Your search found 314 occurrences

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report

Occurrences 154-257:

cum Iustificare et Iustificatione convenire. Ipsa namque iustificatione nos magnus ille pater caelestis acceptat pro iustis, obedientibus, ac suis filiis. Acceptare. n. aliquem, videtur tali quadam ratione dici et intelligi, ac si eum cui fueras iratus, quemque ex albo tuorum amicorum, filiorum aut ministrorum, ut malum et perditum filium expunxeras, et veluti ex tua domo, aula, aut etiam animo cordeque eieceras, denuo pro bono in gratiam ac favorem, et in tuorum numerum clementer recipias, ut pater illum perditum filium: aut veluti si quis pessimum numisma prius repudiatum,

aliquem alieno debito aut culpa, atque ita eum ex animo cordeque tuo, ac veluti ex tuo favore et benevolentia eiicere: sicut olim Iudaei querebantur, quod ipsi filii aut posteri cogantur portare onus seu iniquitates et idololatrias suorum patrum: et quod, cum patres comederint vuas immaturas, filiorum dentes obstupuerunt. Correlativa, ac veluti sibi invicem obviantia sunt ista duo, primum bona imputatio, aut imputare alicui alienum benefactum aut meritum, et eum porro propter illud acceptare: et porro mala imputatio, seu alicui alienam culpam imputare, et eum propterea ex animo ac

unicuique iuxta fructum adinventionum suarum. Zoph. 3. In die illa non confunderis in cunctis adinventionibus tuis, quibus praevaricatus es in me. ADOPTIO, vox Latinis notissima, nec aliter quam Latino usu in sacris usurpata. Dicuntur vero pii esse filii et adoptati Dei. Adoptionem filiorum aliquoties habet Vulgata: Rom. 8. 9. Gal. 4. et Ephes. 3. Sed in Graeco est simpliciter Adoptio. Spiritus adoptionis. dicitur Spiritus sanctus, duplici de causa: quia et datur Spiritus sanctus tantum adoptatis: et testatur de adoptione nostra, clamans in corde nostro Abba pater.

Moysi in flamma rubi. Mox dicit, angelum ei visum esse in rubo. Ita eundem et angelum et Deum patrem nominat. Vocatur et Malach. 3, Angelus foederis a Deo promissus, et a populo Dei expectatus et exoptatus. Qui et Dominus ibi dicitur, ac purificator, mundator seu iustificator, ac renovator filiorum Levi: id est, omnium credentium. Dicitur autem Angelus foederis, quia per eum fit foedus et reconciliatio in Deum et homines. Ponitur haec vox metaphora quadam pro viro valde pio, aut etiam doctore sincero. ut Sam. 19. 2. Sam. 14 et 19: ubi tamen non tam metaphora, quam plena comparatio

Astarot, quod etiam volunt fuisse commune quoddam nomen idolorum, praesertim femininorum. Componitur vox Baal cum quibusdam vocibus: ut Baal Berith, dominus foederis: ex cuius idoli fano data fuerunt Abimelecho 70. pondo argenti, ad oppressionem filiorum Gedeonis fratrum eius. Dicitur simili ratione et Baalzebub, quasi diceretur Dominus muscae, aut primaria musca. D Hieronymus iudicat, idem esse Beel et Baal Baalpeor, dictum a monte Peor, in quo colebatur: aut idolum ignominiae: aut Deum hortorum fuisse, et sonare Hebraeis idolum, et

vilissima viva. Iob. 30, Quorum patres sprevissem ponere cum canibus gregis mei. Canem mortuum persequi, 1. Sam. 24. 2. Sam. 9. Respexisti super canem mortuum, similem mei. ubi itidem ponitur pro re vilissima. In eodem sensu est et Matth. 15. Non est bonum sumere panem filiorum, et proiicere canibus. Usitatum porro est in omnibus ferme linguis ac gentibus, ut canis vilem ac ociosum hominem significet. Sic Graeci suos cynicos, ob impudentiam et mordacitatem vocârunt: sic Helena. Iliad. 6. semet nominat, loquens cum Hectore. Hinc et Caput canis, pro re

illud Eccles. 13, Quae communicatio homini sancto ad canem? Idem est cum dicitur Apoc. 22, Foras canes et venefici, pro excrandis impiis. Caeterum, Sanctum dari canibus et porcis prohibens Dominus, intelligit prorsus indignos, impios et prophanos, Matth. 7. Idem valet ferme illud Panem filiorum dare canibus, Matt. 15. Tametsi in priori loco ipsemet Dominus addens, Ne conversi lacerent vos, indicet, se loqui non tantum de indignis, sed etiam ingratis, atque adeo obstinatissimis persequutorib. piorum. Canis vivus melior est leone mortuo, Eccles. 9. videtur impiorum

4, Ascendit in altum, et captivam duxit captivitatem: id est, satanam, peccatum et legem nos captivantem, in captivitatem redegit. Captus, Num. 31 potentialiter pro capiendo ponitur. Capiens unum captum e quinquaginta: id est, unum quod capi et separari debet, ac convenit, ex media parte filiorum Israel. Captivus gladio, id est, in bello captus. Gen. 31. Abduxisti filias meas ut captivas gladio: id est, perinde ac si eas in bello caepisses, essentque tua mancipia. Captivitas alicuius, pro eius praeda. Num. 31. Vos et captivitas vestra: id est, vestri captivi.

membrum, summoque loco positum, et quasi initium est hominis, et maxime conspicitur: denique periculosissime summaque cum pernicie laeditur. Primum igitur a praestantia ducitur metaphora, quae significat omne dominium aut superioritatem. Num. 36, Coram principibus capitibus patrum filiorum Israel. Capita patrum tribuum Israel, Esaiae 14: id est, principes familiarum. Caput magnorum, 2. Sam. 23, pro primis principum vel magnatum. Statuite Nabot in capite populi, 1. Reg. 21: pro, inter primates sive primores populi. Caput circumdantium me, perversitas labii sui

Gen. 47. In capite libri scriptum est. id est, initio, in titulo aut argumento, Heb. 10: id est, Christus est summa et scopus totius Scripturae. Quarto, ob eandem causam significat totius rei summam, sicut et apud Latinos et Graecos. atque adeo in omnibus ferme linguis. Sumere caput filiorum Israel, Exod. 30. Num. 1. id est, numerum, summam. Reddere in capite, Levit 6, pro tota summa. Eadem de causa pro singulis hominibus ponitur. Iud. 5, Puella duae puellae capita viri: id est, singulis una aut duae in praedam contingent. Inventi sunt filii Eleasar plures in capita,

Vocantur etiam credentes in Christum, filii Dei. 1. Iohan. 3. Videte qualem charitatem de dit nobis pater, ut filii Dei nominemur. Item, Nunc filii Dei sumus. Item, In hoc manifestati sunt filii Dei et filii diaboli. Et Roman. 8. Galat. 4. Sed id fit propter adoptionem, qua Deus nobis ius filiorum suorum dedit, et dilectos in dilecto reddidit. Galat. 4. Ephes. 1. Unigenitus, 1. Iohan. 4. dicitur, eo quod plures non habeat Deus pater filios consubstantiales. Primogenitus inter multos fratres, a Paulo Roman. 8. Et primogenitus omnis creaturae, ab eodem, Colloss. 1. Et

Exaltabitur caput meum super inimicos meos, in circuitibus meis. Sic Psalm. 31. Audivi vituperationem commorantium in circuitu. Et 34. Angelus Domini castra metatur in circuitu timentium eum. Copiam videtur significare, Psalm. 12 In circuitu ambulabunt impii, quando exaltantur utilitates filiorum hominum: id est, regnantibus tyrannis omnia complentur impiis. Aliquando circumvicinam regionem indicat. CIRCUMFEROR verbum eleganti metaphora usurpatur. Ephes. 4. Ne amplius simus pueri, qui fluctuemus, et circumferamur omni vento doctrinae, etc. Sumpta autem

Prover. 4, est iniquitate partum victum habere. Comedere in montibus, Ezech. 18. 22. est idololatriae deditum esse, quia in illis sacrificiis convivabantur. Comedere filios, alias extremam egestatem ac famem indicat, ut Deut. 28, et Ierem. 5. Comedes fructum ventris tui, carnes filiorum et filiarum in obsidione et angustia, qua arctabit te hostis. Alias crudelitatem: ut Ezech. 5. Vicinum priori est comedere stercora, extremam egestatem indicans: Esa. 36. et 2. Reg. 18. Comedere patres vuam acerbam, et filiorum dentes stupere, Ierem. 31, fuit apud Iudaeos

