Your search found 19388 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 15612-15971:

laudique locus fuit; illaque Graii
Aurea dixerunt, fuerint quum ferrea secla,
Quae non ulla Deum referat mortalibus ira.
Mox tamen hic, frustra Titanum fortibus armis

sceleri tributi poenas, hominumque per artes
Ingenia exacuit. prima haec felicis imago
Imperii, vobis quae nunc regnantibus aucta
Crevit in immensum, totamque effudit opum vim.
Tum rerum

solem prohibere et acutae frigora brumae
Vestibus iniectis, alimentaque mitia nosse.
Omnia quae cernens, sacrosque recludere fontes
Ausus opum vates ascraeus, primus agrestes
Edocuit

quo sidere semina glebis
Tradere conveniat? segetis quis cultus opimae?
Tempora quae messis, quaque arte paranda supellex
Rustica et agricolis quae cura adhibenda iuvencis?

quis cultus opimae?
Tempora quae messis, quaque arte paranda supellex
Rustica et agricolis quae cura adhibenda iuvencis?
Nee minus et vanos docuit per caerula cursus
Litore digressus

triumphos,
Monstraque placarunt per magnas didita terras;
Multaque praeterea, invidit quae longa vetustas,
Consumpsitque vorax. restat pars unica laudum
Coniugis Amphitryonaeae,

undis.
Cuncta tuae gentis, Fernande, insignibus orsis
Cessissent decora illa, diu quae versibus aetas
Digna tulit. nil gente tua nam maius in omni
Laude, per obliquos

Frendebit frustra, virtutumque ora tremiscens,
Vos hilari quae fusa choro circumundique ludent,
Sanguineos vellet raptis pro crinibus angues.

et fesso rerum si qua otia moles
Publica dat, leni vultu dux accipe: in illis
Invenies, quae lecta tibi dulcedine mentem
Afficiant. neque enim vana heic sub imagine rerum
Pieriis

idalio contorquet spicula ab arcu;
Vtilitas sed multa latet, vitamque beatam
Quae faciant, praecepta, et rerum maxima virtus.
Fors etiam tecum lustrans haec carmina quondam

opus, magni referens miracula prisca
Luculli Alcinoique. illic iam teque tuaque
Coniuge, quae parili tecum contendit amore,

Auspicibus, geminos cantu

vos alacres libantes flamina sacri
Gutturis, in morem torrentis uterque ciebat
Quae rapidi vena fundens e divite vates,
Plaudere nec piguit, nec fessis addere vires.
Omnia laetitia

donavi, dedique hoc utrumque carmen in manus hominum. Nunc vero eodem modo Theogonia , seu Deorum Generatione adornata, tertio Hesiodi carmine, absolutam antiquissimi poetae operam, quae e multis ab eo conscriptis supersunt sola, editionem aggredior. Et quoniam graves viri eruditique complures, quorum auctoritas apud me valet plurimum semperque valebit, non defuere, qui cum mea versione ipsos graecos Hesiodi versus coniunctos

alia lingua poetice exprimendis sum usus, iudiCare; eorum cessi voluntati, praesertim quum et iure uterentur suo, nec aliena a me, aut iniusta flagitarent. Quare habes heic et graeca Hesiodi carmina, quemadmodum impressa exstant in editione Graeviana, quae ceteris multo habetur accuratior, et simul eadem versibus a me latine reddita atque illustrata eo studio, quo certe potui maximo, pro ingenii mei tenuitate ac exigua eruditionis copia. Scio (1) quidem id operis et ab

factum, et ipsorum ego sollertiam nec parvi facio, nec contemnendam puto, quamvis videantur aliqui perfectius quiddam desiderare, si ad graecae linguae latinaeque scientiam maior Virgilianae dictionis imitatio, et quidam carminum veluti concentus, quae duo fortasse deerant, adiungerentur. Suus tamen per me cuique ex his scriptoribus sit honor, sua (1) Vide Fabricii G. Bibl. lib. ii, atque adde alteram editionem

legendis imitandisque non frustra positam. Sin autem oscitantem videant ac sine numeris lutulentumque fluere, despiciant arrogantiam, ac turpissimam temporis otiique, quod institutae mihi concedit vitae ratio, iacturam vituperent. Verum hisce omissis, quae ad aliorum iudicium spectant, aliquid heic dicendum arbitror de Hesiodi primum vita, de qua nihil scripseram, quum Opera et Dies , Scutumque Herculis edidissem, tum

Scutumque Herculis edidissem, tum de ipsius Theogonia : in qua utraque re ita me geram, ut brevitati maximopere consulam, eorumque perstringam summa veluti capita, quae ab aliis iam dicta sunt. Novi enim parum aut fere nihil, quod dicam, in tanta hominum copia, qui iisdem ante me de rebus conscripserunt, relictum est. Itaque a primo exordiamur.

exordiamur. Natus est Hesiodus Dio patre Ampelidis filio, qui ex Menalopo Ithogenaeo Critonis filio originem ducebat, et matre Pycimede; Cumaene, quae urbs inter Aeolicas est, an in Ascra Boeotiae vico ad Heliconis radices, omnino incertum. Cumaeus et Ascraeus ab antiquis dicitur scriptoribus. Dio quidem eius patri Cuma patria est: qua relicta vel quod esset alieno oppressus aere, nec haberet,

educatus, parum refert. Vixit certe in eo vico prius obscuro, postea maximam eius carminum gloria celebritatem adepto. Exiguas habuit fortunas: nam et humili loco, et pauperibus natus erat parentibus, et praeterea bona (1) , quae ipsi ex patris haereditate obvenerant, a fratre (2) seu patruele Persa homine maxime rapaci ac litium cupido magna ex parte fuerunt adempta. Eam autem exercuit facultatem, quae admodum paucos quovis tempore

bona (1) , quae ipsi ex patris haereditate obvenerant, a fratre (2) seu patruele Persa homine maxime rapaci ac litium cupido magna ex parte fuerunt adempta. Eam autem exercuit facultatem, quae admodum paucos quovis tempore locupletavit, poesim nimirum, divinam artem sed inopem. Pastoritiam in ipso aetatis initio vitam egit: quod iis temporibus, quibus et ipse vixit et Homerus, nec ipsis regum filiis

non vulgaris doctrinae luminibus distincta liquido ostendunt, id solum pro comperto habeatur. Haec autem maximos eum fecisse progressus et in ea philosophiae parte, quae ad astrorum pertinet scientiam, quamque in rebus georgicis pertractandis passim adhibet; et in ea, quae ad res divinas mundique spectat opificium, quamque allegoriis involvit potius quam exornavit in Deorum generatione; et in ea demum, quae versatur

luminibus distincta liquido ostendunt, id solum pro comperto habeatur. Haec autem maximos eum fecisse progressus et in ea philosophiae parte, quae ad astrorum pertinet scientiam, quamque in rebus georgicis pertractandis passim adhibet; et in ea, quae ad res divinas mundique spectat opificium, quamque allegoriis involvit potius quam exornavit in Deorum generatione; et in ea demum, quae versatur in moribus vitaque recte instituenda in hominum societate, cuiusque praecepta optima ubique tradit,

parte, quae ad astrorum pertinet scientiam, quamque in rebus georgicis pertractandis passim adhibet; et in ea, quae ad res divinas mundique spectat opificium, quamque allegoriis involvit potius quam exornavit in Deorum generatione; et in ea demum, quae versatur in moribus vitaque recte instituenda in hominum societate, cuiusque praecepta optima ubique tradit, clarissime certissimeque docent. Fuit praeterea in rerum nominumque antiquitate scientissimus, et in carminum sono ad aurium voluptatem

assurgere, quod Homeri proprium est, tamen fateatur utiles habere circa praecepta sententias, lenitatemque verborum et expositionis probabilem, palmamque in illo mediocri genere promereri. Ionica plerumque dialecto est delectatus, quae ut aliis vocalium concursu abundantior, ita est pronunciatu audituque mollior. Multa scripsit ac varia (1) : sed ex sexdecim operibus, quae scripsisse dicitur, solum tria nec ea integra ad nos pervenerunt. Ea tamen

genere promereri. Ionica plerumque dialecto est delectatus, quae ut aliis vocalium concursu abundantior, ita est pronunciatu audituque mollior. Multa scripsit ac varia (1) : sed ex sexdecim operibus, quae scripsisse dicitur, solum tria nec ea integra ad nos pervenerunt. Ea tamen huiusmodi sunt, ut multiplicem exquisitamque, quae in iis continetur, doctrinam multi admirati non dubitarint memoriae prodere, ipsi opus fuisse multas suscipere

ita est pronunciatu audituque mollior. Multa scripsit ac varia (1) : sed ex sexdecim operibus, quae scripsisse dicitur, solum tria nec ea integra ad nos pervenerunt. Ea tamen huiusmodi sunt, ut multiplicem exquisitamque, quae in iis continetur, doctrinam multi admirati non dubitarint memoriae prodere, ipsi opus fuisse multas suscipere peregrinationes, quemadmodum et ab Homero factum accepimus, et longinquas erudiendi sese mysteriisque praesertim Aegyptiis imbuendi

laudibus, de Pelei et Thetidis nuptiis, de Dactylis Idaeis, de Medicina, de Herbis, de Batracho amico, in quem scripsisse dicitur Epicedium, de Chirone, de Astronomia, de Telluris periodo, de Theseo, de Aegimio, de divinis Sermonibus etc., quae omnia in Fabr. Bibl. Gr. videre potes lib. iI cap. 8, ubi multo plura invenies. (2) Lege Oper. et Dier. v. 804 et

et alii. Male etiam et Mnaseas intrusus Hesiodi filius, qui per aliquos non Mnaseas est, sed Mnasea filia. Quos vero dixi fratres Ctemenes et Physigei liberos, dicuntur ab aliis Ganyctoris Naucletii filii Ctimenus et Antiphus. Ita omnia implicata, quae de Hesiodi coniugio et mortis caussa narrantur. (2) Versu enim Oper. et Dier. 315 id ipse innuit inquiens: ... non ego iustus,
Non amet

tamen Ascra suo.
Dierum carmine de iudicum iniquitate, iudiciorumque, quae tum temporis in Ascra exercebantur perversitate iratior effundit. Ceterum moribus videtur fuisse suavissimis; simplicique quadam sapientia, ac virtutis amore plenus. Proditum est autem non naturae conditione, sed violenta (1) morte

sepulcrum,
Hesiode, ante alios laude micans Sophiae. Sed (1) pleraque, ut quod sentio fatear, quae de eius morte narrantur et a Plutarcho et a Pausania, fabulosa censeo. Quo vero post mortem ubique esset in honore, et ingens interpretum copia, qui eius scripta illustrarunt, inter quos et Zeno est Philosophus, et signa ac monumenta in multis

vocat, alter eiusdem animam vidisse testabatur ad aeream columnam apud inferos vinctam miserandos eiulatus effundere, quod multa impie atque falso de diis vivus conscripserit. (1) Inepta enim et illa cornix, quae Orchomeniis sepulcrum detexit, mihi videtur, et pestis, a qua, huiusmodi re facta, liberati sunt ii populi; ne dicam de delphine, qui corpus Hesiodi in terram detulit, deque oraculo etc.

Salmasius et Clericus et Dodvellus, et ipse Fabricius, aliique Homerum Hesiodo antiquiorem statuerunt. Sed pace tamen tantorum virorum videamus, num altera sententia, quae Hesiodum vetustiorem (1) asserit, quaeque ipsa Hesiodia etiam scribendi ratione mihi semper niti visa est, verisimilior sit. Ille quidem historiae pater Herodotus de Hesiodi atque Homeri aetate disserens ait

etiam, cuius gratia haec omnis a nobis instituta ratio est, aetatem habemus. Ita enim illa adnotant: Ex Qvo TEMPORE HESIODVS POETA VIXIT, ANNI DLXX.... Athenis Imperante .... Reliqua invidit vetustas, quae notas abolevit. Sed quidquid desit, non pauciores esse possunt a marmorum conscriptore ad Hesiodum, quam anni saltem sexcenti et septuaginta. Hinc Hesiodus annis ante Homerum ad minimum viginti septem mortuus esse intelligitur, Megaclis nempe

Pontico, et a Cyrillo, et a Iulio Caes. Scaligero, et ab aliis multis, quos et Sextus Empiricus, et Tzetzes referunt, quibusque in primis L. Accius poeta est accensendus, et Ephorus Historicus, et M. Varro ab A. Gellio commemorati. Mitto iam ea, quae ipse Hesiodus de Arcturi apparitione in Operibus scripsit, quaeque accidisse anno ante Ch. dccccliii circiter debuere, inita a Ricciolio astronomica supputatione; et ea item quae Suidas e nonnullorum

commemorati. Mitto iam ea, quae ipse Hesiodus de Arcturi apparitione in Operibus scripsit, quaeque accidisse anno ante Ch. dccccliii circiter debuere, inita a Ricciolio astronomica supputatione; et ea item quae Suidas e nonnullorum sententia affert, fuisse nimirum Hesiodi consobrini filium Homerum,- et quae demum alii Scriptores memorant de eius cum Homero concertatione (1) in Oelyci Thessali exequiis et Amphidamantis

accidisse anno ante Ch. dccccliii circiter debuere, inita a Ricciolio astronomica supputatione; et ea item quae Suidas e nonnullorum sententia affert, fuisse nimirum Hesiodi consobrini filium Homerum,- et quae demum alii Scriptores memorant de eius cum Homero concertatione (1) in Oelyci Thessali exequiis et Amphidamantis Chalcidensis. Haec enim omnia, si etiam essent (1) Versus, qui tunc dicuntur

dicuntur ab Homero recitati, hi sunt: hique alii ab Hesiodo, qui maiori laude digni visi sunt: quos et latine habeas a me versos ita: Musa mihi dic illa canens, quae facta nec ante
Exstiterunt, nec secla ferent venientia etc.
Ast ubi cornipedum certans vis excita equorum
Circum busta Iovis rapido quatit impete currus etc.

doctrinae veluti corpus quidquid vel e Thracia, vel e Phoenicia, vel ex Aegypto, vel ex aliis barbaris regionibus a diversis coloniis in Graeciam commigrantibus advectum acceperat de diis, rerumque principiis, conflare conatur. Religioni vero in primis, quae eius tempore foeda late dominabatur, clarosque vetustatis viros in deorum numero accensebat, ut ipse erat ea superstitione obcoecatus, servire non invitus videtur. Quare

ad extremum quadam animi desperatione correptos, quia quod intenderant, consequi non potuissent, in alienas omnino coniecturas, atque a communi sensu remotas fictiones, hypothesesque redigi? Itaque fateri satius duco, fieri a nobis nequaquam posse, ut quae ab hominibus ingenio foecundissimo, effroenataque fingendi libidine, ac licentia praeditis pro libito, arbitrioque scripta sunt, ea videantur fuisse, quamvis et allegoriis spolientur, et poeticis ornamentis exuantur, cum ratione semper caussaque

divinitatis reversi divinoque honore digni passim a populis crederentur. Huius autem opinionis ne falsitas teneretur, a sapientioribus, id est a magis fraudulentis, quibus erat bono, obscurissimis involucris monstrosisque allegoriis, quae ad religionem pertinebant, omnia obtegebantur. Haec fere cuncta, quae e Brucheri doctrina attuli, illud evincunt manifeste, graecos theogoniarum scriptores, imo et barbaros, quum eas traderent, non unam deorum generationem, sed rerum omnium huius

Huius autem opinionis ne falsitas teneretur, a sapientioribus, id est a magis fraudulentis, quibus erat bono, obscurissimis involucris monstrosisque allegoriis, quae ad religionem pertinebant, omnia obtegebantur. Haec fere cuncta, quae e Brucheri doctrina attuli, illud evincunt manifeste, graecos theogoniarum scriptores, imo et barbaros, quum eas traderent, non unam deorum generationem, sed rerum omnium huius universitatis, quam mundum appellamus, et originem et opificium et

