Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: quae Your search found 19388 occurrences
First 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 3202-3469:3202. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 239 | Paragraph | SubSect | Section] vitae usum accommodatior inter eos disceptatio potuisse videtur excitari. nam, ut ex aliis hominum studiis ad privatas res sive honor, sive fructus emanet: nullam tamen artem, aut facultatem, si rem penitus inspiciamus, cum historia conferendam; nullam, quae se ad omnia vitae genera aeque porrigat, inveniemus. Haec enim non privata solum, verum etiam publica spectat commoda: ex hac petitur moderatrix et magistra vitae prudentia; cum aliorum eventis, nullo nostro labore, nullo periculo, non modo sine
3203. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 239 | Paragraph | SubSect | Section] qui se ad scribendas historias contulerunt, quam qui maximis pro patria se periculis obiecerunt, ac vitam denique ipsam profuderunt, facile licet animadvertere. alteri enim, dumtaxat ei, pro qua decertarunt, rei publicae profuerunt: alteros et omnibus quae tunc essent, et iis etiam quae postea fuere, aut quae umquam erunt, mirabilem attulisse fructum constat. Quod cum apud Graecos Thucydides, et Xenophon in primis animadverterent, Annibal etiam apud barbaros, apud Latinos Cato, Sylla, Lucullus,
3204. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 239 | Paragraph | SubSect | Section] contulerunt, quam qui maximis pro patria se periculis obiecerunt, ac vitam denique ipsam profuderunt, facile licet animadvertere. alteri enim, dumtaxat ei, pro qua decertarunt, rei publicae profuerunt: alteros et omnibus quae tunc essent, et iis etiam quae postea fuere, aut quae umquam erunt, mirabilem attulisse fructum constat. Quod cum apud Graecos Thucydides, et Xenophon in primis animadverterent, Annibal etiam apud barbaros, apud Latinos Cato, Sylla, Lucullus, Caesar, et qui hos sunt consecuti,
3205. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 239 | Paragraph | SubSect | Section] maximis pro patria se periculis obiecerunt, ac vitam denique ipsam profuderunt, facile licet animadvertere. alteri enim, dumtaxat ei, pro qua decertarunt, rei publicae profuerunt: alteros et omnibus quae tunc essent, et iis etiam quae postea fuere, aut quae umquam erunt, mirabilem attulisse fructum constat. Quod cum apud Graecos Thucydides, et Xenophon in primis animadverterent, Annibal etiam apud barbaros, apud Latinos Cato, Sylla, Lucullus, Caesar, et qui hos sunt consecuti, Augustus, Hadrianus et
3206. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 239 | Paragraph | SubSect | Section] tot triumphis actis minime contenti, cum his omnibus praestantius quiddam esse ac divinius, historiam condere, arbitrarentur, omnes cogitationes a bellis gerendis ad res gestas litterarum monumentis, atque hominum memoriae consecrandas traduxerunt. Quae quidem res non, ut omnium praestantissima, sic omnium facillima videtur. argumento est eorum infrequentia, qui laudabiliter historiam scripsisse memorantur. apud Latinos quidem vix unum esse, aut fortasse ne vix quidem, qui laudem absolutam
3207. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 240 | Paragraph | SubSect | Section] industriae cursu ad propositam nobis in historia metam pervenire possimus. Has iudicandi partes inter Latinos non nulli sumpserunt: sed feliciores aliquanto ab hac etiam laude Graeci. quorum si nulla praeterea nunc exstarent summae doctrinae monumenta, quae miserabili vetustatis naufragio plurima periere, unius Dionysii Halicarnassei, ingenio simul et iudicio praestantis, confractae ac decurtatae tabulae satis ostendunt, quantum ingenii acumine, quantum doctrina, quantum etiam industria Graeci omnibus
3208. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 240 | Paragraph | SubSect | Section] ita porro verbis aptus, et pressus, ut nescias utrum res oratione, an verba sententiis illustrentur: mirum tamen est, quam non huic nostro satisfaciat. perpendit omnia: pleraque damnat. at quibus rationibus? mihi quidem ut videtur, omnium firmissimis. quae si attendantur, non iam in historia summus Thucydides videbitur; sed, omni tamquam honestate privatus, infimo loco, et postremo in ordine contemptus iacebit. Hac porro censura dum utitur Dionysius, praeclaram omnibus texendae historiae normam
3209. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 240 | Paragraph | SubSect | Section] Graeca Latine interpretanda susciperent. Nam si Graeca cum Latina lingua conferatur; qui, quaeso, illa plenius, quid hac ieiunius inveniri queat? quod nos in quodam nostro libello, satis copiose, satisque, ut arbitramur, dilucide ostendimus. Quare si, quae Graece optime intelliguntur, ea Latinum aliquando in sermonem ita sunt translata, ut coniicere potius, quid sibi interpres velit, quam videre plane liceat; id non tam ipsius inscitia interpretis, quam Latinae linguae inopia accidere, iudex aequus
3210. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 241 | Paragraph | Section] disseruimus; et quas quisque tum verborum, tum sententiarum virtutes haberet, breviter ostendimus. atque illud praeterea examinavimus, qua maxime in parte quisque a proposito aberrans, se ipso interdum factus deterior esse videatur: idque, sive quod, quae litteris mandaret, parum scienter delegerit, sive, quod vires ad praestandum defuerint. quae quidem omnia eo sumus aggressi, ut ii qui bene scribendi, beneque dicendi laudem sequerentur, rectam aliquam et probatam normam haberent, ad quam suas
3211. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 241 | Paragraph | Section] atque illud praeterea examinavimus, qua maxime in parte quisque a proposito aberrans, se ipso interdum factus deterior esse videatur: idque, sive quod, quae litteris mandaret, parum scienter delegerit, sive, quod vires ad praestandum defuerint. quae quidem omnia eo sumus aggressi, ut ii qui bene scribendi, beneque dicendi laudem sequerentur, rectam aliquam et probatam normam haberent, ad quam suas quocumque in genere exercitationes dirigerent; neque prorsus omnia, quae apud illos scripta
3212. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 241 | Paragraph | Section] ad praestandum defuerint. quae quidem omnia eo sumus aggressi, ut ii qui bene scribendi, beneque dicendi laudem sequerentur, rectam aliquam et probatam normam haberent, ad quam suas quocumque in genere exercitationes dirigerent; neque prorsus omnia, quae apud illos scripta reperiuntur, ad imitationem sibi proponerent; sed ex illis, si quae sunt dicendi virtutes, caperent, vitia vero studiose declinarent. Atque in illis quidem libris, cum de historicis non nulla attigissem, etiam ea quae mihi de
3213. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 241 | Paragraph | Section] beneque dicendi laudem sequerentur, rectam aliquam et probatam normam haberent, ad quam suas quocumque in genere exercitationes dirigerent; neque prorsus omnia, quae apud illos scripta reperiuntur, ad imitationem sibi proponerent; sed ex illis, si quae sunt dicendi virtutes, caperent, vitia vero studiose declinarent. Atque in illis quidem libris, cum de historicis non nulla attigissem, etiam ea quae mihi de Thucydide viderentur, ostendi. quae quidem omnia breviter et summatim sum complexus: non
3214. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 241 | Paragraph | Section] prorsus omnia, quae apud illos scripta reperiuntur, ad imitationem sibi proponerent; sed ex illis, si quae sunt dicendi virtutes, caperent, vitia vero studiose declinarent. Atque in illis quidem libris, cum de historicis non nulla attigissem, etiam ea quae mihi de Thucydide viderentur, ostendi. quae quidem omnia breviter et summatim sum complexus: non equidem negligentia, neque vero quod earum rationum, quibus propositum nostrum confirmare ac stabilire possemus, copia me deficeret; sed quia omnem meam
3215. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 241 | Paragraph | Section] ad imitationem sibi proponerent; sed ex illis, si quae sunt dicendi virtutes, caperent, vitia vero studiose declinarent. Atque in illis quidem libris, cum de historicis non nulla attigissem, etiam ea quae mihi de Thucydide viderentur, ostendi. quae quidem omnia breviter et summatim sum complexus: non equidem negligentia, neque vero quod earum rationum, quibus propositum nostrum confirmare ac stabilire possemus, copia me deficeret; sed quia omnem meam scriptionem ad ea quae maxime opportuna
3216. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 241 | Paragraph | Section] viderentur, ostendi. quae quidem omnia breviter et summatim sum complexus: non equidem negligentia, neque vero quod earum rationum, quibus propositum nostrum confirmare ac stabilire possemus, copia me deficeret; sed quia omnem meam scriptionem ad ea quae maxime opportuna esse, et ad rem facere viderentur, veluti ad scopum quendam, referebam. quod equidem institutum, cum de aliis etiam scriptoribus agerem, servavi. neque enim fieri poterat, ut, de quibus accurate et copiose agere statuissem, eos
3217. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 241 | Paragraph | Section] scriptoribus agerem, servavi. neque enim fieri poterat, ut, de quibus accurate et copiose agere statuissem, eos strictim ac leviter attingerem. Cum vero cupere te animadvertissem, ut separatim de Thucydidis historia commentarios conficerem, in quibus quae in illo animadversione digna sunt, omnia persequerer, eo libro, quem de Demosthene tum in manibus habebam, reiecto, pollicitus sum tuae me voluntati obtemperaturum. nunc vero, re confecta, quod tunc promiseram, tibi persolvo. De singulis autem verba
3218. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] ostendere. Neque vero illud nos fugit, si Thucydidis scripta notare aggrederemur, futurum ut primi ac soli res novas, atque ab hominum opinione abhorrentes, tentare videremur; non solum adversantes communi, atque a multis saeculis receptae opinioni, quae vix ex hominum animis evelli possit; verum etiam praestantissimorum philosophorum atque oratorum praeclara de illo testimonia reicientes: qui quidem illum veluti regulam quandam scribendae historiae proponunt, ac quasi terminum quendam statuunt,
3219. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] testimonia reicientes: qui quidem illum veluti regulam quandam scribendae historiae proponunt, ac quasi terminum quendam statuunt, extra quem egredi non liceat iis qui dicendo in republica volunt excellere. Ad quorum equidem accusationes refellendas, quae theatrale nescio quid habere, ac ad colligendam multitudinis gratiam peraccommodatae videntur, illud satis fuerit, si dixero, ita me totam ante-actam vitam ad haec usque tempora instituisse, ut me a maledicendi ac frustra oblatrandi studio quam
3220. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] defendi. Quod cum ita sit, non ego nunc primum indignam homine libero, a me vero longe alienam improbitatem, Thucydidis historicorum omnium clarissimi scripta insectando, hominibus patefacere sum aggressus. de quo quidem scribendi genere multo plura quae dicerem habebam: sed ero contentus paucis. nam quam sint vera quae attuli. quamque mihi conveniant, et tu ipse, et qui elegantis doctrinae studio tenentur, iudicabunt. In Thucydidis vero scriptis excutiendis, non est nostri consilii, eius institutum
3221. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] libero, a me vero longe alienam improbitatem, Thucydidis historicorum omnium clarissimi scripta insectando, hominibus patefacere sum aggressus. de quo quidem scribendi genere multo plura quae dicerem habebam: sed ero contentus paucis. nam quam sint vera quae attuli. quamque mihi conveniant, et tu ipse, et qui elegantis doctrinae studio tenentur, iudicabunt. In Thucydidis vero scriptis excutiendis, non est nostri consilii, eius institutum ac dicendi facultatem oppugnare. eiusque scripta reprehendere:
3222. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] vero scriptis excutiendis, non est nostri consilii, eius institutum ac dicendi facultatem oppugnare. eiusque scripta reprehendere: neque hoc animo ad scribendum aggressus sum, ut vitia tantum colligerem, aut eiusmodi aliquid facerem, neque ut, quae in eo praeclare confecta animadverterem, silentio praeterirem; ea vero quae non optime dicta essent, invaderem: sed ut, quae mea de eius oratione esset sententia, explicarem; atque omnia complectens, quid ille cum aliis commune haberet, qua in re
3223. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] ac dicendi facultatem oppugnare. eiusque scripta reprehendere: neque hoc animo ad scribendum aggressus sum, ut vitia tantum colligerem, aut eiusmodi aliquid facerem, neque ut, quae in eo praeclare confecta animadverterem, silentio praeterirem; ea vero quae non optime dicta essent, invaderem: sed ut, quae mea de eius oratione esset sententia, explicarem; atque omnia complectens, quid ille cum aliis commune haberet, qua in re differret, ostenderem. Quod mihi facere instituenti, non virtutes tantum eius,
3224. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] reprehendere: neque hoc animo ad scribendum aggressus sum, ut vitia tantum colligerem, aut eiusmodi aliquid facerem, neque ut, quae in eo praeclare confecta animadverterem, silentio praeterirem; ea vero quae non optime dicta essent, invaderem: sed ut, quae mea de eius oratione esset sententia, explicarem; atque omnia complectens, quid ille cum aliis commune haberet, qua in re differret, ostenderem. Quod mihi facere instituenti, non virtutes tantum eius, sed, quae virtutibus plerumque annexa solent
3225. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] dicta essent, invaderem: sed ut, quae mea de eius oratione esset sententia, explicarem; atque omnia complectens, quid ille cum aliis commune haberet, qua in re differret, ostenderem. Quod mihi facere instituenti, non virtutes tantum eius, sed, quae virtutibus plerumque annexa solent esse, vitia quoque persequi necesse fuit. non enim id praestare potest cuiusquam hominis natura, nihil ut neque verbo, neque re umquam peccet. illa vero optima est existimanda. quae in plurimis scopum attingit, in
3226. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] non virtutes tantum eius, sed, quae virtutibus plerumque annexa solent esse, vitia quoque persequi necesse fuit. non enim id praestare potest cuiusquam hominis natura, nihil ut neque verbo, neque re umquam peccet. illa vero optima est existimanda. quae in plurimis scopum attingit, in paucissimis aberrat. Ad hanc igitur rationem, ea quae dicuntur, quisque examinet, neque meum institutum reprehendat, sed eorum quae de dicendi ratione allaturi sumus aequus sit aestimator. Quod vero non ego primus hoc
3227. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] quoque persequi necesse fuit. non enim id praestare potest cuiusquam hominis natura, nihil ut neque verbo, neque re umquam peccet. illa vero optima est existimanda. quae in plurimis scopum attingit, in paucissimis aberrat. Ad hanc igitur rationem, ea quae dicuntur, quisque examinet, neque meum institutum reprehendat, sed eorum quae de dicendi ratione allaturi sumus aequus sit aestimator. Quod vero non ego primus hoc scribendi genus aggrediar, sed multi ante me, et nostra et veterum memoria, nulla
3228. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] natura, nihil ut neque verbo, neque re umquam peccet. illa vero optima est existimanda. quae in plurimis scopum attingit, in paucissimis aberrat. Ad hanc igitur rationem, ea quae dicuntur, quisque examinet, neque meum institutum reprehendat, sed eorum quae de dicendi ratione allaturi sumus aequus sit aestimator. Quod vero non ego primus hoc scribendi genus aggrediar, sed multi ante me, et nostra et veterum memoria, nulla malevolentia suffusi, sed veritatis studio ducti, in eadem se palaestra
3229. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] veritatis studio ducti, in eadem se palaestra exercuerint, possum sexcentis prope testibus comprobare. duobus tamen ero contentus, Aristotele, et Platone. atque Aristoteles quidem non optime omnia a magistro suo Platone tradita existimat: qualia sunt quae Plato de ideis, de ipso bono, de republica disseruit. Plato etiam ipse, Parmenidis, Protagorae, Zenonis, atque aliorum, qui rerum natura constantium philosophiam profiterentur, errores conatur indicatur. neque tamen est quisquam, qui hoc illi vitio
3230. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 242 | Paragraph | Section] Protagorae, Zenonis, atque aliorum, qui rerum natura constantium philosophiam profiterentur, errores conatur indicatur. neque tamen est quisquam, qui hoc illi vitio vertat; cum sciat, unam veritatis cognitionem recte philosophantibus esse propositam; quae etiam optimam ineundae vitae rationem nobis ostendit. Cum igitur nemo illos, qui in dogmatibus dissentiunt, propterea reprehendat quod non omnia veterum dicta probent; quis est qui eos reprehendendos
3231. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 243 | Paragraph | Section] invidiosum illud quidem, et plausibile in vulgus crimen; eiusmodi tamen, quod in se nihil boni continere, ostendi facile possit. Non enim si ea qua Thucydides aliique viri polluerunt, ingenii vi ac praestantia deficimur; iccirco fit ut ea quoque, quae illis fuit, considerandi et iudicandi, facultate careamus. Nam neque de Apellis, aut Zeuxidis, aut Protogenis, aut aliorum pictorum, qui fama claruerunt, artibus iudicare non licet iis quos earum artium scientia cum his ipsis minime conferri
