Your search found 2637 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 2268-2435:

Rex tamen Arragoniae cum suo filio idem consilium favit, ut nempe regnum Castiliae conjungat per matrimonium suo cum regno; hinc evertere ut possint projectum Portugallorum, in eo adlaborarunt ut eam foeminam in matrimonium accipiant, quae maximam spem successoribus habet, nempe Isabellam; Castiliani interim excitati per Aragones et fratrem Alphonsum Henrici 4‑ti coegerunt Henricum renunciare regno suo, post mortem tamen fratris iterum substitutus est; Ioannes vero 2‑us cum filio suo omnem lapidem movit ut Isabella consentiret in sponsalia

aliis insulis littora Americae detexit; redux furente contra eum invidia gloriae suspectus aulae effectus, et in carceres retrusus est, misere etiam perivit; tandem Americus Vesputius Americam primus ingressus est, et occupationes pro Hispania fecit, et hinc ab eo quoque nomen habet America; ingens vis auri, argenti, gemmarumque ex America elata et integra regna occupata tardius per Carolum regem Hispaniae, ubi praetextu religionis propagandae multa centena millia hominum trucidata fuerint; ipsi pontifices per bullas suas fecerunt potestatem regibus

Ferdinandus venit ad successionem exstincta linea seniore, nempe Mathia; Phylippus vero 5. descendit ex Anna, filia Maximiliani 2., sorore Mathiae et Rudolfi, et nepote Ferdinandi primi; interim haec omnia jus Phylippo non tribuerunt; nam in successione habet ratio ultimi possessoris, proin Maria Theresia tamquam proxima ultimo possessori maximum jus habuit; miserunt ergo copias in Hispaniam ad occupandas terras pro quartogenito filio suo Phylippo; jam hoc bellum successionale ingressi sunt plures alii, nempe Carolus dux Bavariae,

navigationis multum impendit, optimo cum successu; Capitis Viridis insulae in Africa anno '444. detectae sunt; provincia Ginea (Guinea) etiam his temporibus detecta est in Africa, quae propter fodinas auri percelebris est; tardius etiam Angli eo devenerunt, et ab hac provincia nomen habet moneta Anglica Guinee qui est duplicatus aureus; etiam provinciam Congo detexerunt. 6 Romani ergo pontifices, ut eos magis animarent, dominium harum provinciarum Portugallis concesserunt et ipsis ultro jus detegendi et occupandi terras infidelium

conjunx et patruus Franciscae. 5 '88. decessit etiam filius Petri Franciscus et quidem improlis, postquam maxima indicia et specimina magni ingenii et praestantis legislatoris dedisset; ab eo tempore Iohannes junior princeps et princeps Brasiliae, qui conjugem habet Mariam Carolinam, filiam Caroli 4‑ti regis Hispaniarum, in uxorem !; adhuc proles non habent. 21.1 Haec stirps Bragantina etiam in Hungaria habet jus succedendi, et quidem per sanctionem pragmaticam Caroli 6‑i; per hanc enim sanctionem

legislatoris dedisset; ab eo tempore Iohannes junior princeps et princeps Brasiliae, qui conjugem habet Mariam Carolinam, filiam Caroli 4‑ti regis Hispaniarum, in uxorem !; adhuc proles non habent. 21.1 Haec stirps Bragantina etiam in Hungaria habet jus succedendi, et quidem per sanctionem pragmaticam Caroli 6‑i; per hanc enim sanctionem <ius succedendi pertinet> non tantum ad Mariam Theresiam et eius descendentes, sed etiam ad Iosephum 1‑um et eius descendentes, et his deficientibus ad descendentes Leopoldi

Montosa territoria aeque discerni debent a planis, haec enim pro politico magnam differentiam facere possunt; item et fluvii mariaque, vulcani. 5 Fertilitas glebae bene considerari debet, major enim vel minor productorum quantitas maximum influxum habet in statum civitatis, nempe productorum necessariorum et utilium, non superfluorum et inutilium. Soli fertilitas alia est naturalis, alia artificialis; ad fertilitatem soli pertinent omnia tria naturae regna, tam animalium, quam vegetabilium, et mineralium.

alia sunt adnexa tantum territoria, in quibus communio jurium non habetur, sed vel retinentur antiqua jura, vel communi consensu alia statuuntur. 2 Aliud territorium est subjectum, in quibus ex gratia subjectoris solummodo habentur jura; haec diversitas ibi habet locum ubi territorium metropolitanum gaudet favoribus et privilegiis amplis; in statibus vero despoticis haec divisio locum non habet. 5.1 Alterum objectum civitatis sunt incolae. Hi vel suas terras excolunt, vel alterius territorium occupant.

alia statuuntur. 2 Aliud territorium est subjectum, in quibus ex gratia subjectoris solummodo habentur jura; haec diversitas ibi habet locum ubi territorium metropolitanum gaudet favoribus et privilegiis amplis; in statibus vero despoticis haec divisio locum non habet. 5.1 Alterum objectum civitatis sunt incolae. Hi vel suas terras excolunt, vel alterius territorium occupant. Postremo hoc modo omnia modo florentia territoria enata sunt; extrusis enim antiquis colonis Hungari, Galli, Angli etc.

noscuntur 1--o) ex corporis constitutione; 2--o) ex indole animi; 3--o) ex linguae suae perfectione; 4--o) ex numero; 5--o) juxta diversam, quam ad se habent, relationem, proin juxta classes et factiones suas. 3 Constitutio corporis incolarum varium influxum habet in finem civitatis; validi enim et robusti incolae utiles erunt civitati, et numerus eorum facilius adaugebitur. Diversitas haec plerumque a climate dependet, a quo etiam color, temperamentum civium dependet; sic in frigidioribus provinciis saluberrimo aere gaudent incolae, et

persona. Apud omnes cultas gentes est realis, quae ad posteros extenditur, et per solam nativitatem sine ullis propriis meritis adquiritur. 2 Ignobiles alii sunt rustici, alii libertini, alii personae civicae. 3 Alia disparitas inter incolas habet locum ex vario vitae genere; alii enim publica reipublicae munia obeunt, alii pro privata utilitate vivunt. 14.1 Privatae vitae genera sunt multiplicia, et haec faciunt diversas classes, et relate ad haec omnia vitae genera debet esse certa proportio

cum gradu proximus ex linea descendentium succedit. 7 Alia est agnatica, ubi soli mares succedunt; cognatica, ubi feminae ex linea recta praeferuntur maribus ex linea obliqua; mixta est, ubi hae duae sunt mixtae, in qua nempe et hereditas et electio locum habet. 8 Optinet etiam in successione senioratus, cum aetate senior succedit, sic in linea Keneti in Scotia haec obtinuit successio; optinet etiam maioratus, cum successio habetur linealis et unus in solidum succedit exclusis omnibus aliis; proin maioratus

adjici etiam puncta de duratione regiminis, ut nempe ad tot vel tot annos habeat regimen vel ad dies vitae. Solebat adjici etiam clausula commissoria, ut nempe tantum eousque imperium habeat, donec leges fundamentales non violaverit imperans, ipso ergo facto violationis legum locum habet justa dethronisatio; cum tamen haec clausula multis abusibus locum praebuerit, substituta est ei clausula cassatoria, qua omne id irritum declaratur et nullum, quod contra leges fundamentales fit. 2 Cessat imperium personale per mortem et per abdicationem,

noxia esse talis abdicatio. 3 Interregnum est, cum nullus adest imperans, tunc gubernabunt interim status et ordines; in casu vero minorennitatis gubernant tutores et gubernatores. 4 Inauguratio est ritus, quo imperans munus suum adit; habet tres partes: praeconisationem, cum per praeconem publicum (Herold) publicatur novi regis electio; coronationem, quae non ubique recepta est; tandem est homagii praestatio, ubi et subditi homagium praestant, et imperans jurejurando promittit se leges fundamentales observare

reges Hyerosolimitanos dicunt, quamquam Turca possideat eas provincias; rex Hispaniae se dicit archiducem Austriae. 2 Scutum est connexio certorum hyerogliphorum et signorum quibus declaratur eadem dignitas quae titulo declaratur; omnis enim provincia habet suum certum scutum; huc pertinent omnes ritus et pompa nec non caerimoniae quae in aulis principum consuetae sunt ad maiorem auctoritatem et maiestatem principum; quae omnia nomine etiquette veniunt; huc pertinent archi-officiales, aulae-officiales etc.

non comparuit in mari. A 50 usque 24 tormenta capaces naves dicuntur fregatae, hae secundum locum tenent in acie, defenduntque proprie lineales naves. 3--o) sunt cutter; hae sunt minimae naves bellicae a 24 tormentis deorsum usque 10-8. 3 Linealis quaevis navis habet aliquot cutter et fugatorias naves (Jagdschiff) quae excubias agunt hostibus, fugientes intercipiunt, explorant. 4 Si numerus linealium navium sit 10 et supra, dicetur tota collectio flotte, si sit infra 10 flotille. 5 Cuivis classi,

Valor monetarum hodie duplex est per abusum, nempe internus et externus; dico per abusum, nam norma monetarum justa exigit ut externus valor interno perfecte sit aequalis; norma haec monetarum seu Müntzfuß determinatur per proportionem unius metalli ad aliud – sic argentum se habet ad aurum sicut 14:1 – dein ex ipso valore interno metallorum; admiscetur tamen monetis aureis et argenteis heterogeneum metallum ad durabilitatem et maius volumen obtinendum; interim aurum et argentum debet manere in integra sua proportione. 33.1

et hinc heresis certe ut delictum civile considerari non potest, nec apostasia; haec enim omnia circa dogmata religionis versantur, quae tamen imperanti non subsunt, siquidem nullum influxum in finem civitatis habeant. 34.1 Religio maximum influxum habet in finem civitatis; multa enim sunt in imperio civili, quae per religionem suppleri debent; hinc ipsi imperantes scrupulosi esse non debent circa religionum varietates; omnis enim religio erit civiliter vera quae fini civitatis non repugnat, non autem repugnabit si admiserit et

2 Religio dominans est quae peculiaribus privilegiis et juribus gaudet; quae vero non omnibus gaudet favoribus civilibus et privilegiis, dicitur tolerata religio. 35.1 Educatio iuventutis nationalis maximum habet influxum in civitatem, hinc etiam haec statistico interest. 2 Educatio alia est publica, alia privata, alia mixta. Privata pure parentibus committitur. Publica sine influxu parentium fit per ipsam civitatem; mixta est cum parentibus praescribitur regula

