Your search found 4315 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1237-1376:

meretur, id totum tecum, cui plurimum debeo, cupio communicare. Huiusce autem uoti qua ratione compos effici queam, accipe. Ista, quę ego dudum conscripsi Tibique dedicaui, Tu in multas paginas diffundenda impressoribus trade, ut, cum plurium exemplariorum copia facta fuerit, illi, qui legerint, non mea magis quam Tua opera excitentur ad eas capessendas uirtutes, quibus uera beatitudo comparatur. Ego igitur seminaui, tu occabis, tu runcabis. Ego plantaui, tu arbustabis, tu pedabis, ut et seges ipsa lętior proueniat et uiuiferi palmites per ramos quaque

et reclinauit eum in pręsepio, quia non erat eis :*corr. ex ei locus in diuersorio. Pannis uilibus inuoluitur, cui cęlum sedes est, in pręsepio, cui terra scabellum pedum eius est, et per quem facta sunt omnia, non fuit illi in diuersorio locus. Nemo paupertatem humilitatemque professus iactanter superbiat, quod multa reliquerit, quod honorabilior cęteris fuerit. Nihil erat isto opulentius, nihil honorabilius, qui, ut nos ditaret et extolleret, tam egenum, tam infimum, quam uides, se nobis

cum demoniis imperaret et multa mira faceret, negare manifesta non poterant; hanc ipsam arguendi ansam quęsierunt, **corr. ex quesierunt ut sabbati transgressorem esse dicerent. Ad probaticam piscinam curato illi, qui duodequadraginta annos ęger fuerat et cui tam diutino langore membris prope mortuis iacenti dixerat Dominus: Surge, tolle grabatum tuum, et ambula, dixerunt: Sabbatum est, non licet tibi grabatum tollere. Sed mox a Domino, quod non recte de

homo in sabbato, ut non soluatur lex Moysi, mihi indignamini, quia totum hominem sanum feci in sabbato? Quasi diceret: Si circumcidere licet, profecto et sanare licet, quod est pietatis opus. Deinde Dominus homini a natiuitate cęco die sabbati uisum dedit. Hoc illi sugillant et dicunt: Non est hic homo a Deo, qui sabbatum non custodit. O cęca inuidentium iudicia impudensque arbitrium! Non uident sic sentiendo, quod Deum offendant. Iniustum enim fateantur necesse est, qui legis suę pręuaricatori tantam concesserit

Quin immo uirtutis exercendę occasionem elabi sinere ignauię crimen habetur ociique somniculosi. Postremo hydropico ante se constituto Saluator noster dixit, ut Lucas refert, ad Legis peritos et phariseos: Si licet sabbato curare? At illi tacuerunt. Si enim annuerent, contraire Legi timebant, sin uero negarent, pietatis operi aduersari arguerentur. Ipse igitur non expectato responso apprehensum sanauit ac dimisit et ad illos ait: Cuius uestrum asinus uel bos in puteum cadet, et non continuo extrahet

extrahet illum die sabbati. Ac si diceret: Si casu aliquo oppresso iumento auxilium est exibendum, ut liberetur, multo magis homini succurri oportet, propter quem facta sunt iumenta, ut seruiant ei. Ista de sabbato. Sed pręter hęc opera Domini nostri admiranda, ne illi laudi essent, nolebant Deo tribuere, sed Sathanę. Videamus igitur, quoties ei demonium inesse dixerint, quoties in Belzebub ipsum eiicere demonia. Nam si uirtute diuina illa fieri faterentur, ipsum, per quem illa fierent, charum acceptumque Deo esse negare non

rumoribus infamet. Christum igitur Dominum, cum uera doceret, demonium habere dixerunt, cum miracula operaretur, in principe demonum ea ipsum operarari contendebant. Sed, qui erat Dei sapientia et Dei uirtus, non inuocatione, non ope demonum indigebat, cum eisdem imperaret et illi iussis eius non parere non possent. Hic igitur, qui tantę potentię erat, poterat impios detractores repente perdere, sed nostrę infirmitati maluit consulere, ut discamus pati potius iniuriam quam referre. Pręterea, cum multa uera salutiferaque admonuisset,

Abraham fieret, ego sum. Tulerunt — inquit — lapides, ut iacerent in eum. Iesus autem abscondit se et exiuit de templo; illud nempe implens, quod in psalmo est dictum: Odiui ecclesiam malignantium, et cum impiis non sedebo. Quicquid autem illi ad necem ei inferendam pararant, in nihilum uertitur. Non enim, quando illi uolebant, sed quando ipsi placuisset, occidi potuit. Volens igitur pro salute omnium in ipsum credentium mortem subiit. Alioquin nihil in Dei filium hominibus licuisset, qui etiam angelorum est

iacerent in eum. Iesus autem abscondit se et exiuit de templo; illud nempe implens, quod in psalmo est dictum: Odiui ecclesiam malignantium, et cum impiis non sedebo. Quicquid autem illi ad necem ei inferendam pararant, in nihilum uertitur. Non enim, quando illi uolebant, sed quando ipsi placuisset, occidi potuit. Volens igitur pro salute omnium in ipsum credentium mortem subiit. Alioquin nihil in Dei filium hominibus licuisset, qui etiam angelorum est dominus. Iudeorum autem mala mens, malus animus, qui glorię eius inuidendo nec

eum posse et peccata condonare. Visa igitur paralytici sanitate erubuerunt de illo ultra contendere. Sed quoniam inquietum malum est inuidia, quiddam aliud inuenerunt, quod exprobrarent. Dominus enim a Mattheo conuiuio exceptus una cum publicanis recubuerat. At illi ad discipulos conuersi: Quare — inquiunt — cum publicanis et peccatoribus manducat magister uester? Non uiderunt et hoc quidem inepte atque absurde obiici ei, quem fatentur esse magistrum. Magister quippe et cum peccatoribus

possit a periculo liberare. Deserit enim primam ac potissimam iustitię partem, quę est erga proximum dilectionis et charitatis. Idem Dominus filiam cuiusdam principis uiri mortuam suscitaturus deridebatur, quia eam non mortuam esse, sed dormire responderat. Dormiebat enim illi soli, quę aliis omnibus mortua erat. Iussit ergo, ut surgeret, et ueluti a somno excitata statim exurrexit. **corr. ex exurexit O admirandam Domini *corr. ex Osęe nostri humilitatem nec minus mirabilem

soror eius, accepit libram unguenti nardi pistici, preciosi, et unxit pedes Iesu, et extersit pedes eius capillis suis, et domus impleta est ex odore unguenti. Idem dicere uidentur Mattheus et Marcus, Ioannes aliud. Hic enim ait: pedes unguento perfusos, illi: caput; hic: ante sex dies Paschę, illi: ante biduum; hic: in domo Marię et Marthę, illi: in domo Symonis leprosi. Quas ob res non parua inter Euangeliorum interpretes dissensio est. Origenes sensit

unxit pedes Iesu, et extersit pedes eius capillis suis, et domus impleta est ex odore unguenti. Idem dicere uidentur Mattheus et Marcus, Ioannes aliud. Hic enim ait: pedes unguento perfusos, illi: caput; hic: ante sex dies Paschę, illi: ante biduum; hic: in domo Marię et Marthę, illi: in domo Symonis leprosi. Quas ob res non parua inter Euangeliorum interpretes dissensio est. Origenes sensit operis huius tres mulieres fuisse autrices: unam, de qua scripserunt

ex odore unguenti. Idem dicere uidentur Mattheus et Marcus, Ioannes aliud. Hic enim ait: pedes unguento perfusos, illi: caput; hic: ante sex dies Paschę, illi: ante biduum; hic: in domo Marię et Marthę, illi: in domo Symonis leprosi. Quas ob res non parua inter Euangeliorum interpretes dissensio est. Origenes sensit operis huius tres mulieres fuisse autrices: unam, de qua scripserunt Mattheus et Marcus, alteram, de qua Lucas, aliam, de qua Ioannes. Hieronymus

turpis luxurię consumitur? Quęret aliquis, quare Dominus ei, quem sciebat communis peculii esse suppilatorem, officium istud commiserat. Fortasse, quia ipse expetiit et Dominus uitium eius, quod alios latebat, dispensationem postulanti denegando noluit detegere; uel ideo hoc illi concessit, ut furti lucro contentus a magistri sui proditione, quam parabat, desisteret; uel potius propterea, ne prophanę uenditionis eius crimen aliqua in parte excusabile foret, quod illud perpetrasse pecunię indigentia uideretur. At uero omnium malorum radix cupiditas

omnium malorum radix cupiditas auarum serui animum impulit, ut, cum unguenti precium surripere nequisset, Dominum uenderet atque hoc tam impio lucri genere damnum illud compensaret. Postquam enim Saluator noster excusauit pium mulieris negocium ac, ne illi molesti essent, pręcepit commendans opus eius, quia, quo animo peractum fuerat, sciebat, Iudas improbus de medio coapostolorum suorum se proripiens abiit (ut Euangelistę *corr. ex Euangeliste aiunt) ad principes sacerdotum: Quid —

animo peractum fuerat, sciebat, Iudas improbus de medio coapostolorum suorum se proripiens abiit (ut Euangelistę *corr. ex Euangeliste aiunt) ad principes sacerdotum: Quid — inquit — uultis mihi dare, et ego uobis eum tradam? At illi constituerunt ei triginta argenteos. Exinde quęrebat opportunitatem, ut eum traderet. Abiisti, Iuda nequissime, non inuitatus, non coactus, sed sponte exiens de sanctorum consortio, de collegio fratrum. Abiisti ad sacerdotes tui simillimos, impios atque crudeles, ut

sericis operimentis seque ipsosque tegunt atque his insidendo cum seruorum itidem equitantium comitatu in publicum procedunt. Quasi uero plus famulis liceat quam ipsorum Domino, qui dum asello ueheretur, apostoli post illum pedestres ibant, ne pares ei esse uiderentur. Et quoniam illi, quia se humiliauerunt, exaltati sunt, nonne isti, quia se exaltant, humiliabuntur? Humiliabat se Dominus noster, et tamen laudatione multorum, qui opera eius uiderant, carere non poterat. Obuiam uenit turba, ut scriptum est, uestimenta sua sternens in uia et palmarum

istos, et dabit uineam aliis; utque apertius dicta intelligerent, subiunxisset: Ideo dico uobis, quia auferetur a uobis regnum et dabitur genti facienti fructum eius, — cognouerant ipsi Iudeorum principes, quod eis talia Iesus exprobraret iniicereque illi manus parabant, sed plebis multitudine deterriti sese continuerunt. Plebs enim omnis eum ueluti prophetam uenerabatur. Ipse uero scelera eorum commemorans damnabat eos ambitionis, simulationis, auaritię, falsitatis, inconstantię, crudelitatis in prophetas et in uiros

eum ueluti prophetam uenerabatur. Ipse uero scelera eorum commemorans damnabat eos ambitionis, simulationis, auaritię, falsitatis, inconstantię, crudelitatis in prophetas et in uiros sanctos. In quo quidem ostendit nihil se timere uim insidiasque illorum, quando, quod illi inique moliebantur, hoc ultro ipse passurus aduenerat, ut pro peccatis omnium satisfaceret. Vnde et clamabat (sicut in Ioanne est scriptum): Nunc princeps huius mundi eiicietur foras. Mundi princeps erat diabolus, cum late in omnes idolatras regnaret.

