Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: haec Your search found 9801 occurrences
First 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1633-1719:1633. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 239 | Paragraph | SubSect | Section] excitari. nam, ut ex aliis hominum studiis ad privatas res sive honor, sive fructus emanet: nullam tamen artem, aut facultatem, si rem penitus inspiciamus, cum historia conferendam; nullam, quae se ad omnia vitae genera aeque porrigat, inveniemus. Haec enim non privata solum, verum etiam publica spectat commoda: ex hac petitur moderatrix et magistra vitae prudentia; cum aliorum eventis, nullo nostro labore, nullo periculo, non modo sine molestia, verum etiam iucundissime, in otio sedentes
1634. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 239 | Paragraph | SubSect | Section] pene rationis, arbitrentur. qui vero ita versatur in historia, ut, quid aliis in omni rerum ac temporum varietate contigerit, perattente notet, ad usumque suum traducat, imperiorum ac maximarum rerum initia, progressus, finem denique ipsum observet, et haec suas ad caussas omnia referat; nonne is tam accurata, tamque multiplici observatione non mediocrem sibi in omni genere sapientiam comparat? nonne, velut in quadam specula constitutus, actiones hominum prospicit, quoque modo, quove tempore quidque
1635. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] non optime judicatis, nihilque ducitis veritate praestantius; sed ad illos spectavi, qui veterum scripta plus aequo admirantur, suam aetatem aspernati: quo plerique homines vitio laborant. Suspicor autem fore non nullos, qui cum haec legent, nos reprehendant, quod Thucydidem omnium, qui umquam historias scripserunt, facile principem, tum in rebus deligendis aberrasse, tum in narrando defecisse, audeamus ostendere. Neque vero illud nos fugit, si Thucydidis scripta notare
1636. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] qui dicendo in republica volunt excellere. Ad quorum equidem accusationes refellendas, quae theatrale nescio quid habere, ac ad colligendam multitudinis gratiam peraccommodatae videntur, illud satis fuerit, si dixero, ita me totam ante-actam vitam ad haec usque tempora instituisse, ut me a maledicendi ac frustra oblatrandi studio quam longissime abducerem; neque ullum umquam scriptum edidisse, quo quemquam insectarer. praeter illud quo civilem philosophiam contra eos qui eam immerito oppugnarent,
1637. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 243 | Paragraph | Section] ut homo inscius atque idiota, siquid sit iudicandum iis in rebus quae sub sensum cadunt, ne artifice quidem ipso sit inferior. huc enim omnis ars intendit, hincque iudicandi sumit initium. Verum ne longiorem hac in parte imprudens sermonem consumam, haec prooemii loco sufficiant. Sed antequam aggrediar ad ea quae de Thucydide sum dicturus, pauca quaedam libet commemorare de ceteris historicis, tum vetustioribus, tum iis qui temporibus iisdem, quibus ille, floruerunt. ex quo et illius in rebus
1638. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 244 | Paragraph | Section] atque aqua pariter degentes ab inferis profectas, pelago innatantes, semiferas, cum hominibus coeuntes, et ex mortali divinoque concubitu semideam sobolem, et alia quaedam, quae nostra aetas, ut incredibilia planeque delira, contemnat. Neque vero ut haec dicerem, eo sum adductus, quod illos viros accusem; quibus etiam veniae multum tribuo, si, cum in explicanda nationum et locorum historia versarentur, fabulosa figmenta receperunt: quandoquidem apud omnes homines, tum communiter de locis, tum
1639. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 244 | Paragraph | Section] ludificationes in narrationem inducere non decebat; neque se ad eum errorem quem eiusmodi scripta sua sponte parere consueverunt, sed potius ad utilitatem legentium accommodare: quod ipse in historiae prooemio testatum reliquit: quo in prooemio haec scripsit ad verbum: Et auditu quidem, ut quaeque pars fabularum expers in ipsis est, ita minus iucunda fortasse videbitur. quicumque autem et praeteritas res, et quantum humano consilio licet, etiam futuras, praeteritis similes, considerare,
1640. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] duce, cum de Nicia Nicerati, de Alcibiade Cliniae filio, deque aliis, et ducibus et oratoribus, dicendum ei necessario esset; quae cuique conveniebant, exposuit. quae probare exemplis non puto mihi opus esse apud eos, qui historias eius peragrarunt. Haec igitur, quae Thucydides, quod ad res attinet, egregie praestet, possit aliquis dicere. Quae cum praeclara sint, atque imitatione digna, tamen hoc in illo summum est atque eximium, quod neque mendacium voluntario dicit, neque suam ipse conscientiam
1641. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] videntur, et in quibus carpitur a non nullis, in ea historicae materiae parte sunt posita, quae plus habet artificii, atque oeconomiae nomine appellata, in omnibus, sive quis philosophicam, sive oratoriam materiam sumpserit, in primis requiritur. Haec vero ea sunt quae ad distributionem, ad ordinem, ad amplificandi studium, et industriam pertinent. Ordiar autem ab ipsa divisione; praefatus illud, quod, cum superiores historici sua scripta vel locis, vel temporibus apte continuatis distinxerint;
