Your search found 835 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 225-313:

quod Deus diligat et doceat internam et occultam sapientiam, nempe τὸ γνῶθι σεαυτὸν, sui ipsius noticiam, cordisque atque adeo totius hominis innatam perversitatem, quae dupliciter interna occultaque est: quia et paucissimis hominibus est nota, et versatur circa intima et occultissima hominis, nempe circa illam radicalem et innatam homini malitiam, aut virus Sathanae intus in corde regnans. Lucet igitur haec sapientia in intimis cordis hominis, eique suum horrendum morbum patefacit: et simul etiam accedente spiritu Domini, ibidem

Hebr. 4 et 11. Item, Lex non potest accedentes se perfectos facere, Hebr. 10. Non accedatad te malum, Psalm. 91. pro, non accidet. Idem ferme significat verbum Appropinquare, de quo infra suo loco agetur. Porro accedere ad mulierem, Levit 18, Deuteron. 22, Isaiae 8, usitata et nota phrasis est. ACCINGERE SE SACCO, indicium maximi doloris et luctus est, et per Synecdochen significat veram poenitentiam ac precationem: quia in vera poenitentia est dolor et luctus de peccato, et offenso Deo: solebantque Asiatici, tali specie suum luctum et animi moerorem testari.

acervis produxit terra illo anno: id est, summa abundantia: Gen. 41. Ingredieris in senectute sepulchrum, sicut ascendit acervus tempore suo: subintellige, in horreum: id est, non morieris praemature, sed in extrema maturitate. ACQUIES CERE in aliqua re, aut homine, etiam Latinis nota locutio est. Rom. 2. Acquiescis in lege: id est, probas et gloriaris de lege, externa quadam specie et carnali conatu. Paulus alioqui ex corde acquiescit in lege, Rom. 7. Porro Gal. 1. habet Vulgata, Non acquievi cum carne et sanguine. i. non contuli cum eis. Parum enim commode Vulgata

Constitui fortem quendam, per quem ego potenter opitulabor Israeli: Efficiam ut David sit rex, eumque reddam potentem, et per eum liberabo Israelem. Intelligitur autem typice aut allegorice de ipso vero Davide, aut Meschia. ADMIRATIO, sive Admirari, quo ad propriam significationem, nota vox est. Plerumque sane dicitur de iis quae vel grandia, vel inusitata sunt: et praesertim quorum causas non penitus pervidere possumus. Aliquando tamen simpliciter valde probare ac laudare aliquid significat. Sic legitur Christus admiratus esse fidem Centurionis, et aliorum aliquorum.

implorasse. Sicut in eodem opere ait Vives, multos Christianos sic colere statuas, ut gentiles. Angelus in Apocalypsi nullo modo vult adorari. nec Paulus ac Barnabas in Actis. Dicetur de huius vocis phrasibus etiam in aliis vocabulis, quae ei adiungi solent. ADVENTUS, et Advenio, nota vox est. Celebratur autem loquutio Adventus Domini, qui duplex potissimum est. Primum, cum venit in carnem ad redimendum genus humanum: Deinde, cum in fine mundi veniet ad iudicandum homines. Possis et tertium adventum eius dicere, cum singulos convertit, et in corda eorum venit.

gloriam et fortitudinem: pro, laudate et celebrate eius gloriam et fortitudinem. Afferre consilium, est consultare super negotio aliquo. Sic Absolon iubet suos afferre consilium: 2 Sam. 16. id est, consultare quônam modo sit pater opprimendus. AFFLIGERE aliquem pro male tractare, nota phrasis est. Sed aliquando quiddam inusitatius et obscurius Latinis auribus sonat. ut Levit. 16 et 23 ponitur, Affligere animam, pro ieiunare, aut alio qui semet male cruciare. inquit enim: Mense septimo,

sive quia plurimum lucis habet, plerumque tum innocentiam, tum laeticiam, et res secundas significat. Contra ater, tum tristiciam, tum etiam malitiam: sicut et Rubedo peccatum, ac contaminatam vitam notat. de qua re vide infra RUBEDO et RUBEFACIO. Quae colorum symbola etiam aliis linguis nota sunt. Dicitur autem aliquid de hac re postea. Album igitur aliquid fieri, aut Albari, alias significat per metaphoram remissionem peccatorum. ut Isaiae 1, Sicut nix albi erunt. et Psal. 51, Super nivem dealbabor: id est, mundus fiam. Allusio videtur esse ad lotionem

19. pro, aliena invadere: ut solet fieri in agris, ubi rapax vicinus tranfert limites, et particulam aliquam soli ad se, translatis metis, attrahit. Apprehendentes gladium aut bellum: id est, bellatores. Num. 31. APPROPINQUARE mulier, vel Ad mulierem, Exod. 19. Deuteron. 22. nota phrasis est. Appropinquaverunt dies, ut moreretur Israel: Genesis 47. pro, paulo ante mortem Iacob. Appropinquare facere, pro adducere vel offerre. Exod. 29, Appropinquare facies iuvencum coram Domino. Exodi 20, Appropinquare facies eum ad iudices. Appropinquare mihi facies Agag,

fracta est potentia Moabitarum? Porro quod Christus iam prohibet, iam iubet Apostolos Baculum gestare, indicat primum, eos debere expeditos, sine armis, sine commeatu ire, fidentes Deo, quod ipse sit eos aliturus: postea vero, cum iubet Accipere baculum ac peram, futuras difficultates hac nota indicat. VIRGA, alia vox est, etiam in Hebraeo, et habet alias significationes: ut et Sceptrum, de quib. suo loco postea. Baculus quoque, sicut et virga, interdum pro instrumento tyrannidis ponitur. Isa. 10. O Assur virga furoris mei, qui et baculus est irae meae in manu istorum. i.

CENTUM, alioqui numerus certus, pro quovis magno ac incerto numero poni solet. ut Ecclesiast. 6. Si genuerit vir 100 liberos, et annos multos vixerit: id est, plurimos. Ibidem 8, Si peccaverit centuplum. Sic Lucae 8. Centuplum recipere: pro, amplissimam remunerationem. CERAE vox nota est: variae tamen similitudines inde in Scriptura trahuntur, quae non sunt obscurae. ut Psal. 68. Sicut liquescit cera a facie ignis, sic peribunt impii a facie Dei. Sicut cera, liquescit cor meum: Psal. 22. Item Psal. 97, Montes sicut cera

computruerunt. Psal. 38. aliqui intelligunt de peccato originalis corruptionis, quod crescit, invalescit et regnat, si ei non resistatur, sique non perpetuo salutaribus medicaminibus curetur ac sanetur: sicut vulnera neglecta putrescunt, et deteriora fiunt. CICONIA, nota avis est. Sumitur ab ea parabolica ratiocinatio, aut a contrario amplificatio. Ierem 8. Etiam ciconia novit tempus suum, populus meus non novit iudicium Iehovae. ut ostendatur ingens impietas ac ignorantia Dei in Israelitis, qui infra ipsa bruta fuêre. Quale est et illud Esaiae 1.

