Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: animi Your search found 2111 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 506-602:506. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] 8 In contemptores Legis uel Euangelii c. 9 De conuersis ad Deum c.10 De auersis a Deo c. 11 De animi constantia c. 12 De animi inconstantia c. 13 De animi fortitudine c. 14 De animi imbecillitate c. 15 De contemptu
507. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] Legis uel Euangelii c. 9 De conuersis ad Deum c.10 De auersis a Deo c. 11 De animi constantia c. 12 De animi inconstantia c. 13 De animi fortitudine c. 14 De animi imbecillitate c. 15 De contemptu glorię c. 16 De glorię
508. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] De conuersis ad Deum c.10 De auersis a Deo c. 11 De animi constantia c. 12 De animi inconstantia c. 13 De animi fortitudine c. 14 De animi imbecillitate c. 15 De contemptu glorię c. 16 De glorię appetitione c. 17 De mortis
509. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] De auersis a Deo c. 11 De animi constantia c. 12 De animi inconstantia c. 13 De animi fortitudine c. 14 De animi imbecillitate c. 15 De contemptu glorię c. 16 De glorię appetitione c. 17 De mortis conditione c. 18 De uitę
510. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ueritatem agnoscant, qui mendacio iam occalluerunt. quibus si ipse sua uoce dixerit: Ego sum, retrorsum abibunt | et in eodem corruent luto uitiorum, quo tam nequiter infecti sunt. Et quoniam obcęcauit eos ipsa animi malignitas, cum etiam ab aliquo fideli doctore quę uera sunt audierint, non satis intelligunt, et tenebris repleti lucis disciplinam suscipere nequeunt. In tenebris ergo et in umbra mortis sedent | et diligunt magis tenebras quam lucem. quibus ait Dominus:
511. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] habet, quia uenit hora eius.
Cum autem peperit puerum,
iam non meminit pręssurę propter gaudium,
quia natus est homo in mundum .
Tristitia quidem afficitur, dum persecutiones tolerat |
siue corporis |
siue animi.
Sed cum ab imis ad superna se transfert,
512. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Pax multa inquit, diligentibus legem tuam, et non est illis scandalum. Lucerna pedibus meis uerbum tuum | et lumen semitis meis. Multa quidem et ipsi sapientię professores philosophi ad componendos animi mores uere rationabiliter-que pręceperunt, sed cum diuinis humana conferri nequeunt. Potentius ista influunt, si fideliter suscipiantur, efficacius mouent, tenacius hęrent, fęcundius fructificant, felicius
513. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Ficum illam quę foliorum tantum luxuria exuberans fructu carebat, maledicendo Dominus ariditate damnauit. Sub qua cum lateret Nathanael Israhelita licet dolo carens, non poterat loqui cum Iesu. egressus autem et magis alacris animi affectu Saluatoris quęrens conspectum, eum ipsum quem scribę et pharisei cognoscere nequiuerunt, confiteri coepit dicens: Rabbi tu es Filius Dei, tu es rex Israel ! Verum tamen si sensus quoque non satis sanos
514. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] proposuerint constanter perseuerent.
Sicut enim in uitiis obdurare perniciosissimum est,
ita in beneuiuendi cura minus esse constantem |
turpe indecorum-que habetur.
De animi constantia.
Caput XII
Firmum ac stabilem esse oportet Dei seruum |
nec iniuria lacessitum irasci |
nec laudatum insolenter efferri.
relabamur luto.
alioquin per inconstantię uitium |
nec satis creduli esse arguemur |
nec ipsa quę intra nos est, sanari filia poterit.
Est autem constantis animi repugnare cupiditatibus,
a bono instituto nunquam deflecti,
et cum semel ad colendam ęqui honesti-que uirtutem conuersus fueris,
nusquam ab ea discedere uelle.
Profecto qui sic sibi constiterit,
intrepidus uitę finem expectabit,
spe certissima firmatus de morte se transiturum
mouetur in ęternum.
Vt autem ista constantię uirtus quanta sit magis patescat,
instabilitatis quoque uitium quam execrandum habeatur consyderemus
.
De animi inconstantia.
Caput XIII
Quemadmodum firmum et constantem animum supra petrę soliditatem
ędificare diximus |
et id quod ab eo fabricatum fuerit,
tam contra demonum pręualere certamina
quam aduersus malorum, quę
ne in scelere perseueret effici queat disce.
Lunaticum hunc apostoli curare non poterant;
a Christo sanatus est.
qui ipsis mirantibus, quare sibi id non licuerit,
dixit | hoc demoniorum genus non posse eiici |
nisi per orationem et ieiunium.
ostendens grauissimam quidem esse animi ęgritudinem inconstantiam.
Hanc pręterea rotarum instabilitati comparat Scriptura:
pelago uela faciens frequenter naufragetur,
mergendum tandem in profundo inferni facile coniici potest.
Nunquam enim sic respicit ,
ut non cras deterior quam hodie sit.
Nos ergo ne quando ad ejus tam damnosam animi mobilitatem tam periculi plenam declinemus,
discamus post constantiam etiam fortes esse |
et iam de ipsa fortitudinis uirtute,
prout nobis diuinus Euangelii sermo suggerit disseramus.
De animi fortitudine.
