Croatiae auctores Latini: inventa  
   domum |  qui sumus |  textus |  auxilia |  tolle, lege! |   
Bibliographic criteria: none (All documents)
Search criteria: adhUc

Your search found 2731 occurrences

More search results (batches of 100)
First 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1701-1800:


1701. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]

ibit
1500  Corporibus: liquidis accedet tertia in undis
1501  Cursus pars, raris quem tum peragebat in auris;
1502  Dimidia trans vitra means properantior ibit
1503  Parte, et adhuc gemina trans durum adamanta volabit.
1504  Verum in corporibus varia haec quaecumque nitentis
1505  Lucis mobilitas fuerit, mutarier unquam
1506  Non queat in nostris oculis, eademque manebit;


1702. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]


1718  Qua fuerat, sese ostendet non una colorum
1719  Fimbria, quae nequeat discerni, si prope ferrum
1720  Umbra cadat tabulam super; at si abducta tabella est,
1721  Saepe triplex conspecta, et adhuc numerosior illa.
1722  Hanc etiam circum species umbrosa capilli
1723  Multiplicem pariter parti monstrabit utraque.
1724  Horum clara tibi ratio, manifestaque pandit


1703. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]

ab ipsa
2059  Crystallo, cur crystalli non deinde recentes
2060  Id facerent etiam, radium cur frangere rursus
2061  Quemlibet assueto ritu, insuetoque nequirent?
2062  Sed quod adhuc mirere magis rarumque novumque,
2063  Si modo quam prendi geminis a flexibus, una
2064  Suppositae plaga crystalli non constet in ora,
2065  Qua primae plaga constat, at illac forte novenis


1704. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]


2527  Quanto vos fastu vestram imperioque per urbem
2528  Ire videremus, quantos canere inde triumphos,
2529  Prisces in prisca ritus quam velle novare
2530  Sede, et adhuc non visa tamen quoque fingere rerum
2531  Multa, et inauditos ut veros prodere mores:
2532  Cuncta palam extarent, nisi quae corruperit ardor;
2533  Et labefactarit largo olim flumine inundans,


1705. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]

non vincere posse putantes,
66  Confisique ausu irrumpamus in omnia magno.
67  Proin etiam aggrediamur post te, quaecumque latere
68  Perpetuis voluit vel adhuc natura latebris;
69  Et nostro interdum pugnamus marte, sed armis
70  Instructi tectique tuis; se quisque valentem
71  Tanto sub clypei veluti septemplicis orbe
72  Haud


1706. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]

videndam
878  Sensibus; increscit spatio tamen illa minuto.
879  Et quae non valeant se longo extendere tractu,
880  Plus crescunt spatiis Magnes pondera saxi
881  Correptis, et adhuc plus, quae vis nomine dicta est
882  Electri; pollens nimium in vicina, repellit,
883  Et trahit alternis, tonat, et sua fulmina jactat:
884  Ast et adhuc tractu vis illa coacta minori est,


1707. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]


881  Correptis, et adhuc plus, quae vis nomine dicta est
882  Electri; pollens nimium in vicina, repellit,
883  Et trahit alternis, tonat, et sua fulmina jactat:
884  Ast et adhuc tractu vis illa coacta minori est,
885  Quae facit aërias partes, fumosque, vaporesque
886  Exire e rebus, facit et ferventia multa
887  Inter se commixta, esse et flammantia multa,


1708. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]


889  Denique pertenuis lucis vis ad gravitatem
890  Collata, immane est, quanto pollentior extet.
891  Hoc lucis numeros super insiluisse videbis
892  Ad bis quinque notas, et adhuc magis, intulit usus
893  Quae ad nos olim, cum huc immigrastis in orbem
894  Nostrum Arabes, vestras una importastis et artes,
895  Sed plus barbarie legum nocuistis et armis.


1709. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]


1016  Cum genere in quovis videamus tendere ad unum
1017  Naturam, genera et rerum distantia pauca
1018  Cum sint prae humero cunctarum, haec ipsaque pauca
1019  Cum vel adhuc magis exiguo discrimine distent
1020  Inter se, si sint domita igne, solutaque magno,
1021  Et prope conveniant, si, quo licet, usque resolvas;
1022  Si vel adhuc infra nostra delabier arte


1710. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]


1019  Cum vel adhuc magis exiguo discrimine distent
1020  Inter se, si sint domita igne, solutaque magno,
1021  Et prope conveniant, si, quo licet, usque resolvas;
1022  Si vel adhuc infra nostra delabier arte
1023  Jam liceat, tum quae poterunt minima esse videri.
1024  Ad simplex aliquid descendent, forsan et unum,


1711. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]


1095  Deinde neque, ut gravitas, vis haec manifesta patescit
1096  Ante oculos nobis; quis leges prodidit ejus
1097  Ullas, quis victam in numerorum vincla recepit?
1098  Exspatiatur adhuc vaga, jure solutaque ab omni.
1099  Obtutus fugitat sed adhuc plus tertia nostros;
1100  Evictum certa quin nec ratione probamus,
1101  Constet an in


1712. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]

leges prodidit ejus
1097  Ullas, quis victam in numerorum vincla recepit?
1098  Exspatiatur adhuc vaga, jure solutaque ab omni.
1099  Obtutus fugitat sed adhuc plus tertia nostros;
1100  Evictum certa quin nec ratione probamus,
1101  Constet an in rebus; sed fors existere tantum
1102  Propterea dicta est, possint haerescere partes


1713. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]

ullis
1180  Corpora distendi rebamur, luce meante
1181  Sublatum est; et ubique patet via pervia luci.
1182  At quia nil pugnare repertum est, haud penetrari
1183  Corpora remur adhuc (quod primum est mente receptum)
1184  Particularum ipso in contactu: at corpora eodem
1185  Si sensu, quo nunc, nos possent hoc sine partium
1186  Afficere arrepto contactu; prosus eundem


1714. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]


1254  Vinci ad se laterum), num fiat proinde, ut in ipso
1255  existat raptus contactu, et particularum
1256  Num sic excludas cuncta intervalla, minutis
1257  Quin nequeat vel adhuc istis prodire repulsus?
1258  Quandoquidem cum sunt illis in finibus inter
1259  Nimirum raptum partes, interque repulsum,
1260  Mutua tam valida possunt ratione teneri,


1715. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]


1450  Exigua est ingens sibi mundus gleba, ibi pugnat,
1451  It peregre, et populi divisae ibi sunt ditiones
1452  Innumeri longe positae, inter seque remotae.
1453  Fors et adhuc constant genera infra multa animantum,
1454  Quae neque ab his valeant tam parvis parvula cerni,
1455  Quaeque sibi, ut nobis nos, possint magna videri.
1456  Hac ratione potes quoque longum dicere


1716. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]

insinuare
1889  Hoc animo, non tam mirum, quod diximus, esse,
1890  Credere uti renuas, vim crescere mobilitate
1891  Aucta corporibus, dum fiat maximus ictus,
1892  Post et adhuc crescente, ictum languescere, donec
1893  Tanta ea sit, prorsus referatur ut iste senescens
1894  In nihilum, utque illaesa meet trans corpora corpus;
1895  Dumque repellentes coeptant obsistere