1642. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] Atheniensium civitatis incrementum; alteram falsam, quam tamen Lacedaemonii fingerent, subsidium Corcyraeis adversus Corinthios ab Atheniensibus missum, non a vera caussa, neque ab ea quam ipse probaret, sed ab altera sumpsit initium. scripsit enim haec ad verbum: Origo autem ipsius ab Atheniensibus, et Peloponnesiis, soluto, quod in annos triginta post captam Euboeam percussum erat, foedere, manavit. qui cur initam foederis societatem diremerint, et caussas, et dissensiones, primum ostendi, ne
1643. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] sinum. incolunt autem ipsam, Illyrica natio, barbari Taulantii. Mox, quae ad Epidamnum, ad Corcyram, ad Potidaeam gesta sunt, et Peloponnensium conventum in urbem Spartam, et orationes illic habitas adversus Atheniensium civitatem, commemorat; atque haec ita producit, ut ad versuum duo milia consumat. quo demum in loco altera de caussa, quae et est, et ipsi videtur esse vera, disserit; hinc exorsus: Decreverunt autem Lacedaemonii, solutum esse foedus, atque Atheniensibus inferri bellum oportere:
1644. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] civitas gessit, per capita subiungit, idque cursim, usque eo, ut ea paucioribus quam quingentis versibus comprehendat. Rursus, cum illa rebus Corcyraeis anteire, neque ab illis, sed ab his manasse principium belli recordatus esset; scribit haec ad verbum: Post haec autem, quae iam exposuimus,haud multorum annorum interiecto spatio, consecutae sunt res Corcyraicae ac Potidaeaticae, et quaecumque huic bello ansam praebuere.
1645. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] gessit, per capita subiungit, idque cursim, usque eo, ut ea paucioribus quam quingentis versibus comprehendat. Rursus, cum illa rebus Corcyraeis anteire, neque ab illis, sed ab his manasse principium belli recordatus esset; scribit haec ad verbum: Post haec autem, quae iam exposuimus,haud multorum annorum interiecto spatio, consecutae sunt res Corcyraicae ac Potidaeaticae, et quaecumque huic bello ansam praebuere.
1646. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 247 | Paragraph | Section] praesertim Adde quod, cum in prooemio, quaecumque hoc in bello gesta sunt, omnia se esse perscripturum affirmasset; itemque in quinto libro tempora collegisset, et unde ortum bellum est, et quousque processit, scripsit haec ad verbum: Hoc solum inveniet exitu comprobatum ex iis quae futura esse ex oraculis affirmabantur semper enim et initio belli, et usque ad extrema tempora, recordor a multis esse nuntiatum, oportere ad annos ter novenos bellum perdurare. mihi autem
1647. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 248 | Paragraph | Section] sermonem convertit; omnesque ex utraque parte commissas pugnas, cum neque multi in illis cecidissent, et perpauci sese dedidissent, diligenter et accurate pluribus quam trecentis versibus est persecutus. quam quidem pugnam ipse summatim explicans, haec ad verbum scribit: In insula quidem caesi, aut vivi capti, tot fuerunt. armati in eam traiecerant quadringenti omnino et viginti. ex his vivi capti sunt octo minus trecenti; reliqui occisi. ac ex illis quidem qui vivi capti fuerant, Spartani erant
1648. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 250 | Paragraph | Section] viri pugnantes occubuerunt, usitatos luctus commemorare necesse fuit; sive quod eos qui cecidissent, propter magnas res feliciter gestas, ex quibus civitati ipsi et vires accesserunt, et gloria est parta, laudationibus prosequendos existimavit: haec profecto laudatio cuivis alii potius, quam huic loco convenire videatur. siquidem qui in prima Peloponnensium irruptione cecidisse in hoc libro memorantur, perpauci numero Athenienses erant, neque ita memorabile facinus ullum, ut ipse testatur
1649. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] rebus praetermissis historiae suae prooemium ad quingentos versus protraxisse, ut, quae ante hoc bellum gesta a Graecis fuerant, non magnum habuisse momentum, neque eiusmodi fuisse illa, ut conferri cum hoc debeant, ostenderet. Nam praeterquam quod haec veritatem non habent, ut ex multis rebus ostendi potest; non haec est ratio ineunda iis qui ex arte rem aliquam exaggerare volunt. non enim, quae res inter minimas excellit, sed quae magnas exsuperat, vere magna est iudicanda. ipsius vero prooemium
1650. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] protraxisse, ut, quae ante hoc bellum gesta a Graecis fuerant, non magnum habuisse momentum, neque eiusmodi fuisse illa, ut conferri cum hoc debeant, ostenderet. Nam praeterquam quod haec veritatem non habent, ut ex multis rebus ostendi potest; non haec est ratio ineunda iis qui ex arte rem aliquam exaggerare volunt. non enim, quae res inter minimas excellit, sed quae magnas exsuperat, vere magna est iudicanda. ipsius vero prooemium ita est comparatum, itāque multas ad institutum suum