Caput
ad ejus tam damnosam animi mobilitatem tam periculi plenam declinemus,
discamus post constantiam etiam fortes esse |
et iam de ipsa fortitudinis uirtute,
prout nobis diuinus Euangelii sermo suggerit disseramus.
De animi fortitudine.
Caput XIV
Fortis animo is est, qui nulli rerum fragilium cupidini succumbit |
et neque aduersitatibus frangitur | neque prosperitatibus insolescit;
cęlestibus tantummodo bonis adipiscendis inheat ,
erumnas ,
ita et uobis uincendi facultatem conferam,
ut per me mala omnia magno animo perferendo |
illis omnibus fortiores potentiores-que sitis;
tantum non in uobis sed in me spem fiduciam-que habeatis.
Hunc pręterea fortis animi uirum | Christi-que Domini sectatorem,
quemadmodum aduersa non deiiciunt,
ita nec secunda arroganter erigunt .
Frustra enim in aduersis uinceret,
si in prosperis per inanis glorie appetentiam superaretur.
Itaque in dignitate constitutus non sibi
inter uos maior fieri sit uester minister.
et qui uoluerit inter uos primus esse, erit uester seruus.
sicut Filius hominis non uenit ministrari sed ministrare |
et dare animam suam redemptionem pro multis.
Pręstantis autem ac strenui animi est |
dominandi cupidinem, quę sępe robustissimos uicit, superare.
ipsam-que regum pompam et principum luxuriam pro nihilo ducere |
atque in omnibus cum Christo humiliari.
Quid enim esse potest maius Christo?
qui ejuscemodi humilitatem sic in se commendauit,
ut Dei filius non
inquit.
ut suo exemplo non in terra regnare, sed in cęlo desyderemus.
Vnde et mercedem humilitatis |
et non humilitatis poenam proposuit dicens:
Proprium itaque Christianę fortitudinis est |
seipsum uincere |
et affectibus contra rationem nitentibus imperare |
nec carni, sed spiritui obedire |
ipsum-que Dominum pro uiribus imitari |
ei-que sese quam simillimum reddere.
Sed iam fortitudini contrariam pusilli animi imbecillitatem in medium proferamus.
Fit enim ut magis elucescat uirtus ex comparatione uitiorum.
De animi imbecillitate.
Caput XV
Si eum fortem esse constituimus, qui cupiditatibus
|
ipsum-que Dominum pro uiribus imitari |
ei-que sese quam simillimum reddere.
Sed iam fortitudini contrariam pusilli animi imbecillitatem in medium proferamus.
Fit enim ut magis elucescat uirtus ex comparatione uitiorum.
De animi imbecillitate.
Caput XV
Si eum fortem esse constituimus, qui cupiditatibus dominatur,
quis erit imbecillus et infirmus nisi qui sese his in seruitutem dederit?
Hęc autem seruitus multo turpior atque foedior est |
quam illa
Hoc autem quod uiris dicitur,
etiam mulieres respicit.
quia caput mulieris uir est.
Ita fit, ut quod capiti uetitum est,
nec corpori licere intelligatur.
Pręterea imbecilli animi certissimum argumentum est |
uoluntas incerta.
nunc hoc nunc aliud placet,
proposito semper labanti et instabili .
Quod si ille
qui bene institutus perseuerat usque in finem
uidissent Iesum,
et dum fragili uitę metuunt,
ueram deserendo fugerunt .
Timuit Petrus,
quando Dominum se nosse negauit.
pro quo postea Spiritu Sancto confirmatus mori non timuit.
Infirmi etiam atque abiecti animi indicium est ociositas.
Nonnulli quippe uirtutis operibus ideo exerceri nolunt,
quia uerentur ne labori succumbant.
malunt-que ignauo ocio torpescere |
quam ullam religiosę uitę fatigationem subire.
consyderat sectas |
et cui earum adhęrendum sit, incertus fluctuat.
Cum nulla uerior credibilior-que religio sit |
quam quę Deo autore tradita est hominibus.
Istos uero qui adhuc in ambiguo uersantes nihil affirmare audent,
pusilli animi esse declarat ipse Dominus,
qui discipulis tempestatem formidantibus:
ante a morte suscitatur |
quam tibicines et tumultuantium turba excluderetur.
Solitudo itaque pręcipue quęrenda est,
ut anima in peecatis mortua per poenitentiam ad gratiam uiuificantem
reuocetur.
Quoniam ut modo diximus,
et pessimę animi cupidines minus in secessu uirium habent |
et mens terrenarum rerum curis expedita ad contemplanda diuina magis
attollitur .
dicente ad discipulos Domino:
consyderari-que non posse,
nisi cum secularibus curis liberi et expediti sabbatum id est quietem agimus.
Terrenarum enim rerum solicitudo legentem implicat,
et ipsa in aduersum mentem distrahens cogitatio, quę leguntur quę-que audiuntur, non satis intelligere permittit.
Intentione animi opus est,
ut lecta percipias |
et percepta ediscas teneas-que memoriter.
Postquam autem mysticos sensus litterę tegumento uelatos deprehenderis
|
et eos uel ad Ecclesię nouitatem uel ad animę utilitatem transtuleris,
adhuc altius tibi erit insurgendum,
ut etiam cęlestia
illuminet,
animum exhilaret
atque illa quę pręcipiuntur, perficiendi facultatem suppeditet.