Tellus rite iam efformata ac ab aere segregata caelum produxisse, id est aspectui hominum exhibuisse, dicitur, quumque eadem in quaque sui parte non est aequabilis atque plana, hinc iure montes et valles genuisse fertur, ingentemque vim aquarum, quae sparsae erant prius per omnem terrarum faciem cumque rebus ceteris confusae, in maximas fecit defluere cavitates velutique crateres, unde maria ab eadem generata affirmantur, eque illis flumina fontesque varii. Hisce ita digestis rebus ordinatisque

quum iam alia nova fieri desiissent, iidem maximam sibi ad vitam victumque utilitatem conferre coegerunt? Hoc illae e caeli foedo vulnere guttae sanguineae in terram decidentes ac coalescentes, et illa in mari spuma concrescens vitaque praedita, quae Venus est appellata, significabant: quocumque enim apta inciderant semina, uberrimae foecunditatis indicia habebantur. Porro homines arte parandi producendique ea, quae ad vitam alendam conservandamque pertinebant, satis iam instructi

decidentes ac coalescentes, et illa in mari spuma concrescens vitaque praedita, quae Venus est appellata, significabant: quocumque enim apta inciderant semina, uberrimae foecunditatis indicia habebantur. Porro homines arte parandi producendique ea, quae ad vitam alendam conservandamque pertinebant, satis iam instructi multiplicatique varias sese in regiones insulasque diviserunt, quo quemque vis aut tempestas adegerat: Graeci autem et potissimum Athenienses se

diviserunt, quo quemque vis aut tempestas adegerat: Graeci autem et potissimum Athenienses se oivrox&oyots gloriabantur. Deinde aerumnis premi ac labore, curis agitari, caedibus vexari invicem, morbis ac senectute deficere; quae mala cuncta cum ipsis hominibus mundique ortu recte ab Hesiodo dicuntur nata. Habemus ergo hunc terrarum orbem et physice constitutum, et hominibus aliisque animantibus refertum: sed nulla adhuc in eo reipublicae, nulla imperii forma, quae sine

deficere; quae mala cuncta cum ipsis hominibus mundique ortu recte ab Hesiodo dicuntur nata. Habemus ergo hunc terrarum orbem et physice constitutum, et hominibus aliisque animantibus refertum: sed nulla adhuc in eo reipublicae, nulla imperii forma, quae sine aliquo moderatore summo atque rege recte factis praemia laudemque tribuente, maleque factis mulctam poenamque irrogante nequaquam haberi potest. Virus adhuc ubique erat Saturnium. Iupiter igitur imperio potitur, Saturnum Titanasque vincit,

pietatem, aliasque virtutes colendas proponit, vitia, quibus antea tenebantur, severissimis interdictis coercet ac prohibet, industriam excitat, artes promovet, omnia denique ad prudentiae iustitiaeque normam dirigit, confirmat, quae bene erant instituta, quae secus, abolet. Id certe ea, quae ab Hesiodo de Iove praedicantur, si fabularum pigmentis poeticarumque fictionum ornamentis spolientur, quis non videat significare? Nihil enim de caeli Saturnique nobis providentia nihil de

virtutes colendas proponit, vitia, quibus antea tenebantur, severissimis interdictis coercet ac prohibet, industriam excitat, artes promovet, omnia denique ad prudentiae iustitiaeque normam dirigit, confirmat, quae bene erant instituta, quae secus, abolet. Id certe ea, quae ab Hesiodo de Iove praedicantur, si fabularum pigmentis poeticarumque fictionum ornamentis spolientur, quis non videat significare? Nihil enim de caeli Saturnique nobis providentia nihil de iure, nihil de legibus

quibus antea tenebantur, severissimis interdictis coercet ac prohibet, industriam excitat, artes promovet, omnia denique ad prudentiae iustitiaeque normam dirigit, confirmat, quae bene erant instituta, quae secus, abolet. Id certe ea, quae ab Hesiodo de Iove praedicantur, si fabularum pigmentis poeticarumque fictionum ornamentis spolientur, quis non videat significare? Nihil enim de caeli Saturnique nobis providentia nihil de iure, nihil de legibus iudiciisque a poeta dictum. Quare

reis quaestiones, et virtuti praemia destinata. Quod quum fieri non posset sine magna et prudentia et iustitia et potentia, hinc illi et fulmen datum, et fortissimi apparitores designati, et prima uxor Metis tributa, deinde Themis, tum ceterae coniuges, quae fere omnes ad aliquam vel virtutem vel laudem rege dignam spectare facile videntur. Statuatur igitur, in Hesiodi Theogonia non unam mundi physicam constitutionem, sed politicam etiam contineri

vel virtutem vel laudem rege dignam spectare facile videntur. Statuatur igitur, in Hesiodi Theogonia non unam mundi physicam constitutionem, sed politicam etiam contineri praesertim in iis, quae de Iovis imperio perhibentur. Iam vero quum haec esset a veteri traditione accepta fama, magnique facerent homines benefacta, quibus eos affecisse Iupiter eiusque socii liberique ferebantur, vero non absimile est, eosdem fuisse ab iis

elatos, et immortalitate potentiaque summa praestantes. Neque tamen is ego sum, qui ab hac dumtaxat re invectam credam in Graeciam multoque minus in alias terrarum regiones foedissimae superstitionis illam Idololatriam (,) , quae humanum genus turpiter deformavit, teterrimisque ignorantiae tenebris infecit. Quamcumque ista originem habeat, quae, quod necesse est in tanta rerum temporumque obscuritate, a diversis diversa scriptoribus assignatur, est omnem extra dubitationem,

Graeciam multoque minus in alias terrarum regiones foedissimae superstitionis illam Idololatriam (,) , quae humanum genus turpiter deformavit, teterrimisque ignorantiae tenebris infecit. Quamcumque ista originem habeat, quae, quod necesse est in tanta rerum temporumque obscuritate, a diversis diversa scriptoribus assignatur, est omnem extra dubitationem, Hesiodi aetate eam in Graecia viguisse ita, ut (i) Dignus est praeter ceteros Comes

hominum deorumque regem Iunonemque reginam, omnium principes; Neptunum mari imperantem, inferisque Plutonem; Martem bellorum praesidem, sapientiaeque Palladem; itemque Latonam cum duobus filiis Apolline ac Diana, quibus postea Sol atque Luna, in quae astra post mortem fortasse ascendisse credebantur, tamquam sedes propria attributa est; Bacchumque et Mercurium, hunc vini laetitiaeque datorem, illum mercaturae lucrique dispensatorem; ceterosque huiusmodi deos, quos, ne et ipse videar facere, quod

praesertim quum non disputamus heic de philosophorum poetarumque de diis opinione, verum illud videre contendimus, utrum Hesiodus, postquam rerum omnium universitatem primo physice informatam, deinde politice docuisset, ad religionem describendam, quae tum dominabatur, gradum faceret. Id autem manifeste constare nemo sanus negabit. Restat propterea ut videamus, an et historicum hoc in opere nostrum vatem possimus dicere? Qua re perspecta absoluta erit, quam proposui, disquisitio. Age

iam, quid totum oro hoc Hesiodi carmen, nisi quaedam antiquissimorum nominum factorumque congeries, quorum tum fama vigebat, dicendum est? Nonne ab ipso narratur, quaeque habuerit principia mundus, a quibusque res singulae, quoque modo efFectae sint? Quae forma, qui status, quae vis cuiusque erat partis? Nonne hominum generationes a Chao atque Caelo incipientes ad Saturnum usque recensentur; ab hoc autem ad Iovem, ac demum a Iove ad Herculem, ad Memnonem, ad Iasonem, ad Peleum, ad Aeneam, ad Vlyssem

Hesiodi carmen, nisi quaedam antiquissimorum nominum factorumque congeries, quorum tum fama vigebat, dicendum est? Nonne ab ipso narratur, quaeque habuerit principia mundus, a quibusque res singulae, quoque modo efFectae sint? Quae forma, qui status, quae vis cuiusque erat partis? Nonne hominum generationes a Chao atque Caelo incipientes ad Saturnum usque recensentur; ab hoc autem ad Iovem, ac demum a Iove ad Herculem, ad Memnonem, ad Iasonem, ad Peleum, ad Aeneam, ad Vlyssem aliosque huiusmodi

partis? Nonne hominum generationes a Chao atque Caelo incipientes ad Saturnum usque recensentur; ab hoc autem ad Iovem, ac demum a Iove ad Herculem, ad Memnonem, ad Iasonem, ad Peleum, ad Aeneam, ad Vlyssem aliosque huiusmodi viros heroicorum temporum, quae in Troiani belli aetate desiisse scimus, perpetua successione deducuntur? Quid illa Echidna, quid Typhon, quid Chimaera, quid Sphynx, quid Harpyae, quid Gorgones aliaque poetica monstra, nisi facta veterum hominum magis illustria, casus admirandos,

quid Gorgones aliaque poetica monstra, nisi facta veterum hominum magis illustria, casus admirandos, varias expeditiones, bella, victoriasque in diversis terrarum orbis regionibus innuere et significare dicentur? Sane haec omnia ad historiam pertinent; quae si non loco et tempore et nominibus suis distincta referuntur, danda haec poetae venia, qui portentis miraculisque quidquid scribebat explere atque exornare studebat, quo legentibus mirabilior videretur. Itaque finem faciam satis,

quae si non loco et tempore et nominibus suis distincta referuntur, danda haec poetae venia, qui portentis miraculisque quidquid scribebat explere atque exornare studebat, quo legentibus mirabilior videretur. Itaque finem faciam satis, quae dixi, futura sperans, ut tute ipse pervidere possis in hac Hesiodi Thcogonia , quamvis obscura sit et implexa, et mundi constitutionem, et politicam formam, et religionis statum, et veteris historiae

demonstratum, et ineptum esse arbitrentur et vehementer improbent. Sint ii sane; neque enim pugnabo cum hominibus praeconcepta alia quadam opinione preoccupatoque iudicio. Erunt certe alii et fortasse aequiores, qui sedulo perpendentes excutientesque quae a ceteris interpretibus dicta sunt, quamque impeditas alienasque abierint in sententias, pervidentes, hanc meam si non tamquam certam, quam timidius proposui, at probabiliorem saltem verisimilioremque putent coniecturam. Omnis profecto, si quid

idcirco et his versibus complexus sum, ut memoria facilius retineretur.
1  Vnde satae res quaeque, fuit quis primus in orbe,
2  Qui summum rector gesserit imperium?
3  Quae stata relligio, quibus et genitoribus orti
4  Diique hominesque, sacro carmine Musa docet.

HESIODI
ASCRAEI
DEORVM GENERATIO
1  Principium nostri Musae sint carminis, alta
2  Quae iuga concelebrant, sacras Heliconis et umbras,
3  Pernicique solum plaudunt pede caerula propter

a quo tantum dissentit in interpretatione Permessi, qui per ipsum derivandus est a beer-metso , idest fons processus . Sed ego quamvis sciam graecos a phoenicibus multa didicisse, quae uti sua posteris venditarunt, tamen plus iusto phoenicissantes, si ita loqui fas est, graecos fuisse factos et a Bocharto et a Clerico suspicor. Ad rem redeamus. Permcssus ex Helicone ortus cum Olmio confluit in Copaidem lacum, uti docet

dii Hesiodii non homines fuerint, et iisdem, quibus homines sunt, vitiis obnoxii. Quid quod et illa verba possunt accipi de mendaciis non omnino veris, secl de poeticis fictionibus, uti sunt apologi, metaphorae, allegoriae et cetera huiusmodi, quae si tollantur, maxima poeseos venustas evanescat necesse est? Vetet haec interdicto in sua Rep. Plato, dummodo maiora ac graviora his non permittat vitia. 32 Me

venustas evanescat necesse est? Vetet haec interdicto in sua Rep. Plato, dummodo maiora ac graviora his non permittat vitia. 32 Me lauri iussere virens etc. Mitto quae vetus Scholiastes parum 'ad rem hoc loco dicit, quaeque itidem multis docet Salmasius in Solini Polyhist. pag. 609. Duo heic dicit sibi poeta munera a 4 Musis data,

laureum gestare in manibus rarmim consueverunt. Id vero Hesiodo maxime fuit peculiare, ut docet praeter alios Pausanias Boeotic. lib. ix, ubi loquitur de Hesiodi imagine male picta cum cithara, quae non erat proprium ipsius gestamen: Ma nifestum enim est, ait, etiam ex ipsis eius versibus, eum.ad lauri ra mum cecinisse. Integrum in hanc rem habemus epigramma in

vates etc. Lucianus, in haXe^ei 7rqog Hv/o&jv i eum furtive de more interrogat, quae et quando futura cecinerit detexeritque hominibus? Vide Hesiodi responsionem; et illud in primis tibi persuadeas, non quaerendam esse a poetis nimis religiose rationem rerum omnium, quas dixerint; sed sciendum, multa a poetis et metri

38   Avius a coepto? quin Musas, numina nostra,
39  Nunc age dicamus. summo illae cuncta parenti,
40  40 Quae sunt, quae venient, quae iam fugere peracta,
41  Suavidico cantu memorantes ipsius olim
42  Spargunt insueta captam dulcedine mentem.
43  Vox

38   Avius a coepto? quin Musas, numina nostra,
39  Nunc age dicamus. summo illae cuncta parenti,
40  40 Quae sunt, quae venient, quae iam fugere peracta,
41  Suavidico cantu memorantes ipsius olim
42  Spargunt insueta captam dulcedine mentem.
43  Vox liquido

38   Avius a coepto? quin Musas, numina nostra,
39  Nunc age dicamus. summo illae cuncta parenti,
40  40 Quae sunt, quae venient, quae iam fugere peracta,
41  Suavidico cantu memorantes ipsius olim
42  Spargunt insueta captam dulcedine mentem.
43  Vox liquido fluit usque eadem

duce Virgilio, qui in fine lib. iv Georg. ait: „ Haec super arvorum cultu, pecorumque canebam, „ Et super arboribus etc. 40 Quae sunt, quae venient , etc. Eodem ferme modo et Virgilius haec Hesiodi et Homeri loquens de Proteo lib. iv Georg. extulit: „ Quae sunt, quae fuerunt, quae mox ventura trahuntur.

qui in fine lib. iv Georg. ait: „ Haec super arvorum cultu, pecorumque canebam, „ Et super arboribus etc. 40 Quae sunt, quae venient , etc. Eodem ferme modo et Virgilius haec Hesiodi et Homeri loquens de Proteo lib. iv Georg. extulit: „ Quae sunt, quae fuerunt, quae mox ventura trahuntur. 41

40 Quae sunt, quae venient , etc. Eodem ferme modo et Virgilius haec Hesiodi et Homeri loquens de Proteo lib. iv Georg. extulit: „ Quae sunt, quae fuerunt, quae mox ventura trahuntur. 41 Suavidico cantu etc. Hesiodus inquit (ptovrj Gjj.ri(>£v<TCU , quod est simul voce

40 Quae sunt, quae venient , etc. Eodem ferme modo et Virgilius haec Hesiodi et Homeri loquens de Proteo lib. iv Georg. extulit: „ Quae sunt, quae fuerunt, quae mox ventura trahuntur. 41 Suavidico cantu etc. Hesiodus inquit (ptovrj Gjj.ri(>£v<TCU , quod est simul voce concinere;

40 Quae sunt, quae venient , etc. Eodem ferme modo et Virgilius haec Hesiodi et Homeri loquens de Proteo lib. iv Georg. extulit: „ Quae sunt, quae fuerunt, quae mox ventura trahuntur. 41 Suavidico cantu etc. Hesiodus inquit (ptovrj Gjj.ri(>£v<TCU , quod est simul voce concinere; nam Hesychio

64  Sed quum transierant circumvolventibus horis unde et Pimplaeae et Pierides Musae dicuntur. An vero Musae a Motsa, voce phoenicia, quae inventricem sonat, nomen antiquitus acceperunt? Certe ab omnibus carminis inventrices celebrantur. 59 ubi se tollit Eleuther etc. Eleuther urbs

Thaliaque, Melpomeneque,
85  85 Terpsichoreque, Eratoque, Polymniaque, Uranieque,
86  Calliopeque alias inter praestantior omnes,
87  Magnanimos quae pone duces comitatur ovantes.
88  Quem nam cumque Iovis gnatae dignantur honore,
89  Aspiciuntque ultro venientem in luminis oras
90  90

Auctores divi, qua se inter munera lege
126   Distinxere, polique alta sunt arce potiti.
127  Haec mecum vos, o superum caelestia templa
128  Quae colitis, memorate, et prisca ab origine mundi
129  Quid fuerit primum e cunctis, evolvite Musae. 119 Dicite, qui

qui Terra etc. In hoc, et in sequentibus versibus videtur Hesiodus, quod saepe facit, Theogoniam cum Cosmogonia confundere. Immo quid aliud tota ferme eius Theogonia est, nisi quaedam rerum in mundo conditarum prosopopoeia, quae non ficta ab inani vulgo postea habita est, sed vera, quum maxima huiusmodi rerum atque nominum et in astronomia, et in scriptis hieroglyphicis vestigia expressa nec satis intellecta admiraretur.

partes divisit ordinavitque, ex eoque ordine rerum haec summa, quam oculis usurpamus mundumque dicimus, exstitit. Hoc et Hesiodi Chaos sit oportet, nisi quod apud ipsum nescio quid animatum esse videtur Chaos et quaedam aeterna veluti persona, quae non solum rebus in se collocandis spatium praeberet, imo esset ipsum spatium; sed quae rerum omnium faciendarum semina aut vhnvi ut graeci dicunt, contineret. Simile quid affirmat Bruckerus in

dicimus, exstitit. Hoc et Hesiodi Chaos sit oportet, nisi quod apud ipsum nescio quid animatum esse videtur Chaos et quaedam aeterna veluti persona, quae non solum rebus in se collocandis spatium praeberet, imo esset ipsum spatium; sed quae rerum omnium faciendarum semina aut vhnvi ut graeci dicunt, contineret. Simile quid affirmat Bruckerus in Instit. hist. phil. edit. Lips. pag. 108 colligi ex fragmentis orphicis,

rerum omnium faciendarum semina aut vhnvi ut graeci dicunt, contineret. Simile quid affirmat Bruckerus in Instit. hist. phil. edit. Lips. pag. 108 colligi ex fragmentis orphicis, quae satis luculenter systema emanativum, ut vocant plulosophi, supponunt. Itaque dicit: statuendum esse ab initio deum et Chaos unum fuisse, illumque hoc velut animam informasse, exque hoc universo sua activitate rebus omnibus originem dedisse

concursationem, de qua passim Lucretius. Nec tamen defuerunt, qui heic veram Moysis de mundi opificio doctrinam allegorice adumbratam ostendere conati sunt; cuius etsi aliqua vestigia apparere possint, tamen pleraque coacta sunt atque absurda, quae afTeruntur. Nisi creatio, quam e sacra Scriptura didicimus, mundi adstruatur, semper caecutiemus eque uno errore in alium perpetuo deferemur. Ex illo unice fonte doctrina vera petenda est. 131 Terra

mo lestiam creare et longe amovere. Itaque Tartarus erit molestissimus ac remotissimus locus, quum repetitio radicalium sit apud Hebraeos superlativi loco. Huic explicationi ea, quae Hesiodus de Titanum carcere dicit, favere maxime videntur. 134 Atque Amor, ille etc. Amor iste caussa est, opinor, generationis, seu rerum omnium, ut ita dicam, vis generatrix, et

seu rerum omnium, ut ita dicam, vis generatrix, et per quam, quemadmodum et Lucretius canit, „ Genus omne animantum concipitur, visitque exortuni lumina solis „. Vide autem apud Bruckerum Instit. hist. philos. pag. 67, quae ex Thooti annalibus descripsisse in quodam fragmento Sanchuniathon dicitur: nimirum „ Huius universi principia fuisse aerem tenebricosum et spiritualem, et Chaos turbidum atque caligine involutum, quae quum ab infinito tempore nullo

hist. philos. pag. 67, quae ex Thooti annalibus descripsisse in quodam fragmento Sanchuniathon dicitur: nimirum „ Huius universi principia fuisse aerem tenebricosum et spiritualem, et Chaos turbidum atque caligine involutum, quae quum ab infinito tempore nullo termino definirentur, spiritum, principiorum suorum amore exardescentem commixtionis auctorem fuisse, et ex hoc nexu ortam cupidinem fontem exstitisse creationis, spiritu suam gencrationem ignorante. Inde vero

