Your search found 942 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 489-784:

amplitudo, infinitus pene rerum numerus, quorum aliae sui vastitate, atque immensis spatiorum distantiis, aliae parvitate ipsa sese nobis abdiderunt; hujusmodi autem tum ingentibus, tum exiguis corporibus suus est ordo singulis, sua vis, motus unumquodque suos perficit, suis muneribus, officiisque fungitur; quorum omnium nobis est comparanda cognitio, si naturae causarumque scientiam comprehendere, complectique animo velimus. Sed ubi tantae cognitionis comparandae

cum eam corporum omnium conjunctionem esse declararet, qua ita sese vicissim omnia pertraherent, ut gravitatis viribus haec Mundi universitas contineretur. Quam ingens inde, ac mirificus earum rerum ordo emanavit, cum errantium siderum motus, veris atque autumni antecessiones, accedentis, ac recedentis oceani aestus, telluris ipsius figuram ac conformationem ex una eademque causa proficisci videremus? Quantam vero mentis vim, ingeniique aciem, quantam perspiciendi eam

corporum officia gravitatis accessionem fieri oportere minime dubitavit, ejusdem legibus, tanquam vinculis teneri omnia, et coalescere. Quantus vero hic subito rerum omnium consensus, confirmatioque extitit, cum tot ignoti antea caeli motus, Lunae, et Cometarum incerti omnino, ac varii cursus clarissime patuissent, cumque easdem, quas ipse praescripsisset, germanas esse Naturae leges declararent! Atque hoc quidem ille in conversionibus siderum, atque ingentibus hisce

tum spatium relativum, postremo tempus item relativum. A vers. 783 ad motum transit, pariter tam absolutum, quam relativum: absolutum, quem et verum appellat, aestimari per vires impressas, ait, ad vers. 901. Motus distinguit in aequabiles, acceleratos, et retardatos, et explicat. Distinguit item motum corporis a motu puncti. Numerus punctorum massam corporis, seu quantitatem materiae constituit; at moles est spatium externa

motum corporis a motu puncti. Numerus punctorum massam corporis, seu quantitatem materiae constituit; at moles est spatium externa superficie conclusum. Ex idea massae, et molis oritur densitatis idea. A vers. 952. nos vero motus corporis per massam multiplicatam in spatium, seu in velocitatem, et tempus, vel demum, posito eodem, vel aequali tempore, in solam velocitatem ad vers. 972. Qua ratione, et quibus regulis proprietates corporum, et

esse, ad figuras omnes, motusque recipiendos idonea, atque in immensum divisibilia. Deinde a vers. 1420 proprietatem a Recentioribus detectam explicat, nimirum vim inertiae quae corpus conservat in eodem statu quietis, vel motus uniformis in directum, nisi aliqua vis externa cogat eum statum immutare: exponit hujusmodi vires statum immutantes, quae et agentes vocantur, dividit, ac metitur, ad versum 1515. Tum virium, ac motuum compositionem

A vers. 879, spatia labendo aequalibus temporibus percursa crescunt, ut numeri impares, unde deducit, ea esse in ratione duplicata temporum, vel velocitatum, quibus percurruntur ad v. 981. Si corpus sursum projiciatur, ejus motus continuo retardari debet, et spatia percursa usque ad finem sunt item,ut quadrata temporum, vel celeritatum. Hic occasionem arripit de viribus vivis agendi, quas multi post Leibnizium putant proportionales esse massae

usus earum commemorat ad vers. 1509, inter quos et eum refert, nempe corpora oblique projecta Parabolam suo cursu designare, ex quo artem emittendi globos e tormentis bellicis breviter deducit. Haec omnia vera sunt, si motus fiat in spatio non resistente; at offensio aeris impedimento est, ne projectum corpus describat parabolam, sed potius ad hyperbolam accedat. A vers. 1523 transit ad motum per plana inclinata: hic statim resolvit vim

concipiuntur; unde demonstrat in descensu obliquo per curvam corpus in fine acquirere eandem velocitatem, quam acquireret in libero descensu ex eadem altitudine. Porro a vers. 1851 duas methodos attingit determinandi leges motus curvilinei, et deducit, in exiguis arcubus vim corpora oblique deferentem esse proportionalem arcubus residuis usque ad infimum punctum, in quo casu descensus eodem tempore omnes conficiuntur ad vers. 1978. Jam ipsum

mutare vero non posse. Tum ad Newtoni laudes delabitur, in iisque ad vers. 100. insistit. Ordinem, quem sibi proponit servandum, exemplo astronomicarum dimensionum explicat, atque a vers. 134. Lunam aggreditur attingens ejus motus, ac vestigans distantiam, unde gravitatem ejusdem in terram deducit, eamque esse in ratione reciproca duplicata distantiarum probat, exemploque confirmat ad vers. 308. Ad hanc deinde progreditur distantiarum legem in

Ad hanc deinde progreditur distantiarum legem in caeteris quoque Planetis stabiliendam; quod ut praestet, Caeli descriptionem praemittit, fixas primo stellas definiens, tum quas errantes vocant, harumque a Sole distantias, motus, et conversionum tempore subjicit, quibus adjungit et Cometes. Cur diu vera caelestium corporum dispositio latuerit, exposita variis veterum, nec non et recentiorum Astronomorum erroribus, declarat, receptumque jam inter

Planetas in Solem, secundarios in primarios trahit; propterea diffusam undique per totum Planetarum hoc ingens spatium esse, nec jam soli, ut hactenus creditum, Terrae tribuendam. A vers. 851 descendit ad problemata quaedam motus corporum projectorum, quae ejusmodi vi solicitentur, definitque, quid corpora, ut in ellipsi ferantur, aut in parabola, determinet. Expositurus porro Cometas quoque eadem, qua Planetas, teneri gravitatis in solem vi, eas

igitur Cometas corpora mundo coaeva motu semper constante per caelum labentia. Post Cartei, Bernoullii, et Cassini propositas de Cometis, rejectasque sententias ad Newtonianam transit, vique gravitatis in Solem eorum explicat motus, quos in Ellipsi maxime longa et procurrente fieri probat; pro qua Newtoniana theoria Cometarum multas affert observationes; unde evincit ad vers. 1266, confirmatque generalem illam in Solem gravitatem revera existere.

regionum situ indicat, tum quaeque causis attribuit suis, quae generatim in mutua Terrae in Lunam ac Solem gravitate continentur; qua occasione post fluminum quorumdam ac puteroum aestuationes, maris alios quoque motus considerat, et qui prope polos fieri observati sunt, et qui a ventis et fluminibus, atque ab ipsius Terrae exhalationibus excitantur. Quae omnia fuse ad vers. 1002 persequitur. Inde et in terrestri atmosphaera aestum

aeri insinuare, vel lethalia, vel vitalia potius quaedam semina, posse mutua gravitate et ipsius et suum motum varie perturbare, posse suo in Terram incursu ipsam confringere, externamque faciem, axisque, super quo diurnus motus peragitur, situm immutare: at haec ipsa metuere insipientium esse, provido siquidem sapientissimi Conditoris consilio est nobis in Mundi gubernatione acquiescendum. Posteaquam ut Terra, ita Caelo quoque vigere gravitatis

objici solent, praecipue, cur stellae fixae ad se invicem, atque ad Solem accedere non videantur, cur ipsius gravitatis naturae ignoratio nihil efficiat, quin ea possit existere, cur demum aetheris resistentia caelestes motus a gravitate ortos non perturbet, ubi et spatium materia ubique stipatum ac plenum a Natura prorsus excluditur; unde ad vortices Cartesianos a vers. 1891 fit transitus, eosque neque existere, neque, si existere, perdurare,

289  Ac mens dum rerum formas a sensibus ortas
290  Intra se recipit, variaque a parte revolvit
291  Contemplans, et se varia ratione figurans,
292  Ipsa sibi occurrit saepe, in se versaque motus
293   Percipit ipsa suos; atque hac ab origine mille
294  Exsurgunt etiam species et nomina mille,
295  Noscere uti, dubitare, et credere, velle, probare,
296  Spes, et

332  Partim exerceri sponte, ingratisve necesse est,
333   Non id augi ut nequeat, quod agendum: libera partim
334  Est eadem. Internos quoque saepe extenditur ipsos
335  In motus animi vis libera; quisque quod intra
336  Percipit expertus, claraque in luce tuetur.
337  Nec mihi se contra Ratio hic, quae sufficit, ipsa
338   Efferat, et mentis moderandae frena receptet.

750  Succedunt igitur sibi certo tempore mentis
751   Notitiae, quo non multo mora possit earum
752  Tardior, aut citior nobis vigilantibus esse.
753  At varios rerum quia motus cernimus extra,
754  Atque ex hoc opus est specierum continuatam
755  Prodire nobis seriem (quae temporis ipsa
756   Notitia est), fit, uti referamus motibus illam,
757  Et

772  Ullis, jam quid erit, quod nos in motibus usquam
773  Ducier aequali noscamus denique lapsu,
774  Prendere possimus mensurâ ut tempora certâ?
775  Tardior esse potest nam motus, et ocyor omnis,
776   Temporis ast eadem est semper fuga; nec mage durant
777  Nec minus omnes res, at perstant esse profecto,
778  Seu nulli existant motus, tardive, citive.

775  Tardior esse potest nam motus, et ocyor omnis,
776   Temporis ast eadem est semper fuga; nec mage durant
777  Nec minus omnes res, at perstant esse profecto,
778  Seu nulli existant motus, tardive, citive.
779  Rebus ab his, spatium quibus hactenus, eque volutum
780  Tempus item est nobis, facilisque brevisque propinquam
781   Transitus ad motus naturam perspiciendam est.

778  Seu nulli existant motus, tardive, citive.
779  Rebus ab his, spatium quibus hactenus, eque volutum
780  Tempus item est nobis, facilisque brevisque propinquam
781   Transitus ad motus naturam perspiciendam est.
782  Quare age, per sensus itidem cognoscere veros,
783  Non erit, ut possis motus, et prendere mente;
784  Nam quoniam motus fit, ubi transmigrat ab uno

780  Tempus item est nobis, facilisque brevisque propinquam
781   Transitus ad motus naturam perspiciendam est.
782  Quare age, per sensus itidem cognoscere veros,
783  Non erit, ut possis motus, et prendere mente;
784  Nam quoniam motus fit, ubi transmigrat ab uno
785  Corpus quodque loco, atque alia se parte receptat
786   Immensi spatii; has ipsas cum cernere partes,

781   Transitus ad motus naturam perspiciendam est.
782  Quare age, per sensus itidem cognoscere veros,
783  Non erit, ut possis motus, et prendere mente;
784  Nam quoniam motus fit, ubi transmigrat ab uno
785  Corpus quodque loco, atque alia se parte receptat
786   Immensi spatii; has ipsas cum cernere partes,
787  Aut loca non possint oculi, quod diximus ante;

785  Corpus quodque loco, atque alia se parte receptat
786   Immensi spatii; has ipsas cum cernere partes,
787  Aut loca non possint oculi, quod diximus ante;
788  Est opus, ut nequeant quoque motus, hoc genus, omnes,
789  Mutatos regione situs et cernere inani.
790  Vulgò at corporibus motum perhibemus inesse,
791   Mutari inter se cum cernimus ipsa vicissim;
792  In

et tellus quo sese immota volutat
805  Per spatia; at nautis quoque terius additur, illi
806   Dum peragunt jussa, et nigra per tabulata vagantur.
807  Cunctis verus ab his oritur tum denique motus
808  Motibus, atque aliis, si in summa hac forsitan extant,
809  Quos neque nos oculis, nec noscere mente queamus.
810  Ergo gubernaclum qui torquet, dicere possis
811  

808  Motibus, atque aliis, si in summa hac forsitan extant,
809  Quos neque nos oculis, nec noscere mente queamus.
810  Ergo gubernaclum qui torquet, dicere possis
811   Expertem motus simul, expertemque quietis,
812  Ipsum si puppis referas ad ligna cavatae,
813  Et simul ad terram, spatiumque immobile quod sit.
814  Fallitur idcirco, si solo talia sensu

quietis,
812  Ipsum si puppis referas ad ligna cavatae,
813  Et simul ad terram, spatiumque immobile quod sit.
814  Fallitur idcirco, si solo talia sensu
815  Aestimat, et motus ab eo mens colligit omnes.
816   Propterea valeas certa contendere contra
817  Num ratione, ea revera, quae corpora confers
818  Corporibus, visisve locis, immotaque cernis,

831   Sic igitur quasvis cum nostro corpore partes,
832  Sic moto nucleum cum cortice, cum rate malum,
833  Aëra cum tellure, opus est, fateare moveri.
834  At veri qui sunt motus, existere primùm
835  Unde queant, porro mutarier unde, nisi ipsas
836   Per vires, quae tum praesentes corpora turbant,
837  Deque sui ratione status decedere cogunt?

primùm
835  Unde queant, porro mutarier unde, nisi ipsas
836   Per vires, quae tum praesentes corpora turbant,
837  Deque sui ratione status decedere cogunt?
838  Ergo qui motus nullis sunt viribus orti,
839  Apparent tantùm, nec re, sed nomine constant.
840  Scilicet impressae vires in corpora multa
841   Interdum efficiunt, aliud referatur ad illa

842  Si tum corpus, uti queat apparere moveri,
843  Stet licet, ut nautis montesque, urbesque recedunt,
844  Aut tardove, citove magis transire meatu.
845  Non igitur veros referendo noscere motus,
846   Nam non apparent, qua sunt ratione, valemus.
847  Pluribus exemplis manifestum reddere possim
848  Hoc tibi, quae constant quoque non incognita vulgo;
849  Certius at

853  Quemque relaxari revolutos ante per orbes
854  Ne sine, quam medium, vel, si libet, amplius, undà
855  Vas super infusâ puer impleat; ilicet illum
856   Oppositos age per motus, spirasque revolve;
857  Quae faciant, aliquo cieatur tempore labrum.
858  Principio, velut ante, manebit plana superne
859  Undaï facies, licet et latera aerea propter

875  Respicere, in veraque situs mutare quiete.
876   Quapropter non hic conatus pendet ab undae
877  Respectu vario ad circumsita corpora, non hac
878  Propterea verus manavit origine motus.
879  Unicus hic certe est in moto corpore quovis,
880  At diversa sitùs ratio extat corpora semper
881   Ad varia, et varii proin uno in corpore motus
882  apparent, tamen

878  Propterea verus manavit origine motus.
879  Unicus hic certe est in moto corpore quovis,
880  At diversa sitùs ratio extat corpora semper
881   Ad varia, et varii proin uno in corpore motus
882  apparent, tamen effoeti et sine viribus ullis.
883  Quare quae varia possunt ratione referri,
884  Non ipsae, quarum praemonstrant nomina, res sunt,
885  At quaedam,

887  Ob longum in populo firmatae: scilicet ille
888  Veris saepe quidem rebus permutat inanes.
889  Propterea veros rerum cognoscere nobis
890  Difficile est, atque a visis dignoscere motus;
891   At non naturae variam callentibus artem
892  Ingeniis id semper ab omni parte negatum est:
893  Partim per motus, quos possis subdere sensu,
894  Partim et per

nobis
890  Difficile est, atque a visis dignoscere motus;
891   At non naturae variam callentibus artem
892  Ingeniis id semper ab omni parte negatum est:
893  Partim per motus, quos possis subdere sensu,
894  Partim et per causas, effectaque, scilicet ipsas
895  Per vires, veros ad motus progrediuntur,
896   Atque ita, quos nequeant unquam sentire, docentur.