ista a tam impio proposito deterrere *corr. ex oppipare Iudam, nisi mentem illius pecunię cupiditas corrupisset. Non enim esset ausus eum prodere, cui suas cogitationes patere nosset, audiens pręsertim dicentem: Vę homini illi, per quem Filius hominis tradetur! Bonum erat ei, si natus non fuisset. Hoc saltem timere debuit sceleratus Iudas. Veruntamen auarum animum nec miracula mouent nec minę coercent: contemptis omnibus illo pręceps ruit, ubi se lucri aliquid facturum sperat. Hic ergo

quicquid dixit, quicquid fecit, quicquid passus est, totum in nostrę salutis commodum conuertit. Et nos, si pro eius confessione morimur, per ipsum, quem profitendo morimur, saluamur. Oranti apparuisse angelum Lucas testatur: Apparuit illi angelus — inquit — de cęlo confortans eum. Et factus in agonia prolixius orabat. Et factus est sudor eius sicut guttę sanguinis decurrentis in terram. Hic angelus apparens, dum moestum consolatur, humanam in Domino Iesu naturam ostendit. Alias

et in terram statim prostrati sunt. Retrorsum abire et in terram cadere proprium est iniquorum. Retrorsum abis, cum Domino tuo peccas. In terram cadis, cum cęlestium bonorum oblitus terrena diligis. Iterum ergo interrogauit eos: Quem quęritis? Illi autem dixerunt: Iesum Nazarenum. Respondit Iesus: Dixi uobis, quia ego sum. Si ergo me quęritis, sinite hos abire. Animaduerte diligenter, quid respondeat: Si me quęritis — inquit — sinite hos abire. Deponite maliciam, desinite

semoti lasciuiunt, tuburcinantur, libidinibus diffluunt et Deum offendere, dum prauę cupidini indulgent, non dubitant. Et quoniam aliter quam uideri uolunt uiuendo Iudam emulantur, nisi ad poenitentiam conuersi sese correxerint, cum illo simul inferno poenas dabunt. Porro impii illi accepto proditoris signo iniecerunt manus in Iesum et tenuerunt eum, cuius paulo ante uoce perterriti ceciderant in terram. Iudę scelus Sed perpendamus parumper studio diligentiore Iudę scelus, et uidebimus, quam

argentique pondere poteras compensare. Si cuncta, quę in mundo sunt, reddidisses, plus iam acceperas et multo plus mox accepturus eras. Vendito autem ob pecunię auaritiam Domino, et accepta amisisti et a spe promissi futuri boni decidisti. Osculante ergo Iuda Dominum illi statim manus inferunt in eum, captum uinculis constringunt, uincto illudunt, conuitiantur et furore conciti ne manibus quidem temperant. Petrus uero in tanta Domini sui iniuria nequaquam cunctandum ratus educto gladio Malchum, pontificis seruum, ferit dexteramque ei amputat

ab eis. Conueniamus hoc loco illos, qui auertere conantur liberos suos ab ingressu collegii monachalis. Impii patres, ingratę matres! Filii uestri relicta terrenę uanitatis syndone ad Ecclesiam confugiunt; uos fugientes persequimini, uos eos, quantum in uobis est, illi seruire uetatis, qui Filio suo unigenito non pepercit, ut uobis parceret, morti eum obtulit, ut uobis uitam donaret. Hancne tanto benefactori uestro rependitis gratiam, ut ab Ecclesię limine arceatis filios uestros, in qua diuino addicti cultui Deum laudent ab omni iniuria

ire, ueritatem prędicare*, mortem non *corr. ex predicare timere. Hoc est illud, quod sanctos martyres fortiores fecit omnibus tyrannorum tormentis et nullum supplicii genus pro Christi confessione recusare. Cęterum impii illi (ut Lucas testatur) etiam uultum eius uelabant, ne blando et super omnia miti eius aspectu mouerentur ad miserationem. Et: Prophetiza, aiunt, ut illis exprobrent, qui eum tanquam prophetam habebant. Ille uero non propheta, sed prophetarum Dominus ista pro nobis

eum, qui circa se pręsidia compararet. De doctrina scrutatur, ut, si Mosaicę contrariam esse deprehenderit, ipsum tanquam Deo aduersantem morte mulctandum denunciet. Dominus autem sic responsum temperauit, ut et uera diceret **corr. ex doceret et illi accusandi locum non pręberet. ***corr. ex preberet Ego palam — inquit — locutus sum mundo. Ego semper docui in synagoga et in templo, quo omnes Iudei conueniunt. Et in occulto *corr. ex premittit

ex premittit locutus sum nihil. Quid me interrogas? Interroga eos, qui audierunt, quid locutus sum ipsis. Ecce hi sciunt, quid dixerim ego. Magna profecto innocentię fiducia, cum quis etiam inimicos in testimonium sui citat. Dicant illi, inquit, quorum uerbis fidem pręstas.* Mihi enim, quanuis uera dixerim, nequaquam credes. Dicant illi, qui, licet mihi inuideant, non usque adeo impudentes sunt, ut ea uel inficientur** uel inuertant, quę ego docuerim, cum nota sint omnibus. Hęc

qui audierunt, quid locutus sum ipsis. Ecce hi sciunt, quid dixerim ego. Magna profecto innocentię fiducia, cum quis etiam inimicos in testimonium sui citat. Dicant illi, inquit, quorum uerbis fidem pręstas.* Mihi enim, quanuis uera dixerim, nequaquam credes. Dicant illi, qui, licet mihi inuideant, non usque adeo impudentes sunt, ut ea uel inficientur** uel inuertant, quę ego docuerim, cum nota sint omnibus. Hęc autem cum dixisset, unus assistens ministrorum dedit alapam Iesu dicens: Sic respondes pontifici?

et fleuit amare. Flendo ergo Petrus culpam deleuit, quam timendo contraxerat. O felices lachrymę, per quas negatori reddita est gratia, meretrici uenia, latroni apertus paradisus! Nullum est tam graue crimen, quod ad misericordię fontem recurrentibus non ignoscitur. Illi duntaxat pereunt, qui, postquam peccauerint, de Dei misericordia desperant; sicut periit Cayn, sicut*** Iudas, dum se grauius deliquisse putant, quam ut ueniam mereri possint. Christus autem non uenit uocare iustos ad poenitentiam, sed peccatores. Neminem ergo repellit pius

pręsidi Pontio Pilato tradiderunt. Tunc (ut Mattheus testatur) proditor Iudas commissi flagitii conscius ac poenitentia ductus retulit pecuniam, quam acceperat, principibus sacerdotum et senioribus dicens: Peccaui tradens sanguinem iustum. At illi dixerunt: Quid ad nos? Tu uideris. Et proiectis argenteis in templo recessit. Et abiens laqueo se suspendit. Quęstio Antequam de Iuda, uideamus de principum exitiali odio in Iesum. Cum tota nocte non

tam *corr. ex tan infensi essent, quare occulte oppressum non extinxerunt, sed potius publice interficiendum tradiderunt Pilato? Putarunt enim, si palam in omnium conspectu perimeretur, simul et gloriam eius perituram, quod scilicet ab eius laude etiam illi auerterentur, qui in eum credebant, uidentes publice damnatum et tanquam uere reum affici supplicio. Non satis ergo putarunt eum morti tradere, nisi et famam eius, quantum in ipsis erat, extinxissent. Sed quod illi pessimo animo cogitarunt, hoc prouidentia diuina in maximam

et gloriam eius perituram, quod scilicet ab eius laude etiam illi auerterentur, qui in eum credebant, uidentes publice damnatum et tanquam uere reum affici supplicio. Non satis ergo putarunt eum morti tradere, nisi et famam eius, quantum in ipsis erat, extinxissent. Sed quod illi pessimo animo cogitarunt, hoc prouidentia diuina in maximam patientis gloriam disponebat. Ob hoc nempe omnibus mors eius patere debuit, ut, qui postea resurrexit, nemo eum a morte resurrexisse dubitaret. Si enim occulte occideretur, plurimi tam de resurrectione eius