142  Ac sua firmarent stabiles vestigia divi. et ipse apud Aristophanem productus est ab ovo illo ventoso: apud Hesiodum improductus est, ut Chaos, ut Terra, ac Tartarus. Quae quatuor a quo sunt genita, plane ignoramus ope huius Theogoniae, nisi fortasse ipsa statuantur r\ $ti]Uaf>y{x.7) Svvccjak; , quum ex

quum ex nihilo nihil etc. 137 Nigra Chao sata Nox etc. Prima haec est omnium generatio sine ullius, ut apparet, admixtione. Neque enim necesse erat, ut res quae in privatione lucis consistunt, ab alio quam a solo Chao, informi illo ac tenebricoso spatio, exordium ducerent. Porro Nox et Erebus idem est, si vocis vim spectes; nam et Moysi hereb aut

productione.
143  Praeterea Montesque altos gratissima nymphis,
144  Quae iuga, quae saltus habitant, tecta; atque profundi
145  Progenuit Pelagi refluentibus aequora rivis,
146  Et Pontum dulci sine amore. hinc ipsa corusco

productione.
143  Praeterea Montesque altos gratissima nymphis,
144  Quae iuga, quae saltus habitant, tecta; atque profundi
145  Progenuit Pelagi refluentibus aequora rivis,
146  Et Pontum dulci sine amore. hinc ipsa corusco

Hist. lib. vl cap. 1 facile esset confirmare. 147 Concubuit Caelo etc. Quid est concubuit Caelo, nisi quod Terra, quae prius tota aquis tegebatur, quum in varias cavita— tes vallesque dehisceret, locumque aquis efficeret, ipsa quodammodo emerserit, ac proindfi caelo propinquaverit? Illa autem aquarum congregatio, quae in maximum telluris hiatum

Caelo, nisi quod Terra, quae prius tota aquis tegebatur, quum in varias cavita— tes vallesque dehisceret, locumque aquis efficeret, ipsa quodammodo emerserit, ac proindfi caelo propinquaverit? Illa autem aquarum congregatio, quae in maximum telluris hiatum resedit, Oceanum efTecit, cuius nomen vel repetatur ab antiquissima graecorum voce Q^yriv vel ab hebraea Aggan , vel a chaldaica

Excitus insidiis gnatus etc. Habitus heic metentis optime describitur: laeva enim aristas comprehendimus, dextraque falcem suppouimusquae quum resecantur, non amplius pubescunt; grana vero quae excutiuntur, rursum in terra adolescunt. Hinc illa, credo: *». nam quotquot in alvum » Sanguineae erupere atro de vulnere guttae, » Suscepitque omnes terra, ac vertentibus annis » Edidit immanes et Erinnyas, et fera

ac vertentibus annis » Edidit immanes et Erinnyas, et fera monstra etc. Sed Clericus ingeniose rem aliter explicat, allegoriamque interpretatur. Quaenam sunt haec jj.r$eoL, inquit, quae abscidit Saturnus? Omnino existimo Hesiodum, et qui eum hac in re antecesserant aut sequuti sunt, lusisse in ambiguo. Vox u,ri$o$ duo significat pudenda et

scirent consilium seu consiliarios intelligi, quorum impulsu Thessalia excedere coactus fuerat Saturnus. Hosce igitur consiliarios fugavit, et navibus in Asiam redire coegit. Sic Clericus: ipse enim in ea est opinione, quae et verisimilior et communior, primos Graeciae incolas sive Bosporum transfretantes, sive Euxinum circumeuntes ex Asia venisse, sedesque in Macedonia et Thessalia fixisse, quandoquidem illic erat Saturnus, quum a Iove victus est,

sive Euxinum circumeuntes ex Asia venisse, sedesque in Macedonia et Thessalia fixisse, quandoquidem illic erat Saturnus, quum a Iove victus est, ipseque postea Iupiter ibidem regnavit e Creta devectus. Haec vere digna sunt quae dicantur, nugae canorae. An hinc etiam antiqua illa Venus sine concubitu, et recens Spallantiana confirmabitur? 207 Eiid.it immanes ct Erinnyas etc.

appellatas, quarum et diversa generatio fingitur. Certe haec Caeli filia, non Iovis.
215  215 Quae levis in teneram concrescere visa puellam est.
216  Illa petens primum sacram sedem alta Cythera
217  Ibat aqua in summa; dein et circumflua surgit

ante Iovis regnum haec illi fuit cura demandata, ut iuvenum puellarumque voluptatibus praeesset, resque amatorias administraret. Multa enim munera Saturno devicto antiquissimis deorum a Iove conservata, multa etiam addita, quae ante non habebant, ut mox videbimus, ubi de Hecata sermo erit. 235 At gnatos genitor etc. Docet Hesiodus, a patre Caelo filios esse dictos Titanes a,7to rov

241  Eduxit Mortemque. sopor quoque natus ab illa,
242  Somniaque, haud ulli quae mixta effudit in auras
243  Nox, dea fusca. exin Momum plenamque dolorum. exstiterit aurea hominum aetas ab Hesiodo in

dolorum. exstiterit aurea hominum aetas ab Hesiodo in Oper. et Dieb. descripta, ac post illum ab aliis passim poetis? Vide quae ipse ad hunc locum illustrandum affert; ubi illud in primis placet, quod dicit, sic homines a natura esse factos, ut praesentia dumtaxat mala sentiant, praeteritaque facile oblivioni mandent: quapropter scnes ea, in quibus

magis in usu sit aliena clam mordere quam palam allatrare. Clericus autem, phoenicissans de more, hoc nomen a voce phoenicia Moum aut Morn , quae vitium sonat, derivat. Quare et adiectivum a,u.ciOjj.o; , quod habetur inferius, recte explicabitur sine

quibus sunt aurea curae
245  245 Malaque, et optatis pubescens fructibus arbos aliarum distracta, insomnis magis haereat quodammodo in ea re, quae sibi displicet, tenaciusque insistat. 244... Hesperidasque, quibus etc Nymphae Hesperides omnibus notae, uti et fabulae, quae de ipsis

magis haereat quodammodo in ea re, quae sibi displicet, tenaciusque insistat. 244... Hesperidasque, quibus etc Nymphae Hesperides omnibus notae, uti et fabulae, quae de ipsis circumferuntur. Locus magis, quem incolebant, incertus: nam quidam scriptores eum fuisse in Africae continente, quidam in mari perhibent, iuxtaque Atlantem ad Occasum. Graevius immerito contendit, locum hunc

Locus magis, quem incolebant, incertus: nam quidam scriptores eum fuisse in Africae continente, quidam in mari perhibent, iuxtaque Atlantem ad Occasum. Graevius immerito contendit, locum hunc fuisse insulas Gorgadas, quae sitae contra EWi^s Ke^ag a Pomponio Mela lib. 11I c. x olim descriptum, nunc a recentioribus geographis dictum Caput viride . Itaque nec iuxta Plinium horti Hesperidum

Hespero xil hispaniarum rege, qui regnavit anno Mdclviii ante Christum, nullius profecto momenti est. Non enim videtur is locus nomen ab ullo rege Hespero accepisse, sed a stella, quae noctem praecedit. Itaque graecis Hesperia est et Italia et aliae etiam regiones, quae ad noctem seu occasum solis respectu ipsorum sitae sunt. Vide Ovidium prope flnem lib. iv

ante Christum, nullius profecto momenti est. Non enim videtur is locus nomen ab ullo rege Hespero accepisse, sed a stella, quae noctem praecedit. Itaque graecis Hesperia est et Italia et aliae etiam regiones, quae ad noctem seu occasum solis respectu ipsorum sitae sunt. Vide Ovidium prope flnem lib. iv Metamorph. , et Pontanum iu Hort. Hesp. et Diodorum

eodem loco Aemilianum dixisse docet, Iubam Mauritaniae regem virum doctissimum in commentariis de Libya meminisse citri, et affirmare vocari a Libybus malum hespericum; a quibus etiam Herculem tulisse in Graeciam mala, quae ob
246  Oceani longe ad fines trans aequora nota.
247  Ipsa

248  Clothoque Lachesinque atque Atropon. hae bona didunt colorem dicuntur aurea etc. Diodorus autem Siculus lib. iv haec habet: In regione quae appellatur Hesperitis, aiunt fuisse duos fratres Hesperum et Atlantem; hos vero habuisse oves incredibilis pulcritudinis, colore rutilo, et ad aurum accedente: qua de caussa poetae cum oves jj^rsKct

oves jj^rsKct vocarent, appellasse eas %^u<ra jjjxa, • Hinc et Bochartus in Chan. lib. I: Aurea mala, quae draco observabat, fuisse vult opes vel ab eodem vel ab alio congestas, ex eo potissimum, quod pecora maximae fuerint veterum opes. Sed huic opinioni omnium ferme poetarum consensus adversatur. Quid autem heic venit in

sunt, tan— tumque rebus diversis, quibus praeesse credebantur, distinguuntur, ab iisque nomen accipiunt. Parcae enim non solum vitam hominum curare, tempusque vivendi omnibus praefinitum tueri dicebantur; sed omnia, quae iisdem in vita, seu laeta seu adversa contingebant, efficere atque administrare; ac tum proprie erant Sortes. Hinc ea quae sequuntur: » Hae bona didunt, » Atque mala exortis primum mortalibus aegris. Nomina autem

enim non solum vitam hominum curare, tempusque vivendi omnibus praefinitum tueri dicebantur; sed omnia, quae iisdem in vita, seu laeta seu adversa contingebant, efficere atque administrare; ac tum proprie erant Sortes. Hinc ea quae sequuntur: » Hae bona didunt, » Atque mala exortis primum mortalibus aegris. Nomina autem earum sunt, Clotho a KKco&etv, seu nere

cladem mortalibus etc. Nemesis duplex numen. aliud poenas irrogare ac reos persequi credebatur; aliud in hominum animis pudorem excitare et quemdam metura, quo retenti a culpis abstinerent. De prima videsis quae collegit Rob. Constantinus in Le xico ; alterius ipse meminit Hesiodus in Oper. et Dieb. v. 200, ubi, illam cum pudore coniungit. Catullus ad

Veneris nomen. Hoc pacto clarum est, eiusdem debere esse matris filias et «,7rxrnv et tpiKornrx Senium d^inde est atque Discordia, cuius filii, alia monstrorum turba, quae subsequitur. 263 Horcus et illc super etc. Horcus, et non Orcus; quemadmodum scribendum esse hoc numen animadverti in Operibus ac

instituere soleant eo metu perterriti. Bonus iste Diaconus minime sane norat nautarum mores, qui, ut leviter dicam, non optime solent audire. Clericum ipsum hoc loco non moror, qui has laudes repetit ab iis phoenicum vocibus, quae aliquam habent similitudinem cum Nerei nomine: nimis enim videntur coactae. 270 Post hunc Thaumantem etc. Thaumas est Iridis pater. Ideo autem eumdem Ponti Terraeque

habitus est, in iisque colebatur, ut non semel Homerus in Odyssea testis est. 271... Cetoque decentem etc. Cur Ceto decens seu mavis formosa, quae natas maxime deformes edidit, heic dicatur, plane fateor ignorare. An illud additum jtaAA/Tra^sv est unum e perpetuis mulierum additis? Graeci sane poetae hac in re liberiores quam latini. Eurybia vero ideo fortasse

Protomedia,
283  Dorisque, et Panopea, et pulcra genas Galatea,
284  Et roseo Hippothoe simul, Hipponoeque lacerto,
285  285 Cymodoceque, sali quae nigro in marmore fluctus
286  Flabraque ventorum facile gliscentia mulcet
287  Cum talos pulcra Amphitrita et Cymatolega;
288  Cymoque,

288  Cymoque, Eioneque, bene et redimita Halimede,
289  Glauconome risu gaudens, et Pontoporia, nomina, quae in hoc Hesiodi catalogo leguntur, diversimode scripta esse et apud Hyginum et apud auctorem Bibliothecae, qui Apollodorus esse creditur; complura etiam esse omissa. Notum est autem omnibus, qui graece sciunt, haec Nereidum

insignis honore,
293  Et Psamathe membris spectanda, et dia Menippe,
294  Nesoque, Eupompeque, Themistoque, Pronoeque,
295  295 Nemertesque, patris quae mentem in pectore servat.
296  Egregii haec proles Nerei, tot nomina, nymphae
297  Quinquaginta, omnes clarae praestantibus orsis,

superius diximus. Heic dicitur Electrae Oceani filiae nupsisse, atque ex ea suscepisse Irim atque Harpyas. Iam de Iride pauca innuimus; restat animadvertendum aliquid de eiusdem nomine. Iris deorum est nuncia, uti notum, quae res ex eo fortasse ficta, quod Iridis arcus ad caelum usque a terra pertingere \idetur, quamdamque liominibus cum diis communionem efficere. Clericus notat ab Hebraeis vocari Hirim vel

erat: tantum se mole ferebat

300  300 Electren, Irin celerem quae fudit ab alvo,
301  Pulcricomasque Harpyias Aelloque Ocypitenque,
302  Quae ventos aviumque fugam pernicibus alis
303  Praevertunt, pariterque

300  300 Electren, Irin celerem quae fudit ab alvo,
301  Pulcricomasque Harpyias Aelloque Ocypitenque,
302  Quae ventos aviumque fugam pernicibus alis
303  Praevertunt, pariterque citae in sublime feruntur.
304  Hinc Graeas Phorcyni enixa est candida Ceto

olympi,
308  Pephredoque, Enyoque; hanc palla rite per artus
309  Fulgenti, hanc croceo laetam velamine; et acres
310  310 Gorgonas, occiduis degunt quae finibus alti
311  Oceani trans aestum; ubi sunt et acuta sonantes
312  Hesperides, Stheno, Euryaleque, atque atra Medusa
313  Exitium perpessa.

in quas ineptias allegoricae saepe desinunt interpretationes. 3 1 o Gorgonas , extremis etc. Gorgones nymphae seu mulieres, quae in Oceano iuxta Africam in insulis Gorgadibus habitabant, Hesperidesque et ipsae dicebantur, quod ad occidentem solem incolebant, habitaeque sunt, ait Pomponius Mela, adeo efferis asperisque moribus, ut quaedam retineri,

dicebantur, quod ad occidentem solem incolebant, habitaeque sunt, ait Pomponius Mela, adeo efferis asperisque moribus, ut quaedam retineri, ne reluctentur, vix vinculis possiat. Id ille ex Hannonis Poeni periplo accepit: sed quae pseudo-Hanno, ud notat Clericus, retulit de insula, in qua huiusmodi mulieres inveniebantur, et ex quibus nata fortasse Gorgonum fabula, melius quadrant in insulam Gambiam inter duo ostia Nigri fluvii e regione Gorgadurn

326 Post etiam triplici etc. Chrysaor ex nympha Calliroa Oceani filia Geryonem suscepit, qui forte triceps ideo fuisse dicitur, quod fuerit dux trium agminum, quae ab Hercule, quum in eius regnum incursionem fecisset, victa ac profligata sunt. 330 Iuxta armenta boum etc. Haec in Erythia gesta: Erythiam autem Strabo docet lib.

