Your search found 6952 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 4251-4422:

Quis enim non cum summa admiratione praeclarissimorum quibus antea perfunctus es, munerum recordetur? Cui non legationes ad exteras Nationes occurrant tuae ita a te gestae, ut peracris consilii, et singularis prudentiae splendore oculos in te omnium subito converteris? Quid quod et ab universa, in qua postremo versatus es, Provincia, et a quo eandem susceperas, superiore Pontifice, brevi tantam commendationem es consecutus, ut virtutibus ille permotus tuis te diutius abesse non passus in Purpuratorum Principum Collegium meritissimo cooptatum non tam ad mercedem laborum atque ad honores

disciplinas eduxit. Cujus quidem rei laudem nunquam tantopere percipio, quam cum Philosophiae statum, qualis ante illum fuerit, recordor. Quae enim fuit ab iis, qui tum temporis eam professi sunt, ratio adhibita in hac rerum universitate consideranda atque investiganda Natura? An Experientiam, qua maxime res geri potuit, excoluerunt? At nefas (opinor) putaverunt religiosi homines tentare atque scrutari Naturam; proinde experimentis omnino pepercerunt. In scholis potius detenti sunt, ut causas rerum, quas ignorarent, ipsi fingerent, et disputando ac disserendo Naturae opera intelligerent,

Deum esse, proinde ipsum existere, Unum esse sine partibus, Immutabilem, cui denique summa sint omnia, quaecumque ipsi attribui necesse est. A versu 657. Corporum existentiam probat ex eo, quod eorum speciebus afficitur Animus; propterea suum Animum alligatum esse uni corpori, in qua conjunctione Hominis naturam positam esse affirmat; praeter se alios etiam esse Homines ex eorum cogitationes nobiscum in sermone communicatis deducit. Mundum creatum esse a Deo, cui uni per se esse convenit, ab eoque servari atque administrari demonstrat a versu 829. pravasque de

atque interire non posse concludit; aliisque id argumentis confirmat ad versum 1349. Deinde respondet iis, qui sibi objicere possint, Animum pro varia corporis affectione varie affici, proinde illius interitu interiturum: explicat legem conjunctionis inter Animum et Corpus, qua, quomodo altero affecto alterum allici oporteat, sancitum sit; ubi et Leibnizii Harmoniam praestabilitam exponit ac rejicit; dataque opportunitate in ejusdem Entia, ut vocat, simplicia, atque in alia breviter digreditur. Infert a versu

exortum Mundi nulla primordia antecesserint, cum a Deo is statim perfecte atque absolute conditus fuerit; tamen permagni referre ait, quibus a primordiis proditurus fuisset, ut omnia, quae in eo nunc fiunt, rite peragantur, exquirere. A versu. 132. igitur haec habet: Materies omnis, ex qua haec rerum universitas componitur, fuit initio divisia in innumerabiles particulas, quae et seorsim circa se ipsas et simul circa puncta quaedam motae fuerunt; unde tot Vortices, quot erant ea puncta, effecti. Rotatu particularum circa se ipsas angulos atteri, easque in sphaerularum figuras

Vorticis Terrae ellipticus est, cum Luna in graciliore ejus parte (quod in Oppositionibus et in Conjunctionibus fit) versatur, arctam per se viam magis obstruens solito majores Aestus efficit, praefertim in Aequinoctiis vi Solis accedente. Aestus hujusmodi maxime sub proximis Aequatori locis, qua Lunae est via, contingunt; et quo quaeque magis ab illo distant Maria, minus agitari oportet. A vers: 298. tres affert de Fontium origine Philosophorum sententias; primam, quam refellit, eorum, qui maris aquam terrae insinuatam, ejusque purgatam meatibus in Fontes derivant; alteram

datos esse non ad veritates rerum cognoscendas, sed ad tuendum conservandumque corpus (facile enim et compendiaria quadam via de rebus, quae vel obesse vel prodesse possint, nos admonent). Tum de iis seorsum acturus, primo Tactum, qui per totum corpus diffunditur, progigni docet in extima cute, a qua motus per nervos ad ipsius Animae sedem defertur. Affert hoc loco doloris et voluptatis discrimen, et hujusmodi alia. A vers. 704. ad 748. Gustum praecipue in linguae fibris collocat, variasque saporum species enumerat. Porro ad Olfactum transiens agit de Odoribus, qui vel in

non perfecta Beatitudo, quae in fana mente ac tranquilla sita est. His latius explicatis, nostrorum Actuum, quos ad ultimum Finem dirigere nos oportet, naturam ad vers. 572. considerat; tum Regulam, ac normam, ad quam eos componere debemus, ait esse aeternam supremae Rationis Legem, a qua Naturae Lex manavit: praecipuum hujus Legis scitum esse, ut Deum ipsum amemus, eique omnia referamus: Ab hujusmodi praescripto recedere plerosque, qui decepti sensibus inhaerescunt, ac fruuntur rebus, quae nobis ad usum vitae tantummodo date sunt. A vers. 728. docet primas Naturae

74  Principio inquirens, quae sensu et mente videntur
75  Esse in Natura, num sint? tum quodque quid extet?
76  Quid Deus, atque Animus, quid Corpora? Et unde coorta
77  Et quibus a causis, et qua ratione? vacantes
78  Tu tamen his adhibe dictis aures animumque;
79  Dum maria et terras circumfusumque peragro
80  Aëra, sidereique vagor per moenia mundi.
81  Invenies etiam,

209  Nobis ut sensus (quamvis non claudicet ipse)
210  Causa sit errandi: nimirum judicii expers
211  Dum sibi, quam par est, plus arrogat immoderate.
212  Ut si regula certa, potes qua nosceri rectum
213  Quid fit, quid contra curvum, et nil talia praeter,
214  Exoptes etiam, ut tibi pondera mensurasque
215  Demonstret rerum, longe a ratione ferere.

ut est, sic velox esse, repente
233  Permeet ut maria et terras caelumque profundum;
234  Laevibus idcirco persubtilem atque minutes
235  Perquam corporibus dicunt constare creatam,
236  Qua neque mobilius quidquam neque tenuius extat;
237  Assimilemque putant igni ventisque citatis,
238  Omnia qui penetrant late loca pervolitantes.
239  Quod quantum a vera avulsum ratione recedat,

annis aut fulminis igne solutam
255  Ex alto ruere in valles strepitumque ciere;
256  At tenues contra in caelum discedere flammas;
257  Dicit eam subito vires gravitatis habere,
258  Qua summae in medium res nititur ire sine ullis
259  Ictibus externis; contra levitate superne
260  Tenuia sponte sua, atque in caeli templa volare.
261  Sic litem ignotis plane ambiguisque resolvit

magis se luce videndam
365  Exibet, et sibi se dubitanti existere monstrat.
366  Quod si illam falli dicas, tamen usque necesse est
367  Sit, quae fallatur; nam si non esset, eadem,
368  Qua non est, falli porro ratione nequiret,
369  Cum nihilo nil conveniat: quapropter oportet,
370  Mens ut non possit, dum se putat esse, refelli.
371  Et quamvis dubitare queam, num scilicet ipse

deducere pergo.
384  Nos, quia percipimus, certum est extare; neque ullo
385  Id potuit nobis unquam innotescere pacto,
386  Ni quia perspicuam manifestamque ejus habemus
387  Notitiam, qua nos ipsum non posse videmus
388  Non extare Animum, dum vult dum percipit et se
389  Cogitat, aut aliud quodcumque facit ratione
390  Non alia certe, quam quod sit, et absit inani

nos perpetuo proin tota denique vita
693  Erraremus eas revera extare putantes,
694  Gauderet nostros falsis illudere sensus
695  Numen imaginibus; ratio quod vera refutat,
696  Qua prius esse Deum docui Verumque Bonumque.
697  Constantes igitur quae nos extare videmus
698  Corpora per sensus, eadem illa extare necesse est.

699   Et quia, quae nosmet

humano divinam denique Mentem
991  Postulat, ut penitus nulla erret ab ordine parti,
992  Quo neque per coetus aeternos deveniet fors.

993   Porro terraï num qua sunt parte reperta
994  Edita fortuito concursu particularum
995  Unquam Templa Domus Urbes atque Oppida multa,
996  Qualia visuntur nimirum condita nostra
997  Arte hominum? Quaenam

1249  Namque quod extensum est, partes invertere, formam
1250  Et variare situm, varios quoque reddere motus,
1251  Augeri minui scindi valet, adde alias res
1252  His similes: at qua ratione et quousque secari
1253  Debet, quos unquam motus dare, seque figuras
1254  In quas vertere, uti possit, quae cogitat, esse
1255  Mens, et notitia Veri potiatur et Aequi,

inane,
1308  Si ruit nihilum vita privata futura
1309  Mens votis frustrata suis? hic namque, quod optat,
1310  Anxia quo ingenti trahitur dulcedine, Verum
1311  Invenit haud unquam; qua pleno flumine manat,
1312  Attingit modice, et sitiens conviva recedit.
1313  Nec pariter felix valet esse, ubi tempore parvo
1314  Deficiet: quid enim felix, nisi constet in aevum?

quia juncta suo cum corpore Mens est
1381  Illa lege, pati plagas ut corporis omnes
1382  Debeat, et motus ejus sentire valentes.

