Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: sed Your search found 21252 occurrences
First 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 7955-8065:7955. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 239 | Paragraph | SubSect | Section] viris, geri posse constet: cui perspicuum non est, ad vitam recte instituendam, ad rem publicam ipsam recte et ordine gubernandam, nihil utilius esse, nihil aptius historia? quod quidem et verum esse, et aliter esse non posse, non ego de multis unus, sed ita multi mecum sentiunt, itāque fatentur, ut, qui nesciat quid ante quam natus sit acciderit, eum puerum semper esse, hoc est, omnis expertem prudentiae, ac pene rationis, arbitrentur. qui vero ita versatur in historia, ut, quid aliis in omni rerum
7956. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 240 | Paragraph | SubSect | Section] subtilitate, et acrimonia iudicii, ut nos quoque, si quando usus veniat, ab indicata quasi fovea declinantes, laudabilis industriae cursu ad propositam nobis in historia metam pervenire possimus. Has iudicandi partes inter Latinos non nulli sumpserunt: sed feliciores aliquanto ab hac etiam laude Graeci. quorum si nulla praeterea nunc exstarent summae doctrinae monumenta, quae miserabili vetustatis naufragio plurima periere, unius Dionysii Halicarnassei, ingenio simul et iudicio praestantis, confractae
7957. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 240 | Paragraph | SubSect | Section] verba sententiis illustrentur: mirum tamen est, quam non huic nostro satisfaciat. perpendit omnia: pleraque damnat. at quibus rationibus? mihi quidem ut videtur, omnium firmissimis. quae si attendantur, non iam in historia summus Thucydides videbitur; sed, omni tamquam honestate privatus, infimo loco, et postremo in ordine contemptus iacebit. Hac porro censura dum utitur Dionysius, praeclaram omnibus texendae historiae normam proponit, et leges quasdam statuit, quas qui servet, non vulgarem a cunctis
7958. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 241 | Paragraph | SubSect | Section] prodiret. in quo quidem interpretando meum consilium hoc fuit; exemplo videlicet eruditissimorum vel nostrae, vel superioris aetatis hominum; non ut verba vitandi laboris gratia, singula singulis reddens, annumerarem, sed ut sententias ipsas appenderem. quod quidem institutum in aliis quoque eiusdem scriptoris libris, quos de arte rhetorica, deque apta inter se verborum collocatione scripsit, item in Longino, ac tribus postremis Diodori Siculi libris convertendis,
7959. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 241 | Paragraph | Section] ii qui bene scribendi, beneque dicendi laudem sequerentur, rectam aliquam et probatam normam haberent, ad quam suas quocumque in genere exercitationes dirigerent; neque prorsus omnia, quae apud illos scripta reperiuntur, ad imitationem sibi proponerent; sed ex illis, si quae sunt dicendi virtutes, caperent, vitia vero studiose declinarent. Atque in illis quidem libris, cum de historicis non nulla attigissem, etiam ea quae mihi de Thucydide viderentur, ostendi. quae quidem omnia breviter et summatim sum
7960. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 241 | Paragraph | Section] etiam ea quae mihi de Thucydide viderentur, ostendi. quae quidem omnia breviter et summatim sum complexus: non equidem negligentia, neque vero quod earum rationum, quibus propositum nostrum confirmare ac stabilire possemus, copia me deficeret; sed quia omnem meam scriptionem ad ea quae maxime opportuna esse, et ad rem facere viderentur, veluti ad scopum quendam, referebam. quod equidem institutum, cum de aliis etiam scriptoribus agerem, servavi. neque enim fieri poterat, ut, de quibus accurate
7961. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 241 | Paragraph | Section] quod tunc promiseram, tibi persolvo. De singulis autem verba facturus, pauca quaedam de me ipso, deque huius tractationis genere praemittam; non tua sane, neque tui similium caussa, qui nihil non optime judicatis, nihilque ducitis veritate praestantius; sed ad illos spectavi, qui veterum scripta plus aequo admirantur, suam aetatem aspernati: quo plerique homines vitio laborant. Suspicor autem fore non nullos, qui cum haec legent, nos reprehendant, quod Thucydidem omnium,
7962. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] ita sit, non ego nunc primum indignam homine libero, a me vero longe alienam improbitatem, Thucydidis historicorum omnium clarissimi scripta insectando, hominibus patefacere sum aggressus. de quo quidem scribendi genere multo plura quae dicerem habebam: sed ero contentus paucis. nam quam sint vera quae attuli. quamque mihi conveniant, et tu ipse, et qui elegantis doctrinae studio tenentur, iudicabunt. In Thucydidis vero scriptis excutiendis, non est nostri consilii, eius institutum ac dicendi
7963. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] scripta reprehendere: neque hoc animo ad scribendum aggressus sum, ut vitia tantum colligerem, aut eiusmodi aliquid facerem, neque ut, quae in eo praeclare confecta animadverterem, silentio praeterirem; ea vero quae non optime dicta essent, invaderem: sed ut, quae mea de eius oratione esset sententia, explicarem; atque omnia complectens, quid ille cum aliis commune haberet, qua in re differret, ostenderem. Quod mihi facere instituenti, non virtutes tantum eius, sed, quae virtutibus plerumque annexa
7964. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] non optime dicta essent, invaderem: sed ut, quae mea de eius oratione esset sententia, explicarem; atque omnia complectens, quid ille cum aliis commune haberet, qua in re differret, ostenderem. Quod mihi facere instituenti, non virtutes tantum eius, sed, quae virtutibus plerumque annexa solent esse, vitia quoque persequi necesse fuit. non enim id praestare potest cuiusquam hominis natura, nihil ut neque verbo, neque re umquam peccet. illa vero optima est existimanda. quae in plurimis scopum
7965. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] hominis natura, nihil ut neque verbo, neque re umquam peccet. illa vero optima est existimanda. quae in plurimis scopum attingit, in paucissimis aberrat. Ad hanc igitur rationem, ea quae dicuntur, quisque examinet, neque meum institutum reprehendat, sed eorum quae de dicendi ratione allaturi sumus aequus sit aestimator. Quod vero non ego primus hoc scribendi genus aggrediar, sed multi ante me, et nostra et veterum memoria, nulla malevolentia suffusi, sed veritatis studio ducti, in eadem se palaestra
7966. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] in paucissimis aberrat. Ad hanc igitur rationem, ea quae dicuntur, quisque examinet, neque meum institutum reprehendat, sed eorum quae de dicendi ratione allaturi sumus aequus sit aestimator. Quod vero non ego primus hoc scribendi genus aggrediar, sed multi ante me, et nostra et veterum memoria, nulla malevolentia suffusi, sed veritatis studio ducti, in eadem se palaestra exercuerint, possum sexcentis prope testibus comprobare. duobus tamen ero contentus, Aristotele, et Platone. atque