330 Iuxta armenta boum etc. Haec in Erythia gesta: Erythiam autem Strabo docet lib. nl Georg. Gadira videri vocare Pherecydem, in qua quae de Geryone dici solent, fabulantur contigisse. Alios vero eo nomine vocare insulam obiectam huic urbi, et freto unius stadii diremptam etc. Posteriores etiam scriptores eamdem insulam statuunt Hispaniae

neque ulli
336  Aut hominum simile, aut divum supera alta tenentum:
337  Rupe sub excisa, divinam robore Echidnam
338  Indomito; pulcram medio quae corpore nympham
339  Spectandamque nigris oculis referebat; at acrem
340  340 Parte alia horrendumque voracemque atraque guttis
341  Sanguineis

ex Echidnae et Typhonis concubitu, quemadmodum inferius videbimus. Eurytion autem custos pastorque armentorum Geryonis. 335 Ipsa aliud peperit etc. Postquam Hesiodus ea quae ad Chrysaorem et eius filium Geryonem pertinebant, breviter retulit, iterum ad Medusam relabitur, eamque matrem Echidnae commemorat nulla habita vel temporum vel locorum ratione. Echidna autem, de qua multis vates, erat

347  Nec senio turpi nec dirae obnoxia morti.
348  Cui perhibent ferali in amore Typhaona mixtum Echidna habitabat in una e regionibus, quae dicebantur a syris lingua patria Aram. Addit Clericus, has oras omnes fuisse ad Orientem maris interni circa Euphratem, ut auctor est et Seldenus in

furenti.
355  355 Hydram tum genuit, monstrum implacabile terris, retur Typhon . Huic autem loco, quae de Typhone a fulmine icto et de Arimis fabulae docent, afficta esse. An et illa Campaniae insula Inarime

capita, ut sit kK&ToyHetyaXoq • Variat et Simonides. 355 ffydram tum genuit etc. Tertia Echidnae soboles Hydra, quae et ipsa centum capitum fuisse dicitur, Lernaeamque paludem insedisse, fatumque ex Herculis manu invenisse. Sub hoc nomine, ut aliqui suspicati sunt, significantur fortasse a poeta vel incolae paludis Lernaeae, vel

tamen aggressus etc. Equo Pegaso nimirum usus Bellerophon cepit Chimaeram monstrumne verum, an montem trium iugorum formam aliquatenus animalium superius dictorum referentium in Phaselide, quae est Lyciae pars, quam et Ovidius Chimaeriferam appellat? Montem certe: nam Ctesias Cnidius apud Photium habet haec verba, quae Plinius Hist. nat. lib. il venit:

animalium superius dictorum referentium in Phaselide, quae est Lyciae pars, quam et Ovidius Chimaeriferam appellat? Montem certe: nam Ctesias Cnidius apud Photium habet haec verba, quae Plinius Hist. nat. lib. il venit: Flagrat in Phase Ude mons Chimacra et quidem immortali diebus ac noctibus flamma. Strabo autem de iisdem Lyciae montibus loquens

370  370 Sphinga luem diram Cadmaeis pressa furenti tribus cruribus femineo capiti adnexis exprimitur ad significanda tria eius insulae promontoria, propter quae etiam triquetra dicta est? Hinc patet, cur flammas efflare Chimaera dicebatur, cum ille mons ita dictus, quemadmodum alia loca, in quibus etiam num Vulcani visuntur, continuo arderet. Praeterea observandum est, Homerum

378 Ceto autem cupidi etc. Cetus et Phorcynis superius etiam mentio incidit. Hic vero serpens, qui ortus a Ceto dicitur, nihil aliud est, nisi custos arborum, quae mala aurea ferebant, et de quibus iam egimus. Serpentibus res pretiosae custodiendae ab antiquitate assignabantur, quemadmodum et Delphis oraculum servabat Python serpens, et alius Martium fontem Thebis vicinum, et Colchis

alius Martium fontem Thebis vicinum, et Colchis vellus aureum, et sexcenta huiusmodi. Recte enim coniicit Clericus voces Ccp/c et A^ajtwv esse ab o^]ojj.ai et teqxojj.cu , quae verba significant viderc; adeoque non inverisimile, idem significare, esse in aliquo loco divitiarum pleno serpentem, ac custodem bene oculatum. 383

383 Fudit at Oceano etc. Bene fluvii dicuntur Oceani Tethyosque filii, vel quod a mari originem ducant per intimos terrarum meatus, vel quod a pluviis solutisque nivibus, quae ipsae a maris vaporibus aliisque exhalationibus in aere concrescunt, ortum habeant. Haec autem fluminum ennumeratio est omnino vaga ac sine ordine digesta. Eridanus pertinet ad Insubriam in Italia, Nilus ad

Caicum,
389  Sangarium et latum, Ladonaque, Partheniumque,
390  390 Evenum, Ardescumque, et sacro fonte Scamandrum.
391  Praeterea et natas peperit, quae per sola terrae
392  Educunt homines cum rege et Apolline et almis Aegyptum, qui ab Homero Aegyptus dictus est, Alphaeus ad Peloponnesum,

404  Crisieque, Asieque, Calypsoque ore renidens,
405  405 Eudoreque, Tycheque, atque Amphiro, Ocyroeque,
406  Et Styx, praestanti cunctas quae vincit honore.
407  Tethyos Oceanique haec creta e sanguine turba
408  Maxima gnatarum: non haec tamen omnis origo;
409  Multae aliae superant

tamen omnis origo;
409  Multae aliae superant natae. tria millia namque
410  410 Foecundo e thalamo pedibus citae Oceanines
411  Prodierunt, late quae vastas undique terras,
412  Quaeque lacus habitant magnos, pulcherrima proles.
413  Sunt alii totidem labentes murmure rauco,
414  Oceano quos

murmure rauco,
414  Oceano quos Tethys in auras protulit, amnes;
415  415 Quorum difficile est percurrere nomina vatem
416  Mortalem: novere tamen, quae litora circum
417  Finitimae posuere domos ac moenia gentes.
418  Interea Solem magnum, Lunamque nitentem,
419  Auroramque, iubar quae fert

novere tamen, quae litora circum
417  Finitimae posuere domos ac moenia gentes.
418  Interea Solem magnum, Lunamque nitentem,
419  Auroramque, iubar quae fert mortalibus almum,
420  420 Omnibus et pariter superis, Hyperione mixta 418 Interea Solem magnum

prodiisse ab Aurora, quod ipsa sit Astraei couiux, quasi patris astrorum.
428  Quae vario pingunt per noctem lumine, stellas.
429  Styx quoque Pallantis complexu et amore potita
430  430 Zelon, formosamque educit in aethera Nicen,

regnator Olympi
437  Exciit; et quicumque deum secum arma tulisset
438  Titanas contra, nulli sua praemia dixit
439  Abfore, sed mansura eadem, quae semper habebant
440  440 Munera concilio in sacro. prior aetheris axem
441  Styx adiit gnatis stipata sequentibus, usa
442  Consilio genitoris.

sancta per ipsum
445  445 Numina, continuo foret inviolabile cunctis,
446  Atque suos iussit sibi gnatos semper adesse.
447  Sic aliis etiam quae dis promiserat ante,
448  Omnia perfecit. nutu nam cuncta potenti
449  Vertit agitque pater summa dominatus in arce.
450  450 Phoebe autem Coei

etc. Styx quod prima omnium Titanidum Iovi adstiterit cum filiis, retulit sollemne illud ac ab omnibus celebratum munus, ut ratum esset firmumque semper, quidquid per ipsam et Iupiter et alii dii iurassent. Quae vero poena diis fuerit, si peierassent, indicta, alibi videbimus ab Hesiodo luculenter commemoratum. 450 Phoebc autem Coei etc. Ergo Phoebe non eadem ac Diana Phoebi

indicta, alibi videbimus ab Hesiodo luculenter commemoratum. 450 Phoebc autem Coei etc. Ergo Phoebe non eadem ac Diana Phoebi soror. Haec Titanis est ac Latonae mater, quae postea Phoebum Dianamque peperit. Heschylus in Eumenid. loquens de oraculo Delphico, eidem primum Terram praefuisse docet, deinde Themin, tum aliam tertiam Titanidem filiam Telluris Phoeben. Asteriam item

459 Immcnsique maris etc. Nemo est qui nesciat in hac philosophiae luce quantam habeat vim luna in maris aestum inque alias aeris affectiones. Satis est ea legere, quae praeter alios cl. Toaldus Patavii scripsit in doctissimo Commcntario de astrorum infiuxu , et multorum annorum diligentissimis observationibus confirmavit. 462

quoque namque aliquis etc. Hecate nocturnis fere omnibus sacrificiis atque incantationibus praeesse credebatur, eique unoquoque mense, quum Luna esset nova, solebant Graeci coenam apponere, quae coena Hecates vocabatur, et revera pauperum erat coena. Sic scholiastes ad Plutum Aristophanis, ubi de hac re sermo. Nova, inquit, Luna divites vespere coenam quasi sacrificium Hecatae offerentes in compitis ponebant.

demonstrat ibidem, Hecatam fuisse etiam orientalium populorum numen, praecipuoque honore apud eosdem cultam.. Illud vero non omittendum, quod heic poeta animadvertit; hanc nimirum deam omnia omnium retinuisse munera, quae ante Iovis regnum obtinuerat, fuisseque praeterea multis atque magnis auctam ab ipso Iove, quod illi fidissima exstiterit periculosissimo in bello.

poeta; nimirum £11 i nibil obstitisse ad tantos honores adquirendos, quod non *fratrum filiorumque, quos nullos habuit, opera, sed sua tantum Iovem iuvisset, tantique banc eius unius opem esse habitam, ut iis beneficiis, quae multis deberentur, ea fuerit sola afTecra. Sic opinor. Ii

minus a magno Saturno pressa creavit 499 Post etiam vitae iuvenum etc. Non mirum certe, eamdem Hecaten, quae cum Luna saepe confunditur, esse KxqoTgoQov , quum sciamus intra novem aut decem lunas formari edique in lucem pueros. Hoc quidem munus non habebat sub regibus prioribus Caelo ac Saturno: Iovis est

maximam illam deorum turbam, qui a Rhea Saturnoque prognati sunt, Vesta nimirum, Ceres, Iuno, Pluto, Neptunus, atque ille fuhninator Iupiter omnium rex. Vesta quidem, uti notum est, ignis focorumque praeses habita est, quae summa apud Romanos potissimum religione a Vestalibus servabatur. Huius deae nullum simulacrum fuisse in eius templo Ovidius docet Fast. lib. vl: » Esse diu stultus Vestae

Iovem regem illum hominumque deumque,
508  Cuius ab horrisono tonitru tremit excita tellus. dumque. De Cerere autem satis ea sint, quae in eiusdem hymno habet Callimachus sic eam alloquens: » Matura fer omnia campis; » Pasce hoves, et pasce pecus: da spicea dona, » Da messem, pacemque; ille ut metat arva, lahore

fortem, sub terra habitat etc. Hi tres dii sunt illi fratres celeberrimi maximique, qui inter se caeli, maris, atque inferni imperium omne diviserunt, devicto fugatoque patre Saturno. Sed ea mitto, quae de ipsis mythologi vulgares scripta reliquerunt; Clericoque potius assentior docenti, Plutonem quidem fuisse Epiri regcin, opibusque maximis abundasse, quod in ea regione locupletissimae crant auri atque argenti fodinae,

ille adolescens e fodinis rediens loquitur apud Plautum in Capt. En versus: » Vidi ego multa saepe picta, quae Acherunti fierent, » Cruciamenta; verum enim vero nulla adaeque est Acheruns, » Atque ubi ego fui, in lapicidinis. et Posidonius apud Strabonem de Turditaniae fodinis lib. nl

est Acheruns, » Atque ubi ego fui, in lapicidinis. et Posidonius apud Strabonem de Turditaniae fodinis lib. nl dicit: Certe apud eos subterranea loca non Hades sed Pluton habitat. Quae ego tantum delibavi, vide fusius a Clerico tractata in Adnot. ad hunc versum, et praesertim in Cereris historia, quem ipsum conscripsisse iam monui. Sit nobis igitur Epiri Pluto rex. Quid autem fuerit

Lege sis Luciani Dial. De Iove tragoedo , si velis ridere. 509 Sed genitor natos etc. De hac Saturni immanissima voracitate nihil eorum dicamus oportet, quae Graeci cnarratores interpretcsque scripserunt: nugis enim plena sunt omnia, et ineptiis referta • Ilesiodus mentem satis aperuit suam, poetica poeta usus loquutione. Quid igitur significare voluit, quum

514   A Caelo, fatale sibi, procumbere victum
515  515 Ipsius insidiis gnati. quae tristia fata
516  Permetuens curam non frustra est passus inanem,
517  Perdebatque vorans prolem. gemit anxia mater,
518  Ictaque crudeli

videtur. 533 Noctc tulit fugiens etc. Cretensesne Lyctum noctu Iovem deportaverint, an ipsa Rhea, non satis liquet ab Hesiodi verbis? Ego matrem id fecisse arbitror: namque ea quae consequuntur hoc factum, ita videntur persuadere. Itaque Iupiter in Creta natus est; quo in loco, plane incertum, sed non longe ab urbe Lycto. Deinde Lyctum fuit asportatus; tum demum ex hac urbe in montem Aegaeum, non Argaeum, qui

» qui descendit a monte ad Pythium, a quo et campus Aegaeus. Quare Graevius in Lect. Hesiod. docet hunc campum late patuisse, ut et Pythium et Govtyna in illo fuerit sita. Sed quid illa Cirrha, quae a Stephano nominatur? Nulla Girrha est in Creta, sed Cybra urbs; adeoque loco Cirrhae legendum est Cybrae. Plura, si cupis, apud Graevium invenies, sed et haec fortasse ad satietatem, ut Graeci loquuntur. 537

solvit
559  Caeligenis, dura genitor quos compede saevus
560  560 Vinxerat. idcirco grati tonitruque dedere
561  Fulguraque atque ardens fulmen; quae vasta sub imo
562  Terra sinu, et latebris celabat condita in atris.
563  Nunc eadem retinet victor Saturnius, hisque
564  Fretus mortalesque

incoluerunt. 568 Magnanimum Atlantem fudit etc. Atlantem, qui et in montem cognominem postea mutatus fertur, verisimile est fuisse conditorem Atlantiarum gentium, quae ultimam Africam incolebant. De his Herodotus lib. vl inquit: Hisce nomen est Adantibus, qui sine nomine ( scilicet singulorum proprio ) sunt soli hominum. Plato vero in Tim. narrat, auditum a sacerdotibus templi

conatur ostendere, docetque per hanc insulam, quum parum distaret et ab Africae et ab Americae continentibus, uti etiamnum toto eo tractu sub mari cominuata montium vestigia demonstrant, facilem fuisse transitum iis gentibus, quae primae oras Americae occuparunt. Quid vero factum de hac insula? Ingenti quodam terrae motu disiecta prorsus ab ho

quum protinus utraque tellus » Vna foret, venit medio vi pontus etc. Sed quum baec omnia valde incerta sint, ad Atlantem redeamus. Ex ea veteri traditione de eiusdem astronomica periua hausit, opinor, Virgilius illa, quae lib. I Aen. scripsit in Didonis coavivio: » Cithara crinitus Iopas » Personat aurata, docuit quae maximus Atlas. » Hic canit errantem lunam solisque labores, » Vnde hominum genus,

Ex ea veteri traditione de eiusdem astronomica periua hausit, opinor, Virgilius illa, quae lib. I Aen. scripsit in Didonis coavivio: » Cithara crinitus Iopas » Personat aurata, docuit quae maximus Atlas. » Hic canit errantem lunam solisque labores, » Vnde hominum genus, et pecudes, unde imber et ignes: » Arcturum, pluviasque hyadas, geminosque triones, » Quid tantum Oceano properent se condere soles » Hyberni,

maximus Atlas. » Hic canit errantem lunam solisque labores, » Vnde hominum genus, et pecudes, unde imber et ignes: » Arcturum, pluviasque hyadas, geminosque triones, » Quid tantum Oceano properent se condere soles » Hyberni, vel quae tardis mora noctibus obstet. Quod autem pertinet ad fabulam, in qua Atlas caelum sustinere dicitur, nisi et id velimus referre ad astrorum scienuam, qua pollebat, ad montem commode referri potest. De illo enim Herodotus lib. vl c.

582  Ad mediam fixit religatum membra columnam,
583  Immisitque aquilam misero, quae desuper alis
584  Praepetibus delapsa unco vorat improba rostro
585  585 Immortale iecur. tantum atra in nocte renascens
586  Crescit, hians

quod quantum ab aquila vorabatur interdiu, tantum noctu sponte enatum crescebat? Iecur Phoenicibus dicitur Chabed, et efferri etiam potest Chabod, quae vox non raro divitias significat, inquit Clericus. Itaque quum a Prometheo fodinae exhauriri non possent, sed quantum metalli suam in rem educebat, tantum continuo renasci

illis videretur in venis, iecur eiusdem seu divitias quotidie augeri fictum est a fabulis. 587 Sed diram Alcmenae etc. A graecis poetis omnia fere miranda, quae usquam terrarum contigerant, graeco Herculi tribuuntur, quum notissimum est plures exstitisse Hercules. Thebanus vero, de quo heic Hesiodus, aetate Promethei multo posterior est. An forte hic Hercules, quisquis fuerit, vel

613  In tacito novit latitantes pectore fraudes,
614  Hanc quoque cognovit, iam tunc et damna paravit
615  615 Aspera mortali generi, quae tempore certo
616  Volvuntur ventura. ergo albam denique utrisque
617  Substulit arvinam manibus, tegumenque removit.
618  Heic vero exarsit

643  Quam bonus Ignipotens, sperans fore dulce Tonanti,
644  Extuderat, variaque omnem caelaverat arte.
645  645 Plurima namque inerant, salso quae gurgite monstra
646  Pontus alit, gremioque fovet vastissima tellus.
647  Stabat rarus honor formae, vivosque renidens
648  Gratia miranda

est et ex ipsa rerum natura desumpta illa fucorum. similitudo, rapaciura nimirum animalium aeque ac inertium, uti videre est et apud Virgilium Kb. iv Georg. . Hinc ad commoda et incommoda quae e matrimonio praveniunt, digreditur poeta. Vide in. rem similera duo epigrammata, akerum Posidippi vel Cratetis, alterum Metrodori in Anthologia.

et arctam
658  Pauperiem fugiens, nullique assueta labori.
659  Quales quum resident ignava per otia fuci,
660  660 Mellaque depascunt, primo quae lucis ab ortu
661  Vsque sub occasum cellis fragrantia stipant
662  Florigerae volucres: varios illae undique saltus
663  Circum obeunt

sociamque tori, taedasque iugales,
670  670 Eligit invisa sine coniuge vivere; triste
671  Si quando attigerit senium, caret ille, senectam
672  Quae foveat, gnatisque caret, queis dives habendas
673  Linquat opes. didunt inter se cuncta ferentes
674  Vix noti, aut longa consanguinitate propinqui.