1717. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | SubSect | Section]


2510  Ut ligna, et lapides, abeunt domitante calore
2511  Candentem in cinerem, aut calcem resoluta, suamque
2512  Amittunt speciem, et remanent ita simplice longe
2513  Natura fient vel adhuc mage simplice, et una;
2514  Propterea exagitata modos tribuentur in aequos,
2515  Atque aequa in spatia, ut crystallus denique fiant
2516  Pellucens; iterum quae fusa solutaque flammis,


1718. Stay, Benedikt. Philosophiae recentioris versibus... [Paragraph | Section]

p. 623. V. 2532. adhc adhuc
CHRISTOPHORI STAY
DE POESI DIDASCALICA
DIALOGUS


1719. Šilobod Bolšić,... . Fundamentum cantus Gregoriani,... [Paragraph | Section]

quae sine voce et textu solis instrumentis peragitur. Quinta vocalis, quae voce fit. Discipulus: Bonitate tua, magister, satisfactum est expectationi meae. Magister: Nondum satis. Scias etenim vocalem musicam adhuc subdividi in choralem et figuralem. Dico in choralem, quod passim usum obtinuerit in choro. Potiori tamen iure dici consuevit cantus Gregorianus, a divo Gregorio Magno, non quidem ab eo quasi authore, sed quod is


1720. Šilobod Bolšić,... . Fundamentum cantus Gregoriani,... [Paragraph | Section]

Discipulus: Video, magister, erectam scalam, video etiam seriem linearum, sed quid ad lineas ponatur nihil video. Magister: Si videres veterum cantus, nihil aliud videres quam lineas simplicibus punctis signatas, easque, incognita adhuc eorum arte papyracea, arborum corticibus incisas. Hac vero aetate, non solum lineae, sed etiam spatia signari debent. Discipulus: Itane veterum more, simplicibus punctis signanda erunt? Magister: Nequaquam


1721. Šilobod Bolšić,... . Fundamentum cantus Gregoriani,... [Paragraph | Section]

est ut, sol; ut, fa capit inde supremus. Quod si discipulo meo doctrina non placet, nec placerent versus, placebit forte omnium tonorum symbolum ac singulorum exempla: Discipulus: Placent admodum omnia tua dicta, et facta magister, solum unico adhuc premor angore: quare nimirum plures notae supra EUOUAE signantur, dum unicam sufficere dicis ad cognoscendum tonum? Magister: Mitte angorem, fili mi! Nam paterno te affectu docet magister ideo plures notas quam unicam, ex qua tonus cognoscitur,


1722. Šilobod Bolšić,... . Fundamentum cantus Gregoriani,... [Paragraph | Section]

finalis et huic initialis fuerit ut. Etsi vero octavus eiusdem sit intonationis cum secundo, non sunt tamen idem, quia initialis secundi toni est C. ut. Octavi autem toni est G. ut. Quod perspicies in substratis exemplis: Discipulus: Adhuc unicum est, quod impensius te rogo, Magister: docebis me quomodo tonos responsoriorum cognoscere potero. Magister: Poteris facile, uti prius, ex nota finali responsorii et initiali versus. Nam si responsorium


1723. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 29 | Paragraph | Section]

adstant
1.222  Affixi lateri gressumque sequuntur herilem
1.223  Spectanti et dominos mille inter sydera signant.
1.224  Ille etiam, regno quamquam dejectus adempto,
1.225  Gestat adhuc immanem et multa in luce coruscam
1.226  Ingentis damni, solatia parva, coronam.
1.227  Huic gemmis distincta chlamys variataque fusco
1.228  Plurima coeruleo praecingit fascia pectus.
1.229  Ergo suae


1724. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 71 | Paragraph | Section]

nomina lustrans
1.1029  Spem fovet et tacito jam nunc sub pectore gestit.
1.1030  Tu quando Aonias etiam isto in culmine divas,
1.1031  Magne, colis digitisque fides pulsare sonoras
1.1032  Pergis adhuc senior vocemque in carmina flectis
1.1033  Digna Deo, nostros propiori numine coetus
1.1034  Respice et hanc tantis curam bonus adjice curis!
1.1035  Nam quid ego viridi vernantem flore juventae


1725. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 123 | Paragraph | Section]

nigrantes
3.184  Phoebeo in vultu maculas inspexit et orbem
3.185  Falcatae varium Veneris gnatique sodales
3.186  Et trabeam tardique patris socia agmina et ipsam
3.187  Vidit adhuc rutilo cinctam diademate frontem
3.188  Et celsos Lunae montes vallesque profundas.
3.189  Nec nocet 15 inversa teretes in imagine formas


1726. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 133 | Paragraph | Section]

coni occursum elabens declinat opaci.
3.393  Mense novo 30 contra fugientem Cynthia fratrem
3.394  Cum demum assequitur, multo si longius ipsis
3.395  Distet adhuc nodis, potent praetexere dorso
3.396  Partem aliquam extremis rutila de lampade terris.
3.397  Terrai a medio 31 nam suspectantibus ignem
3.398  Parte


1727. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 133 | Paragraph | Section]

tuenti,
3.410  Si, quantum a medio extremas Telluris ad oras
3.411  Est spatii, tantum subito percurrat et inde
3.412  In latus ad Boream aut abducta recedat in Austrum,
3.413  Quod praestat, praestabit adhuc limbumque nitentem
3.414  Fraterni vultus, mediis velut ante tegebat,
3.415  Extremis pariter terris teget usque, Boreo
3.416  Quae procul hinc sive inde Austri sub cardine torpent.


1728. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 153 | Paragraph | Section]

ruunt summosque evertere montes
3.784  Et properant meritis Tellurem involvere flaminis!
3.785  Quo tamen abripior? Non hoc mihi divus Apollo,
3.786  Uranie nec movit opus. Pars multa laboris
3.787  Restat adhuc; fas interea consistere fessum
3.788  Et vocem reparare novasque resumere vires. LIBER QUARTUS
4.1  Hactenus in medio cur Sol, cur aurea


1729. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 253 | Paragraph | Section]

quaerit frustra Zephyrosque morantes.
5.807  Vix unquam rigidi tantam videre Decembres
5.808  Vim nivium summis in montibus atque perennes
5.809  Usque adeo late campis undantibus imbres.
5.810  Ningit adhuc, crebri pluviis et grandine densa
5.811  Praecipitant nimbi et coelo solvuntur aperto.
5.812  quin etiam posuere suos Austerque Notusque
5.813  Desueti mores: en tristia fallere cantu
5.814  Taedia dum


1730. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 255 | Paragraph | Section]

circum ingenti protenditur orbe, sub imo
5.834  Quaque patet gremio et crasso se corpore pandit
5.835  Ac certis a mensuris deducere demum
5.836  Non aequam penitus formam in tenuique papyro
5.837  Pingere, adhuc dominae quae parent oppida Romae.
5.838  Scilicet extremis Britonum delatus ab oris
5.839  Maerius, astrorum cultor, quem prima receptum
5.840  Diva sinu, mille Uranie dans oscula, fovit
5.841  Atque