7967. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] examinet, neque meum institutum reprehendat, sed eorum quae de dicendi ratione allaturi sumus aequus sit aestimator. Quod vero non ego primus hoc scribendi genus aggrediar, sed multi ante me, et nostra et veterum memoria, nulla malevolentia suffusi, sed veritatis studio ducti, in eadem se palaestra exercuerint, possum sexcentis prope testibus comprobare. duobus tamen ero contentus, Aristotele, et Platone. atque Aristoteles quidem non optime omnia a magistro suo Platone tradita existimat: qualia
7968. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 243 | Paragraph | Section] siquid sit iudicandum iis in rebus quae sub sensum cadunt, ne artifice quidem ipso sit inferior. huc enim omnis ars intendit, hincque iudicandi sumit initium. Verum ne longiorem hac in parte imprudens sermonem consumam, haec prooemii loco sufficiant. Sed antequam aggrediar ad ea quae de Thucydide sum dicturus, pauca quaedam libet commemorare de ceteris historicis, tum vetustioribus, tum iis qui temporibus iisdem, quibus ille, floruerunt. ex quo et illius in rebus deligendis consilium, quo superiores
7969. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 243 | Paragraph | Section] et Xenomedes Chius, et Xanthus Lydus, et alii complures; quorum et consilium in deligendo argumento non dissimillimum fuit, et facultas pene par. historias porro alii Graecas, alii barbaricas conscripsere; neque has ipsas mutuo inter se connectere, sed per nationes et urbes dividere, et separatim placuit emittere; scopo scilicet eodem sibi proposito, ut, quae apud incolas monumenta rerum per nationes atque urbes, sive in sacris locis, sive in profanis asservata iacebant, ea ipsa, qualia plane
7970. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 243 | Paragraph | Section] fit, ut adhuc eorum scripta vigeant. Herodotus autem Halicarnasseus, qui ad Peloponnesiaca tempora vitam perduxit, cum paulo ante Persica natus esset, tum materiam historiae paulo altius extulit, atque illustravit; neque unius urbis, aut unius gentis, sed Europae Asiaeque res gestas, et multas et varias, uno libro complexus est: (nam a Lydorum imperio exorsus, ad usque bellum Persicum opere perducto, quaecumque per annos CCXL gesta a Graecis et a barbaris erant, ex iis
7971. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 244 | Paragraph | Section] bellum, quod inter Athenienses et Peloponnenses gestum est, animo complexus, in eo componendo, cum et corpore et animo aeque valeret, suum studium industriamque collocavit. cumque ad exitum belli vita processisset, non quaecumque in sermonibus audisset, sed quibus ipse affuisset, quaeque esset expertus, in sua scripta retulit: quae vero propter exsilium suum nosse minus potuit, ea sumpsit ab iis qui optime ipsi cognovissent. Ac MG: Quibus rebus superiores
7972. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 244 | Paragraph | Section] compulit. Thucydidem autem, qui materiam unam ad scribendum cepisset earum rerum quibus ipse affuerat, theatrales ludificationes in narrationem inducere non decebat; neque se ad eum errorem quem eiusmodi scripta sua sponte parere consueverunt, sed potius ad utilitatem legentium accommodare: quod ipse in historiae prooemio testatum reliquit: quo in prooemio haec scripsit ad verbum: Et auditu quidem, ut quaeque pars fabularum expers in ipsis est, ita minus iucunda fortasse videbitur. quicumque
7973. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] MG: Partitionem historiae non recte instituit. cuius consilii non is, quem ipse putaverat, exitus est consecutus. factum est enim, non ut apertior fuerit temporum distributio ad anni partes facta; sed eiusmodi, quam animi minus facile assequerentur. qua in re licet illum iure mirari, qui non viderit futurum ut cum multae simul res multis in locis gererentur, brevibus quasi segmentis concisa narratio, praeclarum illud purumque lumen capere
7974. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] commemorat: eamque mox imperfectam dimittens, Mytilenensis belli mentionem infert. deinde sermonem eo convertit, ut, quemadmodum Corcyrae seditione facta, alii Lacedaemonios, alii Athenienses accersiverint, exponat. neque vero perficit hanc partem; sed omittens inchoatam, de Atheniensium priori expeditione in Siciliam pauca narrat. postea, cum Atheniensium in Peloponnesum navigationem, et Lacedaemoniorum adversus Dorienses expeditionem demonstrare esset exorsus, ad ea quae ad Leucadem a Demosthene
7975. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] ostendisset, unam veram, nec tamen vulgo notam, Atheniensium civitatis incrementum; alteram falsam, quam tamen Lacedaemonii fingerent, subsidium Corcyraeis adversus Corinthios ab Atheniensibus missum, non a vera caussa, neque ab ea quam ipse probaret, sed ab altera sumpsit initium. scripsit enim haec ad verbum: Origo autem ipsius ab Atheniensibus, et Peloponnesiis, soluto, quod in annos triginta post captam Euboeam percussum erat, foedere, manavit. qui cur initam foederis societatem diremerint, et
7976. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] huiusmodi ratio perduxit. Deinde ea quae a Persico bello ad Peloponnesiacum civitas gessit, per capita subiungit, idque cursim, usque eo, ut ea paucioribus quam quingentis versibus comprehendat. Rursus, cum illa rebus Corcyraeis anteire, neque ab illis, sed ab his manasse principium belli recordatus esset; scribit haec ad verbum: Post haec autem, quae iam exposuimus,haud multorum annorum interiecto spatio, consecutae sunt res Corcyraicae ac
7977. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 247 | Paragraph | Section] contentionibus distinerentur. interea Verum enimvero cum Athenienses opibus manifesto crescerent, initamque inter eos societatem laederent: tunc non iam esse ultra ferendum censuerunt, sed omni studio conandum, ut eorum potentiam, sumptis armis, si fieri posset, everterent. Oportebat autem illum, cum belli caussas indagare coepisset, eam quae vera esset, quaeque ipsi probaretur, primo loco tradere: quandoquidem et natura postulabat ut
7978. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 247 | Paragraph | Section] satis accuratus est. diligentem, et vel ea quae brevitatem postulant, verbosius exponere, vel quae longiori sunt oratione pertractanda, leviter nimis attingere, multis equidem, iisque minime dubiis argumentis probare possim: sed paucis tamen utar, et a navalibus primum Atheniensium Peloponnensiumque pugnis, quae in extremo secundo libro narrantur, initium capiam: cum Athenienses, contra naves Peloponnensium XLVII, soli XX navium classe