28, et Ierem. 5. Comedes fructum ventris tui, carnes filiorum et filiarum in obsidione et angustia, qua arctabit te hostis. Alias crudelitatem: ut Ezech. 5. Vicinum priori est comedere stercora, extremam egestatem indicans: Esa. 36. et 2. Reg. 18. Comedere patres vuam acerbam, et filiorum dentes stupere, Ierem. 31, fuit apud Iudaeos proverbialis locutio, qua iustitiam Dei calumniabantur, tamquam ipsi aliena culpa plecterentur. Verum Deus ibidem hoc proverbium refutat, adseverans quod unum quemque propter suam culpam puniat. Vivere alicunde, 1, Reg. 17. de

Sara et Hierusalem, et utriusque praesentes liberi, five Agareni, sive Iudaei mere carnales ac servi, et nequaquam filii ac haeredes. Contra autem promissioni ac gratiae novam matrem, nempe caelestem Hierusalem adsociat, ut sic magis videatur quae sit altera uxor Dei, et vera mater spiritualium filiorum, quos Deus per meram gratiam ex ea procreat, aut ei largitur. Hîc vero verbum συστοιχεῖ occurrit, quod omnibus maximam difficultatem parit nam et significatio eius in hoc loco dubia est: et cum quibus vocibus coniungi hoc verbum debeat,

observandum est, quod non videtur perinde alterum seu Evangelicum foedus loco alligare, sive Hierosolymae sive alii, ur Legale monti Sina: quo libere posset praesentem Hierosolymam, ut matrem, Synagogae servae Agar consociare. Verum illam secundam pactionem aut Testamentum, matremque spiritualium filiorum nominat promissionem, et caelestem aut supernam Hierosolymam, quae vere sit cum suis filiis libera, et haeres vitae aeternae ac spiritualium bonorum caelestis Abrahami. Longa vero ista allegoria, tametsi omnibus partibus, et ferme etiam verbis pugnet contra pseudoapostolos, legis iustitiam

ratione animae aut vitae vegetativae. Sic etiam cum contra dicitur ut cera liquescere, Ps. 22. significat ipsam vim vegetativam contabescere. Cor significat etiam sensum, sententiam aut mentem. ut Actor 4. Credentium erat cor unum: id est, unus sensus ac animus. Sic cor patrum ad filios, et filiorum ad patres convertendum esse per Baptistam, dicitur Malach. 4. et Luc. 1: id est, ad veterem religionem prophetarum, communemque consensum: ita ut Apostoli et alii auditores Christi, prophetarum scripta scrutentur, sequantur, et cum eis consentiant. Sed de verbo Converto supra dixi.

Deus. id est, ostende tuam divinam o omnipotentiam, me liberando. Sic, Ab exaltationibus tuis dispersae sunt gentes: Isaiae trigesimotertio. pro, praeclaris facinoribus. Exaltari aliquem, significat aliquando glorificari, aut potentem fieri. Psal. 12. Cum exaltantur vilitates filiorum hominum, circumquaque ambulant ventres. Et Psalm. 89, Exaltavi dilectum meum. Exaltaremanum, est praeclarum aliquod facinus aggredi et efficere. ut Psalmo decimo: Exurge Domine, et exalta manum tuam, nec obliviscaris pauperum. Sive quia in agendo manus extolluntur, sive quia Deus

aut filii hominum: pro, homines: filii virorum, pro viris: filii alienigenae, pro exteris: filii populi, id est, plebeii. Hieremiae vigesimosexto. Proiecerunt cadaver eius in sepulchrum filiorum populi. Sicut Homerus et Herodotus dicunt, Filii Achaeorum, pro Achaeis: filii Ionum, filii Lydorum, pro Ionibus et Lydis. Sic et de brutis animalibus in Sacris crebro dicitur, filius ovis, filius bovis: id est, iuvencus, filii pecorum. Hieremiae 31. Filius asinae, filii pauperum:

uxorem ducere, Malachiae 2, id est, alienos Deos colentem. Filius domus: pro, verna, Genesis 15. Ecclesiast. 2. Filius fortis, aut fortitudinis, aut virtutis, 2. Samuelis 2. 1. Samuelis 18. pro, strenuus ac fortis bellator. 2. Paralip. 26 Filiorum hominum virga: pro, communi ac mediocri castigatione. 2. Samuelis 17. Arguam eum virga filiorum hominum, et plagis filiorum hominum. Filii hominis similitudo, Danielis 10. Et ecce tanquam similitudo filiorum hominis: pro, quadam specie humana. Filius matris: id est, uterinus

Filius domus: pro, verna, Genesis 15. Ecclesiast. 2. Filius fortis, aut fortitudinis, aut virtutis, 2. Samuelis 2. 1. Samuelis 18. pro, strenuus ac fortis bellator. 2. Paralip. 26 Filiorum hominum virga: pro, communi ac mediocri castigatione. 2. Samuelis 17. Arguam eum virga filiorum hominum, et plagis filiorum hominum. Filii hominis similitudo, Danielis 10. Et ecce tanquam similitudo filiorum hominis: pro, quadam specie humana. Filius matris: id est, uterinus frater, Genesis 43. Deuteron. 13. Iudicium 8. Psalmo 69. Similis loquutio est filius patris. Genesis

verna, Genesis 15. Ecclesiast. 2. Filius fortis, aut fortitudinis, aut virtutis, 2. Samuelis 2. 1. Samuelis 18. pro, strenuus ac fortis bellator. 2. Paralip. 26 Filiorum hominum virga: pro, communi ac mediocri castigatione. 2. Samuelis 17. Arguam eum virga filiorum hominum, et plagis filiorum hominum. Filii hominis similitudo, Danielis 10. Et ecce tanquam similitudo filiorum hominis: pro, quadam specie humana. Filius matris: id est, uterinus frater, Genesis 43. Deuteron. 13. Iudicium 8. Psalmo 69. Similis loquutio est filius patris. Genesis 41. Filius nobilium,

2. Samuelis 2. 1. Samuelis 18. pro, strenuus ac fortis bellator. 2. Paralip. 26 Filiorum hominum virga: pro, communi ac mediocri castigatione. 2. Samuelis 17. Arguam eum virga filiorum hominum, et plagis filiorum hominum. Filii hominis similitudo, Danielis 10. Et ecce tanquam similitudo filiorum hominis: pro, quadam specie humana. Filius matris: id est, uterinus frater, Genesis 43. Deuteron. 13. Iudicium 8. Psalmo 69. Similis loquutio est filius patris. Genesis 41. Filius nobilium, Ecclesiast 10. Beata terra, cuius rex est filius nobilium, id est, fortis, generosus.

frater, Genesis 43. Deuteron. 13. Iudicium 8. Psalmo 69. Similis loquutio est filius patris. Genesis 41. Filius nobilium, Ecclesiast 10. Beata terra, cuius rex est filius nobilium, id est, fortis, generosus. Filii populi, id est, populares. Levitici vigesimo: Succidentur in oculis filiorum populi sui. id est, cernentib. suis popularibus. Numeri 22. In terra filiorum populi sui. id est, in sua patria. Iudicum 14. Aenigma proposuisti filiis populi mei. pro, popularibus meis. Isaiae 22. Ne consolemini me super populatione filiae populi mei: id est patriae. Sic porta

est filius patris. Genesis 41. Filius nobilium, Ecclesiast 10. Beata terra, cuius rex est filius nobilium, id est, fortis, generosus. Filii populi, id est, populares. Levitici vigesimo: Succidentur in oculis filiorum populi sui. id est, cernentib. suis popularibus. Numeri 22. In terra filiorum populi sui. id est, in sua patria. Iudicum 14. Aenigma proposuisti filiis populi mei. pro, popularibus meis. Isaiae 22. Ne consolemini me super populatione filiae populi mei: id est patriae. Sic porta filiorum populi mei. pro, ubi plerunque populares mei stare aut convenire solent.