1731. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 305 | Paragraph | Section]

retinent rubicundo tincta colore
6.813  Stamina, prima globos perrumpunt libera nec jam
6.814  Parte sui emensas retro pelluntur ad oras
6.815  Aut vario hac illac flexu distracta feruntur.
6.816  Caetera adhuc mutantque vices cursumque reflectunt.
6.817  Si moles pergat tenuarier, aurea cursum
6.818  Libera cum rubeis producunt, tum quoque flava;
6.819  Dein fugiunt virides reliquique ex ordine fuci,


1732. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vices. Dicuntur fixae, quia servant eandem ad sensum positionem ad se invicem. Olim est creditum eas servare omnino ejusmodi positionem. Verum detecti sunt per telescopia quidam satis exigui quarundam fixarum motus, qui nobis videntur exigui ob immanem distantiam, sed fortasse sunt satis magni. Adhuc tamen, cum sub sensum sine telescopiis non cadant, hic habentur pro nullis. Huc usque creditum est nullam haberi methodum ad computandam earum distantiam, cum crederetur nullam haberi ipsarum eam, quam astronomi parallaxim dicunt, ne ab orbe annuo quidem oriundam. At


1733. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

deduxit ex 18 observationibus Caillii habitis ad Caput Bonae Spei, quae ejusmodi est, ut diameter orbis annui subtendat in Sirio ipso angulum secundorum 15. Inde calculo inito invenitur distantia Sirii a nobis semidiametrorum orbis annui sive distantiarum Terrae a Sole 27502. Sed ut res multo adhuc certius constet, proposuit illud, ut in insula S. Helenae, occasione observandi transitum Veneris sub Sole, id etiam observetur, cum ibi ea fixa proxime ad zenith accedat, ubi exactissime definiuntur fixarum loca. Sirius tanto reliquis omnibus fixis lucidior, semper etiam propior est


1734. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum suorum oculorum vi, vel etiam cum vi suae imaginationis terminet infinitae potentiae Divini opificis foecunditatem. Posset aggregatum totum rerum sub nostros sensus cadentium esse quaedam exigua particula, granulum quoddam arenulae respectu operis in immensum majoris a D. O. M. procreati, et adhuc nobis ita exiguis id ipsum immensum appareret. 7 Zodiacus, qui in sphaera armillari cernitur ut fascia quaedam, is dividitur in duodecim partes, quae dicuntur signa et


1735. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

egredi. Egreditur autem nonnihil ex theoria gravitatis generalis, quae multas in motus planetarum aberrationes inducit. Sed id quidem ita est exiguum, ut haberi possit pro nullo. Reliqui planetae liberius evagantur hac, illac, sed nunquam exeunt ex illa fascia, quae dicitur zodiacus et quae est adhuc satis arcta. Ejus latitudinem alii ex astronomis aliam posuerunt. Illam determinat haec ipsa maxima evagatio planetarum in latitudinem: ea maxima est in Venere perigea, in qua adhuc est proxime graduum 9. Unde amplitudo zodiaci terminantis evagationem ipsam est proxime graduum 18, quod


1736. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

planetae liberius evagantur hac, illac, sed nunquam exeunt ex illa fascia, quae dicitur zodiacus et quae est adhuc satis arcta. Ejus latitudinem alii ex astronomis aliam posuerunt. Illam determinat haec ipsa maxima evagatio planetarum in latitudinem: ea maxima est in Venere perigea, in qua adhuc est proxime graduum 9. Unde amplitudo zodiaci terminantis evagationem ipsam est proxime graduum 18, quod spatium respectu totius semicirculi graduum 180 interjecti inter polos iure potest hic dici arctum, cum sit ejus decima pars. Nominantur hic autem cursus et


1737. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in Marte quatuor millesimis, in reliquis autem multo minus. 28 Planetae in minore distantia a Sole celerius moventur quam in majore, et motus ipse ob majorem viciniam apparet adhuc major spectanti e Sole. Mutatur nimirum haec apparens velocitas in illa, quam geometrae vocant rationem reciprocam duplicatam distantiae. Quod facile deducitur ex secunda lege Kepleri, quae dicitur arearum aequalium, per quam area trilinei clausi arcu, quem planeta describit dato tempore,


1738. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Philosophiae naturalis theoria, edita Viennae ante hosce duos annos, in eam Maupertuisii opinionem aliquanto diligentius inquisivi, contrarium opinor, et arbitror legem ipsam non accurate, sed proxime, nec in minimis, sed in magnis tantummodo planetarum et cometarum distantiis habere locum. Adhuc tamen tota universa systematis planetarii moles ita est sane admirabilis, ut jure omnino dici potuerit rerum qua Conditor ipse gaudet. 30 Exprimuntur hic numeris, ut ajunt,


1739. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

magis minuitur quam augetur id pondus. Porro notae sunt poetis irae veteres Saturni regno pulsi a Jove. Saturni autem annulus plerumque obliquus est respectu Jovis, quem idcirco Saturnus idem illo superior obliquo despectat lumine. Haec ex communi mythologia, ut adhuc residuum aliquod irarum supersit. Sed initio libri V. (VI.) eosdem ut reconciliaturos invicem considerabimus per mutuam Newtoni attractionem. 33(32) Cometae orbitas habent


1740. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

gravitate, quam habet in Terram, in primo casu opposita ex parte aliqua directioni ejus motus, et in secundo conspirante cum eodem. Unde fit, ut in apogeo ejus motus sit lentissimus, in perigeo celerrimus, quod est discrimen physicum ejus celeritatis realis. Sed apparens celeritas variatur adhuc magis ex illusione optica, qua nobis, quae propiora sunt, apparent majora, etiamsi aequalia sint. Ut geometrarum sermone utamur, dum celeritas motus realis in perigeo et apogeo est in ratione reciproca distantiarum simplici, celeritas apparens est in eadem duplicata. At cum diameter realis


1741. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Immo vero ne id quidem centrum commune quiescit, sed aliud, quod est commune planetis omnibus et cometis. Verum ea omnia sunt altioris indaginis, nec huc pertinent, ubi hosce motus exprimimus non penitus accurate, ut astronomi solent, sed proxime, uti decet poetam, adhuc tamen aliquanto accuratius quam communes poetae soleant. Porro ejus motus apparens fit semper in orientem sine stationibus et retrogradationibus, quas habent quandoque cometae et planetae.


