima ex parte refluit in Angliam pro
pannis aliisque.
Pro commercio hoc florente habentur plures societates commerciales;
antiquissima est societas Russica, quae 16. saeculo florere cepit et cum Russis commercium
habent utilissimum.
emulationem fundarunt aliam adhuc societatem orientalem, interim contrarium enatum
est; una enim societas conata est alterius commodum evertere, hinc 1701. duae hae societates
conflatae sunt in unam cum exclusivo privilegio; haec societas ingentes fecit acquisitiones,
et conspicuum tenet regnum in Indiis orientalibus; dividens huius societatis annis
superioribus fuit 10 per centum, ultimis tamen his annis recidit dividens ad 6 per centum;
negotia enim huius florentissimae societatis his ultimis anis ibant in deterius.
in deterius.
dantur etiam 8 assecurationis societates quae
omnia possibilia gratia certum praemium assecurant.
substituendi chartas in defectu, quae dein chartae in pleno valore circulant, absque omni
rabat, quia haec banca fundatur in fide publica, pro his vero chartis fidem faciunt banc;
negotium huius bancae consistit in redemptione chartarum publicarum, dein in coemptione auri
et argenti crudi, quod dein in monetam cuditur; chartas enim tam publicas quam
privatas etiam coemit banc temporibus iis, in quibus valor earum decrevit, et mutatis
circumstantiis cum lucro illas erogant.
negotium huius bancae consistit in redemptione chartarum publicarum, dein in coemptione auri
et argenti crudi, quod dein in monetam cuditur; chartas enim tam publicas quam
privatas etiam coemit banc temporibus iis, in quibus valor earum decrevit, et mutatis
circumstantiis cum lucro illas erogant.
saeculi
exportatae sunt 13 226 740 Ł, invectarum pretium 11 832 469 Ł, proin 1 394 271 Ł fuit lucrum;
bilanx ergo numerica lucri ceteris paribus ad 2 000 000 aestimatur, patet ergo commercium
Anglicanum sensim deficere, idque potissimum propter 13 provinciarum defectum, et quia etiam
aliae gentes inceperunt sibi domi prospicere per evectionem fabricarum et manufacturarum;
neque ultima ratio deficientis commercii Anglicani est nimium pretium mercium Anglicanarum,
quae ab aliis nationibus non quidem ea bonitate, sed multo leviori pretio haberi
394 271 Ł fuit lucrum;
bilanx ergo numerica lucri ceteris paribus ad 2 000 000 aestimatur, patet ergo commercium
Anglicanum sensim deficere, idque potissimum propter 13 provinciarum defectum, et quia etiam
aliae gentes inceperunt sibi domi prospicere per evectionem fabricarum et manufacturarum;
neque ultima ratio deficientis commercii Anglicani est nimium pretium mercium Anglicanarum,
quae ab aliis nationibus non quidem ea bonitate, sed multo leviori pretio haberi possunt.
pretium mercium Anglicanarum,
quae ab aliis nationibus non quidem ea bonitate, sed multo leviori pretio haberi possunt.
incredibile desiderium lucrum capiendi apud Anglos; ad hoc plurimum
facit quod mercatura una ex honorificentissimis occupationibus apud Anglos sit.
§ 9 De norma monetarum.
apud Anglos sit.
§ 9 De norma monetarum.
9 De norma monetarum.
ad 9 nostros florenos
aestimatur libra.
duplicati, et quadrantes; hi aurei a
temporibus Caroli 2--i sunt in usu.
temporibus Caroli 2--i sunt in usu.
valent; cuduntur ex argento etiam 6 denariorum, 4, duorum et
unius denarii nummi; ex cupro dimidii et quadrantes denarii cuduntur.
denarii cuduntur.
exportatio monetarum lege publica est prohibita, imo
proficiscentes extra regnum non nisi 5 Ł S. effere audent, sed chartas possunt efferre, vel
etiam exteras pecunias, e.g. Portugallicas, quae uti Anglicae circulant pecuniae; ceterae vero
monetae instar mercium examinantur et ponderantur, non adtento stigmate principis;
Portugallicae tamen eximuntur monetae ob magnum commercium.
adtento stigmate principis;
Portugallicae tamen eximuntur monetae ob magnum commercium.
aestimata. Anno '684. ad 18 000 000 Ł, anno '748. aestimabatur ad 30 000 000 Ł, quae et hodie
est massa. Chartarum circulant 150 000 000 Ł S.
ad Angliam, qui adhibito omni conatu
reduxerunt religionem Christianam per totam Angliam; pontifices non contenti potestate
spirituali quaerebant etiam jura temporalia, praecipue regnante Ioanne Sine Terra, qui multa
concessit Inocenti 3--o pontifici; multosque reditus et taxas sibi reservarunt pontifices,
hinc 1376. repraesentationes factae sunt a statibus contra has exactiones pontificum; ad
extremum publice praedicare coeperunt contra hos abusus; Viklefus prius fuit, qui contra eos
processit.
reditus et taxas sibi reservarunt pontifices,
hinc 1376. repraesentationes factae sunt a statibus contra has exactiones pontificum; ad
extremum publice praedicare coeperunt contra hos abusus; Viklefus prius fuit, qui contra eos
processit.
operam contulerunt ad exstirpandos
Viklefitas, qui etiam partim vi, partim bonis exstirpati sunt; regnante tamen Henrico 8. facta
est defectio; filia quidem eius Maria religioni Christianae chatolicae addicta fuit; cum tamen
non diu vixerit, soror eius Elisabetha stabilivit et fundavit ecclesiam Anglicanam; paulo post
enata est in ipsa ecclesia Anglicana lis; pars Genevensem, pars vero episcopalem regiminis
formam voluit; praesbiteriani in statu coactionis vivebant diutissime, donec sub Carolo rege
praevalescente ecclesia praesbiterianorum
ecclesia Anglicana lis; pars Genevensem, pars vero episcopalem regiminis
formam voluit; praesbiteriani in statu coactionis vivebant diutissime, donec sub Carolo rege
praevalescente ecclesia praesbiterianorum subprimeretur ecclesia episcopalis; tardius vero
rursus opressi sunt, et vix gratiam tolerantiae obtinere poterant, ab omnibus tamen muneribus
publicis exclusi erant; hae duae sectae differunt maxime in regimine ecclesiastico se invicem,
etiam in quibusdam dogmatibus.
etiam in quibusdam dogmatibus.
religio ex Anglia in Scotiam irrupsit; in Scotia tamen paulo
post religio praesbiteriana florere coepit, et ad haec tempora permansit; gens Anglica,
libertatis civilis studiosissima, etiam circa religionis negotia libere
sentire, credere, et profiteri se posse putat et sentit; nullus hic est populus, apud quem tot
religionis monstra existerent quam in Anglia, quod jam ipse Barclajus testatur; hodie
catholici Judei, Calvinistae, anabaptistae, tremulantes (quacceri), hodie etiam theistae
habent ecclesiam in
irrupsit; in Scotia tamen paulo
post religio praesbiteriana florere coepit, et ad haec tempora permansit; gens Anglica,
libertatis civilis studiosissima, etiam circa religionis negotia libere
sentire, credere, et profiteri se posse putat et sentit; nullus hic est populus, apud quem tot
religionis monstra existerent quam in Anglia, quod jam ipse Barclajus testatur; hodie
catholici Judei, Calvinistae, anabaptistae, tremulantes (quacceri), hodie etiam theistae
habent ecclesiam in Anglia, et omnes libere
profiteri se posse putat et sentit; nullus hic est populus, apud quem tot
religionis monstra existerent quam in Anglia, quod jam ipse Barclajus testatur; hodie
catholici Judei, Calvinistae, anabaptistae, tremulantes (quacceri), hodie etiam theistae
habent ecclesiam in Anglia, et omnes libere profitentur religiones suas, cum summa
tollerantia; solis Mahometanis et catholicis interdictus est lege publica usus et exercitium
religionis; ex causis tamen politicis dissimulate se habent catholici, sed restricte.
monstra existerent quam in Anglia, quod jam ipse Barclajus testatur; hodie
catholici Judei, Calvinistae, anabaptistae, tremulantes (quacceri), hodie etiam theistae
habent ecclesiam in Anglia, et omnes libere profitentur religiones suas, cum summa
tollerantia; solis Mahometanis et catholicis interdictus est lege publica usus et exercitium
religionis; ex causis tamen politicis dissimulate se habent catholici, sed restricte.
Barclajus testatur; hodie
catholici Judei, Calvinistae, anabaptistae, tremulantes (quacceri), hodie etiam theistae
habent ecclesiam in Anglia, et omnes libere profitentur religiones suas, cum summa
tollerantia; solis Mahometanis et catholicis interdictus est lege publica usus et exercitium
religionis; ex causis tamen politicis dissimulate se habent catholici, sed restricte.
est lege publica usus et exercitium
religionis; ex causis tamen politicis dissimulate se habent catholici, sed restricte.
Anglicana ecclesia intuitu regiminis ecclesiastici divisa est in duas
provincias, seu archiepiscopatus: Cantuariensem et Eboracensem; quivis habet suos episcopos
suffraganeos; nempe Cantuariensis habet sub se 20 episcopos, alter 4; uterque archiepiscopus
vocatur metropolita et primas, et hi gaudent nomine cleri eminentioris, et omnes 26 sunt Lords
ecclesiastici, seu pares Curiae et regni; primus omnium parium est archiepiscopus
Cantuariensis, proin regi proximus est; a dextris ipsum sequitur Cancellarius regni, post hunc
archiepiscopus
ecclesia intuitu regiminis ecclesiastici divisa est in duas
provincias, seu archiepiscopatus: Cantuariensem et Eboracensem; quivis habet suos episcopos
suffraganeos; nempe Cantuariensis habet sub se 20 episcopos, alter 4; uterque archiepiscopus
vocatur metropolita et primas, et hi gaudent nomine cleri eminentioris, et omnes 26 sunt Lords
ecclesiastici, seu pares Curiae et regni; primus omnium parium est archiepiscopus
Cantuariensis, proin regi proximus est; a dextris ipsum sequitur Cancellarius regni, post hunc
archiepiscopus Eboracensis; reliqui
divisa est in duas
provincias, seu archiepiscopatus: Cantuariensem et Eboracensem; quivis habet suos episcopos
suffraganeos; nempe Cantuariensis habet sub se 20 episcopos, alter 4; uterque archiepiscopus
vocatur metropolita et primas, et hi gaudent nomine cleri eminentioris, et omnes 26 sunt Lords
ecclesiastici, seu pares Curiae et regni; primus omnium parium est archiepiscopus
Cantuariensis, proin regi proximus est; a dextris ipsum sequitur Cancellarius regni, post hunc
archiepiscopus Eboracensis; reliqui episcopi sedes habent post vice comites,
Cantuariensem et Eboracensem; quivis habet suos episcopos
suffraganeos; nempe Cantuariensis habet sub se 20 episcopos, alter 4; uterque archiepiscopus
vocatur metropolita et primas, et hi gaudent nomine cleri eminentioris, et omnes 26 sunt Lords
ecclesiastici, seu pares Curiae et regni; primus omnium parium est archiepiscopus
Cantuariensis, proin regi proximus est; a dextris ipsum sequitur Cancellarius regni, post hunc
archiepiscopus Eboracensis; reliqui episcopi sedes habent post vice comites, proin praecedunt
barones; inter episcopos Londinensis,
omnium parium est archiepiscopus
Cantuariensis, proin regi proximus est; a dextris ipsum sequitur Cancellarius regni, post hunc
archiepiscopus Eboracensis; reliqui episcopi sedes habent post vice comites, proin praecedunt
barones; inter episcopos Londinensis, Durhamensis, et Vinshestriensis habent praecedentiam,
reliqui episcopi observant ordinem senii.
vice comites, proin praecedunt
barones; inter episcopos Londinensis, Durhamensis, et Vinshestriensis habent praecedentiam,
reliqui episcopi observant ordinem senii.
episcopos Londinensis, Durhamensis, et Vinshestriensis habent praecedentiam,
reliqui episcopi observant ordinem senii.
divisa est; a consistorio archiepiscopali provocatio fit ad cancellariam regiam, rex ergo
denominat judicium delegatum pro his causis decidendis.
continet sua praesbiteria 20, 30 etiam; quodvis
praesbiterium complectitur 15, 20 etiam parochias; praeter haec habentur enim synodus
nationales seu universales, qui sunt complexus omnium 13 synodorum, Edinburgi omni anno
habentur; ex quovis praesbiterio mittuntur praesbiteri et seniores pro magnitudine
praesbiterii jam plures jam pauciores, et pro ratione urbium etiam in praesbiterio
contentorum; in hoc nationali synodo omnia negotia ecclesiastica deciduntur; rex tamen est
caput ecclesiae etiam Scotensis.
15, 20 etiam parochias; praeter haec habentur enim synodus
nationales seu universales, qui sunt complexus omnium 13 synodorum, Edinburgi omni anno
habentur; ex quovis praesbiterio mittuntur praesbiteri et seniores pro magnitudine
praesbiterii jam plures jam pauciores, et pro ratione urbium etiam in praesbiterio
contentorum; in hoc nationali synodo omnia negotia ecclesiastica deciduntur; rex tamen est
caput ecclesiae etiam Scotensis.
tamen regnante Carolo 2--o abolita
est; hodie per cancellariam regis administrantur.
solvere debent; utitur rex etiam jure decimarum, qui reditus decimarum ex
instituto Annae reginae ad pias causas impenduntur, speciatim ad regulandas parochias.
debent; utitur rex etiam jure decimarum, qui reditus decimarum ex
instituto Annae reginae ad pias causas impenduntur, speciatim ad regulandas parochias.
exceptis casibus per parlamentum sancitis.
adhuc minus habent.
Anglia qui integram formabant provinciam in Anglia; hoc seculo
exstincti sunt et hi.
§ 11 De scholis, scientiis et artibus.
privata, quam publica educatio locum habet, nempe in
accademiis et universitatibus; quod publicam adtinet educationem, Anglis vitio vertitur quod
absque differentia omnes aequaliter educentur absque status futuri discrimen.
accademiis et universitatibus; quod publicam adtinet educationem, Anglis vitio vertitur quod
absque differentia omnes aequaliter educentur absque status futuri discrimen.
educentur absque status futuri discrimen.
studiis, hinc facile
et multi summum eruditionis gradum consequuntur, praecipue quoad disciplinas serias; neque
desunt ipsis omnia possibilia media et subsidia ad litteras; habent bibliothecas, musea,
instrumenta, stipendia tam publica quam privata quibus industria excitatur et fovetur.
quoad disciplinas serias; neque
desunt ipsis omnia possibilia media et subsidia ad litteras; habent bibliothecas, musea,
instrumenta, stipendia tam publica quam privata quibus industria excitatur et fovetur.
et fovetur.
duae sunt universitates, Oxoniensis et Cambrigensis; Alfredus
Magnus, rex Anglosaxonum, fertur anno 887. vel '90. fundasse, proin est antiquissima in Europa
post Parisiensem; Alfredus 4 scolas fundavit, pro theologia, pro grammatica et rethorica, pro
logica, philosophia, et musica; et tandem geographia et mathematica.
sunt universitates, Oxoniensis et Cambrigensis; Alfredus
Magnus, rex Anglosaxonum, fertur anno 887. vel '90. fundasse, proin est antiquissima in Europa
post Parisiensem; Alfredus 4 scolas fundavit, pro theologia, pro grammatica et rethorica, pro
logica, philosophia, et musica; et tandem geographia et mathematica.
et Cambrigensis; Alfredus
Magnus, rex Anglosaxonum, fertur anno 887. vel '90. fundasse, proin est antiquissima in Europa
post Parisiensem; Alfredus 4 scolas fundavit, pro theologia, pro grammatica et rethorica, pro
logica, philosophia, et musica; et tandem geographia et mathematica.
et musica; et tandem geographia et mathematica.
et tandem geographia et mathematica.
volens unum vel aliud collegium ingredi debet, externus enim nemo
toleratur; debet professionem fidei juxta episcopalem ecclesiam quivis facere juvenis, proin
tota juventus publice educatur.
et 4 minora collegia; hanc universitatem Georgius 1--us eo honoravit
quod gradum philosophiae ibi susceperit.
largissimis
fundationibus provisa est tam publicis, quam privatis; ambae universitates gaudent
jurisdictionibus criminalibus et civilibus, habent in magistratu criminali cancellarium,
praetorem, vice-cancellarium, 2 procuratores, et curatorem; in parlamento utraque sedem et
votum habet in Tabula statuum; in juridica et medica facultate Londini solet gradus accipi.
publicis, quam privatis; ambae universitates gaudent
jurisdictionibus criminalibus et civilibus, habent in magistratu criminali cancellarium,
praetorem, vice-cancellarium, 2 procuratores, et curatorem; in parlamento utraque sedem et
votum habet in Tabula statuum; in juridica et medica facultate Londini solet gradus accipi.
praetorem, vice-cancellarium, 2 procuratores, et curatorem; in parlamento utraque sedem et
votum habet in Tabula statuum; in juridica et medica facultate Londini solet gradus accipi.
viam sternit, etiam maximos, et
requiritur necessario praxis juris; Londini 4000 advocatorum
vivunt, in tota Anglia 40 000 sunt qui ex praxi juris vivunt.
000 sunt qui ex praxi juris vivunt.
juris vivunt.
Praeter haec etiam
aliae societates eruditae sedem habent Londini; eminet inter has societas regia eruditorum,
quae ex proprio et privato se sustinet, et ingentes sumptus in rem litterariam facit,
praecipue in historia nationali, mechanica, physica, geographica et astronomia, et
architectura tam militari quam civili, nec non in re rustica et agricultura; et haec societas
excitavit etiam alias gentes ad erigendas tales utilissimas
Praeter haec etiam
aliae societates eruditae sedem habent Londini; eminet inter has societas regia eruditorum,
quae ex proprio et privato se sustinet, et ingentes sumptus in rem litterariam facit,
praecipue in historia nationali, mechanica, physica, geographica et astronomia, et
architectura tam militari quam civili, nec non in re rustica et agricultura; et haec societas
excitavit etiam alias gentes ad erigendas tales utilissimas
eminet inter has societas regia eruditorum,
quae ex proprio et privato se sustinet, et ingentes sumptus in rem litterariam facit,
praecipue in historia nationali, mechanica, physica, geographica et astronomia, et
architectura tam militari quam civili, nec non in re rustica et agricultura; et haec societas
excitavit etiam alias gentes ad erigendas tales utilissimas
has societas regia eruditorum,
quae ex proprio et privato se sustinet, et ingentes sumptus in rem litterariam facit,
praecipue in historia nationali, mechanica, physica, geographica et astronomia, et
architectura tam militari quam civili, nec non in re rustica et agricultura; et haec societas
excitavit etiam alias gentes ad erigendas tales utilissimas
praeter hanc habentur multae tam privatae, quam publicae societates, circa diversa objecta
litteraria versantes sic, circa antiquitates etc.
oratoria est una cui maxime se dedicant Angli, maximus enim est eius
usus in parlamento; ab anno 1660. habentur omnes sermones in parlamento habiti expressi in
plurimis tomis.
magis celebratur ars
Anglorum, quam in oratoria.
ceperunt; nulla pars philosophiae
est, quam Angli negligerent; in mathesi, geometria, physica, ethica et politica maxime eminent
per privatam potissimam instructionem, nam in publicis scholis ex praescripto legum docetur
philosophia adhuc Aristotelica, multis futilitatibus et ineptiis repleta; mathesis tamen et
physica sunt ipsis amoenissimae scientiae.
est, quam Angli negligerent; in mathesi, geometria, physica, ethica et politica maxime eminent
per privatam potissimam instructionem, nam in publicis scholis ex praescripto legum docetur
philosophia adhuc Aristotelica, multis futilitatibus et ineptiis repleta; mathesis tamen et
physica sunt ipsis amoenissimae scientiae.
sunt ipsis amoenissimae scientiae.
In medica aeque excellunt, habent
praestantissimos medicos, in observationibus practicis eminent maxime; studium theologiae
omnium minime
excolitur ab Anglis, vel ex eo, cum philosophia Aristotelica non faveat novationi et
collustrationi, quae apud alias gentes circa theologiam jam obvenit; accedit etiam quod
theologi per linguarum orientalium culturam totam vitam suam iis condiscendis terunt
antiquosque classicos volvant neglecta theologia.
Unicum Iligo Iones
praeses huius collegii vocatur Lordpraesidente; praeter praesidem frequenter rex ipse adest,
qui tamen non dirigit collegium; habentur varii consiliarii status intimi, quorum aliqui sunt
nati, qui ex nativitate aut officio tales sunt, uti princeps Valliae aliique regum filii et
agnati, duo archiepiscopi, et archiofficiales, et orator Curiae inferioris; alii sunt creati,
qui per regem eliguntur pro lubitu, horum numerus non est definitus.
