Your search found 578 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 125-198:

Ciceronis in libris de Natura deorum, in qua ex accurata consideratione ac ponderatione caeli ac terrae, omniumque quae in eis continentur, probat, tum esse Deum: tum ab eo omnia, et praesertim hominem, regi ac foveri. Consimilem tractatum etiam Xenophon habet in Apomnemoneumatis, et Galenus in Usu partium, ac etiam Aristoteles in libro de Mundo et Metaphysicis: ubi tandem illo celeberrimo Homeri versiculo concludit, οὐκ ἀγαθὸν πολυκοιρανίη, εἷς κοίρανος ἔστω: Non bonum est esse multos reges in tota hac rerum

debitum condonari: tamen CHRISTO non est imaginaria, sed vera, realis ac perdifficilis persolutio. Ille enim non auro aut argento aut aliis temporariis huius mundi opibus: sed proprio preciosissimo sanguine, passione ac morte pro nobis persoluit. Sic etiam Acceptare et Acceptatio, communi usu Theologorum nunc videtur cum Iustificare et Iustificatione convenire. Ipsa namque iustificatione nos magnus ille pater caelestis acceptat pro iustis, obedientibus, ac suis filiis. Acceptare. n. aliquem, videtur tali quadam ratione dici et intelligi, ac si eum cui fueras iratus, quemque ex

Meditabor in operibus tuis, et in adinventionibus tuis exercebor. Ier. 17. Do unicuique iuxta fructum adinventionum suarum. Zoph. 3. In die illa non confunderis in cunctis adinventionibus tuis, quibus praevaricatus es in me. ADOPTIO, vox Latinis notissima, nec aliter quam Latino usu in sacris usurpata. Dicuntur vero pii esse filii et adoptati Dei. Adoptionem filiorum aliquoties habet Vulgata: Rom. 8. 9. Gal. 4. et Ephes. 3. Sed in Graeco est simpliciter Adoptio. Spiritus adoptionis. dicitur Spiritus sanctus, duplici de causa: quia et datur Spiritus sanctus tantum

et ratas: posito adverbio pro nomine adiectivo. Sic et Apocalypsis 3, Amen testis fidelis, accipitur. Item Isaiae 65. Benedicet se in Deo Amen, Iurabit in Deo Amen: id est, in vero ac veraci, seu nequaquam fallente Deo. Additur alioqui admodum crebro in fine precationum, non solum in communi usu omnium Ecclesiarum omni tempore, sed etiam in Sacris literis: ubi quoque, ut dicatur haec vocula in finem precum, nonnunquam praecipitur: ut Deut. 27, Nehem. 8. 3. Esdrae 9, Hiere. 11. Num. 5, Psal. 41 72, 89, 106: in quibus locis aliquoties etiam duplicata ponitur. ¶ Quaestio

acerbitates incidas, et scandala excites noxia. Sic Matth. 27. dicuntur milites angariasse Simonem Cyrenaeum, ut adiuvaret Christum in ferenda cruce, usque ad supplicii locum. ANGELUS Graecavox, Latine nuncius, Hebraice מלאך Maleach, in multo usu est in Sacris literis et Ecclesia. Significat autem ministros potentum, praesertim ad perferenda mandata, et expedienda aliqua longius a suo domino remota negotia missos. Accipitur autem tum pro hominibus, tali ministerio fungentibus, tum et pro famulitio Dei spiritualium essentiarum. Imo et

1. Sam. 29, accipitur non de temporis longitudine, sed de experientiae magnitudine: ut Achis dicit de Davide, Qui fuit mecum dies, imo annos aliquot: pro, qui mihi tam penitus perspectus est, ac si pluribus annis mecum egisset. ponitur igitur ibi tempus, pro eo quod fit in tempore, nempe pro usu ac experientia. Dies annorum, Ezech. 38. Qui prophetaverunt in diebus illorum annorum: pro, illis temporibus. Apponere annos vitae, id est, prolongare vitam. Proverb. 3, Longitudivem dierum, et annos vitae, et pacem apponet tibi. Multitudo annorum: pro, senibus, Iob 32. Dies

vitam. Proverb. 3, Longitudivem dierum, et annos vitae, et pacem apponet tibi. Multitudo annorum: pro, senibus, Iob 32. Dies loquentur, et multitudo annorum notam reddet sapientiam Id est, senes longo usu fiunt sapientes, et alios docere sapientia possunt. Numeri anni, pro paucis. Iob 16: Anni numeri venient, et semitam quam non revertar ambulabo: id est, moriar, non rediturus in hanc vitam. Nisi quis velit exponere, quod anni vitae nostrae sint a Deo numerati, et determinati. Alicuius

aquae venerunt usque ad animam meam: Veni in profundo aquarum, et fluctus operuit me. Sic et Isa. 28. quae metaphora saepius in eo et Psalmis repetitur. Psal. 23, In diluvio aquarum multarum. Psal. 66, Transivimus per ignem et aquam. Isa. 43 omnino in multo usu est, in sententiis praeclaris. Aquae saepe etiam pro populis aut gentibus ponuntur: ut Apocal. 17. Aquae quas vidisti, populi multi sunt. Isaiae 8: Addunt aquas multas, regem Assur. Sic Hieremiae 47, Ecce aquae ascendunt ab aquilone, et erunt in torrentem, exund abuntque

dici, ubi quid non solum placuit, sed et recte placuit. Verum certum est verbum εὐδοκέω apud bonos et veteres autores reperiri pro faveo, quod Budaeus ex Diodoro probat. Illud nihilominus non negarim, quôd postea verbum hoc in multo maiori usu fuerit in hac significatione ob sacras literas Graece versas. Porro Erasmus annotat super posteriorem ad Thessalonicenses, Evangelistas et Apostolos solere hac voce excludere merita ac opera hominum. Sed adscribam quaedam eius loca ex Annotationibus, ad verbum. Inquit ergo super Matth. 3. In

