Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: sed Your search found 21252 occurrences
First 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 6056-6125:6056. Marulić, Marko. Dialogvs de Hercule a Christicolis... [Paragraph | Section]
res restitui in integrum coepit. Rursum sacrarum litterarum schola suos habitura est
Hieronymos, suos Ambrosios, si modo, qui Erasmum emulari uoluerint, reperientur. Cuius uenustas
admodum conscriptiones cum abs Te nuper acceperim, ne omnino ingratus uidear, Herculem, Ioue
quondam natum, sed iterum proxima foetura apud nos ęditum, ad Te destinauimus. Quid frontem
contrahis? Quid timidus pallescis? Non est, mihi crede, quod timeas. Olim ille multorum uictor fuit,
nunc a nostris uictus est. Abs Te etiam uictum intelliges, cum ista, quę mittimus, perlegeris; uictum,
inquam, non
foetura apud nos ęditum, ad Te destinauimus. Quid frontem
contrahis? Quid timidus pallescis? Non est, mihi crede, quod timeas. Olim ille multorum uictor fuit,
nunc a nostris uictus est. Abs Te etiam uictum intelliges, cum ista, quę mittimus, perlegeris; uictum,
inquam, non corporis robore, sed, quod multo magnificentius est, animi uirtute. Porro, ne putes me
meas nugas tam expolitis Erasmi opusculis conferri uelle, ingenue fatebor: quoties ea lego, toties,
quam multa mihi desunt, disco.
tu salue atque uale, mysteriorum contemplator atque interpres, optime theologe!
THEOLOGVS: Quid tu hic solus?
POETA: Solos esse oportet, qui egregium aliquid altumque meditantur. Nam in secessu cogitata
purius exeunt. Sed te oro, tu quoque huc concędas, ut simul sub umbra platani huius
considentes ratiocinemur, donec ęstiuus hic calor mediusque deferuescat dies.
THEOLOGVS: Morem tibi geram, non tam uitandi caloris gratia, quam ut de tua te aliquid
interrogem poesi.
mirantur?
POETA: Viros illos cantatissimos habent, quos heroas appellant.
THEOLOGVS: Quinam sunt heroes isti?
POETA: (Heroes) Nunc, ut reor, nulli, sed multis ante sęculis aliqui fuisse memorantur, ut Hercules,
Iason, Perseus, Diomedes Argiuus, Aiax Thelemonius, Meleager Calydonius, Vlixes,
Theseus, Achilles, Aeneas et his alii similes. Heroas enim nominarunt uiros fortissimos et
supra humanam uim euectos ac semideos.
admirari discam. Quare rogo, ne sit tibi
molestum eas recensere, donec hora magis opportuna aderit hinc abeundi, ut sicut corpus
quiete ita et animum relaxemus aliqua non inutili confabulatione neque iniocunda.
POETA: Longa est historia, longę ambages, sed summa sequar fastigia rerum, et quę plenius
explicare angustia temporis non patitur, summatim perstringam. Hercules, Iouis ex Alcmena
filius, Iunoni quidem inuisus, quia de pellice genitus, sed Ioue patre nequaquam indignus,
siqua fides habenda est hiis, quę de illo memorantur.
neque iniocunda.
POETA: Longa est historia, longę ambages, sed summa sequar fastigia rerum, et quę plenius
explicare angustia temporis non patitur, summatim perstringam. Hercules, Iouis ex Alcmena
filius, Iunoni quidem inuisus, quia de pellice genitus, sed Ioue patre nequaquam indignus,
siqua fides habenda est hiis, quę de illo memorantur. (Dracones) Puer adhuc duos dracones,
cuiuis hominum horrendos atque graues, a Iunone ad se perdendum missos, per collum
manibus apprehendit fortiusque
sagacitate quoque ingenii, quod rarissimum
est, pręstare apparuit. (Augei stabulum VI) Huc accedit, quod Augei, Epiorum siue
Elidensium regis, plenum sordium spurciciarumque stabulum purgare iussus, excogitauit,
quemadmodum facinus istud non ignominię sibi, sed glorię foret. Pignionis, propinqui
fluminis, ut Diodorus ait, aquas ad stabulum illud deriuauit et fluentis lymphę impetu
purgatum totum reddidit quodque manibus efficere humile ac seruile erat, aquę ductu
peregisse laudi fuit. (Taurus
purgatum totum reddidit quodque manibus efficere humile ac seruile erat, aquę ductu
peregisse laudi fuit. (Taurus VII) Taurum, a Pasiphe, Minois coniuge, ob insignem formam
adamatum, a Creta ad Peloponessum aduexit Euristeoque obtulit. Sed inter uehendum plurima
immensi cuiusdam roboris animique inuicti ędidit argumenta, de quibus postea dicemus, si te
iuuabit etiam illa audire.
THEOLOGVS: Tametsi cuncta hęc quidem fabulosa et a priscis uatibus conficta esse rear, patienter
tamen te et
et attente audiam.
PQETA: Sicut scripta reperi, ita narro. Si ficta sunt, illis, quęso, uitio uertas, qui scripsere, non
mihi.
THEOLOGVS: Immo etiam tibi, si uera fuisse censes.
POETA: Omitte quęrere, sed tantum, si talis fuerit uir ille, qualem ueterum testantur monumenta,
quanti ab omnibus ęstimari debuit, perpende.
THEOLOGVS: Age iam cetera suo ordine prosequere!
