Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: eas Your search found 890 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 686-723:686. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] evincet; nam quod falsas viarum ambages pravosque illos modos insectaris, id ego non esse huius quam defendo politicae semper existimavi; germanam quippe genuinamque, non quae doctorum vitiis sit adulterata, politicam defendo, quae fraudes eas nunquam praecipiet. At, inquies, Mazarinus, qui praecipuus eius auctor habetur, huiusmodi tradidit? Facete tu quidem in illum; at minus fortasse vere in illum es invectus, quem cum hominem fuisse optimum, tum alterum fere Galliae conservatorem abunde constat. Sed
687. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] est quae nobis e contra imperent opusque quod ipsis proprium, quia nonnihil durius est, fastidiant, et ista otii potius refugia quam veros labores consectentur. Eludendam reponunt alii simulacris istis mulierum vanitatem ut integra nobis in rebus seriis auctoritas constet. Nec eas opera sibi propria fastidire, sed non eadem decora omnibus. Continuam illam per agros et villam cursitationem, illam exquisitam rerum minimarum curam feminas, quas supra servilem condicionem dii evexerint, nequaquam decere. Cedo enim rusticum aliquem villae praefectum, quid
688. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] in eo versari, quod sola executiva potestas principi propria, legislativa e contra cum statibus regni communis sit? Quis ignorat quod suapte arbitrarium effici debeat imperium, ut primum potestas executiva legislativae coniungitur, id est, ut primum idem leges condere, idem eas pro lubitu interpretari, idem pro volupe transgredi, idem denique etiam exsequi potest. Quem denique latet, quod iam ante Iosephum II potestas executiva non modo de iis, quae stricte ad legislationem adeoque ad comitia pertinent, multa disposuerit, verum etiam
689. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] e cardine systematis nostri, genuino nempe potestatis legislativae exercitio, emotos fuisse, ut adeo rebus animisque ita comparatis huic haud ita difficile fuerit ipsam coronationem intermittere, legislativam potestatem privative usurpare et, vel modica vi adhibita, nobis eas, quas pro provinciis arbitrario gubernio de systemate suo obnoxiis scripsit, leges dictare. Sed quid nos e reali potestatis legislativae exercitio adeo facile emovit? Huius enim vero causae partim in potestate executiva, partim
690. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Section] supra ostendimus, submovere sicque efformandam in his comitiis constitutionem ita praemunire, ut nullus etiam successorum eius eam amplius evertere possit. Si id ipsum pro fundamentali lege declaretur, quod princeps nullam prorsus extra diaetam legem perferre, sed eas tantum, quae in comitiis statuuntur, effectui dare possit: si statuatur ut, si quae tamen seu vero, seu specioso praesentaneae necessitatis titulo ordinaverit, ea in primis comitiis ante omnia in examen revocentur, et si quid eorum publico bono non conducere visum fuerit,
691. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] Aliqui Comitatus tantum unius, alii ne hanc quidem immunitatem concedunt. Interest proinde ut hujus etiam intuitu fixa aliqua regula constituatur. Si res plane ad vivum resecetur, deberet distingui inter desertas, quas alioquin rustica manus excolit, et inter eas, quas ipse Dominus usuabat. Relate ad primas videtur immunitas a Contributione ne pro uno quidem anno concedi posse, ea de causa, quia hanc prior possessor etiam ab hac deserta praestabat, adeoque quotta haec decederet in massa Contributionis, et per alios
692. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1098 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] nolit, alteri concedere possit, aequanimi ejus arbitrio substernantur; e converso prospicitur per id publico, quod in casu, quo proprietarius tales, sub quibus alteri culturam hanc suscipere impossibile est, statuat conditiones, publicus magistratus eas moderari sicque efficere possit, ne publicum utili aliquo producto carere debeat. Jam vero nobilem ad id stringendi nullus alius modus superest, quam per dictandam pro prudenti arbitrio in via juris pecuniariam mulctam; secus enim omnes ejusmodi
693. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus I, versio... [page 1122 | Paragraph | SubSect | Section] ad elaborandas pelles Sattyan
dictas necessarias esse, pro quibus notabilis adhuc, ut ejusdem Elaborati §-pho
48. remonstratum est, pecuniae vis quotannis in Turciam effertur, sicut itaque, ubi
silvis nocent, exstirpari, ita ubi innoxiae sunt, eas conservari interest.