Primarius minister est, quem imperans peculiariter distinguit ex ceteris ministris et favore et confidentia sua. 3 Consilium status est collectio horum consiliariorum et ministerorum; hoc consilium duo habet departamenta, unum pro negotiis externis, aliud pro internis. Internum dividitur in plura departamenta pro diversitate negotiorum internorum; in consilio status vel ipse princeps vel primarius minister praesidet. 4 Collegia aulica sunt, quae vel in

gentem. Finis prolegomenorum statisticae practicae. Statistica Practica Angliae § 1 De territorio. 1.1 Angliae territorium formam habet ovalem, maribus cingitur; ad orientem oceano Brittanico, ad occidentem oceano Atlantico; ad septentrionum oceanus Septentrionalis, ad meridiem fretum, seu Canalis Mansch, qui a Francia et Belgio dividit Angliam. 2 Complectitur duo regna; pars

thee et punsch; habent defectum salis lapidei, utuntur cocto et marino; carent lino et canabibus, sed ex Scotia et Hybernia suppletur defectus; caret Anglia lignis sufficientibus tam aedilibus quam focalibus, sed se ex Scotia et America supplet; habet tota Anglia 4 silvas solummodo, easque quercinas; caret fulgentibus metallis, et rapacibus animalibus, deest mel et cera, quibus Hybernia succurrit. 7.1 Scotiae pars meridionalis toto coelo diversa est a septentrionali; fetura animalium

agat, marmorem, lithantraces; amethistum caeruleum, rubinum, topasum, habent etiam speciem adamantis; aquae minerales, saliferae. 2 Desunt haec: sal, vinum, aurum, argentum, triticum. 9.1 In Hybernia, quae figuram rotundam habet, aqua omnia deprehenduntur, cingitur undequaque maribus, intra 52. et 57. latitudinis gradum et 7. et 12. longitudinis sita est. 2 Eius periferia ad 180 milliaria computatur, superficies vero computatur ad 3600 milliaria ; est sub zona temperata,

et stagna copiosa exigua est, canabum et lini cultura magna est, crocus (Saffran) in copia habetur; copia adest lignorum omnis generis. 4 Ex regno minerali habetur plumbum, ferrum, stannum, modicum argenti et marmore. 5 Defectum habet in vino, frumento et sale. 6 Ad Hyberniam pertinent quaedam insulae adhuc. Possident Angli adhuc quasdam insulas in mari Normannico: Gersey, Jersei, Alterney et Sert; promontorium Gibraltar in finibus Hispaniae; possident praeter haec Angli in omnibus

principi vel cuicumque Lord. 7.1 Usum et functionem libertatis nemo negligit; tota Angliae libertas consistit in hoc axiomate: Omnia ea sunt licita, quae expresse et positive legibus prohibita non sunt, et vicissim; proin analogia legum locum non habet apud Anglos; libertas tamen haec populi nullum plane influxum habet in onerum publicorum subportationem, ad onera enim publica omnes conferunt. 8.1 Utitur Anglus magna libertate cogitandi, scribendi; hinc Angli a praejudiciis hominum

et functionem libertatis nemo negligit; tota Angliae libertas consistit in hoc axiomate: Omnia ea sunt licita, quae expresse et positive legibus prohibita non sunt, et vicissim; proin analogia legum locum non habet apud Anglos; libertas tamen haec populi nullum plane influxum habet in onerum publicorum subportationem, ad onera enim publica omnes conferunt. 8.1 Utitur Anglus magna libertate cogitandi, scribendi; hinc Angli a praejudiciis hominum sapiunt, et ratio sana maxime in Anglia dominatur; amor libertatis

et fuit etiam lingua aulica usque Elisabetham, quae reduxit Anglicam, quae prius tantum plebis lingua fuit. 3 Scotae inferiores loquuntur Anglicam cum exigua variatione dialectus; monticolae loquuntur barbaram et sterilem linguam, idem in Hybernia fit; habet tamen lingua monticolarum cum Hybernis septentrionalibus maximam similitudinem. § 3--us De Legibus fundamentalibus. 1.1 Leges fundamentales Angliae sunt sequentes: 1--o) Commonlaw seu Communis

succedit, citra omnem ritum et coronationem, proin per nativitatem accipit omne jus; nam cum princeps Valliae per regem declaratur, jam per status praestatur homagium ut futuro successori et regi. 4 Dum in ordine successionis dubium enascit, parlamentum habet jus discutiendi et determinandi successionem; immo parlamentum putatur gaudere etiam jure mutationem faciendi in ordine successionis; sic scimus stirpem Stuardam exclusam esse, scimus per parlamentum statutum fuisse ne catholicus in Anglia regni hereditatem capessere

gubernium, sed collegio virorum illustrium, qui vel a rege vel a parlamento eliguntur. 7 Regentes diversis utuntur titulis: protectores, Lord Gardyieng compellantur. 8 Inauguratio licet jus novum non tribuat, tamen semper locum habet maxima cum solemnitate in Abbatia Vestmonasteriensi; postquam inaugurationem publicatur rex [solemniter] in praecipuis totius monarchiae civitatibus coronatur solemniter in praesentia statuum; rex facit sponsiones, quibus jura et privilegia sarta et tecta conservare

coronae, una, qua sanctus Eduardus Confessor coronatus est anno 1046, haec imperialis dicitur. Alia est corona status (Staatskrone); hac corona cinctus comparet rex cum regina coronatur imperiali corona. 11 Sceptra tria, unum cum cruce superne; alterum habet columbam albam; tertium est baculus sancti Eduardi. 12 Gladii tres, quibus praecingitur. Unus gratiae gladius et curtana dicitur, quo ei potestas gratiam dandi confertur; alii duo sunt gladii iustitiae, unus pro rebus profanis, alter pro rebus et

resolvit; si tamen suis sumptibus gerere velit et possit, nemo oberit ei; generatim ergo in omnibus, in quibus rex lege restrictus non est, in iis illimitate jura maiestatica exercet; regi competit etiam jus parlamentum, quod ipsi non placet, dissolvendi et dimittendi; dein habet enim jus procrastinandi, seu differendi parlamenti sessiones, et tandem habet jus cassandi parlamentum, seu deputatos jure suo privandi, et tunc communitates alios mittere debent. 2 Deputati in regula septem annis in parlamento sedere possunt, post

ergo in omnibus, in quibus rex lege restrictus non est, in iis illimitate jura maiestatica exercet; regi competit etiam jus parlamentum, quod ipsi non placet, dissolvendi et dimittendi; dein habet enim jus procrastinandi, seu differendi parlamenti sessiones, et tandem habet jus cassandi parlamentum, seu deputatos jure suo privandi, et tunc communitates alios mittere debent. 2 Deputati in regula septem annis in parlamento sedere possunt, post hos elapsos novi deputati mittuntur. 3 Gaudet jure proceres

est, et quidem quotannis. 16 Bill est provisio in stilum deducta sed non confirmata. Parlamentsakte est confirmata per curias et ipsum regem Bill. 17 Provisio in utraque curia approbata per regem confirmatur, et sic vim legis habet; omne decretum parlamenti vel est publicum vel privatum, vel versatur circa tributa; dum bulla est publica, rex eam confirmat formula Gallica: le Roi le Voi (rex vult); si est privata bulla, confirmat: soi comme ile desirer (sit prout desideratis). 18

apud Gallos originem habuerunt, sed modo et ibi sunt prohibitae. 23 Iura haec et immunitates fere omnes etiam Scotis sunt communes; in religione tamen est differentia; nam in Scotia est hierarchia secundum Genevensem ecclesiam, nempe synodos; Scotia habet etiam proprias leges municipales, omnes tamen leges post unionem incorporativam latae sunt communes. 24 Hybernia habet suas distinctas leges, et per proregem gubernatur. Leges condere potest tantum illas, quae non praejudicant legibus et commodo

sunt communes; in religione tamen est differentia; nam in Scotia est hierarchia secundum Genevensem ecclesiam, nempe synodos; Scotia habet etiam proprias leges municipales, omnes tamen leges post unionem incorporativam latae sunt communes. 24 Hybernia habet suas distinctas leges, et per proregem gubernatur. Leges condere potest tantum illas, quae non praejudicant legibus et commodo Anglorum et Scotorum. Leges tamen Angliae non respicit Hybernia, nisi specifice id exponatur. 6.1 In Anglia

diploma a rege acquiruntur, cum prerogativa paris Curiae, et tunc plerumque acquirunt praedicatum, ab urbe vel praedio suo quodam; hic conspicuus titulus tantum ad primogenitum filium transit, qui etiam tantum jure sessionis et voti gaudet in Curia superiori; stirps Marlborug habet pro utraque stirpe hunc titulum, exstincto nempe sexu masculino. 2 Praerogativa ergo haec est solummodo personalis in Anglia neque inhaeret bonis et praedium nobilitare non nobilitat alium, sed quivis possidere potest illa bona, non sicut in

Per Gentri intelligunt totum populum Anglicum exceptis paribus seu proceribus. 9 Causae controversae circa genealogiam, scuta et lineas definiuntur per heraldicum judicium (Wappen-Gericht) 9 Servitus in Anglia locum non habet, nullus est glebae adstrictus, sed omnes sunt liberi. § 4 De ceteris juribus regiis et praerogativis. 1.1 Inter praecipuas stirpis regnantis praerogativas certe est regni hereditas; transmittit enim ad

primus. 2 Dein ceteri camerarii; preter saecularia officia sunt duo aulica ecclesicastica, nempe: decanus sacellae regiae, qui est episcopus; huic subest vice-decanus, quem eligit decanus; secunda est dignitas magni elemosinarii, qui subelemosinarium habet adnexum; initium huius officii est quod reges per tales elemosinas distribuerint; hi officiales comparent in maxima pompa cum rex publice comparet cum aula sua. 4.1 Ordines equestres in Anglia sunt tres. 1--o) ordo Sancti Georgii qui

Londin et Sudvark habent communem jurisdictionem Londinensem, sed Monasterium est jurisdictionis abbatialis. 6.1 Magistratus Londinensis in festo S. Michaelis eligitur; ei praeest Lord Major, qui 24 Altermänner habet; praeter hos 231 membra sunt in Senatu exteriori; regimen huius senatus habet similitudinem cum monarchia totius regimine; in abbatia abbas Vestmonasteriensis praeest per delegatum magistrum qui constat ex Hikstebard seu praeside, dein Unterstebard, Hocbailiff,

est jurisdictionis abbatialis. 6.1 Magistratus Londinensis in festo S. Michaelis eligitur; ei praeest Lord Major, qui 24 Altermänner habet; praeter hos 231 membra sunt in Senatu exteriori; regimen huius senatus habet similitudinem cum monarchia totius regimine; in abbatia abbas Vestmonasteriensis praeest per delegatum magistrum qui constat ex Hikstebard seu praeside, dein Unterstebard, Hocbailiff, quibus 14 senatores adjunguntur.

