Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: quae Your search found 19388 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 307-720:307. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] non quidem secundum exactam philosophiae legem — nunc enim non de rerum natura disputamus aut de illis tenuioribus magisque minutis rebus, de quibus a turba secreti cum sapientibus disserendum esset — sed secundum pinguiorem crassioremque rationem, quae etiam in populo non ignaua possit uersari. Est enim propositum nostrum praecepta tradere, quibus, ut ceteris perturbationibus, ita et consolatione, quando res postulabit, auditoris
308. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Qua in re, quando curandorum animorum artem professi sumus, nobis ueluti corporum medicis faciendum statui generales quasdam ac praecipuas medendi rationes tradere, particulares uero et quae sedulo accidere possunt prudentiae medici relinquere, praesertim cum ipsae ex traditis principiis per se facile percipi poterunt.
309. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] (ut sapienter monet Zeno) recentem esse, siquidem inueterata et obsoleta, quoniam iam longiore usu familiarior facta est et iam inter domesticas computatur, non multum exacerbat animum. Siquidem tanta est consuetudinis uis, ut etiam, quae natura illepida sunt, ipsa laeta efficiat. Verum quod recentem opinionem esse debere diximus, ita interpretatur Cicero: ut non tantum illud recens intelligatur, quod paulo ante acciderit, sed quam diu in illo opinato
310. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ut non tantum illud recens intelligatur, quod paulo ante acciderit, sed quam diu in illo opinato malo uis quaedam insit et uigeat et habeat quandam uiriditatem, tam diu appellatur recens; ut Artemisia illa, Mausoli Cariae regis uxor, quae nobile illud Halicarnassi fecit sepulchrum, quam diu uixit, uixit in luctu, eodemque etiam confecta contabuit. Huic erat illa opinio quotidie recens, quae tum denique non appellatur recens cum uetustate exaruit.
311. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tam diu appellatur recens; ut Artemisia illa, Mausoli Cariae regis uxor, quae nobile illud Halicarnassi fecit sepulchrum, quam diu uixit, uixit in luctu, eodemque etiam confecta contabuit. Huic erat illa opinio quotidie recens, quae tum denique non appellatur recens cum uetustate exaruit. Itaque idem est dicere recentem ac si uiuidam dixeris aut uehementem!
312. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Itaque idem est dicere recentem ac si uiuidam dixeris aut uehementem!
Recens ergo opinio malorum Hecubam, Medeam, Niobem, Bellerophontem usque ad
ultimos dies persecuta est.
313. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ad
ultimos dies persecuta est.
314. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] pestis est quam aegritudo, sacra Scriptura attestante quae ait: Sicut tinea uestimento et uermis ligno, ita tristitia uiri nocet cordi . Constat enim humana uita in motione quadam quae a corde in cetera membra diffunditur. Atque hanc commotionem non quantamcumque esse decet, uerum certa quadam moderatione praefinitam, ultra quam si progrediatur, perturbabit, immo nonnumquam et exterminabit mortalium
315. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uitam. Docuimus autem alibi singulis passionibus animi corda humana amplius solito exagitari; uerum non omnis immodica exagitatio nocet cordi, quoniam illae passiones, quae concitant appetitum ad prosequendum comprehendendumque quippiam quod conueniat, si non omnino uehementius concutiant, obesse nequeunt. Quae etsi aliquando obsunt, ut Philoni Lacedaemonio, Chiloni philosopho aut Sophocli tragoedo
316. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] solito exagitari; uerum non omnis immodica exagitatio nocet cordi, quoniam illae passiones, quae concitant appetitum ad prosequendum comprehendendumque quippiam quod conueniat, si non omnino uehementius concutiant, obesse nequeunt. Quae etsi aliquando obsunt, ut Philoni Lacedaemonio, Chiloni philosopho aut Sophocli tragoedo et aliis nonnullis, quos legimus inmodica laetitia exstinctos, non tamen obsunt ratione subiectae materiae, quam repraesentant, quippe quae maxime
317. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Quae etsi aliquando obsunt, ut Philoni Lacedaemonio, Chiloni philosopho aut Sophocli tragoedo et aliis nonnullis, quos legimus inmodica laetitia exstinctos, non tamen obsunt ratione subiectae materiae, quam repraesentant, quippe quae maxime congruit, immo quodam pabulum ac fomentum est humanae uitae, uerum nocet ratione uehementioris commotionis, aut nimiae dilatationis, propter quam ille uitalis igniculus, qui in
318. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cogitur; itaque spiritus ille igneus claustris lassatis erumpit sedesque antiquas relinquit, quocum homo ipsam pariter animam exhalat. Passiones uero, quae appetitum in fugam uertunt et eum in se ipsum contrahere cogunt, ueluti res obscena uisum , non tantum nocent ratione motus, sed etiam ipsius pestiferi cibi administratione. Illud enim animo
319. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sed etiam ipsius pestiferi cibi administratione. Illud enim animo nostro res tristes illatae faciunt, quod corpori exhibitum uirus; ex quo liquet, cum nulla aliarum passionum ita infesta face animum impetat, nec ullam aliam esse quae cor hominis deterius exedat. Quippe quae appetitum impedit ne se extra diffundat, necesse est cor uiribus destituatur nec ceteris membris debitum possit praestare officium.
320. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Illud enim animo nostro res tristes illatae faciunt, quod corpori exhibitum uirus; ex quo liquet, cum nulla aliarum passionum ita infesta face animum impetat, nec ullam aliam esse quae cor hominis deterius exedat. Quippe quae appetitum impedit ne se extra diffundat, necesse est cor uiribus destituatur nec ceteris membris debitum possit praestare officium. Anima quippe
321. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] curis uitiatum corpus amaris
322. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cibum, aut
uinum uel ueneris usum, quippe quorum et copiam et appetitum iam olim amiserat;
sed ait:
323. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Proinde tali morbo laborantibus suadent medici somnum, uinum, balnea calida ceteraque eiusmodi quae humectare irrigareque corpus iuuant ac natiuum confirmant calorem. Quorum opem haud mediocrem et Augustinus nono Confessionum libro se sensisse fatetur. Et
324. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ait:
325. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] adeo nonnumquam defatigatur, ut tantis absorpta malis
nullum officium corpori ualeat praestare. Ita homo stupidus aliquando
ac ueluti exanimis linquitur.
Quae singula doctissimus poeta in persona Didonis pulcherrime
expressit:
326. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] opus intendere potest, quod dum exsequitur, alia
negligat necesse est,
327. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
328. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ut poeta ait, praesertim quae diligentius tractandae sunt. Hinc euenit ut homini altius quippiam cogitanti ea, quae narrantur, non intelligat nec, quae in oculis aguntur, aduertat. Idcirco cum homo grauioribus malis oppressus id sedulo agat, in eoque totus uersetur ut illud depellat aut enitet, quo tantopere urgetur, nequit animum ad aliud opus dirigere.
329. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] confirmare poteramus: sed in re aperta sine uitio immorari non potest.
Nos quoque forsan altius in arcem huius rei inuecti sumus quam
praesens ratio postulabat, ut iocunda magis quam apta uideantur. Ad
alia ergo, quae magis ad nostrum propositum spectant, ueniamus, et quo discrimine
ista aegritudo mortalium pectora perturbet,
consideremus.
330. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ad laetitiam uoluptatemque proniores. Quales imprimis sunt iuuenes, quippe quorum animos ob inconstantiam ac inconsiderationem facile est ad quampiam traducere iucunditatem, atque etiam propter rerum imperitiam his persuadere ea, quae patiuntur uel passi sunt, incommoda non esse; uel saltem, quando nimium creduli sunt facileque de se omnia sperant, aliqua egregia spe eos reddere hilariores. Has fere easdem ob causas et mulieres non magno negotio consolationem
331. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] passi sunt, incommoda non esse; uel saltem, quando nimium creduli sunt facileque de se omnia sperant, aliqua egregia spe eos reddere hilariores. Has fere easdem ob causas et mulieres non magno negotio consolationem admittunt, utpote quae et imbecillis sensus sunt et ad quocumque libuerit deducendum faciles. Contra uero consolationi difficulter consentiunt senes, ut qui sua sponte ob amissam de se fiduciam sedulo maerore conficiuntur, neque ullis
332. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] funditus arbitratur ac per hoc nisi restitutis bonis solacium admittit
nullum; porro qui de se ipso bene sperat, floccipendit cetera uniuersa.
333. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] postulet, uelint aduertere. Quam rationem Cicero ad Figulum scribens
pulchre per occupationem attigit:
ea quidem facultas uel tui uel alterius consolandi in te summa est, si umquam in
334. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uniuersamque uitam suam sollicitam transigat ac miseram; quippe cuius uota et desideria ab extra pendere incipiunt, mox fortunae praebet dominae uenale caput, illi se subicit, illius destinat seruituti, quae quoniam uaria et instabilis est, uarios ac instabiles famulos suos reddat necesse est, et semper eos cupiditate futurorum bonorum anhelantes efficiat, amore praesentium anxios, praeteritorum aut ademptorum iactura tristes ac luctuosos.
335. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] non curaueris. His igitur atque eiusmodi suasionibus hi inducendi sunt ut uel fortunas omnes contemnant uel, si id facere nequeunt, fiduciam sui non amittant; quia, ut dicitur, caput facile inueniet pileum; unde habuisti, quae perdidisti, inde et, quae non habes, consequi poteris. Sic illi, qui dolebat uxorem bonam amississe, dictum est: Bono animo esto; aut enim bonam inuenisti, aut fecisti; si fecisti, et aliam facies; periit
336. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] His igitur atque eiusmodi suasionibus hi inducendi sunt ut uel fortunas omnes contemnant uel, si id facere nequeunt, fiduciam sui non amittant; quia, ut dicitur, caput facile inueniet pileum; unde habuisti, quae perdidisti, inde et, quae non habes, consequi poteris. Sic illi, qui dolebat uxorem bonam amississe, dictum est: Bono animo esto; aut enim bonam inuenisti, aut fecisti; si fecisti, et aliam facies; periit enim opus, non magister; sin inuenisti,
337. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nam ceteris animantibus sese ignorare natura est, hominibus uero uitio uenit. Quam uero late pateat hic error uidetur qui ornare aliquid posse ornamentis existimatis alienis. At id fieri nequit; nam si quid ex appositis luceat, ipsa quidem, quae sunt apposita, laudantur, illud uero his tectum atque uelatum in sua nihilo minus foeditate perdurat." Ad haec procurandum est ab animo eorum illarum
338. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] diuitiarum abiectio fecit. Et Saluator non diuites, sed pauperes beatos dixit. Nam quod ad munificentiam liberalitatem ac elymosinam spectat, uera quidem essent, quae dicta sunt, si uirtutis opus pretio potius rerum quam animi probitate pensaretur. Sed nonne legisti illam pauperculam, quae duo aera minuta praestitit plus cunctis aliis in thesauros Domini intulisse
339. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Nam quod ad munificentiam liberalitatem ac elymosinam spectat, uera quidem essent, quae dicta sunt, si uirtutis opus pretio potius rerum quam animi probitate pensaretur. Sed nonne legisti illam pauperculam, quae duo aera minuta praestitit plus cunctis aliis in thesauros Domini intulisse , ex quo intelligere potes rerum inopia nec ipsam munificentiam excludi posse uirtutemque omnem non ab
340. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Antidotum irreligiosorum Irreligiosi uero uiri et impii maxime inducendi sunt ut recte de Deo ipsiusque prouidentia sentiant, suspicentur caelum, considerent tam disparem aequalitatem lationis eius, intueantur terram, mare, et quae in illis nascuntur uniuersa, qua lege gignantur, uiuant, operentur, et intereant; se praeterea ipsos diligentius aduertant atque quo modo in mundum uenerint et unde procreati sint, perscrutentur; seque mortales agnoscant, quam pauca possint
341. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] erant, conscribens misit ad Amasim. Qui intelligens non posse praestare hominem ut uel se uel quempiam alium e fato impendenti eripiat, utque Polycrates bene moreretur bonam fortunam semper expertus, insuper ea quoque reperiret, quae abiecisset, misso Samum caduceatore uoluit ius cum eo hospitii soluere. Quod ideo fecit ne in tristem aliquem grauemque casum incidente Polycrate animi dolorem, ueluti de hospite, ipse contraheret. Neque
342. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ipse eguerim, tamen, cum longius a summi luctus acerbitate meus abesset dolor quam tuus, statui nostrae necessitudinis esse meaeque in te beniuolentiae non tacere tanto in tuo maerore tam diu, sed adhibere aliquam modicam consolationem, uel quae leuare tuum dolorem posset, si minus sanare potuisset. Et ad L. Fabium: Etsi egomet, qui te consolari cupio, consolandus ipse sum, propterea quod
343. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] enim omnes similiter mouentur, uerum alius alio et unus quidem grauius quam alter, neque satis exploratum habes quid cui magis conducat; ideo tentanda sunt singula etiam si sint parua uel tenuia, quia, ut ille ait: Fortasse quae non prosunt singula multa iuuant Parua necat morsu spatiosum uipera taurum A cane non magno saepe tenetur aper, Tu tantum numero pugna, praeceptaque in unum Contrahe; de multis grandis aceruus erit.
344. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] Quam ob rem huius aegritudinis curatori perinde atque prudenti medico faciendum est, qui non bene cognitum morbum uario pharmaco uel cataplasmate tentat diuersisque medelis experitur nec eorum, quae conducere putat, intentatum quicquam relinquit. Nititurque praecipue scitus medicus morbum tollere funditus, aut, si id nequit, dolorem sedare laborat, aut saltem minuere, et si neque id datur, comprimere eum curat, ne in amplius manans
345. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
346. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ulceris expectas, mulcendum est oleo, unguento, aliisque medelis aut potionibus, quae ad celeriorem maturationem conducere solent, hoc est condolendo uel compatiendo, iuuando, minuendo, et aliis rebus fouendo, de quibus postea dicturi sumus; quae ubi singula adhibueris, et iam uulnus tractabile reddideris, tum demum illud tollere laborabis . Ista prudentia Seneca, in consolando Lucilio scilicet, accommodatissime
347. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] si ipsi illas repressimus. Nec sicci sint oculi amisso amico nec fluant: lacrimandum est, non plorandum." Sed postquam aliis plurimis medicaminibus fomentisque egregiis, quae in illa epistula adhibuit, uisus est sibi dolorem eius potuisse temperare, quam docte hanc indulgentiam comprimere et angorem omnem conatus sit auferre, uideamus: "Cogitemus ergo", inquit, "Lucilii carissime cito nos eo peruenturos quo
348. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aegroti ab ordine auocentur, semper ante pharmacum potiunculis leuioribus morbum mitiorem reddere consueuerant. Nam et natura excolit prius corpora ac praeparat quam ea formam induat uel superuestiat. Nos tamen postquam, quae de tempore et modo aggrediendae curationis admonenda erant, praemisimus, iuxta institutum ordinem a radicali aegritudinis medicina dicere incipiemus.
349. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] persuadeat mala non esse. Quippe ut superius habitum est, nemo maeret nisi grauiorum opinione malorum; quam si auferas, et maerorem procul dubio totum abstuleris. Auferri autem alio pacto nequit nisi ita auditoris inducas animum ut, quae prius putabat mala, credere desinat. Inducere autem poteris ut talia mala suspicari desistat si ea in muneribus naturae esse doceas atque ad omnes aequaliter spectare;
350. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] atque ad omnes aequaliter spectare; deinde si boni auferant nihil; postea si uel honoris uel utilitatis plurimum afferant; ad haec si nulli quicquam mali apponant; praeterea si ista, quae putantur mala, uel a plurimis uel a paucioribus sed sapientioribus ac melioribus expetantur; extremo si oppositum horum malum esse ostendemus. Horum septem modorum quocumque maluerit, poterit prudens consolator
351. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uel a plurimis uel a paucioribus sed sapientioribus ac melioribus expetantur; extremo si oppositum horum malum esse ostendemus. Horum septem modorum quocumque maluerit, poterit prudens consolator persuadere, quae arbitrabatur afflictus, tristia non esse; et, si omnes has rationes adaptare ualebis, ne obmiseris; id autem assequi in defunctorum casu non erit difficile.
352. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] numquam. Tibi data est huius uitae nauigatio, libens eam accepisti cum dabatur; et portum, si sapies, suscipies libentius, et si illud uisum est bonum, hoc nimirum uideri debet tanto melius, quanto melior semper finis fuit his, quae ad finem diriguntur. Nascuntur fructus ut, cum maturescant, colligantur; nauigatur ut perueniatur ad portum; laboratur ut quiescere possimus; sic et uiuitur ut
353. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Nisi forte hac ratione utaris ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam
354. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester caelestis. Itaque si, quae a natura sunt bona, esse censemus uniuersa, certo multo rectius et illa bona iudicanda sunt quae ab ipsius naturae institutore et rectore proficiscuntur." In hunc ergo modum, si uidebitur, istum primum locum singulis rerum
355. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] filiis bona data dare, quanto magis pater
uester caelestis.
Itaque si, quae a natura sunt bona, esse censemus uniuersa, certo multo rectius et
illa bona iudicanda sunt quae ab ipsius naturae institutore et rectore
proficiscuntur."
In hunc ergo modum, si uidebitur, istum primum locum singulis rerum
detrimentis adaptabis.
locus a damno
Sane tertius locus quemadmodum ad efficiendum quod uolumus ualidissimus
est, ita ad consistendum debilissimus. Nempe cum difficile sit rationes
inire , quae constanter docere queant morte aut rerum interitu uel defectu boni
nihil esse ademptum. Et fortasse diuitias non esse bonas persuadere
poterimus cum illis rationibus, quas superius in antidoto diuitum adduximus, tum
aliis de
aliud quam sollicitudines, labores, curas, molestias, anxietates,
dolores, et omnis generis miserias? Intuere in omnes aetates eius;
nullibi pacem, nullibi quietem, nullibi tranquillitatem, nullibi aliquam reperies
iocunditatem quae facile non plus molestiae habeat quam uoluptatis. Nam
si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore
aliquam reperies
iocunditatem quae facile non plus molestiae habeat quam uoluptatis. Nam
si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus,
quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia;
quippe cum id aetatis nihil
aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare.
Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis
absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis
nefaria turba scaturire occipit ; tunc animi saeuissime nascuntur pestes, tunc
Adde
infortunia diuersa, languores uel tuos uel tuorum, odia intestina, persecutiones
inimicas, peregrinationes, discrimina, uulnera, praedas, captiuitates, uincula, et
omnis faciei aerumnas quas singulas uel pati uel timere necesse est. Quae
uniuersa, si ad rem publicam accesseris, tanto augentur amplius, quanto in ea
dignitas aut magistratus magis augescit. Si fortuna tibi sinus paululum
feliciores laxauerit, metu et sollicitudine sedulo angeris; sin autem numquam
contraxerit, tunc uero dolore simul et
desiderio intabescis, tum maerore conficeris . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum.
Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus
non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit
caput, genua manusque tremunt.
Sed haec ut iocundius legas, satyri tibi egregium senectutis carmen
uel si
coneris, iacet exiguus cum ramice neruus
et, quamuis tota palpetur nocte, iacebit.
Anne aliquid sperare potest haec inguinis aegri
canities? Quid quod merito suspecta libido est
quae uenerem affectat sine uiribus. Aspice partis
nunc damnum alterius. Nam quae cantante uoluptas,
sit licet eximius citharoedus, situe Seleucus
et quibus aurata mos est fulgere lucerna?
Quis refert magni
quamuis tota palpetur nocte, iacebit.
Anne aliquid sperare potest haec inguinis aegri
canities? Quid quod merito suspecta libido est
quae uenerem affectat sine uiribus. Aspice partis
nunc damnum alterius. Nam quae cantante uoluptas,
sit licet eximius citharoedus, situe Seleucus
et quibus aurata mos est fulgere lucerna?
Quis refert magni sedeat qua parte theatri
qui uix cornicines exaudiet atque tubarum
pallida labra cibum accipiunt digitis alienis
ipse ad conspectum cenae deducere rictum
suetus hiat tantum ceu pullus hirundinis ad quem
ore uolat pleno mater ieiuna: sed omni
membrorum damno maior dementia; quae nec
nomina seruorum nec uultum agnoscit amici
cum quo praeterita cenauit nocte, nec illos
quos genuit, quos eduxit.
uestiendi ornandique offertur. Petis deinde
aliquod ingratum opus, aut forsan gratum, sed laboriosum ac difficile; ibi eo
maceraris usque quo deficias, interim fame ac siti urgeris, nec eas amplius
tolerare ualens pergis ad potum ac cibum, quae aut insipida fastidis, aut si
sapient, uentrem saginis oneratum uix a mensa refers ad thalamum. Hinc rictus aut
uomitus exsecrandi, hinc stomachi uentrisque grauis dolor. Age rursum post somnum
Quomodo non iure mors dicitur in qua cotidie desinentes morimur, tanto infelicius
quanto diutius? Merito enim et uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem
appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae
breui et facili momento consumitur. Hinc Augustinus ad Macedonum
scribens digne commendauit Ciceronis ea de re iudicium dicens:
Sanior est Ciceronis
Quomodo non iure mors dicitur in qua cotidie desinentes morimur, tanto infelicius
quanto diutius? Merito enim et uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem
appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae
breui et facili momento consumitur. Hinc Augustinus ad Macedonum
scribens digne commendauit Ciceronis ea de re iudicium dicens:
Sanior est Ciceronis sententia ubi ait: haec uita mors est, quam lamentari posset
Sed si tamen eam mortem appellare non placet, et uitam esse uis, certe uel illud negare non
poteris eam fallacem et umbrantem esse innumerisque laqueis praepeditam, quae pro
uno gaudio multos sibi dat maerores, pro una uana laetitia innumeras uerasque
tristitias, pro fastidiosissima sanitate complures saeuos morbos. Nunc
te fortunatum in sublime tollit, tanto quidem altius quanto mox cupit
omnia adimit, his te liberat malis, et audes demens
dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus
ingeris. Resipisce
aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit
ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt;
eum:
"Paule, uirtus in infirmitate perficitur."
Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali
ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non
hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si
tibi eam morbus tollit, de tuo bono
appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil.
Hinc prudentissime Boethius fortunam aduersum se induxit ita
disserentem:
Quid homo tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi fecimus iniuriam? Quae
tua tibi detraximus bona? Quouis iudice de opum dignitatumque possessione mecum
contende, et si cuiusquam mortalium proprium quid horum esse monstraueris, ego iam
tua fuisse, quae repetis, sponte concedam.
Cum te
tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi fecimus iniuriam? Quae
tua tibi detraximus bona? Quouis iudice de opum dignitatumque possessione mecum
contende, et si cuiusquam mortalium proprium quid horum esse monstraueris, ego iam
tua fuisse, quae repetis, sponte concedam.
Cum te matris utero natura produxit, nudum rebus omnibus inopemque suscepi meisque
opibus foui et, quod te nunc impatientem nostri facit, fauore prona indulgentius
educaui, omnium, quae mei iuris sunt,
tua fuisse, quae repetis, sponte concedam.
Cum te matris utero natura produxit, nudum rebus omnibus inopemque suscepi meisque
opibus foui et, quod te nunc impatientem nostri facit, fauore prona indulgentius
educaui, omnium, quae mei iuris sunt, affluentia et splendore circumdedi. Nunc
mihi retrahere manum libet; habes gratiam uelut usus alienis. Non habes ius
querelae tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a
nobis illata est uiolentia.
tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a
nobis illata est uiolentia. Opes honores ceteraque talium mei sunt iuris; dominam
famulae cognoscunt: mecum ueniunt, me abeunte discedunt. Audacter affirmem si tua
forent, quae amissa conquereris, nullo modo perdidisses.
Haec et talia pleraque sapiens consolator tam in amissione rerum quam liberorum
aut amicorum melius atque aptius ex persona Dei apud pias
reperies.
Pluraque in hanc partem, ut in ceteras omnes, dici possent. Sed nos
nunc consolamur neminem: tantum consolandi rationem designamus. Exprimere autem
ille curabit cui serio munus hoc erit obeundum. Nobis uero sufficiat, quae
attingenda sunt, succincte admonere.
Pergamus itaque reliqua recensendo.
aliis casibus, quos imprudentes homines infortunia appellant, multa et ingentia
bona prouenire explicabimus, facile ab his mali notam diluemus. Quod quidem in
singulis horum non magno negotio assequi poteris si magis oculum ad bona animi,
quae uera bona sunt, intenderis. Inuenies enim ab illis omnibus fructum afferri
uberrimum mirificumque prouentum.
11
379. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sine uisis somniorum placatissimam quietem affert, dii boni, quid lucri est mori, aut qui multi dies reperiri possunt qui tali nocti anteponantur, cui simul futura est perpetuitas omnis consequentis temporis, quis me beatior? Sin uera sunt quae dicuntur migrationem esse mortem in eas oras, quas qui e uita excesserunt incolunt, id multo iam beatius est te, cum ab his, qui se iudicum numero haberi uolunt, euaseris, ad eos uenire qui ueri iudices appellantur, Minoem, Rhadamanthum,
380. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] conuenireque eos qui iuste cum fide uixerunt. Haec peregrinatio mediocris urbis uideri potest. Vt uero colloqui cum Orpheo, Musaeo, Homero, Hesiodo liceat, quanti tandem existimatis? Equidem saepe emori, si fieri posset, uellem ut ea, quae dico, mihi liceret inuenire. Quanta delectatione autem afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos conuenirem. Tentarem etiam summi regis, qui maximas copias duxit ad Troiam, et Ulixis Sisyphique
381. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dubio non potest nec nomen recte uiri retinere. Hac ipsa ratione et paupertatis omniumque aliarum miseriarum ac infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem
382. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Et Lacedaemonius ille qui auiditate ad mortem properabat, cui dictum ab inimico est cum duceretur ad supplicium: "Legesne Lycurgi contemnis?" quod hilaris pergeret, respondit: "Ego uero illis ingentes ago gratias quae me ea poena multauerunt quam sine mutuatione et sine usura possem dissoluere." Sed quid in recensendis nominibus huiusmodi uirorum tempus tero, cum nullus fere umquam sapientum fuerit, qui mortem uel magnopere non optauerit
383. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eorum, quos de ciuitate Dei conscripsit, ubi ita ait: In hac uita quam nouimus, in qua adhuc sumus, cuius temptationes, immo quam totam temptationem, quam diu in ea sumus, quantum libet proficiamus, perpeti non desinimus, quae sint iudicia Dei circa genus humanum, quis poterit explicare? Nam quod ad primam originem pertinet omnem mortalium propaginem fuisse damnatam haec ipsa uita, si uita dicenda est tot et tantis malis plena, testatur. Quid enim aliud indicat
384. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fulmine, motibus hiatibusque terrarum, oppressionibus ruinarum, ab offensionibus et pauore uel etiam malitia iumentorum tot uenenis fruticum, aquarum, ranarum, bestiarum, ac ferarum, ultimo uero molestiis uel etiam mortiferis morsibus, a rabie quae contingit ex rabido cane, ut etiam blanda et amica suo domino bestia nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus
385. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et amica suo domino bestia nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus coniuge filiis peius omni bestia formidetur. Quae mala patiuntur nauigando, quae terrena itinera gradientes? Quis ambulat ubique non inopinatis subiacens casibus? De foro quidam rediens domum sanis pedibus suis cecidit, pedem fregit, et ex illo uulnere hanc uitam finiuit. Quid uidetur
386. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus coniuge filiis peius omni bestia formidetur. Quae mala patiuntur nauigando, quae terrena itinera gradientes? Quis ambulat ubique non inopinatis subiacens casibus? De foro quidam rediens domum sanis pedibus suis cecidit, pedem fregit, et ex illo uulnere hanc uitam finiuit. Quid uidetur sedente
387. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] propter hoc a se occisos, nec quoslibet alienos, uerum etiam filios matres incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent. Multa quoque et alia, quae referre longum esset, de hac ratione praeclare eo in libro disputat, fortasse non segnius quam ille Cyrenaicus Hegesias, quem tradunt ita strenue in hanc partem quodam in libro suo disseruisse ut multos ad mortem sibi ipsis consistendam
388. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cum dictis, tum factis negare tamen non ualuerunt. Refert enim Cicero Trinacreum quendam Elysium, cum grauiter mortem filii maereret, uenisse in siccomantium querentem quae fuisset tantae calamitatis causa; huic in tabellis tres huiusmodi uersiculos datos: "Ignari homines in uita mentibus errant: Euthynous potitur fatorum numine laeto Sic fuit utilius finiri ipsique tibique."
389. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] angustia iugum subeuntes per quinque ac quadraginta stadia matrem uehentes mira celeritate ad templum toto praestolante populo ac spectante perduxere dicentibus omnibus et acclamantibus felicem matrem, quae natos tali ac tanta pietate procreasset; ea re delectata admodum sacerdos ingentique perfusa gaudio stans ante simulacrum precata est deam ut filiis suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur sacrificatum epulatumque est,
390. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] epulatumque est, Cleoboles et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita oneratur. Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo sanctissimoque uiro Augustino attestante, qui uno et uigesimo libro de ciuitate
391. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] facit. Nec speres hanc militiam infortunatam posse etiam decrepita senectute emereri: immo quanto senesces magis, tanto abs te duriora exiget seruitia, durioribusque grauabit oneribus. Quae expertus Maronis amicus Gallus honestissimo carmine ex persona senis uoluit deplorare. Quid mihi diuitiae? Quarum si demeris usus quamuis largus opis semper egenus ero, immo etiam partis poena est incumbere
392. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] rebus, quas cum possideas est uiolare nefas: non aliter sitiens uicinas Tantalus undas captat et appositis abstinet ora cibis. Efficior custos rerum magis ipse mearum conseruans aliis quae periere mihi sicut in auricomis dependens plurimus ortis peruigil obseruat non sua poma draco. Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae, hinc requies animo non fuit ulla meo.
393. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] periere mihi sicut in auricomis dependens plurimus ortis peruigil obseruat non sua poma draco. Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae, hinc requies animo non fuit ulla meo. Quaerere quae nequeo semper retinere laboro et retinens semper nil tenuisse puto. Nec mirum quidem quoniam, ut Gregorius sapientissime docet, diues omnis semper
394. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] possibilius esse camelo foramen acus penetrare quam diuiti caelos ascendere. Hic mihi cum Iacobo exclamare libet: Agite nunc, diuites, et plorate ululantes in miseriis uestris, quae aduenient uobis; diuitiae uestre putrefactae sunt et uestimenta uestra a tineis comesta; aurum et argentum uestrum aeruginauit et aerugo eorum in testimonium uobis erit et manducabit carnes uestras sicut ignis. Thesaurizastis uobis iram in
395. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
396. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] curareque sedulo ut satis tutati defensique sint ab iniuriis aliorum; et ne unus alio uim ullam aut molestiam inferat, nullo alter alterum damno afficiat, nihil contumeliae praebeat, denique uniuersa prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen uniuerso labore et perpetua sollicitudine sua nihil amplius commodi utilitatisue referunt quam
397. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ueluti Sulla noctes insomnes transigat, timeat omnes, saepius nec uxori nec liberis confidat, numquam uel cibum uel somnum capiat securum. Sed quis saeuissimus diriora inimico suo sciuisset imprecari mala quam quae dominandi cupidi tamquam furiis infernalibus acti sponte sua subeunt? Hanelas toto pulmone, haspiras ad principatum, uniuersis contendis uiribus, ruis in arma amens, extendere ultra terminos terrarum
398. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dicas "Famam tamen et gloriam uiro sine culpa quaerere semper concessum fuit, quippe qua nec dulcius nec suauius quicquam in uita humana esse potuit," – proh pudor! miserandam hominum mentis caecitatem , quae numquam in se curant descendere, aut quales ipsi sint diligentius examinare, atque ita se componere ut innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus,
399. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] primis in uotis habemus. Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem, quae fabrorum, cerdonum, pastorum, rusticorumque iudicio stabilitur, quae tantum et ponderis et diuturnitatis habet, quantum insano uulgo et plebeculae omni folio uolubiliori collibuerit! En tibi egregium sapientem, qui nisi
400. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem, quae fabrorum, cerdonum, pastorum, rusticorumque iudicio stabilitur, quae tantum et ponderis et diuturnitatis habet, quantum insano uulgo et plebeculae omni folio uolubiliori collibuerit! En tibi egregium sapientem, qui nisi uolentibus fatuis sapiens esse nequit; en sanctissimum uirum nefaria
401. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] En tibi egregium sapientem, qui nisi uolentibus fatuis sapiens esse nequit; en sanctissimum uirum nefaria impudentia consecratum; en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi uoluerint, improba esse incipiet! At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput meum.
402. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uobis, qui saturati estis, quia esurietis. Vae uobis, qui ridetis et iocatis, quia lugebitis et flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines, quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat,
403. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quia esurietis. Vae uobis, qui ridetis et iocatis, quia lugebitis et flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines, quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste
404. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] discernuntur:
Haec atque eiusmodi pleraque uiris doctis et in sacris litteris philosophiaque eruditis
factu facilia erunt, siquidem hi soli sunt qui et cognoscere et docere queunt quae
uera bona sint aut mala. De aliis uero quam uerum illud est poetae:
405. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] litteris philosophiaque eruditis
factu facilia erunt, siquidem hi soli sunt qui et cognoscere et docere queunt quae
uera bona sint aut mala. De aliis uero quam uerum illud est poetae:
406. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
407. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Cornuti philosophi magistri sui inuitans alios inquit: Petite hinc puerique senesque finem animo certum miserisque uiatica canis. Quae neglecta, ut recte ait Horatius, aeque pueris senibusque nocebunt, et quae adepta pauperibus proderunt, locupletibus aeque, et ex quibus ipse fatetur se magnam commoditatem ingensque solacium suscipere.
408. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Petite hinc puerique senesque finem animo certum miserisque uiatica canis. Quae neglecta, ut recte ait Horatius, aeque pueris senibusque nocebunt, et quae adepta pauperibus proderunt, locupletibus aeque, et ex quibus ipse fatetur se magnam commoditatem ingensque solacium suscipere. Idcirco intulit: Restat ut his ego me ipse regam solerque
409. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] persuadeat mala non esse. Quippe ut superius habitum est, nemo maeret nisi grauiorum opinione malorum; quam si auferas, et maerorem procul dubio totum abstuleris. Auferri autem alio pacto nequit nisi ita auditoris inducas animum ut, quae prius putabat mala, credere desinat. Inducere autem poteris ut talia mala suspicari desistat si ea in muneribus naturae esse doceas atque ad omnes aequaliter spectare;
410. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] atque ad omnes aequaliter spectare; deinde si boni auferant nihil; postea si uel honoris uel utilitatis plurimum afferant; ad haec si nulli quicquam mali apponant; praeterea si ista, quae putantur mala, uel a plurimis uel a paucioribus sed sapientioribus ac melioribus expetantur; extremo si oppositum horum malum esse ostendemus. Horum septem modorum quocumque maluerit, poterit prudens consolator
411. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uel a plurimis uel a paucioribus sed sapientioribus ac melioribus expetantur; extremo si oppositum horum malum esse ostendemus. Horum septem modorum quocumque maluerit, poterit prudens consolator persuadere, quae arbitrabatur afflictus, tristia non esse; et, si omnes has rationes adaptare ualebis, ne obmiseris; id autem assequi in defunctorum casu non erit difficile.
412. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] numquam. Tibi data est huius uitae nauigatio, libens eam accepisti cum dabatur; et portum, si sapies, suscipies libentius, et si illud uisum est bonum, hoc nimirum uideri debet tanto melius, quanto melior semper finis fuit his, quae ad finem diriguntur. Nascuntur fructus ut, cum maturescant, colligantur; nauigatur ut perueniatur ad portum; laboratur ut quiescere possimus; sic et uiuitur ut
413. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Nisi forte hac ratione utaris ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam
414. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester caelestis. Itaque si, quae a natura sunt bona, esse censemus uniuersa, certo multo rectius et illa bona iudicanda sunt quae ab ipsius naturae institutore et rectore proficiscuntur." In hunc ergo modum, si uidebitur, istum primum locum singulis rerum
415. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] filiis bona data dare, quanto magis pater uester caelestis. Itaque si, quae a natura sunt bona, esse censemus uniuersa, certo multo rectius et illa bona iudicanda sunt quae ab ipsius naturae institutore et rectore proficiscuntur." In hunc ergo modum, si uidebitur, istum primum locum singulis rerum detrimentis adaptabis.
416. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] numquam. Tibi data est huius uitae nauigatio, libens eam accepisti cum dabatur; et portum, si sapies, suscipies libentius, et si illud uisum est bonum, hoc nimirum uideri debet tanto melius, quanto melior semper finis fuit his, quae ad finem diriguntur. Nascuntur fructus ut, cum maturescant, colligantur; nauigatur ut perueniatur ad portum; laboratur ut quiescere possimus; sic et uiuitur ut
417. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Nisi forte hac ratione utaris ut dicas: "Vitam humanam inter praecipua bona nemo dubitat computare et tamen nullus sapientum interitum eius dixit esse malum, eo quod a natura accipitur; quid ergo causae est cur et iacturam facultatum, quae multo minora bona sunt, similiter non esse malam putemus, tametsi non a natura sed a fortuna contingant? Aut si (ut uniuersi sapientes statuunt) cuncta tam laeta quam tristia ab altissima prouidentia distribuuntur, ipso per prophetam
418. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester caelestis. Itaque si, quae a natura sunt bona, esse censemus uniuersa, certo multo rectius et illa bona iudicanda sunt quae ab ipsius naturae institutore et rectore proficiscuntur." In hunc ergo modum, si uidebitur, istum primum locum singulis rerum
419. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] filiis bona data dare, quanto magis pater
uester caelestis.
