Your search found 4572 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 3257-3483:

pestem transfudit amor. Novus, aequior, orbi
Prodiit, opposito veterem molimine labem
Proscripturus 51 proscripturus: praescripturus Hymen: Iessei haec stipitis alta
Maiestas, ubi ramus erat, frondisque propago
Sanctior, augustis produxit foedera taedis. 6.
Sed prius antiquas Stygioque vapore iugales
Afflatas dabo nosse faces,

Munificum sortita virum, cum cordis apertum
Formandae sineret latus exossare puellae. 7.
Hortus erat, sed parte orbis qua consitus ille
Hortus erat, nec scire mihi neque dicere versu
Nunc facile est. Te, quem illius vernantibus horti
Pro foribus statuisse Deus ferturque micantem
Vindicibus flammis manibus

Formandae sineret latus exossare puellae. 7.
Hortus erat, sed parte orbis qua consitus ille
Hortus erat, nec scire mihi neque dicere versu
Nunc facile est. Te, quem illius vernantibus horti
Pro foribus statuisse Deus ferturque micantem
Vindicibus flammis manibus posuisse machaeram
Advoco Custodem: “Ignaro

Omnia, quae Numen pro lege subire iuberet,
Post minimae maculam labis; durasset in istis
Virgo malis potius, quam sese exolveret inde,
Cum posset, modicae quamvis formidine noxae.
Talis erat Mariae Authori connexa voluntas.
I modo, ne qua meae feriat te flamma Machaerae.” 9.
Hoc ego compositus genii sermone loquentis
Attonitusque

volui, sed vota animi inconsulta reliqui.
Quas potero tamen ipse novo stimulatus ab oestro
Ignotae telluris opes et commoda pandam. 10.
Hortus erat, divino unus qui consitus hortus
Ingenio curaque fuit, mirabile tantae
Artis opus. Quo nata recens formataque gazas
Intulerat natura suas hominique paratae
Hic positus propriaque orbis velut arce

Artis opus. Quo nata recens formataque gazas
Intulerat natura suas hominique paratae
Hic positus propriaque orbis velut arce locatus
Commoditatis apex spatiumque per omne decenter
Extensae quae molis erat diffusa bonorum
Copia, plantato coniuncta accesserat horto.
Quodque omnis tellus tulit, haec tulit omnia tellus.
Ver anni mensura fuit, nec vere sub isto
Defuit October. Suavi si germine fetas

natura nocens nullusque ferarum
Dissidiis livor, nisi cum fortasse tenelli
Fronte coniscantes strinxissent cornua capri. 14.
In medio, qua maior erat florumque venustas
Plantarumque color, gemina excellebat opacis
Frondibus atque suis gravis utraque fructibus arbor:
Una mali pariterque boni libata scientes
Reddere dicta quidem; sed non vis indita

Quae terreno homini suapte in sua fata ruenti
Praesidium vitale daret semperque venustum
Corpus inocciduâ faceret florere iuventâ. 15.
Haec erat – heu! – modicum, sed duratura beati
Maiestas horti: felix sua prodigus horti
Si bona novisset cultor felixque fuisset
Posteritas. Sed quaeso, oculi, ne flete, cadentes
Sistite tantisper lacrymas! Sors

Amplexa est Pietas statuitque ut 359 ut: aut labe soluta
Immerita adversi properaret ad oscula servi. 18.
Labis erat pretium quo non felicius ullum
Aut bonitas divina dare, aut sapientia posset
Concipere. Aeterni proles est unica Patris,
Fecundae soboles mentis, commune Parenti
Naturâ Verbum, nec falsa Tonantis

Matrem, Dominam praescripsit iisdem
Reginamque coli, Mariam quam nomine dixit. 20.
Virginis augustae Sobolem, immortale quod una
Numen erat, Regem accipiunt: par omnibus haesit
Sensus, adorandum venturum in membra Tonantem.
Sic statuêre quidem; sed postquam sedibus altis
Praecipites cecidere animi, cum scire superbis
Damnatisque datum geniis,

priorem
Intrepidi Messiae odio velut ante parentis
Reginae, plenis livoris mentibus ardent.
Namque ministrorum officiis ubi subdere summae
Se Matri debere vident, non omnibus idem
Cultus erat pietasque huius regale vereri
Culmen et impositum sibi pars non maior honoris
Detrectabat onus; quorum prior ille superbus
Lucifer obniti Marianis fascibus audet.

Non inferiora Tonanti
Sceptra gero soliumque mihi est, ubi cardine lento
Flectit Hyperboreus plaustrum glaciale Bootes.” 26.
Vix ea fatus erat, cum mox Divina tumentem
Antitheum sociasque petit sententia turbas:
“Stringite Luciferum invisoque rebelle profundo
Aere ligate caput flammasque ardentis abyssi
Sustineat duris oneratus colla

Michaël dilecte, autem poenalia iussa
Exequere, aeternaque polo proscribe ruinâ.
Utque sciant melius quid sint, possintque rebelles,
Posce: ‘Quis ut Deus est?’” Princeps moto Aliger ense
(Igneus ensis erat flammaeque tricuspidis auro
Terribilis, chalybem penetrans et saevior ipso
Fulmine romphaea) insanos in Numinis hostes
Irruit et tremidos vibratae cuspide flammae
Exterret genios. Obniti inimica sed illi

Iovis quae ferre faces, disces quid et aequi
Inter utrumque fiet: cui forte volubile pulsum
Non erit aere cavo plusquam testudo metallum. 28.
Hic erat Aligerûm casus talisque futurus
Illorum pariter, quorum e semisse cerebri
Orta fides, fatuo Mariani insignia cultus
Ore premit. Stygiis vult formidabile nomen
Mancipiis toto pariter proscribere mundo

supremum
Descensurum ista designans voce Tonantem.
Invictus madidâ Gedeon hanc pelle figurat,
Quae sola aethereae compluta humore pruinae
Emisit liquidum laeso nil vellere rorem.
Talis erat Virgo, quae flaminis una beati
Rore potens, ideo grandem quoque postea facta
In pluviam, tacito Iessea in gramina lapsu,
Laetitiae fontem salvo candore profudit.

draconem,
Medeae virgam, saevi incantata veneni
Pocula, vipereos dentes sulcataque tauris
Iugera deposuit liquido formata metallo,
Virginis ignotae templo. Cui iure dicandum
Vellus erat, rutilum proprio quae velleris auro
Caelestem impolluta parens circumdedit Agnum.
Aequoris huic primâ superata pericula quercu
Cedere debuerant stellae, cui postea fido
Plurima votorum puppis rea procidit

Tonantis.
Aligeros etiam propriae proscripsit Olympo
Nequitiae labes; seducta sed occidit Eva,
Alterius noxa impulsus peccavit Adamus.
Aliger Empyreo detrusus Apostata caelo,
Hic seductor erat; cuius livore ruinam
Passus homo, veniam lapso prae daemone poscit
Sic iuris potioris homo culpaeque minoris.
At nihil excusat noxam qua corruit Ales.
Criminis immani pretio si dicis Adamum

Quem purum de fonte bibit. Pretiumque petiti
Amnis erant lacrymae; libatam flumine lympham
Restituit plorans: oculi volvere solutum
Arescens quod lingua tulit: concessus Adamo
Semper erat rapidus tali pro faenore Tigris. 14.
Hoc miscere suos solitum cum flumine luctus
Repperit errantem Michaël; sed luce coruscum
Aligerum

Germina suspirans, uterum expectare maritae
Debuit agnatae lentosque a coniuge fetus,
Bisgeminos donec populos partu edidit uno
Bisgemina cum prole utero luctante Rebecca.
Horum unus venator erat, ferus indolis Esau,
Alterius mens pura, Deo dilectus Iacob.
Huic Rachelaeis accenso postea taedis,
Labanus tamen esse socer non simplice nata
Contentus, foedam thalamo praeponere Liam

22.
Huic generi (postquam duris lassasset anhelum
Imperium caeleste viis, cum cerneret ore
Promissae telluris opes, cui lactea rivi
Doris erat suetaeque amplos manare per amnes
Dulces mellis aquae) collectis viribus obstant
Et populi et reges, ne gens Hebraea trophaeis
Adderet et palmas domito Iordane madentes.
Sed frustra est palmis, etiam

madentes.
Sed frustra est palmis, etiam regalibus armis
Obniti, quas fata volunt: bibit ore repulso
Promissas Hebraeus aquas; calcavit Idumen
Arentesque siti fauces Iordane rigavit.
Tanti erat in Iudae lumbis haesisse Mariam,
Qua caeli, terraeque decor prodiret Iesus. 23.
Nunc soboles Hebraea vide, praesente priorem
Fortunam metire

Praesto esse, ignotoque silex humore resolvi.
Hinc domiti Reges et quorum robur in armis,
Imbelles timuere tribus. Chananea recepit
Terra peregrinum Iudam, qui gentibus illis
Mox heres, non hospes erat. Sata pinguia caesis
Carpsit Amorhaeis: audax Hevaeus inermem
Horruit Isacidam, hostili quem strage ferocem,
Aegypto profugum sensit gens barbara vernam.
Nunc autem meritas cuius reverentia poenas

insignis forma: quae mollis in undis
Visa Venus, misit tales in pectus ituras,
Quales nec reges possent restinguere, flammas. 26.
Aestus erat puroque calens declivior axe
Delius ardebat, cum persuaderet opacas
Lympha hortos, formae cupidas contingere gaudens
Lympha nurus; roseos blande lambentia vultus
Balnea formosas urebant frigida

nitorem
Femina, marmoreo si non velit illa lavacro
Conciliare decus, tacitos ad amica penates
Instruit officia, ut privato fonte nitescat
Illatoque natet ferventior imbre puella.
Talis erat belli gnavo fortique Geteo
Iuncta viro, illustris genere, excellentior oris
Effigie, aestivum solis pressura calorem
Quae placido niveos artus humore fovebat.
Longior hac ipsa Davidem solverat hora

Numinis illatum imperio, quo corpore Verbum
Humano indutum factum caro. Dicta probavit
Aequi plena salus laribusque reperta parentis
Virginis effigies, in cuius fronte sedebat
Maiestas et amor. Nec erat sine Numine cultus
Omnibus accrescens aedem subeuntibus horror,
Maiestatis erat radius; confessus in isto
Limine maiorem solito vim Numinis esse
Cunctorum communis amor, fletusque, voluptas.

Aequi plena salus laribusque reperta parentis
Virginis effigies, in cuius fronte sedebat
Maiestas et amor. Nec erat sine Numine cultus
Omnibus accrescens aedem subeuntibus horror,
Maiestatis erat radius; confessus in isto
Limine maiorem solito vim Numinis esse
Cunctorum communis amor, fletusque, voluptas. 31.
Haec rudis aspectu, tenuis

In speciem Domus est, cuius non grande lacunar
Composuit pictus radio multiplice fornix.
Aedis erant paries massae terrestris ab igne
Durati lateres, medium quibus imbre solutae
Calcis erat gluten: tamen illita calce vetustum
Atria non habuit limen, sed nuda patebat
Non superinducto laterum structura colore.
Tunc peregrinam autem simplex mittebat in aulam
Introitus. Sed quod populis

videret
Assyrias cum rege nurus nutante bibentes
Ore; suosque deos ausam Babylona timendo
Isacidum praeferre Deo, signante stupendis
Articulis scripto nocturna pericula muro;
Fatum erat accitis Babilonem perdere Medis.
Illius siquidem fretus caligine noctis
Cyrus, ab ingenti lymphas effundere stagno
Perfossa tellure iubet, quo maximus amnis,
Compita bisgeminis lambens Babylonia rivis

vultu, sibi quisque parabat
Virtutis speculum et rectam probitatis amussim. 2.
Consuetis utriusque tribus gentisque peractis
Officiis (nam Sponsus erat de semine Iudae
Davidisque haeres, Annam Levitica patris
Sors genuit; Iudae generis fuit ista facultas
Hanc ambire tribum: licet ex Davide profectam
Ipsam etiam dicant Matris natalibus Annam)