2--o) est regia Sancti Jacobi, quae S. James dicitur, haec in Vestminster hall sita est et est residentia moderna regia, ab Anna regina fundatum; adest ecclesia aulica splendidissima S. Jacobi. 3--o est Sommersets huse (hause). 4--o est aedes parlamenti, sola major 170 pedes habet, latitudo 148 pedum, et quidem citra ullam columnam; in hac sala conventus solemnes habentur; in hac aede etiam Bibliotheca conservatur. 5--o est Domus praetoria, amplissima. 6--o Turris Londinensis Tower (Tauer); nomine huius turris venit collectio plurium aedium quae

quibus 500 aedes accedunt, ex quibus eminet ecclesia cathedralis S. Pauli, maxima in orbe post S. Petri ecclesia. 4 Duo pontes etiam commemorari debent, qui Londinum cum oppido Sudvark conjungunt per Tamesim, qui 30 pedes in latitudinem et longitudinem 800 habet et 19 arcubus imminent, et aedibus utraque ex parte aequalibus ornatae sunt. 5 Alter pons hoc saeculo confectus est, et conjungit Sudvark cum Vestmünster; portus etiam commemorari debet, qui ultra 1000 navium capax est.

ornatae sunt. 5 Alter pons hoc saeculo confectus est, et conjungit Sudvark cum Vestmünster; portus etiam commemorari debet, qui ultra 1000 navium capax est. 8.1 Urbs Londinensis habet suos dies festivos; die 30--a Januarii est dies paenitentiae in memoria decollationis Caroli regis; 29--a Maji est gaudiosa dies, qua memoria introducti Caroli 2--i celebratur; 2--a Septembris est dies luctuosa, qua incendium enorme fuit; 29--a Septembris eligitur consul;

una legio Gardae reginae, cum adnexa cohorte dragoner legione per 422 capita; una legio Gardae pedestris intuitu Angliae, quae 1557 capita habuit, alia intuitu Scotiae per 2000, alia intuitu Hyberniae aeque per 2000; haec militia domestica dicebatur; praeter has gardas rex habet etiam nobilem militiam, quo suis sumptibus alit rex; una pars ex 40 capitibus constat et Gentlemenspensioners dicitur; alia complectitur 100 capita praeter officiales. 2.1 Adsunt adhuc legiones 4 equitum,

Anglus enim inediae non est assuetus; ad alendos decrepitos optimae sunt dispositiones, acquirunt pensiones et ubicunque vivere possunt; qui agnatos non habent in urbe Schelsea simul aluntur. 4.1 Magna Brittannia arces exiguas aut nullas habet, est enim insula, proin satis natura munita contra exteros, sed praesidiorum loco habet litora et portus insigniter munitos. 2 Id ipsum de Hybernia verum est; Edinburgi tamen arx munitissima habetur; et in limitibus Scotiae superioris hoc saeculo

acquirunt pensiones et ubicunque vivere possunt; qui agnatos non habent in urbe Schelsea simul aluntur. 4.1 Magna Brittannia arces exiguas aut nullas habet, est enim insula, proin satis natura munita contra exteros, sed praesidiorum loco habet litora et portus insigniter munitos. 2 Id ipsum de Hybernia verum est; Edinburgi tamen arx munitissima habetur; et in limitibus Scotiae superioris hoc saeculo aliquae citadelae positae sunt contra monticolas, et omnibus armis privati sunt; id ipsum in

7 Summa navium ergo 276; praeter has habebantur subsidiariae naves 69, proin 345 naves erant omnes; et hic status est fere etiam modernus Anglicae marinae; tota classis in 3 divisiones dispescitur, quae Geschwader dicuntur, et per vexilla sua differunt; prima habet rubrum vexillum, secunda album, tertia ceruleum; cuivis divisioni praeest architalassus. 8 Divisio vexilli rubri habet praecedentiam honoris, dein album, ultimum est ceruleum, et sic etiam res se habet cum admiralibus; olim tota classis suberat

etiam modernus Anglicae marinae; tota classis in 3 divisiones dispescitur, quae Geschwader dicuntur, et per vexilla sua differunt; prima habet rubrum vexillum, secunda album, tertia ceruleum; cuivis divisioni praeest architalassus. 8 Divisio vexilli rubri habet praecedentiam honoris, dein album, ultimum est ceruleum, et sic etiam res se habet cum admiralibus; olim tota classis suberat admirali Angliae, sed hodie haec dignitas per 7 personas administratur, quibus subsunt omnia collegia nautica minora; primae ex his 7 personis

Geschwader dicuntur, et per vexilla sua differunt; prima habet rubrum vexillum, secunda album, tertia ceruleum; cuivis divisioni praeest architalassus. 8 Divisio vexilli rubri habet praecedentiam honoris, dein album, ultimum est ceruleum, et sic etiam res se habet cum admiralibus; olim tota classis suberat admirali Angliae, sed hodie haec dignitas per 7 personas administratur, quibus subsunt omnia collegia nautica minora; primae ex his 7 personis conspicuis gaudent titulis; tempore belli ad 30, immo etiam ad 70 millia capitum

pacis tempore subsunt publicis legibus civilibus. 2 Obtinet ex parte etiam jus Romanum, praecipue in Marechallico tribunali, ubi lites heraldicae deciduntur, et etiam in ecclesiasticis negotiis, in quibus etiam jus canonicum Romanum restrictum tamen locum habet. 3.1 Scotia antiquis utitur legibus municipalibus quae 1629. collectae et typis editae sunt; a temporibus tamen unionis valent et leges quae in parlamento latae sunt. 2 In Hybernia prius propriae vigebant leges, sed a

instructa; in hoc detinentur, quivis opifex potest ibi exercere opificium suum et sic debita sua solvere; hi debitores se ipsos regunt per senatum e gremio sui electum, 12 ex personis et uno praeside constantem; patet ergo non esse tantam iniquitatem huius legis; rex quidem habet jus durch sein Willen quempiam debitorem zu reinigen, seu absolvendi a debito, sed talis pro infami reputatur et contemnitur. 8 Dein lex illa, quod tantum legibus expressa observari debeant, munit etiam cives contra ministrorum et ipsorum regum

eos instituere; tribunal secundi ordinis consistit ex congregatis omnibus pacis judicibus, quod omni anno quater fit, et ex omni comitatu congregatur; hoc collegium ordinariam exercet jurisdictionem; assumuntur 12 jurati cives ut assessores; hoc collegium habet jus speciale examen instituendi adversus incarceratos, et ipsis processum solemnem formandi et sententiam ferendi. 2 In gravioribus tamen causis et hoc tribunal est restrictum. 6.1 Tribunal tertii ordinis coalescit ex

decurrunt causae in quibus rex seu coronae pars est vel activa vel passiva. 3 Aliud est tribunal camerae; huius activitas restricta est ad causas circa contributiones versantes; ab hoc dicasterio exemptus est Lancastriae comitatus, qui proprium tribunal habet. 4 Tertium est tribunal communium causarum, proin est apellatorium tribunal in omnibus aliis causis. 5 Tria haec tribunalia quater per annum consident in Vestmünster halle; adsunt 4 judices ambulantes.

causas etiam profanae referuntur ad tribunal ecclesiasticum, uti causae matrimoniales et testamentorum. 2 Poenae spirituales in Anglia sunt: increpatio, maledictio, poena publica, excommunicatio minor et major; poena tamen corporalis numquam locum habet. 10.1 Omnia judicia in Anglia publice celebrantur, proin patentibus omnibus portis; dein quilibet reus judicatur a judicibus sui ordinis suo modo, nam 12 illi jurati assessores semper desumuntur ex ea classe ex qua est ipse reus; si est nobilis,

eximitur homicidium voluntarium; stigmatisatur tamen in brachio sinistro, ut alia vice agnoscatur; nobilitas tamen exempta est a poena ustulationis. 13.1 Tortura in Anglia jam a longo tempore locum non habet, sed omne delictum debet probari, et si quis convincatur per testes, propria oris fassio non requiritur; etiamsi neget delinquens, tamen sententionabitur; summe tamen necesse est ut delinquens respondeat judici, sive negatione sive affirmatione; nam si delinquens

exstinguatur; datur ipsi una die panis, alia aqua donec vivit; multi se huic durae poenae subjiciunt ut familiam suam liberent, in casu nempe perduellionis et criminis laesae maiestatis. 2 Poena haec est Scoticae originis, modo jam in tota Britannia locum habet. 14.1 In Scotia omnes hae leges locum habent, sed et aliquae leges municipales ante unionem in Scotia latae. 2 In Scotia diversae familiae habent privilegia et jurisdictionem tam civilem, quam criminalem, et horum bona

justitiae eminens et apellatorium, gaudet praeside et 14 assessoribus; praeter hos ordinarios habentur etiam extraordinarii aliquando assessores; hoc Edinburgi residet; aliud colegium est pro revidendis causis criminalibus, quae Curia justitiae compellatur, cuius praeses habet 5 judices sibi adjunctos; hi sunt judices peregrinantes, sicut in Anglia 12 sapientes. 4 Aliud est Officium cameraticum; huc pertinent omnes causae quae circa reditus publicos versantur. 5 In Hybernia prorsus nulla est differentia

reddere debent pro rege; exscinditur tamen ex reditibus publicis certum quantum, quod Lista civilis compellatur, quodque pro decore aulae ei ceditur pro libero arbitrio. 3 Haec summa non adeo magna est; sic Georgius 2. habuit 800 000 Ł St; modernus habet 900 000 Ł. 4 Haec Lista civilis praerogativam habet prae omnibus aliis expensis, hanc sequuntur interusuria debitorum, dein [pro] reliquae erogationes; fit quandoque ut Lista civilis erogationibus aulae non sufficiat; si hoc sit, rex contrahit

quantum, quod Lista civilis compellatur, quodque pro decore aulae ei ceditur pro libero arbitrio. 3 Haec summa non adeo magna est; sic Georgius 2. habuit 800 000 Ł St; modernus habet 900 000 Ł. 4 Haec Lista civilis praerogativam habet prae omnibus aliis expensis, hanc sequuntur interusuria debitorum, dein [pro] reliquae erogationes; fit quandoque ut Lista civilis erogationibus aulae non sufficiat; si hoc sit, rex contrahit debita, et parlamento futuro proponat ea exsolvenda.

interusuria debitorum, dein [pro] reliquae erogationes; fit quandoque ut Lista civilis erogationibus aulae non sufficiat; si hoc sit, rex contrahit debita, et parlamento futuro proponat ea exsolvenda. 4.1 Magna Brittania debita publica ingentia habet; anno 1--o huius saeculi fere ad 7 milliones aestimabantur debita, anno 14. ad 53 milliones et 600 000 excreverunt, anno 53. ad 72 milliones, [anno] 62. anno 110 milliones, anno 74. ad 137 milliones Ł, modo levi calculo 150 Ł milliones debitorum subsummi possunt; anno

commercium non nisi 2 vel 3 per centum ferat, potius fundum capitalem suum elocabant tituli mutui, plurimum aerario, ubi et hodie medium decimum millionem habent per 6 per centum. 8.1 Alia est Americana societas, seu Hudsonis, quae jus exclusivum habet cum pellibus commercium exercendi; alia est Hamburgensis, quae cum urbe Hamburgensi, proin tota Germania commercium exercet. 9.1 Praeter has societates dantur etiam 8 assecurationis societates quae omnia possibilia gratia certum praemium

§ 9 De norma monetarum. 1.1 Quemadmodum aliae gentes, ita et Angli habent suam normalem mensuram monetarum, quae est libra sterling. 2 Haec libra dividitur in schilling, et hi in phening; nempe una libra habet 20 schilling, et hic 20 denarios. 3 Origo voculae sterling ignota est, quidam ab urbe Sterling, quidam a voce Saxonica Stoerae, lex, repetunt; per libram olim intelligebantur moneta, 12 loth habuit,

usus et exercitium religionis; ex causis tamen politicis dissimulate se habent catholici, sed restricte. 3.1 Anglicana ecclesia intuitu regiminis ecclesiastici divisa est in duas provincias, seu archiepiscopatus: Cantuariensem et Eboracensem; quivis habet suos episcopos suffraganeos; nempe Cantuariensis habet sub se 20 episcopos, alter 4; uterque archiepiscopus vocatur metropolita et primas, et hi gaudent nomine cleri eminentioris, et omnes 26 sunt Lords ecclesiastici, seu pares Curiae et regni; primus omnium parium est

dissimulate se habent catholici, sed restricte. 3.1 Anglicana ecclesia intuitu regiminis ecclesiastici divisa est in duas provincias, seu archiepiscopatus: Cantuariensem et Eboracensem; quivis habet suos episcopos suffraganeos; nempe Cantuariensis habet sub se 20 episcopos, alter 4; uterque archiepiscopus vocatur metropolita et primas, et hi gaudent nomine cleri eminentioris, et omnes 26 sunt Lords ecclesiastici, seu pares Curiae et regni; primus omnium parium est archiepiscopus Cantuariensis, proin regi proximus est; a