POETA: Accipe his quidem, quę modo diximus,
nisi te audire
piget, me non pigebit referre. Cum enim poetam me profitear, mea interest heroum gesta
concinere. Suos alii cantent amores et impudicis eloquiis paginas impleant, me magis delectat
ducum regumque facta suspicere, quorum gloriam nulla tacebit posteritas, nulla delebit
obliuio. Sed te nescio cui cogitationi intentum admodum uideo; ita suspensa fronte nihil
adhuc respondes.
THEOLOGVS: De his profecto, quę abs te hactenus dicta sunt, meditabar. Ea mihi quidem, ut
concedam uera fuisse, mira prętermodum stupendaque uidentur, non
appareret. Cęterum, ne tempus terendo iter nostrum remoremur, quę a poetis latissime
digeruntur, quam breuius potero, perstringam. (Ludi Olympici) Hercules cum tauro Pasiphes
ad Euristeum reuersus ludos Olympicos instituit, ne suę prouincię homines ocio torperent, sed
potius in uirtutis certamine uarie exercerentur. Vtque ubique inuictus esset, a diis dona fertur
accepisse: a Pallade peplum, (Arma) a Vulcano clauam et thoracem, a Neptuno equos, a
Mercurio ensem, ab Apolline sagitas atque arcum.
enim et miraculorum
plena arbitror neque adduci queo, ut rear contraria cuiusquam dissertatione extenuari posse ac
diminui, ne tanta uideantur.
THEOLOGVS: Non eo inficias ea quidem hominum admiratione digna esse et omnium heroicorum
gestorum maxima. Sed quid dices, quid respondebis, si tibi nostris temporibus fortiora,
excelentiora, magnificentiora his omnibus agi gerique ostendere?
POETA: Fama hoc profecto prius quam tu ostenderet, si res ita, ut dicis, sese haberet.
tibi uideantur, quę Deus probat, cuius iudicia
non errant, an quę homines, qui persępe falluntur? Nonne illa quę probat Deus?
POETA: Certe, quę Deus. Primo quippe concesso, necessarie id sequitur.
THEOLOGVS: Sed ex his, quę Deo teste probantur, nonne alia magis, alia minus laudanda?
POETA: Ita mihi quidem uidetur. Neque enim illis assentior, qui omnes uirtutes pares esse dixerunt.
THEOLOGVS: Qua autem ratione discrimen
Videtur tamen illa Euangelii autoritas huic assertioni nostrę nonnihil obstare, ubi
singuli operarii unum denerium accipiunt, tam primi qui tota die in uinea patrisfamilias
laborarunt, quam nouissimi qui postmeridiana hora uocati minus operis exhibuerunt. Sed cum
parabola illa iis prędicetur, qui ecclesiam Dei ędificant pie recteque uiuendo, denarius ęque
singulis datus non merita respicit, sed boni nunquam finiendi ęternitatem. Nam in cęlesti
patria aliud quidem minus pręmium, aliud maius habetur, omnium tamen pręmia nullo fine
accipiunt, tam primi qui tota die in uinea patrisfamilias
laborarunt, quam nouissimi qui postmeridiana hora uocati minus operis exhibuerunt. Sed cum
parabola illa iis prędicetur, qui ecclesiam Dei ędificant pie recteque uiuendo, denarius ęque
singulis datus non merita respicit, sed boni nunquam finiendi ęternitatem. Nam in cęlesti
patria aliud quidem minus pręmium, aliud maius habetur, omnium tamen pręmia nullo fine
claudentur, nullis unquam temporibus deficient. Vel si denarium hunc beatitudinem
interpretari uolumus, tam illis datur qui in iuuenta quam qui in
nihil rationi magis congruum atque conueniens esse reor.
THEOLOGVS: Cęterum, cum te Christianum esse noueram, non dubito, quin scripturis diuinis
nobis datis plus fidei pręstes quam illorum fatuitati, qui non unum Deum esse arbitrati sunt,
sed plurimos, quibus ne ipsi quidem gentiles philosophi assentire poterant, cum omnium, quę
sunt, unum principium esse oportere deffinirent.
POETA: Christianum quidem me esse non diffiteor, et diuinę scripturę autoritati spondeo
mille occidisse uires et alia, quę de illo sacra indicat
historia. Dic, quęso, ubi nunc aliquem inuenies tanta uirium firmitate, tanta animi
magnitudine pręditum, ut uel Herculi uel Sansoni ipsi comparandus sit?
THEOLOGVS: Ego sane tibi non dico prisci, sed pręsentis ęui uiros ostendam, si audiendi
patientiam mihi pręstiteris, fortiores, pręstantiores, clariores, laudabiliores his quos
commemoras, nedum pares.
POETA: Gestio id quidem audire. Incipe iam! Attentum habebis docilemque auditorem.
atque imperare moliuntur. Et quoniam horum
tentamenta uincere, in ea pręsertim ętate, quę ad hauriendas uoluptates est procliuior, multa
constantis firmique animi fortitudine opus est, ideo Herculi hec tribuitur, Iouis, ut aiunt, filio,
ueluti uiro uirtutis magis quam uoluptatis studioso. Sed concedamus cuncta, quę de illo
feruntur, uera esse nihilque in his fabulosum haberi, dic, quęso, quęnam uirtus sit dracones
interimere, si eorum interemptoribus nullum ab ipso uirtutum remuneratore, Deo, pręmium
proponitur? (Paulus apostolus) Viperam Paulus
de hoc gloriatur, tanquam pro eo mercedem
accepturus. De illo autem gloriatus est, de quo gestiens et exultans ait se fidem seruasse usque
ad pręsentis uitę consumatienem et propterea sibi repositam esse in cęlo iustitię coronam.