1383   Foederis hanc legem, qua rerum discrepitantes
1384  Sunt inter se naturae per mutua nexae,
1385  Corpus uti atque Anima est, sanxit Deus; unde habet omnes
1386  Et sensus Anima, ipsa

quo se purissima Veri
1389  Ostendit Regio; sed sentibus omnia duris
1390  Aspera confingunt, glomerantque per ardua gressus
1391  Difficiles, nimiumque vias scrutantur iniquas,
1392  Qua vix sint aditus ulli: res plena laboris
1393  Errare ambagesque sequi, res plena pericli est;
1394  At contra pronum ac tutum decurrere recta.
1395  Ergo hi non Animam jungi cum corpore rentur,

fluere inde videmus, eorum
1417  Ut fert natura et contextus principiorum,
1418  Scilicet in quovis ratio indita corpore quaedam est,
1419  Ex uno transire statu qua deinde per omnes
1420  Ordine perpetuo se debeat excipientes.
1421  Quare cum nostro fiunt in corpore motus,
1422  Ut cum oculos circum, seu crura manusve movemus,
1423  Tantum

componi, quae tamen ullas
1452  Non habeant partes, natura at simplice constent,
1453  Unde fluunt, quaecumque cluent in corpore quovis
1454  Officia, atque illis, qua fiant singula, agendi
1455  Esse potestatem quandam, sed cuique suam, ne
1456  Sint prorsus paria, at varie discreta vicissim,
1457  Ut numeri, inter se; varias componere possint

animamque
1535  Afficiunt una, ut possint utriusque vocari.
1536  Illa etiam rerum retinentia, quodque valemus
1537  Esse diu memores, poterit commune videri.
1538  Omnia quae mihi qua siant ratione modoque,
1539  Cum res poscet, eris clarandum. Plurima vero
1540  Expers corporeo per se gerit auxiliatu
1541  Vis Animae intra se, nam per se intelligit, et vult.

conscia Mens est
1559  Talibus in rebus, quas summi utriusque locatas
1560  Inter distantes metas bene novimus esse.
1561  Cum volimus quid eorum, opus est, ratione velimus,
1562  Qua bona sunt; contra, cum quid procul aversamur,
1563  Ad mala respicimus. Sed qui sit denique rectus
1564  Arbitrii circa res isto de genere usus,
1565  Supremo tibi posterius sermone probabo.

29  Haec, inquam, nihilo tunc sunt miranda magis, quam
30  Quae Pueri peragunt ludentes, aedificantque.
31  Praesertim cum nos aeternae munere Mentis,
32  Qua genus omne caret pecudum, ditàrit amicum
33  Numen, quid facere hic pro tali denique oportet
34  Natura? num divitiis certare parandis
35  Noctes atque dies? infestumne ambitionis

pro tali denique oportet
34  Natura? num divitiis certare parandis
35  Noctes atque dies? infestumne ambitionis
36  Luctari per iter potius, quam exordia rerum
37  Dispicere et causas, qua quid ratione geratur,
38  Et lustrare plagas Mundi, et deferrier illuc,
39  Unde gradus summam ad Naturam pervius extat?

40   Nunc age, quo pacto Summaï totius

38  Et lustrare plagas Mundi, et deferrier illuc,
39  Unde gradus summam ad Naturam pervius extat?

40   Nunc age, quo pacto Summaï totius Omne
41  Digestum, et qua hujus possint ratione videri
42  Connexae partes inter sese atque locatae,
43  Ut sic astrorum concursus tempora motus
44  Annorumque vices tempestatumque reduci
45  Ad proprias

sine inani corpora possunt
136  Ire suos varie in motus, semperque cieri.
137  Sic mare per vitreum possunt procedere pisces,
138  Et mutare locum circum refluentibus undis,
139  Qua liquidas facere vias; sint omnia quamvis
140  Plena, neque idcirco privandum est corpora motu.

141   Illud in his rebus mihi ne contendere pergas,
142  Corporis ullius

324  Possit et in Summa certus consistere ut ordo.

325   Prima tibi ante alias esto lex; semper eadem
326  Corpoream naturam omnem ratione necesse est,
327  Qua semel extiterit, perstare; nec excidere illa
328  Per se unquam externis nisi causis victa valebit.
329  Proinde, quod immotum est, corpus fervabit eundem,
330  Sic poscit Natura, statum, immotumque

vera videri
409  Non erit ut possit ratio: sunt multa profecto
410  Naturae hic nobis speciem quae saepe videndae
411  Praeclundunt, gravitas velut aetheriaeque potestas
412  Materiae, qua cuncta vigent, obstacula densi
413  Aëris, et quae ictum resilire repente
414  Corpora vis cogit, capere et diversa viarum:
415  Scilicet efficiunt non hac ut lege soluta

519  Scilicet hinc clara constat ratione probatum
520  Sidera non tenui puncto majora videri.

521   At quia tantum illa Lunam fulgere tuemur,
522  Qua Solem de parte videt, fateare, necesse est,
523  Esse Nothon; propriam neque enim de corpore lucem
524  Jactat, at objecto susceptam a Sole remittit.
525  Praeterea multae Lunaï in corpore quid sunt

541  Lumina, non propria sed Solis luce superbit:
542  Quandoquidem ipsa etiam per caelum, ut Cynthia, flexis
543  Cornibus incedit persaepe, et candida tantum
544  Illa parte nitet, Solis qua conspicit Orbem.
545  Hesperus est, sequitur cum Solem nocte ruente,
546  Vertit in occiduas et lucem fulgida metas:
547  Phosphorus at contra pariter Solemque diemque
548  Luce sua

caeca est parte, videbis
567  Illa parte quidem conspersam lumine tenui;
568  Quod certe a Terra super insiluisse fatendum est:
569  Namque ea paulatim lux deficere incipit, ut se
570  Qua clara est, removet tellus: quapropter opinor,
571  Desuper a Lunae si Terram corpore spectes,
572  Tum fore, in Astrorum numerum referenda repente
573  Ut videatur, uti Lunam quoque dicimus Astrum.

593  Inter se mutare vias confusaque ferri,
594  Haerere ambiguo rationum pondere mentem
595  Est opus, haec quonam fiat variantia motu?

596   Propterea, caelo fieri qua singula constet,
597  Usus erat rationem aliquam reperire: neque illa
598  Credendum tamen est nobis quod condita rerum
599  Summa sit haec: quis enim temere id non crederet audax,

ultra metas sine littore magnum
616  Audax Oceanum qui navigat, ut queat undis
617  In mediis certa ratione agnoscere, quantum
618  Littore ab hesperio processerit, instabilisque
619  Qua sit parte viae defunctus, quaeque supersit.
620  Forsan et haec ventura aliis mox deteget aetas.

621   Quare age, et intenta jam percipe mente, quod instat.

636   Debet materies proporro fluvida caeli
637  Esse; etenim solida si constent omnia mole,
638  Quae supera tuimur caeli in regione patere,
639  Qua ratione queant palantia sidera ferri?
640  Num cuneis debent et acuta cuspide praese
641  Rumpere iter? semperque via luctarier arcta?
642  Ne tamen hanc ob rem penitus per inania ferri

726  Nunc veluti geminis excurrens auribus ibat
727  Hinc ansatus et hinc: quod quare appareat, audi.
728  Illum ingens medium quidam circum annulus ambit
729  Sat latus crassusque parum: qua propter, ut astrum
730  Nobis se varia de parte obvertit, oportet
731  Multiplici variare suam ratione figuram:
732  Nam subtile latus si verterit annulus ad nos,
733  Quod nostri

excepit caelum. Mox Aegocerotis
840  Aurea, mox geminis resplendent sidera rivis:
841  Deinde loci subeunt Pisces, extremaque claudunt.

842   Quare per caelum, qua late extenditur ingens
843  Signiferi via circuitus, a turbine Solis
844  Rapta suum sibi iter poterit fecisse videri
845  Terra (quia hac medio properantem e Sole videres

Obtegere in nodis, quin circum luceat ora.

887   Cum vero penitus se Luna a Sole removit,
888  Jamque parat totam nobis convertere lucem,
889  Longe a Signifero si qua de meatu
890  Declinet, nunquam radiis spoliata latebit.
891  Sed contingat eo si nodum tempore, eundem
892  Vel prope versetur, tellus quam projicit, umbram
893  Indicit in longam,

895  Nam tibi tum Solemque inter Lunamque, necesse est,
896  Terra sit; hujus item, quia opaco corpore constat,
897  Parte ex adversa Solis protensa per illam
898  Umbra cadat caeli regionem, qua meat Orbis
899  Lunae tempore eo; quare perlabitur umbras.
900  Et quoniam ipsa suo non fulgit Luna nitore,
901  Sed radiis Solis, quos aspicit, interrumpi
902  Tunc opus est Solis

947  Per noctem formaeque Animarum luce carentum.

948   Quod superest, cum Sole minor sit Terra, necesse est,
949  Umbram, qua lata est, decresere progrediendo
950  Illius; idcirco quo plus extenditur, usque
951  In speciem metae tenuabitur, atque ita tandem
952  Desinet in parvum quamvis longissima punctum.

sternet,
1046  Canescent nivibus juga montium, et horrida nudas
1047  Concutient late ventorum flamina silvas.
1048  Nos exuret hiems: alia sed parte, prope Austri
1049  Extensa est qua Terra polum, desaeviet aestas
1050  Phoebei radiis superimpendentibus ignis.