7979. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 248 | Paragraph | Section] priori verba faciens, cum Athenienses, omni sua regione vastata,
civitate vero propter pestilentiam exhausta, auxilium prorsus omne desperantes,
Spartam legatos miserunt, qui pacem, qua maxime egebant, poscerent, non modo
legatorum nomina praetermisit, sed illud simul, quam apud eos orationem habuerint,
quique eorum petitioni adversantes effecerint ut foedus Lacedaemonii
7980. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] fuisse illa, ut conferri cum hoc debeant, ostenderet. Nam praeterquam quod haec veritatem non habent, ut ex multis rebus ostendi potest; non haec est ratio ineunda iis qui ex arte rem aliquam exaggerare volunt. non enim, quae res inter minimas excellit, sed quae magnas exsuperat, vere magna est iudicanda. ipsius vero prooemium ita est comparatum, itāque multas ad institutum suum demonstrandum exaggerationes habet, ut ipsum per se historia quaedam esse videatur. at qui de arte dicendi praecepta
7981. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] pars rebus maxime florentibus, omni cum apparatu id gesserit: cum videret aliam quidem Graeciae partem statim alteri parti adhaerere, aliam id facere cogitare. Hic autem fuit Graecis maximus motus. neque vero illis solum, sed et barbaris, atque adeo plerisque mortalibus. Ac ea quidem quae ante haec gesta essent, quaeque his essent vetustiora, plane in apertum produci, propter vetustatem, nulla ratione potuerunt: sed, quantum ex signis quibusdam colligere licet, equidem,
7982. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] fuit Graecis maximus motus. neque vero illis solum, sed et barbaris, atque adeo plerisque mortalibus. Ac ea quidem quae ante haec gesta essent, quaeque his essent vetustiora, plane in apertum produci, propter vetustatem, nulla ratione potuerunt: sed, quantum ex signis quibusdam colligere licet, equidem, cum haec a vetustissima origine repeto, non puto illorum res neque in bellis, neque aliis in rebus insignes fuisse. in his vero neque magnam poetis, qui res plerumque extollunt, fidem adhibui;
7983. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] extollunt, fidem adhibui; neque historicis, qui se totos in rebus non optime examinatis ad demulcendas aures magis, quam ad veritatem tradendam, composuerunt. quarum quidem rerum maxima pars propter temporis diuturnitatem in fabularum naturam abiit. sed tamen, ut in rebus vetustate obsoletis fieri potuit, satis ex clarissimis coniecturis rem sibi videtur in apertum produxisse. atque hoc quidem bellum; etsi homines, quibus ipsi bellis intersunt atque depugnant, ea omnium arbitrantur esse maxima;
7984. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] ut quisque semper de rebus praesentibus maxime consentanea dicere mihi videbatur, et proxime ad veritatem accedere, ita a me commemorata sunt. Res vero in bello gestas, non quas a quocumque audivi, historia dignas existimavi; nec ut mihi libitum esset; sed eas quibus ipse interfui, quasque ex aliis quam potui diligentissime perquisivi. nec facillima fuit inventio: propterea quod qui singulis gerendis rebus affuerant, non eadem de eidem affirmabant; sed ut quisque aut in alterutram partem studio
7985. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] dignas existimavi; nec ut mihi libitum esset; sed eas quibus ipse interfui, quasque ex aliis quam potui diligentissime perquisivi. nec facillima fuit inventio: propterea quod qui singulis gerendis rebus affuerant, non eadem de eidem affirmabant; sed ut quisque aut in alterutram partem studio propensior erat, aut reminiscebatur. Et auditu quidem, ut quaeque pars fabularum expers in ipsis est, ita minus iucunda fortasse videbitur. quicumque autem et praeteritas res, et, quantum humano consilio
7986. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] est enim
et pura, et perspicua, et brevis, satis proprium cuiusque dialecti characterem
servans. eas autem dicendi virtutes quas adiectitias nominavimus, quibus omnis
oratoria vis maxime fit perspicua, neque omnes, neque summas adhibuerunt, sed paucas,
ac modice: sublimitatem videlicet, elegantiam, gravitatem, magnificentiam: neque
7987. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] character eius praecipue cognoscitur, haec sunt; studere, ut paucissimis verbis quam plurimas res comprehendat, multasque in unum sententias cogat, ac tum maxime auditorem, cum expectat adhuc aliquid, relinquat. quo fit ut brevitas obscuritatem pariat. Sed et haec paucis comprehendam, quattuor esse in Thucydide animadverti veluti instrumenta eius generis dicendi, quo ille potissimum delectatur; poeticam quandam verborum structuram; in figuris multiplicem varietatem; harmoniae et concentus asperitatem
7988. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] historiae partes servavit. Iam, cum haec veluti per capita attigerimus, superest ut iam ad ea demonstranda nostra delabatur oratio. Neque vero est consilium, ita de singulis separatim Thucydidis dicendi formis sermonem facere, ut illius verba subiungam; sed diversis variisque; ex locis particulas quasdam sumere narrationis et orationum, hisque caussas apponere, ex quibus facile cognosci queat, quibus in locis, tam in rebus ipsis quam in verbis, bene maleve se gesserit. Sed illud iterum abs te,
7989. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] ut illius verba subiungam; sed diversis variisque; ex locis particulas quasdam sumere narrationis et orationum, hisque caussas apponere, ex quibus facile cognosci queat, quibus in locis, tam in rebus ipsis quam in verbis, bene maleve se gesserit. Sed illud iterum abs te, Q. Aeli, atque ab aliis elegantis doctrinae sectatoribus, siqui forte haec legent, maiorem in modum peto, ut susceptum a nobis consilium perpendant. nihil enim nos aliud conamur, quam ut characterem Thucydidis
7990. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] propositione, Bellum scilicet Peloponnesiacum, de quo scripturus erat, omnium, quae antea gesta essent, fuisse maximum, haec ad verbum scribit: Ac bella quidem ante gesta, atque his vetustiora, plane in apertum produci, temporis longinquitas vetuit. Sed, quantum ex signis quibusdam colligere licet, equidem, haec a vetustissima origine repetens, magnas fuisse illorum res, neque in bello, neque aliis in rebus, existimo. nam in ea quae nunc Graecia appellatur, perpetuum olim incolas domicilium
7991. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] non videtur. nam cum a maiore aliqua multitudine coactus, suam quisque patriam facile relinqueret, persaepe migrationes fiebant: quippe cum nulla adhuc inter eos negotiatio esset, neque ullum citra formidinem vel terra vel mari commercium haberent; sed eo usque suis rebus uterentur, quatenus ad vitam exiliter traducendam satis esse existimarent; pecuniae copiam non habentes, neque terram serentes. DESUNT NON PAUCA.