8.1 Quod adtinet reditus ecclesiasticorum, hodie stipendia habent ecclesiastici; olim reditus amplissimos habebant ecclesiastici ex priorum regum largitate, haec tamen bona successive in fiscum redacta sunt et habent numerata stipendia; episcopus Londinensis habet tantum 2000 Ł S, reliqui episcopi adhuc minus habent. 9.1 Ordines religiosi, qui olim copiosi erant in Anglia, hodie nulli sunt; ultimus ordo fuit Iesuitarum in Anglia qui integram formabant provinciam in

ultimus ordo fuit Iesuitarum in Anglia qui integram formabant provinciam in Anglia; hoc seculo exstincti sunt et hi. § 11 De scholis, scientiis et artibus. 1.1 In Anglia tam privata, quam publica educatio locum habet, nempe in accademiis et universitatibus; quod publicam adtinet educationem, Anglis vitio vertitur quod absque differentia omnes aequaliter educentur absque status futuri discrimen. 2 Anglis nativa inest dexteritas et conatus indefessus in studiis,

musica; et tandem geographia et mathematica. 4 Hodie in Oxoniensi universitate adsunt 18 collegia majora, minora vero 7; haec colegia ad initium erant sparsa per regnum, tardius collecta sunt; quodvis collegium propriam ecclesiam, bibliothecam, et hortum habet, et suos proprios professores et rectores; iuventus ergo litteris operam navare volens unum vel aliud collegium ingredi debet, externus enim nemo toleratur; debet professionem fidei juxta episcopalem ecclesiam quivis facere juvenis, proin tota juventus publice educatur.

operam navare volens unum vel aliud collegium ingredi debet, externus enim nemo toleratur; debet professionem fidei juxta episcopalem ecclesiam quivis facere juvenis, proin tota juventus publice educatur. 5 Cambrigensis circa 1280. accepit formam suam; habet 12 majora et 4 minora collegia; hanc universitatem Georgius 1--us eo honoravit quod gradum philosophiae ibi susceperit. 6 Utraque universitas largissimis fundationibus provisa est tam publicis, quam privatis; ambae universitates gaudent

fundationibus provisa est tam publicis, quam privatis; ambae universitates gaudent jurisdictionibus criminalibus et civilibus, habent in magistratu criminali cancellarium, praetorem, vice-cancellarium, 2 procuratores, et curatorem; in parlamento utraque sedem et votum habet in Tabula statuum; in juridica et medica facultate Londini solet gradus accipi. 7 Praxis juris ad honores quoscumque viam sternit, etiam maximos, et requiritur necessario praxis juris; Londini 4000 advocatorum

juris ad honores quoscumque viam sternit, etiam maximos, et requiritur necessario praxis juris; Londini 4000 advocatorum vivunt, in tota Anglia 40 000 sunt qui ex praxi juris vivunt. 8 Collegium medicum habet jus inspiciendi farmacopeas et xenodochia. 9 Praeter haec etiam aliae societates eruditae sedem habent Londini; eminet inter has societas regia eruditorum, quae ex proprio et privato se sustinet, et ingentes sumptus in rem litterariam facit, praecipue

est Secretariatus status, secretarii status sunt duo, qui ambo sunt consiliarii intimi status; hi tractant, ut ministri, negotia amplissima et maxima, et tam interna quam externa tractant; unus nempe provincias septemtrionales Europae pertractat, alter meridionales; prius habet Belgium, Germaniam, Borussiam, Poloniam, Russiam, Daniam et Sveciam; ad meridianam spectat Gallia, Hispania, Portugallia, Italia et Helvetia, nec non Sabaudia. 2 Uterque habet suam cancellariam et subalternos; archivum,

Europae pertractat, alter meridionales; prius habet Belgium, Germaniam, Borussiam, Poloniam, Russiam, Daniam et Sveciam; ad meridianam spectat Gallia, Hispania, Portugallia, Italia et Helvetia, nec non Sabaudia. 2 Uterque habet suam cancellariam et subalternos; archivum, sigillumque regni his commissum est; praeter hos a tempore unionis habetur secretarius tertius ex parte Scotiae, qui etiam est consiliarius status; et ex parte coloniarum Americarum habetur 4--tus, qui

est consiliarius status; et ex parte coloniarum Americarum habetur 4--tus, qui tamen duo non habent eandem activitatem cum prioribus; negotium tamen coloniale spectat ad Consilium commercialem. 3 Praeter hos ministros rex habet suum principalem ministrum, qualis est hodie Eques Pitt (comitis Schatan junior filius), qui est regis procurator in Curia inferiori. 3.1 Tertium collegium est Cancellaria regia, haec influit in negotia civilia, ecclesiastica; caput illius ipse

in Curia inferiori. 3.1 Tertium collegium est Cancellaria regia, haec influit in negotia civilia, ecclesiastica; caput illius ipse rex. 4.1 Quarto est Camera regia, quae super proventibus publicis inspectionem habet. 5.1 Quinto est Consilium commerciale, hoc negotia commercii pertractat. 6.1 Sexto: in provinciis habentur locumtenentes, qui integros comitatus regunt et Lieutinent compellatur; rex confert has dignitates communiter

obtinet, ubi antiquitus haec dignitas haereditaria fuit familiis privatis, modo rex confert pro suo arbitrio, excontentatis familiis; etiam Consilium status cessavit in Scotia a tempore unionis. 3 In Hybernia eadem est regiminis ratio quae in Anglia; habet Hybernia rectorem nomine regis, et etiam vice-rex apellatur, seu LordLieutinant. 7.1 Hybernia tamen ut provincia vi armorum subjecta satis coarctatur. 2 Reliquae provinciae subjectae Angliae reguntur ad normam Angliae per

nempe tractatus commercialis qui intercedit inter Angliam et Portugalliam; cum Imperio Romano eiusque principibus amicitiam colere aeque utile erit Angliae; maxime ex eo, cum rex Angliae sit elector Hanoveranus et suas possessiones habeat in Germania; saepe dein Anglia opus habet exercitu campestri, quem plerumque ex Germania accipiunt; quod potentias septemtrionales adtinet, cum hae tantum obesse non possint Angliae excepta Russia, interim si foedus inirent, obesse possent, ratio ergo status suadet ut omnia vincula et foedera impediantur

provincia divisa est in superiorem et inferiorem, inferior rursus divisa est in Vetaviam et Velaviam; Comitatus Holandiae, haec antiquitus Batavia nuncupabatur, constat ex ipsa Hollandia et Frisia occidentali; haec provincia est maxima et potentissima ex omnibus provinciis, habet enim 300 milliaria  in superficie sua; Comitatus Zeelandiae – haec provincia ex 8 insulis constat, nempe: Valcria, Bevelandia australis; Tola, S. Phylipi, Valferdic, Bevelandia septemtrionalis, Duibeland, Scaldria; quarta provincia est Utrajectensis, olim erat

ipsa Frisia in 3 partes subdivisa est, nempe in Tractum orientalem (Oster Goe), Tractum silvanum (Senenvolden), et Tractum occidentalem (Vester Goe); ad hanc provinciam etiam 4 minores insulae spectant; sexto est provincia Trans Isalana (Ober Isel), haec in superficie habet 1 et 80 milliaria , subdividitur in 4 partes: Daventia (Dvente), Sallaudia, Vollenhovia, Drentia; septimo est Groningen, [habet] 80 mil.  in superficie habet, haec multitudine canalium excellit, dividitur in Omelandiam et Groningam; per Groningam intelligitur urbs huius

occidentalem (Vester Goe); ad hanc provinciam etiam 4 minores insulae spectant; sexto est provincia Trans Isalana (Ober Isel), haec in superficie habet 1 et 80 milliaria , subdividitur in 4 partes: Daventia (Dvente), Sallaudia, Vollenhovia, Drentia; septimo est Groningen, [habet] 80 mil.  in superficie habet, haec multitudine canalium excellit, dividitur in Omelandiam et Groningam; per Groningam intelligitur urbs huius nominis cum suo territorio; per Omelandiam intelligitur provincia tota circa urbem et

hanc provinciam etiam 4 minores insulae spectant; sexto est provincia Trans Isalana (Ober Isel), haec in superficie habet 1 et 80 milliaria , subdividitur in 4 partes: Daventia (Dvente), Sallaudia, Vollenhovia, Drentia; septimo est Groningen, [habet] 80 mil.  in superficie habet, haec multitudine canalium excellit, dividitur in Omelandiam et Groningam; per Groningam intelligitur urbs huius nominis cum suo territorio; per Omelandiam intelligitur provincia tota circa urbem et eius territorium; tota

in Belgicis provinciis 2 cornua, et influit in mare. 3 Praeter hos fluvios est sinus maris Süder See, erumpit ex mari Septemtrionali, et Hollandiam, Geldriam, Transisalanam, et ex parte Frisiam lambit, in longitudine habet 15 milliaria et in tota periferia 50; Belgis utilissimus est hic sinus pro commercio interno; in Hollandia est Lacus Harlamensis, item aquae, quas Ij appellant, et sunt ultra Amsterodamum, formantque lacum; habetur etiam lacus Bisbos, hic anno 1421, 19. novembris enatus

recognoscunt, tributum solvunt, et ab anno '667. cum Belgis solis commercium faciunt; ipsa urbs Macassar Belgarum est. 7.1 Insulae Molucae etiam spectant ad Belgas; primaria ex his est Ambuina, quae 3 adnexas habet insulas, quae communi nomine Uliasse veniunt; altera est insula Bandai, quae etiam 4 minoribus constat insulis, in his insulis cariofili, nuces et flos miristicus unice crescit, proin soli Belgae suppeditant toti Europae haec aromata; nunquam autem plus invehunt in

ipsa domestica Hollandica est locupletata et ad regulas gramaticae exacta. 6 Etiam Latina in summo flore est in Belgio. 7 In nonnullis partibus linguam antiquam obscuram colunt, quae distincta est a Belgica; talis in Frisia locum habet. § 3--ius De legibus fundamentalibus 1.1 Septem provinciae Belgicae unica lege fundamentali, nempe foedere Utrajectensi nectuntur; huius foederis de anno '579. haec sunt specialia: hae provinciae

prius est ex Geldria, dein Hollandia, Zelantia ! etc. 5 Groninga respicit urbis Groningensis deputatos in ordine; auctoritas deputatorum non solet esse generalis, negotia concluduntur pluralitate votorum, quaevis enim provincia habet unum suffragium tantum. 6 Aliquando etiam per deputationes deciduntur speciales casus; quae deputatio semper ex 9 subjectis constare debet: ex 7 deputatis, ex pensionario et secretario Hollandiae; fit haec deputatio sub praesidio pensionarii, quae

