Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: quae Your search found 19388 occurrences
First 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 16561-16670:16561. Škrlec Lomnički,... . Quindecim epistulae ad Martinum... [Paragraph | Section] 6-ta Februarii 1791. (Budae perceptum die 11. Februarii 1791; f.
61r-62v)
16562. Škrlec Lomnički,... . Quindecim epistulae ad Martinum... [Paragraph | Section] existimabam. Effectum conatuum meorum id unice impedivit quod, ut ipse nosti, non eo loco sim collocatus ut ad augendam fortunam tuam immediate conferre potuerim. Itaque ego ultro etiam lubens omnia collateraliter agam quae tibi prodesse possint. Tu porro etiam insiste apud eos qui immediatum in eam, quam desideras, sedem influxum habent. Thesaurarius nunc apud vos agit, potes rem tuam coram urgeri. Utprimum redierit, quidquid mea apud illum
16563. Škrlec Lomnički,... . Quindecim epistulae ad Martinum... [Paragraph | Section] nossem, qui te digna mentis laboribusque tuis subsistentia ad dies vitae securum praestare velit, non essem ab hoc consilio alienus. Cum hunc non videam, ego aliud tibi consulere sustineo. Nimirum ut rempublicam teneas; omnia, quae ad te in illa provehendum conferre possunt, per te amicosque tuos porro etiam agas. Verum una animum tuum supra vulgarem de splendore civilium dignitatum opinionem ita eleves ut illum, qui adversa licet fortuna patriae
16564. Škrlec Lomnički,... . Quindecim epistulae ad Martinum... [Paragraph | Section] quis consiliarius fuerit? sed quis hoc, aut illud utile opus scripserit. Ipsi illi, qui illud non legent, nomen authoris praedicabunt. Haec demum vera et digna erudito homine gloria est. Huic scriptor omnes aetatis suae, quae plerumque ingrata esse solet, iniurias sacrificare debet. Pauci certe adeo felices fuerunt ut honore, quem ipsis opera sua apud contemporaneos conciliare debuisset, vivi perfrui potuerint. Verbo: omnis scriptor non
16565. Škrlec Lomnički,... . Quindecim epistulae ad Martinum... [Paragraph | Section] authoritate potestatis legislativae opus futurum si rejecta, quam alioquin tantum privati satis erronee consarcinarunt, moderna Corporis Iuris editione novam, ipsis originalibus conformandam editionem ordinaret e qua omnia, quae modernam perperam augent, exmittantur. Verum aut ego generationem nostram non satis novi, aut nulla est ingenii vis, nulla eloquentiae facultas, nullum argumentorum pondus quibus haec eo permoveri possit ut exmissa semel e
16566. Škrlec Lomnički,... . Quindecim epistulae ad Martinum... [Paragraph | Section] fortasse tempus quo Consilium hoc suscipietur, et tunc solum hoc opus totum hominem occupabit, si illud rite perficere velit. Nunc conquirenda tantum esse pro posteritate materialia; id autem ita effici posse puto, si omnia, quae tu detexeris, decretorum originalia ad Archivum Regni attrahantur. Hoc Palatino id haud difficulter confici posse existimo. Nosti quod capitulum Strigoniense erga solam Palatini Battyany requisitionem Decretum Belae 4-ti
16567. Škrlec Lomnički,... . Quindecim epistulae ad Martinum... [Paragraph | Section] dependere Palatinus non recusabit. Si Consilium publicam de eo faceret requisitionem, forte plura adhuc, quam tu detexisti, protraherentur. Age tu necessaria in hanc rem, et maius patriae servitium praestabis quam copiando ea, quae tibi communicantur. Maiori adhuc solatio mihi cessit bonus, quem describis, collectionis diariorum et actorum diaetalium progressus. Noli tamen tibi blandiri ut opus hoc seu futura, ut scribis, aestate, seu usque
16568. Škrlec Lomnički,... . Quindecim epistulae ad Martinum... [Paragraph | Section] Maiori adhuc solatio mihi cessit bonus, quem describis, collectionis diariorum et actorum diaetalium progressus. Noli tamen tibi blandiri ut opus hoc seu futura, ut scribis, aestate, seu usque proxima comitia, quae ego 1794-to celebranda esse puto, absolvatur. Agnoscis restare tibi adhuc Camerale Archivum, et Viennensia tabularia, et tamen laboris terminum in proximam aestatem defigis. Verum quandocunque demum opus peregeris,
16569. Škrlec Lomnički,... . Quindecim epistulae ad Martinum... [Paragraph | Section] quali illam nullus adhuc civium suorum exornavit, debebitque te posteritas tanquam authorem Archivi Regni venerari. Ceterum ad complementum operis huius absolute necessarium est ut diaria et acta diaetarum 1715, 1723. et 1729, quae in Archivo Regni nostri exstant, describantur. Si mihi superi necessarias facultates concesissent, curarem ipse illo describi, tibique transmitterem. Episcopum sensibili subsidii praestatione gravatum premere non sustineo.
