Your search found 5588 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 640-993:

tenebris erroris disperiere. Iter enim, quod ad beatitudinem tenderet, sibi ipsimet constituere conati sunt, et monstratum ab ipso beatitudinis autore et largitore Deo non peruiderunt. Ideoque mentis hallucinatione elusi nequiuerunt eo peruenire, quo uolebant. Hi uero, quibus curę fuit diuinis potius quam humanis niti doctrinis et philosophiam non terrenam, sed quę de cęlo lapsa est, sequi atque amplecti, in cęlum, unde illa erat, ascenderunt. Neque enim errare

inseruire existimarent. Proinde tanti apud illum fuere, ut potestatem eis daret curandi omnem langorem, mortuos ad uitam reuocandi, mysteria intelligendi, futura diuinandi, demoniis imperandi et, quę nemo hominum facere potest, nisi cum eo Deus fuerit, faciendi. Taceatur igitur opulentissimorum quondam regum potentia fortissimorumque uirorum robur! Plus pauperculi nostri potuerunt. Taceatur philosophorum acumen! Soli ii, qui Deo credidere, ueritatem inuestigarunt.

annosque plurimos feris tantum peruias habitasse terras. Tu igitur, cuius nutu cuncta reguntur fautor mihi adsis, Deus, dictantem inspires, scribentem adiuues, ingenium, uerba, manum, calamum moderare, ut nusquam ab eo, quod tibi placitum fuerit, declinasse argui possim. Tuque, Fili Dei, Deus Christe, mentem animumque eorum, qui hęc legent, tua gratia sic penitus confirmes, ut istos sectatores tuos emulari cupiant, pariter

licet multum suaderet Theodosius Augustus, neque Romę manere, quanuis et patria esset et orbis domina, neque diuitias possidere, tametsi honestissime posset. Procis repulsam dedit, mare transmisit, ad Thebaidem uenit. Et eo loci considens, quicquid secum attulerat facultatum, partim erogauit egenis, partim ecclesiis neque aut sibi aut filię paruulę Euphrasię quicquam residui fecit. Quin immo moriens eidem in monasterio manenti solicite

Roma non ita multum abesse, ut abest, uideretur. Ad eundem etiam, dum adhuc abbatis officio fungeretur, uenisse quendam atque elemosinam poposcisse legimus, quod se naufragium fecisse diceret; et cum sex nummos ab eo accepisset, mox reuersum totidem pari facilitate (tanta erat largitoris benignitas) impetrasse; perendie deinde rursum accessisse lamentantem minimum quid prę iis, quę in mari amiserat, sibi fuisse emendicatum, proinde ad

ingemiscens mollius tunc se iacere quam dominos suos. Cumque illuxisset, culcitram uenumdari, pecuniam pauperi erogari mandauit. At diues ille ab emptore redemptam iterum misit precatus, ne munus suum ultra uenale haberet, sed eo ipse frui uellet. Verum diuitis preces superabat patriarchę in egenos misericordia neque ullo modo Ioannes tenere se potuit, quin rursum itidem faceret ut prius. Diues autem iam secundo recuperatam eidem referri iussit:

quidem glorię cupiditate quondam flagrans abbas Soranus, Longobardis Italiam uastantibus, redimere captiuos et eos, qui amissis rebus predę superfuerant, iuuare non destitit, donec latronum gladiis ecclesię thesauros ab eo frustra quęrentium (quoniam iam nulli erant) confossus occubuit. Eo corruente terni tremuit, testata, credo, tam pium hominem tam impie cęsum non opportuisse, nisi ad pietatis mercedem cumulus accederet corona martyrii.

Italiam uastantibus, redimere captiuos et eos, qui amissis rebus predę superfuerant, iuuare non destitit, donec latronum gladiis ecclesię thesauros ab eo frustra quęrentium (quoniam iam nulli erant) confossus occubuit. Eo corruente terni tremuit, testata, credo, tam pium hominem tam impie cęsum non opportuisse, nisi ad pietatis mercedem cumulus accederet corona martyrii. Celebratissimus in hoc laudis genere

captiuis cuncta consumpsisset, seipsum quoque in elemosinam tradidit. Profectus enim in Aphricam uicaria seruitute redemit uiduę Nolanę filium. Holitoremque se fecit barbari domini, ut matrem unici amissione consternatam eo recuperato consolaretur. Iactent se, qui uolunt, facultates non modicas in pauperum usum impendisse. Ecce qui omnia impenderat, inuenit pręterea, quemadmodum inops factus omnium diuitum elemosinas superaret. Cęterum

ferunt, sed tanto maiori admiratione dignum, quanto ante conuersionem uixit nequius. Cum enim opum copia redundaret, dubitatum est, utrum ditior an auarior esset. Hinc inter mendicos ortum est certamen: unus profitebatur se ab eo elemosinam elliciturum, cęteri id omnino fieri posse negabant. Qui se facturum promiserat, accessit cum multo precum ambitu, et dum hominem auertentem sese urgere coepisset, in iram concitauit, ita ut furore ardens repente

subueniret inopię, seruusque factus est hominis, ut seruitutis precium offerret Deo. Dixi dubitatum aliquando, diuitiis an auaritia magis pręstare. Nunc adiiciam et hoc incertum esse potuisse, an illis utrisque maior in eo deinde liberalitas fuerit, si idem liberalitatis, qui opum, finis fuisset et non impensis facultatibus necessitati proximorum ipse semet etiam super impendisset. O uere mutatio dexterę, Excelsi, in uno homine summę

coenobio illo, ubi tunc manebat, in uesperum edendi mos esset uiritimque cibaria fratribus diuiderentur, sępenumero nihil delibans, coenulam suam integram seponebat, demum, quam poterat secretius, pauperculis eo uentitantibus offerebat, hebdomadarum interdum inediam passus, ut aliis alimenta prębere posset. Et cum tot dies nihil gustaret, famem non sentiebat, dum fami prospicit aliorum, spem sibi certissimam extendens ad illud

esse demonstret. Denique discedentes deducit, ut, quos benigne accepimus, eosdem cum honore discamus dimittere, ne, si incomitati hospitii limen exierint, expulsi magis quam dimissi esse uideantur. Nec arbitreris ideo illos ab eo sic acceptos, quia scierit angelos esse, sed potius, quia sic homines acceperit, angelos quoque accipere meruisse, et tales angelos, in quibus sub Trinitatis typo maiestas unius Dei adoranda facile appareret.

habere Christum. Semel enim inter ministrandum, dum se paulisper auertisset, conuersus deprehendit unum ex conuescentibus non apparuisse. Quam rem uehementer secum admiranti nocte proxima affuit in uisu Dominus dicens: eo quod cęteris quidem diebus membra sua hospitio mensaque acceperit, dignum fuisse, qui hesterno acciperet et caput. Palam quippe fieri uoluit Saluator noster, qui est caput nostrum, seipsum in peregrinis recipi, quos sua

ne popularem gloriam expetere uideretur. Quod autem multa id genus non ita secreto, sed in conspectu peregerit plurimorum atque etiam prędicari uoluerit, non fuit inconstantię uolubilitas (nullum uitium in eo, qui Dei sapientia est, cadere potest) sed pię dispensationis miseratio, quę diuinę conuenit bonitati. Non solum enim illi, qui iam credebant, quomodo ostentationem uitarent, instruendi, sed etiam, qui nondum credebant,

mirari coepit tam gratum illi esse sui contemptum. Non minus se contemni gaudens Constantius, Anchonitanę ecclesię monachus, cum e longinquis partibus quidam, ut ipsum uideret, aduenisset ostensumque despexisset, eo quod statura admodum breui esset, quasi corporis uitium animi uirtuti officere possit,- irrisorem suum osculo excepisse dicitur, lętari se affirmans, quod tandem nactus esset hominem, a quo iure paruipendendus

uel secretę uisionis uel spiritalis fruitionis dotem a Deo accepisset, nemini nisi necessitate coactus proderet. Alioquin si exinde illum prę cęteris ęstimationi haberi contigerit haud facile uanę glorię uitio cariturum. Eo autem surrepente gratiam omnem, quam assecutus fuerat, irritam fore dicente Scriptura: Qui in uno peccauerit, multa bona perdet. Denique domicilia eorum ob hoc cęllas appellari; quod in his

ierit generis nobilitate potentiaque seculari. Franciscus Spiritu Sancto edoctus, ut intellexit gliscentem in pręcordiis comitis tumorem, statim desiliens asellum se illi cedere dixit, ipse potius pedibus iter facturus, eo quod obscuriore loco natus esset. Agnouit ille insolentis cogitatus culpam pene aperte sibi obiici, et miratus deprehendi potuisse ad pedes eius suppliciter prouoluitur seque peccasse confitens ueniam impetrat, cautius

Aratrum quippe tenens post tergum respexerat, sed magistri opera rursum cito conuersus aptum se fecit regno Dei. Idem Franciscus, cum se inter homines fama sanctitatis efferri percepisset, ne quam ex eo uoluptatem caperet, alteri negocium dedit, ut econtra probris petulantiaque ipsum incesseret. Et cum ille rusticanum, idiotam, ignauum inutilemque cum appellasset, calumnianti gratias agebat affirmans uerius de se sentire

Concurrebant episcopi, presbyteri, clericorum et monachorum greges, matronarum quoque Christianarum grandis tentatio, et hinc et inde ex urbibus et agris uulgus ignobile, sed et potentes uiri et iudices, ut benedictum ab eo panem uel oleum acciperent. At ille nihil aliud quam solitudinem meditabatur. In hac salutarium uirtutum parte foeminas quoque sua laude fraudare non decet. Tabita, uirgo sacra monasterii magni

fungens officio, donec agnitus cogebatur simul relinquere et locum. Postquam nullibi se diu ignotum futurum uidit, ad suos tandem monachos reuersus aliam conseruandę humiliationis rationem iniit, ut, quo plus honorabatur, eo magis corpus suum ieiuniis inediaque maceraret, malens fame affligi quam ambitione deliniri, et de cibis cogitare quam de honoris illecebris. Veruntamen, quid abbates monachosue tantopere miramur? Ipse

dicitur. Veruntamen (ut ait Hieronymus) tantum consentiens fidei prędestinata potuit electio, ut nec sic in opere uerbi perderet, quod prius meruerat in genere. Cum enim ex leuitis esset, ut Alexandrię episcopus fieret, eo compelli dignior fuit, quo magis refugit. Isaac etiam monachus, cum rescisset decerni sibi presbyteratum, de Scythia transmigrauit in Aegyptum, uastę solitudinis secessum quęritans, ut hominum effugeret conspectum. Sed

effugeret conspectum. Sed qui diuinitus eligebatur, latere non potuit. Cum enim fratres in Aegyptum usque illum quęsitum profecti essent et asellus, quem secum habebant, per desertum fugiens ad speluncam ipsius substitisset, eo insecuti, dum asellum comprehendunt, monachum, quem uix inuenire sperauerant, conspiciunt. Quare lęti gratantesque, simul ipsum, ut secum redeat, hortantur. Igitur, cum se ille muti animalis indicio deprehensum agnouisset,

episcopus forte ex itinere eodem loci diuertisset atque itidem suaderet, quando iam tantę autoritatis uiro aperte refragari difficile erat, diem ad deliberandum impetrauit. Dum autem in solo loco genibus prouolutus toto eo tempore secretę precationi intendisset, inuentus est efflasse animam. Hoc ipsum petenti illi diuinitus indultum credi par est; uerenti utique, si episcopum gereret, quę episcopi sunt, pręstare non posset, aut si

lepra curasset, nullis precibus moueri potuit, ut dona acciperet. At Gezi, minister eius, cupiditatis stimulo percitus cucurrit post Naman, quasi a magistro missus, mendacique procacitate impudenter usus argentum et uestes ab eo accepit. Propterea et lepra, qua Naman fuerat liberatus, adhesit illi et semini eius usque in sempiternum, ut saltem sic punitus discat charitatem erga proximum gratuitam esse debere, non mercenariam.

Apostoli ergo non modo pręmium non acceperunt, uerum etiam offerentis nequitiam acerba execratione prosecuti sunt. Bartholomeus quoque apostolus Polemio, Indię rege, offerente sibi camellos argento auroque oneratos, eo quod filiam eius ab immundo spiritu liberam reddidisset, nihil prorsus accipere uoluit, sibi his nequaquam opus esse dicens neque ob hoc se uenisse, ut munera acciperet, sed ut in Christum credentibus uiam adipiscendę

apostoli fieret, qui fuerat Indię dominus. Iudas etiam Thaddeus, cum Abagarum, gentis ultra Euphratem positę regem, graui ualitudine laborantem solo tactu sanitati restituisset, magnam uim argenti atque auri pro eo sibi oblatam constanter recusauit. Si nostra, inquit, dereliquimus, quomodo accipiemus aliena? Itaque tantum diuitiarum contemptum in tam paupere uiro rex admiratus, non ita cupide paulo ante expetiuerat sanitatem ut tunc

dereliquimus, quomodo accipiemus aliena? Itaque tantum diuitiarum contemptum in tam paupere uiro rex admiratus, non ita cupide paulo ante expetiuerat sanitatem ut tunc Christi suscepit fidem. Neque enim dubitauit ueritatem ab eo syncere prędicari, a quo aberat captatio lucri. Pari animi magnitudine pręditus Cyriacus martyr, cuius gloriosus exitus VI. Idus Augusti nobis celebris habetur, a Roma ad Persas usque ab Sapore, eorum rege, euocatus,

appeteret, in summis opibus tam largus, ut omnia donaret, semper diuitiis pręferens paupertatem. Mennę quoque, Samnitum prouincię solitario (ut Gregorius tradit) paucula tantum apum aluearia uictum suppeditabant. Eo accedens quidam Longobardus latro frustraque, ne aliena raparet, monitus sacrilegas apibus intulit manus. Sed sicut Esaias ait: Vę qui prędaris! Nonne et ipse prędaberis? Continuo sceleris ultor Deus

nisi amore illius etiam seipsam addiceret seruitio miserorum. Igitur, postquam constructo diuersorio non modicam egenorum ęgrotantium turbam coegisset, ministram se eorum fecit. Cumque a patre in Pannoniam reuocaretur, noluit eo ire, talem uitam pręponens regno Hinc, ubi ea postremo in sanctorum gloriam recepta miraculorum patuit indiciis, apparuit uerum esse, quod Propheta ait, quia melius est modicum iusto, super

confluerent, nunc arguentem, nunc docentem. Erat enim uox clamantis in deserto: Dirigite uiam Domini, rectas facite semitas eius! Et quoniam hos omnes, quo magis a consuetudine mortalium semoti erant, eo familiarius Dei colloquiis reuelationibusque usos nemo dubitat, multi deinde ex Christianis eorum exemplis incensi solitarię uitę conuersationem iniere. Quorum primus Paulus Thebeus apud inferiorem Thebaidem, *

et aqua sustentatus, cum iam uiginti peregisset annos, ui eductus et abbas ordinatus obstructis monasterii foribus manere coepit, ita ut mutasse latebram uideretur, non deseruisse. Cum tamen multi uariis morbis laborantes eo uentitarent et sani reuerterentur cresceretque in dies confluentium numerus, gloriam fugiens procul in ulteriorem deserti partem solus abiit et in loco ab angelo monstrato consedit, ubi etiam sementem

ac statim propius accedentibus nescio quid terroris incutiens. Hunc se ibi uidisse diuus Hieronymus testatur, iam centum et decem annorum senem. Ferebatur autem interdum etiam futura prędicere, euentu haud incerto, ut super eo quoque Helię prophetę spiritum requieuisse dicerent, cuius et nomen sortitus fuerat et secutus propositum, Deo in solitudine seruiendo. Rarissimum est, quod de Ioanne quodam relatum legimus. Dicitur enim, cum

precandum rursus uocem audiuit dicentis: Arseni, fuge, tace, quiesce; ut scilicet deuitet fuga frequentiam, taciturnitate iactantiam, quiete fluxarum atque fragilium rerum solicitudinem. Proinde secendens in partes Syrię eo loci, qui Troen dicitur, sedit solitarius annos quadraginta, deinde in deserto uastiore ultra Babylonem, Memphim uersus annos decem, postea ad Canopum Alexandrię annos tres, rursum in Troen * corr. ex Troe

Inde fugitans ad Alzeium fluuium agri Pontini peruenit. Et cum ibidem sedem sibi ponere uellet ab Hymeone, regionis tetrarcha, prohibitus est. Sed neque ideo propositi poenitens, dum ad ulterioris solitudinis loca pergit, ab eo ipso, a quo pulsus fuerat reuocatus rediit atque etiam ope illius adiutus, in qua coeperat ripa, gurgustiolum compegit et cum unico discipulo solitarius habitauit. Vis nosse, quantum in ea solitudine manens profecerit? Pro

exurgens ac trepidans, cum cęllę exitum, per quem effugeret, fumo omnia inuoluente non inuenisset, ad orationem se uertit. Mox flammę uis illa omnis extincta fumusque consumptus illęsum reliquerunt. Et impletum est in eo illud Prophetę dictum: Probasti cor meum, Domine, et uisitasti nocte. Igne me examinasti, et non est inuenta in me iniquitas. Potuit quidem illi quiescenti turbare somnum repentinus ardor, nocere non potuit,

exaudi me, Domine! In corde ad Dominum clamant, qui ardenter orant, non qui tantum uocibus obstrepunt et, quod labiis uolutant, mente non concipiunt. Post illum Salomon, omnium Iudeę regum sapientissimus, in eo libro (si modo illius liber est) qui Sapientię inscribitur: Adii, inquit, Dominum, et deprecatus sum illum, et dixi ex totis pręcordiis meis. Ex toto quippe corde rogandus est, qui ex toto corde

quia pro nobis oblatus est. Supersubstantialem, quia omnibus substantiis, omnibus pręeminet creaturis. Vel quotidianum, quia Christus Iesus heri et hodie, ipse et in secula. Da nobis hodie. Da semper, ne unquam separemur ab eo. Quoties enim separamur, toties deficimus in uia. Et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Vt, cum ignouerimus in nos peccantibus, tu nobis ignoscas,

legimus, nunquam procubuisse, ne minus orare, quam uellet, cogeretur, quoniam cubanti citius obreperet somnus. Quietis mollitiem standi frangebat labor, standi laborem leuabat auiditas deprecandi. Miraculum auxit toto eo tempore nihil gustans, pręterquam Dominicis diebus sacrosanctam eucharistię communionem, quę illi simul et animę cibus et sustentamentum corporis erat. Par obsecrandi cura Sisinium, Elpidii abbatis discipulum,

ibidem orandi, quandiu uellet, copiam sibi concederent nec sinerent interim oranti quenquam impedimento esse. Ea re impetrata dies treis continuos et totidem noctes genibus innixus orauit. Hoc quidam hypocrisis uitio deputans eo processit dementię, ut post uerborum insultationem etiam colaphum illi incuteret. Sed quoniam parata sunt derisoribus iudicia et mallei percutientes stultorum corporibus, repente maligno arreptus spiritu uexari coepit. At

et quinquaginta uiros, alios post alios, ab Ochozia rege ad ipsum comprehendendum missos consumpsit. Inuocauit autem ille, non ut se uindicaret, sed ut Dei ueri immensam expauescendamque potentiam contra pręuaricatores, qui eo relicto Belzebub, deum Acharon, adorabant, ostenderet. Post hęc Iordanem transiturus, comitante se Heliseo, palio percussit flumen, et diuisis aquis per siccum aluei tramitem ambo ad ripam ulteriorem peruenere. Eodemque

male imprecatus est, non ut suam, sed Dei iniuriam ulcisceretur. Qui statim ab ursis laniati poenas dederunt. In Samaria mulieris uiduę inopiam miseratus, modico oleo non modica uasa impleuit, ita ut illa eo uendito et a creditore se redimeret et uictum, qui satis esset, sibi filiisque pararet. In ciuitate Suna mulieri hospitę infoecundę ac sterili, ut uiro suo filium pareret, a Domino impetrauit. Et eundem puerum postea

longa dies, obediente Domino uoci hominis, et pugnante pro Israhel. Porro, de inimicorum potestate atque iniuria oratione liberari posse Ioachan quoque, regis Israhel, exemplo apparet. Qui cum suos, eo quod se idolorum cultura polluerant, in ditionem Syrorum redactos uidisset, ad Dominum conuersus pro ipsis deprecatus est et a seruitutis iugo misericorditer erreptos recepit. Ezechia, rege Iuda,

iussu a pisce in aridam uomitu effusum. Grande profecto miraculum, tum quod deglutitus tandiu intra aluum uixerit, tum quod eiectus nusquam, ut lęderetur, impegerit. Vtrunque tamen hominis precibus ab eo, qui omnia potest, datum. Et, si his, qui sub seruitute Legis erant, tanta ac talia concessa sunt, quid eorum precibus non concessum dicemus, quibus sub Euangelio dies illuxit libertatis, de quibus in psalmo dicitur:

Aeneam paralysi laborantem curauit, Dorcam mortuam uitę restituit. Denique umbram illius contigisse ęgrotantibus saluti fuit. Porro idem in carcere positus, catenis duabus uinctus, a militibus custoditus, orante pro eo Ecclesia, ab angelo de cęlo misso liberatus est. Andream, fratrem eius, ferunt cuidam, cui Nicolao nomen fuit, qui toto uitę tempore libidinibus deditus ab his discedere, cum etiam uellet, non poterat, deprecando

inde exiturum, deiecere. Litterę ibidem in lapide incisę factum hoc indicant et adhuc extantes legentibus fidem faciunt. Seuerinus, in Pannonię finibus abbas, cum Phauianum, oppidum Danubio adiacens, fame laboraret, eo quod concreto frigoribus fluuio frumentarię naues iter agere nequibant, oratione glaciem soluit et uectoribus nauigationem aperiens periclitanti oppido incunctanter subuenit, ita ut repente ingentem inopiam ingens copia

quantum cęteros orasse iuuit. Romualdus abbas (qui ordinis Camaldulensis fuit autor) cum a Parentio, Liburnię oppido, soluens nauigaret et nauis magnis fluctibus iactaretur omnesque, qui cum eo erant, de salute desperarent, pelagi uentorumque sęuitiam oratione placauit, illum utique deprecatus, qui uentis et mari imperat, et obediunt ei. Germanus quoque, Antisiodorensis episcopus, Britanniam uersus ad hereses

corr. ex Moreti (qui est in Aquitania) solitudinem incoleret, pro milite quodam, ut flagitium, in quo obstinatior uidebatur, dimitteret, orauit. Hinc ille, qui neque iam ab eo desistere se posse neque, si posset, uelle dixerat, repente mutatus peccatum suum fleuit uitamque correxit. Lupi, Senonum archiepiscopi, oratio quosdam ex clericis mulierum libidinibus deditos ad continentiam adduxit.

lucernam ter a demonio extinctam fuisse ferunt et ter ab angelo rursum accensam. Non enim passus est Dominus illum deridiculi gratia in tenebris derelinqui, qui orando seruiebat luci. Quoniam Deus lux est, et tenebrę in eo non sunt ullę. Quid tunc solacii, quid gaudii cepisse Launomarum dixerim, cum pro se contra nequitię spiritum stare Dominum uideret? Potuit lętus concinere Dauidicum illud: Quoniam tu illuminas lucernam meam,

ignoscit Deus, non se tam pertinaci fatigatione conficientibus. Agnouit in uerbis dolos et, sicut coeperat, orando perseuerauit atque etiam ad perferendos pro Christo labores magis exarsit. Sciebat enim inimici consilia semper eo spectare, ut fallant, nunquam, ut doceant, scriptumque esse: Ne desyderes de cibis eius, in quo est panis mendacii. Rursum tamen humani generis perpetui hostes, quoniam fraudulenta

ait: Experto itaque seni deuote consulenti credite, filię: si semel gustastis, quam dulcis est Dominus, ad quem accedentes lapidem uiuum, ab hominibus quidem reprobatum, a Deo autem electum; poteritis ab eo illud audire: Venite, et ostendam uobis omne bonum. Et tunc ostendet uobis talia, qualia non nisi mentes assuetę norunt. Scio, quid loquor, charissimę. Nam ut meam insipientiam loquar, ego homunculus sic abiectus,

nostro nos oportet in humilitate, si cum illo cupimus consurgere in gloria. Caput V / DE SCRIPTVRARVM LECTIONE His et aliis huiuscemodi meditationibus eo commodius utemur, quo diligentius lectioni Scripturarum incubuerimus. Ad quam accedere siquando fastidierit animus, excitandus erit iis, quę modo referemus, sanctorum exemplis, ut eorum legendi studium secutus fructum

legem. Geruasius et Prothasius, gemelli fratres, qui se uno partu editos non magis formę quam morum similitudine comprobabant, cum persecutionem fugientes, annos decem domi latuissent, toto eo tempore nihil aliud quam orasse atque legisse narrantur. Quantę autem hoc uitę institutum perfectionis esset, diaboli inuidia patuit. Qui in idolo loquens dum consuleretur, non se prius responsa daturum dixit quam

ne respicere quidem ad Scripturas sacras uolunt. Delegerunt sibi magistros (ut Apostolus ait) prurientes auribus et a ueritate quidem auditum auerterunt, ad fabulas autem conuersi sunt. Et tamen eo impudentię processere, ut se doctos putent, cum mendacia didicerint. Sed esto eruditorum famam consecuti sint, apud omnes magnę ęstimationis habeantur, ab omnibus ubique prędicentur! Nunquid uita defunctis, cum ad

lac gentium, et mamilla regum lactaberis. Tunc primum quidem Roma ipsa Ecclesię iugum suscepit, multo felicius iam Christo seruiens quam quondam orbi terrarum imperitans. Basilius Magnus eo quidem maior, quod iam desperatę pertinacię uirum euidentissimi tandem experimenti argumento ad credulitatem egit. Cum enim morbo grauiter affectum Ioseph, Iudeus medicus, adiens, deprehensis mortis signis, eum uesperi

contendit. Qui quoniam satis firmam rationem, qua causam suam tueri possent, non habebant, miraculis certare decernunt. Atque oculis captum quendam in medium producunt, nescientes minus ueri se uidere quam ille lucis. Pro eo, ut uisum reciperet, supplicarunt diis; quasi uero lapides preces possent audire et non etiam ipsi cęci, insuper et surdi et muti essent. Cum ergo cura laborque eorum omnis incassum recidisset, Augustinus Christum suum

possent audire et non etiam ipsi cęci, insuper et surdi et muti essent. Cum ergo cura laborque eorum omnis incassum recidisset, Augustinus Christum suum deprecatus, sine cunctatione hominem sanum reddidit et reliquam plebem eo signo conuertit, Britanniam totam erripiens diabolo et subiiciens Christo. Tunc terra illa inculta (iuxta Ezechielem) facta est ut hortus uoluptatis, iam exhuberans fructibus salutis.

est referre, qualiter ab his magi quoque ipsi confutati sint, ut appareat non fuisse maleficia, quibus etiam maleficiorum magistri succubuerunt. Magorum igitur princeps Simon Samaritanos pręstigiis dementabat et eo temeritatis proruperat, ut se Dei uirtutem magnam diceret. At cum Philippus diaconus illo accessisset et Euangelium Christi miraculorum operationibus confirmasset, Samaria uerbum Dei accepisse dicitur et ad baptismum simul

uiribus Iustinam uirginem in amorem Agladii * corr. ex Aglai iuuenis, qui eam deperibat, pellicere molitus fuisset et demones re infecta reuersi nullum sibi in ipsam peccandi locum relictum dixissent, eo quod crucis munimine Christiana foemina castitatem suam protegeret, continuo relictis demoniis Christianorum religionem sequi decreuit. Baptizatus ergo tantum fide et sanctitate profecit, ut ad episcopatum

Arcadius uero imperator molestiam hanc absque hominum cęde auertere cupiens, cum ad illum placandum legationem destinare uellet, Ioannem ultro se offerentem misit. Eius aduentu Gainas consternatus humi procidit et ab eo, quem interempturus putabatur, ueniam supplex petiit. Tum preda restituta amouit, exercitum matureque recessit, tam deinde fauens Christianis, quam antea fauerat impietati perfidięque Arrianę.

episcopus uere columna ignis (ut cuidam uisum fuit) calore ęstuans charitatis, non est ueritus Valentem imperatorem increpitare, quod ecclesiam quandam, quę Christianorum iuris erat, tradidisset Arrianis. Sublatis iurgiis eo deducta est res, ut fidei periculum facerent. Clauserunt ecclesię fores, decernentes, ut, ad quorum precationem per se patefierent, illis eius possessio cederet. Arriani dies treis perpetuis supplicationibus in cassum

impietas, cuius assertione tutam se putabat, eius confutationum telis confossa periit. Euticianę uero prauitatis error; quam Chalcedonensis synodus damnauerat, etiam tunc manifesto apparuit, cum Anastasius Augustus, ut ab eo discederet, summi pontificis Hormisdę denunciationibus monitus, sed obtemperare negligens atque contemnens, fulmine ictus poenas dedit. Reliqui, ne idem paterentur, catholicę fidei adherentes, ab eodem pontifice in

opprimant, in quibus Cherintus lauat, ueritatis inimicus. Polycarpus autem Martioni aliquando obuiam factus quęrentique, an se agnosceret: Agnosco, inquit, primogenitum Sathanę, agnosco. Atque auersus ab eo pertransiit. Sic etenim et Paulus apostolus ad Titum scribens monet ac dicit: Hereticum hominem post unam et secundam correptionem deuita, sciens, quia subuersus est, qui eiusmodi est, et delinquit, cum sit

innocentię, pristinis beneficiis cumulum faciens tam excellentis prępositurę honorem. At contra Iudas de culmine ipso apostolatus in baratrum inferni infeliciter corruit; non utique quia Dominum uendidit, sed quia eo uendito magis de flagitio doluit quam de uenia sperauit. Peccaui, inquit, tradens sanguinem iustum. Conueniens poenitentię, si sibi humiliter ignosci postulasset et non sceleri scelus addens ad laqueum

Iacobus martyr, a pręsectis membrorum nodis Denodatus dictus, cum esset fidelis fidelibusque ortus parentibus atque inter regis Persarum aulicos primo loco haberetur, gentili domino gratificari cupiens eo prolapsus est, ut idolum adoraret. Deinde a matre per litteras increpitus culpam agnouit, animo resipuit, poenitentiam egit, honores, quibus fruebatur, contempsit. Regem nihil ueritus idola eius detestatus est et se

assentiens chyrographum dedit et nuptias cum ea, quam adamauerat, iniit. Post hęc deprehendit mulier nihil prorsus Christiani moris inesse uiro: non orare, non ad ecclesiam ire, non crucis signum facere. Denique causam ab eo curiosius sciscitans plene didicit et anxia remedium quęrens Basilio episcopo rem detulit. Tunc accersitum Phaniam Basilius hortatur, ut reuerti uellet, unde per pręuaricationem recesserat, et credere et confidere in

Sathanę insultationes eduxit; ut purgatum reconciliaret Ecclesię. Ibi frequenti clero plebeque urbis astante uoces terribiles auditę frementium ac lamentantium demonum aduersus Basilium, quasi raptorem alieni serui. Sed eo iubente etiam chyrographum inuiti restituunt. Quo discisso apparuit deletum esse Phanię crimen. Ita per mulierem fidelem uir infidelis saluatus est et, qui desperauerat, episcopi opera ad spem rediit salutis. Theophilus

abundauerat peccatum, superabundauit misericordia et in poenitente omni spe maior spei merces fuit. Maria Aegyptiaca meretricio quęstu diu infamis, cum aditu etiam ecclesię indignam se diuinitus eo prohibita cognouisset, post lachrymas eremique labores ad tantam uitę perfectionem deuenit, ut orans in terra terram non tangeret et Iordanem transiens super aquas ambularet. Ad Dominum migratura a sanctissimo uiro Zozima

usa pie sancteque uixerat, clausis semper ianuis nusquam inde discedens. Sed quid tam clausum, quo diaboli non penetret inuidia? Iam uigesimum ętatis agebat annum, cum inimici dolis suggestionibusque subuersa iuueni cuidam eo uentitanti consentiens in turpis luxurię foueam corruit. Sceleris conscientia ueniam desperauit, solitudinem reliquit, proximam ingressa ciuitatem pristinas uirtutes uitiis ęquauit, permisit libidini frenos et, quę diu

filius erat Isaac. Et cum unice illum amaret, manibus propriis mactare uoluit, ut obediret Deo. Pluris fecit mandatum Dei quam unici uitam neque se crudelem esse, si sanguinem filii effudisset existimauit, sed pientissimum, si eo effuso iussioni paruisset diuinę. Promissionem acceperat de Isaac dicente Domino: Dabo tibi filium, cui benedicturus sum eritque in nationes, et reges populorum orientur ex eo. Et tamen, de quo tanta sibi

existimauit, sed pientissimum, si eo effuso iussioni paruisset diuinę. Promissionem acceperat de Isaac dicente Domino: Dabo tibi filium, cui benedicturus sum eritque in nationes, et reges populorum orientur ex eo. Et tamen, de quo tanta sibi promittebantur, mox eundem impuberem adhuc iubetur immolare. Cuius hic non titubasset fides, quis non dubitasset, ne illo sublato irritum fiat oraculum? At uero Abraham et pollicenti credidit

illos tam tenera amplexaretur pietate, a Philistiim interfectos audiens satis ęquo animo tulit. Postquam autem et arcam Domini simul captam fuisse intellexit, impatiens doloris de sede corruit. Et quia nonagenarius iam erat, eo lapsu collisus expirauit ostendens, quanto sibi grauius erat pręsentia Domini, quam arca exhibebat, quam liberis, quanuis charissimis, orbari. Quantum de arcę amissione doluit Heli, tantum de eius reductione a

cum illo una esse contigisset. Si uis, faciamus hic tria tabernacula, tibi unum, Moysi unum et Helię unum. Cur etiam sibi unum non poposcit? Quia eodem cum Iesu contubernio uti et nullo prorsus intersepto ab eo seiungi uelle consilium erat. Semper oculis illum coram intueri cupiebat, quem semel animo complexus fuerat. Tunc quoque separari ab eo pertimuit, cum ille Discipulorum pedes loturus sibi obnixe

eodem cum Iesu contubernio uti et nullo prorsus intersepto ab eo seiungi uelle consilium erat. Semper oculis illum coram intueri cupiebat, quem semel animo complexus fuerat. Tunc quoque separari ab eo pertimuit, cum ille Discipulorum pedes loturus sibi obnixe renitenti minaretur ac diceret: Nisi lauero te, non habebis partem mecum. Hoc ut audiuit, protinus se totum eius exponens uoluntati respondit: Domine,

his quoque, qui nihil tale commiserant, pręferri meruit, omnium princeps constitutus, quia omnibus plus dilexit. Persequamur et illa intimi amoris signa, quę post resurrectionem Saluatoris in eo apparuisse Euangelica ueritas docet. Cum igitur singulari cultu atque obseruantia Dominum usque ad crucem prosecutus fuisset, mortuum quoque ac sepultum quęrere non cessauit. Cucurrit una cum Ioanne ad monumentum, ut citius

quaquam distulit Petrus, quin ipsum nauiculę cursum suo pręueniret, dum ad Dominum properat. Non petiit nunc, ut super aquas ambularet, quia et id petere tardatio uidebatur, et cum miraculo uelle agere aliquid, quod sine eo perfici potest, Deum tentare est. Itaque uado, quo uolebat, peruenit, reliqui deinde applicuere. Tum demum iubente Domino afferi de piscibus, quos ceperant, primus ascendisse dicitur et traxisse rete in terram magnis

nihil pręstitit, ut etiam ueritatem abnegaret; modo nihil promittere ausus tantum exhibuit, ut post persecutiones, verbera, carcerem, catenas, quę pertulit, etiam crucifigi pro nomine illius non recusarit. Hinc apparet nihil eo esse imbecillius, qui in se confidit, neque fortius, qui in Deo. In Deo confidens Neronem contempsit, qui in se confidens expauerat ancillas. De Paulo quoque apostolo in Actis legimus, cum esset Tyri, ab Agabo propheta

amoris indicium et illud fuit: Cum Martha, soror eius, Dominum accipiens hospitio parandi conuiuii cura distringeretur, illa audiendi uerbi dulcedine delinita nullis eiusdem germanę compellationibus auelli potuit, ut ab eo parumper secedens ipsam in ministrando iuuare uellet. Ideoque optimam partem elegisse dicitur, quę non auferetur ab ea. Charitas enim nunquam excidit. Sed ut alia omittam, quis digne explicare, nedum

frequenter iratum placauit et a persecutione amici auertit. Cumque die festo Neomenię in celebri conuiuio requireretur, excusauit eius absentiam et patris odium in illum concitatum in se pene excepit, lancea ab eo petitus, sed a Deo protectus. Exurgens ergo ne gustatis quidem solennibus epulis latebras adiit David eumque monuit, ut fuga sibi salutem quęreret. Denique (ut Scriptura testatur) diligebat Ionathas David sicut animam suam,

insultationibus nos moueri, ut ab officio discedamus, quod proximis debemus. Scriptum enim est: Noli fieri pro amico inimicus proximo! Dauid regis erga populum charitas, cum in multis tum in eo pręcipue apparuit, quod, postquam ob illegitimam simul et arrogantem plebium enumerationem puniendus ex tribus malis unum optare cogeretur, neque famem in terram suam neque cędem suorum ab inimicis inferendam elegerit, cum

affectus est incusauitque episcopi negligentiam in eiusmodi deposito seruando nec cunctatus conscenso equo ad grassatorum latibula abiit solus, periculi immemor, dum perditam ouem uestigat inter lupos. Eo uiso iuuenis commissi conscientia uerecundatus fugere coepit, Ioannes insequi consecutusque eum blanditiis promissisque allicit et ad spem uenię animat; se pro illo rationem redditurum, modo poenitere ac secum redire ne

quo accuratius enixiusque hanc sequamur, illud euitemus. Qui dicit- inquit- se in luce esse et fratrem suum odit, in tenebris est usque adhuc. Qui diligit fratrem suum, in lumine manet et scandalum in eo non est. Qui autem odit fratrem suum, in tenebris est et nescit, quo eat, quia tenebrę occęcauerunt oculos eius. Nos scimus, quoniam translati sumus de morte ad uitam, quoniam diligimus fratres. Qui non

charitatem Dei, quoniam ille animam suam pro nobis posuit; et nos debemus pro fratribus animas ponere. Qui habuerit substantiam huius mundi et uiderit fratrem suum necesse habere et clauserit uiscera sua ab eo, quomodo charitas Dei manet in eo? Filioli mei, non diligamus uerbo neque lingua, sed opere et ueritate. Charissimi, diligamus nos inuicem, quia charitas ex Deo est. Et omnis qui diligit, ex Deo natus est et

animam suam pro nobis posuit; et nos debemus pro fratribus animas ponere. Qui habuerit substantiam huius mundi et uiderit fratrem suum necesse habere et clauserit uiscera sua ab eo, quomodo charitas Dei manet in eo? Filioli mei, non diligamus uerbo neque lingua, sed opere et ueritate. Charissimi, diligamus nos inuicem, quia charitas ex Deo est. Et omnis qui diligit, ex Deo natus est et cognoscit Deum. Qui non diligit, non

quia charitas ex Deo est. Et omnis qui diligit, ex Deo natus est et cognoscit Deum. Qui non diligit, non nouit Deum, quoniam Deus charitas est. Deus charitas est, et qui manet in charitate, in Deo manet et Deus in eo. Siquis dixerit, quoniam diligo Deum, et fratrem suum oderit, mendax est. Qui enim non diligit fratrem suum, quem uidet, Deum, quem non uidet, quomodo potest diligere? Et hoc mandatum habemus a Deo, ut, qui

procumbens deprecando peruigilabat, donec illucesceret dies. Factum admirans mulier, cogebatur interim tacita intra se cogitare, non iam quantum lucri fecisset sed quantum turpiter uiuendo Deum offendisset. Itaque multę ab eo hoc modo conuersę uitam correxere. Ipse uero peruersa hominum opinione iactatus, quoniam circa lupanaria frequens erat palamque reprehensus patienter tolerabat, cum plus utilitatis ex correctione alieni delicti caperet quam

debuisset, ut ambo e uita decederent, optauit, ueritus, ne alterius suasu, alterius exemplo alii corrumperentur. Vidit autem in quiete illos in fornacem ardentem a spiritibus immundis trahi uiolenterque impelli, et cum eo spectaculo delectari coepisset, aspexit Christum cum angelis e cęlo delabi in terram ipsosque ab ignis periculo erreptum accedere. A quo et audiuit iterum paratum se pro peccatoribus pati. Hac uisione admonitus pro