1742. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Haec indicata sunt tantummodo. Sunt autem admodum multae inaequalitates singulae, et pendent a positione mutua Solis, Terrae, Lunae, lineae nodorum et lineae apsidum. Clerautius in sua theoria Lunae proponit circiter 40 correctiones diversas ex theoria mutuae gravitatis deductas. Et adhuc aliae minores supersunt plures, quae ad calculum non sunt reductae. Alii alium proponunt numerum, sed apud omnes occurrunt admodum multae. Haec tanta multitudo inaequalitatum id effecit, ut per observationes sine gravitatis theoria nullo modo potuerint ad certas leges


1743. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quaerendo motum trium corporum, quae in se mutuo gravitent vi decrescente in ratione reciproca duplicata distantiarum et projiciantur utcumque. Id appellatur problema trium corporum, quod ipsa ingenti sua difficultate celeberrimum est per haec tempora. Et in eo resolvendo desudarunt, ac adhuc desudant, primi hujus aevi geometrae, nec ulla adhuc habetur accurata et generalis solutio. Newtonus approximatione usus edidit elementa, ex quibus prodierunt tabulae, quae omnium primae ad veras positiones Lunae plurimum accesserunt, sed adhuc supererant identidem plura minuta discriminis.


1744. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

mutuo gravitent vi decrescente in ratione reciproca duplicata distantiarum et projiciantur utcumque. Id appellatur problema trium corporum, quod ipsa ingenti sua difficultate celeberrimum est per haec tempora. Et in eo resolvendo desudarunt, ac adhuc desudant, primi hujus aevi geometrae, nec ulla adhuc habetur accurata et generalis solutio. Newtonus approximatione usus edidit elementa, ex quibus prodierunt tabulae, quae omnium primae ad veras positiones Lunae plurimum accesserunt, sed adhuc supererant identidem plura minuta discriminis. Approximationem provexerunt multo ulterius tabulis


1745. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

per haec tempora. Et in eo resolvendo desudarunt, ac adhuc desudant, primi hujus aevi geometrae, nec ulla adhuc habetur accurata et generalis solutio. Newtonus approximatione usus edidit elementa, ex quibus prodierunt tabulae, quae omnium primae ad veras positiones Lunae plurimum accesserunt, sed adhuc supererant identidem plura minuta discriminis. Approximationem provexerunt multo ulterius tabulis inde computatis et editis Clerautius, D'Alembertus et Eulerus. Et Clerautius quidem novam suarum editionem parat, in qua post correctiones nonnullas, quas adhibuit, omnino credit errores


1746. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

53(52) Cardinalis Landius tam Romae quam Parisiis, ubi aliquandiu est commoratus, poesim excoluit summa cum laude. Quorum ejus studiorum et publica aliquot specimina typis edita prostant. Ac licet tum quidem aetate provectior esset et in amplissimum eum ordinem cooptatus, adhuc Musas et Musarum cultores fovebat. Eum, abdicato paullo ante Beneventano archiepiscopatu, Roma cum omnium ordinum litteratorum hominum in primis, gratulatione recuperaverat. Hic ipsi summum pontificatum augurabar de more, cum ei proximus crederetur, Benedicto quarto


1747. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

die 3, aliae pro 4, aliae pro 6.* Hinc ipse observare coepit die secunda et ita obstinato animo perrexit, fere continuo labore Solis imaginem contemplatus, ubi per nubes liceret, ut demum die 4, hora 3, min. 25. Venerem viderit ita jam ingressam Solis discum, ut ipsius limbum interiore contactu adhuc contingeret. Ex iis observationibus et diametrum apparentem Veneris determinavit et correxit tabulas motuum ipsius, sed colligere omnino non potuit uberiores illos fructus, quos exhibuisset integra observatio et multo magis comparatio observationum institutarum in


1748. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

hic methodus, quam Hallejus proposuerat in transactionibus philosophicis ad annum 1715, capiendi ingentem fructum ex hujusmodi observatione sequenti anno 1761. [SIC-godina?] Is fructus est determinatio distantiae et magnitudinis tam Solis quam omnium et planetarum et cometarum, de qua tum quidem adhuc erant admodum incerti astronomi et quam nunc etiam intra decimam sui partem arbitror minus certo cognitam. (On a trouvé, par les deux derniers passages, que l'erreur étoit même d'un cinquieme.) Censuit autem per hanc observationem definiri posse intra quinquagesimam sui partem; calculo


1749. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ejus anni phaenomenum, ab Hallejo praenunciatum, jamdiu ab astronomis avidissime expectatur. 14 Id quod tum praedixeram, compleri jam video. Unus ex academicis Parisiensibus, cum adhuc ego Parisiis essem, profectus est in Indiam orientalem Pondiscerium cum instrumentis ad eam observationem idoneis. Alter ab academia Petropolitana expetitus parabat se ad iter suscipiendum Tobolskam, principem Siberiae urbem. De tertio mittendo in Africam agebatur eodem die, quo Parisiis


1750. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quae probent eclipses Solis vulgo cognitas, de quibus hic agimus, non esse tribuendas ipsis cometis. Primo quidem raro admodum cometae adveniunt ad partes inferiores orbitarum, quae se ad ingentia intervalla sursum protendunt juxta adn. 12. lib. I. Deinde nullus fortasse adhuc extitit simul in conjunctione cum Sole et simul satis prope nodum. Saltem nullam ejusmodi observationem habemus huc usque, sed omnium cometarum, quorum orbitam novimus, conjunctio ejusmodi est celebrata, cum admodum procul distarent a nodis. Verum, quod caput est, si


1751. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

esse aliud nisi faciem Lunae aversam a Sole. Sed hic in antecessum illud cavendum proponitur, ne umbra ipsa observetur nudo oculo, dum extat pars aliqua solaris disci, cujus nimia lux oculorum aciem praestringeret. Observant alii imaginem Solis reflexam in aqua, sed ea adhuc lumen habet nimis vividum. Atramentum est ad id aptius. Sed multo aptiora sunt vitra colorata vel fumo illita. Quod fit admovendo ipsa e superiore parte ad flammam lucernae non diu ibi retinendo, ne nimio calore disrumpantur, adeoque pluribus vicibus idem repetendo, ne nimis tenuis sit


1752. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ocularia interna et constant filis quibusdam collocatis intra telescopium. Hoc argumentum a nullo, quod sciam, huc usque Latinis versibus expositum; videtur sane admodum difficile, cum oporteat exhibere constructionem et usum tam telescopii quam micrometri inclusi in ipso. Adhuc tamen conatus sum exhibere hic utrumque, quanquam, quod ad telescopia pertinet, persequor sola telescopia dioptrica, quibus hoc micrometri genus et primo aptatum est et communius aptari solet, licet et catadioptricis aptetur nonnunquam.