3232. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 243 | Paragraph | Section] aut Polycleti, aut Myronis operibus ceteri opifices sententiam minus ferre potuerunt, cum ab eorum tamen laude longe distarent. ut illam rationem praetermittam, quod saepe usu contingit, ut homo inscius atque idiota, siquid sit iudicandum iis in rebus quae sub sensum cadunt, ne artifice quidem ipso sit inferior. huc enim omnis ars intendit, hincque iudicandi sumit initium. Verum ne longiorem hac in parte imprudens sermonem consumam, haec prooemii loco sufficiant. Sed antequam aggrediar ad ea quae de
3233. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 243 | Paragraph | Section] in rebus quae sub sensum cadunt, ne artifice quidem ipso sit inferior. huc enim omnis ars intendit, hincque iudicandi sumit initium. Verum ne longiorem hac in parte imprudens sermonem consumam, haec prooemii loco sufficiant. Sed antequam aggrediar ad ea quae de Thucydide sum dicturus, pauca quaedam libet commemorare de ceteris historicis, tum vetustioribus, tum iis qui temporibus iisdem, quibus ille, floruerunt. ex quo et illius in rebus deligendis consilium, quo superiores vicit; et in exponendis
3234. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 243 | Paragraph | Section] dissimillimum fuit, et facultas pene par. historias porro alii Graecas, alii barbaricas conscripsere; neque has ipsas mutuo inter se connectere, sed per nationes et urbes dividere, et separatim placuit emittere; scopo scilicet eodem sibi proposito, ut, quae apud incolas monumenta rerum per nationes atque urbes, sive in sacris locis, sive in profanis asservata iacebant, ea ipsa, qualia plane accepissent, nulla re addita, nulla detracta, ad communem omnium scientiam emitterent. atque in iis monumentis
3235. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 243 | Paragraph | Section] ea ipsa, qualia plane accepissent, nulla re addita, nulla detracta, ad communem omnium scientiam emitterent. atque in iis monumentis tum fabulae quaedam inerant, quibus a vetustate fides accesserat; tum theatrales non nullae casuum vicissitudines, quae fatuitatis multum nostri temporis hominibus habere videantur. Genus autem dicendi, qui eadem lingua scripserunt, omnes idem fere secuti sint; perspicuum, usitatum, purum, breve, ad rerum ipsarum naturam accommodatum, nullo prorsus, quod quidem
3236. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 244 | Paragraph | Section] in eo componendo, cum et corpore et animo aeque valeret, suum studium industriamque collocavit. cumque ad exitum belli vita processisset, non quaecumque in sermonibus audisset, sed quibus ipse affuisset, quaeque esset expertus, in sua scripta retulit: quae vero propter exsilium suum nosse minus potuit, ea sumpsit ab iis qui optime ipsi cognovissent. Ac MG: Quibus rebus superiores historicos excelluerit. Quibus rebus superiores
3237. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 244 | Paragraph | Section] nescio quas in silvis et saltibus, e terra prodeuntes; et Naidas in terra atque aqua pariter degentes ab inferis profectas, pelago innatantes, semiferas, cum hominibus coeuntes, et ex mortali divinoque concubitu semideam sobolem, et alia quaedam, quae nostra aetas, ut incredibilia planeque delira, contemnat. Neque vero ut haec dicerem, eo sum adductus, quod illos viros accusem; quibus etiam veniae multum tribuo, si, cum in explicanda nationum et locorum historia versarentur, fabulosa figmenta
3238. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] addidisse rebus, quod iustum non esset; nihil detraxisse; nulla in scribendo licentia usum esse. nihil ad suam libidinem scripsisse; rationem et vitam secutum esse, quae ab omni prorsus invidia, omnique assentatione, praesertim ubi de insignibus ad laudem viris iudicat, longissime abesset. Nam cum in primo libro de Themistocle loqueretur, virtutes, quibus ille floruit, copiose admodum commemoravit. Cum vero de
3239. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] maximas; eiusmodi scilicet, quas disseminata per orbem terrarum tanti viri gloria postulabat. eodemque modo cum de Demosthene duce, cum de Nicia Nicerati, de Alcibiade Cliniae filio, deque aliis, et ducibus et oratoribus, dicendum ei necessario esset; quae cuique conveniebant, exposuit. quae probare exemplis non puto mihi opus esse apud eos, qui historias eius peragrarunt. Haec igitur, quae Thucydides, quod ad res attinet, egregie praestet, possit aliquis dicere. Quae cum praeclara sint, atque
3240. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] per orbem terrarum tanti viri gloria postulabat. eodemque modo cum de Demosthene duce, cum de Nicia Nicerati, de Alcibiade Cliniae filio, deque aliis, et ducibus et oratoribus, dicendum ei necessario esset; quae cuique conveniebant, exposuit. quae probare exemplis non puto mihi opus esse apud eos, qui historias eius peragrarunt. Haec igitur, quae Thucydides, quod ad res attinet, egregie praestet, possit aliquis dicere. Quae cum praeclara sint, atque imitatione digna, tamen hoc in illo summum
3241. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] de Nicia Nicerati, de Alcibiade Cliniae filio, deque aliis, et ducibus et oratoribus, dicendum ei necessario esset; quae cuique conveniebant, exposuit. quae probare exemplis non puto mihi opus esse apud eos, qui historias eius peragrarunt. Haec igitur, quae Thucydides, quod ad res attinet, egregie praestet, possit aliquis dicere. Quae cum praeclara sint, atque imitatione digna, tamen hoc in illo summum est atque eximium, quod neque mendacium voluntario dicit, neque suam ipse conscientiam turpi labe
3242. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] dicendum ei necessario esset; quae cuique conveniebant, exposuit. quae probare exemplis non puto mihi opus esse apud eos, qui historias eius peragrarunt. Haec igitur, quae Thucydides, quod ad res attinet, egregie praestet, possit aliquis dicere. Quae cum praeclara sint, atque imitatione digna, tamen hoc in illo summum est atque eximium, quod neque mendacium voluntario dicit, neque suam ipse conscientiam turpi labe contaminat. Quae MG: Quae in Thucydide
3243. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] quod ad res attinet, egregie praestet, possit aliquis dicere. Quae cum praeclara sint, atque imitatione digna, tamen hoc in illo summum est atque eximium, quod neque mendacium voluntario dicit, neque suam ipse conscientiam turpi labe contaminat. Quae MG: Quae in Thucydide desiderentur. Quae in Thucydide desiderentur. autem in eo minus absoluta videntur, et in quibus carpitur a non nullis, in ea
3244. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] possit aliquis dicere. Quae cum praeclara sint, atque imitatione digna, tamen hoc in illo summum est atque eximium, quod neque mendacium voluntario dicit, neque suam ipse conscientiam turpi labe contaminat. Quae MG: Quae in Thucydide desiderentur. Quae in Thucydide desiderentur. autem in eo minus absoluta videntur, et in quibus carpitur a non nullis, in ea historicae materiae parte sunt posita, quae plus habet
3245. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] digna, tamen hoc in illo summum est atque eximium, quod neque mendacium voluntario dicit, neque suam ipse conscientiam turpi labe contaminat. Quae MG: Quae in Thucydide desiderentur. Quae in Thucydide desiderentur. autem in eo minus absoluta videntur, et in quibus carpitur a non nullis, in ea historicae materiae parte sunt posita, quae plus habet artificii, atque oeconomiae nomine appellata, in omnibus, sive
3246. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] MG: Quae in Thucydide desiderentur. Quae in Thucydide desiderentur. autem in eo minus absoluta videntur, et in quibus carpitur a non nullis, in ea historicae materiae parte sunt posita, quae plus habet artificii, atque oeconomiae nomine appellata, in omnibus, sive quis philosophicam, sive oratoriam materiam sumpserit, in primis requiritur. Haec vero ea sunt quae ad distributionem, ad ordinem, ad amplificandi studium, et industriam
3247. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] in quibus carpitur a non nullis, in ea historicae materiae parte sunt posita, quae plus habet artificii, atque oeconomiae nomine appellata, in omnibus, sive quis philosophicam, sive oratoriam materiam sumpserit, in primis requiritur. Haec vero ea sunt quae ad distributionem, ad ordinem, ad amplificandi studium, et industriam pertinent. Ordiar autem ab ipsa divisione; praefatus illud, quod, cum superiores historici sua scripta vel locis, vel temporibus apte continuatis distinxerint; unus hic inventus
3248. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] vero perficit hanc partem; sed omittens inchoatam, de Atheniensium priori expeditione in Siciliam pauca narrat. postea, cum Atheniensium in Peloponnesum navigationem, et Lacedaemoniorum adversus Dorienses expeditionem demonstrare esset exorsus, ad ea quae ad Leucadem a Demosthene duce gesta sunt, et ad Aetolorum bellum transit. inde Naupactum abit. nec absolutis bellis quae per continentem gerebantur. Sic. t. Epiroticis
3249. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 245 | Paragraph | Section] et Lacedaemoniorum adversus Dorienses expeditionem demonstrare esset exorsus, ad ea quae ad Leucadem a Demosthene duce gesta sunt, et ad Aetolorum bellum transit. inde Naupactum abit. nec absolutis bellis quae per continentem gerebantur. Sic. t. Epiroticis bellis ad exitum perductis, Siciliam rursus attingit: postea, quemadmodum Delus expurgaretur, ostendit; Argosque Amphilochicos, ab Ambraciotis oppugnatos, relinquit.
3250. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] ostendit; Argosque Amphilochicos, ab Ambraciotis oppugnatos, relinquit. Quid multis opus est? totus enim liber ita concisus perpetuam historiae seriem amisit. Accidit autem id quod consentaneum est, ut vagemur, nec facile, quae traduntur, studio consequamur; cum ex divulsione rerum perturbata mens, imperfectas et quasi mutilatas notitias ipsa sibi commode perfecteve referre non possit. historicam enim narrationem perpetuo veluti filo ductam et colligatam oportet esse;
3251. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] rerum perturbata mens, imperfectas et quasi mutilatas notitias ipsa sibi commode perfecteve referre non possit. historicam enim narrationem perpetuo veluti filo ductam et colligatam oportet esse; praesertim ubi res exponuntur et multae, et eiusmodi quae cognosci ac percipi non facile queant. non esse autem rectam, qua ille usus est, neque aptam historiae regulam, satis constat. neque enim de posterioribus historicis, qui sua scripta in aestates et hiemes distribueret, quisquam fuit: omnesque potius
3252. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] tantum inter Graecos bellum exstiterit, aliquando posset exquirere. Verissimam enim caussam, licet in sermonibus occultam,opinor hanc fuisse,quod Atheniensibus eas vires adeptis, ut Lacedaemoniis formidabiles essent, bellum necessario sit excitatum. quae vero palam iactabantur caussae, quibus factum est ut foedera rumperentur, et bellum inter eos gereretur, huiusmodi erant. Epidamnus est urbs ad dextram sita navigantibus in Ionium sinum. incolunt autem ipsam, Illyrica natio, barbari Taulantii. Mox,
3253. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] quae vero palam iactabantur caussae, quibus factum est ut foedera rumperentur, et bellum inter eos gereretur, huiusmodi erant. Epidamnus est urbs ad dextram sita navigantibus in Ionium sinum. incolunt autem ipsam, Illyrica natio, barbari Taulantii. Mox, quae ad Epidamnum, ad Corcyram, ad Potidaeam gesta sunt, et Peloponnensium conventum in urbem Spartam, et orationes illic habitas adversus Atheniensium civitatem, commemorat; atque haec ita producit, ut ad versuum duo milia consumat. quo demum in loco
3254. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] ad Corcyram, ad Potidaeam gesta sunt, et Peloponnensium conventum in urbem Spartam, et orationes illic habitas adversus Atheniensium civitatem, commemorat; atque haec ita producit, ut ad versuum duo milia consumat. quo demum in loco altera de caussa, quae et est, et ipsi videtur esse vera, disserit; hinc exorsus: Decreverunt autem Lacedaemonii, solutum esse foedus, atque Atheniensibus inferri bellum oportere: non tam sociorum in eam mentem adducti, quam metu ne nimium crescerent vires
3255. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] solutum esse foedus, atque Atheniensibus inferri bellum oportere: non tam sociorum in eam mentem adducti, quam metu ne nimium crescerent vires Atheniensium, quorum dicioni iam subiectam Graeciae maiorem partem viderent. Athenienses enim ad eas res quae incrementum illis attulerunt, huiusmodi ratio perduxit. Deinde ea quae a Persico bello ad Peloponnesiacum civitas gessit, per capita subiungit, idque cursim, usque eo, ut ea paucioribus quam quingentis versibus comprehendat. Rursus, cum illa rebus
3256. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] tam sociorum in eam mentem adducti, quam metu ne nimium crescerent vires Atheniensium, quorum dicioni iam subiectam Graeciae maiorem partem viderent. Athenienses enim ad eas res quae incrementum illis attulerunt, huiusmodi ratio perduxit. Deinde ea quae a Persico bello ad Peloponnesiacum civitas gessit, per capita subiungit, idque cursim, usque eo, ut ea paucioribus quam quingentis versibus comprehendat. Rursus, cum illa rebus Corcyraeis anteire, neque ab illis, sed ab his manasse principium belli
3257. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] capita subiungit, idque cursim, usque eo, ut ea paucioribus quam quingentis versibus comprehendat. Rursus, cum illa rebus Corcyraeis anteire, neque ab illis, sed ab his manasse principium belli recordatus esset; scribit haec ad verbum: Post haec autem, quae iam exposuimus,haud multorum annorum interiecto spatio, consecutae sunt res Corcyraicae ac Potidaeaticae, et quaecumque huic bello ansam praebuere. inter Corcyram et Potidaeam
3258. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] sunt res Corcyraicae ac Potidaeaticae, et quaecumque huic bello ansam praebuere. inter Corcyram et Potidaeam dissensiones, et quaecumque hoc bellum suscitarunt. quae simul omnia, et quae inter ipsos, et quae adversus barbarum Graeci gesserunt, annis summum quinquaginta perfecta sunt, quot a discessu Xerxis ad huius belli principium numerantur: cum interim Athenienses et principatum confirmarunt,
3259. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] res Corcyraicae ac Potidaeaticae, et quaecumque huic bello ansam praebuere. inter Corcyram et Potidaeam dissensiones, et quaecumque hoc bellum suscitarunt. quae simul omnia, et quae inter ipsos, et quae adversus barbarum Graeci gesserunt, annis summum quinquaginta perfecta sunt, quot a discessu Xerxis ad huius belli principium numerantur: cum interim Athenienses et principatum confirmarunt, et
3260. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 246 | Paragraph | Section] res Corcyraicae ac Potidaeaticae, et quaecumque huic bello ansam praebuere. inter Corcyram et Potidaeam dissensiones, et quaecumque hoc bellum suscitarunt. quae simul omnia, et quae inter ipsos, et quae adversus barbarum Graeci gesserunt, annis summum quinquaginta perfecta sunt, quot a discessu Xerxis ad huius belli principium numerantur: cum interim Athenienses et principatum confirmarunt, et maiores opes ipsi sibi
3261. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 247 | Paragraph | Section] crescerent, initamque inter eos societatem laederent: tunc non iam esse ultra ferendum censuerunt, sed omni studio conandum, ut eorum potentiam, sumptis armis, si fieri posset, everterent. Oportebat autem illum, cum belli caussas indagare coepisset, eam quae vera esset, quaeque ipsi probaretur, primo loco tradere: quandoquidem et natura postulabat ut priora posterioribus anteirent, vera prius quam falsa discerentur; et ipse narrationis ingressus, si eiusmodi ordine institutus esset, longe futurus erat
3262. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 247 | Paragraph | Section] nec historiam quo debuit fine conclusit. cum enim annos VII et XX bellum comprehenderit; atque hoc quantum temporis est, usque ad belli exitum ipse vixerit; tamen usque ad annum alterum et vigesimum historia perducta, octavum librum maritima illa pugna, quae ad eum locum quem Sepulcrum canis apellant, est commissa, terminavit. praesertim Adde quod, cum in prooemio, quaecumque hoc in bello gesta sunt, omnia se esse perscripturum
3263. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 247 | Paragraph | Section] in prooemio, quaecumque hoc in bello gesta sunt, omnia se esse perscripturum affirmasset; itemque in quinto libro tempora collegisset, et unde ortum bellum est, et quousque processit, scripsit haec ad verbum: Hoc solum inveniet exitu comprobatum ex iis quae futura esse ex oraculis affirmabantur semper enim et initio belli, et usque ad extrema tempora, recordor a multis esse nuntiatum, oportere ad annos ter novenos bellum perdurare. mihi autem per totum illud tempus vita suppeditavit: cum et id aetatis
3264. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 247 | Paragraph | Section] et apud utrosque, dum res agerentur, nec minus apud Peloponnenses ob exsilium meum, versatus essem; factum est ut aliquid ego peritius, quam ipsi, potuerim in otio cognoscere. Dissensionem igitur post decem annos exortam, et foederum perturbationem, et quae deinde in bello consecuta sunt, explicabo. Praeterea et in ea parte ubi amplificationibus res persequitur, minus illum esse MG: In capitum tractatione non satis accuratus est.