Quibus dicitur: Iam non estis hospites et aduenę, sed estis ciues sanctorum et domestici Dei. Hi sepulti sunt cum Christo et cum illo resurgunt in gloria. Cuncta itaque, quę Iudei inimico in Christum animo faciunt, in nostrum uergit commodum. Sanguinem illi comparant precio; cuius quidem sanguinis lauacro nostri mundantur animi, ut ęterna *corr. ex etęrna beatitudine digni habeantur. Illos igitur ubique condemnat male agendi uoluntas, quanuis ex eorum actionibus diuina benignitate nobis bona proueniant. Quin

sacerdotum et senioribus populi adductum, causas tamen inquirit, ob quas damnari debeat. Nouerat enim talium delatorum superbiam alieno inuidentium honori et de Iesu iam fortasse mira quędam audierat. Ideo sententiam suspendebat, donec de crimine certior fieret. Responderunt illi et dixerunt: Si non esset hic malefactor, non tibi tradidissemus eum. Arrogans responsum istud primum falsę delationis fuit inidicium . Ob hoc enim solum, quia ab ipsis traditus est iudici, malefactorem intelligi uolunt. Quęnam, quęso, erant ista

quenquam. Et tamen interfici poscitis innocentem. Si ergo uobis non licet interficere, certe nec interfici quenquam uelle licet. In illorum autem manibus, qui crucifigunt, qui supplicio afficiunt Iesum, uestra est u oluntas, uestra mens, uester animus. Nequaquam illi interficerent, nisi uos, ut interficiant, instaretis. Facitis itaque, quod uobis non licere facere confessi estis. Quin etiam, quo facilius id factum impetretis, quędam crimina, iuxta alios Euangelistas, obiicere conati estis, nequid intentatum relinqueretis ad rem celerius

quam ex parte rei nihil ueritati consentaneum dixisse accusatores, sed omnes eorum delationes ex inuidentię liuorisque malignitate proficisci. Quamobrem Pilatus ad Iudeos conuersus: Nihil inuenio causę — inquit — in hoc homine. At illi inualescebant dicentes: Commouit populum docens per uniuersam Iudeam, *corr. ex Ceperunt **corr. ex dicet ***om. incipiens a Galilea usque huc. Quia nihil simile ueri

**corr. ex dicet ***om. incipiens a Galilea usque huc. Quia nihil simile ueri obiicere poterant, clamoribus inualescunt, ac ueluti rabidi canes, cum mordere nequeunt, latratibus terrere solent, ita illi, dum grauius crimen deferendo nihil proficiunt, ad indignationem concitantur et ad infirma magis argumenta descendunt. Quid enim mali fuit docere et ad doctrinam, quę nihil erroris habebat, commouere? Pilatus autem audiens Galileam, interrogauit, si homo Galileus

esset, remisit eum ad Herodem, qui et ipse Hierosolymis erat illis diebus. Quęsiuit Pilatus, quomodo se ab innocentis damnatione liberaret nihilque de obiecto crimine scrutari uoluit, sed tantum, si homo Galileus esset, interrogat. Pręerat autem Galileę rex Herodes. Illi itaque cessit* iudicium in hominem Galileum, ne ipse instantia** principum iniquorum damnare eum cogeretur, in quo nihil damnatione dignum poterat reperire. Herodes autem uiso Iesu gauisus est ualde. Erat enim cupiens ex multo tempore uidere eum, eo

damnare eum cogeretur, in quo nihil damnatione dignum poterat reperire. Herodes autem uiso Iesu gauisus est ualde. Erat enim cupiens ex multo tempore uidere eum, eo quod audierat*** multa de eo et sperabat signum aliquod uidere ab eo fieri. Omnes illi, qui adhuc dubię fidei sunt, hunc Herodem imitari mihi uidentur. Audiunt multa in ecclesia de Deo, de angelis, de hominibus sanctis, multa de Veteri, multa de Noua Lege libenti animo discunt, sed dum ambigunt, an uera sint, quę didicerint, miraculorum spectaculis firmari

illa, de qua dictum est: Beati, qui non uiderunt, et crediderunt! Non meruit Herodes signum uidere, quia noluit credere. Et isti, quia non uident, cupidinibus potius obsequuntur et diuina contemnunt. Interrogabat Iesum Herodes multis sermonibus. At ipse nihil illi respondebat. Non enim discendi causa, sed tentandi experiundique id agebat. Stabant — inquit — principes sacerdotum et scribę constanter accusantes eum. Coram Anna, coram Caipha, coram *corr. ex cęssit

ergo illis dixit Pilatus: Quem uultis dimittam uobis, Barrabam an Iesum, qui dicitur Christus. Sciebat enim, quod per inuidiam tradidissent eum. Sedente autem illo pro tribunali misit ad eum (ut Mattheus tradit) uxor eius dicens: Nihil tibi et iusto illi; multa enim passa sum hodie per uisum propter eum. Putauit Pilatus, quod saltem in comparatione nequissimi hominis et omnium iudicio damnandi Iesum potius dimittendum peterent. Ideo illis hanc proposuit optionem. Sed nihil omnino profecit. Barrabam enim dimitti

proposuit optionem. Sed nihil omnino profecit. Barrabam enim dimitti postularunt, Iesum autem in crucem agendum atque necandum omnes pariter succlamabant. Et quo manifestior eorum foret iniquitas, etiam mulier Christi iustitiam attestatur. Nihil tibi et iusto illi, inquit. Hoc est: Caue, ne condemnes iustum et insontem neci tradas. Ecce somniantem me nocturnę terrent imagines et ueluti pro illo stantes minaci uultu occurrunt. Hic obseruandum reor: Quare in eum, quem Iudei capitali persequuntur odio, gentilis foemina pietate

Quęstio Certe, non ut ipse discat, sed ut pręsentes et posteri sciant ipsius Pilati aduersum Iudeos contestationem. Respondit enim Pilatus: Nunquid ego Iudeus sum? Vt uidelicet ad te accusandum mouear sicut illi. Gens tua et ponitifices tui tradiderunt te mihi. Quid fecisti? Respondit ergo Iesus ad ea, quę sibi de regno affectato obiecta erant: Regnum meum non est de hoc mundo. Si ex hoc mundo esset regnum meum, ministri mei utique decertarent, ut

Quid prodest nolle condemnare, si inique oppressum, cum potes, non uis liberare? Nec tamen immerito is, qui minus peccat, arguit magis peccantes. Ideo: Vos uideritis, inquit; qui me cogitis iustum in damnationem dare et innocentem, ut crucifigatur, permittere. Illi autem reclamant: Sanguis eius super nos et super filios nostros. Ista quidem maledictio super eos Iudeos nunc etiam permanet, qui non credunt. Sanguis enim Christi super eos est, quos condemnat, et pro illis est, quos saluat. Hunc tamen effundi

igitur hora siue tertia siue quasi sexta Pilatus Christo in medium producto ait ad Iudeos: Ecce rex uester. Quasi diceret: Quomodo iste regem se facit, qui humilis, qui pauper, qui omnium magis egens est, quam ut in eo cadere possit regni affectati suspicio? Illi autem clamabant: Tolle, tolle, crucifige eum! Nolunt aliquo minus pudendo mortis genere eum consumi, ne non satis culpabilis fuisse appareat, sed omnium teterrimo, ut, quo ignominiosius perimitur, minus Dei Filius fuisse credatur. Tolle — inquiunt —

Nihil quippe aliud sunt seculi huius calamitates nisi ignis ille, qui iisdem flammis et aurum purificat et paleas comburit. Arsit in inferno diues, qui in deliciis uixerat. Lazarus uero mendicus, qui famis uulnerumque malo torquebatur, in sinu Abrahę fuit receptus. Nihil illi luxuriosior uita profuit, nihil huic miserrima nocuit. Breue est, quicquid patimur, ęternum, quo consolabimur, si boni erimus. Et quoniam per labores peruenitur ad quietem, longe pręstabilius est aduersitatibus nunc excuti quam uoluptatibus deliniri. Non

plectebantur. Quo postquam est peruentum, dabant ei (ut Mattheus ait) uinum bibere cum fele mixtum. Marcus dicit: uinum myrrhatum. Fel et myrrha res gustu amarissimę sunt. Et cum utrunque Euangelistę commemorent, credimus utrunque mixtum fuisse uino illi, quod Domino bibendum obtulerunt. Rursum Mattheus ait: Et cum gustasset, noluit bibere. Marcus: Et non accepit. Non ergo accepit, ut biberet, sed ut gustaret. Gustare enim debebat mortis amaritudinem, utpote cito finiendam, eo quod die tertia de

diuidant et quatuor Euangeliorum pręceptis* uitę curriculum moderentur. His armis contra diaboli *corr. ex preceptis c arnisque tentamenta pugnent et pugnando uincant, si beatitudinis ęternę corona donari cupiunt. Dum illi uestimenta sortiuntur, interim Saluator, quoniam et inimicos, ut diligamus, iusserat, pendens in cruce (ut Lucas tradit) pro suis crucifixoribus deprecatus est Patrem: Pater, dimitte illis — inquit — non enim sciunt, quid faciunt. Poterat quidem

linguę quoque petulantis uenena uulnerato infundunt. Mouent capita, clamant, exprobrant, signis exterius ostendunt, quantis interius furiis agitentur. Vah, qui destruis templum Dei, dicunt, cum ipsi, quantum in eis erat, destruerent illud in cruce. Et quod illi destruxerant occidendo, ipse reparauit die tertio mirabiliter resurgendo. Si Filius Dei es, salua te, descende de cruce. O stulti et tardi corde ad credendum! Si Scripturas, quę datę sunt uobis, *add. **corr. ex

morte ipsa se propria uirtute liberare? An non poterat, si uellet, de cruce descendere, qui pendens in cruce credenti ac poenitenti latroni potuit paradisum donare? Amen dico tibi — inquit — hodie mecum eris in paradiso. Nam licet ambo illi, qui circa latera eius pendebant, improperassent ei, is tamen, qui a dextris erat, poenitentia motus se dignum eo supplicio fatebatur et credens dicebat (ut Lucas testatur): Memento mei, Domine, cum ueneris in regnum tuum. A seruis crucifixum uidet, et Dominum

Mater, ne materno nomine audito illa plus doloris conciperet. Ac ne filio se penitus carere, donec ipse a mortuis resurgat, putaret, loco sui discipulum reliquit. Vtque etiam ipsum discipulum cęteris fuga dilapsis permanentem remuneraret, eam, quę Dei et hominis mater erat, illi in matrem reliquit. Ex illa — inquit — hora accepit eam discipulus in suam; ei se utique in seruitium tradens, ne saltem famulo careret, quę iam carebat filio. Ob hoc autem Dominus Virginem Ioanni commendauit, quia et ipse uirgo erat. Palam itaque fecit, quam magni