16570. Škrlec Lomnički,... . Quindecim epistulae ad Martinum... [Paragraph | Section] accessum ad Archivum Regni diu adhuc difficilem futurum tuto provideo; e contra facilior erit Bibliothecae Universitatis usus, magno rei litterariae Hungaricae emolumento. Hactenus de collectionibus tantum sermo fuit quae improbum quidem laborem, vix tamen aliquem mentis intensionem requirunt. Et tamen si vel has, pluribus licet in societatem laboris adscitis, absolvas, laborem praestitisti quae in quocunque alio aetatem integram
16571. Škrlec Lomnički,... . Quindecim epistulae ad Martinum... [Paragraph | Section] Hactenus de collectionibus tantum sermo fuit quae improbum quidem laborem,
vix tamen aliquem mentis intensionem requirunt. Et tamen si vel has,
pluribus licet in societatem laboris adscitis, absolvas, laborem
praestitisti quae in quocunque alio aetatem integram requisivisset. Quid si
ea insuper, quae tibi proposuisti, elabores
vix tamen aliquem mentis intensionem requirunt. Et tamen si vel has,
pluribus licet in societatem laboris adscitis, absolvas, laborem
praestitisti quae in quocunque alio aetatem integram requisivisset. Quid si
ea insuper, quae tibi proposuisti, elabores
superis cura ut tuam, publico adeo utilem vitam
producant. Vereor tamen ut, quaecunque tibi adhuc superest aetas, omnibus
his sufficiat. Quare et tui honoris, et publici causa te amice denuo hortor
ne tanta simul suscipias quae deinde perficere non possis. Non imputabit
tibi posteritas omnem illum, gravissimum licet, quem in opus, quod
imperfectum relinquas, impendisti laborem, sed ex eo, quem complebis, te
aestimabit. Quidquid imperfecti
te
aestimabit. Quidquid imperfecti reliqueris, omnem laboris tui fructum alter
proprium sibi faciet. Quid? quod intenso nimium labore, ipse tibi vitam
debeas abbreviare. Si penes collectiones, quas inchoasti, duo prima, quae
indicasti, opera absolvas, satis ad immortalitatem nominis tui praestitisti.
Praenotiones Iuris Municipalis supremae, si dii longam
concedant, aetati seponere potes; et alioquin non scio an his mysteriis
exercitualium per ipsas illas, iuxta quas alia
obiecta pertractavit, rubricas dilucidet. Hac enim in re omnes adhuc
caecutimus. In decretis bis tantum aut ter eorum mentio, sed tenuis fit. In
diplomatibus, quae mihi inspicere licuit, vix in tribus quatuorve locis
occurrit. Verum cum tu plura eorum millia possideas, si haec excutiantur,
occurrent certe loca, quae obiectum hoc illustrare possint. Quare anima
authorem ut ad
bis tantum aut ter eorum mentio, sed tenuis fit. In
diplomatibus, quae mihi inspicere licuit, vix in tribus quatuorve locis
occurrit. Verum cum tu plura eorum millia possideas, si haec excutiantur,
occurrent certe loca, quae obiectum hoc illustrare possint. Quare anima
authorem ut ad complendum opus suum hunc laborem suscipiat, et licet
lucubratio forte vix unam aliamve fileram efficiat, in forma supplementi
in eodem formato
completam? vel vero tantum eius extractum possideat? Et me de eo redde
certiorem.
Video etiam quod dicat author se acta diaetae 1618. postremis comitiis
edidisse et statibus obtulisse. Suntne hae eadem, quae typographus
Pesthiensis (nomen eius mihi non occurrit) in comitiis 1791. annuntiaverat?
Suntne completa? Vel fors per te locupletiora edentur? Adestne etiam
diarium? De his omnibus peto a te informari.
Tantum
consilium et parce tempori et sumptibus. Postquam Katona omnia ad suum usque
tempus edita diplomata chronologico ordine exhibuit, oleum, crede mihi, et
operam perdes. Id unum aliqua cum utilitate praestari posse puto si illa,
quae post
oleum, crede mihi, et
operam perdes. Id unum aliqua cum utilitate praestari posse puto si illa,
quae post
eiusdem authoris opus esse scivi. Quod
pecunias exercituales adtinet, non esset opus totum
monetae obiectum ad vivum resecare. Sufficeret si author
colligeret ea e legibus et diplomatibus quae ad resolvendas, quas sibi quoad
reliqua subsidiorum obiecta posuit, quaestiones pertinent, nimirum: quando
originem acceperint? quid? et per quos hoc titulo depensum? quorsum
conversum fuerit? etc. Si defectu
nimirum: quando
originem acceperint? quid? et per quos hoc titulo depensum? quorsum
conversum fuerit? etc. Si defectu authoritatum nec has quaestiones resolvere
potest, quaeso te fac exscribi clausulas illas, si quae in ineditis tuis
diplomatibus aut aliis instrumentis hac de re continentur, et mihi submitte.
Forte ego aliquam obiecto huic lucem affundam.
Si amicus ille, pro quo
Credebam me in primo
7r-8v)
te de eo in antecessum
certiorem reddere, ne longior exspectatio aliquam tibi fortasse
sollicitudinem iniiciat. Superest ut de eo etiam, quomodo in hoc opere
versatus sim, te edoceam.
In decretis, quae in articulos iam divisa fuerunt, ordinem numerorum reliqui
et rubricas tantum et notas adieci. Alia insuper meo arbitrio in articulos
dispescui.
In erroribus seu scribentis seu compilatoris, quos tu subtraxisti,
tantum rubricis aucta, prouti mihi illa submissisti. Meas vero
animadversiones in separato corpore accipies. Hae tamen ad litteras et
numeros, quibus singulum decretum signavi, ita clare provocant, ut scriptor
tuus et decreta, quae alioquin pro typo non satis munde descripta sunt,
purizare et singulam meam notam suo loco subiicere facile possit.
Quod rem ipsam adtinet, non ego me detinui cum gramaticalibus notis. Sensum
clausularum tum tantum
tu ipse potes existimare. Ego, licet opus ad
maiorem ac ipse existimabam molem excreverit, nisi me amor proprius fallit,
non inutilem operam me praestitisse puto.
Iam de
in praefatione exprimatur.
3-tio litterae e quibus vestigium diaetae, cuius decretum non prostat,
deprehendi possit, et cum hoc iam primo tomo praestiteris, ad sequentem
tomum non nisi talia vestigia inferre potes quae ibi desiderantur, secus
enim eandem crambem recoques. 4-to decreta quae primo tomo non protulisti.
5-to tales litterae e quibus apparet quae negotia, ultra illa, quae in
articulis alioquin indicantur, in tali
decretum non prostat,
deprehendi possit, et cum hoc iam primo tomo praestiteris, ad sequentem
tomum non nisi talia vestigia inferre potes quae ibi desiderantur, secus
enim eandem crambem recoques. 4-to decreta quae primo tomo non protulisti.