3265. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 247 | Paragraph | Section] persequitur, minus illum esse MG: In capitum tractatione non satis accuratus est. In capitum tractatione non satis accuratus est. diligentem, et vel ea quae brevitatem postulant, verbosius exponere, vel quae longiori sunt oratione pertractanda, leviter nimis attingere, multis equidem, iisque minime dubiis argumentis probare possim: sed paucis tamen utar, et a navalibus primum Atheniensium
3266. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 247 | Paragraph | Section] MG: In capitum tractatione non satis accuratus est. In capitum tractatione non satis accuratus est. diligentem, et vel ea quae brevitatem postulant, verbosius exponere, vel quae longiori sunt oratione pertractanda, leviter nimis attingere, multis equidem, iisque minime dubiis argumentis probare possim: sed paucis tamen utar, et a navalibus primum Atheniensium Peloponnensiumque pugnis, quae in extremo secundo libro
3267. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 247 | Paragraph | Section] postulant, verbosius exponere, vel quae longiori sunt oratione pertractanda, leviter nimis attingere, multis equidem, iisque minime dubiis argumentis probare possim: sed paucis tamen utar, et a navalibus primum Atheniensium Peloponnensiumque pugnis, quae in extremo secundo libro narrantur, initium capiam: cum Athenienses, contra naves Peloponnensium XLVII, soli XX navium classe Locus in Graeco mutilatus. adversus barbaros multis
3268. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 248 | Paragraph | Section] Locus in Graeco mutilatus.
adversus barbaros multis partibus plures, ita maritimo proelio decertarunt,
ut, quot ad bellum naves emiserant, totidem plane alias depresserint, alias cum ipsis
hominibus ceperint. quae de re ipsius verba
3269. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 248 | Paragraph | Section] sunt, captis ac depressis omnibus Phoenicum navibus ad ducentas. Atque his quidem non dissimilia sunt ea quibus de terrestribus proeliis agit. Nam, aut longius, quam par sit, oratione provehitur; aut rem praeter modum in angustum contrahit. Cum enim ea quae ab Atheniensibus circa Pylum et Sphacteriam insulam gesta sunt, cum obsessos in ea Lacedaemonios Athenienses expugnarunt, in quarto libro narrare coepisset, atque interim pauca quaedam leviter attigisset, ad ea tum demum quaesunt post consecuta,
3270. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 248 | Paragraph | Section] Spartam legatos miserunt, qui pacem, qua maxime egebant, poscerent, non modo
legatorum nomina praetermisit, sed illud simul, quam apud eos orationem habuerint,
quique eorum petitioni adversantes effecerint ut foedus Lacedaemonii
3271. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 249 | Paragraph | Section] discesserint? Sin autem in his commemorandis magna diligentia opus esse non ignoravit, cur illa per negligentiam praetermisit? neque enim existimandum est, eum facultatis imbecillitate prohibitum, ne aut invenire, aut, quae utrobique rebus ipsis convenirent, eloqui posset. Quodsi suis quibusdam rationibus adductus, alteram legationem exaggerare maluit; nequeo sane coniicere, cur Laconicam Atticae, hoc est, eam quae posterior esset, ei quae praeiret tempore, anteferret;
3272. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 249 | Paragraph | Section] facultatis imbecillitate prohibitum, ne aut invenire, aut, quae utrobique rebus ipsis convenirent, eloqui posset. Quodsi suis quibusdam rationibus adductus, alteram legationem exaggerare maluit; nequeo sane coniicere, cur Laconicam Atticae, hoc est, eam quae posterior esset, ei quae praeiret tempore, anteferret; cur propriam alienae; cur eam denique quae minorum, quam quae maiorum calamitatum caussa missa fuerat. Cum vero urbium expugnationes et eversiones, et homines in servitutem abductos, aliaque
3273. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 249 | Paragraph | Section] prohibitum, ne aut invenire, aut, quae utrobique rebus ipsis convenirent, eloqui posset. Quodsi suis quibusdam rationibus adductus, alteram legationem exaggerare maluit; nequeo sane coniicere, cur Laconicam Atticae, hoc est, eam quae posterior esset, ei quae praeiret tempore, anteferret; cur propriam alienae; cur eam denique quae minorum, quam quae maiorum calamitatum caussa missa fuerat. Cum vero urbium expugnationes et eversiones, et homines in servitutem abductos, aliaque eius generis scribere
3274. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 249 | Paragraph | Section] eloqui posset. Quodsi suis quibusdam rationibus adductus, alteram legationem exaggerare maluit; nequeo sane coniicere, cur Laconicam Atticae, hoc est, eam quae posterior esset, ei quae praeiret tempore, anteferret; cur propriam alienae; cur eam denique quae minorum, quam quae maiorum calamitatum caussa missa fuerat. Cum vero urbium expugnationes et eversiones, et homines in servitutem abductos, aliaque eius generis scribere cogitur, ita interdum animos crudelium, gravissimarum, planeque miserabilium
3275. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 249 | Paragraph | Section] suis quibusdam rationibus adductus, alteram legationem exaggerare maluit; nequeo sane coniicere, cur Laconicam Atticae, hoc est, eam quae posterior esset, ei quae praeiret tempore, anteferret; cur propriam alienae; cur eam denique quae minorum, quam quae maiorum calamitatum caussa missa fuerat. Cum vero urbium expugnationes et eversiones, et homines in servitutem abductos, aliaque eius generis scribere cogitur, ita interdum animos crudelium, gravissimarum, planeque miserabilium rerum commemoratione
3276. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 249 | Paragraph | Section] neque detrahi possit: alia ita sunt negligenter decursa, ut eximiam illius in dicendo facultatem ne minima quidem ex parte prae se ferant. quod quidem cernere est potissimum in concionibus, in colloquiis, atque aliis eiusmodi elaboratis orationibus. quae cum omnia diligenter curasset, historiam ipsam reliquisse videtur imperfectam; quemadmodum Cratippus, qui et eius fuit aequalis, et quae ipse omiserat, in unum coegit, scriptum reliquit: cum eas orationes ita dicat adhibitas esse, ut non modo rebus
3277. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 249 | Paragraph | Section] quod quidem cernere est potissimum in concionibus, in colloquiis, atque aliis eiusmodi elaboratis orationibus. quae cum omnia diligenter curasset, historiam ipsam reliquisse videtur imperfectam; quemadmodum Cratippus, qui et eius fuit aequalis, et quae ipse omiserat, in unum coegit, scriptum reliquit: cum eas orationes ita dicat adhibitas esse, ut non modo rebus ipsis sint impedimento, verum etiam auditoribus permolestae: idque sententiam Thucydidem, nullas in ultima historiae parte orationes
3278. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 249 | Paragraph | Section] cum eas orationes ita dicat adhibitas esse, ut non modo rebus ipsis sint impedimento, verum etiam auditoribus permolestae: idque sententiam Thucydidem, nullas in ultima historiae parte orationes adiunxisse, etsi multa in Ionia, multa Athenis evenissent, quae sermonum et orationum interventu transigerentur. Quod siquis primum cum octavo libro conferat, neque idem in illis institutum, neque eandem in explicando vim inesse iudicabit. alter enim, cum paucas admodum, nec magni momenti res habeat, totus
3279. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 249 | Paragraph | Section] concionibus ad artem factis abundat: in altero contra, et multis et magnis rebus referto, magna est concionum infrequentia. Iam vero et in ipsis concionibus lapsum illum in hunc errorem videor animadvertisse, ut in eodem argumento, eodemque tempore, quae ad rem facerent, omiserit; quae vero maxime aliena essent, in orationem induxerit. cuius generis illud in tertio libro, ubi de Mytilenensium civitate verba facit, videtur esse. Nam post urbem captam, ac post captivorum adventum, quos Paches dux
3280. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 249 | Paragraph | Section] abundat: in altero contra, et multis et magnis rebus referto, magna est concionum infrequentia. Iam vero et in ipsis concionibus lapsum illum in hunc errorem videor animadvertisse, ut in eodem argumento, eodemque tempore, quae ad rem facerent, omiserit; quae vero maxime aliena essent, in orationem induxerit. cuius generis illud in tertio libro, ubi de Mytilenensium civitate verba facit, videtur esse. Nam post urbem captam, ac post captivorum adventum, quos Paches dux miserat, cum bis
3281. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 250 | Paragraph | Section] ab iis qui populi factionum principes erant, habitas, quasi minime necessarias, omisit: in quo quidem conventu populus decreverat, ut captivi, atque omnis Mytilenaeorum iuventus trucidaretur, ac mulieres cum pueris in captivitatem abducerentur. ea vero quae in secundo conventu ab iisdem essent dicta, tamquam maxime necessaria, assumpsit. in quo quidem conventu populum, qui eadem de re iterum coactus erat, prioris decreti poenituit. Illa vero tam celebris laudatio, quam in secundo libro collocavit, qua
3282. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 250 | Paragraph | Section] pactione receperunt: sequenti vero die Peloponnenses trophaeum erexerunt. At illi quorum in quarto libro meminit, qui Demosthene duce circa Pylum, et terra et mari contra Lacedaemoniorum exercitum dimicarunt, ac utriusque pugnae victoriam reportarunt, quae amplam civitati attulit gloriandi materiam, multo profecto illis et numero et virtute superiores erant. quod igitur venit in mentem Thucydidi, ut cum paucis istis equitibus, qui neque gloriam ullam, neque potentiam civitati pepererunt, publica
3283. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 250 | Paragraph | Section] Atticae regiones circuitores, q. plebem illam ex Attico agro collectam, qui vix decem aut quindecim equitum numerum explerent; nonne illi Athenienses, eorumque socii, qui in Sicilia cum Nicia et Demosthene in pugnis, quae terra marique fierent, ac postremo in illa infelici fuga ceciderunt: nonne, inquam, hi, quibus ne sepultura quidem legitima contigit, cum paulo essent quadraginta milibus pauciores, multo erant digniores quos et luctu et ornamentis in funeribus
3284. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 250 | Paragraph | Section] cum paulo essent quadraginta milibus pauciores, multo erant digniores quos et luctu et ornamentis in funeribus adhiberi solitis prosequeretur? quos tamen viros ita ille contemptui habuit, ut ne hoc quidem diceret; civitatem publice eos luxisse, ac, quae in peregrina terra cadentibus iusta fieri solent, persoluisse. at in illis alteris talem in laudationem fingit, ut, qui illam haberet, omnium oratorum praestantissimum eligeret. Ac sane non decebat Athenienses publice
3285. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] praeter illarum rerum dignitatem, laudes contulisse. Porro quam in aequali sit ratione usus in amplificando, facile quis animadvertat, si consideret, multis eum magnisque rebus praetermissis historiae suae prooemium ad quingentos versus protraxisse, ut, quae ante hoc bellum gesta a Graecis fuerant, non magnum habuisse momentum, neque eiusmodi fuisse illa, ut conferri cum hoc debeant, ostenderet. Nam praeterquam quod haec veritatem non habent, ut ex multis rebus ostendi potest; non haec est ratio
3286. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] momentum, neque eiusmodi fuisse illa, ut conferri cum hoc debeant, ostenderet. Nam praeterquam quod haec veritatem non habent, ut ex multis rebus ostendi potest; non haec est ratio ineunda iis qui ex arte rem aliquam exaggerare volunt. non enim, quae res inter minimas excellit, sed quae magnas exsuperat, vere magna est iudicanda. ipsius vero prooemium ita est comparatum, itāque multas ad institutum suum demonstrandum exaggerationes habet, ut ipsum per se historia quaedam esse videatur. at qui
3287. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] illa, ut conferri cum hoc debeant, ostenderet. Nam praeterquam quod haec veritatem non habent, ut ex multis rebus ostendi potest; non haec est ratio ineunda iis qui ex arte rem aliquam exaggerare volunt. non enim, quae res inter minimas excellit, sed quae magnas exsuperat, vere magna est iudicanda. ipsius vero prooemium ita est comparatum, itāque multas ad institutum suum demonstrandum exaggerationes habet, ut ipsum per se historia quaedam esse videatur. at qui de arte dicendi praecepta tradiderunt,
3288. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] rerum, de quibus est dicendum, commonstremus. quod quidem et hic noster in extrema prooemii parte, cum narrationem exordiri vellet, videtur paucioribus quam quinquaginta versibus fecisse. ut satis appareat, nihil opus fuisse ut multa illa, quae de Graeciae dignitate detraherent, in medium proferret: quod scilicet Troiani belli tempore nondum uno nomine universa Graecia appellaretur: quod illi primum, qui cibi inopia laborarent, navibus inter se ultro citroque commeare coeperint; qui si in
3289. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] incidissent, eas diripiebant, hincque maiorem sibi victus partem petebant. quid autem hic de Atheniensium luxu, quo illorum maiores diffluebant, meminisse necesse fuit? quod nimirum illi capellos cincinnis intorquerent; quod aurea quaedam ornamenta, quae cicadarum speciem referrent, in capite gestarent: quod primi Lacedaemonii in publico, vestibus detractis, nudati in palaestra se oleo inunxerint: quod Aminocles Corinthius, navium fabricator, primus Samiis quattuor triremes exstruxerit: quod Sami
3290. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] Corinthius, navium fabricator, primus Samiis quattuor triremes exstruxerit: quod Sami tyrannus Polycrates Rheniam a se captam Apollini Delio dedicaverit: quod Phocaënses, qui Massiliam condidere, navali proelio Carthaginienses superarint: atque alia, quae his sunt similia: quid, inquam, illi in mentem venit, haec ut ante narrationem commemoranda existimaret? Quodsi, quae mea sit sententia, fas est dicere; optime prooemium instituisset, si, omnibus, quae in medio sunt posita, sublatis, extremaque
3291. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] se captam Apollini Delio dedicaverit: quod Phocaënses, qui Massiliam condidere, navali proelio Carthaginienses superarint: atque alia, quae his sunt similia: quid, inquam, illi in mentem venit, haec ut ante narrationem commemoranda existimaret? Quodsi, quae mea sit sententia, fas est dicere; optime prooemium instituisset, si, omnibus, quae in medio sunt posita, sublatis, extremaque eius parte cum propositione coniuncta, in hunc, qui sequitur, modum confecisset: Thucydides Atheniensis bellum quod inter
3292. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] proelio Carthaginienses superarint: atque alia, quae his sunt similia: quid, inquam, illi in mentem venit, haec ut ante narrationem commemoranda existimaret? Quodsi, quae mea sit sententia, fas est dicere; optime prooemium instituisset, si, omnibus, quae in medio sunt posita, sublatis, extremaque eius parte cum propositione coniuncta, in hunc, qui sequitur, modum confecisset: Thucydides Atheniensis bellum quod inter se Peloponnenses et Athenienses gesserunt, conscripsit; incipiens statim exorto eo,