vero perfectum, gignit mortuum. Ubi ipsam radicem pravorum motuum vocat concupiscentiam. Theologis postea significavit ipsum Originale peccatum. Verum ubi ita accipiatur in Sacris literis, et in hoc plane usu reperiatur, non scio, nisi forte in isto ipso Iacobi loco. Nec tamen etiam prorsus actuale peccatum est. Significat igitur medium quid inter originale et actuale peccatum, nempe (ut dictum est) illos perpetuos aestus aut flammas, seu incendia malorum motuum, quibus corrupta natura aestuat, et

universalibus. Conferre simpliciter, aut Conferre sermones, significat diligentius colloqui, ac mutua dicta expendere. CONFIDERE verbum, teste Cicerone Tuscal. 3, in bonam: Confidens vero, et Confidentia, plerunque in malam accipitur. Ferme prorsus idem de harum vocum usu etiam in Sacris literis dicere possemus. Toties enim iteratur, Confidite Christo. et, Beati omnes qui confidunt: ubi semper de fiducia in Deo accipitur. Confidunt tamen saepe homines et in carnalia praesidia, quod malum est. Confidentia ergo nonnunquam spem in bono, plerunque tamen

actum est. Sed infra in vocabulo Mundus, Sacer et sanctus, etiam clarius tanquam ex suo opposito illustrabuntur. In Hebraeo eadem vox est טמא tame, quae et sono et significatu est idem ferme cum simplici Latina Tamino, cuius composita magis sunt in usu. Contaminatum immundum, pollutum, inquinatumque, a carnali contaminatione ad religiosam per metaphoram transfertur, propterea quod perinde illa Deus oderit, ac nos istam terrenam immundiciem. Est autem immundum, contaminatum aut pollutum, sancto mundoque prorsus contrarium. Significat enim

valde saepe significat redire ad saniorem mentem. Sic Dominus Petro dicit Luc. 17, et Matth. 18, quod si saepius in die fuerit conversus, qui peccavit, condonandum illi nihilominus esse. In hoc usu istud verbum saepissime in veteri Testamento reperitur, ut Ps. 22. Convertentur ad Deum universi fines. Covertimini filii hominum, Psal. 90. Esaiae 6. Ne forte convertatur, et sanem eum. Esaiae 16. Reliquiae convertentur. Sic et Esa. 21. Nolo mortem peccatoris, sed ut

ex nihilo sunt facta. Unde quotidie species et alia propagantur: quare ratione primae creationis, omnia adhuc creari, et creaturae Dei dicuntur. Significat igitur vox Creaturae, omnia corporalia et spiritualia, rationalia, bruta, et etiam anima carentia, aut prorsus mortua. Sed peculiari quodam usu, aut etiam abusu, creatura significat ipsum hominem ut Marci ultimo, Praedicate Evangelium omni creaturae: id est, omnibus hominibus posito forte nomine generis pro specie, sicut et vox Mortalis hominem tantum aliquando declarat. Sic aliqui dictum Rom. 8, quod creatura est corruptioni

Deum, Credere Deo, Credere in Deum: quod Credere Deum, sit idem ac sentire, esse Deum, esse omnipotentem, sapientem, iustum, bonum, creatorem et gubernatorem, providentem rerum omnium: Credere Deo, sit verbis eius fidem habere, quae duae significationes huius verbi etiam erga homines in usu sunt: sed Credere in Deum, proprie volunt significare, fiduciam suam in eum collocare, eum timere, ac ex eo solo pendere. Verum de his alibi. Creditum esse aliquid alicui, est idem quod concreditum, aut commissum. 1. Cor. 9. Dispensatio mihi credita est. Roman. 3. Credita Iudaeis sunt

Deus, et ecce omnia quae fecerat erant valde bona. delectatur igitur ut suis creaturis: non delectatur autem, cum nos in eas fiduciam ponimus: non delectatur etiam ita, ut ad eas vim efficaciamque suam et victoriam alliget. DELEO, saepe significat totalem extirpationem gentium: in quo usu etiam apud Latinos scriptores reperitur. Non delebitur ex vobis servus, Ios. 9: pro, semper eritis servi, aut certe semper cogemini servire tabernaculo. De phrasi et re, Deleri ex libro viventium, dicitur in voce LIBER. Deleri peccata, aut iniquitates, Psal. 51: pro, tolli

פשע Paescha: Manifesta quoque et publica peccata, quae veniunt appellatione חטאה Chataah. tametsi quidam חטאית Chataot dici volunt peccata, quae in pueritia maxime, non pleno rationis usu fiunt. Decimo, non est respector personarum, non enim innocentem habet eum qui nocens est. Undecimo, visitat iniquitatem patrum super filios, si scilicet filii imitentur facta et scelera parentum. Alias non portabunt filii iniquitatem parentum. Hactenus Hebraei quae bona ex parte leguntur et

veram ac spiritualem Dei agnitionem, qua intus in corde eum agnovissent, aut auribus et oculis cordis pernovissent, eis adimit. Loquutio autem sumpta est de medio communis sermonis: quia quae res, et praesertim homines, cognoscuntur, de visu aut auditu cognoscuntur. Perinde ergo est, ac si communi usu loquendi diceremus, Neque audisti, neque vidisti eum. Sic Paulus Rom. 1. dicit, Non probaverunt habere Deum in noticia aut agnitione: pro, non lvaunt vere Deum agnoscere. Deum exacerbare, et irritare, Num. 14, et Hebr. 3, est, non obediendo ei, contraque eius mandatum et voluntatem