6 Aliquando etiam per deputationes deciduntur speciales casus; quae deputatio semper ex 9 subjectis constare debet: ex 7 deputatis, ex pensionario et secretario Hollandiae; fit haec deputatio sub praesidio pensionarii, quae dignitas est perpetua; secretarius habet tantum votum consultivum, non decisivum. 7 Potestas Statuum generalium est summa, nam omnia jura majestatica exercent illi, legati primam solemnem audientiam coram ipsis habent, secundam coram vicario; potestas tamen Statuum generalium est deputata et

Statuum generalium est deputata et delegata, neque jure proprio regunt, nam saepe ad reddendas rationes pertrahuntur; etiam vicarius generalis gaudet sessione in generalibus statuum congregationibus, sed tantum votum consultorum habet, non decisivum, propter militare servitium; milites enim et qui in servitiis exterae aulae sunt perpetuo excluduntur a decisivis votis. 8 Bis jam in casibus extraordinariis congregati sunt status universales, et tunc Statuum generalium evanescit

generalium delegatam esse auctoritatem. 9 Hi conventus in negotiis religionis habiti sunt, in his conventibus leges fundamentales conduntur cum omnium provinciarum consensu. 2.1 Haec regiminis ratio et commoda et incommoda sua habet; mirum est gubernium, una enim est respublica quae 7 aliis constat rebus publicis; status in qualibet provincia sunt nobiles, civitates, et alii opulenti cives; domestica quidem nobilitas nulla habetur, sed antiqua nobilitas retineri potest, dein etiam externam admittunt

uniuscuiusque provinciae haereditariaque effecta est pro utroque sexu penes stirpem Nassoviensem; ordo ergo successionis est mixtus, nempe femineae veniunt in subsidium, et observatur in successionem jus primogeniturae, et locum habet majoratus, non senioratus. 3.1 Vicarius generalis diversis utitur juribus; est primarius reipublicae officialis, est supremus capitaneus intuitu exercitus campestris, et supremus architalassus intuitu classis; in singulis dein provinciis aeque

5.1 Jura vicarii in specialibus provinciis sunt omnia ea, quibus gaudet intuitu totius reipublicae, in quantum cum circumstantiis provinciarum compatibilia sunt; dein in provinciis, in quibus bona possidet, censetur inter status et jus sessionis et voti habet. 2 Supremam gerit inspectionem super administratione justitiae in singulis provinciis, ipsiusque nomine sententiae publicantur et jure aggratiandi gaudet, nominatque officiales justitiae; in maioribus tamen foris status candidant aliquos ex quibus

vel plane independenter; speciatim utuntur ! in provinciis jure exsequendi, defendendi et manutenendi jura urbium et tandem curae politicae ipsi incumbit; munera militaria confert in provinciis, praefectus ! portuum et commendantes, curae commissam habet disciplinam militarem. 4 Interim majestatem et venerationem summam habet in omnibus provinciis; hoc saeculo renunciatus est etiam capitaneus provinciarum generalitatis; societas Indiae orientalis eum sibi praefectum denominavit; adnexi sunt ipsi

defendendi et manutenendi jura urbium et tandem curae politicae ipsi incumbit; munera militaria confert in provinciis, praefectus ! portuum et commendantes, curae commissam habet disciplinam militarem. 4 Interim majestatem et venerationem summam habet in omnibus provinciis; hoc saeculo renunciatus est etiam capitaneus provinciarum generalitatis; societas Indiae orientalis eum sibi praefectum denominavit; adnexi sunt ipsi reditus conspicui; et occidentalis quoque societas eum praefectum elegit; declaratus est vicarius

etiam capitaneus provinciarum generalitatis; societas Indiae orientalis eum sibi praefectum denominavit; adnexi sunt ipsi reditus conspicui; et occidentalis quoque societas eum praefectum elegit; declaratus est vicarius in provincia Trentia. 5 Vicarius habet praerogativam prae omnibus officialibus singularibus, immunis est in sua persona et rebus omnibus; si naturam reipublicae huius consideremus patebit hanc dignitatem vicarii non esse necessariam, sed solummodo utilem reipublicae, praesertim intuitu rerum et negotiorum

dignitatem vicarii non esse necessariam, sed solummodo utilem reipublicae, praesertim intuitu rerum et negotiorum militarium; vidimus enim tempore intervicariatus statum militarem desolatum fuisse. 6.1 Geldria, quae ordine praerogativaque prima est, habet 2 status, nobilitatem et urbes 13; est divisa provincia in 3 quarteria: Noviomagense, Sudfaniense et Aramatense; status horum quarteriorum quotannis suos conventus particulares celebrant in praecipua quarterii urbe; ex omnibus dein quarteriis conveniunt etiam omni anno

7.1 In Hollandia, quae cum Frisia occidentali juncta est, 2--o sunt status aeque, nobilitas et 18 urbes, 11 Hollandiae et 7 Frisiae; hic status seorsim non conveniunt, sed quotannis quater conveniunt omnes in simul, sed nobilitas tota habet unicum suffragium, et quaevis urbs unum, proin 19 sunt vota, conveniunt Hagae comitum; in hoc conventu pensionarius Hollandiae praesidet. 8.1 In Zeelandia status sunt 2; vicarius, qua princeps Nassoviensis et marchio duarum urbium,

4 ignobiles; tardius nobilibus adjectus est unus, omnes hos deputatos nominat vicarius. 10.1 In Frisia sunt duo status, deputati 3--um quarteriorum, et 11 urbium; 3--a quarteria haec distribuuntur in 30 jurisdictiones, quorum quaelibet suum praesidem habet, et deputatos 2 mittunt, nobilem et ignobilem, ad conventus generales. 2 Locus conventus est Leobarda, consident in 4 salis, omnes nempe distinctim et separatim. 11.1 Transisalana habet nobilitatem et 3 urbes; haec provincia

quorum quaelibet suum praesidem habet, et deputatos 2 mittunt, nobilem et ignobilem, ad conventus generales. 2 Locus conventus est Leobarda, consident in 4 salis, omnes nempe distinctim et separatim. 11.1 Transisalana habet nobilitatem et 3 urbes; haec provincia praeterea in 3--a quarteria est divisa; congregantur status alternatim in 3 urbibus, praeses ipsorum est praefectus Salamiae, qui Dros apellatur. 12.1 Groninga habet duos status, urbem Groningam et

11.1 Transisalana habet nobilitatem et 3 urbes; haec provincia praeterea in 3--a quarteria est divisa; congregantur status alternatim in 3 urbibus, praeses ipsorum est praefectus Salamiae, qui Dros apellatur. 12.1 Groninga habet duos status, urbem Groningam et Omelandiam; Omelandiae status sunt nobiles et fundorum possessores. 2 Deputatorum numerus non habetur defixus, suffragio tamen unico gaudent. 3 Generatim in omnibus his provinciis pluralitate

2.1 Quod adtinet titulos speciatim provinciarum, status Hollandiae vocantur: Edle und Großmögende Herren, nobiles ac praepotentes domini; in aliis provinciis vocantur Edle und Mögende Herren, nobiles et potentes domini. 2 Vicarius generalis habet hunc titulum: Vilhelmus 5. princeps Aransionensis, comes Nassoviae S. R. I. princeps; marchio Vlisingae etc. vicarius haereditarius, generalis capitaneus et admiralis foederatarum Belgii provinciarum, praeses equitum et nobilium Hollandiae ac Frisiae

Incertum, quo fata ferent. 4 In monetis habetur scutum in parte antica, in postica miles catafractura indutus dextra gladium, sinistra fasciam tenens 7 sagitarum, cum hoc simbolo: Concordia res parvae crescunt. 4.1 Geldria habet scutum horisontaliter sectum, superior pars in duas areas dividitur; in dextro leo aureus in campo rubro, in sinistro rex niger in campo aureo; inferius est leo aureus in campo caeruleo. 2 Hollandia habet leonem rubrum in campo aureo.

crescunt. 4.1 Geldria habet scutum horisontaliter sectum, superior pars in duas areas dividitur; in dextro leo aureus in campo rubro, in sinistro rex niger in campo aureo; inferius est leo aureus in campo caeruleo. 2 Hollandia habet leonem rubrum in campo aureo. 3 Zeelandia habet scutum diagonaliter divisum, superius est leo ruber in campo aureo, pars inferior compluribus fasciis caeruleis et argenteis, undarum instar repleta est. 4 Utrajectensis: scutum est

sectum, superior pars in duas areas dividitur; in dextro leo aureus in campo rubro, in sinistro rex niger in campo aureo; inferius est leo aureus in campo caeruleo. 2 Hollandia habet leonem rubrum in campo aureo. 3 Zeelandia habet scutum diagonaliter divisum, superius est leo ruber in campo aureo, pars inferior compluribus fasciis caeruleis et argenteis, undarum instar repleta est. 4 Utrajectensis: scutum est area argentea ducta linea rubra obliqua. 5

caeruleis et argenteis, undarum instar repleta est. 4 Utrajectensis: scutum est area argentea ducta linea rubra obliqua. 5 Frisia gerit 2 erectos congredientes leones aureos in campo caeruleo. 6 Transisalana habet leonem rubrum in campo aureo, per corpus leonis ducta est fascia caerulea non recta, sed undulatim assurgens. 7 Groninga habet aquilam nigram bicipitem in campo aureo, in pectore habet scutum rubrum per cuius transversum traps ! argentea

5 Frisia gerit 2 erectos congredientes leones aureos in campo caeruleo. 6 Transisalana habet leonem rubrum in campo aureo, per corpus leonis ducta est fascia caerulea non recta, sed undulatim assurgens. 7 Groninga habet aquilam nigram bicipitem in campo aureo, in pectore habet scutum rubrum per cuius transversum traps ! argentea ducta est. 8 Vicarius qua talis utitur scuto generali. 5.1 In Belgio archiofficia vacant, cum

leones aureos in campo caeruleo. 6 Transisalana habet leonem rubrum in campo aureo, per corpus leonis ducta est fascia caerulea non recta, sed undulatim assurgens. 7 Groninga habet aquilam nigram bicipitem in campo aureo, in pectore habet scutum rubrum per cuius transversum traps ! argentea ducta est. 8 Vicarius qua talis utitur scuto generali. 5.1 In Belgio archiofficia vacant, cum rex non adsit; vicarius enim pensionariusque Belgii sunt

est autem tantum pagus, sed is ingens, magnus, splendidusque et elegans; adest in ea palatium nobilissimum, Princen Hof, a Vilhelmo anno 1250. aedificatum, et ab eo tempore exornatum; narratur quod ligna a saeculo 13. necdum sint a vermibus corrosa; in hoc palatio vicarius habet residentiam et status consident; alias potissimum in bonis suis in Silva Ducis residet; ibi residet et consilium status et camera rationaria, adest officina monetaria, et consilium bellicum, nec non sedes est omnium legatorum aularum exterarum.