Quod si tacta fimbria uestimenti Domini uirtus de illo exibat et
sanabat omnes,
quomodo sermo eius ex intimis effusus pręcordiis,
dum legitur,
dum auditur,
animi male affecti morbos non curabit?
et a periculis perditionis non erruet?
Ergo quoties aliquo seculi huius turbine agitaris,
quoties carnis pugnam spiritus patitur |
et pedibus laquei demonum inuidia tenduntur,
ad euangelicas lectiones te conuerte |
dormientem-que in puppi
Sacros codices pie indubitanter-que legenti adsistit Christus,
applaudunt angeli,
congratulantur sancti |
et cęlestium uerborum sono maligni exterrentur spiritus ac fugiunt.
denique nihil ita aut uirtutes animi conseruat |
aut uitia repellit |
ut frequens diuinas litteras legendi uel audiendi cura.
Quo autem rarius his uacabis,
eo citius cades exurges-que difficilius.
De auditionis cura.
Caput XXV
nec uerendum est
ne forte per uim irrumpat.
neminem uincit nisi uolentem.
De illis duntaxat,
qui se in potestatem eius non inuite dedunt,
triumphare consueuit |
et eos ad interitum usque perducere.
Nihil itaque aliud est impurę cogitationi totum animi assensum prębere
|
quam ab hoste nobis infensissimo sanguinis-que nostri imprimis cupido superari uelle.
Manifesta autem stultitia est |
ei sponte cedere, a quo nil nisi necem
Abeat igitur cum suis dissertationibus Plato
et cum argumentis Aristoteles
et cum sophismatum callidis captionibus omnes ueteris Academię
philosophi!
Vera sapientia est Deum nosse
et tam edicta quam interdicta eius tota animi sedulitate obseruare.
Cęterum, nequis obseruandorum difficultatem ignauię suę fauens
insipienter excuset
et impossibilia esse prędicet,
audiat Ioannem Apostolum dicentem:
Hęc est charitas Dei: ut mandata eius custodiamus.
Et mandata eius grauia non sunt.
Audiat
Iusiurandum enim uiolauerant,
rebelles facti Caldeorum regi Nabuchodonosoro,
templum Dei sui gentilium ritum secuti polluerant,
prophetis uera uaticinantibus illuserant |
et cum propterea tot mala se passuros audissent,
deprauatos animi mores corrigere neglexerant.
Contempta itaque diuinitas non distulit uindictam,
ubi in flagitio cognouit obduratos |
et cum nulla denunciatione futurę ultionis deterreri possent,
ultima calamitate afflixit.
nisi qui ne his quidem,
quę de inferorum poenis diuinitus tradita sunt,
fidem adhibet.
Quę sane incredulitas nequaquam a suppliciis hominem liberat,
sed eidem duplicat eorum grauitatem.
Leuiora sunt enim, quę fragilitate naturę peccamus
quam quę animi malicia credere nolendo committimus.
Igitur siue quis credit | siue non credit,
si aliter ac omnibus pręceptum est uixerit,
saluus esse non poterit.
quia longe est a peccatoribus salus.
Mandati transgressio primos homines Adam et Euam eiecit de paradiso.
Quicquid ille quocunque modo suggesserit,
nisi uirtute diuina compulsus suggerat,
non ueritatem sed laqueos esse certo scias.
tunc etiam magis erit cauendum,
cum se ostenderit amicum |
et palpare animum blanditiis coeperit.
Illa uero insomnia,
quę uel ab aliqua animi passione |
uel corporis morbo |
uel negociorum cura |
uel diurna uerborum ultro citro-que habitorum
contentione prouenire solent,
semper uana futilia-que sunt et nulla prorsus fide digna.
Quod si quid ita ut somniatum est euenerit,
se plurimum eos ostendit,
quos talibus uti concedit ministris.
Quibus certe si digni fuerimus,
hoc est, si, quemadmodum oportet, orauerimus,
pręterita peccata condonabuntur,
pręsentia repellentur,
futura facile uitari poterunt,
ipsa animi uirtus roborabitur,
caro obediet spiritui
et superatis diaboli tentamentis bonorum operum fructus cumulabitur.
Reliquum erit,
ut re bene gesta hinc decedentes a Domino coronemur.
Sed iam de illis quoque pauca dicamus,
quorum
de qua perfectione inferius,
quantum Dominus nostras quoque tenebras illustrare dignabitur,
dicemus.
Interim reliqua poenitentię bona cursim prosequamur!
Post mentis illuminationem poenitentia animi robur uires-que
suppeditat |
ad insultus demonum reprimendos carnis-que uitanda blandimenta.
Anima enim sicut peccatorum uinculis irretitur,
ita poenitentię ope opera-que soluitur ac liberatur.
Vehementer enim erras,
si ab ipsis te amari putas,
qui ne sibi quidem amici esse censendi sunt,
cum improbe incontinenter-que uiuendo et se et te pariter perditum eant.