Itaque si, quae a natura sunt bona, esse censemus uniuersa, certo multo rectius et
illa bona iudicanda sunt quae ab ipsius naturae institutore et rectore
proficiscuntur."
In hunc ergo modum, si uidebitur, istum primum locum singulis rerum
detrimentis adaptabis.
locus a damno
Sane tertius locus quemadmodum ad efficiendum quod uolumus ualidissimus
est, ita ad consistendum debilissimus. Nempe cum difficile sit rationes
inire , quae constanter docere queant morte aut rerum interitu uel defectu boni
nihil esse ademptum. Et fortasse diuitias non esse bonas persuadere
poterimus cum illis rationibus, quas superius in antidoto diuitum adduximus, tum
aliis de
aliud quam sollicitudines, labores, curas, molestias, anxietates,
dolores, et omnis generis miserias? Intuere in omnes aetates eius;
nullibi pacem, nullibi quietem, nullibi tranquillitatem, nullibi aliquam reperies
iocunditatem quae facile non plus molestiae habeat quam uoluptatis. Nam
si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore
aliquam reperies
iocunditatem quae facile non plus molestiae habeat quam uoluptatis. Nam
si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus,
quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia;
quippe cum id aetatis nihil
aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare.
Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis
absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis
nefaria turba scaturire occipit ; tunc animi saeuissime nascuntur pestes, tunc
Adde
infortunia diuersa, languores uel tuos uel tuorum, odia intestina, persecutiones
inimicas, peregrinationes, discrimina, uulnera, praedas, captiuitates, uincula, et
omnis faciei aerumnas quas singulas uel pati uel timere necesse est. Quae
uniuersa, si ad rem publicam accesseris, tanto augentur amplius, quanto in ea
dignitas aut magistratus magis augescit. Si fortuna tibi sinus paululum
feliciores laxauerit, metu et sollicitudine sedulo angeris; sin autem numquam
contraxerit, tunc uero dolore simul et
desiderio intabescis, tum maerore conficeris . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum.
Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus
non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit
caput, genua manusque tremunt.
Sed haec ut iocundius legas, satyri tibi egregium senectutis carmen
uel si
coneris, iacet exiguus cum ramice neruus
et, quamuis tota palpetur nocte, iacebit.
Anne aliquid sperare potest haec inguinis aegri
canities? Quid quod merito suspecta libido est
quae uenerem affectat sine uiribus. Aspice partis
nunc damnum alterius. Nam quae cantante uoluptas,
sit licet eximius citharoedus, situe Seleucus
et quibus aurata mos est fulgere lucerna?
Quis refert magni
quamuis tota palpetur nocte, iacebit.
Anne aliquid sperare potest haec inguinis aegri
canities? Quid quod merito suspecta libido est
quae uenerem affectat sine uiribus. Aspice partis
nunc damnum alterius. Nam quae cantante uoluptas,
sit licet eximius citharoedus, situe Seleucus
et quibus aurata mos est fulgere lucerna?
Quis refert magni sedeat qua parte theatri
qui uix cornicines exaudiet atque tubarum
pallida labra cibum accipiunt digitis alienis
ipse ad conspectum cenae deducere rictum
suetus hiat tantum ceu pullus hirundinis ad quem
ore uolat pleno mater ieiuna: sed omni
membrorum damno maior dementia; quae nec
nomina seruorum nec uultum agnoscit amici
cum quo praeterita cenauit nocte, nec illos
quos genuit, quos eduxit.
uestiendi ornandique offertur. Petis deinde
aliquod ingratum opus, aut forsan gratum, sed laboriosum ac difficile; ibi eo
maceraris usque quo deficias, interim fame ac siti urgeris, nec eas amplius
tolerare ualens pergis ad potum ac cibum, quae aut insipida fastidis, aut si
sapient, uentrem saginis oneratum uix a mensa refers ad thalamum. Hinc rictus aut
uomitus exsecrandi, hinc stomachi uentrisque grauis dolor. Age rursum post somnum
Quomodo non iure mors dicitur in qua cotidie desinentes morimur, tanto infelicius
quanto diutius? Merito enim et uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem
appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae
breui et facili momento consumitur. Hinc Augustinus ad Macedonum
scribens digne commendauit Ciceronis ea de re iudicium dicens:
Sanior est Ciceronis
Quomodo non iure mors dicitur in qua cotidie desinentes morimur, tanto infelicius
quanto diutius? Merito enim et uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem
appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae
breui et facili momento consumitur. Hinc Augustinus ad Macedonum
scribens digne commendauit Ciceronis ea de re iudicium dicens:
Sanior est Ciceronis sententia ubi ait: haec uita mors est, quam lamentari posset
Sed si tamen eam mortem appellare non placet, et uitam esse uis, certe uel illud negare non
poteris eam fallacem et umbrantem esse innumerisque laqueis praepeditam, quae pro
uno gaudio multos sibi dat maerores, pro una uana laetitia innumeras uerasque
tristitias, pro fastidiosissima sanitate complures saeuos morbos. Nunc
te fortunatum in sublime tollit, tanto quidem altius quanto mox cupit
omnia adimit, his te liberat malis, et audes demens
dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus
ingeris. Resipisce
aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit
ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt;
eum:
"Paule, uirtus in infirmitate perficitur."
Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali
ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non
hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si
tibi eam morbus tollit, de tuo bono
appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil.
Hinc prudentissime Boethius fortunam aduersum se induxit ita
disserentem:
Quid homo tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi fecimus iniuriam? Quae
tua tibi detraximus bona? Quouis iudice de opum dignitatumque possessione mecum
contende, et si cuiusquam mortalium proprium quid horum esse monstraueris, ego iam
tua fuisse, quae repetis, sponte concedam.
Cum te
tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi fecimus iniuriam? Quae
tua tibi detraximus bona? Quouis iudice de opum dignitatumque possessione mecum
contende, et si cuiusquam mortalium proprium quid horum esse monstraueris, ego iam
tua fuisse, quae repetis, sponte concedam.
Cum te matris utero natura produxit, nudum rebus omnibus inopemque suscepi meisque
opibus foui et, quod te nunc impatientem nostri facit, fauore prona indulgentius
educaui, omnium, quae mei iuris sunt,
tua fuisse, quae repetis, sponte concedam.
Cum te matris utero natura produxit, nudum rebus omnibus inopemque suscepi meisque
opibus foui et, quod te nunc impatientem nostri facit, fauore prona indulgentius
educaui, omnium, quae mei iuris sunt, affluentia et splendore circumdedi. Nunc
mihi retrahere manum libet; habes gratiam uelut usus alienis. Non habes ius
querelae tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a
nobis illata est uiolentia.
tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a
nobis illata est uiolentia. Opes honores ceteraque talium mei sunt iuris; dominam
famulae cognoscunt: mecum ueniunt, me abeunte discedunt. Audacter affirmem si tua
forent, quae amissa conquereris, nullo modo perdidisses.
Haec et talia pleraque sapiens consolator tam in amissione rerum quam liberorum
aut amicorum melius atque aptius ex persona Dei apud pias
reperies.
Pluraque in hanc partem, ut in ceteras omnes, dici possent. Sed nos
nunc consolamur neminem: tantum consolandi rationem designamus. Exprimere autem
ille curabit cui serio munus hoc erit obeundum. Nobis uero sufficiat, quae
attingenda sunt, succincte admonere.
Pergamus itaque reliqua recensendo.
Sane tertius locus quemadmodum ad
Sane tertius locus quemadmodum ad efficiendum quod uolumus ualidissimus
est, ita ad consistendum debilissimus. Nempe cum difficile sit rationes
inire , quae constanter docere queant morte aut rerum interitu uel defectu boni
nihil esse ademptum. Et fortasse diuitias non esse bonas persuadere
poterimus cum illis rationibus, quas superius in antidoto diuitum adduximus, tum
aliis de
aliud quam sollicitudines, labores, curas, molestias, anxietates,
dolores, et omnis generis miserias? Intuere in omnes aetates eius;
nullibi pacem, nullibi quietem, nullibi tranquillitatem, nullibi aliquam reperies
iocunditatem quae facile non plus molestiae habeat quam uoluptatis. Nam
si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore
aliquam reperies
iocunditatem quae facile non plus molestiae habeat quam uoluptatis. Nam
si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus,
quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia;
quippe cum id aetatis nihil
aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare.
Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis
absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis
nefaria turba scaturire occipit ; tunc animi saeuissime nascuntur pestes, tunc
Adde
infortunia diuersa, languores uel tuos uel tuorum, odia intestina, persecutiones
inimicas, peregrinationes, discrimina, uulnera, praedas, captiuitates, uincula, et
omnis faciei aerumnas quas singulas uel pati uel timere necesse est. Quae
uniuersa, si ad rem publicam accesseris, tanto augentur amplius, quanto in ea
dignitas aut magistratus magis augescit. Si fortuna tibi sinus paululum
feliciores laxauerit, metu et sollicitudine sedulo angeris; sin autem numquam
contraxerit, tunc uero dolore simul et
desiderio intabescis, tum maerore conficeris . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum.
Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus
non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit
caput, genua manusque tremunt.
Sed haec ut iocundius legas, satyri tibi egregium senectutis carmen
uel si
coneris, iacet exiguus cum ramice neruus
et, quamuis tota palpetur nocte, iacebit.
Anne aliquid sperare potest haec inguinis aegri
canities? Quid quod merito suspecta libido est
quae uenerem affectat sine uiribus. Aspice partis
nunc damnum alterius. Nam quae cantante uoluptas,
sit licet eximius citharoedus, situe Seleucus
et quibus aurata mos est fulgere lucerna?
Quis refert magni
quamuis tota palpetur nocte, iacebit.
Anne aliquid sperare potest haec inguinis aegri
canities? Quid quod merito suspecta libido est
quae uenerem affectat sine uiribus. Aspice partis
nunc damnum alterius. Nam quae cantante uoluptas,
sit licet eximius citharoedus, situe Seleucus
et quibus aurata mos est fulgere lucerna?
Quis refert magni sedeat qua parte theatri
qui uix cornicines exaudiet atque tubarum
pallida labra cibum accipiunt digitis alienis
ipse ad conspectum cenae deducere rictum
suetus hiat tantum ceu pullus hirundinis ad quem
ore uolat pleno mater ieiuna: sed omni
membrorum damno maior dementia; quae nec
nomina seruorum nec uultum agnoscit amici
cum quo praeterita cenauit nocte, nec illos
quos genuit, quos eduxit.
uestiendi ornandique offertur. Petis deinde
aliquod ingratum opus, aut forsan gratum, sed laboriosum ac difficile; ibi eo
maceraris usque quo deficias, interim fame ac siti urgeris, nec eas amplius
tolerare ualens pergis ad potum ac cibum, quae aut insipida fastidis, aut si
sapient, uentrem saginis oneratum uix a mensa refers ad thalamum. Hinc rictus aut
uomitus exsecrandi, hinc stomachi uentrisque grauis dolor. Age rursum post somnum
Quomodo non iure mors dicitur in qua cotidie desinentes morimur, tanto infelicius
quanto diutius? Merito enim et uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem
appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae
breui et facili momento consumitur. Hinc Augustinus ad Macedonum
scribens digne commendauit Ciceronis ea de re iudicium dicens:
Sanior est Ciceronis
Quomodo non iure mors dicitur in qua cotidie desinentes morimur, tanto infelicius
quanto diutius? Merito enim et uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem
appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae
breui et facili momento consumitur. Hinc Augustinus ad Macedonum
scribens digne commendauit Ciceronis ea de re iudicium dicens:
Sanior est Ciceronis sententia ubi ait: haec uita mors est, quam lamentari posset
Sed si tamen eam mortem appellare non placet, et uitam esse uis, certe uel illud negare non
poteris eam fallacem et umbrantem esse innumerisque laqueis praepeditam, quae pro
uno gaudio multos sibi dat maerores, pro una uana laetitia innumeras uerasque
tristitias, pro fastidiosissima sanitate complures saeuos morbos. Nunc
te fortunatum in sublime tollit, tanto quidem altius quanto mox cupit
omnia adimit, his te liberat malis, et audes demens
dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus
ingeris. Resipisce
aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit
ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt;
eum:
"Paule, uirtus in infirmitate perficitur."
Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali
ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non
hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si
tibi eam morbus tollit, de tuo bono
appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil.
Hinc prudentissime Boethius fortunam aduersum se induxit ita
disserentem:
Quid homo tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi fecimus iniuriam? Quae
tua tibi detraximus bona? Quouis iudice de opum dignitatumque possessione mecum
contende, et si cuiusquam mortalium proprium quid horum esse monstraueris, ego iam
tua fuisse, quae repetis, sponte concedam.
Cum te
tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi fecimus iniuriam? Quae
tua tibi detraximus bona? Quouis iudice de opum dignitatumque possessione mecum
contende, et si cuiusquam mortalium proprium quid horum esse monstraueris, ego iam
tua fuisse, quae repetis, sponte concedam.
Cum te matris utero natura produxit, nudum rebus omnibus inopemque suscepi meisque
opibus foui et, quod te nunc impatientem nostri facit, fauore prona indulgentius
educaui, omnium, quae mei iuris sunt,
tua fuisse, quae repetis, sponte concedam.
Cum te matris utero natura produxit, nudum rebus omnibus inopemque suscepi meisque
opibus foui et, quod te nunc impatientem nostri facit, fauore prona indulgentius
educaui, omnium, quae mei iuris sunt, affluentia et splendore circumdedi. Nunc
mihi retrahere manum libet; habes gratiam uelut usus alienis. Non habes ius
querelae tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a
nobis illata est uiolentia.
tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a
nobis illata est uiolentia. Opes honores ceteraque talium mei sunt iuris; dominam
famulae cognoscunt: mecum ueniunt, me abeunte discedunt. Audacter affirmem si tua
forent, quae amissa conquereris, nullo modo perdidisses.
Haec et talia pleraque sapiens consolator tam in amissione rerum quam liberorum
aut amicorum melius atque aptius ex persona Dei apud pias
reperies.
Pluraque in hanc partem, ut in ceteras omnes, dici possent. Sed nos
nunc consolamur neminem: tantum consolandi rationem designamus. Exprimere autem
ille curabit cui serio munus hoc erit obeundum. Nobis uero sufficiat, quae
attingenda sunt, succincte admonere.
Pergamus itaque reliqua recensendo.
Atque ut de uita prius dicamus:
aliud quam sollicitudines, labores, curas, molestias, anxietates,
dolores, et omnis generis miserias? Intuere in omnes aetates eius;
nullibi pacem, nullibi quietem, nullibi tranquillitatem, nullibi aliquam reperies
iocunditatem quae facile non plus molestiae habeat quam uoluptatis. Nam
si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore
aliquam reperies
iocunditatem quae facile non plus molestiae habeat quam uoluptatis. Nam
si ab ipso exordio uitae incipias (est enim opere pretium per singulas discurrere
aetates), nonne id plenum tristitia, fetore, et pudore est? Quae si diuina
sapientia amore incredibili parentum non temperasset, quis id umquam pati
potuisset? Aut cui non stomachum
fecissent sordes nostrae? Cuius bilem continui uagitus, ploratus,
quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia;
quippe cum id aetatis nihil
aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare.
Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis
absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis
nefaria turba scaturire occipit ; tunc animi saeuissime nascuntur pestes, tunc
Adde
infortunia diuersa, languores uel tuos uel tuorum, odia intestina, persecutiones
inimicas, peregrinationes, discrimina, uulnera, praedas, captiuitates, uincula, et
omnis faciei aerumnas quas singulas uel pati uel timere necesse est. Quae
uniuersa, si ad rem publicam accesseris, tanto augentur amplius, quanto in ea
dignitas aut magistratus magis augescit. Si fortuna tibi sinus paululum
feliciores laxauerit, metu et sollicitudine sedulo angeris; sin autem numquam
contraxerit, tunc uero dolore simul et
desiderio intabescis, tum maerore conficeris . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum.
Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus
non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit
caput, genua manusque tremunt.
Sed haec ut iocundius legas, satyri tibi egregium senectutis carmen
uel si
coneris, iacet exiguus cum ramice neruus
et, quamuis tota palpetur nocte, iacebit.
Anne aliquid sperare potest haec inguinis aegri
canities? Quid quod merito suspecta libido est
quae uenerem affectat sine uiribus. Aspice partis
nunc damnum alterius. Nam quae cantante uoluptas,
sit licet eximius citharoedus, situe Seleucus
et quibus aurata mos est fulgere lucerna?
Quis refert magni
quamuis tota palpetur nocte, iacebit.
Anne aliquid sperare potest haec inguinis aegri
canities? Quid quod merito suspecta libido est
quae uenerem affectat sine uiribus. Aspice partis
nunc damnum alterius. Nam quae cantante uoluptas,
sit licet eximius citharoedus, situe Seleucus
et quibus aurata mos est fulgere lucerna?
Quis refert magni sedeat qua parte theatri
qui uix cornicines exaudiet atque tubarum
pallida labra cibum accipiunt digitis alienis
ipse ad conspectum cenae deducere rictum
suetus hiat tantum ceu pullus hirundinis ad quem
ore uolat pleno mater ieiuna: sed omni
membrorum damno maior dementia; quae nec
nomina seruorum nec uultum agnoscit amici
cum quo praeterita cenauit nocte, nec illos
quos genuit, quos eduxit.
uestiendi ornandique offertur. Petis deinde
aliquod ingratum opus, aut forsan gratum, sed laboriosum ac difficile; ibi eo
maceraris usque quo deficias, interim fame ac siti urgeris, nec eas amplius
tolerare ualens pergis ad potum ac cibum, quae aut insipida fastidis, aut si
sapient, uentrem saginis oneratum uix a mensa refers ad thalamum. Hinc rictus aut
uomitus exsecrandi, hinc stomachi uentrisque grauis dolor. Age rursum post somnum
Quomodo non iure mors dicitur in qua cotidie desinentes morimur, tanto infelicius
quanto diutius? Merito enim et uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem
appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae
breui et facili momento consumitur. Hinc Augustinus ad Macedonum
scribens digne commendauit Ciceronis ea de re iudicium dicens:
Sanior est Ciceronis
Quomodo non iure mors dicitur in qua cotidie desinentes morimur, tanto infelicius
quanto diutius? Merito enim et uulgus illam crudeliorem diramque magis mortem
appellat, quae cruciatu longiori trahitur, contra uero fortunatam et felicem quae
breui et facili momento consumitur. Hinc Augustinus ad Macedonum
scribens digne commendauit Ciceronis ea de re iudicium dicens:
Sanior est Ciceronis sententia ubi ait: haec uita mors est, quam lamentari posset
Sed si tamen eam mortem appellare non placet, et uitam esse uis, certe uel illud negare non
poteris eam fallacem et umbrantem esse innumerisque laqueis praepeditam, quae pro
uno gaudio multos sibi dat maerores, pro una uana laetitia innumeras uerasque
tristitias, pro fastidiosissima sanitate complures saeuos morbos. Nunc
te fortunatum in sublime tollit, tanto quidem altius quanto mox cupit
omnia adimit, his te liberat malis, et audes demens
dicere te magnis bonis ab ea spoliatum? Pro gratiis conuicia in eam uesanus
ingeris. Resipisce
aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit
ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis!