Moyses pro Maria sorore Deum orauit et a lepra curatam reddidit, quam petulanter in se oblocutam nouerat et ob hoc quidem lepra perfusam. Dimittere illam Dei iudicio uoluntatique licebat, sed ipse pietate uictus, ut morbo eo liberaretur, precibus impetrauit. Idem a populo, quem de seruitute Aegyptia liberatum in terram lacte et melle manantem, id est, bonis omnibus affluentem perducere tanto labore tantoque uitę periculo moliebatur, sępe

habebat, pecuniam coram effudit, ut, quanta sibi opus esset, suo arbitrio sublatam ferret. Alius ab ingrato data repetiisset, ille contumeliam passus datis etiam superaddendum existimauit. Ioannes Damascenus pro eo, cuius occulta calliditate perfidię in Theodosium imperatorem innocens damnatus dexteram amiserat manum, diu intercessit, ne in dolo deprehensus capite puniretur. Imperator admiratus hominis patientiam ipsum, pro quo

in fugam conuertit et ab eis peremptum ad uitam reuocauit et eundem iam credentem ad certam beatitudinis spem errexit. Anatoliam etiam uirginem angusto carcere una cum terribili serpente conclusam nec tamen ab eo lęsam, cum tandem consumptam putarent carcerisque ostium reserassent, serpens inde erumpens Audacem, a quo immissus fuerat, morsu apprehensum sinuosoque spirarum uolumine colligatum humi deiicit moribundum. Mox autem ipsius

occidere in animo habebat, solo corporis uitio offensus, quia cęca nata fuerat. Mater autem periculo subtractam monasterio tradidit. Hinc ipsa uirtutibus proficiens defectumque oculorum mentis perspicacitate supplens pro eo patre, quem sibi tam indigne capitali odio infensum nouerat, feruenter orando effecit, ut et uiuens poenitentiam delicti ageret et defunctus purgatorii poenas cum paradisi deliciis commutaret. Ipsa uero corporei quoque uisus

tum Noua lege pręcipitur nobis obseruandum. In Exodo dicitur: Si occurreris boui inimici tui aut asino erranti, reduc ad eum. Si uideris asinum odientis te iacere sub onere, non pertransibis, sed subleuabis cum eo. Et in Prouerbiis legimus: Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas et in ruina eius ne exultet cor tuum, ne forte uideat Dominus et displiceat ei, et auferat * corr. ex auferet

Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas et in ruina eius ne exultet cor tuum, ne forte uideat Dominus et displiceat ei, et auferat * corr. ex auferet ab eo iram suam. Et iterum: Si esurierit inimicus tuus, ciba illum, si sitit, da ei aquam bibere. Prunas enim congregabis super caput eius, et Dominus reddet tibi. In Euangelio quoque ipse

destruas et disperdas et dissipes et ędifices et plantes. Siquis igitur ad prędicationis opus diuinitus eligitur, nulli rei diffidat, nihil trepidet; omnia aderunt, cui aderit Deus. Disce tamen omne doctoris studium eo spectare debere, ut euellat et destruat hominum uitia, plantet autem et ędificet uirtutes. Ezechieli etiam Dominus libere uaticinandi pręstitit audaciam dicens: Tu ergo, fili hominis, ne

inuitamur. Iam enim se institutionibus nostris pro sua uirili obsecuturos polliceri uidentur, dum inuitant. Hinc est, quod Paulus transire maturauit in Macedoniam, cum uir Macedo in uisu apparens ei suppliciter poposcit, ut eo ueniens ipsos adiuuaret. Non petit auxilium, qui non agnoscit periculum. Quis autem petit nisi is, qui periculo liberari cupit? Multis tandem urbibus regionibusque docendo peragratis Paulus contulit se

a quibus catholicę fidei murus quatiebatur. Accesserunt quidam philosophi quasi rusticano homini et litterarum ignaro illusuri. Verum ubi loquentem audissent, demirati uerborum uim sententiarumque grauitatem ueritati ab eo prędicatę adheserunt et, cuius corporis habitum paulo ante subsannauerant, scientiam amplexi sunt Christo credentes. Nesciebant utique sub terra latere aurum et interdum sub uili panno habitare

nullis prędicationum solicitationibus ad modestius uiuendi rationem redigere potuisset, episcopatum reliquit et summi pontificis permissu ad coenobium Cassini montis perueniens monachum se fecit. Pertimuit eo fungi officio, postquam sibi commissos meliores efficere nequiuisset, ne quęsisse uideretur, quę sua sunt, non quę Iesu Christi, id est, suum honorem, non aliorum profectum. Cogitent nunc, quam

pedes eius, quem inuaserat, exanimis corruit. Sic tutatus est Dominus pii doctoris disertum guttur, ut hic, qui illud per uim polluere attentauerat, suum confoderet et sua sibimet manu mortem conscisceret. Eo cadente reliqui omnes, qui in pari infidelitate diu iacuerant, per fidem sese errexere Christi, et unius increduli poena multis credendi causam prębuit. Seruatium, Traiectensem episcopum, hac Spiritus Sancti gratia

uitę proposito, finita prędicatione, abierunt multi, dum commissa deflerent, lachrymis madidi, pluuia nemo. Dominicum ordinis Prędicatorum futurum institutorem pręsagiis quibusdam ante monstratum fuit. Mater eo foecunda catellum se peperisse somniauit, qui faculam mordicus arreptam pręferens mundum incendere uidebatur. Eodem iam nato cuidam non ignobili matronę uisum est stellam fronti eius insedisse, cuius fulgore perinde ac

mundum incendere uidebatur. Eodem iam nato cuidam non ignobili matronę uisum est stellam fronti eius insedisse, cuius fulgore perinde ac solaribus radiis totus terrarum orbis lucescebat. Breui ergo effectum est, ut ab eo plurima euangelizantium turba per omnes fere prouincias nationesque diffunderetur passimque discurreret. Sic ille ardentis prędicationis facibus mundum succendit, sic doctrinę spiritalis luce illustrauit.

Ite in mundum uniuersum et prędicate Euangelium omni creaturę! Sic enim hominibus prędicauit, ut mundum repleret monasteriis, sic auibus, ut ad audiendum dociles intentęque silentium tenerent ac se manu ab eo contrectari non formidarent. Illos, ut pie religioseque uiuerent, hortatus est, has tantum, ut Creatorem suum laudarent, cuius beneficio pennas haberent ad uolatum, uocem ad cantum, fructus terrę absque omni uel serendi uel

qui uuius adhuc alia in prouincia longe sepositus degebat prope astare in aere uidit nutu confirmantem omnia, quę ab ipso dicebantur. Ad tam sublime euangelizandi munus non nisi per humilioris gradum ascendit, hoc est, dum se eo indignum reputat et tamen, quod iubebatur, obediendo experiri non recusat, sed et tunc confitens ac dicens: Doctrina mea non est mea, sed eius, qui misit me. De

igitur peragrauit loca, passim Euangelium prędicans ac se sacrisque codicibus iumento impositis iter faciens. Accusatus autem, quod nulla Apostolicę Sedis autoritate prędicationis officium exerceret, Romam citatur. Et dum eo proficisci pararet, interim pontifex per somnium exterritus, rursum illi, ne uenire fatigaretur, per nuncios iussit, simulque opus, quod coeperat, facere pergeret, quando quidem id faciendi facultatem non ab hominibus, sed a

— audacter respondit: Non ego turbaui Israhel, sed tu et domus patris tui, qui reliquistis mandata Domini et secuti estis Baalim. Idem quoque Ochoziam regem, qui ipsum comprehendere quęsierat, ultro adiit et eo morbo, quo affectus iacebat, eo quod de recuperanda ualitudine deum Acharon consultum miserat, periturum prędixit. Azarias etiam sacerdos Ozię regi super altare thimiamatis incensum adolenti reclamauit

ego turbaui Israhel, sed tu et domus patris tui, qui reliquistis mandata Domini et secuti estis Baalim. Idem quoque Ochoziam regem, qui ipsum comprehendere quęsierat, ultro adiit et eo morbo, quo affectus iacebat, eo quod de recuperanda ualitudine deum Acharon consultum miserat, periturum prędixit. Azarias etiam sacerdos Ozię regi super altare thimiamatis incensum adolenti reclamauit restititque intrepide et quasi

ne terram attingat, ut tota eius conuersatio in cęlis sit. Quod aliis pręcipit, prius ipse pręstet, quia, qui fecerit et docuerit sic, hic magnus uocabitur in regno cęlorum. Qui uero aliter prędicant ac uiuunt et ab eo, quod ore pręcipiunt, factis atque animo dissident, iis dicitur: Vę uobis legisperitis, qui oneratis homines oneribus, quę portare non possunt et ipsi uno digito uestro non tangitis sarcinas. Tales quidem etiam

Peccatori dixit Deus: Quare tu enarras iustitias meas et assumis testamentum meum per os tuum? Quasi diceret: Nolo te quisquam audiat quanuis bene prędicantem, ne forte sequatur male uiuentem. Sin uero aliqui ex eo tantum, quod peritia ingenioque nonnihil polleant, prędicare aliquando arroganter pręsumpserint uiam ueritatis docentes, tunc iis, qui audiunt, salubriter profecto consulitur, ut magis disciplinę eorum quam uitę rationem

supplicare. Cedat omnis terrena potestas! Nihil in sacerdotis potestate conspicimus, quod non cęlo dignum sit. Hinc sane est, quod emissarii Saulis regis iussi interimere sacerdotes Nobę, eo quod Dauid, quem ipse rex persequebatur, suscepissent, non ausi sint manum eis inferre. Aderat rex, in facinus urgebat, cunctantibus iratus minabatur. At illi immoti fixique stetere; adeo ipsimet occidi, si fors ita ferret,

Iure igitur Martinus, Turonensis episcopus, a Valentiniano imperatore inuitatus, cum multis principibus uiris una recumbentibus primus poculum accepisset, in circumferendo, sicuti tunc mos erat, honoris ratio ducebatur, eo gustato presbytero suo post se hauriendum porrexit, neminem ex omni illo conuiuarum numero digniorem decernens, cui secundum honoris locum daret, ne ipsum quidem Valentinianum Augustum. Idem Valentinianus, cum aliquando

deinde reuerentiam facturum sancto, plus quidem se debere illi significans, a quo ministrante sacratissimum Christi corpus acciperet quam illi, quem iam cum Christo regnare nosset. Quanta autem res esset sacerdotium, in eo ostendit, quod se indignum illo iudicans nunquam promoueri passus sit soloque diaconatus officio contentus, quoad uixit, fuit. Cogitent nunc sacerdotes, qualis eos decet perfectio, si Franciscus non sufficere credidit.

contulisse arbitremur, Deo pręstitisse. Cęterum et sacerdotes ipsi uideant, ut, quantum autoritate atque honore reliquos mortales antecesserint, tantum et uirtutibus pręstent. Cui multum donatum est, multum ab eo exigetur. Quod si iis, qui semel in anno sacrosanctam communionem de manu sacerdotis accipiunt, ut se prius probent, pręcipitur, et sic de pane illo et de calice bibant, quanto magis debet probari uiuereque syncerius is,

esse. Sicut enim humilitas pacem conseruat, ita iracundia concitat lites, concordiam dissipat. Hinc et Ioannes, monasterii in Scythi positi abbas, cum ad Pesium anachoretam uisendum uenisset et ab eo quęreret, quantum in solitudine per annos quadraginta, quibus in ea permanserat, profecisset, isque referret, quod sol omnia collustrans nunquam se conspexerit manducantem: Nec me iratum, respondit, haud minoris meriti

collocauit. Hunc imitentur terrarum principes et illorum, qui turbas cient, ferocitatem coerceant, bonos sibi concilient, malos persequantur, bello nihil aliud quam pacem quęrant, si Deo pacis placere et ab eo pro talibus factis post terreni regni successum supernę quoque felicitatis recipere mercedem exoptant. Est pręterea pacis genus, quę conspiratio sine coniuratio dicitur. Mala hęc et detestanda odiumque potius

incensus, Ionathę, Israhel duci socioque et amico regis, quem sibi impedimento fore spectabat, quamprimum imponere deliberat. Ad ipsum uenit in Bethsan, dona offert, Ptolomaidem ei se traditurum spondet, utque eo secum pergere maturet, persuadet, cum non aliam ob causam se illum adisset diceret. Ingressus una cum eo in urbem, claudi portas, ipsum comprehendi, reliquos, qui cum illo uenerant, ad unum cędi fecit. Acceptis deinde

imponere deliberat. Ad ipsum uenit in Bethsan, dona offert, Ptolomaidem ei se traditurum spondet, utque eo secum pergere maturet, persuadet, cum non aliam ob causam se illum adisset diceret. Ingressus una cum eo in urbem, claudi portas, ipsum comprehendi, reliquos, qui cum illo uenerant, ad unum cędi fecit. Acceptis deinde centum talentis et duobus Ionathę filiis, quę, ut ipsum dimitteret, poposcerat, nequaquam dimisit, sed simul

est hoc, nisi quia caligat in nobis rectę rationis lumen, quandiu illis iungimur, quos nebulę premunt uitiorum. Tunc nitescit et exoritur, cum his relictis ad quęrendum Deum conuertimur. Quoniam Deus lux est, et tenebrę in eo non sunt ullę. Petrus ipse apostolus, Christi amore inter omnes ardentissimus, tunc quidem refrixit, cum atrium Caiphę ingressus impiorum hominum se implicuit colloquiis compulsusque est negare

lauat, ueritatis inimicus. Adeo non fidem solum, sed etiam uitam periclitari cum hereticis conuersantium existimauit. Polycarpus quoque, eius discipulus, Martioni heretico forte occurrens, cum ab eo, an se agnosceret, interrogaretur, respondisse dicitur: Agnosco, agnosco diaboli primogenitum. Itaque docet haud molliter cum huiuscemodi hominibus loquendum esse, siquando loqui necesse fuerit. Cur enim dissimulemus eosdem

aulis regum. In his nanque uoluptatis mundanę mancipia uersari solent, in illo Christi serui. Apostolis in Euangelio iussum legimus, ne soliciti essent in perquirendis, quibus operirentur, sed confiderent in eo, qui lilia, id est, momentaneam creaturam tam eximio uestit candore, multo magis uestiturum ipsos, quos ad imaginem suam rationis capaces ęternęque uitę destinatos condiderit: Quęrite, inquit, primum regnum

nunquam lauisse, quod superuacaneum esse diceret munditias in cilicio quęrere, neque tunicam alteram sumpsisse, nisi cum prior penitus discissa esset. Diuo quoque Hieronymo saccea tunica erat. Hanc Eusebius discipulus eo defuncto accepit honorique habuit tactu eius ualitudenarios curans et ad uitam mortuos reuocans. Cuius, quęso, regum auro gemmisque refulgens aut cocco purpuraque rubens uestimentum tantę unquam uirtutis fuit, quantę

una de grege mendicantium uidebatur contemnique gaudebat, ut humilitatem conseruaret. Maluit ergo sic pannosa sicque despecta in xenodochio pauperculis morbo affectis ministrare quam in regis patris aula, cum amisso marito ab eo in Pannoniam accersiretur, sericis auroque renitere atque omnibus uenerationi esse. Christo enim placere uolebat, non mundo. Toram, Deo dicatam uirginem in monasterio Thebaidis, memorant nunquam noua

aliquando uoluptatis quęstui dedita, omni ornamentorum genere sese decorabat, nec a pigmentis fucoque abstinens, ut placeret uiris. At postquam conuersa Christo seruire coepit, tantę illi uestitus nullus curę fuit, ut eo consumpto, quem secum ad eremum tulerat, nuda in solitudine uiueret. Et quia sine tecto degebat, ęstus pluuiasque corpore nulla in parte uelato excipiens nigritiem quandam cutis situmque contraxerat, sed

modesti spiritus, qui est in conspectu Dei locuples . Alium ergo quam spiritalem cultum atque ornatum quęrentibus, quid Dominus per prophetam minetur, operęprecium est audire. Dixit Dominus Deus, inquit: Pro eo, quod eleuatę sunt filię Syon, et ambulauerunt extento collo, et nutibus oculorum ibant, et plaudebant, et ambulabant, et pedibus suis composito gradu incedebant, decaluabit Dominus uerticem filiarum Syon, te

monasterio ulteriorem eremum petit ac, ne fratres uictum ipse deferendo uexarentur (tridui enim itinere ab eis distabat) terram coluit sementemque fecit et holuscula plantauit, ut etiam iis, qui inuisendi gratia eo accessissent, ad conuescendum satis esset. Siquid insuper ocii suppeteret, sportulas de palmarum foliis texebat, ut suo potius labore quam alieno impendio sibi necessaria in solitudine compararet. Eos autem, qui nihil

aditu, cum longa inedia lassum refecisset, fraterna charitate monuit debere se hominem meminisse, materialibus adhuc escis nutriendum, ut sufficere possit actioni spiritali; proinde laborem monachis communem ne detrectaret. Eo enim non solum corpori opportuna facile parari, sed etiam animum ipsum recreari solere, ut semper quasi nouus ad agendas Deo gratias laudesque persoluendas redire cum alacritate festinet. Correctus igitur Ioannes diuina

Sed deinceps de operibus manuum uictui suo necessaria suppeditauit. Quod si is, qui, dum penuria premeretur, Dei erga se benignitatem expertus fuerat, manualem laborem non detrectauit, ne tentare uideretur benefactorem suum in eo exigendo, quod ipse sibi pręstare posset, uis tu necessitati tuę non succurrere laborando, cum possis, quasi dignus, qui ab angelis, non ab hominibus pascaris? At ob hoc ipsum to indignum statuis, quod pręsumptione

cultum non intermisit in monasterio permanendo et charitatis opus auxit miserendo calamitati alienę. Deinde solitariorum institutum secutus, cum in insula Nili uitam duceret, Cassiano eo aduenienti atque ibidem inter anachoretas residere cupienti cęllam cum supellectili dono obtulit se inde transmigrare uelle dicens. Post paucos autem dies reuersus, alteram multo labore sibi construxit. Sed mox et illam

residere cupienti cęllam cum supellectili dono obtulit se inde transmigrare uelle dicens. Post paucos autem dies reuersus, alteram multo labore sibi construxit. Sed mox et illam simul cum instrumento pari simulatione aliis eo appulsis concessit et iam tertiam (ut ipse Cassianus tradit) sibi ponere moliebatur, hanc etiam daturus, si habitatorem inuenisset. Tali itaque liberalitate ad seruitium Dei aduenas inuitabat, tali commento, ne recusarent,

cum sibi ad uictum hortulus, quem ipse fecerat, et palmarum ferax regio satis essent, quotidie tamen aliquot horis palmę texturę operam impendebat. Ea uero, quę texuerat, annis singulis concremabat. Septima enim et eo amplius mansione ab hominum habitaculis remoto neque dare illa cuiquam neque uendere promptum erat. Quotidianus igitur labor non nisi fugiendi ocii causa insumebatur. Quod si desidię torporique se dedidisset, nec in deserto

iactari atque concuti, sed ad domandos corporis census aculeosque cupidinum retundendos uerberum quoque ictibus quati affligique oportuit, quis tutum se putabit et non proprii corporis imperio se subditum iri timebit, si in eo castigando non ęque solicitus fuerit? Thomas, Cantuariensis archiepiscopus, tunicam et femoralia poplitum tenus cilicina sub uestimentis gestauit. Quippe indignum se, qui Ecclesię pręesset, arbitratus est, nisi et

nostrum fatigatione aliqua agitauerimus, periclitabitur animę fortitudo, quando quidem naturali quodam instinctu duo ista sibi inuicem aduersantur, et alterius uis alterius debilitate constat. Diuus Hieronymus in eo libello, quem ad uirgines Deo sacratas conscripsit, uidisse se in eremo affirmat unum ex monachis, qui a seniore iussus pręgrandem lapidem iam octo annos bis in die per tria fere milliaria gestauerat in scapulis, ita alacri

in Scythi uirginum pręposita, cum ad fluminis ripam posito monasterio annos sexaginta habitasset, haud sustinuit, ut aliquando aspicere per fenestram uellet leniter pręterlabentes aquas pratiue adiacentis amoenitatem, ne ex eo aspectu aliquid caperet uoluptatis. Nescio, an cilicio usa sit uel flagellis, sed affirmare ausim tantam hanc oculorum continentiam difficilius obseruari posse quam cilicium flagellaque tolerari. Huius exemplo

in deserto nutritus sit. Illud ego maiore admiratione dignum reor, quod de Stephano presbytero Constantinopolitano, traditum est, quod scilicet nondum editus ieiunia colere coeperit. Nam, ut aiunt, mater eo grauida non uinum, non carnem, non lacticinia gustare poterat et, si gustasset, prę nausea euomebat. Post hęc ipse iam natus, cum huberibus applicaretur, sugere matrem nisi ieiunantem nolebat. Tali ostento significatum

iure. Hic igitur iam ab initio in parentis uisceribus a Deo electus, prędestinatus et sanctificatus, quam magna res esset ieiunium, ostendit, cum ipsam matrem ad id compellendo tum semet usque in finem eo incredibiliter macerando, id est, a duodeuigesimo usque ad septuagesimum tertium ętatis suę annum. Tunc demum pascuis cęlestibus satiatus est, tanto quidem huberius, quanto hic uixerat abstinentius.