Ergo ut a facinorosorum societate consortio-que discedas
et uiris animi integritate conspicuis uti incipias hortamur,
non ut amicos derelinquas.
quod si isti quorum nunc familiaritate delectaris,
ęqui atque honesti amici essent,
et te ab eis amari faterer.
cum autem te secum simul contempta uirtute per deuia uitiorum trahant,
audeo dicere
Soli hanc consequi nequeunt,
qui de ipsa desperant.
Licet igitur te peccasse poeniteat,
nisi etiam peccati ueniam desperasse
poenituerit,
cum impoenitentibus computaberis.
Quamobrem festina deponere dementiam istam animi,
ut flagitii tui magnitudine diuinę clementię immensitatem putes
inferiorem.
Deus pater misericordiarum est;
miserationum suarum non est numerus.
Spera in illo.
sperantes in Domino
resistendum
diabolo uires acquirimus |
et contra carnis certamina efficimur fortiores,
dicente Propheta:
Parasti in conspectu meo mensam aduersus eos qui tribulant
me.
Demum uicto diabolo et spiritu carni dominante |
multa animi pace,
multa quiete fruimur,
iuxta illud:
Qui ponit fines tuos pacem |
et adipe frumenti satiat te.
Et, quid est usquam uirtutis,
quid gratię,
quid felicitatis Domine Iesu Christe,
quod tibi digne communicantes non adipiscimur?
Tu in nobis es |
et nos in te,
aduentum eius.
O felicem illius perseuerantiam cui in fine cum Paulo sic gloriari
licebit |
et cum eodem sic sperare.
Huic perseuerantię uirtuti contrarium uitium est animi inconstantia uolubilitas-que mentis.
quę quam fugienda sit,
docere ope diuina fretus nunc enitar.
De levitate ad vitia relabentivm
Caput XXVII
Simplex es,
si tunc etiam cum irrideris,
cum contumelia afficeris,
cum iniuriis oneraris,
patienter toleres,
non irascaris,
non turberis |
et quasi qui nihil mali passus fueris,
uultum non mutes |
atque intra te animi quietem conserues,
Illorum puerorum more,
quos Dominus ad se uenire iussit |
et:
illud semper in mente habebis:
non perinde ac illa pręcipit uiuat,
doctum equidem confitebor,
sapientem negabo.
Non cadit uitium in sapiente,
cuius propria est uirtus.
In hoc fere omnes conueniunt,
ut dici sapiens non debeat,
nisi qui cunctis pręcellat animi bonis |
et tam scientia sit instructus quam probitate.
Philosophi
Summum itaque bonum expetentibus,
quod semper inquirendo philosophi inuenire nunquam potuerunt,
opus erit eam discere doctrinam,
quę a Deo nobis non ab hominibus tradita sit.
cum
nihil omittere quod omissum negligentię possit ascribi;
in omnibus sibiipsi constare |
nec leuem esse sed grauem |
atque in iis quę recta et honesta sunt,
firmum stabilem-que permanere;
non ira,
non cupiditatibus,
non turpi lasciuia moueri,
sed affectus ratione moderari |
et animi motibus pręesse ut dominum,
non subesse ut seruum.
Vis ista in summam redigi?
audi prophetam dicentem:
aduersa |
neque turbant iniurię |
quam qui armis hostes superat.
Alibi etiam dicitur:
Melior est sapientia quam uires,
et uir prudens quam fortis.
Nam sapientia et prudentia bona animi sunt.
fortem autem et robustum esse bonum corporis est.
Et illa quidem hominis propria,
hoc autem cum bestiis commune.
Sapiens tranquille degit,
quia perturbationibus temperat,
sensuum affectiones
denique ad summum bonorum peruentum est,
cum ad illam peruenitur.
Huc accedit quod Christianorum sapientia non ita rigide neque inhumane
circumscripta sit,
sicut fuit illa Stoicę sectę philosophorum,
qui docebant |
sapientem animi passionibus prorsus carere oportere ut beatus sit.
Nos enim e contrario definimus |
non posse sapientem fieri beatum,
qui adhuc in corpore uiuens futurę beatitudinis desyderio non ducitur
qui pro eo quod aliquando peccauit,
dolendo non satisfacit,
qui cum benefecerit non gaudet
pudico commendabilis redditur.
et quali quisque consortio gaudet,
talis esse et ipse iudicatur.
Optimorum similitudo morum Ionatham iunxerat Dauidi,
Eliseum Elię,
Paulum Petro,
reliquos etiam apostolos innocentia inter se animi-que simplicitas copulauerat.
Solus cum illis nequiuit permanere sacrilegus Iudas,
quia eum,
quem illi amabant,
ipse uendidit.
et hic quidem de grege Domini egressus faucibus
incidit lupi ac periit.
Sed gratiam istam accipere non merentur mundi diuitiarum-que amatores.
Vt igitur et sanctorum uirorum consortio digni simus |
et ipsos imitandi donetur nobis facultas,
uictu tantum necessario contenti Christo seruiamus.
Magni animi est caduca contemnere |
et ea quę stabilia ęterna-que sunt sectari.
Si Christi discipuli fieri cupimus,
meminerimus quod non de diuitum turba sibi discipulos elegit Dominus,
sed de pauperum grege et egenorum.