His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino
auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt;
eum:
"Paule, uirtus in infirmitate perficitur."
Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali
ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non
hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si
tibi eam morbus tollit, de tuo bono
appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil.
Hinc prudentissime Boethius fortunam aduersum se induxit ita
disserentem:
Quid homo tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi fecimus iniuriam? Quae
tua tibi detraximus bona? Quouis iudice de opum dignitatumque possessione mecum
contende, et si cuiusquam mortalium proprium quid horum esse monstraueris, ego iam
tua fuisse, quae repetis, sponte concedam.
Cum te
tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi fecimus iniuriam? Quae
tua tibi detraximus bona? Quouis iudice de opum dignitatumque possessione mecum
contende, et si cuiusquam mortalium proprium quid horum esse monstraueris, ego iam
tua fuisse, quae repetis, sponte concedam.
Cum te matris utero natura produxit, nudum rebus omnibus inopemque suscepi meisque
opibus foui et, quod te nunc impatientem nostri facit, fauore prona indulgentius
educaui, omnium, quae mei iuris sunt,
tua fuisse, quae repetis, sponte concedam.
Cum te matris utero natura produxit, nudum rebus omnibus inopemque suscepi meisque
opibus foui et, quod te nunc impatientem nostri facit, fauore prona indulgentius
educaui, omnium, quae mei iuris sunt, affluentia et splendore circumdedi. Nunc
mihi retrahere manum libet; habes gratiam uelut usus alienis. Non habes ius
querelae tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a
nobis illata est uiolentia.
tamquam prorsus tua perdideris; quid igitur ingemiscis? Nulla tibi a
nobis illata est uiolentia. Opes honores ceteraque talium mei sunt iuris; dominam
famulae cognoscunt: mecum ueniunt, me abeunte discedunt. Audacter affirmem si tua
forent, quae amissa conquereris, nullo modo perdidisses.
Haec et talia pleraque sapiens consolator tam in amissione rerum quam liberorum
aut amicorum melius atque aptius ex persona Dei apud pias
reperies.
Pluraque in hanc partem, ut in ceteras omnes, dici possent. Sed nos
nunc consolamur neminem: tantum consolandi rationem designamus. Exprimere autem
ille curabit cui serio munus hoc erit obeundum. Nobis uero sufficiat, quae
attingenda sunt, succincte admonere.
Pergamus itaque reliqua recensendo.
aliis casibus, quos imprudentes homines infortunia appellant, multa et ingentia
bona prouenire explicabimus, facile ab his mali notam diluemus. Quod quidem in
singulis horum non magno negotio assequi poteris si magis oculum ad bona animi,
quae uera bona sunt, intenderis. Inuenies enim ab illis omnibus fructum afferri
uberrimum mirificumque prouentum.
11
482. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sine uisis somniorum placatissimam quietem affert, dii boni, quid lucri est mori, aut qui multi dies reperiri possunt qui tali nocti anteponantur, cui simul futura est perpetuitas omnis consequentis temporis, quis me beatior? Sin uera sunt quae dicuntur migrationem esse mortem in eas oras, quas qui e uita excesserunt incolunt, id multo iam beatius est te, cum ab his, qui se iudicum numero haberi uolunt, euaseris, ad eos uenire qui ueri iudices appellantur, Minoem, Rhadamanthum,
483. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] conuenireque eos qui iuste cum fide uixerunt. Haec peregrinatio mediocris urbis uideri potest. Vt uero colloqui cum Orpheo, Musaeo, Homero, Hesiodo liceat, quanti tandem existimatis? Equidem saepe emori, si fieri posset, uellem ut ea, quae dico, mihi liceret inuenire. Quanta delectatione autem afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos conuenirem. Tentarem etiam summi regis, qui maximas copias duxit ad Troiam, et Ulixis Sisyphique
484. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dubio non potest nec nomen recte uiri retinere. Hac ipsa ratione et paupertatis omniumque aliarum miseriarum ac infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem
485. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aliis casibus, quos imprudentes homines infortunia appellant, multa et ingentia
bona prouenire explicabimus, facile ab his mali notam diluemus. Quod quidem in
singulis horum non magno negotio assequi poteris si magis oculum ad bona animi,
quae uera bona sunt, intenderis. Inuenies enim ab illis omnibus fructum afferri
uberrimum mirificumque prouentum.
486. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
487. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] 11 De bono mortis Atque primum de morte: quis est tam perspicaci aut alto ingenio qui metiri queat quanta uel qualia illa bona sint quae martyribus mors ipsa conciliauit? Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum
488. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sine uisis somniorum placatissimam quietem affert, dii boni, quid lucri est mori, aut qui multi dies reperiri possunt qui tali nocti anteponantur, cui simul futura est perpetuitas omnis consequentis temporis, quis me beatior? Sin uera sunt quae dicuntur migrationem esse mortem in eas oras, quas qui e uita excesserunt incolunt, id multo iam beatius est te, cum ab his, qui se iudicum numero haberi uolunt, euaseris, ad eos uenire qui ueri iudices appellantur, Minoem, Rhadamanthum,
489. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] conuenireque eos qui iuste cum fide uixerunt. Haec peregrinatio mediocris urbis uideri potest. Vt uero colloqui cum Orpheo, Musaeo, Homero, Hesiodo liceat, quanti tandem existimatis? Equidem saepe emori, si fieri posset, uellem ut ea, quae dico, mihi liceret inuenire. Quanta delectatione autem afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos conuenirem. Tentarem etiam summi regis, qui maximas copias duxit ad Troiam, et Ulixis Sisyphique
490. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dubio non potest nec nomen recte uiri retinere. Hac ipsa ratione et paupertatis omniumque aliarum miseriarum ac infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem
491. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] loco hic finem imponamus. Atque primum de morte: quis est tam perspicaci aut alto ingenio qui metiri queat quanta uel qualia illa bona sint quae martyribus mors ipsa conciliauit? Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors
492. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Atque primum de morte: quis est tam perspicaci aut alto ingenio qui metiri queat quanta uel qualia illa bona sint quae martyribus mors ipsa conciliauit? Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum
493. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sine uisis somniorum placatissimam quietem affert, dii boni, quid lucri est mori, aut qui multi dies reperiri possunt qui tali nocti anteponantur, cui simul futura est perpetuitas omnis consequentis temporis, quis me beatior? Sin uera sunt quae dicuntur migrationem esse mortem in eas oras, quas qui e uita excesserunt incolunt, id multo iam beatius est te, cum ab his, qui se iudicum numero haberi uolunt, euaseris, ad eos uenire qui ueri iudices appellantur, Minoem, Rhadamanthum,
494. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] conuenireque eos qui iuste cum fide uixerunt. Haec peregrinatio mediocris urbis uideri potest. Vt uero colloqui cum Orpheo, Musaeo, Homero, Hesiodo liceat, quanti tandem existimatis? Equidem saepe emori, si fieri posset, uellem ut ea, quae dico, mihi liceret inuenire. Quanta delectatione autem afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos conuenirem. Tentarem etiam summi regis, qui maximas copias duxit ad Troiam, et Ulixis Sisyphique
495. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dubio non potest nec nomen recte uiri retinere. Hac ipsa ratione et paupertatis omniumque aliarum miseriarum ac infortuniorum tolerantiam bonam esse poteris persuadere, quae nunc studio breuitatis omittere cogimur, maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem
496. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Et Lacedaemonius ille qui auiditate ad mortem properabat, cui dictum ab inimico est cum duceretur ad supplicium: "Legesne Lycurgi contemnis?" quod hilaris pergeret, respondit: "Ego uero illis ingentes ago gratias quae me ea poena multauerunt quam sine mutuatione et sine usura possem dissoluere." Sed quid in recensendis nominibus huiusmodi uirorum tempus tero, cum nullus fere umquam sapientum fuerit, qui mortem uel magnopere non optauerit
497. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Et Lacedaemonius ille qui auiditate ad mortem properabat, cui dictum ab inimico est cum duceretur ad supplicium: "Legesne Lycurgi contemnis?" quod hilaris pergeret, respondit: "Ego uero illis ingentes ago gratias quae me ea poena multauerunt quam sine mutuatione et sine usura possem dissoluere." Sed quid in recensendis nominibus huiusmodi uirorum tempus tero, cum nullus fere umquam sapientum fuerit, qui mortem uel magnopere non optauerit
498. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eorum, quos de ciuitate Dei conscripsit, ubi ita ait: In hac uita quam nouimus, in qua adhuc sumus, cuius temptationes, immo quam totam temptationem, quam diu in ea sumus, quantum libet proficiamus, perpeti non desinimus, quae sint iudicia Dei circa genus humanum, quis poterit explicare? Nam quod ad primam originem pertinet omnem mortalium propaginem fuisse damnatam haec ipsa uita, si uita dicenda est tot et tantis malis plena, testatur. Quid enim aliud indicat
499. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fulmine, motibus hiatibusque terrarum, oppressionibus ruinarum, ab offensionibus et pauore uel etiam malitia iumentorum tot uenenis fruticum, aquarum, ranarum, bestiarum, ac ferarum, ultimo uero molestiis uel etiam mortiferis morsibus, a rabie quae contingit ex rabido cane, ut etiam blanda et amica suo domino bestia nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus
500. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et amica suo domino bestia nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus coniuge filiis peius omni bestia formidetur. Quae mala patiuntur nauigando, quae terrena itinera gradientes? Quis ambulat ubique non inopinatis subiacens casibus? De foro quidam rediens domum sanis pedibus suis cecidit, pedem fregit, et ex illo uulnere hanc uitam finiuit. Quid uidetur
501. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus coniuge filiis peius omni bestia formidetur. Quae mala patiuntur nauigando, quae terrena itinera gradientes? Quis ambulat ubique non inopinatis subiacens casibus? De foro quidam rediens domum sanis pedibus suis cecidit, pedem fregit, et ex illo uulnere hanc uitam finiuit. Quid uidetur sedente
502. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] propter hoc a se occisos, nec quoslibet alienos, uerum etiam filios matres incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent." Multa quoque et alia, quae referre longum esset, de hac ratione praeclare eo in libro disputat, fortasse non segnius quam ille Cyrenaicus Hegesias, quem tradunt ita strenue in hanc partem quodam in libro suo disseruisse ut multos ad mortem sibi ipsis consistendam
503. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cum dictis, tum factis negare tamen non ualuerunt. Refert enim Cicero Trinacreum quendam Elysium, cum grauiter mortem filii maereret, uenisse in siccomantium querentem quae fuisset tantae calamitatis causa; huic in tabellis tres huiusmodi uersiculos datos: "Ignari homines in uita mentibus errant: Euthynous potitur fatorum numine laeto Sic fuit utilius finiri ipsique tibique."
504. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] angustia iugum subeuntes per quinque ac quadraginta stadia matrem uehentes mira celeritate ad templum toto praestolante populo ac spectante perduxere dicentibus omnibus et acclamantibus felicem matrem, quae natos tali ac tanta pietate procreasset; ea re delectata admodum sacerdos ingentique perfusa gaudio stans ante simulacrum precata est deam ut filiis suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur sacrificatum epulatumque est,
505. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] epulatumque est, Cleoboles et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita oneratur. Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo sanctissimoque uiro Augustino attestante, qui uno et uigesimo libro de ciuitate
506. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] facit. Nec speres hanc militiam infortunatam posse etiam decrepita senectute emereri: immo quanto senesces magis, tanto abs te duriora exiget seruitia, durioribusque grauabit oneribus. Quae expertus Maronis amicus Gallus honestissimo carmine ex persona senis uoluit deplorare. Quid mihi diuitiae? Quarum si demeris usus quamuis largus opis semper egenus ero, immo etiam partis poena est incumbere
507. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] rebus, quas cum possideas est uiolare nefas: non aliter sitiens uicinas Tantalus undas captat et appositis abstinet ora cibis. Efficior custos rerum magis ipse mearum conseruans aliis quae periere mihi sicut in auricomis dependens plurimus ortis peruigil obseruat non sua poma draco. Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae, hinc requies animo non fuit ulla meo.
508. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] periere mihi sicut in auricomis dependens plurimus ortis peruigil obseruat non sua poma draco. Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae, hinc requies animo non fuit ulla meo. Quaerere quae nequeo semper retinere laboro et retinens semper nil tenuisse puto. Nec mirum quidem quoniam, ut Gregorius sapientissime docet, diues omnis semper
509. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] possibilius esse camelo foramen acus penetrare quam diuiti caelos ascendere. Hic mihi cum Iacobo exclamare libet: Agite nunc, diuites, et plorate ululantes in miseriis uestris, quae aduenient uobis; diuitiae uestre putrefactae sunt et uestimenta uestra a tineis comesta; aurum et argentum uestrum aeruginauit et aerugo eorum in testimonium uobis erit et manducabit carnes uestras sicut ignis. Thesaurizastis uobis iram in
510. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
511. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] curareque sedulo ut satis tutati defensique sint ab iniuriis aliorum; et ne unus alio uim ullam aut molestiam inferat, nullo alter alterum damno afficiat, nihil contumeliae praebeat, denique uniuersa prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen uniuerso labore et perpetua sollicitudine sua nihil amplius commodi utilitatisue referunt quam
512. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ueluti Sulla noctes insomnes transigat, timeat omnes, saepius nec uxori nec liberis confidat, numquam uel cibum uel somnum capiat securum. Sed quis saeuissimus diriora inimico suo sciuisset imprecari mala quam quae dominandi cupidi tamquam furiis infernalibus acti sponte sua subeunt? Hanelas toto pulmone, haspiras ad principatum, uniuersis contendis uiribus, ruis in arma amens, extendere ultra terminos terrarum
513. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dicas "Famam tamen et gloriam uiro sine culpa quaerere semper concessum fuit, quippe qua nec dulcius nec suauius quicquam in uita humana esse potuit," – proh pudor! miserandam hominum mentis caecitatem , quae numquam in se curant descendere, aut quales ipsi sint diligentius examinare, atque ita se componere ut innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus,
514. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] primis in uotis habemus. Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem, quae fabrorum, cerdonum, pastorum, rusticorumque iudicio stabilitur, quae tantum et ponderis et diuturnitatis habet, quantum insano uulgo et plebeculae omni folio uolubiliori collibuerit! En tibi egregium sapientem, qui nisi
515. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem, quae fabrorum, cerdonum, pastorum, rusticorumque iudicio stabilitur, quae tantum et ponderis et diuturnitatis habet, quantum insano uulgo et plebeculae omni folio uolubiliori collibuerit! En tibi egregium sapientem, qui nisi uolentibus fatuis sapiens esse nequit; en sanctissimum uirum nefaria
516. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] En tibi egregium sapientem, qui nisi uolentibus fatuis sapiens esse nequit; en sanctissimum uirum nefaria impudentia consecratum; en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi uoluerint, improba esse incipiet! At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput meum.
517. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uobis, qui saturati estis, quia esurietis. Vae uobis, qui ridetis et iocatis, quia lugebitis et flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines, quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat,
518. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quia esurietis. Vae uobis, qui ridetis et iocatis, quia lugebitis et flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines, quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste
519. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] eorum, quos de ciuitate Dei conscripsit, ubi ita ait: In hac uita quam nouimus, in qua adhuc sumus, cuius temptationes, immo quam totam temptationem, quam diu in ea sumus, quantum libet proficiamus, perpeti non desinimus, quae sint iudicia Dei circa genus humanum, quis poterit explicare? Nam quod ad primam originem pertinet omnem mortalium propaginem fuisse damnatam haec ipsa uita, si uita dicenda est tot et tantis malis plena, testatur. Quid enim aliud indicat
520. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fulmine, motibus hiatibusque terrarum, oppressionibus ruinarum, ab offensionibus et pauore uel etiam malitia iumentorum tot uenenis fruticum, aquarum, ranarum, bestiarum, ac ferarum, ultimo uero molestiis uel etiam mortiferis morsibus, a rabie quae contingit ex rabido cane, ut etiam blanda et amica suo domino bestia nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus
521. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et amica suo domino bestia nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus coniuge filiis peius omni bestia formidetur. Quae mala patiuntur nauigando, quae terrena itinera gradientes? Quis ambulat ubique non inopinatis subiacens casibus? De foro quidam rediens domum sanis pedibus suis cecidit, pedem fregit, et ex illo uulnere hanc uitam finiuit. Quid uidetur
522. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nonnumquam uehementius et amarius quam leones draconesque metuantur faciantque hominem, quem forte acta tractauerunt, cogitatione pestifera ita rabiosum ut a parentibus coniuge filiis peius omni bestia formidetur. Quae mala patiuntur nauigando, quae terrena itinera gradientes? Quis ambulat ubique non inopinatis subiacens casibus? De foro quidam rediens domum sanis pedibus suis cecidit, pedem fregit, et ex illo uulnere hanc uitam finiuit. Quid uidetur sedente
523. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] propter hoc a se occisos, nec quoslibet alienos, uerum etiam filios matres incredibili crudelitate, quam rabida esuries faciebat, absumerent." Multa quoque et alia, quae referre longum esset, de hac ratione praeclare eo in libro disputat, fortasse non segnius quam ille Cyrenaicus Hegesias, quem tradunt ita strenue in hanc partem quodam in libro suo disseruisse ut multos ad mortem sibi ipsis consistendam
524. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cum dictis, tum factis negare tamen non ualuerunt. Refert enim Cicero Trinacreum quendam Elysium, cum grauiter mortem filii maereret, uenisse in siccomantium querentem quae fuisset tantae calamitatis causa; huic in tabellis tres huiusmodi uersiculos datos: "Ignari homines in uita mentibus errant: Euthynous potitur fatorum numine laeto Sic fuit utilius finiri ipsique tibique."
525. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] angustia iugum subeuntes per quinque ac quadraginta stadia matrem uehentes mira celeritate ad templum toto praestolante populo ac spectante perduxere dicentibus omnibus et acclamantibus felicem matrem, quae natos tali ac tanta pietate procreasset; ea re delectata admodum sacerdos ingentique perfusa gaudio stans ante simulacrum precata est deam ut filiis suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur sacrificatum epulatumque est,
526. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] epulatumque est, Cleoboles et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita oneratur. Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo sanctissimoque uiro Augustino attestante, qui uno et uigesimo libro de ciuitate
527. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] cum dictis, tum factis negare tamen non ualuerunt.