1753. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

curvaturam habent illae binae ejus superficies. Si autem punctum radians sensim accedat ad lentem, focus ab ea recedit ita, ut, ubi illud advenit ad distantiam ad sensum aequalem semidiametro ejusdem sphaericitatis, radii exeant paralleli, foco recedente in infinitum. Quod punctum radians si adhuc sit propius ipsi lenti, radii exeunt divergentes, sed minus divergentes quam advenerint ad lentem; nimirum cum ea divergentia, quam haberent, si fuissent digressi a puncto quodam remotiore, quod optici appellant focum virtualem. Focus est positus puncti e regione


1754. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Curvas, quae per refractionem colligerent radios homogeneos in unico puncto, determinavit olim Cartesius; tum methodo multo simpliciore et elegantiore Newtonus. Sed eae non sunt in usu, tum quia difficulter admodum induci possent, tum quia unica ejusmodi curva non inservit adhuc nisi pro radiis digressis ex unico puncto axis collocato in certa quadam distantia, pro qua ejus curvae constructio sit facta. Qua distantia mutata, deberet mutari etiam illa forma curvae ipsius. Secunda ratio est diversa natura radiorum lucis, quae constat filis


1755. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

15(II 47) Illo genere telescopiorum, quod hic exposuimus, objecta apparent inversa, quae quidem per telescopia Galileana videntur situ directo. Sed in astris, quorum figura est rotunda, id quidem nihil nocet. Adhuc tamen, si libeat restituere objectis suam directionem, adduntur duae aliae lentes vitreae, quae id praestant. Quae quidem plerumque solent esse priori similes et aequales. Atque id quidem fieri solet, ubi terrestria objecta intuemur. Sed haec innuisse sit satis, quae ad rem nostram non


1756. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

63) Primo quidem, si spectator sit in centro Terrae, limes pro eclipsi solari erit ejusmodi distantia Lunae ab ecliptica in conjunctione cum Sole, quae aequetur summae semidiametrorum Lunae ac Solis. Quod si is situs sit in extremo Telluris margine, poterit Luna distare adhuc magis ab ecliptica; nimirum adhuc tantum quamproxime, quanta esset semidiameter apparens Terrae elatae ad Lunam. Id quidem ope geometriae facile perspicitur. Hic autem ejus theorematis demonstratio hoc pacto proponitur. Concipiamus Lunam spectatori posito in centro


1757. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in centro Terrae, limes pro eclipsi solari erit ejusmodi distantia Lunae ab ecliptica in conjunctione cum Sole, quae aequetur summae semidiametrorum Lunae ac Solis. Quod si is situs sit in extremo Telluris margine, poterit Luna distare adhuc magis ab ecliptica; nimirum adhuc tantum quamproxime, quanta esset semidiameter apparens Terrae elatae ad Lunam. Id quidem ope geometriae facile perspicitur. Hic autem ejus theorematis demonstratio hoc pacto proponitur. Concipiamus Lunam spectatori posito in centro Terrae vix quidquam obtegere ex disco


1758. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pacto proponitur. Concipiamus Lunam spectatori posito in centro Terrae vix quidquam obtegere ex disco apparenti Solis sive apparere in ejus contactu. Si ipsa moveatur in latus in eandem plagam in coelo aeque ac spectator in Terra a centro Terrae ad marginem ipsius Terrae, adhuc illi semper appareret itidem in contactu. Revera deberet moveri ipsa aliquanto minus in eadem ratione, in qua est propior Soli quam Terra. Sed cum distantia Solis sit plusquam tercentum vicibus major quam distantia Lunae a Terra, illud spatium, per quod Luna debet moveri in latus, ut


1759. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

solari. Id quidem hic expressum est. Addi potest illud: si lunaris eclipsis acciderit satis ante appulsum ad nodum, tum eclipsim solarem debere tantum subsequi; si post appulsum, praecedere. Nam in primo casu distantia a nodo proximo, ad quem Sol tendit, debuit esse adhuc major in lunatione praecedenti per alios circiter 15 gradus; et in secundo distantia a nodo, quem jam fugit, debet esse major in lunatione sequenti per alios itidem circiter 15 gradus; adeoque major 18 gradibus.


1760. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

calculo instituto per tabulas astronomicas pro dato quodam loco, invenitur longitudo loci observationis. 50(II 82) Hisce methodis perfecta est jam plurimum geographia. Sed multum adhuc itineris superest ad absolutam ipsius perfectionem. Id autem sperandum non ab eclipsibus tantum, sed multo magis a quotidianis Lunae observationibus. Nam ejus distantiae a Sole et a fixis, si satis accurate determinentur, rem praestare possunt; et quidem, si calculus uno minuto non aberret


1761. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quid sit lumen quoddam, quod Solem ambit in totalibus eclipsibus penitus delitescentem; cur in eclipsi totali Solis appareant stellae interdiu; cur tum non habeatur nox obscurissima, sed quoddam velut crepusculum; cur dimidio etiam Sole delitescente vix ullum detrimentum luminis sentiatur, die adhuc admodum clara, fere ut prius. 2 In invocatione innuuntur eorum phaenomenorum causae. Illud lumen circa Solem, ostendetur infra, provenire ab atmosphaera Solis, quae concipitur


1762. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

6 Alterum experimentum: radius tenuis intra conclave obscurum excipitur binis lamellis vel aciebus cultrorum non ita multum distantibus a se invicem, inter quas transit usque ad ulteriorem papyrum ipsius pars allapsa ad rimam, quam eae relinquunt inter se. Initio igitur, dum binae acies adhuc satis distant a se invicem, habebitur ductus lucidus unicus respondens illi rimae, sed multo amplior quam rima ipsa ob radios nimirum detortos hinc et inde prope acies. Accedentibus ad se invicem illis aciebus, ubi deventum fuerit ad certam distantiam, tum unicus ille lucidus ductus


1763. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ad ipsum circulum. Si ita dirigatur tubus, ut via centri Solis transeat per centrum circuli, repraesentabitur eclipsis Solis totalis vel annularis, prout diameter apparens circuli fuerit non minor vel minor diametro apparente Solis. Jam vero in casu eclipseos totalis, adhuc circa illum circulum apparebit circumquaque annulus lucidus ortus a radiis inflexis in margine circuli. Isleus Solem admittit in locum penitus obscurum per exiguum foramen et conum radiorum per id transeuntium excipit in circulo plano exhibente Solis imaginem. Quae


1764. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

minutis quintis. Quae tenuitas, nisi vis luminis sit admodum ingens, sub sensum omnino non cadit, annulum autem nec ampliorem illum et languidiorem exhibere potest, qui in eclipsibus Solis apparet protensus ad distantiam etiam unius gradus, nec arctiorem et vividiorem, situm intra ipsum, qui adhuc sensibilem crassitudinem habere solet. Is annulus in eclipsi artificiali illa etiam, quam supra expressi, est admodum sensibilis ob exiguam distantiam oculi a circulo, in cujus margine fit diffractio, quae ibi potest gignere annulum crassum per plura etiam minuta prima.