Invocantibus, sed simpliciter clamantibus: tametsi et tota rerum natura suo quodam modo ac sensu ad Deum gemat ac clamet. CLANGERE, est quidam proprius sonus tubae. Numer. 10. Quando congregabitis congregationem, clangetis tuba, et non taratantarizabitis. Clangor, Numer. 23, pro nota divinae praesentiae, tanquam regiae maiestatis ponitur. Significat autem verae religionis puram praedicationem, et Dei cultum: qui ubi est, etiam Deus est Sic Psalm. 89 dicitur: Beatus populus intelligens clangorem aut iubilationem. Tuba clangite in Sion, id est, date signum

(quod rectius dixissent Iebusaei) neminem caecum et claudum, id est, ignavum et imbellem, eo penetraturum: sed viros fortes, quales ipsi essent, etiam tales difficultates ac munitiones pro sua virtute facile expugnaturos. CLARUS, nomen etiam Latinis notum, pro eo qui est de meliore nota cognitus, ac celebratus: sicut contra Latini dicunt Obscurum Inde Iohan. 17. Pater clarifica me: id est, fac ut agnoscar pro tuo filio, et unico Meschia ac servatore mundi. Claritas, alias significat idem plane quod gloria, et in Graeco δόξα: ut

50, Novi omnia volatilia. Et Num. 14. Cognoscent terram, quam vos sprevistis. Sic Gal. 4. dicimur esse cogniti a Deo. Sic et Amos 3 dicit, Tantummodo vos cognovi ex omnibus populis terrae: id est, mihi in viros cultores assumpsi, aut possedi. Cognoscere virum aut mulierem, nota phrasis est, Gen. 4. 1. Reg. 1. Iud. 11. Cognoscere de longinquo: id est, neglectim, aut non curare. Psalm. 137. Et sublimem de longinquo cognoscat: id est, Deus superbos negligit, non vult eos de propinquo contemplari. Sic enim solent homines neglectim aut quasi a longe aspicere, quae

12. Qui non colligit mecum, dispergit: id est, qui non promovet veram religionem et regnum Dei. Colligere pedes in lecto, Gen. 49, est in lecto decumbere, et mori. COLLIGARE, et COLLIGATIONES, exponentur in verbo Ligare: quando quidem similem vim habent. COLLUM, nota pars corporis animalium est: inde quoque aliquot figuratae locutiones trahuntur: Nam primum, cum equi et boves collo iugum ferant, et onus trahant fit, ut hinc servitutis descriptio sumatur. ut Esaiae 10. Excutiam iugum eius de collo tuo. Et 52. Solve vincula colli tui. Ierem. 27.

subditis aliquid per metum extorquet, aut non facit iustitiam nisi pecunia extorta: vel etiam aliquid ultra debitum salarium extorquet: vel cum quis accusat, aut ab accusatione desistit, ob pecuniam acceptam. Concuti virtutes caelorum, Matt. 24. Vide in voce Virtus. CONDEMNARE, vox nota est, quae indicat accusati et iudicati rei damnationem decernentem, eum puniendum esse secundum postulata accusatoris. Quia vero in criminalibus, praesertim capitalibus, damnatio extremum exitium in fama

videre est Levit. 16. 26. Num. 5. Augustinus lib. 13. Confessionum scripsit, et hoc nomine inscripsit, quia in eis tum sua peccata confitetur, tum Deum eiusque erga se beneficia celebrat. CONFINIS est mons Syna Hierosolymae. Vide in voce Coniunctus. CONFLARE, nota vox aurificibus, et aeris fusoribus, ac purgatoribus, cum perpetuo flatu ignis resolvitur dura materia in liquidam: et vel feces a puro metallo, vel diversa metalla a se invicem separantur. Saepe admodum per metaphoram significat potissimum examinationem et purificationem piorum ac Ecclesiae,

sunt severissime mandata a Deo: ut, non irascendum, non iudicandum, et similia, partim quae sunt electicia, quaedam ex rebus indifferentibus, ut Mendicitas: quae illi dicunt esse perfectionis Evangelicae, perniciose opera cum Evangelio commiscentes: de quibus forte alibi. CONSOLATIO, nota vox est, nec valde explicatione indiget. Veniunt tamen quaedam inde phrases, quae explicandae videntur. Et consolationem accepit, et ascendit, Gen. 38: pro, accepta consolatione ascendit. Accipere consolationem super mortuo: id est, de morte eius, 2 Sam. 13. Consolationem sumere de

1. Peccatori dat occupationem, ut congreget et coacervet, ut det bono coram Deo: id est, cui Deus vult. Sic 2. Sam. 22. Psalm. 18. Reddidit mihi secundum puritatem manuum mearum coram oculis suis. Ierem. 17. Quod exivit de labiis meis, coram te fuit: pro, mea vota ac petitiones tibi nota probataeque sunt. Coram Deo aliquem firmari, Psal. 102: et Ierem. 30, aliqui intelligunt a Deo firmari: melius tamen, in eius noticia ac vera pietate confirmari. Sic et coram Deo habitare, Psal. 31. Statuisti me coram te semper. Psalm. 41. Sexto, Coram,

illi de Meschia factam, saepe ipsummet Christum Dominum ac servatorem significat. ut Ierem. 30. legitur: Et servient Domino Deo suo, et David regi suo, quem eis excitabo. DE, habet quidem varia significata in Sacris literis: sed quarum pleraque etiam in Latina lingua sunt usitata ac nota, ut inde iudicari ac intelligi queant. DEALBARE, et DEALBATUS, primum per metaphoram hypocritas significat, ut Christus pharisaeos vocat sepulchra dealbata: quod sicut sepulchra foris quidem

praedicens, quod quidam deficient a fide: et de spirituali verae religionis corruptione exponens. Cui etiam illud recte coniungit, quod affirmat non tantum apostasian, sed et revelationem Antichristi extremam, praecessuram esse ultimum iudicium. DELECTARI aliqua re, aut super ea, nota et usitata locutio est etiam in aliis linguis: sed in Sacris literis admodum frequenter repetitur. Delectari super Domino: quod Latinis auribus minus intelligibile est, ut Psalm. 37, Delectare, vel potius deliciare התענג hithanag super Domino, et

pudenda tua videbuntur. Sic et Ezech. 16 ac 23, Deus minatur denudationem Hierusalem. i. miseram ac plane servilem conditionem ac abusum. Sed de hoc Hebraismo forte etiam postea, praesertim in voce NUDITAS, aliquid dicetur. DEORSUM et SURSUM, adverbia motum loci significantia, probe nota sunt: sed per metaphoram etiam felicitatem aut infelicitatem alicuius significant. Deuter. 28 bis simul ponuntur: Ascendet super te sursum sursum, tu autem descendes deorsum deorsum: pro, Ille quidem crescet, tu autem diminuêris in omnibus commodis. Esdr. 9. Cum tu Deus prohibueris ne