Cum illo igitur dracone nobis pugnandum est, qui non corpora, sed animas perdere conatur.
Neque carnem nobis dominari sinamus, sed spiritum. (Iacobus apostolus) Si pugnam istam
uicerimus, promissa nobis a Domino bona capiemus, dicente Iacobo apostolo: Beatus uir, qui
suffert tentationem, quoniam, cum probatus fuerit, accipiet
gloriatus est, de quo gestiens et exultans ait se fidem seruasse usque
ad pręsentis uitę consumatienem et propterea sibi repositam esse in cęlo iustitię coronam.
Cum illo igitur dracone nobis pugnandum est, qui non corpora, sed animas perdere conatur.
Neque carnem nobis dominari sinamus, sed spiritum. (Iacobus apostolus) Si pugnam istam
uicerimus, promissa nobis a Domino bona capiemus, dicente Iacobo apostolo: Beatus uir, qui
suffert tentationem, quoniam, cum probatus fuerit, accipiet coronam uitę, quam reddet
Dominus diligentibus se. Restat, ut uera
cum probatus fuerit, accipiet coronam uitę, quam reddet
Dominus diligentibus se. Restat, ut uera uirtus sit compescere carnales affectus, prauis
cupidinibus obuiam ire, diabolo resistere et non pugnorum ui lacertorumque ualentia dracones
necare. (Eriginus tyrannus) Sed Thebas, inquis, patriam suam, Erigini regis tyrannide
oppressam in libertatem uindicauit. Si pro amore illorum, qui iniuste oppressi sunt, id agitur,
pietatis uirtus est, qua Deum promeremur. Sin uero laudis humanę gratia hoc fit, hominum,
non Dei recipimus mercedem, reprehendendi magis
prędicatores, quam corpora iugo humanę seruitutis oppressa liberare, quod
Herculem autumant egisse. Si quidem illis ipsis, quos sibi comites elegerat Christus, Dominus
noster, ut uiam ueritatis gentes docerent, iniunxit, ostendens eum, qui hoc officio fungitur,
multam quidem non in terrena, sed in cęlesti patria recepturum mercedem. Ait enim: Qui
fecerit et docuerit sic, magnus uocabitur in regno cęlorum. Cum ergo multo pręstantius sit
exhortando, monendo, docendo peccatorem de diaboli tyrannide liberare quam tyrannum
occidere, nonne hac etiam in parte a nostris uincitur
liberare quam tyrannum
occidere, nonne hac etiam in parte a nostris uincitur Hercules tuus atque superatur? Ad illa
nunc, quę Euristeo iubente gessisse traditur, disserenda accedamus, quę numero duodeno a
uobis censentur. (Leo Nemęus) Nemęum leonem non ferro, sed manibus interfecit. Interfecit
autem leonem, ut ipse non negas, et Sanson noster Sansoneque minus robustus Dauid. Neque
tamen corporis uires a nobis exigit Dominus, sed animi in capessendis uirtutibus stabilitatem
atque constantiam. Cole iustitiam, pietatem serua,
accedamus, quę numero duodeno a
uobis censentur. (Leo Nemęus) Nemęum leonem non ferro, sed manibus interfecit. Interfecit
autem leonem, ut ipse non negas, et Sanson noster Sansoneque minus robustus Dauid. Neque
tamen corporis uires a nobis exigit Dominus, sed animi in capessendis uirtutibus stabilitatem
atque constantiam. Cole iustitiam, pietatem serua, Deum obsequio promerere, indigenti
succurre, miserum subleua, hęc ut agamus, lex diuina iubet, non ut cum leonibus aut aliis feris
belluis colluctemur. Lucta nobis
non ut cum leonibus aut aliis feris
belluis colluctemur. Lucta nobis assidua est cum diabolo. Ipse etiam tanquam leo rugiens
circuit quęrens, quem deuoret. Cui resistite, inquit apostolus, fortes in fide! Non dixit:
fortes in corpore, quia corporeę fortitudinis ui non uincitur diabolus, sed fidei uirtute
superatur. Hęc est enim uictoria, quę uincit mundum, fides nostra. Fatere igitur plus esse
summi Dei iussis legibusque parendo fidem seruare quam Euristeo imperante leonem
interfecisse. Disce tamen leonem, superbissimum animal, deiicere nihil aliud esse quam
arrogantiam et
tacendo irę motum coerce aut ab eo, qui tibi calumniatur,
te amoliendo tempera aut molli mitique responso furentem placare stude, et hydram
interemisti multoque plus laudis ac remunerationis apud Deum inuenies quam apud Euristeum
Hercules. Neque enim monstrorum domitoribus cęlum promittitur, sed uitiorum. Quid
pręterea hic heros tuus? (Aper) Aprum Archadicum cuncta in agro uastantem comprehendere
iussus captum Euristeo obtulit uiuum. Mirum id quidem rudi popello uidetur, sed sapientię
disciplina instructi uiri nihil satis magnificum iudicant ex his,
quam apud Euristeum
Hercules. Neque enim monstrorum domitoribus cęlum promittitur, sed uitiorum. Quid
pręterea hic heros tuus? (Aper) Aprum Archadicum cuncta in agro uastantem comprehendere
iussus captum Euristeo obtulit uiuum. Mirum id quidem rudi popello uidetur, sed sapientię
disciplina instructi uiri nihil satis magnificum iudicant ex his, quę nobis cum bestiis sunt
communia. Robur, pernicitas, agilitas, forma bonum corporis sunt, in quo a brutis uincimur.