892  Ingeniis id semper ab omni parte negatum est:
893  Partim per motus, quos possis subdere sensu,
894  Partim et per causas, effectaque, scilicet ipsas
895  Per vires, veros ad motus progrediuntur,
896   Atque ita, quos nequeant unquam sentire, docentur.
897  Verum quod superest, varios distinguere motus
898  Non tam difficile est generatim mutuà, seque

894  Partim et per causas, effectaque, scilicet ipsas
895  Per vires, veros ad motus progrediuntur,
896   Atque ita, quos nequeant unquam sentire, docentur.
897  Verum quod superest, varios distinguere motus
898  Non tam difficile est generatim mutuà, seque
899  Inter conferre, et metiri, et cernere seorsum.
900  Et primò motus quidam sunt, qui sibi constant
901   Aequales,

docentur.
897  Verum quod superest, varios distinguere motus
898  Non tam difficile est generatim mutuà, seque
899  Inter conferre, et metiri, et cernere seorsum.
900  Et primò motus quidam sunt, qui sibi constant
901   Aequales, properantque pari lapsuque, fugaque:
902  Lenti at sunt alii magis usque, magisve citati.
903  Aequales tum sunt illi, spatia aequa locorum

914  Cursores: animos spectantum a plausibus acres
915  Exacuunt, quatiuntque jubam, insultantque superbi,
916   Dum per Olympiacos resonat victoria campos.
917  Ocyor at motus fiet, seu tardior idem,
918  Cum tibi perpetuò majora minorave semper
919  Tranantur spatia aequali pro tempore; proinde
920  Mobilitas crescat, vel diminuatur, oportet.

licebit;
924  Temporis ad primum minimi si scilicet ortum,
925  Auctum quidquid erit, referamus, quidquid ademptum.
926   Denique se celerans aequaliter, atque retardans
927  Motus erit, paria aequali si tempore quovis
928  Incrementa fugae, vel detrimenta noventur,
929  Imparia ast eadem si sint, erit ille profecto
930  Motus inaequali pede se accelerans, tardansve.

atque retardans
927  Motus erit, paria aequali si tempore quovis
928  Incrementa fugae, vel detrimenta noventur,
929  Imparia ast eadem si sint, erit ille profecto
930  Motus inaequali pede se accelerans, tardansve.
931   Hìc opus est puncti nobis distinguere motum
932  (Puncti, quod pars est, vel fingier ultima possit
933  Corporis) a motu totius corporis ipso.

949  Metimur motum; quoniam sed pendet ab ipsa
950   Temporis id spatium mensura, et mobilitate,
951  Si tamen haec eadem constet sibi. Tum quia confit
952  Pluribus e punctis corpus; jam motus in ipso
953  Corpore tantus erit, quantus de motibus exit
954  (Sed sibi qui constent aequales scilicet) ejus,
955   Queis se puncta cient nimirum, corporis unam

est,
958  Si toties repetas, quot sunt in corpore puncta,
959  Temporis illius mensuram, et mobilitatis.
960   Demum ad tempus idem quoniam plerumque: vel aequum
961  Respicimus, motus cum ad motus aequiparamus;
962  Propterea non hìc tempus plerumque putamus;
963  Dicimus atque illum prodire in corpore motum,
964  Quem gignat toties repetita, in corpore puncta

958  Si toties repetas, quot sunt in corpore puncta,
959  Temporis illius mensuram, et mobilitatis.
960   Demum ad tempus idem quoniam plerumque: vel aequum
961  Respicimus, motus cum ad motus aequiparamus;
962  Propterea non hìc tempus plerumque putamus;
963  Dicimus atque illum prodire in corpore motum,
964  Quem gignat toties repetita, in corpore puncta
965  

quae per sensus nostros, per nomina rerum
970   Irrepant fraudes animo, verumque recondant;
971  Praesertim tibi, quid constent, quibus omnia fiunt,
972  Dum memoro, quaecumque cluent, loca, tempora, motus,
973  Ne nimium nostris in versibus esse querare
974  Asperitatis, et illecebris, cultuque carere
975   Carmina, non aliis nisi mentibus apta severis:
976  Nam si non vernae

dites, sic sapientes
1032  Efficere, et clausi thesauros pandere veri.
1033  Nimirum causas rerum cum noscere primas
1034  Non sit opis nostrae, varios sed cernere tantùm
1035   Motus, qui valeant diversis pluribus omnes
1036  A causis, quarum numerum comprendere non est,
1037  Idem prodire, atque eadem facere omnia vulgò,
1038  Quae fiunt; quis erit tam sidere cretus amico,

1075   Hospitium, rerum ad causas pertingere primas
1076  Cum nullis animi liceat conatibus unquam,
1077  Nec vidisse, recens qua mundus origine, et unde
1078  Fluxissent, per quos consistunt omnia, motus;
1079  Nec nimium vitae haec intersint instituendae,
1080   Ut bene, quodcumque est, queat hoc traducier aevi;
1081  In rebus sat erit nobis inquirere, quid sit

1188  Supplicio ulcisci, nocuamque extinguere vitam.
1189  Sic in natura simili ratione videmus
1190   Quae peragi, valeant non causa existere ab una;
1191  Idem possit enim varia vi motus oriri
1192  Corporis, aut parti nimirum corpus ab una
1193  Quae trahat, opposita vel idem quae parte repellat.
1194  Ergo licet multis sat causa sit unica rebus
1195  

1429  Quae mutet quacumque statum ratione receptum
1430   Corporis invertens, ut mota exinde quiescant,
1431  Quaeque quieta manent, moveantur; motibus illis
1432  Vel demat motus, alios addatve recentes,
1433  Aut alia transire via, et procurrere cogat.
1434  Jamque hinc ipse potes per te cognoscere, jungi
1435   Haud frustra cum vi tam distans nomen inertis;

1459  Tempore, non aliam quaerendum est corpore in ipso,
1460   Ne causis causas alias addamus inanes.
1461  Ipsum igitur per se non ullo tempore corpus
1462  Quit mutare suos, aut prorsus tollere motus.
1463  Ergo est illud iners, et semper fungitur hac vi.
1464  Proinde globum quoque si magno jaculeris eundem
1465   Nisu per liquidum projectans aëra, vel cum

1467  Non alia regione vise deflectere cernas,
1468  Quàm deorsum, sua quo gravitas, et pondera cogunt:
1469  Nec ratione alia servant per saecula longa
1470   Astra suos circa solem labentia motus;
1471  Quae, si praeterea vic nulla alicunde veniret,
1472  Perpetuò vim propter inertem deproperarent
1473  Aequali magnum rectoque per aethera lapsu,
1474  Aequaeque

Continuis, et nil in puncto tempore quovis,
1483  Ni tantùm premere; his ergo mora certa, necesse est,
1484  Temporis ut tribuatur, uti per corpora certos
1485   Possint cudentes moderatim educere motus.
1486  Diversae, genus hoc, quoque vires tempore agentes
1487  Aequali motus progignunt non alios, quam
1488  His ipsis possint qui respondere; sed uni
1489  Tempora cuique

est,
1484  Temporis ut tribuatur, uti per corpora certos
1485   Possint cudentes moderatim educere motus.
1486  Diversae, genus hoc, quoque vires tempore agentes
1487  Aequali motus progignunt non alios, quam
1488  His ipsis possint qui respondere; sed uni
1489  Tempora cuique dabis si non aequalia, motus
1490   Non nisi temporibus respondeat ipse, necesse est,

1486  Diversae, genus hoc, quoque vires tempore agentes
1487  Aequali motus progignunt non alios, quam
1488  His ipsis possint qui respondere; sed uni
1489  Tempora cuique dabis si non aequalia, motus
1490   Non nisi temporibus respondeat ipse, necesse est,
1491  Quisque suis, quibus exoritur. Vis quaelibet ergo
1492  Tanto major erit, quanto et, qui gignitur, ipse

1490   Non nisi temporibus respondeat ipse, necesse est,
1491  Quisque suis, quibus exoritur. Vis quaelibet ergo
1492  Tanto major erit, quanto et, qui gignitur, ipse
1493  Auctior est motus, contractior et mora contra
1494  Temporis. Et veluti gemina re dicimus omnes
1495   Confieri motus, nimirum mobilitate,
1496  Materiaque; ita vis eadem pro tempore certo,

ergo
1492  Tanto major erit, quanto et, qui gignitur, ipse
1493  Auctior est motus, contractior et mora contra
1494  Temporis. Et veluti gemina re dicimus omnes
1495   Confieri motus, nimirum mobilitate,
1496  Materiaque; ita vis eadem pro tempore certo,
1497  Quanto est materies majorve, minorve, minorem
1498  Contra, et majorem tanto edet mobilitatem.

1507  Audiet accelerens; tantoque haec auctior extat,
1508  Auctior illa movens quanto vis; praetereaque
1509  Quanto materies minor est in corpore moto.
1510   Compositos motus at dicimus esse, recentes
1511  Scilicet adduntur cum motibus ante receptis.
1512  Metiri facile hos possis quoque; nam vel eadem
1513  A tergo pellit vis corpora, qua prius ibant,

nova motibus obstans
1518  Corpus in oppositas partes agit, atque repellit;
1519  Parte illa tibi sunt tanti breviora fugaï
1520   Intervalla, nova quantus vi debet oriri
1521  Motus; et idcirco si sit minor iste priore,
1522  Tum corpus, tantò sed tardius, ibit easdem,
1523  In quas ante, plagas; sin par sit uterque, necesse est,
1524  Sistat idem se; navis uti, quam statibus

1524  Sistat idem se; navis uti, quam statibus aequis
1525   Hinc Boreas protrudit, et illinc aestifer Auster;
1526  Illa immota fero stans vortice paret utrique.
1527  Denique posterior si vincat motus, oportet,
1528  Retro corpus idem sua se in vestigia flectat.
1529  Nonne vides turris de vertice cum lapis alto
1530   Labitur, ut lapsum celeret, motusque receptet

1539  Illi, quo fuerat pulsum, vi nempe priore;
1540   Ibit idem media prorsum regione viaï
1541  Inter utrumque latus, simul et parebit utrique:
1542  Sin impar nova sit, neque motus proferat aequos;
1543  Non medium per iter compulsum corpus agetur;
1544  Sed lateri accedet magis illi, major in ipsum
1545   Exeritur quo vis, ictusque valentior urget.