Sciens Iesus omnia sibi contigisse, quę prophetę** de passione eius prędixerant, ut etiam illud perficeretur, quod in psalmo dicitur: In siti mea potauerunt me aceto, ait: Sitio. Vas autem erat positum aceto plenum. Inquit: Illi ergo spongiam *corr. ex dicit ** corr. ex prophete plenam aceto, hysopo circumponentes, obtulerunt ori eius. Nimiis igitur angoribus agitatus Dominus

*corr. ex dicit ** corr. ex prophete plenam aceto, hysopo circumponentes, obtulerunt ori eius. Nimiis igitur angoribus agitatus Dominus coepit sitire. Sitio, inquit. Hinc illi, qui nulla prorsus mouebantur miseratione, obtulerunt ori eius spongiam arundini superpositam, aceto plenam. Scilicet parum fuerat ad crucem eunti ac sitienti uinum fele et myrrha mixtum porrexisse, nisi nunc iterum acetum propinarent in cruce morienti. O flagitium ingens, o

dies resurgam. Iube ergo custodiri sepulchrum usque in diem tertium, ne forte ueniant discipuli eius et furentur eum et dicant plebi: Surrexit a mortuis. Et erit nouissimus error peior priore. Ait illis Pilatus: Habetis custodiam, ite, custodite, sicut scitis. Illi autem abeuntes munierunt sepulchrum, signantes lapidem, cum custodibus. Quem quidem lapidem Marcus a Iosepho ad ostium monumenti aduolutum dixit. Lucas etiam addit mulieres, quę eum secutę fuerant, reuertentes parasse aromata et unguenta et sabbato quidem siluisse,

Iam primum, iustus sit oportet et odore fragrans uirtutum, qui Domini corpus, modo uiuum et nulli obnoxium passioni, paratus est accipere. Accipiat illud, si mundauit conscientiam, si innouatus est spiritu, si expurgauit uetus fermentum, ut sit noua conspersio. Illi uero cum phariseis custodiunt sepulchrum, qui mortalia curant et lapideam cordis sui pertinaciam ita obsignatam gerunt, ut ad peccatorum suorum poenitentiam nunquam emollescant. Hęc sunt, quę de Domini et Saluatoris nostri Iesu Christi calumniis contumeliisque et

Credentes autem et ipsi semen Abrahę sunt, quia ille fidei pater est dictus et multarum genitum genitor. Porro eadem sponsio postea repetitur* diciturque ei: Suspice cęlum, et numera stellas, si potes. Sic erit nomen tuum. Credidit Abraham, et reputatum est illi ad iustitiam. Stellas numerare iubetur, quia nunquam certe fuit tam magnus sub unius Dei cultura credentium numerus quam post Domini nostri Iesu Christi in terram aduentum. Ex his autem alii pulueri, alii stellis comparantur, eo quod inter fideles etiam alii imperfecti

cultura credentium numerus quam post Domini nostri Iesu Christi in terram aduentum. Ex his autem alii pulueri, alii stellis comparantur, eo quod inter fideles etiam alii imperfecti quasi terreni, alii perfecti ueluti cęlestes et stellarum instar uirtutibus fulgentes habentur. Illi enim matrimonio iuncti liberis operam impendunt et terrę opibus inhiant. Hi talibus contemptis soli Deo seruiunt et castitatis paupertatisque suscepto uoto soli ei placere desyderant. Vana esset profecto tam numerosę gentis pollicitatio, si de Iudeis tantum

diuinitus promissum fuerat, plenissime est persolutum. Quem alium ergo Messiam uenturam pręstolaris, o Iudee, si istum, qui ab ea ęditus est, habes pręsentem? Aut falsum aut uerum locuti sunt prophetę. Si falsum, quare ipsis fidem pręstas? Si uerum, quare, quod illi prędixerunt, iam euenisse non agnoscis? Ecce natus est Christus de Virgine, de tribu Iuda, de semine Dauid, in castello Bethlem, in stabulo genitus, in pręsepio reclinatus, ut sua humilitate tuę incredulitatis contunderet superbiam. In pręsepio igitur inter muta

ipse Dominus, qui in illo pręsentatus est, omnem mundi gloriam omnemque decorem superaret locumque ipsum sua pręsentia longe magis quam Salomon suis opibus nobilitasset. Interim Herodes, cum in Iudea regnaret scribasque conuocatos de Christo uenturo interrogasset et illi in Bethlem nasciturum a prophetis edocti respondissent, turbatus est et alienum metuens successorem, computato natiuitatis eius tempore, crudele secum iniit consilium, omnes Bethlem pueros biennium et eo minus natos interfici iubet et, ne quo errore forte deceptus unum illum,

quod sub uini panisque specie offerri solet. Lac autem pro pane posuit propheta, ut ostenderet animas hoc cibo digne nutritas candorem consecuturas angelicę puritatis. Cęterum sitientes, id est cupidos salutis, uenire ad aquas iubet, quia, qui c redunt, illi Ecclesię membrum fieri auidius desyderant magisque lętanter ad baptismi gratiam accedunt. Quod per eundem prophetam est prędictum, ubi ait: Haurietis aquas in gaudio de fontibus Saluatoris. Quod enim maius fideli animę gaudium esse potest quam audire:

habet potestatem in terra dimittendi peccata, tu, paralytice, tolle lectum tuum et uade in domum tuam! Abiit ergo ille utroque morbo curatus, tam animę quam corporis. Iesus autem Deum se esse non modo non negauit, uerum etiam opere probauit. Dixerant enim scribę illi: Hic blasphemat. Quis potest dimittere peccata nisi solus Deus? Idem in domo pharisei discumbens mulieri peccatrici, sed poenitenti dixit: Remittuntur tibi peccata... Fides tua te saluam fecit. Vade in pace! Sed etiam

tibi peccata... Fides tua te saluam fecit. Vade in pace! Sed etiam latroni in cruce pendenti ac dicenti: Memento mei, Domine, quando ueneris in regnum tuum, respondit: Hodie mecum eris in paradiso. Et peccata ergo illi dimisit et se, qui et ipse cruci confixus pendebat, uere cęli regem esse ostendit. Vtque magis credas ipsum esse, qui poenitentibus delicti gratiam faciat, discipulis quoque suis ligandi absoluendique tribuit autoritatem dicens: Amen dico uobis, quęcunque ligaueritis

saluator eius ut lampas accendatur. Et uidebunt gentes iustum tuum, et cuncti reges inclytum tuum. Ad Ecclesiam prophetans hoc ait. Virtus Ecclesię et Saluator Christus est, qui apostolis in monte resplenduit suę luce diuinitatis. Viderunt autem eum gentes et reges, tam illi, qui corporeo intuitu eum Hierosolymis conspexerunt, quam qui postea per apostolorum prędicationem fide susceperunt. Hoc ipsum magis aperte Baruch propheta declarat dicens: Hic est Deus noster, et non ęstimabitur alius aduersus eum. Hic adinuenit omnem uiam

throni similitudinem quasi aspectum hominis desuper. Thronus super firmamento fert prę se diuinitatis maiestatem, hominis uero aspectus ostendit humanitatis naturam. Quatuor animalia quatuor Euangeliste sunt, qui utrunque de Christo senserunt, utrunque illi tribuerunt. Messias igitur, id est Christus, Deus et homo est, et non homo tantum. Hinc est, quod, cum Iesus ipse Iudeos incredulos interrogasset, cuius filius esset Christus, responderunt: Dauid, nihil diuinum de illo sentientes. At ipse eorum arguens errorem continuo

gloriam meam. Et annunciabunt gloriam meam gentibus. Nonne hoc illud ipsum est, quod in Euangelio legimus ad apostolos dictum: Euntes in mundum uniuersum prędicate Euangelium omni creaturę. Et paulopost subiungens Euangelista ait: Illi autem profecti prędicauerunt ubique Domino cooperante et sermonem confirmante sequentibus signis. De his in psalmis quoque dicitur: Annunciauerunt cęli iustitiam eius, et uiderunt omnes populi gloriam eius. Et alibi: Cęli — inquit —

in zonis uestris, non peram in uia neque duas tunicas. Ac ne Deo in paupertate seruiendo aliquid tibi, quo sustentare uitam possis, defuturum timeas, interrogat eos dicens: Quando misi uos sine sacculo et pera et calciamentis, nunquid aliquid defuit uobis? At illi dixerunt: Nihil. Quid enim deesse potest illi, qui Deo seruit, si tam multa suppeditantur mundo seruientibus? Licet autem seculi huius amatores multis abundent, tanta tamen eis desunt, quanta insuper habere concupiscunt. Serui uero Christi habentes alimenta et quibus

tunicas. Ac ne Deo in paupertate seruiendo aliquid tibi, quo sustentare uitam possis, defuturum timeas, interrogat eos dicens: Quando misi uos sine sacculo et pera et calciamentis, nunquid aliquid defuit uobis? At illi dixerunt: Nihil. Quid enim deesse potest illi, qui Deo seruit, si tam multa suppeditantur mundo seruientibus? Licet autem seculi huius amatores multis abundent, tanta tamen eis desunt, quanta insuper habere concupiscunt. Serui uero Christi habentes alimenta et quibus teguntur, his contenti sunt. Tanto igitur eis minus

quęrat, quare Christus paupertatem amplexus sit, respondet Apostolus ad Corinthios dicens: Propter uos egenus factus est...ut illius inopia uos diuites essetis; hoc est, ut et uos eius exemplo ea, quę sursum sunt, quęratis, non quę super terram. Illi enim, qui cumulandis opibus inhiant, de his, quę ęterna sunt, nequeunt cogitare et, dum corpori blandiuntur, animę bona contemptui habent pręsentiumque rerum uoluptate deliniti eorum, quę futura expectamus, obliuiscuntur. Longe autem melius est nudos intrare in regnum