Ipsam etiam dicant Matris natalibus Annam)
Ambarum tribuum faustis deducitur Anna
Auspiciis, socerique nurus gratissima tecto
Excipitur; dotisque suae si dona fuissent
Regia, maior erat sponsae a virtute petita
Gaza, Ioachimum quae sola invenit amantem. 3.
Istius thalami fructum expectabat uterque
Sponsarum sanguis; magno

operum de me placatus adopta.
Ast ego, si qua meis accedet gratia votis,
Servitura tuo thalami dabo pignora templo.” 8.
Vix ea fatus erat, stantem prope cernit ephebum,
Ignotâ iuvenem forma, maiore micantem
Lumine naturae quam sit lux alta diei;
Hospitis ignoti visu, radioque pavescens
Obstupuit supplex, sed quem mox ille serena

Destruet et veterum complebit vota parentum.
Utque scias vera me tibi praedicere, perge,
Et Solymam festinus abi, dabit obvia coniux
Se tibi: templum ambo sacrosque intrate penates.”
Haec ut fatus erat, penna se praepete librat
Aliger et summis volitans se nubibus abdit. 9.
Audiit attonitus iuvenem sic ore loquentem
Ioachimus, et aetherei

incrementum
Expectat, mox apta suum cognoscere Numen,
Eructans plenis divina incendia fibris.
Istius excelsae sobolis primo auspice vitae
Momento, tenerae multo sublimior aestus
Mentis erat quam plena suo si assurgeret igne
Quaeque animi virtus, almum fervore vel illo
Desuper inmisso, flagrans complexa Tonantem.
Civibus aethereis minor est concessus amoris
Impetus, aeternum quamvis praesente

15.
Omnipotens nostri generis sine semine natum
Constituit Caput Adamum, cui libera mentis
Arbitria unius legis constrinxit habenis:
Arbor erat, vetito voluit quam crescere pomo.
At servata minus positae mitissima legis
Imperia, aeternae sanxit multiplice poenae
Ulcisci aerumna, soli ut neque tale noceret
Flagitium authori, cuius Caput ille

Omnibus hic unus sensus fuit aureus Arcae
Bisgeminus quod fausta Ales mysteria pandat;
Quod laeti Aligerûm vultusque ostensaque pennis
Gaudia non dubio cogunt expromere signo.
Quid tamen illud erat quod vis praesaga duorum
Panderet Aligerûm, varium fuit ominis huius
Iudicium: dixere alii quod pressa Latino
Imperio Iudaea, sui sublime rediret
Ad regni solium, pulsoque ultra aequora Varo,

saxa.
Ostenditque suas Maria praesente ruinas
Isacidum vetus Arca; sui dum limine fati,
Ceu abitura fugae cupidis se commovet alis,
More nigrae moriens, ubi sol apparuit, umbrae.
Haec erat augustus coluit quam saltibus olim
Iessides: proprio venturae ex semine Princeps
Providus exultim applausit, cum regia victus
Et pietas damnata probrum scurrile tulisset.
A Iesside Typum Mariae venerante

Prodigium fontisque fides, quem laurea captae
Ornabat Solymae, Victor Titus ivit ad amnem:
Et quasi sabbaticae iam testis idoneus undae
Sufficeret, nulla sese plus luce negare
Visus erat misitque suas in sabbata lymphas.
Sed licet is natae supremae matris honori
Compressus torrens hac compede solverit undas;
At meliore dein voluit sua sabbata Virgo
Religione coli. Siquidem crescente per

iam pupula solem,
Cum legis veteris ritus sollemne monerent
Nominis auspicium fieri; quo munere fungi
Consuevit levita sacer cognataque matrum
Ambitio dubiis numerabat nomina votis.
Lux erat, haec autem medium quae dividit aequo
Lumine Septembrem, caeleste datura puellae
Iessiacae, atro formidatum nomen Averno.
Convenere nurus, partu languentis euntes
Matris ad obsequium. Quos et spectabilis

puellae
Natalis comperta dies; sua nomina plenus
Isacidum geminat carcer. Sed dicere nomen
Horreo; reginam dicunt matremque Tonantis,
Quina cui invisum componit littera nomen.”
Id quod erat, subito facilis cognoscere Pluto,
Horridus exarsit princeps tremuitque furentem
Nuntius aspiciens Daemon. Ut stante tremiscunt
Sublimes Aquilone cedri, vel nubibus atris
Exoriente pavent aestivae turbine

poenis
Gaudet et emisso Sodomae fetore putrique
Pentapolitana laetantur Daemones unda. 35.
Nox 802 nox: non erat, adversoque suos absconderat ignes
Luna polo; tenebrisque niger vestitus horizon
Ardua Tartareos ad saxa vocare Cyclopes
Incipit: atque dato numerosa per agmina signo,
Conveniunt Erebi Larvae,

Iamque impensa sibi prudens cognoscere cultus
Officia, Aligerûm laudes referebat in unum
Muneris authorem, quem solum respicit omnis
Gratia, respiciunt proprios ut flumina fontes.
Cui aetas infantis erat, sed nubila mentis
Non erat infantis ratio: prius ista refulsit
In gnata quam nata foret, cui semper in actu
Mens proprio sacros ructabat Numinis ignes.
Ipsa etiam visa divini cominus oris

cultus
Officia, Aligerûm laudes referebat in unum
Muneris authorem, quem solum respicit omnis
Gratia, respiciunt proprios ut flumina fontes.
Cui aetas infantis erat, sed nubila mentis
Non erat infantis ratio: prius ista refulsit
In gnata quam nata foret, cui semper in actu
Mens proprio sacros ructabat Numinis ignes.
Ipsa etiam visa divini cominus oris
Maiestate, beatificum ceu praepete

Maiestate, beatificum ceu praepete nectar
De torrente bibit: superis par mentibus illi
Concessa est felix animum satiare voluptas. 38.
Lex erat Hebraeis iussu sancita Tonantis:
Materno egrediens utero si filia lucem
Aspiciat, bis dena super sex dena dierum
Intervalla sacro non pura puerpera templo
Abstineat, donec partum comitante fluoris

Atria, fecundo noviter queis ventre solutae,
Altera missuros templi in penetralia mystas
Expectare nurus lymphis lustranda solebat. 39.
Fons erat antiquo quem mysta Aronius usu
Sacratum exhibuit nuptis, verbisque piatum
Et cinere (in tenues hunc lege redacta favillas
Russa iuvenca dabat). Purae, quëis contigit isto
Lustrari, securae ibant ad munda

Nota fuit virtus et significantia verbi,
Pectoris ingenti prolata aenigmata flamma
Virgineos rapuere animos: auditus “Adonai”,
Magno etiam auditum cordis Tetragramaton aestu:
Messias quam gratus erat! rata suavius aure
Nullum illo resonare melos: si protulit ore
Messiam, nullum Virgo mel dulcius isto
Nomine iurasset: si corde revolvit eundem,
Caelica commotas penetrabant iubila fibras.

A lacrymis, tenerae spectabat gaudia Natae. 3.
Surgebat celsis Solymaeis turribus olim
Altior una Domus, cuius rudis area, magnae
Urbis erat spatium; moles augusta, stuporis
Prodigium, cuius pretium non solveret omnis
Copia praecipui cumulo congesta metalli
Quod melior pars orbis habet: confluxit in istam
Regnorum si gaza domum, confluxit et

haeredis in istud
Vertere mirandum sudavit gloria templum.
Centum myriadum plusquam millesimus auro
Debetur numerus, Latii si pondere totum
Distribuas nummi: lunaris massa metalli
Maior erat decuplo, demptis maioribus aeris
Et ferri cumulis: erat haec sine pondere moles.
Nec gemmis aderat numerus, quas Numine plenus
Tanto operi Princeps soboli post fata reliquit.

Centum myriadum plusquam millesimus auro
Debetur numerus, Latii si pondere totum
Distribuas nummi: lunaris massa metalli
Maior erat decuplo, demptis maioribus aeris
Et ferri cumulis: erat haec sine pondere moles.
Nec gemmis aderat numerus, quas Numine plenus
Tanto operi Princeps soboli post fata reliquit. 4.
Dicite nunc, reges,

Arca, Dei solium, solidi rutilabat 225 rutilabat : nutilabat ab auri
Lumine; quam simili tectus stipare metallo
Bisgeminus passis constans fuit Aliger alis.
Tectum erat ex auro, quod ne saturo incuba ventre
Foedaret volucris, fixis pungentibus auri
Cuspidibus poenale fuit: mucronibus unde
Territus auratis, vitare pericula cautus
Milvius, aut pica, aut corvus, passerve

Ioachime, ut princeps pro more sacerdos
Postibus inducat sanctis prolemque benignus
Suscipiat sociamque sacris velit esse puellis.” 15.
Summus erat, templo quo tempore trimula Virgo
Praesentanda fuit, Davidis ab urbe sacerdos
Buzides Simon, quem Phoebetide remoto
Herodes prima voluit fulgere tiara.
Simonis siquidem Mariamnes gratia natae

ore serenum
Exurgens aurora diem, quo mane puellam
Insomnem caeloque animum palmasque ferentem
Visit uterque parens maternaque arte paratos
Virgineis Natae membris aptavit amictus.
Vestis erat quam pinxit acus; nam sedula mater
Anna sub umbrosa platano studiosa rosarum
Dispositas spectare acies gratasque mariti
Delicias horti solita observare, virentes
Traxit ad exemplar, sobolis pro tegmine,

Vita et odor poterant Annaeam floribus artem;
Par utrique color, fuit et par linea utrisque.
Cingula stringebant fixis candentia bullis
Virgineum pectus: cingentis pectora zonae
Fibula erat duplex adversis morsibus anguis;
Ut veteri Stygius numquam quae labe momordit,
Illa triumphatus decoraret corda cerastes,
Et fera victrici servirent colla puellae.
Artubus illa prior chlamis addita et

Carcere, reclusi cum prospicit ostia clathri,
Libertatis amans, non plus prohibente patentes
Prosilit e cavea campos celerique volatu
Quam vix luce sequi possis sua rura requirit –
Talis erat Virgo, visa est cui maxima semper
Libertas servire Deo, data quando potestas
Divinos intrare aditus, secura beatas
Hic animi libare dapes, terrena parentum
Aeternorum avido solvit retinacula gressu.

complura futuro
Praelusisse suis figmentis somnia fato.
Medicus Astyages somni inter ludicra visae
Ex utero gnatae crescentis imagine vitis,
Cuius in immensum protensi palmitis umbra
Totus erat oriens, Cyro accessura nepoti
Imperia agnovit. Vitio nil fata morante
Obsistentis avi: cuius quoque somnia, nostrae
Vera fuisse docent fractae Babylone catenae.
Claraque Iosephi nox est, cui supplice

in fata senecta
Occubuit Ioachimus. Sic Phosphorus orta
Conditur Aurora: visâ splendoris Eoi
Lucifer occumbit flammâ: non ille propinquum
Expectare solet, nec natum cernere solem.
Talis erat Ioachimus, caligine priscae
Legis olorino morum candore refulgens;
Hebraeae cernens Eoa crepuscula noctis,
Splendidus expirat, contentus ad usque serenam
Fulsisse Auroram legalis Phosphorus umbrae.

animae famulataque caelo
Religio clausi damnum tolerabat Olympi.
His pia iustorum diuturnis debuit umbris,
Authorem promissae libertatis Iesum
Expectare fides; cuius nisi nacta cruorem
Non erat obstrictas sibi dimissura catervas
Infera telluris regio, sine lumine, noctis
Continuae caligo, atri vicinia Ditis.
Sed licet innocuae Limbi tenebrosa tulissent
Electorum animae, nullos dabat ille

rigari,
Usa petit tali pluviae solacia suadâ.
Tunc etiam grato si quae densatur ab Austro,
Agricolae observant nubes, quae signa paratam
In rivos abituram aiunt protendere lympham.
Talis erat vinctus fidei Abramitidis heres,
Fervidus optatae pro Vindice libertatis
Sollicitare magis precibus caeleste Tonantis
Subsidium, quam fecundas telluris aperta
Ora petant nubes, gratosque ex nubibus

Anna thori, thalamos nequicquam urgente iuventâ,
Forma, opibus frustra bigamos suadentibus ignes,
Assiduo sese divinae mancipat aedis
Obsequio, castis replens ea limina votis.
Haec erat Anna, suus cui sorte Asteris opima
Vir genitus quondam pro dote reliquerat amplum
Vectigal, pecorumque greges, et plurima fundi
Iugera, nec modici pondus legaverat auri.
Illa autem suprema viri post fata,