Prometheus
683  Haud impune ausus subita grave sensit ab ira
684  Supplicium, frustraque vafer sua vincla nequivit
685  685 Effugere, innexum nodis quae saeva coercent.
686   Sic quoque, ubi contra Briareum commotus ad iram
687  Est genitor Cottumque Gygenque, hos compede vinxit
688  Miratus

686 Sic quoque, ubi contra etc. Iam supra tres hosce Titanes vidimus; a patre Caelo coniectos in carcerem. Heic vero liberantur a Iove atque ab aliis Saturni filiis, monitu Telluris, quae eosdem praedixerat magno usui Iovi futuros. 700 Discordi siquidem etc. Duplex bellum Iovis cum Titanibus videtur distinguere Lactantius lib. I c. xiv

ac fugasse Saturnum, ex Thessalia nimirum. Hactenus Lactantius. Itaque primum bellum Iovis fuit pro Saturno ac Rhea coatra Titanes-, alterum pro se contra eosdem Titanes Saturnumque eorum regem: utrumque videtur gestum in Thessalia, quae erat victoris praemium. De primo bello nihil Hesiodus; de secundo longam heic atque elegantem subiicit descriptionem. 714 O Terrae ac vasti etc. Iovis alloquutio ad Titanas et

Terrae ac vasti etc. Iovis alloquutio ad Titanas et prae
715  715 Quae me cumque animus fari iubet, auribus aequis
716  Accipite. obnixi, Saturno quot sumus orti,
717  Titanesque, imus iamdudum in mutua contra

vobis
720  720 Vis est: nunc animos, nunc vestras promite vires
721  Titanas contra, memores et foederis icti
722  Dulcis amicitiae, quondam et quae dura tulistis,
723  Tristibus exuti vinclis, ac noctis opacae
724  E latebris, per nos, revocati in luminis oras.
725  725 Dixerat. illi autem

Pro vestro imperio nobis pugnantibus usque cipue ad Briareum Cottum atque Gygem, quos ad defectionem vocat, ut relictis nimirum Saturni partibus memores beneficiorum, quae a sese acceperant, hoc in bello sibi opitulentur. Nec Iovem fefellit spes: Cottus pro aliis etiam respondet, suamque fratrumque operam Iovi ultro pollicetur.

etc. Ex quibus omnibus patet, quod iam superius monui, et Hesiodum et alios veteres poetas in ea fuisse opinione, ut unam tantum mundi partem seu hemisphaerium quod nos incolimus, putarent a sole illuminari sideribusque distingui: quae vero sub hoc hemisphaerio iacent, aeterna caligiue, atque nocte horrescere.
821  Squallida, dis invisa. ingens patet

caeli per inania fertur
835  835 Altera tellurem supra; manet alter, et illa
836  Dum veniat, clausus latebrosa in sede moratur
837  Opperiens, quae certa viam sibi nunciet, horam.
838  Atque hic purpureum lustrans longe omnia lumen
839  Sufficit; illa autem nigra caligine tecta
840  840 In

quoque et inferni etc Vide haec quam magnifico verborum apparatu lib. vI Aen. a Virgilio efferuntur. Omnibus autem notum est, Plutonem e Siciiia rapuisse filiam Cereris Proserpinam, quae fTTfx/va dicitur sollemni apud Graecos adiuncto, quod sacrum
851  Moenia, Plutonis domus ardua, terribilisque

qua ratione tota Proserpinae fabula in Astronomia locum habeat. 859 Iuxta autem Superis etc. Styx Oceani filia dicitur, quemadmodum et ceteri fontes. Quae vero heic de eadem praedicantur miracula partim vera sunt, partim ficta a poeta. Si Pausaniam audias, ille in Arcadicis facta mentione oppidi, cui Nonacri nomen erat, subiungit: Non procul ab his

partim vera sunt, partim ficta a poeta. Si Pausaniam audias, ille in Arcadicis facta mentione oppidi, cui Nonacri nomen erat, subiungit: Non procul ab his ruderibus est alta montis crepido; non aliam vidi quae in tantam altitudinem attollatur; aqua vero A secun— dum praeruptam stillat rupem. Vocant Graeci hanc aquam Stygis. Esse autem Stygem, Hesiodus in

caeli ad convexa columnis.
864  Non illuc celeri lapsu Thaumantias Iris cum potuisse sine noxa facere: cuius superstitionis plurima habemus exempla, quae innocentiae iudicia seu experimenta dicebantur; erantque potius dicenda stultitiae ac ignorantiae singularis indicia barbarorum, quae praecesserunt, saeculorum; quum hisce saepe rebus innocentia opprimeretur, triumpharet scelus. Simile

cum potuisse sine noxa facere: cuius superstitionis plurima habemus exempla, quae innocentiae iudicia seu experimenta dicebantur; erantque potius dicenda stultitiae ac ignorantiae singularis indicia barbarorum, quae praecesserunt, saeculorum; quum hisce saepe rebus innocentia opprimeretur, triumpharet scelus. Simile quiddam de Palicorum fonte narrat Macrobius lib. v Saturn., et alii Scriptores.

poena hac expleta per novem alios annos a concilio mensaque deorum arcebatur exul. Post anno tandem decimo, omnibus rite persolutis, revocabatur, honoresque amissos recuperabat. Ceterum huius fontis eam solam aquae partem fuisse exitialem, quae e rupe prosiliebat, non quae subtus defluebat, animad•verte diligenter, et simul admirare pootae levitatem, nisi forte voluerit ipse significare, fatalem esse in ipsa eruptione hanc aquam, deinde omnem, decursu per campos, virtutem

alios annos a concilio mensaque deorum arcebatur exul. Post anno tandem decimo, omnibus rite persolutis, revocabatur, honoresque amissos recuperabat. Ceterum huius fontis eam solam aquae partem fuisse exitialem, quae e rupe prosiliebat, non quae subtus defluebat, animad•verte diligenter, et simul admirare pootae levitatem, nisi forte voluerit ipse significare, fatalem esse in ipsa eruptione hanc aquam, deinde omnem, decursu per campos, virtutem amittere. Scimus enim complures

subtus defluebat, animad•verte diligenter, et simul admirare pootae levitatem, nisi forte voluerit ipse significare, fatalem esse in ipsa eruptione hanc aquam, deinde omnem, decursu per campos, virtutem amittere. Scimus enim complures aquas, quae salubres habentur, si alio transferantur, aut omnino, aut saltem partim salubritatem deperdere. Pausanias autem ideo Hesiodum id scripsisse dicit; quod ipse viderit aquam Stygis stillantem.

vario invadit discordia motu.
867  Tum si quis Superum mentitur, Iupiter Irim
868  Continuo iubet ire, haustas e gurgite lymphas,
869  Quae gelida de rupe cadunt, ut portet in auro,
870  870 Iusiurandum ingens. multum de flumine sacro
871  Per noctem obscuram sub terrae viscera fundit

889  Tantum adeo stygiis statuerunt numen in undis
890  890 Di superi, Ogygio resonant quae fonte perennes,
891  Scrupea labentes per saxa. heic ultima origo
892  Fontibus, heic fines caelumque, et pontus, et horrens
893  Tartarus, et

atra: extremaque rerum
894  Meta, situ loca plena, ipsique invisa Tonanti.
895  895 Terribiles portae squallent, atque aerea surgunt
896  Limina, quae penitus fixis radicibus haerent
897  Sponte enata sua. parte anteriore repostum
898  Titanum genus acre a dis procul omnibus atra
899  Claustra

928  Immenso terra ingemuit, caelumque superne, 916 Rauca fremunt super ora etc. Hesiodus quidem inter alia quae ad hanc Typhoei vocuin diversitatem pertinent, haec habet: aTkore /a£v yct(> tpSeyyovSr, ware Seoiai avviey.ev, id est

Ac vero miseranda etc. Typhoeus nimirum, ni Iupiter qua erat providentia praeditus, prior ipsum supplicio mulctasset, sibi arripuisset imperium. Haec autem Iovis pugna tligna est profecto, quae legatur ab omnibus actis poeticae studiosis: est enim tota Musarum non fucatis distincta luminibus, interque Longini exempla de Sublimi referenda.

inter montes Moabitidis et Chananaeae regionis. Si igitur sub Typhoei nomine intelligendi sunt inferioris Iordanis incolae, qui quod dei essent hominumque contemptores atque osores, utrisque bellum indixisse credebantur, heic recte tellus, quae stamni instar aut ferri liquitur, lacum illum plenum bitumine ac tetrum odorem exhalantem indicabit. Ceterum si quis curiosius petat, quid Iovi in Thessalia regnanti cum Iordanis incolarum duce, primum respondebo, nimiam hanc in fabulis

summoque imperio potitus deam Metim, prudentiam nimirum, sibi coniugem primam delegit. Id politice fictum. Nihil enim regibus carius coniunctiusque esse debet prudentia, qua qui utuntur diligenter, rempublicain sapientissime administrant. Quae vero heic de Pallade sub n
982  Facta hominum divumque. gravis quae forte Minervam

sapientissime administrant. Quae vero heic de Pallade sub n
982  Facta hominum divumque. gravis quae forte Minervam
983  Quum foret aetherias vitae paritura sub auras,
984  Arte dolisque Iovis capta est. rex condidit alvo
985  985 Ipse sua,

ut Fast. lib. 11I suspicatur Ovidius: » Parva licet videas Capitae delubra Minervae,
» Quae dea natali coepit habere suo. » Nominis in dubio caussa est: capitale vocamus
» Ingenium

semper ut adsit,
995  995 Fasque nefasque suo retegat non invida patri.
996  Post niveam casto Themidem sibi foedere iunxit
997  Saturno genitus, quae pulcras edidit Horas
998  Eunomienque Dicenque atque Irenen florentem,
999  Tempore quamque suo mortalibus alma ferentem
1000  1000 Munera.

1000  1000 Munera. progenuit Parcas quoque, queis honor ingens
1001  Ab Iove, magnanimam Clotho, Lachesimque potentem,
1002  Atropon et fortem, generi quae commoda nostro 996 Post niveam casto Themidem etc. Altera Iovis coniux Themis, quae iustitiae praeses, immo ipsa Iustitia. Et id

1002  Atropon et fortem, generi quae commoda nostro 996 Post niveam casto Themidem etc. Altera Iovis coniux Themis, quae iustitiae praeses, immo ipsa Iustitia. Et id sapienter commentum. Etenim regibus non minus prudentia necessaria est ad bene regendam conservandamque remp. quam iustitia. Ex hac natae sunt eidem filiae Horae, Eunomia nimirum, Dice atque

virorum
1008  Corda domans destillat amor: sic dulce tuentur.
1009  Frugiferae hinc Cereris thalamum conscendit Olympi
1010  1010 Regnator, niveis quae te, Proserpina, palmis
1011  Edidit insignem, et pulcram genitricis amato
1012  E gremio rapuit nutu Iovis arbiter orci
1013  Tartareis invectus

Horo ac de Iside commenti sunt. Plura si velis hac de re, vide Macrobium in Saturn., et Hyginum lib. il De si gnorum caelestium historiis . Lege etiam Homeri hymnum in Apollinem, si omnia Phoebi gesta, quae a mythologis narrantur, amas cognoscere. 1022 Postremam vero etc. Haec illa Iovis et soror et coniux Iuno, quae coniugis in culpa flagravit quotidiana, ut ait

etiam Homeri hymnum in Apollinem, si omnia Phoebi gesta, quae a mythologis narrantur, amas cognoscere. 1022 Postremam vero etc. Haec illa Iovis et soror et coniux Iuno, quae coniugis in culpa flagravit quotidiana, ut ait Catullus, quamvis numquam dimissa fuerit. Heben peperit, iuventutis deam, cuius nomen deducit Clericus a voce hebraica Eb, quae est

et soror et coniux Iuno, quae coniugis in culpa flagravit quotidiana, ut ait Catullus, quamvis numquam dimissa fuerit. Heben peperit, iuventutis deam, cuius nomen deducit Clericus a voce hebraica Eb, quae est viror , et probe iuventuti convenit. Peperit etiam Martem bellorum praesidem, qui quod fortasse inter Thraciae populos ferocissimos vixerit, post mortem iisdem habitus est deus praecipuus ac omnium

1023  Connubio iunxit stabili, thalamoque recepit
1024  Iunonem, quae mixta olli produxit in auras
1025  1025 Hebenque, et Martis grave numen, et Ilithyan.
1026  Ipse autem e sacro prognatam vertice glaucis

mores cum Martis religione consentiunt: nam, ut Herodotus ait lib. v., est apud Thraces, otiosum esse, honestissimum; agricolam agere, contemptissimum; e bello atque rapto vivere, pulcherrimum. Iuno deinde peperit Ilithyam partuum praesidem, quae cum Diana postea confusa est seu Luna, quod mensibus praesit. Sed male, nam optime Iuno apud Lucianum: qui potest credi, inquit, parturientibus obstetricari Dianam, quum virgo sit? Clericum adito in edit. Graev. Hesiod. ad hunc versum.

celeberrimum. 1036 Lucern hausit validus erc. Triton filius Amphitritae et Neptuni deus maris habitus est insignis, praesertim in inflanda buccina seu chonca » Quae medio concepit ut aera ponto, » Littora voce replet sub utroque iacentia Phoebo, ut ait Ovidius. Virgilius autem de illo Miseno aeolide, quo non praestantior erat alter, aere ciere viros, Martemque accendere cantu, inquit: » Sed

Martis item Venerisque filia Harmonia Cadmo nupsit. Admodum vero ingeniose, ut dicam cum Clerico, Sam. Bochartus Chanaan. lib. I. nomen Cadmi coniecit significare eius patriam, quae erat eorum Cadmonaeorum, de quibus Moyses Gen. XV, Harmoniam vero dictam ex monte Hermone, qui pars fuit Antilibani ad ortum fontium Iordanis. Sed Graeci aliter Harmoniam explicant. De Cadmi

pro nothis haberi debent, quemadmodum illi omnes fuisse censendi sunt, qui in templis lucisque sacris aut propter flumina a fraudulentis hominibus ornatu saepe cultuque varios deos imitantibus generabantur; utque honori puellarum, quae vim erant passae, consuleietur, in vulgus proferebatur a diis fuisse genitos. Plena est exemplorum huiusce fraudis vetustas, nihilque erat familiarius, quam deorum superstitione nefariam obtegere impro

Circenque dedit, regemque superbuin
1070  1070 Aeeten. heic post divum mandata sequutus
1071  Oceani gnatam formosam accepit Idyiam,
1072  Quae Veneris taedas experta et dulcia vincla
1073  Eximiam certo Medeam tempore fudit.
1074  Vos mihi nunc, terraeque omnes scopulique, valete;

est mercator; quare fortasse hoc nomen non proprium est, sed appellativum. 1067 Soli autem, assiduo etc. Perseis oceanine Soli nupta Circem atque Aeetam genuit. Quae de Circe dicuntur, notissima sunt. Nota pariter historia regis Aeetae, qui ex Iclya Medeam suscepit, uti constat et ex Apollonio Rhodio, et ex Valerio Flacco in Argo naut., quos tute adito, si horum

filios suscepisse affirmatur, Memnonem et Hemathionem, quos ideo cum aliis interpretibus Aurorae filios dictos esse puro, quod ambo in superiori Aegypto, aut Aethiopia, quae regiones collatae Graeciae ad solem orientem spectant, regnaverint. Fortasse et Hemathionis nomen est a Syriaca appellatione Hhemat , inquit Clericus, ut vocabatur Syriae urbs, ad quam pertingebant septentrionales fines

Solis, et Climenes filius ab Ovidio Metam. lib. il dicitur, quique mundum conflagrare fecit, ictusque a Iovis fulmine in Eridanum decidit. An hic Phaethon est sidus Veneri sacrum, nimirum Phosphorus? Lege quae de illo dicat Dupuisius in opere alias citato pag. 521. An potius ille, quem in Sole regnasse dicit Lucianus Hist. Ver. lib. I, bellumque gessisse cum Lunicolis? 1104

ac deabus nati putabantur, recensuit Hesiodus. Heic vero Theogoniae finem faciens videtur polliceri, se feminarum illustrium laudes celebraturum: cuius fortasse carminis ea nobis pars una superest, quae Scutum Herculis inscribitur, incipitque, ut nunc exstat, a laudibus Alcmenae; pertinetque ad quartum Catalogum. Vide Fabr. JSibl. Gr. lib. il cap. vnl, ubi

AD LECTOREM
DE OPERVM AC DIERVM CARMINE. Si quae veteres Scholiastae recentioresque latini interpretes in Hesiodi Opera et Dies (1) , quod ego carmen latinis heic tibi versibus a me expressum iterum exhibeo, humanissime lector,

prospicere putarent. Fit enim interdum, ut nos praeconcepta aliqua opinione, praeoccupatoque falsis notionibus, aut saltem temere arreptis, iudicio ad legendum dati ea in antiquis praecipue scriptoribus credamus invenisse, quae invenire sperabamus; vidisse, quae videre optabamus; hausisse ab iisdem, quae multo ante in nobis existebant. Huc accedit, plerosque huiusmodi homines, quod fere omnium grammaticorum proprium est, non scriptoris tantum, quem explicandum

Fit enim interdum, ut nos praeconcepta aliqua opinione, praeoccupatoque falsis notionibus, aut saltem temere arreptis, iudicio ad legendum dati ea in antiquis praecipue scriptoribus credamus invenisse, quae invenire sperabamus; vidisse, quae videre optabamus; hausisse ab iisdem, quae multo ante in nobis existebant. Huc accedit, plerosque huiusmodi homines, quod fere omnium grammaticorum proprium est, non scriptoris tantum, quem explicandum susceperunt, laudem famamque

aliqua opinione, praeoccupatoque falsis notionibus, aut saltem temere arreptis, iudicio ad legendum dati ea in antiquis praecipue scriptoribus credamus invenisse, quae invenire sperabamus; vidisse, quae videre optabamus; hausisse ab iisdem, quae multo ante in nobis existebant. Huc accedit, plerosque huiusmodi homines, quod fere omnium grammaticorum proprium est, non scriptoris tantum, quem explicandum susceperunt, laudem famamque undequaque conquirere, verum etiam eruditionem suam

tanti eorum labores duco, ut desperaverim omnino me hac ingenii eruditionisque tenuitate posse aliquid afferre, quod eorumdem curam effugerit: contraque fateor, me plurimum ab iisdem in hac versione poetice adornanda adiutum esse, et pleraque, quae in adnotationes tum Theogoniae tum Operum ac Dierum versibus subiectas congessi, ab iisdem hausisse. In quibus tamen ita me gessi, ut quod