est Saul et Ionathan: pro, sors utrumque illorum monstravit. DERELINQUO, aliquando significat simpliciter omitto, aut desino. Oseae 4. Quoniam dereliquerunt custodire Iehovam: pro, intermiserunt, aut etiam prorsus omiserunt, desierunt. Derelinquere Deum, aut eius verbum, est nota loquutio, significans deserere Deum vel in vera doctrina, vel in vitae pietate. Derelinqui a Deo, significat aut in aliqua calamitate destitui omni ope Dei, aut in universum deseri: non curari, foveri, ac defendi a Deo. Cum igitur Christus clamat Psal. 22, et in passione,

cum corpore in infernum auferantur, sicut aliquae verisimiles historiae testantur. Et etiam contra pauci aliqui, ut Enoch et Helias, vivi in caelum, seu in aeternam beatitudinem translati sunt. Caeterum de voce Inferni, deque descensu in eum, postea suo loco dicetur. DESERTUM, vox nota, sed in Sacris literis varie usurpatur. Nam cum varia circa Israelitas fuerint deserta, variae etiam huius vocis significationes inde exortae sunt. Primum igitur, Desertum significat solitudines, prorsus hominibus carentes, et incultas. Secundo, significat loca non plane quidem solitaria,

Matth. 26 seipsum devovit, affirmans sibi nihil esse negocii cum Christo. DEUS, nomen appellativum summae maiestatis est, quae est spiritualis essentia, et causa ac fons omnis boni, ut Plato eum definit, creator et gubernator omnium. Tota definitio ex Christiana doctrina omnibus nota est. De etymologia huius vocis varie divinant scriptores. Hebraeum אל El, videtur a fortitudine aut robore venire. Graecum θεὸς, alii a timore deducunt, sicut Poeta inquit:
Primus in orbe Deos fecit

Ioseph. Exodi 4. Dixit Iehova. Capite 6. Et locutus est Elohim ad Mosem, dicens: Ego Iehova, qui apparui Abraham, Isaac et Iacob in (El Schaddai) Deo omnipotente, et nomen meum Iehova non indicavi eis. Hoc est: Patriarchae quidem bene Deum cognoverunt: verum eiusmodi publica, et vulgo etiam nota concio de Deo nondum fuerat exorta, quemadmodum nunc per Mosen sonare atque inclarescere debebat. Habes hic tres appellationes Dei, Elohim, El, Iehova. Creberrime autem postea occurrit, Dixit Iehova. Cap. 12. Transibit Dominus percutiens Aegyptios. Capite 14. Liberavit Iehova

facultate Spiritus, sine quo nulla omnino ratione sacra percipi possunt. Atque hinc iam liquet, praesentem Ecclesiam, ut de doctorib per Spiritum Dei formatis gloriari possit, de prophetis certe non posse: quos si omnino nullos, certe perpaucos, eosque nimis obscuros habet. DOLOR, vox nota, saepe significat etiam causas doloris, idque externas: ut sunt pericula, clades, et similia. Quare aliquot eius Hebraismos recensebo. Christus recensens Matthaei 24. et Marci 13 gravissima pericula, clades ac poenas postremorum temporum, dicit ea tantum esse principia dolorum: id est,

proprie sensus irae divinae, pessimae conscientiae, peccati, et aeternae damnationis, de quibus postea suo loco. Dolores mortis, Actor, 2. Quem Deus suscitavit, solutis doloribus mortis. Eosdem credo esse, sicut mox sequitur: Non reliquit Deus animam eius in inferno. Dolores parturientis, nota phrasis est: dicetur de ea in verbo Parturire. Panis doloris, Psal. 127. Frustra est vobis edentibus panem doloris pro, panem dolore partum aut acquisitum. Doloris verbum. Proverb. 15. Verbum doloris ascendere facit furorem. pro, verba acerba, dolorifica, movent hominem ad

Sed tamen potest exponi de toto coetu unius loci, cum ei quid publice indicatur. Locum Deuter. 23, Eunuchus et manser non intrabit Ecclesiam: aliqui exponunt, non admittetur ad publicas functiones. Caeterum Augustinus praecipit in libro de Doctrina Christiana, ut nobis sint nomina Ecclesiae nota. Adscribemus igitur eius appellationes in Sacris literis usitatas. Ecclesiae nomina sunt haec Columba: Cantic. 5 et 6. Insula: Isaiae 21. Mons Syon: Isaiae 11. Species sive pulchritudo domus: Psal. 68. Specula, Mons domus Domini: Isaiae 2. Domus spiritualis, Sacerdotium

2 Sam. 7 expresse habetur. Isa 38. Quam praedicabo, et dixit mihi, et fecit. pro, quam praedicabo quod dixit mihi et fecit. Sic posses exponere illud dictum Lucae ultimo, Tu ne solus peregrinaris, aut commoraris in Ierusalem, et haec ignoras? pro, quod haec ignoras, cum sint talia ac tam nota? quasi diceret: Videmus quidem te peregrinum hominem esse, et forte paschatis tantum gratia paucis diebus hic Hierosolymae versatum: sed vehementer miramur, te hisce diebus solitarium hic victitasse, ut res tantas ac tam celebres actiones e nemine audire ac cognoscere potueris. Cum

antithesis. Satio metaphorice fuerat legis et prophetarum doctrinatunc enim semen in terram proiectum, manebat quasi in herba: doctrina autem Evangelii, quia ad iustam maturitatem homines adducit, apte messi confertur. Lex enim ab ea perfectione longe distabat, quae in Christo demum exhibita fuit. Nota est etiam pueritiae et virilis aetatis comparatio, quam adducit Paulus Galat. quarto, quae eodem tendit. Denique quum praesentem salutem Christi adventus secum attulerit, non mirum est, si Evangelium, in quo aperta est regni caelestis ianua, Messis vocetur doctrinae propheticae. Neque tamen

Abacuc 2. Scribe visum, et explana super tabulat. pro, explanate aut perspicue scribe. EXPLERI, pro satiari non raro ponitur. Exod. 15. et 16. Dicitur etiam in priori loco expleri animam: id est, votum aut summum desiderium suum exatiari. tametsi haec phrasis etiam Latinis nota sit, ut in illo Poetae:
Expleri mentem nequit, ardescitque tuendo, etc. EXPLORATUM, pro explorabile. Psalm 111. Magna sunt opera Domini, explorata: id est, explorabilia aut pervestigabilia: vel potius probata, sincera ac solida, omnibus

esse in peccatis: item illud quod toties repetitur apud Paulum, in carne esse, et in spiritu: quorum dictorum emphasis non intelligetur, nisi Hebraismum integrum servaris. Potest huic phrasi aliquid lucis accedere etiam ex voce ABSYNTHII et AMARITUDINIS, quas vide suo loco. FEMUR, nota vox est: tantum observetur vetus forma iuramenti, quod soliti sunt obligantes se iuramento manum subiicere femori illius, cui sese obligarent: Genes. 24, et 48. Putant autem aliqui, illos patres ideo tali forma iuramenti usos, quod ex femore sit pro creatio: ut Gen. 46 scribitur, quod