necessariis portubus pro classe, maximus est Amsterodamensis, qui munitissimus est; habentur adhuc praeterea 4 ubi camerae admiralitatis habentur. § 6 De administratione iustitiae 1.1 Singula provincia habet suas distinctas leges municipales, nam singula format rempublicam privatam, imo ipsae urbes suas leges privatas habent; leges ergo apud Belgas sunt copiosae. 2 Invaluit jam olim apud eos codex Romanus; hic tamen codex est tantum subsidiarius quasi in

provinciale. 3.1 Quod provincias generalitatis adtinet, unum residet Hagae tribunal, aliud Miedelburgi, tertium Venloae residet; ex 1--o et 3--o nulla datur apellatio, sed recursus per modum gratiae. 2 Ex 2--o formalis apellatio habet locum et quidem ad status generales. 3 Processus magnis vitiis laborant, formalitatibusque magnis obsepta est via juris; vel maxime jus criminale vitiis laborat. § 7 De reditibus publicis

fiunt etiam spontaneae oblationes societatum; quandoque societates etiam commerciales tributa imponunt suis subditis; huc pertinent etiam praedae tempora belli factae. 7 Hi reditus omnes Belgii ad 20 milliones pacis tempore computantur; horum redituum curam habet consilium status et camera. 8 Praeter haec quaevis provincia habet suos peculiares reditus fere ex iisdem titulis, nempe partim ex praediis publicis, partim ex monopoliis chartae signatae; praestatio, quae fundis omnibus inhaeret; 40--mus numerus

imponunt suis subditis; huc pertinent etiam praedae tempora belli factae. 7 Hi reditus omnes Belgii ad 20 milliones pacis tempore computantur; horum redituum curam habet consilium status et camera. 8 Praeter haec quaevis provincia habet suos peculiares reditus fere ex iisdem titulis, nempe partim ex praediis publicis, partim ex monopoliis chartae signatae; praestatio, quae fundis omnibus inhaeret; 40--mus numerus omnium rerum emptarum et venditarum, quo pertinent etiam naves; 5--o huc pertinet praestatio

privilegioque firmata est; fundus huius societatis fuit antea 6 million et 600 000 fl., sed tardius reductus est ad 6 milliones 441 000 fl. qui fundus in 2147 accias divisus est, proin quaevis accia ex 3000 fl. constat; haec societas, uti scimus, amplissimas possessiones habet et integra regna, intuitu quarum provinciarum societas omnia jura majestatica exercet; dependet tamen societas tota a statibus generalibus, omnia enim ex privilegio habent; societas haec in partibus provinciarum suarum 12 000 regulatae militiae habent, belli vero tempore

duplicatur et triplicatur etiam, si necesse sit; praeterea 100 naves bellicas habent quae armantur tormentis a 20 usque 60; tota societas divisa est in 6 cameras, nempe Amsterodamensis, Midelburgensis, Delfensis, Rhaeterodamensis, Harlemensis et Encusiensis, singula camera habet suum praefectum, qui eliguntur plerumque ex iis qui plurimas accias possident. 9 Sex istae camerae subordinantur collegio 17 virorum qui ex singula camera eliguntur; sic Amsterodamensis eligit 8 membra, Midelburgensis 4, reliquae camerae singulae

Amsterodami et Midelbourgi. 11 Datur etiam collegium 10--virale quod instar cancellariae magni collegii habetur, nam hoc executioni dare solet decreta collegii 17 virorum; ipse vicarius sessionem et reditus habet ex hac societate. 6.1 Duo sunt distincti gubernatores, in civilibus supremus gubernator residet Iava insula in urbe Batavia; hic est supremus gubernator et admiralis totius classis socialis; confertur ista dignitas in annos 5, quia hi homines

pretium emptionis aestimatae sunt merces invectae ad 360 milliones, quae ab origine societatis invectae sunt; 1260 milliones lucrati sunt; anno 1672. lucrum ad 10 milliones aestimatum est, modo vero ad 3 aureorum milliones aestimatur lucrum quotannis. 3 Habet societas suas 35 vel 40 naves commerciales, quae diversis anni temporibus expediuntur; modo tamen male geri negotia socialia fertur, large agi cum pecuniis socialibus. 8.1 Alia est societas occidentalis Indica, quae in America et Africa

communiter pecuniae in hac mensa argentaria existentes ad 400 milliones existimantur; hic ergo pecuniae privatorum sub cura publica existunt pro commercii facilitatione; apochae seu chartae huius banco per totam Europam circulant, et quidem sub maxima fide, quia quaevis charta habet suam pecuniam repraesentatam in banco. 10.1 Belgae pro commercio promovente in omnibus mundi partibus habent suos portus, factores, procuratores et emporia; Amsterodamum est sedes totius commercii, bilanx

9 1.1 Belgae triplicem monetam habent, florenum, grossum (Stübar) et nummum (Pfening) florenus in 20 Stübar dividitur, grossus in 16 denarios; in negotiis tamen aerarialibus tantum 18 denarios valet grossus; in negotiis aerarialibus locum habet etiam norma Flandrica, seu Belgii Austriaci moneta, nempe Libra Flandrica, quae 20 solidos valet, et unus solidus (Schilling) valet 12 grossos. 2 Florenus Holandicus valet 48 denarios nostros, et grossus 4 denarios nostros; aureus valet 4 florenorum

sint, sunt toleratae; et ad munera eminentiora reipublicae nemo admittitur, nisi reformatae religionis. 3.1 Ab hierarchia ecclesiastica omni abhorrent Belgae, solos praesbyteros, seniores et diaconos recognoscit; quaevis ecclesia particularis habet suos praedicatores, diaconos et seniores. 2 Quavis hebdomada seniores et praesbyteri congregantur et determinant ea, quae ad regimen illius ecclesiae spectat. 3 Numerus plurium ecclesiarum ad semel congregatarum vocantur classis;

status generales; hoc collegium ergo nomine delegato exercet jura. 2 Tertium collegium est collegium status (der Rath von Staaten), hoc coalescit ex 12 deputatis foederatarum provinciarum, confertur munus hoc ordinarie ad 3 annos; etiam vicarius sedem habet in hoc collegio, adest generalis aerarii praefectus, generalis perceptor, et secretarius consilii status; his consiliariis tribuitur titulus nobiles et potentes (Edle und Vermögende Herren); praeses ordinarius numquam habetur, sed per 12 deputatos per

perceptoris, erogationesque curat ! militiae et classis. 5 Haec sunt generalia collegia; similia his in omni provincia reperiuntur, quae negotia particularia uniuscuisque provinciae regunt et dirigunt; quaevis urbs summum magistratum aeque habet; negotia socialia mercatorum, quae societatibus maioribus non subsunt, reguntur per magistratus urbanos. § 13 De ratione status 1.1 Provinciae Belgicae certe omnem gradum felicitatis adtigerunt

etiam vilissimi eorum, ex hoc fastu abominantur viliora opificia; vilissimus sibi appropriat titulum Don; tenaces sunt vestium, morum et consuetudinum, omnes se ad normam regis vestiunt; pileus decussatus, pallium, pugio in latere, sica et oculare in sacco quivis Hispanus habet !. 7 Iactantia et ostentatio magna est Hispanorum, mutationem faciunt in nominibus baptismalibus si ipsis non placeat antiquum, titulos vastissimos habent prouti rex ipsorum; avaritia et iracundia vituperatur non inmerito in Hispanis, nec

uxorem statui suo non competentem, eius descendentes ex hac femina successionis capaces non sint; reliqua circa successionem dependent ab arbitrio regum; annus 14 defixus est pro maiorennitate; rex vel status determinat tutorem vel curatorem; coronatio apud Hispanos locum non habet jam a saeculis, ob tributa, quae pontifici solvi debebant intuitu Arragoniae, et ob subjectionis homagium, quod praestabant pontificibus; sic 1204. Petrus rex Arragoniae ab Innocentio Romae coronatus est, eique votum subjectionis deposuit, tributumque 250 massae

sunt saecularisati; ordines hi tempore cruciatarum expeditionum sunt enati; ordines hi sunt tres: 1. Sancti Iacobi de Compostella; 2. Calatrava et 3. Alcantara; omnes tres ordines ampla possident bona, praecipue magnus magister ampla bona habet; omnes hi ordines prius subjecti erant pontifici et a regibus exempti erant; Ferdinandus tamen Chatolicus se ipsum fecit magnum magistrum ordinum; praeter magnum magistrum sunt equites alii titulares, qui nulla praedia habent, alii sunt commendatores, qui praedia habent;

hi ordines prius subjecti erant pontifici et a regibus exempti erant; Ferdinandus tamen Chatolicus se ipsum fecit magnum magistrum ordinum; praeter magnum magistrum sunt equites alii titulares, qui nulla praedia habent, alii sunt commendatores, qui praedia habent; ordo prius habet 47 commendaturas; 2--us habet 56, 3--us habet 37 commendaturas. 3 Alter est ordo Arragonicus, qui a Iacobo 2--o in urbe Montesa fundatus fuit saec. 14, habet 13 commendaturas; ordo S. Ioannis, modo Melitensis, complures habet commendaturas in

pontifici et a regibus exempti erant; Ferdinandus tamen Chatolicus se ipsum fecit magnum magistrum ordinum; praeter magnum magistrum sunt equites alii titulares, qui nulla praedia habent, alii sunt commendatores, qui praedia habent; ordo prius habet 47 commendaturas; 2--us habet 56, 3--us habet 37 commendaturas. 3 Alter est ordo Arragonicus, qui a Iacobo 2--o in urbe Montesa fundatus fuit saec. 14, habet 13 commendaturas; ordo S. Ioannis, modo Melitensis, complures habet commendaturas in Hispania.

a regibus exempti erant; Ferdinandus tamen Chatolicus se ipsum fecit magnum magistrum ordinum; praeter magnum magistrum sunt equites alii titulares, qui nulla praedia habent, alii sunt commendatores, qui praedia habent; ordo prius habet 47 commendaturas; 2--us habet 56, 3--us habet 37 commendaturas. 3 Alter est ordo Arragonicus, qui a Iacobo 2--o in urbe Montesa fundatus fuit saec. 14, habet 13 commendaturas; ordo S. Ioannis, modo Melitensis, complures habet commendaturas in Hispania. 10.1 Sedes

alii titulares, qui nulla praedia habent, alii sunt commendatores, qui praedia habent; ordo prius habet 47 commendaturas; 2--us habet 56, 3--us habet 37 commendaturas. 3 Alter est ordo Arragonicus, qui a Iacobo 2--o in urbe Montesa fundatus fuit saec. 14, habet 13 commendaturas; ordo S. Ioannis, modo Melitensis, complures habet commendaturas in Hispania. 10.1 Sedes regia olim erat in urbe Toletensi, temporibus Saracenicis diversis in urbibus residebant reguli; Phylippus 2--us determinavit Madritensem

qui praedia habent; ordo prius habet 47 commendaturas; 2--us habet 56, 3--us habet 37 commendaturas. 3 Alter est ordo Arragonicus, qui a Iacobo 2--o in urbe Montesa fundatus fuit saec. 14, habet 13 commendaturas; ordo S. Ioannis, modo Melitensis, complures habet commendaturas in Hispania. 10.1 Sedes regia olim erat in urbe Toletensi, temporibus Saracenicis diversis in urbibus residebant reguli; Phylippus 2--us determinavit Madritensem urbem pro sede sua. 2 Urbs haec ampla

reddunt incolis; in civitatibus hi judices corregidor appellatur, in minoribus regidor, seu regens, vel alcalde. 4 Ab hoc magistratu appellatio fit ad alia fora provinciae, tota Hispania in 12 divisa est districtus, quorum quivis summum forum appellatorium habet, quae fora pro quibusdam consistunt etiam fora primae instantiae; sunt autem sequentia: cancellaria regia, residet Valadoleti; Granatense tribunal et etiam cancellaria regia dicitur; utrumque hoc ex praeside et 16 consiliariis constat, qui odidores seu auditores