1651. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] exstruxerit: quod Sami tyrannus Polycrates Rheniam a se captam Apollini Delio dedicaverit: quod Phocaënses, qui Massiliam condidere, navali proelio Carthaginienses superarint: atque alia, quae his sunt similia: quid, inquam, illi in mentem venit, haec ut ante narrationem commemoranda existimaret? Quodsi, quae mea sit sententia, fas est dicere; optime prooemium instituisset, si, omnibus, quae in medio sunt posita, sublatis, extremaque eius parte cum propositione coniuncta, in hunc, qui sequitur,
1652. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] videret aliam quidem Graeciae partem statim alteri parti adhaerere, aliam id facere cogitare. Hic autem fuit Graecis maximus motus. neque vero illis solum, sed et barbaris, atque adeo plerisque mortalibus. Ac ea quidem quae ante haec gesta essent, quaeque his essent vetustiora, plane in apertum produci, propter vetustatem, nulla ratione potuerunt: sed, quantum ex signis quibusdam colligere licet, equidem, cum haec a vetustissima origine repeto, non puto illorum res neque in
1653. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] et barbaris, atque adeo plerisque mortalibus. Ac ea quidem quae ante haec gesta essent, quaeque his essent vetustiora, plane in apertum produci, propter vetustatem, nulla ratione potuerunt: sed, quantum ex signis quibusdam colligere licet, equidem, cum haec a vetustissima origine repeto, non puto illorum res neque in bellis, neque aliis in rebus insignes fuisse. in his vero neque magnam poetis, qui res plerumque extollunt, fidem adhibui; neque historicis, qui se totos in rebus non optime examinatis ad
1654. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] quod in annos triginta post captam Euboeam percussum erat, foedere, manavit. qui cur initam foederis societatem diremerint, et caussas et dissensiones, primum ostendi; ne quis, unde tantum inter Graecos bellum exstiterit, aliquando posset exquirere. Haec sunt quae in Thucydidis scriptis recte, quaque male, quod ad eam partem spectat quae res continet, composita arbitramur. nunc ad eam partem quae in elocutione est posita, aggrediamur: in qua quidem, qualis sit eius dicendi ratio,
1655. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] primae illae subsistunt. de quibus uberius antea disseruimus: ut nihil sit necesse nunc de illis denuo orationem instituere. Neque vero quibus ex praeceptis aut rebus harum virtutum quaelibet enascatur, cum multae illae sint, meminisse oportet: cum haec iam a nobis omnia sint quam diligentissime pertractata. Quo vero dicendi genere sint usi qui ante Thucydidem historias scripsere, quasque ex his leviter attigerint partes, ab initio, ut eram pollicitus, rem repetens, summatim percurram. sic enim
1656. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] paribus relata, adnominationes, oppositiones: quibus nimis frequenter usus est Gorgias Leontinus, Polus, Lycimnius, et multi alii, qui eodem tempore floruerunt. Maxime vero insignia, et ex quibus character eius praecipue cognoscitur, haec sunt; studere, ut paucissimis verbis quam plurimas res comprehendat, multasque in unum sententias cogat, ac tum maxime auditorem, cum expectat adhuc aliquid, relinquat. quo fit ut brevitas obscuritatem pariat. Sed et haec paucis comprehendam,
1657. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] eius praecipue cognoscitur, haec sunt; studere, ut paucissimis verbis quam plurimas res comprehendat, multasque in unum sententias cogat, ac tum maxime auditorem, cum expectat adhuc aliquid, relinquat. quo fit ut brevitas obscuritatem pariat. Sed et haec paucis comprehendam, quattuor esse in Thucydide animadverti veluti instrumenta eius generis dicendi, quo ille potissimum delectatur; poeticam quandam verborum structuram; in figuris multiplicem varietatem; harmoniae et concentus asperitatem quandam;
1658. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] quae minime deceant, secum afferens. Nam praeclara illa, rebusque in omnibus necessaria praecepta, quibus traditur qua ratione sit peregrinis ac novatis utendum, ac quatenus illa sint assumenda, non per omnes historiae partes servavit. Iam, cum haec veluti per capita attigerimus, superest ut iam ad ea demonstranda nostra delabatur oratio. Neque vero est consilium, ita de singulis separatim Thucydidis dicendi formis sermonem facere, ut illius verba subiungam; sed diversis variisque; ex locis
1659. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] orationum, hisque caussas apponere, ex quibus facile cognosci queat, quibus in locis, tam in rebus ipsis quam in verbis, bene maleve se gesserit. Sed illud iterum abs te, Q. Aeli, atque ab aliis elegantis doctrinae sectatoribus, siqui forte haec legent, maiorem in modum peto, ut susceptum a nobis consilium perpendant. nihil enim nos aliud conamur, quam ut characterem Thucydidis ostendamus, ac simul omnia animadversione digna, quae illi contigerint, comprehendamus. quae omnia cum facimus,