5-to tales litterae e quibus apparet quae negotia, ultra illa, quae in
articulis alioquin indicantur, in tali diaeta confecta sint. Denique 6-to
tales litterae quae ad explicationem
praestiteris, ad sequentem
tomum non nisi talia vestigia inferre potes quae ibi desiderantur, secus
enim eandem crambem recoques. 4-to decreta quae primo tomo non protulisti.
5-to tales litterae e quibus apparet quae negotia, ultra illa, quae in
articulis alioquin indicantur, in tali diaeta confecta sint. Denique 6-to
tales litterae quae ad explicationem momentosi alicuius articuli pertinent.
Si tu te his
tomum non nisi talia vestigia inferre potes quae ibi desiderantur, secus
enim eandem crambem recoques. 4-to decreta quae primo tomo non protulisti.
5-to tales litterae e quibus apparet quae negotia, ultra illa, quae in
articulis alioquin indicantur, in tali diaeta confecta sint. Denique 6-to
tales litterae quae ad explicationem momentosi alicuius articuli pertinent.
Si tu te his limitibus vis continere,
4-to decreta quae primo tomo non protulisti.
5-to tales litterae e quibus apparet quae negotia, ultra illa, quae in
articulis alioquin indicantur, in tali diaeta confecta sint. Denique 6-to
tales litterae quae ad explicationem momentosi alicuius articuli pertinent.
Si tu te his limitibus vis continere, certe totum opus uno adhuc tomo
absolves tuaeque apud posteros existimationi magis prospicies quam si nos
quam si nos
congesta unde unde faragine rerum porro quoque obruere pergis.
Quare mactes nos cum illis 100, quas te congesisse scribis, regalibus. Quin
enim eas legerim, fido mihi cavere quod vix decem sint ex iis quae aliquam
observatione dignam clausulam contineant. De his ipsis non interest abuti
patientia lectoris ut eundem barbarum stylum centies legere debeat; sufficit
ipsam tantum memorabilem clausulam totidem verbis proferre.
illustrem provinciam, sed systematici, quale tuum vestigiorum opus esse
deberet, scriptoris Spartam assumit.
Si totum opus denuo recoqui posset, libenter ego mutuarem operam meam in iis
quoque, quae tomus 1. habet, decretis illustrandis; et tunc erasis, quae ad
stabilita superius principia revocari non possunt, instrumentis prodiret
unicus iustus tomus, pro quo maiorem certe tibi et praesens publicum et
posteritas
quale tuum vestigiorum opus esse
deberet, scriptoris Spartam assumit.
Si totum opus denuo recoqui posset, libenter ego mutuarem operam meam in iis
quoque, quae tomus 1. habet, decretis illustrandis; et tunc erasis, quae ad
stabilita superius principia revocari non possunt, instrumentis prodiret
unicus iustus tomus, pro quo maiorem certe tibi et praesens publicum et
posteritas gratiam referret quam si aucta heterogeneis instrumentis penu
hae alioquin simplices tantum copiae sint, genuinam lectionem ipsi
statim textui inferendam puto.
Porro ad ipsius sensus praesertim in intricatioribus obiectis dilucidationem
pertinet ut omnes illae clausulae aut verba, quae ego subtraxi, minutiore
typo exprimantur. Verum magna hac in re attentione opus est. Saepe enim
debui ipsam subtractam clausulam maioris claritatis causa meis aliquot
verbis, quae non subtraxi, interpolare. Nisi ad haec
pertinet ut omnes illae clausulae aut verba, quae ego subtraxi, minutiore
typo exprimantur. Verum magna hac in re attentione opus est. Saepe enim
debui ipsam subtractam clausulam maioris claritatis causa meis aliquot
verbis, quae non subtraxi, interpolare. Nisi ad haec sollicite advertatur,
et mea etiam verba minutiori typo exprimantur, debebit id lectorem minus
emunctae naris, qualis plurimos habebimus, confundere.
Interest etiam, ut textus
talis
pertineat.
Ceterum ego, ut iam vides, in lucubratione hac singulum instrumentum sua
serie assumpsi et primum de categoria, ad quam illud referri debet, iudicium
tuli; haec et complura alia, quae hac occasione dixi, ad te tantum
referuntur. Ad ipsa decreta nil nisi rubricae et notae pertinent. Vide
itaque ne quid eorum, quae ego ad te tantum dvixi, decretis inscribatur.
Quae autem a te postulo, haec sunt.
et primum de categoria, ad quam illud referri debet, iudicium
tuli; haec et complura alia, quae hac occasione dixi, ad te tantum
referuntur. Ad ipsa decreta nil nisi rubricae et notae pertinent. Vide
itaque ne quid eorum, quae ego ad te tantum dvixi, decretis inscribatur.
Quae autem a te postulo, haec sunt. Primum ut nec de notis nec de
commentatore quidpiam aliud dicas quam quod eadem manu exaratae sunt quae
decretis primae Vestigiorum
tuli; haec et complura alia, quae hac occasione dixi, ad te tantum
referuntur. Ad ipsa decreta nil nisi rubricae et notae pertinent. Vide
itaque ne quid eorum, quae ego ad te tantum dvixi, decretis inscribatur.
Quae autem a te postulo, haec sunt. Primum ut nec de notis nec de
commentatore quidpiam aliud dicas quam quod eadem manu exaratae sunt quae
decretis primae Vestigiorum partis notas adiecit.
Deinde, ut rubricas et notas,
Vide
itaque ne quid eorum, quae ego ad te tantum dvixi, decretis inscribatur.
Quae autem a te postulo, haec sunt. Primum ut nec de notis nec de
commentatore quidpiam aliud dicas quam quod eadem manu exaratae sunt quae
decretis primae Vestigiorum partis notas adiecit.
Deinde, ut rubricas et notas, quas in maculari submitto, quo ocius in purum
redigi cures, maculare vero ipsum mihi remittas. Egeo enim illo ad alias,
sub manu habeo, lucubrationes. Purizatum tamen Vladislai diploma tuto
retinere potes.