Dauid: Sagittę tuę acutę — inquit — populi sub te cadent. Hi fuerunt fontes et torrentes et flumina iuxta illud: Tu dirupisti fontes et torrentes. Et illud: Flumina plaudent manu, simul montes exultabunt. Hi fuerunt pastores illi, de quibus in Hieremia locutus est Dominus: Dabo uobis pastores iuxta cor meum, et pascent uos scientia et doctrina. Hi fuerunt custodes illi et speculatores, quos Ecclesię suę apposuit Dominus ad eam in Esaia dicens: Super muros tuos constitui

fontes et torrentes. Et illud: Flumina plaudent manu, simul montes exultabunt. Hi fuerunt pastores illi, de quibus in Hieremia locutus est Dominus: Dabo uobis pastores iuxta cor meum, et pascent uos scientia et doctrina. Hi fuerunt custodes illi et speculatores, quos Ecclesię suę apposuit Dominus ad eam in Esaia dicens: Super muros tuos constitui custodes. Et per eundem prophetam: Regnabit — inquit — Deus tuus, vox speculatorum tuorum. Ad quos in Euangelio Saluator ait:

custodes. Et per eundem prophetam: Regnabit — inquit — Deus tuus, vox speculatorum tuorum. Ad quos in Euangelio Saluator ait: Non uos estis, qui loquimini, sed Spiritus Patris uestri, qui loquitur in uobis. Hi fuerunt sacerdotes illi, de quibus in psalmis dixerat Deus: Sacerdotes eius induam salutari. Hi fuerunt petrę, lapides et montes, de quibus Amos propheta: Nunquid currere possunt in petris equi?** Hoc est, equi pharaonis, demonia mala, pręualere discipulis Christi. De

equi pharaonis, demonia mala, pręualere discipulis Christi. De lapidibus autem impolitis, quos ferrum non attigit, altare Domino ędificatum in libro Iesu Naue legimus. Lapidum istorum impolities apostolorum integritas est, quam nulla malarum cupidinum uis corrupit. Tales erant illi, quibus Petrus apostolus scribens ait: Et ipsi, lapides uiui, superędificamini domos spiritales in sacerdotium sanctum. Montes autem psalmista nominat: Montes exultabunt in conspectu Domini. Et iterum: Montes in circuitu eius, et Dominus in

Et iterum: Montes in circuitu eius, et Dominus in circuitu populi sui. Et rursum: Fundamenta eius in montibus sanctis. Apostoli quippe fundamenta Ecclesię sunt, apostolorum autem fundamentum Christus est. Hi fuerunt principes illi, quos pręuidens Dauid dixit: Principes Iuda, duces eorum, principes Zabulon et principes Neptalim. Ab istis enim tribubus orituri erant principes isti Ecclesię, apostoli Christi. De quibus in alio psalmo *corr. ex. corruscationis

Fulgura — inquit — in pluuiam fecit. Parum est fuisse fulgura, etiam cęli fuere. Cęli — inquit — enarrant gloriam Dei, et opera eius annunciat firmamentum. Apostoli ergo cęli, Christus eorum firmamentum est. Hic unus, illi multi; hic nunciat, illi nunciata enarrant; hic lux illorum est, illi ab eo illuminati lux mundi sunt. Qui non credunt, in tenebris uersantur. Lucem enim istam, quę Christus est, non cęcitas perfidię, sed sani credentium oculi intueri queunt. Ad hęc, siquis

— in pluuiam fecit. Parum est fuisse fulgura, etiam cęli fuere. Cęli — inquit — enarrant gloriam Dei, et opera eius annunciat firmamentum. Apostoli ergo cęli, Christus eorum firmamentum est. Hic unus, illi multi; hic nunciat, illi nunciata enarrant; hic lux illorum est, illi ab eo illuminati lux mundi sunt. Qui non credunt, in tenebris uersantur. Lucem enim istam, quę Christus est, non cęcitas perfidię, sed sani credentium oculi intueri queunt. Ad hęc, siquis talia de apostolis Domini

est fuisse fulgura, etiam cęli fuere. Cęli — inquit — enarrant gloriam Dei, et opera eius annunciat firmamentum. Apostoli ergo cęli, Christus eorum firmamentum est. Hic unus, illi multi; hic nunciat, illi nunciata enarrant; hic lux illorum est, illi ab eo illuminati lux mundi sunt. Qui non credunt, in tenebris uersantur. Lucem enim istam, quę Christus est, non cęcitas perfidię, sed sani credentium oculi intueri queunt. Ad hęc, siquis talia de apostolis Domini dici negauerit, quę in communi dicta sunt,

aduersus sanctos tuos. Dixerunt: Venite, et disperdamus eos de gente, et non memoretur Israhel ultra; hoc est Christianus, uidens Deum, obliuione deleatur. Sed nequaquam efficere potuerunt, quod statuerant, et omnis conatus eorum uersus est in contrarium. Quanto enim illi increduli magis cędibus grassabantur, tanto credentium numerus magis crescebat. Vnus occidebatur, et plurimi ad Christum conuersi baptismi gratiam sibi postulabant, non interfectorum sanguine territi, sed ad eadem pro Christo sustinenda supplicia magis animati. Eo demum res

ab hędis separando, iustos a peccatoribus, qui non Christi, sed diaboli sunt Ecclesia. Odiui — inquit — ecclesiam malignantium, et cum impiis non sedebo. *corr. ex. matri De iis sunt illi uineę pessimi cultores, qui seruos domini ad fructum colligendum missos alium ceciderunt,* alium occiderunt, alium uero lapidauerunt. Miserat enim Deus Iudeis prophetas, qui eos monendo a uitiis coercerent et ad uirtutem hortarentur. Sed tantum abfuit, ut sese corrigerent,

nostram. Vinea, quam ipse plantauit, fidelium Ecclesia est; sepes, qua munitur, custodia est angelorum; torcular doctores sancti sunt, qui uino scientię inundarunt ad potum salutis; turris mysteriorum in Ecclesia sublimitas est. Quam sublimitatem intellexerunt primum illi, quibus datum fuit nosse mysterium Dei, deinde alii per illos in Christo credentes. Quorum fidei commissa est hęc uinea, ut eam excolant ligonibus bonorum operum et afferant fructum, alii centesimum, alii sexagesimum, alii trigesimum. Vel turris ipse Christus

Hierusalem, prę multitudine hominum et iumentorum; id est, prudentium et simplicium in Christo credentium. Absque muro, inquit. Neque enim muris* constat Ecclesia, sed Euangelii ueritate et in Christo credentium fide. Ideo sequitur: Et ego ero illi, dicit Dominus, murus ignis in circuitu, et gloria ero in medio eius. Murus ergo illi Dominus est, ut tuta sit, ignis, ut charitate ferueat, gloria, ut ineffabili maiestatis uisione semper exultet. Ipsa uero hoc idem se consecuturam confidens: Placebo —

in Christo credentium. Absque muro, inquit. Neque enim muris* constat Ecclesia, sed Euangelii ueritate et in Christo credentium fide. Ideo sequitur: Et ego ero illi, dicit Dominus, murus ignis in circuitu, et gloria ero in medio eius. Murus ergo illi Dominus est, ut tuta sit, ignis, ut charitate ferueat, gloria, ut ineffabili maiestatis uisione semper exultet. Ipsa uero hoc idem se consecuturam confidens: Placebo — inquit — coram Domino in regione uiuorum. Pręsentis enim

confertur beneficium, credentium est Ecclesia, Et quoniam Christus erat lux uera, quę — ut Ioannes ait — illuminat omnem hominem uenientem in hunc mundum, illic etiam mundum Ecclesiam dici reor. Illi enim, qui extra Ecclesiam sunt, a luce ista non illuminantur, sed in tenebris cęcutiunt errorum. Saluum ergo fac populum tuum, Domine, et benedic hęreditati tuę, quod tibi spoponderat Deus Pater dicens: Dabo tibi gentes hęreditatem

Moysen et Heliam medius apparuit, ut ostendat se et Legis esse autorem et prophetarum Dominum, Legem quoque et prophetas secundum spiritalem intelligentiam ad Euangelium pertinere. Omnes itaque respicit Dei Patris uox dicentis: Hunc audite. Ex quo sequitur omnes illi, qui Christo non credunt, inobedientię in Deum arguendi sunt, quando quidem, quem ille audiendum omnibus proposuerit, ipsi non audiunt. Quomodo enim audiunt eum, in quem non credunt? Apostoli autem primo Moysen et Heliam cum Iesu uiderunt, deinde solum Iesum, ob hoc

suę similitudinem in Moyse figurauit, cum ille de monte Synai descendens faciem pręferret radiantem ac ueluti cornutam, ita ut, sicut Apostolus ad Corinthios scribens ait, non possent filii Israhel prospicere in faciem eius, nisi cum uelamen interponeretur. Et hoc illi ex colloquio Dei in monte habito contigisse scribitur, ne Deus crederetur, si hoc ei proprium fuisse sicut Christo aliquis putasset. Huc accedit, quod nemo coram Moyse prę timore in faciem collapsus dicitur, sicut apostoli coram Christo. Alia enim lux solis, alia

ait: Ero uobiscum usque ad consummationem*** seculi. Prędixit de ipso et Hieremias, ubi ait: Confluent ad bona Domini, super**** frumento, uino et oleo, et foetu pecorum et armentorum. Foetus pecorum in Ecclesia conuentus simpliciorum est, armenta illi, qui eis pręsunt et ante alios ambulant, ne uia***** aberrent, qui sequuntur. De illis uero, qui Euangelio increduli dicunt: Nauseat anima nostra super cibo isto leuissimo, in Osee propheta conqueritur Dominus dicens: Super triticum et uinum

dulces capiebas cibos, in domo Dei ambulauimus cum consensu. Vt autem ob proditionem cum aliis sui similibus damnandum nunciet, subdit: Veniat mors super illos, et descendant in infernum uiuentes. Quod cum illo in Euangelio dicto conuenit: Vę homini illi, per quem Filius hominis tradetur. Timeant igitur pii et sancti homines humanę fragilitatis exitum, si Iudę initia sic laudantur: unanimis, dux, notus Dominoque consentiens et in fine mutatus ad tam execrandum deuolutus sit flagitium, ut Dominum suum

inter insurgentes mundi fluctus concuti quassarique poterit, euerti non poterit. Denique, quandiu homines super terram stabunt, stabit et Christi cultus in terra. Argumento nobis esse potest ipsa postremi iudicii dies. Dicitur enim in Euangelio: Nisi breuiati fuissent dies illi, non fuisset salua omnis caro, sed propter electos breuiabuntur. Nulli autem est dubium, quin Euangelista fidelis eos, qui in Christo credunt, uocet electos. Qui si usque in finem permansuri sunt, Petri fides Christique, Dei et Domini nostri, religio in finem usque

