Your search found 21252 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 16513-17180:

praetermissum, aut a carminum cultu, atque humanitate detractum. Ain vero? Pergin tu Musas, omnino ut sapiant, adigere? miror equidem illas tantopere morigeras esse factas, atque a risu, ac joco, ad tantam severitatem traductas. Sed opportune actum est a te, qui leniore primi de Cartesiana Philosophia operis argumento, quo facilius obsequi vellent, cum semel induxeris, freno velut jam recepto, quocumque libuerit, impellis, ac moves. Quapropter tibi ego plurimum,

studia definiunt. Quae enim erit tanta artis hujus inopia, atque infirmitas, si primos tantummodo possit aditus, ac summa rerum vestigia persequi, majoribus autem doctrinis, ac gravioribus enunciandis nulla sit facultas, atque copia? Sed hujus quidem judicii iniquitas redarguenda re ipsa est a te potius, quam verbis a me refellenda. Quamquam enim tua cum legerem, et exornari numeris res a te agnoverim, atque ipso splendore, ac varietate carminis in claritate, ac luce

est,
Crescere plus ipsa facie molemque, locumque,
Majoremque magis multo distendier intra;
Nam facies tantum, qua longa est, lataque crescit
Mensura duplici; debetur terna sed ipsi
Moli, quandoquidem pariter procurrit in altum.
Propterea si sint simili constructa figura
Horrea nostra tuis, sed parjete quae magis alto
Claudantur decies; centum

est, lataque crescit
Mensura duplici; debetur terna sed ipsi
Moli, quandoquidem pariter procurrit in altum.
Propterea si sint simili constructa figura
Horrea nostra tuis, sed parjete quae magis alto
Claudantur decies; centum frons undique major
Partibus excurret; centum at non partibus istis
Ditior ipse ego sim, decies sed denique centum,
Si

Horrea nostra tuis, sed parjete quae magis alto
Claudantur decies; centum frons undique major
Partibus excurret; centum at non partibus istis
Ditior ipse ego sim, decies sed denique centum,
Si duro agrestum placata labore, boumque
Alma Ceres flavis compleverit horrea donis. Aut si velocitatem esse, ut spatium divisum per tempus, in

ne dum graviores disciplinas persequimur, dissolutiorem, quam rerum gravitas postulet, effingendi, atque ornandi licentiam consectemur. Neque enim ingenii luminibus, atque amoeniore cultu distinguenda sunt omnia, sed, qui res deceat, servandus est modus. Quemadmodum enim in hominum vita venustas quaedam, atque jucunditas morum pro sua cujusque natura, institutoque inest, ut non eadem, quae juvenes deceat, senioribus etiam consentanea

qui ea, quae scriberet, a doctissimis legi recusabat. Nam facete ille quidem, qui neque ab indoctis, quos omnino contemneret, neque a doctissimis sua legi vellet, cum ea scriberet, in quibus summa profecto esset urbanitas, sed doctrina mediocris. Sed ad hujusmodi res si Musarum elegantiam traducamus, quae et gravissimae sint, et ad Sapientium usum aptissimae, quid causae est, cur pauciorum, id est doctissimorum hominum oculos atque ora fugiamus? imo si nobis

a doctissimis legi recusabat. Nam facete ille quidem, qui neque ab indoctis, quos omnino contemneret, neque a doctissimis sua legi vellet, cum ea scriberet, in quibus summa profecto esset urbanitas, sed doctrina mediocris. Sed ad hujusmodi res si Musarum elegantiam traducamus, quae et gravissimae sint, et ad Sapientium usum aptissimae, quid causae est, cur pauciorum, id est doctissimorum hominum oculos atque ora fugiamus? imo si nobis eorum, qui nostra

quod multo etiam magis nobis est quaerendum in rebus gravissimis, atque a populi judicio, et consuetudine omnino abhorrentibus; philosophia enim vulgi testimoniis minime ducitur, neque imperitorum conventus, ac plausus consectatur, sed paucis contenta judicibus in sapientiorum duntaxat comprobatione conquiescit. Sapientes autem viros non modo libenter excepturos arbitror, sed haud levem nobis etiam gratiam habituros, cum quae ipsi cogitant, quaeque in doctrinae quasi

vulgi testimoniis minime ducitur, neque imperitorum conventus, ac plausus consectatur, sed paucis contenta judicibus in sapientiorum duntaxat comprobatione conquiescit. Sapientes autem viros non modo libenter excepturos arbitror, sed haud levem nobis etiam gratiam habituros, cum quae ipsi cogitant, quaeque in doctrinae quasi penetralibus delitescunt, aliena industria ornatiora, ac meliora in lucem proferri videant. Plurima hoc loco et veterum, et recentiorum

habituros, cum quae ipsi cogitant, quaeque in doctrinae quasi penetralibus delitescunt, aliena industria ornatiora, ac meliora in lucem proferri videant. Plurima hoc loco et veterum, et recentiorum Philosophorum judicia colligere possem. Sed cum Leibnitium et scribendis versibus dedisse operam sciam, et Philosophiae numeris explicandae rationem, consiliumque laudasse, alium neminem nostrae sententiae auctorem, laudatoremque desidero. Est illius ad Drieschium epistola, in

Est illius ad Drieschium epistola, in qua cum Poligniacii elegantissimum Poema laudat plurimum, tum vehementer se cupere ait, ut Poetarum studia magis, quam hactenus fieri soleret, ad utilitatem convertantur. Sapienter ille quidem; sed fortasse rationi philosophandi suae lenocinabatur. Nos quidem tantum doctissimi viri de illustranda Philosophiae genere seligendo veritatis ipsius, atque omnium consensu, quam tacito unius suffragio moveamur. An erat nobis diu

Dimitto, ut ne res temere tractent turbidas. Magna sane pollicebantur Veteres, et qui deinceps subsequuti sunt, alii Philosophi, cum rerum sese omnium causas edituros reciperent, sed et propter ingenii tenuitatem, et propter viarum aut ignorationem, aut immensam longinquitatem, quae magnifice pollicebantur, praestare, eoque ipsi pertingere non poterant. Magna est enim naturae amplitudo, infinitus pene rerum

corporibus suus est ordo singulis, sua vis, motus unumquodque suos perficit, suis muneribus, officiisque fungitur; quorum omnium nobis est comparanda cognitio, si naturae causarumque scientiam comprehendere, complectique animo velimus. Sed ubi tantae cognitionis comparandae instrumenta atque praesidia? sunt corporis sensus, sed breves illi quidem, atque angusti, quibus ea tantummodo usurpare possumus, quae prope nos sunt posita, atque ad eorundem sensuum usum

officiisque fungitur; quorum omnium nobis est comparanda cognitio, si naturae causarumque scientiam comprehendere, complectique animo velimus. Sed ubi tantae cognitionis comparandae instrumenta atque praesidia? sunt corporis sensus, sed breves illi quidem, atque angusti, quibus ea tantummodo usurpare possumus, quae prope nos sunt posita, atque ad eorundem sensuum usum perceptionemque accommodata. Ulla igitur spes erat, ut quispiam universam naturae descriptionem

quando et rei ipsius summa esset obscuritas, nobis autem adjumenta rerum cognoscendarum omnino deessent? Nam si ingenio, et cogitatione ea persequi velimus, quae sub sensus minime cadunt, commenta magis nostra, quam res ipsas describemus. Sed plerique vel ingenii aestu, vel gloriae cupiditate abrepti, cum omnem rerum formam, atque ordinem tenere sese, ac perspicere jactarent, ad illa, quae omnino ignorarent, delabi maluerunt, quam ea quaerere, quae in sensus ipsos facile

omnes continere possint, datus est tamen aliquis nobis permultis in rebus veri cognoscendi locus. Antiquior enim est, quam fortasse verior querela illa Democriti in profundo veritatem esse demersam, atque omnia tenebris aeque circumfusa. Sed permagni interest, quem in causis investigandis cursum instituamus, ut primum si gradum recte fecerimus, ad maximarum rerum cognitionem pervenire possimus, sin minus, turpiter labamur. Praecipua est nobis in eorum, quibus instructi

series procreantur ac fluunt. Quapropter nequaquam nobis continuo ad remotissima rerum principia deveniendum est, ut per inferiorum deinde, ac succedentium causarum ordines ad ultimos rerum effectus perspiciendos descendamus; sed a rebus ipsis paulatim pedetentimque ad propinquiores primo causas movendus est cursus, deinde ad alias, quae propiores iis sunt, gradus faciendus, atque ita ad remotiorum etiam seriem, colligationemque progrediendum, quoad ingenii

inventarum gloria cumulasse. Eundem investigandi modum Galileus, immortale illud Italiae lumen, cum tenuisset, praeclarissimis etiam inventis exornavit; adscivit enim Geometriam Philosophiae praesidium alterum pernecessarium. Sed fere interciderat aliquandiu praeclara haec Naturae inquirendae ratio iterum ad comminiscendi delapsa licentiam, donec a Newtono restituta est, atque in ampliorem formam reddita, quam unquam antea obtinuisset. Incredibilem enim ille

est, ut extensa intelligamus esse corpora, dividi eadem, et moveri, ac minime penetrari posse, atque alia ejusdem generis complura? Unjuscujusque mehercule corporis usu, et quotidiana oculorum consuetudine ad haec cognoscenda inducimur. Sed Gravitatem ut universis insidere corporibus cognosceremus, quantus erat rerum ordo perlustrandus, quantus in superandis, amovendisque impedimentis, sustinendus labor? Permulta quidem exempla repeti poterant, ab eorum corporum

cognosceremus, quantus erat rerum ordo perlustrandus, quantus in superandis, amovendisque impedimentis, sustinendus labor? Permulta quidem exempla repeti poterant, ab eorum corporum experimentis, quae totius terrae ambitu continerentur; sed illa minime quidem fatis esse poterant, ut rem omnem conficerent. Aliae erant perlustrandae regiones, ubi amplioribus spatiis corpora excurrerent, caeli conversiones, atque astrorum cursus diligentissime considerandi, ut ex tot

maxime videmus, ut paulatim suos quaeque gradus faciant, priusquam absolutam praestantiam, maturitatemque consequantur: atque hinc cum ab aliis primordia, incrementa ab aliis obtinuerint, vix a quopiam, aut fero certe perficiantur. Sed incredibilis, atque inusitata quaedam ingenii magnitudo iisdem, quibus caeteri, finibus minime contineri potuit. Quod quidem cum considero, sic mecum ipse existimo: duos ab omni hominum memoria omnino singulares extitisse Viros,

reliquit, atque ita idem omnia et inchoasse, et perfecisse videri possit. Atque utinam ab his, qui deinde ad has disciplinas excolendas sese conferunt, ampla quaedam, atque insignia rebus hisce, ac rationibus incrementa adjungantur. Sed nescio, quo pacto accidit in artibus fere omnibus, ac doctrinis, ut cum aliquem excellentem gradum attigerint, eo loci consistant, et non modo non ulterius proferantur, sed retro plerumque referri soleant. Ita fit, ut quemadmodum

atque insignia rebus hisce, ac rationibus incrementa adjungantur. Sed nescio, quo pacto accidit in artibus fere omnibus, ac doctrinis, ut cum aliquem excellentem gradum attigerint, eo loci consistant, et non modo non ulterius proferantur, sed retro plerumque referri soleant. Ita fit, ut quemadmodum Homero bene constitutae fabulae laudem tot saeculorum comprobatione confirmatam tribuimus, sic prospiciamus animo fortasse omnium consequentium aetatum judicio gloriam

prospiciamus animo fortasse omnium consequentium aetatum judicio gloriam perfectae atque absolutae Philosophiae Newtono tribuendam. Et mihi quidem praestantior videtur hominis commendatio, qui non leviora quaedam ornamenta, sed Naturae ipsius vim, atque artificium perspexerit, nobisque declararit. Qua quidem in re, illud nobis praecipue propositum debet esse, ut ex hac magnificentia, ac pulcherrimarum rerum cognitione facile intelligamus tanti operis

omnibus demerendam arbitremur; ut hinc (qui praestantissimus est Philosophiae fructus) virtutum omnia origo repetenda sit, unde excitamur ad constantiam, ad animi magnitudinem, atque omnem vitae laudem, honestatemque persequendam? Sed rerum pulchritudo jam longius me abripuit, quam provideram. Ea enim est hujusmodi admirabilis Philosophiae ratio, ut, cum in ipsa expendenda semel animum defixeris, modum tenere non possis; posteaquam vero eadem a te latinis versibus

ad vers. 480. In corporibus esse vim quandam excitandi in nobis ideas, ut caloris, frigoris, etc. quae rebus ipsis similes non sunt, esse alias item eorundem proprietates, quas essentiales dicimus, sed harum perpaucas a nobis cognosci, quae hic enumerantur. Ad vers. 548. Quamvis corporis naturam cognoscere non possimus, investigationem tamen earum proprietatum nobis non

cursu designare, ex quo artem emittendi globos e tormentis bellicis breviter deducit. Haec omnia vera sunt, si motus fiat in spatio non resistente; at offensio aeris impedimento est, ne projectum corpus describat parabolam, sed potius ad hyperbolam accedat. A vers. 1523 transit ad motum per plana inclinata: hic statim resolvit vim gravitatis in duas, alteram perpendicularem plano, alteram parallelam; illa eliditur; haec constans corpus deorsum

1617. Jam ut sibi viam sternat ad oscillationes pendulorum, in descensum per lineas curvas inquirit, quam ad rem considerandam Galileus olim casu inciderat. A vers. 1668 igitur demonstrat, descensum per arcus exiguos circuli, sed inaequales, non esse accurate aequidiuturnum, ut falso multi crediderunt, atque hujus erroris originem aperit, et quid animadvertendum sit, docet ad vers. 1731. Ut vero exponat, quae ratio sit temporum descensus per chordas

eorumdem ad horologia applicatio ad temporis aequalitatem habendam, ad versum 775. Per hujusmodi pendula ingentem spem conceptam fuisse, ait, inveniendi longitudines locorum, in quarum varias rationes digreditur, ad vers. 893; sed successus non respondit propter agitationem penduli in navi, et propter mutationes longitudinis penduli, ob caloris, et frigoris vices, cui rei tamen non simplex adhiberi remedium potuit. Deinde ad gravitatem redit, et

velociter descendant, ad vers. 1089. Haec tamen aequalitas in aere ob ejus resistentiam turbatur, ubi de fluidorum disserit resistentia, quae pendet a superficie corporis, ab ejus celeritate, a fluidi densitate, et tenacitate: sed difficile est tot causarum effectus accurate definire. Corpora per fluidum translata, quo densiora sunt, hoc minus retardantur, a vers. 1172. Cur lapis in aqua citissime fundum petat, idem in pulverem comminutus vix longo

diversis terrae locis. Qua id ratione per pendulorum vibrationes observatum sit, quaeque porro difficultates objectae, et quomodo sublatae ad versum 1962. Inaequalitatem gravitatis Hugenius et Newtonus non ex observationibus, sed ex theoria ipsa determinarunt. Ille hanc inaequalitatem a vi centrifuga ob diurnum Terrae motum deduxit; Newtonus vero ad eam accuratius determinandam gravitatis generalis mutuae vires praeterea consideravit. Demum a vers.

usque ad finem ad varias humanarum mentium inaequalitates, atque inclinationes, quae ortum ducunt a diversis lorum, morum, exemplorum, judiciorum, affectuum conditionibus, iis tamen, ait, Sapientem non moveri, sed naturae vi dumtaxat duci, ac recta rationi obtemperare. LIBRI QUARTI. De caelestium corporum gravitate acturus Caeli prae Terra magnitudinem

phaenomena, phaenomenorumque rationem reddit Mairanii, rejectis aliis, inhaerens sententia ad vers. 1580: redit unde ad terrestris atmosphaerae terminum definiendum, progressione ejusdem raritatis non in immensum excurrente, sed turbata ipsius atmosphaerae Solaris occursu. Quaedam porro sono docet, quem in vibratione particularum aeris consistere asserit, celeritatemque propagationis ejus investigat. Tum a vers. 1602 ab atmosphaera terrestri

in singularum superficiebus. Transit deinde ad commune gravitatis Planetarum omnium, Cometarumque centrum, unde infert nullum totius Solaris Systematis corpus unquam quiescere posse, neque revera in Ellipsi circa Solem moveri, sed alias curvas vias circa commune illud centrum longe implexus, quanquam non longe ab Ellipsi distantes debere describere, idque ad vers. 1855. Eas invenire Curvas, ac determinare veras planetarum cum primariorum, tum

expedimus; eam quapropter commendans transit ad aliam quandam generaliorem celebrandam vim gravitati analogam, cujus ipsa gravitas sit quidam veluti ramus, non ejusdem tamen generis, neque moli corporeae necessario affixam, sed quae in animantes etiam agat quibusdam adhuc ignotis legibus, qua in re per variae discurrens exempla usque ad libri finem immoratur. LIBRI

convexas deventum, demum et ad quatuor, quantumque inde profectum sit, exponit. Quae omnia persequitur usque ad vers. 1716, a quo ad Newtoniana Telescopia progreditur, quae Catadioptrica nuncupantur, cum non solum refractione, sed potissimum reflexione radiorum perficiantur. Fit eorumdem descriptio, commoda inde percepta, atque etiam incommoda, inductaeque idcirco mutationes referuntur; in eoque usque ad vers. 1990. insistitur. Tum varia

agentibus; quae viam sternunt ad explicandam reflexionis causam a v. 1121. Haec quidem non repetitur ab impulsu luminis in corpus impediens, ut multis ostenditur usque ad vers 1336. (ubi et de corporum raritate agitur), sed a viribus quibusdam, quae flexus in luce varios, et reflexionem, refractionemve inducant; quod a vers. 1549. declaratur. Causam porro vicium, quas diximus, Auctor inquirit, illamque inquisitionem multis difficultatibus

nisi extra impediatur, attingere. Tum a v. 1033. paucis legibus indigere naturam probat ad ea omnia peragenda, quae tantam varietatem praeseferunt, easque posse ad vim nempe gravitatis, fermentationis, et cohaesionis reduci, sed hae postremae, qua ratione vigeant, nequaquam satis deprehensum, praesertim, in quo consistat partium cohaesio, cum dubitari jure possit, quod vulgo de illa existimatur, a praejudicatis opinionibus proficisci. Innuit hic,

nihil ab una magnitudine ad aliam transire possit, quin per omnes alias, quae in medio sunt, magnitudines transeat, ita ut nusquam ulla sit interruptio, aut saltus ullus. Quod variis exemplis probat, per inductionem scilicet, sed illis praesertim, quae loca Geometrica appellantur; quaeque objici possunt, dissolvit, concluditque, quascumque etiam improvisas velocitatis mutationes confici perquam exiguo, verum continuo tempore; ut spatium enim, ita et

esse infinita ad v. 1600. Quare cum in magnis distantiis vigeat vis attractiva, seu gravitas, necessario debet alicubi haberi transitus a repulsione ad attractionem, ubi quidam erit velut limes contrariarum hujusmodi virium. Sed nec unus hic erit limes, cum saepe transiri possit a repulsivis viribus ad attractivas, quod ex variis naturae effectis deducetur. Quapropter admittenda quaedam est tanquam generalis materiae proprietas hujusmodi invicem

versus, Laudesve Deorum
Dicendas, ne Relligio sine honore jaceret;
Nam traxere etiam paulatim ad Caelum Musas,
Versibus et variis cecinerunt omnia (a) vates.
Sed nullum e numero carmen praestantius omne
Quam quo post Divos Naturae facta recensent. Animadversio. Ex ?????? To Musa,

esse fatentur;
87  Hic veluti quiddam prohiberet, tertia constet
88  Ne natura etiam, aut vario fors ordine plures,
89  quin praesto nobis sistant se, et nomina poscant.
90   Sed quoniam, anne aliqua in rebus natura sit ultra,
91  Prorsus in incerto est, quaerendique irritus omnis
92  Est labor, idcirco potius nescire fateri
93  Par erat, in nihilo quam mersam dicere inani,