Petrus,
Andreas,
Diues pręterea ad inferendam iniuriam promptus est,
ad tolerandam impatiens,
inanis glorię cupidus,
ęqualibus inuidens,
humiles despiciens |
ac proinde aliorum famę non facile parcens,
opulentię ostentator,
paupertatis irrisor,
ad uitia audax,
ad bonum animi tardus.
Diuiti quoque multi inuident,
plurimi insidiantur |
et spoliis eius ditari cupiunt.
Sed quanuis nemo insidietur,
ille tamen metuit domi fures,
foris latrones |
et cibus illi pariter suspectus est et
somnus.
nec minus interdum animi
ad bonum animi tardus.
Diuiti quoque multi inuident,
plurimi insidiantur |
et spoliis eius ditari cupiunt.
Sed quanuis nemo insidietur,
ille tamen metuit domi fures,
foris latrones |
et cibus illi pariter suspectus est et
somnus.
nec minus interdum animi solicitudinibus quam fortunis abundat.
Pauper uero ubique tutus est,
ubique securus.
Capta Hierosolyma Nabuchodonosor Caldeorum rex omnia transtulisse
Babylonem dicitur,
solos
Quęrite, inquit, primum regnum Dei!
Sed qui regnum Dei quęrit,
non solum cęlestium contemplationi |
aut impartiendę aliis doctrinę uacat,
sed etiam manibus operatur,
partim ut alimenta sibi paret,
partim ne desidię se dedat,
et quiescente corpore |
feruor quoque animi erga diuina succensi tepescat.
lauabis mihi pedes in eternum.
Postquam tamen audiuit |
se non habiturum partem cum illo,
nisi ab eodem se lauari permitteret,
continuo mutata sententia:
Domine, inquit, non tantum pedes,
sed et manus et caput.
usque adeo expauit,
ne ab eo separaretur,
quem totis animi affectibus diligebat.
Quando etiam stans pro Domino solus aduersus armatam cohortem strinxit gladium |
percussit-que principis seruum,
plures forsitan percussurus donec inter multorum arma et ipse
concideret,
nisi furentis animum eiusdem Domini iussa repressissent.
Post
quantum culpandi sunt illi,
qui dum aliquid tale metuunt,
iam in cęlo regnantem offendere non
formidant?
Ioseph
sequitur uoluptates |
atque ad eas usurpandas cęteros hortatur,
certum est ab illo neque se quidem ipsum diligi |
neque proximum suum.
Hic nempe seipsum non modo non diligit,
sed etiam odit maxime,
cum nemo ei capitalior hostis sit |
quam ipse sibi,
quandiu uitiis malę-que animi libidini seruit.
Quid enim magis noxium esse potest homini quam peccatum?
per quod et bonum summum amittitur |
et ad summum malum peruenitur.
Vera est igitur illa charitas,
qua tum nosipsos |
tum proximos
|
ac propterea melioribus inuidet,
multos contemnit |
nec paucos afficit iniuria,
haud equidem illicitum reor |
optare ei aliquam opum iacturam,
corporis debilitatem,
fortunę minus ex sententia fluentis iniuriam |
ut elati animi uulnus,
quod lenibus medicamentis suppuratur,
asperioribus curetur.
Videndum tamen ne dum talia imprecaris illi a quo mali aliquid
sustines,
odium uel inuidia te moueat,
sed sola prouocet charitas,
qua inimicum tuum meliorem
nec offensam metuit ciuitas |
nec offendere exteros parat,
sed multa status sui tranquillitate gaudet |
ac rebus quas possidet fruitur perquam iocunde.
Cęterum huic tantę ciuium quieti subrepere ocium solet atque ignauia.
Exinde luxurię uitia scaturiunt,
quibus corrupti multorum animi,
dum externam pacem fouent,
domesticam perturbant |
et inter se dissidere incipiunt,
postquam foris hostem diu non senserunt.
Quod ne tibi contingat,
summopere erit prouidendum.
id est,
pax quę prodesse debet,
ipse discordat,
quomodo cum aliis firmam concordiam tenebit?
Tecum autem pacem habebis,
cum repugnantem carnem spiritus imperio subdideris |
et concupiscentię motum compuleris obedire rationi.
Quod cum feceris,
tunc demum |
et intra te animi tranquillitate perfrueris |
et exterius nemo tibi erit molestus,
quia tu nemini eris iratus ad lędendum aut mali aliquid optandum.
Charitas tamen aliquando postulat ut irascamur |
et irascendo pacem illi quęramus,
qui peccando
ut animo excolendo officiosius operam impendant,
belli impedimenta submoueri desyderemus.
Ita enim exteriore aduersario pacato ac cessante,
facilior cum isto quem assidue intra nos patimur,
erit pugna.
Quem certe nisi domuerimus,
nisi animi in quo ratio est,
ditioni subiecerimus,
nihil proderit ab illis inimicis qui foris sunt,
donata pax,
dum ab hoc qui intus est inquietamur.
Inimicus autem domesticus noster atque intestinus ipsa carnis concupiscentia est.
in Deum dirigit.
sicut etiam in nobis Dei beneficia laudemus.
Illum uero qui uirtutibus nos antecellit,
et diligamus corde |
et opere imitemur |
neque in quo ipse profecit,
sed in quo nos defecimus doleamus.