7992. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 256 | Paragraph | Section] eos
7993. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 257 | Paragraph | Section] Sicanus et Agatharchus, alterum uterque totius exercitus cornu tenens: Pythen, et Corinthii, medium habebant. atque Athenienses quidem alii, postquam ad fauces subiere, primo impetu navium, quae ad eum locum erant, potiti, claustra conabantur aperire. sed mox, invectis in eos undique Syracusanis ac sociis, non iam pro angustiis exitus tantum, sed etiam intra portum, navale proelium gerebatur: quod quidem omnium, quae ante facta essent, atrocissimum fuit. Magnum enim erat
7994. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 257 | Paragraph | Section] medium habebant. atque Athenienses quidem alii, postquam ad fauces subiere, primo impetu navium, quae ad eum locum erant, potiti, claustra conabantur aperire. sed mox, invectis in eos undique Syracusanis ac sociis, non iam pro angustiis exitus tantum, sed etiam intra portum, navale proelium gerebatur: quod quidem omnium, quae ante facta essent, atrocissimum fuit. Magnum enim erat utriusque partis nautarum studium ad naves in hostes impellendas, cum iuberentur: magna gubernatorum artis
7995. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 258 | Paragraph | Section] erat loco, primus esse contendebat. Ceterum, multis non magno in spatio navibus inter se concursantibus, ac proelio decertantibus, cum paulo ducentis essent pauciores, rari fiebant excursus; propterea quod neque progredi, neque inhiberi naves possent; sed frequentiores implicationes erant, ut quaeque, sive fugiendo, sive alteram incursando, in alteram incidisset. interea vero dum naves mutuo sibi occurrerent, ii qui in tabulatis erant, missilium, sagittarum, saxorum, ingentem in illos vim
7996. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 258 | Paragraph | Section] una ex parte hostes adorirentur, ipsi altera ex parte invaderentur; ac duae interdum naves cum una, alicubi etiam plures, necessario inter se complicarentur; cum gubernatores partim adoriendis aliis, partim sibi cavendo, idque non una in parte, sed undequaque, occuparentur. Magnus autem erat multarum inter se concursantium navium strepitus, qui et terrorem nautis incutiebat, et earum rerum quae a praefectis iuberentur, auditum auferebat, multa enim utraque ex parte adhortatio, et ingens
7997. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 258 | Paragraph | Section] quidem suos, ut exitum sibi per vim pararent, magno clamore incitarent, utque, si umquam alias, nunc maiore studio ac contentione pro incolumi in patriam reditu elaborarent: Syracusanis vero ac sociis pulchrum videretur, prohibere ne sui fugam caperent, sed vincendo suam quisque patriam honestaret. Praeterea vero duces ipsi utriusque partis, si quam navem nulla necessitate coactam cedere animadvertissent, trierarchum nomine appellabant: atque Athenienses quidem ita percunctabantur, num terram
7998. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 259 | Paragraph | Section] invecti, magno clamore et inhortatione terram versus persequuntur. tunc ex nautico exercitu, alia atque alia parte, quicumque in alto capti non erant, in castra se receperunt. pedites autem non iam diversi, sed uno eodemque impetu, ea quae iam evenerant, et luctu et gemitu prosequentes, partim ad subveniendum navibus, partim ad reliquam murorum partem tuendam contendunt. alii, quorum maxima erat pars, iam qua sibi salutem parent, pro se ipsis
7999. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 259 | Paragraph | Section] ex iis qui non admodum sunt in civilibus orationibus exercitati, qui dicere possit quibus aut verbis aut figuris offendatur; aut ex iis qui sunt exquisiti, quique promiscue multitudinis inscitiam contemnunt, qui dictionis huius apparatum incusare queat: sed eadem erit et multitudinis et peritorum sententia. ille enim ex imperita multitudine homo idiota et inscius, molesto illo et tortuoso atque obscuro dicendi genere non offendetur: ille autem qui raro invenitur, ac non vulgari aliqua disciplina factus
8000. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 259 | Paragraph | Section] quidem libro, ubi crudelia illa atque nefaria facinora, quae in Corcyrensi seditione contra potentissimos quosque a populo commissa sunt, enarrat, quousque intra communis usitataeque linguae terminos mansit, perspicue omnia, breviter pleneque dixit: sed simulatque tragico more communes Graecorum calamitates exaggerare atque amplificare incipit, animoque extra consueta evagatur, longe se ipso fit deterior. Sunt autem de illo priore genere haec; quae vix errata esse quisquam opinetur:
8001. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 261 | Paragraph | Section] ii parum viriles; qui vero ad omnia se caute
compararent, omnibus in rebus ignavi vocabantur . Quodsi hucusque partim orationem
fucando, partim vero duriter tractando, ulterius progredi supersedisset, non ita
molestum se fortasse praebuisset. sed alia etiam his adiungit:
καθεστῶτας πλεονεξίᾳ
8003. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 262 | Paragraph | Section] Hoc est; Non enim huiusmodi conventus per leges latas ob
utilitatem, sed contra leges ab avaritiam fiebant . Sententia vero est huiusmodi:
Neque vero ad utilitates legibus constitutas societatum fiebant coitiones; sed eo, ut
quisque aliquid contra legum praescriptum posset adipisci. Deinde ait:
quidem verbis pascerent,
ipsi vero inter se contenderent. Et cum omni, qua posset, ratione, alter alterum
superare contenderet, gravissima quaeque audebant, ac poenas atrociores irrogabant;
non illas quidem ex modo iustitiae, aut ex utilitate civitatis; sed sua semper
voluptate metientes. atque illam quidem voluptatem, sive per iniqua suffragia
condemnatis, sive vi oppressis suis civibus, in hoc certamine explere cupiebant.
neutri pietatem in contrahendo adhibebit: sed, qui aliquid colore verborum, cum
aut ex utilitate civitatis; sed sua semper
voluptate metientes. atque illam quidem voluptatem, sive per iniqua suffragia
condemnatis, sive vi oppressis suis civibus, in hoc certamine explere cupiebant.
neutri pietatem in contrahendo adhibebit: sed, qui aliquid colore verborum, cum
alterius iniuria transigebant, ii maiorem laudem merebantur. siquis autem ex civibus
alterutram ad partem non accessisset, is ab utraque factione, vel quod ab altera
parte non staret, vel
formam in narrationibus retinet, maiorem laudem mereri; tum vero, cum abducit a
consuetudine sermonem, ac ad peregrina quaedam vocabula, et quasi per vim figuras
fertur, quarum non nullae etiam soloecismi praebent speciem, multo deteriorem fieri.
sed, ne nostra longius labatur oratio, his ero contentus. Quoniam vero polliciti
sumus, etiam quod nostrum de illius concionibus esset
iudicium,
Concionum examen.