Hac etiam sciri voluisse Prophetide Numen.
Hoc afflante eadem didicit, licet illa bis octo
Vixisset properata viri post funera lustris,
Postremi immunem fati fore, donec amato
Thariadae qui notus erat, de sede veniret
Empyrea Princeps; vinctum Israëla daturus
Multa repromissae post saecula libertati.
Hac spe nixa suos numerabat laetior annos
Religiosa nurus, numquam cessante piorum

vigorem.
Debuit hoc etiam Mariam secernere damno
Reginae supremus honor, ne segnior esset
Mentibus aethereis, quëis nullo tempore fervens
Vis animi sacri studium intermittit amoris.
Talis erat, sed maior erat, cui gratia maior,
Fax Mariae, quae tantae animae concessa sub ipso
Corporis accessu, merito quoque iure stupendos
Ipsis Caelitibus semper crescebat in aestus.
Reddidit hoc Virgo Delubrum

Debuit hoc etiam Mariam secernere damno
Reginae supremus honor, ne segnior esset
Mentibus aethereis, quëis nullo tempore fervens
Vis animi sacri studium intermittit amoris.
Talis erat, sed maior erat, cui gratia maior,
Fax Mariae, quae tantae animae concessa sub ipso
Corporis accessu, merito quoque iure stupendos
Ipsis Caelitibus semper crescebat in aestus.
Reddidit hoc Virgo Delubrum augustius

verendum
Religione adytum, quo se tangentibus alis
Bisgeminos voluit mediam stipare Cherubos,
Templi author monitis doctus caelestibus Arcam.
Aequa Domus votis; sed qua ratione puellae
Fas erat augusti (quo bis totius in anni
Curriculo primae vetitum fuit ire tiarae)
Ingressum tentare loci? Qua lege potestas
Ulla, precatura tenera pro Virgine sacras
Reclusit valvas, quas ipsa Aronica tantum

Continuus: modicum post pensa diurna soporem
Naturae intuitu teneros mittebat in artus.
Nec tamen (angelici terreno in corpore pollens
Libertate animi) somno detenta premebat
Internum lumen: nec erat par pectoris ille
Membrorumque sopor, flammis cui iugibus ardens
Nulla reposcebat somni intervalla voluntas.
At medio adversis cum sol radiaret Olympo
Antaecis paribusque umbris distantia summam

Hic etiam internas ceu impos omittere mentis
Delicias pia vota novat noctisque diurno
Flammea connectit Virgo praecordia penso.
Lucifero surgente sacrum iucunda puellae
Cura Volumen erat signataque codice Vatum
Noscere compositâ divina oracula mente;
Inde suum puris manibus dare sueta laborem,
Aut telas pingebat acu tinctisque lebete
Sidonio aut niveis variabat stamina filis.

23.
Ex reliquis tela una fuit, bis duplice circum
Margine, sed pariter longo, quam fine quaterno
Undique linea par Phrygiae distendit in usum
Artis. Erat pictus variis cum floribus hortus:
Hortus, Adame, tuam qui si nescisset orexim,
Staret adhuc et adhuc insontibus illa colonis
Gauderet tellus, vitali germine praestans,
Spinarum vepriumque expers, ignara

Vox tandem erupit, Mariam proferre reposcens
Ignotum cunctis appensi aenigma puelli.
Rettulit illa nihil prudensque referre vetabat
Religio, sed maesta et languida suspirabat.
Hic illius erat labor: horum regia Virgo
Ingeniosa operum, plures formabat in usum
Delubri et patrum telas frontisque tiaras.
Famaque filo aderat, siquidem, seu vellere puro
Serica misceret, seu lino immitteret aurum,

Famaque filo aderat, siquidem, seu vellere puro
Serica misceret, seu lino immitteret aurum,
Materiam superabat acus digitusque puellae.
Propria Arachnaeos cum posceret hora labores,
Talis erat Mariae labor ac, aetate parata,
Arte laboratae superassent Pallada telae. 26.
Cena levis post fila vocat, sed coepta calenti
Et completa

Segnius aethereos rear id fecisse ministros,
Summa Dei praesto voluit quos esse potestas
Non solitis quëis digna nurus Solymeia curis?
Haud etenim Eliae Phariamve colentis eremum
Tantus erat patris, pectus qui accenderat, ardor
Numinis, ut Mariae sacras ructantia flammas
Aequaret corda, Aligerum transgressa calorem.
His igitur ne cura cibi potiore Tonantis
Abstraheret cultu, certa si prospicit

cruenti
Carnificis patriâ feriat pro lege securis.
O decus Isacidum fratres, Machabaea propago!
O asperse caput canis Eleazare, digno
Funere felices animae, quëis causa cadendi
Numen erat! Veniet tempus, cum castus amator
Sanguinis occisusque suis consortibus Agnus
Victrices referet tali pro sanguine palmas.” 29.
Talia

taedae
Regiaque ad dotis cumulum accessura propago.
Cumque nefas propria fuit olim stirpe diremptas
Connubiis miscere tribus Mariaeque tribulis
Progenies Iudae medio Davide fuisset,
Hinc erat augusto Iudae de sanguine natis
Virginei spes facta thori; nec segnibus iste
Sanguinis eiusdem caluit rivalibus Hymen. 34.
Ut vero thalami

Additur huic humero thorax, insigne supremae
Maiestatis ephod: hyacinthus, purpura, coccus
Et mixtum filis stamen variantibus aurum,
Pro sacrae istius venit sub tegmine telae.
Stamen erat byssus digitis glomerata secundis
Posterior, cordisque prior connexa duabus
Pars fuerat gemmis colli in radice, viriles
Qua surgunt humeri. Fuit illis fibula, duplex
Auro insertus onyx; utroque incisa

hoc tegimen, sed pectore longius: imae
Exibant vinclis lumbos stringentibus orae. 5.
Hunc autem thorax gemmis decoratus ad usum
Pontificalis erat. Dubias cum discere rerum
Urgeret fortuna vices peterentque precantes
Re super ancipiti divina oracula mystae,
Sacro indutus ephod capiebat verba minister
Vel monitu interno, vel voce loquentis ad

aures
Numinis, eventus non infitiante futuros.
Tale super Maria, quid responsura docerent
Pallia, proni orant mystae, primusque sacerdos
Insuper apposita capiti, quae candida solum
Bissus erat, cidari, nisi fronte quod aurea fulsit
Lamina et in medio scriptum Tetragrammaton auro.
Consurgit cum veste orbem referente solumque
Incessu graviore premit sumitque Sabaeas
Thuris opes, fumante Deum

omnem
Fortunam voluit Numen concurrere taedis.
Excipiunt humilem vultu summumque minores
Ante patrem statuunt mystae; cui praesul amico
Ore favet caeloque dato gratatur honori.
Ille ut erat faciem demissus, fronte serena
Compositus, qua compressis in corde procellis
Prodidit effigiem mentis, cui ore locutus
Dicitur: “O alme antistes, mihi vota mariti
Est numquam mens passa iugi. Vixi impare

Quid modo spectato iubeat Deus alite, quid me
Flore repente, olim virga tellure recisa,
Erumpente velit” (virgamque ostendit, ab ima
Parte tui siccam, qua flos eruperat autem
Veris erat facies) “quamvis prodentia sponsum
Virginis esse ferant cognatae signa, minister
Numinis o venerande, doce placitumque iubentis
Pande, mihi fixum cui stat parere, Tonantis.”
Huic praesul: “Qua gente

Ora rigant lacrymae, taedas non velle fatentes.
Nec tamen evigilat, sed semisopitus in auras
Corpore sublatus medio, suspiria anhelo
Ore trahit: vultus fletu et sudore madentes
Sicut erat maestus tergit, dein corpore toto
Prima tepentis adhuc implet vestigia spondae.
Ut simulacra reses repulit fallacia somnus,
Sopito veris accessit caelica formis
Visio Iosepho: caelo descendere vidit

fallacia somnus,
Sopito veris accessit caelica formis
Visio Iosepho: caelo descendere vidit
Aligerum. Postquam fictis sibi corpus inani
Aethere densâsset membris, spectabilis ille
Ales erat vigilique etiam par luce teneri.
Quiverit impressis animo licet ille figuris
Sopito effigiem talem proponere, qualis
Corporis est vultus, sed semisopita valeret
Hunc etiam Sponsi legere ut pupilla,

figuris
Sopito effigiem talem proponere, qualis
Corporis est vultus, sed semisopita valeret
Hunc etiam Sponsi legere ut pupilla, videri
Non habilem clausit iuvenili in corpore mentem.
Non erat hic Morpheus, pigri ingeniosa soporis
Progenies, humani imitator strenuus oris,
Apparere potens fallentis imagine vultus,
Lucis inops, nimius fraudis; sed fallere prorsus
Impos, ab ignavo nisi cui patre

Splendida caesaries lectoque in tenuia molles
Fila pilos imitante auro; quibus addita lucis
Sphaera potens, valuit Phoebeae prodere partem
Esse comae raptosque suo de vertice crines.
Vestis erat nivea pendens cervice, sub imum
Fusa genu scapulasque super collecta, decoris
In cubitos fluxit manicis laxasque paratis
Numinis imperio dextris non strinxerat oras.
Pectora munierat Tyrio quae prodit

Hinc sinuosa chlamis, nec parti longior uni,
Crura valens picto referire rubentia limbo,
Permutare situm facilis reflantibus auris,
Ut levia adverso variantur suppara vento.
Totius unus erat tunicae color, ignea qualis
Sole repercussi facies solet esse pyropi.
Vincla fuere pedum, veluti Cyllenia, Serum
Stamine turgentes circum stringentia suras;
Inque modum socci medio sistentia crure

monitusque animo non sensibus haustos.
Ille fidem nocti praestat verumque Tonantis
Aligerum credit data verba tulisse ministrum. 25.
Nox erat et necdum niveos ostenderat orbi
Nectaris aetherei saturos Aurora iugales,
Haec animo tacitus secum dum fatur Ioseph:
“Omnibus adversus thalamis custode severo
Ostia servabam mentis, chalybemque

Ut primum monita accepit, pro foedere dictam
Advenisse diem mystasque indicere sacri
Accessum templi, non segnis paruit, altâ
Pectoris orsa humiles taedas accendere flammâ.
Illa ut semper erat contecta decentibus artus
Induviis, quas externi studiosa decoris
Non confecit acus, filum sed candida duxit
Simplicitas. Non quas Tyrio versavit aheno
Docta manus, vel nere Phrygum suevere puellae,

Accessit formis: molli penetrante susurro
Pectora, sed claros, rerum portenta docentes
Accepi numeros: nato quae contigit uxor,
Prolis erit sine patre parens. Haec omnia noctis
Somnus erat, sed fallaces tua fata per umbras,
Quaerere non animus. Iam tu, Iosippe, paterno
Utere, quo sponsam tibi fas inducere tecto.”
“O genitor,” Iosippus ait, “sperare quod optas
Desine, nec nostris

gressu
Carpere et eximiae fidei monumenta tueri.
Assensi voto facilis: nec virginis ille
Esse videbatur sermo, sed herile loquentis
Numinis imperium. Tanta huius gratia linguae,
Talis erat virtus; homines qua voce ligari
Non modo posse reor, flecti sed posse Tonantem.”
“Quandoquidem proprios nymphae servare,” reponit
Ore pater, “stat, nate, lares, errantia numquam
Crede Deo plenae

At varias inter moderatur singula curas,
Delubro et sacra revocandae ex urbe puellae
Simplicitas placitura: levi non pascitur aura
Plaudentis populi, vacuas neque ponderat umbras,
Qualis erat Mariae veri sata semine virtus. 4.
Iamque dies aderat, caeli meliore notandus
Sidere, quo Mariae Iosippique ante professus
Rite pateret Hymen,

dictae
Arsit Ephrataeae thalamis illustribus Annae.
Nazareth Alcmena cum coniuge miserat Arnum,
Abramum Sepphora dedit: comes ibat Abelus,
Filius et soboles materni nominis una;
Mater erat Glaphyre, partus extincta labore. 5.
Collecti templo cognati sanguinis omnes
Iessigena sacros pacta pro Virgine mystas
Laeti adeunt. Fidi nil