152  Incolumis? veluti quoque corpora saepe moveri
153  Cernimus, et propriam naturam immota tueri.
154   At, vel si semper mens cogitet, exteriusne
155  Non ea vis menti queat advenisse, sed ista
156  Lege, ut naturam semper comitetur eandem?
157  Praeterea impressas multarum ab origine prima
158  Rerum notitias in nostris mentibus altè,
159   Atque unà genitas,

157  Praeterea impressas multarum ab origine prima
158  Rerum notitias in nostris mentibus altè,
159   Atque unà genitas, non haustas rebus ab ipsis
160  Exceptasque, animo sed in interiore repertas
161  Dicere uti possis, ratio non ulla videtur.
162  Qui dicunt, illas soli meruere tueri,
163  Plus aliis animae felices: sic fuit olim
164   Quidam de

intellecta, notaeque
189   Nam si sint rerum primarum, victa repente
190  Mens se dedit, et assensu se flectit ad illas
191  Non cunctante, velut tum notas non sibi primum,
192  Sed quas ante diu quoque noverit, et meminisset
193  Quas nunquam didicisse: velut cum dicimus, esse
194   Majus parte, quod est totum, vel tempore eodem
195  Non itidem posse in rebus non esse, quod

417  Sensus, quàm variae vires, diversaque nostras
418   Afficient quovis e corpore munera mentes!
419  Proin plus nota forent generatim corpora quaeque,
420  Nempe modis totidem: sed adhuc natura lateret
421  Intima, et officiis superessent plura retectis
422  Infinitaque, quae fluere illa ab origine possunt,
423   Quorum notities in mentem nulla venirent.

formare colorum
428   Effigies animo: nec res succendere possunt
429  Ignotae desiderium; haud se proinde carentes
430  Credunt, nec nimium, si credant forte, molestum est.
431  Sed si oculis ars deinde Medentum accesserit aegris,
432  Suffusasque acies purgaverit; ecce repente
433   Cum sensu nova cuncta novo, nova corpora circum
434  Mirantur, circumque novas cum luce figuras,

448   Aut aliis longe, quam nosmet, sensibus, ipsis
449  Pluribus aut multo, diversoque ordine nexis:
450  atque hi non rerum, quae nos, simulacra receptant
451  Corporearum animo, sed nulla fors ratione
452  Conveniant nostris quae prorsus, at undique distent,
453   Debeat ut, diversa, eadem natura videri,.
454  Adde, quod hi, queis non pollemus sensibus, aucti

colores,
483   Aut rerum varius sapor est per texta palati,
484  Lanae mollities, ferri rigor, asperitasque,
485  Atque alia e genere hoc, in nullo corpore constant
486  Revera, sed sunt species in mente coortae
487  Per sensus, agitant variis quos corpora plagis.
488   vis in materis proin tantùm est, atque potestas
489  Harum, quas memoro, vel de genere hoc aliarum

560  Fulva putabatur tantùm, rutilique coloris
561  Res, siquidem prius est oculis, quam cognita tactu.
562  Quae dein et manibus tractata, gravissima multo est
563   Deprensa ante alias, sed non ita dura; sub ictu
564  Nam potuit valido ferri in quascumque figuras
565  Deduci facile, et flexu quocumque plicari.
566  Tempore post aliquo paulatim his addita quaedam:

624  Naturam spatii, distare a corpore noscas;
625  Non etenim solidum est, et non penetrabile; namque
626  Rem prohibere nequit per se transire meantem;
627  Ast, ut corpus, habet partes, sed tempore nullo
628   Mutua quae possint a se disjungi, et abire
629  Diversùm, et seriem disrumpere continuatam;
630  Proinde sui simile est, immobile, continuumque,

ratione videri
635  Esse queat nobis, nam vel sine corpore constat.
636  Tempus item per se quadam ratione videri
637  Cur non esse queat? non velox, atque remissum est,
638   Sed sibi par semper, semper pede labitur aequo.
639  Propterea nullis unquam est variabile rebus.
640  Et quamvis nequeant partes simul esse, sed uni
641  Altera perpetua serie succedat, earum

Cur non esse queat? non velox, atque remissum est,
638   Sed sibi par semper, semper pede labitur aequo.
639  Propterea nullis unquam est variabile rebus.
640  Et quamvis nequeant partes simul esse, sed uni
641  Altera perpetua serie succedat, earum
642  Omnis uti constet summa infinita; necesse est,
643   Infinitum, et perpetuum, aeternumque sit illud;
644  Et partes habeat

666   Congruat; at non est eadem res semper utrumque:
667  Quandoquidem, tellus caelo si nostra vagatur,
668  Aëris hoc lati spatium, quo cingimur omnes
669  Nunquam perstat idem; sed parte ipsius ab una
670  Inque aliam, inque aliam cum terra, et tenuibus auris
671   Commigramus; at est nihilo minus una eademque
672  Mensura; et quae late per jugera centum

725  Nam cum res aliqua pectus dulcedine tangunt,
726   Interea species multo quanquam agmine densae
727  Praetereant animo, numerus perceptus earum
728  Non erit: afficiet, sed inobservata latebit
729  Vis ea; nam retinet mentem, abducitque voluptas.
730  Qui contra morbo lateris tentantur acuto,
731   Curarum aut saevis aegrescunt morsibus intus

omnes,
789  Mutatos regione situs et cernere inani.
790  Vulgò at corporibus motum perhibemus inesse,
791   Mutari inter se cum cernimus ipsa vicissim;
792  In summa contra sed credimus esse quiete,
793  Cum servare situs tuimur sese inter eosdem.
794  Haud secus ac abies cum fertur adunca lacunas
795  Lapsa per aequoreas remis velove tumente,
796  

836   Per vires, quae tum praesentes corpora turbant,
837  Deque sui ratione status decedere cogunt?
838  Ergo qui motus nullis sunt viribus orti,
839  Apparent tantùm, nec re, sed nomine constant.
840  Scilicet impressae vires in corpora multa
841   Interdum efficiunt, aliud referatur ad illa
842  Si tum corpus, uti queat apparere moveri,
843  Stet

labrum.
858  Principio, velut ante, manebit plana superne
859  Undaï facies, licet et latera aerea propter
860  Raptentur, circumque ruant, immota quiescet:
861   Labri circuitu sed porro continuato
862  Paulatim incipient in gyrum vertier undae;
863  Donec conversis cum labri deproperare
864  Parjetibus possint haerentes semper ibidem.
865  Tum ratione

883  Quare quae varia possunt ratione referri,
884  Non ipsae, quarum praemonstrant nomina, res sunt,
885  At quaedam, sensu quae percipiuntur, earum
886   Mensurae rerum, verae, errantesve, sed víum
887  Ob longum in populo firmatae: scilicet ille
888  Veris saepe quidem rebus permutat inanes.
889  Propterea veros rerum cognoscere nobis
890  Difficile est, atque a

tardansve.
931   Hìc opus est puncti nobis distinguere motum
932  (Puncti, quod pars est, vel fingier ultima possit
933  Corporis) a motu totius corporis ipso.
934  Excipe sed prius hoc animo memor, omnibus unà
935  Materiae e punctis, quae sunt conjuncta vicissim
936   Inter se, quodvis unum coalescere corpus;
937  Proin quo punctorum numerus majorve, minorve est,

946   Densior illa tibi nimirum materies est,
947  Cui plus punctorum, contra minus augminis insit.
948  Ergo viae spatio puncti cujusque peracto
949  Metimur motum; quoniam sed pendet ab ipsa
950   Temporis id spatium mensura, et mobilitate,
951  Si tamen haec eadem constet sibi. Tum quia confit
952  Pluribus e punctis corpus; jam motus in ipso

et mobilitate,
951  Si tamen haec eadem constet sibi. Tum quia confit
952  Pluribus e punctis corpus; jam motus in ipso
953  Corpore tantus erit, quantus de motibus exit
954  (Sed sibi qui constent aequales scilicet) ejus,
955   Queis se puncta cient nimirum, corporis unam
956  Omnibus in summam conjunctis: proinde movetur
957  Cum corpus; genus hoc, motùs mensura profecto

993  Quod superest, exin ad caetera deveniendum est
994  Munera materiae nobis, quaecumque valemus
995   Detegere in rebus, ratio invisendaque legum
996  Naturae, queis cuncta vigent: sed ne tua rebus
997  Arripiat quid in his mens, quo male tuta labascat,
998  Ante erit hìc nobis, quaerendi quae via veri,
999  Firmandum: quippe hoc vertuntur cardine cuncta;

1031  Non fortuna potest, ut dites, sic sapientes
1032  Efficere, et clausi thesauros pandere veri.
1033  Nimirum causas rerum cum noscere primas
1034  Non sit opis nostrae, varios sed cernere tantùm
1035   Motus, qui valeant diversis pluribus omnes
1036  A causis, quarum numerum comprendere non est,
1037  Idem prodire, atque eadem facere omnia vulgò,

1130   Consilio, et se mente diu versante per omnes
1131  Undique res circum, quàm si intus ferveat acre
1132  Ingenium, et celeri pertranseat omnia motu.
1133  His adhibere aliquam sed rebus proderit artem,
1134  Et quasdam verum quaerendi noscere normas.
1135   Et primò quaecumque eadem constare videmus
1136  In rebus semper, si stant paria omnia circum,

1142  Munera quandoquidem, quae nos communia toti
1143  Semper materiae sensuque et mente tuemur,
1144  Quaeque nec intendi valeant, nec deinde remitti,
1145   Ut calor, aut frigus, sed perstant una, eademque,
1146  Munera materiae generatim ea totius esse
1147  (Quo mundi sit cumque loco, terrave sub ima,
1148  Vel cum sideribus per magnum consita caelum)

1160   Deficiat teneris almus ne fructibus humor;
1161  Sic nobis, quodcumque superfluit, est resecandum
1162  Legibus in nostris, effecta ut singula privas
1163  Non habeant causas; sed quae sunt unius illa
1164  Ordinis aut generis, causa peragantur ab una,
1165   Ni plures nova fors ratio, manifestaque poscat.
1166  Simplex propterea causa est, animalia vulgò

1336  Crescere plus ipsa facie molemque, locumque,
1337  Majoremque magis multo distendier intra;
1338  Nam facies tantùm, quà longa est, lataque, crescit
1339  Mensura duplici; debetur terna sed ipsi
1340   Moli, quandoquidem pariter procurrit in altum.
1341  Propterea si sint simili constructa figurâ
1342  Horrea nostra tuis, sed parjete quae magis alto

1339  Mensura duplici; debetur terna sed ipsi
1340   Moli, quandoquidem pariter procurrit in altum.
1341  Propterea si sint simili constructa figurâ
1342  Horrea nostra tuis, sed parjete quae magis alto
1343  Claudantur decies; centum frons undique major
1344  Partibus excurret; centum at non partibus istis
1345   Ditior ipse ego sim, decies sed denique centum,

1342  Horrea nostra tuis, sed parjete quae magis alto
1343  Claudantur decies; centum frons undique major
1344  Partibus excurret; centum at non partibus istis
1345   Ditior ipse ego sim, decies sed denique centum,
1346  Si duro agrestum placata labore, boumque
1347  Alma Ceres flavis compleverit horrea donis.
1348  Omnia praeterea cunctis sunt motibus apta
1349  Corpora;

rebus,
1406  Extemplo fines transgressi, et flumina magna,
1407  Arcibus et validis urbem post terga relictis,
1408  Primam urbem, regni caput ardent impetere ipsum:
1409  Sed nimium audacis saepe illos poenitet hujus
1410   Demum consilii, nec amica, nec sibi nota,
1411  Inclusos terra; grassantur viribus hostes,
1412  Atque dolis, coguntque pedem haud sine caede referre.

1485   Possint cudentes moderatim educere motus.
1486  Diversae, genus hoc, quoque vires tempore agentes
1487  Aequali motus progignunt non alios, quam
1488  His ipsis possint qui respondere; sed uni
1489  Tempora cuique dabis si non aequalia, motus
1490   Non nisi temporibus respondeat ipse, necesse est,
1491  Quisque suis, quibus exoritur. Vis quaelibet ergo

1519  Parte illa tibi sunt tanti breviora fugaï
1520   Intervalla, nova quantus vi debet oriri
1521  Motus; et idcirco si sit minor iste priore,
1522  Tum corpus, tantò sed tardius, ibit easdem,
1523  In quas ante, plagas; sin par sit uterque, necesse est,
1524  Sistat idem se; navis uti, quam statibus aequis
1525   Hinc Boreas protrudit, et illinc aestifer Auster;

viaï
1541  Inter utrumque latus, simul et parebit utrique:
1542  Sin impar nova sit, neque motus proferat aequos;
1543  Non medium per iter compulsum corpus agetur;
1544  Sed lateri accedet magis illi, major in ipsum
1545   Exeritur quo vis, ictusque valentior urget.
1546  Haud aliter, quam cum lymphis torrentibus auctum
1547  Vere novo flumen validis ratis incita remis

quae
1604  Omnibus ex illis vis texier; oppositoque
1605   Ordine confingi poterit vis quaelibet una
1606  Non aliter, quam si de viribus exoriatur,
1607  Quot libeat, multis; sed enim sit ut aequa potestas
1608  Cunctarum, illius, quae nempe est una, vigori.
1609  Proin quibus est vires rerum metirier usus,
1610   De multis unam ut componunt, sic quoque multas

1632  Interrupta loco at si corpus vis ea turbet
1633  Haud ullo, et quae propterea sit tempore in omni
1634  Continuata, viam semper curvabit eundo
1635   Illud, et inflectet: sed flexus noscere nullos
1636  Ut possis usquam, et procursus prendere rectos;
1637  Nam simul incoeptat via recta, et desinit esse
1638  Omnibus in punctis, momento in temporis omni,

vel illâ:
1861  Inde pari si concurrant conamine utrinque
1862  Libratae, medium nec posse accedere corpus
1863  Ad punctum, contra nec posse recedere dicunt,
1864   Aequatum sed deferri debere per orbem:
1865  At mage si fugiens vis polleat, ilicet illa
1866  De parti captare fugam; sin altera vincat
1867  Fortior, in medium tantundem accedere corpus,

1894   Collibuit; verùm non per se pugnat, et obstat
1895  Viribus insita vis aliis venientibus extra,
1896  Invitisque aliis ea non contendit eundem
1897  Materiae servare statum, sed sola sine illis;
1898  Quae cum adsunt, socias sibi jungit, et efficit, omnes
1899   Secum ut se certo componant foedere in unum;
1900  Quidquid et hinc exit queiscumque a viribus, illa

causam confingimus ejus.
1913  Tibure sic Romam qui rheda vectus equove
1914   Advenit, totidem lapides pertransiit, ipsa
1915  Quot lapides Româ numerantur Tibur eunti.
1916  Sed Tiburtinis si tempore collibus illo
1917  Mansisset, quis erit, qui credere possit, eundem
1918  Propterea, quod iter tum non confecerit, ipsum id
1919   Oppositis carpsisse plagis, et ab Urbe

trahentes
1974   Ad sese celeremque fugam, lapsumque retardent
1975  Paulatim, ast omnem non unquam extinguere possint?
1976  Id magis apposita valeam ratione probare
1977  Sed tibi; proin pellens in quoddam corpora punctum
1978  Vis tali constet naturae praedita more,
1979   Multo plus ut agat brevioribus intervallis
1980  A puncto; quam cum loca sunt intersita plura,

2052  Nunc contra nobis vocitare necesse trahentem est;
2053  Rectaque contingens arcus quoque semita versos
2054   Vertetur pariter, nec, ut ante, recedere corpus
2055  A puncto per eam, sed contra accedere possit,
2056  Quandoquidem a puncto tum ipse remotius arcus
2057  Finitur quicumque, viae tangentis eundem
2058  Quam quod erit nempe extremum, limesque repertus.

audaci nubes superare volatu,
45   Sideraque, et solis tentamus saepe calentes
46  Cominus in radios irrumpere vi rationis,
47  Et tot in abductos mundi penetrare recessus.
48  Sed jam nostra alias cum tantùm excesserit omnes
49  Aetas, quid fore censendum venientibus annis,
50   Contendent si tum nostrum hunc urgere laborem,
51  Et proferre animi praeclaro ardore nepotes?

60   Moramur, quae nunc adeo manifesta tuemur.
61  Fors etiam versis satis, et numine laevo
62  Accidet, ut, post nos quae venerit, addere rebus
63  Non modo nil valeat detectis, sed neque nostros
64  Conatus animo pertingere, et utier illis
65   Semper languidiore animorum percita motu
66  Progenies, memori dimittat et omnia mente;
67  Omnis uti fama, et

in annos,
100   Temporis et saevos labentis temnere morsus
101  Magnis praesertim pro rebus; nam leve queis est
102  Pondus, ferre queant aetatem haud denique multam.
103  Sed quae fata manent nostros ventura labores?
104  Quantum aevi mihi fas optare? Quid augerer ausis
105   His immortali de tempore? Concitat istis
106  Me quoque promissis, et mentem numine Phoebus

150   Findet iter, quanto leviori merce laborat.
151  Sic itidem longo geminae si fune carinae,
152  Quae neque sint ventis, valido nec remige pulsae,
153  Mutuà nectantur, sed nulla parte retentae
154  Ex alia, nulloque haerentes ad vada morsu,
155   Aequè inter sese distento fune trahentur,
156  Proptereaque pari procurrent impete motus:

200   Corpore tum medio terram, molemque stat inter
201  Ipse suo, atque humeris, pedibusque obstantia pellit:
202  Propterea lapis hinc, et tota movebitur aeque
203  Terra illinc; terram sed dispertius in omnem
204  Motus hic haud ulla poterit ratione videri,
205   Nec tenui sensus impellere mobilitate;
206  Accidet ad nostros sensus tamen alter, agetur

ulla poterit ratione videri,
205   Nec tenui sensus impellere mobilitate;
206  Accidet ad nostros sensus tamen alter, agetur
207  Quo lapis exiguo prae vasta corpore terra.
208  Sed nil hanc melius, nil certius uberiusque,
209  Nil itidem utilius faciet clarescere legem,
210   Occurrentia quam plagis cum corpora sese
211  Inter confligunt, et colliduntur utrinque.

corpora mente
214  Possumûs, aut species horum distinguere ternas.
215   Dura vocamus enim, quae vi quantalibet icta,
216  Et compressa suam nequeant mutare figuram;
217  Mollia sed contra queiscumque a viribus acta
218  Mutant: et quamvis, ne mutent, ante resistant;
219  Cum fuerit mutata tamen, servare recentem
220   Pergunt, pro veteri et conatus edere nullos.

immutaverat, aequa,
247  Restituitque pari, quo tempore laesa, figuram,
248  Maxima dicetur, majore excrescere porro
249  Auctu cum nequeat, summoque in culmine perstet.
250   Sed jam ex impulsu quae fit, confingere possim
251  Illi haud absimilem pugnam, terra Affrica quondam
252  Quam vidit: domitor Lernae, et Diomedis equorum
253  Ille laboribus exhaustis, odiisque novercae

288  Verum adeo hic pollens in corpore nisus uterque
289  Est aliquo, ut subita penitus ratione geratur
290   Ille vel introrsum motus, vel deinde retrorsum,
291  Et nequeat sensu, sed sola mente videri.
292  At quoniam sensu tantùm res aestimat uno,
293   Prorsum ea dura putat, vocitatque hoc nomine vulgus
294  Corpora, uti duras silices, ut robora, et