Lordpraesidente; praeter praesidem frequenter rex ipse adest,
qui tamen non dirigit collegium; habentur varii consiliarii status intimi, quorum aliqui sunt
nati, qui ex nativitate aut officio tales sunt, uti princeps Valliae aliique regum filii et
agnati, duo archiepiscopi, et archiofficiales, et orator Curiae inferioris; alii sunt creati,
qui per regem eliguntur pro lubitu, horum numerus non est definitus.
praeter praesidem frequenter rex ipse adest,
qui tamen non dirigit collegium; habentur varii consiliarii status intimi, quorum aliqui sunt
nati, qui ex nativitate aut officio tales sunt, uti princeps Valliae aliique regum filii et
agnati, duo archiepiscopi, et archiofficiales, et orator Curiae inferioris; alii sunt creati,
qui per regem eliguntur pro lubitu, horum numerus non est definitus.
alii sunt creati,
qui per regem eliguntur pro lubitu, horum numerus non est definitus.
qui per regem eliguntur pro lubitu, horum numerus non est definitus.
ambo sunt consiliarii intimi status; hi tractant, ut ministri, negotia amplissima et
maxima, et tam interna quam externa tractant; unus nempe provincias septemtrionales Europae
pertractat, alter meridionales; prius habet Belgium, Germaniam, Borussiam, Poloniam, Russiam,
Daniam et
quam externa tractant; unus nempe provincias septemtrionales Europae
pertractat, alter meridionales; prius habet Belgium, Germaniam, Borussiam, Poloniam, Russiam,
Daniam et
alter meridionales; prius habet Belgium, Germaniam, Borussiam, Poloniam, Russiam,
Daniam et
Italia
et Helvetia, nec non Sabaudia.
Camera regia, quae super proventibus publicis inspectionem
habet.
haereditaria fuit familiis privatis, modo rex confert pro suo
arbitrio, excontentatis familiis; etiam Consilium status cessavit in Scotia a tempore unionis.
Hybernia tamen ut provincia vi armorum subjecta satis coarctatur.
subjectae Angliae reguntur ad normam Angliae per suos
gubernatores, excepto promontorio Gybraltar, quod Hispanico regitur modo, et excepta Granada,
in qua consuetudines et leges Gallicanae retentae sunt, a quibus occupata est.
gubernatores, excepto promontorio Gybraltar, quod Hispanico regitur modo, et excepta Granada,
in qua consuetudines et leges Gallicanae retentae sunt, a quibus occupata est.
est Parlamentum, seu
status et ordines una cum rege.
§ 13 De ratione status seu interesse status.
13 De ratione status seu interesse status.
nempe: omnia
sufferre quae civitati obsunt, et omnia retinere quae bonum civitatis
exposcit, et his habitis ad alia nova quaerenda disgrediendum esse.
et experientia bonum esse in Anglia
repertum est, absque dubio est regiminis forma, ratio ergo status interna suadet hanc
regiminis formam retinendam esse; quod vero regiminis forma bona sit, id sufficienter
felicitas totius nationis, florens commercium, litterae, artes, et fabricae docent et
testantur; ratio ergo status suadet ut regiminis forma in neutram degeneret partem, ut
factiones in Anglia interteneantur, ne tamen ulla factio prevaleat; unicum jus
repraesentationis videtur modernis temporibus regulandum esse, quod et reipsa urgetur a
bonum esse in Anglia
repertum est, absque dubio est regiminis forma, ratio ergo status interna suadet hanc
regiminis formam retinendam esse; quod vero regiminis forma bona sit, id sufficienter
felicitas totius nationis, florens commercium, litterae, artes, et fabricae docent et
testantur; ratio ergo status suadet ut regiminis forma in neutram degeneret partem, ut
factiones in Anglia interteneantur, ne tamen ulla factio prevaleat; unicum jus
repraesentationis videtur modernis temporibus regulandum esse, quod et reipsa urgetur a parte
litterae, artes, et fabricae docent et
testantur; ratio ergo status suadet ut regiminis forma in neutram degeneret partem, ut
factiones in Anglia interteneantur, ne tamen ulla factio prevaleat; unicum jus
repraesentationis videtur modernis temporibus regulandum esse, quod et reipsa urgetur a parte
oppositionis; et reipsa forma regiminis Anglica optima est; omnia enim bona aliarum regiminis
formarum in ea sunt concentrata demptis tamen omnibus malis; regis auctoritas restricta est,
ei tamen facultas bonum faciendi non adempta; ratio status suadet
testantur; ratio ergo status suadet ut regiminis forma in neutram degeneret partem, ut
factiones in Anglia interteneantur, ne tamen ulla factio prevaleat; unicum jus
repraesentationis videtur modernis temporibus regulandum esse, quod et reipsa urgetur a parte
oppositionis; et reipsa forma regiminis Anglica optima est; omnia enim bona aliarum regiminis
formarum in ea sunt concentrata demptis tamen omnibus malis; regis auctoritas restricta est,
ei tamen facultas bonum faciendi non adempta; ratio status suadet ut commercium, fabricae,
manufacturae
Americanarum ingens vulnus inflixit
Angliae ob commercium frustratum; status ergo ratio poscit, ut quantum possibile est amicitia
cum Americanis restauratur, ut sic tamen commercium aliquadamtenus restauretur; praecavendum
erit summopere ut omnes turbae, contentiones, et divisiones in ipsa Magna Brittania
praecaveantur; regnum enim in se divisum desolabitur; huc pertinet omnes factiones religionis
causa enatae, item dissensiones ob stirpes regnantes; hae enim dissensiones facile bella post
se trahunt.
caro pretio, quia massa pecuniae circulantis in Anglia est enormis;
solvantur ergo debita publica, chartarumque massa imminuatur, ut sic circulans pecuniae massa
imminuatur.
fieri potest inter illos retineatur;
tales potentiae sunt Galli, Belgae, Hispani; ex parte Portugalliae ratio status suadet ut
amicitiae vinculum non rumpatur, nam Angliae maxime favorabilis est nexus cum Portugallia,
nempe tractatus commercialis qui intercedit inter Angliam et Portugalliam; cum Imperio Romano
eiusque principibus amicitiam colere aeque utile erit Angliae; maxime ex eo, cum rex Angliae
sit elector Hanoveranus et suas possessiones habeat in Germania; saepe dein Anglia opus habet
exercitu campestri, quem plerumque ex Germania
nam Angliae maxime favorabilis est nexus cum Portugallia,
nempe tractatus commercialis qui intercedit inter Angliam et Portugalliam; cum Imperio Romano
eiusque principibus amicitiam colere aeque utile erit Angliae; maxime ex eo, cum rex Angliae
sit elector Hanoveranus et suas possessiones habeat in Germania; saepe dein Anglia opus habet
exercitu campestri, quem plerumque ex Germania accipiunt; quod potentias septemtrionales
adtinet, cum hae tantum obesse non possint Angliae excepta Russia, interim si foedus inirent,
obesse possent, ratio
saepe dein Anglia opus habet
exercitu campestri, quem plerumque ex Germania accipiunt; quod potentias septemtrionales
adtinet, cum hae tantum obesse non possint Angliae excepta Russia, interim si foedus inirent,
obesse possent, ratio ergo status suadet ut omnia vincula et foedera impediantur foveanturque
dissensiones per ministerium.
non possint Angliae excepta Russia, interim si foedus inirent,
obesse possent, ratio ergo status suadet ut omnia vincula et foedera impediantur foveanturque
dissensiones per ministerium.
certum est hanc maxime obfuisse et obesse posse
Angliae; in priori tamen constitutione tantum obesse non poterant Anglis quam possent modo, in
solidata moderna constitutione Galliae; interest ergo Angliae [impedire] constitutionem
modernam omnibus possibilibus honestis et justis impedire mediis.
modernam omnibus possibilibus honestis et justis impedire mediis.
Statistica practica Belgii foederati
§ 1--us Situs et territorium
Germanicum Belgis est ad septemtrionem; ad meridiem est Brabantia
et episcopatus Leodinensis. Ad orientem sunt principatus Iuliacensis, Geldria Austriaca,
Geldria Borussica, episcopatus Monasteriensis, etc.
ad meridiem est Brabantia
et episcopatus Leodinensis. Ad orientem sunt principatus Iuliacensis, Geldria Austriaca,
Geldria Borussica, episcopatus Monasteriensis, etc.
Brabantia
et episcopatus Leodinensis. Ad orientem sunt principatus Iuliacensis, Geldria Austriaca,
Geldria Borussica, episcopatus Monasteriensis, etc.
continet.
constat ex 7 provinciis foederatis; sunt hae ordine
praerogativae honoris: Geldria, seu maxima pars antiqui Geldriae ducatus; huc pertinet etiam
comitatus Zutfaniae antiquae; ista provincia divisa est in superiorem et inferiorem, inferior
rursus divisa est in Vetaviam et Velaviam; Comitatus Holandiae, haec antiquitus Batavia
nuncupabatur, constat ex ipsa Hollandia et Frisia occidentali; haec provincia est maxima et
potentissima ex omnibus provinciis, habet enim 300 milliaria in superficie sua; Comitatus
Zeelandiae – haec provincia ex 8
pars antiqui Geldriae ducatus; huc pertinet etiam
comitatus Zutfaniae antiquae; ista provincia divisa est in superiorem et inferiorem, inferior
rursus divisa est in Vetaviam et Velaviam; Comitatus Holandiae, haec antiquitus Batavia
nuncupabatur, constat ex ipsa Hollandia et Frisia occidentali; haec provincia est maxima et
potentissima ex omnibus provinciis, habet enim 300 milliaria in superficie sua; Comitatus
Zeelandiae – haec provincia ex 8 insulis constat, nempe: Valcria, Bevelandia australis; Tola,
S. Phylipi, Valferdic, Bevelandia
etiam
comitatus Zutfaniae antiquae; ista provincia divisa est in superiorem et inferiorem, inferior
rursus divisa est in Vetaviam et Velaviam; Comitatus Holandiae, haec antiquitus Batavia
nuncupabatur, constat ex ipsa Hollandia et Frisia occidentali; haec provincia est maxima et
potentissima ex omnibus provinciis, habet enim 300 milliaria in superficie sua; Comitatus
Zeelandiae – haec provincia ex 8 insulis constat, nempe: Valcria, Bevelandia australis; Tola,
S. Phylipi, Valferdic, Bevelandia septemtrionalis, Duibeland, Scaldria; quarta
Duibeland, Scaldria; quarta provincia est
Utrajectensis, olim erat episcopatus; Comitatus Frisiae prius regnum celebre erat quod Carolus
Magnus evertit, hodie in 3 partes est divisa: in occidentalem, quae est pars Hollandiae, in
orientalem, quae est pars Germaniae et ad Borussiam spectat, denique in Frisiam ipsam, quae
est ipsa haec provincia; haec 100 milliaria complectitur; ipsa Frisia in 3 partes subdivisa
est, nempe in Tractum orientalem (Oster Goe), Tractum silvanum (Senenvolden), et Tractum
occidentalem (Vester Goe); ad hanc
in
orientalem, quae est pars Germaniae et ad Borussiam spectat, denique in Frisiam ipsam, quae
est ipsa haec provincia; haec 100 milliaria complectitur; ipsa Frisia in 3 partes subdivisa
est, nempe in Tractum orientalem (Oster Goe), Tractum silvanum (Senenvolden), et Tractum
occidentalem (Vester Goe); ad hanc provinciam etiam 4 minores insulae spectant; sexto est
provincia Trans Isalana (Ober Isel), haec in superficie habet 1 et 80 milliaria ,
subdividitur in 4 partes: Daventia (Dvente), Sallaudia, Vollenhovia, Drentia; septimo est
ipsa Frisia in 3 partes subdivisa
est, nempe in Tractum orientalem (Oster Goe), Tractum silvanum (Senenvolden), et Tractum
occidentalem (Vester Goe); ad hanc provinciam etiam 4 minores insulae spectant; sexto est
provincia Trans Isalana (Ober Isel), haec in superficie habet 1 et 80 milliaria ,
subdividitur in 4 partes: Daventia (Dvente), Sallaudia, Vollenhovia, Drentia; septimo est
Groningen, [habet] 80 mil. in superficie habet, haec multitudine canalium excellit,
dividitur in Omelandiam et Groningam; per Groningam intelligitur urbs huius
Trans Isalana (Ober Isel), haec in superficie habet 1 et 80 milliaria ,
subdividitur in 4 partes: Daventia (Dvente), Sallaudia, Vollenhovia, Drentia; septimo est
Groningen, [habet] 80 mil. in superficie habet, haec multitudine canalium excellit,
dividitur in Omelandiam et Groningam; per Groningam intelligitur urbs huius
nominis cum suo territorio; per Omelandiam intelligitur provincia tota circa urbem et eius
territorium; tota ergo provincia nuncupatur Provintz von Stadt und Land.
[habet] 80 mil. in superficie habet, haec multitudine canalium excellit,
dividitur in Omelandiam et Groningam; per Groningam intelligitur urbs huius
nominis cum suo territorio; per Omelandiam intelligitur provincia tota circa urbem et eius
territorium; tota ergo provincia nuncupatur Provintz von Stadt und Land.
has provincias conspicuae provinciae pertinent ad Belgium, quas plerumque jure belli a
Hispanis possident; provinciae hae nuncupantur provinciae Generalitatis, cum subjectae sint
Statibus generalibus; provinciae hae Generalitatis sunt diversae: in Brabantia possidetur urbs
et dominium Silva Ducis, item urbs Gravia, regio Glicana (Land v. Guick), possidetur urbs
Breda et marchionatus Berga ad Zomam (Berg ob Soom) et Trajectum ad Mosam, et comitatus
Froenhowensis; in Linburgensi Ducatu etiam habent Belgae provincias, nempe provinciam Trans
Mosam,
possident; provinciae hae nuncupantur provinciae Generalitatis, cum subjectae sint
Statibus generalibus; provinciae hae Generalitatis sunt diversae: in Brabantia possidetur urbs
et dominium Silva Ducis, item urbs Gravia, regio Glicana (Land v. Guick), possidetur urbs
Breda et marchionatus Berga ad Zomam (Berg ob Soom) et Trajectum ad Mosam, et comitatus
Froenhowensis; in Linburgensi Ducatu etiam habent Belgae provincias, nempe provinciam Trans
Mosam, ex parte comitatus Dalemensis etiam possident plurimum, in provincia hac etiam partem
Ducatus
Generalitatis, cum subjectae sint
Statibus generalibus; provinciae hae Generalitatis sunt diversae: in Brabantia possidetur urbs
et dominium Silva Ducis, item urbs Gravia, regio Glicana (Land v. Guick), possidetur urbs
Breda et marchionatus Berga ad Zomam (Berg ob Soom) et Trajectum ad Mosam, et comitatus
Froenhowensis; in Linburgensi Ducatu etiam habent Belgae provincias, nempe provinciam Trans
Mosam, ex parte comitatus Dalemensis etiam possident plurimum, in provincia hac etiam partem
Ducatus Rodiensis habent Belgae; praeter haec vi
subjectae sint
Statibus generalibus; provinciae hae Generalitatis sunt diversae: in Brabantia possidetur urbs
et dominium Silva Ducis, item urbs Gravia, regio Glicana (Land v. Guick), possidetur urbs
Breda et marchionatus Berga ad Zomam (Berg ob Soom) et Trajectum ad Mosam, et comitatus
Froenhowensis; in Linburgensi Ducatu etiam habent Belgae provincias, nempe provinciam Trans
Mosam, ex parte comitatus Dalemensis etiam possident plurimum, in provincia hac etiam partem
Ducatus Rodiensis habent Belgae; praeter haec vi Tractatus barrier alias
urbe Slusa, quae portu provisa est; item urbs Alexia, quae arce munita
gaudet, Bensoa urbs ad Mosam, Stephanoverda, quae duae urbes in Geldria superiore sitae sunt.
est, aura tamen, ob nebulas ex aquis
copiosis, et pluvias, insalubris est, venti etiam septemtrionales acerba frigora adferunt;
haec omnia proprios morbos Belgis causant, uti scorbutum, paralisim (Gicht), catharum; hi
morbi praecipue Hollandiae, Zeelandiae, Groningae, et Frisiae communes sunt, et longam aetatem
non admittunt; his accedit hydrops et febres.
ob nebulas ex aquis
copiosis, et pluvias, insalubris est, venti etiam septemtrionales acerba frigora adferunt;
haec omnia proprios morbos Belgis causant, uti scorbutum, paralisim (Gicht), catharum; hi
morbi praecipue Hollandiae, Zeelandiae, Groningae, et Frisiae communes sunt, et longam aetatem
non admittunt; his accedit hydrops et febres.
est, venti etiam septemtrionales acerba frigora adferunt;
haec omnia proprios morbos Belgis causant, uti scorbutum, paralisim (Gicht), catharum; hi
morbi praecipue Hollandiae, Zeelandiae, Groningae, et Frisiae communes sunt, et longam aetatem
non admittunt; his accedit hydrops et febres.
causant, uti scorbutum, paralisim (Gicht), catharum; hi
morbi praecipue Hollandiae, Zeelandiae, Groningae, et Frisiae communes sunt, et longam aetatem
non admittunt; his accedit hydrops et febres.
catharum; hi
morbi praecipue Hollandiae, Zeelandiae, Groningae, et Frisiae communes sunt, et longam aetatem
non admittunt; his accedit hydrops et febres.
Zeelandiae, Groningae, et Frisiae communes sunt, et longam aetatem
non admittunt; his accedit hydrops et febres.
aetatem
non admittunt; his accedit hydrops et febres.
in Geldria, in Ultrajectensi et Transisalana provincia,
sed non magni et steriles; ceterae provinciae planitie et cumulis arenarum gaudent.
Fluvii et aquae sequentes habentur: maximus fluvius est Rhenus, qui ex
Helvetia per Germaniam ad Belgium defluit et ibi ramos plurimos format, partim naturales,
partim artificiales canales, talis est canalis Corbullonis; 2--o) est Mosa, qui ex Lotharingia
decurrit et secat Geldriam et Hollandiam et influit in Rhenum; 3--o) Scoldis (Schalde), oritur
in Picardia Franciae, format in Belgicis provinciis 2 cornua, et influit in mare.
et aquae sequentes habentur: maximus fluvius est Rhenus, qui ex
Helvetia per Germaniam ad Belgium defluit et ibi ramos plurimos format, partim naturales,
partim artificiales canales, talis est canalis Corbullonis; 2--o) est Mosa, qui ex Lotharingia
decurrit et secat Geldriam et Hollandiam et influit in Rhenum; 3--o) Scoldis (Schalde), oritur
in Picardia Franciae, format in Belgicis provinciis 2 cornua, et influit in mare.
habentur: maximus fluvius est Rhenus, qui ex
Helvetia per Germaniam ad Belgium defluit et ibi ramos plurimos format, partim naturales,
partim artificiales canales, talis est canalis Corbullonis; 2--o) est Mosa, qui ex Lotharingia
decurrit et secat Geldriam et Hollandiam et influit in Rhenum; 3--o) Scoldis (Schalde), oritur
in Picardia Franciae, format in Belgicis provinciis 2 cornua, et influit in mare.
format, partim naturales,
partim artificiales canales, talis est canalis Corbullonis; 2--o) est Mosa, qui ex Lotharingia
decurrit et secat Geldriam et Hollandiam et influit in Rhenum; 3--o) Scoldis (Schalde), oritur
in Picardia Franciae, format in Belgicis provinciis 2 cornua, et influit in mare.
et influit in Rhenum; 3--o) Scoldis (Schalde), oritur
in Picardia Franciae, format in Belgicis provinciis 2 cornua, et influit in mare.
(Schalde), oritur
in Picardia Franciae, format in Belgicis provinciis 2 cornua, et influit in mare.
2 cornua, et influit in mare.
Septemtrionali, et Hollandiam, Geldriam, Transisalanam, et ex parte Frisiam
lambit, in longitudine habet 15 milliaria et in tota periferia 50; Belgis utilissimus est hic
sinus pro commercio interno; in Hollandia est Lacus Harlamensis, item aquae, quas Ij
appellant, et sunt ultra Amsterodamum, formantque lacum; habetur etiam lacus Bisbos, hic anno
1421, 19. novembris enatus est, 72 pagi absorpti sunt cum omnibus incolis.
appellant, et sunt ultra Amsterodamum, formantque lacum; habetur etiam lacus Bisbos, hic anno
1421, 19. novembris enatus est, 72 pagi absorpti sunt cum omnibus incolis.
lacum; habetur etiam lacus Bisbos, hic anno
1421, 19. novembris enatus est, 72 pagi absorpti sunt cum omnibus incolis.
est, 72 pagi absorpti sunt cum omnibus incolis.