de suis gestis aliquid dicere, ut muneris sui autoritatem asserat, solet praefari, se in ea re cogi ex hominum consuetudine loqui, quamvis in diversum finem: ut 1. Cor. 15, et 2. Corinth. 11. Nonnunquam vero utitur hac formula loquendi, quum docendi causa exemplum aliquod ex communi hominum usu petit: ut Rom. 6. et Galat. 3. Item aliquoties quum hominis doctrinam Dei autoritati opponit, ut illa isti cedat: ut 1. Corinth. 9, et Galat. 1. DIES, non tantum in Sacris, sed et in prophanis, alias significat tempus quo sol est supra horizontem, quam Mathematici diem

creditur, quam corporeis oculis cernitur. Alias Ecclesia dicitur coetus a Deo per verbum vocatus, hominum veram doctrinam profitentium, et confitentium, et recte Sacramentis utentium, qui cerni quoque potest, et in quo sunt multi vere pii: aliqui tamen etiam hypocritae, sed exterius in doctrina et usu Sacramentorum consentientes. Denique nonnunquam Ecclesia videtur significare tantum ministros Verbi ac Sacramentorum, et aliquos seniores ac intelligentiores: sicuti Chrysostomus interpretatur dictum Christi Matth. 18, Dic Ecclesiae: Si Ecclesiam non audierit, etc. Sed tamen

pro, praecipuae valles. Populus electionum non consistet. Dan. 1. pro, selecti ac optimi milites. ELEEMOSYNA, Graecum vocabulum, proprie significat misericordiam: sed per catachresin aut metalepsin crebro significat ipsa gratuita, ac ex misericordia profecta beneficia: in quo usu aut abusu vox haec crebro in Novo testamento posita reperitur. Loca notiora sunt, quam ut ea citari sit necesse. Sic et vox Hebraea חסד Chesod utrumque significat, tum animi promptitudinem in benefaciendo, tum etiam ipsa gratuita beneficia miseris

cum verbo ὑπομένειν, et porro nomen ὑπόστασις cum ὑπομονὴ diligentius conferret, is ex illorum summa convenientia et creberrimo usu, quin et etymologiae similitudine, facillime animadverteret, ὑπόστασιν Hebr. 11, proprie fiduciam, aut fidentem expectationem rerum sperandarum, aut promissarum, significare. Sicut enim ὑπομένειν et

quod saepe accidit, expressis non tantum corporis lineamentis ac conditionibus, sed etiam animae proprietatibus: ut in voce Filii etiam imago aliquo modo contineatur. Est ergo dignissimum observatu, quod celebris ista significatio aut usurpatio hypostaseos personam denotans, in eodem prorsus usu ac materia etiam in Sacris literis a Spiritu sancto usurpata reperiatur, ut tanto minus metuamus esse humanum quodpiam figmentum. Huc facit aliquo modo, quod etiam Hilarius voce Substantiae non raro pro persona utatur. Caeterum quatenus haec vox etiam fiduciam declarat, prolixius in voce Fidei

ne videat iniquirates nostras, oblivisci eas, tegere, post tergum abiicere, in profundum maris abiicere, removere ut est oriens ab occidente, delere peccata ut nubem. Hisce et similibus aequipollentibus verbis ac loquutionibus exponitur verbum Imputare in Sacris literis, et in communi etiam usu tale quid sonat. Verum de vera huius vocis vi ac usu in Sacris, deque aequivalentibus loquutionibus, postea prolixius agetur. Nunc ad mercatorias ratiocinationes redeuntes, unde hanc vocem petitam esse diximus, varias in illis imputationis formas consideremus, et ad nostras Theologicas res ac

post tergum abiicere, in profundum maris abiicere, removere ut est oriens ab occidente, delere peccata ut nubem. Hisce et similibus aequipollentibus verbis ac loquutionibus exponitur verbum Imputare in Sacris literis, et in communi etiam usu tale quid sonat. Verum de vera huius vocis vi ac usu in Sacris, deque aequivalentibus loquutionibus, postea prolixius agetur. Nunc ad mercatorias ratiocinationes redeuntes, unde hanc vocem petitam esse diximus, varias in illis imputationis formas consideremus, et ad nostras Theologicas res ac significationes applicemus: ex illarum enim natura, ac

hisce tribus addi solet, Claritas tum in prophanis, tum et in Sacris literis: quam Seneca ita a gloria distinguit, quod gloria quidem multorum iudiciis ac laudibus constet, sed claritas bonorum. Haec quidem de hisce tribus aut quatuor vocibus ac rebus maxima ex parte ex prophanorum scriptorum usu annotavimus. Sed tam en in Sacris eodem ferme modo in genere ac plerunque usurpantur. Quare iam ad ipsa idiomata Sacrarum literarum in verbo ac nomine Laudare et Laus accedamus. ¶ Laudare verbum, et Laus nomen, de Deo, eiusve doctrina aut beneficiis positum, nonnun quam in

Hac igitur locutione, in uno lecto iacere, summam coniunctionem, aut etiam similitudinem indicat: sicut et per illam alteram locutionem, Duo erunt molentes in una mola. Sub lectum ponere accensam candelam, sicut et sub modium, proverbiale quippiam sonat, de re optima, non in suo loco ac usu collocata, sed ociose ac inutiliter quasi depereunte. Consolatur aliquem lectulus suus: id est, vel saltem noctu, ac in somno habet aliquam requiem. Iob 7: Si dixero, Consolabitur me lectus meus: id est, si spero me saltem noctu aliquanto suavius conquieturum, immemorem diurnarum

cum subiectis, et accidentia cum substantia convertere, ut pro iustitia legali iam dicant iustitia legis, iam vicissim lex iniustitiae. Rom. 10. dicitur finis legis esse Christus: quod dupliciter fere intelligi potest. Primum, quia lex est paedagogus ad Christum: et tandem ultimo suo fine ac usu id [?: ] ut peccatorem desperantem de iustitia ac salute operis legis, ad Christum unicum servatorem perducat. [?: Secundis ] Christus est finis legis: quia id quod ea exigit ac flagitat, nempe sui impletionem perfectissimam, aut [?: obedtiae ] iustitiam,