Laeti adeunt. Fidi nil connubiale morati
Reddere depositum mystae, sublimius ipso
Templo opus, educunt Mariam traduntque stupendam
Sponso inopi, gazae stellas superantis abyssum.
Illa ut erat iam docta visos venisse professas
Connubii decorare faces, mora nulla, paratos
Corporis induitur cultus tunicaeque laborem
Praestantis, fato quam concessura reliquit
Anna parens propriaeque manus absolverat

Colloquio compressa fames noctisque quietum
(Nam sero venere) viae languore levaret.
Una illis quam Virgo dabat (pendebat ab ore
Virgineo nam tota domus vultusque legebat)
Materies sermonis erat: venturus Olympo
Messias cunctos tota suspenderat aure
Convivas: decies veluti septena prophetae
Hebdomas ad finem properet Iudaeque superbum
Culmen, Idumaeo, externae telluris alumno

recta
Vertice fulgentes superas terrena feriret
Vmbra faces, assueta thoro consurgere Virgo,
Evigilans solitis aeque distantibus horis
Inter utrumque diem, caelo sua vota litabat.
Tunc erat una precum flamma maiore suarum
Religio suscepta, quibus gaudere maritae
Flore pudicitiae thalamis adversa petebat.
Promissique memor, quo se pro Numine verax
Aliger obstrictum voluit docuitque sub

Esse iubet, prohibetque: tui, Pater optime, tutam
Auxilii spes una tenet: Chaldaea potentem
Si fidei Abramum non laesit flamma, tribusque
Si tibi servatis carbo vice roris ephebis
Assyriae fornacis erat, nec desine nostri
Connubii pariter flammam compescere, fortis
Ancillae tutella tuae.” Vix dixerat ista,
Cum solitus templo Mariam caelestis adire
Adfuit oranti genius viridemque corollam

nostri
Connubii pariter flammam compescere, fortis
Ancillae tutella tuae.” Vix dixerat ista,
Cum solitus templo Mariam caelestis adire
Adfuit oranti genius viridemque corollam
(Laurus erat) miranti adfert, cui symbola castae
Aliger exponit Mariae gratissima plantae.
Taliter hanc affatus ait: “Tua vota benignus
Admisit iussitque tui rata dona pudoris
His foliis te scire Deus: nec bruma nec

Epirumque petit; nec Chaonis arvis
Expectatus adest; penetratur et ardua saxis
Illyris, Adriacâ fixit vestigia ripâ. 9.
Tunc ibi flumen erat, quod nunc quoque cernitur; urbis
Belligerae quondam nomen, quae fortia saepe
Arma hosti non laeta tulit, quam crebrius olim
Infido petiit vicinus Dalmata ferro.
Huic Cilici a Tarso primos venisse

folium. De quo, ceu semine iacto,
Haec regio lauru, totusque is lucus abundat. 10.
Sed memoranda illo mutata Perilia rivo.
Huic sponsus Goliacus erat, quem saga potenti,
Quod thalami primos Natae contemneret ignes,
Carmine mutavit saxo; quod nomine collis
Monstrat adhuc proprio: dedit et sua nomina colli.
Nympha gemens puerum, dum verba minantia

Virginis ora animo versant altasque pudoris
Contemplantur opes morumque encomia formant.
Tum bona Iosippi sors, tum caelo auspice pactum
Connubium spiransque sacros Hymenaeus amores
Materies sermonis erat divinaque mirae
Flamma pudicitiae, par immortalibus ardor
Aligeris et taeda pios populata iugales
Non aliâ, quam celso ardet quae Numine flammâ.

Iamque reperta parens carnem praebebit iturae
In terram soboli tempusque advenit eundi.” 22.
Hic haerere sibi gratis amplexibus ambas
Cernere erat Divas, laetos venisse perennis
Laetitiae pacisque dies, quae dissona ab ipso
Vix pelago emerso sociaret pectora mundo.
Hic reliqui caeli proceres quibus utraque nomen
Diva dabat, cuius partes causamque

Argenti est facies, fuerat color: aequore lotae
Materiam Lunae radii partimque quieta
Vibrati de nocte dabant; et licia doctae,
Pulchro operi formare labor studiumque magistrae
Naturae. Subtegmen erat de vertice solis,
Maturo quo vere solet se cingere, grato
Mane micans radiorum auro; argentoque Dianae
Immixtum, specie mira complebat Olympum.
Insertae chlamidi gemmae fulgore pyropos

Plus puncto sphaeras emensus Numinis Ales,
Cum paribus noctem tenebris iudaea secabat,
Virgineae subiit Gabriel conclave maritae. 29.
Illa ut erat sacrae degens penetralibus aedis
Sueta prius laxare brevi retinacula somno
Et medio umbrarum cursu, pro more coërcens,
Virgineâ corpus non segne reposcere spondâ,
Ut precibus votisque aptet vatumque

Ingressus complere uterum, purissima proli
Membra parat, quae sanguis ipso ex flore puellae,
Subsidium vetita praestare libidine, Nato
Utile divino transfert in viscera semen.
Nec semen tamen illud erat: pro semine purus
Ros venit cordisque rubens ac floridus imber.
Una eademque mora perfecto corpore Verbum
Fit caro, si dicenda mora est non sectile punctum.
Uno oculi nictu sanguis transfusus in alvum

Ambrosiae iucunda vado, torrentis et instar
Virgineum penetrante animum, superare vetantis
Lassa viatorum tumidas vestigia ripas,
Cui fugiens siccas imber cito reddit arenas.
Par divinus erat Mariae caliginis expers
Intuitus summique boni concessa voluptas
Ad modicam fluxura moram, prohibente perennes
Nectaris aeterni carnis compage recursus.
Et licet illius potuisset copia lucis

Atriaque postesque sacerdotisque penates
Praesentem sensere Deum: par omnibus horror,
Et pietas tantaeque inerat reverentia matris. 45.
Arbor erat (palmamque illam celsaque vigentem
Fronde fuisse ferunt) annoso vivida trunco,
Flore tenus, nulli quoniam vicina marito.
Esse ferunt vacuas vesco nam germine palmas,
Has nisi vicinus palmae quoque nomine

Aeternum patier Matris praecordia Numen,
Nec petere humanas fletu lacrymisque papillas.
Quamvis parva fides laturae germina plantae,
Religio non parva fuit: certare puellis
Et pueris par ardor erat, cui pulchrior horto
Surgeret aut rosa narcissusve rubensque papaver
Aut viola et lectos in sertum cogere flores
Et sterili laetum munus suspendere plantae.
Mirandum dictu! Portentique ardua, quamvis

Mysta senex, lactisve recens de flore colostrum,
Butyrum, mellisve favos niveasque columbas,
Aut teneros offerre agnos festivus amabat.
Quodque magis stupeas, cognatae Virginis ille
Visus erat mutâ lambens vestigia lingua. IESSEIDOS LIBER VIII. 1.
Delia fraterno vultum

Frugiferae, liquidi fontes, Hebronia Tempe,
Dicite, quae toties pedibus dignata beatis
Caelestes spirantem auras ac Numinis ignes
Spectastis Mariam, visa quis Virgine vester
Plausus erat? Numquid laetum resonantibus auris
Emissisque piis caeli per inane susurris,
Laetitiae pleno vos an Davidica Virgo
Exultare choro et saltus glomerare notavit?
Parcite, Iudaeae montes, si vestra fuisset

Hebron, praesens succurre, habitura deinceps
Maiores ultro, referes ubi Numen amores. 3.
Iam ter completis variantibus ora Dianis,
Tempus erat, aeterna pii post pondera ventris,
Laetitiam quando vatum postrema parenti
Nata tulit soboles. Lampas cum Carcinon altis
Attigerat Phoebea rotis, sublime datura
Solstitium, vidit tandem montanus

Solstitium, vidit tandem montanus horizon
Iudaeae ingentem puerum, mirantibus ortam
Indigenis prolem. Quando dixere “Quis iste
Tot rerum signis caelum quem praedicat infans?”,
Mutus erat genitor, natus patris ora resolvit
Ignarus fandi puer et per aperta parentis
Ora loquebatur Numen docuitque silentum
Labra locuturo fieri iucunda Tonanti.
Lingua loquax facunda sui, non gnara silendi,

Ista fuere diu muti praeconia mystae.
Huic fidei Nemesis dubiae pro crimine mentis
Auditum cum voce rapit: sat congrua culpae
Poena, quod aure fides audit panditque loquendo.
Utraque erat fidei rea castigata facultas. 4.
Zacharias vates mutus, sine voce maritus,
Vocis Idumaeas late replentis arenas
Provectus senio genitor, quod

vatem
Enixa, implesset nati rumore puelli
Ardua Iudaeae et valles. Accedit Elisam
Feta Deo Virgo docuitque trimestre moranti
Accessisse datam redeundi ad propria legem.
Illa ut erat fusis lecto infantaria membris,
Se cubito tenus erexit lacrymisque modesta
Ora rigavit anus discessuramque parentem
Numinis affata est matrum sibi more novarum
Lumen adhuc duplicis iussam vitare diei

Multa senex famulaeque dabant et plura dedissent.
Parca cibi sed Virgo levi non munere spreto
Corporis exhaustas consueta resumere vires
Exigua dape, suaderi non pauca tenere
Difficilis, multum quod erat grato ore relinquit.
Huic facilis Ceres et decerptus ab arbore fructus
Sufficiens annona fuit; Bacchoque relicto
“Aestivae,” dixit, “poterit sine pondere dulcis,
Sive patens rivus, sive obvius esse

notus in altis
Montibus exercet stabili vestigia gressu,
Nec capreis forsan cervisque fugacibus impar
Currere, vel celeres post terga relinquere dammas 217 dammas: daunas .
Talis erat Graium cytharis cantatus Achilles,
Quem divina Thetis posito custode bimembri
Ire per umbrosos iussit, iuga Thessala, montes,
Pelion et nemorosum Othryn, quo coepta laborum
Dura rudimenta, occisis famosa

reversam
Ut dominam, non ancillam, cui tempore lapso
Absenti nequiisse suo prodesse labore,
Se maerere inquit; tempus optare, priores
Quo redimat vacuas studiis servilibus horas.
Hoc erat initium reditus, cui deinde pudoris
Successit dubii maeror tristemque mariti
Concussit praegnans animum sine coniuge nupta. 13.
Iosippus

restat divinitus ista
Sortitum simulacra, quibus se prona voluntas
Subicit et pressis sequitur data nuntia curis. 17.
Nox erat et necdum furvam spoliaverat aethram
Sideribus pictâ coniux Tithonia pallâ,
Cum monitum caeleste viro testesque pudoris
Sopito auditae voces. Huic sole propinquo
Ardebat gravidae mens visa retexere

Versat opes animo ingentes, quae coniugis alvum
Condecorant et quae semper felicibus illam
Maiorem reddunt geniis: tamen hisce silentem,
Ulterius Mariam Iosippus vocibus orat:
“Quis tibi sensus erat, Virgo, dum Numinis alma
Progenies uterum membris induta replevit?”
Hac illum Virgo suspirans voce secuta est:
“Ardua res dictu est, qualem, Iosippe, requiris:
Mersa Deo, procul a sensu, procul omnibus

Olympias annum
Consule silvano, sed quem collega praeibat
Augustus nonùm consul, maiore Quiritum
Laetitia, quam si Romana cuspide caesas
Audissent gemino solis sub tramite gentes.
Talis erat scelerum immani data poena Gradivo. 24.
Pax vero abreptum subito ferroque gravatum,
Frustra reluctantem, nec vincla subire volentem
Impulit

Scanditur, unde neci faciles, ceu praepes arundo
Desiliant, ac tela oris fatalia figant.
Serpentumque alias, ardens quibus Africa pollet,
In rabiem funesta egit Discordia formas.
Maius erat scythalis virus maiusque cerastis,
Maior arenosis basilisci sibilus oris
Auditus, praestans etiam infamare remotas
Ante venena nocens crudelis spiritus auras.
Si Cato Cyniphios signis laurentibus

aestus
Tunc invicto animi nisu et virtute probasset,
Victa reliquisset Virtus vestigia, pestes
Impatiens tolerare novas, armante recenti
Funere Marmaricos Martis cultrice colubros.
Talis erat Lybicas augens Discordia mortes,
Dissidiis postquam fuerat fatalibus impos
Humanos turbare animos; patrisque Gradivi
Exilium et duras flebat gemebunda catenas.
Plorandum tamen est, quod non diuturnior

