Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: primum Your search found 2890 occurrences
First 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 2635-2661:2635. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] dum eos maiores fluvii excipiant; Transylvanicae e converso alpes quatuor fluvios emittunt, Samusium nempe, duos Crisios et Marsium, qui e contra versus occidentem procurrunt, donec perinde maioribus fluviis misceantur. Danubius, ut primum emensa magna Germanici Imperii parte, paulo supra Posonium Hungariam subivit, directo usque Vacium versus orientem cursu, Rabam ad Iaurinum, Vagum ad Comaromium et Granum ad Strigonium recipit montanosque comitatus ab iis, qui planitie gaudent,
2636. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] versus orientem cursu receptisque successive Bulgariae et Valachiae fluviis, per Turcicas modo olim Hungaricas ditiones Mari Nigro illabitur. Tibiscus in extremo comitatus Marmarossiensis orientali angulo ortus, principio quidem versus occidentem procurrit, sed ut primum vicum Latorcza attigit, cursum suum versus meridiem deflectit directionemque hanc ita postea continuo retinet, ut cum primum ad Nagy-Ivány opposito Pestino punctum attingit postea parallela ferme linea cum Danubio usque suum in hunc influxum decurrat.
2637. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section]
Tibiscus in extremo comitatus Marmarossiensis orientali angulo ortus, principio quidem versus occidentem procurrit, sed ut primum vicum Latorcza attigit, cursum suum versus meridiem deflectit directionemque hanc ita postea continuo retinet, ut cum primum ad Nagy-Ivány opposito Pestino punctum attingit postea parallela ferme linea cum Danubio usque suum in hunc influxum decurrat.
§ VI.
2638. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] decurrat.
§ VI.
2639. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] ad rem pecuariam. Fertiles hi campi pinguia etiam animalibus pascua praebent ingentemque alendis iis foeni quantitatem producunt. Sunt tamen alia insuper naturae beneficia, quibus solum Hungaricum exercendae rei pecuariae aptius, quam in ullo alio Europaeo regno sit, efficiatur. Primum complures minores salsi lacus, dein quod terra plurimis in locis nitro sit impregnata. Docet id facilitas illa, qua idonea coquendo huic sali terra passim, sed praesertim in luxuriantibus Superioris Hungariae campis reperitur. Cum sal cornutis animalibus et pecudibus plurimum et arrideat et
2640. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] Mare etiam Mediterraneum subditis suis procuravit tractatusque hic recentissima etiam Sistoviensi pace fertur esse confirmatus. Tractatus hoc eo res perducta est, ut duplex tantum mercium portorium constitutum sit, nempe duo, aut 5 pro 100 idque ab utrinque pari ratione dependatur. Hoc est itaque primum, quo Hungaria absque intermedia aliqua Haereditaria provincia exteram regionem contingit, punctum. Haec est prima, licet admodum angusta porta, per quam quaestoribus Hungaris ad omnes, qui seu Nigrum seu Mediterraneum accolunt, populos, quin ad ipsum etiam oceanum adsitasque illi gentes
2641. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] naturae beneficiis destituantur, manualem vero industriam ipsum Systema militare non admittat, quo plagae illius incolae per minutum adminus commercium (Stich-Handel) dictum, vitam tolerare possint, Generalatui Carolostadiensi peculiares per vectigal tricesimale favores sunt concessi. In hac linea primum Vuna ad Jeszenovacz tum Colapis ad Sziszek Savo illabitur. Ac Vuna quidem usque Kostaniczam in Confinito Banali, Colapis usque Carolostadium est navigabilis sicque omnis communicatio Hungariae versus Adriaticum per aquam in his demum duobus locis
2642. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] ipsa status ratio admittat. Quare mox iussu eiusdem Imperatricis, repurgando Savo et Colapi, aptandis semitis attractoriis, regulando molarum situi et perficiendis, quae adhuc restabant, Carolostadium ducentibus viis, manus admota fuit. Necdum haec perfecta fuerunt, cum primum Temesvariensis cum Jánosháziensi compagnia viam Fluminensem tentare productaque Hungarica hoc canali ad mare promovere ceperunt; verum, seu propter transportum per praevia impedimenta sumptuosum effectum, seu propter improvidas directionis societatum harum speculationes, seu
2643. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] politica Hungariae relate ad commercium quoad alias regiones situatio; superest, ut internam etiam eius relate ad idem obiectum politicam situationem ea pari brevitate sub obtutum collocemus.
§ XXII.