forte verbis: Ecce tu superbis de istis incertis et externis bonis opum, generis, et similium, coque vera bona ac virtutes contemnis: at scito, adeo in istis veram virtutem, praestantiam ac gloriam sitam non esse, ut cum hic nostri subulci filius studuerit, plurimumque in omni rerum cognitione ac usu profecerit, fiet Consiliarius aut Cancellarius Principis aut Regis, tibique pavonis instar inaniter de istis fortunae bonis tumenti dominabitur. In qua collatione, more solito nobilis ille ad filium perinde simpliciter de virtute filii rustici loquetur, ac si nullum dubium superesset eum talem

servi subiecti sunt: sed tamen incipiunt per Christum paulatim liberari, et in altera vita perfecte liberabuntur. LIBERUM arbitrium, vox in Sacris literis non reperitur, ac nec apud Latinos quidem in hac significatione sed in Ecclesia aut Theologicis scriptoribus in crebro multoque usu est. Reperitur quidem in Livio, liberum suarum rerum arbitrium alicui facere: pro, eius voluntati ac potestati sese suaque subiicere. Sic in vitis post Suetonium scriptis legitur, liberum arbitrium mortis permittere: Id est, potestatem deligendi genus mortis. Sic Curtius 4. Liberum mortis

intellectum, liberum ad voluntatem referunt: quod mihi minus probatur. Graeci αὐτεξούσιαν nimium significanter, ne dicamus arroganter, dixerunt sicut et Latini Liberum arbitrium. Est ergo Liberum arbitrium (ut nos quoque hac appellatione pro communi usu nunc utamur) ea vis, facultas, aut potentia intellectus, voluntatis, et affectuum, qua homo hanc vitam rationalem regit, praesertim quo ad religionem attinet. Haec vis fuit in integra quidem natura perfecte ad imaginem Dei expressa aut formata: in natura vero corrupta, est ad imaginem Satanae

in lumbis robur est. tum et armare se: nam tum ii qui quidpiam expedite operaturi sunt, cingulo comprehendunt vestes: tum etiam qui armant se, accingunt se met gladio. Quin et roboris causa cingulum addisolet. consolidat enim, et quasi in unum colligit corpus: unde multis populis latum cingulum in usu est, ut eo melius et latius constringat, uniat, et quasi consolidet corpus. Ex ista porro cinctione lumborum variae phrases in Sacris literis oriuntur: ut Proverb. 31 dicitur de muliere strenua, et bene familiam regente, ac rem familiarem administrante, Accingit fortitudine lumbos suos: id

cogitationum nominabunt Isaiae 50: Prope est qui me iustificat quis litigabit mecum? Consistamus simul, quis est magister litis meae? accedat huc. Credo Magistrum litis non quemvis antagonistam vocari: sed proprie actorem, qui est autor et institutor litis. Sed de voce BAAL, eiusque vario usu, supra dixi. In novo Testamento haec vox valde usitata est, et significat doctorem. Ponitur enim pro Graeca διδάσκαλος, et pro Hebraea Rabbi. Sic passim in Evangelistis Christus ab Apostolis et Iudaeis vocatur. Memorabile vero in hac voce vel

de labore suo, quod fecerit venire in manum suam: vel potius, cui manum admoverit. Retrahere manum, est desinere agere (ut et prius dixi) sive actio aliis fuerit bona, sive mala. Significat igitur tum desinere peccare, aut laedere aliquem: tum, desinere benefacere. Germani posterius habent in usu, seine hand abziehen: pro, non opitulari. Ezech. 18, Ab iniquitate retraxit manum suam: id est, desiit peccare. Ezech. 18, Ab afflicto paupere retraxit manum suam: scilicet, ne pergeret eum laedere ac spoliare. Inniti alicui manum regis, indicat illum esse proximum regi: sive quod

ut copia rerum ad victum utilium fruantur cum reliquis piis, aut coetu Dei. Quia mel largius sumptum, facile in choleram vertitur, ideoque insalubris est talis eius sumptio: ideo per similitudinem pene proverbialiter dici in Sacris solet. Petitur hinc praeceptum de moderato omnium rerum bonarum usu, ac in universum de adhibendo in rebus agendis [?:-do ] . Proverb. 25. Sicut comedere mel multum, non [?: ] bonum: sic investigatio aut scrutatio gloriae eorum [?: ] est gloria. Ibidem: Si mel invenisti, comede de eo [?: q- ] tum sat est:

discrimen, et mirabilem delectum. Non audiri alicubi strepitum molae, nec cernilumen lucernae, significat extremam devastationem. nam sine istis duobus vivere homines nequeunt. Sunt vero notabilia, quia in currunt in sensus: Lumen procul cernitur, mola longe auditur. Reperitur haec locutio in hoc usu Hier. 25, et Apoc. 18, sed in posteriore loco multo prolixius. Deut. 24 vetat Deus, ne quis suo debitori simul auferat molam superiorem et inferiorem: quod symbolice, aut potius synecdochice dictum videtur, ne quis proximum quantumvis obaeratum, prorsus omnibus necessariis privet.