Articulus XVI.
§ 44.
Renovato 1764. Articulo 24. amictus praesertim confiniariae militiae aliique
suppellectilis militaris e domesticis, quoad illa haberi possunt, materialibus conficiantur, et horum elaboratio per eas civitates justa proportione distibuatur, quarum
opifices sufficienti labore destituuntur.
Motiva.
Dum provocatus articulus conditus est, amictus militaris totus extra Regnum
conficiebatur. Postea sic dictae Commissiones
concitare student, spes impediantur, opportunissimum videtur prohibere, ne hunc in finem
quidpiam e cassa sua dependere possint.
§ 52.
Et ideo commissarius annuas de cassis his rationes inomisse exigat, eas revideat, et cum
difficultatibus, aut reflexionibus suis magistratui pro decisione praesentet.
Motivum.
Et haec via politica jam disposita, sed minus effectuata fuerunt. Forte si in legem
abeant, exactius
motiva adferat, in genere rationem sibi reddendam esse existimavit, primum, cur
a subsistente vectigalis systemate recesserit, dein cur ideam perfecti
reciproci adoptavit.
In regnis, quae longinquas colonias fundarunt, necessitas ipsa eas leges expressit: 1-mo.
Ut coloniae producta sua nullas aliorsum quam in regnum, quod illas fundavit, distrahere
possint. – 2-do. Ut praeter opificia primae necessitatis nullas fabricas erigere audeant. –
3-io. Ut omnes, quibus opus habent, merces tantum a regno
audeant. –
3-io. Ut omnes, quibus opus habent, merces tantum a regno fundatore emere teneantur. Leges
hae eum suapte effectum producunt, ut ipsum oeconomiae commercium, tam cum
exoticis articulis, quam et cum coloniarum productis, penes regnum quod eas fundavit
permaneat, id est, quod si fundator regnum tales, quas colonistae optant, merces non
habeat, ejus mercatores has ab exotico procurent et illas colonis cariori vendant; si vero
vicissim hi plura, quam fundator regnum egeat, producta adferant, tunc iterum
tempus ab influxu conficiendi
Hungarici vectigalis legislatione, ipsa ferme haec principia partim Germanici, partim etiam
Hungarici vectigalis via indirecte inducta sunt: nimirum, nulla lex fabricas
in Hungaria prohibet: per elevata tamen necessariorum ad eas (si, quod saepe evenit, ab
exotico, aut e Haereditariis Provinciis peti debeant) materialium inductionis portoria
impeditamque artefactorum Hungaricorum in Germanicis Provinciis invectionem, ne fabricae in
Hungaria exsurgere possint, effectum est, uti id in
productis evehunt, quantum antea de mercibus suis invehebant. Itaque sicut
naturalis qui inter Hungariam et Germanicas Provincias tamquam unius ejusdemque Monarchiae
membra intercedit nexus omnino deposcit, ut legislatio Hungarica prohibitionem hanc
canoniset quoad eas mercium species, quas citra sui detrimentum e Germanicis
Provinciis habere potest: ita naturale veri proprii emolumenti studium exigit, ut
prohibitionem hanc sufferat quoad illos articulos qui majori seu sumtuum, seu transportus
compendio ab
usque 1784 exoticis mercibus, si directe Hungariae
inferebantur, adeo gravia a proportione Germanici vectigalis portoria excisa fuerint, ut
has quaestor Hungarus e Germanicis Provinciis, per longissimum licet circuitum, leviori
habere potuerit, quam si eas e proximo sibi exotico loco aut libero portu Hungarico
constituisset. Apparuit etiam e §-pho 56. quod Hungaria, licet et littorali et
libero portu provisa, ab omni tamen immediato exotico importationis commercio
per hanc portoriorum
portoriorum mutationibus forte vix vigesima earum pars locum habuisset. Nunc
proponebantur mutationes hae per homines aut intrinsecarum Regni circumstantiarum minus
gnaros, aut subordinandi Germanicis Provinciis commercii Hungarici principiis imbutos, et
postquam eas Princeps, saepe minus recte informatus, decrevit, Consilio Locumtenentiali
tantum pro publicatione transmittebantur, quin vel ratio mutationis ejusmodi indicata,
adeoque hanc expendendi suasque, si res exegisset, in obversum reflexiones proponendi modus
eidem
Etiamsi caupo aut educillator merces, quae devehuntur, ad vectores pertinere
persuasus aliquid ex iis in sortem factorum per hos in condescensione sua sumtuum bona fide
acceptaverit, si tamen contrarium eveniat, merces tales, aut earum pretium repetenti eas
proprietario gratis, salvo tamen ad vectores regressu,
restituere tenebitur. Si vero bonam fidem docere non possit, proprietarius poenam dupli ab
illo exigendi jus habebit. Fraudulenti etiam ejusmodi
et vectores reperire admodum molestum, et
merces iis concredere periculosum est.