igitur sane, triplex fermentum legi in Sacris literis. Pharisaicum, quod significat corruptelas doctrinae, Matth. 16. Luc 12, et Marci 8 Apostolicum, quod est regnum caelorum, Matth. 13. Malitiae et versutiae, 1. Cor. 5, Galat. 5, quod est morum perversitas. FERVEO, metaphora nota etiam Latinis, de omni ardentiore et vehementiore opere, aut conatu. Sic Paulus dicit, Nos debere spiritu fervere, Romanorum duodecimo: id est, accensos a Spiritu sancto, ardentes, sedulos, et assiduos esse in omni bono ac Deo grato opere. Fervor diei aut Solis, saepe meridiem significat:

de iratis dicunt.
— Spirantes naribus ignem. FLECTERE genua, significat tum orare, quia hic orantium gestus est: Ephes. 2. tum etiam colere, honorare: Philipp. 2. Ut ei omne genu curvetur, caelestium terrestrium, et inferorum. FLERE, nota vox est: sed parit tamen quosdam Hebraismos, qui explicatione indigent. ut Psalmo 78. Viduae eius non fleverunt. de magnitudine cladis dicitur. ubi enim non possunt funera solenniter peragi, solito fletu ac lamentationibus uti mos fuit. Flentes sulci Iob trigesimoprimo:

solenniter peragi, solito fletu ac lamentationibus uti mos fuit. Flentes sulci Iob trigesimoprimo: Si sulci terrae meae flent. pro, si coegi agricolas invitos ac flentes, seu sine mercede mihi arare. Flere flendo, est, vehementer flere: ut reduplicta nota est. Ire et flere. pro, inter eundum flere. Hieremiae quinto, Eundo et flendo ibunt, et Dominum Deum suum quaerent. Sic et quadragesimo primo eiusdem significat igitur fletus magnum dolorem, et magnas

fuit. Et de qua etiam ait Matthaei vigesimoquinto et vigesimosexto, quod filius hominis veniet in gloria super nubes, et quod videbunt eum ad dexteram potentiae sedentem. Sed de hac voce forte etiam postea aliquid, in vocabulo IMAGINIS. IN FORIBUS, et PRO FORIBUS, aliquid esse, nota est Latinis phrasis. Utitur ea CHRISTUS Matthaei vigesimoquarto, cum dicit, ex prodigiis praecedentibus cognosci posse, extremam diem pro foribus esse. Eadem vis videtur esse in illa loquutione, Peccatum tuum pro foribus cubabit: id est, mox tibi adducet divinas poenas: aut potius originale

et patri aliquid furatur. HONOS, est reverentia et subiectio quaedam, externis indiciis testificata, quam alicui exhibemus in testimonium et praemium virtutis, superioris gradus, aut beneficiorum in nos aut alios collatorum. De qua voce ac re quatenus etiam prophanis scriptoribus est nota ac usitata, aliquid clarius infra in voce LAUDIS, et verbo Laudare disseram. In Hebraeo igitur sunt tria potissimum vocabula, Hod, Hadar, et Cabod, quae solent interpretes verbo Honoris vertere. Est vero magna variatio tum rei huius, tum et praedictarum vocum, in Sacris literis. Dicam

Spiritu sancto usurpata reperiatur, ut tanto minus metuamus esse humanum quodpiam figmentum. Huc facit aliquo modo, quod etiam Hilarius voce Substantiae non raro pro persona utatur. Caeterum quatenus haec vox etiam fiduciam declarat, prolixius in voce Fidei exposita est. HYSOPUS, herba nota est. Utebantur ea olim Iudaei in sacris, ex mandato Dei: ut Exod. 12 iubentur fasciculo hysopi sanguinem agni paschalis spargere super postes aedium, in quib. erant Israelitae. Sic etiam aqua lustralis ex cinere vitulae ruffae confecta, aspergebatur hysopo, ad mundandos immundos.

a gloria patris, et denique character aut expressa imago substantiae Dei. quibus verbis, praesertim Epistolae ad Hebr. indicatur illa ineffabilis, divina ac consubstantialis convenientia ac similitudo filii ad patrem. Huius tanti mysterii, ac plane ineffabilis Dei qualecunque indiciolum aut nota sit, quod etiam in hominibus saepe magnam quandam similitudinem parentum in liberis, non tantum quoad externa lineamenta, sed etiam internas animi, ingenii ac morum proprietates animadvertimus, non sine singulari providentiae divinae indicio. Qualis vero illa similitudo aut convenientia sit in

et Deo obedientes, sicut ipse fuit. Omnes qui volunt pie vivere in Christo, persequutionem patientur: 2. Tim. 3. id est in Christianismo. Vita nostra abscondita est cum Christo in Deo: Col. 3. pro Deo commendata ac concredita est, ipsiusque gratia in extrema pericula proiecta, ipsique soli nota ac probata: qui et tandem eam glorificabit in lucem productam, et toti mundo ostensam, ut sanctam, ac sibi probatam. INANE, sumpta metaphora ab instrumentis aut uasis, eo quod inesse deberet vacuis, significat rem non solide bonam, carentem suo nativo bono quod

voce Principium. Unum igitur saltem aut alterum idiotismum hoc loco explicabimus. Psal. 55: Qui sedet aut manet ab initio: Periphrasis Dei est. Dies initii: pro priscis aut antiquis temporibus. Isaiae 51: Suscita te sicut in diebus initii. Initiari aliquo cultu, Latina et nota locutio est. Sic Numer. 25, Israelitae dicuntur esse initiati Baalpegor: id est, eius cultui consecrati. INIUSTITIA, postea in voce Iustitiae exponetur, tametsi et per sese ea ex suo contrario cognosci possit. INNOCENS est, ut definit Cicero, non is qui leviter

irrigari, eoque a Deo implorandam esse opem. Irriguae pecudes, propinguibus, Ezech. 45. De irriguo Israel in sacrificium: id est, de pinguibus aut succulentis. Transfertur aliquando hoc verbum ad potationem largiorem. IRRUERE dicitur aliquis in hostes suos, quae significatio nota et perspicua est. Sic Salomon praecipit 1 Reg. 2. Irrue in eum, et sepeli eum: pro, interfice eum. Dicitur et spiritus Domini irruere in aliquem, cum subito veniens excitat eum ad aliqua. Iud. 14. Et irruit in eum spiritus Domini: pro, subito adveniens spiritus Domini, fecit eum

vero in tertia significat iustitiam alteri tribuere, iustum reputare, absolvere. Sic רשע rascha impius fuit, הרשיע hirschia condemnavit. Horum verborum testimonia non adscribo, quod sint satis nota et crebra. Item כזב cazab mentiri, הכזיב mendacii arguere: ut Iob 24. Sic et Isaiae 29 legitur, מחטיאי, qui peccare faciunt hominem in verbo, et arguentem in porta