Porro, ut
manum admovi. Itaque
animadversiones in illas iam dudum paratae sunt. Describi illas hactenus non
curavi quia nescivi an earum usum facere velis. Nunc illae scribam meum iam
fatigant, mittamque tibi prima, quae ad episcopum profectura est, occasione.
Est enim opus voluminosius quam ut illud cursore publico mittere expediat.
Totum ego illic banderiorum institutum enuclear, non triviali legum
combinatione, sed pragmaticis subsidiis
ita ordinate cum
subnexis animadversionibus descriptum accipies ut illum
6) illum sic
statum revisioni substerni possit. Cura
tantum ut interea decreta illa, in quae notas tibi separatim submisi,
ordinate purizentur, sicque meum originale eadem, qua tibi
1793. (f. 33-34r)
De hoc eadem te monitum
velim quae de reliquis, quae tibi dudum submisi, instrumentis iam indicavi.
Cumprimis commendo ut textus maioribus, notae minoribus litteris
imprimantur: secus lector facile se confundet! Dein ut ea, quae subtraxi, in
textu quidem minoribus, in notis vero maioribus litteris exprimantur. Id eo
pertinet ut lector ea, quae substantiam continent, oculo ipso discernere
possit. Denique ut prima philera exactissime corrigatur.
ut textus maioribus, notae minoribus litteris
imprimantur: secus lector facile se confundet! Dein ut ea, quae subtraxi, in
textu quidem minoribus, in notis vero maioribus litteris exprimantur. Id eo
pertinet ut lector ea, quae substantiam continent, oculo ipso discernere
possit. Denique ut prima philera exactissime corrigatur.
Id, quod regestrum sequitur: Tempore Sigismundi Regis , exmisi,
quia re penitius expensa comperi quod nil
regestro. Quod si tamen
tu illum absolute adiicere vis, ut hanc illi observationem praemittas, est
necesse.
Variantis lectionis, quam mihi submisisti, nullum usum facere potui, quia ad
loca illa, quae seu scribarum oscitantia, seu compilatoris ipsius imperitia
corrupit, explicanda nihil conferunt. Verum horum ego sensum seu ex nexu
orationis aut obiecti, seu ex temporis rerumque adiunctis enucleavi. Non
puto itaque
explicanda nihil conferunt. Verum horum ego sensum seu ex nexu
orationis aut obiecti, seu ex temporis rerumque adiunctis enucleavi. Non
puto itaque operae pretium ut chartam variantibus his oneres, sed utere illa
lectione, quae sensui re ipsa congruit; id enim editori semper integrum est.
Iam ad rem ipsam. Si notas meas rite evolvisti, debebas in illis deprehendere
vestigia aliquot diaetarum quae tu in primo tuo opusculo non indicasti. In
variantibus his oneres, sed utere illa
lectione, quae sensui re ipsa congruit; id enim editori semper integrum est.
Iam ad rem ipsam. Si notas meas rite evolvisti, debebas in illis deprehendere
vestigia aliquot diaetarum quae tu in primo tuo opusculo non indicasti. In
ipsis, quas modo mitto,
mitto,
Haec ideo tibi indicanda existimavi ut loca haec consulere opusque tuum his
etiam subsidiis completius efficere possis. Forte in uno aliove paginam male
consignavi. Forte fugit etiam oculum meum quod tu unius alteriusve, quae his
paginis memorantur, diaetae vestigium re ipsa iam protuleris. Invenies tamen
illic aliquas, quas tu re ipsa praeteriisti.
Non dubito quin originale notarum mearum, id est, quas tibi in maculatorio
existimare quod id ad decretum 1468-vi, quod tamen actu commentamur,
appellet. Quare diserte ponendum: Cum decretum diaetae 1467-mi
desideretur.
Eodem loco infra, in stropha quae incipit: Anno 1478. in decreto quod
in Corpore iuris prostat, vocula: offertur emansit.
Debet itaque haec addi et tunc textus ita sonabit: Anno 1478. in
decreto, quod in Corpore
haec addi et tunc textus ita sonabit: Anno 1478. in
decreto, quod in Corpore iuris prostat, articulo 2. subsidium unius
floreni pro 5 annis offertur. Reliquum stat.
Ibidem paulo infra, ad stropham quae incipit: Errant proinde
illi, vocula: arbitrantur emansit. Haec proinde addi
debet, et tunc oratio ita sonabit: Errant proinde illi qui Mathiam seu
lucro camerae seu subsidio ipsos etiam
debet, et tunc oratio ita sonabit: Errant proinde illi qui Mathiam seu
lucro camerae seu subsidio ipsos etiam nobiles subiecisse
arbitrantur.
Ibidem paulo infra, sub finem strophae quae incipit: Errant etiam
qui, ante verba illa: Et ideo fideiussionales illae,
voculae illae lucrum camerae exigebat deleri debent, nisi tu
forte id fieri debere iam ex sensu ipso
eripi mihi pulcherrimum, quo mihi blandiebar,
solatium. Verum id penes tuam volumen undeunde augendi orexim haud aliter
potuit evenire. Opto tantum ne te ipsum fata in medio labore percipiant.
Speras tu propter heterogenea, quae immiscuisti, a lectoribus gratiam. Ego
vero metuo ne libri hi propter volumen suum paucos admodum emptores,
pauciores adhuc lectores reperiant. Sed haec iam acta sunt. Age adminus
viriliter ut Supplementum 1-ae periodi
illud te vivo nunquam lucem aspecturum. Unde enim iterum sumptus? Unde
tempus? Erit tamen insigne, etiamsi in manuscripto tantum remaneat,
litteraturae Hungaricae cymelion. Unum adhuc caput adiici desiderarem. Nempe
de iis, quae in diaetis agitata fuisse aliunde constat, neque tamen
articulis inserta sunt.