Deinde quod defixis Pettovii jam pluribus intermediis mercatoribus quaestor Pestiensis
non debeat a primo plane Tergestino mercatore merces sibi procurare, sed eas a
Pettoviensi erga moderatam provisionem commodius obtinere possit. In
Fluminensi autem via in nulla adhuc intermedia civitate, imo ne in ipso quidem Carlostadio,
mercatores ejusmodi exstent.
Primum in via Tergestina ea solum ratione
commercii cursus continuo increscat, eadem
causa eundem effectum hic quoque producet, defigentque se seu Canisae, seu Zagrabiae, seu
etiam Carlostadii, intermedii mercatores, medio quorum Pestienses merces
Flumine perinde habere poterunt, sicut nunc eas Tergesto obtinent
per Pettovienses.
Caeterum transportus mercium natura sua sub categoriam objectorum commercialium
cadit, adeoque exoriturae circa id quaestiones fora mercantilia, postquam in Regno
erecta fuerint, suapte
ut necessariae pro domestica navigatione
naves domi, et quidem e duro, quoad res admittit, ligno construantur; et ut
devectio mercium minus sumtuosa evadat, exstruantur in Danubio sumtibus publicis duae naves
ad modulum Rhoenanum, peritisque eas regendi nautis provideantur. Hae pro
devehendis erga moderatum censum privatorum mercibus applicentur; singulo vero privato, qui
sibi navem hujus moduli construxerit, 100 aureorum proemium eousque, donec usus hic
invalescat, decernatur, una necessarii pro illa regenda
ineunda per locales jurisdictiones partim
persuasionis, partim exempli via obtineri potest.
Quod naves Rhoenanas Danubius ferat, jam usus docuit; forte effectuato semel
generali navigationis plano Tibiscus etiam et Savus eas ferent. Constat, quod cum navis
ejusmodi velis et ancoris provisa sit, si peritum illam regendi navarchum habeat, et cursum
suum citius conficiat, et majorem mercium quantitatem sustinere possit; id autem praesertim
in Hungaria, cujus producta plerumque
sunt, pretium sumtuum
admodum minuet, atque notabile provehendo commercio vehiculum praebebit. Verum usus
ejusmodi navium alia via vix unquam inducetur, quam si administratio publica et primum
earum modulum omnium oculis objiciat, et de capacibus eas regendi nautis provideat; si
publicae ejusmodi naves devehendis mercibus privatorum locentur, fundus publicus interea,
donec eas privato fortasse alicui vendere intersit, suum adminus interusurium certe
habebit.
Ut exemplum hoc in privatos
navium alia via vix unquam inducetur, quam si administratio publica et primum
earum modulum omnium oculis objiciat, et de capacibus eas regendi nautis provideat; si
publicae ejusmodi naves devehendis mercibus privatorum locentur, fundus publicus interea,
donec eas privato fortasse alicui vendere intersit, suum adminus interusurium certe
habebit.
