Your search found 1175 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1066-1085:

procuravit tractatusque hic recentissima etiam Sistoviensi pace fertur esse confirmatus. Tractatus hoc eo res perducta est, ut duplex tantum mercium portorium constitutum sit, nempe duo, aut 5 pro 100 idque ab utrinque pari ratione dependatur. Hoc est itaque primum, quo Hungaria absque intermedia aliqua Haereditaria provincia exteram regionem contingit, punctum. Haec est prima, licet admodum angusta porta, per quam quaestoribus Hungaris ad omnes, qui seu Nigrum seu Mediterraneum accolunt, populos, quin ad ipsum etiam oceanum adsitasque illi gentes adeoque in universum usque adeo orbem

studia conferebant; in hoc praecellere, huius intuitu quo maiores sibi quisque favores procurare, artificiosis tractatibus, quandoque armis etiam apertoque bello contendebat. § XXIII. Quando id in Hungaria factum. In Hungaria, et aliqua commercio minus propitia systematis feudalis species, et eadem legislationis erga hoc obiectum apathia ad hanc usque epocham viguit; neque multo post Regnum hoc in idem cum Monarchia Austriaca corpus sub Imperatore Ferdinando Imo coaluit. Verum reges Austriaci, seu frequentibus bellis

etiam mercatores exercent. Ex agricultura Populus illorum, qui Germanicis provinciis adiacent comitatuum, agricultura potissimum subsistit. Quamquam enim frumenti in illas inductio partim vetita, partim tali, quod prohibitioni aequivalet, portorio subiecta sit; cum tamen aliqua eius quantitate quotannis indigeant, huius invectio indulgetur, sterilibus vero annis illimitate admittitur. Victitant etiam ex agricultura comitatus illi, qui montosis ac praesertim iis, in quibus metalla coluntur, partibus adiacent; has enim illi frumento solent providere. Plerumque

simpliciter caret; in aliis per varios ita devastantur, ut instans periculum subsit, ne magna Regni pars defectu lignorum laboret; cum eatenus lege nihil provisum fuerit. Ut malo huic in tempore obviet piae memoriae Imperatrix provisionalem anno 1770. ediderat sylvarum regulationem, quae apud aliqua maiora et pura dominia reipsa observatur, universim apud paucos comitatus in usum venit. Itaque Regnum frequentibus sylvarum devastationibus hodiedum premitur. § XXXIX. De salicum implantatione. Iusserat etiam eadem Imperatrix, ut

aliquot centum capita ex Hispania educi procuravit easque in Mercopail, iuxta viam Carolinam collocavit, dabantur inde arietes privatis moderato pretio ad corrigendam sensim hac ratione ovium Hungaricarum speciem; et ut id tanto facilius obtineatur, Hispanicarum harum ovium pars aliqua primum ad Buda Eörs, mox etiam ad Holits depulsa fuit. Verum cum hoc quoque institutum certis regulis subiaceat, ac praesertim ne mares et femellae usque ad quartam a stipite generationem commisceantur, sicut aliis in rebus, ita hic quoque evenit, ut qui regulas

necessarius earum pro conficiendo cordovan, modo periti opifices adesset, numerus. § XLIV. Cultura maialium. Maialibus partim melioris, partim deterioris speciei, Hungaria non tantum ad usum proprium, verum aliqua in parte etiam ad externum commercium provisa est; magnam tamen eorum partem, quos in Haereditarias provincias educit, vicissim e Turcia sibi procurat. Et haec relate ad naturae producta, idest oeconomiae publicae obiecta. § XLV. Status