MG: Concionum
καὶ οἱ ξύμμαχοι ἐς μὲν τὴν Ἀττικὴν οὐκ ἐσέβαλον, ἐστράτευσαν δ᾽ ἐπὶ Πλάταιαν
8008. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 265 | Paragraph | Section] ad redigendos nos in servitutem venistis. itaque deos, tum illos per quos tunc foedus iuratum est, tum vestros patrios, et nostros indigenas testati, dicimus vobis, nequod agro Plataeensi damnum inferatis, neve iusiurandum violetis, sed nostro nos iure, quemadmodum Pausanias statuit, vivere permittatis. Haec tantum locutis Plataeensibus, excepit Archidamus: Aequa dicitis, viri Plataeenses, si verbis facta respondebunt. Quemadmodum enim Pausanias vobis, ut vestris legibus vivatis,
8009. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 266 | Paragraph | Section] legati Plataeenses, agitatoque cum eis consilio, reversi, haec civitati renuntiant: Neque in superiori tempore, viri Plataeenses, ex quo societatem inivimus, inquiunt Athenienses, se permisisse vobis iniuriam fieri, neque nunc esse neglecturos, sed pro viribus adiuturos: vosque iurisiurandi admonent, quo vestri se patres obstrinxere, nihil novi se, quod ad societatem attineat, tentaturos. Haec cum legati renuntiassent, Plataeenses statuerunt, non prodere Athenienses, sed resistere, et, si etiam
8010. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 266 | Paragraph | Section] nunc esse neglecturos, sed pro viribus adiuturos: vosque iurisiurandi admonent, quo vestri se patres obstrinxere, nihil novi se, quod ad societatem attineat, tentaturos. Haec cum legati renuntiassent, Plataeenses statuerunt, non prodere Athenienses, sed resistere, et, si etiam res ferat ut vel ante ipsorum oculos agri vastentur, atque alia quaecumque accidant, pati; neque ullum emittere, sed de muro respondere, ea quae Lacedaemonii vellent, se facere nullo modo posse. Qui cum respondissent, tum
8011. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 266 | Paragraph | Section] societatem attineat, tentaturos. Haec cum legati renuntiassent, Plataeenses statuerunt, non prodere Athenienses, sed resistere, et, si etiam res ferat ut vel ante ipsorum oculos agri vastentur, atque alia quaecumque accidant, pati; neque ullum emittere, sed de muro respondere, ea quae Lacedaemonii vellent, se facere nullo modo posse. Qui cum respondissent, tum vero Archidamus rex astitit, deos atque heroes indigenas his verbis contestatus: Dii, quicumque terram Plataeensem tenetis, vosque heroes; testes
8012. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 267 | Paragraph | Section] audiens ex perpetuo sermone ea quae allicere, nec refelli facile possint, in errorem a nobis inducatur: (ideo enim nos esse a vobis ad paucorum aures inductos intelligimus) vos, qui assidetis, tutius etiam quiddam facite. singula enim, non paulo post, sed quaecumque parum apte dicta videbuntur, statim excipientes, iudicate. atque hoc ipsum quod dicimus si placet, significate. Ad haec Meliorum proceres ita responderunt: Humanitas in docendo mutua, placide adhibita, non illa quidem vituperatur; sed ab
8013. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 267 | Paragraph | Section] post, sed quaecumque parum apte dicta videbuntur, statim excipientes, iudicate. atque hoc ipsum quod dicimus si placet, significate. Ad haec Meliorum proceres ita responderunt: Humanitas in docendo mutua, placide adhibita, non illa quidem vituperatur; sed ab hac re non nihil videtur differre, quod bellum a vobis non impendet, sed iam adest . Atque hoc postremum si quis inter figuras numerare velit, is profecto, nihil obstat, quin omnes etiam soloecismos, qui vel in numeris, vel in casibus
8014. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 267 | Paragraph | Section] atque hoc ipsum quod dicimus si placet, significate. Ad haec Meliorum proceres ita responderunt: Humanitas in docendo mutua, placide adhibita, non illa quidem vituperatur; sed ab hac re non nihil videtur differre, quod bellum a vobis non impendet, sed iam adest . Atque hoc postremum si quis inter figuras numerare velit, is profecto, nihil obstat, quin omnes etiam soloecismos, qui vel in numeris, vel in casibus admittuntur, figuras dicendi vocet. Nam cum praeposuisset,
8015. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 267 | Paragraph | Section] παρόντα ἤδη καὶ οὐ
μέλλοντα διαφέροντα αὐτῆς φαίνεται. His subiungit enthymema, non inepte excogitatum
illud quidem, sed obscure explicatum:
διαπράσσεσθαι
8017. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 268 | Paragraph | Section] : Nos vero nostri imperii etiamsi finem conspiciamus, illius interitu animum
non despondebimus . cuius rei caussam affert; etiamsi Lacedaemonii imperium ipsorum
dissolvant, veniam tamen daturos esse; quippe qui et ipsi multa faciant talia. Sed
ponam etiam ipsa eius verba:
8018. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 268 | Paragraph | Section] duriores sunt in victos . Hoc non absimile est ab eo, ac siquis dicat, tyrannos
tyrannis odio non esse. Deinde addit:
8019. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 268 | Paragraph | Section] prolata. quodsi quis eius sententiam exquirat talis erit: Si enim amici nobis sitis, efficietis ut alii imbecilles esse videamur: sin vos inimicos nobis et hostes praebeatis, efficietis ut ab omnibus potentes iudicemur. Non enim, ut diligentibus nos, sed ut metuentibus imperemus, quaerimus. His iterum affectata quaedam et amara respondentes subiungit Melios, communem esse inimicis belli fortunam; ei vero qui cesserit, nullam iam spem superesse; inter agendum autem, adhuc melioris fortunae spem esse.