Alterum de subsidiis ad iurisprudentiam Hungaricam erit perinde illustre. Hic
primum certe locum obtinere debet Diploma Mathaei Bani de
pro emendatione legum 1715.
comissio systematica (cuius elaborata in 2 tomis posideo) omnes totius
Corporis Iuris leges ad suas generales rubricas revocare tentavit. Sed
infeliciter, quia rubricas ipsas male efformavit. Quae hic in nuce claudo,
uberius si cupis explicabo.
vires recollegi ut calamum regere possim. Si mihi Deus vires
plene restituerit, et tu dissertationes has desideras, elaborabo eas cum
commoditate et illas tibi cum tempore submittam. Respondebo etiam tibi ad
quaesita tua quae in schaeda, quam Mandichio tradidisti, formaveras; nunc
enim necdum sum capax serii laboris.
Ceterum usus sum notitiis novis, quae ex opere tuo hausi, ad aliquot meas
notas his conformandas. Has ut ita, prout nunc
commoditate et illas tibi cum tempore submittam. Respondebo etiam tibi ad
quaesita tua quae in schaeda, quam Mandichio tradidisti, formaveras; nunc
enim necdum sum capax serii laboris.
Ceterum usus sum notitiis novis, quae ex opere tuo hausi, ad aliquot meas
notas his conformandas. Has ut ita, prout nunc sunt, relinquas quaeso.
Pag. 15. modificavi tantisper paraphrasim qua in littera mea ad te usus
fueram, non ut illam operi inseras, sed
Si reflexionibus his detuleris, nihil tibi remanebit pro ingressu quam
quaestio illa, cui appendix illa: Tempore Sigismundi Regis
tribui possit? Ego quidem libenter patior certiora me edoceri. Omnia tamen,
quae adfers, me non movent ut scriptum illud pro extractu a Telegdio facto
habeam. Confer, quaeso, te illud accuratius cum regestro, et videbis quod
complures substantiales differentiae inter utrumque subversentur. Si
proinde,
circa regium consilium, cuius leges
aliquando meminerunt, deductionem. Sed cum obiectum hoc ad Vestigia
Diaetarum non pertineat, ab eo praescindo.
Pag. 447. historiam conventus Hatvaniensis per nova, quae profers, documenta
magis adhuc obscurasti. Cum in penultimis tuis te nova iterum subsidia de
memorabili hoc statisticae Hungaricae obiecto postea obtinuisse mihi
significaveris, combina quaeso et ea, quae in prima parte
per nova, quae profers, documenta
magis adhuc obscurasti. Cum in penultimis tuis te nova iterum subsidia de
memorabili hoc statisticae Hungaricae obiecto postea obtinuisse mihi
significaveris, combina quaeso et ea, quae in prima parte
Supplementorum iam edidisti, et ea, quae tibi postea iam
accesserunt, et dissipa tandem, si potes, has tenebras.
Ceterum age quaeso ut memoratum pag. 2. Caroli 1. Decretum de 1327. ante
in penultimis tuis te nova iterum subsidia de
memorabili hoc statisticae Hungaricae obiecto postea obtinuisse mihi
significaveris, combina quaeso et ea, quae in prima parte
Supplementorum iam edidisti, et ea, quae tibi postea iam
accesserunt, et dissipa tandem, si potes, has tenebras.
Ceterum age quaeso ut memoratum pag. 2. Caroli 1. Decretum de 1327. ante
editionem operis huius a Berzeviczyi obtineas, illudque eidem inseras;
quod ratione bibliothecariatus tam indigne tecum agatur,
praesertim a Lakichio, qui ex instituto litteris favere deberet.
Si Repertorium Actorum Diaetalium et Conspectum
Collectionis Monumentorum, quae ad Statisticam, ad Ius Publicum
Legislationem et Historiam Hungariae pertinent proximius, ut in
penultimis tuis polliceris, eddideris, rem publico admodum utilem, mihi
gratissimam praestabis; pridem enim ego id
tamen litteram
hanc citius atque praedialem ad te perventurum. Quare id tibi eo nomine
significandum existimavi ut te a sollicitudine de recipiendo tuo opere
quantocuius liberem.
Iam ad quaesita quae per traditam Mandichio schaedam formasti.
Cum Statutorium de 1426. sequentem clausulam habeat: Consvetudinaria
vero lege Regni nostri Hungarici, ab antiquo approbata, sanciente
adhaeres ad voculam
intelligi debeat?
Ante omnia monere te debeo ne in veteribus litteris verborum
proprietatem quaeras. Scatent illae hiulcis expressionibus et
impropriis verbis, quae ego in diplomatibus et decretis,
quae notis illustravi, ubique, sicut id facile observare poteras, relevavi,
et loca talia ex ipso contextu aut rerum natura ad genuinum sensum reduxi.
Quare si ego allatum per te statutorii
Ante omnia monere te debeo ne in veteribus litteris verborum
proprietatem quaeras. Scatent illae hiulcis expressionibus et
impropriis verbis, quae ego in diplomatibus et decretis,
quae notis illustravi, ubique, sicut id facile observare poteras, relevavi,
et loca talia ex ipso contextu aut rerum natura ad genuinum sensum reduxi.
Quare si ego allatum per te statutorii locum commentari deberem, unicum
sua distincta obiecta confundit. Si concipiens statutorium illud
proprietatem linguae Latinae novisset, clausulam illam ita expresisset:
Antiqua vero, et approbata
Regni nostri consuetudine, quae vi legis pollet, id secum
ferente etc.
Ceterum recte observas complura, quae iam antea legibus sancita fuerunt,
postquam harum memoria intercidit, tanquam simplices consuetudines allegatas
illam ita expresisset:
Antiqua vero, et approbata
Regni nostri consuetudine, quae vi legis pollet, id secum
ferente etc.