Multos jam exsiccarunt lacus; praeter haec canales factitii copiosi habentur pro commercii et
vecturarum facilitate; sed sanitati et aeris salubritati non omni ex parte prosunt; adsunt
stupendae cataractae et coarctationes aquarum maritimarum, quae ipsis instar arcium et
praesidiorum sunt, nam apertis cataractis inundare noverunt provincias suas sicque hostes
arcere.
quae ipsis instar arcium et
praesidiorum sunt, nam apertis cataractis inundare noverunt provincias suas sicque hostes
arcere.
sunt, nam apertis cataractis inundare noverunt provincias suas sicque hostes
arcere.
in abundantia habentur; ex regno minerali, habentur lithantraces, sed ligna
exigua, etiam gleba focaria gaudent.
sed ligna
exigua, etiam gleba focaria gaudent.
regni mineralis; laborat ergo Belgium penuria frumenti, vini, ligni,
metallorum et lapidum, imo in quibusdam plagis nec aquam potabilem habent, et cisternis
collectis aquis pluvialibus utuntur.
laborat ergo Belgium penuria frumenti, vini, ligni,
metallorum et lapidum, imo in quibusdam plagis nec aquam potabilem habent, et cisternis
collectis aquis pluvialibus utuntur.
lapidum, imo in quibusdam plagis nec aquam potabilem habent, et cisternis
collectis aquis pluvialibus utuntur.
versus, 2/3 partes
huius coloniae pertinent ad urbem Amsterodamensem, 1/3 vero ad Indiae societatis
occidentalis compagniam; 2--a Besseguero, 3--a Barnice; haec 3--a est privatorum civium
colonia; possident etiam insulam Currassao et S. Eustachius, et hae ditiones ob sacharum,
caffe, indigo et tobacam sunt perutiles.
huius coloniae pertinent ad urbem Amsterodamensem, 1/3 vero ad Indiae societatis
occidentalis compagniam; 2--a Besseguero, 3--a Barnice; haec 3--a est privatorum civium
colonia; possident etiam insulam Currassao et S. Eustachius, et hae ditiones ob sacharum,
caffe, indigo et tobacam sunt perutiles.
huius coloniae pertinent ad urbem Amsterodamensem, 1/3 vero ad Indiae societatis
occidentalis compagniam; 2--a Besseguero, 3--a Barnice; haec 3--a est privatorum civium
colonia; possident etiam insulam Currassao et S. Eustachius, et hae ditiones ob sacharum,
caffe, indigo et tobacam sunt perutiles.
Indiae pertinet;
nempe in Ginea littoribus arces munitissimas duas possident De la Minha seu fanum S. Georgii;
praesidium dein Moure, seu Nassoviense.
Cochin, Coilan, quae praesidia nobilissima sunt in
regnis eiusdem nominis; cum his regulis Belgae foedus colunt commercii causa; in litoribus
Colomandel habent Nagapatnan, aliud est munimentum Geldriae; in Litoribus piscationis Belgae
arbitri sunt totius piscationis et commercii; ad Tutucorin habent piscationem perlarum cum
exclusione omnium gentium; in paeninsula Malacca habent urbem eiusdem nominis et portum, una
cum territorio amplo.
in litoribus
Colomandel habent Nagapatnan, aliud est munimentum Geldriae; in Litoribus piscationis Belgae
arbitri sunt totius piscationis et commercii; ad Tutucorin habent piscationem perlarum cum
exclusione omnium gentium; in paeninsula Malacca habent urbem eiusdem nominis et portum, una
cum territorio amplo.
portum, una
cum territorio amplo.
in suo potestate retineant, et alios
arceant gentes.
insulae; in hoc regno Iacatra sita est
celeberrima urbs Batavia, quae inexpugnabili praesidio et portu provisa est, hic est centrum
totius commercii Belgici; haec insula suppeditat orisam, gosipium, caffee, sinsiper, imper; in
Sumatra insula possident 2 munimenta Palimban et Iamblin, per haec sunt in dominio totius
commercii; in insula Timor habent depositorium munitum; insula Macassar seu Celeps cum omnibus
populis et regulis dominium supremum Belgarum recognoscunt, tributum solvunt, et ab anno '667.
cum Belgis solis commercium faciunt; ipsa
Belgici; haec insula suppeditat orisam, gosipium, caffee, sinsiper, imper; in
Sumatra insula possident 2 munimenta Palimban et Iamblin, per haec sunt in dominio totius
commercii; in insula Timor habent depositorium munitum; insula Macassar seu Celeps cum omnibus
populis et regulis dominium supremum Belgarum recognoscunt, tributum solvunt, et ab anno '667.
cum Belgis solis commercium faciunt; ipsa urbs Macassar Belgarum est.
imper; in
Sumatra insula possident 2 munimenta Palimban et Iamblin, per haec sunt in dominio totius
commercii; in insula Timor habent depositorium munitum; insula Macassar seu Celeps cum omnibus
populis et regulis dominium supremum Belgarum recognoscunt, tributum solvunt, et ab anno '667.
cum Belgis solis commercium faciunt; ipsa urbs Macassar Belgarum est.
in his insulis cariofili, nuces et flos miristicus
unice crescit, proin soli Belgae suppeditant toti Europae haec aromata; nunquam autem plus
invehunt in Europam quam sciunt consumendum, cetera comburunt, ne aut vilescant pretium, aut
nimis extollatur; Termata, Tido, Timo et Bastian sunt etiam insulae in quibus tantum supremum
dominium habent Belgae.
consumendum, cetera comburunt, ne aut vilescant pretium, aut
nimis extollatur; Termata, Tido, Timo et Bastian sunt etiam insulae in quibus tantum supremum
dominium habent Belgae.
omnia
jura majestatica ipsa exercet, vivit tamen in statu protectionis respectu totius reipublicae.
hae gubernantur per suos gubernatores, qui omnes subsunt
gubernatori summo Bataviae residenti.
§ 2 De incolis
residenti.
§ 2 De incolis
Belgicus originem suam ducit ex diversis gentibus; Batavi,
Frisii antiqui primi erant incolae; accesserunt Romani, Franci, diversique populi Germanici
sedes fixerunt exstincto imperio Romano; temperamento gaudet populus melancholico-flegmatico,
sunt benefici, taciti, serii et sinceri, in affectibus admodum moderati, neque in iram proni,
judicii
maturitate et acumine ingenii gaudent; hae dotes animi aptos reddunt Belgas ad commercium,
ad speculationem.
Germanici
sedes fixerunt exstincto imperio Romano; temperamento gaudet populus melancholico-flegmatico,
sunt benefici, taciti, serii et sinceri, in affectibus admodum moderati, neque in iram proni,
judicii
maturitate et acumine ingenii gaudent; hae dotes animi aptos reddunt Belgas ad commercium,
ad speculationem.
et sinceri, in affectibus admodum moderati, neque in iram proni,
judicii
maturitate et acumine ingenii gaudent; hae dotes animi aptos reddunt Belgas ad commercium,
ad speculationem.
fidelitas et honestas capitales olim virtutes
Belgarum erant, hodie tamen nonnihil hae virtutes deficiunt.
etiam intemperantia eorum in potu, utut vinum ipsis non crescat; hoc tamen ex
physicis explicari debet rationibus, illi enim intra aquas habitantes debent roborare corpus
suum per labores copiosos delassatum; sexus femineus laudatur puritate morum, ordine in rebus
domesticis, et a parsimonia; imperii domestici cupidae sunt, quod Belgae ultro ipsis
concedunt; laudatur decor formae et candor ipsarum; in conversatione notatur quaedam coactio
et difficultas.
illi enim intra aquas habitantes debent roborare corpus
suum per labores copiosos delassatum; sexus femineus laudatur puritate morum, ordine in rebus
domesticis, et a parsimonia; imperii domestici cupidae sunt, quod Belgae ultro ipsis
concedunt; laudatur decor formae et candor ipsarum; in conversatione notatur quaedam coactio
et difficultas.
suum per labores copiosos delassatum; sexus femineus laudatur puritate morum, ordine in rebus
domesticis, et a parsimonia; imperii domestici cupidae sunt, quod Belgae ultro ipsis
concedunt; laudatur decor formae et candor ipsarum; in conversatione notatur quaedam coactio
et difficultas.
cupidae sunt, quod Belgae ultro ipsis
concedunt; laudatur decor formae et candor ipsarum; in conversatione notatur quaedam coactio
et difficultas.
decor formae et candor ipsarum; in conversatione notatur quaedam coactio
et difficultas.
1.1 Septem provinciae Belgicae unica lege fundamentali, nempe foedere
Utrajectensi nectuntur; huius foederis de anno '579. haec sunt specialia: hae provinciae
nectuntur tam arcto nexu ac si una esset provincia, absque tamen imminutione praerogativorum,
jurium et independentiae singularum provinciarum. 2--o) Harum omnium defendendarum causa
provinciae mutua auxilia sibi pollicentur contra omnem seu exterum, seu domesticum hostem.
3--o) Belli, pacis et praestationum negotia communi consensu decidantur, cetera decidantur
suffragiorum
nexu ac si una esset provincia, absque tamen imminutione praerogativorum,
jurium et independentiae singularum provinciarum. 2--o) Harum omnium defendendarum causa
provinciae mutua auxilia sibi pollicentur contra omnem seu exterum, seu domesticum hostem.
3--o) Belli, pacis et praestationum negotia communi consensu decidantur, cetera decidantur
suffragiorum pluralitate. 4--o) Nulla provincia foedera cum exteris jungere possit, sed
foedera omnibus communes esse debent. 5--o) Omnes provinciae domesticum imperium independenter
ordinent, et religionis
Belli, pacis et praestationum negotia communi consensu decidantur, cetera decidantur
suffragiorum pluralitate. 4--o) Nulla provincia foedera cum exteris jungere possit, sed
foedera omnibus communes esse debent. 5--o) Omnes provinciae domesticum imperium independenter
ordinent, et religionis negotium tractent. 6--o) In cudendis monetis omnes provinciae eandem
normam observent. 7--o) Lites si emergerent, per ipsas provincias
amice componantur; si lis emergeret communis, definiatur consensu provinciarum, si non
Ad exercenda jura omnium olim toties quoties congregabantur status universi
provinciarum Utrajecti, conventus isti durabant tamdiu, quamdiu non terminabatur negotium,
proin hi conventus non erant stati, non fixi; ab anno 1593. hi conventus statuum generales
sunt fixi et perpetui, Hagae Conventum, substitutique sunt congregationi statum universalium.
12, Geldria 19, Zelandia
7; mensae tantum 42 adsident, nam pro quavis provincia tantum 6 subsellia sunt ad mensam;
sessiones sunt quotidianae; praesidium sustinet alternative per unam septimanam quivis ex
assessoribus, durat autem praesidium usque mediam noctem diei Dominici et Lunae; pergit per
turnum: prius est ex Geldria, dein Hollandia, Zelantia
generalis, negotia concluduntur pluralitate votorum, quaevis enim
provincia habet unum suffragium tantum.
habet tantum votum consultivum, non
decisivum.
regunt, nam
saepe ad reddendas rationes pertrahuntur; etiam vicarius
generalis gaudet sessione in generalibus statuum congregationibus, sed tantum votum
consultorum habet, non decisivum, propter militare servitium; milites enim et qui in servitiis
exterae aulae sunt perpetuo excluduntur a decisivis votis.
sed tantum votum
consultorum habet, non decisivum, propter militare servitium; milites enim et qui in servitiis
exterae aulae sunt perpetuo excluduntur a decisivis votis.
propter militare servitium; milites enim et qui in servitiis
exterae aulae sunt perpetuo excluduntur a decisivis votis.
patet ergo et hinc Statuum generalium delegatam esse auctoritatem.
et hinc Statuum generalium delegatam esse auctoritatem.
conduntur cum omnium provinciarum consensu.
publicis; status in qualibet
provincia sunt nobiles, civitates, et alii opulenti cives; domestica quidem nobilitas nulla
habetur, sed antiqua nobilitas retineri potest, dein etiam externam admittunt assumere
nobilitatem, sic multi habentur Imperii equites, Franciae nobiles, et hi faciunt unum statum;
alium constituunt cives civitatum et possessores fundorum.
et alii opulenti cives; domestica quidem nobilitas nulla
habetur, sed antiqua nobilitas retineri potest, dein etiam externam admittunt assumere
nobilitatem, sic multi habentur Imperii equites, Franciae nobiles, et hi faciunt unum statum;
alium constituunt cives civitatum et possessores fundorum.
in hac regiminis forma; plurimum ad hoc facit
etiam diversitas finium; aliqui hoc, aliqui illud volunt ob diversum finem; dein diversa
potentia provinciarum etiam multum facit; sic Hollandia, et in Hollandia civitas
Amsterodamensis, praedominatur omnibus aliis provinciis, et respectus illius haberi debet cum
plurima onera sufferat.
omnibus aliis provinciis, et respectus illius haberi debet cum
plurima onera sufferat.
qui omnes provincias gubernabant.
status esset, et ab hoc tempore permansit vicarius praecipua dignitas in Belgio, exsecutorque
decretorum statuum; habuit tamen haec dignitas multos adversarios, uti in historia vidimus,
hinc exstincta aliquoties est haec dignitas generalis vicarii; sed semper restituta est, et
hinc anno '747. Vilhelmus creatus est generalis vicarius omnium provinciarum et in simul
vicarius provincialis uniuscuiusque provinciae haereditariaque effecta est pro utroque sexu
penes stirpem Nassoviensem; ordo ergo successionis est
exsecutorque
decretorum statuum; habuit tamen haec dignitas multos adversarios, uti in historia vidimus,
hinc exstincta aliquoties est haec dignitas generalis vicarii; sed semper restituta est, et
hinc anno '747. Vilhelmus creatus est generalis vicarius omnium provinciarum et in simul
vicarius provincialis uniuscuiusque provinciae haereditariaque effecta est pro utroque sexu
penes stirpem Nassoviensem; ordo ergo successionis est
mixtus, nempe femineae veniunt in subsidium, et observatur in
omnium provinciarum et in simul
vicarius provincialis uniuscuiusque provinciae haereditariaque effecta est pro utroque sexu
penes stirpem Nassoviensem; ordo ergo successionis est
mixtus, nempe femineae veniunt in subsidium, et observatur in successionem jus
primogeniturae, et locum habet majoratus, non senioratus.
uniuscuiusque provinciae haereditariaque effecta est pro utroque sexu
penes stirpem Nassoviensem; ordo ergo successionis est
mixtus, nempe femineae veniunt in subsidium, et observatur in successionem jus
primogeniturae, et locum habet majoratus, non senioratus.
in subsidium, et observatur in successionem jus
primogeniturae, et locum habet majoratus, non senioratus.
habet majoratus, non senioratus.
3.1 Vicarius generalis diversis utitur juribus; est primarius reipublicae
officialis, est supremus capitaneus intuitu exercitus campestris, et supremus architalassus
intuitu classis; in singulis dein provinciis aeque et primarius officialis est in politicis,
et supremus capitaneus exercitus.
in politicis,
et supremus capitaneus exercitus.
profluunt jura:
vicarius generalis est arbiter in negotiis omnes provincias tangentibus.
omnes officiales, ceteros status creant; praesidiorum commendantes nominat, ex candidatis
tamen statuum; belli tempore, dum exercitum ipse ducit, etiam generales nominat vicarius.
10--ma pars praedarum maritimarum vicario cedit.
omni operatione sua.
sua.
provinciarum compatibilia sunt; dein
in provinciis, in quibus bona possidet, censetur inter status et jus sessionis et voti habet.
ipsiusque nomine sententiae publicantur et jure aggratiandi gaudet, nominatque
officiales justitiae; in maioribus tamen foris status candidant aliquos ex quibus ille eligere
potest pro arbitrio suo; etiam jus aggratiandi restrictum est, in atrocioribus enim delictis
et homicidio voluntario non potest aggratiare.
aggratiare.
In quibusdam provinciis etiam
magistratus urbanos denominat vel dependenter ex
candidatione, vel plane independenter; speciatim utuntur
candidatione, vel plane independenter; speciatim utuntur
jure exsequendi, defendendi et manutenendi jura urbium et tandem curae politicae ipsi
incumbit; munera militaria confert in provinciis, praefectus
militarem.
denominavit; adnexi sunt ipsi reditus conspicui; et occidentalis quoque societas eum
praefectum elegit; declaratus est vicarius in provincia Trentia.
Vicarius
habet praerogativam prae omnibus officialibus singularibus, immunis est in sua persona et
rebus omnibus; si naturam reipublicae huius consideremus patebit hanc dignitatem vicarii non
esse necessariam, sed solummodo utilem reipublicae, praesertim intuitu rerum et negotiorum
militarium; vidimus enim tempore intervicariatus statum militarem desolatum fuisse.
necessariam, sed solummodo utilem reipublicae, praesertim intuitu rerum et negotiorum
militarium; vidimus enim tempore intervicariatus statum militarem desolatum fuisse.
negotiorum
militarium; vidimus enim tempore intervicariatus statum militarem desolatum fuisse.
quarterii urbe; ex omnibus dein quarteriis conveniunt etiam omni anno ad
provincialem conventum; praeses huius conventus est bourggravius Noviomagensis.
dein quarteriis conveniunt etiam omni anno ad
provincialem conventum; praeses huius conventus est bourggravius Noviomagensis.
quae cum Frisia occidentali juncta est, 2--o sunt status
aeque, nobilitas et 18 urbes, 11 Hollandiae et 7 Frisiae; hic status seorsim non conveniunt,
sed quotannis
omnes in simul, sed nobilitas tota habet
unicum suffragium, et quaevis urbs unum, proin 19 sunt vota, conveniunt Hagae comitum; in hoc
conventu pensionarius Hollandiae praesidet.
unicum suffragium, et quaevis urbs unum, proin 19 sunt vota, conveniunt Hagae comitum; in hoc
conventu pensionarius Hollandiae praesidet.
qua princeps Nassoviensis et
marchio duarum urbium, Campoveriae, et Flisingae, ille ergo repraesentat totam nobilitatem;
dein sunt 6 urbes.
Urbes hae subjectae seorsim habent sub--suffragia.
Utrajectensis deputati.
nobilibus adjectus est unus, omnes hos deputatos nominat vicarius.
est unus, omnes hos deputatos nominat vicarius.
et 11 urbium;
3--a quarteria haec distribuuntur in 30 jurisdictiones, quorum quaelibet suum praesidem habet,
et deputatos 2 mittunt, nobilem et ignobilem, ad conventus generales.
quaelibet suum praesidem habet,
et deputatos 2 mittunt, nobilem et ignobilem, ad conventus generales.
habet nobilitatem et 3 urbes; haec provincia praeterea in
3--a quarteria est divisa; congregantur status alternatim in 3 urbibus, praeses ipsorum est
praefectus Salamiae, qui Dros apellatur.
praeterea in
3--a quarteria est divisa; congregantur status alternatim in 3 urbibus, praeses ipsorum est
praefectus Salamiae, qui Dros apellatur.
deciduntur negotia.
proprie Belgica nulla habetur, sed ab antiquis temporibus,
monarchicis videlicet, residui sunt nobiles; praeter hanc nobilitatem antiquam habetur etiam
recens sed peregrina, nempe vel Imperii vel Franciae, sed haec nobilitas qua talis nulla
privilegia habent
etiam species
nobilitatis reipublicae, nempe descendentes eorum qui conspicua munia reipublicae gesserunt,
hi secundum tenent locum post nobiles.
eorum qui conspicua munia reipublicae gesserunt,
hi secundum tenent locum post nobiles.
gesserunt,
hi secundum tenent locum post nobiles.
tenent locum post nobiles.
artifices et opifices, 6--am navigatores et piscatores; 7--am
rustici et agricolae.
§ 4 De ceteribus iuribus etc.
titulus conspicuus quidem est, sed
simplex: nempe Hochmögende Herren Generel-Statten der Vereinigten Niederlanden: Celsi ac
potentes vel praepotentes domini ordines generalis foederati Belgii; hos titulos anno '629.
ipsi Belgae defixerunt; rex Franciae ipsos compellat Percari et Grandes Amici Confoederati;
Hispania eos compellat: Domini Status Generales; interim ab anno '29. tribuitur ipsis
ordinarius titulus Celsi ac Potentes; imperator primus fuit Iosephus 1. qui anno 10. huius
saeculi dedit Belgis competentem titulum, vocula tamen Domini emanet
'29. tribuitur ipsis
ordinarius titulus Celsi ac Potentes; imperator primus fuit Iosephus 1. qui anno 10. huius
saeculi dedit Belgis competentem titulum, vocula tamen Domini emanet semper; in contextu Euer
Hochmögende, Vestra Potentia; Belgium vindicat sibi locum post reges et rempublicam Venetam,
proin ante electores Imperii; hi tamen contrarii fuerunt, et obtinuerunt tacito consensu hanc
praecedentiam.