per mortem exhac vita in caelestem patriam migrare. Mundus etiam rerum copiam significat: sicut et Germani dicunt, Ein wunder was für ein weld war da. Sic utitur hac voce Iacobus cap. 2, Lingua est ignis, mundus iniquitatis: id est, ingens chaos iniquita tis. Ab hoc vocis huius usu credo venire, quod Mundus significat ornamentum muliebre: nisi quis a mundicie deduci velit. maximam enim copiam habent suarum illarum nugarum, quibus sese comunt: quas Isaias longa serie tertio cap. recenset. MUNDUS adiectivum, sicut et Immundus, valde varie

regula praescripserant, ut habetur Matthaei vigesimotertio, et Mar. [?: ] qua superstitione eo usque creverat opinio hominum de immundis, ut omnia communia, aut in comuni usu existentia haberentur pro immundis, nisi ab illis sacrificis suo quodam modo rursus sanctificarentur et consecrarentur, ferme ut in Papatu. Hinc est, quod vox [?: Cō- ] , et Graeca κοινὸς, pro prophano in Sacris, et praesertim in novo

multis in sua legislatione secutus est. Affirmant sane scriptores, eum multa ex Aegyptiis legibus in Athenienses transtulisse. Diodorus certe Siculus lib. 2. Veteris historiae, clare testatur, eum hanc ipsam legem ab Aegyptiis mutuatum esse. MUTUS, non tantum prorsus lingua vocisque usu privatum significat: sed etiam alioqui parum idoneum qui suam causam tueatur. Proverb 31, Aperi os tuum muto: id est, defende imperitos et infacundos, ut [?: ] duae, pueri, et alii miseri ac imperiti Psal. 38 paulo [?: ] accipitur, nempe pro eo qui pro

odit filium: id est: negligit eum, cum alioqui plerunque tales tenerrime ament filiolos. NEGO, aut ABNEGO verbum habet propriam quandam significationem in Sacris literis: sicut et res ipsa eius significationis in aliis rebus, linguis, gentibus, religionibus ac moribus non est in usu. ea porro talis est. Gerit Deus bellum cum Satana ac mundo, idque magna ex parte etiam propagatione suae religionis, veritatis, ac noticiae sui: et contra damnatione impiae doctrinae ac religionis mundi, seu omnigenorum mendaciorum Satanae, praesertim autem religionem attingentium. Sicut igitur

novalia, tempus. [?: ] ad inquirendum Deum, donec veniat et pluat super. vos iustitiam. Sic etiam Baptista iubet per agnitionem peccatoras praeparari viam Domino: et Apostoli iubente Domino clamit. Paenitentiam agite, Ap pro pinquat. n. regnum caelorum. Eadem metaphora, in eodemque usu, utitur et Ier. cap. 4 inquiens: [?: S- ] dicit Dominus ad viros Iehuda et Ierusalem. Novate [?: ] novale, et nolite seminare in spinas: circumcidamini [?: D- ] ac auferte praeputia cordis vestri viri Iehuda, et [?: ] tores

ante faciem Domini exercituum? Poenitentes, contriti, sic solebat olim sordido vestitu et tristi facie prae se ferre dolorem. Accidit et alio qui piis, ob varias tentationes, cruces et persecutiones, ac denique conscientiam et timorem Dei, ut tristes incedant, ac moesti. Eadem locutio, ac in eodem usu est, et Psalmo trigesimooctavo, et 42. Contra, serena facies apud Latinos pro laeta accipitur: sicut apud Hebraeos, Lumen vultus. et, Illumina vultum tuum super nos: hoc est, exhilara, de quo alibi. Obscura facies, alias, et plerunque quidem, tristiciam indicat, aliquando etiam

eis inserviamus, et ad eorum voluntatem nos attemperemus: quod [?: id- ] ferme est ac colere, ut eo Latini erga homines [?: s-p- ] res utuntur. In hac significatione, sicut Latini [?: plurimum ] utuntur verbo Observo, sic etiam in Sacris nonnumquam est in usu: ut Philip. tertio: Observate eos qui sic ambulant, sicut habetis typum nos. Tametsi possis [?: ve- ] etiam simpliciter Considerate, nempe imitandi gratia. Sic vertit Vulgata Exodi vigesimo

, item paxillorum tabernaculi, in Sacris literis. Secundo iubentur Israelitae Deut. 23, gestare paxillum in baltheo. id est, acuminatum lignum, quo egesta stercora terra obruerent. Postremo paxillus, aut clavus, vel ligneus vel ferreus, infigebatur parieti, ut in eo variae res quotidiano usu necessariae suspenderentur, quo, cum opus eis esset, ad manum haberentur. Sic Isaiae 22, [?: Elia-im ] thesaurarius per metaphoram vocatur paxillus in loco fideli aut firmo a Deo infixus, de quo omnis generis pulchra ac utilia instrumenta suspendenda sint: cuius tamen tandem

Hinc et victimae expiatoriae, quia peccata populi in eas transcribi dicebantur, Peccata vocantur, Exodi vigesimonono. Levit. quarto, et sexto. Num. octavo, et saepe alias. Oseae quarto, Peccata populi mei comedunt: id est, hostias pro peccato. Usurpat autem Scriptura duo vocabula in hoc usu, nempe חטאה chataha, et אשם ascham: in quorum etymo aut ratione appellationis diligenter observandum est, ideo illas hostias sic vocari, quia in ipsas peccata populi reatusque, ira ac poenae Dei suo quodammodo per

ut te interficiam? Percutere pectus, aut tundere, dolentium ac poenitentium gestus est, Lucae decimooctavo et vigesimotertio. [?: V-de ] adhuc caeremoniola apud Papistas est, ut pectus ac faciem tribus digitis in templo tundant. Quae etiam apud ethnicos, teste Iuvenale, in usu fuit. Percusset me iustus misericordia, et castiget me: Psalmo centesimo quadragesimoprimo. id est, iusti castigatio, etiam [?: seven-- ] , erit mihi beneficium ac salutaris. Sed contra, impii summa beneficentia erit mihi perniciosa: eoque [?: ] â iusto