3293. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 251 | Paragraph | Section] sublatis, extremaque eius parte cum propositione coniuncta, in hunc, qui sequitur, modum confecisset: Thucydides Atheniensis bellum quod inter se Peloponnenses et Athenienses gesserunt, conscripsit; incipiens statim exorto eo, et magnum, atque omnium quae umquam antea gesta sint, memoratu dignissimum existimans; hac coiectura ductus, quod utraque pars rebus maxime florentibus, omni cum apparatu id gesserit: cum videret aliam quidem Graeciae partem statim alteri parti
3294. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] cum videret aliam quidem Graeciae partem statim alteri parti adhaerere, aliam id facere cogitare. Hic autem fuit Graecis maximus motus. neque vero illis solum, sed et barbaris, atque adeo plerisque mortalibus. Ac ea quidem quae ante haec gesta essent, quaeque his essent vetustiora, plane in apertum produci, propter vetustatem, nulla ratione potuerunt: sed, quantum ex signis quibusdam colligere licet, equidem, cum haec a vetustissima origine repeto, non puto illorum res
3295. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] hoc quidem bellum; etsi homines, quibus ipsi bellis intersunt atque depugnant, ea omnium arbitrantur esse maxima; absoluta vero cum sunt, vetera admirantur; tamen ostendet iis qui ex rebus gestis iudicabunt, longe maximum exstitisse. ac omnia quidem, quae dicerent singuli, qui aut gesturi bellum essent, aut iam gererent, quae aut ipse audivi, aut aliis narrantibus cognovi, difficile fuerit exacte memorare. verum, ut quisque semper de rebus praesentibus maxime consentanea dicere mihi videbatur, et
3296. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] ea omnium arbitrantur esse maxima; absoluta vero cum sunt, vetera admirantur; tamen ostendet iis qui ex rebus gestis iudicabunt, longe maximum exstitisse. ac omnia quidem, quae dicerent singuli, qui aut gesturi bellum essent, aut iam gererent, quae aut ipse audivi, aut aliis narrantibus cognovi, difficile fuerit exacte memorare. verum, ut quisque semper de rebus praesentibus maxime consentanea dicere mihi videbatur, et proxime ad veritatem accedere, ita a me commemorata sunt. Res vero in bello
3297. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] similes, considerare, planeque inspicere voluerint, his, dum illa utilitatem pariant, satis erit; emolumentumque potius, quod semper idem fit, quam spectaculum, quod in praesenti tantum oblectet, in scribendo cogitamus. Ac carum quidem rerum, quae superiore aetate gestae sunt, maximae erant Medicae; quae tamen duobus navalibus proeliis, totidemque pedestribus, ad exitum pervenerunt. huius vero belli tum longitudo in immensum processit, tum magnas in universam Graeciam calamitates invexit;
3298. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] his, dum illa utilitatem pariant, satis erit; emolumentumque potius, quod semper idem fit, quam spectaculum, quod in praesenti tantum oblectet, in scribendo cogitamus. Ac carum quidem rerum, quae superiore aetate gestae sunt, maximae erant Medicae; quae tamen duobus navalibus proeliis, totidemque pedestribus, ad exitum pervenerunt. huius vero belli tum longitudo in immensum processit, tum magnas in universam Graeciam calamitates invexit; quales eodem spatio temporis nulla umquam contigerunt. nam
3299. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] in immensum processit, tum magnas in universam Graeciam calamitates invexit; quales eodem spatio temporis nulla umquam contigerunt. nam neque tot urbes expugnatae vastataeque sunt, vel barbarorum impetu, vel domesticis contentionibus: sunt etiam quae incolas captae mutaverunt: neque tot exitia, totve neces audivit quisquam, vel belli vel seditionum caussa. Atque superiora illa, quae auditione quidem percipiuntur, re autem ipsa rarissime confirmantur, fidem tamen acceperunt: qualia narrantur de
3300. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] nam neque tot urbes expugnatae vastataeque sunt, vel barbarorum impetu, vel domesticis contentionibus: sunt etiam quae incolas captae mutaverunt: neque tot exitia, totve neces audivit quisquam, vel belli vel seditionum caussa. Atque superiora illa, quae auditione quidem percipiuntur, re autem ipsa rarissime confirmantur, fidem tamen acceperunt: qualia narrantur de terrae motibus qui hoc in bello plerisque orbis terrae partibus exstiterunt, quae de solis defectionibus, crebrioribus quam umquam
3301. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] vel belli vel seditionum caussa. Atque superiora illa, quae auditione quidem percipiuntur, re autem ipsa rarissime confirmantur, fidem tamen acceperunt: qualia narrantur de terrae motibus qui hoc in bello plerisque orbis terrae partibus exstiterunt, quae de solis defectionibus, crebrioribus quam umquam antea: quae de siccitatibus, unde fames ingens, ex fame vero pestilentia exorta; quae non mediocribus civitatem malis afflixit: quae simul omnia cum hoc bello civitatem invaserunt. Origo autem ipsius
3302. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] auditione quidem percipiuntur, re autem ipsa rarissime confirmantur, fidem tamen acceperunt: qualia narrantur de terrae motibus qui hoc in bello plerisque orbis terrae partibus exstiterunt, quae de solis defectionibus, crebrioribus quam umquam antea: quae de siccitatibus, unde fames ingens, ex fame vero pestilentia exorta; quae non mediocribus civitatem malis afflixit: quae simul omnia cum hoc bello civitatem invaserunt. Origo autem ipsius ab Atheniensibus, et Peloponnesiis, soluto, quod in annos
3303. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] tamen acceperunt: qualia narrantur de terrae motibus qui hoc in bello plerisque orbis terrae partibus exstiterunt, quae de solis defectionibus, crebrioribus quam umquam antea: quae de siccitatibus, unde fames ingens, ex fame vero pestilentia exorta; quae non mediocribus civitatem malis afflixit: quae simul omnia cum hoc bello civitatem invaserunt. Origo autem ipsius ab Atheniensibus, et Peloponnesiis, soluto, quod in annos triginta post captam Euboeam percussum erat, foedere, manavit. qui cur
3304. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] motibus qui hoc in bello plerisque orbis terrae partibus exstiterunt, quae de solis defectionibus, crebrioribus quam umquam antea: quae de siccitatibus, unde fames ingens, ex fame vero pestilentia exorta; quae non mediocribus civitatem malis afflixit: quae simul omnia cum hoc bello civitatem invaserunt. Origo autem ipsius ab Atheniensibus, et Peloponnesiis, soluto, quod in annos triginta post captam Euboeam percussum erat, foedere, manavit. qui cur initam foederis societatem diremerint, et caussas et
3305. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] annos triginta post captam Euboeam percussum erat, foedere, manavit. qui cur initam foederis societatem diremerint, et caussas et dissensiones, primum ostendi; ne quis, unde tantum inter Graecos bellum exstiterit, aliquando posset exquirere. Haec sunt quae in Thucydidis scriptis recte, quaque male, quod ad eam partem spectat quae res continet, composita arbitramur. nunc ad eam partem quae in elocutione est posita, aggrediamur: in qua quidem, qualis sit eius dicendi ratio, conspicitur.
3306. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] cur initam foederis societatem diremerint, et caussas et dissensiones, primum ostendi; ne quis, unde tantum inter Graecos bellum exstiterit, aliquando posset exquirere. Haec sunt quae in Thucydidis scriptis recte, quaque male, quod ad eam partem spectat quae res continet, composita arbitramur. nunc ad eam partem quae in elocutione est posita, aggrediamur: in qua quidem, qualis sit eius dicendi ratio, conspicitur. Thucydideae dictionis character,
3307. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 252 | Paragraph | Section] primum ostendi; ne quis, unde tantum inter Graecos bellum exstiterit, aliquando posset exquirere. Haec sunt quae in Thucydidis scriptis recte, quaque male, quod ad eam partem spectat quae res continet, composita arbitramur. nunc ad eam partem quae in elocutione est posita, aggrediamur: in qua quidem, qualis sit eius dicendi ratio, conspicitur. Thucydideae dictionis character, Thucydideae dictionis
3308. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] fuerit quam a vetustioribus usurpatam assumpsit Thucydides, qualesque ille partes aut in melius, aut in deterius commutarit; nihil occultantes ostendamus. Primum illud perspicuum est, omnem dictionem in duas distribui partes; in verborum delectum, per quae ipsae res explicantur; atque in partium maiorum vel minorum compositionem. Iam horum unumquodque rursus in alias particulas dispertitur. Delectus enim particularum (ut ita dicam) elementarium, hoc est, nominalium, verbalium, et coniunctivarum,
3309. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] propria elocutione, aut in figurata. compositio vero tribus in rebus cernitur, incisis, membris, circuitibus. atque huic quidem utrique parti, hoc est, tam simplicibus insectilibusque, quam ex his compositis nominibus, insunt figurae quaedam, quae schemata vocantur. Observandum est etiam, earum quae virtutes appellantur, alias esse necessarias, quas quidem in omnibus adhiberi sermonibus oporteat; alias vero esse adiectitias, quae tum primum vires assumunt, cum primae illae
3310. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] tribus in rebus cernitur, incisis, membris, circuitibus. atque huic quidem utrique parti, hoc est, tam simplicibus insectilibusque, quam ex his compositis nominibus, insunt figurae quaedam, quae schemata vocantur. Observandum est etiam, earum quae virtutes appellantur, alias esse necessarias, quas quidem in omnibus adhiberi sermonibus oporteat; alias vero esse adiectitias, quae tum primum vires assumunt, cum primae illae subsistunt. de quibus uberius antea disseruimus: ut nihil sit
3311. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] ex his compositis nominibus, insunt figurae quaedam, quae schemata vocantur. Observandum est etiam, earum quae virtutes appellantur, alias esse necessarias, quas quidem in omnibus adhiberi sermonibus oporteat; alias vero esse adiectitias, quae tum primum vires assumunt, cum primae illae subsistunt. de quibus uberius antea disseruimus: ut nihil sit necesse nunc de illis denuo orationem instituere. Neque vero quibus ex praeceptis aut rebus harum virtutum quaelibet enascatur, cum multae
3312. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] et referta dignitatis et opificii rhetorici, varioque ornamentorum fuco depicta. maximae enim partis scripta ad nostra tempora non pervenerunt; aut si qua ad hanc diem servata sunt, non omnes esse illorum quibus tribuuntur, existimant: ut sunt illa quae Cadmo Milesio, quaeque Aristaeo Proconnesio et eiusmodi aliis adscribuntur. Scriptores autem qui ante Peloponnesiacum bellum fuerunt, atque ad Thucydidis usque aetatem pervenerunt, omnes propemodum idem consilium secuti sunt. quos quidem aut Ionica
3313. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] Milesio, quaeque Aristaeo Proconnesio et eiusmodi aliis adscribuntur. Scriptores autem qui ante Peloponnesiacum bellum fuerunt, atque ad Thucydidis usque aetatem pervenerunt, omnes propemodum idem consilium secuti sunt. quos quidem aut Ionica lingua, ut quae illis temporibus maxime omnium floreret, aut Attica illa vetus, non admodum ei dissimilis, oblectavit. Hi sane omnes, ut est ante dictum, sermonis proprietatem magis, quam dicendi tropos adamaverunt; tropos vero velut condimenta orationi
3314. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 253 | Paragraph | Section] vis maxime fit perspicua, neque omnes, neque summas adhibuerunt, sed paucas,
ac modice: sublimitatem videlicet, elegantiam, gravitatem, magnificentiam: neque
3315. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] contentionem, et pondus possumus
appellare; neque
3316. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] verbalia nominaliter proferens, ac rursus nomen verbum faciens, atque omnem eorum usum pervertens: ita ut, quod proprium est, eo pro appellativo abutatur; quod vero est appellativum, pro nomine proprio usurpet. Insuper verba patiendi, activa facit; quae vero actionem notant, iis ipse passionem attribuit. Eorum item quae multitudinis, quaeve unius numero efferri debent, naturam commutat, atque alia de aliis dici cogit. Marem significantia, femineo sexui coniungit; ea vero quae sub feminae genere
3317. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] atque omnem eorum usum pervertens: ita ut, quod proprium est, eo pro appellativo abutatur; quod vero est appellativum, pro nomine proprio usurpet. Insuper verba patiendi, activa facit; quae vero actionem notant, iis ipse passionem attribuit. Eorum item quae multitudinis, quaeve unius numero efferri debent, naturam commutat, atque alia de aliis dici cogit. Marem significantia, femineo sexui coniungit; ea vero quae sub feminae genere comprehenduntur, maribus attribuit. quae autem neutrius sunt
3318. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] patiendi, activa facit; quae vero actionem notant, iis ipse passionem attribuit. Eorum item quae multitudinis, quaeve unius numero efferri debent, naturam commutat, atque alia de aliis dici cogit. Marem significantia, femineo sexui coniungit; ea vero quae sub feminae genere comprehenduntur, maribus attribuit. quae autem neutrius sunt generis, ita his connectit, ut tota naturalis illa coaptatio et consecutio divagetur. Nominum et participiorum casus ab eo quod significare debet, ad id quod
3319. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] passionem attribuit. Eorum item quae multitudinis, quaeve unius numero efferri debent, naturam commutat, atque alia de aliis dici cogit. Marem significantia, femineo sexui coniungit; ea vero quae sub feminae genere comprehenduntur, maribus attribuit. quae autem neutrius sunt generis, ita his connectit, ut tota naturalis illa coaptatio et consecutio divagetur. Nominum et participiorum casus ab eo quod significare debet, ad id quod est significatum; et contra, quod est significatum, ad
3320. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] coaptatio et consecutio divagetur. Nominum et participiorum casus ab eo quod significare debet, ad id quod est significatum; et contra, quod est significatum, ad significans transfert. In coniunctivis autem ac praepositivis particulis, iis praesertim quae vocabulorum vires distinguunt, poetica prorsus utitur licentia. Plurimas etiam in eo figuras invenias, quae personarum apostrophis, temporum commutationibus, et localium notationum discrepantia, a communi consuetudine sint deflexae, ac soloecismorum
3321. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 254 | Paragraph | Section] est significatum; et contra, quod est significatum, ad significans transfert. In coniunctivis autem ac praepositivis particulis, iis praesertim quae vocabulorum vires distinguunt, poetica prorsus utitur licentia. Plurimas etiam in eo figuras invenias, quae personarum apostrophis, temporum commutationibus, et localium notationum discrepantia, a communi consuetudine sint deflexae, ac soloecismorum speciem praeferant. Praeterea, quot in ipso res videas pro corporibus, et corpora vicissim pro rebus sumi?
3322. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] harmoniae et concentus asperitatem quandam; figurarum
Significationis celeritatem: id est, cito et breviter efferre animi sensa.