filiorum populi sui. id est, cernentib. suis popularibus. Numeri 22. In terra filiorum populi sui. id est, in sua patria. Iudicum 14. Aenigma proposuisti filiis populi mei. pro, popularibus meis. Isaiae 22. Ne consolemini me super populatione filiae populi mei: id est patriae. Sic porta filiorum populi mei. pro, ubi plerunque populares mei stare aut convenire solent. Filius senectutis, Genesis 37. pro, in senectute natus. Contra Filius iuventutis. pro, in iuventute natus: sicut et Uxor iuventutis, adolescentiae, et senectutis. Filius iuventutum, Psalm 127, verterunt

est, hanc vocem iam olim pro inferno usurpatam sicut Tophet dudum infernum significavit, ut mox audiemus. Significat alioqui, si vocis etymologiam exponas, idem quod vallis Ennon: quod proculdubio olim nomen proprium fuit viri, qui eam antiquitus possedit. Nam Iosuae 18 dicitur vallis filiorum Hinnon. et 2 Paral 28. Ipse adolevit incensum in valle filiorum Hinnon, et lustravit filios suos igne, iuxta ritum gentium quas interfecit Dominus in adventu filiorum Israel. Isaias cap. 30 usus est eiusdem vallis nomine diverso, nempe Tophet, pro inferno: et simul

dudum infernum significavit, ut mox audiemus. Significat alioqui, si vocis etymologiam exponas, idem quod vallis Ennon: quod proculdubio olim nomen proprium fuit viri, qui eam antiquitus possedit. Nam Iosuae 18 dicitur vallis filiorum Hinnon. et 2 Paral 28. Ipse adolevit incensum in valle filiorum Hinnon, et lustravit filios suos igne, iuxta ritum gentium quas interfecit Dominus in adventu filiorum Israel. Isaias cap. 30 usus est eiusdem vallis nomine diverso, nempe Tophet, pro inferno: et simul infernum depinxit. inquit enim: Quoniam ordinata est ab heri Tophet,

quod vallis Ennon: quod proculdubio olim nomen proprium fuit viri, qui eam antiquitus possedit. Nam Iosuae 18 dicitur vallis filiorum Hinnon. et 2 Paral 28. Ipse adolevit incensum in valle filiorum Hinnon, et lustravit filios suos igne, iuxta ritum gentium quas interfecit Dominus in adventu filiorum Israel. Isaias cap. 30 usus est eiusdem vallis nomine diverso, nempe Tophet, pro inferno: et simul infernum depinxit. inquit enim: Quoniam ordinata est ab heri Tophet, etiam pro rege est praeparata quam Dominus in profundum posuit, et dilatavit, cuius incendium est ignis et

significat, Isaiae 62. Habita bit iuvenis cum virgine. Sic 1. Cor. 7. Et ipsa consentit cum eo habitare. Habitare in domo, aliquando significat more Hebraeo agere in familia plurium liberorum, habere familiam. Psal. 113. Qui sterilem facit habitare in domo, matrem filiorum laetantem. Habitare significat etiam potenter et bene vivere, et quasi regnare. Proverb. 10. Iustus in aeternum non commovebitur: impii autem non habitabunt super terram. Simile quid Christus dicit, pacificos possessuros esse terram. Sic Psal. 37 dicitur: Habita terram,

hominum traxi eos, funibus charitatis: Oseae 11. ubi semet Propheta exponit posteriori locutione. Stylus hominis, Isa. 8: Scribe stylo hominis. i. literis, quae notae sunt tuis hominibus. Virga hominum castigare aliquem. i. communi et levi castigatione. 2. Sam. 7. ideo addit. Et plagis filiorum hominum. In homine. Hier. 32. Posuisti signa in Aegypto, in Israel, et in homine. i. in reliquis gentibus. Non esse hominem, Oseae 9. Quod si educaverint filios, orbabo eos, ut non sint homines. i. non perveniant ad iustam aetatem. Contra 1. Sam 1 et 17 dicitur: Senex veniens inter

adeo vehementer imputantur, ut Deus, licet pientissimo rege Iosia suppliciter deprecante, tamen reatum ac poenas populo plane condonare noluerit, sed tantum nonnihil distulerit. Ex tali imputatione peccati maiorum, ortum est illud proverbiale dictum: Patres comederunt vuas acerbas, sed dentes filiorum obstupuerunt. Sic Daniel quoque sentit, reatum ac imputationem peccati suorum maiorum idololatrarum Iudaeorum, eoque se ac reliquum populum clementer liberari suppliciter precatur. Sic culpa reatus ac poenae priorum persequutorum, etiam posteris imputantur. Sic Iudaei volunt culpam caedis

quasi diceret: Qui aliquem accipit tanquam Prophetam aut iustum aut putans esse talem, habebit suum praemium. Postquam, vel cum. Aliquando notat etiam illud tempus, in quo aliquid accidit: tum et illud quod consequitur, sicut et Latinum CUM. Levitici 6. Hae sunt oblationes Aaronis et filiorum eius, quas offeret IN inungi eum. Notat et eum diem, et sequentes omnes. quasi dicat, cum, vel postquam. Levit. 11. Omnis qui attigerit ipsam in mori ipsa. id est, cum, vel postquam mortua fuerit: quod ibidem bis legitur. 2. Samuesis 22. Locutus est verba Cantici huius in die, qua

Ex Graeco autem ad verbum facta est versio Psalmorum vulgata. Vide Erasmi Annotat. 1. Cor. 7. INIURIA, saepe pro violentia extrema in Vulgata versione reperitur. ut 2. Samuelis 22. Ab iniuria (pro, ab extrema violentia) liberasti me. Iud. nono. Ut veniret iniuria septuaginta filiorum Gedeonis super Abimelech: id est, poena violentiae ac caedis, qua ab Abimelech oppressi fuerint. Observetur autem simul, quod violentia Hebraeis passive dicitur esse eius, cui illata est, sicut et praeda eius cui est adempta. Latini contra active dicunt, potius eius qui eam intulit.

Deus pro eius reatu, non te regem condonantem. Sic Iudaei clamabant: Sanguis eius sit super nos et filios nostros. Ierem. 14: Reddet iniquitatem patrum in sinum filiorum post eos: id est, poenas debitas parentibus, rependes filiis eos imitantibus. Sic pro poena omnino puto vocem Iniquitatis accipiendam esse, etiam Isaiae 5. Vae iis qui attrahunt iniquitatem funibus vanitatis, et sicut denso fune currus peccatum: qui dicunt, acceleret,

misericordiam `nos salvos fecit, per IESUM CHRISTUM servatorem nostrum, ut iustificati illius gratia haeredes efficeremur, iuxta spem vitae aeternae. Nec hic aliter iustificatos nos intelligit, quam quo sensu ea de re in Romanis et Galatis disseruit, a peccatis videlicet absolutos, et in gloriam filiorum Dei acceptos. Et Iacob 2. Abraham, inquit, pater noster non` ne ex factis iustificatus est, cum obtulisset filium suum super altare? Non dicit, Abrahamum per id operis iustum esse reipsa factum, cum fuerit antea iustus: sed iustum declaratum, aut comprobatum solum. ¶

τὸ δικάιωμα τοῦ νόμου pro nobis: hoc est, praestaret legi integram obedientiam ad comparandam vitam, et sustineret mortem ad expiandum peccata generis humani, atque ita nos liberaret a lege hoc est, a iure mortis et peccati: et donaret nobis ius filiorum Dei. Hinc Apocal. 19 τὰ δικαιώματα τῶν ἁγίων, iustificationes sanctorum, de iustitia sanctis imputata et donata dicitur, At Hebr. 9, Praecepta a Deo populo Iudaico tradita,

sunt nunc [?: Turcici- ] giarii, quos Martalossos vocant: quae magis ex [?: ins- ] et clam in aliquam gentem grassantur, quam iusto bello aperteque belligerantur. 2. Reg. 24, Immisitque ei Deus latrunculos Chaldaeorum, latrunculos Syriae, latrunculos Moab, et latrunculos filiorum Ammon in [?: Iudae- ] LATUS, lateris, obscuras aliquot locutiones [?: ha- ] quarum nonnullas commemorabo. Isaiae 66. Superlati portabimini, et super genua laetificabimini. Praedixit Propheta summam felicitatem piorum, veniente [?: ] schia:

4 votum habentibus. Paschatis mentio fit Actor. 2. 1. Cor. 5. Hebr. 11. Ad leges de discrimine potus et cibi, dierum festorum et novilunii et sabbatorum respexit Paulus Coll. 2. inquiens: Nemo ergo vos iudicet in cibo aut in potu, etc. Heb. 7. Ii quidem qui quod sunt de numero filiorum Levi, sacerdotii functionem sumunt, praeceptum habent ut decimas accipiant a populo iuxta legem. Et ibidem: Lex homines constituit pontifices habentes infirmitatem. Et 8 cap. meminit

Deleanturde libro viventium, et cum iustis non scribantur. id est, non censeantur inter salvandos, non numerentur inter filios et haeredes Dei. Sic Moyses orat Exod. 32, Se, si aliter Deus nolit condonare peccatum Israelitis, cupete deleri de libro quem Deus scripsit. id est, de numero filiorum et haeredum Dei. sicut et Paulus Roman. 9 cupit fieri anathema pro fratribus. id est, separari a salute, damnarique pro eis. Est vero ad moderandam fatalem aut Stoicam quorundam sententiam de aeterna fatalique electione utile observare, quod Deus Moysi respondet, se tantum eos delere de

Verum ea phrasis habet quandam emphasin, et hypotyposin. Is. 56. Qui custodit manum suam, ne faciat ullum malum. id est, semetipsum. 1. Sam. 28. Fecit Dominus Davidi quemadmodum locutus est per manum meam. id est, per me. Pro officio: ut Num. 4. Hoc itaque est ministerium cognationis filiorum Gerson, et custo dia illorum erit sub manu Itha [?:-ar ] filii Aron sacerdotis. Num. 33. Egressi per manum Mosis et Aaron. id est, per eorum ministerium, ductum 1. Sam. 3, Per manum Davidis servabo populum meum. Gal. 3. Lex data est per manus mediatoris: id est, per

pro liberis habentur. Sic et Synagoga Iudaeorum, et Ecclesia mater Christianorum, nova et ulteriori quadam metaphora vocatur: quia inde tales liberi proveniunt. Sic Oseae 2 habetur: Expostulate cum matre vestra, et contendite, quoniam ipsa non est uxor mea, nec ego sum maritus eius. Et mox: Filiorum quoque eius non miserebor, quoniam filii fornicationum sunt: siquidem fornicata est mater eorum, et ignominiosa est facta genitrix eorum. Intelligit Propheta totum populum Iudaicum, seu synagogam, et praesertim ministerium ac regimen. Sic et Isaiae cap. 50 hac voce utitur.

Ps. 22 utraque locutio est. Sic et Psal. 71, et Act. 3 ac 14, quidam miraculose sanati, claudi fuisse ab utero matris narrantur: nempe qui nati fuerunt claudi. Sic Iohan. 9, quidam a Christo sanatus dicitur fuisse caecus a nativitate. Ps. 113. Qui constituit sterilem, matrem filiorum laetantem. pro, qui efficit, ut ea quae natura erat sterilis, sit mater multorum filiorum deque eo laetatur valde: ut Sara, Anna mater Samuelis, Elizabeth, et aliae. MATRIX, 2. Reg 19, et Isaiae 37. Filii venerunt usque ad matricem, et non est vis pariendi. alii, ad

sanati, claudi fuisse ab utero matris narrantur: nempe qui nati fuerunt claudi. Sic Iohan. 9, quidam a Christo sanatus dicitur fuisse caecus a nativitate. Ps. 113. Qui constituit sterilem, matrem filiorum laetantem. pro, qui efficit, ut ea quae natura erat sterilis, sit mater multorum filiorum deque eo laetatur valde: ut Sara, Anna mater Samuelis, Elizabeth, et aliae. MATRIX, 2. Reg 19, et Isaiae 37. Filii venerunt usque ad matricem, et non est vis pariendi. alii, ad confractionem, nempe cum foetus pervenit iam ad exitum, ubi frangitur hymen, aut etiam ipsa ossa

30: Et desolabuntur in medio terrarum desolarum, et urbes eius in medio urbium desertarum erunt. id est, erunt ex numero desolatarum, erunt similes aliis. Vicinum huic est illud Christi, Partem eius ponet cum hypocritis. E` medio saepe eandem vim obtinet: ut Numer. 8 Cape Levitas e medio filiorum Israel. pro, ex omnibus Israelitis. Deuteron. 18. Prophetam e medio [?: ] , e fratribus tuis, ut ego sum, suscitabit tibi Dominus. Etmox: Prophetam suscitabit illis e medio fratrorum suorum. Idem est e medio, quod ex ipsis, ex ipsorum genere ac gente. E` medio alio qui

Quomodo praedicabunt nisi mittantur? Rom. 10. id est, nisi divinitus excitentur? Mittere significat etiam proiicere, et prorsus obiicere: ut mitti in gehennam aut tenebras exteriores, Matth. 5 et 24. Mitti gramen aut paleas in ignem, mitti pecunias in arcam in gazophylacio, Mittere panem filiorum canibus, Mittere sortem super vestem, Mittere insulsum sal foras, Mittere lapidem in adulteram. Mittamus lignum in panem eius, Hieremiae undecimo: de quo loco multi tam multa philosophati sunt, perperam versus est: cum in Hebraeo proprie sit, Perdamus lignum aut arborem cum fructu suo:

patris sui. Multiplicari verbum, aut rem. id est, divulgari: secundo Paral. 31. Cum hoc regis, verbum esset divulgatum. Alias multiplicare verba est, multum loqui, ut paulo ante dixi. Eccles. decimo: Stultus multiplicat verba. Multiplicata est sapientia Salominis, pro sapientia omnium filiorum Orientis. 1. Reg. quarto. id est, fuit sapientior cunctis Orientalibus et Aegyptiis. Multiplicati sunt servi, qui se separant a facie dominorum suorum. 1. Samuelis vigesimoquinto. id est, servi fugitivi plurimi sunt. Multiplicavimus transgredi in hac re. id est, multum in hac re

id est, propter Peor, aut cultum [?:---li ] illius. Eodem modo ponitur et 2 Samuelis decimo octavo: Audivit populus cum praecepta daret [?: per ] negocio Absolonis: id est, de Absolone in vita conservando. Ecclesiast. tertio: Dixi ego in corde meo super negocio filiorum hominum, quod purificaverit [?: ] est, de sorte aut conditione hominum. Sed [?: ] Dabar, sive Verbum, sive Rem aut Negocium vertas, [?: ] infra in nomine VERBUM dicetur. NEGOCIARI verbum nihil ferme obscuritatis habet in Sacris.

affirment. Sic Vulgata et Erasmus [?:-terunt ] Heb. 6, Nisi benedicens benedicam tibi: [?: ] certo benedicam: cum tamen ibi non necesse sit intra Graecum textum, hunc Hebraismum in [?: ver- ] intrudere. 2 Reg. 9, Nisi viderim heri sanguine Naboth et filiorum eius, et rependam tibi in agro hoc [?: ] Subintellige, non habear pro Deo verace, etc. id est, profecto vidi culpam, et ideo poenam rependam [?: ] Vino ego, nisi qui sunt in solitudine, gladio [?: ] id est, certe cadent. Ubi sunt duae

est, famam bonitatemque eius divulgari. 2 Par. 26. Exiitque nomen Oziae regis usque in longinquum iter. Ibidem: Abiit nomen eius usque in introitum Aegypti. Sic Eze. 16 Egressum est nomen inter gentes propter pulchritudinem: i. valde celebris et gloriosa facta es passim. Haec sunt nomina filiorum Ismael, per nomina sua: i. per generationes suas, Gen. 25. i. secundum nomenclaturas suas, seu secundum series nominum seu propagationum. Sic, Per nomina tribuum patrum suorum accipient

aut etiam ex libro viventium: sicut Moses cupit pro populo expungi ex libro viventium, et Paulus fieri anathema pro fratribus. Contra Luc. 10, Nomina aliquorum esse scripta in caelis, aut in libro viventium, est, esse in singulari cura, protectione ac favore Dei, seu esse in numerum filiorum Dei ascitum pro et propter Christum. De qua phrasi vide supra in LIBER. Cre [?: ] nomen Christi. est credere in doctrinam eius, et ipsum [?: ] Christum: sicut supra indicavi, saepe nomen pro re [?: ] persona accipi, Io. 1. 2 et 3. Petere porro