Dierum versibus subiectas congessi, ab iisdem hausisse. In quibus tamen ita me gessi, ut quod necessarium esse ad explicanda obscuriora poetae loca arbitratus sum, ab immensa eorum veluti sylva excerperem; reliqua omitterem, quae tantum ad ostentandam eruditionis famam pertinere iudicavi. Sic et farragine quadam ac ingenti doctrinae quasi pondere te, amice lector, liberavi; et ne me alienis plus iusto ornatum coloribus, tamquam illam corniculam grex avium, tot

et ab eodem singulari studio, ut ea tempora ferebant, pertractata, continerent. An Virgilius, quum gloriaretur sese carmen Ascraeum canere romana per oppida, haec imitanda sibi proposuerit tantum, an et alia quaedam Hesiodi, quae interierint carmina, et de quibus Manilius ait; ubi ita de Hesiodo: Quin etiam ruris cultus legesque sacravit Militiamque soli: quod colles Bacchus amaret, Quod foecunda Ceres campos, quod Pallas utrumque,

magnas naturae condit in usus. Nam ex his versibus apparet manifeste Hesiodum egisse et de arborum plantatione ac insitione, et de soli natura tum Cereri apta tum patri Libero, et de aliis rebus plurimis ad agrorum curam spectantibus, quae in hoc poemate, ut ad nostra tempora pervenit, frustra quaeras. An demum Servius et Scaliger, quum Hesiodi Opera ac Dies cum Georgicorum libris Virgilii contulerunt, iniusti

victoriam facilius referrent. Certavit quidem Virgilius et cum Hesiodo, et cum Homero et cum Theocrito; sed alia indoles graecorum, alia scribendi ratio, alia quibus floruerunt tempora: romanus ille vates aevo vixit augustaeo in ea urbe, quae orbem terrarum imperio complexa nihil nisi grande nisi magnificum atque exquisitum ferre poterat. Sed ego haec omnia ab aliis, ut aiebam, discenda

thesauros poeticorum ornamentorum omnes musarumque delicias vates divinus effudisse videtur, in hisce versibus desiderabit, ille certe et mecum iniuriose aget, et Hesiodo non levem importabit calumniam. Nam et mihi illa tantum dicenda erant, quae non a Virgilio, sed ab Hesiodo dicta sunt; et ipse Hesiodus, quum magna ex parte in hoc opere de iustitia, de religione, de industria, deque rebus universis, quae ad vitam recte administrandam pertinent, cum fratre disserat, quem ad laborem

et Hesiodo non levem importabit calumniam. Nam et mihi illa tantum dicenda erant, quae non a Virgilio, sed ab Hesiodo dicta sunt; et ipse Hesiodus, quum magna ex parte in hoc opere de iustitia, de religione, de industria, deque rebus universis, quae ad vitam recte administrandam pertinent, cum fratre disserat, quem ad laborem exhortatur, ab otioque removet, saepe styli severitatem ac prope philosophorum spinosam illam austeritatem sequatur necesse est. Nec vero omnis fert omnia tellus,

prope philosophorum spinosam illam austeritatem sequatur necesse est. Nec vero omnis fert omnia tellus, nec omnis eodem modo res ornanda; suus cuique color, sua cuique forma, quae deceat, tribuenda, quumque poesis rerum hanc universitatem, quam naturam dicimus, referat, rebus quas pertractat, habitus accommodat, singulisque eum adhibet cultum, quem singularum species requirere videatur. Alia est amoenitas florum

quem singularum species requirere videatur. Alia est amoenitas florum virentiumque camporum, alia sylvarum asperrimarumque rupium: in illis placet venustas, in his horror non displicet. Possum tamen fere dicere, et Hesiodum habere multa, quae si diligentius inspiciantur, nequaquam rebus a Virgilio pertractatis cedere videantur; et me ita animum ad hanc versionem applicuisse, ut quotiescumque liceret, purissimam illam Virgilii dictionem versuumque numerum suavissimum imitarer, ac

liceret, purissimam illam Virgilii dictionem versuumque numerum suavissimum imitarer, ac quasi meam ad rem non invite transferrem. Hoc et in Homeri Odyssea conatus sum facere, et in iis carminibus, quae de Echo navique aeria adolescens scripsi, iudicioque non meo, sed virorum doctissimorum sum confirmatus, mei non me debere laboris poenitere; hoc etiam in ipsius Hesiodi operibus vertendis me nunc effecisse puto, speroque futurum, ut aequi

sum interpretandi rationem, quum hac de re et alii multi luculenter loquuti sint, et ego in praelectione ad Homeri Odysseam satis disseruerim: eam facto potius, quam verbis cupio omnibus ostendere. Quae si tibi, erudite lector, placebit, iudicium a te meum probari, vehementer gaudebo: sin autem non omnino placebit, illud a te petam, ut dum habeas meliora vel a me ipso, vel potius ab aliis et otio et ingenio et elegantia abundantioribus,

illud a te petam, ut dum habeas meliora vel a me ipso, vel potius ab aliis et otio et ingenio et elegantia abundantioribus, hisce patienter utare, iisdemque qualiacumque sunt, contentus fruare. Heic autem, postquam duas exhibuero Elegias, quae in priori editione leguntur datae ad Iosephum Spergesium virum nobilem multisque literis perpolitum, quarum una eidem opus dedicavi, altera luctuosissimam acerbissimamque M. Theresiae Imper. semper Augustae mortem, quae tum acciderat,

duas exhibuero Elegias, quae in priori editione leguntur datae ad Iosephum Spergesium virum nobilem multisque literis perpolitum, quarum una eidem opus dedicavi, altera luctuosissimam acerbissimamque M. Theresiae Imper. semper Augustae mortem, quae tum acciderat, deflevi, iampridem a Daniele Heinsio exaratum atque huic poemati praepositum, quo difficile erat quidquam distinctius pressiusque conscribere, argumentum tibi subiiciam, ut uno ferme intuitu, quid Hesiodi

32  Te coram insueto fundere verba sono,
33  Illa vetus clarat latiae quem gloria linguae
34  Aurea, Iulaeis aemula temporibus,
35  Pura tibi quae sponte fluit: ceu rivus ad ipsum
36  Quum fontem illimi prosilit e scatebra,
37  Pellucetque vitro similis nitidoque electro
38   Formosis clarum Naiasin in speculum.

59  Talia, quos ridens tollit fortuna, sequantur;
60  Non ego, qui didici parcus amare modum,
61  Virtutique magis, caecae quam fidere divae,
62  Quae levis assiduas versat agitque vices.
63  Mi sat erit, liceat si quando carmine digno
64  Ingens Austriadum tollere ad astra decus,
65  Matris et Augustae magnum vulgare per

25  Atratas, tremulisque ululatibus externatas,
26   Ac sparsas largis fletibus ora, vident.
27  Heu genus, heu benefacta! hanc tu mors invida terris,
28   Quae fuit aeternum vivere digna, rapis?
29  Nec puduit laesisse sacrum caput? heu quot in uno
30   Funere crudelis Persephone eripuit?
31  Eripuit certe multos, illa omnibus

39  Lux fugiat, lux ipsa polo tenebrosa minetur
40  Exitium, ac terras umbra maligna tegat,
41  Si iura ingratae rapiunt iam ferrea mortis,
42  Quae secli longum spes melioris erat,
43  Cedentem a nobis. cessit, devictaque morbo
44   Marmoreo posuit frigida membra toro
45  Regnatrix populorum ingens, quos ipsa beatos

101  Ingeniis patefecit iter, promovit et artes,
102  Excoluit magni templa verenda dei;
103  Imperii fines provexit, et aurea mundum
104  Quae teneant, mater germina multa dedit,
105  Virtutisque viam sua per vestigia vidit
106  Carpere non usquam deficiente pede.
107  Vidit et ingenuos, duce se, florescere mores

divisione initio, Poeta alteram quam esse reprehensione dignam et vituperio ostendit, reiicit; alteram vero ut rebus prae ferat omnibus, fratrem suum Persen monet: quod altera in fori molestiis omne fere tempus ponit; altera autem quae honesta est et bona, solo labore cum iustitia, quae ad vitam requiruntur, sibi comparat. Postquam enim mentis, ut Poeta loquitur, vaferrimae (1) Prometheus, Iovi ignem, hoc est, vitae abundantiam

dignam et vituperio ostendit, reiicit; alteram vero ut rebus prae ferat omnibus, fratrem suum Persen monet: quod altera in fori molestiis omne fere tempus ponit; altera autem quae honesta est et bona, solo labore cum iustitia, quae ad vitam requiruntur, sibi comparat. Postquam enim mentis, ut Poeta loquitur, vaferrimae (1) Prometheus, Iovi ignem, hoc est, vitae abundantiam (sicut huc alludens ait alibi divinus Plato) furtim

(1) Prometheus, Iovi ignem, hoc est, vitae abundantiam (sicut huc alludens ait alibi divinus Plato) furtim surripuisset, Iupiter hominibus quos industrios vocat ac solertes, (i) Quae heic Heinsius de Promethei, Iovis, ac potissimum Pandorae allegorica interpretatione habet, fusius explicat in Introductione in doctrinam, quae libris Hesiodi EP]f,QN Kcci

quos industrios vocat ac solertes, (i) Quae heic Heinsius de Promethei, Iovis, ac potissimum Pandorae allegorica interpretatione habet, fusius explicat in Introductione in doctrinam, quae libris Hesiodi EP]f,QN Kcci HMEPI2N continetur. Sed lector per se animadvertet, eum ingenio magis, quam veritati indulsisse, fortunamque illam suam non esse admodum

fortunatam. hoc est de comparandis facultatibus sollicitis, malum magnum, Pandoram nempe, hoc est Fortunam, quae omnia deorum dona, id est beneficia naturae, sibi vindicare coepit, in medium produxit. Ita tota vitae comparandae ratio, Fortunae est commissa: prudentiae autem hominum ac curae ea sibi comparare coepit esse difficillimum. Olim

sibi vindicare coepit, in medium produxit. Ita tota vitae comparandae ratio, Fortunae est commissa: prudentiae autem hominum ac curae ea sibi comparare coepit esse difficillimum. Olim ergo ante vafrum hoc Promethei factum, omnia, quae ad vivendum erant necessaria, facile comparabantur et ad manus erant, Saturnus enim primum omnium genus quoddam aureum fabricabat hominum, cui sua sponte omnia suppeditabat terra. Hoc genus leni ac iucunda morte, quum hac vita

autem tangit iudices, quorum brevi ac venusta fabella corruptelas taxat. Reliqua pars libri, iustitiae ac iniustitiae praemia ob oculos ponit, tum et monita quaedam sapientissima Persae proponit. Maxima ex parte autem ratio scribendi, quae praecepta continet, parum inter se cohaeret, ita, ut soluta quasi et nihil minus quam adstricta sit oratio. Quae subinde quoque antiquitatem spirat, et non semel idem repetit; prorsusque a scribendi ratione, qua recentiores sunt

praemia ob oculos ponit, tum et monita quaedam sapientissima Persae proponit. Maxima ex parte autem ratio scribendi, quae praecepta continet, parum inter se cohaeret, ita, ut soluta quasi et nihil minus quam adstricta sit oratio. Quae subinde quoque antiquitatem spirat, et non semel idem repetit; prorsusque a scribendi ratione, qua recentiores sunt usi, qui nudas orationi sententias inserunt, abhorret. Non raro et digreditur; ut videlicet taedium fratris, quod

cuius rationem, initio ab agricultura facto, praescribit. Tota autem haec doctrina, in describendo tempore ad arandum idoneo, tum delineando messis et vindemiae, et serendi, secandique ligni tempore versatur. Praeter haec, tum eorum quae recte ac ordine geruntur, successum et exitum tum eorum quae negliguntur, damna ac noxas ostendit. Huc accedunt, tempestatum anni distinctiones, tum quibus quaeque rebus sit idonea, usque ad viginti et octo aut triginta et quatuor

Tota autem haec doctrina, in describendo tempore ad arandum idoneo, tum delineando messis et vindemiae, et serendi, secandique ligni tempore versatur. Praeter haec, tum eorum quae recte ac ordine geruntur, successum et exitum tum eorum quae negliguntur, damna ac noxas ostendit. Huc accedunt, tempestatum anni distinctiones, tum quibus quaeque rebus sit idonea, usque ad viginti et octo aut triginta et quatuor fere versus. Atque hactenus quidem prima Oeconomiae pars.

32  Haec hominum generi cura est. nocet altera, et illa
33  Fictor fictori, fabro faber aemulus artis
34  Invidet, et vati vates, et egenus egeno.
35  35 Omnia quae penitus tu, Persa, in pectore condens
36  Triste genus dirae litis fuge; neve labore
37  A dulci patiare tuam divertere mentem
38  Clamosoque foro caussisque intentus

42  Quoque satur litesque seras, alienaque captes
43  Rixando bona quaeque? at non et deinde licebit
44  Sic facere: irarum caussas abrumpere praestat
45  45 Iudiciis, quae recta Iovis probat ipsa voluntas.
46  Iam patrios census divisimus: ipse tulisti
47  Praeterea rapiens tibi multa, invertere hiantum
48  Muneribus largis aggressus pectora

cives spoliare: primum quia pauca exigentes et modeste viventes amorem sibi civium conciliant, quum odio sint secus agentes; deinde quia ex non exhaustis civibus, nimia et subita rapacitate, lapsu temporis alia dona accipere possunt, quae a penitus spoliatis non amplius dantur. Haec Clericus, eademque confirmat exemplo Ciceronis desumpto e Verr. 11I quod vide apud Graevium. 51 malvaeque salubres etc. In malva

autem mortuis ajcpo— §e \ov Keijj.ma. tribuit, quod victu in Elisiis simplicissimo vivant, idest facillimam quamdam vitae rationem nacti sint, ut ait Heinsius, multaque addit ingeniose potius quam vere. Vide quae Clericus senserit Plutarchi usus testimonio in Convivio septem Sapient. , ubi ille, postquam dixit bonam esse ad edendum malvam et scapum asphodeli, et versum Hesiodi protulit, statim

est liquefieri, contabescere etc. Itaque si haec vera sunt, Epimetheus erit Gog, ut recte animadvertit Clericus; vel si mavis allegorice, erit pars inferior cupiditatum, id est, vis animi humani inconsulta et praeceps, quae non obsequitur aliquando parti superiori meliorique mentis et rationis sub Promethei nomine designatae.

quis putet se tum gaudere maxime, quum prudens et sciens, queinadmodum Ioquitur M. Tullius, in exitium ruit voluntarium. 70 sua damna sequentes etc. Pandoram videlicet, quae quid sit, imo potius quid cuique esse videatur, lege inter se dissi-» dentes digladiantesque tum veteres tum recentiores interpretes. Sua sit Heinsio fortuna, sua singulis- monstra: mihi non aliud Pandora nisi amor

modico, tum in animi motibus ardentiorem efficiendi; Mercurio demum, ut est effrons ac deorum vaferrimus, cura datur astu impudentiaque Pandoram imbuendi. Ad quae omnia quum etiam Gratiae eademque Suada suas contulerunt illecebras, dolendum potius quam mirandum, ab hujusmodi monstro deceptum fuisse Epimetheum, a quo vel prudentissimi homines decipi potuerunt, quotidieque capiuntur. Vide sis

fuisse Epimetheum, a quo vel prudentissimi homines decipi potuerunt, quotidieque capiuntur. Vide sis etiam M. Garbitii explicationem allegoricam huius fabulae in adnot. ad verbum Hjpa/crrov pag. 102 editionis Hesiodi Patavinae: quae tota fere in eo est, ut ostendat hominis fuisse primum puriorem naturam; deinde lascivia mentis abusam ingenio et cognitionis vi degenerasse quodammodo ab illa veteri simplicitate ->

Hinc postquam absolvit proles Saturnia fraudis
96  Exitiale malum, celeres iubet ire per auras
97  Mercurium, donumque Epimetheo tradere. at ille
98  Immemor heu, quondam dederat quae iussa Prometheus,
99  Ne qua sibi a supero capiat Iove munera missa,
100  100 Sed potius retro, fuerint quaecumque, remittat
101   Perniciem terris arcens; prius aspera

incipit ab aurea aetate: qui homines in hac vixerunt, post mortem dii facti sunt aut quidam benefici genii, illisque cura demandata homines custodiendi, iudiciisque praesidendi, quod regium est. Quid vero de illa aetatum divisione, quae fertur et a Sybilla facta, dicendum? Quaecumque ea sit, nihil profecto habet commune cum hac hesiodia. Vide Fabricium in Graec. Bibl. lib. I cap. 30.