1765. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Quae nimirum eo magis tenuis fit, quo assurgit magis supra lunarem superficiem, donec evadat paullatim insensibilis. Suspicor enim, ut dicemus paullo inferius, circa Lunam haberi fluidum quoddam simile nostrae aquae, quod nimirum certum habeat limitem superficiei supremae, in qua plurimum adhuc differat a circumjacente aethere, multo densius eodem. 13 Primum argumentum a limite admodum distincto in margine lunaris disci. Qui margo, ubi est lucidus, apparet


1766. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

admodum diversa ab iis, quae dicuntur visa in iis admodum raris observationibus. Persecutus sum ibi diligenter ea ipsa phaenomena, et curvas, quas videretur describere fixa limbo proxima. Cujus quidem et emersio haberetur ante immersionem ob refractionem ingentem. Multo rarior atmosphaera adhuc pareret mutationes multo majores quam quae dicuntur observatae. Hinc eas ego rariores observationes explicandas censeo vel per illusionem opticam a telescopiis ortam vel per aliquid in atmosphaera nostra interpositum; nam in earum nonnullis alii observatores alibi


1767. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

cum argumento praecipuo, quod me ad sententiam impulit. Est autem illud, quod licet totum Lunae discum videamus maxime scabrum et inaequalem, quae inaequalitates se produnt potissimum in limite inter partem illuminatam et obscuram, ubi inaequalitates usque ad extremum marginem sunt ingentes, adhuc tamen totus margo extremus in plenilunio et multo magis margo Lunae obscurus intra Solem in eclipsi solari apparent admodum aequales et politissimi. Sunt nonnullae observationes, in quibus visa sit una vel altera inaequalitas in limbo Lunae intra Solem. Sed rarissimae sunt et aliquando ab


1768. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

celeberrimus (Nicetas apud Arcades nominatur), in suo poemate de aurora boreali, quod cum alio de iride et meis in utrumque adnotationibus satis amplis Romae prodiit ante hosce 13 annos. Ibi ego, quae huc pertinent, diligentissime evolvi omnia. Ipsum immortalis ejus carminis auctorem, quem aetate adhuc satis integra et optima valetudine superiore anno Roma discedens reliqui florentissimum meo Collegio Romano, domi quidem generalem studiorum praefectum, foris autem examinatorem, ut appellant, episcoporum et synodalem ac pontificium sacrae poenitentiariae theologum, ante hosce aliquot


1769. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

annum tum, cum satis longe ipsa lux protenditur a Sole. Cum hoc lumen videamus sub zodiaco hinc et inde a Sole, quotiescunque dies vel satis vividum crepusculum non sint impedimento, patet debere itidem videri in ea eclipsi Solis, in qua minus a circumjacente atmosphaera adhuc Solem vidente reflectatur. 30 Ex iis, quae dicta sunt, patet, cur et stellae in eclipsi totali appareant. Eae semper lumen emittunt, quod nimio solaris luminis fulgore


1770. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

30 Ex iis, quae dicta sunt, patet, cur et stellae in eclipsi totali appareant. Eae semper lumen emittunt, quod nimio solaris luminis fulgore obruitur interdiu. Si nubes quaepiam Solem tegat, adhuc lumen a reliqua atmosphaera reflexum impedit, ne stellae videantur in parte coeli, quae supersit serena. Verum in eclipsi Sol occultatur etiam proximis atmosphaerae partibus et toti superficiei circumjacenti. Idcirco tum apparent ipsae stellae, saltem eae, quae sunt lucidiores.


1771. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

abunde multas, et quidem Romanas binis anni temporibus institutas. Quae omnes consenserunt intra unius tantum secundi discrimen a medio, ut ibidem videre est. 33 Visuntur adhuc Arimini plura veterum Romanorum monumenta, inter quae arcus insignis et pons. Rubiconem fuisse Arimino proximum constat ex ipso Caesaris adventu Ariminum paullo postea quam trajecerat Rubiconem ipsum, terminum Romanis imperatoribus constitutum a rep(ublica), quem praetergredi sine


1772. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et musica, in qua nunc etiam vel inter primos quosque egregios Italiae professores excellit in eo lyrae genere, quod appellamus il violino. Cujus naturam et usum conatus sum hisce versibus exprimere. Lyram autem ipsam habebat singularem et perfectissimam. At multo adhuc majori erat laudi egregio juveni ingenium summum optimis excultum studiis. In Bononiensi academia astronomiae sub Eustachio Manfredio, celeberrimo viro, operam dederat in ipsa adolescentia cum tanto progressu, ut ejus honorificentissimam mentionem fecerit Manfredius ipse in praefatione


1773. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

maxime obscuris et stellae interdiu videri possunt. Inaudieram autem idem accidere aliquando etiam in observatorii Parisiensis cavea illa admodum profunda. Quanquam Parisios delatus superioribus mensibus illud accepi ejus caveae obscuritatem non esse satis magnam ad id phaenomenum exhibendum. Adhuc tamen lucidiores fixas inde nudo etiam oculo deprehensurum arbitror coelo satis sudo quempiam, qui satis acuta polleat oculorum acie. Magnificentissimae sunt ejus observatorii aedes, ubi Cassinus de Thury et Maraldus, magna nomina, habent instrumenta astronomica et


1774. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

abit in latus. Porro illa umbra, Sole perigeo et Luna apogea, nunquam ad Terram devenit, et tunc habetur eclipsis tantummodo annularis. Sole autem apogeo et Luna perigea, immergitur illa quidem intra superficiem Terrae, sed ejus crassitudo ibi est perquam exigua ita, ut adhuc sit multo minor illo spatio, ad quod protenditur radius visualis intra atmosphaeram terrestrem non solum ex monte aliquo, sed etiam ex ipsa ima superficie camporum. Initis calculis invenio coni illius longitudinem a centro Lunae computatam, cum est maxima, esse


1775. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

Jam vero maxima immersio erit, si longitudo coni umbrosi maxima conjungatur cum distantia Lunae minima. Tum vero calculo inito invenio semidiametrum sectionis perpendicularis umbrae ibi, ubi ejus axis in Terram immergitur, accedere ad 96 milliaria ad pedem Parisiensem computata, sed adhuc esse aliquanto minorem. At ex monte, qui paullo superet altitudinem unius milliarii, patet prospectus in campos humiles vel in superficiem maris ultra 100 milliaria. Radius autem visualis horizontalis per atmosphaeram fertur ultra milliaria 560. Si altitudo atmosphaerae assumatur, uti


1776. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

maris ultra 100 milliaria. Radius autem visualis horizontalis per atmosphaeram fertur ultra milliaria 560. Si altitudo atmosphaerae assumatur, uti plerumque solet, 40 circiter ejusmodi milliariorum, et si consideretur tantummodo pars ejus crassior, quae ultra 12 milliaria non assurgat, adhuc ille radius visualis protenditur ad milliaria 310, nimirum ultra tercentum millia passuum. Quamobrem in casu maxime adverso et rarissimo, ad centrum umbrae lunaris in eo superficiei Terrae puncto, in quo eclipsis est centralis, haberi potest lux reflexa a remotis


1777. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

43 Rem facile videre est in experimento, quod hic subjicitur. Si funi horizontaliter distento applicentur in medio exigua pondera, descendet initio ita, ut descensus sint ad sensum proportionales ponderibus tendentibus. Sed ubi tensio evaserit ingens, disrumpetur citius quam adhuc multum augeatur tensio illa et descensus. 44 Idem igitur et in oculorum fibris debere accidere satis patet, adeoque patet prima et potissima phaenomeni causa.