Animi uero bonum proprium hominis est. In hoc excellere pręclarum esse dicimus, id est,
(Aues Stymphalides) Stymphalidas quoque aues
strepitu ac fragore repulisse, quanta, putas, animi solertia fuerit, cum uideamus hoc ipsum
qualibet ęstate a frugum custodibus factitari? (Stabulum) Stabulum denique a spurciciis non
manu, sed aquis purgatum, quale inuenti huius acumen fuisse dixerim, quando quidem nemo
est, qui nesciat mapparum quoque aliorumque utensilium squalorem aquis elui? Si tamen ista
non mediocris, sed prope singularis argumenta solertię fuisse putas, accipe, qua ratione a
nostris, quam egregie talia
frugum custodibus factitari? (Stabulum) Stabulum denique a spurciciis non
manu, sed aquis purgatum, quale inuenti huius acumen fuisse dixerim, quando quidem nemo
est, qui nesciat mapparum quoque aliorumque utensilium squalorem aquis elui? Si tamen ista
non mediocris, sed prope singularis argumenta solertię fuisse putas, accipe, qua ratione a
nostris, quam egregie talia cuncta superantur. Ille ceruę pernicitatem laqueis impediuit et ea
capta auro est potitus. Nostri uero, qui Deo seruiunt, fugitiuum tempus effluere socordia atque
desidia non sinunt,
transferre nititur corpus nostrum de uitio ad uirtutem, sicut taurus iste de Creta
transuectus est ad Peloponessum. Cumque de male ad bonum transitum fecerimus, tunc recte
nos ipsos offerimus Deo, quemadmodum Hercules cum tauro obtulisse se dicitur Euristeo.
Sed hoc fidelis Christiani est, Dei pręcepta obseruantis, non Herculis ex hominis mortalis
iussione pendentis. (Equi Diomedis) At Hercules, inquiunt, Diomedis equos tulit, quos ille
carnibus alebat humanis et ipsis eundem, ut comederetur, obiecit. Hos autem equos
obseruantis, non Herculis ex hominis mortalis
iussione pendentis. (Equi Diomedis) At Hercules, inquiunt, Diomedis equos tulit, quos ille
carnibus alebat humanis et ipsis eundem, ut comederetur, obiecit. Hos autem equos Euristeus
cum accepisset, dedicauit Iunoni. Sed ne putes propterea nostris pręferendum esse Herculem,
hec idem etiam Christiani principes agunt, dicente Domino: Maleficos ne patiaris uiuere! At
uero, si ista, quę narrantur, spiritaliter intelligere uolumus, multo plus laudis fideli Christiano
quam Herculi tuo dabimus. Hercules occidit
principes agunt, dicente Domino: Maleficos ne patiaris uiuere! At
uero, si ista, quę narrantur, spiritaliter intelligere uolumus, multo plus laudis fideli Christiano
quam Herculi tuo dabimus. Hercules occidit Diomedem, hic quotidie perniciosas interimit
cupidines non consentiens carni, sed spiritui. Hercules Diomedem mandendum apposuit equis
illis, quibus humana caro cibus erat, hic malorum demonum, qui semper hominibus infesti
sunt, mortiferam suggestionem repellendo omnem fraudem ad fraudis fallacięque autores
demonas reuerti cogit. Euristeus uero Diomedis equos Iunoni tunc
unde uenerant, remeare iubet. Iunonem quippe pro aere accipimus. Vide igitur, utrum
Diomedem interimere et equos cruore eius pastos regi tradere plus habeat laudis, an prauis
affectibus refragari et demonum ad uitia trahentium dolos insidiasque superare uirtutisque
gloriam non ante homines, sed coram Deo ponere. (Baltheus Hippolites) Illud pręterea, quod
uictis Amazonibus Hippolites baltheum rapuerit, nunquid tu putas forti uiro conuenire, ut cum
foeminis bello decernat? An non uidemus uiros ipso corporis robore foeminis semper
pręstitisse? An non
Ille igitur uictis Amazonibus baltheo spoliat Hippoliten, qui
superatis inconcessę libidinis obscenitatibus meretricique amoris uinculo soluto honestis
legitimisque nuptiis uxorem sibi copulat et procreandę proli cum pudicicię fide operam
impendit. Atque hoc sane non Euristeo, sed Deo seruire est matrimonio diuina lege constituto
modeste ac temperanter frui et de Euangelio sati seminis fructum carpere trigesimum. Si ergo
in matrimonio honeste, pudenter pudiceque uixeris, a Domino accipies mercedem, qualem
nunquam Hercules recepisse creditur ab Euristeo, nisi eo forte
qualem
nunquam Hercules recepisse creditur ab Euristeo, nisi eo forte tempore, ut ab aliis audiui et tu
subticuisti, quando in Lydia in Omphales gratiam muliebrem operam exibuit, posita claua
colum fusumque suscipiendo et manu illa, qua monstra domuerat, molliter effoeminateque
nendo. Sed si parum fuerit, dicet aliquis, foeminas pręlio uicisse, Geryona etiam tergeminum
uicit Hercules in Hiberia. (Boues Geryonis) Quo interfecto boum eius armentis potitus est et
in Gręciam rediens prędam donauit regi. At tamen multo magis
quam
tricorporeum hominem occidere. Plus est etiam a malis abstinendo bene agere quam buceta,