et curandas res suas attentius, tum et ad melioris fortunae spem, suppeditato non tantum consilio ac consolatione, sed et subministrata ope, qua iterum sese erigerent, ac nonnihil fulcirent. De pede lasso aliquid infra, sicut et de manibus lassis agetur. LATERE aliquem aliquid, nota et Latina et Graeca locutio est. Sed Levit. 4 dicitur, Si latuerit res in oculis congregationis: id est, latuerit congregationem, aut totum coetum populi Dei. LATIBULUM nostrum non raro dicitur Deus. ut Psal. 119, Latibulum meum et scutum meum es tu: id est, firmus

in Ninive, eorum qui nequeant discernere inter dextram et sinistram:) ibi minus grave est peccatum, contra eam aliquid egisse: ideoque servus [?: ] ignorantiam peccans, minus vapulabit. Huc pertinet disputatio, quatenus ignorantia excu set peccatum. Ergo contra ubi est lex, et quidem nota, tanto maius et intolerabilius est regnum peccati. Verum Paulus in hisce tribus dictis loquitur potissimum de agnitione peccati, de eius vexatione conscientiae, et irritatione pravarum cupiditatum, quae absente aut ignorata lege non accidunt. sic ipsemet sine lege vixit. De quo eius sensu

locus de noticia Dei, est magis intelligem [?:-us ] de potentia quam de actu, seu magis de ipsa rei sciendae perspicuitate, aut obvia evidentia, quam de hominis perspicacitate, aut etiam vere percepta noticia. sicut docti distinguere solent, alia esse per se, suave natura, alia nobis nota. Nam multa sunt sua natura perspi [?:-ua ] , ad quae nos (quod etiam Philosophi olim confessi sunt) sicut vespertiliones ad claram lucem caecutiamus. Et sic sane Paulus ipse exponit Ethnicorum noticiam Dei. Act. 14 et 17. affirmans Deum quidem ita de se manifeste testari, dando

unde is luctus oriturus erat. Saccus enim seu sordida vestis signum doloris erat veteribus, ut alibi dicetur. Super lumbos habere manum, significat dolorem ibi existentem, qui non tantum parturientibus, sed etiam valde moerentibus accidere solet. Sicut Ier. cap. 30, tali nota per effectum causam indicans, gravissimam Iudaeorum calamitatem declarat, in quiens: Interrogate quaeso, et videte, an pariat masculus. Quare video ego omnes viros habentes manus super lumbos, sicut parturiens solet habere et omnes facies versas in pallorem. Vae, quia magnus est ille dies,

vita aut pecunia tuta erit. Quod porro Christus dicit, se mittere Apostolos, et alios pios, praesertim doctores, in mundum perinde pessimis hominibus refertum. ac si mitterentur oves aut agni inter lupos, Matth. 10 et Luc. 10. perspicua similitudo simul ac sententia est. LUTUM, res nota est. Crebra est phrasis in Scriptura. Conculcari aliquem ut lutum platearum: 2. Sam. 22, et Psal. 18. Sicut lutum platearum attenuavi et dissipavi eos. Omnes enim pro libitu conculcant lutum platearum, et in calceis asportantes dissipant. Isa. 10, Ponet populum in

marginem pro Syriaci vocabulo interpretatione annotatum, postea in contextum [?: ] psit? Sed de his hactenus. nihil enim hic ausim, [?: a- ] lim affirmare. Haec Beza. Placet sane et mihi, ut [?: ] haec significet idem qued Dominus noster venit: fueritque vox nota ac usitata Ecclesiae de extremo anathemate eum sensum habens, quasi tales [?: excommunicati- ] iam Ecclesiae sanandi serventur: sed tanquam peccates ad mortem, utpote pertinaces hostes Christi, [?: ] mo iudicio puniendi tradantur, dedanturque. MARCIDUS.

id est, Cupis scire, quis sim? hoc vero tibi perdifficile est, ut maxime nomen meum tibi ederem. Idem igitur est, quod noticia mei longissime superat captum tuum. Ubi sunt mirabilia eius, Iud. sexto: pro, cur non facit nunc quoque mirabilia, ut olim? Locutio alioqui etiam in aliis linguis nota est, ubi pristinae vires, virtus etc. Deus est mirabilis in sanctis suis, Psalmo sexagesimo octavo. id est mirabiliter cum eis agit, eos regit ac liberat. Mirabilium facere memoriam, Psalmo centesimo undecimo, Memoriam fecit mirabilium suorum: id est, Verbo et solennitatibus

ἄφεσις, populis dimissio. Sic Cyprianus remissam peccatorum dicit, pro remissione. Apud nullum Graecum veterem nomen Missae reperitur. unde apparet, falso eam a quibusdam derivari a verbo Hebraeo Mas, tributum aut collationem: alioqui etiam Graecis patribus haec vox nota ac usitata fuisset. Ab illa igitur clara pronunciatione populus coepit Missam denominare. Quae quomodo a prima institutione coenae paulatim in praesentem abominationem degeneraveric, satis vel ipsi eorum scriptores docent, indicantes quam partem quisque homuncio adiecerit. Si libêret

in verbo SEDERE. Apoc. 15 dicitur de piis, quod cantaverint canticum Moisis servi Dei. Quaerunt ergo aliqui, quod nam sit illud canticum Moisis? Conveniunt autem verba prima huius Cantici, cum quibusdam verbis initio cantici Deut. 32, quo opinor Apocalypsin respicere. MOLA, nota vox, significatio ac res est: utpote omnium si non precosissimus, at certe maxime utilis, vel potius necessarius lapis. Christus Matth. 18 facit mentionem molae asinariae, qua oneratum ac gravatum [?: sa- ] sit hominem in profundo maris submergi, quam micam pusillum ab eo scan

NEQUAM, apud veteres significabantur nullius precii. Ita Plautus piscem non recentem appellat nequam, quod nullius esset precii aut valoris. Sic et homines nequam dicti, ut Gen. 35. Fuit quoque Her primogenitus Iudae, nequam in conspectu Domini: id est, displicuit Domino, malitia eius nota fuit Domino: hoc est, fuit insigniter malus, fuit nequissimus. Sed invaluit usus, ut denotet hominem lascivum ac libidinosum et nequam. vide Annotat. Erasmi. Nequam, pro malus: 1 Reg. 16 cap. Spiritus nequam: id est, malus. Psalmo 63, Firmaverunt sibi sermonem nequam: iuxta

maiestate venire solent. Vi [?: ] sane huius loci quaestio convenire cum illa Matth. [?: 12 ] , et Marc. 14, Quod signum erit adventus tui? ut sit in loca παρατήρησις observatio, idem quod in Matthaeo [?: ] seu nota illustris ac observabilis adventus Do [?: ] simili hebraismo dicitur Abominatio, pro abomi [?: ] idolo, aut errore. OBSIDEO, et OBSIDIO, tantum de hostili [?: obsedi- ] , qua exercitus solent civitates, circumpositis castris et praesidiis