Sed hic metaphora ovium et temporis dispersionis et collectionis transfertur ad recollectionem Iudaeorum, in vastatione Iudaeae et Hierosolymae dispersorum et abductorum: multo autem magis ad collectionem filiorum Dei ex omnibus gentibus per verbum, Iohan. 11. et denique de omni recollectione ovium Domini errantium, quae omnibus seculis in potestate tenebrarum, et grassantib. erroribus in varias opiniones, sectas, et eorum corruptelas disperguntur. Nubes matutina, pro re non durabili ponitur

citra quandam [?: em- ] , perspicuitatem, aut alicuius rei proprietatisve declarationem. Sic saepius dicitur, In oculis totius Israelis. id est, coram toto Israele: seu sciente, aut etiam terrificante toto Israele. Exodi quadragesimonono. 1. Paralip. 28. Trado tibi agrum in oculis filiorum Heth. Genes. 32. pro, sciente et testificante toto hoc coetu. Ligavit eum in oculis eorum, Gen. 42. pro, coram, illis ipsis spectantibus et intuentibus. Sic Num. 24, In oculis [?: Mo- ] et totius coetus adduxit scortum. pro illis spectantibus Ieremiae 43. Abscondes

ipsamque [?:--am ] religionem confutem et evertam. Oculare aliquem, pro torue aspicere, ut solent invidi aut inimici: 1. Samuelis decimo octavo. Fecit Saul ab ea die oculans Davide: id est, hostiliter inspexit. sicut in Genesi dicitur, animadvertisse Iacobum, Labani et filiorum faciem non [?: ] talem erga se, sicut prius. Alii vertunt, Insidians, [?: ] intentos habens oculos mentis in eum, et observens occasionem et rationem perdendi eum. Sic Germani dicunt, Ein auge auff einen haben. Oculus etiam me-phorice aut synecdochice ponitur

facta probare soleant: sed solum praecipua ac perpetua, ac ante omnia ipsum vitae cursum, vel curriculum ac institutum. Tale videtur et illud Terentianum esse in Heautont. Quam iniqui sunt patres in omnes adolescenteis iudices. Sensus esset commodior, si diceres, Omnes patres esse iniquos iudices filiorum, quam in omnes adolescentes. Nam Clitipho accusaverat antea Menedemum nimiae austeritatis in suum filium: nunc autem accusat et suum patrem. Inde igitur ex pluribus iniquis patribus, colligit universale pronunciatum. Omnis res aut verbum, sine sequente negatione, interdum ponitur pro

dicitur Christus Iohan. 6. non ratione substantiae, quod sit reipsa verus panis: sed ratione effectus, quia vere ac efficaciter, et ad illam veram perpetuoque perdurantem vitam alat. Sic etiam ibidem aliquanto post dicit, carnem suam vere esse cibum, et sanguinem suum vere esse potum. Panis filiorum, Matth. 15, et Mar. 7, significat panem filiis debitum, convenientem aut necessarium, quo filii alendi essent. Non intelligitis, nec meministis illos quinque panes, et septem panes: id est, illius satiationis tot milium hominum, paucis panibus factae? Rem, pro adiuncta actione ponit.

Parabolizantes, dicuntur interdum autores parabolarum, qui eas invulgant, aut eis etiam delectantur: Num. 21. Ezech. 16. Sic Ezech. 18 capite Iudaei appellantur parabolizantes, quod multum illam parabolam iactabant, Deum iniustitiae accusantes: Patres comederunt vuas acerbas, et dentes filiorum obstupuerunt. Parabolice [?: lo-- ] , aliquando etiam obscure loqui significat. Ezech 20. An' non parabolice loquitur parabolas iste? id est, obscure et in parabolis loquitur. Ezech. 24 praecipit Deus Prophetae, inquiens: Paraboliza, aut utere sermone parabolico ad domum

originalis malitiae, concipientes aliquam pravam cogitationem ac consilium, tandem patrant pessimum externum opus. Priusquam pariat decretum, Zoph. 2. id est, priusquam Deus incipiat sententiam suam contra vos exequi: seu, ut alibi inquit, priusquam exarserit ira eius. Parere, pro spirituali filiorum seu fidelium partu accipitur. Isaiae sexagesimosexto: Antequam parturiat, peperit: et antequam ei veniat dolor, enixa est masculum. Quis audivit tale, et quis vidit huic simile? Nunquid corripietur terra die uno, aut nascetur gens vice una? Parturientis dolores et angustiae, valde

qui soli Deo debetur, tribui hominibus. quin et alibi vult nos, parentes re postulante odisse, propter Deum: nempe, si alteruter sit pro inimico deligendus, habendusque. vide in voce PRAECEPTOR. Malach. 4. et Luc. 1 dicitur, quod praecursor Domini convertet corda patrum in filios, et filiorum ad patres. id est, quod restituet summum consensum in doctrina, expurgatis variis opinionibus et erroribus, in quos corda hominum perinde dissipata fuerant, ac si quisque in viam suam ivisset, aut etiam grex sine pastore. Aliquoties pater in Graeco textu novi Testamenti ponitur in

scilicet. I. Homicidium. Genes. 4. Ecce vox fratris tui Abel clamat ad me de terra. II. Peccatum contra naturam. Genes. 18, Clamor Sodomorum venit ad me. descendam et videbo, utrum clamorem qui venit ad me, opere compleverint. III. Oppressio iustorum. Exod. 3, Clamor filiorum Israel venit ad me, vidique afflictionem qua ab Aegyptiis affliguntur. IV. Pauperum defraudatio. Iac. 5, Ecce merces operariorum vestrorum qui messuerunt regiones vestras, etc. clamat, et clamor eorum in aures Domini Zabaoth introivit. De Peccato in homines, est 1. Reg.

satur dierum crebro coniungitur, et ponitur pro eo qui iam decrepitus est. nec cupit vivere diutius. Hiere. 6, Maritus cum uxore capientur, senex cum pleno dierum. Plenum esse ad aliquid, significat totum in eam rem ruere. pronumque ac proclivem esse. Ecclesiast. octavo: Plenum est cor filiorum homini in ipsis ad faciendum pravum. Os plenum [?: ] , item amaritudine, Psalmo nono, [decimotertio.] Plene dolo. Actor. 13. id est, totus praeceps in fraudem. Oculos habentes plenos adulterae: 2. Petri 2. id est, adulterandi et scortandi studio spectant, quae

iniquitatibus pro meritas. Habet hanc phrasin illa celebris sententia: Filius non portabit iniquitatem patris, neque pater filii id est, neque filius punietur propter patris peccata, nec pater propter filii. Cui contrarium est illud proverbiale dictum: Patres comederunt nuam acerbam, et dentes filiorum obstupuerunt. Levit. 24: Quicunque maledixerit Deo, portabit iniquitatem aut peccatum suum. id est, punietur. sicut mox sequitur, quod lapidari debent Num. 14: Portabitis iniquitates vestras 40 añis. id est, perpetuis mortibus aut funeribus puniemini tanto tempore, donec omnis virilis

Quomodo porro Christus praedicaverit in inferno spiritibus, in voce INFERNI superius plene indicatum est. PRAEFECTURA פקדה pekuda in Hebraeo, perit de pro functione accipitur, sicut in Latino sermone Provincia. Num. 3. Et praefectura custodiae filiorum Merari asseres tabernaculi, et vectes eius. id est, functio eorum erit gestare haec. Numer. 4, Praefectura Eleazar filii Aaron oleum luminaris, etc. id est, eius officium aut functio erit haec recte curare. PRAEGNANTIUM et parturientim periculosa conditio cum

promitiarum, pro aliis Hebraeis. ut Exodi 22, Levit. 25. Hinc per metaphoram traducitur hoc vocabulum etiam ad alias res, sed plerunque praestantes ac excellentes. Dan. 11, Evadent de manu eius primitiae filiorum Ammon. id est, praecipui Ammonitae, melior aut optima eorum pars. Primitiae fortitudinis. Primogenita vocantur in Sacris literis primitiae fortitudinis, quod tunc parentes sunt in primo ac optimo vigore ac flore, in fructibus quoque terrae singularis quaedam vis soli elucet in illis