1660. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] qui ad huius se viri imitationem componere volunt, utilitatem, propositum habemus. Itaque in ipso statim prooemii exordio hac utens propositione, Bellum scilicet Peloponnesiacum, de quo scripturus erat, omnium, quae antea gesta essent, fuisse maximum, haec ad verbum scribit: Ac bella quidem ante gesta, atque his vetustiora, plane in apertum produci, temporis longinquitas vetuit. Sed, quantum ex signis quibusdam colligere licet, equidem, haec a vetustissima origine repetens, magnas fuisse illorum res,
1661. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] erat, omnium, quae antea gesta essent, fuisse maximum, haec ad verbum scribit: Ac bella quidem ante gesta, atque his vetustiora, plane in apertum produci, temporis longinquitas vetuit. Sed, quantum ex signis quibusdam colligere licet, equidem, haec a vetustissima origine repetens, magnas fuisse illorum res, neque in bello, neque aliis in rebus, existimo. nam in ea quae nunc Graecia appellatur, perpetuum olim incolas domicilium habuisse, non videtur. nam cum a maiore aliqua multitudine coactus,
1662. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] Hoc est: abiecto servilique animo, ut qui contra Lacedaemonios proficiscerentur. eos
1663. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 256 | Paragraph | Section] clamore, confertim impetum in eos fecere . Multo autem
haec comprehensio erat utilior futura, si ipse, non hoc, quo fecit, pacto eam
comprehendisset, sed communiorem et utiliorem secutus fuisset rationem; atque ita
haec verba collocasset, ut extremam cum prima parte coniungeret, quae vero in medio
iacent, ea
1664. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 258 | Paragraph | Section] facta essent, atrocissimum fuit. Magnum enim erat utriusque partis nautarum studium ad naves in hostes impellendas, cum iuberentur: magna gubernatorum artis aemulatio, mutuaque contentio: eorum autem qui naves conscenderant, haec erat cura, ut, si navis in navem incurreret, ne ii qui in tabulatis insistebant, reliquorum destituerentur artificio: ac quisque in eo quem sortitus erat loco, primus esse contendebat. Ceterum, multis non magno in spatio navibus inter se
1665. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 259 | Paragraph | Section] Post decertatam acerrime hanc navalem pugnam, in qua multae naves ex utraque parte, multi viri perierunt, Syracusani eorumque socii, victoria potiti, navium etiam fragmenta et caesorum corpora obtinuerunt; revectique ad urbem, trophaeum erexerunt. Haec quidem, hisque similia, digna mihi imitatione in hoc scriptore visa sunt; in quibus et magnificentiam, et venustatem, et gravitatem, atque alias virtutes hisce rebus accommodatas, perfectissime adhibitas iudicavi; coniectura inde ducta, quod omnium
1666. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 259 | Paragraph | Section] terminos mansit, perspicue omnia, breviter
pleneque dixit: sed simulatque tragico more communes Graecorum calamitates exaggerare
atque amplificare incipit, animoque extra consueta evagatur, longe se ipso fit
deterior. Sunt autem de illo priore genere haec; quae vix errata esse quisquam
opinetur:
casu solet, quod tum non
evenerit; immo vero maiora etiam contigerunt. nam pater filium trucidabat:
abstractique a templis supplices, ad ea ipsa necabantur. quidam etiam in Bacchi
templo aedificiis circumsepti, in eo mortem obierunt. eo usque cruenta haec seditio
processit; ob id quoque visa maior, quod prima haec apud eos exstitit. nam postea in
omni prope Graecia grassata est, ubique factionibus exortis, cum ii qui in populo
essent principes, Athenienses; optimates vero, Lacedaemonios
contigerunt. nam pater filium trucidabat:
abstractique a templis supplices, ad ea ipsa necabantur. quidam etiam in Bacchi
templo aedificiis circumsepti, in eo mortem obierunt. eo usque cruenta haec seditio
processit; ob id quoque visa maior, quod prima haec apud eos exstitit. nam postea in
omni prope Graecia grassata est, ubique factionibus exortis, cum ii qui in populo
essent principes, Athenienses; optimates vero, Lacedaemonios accerserent . Quae vero
his adiungit, perplexa sunt, atque eiusmodi
est: Multa illis est facta accessio ad cognoscendam rem aliquam novam, quae ad
aggressionum artes, et ad exquisitas poenas valeret. quae vero vulgo rebus vocabula
tribuebantur, ea ipsi immutantes, alia ratione res ipsas appellandas esse censebat.
nam haec verba
μέλλησις δὲ προμηθὴς δειλία εὐπρεπής
insidias providisset: qui vero providebat ut nihil eorum opus haberet, societatis
dissolutior, et adversarios timens . Hic quid sibi illud
incertum est, ad
συγγενές an ad ἑταιρικόν
Hoc est; Atqui et socii
propinquis erant familiariores, propterea quod promptius se, nulla excusatione
adhibita, periculis offerebant . Illud etiam quod haec consequitur, per circuitionem
enuntiatum, neque vim ullam, neque perspicuitatem habet: “
quaeso, sunt isti
qui erubescunt? dubium est enim; utrique ne, an indocti tantum.
agemus, ab ea parte quam ad res
pertinere diximus, initium sumentes. cuius quidem pars prima est enthymematum et
sententiarum inventio: secunda vero, in usus rerum quae inventae sunt, consumitur.