1051   Postremo mediis cum magnum invecta per orbem

1102   Illud neve puta temere hic me rebus in istis
1103  Arripuisse, quod hunc Terrae non posse rotatum
1104  Nos sentire uno correptos turbine dixi:
1105  Id sit enim, quoniam, qua circumfundimur, aura
1106  Nobiscum pariter cursu versatur eodem:
1107  Non ulla idcirco vis progredientibus obstat
1108  Aurarum nobis, quae nostros officiendo
1109  Significet

1187   Addunt praeterea, quibus haec nova perculit aures
1188  Res animumque, quod in Terrae sit corpore motus,
1189  Qua ratione queat, cum Solis obambulet ignes
1190  Terra per ingentes spatiorum versa meatus,
1191  Non variare situm fixis collata videri
1192  Sideribus? caeli sed iisdem denique semper

omnipotens quas res Natura creavit.

1237   Et jam quae puro videantur sidera caelo
1238  Nominibus distincta suis spatiisque, canamus.
1239  Principio Boreae qua se Polus extulit Axis,
1240  Alta micat Cynosura, ducem quam Nauta marinis
1241  Fluctibus ante aliud servat serquiturque per undas
1242  Sidus: at huic Helice plaustro majore propinqua est;

1364  Sunt eadem quoniam sortiti fata, videri
1365  Deberent pariter sub eodem sidere nati.
1366  Fratres praeterea gemini, quos edidit uno
1367  Partu enixa parens sub eodem sidere (si qua est
1368  Astrorum tandem in terras hominesque potestas)
1369  Omnibus unanimes in rebus consimilesque
1370  Moribus atque habitu fortuna et viribus esse
1371  Debent, atque isdem

in nostro sit carmine princeps;
1424  Quandoquidem merito maternum nomen adepta est;
1425  Sustinet ut quae nos, et opimo munere nutrit.
1426  Dicendum est igitur qua sit constata figura,
1427  Quique habitent circum, numeret quot denique partes.

1428   Principio in speciem glomeraminis esse rotundam
1429  Est opus; haud simplex ratio

1451  Tempore eodem alios: quare non plana videri
1452  Debet in Occasum Nabathaeo a littore tellus.

1453   Consimili ratione nequit tibi plana videri,
1454  Qua sese in Boreae regionem extendit ab Austro:
1455  Namque sub Arctoo positas qui sidere terras
1456  Classe petit. Tolli videt Ursae signa minoris
1457  Paulatim in caelum, contraque oppôsta tuetur

nimio pars oras sole calentes;
1505  Ut spatiis ita distantes ingentibus inter
1506  Se conferre queant Terrae loca mensa,suisque
1507  Evincant certis demum rationibus, illa
1508  Num qua parte sui protuberet, excurratque.
1509  Quondam erat in votis, Sapiens regnaret ut ipse,
1510  Vel saperent reges; tali fore namque beatos
1511  Imperio Populos atque aurea saecla putabant.

1575   Quae quoniam docui, quod restat percipe porro.
1576  Principio globus hic, Tellurem quem vocitamus,
1577  Et Maria et Terras ingenti amplectitur orbe.
1578  Qua tamen in Terras spatiis extenditur amplis,
1579  In partes multi scissum voluere quaternas;
1580  Nos unam incolimus, quae nunc vetus Orbis habetur;
1581  Quandoquidem priscis fuit haud incognita saeclis.

1594  Ultimaque Arctoae contraria nomen ab Austro
1595  Sortita est: nobis sed vix nota utraque propter
1596  Aeternas hiemes ventorumque invia regna.
1597  Qua late excurrit gelidas America sub Ursas,
1598  Apparet Canadum tellus, et Virginiaï,
1599  Florida, Mexicaque ora, novumque Hispania nomen,
1600  Atque aliae atque aliae cultu ut nomine Gentes

1601  Regna tenent: dives stat Caliphornia ponto
1602  Insula; non est et reliquas ut dicere post hanc
1603  Jam morer; illa tibi par regnis grandibus extat.
1604  Parte alia oppositum Boreae qua vergit in Austrum,
1605  Aurea Castellae regio est, Guianaque late
1606  Porrigitur; non ulla ferax magis altera Tellus
1607  Auro atque argento; fert omnigenos animantes;

veteris, longe minima inter utramque
1648  Et Libyae atque Asiae partem, sed enim magis illis
1649  Nobilitata, superque alias florentior omnes.

1650   Atque ea Parrhasiae qua late subjacet Ursae,
1651  Moschorum Imperium complectitur, hisque propinquos
1652  Suecosque, Danosque, et quorum nomina versu
1653  Claudere Musa vetat, Boreaeque et frigoris ejus

versu
1653  Claudere Musa vetat, Boreaeque et frigoris ejus
1654  Indigenas; nec non illa tellure Britannos
1655  Avulsos paulum et munitos aequore circum.
1656  Pars alia Europae, qua se convertit ad Austrum,
1657  Cum Regnis te vasta tuis Hispania pulchramque
1658  Italiae pariter tellurem, Pannoniamque,
1659  Et Misûm, et Thracum, et Grajorum continet arva.

21  Gentibus humanis in publica commoda vitae
22  Ediderint. Verum miranda haec omnia quid sunt
23  Denique prae rerum majestate atque repertis
24  Ejus, qui nobis rationem invenit eam, qua,
25  In caelo quidquid peragi terraque videtur,
26  Verius ex adyto divini pectoris edit,
27  Sacri quam Tripodes Laurus Cortinaque Phoebi?
28  Gallus et hic; magno se Gallia tollit

61  Pharmaca, si mellis non sunt contincta liquore.
62  Quapropter pergam incoeptum pertexere versu.

63   Et quoniam docui, quae partes Totius extent,
64  Et qua sint inter sese ratione locatae;
65  Semina nunc, quae sint rerum et Primordia Mundi,
66  Dicendum, et sese quo motu corpora quales
67  Composuere recens in

109   Id tamen haud nostris quidquam rationibus obstat;
110  Scilicet, ut si, Hominum quae sit natura, requiram,
111  Et quibus a causis habeant exordia prima;
112  Esset opus potius, quo semine qua ratione
113  Se foetae evolvant gremio, perquirere, Matris;
114  Quam quales jam tum cunctarum in origine rerum
115  Cum Terra simul extitetint Caeloque creati.
116  Sic etiam quid

246  Oppositis veniens hinc illinc tramite motus
247  Occurret medio, offensuque rotabitur acri.
248  Est, genus hoc, falso quoque cernere in aequore motum:
249  Namque fretum angustum rapidis qua dividit undis
250  Trinacriae terraï Italis a finibus oras,
251  Vasta Charybdis ubi est, et vis Scyllaea minatur,
252  Hinc mare Tyrrhenum magno se gurgitis infert
253  Procursu,

undis
250  Trinacriae terraï Italis a finibus oras,
251  Vasta Charybdis ubi est, et vis Scyllaea minatur,
252  Hinc mare Tyrrhenum magno se gurgitis infert
253  Procursu, Aeolio qua spargitur insula ponto
254  Plurima Vulcani fumantibus usta favillis;
255  At contra Ionium rapidis devolvitur undis:
256  Quorum ubi in angusto vis obvia colluctatur,

276  Quandoquidem vis haec lucis natura reperta est.

277   At si materies Elementi percita primi
278  Vorticis alterutrum velocius ingrediatur,
279  Qua via facta, polum; sed tardius altera multo
280  Opposita de parte meet; tum volvier Astrum,
281  Non erit, ut possit media regione viaï,
282  At fulgere polo tanto vicinius uni,

longe magis usque recedere: nam vis
320  Major inesset ob id, motus pernicior illis
321  Quandoquidem est, circumque suo ocyus orbe feruntur.