Si autem contigerit |
nosipsos ab aliis pati inuidiam,
huiusce rei causam discussa animi nostri conscientia |
inquiramus.
et si hoc nostra culpa fieri cognouerimus,
emendemus,
sin aliena,
ęquo animo feramus.
Vsu enim uenire solet,
ut malis odio boni sint,
arrogantibus mites,
casti incontinentibus,
impiis religiosi.
Futurorum uero memoria et terrebit te minis mortis ęternę ne pecces,
et hortabitur uitę perennis pollicitationibus,
ut in bonis actibus perseueres,
nullo labore defatigatus,
nullo impeditus pręsentium incommodorum periculo |
omnia dura atque aspera uincens animi
promptitudine,
dum ad summum bonorum peruenire contendis.
Et hoc quidem erit |
non modo prudenter uiuere,
uerum etiam iuste atque constanter.
Quoniam iustitię partes sunt |
inhonesta
pro iniuria beneficii repensio ,
in Moyse mansuetudo,
in Iosue de Dei promissione fiducia,
in Iob inuicta calamitatum patientia,
in Dauide uindictę abstinentia,
in Salomone sapientia |
in prophetis ad arguendos reges animi magnitudo.
Petrus. Ioannes. Paulus
Inter apostolos quoque eminuit in Petro erga Dominum pietas,
in Ioanne puritas,
in Paulo charitas,
in omnibus ueritatis prędicandę studium patientia-que persecutionum.
Prima quidem lepra describitur coloris albi in cute carnis uiuę cum capillorum aspectu mutato.
Inuidia
Albedo ista pallor inuidię est.
Inuidus de alieno bono dolens liuidam pręfert faciem.
dum-que male affecti animi stimulis agitur et inquietatur,
in carne uiua uitium esse dicitur.
Tunc autem et capillus mutatur,
cum relicto rationis consilio,
cuius in capite sedes est,
prauę cupidinis affectum sequimur.
Nihil autem nequius |
quam quos imitari debemus,
eis inuidere uelle.
eorum quibus manna fastidio est |
et Aegyptię carnes uoluptati.
Capillus autem flauus,
qui meretricibus conuenit,
gulosorum impudentiam designat.
quorum temeritati nihil obstat,
quin semper obscoenum ac turpe aliquid dicant aut faciant.
Tunc uero extenuatur capillus,
cum bona animi per luxuriam consumuntur.
Locus autem leprę ubique humilior prędicatur,
quia in ea parte uirtus animę deprimitur,
in qua peccatur,
non in qua non peccatur.
potest enim fieri,
ut aliquis partim uirtutibus pręstet,
partim alicui uitio deditus sit.
eum haud dubie leprę quę orta est in caluitio.
Quoniam caluitium summa capitis occupat,
per hoc superbię elationem signari reor.
Semper se supra se errigit superbus,
inani tumet gloria,
pares contemnit.
Cum de animi bonis inaniter sese iactat,
albus color est in uertice.
cum de bonis corporis atque fortunę
gloriatur,
rubedo quę corporeis conuenit,
sedet in capite.
Et quia caluitio deforme sit,
utpote capillorum ornamento uacuum,
innuit nobis |
nihil esse
Vestis linea inquit siue lanea,
quę lepram habuerit in stamine atque subtegmine |
aut certe pellis uel quicquid ex pelle confectum est,
si alba uel ruffa macula fuerit,
infecta lepra reputabitur.
Demus hanc (si libet) quod reliquum est,
iracundię uitio.
Cum enim nulla animi passio ita hominem infatuat atque dementat ut
iracundia,
merito lepra ista non hominis est,
sed vestis.
hoc est eius qui nihil in se hominis habet pręter figuram.
qui-que uestimentum hominis dici potius debet quam homo.
esse desinet.
ad eos autem non appropinquabunt.
Non oculorum munditiem inquinabit uisa mulier,
non aures demulcebit amatorius cantus,
non naribus blandietur ad mollitiem animi compositum unguentum |
nec gustus integritatem
(ut Apostolus ait) sensus habentes ad discretionem boni ac
mali.
Hoc est in bonis operibus quotidie se exercendo,
mala autem fugiendo |
eorum-que cupidini semper nobis aduersanti repugnando.
Siquidem sensus nostri (ut diximus) semitę sunt |
a sede animi per corporis foramina patentes.
per has hostes intrare desyderant,
ut uirtutum ciuitatem expugnent |
et his expulsis ipsi ibi dominentur.
Visus
Oculos quęcunque uisu pulchra iocunda-que sunt
tuus,
errue eum et proiice abs te.
melius est tibi cum uno oculo ingredi in uitam ęternam |
quam duos oculos habentem mitti in gehennam.
Non corporis oculus erruendus est sed mentis.
Nam clausis quoque oculis peccant cęci.
Compesce igitur animi motum ad illicita lacessentem,
et melius tibi erit |
absque pręsentium uoluptatum usu ad ęternas transire delicias |
quam tota uita per omnes uoluptatum illecebras deducta suppliciis mancipari sempiternis.
Vt ergo regni potius
|
et par amborum uoluntas ad perpetrandum illicitę coniunctionis crimen feratur.
