Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: ceperunt Your search found 131 occurrences
1 2
Occurrences 6-89:6. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] destrui fecit.
7. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] patitur, putantes eam a spiritibus corrodi et consumi, omnia eramenta domorum pulsant, quasi per strepitum fugatis demonibus credunt lune succurrere laboranti, unde Virgilius: pulsantes era Curetes. Permixti ergo sunt populi isti et facti sunt gens una, uita moribusque consimiles, unius loquele. Ceperunt autem habere proprios duces. Et quamuis praui essent et feroces, tamen christiani erant, sed rudes ualde. Ariana etiam erant tabe respersi. Gothi a pluribus dicebantur et nichilominus Sclaui, secundum proprietatem nominis eorum, qui de Polonia seu Bohemia uenerant.
8. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] alii ad alias insulas properabant. Alii uero nec in insulis se satis tutos posse fieri arbitrantes longius remigabant. Tandem pars aliqua tenuit insulam, que Soluta uocatur, alii ad Bratie, alii ad Faron, alii ad portus Lysie et Corrcire applicuerunt.
9. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] nauibus exeuntes ceperunt singuli familias suas inquirere, per alias et alias insulas mittere, seseque per tribus iungere; qui se inueniebant, letabantur tantum periculum euasisse, qui uero non inueniebantur, pro mortuis plangebantur. Vbi autem tanti mali dolor et mestitia conquieuit aliquantulum, ceperunt se ad inuicem consolari. Tunc omnes incipiunt tuguria ex frondibus uiminibusque contexere seseque per loca competentia collocare. Ceperunt alii alia negotia exercere. Hi terram incolunt, hi nauibus negotiantes per mare discurrunt. Pro dolor, quot opulenti et delicati in Salona fuerant, qui
10. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] letabantur tantum periculum euasisse, qui uero non inueniebantur, pro mortuis plangebantur. Vbi autem tanti mali dolor et mestitia conquieuit aliquantulum, ceperunt se ad inuicem consolari. Tunc omnes incipiunt tuguria ex frondibus uiminibusque contexere seseque per loca competentia collocare. Ceperunt alii alia negotia exercere. Hi terram incolunt, hi nauibus negotiantes per mare discurrunt. Pro dolor, quot opulenti et delicati in Salona fuerant, qui tunc ad aliena hostia panem miserabiliter mendicabant! Tunc electi iuuenes armatis liburnis ceperunt per Dalmatie litora discurrentes
11. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] seseque per loca competentia collocare. Ceperunt alii alia negotia exercere. Hi terram incolunt, hi nauibus negotiantes per mare discurrunt. Pro dolor, quot opulenti et delicati in Salona fuerant, qui tunc ad aliena hostia panem miserabiliter mendicabant! Tunc electi iuuenes armatis liburnis ceperunt per Dalmatie litora discurrentes hostibus insidiari. Tantas enim cedes et predas de ipsis cotidie faciebant, quod nullus Sclauorum erat ausus ad mare descendere. His etenim modis Salonitani erumnosam uitam ducentes multo tempore in insulis comorati sunt.
12. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] iniectis criminibus, sed non probatis, deposuerat. Cuius causam comisit predictus papa suo subdiacono Antonio, quem in Salonam fuisse missum superius memorauimus. Prenotati ergo aduene sedem sibi in illis partibus collocantes ciuitatem Epitaurum sepius impugnantes nimium atriuerunt, atritamque ceperunt et captam in solitudinem redegerunt. Homines autem cum eis permixti sunt et facti sunt populus unus. Edificauerunt Ragusium et habitauerunt in eo. Ex eo tempore conari ceperunt pallium suo episcopo optinere. IX. Qualiter Salonitani per diuersa sunt loca
13. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] ergo aduene sedem sibi in illis partibus collocantes ciuitatem Epitaurum sepius impugnantes nimium atriuerunt, atritamque ceperunt et captam in solitudinem redegerunt. Homines autem cum eis permixti sunt et facti sunt populus unus. Edificauerunt Ragusium et habitauerunt in eo. Ex eo tempore conari ceperunt pallium suo episcopo optinere.
IX. Qualiter Salonitani per diuersa sunt loca dispersi
14. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] auferentes omnia, que habebant in insulis, ac nauibus imponentes transtulerunt se cum mulieribus et paruulis exceptis animalibus et uenientes intrauerunt predictum edificium, quod non pro ciuitate sed pro regia aula constructum erat. Et quia spatiosum erat palatium, Spalatum appellare ceperunt. Ibi ergo se collocantes posuerunt habitacula uilia, sicut temporis necessitas cogebat.
15. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] in Deum comiserat, ad tantam extitit miseriam deuoluta, ut de illa magna sui populi frequentia non tot remanserant, qui possent illius parui oppidi ambitum ciuibus replere, sed in ea parte, que supra mare respicit, se componentes reliquam partem urbicule uacuam dimiserunt.
16. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] ambitum ciuibus replere, sed in ea parte, que supra mare respicit, se componentes reliquam partem urbicule uacuam dimiserunt.
17. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] Iussio etiam ad duces Gothorum et Sclauorum missa est districte precipiens, ut nullam Salonitanis ciuibus in Spalato degentibus molestiam irrogarent.
18. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] transferentes deuotione nimia amborum martirum pignora pretiosa locauerunt in prenominata Dei Genitricis ecclesia, ubi dante Domino usque hodie requiescunt.
XIII. Cathalogus archiepiscoporum de quibus extat memoria
19. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] parte Danubii occupauit. Interfectis namque incolis regionis illius aliisque in seruitutem redactis posuerunt se in planitie illa, quia propter raritatem hominum abilis erat animalibus alendis, ex quibus maxime multitudo ipsa uictum habebat. Hec regio dicebatur fuisse antiquitus pascua Romanorum. Ceperunt ergo circumpositas regiones bellis assiduis infestare, ecclesias destruere, christianos affligere. Erant enim pagani crudelissimi, prius uocabantur Hunni, postea sunt Hungari nuncupati. Ante ipsa tempora dux Attila, ferocissimus persecutor christianorum, de predicta regione dicitur fuisse
20. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] legationem mittere, suppliciter postulando, ut Spalatensi ecclesie de pastore ydoneo prouideret. Tandem eorum petitionibus summus pontifex aquieuit, dans eis presulem Crescentium, natione Romanum, uirum ualde egregium et omni preditum bonitate.
XVII. Qualiter Hungari ceperunt dominium Dalmatie et Chroatie
21. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] bene portis per murorum circuitum cum armis diffusi, non acquiescebant regi, metuentes dominium gentis ignote et extranee experiri, quippe nescientes, quid rex de ciuitate uel de ciuibus cogitaret. Tum rex et eius principes indigne ferentes et se quasi contemptos a Spalatensibus arbitrantes ceperunt multa ciuibus cominari. Et positis castris non longe a ciuitate deuastabant campos predasque, quas poterant, faciebant. Vnde factum est, ut Spalatenses obdurato animo cuncta proponerent sustinere pericula et dampna potius quam iugum susciperent Hungarorum. Cum ergo sic aliquantum temporis
22. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section]
23. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] exemptionem sue ecclesie optinere.
24. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] eis Girardum patria Veronensem et curie capellanum. Qui ab eodem summo pontifice consecratus ualde honeste decenterque accessit ad regimen ecclesie Spalatensis.
25. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] Videntes autem Sclaui ex insolito Latinos ex suis latebris exisse multum leti effecti, statim ad eos aties dirigunt. Nostri uero, ut erant premoniti, una pars paulatim hostibus a facie appropinquant; altera uero pars a tergo girantes ex insidiis speculantur. Tunc conserentes inter se manus ceperunt fortiter preliari. Subito autem hi, qui erant in insidiis, prodeuntes ad auxilium suorum accurrunt. At uero senes per plateam oberrantes supplices manus tendebant ad celum, mulieres uero pueri et puelle prospicientes per muros, ingenti pauore animis palpitabant. Sacerdotes et claustrales
26. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] in solitudinem redegerunt. Dirruerunt enim omnes muros eius et turres per circuitum et uniuersas domos intrinsecus, nil nisi solas ecclesias relinquentes. Inde autem recedens omnis illa classium multitudo perrexit Constantinopolim et cepit eam.
27. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] qui presidium insidebant. Cum ergo Gagetani archiepiscopo acquiescerent, facta pactione de stipendio percipiendo abiit archiepiscopus Vranam, et accepit quandam argenti quantitatem, quam rex aput templarios deposuerat; et soluto stipendio coadunauerunt se Iaderenses cum Gagetanis et abeuntes ceperunt pugnare fortiter cum Venetis, qui erant in castro. Et tandem Veneti impares uiribus, defecti iam et languentibus dextris resistere nequiuerunt. Tunc Iaderenses cum Gaietanis potita uictoria, quotquot Venetos in castro illo inuenerunt, omnes gladio peremerunt destructoque totius munitionis
28. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] mensa, in munusculis liberalis et se familiarem ipsis plurimum exhibebat. Sed Andreas primicerius, Cataldus et quidam alii duo resignationi huiusmodi nullatenus assenserunt. Cum autem archiepiscopus a consueta munificentia paulisper manum retraheret, mox resignatores ipsi, ad se reuersi, penitere ceperunt et accedentes ad predictos duos, qui non resignauerant, adheserunt eis. Tunc archiepiscopum adeuntes cum magna instantia exposcant iura sua sibi restitui. Sed cum archiepiscopus denegaret, in tantum discordiarum excreuit procella, ut tam archiepiscopus quam canonici, fere omnes, ad Romanam
29. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] inuenerunt hostes in quadam conualle, que erat undique collibus circumuallata nec satis libera patebat uia ad partem aliquam diuertendi. Descenderant autem iam securi et quiescebant in pratis. Ut autem uiderunt hostes sua uestigia insequentes, statim ascenderunt equos et sese ad pugnandum ordinare ceperunt. Nostri uero uidentes eos ad prelium preparari in se paululum substiterunt. Et primo quidem pauentes ancipiti se fato comittere cogitabant declinare potius quam pugnare. Quidam enim ex eis dicebant: Non consulte agimus, si propter modicam predam hanc nosmet ipsos ponimus in
30. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section]
31. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] ut omnes ad ducis uexillum respicerent. Igitur omnibus oportune dispositis, statim contra hostes signa uertentes, ceperunt paulatim incedere. At uero hostes uidentes nostrorum audatiam statim magno impetu admissis equis currunt fortiter contra eos. Nostri uero conglobati primo peditum turma ceperunt stare erigentes lanceas, alii uero uenabula terre affigentes, parati erant excipere uenientes, alii uero intentis arcubus parabant sagittas emittere, alii gladiis agere equites autem hinc inde stantes, astasque eminus intentantes, quasi turris fortissima et munitum presidium totius
32. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] in suo loco constarent, non audentes irruere eminus substiterunt. Tunc dux nostri exercitus clamauit dicens: Eia uiri fortes, hec est hora de hostibus uindicari . Et cepit ipse precedere et totus exercitus ipsum sequi. Nec mora, statim in hostium phalangas irrupit, immixtique sunt simul et ceperunt manus inserere strictisque mucronibus dimicare. Stetit aliquandiu anceps uictoria. Tunc cepit dux ipse urgere Chranislaum, nunc claua, nunc ense ictus ictibus inculcando. Ipse nichilominus, ut bellicosus uir, modo ictus clipeo eludebat, modo hostem totis uiribus feriebat. Sed erigens se
33. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] diffusus, eratque Gregorius intra suum presidium undique coartatus ita, ut nulli egredi uel ingredi liceret. Gregorius qui nimis erat callidus et astutus, positis insidiis ualde diluculo, cum non bene uigiles precauissent, repente irruit in castra Buyseni et antequam arma bene capere potuissent, ceperunt magnam cedem ex hostibus facere, ipsumque Buysenum ceperunt uiuum. Et cum ante Gregorium adductus fuisset, cepit pro uita sua misericordiam deprecari. Sed Gregorius, ut erat uir austerus et ceruicosus, nil flexus ad supplicis uerba captiui, dixit astantibus: «Exuite ipsum lorica». Et cum
34. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] ita, ut nulli egredi uel ingredi liceret. Gregorius qui nimis erat callidus et astutus, positis insidiis ualde diluculo, cum non bene uigiles precauissent, repente irruit in castra Buyseni et antequam arma bene capere potuissent, ceperunt magnam cedem ex hostibus facere, ipsumque Buysenum ceperunt uiuum. Et cum ante Gregorium adductus fuisset, cepit pro uita sua misericordiam deprecari. Sed Gregorius, ut erat uir austerus et ceruicosus, nil flexus ad supplicis uerba captiui, dixit astantibus: «Exuite ipsum lorica». Et cum seipsum exueret, Gregorius arrepto ense transfodit eum per
35. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] ibi cum familiis suis locum habitationis statuere, ut possent impune consueta latrocinia exercere. Dicebant autem, se esse coheredes loci ipsius. Archiepiscopus uero, ut eos colonos et coadiutores haberet, consensum corde simplici adhibebat.
36. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] belli ceperunt facere contra eos. Miserunt ergo et aduocauerunt comitem suum Petrum, qui ueniens cum magno equitum comitatu fecit totam expeditionem exercitus per mare et per terram applicare ad castrum. Fuitque recensitus ciuitatis exercitus, et inuenta sunt plus quam tria millia armatorum. Tunc ceperunt pugnare fortiter circa castrum. E contra uero Chroate in rupibus circumfusi, lapidibus, iaculis et sagittis fortiter repugnabant. Spalatenses uero uidentes eos loci munitione defendi ad aliarum se pugnandi maneriem conuerterunt. Protinus ergo coadunata multorum lignorum frondiumque
37. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] in bono statu esse non poterat. Templarii autem, sicut rex preceperat, castrum Clisie tenebant. Spalatensibus autem, quibus plerumque solent utilia displicere et inutilia complacere, uerti cepit in tedium quietis pacisque bonum. Tunc multas oblocutionum calumpnias contra templarios concinnantes ceperunt multifarie moliri, ut de castro illis exeuntibus eorum uicinitatem modestam ac sobriam euitarent. Sicque factum est, ut illis egressis statim Domaldus Spalatensium auxilio et fauore castrum illud optinuit. Quis tam mente captus cecusque interioribus oculis haberetur, ut inermem relligionem
38. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] facibus inflamare. Ille uero, ut erat facilis ad credendum, et quia rancoris huius scintilla iam in eius erat corde perflata, libenter aures susurrationibus inclinabat. Et sic in archidiaconi periculum facti sunt cum archipresbytero concordes ad inuicem, qui prius numquam poterant concordare. Tunc ceperunt palam aggredi archidiaconum et post appellationem a se factam interdicti et excommunicationis in eum iacula intorquere. Et facta conspiratione, ad nihil aliud nisi ad ipsius perpetuam deiectionem laborare ceperunt. Ut autem in eum popularem concitarent tumultum, fecerunt omnes ecclesias
39. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] archipresbytero concordes ad inuicem, qui prius numquam poterant concordare. Tunc ceperunt palam aggredi archidiaconum et post appellationem a se factam interdicti et excommunicationis in eum iacula intorquere. Et facta conspiratione, ad nihil aliud nisi ad ipsius perpetuam deiectionem laborare ceperunt. Ut autem in eum popularem concitarent tumultum, fecerunt omnes ecclesias claudi et ab omnibus cessare diuinis. In tantum enim scandali huius excreuerat malum, ut intra ecclesiam et extra ecclesiam non solum clamosis uocibus decertarent, sed etiam temerarias in se manus inicerent populique
40. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] an uellent ante diffinitionis calculum in pacis ac dilectionis redire consensum. Guncellus absque ulla cunctatione aquieuit, nil enim aliud affectabat, nisi pedem suam de laqueo eruere, in quem ipse inciderat, dum aliis prepararet. Sui uero complices, ut erant in peruersitatis proposito indurati, ceperunt contra archiepiscopum tumultuari consensum adhibere negantes. Contra quos cardinalis multum aspera uerba intorquens uix eorum sedauit tumultum. Tandem facta promissione altrinsecus, quod ad omnia starent auditoris precepta, presul cum suo agmine merentibus animis et obducta facie sese
41. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] poterat in malitia, qui potentior erat in iniquitate. Sic dissipata et lacerata erat ciuitas, ut nullum rigorem iustitie curia exercere ualeret, nisi in illos dumtaxat, quia nimia paupertate et imbecillitate sordebant.
42. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] Pisanorum, qui erant boni pugnaces, sed ad malum satis ueloces. Tunc armatis duobus lignis uenerunt et media nocte applicantes ad portum consilio amicorum et parentum suorum clanculo intrauerunt in turrim quandam, que est super portam aquilonarem. Et quia inopia rei familiaris premebantur, ceperunt consilia pessima machinari, disponebant enim armata manu quorundam diuitum domos inuadere et bona eorum diripere uiolenter. Ob hoc uero in huius se presumptionis audatiam erigebant, quia nullum caput, nec regimen inter ciues uidebant. Cum autem in ciuitate auditum fuit, quod filii Vitalis
43. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] cum ceteris complicibus suis, et uenerunt uersus montem, non quasi pugnandi animo, sed gratia spatiandi. Et ecce, inimici eorum sedebant absque pauore post ecclesiam sancti Felicis. Videntes autem inimicos suos contra se uenientes illico surrexerunt et, ut erant audatiores, licet pauci essent, ibi ceperunt urgere ipsos lapidibus et non permittere eos ulterius progredi. E contrario uero pars aduersa lapides contra lapides iactando suos aduersarios ex loco illo expellere nitebatur. Cum ergo inter eos aliquantisper eminus pugnatum esset, pars filiorum Vitalis in tantum ualidior fuit, ut eorum
44. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] usque presidium suum. Sed cum fragor pugnantium in ciuitate audiretur, factus est popularis concursus contra filios Vitalis una uoce clamantium, ut recederent uel perirent. Tunc uidentes hi, qui erant ex parte Duimi Drasce, quod in auxilium eis de ciuitate confluerent, resumptis uiribus ceperunt contra hostes reuerti. Et concurrentes aduersus eos, non iam instant lapidibus, sed telis et ensibus in hostes feruntur. Et cum ipsis ignominiosum uideretur cursim ad suos fugere, cum essent pene inhermes, lentis gressibus recedebant. Et ecce repente inimici eorum irruerunt super eos et
45. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] infestarent, ita ut homicidia, rapine, cedes in eos etiam comitterentur, qui neutri parti fautores erant.
46. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] non pro alterutra parte contenderet. Tunc ceperunt parentes timere pro filiis, pro rebus, pro uita etiam sua. In tantum enim omnes procliui erant ad facinus, ut generalis uideretur interitus ciuibus iminere.
47. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] ordine fratrum minorum, qui fidem et conuersationem omnium perspicue cognoscebat secumque diutius conferentes, taliter deliberauerunt, ut neminem alium pro potestate eligerent, nisi nobilem uirum Garganum de Arscindis, qui testimonium habebat bonum ab omnibus. Tunc nuntii eundem Garganum adeuntes, ceperunt alloqui ipsum, exponentes ei suum propositum, quod de ipso habebant et querentes, an uellet ad unum annum uenire pro eorum regimine ciuitatis. Quibus ipse benigne respondit, quod deliberaret primo cum propinquis et amicis et tunc demum certum quid responderet. Facta autem deliberatione per
48. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] tunc facta est Spalatensibus iusta occassio insurgendi unanimiter contra eos. Tunc potestas, ut erat sagax homo, cepit dissimulare aliquandiu, temptans si foret possibile insidiose inuadere castrum. Sed positarum insidiarum conatus frustra processit, nam castrensium uigiles presenserunt; ceperunt ergo manifeste bellum eis inferre. Itaque armatis lignis que habebant, quamuis non satis forent ad bellum habilia, nauigauerunt et applicuerunt ad insulam Bratiam. Et recensitus est numerus naualis exercitus, et inuenti sunt ex Spalatensibus fere mille ducenti armati. Dederunt autem
49. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] contra Spalatensium incepta. Et ut erat consuetus, conuocauit ad se omnes uiros sanguinum et dans eis stipendia cum fratribus suis, quia piraticis erant opibus admodum locupletes, omnes, quas habebant liburnas, multo plures et meliores quam Spalatensium armauerunt. Et exeuntes ab Almisio, ceperunt oculte et manifeste et quacumque arte poterant offendere Spalatenses.
50. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] Spalatensium armauerunt. Et exeuntes ab Almisio, ceperunt oculte et manifeste et quacumque arte poterant offendere Spalatenses.
51. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] quod maxime potestatem affligebat, quia uidebat ciues non ex corde contra hostes arma mouere uix enim cum magna difficultate cogere eos poterat ad ligna intrare.
52. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] obuiantia queque uastare. Custodes uero insule cum colonis atiem struentes, ut poterant, aliquandiu restitere. Sed cum essent hostium respectu paucissimi, consultum uolentes esse uite sue, campum hostibus relinquentes ad tutiora loca se contulerunt. Tunc Almisani liberum se cursum habere uidentes, ceperunt ad predam undique debachari, inuadere rusticos, mulieres opprimere, comburere segetes et mala omnia perpetrare. Venientes autem ad ecclesiam beati Stephani, diripuerunt quicquid in domo erat, flammis eam succedentes. Ad ultimum uero ecclesiam ingressi, paganorum more altariola fregerunt,
53. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] ecce rumor huius pestis per totam insulam subito euolauit gelidusque tremor per omnium membra cucurrit. Tunc quinquagenarii illi, qui ad custodiam insule fuerunt deputati, preparauerunt se uiriliter ad pugnandum. Miserunt autem, ut omnes insulani accurrerent ad auxilium impendendum. Ipsi uero ceperunt paulatim incedere uersus eos. Et ecce turma quedam apparuit eminus in conualle, quam multitudo cetera sequebatur. Nostri uero desuper intuentes substiterunt et ceperunt deliberare inter se quid facto opus esset. Nondum enim ex insulanis nisi pauci conuenerant. Hostes uero uidentes
54. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] preparauerunt se uiriliter ad pugnandum. Miserunt autem, ut omnes insulani accurrerent ad auxilium impendendum. Ipsi uero ceperunt paulatim incedere uersus eos. Et ecce turma quedam apparuit eminus in conualle, quam multitudo cetera sequebatur. Nostri uero desuper intuentes substiterunt et ceperunt deliberare inter se quid facto opus esset. Nondum enim ex insulanis nisi pauci conuenerant. Hostes uero uidentes nostrorum turmulam quasi pauidam non crediderunt eos fore ausos ad conflictum accedere; quam ob rem putabant eos primo insultu in fugam uertere. Vnde omnes simul conglobati
55. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] et ceperunt deliberare inter se quid facto opus esset. Nondum enim ex insulanis nisi pauci conuenerant. Hostes uero uidentes nostrorum turmulam quasi pauidam non crediderunt eos fore ausos ad conflictum accedere; quam ob rem putabant eos primo insultu in fugam uertere. Vnde omnes simul conglobati ceperunt uociferando contra eos incidere. Nostris uero quamuis temerarium uideretur, cum pauci essent, contra multitudinem dimicare, fedum tamen et ualde ignominiosum esse putabant, si absque belli impulsu et solo uisu pauefacti eis cedendum putarent. Tunc ipsis cunctantibus et suum consilium in
56. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] odibiles pirate sunt? Numquid non a tota christianitate anathematizati et execrati habentur? Nos Deus et iustitia proteget, illos sua iniquitas confundet. Nulla ergo sit trepidatio, uiriliter agite et confortamini, quia Deus dabit uictoriam de inimicis suis . Ad hanc uocem omnes exilarati ceperunt commendare se Deo et beato Domnio. Tunc ordinantes se ceperunt contra hostes audacter incedere. Factum est autem, ut ambe aties minimo iam essent interuallo propinque, exclamauit Stephanus: Vindica, Domine, sanguinem seruorum tuorum, qui ab his canibus effusus est. Tunc ceperunt
57. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] et execrati habentur? Nos Deus et iustitia proteget, illos sua iniquitas confundet. Nulla ergo sit trepidatio, uiriliter agite et confortamini, quia Deus dabit uictoriam de inimicis suis . Ad hanc uocem omnes exilarati ceperunt commendare se Deo et beato Domnio. Tunc ordinantes se ceperunt contra hostes audacter incedere. Factum est autem, ut ambe aties minimo iam essent interuallo propinque, exclamauit Stephanus: Vindica, Domine, sanguinem seruorum tuorum, qui ab his canibus effusus est. Tunc ceperunt altrinsecus sagittis et iaculis magno strepitu dimicare. Cum autem
58. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] exilarati ceperunt commendare se Deo et beato Domnio. Tunc ordinantes se ceperunt contra hostes audacter incedere. Factum est autem, ut ambe aties minimo iam essent interuallo propinque, exclamauit Stephanus: Vindica, Domine, sanguinem seruorum tuorum, qui ab his canibus effusus est. Tunc ceperunt altrinsecus sagittis et iaculis magno strepitu dimicare. Cum autem manu ad manum coniuncti iam gladiis et pugionibus commixtim instarent, parua mora utrinque certatum est. Et ecce, pars Almisanorum, quasi celitus percussa, repente disrupta est. Et cum non multi uulnerati, non multi
59. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] et diffugium ad mare querentem. Statim ergo, ut cognouerunt eum, circumdederunt ipsum. Et cum unus eorum eleuato gladio super caput ipsius uibrasset, Lampredius, super ipsum toto corpore se prosternens, non permisit eum interfici, sed captum et ligatum ad descensum ducentes in custodia posuerunt. Ceperunt autem et ex melioribus multos, quos omnes ergastulis mancipantes, potestatis arbitrio seruauerunt. Porro hi, qui ad mare euadere potuerunt, concite se impellentes a terra tremebundi et anxii raro remigio ad propria se traxerunt. Sequenti uero die exierunt nostri, ut inuestigantes caperent,
60. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] demorati sunt. Postea uero multiplicatis legionibus exercitus sui ex gentibus precipue Cumanorum et ex multis aliis nationibus, quas deuicerant, reuersi sunt ad Rutenos. Et primo quidem ciuitatem maximam Christianorum, nomine Susdalium circumdantes obsederunt et obsessam diu non tam ui quam fraude ceperunt et destruxerunt regemque ipsius, nomine Georgium, cum magna multitudine sui populi neci dederunt. Inde autem uersus Hungariam proficiscentes obuia queque uastabant. Eo autem tempore, anno uidelicet incarnationis millesimo CCXLI sexto die intrante Octobri, die dominica, iterum factus est
61. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] pre diuitiarum magnitudine magnas militum aties ductitabant. Affuit Mathias Strigonensis, accessit Hugrinus Collocensis archiepiscopi, uterque cum suffraganeis suis. Quos secuta est magna multitudo prelatorum et relligiosorum, qui omnes ad castra regia congregati sunt, quasi oues ad uictimam. Tunc ceperunt uniuersale consilium agitare diebus non paucis contractantes, qualiter aduentantibus Tartaris esset consultius occurrendum. Et cum diuersi diuersa sentirent, nullum uolebant consilium concorditer stabilire. Alii terrore torpentes nimio dicebant cedendum eis fore ad tempus, nec esse
62. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] concordare.
63. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] quandam equitum manum, qui ad Hungarorum castra propinquantes et se ipsos frequentius ostentantes, eos ad prelium prouocabant experiri uolentes, utrum Hungari pugnandi haberent animum contra eos. At uero Hungarorum rex selectis militibus imperat in eos exire. Qui armatis cuneis et bene dispositis ceperunt egredi contra ipsos. Sed Tartarorum aties non expectans manuale certamen suo more sagittarum iacula emittentes in hostes cursu precipiti fugiebant. Tunc rex cum uniuerso exercitu suo, quasi fugitantium insequens terga, uenit usque ad flumen Tysiam, quam transuadentes, leti iam et uelud
64. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] uix euaserunt ad suos. Magister uero templarius cum tota atie Latinorum occubuit, multi etiam Hungarorum in illo certamine perierunt. Hora autem diei quasi secunda et ecce uniuersus exercitus Tartaree multitudinis, ueluti quadam chorea, circumdedit omnia castra Hungarorum et intentis arcubus ceperunt undique saggittare, alii uero in circuitu castrorum ignem apponere properabant.
65. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] purpurea indumenta et arma copiosa. Sed Tartarorum inaudita crudelitas nil curans de spoliis omnem pretiosarum rerum parui pendens predam in sola hominum cede crassatur. Cum enim uiderent iam itineris labore defessos nec posse ad arma manus extendere nec pedes ulterius ad fugam laxare, tunc ceperunt hinc et inde iaculis infigere, gladiis obtruncare, nulli parcere, sed omnes feraliter trucidare. Cadebant a dextris et a sinistris ybernalium foliorum instar, iacebant per totam uiam miserorum prostrata cadauera, fluebat sanguis more torrentis fluuii. Infelix patria filiorum infecta cruore
66. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] eis, ut potius ad alia loca diuertentes salutis sue quererent munimentum. Sed cum non acquiescerent salubri consilio, discessit ab eis Colomannus et uenit trans Drauum fluuium, ubi habitationis sue habebatur locus.
67. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] ouium ad predam inyando lustrare, ita isti beluino more furentes totam uillam trucibus oculis circumspiciunt, feroci animo pertractantes, qualiter Hungaros uel ad exteriora traherent uel ad eos ingredi per atiem gladii preualerent. Igitur Tartarorum acies suis castris circa totam uillam defixis, ceperunt eam undique impugnare sagittantes acriter et telorum ymbrem interius iacientes. E contrario uero Hungarorum infausta rebellio totis se uiribus defendere conabatur intendentes balistas et arcus plurima in hostiles cuneos iacula emittebant multos e machinis lapides intorquendo. Sed letifere
68. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] posse impias effugere manus. Ipse etiam Fredericus Romanorum imperator non de resistentia sed de latibulo dicitur cogitasse. Tunc plerique litterati uiri ueteres scrutantes scripturas, coniciebant maxime ex dictis Methodii martiris, has fore illas gentes, que precedere debent Antichristi aduentum. Ceperunt autem munire ciuitates et castra suspicantes quod ad urbem Romam uellent omnia uastando transire.
69. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] prostrati planitie, quemadmodum spicarum manipuli sparsim solent in agro iacere. Et ne cui uideretur, quod cedis huius immanitas spoliorum sit auiditate patrata, nullas ab eis uestes detrahere uoluerunt, sed tota multitudo funeste gentis in circuitu occisorum illorum per contubernia discumbentes ceperunt in magna letitia comedere, choreas ducere, magnosque chachinos ludendo mouere, quasi multum aliquid perpetrassent boni.
70. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] sub gladio trucidantes, non parcebant muliebribus uel pueris, senibus uel debilibus, ipsis etiam lepre morbo tabentibus ferro uitam eripere barbarica feritate gaudebant. Tunc quedam turma illorum menibus appropinquans tota ciuitate undique perlustrata eodem die recessit. Spalatenses autem ceperunt fabricare machinas et eas per oportuna erigere loca. Ecce autem paucis diebus elapsis uenit Caydanus cum aliquota parte sui exercitus, quia non erant herbe pro toto equitatu sufficientes, erat enim principium Martii asperis frigoribus inhorrescens. Credentes autem Tatari, quod rex in
71. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] et eas per oportuna erigere loca. Ecce autem paucis diebus elapsis uenit Caydanus cum aliquota parte sui exercitus, quia non erant herbe pro toto equitatu sufficientes, erat enim principium Martii asperis frigoribus inhorrescens. Credentes autem Tatari, quod rex in Clisse presidio consideret, ceperunt undique oppugnare castrum iacientes sagittas et iacula intorquentes. Sed quia locus erat natura munitus, modicam poterant inferre iacturam. Tunc descendentes de equis ceperunt reptantes manibus ad superiora conscendere. Castrenses uero ingentes lapides reuoluentes in ipsos aliquot ex eis
72. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] enim principium Martii asperis frigoribus inhorrescens. Credentes autem Tatari, quod rex in Clisse presidio consideret, ceperunt undique oppugnare castrum iacientes sagittas et iacula intorquentes. Sed quia locus erat natura munitus, modicam poterant inferre iacturam. Tunc descendentes de equis ceperunt reptantes manibus ad superiora conscendere. Castrenses uero ingentes lapides reuoluentes in ipsos aliquot ex eis neci dederunt. Ipsi uero ex casu ferociores effecti usque sub magnas rupes manu ad manum pugnando uenerunt diripientes domos predasque non modicas asportantes. Sed cum
73. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] equitarunt. At Spaletum autem non multi diuerterunt ex eis.
74. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] prospere sibi succedere, quia de ipsis palam uictorie pluries reportarant. Cuccurrerunt et alii post ipsum, quibus ardentius extuabat animus ciuitatis iniurias uindicare. Potestas uero cum ceteris nolentes in dubiis rebus ludum attemptare fortune a longe substiterunt. Tunc permixti hostium cunei ceperunt uiriliter preliari. Sed quia non habuerunt succursum a suis, facile pauci a multis superati sunt. Nam quos diuina ultio punire decreuerat, non uniformiter audere poterant uel timere, sed cum essent ab inuicem corde et corpore disgregati, animosos obruit gladius, timidos uero
75. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] maturus, sed quem assuetudo bellandi asperum effecerat et inquietum. Erat enim homo magnanimus et glorie cupidus, ad arma promptus, ad ciuile regimen tardus.
XLII. De secunda captione Iadre
76. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] et contempnentes uetera, quibus optimo statu florebant, uoluerunt noua et incerta moliri. Etenim Venetico dominatui rebellantes cupiebant se ab ipsius iugo prorsus subtrahere. Cum enim inter ceteros comprouinciales suos terra marique forent potentia et diuitiis sublimati, fastidio habere ceperunt nauticis lucris incumbere, uoluerunt militie pompas inaniter experiri. Constructis nempe uillis et oppidis gaudebant militari equitatu uolare. Quam ob rem rupto federe dominationis antique, iuramenti religione contempta, manifestos se hostes Venetis ostenderunt.
77. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] esse mortuum nec sperabant absque Hungarorum adminiculo posse resistere uiolentie Venetorum. Qua de re statim relinquentes pugnam terga uertunt et quicquid poterant de domibus rapientes cucurrerunt ad portam et infringentes ianuas exierunt. Et quia magna erat oppresio multitudinis fugientium, ceperunt alii murum scandere et religatis ad propugnacula funibus dimittebant se certatim ex menibus et abibant. At uero Veneti uidentes suos hostes in fugam uersos continuo armati de ratibus descendunt et incedentes pedetentim nullamque cedem facientes ex eis permiserunt omnes abire. Et sic tota
78. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] inuitare. Unde factum est, ut ob tanti uiri reuerentiam utraque ciuitas de facili ad concordiam declinaret. Resignantes itaque Tragurienses quicquid ex bonis Spalatensium iure priuilegii uendicabant suos recepere captiuos.
79. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] fratres utriusque ordinis, minorum et predicatorum, et cepit de subrogatione pontificis consuetus haberi tractatus. Affuit potestas cum populo, ultro se ingerentes, non enim extimabant aliquid ratione procedere, si non ipsi suas interponerent partes. Itaque a principio propositum est uerbum Dei et ceperunt religiosi uiri obsecrare et suadere, ut sine seditioso tumultu canonica electio fieret secundum Deum et secundum formam concilii generalis. Allatum est autem uolumen in medium, et perlectum capitulum illud, quod exprimit formas in electionibus obseruandas. Sed stolidis mentibus ea, que Dei
80. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] preparauerunt Spalatenses contra Tragurienses
81. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] preparata expeditione, exirent in multitudine classium, quas habebant, et uenerunt adnauigantes insule uersus Tragurium, non quidem pugnandi proposito, sed facta ostentatione animos hostium deterrere uolebant. Sed Tragurini uisa parte Spalatini exercitus, metu, quem habebant, paulatim exsufflato, ceperunt animis incalescere arbitrantes pulcrius mori per uulnera quam uite ignominiam sustinere. Et nullo premisso deliberationis tractatu subito ad mare concurrunt, ligna remigibus complent, armis exornant. Erat autem ibi quedam trieris magna et excelsa, quam rex Bela discedens eis reliquerat
82. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] euadere moliuntur, magna eorum trieris in uadosa incidens loca hesit terre stetitque fixa immobilis. Turbati ergo et perteriti Tragurienses nesciebant, quo diuertere possent. Et tandem resumpto constantie spiritu cohortati sunt semet ipsos et connectentes ambas liburnas a latere herentis galee ceperunt stare parati, insultum hostium expectantes. Ecce autem Bernardus maiori ligno inuectus, ut erat impetuosus et preceps in arma, noluit sotios prestolari, sed irruit repente in hostes et intentis arcubus ceperunt sagittis insistere, pilis et contis acriter imminere. E contra uero
83. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] cohortati sunt semet ipsos et connectentes ambas liburnas a latere herentis galee ceperunt stare parati, insultum hostium expectantes. Ecce autem Bernardus maiori ligno inuectus, ut erat impetuosus et preceps in arma, noluit sotios prestolari, sed irruit repente in hostes et intentis arcubus ceperunt sagittis insistere, pilis et contis acriter imminere. E contra uero Tragurienses de puppi sue trieris eminentius impendentes, quasi ex arce, non cessabant lapides super lapides in hostile agmen immittere et crebra iacula contorquere. Sed Spalatenses nullum lapidem intra sua ligna posuerant
84. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] plures. Tunc appropinquantes macerie querebant aditum, unde intrandi facultatem haberent. Sed Spalatenses undique circumfusi hostilem impetum iaculis et lapidibus longius propellebant. At uero Tragurienses, qui erant gnari locorum, circueuntes ex occidentali parte ascenderunt ad pedem montis et ceperunt in ea parte committere prelium macerie, que secundum loci situm inualidior erat et pauciores oppugnatores habebat. Tunc stantes ex aduerso macerie excelsiores fuerunt his, qui maceriam defendebant et lapidum multitudinem proicientes in eos compulerunt interius ad planum descendere. Et quia
85. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] excelsiores fuerunt his, qui maceriam defendebant et lapidum multitudinem proicientes in eos compulerunt interius ad planum descendere. Et quia conciues non audebant alia loca deserere, per que fuerant ordinati, non potuerunt illis prestare succursum. Mox ergo Tragurini maceriam conscendentes ceperunt instare acriter his, qui iam inferius stantes non sinebant eos descendere et ulterius pertransire. Sed cum multitudo magna confuso ordine et cum impetu ascedisset, statim maceria sub eorum pedibus diruta est et in planum redacta. Videns autem uniuersus exercitus, quod uia esset latius
86. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] adhuc inuidie ulcere tabescebant, non putabant archidiaconum iustitie zelo moueri, sed credebant, quod ad se rem traheret et adhuc electionis preterite spei sibi fiducia superesset. Tunc iudex Murgia, Fuscus presbyter et ceteri, quos praue intentionis uexabat inscitia, concitantes populum ceperunt urgere archidiaconum, ut ipsemet personaliter ad ducendum electum proficisci deberet. Archidiacono ergo, licet displiceret electi persona et maxime false electionis processus, ne quia tamen malitie cauillatio crederetur, condescendere decreuit, sed nullo modo prius ire acquieuit, donec
87. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] cum magno principum ac militum comitatu et in castro Tiniensi resedit. Ibique conuocatis omnibus illarum regionum proceribus habuit cum illis de predicta causa colloquium.
88. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] ceperunt in aliquibus locis diripere Spalatensium fruges. Quod cum in ciuitate auditum fuisset, cucurrerunt aliqui indiscrete audacie iuuenes non ex ciuitatis mandato, sed stultitie calore succensi, quasi ad propulsandam iniuriam et uiolentiam uiolenter repellendam exierunt. Peruenientes ad ipsos ceperunt rixari cum eis, in qua rixa duo Hungari perempti sunt.
89. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] magnus Hungarorum, Sclauorum, Cumanorum, quibus precepit arma capere, ad ciuitatem descendere, predas animalium facere, domos incendere, uineas et agros inuadere et cuncta, que possent, absque remedio deuastarent.
Bibliographia locorum inventorumToma Arhiđakon (1200-1268) [1268], Historia seu cronica Salonitanorum atque Spalatinorum pontificum, versio electronica (, Split), Verborum 40426, Ed. Olga Perić [genre: prosa oratio – historia] [word count] [thomashistsalon].
1 2
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.