322   Augminis haec ratio, qua scilicet esse remotas
323  Majores opus est partes, per Vorticis omnes
324  Non valet extendi regiones: namque necesse est
325  Post ingens spatium tum demum existere partes

336  Vorticibus: quare est motus violentior illic.

337   Nunc, quoniam docui, quae prima secundaque rerum
338  Sint Elementa, et qua motus ratione ferantur,
339  Tertia jam illorum quae natura, tuamur.
340  Nec me animi certe fallit, quod tristior esse
341  Haec ratio plerumque videtur, qua tibi motus,

338  Sint Elementa, et qua motus ratione ferantur,
339  Tertia jam illorum quae natura, tuamur.
340  Nec me animi certe fallit, quod tristior esse
341  Haec ratio plerumque videtur, qua tibi motus,
342  Vorticibus rapidis quales sint, edere pergo;
343  Tandem ut turbinibus jam jam lassata teneri
344  Mens facile haud possit nostris in versibus, atque
345  Elabi sibi

cietur,
373  Debet propterea retro trudi atque repelli,
374  Inque polum redigi, motus quo tenuior extat,
375  Alterutrum: veluti si ligna in fluminis undas
376  Immittas medias, qua vis properantior harum est,
377  Illa sequi celerem non posse videbis aquarum
378  Cursum, ast alterutram trudi impellique repente
379  Proptrea ad ripam, qua segnior impetus urget

undas
376  Immittas medias, qua vis properantior harum est,
377  Illa sequi celerem non posse videbis aquarum
378  Cursum, ast alterutram trudi impellique repente
379  Proptrea ad ripam, qua segnior impetus urget
380  Fluminis: illa etiam moles sic corporis, una
381  Quae de perplexis inter se primi Elementi
382  Particulis concrevit, et hinc redigetur et illinc

386   Illud in his obsignatum sed oportet habere,
387  Corpora de genere hoc quod quae compulsa per unum
388  Sunt transire polum, sulcos de parte retortos
389  Evolvunt alia, quam qua sunt parte striata,
390  Oppositum per iter veniunt quae missa polorum.
391  Nam veluti adversa sese polus inter uterque
392  A parte hinc illinc opponitur, usque necesse est,

peragit gyrum, et magno rotat impete lucem.

425   Quarum etiam hoc melius poteris cognoscere pacto
426  Naturam, si, quae simili ratione geruntur
427  Hic nos inter, ea, qua polles, mente revolvas.
428  Scilicet impuros undae cum flamma liquores
429  Concoquit, ex illis ferventibus atque agitatis
430  Spumam exire, superque undas innare videbis
431  Non

atque agitatis
430  Spumam exire, superque undas innare videbis
431  Non ratione alia, quam quod permixa liquori
432  Materies alienigenis ex rebus eadem
433  Vi nequit ignis agi, qua concita lympha cietur:
434  Quare ferventi ex humora exire necesse est
435  Illam, ipsisque undis disjungi, conque ligatam
436  Haerere inter se, supraque extare liquores.

minor aut major nimirum materiaï
549  Copia ferventi Solis jactatur ab Astro,
550  Aut valida plus sive minus disjecta fugit vi.

551   Nunc supera a dictis deducam, qua ratione
552  Quilibet absumi Vortex queat atque perire.
553  Nimirum, maculae texere ubi corpore denso
554  Undique, quod medio manet aestu Vorticis, Astrum,
555  Objice perfracto

jam nihil esse Cometas
698  Contendant, quam, quos exhalat Terra, vapores
699  Sublatos superas tenui cum corpore in auras;
700  Nubila uti nebulaeque Astra genuntur:
701  Magnopere in qua mî ratione errare videntur
702  Propterea, quia se nubes aliique vapores
703  Non procul extollunt Terra: cum saepe Cometae
704  Omnia fulgentes ultra vaga Sidera distent:

et ubi cunctos libratum perstet in annos.
772  Tunc una a rapido versabitur impete circum
773  Vorticis, atque una Solem aequo tempore obibit.

774   Rebus ab his patefit, qua fint ratione coorta
775  Astra, vago cursu quae caelo cumque feruntur,
776  Atque obeunt rapido volventem turbine Solem.
777  Nimirum Saturnus et altus Juppiter et Mars

sed supra arctatur et infra
823  Amplior ad latera; urgentur quia desuper a vi
824  Multarum majore Pilarum, respuiturque:
825  Inferiusque aeque contra descendit ob ipsam
826  Vim, qua librari media regione reposcit.

827   Non immota suo Tellus in Vortice perstat,
828  Sed corpus circa se totum agitata revolvit,
829  Ut docui: quoniam, si concipis ante

est Tellus, fateare necesse est,
831  Primi materiem crusta jam clausam Elementi
832  Esse sub hac, nihilo-minus acri concita motu
833  Quae Terrae molem ratione volutet eadem,
834  Qua quondam, fluidum dum Tellus constitit Astrum.
835  Propterea ratione pari quoque Sidera volvi
836  Caetera se circa reputes errantia caelo:
837  Adde quoque et longa fulgentes luce Cometas,

852  Ipsum se circa [tu motum adverte] notabis.
853  Scilicet ex una si Lunam parte rearis
854  Esse magis solidam, parte hac exabit, inesse
855  Fortior ut cui vis debet, qua Vortice tentat
856  Effugere e medio; faciemque voluta, necccesse est,
857  Propterea vertat, cui sit minor impetus, intro.

858   Porro non illud poterit mirabile

neque te a tergo poterit propellere quisquam
1031  Pone sequens cursu fugientem scilicet aequo.

1032   Contemplator item, quia depromit omnia deorsum
1033  Vis ea, qua partes nituntur abire rotundae,
1034  Et quia libratis nituntur viribus aeque
1035  Undique, libratis pariter premere undique debent
1036  Viribus hanc Terrae molem, quae proinde rotunda est.

mage quo removentur ab illis
1045  Ast avecta eadem regionibus; usque minuto
1046  Pondere decrescit Gravitas, levioraque fiunt,
1047  In media donec tandem tellure locentur,
1048  Qua minimum rebus servatum est pondus inesse.
1049  Atque id ea tantum potuit ratione notari;
1050  Pendula nimirum cum ferri virga rigentis
1051  Huc illuc

1094  Nec fundum contra per se volvetur in imum;
1095  Sed regione loci haerebit quacumque liquentis.

1096   Nunc tibi perfacile est ex his cognoscere causam,
1097  Qua muti possint se a fundo tollere Pisces,
1098  Atque iterum in fundum se immergere ab undis,
1099  Aut media regione liquentum nare viarum.
1100  Nimirum aequali si constent pondere Piscis

1141  Lancem extra: partem siquidem ejus ponderis aequam
1142  Sustinet alterius vis corporis: Ergo necesse est,
1143  Pendat parte sui dumtaxat ponderis illa,
1144  Corporis alterius superat qua pondus. Et isto
1145  Nonne vides pacto gravibus vel pondera prorsum
1146  Tolli a corporibus, minui vel posse? sed ad rem,
1147  Quam nunc quaerimus, hanc rationem transfer, eoque

eoque
1148  Percipe rem pacto. Nimirum detrahe tantum
1149  Ponderis a saxo, liquidis quod in aequoris undis
1150  Mersum est, par gravitatis habet quantum auctus aquaï,
1151  Cum qua non aequis libratum est viribus illud:
1152  Pars lapidi gravitatis erit tunc illa superstes,
1153  Parte parem qua vincit aquam: quapropter oportet,

habet quantum auctus aquaï,
1151  Cum qua non aequis libratum est viribus illud:
1152  Pars lapidi gravitatis erit tunc illa superstes,
1153  Parte parem qua vincit aquam: quapropter oportet,
1154  Pondera caeruleis rerum minuantur in undis.

1155   Si libet, hinc poteris, gravitas quae certa liquorum,
1156  Scrutari: si

meare per auras.
1232  Cumque ingressa polum terrae intra viscera fertur
1233  Materies, motu facili meat: invenit intus
1234  Nam sibi pervia multa foramina: Transmeat ergo,
1235  Qua via facta patet; fed cum de cardine terrae
1236  Egressa est, superas vel aquas transire vel auras
1237  Luctatur magno nisu: neque enim invenit illic,
1238  Pervia quae pateant moli intervalla

1274  Se ferre incipient egressae regrediendo.
1275  Quod magis ut pateat; ferri scobs desuper ipsum
1276  Sparsa tegat lapidem, partique involvat ab omni:
1277  Tum projecta licet temere haec qua tollet in hirtos
1278  Sese sponte pilos, qua circumflectet eosdem,
1279  Disposita in formam nimirum vorticis ejus,
1280  Quem faciunt circum peragrantis materiaï
1281  Particulae:

1275  Quod magis ut pateat; ferri scobs desuper ipsum
1276  Sparsa tegat lapidem, partique involvat ab omni:
1277  Tum projecta licet temere haec qua tollet in hirtos
1278  Sese sponte pilos, qua circumflectet eosdem,
1279  Disposita in formam nimirum vorticis ejus,
1280  Quem faciunt circum peragrantis materiaï
1281  Particulae: prorsus quo Terrae corpora pacto

1283  Cardinem in oppositum, superaque infraque meando.
1284  Quare si gemini prope sint, nec mutua sese
1285  Contingant genus hoc Lapides, ut scilicet alter
1286  Obvertat partem, qua corpora materiaï
1287  Introeunt, latus id, datur unde his exitus, alter;
1288  E latere hoc Lapidis transibunt illa recepta
1289  In latus appositi; medium