3323. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] autem et institutum eius et facultas una decurrunt, perfectam absolutamque; atque adeo divinam orationem efficit. cum vero non est par viribus, quippe cum nervi illi ob dicendi celeritate non usquequaque perdurent; oratio fit obscura, vitia quaedam, quae minime deceant, secum afferens. Nam praeclara illa, rebusque in omnibus necessaria praecepta, quibus traditur qua ratione sit peregrinis ac novatis utendum, ac quatenus illa sint assumenda, non per omnes historiae partes servavit. Iam, cum haec
3324. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] atque ab aliis elegantis doctrinae sectatoribus, siqui forte haec legent, maiorem in modum peto, ut susceptum a nobis consilium perpendant. nihil enim nos aliud conamur, quam ut characterem Thucydidis ostendamus, ac simul omnia animadversione digna, quae illi contigerint, comprehendamus. quae omnia cum facimus, nihil omnino, praeter eorum qui ad huius se viri imitationem componere volunt, utilitatem, propositum habemus. Itaque in ipso statim prooemii exordio hac utens propositione, Bellum scilicet
3325. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] sectatoribus, siqui forte haec legent, maiorem in modum peto, ut susceptum a nobis consilium perpendant. nihil enim nos aliud conamur, quam ut characterem Thucydidis ostendamus, ac simul omnia animadversione digna, quae illi contigerint, comprehendamus. quae omnia cum facimus, nihil omnino, praeter eorum qui ad huius se viri imitationem componere volunt, utilitatem, propositum habemus. Itaque in ipso statim prooemii exordio hac utens propositione, Bellum scilicet Peloponnesiacum, de quo scripturus erat,
3326. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] cum facimus, nihil omnino, praeter eorum qui ad huius se viri imitationem componere volunt, utilitatem, propositum habemus. Itaque in ipso statim prooemii exordio hac utens propositione, Bellum scilicet Peloponnesiacum, de quo scripturus erat, omnium, quae antea gesta essent, fuisse maximum, haec ad verbum scribit: Ac bella quidem ante gesta, atque his vetustiora, plane in apertum produci, temporis longinquitas vetuit. Sed, quantum ex signis quibusdam colligere licet, equidem, haec a vetustissima
3327. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 255 | Paragraph | Section] his vetustiora, plane in apertum produci, temporis longinquitas vetuit. Sed, quantum ex signis quibusdam colligere licet, equidem, haec a vetustissima origine repetens, magnas fuisse illorum res, neque in bello, neque aliis in rebus, existimo. nam in ea quae nunc Graecia appellatur, perpetuum olim incolas domicilium habuisse, non videtur. nam cum a maiore aliqua multitudine coactus, suam quisque patriam facile relinqueret, persaepe migrationes fiebant: quippe cum nulla adhuc inter eos negotiatio esset,
3328. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 256 | Paragraph | Section] haec comprehensio erat utilior futura, si ipse, non hoc, quo fecit, pacto eam
comprehendisset, sed communiorem et utiliorem secutus fuisset rationem; atque ita
haec verba collocasset, ut extremam cum prima parte coniungeret, quae vero in medio
iacent, ea
3329. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 256 | Paragraph | Section] facto globo, ac clamore sublato, confertum in illos impetum fecerunt. ex quo fiebat ut, cum se plurimos esse cernerent, animus etiam accederet; et, cum non aeque ac prius esse terribiles illos arbitrarentur, contemptui haberent: quandoquidem non statim, quae expectaverant, experti sunt, ut, cum primum in terram descenderent, putabant, deiecti animo tamquam adversus Lacedaemonios pugnaturi. Detracta hac tota circumscriptione, reliqua omnia nominibus ac figuris maxime accommodatis comprehendit,
3330. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 257 | Paragraph | Section] Athenienses irruerent. Praeerant autem classi apud Syracusanos, Sicanus et Agatharchus, alterum uterque totius exercitus cornu tenens: Pythen, et Corinthii, medium habebant. atque Athenienses quidem alii, postquam ad fauces subiere, primo impetu navium, quae ad eum locum erant, potiti, claustra conabantur aperire. sed mox, invectis in eos undique Syracusanis ac sociis, non iam pro angustiis exitus tantum, sed etiam intra portum, navale proelium gerebatur: quod quidem omnium, quae ante facta
3331. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 257 | Paragraph | Section] primo impetu navium, quae ad eum locum erant, potiti, claustra conabantur aperire. sed mox, invectis in eos undique Syracusanis ac sociis, non iam pro angustiis exitus tantum, sed etiam intra portum, navale proelium gerebatur: quod quidem omnium, quae ante facta essent, atrocissimum fuit. Magnum enim erat utriusque partis nautarum studium ad naves in hostes impellendas, cum iuberentur: magna gubernatorum artis aemulatio, mutuaque contentio: eorum autem qui naves
3332. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 258 | Paragraph | Section] se complicarentur; cum gubernatores partim adoriendis aliis, partim sibi cavendo, idque non una in parte, sed undequaque, occuparentur. Magnus autem erat multarum inter se concursantium navium strepitus, qui et terrorem nautis incutiebat, et earum rerum quae a praefectis iuberentur, auditum auferebat, multa enim utraque ex parte adhortatio, et ingens praefectorum clamor exaudiebatur, tum ex arte gubernatoria, tum ex praesenti contentione vincendi: cum Athenienses quidem suos, ut exitum sibi per vim
3333. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 258 | Paragraph | Section] ex eo molestia afficerentur. assidue enim exiguum intra spatium aut fugiebant, aut trucidabantur. licebatque ex Atheniensium exercitu, quam diu aequo marte pugnabatur, omnia simul exaudire; lamentationes, clamores; victores, victos; et alia eiusmodi quae magno in periculo magnus exercitus multis modis clamare cogitur. His aequalia et iis eveniebant qui in navibus erant. Tandem Syracusam ac socii, cum inter eos diu pugnatum esset, Atheniensium classem in fugam vertunt; strenueque invecti, magno
3334. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 259 | Paragraph | Section] magno clamore et inhortatione terram versus persequuntur. tunc ex nautico exercitu, alia atque alia parte, quicumque in alto capti non erant, in castra se receperunt. pedites autem non iam diversi, sed uno eodemque impetu, ea quae iam evenerant, et luctu et gemitu prosequentes, partim ad subveniendum navibus, partim ad reliquam murorum partem tuendam contendunt. alii, quorum maxima erat pars, iam qua sibi salutem parent, pro se ipsis circumspectant. Fuit autem eo tempore
3335. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 259 | Paragraph | Section] ac non vulgari aliqua disciplina factus artifex, humile illud, minimeque generosum, et incompositum genus, non damnabit. quo fit, ut tam illud quod rationis est expers, quam quod eiusdem est particeps, iudicium consentiat. a quorum utroque omnia quae ad artes attinent, iudicari volumus. Ego vero non video quo pacto illa quae magna atque admirabilia quibusdam videntur, laudibus afficiam; quae tantum abest ut primas illas maximeque communes habeant virtutes, ut, cum et nimiam et inanem diligentiam
3336. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 259 | Paragraph | Section] generosum, et incompositum genus, non damnabit. quo fit, ut tam illud quod rationis est expers, quam quod eiusdem est particeps, iudicium consentiat. a quorum utroque omnia quae ad artes attinent, iudicari volumus. Ego vero non video quo pacto illa quae magna atque admirabilia quibusdam videntur, laudibus afficiam; quae tantum abest ut primas illas maximeque communes habeant virtutes, ut, cum et nimiam et inanem diligentiam prae se ferant, neque iucunditatem neque fructum afferant. ex quibus pauca
3337. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 259 | Paragraph | Section] illud quod rationis est expers, quam quod eiusdem est particeps, iudicium consentiat. a quorum utroque omnia quae ad artes attinent, iudicari volumus. Ego vero non video quo pacto illa quae magna atque admirabilia quibusdam videntur, laudibus afficiam; quae tantum abest ut primas illas maximeque communes habeant virtutes, ut, cum et nimiam et inanem diligentiam prae se ferant, neque iucunditatem neque fructum afferant. ex quibus pauca quaedam exempla afferam; simul et caussas cur a virtutibus ad vitia
3338. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 259 | Paragraph | Section] diligentiam prae se ferant, neque iucunditatem neque fructum afferant. ex quibus pauca quaedam exempla afferam; simul et caussas cur a virtutibus ad vitia declinarint, commonstrabo. Atque in tertio quidem libro, ubi crudelia illa atque nefaria facinora, quae in Corcyrensi seditione contra potentissimos quosque a populo commissa sunt, enarrat, quousque intra communis usitataeque linguae terminos mansit, perspicue omnia, breviter pleneque dixit: sed simulatque tragico more communes Graecorum calamitates
3339. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 259 | Paragraph | Section] mansit, perspicue omnia, breviter
pleneque dixit: sed simulatque tragico more communes Graecorum calamitates exaggerare
atque amplificare incipit, animoque extra consueta evagatur, longe se ipso fit
deterior. Sunt autem de illo priore genere haec; quae vix errata esse quisquam
opinetur:
siquem hostium nacti
essent, occidebant. illis vero quibus ut in naves ingrederentur persuaserant,
eiectis, abierunt; atque in Iunonis templum delati, cum ex supplicibus circiter
triginta, ut iudicium subirent, persuasissent, omnes morte damnarunt. quae cum ceteri
supplices vidissent, qui persuasi non fuerant, in eodem se fano mutuo interemerunt;
quidam se ex arboribus laqueis suspenderunt: omnes, ut cuique licuit, sibi mortem
consciverunt. Corcyrensesque septem intra dies, quibus Eurymedon cum
processit; ob id quoque visa maior, quod prima haec apud eos exstitit. nam postea in
omni prope Graecia grassata est, ubique factionibus exortis, cum ii qui in populo
essent principes, Athenienses; optimates vero, Lacedaemonios accerserent . Quae vero
his adiungit, perplexa sunt, atque eiusmodi quae non facile percipi possint, quaeque
figurarum nexus quosdam, soloecismis similes, aliaque eius generis non pauca habent:
quorum nec illa aetate, neque vero post, cum maxime civilis floreret
haec apud eos exstitit. nam postea in
omni prope Graecia grassata est, ubique factionibus exortis, cum ii qui in populo
essent principes, Athenienses; optimates vero, Lacedaemonios accerserent . Quae vero
his adiungit, perplexa sunt, atque eiusmodi quae non facile percipi possint, quaeque
figurarum nexus quosdam, soloecismis similes, aliaque eius generis non pauca habent:
quorum nec illa aetate, neque vero post, cum maxime civilis floreret eloquentia et
dicendi vis, ullus erat usus. atque ea nunc
ἐπιχειρήσεων περιτεχνήσει καὶ τῶν τιμωριῶν ἀτοπίᾳ.
3344. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 260 | Paragraph | Section] ἐπιχειρήσεων περιτεχνήσει καὶ τῶν τιμωριῶν ἀτοπίᾳ. Hoc est: Agitati sunt itaque seditionibus status civitatum; et ea quae post fuerunt, eorum quae ante acta essent, auditione, magnam in animis accessionem ceperunt ad novas res moliendas, vel aggrediendi solertia atque artificio, vel ultionis insolentia . In his, in prima illa membri parte, nulla necessitate coactus, circumlocutione usus
3345. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 260 | Paragraph | Section] In his, in prima illa membri parte, nulla necessitate coactus,
circumlocutione usus est, cum dixit;
3346. Dudić, Andrija;... . De Thucydidis historia iudicium...... [page 260 | Paragraph | Section] sequitur,
artificio, et ultionis insolentia, usitatisque rerum vocabulis ad facinorum
excusationem immutatis . Quod autem in hoc perplexo ac difficili nexu intelligi vult,
tale est: Multa illis est facta accessio ad cognoscendam rem aliquam novam, quae ad
aggressionum artes, et ad exquisitas poenas valeret. quae vero vulgo rebus vocabula
tribuebantur, ea ipsi immutantes, alia ratione res ipsas appellandas esse censebat.
nam haec verba
vocabulis ad facinorum
excusationem immutatis . Quod autem in hoc perplexo ac difficili nexu intelligi vult,
tale est: Multa illis est facta accessio ad cognoscendam rem aliquam novam, quae ad
aggressionum artes, et ad exquisitas poenas valeret. quae vero vulgo rebus vocabula
tribuebantur, ea ipsi immutantes, alia ratione res ipsas appellandas esse censebat.
nam haec verba
μέλλησις δὲ προμηθὴς δειλία εὐπρεπής
Hoc est; Audaciam illi
quidem fortitudinem, cunctationem autem timiditatem nominabant . Atque his quidem ea
etiam quae subsequuntur, similia sunt:
ἴσχυον
illius verba habebunt sensum. neque enim
improbis boni laetantur; neque ob imperitos mali erubescunt. Atque hic quidem
obscurae ac perplexae dictionis est character et forma, in qua magna est toti
sententiae tenebras offundens orationis perturbatio; quae quidem ad centum usque
versus porrigitur. apponam autem et ea quae sequuntur; nihil iam de meo adiiciens:
neque ob imperitos mali erubescunt. Atque hic quidem
obscurae ac perplexae dictionis est character et forma, in qua magna est toti
sententiae tenebras offundens orationis perturbatio; quae quidem ad centum usque
versus porrigitur. apponam autem et ea quae sequuntur; nihil iam de meo adiiciens:
ἃ γνώμῃ ἔξεστιν, ἄφρακτοι μᾶλλον διεφθείροντο
prudentiam
intelligentes, veriti ne illorum et disertae orationi essent impares, et ingenii
praestantia superarentur, audacter ad res gerendas aggrediebantur. at illi, tum prae
horum contemptu, quod longius providerent, tum quia non oportebat ea quae consilio
agere licet, facto aggredi, incauti magis opprimebantur. Possem equidem multis
praeterea exemplis perspicuum facere, hunc nostrum, cum communem usitatamque dicendi
formam in narrationibus retinet, maiorem laudem mereri; tum vero, cum
Concionum examen.
MG: Concionum examen.
ostendere, in quibus summam quandam inesse vim non nulli opinantur; totam hanc
tractationem in duas partes distribuentes, in eam scilicet quae ad res, et eam quae
ad verba pertinet, de iis utrisque separatim agemus, ab ea parte quam ad res
pertinere diximus, initium sumentes. cuius quidem pars prima est enthymematum et
sententiarum inventio: secunda vero, in usus rerum quae inventae sunt,
examen.
MG: Concionum examen.
ostendere, in quibus summam quandam inesse vim non nulli opinantur; totam hanc
tractationem in duas partes distribuentes, in eam scilicet quae ad res, et eam quae
ad verba pertinet, de iis utrisque separatim agemus, ab ea parte quam ad res
pertinere diximus, initium sumentes. cuius quidem pars prima est enthymematum et
sententiarum inventio: secunda vero, in usus rerum quae inventae sunt, consumitur.
in eam scilicet quae ad res, et eam quae
ad verba pertinet, de iis utrisque separatim agemus, ab ea parte quam ad res
pertinere diximus, initium sumentes. cuius quidem pars prima est enthymematum et
sententiarum inventio: secunda vero, in usus rerum quae inventae sunt, consumitur.
atque illa quidem prior, omnem a natura vim habet; haec, accipit ab arte. Harum in
altera, quae scilicet plus habet a natura quam ab arte, quaeque minus eget
disciplina, admirabilis sane fuit Thucydides. affert enim, ac
diximus, initium sumentes. cuius quidem pars prima est enthymematum et
sententiarum inventio: secunda vero, in usus rerum quae inventae sunt, consumitur.
atque illa quidem prior, omnem a natura vim habet; haec, accipit ab arte. Harum in
altera, quae scilicet plus habet a natura quam ab arte, quaeque minus eget
disciplina, admirabilis sane fuit Thucydides. affert enim, ac velut ex uberrimo
quodam fonte, ingentem ac prope infinitum sententiarum et enthymematum acervum secum
trahit. quae quidem et
altera, quae scilicet plus habet a natura quam ab arte, quaeque minus eget
disciplina, admirabilis sane fuit Thucydides. affert enim, ac velut ex uberrimo
quodam fonte, ingentem ac prope infinitum sententiarum et enthymematum acervum secum
trahit. quae quidem et ampla exquisitaque apud illum, et peregrina atque admirabilia
sunt. Illa vero pars altera, quam plus artis habere diximus, quaeque efficit ut illa
altera etiam praestantior esse videatur, multis in rebus in eo minor est quam par
sit.
quibus sane idem accidit quod iis qui qualiscumque formae aspectu, tanto a
more capiuntur, ut is parum a furore distet.