Ierosolymam ad solennia festa properantes et pervenientes sibi invicem quasi occurrebant. OCULUS, tum per se, tum ratione adiunctarum vocum, varia significat. Dicam tamen primum de eius propria significatione, postea de figuratis. Oculus igitur primum, quoad propriam significationem, nota vox est: et tamen cum aliis coniuncta, aliquid interdum obscuritatis habet. ut Genesis vigesimonono: Porro oculi Leae erant teneri: Rachel autem erat pulchra forma, et pulchra aspectu. id est, habebat imbecilles oculos. Oculot levare aliquorsum, aut etiam dirigere, indicat expectationem

quae et per se sint plenae veneno, et tandem excludant basiliscum. Porro rex Assyrius gloriatur, se universam terram spoliasse et rapuisse: sicut ova deserta, et ab ave matre non defensa, nullo negocio aut periculo ab inveniente auferuntur. P PABULUM, nota vox, significat cibum aut alimentum pecudum. Levit. 3, Oblitiones exurendae dicuntur pabulum ignis, quia ignis etiam suo quodam alimento sustentatur. Dan. 4 dicitur derege Nabuchodonosore in brutum animal commutato, quod cum feris erit pabulum eius: id est, pascetur ut brutum, herba et

Modicum passos ipse sarciat, corroboret et confirmet vos: 1 Pet. 5. i. paululum afflictos aut cruciatos. Siquidem. n. crux ista cum futura gloria aut Christi passione conferatur, modica sane est. Non patietur vos tentari supra quam ferre possitis. 1 Corinthiorum decimo. pro, non permittet. nota phrasis est. PATER, catachrestice Hebraei saepe usurpant pro avo, proavo, et omnib. maiorib per rectam lineam. Sic Laban vocatur filius Nahor, cum esset nepos eius ex Batuele filio. Sic et Abraham dicitur esse pater Levi, Hebr. 7. Sic Iacobus Gen. 31, vocat Abrahamum patrem

PER multas lachrymas. id est, cum multis lachrymis, aut inter lachrymandum. Vicinum est hoc exemplum praecedenti significationi. Sic mox sequenti capite, Si id quod aboletur, fuit per gloriam: id est, in vel cum gloria, aut gloriosum. POST, non raro denotat: verum adeo nota Graecae vocis significatione, ut Latinae versiones eum Graecismum non retinuerint. Marci secundo, Et rursus per dies intravit in Capernaum. Marci 14, Et per tres dies reaedificabo illud. id est, post tres dies. Act. 24, Per plures annos: pro, post plures annos. Gal. secundo, Postea per

corporis imbecilla, et sermo nihili aut contemptus: 2 Corinth. 10. id est, cum coram Paulus adfuit illorum iudicio, nullam dignitatem, multo minus maiestatem prae se ferre visus est: sicut et apud gentiles scriptores dictum est, Minuit praesentia famam, etc. PRAESEPE, nota vox. 1 Reg. 4 dicitur Salomon habuisse 40000 praesepiorum. id est, praesepia tot equorum capacia, ut praesepia singulorum equorum significent, non integros illos canales aut scaphas, multo minus integra stabula. Praesepe Domini sui cognoscere dicitur asinus, Isa. 1. ut ostendatur, plus

omnes oporteat servari. Iohannes primae tertio capite dicit, eum esse missum a Deo propitiatorium, seu ut esset nostrum propitiatorium. Sic Ioannis sexto dicit Christus, se a patre in hoc obsignatum esse, ut det hominibus panem vitae aeternae. Ab hac significatione venit etiam vox in Scholis nota Propositio: qua vocamus sententias publice omnibus cognoscendas, et accipiendas, positas aut assertas. Quo vocabulo utitur Vulgata versio etiam Psalmo quadragesimonono, et septuagesimo octavo, pro certa ac immota, omnibusque modis amplectenda doctrina. Aperiam in parabola os meum, et

indicans eos iam quidem esse rudes, omniaque sua dicta illis obscura esse, et mera aenigmata videri: sed postea accepto Spiritu sancto fore intelligentiores, ut eis conciones ipsius sint futurae apertae et intelligibiles. PROVIDERE verbum habet interdum etiam sua quaedam, minusque nota significata in Sacris literis. Primum enim significat aliquid prius a longe, aut etiam futurum cernere, aut prospicere. Secundo, quia quae prospicimus aut praevidemus, solemus etiam vel vitare, si mala sunt: vel comparare, sequi ac amplecti si bona: hinc est, quod providere significat, aliquid

est. PUSILLUS vox eandem vim habet cum Parvulus. Matt. 18, Si quis scandalizaverit unum de pusillis istis. id est, minimum contemptissimumque de numero Christianorum. Lucae 12: Noli timere pusille grex, quoniam complacuit patri dare tibi regnum caelorum. PUGNA, nota vox est. Egredientes ad pugnam, dicuntur ii, qui sunt idonei ad pugnam, sive proficiscantur ad bellum sive non 2. Paralip. 25: Reperit Amazia tercenta milia de Iehuda egredientium ad pugnam, et tenentium hastam ac scutum. id est, qui idonei erant ut egrederentur ad bellum. De potentia,

[?: ] de qua suo loco dicetur. Christus Matthaei decimo, et Lucae nono, iussit discipulos suos Excutere pulverem de pedibus ex eo loco exeundo, ubi ipsos evangelizantes homines audire noluerint. quod et ipsi faciunt Actorum decimotertio. Erat autem illa externa caeremonis, quasi nota quaedam conspicua, et in sensus incurrens, qua testabantur, eos iuste damnandos, quando quidem praedicatum servatorem accipere noluerint. [?: S-- ] nim non ipsorum opes, aut sua aliqua commode dicendo ipsos quaesivisse, sed tantum ipsorum propriam aeternamque salutem.

beati ab hominibus praedicabamini. Aliquando Quis interrogativum idem valet, quod nullus. Psalmo 106. Quis eloquetur fortitudines Domini? pro, nemo. Sic Romanorum octavo: Quis nos separabit a charitate Dei? Habacuc secundo: Quid prodest sculptile? Quae proprietas sermonis omnibus linguis nota ac usitata est, ut figurata interrogatio neget. Quis, vel Aliquis, ponitur aliquando pro Quicunque. Iohannis sexto: Hic est panis de caelo descendens, ut aliquis inde comedat, et non moriatur. pro, quicunque ex eo comederit, non morietur. Quis est Iehovae ad me: Exodi trigesimo

talem depingit, quod sit garrula, vaga, et quietis impatiens. Sic et Paulus dicit, eas oberrare, garrire, et lites disseminare. Vide plura de hac voce infra in REQUIES et REQUIESCO. QUINQUE. Num. tertio, Capies quinque siclos in singulos viros. id est, quinos siclos in singulos. Nota est ista reduplicationis vis, quae distributionem significat. Genesis quadragesimoseptimo: Et posuit Ioseph in statutum ad quintam. id est, ut quintam partem omnium frugum annuatim dent. Genesis quadragesimoprimo: Constituat Pharao praefectos super regionem, et quintet terram Aegypti. id