1318  Namque means rectos cogit deflectere ramos,
1319  Ventus ut inclinat violento flamine aristas.
1320  Id quoque fit longo si ferrum tempore perstet
1321  Auris expôstum liquidis, qua cardinem ad unum
1322  Perpetuus se fert adverso e cardine fluctus.
1323  Et quoniam fiunt sic intervalla viaeque
1324  In chalybe assimiles illis, queis

sic intervalla viaeque
1324  In chalybe assimiles illis, queis pervius extat
1325  Ipse Lapis Magnes, ideo fateare necesse est
1326  Illud vim Lapidis debere acquirere ferrum,
1327  Qua sese Scythicam Cynosurae vertat ad Ursam.
1328  Nonne vides, nigro si tacta est ferrea Saxo
1329  Pyxide acus librata, ut scilicet irrequieta
1330  Vertitur hac illac; donec se sistat ad illam,

vertat ad Ursam.
1328  Nonne vides, nigro si tacta est ferrea Saxo
1329  Pyxide acus librata, ut scilicet irrequieta
1330  Vertitur hac illac; donec se sistat ad illam,
1331  Qua fulget Cynosura, plagam? Proin Navita fretus
1332  Hac duce carpit iter dubiae vel tempore noctis:
1333  Scilicet illa polum nimbo et caligine nigra
1334  Quamlibet obductum non nunquam ostendit in undis,

1378  Fluvida materies, quae Saxum transmeat illud.
1379  Namque ea cum faciles multo magis, aëre quam sint,
1380  In ferro reperire vias queat, effluet hilum
1381  Haud extra, sed qua per longum extenditur illud,
1382  Ibit: quapropter chalybis si fragmina duri
1383  Applicet armanti quis ferro hinc inde, teneri
1384  Vi majore queunt pendentia, junctaque subter

ferri
1445  Serum e caerulis filis suspensa rigenti
1446  E ferro pariter tubulos sustentet hiantes
1447  Utrinque, et vix non vitrum patulo ore rotundum
1448  Tangentes, hoc majori qua volvitur orbe:
1449  Scilicet egrediens ut ab illo materiaї
1450  Torrens non vacuas circum effundatur in auras,
1451  At per septa meet ferri cava, multiplicesque

in corpora fusis
1519  Viribus a vitro, facile et sua membra plicabant
1520  Illi immota prius, pedibusque repente receptis
1521  Ibant hi laeti tam tristi humore soluto
1522  Nescio qua ratione; sed haec magis excolet aetas
1523  Altera, noscet et his etiam ulteriora repertis.
1524  Quid magis infestum, quam frigidus humor aquaї,
1525  Ignibus ex undis nihilo tamen hic minus ignis

tuimur minuique calorem.
1627  Hac modo perfacile est ratione exsolvere nobis,
1628  Quare perceleri interdum rota concita cursu
1629  Concipiat flammas, medio qua jungitur axi.
1630  Namque opus est, ut, cum revoluta manente teratur
1631  Axe rota interior, vehemens oriatur in ejus
1632  Particulis motus: motu fit protinus ignis;

1751  Effluere ut possunt undae vinique liquores.
1752  Viscosi, genus hoc, olei natura videtur
1753  Esse, fluit celeri quod multo tardius unda.
1754  Est ratio haud simplex, possis qua noscere, quantum
1755  Humidis augescat status aëris omnibus horis,
1756  Decrescatque; facit quem sic variare vaporum
1757  Halitus ex undis liquidas sublatus in auras.

1799  Rore prius tenui per parva foramina lapso,
1800  Intus quam spatium sese in minus illa coarctet.
1801  Nec mirum, quoniam partes se flectere possunt
1802  Undique, qua locus est, vixque ullum proinde relinquunt
1803  Inter se spatium, nisi qua pervadere possit
1804  Aether, quem non est excludere viribus ullis.
1805  Possumus hinc varios vario de corpore succos

1800  Intus quam spatium sese in minus illa coarctet.
1801  Nec mirum, quoniam partes se flectere possunt
1802  Undique, qua locus est, vixque ullum proinde relinquunt
1803  Inter se spatium, nisi qua pervadere possit
1804  Aether, quem non est excludere viribus ullis.
1805  Possumus hinc varios vario de corpore succos
1806  Exprimere, et medicos aliosque educere in usus.

in bina cavatum,
1835  Dimidiae ferri parti tum deinde rotundi
1836  Dimidium jungunt, at nullo glutine, partem;
1837  Aëra sed media tantum e regione pilaї
1838  Educunt illa, qua post ratione docebo.
1839  Nam geminas partes ita via extrinsecus aurae
1840  Comprimit, atque arcta compagine copulat una,
1841  Octo ut jungere equos dehinc experiantur, utraque

propinquae.
1860  Ergo quies retinet junctas semel, et facit, illum
1861  Ut servent, vel sola, statum, pugnentque repelli;
1862  Materiae quoniam est omni vis insita quaedam,
1863  Qua semel extiterit ratione, ut perstet eadem,
1864  Victa nisi externis causis, ut diximus ante.
1865  In punctis et quo tanguntur pluribus aptae
1866  Inter se partes, hoc corpus durius extat,

concurrunt frontibus hostes?
1973  At quantae, Superi! mortalia pectora curae
1974  Conscindunt, ex quo est auri argentique repertus
1975  Usus, et ex illis conflata pecunia, parta
1976  Qua possint Homines pacatam degere vitam
1977  Nequidquam; quoniam cum nummis orta videtur
1978  Pestis avarities animorum, ortique timores:
1979  Scilicet Eoam ne puppis naufraga mercem

1986  Namque ut divitias certabant conduplicare
1987  Per fas atque nefas, ipsi et praeponere honesto,
1988  Sic Homines alios rentur quoque quaerere tantum,
1989  Ut fiant dites, nec, qua ratione, morari.
1990  Adde, quod haec inter fortunae munera saepe
1991  Ambitio exoritur, misere quae tristibus omnem
1992  Exercet curis vitam: namque esse putantes
1993  Rem prae

8  Propterea memorem demulcent gaudia mentem,
9  Elapsumque malis tantis se cernere suave est.
10  Idem ubi sed nudo scopuli stans vertice flexit
11  Mentem oculosque viaї aliam, qua restat eundum,
12  In partem; quidquam neque ab illa parte videnti
13  Objectum est, nisi caelum atque illa patentia ponti
14  Aequora, proin subiit quoque, quantum in fluctibus illis

perennem
44  Deducit medio ex Helicone in carmina venam;
45  Ut tibi saltem aliqua possim ratione placere.
46  Quare age multarum, quae restant, percipe rerum
47  Naturam et vires, et qua ratione gerantur
48  Plurima, quae coram fieri quoque cernimus ipsi
49  Persaepe, et prima Naturae in fronte locantur.
50  Hoc genus est Unda atque Aër et mobilis ignis

114  Nec celeres collis descendunt vertice, verum
115  Sive lacu immotae, patulo seu vase quiescunt,
116  Ut plano constent extrinsecus aequore prorsus
117  Aptatae: quoniam, mage si qua extaret Aquae pars
118  Extima, deflueret tum protinus inferiora
119  In loca procurrens, via qua proclivis; et ante
120   Definere haud posset prorsus fluere, atque

116  Ut plano constent extrinsecus aequore prorsus
117  Aptatae: quoniam, mage si qua extaret Aquae pars
118  Extima, deflueret tum protinus inferiora
119  In loca procurrens, via qua proclivis; et ante
120   Definere haud posset prorsus fluere, atque moveri,
121  Quam bene constiterit regione aequata superna.
122  Neve labor rationem horum causamque

pars altera vitri
138  Si sit crassa magis, gracilis magis altera contra;
139  Namque aeque Liquor altus eisdem viribus uni
140  Insistit fundo; nisi sit tubus alter, inanis
141  Qua patet, exigui subtilis more capilli,
142  Unde Capillaris trahit a re nomen; ab illa
143  Nam tum parte quidem suspenditur altior Unda;
144  Sive quod angustum multo tenuissimus aër

maris pars multo salsior extat
193  Propterea; quoniam terrae vicinior illa est,
194  Unde Sales oriuntur, et acri caerula viro
195  Diluti inficiunt. Cur vero, Torrida multo
196  Solis qua saevit Terraї Zona calore,
197  Aequor Hyperborei sit amarius aequoris unda,
198  Dicere item facile est; nimirum Solis ab igne
199  Aethiopum maris inda resolvitur usta vapores

Vorticis uno
210  Caeli materiem correptam volvier aestu.
211  Lunaїque globum magnum cum turbine eodem
212  Tellurem prope terdenis ambire diebus.
213  Haec superimpendens Terrae, qua transit, oportet,
214  Mole sua rapidis iter auris contrahat: alveum
215  Fluminis ut magnis educti molibus arctant
216  Pontes, atque undis pilae venientibus obstant:
217  Non tamen

certa fluentum:
224  Namque huc atque illuc partesque recedit in omnes
225  Compressum subter mare, et aufert littora Nautis.
226  Praeterea Tellus quoque ab illa parte repulsa,
227  Qua sibi rumpit iter celeri levis aura meatu,
228  Cedit in oppositum paulum latus, atque coarctat
229  Id spatii: unde pari fluere hic ratione necesse est
230  Aequor, et alterno procurrere gurgite pontum.