1582  Si pergant causae, haud conjunctim, at temporis aequi
1583  Perpetuo sibi quae succedant ordine, seorsum
1584  Quaeque sua varie pro mensuraque, plagaque,
1585   Directos ut post tot motus, atque viarum
1586  Post totidem flexus corpus, quo abscesserat, illud
1587  Ad spatii redeat punctum, atque locetur ibidem,
1588  Agnosces, inquam, si tunc agere undique easdem

1785   Diximus in punctum, versa vice tentet ab illo
1786  Diffugere usque procul; cogatque recedere corpus
1787  Assidue, fieri paria omnia prorsus, ut ante,
1788  Nempe omnes motus plano peragentur eodem
1789  In spatio, quod per punctum transire necesse est,
1790   Areaque ipsa suo pariter cum tempore crescet:
1791  Tantùm erit, ut punctum tergo convexa tumenti

2057  Finitur quicumque, viae tangentis eundem
2058  Quam quod erit nempe extremum, limesque repertus.
2059   Jam quoniam hoc longo produximus ordine rerum
2060  Carmen, et ingenii languescunt denique motus,
2061  Lassaque suppeditat mens aegre rem, numerosque,
2062  Verbaque, me paulùm contractis condere velis
2063  Est opus in portu, et requiem captare laborum
2064  

queis, notique placent, retinentque labores.
2067  Scilicet in nostris vis est quoque mentibus illi
2068  Fors similis, qua materiam perhibemus inertem.
2069   Hinc non ipsa juvant nos tantùm expertia motus
2070  Otia, non requies semper jucunda laborum est;
2071  At servare statum, quo tum sumus, illus et ipsum,
2072  Quod facimus, tantùm facere, assuetisque teneri,
2073  Et

2187  Cor poterit desiderio configere nostrum,
2188  Tranquillaeque statu mentem deducere pacis.
2189   Res aliae nequeant exiles, atque fugaces,
2190  Atque leves, animi tunc ad se vertere motus
2191  Contendentis eo, conatu, quo potis, omni,
2192  Atque male esse sibi, curaque urgerier acri
2193  Experientis, ubi meta procul errat ab illa.
2194   Felix, quem

quaerere legem.
128  In gemino par materies cum corpore constat,
129  Mutatis aeque tum motibus, aequa, necesse est,
130   Mutatae ratio, mensuraque mobilitatis
131  Sit quoque; motus enim hìc respondet mobilitati:
132  Non ita, materies si dispar; namque videbis,
133  Aeque ut mutentur motus, debere minori
134   Tanto plus celerem progigni

est,
130   Mutatae ratio, mensuraque mobilitatis
131  Sit quoque; motus enim hìc respondet mobilitati:
132  Non ita, materies si dispar; namque videbis,
133  Aeque ut mutentur motus, debere minori
134   Tanto plus celerem progigni in corpore lapsum,
135  Quanto in majori est plus corpore materiaï.
136  Hanc quibus in rebus non est

153  Mutuà nectantur, sed nulla parte retentae
154  Ex alia, nulloque haerentes ad vada morsu,
155   Aequè inter sese distento fune trahentur,
156  Proptereaque pari procurrent impete motus:
157  Proin minor, et levior quae sit, pernicior illum
158  Ibit in occursum, gravis altera, magnaque lenta est;
159  Et subito, cum se puppes tetigere, quiescent;
160  

168  Quarum sic tenues quaedam vis mutua jungit
169  Particulas, ut sint externa fronte rotundae;
170   Ea tamen ex omni cum circum parte prematur
171  Gutta, oritur nullus jam guttae in corpore motus.
172  Nam vel inaequales in partes concipe guttam
173  Divisam; pars ut concedat, non erit unquam,
174  Majori minor, aeternos et gutta feratur
175   Parte illâ in motus;

corpore motus.
172  Nam vel inaequales in partes concipe guttam
173  Divisam; pars ut concedat, non erit unquam,
174  Majori minor, aeternos et gutta feratur
175   Parte illâ in motus; quia vi minor officit aequa.
176  Transfer id ad terram pariter, quam dicere guttam
177  Possumus ingentem, pelagi convexa liquenti
178  Quae circum tergo, tamen hinc immota, tumescit.

201  Ipse suo, atque humeris, pedibusque obstantia pellit:
202  Propterea lapis hinc, et tota movebitur aeque
203  Terra illinc; terram sed dispertius in omnem
204  Motus hic haud ulla poterit ratione videri,
205   Nec tenui sensus impellere mobilitate;
206  Accidet ad nostros sensus tamen alter, agetur
207  Quo lapis exiguo prae vasta corpore terra.

287  Ne mutet, vel eam, cum versa, resumere certat.
288  Verum adeo hic pollens in corpore nisus uterque
289  Est aliquo, ut subita penitus ratione geratur
290   Ille vel introrsum motus, vel deinde retrorsum,
291  Et nequeat sensu, sed sola mente videri.
292  At quoniam sensu tantùm res aestimat uno,
293   Prorsum ea dura putat, vocitatque hoc nomine

ictu
307  Introrsum, seque in planum distenderat aequor.
308  His tibi, quae prius est res poscere visa, parato,
309  Dispositoque animo; jam nunc age, qualis inesse
310   Motus, mobilitasque quibusvis possit ab ictu
311  Corporibus, rite instituas si rebus in ipsis
312  Servare, agnoscas hâc omnia lege teneri,
313  Quam doceo, aequalem nimirum corpora semper

313  Quam doceo, aequalem nimirum corpora semper
314  Vim, cum se inter agunt, inferre, patique vicissim,
315   Atque ita natura constare hanc semper in omni
316  Legem; hac te in motus proin ducam, ac mobilitates,
317  Non alias, quam quas in rebus prendere possis.
318  Mensuras, genus hoc, tum certior ibis in omnes.
319  Principio duo cum confligunt corpora plaga,

plaga,
320   Quantum ex incursu motùs lucratur in unam
321  Alterutrum partem, facili ratione videre est
322  Alterum in oppositam tantundem acquirere motùs.
323  Ergo istud motus cum motibus incrementum
324  Si jungatur, in hoc, et corpore nuper in illo
325   Qui fuerant seorsum, nova jam tum corpus utrumque
326   Afficiet ratio: si scilicet inferat

327  A tergo, inque oras vis addita pellat easdem,
328  In quas cursus erat, properantius ibitur illuc;
329  Sin de fronte recens, proin et contrarius, ante
330   Qui fuit, adveniat motus, vel segnius ibit
331  Accepta corpus plaga, si nempe priore
332  Hic extet minor; aequali certamina nisu
333  Sic ineat, penitus corpus sistetur ibidem:
334  Denique si

aequali certamina nisu
333  Sic ineat, penitus corpus sistetur ibidem:
334  Denique si novus hic mage polleat, illus abibit
335   Conversae ratione viae, retroque feretur.
336  Motus at hic, duo quem lucrantur corpora in oras
337  Aequalem oppositas post saevae verbera plagae,
338  Quantus sit, certa ut possis ratione videre;
339  Nosse modum par est, quo corpora colliduntur.

accedere, mutant
374  Proinde suae speciem valide compressa figurae;
375   Primaeque introrsum pergunt concedere partes
376  Continuò, donec vel desinat omnis utrinque
377  Motus, mutato vel demum corpora ceptent
378  Impete paulatim aequali procurrere lapsu,
379  Et simul unam ambo mundi conjuncta sub oram

379  Et simul unam ambo mundi conjuncta sub oram
380   Tendere, compositaque velut tum pace teneri,
381  Oscula pressa semel nunquam ut dimittere possint.
382  Jam quoniam aequalis post ictum motus utrinque
383  Exoritur, veluti jam diximus, oppositamque
384  In partem; oppositam quoque gigni mobilitates
385   In partem, sed non aequales proinde, necesse est;
386  Nam

386  Nam sic inter eas, et corpora vertitur ordo,
387  Corpore uti majore minor, contraque minore
388  Major mobilitas sit corpore: scilicet ille
389  Ne novus exoriens impar sit motus utrinque.
390   His tibi subjunctis jam rebus, suppositisque,
391  Nunc duo fac properent in eandem corpora partem,
392  Cursu, quod sequitur, tamen ut citiore feratur.

suppositisque,
391  Nunc duo fac properent in eandem corpora partem,
392  Cursu, quod sequitur, tamen ut citiore feratur.
393  Quandoquidem partes utriusque invertitur aeque
394  Motus in oppositas, quantus de corpore motus
395   Demitur uno, alii tantum adjecisse necesse est;
396  Proin motus utriusque prius quae summa manebat,
397  Hanc ipsam vel post ictum perstare fatendum

391  Nunc duo fac properent in eandem corpora partem,
392  Cursu, quod sequitur, tamen ut citiore feratur.
393  Quandoquidem partes utriusque invertitur aeque
394  Motus in oppositas, quantus de corpore motus
395   Demitur uno, alii tantum adjecisse necesse est;
396  Proin motus utriusque prius quae summa manebat,
397  Hanc ipsam vel post ictum perstare fatendum est.
398  Quare

feratur.
393  Quandoquidem partes utriusque invertitur aeque
394  Motus in oppositas, quantus de corpore motus
395   Demitur uno, alii tantum adjecisse necesse est;
396  Proin motus utriusque prius quae summa manebat,
397  Hanc ipsam vel post ictum perstare fatendum est.
398  Quare cum motum rebus constare duabus
399  Jam teneas, quarum tibi sit tum cognita rerum

(ducem velut agminis ejus),
585   Hoc aliqua certe procurrere mobilitate
586  Aspicies, sed ea multo, multoque minore,
587  Quam quae mobilitas primi foret, exiguique;
588  Motus at ejus erit (non tantum mobilitate,
589  Verum et materia quem nos constare fatemur)
590   Auctus in immensumprae motu denique primi.
591  Hinc noscas non in corpus de corpore motum

fatemur)
590   Auctus in immensumprae motu denique primi.
591  Hinc noscas non in corpus de corpore motum
592  Posse per impulsus tranferrier; anteriores
593  Usque sed extingui motus, gignique recentes
594  Ictibus in cunctis vi, quae reparare figuram
595   Cogit, in oppositas ea dum connititur oras.
596  Sin, qui primus erit globus, idem et maximus extet;

mutabitur horum
646  Tantum a conflicto; quod post superabit ab ipso,
647  cum motu, quem nil turbat, compone secundo;
648  Atque ita cognosces, qualis post integer exit
649  Motus ab impulsu, quas et contendit in oras.
650   Consimile est, media transversâ corpora navi
651  Directos, genus hoc, properent si concita in ictus;
652  Post plaga, qua pergunt, motusque videbitur

652  Post plaga, qua pergunt, motusque videbitur idem,
653  Sive abies portu maneat religata quieto,
654  Seu curvo ruat aere salum; neque enim ille profecto
655   Proinde in diversum tum motus corporum abibit,
656  Inter se navi haud quidquam turbatus eunte,
657  Quanquam compositus cum motu navis eodem.
658  Hinc manifesta fluit ratio, cur, maxima cui sit

708  Propterea celer ille magis procurreret, atque haec,
709  Si nihil a tergo retineret deproperantes:
710   Se pedibus movet ipsa retrorsum terra repulsa,
711  Atque hinc, atque illinc terrae par motus, equoque est:
712  Quaeque ferunt aurae puppim, deperdere motus
713  Tantundem debent pariter, quantum illa receptat:
714  Nonne vides agere hìc ambis vim partibus aequam?

Si nihil a tergo retineret deproperantes:
710   Se pedibus movet ipsa retrorsum terra repulsa,
711  Atque hinc, atque illinc terrae par motus, equoque est:
712  Quaeque ferunt aurae puppim, deperdere motus
713  Tantundem debent pariter, quantum illa receptat:
714  Nonne vides agere hìc ambis vim partibus aequam?
715   Interea funis distenditur, aequalique
716  Victricem

vim partibus aequam?
715   Interea funis distenditur, aequalique
716  Victricem trahit hinc puppim molimine, equumve,
717  Praedam illinc, lapidemve, et tantum deperit illis
718  Motus propterea, quantum conceditur istis;
719  Nempe his, quidquid habeant, totum conceditur, illis
720   Pars aliqua eripitur; quare superare necesse est
721  Partem aliam; veluti cum corpus molle

necesse est
721  Partem aliam; veluti cum corpus molle quieto
722  Occurrit, secumque rapit, licet utraque eandem
723  Contendant simul in partem, et communis utrique
724  Sit motus, non inde minus tamen urgeat aequa
725   Oppositas vis in partes utrumque, necesse est.
726  Quare, quam statui, lex firmaque certaque perstat.
727  Nunc age, quod superest, postremum denique dicam

730   Quandoquidem a terris, caeloque petuntur ab ipso:
731  Acre quod ingenium tamen, assiduasque reposcit
732  Quaerentis curas animi, qui noverit ante
733  Plurima, mensuras, rationes, pondera, motus,
734  Naturae varias solers et adiverit artes.
735   Non fuit idcirco, licet et sublimibus olim
736  Gentes ingeniis florerent, multaque diam
737  Paulatim in lucem

778  Ipsi nos etiam, minimo si corpora saltu
779  concita projiceremus, in auras ejaculati,
780   Sublatique leves terra fugeremus ab ima
781  Aethera per vastum, tantos nec sistere motus,
782  Obvia ni fuerint defessis astra, liceret;
783  Totaque paulatim dissolvi terra per auras
784  Deberet, motudisjectis partibus ejus.
785   Haec igitur gravitas, quae

785   Haec igitur gravitas, quae terrae corpora jungit,
786  Subjecta humanis fuerit cum sensibus omni
787  Tempore, non tamen ante suas patefecerat orbi,
788  Queis generat motus, atque urget pondera, leges,
789  Tyrrheni quam magna Viri effulsere reperta.
790   Sustulit hic ausis praestantibus ardua sese
791  Regna in Naturae primus, Pater ipse profecto

799  Inclyta, rebus in his hominum qui corda premebant,
800   Lustravit vigilans, quo deorsum corpora pacto
801  Descendant, et qua, detexit, lege, quibusque
802  Et spatii, et motus, et temporis incrementis,
803  Libera seu fuga sit, declinatove retenta
804  Aequore; constantem deduxit corpore in omni
805   Unde, paremque sibi gravitatem, et continuatos

930   Impellens rectà ad terram grave corpus, oportet,
931  Quaeras, illa forent loca quam sublimia, corpus
932  Unde cadens ipsa hac se mobilitate tulisset:
933  Omnes tum poteris, qui fiant, noscere motus
934  Scilicet, ex illis si fingas ante quieta
935   Incepisse locis per sese pondera labi.
936  Alta queas ast ut loca non inquirere frustra,
937  Scire licet decies in

981  Quod superest, eadem contraria cuncta videbis
982  Illis, quae docui, fieri, cum corpus in auras
983  Recta projicimus sursum, quia vertitur ordo,
984  Transit in ascensum descnsus; proinde ubi motus
985   Incipiebat, et assidue celerabat eundo,
986  Assidue tardans ibi desinit, aequaque lapsùs
987  Incrementa prius quae dixi, prorsus in aequa
988  Detrimenta abeunt:

1192  Cujus erit, pausa toties, totiesque sine ulla
1193  Quae pellit, pellensque fugam sic demetit omnem?
1194  Quae vivae jam vi superabunt denique partes?
1195   Sic etiam cum fossa cavatur, motus in illo
1196  Unguine non tantum producitur, argillave
1197  Dimotis primò magis altis partibus, imis
1198  Deinde per has, queiscum densantur desuper actae,
1199  Verum

primò magis altis partibus, imis
1198  Deinde per has, queiscum densantur desuper actae,
1199  Verum etiam quatitur, quod fulcit, totaque tellus
1200   Excipit impulsum. Quare omnes hìc tibi motus
1201  Causarum sint tota, opus est, effecta suarum:
1202  Fossaque propterea, quod tanta est, pendet ab illo
1203  Ordine, quo motu gignuntur scilicet omnes.
1204  Denique

1204  Denique si spectes vario exsilientia ab ictu
1205   Corpora, percipias, opus est, ibi vim reparantem
1206  Amissam frontis speciem, notamque figuram,
1207  Aequos oppositas quae motus gignit in oras.
1208  His animadversis per cuncta exempla repente
1209  Discurrens, quotquot vario a tentamine surgunt,
1210   Solvere tute queas sine viribus omnia vivis.