Bono animo estote, fideles, nec uos terreat, quod inimici uestri terram occupent, uos seruitute premant, spolient, trucident. Non sunt condignę passiones huius temporis ad futuram gloriam, quę reuelabitur in uobis. Vos enim terra relicta cum Christo Domino occupabitis cęlum. Illi autem momentaneo isto dominatu parumper usi ad ęternos descendent cruciatus in infernum. Porro, fidei sacrę in Christo credentium perpetuitatem in hoc seculo futuram — in alioenim non erit fides, sed fidei retributio — Scriptura quoque Vetus testatur, quę

ipsi pręsint, usque in finem seculi huius unquam deesse poterunt. Vnde in alio psalmo ipsum Dominum alloquitur Propheta et ait: Filii seruorum tuorum habitabunt, et semen eorum in seculum dirigetur. Quos dixit patres, eos nunc appellat seruos. Filii autem et semen sunt illi, ad quos etiam Apostolus dicebat: Filioli mei, quos iterum parturio, donec formetur in uobis Christus. Post multa, quę in Ioannis Euangelio habentur, de persecutione Iudeorum et impietate conqueritur dicens: Qui me odit, et Patrem meum odit.

uiderunt, et oderunt et me et Patrem meum. Monstrare autem uolens et hoc ante in Veteri Testamento fuisse prędictum subiunxit: Sed ut adimpleatur sermo, qui in Lege eorum scriptus est: Quia odio habuerunt me gratis. Opera quippe ipsa diuinę uirtutis erant, illi in Belzebub facta dixerunt. Quę — inquit — nemo alius fecit. Nam alii talia se facere non per se, sed per eum fatebantur, non ab ipsis, sed per ipsos ab eo facta. Quę quidem si non uidissent Iudei, peccatum non haberent; non, quod omnis peccati

rursum ait: Expandi manus meas tota die ad populum *corr. ex ordimini **corr. ex que incredulum, qui graditur in uia non bona post cogitationes suas. Docuit illos in templo frequenter, at illi aduersus docentem conspirabant. Quam ob rem in Hieremia quoque audimus lamentantem: Me dereliquerunt fontem aquę uiuę, et foderunt sibi cisternas dissipatas, quę continere non ualent aquas. Dissipari enim et perfluere et euanescere necesse est, quicquid a

his narratur in preterito, **futurum erat in Euangelio. Vocauit enim eos dicens: Venite ad me omnes, qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam uos. Extendit manus, quando curauit ęgrotos, quando suscitauit mortuos, quando clauis confixas monstrauit in cruce. Illi autem tunc despexerunt consilium eius, cum ipse uiam salutis doceret et, ut poenitentiam agerent, prędicaret. Neglexerunt increpationem dicentis: Vę uobis, scribę et pharisei hypocritę. Et cum hoc sępius repeteret, plurima illis crimina

annos omnes mortui sunt neque Terram promissionis ingredi potuerunt. Ita et uos, nisi Euangelio credideritis, nisi Iesum ducem secuti fueritis, regnum cęleste in Christum credentibus promissum intrare non ualebitis. Nolite ergo imitari Iamnem et Iambrem, ut, quemadmodum illi Moysi, ita et uos resistatis Euangelicę ueritati, sicut hactenus fecistis. Ille, qui crucifixus est in terra, regnat in cęlo. Illum, quem uos negatis, prophetę omnes confessi sunt, apostoli prędicauerunt, gentiles *corr. ex irascor

Vidit talia Iudas ipse, sed ne uiso quidem miraculo continuit se a proposito parricidii. Vas enim Sathanę factus fuerat. Propiusque accedens Dominum amplectitur, osculatur, uultu amorem pręferens, in corde autem meditans carnificinam. Significauit enim hoc indicio, quem illi comprehendere deberent. Qua de re dixerat Propheta: Nox nocti indicat scientiam. Nox nocti — Iudas Iudeis. Quemcunque osculatus fuero — inquit — ipse est, tenete eum. Vnde alibi dicitur ei: Os tuum abundauit malicia, et

testes iniqui, quę ignorabam*, interrogabant me, et retribuebant mihi mala pro bonis; hoc est pro redemptionis beneficio odii iniuriam. Ad hęc sputa, colaphi, probra atque conuitia, prius multo quam accidissent, prophetarum uaticiniis prędicata sunt. Et sicut illi talia in Christo implenda prędixerunt, ita nos impleta confitemur, quando quidem nunquam ulli alii talia contigerunt, ut cuncta his, quę olim prędicta significataque sunt, responderent. Labia dolosa — inquit — in corde et corde locuti sunt.

spinis coronatur, purpura tegitur, arundine percutitur, necdum impiorum odium satiatur. Vno ore omnes exclamant: Crucifige, crucifige eum. Debet mori, quia se Filium Dei fecit. Hęc quidem in Euangelio; eadem nunc replicanda sunt in prophetis, ut, quę olim illi implenda prędicarunt, ea in ipso, qui crucifixus est, impleta esse constet. Quid est in Euangelio crucifige, crucifige nisi illud in psalmis lamentantis Domini: Inimici mei dixerunt mala mihi: Quando morietur, et peribit nomen eius? Crucifige

est nobis, cuius principatus factus est super humerum eius. Crux itaque, per quam glorificatus est, principatus eius fuit, iuxta illud Apostoli: Christus factus est obediens usque ad mortem, mortem autem crucis. Propter quod et Deus exaltauit illum, et donauit illi nomen, quod est super omne nomen, ui in nomine Iesu omne genu flectatur cęlestium, terrestrium et infernorum, et omnis lingua confiteatur, quia Dominus noster Iesus Christus in gloria est Dei Patris. Non credit hoc Iudeorum perfidia, sed tunc demum confiteri

uibrare compulit. Veruntamen et hęc et reliqua tunc contigerunt, ut Iudeorum perfidiam duritiemque testarentur. Obtenebrata enim sunt eorum corda Sole iustitię angustias patiente. Velum templi scissum est, et ferreum illorum pectus non est scissum ulla pietate. Terra mota est, illi in perfidia immobiles perstitere. Petrę scissę* sunt, illi petris omnibus duriores permansere. Monumentis apertis mortui surrexerunt, illi de monumento scelerum suorum surgere neglexerunt. Centurio gentilis cum sua cohorte Filium Dei confitentur, ut gentes contemptis idolis

ut Iudeorum perfidiam duritiemque testarentur. Obtenebrata enim sunt eorum corda Sole iustitię angustias patiente. Velum templi scissum est, et ferreum illorum pectus non est scissum ulla pietate. Terra mota est, illi in perfidia immobiles perstitere. Petrę scissę* sunt, illi petris omnibus duriores permansere. Monumentis apertis mortui surrexerunt, illi de monumento scelerum suorum surgere neglexerunt. Centurio gentilis cum sua cohorte Filium Dei confitentur, ut gentes contemptis idolis Christum suscepturas significarent et tamen Iudeos a

corda Sole iustitię angustias patiente. Velum templi scissum est, et ferreum illorum pectus non est scissum ulla pietate. Terra mota est, illi in perfidia immobiles perstitere. Petrę scissę* sunt, illi petris omnibus duriores permansere. Monumentis apertis mortui surrexerunt, illi de monumento scelerum suorum surgere neglexerunt. Centurio gentilis cum sua cohorte Filium Dei confitentur, ut gentes contemptis idolis Christum suscepturas significarent et tamen Iudeos a perfidię obstinatione non recessuros. De illis, qui in passione Domini surrexerunt,

per fideles eius exibentur, miraculorum testimoniis? Danielis hebdomadas habent, pręfinitum ab eo propheta tempus cognoscunt, quando uenturus, quando passurus erat Messias, qui est Christus. Iam plus quam mille et quingentos annos pręscripti temporis diem pręterisse constat, illi tamen adhuc uenturum pręstolantur, nulla nixi ratione, nullam alicuius Scripturę autoritatem secuti. Cęci igitur et surdi sunt Domino in Esaia dicente: Quis cęcus nisi seruus meus, et surdus, nisi ad quem nuncios meos misi? Misit enim ad illos

suos in messem suam, et triticum quidem collegit in horrea, zizania autem in fasciculos colligata igni comburenda dimisit. Idem in psalmis ad Patrem loquens expectantium fidem manifestat, cum ait: Me expectant iusti, donec retribuas mihi, id est, donec claritati illi me suscitando restituas, quam habui apud te, priusquam mundus fieret. Interim uero, antequam resurrexisset, ad inferos descendentem uidit Esaias et in spiritu gaudens hortatur et ait: Velociter spolia detrahe, cito predare. Celeritate opus fore innuebat propheta

et sancti, qui post illum surrexerant, una cum illo cęlestis glorię paradisum gaudentes ingressi sunt. Et impletum est illud Prophetę dicentis: Cum conuerterit Deus captiuitatem plebis suę, exultabit Iacob et lętabitur** Israhel. Iacob enim sunt illi, qui primogeniti Esau benedictionem surripuerunt in Christum credendo. Et iidem sunt Israhel, Deum oculis fidei speculando. Iacob igitur nomine Christiani designantur, qui maledictione ueteris culpę sublata Christoque ab inferis reuerso repleti sunt lętitia et in spem

pręstant famulatum. Tanto enim ipse maior factus est angelis — ut Apostolus ad Hebreos scribens testatur — quanto differentius prę illis nomen hęreditauit. Cui enim dixit aliquando angelorum: Filius meus es tu; ego hodie genui te? Et iterum: Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi in filium. Multa huiusmodi recitat Apostolus, per quę satis constat Saluatorem nostrum supra omnem principatum omnemque potestatem atque uirtutem in cęlestibus euectum. Neque enim asumptę carnis humilitas officere debuit Verbi

morti se obtulerat in humilitate. Prę timore — inquit — eius exterriti sunt custodes, et facti sunt uelut mortui. Respondens autem angelus dixit mulieribus, quas et ipsas turbauerat metus: Nolite timere uos. Quasi diceret: Timeant illi, qui non credunt, qui in perfidia perseuerant et non uitę, sed mortis filii sunt. Vos uero nolite timere, quę Christo iungi cupitis, Christum amplecti affectatis atque unguento fidei, spei et charitatis ipsum delinire properatis. Vos, inquam, nolite timere, sed confidite,