Iosephus 1. qui anno 10. huius
saeculi dedit Belgis competentem titulum, vocula tamen Domini emanet semper; in contextu Euer
Hochmögende, Vestra Potentia; Belgium vindicat sibi locum post reges et rempublicam Venetam,
proin ante electores Imperii; hi tamen contrarii fuerunt, et obtinuerunt tacito consensu hanc
praecedentiam.
tacito consensu hanc
praecedentiam.
vocantur Edle
und Mögende Herren, nobiles et potentes domini.
leo hic in capite habuit pileum libertatis, ab eo tempore vero coronam
auream.
campo aureo; inferius
est leo aureus in campo caeruleo.
aurei velleris ex Burgundia ducat originem.
habetur ea, in quibus status conveniunt quotannis; Haga
comitum (Grafen Haagen vel Haagen) est metropolis communis; est autem tantum pagus, sed is
ingens, magnus, splendidusque et elegans; adest in ea palatium nobilissimum, Princen Hof, a
Vilhelmo anno 1250. aedificatum, et ab eo tempore exornatum; narratur quod ligna a saeculo 13.
necdum sint a vermibus corrosa; in hoc palatio vicarius habet residentiam et status consident;
alias potissimum in bonis suis in Silva Ducis residet; ibi residet et consilium status et
camera rationaria, adest
pagus, sed is
ingens, magnus, splendidusque et elegans; adest in ea palatium nobilissimum, Princen Hof, a
Vilhelmo anno 1250. aedificatum, et ab eo tempore exornatum; narratur quod ligna a saeculo 13.
necdum sint a vermibus corrosa; in hoc palatio vicarius habet residentiam et status consident;
alias potissimum in bonis suis in Silva Ducis residet; ibi residet et consilium status et
camera rationaria, adest officina monetaria, et consilium bellicum, nec non sedes est omnium
legatorum aularum exterarum.
Princen Hof, a
Vilhelmo anno 1250. aedificatum, et ab eo tempore exornatum; narratur quod ligna a saeculo 13.
necdum sint a vermibus corrosa; in hoc palatio vicarius habet residentiam et status consident;
alias potissimum in bonis suis in Silva Ducis residet; ibi residet et consilium status et
camera rationaria, adest officina monetaria, et consilium bellicum, nec non sedes est omnium
legatorum aularum exterarum.
§ 5 Externae securitatis remedia
Vilhelmo anno 1250. aedificatum, et ab eo tempore exornatum; narratur quod ligna a saeculo 13.
necdum sint a vermibus corrosa; in hoc palatio vicarius habet residentiam et status consident;
alias potissimum in bonis suis in Silva Ducis residet; ibi residet et consilium status et
camera rationaria, adest officina monetaria, et consilium bellicum, nec non sedes est omnium
legatorum aularum exterarum.
§ 5 Externae securitatis remedia
exornatum; narratur quod ligna a saeculo 13.
necdum sint a vermibus corrosa; in hoc palatio vicarius habet residentiam et status consident;
alias potissimum in bonis suis in Silva Ducis residet; ibi residet et consilium status et
camera rationaria, adest officina monetaria, et consilium bellicum, nec non sedes est omnium
legatorum aularum exterarum.
§ 5 Externae securitatis remedia
10 000 provincialis militia anno '760. inducta est.
inducta est.
Respublica Belgica copiosis praesidiis munita est; in Geldria est
Neomagum, Arenacum et Zutfania. In Transisalana Daventria et Zvolla. In Trencia est Trencia,
Conardia. In Groninga ipsa urbs Groninga. Provinciae Generalitatis plenae sunt munimentis; in
Flandria est Zlusa et ager Gandanensis; Breda, Bergobzoom et Liloea in Brabantia. In Geldria
Genloa et Stephan-verda; haec munimenta sibi stipulati sunt Belgae a Hispanis, et alte Barrier
dicebantur; tardius vero in provinciis Austriacis sibi sunt stipulati sunt praesidia, quae
neue Barrier
munita est; in Geldria est
Neomagum, Arenacum et Zutfania. In Transisalana Daventria et Zvolla. In Trencia est Trencia,
Conardia. In Groninga ipsa urbs Groninga. Provinciae Generalitatis plenae sunt munimentis; in
Flandria est Zlusa et ager Gandanensis; Breda, Bergobzoom et Liloea in Brabantia. In Geldria
Genloa et Stephan-verda; haec munimenta sibi stipulati sunt Belgae a Hispanis, et alte Barrier
dicebantur; tardius vero in provinciis Austriacis sibi sunt stipulati sunt praesidia, quae
neue Barrier dicuntur; sunt autem sequentes: Namurium,
Arenacum et Zutfania. In Transisalana Daventria et Zvolla. In Trencia est Trencia,
Conardia. In Groninga ipsa urbs Groninga. Provinciae Generalitatis plenae sunt munimentis; in
Flandria est Zlusa et ager Gandanensis; Breda, Bergobzoom et Liloea in Brabantia. In Geldria
Genloa et Stephan-verda; haec munimenta sibi stipulati sunt Belgae a Hispanis, et alte Barrier
dicebantur; tardius vero in provinciis Austriacis sibi sunt stipulati sunt praesidia, quae
neue Barrier dicuntur; sunt autem sequentes: Namurium, Tornacum, Meunena, Furnae, Varnetonium,
Ipra
Trencia,
Conardia. In Groninga ipsa urbs Groninga. Provinciae Generalitatis plenae sunt munimentis; in
Flandria est Zlusa et ager Gandanensis; Breda, Bergobzoom et Liloea in Brabantia. In Geldria
Genloa et Stephan-verda; haec munimenta sibi stipulati sunt Belgae a Hispanis, et alte Barrier
dicebantur; tardius vero in provinciis Austriacis sibi sunt stipulati sunt praesidia, quae
neue Barrier dicuntur; sunt autem sequentes: Namurium, Tornacum, Meunena, Furnae, Varnetonium,
Ipra et fortalitium Gnochianum.
Stephan-verda; haec munimenta sibi stipulati sunt Belgae a Hispanis, et alte Barrier
dicebantur; tardius vero in provinciis Austriacis sibi sunt stipulati sunt praesidia, quae
neue Barrier dicuntur; sunt autem sequentes: Namurium, Tornacum, Meunena, Furnae, Varnetonium,
Ipra et fortalitium Gnochianum.
sunt stipulati sunt praesidia, quae
neue Barrier dicuntur; sunt autem sequentes: Namurium, Tornacum, Meunena, Furnae, Varnetonium,
Ipra et fortalitium Gnochianum.
Austrico-successionis desolatae sunt hae provinciae a Gallis; Iosephus 2. anno 83--o via
facti exegit militiam Belgicam ex his provinciis.
30, quae Commendantenplätzen
dicunt; in 3a sunt 16 Majorsplätze dicta; proin universim 60 munimenta.
adtinet, etiam haec in longe inferiori deprehenditur statu
quam olim; potentissima enim fuit classis eorum tempore belli Hispanici et Gallici; bello
postremo vix 4--am partem habuerunt antiquae classis; modo ultra 30 naves vix numerat classis
eorum, partim quia tuti sunt et in statu foederis vivunt cum Anglis, partim quia deficit
commercium Belgicum, partim quia ipsae provinciae inter se de exercitu non conveniunt, et quia
se in aliena negotia immiscere nolunt amplius.
bello
postremo vix 4--am partem habuerunt antiquae classis; modo ultra 30 naves vix numerat classis
eorum, partim quia tuti sunt et in statu foederis vivunt cum Anglis, partim quia deficit
commercium Belgicum, partim quia ipsae provinciae inter se de exercitu non conveniunt, et quia
se in aliena negotia immiscere nolunt amplius.
partim quia tuti sunt et in statu foederis vivunt cum Anglis, partim quia deficit
commercium Belgicum, partim quia ipsae provinciae inter se de exercitu non conveniunt, et quia
se in aliena negotia immiscere nolunt amplius.
in 5
cameras admiralitatis divisa est; sunt autem hae camerae collegia virorum quibus cura classis
commissa est; sunt autem hae: camera ad Mosam, seu Roterodamensis; 2--a Amsterodamensis; 3.
camera Zeelandiae seu Midelburgensis; 4. Frisiae occidentalis, quae 3 mensis Hornae et 3
Encusii considet; 5. est camera Harlingensis.
tandem Schud bin Acht.
et
consilium bellicum propositis.
jam olim apud eos codex Romanus; hic tamen
codex est tantum subsidiarius quasi in omnibus tamen casibus, in quibus speciales leges non
adsunt, valet codex Romanus.
codex est tantum subsidiarius quasi in omnibus tamen casibus, in quibus speciales leges non
adsunt, valet codex Romanus.
adsunt, valet codex Romanus.
per suos judices et forapedanea regunt
administrant; primo ergo tribunal Geldriae, hoc est mixtae
functionis, est apellatorium et politicum.
primo ergo tribunal Geldriae, hoc est mixtae
functionis, est apellatorium et politicum.
ad hoc tribunal, prius ad consilium provinciale; a
provincialibus tribunalibus datur recursus ad consilium provinciale.
expensae futuro anno necessariae
sint, hic calculus per rubricas proponitur statibus generalibus, demptisque percipiendis fit
repartio in singulas provincias secundum normalem praefixam; haec clavis est sequens: si 100
floreni contribuendi sunt, Geldria dat 5 f. solidos 11 et 2 den. (solidus = grosso); Hollandia
dat 57 f. 14 sol. et 8 D; Zeelandia 9f. 1. S. et 10 D; Utrecht 5 f. 15 S. et 5
D; Frisia 11f. 10 s. 11 D; Transisalana 3 f. 10 S. 8 D; Groninga 5 f. 15 S. 6 D; Trentia 1 f.
19. S. et 10. D; cum hac tamen
rubricas proponitur statibus generalibus, demptisque percipiendis fit
repartio in singulas provincias secundum normalem praefixam; haec clavis est sequens: si 100
floreni contribuendi sunt, Geldria dat 5 f. solidos 11 et 2 den. (solidus = grosso); Hollandia
dat 57 f. 14 sol. et 8 D; Zeelandia 9f. 1. S. et 10 D; Utrecht 5 f. 15 S. et 5
D; Frisia 11f. 10 s. 11 D; Transisalana 3 f. 10 S. 8 D; Groninga 5 f. 15 S. 6 D; Trentia 1 f.
19. S. et 10. D; cum hac tamen clavi non omnes provinciae sunt contentae, hinc specialis
fit
repartio in singulas provincias secundum normalem praefixam; haec clavis est sequens: si 100
floreni contribuendi sunt, Geldria dat 5 f. solidos 11 et 2 den. (solidus = grosso); Hollandia
dat 57 f. 14 sol. et 8 D; Zeelandia 9f. 1. S. et 10 D; Utrecht 5 f. 15 S. et 5
D; Frisia 11f. 10 s. 11 D; Transisalana 3 f. 10 S. 8 D; Groninga 5 f. 15 S. 6 D; Trentia 1 f.
19. S. et 10. D; cum hac tamen clavi non omnes provinciae sunt contentae, hinc specialis
commissio determinata fuit quae jam ab aliquot annis laboret
singulas provincias secundum normalem praefixam; haec clavis est sequens: si 100
floreni contribuendi sunt, Geldria dat 5 f. solidos 11 et 2 den. (solidus = grosso); Hollandia
dat 57 f. 14 sol. et 8 D; Zeelandia 9f. 1. S. et 10 D; Utrecht 5 f. 15 S. et 5
D; Frisia 11f. 10 s. 11 D; Transisalana 3 f. 10 S. 8 D; Groninga 5 f. 15 S. 6 D; Trentia 1 f.
19. S. et 10. D; cum hac tamen clavi non omnes provinciae sunt contentae, hinc specialis
commissio determinata fuit quae jam ab aliquot annis laboret in novo clavi conficiendo.
dat 5 f. solidos 11 et 2 den. (solidus = grosso); Hollandia
dat 57 f. 14 sol. et 8 D; Zeelandia 9f. 1. S. et 10 D; Utrecht 5 f. 15 S. et 5
D; Frisia 11f. 10 s. 11 D; Transisalana 3 f. 10 S. 8 D; Groninga 5 f. 15 S. 6 D; Trentia 1 f.
19. S. et 10. D; cum hac tamen clavi non omnes provinciae sunt contentae, hinc specialis
commissio determinata fuit quae jam ab aliquot annis laboret in novo clavi conficiendo.
societatum; quandoque societates etiam commerciales tributa
imponunt suis subditis; huc pertinent etiam praedae tempora belli factae.
et camera.
quo pertinent etiam naves; 5--o huc pertinet praestatio ab agris
seminatis, 6. intuitu jumentorum, 7. titulo famulitii, rhedarum; 8. accisa omnium rerum
fungibilium, 9--o vigesimus numerus, quem haeres omnis solvere debet de sua haereditate, hoc
generatim tantum de capitalibus et rebus nobilibus intelligitur; 10. de dignitatibus et
caracteribus.
ab agris
seminatis, 6. intuitu jumentorum, 7. titulo famulitii, rhedarum; 8. accisa omnium rerum
fungibilium, 9--o vigesimus numerus, quem haeres omnis solvere debet de sua haereditate, hoc
generatim tantum de capitalibus et rebus nobilibus intelligitur; 10. de dignitatibus et
caracteribus.
Tota haec res publica magnis gravatur debitis, partim propter multa
bella, partim ob malam administrationem redituum publicorum; Hollandiae debita majora sunt
quam omnium 6 provinciarum, computantur ad 450 milliones, reliquarum provinciarum ad 400
milliones; Geldria tamen et Transisalana exsolvit jam omnia debita sua; cum tamen usurae
exiguae sint, uti 1 vel 1 1/2 p.c, hinc debita haec onerosa non sunt reipublicae neque fidem
publicam unquam labefactabunt, cum adsit fundus securitatis sufficiens.
terrae fructificare
cogatur.
hortenses non desiderantur;
ex piscatura quoque ramum maximum commercii et sustentationis effecerunt; prima piscatura
Belgarum est Cabelliau Fischfang, est species salsae; hac piscatura facile 150 naves
occupantur; pisces hi partim ad littora Belgii partim intra Islandiam et Luttiam capiuntur;
pisces hos partim vivos perferunt in patria, partim statim in mari insalsant et hic est piscis
Laberdan.
prima piscatura
Belgarum est Cabelliau Fischfang, est species salsae; hac piscatura facile 150 naves
occupantur; pisces hi partim ad littora Belgii partim intra Islandiam et Luttiam capiuntur;
pisces hos partim vivos perferunt in patria, partim statim in mari insalsant et hic est piscis
Laberdan.
est piscis
Laberdan.
exigui
sunt, hinc facile pecuniae haberi possunt pro speculatione, hinc etiam minori lucro contenti
esse possunt quam aliae gentes; hodie tamen fabricae non sunt in eo flore in quo erant prius,
potissimum ex eo quod etiam aliae gentes suas fabricas habeant; dein ipse luxus et frugalitas
Belgarum maius manupretium produxit pretiumque mercium auxit.
fabricae non sunt in eo flore in quo erant prius,
potissimum ex eo quod etiam aliae gentes suas fabricas habeant; dein ipse luxus et frugalitas
Belgarum maius manupretium produxit pretiumque mercium auxit.
florentes manufacturae sunt Amsterodami et Harlemi, ubi sericeae maximae, byssus praeparatur.
textura lini omnis generis hodie
quoque in maximo flore est; Harlemii habent ingens insolatorium (Bleiche); in Geldria et
Hollandia charta optima conficitur; Delphis conficiuntur vasa figuli optima, alibi etiam
porcelana; in arte petras poliendi excellunt Belgae Amsterodami et Antverpiae.
et Antverpiae.
paratur.
tam externum quam
internum resultat; commercium ipsorum maximum est in Hispania, ab illis coemunt vinum, lanam,
ferrum et poma citri; vendunt ibi fabricata sua omnis generis.
commercium ipsorum maximum est in Hispania, ab illis coemunt vinum, lanam,
ferrum et poma citri; vendunt ibi fabricata sua omnis generis.
vinum, lanam,
ferrum et poma citri; vendunt ibi fabricata sua omnis generis.
sua omnis generis.
artefacta omnis generis,
emunt vinum et fructus.
et pro parte papyrum; in Anglia utut portus ingredi non
audeant, tamen commercium magnum cum illis habent; Scotiam enim et Hyberniam ingredi audent,
emunt lanam, stannum et plumbum; lanae Anglicanae exportatio furtiva plerumque est.
exportatio furtiva plerumque est.
Cum Belgio Austriaco et toto Imperio florens commercium habent per Rhenum;
in partibus septemtrionalibus, Russia, Svecia, Norvegia, Dania, aeque floret commercium; sic
ferrum, cuprum in Svecia emunt; in Norvegia ligna et pisces; in Dania legumina, pelles; in
Polonia cerum, mel et frumentum; distrahunt ubique artefacta sua et aromata.
habent per Rhenum;
in partibus septemtrionalibus, Russia, Svecia, Norvegia, Dania, aeque floret commercium; sic
ferrum, cuprum in Svecia emunt; in Norvegia ligna et pisces; in Dania legumina, pelles; in
Polonia cerum, mel et frumentum; distrahunt ubique artefacta sua et aromata.
commercium regitur per commissionem seu societatem Levantinam, unicuique tamen liberum est
in his partibus commercium exercere soluta certa taxa; per Africam, Americam aeque commercium
exercent; in Africa coemunt nigrites, aurum, pelles, aromata, ebur, venduntque aromata sua et
artefacta.
taxa; per Africam, Americam aeque commercium
exercent; in Africa coemunt nigrites, aurum, pelles, aromata, ebur, venduntque aromata sua et
artefacta.
aliarum gentium, in quo exercitatissimi sunt.-
hoc
commercio; enatis autem pluribus societatibus cum sibi ipsi impedimento essent perque
concursum pretium mercium ipsi adaugerent, hic societates hae minores conjunctae sunt in unam
magnam anno '602--o privilegioque firmata est; fundus huius societatis fuit antea 6 million et
600 000 fl., sed tardius reductus est ad 6 milliones 441 000 fl. qui fundus in 2147 accias
divisus est, proin quaevis accia ex 3000 fl. constat; haec societas, uti scimus, amplissimas
possessiones habet et integra regna, intuitu quarum provinciarum societas omnia jura
privilegioque firmata est; fundus huius societatis fuit antea 6 million et
600 000 fl., sed tardius reductus est ad 6 milliones 441 000 fl. qui fundus in 2147 accias
divisus est, proin quaevis accia ex 3000 fl. constat; haec societas, uti scimus, amplissimas
possessiones habet et integra regna, intuitu quarum provinciarum societas omnia jura
majestatica exercet; dependet tamen societas tota a statibus generalibus, omnia enim ex
privilegio habent; societas haec in partibus provinciarum suarum 12 000 regulatae militiae
habent, belli vero tempore
regna, intuitu quarum provinciarum societas omnia jura
majestatica exercet; dependet tamen societas tota a statibus generalibus, omnia enim ex
privilegio habent; societas haec in partibus provinciarum suarum 12 000 regulatae militiae
habent, belli vero tempore duplicatur et triplicatur etiam, si necesse sit; praeterea 100
naves bellicas habent quae armantur tormentis a 20 usque 60; tota societas divisa est in 6
cameras, nempe Amsterodamensis, Midelburgensis, Delfensis, Rhaeterodamensis, Harlemensis et
Encusiensis, singula camera habet suum
habent, belli vero tempore duplicatur et triplicatur etiam, si necesse sit; praeterea 100
naves bellicas habent quae armantur tormentis a 20 usque 60; tota societas divisa est in 6
cameras, nempe Amsterodamensis, Midelburgensis, Delfensis, Rhaeterodamensis, Harlemensis et
Encusiensis, singula camera habet suum praefectum, qui eliguntur plerumque ex iis qui plurimas
accias possident.
virorum qui ex
singula camera eliguntur; sic Amsterodamensis eligit 8 membra, Midelburgensis 4, reliquae
camerae singulae seorsim 1; decimus septimus alternatim a minoribus eligitur cameris.
alternatim Amsterodami et
Midelbourgi.
hoc executioni dare solet decreta collegii 17
virorum; ipse vicarius sessionem et reditus habet ex hac societate.
gaudeat, conferunt tantum in 5 annos; dein etiam ne
usurpatio fiat dignitatum.
3 Habet societas suas 35 vel 40 naves commerciales, quae diversis anni
temporibus expediuntur; modo tamen male geri negotia socialia fertur, large agi cum pecuniis
socialibus.
diversis anni
temporibus expediuntur; modo tamen male geri negotia socialia fertur, large agi cum pecuniis
socialibus.
expediuntur; modo tamen male geri negotia socialia fertur, large agi cum pecuniis
socialibus.