8020. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 269 | Paragraph | Section] μαντικήν τε καὶ χρησμοὺς καὶ ὅσα τοιαῦτα μετ᾽ ἐλπίδων λυμαίνεται. Hoc est; Spes, periculi solatium, etiamsi damno afficit, non tamen evertit eos qui illa supra modum utuntur; sed ab eis qui omnia in fortunae aleam proiciunt, (infert enim detrimentum e sua natura) cognoscitur postquam decepti sunt: a qua qui sibi cavet in quo iam est eam expertus, non errat. Quod vobis, qui imbecilles estis, quorumque nunc salus est in
8021. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 269 | Paragraph | Section] iis aliquis imperet, quos
Meliis de libertate oratio conveniebat, qua Athenienses admonebant ne civitatem
Graecam, quae nihil mali admisisset, servire cogerent; ita et illa altera
Atheniensium ducibus erat accommodata, qui de rebus iustis nec quaerere nec dicere
permittebant, sed violentiae atque avaritiae legem invehentes, ea demum iusta esse
dicebant in imbecilliores, quae potentioribus viderentur? Equidem ducibus ab optime
constituta republica ad exteras civitates missis, hanc orationem minime dignam
arbitror. Neque vero
ut omnibus eam invisam redderet. quae enim
civitatum principes, quibus tantarum rerum erat concredita summa, et sentire et
dicere de sua patria apud alias civitates consueverunt, ea omnes communia arbitrantur
esse eius civitatis quae eos legasset. Sed de dialogis quidem hactenus. Ex
concionibus vero illam magnopere sum admiratus, in primo libro Athenis a Pericle
habitam, in qua agitur ne Lacedaemoniis Athenienses cedant: cuius hoc est initium:
conciones, purae
ac dilucidae, et ad veras contentiones accommodatae. Illam profecto Plataeensium
responsionem supra omnes, quae septem libris continentur, admiratus sum; nullam aliam
ob causam magis, quam quod nullis fucatis, et curiose conquisitis, sed veris et
naturalibus coloribus sit depicta. Sententiae in ea sunt commiserationibus plenae;
ipsa vero dictio minime aures offendit: compositio iucunda, figurae rebus in primis
aptae. Atque haec quidem sunt e Thucydide ad imitationem assumenda, quae
neque Hermocratis Syracusani ad
Camarinaeos; neque Euphemi Atheniensis legati, quae huic est adversaria; neque alias,
quae his sunt consimiles, conciones laudo. alias praeterea, quae ad eandem dicendi
formam sunt elaboratae, nunc enumerare non placet. Sed ne cui videar res dicere
eiusmodi, quas demonstrare nequeam, cum multa alia, quibus fidem orationi meae
facerem, afferre queam; ne tamen longius excurrat oratio, duabus concionibus ero
contentus, Periclis defensione, et Hermocratis ad Camarinaeos
concionem convocavi, ut in memoriam revocem, ac
reprehendam etiam, siqua in re immerito mihi succensetis, aut calamitatibus rebusque
ceditis adversis . Haec quidem Thucydidi, de hoc viro scribenti, ab historica dicendi
figura minime abhorrent; sed Pericli, ad iracundia permotum populum verba facienti,
seque purganti, minime conveniunt; praesertim in ipso statim defensionis exordio,
antequam aliis sermonibus eorum animos demulceret, qui non abs re ob calamitates
molestia afficiebantur; ut
pars optima a Lacedaemoniis vastata esset,
ac pestilentia non exigua multitudo interisset; quique harum calamitatum caussam,
quod ipse belli suspiciendi auctor exstitisset, in eum conferebant. praeterea non hac
dicendi figura, quae reprehensionem habet; sed illa, qua deprecatio continetur,
utendum erat. non enim multitudinis lacessere atque irritare iracundiam, sed placare
ac mitigare, oratoris est munus. Deinde adiungit his sententiam quandam, veram illam
quidem, graviterque prolatam, sed praesenti
caussam,
quod ipse belli suspiciendi auctor exstitisset, in eum conferebant. praeterea non hac
dicendi figura, quae reprehensionem habet; sed illa, qua deprecatio continetur,
utendum erat. non enim multitudinis lacessere atque irritare iracundiam, sed placare
ac mitigare, oratoris est munus. Deinde adiungit his sententiam quandam, veram illam
quidem, graviterque prolatam, sed praesenti tempori minime utilem:
habet; sed illa, qua deprecatio continetur,
utendum erat. non enim multitudinis lacessere atque irritare iracundiam, sed placare
ac mitigare, oratoris est munus. Deinde adiungit his sententiam quandam, veram illam
quidem, graviterque prolatam, sed praesenti tempori minime utilem:
est, non minus tamen et ipse una cum ea interit; qui autem fortuna non
optima utitur, is in patria fortunata, multo magis incolumis servatur . Siqui cives
privatim detrimenta caperent; ipsa vero respublica praeclare se haberet; haec bene
dixisset: sed, cum omnes in extremis calamitatibus essent, non iam bene eum dixisse
constat. Neque vero de rebus futuris ulla spes, quae has calamitates in melius
commutaret, quidquam firmi habebat. ignotum enim est hominibus id quod futurum est.
ac fortuna quidem
quod mediocribus etiam ingeniis satis est exploratum;
eorum qui se praeter modum laudant, orationem auditoribus esse permolestam: idque in
illis praesertim concionibus, quae vel in iudiciis, vel ad populum habentur: in
quibus non praemiis, sed de poenis est periculum. tum enim non solum aliis molestiam,
verum etiam, dum multitudinis invidiam concitant, infortunium sibi parant. Nam qui
eosdem et iudices habet, et accusatores; ni hoc ipso, ut eos ad audiendum sibi
benevolos reddat, infinitis
non solum aliis molestiam,
verum etiam, dum multitudinis invidiam concitant, infortunium sibi parant. Nam qui
eosdem et iudices habet, et accusatores; ni hoc ipso, ut eos ad audiendum sibi
benevolos reddat, infinitis lacrymis ei opus est. sed hic noster orator hisce rebus
minime contentus, curiosius etiam rem persequitur, et quae dicta sunt, latius
explicat:
existimabit, praesertim ad irritatos Athenienses verba facienti. Neque enim
sententiarum, aut optimorum argumentorum inventio ipsa per se multo studio digna
videtur, nisi etiam rebus, et personis, ac temporibus, ceterisque rebus omnibus
conveniant: sed, quemadmodum initio quoque dicebam, quae sua esset de Periclis
virtutibus sententia, ostendere cupiens Thucydides, hanc illi intempestivam orationem
affingit. Oportebat autem ipsum prius, quid de hoc viro sentiret, declarare; deinde
vero eidem in
πιστεύει, ἧς ἐν τῷ ἀπόρῳ ἡ ἰσχύς·
γνώμῃ δὲ ἀπὸ τῶν ὑπαρχόντων, ἧς βεβαιοτέρα ἡ πρόνοια
eius
est unius, qui suo se consilio adversarium superare credit: quod quidem nobis inest.