1401  Illis praesertim magnus tribus usus, opusque est,
1402  Cum projectarum quovis super aequore laevi
1403  Desuper infixi supremo a vertice ferri
1404  Umbrarum solis motus signamus, et horas:
1405   Solis nam radius, dum summas terminat umbras,
1406  Sole movente diem, deorsum illo a vertice ferri
1407  Circumiens conum facit alma luce carentem;

1655   Nobis, inclyte Vir, qui tmepora certius, ac sol,
1656  Metiris, sol ipse dies qui ducit, et annos,
1657  Et nobis Pater est saeclorum et temporis auctor.
1658  Sed prius ad motus quam corporis accedamus
1659  Suspensi, sternenda via est, moresque videndi,
1660   Queis volvunt curvo se corpora missa meatu;
1661  Primum et nunc aequi nobis volvenda per arcus

ituris.
2168  Quin caeli vastas sic scandimus in regiones,
2169  Sideraque in parva cognoscimus alta papyro,
2170   Surgentemque polum, solemque, vagantiaque astra,
2171  Et motus, variasque vias, atque inde labores
2172  Possumus et lunae, et solis praedicere certos.
2173  Semina praeterea, quibus aut procera cupressus
2174  Provenit, aut quercus frondosis maxima ramis,

2202  Protinus et fluctus maris attollente sonoros,
2203  Per rimas immissa ratem cum praegravat unda,
2204  Una sat esse, gravem ut mergat, maris ultima gutta:
2205   Utque solet, motus ventis, pedibusve lapillus
2206  Incipere aërio saxosi vertice montis
2207  Labi, et majorum subito turbare quietem
2208  Impulsu lapidum, qui per declivia pendent;

Illa loci regio, tellusque, illa arbor, et ille
187  Ramus, et ille aër, et quae sunt caetera circum
188  Omnia. Si, genus hoc, mens singula cernere possit
189  Omnibus in rebus, cunctosque ediscere motus,
190   Quique queant varii signari exinde meatus,
191  Naturam prorsus pariter cognosceret omnem,
192  Atqeu videret, ab hac quid in omni possit oriri
193  Tempore, quid

449  Sisyphio veluti clivo lapis ille, mearet,
450   Officerret nisi quid fluidus, dum scinditur, aër.
451  Propterea fiunt procursus usque minores,
452  Et loca paulatim minus edita, denique motus
453  Ut neque sentiri, neque jam queat esse profecto.
454  Nunc age de filo, seu pendula corpora virgâ
455   Mente, oculisque suos sese vibrantia in arcus
456  Consequere,

est.
505   Quandoquidem quoque si descendant recta per axes
506  Corpora; percursis respondent axibus ipsis,
507  Si repetita semel sint in se, tempora quaeque.
508  Quapropter motus breviore reciprocus ille
509  Crebrior in filo est, si tempore fiat eodem;
510   Nimirum numerus, semel in se quem repetiti
511  Efficerent motus, numero foret auctior illo,

tempora quaeque.
508  Quapropter motus breviore reciprocus ille
509  Crebrior in filo est, si tempore fiat eodem;
510   Nimirum numerus, semel in se quem repetiti
511  Efficerent motus, numero foret auctior illo,
512  Qui semel in se itidem repetitis prodit in auras
513  Motibus alterius fili, productius illo
514  Hoc filum quanto est; ratio par constat utrinque.

cubili
901  Ipsa eat in quosvis aequali tempore cursus;
902  Ast agitata ubi sit, veluti sub puppe cavata,
903  Tempora turbantur; certis nam motibus extra
904  Officit incertus motus, nec pellitur aeque
905   propterea, interdum et procursus desinit omnis.
906  Est etiam, ut fiat mutato pendula caelo
907  Longior aut brevior se vibrans virga, caloris

995   Nil refert, an major earum, an paucior extet
996  Hìc numerus, nam materia crescente movenda,
997   Qaue movet, increscet vis toto in corpore tota,
998  Ipse itidem motus, non privas quasque, sed omnes
999  Plus agitans partes; eadem fuga proinde manebit.
1000   Nil oberit pariter, mage num sint mutuà partes
1001  Vicinaeve minus, nimirum an densus, an sit

particulas tranant cum dura morantes
1173  Corpora, quam sint densa aedem cognôsse necesse est.
1174  Quippe gradu vario varianter densa feruntur,
1175   Quandoquidem mage densa, minus deperdere motus
1176  Debent pro numero, queis constant, particularum.
1177  Inde, leves quas res vocitant, non ejaculari
1178  Posse putant valido motu, et perniciter ire;
1179  Excussus

ut locupletior extet.
1188  At si nulli essent offensus, corpore quanto
1189  Materiae minus esset in uno, projiceretur
1190   Aequali quod vi, tanto velocius iret;
1191  Idem motus enim, quo parvum sit mage corpus,
1192  Est citior, contra in majori tardior exit.
1193  Hinc etiam exoritur ratio, cur, cum grave saxum
1194  Projectum in lymphas fundum petat ilicet imum;

1246  Sed liquidi regione loci quacumque manebit.
1247  At saliet, si fors levius sit, desilietque,
1248  Si gravius, quam materiae pars aequa fluentis,
1249  Ponderis et solo motus discrimine fiet.
1250   Sic presso de crine pilam cum mergis in undas,
1251  Qua sita erit primò, stabit regione, parique
1252  Se librabit aqua: saxa, et genus omne metalli

1314  Corpus item grave cum descendit. Prima profecto
1315   Efficit hoc causa, ut celerent ne corpora motu,
1316  Quem super inventae leges exposcere visae;
1317  Nam facit, ut motus paulatim accedat ad aequum;
1318  Aequus uti fiat, tanto si creverit auctu
1319  Mobilitas, par vi gravitatis ut aucta resistens
1320   Vis fit, et eripiat tantum de corpore motùs,

1512  Vel quae rumpat, et hinc partim, et quod prominet illinc.
1513  Quare quo partes durae magis, atque rigentes
1514  Sunt, et majori vis crescit, quae premit, auctu,
1515   Motus difficilis magis hoc erit, inque peditus.
1516  At si dura nimis fuerint ae corpora, partesque
1517  Haud avellantur disruptae, parva sed unum
1518  Procurrens saliat tum per declivia corpus,

1688  Praeterea quotvis si puncta, aut corpora cumque
1689  Inter sese et agant, et agantur mutuà, vires
1690   Quantumvis variae fuerint, legesque movendi
1691  (Semper ut existant motus tamen aequalesque,
1692  Oppositique) nihil mutandum his motibus esse
1693  Cognosces illud punctum gravitatis, eadem
1694  Ast, ut nuper erat, prorsus ratione manere.

1692  Oppositique) nihil mutandum his motibus esse
1693  Cognosces illud punctum gravitatis, eadem
1694  Ast, ut nuper erat, prorsus ratione manere.
1695   Namque ubi sunt motus aequales, oppositique,
1696  Non spatia a punctis simul omnibus omnia ducta
1697  Planitiem ad quamcumque queant mutarier; ergo
1698  illius et puncti spatia haud mutata manebunt.

1707  Summa ad planitiem minui, neque crescere punctis.
1708  Nunc quoniam vires uno sese inter agentes
1709  Tempore se promunt omnes, ut ab omnibus istis
1710   Compositus fiat motus; quodcumque, necesse est,
1711  Illic sit punctum finito hoc tempore, ubi esset
1712  Denique idem, vires si succedentia tantùm
1713  Scilicet egissent per tempora; proinde nec istis

recto.
1835   Jamque tuum victor littus Cayenna tenebat
1836  Insula sole calens; jam vertice sidera in alto
1837  Coeperat, et positus caeli servare recentis:
1838  In motus virgam sensit cum serius illam
1839  Ire suos, signans nobis quam tempora praefert
1840   Machina structa rotis, quamque ipse aptaverat ante
1841  Sic patrio longam caelo, ut procurrere seno

vicissim.
1947  His armis instructa tuas America calentes
1948  Missa Virûm delecta cohors inviserat oras,
1949  Et referens, caelo quae sunt referenda calenti,
1950   Motus esse minus pernices repperit illic,
1951  Quam prius in patriis Europae viderat oris.
1952  Altera hyperboream glaciem, arctoasque pruinas
1953  Docta cohors adiit; tentans ubi talia, cavit,

2195   Fama refert teneram aetatem corrumpere suetos:
2196  Nam pulchra facie pueros, et corpore pulchro
2197  Turpiter, ipsa quod est Venus execrata, peribant:
2198  Ponere naturma motus non posse ferinos,
2199  Nec suavi institui vitae ratione putabant,
2200   Ni pueri prius incipiant mollescere amore,
2201  Contendantque suis jam tum placuisse docenti

ita, cum supera caput alte vertitur errans)
165  Dimidium id terrae decies proin sexta fatendum est
166   Sit spatii pars illius, quo Luna recessit.
167  Verum hos, atque modos alios, queis tempora, motus,
168  Et spatia, et moles astrorum, et caetera multa,
169  Hoc genus, inveniunt Mensores, tradere noster
170  Non labor est, nos haec et ab illis cuncta petemus
171   Mutua,

216   Aura neque obstet, iter tum detorquebit in arcum
217  A tangente via descendes; ut quoque motu
218  Descendit luna acta suo; sin luna ferentes.
219  In diversa illos perdat sibi reddita motus,
220  Queis nunc torquetur, solis properabit ad imam
221   Tellurem recta delabens, acceleransque
222  Viribus, ut faxum quoque labitur, acceleratque.
223  Haec ergo paria

316  Continuò cursus, nobis vidisse necesse est:
317   Primum vis ea quo nitatur, deinde locorum
318  Pro spatiis, quali vel crescat, vel minuatur
319  Ordine: sed paulum nobis ante omnia motus
320  Astrorum varii, facies lustrandaque caeli
321  Omnis, ut est magno demum detecta labore,
322   Ante tuos quam tu caeli trans caerula cursus
323  Conciperes, Newtone,

at quae
363  Sunt latera hinc illinc, et plana, et lata patescunt.
364  Saepe videntur item caelo nova lumina ferri
365  Stellarum caudas ducentum, aut crine micantum.
366   Qui motus, quae forma viae, legesque meandi
367  Illis sint, patuit demum post saecula longa:
368  Coepimus his aliquam jam certam condere legem,
369  Orbis et immanis partes, quas trajicit astrum

371   Prosequimurque diu fugiens, et prendimus alte
372  Abductum, et spatiis longe deducimus amplis.
373   Ne tamen haec obducta prius latuisse tenebris
374  Mireris; motus, liceat quoque scire, vagantum
375  Stellarum, atque orbes ignotos ante fuisse,
376   Quanquam conspicuae servantius usque paterent.
377  Indigum caelo, et caelestibus esse putatum est,

paterent.
377  Indigum caelo, et caelestibus esse putatum est,
378  Nempe vias varie curvarier, atque meari
379  Impetibus variis; proin et debere vagantis
380  Aequales astri motus, orbesque videri:
381   Quin etiam immotam Tellurem, cunctaque contra
382  Sidera converti, Solemque ascendere currum
383  Propterea, et circum Vestae

leges,
386   Ut tunc esset opus, numerorumque ordine clausas;
387  Sollicitata aliis ratio ne motibus esset
388  Illa, nec incolumes non orbes, assimilesque
389  Usque sibi motus, media horum de regione
390  Deducta est paulum Tellus: num proinde peracta
391   Omnia? Non caelum discors rationibus istis
392  Tum quoque erat? Structi jam protinus orbibus orbes

motùs.
608  Lunaï pariter via se convolvit in ovi
609  Effigiem, Tellusque focum media occupat unum.
610   Mille tamen vicibus subjecta est proxima Phoebe,
611  Instabiles motus ut nulla lege referent
612  In speciem. Fuit ante labor proin irritus omnis
613  Indocile hoc numeris vincire, et subjicere astrum:
614  Exibat

sagaci,
685   Et volucri vi mentis in omnia pervadentem,
686  Tecum unà ut possim tam grandem evolvere summam.
687   Tertia lex ( si non inspectes acriter, atque
688  Si fingas motus astrorum, orbesque vagantum,
689  Quod licet hic, aequos, nam sunt discriminia parva)
690   Protinus ostendet vires, quibus astra ferantur
691  Ad medium Solem, et pariter quibus astra Secunda

pacto
900   Vera Cometarum; nam legibus ire Cometas
901  Inventum est illis etiam, viresque trahentis,
902  Plusve, minusve, tamen certas sentiscere Solis.
903  Sed dum te motus illorum, orbesque, viasque
904  Edoceo, patere interea, quae credita nempe
905   His super anteacto jam tempore, multa doceri,
906  Erroresque virûm varios, fixa, atque refixa