dicat Psaltes, Nihil in tota rerum natura est tam praestans aut absolutum, quin intereat. At lex vel verbum tuum manet in aeternum. Posses per vocem חך לו intelligere rem consumptibilem, quia hoc thema etiam consumptionem notat: id est, quamcunque rem, quae usu ipso huius vitae absumi debet. Omnino videtur haec collatio rerum humanarum cum verbo Dei, expressa esse a Paulo Colloss. 2: Cum religiosas traditiunculas de cibis, vestibus, et aliis elementis a pseudoapostolis inculcatas conferens cum vera doctrina ac religione, dicit illa absumi

rerum humanarum cum verbo Dei, expressa esse a Paulo Colloss. 2: Cum religiosas traditiunculas de cibis, vestibus, et aliis elementis a pseudoapostolis inculcatas conferens cum vera doctrina ac religione, dicit illa absumi τῇ ἀποχρήσει, ipso usu. Postremo, Perfectionis vocabulum aut res in Sacris literis variis vocibus exprimi solet. Dicitur enim vertiturque alias perfectus, alias consummatus, integer, sincerus, immaculatus, incolumis. Septuaginta saepe ἄμενητος irreprehensibilis

vitam pervenerunt, ut sunt: Personam considerare, personam cognoscere, personam accipere, personam aspicere, personam admirari, et personarum acceptio aut prosopolepsia, et personarum respectus. Invaluerunt igitur istae locutiones potissimum in foro ac iudiciis, ubi nimirum et ipsa res in plurimo usu est. Cum enim iudicis officium sit, in iudicando ipsas res, actiones, ac crimina considerare, citra omnem personarum respectum et affectum, et secundum illas pronunciare ac exequi: saepe admodum fit, ut iudex non tam ipsam causam aut litem, et utriusque partis rationes expendat, quam personas

doceat, et arguat omnes de peccato, sive irascantur, sive probent potentes. Haec laus etiam Isaiae quadragesimosecundo, Christo tribuitur. Actorum decimo dicit Petrus, Deum omnes vere credentes, ex quacunque gente sint, recipere et amare, nec esse personarum acceptorem. In eodem sensu et usu usurpatur haec locutio ad Ephes. sexto, et Collossenses tertio. Sed primae Petri primo, perinde ut et Romanorum secundo, de severo Dei iudicio accipitur. Porro Galatis secundo dicit Paulus, se nihil moveri priori dignitate ac nomine Petri, ac aliorum, et quod illi coram cum Christo

nono: Figulus habet potestatem luti. 1 Corinthiorum 7, Sed potestatem habet suae voluntatis. id est, liberum ius eligendi, an velit coniugium, aut caelibatum. Act 5. Ager venditus in tua potestate erat. Sic et in spiritualibus dicitur potestas urendi libertate in cibis sumendis, et reliquo usu adiaphororum. 1 Cor. 8. Videte ne quo modo potestas ista vestra sit scandalo imbecillibus. Tertio, ab hac privata potestate oritur alia significatio huius vocis, ut ponatur pro indicio potestatis per metonymiam, posita resignata pro signo. Tiegumentum enim capitis indicium est mulierem esse

Primogenita, in Vulgata versione, notant ipsa iura, aut quasi privilegia primogenitorum: sic dicitur Esau vendidisse primogenita sua Iacobo, Gen. 25, 27: et Heb. 12. PRIMUS, easdem ferme significationes habet in Sacris, quas in prophanis scriptoribus et communi usu: nempe, ut alias significet primum tempore, alias ordine, alias gradu aut dignitate, sive is gradus sit bonus, sive malus. Bonus gradus, ut Matth. 20, Mar. 10: Qui volet inter vos esse primus, sit omnium servus. id est, qui volet esse primus apud Deum et Ecclesiam dignitate, sit animo et

fuerint. id est, explorentur hominum iudicia, ac testimonia Dei. Sic ille Luc. 14 dicit se emisse par boum, velle ire ut probet eos. Sic et Columella loquitur: Probate boves. Sic Ovidius, Exitus acta probat: id est, diiudicat. et Cicero: Probate amicos. Sic et Italis hoc verbum nunc est in usu, provar, provado e esperimentado. In Psalmis et Veteri testamento sic innumeris vicib. accipitur. Hebraeum est כהן. Crebro etiam illa similitudo de igne probante metalla, cum hominis probatione confertur. Prover. 17, Sicut igne probatur argentum, ita

Expectantes dum reveletur filius Dei. id est, coram secundo gloriosoque adventu suo exhibeatur, ipsemet adveniat. Sic et secundae Thessalonicensium primo: Vobis vero qui affligimini relaxationem in revelatione Domini nostri IESU Christi de caelo eum angelis potentiae suae. Eadem vox, ac in eodem usu etiam, 1. Pet. 1 et 4 reperitur. Sic et Rom. 8 habet: Quae nunc patimur, nequaquam paria sunt futurae gloriae in nobis revelandae. id est, divinitus donandae. Virtute Dei custodimur per fidem ad salutem, quae parata est revelari in ultimo tempore: 1. Petri 1. id est, exhiberi. Verum non

est Graeca vox Mysterium, quae revera nihil aliud significat, quam absconditum et sacrosanctum Dei consilium de suo filio, eiusque meritis humano generi communicandis. Sic et Coloss. 1, ac 1. ad Timoth. 3. Nusquam sane in Sacris literis haec vox Sacramenti in isto huic usitato ac proprio usu accipitur, ut denotet sacrosanctam caeremoniam Baptismi et Eucharistiae. Quare praeterquam quod falsum dogma Pontificii de coniubio, quod sit Sacramentum, ex Ephes. 5 finxerunt: etiam dupliciter ipsum textum Pauli violarunt. Nam et voce mysterii ibi per Sacramentum expressam, traxerunt ad rem