297  Flecti et reflecti quosvis quoque posse per ictus.
298  Nempe pilam vitream, vel eburnam forte colore
299  Si tingas aliquo, tum vitri, eborisve rotundi
300   Alterius, sed non fucati, incurrere cogas
301  in molem, validoque impellere verbere plagae;
302  Protinus haec etiam solâ, qua tacta, colorem
303  Parte feret, non in puncto tum scilicet uno,

possint.
382  Jam quoniam aequalis post ictum motus utrinque
383  Exoritur, veluti jam diximus, oppositamque
384  In partem; oppositam quoque gigni mobilitates
385   In partem, sed non aequales proinde, necesse est;
386  Nam sic inter eas, et corpora vertitur ordo,
387  Corpore uti majore minor, contraque minore
388  Major mobilitas sit corpore: scilicet ille

jure,
454  Ut, quod lucratur pars una, hoc altera perdat:
455   Scilicet his etiam possis ut prendere legem,
456  Qua, quod agit, tantundem etiam in contraria agatur.
457  Sed, non directo properent si tramite cursùs,
458  At duo confligant obliqua corpora plaga,
459  Et latere ex ipso belli discrimina tentent,
460   Protinus ut possis numeris rem tangere certis,

496  Deficere est prope dimidia quia parte repertum
497  Nempe ab eo, quod vis laedens formam ante peregit;
498  Quod super addendum est, non partem excedere longe
499  Debet dimidiam: si vitris sed peragas rem;
500   Octonis bis percipias de partibus unam,
501  Vis ea ne dici tum maxima possit, abesse:
502  Lucrum id propterea prope tunc erit ingeminandum.
503  Ex his

ex agmine miles,
551  Quem frustra revocent immotae ad signa cohortes
552  Non agnoscentem monitus, vocesque suorum,
553  Armaque, nec subita in formidine respectantem.
554  Sed, genus hoc, alia ut possis certamina nosse,
555   Ad geminos, sed non aequali corpore qui sunt,
556  Nunc te verte globos, quorum alter in alterum agatur
557  Immotum properans; deprendes namque

cohortes
552  Non agnoscentem monitus, vocesque suorum,
553  Armaque, nec subita in formidine respectantem.
554  Sed, genus hoc, alia ut possis certamina nosse,
555   Ad geminos, sed non aequali corpore qui sunt,
556  Nunc te verte globos, quorum alter in alterum agatur
557  Immotum properans; deprendes namque recentem,
558  Gignitur immoto quae corpore, mobilitatem

ordo;
571  Quoque magis, genus hoc, crescent discrimina, crescet
572  Hoc magis extremi pariter fuga corporis illa.
573  Denique, disponens si non tria corpora tantum,
574  Multa sed inter se conjungas ordine certo
575   Perpetuùm variati auctùs quocumque globorum,
576  Efficies illo impulsu, mage corpore multo
577  Mobilitas ut adhuc extremo crescat; et ipse

primum
583  Perpetuo, incurrensque ictum transmittat ad usque
584  Extremum, magnumque (ducem velut agminis ejus),
585   Hoc aliqua certe procurrere mobilitate
586  Aspicies, sed ea multo, multoque minore,
587  Quam quae mobilitas primi foret, exiguique;
588  Motus at ejus erit (non tantum mobilitate,
589  Verum et materia quem nos constare fatemur)

nos constare fatemur)
590   Auctus in immensumprae motu denique primi.
591  Hinc noscas non in corpus de corpore motum
592  Posse per impulsus tranferrier; anteriores
593  Usque sed extingui motus, gignique recentes
594  Ictibus in cunctis vi, quae reparare figuram
595   Cogit, in oppositas ea dum connititur oras.
596  Sin, qui primus erit globus, idem et maximus extet;

cursus
612  Multiplicetur in extremo, minimoque, necesse est,
613  Ut nomen reperire suums super accumulato
614  Immensùm numero, clarisque exponere verbis
615   Non valeam; sed ter conata, ter haereat infans
616  Lingua, licet varias assueta inflectere voces,
617  Difficilesque diu res suavi efferre loquela.
618  Tute tamen per te rationem ut denique inire

628  Romanos; hominum siquidem tot millia regnum
629  Hoc aleret, quot vasta, suum quacumque per orbem
630   Incolitur, vix nunc tellus ferat. Haud tamen istic
631  Sistendum, sed adhuc opus est, ea fingere mille
632  Regna, et tam late tot per florentia regna,
633  Quotquot erunt, hominum cunctorum condere censum;
634  Vix etenim quoque tunc numerum contingere possis

ratione meandi
665   Exsilit obliqua, redeundoque efficit aequum
666  Flexum illi, nuper quem fecit in objice duro:
667  Quod si non ea vis, quam dixi, maxima constet,
668  Sed quacumque minor mensurae sit ratione;
669  Hac ratione magis reditus languescat ab ictu
670   Exsilientis, et ipse minor sit flexus, oportet:
671  Inde globis, socios certantes inter, eburnis

695   Puppim exarmatam, spoliisque ingentibus auctam,
696  Captam ex hoste fero praedam in certamine longo;
697  Nam tardetur equus quamvis a pondere magno,
698  Puppis item a puppi; sed equus tamen, ipsaque vincit
699  Prima ratis, quoniam sequitur pondusque, ratisque
700   Altera: quare ubi sunt illae aequo momine vires,
701  Quae sese inter agunt, et aguntur? nonne videtur

ire deorsum
847  In praeceps: ideo tectorum a culmine summo
848  Sublimis vitam casus rapit, ossaque frangit
849  Allidens durae corpus miserabile terrae:
850   Lubrica sed gradiens qui per loca labitur, aut ex
851  Offensu, se tollit humo citus, incolumisque,
852  Plusque pudor, vulgi circum ridente corona,
853  Contristat, quam, quem sentit per membra dolorem.

finito tempore crevit
886  Tanto mobilitas labentis corporis auctu,
887  Ut, si praeterea nihil adjiceretur, eadem
888  Iret per duplex, ut diximus, intervallum
889  Corpus idem; sed item, quo possit currere solo
890   Simplex per spatium, superadditur a gravitatis
891  Ictibus assiduis, in primo tempore factum
892  Ut fuit; idcirco spatium transcurret utraque

890   Simplex per spatium, superadditur a gravitatis
891  Ictibus assiduis, in primo tempore factum
892  Ut fuit; idcirco spatium transcurret utraque
893  Tergeminum a causa; sed tantùm mobilitatem
894  Acquiret geminam, per quattuorintervalla
895   Pergere post alio qua sola tempore posset;
896  Sola tamen non est, quoniam novus advenit ictus

nos ea ducit
910   Ad noscenda simul multa intervalla viarum,
911  Si percursa velis ab origine noscere prima:
912  Nam quoniam primo spatium fit tempore simplex,
913  Tempore sed triplex alio; exit tempore duplo
914  Et simplex, et item triplex; quapropter eodem
915   Bis duplum est spatium: si jungas quinque, sequenti
916  Tempore quae fient; ter erunt tria tempore toto

discrimina adimus,
1000   Orbe duas scisso in partes; cum cerneret ergo
1001  Non jam per duplex geminata mobilitate
1002  Ire intervallum grave jactum corpus in auras,
1003  Sed per bis duplex: certis opus esse putavit
1004  Viribus, ignotis prius, et quas dicere vivas
1005   Collibuit, quibus, in motu cum corpora perstant,
1006  Pollent, et quandam tum vitam agitare

1007  Exanimisque trahunt proprios quae a viribus ortus:
1008  Exanimas alias nam vires credidit esse,
1009  Corpora nituntur queis sollicitata moveri,
1010   nec, moveantur uti, sit opus, sed saepe quiescunt:
1011  Hoc genus, est gravitas, tellure jacentia deorsum
1012  pondera quae pellit, vel quae magnesia ferrum
1013  Pellicit ad lapidem vis, vel cui reddimus ipso

quae fuit ante.
1091  Certum hinc indicium contendunt, scilicet aequas
1092  Servari vivas vires, et semper easdem.
1093  Harum proinde petunt a mobilitate vigorem,
1094  In sese sed quam repetas; ut diximus ante.
1095   Haec super agglomerant etiam permulta, suasque
1096  Multiplici circum vallant velut aggere vires.
1097  Despiciunt alii contra molimina tanta

1150   Hic geminos etiam videas, capita ardua, Fratres,
1151  Ut quondam Atridas, mediisque in millibus ardet
1152  Irrumpens non jam pelta protecta, nec ense,
1153  Ut fuit ad Trojam, sed vi rationis, et usu,
1154  Altera Pentesilea, virosque impellit, et urget
1155   Praesidiumque suis, rebusque labantibus ingens.
1156  Quantam foemineo virtutem in pectore versat?

omnem
1187  Paulatim surgente a corpore mobilitatem.
1188  Quod petat alta lapis, dum profugit, ejaculatus,
1189  Mobilitatis id est, atque, unde educitur ipsa,
1190   Causarum, sed quod non ultra ascendat, et usque
1191  Pergat, ut incepit, nisi sit gravitatis id ipsum,
1192  Cujus erit, pausa toties, totiesque sine ulla
1193  Quae pellit, pellensque fugam sic demetit omnem?

1293  Ut nova sic oriens aequo frons undique tractu
1294  Distet ab orbe, fuit quem circa mobile filum
1295   Versum; plana alium pariter frons praeferet orbem
1296  Olli consimilem prorsus, sed forte minorem,
1297  Majoremve, magis puncto ut tum forte, minusve
1298  Quàm prior, accedet, conum cum mente secabis.
1299  Quid docet at ratio frangendi haec utraque coni,

1311  Dividere, ut possis oras te ferre per omnes
1312  Haec peragens, latera et transire per omnia circum.
1313  Quae fuerit facies ex illo plana reperta,
1314  Orbis erit, sed de parti productior una
1315   Tantùm, atque hinc ovi referens ab imagine nomen;
1316  Quantumvis forma paulum quoque distet ab ovi.
1317  Nam quibus excurrit laterum productior oris,

eademque secundâ.
1396  Illas praeterea mille induxere per usus,
1397  Abdita Naturae facerent dum sacra potenti,
1398  Non pateris, non thure pio, non sanguine, et aris,
1399  Sed quibus ipsa modis, quibus utitur instrumentis,
1400   Omnia dum peragit: propia olli est arte litandum.
1401  Illis praesertim magnus tribus usus, opusque est,
1402  Cum projectarum quovis super aequore

1518  Accedit propius, propiusque meatibus illis,
1519  Tertia queis coni est species, ut diximus ante.
1520   Nam rectae propius semper, propiusque viaï
1521  Fit cuidam; sed non unquam sic pervenit illuc,
1522  Ut tangat, tactamve secet, transcurrat et ultra.
1523  Nunc quid fiat, ubi labuntur libera non jam
1524  Corpora, sed sola per variarum strata viarum,

viaï
1521  Fit cuidam; sed non unquam sic pervenit illuc,
1522  Ut tangat, tactamve secet, transcurrat et ultra.
1523  Nunc quid fiat, ubi labuntur libera non jam
1524  Corpora, sed sola per variarum strata viarum,
1525   Ponderis illorum queis pars retinetur, agamus.
1526  Incipiens plana a facie, quaeque aequore laevi est,
1527  Nosce, inclinatum per iter descendere corpus

1558  Nimirum spatia illa minus sublimia quanto
1559  Sunt, quam longa, soli devexi: exinde necesse est,
1560   Cum par tempus erit, vel idem, si plurima flexu
1561  Aequora declines diverso, longa sed aeque,
1562  Orta ut mobilitas minor, et decursa minora
1563  Sint spatia, alta ubi sunt minus, haec clivosa viarum.
1564  Omnia verum aeque si summo vertice surgant,
1565  

ab oris
1655   Nobis, inclyte Vir, qui tmepora certius, ac sol,
1656  Metiris, sol ipse dies qui ducit, et annos,
1657  Et nobis Pater est saeclorum et temporis auctor.
1658  Sed prius ad motus quam corporis accedamus
1659  Suspensi, sternenda via est, moresque videndi,
1660   Queis volvunt curvo se corpora missa meatu;
1661  Primum et nunc aequi nobis volvenda per arcus

tempore multo
1725   Nonne opus est carpi, quam chordam, corporis omni
1726  Illo in procursu, pars arcus, quamlibet ipsa
1727  Totius circum sit longe parva meatus?
1728  Qualia sed chordas per, et arcus temporis omnis
1729  Atque fugae semper discrimina, quantaque constent,
1730   Si libet, est alio rationum a fonte petendum.
1731  Sed prius aggrediar quam rem quoque cominus

meatus?
1728  Qualia sed chordas per, et arcus temporis omnis
1729  Atque fugae semper discrimina, quantaque constent,
1730   Si libet, est alio rationum a fonte petendum.
1731  Sed prius aggrediar quam rem quoque cominus ipsam,
1732  Pergam usus varios imitarier agricolarum.
1733  Foecundae prius hi mandent quam semina terrae,
1734  Exurunt tribulos, et sontes funditus herbas

1764  Respectuque viae decrescet ad infinitum,
1765   Quin et adhuc magis ad nihilum decurret inane,
1766  Ut parvis infinitè sit tenuior ipsa
1767  Rebus non novies, deciesve, sed infinitè,
1768  Scilicet infinitum aliud contingat ut infra.
1769  Quare, ita mutato quae perditur aequore quoque, est
1770   Tantula mobilitas, devolvier infinitè
1771  Ad

artes
1781  Veri, et tam tenui filo producimus extra, et
1782  Vitamus laqueos errorum, ac frangimus omnes.
1783  Quippe aliter par est constringi compede vinctos,
1784  Sed quae sentiri nequeat, captivaque turba
1785   Cum simus, tamen ut victores plaudimus, et nos,
1786  Occiso Pythone velut, jactamus ovante.
1787  Scilicet illa animo comprendunt, vis quibus acris

1830   Namque utrinque locis aeque descendet ab altis:
1831  Quare etiam inferius volvens se deinde per aequor,
1832  Recta sive via, ex alio seu venerit illuc
1833  Aequore, ut in flexu sed nil amiserit ipso,
1834  Terram imam parili pertinget mobilitate.
1835   Perstat et haec, quotcumque velis consurgere sursum
1836  Aequora, perpetua sibi succedentia mole,

2018  Jam parvi cum sint arcus, chordaeque prope ipsae
2019  Aequales, per et has gravitas agat ictibus aequis
2020   Constans, pro spatiis mutetur ubique per illos
2021  Mutatis; sed ibi quia duplo fortior extat
2022  Vis in principio; par demum in fine, necesse,
2023  Descensùs ut mobilitas sit; at impare utrinque
2024  Tempore descendatur; uti minus effluat arcu

2068  Ast animi sustentantes et percipientis,
2069  Et memoris vim, nostra queat distendier auctu
2070   Immani ut ratio simul et comprendere multa.
2071  Scilicet eruimus multa hinc, sed plura supersunt,
2072  Quae retegi se mper valeant: inventa labores
2073  Exacuunt, cumulantque nova, ad majoraque semper
2074  Deducunt: ullus diae terminus arti est,
2075  

2099  Intervallo ab eis: tibi sic dissolvitur ergo
2100   Nodus, ubi illorum rationem inveneris, omnis.
2101  Hac ex parte suum mira ars pervenit ad augmen.
2102  Ex alia sed parte, ubi de rationibus istis,
2103  Quas prius a rerum natura propositarum
2104  Noveris, ad rerum rationem nempe fluentem
2105   Ordine commigras inverso, illasque requiris

eandem:
2140   Denique contemnit semper, tenuissima longe
2141  Quae remanent ipsas juxta res, quae peraguntur,
2142  Nilque quod intersit, nihilum locat inter inane.
2143  Sed quibus in rebus, quibus artibus utilitates
2144  Magnae itidem non hoc triplici referantur ab usu?
2145   Nonne videmus enim, cum laxa per atria late
2146  Herculeas pulchro vires simulare colore

Est sua; quisque illo, quo par est, perstat in actu.
2156  Ingens quàm nobis tellus est nostra, profundo
2157  Quàm late distenta mari, quantùmque patentes
2158  Et campi, et nemora, et montes tenuere! Sed ipsam
2159  Scimus in exiguo magnam nos orbe referre,
2160   Cernereque aspectu sic omnem possumus uno.
2161  Noscimus hinc fines ditionum, regnaque quantùm
2162  Cuncta

sese effigies tenuissima, nec tamen ulla
2179  Parte carens? Unde ipsa animantum saecla creantur,
2180   Esse quid ova putent, nisi eorum exilia structa,
2181  Et tenuissima jam membrorum elementa, sed aequo
2182  Quae tamen ordine sint, similique, ut magna, figura?
2183  Deinde ubi non rerum summas a partibus ipsis
2184  Colligimus? Populi quis opes prius aestimet, ejus

103  Impulit interdum patriam convellere bello,
104  Civilique ferox foedavit sanguine dextras,
105   Impiaque extimulavit in ipsum pectora Regem.
106  Per multos ubi res agitur sed publica Cives,
107  Degendum solis mortalibus esse beate
108  Creditur, aequato inter se qui jure fruuntur,
109  Haud secus, ac fratres totoidem, quibus aequa potestas.
110  

118  Ergo nomina ibi regni, atque invisa Potentum:
119  Proinde agitat non corda timor, sibine esse timori
120   Ipsi nempe queant? Nec nomen honoris inane
121  Sollicitat; sed amor patriae, sed civica regnat
122  Libertas: nullo discrimine pollet in omnes
123  Aequum jus; absunt procul otia, luxus, opesque, et
124  Quidquid frugalem possit dissolvere vitam;

118  Ergo nomina ibi regni, atque invisa Potentum:
119  Proinde agitat non corda timor, sibine esse timori
120   Ipsi nempe queant? Nec nomen honoris inane
121  Sollicitat; sed amor patriae, sed civica regnat
122  Libertas: nullo discrimine pollet in omnes
123  Aequum jus; absunt procul otia, luxus, opesque, et
124  Quidquid frugalem possit dissolvere vitam;
125  

quos diximus aequi
174  Esse arcus orbis, quique hoc simul orbe, viaque
175   A recta tenuere ortus, orbique propinquant
176  Plus aliis, plus et communi foedere gaudent.
177  Sed quam praeterea series immensa viarum
178  Esse videretur, si vertimus undique mentem
179  omnem in naturam, varia infinitaque prorsus!
180   Quin genera ipsa forent etiam infinita profecto:

192  Atqeu videret, ab hac quid in omni possit oriri
193  Tempore, quid nequeat, res et praediceret omnes,
194  Quae fierent, quocumque loco, quo tempore cumque.
195   Nostra sed est arcto nimium mens limite septa,
196  Et finita, nec extendit nisi per breve vires
197  Intervallum, et vix, ut constant, pauca tuetur.
198  Perspicit officium rectae, clarèque tuetur

illos;
213  Dum varium numerum punctorum cernimus esse,
214  Quae scindens via recta facit. Dum mutuà rectae
215   Occurunt geminae, puncto scinduntur in uno:
216  In geminis sed quos secuit via recta meatus
217  Punctis, hos generis nos ponimus ordine primi:
218  Alterius generis sunt, quos via recta ter ausit
219  Trajicere: occurrat quibus at quater, his tribuendus

communia praeter
240   Munera, quae nobis generatim cognita constant,
241  Humanam exsuperent mentem, longeque recedant;
242  Obruitur siquidem, propius si tangere tentet.
243  Sed qui transcendunt numerorum denique fines,
244  Illis esse magis multo natura putatur
245   Abdita, difficilisque: tamen sunt inter eosdem,
246  Qui, quia naturam respectant cominus orbis,

305   Id repetebat, uti quid ab illo denique certi
306  Conjiceret: verum lanx terque, quaterque fefellit.
307  Scilicet audenti vultum hìc fortuna retorsit.
308  Esse sed id porro pondus, spatiumque repertum
309  Est triplum, atque itidemcurvati marginis oras
310   Hujus nempe viae distendi posse quaternos
311  In tractus, medium secet horum ut quilibet orbem,

illam.
345   At si alii ductus aequo curventur ab orbe
346  Diversi, diversa cadet per tempora pondus:
347  Crescet mobilitas, si primo pendeat ortu
348  Inclinata magis via: sed nimis illa deorsum
349  Inclinatur ubi in praeceps, distenditur amplum
350   Tum spatium, quod sit tranandum, temporis addens
351  Tantum, ut jam constent majora impendia lucris.