2644. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] quaestus per art. 119 liber declarabatur; vini vero libera in exteras ditiones eductio urgebatur art. 78; et ne haec per adulterationem pretium amittant, in eorum vitiatores poena statuebatur art. 118, qui deinde per art. 12. 1729. magis adhuc explanatur. Ipsa vectigalis tricesimalis elaboratio primum Tabulae Regiae 1715. art. 91 §. 65, dein Consilio locumtenentiali, cum interventu cameraticorum commissariorum committebatur, 1729, art. 2 in reliquo comitia etiam huius anni iuridicis potissimum obiectis se occuparunt. Exitum Diaetae 1741. erumpens successionis bellum ita pressit, ut in
2645. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] relate ad commercium situatio. Antequam actualem huius statum adumbremus, operae pretium videtur generales, quas ipsa haec eius situatio subministrat, reflexiones, sub obtutum collocare.
§ XXVI.
2646. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] § 10, 11, 12, 13 et 14 illam iam procreare ostendimus, producta, omnia etiam alia, quae zona temperata admittit, proferre possit.
2647. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] populationis progressus non multo post compensabunt. Subducatur iam calculus a ratione 4.499, quae continet, milliarium, et apparebit in Hungaria 1777. animas ad quadratum milliare obvenire, cum in Tyroli non nisi 1.356, in Carinthia vero 1.385 obveniant. Paradoxi huius causa in eo versatur, primum, quod in illis plane partibus, quae maxime desertae videntur, illocatio eam relate ad agriculturam, vitiosam acceperit directionem, ut rara quidem, sed ultra modum vasta oppida et possessiones, veluti Ketskeméth, Vásárhely etc. exsurrexerint, quorum numerosi incolae, cum re
2648. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] centum capita ex Hispania educi procuravit easque in Mercopail, iuxta viam Carolinam collocavit, dabantur inde arietes privatis moderato pretio ad corrigendam sensim hac ratione ovium Hungaricarum speciem; et ut id tanto facilius obtineatur, Hispanicarum harum ovium pars aliqua primum ad Buda Eörs, mox etiam ad Holits depulsa fuit. Verum cum hoc quoque institutum certis regulis subiaceat, ac praesertim ne mares et femellae usque ad quartam a stipite generationem commisceantur, sicut aliis in rebus, ita hic quoque evenit, ut qui regulas illas
2649. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] florenorum activum. Et vero reipsa in tanto valore cuprum produxit; verum praeter exigua, quae Neosolii et Schémniczii inde conficiuntur fabricata, quaeve in peculiari rubrica in activo statu iam alioquin assumpta sunt, totum hoc cuprum in crudo ad Germanica depositoria devehitur ibidemque primum distrahitur. Quare cum summa illa, quae pro hoc producto obvenit, non in Hungaria, sed in Germanicis provinciis percipiatur; summa etiam haec ex activo Hungarico deduci debet. Proinde licet totale ultimi decennii activum ad 3,484.842 florenos adsurgat: cum tamen comprehensum in hac summa
2650. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] apparebit: quod deducta, quam Hungaria pro suis necessitatibus via commercii exportat, pecuniae eidem adhuc annue influant sex milliones. Verum sicut in Hungariam praeter commercium aliis etiam viis pecuniae influunt, ita eaedem vicissim aliis etiam, et quidem longe pluribus modis educuntur. Iam primum soli camerales proventus ultra omnes erogationes circiter quatuor milliones efficiunt qui omnes e Regno exportantur; taxatoratus Cancellariae Hungaricae Viennae defixae pro mandatis chracteribus, dignitatibus facile 100.000 exportat, proventus quos ditissimi Regni magnates, qui se Viennae
2651. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | Section] est, ut numerus consumentium sit longe infra numerum producentium, ut ipsa terrae producta aut nullum aut exiguum pretium habeant; denique, ut ipsa terram colendi ratio sensim deterior evadat. Interea si gens una, alteri iam magis industrioso populo adiaceat, potest sola propagari primum ad finitimos sibi accolas, tum ad interiora etiam illius regionis exempli vi, ad maiorem industriam successive excitari. Verum via haec ut succedat, longe minus temporis spatium requirit et apud eos populos, qui rudibus adhuc gentibus (velut Hungaria Turcis) adiacent, nec locum habere
2652. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | Section] sibi accolas, tum ad interiora etiam illius regionis exempli vi, ad maiorem industriam successive excitari. Verum via haec ut succedat, longe minus temporis spatium requirit et apud eos populos, qui rudibus adhuc gentibus (velut Hungaria Turcis) adiacent, nec locum habere potest, verum ut primum scientiarum lux tantisper affulsit, legislatores ultro agnoverunt, quod ad partes officii sui pertineat nationalem industriam quamprimum excitare.
§ XCIII.