MERETRIX. SCRIBO verbum, Scriba, et Scriptura, ordine nunc exponentur. Scribere igitur, quod ad propriam significationem attinet, notum est: nisi quod ista locutio, Si cut scriptum est, quae valde crebra est, praesertim in novo Testamento, aliis linguis est aliquanto in hoc usu ignotior. Citatur autem sic vetus Testamentum, non inndicato libro, aut eius parte: sicut et locutione, Sicut [?: leg- ] propterea quod illi in Sacris aut religione non alia scripta quam Sacras literas citare soliti erant. Eisdem verbis et hodie Iudaei Sacras literas allegant.

ac glorificavit. Sermo est sumptus ab externo regno, aut etiam ordinario Dei regimine. Sed significat simul contritionem securorum cordium, et consolationem contritorum. SEGREGARI, et SEGREGATUS, vox valde significans et sacra est. Aliqui putant Latinum Separare commodius in hoc usu esse. Paulus dicitur segregatus ad Evangelium Christi praedicandum, Rom. 1. Est autem verbum â sacris Iudaicis sumptum. Solebant enim olim patres familias, res Deo vel sponte dicatas, vel lege debitas seorsim a prophanis ponere, seu separare, ne antequam ad templum vel tabernaculum

habeat numerum singularem. Varie autem omnino hic sese torquent Interpretes in excusando Paulo, quorum sententias qui volet inspiciat. Quod ad me attinet, respondeo primum, non satis liquido vel Hieronymus vel Iudaei probare possunt, nomen Semen in Hebraea lingua in plurali plane non fuisse in usu: non enim tantum illae voces, significationes aut phrases in ea lingua fuerunt, quae nunc in Veteri testamento Hebraeo extant, quandoquidem alioqui nihil aliud germane Hebraeum habemus. Deinde dico, nomina collectiva ita in singulari numero pro plurali solere poni, ut tamen saepe etiam unum

in suum usum commodumque convertere. Christus accepit formam servi. Phil 2. dupliciter: quia et officium aut ministerium suscepit, in quo se ut servum gessit: et quia humanitatem accepit, quae est creatura ac serva Dei. Servus ergo est ratione humanitatis, et porro functionis. Servitus, pro usu aut utilitate. Psalm. 104, Herbam servituti hominum. id est, ad usus humanos. 1. Corinth. 9. Sugillo, et in servitutem redigo corpus meum. id est, domo veterem Adamum, et meipsum. Hebr. 2. Metu mortis obnoxii erant servituti. id est, qui serviliter metuebant mortem. Si servus fueris

Sic Psal. 95, Iuravi in ira mea, si introibunt in requiem meam. Vivo ego, si filios et filias liberabunt: Ezech. 14. id est, non liberabunt, non introibunt in requiem. Eadem vero vis huius voculae servatur etiam, ubi nulla prorsus iuramenti mentio fit. quod accidit ex multo usu, ut initium iuratoriae formulae etiam ad simplicem sermonem sit translatum. Gen. 14. Si accepero a filo usque ad corrigiam calcei, et si accepero de omni quod tuum est. pro, ne quaque accipiam. Iud. 5. Clypeus si conspectus est in Israel. id est, nulla profecto prorsus usquam arma erant, et

ducebat, qui nobis omni modo factus est iustitia: hunc autem Legis usum Iudaei partim ignorabant, partim aspernabantur: hinc factum est, ut Paulus de Lege loquens, modo ex Iudaeorum hypothesi, qui eam a Christo separatam, seorsim et per se consideratam sibi applicabant: modo ex vero ipsius usu et Legislatoris voluntate, vocabula excogitarit isti distinctioni accommodata. Itaque Legem nudam et a Christo separatam, γράμμα vocare solet, tanquam scilicet mortuam quandam scripturam, quod ad salutem nihil prosit, carnis nostrae vitio: quia

et inutiles Hebr. 7: et [?: ] iustificationes carnis, Hebr. 9: et litera obsoleta, Rom. 7 ex illa scilicet, quam ante dixi, hypothesi, et [?: quate--- ] Christus caeremoniis, id est, umbrae corpus ipsum successit. Nam alioquin circumcisio aestimata ex legitimo usu et Legislatoris mente, fuit ad tempus si gillum iustitiae fidei, Rom. 4. et lex iusta et sancta merito praedicatur. Huic autem literae idem Paulus opponit Spiritum: id est, ipsam legis substantiam, non in tabulis, sed in cordibus nostris per spiritum Dei insculptam: qua ratione dicitur

quia non potuerint ullam vocem aut linguam addiscere, destituti auditu. Verum videtur aliqua etiam occultior causa subesse. Illa proculdubio irae divinae est, quod sicut talem privavit, ne aliena sensa per sermonis auditum accipiat: ita etiam, ne sua per sermonem alteri communicet: sicque omni usu ac utilitate sermonis sive accipiendi, sive alteri communicandi privatur. SURGERE, plures figuratas notiones habet. Primum enim, sicut ociosi sedent aut iacent, ita acturi aliquid surgunt: ideo Surgere per metonymiam significat, parare se ad aliquam actionem, aut conatum opusque.

ad excitandam et confirmandam fidem et securitatem potest esse efficacius? Est et hoc certi iuris, quod haeres etiam legitime institutus, possit tamen haereditatem amittere, et non acquirere. Potest etiam haeres indignum se facere haereditate, ita ut etiam ab invito auferri possit. Quod omnibus usu venit, qui a fide deficiunt, et contra conscientiam peccant, sicque Spiritum sanctum excutiunt. Denique, quo magis testamentum certam ac plenam sortiatur suo tempore exequutionem: consuetum etiam est, designari exequutores testamentarios a testatoribus. At noster testator Christus dicit: In

a re pecuaria in Sacris sumantur. simul vero id agit, ac quasi brutam naturam illis delicatis magnatibus ac raptoribus obiiciat, ut qui nihil aliud cogitent, curent aut agant, quam quod ad ventrem attinet. Utitur et alioqui Scriptura metaphoris tauri, iuvencae ac vitulorum in simili pene usu, de quibus suo loco. Vaccam rufam certa caeremonia offerri, et cum eius cinerib. lustralem quandam aquam fieri praecipit Deus Moysi. Num. 19. cuius cui Heb. 9 fit mentio: quae proculdubio sua quadam ratione Christum significavit. VACUUS, רק