patet centum opificum species Hungariam iam tunc numerasse, e quibus vix quatuor ad classem luxus referri possunt. Patet etiam eotum fuisse magistros 13.934, sodales 12.316, tyrones 4.671, universim opifices 30.921. Sicut in productis, ita etiam in artefactis, ut commercium internum vigeat, debet aliqua aequabilis proportio inter producentes et consummentes existere. Iam si numerum artificum ab anno 1772. in duabus tertiis accrevisse, adeoque 50.000 in praesens efficere supponamus; adhuc ad 140 personas, nonnisi unicus opifex obveniet, quod praesertim relate ad illa, quorum plerique incolas

sibi producta ad centrum promovere, partim necessariis sibi seu domesticis seu extraneis mercibus, inde se providere sicque pars longe maxima commercii in centrum hoc confluere, inde vero potissimum in adiacentes aut Germanicas aut exteras provincias, parte tamen aliqua, etiam ad remotas, quae Mediterraneum aut Oceanum accolunt, gentes, effluere consueverunt. § L. Saepe tamen aliam accipit directionem. Neque tamen progressivus hic commercii cursus, ita fixus et regularis est, ut non aliam saepe

in adiacentem sibi districtum dispergi solet. Plurimam eius partem vel Debreczinenses quaestores comparant, vel Posonienses et Pestienses mercatores eorsum transmittunt. Cum enim ad Debreczinenses nundinas nulli ferme compareant exteri negotiatores, totus superior districtus Trans-Tibiscanus et aliqua pars Transylvaniae a domesticis quaestoribus per nundinas Debreczinenses providetur. § LIII. Panno Hungaria potissimum ex fabricis Moravicis Troppaviensibus, Brünensibus et Reichenbergensibus providetur; subtiliores

quam effertur pro 39.352 florenis. Cum tamen gosypii usus esse possit quin ex eo materia elaboretur, non recte hinc concluditur, quod domesticae fabricae vel ad huius summae valorem gosypiacea fabricata conficiant. § LVI. De serico crudo quanquam aliqua eius quantitas iam in Regno producatur, per eundem diametrum quotannis pro 74.177 plus infertur quam effertur. Neque tamen ab hoc ad domesticarum sericearum fabricarum statum concludere licet, partim quod sartores et acupictores crudum etiam sericum consummant, partim quod aliqua producti in

quanquam aliqua eius quantitas iam in Regno producatur, per eundem diametrum quotannis pro 74.177 plus infertur quam effertur. Neque tamen ab hoc ad domesticarum sericearum fabricarum statum concludere licet, partim quod sartores et acupictores crudum etiam sericum consummant, partim quod aliqua producti in Hungaria serici pars in Regno remaneat. De sericeis vero fabricatis iuxta eundem diametrum ultra eductionem in Regno consummitur annue pro 555.739 florenis. Caeterum omnium horum fabricatorum et inductio et per Regnum distractio eadem ferme, quae

per quem Podolinenses et Lublyovienses mercatores vina submontana partim in Galliciam, partim etiam Varsoviam, et quidem per Popradum et Vistulam seu ratibus, seu etiam navibus deducunt; et Transilvanicum, per quem pars eius aliqua in Moldaviam effertur. § LXX. In foeno et stramine, iuxta eundem diametrum habet Hungaria annuum in 97.317 florenis activum. Totam materialis huius quantitatem vicina Austriae loca in eam, ac praesertim Viennam per axem promovent.

verum reliquae leguminum species annuum 113.045 florenorum activum in diametro efferunt. Hoc quoque productum maxima in parte Viennam infertur, pars tamen eius etiam in Styriam educitur. § LXXII. Mel 103.843 florenorum activum constituit. Pars illius aliqua educitur quidem in Moraviam, longe tamen maior Viennae infertur. Nimirum conquirunt illud per Croaticos comitatus mercatores Varasdinenses idque ad nundinas Sanctae Catharinae Sopronium devehunt. Comportatur illud ad hunc terminum ex aliis vicinis etiam comitatibus ibidemque seu a

aequilibrare facile apparebit. Et vero si cuicunque provinciae vel duo milliones quotannis constanter vel accederent vel decederent, intra 50 annos aut redundare pecuniis aut ad extremam aeris inopiam reddi deberet. Nunc is est insensibilis circulationis pecuniae cursus, ut massa quidem eius in aliqua provincia vel augeri vel minui possit; ipse tamen affluxus et refluxus semper certam teneat proportionem. Si in Hungaria via commercii minus aeris afflueret, minus certe Hungari Viennae expenderent, minus peregrinarentur, minus per omnes, quos paulo ante declaravimus canales, pecuniae e