atque illa quidem prior, omnem a natura vim habet; haec, accipit ab arte. Harum in
altera, quae scilicet plus habet a natura quam ab arte, quaeque minus eget
disciplina, admirabilis sane fuit Thucydides. affert enim, ac velut ex uberrimo
quodam fonte, ingentem ac prope infinitum sententiarum et
afflati, differant, ii omnes propter enthymematum copiam id
videntur facere. Quos siquis ita admoneat ac doceat, ut rationem caussamque afferat,
cur hoc non suo loco sit positum, illud vero non iis personis quibus opus erat,
accommodatum; item, non haec hisce rebus convenire, neque eo usque progressum fieri
debuisse: siquis, inquam, haec ita notet, etsi cum ratione id faciat, magnam tamen
illis molestiam afferat.
quibus sane idem accidit quod iis qui
siquis ita admoneat ac doceat, ut rationem caussamque afferat,
cur hoc non suo loco sit positum, illud vero non iis personis quibus opus erat,
accommodatum; item, non haec hisce rebus convenire, neque eo usque progressum fieri
debuisse: siquis, inquam, haec ita notet, etsi cum ratione id faciat, magnam tamen
illis molestiam afferat.
quibus sane idem accidit quod iis qui qualiscumque formae aspectu, tanto a
more capiuntur, ut is parum a furore distet.
quarum in verbis quoque vitia, de quibus
antea dixi, plurima et maxima animadverto. siquidem insunt in illis plurima cuiusque
linguae propria, et peregrina, ac facta vocabula: figurae vero perplexae, contortae,
coactaeque non paucae. Quam vero haec, qua attuli, rationi sint consentanea, tu, et
quilibet alius, qui haec ad rerum ipsarum examinationem accommodabit, iudicare
poterit. Exempla vero ita mihi apponenda statui, ut, quae optima iudico, cum iis
conferam quae neque quod ad ipsam
et maxima animadverto. siquidem insunt in illis plurima cuiusque
linguae propria, et peregrina, ac facta vocabula: figurae vero perplexae, contortae,
coactaeque non paucae. Quam vero haec, qua attuli, rationi sint consentanea, tu, et
quilibet alius, qui haec ad rerum ipsarum examinationem accommodabit, iudicare
poterit. Exempla vero ita mihi apponenda statui, ut, quae optima iudico, cum iis
conferam quae neque quod ad ipsam dispositionem, neque quod ad elocutionem attinet,
culpa vacent. In secundo
Iovi liberatori immolatis,
convocatisque omnibus sociis, et urbem et agrum Plataeensibus reddidit, uti suis
legibus viverent, ne quis iniuste, neve dominandi caussa, arma illis inferret:
alioqui eos qui aderant socios pro viribus auxilio futuros. Haec patres vestri,
virtutis ergo, operaeque strenue navatae, dedere nobis. At vos contra quam illi
agitis qui cum Thebanis nobis infestissimis, ad redigendos nos in servitutem
venistis. itaque deos, tum illos per quos tunc foedus iuratum est, tum
per quos tunc foedus iuratum est, tum vestros
patrios, et nostros indigenas testati, dicimus vobis, nequod agro Plataeensi damnum
inferatis, neve iusiurandum violetis, sed nostro nos iure, quemadmodum Pausanias
statuit, vivere permittatis. Haec tantum locutis Plataeensibus, excepit Archidamus:
Aequa dicitis, viri Plataeenses, si verbis facta respondebunt. Quemadmodum enim
Pausanias vobis, ut vestris legibus vivatis, concessit: ita vos eorum libertatem, qui
et periculorum et iusiurandi
si
simul curam susceperitis, ita maxime iusiurandum servaveritis: sin minus, eadem quae iam antea hortamur, otium
agite, colentes, quae vestra sunt; neque ab altera parte state; et tamen utrosque pro
amicis recipite. Haec sat nobis erunt. Quae cum esset locutus, tum legati
Plataeenses, ingressi in urbem, re cum multitudine communicata, Archidamo
responderunt; facere se non posse quae suaderentur, sine Atheniensibus; apud eos
ipsorum liberi atque uxores essent. timere
dari, in ipsorum
regione nihil eos hostiliter acturos. atque ita, interposita fide, intra quot dies
credibile fuit acceptum iri responsum, a regionis vastatione temperarunt. Aditis
Atheniensibus legati Plataeenses, agitatoque cum eis consilio, reversi, haec civitati
renuntiant: Neque in superiori tempore, viri Plataeenses, ex quo societatem inivimus,
inquiunt Athenienses, se permisisse vobis iniuriam fieri, neque nunc esse
neglecturos, sed pro viribus adiuturos: vosque iurisiurandi admonent, quo vestri
inivimus,
inquiunt Athenienses, se permisisse vobis iniuriam fieri, neque nunc esse
neglecturos, sed pro viribus adiuturos: vosque iurisiurandi admonent, quo vestri se
patres obstrinxere, nihil novi se, quod ad societatem attineat, tentaturos. Haec cum
legati renuntiassent, Plataeenses statuerunt, non prodere Athenienses, sed resistere,
et, si etiam res ferat ut vel ante ipsorum oculos agri vastentur, atque alia
quaecumque accidant, pati; neque ullum emittere, sed de muro respondere, ea quae