qui mihi sane iis persimiles videntur esse, qui incredibili alicuius rei
aspiciendae cupiditate flagrant; quae quidem cupiditas videtur a furore non multum
abesse. Illi enim rei, cuius amore capti sunt, eas pulchritudines, quas egregiae
habent formae, omnes inesse arbitrantur: ac, si quis est qui aliquod in ea vitium
reprehendere conetur, ab eo, tamquam ab
ac, si quis est qui aliquod in ea vitium
reprehendere conetur, ab eo, tamquam ab invido et calumniatore, sibi cavent. Atque hi
quidem, hac una orationis virtute decepti, omnia etiam ea quibus caret, huic
scriptori attribuunt. neque id mirum. nam quae quisque illi quod amat et admiratur,
inesse vult, eadem re ipsa inesse arbitratur. At qui iudicio sunt minime depravato,
et rationes ad rectas regulas examinant; sive id naturali quodam iudicio faciunt;
sive
rebus bene et cum ratione adhibitis meritas laudes tribuunt;
ea vero in quibus peccatum est, commendatione indigna arbitrantur. Quapropter, quod
antea feci, ut omnibus meis commentationibus regulas quasdam
indigna arbitrantur. Quapropter, quod
antea feci, ut omnibus meis commentationibus regulas quasdam
idem nunc
faciam, ut, quae mihi videntur, in medium proferam. Quemadmodum igitur in prima illa
parte, de qua initio dixi, quae in inventione rerum conspicitur, praeclare hunc
nostrum scriptorem versatum esse concesserim: ita altera in parte, quae in
collocationis ac distributionis arte consumitur, eum excelluisse non facile dederim,
nisi in perpaucis quibusdam concionibus, quarum in verbis quoque vitia, de quibus
antea dixi, plurima et maxima animadverto. siquidem insunt in illis
figurae vero perplexae, contortae,
coactaeque non paucae. Quam vero haec, qua attuli, rationi sint consentanea, tu, et
quilibet alius, qui haec ad rerum ipsarum examinationem accommodabit, iudicare
poterit. Exempla vero ita mihi apponenda statui, ut, quae optima iudico, cum iis
conferam quae neque quod ad ipsam dispositionem, neque quod ad elocutionem attinet,
culpa vacent. In secundo igitur libro, Lacedaemoniorum et sociorum contra Plataeenses
bellum scripturus, subjungit, missam a Plataeensibus ad
coactaeque non paucae. Quam vero haec, qua attuli, rationi sint consentanea, tu, et
quilibet alius, qui haec ad rerum ipsarum examinationem accommodabit, iudicare
poterit. Exempla vero ita mihi apponenda statui, ut, quae optima iudico, cum iis
conferam quae neque quod ad ipsam dispositionem, neque quod ad elocutionem attinet,
culpa vacent. In secundo igitur libro, Lacedaemoniorum et sociorum contra Plataeenses
bellum scripturus, subjungit, missam a Plataeensibus ad Archidamum, Lacedaemoniorum
regem,
vellet. quo loco orationem,
quam verisimile est ab utrisque habitam, personis illis et rebus accommodatam, ac
neque modum excedentem, neque infra modum subsistentem, affingit. ibi tum locutione
pura admodum, perspicua, ac brevi, adhibitis aliis, quae in hoc genere requiruntur,
virtutibus, usus est; tum, qui ex his enascitur, concentum, recte temperatum effecit,
qui iucunditatem omnem aequare possit.
Atheniensibus serviunt, adiuvate: quorum caussa, et ut ceterorum libertati
consulatur, tantus est apparatus, tantumque bellum excitatum. Cuius liberationis si
simul curam susceperitis, ita maxime iusiurandum servaveritis: sin minus, eadem quae iam antea hortamur, otium
agite, colentes, quae vestra sunt; neque ab altera parte state; et tamen utrosque pro
amicis recipite. Haec sat nobis erunt. Quae cum esset locutus, tum legati
Plataeenses, ingressi in urbem, re cum multitudine communicata,
libertati
consulatur, tantus est apparatus, tantumque bellum excitatum. Cuius liberationis si
simul curam susceperitis, ita maxime iusiurandum servaveritis: sin minus, eadem quae iam antea hortamur, otium
agite, colentes, quae vestra sunt; neque ab altera parte state; et tamen utrosque pro
amicis recipite. Haec sat nobis erunt. Quae cum esset locutus, tum legati
Plataeenses, ingressi in urbem, re cum multitudine communicata, Archidamo
responderunt; facere se non posse
simul curam susceperitis, ita maxime iusiurandum servaveritis: sin minus, eadem quae iam antea hortamur, otium
agite, colentes, quae vestra sunt; neque ab altera parte state; et tamen utrosque pro
amicis recipite. Haec sat nobis erunt. Quae cum esset locutus, tum legati
Plataeenses, ingressi in urbem, re cum multitudine communicata, Archidamo
responderunt; facere se non posse quae suaderentur, sine Atheniensibus; apud eos
ipsorum liberi atque uxores essent. timere quoque se toti
quae vestra sunt; neque ab altera parte state; et tamen utrosque pro
amicis recipite. Haec sat nobis erunt. Quae cum esset locutus, tum legati
Plataeenses, ingressi in urbem, re cum multitudine communicata, Archidamo
responderunt; facere se non posse quae suaderentur, sine Atheniensibus; apud eos
ipsorum liberi atque uxores essent. timere quoque se toti civitati; ne scilicet illis
digressis, aut Athenienses venirent, talia non permissuri; aut Thebani, qui et ipsi
iureiurando continebantur,
quo confecto, reddemus vobis quaecumque acceperimus, habebimusque ea interim pro
deposito; colemus, vobisque fructus, qui ad usum vitae suppetant, reddemus. Ea cum
audissent legati, urbem iterum ingressi, habito cum multitudine consilio, dixerunt,
ea quae suaderentur, velle se prius communicare cum Atheniensibus; accepturosque
conditionem, si illis persuaserint. interea iusserunt sibi fidem dari, in ipsorum
regione nihil eos hostiliter acturos. atque ita, interposita fide, intra quot dies
credibile
Haec cum
legati renuntiassent, Plataeenses statuerunt, non prodere Athenienses, sed resistere,
et, si etiam res ferat ut vel ante ipsorum oculos agri vastentur, atque alia
quaecumque accidant, pati; neque ullum emittere, sed de muro respondere, ea quae
Lacedaemonii vellent, se facere nullo modo posse. Qui cum respondissent, tum vero
Archidamus rex astitit, deos atque heroes indigenas his verbis contestatus: Dii,
quicumque terram Plataeensem tenetis, vosque heroes; testes estote,
in loco, ubi misso ab Atheniensibus contra Melios, Lacedaemoniorum coloniam,
exercitu, ante initium belli, ducem Atheniensium ait ad colloquium cum Meliorum
senatoribus venisse, in quo de belli solutione ageretur: cumque ab ipso statim
initio, quae ab utrisque dicta sunt, ex sua persona indicasset, in uno tantum
responso narratione usus continua, post toto dialogo personas inducit loquentes, et
veluti drama quoddam efficit. ita autem Atheniensis exorditur:
πολέμου παρόντα ἤδη καὶ οὐ μέλλοντα διαφέροντα αὐτοῦ φαίνετε.
admittuntur, figuras
dicendi vocet. Nam cum praeposuisset,
ᾧ προκαλεῖσθε τρόπῳ, εἰ δοκεῖ, γιγνέσθω
λόγῳ ἀπὸ τῆς ἴσης ἀνάγκης
κρίνεται, δυνατὰ δὲ οἱ προὔχοντες πράσσουσι καὶ οἱ ἀσθενεῖς ξυγχωροῦσι
conveniebat: Athenienses sane ad Graecos,
quorum
quos a Persis liberaverant, m.
auxilio e Medorum manibus erepti essent, minime talia dicere decebat;
nimirum, iusta quae sunt, aequalium inter se esse; quae vero per vim fiant, ea
potentioribus adversus imbecilles esse licita. Quibus quidem verbis cum Melii paucis
respondissent, recte Athenienses facere, qui eorum quae iusta essent, curam gererent,
ne, siquando ipsi
Graecos,
quorum
quos a Persis liberaverant, m.
auxilio e Medorum manibus erepti essent, minime talia dicere decebat;
nimirum, iusta quae sunt, aequalium inter se esse; quae vero per vim fiant, ea
potentioribus adversus imbecilles esse licita. Quibus quidem verbis cum Melii paucis
respondissent, recte Athenienses facere, qui eorum quae iusta essent, curam gererent,
ne, siquando ipsi quoque lapsi, in aliorum potestatem
essent, minime talia dicere decebat;
nimirum, iusta quae sunt, aequalium inter se esse; quae vero per vim fiant, ea
potentioribus adversus imbecilles esse licita. Quibus quidem verbis cum Melii paucis
respondissent, recte Athenienses facere, qui eorum quae iusta essent, curam gererent,
ne, siquando ipsi quoque lapsi, in aliorum potestatem venirent, eadem quae nunc ipsi,
a potentioribus pati cogerentur; his verbis Atheniensem facit respondentem
fiant, ea
potentioribus adversus imbecilles esse licita. Quibus quidem verbis cum Melii paucis
respondissent, recte Athenienses facere, qui eorum quae iusta essent, curam gererent,
ne, siquando ipsi quoque lapsi, in aliorum potestatem venirent, eadem quae nunc ipsi,
a potentioribus pati cogerentur; his verbis Atheniensem facit respondentem
ut
metuentibus imperemus, quaerimus. His iterum affectata quaedam et amara respondentes
subiungit Melios, communem esse inimicis belli fortunam; ei vero qui cesserit, nullam
iam spem superesse; inter agendum autem, adhuc melioris fortunae spem esse. Ad quae
Atheniensis respondet quaedam ipsis labyrinthis intricatiora de spe, quae plerumque
homines fallere soleat; ita ad verbum:
subiungit Melios, communem esse inimicis belli fortunam; ei vero qui cesserit, nullam
iam spem superesse; inter agendum autem, adhuc melioris fortunae spem esse. Ad quae
Atheniensis respondet quaedam ipsis labyrinthis intricatiora de spe, quae plerumque
homines fallere soleat; ita ad verbum:
in extremum ad lucta discrimen, ne velitis evenire; neque iis similes esse,
qui, cum adsit facultas, quatenus homini licet, evadendi, omni aperta spe destituti,
ad obscura se conferunt, veluti ad divinationem, ad oracula, et siqua sunt huius
generis, quae homines spe illectos perdunt . Haec sane nescio qua ratione quis ita
laudet, ut ea ab Atheniensium ducibus dici oportuisse putet; homines nimirum, quam in
deis spem collocant, ea persaepe frustrari, neque eos aut oraculis, aut vaticiniis
opus
qui vicerit . Horum
quidem verborum sententia perdifficilis; quam ne ii quidem, qui non mediocrem in
huius viri scriptis usum habent, coniectura assequuntur. huc tamen eius oratio
videtur spectare; numen quidem ipsum opinione omnes cognoscere; quae vero inter
homines iusta sint, communi naturae lege iudicari; quae quidem lex eam vim habeat, ut
iis aliquis imperet, quos
quam ne ii quidem, qui non mediocrem in
huius viri scriptis usum habent, coniectura assequuntur. huc tamen eius oratio
videtur spectare; numen quidem ipsum opinione omnes cognoscere; quae vero inter
homines iusta sint, communi naturae lege iudicari; quae quidem lex eam vim habeat, ut
iis aliquis imperet, quos
videtur spectare; numen quidem ipsum opinione omnes cognoscere; quae vero inter
homines iusta sint, communi naturae lege iudicari; quae quidem lex eam vim habeat, ut
iis aliquis imperet, quos
lege iudicari; quae quidem lex eam vim habeat, ut
iis aliquis imperet, quos
περιγενέσθαι. πολλήν γε
ἀλογίαν τῆς διανοίας παρέχετε, εἰ μὴ μεταστησάμενοι ἡμᾶς ἄλλό τι τῶνδε σωφρονέστερον
γνώσεσθε
εἰ μὴ μεταστησάμενοι ἡμᾶς ἄλλό τι τῶνδε σωφρονέστερον
γνώσεσθε
ἐπαγωγοῦ δυνάμεις ἐπεσπάσατο ἡσσηθεῖσι
τοῦ ῥήματος ἔργῳ συμφοραῖς ἀνηκέστοις ὁρῶντας περιπεσεῖν
quo ferantur, id quod turpe
vocatur, nominis allicientis vi adduxit, ut, victi verbo, re in calamitates
gravissimas sponte prolaberentur . Quod vero horum sermonum minime fuerit particeps
Thucydides, cum neque ipsi conventui interfuerit, neque, quae ab Atheniensibus aut
Meliis dicerentur, audiverit, ex iis quae ipse proxime superiore libro commemorat,
facile possumus cognoscere. Nam, postquam in urbe Amphipoli dux fuisset, eiectus ex
patria, per omne reliquum belli tempus in Thracio vixit.
adduxit, ut, victi verbo, re in calamitates
gravissimas sponte prolaberentur . Quod vero horum sermonum minime fuerit particeps
Thucydides, cum neque ipsi conventui interfuerit, neque, quae ab Atheniensibus aut
Meliis dicerentur, audiverit, ex iis quae ipse proxime superiore libro commemorat,
facile possumus cognoscere. Nam, postquam in urbe Amphipoli dux fuisset, eiectus ex
patria, per omne reliquum belli tempus in Thracio vixit. Restat ergo, ut
consideremus, an vel rebus ipsis, vel personis ad
belli tempus in Thracio vixit. Restat ergo, ut
consideremus, an vel rebus ipsis, vel personis ad id colloquium convenientibus aptum
dialogum finxerit; cum eius fuerit muneris, quemadmodum in ipso quoque libri prooemio
se facturum profitetur, ut, quae vera essent, diceret. Num igitur, quemadmodum illa
Meliis de libertate oratio conveniebat, qua Athenienses admonebant ne civitatem
Graecam, quae nihil mali admisisset, servire cogerent; ita et illa altera
Atheniensium ducibus erat accommodata, qui
finxerit; cum eius fuerit muneris, quemadmodum in ipso quoque libri prooemio
se facturum profitetur, ut, quae vera essent, diceret. Num igitur, quemadmodum illa
Meliis de libertate oratio conveniebat, qua Athenienses admonebant ne civitatem
Graecam, quae nihil mali admisisset, servire cogerent; ita et illa altera
Atheniensium ducibus erat accommodata, qui de rebus iustis nec quaerere nec dicere
permittebant, sed violentiae atque avaritiae legem invehentes, ea demum iusta esse
dicebant in
nihil mali admisisset, servire cogerent; ita et illa altera
Atheniensium ducibus erat accommodata, qui de rebus iustis nec quaerere nec dicere
permittebant, sed violentiae atque avaritiae legem invehentes, ea demum iusta esse
dicebant in imbecilliores, quae potentioribus viderentur? Equidem ducibus ab optime
constituta republica ad exteras civitates missis, hanc orationem minime dignam
arbitror. Neque vero placet ut Melii, parvae civitatis incolae, qui nihil illustre
umquam praestituerunt, maiorem
elegantiorem vitae cultum traduxerunt, dicere aggressus esset, eius orationem ipsis
futuram fuisse permolestam. His sane caussis adductus hanc orationem cum illa altera
conferens, minime laudo. in illa enim Archidamus Lacedaemonius ad ea facienda quae
iusta essent, Plataeenses hortatur, dictione utens pura, et dilucida, quaeque nullam
dicendi figuram habeat vel coactam, vel inconsequentem: in hac vero, Graecorum omnium
sapientissimi turpissimas sententias, maxime iniucunda oratione comprehendunt.