Et laetis populorum animis ostendere verum
Laetitiae fontem, Hebraeae de ventre puellae
Emanaturum Numen festiva parabat. 33.
Mos erat antiquo in Latio populisque probatus
Albanis ritus sibi postea maxima sacrum
Quem Roma asseruit, clausas servare verenda
Religione fores, Martis dum libera ferro
Urbs erat et mitis tranquilla per oppida

Mos erat antiquo in Latio populisque probatus
Albanis ritus sibi postea maxima sacrum
Quem Roma asseruit, clausas servare verenda
Religione fores, Martis dum libera ferro
Urbs erat et mitis tranquilla per oppida miles,
Tradita bisgemino quarum custodia Iano.
Has centum aerati vectes centenaque ferri
Robora centenoque chalybs munimine clausit.
Ast ubi seu Dacis Numidisque inferre

Concussit valvas iunctimque haerere coactis
Belli ferratis centum dat vincula portis. 34.
Undique compositae secura per otia pacis
Iussus erat mundus describi. Urgente tributum
Victore Augusto, quo Caesare totius orbis
Fluxerat in tabulas numerus censusque Latinas.
Caesareum, cui se victae submittere gentes
Debuerant, etiam, Syriam moderante

gentes
Debuerant, etiam, Syriam moderante Quirino
Edictum Iudaea tulit: generisque tribusque
Propria scribendos urbs invitabat Apellas.
Cuique sua notas accedere origine sedes
Ardor erat: captiva suos Iudaea tribules,
Quos habitare prius tribuum sine limite certo
Dispersos tulit; ad propriam gentile referre
Nomen et aera tribum famamque et nomen avorum
Servantes vidit. Genti sua nota

Quos habitare prius tribuum sine limite certo
Dispersos tulit; ad propriam gentile referre
Nomen et aera tribum famamque et nomen avorum
Servantes vidit. Genti sua nota cuique
Urbs erat atque sui generis primarius author.
Quaevis 930 quaevis: quaenis bellorum post tot discrimina, clades,
Excidia, importata aliis domicilia terris
Postque novos reditus ignota ad tecta

Aptari nequiit, matri sobolique paranda,
Ut Virgo admonuit, curis caelestibus addit. 39.
Unde dapes sponsi solitas vitamque petebant
Hortus erat plantis modicus, sed edulibus herbis
Sufficiens tectisque ipsis non dissitus hortus.
Arboribus tenuis subiectum bucula gramen
Et rude carpebat pecus: inde domestica Ioseph
Auxilia et parcum mensae vectigal

Cum fuerat subigenda petris, non grande subibat
Pondus et altricum remeabat baiula frugum.
Praecipuum vero proprii fortuna laboris,
Malleus et culter, runcina, dolabra, securis
Iosippo vectigal erat pretiumque fabrilis
Quale laboranti poterat contingere lucri,
Aeris tota fuit regalis copia tecti.
Accessere tamen census, quos regia Virgo
A docta quaerebat acu; licet ille novarum

novarum
Vota fatigaret nuruum labor, attamen aeris
Parva legebatur merces, divina puellae
Fila et Virgineae non aequans segmina telae.
His tamen exiguis operum proventibus aequus
Aedis erat capitum numerus: materque faberque
Tota domus duo sunt: iidem parentque iubentque.
Caelica venisset dum Virginis integra matris
Ad cumulum proles, quae dum feliciter ivit
In numerum, non auxit opes, sed

Cui voluit si dona Deus; cumulavit egenos
Divinarum ampla Charitum ubertate penates. 40.
Hic si ficta iuvat veris componere: pauper
Baucis erat quoque grata deis gratusque Philemon
Pauperie, thalami nexu, probitate, pudore
Ac aetate pares paupertatemque ferendo
Effecere levem. Postquam admisisse supremos
Postibus angustis, stipula cannaque

specus) Boreae flatus vitavit in antris.
Speluncam faber ingreditur pecudumque duarum
Servitium gravidamque tegit specus una puellam. 6.
Nox erat et varios vultus telluris opacae
Vix dederant tenues caeli discernere stellae;
Umbra antri sed maior erat, quod nulla subire
Vel modica externae possent ludibria lucis.
Vir parvum ut strueret collectis

tegit specus una puellam. 6.
Nox erat et varios vultus telluris opacae
Vix dederant tenues caeli discernere stellae;
Umbra antri sed maior erat, quod nulla subire
Vel modica externae possent ludibria lucis.
Vir parvum ut strueret collectis frondibus ignem
Ignis abest. Postquam nigro commissa mapali
Uxor erat, volat ut potuit repetitque

Umbra antri sed maior erat, quod nulla subire
Vel modica externae possent ludibria lucis.
Vir parvum ut strueret collectis frondibus ignem
Ignis abest. Postquam nigro commissa mapali
Uxor erat, volat ut potuit repetitque propinqua
Hospitia et modicae deposcit semina flammae.
Ut sibi concessus torris, cum munere laetus
Ad stabulum celeri vertit vestigia planta.
Ardor ut illatus specui, ramalia

Dum chalybis pondus tolerat fabrûmque lacertos,
Regum delicias maiestatisque coronas
Fabricat, imperiique et honoris signa: superbi
A molli numquam veniunt incude labores.
Talis erat Virgo, talis Iosippus, honores
Promeriti aeternos, nec non sublimia nacti
Casibus ingratis animi pro laude trophaea. 7.
Ut tepefacta foco

membris
Linea festinat; sed quod leviora putasset,
Nocturnam arcebat proprio velamine brumam
Admovitque sinum puero cordisque dedisset,
Dum sibi dissecto licuisset pectore, sedem.
Mater erat: sed quae mater? Date nomina, matres,
Quarum soli utero totus se debeat infans!
Nulla venit, cedunt omnes. Mihi sola relicta est
Quae Virgo est mater: totam sibi postulat ista
Una parens sobolem, nulli

Connubia et geminas uno de patre maritas,
Hic ductas collegit oves pavitque superba
Arte coloratos sparsis ramalibus agnos.
Hic bibitura pecus saturo iam ventre placentem
Praesto erat ad lympham, qualem de fonte petitam
Vitrea ducebat Doris gregibusque patebat
Appulsis humili ripa, quae sidere quovis
Sufficiens subter stratis manabat arenis.
Tunc etiam divina uterum ponente puella,

quovis
Sufficiens subter stratis manabat arenis.
Tunc etiam divina uterum ponente puella,
Non fuit haec ovium fidis inamoena magistris
Ad pecoris pastum regio, nec avara prioris
Floris erat tellus, cuius vicinia Bethlem.
Errabant per prata greges, custodia quorum
Tityrus et Corydon, calamosque inflare Menalcas
Non simplex; aliisque prior pastoribus Aegon.
Mane per apricas, queis forte

Imbrifer Aegoceros) intonsae vellera, laetae
Ducebantur oves et nota cubilia velox
Reddebat contra nocturna pericula vesper. 15.
Tempus erat quo nox medium superaverat axem;
Et tenuem, quovis facilem rumore fugari
Languida pastorum carpebat 367 carpebat: corpebat turba soporem
Cum tactas resonare cheles ductosque per

praedam.
Delecti plures: annis prudentior Aegon
Et Corydon aetate pari; labentibus annis
Iam propior Daphnis geminique ivere, Menalca
Patre uno partu Sara Hebronitide nati,
Primus erat Thyrsis, formosior alter Alexis.
Et Lycidas ibat, pastorum nota voluptas:
Seu calamos inflare leves, adhibere foratas
Seu inter posito voluisset carmine buxos,
Gratus erat Lycidas; posito seu fallere

nati,
Primus erat Thyrsis, formosior alter Alexis.
Et Lycidas ibat, pastorum nota voluptas:
Seu calamos inflare leves, adhibere foratas
Seu inter posito voluisset carmine buxos,
Gratus erat Lycidas; posito seu fallere cantu
Aestivas vellet platani sub frondibus umbras
Argutoque rudes sermone ciere cachinnos,
Doctus erat Lycidas: si Phyllida Thyrsin amantem
Luderet et Galateae iras moresque

Seu inter posito voluisset carmine buxos,
Gratus erat Lycidas; posito seu fallere cantu
Aestivas vellet platani sub frondibus umbras
Argutoque rudes sermone ciere cachinnos,
Doctus erat Lycidas: si Phyllida Thyrsin amantem
Luderet et Galateae iras moresque referret,
Aptus erat Lycidas ea ruris ad otia pastor.
Constituit reliquos cum fratre praeire Palaemon;
Frater erat Dorylas, annis

Aestivas vellet platani sub frondibus umbras
Argutoque rudes sermone ciere cachinnos,
Doctus erat Lycidas: si Phyllida Thyrsin amantem
Luderet et Galateae iras moresque referret,
Aptus erat Lycidas ea ruris ad otia pastor.
Constituit reliquos cum fratre praeire Palaemon;
Frater erat Dorylas, annis crescentibus ambo
Silenusque pater, quos praeter (nomina vero,
Cur factum ignoro, mihi non

Doctus erat Lycidas: si Phyllida Thyrsin amantem
Luderet et Galateae iras moresque referret,
Aptus erat Lycidas ea ruris ad otia pastor.
Constituit reliquos cum fratre praeire Palaemon;
Frater erat Dorylas, annis crescentibus ambo
Silenusque pater, quos praeter (nomina vero,
Cur factum ignoro, mihi non suggessit Apollo)
Tres fuerant alii, proprio sine munere nemo:
Pars lactis sinum, massam pars

Signantem stellam. Flammis ex omnibus unam
Nam passus stellarum opifex, hanc iussit in ista
Stare olim mutanda imis regionibus aethra.
Impressitque sui speciem: praesepia, panni,
Ipse infans hic lumen erat: concedere terris
Hoc voluit caecisque ostendere gentibus astrum,
Divinus materno utero cum prodiit author,
Ut caeli studiosus Arabs, dictante recenti
Sidere mortales Verbi deprenderet ortus.

34.
His ita compositis, Solymaei limina templi
Pura petit genetrix puro comitata marito
Atque uteri pignus fano illatura ferebat.
Ventum erat ad limen, sed necdum turture mystis
Deposito immundum leges superare vetabant
Vestibulum, donec mysta accedente liceret
Calcare alterius, quo non nisi munda valebat
Ire parens, plani spatium. Purissima

docebat.
Haec fuit Anna decem sex supra a funere rapti
Coniugis in templo lustris superaddere sueta
Ieiunae pia vota gulae precibusque vocare
Aeternum pacis caeli de sede satorem.
Haec erat, ad funus sacros ingressa penates,
Virginibus venerata nurus, cui longior aetas,
Et pietas, vivendi aliis exemplar ut esset,
Observata dabat: praestans sublimibus Anna
Moratae vitae exemplis et prima

Dixerat aethereus, Pharias ut abiret in oras,
Aliger, exurgit trepidans monitaque pericli
Coniuge compositis dubio non aethere iussae
Quae poterant apta esse viae, non visus abivit.
Tunc altus sopor urbis erat; quare ille nec unum
Vicinum quem tecta dabant affatus amicum,
Ne qua viae fieret mora, vel deprensa pateret
Causa fugae, tellusque fugae praefixa. Volentem
Terga sequi, ignarum biviis ut falleret

44.
Hic princeps augere metum famamque putare
Non falsam Hebraei pueri, quem fata furenti
Eriperent regnumque fuga facesque pararent.
Depositurus erat rabiem, ratus esse potenti
Nequicquam obniti fato, nisi dira priores
Principis irati flammas acuisset Erinnys.
Haec etenim pudori dotes, praeconia et altae
Semina virtutis bene contemplata, pavori