Ceterum recte observas complura, quae iam antea legibus sancita fuerunt,
postquam harum memoria intercidit, tanquam simplices consuetudines allegatas
fuisse. Remonstravi id ego in compluribus meis ad decreta, quae commentatus
sum, praesertim vero ad Decretum
Ceterum recte observas complura, quae iam antea legibus sancita fuerunt,
postquam harum memoria intercidit, tanquam simplices consuetudines allegatas
fuisse. Remonstravi id ego in compluribus meis ad decreta, quae commentatus
sum, praesertim vero ad Decretum Andreae 3. notis, ostendique quanta iam
antea legibus sancita fuerint, quae Verboczius tanquam meras consuetudines
in opus suum retulit. Antiquarum vero legum memoria facile
tanquam simplices consuetudines allegatas
fuisse. Remonstravi id ego in compluribus meis ad decreta, quae commentatus
sum, praesertim vero ad Decretum Andreae 3. notis, ostendique quanta iam
antea legibus sancita fuerint, quae Verboczius tanquam meras consuetudines
in opus suum retulit. Antiquarum vero legum memoria facile poterat
obliterari donec aut per praecones tantum publicabantur aut pauca tantum
scripta earum exemplaria conficiebantur.
consuetudines
in opus suum retulit. Antiquarum vero legum memoria facile poterat
obliterari donec aut per praecones tantum publicabantur aut pauca tantum
scripta earum exemplaria conficiebantur. Sicuti enim privati litteras, quae
eorum iura et posessoria continebant, sollicite et usque ad superstitionem
secreta conservabant, ita e converso publicorum documentorum nulla, aut
certe exigua aevo illo cura fuit. De publico aliquo tabulario nemini vel
nullum fixum archivi locum
habuisse videntur. In 2-da Budae in Domo Tavernicali, sed satis obiter,
illud asservabatur. Argumento sit vel illud quod Decretum Belae 4. ex
Strigoniensi, Andreae vero 3. ex Agriensi capitulo, ad quae de instituto
tantum litterae privatorum iura concernentes pertinent, protrahi debuerint.
Verum id naturale est apud gentem continuis ferme bellis occupatam et ideo
exiguum litterarum usum habentem.
est apud gentem continuis ferme bellis occupatam et ideo
exiguum litterarum usum habentem.
Aliud quaesitum tuum iam maiorem habet difficultatem. Ad hanc tollendam
distingui debent privilegia privata ab iis quae ad iura
maiestatica referuntur. Illa quisque privatus, adeoque etiam
reginae, elargiri potuerunt, veluti villis suis aliquas immunitates
concedere; ex inferiori conditionariorum classe ad altiorem, e.g.
et reliqua. Sed haec improprie tantum
privilegia appellantur, stricte loquendo sunt tantum favores, quos privati
etiam concedere possunt. In sensu iuridico illa tantum proprie
privilegia appellantur quae e iure maiestatico dimanant: veluti aliquem seu
per donationem, seu per armales nobilitare; conferre bona in fiscum redacta;
usum iuris gladii, telonii, nauli, nundinarum, aut tricesimae indulgere, et
reliqua. Haec autem
privilegia sub Aba antiquata fuisse constat. Motiva
huius meae sententiae proferre non vacat; volui eam tibi tantum indicare.
Habes meam de propositis dubiis sententiam. Superest ut te denuo orem ne opus
tuum inani eorum, quae ego in notis meis iam exhausi, repetitione oneres.
cancellariam diutius adhaereat, commendavi episcopo nostro, qui nunc Viennae
agit, ut eius revisionem adurgeat; quod eum ultro praestiturum, nullus
dubito. Primum tomum pro me et aliquot amicis iam constitui.
Quae de 3-tio tomo scribis, non satis assequor. Voluistine id indicare quod
dissertatio, quam tibi transmisi, ideo in illo locum habere non possit, quia
iam tua lucubratio 120 vel 130 phyleras explebit? Verum nunquam mihi mens
mihi omnino fuisset. Tertio minus sane opportune adiiceretur.
Neque illud intelligo quod scribis te Lendvaio comisisse ut data diplomatica
colligat ad meam dissertationem per te, vel me subinde adiicienda; nam ad
ea, quae in dissertatione illa statui, comprobanda ego ipse sufficientia
data diplomatica adduxi. Eo tantum loco, quo ad productam per te in 2-do
Tomo Ludovici 1. donationem provoco, vacuum spatium relinquere debui pro
inserendo
fuerit, lacunam illam expleas.
Ceterum longe aliud est quod ego a te hoc in genere postremis meis postulavi.
Nimirum ut alios ad elucubrandas tanto magis res Hungaricas excitem, ego non
tantum illa antiquitatum capita, quae e productis hactenus diplomatibus
eruere potui, in medium protuli, sed etiam quid adhuc circa singulum
obiectum investigandum restet, indicavi. Cum nemo maiorem te veterum
diplomatum collectionem possideat, credo ego quod
ego necessaria mihi loca
inde intra unum aliumve mensem excerperem, quia tantum hactenus inedita
consulere deberem. Cum ipse id praestare non possim, rogavi te et porro
etiam oro, ut alicui comittas qui primum omnia mea dubia, quae in notis meis
et ad Vestigia, et ad 1. et 2. tomum Supplementorum, et in Dissertatione,
quam tibi transmisi, indicaveram, excerpat, super his inedita hactenus tua
diplomata consulat; ex his textus, per quod dubium aliquod
excerpat, super his inedita hactenus tua
diplomata consulat; ex his textus, per quod dubium aliquod resolvi possit,
excerpat, hos tibi communicet, per te mihi submittendos. Id quod ad ipsas
etiam a me depromptas opiniones, quae forte per eiusmodi textus infirmantur,
extendi cuperem. Redigerem deinde ego haec in stylum et ordinem tibique
transmitterem, tertio Supplementorum Tomo inserenda. Si tempus superest, et
tu vis, ut hunc dubiorum et
veteribus Hungarorum
Institutis opere reservo. Et huc etiam pertinebit quam sub incude
habeo: De veteri Forma Congregationis Comitatuum. Cum ego non
discerpta materialia edere, sed iam systematicam eorum, quae ad statisticam,
ius publicum, et politicam Hungariae historiam pertinent, combinationem
procudere mediter, singulum obiectum longam, et operosam exigit
meditationem. Si mihi vita ad absolvendum opus non suppetat, poterit
2. Ianuarii 1797, responsum 8. Oct.;
f. 38r-39v)
Clarissime vir!