cum 6 assessoribus, et aliis subalternis; reliqua 9 tribunalia apellantur Audientiae regiae, sunt hae: de Coruna, de Sevilia, de Oviedo, de Canarios, dela contradition a las Indias au Cadix, de Arragon, de Valentia, De Cataluna, de Malorca; quaevis harum audientiarum habet suum regentem seu praesidem, plerumque locumtenentem vel generalem capitaneum illius portus; ex istis tribunalibus remissio ultima fuit in Senatu Castiliano, hic senatus est collegium mixtum et politica et criminalia in eo revidentur. 5 Consilium

rebus fungibilibus inhaerens, vino, oleo, aceto, et piscibus inhaerens, posteriores reges etiam ad sacharum et chartam extenderunt; 2--o) accisa omnibus ceteris fluidis inhaerens; 3--o) accisa saponi, nivibus et foliis lusoribus inhaerens; 4--o) monopolium crematurae, quod rex habet; 5--o) decimae ab omnibus terrae productis; 6--o) decimae rerum omnium emptorum et permutatorum, nempe rerum immobilium, hodie tamen non est 10--a pars sed tantum certum per cento solvitur. 7 His ergo oneribus subsunt provinciae tantum regni

admodum, communicationis etiam summa est difficultas, viae ubique neglectae habentur et desolatae, canales paucissimi, fluvii non purgati, telonia fere in omni provinciola adgravat commercium et consumptionem; omne commercium externum eandem habet sortem quam internum; habent quidem Hispani cum omni fere gente Europea commercium, sed non lucrosum, sed perniciosum; parato enim aere omnes necessitates suas ab exteris gentibus emere coguntur; imo nec ipsi sibi adferunt necessitates suas, sed etiam vecturarum

quaestum exercet, et potissimum cum cacao exercet commercium. 3 Anno '757. Barcellonae erecta est maior societas, quae quoad objecta commercii quidem restricta non est, sed quoad territoria commercii. 4 Portus Hispania copiosas habet tam in Europa, quam America, sic in Europa habent Malaga, Aliganthae, Barcino, Fanum S. Sebastiani et Vilboa; praecipuus est Gaditanus portus. § 9 De re monetaria.

et nobiliores, adeo ut nulla gens sit, Portugallica excepta, quae caecae superstitioni immersa plus haereret; archiepiscopus Toletanus est caput domesticum, est primas regni, natus ! consiliarius status, cancellariusque Castiliae; hic habet maximam activitatem per totum regnum, habet 8 suos suffraganeos; 5000 praesbiterorum habet, reditus ad 300 000 ducados aestimantur; praeter hunc 7 archiepiscopi habentur, talis est Seviliensis qui 4 sufraganeos habet; 3) S. Iacobi de Compostella 12 sufraganeos; 4)

excepta, quae caecae superstitioni immersa plus haereret; archiepiscopus Toletanus est caput domesticum, est primas regni, natus ! consiliarius status, cancellariusque Castiliae; hic habet maximam activitatem per totum regnum, habet 8 suos suffraganeos; 5000 praesbiterorum habet, reditus ad 300 000 ducados aestimantur; praeter hunc 7 archiepiscopi habentur, talis est Seviliensis qui 4 sufraganeos habet; 3) S. Iacobi de Compostella 12 sufraganeos; 4) Granatensis 5 suf.; 5) Burgensis habet 4; 6)

plus haereret; archiepiscopus Toletanus est caput domesticum, est primas regni, natus ! consiliarius status, cancellariusque Castiliae; hic habet maximam activitatem per totum regnum, habet 8 suos suffraganeos; 5000 praesbiterorum habet, reditus ad 300 000 ducados aestimantur; praeter hunc 7 archiepiscopi habentur, talis est Seviliensis qui 4 sufraganeos habet; 3) S. Iacobi de Compostella 12 sufraganeos; 4) Granatensis 5 suf.; 5) Burgensis habet 4; 6) Daragonensis cum 7 suf.; 7) Caesaraugustanus habet 6;

consiliarius status, cancellariusque Castiliae; hic habet maximam activitatem per totum regnum, habet 8 suos suffraganeos; 5000 praesbiterorum habet, reditus ad 300 000 ducados aestimantur; praeter hunc 7 archiepiscopi habentur, talis est Seviliensis qui 4 sufraganeos habet; 3) S. Iacobi de Compostella 12 sufraganeos; 4) Granatensis 5 suf.; 5) Burgensis habet 4; 6) Daragonensis cum 7 suf.; 7) Caesaraugustanus habet 6; 8) Valentinus cum 3 suf. 3 Praeter hos adsunt adhuc 2 episcopi exempti, Legionensis et Ovietensis, proin

per totum regnum, habet 8 suos suffraganeos; 5000 praesbiterorum habet, reditus ad 300 000 ducados aestimantur; praeter hunc 7 archiepiscopi habentur, talis est Seviliensis qui 4 sufraganeos habet; 3) S. Iacobi de Compostella 12 sufraganeos; 4) Granatensis 5 suf.; 5) Burgensis habet 4; 6) Daragonensis cum 7 suf.; 7) Caesaraugustanus habet 6; 8) Valentinus cum 3 suf. 3 Praeter hos adsunt adhuc 2 episcopi exempti, Legionensis et Ovietensis, proin 48 sunt episcopi in Europa. 4 In America aeque copiosus adest

habet, reditus ad 300 000 ducados aestimantur; praeter hunc 7 archiepiscopi habentur, talis est Seviliensis qui 4 sufraganeos habet; 3) S. Iacobi de Compostella 12 sufraganeos; 4) Granatensis 5 suf.; 5) Burgensis habet 4; 6) Daragonensis cum 7 suf.; 7) Caesaraugustanus habet 6; 8) Valentinus cum 3 suf. 3 Praeter hos adsunt adhuc 2 episcopi exempti, Legionensis et Ovietensis, proin 48 sunt episcopi in Europa. 4 In America aeque copiosus adest clerus, 6 nempe metropolitae: S. Domingo in Mexico,

confirmatione tamen pontificis opus est; pontifici reservati sunt 52 pingues canonicatus, hos pontifex confert, in ceteris rex aut conventione aliorum renunciat; etiam annatis et juri spolii renunciarunt pontifices; nuncius pontificis hodie adhuc tribunal suum Madritti habet, in quo causae nomine pontificis deciduntur. 3 Anno '761. Carolus 3. solemne decretum edidit, solemniterque cavit nullas bullas, nullum breve pontificum per diaeceses circulare, quin judicio et revisioni regio substernantur; placetum ergo regium anno

Roma acceptis; tribunal hoc distinctum et independens est ab omni forma, ab omni rectoris civilis influxu, proin in eo nec rex, aut quodpiam aliud tribunal influit, nec causae nunquam ! revidentur, nec quidpiam mutari potest in sententia, nulla apellatio locum habet a sententia huius tribunalis; proceditur erga denunciationem familiarium vel aliorum quorumcumque, adeo ut filius patrem, consanguineus consanguineam prodere possit, quin detegatur denuncians, nulla locum habet confrontatio, tortura in summo vigore est,

nec quidpiam mutari potest in sententia, nulla apellatio locum habet a sententia huius tribunalis; proceditur erga denunciationem familiarium vel aliorum quorumcumque, adeo ut filius patrem, consanguineus consanguineam prodere possit, quin detegatur denuncians, nulla locum habet confrontatio, tortura in summo vigore est, omnis condemnatus bona sua amisit partim ad ratam camerae partim ad ratam inquisitionis; descendentibus convictorum macula infamiae inhaeret perpetua; hoc ergo tribunal non tantum

et negotia gratiae administrantur; secunda sala constat ex decano et 4 consiliariis, et hi negotia justitiae administrant. 4.1 Quartum collegium est tribunal Sacrae inquisitionis, cuius praeses est Magnus inquisitor Hispaniae, qui adnexum habet sibi confessorium regium et 7 assessores. 5.1 Quintum est supremum collegium Indiarum, quod in duas salas divisum est; 1--a oeconomica et politica Indiarum negotia administret, 2--a vero negotia justitiae; in prima adest praeses cum 9

cum 3 consiliariis; in 2--a 16 consiliarii, in 3--a sunt 6. 8.1 Ad Senatum hunc spectant 5 fora alia, nempe Camera rationaria; 2--o Commissio generalis bullae cruciatae, quo pertinent etiam dispensationes diversae ecclesiasticae, hoc collegium habet 11 consiliarios; 3. est Collegium administrationis tabacae, habet 7 consiliarios cum praeside; 4--tum est Suprema generalis inspectio; supremus inspector intendans generalis dicitur, qui 2 habet inspectores adnexos sibi; 5--tum est

8.1 Ad Senatum hunc spectant 5 fora alia, nempe Camera rationaria; 2--o Commissio generalis bullae cruciatae, quo pertinent etiam dispensationes diversae ecclesiasticae, hoc collegium habet 11 consiliarios; 3. est Collegium administrationis tabacae, habet 7 consiliarios cum praeside; 4--tum est Suprema generalis inspectio; supremus inspector intendans generalis dicitur, qui 2 habet inspectores adnexos sibi; 5--tum est Collegium generale rei commercialis, quo pertinet negotium rei monetariae et

diversae ecclesiasticae, hoc collegium habet 11 consiliarios; 3. est Collegium administrationis tabacae, habet 7 consiliarios cum praeside; 4--tum est Suprema generalis inspectio; supremus inspector intendans generalis dicitur, qui 2 habet inspectores adnexos sibi; 5--tum est Collegium generale rei commercialis, quo pertinet negotium rei monetariae et montanisticae, cum 11 consiliariis. 2 8--o est Regius aulae senatus, qui constat ex praeside et 12 assessoribus et negotia famulitii

Statistica practica Portugalliae. § 1 Territorium et eius situs. 1.1 Figura Portugalliae ex mappis patet. Ad meridiem et occidentem habet oceanum. Ad septentionem et meridiem habet Hispaniam. Situs eius est inter 37 et 42 latitudinis et 9 et 12 longitudinis gradum. 2 Clima eius est magis amoenum quam Hispaniae; spirantes enim frequenter venti conciliunt temperatiorem auram; nives in

Statistica practica Portugalliae. § 1 Territorium et eius situs. 1.1 Figura Portugalliae ex mappis patet. Ad meridiem et occidentem habet oceanum. Ad septentionem et meridiem habet Hispaniam. Situs eius est inter 37 et 42 latitudinis et 9 et 12 longitudinis gradum. 2 Clima eius est magis amoenum quam Hispaniae; spirantes enim frequenter venti conciliunt temperatiorem auram; nives in hyeme sunt res inauditae.