Banco Amsterodamense quod '609.
erectum est; communiter pecuniae in hac mensa argentaria existentes ad 400 milliones
existimantur; hic ergo pecuniae privatorum sub cura publica existunt pro commercii
facilitatione; apochae seu chartae huius banco per totam Europam circulant, et quidem sub
maxima fide, quia quaevis charta habet suam pecuniam repraesentatam in banco.
circulant, et quidem sub
maxima fide, quia quaevis charta habet suam pecuniam repraesentatam in banco.
sint debitores Belgarum ob ingentem vim
pecuniarum praesentium.
et nummum
(Pfening) florenus in 20 Stübar dividitur, grossus in 16 denarios; in negotiis tamen
aerarialibus tantum 18 denarios valet grossus; in negotiis aerarialibus locum habet etiam
norma Flandrica, seu Belgii Austriaci moneta, nempe Libra Flandrica, quae 20 solidos valet, et
unus solidus (Schilling) valet 12 grossos.
18 denarios valet grossus; in negotiis aerarialibus locum habet etiam
norma Flandrica, seu Belgii Austriaci moneta, nempe Libra Flandrica, quae 20 solidos valet, et
unus solidus (Schilling) valet 12 grossos.
habet etiam
norma Flandrica, seu Belgii Austriaci moneta, nempe Libra Flandrica, quae 20 solidos valet, et
unus solidus (Schilling) valet 12 grossos.
nostros; aureus valet 4 florenorum et 26 denarios.
valent 5 florenos et 5 Stübar.
= 28 grossis.
status
generales; hoc collegium invigilat monetis omnium provinciarum, cognoscit causas controversas.
omnium provinciarum, cognoscit causas controversas.
cudunt pro indole et genio populorum [cum] quibuscum commercium habent, non vero
suae necessitatis causa, quo enim magis accedit moneta sua ad monetam alterius gentis, eo
libentius suscipiat alia natio illam speciem pecuniae, proin eo libentius cum Belgis
commercium habebit, et potius aliquanto leniori pretio dabit Belgae quam alteri, qui magis
diversam pecuniam dabit ipsi.
speciem pecuniae, proin eo libentius cum Belgis
commercium habebit, et potius aliquanto leniori pretio dabit Belgae quam alteri, qui magis
diversam pecuniam dabit ipsi.
Belgae quam alteri, qui magis
diversam pecuniam dabit ipsi.
Suecia et Russia; Leoninis imperialibus
utuntur in partibus Levantinis, Turcicis Ducatons in Asia orientali utuntur.
§ 10 De negotio religionis
orientali utuntur.
§ 10 De negotio religionis
suae nationis ageretur,
persequebantur enim se invicem propter contrarias sententias in materia gratiae, quae in
universitatibus locum suum habebant.
persequebantur enim se invicem propter contrarias sententias in materia gratiae, quae in
universitatibus locum suum habebant.
se invicem propter contrarias sententias in materia gratiae, quae in
universitatibus locum suum habebant.
enata est multique Arminiani sanguine suo
confirmarunt sententias suas; hae turbae usque '619. perdurarunt, quo in synodo Arminiani
oppressi sunt.
suo
confirmarunt sententias suas; hae turbae usque '619. perdurarunt, quo in synodo Arminiani
oppressi sunt.
illico statuta synodi recepta sunt, sed primo 1651.
in conventu statum generalium canones et decisa synodus Dorderacensis recepta et civitate
donata sunt, ab eo ergo tempore dominans religio est dominans
dominans
eminentiora reipublicae nemo
admittitur, nisi reformatae religionis.
religionis.
Ab hierarchia ecclesiastica omni abhorrent Belgae, solos praesbyteros,
seniores et diaconos recognoscit; quaevis ecclesia particularis habet suos praedicatores,
diaconos et seniores.
2 Quavis hebdomada seniores et praesbyteri congregantur
et determinant ea, quae ad regimen illius ecclesiae spectat.
mittit unum
seniorem et praesbyterum, haec classis regimen gerit sui districtus; celebrantur classes
minimum ter quotannis; si classes integrae provinciae conveniant, habentur synodus generalis
illius provinciae; ad synodum provincialem singulae classes 2 vel 3 praedicatores et totidem
seniores mittunt.
Hollandia duo synodus habentur, reliquae unam formant, Trencia provincia ultimam.
unica fuit '618-19. anno synodus nationalis Dorderacensis.
invaluit; reformati, qui non secundum Dorderacensis synodus decreta vivunt,
distinctam ecclesiam formant, et sunt tantum tolerati; tales sunt copiosi Valones, Galli.
partim publicus est; circa
correctionem petulantis juventutis viget peculiaris modus in aedibus correctoriis; haec tamen
correctio fit circa omnem prostitutionem; nam feruntur in peregrinatione exsistere; in his
aedibus instituitur in scientiis, praesertim in geographia, et cognitione illarum provinciarum
ad quas peregrinasse spargeretur.
feruntur in peregrinatione exsistere; in his
aedibus instituitur in scientiis, praesertim in geographia, et cognitione illarum provinciarum
ad quas peregrinasse spargeretur.
exsistere; in his
aedibus instituitur in scientiis, praesertim in geographia, et cognitione illarum provinciarum
ad quas peregrinasse spargeretur.
neque desunt media et incitamenta apud ipsos, et reipsa plurimos
eruditos huius gentis habemus, in omni scientiarum genere insignes; cultura tamen litterarum
non est communis Belgis, maxima enim pars lucrosis artibus operam impendunt, commercio,
piscationi, agriculturae et fabricis.
non est communis Belgis, maxima enim pars lucrosis artibus operam impendunt, commercio,
piscationi, agriculturae et fabricis.
Copiosa habentur instituta litteraria
pro elementis scientiarum; in omni fere pago habentur scholae, in urbibus habentur gymnasia et
grammaticales scholae; neque universitates desunt, sic Lugduni est celeberrima, hanc sequitur
Franequerensis, Groningensis, Utrajectensis et Hartevicensis.
suos amplissimos fundos; institutum universitatum harum idem est quod in
Germania protestantium; solvuntur lectiones ab auditoribus, liberum est unicuique qui viribus
suis fidit materiam quamcumque tradere, quod institutum aemulationem quidem progignit inter
professores, sed et mater multorum malorum est.
sed et mater multorum malorum est.
Belgis debet per Grotium, de jure tamen publico suo minime sunt soliciti.
Tertium collegium est collegium
status (der Rath von Staaten), hoc coalescit ex 12 deputatis foederatarum provinciarum,
confertur munus hoc ordinarie ad 3 annos; etiam vicarius sedem habet in hoc collegio, adest
generalis aerarii praefectus, generalis perceptor, et secretarius consilii status; his
consiliariis tribuitur titulus nobiles et potentes (Edle und Vermögende Herren); praeses
ordinarius numquam habetur, sed per 12 deputatos per
turnum pergit praesidium; suffragia obtinent
hoc coalescit ex 12 deputatis foederatarum provinciarum,
confertur munus hoc ordinarie ad 3 annos; etiam vicarius sedem habet in hoc collegio, adest
generalis aerarii praefectus, generalis perceptor, et secretarius consilii status; his
consiliariis tribuitur titulus nobiles et potentes (Edle und Vermögende Herren); praeses
ordinarius numquam habetur, sed per 12 deputatos per
turnum pergit praesidium; suffragia obtinent virilia, non curiata.
nobiles et potentes (Edle und Vermögende Herren); praeses
ordinarius numquam habetur, sed per 12 deputatos per
turnum pergit praesidium; suffragia obtinent virilia, non curiata.
stipendiorum,
conscriptionem militiae.
ad facilitandum consilium status erectum
cassae generalis, revident etiam rationes generalis perceptoris, erogationesque curat
quae
societatibus maioribus non subsunt, reguntur per magistratus urbanos.
§ 13 De ratione status
felicitatis adtigerunt
possibilem, hinc patet constitutionem et nexum earum optimum esse debere, ratio ergo status
suadet ut haec constitutio ultroque conservetur; dein ut aequalitas inter omnes provincias
conservetur; cavendum est ne vicarius potestatem suam nimis extendat et augeat; ne regiminis
formae singularum provinciarum degenerent.
non est ne factiones
aut una aut alia penitus obprimatur, neque seu in monarchia, seu anarchia degeneret.
praecipue circa constitutionem vicarialem.
vim brachiumque internum per quod securitas
interna conservari possit.
religionis manu teneri debet ex
ratione status, sicque omnis partialitas et odium mutuum praecaveri; omni curandum erit studio
ne industria civium deficiat, haec enim fuit et erit semper fons omnium divitiarum Belgicarum;
luxus prodigalitasque modo invalescens praecaveatur et impediatur.
inter diversas civium classes circa finem ultimum suum, nempe felicitatem
suam, non toleretur.
libertatis.
Statistica practica Hispaniae
§ 1 De territorio Hispaniae
practica Hispaniae
§ 1 De territorio Hispaniae
1 De territorio Hispaniae
Hispaniae
et Portugallia, ad meridiem fretum Herculeum, ad orientem mare meridionale
et montes Piraenei
fretum Herculeum, ad orientem mare meridionale
et montes Piraenei
mare meridionale
et montes Piraenei
et siccum;
aer ergo siccus est aestuosusque, hiems adeo est mitis ut campi florescant.
essent, sed saxis scatent plurimi.
est; habentur tamen equi, sed non copiosi; muli copiosi, jam Ferdinandus
Catolicus prohibuit usum mulorum exceptis feminis et sacerdotibus, ut sic equorum cultura
promoveatur; oves habentur copiosissimi, ob lanam elegantissimam; habentur ferae bestiae omnis
generis, volatilia, et pisces omnis generis.
amygdala in copia, oleum, olivas, vinum, uvas passas; adest serici quoque
cultura magna; sic '767. in Valentia 11 500 centenarii sunt collecti serici, in Murcia 4000
centenarii, in Aragonia 1700, in Granada 1000; etiam avena, hordeum, triticum, sacarum
progeneratur, rochus, et orysa.
sic '767. in Valentia 11 500 centenarii sunt collecti serici, in Murcia 4000
centenarii, in Aragonia 1700, in Granada 1000; etiam avena, hordeum, triticum, sacarum
progeneratur, rochus, et orysa.
in Murcia 4000
centenarii, in Aragonia 1700, in Granada 1000; etiam avena, hordeum, triticum, sacarum
progeneratur, rochus, et orysa.
et magnatem;
non desunt etiam lapicidinae, pro aedibus, sal tantum coctus habetur.
equorum, setigerorum, omnium pecorum cornutorum,
quandoque etiam piscium ob nimiam consumptionem; item auri et argenti; detecta enim America
neglexerunt suas fodinas; defectum patiuntur tritici.
ob nimiam consumptionem; item auri et argenti; detecta enim America
neglexerunt suas fodinas; defectum patiuntur tritici.
hae: ad Castiliam pertinent 9 provinciae; hae:
Castilia vetus, quae Toletanum regnum dicebatur; 2. Castilia nova; 3. Legio; 4. Navarra; 5.
Granata; 6. Gallitia; 7. Sevilia; 8. Corduba; 9. Murcia; dein ex principatu Asturiae adsunt
provinciae minores: Extremadura, Quibbusgoa et Alada, et dominium Piscaja.
Castiliam pertinent 9 provinciae; hae:
Castilia vetus, quae Toletanum regnum dicebatur; 2. Castilia nova; 3. Legio; 4. Navarra; 5.
Granata; 6. Gallitia; 7. Sevilia; 8. Corduba; 9. Murcia; dein ex principatu Asturiae adsunt
provinciae minores: Extremadura, Quibbusgoa et Alada, et dominium Piscaja.
et Alada, et dominium Piscaja.
residebant olim,
vel archiepiscopi vel episcopi vel ordinis equestris; ceteras villas compellant.
habent insulas aliquas, Marianas,
Philippinas; in America septentrionali habent antiquum regnum Mexicanum, item novum regnum
Mexicanum, Californiam; in meridionali habent Terram firmam, provinciam Quitto, regnum
Peruvianum, provinciam Chilensem, Tuccomanniam, Patagoniam et Paraguariam; etiam Terra
Magelanica, nec non insulae Antillae, Cuba et Porto Rio, nec non insula S. Domingo, etiam
Caraindicae quaedam insulae.
habent antiquum regnum Mexicanum, item novum regnum
Mexicanum, Californiam; in meridionali habent Terram firmam, provinciam Quitto, regnum
Peruvianum, provinciam Chilensem, Tuccomanniam, Patagoniam et Paraguariam; etiam Terra
Magelanica, nec non insulae Antillae, Cuba et Porto Rio, nec non insula S. Domingo, etiam
Caraindicae quaedam insulae.
quandam
tincturae speciem cochenil, cacao, vanilia, sacharum, tabacca, pelles animalium, gossipium,
cera et mel, ligna Brasiliana, indigo, variae species farmaceuticae.
speciem cochenil, cacao, vanilia, sacharum, tabacca, pelles animalium, gossipium,
cera et mel, ligna Brasiliana, indigo, variae species farmaceuticae.
et mel, ligna Brasiliana, indigo, variae species farmaceuticae.
in bellis copiosis, emigrationibus in
America, relegatio Judaeorum, Maurorum, inquisitio sacra; huc pertinet monachorum utriusque
sexus ingens copia, onerum publicorum gravitas, nativa feminarum sterilitas; 30 enim anno
aetatis jam steriles fiunt feminae; concubinatus et coelibatus etiam plurimum faciunt.
inter se sunt ob vigilantiam sacrae inquisitionis.
habentur, quam in Hispania.
Hispania.
ad officia publica applicetur; vituperatur in ipsis ambitio, superbia
intollerabilis, pugiones constanter deferunt, etiam vilissimi eorum, ex hoc fastu abominantur
viliora opificia; vilissimus sibi appropriat titulum Don; tenaces sunt vestium, morum et
consuetudinum, omnes se ad normam regis vestiunt; pileus decussatus, pallium, pugio in latere,
sica et oculare in sacco quivis Hispanus habet
pugiones constanter deferunt, etiam vilissimi eorum, ex hoc fastu abominantur
viliora opificia; vilissimus sibi appropriat titulum Don; tenaces sunt vestium, morum et
consuetudinum, omnes se ad normam regis vestiunt; pileus decussatus, pallium, pugio in latere,
sica et oculare in sacco quivis Hispanus habet
viliora opificia; vilissimus sibi appropriat titulum Don; tenaces sunt vestium, morum et
consuetudinum, omnes se ad normam regis vestiunt; pileus decussatus, pallium, pugio in latere,
sica et oculare in sacco quivis Hispanus habet
in latere,
sica et oculare in sacco quivis Hispanus habet
ipsis non
placeat antiquum, titulos vastissimos habent prouti rex ipsorum; avaritia et iracundia
vituperatur non inmerito in Hispanis, nec non crudelitas et simulatio; exteros contemnunt ob
rationalismum, Gallos minime ferunt, utut regem Gallum habeant, ob disparitatem morum et
graves afflictiones, quas a Gallis perferebant.
Notatur etiam intemperantia
in passionibus, praecipue in amore; selotipia summa est Hispanorum; feminarum sors non est
optima, custodiuntur arctissime per viros suos.
sors non est
optima, custodiuntur arctissime per viros suos.
suos.
optimam et
antiquissimam reputant Hispani, in non nullis tamen partibus inamoena dialectus viget, prout
in Piscaja Quibbusgoa; monticolae tamen Piscajae diversam habent linguam, quae antiqua Celtica
reputatur esse.
tamen Castilianae leges sunt factae universales.
sunt.
ad universam extenderunt Hispaniam has
leges, virtute harum legum tota monarchia est haereditaria pro utroque sexu, imprimis succedit
primogenitus cum suis descendentibus et repraesentantibus, in defectu marium succedunt
feminae, et hae excludunt fratres suorum genitorum.
non sint; reliqua
circa successionem dependent ab arbitrio regum; annus 14 defixus est pro maiorennitate; rex
vel status determinat tutorem vel curatorem; coronatio apud Hispanos locum non habet jam a
saeculis, ob tributa, quae pontifici solvi debebant intuitu Arragoniae, et ob subjectionis
homagium, quod praestabant pontificibus; sic 1204. Petrus rex Arragoniae ab Innocentio Romae
coronatus est, eique votum subjectionis deposuit, tributumque 250 massae †ritiae† adpromisit;
ob haec onera ergo posteriores reges abstinuerunt coronatione.
regno Arragonico relicta tamen est praerogativa quod proprios habeat gubernatores,
Phylippus tamen 2. exstinxit ceteras eius praerogativas; hoc saeculo Phylippus 5. etiam
gubernium eius exstinxit Arragoniaeque gubernium Castiliae subjecit, cum Arragonia favisset
Carolo 6--o et domi Austriacae in bello successionali, et ab eo tempore omnes provinciae sunt
sibi incorporatae et monarchice gubernantur.
quod proprios habeat gubernatores,
Phylippus tamen 2. exstinxit ceteras eius praerogativas; hoc saeculo Phylippus 5. etiam
gubernium eius exstinxit Arragoniaeque gubernium Castiliae subjecit, cum Arragonia favisset
Carolo 6--o et domi Austriacae in bello successionali, et ab eo tempore omnes provinciae sunt
sibi incorporatae et monarchice gubernantur.
2. exstinxit ceteras eius praerogativas; hoc saeculo Phylippus 5. etiam
gubernium eius exstinxit Arragoniaeque gubernium Castiliae subjecit, cum Arragonia favisset
Carolo 6--o et domi Austriacae in bello successionali, et ab eo tempore omnes provinciae sunt
sibi incorporatae et monarchice gubernantur.
Castiliae subjecit, cum Arragonia favisset
Carolo 6--o et domi Austriacae in bello successionali, et ab eo tempore omnes provinciae sunt
sibi incorporatae et monarchice gubernantur.
hi tamen status
extra usum venerunt.
Status Arragoniae erant 3: clerus, proceres et urbes.
proceres et urbes.
Olim unica erat classis nobilitatis, qui Riccos hombres, Reiche Leute,
dicebantur; tardius dividebatur in duces, comites, marchiones et vicecomites, hi generatim
barones regni dicebantur, et hi omnes Sennores dicebantur, et praedicatum a praediis suis
habent, et hinc etiam Titulos vel Titulados dicuntur, seu homines titulis utentes, bona
ipsorum plerumque sub maioratu sunt.
2. escuderos seu scutum gerentes. 3. hydalros
grandes Hispaniae dicuntur, haec
praerogativa per regem tribuitur familiae ob merita sua, et tunc is, qui maioratum tenet, est
grand.
sua, et tunc is, qui maioratum tenet, est
grand.
amplissimus omnium;
minimus titulus eis est: Rex Hispaniarum Chatolicus, in publicis negotiis cum exteris se
subscribit cum nomine baptismali, domi se subscribit Ego Rex. Primogenitus dicitur Princeps
Asturiae, qui tamen non nascitur, sed creatur per regem, ceteri regis filii et filiae Infant
Von Spanien compellantur; Hispani regi suo primum locum tribuunt in Europa.
nascitur, sed creatur per regem, ceteri regis filii et filiae Infant
Von Spanien compellantur; Hispani regi suo primum locum tribuunt in Europa.
Hispani regi suo primum locum tribuunt in Europa.
4 linearum areae aede pomum Granatense fissum bifariam, ut regni
Granatensis insigne, in campo argenteo.
duabus lateralibus
adest aquila nigra in campo argenteo.
adest aquila nigra in campo argenteo.
in campo rubro, ut insigne Asturiae,
alia pars est aureis lineis quinquies dextrorsum fissa et rubro limbo circumdata, et est
antiquum Burgundiae scutum.
Antegavensis, nempe 3 lilia in campo caeruleo cum rubra periferia; universum scutum cingit
catena aurei velleris cum exuviis agni; telamones sunt duo leones.
Cancellarius magnus, penes hunc erat maxima potestas; connetabilis
seu comes stabuli; admiralis regni.
ordinem anno 1431. in Flandriae urbe Bruga fundavit Phylippus Bonus; jura haec
Bourgundica pervenerunt per matrimonium, uti scimus, ad domum Austriacam, nempe Carolum 5.
regem Hispaniae, proin etiam ordo hic ad Hispaniam translatus est; exstincta domo Austriaca in
Hispania et Phylippus 5. et Carolus 6. Romanus imperator posuerunt se ad jus huius ordinis;
insigne huius ordinis sunt exuviae agni, geruntur ex catena aurea, hac catena calibem et
silicem alternatim repraesentat in suis articulis; extra solemnitatem ex rubra vel aurea
ligula geritur;
1431. in Flandriae urbe Bruga fundavit Phylippus Bonus; jura haec
Bourgundica pervenerunt per matrimonium, uti scimus, ad domum Austriacam, nempe Carolum 5.
regem Hispaniae, proin etiam ordo hic ad Hispaniam translatus est; exstincta domo Austriaca in
Hispania et Phylippus 5. et Carolus 6. Romanus imperator posuerunt se ad jus huius ordinis;
insigne huius ordinis sunt exuviae agni, geruntur ex catena aurea, hac catena calibem et
silicem alternatim repraesentat in suis articulis; extra solemnitatem ex rubra vel aurea
ligula geritur; hic ordo est
5.
regem Hispaniae, proin etiam ordo hic ad Hispaniam translatus est; exstincta domo Austriaca in
Hispania et Phylippus 5. et Carolus 6. Romanus imperator posuerunt se ad jus huius ordinis;
insigne huius ordinis sunt exuviae agni, geruntur ex catena aurea, hac catena calibem et
silicem alternatim repraesentat in suis articulis; extra solemnitatem ex rubra vel aurea
ligula geritur; hic ordo est prius in Europa et honorificentissimus.