Syluanus abbas in deserto Scythi ieiunii die una cum Zacharia discipulo iter faciens, ad quoddam monasterium diuertit et humaniter acceptus manducauit. Cum autem discessissent, discipulum in uia bibentem reprehendit, quod eo potu ieiunium ante tempus soluisset. Et cum ille tunc se ambos iam soluisse ieiunium diceret, cum in monasterio comedissent: Minime, inquit, nam illud non ieiunii solutio, sed charitatis communicatio fuit. Itaque

esset utile filiis hominum. Impedit ergo sapientiam et nutrit stulticiam nec, quid in uita utile sit, satis peruidere sinit quantuluscunque fortasse uini haustus. Nam si etiam modicus non noceret, haud ita penitus ab eo se abstrahere Salomon cogitasset. Rechabitę etiam patris pręceptis obsequentes, cyphos et calices uino plenos, cum sibi propinaretur, respuerunt. Et, non bibemus uinum — inquiunt —

fructibus et aqua de fonte hausta sustentatus est. Dorotheo abbati in Aegypto uncię panis sex et holusculorum fasciculus et aquę congius refectio erat. Pambo abbas, cum animam ageret, confessus est, quod ab eo die, quo solitudinem ingressus fuerat, panem non gustarit neque quicquam, cuius ipsum poeniteret, prolocutus fuerit, et se tamen sic e uita discedere, tanquam qui modo coepisset, non tanquam qui profecisset.

esse eorum, qui pręsunt, sed perficiendum. Saul iussus disperdere Amalechitas, bello superatos neci dedit, Agag autem, regi eorum, pepercit. Deoque inobedientię crimen ulciscente sublatum est ab eo regnum et traditum alteri. Non enim lex impletur, nisi tota seruetur. Cui autem ille pepercerat, eum Samuel propheta coram adductum frustatim concidit, ut crudelitatem pietatem esse doceret, dum obsequium pręstatur

In hoc ille summam pene uirtutum putauit, qui, dum decederet, fratres suos plura monere necessarium non esse censuit. Ioannem alterum apud Lycum, Thebaidis oppidum, commorantem obedientię uirtus eo prouexit, ut futurorum pręscium faceret. Huic obsequii experiundi causa abbas pręcepit, ut palum aridum in terra defixum aqua, quę duo milia passuum a monasterio distabat, bis per diem aduecta totidem uicibus irrigaret.

responsis obediuit imperator. Albinum, Andegauensem episcopum, dum adhuc adolescens in monasterio degeret et ad perficiendum abbatis mandatum pergens effusum repente hymbrem sub tecto declinasset, eo procellę ui diuulso ac perpluente, cęteris, qui illuc conuenerant, haud parum madefactis, ipsum solum aqua non aspersit. Mirabantur omnes et, cum audissent eum ab abbate missum iter facere, miraculum obedientię merito

cum inuidorum malignitate episcopatu motus ad monasterium Scabolanense confugisset, monachalem seruans uitę modum, et nocte quadam ad orandum a lectulo desiliens percusso pedibus pauimento strepitum fecisset, abbas, eo quod silentii ea hora erat, quasi subindigne id ferens uoce sublata ait, ut, quisquis illud culpę commisisset, continuo ad crucem, exiret, non ante, quam diei crepusculum esset, reuersurus. Crux autem ipsa extra monasterii

non redirent, reperti sunt positis genibus animas efflasse, illibatis ficubus, quas secum tulerant, siquidem inedia perire quam abbatis pręuaricari mandatum maluerunt. Quam id recte, nescio, cum mandantis uoluntas non eo tenderet, ut innocentes discipulos fame confici uellet et escam, quam in manibus habebant, non gustare. Illi tamen stupendę cuiusdam constantię prębuerunt exemplum. Columbanus abbas Gallo discipulo (cuius

et in solitudine uiuendi copiam. Vtroque impetrato iam certiore promerendi spe Christo solitarius seruiuit. Igitur ex beati Romualdi sententia et Venerii exemplo faciet, quisquis ad districtioris uitę institutum non nisi eo, qui pręest, consulto ac permittente transierit. Alterius nunc sexus exempla perpauca subiungam, ne modum excedat oratio. Elizabeth, regis filia, cuius sępe fecimus et sępe facturi sumus mentionem

Christi serui dicerentur, qui ueritas est, si mendaciis animum applicarent? Aut quomodo Deo placere possent, si diaboli opera ęmularentur? Ille homicida erat ab initio et in ueritate non stetit, quia non est ueritas in eo. Cum loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est et pater eius. Vetus Testamentum summos ueri cultores habuit prophetas, qui quidem pro eo asserendo uitę periculum adire non formidabant.

erat ab initio et in ueritate non stetit, quia non est ueritas in eo. Cum loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est et pater eius. Vetus Testamentum summos ueri cultores habuit prophetas, qui quidem pro eo asserendo uitę periculum adire non formidabant. Vir Del ille in Bethel nequaquam ueritus est Hieroboam regis pręsentiam, ut prophetaret aduersus sacerdotes excelsorum ab ipso

mentitur, occidit animam, iccirco Ananias, Azur Gabaonitę filius, mendaciter prophetans per Hieremiam arguitur deuoueturque. Quia prophetasti — inquit — et non misit te Dominus, hoc anno morieris. Et eo ipso anno mendacium morte diluit. At etiam Hieremiam in Aegypto lapidatum dicit aliquis, licet uera annunciaret. Cui breuiter respondebimus: Preciosa in conspectu Domini mors sanctorum, mors autem peccatorum

spectare arbitretur, Achior, Ammonitarum ductor, ab Olopherne Bethuliam obsidente de Iudeorum uirtute interrogatus, quod sentiebat, non dissimulauit, asserens inexpugnabiles esse Deo ipsorum cum ipsis stante, nisi quando eo relicto ad deos alienos declinassent. Ob hoc uinctus in Bethuliam mittitur, ut simul cum illis, contra quos bellum erat, captus puniatur. Sed longe secus quam ueritatis persecutores crediderant, euenit. Olophernes, qui nihil

intercedebat cognatio, fratres et sorores inter se quandoque uocarentur. Sarra autem Abrahę ex patre neptis erat, Rebecha autem Bathuel filia, qui Isaac frater patruelis fuit. Non autem eos a simulatione defenderim, cum eo animo locutos constet, ut proprię sorores crederentur, sed tam leuem noxam puto, ut primo statim conscientię stimulo expungatur. Itaque etiam in necessariis delictis aliquo remorsu opus erit, ut animus ipse et purior

haberent, sed — ut reor — in tali casu non cauendi propter commodorum, quę iure quęrebantur, magnitudinem atque fructum. Ioseph apud Pharaonem in Aegypto primo loco habitus fratres, a quibus uenditus fuerat, eo uenientes, ut frumenta emerent, se non agnoscere ipsis incognitus fingit obiectoque, quod exploratores essent, in carcerem compulit. Deinde de carcere eductis iurat (per salutem Pharaonis) non abituros inde, nisi minimum

secum. Postremo reversos una cum Beniamin, cypho suo argenteo in sacco eius clam indito, furti insimulauit. Nunc ergo quęritur, an illi tunc licuerit his ex industria confictis circumuentionibus uti. Et uidetur licuisse, cum eo spectarint, ut poenitudinem ellicerent, per quam ipsi saluarentur, qui in fratrem peccauerant. Vnde toties uexati dicunt: Merito hęc patimur, quia peccauimus in fratrem nostrum. Haud ita

crederes, mancipiorum more seruierunt. Dauid secundum cor Dei electus, capitalem Saulis odium declinans, cum Noben peruenisset, finxit se a rege missum et decepto Achimelech sacerdote panes ab eo accepit ensemque Golię Gethei, quem ipse ex prouocatione interemerat. Inde pergens uenit ad Achim, Getheorum regem, et periculum ueritus insaniam simulauit dimissusque abiit. Vtrunque dolum summa excusat necessitas:

ac uiuus datus matri, ut in animo proposuerat. Et hoc sapientia, non mendacium fuit. Sic enim dicitur: Et audiuit omnis Israhel iudicium, quod iudicasset rex, et timuerunt regem, uidentes sapientiam Dei esse in eo ad faciendum iudicium. Hęc quidem indagandi ueri ratio usitatior nec tolerabilis tantum, uerum etiam probata, sed non ita et decipiendi. Quis tamen Iudit uiduę sutelas dolosque et mera mendacia audet accusare,

carnis extinguere. Hunc periclitantem pater monasterii hac arte seruauit: Imperat cuidam uiro graui, ut iurgiis atque conuitiis insectaretur hominem. Qui post irrogatam iniuriam primus uenit ad querimoniam. Vocati testes pro eo loquebantur, qui contumeliam fecerat. Flere ille coepit contra mendacium, nullus alius credere uerę ueritati. Solus pater defensionem suam callide studuit opponere, ne abundantiori tristitia absorberetur frater. Quid multa?

alio remedio ab imminenti pernicie eximi potuerit? At neque Archebii quidem, sanctissimi uiri, simulatio improbanda, qui in quadam Nili insula inter solitarios et ipse solitariam uitam ducens, siquis eo accessisset eiusdem propositi cupiditate accensus, ei suum ipse domicilium cum utensilibus cedebat, ne qua cęllulę construendę quęrendęue supellectilis difficultate uictus abiret. Ac ne forte illum, quod offerebatur,

honorati placerent sibi et pro inani gloria ueram amitterent. Nicolaus cognomento Peregrinus, natione Gręcus, in oppido Apulię Theano seminudus incedens et crucem ligneam manu pręferens “Kyrie, eleyson” clamitabat. Eo clamore puerorum turbam excitabat et hoc ipsum iteratis uocibus, ut secum decantarent, innuebat. Excogitauerat utique, quemadmodum et stultus hominibus appareret et a laudibus Dei non cessaret. Qua insanię simulatione

Falsus testis — inquit — non erit impunitus, et qui loquitur mendacia, peribit. Et rursum: Qui congregat thesauros lingua mendaci, uanus et excors est et impigetur ad laqueos mortis. Ideo eo uitio inquinari ueritus Deum deprecatur dicens: Vanitatem et uerba mendacia longe fac a me! Et ante illum Dauid: Ne auferas de ore meo uerbum, ueritatis usquequaque! Hieremias autem propheta, quo ipsa maligni

Et: Si oculus tuus fuerit simplex, totum corpus lucidum erit . Et: Nisi efficiamini sicut paruuli, non intrabitis in regnum cęlorum. Siquidem et cordis simplicitate et oris ueritate nobis opus est, ut eo felicitates perueniamus, ubi nullus fraudi, nullus fallacię restat locus, ubi misericordia et ueritas obviauerunt sibi. Quas duas uirtutes Salomon etiam coniungens partiter colendas docet: Misericordia — inquit

neque recusantes imperium. Clotario, Britannorum rege, uenationi indulgente aper a uenatoribus actus ad Deicolam * corr. ex Deicolum abbatem confugisse perhibetur. Et ob eo conseruatus, syluestre animal tutiorem se in Deicolqę sinu putauit quam si syluas fuga petiisset, pręsagio quodam lenitudinis pietatisque eius. Qui insequebantur, pepercere beluę ob reuerentiam uiri, non ausi eam lędere,

iam monachorum, metuendus asellum ad pascua educebat reducebatque ad stabulum, agasonis fungens officio, qui quondam prędonis functus fuerat. Ferocire nempe non potuit, ubi hospitis benignitatem experiri coepit, nec ab eo prorsus discedere, cuius beneficio se nouerat conualuisse. Marinus in Arba, Dalmatię insula, natus, apud Ariminum uitam solitariam duxit. Cum autem aliquando cęllam suam uersus ab urbe Roma rediret, asellum,

(quia locus uepribus obductus erat) incerto sagittam dirigens, abbati uulnus inflixit. Post hoc penetrantes latebram reperiunt senem ceruamque iuxta accubantem. Et religione quadam concussis animis procidentes ueniam ab eo, quem imprudenter lęserant, suppliciter petunt atque impetrant, et ceruam dimittunt intactam. Tam enim ille libenter iis, a quibus uulnus acceperat, offensam dimisit, quam pro cerua orauit, pari simplicitate et de ipsa

columbas piscesque escam manu porrectam acceptasse ferunt. Iuonem presbyterum ad mensam recumbentem auis quędam albo uiridique colore spectabilis de improuiso adiisse dicitur et tangi se ac contrectari ab eo passa, post acceptam benedictionem euolasse. Testata mihi uidetur naturam eius non gestu solum, quo se illi libere atque ultro obtulit, sed etiam pennis uarietateque colorum. In candore signabatur mentis puritas, in uirore

in plumarum mollitie animi lenitudo atque facilitas. Maxentii etiam, Pictauiensis abbatis, humanitas effecit, ut agrestes uolucres non cupidius arborum ramis quam manibus suis insiderent. Panes micis aut tritici granis ab eo pastę auolabant. Hinc discamus non sine beneficio eos dimittere, qui sine hęsitatione nostrę se crediderint fidei. Seuerus, Agathensis abbas, passerem aduolantem ita humanitus excepisse dicitur, ut, cum ille fracto

Deus beluę feritatem uirginis humanitati cedere, ut ostenderet, quanti apud se ponderis esset talis uirtus. Sed earum mansuetudo foeminarum, quę in coenobiis perpetuę seruituti se addixere, ut Deum promererentur, in eo apparet, quod prępositis libenter obediant, quod labori alacriter insistant, quod dicto factoue lacessitę non reclament, non murmurent, non mussitent, non denique uultum mutent, sed semper eandem animi lenitatem prę se

suo nec retineas uerbum in tempore salutis! Sed propositum nostrum consequentes, ueteribus exemplis noua subnectamus. Agathonem abbatem lapillo assidue ore indito tacere didicisse ferunt idque ab eo annos tres obseruatum, ne etiam cum fari uellet, expeditum sibi foret. Legerat quippe illud in Prouerbiis: Qui custodit os suum, custodit animam suam; qui autem inconsyderatus est ad loquendum, sentiet mala.

inter monachos diu sancte uixissent, formę pulchritudinisque eius memoria solicitatus, ipsam, ut ad se ueniret, rogatum misit. At prudens foemina sagaci mente id, quod erat, concipiens, ire omnino recusabat. Eo ille magis ardere nec animo conquiescere nec euocando cessare. Venit tandem mulier cilicio induta, squalore obsita, uultu lugubri, et ipsum immundę cogitationis arguens resipiscere fecit. Quod si sanctissimum uirum procul

foeminarum familiaritatem deuitat, securior sit, fortior, qui non deuitat. Timotheus anachoreta in uastissima Aegypti eremo nulli hominum cognitus iam annos triginta peregerat, quando a Pafnutio abbate fuit inuentus, toto eo tempore nudus, et squalidus, et palmę tantum fructibus uitam sustentans, ac lugens peccatum suum, quod nimia sui fiducia, cum primum secessisset, mulierem religiosam secum habitare passus fuisset. Qua tandem cognita, annos

fatebatur. Et dum fateretur, lachrymas tenere non poterat. Vide igitur, quam periculosum sit maris foeminęque consortium, etiam cum ambo perpetuam uouerint castitatem, ambo soli Deo seruire proposuerint. Quod iste expertus, eo iam profugerat, ubi nec nomen foeminę audire posset. Primum Leonem, pontificem maximum, ferunt, dum solenni Paschę die sacrosanctam corporis et sanguinis Christi communicationem populo daret, a quadam matrona in mane

ante hospitiolum suum ipsi occurrisset, repente auertit sese et muliebrem audaciam gestu pariter ac uerbis incusauit. Rogo — inquit illa — ne indigne feras aduentum meum, quę syncera mente et pio affectu huc ueni. Aut si eo quicquam offensus es, ueniam da ac pro me Deum, cui soli seruis, deprecare. Precabor Deum — respondit — et quidem multum, ne unquam meminerim tui. Documento nobis est, ut, quas etiam aliquando uidisse contigerit, mente

nequid foeminę foris manenti aduersi contingeret, cum locus feris frequens esset. Denique receptam in uno tugurioli angulo posuit, et se in altero collocauit. Noctu tamen cogitationibus ad impudiciciam pulsatus, iam in eo erat, ut uinceretur, cum subito in mentem uenit, quod pro tam breui uoluptate ignem ęternum passurus esset. Exurgens igitur accendit lucernam et: Experiar — inquit — an ignem sustinere possim, quem sustinere cogerer, si

Niceta et Aquilina ad hoc a rege missę, ut turpi uoluptate delinitum a Christo auerterent, complexu, osculis, alloquiis oppugnare coepissent, sensit in tali certamine suam sibi haud sufficere uirtutem, et Domini inuocauit. Eo orante carcer illuxit, subitus perstrinxit oculos fulgor. Mulieres expauidę in terram corruunt, mortem sibi timentes, quę mortem intentauerant uiro. Sed tandem ab eo spe uenię recreatę Christo crediderunt, dumque ipsum

suam sibi haud sufficere uirtutem, et Domini inuocauit. Eo orante carcer illuxit, subitus perstrinxit oculos fulgor. Mulieres expauidę in terram corruunt, mortem sibi timentes, quę mortem intentauerant uiro. Sed tandem ab eo spe uenię recreatę Christo crediderunt, dumque ipsum palam confitentur, tyranni gladium immotis iugulis excepere. Tantum itaque ualuit casti cordis deprecatio, ut Christophorus et periculum euaderet et, quas pudicicię

ita ut ille deinde omnis huiusce molestię se expertem palam affirmare solitus sit. Antonio, Alexandrino abbati, diabolus deformi admodum tetraque facie apparens dixit se fornicationis spiritum et ab eo superatum esse. Nec tamen ideo Antonius laxauit ieiunii rigorem, precum assiduitatem laborisque solicitudinem, sed potius auxit, ueritus, ne diabolo credendo, dum se stare putaret, caderet et remissis armis, quibus uicerat,

uisum est astitisse angelum omnemque sibi genitalium motum ademisse nec postea sensit tentari. Quin immo, Dei dono fretus pręesse monasterio foeminarum coepit. Interim tamen discipulos admonere non cessabat, ne se in eo prius emulari uellent quam pari miraculo insuperabiles facti fuissent. Helias quoque abbas, cum triginta annos natus coenobii uirginum curam suscepisset et carnis molestias ferre nequiret, ad desertum Scythi profugit.

somno atque ocio uigilias et orationem hisque armis instructa Olophernis, id est, diaboli dissecuit caput, nullum ei ad se corrumpendam relinquens locum. Hinc illi, quę sic uicerat, dicitur: Confortatum est cor tuum, eo quod castitatem armaueris et post uirum tuum alterum nescieris. Et ideo manus Domini confortauit te, et ideo eris benedicta in ęternum. Anna prophetissa, Phanuelis filia, cum septem

Sigebertus et Beda scriptores tradunt. Quę Annę, regis orientalium Anglorum Christianissimi, filia primum Tonberto, australium Giruiorum principi in coniugium tradita, cum eodem pari uoto uirginitatem seruauit. Deinde eo defuncto iterum a patre inuita desponsatur Ecgfrido regi. Sed cum ipso quoque in uirginitate annos duodecim uixit. Postea uero eius permissu religioni se consecrauit et securiorem quidem in monasterio, sed nunquam

sed tamen unius uiri coniux Kunegundis, Henrici imperatoris, fuisse dicitur. Denique uiro muliebri constantię diffidenti ac zelotypo suspecta super candentes uomeres nudo, sed inoffenso uestigio ambulando castam se probasse. Eo amisso liberius Deo seruire potuit, non castius uiuere. In eadem ergo castitatis puritate perseuerans, nulli postea nubere uoluit, ne cum Henrico simul amitteret uirginitatem. Qui ambo, quoniam in coniugio cęlibes

uiduata uiro, cum quo annum tantum uixerat, nulli postea nubere uoluit, licet et ętate integra esset et non illiberali forma. Aegrotanti foedaque corporis scabredine affectę medici consulebant rursum uti marito, alioquin eo morbi genere uel perituram uel, si uixerit, contra sexus sui morem uillosum mentum habituram. At illa neque oris deformitate neque mortis periculo territa propositum dimisit castitatis. Dum autem diem suum obiret, affuit in

se includit. Quęque regis uxor fuerat, facta est sponsa Christi. Et magis deinde miraculis claruit quam ante claruerat Gallię regno, quod reliquit. Melania, urbani prętoris filia, uiro tradita, cum duos liberos, quos ex eo susceperat, impuberes adhuc morte immatura amisisset, nequaquam de reparanda prole cogitare coepit, sed de castitate seruanda. Crebris itaque suasionibus induxit maritum, ut distractis in pauperum usus bonis ambo animum ad

se non posse. Meminerint igitur in Decalogo pręceptum esse: Non mechaberis, non concupisces uxorem proximi tui! Et in Lege adulteros lapidibus obrui et a rege Babylonio, id est, diabolo in igne frixos, pro eo — inquit — quod fecerint stulticiam in Israhel et mechati sint in uxores amicorum suorum. Reminiscantur in Euangelio gregem porcorum mergi in profundum et Samaritanam mulierem, quia quinque uiros habuerat,