1778. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quo minor pars cernitur ipsius disci solaris. 5 Hic jam patet, cur dicatur penumbra, nimirum pene umbra, quo ipsam nomine nominavi etiam in carmine, cum utrumque sit Latinum verbum. Adhuc tamen diverso semper caractere imprimendum curavi ob conjunctionem earum vocum alienam ab ingenio Latinae linguae potissimum in quibusdam casibus, in quibus mihi adhibenda fuit. Ipsa penumbra eo est obscurior, quo propior umbrae, quia eo minor inde videri potest pars solaris disci. Ubi


1779. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

quam sex ictus, cum ex una parte molestum sit numerare decem, undecim, duodecim ictus et ex alia difficile sit sex horis falli in hora indicata. Idcirco posui quater senas et gyro quater intorquetur eodem. Nam reipsa cuspis apud nos in Italia quater gyrat. Ragusii, me adhuc puero, ingens horologium publicum et notabat in circulo horario et exprimebat ictibus omnes 24 horas. Quas et nos Italico more nominamus, cum dicamus vigesimam tertiam et vigesimam quartam, semihora ante et semihora post occasum Solis. Illud erat sane incommodum, cum tot minuta


1780. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

contrahit. 17 Quod hic innuitur, pendet ab adn. 5. hujus et 39. lib. III(IV). Nimirum non tota penumbra est sensibilis. Ibi enim, unde dimidius discus Solis adhuc cernitur, lumen apparet plenum. Quin etiam ad lucem satis vividam abunde est multo minor pars solaris disci. Hinc initium penumbrae non solet observari nec per horam nec vero semihoram ante initium immersionis in umbram, nec penumbrae finis tanto intervallo temporis post finem immersionis;


1781. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

post finem immersionis; vix uno quadrante ante et post pallor in Luna est satis sensibilis. 18 Fit jam hic gradus ad explicandum, cur Luna immersa in ipsam umbram Terrae habeat adhuc lumen residuum, quo fit, ut eam et ibi fere semper adhuc videamus. Id quidem provenit a lumine, quod transit per atmosphaeram Terrae extantem ad margines hemisphaerii ipsius Terrae respicientis Lunam, ubi id refringitur et intorquetur introrsum in ipsam umbram ac devenit ad Lunam.


1782. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pallor in Luna est satis sensibilis. 18 Fit jam hic gradus ad explicandum, cur Luna immersa in ipsam umbram Terrae habeat adhuc lumen residuum, quo fit, ut eam et ibi fere semper adhuc videamus. Id quidem provenit a lumine, quod transit per atmosphaeram Terrae extantem ad margines hemisphaerii ipsius Terrae respicientis Lunam, ubi id refringitur et intorquetur introrsum in ipsam umbram ac devenit ad Lunam. Ea occasione innuitur theoria et causa


1783. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

facile patet hoc lumen, quod advenit ad marginem superficiei atmosphaerae illustratae a Sole et per eam transvolat ac inflectitur ad axem, debere ingredi intra conum ipsum umbrae terrestris. Et id quidem incurrit in Lunam positam in ipsa umbra ac eam respergit lumine tenui quidem, sed tali, ut adhuc commode discerni possit. 22 Ut id evidenter pateat, oportet videre, quantum immergatur id lumen in ipsum conum umbrae terrestris et an demittatur usque ad eam ejus regionem,


1784. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

22 Ut id evidenter pateat, oportet videre, quantum immergatur id lumen in ipsum conum umbrae terrestris et an demittatur usque ad eam ejus regionem, quam occupat Luna posita in centro ipsius umbrae. Ad ejusmodi investigationem esset opportunum admodum, et fere necessarium, aliud schema. Adhuc tamen conabimur haec, et quae sequuntur, subjicere mentis oculis, quantum licebit. Concipiatur radius e transvolantibus infimus, qui tangit superficiem Telluris. Is post egressum ex atmosphaera habet angulum inclinationis ad axem coni circiter quintuplo majorem quam si


1785. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

ventorum. Et tunc ventus septentrionalis frigidior potest eos ad minorem molem redigere. 24 Licet ii vapores ita attenuati evanescant ex oculis et non intercipiant totum lumen, adhuc tamen intercipiunt magnam ejus partem. Cujus partis interceptae partem reflectunt quaquaversus, et partem etiam intra se restinguunt. Lumen reflexum, potissimum ab atmosphaera, est illud, quod per fenestras ingreditur et domos ac templa illuminat. Id potissimum patet in nostro Romano


1786. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

radios praeter eos, quos atmosphaera terrestris reflectit. Et tamen templum ipsum clarissimo lumine illustratur. Idem autem multo clarius patet in aurora matutina et vespertino crepusculo, in quibus, Sole infra horizontem delitescente, non aliud habetur lumen quam illud, quod atmosphaera ab illo adhuc illuminata reflectit. 25 Praeter radios reflexos, illud arbitror, quod et apud Newtonum me alicubi legisse: credo multas luminis particulas remanere in ipsis vaporibus veluti


1787. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

5 pedes Parisienses, et semidiameter Terrae continet quamproxime 4000 eorundem milliariorum. Ad designanda 40 milliaria nominavi pontem, quem sane magnificum Xystus V. Tiberi imposuit ad quadragesimum ab Urbe lapidem. Unde factum est, ut eum tunc dixerint ab ejus nomine et adhuc dicant Pontem Felicem. Nam ipse ante pontificatum appellabatur Felix. Porro cum hunc poematis locum elaborarem, per ipsum transibam pontem Romam regrediens ex eo itinere, cujus facta est mentio superius adn. 12. Quod quidem huic expressioni occasionem dedit, ut et alibi saepe mihi


1788. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

est longe alia ob circularem coni figuram, in qua longitudo ejusdem areae non manet constanter eadem. Praeterea ea ratio est admodum diversa in diversis partibus ejus luminis, cum multo magis distrahantur partes propiores superficiei Terrae ob multo majorem ibi refractionum inaequalitatem. Adhuc tamen plurimum ex hoc etiam capite plerumque attenuatur lumen, quod in Lunam incurrit. 31 Multo difficilius est exprimere versibus diversam hujusce luminis distributionem


1789. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

penitus obscuro, debent esse tenuiores ex duplici capite: nimirum, quia transmissi per partem atmosphaerae inferiorem plus luminis amittunt in ea restincti vel per reflexionem distracti, et quia magis divaricantur ob majorem differentiam inflexionis ortae a refractione. Prima autem ratio duplex adhuc habet caput. Nam radii, qui transeunt per partem inferiorem atmosphaerae et habent iter longius intra ipsam, et hoc iter habent in ejus parte magis densa et crassis vaporibus obscura adeoque minus diaphana. Deinde radii prope axem e contrario addensantur idcirco, quod


1790. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

incipiet pars disci anterior illustrari aliquanto plus, delata nimirum ad loca luminis geminati et satis propiora axi, ubi lumen colligitur. Ubi vero aliquandiu processerit, erit clarior in binis marginibus et obscurior in medio. Nam margo interior accipiet lumen duplicatum, exterior vero, adhuc multo propior superficiei primi coni excipiet radios transmissos per altiorem atmosphaerae partem adeoque ob rationes toties dictas minus attenuatos. In media autem umbra erit multo clarior prope centrum et multo obscurior circa margines, cum in centro tum accipiat