149  Magnorum late sortiti munera regum.
150  150 Altera caelicolis sata gens argentea, multo
151  Deterior prima, nec vi nec laudibus olli
152  Ingenii similis, nomen quae traxit ab auro.
153  Tardus apud matrem centum puer inscius annos
154  Crescebat, patriosque colens sine honore penates 150

205 Ipse utinam etc. Ergo Hesiodus post Troianum bellum seu quinta aetate vixit. Haec ferrea dicitur aetas ab Hesiodo, quae non aliam ob caussam deterior omnibus ab eodem statuitur, nisi quod vetera omnia laudare homines, ac nova vituperare solent, irascique iis quibuscum versantur iam senes. 210 tamen his quoque

iam senes. 210 tamen his quoque finem etc. Hincne illa Virgilii in Salonini genethliaco? Vltima cumaei venit iam carminis aetas, et quae sequuntur. Certe et carmen cumaeum esse Hesiodi potest, cuius pater e Cuma, et ex hac aetatum continua mutatione heic a poeta descripta versibus Virgilii multa lux affulget, qui, hac adhibita veluti clave, recte omnes explicantur.

meliore; caret quaesito victus honore,
245  245 Ac patitur duros praeter convicia luctus.
246   Sic ait alta secans praelongis nubila pennis
247  Accipiter. tu Persa audi quae iusta, nec umquam
248  Indecores foveas, quos fert iniuria, sensus.
249  Illa etenim miseroque homini damnosa, nec ipsam 239

vim.
250  250 Ferre bonus facile potis est, sed pressus eadem
251  Ingemit, expertus noxam. quae ducit ad aequum
252  Tramite inoffenso, melior via: saevaque semper
253  Iustitiae progressa ad finem iniuria cedit,
254  Stultus et ipse suum post damnum discit. an Horcus

255  255 Non subito cursu sequitur periuria pravi
256  Iudicii, trahiturque, homines quocumque trementem
257  Muneribus capti raptant, male prodita caussa
258  Iustitiae? quae moesta sequens, circum aere septa
259  Obscuro, queriturque urbem desertaque tecta
260  260 Multa viris minitata, illam qui sedibus instant
261  Pellere, nec recti ad normam

vl Herodoti, Orci seu iurisiurandi filius dicitur sine nomine, neque ei adesse manus, neque pedes; celeriter tamen consequi, donec corripiens universam perdat sobolem, et domum totam. 258 quae moesta sequens etc. Quemadmodum Horcus, sic et Iustitia, afHicta quamvis et laesa ab iniustis hominibus, scelestos insequitur, nec improbis parcit minitari. 262

fera, si ita loqui fas est, evidentius? quid iis verbis: non caerula ponti etc. aptius ad significandam navigationem iis gentibus potissimum esse necessariam, quae soli foecunditate carent, quum periculi plena sit? 282 Vnius ob culpam etc. Rectene heic a Clerico impietatis arcessitur Hesiodus, an iniuria, videant theologi. Mihi

294.... neque enim longe etc. Vt reges ipsos, quorum sumfnum est in homines imperium, ab iniustitia deterreat, eis recte poeta deorum praesentium timorem insinuat. Itaque ni velint sponte, quae sua cuique tribuere, faciant id saltem eorumdem reverentia, qui vident, quaecumque fiunt, et regum etiam culpas facile ulciscuntur, quippe optime Horatius dixit: reges in ipsos impcrium est

313 Omnia dispiciens etc Hunc et sequentes sex versus, teste Proclo, expungit Plutarchus; et re quidem vera quid sibi velint, non satis liquet. Respicit fortasse poeta ad iniurias, quae sibi a fratre per iudices parabantur. 315...... non ego iustus etc. Sane Clericus non satis recte videtur ob hanc sententiam quasi virum minime bonum

326  Sese alterna vorent, vivunt quando inscia recti.
327  Contra homini ius fasque dedit, quaeque optima legum, iusti homines in iudiciis, quae tum exercebantur, detrimenta saepe patiebantur: hi enim iure tantum decertabant; mali autem artibus omnibus, ac dummodo ipsis bene res cederet, fas atque nefas miscere non dubitabant. Itaque haec poetice dicta ac per quamdam animi

utilitati praeferamus, passim admonemur ab eodem vate. 322 Dicta. tuo infandos etc. Fuge nimirum utilitatem, quam sine vi ac iniuria consequi nequeas; illam tantum sequere, quae a iustitia venit. Nihil enim homine indignius, quam in aliorum perniciem opibus et facultate abuti. 324 Imposuit legem etc. Quum homini datum sit ab auctore naturae quid

dignoscere, debet quisque non quantum possit, sed quantum illi iure liceat, in rebus attendere. Belluarum est utpote rationis expertium tantum ad vires respicere. Quid heic Hobbesius, et Machiavellius? Ridebunt profecto, et ad exempla, quae non raro acciderunt, provocabunt.
328  Noscere iustitiam. nam si quis recta profari

331   Supplicio perdunt infando, eiusque nepotes
332  Fama obscura manet. contra viget omnibus oris
333  Progenies iusti tardo praestantior aevo.
334  Interea fabor, stulto quae profore ducam,
335  335 Persa, tibi. ignavae metam contingere vitae
336  In manibus semper, brevis et via ducit ad ipsam,
337  Et prope stat. multus virtutem sudor ut acrem

Veneris ad summum, fuerit licet antea visa
341   Difficilis, facili deducit tramite gressus.
342  Optimus ille quidem, per se qui plurima noscat,
343  Vsque sibi ad finem quae sint meliora futura
344  Omnia dispiciens: bonus et parere monenti
345  345 Qui sciat. ille autem qui nec sapit ipse, nec aures

agit quicumque ingrata per otia vitam,
354  Assimilisque inhiat fucis. non cura nec ullus
355  355 Ardor agit; resident aliena ad pabula segnes,
356  Absumuntque apibus, multo quae parta labore,
357  Stipant mella cadis, te vero munia obire
358  Haud pigeat, quaecumque vocent, ut semper abundes,
359  Vt tempestiva rumpantur et horrea messe.

quamvis principio difficilem, comparandam, quod felicitatis plena. Iterum heic ad ignaviam relabitur, ab eaque ut absterreat fratrem, eiusdem pemiciosos enumerat effectus, laboremque quam maxime potest commendat, ut omnium bonorum, quae homini in vita desideranda, largitorem amplissimum. 365 Quin operi incumbens etc. Ne id quidem postremum in la

hac de re monendus erat Persa, utpote stultissimus; an frigidum id senectuti dictum tribuendum est? 407.... namque repente etc. Qui haec negat, nae ille parum in ea, quae accidere quotidie videmus, intendit mentis aciem. Vera item et sapientiae plena, quae de mutuo, de largitionibus, de liberalitate, de parsimonia, de re augenda conservandaque, deque ceteris ad vitam recte in hominum societate

dictum tribuendum est? 407.... namque repente etc. Qui haec negat, nae ille parum in ea, quae accidere quotidie videmus, intendit mentis aciem. Vera item et sapientiae plena, quae de mutuo, de largitionibus, de liberalitate, de parsimonia, de re augenda conservandaque, deque ceteris ad vitam recte in hominum societate administrandam pertinentibus heic a poeta congeruntur.

ac studio tibi multo saepe putandum.
442  Incipiet quum vina cadus tibi fundere, quumque 432 Si parvis etc. Haec et quae sequuntur, inter proverbia reponenda, quemadmodum multa alia Hesiodi dicta, ut videri potest in Chiliad. apud Erasmum. 442 Incipiet etc. Dicunt aliqui, heic

hausta sitim cupidi bene pocula placent.
444  Sed medio tu parce: quid imo parcere fundo
445  445 Profuit? haud fallas quemquam fraudatus, et omni
446  Dicta viro merces adsit, quae iusta labori
447  Sufficiat. testes adhibe cum fratre vel ipso
448  Colludens: fugiendum homini tum credere semper,
449  Tum male diffisum non ullis credere dictis.

461 lamque age etc. Absoluta ethices parte sibi ad oeconomiae praecepta tradenda viam sternit Hesiodus, initiumque ab agricultura desumit, quae est omnium artium antiquissima ac nobilissima. 464 Pleiades ostendunt etc. Hunc versum aliqui ita distinguentes a superioribus scribunt, ut sit quasi initium alterius libri

Electra, Taygeta, Asterope, Merope, Alcyone et Celaeno. Diod. Sic. lib. 11I. 466 ubi vero rutilantia etc. Non est abs re, ea heic fu sius exscribere quae idem Dion. Petavius habet Disscrt. Var. lib. il cap. ix. Matutinum ortum <pcuvojJ.£Vov seu rjKiaKOv significari, ac ^Ctxiv

» Ante tibi eoae Atlantides abscondantur, » Gnossiaque ardentis decedat stella coronae, » Debita quam sulcis committas semina etc. Ex qua cl. Petavii doctrina et ex iis quae idem contra Salmasium disputat lib. vil infert Clericus: in verbis Hesiodi fieri mentionem unius ortus heliaci Pleiadum, et duplicis earum occasus. Ortus tempus referendum esse ad 11 Maii. Priorem occasum, qui arationis tempus

in libris Variar. Dissert. , et Corsinium in Fast. Attic. etc. Ceterum quanta fuerit Hesiodi astronomica scientia videre est in Hisu Astron. anti quae Baillyi, qui eumdem et Homero hac in re praefert, et summis laudibus eius peritiam extollit, ut etiam non dubitet eiusdem auctoritate Atlanticae cjiiusdam nationis astronomiae peritissimae interitum, quae antiquissimis

Astron. anti quae Baillyi, qui eumdem et Homero hac in re praefert, et summis laudibus eius peritiam extollit, ut etiam non dubitet eiusdem auctoritate Atlanticae cjiiusdam nationis astronomiae peritissimae interitum, quae antiquissimis tcmporibus floruerit, confirmare.
471  Temporibus, quum ferri acies obtusa novatur.

496 Quaeque boves ducat etc. Multa interpretes in has voces Kr/jr^ ov yctjjJrriVt quae vide in Graevii editione. Mihi ancilla est innupta. Boves vero dixi vaccas: est enim bos hic et haec. Eas porro ancillae sequebantur; cura autem taurorum praecipue ad viros pertinebat. 501

vaccas: est enim bos hic et haec. Eas porro ancillae sequebantur; cura autem taurorum praecipue ad viros pertinebat. 501 Crastina lux fallit etc. Praeclara certe sententia, quae si recte ab hominibus servetur, maximarum rerum esse fons et origo solet. Si quis vero mihi irasci voluerit, quod Hesiodi vocem lq f ev vrifyiv 1 quae seu in perendinum seu in extremum mensis seu in aliud

lux fallit etc. Praeclara certe sententia, quae si recte ab hominibus servetur, maximarum rerum esse fons et origo solet. Si quis vero mihi irasci voluerit, quod Hesiodi vocem lq f ev vrifyiv 1 quae seu in perendinum seu in extremum mensis seu in aliud quidquam potius debuisset efferri, ego in horas inque dies verterim poetice usus hac circumloquutione, is certe mecum iniuste aget. Etsi enim non vocem, in qua haerent et

531   Bina domi solido sint facta e robore aratra, 518 Incipe: frangendis etc. Multa heic, quae magno sunt agricolis usui enumerantur. Ea autem enumeratio si cui minutior videbitur, illud Virgilii ad mentem revocet: » In tenui labor, at tenuis non gloria, si quem

cebant Graeci idest nativum non compositum; alterum dicebant 7rr)x,T0V scilicet non simplex et ex uno ligno factum, sed compositum et compactum ex pluribus. Vide utriusque formam, ut et aliorum instrumentorum quae superius nominata sunt, in editione Hesiodi Graeviana.
532  Compactum impactumque; Ceres nam gaudet

ait de bove: kttjjA^ei $e jj.akidra 7tevraerr\q wv ' paulloque post subdit: xul rov fioog evveooqoto ' SvvaSai ya% rccvrov • Quae Aristotelis verba in lib. vl cap. xxl Hist. anim. ex Hesiodi loco lucem accipiunt, voluitque philosophus, ut bene Clericus explicat, indicare bubulam carnem optimam esse in

563  Incautum spes vana, sibi qui dives inani
564  Est animo, statuitque extemplo condere currum
565  565 Ignarus, centum praedurum robora plaustrum
566  Exigere, in domibus quae sint multo ante reposta.
567   Ergo ubi tellurem monuit proscindere tempus,
568  Aggredere ipse instans pariter, famulantiaque urgens
569  Corpora vernarum tecum una accingier

Dicit quidem Hesiodus, ne gotium seu potius laborem avibus facessat. Ego vero non presse ac de verbo ad verbum efferendum duxi: avibusque laborem augeat; sed virgiliana sum usus loquutione, quae rem ipsam eleganter exprimit. Delector enim vehementer, uti lector eruditus facile potuit animadvertere, virgilianas voces, ubicumque possum, adhibere, quibus quasi quibusdam gemmis mea distinguatur versio: sic in

599  Exercebis humum; residens male pinguis avenae 591 sublimis aranea etc. Eleganter dictum de vasis, quae implenda sunt: nam vacua plena esse solent aranearum telis, quemadmodum de sua crumena lepide iocatur Catullus inquiens: nam tui Catulli plenus sacculus est aranearum etc. 597

animadvertit pag. 517. Exerc. Plin. legitimum sementis tempus praecipue triticeae, de qua ferme sola loquitur Hesiodus, in Africa et Graecia omni erat ab occasu Vergiliarum usque ad Solstitium hibernum ita, ut quae in ipso occasu incipiebat meliorque satio habebatur, festinata diceretur; quae circa brumam deteriorque, serotina. 599 residens male pinguis etc. Nimirum

tempus praecipue triticeae, de qua ferme sola loquitur Hesiodus, in Africa et Graecia omni erat ab occasu Vergiliarum usque ad Solstitium hibernum ita, ut quae in ipso occasu incipiebat meliorque satio habebatur, festinata diceretur; quae circa brumam deteriorque, serotina. 599 residens male pinguis etc. Nimirum nulla erit caus sa, cur festines, quamvis otium in metendo vetent,

Alii explicant ex adversa parte ligans; sed ipsi videant quid hocce sit, mihi sane ignotum. 607 aliis aliud magis etc. Aliquando etiam ea, quae intempestive aguntur, proveniunt melius, quam ea, quae suo acta sunt tempore, praesertim si varient temporum circumstantiae. 610 Quum primum querna etc. Veris

ipsi videant quid hocce sit, mihi sane ignotum. 607 aliis aliud magis etc. Aliquando etiam ea, quae intempestive aguntur, proveniunt melius, quam ea, quae suo acta sunt tempore, praesertim si varient temporum circumstantiae. 610 Quum primum querna etc. Veris scilicet initio, quum apparet Cuculus; docetque Plinius lib. xvnl

615  615 Hoc ubi contigerit, primo iam serus arator
616  Aequus erit, frugesque satas mirabitur una
617  Crescere, et in parilem demum flavescere messem.
618   Quae serva tu cuncta memor, nec floriferum ver
619  Nascens te lateat, nec tempestivus ab atra
620  620 Nube cadens imber. quumque horrens frigore magno
621  Saevit hyems, fuge

621 fuge plena pigris etc. Antiphon in Oratione contra Nicoclem ait, xi<r%a? publica vocabant loca, in quibus otiosum vulgus desidebat. Vide quae Clericus ad hunc ipsum versum ex Cleanthis libro de diis affert. Officinas autem ferrarias etiamnum, praesertim in pagis, plenas hyeme cernimus otiosis rusticis inter se ad ignem vicinum colloquentibus. Porro verum illud

Integrum servata tegunt quas vellera, parcit.
651  Vis eadem curvatque senera, longaevaque membra
652  Contrahit: at teneram florenti aetate puellam
653  Aequa timet, carae thalamo quae casta parentis
654  Nondum opera idaliae Veneris nec gaudia novit,
655  655 Lotaque formosos artus, beneolentis et uncta
656   Rore olei tacita servat penetralia nocte,

res rusticas exercentem, postquam interfectis procis ille heros se ad patrem contulit ex urbe profugiens. 686 diffusus et aer etc. Aeris voce nebulam illam intelligit Hesiodus, quae frigidissima iuxta lacus, roremque in terram demittit. Ceterum post nebulas plerumque aut solet pluere, aut flare. 696 quo tempore bobus etc. To

quo id contingere debuit, invenit fuisse circa annum ante Ch. n. 953. Vide Freretium etiam in Defens. Chron. pag. 479 et seq. ex quo colligere poteris omnes stellarum observationes, quae hoc in carmine nominantur, in tempus, quo Hesiodus vixit, perbelle quadrare. 707 Pandionis ales etc. Hirundo, de qua multa passim poetae, quae collegit Sam.

stellarum observationes, quae hoc in carmine nominantur, in tempus, quo Hesiodus vixit, perbelle quadrare. 707 Pandionis ales etc. Hirundo, de qua multa passim poetae, quae collegit Sam. Bochartus Hieroz. p. II lib. I cap. x quem tu adito.

Hanc saltem differentiam agnoscunt, quod aKoXujj.oq agrestis sit, carduus sativus. Ego genere distingui censeo. ^Koku]J,oq vox graeca est, quae nomen in Latio non habet; ideo scolymus latine sua voce vocandus est, non carduus , ut faciunt vulgo apud Theophrastum et Dioscoridem. Graeci

tortuosam vocabant, Biblinam dictam fuisse ait, eamque argivum Pollin, qui regnavit Syracusis, primum ex Italia Syracusas invexisse. Quamobrera quod dulce vinum Siculi nuncupant, Biblinum fuerit. Haec Holstenius ex Athenaeo, quae et Clericus exscripsit, et multis aliis confirmavit. Tantum insuper hoc animadvertendum, ex versibus Philini rationem etiam patere, propter quam Hesiodus hoc vinum aestate bibendum admonet, quod tenue esset, nec facile

739 Infundes quartam etc. Temperatus quidem potus. Sed in Graecia potissimum finitimisque Thraciae regionibus vina sunt quamplurima, quae magnam aquae possunt vim ferre. Vide Homerum Odyss. lib. ix disserentem de illo vino, quod ab Ismaro tulerat secum Vlysses, quoque Polyphemum inebriavit.