littus, et Aestu
240  Decrescente retro ferri, et sorbere lapillos.
241  Non tamen haec orbem, quo Terram scilicet ambit,
242  Ut supra docui, rapitur levis aura per aequum:
243  Nam qua fit Martis clypeoque hastaque minantis,
244  Et Veneris caelo propior, sese orbis utrinque
245  Parte in utraque sui nobis vicinior arctat.
246  Illis Luna locis idcirco (namque per illa

plerique putant, ex aequore summos
306  Scandere nimirum montes, de montibus ipsum
307  In pelagus volvi: nam crebro illapsa meatu
308  Et caecis maris unda viis, diductaque tellus
309  Qua patet, insinuat se magni in viscera montis:
310  Dumque cavos flexus bibulas et transit arenas
311  Per tot acerba fluens, veluti per cola, relinqui
312  Parvula posse salis retro corpuscula credunt;

omnes;
366  Scilicet ut raro fornix sub monte cavatus
367  Non posset tantas dare tantis Amnibus undas:
368  Verum pauper aquae tunc inter saxa lapillosque
369  Obstreperet Rivus, qua nunc devolvitur Ister,
370  Et dorso classes immani bellaque gestat;
371  Et quia deberent non vere tumescere tantum
372  Imbrifero Fontes, neque tantum

inter strata receptae
401  (Nam super impositis montes constare videmus
402  Et lapidum et terrae protensis undique stratis)
403  Sub terras vario flexu illabantur hiantes.
404  Tum qua inter crustas patet exitus, ilicet extra
405  Prosiliunt, primisque erumpunt Fontibus undae.
406  Flumina propterea, qua Phoebi a tramite distant
407  Terraї

vario flexu illabantur hiantes.
404  Tum qua inter crustas patet exitus, ilicet extra
405  Prosiliunt, primisque erumpunt Fontibus undae.
406  Flumina propterea, qua Phoebi a tramite distant
407  Terraї gelidae regiones, tempore brumae
408  Parva ferunt inopes undas, augentur at aestu:
409  Nam glacie quas tristis hiems duraverat undas,

magna vi saepe quotannis
412  Rumpitur imber, et effusis juga cana teguntur
413  E caelo nivibus, vasta undique volvere cernes
414  Flumina magnarum pelago vectigal aquarum:
415  Contra qua raros effundit Juppiter imbres,
416  Ut siccis Libyae regionibus, illa, necesse est,
417  Rara fluant tenui per humum serpentia rivo.
418  Mons tibi praeterea (pluviae neque montibus unquam

542  Immotamque Lacus properans superinnatat undam.
543  Denique, quod restat quaerendum, percipe porro;
544  Scilicet ut pluvio concrescant Nubila caelo
545  Et nebulae; tum qua ratione oriantur et Imbres
546  Et tenuis quoque Nix et durae Grandinis ictus.
547  Nubila concrescunt, ubi corpora multa vaporum
548  Hoc supera caput in spatio coiere patenti;

in auras
692  E venis, ubi hiant patulae: nec luce videntur;
693  Nam Sole et ventis tenuis dispergitur humor:
694  Verum in lacrymulas collectus nocte silente
695  Per frondes, illic, qua scilicet exit, inhaeret,
696  Non alibi, ut faceret, frigentibus halitus auris
697  Si tum fors caderet parvas concretus in undas.
698  Per noctem clausae quin tectis uberiori

prodire; patentia rerum
767  Intervalla viasque means dum transit apertas.
768  Namque ubi marmoreum celeri pila eburnea casu
769  Lapsa pavimentum subter ferit, ilicet illam,
770  Qua tetigit, partem subito complanat in ictu;
771  Materiaeque vias constringit proinde meanti:
772  Protinus obstructum sibi iter connititur illa
773  Latius efficere, et clausos aperire meatus;

ratione etiam, adducto cum tendere nervo,
778  Et prope conjunctis inflectere cornibus arcum
779  Nitimur, ille manum contra nervumque repugnat
780  Vi, qua in directam sese componere virgam
781  Certat, in antiquam pariterque redire figuram.
782  Vixque manu nervum tendente remittimus, arcus
783  Vi resilit tanta, nervumque repente reducit

fornice vitri.
859  Amplior huic porro subter jungenda canali est
860  Antlia; cui validum tu dehinc aptare memento
861  Embolum, ut ipse cavo lateri respondeat apte
862  Insertus, ne qua possit transmittier Aër.
863  Atque ea praeterea sit aperta foramine parvo,
864  Valvula quod toties occludat, tractus ab alto
865  Descendit quoties aegre, premiturque deorsum

quater denas pendentia libras
909  Imposita attollentur, ubi vesicula parva
910  Incipiet sese evolvente tumescere vento.
911  Ergo etiam atque etiam vi magna praeditus Aër,
912  Qua sese in spatia evolvit, videatur oportet.
913  Hac etiam fit, uti de causa bulliat unda
914  Vitro inclusa cavo, velut igni fervida magno;
915  Quandoquidem aurarum multae, quas continet illa,

fieri ratione quod ulla
935  Posset, quam quod aquae tantundem pendere debet
936  Suspensae moles, quantum aeque crassa columna
937  Aëris, a nobis quae sese extendit in altas,
938  Qua locus aurarum cumque est, caeli regiones.
939  Proptereaque pari libratae pondere sese
940  Mutua sustentat, et aquae suspenditur augmen.
941  Si tamen infundas argenti pondera vivi

1015  Semper ab Occasu, motus velocior illis
1016  Partibus efficitur, quae plus a cardine utroque
1017  Distant hinc illinc; Tellurem scilicet ipsam
1018  Qua secat Aequator mediam: quapropter oriri
1019  Partibus his Ventum motu celerante necesse est
1020  Perpetuum, quoniam Tellurem segnior aër
1021  Insequitur; contra videatur proinde moveri

magis leviorque feratur
1033  Phoebeos subter radios: neu pondere iniquo
1034  Aëris haec circum moles librata laboret,
1035  Vicinae partes densaeque gravesque, necesse est,
1036  Qua via facta, fluant, aliaeque aliaeque sequantur
1037  Continuae ad Solis radios, vacuataque librent.
1038  Propterea Ventus nihil est, nisi percitus aër
1039  Atque fluens partemque a Sole impulsus in unam.

calore vaporum
1044  Effert vim, rareque facit, quibus anteriorem
1045  Perpetuis agitat, protrudit et aëra plagis;
1046  Idcirco Ventus fit in his regionibus illa
1047  Perpetuus, qua Sol ferri de parte videtur.
1048  Ut magis inspicias fieri quod posse, rubentem
1049  Igne pilam ferri super undas volve, videbis,
1050  Pertenui ut vento tum protinus aura moveri

minique vacantem;
1114  Hic me purpureos fundens Aurora colores
1115  Excitat, et canibus comitatum suadet odoris
1116  In nemus ire vel in montes, volucrumque quietes
1117  Sectari, si qua erumpat subito excita praeda:
1118  Namque repente mihi e manibus cicur evolat ultro
1119  Accipiter, volucremque super sonat aere trementem,
1120  Jamque

1241  Nil studio ut vitent nautae majore per undas,
1242  Nil magis horrescant, votisque avertere certent,
1243  Quam, mare qui rapido, Typhones, vortice miscent.
1244  Nunc age, qua constet natura praeditus Ignis,
1245  Percipe: nimirum terrestria corpora possunt
1246  Induere in formam se mobilis Ignis, ubi horum
1247  Corripitur quaevis Elemento concita primo

corpora constent
1258  Particulis, magno plagarum ut pondere possint
1259  Ictibus et validis Elementa repellere longe
1260  Altera, continuis quae circum incursibus instant,
1261  Si qua aditus reperire queant sibi, raraque rursus
1262  In loca, quae ingratis liquere ejecta, reverti;
1263  Atque ita vi multa circum undique conveniendo
1264  Corporis accensi divulsas impete partes

commoti spiritus auget,
1277  Avertit nimius sed ab ipsa pabula ventus.
1278  Rebus ab his patefit, cur fiant, Igne videmus
1279  Quae peragi; nexus admoti corporis omnes
1280  Nimirum qua vi dissolvat; deinde calenti
1281  Cur fit natura; a motu quod profluit omne;
1282  Postremo lucem cur mittat, et aëra claro
1283  Lumine diffundens circum convestiat Ignis:

ratione fatendum est,
1454  Quod perterricrepum nubes det scissa fragorem.
1455  Praeterea illapsus quoque nitri et sulphuris intro
1456  Halitus, et rupta luctans de nube repente,
1457  Qua via secta, per angustos exire meatus,
1458  Concitus hoc debet violento denique motu
1459  Accendi, et volucri caeli loca tingere luce.
1460  Hac ratione tibi

viso prope territus igne
1482  Protinus effugio speres evadere lethum:
1483  Acrius illud enim fugientis terga sequetur,
1484  Corripietque fuga media, ambustumque relinquet:
1485  Nam qua se findunt aurae, facile irruit illuc.
1486  Exanimat sic saepe viros, pecudesque paventes
1487  Sternit humi; neque comparent vestigia tacti
1488  Corporis interdum, quoniam vel sulphuris aura

1562  Halitus hunc pinguisque expirans corpore sudor
1563  Succendit tenuem ut perfricta in fronte pilisque.
1564  Interdum magnum videas ignescere caelum
1565  Suda nocte quidem, geminae qua fulgurat Ursae
1566  Sidus, et ingentes flammarum volvere tractus
1567  Horribili aspectu; tanta concussa repente
1568  Ut novitate tremant mortalia pectora vulgo,
1569  Ne maria et

alto
1668  Vertice distractos patulo Sol transit hiatu.
1669  Quapropter multis tellus ubi plena cavernis
1670  Constat, et in gremio rupes habet et cava saxa,
1671  Accendi facilis qua sulphuris halitus atque
1672  Conveniat nitri; crebris ea motibus, inquam,
1673  Concutitur tellus: veluti loca saepe tremiscunt
1674  Montibus ignivomis propiora; ut saepe prope Aetnam