Sinistre tibi relatum fuit me Posonii agere; ab hoc enim me, cum iam in
procinctu itineris essem, febur catharalis prohibuit, quae me vix ante duas
hebdomadas deseruit, et ideo, quas Posonium direxisti, altero abhinc cursore
isthic accepi. Pro nuncupatis nomini meo votis amicam tibi gratiam rependo.
Quod litterariam collectionem ultro etiam
tu per collectionem tuam viam ipsis straveris, et cineres tuos floribus
conspergent.
Unum tantum me adhuc sollicitum tenet. Vides ipse quod tibi nec aetas, nec
aes ad typis vulgandam collectionem tuam sufficient. Quae sors manebit
manuscripta tua, dum tu, quamcunque demum tarde, naturae debitum exolveris?
Quid si te saeva vis fati in medio cursu eripiat? Statio, quam tenes, plane
huius intuitu periculosa est; nisi enim opportune
relaturum, si
in vicem eorum Acta et Diaria antiquarum
Diaetarum vulgari procures; licet enim nullum eorum
legerim, ausim tamen tuto ominari quod in talibus minutiis versentur, quae
modo vix iam aliquod interesse habent, et ideo ad summum iis, qui
eruditionem ex instituto assectantur, usui esse possunt. Horum autem quam
exiguus sit numerus, ipse nosti. Acta e contra et Diaria
e contra et Diaria
Diaetarum terentur certe in omnium manibus, qui aliquam in
administratione reipublicae partem habent. Accedit quod hoc sit maxime
homogeneum obiectum Vestigiis quae iam
edidisti. Duplex certe hoc opus nomen tuum magis illustrabit, quam si
Vestigiis statim heterogeneum opus subiicias. Dices te
utrumque praestiturum. Verum depone quaeso tandem praesumptuosam istam
S. Stephani, S. Ladislai et
Colomanni; unicum enim e primo Hungariae saeculo hoc
monumentum nobis superest. Verum non deberent illi per extensum, ut in
Corpore Iuris iacent, edi; sed illa tantum capita quae reipsa aliquam seu
statisticae, seu iuris prudentiae notitiam praebent. Cum talia capita
plerumque obscura sint, deberent talibus notis explanari, qualibus ego
Decretum Andreae 3-ii illustravi. Verum id
duo Andreae 2-di et unum
Belae 4ti decreta, quorum posteriora duo tu in
Vestigiis edidisti. Sed et in haec aliae notae fieri
deberent quam quas ego tunc feci; aliqua enim eorum, quae ibi dixi, iam in
praecedentibus exhaurirentur, et e converso aliquas novas combinationes ipsa
illa, quae ad libros regum primi saeculi fierent, suppeditarent. Decreta
haec excipere deberet Ritus explorandae
Vestigiis edidisti. Sed et in haec aliae notae fieri
deberent quam quas ego tunc feci; aliqua enim eorum, quae ibi dixi, iam in
praecedentibus exhaurirentur, et e converso aliquas novas combinationes ipsa
illa, quae ad libros regum primi saeculi fierent, suppeditarent. Decreta
haec excipere deberet Ritus explorandae Veritatis. Sed nec hic
per extensum edi deberet, cum e tercentis octuaginta novem paragraphis vix
sint 100
quae ad libros regum primi saeculi fierent, suppeditarent. Decreta
haec excipere deberet Ritus explorandae Veritatis. Sed nec hic
per extensum edi deberet, cum e tercentis octuaginta novem paragraphis vix
sint 100 quae aliquam seu statisticam, seu iudicialem notitiam contineant,
reliqui taedium tantum lectori adferunt; e converso singulus, qui ederetur,
paragraphus non Gramaticalibus, uti Szaszkius fecit, sed
politicis et
Ritus etiam in alio aliquo capitulo et, quantum memini, in
Transilvaniensi exstare. Quare vide an non tu, ut felix es,
hoc etiam detegere possis.
Tum subiici deberent pauca illa diplomata, quae exstant, de Ritu,
dirimendae, per Duellum seu Equestre, seu
Pedestre Causae, et haec pariter per paragraphos notis
illustrari.
Sequeretur deinde
ego autem meum originale abieci.
Tandem veniret ipsum hoc Andreae 3. Decretum. Sed et in huius
notis plura alteranda venirent; quia si quis omnia haec monumenta serie
chronologica commentaretur, complura, quae ego in notis ad hoc decretum
dixi, iam ad praecedentia dici deberent.
Si opus hoc vulgaretur, praeberet illud materiam systematicis
dissertationibus, qualis illa est, quam tibi submisi, de usitatis in
nostri capitibus, posset aliquis efformando
iusto statisticae et iurisprudentiae nostrae
systemati manum admonere.
Pro secunda periodo video pauca adhuc tibi praesto esse monumenta; nam quae
de stylis, de formulis memoras, cum extrinsecam
tantum formam, quae iam dudum obsolevit, afficiant, non ad utiles
notitias, sed ad luxum eruditionis referuntur.
systemati manum admonere.
Pro secunda periodo video pauca adhuc tibi praesto esse monumenta; nam quae
de stylis, de formulis memoras, cum extrinsecam
tantum formam, quae iam dudum obsolevit, afficiant, non ad utiles
notitias, sed ad luxum eruditionis referuntur.
Copiam alterius, sed Andreae 3-tii Decreti Mandichius mihi
omnino iam dudum
autem meum illi nomen indere volueris, suscipio tanquam
luculentum tuae erga me amicitiae argumentum.