Refert enim Cicero
Trinacreum quendam Elysium, cum grauiter mortem filii maereret, uenisse in
siccomantium querentem quae fuisset tantae calamitatis causa; huic in tabellis
tres huiusmodi uersiculos datos:
528. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] angustia iugum subeuntes per quinque ac quadraginta stadia matrem uehentes mira celeritate ad templum toto praestolante populo ac spectante perduxere dicentibus omnibus et acclamantibus felicem matrem, quae natos tali ac tanta pietate procreasset; ea re delectata admodum sacerdos ingentique perfusa gaudio stans ante simulacrum precata est deam ut filiis suis daret quod optimum homini contingere posset. Vbi igitur sacrificatum epulatumque est,
529. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] epulatumque est, Cleoboles et Biton in ipso fano quiescentes uitam exhalasse inuenti sunt. Ita et daemonis iudicio mortem non solum non esse malam, sed optimum hominis munus determinatum est, quippe quae hominem tantis liberat malis quantis a uita oneratur. Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo sanctissimoque uiro Augustino attestante, qui uno et uigesimo libro de ciuitate
530. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] facit. Nec speres hanc militiam infortunatam posse etiam decrepita senectute emereri: immo quanto senesces magis, tanto abs te duriora exiget seruitia, durioribusque grauabit oneribus. Quae expertus Maronis amicus Gallus honestissimo carmine ex persona senis uoluit deplorare. Quid mihi diuitiae? Quarum si demeris usus quamuis largus opis semper egenus ero, immo etiam partis poena est incumbere
531. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] rebus, quas cum possideas est uiolare nefas: non aliter sitiens uicinas Tantalus undas captat et appositis abstinet ora cibis. Efficior custos rerum magis ipse mearum conseruans aliis quae periere mihi sicut in auricomis dependens plurimus ortis peruigil obseruat non sua poma draco. Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae, hinc requies animo non fuit ulla meo.
532. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] periere mihi sicut in auricomis dependens plurimus ortis peruigil obseruat non sua poma draco. Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae, hinc requies animo non fuit ulla meo. Quaerere quae nequeo semper retinere laboro et retinens semper nil tenuisse puto. Nec mirum quidem quoniam, ut Gregorius sapientissime docet, diues omnis semper
533. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] possibilius esse camelo foramen acus penetrare quam diuiti caelos ascendere. Hic mihi cum Iacobo exclamare libet: Agite nunc, diuites, et plorate ululantes in miseriis uestris, quae aduenient uobis; diuitiae uestre putrefactae sunt et uestimenta uestra a tineis comesta; aurum et argentum uestrum aeruginauit et aerugo eorum in testimonium uobis erit et manducabit carnes uestras sicut ignis. Thesaurizastis uobis iram in
534. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] facit. Nec speres hanc militiam infortunatam posse etiam decrepita senectute emereri: immo quanto senesces magis, tanto abs te duriora exiget seruitia, durioribusque grauabit oneribus. Quae expertus Maronis amicus Gallus honestissimo carmine ex persona senis uoluit deplorare. Quid mihi diuitiae? Quarum si demeris usus quamuis largus opis semper egenus ero, immo etiam partis poena est incumbere
535. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] rebus, quas cum possideas est uiolare nefas: non aliter sitiens uicinas Tantalus undas captat et appositis abstinet ora cibis. Efficior custos rerum magis ipse mearum conseruans aliis quae periere mihi sicut in auricomis dependens plurimus ortis peruigil obseruat non sua poma draco. Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae, hinc requies animo non fuit ulla meo.
536. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] periere mihi sicut in auricomis dependens plurimus ortis peruigil obseruat non sua poma draco. Hinc me sollicitum torquent, sunt omnia curae, hinc requies animo non fuit ulla meo. Quaerere quae nequeo semper retinere laboro et retinens semper nil tenuisse puto. Nec mirum quidem quoniam, ut Gregorius sapientissime docet, diues omnis semper
537. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] possibilius esse camelo foramen acus penetrare quam diuiti caelos ascendere. Hic mihi cum Iacobo exclamare libet: Agite nunc, diuites, et plorate ululantes in miseriis uestris, quae aduenient uobis; diuitiae uestre putrefactae sunt et uestimenta uestra a tineis comesta; aurum et argentum uestrum aeruginauit et aerugo eorum in testimonium uobis erit et manducabit carnes uestras sicut ignis. Thesaurizastis uobis iram in
538. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
539. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] curareque sedulo ut satis tutati defensique sint ab iniuriis aliorum; et ne unus alio uim ullam aut molestiam inferat, nullo alter alterum damno afficiat, nihil contumeliae praebeat, denique uniuersa prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen uniuerso labore et perpetua sollicitudine sua nihil amplius commodi utilitatisue referunt quam
540. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ueluti Sulla noctes insomnes transigat, timeat omnes, saepius nec uxori nec liberis confidat, numquam uel cibum uel somnum capiat securum. Sed quis saeuissimus diriora inimico suo sciuisset imprecari mala quam quae dominandi cupidi tamquam furiis infernalibus acti sponte sua subeunt? Hanelas toto pulmone, haspiras ad principatum, uniuersis contendis uiribus, ruis in arma amens, extendere ultra terminos terrarum
541. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Hac eadem ratione et imperium, potentiam, seu principatum malum esse docebimus si recensebimus curas, suspiciones, anxietates, metus, pericula, crudeles exitus et cetera id genus, quae potentibus magnisque uiris accidere consueuerunt, ut Cicero fecit in extrema Tusculanarum quaestionum, ubi per uitam Dionysii omnium tyrannorum uitam pulcherrime expressit; quam nos quoque cum propter eloquentiam singularem, tum propter
542. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] curareque sedulo ut satis tutati defensique sint ab iniuriis aliorum; et ne unus alio uim ullam aut molestiam inferat, nullo alter alterum damno afficiat, nihil contumeliae praebeat, denique uniuersa prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen uniuerso labore et perpetua sollicitudine sua nihil amplius commodi utilitatisue referunt quam
543. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ueluti Sulla noctes insomnes transigat, timeat omnes, saepius nec uxori nec liberis confidat, numquam uel cibum uel somnum capiat securum. Sed quis saeuissimus diriora inimico suo sciuisset imprecari mala quam quae dominandi cupidi tamquam furiis infernalibus acti sponte sua subeunt? Hanelas toto pulmone, haspiras ad principatum, uniuersis contendis uiribus, ruis in arma amens, extendere ultra terminos terrarum
544. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dicas "Famam tamen et gloriam uiro sine culpa quaerere semper concessum fuit, quippe qua nec dulcius nec suauius quicquam in uita humana esse potuit," – proh pudor! miserandam hominum mentis caecitatem , quae numquam in se curant descendere, aut quales ipsi sint diligentius examinare, atque ita se componere ut innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus,
545. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] primis in uotis habemus. Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem, quae fabrorum, cerdonum, pastorum, rusticorumque iudicio stabilitur, quae tantum et ponderis et diuturnitatis habet, quantum insano uulgo et plebeculae omni folio uolubiliori collibuerit! En tibi egregium sapientem, qui nisi
546. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem, quae fabrorum, cerdonum, pastorum, rusticorumque iudicio stabilitur, quae tantum et ponderis et diuturnitatis habet, quantum insano uulgo et plebeculae omni folio uolubiliori collibuerit! En tibi egregium sapientem, qui nisi uolentibus fatuis sapiens esse nequit; en sanctissimum uirum nefaria
547. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] En tibi egregium sapientem, qui nisi uolentibus fatuis sapiens esse nequit; en sanctissimum uirum nefaria impudentia consecratum; en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi uoluerint, improba esse incipiet! At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput meum.
548. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uobis, qui saturati estis, quia esurietis. Vae uobis, qui ridetis et iocatis, quia lugebitis et flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines, quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat,
549. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quia esurietis. Vae uobis, qui ridetis et iocatis, quia lugebitis et flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines, quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste
550. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dicas "Famam tamen et gloriam uiro sine culpa quaerere semper concessum fuit, quippe qua nec dulcius nec suauius quicquam in uita humana esse potuit," – proh pudor! miserandam hominum mentis caecitatem , quae numquam in se curant descendere, aut quales ipsi sint diligentius examinare, atque ita se componere ut innocentiae integritatisque suae conscientia ualeant gaudere! Non nos, ubi sumus, miseri quaerimus: circum fora uolitamus,
551. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] primis in uotis habemus. Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem, quae fabrorum, cerdonum, pastorum, rusticorumque iudicio stabilitur, quae tantum et ponderis et diuturnitatis habet, quantum insano uulgo et plebeculae omni folio uolubiliori collibuerit! En tibi egregium sapientem, qui nisi
552. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Non curo si mille ulceribus morbidum iecur putrescat, modo me popellus probum dicat uel egregium. O admirabilem sapientiam, o sanctimoniam singularem, quae fabrorum, cerdonum, pastorum, rusticorumque iudicio stabilitur, quae tantum et ponderis et diuturnitatis habet, quantum insano uulgo et plebeculae omni folio uolubiliori collibuerit! En tibi egregium sapientem, qui nisi uolentibus fatuis sapiens esse nequit; en sanctissimum uirum nefaria
553. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] En tibi egregium sapientem, qui nisi uolentibus fatuis sapiens esse nequit; en sanctissimum uirum nefaria impudentia consecratum; en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi uoluerint, improba esse incipiet! At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput meum.
554. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uobis, qui saturati estis, quia esurietis. Vae uobis, qui ridetis et iocatis, quia lugebitis et flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines, quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat,
555. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quia esurietis. Vae uobis, qui ridetis et iocatis, quia lugebitis et flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines, quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste
556. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] discernuntur: Haec atque eiusmodi pleraque uiris doctis et in sacris litteris philosophiaque eruditis factu facilia erunt, siquidem hi soli sunt qui et cognoscere et docere queunt quae uera bona sint aut mala. De aliis uero quam uerum illud est poetae: Omnibus in terris quae sunt a Gadibus usque Auroram et Gangem, pauci dignoscere possunt vera bona, atque illis multum diuerse,
557. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] litteris philosophiaque eruditis factu facilia erunt, siquidem hi soli sunt qui et cognoscere et docere queunt quae uera bona sint aut mala. De aliis uero quam uerum illud est poetae: Omnibus in terris quae sunt a Gadibus usque Auroram et Gangem, pauci dignoscere possunt vera bona, atque illis multum diuerse, remota erroris nebula. Quid enim ratione timemus Aut cupimus? Quantum dextro pede concupis ut te
558. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] mortifera est facundia, uiribus ille confisus periit admirandisque lacertis, sed plures nimia congesta pecunia cura strangulat Quae singula postea iuxta ueram philosophiae rationem latius prosequitur. Hinc et ille satyrorum egregius ad doctrinam Cornuti philosophi magistri sui inuitans alios inquit: Petite hinc puerique senesque finem animo
559. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Cornuti philosophi magistri sui inuitans alios inquit: Petite hinc puerique senesque finem animo certum miserisque uiatica canis. Quae neglecta, ut recte ait Horatius, aeque pueris senibusque nocebunt, et quae adepta pauperibus proderunt, locupletibus aeque, et ex quibus ipse fatetur se magnam commoditatem ingensque solacium suscipere.
560. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Petite hinc puerique senesque finem animo certum miserisque uiatica canis. Quae neglecta, ut recte ait Horatius, aeque pueris senibusque nocebunt, et quae adepta pauperibus proderunt, locupletibus aeque, et ex quibus ipse fatetur se magnam commoditatem ingensque solacium suscipere. Idcirco intulit: Restat ut his ego me ipse regam solerque
561. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Haec atque eiusmodi pleraque uiris doctis et in sacris litteris philosophiaque eruditis factu facilia erunt, siquidem hi soli sunt qui et cognoscere et docere queunt quae uera bona sint aut mala. De aliis uero quam uerum illud est poetae: Omnibus in terris quae sunt a Gadibus usque Auroram et Gangem, pauci dignoscere possunt vera bona, atque illis multum diuerse,
562. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] litteris philosophiaque eruditis factu facilia erunt, siquidem hi soli sunt qui et cognoscere et docere queunt quae uera bona sint aut mala. De aliis uero quam uerum illud est poetae: Omnibus in terris quae sunt a Gadibus usque Auroram et Gangem, pauci dignoscere possunt vera bona, atque illis multum diuerse, remota erroris nebula. Quid enim ratione timemus Aut cupimus? Quantum dextro pede concupis ut te
563. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] mortifera est facundia, uiribus ille confisus periit admirandisque lacertis, sed plures nimia congesta pecunia cura strangulat Quae singula postea iuxta ueram philosophiae rationem latius prosequitur. Hinc et ille satyrorum egregius ad doctrinam Cornuti philosophi magistri sui inuitans alios inquit: Petite hinc puerique senesque finem animo
564. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Cornuti philosophi magistri sui inuitans alios inquit: Petite hinc puerique senesque finem animo certum miserisque uiatica canis. Quae neglecta, ut recte ait Horatius, aeque pueris senibusque nocebunt, et quae adepta pauperibus proderunt, locupletibus aeque, et ex quibus ipse fatetur se magnam commoditatem ingensque solacium suscipere.
565. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Petite hinc puerique senesque finem animo certum miserisque uiatica canis. Quae neglecta, ut recte ait Horatius, aeque pueris senibusque nocebunt, et quae adepta pauperibus proderunt, locupletibus aeque, et ex quibus ipse fatetur se magnam commoditatem ingensque solacium suscipere. Idcirco intulit: Restat ut his ego me ipse regam solerque
566. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] poterit, ut Chrysippo placet, si malum, quod quis patitur, iustum esse exponemus dignumque declarabimus aequo potius quam iniquo animo tolerari, iuxta illud poetae Leuius ex merito, quicquid patiare, ferendum est, quae uenit indigne poena, dolenda uenit. Nihil autem adeo graue homini accidere potest quod non dicet iuste ac merito sibi euenisse si uel iustitiam altissimi aspiciet, qui
567. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Nihil autem adeo graue homini accidere potest quod non dicet iuste ac merito sibi euenisse si uel iustitiam altissimi aspiciet, qui uniuersa rectissimo consilio dispensat, uel peccata sua, quae aut in conditorem, aut in proximum suum commisit, ad memoriam reuocet. Priore ratione consolabatur se Thobias cum a coniuge improperia acceperat dicens: Iustus es Domine, et omnia iudicia tua iusta sunt, et omnes uiae tuae
568. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tribulatio. Et Iudith obsessum ab Holoferne populum eadem ratione prudentissime consolata est dicens: Et nos non ulciscamur nos pro his quae patimur, sed reputantes peccatis nostris haec ipsaque supplicia minora esse flagello quod meremur. Amicus quoque Iob idem attigit cum ait: Numquid
569. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] suis repperit prauitatem; quanto magis hi qui habitant domos luteas. Quibus uerbis prudenter Iob adducit et ad reputandum condicionis suae infirmitatem, quae apud Deum non potest esse nitida aut omnino noxa immunis; quippe, ut ipsemet postea fatetur, in cuius oculis neque caeli mundi sunt. Vnde Isidorus: Scito, o homo, nullum tibi aduersari potuisse nisi Deus potestatem dedisset, nec
570. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ut ipsemet postea fatetur, in cuius oculis neque caeli mundi sunt. Vnde Isidorus: Scito, o homo, nullum tibi aduersari potuisse nisi Deus potestatem dedisset, nec habuisset in te potestatem aduersarius nisi permitteret Deus. Vniuersa quae tibi accidunt absque Dei non ueniunt uoluntate. Iniquorum potestas super te ex Dei datur licentia; qui tibi aduersantur Dei consilio faciunt. Indignatio Dei te affligi iussit, ipse iratus iussit te mala omnia experiri. Nam et quod
571. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quateris, quod crassante impugnatione spirituum agitaris, et hoc ipsum tibi pro tuo peccato diuina iustitia irrogat. Omnis enim aduersitas rerum delictorum tuorum meritis excitatur: tua contra te dimicantur arma: sagittis tuis uulneraris. Per quae enim cecidisti, per haec et torqueris. Secutus es carnem, flagellaris in carne; in ipsa gemis in qua peccasti. In ipsa tibi est censura supplicii quae fuit causa peccati. Vnde corruisti a uita, inde luis tormenta. "Discute conscientiam
572. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tuorum meritis excitatur: tua contra te dimicantur arma: sagittis tuis uulneraris. Per quae enim cecidisti, per haec et torqueris. Secutus es carnem, flagellaris in carne; in ipsa gemis in qua peccasti. In ipsa tibi est censura supplicii quae fuit causa peccati. Vnde corruisti a uita, inde luis tormenta. "Discute conscientiam tuam, o homo, intende mentem tuam, exanima te", loquitur tibi cor tuum. Considera meritum tuum: iuste argueris, iusto iudicio iudicaris, procella iusta te
573. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] desaeuiunt et se ipsi uicem suam ulciscuntur. Vltro autem
omnis hac uindicta, ut postea docebitur, semper dolori admixtam habet uoluptatem.
Sed de his alias; nunc sufficit declarasse quomodo homo toleranda
aequo animo mala putat quae iure sibi accidisse recognoscit.
574. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
575. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] a uoluntate diuina Ex quo loco ille secundus rite nascitur, quo itidem mortales curis non magnopere mouentur nec ea intolerabilia ducunt, puta quae uoluntate Dei acciderunt. Haec enim patienter ferunt, uel propter hoc quod ea, quae ab ipso sunt, iusta esse cognoscuntur, uel quia ipsi licet de luto suo disponere uti uult; quoniam, ut sapiens ait: Sicut lutum in manu figuli, sic homo in manu eius qui creauit se; nec debet lutum figulo dicere: quare
576. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Cui quidem et ille finitimus est in quo uel principis uel patris uel alterius, qui in nos potestatem habet, uoluntatem consueuimus assignare. Vt Terentianus ille fecit Dauus, qui uolens inducere Pamphilum ad obsequendum iussis paternis, quae aegre ferebat: "Pater est", inquit, "Pamphile," ac si diceret "non licet tibi eius spernere mandata." Hinc uulgaris illa consolatio orta est: "Patere; oportet; ita Dominus iubet." Quod
577. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Hi enim semper eius sunt mores, ista ipsius natura; seruauit erga te potius propriam in ipsa mutabilitate constantiam. Talis erat cum blandiebatur, cum tibi false illecebris felicitas alluderet. Deprehendisti caeci numinis ambiguos uultus; quae sese adhuc uelat aliis, tota tibi prorsus innotuit. Si probas, utere moribus, ne queraris; sin perfidiam perhorrescis, sperne atque abice perniciose ludentem. Nam quae nunc tibi est tanti causa maeroris, haec eadem tranquillitatis causa
578. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] illecebris felicitas alluderet. Deprehendisti caeci numinis ambiguos uultus; quae sese adhuc uelat aliis, tota tibi prorsus innotuit. Si probas, utere moribus, ne queraris; sin perfidiam perhorrescis, sperne atque abice perniciose ludentem. Nam quae nunc tibi est tanti causa maeroris, haec eadem tranquillitatis causa esse debuisset. Reliquit enim te quam non relicturam nemo umquam poterit esse securus. An uero tu pretiosam existimas abituram felicitatem et cara est tibi forma praesens
579. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
Ideo autem explicatio conditionis fortunae confert ad consolationis
officium, quo tristitia lenitur, quoniam per talem fortunae commemorationem
inducitur homo ad credendum ea, quae sibi euenerunt, iure quodammodo euenisse nec
inde se aliqua iniuria affectum.
580. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] " Tale quid et Euripides scribit: Mortalis nemo est quem non attigit morbique dolorque; multi humandi sunt liberi, rursumque creandi. Mors est futura omnibus. Quae generi humano angorem nequaquam afferre habetur reddenda est terra terrae: tum uita omnibus metenda ut fruges. Hinc et ille cui dictum est:
581. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Hinc et ille cui dictum est: "Morieris", sapientissime respondit: "Hac conditione intraui ut exirem." et alia similia, quae superius adduximus, ex conditione humana sumpta. Huc et illud spectat Hieronymi ad Heliodorum episcopum: Xerxes ille rex potentissimus qui subuertit montes, maria constrauit, cum de sublimi loco infinitam hominum
582. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
Haec uero cur ad tollendum maerorem ualeant? Inde quod superiori loco in causa est,
id est inusitatum eis nouumque aut iniustum acciderit nihil, sed quae ipsa humanae
naturae fert conditio.
583. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Sed si cuncta uides simili fora plena querela, si decies lectis diuersa in parte tabellis uana superuacui dicunt chirographa ligni, arguit ipsorum quos littera gemmaque princeps sardonichis loculis quae custoditur eburnis, te nunc, delicias, extra communia censes ponendum, quia tu gallinae filius albae, nos uiles pulli nati infelicibus ouis?
584. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ferre non possum, qui abesse aliquid tuae beatitudini tam luctuosus atque anxius conquereris. Quis est enim tam compositae felicitatis ut non aliqua ex parte cum status sui qualitate rixetur? Anxia enim res est humanorum conditio bonorum et quae uel numquam tota prouenit, numquam perpetua subsistat. Huic census exuberat, sed est pudori degener sanguis. Hunc nobilitas notum facit, sed angustia rei familiaris inclusus mallet esse ignotus. Ille utroque circumfluus uitam caelibem
585. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quisquam poterit
causari."
586. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] a forti magnaue auctoritate uiro. Hac ratione mortem illorum qui fortissime pro patria, legibus, libertate, honore, dignitate pugnando mortem potius expetendam quam dolendam esse dicere consueuimus. Similiter et fortunarum detrimenta quae iusto honestoque periculo sunt accepta. Proinde laudatur illa praeclara ducis Leonidae uox qua commilitones suos ad honestam mortem pro patria oppetendam cohortatus est. "Pergite animo
587. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Themistoclis, Bruti, et aliorum ducum clarissimorum tam Graecorum quam Latinorum nec non etiam barbarorum, cum apud hos omnes non solum duces aut alias singulares personas, uerum etiam et totos exercitus certae morti sese deuouisse legimus et, quae imbecillioris sunt sexus, feminae pleraeque magnanimitate simili uiros aequauerunt; quarum nomina longum esset recensere, nedum facta. Tales igitur casus nullus umquam licet ignauissimus aut
588. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dolorem, itaque ceptum sacrificium constantissimo animo persoluit. Simile huic, sed quanto sexu infirmior, tanto uirtute ualidior illa Lacaena mulier fecit, quae postquam accepit nuntium mortis filii strenuissimi, nullos femineos edidit eiulatus, immo nec illacrimata est, uerum laeto constantique uultu respondit: "Diis equidem ingentes ago gratias quod talem genuerim qui mortem ob patriam oppetere
589. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] magnus honos sit, nullum ab his, qui in id certamen descendant, deuitari dolorem. Apud quos autem uenandi et equitandi laus uiget, qui hanc petescunt, nullum fugiunt dolorem. Quid de nostris ambitionibus, quid de cupiditate honorum loquar; quae flamma est per quam non cucurrerint hi qui haec olim punctis singulis colligebant? Itaque semper Africanus Socraticum Xenophontem in manibus habebat, cuius imprimis laudabat illud quod diceret eosdem labores non esse aeque graues imperatori
590. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] iter. Hectora quis nosset felix si Troia fuisset? Publica uirtutis per mala facta uia est. Ars tua, Typhi, iacet si non sint aequore fluctus, si non sint homines ars tua, Phoebe, iacet. Quae latet inque bonis cessat non cognita rebus, apparet uirtus arguiturque malis. Dat tibi nostra locum tituli fortuna caputque conspicuum pietas quae tua colat, habet. Vtere temporibus quorum nunc minime freta
591. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] si non sint homines ars tua, Phoebe, iacet. Quae latet inque bonis cessat non cognita rebus, apparet uirtus arguiturque malis. Dat tibi nostra locum tituli fortuna caputque conspicuum pietas quae tua colat, habet. Vtere temporibus quorum nunc minime freta es et patet in laudes area magna tuas. Quo carmine uide quaeso quam prudenter uxoris
592. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fortis miseria examinatur." Hae consolationes omnes ad laudem inuitant, habentque locum dumtaxat in publicis aut apertis casibus, et qui in conspectu populi sunt constituti; ceterum quid de priuatis occultisque dicemus malis et quae intra cubiculum uel domus uel cordis patimur? Sed consolatori sapienti nec in his quidem consolandi deerit ratio. Nam etsi homo ex suis aduersitatibus nihil aliud referat emolumenti, illud tamen unum ac
593. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] An non uidemus agricolas, pastores, fabros, aliosque operatores sub quibus ponderibus aut quali aestu uel gelu cantantes desudare grauissimumque opus hilari animo peragere? Aut negotiatores, nautae, latrunculi, praedones, quae non adeunt certissima discrimina, quos non perferunt libentissime labores ex quibus lucri aliquid se relaturos arbitrantur? Similiter et militum ducumque genus uel impensas uel inediam, sitim, uigilias, uulnera, cedes referrem,
594. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aut sui fastidiosus boni, quem eius probatio reddit tristiorem. Dicit enim in euangelio Dominus: Vos lugebitis et flebitis, mundus autem gaudebit. Vos contristabimini, sed tristitia uestra conuertetur in gaudium. Amplectenda est ergo tristitia quae gaudium parit et cum eius materia est consideranda quia saepe per dulcedinem fructus placet quod amarum horruit in radice. Et iterum ait Dominus: Haec locutus sum uobis ut in me pacem habeatis. In hoc autem mundo passuram habebit nisi ut
595. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] passuram habebit nisi ut tanta in nobis sit eius pollicitationis credulitas ut, cum mala mundi patiamur, futurae spei fiducia in summa pace nos esse credamus tantaque in nobis sit futurorum fides quod omnino non sentiamus nos sustinere illa quae patimur, sed ea potius arbitremur iam obtinere quae credimus. Siquidem dictum est Vnde totum nos in futuro habere cognoscimus spe salui facti sumus. Spes autem quae uidetur, non est spes. Ad hoc igitur tantam in nobis fidei stabilitatem
596. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] pollicitationis credulitas ut, cum mala mundi patiamur, futurae spei fiducia in summa pace nos esse credamus tantaque in nobis sit futurorum fides quod omnino non sentiamus nos sustinere illa quae patimur, sed ea potius arbitremur iam obtinere quae credimus. Siquidem dictum est Vnde totum nos in futuro habere cognoscimus spe salui facti sumus. Spes autem quae uidetur, non est spes. Ad hoc igitur tantam in nobis fidei stabilitatem Dominus esse desiderat ut et uerius
597. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in nobis sit futurorum fides quod omnino non sentiamus nos sustinere illa quae patimur, sed ea potius arbitremur iam obtinere quae credimus. Siquidem dictum est Vnde totum nos in futuro habere cognoscimus spe salui facti sumus. Spes autem quae uidetur, non est spes. Ad hoc igitur tantam in nobis fidei stabilitatem Dominus esse desiderat ut et uerius esse quod credimus quam quod patimur iudicemus et uerius habeamus speranda quod sensibilia et
598. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sed tristitia uestra uertetur in gaudium. Iterum autem uidebo uos et gaudebit cor uestrum et gaudium uestrum nemo tollet a uobis. Aptissimum namque ad comparationem praesentium et futurorum gaudiorum praegnantis mulieris induxit exemplum; quae quamuis causam partus non absque ingenti sciat dolore transire, quia auiditate nimia liberos cupit, dolores tormentum spernit dum, quod satis diligit, concupiscit et ante gaudet ex prole quam contristetur ex partu, nec recusat fecunditatis
599. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tristitiae curas amplectitur. Sic et in omnibus paene rebus humanis difficile potest esse laetitiam nisi tristitia ante praecessit. Et amaritudo praesentis doloris commodat amplius gaudia secutura: sic quidem pretiosior salubritas est, quae post languoris recuperatur incommodum et a qualibet maiore spe laboris necessitate ad ampliorem solet felicitatem uenire. Sic qui litterarum scientiam desiderat habere, si discendi non susceperit taedia, peritiae gaudia adipisci non
600. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] amplius desudasse cognouerit et de labore impenso sperat ubertatis augumentum. Quicquid in creaturis paene omnibus ita esse cognoscimus illic maiorem fructum gigni ubi onerosae acerbitatis cura praecesserit. Nam et aestatis et autumni temporis, quae tempora ministra sunt frugum, sterilitatem nimiam nonnumquam hiemis lenitas intulit, cum fecunditatem maximam frigoris saepe praestiterit austeritas, et quicquid clementia ueris resoluit, spem ubertatis amisit. Arbores uero ipsae tanto
601. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] amplioribus fructibus praegrauata curuantur. Nauigantibus quoque ipsis longae serenitatis spem pollicetur nimis ualida ac diuturna tempestas. Sic et omnium fere creaturarum specie difficile exultatio aliqua nisi maerore praeeunte succedit. Quae cum ita sint, aequanimiter ferre conuenit, etiam si nos tribulationum imbribus ac dolorum asperioris hiemis procella concusserit; tanto ampliorem aestatis fructum delaturi, quanto in praesenti frigore uitam habere contingerit acriorem.
602. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] gaudio suscipit, certum est hunc aut infidelitate aut imperitia laborare. Optandum est etiam, quamuis sit amarum, quod lucrum parit et cum laetitia maiore sumendum quicquid ampliorem potest generare mercedem. Nec congestio laboris euitanda est quae est augumentatio commodorum. Sic namque negotiator amplioris quaestus cura nec maria pertimescit nec terrena discrimina, quae interdum etiam causae solent esse damnorum, et propter maioris lucri spem nauigationis et peregrinationis
603. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] parit et cum laetitia maiore sumendum quicquid ampliorem potest generare mercedem. Nec congestio laboris euitanda est quae est augumentatio commodorum. Sic namque negotiator amplioris quaestus cura nec maria pertimescit nec terrena discrimina, quae interdum etiam causae solent esse damnorum, et propter maioris lucri spem nauigationis et peregrinationis incommoda libenter assumit. Quia quamuis magnus, facile contemnitur labor ubi non tam laboris quantitas quam eius utilitas cogitatur,
604. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] conspicimus, quid nobis propter aeterna et sine ulla ambiguitate uentura sit agendum, cogitemus. Nam cum illorum lucra insidiae uel pericula praecedant, similiter nostra commoda dispendiis cumulantur et sub periculo feliciora contingunt. Quae commoda ui tantum tribulationes non minuunt ut etiam mors possit propter illa contemni, siquidem pretiosa in conspectu Domini mors sanctorum eius."
605. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et ad diuertendum dolorem aut maerorem conuenientiores, ut postea docebimus, cum ad genus illud consolandi perueniemus. Tametsi, ut ab initio testati sumus, magis hoc in opere curandum duximus res illas, quae ad officium consolandi faciunt, tradere, quam illa subtiliora dialectica ratione de earum differentiis aut generibus disputare. Ista quippe non est praesentis negotii speculatio nec ad leuandum cuiuspiam luctum
606. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] luctum satis idonea, ad quod propositum praesens iste labor noster pergit. Hi sunt igitur loci praecipui, quantum meo ingenio colligere licuit, quae mitigare anxietates molestiasque animi ualent. Fuerunt autem numero decem, ut puta: ab iusto, a uoluntate Dei, a uoluntate principis uel maioris, a conditione fortunae, a conditione
607. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Dei, a uoluntate principis uel maioris, a conditione fortunae,
a conditione humana, a societate, a necessitate, a diligentia, ab honesto et ab
utili. Et haec omnia ad secundam rationem consolandi spectant.
Nunc ad ea ueniamus quae sunt tertiae rationis propria.
608. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] propria.
609. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] deducere summam et contentus uexare oculos humore coacto; ploratur lacrimis amissa pecunia ueris. Hi quidem merito deridentur, quando illarum rerum iactura, quae uel nihil uel omnino parum bonitatis habent uehementius franguntur quam eorum quae ueriora sunt bona. Et malum in se paruum ita monstratur. Collatum uero ad aliud multipliciter
610. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] Hi quidem merito deridentur, quando illarum rerum iactura, quae uel nihil uel omnino parum bonitatis habent uehementius franguntur quam eorum quae ueriora sunt bona. Et malum in se paruum ita monstratur. Collatum uero ad aliud multipliciter doceri poterit exiguum esse secundum quod ad multa potest referri. Comparari enim potest malum uel ad tempus uel ad aliud
611. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Extenuatur enim haud modicum detrimenti cuiusuis dolor si id tempore debito aut iusto accidisse docebitur. Vt Seruius Sulpicius fecit cum inquit: ab hisce rebus animum ad cogitationem tuam aduoca atque ea reminiscere potius quae digna tua persona sunt: illam, quam dicis opus fuerat uixisse, una cum re publica fuisse et cum res publica occideret, uita excessisse. Quibus uerbis
612. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] iocundior mors esse consueuit quam uita. Praestat quoque desiderium sui amicis quam nausiam aut satietatem relinquere. Praeterea, ut recte Seneca inquit, Quicumque ad extremum sui fati uenit, senex moritur. Non enim refert quae sit hominis aetas, sed quae sit uita. Nec re multum interest quot annos habeam, sed quot acceperim; si plus uiuere non possum, haec est senectus mea. – et Cicero: Nemo parum diu uixit qui uirtutis perfectae
613. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Praestat quoque desiderium sui amicis quam nausiam aut satietatem relinquere. Praeterea, ut recte Seneca inquit, Quicumque ad extremum sui fati uenit, senex moritur. Non enim refert quae sit hominis aetas, sed quae sit uita. Nec re multum interest quot annos habeam, sed quot acceperim; si plus uiuere non possum, haec est senectus mea. – et Cicero: Nemo parum diu uixit qui uirtutis perfectae perfecto functus est
614. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Secundus locus a breuitate temporis Ex breuitate autem temporis imminuitur malorum opinio si ea paruo tempore duratura insinuare ualebimus, ut philosophia ait Boethio: Si idcirco te fortunatum non existimas quoniam, quae tunc laeta uidebantur, abierunt, non est quod te miserum putes quoniam, quae nunc creduntur maesta, cito praeteribunt. – et apud Vergilium Aeneas:
615. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] temporis imminuitur malorum opinio si ea paruo tempore duratura insinuare ualebimus, ut philosophia ait Boethio: Si idcirco te fortunatum non existimas quoniam, quae tunc laeta uidebantur, abierunt, non est quod te miserum putes quoniam, quae nunc creduntur maesta, cito praeteribunt. – et apud Vergilium Aeneas: O socii, neque enim ignari sumus ante malorum; o passi
616. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uita uelocissime adduxit quo ueniendum erat etiam cunctantibus, alios macerauit et coxit. Hic Senecae est discursus; sed ille Ciceronis non indoctior: Quae uero aetas longa est? Aut quid omnino homini longum? Nonne modo pueros, modo adulescentes in cursu a tergo insequens Nec opinantes assecuta est senectus? Si, quia nihil ultra habemus, hoc longum dicimus; omnia ista, perinde ut
617. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Si, quia nihil ultra habemus, hoc longum dicimus; omnia ista, perinde ut cuique data sunt pro rata parte aut uita longa aut breui abducuntur. Apud Hypanum fluuium, qui ab Europae parte in Pontum fluit, Aristoteles ait bestiolas quasdam nasci quae unum diem uiuant. Ex his igitur hora octaua quae mortua est, prouecta aetate mortua est; quae uero occidente sole, decrepita. Et magis etiam si solstitiali die. Confer nostram longissimam aetatem cum aeternitate; in eadem propemodum
618. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] omnia ista, perinde ut cuique data sunt pro rata parte aut uita longa aut breui abducuntur. Apud Hypanum fluuium, qui ab Europae parte in Pontum fluit, Aristoteles ait bestiolas quasdam nasci quae unum diem uiuant. Ex his igitur hora octaua quae mortua est, prouecta aetate mortua est; quae uero occidente sole, decrepita. Et magis etiam si solstitiali die. Confer nostram longissimam aetatem cum aeternitate; in eadem propemodum breuitate qua ille bestiolae reperiemur.
619. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] rata parte aut uita longa aut breui abducuntur. Apud Hypanum fluuium, qui ab Europae parte in Pontum fluit, Aristoteles ait bestiolas quasdam nasci quae unum diem uiuant. Ex his igitur hora octaua quae mortua est, prouecta aetate mortua est; quae uero occidente sole, decrepita. Et magis etiam si solstitiali die. Confer nostram longissimam aetatem cum aeternitate; in eadem propemodum breuitate qua ille bestiolae reperiemur. Contemnamus igitur omnes ineptias: quod enim leuius huic
620. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quod aliquando futuri sumus, et quod, uelimus nolimus, longius abesse non potest. Nam si nongentos uitae extenderemus annos, ut ante diluuium uiuebat genus humanum, et Mathusalem nobis tempora donarentur, tamen nihil esset praeterita longitudo quae esse desisset. Etenim inter eum qui decem uixit annos et illum qui mille, postquam idem uitae finis aduenerit et irrecusabilis mortis necessitas, transactum omne tantundem est nisi quod magis senex onustus peccatorum fasce proficiscitur.
621. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] summi prouidentiam uel ordinationem conferamus, comperies illud tibi ab initio fuisse deputatum aut meritis tuis aut aliqua alia iusta omnipotentis dispositione. De qua re poterit consolator et apte et copiose multa disserere, quae nos prolixitatem deuitantes simulque ingeniis peritorum non diffidentes praetermittimus ut cetera pleraque. Haec ergo ex ratione temporis sufficiant. Iam quo modo unum malum ex collatione alterius mali minui conueniat,
622. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] prouincias, gentes, populos, et alias potentias quascumque quibus aliquid cladis aut exitii aut infortunii maximum accidisse cognoscitur. Quod nimirum Seruius ad Ciceronem prudentissime aptissimeque his uerbis induxit: Quae res mihi non mediocrem consolationem attulit uolo tibi commemorare, si forte eadem res tibi minuere dolorem posset. Ex Asia rediens cum ab Aegina Megaram uersus nauigarem, coepi regiones circumcirca inspicere. Post me erat Aegina, ante
623. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] attulit uolo tibi commemorare, si forte eadem res tibi minuere dolorem posset. Ex Asia rediens cum ab Aegina Megaram uersus nauigarem, coepi regiones circumcirca inspicere. Post me erat Aegina, ante Megaron, dextra Epirus, sinistra Corinthus, quae oppida quodam tempore florentissima fuerunt, nunc prostrata et diruta ante oculos iacent. Coepi egomet mecum sic cogitare: en nos homunculi! si quis nostrum interiit aut occisus sit, quorum uita breuior esse debet, cum uno loco tot
624. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] infesto credunt a numine; saxa deorum haec et tela putant. Et quidem ista omnia et alia eiusmodi plurima mentibus male sibi consciis euenire consueuerunt, quae procul dubio maximis animum angoribus cruciari solent. Plus tamen ad solacium aduersarii exteriora mala conferunt, quamuis tenuiora sint et leuiora. Nam cum inimicus unusquisque ideo praecipue inimici sui gaudet malis quod
625. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] malorum opinio solet attenuari.
626. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
627. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] manifestauerimus quae imminent longe esse perniciosiora. Hoc egit optime Sulpicius scribens ad Ciceronem: Quid est quod tantopere te commoueat tuus dolor intestinus? Cogita quem ad modum adhuc nobiscum fortuna egerit: ea nobis erepta esse quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, patriam honestatem dignitatem, honores omnes; hoc uno incommodo addito quid ad dolorem adiungi potuit? Aut qui non illis rebus exercitatus animus calere iam debet atque omnia minoris
628. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] At uero malum est liberos amittere, nisi prius peius sit hoc sufferre et perpeti. et Cicero ad Titium: neque hae neque ceterae consolationes, quae sunt a sapientissimis uiris usurpatae, tantum uidentur proficere debere quantum status ipse ciuitatis et haec perturbatio temporum perditorum, cum beatissimi sunt qui liberos non susceperunt, minus autem miseri qui his temporibus amiserunt
629. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] maerore nostro ad communem omnium euocamur; quem quamuis grauiorem censeamus, leuius tamen toleramus, quandoquidem multos socios nos habere uidemus ut nos aut infortunatos ultra ceteros aut indigniore iniuria affectos cogitare non possimus, quae duo in casibus aduersis maxima sunt incrementa angoris; horum uero absentia aut ex toto, aut ex maiore parte leuat luctum. Hinc est quod nemo mortalium durius fert humanas miserias, ut puta corporis infirmitates, imbecillitates,
630. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fert humanas miserias, ut puta corporis infirmitates, imbecillitates, labes, spurcitias, fetores, et alios defectus aliasque miserias innumeras quibus nos uidemur obnoxios ac subiectos , quae tamen si quis diligentius penset aut intueatur, comperiet profecto omni miseria esse miseriora. Et nihilominus his luget nullus. Quod si uni ista contingerent a quibus ceteros omnes uideret immunes, nullus profecto esset dies,
631. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] luderet Aeneas qui te tantum ore referret, non equidem omnino capta aut deserta uiderer. Istorsumque spectant egregia facinora aut alia digna monumenta quae quis reliquit uel in re militari uel ciuili uel in sapientia, uel in alio quocumque uirtutis genere quod solet hominum memoriam reddere immortalem et quod merito filiorum posteritati anteponendum est. Pulchriorque huiusmodi proles est
632. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] recepi felix heu! nimiumque felix si litora tantum numquam Dardanidae tetigissent nostra carinae. – felix, inquit: quo? Nimirum illis praeclaris facinoribus quae commemorauit, quibus confidebat suam memoriam sempiternis laudibus uicturam, ut et uiuit quidem ac multo celeberrior quam si absque talibus uirtutibus praestantissimos filios genuisset. Praedicarentur quidem filii, matris uero et
633. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quam si absque talibus uirtutibus praestantissimos filios
genuisset. Praedicarentur quidem filii, matris uero et nomen fortasse
obrutum iaceret atque sepultum, ut ei contingit
quae Hannibalem peperit. Sed de secundo lugubri loco satis.
634. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] locus a ratione funeris Sane et ille, qui ex ratione funeris oritur, plurimum confert ad miseriae imminutionem; haud enim exiguam leuabimus tristitiae partem si commemorabimus funus recte digneque procuratum ac uniuersa quae mortuis debentur iuste persoluta omninoque ei esse factum satis. Siquidem uniuersis fere mortalibus multa cura de sepulchris mortuorum esse solet, ut inter summas
635. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sepulturae mandaretur, transmissus per fluuium a uectore quodam, quem lingua sua Charontem appellabant, coram quadraginta iudicibus sisteretur; apud quos licebat lege cuiuis mortuum de impietate flagitioue aut quibusuis sceleribus accusare; quae si uera iudices comprobassent, feriebant hac mortuum sententia ut honore sepulchri, immo omnino sepultura careret , tamquam nulla maiore ignominia affici possit. Sic legimus et sacris
636. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uulnera lauerat. Nec mirum esse debet si mortales in pompa funerum tantam curam suscipiant cum huiusmodi opus ipse quoque Saluator inter pietatis munera annumerauerit commendaueritque illam quae in sepulturam suam unguento eum perunxerat. Vel Abrahae quanta cura sepulturae et suae et uxoris fuit? Similiter et Iacob qui iussit tot dierum itinere corpus suum ab Aegypto ad sepulchrum suorum referre; Ioseph moriens
637. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ipsorum in morbum incidit, locum desertum petit ibique decumbit nemine ei neque infirmanti neque defuncto assistente aut eius curam agente. Issedonibus, qui in extrema ora terrae degunt, quae auroram septentrionemque interiacet, alia praeterea sepeliendorum mortuorum cura est. Vbi pater alicuius decessit, uniuersi eius propinqui praesto cum pecoribus sunt, quibus mactatis et concisis una cum defuncti membris conuiuium
638. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aliquo egregio facinore signare. Praeterea quoque forti omne solum patriam esse uoluerunt. Vnde interrogatus Socrates cuias nam esset, mundanum se respondit, utpote qui totum mundum patriam sibi diceret. Et quae enim uerior patria terreno homini esse potest quam terra quae, quoniam uniuersa eiusdem rationis est, ut philosophi censent, merito cui una pars congruit et uniuersa congruere diiudicatur. Ita ergo ex hoc ultimo loco ad
639. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Praeterea quoque forti omne solum patriam esse uoluerunt. Vnde interrogatus Socrates cuias nam esset, mundanum se respondit, utpote qui totum mundum patriam sibi diceret. Et quae enim uerior patria terreno homini esse potest quam terra quae, quoniam uniuersa eiusdem rationis est, ut philosophi censent, merito cui una pars congruit et uniuersa congruere diiudicatur. Ita ergo ex hoc ultimo loco ad utramque partem poteris rationem leuandae aegritudinis
640. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] 26 De multis aliis locis ex quibus mali opinio minuitur Minuitur autem malum non tantum ex his solis, uerum uniuersaliter ex contrariis rationibus cunctorum illorum quibus augetur bonum. Sunt autem quae deterrere bonum consueuerunt; ista, ut summatim dicamus, si sit paruum, si non perpetuum, si cito abiturum, si non est pulchrum, si non est honestum uel iustum, si non multum proficuum, si non libet factum aut praestitum, si imprudenter uel
641. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aut principi, ob illatam succenset iniuriam, maerere tamen et dolere potest, quoniam dolor ex sui ratione spem uindictae non habet. Ex his igitur locis omnibus lenire malum poteris et minus quam putabatur persuadere; quae extendere studio breuitatis obmittimus et ne nobilibus ingeniis fastidium ingeramus, quibus satis est modum gerendi tantum ad mentem reducere; ipsi uero sollertia sua, quae supersunt, facile assequi poterunt. Itaque quae de collatione unius
642. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] locis omnibus lenire malum poteris et minus quam
putabatur persuadere; quae extendere studio breuitatis obmittimus et ne nobilibus
ingeniis fastidium ingeramus, quibus satis est modum gerendi tantum ad mentem
reducere; ipsi uero sollertia sua, quae supersunt, facile assequi poterunt. Itaque
quae de collatione unius mali ad aliud dicenda erat, hactenus attigisse
sufficiat.
643. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] putabatur persuadere; quae extendere studio breuitatis obmittimus et ne nobilibus
ingeniis fastidium ingeramus, quibus satis est modum gerendi tantum ad mentem
reducere; ipsi uero sollertia sua, quae supersunt, facile assequi poterunt. Itaque
quae de collatione unius mali ad aliud dicenda erat, hactenus attigisse
sufficiat.
644. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Nunc uidere superest quomodo ex collatione boni minuitur mali opinio, aut quo pacto iacturam, quam accepimus, si ad bona conferamus, attenuare ualebimus. Sed hoc non alio pacto commode fieri poterit nisi si bona, quae supersunt, multo uberiora praestantioraque esse explicabimus, adeo ut non debeat minorum iactura tantopere commoueri. Hoc facere uoluit ille poeta qui ait: Sed nec tam tenuis tibi census contigit, ut mediocris
645. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Quid dicam liberos consulares, quorum iam, ut in id aetatis pueris, uel paterni uel auiti specimen elucet ingenii? Cum igitur praecipua sit mortalibus uitae cura retinendae, o te (si tua bona cognoscas) felicem cui suppetunt etiam nunc quae uita nemo dubitat esse cariora. Quare sicca iam lacrimas; nondum est ad unum omnis exosa fortuna nec tibi nimium ualida tempestas incubuit, quando tenaces haerent anchorae quae nec praesentis solamen nec futuri spem temporis abesse
646. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] o te (si tua bona cognoscas) felicem cui suppetunt etiam nunc quae uita nemo dubitat esse cariora. Quare sicca iam lacrimas; nondum est ad unum omnis exosa fortuna nec tibi nimium ualida tempestas incubuit, quando tenaces haerent anchorae quae nec praesentis solamen nec futuri spem temporis abesse patiantur." "Quam multos esse coniectas qui sese proximos caelo arbitrentur si de fortunae tuae reliquiis
647. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quorum uel media pars
si alteri daretur, felicem se dicere non dubitaret."
Cuius perspicuum esse potest quantum diminuitur opinio accepti
detrimenti huiusmodi bonorum, quae superfuerunt, collatione.
648. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] est qui ex discrimine accipitur; id est cum homo in aliquod discrimen grauissimum uenit, in quo omnium rerum naufragium imminebat, et tamen aliquid periculo subduxit. Tunc illorum iacturam leuare consueuimus ex collatione bonorum quae superfuerunt, siue illa praestantiora sint siue inferiora. Hinc ille naufragium consolatus est dicens: Cogita non quod perdideris sed quod euaseris. Et si nudus existi, bonum est quod existi. Considera, qui omnia perdidisti, quod cum
649. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section]
650. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] sed inopinato casu perculsus sternitur et dissipatur. Ad comprimendas ergo et forti animo tolerandas quaslibet rerum ruinas et quoscumque euentus nihil, inquiunt, adeo ualet ut praecogitasse uniuersas miserias et cuncta infortunia quae ulli umquam hominum uel acciderunt uel accidere potuerunt. Qua re id efficiemus ut nihil nobis eueniat insperatum. Videmus autem ut omnia etiam tela praeuisa minus et formidantur et laedunt, cuius rei ueritate etiam poetae
651. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] Nihil est quod tam obtundat leuetque aegritudinem quam perpetua in omni uita cogitatio nihil esse quod non accidere possit , quam meditatio conditionis humanae, quam uitae lex commentatioque parendi; quae non hoc affert ut semper maereamus, sed ut numquam. Neque enim qui rerum naturam, qui uitae uarietatem, qui et imbecillitatem generis humani cogitat, maeret cum hoc cogitat, sed tum uel maxime sapientiae fungitur munere. Vtrunque enim
652. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] hoc cogitat, sed tum uel maxime sapientiae fungitur munere. Vtrunque enim consequitur ut in considerandis rebus humanis philosophiae fruatur officio et aduersis casibus triplici consolatione sanetur: primum quod posse accidere diu cogitauerit, quae cogitatio maxime omnes molestias extenuat et diluit; deinde quod humane ferenda intelligit; postremo quod uidet malum nullum esse nisi culpam, culpam autem nullam esse cum id, quod ab homine non potuerit praestari, euenerit.
653. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] et alibi inquit: Praecogitati mali mollis ictus uenit, at stultis et fortunae credentibus omnis uidetur noua rerum et inopinata facies; magna autem pars est apud imperitos mali nouitas. Hoc ut scias ea, quae putauerant aspera, fortius, cum assueuere, patiuntur. Ideo sapiens assuescit futuris malis et quae alii diu patiendo leuia faciunt, hic leuia facit diu cogitando. Audimus aliquando uoces imperitorum dicentium 'Sciebam hoc mihi restare';
654. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] stultis et fortunae credentibus omnis uidetur noua rerum et inopinata facies; magna autem pars est apud imperitos mali nouitas. Hoc ut scias ea, quae putauerant aspera, fortius, cum assueuere, patiuntur. Ideo sapiens assuescit futuris malis et quae alii diu patiendo leuia faciunt, hic leuia facit diu cogitando. Audimus aliquando uoces imperitorum dicentium 'Sciebam hoc mihi restare'; sapiens scit omnia sibi restare; quicquid factum est, dicit 'Sciebam'.
655. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] curamus, uerum illud dumtaxat, quo consolatorem illis
medicamentis instruamus, quibus aegroti uulnera ab infestis fortunae telis illata
ualeat consolidare ac sanare et morbo, qui ex his uulneribus nascitur, congruas
adhibere medelas. Eas ergo, quae ad comprimendum maerorem ualent, aptiores ex
aliis locis (ut mea fert opinio) poterimus accipere.
656. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] compellat: noli te obliuisci Ciceronem esse et eum qui aliis consueueris praecipere et dare consilium neque imiteris malos medicos, qui in alienis morbis profitentur se tenere medicinae scientiam, ipsi se curare non possunt; sed potius, quae tute praecipere soles, tute tibi subice atque apud animum propone. Ex hoc eodem loco et ipse Cicero Brutum de morte filii consolando initium
657. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] mollius tibi ferre uiderer quam deceret uirum, praesertim cum, qui alios consolari soleret, accusasti me per litteras grauioribus uerbis quam tua consuetudo ferebat. Itaque iudicium tuum magni existimans idque ueritus me ipse collegi et ea, quae didiceram legeram acceperam, grauiora duxi tua auctoritate addita. Quibus uerbis nihil aliud egit quam ipsum admonere eum se sibi praestet quem se
658. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] incommodorum tuorum qui sit ab eorum, quos dilexeris, miseria maloque seiunctus. Etenim cum te semper et priuatis in rebus et publicis praestitisti, tuenda ut sit tibi grauitas et constantiae seruiendum. Nam quod allatura est ipsa diuturnitas, quae maximos luctus uetustate tollit, id nos praecipere consilio prudentiaque debemus; etenim si nulla fuit umquam liberis amissis tam imbecillo mulier animo, quae non aliquando lugendi modum fecerit, certe nos, quod est dies allatura, id
659. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sit tibi grauitas et constantiae seruiendum. Nam quod allatura est ipsa diuturnitas, quae maximos luctus uetustate tollit, id nos praecipere consilio prudentiaque debemus; etenim si nulla fuit umquam liberis amissis tam imbecillo mulier animo, quae non aliquando lugendi modum fecerit, certe nos, quod est dies allatura, id consilio anteferre debemus, neque expectare temporis medicinam quam repraesentare ratione possumus.
660. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] est, animus minime; corpus multa inuitum tolerare cogitur, animum nisi uolentem suppeditare potest nemo; uirtus autem, quoniam a uoluntate proficiscitur, magis in illis locum habet quae uoluntati obnoxia sunt, quam quae necessitati. Itaque rectius ex ratione uirtutum animo mederi poteris quam corpori et ex unaquaque uirtute propriam adhibere medicinam; quas tute, si parum aduigilaueris, poteris recte distinguere
661. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] minime; corpus multa inuitum tolerare cogitur, animum nisi uolentem suppeditare potest nemo; uirtus autem, quoniam a uoluntate proficiscitur, magis in illis locum habet quae uoluntati obnoxia sunt, quam quae necessitati. Itaque rectius ex ratione uirtutum animo mederi poteris quam corpori et ex unaquaque uirtute propriam adhibere medicinam; quas tute, si parum aduigilaueris, poteris recte distinguere ac ex singulis uirtutibus
662. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] a luctu Dauid regem reuocauit, quo ob necem Absalom filii sui uehementius cruciabatur. Cum enim rex capite uelato resideret et filii casum ingemisceret, introiuit ad eum Ioab hisque uerbis allocutus est: "O rex, aperte demonstras ex his, quae geris, te odio habere et abhorrere eos qui te diligunt et pro te pericula sustinent, immo et te ipsum tuamque generationem uniuersam aspernaris, inimicos autem tuos diligere et illorum potius desiderio deperire qui iustas soluentes poenas
663. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] "His dictis," inquit Iosephus, "regem a tristitia reuocauit et ad causas utilitatesque rei publicae adduxit;" – et merito quidem. Eruditissime enim omnes fere partes perstrinxit quae unumquemque inducere possunt ut amplius dolere metuat et luctum, si non tanta damna pati uult aut uni malo multa accumulare, cohibeat et compescat. Hae eaedem partes et nobis ferme semper ad consolandum suppetere possunt, praeter
664. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] inducere possunt ut amplius dolere metuat et luctum, si non tanta damna pati uult aut uni malo multa accumulare, cohibeat et compescat. Hae eaedem partes et nobis ferme semper ad consolandum suppetere possunt, praeter illam ultimam quae ex ratione tyrannidis accipitur. Possumus tamen eam et apte et pie ex ratione diuina mutuari, hac uidelicet ratione ut amicum admoneamus sibi diligentius prospicere ne Dominum ad iram prouocare contendat, utpote qui mortalibus
665. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] retulisse ferunt Philippo medico potionem offerenti qua hilari uultu suscepta et epistula, qua medicus a Parmenone proditionis insimulabatur, ab rege medico tradita his uerbis: "Accipe, Philippe, epistulam, quam ueri nuntiam esse non credo; quae etiam si uera afferret, et mors mihi de manu tua, dulcis amice, suauis est." Quanto ergo magis et nobis de manu altissimi conditoris, rectoris patrisque
666. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] luctum
dumque id frequentius tentant, tandem efficiunt ut uere accipiant consolationem.
Et aliis quoque modis tristitiam posse reprimi non dubito; uerum haec,
quae attigimus, potiora mihi uisa sunt et propositae rationi facientia satis. Nunc
ad supremae rationis explicationem accedamus.
667. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] secundo loco adhibenda est eorum commemoratio qui afflictorum, quos consolamur, malis commouentur pluresque esse et bonos qui uicem eorum doleant. Ex quo genere est illud: quae regio in terris nostri non plena laboris? En Priamus. Sunt hic etiam sua praemia laudi; Sunt lacrime rerum et mentem mortalia tangunt. et illud: Extinctum Nymphae crudeli funere Daphnim
668. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Nasonis adempti et superest sine me nomen in Vrbe meum suppositum stellis numquam tangentibus aequor me sciat in media uiuere barbaria; Sauromatae cingunt, fera gens, Bessique Getaeque quae non ingenio nomine digna meo. ubi ad longum exponit suas miserias; idem facit et aliis in locis complurimis. Vnde indignatus scribit aduersus illum a quo lamentari
669. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] felices ornent haec instrumenta libellos, fortunae memorem te decet esse meae. Talia igitur et dictitare et factitare in luctu homines delectat magis quam ea quae ad laetitiam pertinent. Immo "si qui forte," ut optime testatur Cicero, "cum se in luctu esse uellent, aliquid fecerunt humanius aut si hilarius locuti sunt, reuocant se rursum ad maestitiam peccatisque se insimulant quod
670. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aestuantem uideris, hic tu eius quodammodo uices prudenter excipias commiserando et per apostropham aut raciocinationem uel alio conueniente tropo bona, quorum iactura facta est, collaudabis plurimisque uerbis efferas affirmans etiam digna esse quae doleat, ut Cicero ad Brutum: accepisti tu quidem dolorem; id enim amisisti cui simile in terris nihil fuit; et est dolendum in tam graui uulnere ne id ipsum, carere omni sensu doloris, sit miserius quam dolere
671. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Ostendent terris hunc tantum fata neque ultra esse sinent. Nimium uobis Romana propago uisa potens, superi, propria haec si dona fuissent. Quantos ille uirum magnam Mauortis ad urbem campus aget gemitus! uel quae, Tyberine, dedistis funera cum tumulum praeterlabere recentem! Nec puer Iliaca quisquam de gente Latinos in tantam spem tollet auos, nec Romula quondam ullo se tantum tellus iactabit alumno.
672. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ad quampiam egregiam lectionem, praecipue autem philosophiae. Quoniam, ut praeclare scribit Cicero: philosophia hoc efficit, medetur animis, inanes sollicitudines detrahit, cupiditatibus liberat, pellit timores, ueraque cultura animi est quae extrahit uitia radicitus et praeparat animos ad satus accipiendos. Est profecto animi medicina, philosophia, cuius auxilium non ut in corporis morbis petendum est foris.
673. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Hinc et Seruium maerore leuare cupiens ad hanc inuitat ita scribens: Reliqua sunt in te ipso neque mihi ignota nec minima solacia. Et quidem ego sentio multo maxima, quae experiens quotidie sic probo ut ea mihi salutem afferre uideantur, te autem ab initio aetatis memoria teneo summe omnium doctrinarum studiosum fuisse omniaque, quae a sapientissimis uiris ad bene uiuendum tradita essent, quae quidem uel
674. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] solacia. Et quidem ego sentio multo maxima, quae experiens quotidie sic probo ut ea mihi salutem afferre uideantur, te autem ab initio aetatis memoria teneo summe omnium doctrinarum studiosum fuisse omniaque, quae a sapientissimis uiris ad bene uiuendum tradita essent, quae quidem uel optimis rebus ac usui et delectationi esse possent, his uero temporis habemus nihil in quo acquiescamus. Nihil faciam insolenter neque te tali uel scientia uel natura
675. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] multo maxima, quae experiens quotidie sic probo ut ea mihi salutem afferre uideantur, te autem ab initio aetatis memoria teneo summe omnium doctrinarum studiosum fuisse omniaque, quae a sapientissimis uiris ad bene uiuendum tradita essent, quae quidem uel optimis rebus ac usui et delectationi esse possent, his uero temporis habemus nihil in quo acquiescamus. Nihil faciam insolenter neque te tali uel scientia uel natura hortabor ut ad eas te referas artes quibus a primis temporibus
676. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in foro uiderem, omnem meam curam atque operam ad philosophiam contulisse. Tuae scientiae excellenti ac singulari non multo magis quam nostrae est relictum loci. Quare non equidem te moneo, sed mihi ita persuasi te quoque in his uersari rebus quae, etsi minus prodessent, animum tamen a sollicitudine abducerent. Et in Tusculanis quaestionibus: Illud quidem sic habeto: nisi sanatus animus sit,
677. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quo maerorem regis, quem ob reiectam Vasthi reginam , amore nouae coniugis depellerent; uti et effecerunt. Neque id ab re euenire consueuit; etenim nulla est mentis qualitas quae uehementiore laetitia perfundat hominem quam amor. Sed ubi exuberans laetitia, ibi maerori loci est nihil. Aliarum uero rerum studia, quae nominauimus, uel quia singula eorum certae sequuntur uoluptates, uel quia animum a
678. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et effecerunt. Neque id ab re euenire consueuit; etenim nulla est mentis qualitas quae uehementiore laetitia perfundat hominem quam amor. Sed ubi exuberans laetitia, ibi maerori loci est nihil. Aliarum uero rerum studia, quae nominauimus, uel quia singula eorum certae sequuntur uoluptates, uel quia animum a cogitatione rerum inuisarum abducunt et eorum memoriam tollunt: hinc diuturnitas temporis sedat dolorem, sed ea dumtaxat quae frequenter animum ad alias
679. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Aliarum uero rerum studia, quae nominauimus, uel quia singula eorum certae sequuntur uoluptates, uel quia animum a cogitatione rerum inuisarum abducunt et eorum memoriam tollunt: hinc diuturnitas temporis sedat dolorem, sed ea dumtaxat quae frequenter animum ad alias curas euocauit, id enim agendo facit imaginem praeteritorum malorum excedere. Cito enim decidunt e memoria quae frequentius non retractantur.
680. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] abducunt et eorum memoriam tollunt: hinc
diuturnitas temporis sedat dolorem, sed ea dumtaxat quae frequenter animum ad
alias curas euocauit, id enim agendo facit imaginem praeteritorum malorum
excedere. Cito enim decidunt e memoria quae frequentius non
retractantur.
681. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fuisse scribit Mantuanus:
"Heus! etiam mensas consumitis", inquit Iulus.
Plurima sunt ex hoc genere ac uaria a scriptoribus memoriae prodita,
quae repetere hic non oportet.
682. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ut est illud ad Publium Figulum: "Familiares eius," id est Caesaris, "et hi quidem qui illi iocundissimi sunt, familiariter et admirabiliter de te locuntur et sentiunt. Accedit eodem uulgi uoluntas uel potius consensus omnium; etiam illa quae nunc minimum quidem potest, sed ut possit, non cessat res publica, quantascumque uires habebit, ab his ipsis quibus tenetur, de te propediem (mihi crede) impetrabit."
683. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quoque consolando amicum, cui depositum negatum fuerat,
inuehit in periuros dicens:
684. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] crudelem. Hinc illa Theophrasti aduersus naturam querela est, qua lamentatur quod cornicibus ac ceruis aliisque animantibus, quorum paruum interest, longiora indulget spatia, hominibus uero, quibus maxime interfuisset, etiam ea, quae semel breuia licet concessit, saepius inuida praeripit ac praecidit; quorum si aetas potuisset fieri longior, futurum fuisse ut omnibus perfectis artibus omnique doctrina hominum uita erudiretur.
685. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dum amico prodesse cupit, obsit animae
suae.
686. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sumpsissent, sed uident eum non omnino uoti sui
compotem factum. Istorsum spectat quod Ouidius ait:
687. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sauciatum ac labefactatum. Ad extremum, quod reliquum et summum erat, uitam suam ignominiosissime acerbissimaeque morti pro nostra uita exposuit; ut nos uiueremus, ipse mori uoluit; ut nos salui essemus, caput suum saluare noluit; quae, obsecro, est ista beniuolentia, qui amor inauditus, quae incredibilis caritas? aut a quo fratre, a quo parente, a quo domino uel amico umquam impensa? Dicite uos, quibus omnipotens integrum dedit sensum, cogitate, pensate, narrate!
688. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] reliquum et summum erat, uitam suam ignominiosissime acerbissimaeque morti pro nostra uita exposuit; ut nos uiueremus, ipse mori uoluit; ut nos salui essemus, caput suum saluare noluit; quae, obsecro, est ista beniuolentia, qui amor inauditus, quae incredibilis caritas? aut a quo fratre, a quo parente, a quo domino uel amico umquam impensa? Dicite uos, quibus omnipotens integrum dedit sensum, cogitate, pensate, narrate! Quis ergo est adeo durus, adeo ferus aut inhumanus,
689. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Itaque qui discipulus, qui domesticus Christi esse uult, necesse est opprobria, detractiones, derisiones, flagella, plagas sustineat ac aequo animo ferat omnia quae pro nobis pertulit magister et Dominus noster. Qui uero haec pati renuit, nec discipulum eius se depromere habet, nec filium, nec domesticum, neque seruum. Nec illam denique debet sperare gloriam, quae etiam Christo nisi passo
690. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ac aequo animo ferat omnia quae pro nobis pertulit magister et Dominus noster. Qui uero haec pati renuit, nec discipulum eius se depromere habet, nec filium, nec domesticum, neque seruum. Nec illam denique debet sperare gloriam, quae etiam Christo nisi passo non est data, quandoquidem oportuit pati et ita intrare in gloriam suam. Ille innocens, immaculatus, sanctus, qui testimonio prophetae peccatum non fecit, nec
691. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] hoc in mundo producimur; nimirum ut per patientiam ac obedientiam Deo creatori nostro in hoc ergastulo isto paruo nostrae uitae tempore eas possessiones, illam gloriam et honorem promereamur quae antiquus ille serpens diabolus per superbiam inobedientiamque amisit et quae nobis scelestissimus inuidens ab initio cum homine pertinaciter luctatur, et nos, ne ad possessionem patrimoniumque ipsius antiquum deuenire possimus,
692. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] nostro in hoc ergastulo isto paruo nostrae uitae tempore eas possessiones, illam gloriam et honorem promereamur quae antiquus ille serpens diabolus per superbiam inobedientiamque amisit et quae nobis scelestissimus inuidens ab initio cum homine pertinaciter luctatur, et nos, ne ad possessionem patrimoniumque ipsius antiquum deuenire possimus, pro uirili sua die ac nocte illis uiis abducere conatur quibus ipse
693. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] subtrahere, nec demoliri tinea, nec aerugo exedere ualet; latrunculi sanguine suo et capitis certo discrimine miserrima spolia et uictum infelicem petere non dubitant, et ego bona illa quae nec oculus uidit, nec auris audiuit, nec in cor hominis ascendit sanguine meo et periculo capitis quaerere uerear? Quid mea si uituperor, si blasphemor, si irrideor, si affligor, uerberor, enecor, occidor; animum nemo
694. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] blasphemor, si irrideor, si affligor, uerberor, enecor, occidor; animum nemo potest occidere; quin immo haec atque eiusmodi uniuersa eo mihi iucundiora gratioraque esse habent, quo me currentem melius fortiusque impellunt et ad bona, quae propero, magis aptum celeremque constituunt. His ac similibus uersatur iste prior sapientiae locus, qui quantum apud integras mentes ualeat
695. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Pleni sunt sacri codices talibus consolationibus et huic tamquam potissimo consolationis innituntur loco. Et certe haud mediocris est momenti. Vnde et uulgo ad consolandum uel se uel alium usurpatur: Veniet mors quae adaequabit omnia nosque his exsoluet malis. Proinde et multi uehementioribus calamitatibus concussi apprime exoptant mortem putantes per eam uniuersis suis laboribus et aerumnis imponi finem, cuius longiorem dilationem
696. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] atque ut eo, cum usus uenit , utantur homines et suadet et docet uaria mortis genera explicando quibus facile sit uolenti e uita excedere. Sed absit tanta impietas tantaque amentia ab homine Christiano quae non solum diuina, sed et ipsius naturae ratione improbatur, ut pulchre in Politicha sua docet Aristoteles: Homo namque natura est membrum ei rei publicae cui si se
697. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] debet poenas. Idcirco lege sancitum est huiusmodi uirorum cadauera honore sepulturae priuari; qua ignominia mortuo maior inferri non potest, et iure quidem. Totum enim lege naturae in partes suas habet potestatem, quippe quae ad famulatum eius sunt natae ipsique cuncta sua seruitia debentur. Sicuti humano corpori manus, pedes, oculi, aures ceteraque membra ministrant ac famulantur, horum
698. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] componendas omnes suae uitae rationes ad sapientes bonosque uiros plurimum pertinet, ita prouocatio minime. Valet enim ad consolandum mortis recordatio propter curas quae dictae sunt, praecipue autem propter terrorem quem incutit mentibus humanis. Est enim ita natura comparatum ut fortior dolor minorem excludat et leuia mala in conspectu sileant
699. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uniuerse aptissimum uisum est, totam hanc sermocinationem, quam longius quam sperabamus produximus, uoluimus concludere. Ait ergo Cicero: Extremum illud est ut te horter et obsecrem animo ut sis maximo nec ea solum memineris quae ab aliis magnis uiris accepisti, sed illa etiam quaeque ipse ingenio studioque peperisti; quae si colliges et sperabis omnia optime et, quae accident, qualiacumque erunt, sapienter feres.
700. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] produximus, uoluimus concludere. Ait ergo Cicero: Extremum illud est ut te horter et obsecrem animo ut sis maximo nec ea solum memineris quae ab aliis magnis uiris accepisti, sed illa etiam quaeque ipse ingenio studioque peperisti; quae si colliges et sperabis omnia optime et, quae accident, qualiacumque erunt, sapienter feres. Deo autem sit gloria et uero consolatori spiritui sancto, in
701. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Extremum illud est ut te horter et obsecrem animo ut sis maximo nec ea solum memineris quae ab aliis magnis uiris accepisti, sed illa etiam quaeque ipse ingenio studioque peperisti; quae si colliges et sperabis omnia optime et, quae accident, qualiacumque erunt, sapienter feres. Deo autem sit gloria et uero consolatori spiritui sancto, in cuius unitate uiuit pater et filius per immensa
702. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] habendum:
703. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] addidit uel detrimentum | Boeth. Cons. phil. 2P5,32-33, ubi ullum esse bonum quod noceat pro illud... nocet I.7.8 inter permisceri et ex pauperibus in V1 nonnulla quae V2 omisit: hic tu poteris addere et illud quod quantęuis diuitię si accedant, minimum assem non afferunt probitatis; alioquin ut quisque esset ditissimus, ita et optimus, et qui pauperrimus, idem et pessimus. Quod asserere si
704. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] appellatus addidit est II.12.3 cf. Val. Max. 3,2ext, 6 | post excussit deleta ut uideretur nihil in eo quod non bibisset reliquum fecisse (quae itidem in V1) | Critiam... Critias ] Eritium... Eritius V1 II.12.5 nominibus ] omnibus V1 | sapientum ] sapientium V1 | optauerit... lubens... exceperit ]
705. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section]
706. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] fabricatoque pro et (quod etiam V1) | habundantia ex abundantia (quod etiam V1) II.15.22 Cur... diuitię pro Spinę sunt enim Dominico testimonio (quae etiam V1) II.15.23 Verum pro Sed (quae et V1) | habundauerint ex abundauerint
707. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] II.15.22 Cur... diuitię pro Spinę sunt enim Dominico testimonio (quae etiam V1) II.15.23 Verum pro Sed (quae et V1) | habundauerint ex abundauerint II.15.24 Vulg. Ps. 61,11 II.15.27 Boeth. Cons.
708. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] appellatus addidit est II.12.3 cf. Val. Max. 3,2ext, 6 | post excussit deleta ut uideretur nihil in eo quod non bibisset reliquum fecisse (quae itidem in V1) | Critiam... Critias ] Eritium... Eritius V1 II.12.5 nominibus ] omnibus V1 | sapientum ] sapientium V1 | optauerit... lubens... exceperit ]
709. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] appellatus addidit est II.12.3 cf. Val. Max. 3,2ext, 6 | post excussit deleta ut uideretur nihil in eo quod non bibisset reliquum fecisse (quae itidem in V1) | Critiam... Critias ] Eritium... Eritius V1 II.12.5 nominibus ] omnibus V1 | sapientum ] sapientium V1 | optauerit... lubens... exceperit ]
710. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] II.13.2 Aug. de civ. 22,21,32-22,7 II.13.3 cf. Cic. Tusc. I 34 (84) | ne...sublatus est pro legere eum librum prohibitum dicitur (quae itidem in V1) II.14.1 tamen addidit | ualuerunt ] potuerunt V1
711. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] fabricatoque pro et (quod etiam V1) | habundantia ex abundantia (quod etiam V1) II.15.22 Cur... diuitię pro Spinę sunt enim Dominico testimonio (quae etiam V1) II.15.23 Verum pro Sed (quae et V1) | habundauerint ex abundauerint
712. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] II.15.22 Cur... diuitię pro Spinę sunt enim Dominico testimonio (quae etiam V1) II.15.23 Verum pro Sed (quae et V1) | habundauerint ex abundauerint II.15.24 Vulg. Ps. 61,11 II.15.27 Boeth. Cons.
713. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] II.13.2 Aug. de civ. 22,21,32-22,7 II.13.3 cf. Cic. Tusc. I 34 (84) | ne...sublatus est pro legere eum librum prohibitum dicitur (quae itidem in V1) II.14.1 tamen addidit | ualuerunt ] potuerunt V1
714. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] fabricatoque pro et (quod etiam V1) | habundantia ex abundantia (quod etiam V1) II.15.22 Cur... diuitię pro Spinę sunt enim Dominico testimonio (quae etiam V1) II.15.23 Verum pro Sed (quae et V1) | habundauerint ex abundauerint
715. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] II.15.22 Cur... diuitię pro Spinę sunt enim Dominico testimonio (quae etiam V1) II.15.23 Verum pro Sed (quae et V1) | habundauerint ex abundauerint II.15.24 Vulg. Ps. 61,11 II.15.27 Boeth. Cons.
716. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] fabricatoque pro et (quod etiam V1) | habundantia ex abundantia (quod etiam V1) II.15.22 Cur... diuitię pro Spinę sunt enim Dominico testimonio (quae etiam V1) II.15.23 Verum pro Sed (quae et V1) | habundauerint ex abundauerint
717. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] II.15.22 Cur... diuitię pro Spinę sunt enim Dominico testimonio (quae etiam V1) II.15.23 Verum pro Sed (quae et V1) | habundauerint ex abundauerint II.15.24 Vulg. Ps. 61,11 II.15.27 Boeth. Cons.
718. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section]
719. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] IV.18.6
720. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section]
IV.22.4 longius quam sperabamus ] longius sperato V1 |
Bibliographia locorum inventorumNikola Modruški (c. 1427-1480) [1465], De consolatione liber, versio electronica (, Italija), Verborum 79291, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [modrncons].
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.