Quod paulo ante angelus dixerat, hoc repetit nunc Dominus, ut et illum suo ore locutum demonstret. Non tamen dixit: Nunciate discipulis, sicut angelus, sed fratribus meis, ut et tu, qui domi tibi seruientes habes, non ut mancipia contemnas, sed ut proximos diligas, et quanquam illi te dominum uocent, honestiore nomine quam seruili appelles. Non pro te magis quam pro illis crucifixus est Christus. Et, si ipse, qui omnium est dominus, discipulos suos fratrum loco dilexit, pudeat seruum se supra se tollere, ut, quos sicut seipsum diligere debet, despectos

narratio. Quędam autem, quę hic prętermittit, Marcus retulit. Ait enim: Surgens autem Iesus mane, prima sabbati, apparuit primo Marię Magdalenę, de qua eiecerat septem demonia. Illa uadens nunciauit iis, qui cum eo fuerant, lugentibus et flentibus. Et illi audientes, quia uiueret, non crediderunt. Qualiter autem Marię Magdalenę se ostenderit Dominus, Ioannes plene luculenterque describit. Prius ergo Marię soli ad monumentum apparuit, deinde aliis mulieribus in uia. Mulieri igitur peccatrici, cum surrexisset,

apertum atque uacuum, et nihil morata ad discipulos recurrit, quod factum putat, edocet, ut aliorum subsidio adiuta facilius, quod quęrit, inueniat. Quasi diceret: Venite mecum, ut simul quęramus, quem simul et uiuentem dileximus et mortuum lugemus. Non tamen expectat, ut illi secum ueniant. Dicto citius *corr. ex Magdalena **corr. ex Magdalena recurrit ad sepulchrum. Qua abeunte — ut Euangelista ait — exiit Petrus et ille alius discipulus, et uenerunt ad monumentum.

Ad istos autem dixit Dominus: Qui uidet me, uidet et Patrem meum. In Sophonia quoque scriptum est: Reliquię Ishrahel non facient iniquitatem, nec loquentur mendacium, et non inuenietur in ore eorum lingua dolosa. Reliquię autem Israhel sunt non solum illi, qui ex Iudeis in secundo Christi aduentu reliqui erunt, sed, etiam apostoli ipsi et quicunque ex Iudeis crediderunt. Hoc et Paulus ad Romanos scribens testatur et ait: Cęcitas ex parte contigit in Israhel, ex parte, dicit, non ex toto; donec

mortuum etiam Dominum suum diligebat, stabat — ut Euangelista ait — ad monumentum foris plorans. Quare Maria plorat, et discipuli, qui ad monumentum cucurrerunt, non plorant? Fortasse, quia infirmior sexus magis promptus est ad lachrymas uel quia illi aliud, hęc aliud c ogitabant. Illi ab amicis exportatum corpus putabant, a Iudeis exemptum et alicubi per contemptum proiectum, et non minus dolebat mortuo illatam iniuriam quam in cruce pendenti poenam. Dum ergo fleret — inquit —

— ut Euangelista ait — ad monumentum foris plorans. Quare Maria plorat, et discipuli, qui ad monumentum cucurrerunt, non plorant? Fortasse, quia infirmior sexus magis promptus est ad lachrymas uel quia illi aliud, hęc aliud c ogitabant. Illi ab amicis exportatum corpus putabant, a Iudeis exemptum et alicubi per contemptum proiectum, et non minus dolebat mortuo illatam iniuriam quam in cruce pendenti poenam. Dum ergo fleret — inquit — inclinauit se et prospexit in monumentum. Et uidit duos

opinione decepta mortuum quęreret, uiuum non agnoscebat. Dicit ei Iesus: Mulier, quid ploras? Quem quęris? Credidit eum audisse, quid ipsa angelis respondisset, ideo, quare fleret, tacuit et, quem quęreret, indicauit. Iesus autem differebat se illi statim manifestum facere, ne mens mulieris, quę nimio dolore affligebatur, in repentinum gaudium effusa contrariaque passione illico oppressa extingueretur, *corr. ex iudicasse sicut quibusdam contigisse ex ingenti animi lętitia in

hanc reor esse sententiam: Tune solus es ex plurimis, qui ignoras, quid factum sit. Quasi dicat: Quod neminem latet ex illis, qui Hierosolymis his diebus fuerunt, hoc tibi soli est ignotum? Putabant ergo unum esse ex peregrinis. Et tamen alio, quam illi coniiciebant, modo uere peregrinus erat, qui nondum ad cęlestem conscenderat patriam, ad quam ire maturabat. Peregrinus etiam inter eos erat, quia iam alterius naturę corpus gestabat quam illi, qui adhuc mortales et corruptibiles erant. Quęsiuit itaque ab eis, quęnam

soli est ignotum? Putabant ergo unum esse ex peregrinis. Et tamen alio, quam illi coniiciebant, modo uere peregrinus erat, qui nondum ad cęlestem conscenderat patriam, ad quam ire maturabat. Peregrinus etiam inter eos erat, quia iam alterius naturę corpus gestabat quam illi, qui adhuc mortales et corruptibiles erant. Quęsiuit itaque ab eis, quęnam essent illa, quę ipsi nuper facta dicerent. Et ipsi dixerunt: De Iesu Nazareno, qui fuit uir propheta, potens in opere et sermone coram Deo et omni populo, et quomodo eum

— sero esset die illo, una sabbatorum, et fores essent clausę, ubi erant discipuli congregati propter metum Iudeorum, uenit Iesus et stetit in medio, et dixit eis: Pax uobis. Iam Maria, iam Petrus, iam duo a castello reuersi nunciarant Dominum resurrexisse, illi tamen, qui nondum ipsum uiderant post sepulturam uiuum, suspenso adhuc animo circa resurrectionis fidem fluctuabant. De quibus Marcus testatur, quod nec istis quidem duobus crediderant. Nolens tamen Dominus eos in incredulitate relinquere, ingressus est ad eos foribus

et uidete, quia spiritus carnem et ossa non habet, sicut me uidetis habere. Et cum hęc dixisset, ostendit eis manus et pedes; Ioannes addit et latus. Modis omnibus nititur Dominus probare suam resurrectionem seque et Deum et hominem demonstrare; Deum, quia, quod illi intra se cogitabant, nouerat, et quia foribus clausis in domum penetrauerat, quod quidem fieri nisi diuina uirtute non potuit; hominem, quia corpus uisibile et palpabile se habere ostendit, et uulnerum, quę in cruce passus fuerat, cicatrices monstrauit. Ac non sum — inquit

et mirantibus prę gaudio dixit: Habetis hic aliquid, quod manducetur? Quasi diceret: Non creditis uisui, non creditis tactui, et me spiritum putatis. Spiritus cibo non utitur. Saltem cum manducantem uideatis, me uerum corpus habere credite. At illi — inquit — obtulerunt ei partem piscis assi et fauum mellis. Hic tam simplex cibus frugalitatem testatur apostolorum. Pauperis mensę epulas apponunt, et eas quidem perexiguas: partem piscis et fauum mellis. His enim contenti non, quod

fortes, ex indoctis doctos et omni sana scientia eruditos. Mystice manere in ciuitate est ab Ecclesię unitate non discedere. De qua ait Propheta: Gloriosa dicta sunt de te, ciuitas Dei. Tunc autem de ciuitate Dei gloriosa dicuntur, cum illi, qui in ea congregantur, sancte atque laudabiliter uiuunt. Qui uero uoluptatibus dediti sal fatuum efficiuntur, hi muros Hierusalem non ędificant, sed ędificatos destruunt. Cum etiam siquid bene egerint, mox illud prauę operationis contagione corrumpunt amittuntque boni

Euangelium prędicaturi, doctrinę, ut Scripturas intelligerent, audacię, ne persecutores timerent, miraculorum, quibus ea, quę docent, uera esse testarentur, prophetię, ut futura quasi pręsentia cernerent et, cum res exigeret, prędicerent, baptismi denique sacri, quo illi, qui conuersi catethizatique essent, Ecclesię, cuius caput est Christus, membra fierent. Primum ergo insufflauit ad peccatorum remissionem propter eos, qui iam *corr. ex uestre c rediderant. Deinde misit, propter illos, qui

apostolorum uenisset Dominus et insufflasset et, quę scripta sunt, exequeretur, subdit Euangelista et ait: Thomas autem, unus ex duodecim, qui dicitur Didymus,* non erat cum eis, quando uenit Iesus. Aberat nempe Thomas, quando uenit Iesus. Affuit autem, quando duo illi ab Amaus reuersi inuenerunt — sicut Lucas ait — undecim congregatos. Atque ita Ioannis Lucęque a uero non discrepat narratio, cum facile appareat Thomam ipsum paruo temporis momento secessisse atque abeunte Domino redisse. Sequitur: Dixerunt ergo ei alii discipuli:

Christus ex oculis euanuerat. Quo oriente fit dies, et captura successit piscium. Mane — inquit — facto stetit Iesus in littore. Non tamen cognouerunt discipuli, quia Iesus est. Mane factum est sole oriente. Hic in littore stetit, illi in mari, ut ostenderet eos, qui uitę pręmia consequntur, iam in portu esse, qui uero adhuc morti sunt obnoxii, eos mundi huius fluctibus iactari et ibi degere, ubi nihil stabile esse potest, nihil firmum. Ideoque discipuli non cognouerunt, quod Iesus esset. Nunc enim ex