Opprimat et solum vitio discriminet Orcum.
Haec itaque Herodis natum crudelibus ausis
Pectus, ad infantis suprema pericula versat.
Qui sobolem partesque thori cognataque ferro
Corpora discerpit, quid erat suadere protervo
Ascalidae imbellis fatum complere puelli?
At quia lugebat Furiarum pessima prolem
Virgineam caelo tutam, diffidere pravis
Consiliis validisque minus pro more futuris

qui frontis honorem,
Quando opus est, fas semper habent mucrone tueri.” 45.
Advertit propriis dare Erinnyn idonea votis
Consilia Herodes, cui erat feralibus ausis
Par ardor. Scripti signavit protinus astum
Edicti, quo tota alto ceu fulmine tacta
Intremuit regio et Bethlem funusque daturae
Ephrataeae ululant percussae pectora matres:

Destinat ad caedem fetus, ut postea vulgus
Impius in reliquum ferro grassetur et igni!”
Nulla timoris erant, luctusque ignara parentum
Tecta, quibus teneri torquebant ubera nati.
Non alius status urbis erat, quam Marte secundo
Hostis Arabs, aut Assyrius si moenia victor
Scanderet et victis instaret acinace muris. 46.
At populi fremitum, matrumque

Impavidas quam fata sequi, quis inania iusto
Aequabit lamenta sono? Non si mihi Sulmo
Arcanos reseret, non si mihi Mantua fontes. 47.
Mater erat Dorcas, simili sibi pignora sexu
Terna tulit primis pacti quae coniugis annis.
Hannus erat coniux, agri ditissimus Hannus,
Laeta cui tandem sobolem connixa gemellam
Dorcas, utrumque marem primumque vocavit

reseret, non si mihi Mantua fontes. 47.
Mater erat Dorcas, simili sibi pignora sexu
Terna tulit primis pacti quae coniugis annis.
Hannus erat coniux, agri ditissimus Hannus,
Laeta cui tandem sobolem connixa gemellam
Dorcas, utrumque marem primumque vocavit Abelum.
Alter erat Samuel, sed quem legalè cruentus
Occidit culter puerumque a lege

Terna tulit primis pacti quae coniugis annis.
Hannus erat coniux, agri ditissimus Hannus,
Laeta cui tandem sobolem connixa gemellam
Dorcas, utrumque marem primumque vocavit Abelum.
Alter erat Samuel, sed quem legalè cruentus
Occidit culter puerumque a lege gementem
Praeputii dolor extinxit; maestaeque remansit
Dorcadi tunc solus spes posteritatis Abelus.
Iam Phaeton bissena anni compleverat

Humor adest; Lybicis regio par syrtibus ingens.
Unde suus deesset ne istis quoque Syrtibus Ammon
Iuppiter, Isacidis alius cum cornibus Ammon
Aere stetit fusus populo cultore iuvencus.
Apis erat, cuius cultum, formamque prophanis
Gentibus edoctus, Pharia tellure profectus,
Stultus adoravit deserto in pulvere Iuda,
Latriae veri signatus Numinis heres.
Aegyptum fugiens, dulci manantia lacte

Germinat in sabulo, ne 170 ne: nec stirps Hebraea periret,
Hac veniente dati fontes caelumque recenti
Pane pluit, quem roris uti medicata coacti
Fragmina, cunctorum (sat erat voluisse) saporum
Illecebras, quaevis populo lux orta ferebat.
Illius annonae certis, migrantibus aequus
Adfuit Isacidis fabulosa per invia ductor,
Nube vagas praeeunte tribus, monstrante corusca

rear et dominis, cum talia servis,
Hisque etiam infidis largus praestaret Olympus? 9.
Delius aestivum necdum sublimior axem
Attigerat, ver illud erat cum frugis inanes
Plusquam hominum peregrina Trias calcaret arenas.
Verna alibi quamvis poterat tunc esse dierum
Temperies, hic et sabulo cedente, molesta
Et vacua humoris tellure, vibrantibus ignem

sedendo,
Seu veniente etiam voluissent nocte, reperta
Gaudebant dape, cui mortalis nulla valebat
Commendare loco talem sollertia mensam.
Qui nulli visa regione reponeret escas,
Cassus erat penetrare labor; nec ab axe profectae
Nesciri potuere dapes, nec inhospita tanti
Deserti spatia, adveniens ubi nulla reliquit
Signa pecus, quo nulla animae viventis imago
Pressa pede extaret, talem praebere

pigrae pecudis quae non tulit unda sitire?
Qua ratione peti dulcis potuisset ab istis,
Constanterque etiam frigens Achelous arenis? 11.
Ventum erat ad montes, ubi cautibus ordine longo
Productis arens Pharanis et ampla secatur
Planities: sicci et steriles sine gramine montes,
Excelsae rupes mixtaque rubedine nigro
Horrendae aspectu, quas dum ferit

cruciet: nos nulla cibi torquebit egestas.”
His dictis escas promunt sabuloque reponunt.
Et subito in vacuam iuvenum tria corpora migrant
Attenuata aethram veluti cum sole subactis
Nubibus umbra fugit. Nec erat quod cernere possent
Virgo et Iosephus, nisi quod sibi cesserat escae
Subsidium: Cererem atque novos de stipite fructus
Et gelidam, quam fons aliquis dedit aurifer undam.

fideli
Thariadae spectata, unum sub triplice quando
Flamen adoravit vultu, cum gloria prolis
Promissae effulsit, sterili ridente marita.
Horum unus fuerat, cui colluctatus Iacob
Victor erat; sumpto Azariae nec nomine ductor
Est alius, qui Tobiam Babylone reversum
Et patrem et sobolem Medus quod reddidit aere
Debitor; et genitorem oculis, natumque puella
Coniuge, non suscepta operum mercede

aere
Debitor; et genitorem oculis, natumque puella
Coniuge, non suscepta operum mercede beavit.
Nec Iudae adversas acies vocesque superbas
Infidi Assyrii, nocturnis caedibus ultus
Alter erat, sed certa trium fuit una virorum
Dextera. Et horum uno sterilis monitore sacerdos
Zacharias prolem vetula de coniuge vidit.”
‘Nuntius ille mei’ fuerat dictura ‘puelli’
Virgo, sed ore premens

illis gramen quod velleret umbris. 17.
Proxima Memnonias aperire Aurora parabat
Sole novo pulsante fores et luminis illud
Exiguum lux talis erat, quam sola nequiret
Stellarum radiis dare scintillantibus aethra.
Illa peregrinis ad iter conspecta maritis
Sufficiens lux parva fuit: subiere profundas
Angustasque loci fauces utrumque profectis

auras
Quae profugis captare dabat, cum prona diei
Extremae pariter lampas mersura quaternos,
Mollius occiduo lumen daret axe iugales.
Ut patuit liber superatis rupibus aether,
Vesper erat lentique virum torquebat aselli
Cura, procurandum siquo de cespite gramen,
Siqua foret lymphas sudantis gratia saxi.
En iterum – res mira! – vagus dum plurima lustrat
Iosippus loca, guttatim sub rupe

Grata tamen vectori animam recreantia lasso
Pabula vicinâque gulam irritantia lymphâ.
Iosippo sopor et pro more brevissima matri
Hic noctis libata quies; cui corporis ipse,
Mentis erat caelum penetrans vigilantia, somnus. 19.
Cum prope consumpta iam nocte rediret Eoo
Orbe rubens astrum, sua quod post terga diurnum
Festinare

Subticuisse popae et repetens quaesita cruentus
Numine pallescit non respondente sacerdos.
Hinc neque sincerum fundebat caesa cruorem
Victima; se iugulum dantis non sponte iuvenci
Ater erat sanguis fatique iganrus aruspex
Tabida turbato versabat viscera vultu.
Ipsa Deûm facies non corpore recta, sed aris
Concussis confracta, solum prono ore tenebat.
Isin humi stratam flentes gemuere

Prudenti rectoque animi mentisque perito
Doctori Aegypto Teuti titulisque colendo
Pluribus Hermeti voluit committere Numen
Adventum effari sobolis: mortalibus olim
Ipse etenim quae fatus erat mysteria, sacrae
Non vacuum lucis poterant ostendere pectus.
Nec Patrem Verbumque Patris, commune duorum
Nec tacuit Flamen; nostra non ille videndum
Membrorum compage Deum, non ille reorum

Tonantem,
Nec placiti metas divini exire docebat.
Ipse eadem, ne venturos ignota laterent
Divini cultus verique arcana nepotes,
Cum tabulis necdum pretiumque aevumque daturam,
Artis erat rudibus vocem signare figuris;
Sculpta loqui docuit magicis animalia linguis,
Cuius adhuc Phario vivunt in marmore formae.
Sanctus erat populis Hermes, quem fama superstes
Indigetem post fata tulit

Cum tabulis necdum pretiumque aevumque daturam,
Artis erat rudibus vocem signare figuris;
Sculpta loqui docuit magicis animalia linguis,
Cuius adhuc Phario vivunt in marmore formae.
Sanctus erat populis Hermes, quem fama superstes
Indigetem post fata tulit mixtumque beatis
Heroem memoresque suae virtutis adeptus
Niligenas, maius vixit mortalibus aevum.
Indocilis sed vera sui transgressa

cacumen
Cupressis alnisque fuit, fulvoque colore
Fraxinus atque levis nodoso stipite cornus
Seque comis pleno prodebat vertice palma.
Iuncta viae quaedam serae servata bipenni
Arbor erat, longum ramis testantibus aevum,
Lapsa retro multi pariunt quod tempora saecli.
Nulla ipsi par arbor erat, neque dicere possum
Qualis erat, quae sola, sua dum fronde virebat,
Tota fuit species: potuit

Seque comis pleno prodebat vertice palma.
Iuncta viae quaedam serae servata bipenni
Arbor erat, longum ramis testantibus aevum,
Lapsa retro multi pariunt quod tempora saecli.
Nulla ipsi par arbor erat, neque dicere possum
Qualis erat, quae sola, sua dum fronde virebat,
Tota fuit species: potuit neque rara videri
Si fuit una, suo semper veneranda triumpho.
Haec etenim (si vera mihi dictavit Apollo)

Iuncta viae quaedam serae servata bipenni
Arbor erat, longum ramis testantibus aevum,
Lapsa retro multi pariunt quod tempora saecli.
Nulla ipsi par arbor erat, neque dicere possum
Qualis erat, quae sola, sua dum fronde virebat,
Tota fuit species: potuit neque rara videri
Si fuit una, suo semper veneranda triumpho.
Haec etenim (si vera mihi dictavit Apollo)
Arbor erat, primo fructum quae

Qualis erat, quae sola, sua dum fronde virebat,
Tota fuit species: potuit neque rara videri
Si fuit una, suo semper veneranda triumpho.
Haec etenim (si vera mihi dictavit Apollo)
Arbor erat, primo fructum quae protulit horto,
Quem vetuit libare Deus; quem credula coniux
Censuit esse Iovis cerebrum, quo Pallas in auras
Prodeat et cunctas ista dape conferat artes.
Ipsa loci facies, semper sine

Hinc communis amat Phariis quoque dicere rumor
Niligenas primos hominum totius adeptae
Unde animam et mentem fluxerunt semina carnis.
Hic ubi turbato Nilus modo gurgite manat
Fonte procul, communis erat fons, quatuor olim
Fluminibus: Tigri, Euphrati, quique alluit Indos
Aurifero Gangi et Nilo; cui prima remansit
Fontis aquae virtus, vincla indignante quotannis
Amne per Aegyptum lympha stagnante refundi.

Sed reor hic solus quod agros virtute rigandi
Servatâ, antiquo Paradisi a gurgite fluxum
Excipiat, fervente vagum quo dissipat amnem,
Credendum hinc, Phario silva est ubi proxima Nilo,
Fixus erat generis primis authoribus hortus. 26.
Caelicus has olim flammas spirante machaera
Excubitor pulso sedes obsedit Adamo,
Ingressum mucrone

proterva
Pieris immani pavidos pugnare giganti
Aegypto latuisse Deos, quorum ipse Typhoeus
Corpora mentitis fertur celasse figuris:
Duxque gregis, dixit, sit Iuppiter, unde recurvis
Fictus erat quondam Lybicus cum cornibus Ammon.
Delius in corvo proles Semeleia capro,
Fele Diana fuit, Maia satus ibide tectus,
Pisce Venus, niveâ Divûm regina iuvencâ.
Fatum est, Nile, tuum, Numen quod credidit

Te latium dicam, neque enim meliore profectum
Tale gerit causa tellus Saturnia nomen.
Te profugi novere dii et mentita ferarum
Forma tuas coluit ripas, quibus oris imago
Tam fallax ac numen erat; novus exul arenas
Iam versat quoque, Nile, tuas, humana sed oris
Si facies neget esse Deum, meminisse, Canope,
Te cupio: si tecta feris peregrina colebas
Numina, quid prohibet, Numen sub carne latere

novus leget Oedipus ibes:
Hospitiique istis reddatur gratia saxis,
Quam fortasse dato misit iam marmore Nilus. 34.
Phoebopoli iam gratus erat prius almus adiret
Quam sua tecta infans; cui is praemisit ad oras,
Seu certi adventus signum, seu nominis aeque
Fragrantis specimen, fuerint seu praevia dignae
Praemia mercedis, sudantes balsama virgas.