e vertice pini
357  Collem alium, nemorisve imum latus alite penna,
358  Conspectave petunt praeda, sociave jugali;
359  Illae non liquidi directis tramitis oris
360   Decurrunt; sed devexa regione feruntur
361  Principio, tranantque loca inferiora petitis,
362  Inflectuntque viam, clivosa ut valle, cavatam;
363  Quippe ita demissas post impetus evehit ipse

cujusviscumque meatus,
426  Si convertere iter sursum cogatur eadem
427  Protinus impulsum, qua se tum denique agebat,
428  Mobilitate, viam releget, saliensque meabit,
429  Sed magis, atque magis tardatum, prorsus eadem,
430   Qua ratione prius celerabat, dones ad illud
431  Deveniat, labi jam coeperat unde, cacumen;
432  Nimirum veluti de recto diximus ante

562  Non alio facerent, quam quo nunc, tempore cursus.
563  Hoc labor ante fuit medium perquirere punctum
564  Irritus, incerta longùm regione latebat:
565   Vera patet numeris sed denique perveniendi
566  Huc ratio nobis; jam punctum ostendere certo
567  Possumus indicio, jamque, hìc est, dicere, tota
568  Ponderis insita vis: fili virgaeve tenacis

585   Exiguusque, et qui nequeat vitarier error
586  Temporis in lapsu, subito discrimina magna
587  Efficiet spatiorum, et eam grandescere fraudem.
588  Tempora sin capias nimium non parva, sed ipsa
589  Paulo majora, ut speres sentire, quod optas;
590   Tum loca deberi nimium sublimia, lapsus
591  Unde oritur, fateare, necesse est; proptereaque
592  Praecipiti lapsu

624  Currunt, dum gravitas, descensus ponderis unde est,
625   Invicta proprium servârint lege tenorem.
626  Nunc velut illa etiam, quae non inducta canali,
627  Suspensa e tenui sed tantùm pondera filo
628  Inflectunt aequi varios iter orbis in arcus;
629  Sic aliqua pariter fiet ratione profecto,
630   Scilicet ut filum vibrans inflectere sese
631  Sic

682  Dum redit, in vacuo designans aëre curvum
683  Quoddam iter. Hoc porro plerumque orietur ab illo,
684  Quod generat, longe diversa, dissimilique
685   Natura prorsusque alia. Quodcumque sed ante
686  Propositum sit iter tibi, perspectumque, per artem
687  Nosse queas, quod ab hoc, si evolvas, prodeat oras
688  Curvum iter in claras; vel si exoriatur id ipsum,

error.
869  Vitraque praeterea longorum adhibere tuborum
870   Difficile est, moto cum fluctuat aequore puppis;
871  Nec bene tunc oculis, cum jam res incipit esse,
872  Apparet, sed coepta potest, et facta videri.
873  Denique vel multi possunt transcurrere menses
874  Conspecto sine defectu: spectacula non haec,
875   Quando opus est, fiunt; sumptu non sunt ea nostro

924  Cum minus a summo distabunt addita puncto.
925   Aptior ast et adhuc, et multo est tutior alter
926  His modus in rebus; neque enim de simplice virga
927  Suspendunt alii pondus, sed nectere plures
928  Compactas vario inter se voluere metallo,
929  Scilicet ut minus hoc, mage distendatur ab aestu,
930   Quantum opus est, illud; proin, cum distenditur illud,

major earum, an paucior extet
996  Hìc numerus, nam materia crescente movenda,
997   Qaue movet, increscet vis toto in corpore tota,
998  Ipse itidem motus, non privas quasque, sed omnes
999  Plus agitans partes; eadem fuga proinde manebit.
1000   Nil oberit pariter, mage num sint mutuà partes
1001  Vicinaeve minus, nimirum an densus, an sit

1153  Cui vas innixum est, circumfusique liquores,
1154  Qui proin partem aliquam motùs transmittere debent
1155   Rebus; ut his, quantum est amissum a corpore, constet.
1156  Illa sed ut fieri possent, constare necesse
1157  Nobis ante foret, quonam stent ordine partes
1158  Inter se fluidae, quas moles, quasque figuras,
1159  Quasque habeant vires. Sed qua ratione patere,

1156  Illa sed ut fieri possent, constare necesse
1157  Nobis ante foret, quonam stent ordine partes
1158  Inter se fluidae, quas moles, quasque figuras,
1159  Quasque habeant vires. Sed qua ratione patere,
1160   Et quibus haec subici jam sensibus omnia possint?
1161  Illius haec cum sint primordia notitiaï,
1162  Obruere immani numero, ambiguaque fatendum est

1240   In latera ejiciet, superàque exurgere coget?
1241  Aut cur decedent, si par est pondus eisdem,
1242  Vique pari pollent, velut illud, subtus eundi?
1243  Num saliet? quibus impulsum sed viribus, aeque est
1244  Si pollens, ac particulae sub mole liquentes
1245   Aequali? Saliet non ergo, desilietque,
1246  Sed liquidi regione loci quacumque manebit.
1247  At

subtus eundi?
1243  Num saliet? quibus impulsum sed viribus, aeque est
1244  Si pollens, ac particulae sub mole liquentes
1245   Aequali? Saliet non ergo, desilietque,
1246  Sed liquidi regione loci quacumque manebit.
1247  At saliet, si fors levius sit, desilietque,
1248  Si gravius, quam materiae pars aequa fluentis,
1249  Ponderis et solo motus discrimine fiet.

pendere tenaci
1263  Undarum quoque possit, et ipsa proinde figura
1264  Corporis: argenti sic labrum extare videmus,
1265   Atque super lymphas nitidum fluitare liquentes:
1266  Sed minor hìc gravitas est; ipsum namque metallum
1267  Aëre cum toto, quem continet intus in amplo
1268  Diffusum gremio, minus aequa pendit aquaï
1269  Mole: sed et latam si subtilemque metalli

1266  Sed minor hìc gravitas est; ipsum namque metallum
1267  Aëre cum toto, quem continet intus in amplo
1268  Diffusum gremio, minus aequa pendit aquaï
1269  Mole: sed et latam si subtilemque metalli
1270   Desuper imponas lamellam, sustinet unda:
1271  Illa tenetur aquae vim propter nempe tenacem;
1272  Nec secus aggeribus consurgeret unda retentis

metalli
1270   Desuper imponas lamellam, sustinet unda:
1271  Illa tenetur aquae vim propter nempe tenacem;
1272  Nec secus aggeribus consurgeret unda retentis
1273  Circum, sed tegeret subito diffusa superne.
1274  Cymbula tum veluti fiet; nam lamina fundi,
1275   Undaque fungetur laterum vice; proinde manebit
1276  Lamina, et ipse aër, qui sponda clauditur illa

1335   Jam ruat: aurarum negat impetus ire deorsum.
1336  Officitur varie hìc pro denso corpore, et amplo;
1337  Praecipitans corpus si namque sit amplius unum,
1338  Aeque sed densum, citius labetur in auris,
1339  Nam pro materia facies minor ipsius extat;
1340   Sic etiam, sit idem tantùm si densius: at cum
1341  Inter se fuerint non aeque densa nec ampla

1460   Ictibus impulsi, tenues panduntur hiatus
1461  A sese paulum dimotis, atque revulsis
1462  Partibus. Hinc nostri compendia magna laboris,
1463  Si longi, crassique parum: sed utroque cavati
1464  Si fuerint cunei latere excurrente, quid illis
1465   Non penetres? quid non findas, vinctumque relaxes?
1466  Propterea laviter rasura novacula crines

1514  Sunt, et majori vis crescit, quae premit, auctu,
1515   Motus difficilis magis hoc erit, inque peditus.
1516  At si dura nimis fuerint ae corpora, partesque
1517  Haud avellantur disruptae, parva sed unum
1518  Procurrens saliat tum per declivia corpus,
1519  Duntaxat vi vis obstans erit aucta premente.
1520   Servatum est etenim, facies, queis corpora sese

1543  Proin vis, mutata hac, manet haud mutata resistens.
1544  Quamvis laeve igitur corpus quodcumque globosum
1545   Vel paulum declinato non marmore possit
1546  Stare; sed, in sese quia volvitur, ire deorsum
1547  Debeat; at possunt, quae lataque scabraque paulum
1548  Corpora sunt, tantùm nisi flexus marmoris ille
1549  Creverit ad terram, gravitas ut tota retexta

aestimet? usus
1578  Usus erit rerum, et longa experientia, quae, quo
1579  Non possit ratio pertingere, semper agendo
1580   Efficiat: nescit rerum commenta, neque audit;
1581  Sed tantùm ad varias exemplis ducitur artes.
1582  Nonne ope diversa, variisque a partibus unum
1583  Quemque opifex urgere solet Natura laborem?
1584  Quae velut instrumenta suae persaepe retentat

utrumque jacebit
1634  Amborum medium gravitatis, eo ut magis uni
1635   Accedat puncto, quo majus corpus ibidem est;
1636  At quo materies minor est, plus distet ab illo.
1637  Sed tria deinde tibi referantur corpora si se
1638  Inter, jam quid ages? punctum commune duorum
1639  Scilicet invenies, ibique illa coire putabis,
1640   Unum ut de geminis, duo fingas de tribus esse.

1662  Aeque temporibus fit ut aucta, minutave in aequis:
1663  Proin itidem spatium puncto gravitatis ab illo
1664  Ductum ad planitiem pariter vel crescet in aequis
1665   Temporibus, vel decrescet: sed tempore bino
1666  Par sibi si constet, par semper idemque manebit.
1667  Quod fieri nequeat, si non aequaliter usque
1668  Rectum tranet iter, vel, ut ante, immobile perstet

1721  Seu motùs servare statum, neque flectier inde
1722  Debet; nam internis sine viribus ante probatum est
1723  Sic servare statum, vim solam propter inertem,
1724  Punctum illud medium debere; sed addita nil vis
1725   Mutuà perturbat, neque mutat. Proinde necesse est
1726  Non minus uno ipsum semper perstare tenore.
1727  Quod superest, cum viderimus, gravitate quid ortum

1753  Possent aut omnem tegerent maria undique terram,
1754  Aequor continuum foret, et nil surgeret usquam.
1755   Jam simul undarum facies, terraeque profecto
1756  Non est plana; sed, ut globus ingens, ut pila magna,
1757  In sese redit ipsa, et ab omni parte rotunda est.
1758  Quam notam tibi rem, facilemque ostendere longis
1759  Non opus est dictis; quae sat sint, percipe

mente tenaci;
1813  Has nostras alibi referendo denique vires
1814  Scire liceret, idem sit eodem an corpore pondus
1815   Omnibus in terris, ire in quascumque liberet.
1816  Sed praeter quam quod momenta per omnia nostrae
1817  Mutantur vires (ipsas dubitesne per horas,
1818  Perque dies?), nihil est occultius, atque tenebris
1819  Quod mage se condat, quam nosmet, nostraque

unum est,
2020   Prospectet, verum varias, et plurima puncta
2021  Immoti, mediam uqui terram trajicit, axis:
2022  Propterea ut nequeat prorsus globus esse videri
2023  Terra, sed inflectat varios sua terga per arcus.
2024  Ille modum docuit pariter, quo scire queamus,
2025   Exterior quae sit, qua clauditur ipsa, figura;
2026  Denique curtatum, qua tellus arctior, esse

ritus
2168  Edoctus, tantamque humano in pectore posse
2169  Barbariem innasci vix credidit, in socios ut
2170   Igne velint etiam exanimos saevire cremantes.
2171  Plurima sed, genus hoc, facile excusamus in Indis
2172  Gentibus, atque aliis, quae nobis esse videntur
2173  Incultae; quis, Roma, tuas facta horrida leges
2174  Horrida facta neget leges, moresque tulisse?

2221  Pectora senserunt aliquo obfirmata recepto
2222  Contra judicio, atque diu sub mente voluto:
2223  Ipsi etiam sensere minus, gens tota, Britanni,
2224  Non jam inculta, ut erat quondam, sed quae inclyta floret:
2225   Nempe putant, has cuique fores liquisse patentes
2226  Naturam, ut, taedet cum vitae, erumpere possint.
2227  Ergo, quae subeat praedura incommoda, vitam

2229  Seu se praecipites in flumen, in aequora mittunt,
2230   Seu potius laqueo innexo suspendere gaudent
2231  Se manibus persaepe suis ante ora Parentum
2232  Nati, atque imbelles, sed iniqua sorte, Puellae.
2233  Incita laudatis exemplis acrius usque
2234  In scelus hoc agitur plebs, atque exempla novantur.
2235   Scilicet unum plebs imitatur multa Catonem.

probantibus ipsis;
2243  Ut si proinde forent versuri rerum elementa,
2244  Et subitò arbitrio missuri fulmina nostro.
2245   Saepe etiam sumptis pugnabant cominus armis:
2246  Sed rectum, verumque tamen cum viribus esse
2247  Conjunctum, sectamque sequi, quae pollet, et arte est
2248  Consuefacta magis dira, plerumque videbant.
2249  Exinde inter nos etiamnum barbarus iste

cuncta referre,
35  Par erit, hanc pariter referas ut ad omnia Terram,
36   Omnia ut ad Solem, sic ipsum et ad omnia Solem.
37  Proficiat nihil in summa sibi denique tantùm,
38  Sed capiat, sed reddat opem. Quodcumque sit, aequum
39  Jus habet, ut pars sit Mundi, vigeatque, suoque
40  Munere fungatur, propriis et regent in oris.
41   Non igitur Tellus aliis se praeferat ullis

35  Par erit, hanc pariter referas ut ad omnia Terram,
36   Omnia ut ad Solem, sic ipsum et ad omnia Solem.
37  Proficiat nihil in summa sibi denique tantùm,
38  Sed capiat, sed reddat opem. Quodcumque sit, aequum
39  Jus habet, ut pars sit Mundi, vigeatque, suoque
40  Munere fungatur, propriis et regent in oris.
41   Non igitur Tellus aliis se praeferat ullis

et prima tuentur,
64  Et velut externo Naturae in cortice adhaerent,
65  Et patriam agnoscunt, ut sensus afficit ipsos
66   Tantum, et qua stolido tractari corpore possit.
67   Sed quis is est, qui se sublimibus inferat astris,
68  Subjiciatque oculis adeo distantia nostris,
69  Factaque mortali struat immortalia nisu?
70  Ille

invia motu,
103  Sternere iter prius est opus, et vestigia firma
104  Figere paulatim, et post terga relinquere rerum
105  Indomitum, ignotumque nihil, ne fallere possit,
106   Sed gradibus veluti tuto conscendere structis.
107  Sic quoque qui cupiunt metiri sidera quantis
108  Tractibus inter se sint, a nobisque remota,
109  Non

illa recessit ubique
149  Sex decies spatiis, queis nos removemur ab oris
150  His ipsis terrae mediis. Si more Gygantum
151   Exinde aggressus non monti imponere montem,
152  Sed terrae pergas iterum, atque iterum ordine longo
153  Terram aliam, atque aliam, non ante inscendere bigas
154  Lucentes poteris, quam sit trigesima tellus
155  Addita, et admotae frontem contingere

186   Concipe propterea resontantes (horrida Martis
187  Instrumenta) tubos jacere, atque emittere plumbi,
188  Aut ferri, lapidumve pilas: ejecta volabit
189  Ex uno pila fors passus per mille, sed illa
190  Majori ex alio, et potiori pulveris icta
191   Incita sulphurei procurret longius, ad bis,
192  Aut quater, aut decies quoque passus mille, vel ultra;
193  Impulsùs

qua primum est mobilitate
200  Jacta, parem rursum gyrum repararet, eaque
201   Praeterea ratione alios, aliosque sine ulla
202  Fine; ita perpetuùm privata quiete mearet.
203  Sed quae mobilitas haec debeat esse, referre
204  Ad sua prima pilam queat ut loca, nec minuatur,
205  Nec crescat tot per tractus, servetur ut isdem
206   Una, eademque locis, si cognoscere avebis;

cuncta
227  Hic gravia inter nos, semper deflectere cogit.
228  Quapropter gravis esse in terram luna videtur,
229  Haud minus, ac lignam, lapides, ac dura metalla;
230  Aequa sed an lunae gravitas, majorne, minorne
231   Harum sit rerum gravitate, age, perspice mecum.
232   A terra quantis jam tractibus illa recedat,
233  Cum notum tibi sit, cognosces, quanta sit orbis

illo tempore lapsum
241   Deducens lunam; hunc inita ratione videbis
242  Ter quinos aequare pedes; quot nempe deorsum
243  Corpora per nostras regiones concita currunt,
244  Sed tamen aequali non tempore, simplicis horae
245  Nimirum decies non sexta parte, sed hujus
246   Partis item decies quoque sexta parte minuto,
247  Ut supera certo nixus tentamine vici.

242  Ter quinos aequare pedes; quot nempe deorsum
243  Corpora per nostras regiones concita currunt,
244  Sed tamen aequali non tempore, simplicis horae
245  Nimirum decies non sexta parte, sed hujus
246   Partis item decies quoque sexta parte minuto,
247  Ut supera certo nixus tentamine vici.
248  Nunc prius a dictis deduces, cum quoque partem
249  Horaï per eam,

partem
249  Horaï per eam, bis quae trigesima tantum est,
250  Hic grave descendet corpus; debere cadendo
251   Id peragi spatium, quod non, ut tempore tempus,
252  Sex decies, sed tot toties sit partibus illo
253  Longius; haec siquidem lapsùs spatia usque necesse est
254  Crescere, uti repetita in sese tempora crescunt.
255  Quapropter gravitas, quam pellere multa videmus

280  Fingere quam possis majoris deinde pilaï.
281   Vivida propterea minus hic, densataque tanto,
282  Est opus, ut lux sit, quanto magis ampla rotundi
283  Est spatii facies; facies sed crescere certum est
284  ( Augentur cum mole globi ) ratione profecto
285  Non alia, quam qua tractus a lumine semper
286   Scilicet in sese repetiti crescere debent.

duplo lumine tectum
295  Floreat; invenies expertus non nisi duplo
296   Inde recedere te spatio debere, papyro
297  Demum ut vix possis perarata agnoscere sensa;
298  Accensa sed deinde novena lampade, terno
299  Tantum intervallo decedes; denique deno
300  Si libeat retrahi tractu, quot lumina posces,
301   Vix legere ut possis, velut ante? Sat ulla profecto

continuatam
316  Continuò cursus, nobis vidisse necesse est:
317   Primum vis ea quo nitatur, deinde locorum
318  Pro spatiis, quali vel crescat, vel minuatur
319  Ordine: sed paulum nobis ante omnia motus
320  Astrorum varii, facies lustrandaque caeli
321  Omnis, ut est magno demum detecta labore,
322   Ante tuos quam tu caeli trans caerula cursus

338  Diversis spatiis diverso tempore volvunt
339  Illi se, et vario transmittunt aethera cursu.
340  Queis quatuor distat spatiis Cyllenius, illis
341   Septenis a Sole Venus, sed Terra recedit
342  Bis quinis, aliis quinis Mars insuper: ipse
343  Editus at quanto est plus Juppiter? Huic duo magni
344  Nempe queas spatia, et

magna
409  Convertens illo, quo diximus, ordine Solem.
410  At Cimber, tibi qui semotam condidit Urbem
411   Uranie a vulgo, non inter versa locabat
412  Corpora Tellurem, sed sola ea quinque jubebat
413  Phoebi ambire ignes, et tanto cum comitatu
414  Phoebum ipsum Auctorem lucis, rerumque parentem,
415  Impete praecipiti Terram lustrare manentem.