4 Thermae et aquae minerales etiam habent, ad Leiriam thermas calidos habent saluberrimas. 3.1 Territorium Portugalliae metropolitanum est ipsa Portugallia, quae subjectas copiosas provincias habet. 2 Portugallia dividitur in 6 provincias, quae sunt provincia Interamnensis et Transmontana, quae superiores vocantur; aliae sunt mediae, nempe Beiria et Extrema Dura; inferiores provinciae sunt provincia Transtagana et Algarbia; in his provinciis 18

magnam diminutionem passae sunt per Belgas tempore subjectionis Hispanicae; in oceano Atlantico possident ex insulis Canariis Madera et Porto Santo; praeterea nonnullas insulas Azores, ex quibus Tercera precipua est; insulas Capitis viridis etiam possident; ex his insulis habet salem, pelles, gossipium et testudines; in littoribus Africae habent S. Thoma de principe, dein insulam Fernando Pao, dein Amy Bom; in ipsa Africa copiosissimas habebant possessiones, hodie tantum in regno Loango, Congo et Angolo habent possessiones; in partibus

gradu, parci in esca et potu; passio amoris summa est apud Portugallos, hinc zelotipia summa. 3 Antipathiam summam habent erga Hispanos per quos subjecti multas provincias suas amiserunt. 4 Lingua Portugallica cum Hispanica maximam habet similitudinem ob aequalitatem fontium, differentia tamen est in dialecto et terminationibus vocum. 5 Culturam magnam habet jam ab aliquot saeculis eorum lingua. 6 Inter diversas civium classes magna disproportio locum habet, uti

erga Hispanos per quos subjecti multas provincias suas amiserunt. 4 Lingua Portugallica cum Hispanica maximam habet similitudinem ob aequalitatem fontium, differentia tamen est in dialecto et terminationibus vocum. 5 Culturam magnam habet jam ab aliquot saeculis eorum lingua. 6 Inter diversas civium classes magna disproportio locum habet, uti in Hispania, sic monachi et nobiles sunt copiosissimi, agricolae exiguo numero, opifices vero et manufacturistae paucissimi deprehenduntur.

maximam habet similitudinem ob aequalitatem fontium, differentia tamen est in dialecto et terminationibus vocum. 5 Culturam magnam habet jam ab aliquot saeculis eorum lingua. 6 Inter diversas civium classes magna disproportio locum habet, uti in Hispania, sic monachi et nobiles sunt copiosissimi, agricolae exiguo numero, opifices vero et manufacturistae paucissimi deprehenduntur. 7 Factiones politicae declaratae nullae sunt in Portugallia. § 3

nobiles, episcopos, comites, marchiones etc. quos voluit et cum his decrevit. 4.1 Olim in Portugalia nobiles Riccos hommes vocabantur tantum, seu divites homines, tardius diversi tituli introducti sunt, nempe comitum, marchionum, qui jus habet Don praefigendi nomini baptismali et Titulos vocantur; seniores familiarum sunt grandes Portugalliae; Fidalgos vocantur equites; aliqui eorum Cavaleros vocantur et sunt stricte equites, alii Escuderos seu scutum gerentes.

haec nobilitas. 3 Proceres in Portugalia potentes sunt, eorum bona sunt haereditaria etiam pro illegitimis prolibus in defectu legitimorum ad hoc ut familiae conserventur, et dein etiam reges duo erant illegitimi. 4 Majoratus locum habet, feminae non capiunt partem ex bonis, sed dotantur large et sumptuose. § 4 De ceteris juris publici partibus 1.1 Rex Portugalliae illimitate omnibus juris maiestaticis utitur excepto jure tributorum;

anno 1147. et cum ordine Hispaniae Calatrava idem fuit; Alfonsus 1. equites Portugalliae filiales reddidit a Hispanico; tandem Ioannes 1. separavit penitus hunc ordinem. 4 Olim frequens fuit hic ordo multasque commendaturas habuit, hodie tamen non nisi 49 habet commendaturas. 5.1 Secundus est ordo sancti Iacobi; hic erat idem cum ordine sancti Iacobi de Compostella in Hispania; anno 1290. Dionysius rex Portugalliae separavit suos equites a Castilianis, ipsis magnum magistrum creari permisit; numerat

cum corona; subinde tamen indulserunt reges, praesertim Hispanici tempore subjectionis, ut alios eligerent magnos magistros, sic anno 1749. est electus alter. 3 Praeter 3 hos ordines etiam Iohannitarum ordo est in Portugallia, qui ordo 29 commendaturas habet, ex quibus eminet prioratus de Crato, qui plerumque principibus obtingit. 8.1 Olim Coimbriae residebant reges, 1383. Ioannes 2. Ulissiponam transtulit sedem regem; urbs haec sita est ad orificium Tagi, ad limites Portugalliae, et quidem in 7

tertio est Maffra, 6 milliaribus ab urbe metropoli; Ioannis 5. fundavit hunc locum cuius ecclesiam S. Antonio devovit. § 5 De externae securitatis remediis 1.1 Portugallia aeque ac Hispania duplici exercitu opus habet, campestri et maritima; saeculo 16. formidabilis fuit classis Portugallorum, sed adtriti per Hispanos, Belgas vix tot habuerunt naves quibus ad tuendos limites suos opus fuit. 2 Maxima sub Ioanne 5--o evasit potentia eorum; Iosephus tamen 1--us ad 10

Ad procurationem classis non carent materialibus, ligna adsunt sufficientia, adsunt metalla; in urbe Porto specialis habetur accademia pro juvenibus qui se rebus militaribus et navalibus dedicare volunt. 2.1 Quod portus adtinet, unicum habet Ulissiponensem portum navalem, ceteri portus non nisi commerciales sunt. 3.1 Militia campestris aeque neglecta fuit sub Ioanne 5; Iosephus 1--us per ministrum Bombal auxit ad 15, 18, imo etiam 20 000 hominum, qui tamen exercitus aliquando ad

reditibus publicis 1.1 Olim reditus Portugalliae conspicui erant, hodie tamen defecerunt vehementer, habentur autem partim ex bonis regalibus et domaniis, partim ex peculio privato civium. 2.1 Conspicuos reditus habet regia stirps ex bonis familiae Bragantinae; 2--o) ex domaniis; 3--o) qua magnus magister 3 ordinum equestrium; 4--o) ex vectigalibus et teloniis per 20 p.c; 5--o) in lucro cudendorum monetarum; 6--o) lucrum ex diversis monopoliis, tabacae anno '674. introductum; 7--o)

Proventus titulo magni magistri percipiuntur per specialem commissionem, item et venditio bullae cruciatae, etiam vectigalia et telonia portus Ulissiponensis; ceteri reditus habentur elocati. 3 Supremam inspectionem super omnibus reditibus regiis habet camera regia. 4 Reditus tamen non optime administrantur; officialium enormis est copia et hic fit ut aerarium communiter sit vacuum; debita adsunt enormia, hinc cartarum magna est copia circulantium. 5 Summa proventuum publicorum

Olim ecclesia tota per 3, hodie per 4 archiepiscopos regebatur: per Ulissiponensem, Bragensem, Eborensem; hoc saeculo Ioannes regiam cappellam levavit ad patriarchatum, hinc Ulissiponae 2 archiepiscopi resident; patriarcha habet capitulum 24 canonicorum qui principales compellantur, opulentissime fundati sunt. 4 Habet 5 episcopos subordinatos et est caput ecclesiae. 5 Bragensis habet 4 suffraganeos; antiquus Ulissiponensis habet 5 suffraganeos, quo etiam

hoc saeculo Ioannes regiam cappellam levavit ad patriarchatum, hinc Ulissiponae 2 archiepiscopi resident; patriarcha habet capitulum 24 canonicorum qui principales compellantur, opulentissime fundati sunt. 4 Habet 5 episcopos subordinatos et est caput ecclesiae. 5 Bragensis habet 4 suffraganeos; antiquus Ulissiponensis habet 5 suffraganeos, quo etiam episcopus Bonae spei pertinet; Eborensis 2 habet sufraganeos, sunt ergo 20 diaeceses in parvo hoc regno; in

resident; patriarcha habet capitulum 24 canonicorum qui principales compellantur, opulentissime fundati sunt. 4 Habet 5 episcopos subordinatos et est caput ecclesiae. 5 Bragensis habet 4 suffraganeos; antiquus Ulissiponensis habet 5 suffraganeos, quo etiam episcopus Bonae spei pertinet; Eborensis 2 habet sufraganeos, sunt ergo 20 diaeceses in parvo hoc regno; in Indiis orientalibus archiepiscopus Goae residet et primas Indiarum vocatur; habet in urbe

resident; patriarcha habet capitulum 24 canonicorum qui principales compellantur, opulentissime fundati sunt. 4 Habet 5 episcopos subordinatos et est caput ecclesiae. 5 Bragensis habet 4 suffraganeos; antiquus Ulissiponensis habet 5 suffraganeos, quo etiam episcopus Bonae spei pertinet; Eborensis 2 habet sufraganeos, sunt ergo 20 diaeceses in parvo hoc regno; in Indiis orientalibus archiepiscopus Goae residet et primas Indiarum vocatur; habet in urbe Macao suffraganeum suum. 6

compellantur, opulentissime fundati sunt. 4 Habet 5 episcopos subordinatos et est caput ecclesiae. 5 Bragensis habet 4 suffraganeos; antiquus Ulissiponensis habet 5 suffraganeos, quo etiam episcopus Bonae spei pertinet; Eborensis 2 habet sufraganeos, sunt ergo 20 diaeceses in parvo hoc regno; in Indiis orientalibus archiepiscopus Goae residet et primas Indiarum vocatur; habet in urbe Macao suffraganeum suum. 6 In Brasilia in fano Sancti Salvatoris residet archiepiscopus qui 4 habet

Bragensis habet 4 suffraganeos; antiquus Ulissiponensis habet 5 suffraganeos, quo etiam episcopus Bonae spei pertinet; Eborensis 2 habet sufraganeos, sunt ergo 20 diaeceses in parvo hoc regno; in Indiis orientalibus archiepiscopus Goae residet et primas Indiarum vocatur; habet in urbe Macao suffraganeum suum. 6 In Brasilia in fano Sancti Salvatoris residet archiepiscopus qui 4 habet suffraganeos. 7 Archiepiscopi cum marchionibus, episcopi vero cum comitibus habent praerogativam, et hinc alternant in

2 habet sufraganeos, sunt ergo 20 diaeceses in parvo hoc regno; in Indiis orientalibus archiepiscopus Goae residet et primas Indiarum vocatur; habet in urbe Macao suffraganeum suum. 6 In Brasilia in fano Sancti Salvatoris residet archiepiscopus qui 4 habet suffraganeos. 7 Archiepiscopi cum marchionibus, episcopi vero cum comitibus habent praerogativam, et hinc alternant in functionibus; patriarcha omnes praecedit. 8 Pontifices magna semper jura habebant in Portugallia; anno tamen

4--tam partem redituum ecclesiasticorum trahit rex, quos in pias causas convertit; in subjectis tamen bonis, cum clerici stipendio habeant, rex non trahit 4--am partem; omnis immunitas viget clericorum in Portugallia vigore conventionis, vi huius nec jus placeti regii locum habet circa bullas pontificias, interim tamen diversae bullae pontificum subpressae sunt. 9 Tribunal ecclesiasticorum habetur Lissabonae, quod nunciatura dicitur, in quo nomine pontificis causae spirituales deciduntur, et amplos reditus percipit aula

civilem, discutiuntur bullae, brevia et leges ecclesiasticae; huc negotia gratiae omnia referuntur. 4.1 Quarto est Consilium finantiae, hoc reditibus omnibus publicis invigilat; est in 3 partes divisa, cuique parti incubunt alia negotia, quaevis pars habet suum inspectorem, subinde tamen unicus est; cum hoc collegio habetur connexum consilium commerciale, quod prius diversum fuit. 5.1 In urbibus et oppidis magistratus domestici praesunt; in provinciis per gubernatores reguntur provinciae;

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report