1005   Solis, et a vultu jacientis lucida tela,
1006  Usurpari oculis, pariterque audire Cometae
1007  Coeptant; in spatia abducti se caetera condunt.
1008  Horum ille et spatia, et motus, et tempora, tantùm
1009  Nota sibi, quia ficta, docet; sed protinus auso
1010   Caelum adversatum est reditus praedicere vati.
1011   Vestigatorem magnum in caelestibus oris,

ibat in una
1182  Nam scissi effigie coni, legemque tenebat
1183  Unam, temporibus qua consonat area notis.
1184  Quare tam varius, tam discors iste Cometae
1185   In speciem motus, tam porro legibus arctis
1186  Nexus, et adstrictus, tam certo denique constans
1187  Foedere, communique repertus jure teneri
1188  Tam bene, tam invicte, velut astra vagantia quaeque,

labens
1214  Illa Cometarum, et quo tum directa videri
1215   Nobis debuerit quocumque in tramite, certum est.
1216  Constitit e positis id legibus; unde necesse
1217  Cum fuerit motus inter se mutuà quorum
1218  Cumque Cometarum necti, illae e parte fuissent
1219  Si non prorsum omni verae, e tot rebus in alto
1220   Aethere servatis, rationi cum potuisset

ad Solem scilicet una
1238  Lege trahens gravitas; sic a gravitate, suaque
1239  Lege, Cometarum fieri qui finxerat ipsos,
1240   Quos tum ignorabat, motus, re denique tales
1241  Deprendit vera, motusque hos limite fixit
1242  Incertos certo, atque errore exemit ab omni;
1243  Hic et opinandi varios sic sustulit usus,
1244  Et

1307  Proin vice chordarum fungi, queis nempe vicissim
1308  Nexa inter sese mediis sint astraque, Solque.
1309  En igitur ratio concentùs, harmoniaeque,
1310   Qua caeli varios per motus consonat ordo,
1311  En Phoebus vocem inflectens, cytharamque retentans,
1312  Eliciensque melos varium, et discrimina vocum
1313  Pluribus e chordis jucunda, jubensque Camoenas

1552  Proptereaque minus rapientia; quaeque jacebunt
1553  Hinc illinc puncta, obliqua ratione movebunt,
1554  Proin vis conspirat partim, et partim perit ipsa.
1555   His e principiis si summam educere motus
1556  Jam cupies omnem, nosces vim prorsus eandem
1557  Esse, acsi media facies regione coiret;
1558  Proin huc extrorum punctum contendat, oportet.
1559  Fiet idem, solidus

1693  Nunc paulum immuta faciem hanc, aut adjice quiddam
1694  Asperitatis, et obstantes circum aëris auras
1695   Funde leves, tenuis vis protinus illa, necesse est,
1696  Ullos eliciat ne motus, impediatur.
1697  Nunc quam desipere est, quia non deprendere sensu
1698  Possis, quod sensu certe haud deprendere debes,
1699  Omnis materiae raptus si mutuus extat,

limo,
2321  Ne juvet Oceanus, cumulosque advectet arenae,
2322  Atque suo proprios restringat munere fines,
2323   Et venti, et pelagi miscentes ima procellae;
2324  Denique ne motus terraï saepe inopini
2325   Id faciant usquam, scopulosque repente recentes
2326  Educant, veluti nuper, terrestria post tot
2327  Fulmina, post crebros mugitus, praetereuntes

alienis
2435   Casibus evitet casus, turpesque ruinas,
2436  Nam revocare suam quis speret tum rationem,
2437  Cum semel excessit fines, exlexque vagatur,
2438  Effrenosque ciet motus, lumenque secuta
2439  Vix tenue in tenebris clara esse in luce diei
2440   Somniat, atque Jovis diva pro conjuge ut olim
2441  Ixion nebulas amplexu stringit inanes.

bella, ferique
237  Vexarent usus, proin illa inculta jaceret,
238  Atque artes, legesque sibi lugeret ademptas;
239  Soli vos Arabes terrae felicis Alumni,
240   Astrorum motus cupidi spectastis, et alta
241  Convexa, atque caput supra labentia signa;
242  Effusique aliis Victores protinus oris
243  Excultas artes nostrum immissistis in orbem.

391  Posse, atque in caelum contra protendere fila,
392  Ut signent nostris impendentia punctis,
393  Aetheriique arcus medios inquirere tractus.
394  Propterea quoddam sidus, quod, culmine motus
395   Cum fuerit summo, nimium non vertice flectat
396  A nostro procul (ex humili fracti omnia turbent
397  Nam radii), servant oculo vigilante, et utraque
398  Suspiciunt

seu forte recedit
552  Stella micans (nisi tum geminis servetur eodem
553  Tempore forte locis ), diverso tempore namque
554  Non statione una caeli de culmine fulget.
555   Motus et hic certe duplex est, proditus alter
556  Jamdudum, quo quaeque videntur sidera ferri
557  Axe super (quo se convertit et annua Tellus)
558  Lenta tamen nimium: biscentum saecula gyrum

567  Revera tunc est, locus at, quem cernimus ipsi,
568  Per caelum se circumfert in marginis oram
569  Exiguae coni primo de segmine formae.
570   Tertius his addi quoque motus denique possit,
571  Haec reperit nuper quem nostra fagacior aetas,
572  Scilicet exiguum quo se polus ipse per orbem
573  Bis denos uno decerpto volvit in annos,

decerpto volvit in annos,
574  Nunc ad Solis iter propius, nunc longius adstans
575   Signiferum, vastoque ad consita sidera Mundo.
576  Hos igitur numeris motus comprendere par est,
577  Cum tuimur, quantum decedat vertice sidus
578  A nostro, variique situs discrimen adimus,
579  Ne spes sollicitos animos deludat inanis.
580   Ergo

584  Plus quater ad centum quam passus, scilicet istis
585   Jam decies septem debes, atque addere binos.
586  Novimus at quoniam lentos nihil esse moratum
587  Sideros illum motus, mensura, necesse est,
588  Claudicet hinc paulum. Verum qui primus in Austrum
589  Incipiens illa mensuram duxit ab urbe,
590   Distenditque gradus in quinque (in quolibet uno,

quam protulit artem,
1145  Regnatori Indo; belli simulacra placebant,
1146  Et nigrae, canaeque acies, variataque miro
1147   Praelia consilio, et pugnacis nomina buxi,
1148  Motus, insidiaeque, armorumque usus, et ordo.
1149  Non Rex ingenium infoecunda ornavit, uti mos
1150  Pluribus ets, tantum laude; at, pete, dixit, habebis
1151  Praemia, quae cupias. Voti hic praesetulit

tristes
1436   It velut in flammas irarum; saepe sed, ante
1437  Quam coeptet motu interius flammescere diro,
1438  Alterutrum projecta polum petit, ob fugiendi
1439  Vim medio a motus, peragit quem Terra, diurni,
1440  Quae motu hoc languente polum languescit ad ipsum,
1441   Ob calidas itidem, magis et sub Sole tumentes
1442  Auras, inque polum proin ob declivia utrumque.

rerum,
1663  Vel, genus hoc, cognosse aliis tentata libebit.
1664   His a principiis sonitus ad caetera defer
1665  Munera te, cunctosque aurarum conjice motus
1666  Vocales; rapiunt memet majora, viamque
1667   Dfficilem ostendunt: intenta percipe mente
1668  Tu tamen, et durum tecum partire laborem
1669  Me sine, verba cadant ne

inde.
1865  Unum ex his longe si vincat caetera corpus
1866   Mole sua, veluti Terram Sol, et famulantem
1867  Telluri vincit Lunam, venietur ad ipsos
1868  Implexos Lunae motus, solvique tenaces.
1869   Monstrum aliquod Tellus olim cum vasta tulisset,
1870  Arcadiumve suem, Nemeaeve leonis hiatum,
1871   Hydram aut multiplici vallatam peste, biformes

1922  Coni e segminibus, mediumque immobile staret
1923  Hoc punctum, aut recta motu procederat aequo
1924  Semper, ut a jacto nimirum corpore Terrae,
1925  Et Lunae, suerint qui motus protinus orti,
1926   Inter sese illos aequales, oppositosque,
1927  Sive nec oppositos fingas venisse, nec aequos.
1928  Praeterea oppositus projectus corpora ferret

1938  Jamque extra positus qui bina haec corpora longe
1939  Spectaret, properans utrumque videret in orbes
1940  Ire suos; at qui supra consisteret horum
1941   Alterutro, haud proprios motus sentiret, at omnes
1942  Qui fiunt, extra corpus transferret in alterum,
1943  Appareret et hoc majori flectier orbe,
1944  Unius ut radius spatio se extenderet omni,

1946   Amborum simplex aequaret hic orbium hiatus.
1947  Sic geminae tranant cum motibus aequora puppes
1948  Oppositis, aliam citius properare tuetur
1949  Nauta, suos motus nam motibus illius addit.
1950  At si et projectus vis paulum obliqua veniret,
1951   Ipsaque mobilitas esset diversa priore,
1952  Aequi non orbes, paulum sed ab orbibus aequis

eodem
1996   Propterea punctum amborum. Sed quid queat ista
1997  Turbare ad sensum serpens via, conque voluta
1998  Omni cum motu circum collata, viaque?
1999  Ille tibi motus, quo corpora bina vicissim
2000  Sese ea respectant, turbabitur, atque meatus,
2001   Quo punctum inter se circa commune volarent,
2002  Invertent formas, seseque novo ordine flectant,

Invertent formas, seseque novo ordine flectant,
2003  Prendier haec sensu ut variantia possit ab illis,
2004  Desuper alterutro qui vitam corpore ducunt,
2005  De Terra incertos ut Lunae est prendere motus.
2006   Ergo hos incertos, age, motus, nitere, certa
2007  Si ratione quaes, et veris prendere causis.
2008  Ipse tuo certe ingenio confisus, et arte,
2009  Rebus in his

2003  Prendier haec sensu ut variantia possit ab illis,
2004  Desuper alterutro qui vitam corpore ducunt,
2005  De Terra incertos ut Lunae est prendere motus.
2006   Ergo hos incertos, age, motus, nitere, certa
2007  Si ratione quaes, et veris prendere causis.
2008  Ipse tuo certe ingenio confisus, et arte,
2009  Rebus in his longo qua mecum exercitus usu es,

2077  Propterea, a Terraque relinqui invita videbit
2078  Tantundem, quantum procul ipsa optaret abire,
2079  Viribus exterius si tum raperetur ab aequis.
2080   Idem turbati tum fient denique motus
2081   Quolibet in Terrae pariter, Lunaeque meatu,
2082  Quo circa punctum raptae commune feruntur,
2083  Qui fierent, immota foret si Terra, neque ullus
2084  Fulgeret

2171   Porro, et dein alio subiturus, it impare gressu,
2172  Descendit celeri, tardo subit, inque pedito.
2173  Proptereaque locis lentissimus ille, necesse est,
2174  Existat motus, contraque celerrimus idem
2175  Pro variis. Verum est, veluti jam diximus ante,
2176   Ad Terram gravitas minor his, et major in illis;
2177  Vi siquidem gravitas a prima augetur in illis

posset
2267  Viscera Avis reparata ligati ut rupe Promethei,
2268  Caelestum non quod furto decerpserit ignem,
2269  Sed quod adhuc tanti deerat pars ultima furti:
2270  Nimirum motus minor hic discrimine duplo
2271   Prodibat numeris, quam servaretur. Ubique
2272  Tollere pugnatum e medio discrimina tanta.
2273  Conditur in latebris jam frustra his, castaque lucis

per numeros posita retione oriuntur,
2325  Haec caelo servantur item; proin vera videtur
2326   Haec ratio, circa Terram qua Luna cietur
2327  Per varios motus; queis nunquam cum sibi constet,
2328  Ut docui, possit constare an tempore, gyros
2329  Quo peragit circa Tellurem? Nonne necesse est,
2330  Nunc brevius, nunc fiat idem diuturnius, ut sunt

78  Et desiderium causarum; jamque novatas
79  Acrius ardet mens illuc convertere vires,
80   Quam taedet torpere diu, et languere vacantem.
81   Ergo age, quod superest, mecum hic delabere motus
82  Ad tenues Lunae, queis sese corpore paulum
83  Nutant huc illuc librat: lustrabimus inde
84  Deductae paulum pariter quoque pondera Terrae,
85  Dum fit, uti luces

et obsit
118  Solis id Lunae Cultoribus; inde tuentur
119  Namque alii tellurem, immotum semper ut astrum
120  Ingens, ni quantum nutare videtur; eidem
121   Nam Terrae tribuunt motus, queis Lunam agitari
122  Cernimus; et, visum nisi densus sistat is aer,
123  Aspiciunt nostro motus super axe diurnos.
124  Horum et pars astrum superis hoc verticis oris,

120  Ingens, ni quantum nutare videtur; eidem
121   Nam Terrae tribuunt motus, queis Lunam agitari
122  Cernimus; et, visum nisi densus sistat is aer,
123  Aspiciunt nostro motus super axe diurnos.
124  Horum et pars astrum superis hoc verticis oris,
125  Aut prope, pars tantum Mundi super aequore lato,
126   Pars medium secto super extans corpore cernunt.