Primo, ne statim noscatur ab eis, deinde, ut responsum elliciat, cuius occasione ad id, quod intendebat, perueniat. Cum enim interrogasset, nunquid pulmentarium habetis responderunt ei: Non. Dicit eis: Mittite in dexteram nauigii rethe, et inuenietis. Illi in dexteram mittunt rethe, qui ea, quę animę saluti conferunt, docent multumque et sibi et aliis proficiunt. Qui uero poetarum gentilium commenta publice recitant, in leuam rethia pandunt, et per totam noctem inanis delectationis laborantes nihil capiunt, quia non Domino,

quid ad illa sibi deesset, quęsierat, responsum est a Saluatore: Si uis perfectus esse, uende omnia, quę habes, et da pauperibus, et sequere me. Et quoniam ista perfectio longe supereminet meritum imperfectorum, non centenario numero censetur sicut illi, sed ducentenario, quasi bis tanto, quanto cęteri, qui saluantur. In resurrectione enim sanctorum alia erit claritas stellarum, alia solis et lunę. Diuersa merita diuersitatem efficient pręmiorum, non temporum. Nam omnium una erit ęternitas uitę, unum denarium

sed aucta perficietur et perfecta ęternabitur. Iccirco Apostolus, cum dixisset: Nunc autem manent fides, spes, charitas, continuo subiunxit: Maior autem horum est charitas. Omnes ergo, quos apostolica doctrina traxerit ad Christum, salui erunt, sed illi magni, qui uerbum Dei prędicant et, quod uerbis admonent, hoc ipsi opere implent. Ait enim Dominus: Qui fecerit et docuerit sic, magnus uocabitur in regno cęlorum. Magnitudo hęc splendor est glorię, dicente Scriptura: Qui docti fuerint, fulgebunt quasi

sumus, qui mortui fuimus, reuiximus, Hunc Christus credentibus porrigit, ut secum eos coniungat utque ipsi fide suscipientes panis sacramentum in pisce asso consequi mereantur redemptionis effectum. Nam* semper eis apparebat, ut ostenderet non iam mortale corpus se habere sicut illi, sed mortis expers. Vnde subdit Euangelista dicens: Hoc iam tertio manifestatus est Iesus discipulis suis, cum resurrexisset a mortuis. Quod ait tertio, non ad apparitionum numerum referendum est, sed ad seriem dierum. Ipsa enim resurrectionis die

et uerbo pascunt et exemplo mouent et opibus iuuant. Denique, si bonus fuerit, ut esse debet, bonus pastor ponit animam suam pro ouibus suis. *corr. ex Non Iterum ergo dicit Iesus Petro: Symon, diligis me? Ait illi: Etiam, Domine, tu scis, quia amo te. Dicit ei iterum: Pasce agnos meos. Iterum interrogando ostendit amantem in amore constantem esse oportere. Videmus enim in quibusdam, cum se Dei seruitio dedicauerint, promptissimo admodum feruentique studio inire conuersionis

ex assumpte u el aliquid intelligere? Hos infantes dicimus in fide parentum baptizari solere et eorum, qui paruulum, ut baptizetur, tenent, quos compatres appellamus et commatres. Tunc enim a sacerdote prius interrogantur, et cum illi se credere dixerint, puer inter eorum manus errectus baptizatur. Sacramentum autem baptismi totius Trinitatis donum est. Credentes quippe et baptizatos Pater suscipit, Filius diligit, Spiritus Sanctus uiuificat. Trium tamen personarum una substantia est, concors

dicat Christianos illos non c redere, in quibus talia signa sequi non uidet. Omnes in Christo unum corpus sumus. Quicquid membra egerunt, ad totum corpus pertinet. Nostrę religionis signa sunt, quę per Christi discipulos facta sunt. Non aliud credimus quam quod illi crediderunt. Signa ergo, quę illi fecerunt, nostrę fidei sunt. Si nostrę fidei sunt, nostra sunt. Si nostra sunt, quomodo nos credere non testantur? Omnes, qui credimus, unum sumus in Domino. Quod unius est, omnium est. Ac nequis cauilletur, non merita nunc metimur, sed

c redere, in quibus talia signa sequi non uidet. Omnes in Christo unum corpus sumus. Quicquid membra egerunt, ad totum corpus pertinet. Nostrę religionis signa sunt, quę per Christi discipulos facta sunt. Non aliud credimus quam quod illi crediderunt. Signa ergo, quę illi fecerunt, nostrę fidei sunt. Si nostrę fidei sunt, nostra sunt. Si nostra sunt, quomodo nos credere non testantur? Omnes, qui credimus, unum sumus in Domino. Quod unius est, omnium est. Ac nequis cauilletur, non merita nunc metimur, sed fidem. Cęterum eadem signa, si

hęc futuram mortuorum resurrectionem seminum astruit exemplo. Quod seminas — inquit — non uiuificatur, nisi prius moriatur. Et quid seminas? Non corpus, quod futurum est, seminas, sed nudum granum, ut puta tritici aut alicuius cęterorum. Deus autem dat illi corpus, sicut uult, et unicuique seminum proprium corpus. Postremo de corporibus humanis loquens: Seminatur — inquit — in corruptione, surget in incorruptione. Seminatur in ignobilitate, surget in gloria. Seminatur in infirmitate, surget in

dicens: Quę dicunt, facite, secundum autem opera eorum nolite facere: dicunt enim, et non faciunt. Quid est pręterea: uidentibus illis eleuatus est, nisi ut, sicut resurrectionis, ita et ascensionis, eius testes forent? Vtque illi, qui Dominum sequi uellent, non terram, sed cęlum intuerentur, fragilia contemnerent ac de illis, quę ęterna sunt, adipiscendis die noctuque cogitarent. Tu tamen, qui maiestatis diuinę magnitudinem contemplaris, caue, ne ultra progredi contendas, quam mentis humanę

interrogantes: Quis est iste rex glorie? Dominus — inquiunt — fortis et potens, Dominus fortis in pręlio. Fortis, dum tolerat tormenta, potens, dum a mortuis resurgit. Fortis in pręlio, dum diabolum uincit et captiuos de carcere liberat. Repetunt illi et aiunt: Quis est iste rex glorię, tam super omnia potens, ut et patientia superet et pręlio uictor euadat? Respondent: Dominus uirtutum ipse est rex glorię. Nihil ultra quęsierunt, cum audissent Dominum** esse uirtutum. Ipsi enim

loqui quenque delectat, quorum studio plurimum dicitur. Repleti Spiritu Sancto coeperunt loqui uariis linguis. Possumus intelligere alium alia lingua sermonem fecisse, uerba, quę uellet, protulisse, et tamen diuersorum idiomaę tum homines, quid illi dicerent, ita plane percepisse, ut quisque sua lingua locutos* censeret. Conuenit multitudo, et mente confusa est, quoniam audiebat unusquisque lingua sua illos loquentes. Aderant illic Parthi, Medi, Elamitę, et qui habitant Mesopotamiam, Iudeam, Cappadociam,*

est, qui uiuificat: caro non prodest quicquam. Caro enim per se non prodest, sed per spiritum, a quo uiuificatur. Non ergo se consyderari uult secundum carnem tantum, sicut quando cum eis in terra uersabatur et non satis agnoscebatur, sed etiam secundum gloriam, quam illi non oculis, sed mente conspexerunt Spiritu illuminante, qui post Christi ascensionem ipsis de cęlo fuit missus. Porro in eo quoque Dominus noster Spiritus Sancti uirtutem declarat, quod ait: Cum autem uenerit ille Spiritus ueritatis, docebit

Deum esse. Hic fuit igitur, qui super apostolos descendens reuelauit eis omnem ueritatem et per eos nobis, qui credimus. Qua de re quidem propheta Dauid gloriatur dicens: Incerta et occulta sapientię tuę manifestasti mihi. Quam certe sapientiam neque illi, qui dicti sunt sapientes atque philosophi, adepti sunt neque ad eius altitudinem humani uis ingenii peruenire poterat, donec Spiritu Sancto inspirati prophetę et apostoli apostolicique uiri eam mundo tradere coeperunt. Suum bonum uoluit esse Deus, non humanum inuentum,

dicitur: Mandauit nubibus desuper, et ianuas cęli aperuit, et pluit illis manna ad manducandum, panem cęli dedit eis, panem angelorum manducauit homo, cibaria misit eis in abundantia — quid est aliud, nisi quod in Euangelio de apostolis est scriptum: Illi autem profecti prędicauerunt ubique Domino cooperante et sermonem confirmante sequentibus signis. Mandauit enim Dominus apostolis, ut Euangelium prędicarent, ac ueluti nubes uento agitatę aera peruolant et in pluuiam soluuntur, ita illi orbem terrarum

est scriptum: Illi autem profecti prędicauerunt ubique Domino cooperante et sermonem confirmante sequentibus signis. Mandauit enim Dominus apostolis, ut Euangelium prędicarent, ac ueluti nubes uento agitatę aera peruolant et in pluuiam soluuntur, ita illi orbem terrarum percurrentes doctrinam ubique diffuderunt salutarem. Tunc autem eis Dominus ianuas cęli aperuit, cum Spiritum Sanctum de cęlo misit. Quo illi repleti nobis manna cęlestem cibum ministrarunt. Quid enim suauius pręceptis Domini, quid iocundius, quid

Dominus apostolis, ut Euangelium prędicarent, ac ueluti nubes uento agitatę aera peruolant et in pluuiam soluuntur, ita illi orbem terrarum percurrentes doctrinam ubique diffuderunt salutarem. Tunc autem eis Dominus ianuas cęli aperuit, cum Spiritum Sanctum de cęlo misit. Quo illi repleti nobis manna cęlestem cibum ministrarunt. Quid enim suauius pręceptis Domini, quid iocundius, quid pręstantius Christo? Hic est panis, qui de cęlo descendit, quo angeli hominesque reficiuntur. Post hęc cibaria nobis in abundantia data sunt per apostolorum uicarios

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report