omnium
sapientissimi turpissimas sententias, maxime iniucunda oratione comprehendunt. nisi
forte Thucydidem odio ac malevolentia, propterea quod eum eiecissent, hac ignominiae
labe civitatem suam aspersisse dicamus, ut omnibus eam invisam redderet. quae enim
civitatum principes, quibus tantarum rerum erat concredita summa, et sentire et
dicere de sua patria apud alias civitates consueverunt, ea omnes communia arbitrantur
esse eius civitatis quae eos legasset. Sed de dialogis quidem hactenus. Ex
suam aspersisse dicamus, ut omnibus eam invisam redderet. quae enim
civitatum principes, quibus tantarum rerum erat concredita summa, et sentire et
dicere de sua patria apud alias civitates consueverunt, ea omnes communia arbitrantur
esse eius civitatis quae eos legasset. Sed de dialogis quidem hactenus. Ex
concionibus vero illam magnopere sum admiratus, in primo libro Athenis a Pericle
habitam, in qua agitur ne Lacedaemoniis Athenienses cedant: cuius hoc est initium:
αὐτῆς ἔχομαι, μὴ εἴκειν Πελοποννησίοις
cedamus . quae quidem oratio, et quod ad sententias attinet, divine est enuntiata; et,
quod ad compositionem partium, et figurarum non cohaerentium et coactarum mutationes
spectat, minime auribus est molesta, omnesque illas virtutes quae concionibus
usurpantur, adhibitas in ea videmus. Eodem modo suspicio illam Niciae ducis concionem
Athenis habitam, qua de mittenda in Siciliam expeditione agit: et epistolam ab eodem
ad Athenienses missam; in qua epistola, cum morbo laboraret,
illam, cum amissis triremibus omnibus, exercitum
terrestri itinere vellet abducere; ac siquae sunt aliae eius generis conciones, purae
ac dilucidae, et ad veras contentiones accommodatae. Illam profecto Plataeensium
responsionem supra omnes, quae septem libris continentur, admiratus sum; nullam aliam
ob causam magis, quam quod nullis fucatis, et curiose conquisitis, sed veris et
naturalibus coloribus sit depicta. Sententiae in ea sunt commiserationibus plenae;
ipsa vero dictio minime aures
sed veris et
naturalibus coloribus sit depicta. Sententiae in ea sunt commiserationibus plenae;
ipsa vero dictio minime aures offendit: compositio iucunda, figurae rebus in primis
aptae. Atque haec quidem sunt e Thucydide ad imitationem assumenda, quae historiam
scribentibus proposita esse debent. Illam vero Periclis orationem in secundo libro,
qua respondet Atheniensibus ad iracundiam commotis, quod eis, ut bellum susciperent,
persuasisset, non plane totam probo. neque vero illas quae tertio
assumenda, quae historiam
scribentibus proposita esse debent. Illam vero Periclis orationem in secundo libro,
qua respondet Atheniensibus ad iracundiam commotis, quod eis, ut bellum susciperent,
persuasisset, non plane totam probo. neque vero illas quae tertio libro a Theone et
Diodoto de Mytilenaeorum civitate sunt habitae; neque Hermocratis Syracusani ad
Camarinaeos; neque Euphemi Atheniensis legati, quae huic est adversaria; neque alias,
quae his sunt consimiles, conciones laudo. alias
commotis, quod eis, ut bellum susciperent,
persuasisset, non plane totam probo. neque vero illas quae tertio libro a Theone et
Diodoto de Mytilenaeorum civitate sunt habitae; neque Hermocratis Syracusani ad
Camarinaeos; neque Euphemi Atheniensis legati, quae huic est adversaria; neque alias,
quae his sunt consimiles, conciones laudo. alias praeterea, quae ad eandem dicendi
formam sunt elaboratae, nunc enumerare non placet. Sed ne cui videar res dicere
eiusmodi, quas demonstrare nequeam, cum multa alia,
persuasisset, non plane totam probo. neque vero illas quae tertio libro a Theone et
Diodoto de Mytilenaeorum civitate sunt habitae; neque Hermocratis Syracusani ad
Camarinaeos; neque Euphemi Atheniensis legati, quae huic est adversaria; neque alias,
quae his sunt consimiles, conciones laudo. alias praeterea, quae ad eandem dicendi
formam sunt elaboratae, nunc enumerare non placet. Sed ne cui videar res dicere
eiusmodi, quas demonstrare nequeam, cum multa alia, quibus fidem orationi meae
facerem,
tertio libro a Theone et
Diodoto de Mytilenaeorum civitate sunt habitae; neque Hermocratis Syracusani ad
Camarinaeos; neque Euphemi Atheniensis legati, quae huic est adversaria; neque alias,
quae his sunt consimiles, conciones laudo. alias praeterea, quae ad eandem dicendi
formam sunt elaboratae, nunc enumerare non placet. Sed ne cui videar res dicere
eiusmodi, quas demonstrare nequeam, cum multa alia, quibus fidem orationi meae
facerem, afferre queam; ne tamen longius excurrat oratio, duabus
ut quorum regionis pars optima a Lacedaemoniis vastata esset,
ac pestilentia non exigua multitudo interisset; quique harum calamitatum caussam,
quod ipse belli suspiciendi auctor exstitisset, in eum conferebant. praeterea non hac
dicendi figura, quae reprehensionem habet; sed illa, qua deprecatio continetur,
utendum erat. non enim multitudinis lacessere atque irritare iracundiam, sed placare
ac mitigare, oratoris est munus. Deinde adiungit his sententiam quandam, veram illam
quidem, graviterque
incolumis servatur . Siqui cives
privatim detrimenta caperent; ipsa vero respublica praeclare se haberet; haec bene
dixisset: sed, cum omnes in extremis calamitatibus essent, non iam bene eum dixisse
constat. Neque vero de rebus futuris ulla spes, quae has calamitates in melius
commutaret, quidquam firmi habebat. ignotum enim est hominibus id quod futurum est.
ac fortuna quidem sententias nostras quae de futuris sunt, ad praesentium rerum
statum convertit. His sententiam multo etiam molestiorem
calamitatibus essent, non iam bene eum dixisse
constat. Neque vero de rebus futuris ulla spes, quae has calamitates in melius
commutaret, quidquam firmi habebat. ignotum enim est hominibus id quod futurum est.
ac fortuna quidem sententias nostras quae de futuris sunt, ad praesentium rerum
statum convertit. His sententiam multo etiam molestiorem addit, minimeque praesenti
negotio congruentem:
videatur, Periclem, omnium qui tunc essent
oratorum maximum, ignorasse, quod mediocribus etiam ingeniis satis est exploratum;
eorum qui se praeter modum laudant, orationem auditoribus esse permolestam: idque in
illis praesertim concionibus, quae vel in iudiciis, vel ad populum habentur: in
quibus non praemiis, sed de poenis est periculum. tum enim non solum aliis molestiam,
verum etiam, dum multitudinis invidiam concitant, infortunium sibi parant. Nam qui
eosdem et iudices habet, et
sibi parant. Nam qui
eosdem et iudices habet, et accusatores; ni hoc ipso, ut eos ad audiendum sibi
benevolos reddat, infinitis lacrymis ei opus est. sed hic noster orator hisce rebus
minime contentus, curiosius etiam rem persequitur, et quae dicta sunt, latius
explicat:
Athenienses verba facienti. Neque enim
sententiarum, aut optimorum argumentorum inventio ipsa per se multo studio digna
videtur, nisi etiam rebus, et personis, ac temporibus, ceterisque rebus omnibus
conveniant: sed, quemadmodum initio quoque dicebam, quae sua esset de Periclis
virtutibus sententia, ostendere cupiens Thucydides, hanc illi intempestivam orationem
affingit. Oportebat autem ipsum prius, quid de hoc viro sentiret, declarare; deinde
vero eidem in periculo versanti orationem, qua iracundiam
prius, quid de hoc viro sentiret, declarare; deinde
vero eidem in periculo versanti orationem, qua iracundiam deprecaretur, humilem
adiungere. Hoc sane facere decebat eum historicum, qui veritatem imitari vellet. illa
vero permolesta sunt, quae puerilia dictionis ornamenta, et nomina quaedam in
sententiis valde perplexa et intricata habent:
fiducia pleni, sed etiam confidentes occurramus. siquidem fiducia ex
improvisa aliqua prosperaque fortuna etiam in ignavum aliquem cadit: confidentia eius
est unius, qui suo se consilio adversarium superare credit: quod quidem nobis inest.
Et prudentia, quae ab animi magnitudine oritur, in pari fortuna tutiorem reddit
audaciam; in spe vero minorem fidem habet, cuius omnis est vis in dubio; sed in
consilio, quod e rebus praesentibus sumitur, cuiusque providentia firmior est . Hic
vides et ipsas
pari fortuna tutiorem reddit
audaciam; in spe vero minorem fidem habet, cuius omnis est vis in dubio; sed in
consilio, quod e rebus praesentibus sumitur, cuiusque providentia firmior est . Hic
vides et ipsas sententias frigidiores esse, et eiusmodi quae Gorgiae potius instituto
convenire videantur. nominum expositio plane sophistica, ac prorsus inepta est. haec
vero,
minimeque exspectata, quaeque praeter omnem rationem eveniunt,
fastum
neque nostram delere dignitatem. Nam qui per ignaviam, gloriae,
quam obtinet, desertor est, is non immerito ab omnibus reprehensione dignus
iudicatur; is vero malevolentia, qui temere gloriam, ad se non pertinentem, appetit .
Deinde illa addit, quae Atheniensium animos ad maiorum fastum excitent:
ὁμοίως ταμίαν γενέσθαι
faciunt inferiores) et ob id Syracusas vult damno
affici, ut nos modestiores fiamus; ac superesse, ut tutius degat; is non ea quae in
humana sunt potestate, sperat. non enim possunt homines et desiderium et fortunam in
suo arbitrio habere . Deinde, quae in extrema oratione sunt collocata:
ac, ut mihi quidem videtur, non ob eam caussam, ut Leontinos in sedem
suam reducant, sed ut nos potius e sede nostra abducant . Frigida haec adnominatio
est, neque ullum movet affectum, sed affectationem potius ostendit. Haec praeterea
perplexa; quae figuras habent intricatas:
se, quam pro sua ipsius pugnare: idque eo tutius, quod me non iam
perditum, sed socium habens, non destitutus pugnabit. cogitet item, Atheniensem nolle
ulcisci inimicitiam Syracusanorum . Haec sane et puerilia, et nimium studiose
conquisita, et iis quae aenigmata vocantur, obscuriora sunt. Illa praeterea:
σῴζοι ἄν τις, ἔργῳ δὲ τὴν ἑαυτοῦ σωτηρίαν
spectantibus, a civitatibus deliberatio sumitur; neque in foro, ubi de
morte, de exsilio, de infamia, de vinculis, de pecunia abrepta, ad eos verba fiunt,
penes quos harum est rerum potestas. nullus, inquam, his in locis eiusmodi orationis
est usus; quae multitudini, raro haec audienti, magnam potius affert molestiam: neque
vero in sermonibus familiaribus, in quibus de rebus ad vitam spectantibus agimus aut
cum civibus, aut amicis, aut propinquis nostris, quibuscum aut de rebus quae ipsis
evenerunt,
orationis
est usus; quae multitudini, raro haec audienti, magnam potius affert molestiam: neque
vero in sermonibus familiaribus, in quibus de rebus ad vitam spectantibus agimus aut
cum civibus, aut amicis, aut propinquis nostris, quibuscum aut de rebus quae ipsis
evenerunt, disserimus; aut necessaria aliqua de re consilium capimus; aut admonemus;
aut hortamur; aut bonis illorum gratulamur; aut rebus adversis una dolore afficimur.
ut interim illud taceam, sermones eiusmodi, propterea quod sint
illud taceam, sermones eiusmodi, propterea quod sint iniucundi, ne patres
quidem, aut ipsas matres pati posse; sed illos quoque, non secus ac si exteram
aliquam gentem, aliena lingua utentem audirent, interprete opus habituros. Atque haec
quidem sunt quae de Thucydide a me quam verissime pro viribus explicata sunt.
Nunc MG: Alii de Thucydide quae
dixerint.
Alii de Thucydide quae dixerint.
non ab re fuerit, ea etiam
secus ac si exteram
aliquam gentem, aliena lingua utentem audirent, interprete opus habituros. Atque haec
quidem sunt quae de Thucydide a me quam verissime pro viribus explicata sunt.
Nunc MG: Alii de Thucydide quae
dixerint.
Alii de Thucydide quae dixerint.
non ab re fuerit, ea etiam persequi, quae de ipso non nulli dixerunt; ne quid
praetermittere voluisse videamur. Ac neque civilibus certaminibus, neque familiaribus
interprete opus habituros. Atque haec
quidem sunt quae de Thucydide a me quam verissime pro viribus explicata sunt.
Nunc MG: Alii de Thucydide quae
dixerint.
Alii de Thucydide quae dixerint.
non ab re fuerit, ea etiam persequi, quae de ipso non nulli dixerunt; ne quid
praetermittere voluisse videamur. Ac neque civilibus certaminibus, neque familiaribus
collocutionibus hanc illius dicendi formam convenire, omnes, sana
de Thucydide a me quam verissime pro viribus explicata sunt.
Nunc MG: Alii de Thucydide quae
dixerint.
Alii de Thucydide quae dixerint.
non ab re fuerit, ea etiam persequi, quae de ipso non nulli dixerunt; ne quid
praetermittere voluisse videamur. Ac neque civilibus certaminibus, neque familiaribus
collocutionibus hanc illius dicendi formam convenire, omnes, sana mente praediti,
fatentur. Sed sunt sophistae quidam haud
mente praediti,
fatentur. Sed sunt sophistae quidam haud obscuri, qui ad populares quidem se
congressus parantibus, et de rebus iustis disserere volentibus, minime accommodatam
esse hanc dicendi formam; sed iis qui ad historicas res tractandas accedunt, quae
magnifico quodam ac sublimi dicendi genere, quod admirabilitatem faciat, opus habent,
omnino aptum esse dicant: quibus quidem maxime omnium convenire, ut in hoc se
dictionis genere exerceant, in quam non usitata, et obsoleta vocabula, et tropi, ac
esse affirmant. Sunt etiam qui dicant, hunc historicum, cum hac ratione suam
historiam conscriberet, non ad eos qui post se futuri essent, spectasse; sed eorum
habuisse rationem, qui suo tempore viverent; quibus haec dicendi ratio in usu erat.
quae neque ad ea certamina in quibus aut consilia capiuntur, aut iudicia exercentur,
utilitatem ullam affert: ad quae quidem certamina neque senatores, neque iudices
eiusmodi convenire solent quales vult Thucydides. Ad eos igitur, qui Thucydidis
ad eos qui post se futuri essent, spectasse; sed eorum
habuisse rationem, qui suo tempore viverent; quibus haec dicendi ratio in usu erat.
quae neque ad ea certamina in quibus aut consilia capiuntur, aut iudicia exercentur,
utilitatem ullam affert: ad quae quidem certamina neque senatores, neque iudices
eiusmodi convenire solent quales vult Thucydides. Ad eos igitur, qui Thucydidis
orationem ab eruditis tantum viris et legi et intelligi debere arbitrantur, haec
habeo quae dicam: eos
utilitatem ullam affert: ad quae quidem certamina neque senatores, neque iudices
eiusmodi convenire solent quales vult Thucydides. Ad eos igitur, qui Thucydidis
orationem ab eruditis tantum viris et legi et intelligi debere arbitrantur, haec
habeo quae dicam: eos qui res necessarias atque omnibus utiles (nihil autem his est
aut utilius, aut magis necessarium) e communi vita tollunt, ac paucis tantum
quibusdam hominibus tamquam propria attribuunt, idem facere, quod in civitatibus,
qui res necessarias atque omnibus utiles (nihil autem his est
aut utilius, aut magis necessarium) e communi vita tollunt, ac paucis tantum
quibusdam hominibus tamquam propria attribuunt, idem facere, quod in civitatibus,
quae aut paucorum dominatu, aut tyrannide premuntur, fieri consuevit. Qui omnia quae
in Thucydide habentur, coniectura assequi possint, ii facile ob paucitatem numerari
queunt: in quo sunt quaedam, quae ne illi quidem pauci, sine grammatica explicatione
autem his est
aut utilius, aut magis necessarium) e communi vita tollunt, ac paucis tantum
quibusdam hominibus tamquam propria attribuunt, idem facere, quod in civitatibus,
quae aut paucorum dominatu, aut tyrannide premuntur, fieri consuevit. Qui omnia quae
in Thucydide habentur, coniectura assequi possint, ii facile ob paucitatem numerari
queunt: in quo sunt quaedam, quae ne illi quidem pauci, sine grammatica explicatione
consequantur. Ad eos autem qui Thucydidis orationem ad veterem atque illis
propria attribuunt, idem facere, quod in civitatibus,
quae aut paucorum dominatu, aut tyrannide premuntur, fieri consuevit. Qui omnia quae
in Thucydide habentur, coniectura assequi possint, ii facile ob paucitatem numerari
queunt: in quo sunt quaedam, quae ne illi quidem pauci, sine grammatica explicatione
consequantur. Ad eos autem qui Thucydidis orationem ad veterem atque illis temporibus
usitatam dicendi rationem referunt, neque obscuro neque prolixo mihi sermone opus
erit. quibus illud dici
posse videatur: cum vero eam inepte et ad satietatem usque assumit, ut ne temporis
quidem rationem ducat, tum vero reprehensione carere non debet. Equidem neque
squalidam et incomptam, aut rudem in historia tractanda orationem probo; sed talem,
quae poeticum quiddam habeat, neque vero omnino sit poetica, sed tamen paullo extra
communem usum evagetur. nihil enim est molestius, nihil satietate iniucundius. modus
autem rebus in omnibus utilis est. Superest adhuc, ut de iis oratoribus et
qui hunc nostrum sunt imitati,
Thucydidem imitati qui sunt.