1791. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

In media autem umbra erit multo clarior prope centrum et multo obscurior circa margines, cum in centro tum accipiat radios usque adeo acutos prope axem. Demum prope initium emersionis erit iterum obscurior circa medium et clarior circa margines, quorum alter erit adhuc in situ duplicati luminis, alter erit in situ luminis transmissi per altiorem atmosphaeram. Haec ad totum pertinent Lunae discum. Sed si consideretur unicum punctum disci lunaris, id punctum initio, dum umbram subit, erit minus obscurum. Tum obscuritas crescet, donec


1792. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

vaporum copiam. Quae nebula, si non late extendatur, apparebunt alibi fixae eodem tempore admodum vividae, quin omnino Luna appareat. Et id quidem oportet acciderit in nonnullis casibus, in quibus eodem tempore nonnullis observatoribus Luna prorsus disparuit, dum alii longe alibi positi eandem adhuc satis illustratam viderint luce illa per atmosphaeram transmissa. Verum aliquando fieri potest, ut Luna omne prorsus lumen amittat sita etiam in axe umbrae, si nimirum omnis illa atmosphaerae pars, per quam radii deberent deferri ad ipsam, densis obducta nubibus, omnes radios


1793. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

et Albanam urbem, quae fuit altera e binis adhibitis ad determinandum meridiani gradum Romam inter et Ariminum interjacentis, et corrigendam mappam geographicam Pontificiae ditionis. Quem duplicem scopum nostrorum laborum hic innui: pertinet ad hunc posteriorem illud in tenuique papyro pingere, adhuc dominae quae parent oppida Romae, et ad primum illud Terrae deprendere molem, cum peripheria circuli maximi et diametro. Quae quidem cognoscuntur cognito uno gradu, si Terra sit sphaerica et gradus ubique aequales sunt. Sed si gradus in diversis locis diversi inveniantur, uti revera


1794. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

rhedariorumque compotationibus apta. Cum et imber et immanis ventus debaccharetur rigidissimus sane, licet et Aprilis jam mensis progressus esset et Libycus flaret, qui aerem e calidissimis Africae partibus deferens solet esse plerumque calidus (finitimos autem Appenini (sic!) montes videre adhuc erat nivibus obrutos praeter morem), ac progredi ex aedibus non permitteret, assedi ad angulum foedissimae longioris mensae, ad cujus caput plures rustici comessantes et compotantes assederant. Et ex impetu quodam ac animi aegritudine priores centum circiter versus effudi ac ibidem


1795. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

mentio habebatur. 46 Appia via, apud veteres etiam Romanos celebratissima, marmore omnis constrata erat, ut et reliquae militares Romanorum viae. Et plures ipsius tractus adhuc illaesi conservantur, potissimum in mediis Pontinis paludibus aqua obruti. Is tractus Romae proximus ante hosce 30 annos adhuc satis bene conservatus visebatur, licet alia ad ejus latus via per inferiores campos frequentari jam soleret passim. Quam ipsam ob causam ea deinde marmora sunt


1796. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

46 Appia via, apud veteres etiam Romanos celebratissima, marmore omnis constrata erat, ut et reliquae militares Romanorum viae. Et plures ipsius tractus adhuc illaesi conservantur, potissimum in mediis Pontinis paludibus aqua obruti. Is tractus Romae proximus ante hosce 30 annos adhuc satis bene conservatus visebatur, licet alia ad ejus latus via per inferiores campos frequentari jam soleret passim. Quam ipsam ob causam ea deinde marmora sunt eruta et in Urbem delata ad consternenda Urbis ipsius compita nova illa tam eleganti methodo, quadratulis inde efformatis. Tum,


1797. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

in Urbem delata ad consternenda Urbis ipsius compita nova illa tam eleganti methodo, quadratulis inde efformatis. Tum, cum ibi basim metirer, visebantur identidem ejus viae vestigia et bini lapidum assurgentium ordines, quibus et rectilineis prorsus et inter se parallelis ea olim concludebatur, adhuc passim supererant. Verum alicubi, erutis iis etiam limitibus, in ipso viae loco, lapidibus aratro summotis, messis succreverat. Ex utroque latere fere perpetua adhuc visitur duplex ingentium ruderum series, e veteribus sepulchris omni ornamento spoliatis et magna ex parte dirutis, quae apud


1798. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

viae vestigia et bini lapidum assurgentium ordines, quibus et rectilineis prorsus et inter se parallelis ea olim concludebatur, adhuc passim supererant. Verum alicubi, erutis iis etiam limitibus, in ipso viae loco, lapidibus aratro summotis, messis succreverat. Ex utroque latere fere perpetua adhuc visitur duplex ingentium ruderum series, e veteribus sepulchris omni ornamento spoliatis et magna ex parte dirutis, quae apud veteres Romanos plerumque secus publicas vias erigebantur. Plura in proximo aderant pastorum mapalia, a quorum canibus in quanto periculo quodam die fuerim


1799. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

pro Brasilia meditabar, in ditione pontificia exequerer. Qua in re quantum ipsi debeam, cognoscet sane, quicunque perpenderit ea, quae insequentibus annis in Lusitania acciderunt. Porro haec Valentiorum familia Mantuana nunc quidem, originem tamen ducit ex ipsa Ragusina urbe, mea patria. Mente adhuc retineo locum, quem legi apud Agnellium, celebrem Mantuanum historicum, qui de hac familia loquens, antiquiorem alium historicum ejus et nobilitatis et originis testem adhibet. Sed ejus nomen nunc quidem non teneo nec Agnellium hic invenire potui, cujus integrum locum exscriberem. Sed verba


1800. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section]

aliosque quamplurimos, qui mihi frustra sese offerunt properanti. Unus instar millium esse potest in Latina poesi et omni doctrinae genere- Benedictus Stayus, de quo mentionem feci lib. I, num. 29. Cui et Christophorum, ejus fratrem, Latinum scriptorem nitidissimum, et alios quamplurimos itidem adhuc superstites possem adjungere. Sed unum, quem ego quidem plurimi facio, Romae vigentem et notissimum, omnino commemorabo P. Raymundum Kunichium, egregium e nostra Societate et oratorem et poetam, pluribus impressis speciminibus clarissimum. Vernacula autem nostra lingua habemus etiam bina


Bibliographia locorum inventorum

Stay, Benedikt (1714-1801) [1755], Philosophiae recentioris versibus traditae, versio electronica (, Rim), 24209 versus (24170 epici), verborum 184044, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; prosa oratio - dialogus] [word count] [staybphilrec].

Šilobod Bolšić, Mihalj (1724 – 1787) [1760], Fundamentum cantus Gregoriani, versio electronica (), 6772, Ed. Jelena Knešaurek Carić [genre: prosa oratio - dialogus scholasticus] [word count] [silobodbolsicmfundamentum].

Bošković, Ruđer (1711-1787) [1761], De solis ac lunae defectibus, versio electronica (), 5828 versus, 91294 verborum, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica; poesis - epistula; paratextus prosaici - commenta] [word count] [boskovicrdsld].


More search results (batches of 100)
First 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report


Powered by PhiloLogic

Creative Commons License
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom
Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.