Romanus imperator posuerunt se ad jus huius ordinis;
insigne huius ordinis sunt exuviae agni, geruntur ex catena aurea, hac catena calibem et
silicem alternatim repraesentat in suis articulis; extra solemnitatem ex rubra vel aurea
ligula geritur; hic ordo est prius in Europa et honorificentissimus.
hi tempore cruciatarum
expeditionum sunt enati; ordines hi sunt tres: 1. Sancti Iacobi de Compostella; 2. Calatrava
et 3. Alcantara; omnes tres ordines ampla possident bona, praecipue magnus magister ampla bona
habet; omnes hi ordines prius subjecti erant pontifici et a regibus exempti erant; Ferdinandus
tamen Chatolicus se ipsum fecit magnum magistrum ordinum; praeter magnum magistrum sunt
equites alii titulares, qui nulla praedia habent, alii sunt commendatores, qui praedia habent;
ordo prius habet 47 commendaturas; 2--us habet 56,
Urbs haec ampla est, ad regulas tamen politiae non adeo exacta,
immundities magna est in hac urbe; pallatium regium, quod '737. aedificari cepit,
splendidissimum est; Boen retiro est castellum aestivum regis, item Aranquetz, Casa del campo;
La florida, El bordo, Villa viciosa, et S. Ildefonso, hic nobilissima bibliotheca existat
praecipue in manuscriptis Arabicis.
§ 5
§ 5
Pernecessaria est regno huic potentia utraque tam maritima quam
campestris.
utraque tam maritima quam
campestris.
naves complures aliae;
32 fregattae intra 20 et 32 tormenta; 12 minores intra 12 et 30; 4 tormentariae naves cum 8
tormentis, 3 galleon cum 6 tormentis, 7 semi galleon cum 3 tormentis, 17 huccer cum 12
tormentis.
Capitain, hic est primus architalassus; 2. est General
Lieutinente; 3. Gyeze dez Cadra
est Hispania portubus
insignibus; Caditanus est praecipuus omnium, dein Cartagensis, Feroll, cum aliis minoribus.
61 421 complectebatur, 3350 capita tormentariorum, ingeneurs
150; totum corpus equitum ad 13,200 capita; 29,700 capita provincialis militiae.
laudatur, est inediae capax, generosus;
modo omnia ad pedem Gallicanum instructa sunt in exercitu Hispanico.
circa 630.
curavit;
Castilia suas proprias leges habuit, quarum collectio 1263. adornata fuit; anno 1496.
Ferdinandus
Chatolicus secundum codicem adornari curavit; hic codex 1505. auctus et emendatus est per
Ferdinandum, et hic Codex Tauri dicitur et est ultimus codex, corpusque iuris et legum
Hispanicarum; leges tamen Romanae non ultimum locum habent in Hispania.
Castilia suas proprias leges habuit, quarum collectio 1263. adornata fuit; anno 1496.
Ferdinandus
Chatolicus secundum codicem adornari curavit; hic codex 1505. auctus et emendatus est per
Ferdinandum, et hic Codex Tauri dicitur et est ultimus codex, corpusque iuris et legum
Hispanicarum; leges tamen Romanae non ultimum locum habent in Hispania.
quarum collectio 1263. adornata fuit; anno 1496.
Ferdinandus
Chatolicus secundum codicem adornari curavit; hic codex 1505. auctus et emendatus est per
Ferdinandum, et hic Codex Tauri dicitur et est ultimus codex, corpusque iuris et legum
Hispanicarum; leges tamen Romanae non ultimum locum habent in Hispania.
Hispanicarum; leges tamen Romanae non ultimum locum habent in Hispania.
appellatio
fit ad alia fora provinciae, tota Hispania in 12 divisa est districtus, quorum quivis summum
forum appellatorium habet, quae fora pro quibusdam consistunt etiam fora primae instantiae;
sunt autem sequentia: cancellaria regia, residet Valadoleti; Granatense tribunal et etiam
cancellaria regia dicitur; utrumque hoc ex praeside et 16 consiliariis constat, qui odidores
seu auditores compellatur; 3--um est tribunal Navarrae, quod consilium regis Navarrae dicitur;
eius praeses est regens seu gubernator provinciae cum 6 assessoribus, et aliis
divisa est districtus, quorum quivis summum
forum appellatorium habet, quae fora pro quibusdam consistunt etiam fora primae instantiae;
sunt autem sequentia: cancellaria regia, residet Valadoleti; Granatense tribunal et etiam
cancellaria regia dicitur; utrumque hoc ex praeside et 16 consiliariis constat, qui odidores
seu auditores compellatur; 3--um est tribunal Navarrae, quod consilium regis Navarrae dicitur;
eius praeses est regens seu gubernator provinciae cum 6 assessoribus, et aliis subalternis;
reliqua 9 tribunalia apellantur Audientiae regiae,
tribunal et etiam
cancellaria regia dicitur; utrumque hoc ex praeside et 16 consiliariis constat, qui odidores
seu auditores compellatur; 3--um est tribunal Navarrae, quod consilium regis Navarrae dicitur;
eius praeses est regens seu gubernator provinciae cum 6 assessoribus, et aliis subalternis;
reliqua 9 tribunalia apellantur Audientiae regiae, sunt hae: de Coruna, de Sevilia, de Oviedo,
de Canarios, dela contradition a las Indias au Cadix, de Arragon, de Valentia, De Cataluna, de
Malorca; quaevis harum audientiarum habet suum regentem seu
de Arragon, de Valentia, De Cataluna, de
Malorca; quaevis harum audientiarum habet suum regentem seu praesidem, plerumque locumtenentem
vel generalem capitaneum illius portus; ex istis tribunalibus remissio ultima fuit in Senatu
Castiliano, hic senatus est collegium mixtum et politica et criminalia in eo revidentur.
de Valentia, De Cataluna, de
Malorca; quaevis harum audientiarum habet suum regentem seu praesidem, plerumque locumtenentem
vel generalem capitaneum illius portus; ex istis tribunalibus remissio ultima fuit in Senatu
Castiliano, hic senatus est collegium mixtum et politica et criminalia in eo revidentur.
forum in suis causis.
§ 7 De reditibus publicis.
Reditus Hispaniae duplices esse censentur, generales et speciales
singularum provinciarum.
esse censentur, generales et speciales
singularum provinciarum.
ex proventibus, quos rex percipit, qua magnus magister ordinum equestrium;
3--o) ex vectigalibus et teloniis in-, ex-, et transportatis; 4--o) ex nonnullis regalibus,
uti posta, jure monetandi, stempel; 5) reditus ex monopoliis, uti tabacae, salis, mercurii,
pulveris pyrei, et plumbi; 6--o) ex venditione bullae cruciatae.
ex monopoliis, uti tabacae, salis, mercurii,
pulveris pyrei, et plumbi; 6--o) ex venditione bullae cruciatae.
pro erectione cassarnarum; praestationes ab
officinis noviter obtentis; praestatio nigritis inhaerens.
noviter obtentis; praestatio nigritis inhaerens.
redituum habentur speciales hi: 1--o) contributio 24 millionum, rebus
fungibilibus inhaerens, vino, oleo, aceto, et piscibus inhaerens, posteriores reges etiam ad
sacharum et chartam extenderunt; 2--o) accisa omnibus ceteris fluidis inhaerens; 3--o) accisa
saponi, nivibus et foliis lusoribus inhaerens; 4--o) monopolium crematurae, quod rex habet;
5--o) decimae ab omnibus terrae productis; 6--o) decimae rerum omnium emptorum et
permutatorum, nempe rerum immobilium, hodie tamen non est 10--a pars sed tantum certum per
cento solvitur.
etiam ad
sacharum et chartam extenderunt; 2--o) accisa omnibus ceteris fluidis inhaerens; 3--o) accisa
saponi, nivibus et foliis lusoribus inhaerens; 4--o) monopolium crematurae, quod rex habet;
5--o) decimae ab omnibus terrae productis; 6--o) decimae rerum omnium emptorum et
permutatorum, nempe rerum immobilium, hodie tamen non est 10--a pars sed tantum certum per
cento solvitur.
productis; 6--o) decimae rerum omnium emptorum et
permutatorum, nempe rerum immobilium, hodie tamen non est 10--a pars sed tantum certum per
cento solvitur.
meritis civibus saepe concedebat.
calculati sunt 23 535 888; hi reditus aucti sunt ad 40 milliones, modo ad 56 milliones
aestimantur escudos debellon.
§ 8 De industria et commercio.
§ 8 De industria et commercio.
Populum Hispanicum antiquitus summe industrium
causam
harum diversam assignant, alii ambitionem, alii desidia arguunt; vero similior causa est
detectio Americae, ab ea enim detecta Hispani gregatim relicta Europa Americam petierunt, sic
defecit populatio, defecit industria; accedit etiam onerum publicorum magnitudo et molestia.
ab ea enim detecta Hispani gregatim relicta Europa Americam petierunt, sic
defecit populatio, defecit industria; accedit etiam onerum publicorum magnitudo et molestia.
2 Denique fundamentalis ratio repetenda est ex mala regiminis forma, neglecta
financia et commercio; anno tamen '776. instituta est Coronae societas agricolaris, quae
elaborat in evehenda agricultura suffulta ab aula.
iis exstinctis evanuerunt usque Phylippi 5--i tempora omnes manufacturae.
Quadalexara pannificina florens habetur; non nulli etiam privati incipiunt jam texturas serici
facere.
non lucrosum, sed
perniciosum; parato enim aere omnes necessitates suas ab exteris gentibus emere coguntur; imo
nec ipsi sibi adferunt necessitates suas, sed etiam vecturarum utilitatem cedunt exteris;
paucae comparent naves Hispanicae in Gallia, Italia, hodie etiam Angliam et Africae oras
petunt, a quibus religionis Mahometanae aversio eos ad haec usque tempora arcebat, sic anno
1786. primum pedem fixit in Hispaniam Constantinopolitanae aulae legatus, cum quo tractatus
commercii initi sunt; in America meridionali aliquod habent commercium
est amplissimum,
nam omnibus aliis gentibus praeclusi sunt portus Hispanici; interim nec hoc est admodum
lucrosum, nam omnes res, quas Hispani suis colonistis vendunt, non sunt producta eorum, sed
aliarum gentium Europearum, hinc Hispania est tantum canalis per quem opes et thesauri
Americae in universam Europam dimanant; dein ipsi Galli et Belgae immediatum commercium
exercent cum ipsis Americanis; nam Hispani admittunt ut nomine mercatorum Hispanicorum etiam
exteri ingrediantur portus Americanas, et hinc est ut Hispania penes omnes thesauros
Hispanici; interim nec hoc est admodum
lucrosum, nam omnes res, quas Hispani suis colonistis vendunt, non sunt producta eorum, sed
aliarum gentium Europearum, hinc Hispania est tantum canalis per quem opes et thesauri
Americae in universam Europam dimanant; dein ipsi Galli et Belgae immediatum commercium
exercent cum ipsis Americanis; nam Hispani admittunt ut nomine mercatorum Hispanicorum etiam
exteri ingrediantur portus Americanas, et hinc est ut Hispania penes omnes thesauros et
divitias Americanas, in se pauper sit.
Hispania est tantum canalis per quem opes et thesauri
Americae in universam Europam dimanant; dein ipsi Galli et Belgae immediatum commercium
exercent cum ipsis Americanis; nam Hispani admittunt ut nomine mercatorum Hispanicorum etiam
exteri ingrediantur portus Americanas, et hinc est ut Hispania penes omnes thesauros et
divitias Americanas, in se pauper sit.
et thesauri
Americae in universam Europam dimanant; dein ipsi Galli et Belgae immediatum commercium
exercent cum ipsis Americanis; nam Hispani admittunt ut nomine mercatorum Hispanicorum etiam
exteri ingrediantur portus Americanas, et hinc est ut Hispania penes omnes thesauros et
divitias Americanas, in se pauper sit.
portus Americanas, et hinc est ut Hispania penes omnes thesauros et
divitias Americanas, in se pauper sit.
thesauros et
divitias Americanas, in se pauper sit.
Hispanorum, nempe in Americam
septemtrionalem, et meridionalem; in Cavanensi portu colligunt se reduces naves et sic portum
Gaditanum in Europa petunt; patet ex his quis sit bilancis tam numericae, quam utilitatis
status in Hispania, nempe dispensiosa
septemtrionalem, et meridionalem; in Cavanensi portu colligunt se reduces naves et sic portum
Gaditanum in Europa petunt; patet ex his quis sit bilancis tam numericae, quam utilitatis
status in Hispania, nempe dispensiosa
his quis sit bilancis tam numericae, quam utilitatis
status in Hispania, nempe dispensiosa
evectionis proportio est = 1:5, proin omni millione lucri 4 damni habent.
Barcellonae erecta est maior societas, quae quoad objecta commercii quidem restricta non est,
sed quoad territoria commercii.
praecipuus est Gaditanus portus.
§ 9 De re monetaria.
denominatione duplicem valorem intelligunt, sub respectu utrum in valore
argenti vel cupri summant, sic si de realibus sermo sit addi debet, utrum real de vellon vel
de platta intelligantur, seu utrum valor de cupro vel de argento sumatur; est autem proportio
inter argenteum et cupreum valorem uti 17 ad 32.
de vellon vel
de platta intelligantur, seu utrum valor de cupro vel de argento sumatur; est autem proportio
inter argenteum et cupreum valorem uti 17 ad 32.
valet 40 reales de platta; cuduntur duplicati et 4-plicati hi
doblones; cuduntur etiam doblones midi seu dimidii, qui 20 valent; cuduntur aurei minuti
pesosfuertes doro.
seu dimidii, qui 20 valent; cuduntur aurei minuti
pesosfuertes doro.
qui 20 valent; cuduntur aurei minuti
pesosfuertes doro.
Argenteae sunt hae: pesos fuertes, quae passim piaster
apellantur, valet 11 reales et 6 maravedis de platta; hi cuduntur dimidii, qui escudos de
vellon vocantur; cuduntur etiam 4--tes et valent 2 R. et 27 maravedis de platta.
hae: pesos fuertes, quae passim piaster
apellantur, valet 11 reales et 6 maravedis de platta; hi cuduntur dimidii, qui escudos de
vellon vocantur; cuduntur etiam 4--tes et valent 2 R. et 27 maravedis de platta.
maravedis de platta; hi cuduntur dimidii, qui escudos de
vellon vocantur; cuduntur etiam 4--tes et valent 2 R. et 27 maravedis de platta.
vellon vocantur; cuduntur etiam 4--tes et valent 2 R. et 27 maravedis de platta.
6 Cuduntur etiam blancas 1/2 maravedis
valentes; cuduntur numi 2 blancarum, 3 blancarum, item quartas quae 4 maravedis valet.
quae 4 maravedis valet.
valet.
facit; ducados etiam est duplex de vellon et de platta et valet 11
reales de suo genere, nempe vel de platta vel de vellon.
etiam est duplex de vellon et de platta et valet 11
reales de suo genere, nempe vel de platta vel de vellon.
5 real + 20 maravedis de platta = 10 real de vellon; 10 real de vellon sunt
aequales 2 liver et 2/3 Gallicano; 2 et 2/3 livrae = unifloreno Renensi; 1 ergo real de vellon
= 2 grossis nostris.
10 real de vellon sunt
aequales 2 liver et 2/3 Gallicano; 2 et 2/3 livrae = unifloreno Renensi; 1 ergo real de vellon
= 2 grossis nostris.
valde sunt malae;
differt enim vehementer valor externus ab interno.
est lex publica qua evectio omnis auri et argenti prohibita est, sed satis ridicule;
vidimus enim bilancem evectionis et invectionis esse ut 5:1; stante hac bilanca impossibile
est hanc legem observare, imo ea obest commercio; tandem legem hanc interpretati sunt ad purum
et crudum aurum et argentum.
§ 10 De religionis negotio.
qua evectio omnis auri et argenti prohibita est, sed satis ridicule;
vidimus enim bilancem evectionis et invectionis esse ut 5:1; stante hac bilanca impossibile
est hanc legem observare, imo ea obest commercio; tandem legem hanc interpretati sunt ad purum
et crudum aurum et argentum.
§ 10 De religionis negotio.
radices in hoc
regno, ferunt eam per apostolum Iacobum introductam esse, qui etiam patronus tutelaris totius
monarchiae est; Carolus quidem 3--us anno '760. cum jurasset immaculatam conceptionem Beatae
Mariae Virginis eam insimul pro patrona tutelari totius regni constituit, et hic duplex
habetur patronus.
insimul pro patrona tutelari totius regni constituit, et hic duplex
habetur patronus.
qui 4 sufraganeos habet; 3) S. Iacobi de Compostella 12
sufraganeos; 4) Granatensis 5 suf.; 5) Burgensis habet 4; 6) Daragonensis cum 7 suf.; 7)
Caesaraugustanus habet 6; 8) Valentinus cum 3 suf.
cum 3 suf.
In America aeque copiosus adest clerus, 6 nempe metropolitae: S. Domingo in
Mexico, Quadimala, Lima, Carcos, et Santa fee, et 28 suffraganei episcopi.
aeque copiosus adest clerus, 6 nempe metropolitae: S. Domingo in
Mexico, Quadimala, Lima, Carcos, et Santa fee, et 28 suffraganei episcopi.
et Santa fee, et 28 suffraganei episcopi.
omnia jura majestatica circa sacra exercebant;
sed per concordata haec jura vindicata sunt regibus; confirmatione tamen pontificis opus est;
pontifici reservati sunt 52 pingues canonicatus, hos pontifex confert, in ceteris rex aut
conventione aliorum renunciat; etiam annatis et juri spolii renunciarunt pontifices; nuncius
pontificis hodie adhuc tribunal suum Madritti habet, in quo causae nomine pontificis
deciduntur.
nuncius
pontificis hodie adhuc tribunal suum Madritti habet, in quo causae nomine pontificis
deciduntur.
hoc officium a
temporibus Ferdinandi Chatolici viget Seviliae, anno '478. vel '80.
tardius ad omnes haereticos, imo minimas violationes legum ecclesiasticorum;
hodie 18 sunt talia tribunalia, celeberrimum est Madrittense, in quo residet Magnus
inquisitor; per universam Hispaniam sparsi habentur sic dicti familiares, qui sunt
exploratores Inquisitionis et ad 20 000 aestimantur.
in quo residet Magnus
inquisitor; per universam Hispaniam sparsi habentur sic dicti familiares, qui sunt
exploratores Inquisitionis et ad 20 000 aestimantur.
suspecti erant, tardius omnis haeresis relata est his tribunalibus,
apostasia, impietas sodomiae, bigamiae, praeceptorum ecclesiasticorum violatio; processus in
his tribunalibus distinctus est ab omnibus aliis procedendi modis, formam suam accepit partim
ab abusibus monachorum et ignorantia iuris, partim etiam ab instructionibus Roma acceptis;
tribunal hoc distinctum et independens est ab omni forma, ab omni rectoris civilis influxu,
proin in eo nec rex, aut quodpiam aliud tribunal influit, nec causae nunquam
bigamiae, praeceptorum ecclesiasticorum violatio; processus in
his tribunalibus distinctus est ab omnibus aliis procedendi modis, formam suam accepit partim
ab abusibus monachorum et ignorantia iuris, partim etiam ab instructionibus Roma acceptis;
tribunal hoc distinctum et independens est ab omni forma, ab omni rectoris civilis influxu,
proin in eo nec rex, aut quodpiam aliud tribunal influit, nec causae nunquam
tortura in summo vigore est,
omnis condemnatus bona sua amisit partim ad ratam camerae partim ad ratam inquisitionis;
descendentibus convictorum macula infamiae inhaeret perpetua; hoc ergo tribunal non tantum
episcoporum sed et regis jurisdictioni praejudicat.
praejudicat.
tamen distinctio, qui contumaces
permanserunt comburebantur vivi, suspecti vero tantum jugulabantur prius, dein comburebantur;
alia delicta carcere perpetuo plectebantur, confiscatione bonorum, et macula infamiae.
ordinibus religiosis omnibus, confraternitatibus, ex
nobilitate, imo ipse rex saepissime praesens fuit, celebrabatur prius sacrum; ad mortem
damnati ducebantur in medio ad locum suplicii; actus hic Auto da fee (Actus fidei)
compellatur; leguntur intra 14 anos a fine saec. 15. et initium 16. combusta fuisse 6000
hominum.
saepissime praesens fuit, celebrabatur prius sacrum; ad mortem
damnati ducebantur in medio ad locum suplicii; actus hic Auto da fee (Actus fidei)
compellatur; leguntur intra 14 anos a fine saec. 15. et initium 16. combusta fuisse 6000
hominum.
cessasse in
Hispania, sed anno '784. adhuc solemne Auto da fe celebratum est; plebs veneratur hoc
tribunal, eruditiores tamen aversantur totum institutum, sed nihil in contrarium possunt; ea
tamen ex parte prodest hoc tribunal, quod populus in obsequio retineatur, et omnia
praecaveantur mala, quae ex turbis religionis in alia regna promanarunt.
tamen aversantur totum institutum, sed nihil in contrarium possunt; ea
tamen ex parte prodest hoc tribunal, quod populus in obsequio retineatur, et omnia
praecaveantur mala, quae ex turbis religionis in alia regna promanarunt.
praeter capitula infinita; monachorum numerus ad 69 664 capita, monialium ad 38 089 capita
collocatur; universim status ecclesiasticus ad 250 000 hominum aestimatur; tanta multitudo non
potest non obesse statui.