1746  Conata excidio res vertere funditus omnes.
1747  Tempus erat, vernis quo primas floribus herbas
1748  Pingebat Natura, diemque ferebat ad Arcton;
1749  Jamque ea lux aderat, casum qua Fata parabant:
1750  Horrentes caelum nebulae tegere undique visae,
1751  Imber vicina tenuis de nube pluebat,
1752  Aequoris insueto subsederat unda recessu;
1753  Praeterea auditi

palam quod ab omni denique parte
25  Illius immensi referat vestigia Summi?
26  Omnia tam variis ast inter praedita formis,
27  Quidnam majus opus, quidnam sublimius illa,
28  Undique qua constant cuncta, omniparente profectum
29  Mente putes, Hominis quam sit natura? videtur
30  Divinis decorasse hanc dotibus, effigiemque
31  Hanc finxisse Sui. Quare hinc gradus ultimus extat

in corpore partes.
57  Illis haec melius, qui ferro incidere gaudent
58  Praecincti exanimum corpus, peragenda relinquo.
59  Noster erit labor, in nobis quae multa geruntur,
60  Dicere, qua fiant ratione, animique ministros
61  Scrutari sensus, variosque evolvere demum
62  Affectus, quibus et Corpus percellitur et Mens.
63  Ante tamen qua sint Hominum mortalia saecla

quae multa geruntur,
60  Dicere, qua fiant ratione, animique ministros
61  Scrutari sensus, variosque evolvere demum
62  Affectus, quibus et Corpus percellitur et Mens.
63  Ante tamen qua sint Hominum mortalia saecla
64  Edita dicendum ratione, atque unde coorta.
65  Omnia principio quaecumque animalia terras
66  Concelebrant, genus alituum

iter se in corporis omnes
148  Insinuare artus, ut demum in tenuia fila
149  Distracti extremis contingant partibus omnem
150  Circum caesuram membrorum, seque revolvant
151  Undique, qua cutis est, et sensus vividus extat.
152  Utque vides, tensum cum parte adducimus una
153  Funem per trochleas per tympana celsa volutum
154  Quantumvis, aliam quoque puncto tempore partem

in finibus atque remotis
204  Urbibus a pelagi longe pulsantibus undis.
205  At plerumque tamen vi pollent mentis et acris
206  Consilii multo loca fervida sole colentes,
207  Vel loca, qua salso spumant liquida aequora fluctu:
208  Quandoquidem salis et magni natura caloris
209  Mobilitat tenues purgati sanguinis auras,
210  Et facit, usque magis raraeque levesque ferantur

motus causa Voluntas
330  Nostra fit in nobis; quanquam illi membra movere
331  Cum libuit quaecumque, moverier illa videmus.
332  Novit an ipsa suus qui sit modus artubus auras
333  Qua cieat plaga, quo dirigat, atque reducat
334  An numerat nervos, an fibras texuit omnes
335  Corporis ipsa sui demum primordia quae sint,
336  An videt et quae sint parti loca cuique quis ordo

quique unica Causa est,
342  Ipse det, ipse regat motus, cum membra movere
343  Mens avet: hoc voluit sancitas poscere leges,
344  Illius ad nutum cieantur ut ilicet artus.
345  Nunc qua re vigiles distent somnoque jacentes,
346  Accipe. Tunc equidem vigilamus, multa vaporum
347  Copia cum levium perniciter exagitatur,
348  Et nervos fibrasque rigat tenditque cerebri,

tergove aut crure videtur.
642  Partibus at multo magis illis vividus extat
643  Tactus, plura cutem fibrarum ubi tenuia fila
644  Intexunt; veluti manus est qua concava parti;
645  Inque pedum plantis simili ratione cientur
646  Sensiferi motus, cita Mens sentiscat ut illos;
647  Nec non membranis oculorum in tenuibus: Intus
648  Obtuso

782  Credas; hanc alio rem, si libet, accipe pacto.
783  Multa habet, et multis pertusa retortaque formis
784  Intervalla viasque, quod halat, corpus apertas,
785  Circumfusa fluens tenuis qua transeat aura
786  Aëris; ut varios dehinc hoc egressa meatu
787  Acquirat motus: parvam mutetque figuram;
788  Possit uti varia pariter ratione ciere
789  Sensum, quem fieri nostris

819  Moenia, commotam frangantur septa per urbem
820  Vitrea, quae clausis transmittunt lumina tectis;
821  Conturbetur item vini liquor inque citetur.
822  Omnia quae peragi num qua ratione valerent
823  Aurarum sine concussu tremuloque sine ictu?
824  Corpora proinde Sonum tantum sunt apta ciere,
825  Quae concussa queunt vibrari et contremere ictu,
826  Et

1086  Auris, qui conchae cavus extat more, meatum
1087  (Amplus hic est, circum ut resonantes colligat auras;
1088  Una proinde tubum multi applicuere patentem
1089  Parte, sed angustum, surdae qua jungitur auri):
1090  Inde per anfractus varios spirasque retortas
1091  Pervenit extensae membranae ad tympanum, ut ajunt,
1092  Insinuatus, eamque trementibus incitat auris,

1154  Flectuntur; quoniam mediorum Vorticum, oportet,
1155  Multiplex variumque meando iter ingrediantur;
1156  Sidera quis temere in caeli regione manere
1157  Dicat ea, a nobis qua fulgida conspiciuntur?
1158  Et quia franguntur, dum vitrum obliqua cadentes
1159  Transmittunt radii; si forma lentis id extet,
1160  Scilicet a parti cum paulum assurgit utraque

1334  Processit? quid non praeclaris extudit ausis?
1335  Quid non divina meditando protulit arte?
1336  Atque equidem, si res foret haec non invia Musis,
1337  Scilicet et motus qua se ratione propaget,
1338  Et canerem, quae vis illum compescat, et obstent
1339  Corpora corporibus qua lege fluentia motis,
1340  Exponit quae Vir dictis ille omnia chartis:

1336  Atque equidem, si res foret haec non invia Musis,
1337  Scilicet et motus qua se ratione propaget,
1338  Et canerem, quae vis illum compescat, et obstent
1339  Corpora corporibus qua lege fluentia motis,
1340  Exponit quae Vir dictis ille omnia chartis:
1341  Praeterea et Gravitas ut sese extendat in omnem
1342  Late materiem; trahere ipsa trahique vicissim

humore meantes
1460  Tandem Oculi in fundo jungantur, quisque suas se
1461  Ad partes referens: extrema ita corporis ejus,
1462  Quod tuimur, tunica simulacrum pingitur; ipsae
1463  Qua paulum fibrae pictura concutiuntur,
1464  Concussaeque suos cerebri ad suprema propagant
1465  Per nervum motus; qui certo foedere Menti
1466  Significant, Oculis transmissum est quidquid apertis.

Senes; nam planior illis
1517  Anteriore Oculus cum sit de parte remissam
1518  Aevo vim propter fibrarum hinc inde prementum
1519  Ad latera, et fundo propiore accesserit ipsa,
1520  Qua rerum effigies fiunt, membrana, necesse est,
1521  Ut, quia distracti vicini corporis inter
1522  Se radii veniunt, Oculosque offensibus intrant
1523  Obliquis, fracti tum humoribus ante propinqua

addas
1614  Mentis opinatus quosdam, deducta per usus
1615  Quae longos teneris jamdudum in rebus ab annis,
1616  Rebus in his, nostros quae sensus saepe lacessunt,
1617  Nescio qua, tacita celer utitur arte ferendo
1618  Callida judicio, nec ut ipsa advertat, id intra
1619  Quae fiat ratione, suos neque sentiat actus,
1620  Ipsaque se certo Natura informet ab usu.

micanti
1684  Sidera, quae spatiis immanibus edita distant.
1685  Tum quoque si longe multangula corpora spectes,
1686  Quadratasque procul turres, fit, ut esse rotundas
1687  Dicas, si qua fides oculis est: namque videbis
1688  Tornatae in morem molis constare rotundas:
1689  Asperitatis enim, cum longe est, angulus omnis
1690  Disperit, et sensum vanescens effugit omnem.

videres,
1700  Vanescit, primasque tegit distantia rugas.
1701  Proptereaque procul scopulos cum gurgite ab alto
1702  Cernimus extantes, magnum diffunditur inter
1703  Quos mare, qua classes possint transire, videntur
1704  Una eademque procul vasto consurgere ponto
1705  Insula. Proptereaque etiam sita corpora longe
1706  Cum tuimur, quamvis moveantur praepete cursu,

corpora vulgo.
1759  Possumus hoc alio fieri quoque dicere pacto.
1760  Cum quid conspicimus nimirum, vertimus ambas
1761  Sic acies illuc, ut, ab his prodire repente
1762  Si qua putes recta radiorum lumina fingens,
1763  Non haec conveniant, nisi punctis corporis isdem;
1764  Atque ita propterea corpus Mens concipit unum.
1765  Non

imagine flammae
1782  Parte cadit; radios hinc ire per aëra circum
1783  Cernimus a flamma, et longo discurrere tractu.
1784  Postremo varios Animi scrutemur, oportet,
1785  Affectus, qua nos intra ratione genantur.
1786  Principio, cum quam video, plerumque videre
1787  Vel mihi rem videor, fit, concutiatur ut una
1788  Protinus et corpus motu et Mens percita sensu.