Vias eius uidi, et sanaui eum, et reduxi eum et ipsi reddidi consolationes. In Zacharia legimus Satan accusatione aduersari parantem Iesu, filio Iosedech, sacerdoti prohibitum fuisse a Deo, eo quod ipse Iesus poenitentiam egisset. Qui deinde sordidis tegumentis, in quibus iam se submiserat, exui et cidari munda operiri iussus desyderabilem illam Domini uocem audiuit: Ecce abstuli iniquitatem tuam, et indui

et Maximiano persecutoribus, tormentorum immanitate perterrefactus, diis thura posuerat. Postea in Campaniam discedens, coram octoginta episcopis astitit cilicio et cinere opertus, confitens peccatum suum ac petens pro eo ab ipsis sibi poenam indici atque decerni. Quibus arbitrium in pręsidem recipere nolentibus ipse in se sententiam tulit. Pontificatum deposuit, corpori sepulturam denegauit execrans eos, qui ipsum non siuissent super terram

cautius uixit, quique ante peccatum innocentior erat, post peccatum sanctior fuit. Euagrium presbyterum, eximię sanctitatis uirum cum eremum incoleret, nescio quod detractionis uerbum semel protulisse tradunt et pro eo se ita castigasse, ut dies quadraginta sub diuo permanserit nec prius tectum subierit quam se satis pro delicto fecisse censuisset. Recte igitur per Prophetam dicitur: Iustus, cum ceci‑

erat, uita defunctum comperit suęque id negligentię imputans usque adeo doluit, ut relicta ecclesia nauim conscendens clam effugeret. Forte sanctuarii claues secum tulerat, quibus de manu in mare lapsis existimauit eo indicio se prorsus episcopatu indignum atque inde iam proposuit nunquam se in sedem suam reuersurum, nisi inuentas quis ad se retulisset. Transmisso mari, ueste seculari indutus, cuidam principi uiro operam seruilem locauit

qualiter, quęso, iudicabitur, qui nullo poenitentię genere illa, quę iure exprobrari possunt, destruere curat et poenitendi tempus peccando consumit. De quo dicitur: Dedit ei Deus locum poenitentię, et ipse abutitur eo in superbia. Hinc est, quod sanctis uiris maximę semper curę fuit, ut peccantes traherent ad poenitentiam, quoniam et sine illa infelices et per illam beatos fore non ignorabant. Ioannes apostolus (ut

eius oratio saluti sit. Siquidem et Odonis, Cluniacensis abbatis, monitis quidam ex prędone monachus factus, dum e uita decederet, Beatam Virginem sibi apparuisse dixit, iubentem, ne timeret, eo quod Odonis meritis ipsi peccata omnia remissa essent. Fecit itaque magistri sanctitas, ut discipulus diem suum securior obiret. Antonius, ordinis Fratrum Minorum, sed ipse magnę uirtutis uir, cuidam

septem a cęlla sua non discessit. Ibi etiam sedile sibi faciendum curauerat, cuius pars, quę humero tenus considentem hemicyclo amplexabatur, in summo clauorum cuspidibus ad Psalmorum numerum dispositis horrescebat. In eo sedili illa, cum psallere uellet, sese collocabat et dextro lateri innixa quinquaginta Psalmos perlegebat, sinistro totidem et totidem in tergo resupinata, pungentibus quaqua uersum ferreis aculeis. Dum ergo paulo

peccatorum fluxu diutius contabuimus, cum illa quoque retro accedentes tangamus poenitentię ac fidei manu Domini fimbriam, et remedii uirtutem sentiemus. Quod si uel undecima hora patrifamilias operam locabimus, forsan ab eo non minus lucri, quam qui primo mane laborare coeperunt, referemus. Nunquam sera poenitudo est, donec poenitendi tempus superest. Sed quia, donec superfuturum sit, nescimus, cur illam hodie agere cunctamur cras forsitan

Dixi: Confitebor adersum me iniustitiam meam Domino, et tu remisisti impietatem peccati mei. Et iterum: Iniquitatem meam annunciabo, et cogitabo pro peccato meo. Confitebor tibi in directione cordis, in eo quod didici iudicia iustitię tuę. Vias meas enunciaui tibi, et exaudisti me. Cogitaui uias meas, et conuerti pedes meos in testimonia tua. Ex his discamus confessionis uirtutem, confitentis humilitatem,

eis , si et alii quam sacerdotes confitentium peccata possent remittere. Hinc illud emanauit Ecclesię institutum, ut utriusque sexus fideles proprio sacerdoti saltem semel in anno confiteantur et ab eo iniunctum poenitentię laborem perficiant. Hoc ut lubentius accuratiusque exequamur, nostrorum exempla sanctorum perquiramus. Languenti monacho, qui iam fari nequibat, Philibertus, Rothomagensis abbas,

cum scriptum sit: Pro anima tua ne confundaris dicere uerum. Est enim confusio adducens peccatum, et est confusio adducens gloriam et gratiam. Altera quippe crimen suum, quantum potest, cęlat nec tamen ab eo discedit; altera uero detegit, cui oportet, ac reuelat et confitendo poenitendoque diluit atque iterum eo delabi, ubi confundi necesse est, cauet. Qui ergo (ut Salomon sapientia plenus ait)

confusio adducens gloriam et gratiam. Altera quippe crimen suum, quantum potest, cęlat nec tamen ab eo discedit; altera uero detegit, cui oportet, ac reuelat et confitendo poenitendoque diluit atque iterum eo delabi, ubi confundi necesse est, cauet. Qui ergo (ut Salomon sapientia plenus ait) abscondit scelera sua, non dirigetur; qui autem confessus fuerit et reliquerit ea, misericordiam consequetur. Idem

ob rem quartus Vrbanus pontifex (cum forte ibi adesset) diem Corporis Christi festum constituit, qui peractis Pentecostes officiis feria quinta proxima solennis est. Pontificis maximi testimonio credat annuęque celebritati ab eo indictę, quisquis uel miraculo non interfuit uel pannum sancto sanguine perfusum non uidit. Eduardo, Anglorum regi, sanctitate magis quam regno celebri, dum missali sacrificio interfuisset, in manibus

presbyteri Christum ea corporis forma, quam de Virgine matre sumpsit, ferunt apparuisse; non quod sanctus rex de ueritate sacramenti ambigeret, sed ut ambigentibus ipse (cuius uerbis habebatur fides) uisa prędicaret. Eo attestante crediderunt, quibus ueritatem persuadere ratio nequiuerat. In beati quoque pontificis Gregorii uita legimus, cum corpus Dominicum cuidam foeminę sumendum offerret, quę panes ipsos, quos ille consecrabat,

mulieris orauit Dominum, et panis species uersa est in speciem carnis. Rursum orauit, atque ubi pristina sacramento facies rediit, credenti iam ac poenitenti illi obtulit. Experimento credidit mulier. Quod si absque eo credidisset, multo maius fidei sibi meritum accessisset. Beati enim, qui non uiderunt, et crediderunt. Stephanus, presbyter Constantinopolitanus, caput foeminę hostia sacra contingens, ab ea

in ęternum, ut scias, quanto figurę pręcellat ueritas. Multo ergo ualidior est panis iste pane illo subcineritio, qui in manu Gedeonis ducis euertit castra Madian. Multo sanctior illo, quem ipsi Dauid et iis, qui cum eo erant, edere non licuit, nisi cum se mundos a mulieribus esse confessi sunt. Multo plus uigoris conferens comedenti quam ille, in cuius fortitudine ambulauit Helias quandraginta diebus et totidem noctibus, usque ad montem

cum martyrii palma cęlum petiit, ipsum in sua ibi specie perpetuo uisurus, quem hic in aliena digne coluit. Hactenus de excellentia sacramenti. Reliquum est, ut aliquid de utilitate ipsa, quam ab eo haurimus, fructuque dicamus, tametsi nihil de illo pro dignitate dici queat, cum omnia diuina humani captu ingenii maiora sint. Christus igitur, panis uiuus de cęlo descendens, cum ex omni parte perfectissimus sit, haud

Vnde et Discipuli statim post salutare conuiuium montem conscenderunt Oliueti, iam altiora et fructuosiora petentes quam ante petierant. Et Zacheus quidem, cum ipsum Dominum suo suscepisset hospitio, reddit quadruplum pro eo, quod ante fraude interuerterat atque dolo. Et in pauperes sua incipit effundere, qui rapuerat aliena. Pręstat quoque contra illicitas animi cupiditates resistendi robur, ut seipso fortior sit, qui cęlestis cibi pabulo

felicissimum glutinum, quo Domino nostro copulamur et, ut ita dicam, inserimur atque incorporamur, ueluti capiti membra. Ait enim: Qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem, in me manet et ego in eo. In illo manentes uiuimus in ęternum, quia panis uitę est. Et: Qui manducat me — inquit — et ipse uiuet propter me. Quam autem manducatio ista potusque nobis necessarius sit, declarat dicens:

iussit. Is uero, qui missus fuerat, uię ignarus, ab angelo ad presbyterum usque perductus est, ut iam angelos ei quamprimum suffragari scias, qui Domino communicari expetierit. Cui Bauon ipse communicatus, nunquam postea ab eo discessit, et nunquam discedet, receptus in paradisum. Ambrosius item, Mediolanensis Ecclesię antistes, doctrina simul et sanctitate insignis, cum e uita decederet et communicari Domino exoptaret, sed fari iam

officiosius ibi inseruiret, panes aliquot referendę gratię causa muneri obtulisse, illum uero noluisse accipere, quod sibi eis non opus esset diceret uita hac iam defuncto. Se enim loci illius dominum aliquando fuisse et eo deinde labore expiare culpam ibi iussum. Quamobrem si sibi gratificari uellet, illos panes pro se consecratos Deo offerret. Quod cum ille fecisset, die octauo ad thermas reuersus, homine non inuento, noxa absolutum agnouit.

sit, patefecit. Idem sanctus pontifex tradit, dum adhuc abbatis officio fungeretur, monacho sui monasterii, cui Iusto nomen erat, et ęgrotanti fratrum colloquio se interdixisse et defuncto coemiterii sepulturam, eo quod tres aureos apud illum absconditos deprehenderat, qui omnibus communes esse debuissent; hac seueritate in languentem primo, deinde in mortuum usus, ut sanos uiuentesque ab eiusmodi uitio coerceret. Cęterum et saluti

deprehenderat, qui omnibus communes esse debuissent; hac seueritate in languentem primo, deinde in mortuum usus, ut sanos uiuentesque ab eiusmodi uitio coerceret. Cęterum et saluti illius consulens, missas triginta pro eo celebrare Preciosum monachum iussit. Iustus ergo trigesimo die post fratri suo Copioso apparens, poenis, quibus pro delicto afficiebatur, se demum absolutum dixit. Itaque idem dies et oblationum finem statuit et

uenisset, egressus in littore Baracam sibi obuium habuit et uehementer miratus audiuit eum, dum scapham regendo partim labore, partim inedia iam deficeret, obdormisse et dormienti sibi uisum a quodam panem accepisse atque eo gustato se refocillatum sensisse; deinde expergefactum nauigio iuxta prętereunte susceptum Romamque delatum. Rem ergo curiosius exquirens comperit ea ipsa die illum pane eo refectum fuisse, qua sacrificium fuerat oblatum.

dormienti sibi uisum a quodam panem accepisse atque eo gustato se refocillatum sensisse; deinde expergefactum nauigio iuxta prętereunte susceptum Romamque delatum. Rem ergo curiosius exquirens comperit ea ipsa die illum pane eo refectum fuisse, qua sacrificium fuerat oblatum. Et Deo gratias egit, quia hic ille panis esset, de quo per Hieremiam dicitur: Inebriaui animam lassam, et omnem animam esurientem saturaui.

gratias egit, quia hic ille panis esset, de quo per Hieremiam dicitur: Inebriaui animam lassam, et omnem animam esurientem saturaui. Foeminarum quoque sanctarum hac in re curam studiumque indicabimus, ut ex eo simul et utilitatem monstremus. Maria Magdalena uitam agens in deserto cęlestium spirituum societate fruebatur, et tamen, cum sibi uitę finem imminere cognouisset, Maximinum episcopum iussit

simul et utilitatem monstremus. Maria Magdalena uitam agens in deserto cęlestium spirituum societate fruebatur, et tamen, cum sibi uitę finem imminere cognouisset, Maximinum episcopum iussit accersiri et percepta ab eo communione ad cęlum migrauit. Non fuit illi satis cum angelis iter hoc ingredi, nisi Dominum angelorum ducem habuisset. Sic olim ad sepulchrum eius lugens, dimissis angelis, quos uiderat, illum solum quęsiuit, quem

credere non licet. Et Veteri quidem Lege mulieris suspectę causam per sacrificium zelotypię uiro discutere permissum erat. Nunc nefas est accusare nisi deprehensam. Sed si deprehensam etiam lapidari uetuit Dominus, nisi ab eo, qui sine peccato esset, cum nemo sine peccato sit, uix dici potest, quam grauiter delinquant, qui suspectam ueluti deprehensam lapidant ictibus detractionis et infamię dentibus lacerant fortasse innocentem. Et profecto de

amarum! Semper quidem tutius est honesta potius quam turpia de ambiguis coniectari. Quod cum quidam terrę Hus habitatores minus obseruarent, simplicem illum et rectum Deoque probatum uirum Iob, eo quod calamitatibus opertus fuerat, iudicarunt iniustum. Ipsi Dominus inter aduersa patientię meritum exaggerat, sed falsi rerum existimatores non habentes, in quo eum manifesto arguant, occulti criminis

seruo tuo -inquit- cor docile, ut populum tuum iudicare possit et discernere inter bonum et malum - quis adeo sibi confidit, ut in iudicando errare non formidet? Qui quidem error nisi grauissimus esset, non pro eo uitando Salomon magis solicitus fuisset quam pro uitę spacio prolatando, pro diuitiis cumulandis, pro inimicis domandis imperioque propagando. Et quoniam his rebus iuris dicendi scientiam prętulit, plus etiam quam

pacis turbatores, edicto omnes perdere iusserat. Mox innocentia eorum cognita sententiam uertit in accusatorem. Quos autem neci iam addixerat, honore affecit. Laudabilius egisset, si non pręcipitasset iudicium. Sed neque in eo laude sua fraudandus, quod iniuste decretum iuste reuocare non tardarit, in illum animaduertens, cuius suggestione deceptus fuerat, tam ęquus iniqui hominis ultor factus quam sęuus fuisset innocentum interemptor, si ante

comparatione malum appellat, tam falsus atque peruersus est, ut ne illud quidem, quod approbat, satis amet. Scribę quoque et pharisei se legis diuinę zelatores ostendunt et sabbatum obseruant. Christi quidem miraculis eo potissimum die fieri solitis inuidentes, non Deo gratum facientes, cum nullum omnino tempus sit, quo benefacere non liceat, eundem in Belzebub eiicere demonia dicunt, ne in eo Dei uirtutem confiteri cogantur. Et cum se ille

et sabbatum obseruant. Christi quidem miraculis eo potissimum die fieri solitis inuidentes, non Deo gratum facientes, cum nullum omnino tempus sit, quo benefacere non liceat, eundem in Belzebub eiicere demonia dicunt, ne in eo Dei uirtutem confiteri cogantur. Et cum se ille a dextris uirtutis Dei sedentem in nubibus iterum uenturum respondisset, blasphemare inquiunt atque ipsum, qui mortuos uiuificauerat, reum esse mortis iudicant. Adeoque nihil

suos non satis consyderant et, dum alios nimis licenter iudicant, ipsi grauius Dei iudicium incurrunt. Sicuti de illo legimus, qui Alexandrię Vitali monacho de prostibulo egredienti obuiam factus alapam incussit, quod ab eo libidinis causa infamem locum frequentari diceret. Et statim ipse a demonio arreptus male torqueri coepit. Assiduus quippe ibi erat Vitalis, non tamen libidinis causa, ut ille putauit, sed ut eas, quę se libidini

reuocaret. Ad singulas enim penetrans oblata pecunia noctem paciscebatur neque quicquam tota ea nocte aliud quam dolenter ingemiscere et Deum pro salute perditę mulieris deprecari. Ita alias ad Deum conuertere, alias saltem eo tempore, ut a scelere cessarent, compellere. Quę res tunc clarius patuit, cum post uindictę diuinę in percussorem miraculum illę ipsę mulieres, apud quas aliquando pernoctauerat, palam confiterentur atque idem

Sed cum ibi quoque uitę suę insidiarentur, quidam ipsum ferire uolentes, uersis mucronibus ipsi sibi mortem consciuere. Post hęc cum ad tumulum diui Hieronymi mulier demoniaca curationis gratia adducta est plurimique eo simul confluxissent, apparuit Hieronymus et demoni, ut ab ea exiens, quibus pręstigiis Nazarethanos aduersus Syluanum ludificasset, palam faceret, imperauit. Illico mulier sanatur et pręsente Syluano Syluanus alter iuxta

episcopo se ostenderet, domi suę accepit. Sed dum una cum illo ad ignem sedens (frigus enim erat) Fortunato licentius detraxisset, animaduertit consessorem suum nusquam comparere et filium paruulum iam ab eo possessum uertiginoso uolutatu inter prunas deiici uitaque destitui. Vnici tandem orbitate didicit infelix pater, quantum scelus sit et quale crimen sanctorum hominum uitam uel cauillari uel cauillantibus facile

animo uoluebat, quale ephippium illud esset, cui insidens a Clareualle iter egerat, penitus ignorabat et ab iis, qui secum uenerant, quale esset, quęrere coepit. Tunc haud dubie apparuit magis illi curę fuisse, qualem animum eo afferret quam qualem supellectilem. Itaque non semper ex utensilium aliquo decore mens hominis erit metienda, sed ex operibus potius uitęque conuersatione. Neque enim, qualis quęque arbor sit, folia ostendunt, sed

rogauit. Deinde corpori ex ualitudine frigescenti sagum admisit. Postremo secularium hominum molestiis uictus oleum benedixit. Et confessus est suopte iam exemplo se didicisse monachum, in quo alios labi iudicauerit, ipsum in eo lapsurum uel nolentem. Veram etiam esse Domini sententiam dicentis: In quo iudicio iudicaueritis, iudicabimini. Nam si nosmetipsos (ut Apostolus inquit) iudicaremus, non utiquc iudicaremur.

cauillantur. Germana, monasterii Thebaidis soror, sorori Euphrasię per hebdomadam interdum perducta ieiunia, quę admirari debuerat, uitio dedit ausa dicere iis ab illa nihil aliud quam uiam affectari, ut aliis pręsit, eo quod hoc ieiunii genus nulla antea pręter abbatissam attentasset. Tantam in iudicando temeritatem abbatissa nequaquam impunitam dimisisset, nisi Euphrasia de se obloquenti protinus ueniam suis precibus exorasset. Qua sane

tamen sibi insultantes in deserto sępe expauerat, ita ut diceret: Adhuc modicum, et lapidabunt me. Dissidii ergo et simultatum oblitus, nisi impune dimittantur, simul optat mori. Ac ne forte ideo illis gratiam ab eo quęsitam putemus, ut supersint, quibus ipse pręsit, iam Dominum audierat pollicentem sibi: Faciam te in gentem magnam. Sed maius existimauit pro malo reddere bonum quam pręsidere plurimis.