§ 11 De educatione et scholis.
aestimatur; tanta multitudo non
potest non obesse statui.
§ 11 De educatione et scholis.
3 sunt veri nominis
universitates: Madritensis, hanc Phylippus 4. anno '625. fundavit, Carolus vero 3 formavit eam
magis anno '770; alia est in urbe Alcala dehenaros; 3. Salamancae; insigniter dotatae sunt
omnes 3; praeter has academiae diversae habentur, copiosae gymnasiae, et scholae triviales in
omni fere loco; Phylippus 5. Madritti fundavit 3 academias, linguae Hispanicae, historiae et
medicinae; Seviliae vero fundavit academiam artium liberalium.
dehenaros; 3. Salamancae; insigniter dotatae sunt
omnes 3; praeter has academiae diversae habentur, copiosae gymnasiae, et scholae triviales in
omni fere loco; Phylippus 5. Madritti fundavit 3 academias, linguae Hispanicae, historiae et
medicinae; Seviliae vero fundavit academiam artium liberalium.
omni fere loco; Phylippus 5. Madritti fundavit 3 academias, linguae Hispanicae, historiae et
medicinae; Seviliae vero fundavit academiam artium liberalium.
3 Valedoleti
est geographiae academia; Ferdinandus 2. fundavit picturae, sculpturae et architecturae
academiam Madritti.
postponuntur Hispani, utut aevo medio Hispania
fuerit sedes celeberrimorum medicorum; Ferdinandus 2. hortum botanicum fundavit celeberrimum
Madritti; in iurisprudentia magis eminent Hispani, maxime circa jus Romanum versantur scripta
eorum; politicas tamen juris partes et philosophicas plane non excolunt.
hortum botanicum fundavit celeberrimum
Madritti; in iurisprudentia magis eminent Hispani, maxime circa jus Romanum versantur scripta
eorum; politicas tamen juris partes et philosophicas plane non excolunt.
recensita regni Hispanici negotia per collegia
administrari consueverunt.
collegia
administrari consueverunt.
ratione negotiorum; senior
inter hos dicitur decanus consilii et ut primarius minister considerari debet et primado
dicitur etiam; huic adjuncti sunt ceteri inter quos negotia per departamenta divisa sunt;
primus gerit negotia externa, 2. tractat negotia rei nauticae, Indiarum et rei marinae, 3.
objecta gratiae et justitiae gerit; 4. est finantiae minister, 5. rei
bellicae; singuli status consiliarii haec negotia seorsim manipulant, et tantum regi
substernunt consilia sua.
dicitur decanus consilii et ut primarius minister considerari debet et primado
dicitur etiam; huic adjuncti sunt ceteri inter quos negotia per departamenta divisa sunt;
primus gerit negotia externa, 2. tractat negotia rei nauticae, Indiarum et rei marinae, 3.
objecta gratiae et justitiae gerit; 4. est finantiae minister, 5. rei
bellicae; singuli status consiliarii haec negotia seorsim manipulant, et tantum regi
substernunt consilia sua.
sunt;
primus gerit negotia externa, 2. tractat negotia rei nauticae, Indiarum et rei marinae, 3.
objecta gratiae et justitiae gerit; 4. est finantiae minister, 5. rei
bellicae; singuli status consiliarii haec negotia seorsim manipulant, et tantum regi
substernunt consilia sua.
praeest.
est consilium bellicum, in quo rex est praeses, cuius
vices cancellarius supplet; dividitur in duas partes, quas salas compellant; in sala primaria
adest decanus cum 13 consiliariis, in hac oeconomica, politica, et negotia gratiae
administrantur; secunda sala constat ex decano et 4 consiliariis, et hi negotia justitiae
administrant.
in quo rex est praeses, cuius
vices cancellarius supplet; dividitur in duas partes, quas salas compellant; in sala primaria
adest decanus cum 13 consiliariis, in hac oeconomica, politica, et negotia gratiae
administrantur; secunda sala constat ex decano et 4 consiliariis, et hi negotia justitiae
administrant.
administrantur; secunda sala constat ex decano et 4 consiliariis, et hi negotia justitiae
administrant.
collegium est tribunal Sacrae inquisitionis, cuius praeses est
Magnus inquisitor Hispaniae, qui adnexum habet sibi confessorium regium et 7 assessores.
sibi confessorium regium et 7 assessores.
divisum est;
1--a oeconomica et politica Indiarum negotia administret, 2--a vero negotia justitiae; in
prima adest praeses cum 9 consiliariis, et in 2--a cum 7.
habet 7 consiliarios cum praeside; 4--tum est Suprema generalis
inspectio; supremus inspector intendans generalis dicitur, qui 2 habet inspectores adnexos
sibi; 5--tum est Collegium generale rei commercialis, quo pertinet negotium rei monetariae et
montanisticae, cum 11 consiliariis.
intendans generalis dicitur, qui 2 habet inspectores adnexos
sibi; 5--tum est Collegium generale rei commercialis, quo pertinet negotium rei monetariae et
montanisticae, cum 11 consiliariis.
generalis dicitur, qui 2 habet inspectores adnexos
sibi; 5--tum est Collegium generale rei commercialis, quo pertinet negotium rei monetariae et
montanisticae, cum 11 consiliariis.
status
inquisitionis
sufferendum, prudens tollerantia invehenda, monachorum numerus restringendus, sacerdotalis
enim status excessive exauctus est.
sufferendum, prudens tollerantia invehenda, monachorum numerus restringendus, sacerdotalis
enim status excessive exauctus est.
omnium provinciarum,
Hispani tamen maxime adhuc aulam Romanam colere debent.
sunt; cum Dania, Svecia, Russia utut hae
gentes per distantiam tantum obesse non possint, tamen in foedere haec regna multum obesse
possent.
utut hae
gentes per distantiam tantum obesse non possint, tamen in foedere haec regna multum obesse
possent.
commercium tractatus et foedera servanda sunt, idem cum Tunetanis et Algiris
faciendum erit ob commercii securitatem.
Statistica practica Portugalliae.
§ 1 Territorium et eius situs.
securitatem.
Statistica practica Portugalliae.
§ 1 Territorium et eius situs.
Statistica practica Portugalliae.
§ 1 Territorium et eius situs.
Statistica practica Portugalliae.
§ 1 Territorium et eius situs.
Portugalliae.
§ 1 Territorium et eius situs.
§ 1 Territorium et eius situs.
et 9 et 12 longitudinis gradum.
Hispaniae; spirantes enim frequenter venti conciliunt temperatiorem auram; nives in hyeme
sunt res inauditae.
auram; nives in hyeme
sunt res inauditae.
in Portugalliam.
pauci sunt, mulis enim asinis utuntur; ferae bestiae et alatilia
examina apum in abundantia.
in Algarbia optimum crescit;
integra dumeta roris marini, silvae aurantia
crescit;
integra dumeta roris marini, silvae aurantia
deprehendebatur aurum, detecta
vero America neglexerunt domesticum auri
Brasiliensem habent domi etiam türcis,
amathist, hyacintos; habent etiam cristalla, agat, magnatem, marmorem et lapides molares; in
montibus Estrela deprehendit quidam peregrinus ante 35 annos fodinas salis nitri; salem marium
copiosum habent.
Territorium Portugalliae metropolitanum est ipsa Portugallia, quae
subjectas copiosas provincias habet.
subjectas copiosas provincias habet.
dividitur in 6 provincias,
quae sunt provincia Interamnensis et Transmontana, quae superiores vocantur; aliae sunt
mediae, nempe Beiria et Extrema Dura; inferiores provinciae sunt provincia Transtagana et
Algarbia; in his provinciis 18 urbes numerantur; 530 minores urbes et pagi.
faciebant, sicque factum est ut in omnibus 3 orbis partibus suos occupationes
facerent; in mediis orientalibus quidem possessiones eorum magnam diminutionem passae sunt per
Belgas tempore subjectionis Hispanicae; in oceano Atlantico possident ex insulis Canariis
Madera et Porto Santo; praeterea nonnullas insulas Azores, ex quibus Tercera precipua est;
insulas Capitis viridis etiam possident; ex his insulis habet salem, pelles, gossipium et
testudines; in littoribus Africae habent S. Thoma de principe, dein insulam Fernando Pao, dein
Amy Bom;
sunt per
Belgas tempore subjectionis Hispanicae; in oceano Atlantico possident ex insulis Canariis
Madera et Porto Santo; praeterea nonnullas insulas Azores, ex quibus Tercera precipua est;
insulas Capitis viridis etiam possident; ex his insulis habet salem, pelles, gossipium et
testudines; in littoribus Africae habent S. Thoma de principe, dein insulam Fernando Pao, dein
Amy Bom; in ipsa Africa copiosissimas habebant possessiones, hodie tantum in regno Loango,
Congo et Angolo habent possessiones; in partibus orientalibus Africae olim per universa
Capitis viridis etiam possident; ex his insulis habet salem, pelles, gossipium et
testudines; in littoribus Africae habent S. Thoma de principe, dein insulam Fernando Pao, dein
Amy Bom; in ipsa Africa copiosissimas habebant possessiones, hodie tantum in regno Loango,
Congo et Angolo habent possessiones; in partibus orientalibus Africae olim per universa
littora dominabantur, hodie in Zanquever et regione Afrorum habent quasdam possessiones;
compluresque reguli sunt vasalli Portugallorum; arcem Magaczan in regno Marocano deseruerunt
anno '769.; in
S. Thoma de principe, dein insulam Fernando Pao, dein
Amy Bom; in ipsa Africa copiosissimas habebant possessiones, hodie tantum in regno Loango,
Congo et Angolo habent possessiones; in partibus orientalibus Africae olim per universa
littora dominabantur, hodie in Zanquever et regione Afrorum habent quasdam possessiones;
compluresque reguli sunt vasalli Portugallorum; arcem Magaczan in regno Marocano deseruerunt
anno '769.; in Asia hodie possident in peninsula cis Gangem fluvium [habent] urbem Diu,
Damanum, Basam et Goam et Chaul; in insula
dominabantur, hodie in Zanquever et regione Afrorum habent quasdam possessiones;
compluresque reguli sunt vasalli Portugallorum; arcem Magaczan in regno Marocano deseruerunt
anno '769.; in Asia hodie possident in peninsula cis Gangem fluvium [habent] urbem Diu,
Damanum, Basam et Goam et Chaul; in insula Sinensi Macao habent urbem eiusdem nominis cum
territorio; in America possident amplissimas plagas ad 500 facile milliaria in longum in
littoribus Brasiliae; hic tractus in 15 colonias divisus est quibus singulis praeest
gubernator; intimas Brasiliae
hodie in Zanquever et regione Afrorum habent quasdam possessiones;
compluresque reguli sunt vasalli Portugallorum; arcem Magaczan in regno Marocano deseruerunt
anno '769.; in Asia hodie possident in peninsula cis Gangem fluvium [habent] urbem Diu,
Damanum, Basam et Goam et Chaul; in insula Sinensi Macao habent urbem eiusdem nominis cum
territorio; in America possident amplissimas plagas ad 500 facile milliaria in longum in
littoribus Brasiliae; hic tractus in 15 colonias divisus est quibus singulis praeest
gubernator; intimas Brasiliae partes
et Chaul; in insula Sinensi Macao habent urbem eiusdem nominis cum
territorio; in America possident amplissimas plagas ad 500 facile milliaria in longum in
littoribus Brasiliae; hic tractus in 15 colonias divisus est quibus singulis praeest
gubernator; intimas Brasiliae partes et hodie possident antiqui incolae; ex his coloniis
habent sacharum et tabacam optimam, gossipium, pelles animalium; cacao, vanilia, ligna varia
tam colorifera, tam aedilia, variae species aromaticae, indigo, variae species farmaceuticae;
preciosi lapides copiosi qui topas
in America possident amplissimas plagas ad 500 facile milliaria in longum in
littoribus Brasiliae; hic tractus in 15 colonias divisus est quibus singulis praeest
gubernator; intimas Brasiliae partes et hodie possident antiqui incolae; ex his coloniis
habent sacharum et tabacam optimam, gossipium, pelles animalium; cacao, vanilia, ligna varia
tam colorifera, tam aedilia, variae species aromaticae, indigo, variae species farmaceuticae;
preciosi lapides copiosi qui topas vocantur et adamantes; etiam auri fodinae detectae sunt
uberrimae, anno
possident antiqui incolae; ex his coloniis
habent sacharum et tabacam optimam, gossipium, pelles animalium; cacao, vanilia, ligna varia
tam colorifera, tam aedilia, variae species aromaticae, indigo, variae species farmaceuticae;
preciosi lapides copiosi qui topas vocantur et adamantes; etiam auri fodinae detectae sunt
uberrimae, anno '740. ad 18 milliones florenorum erutum est auri; etiam argenti fodinae
detectae sunt, quas privati colunt.
§ 2 De incolis.
eaedem sunt, quae in Hispania, nempe copiosa
bella, navigatio, severitas inquisitionis, relegatio; computatur populus ad 1 800 000;
recentiores tamen scriptores 2 250 000 incolarum adnotant.
severitas inquisitionis, relegatio; computatur populus ad 1 800 000;
recentiores tamen scriptores 2 250 000 incolarum adnotant.
vivendi consuetudine
magnam similitudinem habent, ipsa statura et colore vultus similes sunt, virtutibus tamen
Hispanos non aequant, in vitiis vero superant eos; indoles ex diversarum gentium commixtione
progenita est; praecipui eorum protoparentes censentur esse Suevi, Iudaei et Saraceni; copiosi
enim Iudaei et Saraceni coacti ad Christiana sacra finxerunt hanc religionem, animo tamen
permanserunt Iudaei, et hi novi Christiani dicuntur.
habent, ipsa statura et colore vultus similes sunt, virtutibus tamen
Hispanos non aequant, in vitiis vero superant eos; indoles ex diversarum gentium commixtione
progenita est; praecipui eorum protoparentes censentur esse Suevi, Iudaei et Saraceni; copiosi
enim Iudaei et Saraceni coacti ad Christiana sacra finxerunt hanc religionem, animo tamen
permanserunt Iudaei, et hi novi Christiani dicuntur.
in vitiis vero superant eos; indoles ex diversarum gentium commixtione
progenita est; praecipui eorum protoparentes censentur esse Suevi, Iudaei et Saraceni; copiosi
enim Iudaei et Saraceni coacti ad Christiana sacra finxerunt hanc religionem, animo tamen
permanserunt Iudaei, et hi novi Christiani dicuntur.
2 Portugalli sunt sagacis
ingenii, temperantiae amantes, humani, affabiles erga exteros, erga pauperes chari; sunt
generosi, se eruditos reputant, amorem erga regem suum ipsi praedicant cum zelo religionis;
sed sunt etiam ambitiosi, vani, assueverunt pompae, et tamen avari in summo gradu, parci in
esca et potu; passio amoris summa est apud Portugallos, hinc zelotipia summa.
ingenii, temperantiae amantes, humani, affabiles erga exteros, erga pauperes chari; sunt
generosi, se eruditos reputant, amorem erga regem suum ipsi praedicant cum zelo religionis;
sed sunt etiam ambitiosi, vani, assueverunt pompae, et tamen avari in summo gradu, parci in
esca et potu; passio amoris summa est apud Portugallos, hinc zelotipia summa.
zelotipia summa.
fontium, differentia tamen est in dialecto et terminationibus
vocum.
vocum.
in defectione ab aula Hispanica condiderunt.
Portugalli Alfonso 1--o regis titulum asserunt
provinciamque suam regnum appellant; ordinem successionis determinant, exercendae
jurisdictionis modum statuunt, jura quaedam statuum et ordinum determinant.
determinant.
se subtrahere possent eius imperio.
si rex testamento non faciat.
a Clemente 2. coronari factus est; Eduardo vero Eugenius 4. permisit ut
ad morem regum Galliae et Angliae coronatur sacroque oleo tingatur, post tamen hunc ceteri
omnes coronati non sunt, ob tributum Romanis pontificibus solvi tunc debitum; solummodo ergo
per praeconisationem et homagii praestationem coronantur.
abolita per sequentes reges, praesertim per Iosephum 1. et eius
ministrum Bombal; hodie omnia a regnum arbitrio dependent excepta contributione, quae per
deputatos statum administrabantur.
Bombal; hodie omnia a regnum arbitrio dependent excepta contributione, quae per
deputatos statum administrabantur.
inferior cum
deputatis urbium; comitia celebrabantur prius semper et Cortes Generales vocabantur; rex
habuit jus convocandi, sed 4 hebdomadis ante exordium comitiorum convocarunt reges suos
archiofficiales, nobiles, episcopos, comites, marchiones etc. quos voluit et cum his decrevit.
etc. quos voluit et cum his decrevit.
tituli introducti sunt, nempe comitum, marchionum, qui jus habet Don
praefigendi nomini baptismali et Titulos
vocantur; seniores familiarum sunt grandes Portugalliae; Fidalgos vocantur equites; aliqui
eorum Cavaleros vocantur et sunt stricte equites, alii Escuderos seu scutum gerentes.
ut omnis, qui promontorium Bonae spei vidisset, nobilis
esset; hodie jam eviluit haec nobilitas.
potentes
sunt, eorum bona sunt haereditaria etiam pro illegitimis prolibus in defectu legitimorum ad
hoc ut familiae conserventur, et dein etiam reges duo erant illegitimi.
omnibus juris maiestaticis utitur excepto
jure tributorum; successio haereditaria est in Portugallia.
maiestaticis utitur excepto
jure tributorum; successio haereditaria est in Portugallia.
regium assumpsit titulum ut
milites suos sic animaret, hic dein titulus et per pontifices et in comitiis Lamacensibus
confirmatus fuit; tunc tamen tantum reges Portugalliae vocabantur; Alfonsus 3. se regem
Algarbiae scripsit; Alfonsus 5. se regem Algarbiorum seu Algarbiae cis et ultra mare se
nominavit.
fuit; tunc tamen tantum reges Portugalliae vocabantur; Alfonsus 3. se regem
Algarbiae scripsit; Alfonsus 5. se regem Algarbiorum seu Algarbiae cis et ultra mare se
nominavit.
tamen tantum reges Portugalliae vocabantur; Alfonsus 3. se regem
Algarbiae scripsit; Alfonsus 5. se regem Algarbiorum seu Algarbiae cis et ultra mare se
nominavit.
scripsit; Alfonsus 5. se regem Algarbiorum seu Algarbiae cis et ultra mare se
nominavit.
principem
Brasiliae; regi suo praerogativam prae omnibus Europae principibus tribuunt, dicunt enim
regnum suum a Christo Domino fundatum esse.
ex 5 parvis scutis, quae in formam crucis composita sunt in campo argenteo et sunt
caerulea, in quovis scuto sunt 5 albae maculae, quae in formam crucis Andreae collocatae sunt;
circa scutum est fascia rubria
in qua apparet prominens draco aureus; telamones scuti sunt 2 dracones, dexter fert vexillum
argenteum, in quo sunt iterum 5 scutula cum suis 5 maculis; sinister tenet vexillum rubrum cum
7 castellis aureis.
loco utitur 5
punctis in formam crucis Andreanae; quem ritum Quinas vocat.
crucis Andreanae; quem ritum Quinas vocat.
et archi-officiales sunt
copiosi et splendidi.
7) supremus
aulae cappellanus; 8) magnus elemosinarius.