ad paucorum aures inductos intelligimus) vos,
qui assidetis, tutius etiam quiddam facite. singula enim, non paulo post, sed
quaecumque parum apte dicta videbuntur, statim excipientes, iudicate. atque hoc ipsum
quod dicimus si placet, significate. Ad haec Meliorum proceres ita responderunt:
Humanitas in docendo mutua, placide adhibita, non illa quidem vituperatur; sed ab hac
re non nihil videtur differre, quod bellum a vobis non impendet, sed iam adest . Atque
hoc postremum si quis inter figuras
δοκοῦντας τραπέσθαι
est; Neque nobis
igitur ipsis verborum elegantia, longaque oratione, cui fides non habeatur, utendum
arbitramur, ut ostendamus, vel iure penes nos, qui Medum eiecerimus, imperium esse,
vel nulla iniuria nos lacessitos nunc ad bellum exire . Haec oratio confitentis est
bellum innocentibus illatum; cum de neutro istorum rationem reddere velit. His deinde
addit:
ut inter nos transigatur . Hoc sane idem est
ac si dicat: Vos quidem, cum certo sciatis iniuria vos affici, necessitatem perferte,
ac cedite. nos contra, cum non ignoremus iniuriam nos inferre imbecillitati vestrae,
per vim erimus superiores. Haec enim utrique nostrum possunt evenire. Deinde caussam
huius afferre volens, addit:
πράσσουσι καὶ οἱ ἀσθενεῖς ξυγχωροῦσι
evenire; neque iis similes esse,
qui, cum adsit facultas, quatenus homini licet, evadendi, omni aperta spe destituti,
ad obscura se conferunt, veluti ad divinationem, ad oracula, et siqua sunt huius
generis, quae homines spe illectos perdunt . Haec sane nescio qua ratione quis ita
laudet, ut ea ab Atheniensium ducibus dici oportuisse putet; homines nimirum, quam in
deis spem collocant, ea persaepe frustrari, neque eos aut oraculis, aut vaticiniis
opus habere, qui vitam piam ac iustam
ut ea ab Atheniensium ducibus dici oportuisse putet; homines nimirum, quam in
deis spem collocant, ea persaepe frustrari, neque eos aut oraculis, aut vaticiniis
opus habere, qui vitam piam ac iustam delegerint. Nam siqua alia est Atheniensium
laus, haec sane in primis est maxima, quod omnibus in rebus, atque adeo temporibus,
deos duces secuti sunt, neque sine vaticiniis aut oraculis quidquam perficere
voluerint. Cum vero Melii dicerent, se, praeter deorum auxilium, Lacedaemoniis quoque
confidere;
Athenienses vero, qui Persico bello et civitatem et regionem omnem
relinquere, quam turpi alicui Persarum mandato obtemperare malebant, Meliorum
stultitiam reprehendant, qui idem, quod ipsi ante fecissent, sibi proponerent.
Existimo equidem, si quis haec coram Atheniensibus, qui communem hominum vitam ad
elegantiorem vitae cultum traduxerunt, dicere aggressus esset, eius orationem ipsis
futuram fuisse permolestam. His sane caussis adductus hanc orationem cum illa altera
conferens, minime
magis, quam quod nullis fucatis, et curiose conquisitis, sed veris et
naturalibus coloribus sit depicta. Sententiae in ea sunt commiserationibus plenae;
ipsa vero dictio minime aures offendit: compositio iucunda, figurae rebus in primis
aptae. Atque haec quidem sunt e Thucydide ad imitationem assumenda, quae historiam
scribentibus proposita esse debent. Illam vero Periclis orationem in secundo libro,
qua respondet Atheniensibus ad iracundiam commotis, quod eis, ut bellum susciperent,
persuasisset,
nequeam, cum multa alia, quibus fidem orationi meae
facerem, afferre queam; ne tamen longius excurrat oratio, duabus concionibus ero
contentus, Periclis defensione, et Hermocratis ad Camarinaeos Atheniensium urbis
accusatione. ac Pericles quidem haec:
in me indignatione, cum caussas minime ignorarem, non fuit
inexpectata. atque ea etiam gratia concionem convocavi, ut in memoriam revocem, ac
reprehendam etiam, siqua in re immerito mihi succensetis, aut calamitatibus rebusque
ceditis adversis . Haec quidem Thucydidi, de hoc viro scribenti, ab historica dicendi
figura minime abhorrent; sed Pericli, ad iracundia permotum populum verba facienti,
seque purganti, minime conveniunt; praesertim in ipso statim defensionis exordio,
antequam aliis
cui
privatim bene est, non minus tamen et ipse una cum ea interit; qui autem fortuna non
optima utitur, is in patria fortunata, multo magis incolumis servatur . Siqui cives
privatim detrimenta caperent; ipsa vero respublica praeclare se haberet; haec bene
dixisset: sed, cum omnes in extremis calamitatibus essent, non iam bene eum dixisse
constat. Neque vero de rebus futuris ulla spes, quae has calamitates in melius
commutaret, quidquam firmi habebat. ignotum enim est hominibus id quod futurum
est ac si ne cogitasset quidem. qui vero
utrumque habet, nec est reipublicae studiosus, is eodem pacto nihil e re dicet. cui
autem hoc etiam inest, si is a pecunia vincatur, pro hac una cuncta habebit venalia .