quę aliorum erant, sibi uendicare. Et quoniam boues, quorum labore fruges comedimus,
Hercules largitus est Euristeo, nostri hoc imitari mihi uidentur, quando bonarum actionum
laudem non sibi, sed Deo tribuunt, cum psalmista dicentes: Non nobis, Domine, non nobis,
sed nomini tuo da gloriam! (Cerberus) Pręter hęc, ad inferos descendere et Cerberum
tricipitem superne eductum hominibus ostendere, totum hoc fabulosum est et melius atque
uerius a
bene agere quam buceta,
quę aliorum erant, sibi uendicare. Et quoniam boues, quorum labore fruges comedimus,
Hercules largitus est Euristeo, nostri hoc imitari mihi uidentur, quando bonarum actionum
laudem non sibi, sed Deo tribuunt, cum psalmista dicentes: Non nobis, Domine, non nobis,
sed nomini tuo da gloriam! (Cerberus) Pręter hęc, ad inferos descendere et Cerberum
tricipitem superne eductum hominibus ostendere, totum hoc fabulosum est et melius atque
uerius a nostris quam ab Hercule obseruatum. Quid est enim ad inferos descendere nisi
Postremus labor Herculis tui Euristeo iubente fuit, si satis memini, mala aurea ab Hesperidum
hortis ablata, peruigili dracone occiso, qui talium fructuum custos erat. Custodes autem fallere
et aliena rapere apud nos crimen est, non uirtus. Iussit, inquies, Euristeus, cui parendum erat.
Sed maximum nefas est homini obsequendo Deum offendere. Diuina autem lex est: Ne
concupiscas rem proximi tui! Et si iniuste concupiscere culpa est, quanto maius peccatum
male concupita per uim eripere? A tanto igitur talique facinore Christi seruus abhorrens, suo
contentus est abstinens alieno.
A tanto igitur talique facinore Christi seruus abhorrens, suo
contentus est abstinens alieno. Hercules ille tuus dracone perempto Hesperidum hortos auro
spoliauit. Hic uero tantum abest, ut aliorum bona tollat, ut etiam iis, qui indigent, sua
largiatur. Non enim terrenas opes concupiscit, sed cęlestes.
POETA: Da ueniam, non possum, quin te hoc loco interpellem. Nonne ipse dixi Herculem quoque
aurea mala obtulisse Euristeo, nullius rei nisi laudis cupidum?
THEOLOGVS: Quid ais, mi poeta? Non tu existimas
quin te hoc loco interpellem. Nonne ipse dixi Herculem quoque
aurea mala obtulisse Euristeo, nullius rei nisi laudis cupidum?
THEOLOGVS: Quid ais, mi poeta? Non tu existimas iniquum esse facinus alterius rem rapere, ut
tradas alteri? Donauit Euristeo, sed iniuriam intulit Hesperidibus. Aliena donare non
liberalitas est, sed iniustitia. Audi igitur, quę aurea mala nostri recte sapienterque expetunt. Ad
supernas opes, quę non pereunt, possidendas inhiant, terrenas contemnunt. Peruigilem autem
draconem, diabolum, ab
mala obtulisse Euristeo, nullius rei nisi laudis cupidum?
THEOLOGVS: Quid ais, mi poeta? Non tu existimas iniquum esse facinus alterius rem rapere, ut
tradas alteri? Donauit Euristeo, sed iniuriam intulit Hesperidibus. Aliena donare non
liberalitas est, sed iniustitia. Audi igitur, quę aurea mala nostri recte sapienterque expetunt. Ad
supernas opes, quę non pereunt, possidendas inhiant, terrenas contemnunt. Peruigilem autem
draconem, diabolum, ab ęterno bono auertentem studio uirtutis opprimere conantur et eo uicto
Anima in corpore depositum Dei est. Quisquis depositum istud, priusquam
postulatus fuerit, reddit, Domino iniuriam facit, qui tam diu seruandum dedit, donec
reposceret. Ideo etiam lex diuina iubet: Ne occidas! Hercules autem iste non modo se,
antequam periturus esset, perididit, sed Lycam quoque puerum, ueneni, quod attulerat,
ignarum, iratus interfecit. Cum ergo tam se ipsum quam alium a culpa alienum occidere
peculiare sit, cui dubium esse debet illos, qui sic agunt, non ad cęlum migrare, sed ad inferos
potius ruere, ęternis addictos suppliciis? Ex quo apparet non
autem iste non modo se,
antequam periturus esset, perididit, sed Lycam quoque puerum, ueneni, quod attulerat,
ignarum, iratus interfecit. Cum ergo tam se ipsum quam alium a culpa alienum occidere
peculiare sit, cui dubium esse debet illos, qui sic agunt, non ad cęlum migrare, sed ad inferos
potius ruere, ęternis addictos suppliciis? Ex quo apparet non Deo placuisse Herculem tuum,
sed Deum grauiter offendisse. Non ergo beatus, sed miser et infelix est reputandus.
Restat nunc, ut illis de rebus disseramus, quas eum sua sponte ac libere gessisse tradunt, nisi tibi
quod attulerat,
ignarum, iratus interfecit. Cum ergo tam se ipsum quam alium a culpa alienum occidere
peculiare sit, cui dubium esse debet illos, qui sic agunt, non ad cęlum migrare, sed ad inferos
potius ruere, ęternis addictos suppliciis? Ex quo apparet non Deo placuisse Herculem tuum,
sed Deum grauiter offendisse. Non ergo beatus, sed miser et infelix est reputandus.