Dissputatione de Iustificatione impresso, multis testimonniis et argumentis a me probatum est. Discrimen [?: ] Renovationis et Poenitentiae, in illo ipso maiore [?: ] lo aut Disputatione, propositione LXXVII, plene demonstratum declaratumque est. RENES, sunt nota viscera dorso interius [?: ereg- ] umbilici annexa, qui tum urinae repurgandae, tum [?: ] genitali semini ac generationi servire dicuntur: sicut et Scriptura vicinis lumbis generationem tribuit Vetus tus versio aliquoties male usurpat vocem Renum palumbis: ut Exod

Legitur igitur Iob vigesimo: Non indebit impius rivulos et flumina torrentium mellis et batyri. id est abundantiam annonae et pacis, aliorumque commodorum. Rivus alioqui vel per excellentiam, vel aliqua alia ratione valde crebro Nilum significat in veteri Testamento. RIXA, vox ac res nota est. Vir rixae, in Sacris non is dicitur qui rixosus est: sed qui rixam aut litem, vel [?: ci-m ] vel bellicam, habet cum aliquo. Iudicum 12. Vir rixae sui ego, et populus meus, et filii Amon valde: et camavi ad vos, et non opitulati estis mihi. id est, gravissima lis fuit,

sunt, ut telae aranearum: aut etiam ipsismet et aliis perniciosi. Rumpere vincula, est deficere ab obedientia Dei, aut alioqui alicuius sui superioris, cui aliquis iure promissis aut aliis obligationibus perinde devinctus est, ut si vinculis aut ligaminibus ad eum esset alligatus. Exempla nota ac perspicua sunt Psalmo secundo, Hieremiae secundo et quinto: Disrumpamus vincula eorum. Lucae quinto: Concluserunt piscium multitudinem magnam, rumpebatur autem rete ipsorum. Non de actu ipso, sed de potentia proxima dicitur: quasi diceretur, Rupturiebat. aut iamiam rumpi videbatur,

Genesis nono, est homines interficere: quia plerunque ita interficiuntur homines et alia animalia, ut sanguis eorum defluat in terram. Quod Israelitae debuerunt sanguine agni paschalis linire postes, ut esset nota et veluti admonitio Deo et angelo percutienti, notum est ex duodecimo cap. Exodi: nullamque ea locutio difficultatem sermonis parit. Quod foederalis victimae- sanguis fuerit divisus, mediaque pars Deo oblata, ac ad altare fusa, altera vero media super populum aspersa, clara voce

noticia, praesertim perfecta et imperfecta, facit etiam ad expositionem verbi VIDERE, de quo infra: quandoquidem alias negantur, alias contra affirmantur homines vidisse Deum. Videtur etiam esse quaedam noticia solius potentiae, non autem actus pleni: ut cum Paulus Rom. 1 dicit, gentibus esse nota visibilia Dei ex experientia et creaturis: et tamen mox ait, eorum cor esse non intelligens, et eos ratiocinando in extremas absurditates incidere. Unde apparet, eum ibi loqui de rerum ipsarum obvia promptaque cognitione: quia omnia opera Dei praedicant, et veluti ostentant Deum, iuxta

in extremas absurditates incidere. Unde apparet, eum ibi loqui de rerum ipsarum obvia promptaque cognitione: quia omnia opera Dei praedicant, et veluti ostentant Deum, iuxta versiculum: Praesentemque refert quaelibet herba Deum. Agit ergo de illa materia, quod alia sint per sese nota, alia nobis. Sic Deum per se valde conspicuum, ac pene palpabilem esse, sed nobis manere ignotum: de qua duplici noticia Dei etiam Act 14 et 17 agit. SCORIA, purgamentum argenti est, et per metaphoram tum falsam doctrinam corruptamque religionem significat, tum et hypocritas, et

41, scilicet a rege secundi. Secundum, et Iuxta, praepositiones, plerunque exprimunt literam caph כ Hebraea, initio dictionibus praepositam. Quare primum de eius significatis dicam, tametsi illa nonnunquam etiam Sicut denotat. Primo est communiter nota similitudinis. Numer. 23, Cribavit sicut leo. 1. Reg. 10. Non venit sicut aroma istud amplius in copia. Psal. 144. Et dies eius sicut umbra transiens. Cantic. 2, Sicut rosa inter spinas. Secundo, cum nominibus numeralib. aut temporis valet, Prope, Circiter, Exodi 12.

ac sacrificasse pro peccatis: ubi illud adverbium Semel non tantum unam vicem, sed etiam summam quandam perfectionem denotat, quod videlicet unica vice sacrificando plene ac perfecte perlitaverit, peccata totius mundi expiaverit, et Deum nobis peccatoribus conciliaverit. SEMEN, nota vox, quod ad propriam significationem attinet. Metonymice valde crebrô pro posteritate alicuius hominis ponitur: ut Deus dicit ad Abrahamum: Semen tuum erit sicut stellae caeli. Item: Tibi dabo et semini tuo terram hanc. Et, Ponam inimicitias inter semen tuum et semen mulieris. Semen mulieris

si vos ex operibus vestris iustitiam ac benedictionem habere possetis. De quare perpetuo cum Iudaeis in hac et aliis epistolis et concionibus contendo: ipseque etiam Christus coram disputavit, dum vos quidem vestram operum, ille vero suam passionis iustitiam astruere vult. SEMITAE nota est significatio, angustius nempe iter. Figuratas tamen quasdam habet, explicatione indigentes: de quibus tanto pauciora dicam, quod magna exparte conveniant cum via, de qua infra suo loco. Semita Dei, alias quasi naturam, ingenium, mores et actiones Dei significat. Psal. 25,

שאל Scheol, בור Bor שחת Schachat קבר Keber, convenit saepe hoc nomen cum inferno, de quo supra prolixe dixi. Porro quia sepulchri propria significatio nota est, addam quasdam figuratas. Per metaphoram igitur significat veteri Adamo, eiusque operibus, id est peccatis renunciare, Rom. 6, Sepulti igitur sumus una cum eo per baptismum in mortem: ut sicut excitatus est Christus ex mortuis in gloriam patris, ita et nos novam vitam vivamus. Sic Col.

qui est arrhabo haereditatis nostrae. Sic ibidem 4, Spiritu sancto obsignati estis ad diem redemptionis. Hac aut vicina de causa dicti sunt illi Apocalypsis septimo et nono obsigna ti: tametsi etiam simul ibi indicetur, eos ideo signatos esse, ne cum impiis puniantur. sicut et in Ezechiele nota quadam servandi signantur. Danielis octavo et ultimo, dicitur eius prophetia occlusa et obsignata esse, quia scilicet sit occlusa, et non facile cuiusvis intellectui pateat, praesertim ea pars quae est de Antichristo, et de eius oppugnatione Ecclesiae, ac sanctorum Dei: quae enim sigillata

est signum spiritualis ablutionis, imputatae et inchoatae. Sic sacramen talis manducatio panis et corporis, est signum spiritualis fruitionis Christi, credendo eius passionem pro nobis esse factam. Sic Genesis decimoseptimo Deus dicit, Circumcisionem esse signum foederis: fuit enim eius externa nota, et simul pictura tum damnatae naturae, cum eius quasi fontem abscindi et abiici debere indicatum est: tum et spiritualis circumcisionis cordis. Sic et iridem constituit Deus signum, nunquam amplius venturi universalis diluvii. Sol et luna, Genes. 1, dicuntur futura in tempora et signa, quia

similia, dicetur infra in VIVO. Vincti spei: id est vincti qui habetis spem liberationis. Zachariae 9, Convertimini ad munitionem o vincti spei. id est, vos vincti et onerati peccatis, qui tamen speratis et expectatis liberationem Christi. Sperare verbum aliquando pro metuere usurpatur, nota etiam Latinis catachresi. Sic etiam aliquoties in Evangelistis dicitur Dominus esse venturus ea hora, qua famulus non sperabat eum venturum. Sic Virg. inquit: Si tantum hunc potui sperare dolorem. Sperare in Moisen, Ioan. 5 dicuntur Iudaei, qui statuêbant, se per religionem a