hac de parte minuti.
475  Sic per humum circum species signabitur ovi
476   ( Subtus acùs acies signabit), scilicet illa,
477  Quam libuit secto de cono dicere primam.
478  Sed capita haec fili si non disjuncta fuissent
479  A sese, sed fixa simul, vertisset in orbem
480  Sese acus aequalem prorsum, et signasset eundem.
481   Ergo inter sese quanto magis illa recedent,

signabitur ovi
476   ( Subtus acùs acies signabit), scilicet illa,
477  Quam libuit secto de cono dicere primam.
478  Sed capita haec fili si non disjuncta fuissent
479  A sese, sed fixa simul, vertisset in orbem
480  Sese acus aequalem prorsum, et signasset eundem.
481   Ergo inter sese quanto magis illa recedent,
482  Hoc orbis magis aequali distabit ab orbe,

jura, focorum
517  Semper in alterutro Solem constare, suasque
518  Errabunda vias circum astra, ut diximus, orbis
519  Haud aequi facere; haud aequo proin impete ferri,
520  Sed citius, cum sunt orbis propiore locata
521   Parte, meare; magis cum contra a Sole recedunt,
522  Serius, hanc semper motùs servantia legem;
523  Nempe ut clausa arcu, quem signet tempore corpus

et gracilis via, longaque ducitur alte,
537  Proin et ab aequali multum diversa meatu.
538  Ast aliis minus est, genus hoc, discrimen in astris,
539  Sed varium tamen, ut varie duo puncta focorum
540  Inter se sita sunt; vaga pergunt astra per orbes
541   Proin varios, magis haec aequis contermina gyris,
542  Illa minus, quaedam ut ferri videantur in

lapsis.
546   Praeterea conferre astrorum mobilitates
547  Si libeat, toto quas gyri a tempore pronum est
548  Eruere, et satiis medio de Sole petitis,
549  Lex alia inventa est; sed quae mihi, forsitan ulla
550  Quam res, difficilis magis est, scruposaque dictu,
551   Exque plicatu; etenim vix nomina suppeditantur
552  Carmen ad ingenuum; nam barbara verba perosae

deinde secundos
574  Inter se numeros, atque ordine stare vicissim
575   Seu duplo pariter, seu triplo, dimidiove,
576  Aut quocumque alio magno, parvove, sed aequo.
577  Sic poscit quia Mars, ut se circumferat, octo
578  Tempora, Mercurius quorum uno volvitur ales,
579  In sese numerum semel istum post repetitum
580   Protinus

mutuus ordo.
591   Attamen ut possint peragi bene cuncta, caveto,
592  Ne spatia hic capias tu quaelibet unius astri
593  Errantis, non aequa sibi sunt omnia circum:
594  Utere sed mediis tantùm, inter maxima quae sunt
595   E cunctis, interque brevissima; dimidiatis
596  Ipsa aequantur enim transversis axibus apta
597  Illarum, circum peragunt quas astra, viarum.

ea sidera semper,
623  Ut fuit, axem, unâque fere in regione locatum:
624  Praeterea, velut illorum, non constat in una
625   Semper planitie lunae orbita, nutat in oras
626  Sed caeli varias, diversaque sidera spectat:
627  Et, qua planitiem terrae secat ipsa meantis,
628  Vertitur haec regio,et reperitur tempore longo
629  Semper in occasum promotior; omnia demum

659  Hinc illinc, medius qua ducitur axis utrinque, et
660   Surgere plus oris circum distantibus aeque.
661  Denique non axem Terrai semper easdem
662  Respectare plagas mundi, sed tempore longo
663  (Parva etenim a saeclis discrimina percipiuntur,
664  Accumulantur ubi, et coalescunt multa, remotis)
665   Paulatim positus mutarier illius; orbem
666  Nam

post, decies et saecula sena.
668  Propterea quae verna, vel autumnalia puncta
669  Affigunt caelo, regredi, et simul omnia signa
670   Exinde adverso motu provecta videri,
671  Sed tarde, cum tot sint gyro saecula in uno.
672   Haec Caeli facies, hic magnis constitit ordo
673  Corporibus demum, at peragentes omnia causae
674  Deerant, et diam jungentes cuncta per artem.

age, mecum animo gemina ad vaga sidera scande
717  Quaevis, Mercurii velut, et Mavortis ad astrum;
718  Jamque aliud quoque finge astrum; quod Martis in orbem
719  Raptetur, non tam diuturno at tempore, sed quo
720   It Maja Genitus: Vis, qua foret istud in orbe
721  Inflexum, raptumque suo, magis exsuperaret
722  Tanto Mercurii vim, quanto majus ad ipsum
723  Solem illinc esset

770   Qua dixi, ratione; hoc natura ipsa meatus,
771  Quo properatur, erit, sinat ut deprendere curvi.
772  Haec tamen haud facilis ratio, nec pervia cuique,
773  Sed cui volvendis ingentibus incita curis
774  Vis animi est, usu et jamdudum exercita longo
775   Rerum in mensuris, quas nostro in carmine non est
776  Dicere, tractatas non vocibus utpote nostris,

ab alto
865   Inde loco celerans aequalibus incrementis
866  Ejus, quam primo sensit, gravitatis ob ictus;
867  Secti forma prior coni signabitur oras
868  Per superas: sed si fuerit par illa, necesse est,
869  Altera signetur: sin major, tertia fiat.
870   At si de medio gravitas se denique puncto
871  Convertat, removentem et transeat in levitatem,

puncto
871  Convertat, removentem et transeat in levitatem,
872  At servans legem, a spatiis quae pendet, eandem;
873  Tertia tum coni effigies tranetur, oportet,
874  Proscissi, sed qua ramus contrarius ibit.
875   Ex his nonne vides, curvos quos nostra meatus
876  Corpora conficiunt vacuas projecta per oras,
877  Qui coni effigiem scissi simulare secundam

per oras,
877  Qui coni effigiem scissi simulare secundam
878  Nempe videbantur, primarum ex ordine tantùm
879  Esse, nimis noster cum constet debilis omnis
880   Projectus: sed pars horum suprema putatur,
881  Parvaque cum specie confundi nempe secunda;
882  Nam nimis et longi; et graciles sunt; utpote quorum
883  In media tellure focus tam distet, et ipsi

ratio tum prodita pacto
900   Vera Cometarum; nam legibus ire Cometas
901  Inventum est illis etiam, viresque trahentis,
902  Plusve, minusve, tamen certas sentiscere Solis.
903  Sed dum te motus illorum, orbesque, viasque
904  Edoceo, patere interea, quae credita nempe
905   His super anteacto jam tempore, multa doceri,
906  Erroresque virûm varios, fixa, atque refixa

913  Crine, et lucentem plerumque trahentia caudam:
914  Motu hos raptari, quo sidera cuncta, diurno,
915   Praeterea et proprio, velut astra errantia, ferri
916  Suspicimus: sed quod nova dent spactacula semper,
917  Nec diuturna sui terris, cum sidere raro
918  Aequipares illos, cujus lux fulgere saepe
919  Ex improviso visa est, obtectaque rursus.

1006  Usurpari oculis, pariterque audire Cometae
1007  Coeptant; in spatia abducti se caetera condunt.
1008  Horum ille et spatia, et motus, et tempora, tantùm
1009  Nota sibi, quia ficta, docet; sed protinus auso
1010   Caelum adversatum est reditus praedicere vati.
1011   Vestigatorem magnum in caelestibus oris,
1012  Altrici Italiae rapuit quem Gallia civem,

aguntur
1056  In Solem, quoque vimque, potestatemque Cometas
1057  Debere illius, nisusque audire trahentis,
1058  Nec proin incerta cum libertate vagari;
1059  Intorquere suum sed inter, velut astra, per oras
1060   Sublimes, et de coni signare figuris
1061  Unam proscissi, quod scilicet ante probatum est,
1062  Ipse foci cujus punctum Sol occupet amplus,

signare figuris
1061  Unam proscissi, quod scilicet ante probatum est,
1062  Ipse foci cujus punctum Sol occupet amplus,
1063  Et sedeat velut in folio rutilante Tyrannus.
1064   Sed quae semita erit proscissi haec denique coni?
1065   Non etenim aequalis parti queat orbis ab omni
1066  Esse, nec aequalem pariter qui accedit ad orbem;
1067  Illos quandoquidem prope semper templa per

Solis ad ignes,
1074  Atque oculos simul ad nostros, contraque reflexos
1075   Ex alia longe spatiis discedere magnis?
1076  Quare erit aut coni primo de segmine nata,
1077  Sed nimium obliquo ductu longissima forma,
1078  Altera vel species, vel tertia. Sed quia ramo
1079  Hae constant geminae haud in se redeunte, nec unquam
1080   Brachia in immensos cessant protendere

1075   Ex alia longe spatiis discedere magnis?
1076  Quare erit aut coni primo de segmine nata,
1077  Sed nimium obliquo ductu longissima forma,
1078  Altera vel species, vel tertia. Sed quia ramo
1079  Hae constant geminae haud in se redeunte, nec unquam
1080   Brachia in immensos cessant protendere tractus.
1081  Credibile est per eas ullum non ire Cometam:

1089  Adventuque novo ad Solem dispellere frigus
1090   Corpore perpetuum, tepidumque haurire vigorem
1091  Partibus, aut foetus unquam, indigenasque fovere.
1092   Prima igitur superest, sed quae est longissima coni
1093  Proscissi effigies, cujus duo puncta focorum
1094  Magno intersita sunt tractu; sic denique multos
1095   Post annos cursus ut flectens, et sua prisca

1095   Post annos cursus ut flectens, et sua prisca
1096  Flectendo relegens iterum vestigia gyros
1097  Instauret longos, Titaniaque ora Cometes,
1098  Longius, aut propius, sed ab omni parte revisat.
1099  Certius hoc geminam conjectes ob rationem:
1100   Primo, cum nimium procul editus ille, meatum
1101  Ejus, ut est, recto similem deprendere possis;

1124  Jura etiam, atque uno retinerent omnia nexu.
1125   Difficilis tamen, et prorsum insuperabilis omnes
1126  Terrebat labor hic, quoniam non puncta locorum
1127  Ultima cognita sunt, sed, quo directa, videntur
1128  Tantùm, et qua Mundi perstant de parte locata.
1129  Tandem animadversum est, cum fit longissimus orbis
1130   Proscisso primae de cono nempe figurae,

ortus
1166  Diffugiens a Sole; et cum omnes mole viderent
1167  Diversa in speciem, motuque, et lumine, nuper
1168  Quam quo visus erat, diversum hunc esse putarunt.
1169  Sed via posterior demum hac expensa recenti
1170   Ut ratione fuit, molem astri nempe prioris
1171  Continuasse via quae post quoque trita, repertum est,
1172  Legibus haud aliis nimirum, quam quibus una

1172  Legibus haud aliis nimirum, quam quibus una
1173  Quaeviscumque orbis pars a palantibus astris
1174  Signatur, sive a servatis ante Cometis,
1175   Proin non diversas, geminasque fuisse, sed unam
1176  Tum patuit lucem reflexam a corpore eodem:
1177  Plusquam dimidium quod trajecisse notatum
1178  Cum fuerit caelum cursu variante, vicissim
1179  Nunc celerante,

1255   Judicia exercere, quibus non jam ulla tributa est
1256  Aut blandis commendantum pars vocibus, ulla
1257  Vocibus aut contra pugnacibus adversantum;
1258  Delatae partes servatis ante sed omnes
1259  Rebus, et assiduo collectis undique ab usu,
1260   Atque eadem semper testantibus; et licet inde
1261  Obscura interdum reddantur, et indupedita,
1262  Quod bene

experiere, sonores:
1288  At si diversis contra tantum una trahetur
1289  Ponderibus, sigillatim quae mutuà sese
1290   Excipiant vario pro tempore, quaeque vicissim
1291  ( Sed versa vice ) sint, ut longi nempe priorum
1292  Chordarum tractus, repetas si quemlibet in se,
1293  Illa sonos iterat sola omnes, prorsus eosdem,
1294  Nunc hos, nunc illos ( iteres si ad singula

vidit, idem proponere vulgo
1347  Protinus, oblitus jam tum famaeque, suique,
1348  Exundante animi mira dulcedine, gestit,
1349  Illius et late prolatam expandere lucem.
1350   Sed jam ad finitima, et veluti cognata reperta
1351  Progrediamur ab his paulatim, ad caetera porro
1352  Multa; retectarum procul est quippe ultima rerum
1353  Meta, et adhuc longi cursús pars magna relicta

fors
1363  Contingat quandoque, vide, ne prorsus omittas
1364  Percipere ipse animo, et sensa haec adjungere verbis.
1365   Argumenta probent, genus id, tibi plurima verum,
1366  Sed longum nitidis durumque evolvere verbis
1367  Cuncta sit: ipse legam pauca, et potiora docebo.
1368  Astrorum quae forma vagantum est? nonne globosa?
1369  Nonne Cometarum pariter? Praelata sit una

1421  Nonne sat esse queant proin tot servata, videri
1422  Cunctis corporibus gravitas ut possit inesse,
1423  Quorum in se partes nitantur viribus aequis
1424  Aequis in spatiis; sed cum sunt impare tractu
1425   Distantes illae, vires. Minuantur eundo
1426  Non alio, quam quo firmatum est, more? Videtur
1427  Quandoquidem par esse, ut, quidquid possit ab ipso

1451  Haec quoque; visque, prior qua nititur, est opus aeque
1452  Alterius sit vi nitentis; nam manifestum est
1453  Aequalem vim vi, cum sese mutuà raptant.
1454  Singula sed quae vis punctum unumquodque prioris
1455   Materiae raperet, sic puncta et in altera ferret,
1456  Par foret haud illi contra vi, quodlibet iret
1457  Qua punctum alterius stipata ad puncta prioris,

prioris
1455   Materiae raperet, sic puncta et in altera ferret,
1456  Par foret haud illi contra vi, quodlibet iret
1457  Qua punctum alterius stipata ad puncta prioris,
1458  Sed tanto major, quanto puncta altera plura.
1459  Vis in congerie quapropter quodlibet una
1460   Qua rapitur punctum, debet pendere trahentis
1461  Punctorum a numero; numerus nihil hic suus addit

1461  Punctorum a numero; numerus nihil hic suus addit
1462  Punctorum; properat quoniam unumquodque sua vi.
1463  Et qua mobilitas oritur vi, non ea certe
1464  Materiae raptae respondet, sed rapienti.
1465   Sic superà aequali lapsu celerare probatum est
1466  Scilicet in terram parva, atque ingentia eandem
1467  Pondera. Quapropter gemina ratione necesse est

divisus, et invius extat ab illo:
1512  Difficile est etiam hunc jam prima ab origine fontem
1513  In varios huc, atque illuc deducere rivos:
1514  Accedam sed jam ad deducotos, ac per apertum
1515   Aggere dimoto veluti telluris euntes,
1516  Quos et trajicere, et vada pertentare queamus,
1517  Et quemque a priori metiri, et noscere fundo.

usque minutis.
1588   Praeterea duo puncta globorum fulta duorum
1589  Frontibus externis si sustineantur (ut ipsi
1590   Materia simili, non aequa mole sed extent),
1591  Quantum distabit media a regione pilaï
1592  Quodque suae, tanta vi connitetur in ipsam:
1593  Et quamvis tum forte globo includatur in uno
1594  Tantum

1599  Namque rotunda trahunt duo sic ea corpora, punctum
1600   Quodque suum, veluti traherent, utriusque coacta
1601  Undique si medias introcessisset in oras
1602  Materies; sed tum majoris quaelibet aequa
1603  Particula e medio vis quarta parte vigeret
1604  Tantum, nam spatii distaret duplice tractu.
1605   Quare si major quater esset particularum

aequare relatis.
1638   Jam facile agnoscas, cur non grave corpus, ab alto
1639  Vertice si turris demittitur, ilicet ejus
1640   Murorum ad moles vicinas, atque trahentes,
1641  Sed recta ad terram, quasi nil detorqueat, imam
1642  Deproperet; quoniam si raptus tantus inesset
1643  Parjetibus, quantus, bis passus crassa quaternos
1644  Quem generet pila, terraï pila tota

tensum
1740   Parte instrumenti, catus inspice, quos et in illo,
1741  Ut dixere, gradus signarit; deinde nec oras
1742  Prorsus ad occiduas flectens, nec prorsus coas,
1743  Sed medio pergens, cum monti accesseris illi,
1744  Sidus idem translata per instrumenta notato,
1745   Quique gradus, caelo cum sese evexerit alto,

1761  Illos nempe Viros hac usos novimus arte,
1762  Quos miratus erat nuper novus orbis euntes
1763  Non venas quaesitum auri, argentique metalla,
1764  Munera nec pelagi, sed mensum totius orbem
1765   Terraï circum magnum, et caelestium avaros.
1766  Ingenti hi referunt vicino pendula monte
1767  Tum sibi visa situ deflecti pondera recto.
1768  

sed mensum totius orbem
1765   Terraï circum magnum, et caelestium avaros.
1766  Ingenti hi referunt vicino pendula monte
1767  Tum sibi visa situ deflecti pondera recto.
1768   Sed jam quod superest, supera deducere possis
1769  E, genus hoc, dictis, descendat si grave punctum
1770   Intra sive globum, seu molem a segmine primo
1771  Quae prodit coni alterno super axe voluto,

1812  Hinc gravitatis, et hinc conatibus effugiendi,
1813  Quaeque sua regione loci libretur, oportet,
1814  Ne semper commota excurrat, et undique turbas
1815   Ancipites cieat, sed demum dulcia captet
1816  Otia, cumque suis tranquilla pace fruatur.
1817  Ergo age, finge loco supera a quocumque canalem
1818  Interius recta ad medias producier oras;

1849  Ponderis oppositum terra discrimen in ipsa
1850   His cupide agnosces a rebus, quamlibet ejus
1851  Ad spatia a medio tantum respexeris: ire
1852  Nimirum peregre incipiant duo puncta, sed unum
1853  Per superam terrae faciem, locaque alterum ad ima
1854  Terraï medium versus; tum protinus istud,
1855   Quo magis accedet, pendet minus; esse priori
1856  Contra

1965   Pellere curam animo prorsum, errandique timores,
1966  Hic tibi etenim fluida est, ut finximus exire soluto.
1967  Non Tellus etenim fluida est, ut finximus, omnis;
1968  Sed partim oceano late natat, arida partim est,
1969  Duraque, et huc illuc glebis, lapidumque manentum
1970   Ordine non certo consternitur, et varianti
1971  Natura non densa aeque, i interruptaque passim

ictu
2177  Inter se, interea cauda involvente ruinas.
2178   Non alii libitum est violento vertier omnia
2179  Excidio, atque extra subito, et mutarier intra
2180   Tellurem, sed paulatim per saecula longa
2181  Esse hanc ad speciem loquido de gurgite ventum.
2182  Namque fuisse globum jam tum docet ille fluentem,
2183  Oceanumque patrem tractus tenuisse patentes

2199  Haud procul huc illuc brevia eruptura sub auras;
2200   Ipsa madens etiam donec caput eduxere,
2201  Jam scopuli; prior hic cretus, post alter, et alter,
2202  Divisi inter se; sed plus minuente retecti
2203  Se pelago, gemini coëuntes, tergeminive,
2204  Una biceps, seu forte triceps velut insula ponto,
2205   Sese ostentabant; nova proles adveniebat

2254  Hospitiumque recens populo dedit; altera porro
2255   Sic quoque, postremamque excepit Juppiter Ammon,
2256  Desertoque Jovi suffecit, de Jove natum
2257  Qui voluit se, deinde suam; sed et hinc modo pontus
2258  Se retrahit, magno neque portu calusus, ut olim, est
2259  Huic conjucta Pharus jam tum fuit; insula at ante
2260   Usque adeo a terra medio divisa profundo,