Dissertationem meam de variis Nobilitandi Modis, quaeso te, ne
edas, dum tibi aliam, nempe de variis, quae olim in Hungaria
viguerunt, Hominum Conditionibus, submittam; prior enim multas
notitias iam supponit, quae in posteriori continentur, adeoque haec illi
praemitti debet. Si mihi superi vitam et sanitatem
meam de variis Nobilitandi Modis, quaeso te, ne
edas, dum tibi aliam, nempe de variis, quae olim in Hungaria
viguerunt, Hominum Conditionibus, submittam; prior enim multas
notitias iam supponit, quae in posteriori continentur, adeoque haec illi
praemitti debet. Si mihi superi vitam et sanitatem tribuerint, futuro vere
illam habebis; nunc enim aliis distineor, tu autem habes alia sat multa,
quae interea edere possis,
notitias iam supponit, quae in posteriori continentur, adeoque haec illi
praemitti debet. Si mihi superi vitam et sanitatem tribuerint, futuro vere
illam habebis; nunc enim aliis distineor, tu autem habes alia sat multa,
quae interea edere possis, modo negligens, ut scribis, praelum vel his
interea sufficiat.
Quod te Croatiam etiam invisendi desiderium incesserit, incredibili laetitia
me affudit; nullum enim mihi maius in senili hac mea
hebdomadas,
7) Corr. ex Hebdomas
adminus dies obtingere
quiret. Panderem ego tibi omnem meam litterariam penum. Posses ipse et
lucubrationes meas, et alia, quae habeo, materialia volvere, iudicare, et,
quae tibi usui esse posse iudicares, seligere. Reperires etiam in Tabulario
Civitatis Varasdinensis, et Zagrabiensis (Episcopale enim et Capitulare
Kerchelichius iam exhausit)
Hebdomas
adminus dies obtingere
quiret. Panderem ego tibi omnem meam litterariam penum. Posses ipse et
lucubrationes meas, et alia, quae habeo, materialia volvere, iudicare, et,
quae tibi usui esse posse iudicares, seligere. Reperires etiam in Tabulario
Civitatis Varasdinensis, et Zagrabiensis (Episcopale enim et Capitulare
Kerchelichius iam exhausit) complura insignia vetera monumenta quae
iudicare, et,
quae tibi usui esse posse iudicares, seligere. Reperires etiam in Tabulario
Civitatis Varasdinensis, et Zagrabiensis (Episcopale enim et Capitulare
Kerchelichius iam exhausit) complura insignia vetera monumenta quae
collectionem tuam illustrarent. Verum pro anno praesenti id serotinum puto.
Si in proposito Croatiam invisendi persistis, et camerae praeses hoc anno ad
nos venturus est, satagam ut ab illo pro futuro anno veniam itineris
mittere potuerit, vel
numerus eorum ab olim ad duo, ut nunc, individua restrictus fuerit? Quando,
et quo ex incidenti tertio Croatiae ablegato, licet nobili tantum, sessio in
Tabula Magnatum admissa sit? Hae sunt quaestiones, quae me inde a coepto
litterario curriculo torquent et pro quibus resolvendis nullum hactenus
eruere potui monumentum. Qua tu in eiusmodi rebus felicitate polles, forte
incides in aliquod instrumentum, e quo una aliave harum
Qua tu in eiusmodi rebus felicitate polles, forte
incides in aliquod instrumentum, e quo una aliave harum quaestionum definiri
possit. Quod si eveniat, fac me quaeso detectionis huius participem.
Cum omnia ferme, quae adhuc supersunt, diaetarum diaria collegeris et pro
Archivo Regni describi curaveris, non dubito quin singulum eorum praevie
perlegeris. In hunc casum consule memoriam tuam an non aliquid de his rebus
in iis contineri
eius
anni describitur. Verum nec hoc instrumentum antiquitas commendat. Si tamen
cupis, mittam tibi illud, nisi forte retento ad nos veniendi proposito illud
prius ipse inspicere velis.
Iudicialia, quae mihi communicasti, instrumenta per Mandichium tibi remittam.
Doleo vehementer quod dato careant; nam propter huius defectum nullo mihi
usui esse possunt, cum non sciam ad quam epocham referenda sit norma
procedendi quam
usui esse possunt, cum non sciam ad quam epocham referenda sit norma
procedendi quam exhibent.
Iudiciales seu, ut nunc dicimus, Sententionales
primae periodi, si quae in immensa tua collectione exstant, ut exquiras, te
iterum iterumque rogo. Millos cum initio Iulii ad nos proficiscetur; si quid
repereris, per hunc transmittere potes.
Quam Prayus Statisticam appellavit,
Notitiis
Praeliminaribus inseruit, verum nisi hic per idoneas notas
explicetur, concives nostri aut non legent illud, aut certe cum fastidio
abiicient. Scis me illud iam olim notis illustrasse; sed quia ex iis, quae
postea detexi, me in his in aliquot locis errasse deprehendi, repetii illud
a te ut hos errores possim emendare. Quod cum iam praestiterim, possum tibi
illud, si eo egebis, successive submittere.
senectus
vires non abstulisset, sicut Decretum Andreae 3-tii et Diploma Mathaei Bani
commentatus sum, ita illustrarem etiam illos Ritus explorandae veritatis
paragraphos et illa Librorum S. Stephani etc. capita quae ad cognoscendas
seu civiles seu iudiciales nostras antiquitates aliquid conferunt. Si haec
chronologico ordine simul ederentur, haberemus generale adminus civilium et
iudicialium antiquitatum nostrarum systema. Nunc eo
nescio enim an hi 1-mum tomum iam habeant. Sin, vides ipse quod
nec illi tibi magnam gratiam habebunt, si 2-dum tomum sine 1-mo accipiant,
et tu duo exemplaria inutiliter truncabis.
Idem est de reliquis 6. exemplaribus, quae tu venui exponi cupis; quis enim
emet 2-dum tomum sine 1-mo? Quare mea haec est opinio ut vel tu ipse huiatem
bibliopolam Müller litteris convenias, vel rem hanc mihi comittas ut cum
illo conficiam, erga quantum pro 100
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.