8, est communi et noto sermone ac stylo scribere, ita ut ab omnibus intelligi queat. Trabere stylo lo: Iudic. 5, Et de Zabulon trahentes stylo scribae. id est, qui scribere solebant. quasi diceret: Etiam ipsi scribe, dediti alioqui ocio literario, arma sumpserunt. SUAVITAS, vox nota, ad gustum, odoratum et auditum referri solet. Cantic. 4, Cum fructibus suavitum. id est, suavissimis. Ezech. 20 cap. Et posuerunt [?: ] odorem suavitatum suarum. id est, suavissimum. Sic saepe legitur in descriptionibus sacrificiorum, in odorem suavitatis.

et lubricitates, et angelus Domini persequatur eos. 2. Corinthiorum 4, Deus iussit lucem e tenebris fulgere: id est, tenebris adhuc existentibus, dixit in prima creatione, Fiat lux. Sic et nunc illuminavit obscura et Dei ignara corda hominum. TENER, quoad propriam significationem, nota vox est. Cum ramus ficus tener fuerit: Matthaei 24. id est, cum suffuso novo humore sub cortice vere primo cortex remollescit. ita ut facile arbores decorticari queant: per illud indicium, ver primum indicatur. Teneris oculis scribitur fuisse Lea, Rachel vero formosa, Genesis 29. id

ex [?: dere ] proventura, sibi invicem certo firmiterque [?: pollic ] ad eaque firmissime servanda utraque pars tum semet permittendo, tum et alteram partem stipulando, [?: oblig- ] Cui praeter verba plerunque etiam aliqua externa caeremonia, ritus aut nota, veluti amplioris ac certioris confirmationis gratia accedit: quae externi obiecti [?: cra- ] non tantum mentem, sed et externos sensus ferit, monet, [?: ] initi contractus perpetuo memoriam admonet. Sic igitur et in Sacramentis Deus prodit ex illa

[?: ] Deus et homo (ut dictum est) in Sacramentis [?: ] alteri sancte promittit, et sibi vicissim ab ea stipulatur: interveniente cum verbo etiam certa caeremonia, ritu [?:-ut ] nota externa, hanc pactionem confirmante, et [?: ve-i ] potenter visibiliterque obsignante. Accommodare ad hanc descriptionem singula Sacramenta, nimis longum esset. Dicam igitur tantum de uno ac altero, idque ex descriptione ipsorum in ipsis Sacris. [?:-e-is ]

eius faciamus, seu mortem eius annunciemus: id est, [?: ] fide agnoscamus, meditemur, fruamur et praedicamus beneficia mortis ipsius, ac pro eis gratias agamus, eumque celebremus. Denique in confirmationem istarum utrinque factarum promissionum, proponitur externa caeremonia, aut nota: nempe ipsa Sacra [?: ] , constans non tantum pane ac vino, sed etiam longe preciosioribus tantae pactionis pignoribus, nempe ipsomet corpore ac sanguine Domini. Quo vero utraque pars, Deus scilicet et homo, ad servandum tam sacrosanctum foedus tanto arctius obligetur: idem

eius confirmationem: quare omnino est quiddam ex utroque mixtum, quod merito Testamentofoedus dici posset. Consideremus igitur primum differentiam inter foedus ac testamentum: deinde, quomodo ista duo in hoc Sacramento inter sese mutuo conveniant. Vox igitur Foederis, sicut et ipsa res, cum per se nota est, tum etiam superius nonnihil a nobis explicata. Testamenti vero vox communiter usurpatur de ea voluntatis sententiaeque testificatione, ac etiam rerum dispositione aut ordinatione, quae a morituris hominib. communi omnium ferme gentium more ac iure fieri assolet, et a testanda mente aut

et tritura filia Sion, quia cornu tuum ponam ferreum, et ungulas tuas ponam aereas. Amos 1 Damasceni trituraverunt rastris ferreis Gilead. id est, crudelissime perdiderunt. Sic Isaiae 25. Triturabitur Moab sub eo. Iud. 8, Triturabo carnem vestram spinis deserti. TUBA, vox per se nota est. Varia autem genera ac varii etiam usus fuerunt tubarum, de quo postea. Tubae cantu pharisaei publice signum dabant, pauperibus distributuri eleemosynas: sed magis ostentandi gratia suam beneficentiam, quam convocandi pauperes, ut eis Christus obiicit Matth. 6. Mori in clangore tubae:

pio decore et virili virtute spoliati: sicut vites peracta vindemia nudae, desolatae ac deformes visuntur. De qua cordis, armorum, et etiam manuum ipsarum privatione agitur in eo Psalm. inquit enim: Non invenerunt manus suas. id est, non potuerunt eis in se defendendis uti. VINDICTA, nota vox: alias ultionem acceptae iniuriae significat, alias liberationem afflictorum. Solent voro ista coniuncta esse: dum enim iniuriam faciens punitur, alter iniuria affectus liberatur. Deut. 32. Rom. 12, et Hebr. 10, Mihi vindicta, ego retribuam: id est, mihi concedatur, aut mea est:

eius, Ios. decimo: id est, illi subditas. erat enim metropolis. secundo Paral. decimonono: Constituit Iudices in urbe: id est, per singulas urbes aut civitates. Nescire viam ad urbem. Eccl. decimo: Labor stultorum defatigat eos qui nesciunt viam ad urbem. id est, qui ignorant maxime nota ac necessaria, seu qui non habent certum scopum ac finem totius vitae, vel etiam singulorum consiliorum et actionum, illi temere ac incassum oberrant et laborant, ac sine fructu defatigantur, multa temere molientes. URI, per metaphoram tam apud Latinos, quam in Sacris literis

homo animalis 388. 65. 66 etc. homo vetus et novus ib. 50 et alibi saepius. homo praecipuum sacrarum literarum subiectum 387. 46 homo commune nomen utrique sexui ib. 55 hominis innata perversitas paucissimis hominibus nota 10. 22 circa quae versetur ib. 23 hominis primariae partes quae 388. 68. 69 hominem in Hebraica lingua quatuor primaria nomina habere 391. 43 etc. hominem in quot partes principales Scriptura dividere soleat 389. 7

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report