de Vado supra dixi, idem valens quod Age, Agite. 1. Sam. 9, Veni revertamur. 1. Sam. 20. Veni egrediamur in agrum. Sic Psa. 66, Venite, audite et narrabo quae fecit animae meae. Sic intelligendum est illud Psalmi, Venite exultemus et iubile [?: ] Deo nostro. Reperitur in eodem usu etiam in novo Testamento. Matth. 21, Iste est haeres, venite occidamus [?: ] , et erit haereditas nostra. Venire post aliquem, crebro significat sequi eum. Matt. 4. Venite post me, faciam vos [?:---scatores ] hominum. Matth. 16. Si quis vult post me venire,

vel pulverem dissipante. Quae similitudo etiam in primo Psalmo est. Iob 30, Persecuti sunt ut ventus spontaneam meam. Isaiae 32 de Meschia dicitur: Erit ille vir tanquam absconsio a vento, et latibulum a turbine. id est, erit salutaris protector contra omnia mala et hostes. Aliquando in tali usu pro vehementi impetu ac castigatione ponitur Ventus orientalis, qui et vehemens, et urens ac fervens erat in illis locis. Ierem. 18, Sicut ventus orientalis dispergam eos coram inimico. Psalmo 48. Quasi vento Orientali, qui conterit naves Tharsis, dissipati sunt. Sic Habac. 1, Oppositio

contra quos suum Evangelium scripsisse dicitur. Porro causas divinare, cur vel Iugum, vel etiam vulgus sit usum voce Meimar pro Iehova, non est facile. Videntur tamen non tam superstitione moti esse, de qua postea Rabini garriverunt, quod illud nomen sit ineffabile, et quod non debeat crebro usu pollui: quam potius, quod voluerunt indicate, illud nomen non facile posse ullo uno verbo verti, sed magnum mysterium longoque sermone exponendum continere. de quo mysterio in proprio Libello hisce adiuncto disserui, ideo posuerunt tantum voculam verbum quasi dicerent: Est tale nomen aut

Zelavi insanos, pacem impiorum videns. Hic videtur potius significare dolorem de eorum successu. Zelus est furor viri, Proverbiorum sexto. pro, zelotypia excitat iram et indignationem vehementissimam furoris instar. Verum quoniam haec vox tum Sacrarum literarum propria, tum et in multo earum usu est, adscribam etiam alterius cuiusdam accuratam eius expositionem. Est vox Graeca ζῆλος, ἀπὸ τοῦ ζηλοῦν. Significat autem istud verbum diligere, sed vehementer, ita ut dilectionem sequatur admiratio, admirationem imitatio, atque dolor,

Est par ratio in hac affectione, quae et in aliis. Unde quemadmodum audacia, cupiditas, ira, tantisper bona sunt vel mala, quoad intra certos fines sese continent, a prudentia praescriptos, vel illos egrediuntur: ita in zelo accidit. Sed sciendum, iuxta moralem doctrinam, prudentiam ex naturali usu seu disciplina provenire: sed ea, revera, ut huc spectat, non potest colligi nisi a flatu spiritus e divinis Scripturis. Zelus ergo tum bonus erit, quando iusta et pia noticia per fidem frenabitur: Malus autem, si noticia huiuscemodi non cohibeatur: quemadmodum navis praesente gubernatore

De his quae appellantur membra Domini vel quae de eo significantur. 2 De supernis creaturis. 3 De terrenis. 4 De animantibus. 5 De variis nominum appellationibus. 6 De interiore homine. 7 De his quae in usu atque in medio habentur. 8 De variis verborum vel nominum significationibus. 9 De Hierusalem, vel adversis eius. 10 De numeris. Ergo ipsas iam nunc nominum atque verborum significantias, secundum quas vel maxime in allegoriam

praeparatio pacis. Apostolus: Calceati pedes in praeparationem Evang. pacis. Arma interioris hominis, in Apostolo: Induti loricam iustitiae, et scutum fidei, et galeam salutis, et gladium spiritus, quod est verbum Dei. De his quae in usu atque in medio habentur. VII. Panis, Christus, vel sermo Dei In Evang. Ego sum panis vivus. Vinum, idem quod supra. In Solomone: Et bibite vinum quod miscui vobis. Oleum, misericordia, vel Spiritus sanctus. In Ps. In oleo sancto meo linivi eum. In aliam partem: Oleum autem

et aerumnosos cur Christus beatos dicat 70. 41 de Afflictis seu miseris et pauperib. cur Scriptura tam multa disserat 840. 61. 62 agnus Paschalis typus Christi 27. 48 agnus Dei cur Christus appelletur ibid. 45. 46 Alciatus de usu praepositionis a vel ab, ex Neratio Prisco iurisconsulto 3. 34 Almam, vocem Hebraeam, a Matthaeo Evangelista, et LXX interpretibus, rectissime Virginem versam 29. 60 Amalasuinta Longobardorum regina 809. 35 amicitia veterum qualis, et quanta 147. 33

dicantur in divinis literis labia 508. 17 ritus et ceraemoniae non temere mutari debent 23. 14 rituum omnium et ceremoniarum conformitas in diversis ecclesiis, et regionibus nec necessaria, nec possibilis est ibid. 17 Romanis quid olim in usu fuerit, quando obsederunt et oppugnarunt aliquam civitatem 163. 9 Romanus legatus in secundo Carthaginensium bello 1140. 20 rotae similitudine cur vel quomodo impiorum incerta instabilisque sors sive conditio in Scripturis declaretur 1051. 30 etc.

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report