Necis in persecutorem suum non semel potestatem nactus, semper illęsum dimisit, fugiendo inuidiam declinare malens quam ulciscendo. Denique ipsum, qui uiuus uitę suę insidiabatur, ab hostibus cęsum fleuit. Hanc tantam in eo patientiam, tantam animi magnitudinem magis ego miror quam belligerandi pręstantiam, cum multo magnificentius sit seipsum quam hostes uincere. Seipsum autem uincit, qui perturbatę mentis libidinem rationi cedere cogit et

hoc est, repellendum erat nouo Euangelii sacerdotio. Vnde alii codices scriptum habent percutiet, non percutiat, ut, quod futurum erat, significet, non quod ex indignatione futurum optet. Excusat autem, nequis eo exemplo putet in malo sacerdote dignitatis rationem non habendam, cum etiam malo et discolo honor deferendus sit. Sed quo tandem argumento illud in Apocalypsi absoluemus, ubi sancti martyres ad

sanguinem nostrum sitiant persecutores nostri, sed ad te conuertantur et salui fiant. Itaque uindicta ista, quam implorant, non impatientię est, sed amoris, non inimicicię, sed pietatis. Quod ita esse, ut dicimus, uel ex eo facile persuaderi potest, quia plurimi inter illos, qui martyrum cruore manus foedauerant, mox credentes, et ipsi martyrio coronati sunt. Quam gratiam nequaquam assecuti fuissent, si in eos aliter uindicandum sancti

quod fecit Deus, sed malicia, quam fecit homo. In maliciam ergo hominis irasci licet, in hominem non licet. Beatus episcopus Martinus, dum asello ueheretur, forte obuiam fit quibusdam equitibus. Eo uiso territi equi, saltibus in diuersum actis, suum quisque sessorem dorso excussere. Et illi casum indignantes, episcopo immodestius insultarunt, ita ut nec manibus temperarent. Sed rursum conscensis equis, cum loco eos et

sibi ab illo muneri missum, licet dolos cognouisset, benigne accepit, ne recusando scelus hominis, quod cęteros latebat, proderet. Ceterum abeuntibus, qui panem tulerant, coruo aliti pręcepit, ut illum rostro sublatum eo transportaret, ubi contingi a nemine posset. Et protinus uolucris illa iussis eius obediuit, cuius sanctitati homo inuidebat, ut appareat inuidos homines bestiis minus rationales esse. Decipi autem Dei seruus

eos fugere compulisset, exultans domum rediit. Sed cum lętabundus tripudiaret, repentino pauimenti collapsu ellisus expirauit. Benedictus uero exitialis inimici tristem exitum uehementer dolens, discipulum suum Maurum, quod eo nuncio lętari uidebatur, puniuit, ut doceret ne persecutorum quidem malo quenquam gaudere debere, cum etiam inimicos diligere et pro eis orare Domini pręceptum sit. Sed eodem exemplo timeant tandem et improbi iustos

quanto magis me illi ignauiter seruientem affligitis. Post hęc imperator, cum solus esset in conclaui, uidit monachum ad se intrantem strictoque ense ferociter minantem, nisi a pontificis persecutione protinus cessaret. Eo uisu territus, incunctanter et ueniam ab eo, cui uehementer infensus fuerat, petiit et odium in amiciciam commutauit. Itaque ipsum, cui multorum bellantium
exercitus resistere nequiuisset, unius hominis toleratio fregit.

affligitis. Post hęc imperator, cum solus esset in conclaui, uidit monachum ad se intrantem strictoque ense ferociter minantem, nisi a pontificis persecutione protinus cessaret. Eo uisu territus, incunctanter et ueniam ab eo, cui uehementer infensus fuerat, petiit et odium in amiciciam commutauit. Itaque ipsum, cui multorum bellantium
exercitus resistere nequiuisset, unius hominis toleratio fregit. Victusque est patientia, quem arma uincere

referri posset, ut idem tam expers mendacii foret, quam erat impatientię perturbatione alienus. Paulum, in partibus Aegypti abbatem, Cassianus tradit magno monachorum et suorum et alienorum coetu discumbente (qui tunc eo forte conuenerant) suo cuidam discipulo adolescenti, quod tardius ferculum apposuisset, colaphum infregisse, ita ut et illi, qui non uiderant ferientem, ictus tamen sonitum audirent. At uero ipsum, qui percussus fuerat,

esse beneficia existimet, Eulogius, presbyter Alexandrinus, leprosum quendam domi susceptum iam per annos quindecim benignius, quam dici potest, aluerat. Et tandem pro tanto pietatis officio conuitia excipiens et ab eo, cui pro amore Christi, contempto contagiosi morbi periculo, suis ipse manibus ministrabat, contumeliis assidue affectus iam, quid ageret, nesciebat. Antonium ergo abbatem consuluit, utrum illum dimittere deberet, a quo

dicitDominus. Vnde Cassianus de sene quodam Christiano hac patientię uirtute prędito testatur: Cum apud Alexandriam infidelium turba constipatus maledictis impulsibusque agitaretur et ab eo quęrerent, quid unquam miraculi fecisset Deus eius Christus, ipsum respondisse: ut iis, quas infertis, atque maioribus non mouear neque offendar iniuriis. Recte id quidem. Neque enim uentorum flatu concuti aut fluminum

ait: Cum suscepto religionis uoto filium quoque paruulum secum ad coenobium adduxisset, de industria puer male a fratribus accipiebatur, coram patre subinde cęsus ac sępe per capillos tractus, ob hoc solum, ut patris in eo constantię periculum facerent. Ille ergo neque fratrum uerberatione neque unici filii iugibus pene lachrymis moueri poterat, ut uultu saltem tristitiam pręferret. Quin potius gaudebat eum quoque, quem

meruit, ut illa regię gazę direptio ad successores suos Ioachin *corr. ex Ioachim et Sedechiam usque differretur, quando etiam populus ipse ob delicta ductus est in captiuitatem. Non sensit damnum, qui eo se dignum confessus animum statim ad sustinendum parauit. Qui uero sępe aduersa passi uitam corrigere neglexerant, amissis tandem omnibus iugum quoque tulere seruitutis. Et qui leuiora male tolerauerant, grauiora ferre

non mouetur, dicente Scriptura: Non contristabit iustum, quicquid ei acciderit. Porro ipse etiam Dominus ad seruandam huiusmodi patientiam nos compellit dicens: Ab eo, qui aufert tibi uestimentum, etiam tunicam noli prohibere, et qui aufert, quę tua sunt, ne repetas. Noli prohibere, inquit, ne scilicet prohibendo magis irrites raptorem et illum ad necem tui accendas, cui, ne rem

peruenissent, nulla ui equos, ut fluminis uada intrarent, cogere potuerunt. Et memores iniurię, quam Dei seruo intulerant, regressi sunt, ut equum suum sibi restituerent. Sed cum ipse omnino abnueret recipere ac diceret eo sibi opus non esse, inuitum superimposuere et protinus remeantes locum, ubi prius substiterant, recto cursu pertransierunt. Quia ergo Libertinus non modo non repetere ablata, sed nec recipere restituta uolebat, recipere

recto cursu pertransierunt. Quia ergo Libertinus non modo non repetere ablata, sed nec recipere restituta uolebat, recipere meruit uel inuitus. Eundem monasterii monachus, cui excolendi hortos cura erat, cernens in eo holera partim pedibus conculcata, partim sublata furto, et reperto aditu, quo fur ingredi consueuerat, serpenti pręcepit, ut illum custodiret nec inde nisi iussus decederet. Proh pudor! Irrationale animal seruo Dei

et cum adesset, rebus donauit, maius damnum reputans proximi peccatum quam sui hortuli, quo uitam sustentabat, uastationem. In Valerię prouincię partibus cuiusdam monasterii greges in proximo stabulabantur. Fur noctu eo accedens, ueruece sublato, cum rediret, quia per coemiterium transitus erat, super sepulchrum, ubi illis diebus sanctus quidam conditus fuerat, fixis uestigiis hesit et neque progredi neque regredi potuit nec predam, quam

est illum Deus et eundem episcopum primo Nouiensem, deinde Torniacensem fecit, super multa constituens, quia super pauca fidelem fuisse nouerat. Odo, Cluniacensis coenobii pater, ei, qui equum suum noctu abegerat et in eo sedens die lucescente comprehensus fuerat, cum nec desilire interim nec discedere quiuisset, ueniam petenti indulsit atque insuper nummos quinque dari iussit, gaudens utique, non quia equum recepisset, sed quod equi

cum nec desilire interim nec discedere quiuisset, ueniam petenti indulsit atque insuper nummos quinque dari iussit, gaudens utique, non quia equum recepisset, sed quod equi raptorem ad poenitentiam conuersum cernebat et iam ab eo Deum timeri, qui prius contemnere consuesset. Diuus quoque Hieronymus illos, qui asellum monasterii furtim abduxerant et inuiti rursum restituerant, cum ueniam rogatum aduenissent, dimissa offensa

furtim abduxerant et inuiti rursum restituerant, cum ueniam rogatum aduenissent, dimissa offensa conuiuio excepit et admonitos, ut suis rebus contenti aliena non appeterent, multa cum benedictione dimisit. At illi, quod ab eo, quem lęserant, tam benigne accepti fuissent, quotannis monasterio eius non paruam olei copiam missitarunt, ut iam non solum alieni auidi non essent, sed etiam sua largirentur. Elducus, in

missitarunt, ut iam non solum alieni auidi non essent, sed etiam sua largirentur. Elducus, in partibus Britannię abbas, Paulo discipulo segetis iam maturescentis delegarat custodiam. Quo obdormiente graculorum agmen eo delapsum depascere agrum coepit. Et ille eorum strepitu experrectus, eisdem in nomine Domini, ne auolarent, pręcepit. Omnes ergo non secus atque quadrupedes ante se agens ad monasterium usque compulit et admirante atque

abbas, cum ducenta argenti pondo sibi ad impensas construendi monasterii missa, a grassatoribus intercepta fuisse audisset, gratias Deo egisse dicitur, quod magno se onere leuasset. Tam ergo modice tulit argenti amissionem, ut eo grauari se putaret, si non amisisset. Quantum autem mali metuendum sit iis, quos peruersa uulgi opinio putat felices, quia opibus affluunt, illo exemplo discimus, quo traditum est Ambrosium episcopum, cum

timeri non possit! Quanto igitur felicior- ut foeminarum quoque in calamitate patientiam explicemus- Othilia uirgo! Hęc apud Bauariam cęca nata fuerat; paternas deinde uix effugerat manus, qui eo processerat insanię, ut propter ipsum corporis uitium ei necem intentaret. Illa uero in omnibus, quas patiebatur, angustiis Deo gratias agens meruit tandem et uisum recipere et in gratiam redire patris, et quod his

quas mors ingredi ad animam solet. Tobię, uiro tum in Deum pietate, tum solicitudine in pauperes claro, dum resupinatus obdormisset, stercus de nidulo hirundinum cadens oculos excęcauit. Et nihil eo contristatus dicitur, sed gratias egisse Deo pristinęque religiositatis ardorem accendisse magis quam restinxisse. Ob quam patientiam anno a cęcitate sua quarto uisum recipere angeli ministerio meruit. Et rursum gratias

recipiet, non quo mundus, sed quo mundi Dominus conspicitur, uisum utique mentis et spiritus. Aliam pręterea ipsius Iacob imbecillitatem hoc loco commemorabimus, ut simul et patientiam ostendamus. Cum angelo luctatus et ab eo in femore tactus, torpescente neruo claudicauit. Sed pedum uitium non sensit, dum mentis aciem in Deum dirigit. Nusquam queritur de femore debilitato, et statim post luctam uidisse se Dominum facie ad faciem gloriatur. Vnde

uiueret, fortasse una cum aliis occubiturus, si sanos pedes habuisset. Cum ergo huiuscemodi ualitudo plus prodesse possit quam obsit, ęquo animo tolerari debet, si euenerit. Sed arguet aliquis hunc ipsum Miphiboset, eo quod claudus erat, a Siba seruo contemptum ludibrioque habitum, quippe qui ipso relicto fugiens falsa ad regem delatione possessionum eius partem intercepit. Respondebimus multos etiam, qui nunquam claudicauerant, dolis

uidentibus illustrior fuit. Ad Vbaldum, Eugubinę urbis episcopum, quoniam et ipse miraculis pollebat, cęcum quendam uenisse legimus opemque implorasse; et ab eodem illi persuasum, ne uisum sibi restitui expeteret, quia eo restituto animę cęcitatem esset passurus; itaque incuratum dimissum. Consolentur se hoc saltem exemplo, qui uidere desierunt, ignari, si sani essent, quam continentes oculos forent habituri. Noluit cęco mederi Vbaldus, ne

traditum est. Sed eundem quadragesimo tandem anno uisum diuinitus recuperasse audisseque sibi dictum, uti proxima monasteria inuisere pergeret et fratribus perfectius uiuendi pręcepta daret, ipse propediem decessurus. Itaque eo perfunctum officio, postquam ad suos rediit, in fratrum coetu psallentem expirasse. Tunc ergo uideri coepit, cum e uita egredi oportuit, ut palam esset cęcitatem illam non culpę fuisse, sed probationis, qua auctum est per

a parua ętate oculis captus et ob id elementorum quoque ignarus tantum miraculum sui omnibus prębuit, ut dialecticam et geometriam (quę uel maxime uisu indiget) usque ad perfectum didicerit. Addit etiam plurima opera ab eo nobilia scripta: Commentarios in Psalmos omnes, Commentarios in Euangelium Matthei et Ioannis, De dogmatibus contra Arrianos libros duos, De Spiritu Sancto librum unum, In Esaiam decem, In Osee octo, In Zachariam quinque,

indicis est. Quod si tanta nosse cęcus potuit, apparet ne in discendo quidem oculis admodum opus esse. Quin immo, plerunque uidemus magis docile ingenium tenacioremque memoriam cęcorum hominum esse quam cernentium et eo plus menti eorum datum quo oculis minus. Conceptus enim et imaginatio et ipsa rerum reminiscentia totam se penitus ad animam colligit firmiterque inheret, dum foras per uaria uisus obiecta nequit euagari. Ita fit, ut hac

edito gemitu, ac si omnino doloris uim non sentiret. Ad hęc eiusmodi ęgritudine affectus, non intermisit manuum laborem, de palmarum foliis funiculos contorquens, non spiritalis exhortationis curam, semper eorum, qui in eo ad se conuenissent, saluti consulens. Ita magnam langoris molestiam maiore uirtutum meditatione uincebat, animo etiam fortior quam corpore debilior. Beniamin eremita aquę intercutis morbo uehementer laborabat. Ac ne hoc

Galla, et ipsa Romana, Symmachi, consularis uiri, filia, cum intra puellares annos marito uiduata ęgrotaret, corpore toto in tabificam scabredinem uerso, medicis affirmantibus, nisi iteraret matrimonium, uel morituram eo morbo uel mentum pilosum ueluti uir habituram, neglexit medicorum consilium et omnia perpeti maluit quam ad coniugium redire, ad quod repetendum, si sana extitisset, fortasse nemine hortante solus iuuenilis ętatis ardor

pręmium. Sub Diocletiano et Gregorius martyr Spoleti passus, dum Flacci et Tircani pręsidum minas rideret, colaphis cęditur, fustibus uerberatur, super ferream cratem torretur. At uero, ut fidei ab eo prędicatę uirtus patesceret, pars urbis terręmotu concussa trecentos et quinquaginta idolatras suis oppressit ruinis. Pręsides territi fugam fecere. Cessante autem timore, sed perseuerante perfidia, martyrem idolis thura

uenit et ipsum adhuc uiuere comperit. Solutum domi fouit atque ille intra paucos dies curatus, rursum in publicum procedens principum in Christianos immanitatem arguere coepit. Ipsi mirabantur, quomodo uiuere potuisset, et cum eo miraculo ad credulitatem moueri debuissent, ad indignationem moti sunt atque eundem tandiu fustibus cędi iusserunt, donec exanimaretur. Tanto igitur martyrii amore flagrauit Sebastianus, ut nec sagittas passus conquiescere

super lectum ferreum torreri ferreisque uirgis cędi, matrem quoque eius Annam per capillos alte suspendi, ungulis proscindi, facibus aduri. Ea consumpta rursum Cyriacum in foueam serpentibus refertam mitti mandat. Sed eo dimisso serpentes omnes mortui apparuerunt. Ammonius uero ueneficus, qui illos incantauerat, uiso miraculo conuertitur et Christum confitens obtruncatur. Cyriacus in cacabum oleo bullientem demersus, cum mori nequiret, et

relinquens miserrimam elegisti! Inter damnatos computaris, quia inter beatos censeri, cum posses, noluisti. Pro fide breuissimos pati cruciatus recusasti, at pro perfidia pateris ęternos et perenni illa amissa gloria eo descendisti, ubi ignis inextinguibilis urit, uermis immortalis rodit, tenebrę indiscussę caligant, sulphuris foetor semper exhalat, procellarum spiritus perpetuo furit, ubi denique horror sempiternus inhabitat. Merito

Laurentius uero, cum diuersorum tormentorum instrumenta sibi ante oculos proposita uideret, semper se optasse dicit ad eiusmodi epulas inuitatum ire et ad ipsas hauriendas accedere. Cumque Decius cęteros Christianos ab eo sibi prodi poposcisset, ut »quid — inquit — eos requiris, quorum conspectu es indignus? Nam nomina illorum scripta sunt in cęlo.« Iratus ille contemptorem suum fustibus pręlumbari iussit, laminis candentibus uri,

edictum, quo capite cędendus decernebatur, audisset, Deo gratias egit, nihil prę se tristitię ferens. Deinde suis pręcepit, ut spiculatori, a quo percuti deberet, quinque et uiginti aureos mercedi darent, quasi beneficium ab eo, non interitum accepturus. Itaque oculos ipse sudario tegens, extensam ceruicem gladio subiecit et coronam accepit martyrii, tam animi constantia in patiendo clarus, quam eruditione in docendo.

quarum alimento reparatur in me sustinendi uirtus. Post hęc in carcere posita, Petrus apostolus apparens plagam curat, et locus ante tenebris horrens pedoreque tristis repente illustratur suauiterque fragrat. Attoniti eo miraculo custodes, reseratis ianuis uirginem, ut abiret, hortantur. Cęterum ipsa, ne stans in limine uictorię pedem referendo pręmium amitteret, nusquam discessit. Postero igitur die Quintiani iussu super prunas testis

se ad Sponsum ire diceret, cuius paradisus omnium florum omniumque fructuum ferax multo amoenius, quam dici possit, uernat, suauius fragrat, copiosius exhuberat. Tunc Theophilus scriba ridiculi causa illam rogauit, ut, cum eo peruenisset, inde sibi rosas mittendas curaret. Cui ipsa: Nequid — inquit — impossibile esse credentibus credas, quod petis, efficiam. Postquam ergo decollata est, Theophilo in curia uersanti puer cum recentium cistula

nexibus constricta in teterrimo carcere compingitur. At uero ueniente ad ancillam suam Christo illuxit carcer, uincula confracta sunt, ipsa uirgo iocunditate perfusa. Deinde saxo ad collum ligato in mare pręcipitatur, sed ab eo soluta ad littus enatauit. Tum etiam leopardis exponitur, sed bestię, quam illico dilaniaturę putabantur, non attigerunt. Denique pręses omnibus bestiis efferatior, quando quidem illam aliter consumere nequiuit,

inquit — sed eritis sicut dii, scientes bonum et malum. Mendaci professione pellexit eos ad peccandum, et illi diuinum transgressi mandatum, quamprimum maledictionibus succubuere. Igitur caueamus ab eo, quia inimicus est, nec uerbis eius pręstemus fidem, quia fallax est. Homicida fuit ab initio — ut Saluator ait — et in ueritate non stetit, quia non est ueritas in eo. Cum loquitur mendacium,

succubuere. Igitur caueamus ab eo, quia inimicus est, nec uerbis eius pręstemus fidem, quia fallax est. Homicida fuit ab initio — ut Saluator ait — et in ueritate non stetit, quia non est ueritas in eo. Cum loquitur mendacium, expropriis loquitur, quia mendax est, et pater eius. Laudatur a Domino Iob. Sathanas inuidet, sed nocere nisi permissus non potest. Vbi uero potestatem nocendi

ad mentem reuocetur: Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli seruies. Postremo, quoties perniciosarum cogitationum stimulis agitabimur, semper resistendo ac repugnando clamemus: Vade retro, Sathana, iam satis certi eo angelos accessuros, unde diabolus uictus recesserit. At uicto etiam Sathana impense cauendum est, nequa ex hoc surrepat inanis glorię iactatio. Mirabantur se apostoli, quod demoniis

credentes, quibus ille se uidisse affirmabat, quam ingentem gloriam in cęlo paratam sibiipsis amisissent, ad quantam infelicitatem deuoluendi essent, quod retro cesserint, rursum ad apostolum reuersi, restituto, quicquid ab eo acceperant, paupertatem in uita coluere, ut potius post obitum diuites fierent. Reuocauerat eos diabolus ad pristinę conuersationis uomitum, sed apostoli precibus et Dei dispensatione factum est, ut deprehensis inimici

sedatoque animo futurum. Frustra illum fratres, ut in Domino consolaretur et spe pręmii cęlestis moestitiam deponeret, hortabantur. Frustra hoc ipsum abbas admonendo exaggerabat. At uero, ubi idem abbas pro eo orationem fecit, ita immutatus est, ut e contrario exultaret ac se iam deinceps perpetuo contentum uicturum affirmaret. Quippe diabolus orantis abbatis uirtutem sustinere non ualens, ab impugnatione fratris illico desiit et

cęteri fratres psallere coepissent. Insecutus ergo eum atque increpans uirga percussit, neque ipse postea eiusmodi mentis instabilitatem passus, cum aliis in oratione perseuerauit. Sic Benedictus monachum feriens, malignum ab eo spiritum in fugam conuertit. Nathanael anachoreta, cum ipsum solitudinis perteduisset, ea relicta cęllam sibi proxime pagum constituerat. Ibi demon forma

aliquid addamus, et potius in laqueos incidat, qui illos parauerat, et conuertatur dolor eius in caput eius. Plurimum autem circa conuersationis nostrę initia demonum in nos concitatur indignatio. Quibus si eo tempore minime cesserimus, facilior erit reliquarum postea congressionum uictoria. Antonium, Alexandrinum abbatem, ad eremum pergentem iam primum uerberibus discidere. Semianimis relictus, ad proximum uicum curandi gratia

minimum in eum potuit inanis cogitatus distractio. Et hoc quoque relatu dignum de illo ferunt: dum uerbera terroresque perferret, lucem diuinitus apparuisse, qua expauefacti demones diffugere, Antonium uero eo splendore recreatum errexisse se et, quasi pręsentem Dominum aspiceret, dixisse: Vbi eras, bone Iesu, ubi eras? Responsumque accepisse: Aderam, Antoni, sed euentum pugnę tuę pręstolabar. Quam quoniam imperterritus

sese, totum id euomere curauit. Siquid itaque, quod peccatum sapiat, in animum influxerit, statim est egerendum, ne diutius ibi remoratum nos interimat. Idem Macharius fratri, quem nequam spiritus occulta suasione eo induxerat, ut crederet inutiliter se in solitudine uitam agere, quod nemini alteri quicquam benefacere posset, salubriter consuluit, ut, quoties in huiuscemodi cogitatus incidisset, eis responderet: Hoc saltem in solitudine

se uexatorem suum respondit. Quippe uoluptas, quę ocio alitur, labore fugatur. Multa quoque expauescenda et Hilarionem abbatem a Sathana in deserto perpessum Hieronymus in eius uita tradit. Sępe enim nocte intempesta ab eo auditos infantum uagitus, balatus pecorum, mugitus boum, planctus quasi mulierum, leonum rugitus, murmur exercitus et rursus uariarum portenta uocum, ut ante sonitu quam aspectu territus cederet. Denique ipsum fronte