protinus illam
1822  Admirantem in ea suspendier experiere,
1823  Prorsus et insuetis defixam haerescere formis.
1824  Ingens auraї tum copia cogitur illam
1825  Mobilis in partem, qua sunt simulacra, cerebri,
1826  Et magna circum celerans vi funditur: illinc
1827  Deinde fluit nervis in sensus, mira recepta est
1828  Per quos effigies, ut tensi non moveantur,

hilares et reddere tristes.
1955  Si bona contingant alii, quae dira negavit
1956  Sors nobis, et jure pari concedere posset,
1957  Protinus Invidia misere marcescimus aegri:
1958  Qua monstrum in nobis non extat saevius ullum;
1959  Nam facit alterius re tabescamus opima.
1960  Hinc Dolor infestat quoque mentem, scilicet alter
1961  Quod rem posîdat, qua nos gaudere velimus,

1958  Qua monstrum in nobis non extat saevius ullum;
1959  Nam facit alterius re tabescamus opima.
1960  Hinc Dolor infestat quoque mentem, scilicet alter
1961  Quod rem posîdat, qua nos gaudere velimus,
1962  Omnibus expulsis, soli, totaque potiri.
1963  Praeterea insontem cum cernimus inque merentem
1964  Fortunamque pati tristem, turbaque malorum
1965  Saeviter

SEXTUS

1  HAC lustrare tenus Naturae impervia vulgo
2  Regna sat est: instant alii subeuntque labores.
3  Dicendum, quae summa Boni sit Finis, et illuc
4  Qua ratione viae possimus tendere certa;
5  Quid juvet, ad vitae quid contra dona beatae
6  Officiat nobis. Felices! vel quibus unum id
7  Scire datum, quamvis ignorent caetera prorsus,

prorsus,
8  Quae sunt cumque; etenim Solem Lunamque meantem
9  Et numerum Astrorum varios et noscere motus,
10  Scire potestates Aurarum et mobilis Ignis
11  Undarumque liquentum, et qua ratione gerantur
12  Omnia, quae caelo peragi terraque videmus,
13  Dulce sit id quamvis atque ad res utile multas,
14  Attamen ad vitae quidnam momenta beatae,
15  (Haec etenim rerum

summi natura, videndum:
28  Harum notitia sine rerum namque fateri
29  Est opus institui vitam non posse, nec ulla
30  Formari mores Hominum ratione regique.
31  Haud secus ac caeli si qua sit parte locata,
32  Ignores, regio, quo debes tendere, nunquam
33  Possis carpere iter, quod recta protinus illuc
34  Te ducat, reddatque loco: namque ipse

bonorum,
373  Suppeditare tibi quaecumque haec vita videtur;
374  Haud unquam summa votorum in fine quiesces;
375  Semper erit, quod deficiat, semperque quod optes.
376  Vis ea nimirum, qua nos impellit agitque
377  In summum Natura Bonum, movet irrequietam
378  Assiduo mentem, nunc hac nunc jungier illa
379  Semper ut exoptet cum re, quam credit habere,
380  Quo sibi

ipsa Voluntas,
504  Rem nisi, quam facit, et finem Mens noscat agendi,
505  Et quae circumstant, et in id quoque sponte feratur.
506  Quapropter Vis est atque ipsa Inscitia rerum,
507  Qua saepe a nobis nolentibus invitisque
508  Multa geruntur: uti nigras in carceris umbras
509  Cum quis vi rapitur, quamvis eat, ire videtur
510  Ingratîs. Non

mensurae, conveniuntque;
578  At pravos, olli qui dissensere, malosque
579  Dicimus. Aeternae jam summa est Regula Lagis,
580  Ordinis aeterni Ratio, et suprema Voluntas,
581  Edita qua constant Jura immutabilis Aequi.
582  Hinc oritur, Legem Naturae quam perhibemus;
583  Quae nihil est aliud porro, nisi Rivus ab illo
584  Fonte fluens, nostramque illabens amne superno

cupidine magna
991  Correpti exoptant Mortales, nec sua coeci,
992  Quae sunt cumque, vident vitia omnia, praetexuntque,
993  Si videant; omnes illa de parte tuentur
994  Res, qua parte queant mentique animoque videri
995  Motibus indomitis agitato convenientes.
996  Nam veluti, si res viridis trans corpora vitri
997  Aspicias, vulgo viridantia cuncta tueris,

1098  Sic vitae pariter cursus mortalis, ab ipsis
1099  Quae rapitur motis persaepe Affectibus intus,
1100  Currus equis rapitur velut a pernicibus, illac
1101  Si pergat, summum qua possit tangere Finem,
1102  Fungitur officio; sin contra devius erret,
1103  Audiat adductas neque tum Rationis habenas,
1104  Pro! quam multiplices metuet Mens saepe ruinas.

exit, oportet,
1166  Omnia prava etiam mendosa atque absona fiant,
1167  Omniaque in vitium flectant, quaecumque geruntur.
1168  Una igitur Vitrus; varia sed pro ratione,
1169  Qua modus in variis servatur rebus et ordo,
1170  In formas veluti digesta est scissaque multas:
1171  Haud secus ac uno surgens de stipite quercus
1172  Porrigit innumeros hinc illinc undique ramos

omnes
1205  Princeps Duxque chori, lumenque ministrat et effert)
1206  Jam nihil est aliud Prudentia, noscere summum
1207  Quam, constet quid nempe, Bonum, in summumque necesse
1208  Qua sit item ratione viae contendere Finem;
1209  Nec tantum, quid sit vitandum quidque petendum,
1210  Noscere; verum illud semper vitare, quod obsit,
1211  Idque sequi, quod prosit, et id constanter amare.

debita confert,
1406  Et varia in varios facit id ratione modisque,
1407  Justitia haud una ratione et nomine constat.
1408  Sic cum mente pia supremum Numen adoras,
1409  Et Majestatem, qua pollet, ob infinitam
1410  Testaris cultu Dominum rerumque Potentem,
1411  Auctorique tuo totum quoque reddis amorem,
1412  Relligio est: hinc sunt arae delubra precesque

amorem
1422  Natura, ut quovis sub sidere possit ubique
1423  Terra coli; sic et montes vallesque profundae
1424  Pulsatique salo scopuli, nigraeque sub umbris
1425  Silvae et littoreae qua fluctu agitantur arenae
1426  Atque ubi tristis hiems brumalibus omnia nimbis
1427  Vexat et aeterna glacie tegit, atque ubi caelo
1428  Sub calido fervent late

displicuere Labores,
1503  FRANCHINE, o magnum Nomen mihi, grandia cujus
1504  Nulla dies memori benefacta e pectore demet:
1505  Absentem atque tibi me ignotum caetera ad Urbem,
1506  Qua nihil in terris majus meliusque, vocâsti;
1507  Nam tu agis hac magni Legatum Caesaris Aula
1508  Curans res Patriae (Te vere in publica natum
1509  Munera res magnas belli pacisque secantem

1524  Num prodire tuo nostri sine nomine versus
1525  Possint, non leve sunt qui per te nomen adepti?
1526  Namque per ora Virûm ferimur, lateque per omnem
1527  Ausoniam, et Latius qua sermo est cumque, volamus
1528  Te laudes vulgante, quibus mea carmina tantum
1529  Tollis, ut affectent vita gaudere perenni.
1530  Ambiri quid enim queat hac

1723  Dextram armare Hominum, vel letho ut talia vitent?
1724  Propterea invictum ne rere fuisse Catonis
1725  Illum atrocem animum; quin ipsum vicit eadem
1726  Denique fortuna, qua vicerat omnia, Caesar:
1727  Fecit enim, hostiles ne posset cernere vivus
1728  Victoris vultus, de seque videre triumphos.
1729  Dicere deberes magnum invictumque, superbum

utrosque,
1761  Corporis ut vires reparentur; at opprimit illas,
1762  Ingerit immodicam madidus qui scilicet escam.
1763  Casta quoque haec Virtus; quia re declinat ab omni,
1764  Qua valeat turpis cor exagitare voluptas:
1765  Ore Pudicitiam praefert; turbatur ad omne
1766  Quandoquidem factum, quod posse inferre videtur
1767  Dedecus ullum

Mens gavisa priore est.
1851  Jamne vides, agitur quanto vesana furore
1852  Mens hominum, dum saepe viis lassatur iniquis,
1853  Queis graditur, vitae propter felicis amorem,
1854  Qua putat in terris stulte se posse potiri?
1855  Cum brevia haec adeo cum prorsus inania constent
1856  Munera, uti nulla possint de parte beatos
1857  Reddere; quin magno cumulent angore laborum:

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report