Et prudentia, quae ab animi magnitudine oritur, in pari fortuna tutiorem reddit
audaciam; in spe vero minorem fidem habet, cuius omnis est vis in dubio; sed in
consilio, quod e rebus praesentibus sumitur, cuiusque providentia firmior est . Hic
vides et ipsas sententias frigidiores esse, et eiusmodi quae Gorgiae potius instituto
convenire videantur. nominum expositio plane sophistica, ac prorsus
de communi salute essent solliciti; deinde oratione percurrens,
illos, cum tam firmum in mari imperium tenerent, neque a Persarum rege, neque a
Lacedaemoniis, neque ab ullo praeterea hominum genere, regno spoliari posse; quarum
rerum fides non praesens, sed futura erat; non in providentia, sed in spe vim suam
obtinens; horum omnium postea oblitus, non iam eos ullam in spe, cuius in dubio vis
sit posita, fidem vult habere. Haec sane pugnant inter se: siquidem, quod dolorem
illis faciebat, id praesentem
oratione percurrens,
illos, cum tam firmum in mari imperium tenerent, neque a Persarum rege, neque a
Lacedaemoniis, neque ab ullo praeterea hominum genere, regno spoliari posse; quarum
rerum fides non praesens, sed futura erat; non in providentia, sed in spe vim suam
obtinens; horum omnium postea oblitus, non iam eos ullam in spe, cuius in dubio vis
sit posita, fidem vult habere. Haec sane pugnant inter se: siquidem, quod dolorem
illis faciebat, id praesentem iam sensum habebat; utilitatis vero
horum omnium postea oblitus, non iam eos ullam in spe, cuius in dubio vis
sit posita, fidem vult habere. Haec sane pugnant inter se: siquidem, quod dolorem
illis faciebat, id praesentem iam sensum habebat; utilitatis vero significatio adhuc
aberat. Sed quemadmodum haec, neque quod ad res ipsas, neque quod ad verba attinet,
laudo; ita ista, ut acute excogitata, et excellenter exposita, iucundeque
coagmentata, admiror:
Hoc est: Decet item vos publicae ob imperium dignitati, qua
omnes laetamini, consulere, neque ullum laborem recusare. aut, si hoc non vultis,
honores ne quaeratis; neque existimate una tantum de re, hoc est, de libertate in
servitutem commutanda, sed de imperii privatione, deque periculo, ob offensas in
imperio contractas, impendente, certamen esse. quod quidem vobis imperium iam non est
integrum deponere; etiamsi quis vestrum, hoc veritus, quietam vitam agere
institueret. siquidem imperium iam
ὅτι ταύτῃ μόνον
ἁλωτοί ἐσμεν;
propinquorum restitutiones, atque Egestanorum sociorum auxilium; ac non potius,
viribus collectis, conamur ostendere illis, non esse nos Iones, neque Hellespontios,
neque insulanos, qui dominum, aut Medum, aut quemlibet alium, commutantes, serviunt;
sed Dores, liberos homines, e libera Peloponneso, Siciliam habitantes. an expectamus
quoad omnes oppidatim capiamur; cum sciamus hac una nos ratione in potestatem venire
posse? Haec cum in perspicuo et puro orationis genere sint prolata, fulmina quaedam
vos, simulque
protestamur, nisi persuadebimus, nos ab Ionibus quidem perpetuis nostris hostibus,
insidiis appeti; a vobis autem Doriensibus, cum et ipsi Dorienses simus, prodi. qui
si ab Atheniensibus superemur, propter vestra consilia superabimur: sed victoriae
laus tamen penes illos tantum erit, qui nullum aliud huius certaminis praemium
consequenter, quam vos ipsos, qui illis huius victoriae auctores exstitistis . Haec
equidem, hisque similia, tum pulchra, tum etiam imitatione digna
ἡμᾶς μᾶλλον ἐξοικίσαι
audistis, veniunt; animo autem eo, quem omnes
suspicamur: ac, ut mihi quidem videtur, non ob eam caussam, ut Leontinos in sedem
suam reducant, sed ut nos potius e sede nostra abducant . Frigida haec adnominatio
est, neque ullum movet affectum, sed affectationem potius ostendit. Haec praeterea
perplexa; quae figuras habent intricatas:
καταδουλώσεως, οἳ δ' ἐπὶ δεσπότου μεταβολῇ οὐκ ἀξυνετωτέρου,
κακοξυνετωτέρου δέ
κακοξυνετωτέρου δέ
ξύμμαχον ἐμὲ καὶ οὐκ ἔρημος ἀγωνιεῖται· τόν τε ᾿Αθηναῖον μὴ τὴν τοῦ Συρακοσίου ἔχθραν
κολάσασθαι
quis statuit, non se, sed Syracusanum, Atheniensi inimicum esse; et
grave sibi esse putet pro mea patria periclitari; is cogitet, dum pugnat in mea, non
magis pro mea se, quam pro sua ipsius pugnare: idque eo tutius, quod me non iam
perditum, sed socium habens, non destitutus pugnabit. cogitet item, Atheniensem nolle
ulcisci inimicitiam Syracusanorum . Haec sane et puerilia, et nimium studiose
conquisita, et iis quae aenigmata vocantur, obscuriora sunt. Illa praeterea:
προσλαβεῖν
aliqua de re consilium capimus; aut admonemus;
aut hortamur; aut bonis illorum gratulamur; aut rebus adversis una dolore afficimur.
ut interim illud taceam, sermones eiusmodi, propterea quod sint iniucundi, ne patres
quidem, aut ipsas matres pati posse; sed illos quoque, non secus ac si exteram
aliquam gentem, aliena lingua utentem audirent, interprete opus habituros. Atque haec
quidem sunt quae de Thucydide a me quam verissime pro viribus explicata sunt.
Nunc
ab re fuerit, ea etiam persequi, quae de ipso non nulli dixerunt; ne quid
praetermittere voluisse videamur. Ac neque civilibus certaminibus, neque familiaribus
collocutionibus hanc illius dicendi formam convenire, omnes, sana mente praediti,
fatentur. Sed sunt sophistae quidam haud obscuri, qui ad populares quidem se
congressus parantibus, et de rebus iustis disserere volentibus, minime accommodatam
esse hanc dicendi formam; sed iis qui ad historicas res tractandas accedunt, quae
magnifico quodam ac
hanc illius dicendi formam convenire, omnes, sana mente praediti,
fatentur. Sed sunt sophistae quidam haud obscuri, qui ad populares quidem se
congressus parantibus, et de rebus iustis disserere volentibus, minime accommodatam
esse hanc dicendi formam; sed iis qui ad historicas res tractandas accedunt, quae
magnifico quodam ac sublimi dicendi genere, quod admirabilitatem faciat, opus habent,
omnino aptum esse dicant: quibus quidem maxime omnium convenire, ut in hoc se
dictionis genere exerceant, in
a communi consuetudine abhorrentes, et peregrinae, et magnificum quiddam
habentes, inducuntur. Non enim haec forensibus, aut eiusmodi hominibus qui
sedentarias (ut vocant) et manuarias artes exercent, aut aliis qui nulla liberali
doctrina sint exculti; sed viris in omni disciplinarum genere, tum in rhetorica aut
philosophia exercitatis; quibus nihil novum, nihil peregrinum videri potest; scripta
esse affirmant. Sunt etiam qui dicant, hunc historicum, cum hac ratione suam
historiam conscriberet, non ad
in rhetorica aut
philosophia exercitatis; quibus nihil novum, nihil peregrinum videri potest; scripta
esse affirmant. Sunt etiam qui dicant, hunc historicum, cum hac ratione suam
historiam conscriberet, non ad eos qui post se futuri essent, spectasse; sed eorum
habuisse rationem, qui suo tempore viverent; quibus haec dicendi ratio in usu erat.