qui tempore eodem
163  Conficitur, nam se proprio super axe revolvit
164  Ipsa semel, Terram dum circum fertur in omnem.
165  Et certe hic geminus si Lunae corpora volvens
166   Motus, quisque sibi semper pede curreret aequo,
167  Non celerans, tardansque vicissim, et Lunifer axis
168  Effert Luniferum quoque semper rectus ad orbem;
169  Tum Terrae puncto a medio quae tramite

excedere nutus,
183  Qui siet. Quin in Boream nutabit ab Austro
184  Tum quoque Luna, vel a Borea dum migrat in Austrum.
185  Sed quoniam Lunae mediam non motus ubique
186   Est sibi par circa Tellurem, ut par sibi constat
187  Alter, Luna suo quo circumvolvitur axe;
188  Punctum illud debebit idem, quod diximus esse
189  In Lunae

187  Alter, Luna suo quo circumvolvitur axe;
188  Punctum illud debebit idem, quod diximus esse
189  In Lunae facie trajectum a tramite recto,
190  Mutari, quantum gemini discrimina motus
191   Poscunt, quae gradibus par est comprendere multis.
192   Scilicet haec ratio jam credita, vertat eandem
193  Cur ad nos faciem, famulantum more, potenti
194  Adstant

204  Quae Solem circa medium errabunda feruntur,
205  Saepe peregrinis itidem, ignotisque Cometis.
206   Quin si forte velis mediam de pluribus unam
207  Mensuris variis mensuram fingere motus,
208  Ut fingunt, mediamque vocant, qui sidera norunt;
209  Cum ficta quid perficies? An cernere, quidquid
210  Fingere collibuit, possis? In saecula longa
211   Quis tibi

ullum
285  Circa se motum, non illam flectere sese
286   Propter vim partis poterit. Primoribus astris
287  Proin longe evectis medio de Sole, necesse est,
288  Non inferre queat motus id scilicet ullos;
289  Ut veluti Proceres Domina videantur ab aula
290  Disjuncti procul, audentes proin regia jussa
291   Negligere, ast alios adstantes ad sua cogant

289  Ut veluti Proceres Domina videantur ab aula
290  Disjuncti procul, audentes proin regia jussa
291   Negligere, ast alios adstantes ad sua cogant
292  Imperia: id notos aliis namque indere motus,
293  Ut docui, possit, Lunae velut, atque Secundis
294  Saturnique; Jovisque astris, quia cominus adstant.
295  Atque his principio si extrinsecus additus esset
296  

additus esset
296   Semper multoplices in gyros se glomerandi
297  Impetus; inducens partes libramen in omnes
298  Vis ea paulatim, seu tardans, sive secundans
299  Impressos motus, faceret tum denique, ut illi
300  Circuitus, axemque super, totumque per orbem
301   Qui fiunt,uno prope tempore conficerentur;
302  Propterea ut

340  Ad Terram faciem, comites quoque possit ad omnes
341   Perfacile induci; cur non et caetera multa
342  His tribuas pariter, fieri quae diximus ante
343  In Luna, positus dum mutat, tempora, motus?
344  Quin plures illic causae sunt, mutua turbant
345  Nam se praeterea, vicibusque ita pluribus errant.
346   Utque in lunigero supera jam diximus orbe
347  Mutatos nodos,

362  Ut solidus, nullaque fluentes in parte sit orbis;
363  Mutabuntur item nodi, non prorsus ut ante,
364  Majorem cum pars haec poscat, at illa minorem
365  Motum; sed motus tamen, ut fuit ante, manebit,
366   Qui medius certe, qui scilicet inter utrumque est,
367  Nempe magis, celeremque minus; namque ocyor ille
368  Quantum hunc impellit, tantum tardatur eodem.

366   Qui medius certe, qui scilicet inter utrumque est,
367  Nempe magis, celeremque minus; namque ocyor ille
368  Quantum hunc impellit, tantum tardatur eodem.
369  Hos ergo in motus Saturnius annulus ibit;
370  Proptereaqoe locis, secat illud queis iter ingens
371   Falciferi Patris, it retrorsum, ut Lunifer orbis.
372  At si Lunarum distensior annulus ille

373  Introrsum sit, uti corpus tum denique ad ipsum
374  Pertingat, circumque infixus adhaereat arcte;
375  Tunc quoque mutantur nodi, sed lentius; omnis
376   In toto namque hic partit se corpore motus.
377   Nunc, ades, ad Terram in media regione tumentem
378  Verte animum, inscriptumque puta, quantum potes, amplum
379  Esse globum; quidquid

422  Amplius undisonum nocturno tempore nautis.
423  Demum haec cuncta loco referentur versa priori
424  Post decies sena, et biscentum saecula lapsa.
425   Non sat erat tamen hos motus pro quolibet anno
426   Astrorum, medii qui sunt, reperisse, sed ipsa
427  Vestiganda itidem discrimina cuncta, venirent
428  Quae Sole obliquos Terrae flectente jugales,

flexibus ergo,
443  Mutaque signorum, et numerorum oracla movendo,
444  Anni regressus censerier incipientis,
445  Verus et inde potest servari, sidera fixa
446   Qui defert, motus. Non scilicet illa moveri
447  Apparent aliter, detectum quam fuit istis
448  Revera numeris nota ob discrimina certis.
449  Tam bene servatis oracla ea consona rebus.
450  

448  Revera numeris nota ob discrimina certis.
449  Tam bene servatis oracla ea consona rebus.
450   Nunc locus est late undisonos maris ire per aestus,
451   Oceanique statos immensi visere motus,
452  Temporaque, et vires, et agentes aequora causas;
453  Neve fluentibus, et refluentibus avehar undis,
454  Vestris me audentem manibus sustollite Musae,
455  Naturae

cum se in spatis errando dimoverit alta.
534   Scilicet haec servata diu, longosque per annos
535  Collecta, et certo demum firmata Virorum
536   Judicio, motus qui magni exquirere nuper
537  Oceani voluere, atque ejus noscere mores
538  Instabiles; varios proin portus, multaque ponti
539  Littora lustratum fluctus adiere sonoros.

constet
619  Circum tota liquens Tellus, et tempore puncto
620  Possit ea fingi forma, quam postulat ipsum
621   Libramen, possitque aliam quoque tempore puncto
622  Induere, ut motus nil turbent ante recepti;
623  Tunc adjuncto alio quid in istis accidat astro,
624  Quid Terra partim solida constare, quid ipsis
625  Undis ad primum subito haud parentibus ictum,

694  Queis adversa meat Soli, conjunctaque Luna,
695  Nec non et quarta queis orbis parte recedit;
696   Proinde locis mediis, in parti scilicet orbis
697  Qualibet octava, motus lentissimus exit.
698   Jam manifesta vides, quare advolvantur aquarum
699  Majores cumuli ad portus, longeque propellant
700  Littoream multo venientes agmine arenam,
701  

quo superans vis fervida raptat equorum.
719   At quia materies vi praedita semper inerti est
720  Omnis, aqua in subitam nequeat se vertere formam,
721   Quam poscunt, rerum quae sunt praesentia; motus
722  Nam remanent prius impressi, turbantque recentem:
723  Pendula virga velut vibrata haud sistitur imo
724  Desuper adveniens puncto, sed surgit in arcum
725  Oppositum

724  Desuper adveniens puncto, sed surgit in arcum
725  Oppositum contra gravitatem, quo prior urget
726   Impetus; usque recens gravitas demum addita vincet.
727  Inde sit, ut motus, quos diximus ante, fluentis
728  Omnes Oceani contingant serius, ipsae
729  Quam notae poscunt causae, et discrimina quaedam
730   Praeterea

737  Omnia rebus in his memorata effecta, diurna,
738  Menstruaque, annuaque his causas aptare repertas
739  Si tentes Quid enim? non causis cernis ab istis,
740  Aestifer ut bis quaqiue die consurgere motus
741   Debeat in pelago. bis et idem ponere aperto?
742  Ut tumor adveniat postquam orbem Luna diei
743  Transierit mediae, mediae infra noctis et orbem?
744  Ut mare

iterum exsurgent, iterum labentur eisdem
836   Usque locis, et itus aequali tempore fient,
837  Et reditus, et ubi est prior horum, ibi et alter, et alter:
838  Sic etenim impressos conservat inertia motus.
839  Porro suspensas aequante sub orbe moranti
840  Redde suas Lunae vires; bene congruat istis
841   Vis, quae servat iners motum; nam tempore, et orbe,
842  Convenietque

978  Multos Luna dies semper; semel itque, reditque
979  Proin mare quaque die: communi caetera deduc
980  A causa, et supra positis rationibus apta.
981   Ast illo magni fiunt quoque in aequore motus
982  Propterea; quoniam sive acta sit aestibus unda,
983  Seu ventis, leviterque polo propulsa propinquet,
984  Continuo admota ad partes sese applicat illas,
985  Queis

982  Propterea; quoniam sive acta sit aestibus unda,
983  Seu ventis, leviterque polo propulsa propinquet,
984  Continuo admota ad partes sese applicat illas,
985  Queis minor in Terra se circa motus eunte est;
986   Cumque suum servet motum, quem coeperat illo,
987  Quo fuerat dimota, loco, transcurrit in ortum.
988  At contra ex ipso venientes cardine fluctus,

1035  Ducere te; fatis est regionem ostendere Veri
1036   Nam mihi, cum nostris loca sunt impervia musis.
1037   Errat praeterea, qui hinc ventis construit alas;
1038  Exorietur enim tam parvus in aere motus
1039  Tam late aeriis a parte patentibus omni
1040  In campis, nequeat qui nostrum impellere sensum.
1041   Nempe est ventorum Sol causa potentior auras.

1435  Caudae apici, quantumque sit ista parte viai
1436  Temporis absumptum, credas ascentibus istud
1437   Non male fors tempus deberi conficiendis,
1438  Impediat si nil nimirum; motus ut aurae
1439  Officere aetheriae queat infinitus, incitat illam
1440  Qui ferri in gyrum, velut astra errantis circum,
1441  Ambire et solem; quoniam vel flexus ab isto

1446  Impete phoebeae transferri lucis ad oras
1447   Oppositas Solis: tenui lux corpore longe est,
1448  Quamlibet atque leves res ullo haud concitet ictu;
1449  Quid? dare perceleres in motus ut queat? Illi
1450  Nam celeres constant fumi, cum nempe Cometis
1451  Vicini, nec adhuc sese inflexisse videntur.
1452   Nostri si tenues volitantes aere fumi

1452   Nostri si tenues volitantes aere fumi
1453  Percussi a radiis Sole exoriente profusis
1454  Impulsus nequent ullos sentire, neque ullos,
1455  Quos videas, ire in motus; perniciter ire
1456  Cur poterunt illic, praesertim ubi vincere debent
1457   Oppositam quoque vim gravitatis abire vetantem?
1458  Praeterea cur non caudas errantibus astris

1506  Et nigro clarum conspergunt aera tractu.
1507   Plures sunt, cum plus Solis calor auctior urit.
1508  At mutare situs quod cernimus, indicat esse
1509  Illorum prima impressos in origine motus,
1510  Scilicet ipsos se volvi super axe Cometas,
1511  Ut super axe suo sese vaga sidera volvunt.
1512   Praeterea exortam urentis prope lampada

1562   Interdum in spinis velut, aut in rupe capella,
1563  Atque illam in magos sese vertisse liquores
1564  Protinus, et Caelo Terram texisse cadente?
1565  Tantula res tantos possit progignere motus?
1566  Vel parva apparent trans magnam sidera caudam;
1567   Est opus, ut constet tenuissima proinde, nec ingens
1568  Possit diluviun, fuit illud quale, creare.
1569  Sic

quid sit opus, bene uti partita vicissim
1672   Maxima sint, quae sese huc illuc corpora volvunt;
1673  Quodque sua, alterius sine noxa, ut lege teneri,
1674  Atque loco possit, tantosque innectere motus.
1675  Hinc videas, quare cum sex errantia circum
1676  Sidera deproperent, orbem prope quodque per aequum,
1677   Una et planitie pariter prope cuncta locentur,
1678  In

omnes
1853  Inductam summi arbitrio, imperioque potenti
1854  Artificis, talem voluit qui cudere Mundum,
1855  Qualis is est, et non alia ratione ciere
1856  Auctificos motus, quam qua vis illa reposcit.
1857   An pudeat diam hic pro causa adsciscere legem?
1858  At quocumque velis alio dissolvere pacto
1859  Naturam, venies ad quosdam denique fines

1869   At cur astra, obeunt quae caelo errantia Solem,
1870  Perpetuos glomerent sua per vestigia gyros,
1871  Nec fluidus, per quem nant, aether denique longos
1872   Carpendo motus paulatim extinguere possit?
1873  Nimirum spatii nihil usquam prorsus inanis
1874  Si foret in rebus, stipata sed undique in aequis
1875  Materies spatiis consisteret omnibus aeque,

1874  Si foret in rebus, stipata sed undique in aequis
1875  Materies spatiis consisteret omnibus aeque,
1876  Aequaque iners itidem vis omni in corpore inesset,
1877   Quis tum vel gigni motus, vel si editus, idem
1878  Non cito compesci, penitusque perire valebit?
1879  Ejaculata cavo vix glans erumperet aere,
1880  Protinus effuso loca per circumsita motu

1881  Imbellis caderet; longoque ex tempore gyros
1882   Sic etiam, inceptos vix primitus, astra fuissent,
1883  Quae vaga sunt, oblita; sed et gignuntur, et orti
1884  Perstant saepe diu motus, seque aethere volvunt
1885  Praesertim vasto incolumnes, nihil inde videre
1886  Scilicet ut longa decerptum aetate queamus.
1887   Corporibus debes proin mixtum agnoscere inane

1916  Quod si quemque velis penetrari vorticis aestum
1917   Vorticibus variis, et turbine semper in uno
1918  Pluribus esse locum, proin turbine quemque Cometam
1919  Ire suo; tam diversos involvere motus
1920  In spatiis isdem, atque una regione quis ausit,
1921  Tantum nempe sua fretus ratione? quis omnes
1922   Certos in caeco versari posse tumultu
1923  Asserat; atque uno

1926  Nonne hoc a vera demum ratione remotum est
1927   Haud minus, in nostro pariter quam si aere fingas
1928  Flumina materiae totidem procurrere, quot sunt
1929  Diversi rerum projectarum aere motus?
1930  Cumque lubet lapidem varianti emittere nisu
1931  E funda, magis ut procurrat saepe, minusve,
1932   Praesto materiem tibi protinus esse ferentem,
1933  Partitis

quot toto sidera caelo
1938  Fixa micant, proprio et dominari in vortice Solem:
1939  Cur sibi non fuerint damno, exitioque vicissim
1940  Tam varii motus? Turbarier, inque pediri
1941  Debebant occursantes in finibus altis
1942   Paulatim, multique a multis vincier, atque
1943  Confundi, fieri junctis et omnibus unus?