Credidit miser. Sed dum pręter consuetudinem cultrum in cote subigeret et uincula prępararet, continuo pueri mens mali pręsaga suspicari id, quod erat, ac subinde, quid ille acturus esset, paulo semotior, quam ut ab eo comprehendi posset, spectare coepit. Cumque iam aduersum se insurgentem uidisset, nihil moratus e cęlla se proripuit et fuga salutem petiit. Certe, nisi effugisset, pater ipse pessimi parricidę in

uidisset, nihil moratus e cęlla se proripuit et fuga salutem petiit. Certe, nisi effugisset, pater ipse pessimi parricidę in filium scelus, non Abrahę obsequium consummasset, et quem Deo genuerat, diabolo immolasset. Eo iam uesanię processerat imprudens inconsultaque credulitas. Narrat idem Cassianus monachum etiam quendam Mesopotamenum, qui annos multos clausus uixerat, continentię cęterarumque uirtutum fama supra omnes insignis,

at e contrario Iudaicum populum cum patriarchis ac prophetis ingenti lumine fulgere et alte sydereis in sedibus lętos ac gestientes uersari. His itaque diabolicę malignitatis pręstigiis illectus corruit in errorem, nihil ab eo falsum ostendi posse ratus, a quo toties, quę uera erant, didicisset, ignarus hanc esse pescatorum maliciam, ut hamum escis tegant, non pascendi, sed prehendendi perdendique causa. Aut quid aliud diaboli blandimenta nisi

est Christus, sed cum omnibus passionis, quam pro nobis sustinuit, signis, cum spinea corona uulnerumque cicatricibus et ipso uictorię suę trophęo — cruce. Cum talis apparuerit, eum aduenisse credam. Alioquin hoc ab eo pręceptum obseruabo: Siquis uobis dixerit: Ecce hic aut illic, nolite credere. Immundus ergo spiritus uerbis ueritatis uictus disparuit, nihil ibi suum relinquens pręter sui indicem, foetorem. Luculentus

in multa uitę austeritate Deo seruiens ac peccatum suum lugens. Cęterum diabolus, ut illam maiori tristitia oppressam ad desperationem impelleret, ei apparens, adulterii crimen exprobrauit frustraque illam fatigari dixit, eo quod tam grande delictum ueniam promereri non posset. Ipsa uero nequaquam de misericordia Dei diffidens, cum se cruce signasset, tam manifesti mendacii assertorem euanescere ut fumum coegit. Rursum

ei apparere fecit. Illa autem pręsentissimi contra omnia tentamenta remedii memor, crucem designauit, et diaboli laqueus dissipatus est. Tantumque in eam profecit malignus, ut, quo eam magis tentauerit, eo plus sibi confusionis comparauit, toties uictus, nunquam uictor. Igitur, quę semel corruerat, ita se errexit, ut nullo deinde aduersarii conatu euerti unquam potuerit. Ob quod quantum receperit mercedis, inde coniectari

usque ad centesimum quintum, quo in Domino quieuit, cui seruierat, angelorum sortitus gloriam, quia in perseuerando demonum contempserat iniurias. Eius discipulus Paulus Simplex, cum se recipi postulasset et Antonius ab eo discedens, donec rediret, expectari responsum iussisset, toto triduo ante ianuam perstitit, plus morę ibidem tracturus, nisi Antonius iam satis eius constantiam se expertum arbitratus illum intro admisisset. Hoc exemplo

tandiu prę foribus monasterii rogantem permansisse constat, ut contra consuetudinem una cum octenni filio in ordinem monachorum receptus sit. Immobili fixoque perseuerandi proposito extorsit, quod coenobitica lex uetabat. Ab eo enim uocabatur, qui supra legem erat et qui ait: Pulsate, et aperietur uobis. Neque hoc fecit, quod a filio separari non posset, sed quod simul cum filio saluari optaret, malens illum secum offerre Christo quam

abbatis et Pesii eremitę. Hunc (sicut a Cassiano relatum est) quadraginta annis, quos in solitudine exegerat, comedentem sol non uidit; quod occaso duntaxat sole ieiunium soluere consueuisset. Illum uero nunquam uidit iratum, eo quod nunquam omnino in iram concitatus esset, licet magno fratrum numero pręsideret. Quęret aliquis, quomodo sontes castigarit, si nunquam iratus sit. Neque enim fieri potest, ut in tanta multitudine aliquis non peccarit.

sed sibiipsi uoluit imperare, ut, cum corporis appetitum ab iis etiam, quę licita erant, refrenasset, facilius ab illicitis custodiret. Nathanaelis etiam anachoretę quam constans in perseuerando animus fuerit, ex eo intelligi potest, quod semper clausus uixit, episcopos ad se uenientes reuerenter excepit, abeuntes ad limen usque officii gratia prosecutus est. Neque, ut inde pedem efferret, callida (ut alibi diximus) diaboli euocatione

quęsiuit. Sarra, in Scythiotico uirginum monasterio abbatissa, iuxta quod fluuius molliter labens perspicuisque limpidus aquis intuentium oculos mira amoenitate detinere solebat, cum tantam in eo cernendo iocunditatem esse audisset, sibiipsi imperauit, nequando illum aspiceret, ne quam ex eo caperet uoluptatem. Itaque annos sexaginta, quibus ibi uixit, nunquam fenestram adiit, nunquam tam prope fluentem fluuium

iuxta quod fluuius molliter labens perspicuisque limpidus aquis intuentium oculos mira amoenitate detinere solebat, cum tantam in eo cernendo iocunditatem esse audisset, sibiipsi imperauit, nequando illum aspiceret, ne quam ex eo caperet uoluptatem. Itaque annos sexaginta, quibus ibi uixit, nunquam fenestram adiit, nunquam tam prope fluentem fluuium uidit, ut potius flumen illud uidere digna esset, cuius impetus lętificat ciuitatem Dei. Et quoniam

sunt, dicente Domino per prophetam: Vos reliquistis me, et ego reliqui uos in manu Sesac. Rex quoque Ioas, Ochozię filius, quandiu uixit Ioiada sacerdos, a quo unctus fuerat, recte ac laudabiliter se gessit. Eo autem defuncto ad idola declinauit et a seruis suis interemptus periit. Sed et hęc leuis inconstantię poena, nisi post eam ęternis etiam addicti fuissent suppliciis. Quanto melius cum illis

tua, et in ęternum non peccabis. Haud igitur incongruum erit, si nunc exponere aggrediemur, quemadmodum hi quoque, quos imitari cupimus, ultimum uitę diem semper ante oculos habuerint menteque uersarint, plurimum in eo curę ponentes, ne mors offenderet imparatos. Iob omnia uincens patientia, nullis fractus est erumnis, nulla collapsus aduersitate, ut qui non ignoraret breui iis se expeditum iri, eo quod diu hic

menteque uersarint, plurimum in eo curę ponentes, ne mors offenderet imparatos. Iob omnia uincens patientia, nullis fractus est erumnis, nulla collapsus aduersitate, ut qui non ignoraret breui iis se expeditum iri, eo quod diu hic uiuere non posset et deinceps multo beatius perenniusque uiuere speraret. Breues — inquit — dies hominis sunt. Et: Expecto, donec ueniat immutatio mea. Domine, uocabis me, et ego

uiuere inter seculi uanitates piget. Hinc etiam exclamat, immo, exclamare iussus ait: Omnis caro foenum, et omnis gloria eius quasi flos agri. Exiccatum est foenum et cecidit flos, quia spiritus Domini sufflauit in eo. Vere foenum est populus, exiccatum est foenum, et cecidit flos. Verbum autem Domini manet in ęternum. Hęc recogitans, Manassę, regum nequissimi, serram fortiter pertulit, et sectus, in Domino requieuit. Quis

Ioannes Elemosinarius, patriarcha Alexandrinus, dum sibi ędificaretur sepulchrum, imperfectum relinqui iussit. Porro ministris suis iniunxit, ne ulla die pręterirent se de illo perficiendo interpellare. Itaque nunquam ab eo mortis memoria recedente sic uitam instituit, ut morte multo beatior factus sit quam si semper hic uiueret et omnibus afflueret uitę huius uoluptatibus omnibusque deliciis. Terrena enim cęlestibus conferri non possunt,

cum febri grauiter ęstuaret et ei uir apparuisset dicens preces et lachrymas abbatis ipsi obstare, ne mori posset, continuo rogauit abbatem, ut ab oratione cessando permitteret se de corporis carcere quamprimum educi, eo quod ad ęternam beatitudinem se transferendum minime dubitaret. Statim ergo sumpto animę uiatico relictaque carnis sarcina cęlum petiit, quo iam diu peruenire cupierat. O uere preciosa in conspectu Domini mors sanctorum

moriuntur, dici non potest. Ex parte tamen interdum omnipotens Deus signo aliquo ostendere nobis uoluit in exitu illorum, ut eos imitandos magis accenderemur, quorum finem ipse miraculis illustrasset. Itaque, et quid singulis eo potissimum tempore contigerit et qualiter ipsi sese habuerint, hinc iam dicere incipiemus, ut non solum uiuere, sed etiam mori eorum exemplo discamus. Ac primum, ne nimia condendi cadaueris distrahamur cura, Abraham

habuerint, hinc iam dicere incipiemus, ut non solum uiuere, sed etiam mori eorum exemplo discamus. Ac primum, ne nimia condendi cadaueris distrahamur cura, Abraham emisse agrum Ephron Hethei scribitur, in quo antrum erat. Eo antro pro sua suorumque sepultura usus est. Ibi primum ipse, deinde Isaac, postremo Iacob depositi recubuere. Desine, peccator, magnifica tibi extruere monumenta et immodico sumptu stupendis artificum operibus exornare.

Deum — inquit — cole, parentes reuerere, elemosinas da, a uitiis abstine, ęs alienum libenter dissolue, nemini fac, quod factum nolis tibi. Sapientum nitere consiliis, benedic Deo semper et ab eo dirigi pete. Ista quidem plenius in eo libro, qui Tobias inscribitur, recensentur. Sed nos pro tempore breuiter perstringimus, ut uel hinc cęteri patres discant talium potius institutionum quam multarum opum filios suos

parentes reuerere, elemosinas da, a uitiis abstine, ęs alienum libenter dissolue, nemini fac, quod factum nolis tibi. Sapientum nitere consiliis, benedic Deo semper et ab eo dirigi pete. Ista quidem plenius in eo libro, qui Tobias inscribitur, recensentur. Sed nos pro tempore breuiter perstringimus, ut uel hinc cęteri patres discant talium potius institutionum quam multarum opum filios suos relinquere hęredes.

quo terram cauaret, non habuit. Et ecce accurrunt duo leones telluremque unguibus scalpentes, fossam hominis capacem fecere. Sicque ipse palio suo inuolutum atque ibi depositum humo, quam bestię egesserant, operuit. Eo uix sepulto cęlla corruit et palma, quę iuxta illam stabat, radicitus euulsa procubuit, quasi dedignantes aliorum usui seruire, quę tam exactę sanctitatis uiro seruissent. Cuius ergo tam magnifica in terris mors fuit,

ascenderet, paratam. Qualis quęso, gloria illa, ad quam fruendam pergebat, si talis uia, quam calcabat! Odiloni, Cluniacensi abbati, cum ęgrotaret, diabolum tetra horribilique forma propius astitisse ferunt, sed mox ab eo contemptum confusumque discessisse. Ille ergo fugato aduersario confidentius finem suum expectauit. Quem enim terrere diabolus non potuit, ei ne mors quidem timori fuit. Ad Probum, Reatinę urbis episcopum, puer, qui

et eos, qui aderant, repentino pauore obstupefecit. Si uiri sanctitatem consyderes, ideo in morte eius concussum pauimentum dices, ut beatorum spirituum multitudinem ad suscipiendum defuncti animam eo conuenisse testaretur. Dignus quippe tali tunc comitatu fuit, qui, dum uiueret, omnia, quę habere poterat, indigentibus dabat. Et cum res defecissent, seipsum dedit, uicaria seruitute redimens uiduę filium. Merito nunc cum

seruare potuit, ultimum diem imminere sibi pręsciuit. Et cum ad ecclesiam perrexisset sermonemque ad populum habuisset, in solio suo sedens animam efflauit. Quam sub columbę effigie in sublime uolantem quidam conspexere, ut eo uisu et puritas uirginitatis et meritum patesceret sanctitatis. Donatum, presbyterum apud Aureliam, Galliarum urbem, ferunt, cum dies dormitionis eius instaret, nunquam preces intermisisse, donec animam

dum Euangelium legeretur, eodem gestu perseuerantem neque se, ut solebat, in pedes errigentem uiderunt. O felicem uiri exitum, cuis beatitudinem locus, tempus, gestus testati sunt. Adde etiam defuncti miracula, eo quod ęgroti et a spiritibus uexati, cum ad tumulum eius adducti essent, conualuere. Patrem Franciscum legimus nudum se super nudam humum deponi fecisse, cum diem expectaret supremum, fratribusque benedixisse

tam feliciter successere! Salaberga quoque, apud Lugdunum abbatissa, cum diem clausura esset extremum, iocundissima uisione, ne mortem timeret, roboratur. Vidit enim se ad locum immensi fulgoris adductam et in eo pratum multiplici florum pictura decoratum mirabilique odorum suauitate fragrans, et id sibi pręparatum audiuit. Dormienti quoque zona, qua cingebatur, soluta nec usquam comparens ipsam a corpore soluendam portendit. Nam et

in cęlo, quo mox itura erat, concinentes audiret, et ipsa Deo laudes uoce ob langore tenui pressaque succinere coepit. Lęta mortem expectabat, iugiter orabat. Et cum prope se demonem uidisset, ut protinus recederet, iussit. Eo fugato Christum uidit, a quo ad cęleste thalamum inuitata mox ire perrexit. Et tunc exanime corpusculum diuinum spirauit odorem, quia in odorem unguentorum Christi, dum uiueret, cuccurrit. Ad istorum igitur exemplum,

precibus instemus, fidem, spem, charitatem nullo modo in nobis labascere patiamur. Quia ex fide uiuit iustus; et: Qui sperat in Domino, subleuabitur; et: Qui manet in charitate, in Deo manet et Deus in eo. Ad hęc sacerdoti, cui ligandi soluendique indulta est potestas, confiteamur delicta nostra. Tum demum peccatorum uinculis expediti, submissius, quam possumus, accedamus ad mensam Domini et salutarem cibum ore sumentes,

nullum prorsus crimen relinquatur impunitum, profecto necesse est, ut aliquis alicubi existat poenarum locus, in quo puniantur illi, qui ad ęterna supplicia delegandi non sunt, sed potius temporalibus purgandi, ut expurgari eo demum regno digni euadant, in quod nihil intrabit coinquinatum, et in quo intrantes gaudeant et dicant: Probasti nos, Deus, igne nos examinasti, sicut examinatur argentum. Transiuimus per ignem et aquam, et

regni ciues persancte uenerari, cum sępe contingat, ut ipsis opitulantibus ii, qui ad infernum corruissent, infernum purgatorio commutent et de futura beatitudine consequenda certi fiant. Hi autem eo facilius maturiusque purgari possunt, quo magis uiuorum precibus, ieiuniis, elemosinis, peregrinationibus iuuantur. Paschasius, apostolicę curię diaconus, pietate erga Deum et homines pręstans (ut a Gregorio traditum

proximus, fratri suo seculari Copioso indicauit sibi tres aureos nummos esse, quod nemo alius nosset. Cum tamen ea res percrebuisset, abbas indignans iussit, nequis monachorum Iustum, monasticę legis uiolatorem adire neue cum eo ullum miscere uerbum pręsumeret. Id ille per ipsum, qui sibi assistebat, Copiosum fratrem resciens, consyderauit secum, quantum ea re flagitii commisisset, et ut par erat, magis doluit, quod Deo peccauerat, quam quod ab

ideo tunc ei apparuisse, ut ipse eundem abbatem rogatum iret, ne sibi in flammis purgatorii ardenti subtraheret auxilium, quod ferre adhuc in corpore uiuenti consueuerat. Hoc nuncio sibi allato abbas et ipse suppliciter pro eo rogauit et omnibus, qui cum ipso erant, monachis, ut itidem facerent, iniunxit. Haud ita multo post Benedictus totus lucidus ac refulgens apparuit Eldeberto monacho seque a purgatorio ad beatitudinem translatum dixit,

Benedictus totus lucidus ac refulgens apparuit Eldeberto monacho seque a purgatorio ad beatitudinem translatum dixit, Odilone et monachis pro se deprecantibus. Deinde et ipsi Odiloni sub eadem forma se ostendens gratias egit, eo quod tam grande beneficium per eum potissime accepisset. Non frustra igitur pro fidelibus defunctis orat Ecclesia, non incassum solennem pro eis instituit supplicationem statutaque sacrificia. Quam quidem rem nequaquam

insertum: In requie mortui requiescere fac memoriam eius. Quę alia memoria in requie, hoc est, in morte mortui potest requiescere, nisi quę officio constat pietatis, id est, quando ii, qui supersunt, pro eo, qui defunctus est, orant, ieiunant et in paupere Christum pascunt? Alia uero quęuis memoria non requiescit super mortuum, sed potius in uentos dilapsa euanescit. Quid enim conferunt animę, uel dum effertur funus, ardentes

penitus excoqui debet, ut ad nihilum redigatur et nulla prorsus culpę nota, nullum uitii uestigium in anima, quod non deletum abstersumque fuerit, relinquatur. Cęterum, tametsi poena uehementissima sit, in eo tamen consolatur, qui patitur, quod iam de adipiscenda immortalitatis gloria nihil dubitat nec, si posset, ad uitam hanc redire uellet, malens illic torqueri cum certa tanti boni consequendi expectatione quam hic deliciis

bestiam omni immanitate atrociorem, Antichristum, ab aquilonis finibus uenturum autumant, iuxta illud Hieremię: Ab aquilone pandetur omne malum super omnes habitatores terrę. A tribu uero Dan oriturum ex eo, quod Iacob ad filios prophetante dicitur: Fiat Dan coluber in uia, cerastes in semita, mordens ungulas equi, ut cadat ascensor eius retro. Antichristus enim partim doli ueneno ut coluber, partim potestatis cornu