Restat nunc, ut illis de rebus disseramus, quas eum sua sponte ac libere gessisse tradunt, nisi tibi
mora molesta est, iter coeptum prosequi parato.
POETA: Quin immo, ita
Cum ergo tam se ipsum quam alium a culpa alienum occidere
peculiare sit, cui dubium esse debet illos, qui sic agunt, non ad cęlum migrare, sed ad inferos
potius ruere, ęternis addictos suppliciis? Ex quo apparet non Deo placuisse Herculem tuum,
sed Deum grauiter offendisse. Non ergo beatus, sed miser et infelix est reputandus.
Restat nunc, ut illis de rebus disseramus, quas eum sua sponte ac libere gessisse tradunt, nisi tibi
mora molesta est, iter coeptum prosequi parato.
POETA: Quin immo, ita ego sermone isto tuo delector, ut hinc recedere
ego sermone isto tuo delector, ut hinc recedere nesciam, nisi et cętera pari
ratione expedieris. Nam Herculem, quem omnes poetę laudibus in cęlum ferunt, a Christianis
uinci per te edoctus negare omnino nequeo. Et iam certus sum non corporis uiribus ueram
solidamque laudem quęrendam esse, sed animi sapientia ac sanctitate. Alioquin elephanti,
leones, ursi, camelli, equi, tauri alięque belluę, quę nos ferocitate, alacritate, ui ac robore
antecellunt, plus sibi laudis, plus meriti uendicarent quam homines ipsi. Et quoniam non parua
quidem afficior lętitia rem hanc abs te me
ęquum est me obsequi tibi, eadem breuitate uel magis
perstricta in his exponendis utens. Igitur, Herculem ipsum alia quidem iussum, alia sua sponte
fecisse ais; illa necessario, hęc uolens ac lubens peregit, quo magis immontalitate se dignum
pręstaret. Hoc idem certe Christianis nostris, sed felicius ac beatius contingere scias uolo. Ille
Euristei imperata fecit. Nostri autem Dei iussis parent atque obediunt. Ille in his, quę sponte
egit, suo usus est consilio. Nostri uero non humana, sed diuina sequuntur consilia, ne a recto
aberrent, ne a bono atque
se dignum
pręstaret. Hoc idem certe Christianis nostris, sed felicius ac beatius contingere scias uolo. Ille
Euristei imperata fecit. Nostri autem Dei iussis parent atque obediunt. Ille in his, quę sponte
egit, suo usus est consilio. Nostri uero non humana, sed diuina sequuntur consilia, ne a recto
aberrent, ne a bono atque ęquo deuient. Quod illis accidere solet, qui in re gerenda nimium
sibi confidentes proprio sensu nituntur. Duas ergo Deus noster Christus nobis ad beatitudinem
assequendam monstrauit uias, alteram necessitatis, alteram
ad
uitam ingredi, serua mandata! Deinde dixit: Si uis perfectus esse, uende omnia quę habes, et
da pauperibus, et ueni, sequere me! Necesse est igitur, ut, qui beati et immortales effici
uelunt, illa obseruent et agant, quę Deus iussit. Illud autem, quod consulit, noluit esse
necessarium, sed liberum, ut, qui consumatioris uitę instituta sequi uoluerint, illis inter beatos
plus pręmii accedat. Sperabat itaque Hercules uester plus se accepturum ex his, quę non
inuitus agebat. Sed certe spe ista deceptus est, dum suo nititur consilio, non diuino. Nostris
ergo nulli nisi Deo
illa obseruent et agant, quę Deus iussit. Illud autem, quod consulit, noluit esse
necessarium, sed liberum, ut, qui consumatioris uitę instituta sequi uoluerint, illis inter beatos
plus pręmii accedat. Sperabat itaque Hercules uester plus se accepturum ex his, quę non
inuitus agebat. Sed certe spe ista deceptus est, dum suo nititur consilio, non diuino. Nostris
ergo nulli nisi Deo adherentibus posthabendus erit, sicut iussis obtemperans, ita et sponte
aliquid agens. Hoc te fateri necesse est, cum in initio disputationis nostrę persuasum habueris
Dei iudicia
obtemperans, ita et sponte
aliquid agens. Hoc te fateri necesse est, cum in initio disputationis nostrę persuasum habueris
Dei iudicia Deique consilia humanis esse certiora et homines quidem falli decipique posse,
Deum nequaquam.
POETA: Ita est certe. Sed iam perge, quęso, reliqua ista explicare, ut huic tam salutiferę disciplinę,
quam te instruente percepi, cumulum aliquod addam.
THEOLOGVS: Singula, quę Herculem ultro exercuisse dixisti, ut rite expediantur, nobis nunc
repetenda sunt.