At compressus ab hac, et ab illa parte tumescens
1968  Quid dubites, quin se cito per se destruat ipsum
1969  Nectens ipse moras, et miscens cuncta tumultu?
1970   Demum turbineos ut jam et consistere motus
1971  Largiar, et longos convolvi posse per annos;
1972   Num tibi propterea his peragetur, quidquid ubique
1973  Conspicimus fieri Terram Caelumque per omne?
1974  Ut

2059  Inter se valeat? Se, quo monstrante, peritam,
2060  Mentis inpos cum sit, tam doctae reddidit artis?
2061  Scilicet impulsu id solo, plagaque geratur?
2062  Tum, si vicini sic possit motus et orbis
2063   Mercurii, qui non turbatur ab interiecto
2064  Astro alio, constare, queant consistere motus
2065  Astrorum, quae sunt porro superedita, et orbes?

2061  Scilicet impulsu id solo, plagaque geratur?
2062  Tum, si vicini sic possit motus et orbis
2063   Mercurii, qui non turbatur ab interiecto
2064  Astro alio, constare, queant consistere motus
2065  Astrorum, quae sunt porro superedita, et orbes?
2066  Materies defert quae Martem, extenditur ipsum
2067  Non usque ad Solem, sed Terrae clauditur inter
2068   Atque

2159  Sciliciet in putres resoluta abiere ruinas
2160  Et spaciem praebent magnam, ut Carthaginis altae
2161  Illa diu per humum vestigia visa; vigentis
2162   Urbis enim motus, populique ferocia bella,
2163  Et vires, et opes repetebat mente viator,
2164  Orbia et imperium jam totius affectatum.
2165  Successit Gravitas, submisit et omnia victrix

tamen esse suam monstrat, propriumque vigorem,
2185  Quo procul inter se distantia corpora nectit.
2186  Sed num cuncta sibi subdat, dominetur et una
2187   In rebus? Cieat, quotquot sunt, undique motus
2188  Sola omnes, nihil ut constet jam denique quovis
2189  Vel tenui in spatio mutatum, in corpore quovis,
2190  Quod non ipsa sua moderatrix conficiat vi?
2191  An potius

Sidera, praeterea tamen ut se multa propagent
2194  Radice hinc illinc ramorum brachia ab una,
2195  Quaeque suas referant vires, disjunctaque praestent
2196  Officia, unde in res varii sint germina motus,
2197   Et varii pariter nexus, ut denique possit
2198  Multiplex adeo consurgere, certus et ordo
2199  In magnis, minimisque, et grandia, parvaque prendat?
2200  Stipite

2199  In magnis, minimisque, et grandia, parvaque prendat?
2200  Stipite nimirum vis diffundatur ab uno
2201  Irrorans veluti vitalibus omnia succis,
2202   Rebus et auctificos motus dans, exagitansque,
2203  Adducens, removensque, ligans, solvensque vicissim,
2204  Non temere, at legum ratio velut ipsa reposcit
2205  In paucis nota, in cunctis certissima rebus.

2219  Indita, non qualis late per corpora fusua est,
2220  At quadam tamen inflectens ratione, agitansque
2221  Interius nostros animos, ut protinus inde
2222   Possint tam varii gigni sub pectore motus.
2223  Sed penetrare animis animorum impervia nondum
2224  Contigit, et seriem arcanam cognoscere morum,
2225  Excutere et latebras omnes, motusque repostos.
2226  Tempora

Quotquot sunt, ullas et earum prendere leges
2437   Non opis est nostrae forsan, praesentia quamvia
2438  Omnia sint, atque intra nos peragantur, et ipsum
2439  Afficiant sensum; neque jam deprendere motus,
2440  Id quoque u liceat, sat erit, qui scilicet omnes
2441  Interius varia in nobis ratione geruntur,
2442   Cum volumus, cupimus, gaudemus, percipimusque;

2440  Id quoque u liceat, sat erit, qui scilicet omnes
2441  Interius varia in nobis ratione geruntur,
2442   Cum volumus, cupimus, gaudemus, percipimusque;
2443  Compositi nimirum motus sunt; proinde necesse
2444  Hos foret in motus alios iterumque, iterumque,
2445  Inque alios motus dissolvere, donec ad ipsa
2446  Prima retexendo sit ventum elementa; vicissim

2441  Interius varia in nobis ratione geruntur,
2442   Cum volumus, cupimus, gaudemus, percipimusque;
2443  Compositi nimirum motus sunt; proinde necesse
2444  Hos foret in motus alios iterumque, iterumque,
2445  Inque alios motus dissolvere, donec ad ipsa
2446  Prima retexendo sit ventum elementa; vicissim
2447   Tum conferre elementa iner se, quoque geratur

2442   Cum volumus, cupimus, gaudemus, percipimusque;
2443  Compositi nimirum motus sunt; proinde necesse
2444  Hos foret in motus alios iterumque, iterumque,
2445  Inque alios motus dissolvere, donec ad ipsa
2446  Prima retexendo sit ventum elementa; vicissim
2447   Tum conferre elementa iner se, quoque geratur
2448  Ordine quid

tamen interea nostrae, quae libera, mentis
2450  Vim secludere ab his, dominam ast adsciscere talem,
2451  Arbitrio mens ipsa suo ut quascumque movere
2452   Se queat in partes, et quoslibet edere motus:
2453  Texere post contra, ad motusque redire priores
2454  Esset opus, quales nos intra percipiuntur.
2455  Ipse sequens at se sensus fugit, undique nodos
2456  Nectens

Subjicere id sensu, et diuturnum lucis euntis
306  Nosse iter): ars operae multae tamen, ingeniique
307  Haec praestantis erat: ratio illuc altera defert
308  Nos Comites per bis geminos Jovis: altera motus
309   Fallentes sequitur Stellarum, tempore multo
310  Advenientem ad nos ob lucem, oculoque tuenti
311  Impressum a terra ob motum: ratio utraque nos haec
312  Edocet, ire

358  Motu, at lentior extet, ubi est disjunctior illo;
359   Temporis intervalla, quibus Comes advenit umbram
360  A media ad mediam, non esse aequalia possunt.
361  Cumque Jovis motus noscantur, quaque retardet
362  Lege viam, celeretque, patescunt certa profecto
363  Intervallorum discriminis temporis, in quo
364   A media mediam semper Comes ibit ad umbram.

384   Debet; at hunc positum potuit cognoscere certa
385  Quis ratione, recens fuerit cum cognitus ipse
386  Paucis ante Comes lustris, paucique notati
387  Illius varii, tam parvo tempore motus?
388  Haec tua jam demum mens pervigil aspera rerum,
389   Cassine, edomuit; leges ea fixit eunti
390  Huic Comiti, tabulisque novis inscripsit, ut inde
391  Praedici

460  Pro spatiis inter sese; ut propioribus istis
461  Praecurrat visus labor, at cunctetur eisdem
462  Contra in diductis: num tam Jove Terra remota,
463  Et tam parva queat Comitum hoc invertere motus
464   Ordine? Nonne situ Terrae in quocumque ferentur
465  Omnimodis illi? Quidnam hic extundere possis
466  Confingens, quo non lucis via certior extet?
467   Praeterea non

sedulus arte,
483  Inque magis tutas vel adhuc exinde redegit
484   Interni tempus Comitis, motumque tabellas;
485  Atque hunc, atque alios, ut eorum tempora constent
486  Et motus, ad nos paulatim lumine misso
487  Ipse docet debere regi, jamque omnia prorsus
488  Accidere, almae quae via lucis tanta reposcit.
489   At quare plus hoc astrum, quam caetera, lucem

490  Significet spatiis non uno tempore ferri;
491  Et cur significet Terrai pro variato,
492  Non Jovis, ad Solem positu, nunc percipe paucis.
493  Nempe alia Astra suos peragunt discrimine motus
494   Majori, quam sit, quod misso a lumine confit;
495  Id minus at solo discrimen in interiore est,
496  Motus quam lucis, loca qua diversa teruntur,

percipe paucis.
493  Nempe alia Astra suos peragunt discrimine motus
494   Majori, quam sit, quod misso a lumine confit;
495  Id minus at solo discrimen in interiore est,
496  Motus quam lucis, loca qua diversa teruntur,
497  Queis distat medii Tellus de lampade Solis.
498  Illa Jovem, ut totidem Lunarum corpora, cingunt,
499  

508  Quae Terrae spatiis; at non ea tempora posse,
509   Debita quae luci Jovis, ob mutata locorum
510  Ad Solem intervalla, ipsa exaequare quaternas
511  Particulas vix hic possint, confundere motus
512  Ut facile has varii valeant, atque abdere paucas.
513  At Comitum poterunt aliorum motibus ipsis
514   A variis longe majoribus omnia prorsus
515  Integri, et offundi,

544  Exiguum, quovis sese anno restituentem;
545  Nempe caput cuncta Astra ad nostrum accedere vis,
546  Visa recedere post nostro de vertice cuncta.
547  Porro hic deprensus tamen altis motus in Astris
548   Discors esse tot e Terra prospectibus acta;
549  Proinde videbantur pessum tunc omnia verti.
550  Scilicet a mota si Terra Sidera fixis
551  Cernimus alta

foret formae super axe locata,
565  Inque vicem majorem axem mutare minori.
566  Illinc nempe suo lux Sidera jacta videtur,
567  Deberet quo post menses effulgere ternos,
568   Motus hic a mota si Terra duceret ortum.
569   Interea cum sic ratio turbata jaceret
570  Motibus ignotis, tuus, ampla Britannia, civis
571  Dignus ob hoc signis ardentibus addere nomen,

577  Aspectus varia, docuit tamen ipse, meante
578   Terra, et non uno luce illinc deveniente
579  Ad nos momento, tales debere videri,
580  Quales in quovis apparent sidera motus:
581  Nimirum loca multa oculus si mutet, et ipsa
582  Lux pro motu oculi immensum non concita currat,
583   Immotam rem stare loco non posse videri,
584  Quo stat revera,

646  Atque hic tum magis in latus inclinetur; uterque
647  Si nimium at tenui, pro motu lucis, agatur
648   Mobilitate, tubum percurrit tempore quo lux,
649  Accidat ad sensum ut non motus noster, oportet,
650  Tum visa a veris loca non distare putemus;
651  Usque adeo exiguum spatii discrimen id extat.
652  Quin spatii ex ipso possis

706  Quae nuper detecta: reposcere tempora multis
707  Multa locis dubites tranandis denique lucem,
708   Corpus ut omne aliud, spatio quod fertur in ullo?
709  Scilicet apparens altis hinc motus in astris
710  Quadraginta aequat prope partes earum
711  Senarum decies, in quas pars quaelibet una
712  Dividitur, pars nempe, gradus quam continet unus
713   In decies

761  Mutua destruitur; sic non est cernere, motum
762  Terrae ob communem, terrestria corpora circum
763   Ire, oculus parili circum namque impete fertur.
764  Quos at habent oculi proprios, aut corpora motus,
765  Usque adeo ad lucem lenti sunt, error ut ullus
766  Non cadere in sensum possit; cum vix quoque tractum
767  Tam tenuem ipse animus prendat, quo emissa sagitta
768  

801  Propterea. Immensis spatiis quae deinde recedunt
802  Sidera, transmittunt ingenti tempore lucem;
803   Sed quia sunt immota, vel, est quicumque, videri
804  Non valet a nobis illorum motus, oportet,
805  Nullus de genere hoc primo exoriatur ut error.
806   At magnum lucis forsan mirabere tempus,
807  Quo venit a quovis ad Terram sidere fixo.

ut ulla
810  Altera non turbet ratio) fateare, necesse est,
811  Sidera non Terrae mutari aspectibus ullis:
812  collatur Terrae proin ad spatia annuus illa
813   Jam nihil est motus, superat nec jam ulla videndi
814  Propterea ratio nobis, quantum alta recedant.
815  Sed motu fingamus ab hoc discriminis esse
816  Tantum vera inter loca visaque, quantula pars est

1008   Ad eniens, quod vel paulum libramina turbet,
1009  Incipiunt vires agere, et placida otia longe
1010  Dispellunt, gliscit furor, insurguntque tumultus
1011  Protinus, et magni ferviscunt denique motus.
1012  Excitat ipsa quidem vires lux, particulisque
1013   Inducit motum tenuem; tum caetera vires
1014  Conficiunt ipsae, et momento temporis acres
1015  Motibus insultant,

1044  Iruere ingenti, motusque exsurgere miros,
1045  Multa elementa tibi demonstrant notitiarum,
1046  Hoc genus; et primo, ut memini, jam diximus ante,
1047  Viribus interis oritur qui in corpore motus,
1048   Non facere, ut puctum medium gravitatis agatur,
1049  Verum hoc stare, ut erat, nec ab aestu pellier usquam;
1050  Diximus et, corpus cum corpus percutit alterum,