quae neque ad ea certamina in quibus aut consilia capiuntur, aut iudicia exercentur,
utilitatem ullam affert: ad quae quidem certamina neque senatores, neque
cum eo conferri
posse videatur: cum vero eam inepte et ad satietatem usque assumit, ut ne temporis
quidem rationem ducat, tum vero reprehensione carere non debet. Equidem neque
squalidam et incomptam, aut rudem in historia tractanda orationem probo; sed talem,
quae poeticum quiddam habeat, neque vero omnino sit poetica, sed tamen paullo extra
communem usum evagetur. nihil enim est molestius, nihil satietate iniucundius. modus
autem rebus in omnibus utilis est. Superest adhuc, ut de iis
usque assumit, ut ne temporis
quidem rationem ducat, tum vero reprehensione carere non debet. Equidem neque
squalidam et incomptam, aut rudem in historia tractanda orationem probo; sed talem,
quae poeticum quiddam habeat, neque vero omnino sit poetica, sed tamen paullo extra
communem usum evagetur. nihil enim est molestius, nihil satietate iniucundius. modus
autem rebus in omnibus utilis est. Superest adhuc, ut de iis oratoribus et
historicis, qui hunc nostrum sunt imitati,
odio ac malevolentia
facere videbimur, si quos in medium proferamus, qui rectam Thucydidis imitandi viam
ignorarunt; eorumque scripta producamus, quibus illi magnopere gloriantur, ac magnas
etiam divitias cumularunt, illustremque sunt gloriam consecuti. Sed, ne qua de nobis
eiusmodi in animis hominum suspicio haereat, ab omni reprehensione abstinebimus,
nulla omnino de cuiusquam erratis mentione facta. de iis tantum paucula cum
dixerimus, quae ad eius imitationem recte sunt expressa, orationi nostrae
recte sunt expressa, orationi nostrae finem
imponemus. Historicorum ergo veterum nullus, quod equidem sciam, Thucydidem est
imitatus, in iis in quibus ille maxime differre ab aliis videtur: quae quidem haec
sunt: Vocabulorum quae non ab omnibus passim, sed proprie ab aliqua gente usurpantur;
item vetustarum, et poeticarum, peregrinarumque dictionum usus; hyperbata, et
perplexitates quaedam, sententiae breves, quae paucis plurimarum rerum
significationem comprehendant; in quibus redditiones, quae priori
quae unius alicuius gentis est peculiaris, et
peregrinam, ac poeticam dictionem, veris certaminibus minime aptam ratus, omisit.
neque, quod in figuris vagum est, et a consequentia naturali aberrat, ac soloecismi
speciem prae se fert, id adamavit: sed, quae consuetudine recepta essent, in
orationem suam induxit, commutationibus ac varietate eam exornans, cum nullam
sententiam simpliciter ac sine aliqua figura proferat. perplexas vero et intricatas
illas sententias, quae brevibus multa significant,
τὰ πράγματα ἕξειν, οὐκ ἂν ἡγοῦμαι
δύνασθαι χεῖρον ἢ νῦν διατεθῆναι
sit,
dicturos esse omnes, etsi re non idem praestent, oportere tum verbis, tum vero rebus
ipsis prospicere, ut ille abstineat ab iniuria, meritasque poenas luat: eo deducta
proiectaque omnia cerno, ut verear ne, quod dicam, contumeliose illud quidem, sed
vere tamen dici possit. Ego, si, quod maxime contra rem publicam foret, oratores
omnes suadere, vosque suffragiis vestris comprobare voluissetis, nihilo deteriore
loco, quam nunc est, fuisse rempublicam futuram arbitror . His similia sunt et
ἣν τὰ λοιπὰ τῶν πραγμάτων ἐκεῖνος
περιβαλλόμενος πρὸς ὑμᾶς ἐπλάττετο, ὑμεῖς καλῶς ποιοῦντες τοὺς καρποὺς ἐκομίσασθε
effecerunt . Possem equidem sexcenta ex iis Demosthenis orationibus,
quae vel in deliberativo, vel in iudiciali genere scriptae sunt, exempla proferre;
quae a communi atque usitato dicendi genere abducta, ad Thucydidis imitationem sunt
expressa. sed ne longius, quam par sit, excurrat oratio, iis ero contentus quibus rem
a nobis propositam satis confirmatam putamus. Illud interim eos qui se in civilibus
orationibus exercent, quique iudicio sunt integro, admonere non pigebit, ut
Demosthene, quem
hominibus, quibus nimirum illa et nota esset et usitata, conscripsisse; nostri vero,
qui post eramus futuri, nullam rationem habuisse dicamus? Neque vero omnem Thucydidis
orationem, tamquam inutilem e foro atque iudiciis eiiciendam esse putamus; sed eam
quidem partem, quae in narrationibus consumitur, praeter pauca quaedam mirabiliter
adhibitam, atque ad omnes usus accommodatam, confitemur: eam vero quae conciones
habet, non plane omnem ad imitandum idoneam esse; et quae eiusmodi est, facilem
quidem partem, quae in narrationibus consumitur, praeter pauca quaedam mirabiliter
adhibitam, atque ad omnes usus accommodatam, confitemur: eam vero quae conciones
habet, non plane omnem ad imitandum idoneam esse; et quae eiusmodi est, facilem
quidem omnibus ad intelligendum esse, sed imitatione prorsus exprimi nequaquam posse.
His ego tibi, Q. Aeli Tubero, vir optime, iucundiora quidem de Thucydide potuissem
scribere, non tamen veriora.
|
Dudić, Andrija; Dionysius Halicarnassensis (1533-1589) [1560], De Thucydidis historia iudicium... A. Duditio interprete (), Verborum 18906, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [dudicathucydid].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.