Humerus eiusdem dexter Scorpii xxl Novembris xiv. Igitur initio hyemis vere occidere dictus est. 767 heic desinet annua cura etc. Incredibile dictu, quae et quanta in explanando hoc versiculo.... mh£iu>v $e Xcctoc

vo± aej^evog etr)-, graeci Scholiastae effiniverint, quos et Latini quamplures sequuti sunt, sed ineptissime. Hesiodi mens clarissima: ab hyeme incoepit agriculturam: tum quae vere facienda sunt, docuit; absolutis vero quae ad aestatem pertinent, in autumno desinit; sicque totius anni agrorum cultum concludit, viamque sibi aperit ad alteram oeconomiae partem id est ad navigationem. Vide Heinsium

aej^evog etr)-, graeci Scholiastae effiniverint, quos et Latini quamplures sequuti sunt, sed ineptissime. Hesiodi mens clarissima: ab hyeme incoepit agriculturam: tum quae vere facienda sunt, docuit; absolutis vero quae ad aestatem pertinent, in autumno desinit; sicque totius anni agrorum cultum concludit, viamque sibi aperit ad alteram oeconomiae partem id est ad navigationem. Vide Heinsium in libro singulari contra Tzetzem, et in

TtTt^a.' sic etiam Virgi— lius; et velorum pandimus alas. et alio loco remigium alarum dixit etc. Sollemne enim poetis ea, quae sunt volucrum propria ad naves transferre, et vice versa, non sine elegantia.
783  Non

afficiuntur, patriam reliquisse; sed paupertatis vi compulsum, qua sua sine culpa opprimebatur, quid in hac re tam vehementer vituperandum esset, plane non video. Negari enim non potest, multos homines incommoda maxima, quae secum fert navigatio, ob solam etiam visendarum regionum cupiditatem, libenter suscipere, qui alioquin beatam in patria vitam commodisque omnibus abundantem possent securi degere. Hinc male dicerentur divitiarum

crebrioribusque apologis proverbiisque delectatus est, eo antiquior poeta existimandus, plane vetustior Homero mihi Hesiodus habebitur. Vide Epist. doctiss. Com. Carlii ad italicam suam Theogoniae versionem, et quae ego in praelectione ex eadem exscripsi. 814 Qua me seie prius etc. Vide an id contrarium iis, quae in principio Theogoniae de

suam Theogoniae versionem, et quae ego in praelectione ex eadem exscripsi. 814 Qua me seie prius etc. Vide an id contrarium iis, quae in principio Theogoniae de se ipso narrat poeta. 816 Ipse Jovis metuam etc. Omnis a Iove musisque scientia. Itaque recte dicit Hesiodus, quamvis

haec aetas. quarto pubescat in anno
859  Post decimum mulier, nubat dein grandior uno.
860  860 Virgo autem placeat non ante experta hymenaeos
861  Connubio socianda tibi, quae vivere castis navigandum; ego tamen generatim hoc praeceptum accipiendum duco, praesertim quum poeta proxime vetuerit et navim plus aequo onerare, et nihil domi

navigandum; ego tamen generatim hoc praeceptum accipiendum duco, praesertim quum poeta proxime vetuerit et navim plus aequo onerare, et nihil domi relinquere et similia, quae sunt omnia damnis periculisque obnoxia maximis, si fiant. 853 Accipe et haec etc. Hunc ego versiculum addendum putavi, ne ullo sine nexu transitus fieret a rebus

Hunc ego versiculum addendum putavi, ne ullo sine nexu transitus fieret a rebus nauticis ad res diversissimas. Latinorum poetarum minor, quam Graecorum libertas aut potius quaedam audacia, qua subito in ea, quae dicenda sunt, insiliunt. Pindarus inprimis huiusmodi est, ideoque obscurior vulgo habitus. 854 thalamo tibi iungere etc. Absolutis breviter

quae dicenda sunt, insiliunt. Pindarus inprimis huiusmodi est, ideoque obscurior vulgo habitus. 854 thalamo tibi iungere etc. Absolutis breviter quae ad navigationem pertinere videbantur, iterum ad praecepta moralia delabitur poeta, quae non agricolis solum, sed omni hominum generi sunt accommodata, incipitque a statuenda idonea ad matrimonium aetate, quam annorum

854 thalamo tibi iungere etc. Absolutis breviter quae ad navigationem pertinere videbantur, iterum ad praecepta moralia delabitur poeta, quae non agricolis solum, sed omni hominum generi sunt accommodata, incipitque a statuenda idonea ad matrimonium aetate, quam annorum triginta in homine requirit, annorum quindecim in muliere. Pollux rero^ illud

octavum nubendi annum.
862  Moribus assuescat. praesertim delige, tectis
863  Quae vicina tuis habitat, prius omnia rite
864  Disquirens, circum ne quid vicinia musset.
865  865 Nil certe melius digna vir coniuge terris
866  Possidet, indigna nil durius.

864  Disquirens, circum ne quid vicinia musset.
865  865 Nil certe melius digna vir coniuge terris
866  Possidet, indigna nil durius. effuge mensas
867  Quae sequitur; frustra facibus sine fortia torret
868  Membra viri, traditque citae defessa senectae.
869  Vsque deos colito veritus, fratrique sodalem
870  870 Haud facito aequalem.

v ^" W?£W EVl^Atfc afjLeivov-, ouSe qtyiov KdKVg etc. passim etiam apud alios similia. 866 mensas quae sequitur etc. Turpe habebatur apud Graecos, uti et nunc apud orientales omnes, si conviviis mulieres interessent; nec in aliorum domos, nisi propinquissimorum, ducebantur. Quae

quae sequitur etc. Turpe habebatur apud Graecos, uti et nunc apud orientales omnes, si conviviis mulieres interessent; nec in aliorum domos, nisi propinquissimorum, ducebantur. Quae contra faciebant, eae putabantur inhonestae. Lege Corn. Nepotem in Prooemio. 867 frustra facibus sine etc. Suspicor dictum de impo

inhonestae. Lege Corn. Nepotem in Prooemio. 867 frustra facibus sine etc. Suspicor dictum de impo tenti mulieris impudicae complexu, quae sine facibus idest sine fructu hominem fatigat. Nihil melius invenio. Nisi forte sit illud sine face intelligendum, huiusmodi mulierem, quamvis nihil in aperto et luce faciat, suo quod viro noceat;

hominem fatigat. Nihil melius invenio. Nisi forte sit illud sine face intelligendum, huiusmodi mulierem, quamvis nihil in aperto et luce faciat, suo quod viro noceat; tamen multa clanculum audere, quae viio possint displicere, et esse etiam detrimento. 869 Vsque deos colito etc. Diis reverentiam adhibendam, amicitias non temere faciendas, factas autem,

882  Obiice ludificans: etiam haec sunt munera divum. 873 Quod si quis fuerit etc. Id non placet: meliora illa, quae de amicitia et auctor Pythagoraeorum versuum et M. Tullius docuerunt, quorum alter inquit, non esse odio habendum amicum propter exiguum peccatum 5 alter vero, quae tolerahilia erunt, ferenda esse; et hunc honorem veteri

fuerit etc. Id non placet: meliora illa, quae de amicitia et auctor Pythagoraeorum versuum et M. Tullius docuerunt, quorum alter inquit, non esse odio habendum amicum propter exiguum peccatum 5 alter vero, quae tolerahilia erunt, ferenda esse; et hunc honorem veteri amicitiae tribui vult, ut is in culpa sit, qui faciat, non qui patiatur iniuriam. Isti recte quidem; nisi forte et Hesiodus benigniorem quamdam mereatur

semper obscurum erit ac dubium, dictumne id de dissimulatione, an de falsa amicitia etc. 878 Non multum indulge etc. Idest ne nimius sis. haec autem digna, quae etiam in hac morum optimorum luce imitemur. 882 Obiice ludificans etc. Sapienter. Nam quid amarulentius esse possit quam iocari in aliorum

domestica, in qua fiebant libationes. 904 Sed potius divum etc. Male ominosum erat liberis operam dare post funus; faustum post aliquid laetum. Sed haec et quae sequuntur plena superstitionis. 906 lam fiuvios etc. Et ipsi erant sacri, et numen habere credebantur: idcirco iisdem supplicandum iter facienti, ut bene fausteque

quam deceat, exhilarare. 921 Ne puer annorum etc. Proclus rcc ax/yrjra interpretatur sepulcra, quae movere nefas erat. Hunc ego sequutus sum haud ignarus eodem iure posse, ut ait Clericus, terminos significare. Hac de

sequutus sum haud ignarus eodem iure posse, ut ait Clericus, terminos significare. Hac de
922  Quae vetitum movisse loco vel tangere cuiquam,
923  Assideat, neque enim fas est. id reddit inertem
924  Nempe virum: pariterque nocet, duodena volutae
925  925 Tempora si lunae

Hoc praeceptum viguit fortasse apud Graecos Hesiodi tempore: nam Clemens Alex. contrarium in usu fuisse postea docet, exprobratque Paedag. lib. 11I cap. v inquiens: » Licet » autem aliis volentibus, quae domi sunt inclusae, nudas videre in » balneis; heic enim se exuere spectatoribus tamquam corporum cau» ponibus non erubescunt. Sed Hesiodus quidem corpus femineo » non exhilarare lavacro suadet. Viris autem et feminis

vel ipsa.
940  940 Interea servans labentes ordine luces culi, sed virorum mentionem faciat. Dictum vero id fortasse ab Hesiodo, quod aqua, quae lavandis mulieribus inserviebat, erat tepidior, ideoque poterat minus fortes ac vegetos efficere mares nondum adultos, sed etiamnum pueros, et communem cum matribus habentes Mxitccv

fontes, ubi incolae aquantur. 935 In primis moneo etc. Malam esse hominibus vitandam famam, omnes norunt; at in eamdem recta etiam facientes et quae a nobis virtus postulat, exsequentes incurrimus. Hinc illud Virgilianum: Fama malum quo non aliud mortalihus ullum etc. 940

Vltima carminis huiusce pars de dierum d d
941  Ab Iove, rite tuis, quae sint peragenda, ministris
942  Praecipe. lux mensis tricesima quaeque laborem
943  Inspicere, et mensum in partes partirier aequas
944  Optima, quum populis iudex dat iura

referatur, quemadmodum illa caussalis particula ya^ in textu graeco referen— dum monet. Quid enim prohibet dicere, Iovem gaudere hominibus veritatem seu ius agitantibus in foro? Vide quae ad hunc locum habet Heinsius contra Politianum, Proclum, et Tzetzem. Sua cuique placent. 947 Prima tibi etc. Guieto 7T(foTov evr\

faciendam.
959  Coeptet opus. decimam post mensis tertia primum
960  960 Quae venit orta, satis contraria. semina mitte
961  Spargere: felices truncis sylvestribus illa
962  Inserere utilius ramos; favet optima plantis.
963  At decimam post sexta, ubi iam

quando etc. K^ixpwuc f ox^io-jiovg ego intel Jexi iuxta illud Horatii Flacci: » Lenesque sub noctem susurri » Composita repetantur hora etc. Quae de quarta die dicuntur, aliter verti quam ceteri inteipretes latini, optimam Graevii explicationem sequutus.

976   Castrato implentem magnis mugitibus auras:
977  Praevalidis duodena est mulis aptior. illa
978  Ante alias placeat, bis deno mensis in ortu
979  Quae venit, ac pleno nitet orbe. aptissima prolem
980  980 Ferre marem est, aequis naturae moribus aucta.
981   Ipsa viris etiam decima utilis; utque puellis
982  Post decimam quae

venit, ac pleno nitet orbe. aptissima prolem
980  980 Ferre marem est, aequis naturae moribus aucta.
981   Ipsa viris etiam decima utilis; utque puellis
982  Post decimam quae quarta subit. tenerasque bidentes
983  Flexipedesque boves, et dentibus aspera saevis
984  Secla canum, mulosque hac luce audire vocantum
985  985 Imperium, durumque pati tu

Vel tegere arboribus campos, vel certa parare
1006   Germina si placeat: non votis obstitit umquam.
1007  At pauci norunt, decimam post tertia quantis
1008  Sese muneribus iactet, quae commoda portet,
1009  Optima, seu caesis intexere dolia lignis,
1010  1010 Seu iuga iumentis, bobusque imponere coeptes,
1011   Atque alto celeres domitare in pulvere

7toc(j/jloltiov; quod tamen fragmentum, quasi opusculum distinctum ab eo quod dixi, ad nos pervenit. Certe tria potissimum poemata Hesiodi solent memorari, inter quae Heroogonia recensetur, non Scutum . Maximus Tyrius Dissert. xvl haec habet: Hesiodus quidem seorsim Heroum, a mulieribus

initio facto, recensuit genera, et ex quanam quisque natus fuerit . Seorsim vero poemate descripta ab illo est Theologia una cum Theogonia . Seorsim denique vitam iuvant opera quae facienda, et dies quibus facienda . Hactenus Clericus, amice Lector, cuius verba exscribenda putavi: eadem fere reliqui omnes interpretes habent, ex (,) quibus etiam nonnulli dubitarunt, utrum esset

verba exscribenda putavi: eadem fere reliqui omnes interpretes habent, ex (,) quibus etiam nonnulli dubitarunt, utrum esset Hesiodi, an alterius antiqui scriptoris hoc poema. Sed ego omissa huiusmodi controversia, quae certo dirimi dissolvique nequit, ad meam venio interpretationem. Haud primum nunc latinis versibus a me redditum hoc poema in lucem prodit: aliquot iam elapsi sunt anni, ex quo Senis in Etruria vulgatum est, ut antequam

nimirum fuisse hanc Heroo goniae (,) partem dictam Scutum Herculis , quemadmodum Iliadis pars illa, quae graecarum navium enumerationem habet, est appellata Boeo tia . Partem hanc esse novimus IUadis , quod maximo musarum bono tota superest legiturque Ilias;

aliud huiusmodi (i) Heroogonia in plures erat distributa catalogos: Aspis seu Scutum ad quartum fortasse pertinebat, ut est in Scholiis, quae in Aldina editione Aspidi subiiciuntur. An vero Heroogonia diversum opus a mulierum catalogo? Hoc etiam dubio non carere videtur. Vide Fabr. in lib. il c. vnl Bibl. Graec.

1   Qualis agenoreas patria procul urbe relicta
2  Amphitryona sequens Thebarum venit ad arces
3   Egregii Alcmene clarum genus Electryonis;
4  Femineo quae pulcra choro praestabat in omni
5   Ore habituque? olli mortali sanguine nulla
6  Ingenii laudes poterat contendere virgo,
7  Spirabatque nigris oculis nigroque

mediisque ardens exsultat in armis.
29  At pater ille hominum divumque aeterna potestas
30  Secum aliam tacito volvit sub pectore curam
31  Progeniemque parat, possit quae vincere Martem.
32  Id meditans celansque dolos discedit Olympo,
33  Furtaque nocturnus veneris molitur. ad altum
34  Iamque Typhaonium, iam Phicion alite cursu

linquens Tirynthia moenia, postquam
25  25 Irascens in caede boum Electryona peremit,
26  Atque adiit Creonta atque Eniochen formosam.
27  A quibus hospitio exceptus, quae munera cumque
28  Supplicibus fas iusque sinunt concedier ultro,
29  Multa tulit, claroque super donatus honore
30  30 Vixit ibi cara cum coniuge. mox ubi tempus

etc. Arion hic equus: porro usitatum equis nomina imponere, ut et canibus. 70 volucresque sagittas etc. Animadverte elegantissimam sagittarum descriptionem, quae, qua parte vulnus infigunt, lacrymas ac mortem continere dicuntur; mediae laevissimae sunt, qua nervo aptantur, pennis armatae sunt, ut directius tendant.

79 Deinde capit clypei etc. Iure sane Ioannes Diaconus iam adnotavit, hoc Herculis Scutum exhibere nobis totum terrarum orbem et quae in eodem fiunt, pugnas nimirum, sollemnes hominum coetus, ludos, certamina, bella, urbiumque direptiones, morientiumque gemitus. Tum arantes ac metentes frugesque in aream congregantes, t um racemos secantes ac ferentes ad

frugesque in aream congregantes, t um racemos secantes ac ferentes ad torcularia. Sunt et venatores, et leporem canes insequentes, et equi cursores, et adolescentes saltantes et canentes ad tibiam, et cetera huiusmodi quamplurima; quae omnia circum coronae in modum ambit oceanus. Non absimilis est illa apud Homerum in Iliade scuti Achillaei descriptio, multique versus iidem omnino sunt. Cur id acciderit, grammaticorum

Achillaei descriptio, multique versus iidem omnino sunt. Cur id acciderit, grammaticorum est diligentius inquirere, et an pseudo-Hesiodi sit hoc poema? Ceterum si quis erit, qui putet multo plura in hoc scuto congesta esse, quam quae ipsum scutum capere potuerit, is Popii Animadversiones ad Scutum Achillis in Iliade adeat, videbitque solutam penitus, exhibita ibidem figurarum mensura,

cientes etc Fortasse horum serpentium ora atque dentes ita a Vulcano conflati erant, ut qiiocumque motu impellerentur, interque sese collisi resonarent. Sequitur ipsa corporum descriptio, quae quia diversis coloribus efficta exprimitur, non male quis fortasse hinc coniecturam faciet, non sculptas tantum fuisse huius clypei figuras, verum etiam coloratas: itaque pingendi arti

intelligi vocem de praemiis a diis Apollini et Musis pro cantu propositis. 143 At subter portus etc. Ingens quidem saltus, at pictoribus non inusitatus: qui pictores habent sane multa, quae in hoc poemate admirentur et imitentur. 152 Praeterea Danaes etc. Si quo in loco oportebat meminisse hoc Scutum fuisse opus Vulcani, certe id iu hac Persei

185 Insequiturque furor Parcarum etc. Parcae sanguinis effusi avidissimae semper inter caedes versantur. Earum praesides, nam multae sunt, Clotho, Lachesis et Atropos. Quae heic diversa fieri describuntur, non ab iisdem sed a diversis fieri intelligenda.
196  Primae

ac doleant. Porro quid tristius hac tristitia scribi aut etiam excogitari potuit? 210 ... non hinc procul urbis imago etc. Cuius urbis? quae septem habebat portas. ergo Thebarum mentio fit. 214 Sponsa rotis etc. Sollemnis heic describitur pompa, qua sponsa ad sponsum apud Graecos deducebatur. Iuvenes

guttae significare?
342  Nunciat aestatis longas messoribus horas;
343  Quae viridi residens arguta sub arboris umbra
344  Vivit rore levi, nec dulcem effundere cessat
345  345 Vsque sonum, fervens quum corpora sirius urit;
346   Iamque etiam tenerae

364 ... sed non perrumpere etc. Iam superius admonuerat Hesiodus, hunc Herculis clypeum nulla vi ferrove potuisse frangi: qualia sunt arma omnia, quae a Vulcano fiunt.
366  Insurgens contra Alcides iaculatur, et alte
367  Cristatamque

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report