(hoc est, Ecclesiam) conculcabunt mensibus quadraginta duobus. Ad hęc quidam opinantur ipsum, ut se Deum probet, cum post tridui latebram rursum apparuerit, mortuum se fuisse et resurrexisse simulaturum, ex eo, quod in Apocalypsi scribitur: Et uidi unum de capitibus suis quasi occisum in mortem, et plaga mortis eius curata est. Hinc etiam dicunt, quod finget se cęlum uelle conscendere, atque a malis spiritibus in

tanquam nullum sit, negligunt! Comedant, bibant, quantum possunt, gulę uentrique indulgeant, nubant, nubantur aut etiam, ut faciunt, illicitis libidinibus incumbant! Nunquam tantum haurire poterunt uoluptatis, ut non pro eo omnes mundi labores, omnes miserias in uita pertulisse mallent, cum ad eas peruenerint miserias, quarum finis nullus est. Et, si tam nequiter uiuant, tempus, quo iudicandi sint, nescientes, fortasse cras aut perendie

dies, breue et irreparabile tempus omnibus est uitę. Si breue, cur sic uiuimus, tanquam longissimum sit? Si irreparabile, cur ętatem ocio conterimus, tanquam ea ignauiter transacta repuerascere liceat et non eo concedere necesse sit, ubi et omnis labor irritus est et omnis dolor perennis? Ecce uenio sicut fur — inquit Dominus. Beatus, qui uigilat et custodit uestimenta sua, ne nudus ambulet et uideant

omnes, qui sedent super terram, hoc est, qui terrenarum rerum curis inherent, ut ad contemplanda cęlestia nunquam inde diuertant. Hi humanitatem omnem penitus exuentes et pecudum amplexi naturam, quocunque appetitus fert, eo uadunt, non quo ratio suadet. Facti sunt sicut equus et mulus, in quibus non est intellectus. Cum bestiis et feris habitatio eorum est, et ex hominibus abiecti cum Nabuchodonosor foenum ut bos comedunt. Vtinam et cum

consternati, in faciem suam ad terram procident nec ferre conspectum supra se radiantis crucis poterunt, cuius adoratores a se paulo ante peremptos recordabuntur. O, pręclarum regis nostri triumphaleque uexillum! Si eo uiso sic formidabunt inimici, quid facient, cum mox et ipsum Dominum cum uirtute magna et maiestate post illud prodeuntem cernere incipient? Et tunc uidebunt — inquit — Filium hominis uenientem in nubibus cum

Creatore omnis accusabit creatura? Ait enim: Pugnabit cum illo orbis terrarum contra insensatos. Videamus, quomodo pugnabit. Omnia quippe arguent peccatorem ingratitudinis erga Deum, cum nihil sit usquam ab eo conditum, ex quo humano generi non accedat aliquid siue gratię siue honoris siue utilitatis. Arguet ergo illum TERRA et dicet: »Domine, fecisti me ad hominis huius usum, et tuo iussu fructus

tua gentes turbarentur. Cum feceris mirabilia, non sustinebimus. Desyderat aduentum Iudicis propheta, quia tunc demum se plenam beatitudinem consecuturum sperat. Et tamen non sustinebimus inquit, ut ostendat eo die ne sanctos quidem sine pauore futuros. Et quis non formidabit uidens furere ignem, montes conteri, ualles diuidi, dicente Michea: Ecce Dominus egredietur de loco suo et descendet et calcabit super excelsa terrę.

super excelsa terrę. Et consumentur montes subtus eum et ualles scindentur sicut cera a facie ignis, sicut aquę, quę decurrunt in pręceps. Quis non timebit, cum Naum propheta dicat: Montes commoti sunt ab eo et colles desolati sunt, et contremuit terra a facie eius et orbis et ommes habitantes in eo. Ante faciem indignationis eius quis stabit? Et quis resistet in ira furoris eius? Indignatio eius effusa est ut ignis

ignis, sicut aquę, quę decurrunt in pręceps. Quis non timebit, cum Naum propheta dicat: Montes commoti sunt ab eo et colles desolati sunt, et contremuit terra a facie eius et orbis et ommes habitantes in eo. Ante faciem indignationis eius quis stabit? Et quis resistet in ira furoris eius? Indignatio eius effusa est ut ignis et petrę dissolutę sunt ab eo. Quis denique non concidet prę timore, cum Iohel

contremuit terra a facie eius et orbis et ommes habitantes in eo. Ante faciem indignationis eius quis stabit? Et quis resistet in ira furoris eius? Indignatio eius effusa est ut ignis et petrę dissolutę sunt ab eo. Quis denique non concidet prę timore, cum Iohel propheta conqueratur dicens: Clamate ad Dominum. A, a, a, diei! Quia prope est dies Domini et quasi uastitas a potente ueniet. Et rursum idem: Ad te,

te, Domine, clamabo, quia ignis comedit speciosa deserti et flamma succendit omnia ligna regionis. Et iterum: Ante faciem eius ignis uorans et post eum exurens flamma. Quasi hortus uoluptatis terra coram eo et post eum solitudo deserti; neque est, qui effugiat eum. De hac mundi per ignem uastatione Sophonias quoque propheta uaticinatur et ait: In igne zeli eius deuorabitur omnis terra,

qui relinquimur, simul rapiemur cum illis in nubibus obuiam Christo in aera. Et sic semper cum Domino erimus. Mali ergo in terra, quam dilexerunt, relinquentur, boni autem cęlum uersus in sublime tollentur, eo quod illorum conuersatio semper fuerit in cęlis. Qua autem ętate resurrecturi simus, idem declaret dicens: Donec occurramus omnes in unitatem fidei et agnitionis Filii Dei, in uirum perfectum, in mensuram ętatis

qui bona fecerunt, in resurrectionem uitę, qui uero mala egerunt, in resurrectionem iudicii. Et rursum idem: Hęc est enim uoluntas eius, qui misit me, Patris, ut omne, quod dedit mihi, non perdam ex eo, sed resuscitem illud in nouissimo die. Martha fratrem sepultum resurrecturum quidem non diffidebat, sed uix credere poterat, ut iam quatriduanus reuiuiscere posset, antequam resurrectio, quę omnibus promissa

quanuis et ipse resurget et uiuet, inter mortuos tamen, non inter uiuentes deputabitur. Atque, ut apertius intelligas neminem non resurrecturum, Ioannes in Apocalypsi ait: Et dedit mare mortuos suos, qui in eo erant, et mors et infernus dederunt mortuos suos, qui in ipsis erant, et iudicatum est de singulis secundum opera ipsorum . Paulus quoque apostolus, per quem Christus locutus est: Mysterium — inquit

a uitiis curę sit. Male illam expectat, qui hanc, quę prior esse debet, non peregerit. Beatus autem et sanctus — ut Ioannes in Apocalypsi ait — qui habet partem in resurrectione prima; in eo secunda mors non habet potestatem. Tales enim cum suis corporibus de limo terrę sese ad sonitum tubę cęlestis errigentes atque in altum sublati obuiam ibunt Christo et in parte dextera, hoc est, in beatitudine, in qua

consumptus. Quid autem innuet scissura tam horribilis et uehemens nisi discretionem illorum statim futuram, qui iudicandi erunt. Et ueniet — inquit — Dominus, Deus meus omnesque sancti cum eo. Et erit in die illa: non lux, sed frigus et gelu. Non enim erit illis lux, quos iam ęternę noctis timor occupabit, in quibus charitatis flamma refrixit et amoris diuini ardor malicię gelu extinctus est. Heu, quam

copulari, se uero cum apostaticis spiritibus, quibus in uita mortali magis quam Deo obtemperabant, ad inferna trudi, ad gehennam mitti, nullo tempore, nullis seculis, nullo unquam die inde egressuros. Cęterum, antequam eo compellantur, tremebundi et eiulantes et plangentes consistent coram illo tanti horroris tantęque maiestatis tribunali. Quod olim admirans Daniel ait: Aspiciebam, donec throni positi sunt, et Antiquus dierum sedit,

huius iugiter pensabimus, nihil tam graue est, quod pro ea uitanda non lubenti animo perferemus. Sed interim quidam sinistri gregis et ipsi perditę pecudes non ad se damnationem pertinere arbitrabuntur, eo quod aliquando egenis opem tulerint, licet ipsi in popinis ganeisque uersati sint atque etiam contra unum elemosinę bonum, quod quandoque exercuerunt, plurima perpetrarint mala. At longe aliter illis, quam putabunt,

Petrus in illos insurgens exclamabit et dicet: Nouit Deus pios de tentatione erripere, iniquos uero in diem *corr. ex die Iudicii reseruare cruciandos. Deinde ad Simonem magum conuersus, omnes in eo simoniacos execrabitur dicens: Pecunia tua tecum sit in perditionem, quoniam donum Dei existimasti pecunia possideri! Post illum Iacobus Zebedei eos, qui intemperanter sine delectu uerba effutiunt

fortis Israhel: En ego consolabor super hostibus meis, et uindicabor de inimicis meis. Deinde aduersus mulieres, quę plus operę ponunt in corporis decore quam in pudicicię cultu, uociferabitur et dicet: Pro eo, quod eleuatę sunt filię Syon, et ambulauerunt extento collo, et nictibus oculorum ibant, et plaudebant, et ambulabant *corr. ex suffodiant **corr. ex in

sunt, et ad inferos descenderunt, et alii loco eorum successerunt. In eosdem et Ezechiel propheta succlamabit dicens: Argentum eorum foras ***corr. ex foris proiicietur, et aurum eo rum in sterquilinium erit; argentum eorum et aurum eorum non ualebit liberare eos in die furoris Domini. Idem aduersus diuinos et ariolos loquetur dicens: Hęc dicit Dominus Deus: Vę prophetis insipientibus,

clamor. Et, ut Ioannes ait: Quęrent mortem, et non inuenient eam; et desyderabunt mori, et fugiet mors ab eis. Quod si populus Israhel, qui ad montem Synai, ut pręcepta Dei audiret, sanctificatus accesserat, eo loquente adeo exterritus sit, ut statim inde pedem referentes Moysi dicerent: Loquere tu nobis, et audiemus, non loquatur nobis Dominus, ne forte moriamur, — quomodo ii, qui nihil in se sanctitudinis

a quo maxime distat cęlum. Quantum enim peccando iniqui a iustitia pietateque recesserunt, tantum et mansione a mansionibus sanctorum separari congruum atque consentaneum uidetur. Sed neque nomen sedis infelicissimę in eo discrepat, cum ab omnibus uocetur infernus. Quid autem aliud infernus quam terrę centram, si cęlum hoc, quod terram quaqua uersum ambit, mundi pars summa sit? Legimus pręterea Datan et Abiron et Chore, quia a Deo ob

illum immanem, cuius — ut in Iob legitur — Fortitudo in lumbis et uirtus in umbilico uentris, qui stringit caudam quasi cedrum et absorbet flumina et depascitur montium foenum. Videbunt parem illi, uel eo etiam uastiorem, Leuiathan, cuius per dentium gyrum formido, cuius corpus quasi scuta fusilia, compactum squamis se prementibus, cuius sternutatio splendor ignis, oculi et palpebrę diluculi, de cuius ore

Sequitur: Nisi homines, qui non habent signum Dei in frontibus suis. Electos enim et sanctos et fideles offendere nequeunt, sed illos duntaxat, qui, licet labiis Deum honorent, corda tamen procul ab eo auersa gerunt. Quibus dicturus est: Nescio uos. Discedite a me omnes, qui operati estis iniquitatem. Attendendum autem, quales locustę istę, quam terribiles. Et similitudines locustarum — inquit —

alieno malo dolent, duplicabitur omnibus grauitas moeroris. Hinc sane diues ille sepultus in inferno multum de fratribus, quos superstites reliquerat solicitus, mitti ad eos Lazarum precabatur, ut ab ipso admoniti cauerent eo deuenire, ubi illorum afflictio suę poenę additamentum foret. Audiuimus quosdam in furto deprehensos, cum coram iudice constituti crimen negarent, patienter tormenta tulisse. Vbi autem et filios in quęstionem adductos

Audiuimus epulonem diuitem de Euangelio perquam lugubriter conquerentem et sancto patriarchę supplicantem, ut mitteret Lazarum, qui intincto in aqua digito guttulam unam linguę suę instillaret, eo quod totus in igne arderet totusque cruciaretur. Quanta ergo calamitas est sic torreri et una aquę gutta indigere nullaque postulatione eam impetrare posse? Sed huic tam ingenti miserię additur pręteritę felicitatis

ex insidiis nocent et, cum se Christianos nuncupent, nulli Christianos perniciosius lędunt. Eadmundo, Cantuariensi archiepiscopo, die quadam in uisu apparuisse ferunt late patentem campum squalentibusque aruis uastum et in eo rustici cuiusdam sola uitę prauitate non ignobilis exanime corpus ab ingenti coruorum multitudine certatim impeti distrahique et dilacerari. Deinde compertum ea ipsa die rusticum illum fuisse uita defunctum. Quid mali, quid

disciplina ad Christianitatem conuersus, meretriculę cuiusdam forma blanditiisque et procacitate captus fuisset, nisi diuina miseratione contigisset, ut parumper obdormiscens et sanctorum gloriam et damnatorum poenas uideret. Eo somno confirmatus in castitatis proposito perseuerauit. Tyrunculus adhuc in fide erat, et puto, turpis uoluptatis tam uiolentę solicitationi succubuisset, nisi per huiuscemodi uisum et paradisi delicias omnibus mundi

admoneretur, ut se crucis signo contra illum defenderet: »Quid possum — inquit — cum et manus et pedes meos caudę suę spiris circumuolutos colligarit?« Hoc audito fratres in terra cum lachrymis prouoluti ardentius pro eo supplicare coeperunt. Inde ipse meliusculus factus gratias Deo agere, quod exauditis fratrum precibus a se tam immanem bestiam effugasset, insuper uitam se aliam, si conualesceret, inchoaturum polliceri terrenaque omnia

Mediolanensis ecclesię curatorem, cum Genuę defunctus in ecclesia beati Syri martyris sepeliretur, noctu terribili clamore exciti custodes uiderunt per pedes uinctum foras protrahi a demoniis ululantem uociferantemque. Eo uisu conterriti abierunt quisque ad cęllam suam. Mane uero reliquis fratribus, quę uiderant, referunt et una cum illis adeunt Valentini sepulchrum. Aperiunt, uacuum inueniunt, admirantur. Deinde extra ecclesiam corpus eius

Ioannes quoque, apostolus ille, qui in sepulchro positus fulgere coepit: Scimus — inquit — quoniam, cum apparuerit, similes ei erimus, quoniam uidebimus eum, sicuti est. Et omnis, qui habet spem in eo, sanctificat se, sicut et ille sanctus est. Pręter claritatem istam et hoc beato corpori accedet, quod nihil penitus in se habebit, quo grauari retardariue aliquando possit. Semper

sicuti sublimior cunctis est, ita et pulchrior, nobilior, amplior atque splendidior. Hic quippe supra cęlos est, et terra uiuentium dicitur, ut terram istam, in qua nunc sumus, morientium, non uiuentium esse intelligas et eo ascendere, ubi uera uita est, concupiscas et enitaris. Quod si in ista etiam terra quędam et uisu iocunda et usu grata esse non negamus, quanto in illa, quę supra est, omnia tum iocundiora, tum gratiora existere dixerimus?

utrique unum in Christo sunt, concordi inter se consortio lętabuntur paresque animis ac uoluntate, delectabuntur — ut Propheta ait — in multitudine pacis. O, si modo, sicut speramus, eo conscenderimus, quale nobis gaudium erit uiuos pręsentesque cernere in cęlo, quorum nunc ossa in sepulchro iacentia multorum interdum dierum multique periculi peregrinationibus uidere expetimus uisaque ueneramur! Qui si

correptus fuit. Quid, si beatos spiritus et inuisibilem Deum, non in imagine, sed in ueritate, in qua ab iis, qui in cęlesti regno sunt, uidentur, conspexisset? Idem cum uiro luctatus marcescente, tacto ab eo foemoris neruo claudicauit. At ubi in uiro Deum agnouit, gloriatus est dicens: Vidi Dominum facie ad faciem, et salua facta est anima mea. Contempsit exteriorem corporis lęsionem, dum ex pręsentia Dei intus in

sed perpetua et ęterna mansione cum Deo erunt et faciem, quam ipse uidere non poterat, clare aperteque spectabunt. Sunt tamen quidam, qui Moysi Deum clare et secundum naturam suam quandoque apparuisse asseuerent, ex eo quod dicitur: Palam, et non per ęnigmata et figuras Deum uidet. Dictum est autem, non quod Dei essentiam uiderit, sed quod colloquiis eius usus sit simplicibus et apertis, non per somnium neque per ambages

tibi unum, Moysi unum et Helię unum. Cur quartum sibi fieri non petiit? Quia sub eodem tabernaculo cum Domino habitare concupiuit, cuius aspectum tantę suauitatis esse persensit. Sed cur ab eo Moysen et Heliam seducebat? Ut ostenderet sufficere sibi solum Christum. Cęterum, ut imbecillitatem humanę naturę agnoscamus, nubis lucidę superuentu et de nube diuinę vocis sono conterriti apostoli, in faciem

uidetur. Nam quemadmodum Beata Virgo carae et spiritu sanctificata post Filium, quem genuit, supra cęlum ascendit, sic decuit, ut etiam iste adoptiuus filius carne et spiritu sanctificatus sanctam sequeretur matrem et integer eo perueniret, quo ipsa, cui commendatus fuerat, integra abiit. En, quanto largior Noui quam Veteris Testamenti gratia! Tulit Deus cum corpore Enoch, tulit Heliam, sed ut differret mortem eorum, non ut auferret. Ioannes uero

Antisiodorensis episcopi, Germani, Capuani episcopi, Onophrii solitarii in Aegypto, Speciosi in monte Cassino monachi compluriumque aliorum, quos enumerare longum esset, felices animę, quo die corpora sua reliquerunt, eo ad cęlum tolli uisę sunt et, dum tollerentur, melos interdum lętantium angelorum auditum; Deo uolente felicitatis, ad quam euocabantur, testimonium in terra residere, ne alios pigeret eorum uitam imitari, quos beatos esse

quoque, prędicatorum patris, obitu, ad quantam ipse migrasset beatitudinem, testatum est duorum uisione, Guali, prępositi conuentus Brixiensis, et Rhaonis fratris. Alteri somnianti apparuit cęlum apertum et angeli Dominicum eo de terra transferentes et Iesus Christus multa cum iocunditate eundem suscipiens ac susceptum Marię matris offerens amplexibus. Alter, cum missam celebraret, sensibus corporis consopitis tantum, spiritu uigilans, illum cum

restitui uidit. Ab ipsa deinde, quid hoc esset, curiose sciscitatus didicit triginta iam annos eam non alio cibo sustentatam pręterquam cęlestium gaudiorum contemplatione — beatis, quemadmodum ipse conspexerat, spiritibus eo se perducentibus ac reducentibus — et iam finem uitę huius facturam, ut uitam illam inchoet, quę nullo concluditur fine, nulla carpitur molestia, nullo indiget bono. O, quanta hęc diuinę dilectionis gratia id mortali

impedierat. Margaritę uirginis capiti, dum ipsa grauibus afficeretur poenis nec interim cessaret confiteri Christum, cunctis, qui aderant, cernentibus columba de cęlo aduolans auream corollam imposuit. Eo miraculo quatuor milia hominum relictis idolis Christum colere coepere nec timuerunt capitis subire discrimen, dum diuinitus coronari concupiscunt. Haud quaquam sic pręsentem uitam despicerent, nisi meliorem

uirtutem, quantę uirtutis futura sunt, cum illis iterum fuerint copulata! Gallę Romanę, Christi ancille, ęgrotanti — Gregorius autor est — apostolum Petrum apparuisse, atque illam, ut secum ueniret, inuitasse, eo quod peccata sua dimissa essent. Hanc uisionem cum aliis ipse retulisset, corpore exuta cum illo utique abiit, cui claues datę sunt regni cęlorum. Illum igitur beatitudinis locum ascendit, cuius ianitor

exuta cum illo utique abiit, cui claues datę sunt regni cęlorum. Illum igitur beatitudinis locum ascendit, cuius ianitor est, qui inuitauit. Hic iacentem uocauit, hic uenienti aperuit. Romulę quoque uirginis beatitudo ex eo plane percipi potest quod paralysi dissoluta, cum ad uitę finem peruenisset, luce repente circumfusa est. Cuius lucis fulgore attoniti, qui ei assidebant, et expauefacti magis etiam timuerunt, cum mox conuenientis illuc

et perpetuę lucis illi sedem ostendens: »Veni — inquit — et fruere consessu hoc beatorum!« Mox ipsa febris morbo affecta et iam animam agens uidit ad se uenientem Iesum et eis, qui aderant, ut assurgerent, iussit, eo quod aduenisset Dominus. Tum ad uisionem, quam sola cernebat, mentem oculosque dirigens expirauit atque illico odor suauissimus nares omnium occupans nemini dubium reliquit, quin uere ibi Dominus ipse affuerit. Sed quis

atque iniunxisse, uti risu iocisque et omni uanitate abstineret; futurum enim, ut post trigesimum diem suo suarumque uirginum consortio gauderet. Tota itaque immutata est tantoque promisso illecta nihil egit, ob quod eo indigna uideri posset. Inde morbo implicita et tandem die, qui prędictus fuerat, imminente eadem uisione iterum consolata quasi uocanti se respondere coepit: »Venio, Domina, uenio!« Sub his uerbis efflauit

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report