Rationale: Monsterus vertit pectorale, quia in pectore gestabatur. Erat autem summa et dignior inter sacerdotalia indumenta vestis, sicut arca summa res erat inter tabernaculi vasa: et utrinque responsa divina dabantur. Habuit pectorale illud ornamentum, praeter duodecim lapides, et nomina filiorum Israel illis inscripta, Urim et Thummim, quae lucem et perfectionem significant: ex quibus summo sacerdoti responsa divina dabantur. Verum quales fuerint res, nemini mortalium constat. Quidam Hebraeorum putant fuisse scriptum quoddam divinum, aut nomina quaedam sacra. Alii putant fuisse

et perfectionem significant: ex quibus summo sacerdoti responsa divina dabantur. Verum quales fuerint res, nemini mortalium constat. Quidam Hebraeorum putant fuisse scriptum quoddam divinum, aut nomina quaedam sacra. Alii putant fuisse lucidissimos lapides, in quibus summus sacerdos vidit iudicium filiorum Israel perfecte. Alii aliud sentiunt, et multa de his rebus retrusis nugantur. Placet mihi, quod hic Rabbi Salomon scribit: nempe quod nedum de Hosea pronunciare non possumus qualis fuerit res: verum et Ephod, hoc est, simulachrum Ephod, ex contextu non satis dilucide intelligi potest. Quo

recipit: id est, quem amat, fovet, etc. Sic possis intelligere illud dictum in 3. Epist. Iohannis, Diotrephes nos non recipit. Sic et Actorum 24 dicit Tertullus, se recipere salutaria facta Felicis: id est, agnoscere, magnifacere, amare, ac pro eis illi gratus esse. Ut adoptionem filiorum reciperemus, Galat. 4. id est, consequeremur. Ephes. 6. Quod quisque fecerit bonum, hoc recipiet a Domino. id est, eius praemium consequetur. Sic Coloss. 3, Qui iniuste egerit, recipiet quod inique gessit. id est, praemium eius accipiet. Seducentur, eo quod charitatem veritatis non

iuret, ne caedes meorum liberorum multiplicentur. Recordari dicitur Deus aliquorum plerunque in bonam partem, ac significat opitulari eis, idque plerunque post aliquas duras calamitates ac difficultates, in quibus visus est quasi oblitus fuisse eorum. Sic dicitur Deus recordatus esse Noe, et filiorum in arca existentium, Gen. 8. Ponitur ergo vox animi motum significans, interdum pro eius externo effectu, per metalepsin aut metonymiam. Sic Deus dicitur recordatus Rachelis, Gen. 30. et Annae. 1. Samuel. 1. cum eas ex sterilibus foecundas fecit. Nam antea eas relinquens in ignominia

antea eas relinquens in ignominia sterilitatis, visus est earum oblivisci. Sic passim in Psalmis et alibi pii orant, ut Deus recordetur eorum: et Deus eorum meminisse dicitur, cum eis opem fert. Aliquando tamen et in malam partem locutio ista accipitur. Psal. 137. Recordare Iehova filiorum Edom diei Ierusalem, qui dicebant. id est, memento ut se tum Edomitae gesserint, et punias eos propterea. Recordari Deus dicitur peccatorum, cum non remittit, sed punit ea. Psalm. 79, Ne recorderis iniquitatum nostrarum priorum. id est, condona clementer. Recordare diei Sabbati,

est, esse in vita aeterna talem. Regnum Christi, aliquando glorificationem Christi declarat: ut dexter latro clamat, Memento mei, cum veneris in regnum tuum. Et Pet. 2. 1: Subministrabitur vobis [?: ] in regnum Christi aeternum. Sic possis accipere etiam, quod [?: ] ter filiorum Zebedaei petit, uti regno Christi alter [?: se- ] ad dextram, alter ad sinistram: tametsi ipsa mundanam quaedam glorificationem somniarit, non spiritualem aut caelestem In eodem sensu

Aliquando etiam propagationem aut posteritatem amplam. Num. 24, Et perdet reliquias de civitate: id est, etiam eos qui vix in civitates confugerunt, perdent Isrealitae, ita ut nec in civitatibus quidem quisquam supersit hominum. Isaiae 21. Et reliquiae numeri arcus, [?: f- ] filiorum Cedar imminuentur. pro, etiam ii [?: pa-ci- ] tarii, qui supererunt, peribunt. Reliquia alicuius, Ierem. 15 videntur significare reliquum vitae tempus, autem te evasionem ex magno malo sic enim ibi propheta Dei de se promissionem recitat: Dixit Iehova, si non relquiae tuae

in medio populi Israel: Num. 3. Et ipsi soli, cum movendaverant castra, ingrediebantur in sanctum sanctorum, et [?: ] ponebant singula ut par erat: Num. 4. Porro cum populus venisset in terram Canaan, hoc officium Levitici cessavit, ac pro eo iussi sunt â Davide esse sub manu filiorum Aaron in cultum domus Domini, in vestibulio, et in exedris, et in loco purificationis, et in sanctuario et in universis operibus ministerii templi Domini i. [?: ] . 23. Ibidem Ezech. 44 constituuntur aeditui, et ianitus portarum, et ministri domus, et mactatores holocaustorum

ad vespertam in oblatione holocaustorum Domini, quam in [?: ] batis et calendis, et solennitatibus reliquis, iuxta [?: ] rum et caeremonias uniuscuiusque rei iugiter coram Domino, et custodire observationes tabernaculi foederi, et ritum sanctuarii, et observationem filiorum [?: A- ] fratrum suorum, ut ministrarent in domo Domini: 1. Par. ii. ¶ Caeterum Sacerdotis quoque et Pontificis quasi differentiae in veteri Testamento annotantur. I. Sum-mus sacerdos natu maximus erat inter filios et posteros Aaronis: alii aetate inferiores. II.

perseverate Deo auxiliante in fide, ut reportetis finem fidei vestrae, salutem animarum, seu vitam aeterna. 1. Thess 5, Pro galea spem salutis, etc. non ut iram concitemus nobis, sed ut salutem consequam ur per Dominum Iesum Christum 1. Tim. 2. Mulier servabitur per generationem filiorum, si permanserit in fide. 2. Tim. 2 Liberabit me Dominus, et salvum faciet in regnum suum: hoc est, transferet me ex hac vita in vitam aeternam Heb. 1. Propter eos qui haereditatem capient salutis. Heb. 5. Factus est omnibus obedientib sibi causa salutis aeternae. Heb. 9. Rursus

ita gloriam maiestatis meae ostendam: qui ne pontifici quidem parcam, non obedienti mihi. Et sanctificatus est in illis: Numer. vigesimo. vel sanctificavit sese in illis: pro, gloriosus apparuit filiis Israel, et omnipotens, superavit incredulatatem eorum. Eo quod non sanctificastis me in media filiorum Israel: Deuteronomii trigesimosecundo: pro, non dedistis mihi illum honorem et gloriam, quod possem praestare quod dicebam. Iehovam exercituum ipsum sanctificate, Isaiae octavo: id est, tribuite illi sanctitatem, roborisque, et virium gloriam huic uni tribuite. Et Deus sanctus

insontis. Sic dicitur Vindex sanguinis id est, caedis. Non stabis super sanguine proximi tui: Levit. decimonono. id est, non promovebis caedem eius. Sanguis iste polluet terram: Num. trigesimoquinto id est, ista iniusta caedes. Sic secundo Paralipom. vigesimo quarto: Propter sanguinem filiorum Ioiada. id est, caedem. Celare sanguinem. Gen. 37. id est, caedem. Sexto, significat reatum de sanguine iniuste fuso. Psal. 51, Libera me Deus de sanguinibus. id est, a reatu caecis Uriae, et aliorum cum eo mea culpa interfectorum. Oseae 4, Sanguines attigerunt

Civitas sanguinum, Ezek. 32. id est, in qua effundi solet sanguis innocens, vel cuius cives sunt crudeles ac sanguinarii: propheta ipse ibi exponit mox addens, Civitas effundens sanguinem. Sponsus sanguinum tu mihi es, Exod. quarto. id est, causa, ut necesse habeam fundere sanguinem filiorum meorum, eos circumcidendo praeter meam voluntatem. Sanguis innocens crebro significat iniustam caedem, ob quam Deus irascatur. Deuteronomii vigesimo primo: Ne des sanguinem innocentem in medio populi tui. id est, ne imputes nobis. Deuteron. decimonono: Auferes sanguinem innocentem.