Ut exemplum hoc in privatos efficacius operetur, illud 100 aureorum proemium necessarium
videtur. Proemia haec Fundum Publicum non gravabunt; si enim vel tres quatuorve
privato non ita pronum est. Publicum faciliorem habet aut eos e conducendis
tyronibus formandi, aut si id non succedat, exteros etiam accersendi rationem. Itaque
publicae illae naves quodpiam veluti nautarum seminarium constituere deberent, et ideo non
interesset eas tamdiu vendere, donec haec navigandi ratio in naves etiam privatorum
sufficienter propagetur.
Jam quidem Augusta Maria Theresia, ut provocato loco ostendimus, et duas ejusmodi
Rhoenanas naves construi curaverat, et 100 aureorum proemium illi, qui similem
distrahere possint? Pecora vero nonnisi in eorum locorum hebdomadalibus nundinis
vendere licet, quae speciali eatenus privilegio provisa sunt.
Cum proinde politicae Hungariae circumstantiae sublationem nundinarum necdum admittant,
interest ut adminus Legislatio eas quam maxime liberas efficiat, et quidem non annuas
tantum, sed etiam hebdomadales. Publici enim nihil interest, an annuae vel
hebdomadales nundinae magis floreant; interest autem vel maxime ut quo
promptior sit mercium, et quod consequens
cautio
sufficiat, quin alia speciali cassa, in cujus realitate creditum earum
fundetur, opus sit. Deputatio e contra haec per simplicem Statuum fidejussionem
schedis his circulationem minime procurandam fore, adeoque sub hac fiducia eas excudere non
tantum inutile, sed plane periculosum esse arbitratur. Cujus
sententiae antequam rationem reddat Deputatio, ipsam instituti schedarum
bancalium theoriam paucis exponendam esse existimavit.
hunc in idea populi suapte
consequantur. Securitas autem haec duobus potissimum modis procuratur; primum si in cassis
publicis omnes solutiones cum schedis his instar paratae acceptentur; dein si eaedem singulo
privato, qui nec earum usum in commercio facere, neque eas apud alios privatos in paratam
convertere potest seu e speciali in hunc finem destinata, seu e quacunque demum, publica
cassa in parata promte exsolvantur.
Ultra hoc debet certa inter massam circulantis pecuniae et schedarum harum quantitatem
certa inter massam circulantis pecuniae et schedarum harum quantitatem
proportio observari, quae ad nullum quidem fixum principium reduci, per usum tamen ipsum
facile determinari potest. Nimirum interest ut principio haud adeo magna schedarum summa
emittatur, sed prouti eas amplius quaeri observatur, ita earum numerus sensim augeatur,
donec apparuerit, quod plures jam sint, qui eas in paratam convertere student, quam qui eas
quaerunt. Quodsi proportio haec haud multum excedatur, ipse naturalis rerum
cursus justum
fixum principium reduci, per usum tamen ipsum
facile determinari potest. Nimirum interest ut principio haud adeo magna schedarum summa
emittatur, sed prouti eas amplius quaeri observatur, ita earum numerus sensim augeatur,
donec apparuerit, quod plures jam sint, qui eas in paratam convertere student, quam qui eas
quaerunt. Quodsi proportio haec haud multum excedatur, ipse naturalis rerum
cursus justum aequilibrium suapte reducet, quia possessores schedarum eas
tamdiu in cassis publicis permutare studebunt,
ipsum
facile determinari potest. Nimirum interest ut principio haud adeo magna schedarum summa
emittatur, sed prouti eas amplius quaeri observatur, ita earum numerus sensim augeatur,
donec apparuerit, quod plures jam sint, qui eas in paratam convertere student, quam qui eas
quaerunt. Quodsi proportio haec haud multum excedatur, ipse naturalis rerum
cursus justum aequilibrium suapte reducet, quia possessores schedarum eas
tamdiu in cassis publicis permutare studebunt, donec iterum plures sint, qui eas
donec apparuerit, quod plures jam sint, qui eas in paratam convertere student, quam qui eas
quaerunt. Quodsi proportio haec haud multum excedatur, ipse naturalis rerum
cursus justum aequilibrium suapte reducet, quia possessores schedarum eas
tamdiu in cassis publicis permutare studebunt, donec iterum plures sint, qui eas quaerent,
quam qui se iis velint liberare.