2300   Sit facies: virides modo campos esse videbis,
2301  Olim qua fluctus exspumavere; propinqua
2302  Insula quaque fuit terris, velut insula Circes,
2303  Insula nunc non est, sed tellus addita terrae,
2304   Qua brevia, apparent scopuli nunc, atque coluntur
2305   Olim altis magis est Venetam Neptunus in undis
2306  Urbem admiratus; miracula nunc es certe

sole repertas?
2363  Quidquid sub pelago viret, innatat, omnibus haeret
2364  In scopulis, durae moliti viscera terrae
2365   Inveniunt homines; tactu lapis omnia constant,
2366  Sed remanet sua forma vel imis certa medullis,
2367  Et modus, atque color; nec congesta omnia casu,
2368  Projecta et temere, at veluti constrata manu sunt,
2369  Formae quaeque suae, gravitatis et ordine

defossaque campis,
2396  Collibus et mediis tot naufraga nostra ruantur
2397  Navigia, argentique absorpta metalla, vel auri.
2398  Innumerabilibus paulatim talia saeclis
2399  Sed fient, ut, quid terraque, marique sit ante,
2400   (Undique deletis monumentis) nesciat, actum,
2401  Posteritas tam sera, aut fors conjectet, uti nos.
2402  Interea liquido semper pereunte elemento

2419  Mutaque gens primum pelagus proscindere tantum
2420   Gnara sit, ut pisces, quandoque attollat in auras
2421  Phocarum de more caput, consuescat et illis
2422  Paulatim; sed post audentior unus, et alter
2423  Emergat, victumque sibi quaerere campis,
2424  Saecla propagare, et cultores condere terrae.
2425   Proin partem Oceanum rerum, Veneremque marinis

causa querelae
51  Justa. Quid? una satis non terra sit omnibus, aeque
52  Qui capiant? Unquamne fuat penuria parvi?
53  Ulli deficiant sola, queis pascatur, aranda?
54  Pleraque sed quoniam, quae vitae accommoda nostrae,
55   Tempore non possunt longo servata manere;
56  Sed nisi forte brevi nostros vertamus in usus,
57  Putrescunt facile, et minuuntur, dispereuntque;

fuat penuria parvi?
53  Ulli deficiant sola, queis pascatur, aranda?
54  Pleraque sed quoniam, quae vitae accommoda nostrae,
55   Tempore non possunt longo servata manere;
56  Sed nisi forte brevi nostros vertamus in usus,
57  Putrescunt facile, et minuuntur, dispereuntque;
58  Qui sinat hoc fieri, Naturae dona profundit,
59  Atque injurius est aliis, quia sumit acervo

118  Tum lustrandum auras obeuntes undique Terram,
119  E liquidis iterum ad Caelum sustollar ab auris,
120   Quam gravis astrorum, visurus, quaeque vagantum
121  Sit moles, non librae examine, sed rationis,
122  Visurus Lunae indociles motusque, vicesque:
123  Ire, redire vias sublimes saepe necesse est.
124   Quaerebant olim qui terrae totius augmen,
125   Esse

constent
160   Vera, queat nulla prorsus ratione refelli.
161  Verum non illae mediam noctemque, diemque
162  Prorsus eodem agitant momento temporis urbes,
163  Altera ad occasum sed paulum flectit, ad ortum
164  Altera; nec prorsus Caneri sub culmine summo,
165   Quo deorsum se Sol parat intorquere, Syene est;
166  Nam non e medio venientes Sole profundos

164  Altera; nec prorsus Caneri sub culmine summo,
165   Quo deorsum se Sol parat intorquere, Syene est;
166  Nam non e medio venientes Sole profundos
167  Tum radii illustrant puteos, sed proximiore
168  Extremae a puncto flammantis lampadis orae.
169  Praeterea neque sunt illo uno de rutilante
170   Emissi puncto radii, quibus ultimus umbrae
171  Finitur

proximiore
168  Extremae a puncto flammantis lampadis orae.
169  Praeterea neque sunt illo uno de rutilante
170   Emissi puncto radii, quibus ultimus umbrae
171  Finitur limes, sed limbo prorsus ab omni
172  Circum Solis, uti non possint fingier aeque
173  Distare inter se, quin sit discrimen in umbra.
174  Denique, quod superest, stadiorum millia quina

sese inter, utrumque
201  Percepit tantis removerier intervallis,
202  Aequa illi parti Terraï ut totius extet
203  Pars se inflectentis circum, et redeuntis in orbem.
204  Sed spatium certis finibat millibus illud;
205   Ergo itidem hunc certis cingebat millibus orbem.
206  An minus ambiguis, quam sit prior, haec elementis
207  Mensura innixa est Terrae, suspectaque nobis?

209  Se magis infringunt radii, quam Solis, ab alto
210   Culmine cum caeli rutilantia spicula vibrat,
211  Ut novus hinc aliis cumulari debeat error.
212   Mensurae, genus hoc, sed adhuc fallacior illa
213  Tum tentata fuit ratio. Procul urbe Syene,
214  Cujus et haec servant, excisa et marmora nomen,
215   Qui tum adventabant, velut inter mira, referre

corpora lecto;
267  Exaequabat enim vi, cum breviora fuissent,
268  Distendens artus, nervorum et texta resolvens,
269  Sin contra a pedibus superessent longa, recidens.
270   Sed quid opus prisca sequi, jam nostra reductis
271  Jamdudum his studiis si floret tempora? Magnum
272  Terrae ad quaerendum certatim incumbitur augmen
273  Nunc iterum: primum nempe hunc hausere laborem

disjunctus apex turris, montisque vicissim;
300   Quod spatium pedibus dimensus deinde, per omnem
301  Circuitum sic se potuit convertere Terrae.
302  Sed praeter quam quod tractus brevis iste locorum est,
303  Quique vel exiguum nulla evitabile cura
304  Discrimen, faciant, magnum ut grandescat in auctum,
305   Dum vice multiplici totum transfertur in

Cum noscere paucis
322  Possia certus ab his, non esse sagaciter illas
323  Tractatas Terrae mensuras; proinde tuaris
324  Congruere inter se non illas posse vicissim,
325   Sed magnum numeris prendas discrimen in illis.
326  At si sexque, decemque retrorsum in lustra abeamus
327  Mente haud immemori, admissique Lutetia muris
328  Pulchrarum rerum, et magnarum daedala mater,

uno;
384  Sin major, seu forte minor, minor ipsa necesse est
385   Sit tanto mensura gradus, majorve reperto
386  Terrae illo tractu gemina inter puncta recepto.
387   Propositum sed jam metiri qua ratione
388  Possimus flexum? Sensu non perva Terra est,
389  Visceraque illius penetrare sub alta negatum:
390   At non oppositas in partes ire negatum est390

transcurret eundo.
419   Nec Terrae spatium gemina inter puncta locatum
420   Ipse quaes propter montes, silvasque vetantes
421  Directa ratione viae deprendere mensum,
422  Sed variis opus idcirco ambagibus uti.
423  Principio sola sunt tibi longa, atque aequa legenda,
424  Ut campusve patens, vel stratum littus arenis;
425   Atque ea, signatas ulnis, pedibusve catenas

utrisque
535   Nempe locis umbra; quod in illo tramite nullam
536  Significet fraudem, nec ad ortum vergier illinc,
537  Hinc contra occasum, medio sed pergier orbe.
538  Gaudebis tunc incassum haud cecidisse laborem;
539  Namque operum in serio tam longa, difficilique,
540   Qui, licet exiguus, subrepserit, omnia prorsus

627  Longane, uter major nimirum, et quatenus axis.
628   Ergo ex servatis gradibus quoque, fraude retecta,
629  Compressam non parte polorum ab utraque putarunt
630   Esse; sed ex illa contra procurrere Terram:
631  Nimirum non tum stetit haec sententia primum,
632  Quippe aliquis jam contulerat, quod rebus in istis
633  Omnibus et terris tentatum, et tempore in omni est,

viderat ordine notos.
637  Quin fuit et Lunae servatos ante labores
638  De tabulis qui cognoscens, numerisque retentans,
639  Diceret haud aequis curvarier arcubus umbras,
640   Sed flexis ovi in formam, qua praedita Tellus.
641  Scilicet haec illis pugnabat, diximus ante
642  Quae fluere ex ipsa gravitate, itidemque voluta
643  Un sese a terra; proin hoc fuit, unde coactus

dum maxima senos
693  Exaequet menses, et lux quoque maxima senos.
694  Hic calcanda jacet fluvii cognominis unda,
695   Cujus mensurae visa est aptissima primae
696  Planities; sed enim fuerat nix saepe viai
697  E medio evolvenda recens, quaerendaque subter
698  Firma sola; algentes tractabat pellibus undas
699  Proin frustra defensa manus, nam immobilis haesit

honore
821  Autumnus; pariter frondes, floresque virescunt.
822  Maturique vigent una super arbore fructus.
823   Visum his jamque locis mensuram inquirere primam;
824  Optima sed victu regio licet, optima certe
825  Tentandis non his fuit opportunaque rebus:
826  Nempe erat ille solo labor impendendus iniquo,
827  Ut strati per humum deberent pectore prono

posset, Martemque rubentem,
904  Tempore quos aliis alii regionibus uno
905  Servarent, velut in Terram deducere Caelo,
906  Carmine non magico, aut cantati turbine rhombi,
907  Sed procul obliquis aspectibus, unde pateret,
908   Interjecta forent quot milla descensuri:
909  Ergo etiam nactus facile opportuna locorum,
910  Ipse gradum terrae sub millia nota recepit

facit extima Terrae
992  Incertam, variamque viam, quod noscere possis,
993   Ut docui, memori recolas si mente, sub altos
994  Declinent filo ut pendentia corpora montes.
995   Sed jam age, quaesitam nobis cognoscere figuram.
996  Punctum finge aliquod terra super; illud ad Austrum
997  Sic iter, algentem vel ab Austro flectat ad Arcton,
998   Imprimat ut gravitas ictus, ubicumque

quoque rarescent quatuor jam partibus aurae,
1116  Jamque novem, bisque jam rursus, ut ante,
1117   In spatiis, non ut tamen ante a fronte petitis,
1118  Sed Terrae a medio, et crescentibus ordine longe
1119  Inter sese alio, nimirum terna struantur
1120  Post bina ut spatia, et succedant sena repente;
1121  Ordine quo numeri cum progrediuntur, eosdem

1180  Surge, age, et ulterius; bis millia confice centum,
1181  Et super adde decem, quantus, quantusque repente
1182   Prodibit numerus? non illum efferre valebis
1183  Voce, sed exscribens per signa decemque, novemque
1184  Elicies, Arabum fuerunt quae more notari.
1185  Scilicet haec fiunt, ut paulo finximus ante,
1186  Si gravitas sursum non sit mutata: profecto

decemque, novemque
1184  Elicies, Arabum fuerunt quae more notari.
1185  Scilicet haec fiunt, ut paulo finximus ante,
1186  Si gravitas sursum non sit mutata: profecto
1187   Sed mutatur, uti docui, numerisque notantur
1188  Diversis paulo spatia ipsa, minusque repente
1189  Progredieris, at immensum tamen; utpote si tu
1190  Millia sublimi post octingenta volatu

diam:
1251  Indicio candens porro est lux illa, tenebris
1252   Quae Solem ossusum, et subjecto corpore Lunae
1253  Obstructum penitus nobis, complexa coronat.
1254  Esse sed hunc nobis magis indicat aera vastum
1255  Lumen id, in caelo quod dudum aspeximus alto,
1256  Cassino monstrante, via quod spargitur orbis
1257   Signiferi, eque loco grajum sibi nomen adeptum est.

Nostra dat aura locum celeri; tum densior obstat,
1434  Innectitque moras sensim, cursumque refraenat:
1435  Aura retenta fremens ferviscit, laesaque tristes
1436   It velut in flammas irarum; saepe sed, ante
1437  Quam coeptet motu interius flammescere diro,
1438  Alterutrum projecta polum petit, ob fugiendi
1439  Vim medio a motus, peragit quem Terra, diurni,
1440  Quae

fumida oportet
1470  Hujus pars transcurrat, et illud corpore nigro
1471  Excipiat lucens filum, post proferat igneum
1472   Ipsa suum pariter, qua circum desint, orbem.
1473  Sed raro sit, uti plures sic accumulatae
1474  Usque magis lato distensae coepore guttae
1475  Desuper adveniant; idcirco non erit unquam,
1476  Ni raros, paucosque, queas ut cernere claris

1547   Annua quo Solem cingit: quod deinde secundum,
1548  Obliquo a positu deprendes Solis ab orbem
1549  Terrai magnum; nec enim protenditur aer
1550  Ex omni circum phoebeus parte, sed ipsum
1551  Trajicit obliqua Tellus regione meando,
1552   Bis ternis conversa polum nunc mensibus istum
1553  Ipsius in faciem, totidem nunc mensibus illum.
1554  Demum, quod

etenim a rebus videas constare duabus
1702   Vires; a medio nam debent tractibus istae
1703  Respondere suis, repetitis et semel in se
1704  Temporibus, sed quae versa ratione, putentur.
1705  At si aequare velis sese inter mutua tractus,
1706  Tum vires varias, quae volvunt corpora in orbes,
1707   Insuper ad tractus debes expendere, sed qui

1704  Temporibus, sed quae versa ratione, putentur.
1705  At si aequare velis sese inter mutua tractus,
1706  Tum vires varias, quae volvunt corpora in orbes,
1707   Insuper ad tractus debes expendere, sed qui
1708  Sint, semel in sese repetiti. Proinde necesse est
1709  Tum quoque corporum item circa se versa trahentum
1710  Corpora materies, quae viribus aequiparari
1711  Jam

1712   Materies, inquam, duplici hac ratione putetur,
1713  Quae ratio constet repetitis tractibus in se
1714  Et semel, et rursum repetitis, at semel ipsis
1715  Temporibus, sed quae inverso sint ordine nexa.
1716  Jam cum Solem obeant medium Titania circum
1717   Astra, Jovemque sui Comites, ut Delia Terram,
1718  Saturnumque sui, cumque horum et tempora constent,

1829  Caetera vel turbare nihil, quia forte tributi
1830  Aeque sunt circum, atque aequali nomine pollent,
1831   Sol minimo motu circa commune feretur
1832  Id medium; circa sed Solem caetera turba
1833  Astrorum, non, ut positum, superaque receptum est,
1834  Signabit primas coni de segmine formas,
1835  Verum longe alias implexas, inque peditas,

1896   Vertit se in formas varias, varioque meatu,
1897  Multiplicique via multorum elabitur arti.
1898  Illi, de capta veluti, persaepe triumphos
1899  Concinuere, sed est tenui sublapsa volatu
1900  Lubrica; cumque novam jactanti voce vocassent
1901   Ad praedam socios, nusquam praeda illa reperta est;
1902  Tantum fixa pedum levium vestigia quaedam;

1900  Lubrica; cumque novam jactanti voce vocassent
1901   Ad praedam socios, nusquam praeda illa reperta est;
1902  Tantum fixa pedum levium vestigia quaedam;
1903  Illusique recessere. Irritata sed istis
1904  Plus acuit virtus sese, atque audentior urget
1905  Magnum opus. Haud longum fors, auguror, arte latendi,
1906   Obstandique tua laetabere, Diva triformis.

1949  Nauta, suos motus nam motibus illius addit.
1950  At si et projectus vis paulum obliqua veniret,
1951   Ipsaque mobilitas esset diversa priore,
1952  Aequi non orbes, paulum sed ab orbibus aequis
1953  Distantes primo coni de segmine formae
1954  Inter se similes fierent, similique locatae
1955  Ordine circa ipsum punctum, commune quod extat,
1956  

1993  E geminis, circum undanti sinuabitur arcu
1994  Citra, ultraque orbem, quo corpora juncta mearent,
1995  Commune et ritu paulum fluitabit eodem
1996   Propterea punctum amborum. Sed quid queat ista
1997  Turbare ad sensum serpens via, conque voluta
1998  Omni cum motu circum collata, viaque?
1999  Ille tibi motus, quo corpora bina vicissim
2000  Sese ea

2034  Qua Terrae gravitas in Solem) scilicet illo
2035  Ordine, quo semel haec in se repetita locato
2036   Respondet spatio claram inter lampada Solis,
2037  Lunaique globum, in sese quoque sed repetito;
2038  Nimirum gravitatis uti natura reposcit.
2039  Hanc porro Lunae gravitatem ita nempe relatam
2040  Dissolve in geminas, quarum directa sit illuc
2041   Altera,

2121  Ulterius Luna, loca dum jungentia tangat,
2122  In quibus illa quidem vis fiet tripla prioris,
2123  Sedem ubi nempe velut regni, soliumque locavit;
2124  Et sua crescet item pars prima, per omne sed istud
2125   Non spatium (paulum decedit nata parenti),
2126  At spatium per dimidium, quod totius orbis
2127  Disecti pars octava est, proin dicitur Octans.
2128  Illic

2151  Plus est, quod retrahet, quam quod trahet, et quia major
2152  Est arcus, per quem retrahens agit illa potestas,
2153  Et quia conatus retrahendi fit quoque major.
2154   Sed quid praeterea faciant hae, percipe, vires.
2155  Prima quidem vis, alterius parsque altera, cum sint
2156   Directae ad terram, vel contra, non pote quidquam
2157  Immutare modos, queis area verritur

2175  Pro variis. Verum est, veluti jam diximus ante,
2176   Ad Terram gravitas minor his, et major in illis;
2177  Vi siquidem gravitas a prima augetur in illis
2178  Vanescente alia, sed in his contraria prorsus,
2179  Triplaque vi primae haec fiet; decrescere triplo
2180  Propterea hic gravitas, plusquam illic crescere debet.
2181   Fiet at hinc (aequum vel si deberet in orbem

contra ubi major
2209  Causa recedendi, minor est distantia ibidem.
2210  Haec eadem quoque causa facit, cum Lunifer orbis
2211   Debeat a prima non aequus origine gigni,
2212  Sed species fieri coni de segmine princeps,
2213  Continuo ejusdem ut mutetur tempore forma,
2214  Sic tamen, ut si sint rerum paria omnia circum,
2215  Luna silens, vel plena micans minus esse remota

2263  at citior progressus, et est spatiosior. Omni
2264  Ergo circuitu confecto, signa secundum
2265  Signiferi provectus erit sublimior orbis
2266   Mobilis ille locus. Sed erat, quae rodere posset
2267  Viscera Avis reparata ligati ut rupe Promethei,
2268  Caelestum non quod furto decerpserit ignem,
2269  Sed quod adhuc tanti deerat pars ultima furti:

orbis
2266   Mobilis ille locus. Sed erat, quae rodere posset
2267  Viscera Avis reparata ligati ut rupe Promethei,
2268  Caelestum non quod furto decerpserit ignem,
2269  Sed quod adhuc tanti deerat pars ultima furti:
2270  Nimirum motus minor hic discrimine duplo
2271   Prodibat numeris, quam servaretur. Ubique
2272  Tollere pugnatum e medio discrimina tanta.

cunctas,
2333  Non aequis spatiis ad Terram Sole manente,
2334  Non Terra ad Lunam, non orbis partibus hujus
2335  Solem uno posit, et caeli spectantibus oras.
2336   Omnes sed varios me Lunae evolvere mores
2337  Jam piget, errantemque sequi, vicibusque agitatam
2338  Perpetuis, duroque diu insudare labori.
2339  Ex his jamque potes facili tu noscere pacto,

juvare,
2387  Thessalicas et anus splendenti luce potentes
2388  Efficere ut valeant in aves, et in ora ferarum
2389  Converti, et latum deferri nocte per orbem.
2390  Stultita sed nostra sua quia construit artes
2391   Mens magicas, aliquas dum scilicet esse fatetur,
2392  Errorem ex animis tantum haec prudentior aetas
2393  Dispulit, evellens fagis volitantibus alas,

90  Inquiremus, et id, quodcumque est, disjiciemus
91   Auras per vacuas, tela ut mucrone retuso
92  Irrita saepe volant rapidis ludibria ventis.
93  Confer ad haec cupidam, vacuam sed caetera mentem.
94   Diversa ut Lunae gravitas in lampada Solis
95  Diversa super orbe suo regione locatae
96   Mutari ipsius vires facit, et variari;
97  Partium ita ejusdem

gradus nequeat binos excedere nutus,
183  Qui siet. Quin in Boream nutabit ab Austro
184  Tum quoque Luna, vel a Borea dum migrat in Austrum.
185  Sed quoniam Lunae mediam non motus ubique
186   Est sibi par circa Tellurem, ut par sibi constat
187  Alter, Luna suo quo circumvolvitur axe;
188  Punctum illud debebit idem, quod diximus esse

multis.
192   Scilicet haec ratio jam credita, vertat eandem
193  Cur ad nos faciem, famulantum more, potenti
194  Adstant qui Domino, paulum et cur Luna tremiscat.
195  Sed praeterquam quod latera hoc mutata tremore
196   Solis his causis bene non aptare valebis;
197  Num tibi mens facile haec conjungere tempora possit.
198  Ut nihil intersit, quibus et se Luna revolvit

232  Haud minus hae moles aequaliter usque, necesse est
233  Seravto jam Luna situ descendat eodem
234  Partium, ut ante fuit, super axe revolvere nec se
235  Incipiat quoquam. Gravitas in parte sed una
236   Si major sit, erit pars ut magis ista deorsum
237  Descendat, Lunam et se circa flectere cogat.
238  Hac modo, quae gravior, partem ratione locari,
239  Fac,

idem
251   Aucto pro spatio, donec tum denique major
252  Conatu fiat perstandi una in ratione.
253  Quare non positu nimium discedere ab illo
254  Luna queat; plus, sive minus sed abire necesse est,
255  Ut fuerit sua mobilitas majorve, minorve.
256   Quapropter faciem semper convertit eandem
257  Ad Terram, nisi se quantum in latera utraque vibrat,

revolvi
331   Indicet illa, nec una intro convertere semper
332  Se facie ad prima, et dominantia sidera, proinde
333  Densa aeque mole, ac prorsus constare rotunda.
334  Sed si nec prorsus tornata mole, nec aeque
335  Esse velis densa, variantibus haud male circum
336   Id referas maculis; velut in Jovis ore videtur
337  Multiplex, variosque situs formasque receptans

Lunas,360
362  Ut solidus, nullaque fluentes in parte sit orbis;
363  Mutabuntur item nodi, non prorsus ut ante,
364  Majorem cum pars haec poscat, at illa minorem
365  Motum; sed motus tamen, ut fuit ante, manebit,
366   Qui medius certe, qui scilicet inter utrumque est,
367  Nempe magis, celeremque minus; namque ocyor ille
368  Quantum hunc impellit, tantum tardatur eodem.