omne primogenitum Domino. 1. Corinthiorum 16. Unusquisque vestrûm apud se deponat thesaurizans, quantam est Deo beneplacitum. Sic Levit. 20, dicit de tota gente: Ego Dominus, qui segregavi vos a caeteris gentibus. Numer. 8, Consecrabis Levitas allatos Domino, et separabis de medio filiorum Israel. Et Actorum 13. Segregate mihi Barnabam et Paulum ad opus, ad quod ego vocavi eos. Dicitur igitur Paulus Separatus, quod ab omnibus aliis doctoribus tanquam selectum, singulariterque Deo dicatum organon, ad hoc tantum manus sit sepositus. Sic Isaiae 49 de Christo dicitur,

recipere est coactus. Sicut Isaiae quinquagesimo tertio inquit, Peccata nostra ipse portavit. Est quoque quaedam quasi divina servitus, qua Paulus dicit totam rerum naturam servituti vanitatis subiectam esse, eamque gementem expectare ut liberetur a servitute corruptionis in libertatem gloriae filiorum Dei: Romanorum octavo. Servire Mammonae, Matth. sexto, est, non habita ratione Dei ac iustitiae, totum esse deditum congerendis per fas et nefas opibus, eisque asseruandis et comparcendis, ita ut nec in necessarios usus aut legitimos sumptus, sive in solvendis debitis, sive in iuvandis

Israelitae facere ullam imaginem Deo, eo quod nullam prorsus similitudinem viderint alicuius rei in tot illis apparitionibus Dei. Tertio, similitudo vocatur id, quod cum altero in aliqua re convenit. Sic homo interdum dicitur similitudo aut imago Dei. Daniel. decimo: Ecce inquam similitudo filiorum hominis tetigit labia mea ubi angelus vocatur similitudo hominis, quia habebat speciem humanam. Sic Deus dicit Oseae duode-cimo: Locutus sum per prophetas meos, et visionem multiplicavi, et per manum prophetarum proposui similitudines. id est, multa similia aut parabolas, quibus volui

septuplum in sinu eorum, opprobrium quo exprobraverunt tibi Domine. Psalmo 89. Ego suscipio omnia opprobria multorum populorum in sinum meum. Isaiae 65 bis dicitur, Retribuam opus eorum in sinum eorum. Iere. 32, Qui misericordiam facis in millibus, et reddis iniquitatem patrum in sinum filiorum ipsorum. id est, punis filios. Simili, aut certe vicina, proverbiali tamen, significatione dicitur aliquis portare ignem insinu suo, Proverbiorum 6. Quale etiam illud commune proverbium est, Viperam aut serpentem portare aut Fovere in sinu suo. Soliti sunt olim sortiri,

Statutum alicui esse, aliquando quasi proprium quoddam ius et privilegium indicat. Exod. 29, Erit eis sacerdotium in statutum perpetuum. pro, possidebunt illi peculiariter hanc functionem. Levit. 10, Statutum tibi et statutum filiis tuis est de oblationibus, vel ius aut privilegium tuum et filiorum tuorum. Sic Exod. 29, Et erit Aaroni et filiis eius in statutum perpetuum a filiis Israel. pro, iure aeterno accipiet Aaron et filii eius pactum, hoc erit quasi privilegium tuum. Statuta gentium sunt leges, consuetudines ac mores gentilium. Levit. 20, Ne ambuletis in statutis

[?: ] foetores abstergere et amovere. Stercus, Philip. 3. Vide supra Reiectamentum. STERILIS, quae non gignit. Psal. 113. Ipse ponit sterilem in domum seu familiam, matrem filiorum laetantem, seu ut sit mater: id est, qui efficit, ut quae prius erat sterilis et orba, habeat amplam familiam. Dicitur etiam Ecclesia sterilis, Isaiae 54. quia non propagatur vel carnali nativitate, ut gentes: vel armis, ut regna. Vel quia initio praedicante Christo, valde paucos habuit

aliqui vertere verbum [?: Heb- ] carath כרת aliquando etiam verbo extermino. Significat autem idem quod perdo. Isaiae 38, Aegritudine succidet me. Psal. 34, Ut succidat de terra memoriam eorum. Levit. 20, Succidentur in oculis filiorum populi id est, exterminabuntur. SUFFICIENTIA, די Dei. Levit. 5. Si non [?: ] manus eius sufficientiam agni: id est, Si non [?: poter- ] tum consequi pecuniae aut precii, ut agnum [?: ] queat. Levit.

inter alia Isaiae quinquagesimo quarto inquiens: Dilata locum tabernaculorum tuorum, et cortinas tentoriorum tuorum extendant. Ne parcas, prolonga funes tuos, et clavos tuos robora, quoniam ad dexteram et sinistram tuam augeberis. Noachus pater, Genesis nono, in sua benedictione duorum filiorum Sem et Iaphet praedicit, Iaphet habitaturum in tabernaculis Sem: quod recte aliqui exponunt de posteritate Iapheti. id est, Europaeos commigraturos et inserendos per veram religionem in verum Dei Israelem aut populum, qui alioqui ex Sem propagatus est secundum carnem: seu, cum Abramo

aut abstinentia, et non in animi mundicie aut immundicie. Sanguis sanguinem tetigit, Os. 4. id est, omnia repleta sunt violentia et iniustis caedibus. Vide supra Sanguis. TANQUAM, ut et Sicut, notat interdum non similitudinem, sed rem ipsam. Dan. 10. Ecce tanquam similitudo filiorum hominis tetigit me. pro, ipsa similitudo, seu angelus in specie humana. 1. Cor. 5. Ego tanquam absens corpore, praesens autem spiritu similitudo pro re ponitur. Alius, et quidem creber usus est huius particulae in huiusmodi locutionibus, Num. decimo quarto. Et mori feceris populum

furor tuus, si adhuc semel tentem. 1. Samuelis 17, Samuel tentabat ingredi. 1. Regum 10, Venit ad tentandum te, ut cognosceret quid esset in corde tuo. Aut contra Deum agere, eumque irritare. Exodi 17, Cur tentatis Dominum? Item, Vocavit Moyses nomen illius loci tentationem et iurgium filiorum Israel, quia tentaverunt Dominum dicentes: Estne Dominus in nobis an'non? Primum igitur significat idem quod exploro: sicut et in Latino sermone, quomodo Cicero inquit: Utendum esse amicis tanquam

Tentarunt etiam eum explorando, an velit aut possit eis dare carnes, et alia quae subinde concupiverunt. Exodi decimoseptimo, Moyses dicit ad populum, flagitantem aquas: Quid contenditis mecum? et quid tentatis Dominum? Et mox: Vocavitque Moyses nomen loci illius Massa et Meriba, propter iurgium filiorum Israel, et quod tentassent Dominum dicentes, Est ne Dominus in medio nostrum? ubi genus tentationis indicatur, quod dubitaverint, an Deus eos ex Aegypto eduxerit, et possit velitque eis dare ex petra in tam arido loco tantam aquarum copiam, quanta illi immensae multitudini eorumque

ac tempestate ac flamma ignis devorantis. Vide totum locum. Et 1 Sam. 2, A Domino conterentur hostes eius, de caelis tonabit super eos. Sic 1 Sam. 12, per tonitrua et pluviam in aestate indicat Deus iram suam populo ob flagitationem regis. Talis terribilis species Dei tempore eductionis filiorum Israel visi, prolixe depingitur 2 Sam. 22. Et Psal. 18, Quem locum vide ut istarum quasi poeticarum picturarum ad commovenda lapidea et ferrea corda hominum per Spiritum sanctum propositarum, naturam tanto rectius cognoscas et perspicias. TORCULAR est notum

etiam ad praedicationem doctrinae, et hominum conversionem. Ier. 16. Ecce ego mitto ad piscatores multos, et piscabuntur eos: et ad venatores multos, et venabuntur eos, de omni monte, de omni colle, et de omnib, cavernis petrarum. Loquitur Propheta de reductione Israelitarum, aut congregatione filiorum Dei ex toto orbe terrarum. Sic et Christus dicit Petro: Faciam te piscatorem hominum. Venari animam [?: ] insidiari ei, aut moliri exitium, 1. Sam. 24. Ezek. 13. [?: Q--- ] fratrem suum venatur reti: Mich. 7. id est, instar [?: ve--- ] ris