Quod si manum cohibueris ne tangas,
tantum tibi conferet ista continentia,
ut per oculos conceptum,
per affatum auctum obscoenę cupiditatis ardorem languescere paulatim
et extingui |
labefactam-que animi uirtutem in integrum restitui necesse erit.
Sin uero ipsum tangendi sensum non refrenaueris,
igni in penetralibus cordis iam suscitato ligna addes |
et incendium flammę ualidioris,
quod te ad interitum usque exurat concitabis.
Hoc autem exitium ne tibi contingat,
audi
caro,
demoliri conatur diabolus |
et dissipare nititur mundus.
Ieiunio ergo et orationi succedat lectio.
quę te uel in aliorum lapsu cautiorem efficiat |
uel in aliorum fortitudine continentiorem.
Redintegratur animi uigor ad uirtutum perseuerantiam |
plenior-que infunditur gratia,
quoties pie sancte-que uiuendi pręcepta releguntur.
Ibi iustorum pręmia malorum-que poenę
etiam segnes excitant ad colendam animi sanctitatem
nequitiam-que
continentiorem.
Redintegratur animi uigor ad uirtutum perseuerantiam |
plenior-que infunditur gratia,
quoties pie sancte-que uiuendi pręcepta releguntur.
Ibi iustorum pręmia malorum-que poenę
etiam segnes excitant ad colendam animi sanctitatem
nequitiam-que fugiendam.
Legendo itaque Sacras litteras,
quibus talia continentur,
in proposito bonarum actionum solidamur,
non legendo reddimur imbecilliores.
Apostolus ait:
hoc dimittet homo patrem et matrem et adhęrebit uxori
suę |
ita et mulier debet adhęrere uiro,
ut nec amore parentum |
nec timore regum fidem deserat.
illorum qui oppugnantur et eorum qui oppugnant,
cum utrique eius qui unus est nomine censeantur .
Sed profecto nulla ibi religionis ratio ducitur,
ubi auari animi nihil nisi quod rapiant attendunt.
Quanuis autem multa deprędentur,
multa parent,
multa undique congerant,
nunquam tamen satiantur,
semper restat quod aceruo addi cupiunt.
Nec minus
uanitate cum Ezechias quoque,
qui iustus erat,
peccauerit,
quomodo poterunt iniqui ea carere,
qui certe magis opibus quam uirtute esse clari cupiunt?
Sed quantum uolunt glorientur,
cum interierint,
non sument omnia |
neque descendet cum eis gloria eorum |
nudos et fortunę et animi bonis gehenna excipiet,
tanto miseriores futuros,
quanto sibi uidentur feliciores.
Recte itaque admonentur a Domino per Hieremiam dicente:
animę salus corporis nostri saluti?
Omne tamen beneficium non tam res ipsa magnum facit |
quam uoluntas.
Magnum est,
cum libenter,
cum cito offertur,
cum toto animi affectu impenditur;
displicet si cunctanter,
si triste,
si superbe,
si serius quam oportuit pręstatur,
si denique pene a nolente et inuito extorquetur.
Quemadmodum igitur rem multi precii uilitat frigida uoluntas tribuentis,
si superbe,
si serius quam oportuit pręstatur,
si denique pene a nolente et inuito extorquetur.
Quemadmodum igitur rem multi precii uilitat frigida uoluntas tribuentis,
ita exiguum etiam beneficium gratum efficit in conferendo animi promptitudo atque facilitas.
Illi quoque plus debeo,
qui parui modici-que sui peculii participem me fecit,
quam qui diues multum donauit.
Plus enim largitus est,
cui minus quo ipse fruatur restat.
Hanc uerissimam sententiam
inertis ocii uitium quam detestabile sit consyderemus.
Arguitur stulticię,
qui laborem deuitat.
dicente Salomone:
ab ocioso boni operis fructum in pueritia,
expectat in iuuentute,
expectat in ętate uirili,
denique ecclesię prępositi alicuius uerbis exoratus expectat usque in senectam,
ut ille tandem eiusdem prępositi uel increpatione impulsus |
uel pręceptis eruditus |
ab ignauia mollitie-que animi ad studium honesti laboris excitetur et exurgat.
Quod si ne tunc quidem desidiam infructuosam reliquerit,
quid aliud restat,
nisi ut dimittatur damnationis iustę securi succidendus?
Ne igitur sibi placeas
deliquerint,
non castigare si perseuerarint |
negligentia est istud non humilitas |
et charitatis quam proximo debes obliuio.
Debes enim curare,
ut eos qui tibi commissi sunt efficias meliores |
docendo,
solicitando,
increpando,
puniendo.
quod si per ignauiam teneritudinem-ue animi omiseris,
non mitis |
neque mansuetus |
neque humilis,
sed e contrario inhumanus et a charitate alienus fuisse argueris |
crediti-que tibi gregi non pastor sed desertor.