Herculem ultro exercuisse dixisti, ut rite expediantur, nobis nunc
repetenda sunt. (Ludi Olympici) Aduecto, inquis, Pasiphes tauro ludos Olympicos instituit, ut
homines ludorum illorum certaminibus intenti et ocium fugerent et magis robusti ac strenui
redderentur. Sed nostrorum certamen est illa quotidiana pugna carnis aduersus spiritum et
spiritus aduersus carnem. In qua uincere longe gloriosius est quam in ludis istis Olympionicen
esse. Superata enim carnis pugna in bonis, quę spiritus suggerit, exercentur. (Ad Tim. IV)
Nostri uero id agunt, ne a uitiis superentur, ne
diabole succumbant. Et sicut Apostolus iubet, ita armantur. (Ad Eph. VI) Induite uos, inquit,
armaturam Dei, ut possitis stare aduersus insidias diaboli. Quoniam non est nobis colluctatio
aduersus carnem et sanguinem, sed aduersus principes et potestates, aduersus mundi rectores
tenebrarum harum, contra spiritalia nequitię in cęlestibus. Propterea accipite armaturam
Dei, ut possitis resistere in die malo et in omnibus perfecti stare. State ergo succincti lumbos
uestros in ueritate
ut es,
exhibe. Quod cum feceris, Herculis arma illa non modo non miraberis, uerum etiam ridebis.
(Gygantes) Post hęc abs te dictum memini illum ad Palenen cum Gygantibus decertasse.
Certauit et Dauid noster cum Golia Gygante atque inermis armatum superauit. Sed magis
commendatur, quod Saulis persecutionem patienti ac sedato animo pertulerit, quod Ionatham,
filium eius, fratris loco habuerit, quod Semei maledictis lacessitus ipse satellites suos in illum
animaduertere uolentes inhibuerit, quod denique in psalmis laudes Dei decantauerit et in
iecur eius lacerantis iniuria erruit et ligato simul uincula
dissoluit, quasi gratiam referens, quod ignem de cęlo ad usum hominum attulisset. Dic, quęso,
corpori an animę languenti mederi opemque ferre melius sit. Nonne animę? Anima enim
communi omnium consensu corpore est pręstantior. Sed nostri sacerdotes illos, quos peccati
conscientia intus carpit, intus lacerat, curant ac sanant, ad poenitentiam exhortando, ad
pietatem iustitiamque colendam instruendo. Et hoc ideo, quia sciunt eos ignem habere de cęlo
allatum, hoc est, animam a Deo infusam, quam a uinculis delictorum
loquor — calcant auaritiam, rapinas execrantur, furtum damnant
atque hac ratione tres Chrysauri natos interimunt. Chrysaurus enim auri tenet
interpretationem. Quid deinde Hercules? (Gygantes) Ad Cumas cum Gygantibus pugnando
uicit. Sed superbię uitium humilitate superare magis est magnificum quam procera Gygantum
corpora humi deiicere. Siqua te mentis elatio et inanis glorię cupido solicitat, non ei
acquiescas, sed in omnibus mansuetudinem humilitatemque conserua, et magnos uicisti
Gygantes, Hercule ipso fortior atque
Quid deinde Hercules? (Gygantes) Ad Cumas cum Gygantibus pugnando
uicit. Sed superbię uitium humilitate superare magis est magnificum quam procera Gygantum
corpora humi deiicere. Siqua te mentis elatio et inanis glorię cupido solicitat, non ei
acquiescas, sed in omnibus mansuetudinem humilitatemque conserua, et magnos uicisti
Gygantes, Hercule ipso fortior atque pręstantior. (Erix) Ille insuper in Sicilia Ericem regem
cestibus pugnantem uicit. Nonne pluris habendus Christianus, qui spiritalium fatigationum
flagello
atque pręstigiis. (Centauri) Hercules semiferam etiam Centaurorum
gentem in Thessalia pręlio superauit. Et nostri quidem semiferas diaboli confringunt uires
neque terrore eius perculsi neque blanditiis deliniti. Talibus autem uictis Centauris, non in
terra, sed in cęlo triumphant plaudentibusque angelis atque lętantibus ęterni regis aulam
ingrediuntur. Confer nunc cum hac felicitate omnes Herculis uictorias, omnes eius triumphos,
et disces ibi plus uirtutis laudisque haberi, ubi plus impenditur pręmii, quemadmodum
ratiocinati sumus te non refragante. (Achelous) An pręterea aliquid esse putabimus
pro Deianirę connubio initum cum Acheloo flumine certamen, post multiplices quasdam
formas in taurum mutato, et uicti detractum cornu Naiadibus Copięque deę cum fructibus
datum? Sed nostrę religionis homines pro spiritalibus Christi Ecclesięque nuptiis uarias
heresum formas grauissime impugnant, et impugnando uincunt, et uincendo dominantur.
Denique potestatem hereticis ablatam ad catholicos transferunt, qua ipsi usi plurima officia in
clerum diuidunt. Ita Christi
spiritalibus Christi Ecclesięque nuptiis uarias
heresum formas grauissime impugnant, et impugnando uincunt, et uincendo dominantur.
Denique potestatem hereticis ablatam ad catholicos transferunt, qua ipsi usi plurima officia in
clerum diuidunt. Ita Christi athletę non pro Deianira certant, sed pro Ecclesia, non Acheloum,
sed perniciosam heresim euertunt, non cornu tauro, sed hereticis extorquent in Ecclesia
regendi autoritatem. Inde creantur pontifices, episcopi, presbiteri, diacones, clerici. Et sic
cornu impiis auulsum, fit credentibus cornu Copię salutaris. Hanc uerę uirtutis
nuptiis uarias
heresum formas grauissime impugnant, et impugnando uincunt, et uincendo dominantur.