omnium martyrum super pharisaeos et alios persequutores, Matth. 23, est, eos onerari reatu ac poena de illis caedibus: Matt. 10, Veniet pax vestra super domum illam. id est, pax quam vos ingredientes precati estis, continget illi domui et familiae. Iud. 9, Ut veniret iniuria et sanguis 70 filiorum Gedeonis super Abimelech. Ibidem est etiam, Ut veniret maledictio Iothan, etc. Venire in testimonium, ut testaretur de aliquo: Ioan. primo, est phrasis, una cum sua expositione. Baptista venit in testimonium, ut testaretur de luce. Venire in hunc mundum, est in hanc

baptizati estis, Christum induistis. Ostendit ergo Apostolus, vestem illam filialem aut nuptialem qua coram Deo subsistere possimus, esse, vere per Christum esse cum patre caelesti reconciliatum. Quae hypocritis deest, qui non vere Christi meritum per fidem apprehendunt, quantumvis sint in coetu filiorum Dei, et de eisdem sacramentis verbo ac precibus participent. Similis ferme loquutio est Apocal. 16, Beatus qui vigilat et custodit vestimenta sua, ne nudus ambulet, et conspiciantur verenda ipsius. Porro quomodo tegantur, et non cernantur, ac imputentur nobis turpitudines aut peccata

castigare: quia homines non possunt ita duriter castigare, ut Deus. Cum magnum quid facere conantur, tantum corpus interficiunt,in animam saevire non possunt. 2. Sam. 7, Ego ero illi in patrem, et ipse erit mihi in filium. Et si inique aliquid egerit, castigabo eum in virga hominum, et plagis filiorum hominum. Contra, ferrea virga confringere, sicut vasa testacea, Psal. 2, est, summa aut divina poena castigare. Thren. 3. Ego vir, qui vidi afflictionem in virga indignationis eius. Virga et baculus ponuntur itidem per metonymiam pro cura pastorali. Psal. 23,

cur hac re factoque Israel sibi accerset iram et poenas Dei? Matthaei vigesimoseptimo: Ut quid me dereliquisti? UVA acerba, aliquas similitudines in Sacris praestat: quarum prima est illud celebre proverbium, Ieremiae trigesimoprimo: Patres comederunt uvam acerbam, et dentes filiorum obstupuerunt. Quo dicto Iudaei accusabant Deum iniustitiae, quod se ob peccata et idololatrias suorum maiorum puniret. Verum Deus eos ibi redarguit, pronuncians fore, ut illius tantum dentes obstupescant, qui immaturas uvas comederit. id est, ut qui peccaverit, is etiam puniatur. Vuae in

est, ob ardentem amorem, quo eam amavi, nunc vehementissime irascor eius praevaricationi. Tribuitur porro zelus Dei etiam piis praevaricationibus Deum, et irascentibus illis qui eius gloriam violant. Numeri vigesimoquinto: Pineas avertit iram meam a populo, quia zelatus est zelum meum in medio filiorum Israel. Secundo Regum decimosexto: Veni mecum, et vide zelum meum pro Iehova, dicit Iehu. id est, quam severiter vindicem gloriam Dei in idololatrias. Psal. centesimo decimonono: Consumpsit me zelus meus, quod obliti sunt verbi tui. id est, dolor de neglects tua religione.

Item in aliam partem, in Evang. Omnis mons et collis humiliabitur. Valles, contritiones cordis humilis. In Ps. Et convalles abundabunt frumento. Item in aliam partem, in Propheta: Vallem filiorum Ennon. Petra, Christus, a firmitate. In Apostolo: Petra autem erat Christus. Lapides, interdum Christus, aut Sancti. In Psal. Lapis quem reprobaverunt aedificantes. Item in alia partem: Potens est Deus de lapidib. istis suscitare filios Abrahae. Ager, hic mundus. In Evangelio:

comedere fructus vitae suae ib. 47 comedere inopes ib. 53. 54 comedere panem iniquitatis ib. 60 comedere in montibus ib. 61 comedere filios ib. 63 comedere patres uvam acerbam, et filiorum dentes stupere ib. 68 comedere et bibere 146. 7 comedere facere ib. 12 comedere buccellam ib. 14 comedere panem coram aliquo ib. 18 comedere a rege ib. 21 comedi a canibus ib. 23

1 panis pigritiae ib. 5. 6 panis et aquae baculus ib. 9 panem alicui dicere ib. 16 panem dare ibid. panis de caelo, et panis vitae ib. 21 panis verus ib. 29 panis filiorum ib. 34 panem in regno Dei comedere ib. 50 Parabola ib. 52 in Parabolam dari aut statui; et esse 821. 20 parabolizantes ib. 36 parabolice loqui ib. 41 Paracletus.

in mortem sicut passer? 831 23 Pluet Deus super peccatores, laqueos, etc. 905. 18 Tibi derelictus est pauper 208. 68 Spiritus tempestatis pars calicis eorum 97. 16 12. In circuitu ambulabunt impii, quando exaltent utilitates filiorum hominum 127. 9 13. Illumina oculos meos, ne unquam obdormiam in morte 255. 12. 13. 406. 65. 66 Sub labiis eorum venenum aspidum 508. 31 Contritio et calamitas in viis eorum 1267. 43. 44 14. Consilium pauperis pudefacit, quoniam

] Gloria et decor opus eius 364. 14 112. In memoria aeterna erit iustus 638 [?: ] Ab auditione mala non timebit iustus 62. 63 Corova iustorum exaltabuntur in gloria 183. 51 113. Qui constituit sterilem, matrem filiorum laetantem 631. 5. 6 115. Caelum caeli Domino, terram autem dedit filiis hominum 136 36 116. Accipiam calicem salutis, et invocabo in nomine Domini 96. 64. 65 Circum de derunt me dolores mortis, etc. 673. 68 Dixi

807. 4. 5 13 Implebo omnes inhabitatores huius terrae ebrietate, et collidam alterum ad alterum 258. 30 14 Cerva in agro peperit et deseruit 824. 56 Oculi brutorum deficiunt, quia non est herba 768. 3. 4 Reddes iniquitatem patrum in sinum filiorum post eos 456. 70 et 457. 1 Dilexerunt movere pedes suos 684. 42 15 Facit occurrere in tempore malo inimicum 766 66. 67 etc. Si eduxeris preciosum â vili, tanquam os meum eris 807. 32. 33. vide etiam in PRECIOSUS. Num

implevit bonis, et divites dimisit inanes 840. 57. 58 Fecit potentiam in brachio suo, dispersit superbos mente cordis sui 91. 16 Per viscera misericordiae Dei nostri, etc. 1283. 37. 38 Iohannes convertet corda patrum in filios, et filiorum ad patres 175. 40 2 Exiit edictum, etc. ut censeretur totus orbis 798. 43. 44 Haec descriptio prima facta est, etc. 952. 32. 33 Gloria in excelsis, In terra pax, et hominibus bona voluntas 81. 14 Nunc

cur mortui veteris Testamenti dicantur 143. 8 collectae unde dictae ib. 25. 26 Colonienses theologi refutati 1019. 46 etc. compunguntur nonnunquam et mali, proverbium Theologorum 150. 58 comedisse patres uvam acerbam, et filiorum dentes stupere: proverbialis sententia apud Iudaeos 145. 69 concussio, ut a Iurisperitis definiatur 154. 60 coniunx unde, et cur sic dicatur 486. 35 etc. concupiscentia quid sit? 153. 60 confirmatio, sacramentum

fiduciae definitio 326. 68 fiducia operum bonorum non necessaria in extremo iudicio, contra Maiorem 327. 22 fiduciam operum quantopere abominetur Deus 326. 9. 10 etc. filii Dei quomodo vocemur 120. 18 filiorum Dei definitio 85. 38 filius hominis Christus 120. 26 filium suum quare Deus in hunc mundum miserit 752. 65. 66 etc. filius perditionis Antichristus 874. 11 12 etc. filios seculi et filios lucis quos

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report