372  At si Lunarum distensior annulus ille
373  Introrsum sit, uti corpus tum denique ad ipsum
374  Pertingat, circumque infixus adhaereat arcte;
375  Tunc quoque mutantur nodi, sed lentius; omnis
376   In toto namque hic partit se corpore motus.
377   Nunc, ades, ad Terram in media regione tumentem
378  Verte animum, inscriptumque puta, quantum potes, amplum

383  Queis via Terrai magna illa, secantur, et aequans
384  Orbis hic inter se, debebunt quolibet anno
385  Ire retro, atque eadem non unquam sidera caeli
386   Rspicere, at sensim mutare, sed ordine semper
387  Signorum adverso, seque in contraria ferre.
388  Tempora propterea facientia noctibus aequos
389  Esse dies, redeunt non, cum rediisse videtur
390  Sol ad

ea ipsum tempora Solem.
393  Nodorum hunc igitur regeressum Lunaque, Solque
394  Viribus efficiunt obliquis in loca circum
395  Edita Telluris, magnoqne tumentia gyro.
396   Sed plus Luna facit longe, longeque propinqua,
397  Quam Sol, qui spatium interjectum immane relinquit.
398  Hunc numeris qui tentavit deprendere motum
399  Vis utriusque simul conjuncta effecta

423  Demum haec cuncta loco referentur versa priori
424  Post decies sena, et biscentum saecula lapsa.
425   Non sat erat tamen hos motus pro quolibet anno
426   Astrorum, medii qui sunt, reperisse, sed ipsa
427  Vestiganda itidem discrimina cuncta, venirent
428  Quae Sole obliquos Terrae flectente jugales,
429  Et Luna flectente suos. Servare licebat
430  Orbem Luniferum

Terra recepit
461   Partibus in varis non aeque a Sole remotis
462  Adducere, statum perturbat partium earum
463  Inter se. Lunae vires quoque viribus adde
464  Phoebeis similes, sed plus turbare valentes,
465  Utpote quae Terram spectat vicina, facitque
466   Intervallorum discrimina partibus ejus
467  Majora. Haec tolunt ergo a libramine vires
468  Et

partibus ejus
467  Majora. Haec tolunt ergo a libramine vires
468  Et Lunae, et Solis concussas aequoris undas,
469  Et motu impellunt vario, quem dicimus aestum.
470   Sed prius ad causas quam labar, dicere par est
471   Quid fiat, motusque, ut sunt, evolvere cunctos,
472  Et seriem veluti gestarum pandere rerum.
473  Tunc effecta suis tribuentur cognita causis

evolvere cunctos,
472  Et seriem veluti gestarum pandere rerum.
473  Tunc effecta suis tribuentur cognita causis
474  Perfacile: haud illas opus est finxisse, potentes.
475  Sed cognoscere et hic, quae pluribus ante repertae
476   In rebus jam sunt nobis, variisque per artem
477  Nexibus, et varia ratione aptare, modisque.
478   Scilicet in partes ternas tribuenda putamus

est
599  Nunc has nunc illas liquidas consurgere circum
600  Partes, et nunc has et nunc demittier illas;
601   Littore proin uno non una stare fluentes
602  Undas planitie; sed terrae unoque diei
603  Circuitu, varias, summas percurrere, et imas,
604  Allabique ideo pontum, contraque relabi.
605  Quin alio hoc possis summatim noscere pacto.
606  

626   Propter inertem vim, mutari quaeque vetantem.
627   Principio Luna nitente adducere Terram.
628  Terra liquens possit non amplius esse rotunda,
629  Longior hinc illinc sed se producet, ut ovum,
630  Et Lunam, qua longa, videbit, scilicet illuc
631   Longae directo, quaecumque est, axe figurae.
632  Atque huius jam certa per artem inventa figurae

eoo
640  Quae videt, occiduoque lavantem gurgite Lunam:
641   Sic quoque, si Sol est, qui pertrahat, illa necesse est
642  Longa sit in Solem simili constata figura.
643  Sed quia vis Solis longe longeque remoti
644  Vi Lunae minor est proprios, sit licer ipsa
645  Sole minor: tumor ille exortus Sole trahente,
646   Quam quem Luna facit, multo minor extet, oportet.

ab axe
668  Disjungi, et procul occiduas se ferre sub oras
669  Continuo, donec recta ad latera ipsa secentur:
670  Axis ad occasum quoque Terrae avulsus abire
671   Principio; sed cum discesserit intervallo
672  Aegre aliquo, verum haud longo (cum scilicet a e
673  Multo phoebejus properans velocius axis
674  Digressus sit quinque gradus, deciesque quaternos )

721   Quam poscunt, rerum quae sunt praesentia; motus
722  Nam remanent prius impressi, turbantque recentem:
723  Pendula virga velut vibrata haud sistitur imo
724  Desuper adveniens puncto, sed surgit in arcum
725  Oppositum contra gravitatem, quo prior urget
726   Impetus; usque recens gravitas demum addita vincet.
727  Inde sit, ut motus, quos diximus ante, fluentis

746   A positu Lunae ad Solem variante; tumentis
747  Nam quoniam Terrae modo ad ortum flectitur axis,
748  Et modo ad occasum; maturior accidit idem
749  Fluctus ad occasum, sed contra fluctus ad ortum
750  Serior; illud, ubi laterum ora enaverit; ast hoc,
751   Postquam delituit, vel Cynthia tota refulsit.750
752  Non causis quoque cernis ab his, cur debeat esse

763   Quid memorem, cur Luna ferat conjunctave Soli
764  Majores aestus, oppostave. quam loca pregens
765  Per laterum hinc illinc? et cur non maximus aestus
766   Fiat tempore eo, sed qui post advenit, alter
767  Vel post hunc, porro sive alter? Tute quod ipse
768  Percipas, si vim possis cognoscere inertem,
769  Quae vetat, ut subito

pateat, quo caetera, pacto.
781   Est, super alterutro qui Lunam proinde polorum
782  Cardine perstantem fingat, mutarier undas
783  Et cum percipiat tum non debere, tumorem
784  Sed constare parem, qua Terrae ducitur axis;
785  Cardine disjungit paulum, parvasque creare
786   Tum noscit debere vices, nam parvus ibidem
787  Cum Terra simul est tumidarum gyrus aquarum:

illo,
797  Si queat, orbe; tumor nam tum, qui maximus, illins
798  Praeterit: at tumor hic certe haud pertinget eodem,
799  Luna iter aequantis medium cum conteret orbis.
800  Sed loca conradet supposta. Ergo incipit orbem
801   Deserere aequantem si Luna, atque usque recedit,
802  Aequoris unda loco debebit major eodem
803  Surgere perpetuo, dum fiat maxima, Luna

824  Praeterea geminus tumor, infra nempe, supraque
825  Consurgens, aequante aequaliter orbe remotus
826   Atque hinc atque illinc, non tramite fertur eodem
827  Quaque die, sed diversos procurrit in orbes,
828  Et loca continuo mutat; nec qua regione
829  Fit prior, hac ipsa fieri queat alter in ora.
830  Jam primum si post cursum, primumque tumorem

880  Hyberna, aut aestiva; ideo minus incitat unas.
881   Attamen haud subito summi, vim propter inertem,
882  Adveniunt aestus, minimive, ut diximus ante,
883  Summus erit minimusque sed alter deinde, vel alter.
884   Denique cognosces quoque fluctibus augmina reddi
885  Illis temporibus multo majora, quibus Sol
886   Aspicit oppositam

897  Hoc ubi servatum est ( illo nempe aequore, rauco
898  Quod late Oceani perfundit gurgite Gallos.)
899  Unda fluens totum per Terrae vertitur orbem
900  Semper in occasum; sed quae pars tendit in Austrum
901   Arentis Libyae, cursum interrumpit ab Indis
902  Oceano venienti; ergo novus aestus, oportet,
903  Post Lunam exoriatur eo, quod nomine dicunt

902  Oceano venienti; ergo novus aestus, oportet,
903  Post Lunam exoriatur eo, quod nomine dicunt
904  Atlantis, vasto in pelago, motumque sequatur
905  Quo rapit illa, occasum: sed sistitur aestus
906   Finibus objectis Americae, nec valet ultra
907  In mare porro aliud disclusus ab aggere Terrae
908  Irruere; at retinetur, et omnia littora circum,

exsurgens quam gurgite fluctus;
924  Advenientis enim tum sistitur impetus undae,
925  Proptereaque prius quam sese victa resolvat,
926   Accumulatur: ubi sed leni littora clivo
927  Ascendunt, faliens late distenditur aequor
928  Per Terrae spatia ampla, et rauco advolvit arenas
929  Murmure; post labens per jugera multa resorbet

948  Advenit, altera post mage longa ambage vagata,
949  Cum parat illa prior jamjamque recedere, praesens
950  Impedit, et retiner, proinde ut compareat undae
951   Nullus itus, reditusque. Sed his nova deinde reperta
952  Est ratio multo solertior, unaque forsan
953  Vera; etenim rebus servatis congruit una.
954  Scilicet id pelagus, quod ab orbe aequante sub Arcton

952  Est ratio multo solertior, unaque forsan
953  Vera; etenim rebus servatis congruit una.
954  Scilicet id pelagus, quod ab orbe aequante sub Arcton
955  Extensum est, duplo sed plus prope currit in Austrum,
956   Aestu inferviscit, boreali in margine, nullo,
957  Tempore nimirum, quo Luna aequante sub orbe est;
958  Magnus namque tumor qui tollitur, omnis in Austrum

1067  Saturno, cui quinque adsunt, majoribus illud,
1068  Si quod sit, vicibus diffusum exaestuat aequor.
1069  Languidior multo, quam nobis, Solis erit vis
1070  Longinqui; sed tot Lunarum corpora, ab una
1071   Omnia praesertim fuerint cum parte locata,
1072  Vel partim opposita, possint ut jungere vires
1073  Viribus, immanes cursus, pariterque recursus

1110  Ipse queat sensus, nihilo tamen at minus idem
1111   Indicium dat saepe sui: sic candida visae
1112  Idaliae Veneris turpantes ora, genasque
1113  Sunt maculae quaedam; quaesitae deinde sed illo
1114  Sidereo in vultu nulla sunt arte repertae.
1115  Hinc ortam potuere Viri neque cernere litem;
1116   alter ob has visas etenim id se volvere sidus
1117  Pugnabat

ut aer,
1166  At tegit, immensum late velut aequor aquarum,
1167   Paulatim quod non sursum tenuetur eundo,
1168  Aeque densata consurgat at undique mole,
1169  Et non ambiguo, sed certo limite constet.
1170  Scilicet in medio facies est aspera Lunae
1171  Laevis at extremo comparet margine circum.
1172   Credere sed tantum non esse in margine scabram

at undique mole,
1169  Et non ambiguo, sed certo limite constet.
1170  Scilicet in medio facies est aspera Lunae
1171  Laevis at extremo comparet margine circum.
1172   Credere sed tantum non esse in margine scabram
1173  Difficile est: quare dicendum illa aequora densa
1174  Conspecta obliqua extremas ratione per oras,
1175  Quidque inaequale est, tegere, aequalique videri

1199  Et longo par est per cuncta excurrere versu.
1200   Permultis suus hic Terrae datus usibus aer
1201  Scilicet est, aliisque suus quoque proficit astris
1202   Aer, si quis is est, errantibus: haec sed ab illo
1203  Commoda percipimus nostrae non ultima vitae,
1204  Nobis distribuit quod lucem, quodque calorem
1205  Undique; tamque bonas terram res spargit in omnem.
1206  Si

frondosaque sylva.
1215  Ex improviso tenebras offunderet atras
1216  Horrida nox, vix Sol occumberet, ulla nec esset
1217   Aurora ante ortus almae praenuncia lucis;
1218  Sed subito foret a tenebris ad lumina clara
1219  Migrandum. Tum quis vibrators luminis ictus
1220  Nulla per aurarum defensi tegmina ferret?
1221  Aestivos media ferimus vix luce calores,

queat aere Solis;
1253  In immensum proin fundier, et capiendae
1254  Tenuibus ut maculis fines distendere lucis.
1255  Inde fit, ut caeca pars nunquam nocte prematur
1256  Ulla; sed, ut Terrae, cum nubes lampada Solis
1257   Eripit ex oculis, non deficit ipsa profecto
1258  Alma dies, quam tunc defert circumsitus aer,
1259  Jam non praestet idem vastissimus ille

1413  Si stet, odoratam laquearia fundit ad alta
1414  Surgentem recta nubem; quae et recta manebit,
1415  Illam si recta sursum deorsumque movebit
1416  Sacrificus; circum sed si celer egit eandem
1417   Obliquans, videas retro se extendere sumum;
1418  Nam quaevis saliens recta pars, desuper illi,
1419  Unde emissa, loco impendet; locus ipse sed omis

1416  Sacrificus; circum sed si celer egit eandem
1417   Obliquans, videas retro se extendere sumum;
1418  Nam quaevis saliens recta pars, desuper illi,
1419  Unde emissa, loco impendet; locus ipse sed omis
1420  Est aliusque aliusque; nec aedificata superne est
1421  Propterea pars una alii, retroque relinqui
1422   Plus opus est, quae sit prior, et sublimior; et si

1472   Longis, sulcus uti tenuis, filumve videtur:
1473  Falleris, hunc ejus projectam corporis umbram
1474  Si credas, quoniam non tam queat illa videri
1475  Longa, sed a spatio semper subtilior esse,
1476  Et demum in puncti extremum finire cacumen:
1477   Tum quoque lucis eo fractae vis atque reflexae
1478  Aere, quae sparso collustret lumine fumos,

intorquentia eodem.
1496  Credibile est non hos loca luce carentia sulcos
1497   Esse, queant reliquo nam circum lumine vinci,
1498  Et circumposito claro velamine condi,
1499  Sed mage fumantes, et nigros proinde vapores,
1500  In nos conversa qui caudae a parte ferantur:
1501  Pingibus educti fors illi corporis ejus,
1502   Aeris aut crassis surgunt regionibus imi.

1634  Cum videre, superque aliis consurgere stratis
1635  Strata alia aut lapidum, aut variantis plurima terrae
1636  Multis interrupta locis, productave flexu
1637   Incerto: non artis opus, sed fortis id esse
1638  Ut videatur, et antiqui vestigia Mundi
1639  Diruta, et ingentes projectae forte ruinae.
1640  Posset ab impulsu Tellus super axe revolvi
1641  Tunc alio

1702   Fiximus, et mores, et qua quid lege geratur,
1703  Quod superest, quamvis lustrantem talia mecum
1704  Te reor ambigua non jam consistere mente,
1705  Certa solo stabili tua sed vestigia figi;
1706  Attamen haud operae pretium non esse putarim
1707   Multa refellere, quae positis rationibus ante,
1708  Et nostrae possint

1736  Ipsa habeat; qui vi Terram non deferit, atque
1737   Non ruit in Solem. Tantum, cum prima vagtur
1738  Per loca Luna, fugam gravitas ea vincere paulum
1739  In Solem debet, fuga vincere sed gravitatem
1740  Paulum, ex opposita cum fertur parte; fit ergo,
1741  Quod supera docui, gravitas ut utroque locorum
1742   Sit paulo minor in Terram, quam debeat esse.

sidera fixa,
1786  Cum nequeant positu illa suo mutata videri?
1787   Adjice, sublato quod vultu, nocte serena,
1788  Ignibus innumeris tibi Caeli fulgurat ardens
1789  Scena, sed excrescit numerus, si vitrea septa
1790  In longo conclusa tubo obvertamus, et ille est
1791  Major adhuc numerus, si moles vitrea multo est
1792   Apta magis; quin innumeras superare necesse est,

oportet,
1801  Oppositae inter se gravitatum, immotaque prorsus
1802   Sidera sint. Tantum quae Mundi in finibus ardent
1803  Extremis, paulum medio accessisse necesse est;
1804  Sed neque sidera nos datur haec, neque cernere motum.
1805   Cum nequeant multi gravitatem in corpora fusam
1806  Omnia percipere, et quid constet, cum fateantur
1807   A se non penitus cognosci posse, neque

1839  Munera corporeae naturae accedere munus
1840  Posse modo inventum hoc, ut tendat in altera quodque
1841  Corpora corpus, iners quanquam, atque his jungier usque
1842   Nitatur, sed non ingratis, vique coactum;
1843  Ut faceret, si vel sunes, vel sentiat ictus;
1844  At veluti sponte, atque illectum ut amore, volensque;
1845  Sponte quoque extendi veluti vult, nec penetrari,

rentur,
1863  Si causas iterumque roges, iterumque priores,
1864  Tandem pervenient, ut non penetrabile corpus
1865  Dicant esse, unoque simul non posse teneri
1866  Bina loco: sed et hujus item si exordia quaeras
1867   Officii, quo confugient? ad corporis ipsam
1868  Naturam nempe, ad Domini vel jussa potentis.
1869   At cur astra, obeunt quae caelo errantia Solem,

1871  Nec fluidus, per quem nant, aether denique longos
1872   Carpendo motus paulatim extinguere possit?
1873  Nimirum spatii nihil usquam prorsus inanis
1874  Si foret in rebus, stipata sed undique in aequis
1875  Materies spatiis consisteret omnibus aeque,
1876  Aequaque iners itidem vis omni in corpore inesset,
1877   Quis tum vel gigni motus, vel si editus, idem

1880  Protinus effuso loca per circumsita motu
1881  Imbellis caderet; longoque ex tempore gyros
1882   Sic etiam, inceptos vix primitus, astra fuissent,
1883  Quae vaga sunt, oblita; sed et gignuntur, et orti
1884  Perstant saepe diu motus, seque aethere volvunt
1885  Praesertim vasto incolumnes, nihil inde videre
1886  Scilicet ut longa decerptum aetate queamus.

deprendimus ullos.
1890  Alma licet lux, et phoebeius imbuat aer
1891  Illa loca; usque adeo tenuis natura utrinsque est,
1892   Distare a spatio nihil ut videantur inani.
1893   Sed qui corporibus late spatia omnia complent,
1894  Et spatii rentur naturam, et corporibus unam,
1895  Idem multiplici cunctas res vortice volvunt,
1896  Et causam gravitatis in his, motusque vagantum

unam,
1895  Idem multiplici cunctas res vortice volvunt,
1896  Et causam gravitatis in his, motusque vagantum
1897   Turbinibus statuunt astrorum, et quidquid ubique est.
1898  Sed, genus hoc, vortex nec jam queat esse, nec, esse
1899  Si possit, longos valeat durare per annos,
1900  Nec, si duret, erit, notis ut deferat astra

esse ferentem,
1933  Partitis velut officiis, non quamlibet, at quae
1934  Id peragat tantum, quod ea ratione jubetur,
1935  Non alia, solumque illum quae deferat ictum?
1936   Sed jam, si libeat, constantem concipe summam
1937   Vorticibus totidem, quot toto sidera caelo
1938  Fixa micant, proprio et dominari in vortice Solem:
1939  Cur sibi non fuerint damno, exitioque

super undam educta natabunt;
1994  Non ita si celeres coeptes agitare per orbes;
1995  Descendentia paulatim coguntur in axem
1996  Nam medium, non in formam stipata pilai,
1997  Sed ducentia se in longam teretemque figuram.
1998   Praeterea hic mirus, qui Terram circuit aether,
1999  Unde venit rebus gravitas, ut corpora deorsum
2000  Possit trudere agens, debet majore profecto

et celsa domorum
2018   Culmina humi, totas etiam prosternat et urbes:
2019  Omnia quin avulsa fero tum flamine secum
2020  Corripiat. Fors propterea sed flamine ab isto
2021  Interius prorsum penetrari corpora dictant,
2022  Sentiri aetherius ne impulsus possit, et ingens
2023   Plaga, nec avelli quidquam, raptumque moveri.