Nescio equidem, an aliquis, ut haec vera esse fatebitur, ita Pericli convenire
existimabit, praesertim ad irritatos Athenienses verba facienti. Neque enim
sententiarum, aut optimorum argumentorum inventio ipsa per se multo studio digna
videtur, nisi etiam rebus, et personis, ac
consilio, quod e rebus praesentibus sumitur, cuiusque providentia firmior est . Hic
vides et ipsas sententias frigidiores esse, et eiusmodi quae Gorgiae potius instituto
convenire videantur. nominum expositio plane sophistica, ac prorsus inepta est. haec
vero,
praeterea hominum genere, regno spoliari posse; quarum
rerum fides non praesens, sed futura erat; non in providentia, sed in spe vim suam
obtinens; horum omnium postea oblitus, non iam eos ullam in spe, cuius in dubio vis
sit posita, fidem vult habere. Haec sane pugnant inter se: siquidem, quod dolorem
illis faciebat, id praesentem iam sensum habebat; utilitatis vero significatio adhuc
aberat. Sed quemadmodum haec, neque quod ad res ipsas, neque quod ad verba attinet,
laudo; ita ista, ut acute
postea oblitus, non iam eos ullam in spe, cuius in dubio vis
sit posita, fidem vult habere. Haec sane pugnant inter se: siquidem, quod dolorem
illis faciebat, id praesentem iam sensum habebat; utilitatis vero significatio adhuc
aberat. Sed quemadmodum haec, neque quod ad res ipsas, neque quod ad verba attinet,
laudo; ita ista, ut acute excogitata, et excellenter exposita, iucundeque
coagmentata, admiror:
πόλεις ληφθῶμεν, εἰδότες ὅτι ταύτῃ μόνον
ἁλωτοί ἐσμεν;
qui dominum, aut Medum, aut quemlibet alium, commutantes, serviunt;
sed Dores, liberos homines, e libera Peloponneso, Siciliam habitantes. an expectamus
quoad omnes oppidatim capiamur; cum sciamus hac una nos ratione in potestatem venire
posse? Haec cum in perspicuo et puro orationis genere sint prolata, fulmina quaedam
verborum, et pulchritudinem, et vim, et magnificentiam, et acrimoniam habent; suntque
affectibus ad concertationes accommodatis referta; quibus quidem et in foro, et in
quaedam
verborum, et pulchritudinem, et vim, et magnificentiam, et acrimoniam habent; suntque
affectibus ad concertationes accommodatis referta; quibus quidem et in foro, et in
concionibus, et in amicorum collocutionibus, locus esse potest. Praeterea ad haec
quoque accedunt:
ἐλπίζει.
οὐ γὰρ οἷόν τε ἅμα τῆς τε ἐπιθυμίας καὶ τῆς τύχης τὸν αὐτὸν ὁμοίως ταμίαν γενέσθαι
qui
si ab Atheniensibus superemur, propter vestra consilia superabimur: sed victoriae
laus tamen penes illos tantum erit, qui nullum aliud huius certaminis praemium
consequenter, quam vos ipsos, qui illis huius victoriae auctores exstitistis . Haec
equidem, hisque similia, tum pulchra, tum etiam imitatione digna existimo: illa vero
non video cur laudari debeant:
Hoc est; In Siciliam eo quidem nomine audistis, veniunt; animo autem eo, quem omnes
suspicamur: ac, ut mihi quidem videtur, non ob eam caussam, ut Leontinos in sedem
suam reducant, sed ut nos potius e sede nostra abducant . Frigida haec adnominatio
est, neque ullum movet affectum, sed affectationem potius ostendit. Haec praeterea
perplexa; quae figuras habent intricatas:
eo, quem omnes
suspicamur: ac, ut mihi quidem videtur, non ob eam caussam, ut Leontinos in sedem
suam reducant, sed ut nos potius e sede nostra abducant . Frigida haec adnominatio
est, neque ullum movet affectum, sed affectationem potius ostendit. Haec praeterea
perplexa; quae figuras habent intricatas:
is cogitet, dum pugnat in mea, non
magis pro mea se, quam pro sua ipsius pugnare: idque eo tutius, quod me non iam
perditum, sed socium habens, non destitutus pugnabit. cogitet item, Atheniensem nolle
ulcisci inimicitiam Syracusanorum . Haec sane et puerilia, et nimium studiose
conquisita, et iis quae aenigmata vocantur, obscuriora sunt. Illa praeterea:
deliberatio sumitur; neque in foro, ubi de
morte, de exsilio, de infamia, de vinculis, de pecunia abrepta, ad eos verba fiunt,
penes quos harum est rerum potestas. nullus, inquam, his in locis eiusmodi orationis
est usus; quae multitudini, raro haec audienti, magnam potius affert molestiam: neque
vero in sermonibus familiaribus, in quibus de rebus ad vitam spectantibus agimus aut
cum civibus, aut amicis, aut propinquis nostris, quibuscum aut de rebus quae ipsis
evenerunt, disserimus; aut
ut interim illud taceam, sermones eiusmodi, propterea quod sint iniucundi, ne patres
quidem, aut ipsas matres pati posse; sed illos quoque, non secus ac si exteram
aliquam gentem, aliena lingua utentem audirent, interprete opus habituros. Atque haec
quidem sunt quae de Thucydide a me quam verissime pro viribus explicata sunt.