Denique potestatem hereticis ablatam ad catholicos transferunt, qua ipsi usi plurima officia in
clerum diuidunt. Ita Christi athletę non pro Deianira certant, sed pro Ecclesia, non Acheloum,
sed perniciosam heresim euertunt, non cornu tauro, sed hereticis extorquent in Ecclesia
regendi autoritatem. Inde creantur pontifices, episcopi, presbiteri, diacones, clerici. Et sic
cornu impiis auulsum, fit credentibus cornu Copię salutaris. Hanc uerę uirtutis uiam ignorauit
Hercules tuus,
et impugnando uincunt, et uincendo dominantur.
Denique potestatem hereticis ablatam ad catholicos transferunt, qua ipsi usi plurima officia in
clerum diuidunt. Ita Christi athletę non pro Deianira certant, sed pro Ecclesia, non Acheloum,
sed perniciosam heresim euertunt, non cornu tauro, sed hereticis extorquent in Ecclesia
regendi autoritatem. Inde creantur pontifices, episcopi, presbiteri, diacones, clerici. Et sic
cornu impiis auulsum, fit credentibus cornu Copię salutaris. Hanc uerę uirtutis uiam ignorauit
Hercules tuus, et in corporis uiribus beatitudinem ponebat, quas
ipsum solum uiuum reliquisse. (Neleus) Nihil, ut equidem reor, causę opponitur, quare Neleus
his erumnis afficiendus foret. Nonne igitur iniquum simul et crudele facinus fuit innocenti
regnum abstulisse et tot uiros nullius criminis conuictos cęde sustulisse? Sed audi, quam raro
proposito Christi serui, quam pia obseruatione et Nelei regnum destruunt et fratres eius
interimunt et ipsum Neleum uiuere solum uolunt. Varia supellex et multarum rerum copia
Nelei fratres sunt. His ergo perfectioris uitę uir contemptis et in egenorum usum erogatis uictu
loco dixisti, o poeta,
quod Euritum, Oechalię regem, liberosque eius inuadens interfecerit et Iolen sibi sponsam,
quam illi tradere nolebant, raptam abduxerit uehementerque amarit. Haud iniquum censemus
eam, quę pacta sponsaque erat, dum negatur, per uim eripuisse, sed tamen propterea cędibus
in illos, quos inuasit, grassari et urbem in ciuium, qui nihil peccauerant, detrimentum atque
erumnam solo ęquare impium immaneque fuisse dicimus. Ne tamen ignores, quam
laudabili imitatione ista quoque presequatur Deo deditus Christianus, Euritum corpus
quam
laudabili imitatione ista quoque presequatur Deo deditus Christianus, Euritum corpus suum
esse intelligit, filios Euriti ipsos corporis sensus, Iolen uero animam esse decernit.
Disponitque animam a corporis illecebris abductam recte copulare rationi, ne caro
dominetur spiritui, sed e contrario spiritus imperet carni. Cumque sentire coeperit aliam legem
in membris suis repugnantem legi mentis suę, corpus, perpetuum animę aduersarium, ieiuniis
extenuat, uigiliis fatigat, laboribus pręmit sensusque omnes a uoluptatis pestiferę cupidinibus
auertere contendit. Porro,
fabulantur, longe inferiora esse et pene nihil prę illis, quę a religionis nostrę cultoribus
factitari audis.
POETA: Certe illi, ut iam uideo, ignorantes uerę uirtutis uiam, aiunt Herculem uita defunctum, sicut
supra est dictum, in deos fuisse relatum. Sed quomodo deus est, in quo minime uera apparuit
uirtus, sed adumbrata et uulgi opinione, non sapientum sententiis probata?
THEOLOGVS: Perplacet profecto iam tibi persuasum esse, quod a Christianis in omni perfectę
laudis genere uictus sit maximus heroum
quę a religionis nostrę cultoribus
factitari audis.
POETA: Certe illi, ut iam uideo, ignorantes uerę uirtutis uiam, aiunt Herculem uita defunctum, sicut
supra est dictum, in deos fuisse relatum. Sed quomodo deus est, in quo minime uera apparuit
uirtus, sed adumbrata et uulgi opinione, non sapientum sententiis probata?
THEOLOGVS: Perplacet profecto iam tibi persuasum esse, quod a Christianis in omni perfectę
laudis genere uictus sit maximus heroum Hercules ille. Sed hoc etiam certum habeas uelim
multo
est, in quo minime uera apparuit
uirtus, sed adumbrata et uulgi opinione, non sapientum sententiis probata?
THEOLOGVS: Perplacet profecto iam tibi persuasum esse, quod a Christianis in omni perfectę
laudis genere uictus sit maximus heroum Hercules ille. Sed hoc etiam certum habeas uelim
multo melius te ad cęleste regnum, quando uita ista decesseris, translatum iri cum morum
integritate quam illum cum fortium gestorum fama. Semper enim commendabilior est uictoria
se ipsum uincere quam aliorum regna subiugare, malas cupidines continentię
uicerat, triumphum hodie egisti
pręstantissimum sęculisque omnibus memorandum.
THEOLOGVS: Nolo mihi uictorię huius laudem tribuas. Veritatem tuentibus Deus ipse uires
suppeditat, quibus nixi uincant. Illi uni gratię agendę sunt, quod uicerimus. Sed tempus est
iam sole ad occasum prone cęloque aduesperascente coeptum iter repetere. Tu, quorsum uis,
abi atque uale. Ego quoque uiam ingrediar, quam intermiseram.
POETA: At priusquam discedamus, unum hoc superest, quod dicam: Gratias tibi ago habeoque
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.