2064  Astro alio, constare, queant consistere motus
2065  Astrorum, quae sunt porro superedita, et orbes?
2066  Materies defert quae Martem, extenditur ipsum
2067  Non usque ad Solem, sed Terrae clauditur inter
2068   Atque Jovis fines; jam si par area Martis
2069  In Solem protensa sibi sit semper in aequo
2070  Tempore, non poterit Terrae par esse, neque almae

semper.
2089  Tempus at id gyri brevius si constat, idipsum
2090  Ire iter antrorsum spectabitur, ire retrorsum,
2091  Si contra gyri tempus diuturnius exit.
2092   Tanto sed quid agit rerum molimine? semper
2093  Labendique vices, faliendique esse necesse est,
2094  Nec minui, neque postremo finire fluenti
2095  Illa in materie, quae quiddam e motibus aufert

2128  Tecta novat, mutatque trabes, lapidesque revolsos
2129  Inserit, et ferri nectit laxa omnia nodis;
2130  Sic fabrefactum opus hoc, qua parte est rima reperta,
2131  Cura Virum reficit, sed inanis; plurima mutant
2132   Nequidquam, quoniam faciendos omnis inepta est
2133  Materies prorsum auctificos ad vorticis aestus.
2134  Jam cum consimili a natura particularum

2148  Materies alia, neque contra rarior ulla.
2149   Sic male compacti primum, licet ipsa favere
2150  Visa fuit fortuna novis, post saepe recusi,
2151  Primum et tentati leviter, sed deinde inimica
2152   Saepe lacessiti, et quassati vi rationis,
2153  Denique turbinei prorsus cecidere tumultus.
2154  Jam quid materia est subtilis, et aetheris aura

orbem
2169  Legibus, in lucem nobis non invida claram
2170  Extulit, et rerum communia foedera pandit;
2171  Nec levia inducit nos per vestigia tantum,
2172   Magnarum defert sed prorsus in intima rerum,
2173  Et, quae nativa sunt obsita nocte, recludit
2174  Funditus, et tenui dat quaeque evolvere filo,
2175  Contemptimque sinit

nitorem
2183  Obtegit, et nostris animorum obtutibus arcet;
2184  Vim tamen esse suam monstrat, propriumque vigorem,
2185  Quo procul inter se distantia corpora nectit.
2186  Sed num cuncta sibi subdat, dominetur et una
2187   In rebus? Cieat, quotquot sunt, undique motus
2188  Sola omnes, nihil ut constet jam denique quovis
2189  Vel tenui in spatio mutatum, in corpore

2210  O elementorum Venus, o Natura capaci
2211  Cuncta sinu capiens, vel quo tu nomine dici
2212   Cumque velis alio, non grandibus impare factis.
2213  Nos tibi subjicimus sed inertia corpora tantum,
2214  Et Mundum hunc spatiis distensum, dispositumque.
2215  Tu ne te Mundo longe meliore regendo
2216  Immiscere velis; mentes

corpora fusua est,
2220  At quadam tamen inflectens ratione, agitansque
2221  Interius nostros animos, ut protinus inde
2222   Possint tam varii gigni sub pectore motus.
2223  Sed penetrare animis animorum impervia nondum
2224  Contigit, et seriem arcanam cognoscere morum,
2225  Excutere et latebras omnes, motusque repostos.
2226  Tempora forte manent nostros ea fausta Nepotes.

2263  Formicarum acies; segetem sectantur in arvis,
2264  Atque onera important scrobibus, praedamque cavatis;
2265  Fervet opus, releguntque viam, repetuntque laborem.
2266  Sed tanto fera parva quid efficit utile nisu?
2267   Prospicit illa hyemi, longum qua languida torpet,
2268  Plurima cum nullas hyemes, neque viderit ulla
2269  Frigora? Nimirum sibi longo accommoda somno

orbibus orbes,
2284  Alligat et, radiis ex omni parte profusis
2285  Ante, tenax filum: extremis rarescit in oris,
2286  Densior in medio, pellucida quae plaga confit,
2287   Sed duri mage sunt in summo fine rudentes.
2288  Expectat sic densa leves in retia muscas.
2289  Piscibus exemplum capiendis unde, ferisque
2290  Sylvicolis, avibusque homines nos hausimus ipsi.

fine rudentes.
2288  Expectat sic densa leves in retia muscas.
2289  Piscibus exemplum capiendis unde, ferisque
2290  Sylvicolis, avibusque homines nos hausimus ipsi.
2291  Illa sed unde hausit? Proprio talem extudit artem
2292   Ingenio? An potius quidam ingens impetus intus,
2293  Quod facit, id cogit facere, impellitque sequentem?

2310  Ingenium, et rerum fato prudentia major
2311  Creditur in vobis. Plebs duro nata labori est
2312   Atque operis, sexuque caret; stirps mascula, fuci,
2313  Rarior est, multo sed foemina rarior, una
2314  Saepe genus magno in populo: Rex credita piscis
2315  Haec fuit agricolis; Reginae nomine verum
2316  Dignanda est mater, regnum hoc muliebre feratur.

2348  Tunc subito possis magnum exaudire tumultum
2349  Exortum; erumpunt densae plaudentibus alis
2350  Unam observantes, quae foecundissima, matrem;
2351  Non odio huc, vel amore, sed utilitate trahuntur.
2352   Omnia quae peragi si docta mente fateris,
2353  Et populo quaecumque alia admiramur in illo,
2354  Falleris; impellunt constanti lege valentes

magisque
28  Vulgata in fastis, quam rebus forsitan ipsis,
29  Maximus est elephas inter terrestria vulgo
30   Omnia saecla, sed et latas imitata columnas
31  Crura gerit, magne moli substructa ferendae.
32  At duplos et adhuc hic si excrevisset in artus,
33  Plusquam dupliciter lata et distenta fuissent

in artus,
33  Plusquam dupliciter lata et distenta fuissent
34  Crura; secus molem haud possent fulcire minantem,
35   Et tum fors vitae non usibus apta fuissent.
36  Aere sed quoniam est gravius tamen unda elementum,
37  Monstra ibi nant majora; queas ibi grandia Cete
38  Nam vastis scopulis et montibus aequiparare.
39  Corpore pro tenui majus fera parvula pondus

77  Sunt cumque, apta oculis sunt et quaecumque ciendis.
78  Hunc sequar egregium Mortalem proin praeeuntem
79  Luce sua, clarum non plausu ad sidera inani
80   Tollere contendens nomen, sua sed vigilante
81  Excipiens animo, atque observans aurea dicta,
82  Musarumque ferens aeterna in templa sacerdos.
83   Tu mihi Calliope huic alii concede labori
84  Pervigiles

pergere recta.
123   Haec sunt atque alia e genere hoc nonulla, fidem quae
124  Servatis minuant, ne possint condere certum
125   Nobis indicium veri, quam quaerimus, in re.
126  Sed si praeterea ratio subjungitur istis,
127  Indicia ut testis firmantur teste recenti,
128  Illa etiam tum pondus habent; simul agmine juncto
129  Educunt, claro et perfundunt lumine verum.

176  Objecto rerum effigies, quae extrinsecus extant,
177  Inversas tamen, et pendentes culmine deorsum,
178  Inferius caelum, terram super, aequora, campos,
179   Tectaque parva, sed ut vacuas revoluta per auras,
180  Et montes, sylvasque extantes stipite crebo,
181  Et contra deorsum frondoso vertice versas;
182  Laevaque item, quae dextra manent, qua dextera, laeva;

188  Invertunt ratione situs, vicibusque locorum
189   Mutatis muro impinguntur; proinde necesse est,
190  Res ipsae videantur ibidem, ast ordine verso.
191  Amplius est illud sed si tibi forte foramen,
192  Tota adaperta domus vel, quantum est lata, fenestra,
193  Nusquam illa effigies rerum, picturaque muri
194   Apparet; radii per quodvis trajicientes

267  Corporis extremum filum, quae reddita circum
268  Forma: at si nimio fax lucida lata sit auctu;
269   Quantumvis protensa parum, non margine nigro
270  Desinet umbra tamen; sed qua sit transitus illinc
271  In lucem, ignores; paulatim quippe sit umbra
272  Densa minus, viso et nusquam discrimine, fallit.
273  Propterea, hoc genus, incertam dixere vocantes

e genere hoc permulta, videntur
300  Quae tranante viam pendere a lumine rectam.
301   Jam radios uno non tempore cuncta volare
302  Per loca: prima prius sed adire, sequentia porro,
303  Dicendum est; quo vis rationem praeter inertis
304   Ducent servatae te res quoque (namque valemus
305  Subjicere id sensu, et diuturnum lucis euntis

aliquis motumque Jovis, Comitisque recensens
339   Circuitus, inter binos quoscumque labores,
340  Videat aequales non lapsus temporis esse,
341  Sed varios cursum ob varium Jovis, et numerorum
342  Cogendos facile idcirco sub vincla: Jovem nam
343  Immotum aequali si cursu fingis obiri
344   Astro illo a famulante, videbis tempore certo

353  Esset par itidem tempus, quod nempe peracto
354   Addendum gyro foret, assequeretur euntem
355  Ut Comes ipse umbram; quare intervalla laborum
356  Aequa forent etiam semper; sed Juppiter aequo
357  Cum non decurrat collustrans undique Solem
358  Motu, at lentior extet, ubi est disjunctior illo;
359   Temporis intervalla, quibus Comes advenit umbram

364   A media mediam semper Comes ibit ad umbram.
365   Obstat at hic, notae cum jam Comes intimus umbrae
366  Jungitur, ejusdem nunquam nos posse laboris
367  Principum, finemque videre, sed unius unum
368  Seu finem, seu principium; cum nempe tuemur
369   Principium, tegitur Jovis ipso a corpore finis,
370  Principium tegitur, cum finem cernimus; hoc fit
371  A

non tempora constent;
380  Certum nec possit servando tempus haberi,
381  Quod medium est, mediam quo tam Comes occupat umbram.
382  Quidquid inaequale est sed et hic, quia pendet ab orbia
383  Illius positu, certa sub lege teneri
384   Debet; at hunc positum potuit cognoscere certa
385  Quis ratione, recens fuerit cum cognitus ipse

quaedam
393  Temporis, ut numeris semper quid fraudis in illis
394   Saepe retentatis esset tamen: illius usque
395  Prodibat praecox labor, aut cunctantior omnis.
396  Vera sed et porro patuit discriminis hujus
397  Et lex et ratio; defectus nempe praeire
398  Servatum est, cum Terra Jovi subit, atque propinquat,
399   Differrique, illa procul a Jove deinde remota.

420  In Comite interdum, quod quae sunt consona, turbet.
421  Lucis quippe viam (via si majorve minorve
422  Efficit id lucis) Telluris non variari
423  Solum ob mutatum positum debere, sed ipsum
424   Ad Solem Jovis ob positum quoque; namque recedit
425  Plus etiam a Terra, cum plus a Sole recedit
426  Juppiter; unde trium demive addive necesse
427  Tum foret,

425  Plus etiam a Terra, cum plus a Sole recedit
426  Juppiter; unde trium demive addive necesse
427  Tum foret, aut quatuor discrimina particularum,:
428  Eruta de tabulis veros sed prima labores,
429   Interdum, spretis aliis, discrimina signant;
430  Quare lucis iter non esse videtur eorum
431  Causa, sed interdum tabulis fors tempora jungit.
432  

particularum,:
428  Eruta de tabulis veros sed prima labores,
429   Interdum, spretis aliis, discrimina signant;
430  Quare lucis iter non esse videtur eorum
431  Causa, sed interdum tabulis fors tempora jungit.
432   Verum si Comites alios contingeret usque
433  Respondere suis, neglecta luce, tabellis,
434   Interior vel si a ratione recederet illa

498  Illa Jovem, ut totidem Lunarum corpora, cingunt,
499   Impulsusque a Sole alios aliosque receptant
500  Atque alios inter turbantes mutua sese:
501  Hos astrum interius persert quoque; sed minus errat;
502  Ocyor ejus enim sit gyros, et a Jove major
503  Ipsum illic retinet gravitas diffusa propinquo,
504   Et minus est obliqua, tegens vicinus umbra.
505  Illic

est
523  Ictus hoc ipso quoque tempre, simplicis horae
524   Scilicet octava est quae pars prope: scindere perges
525  Ut loca, sic lucis tempus quoque scinde meantis,
526  Sed jam multa locis exposcere tempora multis
527  Tranandis lucem, ex alia regione petendum est,
528  Nempe a Sideribus, quae fixa vocavimus, altis,
529   Propterea quae deprensum est quotannis.

531  Desuetumque modum, et mortalia pectora raptis
532  Solis videbatur, magnum dum fertur in orbem,
533   Debere efficere, ut non unis conspicerentur
534  Sidera fixa locis, sed mutarentur in uno
535  Anni circuitu positus sese inter eorum.
536  At non has Stellas positus mutare notatum est
537  Protinus; exigno proin vastum

596  Non erit, haud debere tubum convertier illuc?
597  Pars etenim lucis jam primum ingressa foramen
598   Non poterit transire alio, sensumque ferire,
599  Deproperante tubo interea, sed proinde relicta
600  Retrorsum paulum latus allidetur ad unum.
601  Excusso sic cum volucrem transfigere ferro
602  Venator celeres quatientem fortiter alas
603   Optat,

613   Et medium inferius pariter tranare foramen,
614  Et nusquam detenta oculum ingrediatur hiantem.
615  Rem situs iste tubi monstrat; directus at in rem
616  Non est, sed partem, ut dixi, inclinatus in illam,
617  In quam tenditur; ipsa igitur regione videtur
618   Non vera, propriaque, sed in anteriore locata.
619   Hoc etiam facili possis cognoscere pacto

615  Rem situs iste tubi monstrat; directus at in rem
616  Non est, sed partem, ut dixi, inclinatus in illam,
617  In quam tenditur; ipsa igitur regione videtur
618   Non vera, propriaque, sed in anteriore locata.
619   Hoc etiam facili possis cognoscere pacto
620  Expendens, non intra oculos iter esse meantis
621  Lucis idem, plagae regionem et prorsus eandem

ut ante,
629  Directum, opposito lateri dum deferat ictum;
630  At si navis eat ventis impulsa, videbis
631  Non in idem lateris punctum se impingere volvens
632  Saxum, sed puppi loca quae propria ferire,
633   Atque suum tabulis super obliquasse meantum,
634  Tum lateri innixum nautam si laeserit ictus,
635  Ille regens oculos, via qua signata, manumque,

693   Forte queas, totam et rem causae jungere utrique:
694  Utraque causa etenim circum facit ire videri
695  Orbe super sidus, qui coni segmine formam
696  Praeferat e primo; sed eo discrimine tantum,
697  Altera ut haec faciat causa uno certa teneri
698   Tempore cum loca, causa prior tres differat illa
699  In menses peragranda locorum puncta; sed una

696  Praeferat e primo; sed eo discrimine tantum,
697  Altera ut haec faciat causa uno certa teneri
698   Tempore cum loca, causa prior tres differat illa
699  In menses peragranda locorum puncta; sed una
700  Conjunctae faciant causae, haec ut tempore quodam
701  Finat in medio, magis incipientibus illis
702  Mensibus, aut contra vicino abeuntibus; harum
703   Major ut

747  Turbari sensu ne res errante per omnes
748   Vita queat; siquidem si non tam mobilis esset,
749  Non illic ullum corpus, quod nempe movetur,
750  Aspiceremus, ubi est, sed quo fuit ante, profundi
751  Cum radii coepere, loco, qui nostra cientes
752  Lumina percellunt; at lumina si moveantur
753   Nostra, hand hos intra via erit directa, neque ictus

796  Corpore, dimidium, super horam, conterit horae;
797  Tempore quo tenui quam tractu progredietur
798   Saturnus? Vicina magis quae sidera Soli
799  Sunt alia, excurrunt citius; breviora sed illinc
800  Lucis sunt spatia; error adhuc tenuissimus iste est
801  Propterea. Immensis spatiis quae deinde recedunt
802  Sidera, transmittunt ingenti tempore lucem;
803  

sed illinc
800  Lucis sunt spatia; error adhuc tenuissimus iste est
801  Propterea. Immensis spatiis quae deinde recedunt
802  Sidera, transmittunt ingenti tempore lucem;
803   Sed quia sunt immota, vel, est quicumque, videri
804  Non valet a nobis illorum motus, oportet,
805  Nullus de genere hoc primo exoriatur ut error.
806   At magnum lucis forsan mirabere tempus,

aspectibus ullis:
812  collatur Terrae proin ad spatia annuus illa
813   Jam nihil est motus, superat nec jam ulla videndi
814  Propterea ratio nobis, quantum alta recedant.
815  Sed motu fingamus ab hoc discriminis esse
816  Tantum vera inter loca visaque, quantula pars est
817  De senis decies, in quas pars scinditur una
818   De decies itidem senis, gradus unicus unde est;

847   Difficile haec tamen est animo ut primum insinuentur
848   Forte tuo, subitam tibi cernere cum videaris
849  Rebus in his lucem terrestribus, assuetusque
850  Credere sis itidem subitam: sed define prorsus
851  Mirari, genus id, volvens exempla per usus
852  Vitae multa tuos servata, expostaque sensu;
853   Ut sonitus, qui se haud momento fundit in uno
854  Per

eunti
880  Multa audimus abire, licet cita constet, ut ante,
881  Miramus nimium lentam tamen, et cunctantem:
882  Nempe minus re, quam spacie, sensuque movemur.
883   Tot certis sed cum rationibus undique septum
884  Jam sit iter lucis, quam dixi tempore egere,
885  Ut procul adveniat, neque parti possit ab ulla
886  Convelli, tamen