Verum si nimium magna a proportione circulantis pecuniae schedarum harum
quantitas emittatur, id ipsum totum hoc
quam qui eas
quaerunt. Quodsi proportio haec haud multum excedatur, ipse naturalis rerum
cursus justum aequilibrium suapte reducet, quia possessores schedarum eas
tamdiu in cassis publicis permutare studebunt, donec iterum plures sint, qui eas quaerent,
quam qui se iis velint liberare.
Verum si nimium magna a proportione circulantis pecuniae schedarum harum
quantitas emittatur, id ipsum totum hoc institutum necessario convellere debet; tunc enim
magnus erit eorum, qui illas in
nota sit, id eam
continuo producet suspicionem, quod schedae hae non habeant sufficientem securitatem; rumore
autem hoc sensim propagato accurrent plerique omnes earum possessores illarumque
permutationem efflagitabunt. Si cassae publicae iis redimendis pares sint et eas reipsa
exsolvant, perdet status omnem utilissimi alias instituti utilitatem. Si aut cassae publicae
non sufficiant, aut secus legislatio earum redemtionem interdicat, schedae aut omnem, aut
maximam valoris sui partem uno ictu amittent, atque ita legislatio involabit
notabiliter augendum fore.
Mulctae politicae potissimum per statuta constitui solent, et si in
comitatibus incurrantur, horum; si in civitatibus, illarum cassis domesticis inferebantur.
Id tamen obstare non videtur, quominus legislatio eas pro fundo publico applicare possit.
Judiciales jam judici, jam parti, jam utrique leges addixerunt, et in moderna
salariorum magistratualium tenuitate partem stipendii illorum efficere reputantur. Interea
certum legislationis principium
generalis et uniformis mappa promtius perfici possit, dirigentis in
singulo Regni circulo geometrae constitutionem, indemnisationem proprietariorum, quibus per
ejusmodi labores damna inferentur, constructionem duarum in Danubio ad modulum Rhoenanarum
navium, cum peritis eas regendi navarchis; redemtionem teloniorum, quae in viis
commercialibus reperiuntur, quibusve proprietarii zelo boni publici sponte decedere nollent,
harumque viarum partim constructionem, partim conservationem, praeter decernendas, quoties
res exegerit,
periculo
exponet, vix aliqui huic discrimini se subjicient; sine hoc autem pallio exigui Turcici
subditi periculosum hunc quaestum inibunt. Et si ineant, data omnibus jurisdictionibus
merces ejusmodi confiscandi facultate, et quarta earum pretii parte denuncianti, aut eas
apprehendenti addicta, praevaricatio haec saepius detegetur. Caeterum pleraque quidem, quae
hic ponuntur, per posteriores normales resolutiones Regias alioquin stabilita fuerunt: ut
tamen tanto exactius observentur, in disertam legem referenda videbantur.
legis, Hungaricis officiis
extraneorum viduae e fundo hoc pensiones consequebantur.
Cum tamen arhae hae longo jam usu stabilitae sint, expedientius videbatur
Deputationi huic destinationem earum quoad nobiliora officia mutare, et eas
Commerciali Cassae applicare, quam simpliciter abolere. In hac autem hypothesi ipsa
rationis identitas exigere videbatur, ut in partem subsidii hujus comitatensia etiam, et
civitatensia officia vocentur.
Quoad alia mechanica officia,
statuendum suadet, ut e hac cassa
tantum iis, aut eorum haeredibus, qui pecunias cassae huic illaturi sunt, in casu
necessitatis capitalia erga 4 pro 100 mutuari possint. Futurum hac ratione dicit, ut parte
ex una capitalistae, non habentes amplius, quo pecunias elocent, eas cassae huic inferre
obligentur; parte vero ex alia, ut particulares hae cassae publicis etiam totius Regni
necessitatibus succurrere possint. Fusius deinde deducit emolumenta instituti hujus,
explicat relationem, que inter particulares comitatuum et generalem Regni
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.