Quaesivisse viri. Quam dum pius attulit error
Phoebopolim, consedit humo quae moenibus urbis
Ulteriore situ, ditissima Mempheos arva
Accedente iacet celsaque sub arbore flevit.
Arbor erat palma: umbroso dea stipite flammis
Phoebeis protecta, sitim restinguere pura
Suspirabat aqua. Neptem miseratus Olympi
Rector, in hanc densos fudisset Iuppiter imbres,
Sed fatum Aegypti vetuit, cui imbribus

Isidis hic fons est gratumque in gentibus illis
Tale habuit nomen palmaeque sub arbore manat.
Hic locus Isaciae fecundus munere lymphae,
Aptus odoratis, quae dant opobalsama, virgis
Visus erat: quantum Scythico bis torta lacerto
Praepes arundo volat, longum his radicibus hortum
Plantat, ubi orbatae spolium deponit Idumae
Feminei aeterno luxus Cleopatra trophaeo.
Hebraei vero fruticis fons Isidis

Praeceptum caeleste putat. Votoque pudicae
Agnoscentis idem monitum caeleste maritae,
Propria deserto meditatur tecta Canopo. 38.
Tempus erat, quo non pridem per rura solutus
Segnior admisit riparum vincula Nilus,
Phoebus in autumnum cum declinaret et umbras
Laxaret Meroe Libraeque in sidere Titan
Non foret augmentum sortitis noctibus impar.

celebrant Bubastida nymphae.
Et canibus suus est cultus: crocodilon et ibim
Vota humana petunt: nullum est sine supplice monstrum. 39.
Haec erat autumni facies, Iessea moneri
Cum soboles audit Nilo externaque relictâ
Emigrare Pharo Galilaeaque tutus in arua
Ire iubebatur pueri securus Ioseph.
Nec mora, laetus abit brumaque instante molestum

in arua
Ire iubebatur pueri securus Ioseph.
Nec mora, laetus abit brumaque instante molestum
Non accusat iter, sed quas Iordane recedens
Deserti pressit, rediens vitavit arenas.
Doctus erat siquidem postquam Solymaea reliquit
Regna, procelloso deserti pulvere molles
Emensus campos, quantum gravioribus acta
Surgat arena Notis et siccis occupet auras
Planities sabulosa undis imitantibus

Et reliquae annonam, cui felix cura, Tonanti
Committente viae, Nilum Iessea reliquit
Progenies patriamque redux petit exul Idumen. 41.
Quartus erat mundi hanc lucem qui viderat annus,
Astra quaterque suo duodena repleverat igne
Delius, aeternum postquam splendescere lumen
Aspexit summisque rotis pharetrata premebat
Aemonii iam terga senis, cum

Quo tantum truncare caput; qua fronte piandam
Censuit infelix omnem Pharsalia culpam.
Succedunt tumulo Magni, quem forte docebat
Fama recens, tantis sed fama sonora triumphis,
Pulvis erat bibulaeque cinis commixtus arenae.
Et titulum ambusto duxit quem stipite Cordus,
(‘Hic situs est Magnus’) spumans turbaverat aequor
Raptaque erat primo scriptoris gratia fluctu.
Hinc decimo emensi

Fama recens, tantis sed fama sonora triumphis,
Pulvis erat bibulaeque cinis commixtus arenae.
Et titulum ambusto duxit quem stipite Cordus,
(‘Hic situs est Magnus’) spumans turbaverat aequor
Raptaque erat primo scriptoris gratia fluctu.
Hinc decimo emensi totam Casiotida Phoebo
Atque plagas quas nunc etiam Hagarena profanat
Posteritas, curvo videre in litore turres
Ascalis alta tuas, male fortunata

44.
Inde viae spatio non longo errantibus anceps
Occurrit bivium: lateri fuit obvia dextro
Iudaea et Solyma; ursisset si Nazara, laevus
Aequus erat pulvis. Sponsis certabat uterque
Iudaeae et Galilaeae ardor: Iudaea vocabat
Ad templum, at puerum regni ne perderet heres,
Qui patris evasit gladium veritosque paterno
Successisse odio, qui successisset et

replevit
Aethereis, quarum tangi livore putasses
Caelicolas, aequanda datis sibi dona stupentes
Terrea sortiri Galilaeae limina nuptae.
Huic Domui, quamvis cocto pro pulvere vili
Maius erat pretium, quam si caelestibus unà
Sideribus terraeque auro iungatur Erythrae
Baccarumque Indi pretiosa superbia ponti;
Ex quo felices venientem in membra Tonantem
Parvaque senserunt animantem viscera

Vocis, at humanae faciles cognoscere carmen
Non esse hoc linguae; dicti mysteria quaerunt.
Mystarum labor effati deprendere sensum
Ingeniumque fuit; quibus ad commune reductis
Arbitrium mens talis erat: quod ab aethere lapsae
Prodigium vocis Pharii voluisset Anubis,
Excussum memorare iugum, veterisque laboris
Servitium versare animo non deside plebem
Admonuit, Iudamque Deo paschalibus aequum

Urbe migrare suis iunctum vidisse, parentum
Verba auscultantem iuvenem et pia multa ferentem;
Qui tamen ignaro comitatu avulsus et ultra
Non visus; quo versa solo vestigia pressit,
Nil erat, unde parens poterat turbata doceri.
Sic ignari omnes respondent omnia votis
Dissona maternis: quo se converteret illa
Non habuit, torquens animum sed saevus amaror
Obruit et quovis ferri crudelior

Insigni radio iuvenem, nova flamma coruscet
Maiores solito tectis felicibus ignes,
Degit ubi nostri lampas divina sereni.
Servo memor vestrum, quale exhibuistis Eois
Regibus obsequium; nec erat descendere caelo
Difficile aut durum terraeque propinqua secare
Climata, Memnonidas donec famulare sequentes
Lumen, Ephrataeum deduxissetis in antrum,
Natus ubi noster, qui nos modo separat, infans

Certa tamen, quidcumque fuit, sublime fuisse
Consilii caelestis opus, divina valeret
Quod neque virginei falli sapientia nati.
Hoc luctus conata suos componere vero,
Non potuit quae mater erat, cui dulcia prolis
Lumina, totus amor: possetque ea perdita luctum
Tollere, maternum si tollere vellet amorem.
Excitat hunc absens soboles, magis unde gemebant
Viscera maternae pro mole paventia flammae.

Iesum;
Inquiri tanto si suave fuisset eidem
Virgineae matris nutritorisque labore.
O excelsa parens, materni imitabile numquam
Prodigium affectus, cui non imitabile puri
Ventris erat germen! Si tantum absentia nati
Lumina deploras, quid erit cum funeris author
Iuda sui saxo te non absente ligatum,
Innocuum caedet flagris crudelibus Agnum?
Quid cum divinum plusquam centena cruorem

minora pati, te, dum graviora videbis,
Extinguat ne tortor amor! Sed flectere matris
Quis potis est, qualem nec mors avellet amorem? 11.
Nox erat et verno ridebant astra sereno;
Intuita haec genetrix “Heu, quam fulgentius astrum
Orba gemo!” dixit. Mox caeco inclusa mapali,
Cum bona pars noctis caeli convexa rotasset,
Suppositâ ad somnum

Annae
Sortitae fatum neptis Debbora, virili
Prole Phanuelis veniens, amitae secuta
Exemplum, dum cruda viri post funera, spreto
Connubio bigamos templo sacrarat amores.
Illa, ut erat purae pridem devincta parenti
Religiosa nurus, Mariam sermone salutat.
Virgo sui referens amissi impervia gnati
Lumina, Debboram visa de prole docentem
Audit et augusti pressisse patentia templi

Doctrinae totius apex legemque reposcit
Scire dator legis. Qui seu responsa rogaret,
Sive daret, puero attonitos dicente disertos
Verba stupere dabant plusquam terrena magistros.
Materies sermonis erat promissus Apellis
Messias; tempusque illius adesse relatis
E patrum tabulis Iudae lux missa docebat.
Ut postes tetigit genetrix, ubi caelica proles
Quaesitorum acie responsorumque fatigans

Et tria caelesti complente decennia prole,
Libera coniugii Virgo, patriaeque solutus
Iure potestatis natus (spontanea quamvis,
Iosippo veluti patri parere voluntas,
Virtutis non legis erat) maerore paterni
Funeris humano laxabat viscera 565 viscera: viscere luctu.
Tristitiam cumulabat amor, quem providus omni
Fatorum eventu pro matre et pignore castus

propago meis!” Caeloque locutus aperto
Intonuit, manifesta suae dans signa loquelae.
Hic etiam niveâ sua colla premente columbâ
Augurium caeleste capit; nova candidus ales
Formaturus erat quod saecula, dictus in orbis
Principio liquidum pennis umbrasse profundum.
Tunc etiam eiusdem genetrix praesaga notavit
Flaminis officium, propria virtute parantis
Ad nova fecundas vitae primordia

Haec memorans largo fletu simul ora rigabat
Inque recedentem ad suprema pericula natum,
Dum licuit, vultus oculosque immota ferebat. 26.
Tempus erat, tacitum caeli cum lumine plena
Egit iter, gemina frontis sine cuspide luna,
Cum prodire domo matrem nox ipsa vetabat.
At noctem superasset amor, nisi filius ipse,
Iam sua fata sequi tectoque exire

Poenarum praesaga parens; parere monenti
Sed voluit nato. Cognatis addita noctem
Matribus explevit, matrum maestissima Virgo. 27.
Hortus erat, quem saepe patrem oraturus adibat
Servator, crebris hortus fecundus olivis,
Mons ubi qui simili deducit ab arbore nomen,
In longam sese facilemque extendit aratri
Planitiem. Quem tunc etiam, postquam

Id iubeat, summus quamvis me funeris huius
Horror habet, placitis mentem compono paternis.”
Talia sopitis ter vota precantia fudit
Discipulis multoque solum sudore rigavit:
Sudor erat sanguis, trepido qui corpore manans
Tingebat roseis tellurem et gramina guttis.
Divini verò fuerat vis tanta cruoris,
Ut iacto veluti terrae de semine natus
Flos novus et toti species mirabilis orbi

Ut cruor, immisso tellus pro sanguine florem
Reddidit, esse decens rata si pro sanguinis hausto
Divini pretio, donum non vile referret.
At quia purpurei caedis feralis imago
Causa fluoris erat, manans servavit eandem
Effigiem sanguis, quo vivae occulta latebant
Semina virtutis, similes, in floris ituras
Luxuriem, mortis formare potentia poenas.
Dicitur Oebalio sic olim sanguine flores

Annua, praelata Graiis Hyacinthia pompa
Et moriturus in hunc sua nomina transtulit Aiax
Atque suos gemitus Hyacintho inscripsit Apollo.
Causa dabat melior maiorque in sanguine virtus
Messiae sudantis erat, quae sanguine natis
Floribus imprimeret gemini simulacra doloris.
Primus erat proprius poenarum gurgite spumans
Immani torrens; alter maerore labantem
Et dulcem non uno animi mucrone petitam

Atque suos gemitus Hyacintho inscripsit Apollo.
Causa dabat melior maiorque in sanguine virtus
Messiae sudantis erat, quae sanguine natis
Floribus imprimeret gemini simulacra doloris.
Primus erat proprius poenarum gurgite spumans
Immani torrens; alter maerore labantem
Et dulcem non uno animi mucrone petitam
Respexit matrem: stat flori impressus uterque.