2653. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section] seu administratio publica ad promovendam industriam agat, nisi in hac basi fundetur, optatum effectum nunquam producet; sicut vicissim enata utilitate, industria suapte etiam solet excitari. Ipsa praemia cum pro una tantum vice decerni soleant, ut industriae, cui praemium propositum est, primum specimen producatur, efficere possunt, ut eadem industriae species radices defigat, nisi industria illa praesentem continuamque adferat utilitatem, nunquam efficient.
§ XCV.
id locali magistratui detegere teneatur, magistratus audiat continuo proprietarium: an intra determinandum ipsi tempus culturam eius suscipere velit, si hic aut renuerit aut intra praefixum tempus operi manum non admoverit, debeat magistratus aliquem aequabilem censum definire et erga hunc primum inventori, si voluerit; sin, cuicunque alteri, qui se insinuaverit, culturam admittere, imo efficacem etiam assistentiam praebere debeat.
DE AGRICULTURA
§ XCIX.
sunt, sed quarum adeo inordinatus fit usus, ut illic defectus lignorum intra paucum tempus iure praemetui possit. Habet denique vastas plagas; quae omni prorsus ligno sunt destitutae.
De primi ordinis locis superflua est omnis cura, donec fortassis eas populatio propius attingat. Nam tum primum operae pretium erit aditum ad eas procurare. Interea complures certae sylvae per indigenas ad hanc classem referuntur, ad quas aditus aut levibus aut capiendo exinde lucro paribus impensis parari, vel vero e quibus ligna beneficio praeterfluentium forte rivorum, ad concernentia loca demitti
tempore conterebantur alvearia ad hoc, ut mel et cera possit obtineri. Postque aucta populatione parte ex una, maxima terrarum pars subarata, adeoque gramen, cuius flores apibus alimentum praebent diminutum fuit; parte vero ex altera cerae consumptio de tempore in tempus magis accrevit, tunc primum eo conversa est cultiorum populorum industria, ut modum quaerant, quo interusurium absque capitalis amissione percipere, id est, mel et ceram absque alvearis destructione obtinere possint. Et vero non modo modum hunc repererunt, sed et totam admirabilem sane animalculorum horum
4) E quorum cultura utilitas ad plurima incolarum individua dimanat. 5) Cuius cultura notabilem Regno seu infert seu exire impedit pecuniae quantitatem, tunc post primae necessitatis obiecta, nullum Hungariae utilius productum, quam sit sericum, vel cogitari potest.
Relate enim ad primum, si montanos frigidos comitatus excipias, in aliis omnibus sericum, modo recte manipuletur, tam bonae qualitatis atque Italicum est, produci posse iam usus ipse ostendit. Constat autem, quod Germanicarum provinciarum clima producto huic prorsus non faveat. Itaque praeter tabaccam, solum est
Hungaricae eductio adminus per Flumen procurari possit. Distribuebat semen Americanum et Levantinum, indicabat specificos tabaccae defectus, ut eius cultura perficiatur, modis omnibus adurgebat, aliquas plane e Turcia familias Levantinae tabaccae culturae gnaras educi procuravit, sed incassum. Iam primum novum quotannis semen seu Levantinum seu Americanum procurare et sumptuosum et molestum fuisset; de eo autem, an procurata haec exotica semina, post unam aliamve seminaturam non degenerent, nullum decretorium experimentum captum fuit. Deinde subsistebat adhuc continuo illud Viennensis abaldo
hae, magnam foeni, cuius defectu via Carolina plurimum laborat, quantitatem consumpserint, urgebatur a parte commerciali, ut oves hae alio transponantur foenumque illud ad promovendam per eandem viam vecturisationem convertatur. Ne tamen pretiosa ovium haec species in alio forte loco degeneret, primum in Buda-Eörs periculum factum mediaque gregis Merkopaliensis pars eo depulsa fuit. Cum experientiam hanc bonus effectus secutus fuisset, iussit piae memoriae Imperator et Rex
secutus fuisset, iussit piae memoriae Imperator et Rex
itaque legislationis cura iam ad id tantum recidit, ut determinaret: 1) an non ex ratione promovendae in via Carolina vecturisationis gregem Mercopaliensem alio transponi expediat?; 2) an speciem Hispanicarum ovium ultro etiam propagare vel vero plane restringere intersit?
Relate ad primum: cum experientia probatum sit hanc ovium speciem in compluribus, ad quae iam translatae sunt locis minime degenerare, modo praescriptus eas tractandi modus rite observetur ad facilitandum (quod commercii Hungarici maxime interest) versus Litorale transportum oves illas ex Mercopail alio
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.