MG: Thucydidem imitati qui sunt. aliquid dicam: quod ad huius operis nostri absolutionem vel maxime
requiri videtur. quae quidem res verendum nobis esse monet, ne quam reprehensionis
occasionem iis praebeamus qui omnia calumniari solent; qui talem postea aliquam de
nobis accusationem proponant, quae a nostra modestia, quam et in moribus, et in
sermonibus semper secuti
quod ad huius operis nostri absolutionem vel maxime
requiri videtur. quae quidem res verendum nobis esse monet, ne quam reprehensionis
occasionem iis praebeamus qui omnia calumniari solent; qui talem postea aliquam de
nobis accusationem proponant, quae a nostra modestia, quam et in moribus, et in
sermonibus semper secuti sumus, longissime absit. quibus statim odio ac malevolentia
facere videbimur, si quos in medium proferamus, qui rectam Thucydidis imitandi viam
ignorarunt; eorumque scripta
etiam divitias cumularunt, illustremque sunt gloriam consecuti. Sed, ne qua de nobis
eiusmodi in animis hominum suspicio haereat, ab omni reprehensione abstinebimus,
nulla omnino de cuiusquam erratis mentione facta. de iis tantum paucula cum
dixerimus, quae ad eius imitationem recte sunt expressa, orationi nostrae finem
imponemus. Historicorum ergo veterum nullus, quod equidem sciam, Thucydidem est
imitatus, in iis in quibus ille maxime differre ab aliis videtur: quae quidem haec
sunt: Vocabulorum quae
de iis tantum paucula cum
dixerimus, quae ad eius imitationem recte sunt expressa, orationi nostrae finem
imponemus. Historicorum ergo veterum nullus, quod equidem sciam, Thucydidem est
imitatus, in iis in quibus ille maxime differre ab aliis videtur: quae quidem haec
sunt: Vocabulorum quae non ab omnibus passim, sed proprie ab aliqua gente usurpantur;
item vetustarum, et poeticarum, peregrinarumque dictionum usus; hyperbata, et
perplexitates quaedam, sententiae breves, quae paucis plurimarum rerum
quae ad eius imitationem recte sunt expressa, orationi nostrae finem
imponemus. Historicorum ergo veterum nullus, quod equidem sciam, Thucydidem est
imitatus, in iis in quibus ille maxime differre ab aliis videtur: quae quidem haec
sunt: Vocabulorum quae non ab omnibus passim, sed proprie ab aliqua gente usurpantur;
item vetustarum, et poeticarum, peregrinarumque dictionum usus; hyperbata, et
perplexitates quaedam, sententiae breves, quae paucis plurimarum rerum
significationem comprehendant; in
differre ab aliis videtur: quae quidem haec
sunt: Vocabulorum quae non ab omnibus passim, sed proprie ab aliqua gente usurpantur;
item vetustarum, et poeticarum, peregrinarumque dictionum usus; hyperbata, et
perplexitates quaedam, sententiae breves, quae paucis plurimarum rerum
significationem comprehendant; in quibus redditiones, quae priori particulae
respondeant, longe petuntur: praeterea rudes atque a naturali connexione abhorrentes
quaedam figurae, quae vix in ipsa arte poetica ullum reperiant
passim, sed proprie ab aliqua gente usurpantur;
item vetustarum, et poeticarum, peregrinarumque dictionum usus; hyperbata, et
perplexitates quaedam, sententiae breves, quae paucis plurimarum rerum
significationem comprehendant; in quibus redditiones, quae priori particulae
respondeant, longe petuntur: praeterea rudes atque a naturali connexione abhorrentes
quaedam figurae, quae vix in ipsa arte poetica ullum reperiant locum: ex quibus illa
in oratione obscuritas exsistit, quae tum omnes venustates
perplexitates quaedam, sententiae breves, quae paucis plurimarum rerum
significationem comprehendant; in quibus redditiones, quae priori particulae
respondeant, longe petuntur: praeterea rudes atque a naturali connexione abhorrentes
quaedam figurae, quae vix in ipsa arte poetica ullum reperiant locum: ex quibus illa
in oratione obscuritas exsistit, quae tum omnes venustates corrumpit, tum orationis
virtutibus tenebras offundit. Ex oratoribus vero Demosthenes repertus est unus, qui
in quibus redditiones, quae priori particulae
respondeant, longe petuntur: praeterea rudes atque a naturali connexione abhorrentes
quaedam figurae, quae vix in ipsa arte poetica ullum reperiant locum: ex quibus illa
in oratione obscuritas exsistit, quae tum omnes venustates corrumpit, tum orationis
virtutibus tenebras offundit. Ex oratoribus vero Demosthenes repertus est unus, qui
ut alios quoque, qui magnum aliquid atque illustre in oratione habere viderentur, ita
et
in oratione habere viderentur, ita
et Thucydidem in multis est rebus imitatus, ac civilibus orationibus eas ab illo
sumptas virtutes adiunxit, quas neque Antipho habuit, neque Lysias, neque Isocrates,
oratorum sui temporis principes: illa, inquam, quae veluti fulmina quaedam sunt in
oratione, et maximam quandam vim obtinent; atque illa quae acerbum quiddam, et
austerum, et acrimoniam illam habent; quae ad motus animi concitandos plurimum
valent. Illam autem obscuram, quae unius alicuius gentis est
orationibus eas ab illo
sumptas virtutes adiunxit, quas neque Antipho habuit, neque Lysias, neque Isocrates,
oratorum sui temporis principes: illa, inquam, quae veluti fulmina quaedam sunt in
oratione, et maximam quandam vim obtinent; atque illa quae acerbum quiddam, et
austerum, et acrimoniam illam habent; quae ad motus animi concitandos plurimum
valent. Illam autem obscuram, quae unius alicuius gentis est peculiaris, et
peregrinam, ac poeticam dictionem, veris certaminibus minime aptam ratus,
neque Antipho habuit, neque Lysias, neque Isocrates,
oratorum sui temporis principes: illa, inquam, quae veluti fulmina quaedam sunt in
oratione, et maximam quandam vim obtinent; atque illa quae acerbum quiddam, et
austerum, et acrimoniam illam habent; quae ad motus animi concitandos plurimum
valent. Illam autem obscuram, quae unius alicuius gentis est peculiaris, et
peregrinam, ac poeticam dictionem, veris certaminibus minime aptam ratus, omisit.
neque, quod in figuris vagum est, et a consequentia
principes: illa, inquam, quae veluti fulmina quaedam sunt in
oratione, et maximam quandam vim obtinent; atque illa quae acerbum quiddam, et
austerum, et acrimoniam illam habent; quae ad motus animi concitandos plurimum
valent. Illam autem obscuram, quae unius alicuius gentis est peculiaris, et
peregrinam, ac poeticam dictionem, veris certaminibus minime aptam ratus, omisit.
neque, quod in figuris vagum est, et a consequentia naturali aberrat, ac soloecismi
speciem prae se fert, id adamavit: sed,
quae unius alicuius gentis est peculiaris, et
peregrinam, ac poeticam dictionem, veris certaminibus minime aptam ratus, omisit.
neque, quod in figuris vagum est, et a consequentia naturali aberrat, ac soloecismi
speciem prae se fert, id adamavit: sed, quae consuetudine recepta essent, in
orationem suam induxit, commutationibus ac varietate eam exornans, cum nullam
sententiam simpliciter ac sine aliqua figura proferat. perplexas vero et intricatas
illas sententias, quae brevibus multa significant,
prae se fert, id adamavit: sed, quae consuetudine recepta essent, in
orationem suam induxit, commutationibus ac varietate eam exornans, cum nullam
sententiam simpliciter ac sine aliqua figura proferat. perplexas vero et intricatas
illas sententias, quae brevibus multa significant, quaeque in longum protenduntur,
atque admirabilia enthymemata habent, et imitatus est, et in forensem ac civilem
orationem intulit. quae quidem parcius in privatis, copiosius in publicis ac
popularibus orationibus
ac sine aliqua figura proferat. perplexas vero et intricatas
illas sententias, quae brevibus multa significant, quaeque in longum protenduntur,
atque admirabilia enthymemata habent, et imitatus est, et in forensem ac civilem
orationem intulit. quae quidem parcius in privatis, copiosius in publicis ac
popularibus orationibus adhibuit. Ex multis autem pauca quaedam exempla proferam;
quae tamen iis qui in eius scriptis versati sunt, satis esse queant. Est autem apud
illum concio quaedam, cuius
atque admirabilia enthymemata habent, et imitatus est, et in forensem ac civilem
orationem intulit. quae quidem parcius in privatis, copiosius in publicis ac
popularibus orationibus adhibuit. Ex multis autem pauca quaedam exempla proferam;
quae tamen iis qui in eius scriptis versati sunt, satis esse queant. Est autem apud
illum concio quaedam, cuius argumentum est de bello adversus regem; in qua hortatur
Athenienses, ne temere illud suscipiant; quippe qui neque pares copias habeant, neque
periculum subituris uti possint. hortatur autem eos ut,
comparato exercitu, Graecis ostendant, si quis adversus Graeciam bellum suscipiat, se
periculum pro communi libertate adiuturos. antequam autem res comparentur, legationem
ad ceteros Graecos, quae eos ad bellum cohortetur, quod scilicet illi non sint
obtemperaturi, mittendam non arbitratur. quo quidem sumpto argumento, ita hanc
sententiam disposuit ac conformavit:
est; ut quisque
ultro alacriter omni officio fungi velit. illud enim videtis, Athenienses; quaecumque
umquam universi vos voluistis, et postea quisque pro se gerenda existimavit, nihil
umquam vobis e manibus est elapsum. quae vero voluistis quidem, post autem alius
alium respexistis, tamquam ipse nihil, proximus omnia facturus esset; in iis nihil
umquam praestitistis . Haec sententia multis est modis involuta, ita tamen explicata,
ut a communi usu loquendi ad
ἔμελλε τὰ πράγματα ἕξειν, οὐκ ἂν ἡγοῦμαι
δύνασθαι χεῖρον ἢ νῦν διατεθῆναι
opprimere, quam indicto bello aggredi maluerit;
praedicturum vobis bellum esse, ac denuntiaturum antequam inferat? praesertim dum ad
illius fraudes ita connivetis, ut voluntario decipi videamini . In illa autem omnium
iudicialium optima oratione, quae de Corona scripta est, de Philippi calliditate, qua
civitates devicit, mentione illata, sic sententiam conformavit:
Hoc est; Atque hoc quidem, per Herculem, atque omnes deos, si, mendaciis remotis,
atque omni in dicendo malevolentia e medio sublata, ex veritate considerari oporteat,
qui fuerint illi ad quos merito ac iure eorum quae evenerunt, caussa referri debeat;
ii sane in omnibus civitatibus, isti, non mihi, similes esse reperientur: qui, cum
adhuc parvae, nec satis firmae essent Philippi vires, etsi nos, quae optima essent,
et doceremus, et ad ea hortaremur, ipsi tamen,
considerari oporteat,
qui fuerint illi ad quos merito ac iure eorum quae evenerunt, caussa referri debeat;
ii sane in omnibus civitatibus, isti, non mihi, similes esse reperientur: qui, cum
adhuc parvae, nec satis firmae essent Philippi vires, etsi nos, quae optima essent,
et doceremus, et ad ea hortaremur, ipsi tamen, privati ac turpis lucri caussa,
singulis decipiendis ac suis civibus corrumpendis, communem utilitatem perdiderunt;
donec eos servos effecerunt . Possem equidem sexcenta ex iis
et doceremus, et ad ea hortaremur, ipsi tamen, privati ac turpis lucri caussa,
singulis decipiendis ac suis civibus corrumpendis, communem utilitatem perdiderunt;
donec eos servos effecerunt . Possem equidem sexcenta ex iis Demosthenis orationibus,
quae vel in deliberativo, vel in iudiciali genere scriptae sunt, exempla proferre;
quae a communi atque usitato dicendi genere abducta, ad Thucydidis imitationem sunt
expressa. sed ne longius, quam par sit, excurrat oratio, iis ero contentus quibus rem
a
decipiendis ac suis civibus corrumpendis, communem utilitatem perdiderunt;
donec eos servos effecerunt . Possem equidem sexcenta ex iis Demosthenis orationibus,
quae vel in deliberativo, vel in iudiciali genere scriptae sunt, exempla proferre;
quae a communi atque usitato dicendi genere abducta, ad Thucydidis imitationem sunt
expressa. sed ne longius, quam par sit, excurrat oratio, iis ero contentus quibus rem
a nobis propositam satis confirmatam putamus. Illud interim eos qui se in civilibus
aenigmatica autem illa, et
intellectu difficilia, ac grammaticis enarrationibus indigentia, quaeque figuras
nimis curiose conquisitas et soloecismi similes habent, neque admirentur, neque
imitanda sibi proponant. atque (ut paucis dicam) si quis et ea quae obscuritatem
habent, et quae cum aliis virtutibus etiam perspicuitate sunt praedita, pariter
imitanda statuat; id rectum non est. necesse est enim fateri, perfectiora
imperfectis, clariora obscuris esse meliora. Quo igitur argumento Thucydidis
intellectu difficilia, ac grammaticis enarrationibus indigentia, quaeque figuras
nimis curiose conquisitas et soloecismi similes habent, neque admirentur, neque
imitanda sibi proponant. atque (ut paucis dicam) si quis et ea quae obscuritatem
habent, et quae cum aliis virtutibus etiam perspicuitate sunt praedita, pariter
imitanda statuat; id rectum non est. necesse est enim fateri, perfectiora
imperfectis, clariora obscuris esse meliora. Quo igitur argumento Thucydidis
universam dicendi formam laudamus;
nimirum illa et nota esset et usitata, conscripsisse; nostri vero,
qui post eramus futuri, nullam rationem habuisse dicamus? Neque vero omnem Thucydidis
orationem, tamquam inutilem e foro atque iudiciis eiiciendam esse putamus; sed eam
quidem partem, quae in narrationibus consumitur, praeter pauca quaedam mirabiliter
adhibitam, atque ad omnes usus accommodatam, confitemur: eam vero quae conciones
habet, non plane omnem ad imitandum idoneam esse; et quae eiusmodi est, facilem
quidem omnibus ad
vero omnem Thucydidis
orationem, tamquam inutilem e foro atque iudiciis eiiciendam esse putamus; sed eam
quidem partem, quae in narrationibus consumitur, praeter pauca quaedam mirabiliter
adhibitam, atque ad omnes usus accommodatam, confitemur: eam vero quae conciones
habet, non plane omnem ad imitandum idoneam esse; et quae eiusmodi est, facilem
quidem omnibus ad intelligendum esse, sed imitatione prorsus exprimi nequaquam posse.
His ego tibi, Q. Aeli Tubero, vir optime, iucundiora quidem
eiiciendam esse putamus; sed eam
quidem partem, quae in narrationibus consumitur, praeter pauca quaedam mirabiliter
adhibitam, atque ad omnes usus accommodatam, confitemur: eam vero quae conciones
habet, non plane omnem ad imitandum idoneam esse; et quae eiusmodi est, facilem
quidem omnibus ad intelligendum esse, sed imitatione prorsus exprimi nequaquam posse.
His ego tibi, Q. Aeli Tubero, vir optime, iucundiora quidem de Thucydide potuissem
scribere, non tamen veriora.
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.