Purpureos nati corpus solvebat in imbres.
Area maioris folii decorata rubescit
Quinque velut guttis, vel mavis dicere, granis
Coralii: totidem plagarum haec signa, cruento
Queis lacerandus erat divinus stipite natus.
Protinus ut vidit certum de sanguine florem
Athleta aethereus “Sunt instrumenta doloris
Ista mei” dixit. “Viridi me cespite dura
Terret humus, fati dum, quod mihi restat,

Cernere sub manibus natum crudelibus optat.
Spectavit, stetit: o virtus heroa, virile
Robur, stare isto MARIAM potuisse sub ictu.
Qualis hic afflictae penetrans praecordia matris
Ensis erat? Tamen exanimem non reddidit, Orci
Fila potens resecare mucro; sed saevior inde
Horridiorque fuit, quod citra funus, acerbas,
Viscera non citra plagas materna feriret.
Illa doloris erat cuspis, non funeris

Ensis erat? Tamen exanimem non reddidit, Orci
Fila potens resecare mucro; sed saevior inde
Horridiorque fuit, quod citra funus, acerbas,
Viscera non citra plagas materna feriret.
Illa doloris erat cuspis, non funeris ensis. 31.
Marmor in aede fuit, facies vix alta columnae
Lumborum tenus, Ausonios ubi solvere fasces
Mos erat et saxo

Illa doloris erat cuspis, non funeris ensis. 31.
Marmor in aede fuit, facies vix alta columnae
Lumborum tenus, Ausonios ubi solvere fasces
Mos erat et saxo tereti servile ligari
Corpus ad opprobrium sceleris virigsque feriri.
Mancipiis tritum et vernarum infamibus horrens
Suppliciis marmor, scelerato sanguine quorum
Livida signa dabat. Facinus crudele!

Conversum praesens aspexit mater et illam
Acre dolentem animo suspexit filius: uno
Intuitu quorum dulci se nectare replet
Vasta cupido animi, tunc his sibi versa referre
Lumina maeror erat; sed nulla referre nequivit
Amborum communis amor, qui luce petitas
Alterius numerabat uti sua vulnera poenas.
Gnara fuit genetrix se corde micare beatis
Exundante opibus. Vetiti se germinis illa

sensu
Paenè pari fuerant laceratae prolis imago.
Arbore poenali nato confixa pependit
Pressa animi maerore parens. Quae ferrea ligno
Progeniem cuspis, matrem quae fixit amoris
Cuspis erat; quamvis eadem fixisset utrumque
Placabat pendens offensum victima patrem
Filius, illa suo stabat comes hostia nato.
Fixa trabi 1076 trabi: trahi moritur soboles; consumitur

Saevius hoc reliquis vulnus fuit arbore fixus
Emittens animam natus: tunc omnibus illi
In membris rigor et pavor extremumque minatus
Deliquium pallor fugiensque ad viscera sanguis.
Illa tamen stabat, nec erat constantia saevo
Ense minor leviorque animi fiducia, vitam
Iusta resumpturae tumuli post ultima prolis.
Nec supremi huius luctus crudele parenti
Defuit augmentum, divinum scindere pectus

tacuit, tum caelo oculis affixa profatur:
“Aeterno quae grata tibi veniebat ab aevo,
En pater, expletis cecidit iam victima fatis!” 40.
Talis erat genetrix, cursu cum praepete Titan
Iret in occasum, vicinus in aequore mergi.
Hinc monitus Phoebo iam significante diei
Deliquium, frigens materno Virginis effert
E gremio corpus tumuli curator Ioseph.

Ut Stygia aeterno mutarit Averna sereno.
Hic mora ter denis, ubi sex adieceris, horis
Messiae consumpta fuit: quae dispare primo
Censetur numero, coepisset surgere postquam
Hora novae (post funus erat quae tertia, in umbris
Quam genuit mediis nox intempesta) diei;
Membra Arimathaeo statuit sua condita saxo
Aethereus non plus moritura resumere Victor:
Poenarumque suo socium decorare triumpho

3.
Ut primum aeternae, proprios induxit in artus
Primitias vitae, mox ad sua corpora mentes
Ire iubet; quas sicca etiam sub membra reverti
Non vacuus promissor erat: mora nulla, sepultos
Quaeque suos cineres movet atque ossa arida nectit
Corporis in molem. Exanimes queis fusa per artus
Vita, subit resides massas animatque vetustum
Possibilemque mori carnis transgressa

Fatidicis cecinere sonis miracula summae
Virginis, optabant caelestem cominus Arcam,
Quem prius aflatis animis novere, tueri. 5.
Nox erat et quartis plausit Phoebeius ales
Excubiis, cum suetae etiam praeire canoras
Noctis aves, summo dare vota precantia Patri,
Et rerum colere authorem, qua solvere matrem
Religione dolor rapti sibi funere

16.
Tunc neque Messiam soliti observare sodales
Ignorare suum poterant tellure recessum,
Queis prior ipse locum apparens signavit et horam
Qua Caelum subiturus erat, praesentibus una
Se comitaturis olearum ad culmen amicis.
Namque prius quam se divina potentia nati
Numinis inferret caelo, cum matre fideles
Bethaniam educit socios, visurus amatas

memorique in mente reposto
Cunctorum proprio populorum idiomate complet. 21.
At genetrix licet alma prius nec muneris huius
Esset inops, neque erat peregrini idiomatis expers,
Quam Coptus Phario audivit sermone loquentem,
Praesepis venerator Arabs, quam sensit et Indus
Voce sibi nota pandentem arcana iacentis
In stipula verbi; tamen adveniente

tunc supremae retulit mysteria cenae:
Quae matri et reliquis positam cingentibus aram,
Facta est partitio communis victima pane. 22.
Author erat fidei soboles; ea provida veri
Illius sed mater erat, quae turgida lacte
Pectora divino, nati quo cresceret orta
Progenies, vitae certos deplebat ad haustus,
Semper plena magis; cui Axe liquante

et reliquis positam cingentibus aram,
Facta est partitio communis victima pane. 22.
Author erat fidei soboles; ea provida veri
Illius sed mater erat, quae turgida lacte
Pectora divino, nati quo cresceret orta
Progenies, vitae certos deplebat ad haustus,
Semper plena magis; cui Axe liquante perennes
Affluxus Austri divini flamine, crevit

Inveniunt. Pleno patrum librare senatu,
Rem statuit princeps Cephas, cui matris ab ore
Sed prius edocto placuit contraria Mosi
Ingratos prohibens legis sententia cultros.
Vox nati vox matris erat vocisque peritum
Omnia complectens spirabat pectore Flamen.
Denique mater erat nati cultoribus astrum,
Quale Lycaonio libratum cardine puppes
Respiciunt, vel quale Pharus Nilotica lumen

ore
Sed prius edocto placuit contraria Mosi
Ingratos prohibens legis sententia cultros.
Vox nati vox matris erat vocisque peritum
Omnia complectens spirabat pectore Flamen.
Denique mater erat nati cultoribus astrum,
Quale Lycaonio libratum cardine puppes
Respiciunt, vel quale Pharus Nilotica lumen
Accendit; vel quod geminos ait esse pavescens
Navita Tyndaridas, talis fuit illa parentis

Gaudet Iber) teretem divinus praeco columnam
Stare videt tollitque oculos saxumque prementem
Calce, stupet MARIAM, geniis cingentibus almam
Caelicolis matrem, cui circumfusus, Eois
Maior erat Phoebi radiis, pro cyclade splendor
Dein sobolis charum sic est affata sodalem:
“En Iacobe mei, Solymis prout ante ferebam,
Polliciti completa fides: potiore novatam
Tellurem cum messe coles, tibi nostra

lateris comes et collega calebat.
Virginis haec proles, proprio quam funere Phoenix
Aethereus matri moriens ardensque reliquit. 34.
Tempus erat, non quod nigris Aquilonibus undas
Asperat Aeolisque tumentia flatibus ora
Solvit hiems. Ver illud erat, sollemnia mortis
Festa triumphatae, cum sub iuga missus Averni
Maereret princeps perque annua sacra

moriens ardensque reliquit. 34.
Tempus erat, non quod nigris Aquilonibus undas
Asperat Aeolisque tumentia flatibus ora
Solvit hiems. Ver illud erat, sollemnia mortis
Festa triumphatae, cum sub iuga missus Averni
Maereret princeps perque annua sacra teneret
Victoris memores Messiae gloria gentes.
His Ephebi sacris mater sollemne peractis,

Legit Ioannem socium pluresque relinqui
Nolentes, materna omnes quos traxerat oris
Gratia, Discipulum patrem MARIAMque secuti,
Praeponunt patriis pelagi discrimen arenis.
Sed nullum discrimen erat, queis praefuit illa
Virgo maris Regina potens; qua praeside tutum
Naufragiis damnata dabant quoque caerula litus.
Quos 1015 Quos: Quas Asiae vero gentes Ephesusque superba

nexus
Dignior, illa suo resecandi vincula telo,
Iussa capit divinus Amor, par funeris author.
Is licet in matrem rutilas vibrare sagittas
Assiduus, iactis plenam exornasse pharetram
Visus erat telis, MARIAE quae corda petebant
Necdum morte tenus. Maior tamen omnibus una
Postremùm restabat adhuc, sine funere numquam
Pectora divinae subitura parentis, arundo.
Haec ea cuspis erat, quae sola immane

Visus erat telis, MARIAE quae corda petebant
Necdum morte tenus. Maior tamen omnibus una
Postremùm restabat adhuc, sine funere numquam
Pectora divinae subitura parentis, arundo.
Haec ea cuspis erat, quae sola immane profundum
Ac medium tetigit divini pectoris ardens
Centrum, ubi supremo saturata ardore, stupendo
Incaluit flammarum aestu, quo solvitur omnis,
Cera velut, commixtae animae cum corpore

nova vota fatigant.
Ardebat cui prolis amor, sub pane latentem
Expetiit natum, summi felicia fati
Gaudia: suscepit Cepha praebente morantem
Sub dapis effigie sobolem; velata sed uni
Non erat hic soboles matri, cui vera remoto
Exhibita est facies velo aeternumque vocantis
Ad solium, audivit verba invitantia Nati.
Vix dape consumpta, iaculum fatale coruscat
Caelicus Arcitenens matrisque in

atque animam membris exire lacessit.
Tunc simul extremus MARIAM liquefecit amoris
Impetus et purae dissolvit vincula carnis. 41.
Praesto erat hic Natus matremque ad pectora stringit
Corporis immunem; circumdat lumine numquam
Occiduo, quo sideream fulgere decebat
Reginam amplexuque tenet; neque copia deerat
Magna ministrorum MARIAE paeana

Aeternas grates, facti pro laude rependunt. 43.
Interea laeto matris nil triste profati
Occubitu socii, cui nil lugubre timeri
Fas erat, immensum norant cui natus honorem
Reginae et solium caeli sublime dedisset,
Sed matrem celebrare omnes matremque vocare
Solliciti, summa funus pietate procurant.
Tangere quisque manu, aut casto minus ore

Sed matrem celebrare omnes matremque vocare
Solliciti, summa funus pietate procurant.
Tangere quisque manu, aut casto minus ore tueri
Depositum caeleste timet; diffusa per artus
Tanta erat exanimes maiestas, tanta decoris
Gratia Virgineique sacros spirantis amores
Corporis exundans fulgor mirandaque vultus
Nativa Charitum residens in sede venustas.

Virgineo subdunt Victores colla feretro.
Dicite quae tanto splendore elata potestas,
Maiestasque fuit? Portare cadavera regum,
Par ubi vel virtus, vel apex certavit honoris,
Qualis erat, dum colla humili praebere calebat
Numinis ancillae, divini purpura caetus? 45.
Finierat castos ritus complexa sepulchri
Religio; revoluta

Fronte fero: tibi conatu sudavimus isto.
Imparis ingenii damnet si parva laborem
Gratia, nil moror: affectu sperare faventem
Te Dominam, grandi non mentis acumine prodest.
Istud erat quod respexit Iesseidos author.
Id vero quo nunc, Genetrix, te respicit, hoc est:
Ut sibi supremis placidum sit habere Tonantem
In fatis: tua si numquam mortalibus anceps
Est pietas, crepero non sit sub

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report