Ecclesiastici cum secularibus praecedentiam alternatim habent; ad ritus et pompam aulae
plurimum faciunt ordines equestres, qui sunt sequentes: Ordo Avizensis ab urbe Avizeum, quae
huic ordini ab Alfonso 2. donata fuit, sic dictus; fundabatur hic ordo anno 1147. et cum
ordine Hispaniae Calatrava idem fuit; Alfonsus 1. equites Portugalliae filiales reddidit a
Hispanico; tandem Ioannes 1. separavit penitus hunc ordinem.
numerat, sedes ordinis huius est Thomar.
fuit
29 commendaturas habet, ex quibus eminet prioratus de Crato, qui
plerumque principibus obtingit.
de Crato, qui
plerumque principibus obtingit.
residebant reges, 1383. Ioannes 2. Ulissiponam transtulit
sedem regem; urbs haec sita est ad orificium Tagi, ad limites Portugalliae, et quidem in 7
collibus; urbs est ampla et conspicua aedium magnificentia; anno '755. die 1--a Novembris tota
fere urbs desolata est terraemotu et incendio, hodie tamen jam restaurata est.
Tagi, ad limites Portugalliae, et quidem in 7
collibus; urbs est ampla et conspicua aedium magnificentia; anno '755. die 1--a Novembris tota
fere urbs desolata est terraemotu et incendio, hodie tamen jam restaurata est.
collibus; urbs est ampla et conspicua aedium magnificentia; anno '755. die 1--a Novembris tota
fere urbs desolata est terraemotu et incendio, hodie tamen jam restaurata est.
est ampla et conspicua aedium magnificentia; anno '755. die 1--a Novembris tota
fere urbs desolata est terraemotu et incendio, hodie tamen jam restaurata est.
et quidem in omnibus publicis actis sub poena nullitatis exprimi
debet in qua urbe data sint illa acta.
exprimi
debet in qua urbe data sint illa acta.
6 milliaribus ab urbe metropoli; Ioannis 5.
fundavit hunc locum cuius ecclesiam S. Antonio devovit.
§ 5 De externae securitatis remediis
saeculo 16. formidabilis fuit classis Portugallorum, sed adtriti per Hispanos,
Belgas vix tot habuerunt naves quibus ad tuendos limites suos opus fuit.
perduxit et 20 fregatas.
portus non nisi commerciales sunt.
'772. 38 legiones peditum numerabantur cum 821 capite, omnes
31 198 capita; 12 legiones equitum cum 400 capitibus, omnes ergo 4800 capita.
cum 821 capite, omnes
31 198 capita; 12 legiones equitum cum 400 capitibus, omnes ergo 4800 capita.
31 198 capita; 12 legiones equitum cum 400 capitibus, omnes ergo 4800 capita.
qui certis temporibus exercentur et tempore belli adhibentur ad arces et portis
custodiendos et sunt facile 100 000.
copiosae; ex parte Gallitiae habetur Viana, Valentza, Camina; ex parte Legionis Miranda,
Luardia, et Castello Vranco; versus Extremaduram: Esdrenus Elbas, Ebora; aliis ex partibus
solis littoribus munita est.
§ 6 De legibus municipalibus et jure privato
Vranco; versus Extremaduram: Esdrenus Elbas, Ebora; aliis ex partibus
solis littoribus munita est.
§ 6 De legibus municipalibus et jure privato
§ 6 De legibus municipalibus et jure privato
gentes per leges consuetudinarias et leges
Romanas regebant suos; Emmanuel Magnus prius solicitus fuit de collectione sparsarum legum, et
ex his consuetudinariis legibus fecit leges positivas; anno '63. Phylippus 3. rex Hispaniae
novam compilationem legum adornavit fusiorem et ampliorem et nomine ordonanczas de Portegal
venit; praeter has leges etiam Iustinianeus Codex legum Romanorum in usu est; eodem modo jus
ecclesiasticum in pleno vigore est in Portugallia.
leges consuetudinarias et leges
Romanas regebant suos; Emmanuel Magnus prius solicitus fuit de collectione sparsarum legum, et
ex his consuetudinariis legibus fecit leges positivas; anno '63. Phylippus 3. rex Hispaniae
novam compilationem legum adornavit fusiorem et ampliorem et nomine ordonanczas de Portegal
venit; praeter has leges etiam Iustinianeus Codex legum Romanorum in usu est; eodem modo jus
ecclesiasticum in pleno vigore est in Portugallia.
de Portegal
venit; praeter has leges etiam Iustinianeus Codex legum Romanorum in usu est; eodem modo jus
ecclesiasticum in pleno vigore est in Portugallia.
ecclesiasticum in pleno vigore est in Portugallia.
Habentur in Portugallia
judices pedanei, item dominales judices, habentur duo appellatoria fora et unum revisorium;
pedanei judices in pagis, opidis ac urbibus resident; in privatis dominiis uvidoriae, et
praeses uvidor seu auditor; in regiis vero terris corregidoriae et praesides corregidor
appellatur; urbes habent suos magistratus.
corregidor
appellatur; urbes habent suos magistratus.
appellatur; urbes habent suos magistratus.
Supremum tribunal est consilium regium, huic
omnia tribunalia subsunt.
est consilium regium, huic
omnia tribunalia subsunt.
multae futiles locum habent exceptiones, praecipue in criminalibus cavillantur judices; pleni
ibi semper carceres nocentibus et innocentibus, nobilibus et ignobilibus; omnis, qui ad
judicis dignitatem levari intendit, 9 annis juri studuisse debuit, 6 rigorosa subivisse, et 3
publice disputasse ex jure.
§ 7 De reditibus publicis
6 rigorosa subivisse, et 3
publice disputasse ex jure.
§ 7 De reditibus publicis
habentur autem partim ex bonis regalibus et domaniis, partim ex peculio privato
civium.
8--o)
proventus ex venditione bullae cruciatae per Phylippum 2. tempore subjectionis invecti.
decimarum ecclesiasticarum; 3--o) ex 5--a parte auri et argenti in
Brasilia effossi, hic conspicuus est proventus; 4--o) titulo
decimarum ex sachari productis; 5--o) titulos partis lucri quod mercatores ex lignorum
Brasiliensium et eboris venditione habent; 6--o) decimum nummum omnium rerum vendibilium, a
quo exempti sunt nobiles et ecclesiastici, et frumentum exemptum est; 7--o) reditus ex accisa
fluidorum et liquidorum, carnium et piscium; 8) in proventibus eorum, quos sacra inquisitio
condemnavit.
proventus; 4--o) titulo
decimarum ex sachari productis; 5--o) titulos partis lucri quod mercatores ex lignorum
Brasiliensium et eboris venditione habent; 6--o) decimum nummum omnium rerum vendibilium, a
quo exempti sunt nobiles et ecclesiastici, et frumentum exemptum est; 7--o) reditus ex accisa
fluidorum et liquidorum, carnium et piscium; 8) in proventibus eorum, quos sacra inquisitio
condemnavit.
titulo
decimarum ex sachari productis; 5--o) titulos partis lucri quod mercatores ex lignorum
Brasiliensium et eboris venditione habent; 6--o) decimum nummum omnium rerum vendibilium, a
quo exempti sunt nobiles et ecclesiastici, et frumentum exemptum est; 7--o) reditus ex accisa
fluidorum et liquidorum, carnium et piscium; 8) in proventibus eorum, quos sacra inquisitio
condemnavit.
ex sachari productis; 5--o) titulos partis lucri quod mercatores ex lignorum
Brasiliensium et eboris venditione habent; 6--o) decimum nummum omnium rerum vendibilium, a
quo exempti sunt nobiles et ecclesiastici, et frumentum exemptum est; 7--o) reditus ex accisa
fluidorum et liquidorum, carnium et piscium; 8) in proventibus eorum, quos sacra inquisitio
condemnavit.
5--o) titulos partis lucri quod mercatores ex lignorum
Brasiliensium et eboris venditione habent; 6--o) decimum nummum omnium rerum vendibilium, a
quo exempti sunt nobiles et ecclesiastici, et frumentum exemptum est; 7--o) reditus ex accisa
fluidorum et liquidorum, carnium et piscium; 8) in proventibus eorum, quos sacra inquisitio
condemnavit.
et ecclesiastici, et frumentum exemptum est; 7--o) reditus ex accisa
fluidorum et liquidorum, carnium et piscium; 8) in proventibus eorum, quos sacra inquisitio
condemnavit.
7--o) reditus ex accisa
fluidorum et liquidorum, carnium et piscium; 8) in proventibus eorum, quos sacra inquisitio
condemnavit.
etiam vectigalia et telonia portus
Ulissiponensis; ceteri reditus habentur elocati.
denarii); ab eo tamen tempore valde aucti sunt reditus publici, ut facile ad 70 vel 80 000 000
librorum Gallicanarum (30 000 000 fl.) aestimari possunt.
§ 8 De industria, commercio
tamen apud eos, imo copiosissimas terras subtrahunt seminaturae per vini
culturam; hinc Iosephus rex prohibuit vitium plantationem in iis terris quae seminaturae
oportunae essent; moderna tamen regina abolevit hanc legem; opificia aeque sunt neglecta,
opifices pauci sunt et ii exteri, hinc omnia necessaria ab exteris coemere coguntur; et hinc
etiam cruda naturae producta exteris vendere coguntur ob defectum fabricarum et
transformatorum; ante aliquot annos duae fabricae tentatae sunt, panni nempe et speculorum,
sed utraque interiit; non abs re
per vini
culturam; hinc Iosephus rex prohibuit vitium plantationem in iis terris quae seminaturae
oportunae essent; moderna tamen regina abolevit hanc legem; opificia aeque sunt neglecta,
opifices pauci sunt et ii exteri, hinc omnia necessaria ab exteris coemere coguntur; et hinc
etiam cruda naturae producta exteris vendere coguntur ob defectum fabricarum et
transformatorum; ante aliquot annos duae fabricae tentatae sunt, panni nempe et speculorum,
sed utraque interiit; non abs re est eorum conatus per Anglos interturbari, quorum interest ne
quae seminaturae
oportunae essent; moderna tamen regina abolevit hanc legem; opificia aeque sunt neglecta,
opifices pauci sunt et ii exteri, hinc omnia necessaria ab exteris coemere coguntur; et hinc
etiam cruda naturae producta exteris vendere coguntur ob defectum fabricarum et
transformatorum; ante aliquot annos duae fabricae tentatae sunt, panni nempe et speculorum,
sed utraque interiit; non abs re est eorum conatus per Anglos interturbari, quorum interest ne
Portugalli ad florem perducant suas fabricas.
aeque sunt neglecta,
opifices pauci sunt et ii exteri, hinc omnia necessaria ab exteris coemere coguntur; et hinc
etiam cruda naturae producta exteris vendere coguntur ob defectum fabricarum et
transformatorum; ante aliquot annos duae fabricae tentatae sunt, panni nempe et speculorum,
sed utraque interiit; non abs re est eorum conatus per Anglos interturbari, quorum interest ne
Portugalli ad florem perducant suas fabricas.
telonia, viarum
neglectus, canalium defectus, omne ergo commercium eorum passivum est, ipsas necessitates suas
exteri ipsis
apportant; coemunt apud exteros frumentum omnis generis, texturas omnes, tam panni quam lini
et nobiliores, funes, vela pro navibus suis, limbos aureos et argenteos, merces omnis generis
ferreas et chalibeas, vestimenti omnia genera et quidem jam consuta.
omne ergo commercium eorum passivum est, ipsas necessitates suas
exteri ipsis
apportant; coemunt apud exteros frumentum omnis generis, texturas omnes, tam panni quam lini
et nobiliores, funes, vela pro navibus suis, limbos aureos et argenteos, merces omnis generis
ferreas et chalibeas, vestimenti omnia genera et quidem jam consuta.
suas
exteri ipsis
apportant; coemunt apud exteros frumentum omnis generis, texturas omnes, tam panni quam lini
et nobiliores, funes, vela pro navibus suis, limbos aureos et argenteos, merces omnis generis
ferreas et chalibeas, vestimenti omnia genera et quidem jam consuta.
apportant; coemunt apud exteros frumentum omnis generis, texturas omnes, tam panni quam lini
et nobiliores, funes, vela pro navibus suis, limbos aureos et argenteos, merces omnis generis
ferreas et chalibeas, vestimenti omnia genera et quidem jam consuta.
et nobiliores, funes, vela pro navibus suis, limbos aureos et argenteos, merces omnis generis
ferreas et chalibeas, vestimenti omnia genera et quidem jam consuta.
et quidem jam consuta.
oleum, copiam fructuum, lanam, sericum, merces aromaticas, species
farmaceuticas, uniones, adamantes crudos, tabaca, ligna Brasiliensia et sacharum.
uniones, adamantes crudos, tabaca, ligna Brasiliensia et sacharum.
adamantes crudos, tabaca, ligna Brasiliensia et sacharum.
tabaca, ligna Brasiliensia et sacharum.
orientalis, et ad Americam; Africam maximum est, navigant enim ad Congo,
Afrorum regnum, et Sanquever, et aurum, ebor et nigritas coemunt.
commercii regulas exactum est, permittunt enim
etiam ibi nomine suo exteris commercium.
liberum fuit cuicunque Portugallo commercium exercere in
Brasiliam, Iosephus vero rex anno '55. fundavit mercatoriam societatem ad portus Groapara et
Maranha restrictam; huic societati in annos 20 dedit privilegium, ab his ergo exclusi erant
ceteri; anno '59. fundavit aliam et concessit ei in portu Paraiba, et Barmanduco commercium
exercere.
commercium exercere in
Brasiliam, Iosephus vero rex anno '55. fundavit mercatoriam societatem ad portus Groapara et
Maranha restrictam; huic societati in annos 20 dedit privilegium, ab his ergo exclusi erant
ceteri; anno '59. fundavit aliam et concessit ei in portu Paraiba, et Barmanduco commercium
exercere.
Portugalliae, nam multae
familiae ad mendicitatem redacti
coemendi et vendendi.
et vendendi.
hodie ergo nulla subsistit
societas.
copiosi sunt; 4 in
America, in Europa celeberrimus est Lissabonensis, dein Port, Setubalia.
§ 9 De norma monetarum
4 in
America, in Europa celeberrimus est Lissabonensis, dein Port, Setubalia.
§ 9 De norma monetarum
Ioanes reformavit 1722.
R; 1/2 testoes = 50 R; vintes =
20 R.
universim defectus magnus est in re monetaria.
§ 10 De religionis negotiis
ac Hispania unica religio catholica viget; sunt
aeque zelotae in negotiis religionis; maxime Mahometani et Judaei ipsis odio sunt, Judaeorum
tamen latentium ingens est copia.
levavit ad
patriarchatum, hinc Ulissiponae 2 archiepiscopi
resident; patriarcha habet capitulum 24 canonicorum qui principales compellantur,
opulentissime fundati sunt.
ecclesiae.
primas Indiarum vocatur; habet in urbe Macao suffraganeum suum.
vi huius nec jus placeti regii locum habet circa bullas
pontificias, interim tamen diversae bullae pontificum subpressae sunt.
in quo nomine
pontificis causae spirituales deciduntur, et amplos reditus percipit aula Romana; haec jura
ampla pontificum maxime a temporibus Alfonsi originem repetunt, qui tributarium fecit regnum
suum subjecitque pontifici, quae subjectio tardius quidem multis controversiis et tricis inter
reges et pontifices ansam dedit, in quibus plerumque pontifices per copiosum clerum suffulti
triumfarunt.
causae spirituales deciduntur, et amplos reditus percipit aula Romana; haec jura
ampla pontificum maxime a temporibus Alfonsi originem repetunt, qui tributarium fecit regnum
suum subjecitque pontifici, quae subjectio tardius quidem multis controversiis et tricis inter
reges et pontifices ansam dedit, in quibus plerumque pontifices per copiosum clerum suffulti
triumfarunt.
pontifici, quae subjectio tardius quidem multis controversiis et tricis inter
reges et pontifices ansam dedit, in quibus plerumque pontifices per copiosum clerum suffulti
triumfarunt.
pontifices per copiosum clerum suffulti
triumfarunt.
Primum inquisitionis tribunal Ioannes 3. induxit; hodie Ollissiponae,
Coimbriae et Egorae habetur; est autem in omnibus Hispanicae inquisitioni
aequalis; in urbe Goa etiam habetur inquisitionis tribunal; in Brasilia nullum unquam
exstitit; processus severior et occultior adhuc est in Portugallia quam Hispania, regesque
irrito conatu cogitarunt de hoc tribunali restringendo; proceditur maxime contra novos
Christianos, generatim delicta eadem sunt quae in Hispania; haec tamen tantum de domesticis,
exteros tamen tolerant.
irrito conatu cogitarunt de hoc tribunali restringendo; proceditur maxime contra novos
Christianos, generatim delicta eadem sunt quae in Hispania; haec tamen tantum de domesticis,
exteros tamen tolerant.
monasterium de Alco Bacza ab Alfonso 1--o fundatum
celeberrimum est, plerumque nobiles depauperati hic suscipiuntur; numerus monachorum completus
est 130, splendidissime vivunt, reditus eorum 180 000 Cruczados aestimantur.
§ 11 De educatione et scholis
maxima ex parte.
rex fundavit, formam tamen meliorem
primo sub Iosepho accepit haec; Ullissiponae fundata est, sed per eundem translata est
Coimbriam; Alfonsus 4. rursus Ulissiponam transtulit, et Ioannes rursus retulit Coimbriam;
tempore tamen subjectionis Portugalliae multis annis desolata et clausa fuit donec
recentioribus primo annis restaurata fuisset.
scolae triviales copiosae habentur, anno '720. Ioannes 5. fundavit
societatem eruditam historiae Portugallicae Ulissiponae; anno '21. societatem problematicorum;
societatem generalem anno '52. Tomari fundavit Iosephus.
societatem generalem anno '52. Tomari fundavit Iosephus.
fundavit Iosephus.
in poesi maxime excellunt, cuius
studium ipsis etiam carissimum est; reliquae scientiae segniter pertractantur, et theologiae
instar multis futilitatibus et ineptiis repletae sunt; postremis tamen annis censurae rigor
mitigatus est, libri Romae prohibiti licite invecti et venditi sunt.
futilitatibus et ineptiis repletae sunt; postremis tamen annis censurae rigor
mitigatus est, libri Romae prohibiti licite invecti et venditi sunt.
Ioannes
4--tus mutationem facit in hoc consilio, auxit numerum secretariorum ad 3; Iosephus rex
bifariam divisit hoc consilium, uni externa, alteri interna detulit negotia.
omnes militares res et
negotia expediuntur, in hoc conferuntur eminentiores dignitates miliares.
in hoc conferuntur eminentiores dignitates miliares.
publicis
invigilat; est in 3 partes divisa, cuique parti incubunt alia negotia, quaevis pars habet suum
inspectorem, subinde tamen unicus est; cum hoc collegio habetur connexum consilium
commerciale, quod prius diversum fuit.
gaudet,
hic dependet a consilio status; pro America duo sunt, gubernator alter in Sant Salvador, alter
vero in Rio Dianeiro residet.
§ 13 Ratio status
removeantur quae
hactenus civitati oberant; Iosephus plurimum egit ut auctoritatem suam extendat neglectis
statibus sicque absoluta monarchia evasit Portugallia.
statibus sicque absoluta monarchia evasit Portugallia.
negotia
rex vindicare deberet sibi ampliora jura, exportationem pecuniarum impedire, numerum
superfluum ecclesiasticorum restringere, eorum immunitatem sufferre, praesertim mendicantes;
inquisitio sacra coarctanda vel potius sufferenda, tolerantia inducenda, populus ad saniora et
priora religionis principia reducendus, superstitio exstirpanda; classis et exercitus
campestris meliorem formam deposceret quoque, amicitia cum exteris colatur, praesertim cum
Hispanis contra quos nunquam semper satis tuti erunt, ipsis Magnae Brittaniae amicitiam
numerum
superfluum ecclesiasticorum restringere, eorum immunitatem sufferre, praesertim mendicantes;
inquisitio sacra coarctanda vel potius sufferenda, tolerantia inducenda, populus ad saniora et
priora religionis principia reducendus, superstitio exstirpanda; classis et exercitus
campestris meliorem formam deposceret quoque, amicitia cum exteris colatur, praesertim cum
Hispanis contra quos nunquam semper satis tuti erunt, ipsis Magnae Brittaniae amicitiam
conservare studeant, hi enim ipsis auxilio esse poterunt semper contra Hispanos et
et exercitus
campestris meliorem formam deposceret quoque, amicitia cum exteris colatur, praesertim cum
Hispanis contra quos nunquam semper satis tuti erunt, ipsis Magnae Brittaniae amicitiam
conservare studeant, hi enim ipsis auxilio esse poterunt semper contra Hispanos et Gallos;
ceterae gentes magis indifferentes sunt intuitu Portugallorum, amicitiam tamen cum illis medio
Magnae Brittanniae conservare suadebit ratio status.
Finis statisticae practicae
Die 13--a Augusti, anni 1792.
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.