Quęris fortasse cur ergo pręcipiat Dominus:
epistola prima 5
588. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] populo poscenti aliquod pensionum leuamen:
589. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] per stulticiam. et alibi: Odibilis inquit coram Deo est et hominibus superbia. et rursum: Quid superbis terra et cinis? Quid est enim de quo gloriari possit aliquis | nisi sola animi uirtute? qui autem gloriatur, in Domino glorietur. Qvod sancti qvandoque lapsi sint per svperbiam. Caput VI Nihil aliud habemus, quod non sit cum
590. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Qvod sancti qvandoque lapsi sint per svperbiam. Caput VI Nihil aliud habemus, quod non sit cum brutis commune pręter ipsam animi rationem atque sapientiam. Difficile est tamen nequando in ipsam labamur mentis elationem | ne-ue aliqua laudis cupiditate interdum perstringamur, quando quidem sanctissimis quoque uiris hoc contigisse | Scripturarum monumenta nobis testantur.
591. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] igitur fideliter ut Deo seruiendum est | prompte-que obtemperandum, quandiu iussa eorum cui Dei concordent uoluntate | nec ab ęquo honesto-que uideantur discrepare. Et si carnalibus dominis tanta animi solicitudine obediendum sit, quanto magis domino spiritali, qui animarum nostrarum curam gerit | et illa duntaxat iubet quę magis ad consequendam pertinent salutem? Recte itaque hortatur nos Apostolus et ait:
592. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] |
et placebat in oculis meis,
et omnia quę erant in corde meo fecisti contra domum Achab,
filii tui usque ad quartam generationem sedebunt super thronum Israhel.
Magis tamen necessarium est hominis regnum |
nosse seipsum regere |
et animi motibus cum ratione imperare.
Nec mirum quod obedientię merito regna conseruentur,
quando quidem nihil est,
quod obedientium precibus denegetur.
In psalmo legimus:
593. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [page 134r | Paragraph | SubSect | Section] patientes. Nihil erit quod illius turbare mentem poterit, qui se totum diuinę subdiderit uoluntati. Non igitur incongruum erit, si nunc de patientię uirtute uerba fecerimus. Patientia est animi quędam constantia, quam nec iniurię irritare | nec incommoda queunt frangere. Patientia semper iuncta fortitudini est, ita ut mutua inter se ope connexę et iniurias quidem submisse ferant | et aduersa alacriter tolerent. Hoc
594. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [page 134r | Paragraph | SubSect | Section] malum-que media.
Quibus si applicueris uirtutem,
bona erunt.
sin uitium,
mala quidem.
Veluti aquę potus cum uinum additur sapit,
cum uenenum interimit.
Ita sane aduersis rebus quoties animi patientiam accommodauerimus,
non solum non nocebunt,
sed etiam proderunt,
ita ut materiam nobis suppeditent sperandę beatitatis.
595. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Quando tibi prędia et opes auferuntur,
Dominici pręcepti recordare:
596. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] his aliquando bene | et illis male. Cęterum obduratis et in scelere perseuerantibus male cędit prosperitas, quia insolentiores reddit. Iustum autem neque prospera extollunt | neque frangunt aduersa; in utroque rerum euentu eandem seruat animi constantiam. Sed in aduersis si non melior, certe tutior efficitur. Semper enim ad delinquendum magis prouocant, quę secundo flatu feruntur. De
597. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Primo enim damno rapto, id est accepto | aliud applicat | et malis quibus affligitur, cumulum addit. Quid autem dementius | quam tribulationum pondus grauare linguę procacitate aut aliqua immodica animi perturbatione? Quicquid enim patienter toleratur, leuius fit. Quid etiam magis perniciosum | quam Deum iratum, cum placare humilitate debeas, impatientię tumore magis prouocare, ut
598. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
599. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] non indignatione neque ira, quę Deus odit et execratur. Post hęc mentem quoque hominis excęcat impatientia | et quę recta uera-que sunt, non sinit dignosci neque intelligi. Ideo-que ista animi perturbati passio maxime in iudiciis faciendis cauenda est. Nunquam enim iuste iudicabit, qui iratus est. Nam si ille cui iratus fuerit, pro crimine delato mulctari merebitur, hic ulciscendi auiditate iustę poenę modum excedet.
600. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] adhuc pendet sententia, donec uel progrediaris irascendo ut damneris | uel regrediaris poenitendo ut uenia dignus habearis. Porro si ulterius progressus fueris | et furoris impetu in aduersum ferri non destiteris | et fratrem tuum quasi fatuum ex animi maleuolentia despexeris, reus eris gehennę ignis. nisi cessabis ab iniuria | et amare incipies quem oderas. Tales ergo excursus habet impatientia, ut hominem immoderate furentem |
601. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ut tali Domino digni inuenirentur. De benedicendi stvdio. Caput XXVIII Post hęc optimum erit | ad seruandam erga omnes humanitatem animi-que mansuetudinem benedicentię linguam assuescere | ac semper ueluti immane pręcipitium sic euitare maledicti uerbum. Omnibus benedicere | et ne maledicentibus quidem maledicta referre |
602. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] impartitur et scientia plenior | et eloquendi ratio pręstantior | et uirtus omni ex parte perfectior, quam ullus unquam mortalium aut habuerit in terra aut habere possit. Vbi enim beatitudo uera, ibi et omnibus animi bonis referta possessio. Quod si Paulus ad tertium raptus cęlum audiuit arcana uerba, quę non licet homini loqui, si nec oculus uidit | nec auris audiuit | nec in cor hominis ascendit,
Bibliographia locorum inventorumMarulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.