Nunc MG: Alii de Thucydide quae
dixerint.
Alii de Thucydide quae dixerint.
quibus quidem maxime omnium convenire, ut in hoc se
dictionis genere exerceant, in quam non usitata, et obsoleta vocabula, et tropi, ac
figurae a communi consuetudine abhorrentes, et peregrinae, et magnificum quiddam
habentes, inducuntur. Non enim haec forensibus, aut eiusmodi hominibus qui
sedentarias (ut vocant) et manuarias artes exercent, aut aliis qui nulla liberali
doctrina sint exculti; sed viris in omni disciplinarum genere, tum in rhetorica aut
philosophia exercitatis; quibus nihil novum,
nihil peregrinum videri potest; scripta
esse affirmant. Sunt etiam qui dicant, hunc historicum, cum hac ratione suam
historiam conscriberet, non ad eos qui post se futuri essent, spectasse; sed eorum
habuisse rationem, qui suo tempore viverent; quibus haec dicendi ratio in usu erat.
quae neque ad ea certamina in quibus aut consilia capiuntur, aut iudicia exercentur,
utilitatem ullam affert: ad quae quidem certamina neque senatores, neque iudices
eiusmodi convenire solent quales vult Thucydides. Ad eos
exercentur,
utilitatem ullam affert: ad quae quidem certamina neque senatores, neque iudices
eiusmodi convenire solent quales vult Thucydides. Ad eos igitur, qui Thucydidis
orationem ab eruditis tantum viris et legi et intelligi debere arbitrantur, haec
habeo quae dicam: eos qui res necessarias atque omnibus utiles (nihil autem his est
aut utilius, aut magis necessarium) e communi vita tollunt, ac paucis tantum
quibusdam hominibus tamquam propria attribuunt, idem
paucula cum
dixerimus, quae ad eius imitationem recte sunt expressa, orationi nostrae finem
imponemus. Historicorum ergo veterum nullus, quod equidem sciam, Thucydidem est
imitatus, in iis in quibus ille maxime differre ab aliis videtur: quae quidem haec
sunt: Vocabulorum quae non ab omnibus passim, sed proprie ab aliqua gente usurpantur;
item vetustarum, et poeticarum, peregrinarumque dictionum usus; hyperbata, et
perplexitates quaedam, sententiae breves, quae paucis plurimarum rerum
tutissime se putans incolumem fore.
proinde si vos vocabitis, rogandi erunt: ac si preces non valebunt, spe decidetis;
sin autem, copiis instructis, vestra continueritis, rogantes servabitis: neque dubium
est quin omnes ad vos venturi sint . Haec quidem a communi et usitata dicendi forma
abhorrent, atque iis praestantiora sunt quibus multitudo uti consuevit; neque tamen
ita sunt obscurata, ut enarratione egeant. Ab ipso autem belli apparatu exorsus, haec
subiungit:
est quin omnes ad vos venturi sint . Haec quidem a communi et usitata dicendi forma
abhorrent, atque iis praestantiora sunt quibus multitudo uti consuevit; neque tamen
ita sunt obscurata, ut enarratione egeant. Ab ipso autem belli apparatu exorsus, haec
subiungit:
ὡς αὐτὸς μὲν οὐ ποιήσων, τὸν δὲ πλησίον
τὰ δέοντα πράξοντα, οὐδὲν πώποτε ὑμῖν ἐγένετο
et postea quisque pro se gerenda existimavit, nihil
umquam vobis e manibus est elapsum. quae vero voluistis quidem, post autem alius
alium respexistis, tamquam ipse nihil, proximus omnia facturus esset; in iis nihil
umquam praestitistis . Haec sententia multis est modis involuta, ita tamen explicata,
ut a communi usu loquendi ad insolitum dicendi genus transierit. servata est tamen in
perspicuitate granditas. In maxima autem illa adversus Philippum oratione, statim
initium quoque hoc
experti sunt; humanitatis autem, quam
ille apud vos simulabat, qua reliquas sibi res subiecit, vos, quod faustum felixque
sit, fructum tulistis . Praeterea ubi eos qui res Philippo prodidissent, omnium
Graeciae calamitatum auctores fuisse ostendit; haec ad verbum scribens
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.