§ XCVI. Periti novi eiusmodi instituti homines, qui populum instruant, adhibendi. In altero casu hactenus per excusos vernaculo idiomate libellos populum instruere moris fuit. Verum id exiguum vel ex eo effectum producere potuit, quod vix aliqua populi pars eiusmodi libellos legere sciat. Itaque in novis eiusmodi institutis posset quidem ea ratio iniri, ut parochi, pastores, ipsi domini terrestres, qui novam eiusmodi manipulationem ex ipsis his libellis facile percipere possunt, eam demum per populum propagent. Verum cum domini

Si quod tale productum detexerint, cuius praesens statim usus haberi posset, id locali iurisdictioni continuo insinuent, una tamen et Consilio referant; terminato vero cursu generalem eidem praestent relationem; Consilium hac habita, seligat ea producta, quae ut usus eorum haberi possit, aliqua praeparatione egent. Superinde eos mechanicos, qui in praeparatione alicuius analogi obiecti iam versantur, audiat sicque definitio operationis modo hunc publicum reddat, et eius propagationem per recensita in superioribus media studeat promovere. Denique naturalistae illi, historiam

purae a meliori vel deteriori cultura dependet. Antequam ad ea, quae ad provehendam tabaccae culturam maxime idonea videbuntur media, proponenda descendatur; vulgare adhuc illud praeiudicium, quasi seu Quinque-Ecclesiensis seu Szegediensis seu quaecunque alia tabacca peculiari aliqua qualitate polleret, evellendum videtur, Hungariae solum demptis tantum frigidis et sabulosis locis producto huic adeo est favorabile, ut si idem semen eadem plane in diversis licet locis industria adhibeatur, eadem etiam ferme tabaccae qualitas sit proditura. Quare dum unius loci tabacca

si proposita eotum per illum remuneratio sibi decernatur. Verum seu quod color ille stabilitatem non habuerit, seu quod nimis sumptuosa fuerit eius praeparatio, petitum praemium non obtinuit. § CXXXIII. Cultura isatidis iam suscepta. Pro aliqua meliori caerulei coloris planta isatis, vulgo Waid, etiam deservit. Huius cultura iam minutim antea saepius tentata fuit, sed semper non multo post intercidit. Tandem pie defunctus Imperator illi, qui culturam plantae huius proprio periculo suscipere

Quod animale regnum concernit: DE CORNUTIS PECORIBUS § CXXXVIII. Species boum Hungaricorum non eget emendatione. De emendanda Hungaricorum specie boum superflua est omnis cura; tam insignem enim vix aliqua Europaea regio producit. Vaccarum, quae in praediis unice procreationis gratia aluntur, eadem est praestantia. Lac, si ad domesticum alimentationis statum ponantur, haud satis abunde praestant. Sed his ii, quorum id interest, Helveticam speciem facile substituere possunt. Olim Hungaria tanta

ad Suam Maiestatem pertinent. Universim id tantum constituendum esse videtur: 1) ut si producti alicuius perfectio proponitur, eadem non omnibus indiscriminatim comitatibus et civitatibus, sed iis tantum, quorum solo et climati convenit imponatur; 2) quod comitatus et civitates, quibus cultura aliqua reipsa convenit, nullo seu expensarum seu insufficientiae magistratualium praetextu se excusare possint, sed debeant eiusmodi ordinationibus Consilii obtemperare. Posonii Typis Haeredum

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report