1048   Non facere, ut puctum medium gravitatis agatur,
1049  Verum hoc stare, ut erat, nec ab aestu pellier usquam;
1050  Diximus et, corpus cum corpus percutit alterum,
1051  Illud quam motus partem deperdit, eandem
1052  Esse, aliud quam corpus in ipso percipit ictu,
1053   Istius et motus amissi, sive recepti
1054  Mobilitatem aequam non esse in utroque, minore at

usquam;
1050  Diximus et, corpus cum corpus percutit alterum,
1051  Illud quam motus partem deperdit, eandem
1052  Esse, aliud quam corpus in ipso percipit ictu,
1053   Istius et motus amissi, sive recepti
1054  Mobilitatem aequam non esse in utroque, minore at
1055  Corpore majorem recipi, majore minorem.
1056  Hinc petere indicium manifestum possumus, an, qui

1054  Mobilitatem aequam non esse in utroque, minore at
1055  Corpore majorem recipi, majore minorem.
1056  Hinc petere indicium manifestum possumus, an, qui
1057  Exoritur motus quovis in corpore, ab ictu
1058   Prodeat externo, internis an viribus idem:
1059  Proin fatis est, medium punctum commune, videre,
1060  Quod gravitatis erit, pellatur an anterioris

2020  Agmina quaeque suis, et versicoloribus armis,
2021  Nempe hac caeruleas, hac rubras ire phalanges,
2022  Hac canas, viridesque; suo quamque ordine ferri,
2023  Et glomerare suos motus, et inire figuras;
2024   Interdum et si forte ausint confundier omnes
2025  Una omnes, atque hac illac discurrere mixtim;
2026  Classica concinuere, ducum vox effera crudo

2395  Efficit, intus edax odium a livore, latensque
2396  Invidia arguitur, pallor designat amorem,
2397  Et desiderum, quidam oris gaudia splendor.
2398   Hinc ars est varios animorum noscere motus
2399  In nobis, et naturam, et deprendere mores.
2400  Est regio in terris, quo cum locus inter amantes
2401  Non datur alloquio, Mulier transmittit habendum
2402  Florum

unda.
31  Scilicent hoc animi est exemplum non sua, seque
32  Agnoscentis, et extra se plerumque abeuntis
33  Propterea, neque post in se redeuntis, ubi omnes
34  Nascuntur motus varii, ne cernier a se
35  Ipse queat, nimium quoniam diffunditur extra.
36  Inde leves curae surgunt, et inania vota,
37  Et varii irrepunt intro, incertique tumultus

718  In longos pariter tractus, longeque ferire
719  Vi multa sensum: radios hos dicere proinde
720  Fortes, pollentesque queas, sensumque movere
721  Aptos, et varios in mentem immittere motus,
722  At cum fila duos intra sunt passa repulsus,
723  Angulum ea exposcunt minimum, ut pollentia constent.
724  Qui veniet radius medio vicinior

870  Atque ita saepe levi peraguntur maxima nisu.
871  Scilicet hoc rerum est ire in discrimina, et usu
872  Multiplici tentare, quod optes, exque periri;
873  Quippe aliter vanos contendes edere motus
874  Ingenii; longe siquidem subtilior ipsa est
875  In rebus natura suis, et acutior, omnique
876  Argumentorum procul astu libera fertur,
877  Et, genus hoc, artes

1108  Haud minus; ipsa etenim radios mens docta secari,
1109  Nempe docet natura, revolvit cuncta, situsque
1110  Ad proprios, ad vera refert loca quasque figuras;
1111  Sive quod interius motus utrumque recepti
1112  Distinguens latus, assuevit quem dicere ab una
1113  Dextrum parte, putat dextrum, oppositaque sinistrum;
1114  Judicioque suo

1903  Posse, ut res, quarum cupidi nimis esse videmur,
1904  Ostendant unquam, Lunae super orbe nitenti
1905  Scilicet ut, si sunt, animantes conspiciamus,
1906  Et formam, et varios motus cernamus eorum,
1907  Noscamusque domos, et culta ligonibus arva,
1908  Et valido ventorum agitatas verbere quercus;
1909  Mercuriique itidem, Veneris, Martisque tuamur

2046  Tanto grandius id, quanto est distantius; istic
2047  Contemplere suas partes, seorsumque figuras
2048  Omnes ignotas prius, et tueare animantis
2049  Parvula membra, suos et motus denique, et usus.
2050  Hoc genus, instrumenta, fuit qua impervia quondam,
2051  Naturam patefecerunt, artesque, dederunt,
2052  Ejus multiplices admissi ut conspiciamus,

modique recentes
2065  Omnibus in rebus, species, formaeque animantum,
2066  Ignotaeque diu partes in partibus ipsis
2067  Exiguis tenues, iterumque iterumque minutae,
2068  Et motus, et concursus, et dispositurae,
2069  Et ductus varii, varii per singula nexus;
2070  Unde aliis in rebus item ratione coortis
2071  Assimili similes licuit cognoscere mores.

2146  At quibus in parvis parvos animantibus artus
2147  Seorsum etiam aspicere est, oculos, os, pectora, colla,
2148  Atque pedes, gemini saepe et discrimina sexus,
2149  Et varios motus, ut edant, sugantve, quod uni
2150  Cuique est dulce, ineant itidem ut connubia laeti,
2151  Ut sobolem gignant teneram, et sua secla propagent,
2152  Si cupidi instamus scrutari, et tantula

deducas forte globorum;
1061  Primum quo pellas, cuncti procedere debent:
1062  Sed si unum cingant alii sex, senaque constet
1063  exin junctorum series, exortus ab illo
1064  Motus inire plagas sex tantum, nec simul omnes
1065  Quibit; at ex uno fugiens lux concita puncto
1066  In loca cuncta ruit circum diffusa, plagasque:
1067  Aetheris et partes quoniam ratione locantur

1067  Aetheris et partes quoniam ratione locantur
1068  Revera inter se confusa, et massa globorum
1069  Ingens constructa in partes se distrahit omnes,
1070  Non erit, ut possit recto procedere motus
1071  Tramite, sed variis torqueri flexibus hinc atque
1072  Hinc debet; soboles veluti ramosa per auras
1073  Arboris; atque ideo sese convertere tortos
1074  Aspicias

1359  Convenientibus exoritur de parte, vel ultra
1360  Particulam impellet, quo scilicet ibat, et addet
1361  Currenti stimulum, vel motibus ante receptis
1362  Coget in oppositos motus, sed forte minores,
1363  Nempe addens motum, seu demens progredienti,
1364  Majores vel forte; priores decutit illos
1365  Proinde a particula paulatim; sistitur ipsa

1379  Non hic ob adjunctas vires mutabitur illas;
1380  Unica quae recta est, pars immutetur, oportet,
1381  Non aliter, modo quam docui; si nempe secundis,
1382  Qua via, motus item concrescat viribus, ipse
1383  Conjunctus socio cum motu, quem modo findens
1384  Disjunxi, mage tum directior ibit, ab illa
1385  Decedens facie, atque introrsum proin via rectis

via rectis
1386  Finibus accedet: quod fit, cum transit ab auris
1387  Lux densum magis in vitrum, nam frangitur intro,
1388  Sin contra adversas ob vires lentior ille
1389  Motus sit, neque retrorsum tamen obvertatur
1390  Ob non aequales vires, sed languidiores,
1391  Conjunctus socio cum motu obliquior intro
1392  Excurret,

1392  Excurret, quoniam et fronti vicinior esse
1393  Cogetur, rectaque mage a regione revolvi:
1394  Ut fit ubi a vitro tenues lux transit in auras.
1395  Curvus in ingressu motus fit uterque, vel extra,
1396  Introrsumve tumens, donec pila tota sub illam
1397  Descendat faciem, pila, convestire nitentem
1398  Quam finxi tibi particulam, atque includere lucis.

1397  Descendat faciem, pila, convestire nitentem
1398  Quam finxi tibi particulam, atque includere lucis.
1399  Si demum oppositis extinctus viribus ille
1400  Vertatur retro motus, curvabitur idem
1401   Cunjunctus socio cum motu, ut diximus ante,
1402  Atque extra via curva sinum convertit hiantem,
1403  Terga intro tumida, et pariles excurret in

1581  Hoc libuit spatio, quo se lux concita defert,
1582  Exposuitque modum, vicium a quo constet origo.
1583  Corporis ingressu in primo lux incutit, inquit,
1584  Ut sonitus, tremulos motus, qui se ocyus illo
1585  Corpore, quam tenuis pellens lux ipsa, propagant:
1586  Hujus particulae proin summo in limite quaedam
1587  Egressurae,

1604  Particulae huc illuc, jactantur et undique, lucis.
1605  Difficile hos tamen est animo insinuare tremores
1606  Corporis a luce impressos, qui nempe secundent
1607  Ejus nunc motus, nunc adversentur eunti:
1608  Nam cur tum corpus non et restaret eidem,
1609  Restandoque citam tardaret, corpora multa
1610  Post trajecta ut non refringi posset ibidem

1640  Expandique, in seque trahi, et disjungere paulum
1641  Inter sese elementa sua, et conjungere porro,
1642  Atque ita vibrari: geminisque reciprocus iste
1643  Limitibus motus finitur, lentus in ipsis,
1644  Particulaeque aliquo formam proin tempore servans.
1645  Particula idcirco geminis his apta figuris
1646  Extremis, nunc huic, nunc illi scilicet, uno

mergitur illac,
2155  Impulsus glomerans celeres, mixtosque repulsus,
2156  Quandoquidem vis vi respondet mutua semper:
2157  Fibrarum in minimis oritur par, oppositusque
2158  Motus particulis; tremor ergo continuatus
2159  Insilit ad cerebrum, et Reginae concutit arcem.
2160  Atque ut multiplicis tot quae sunt stamina lucis
2161  Mobilitate inter se distant, forsan et ipsa

2187  Et numeros quoscumque, putem non esse profecto
2188  Tam suaves per se, tam cordis adi intima labi
2189  Aptos, ut sonitus, et mentes exagitare,
2190  Protinus et varios sub pectore gignere motus.
2191  Pratum, ubi pubescunt flores, armentaque late
2192  Pascuntur, fluit irriguo et pede rivus, et umbras
2193  Longe excurrentum nemorum ciet; adjice montes,

2196  Velivolasque rates, confertaque littora nautis;
2197  Haec circumlatis oculis gratissima vulgo
2198  Omnia sunt; campo nec non instructa patente
2199  Agmina cum tuimur varios ineuntia motus
2200  Armorum, et vultus peditumque equitumque feroces,
2201  Nescio quae, vacua tum surgit mente voluptas,
2202  Sed non tam multos propter variosque colores

huc dimovet atque
2271  Illuc particulas urgens, celeremque tremorem
2272  Incutit; exoritur tum mutua particularum
2273  Mutato positu inter se, vis excita quaedam
2274  Majores motus adjungens motibus illis.
2275  Protinus a motu calor exit: fortior hic si
2276  Ob validas fiat vires, magnosque tremores,
2277  Usque adeo partes serviscent corporis omnes,

2355  In sese possint sentire impune valentis
2356  Ignis vim: cohibent intra quae sulphura, densis
2357  Verum ita parjetibus conclusa, agitare negatum
2358  Vel minimas ut sit partes, vel ponere motus
2359  Ut vix conceptos illae jubeantur ob arctos
2360  Fines, et vetita ob commercia partibus ictis,
2361  Vix ea concipiant ignem, aut mutentur ab ipso.

super hoc oleum si infundas fluminis undas,
143  Aspicias aliquo fervere calore liquores,
144  Dum se commiscent; motum calor indicat, atque
145  Motus eas vires, queis conjunguntur, euntque
146  Mutuum in occursum partes utriusque vicissim.
147  Hic liquor, hoc oleum, seu spiritus, undave fortis,
148  Ut dicunt, valido quae surgens ignis ab aestu

si tamen esca
477  Non ita mutari valeat, collapsave fiat,
478  Quae terra in medio est, nec jam in se vertere possit
479  Extrorsum venientia, nec reparare ruinas,
480  Vitalis motus confunditur, omnia vitae
481  Claustra soluta labant corruptaque, conque liquescunt
482  Omnia fata i jam mortis falce recisa.
483  At nunc unde salis certae notaeque figurae

582  Constamus patrio, et materno e semine cuncti,
583  Proptereaque patrum in vultu, et vestigia matrum,
584  Inque oculis gerimus, vel avos simulare videmur
585  ,Et vocem et motus itidem, distortaque membra
586  Majorum, et vires morborum, et semina multa.
587  Inde nothis etiam mixtum genus, atque figura est;
588  Cumque asinis miscentur equi, fit corpore equino

ire sub undas.
835  Cunctis rebus ab his manifestum denique constat
836  Certas naturae peragentes munera vires
837  Esse in corporibus, motum ipsum quippe creantes;
838  Motus enim rerum servari non queat idem
839  In summa, neque materiae peragi omnia solo
840  Impulsu valeant; nec iners par omnibus est vis.
841  Proin debes, sese inter, agentes addere vires,

omnia solo
840  Impulsu valeant; nec iners par omnibus est vis.
841  Proin debes, sese inter, agentes addere vires,
842  Corporibusque statum mutantes. Ni repararet
843  Sese motus ab his revera, opus esset, ut omnis
844  Deficeret paulatim, et natura ipsa periret.
845  Corpora post ictum, quibus est non summa potestas
846  Exsiliendi, aliquid de motu perdere debent;

848  Mutatum, vere in nihilum sed abire necesse est,
849  Nam pariter spatio id quoque perditur ipsum in inani.
850  Ergo cum in mundo concurrant corpora semper
851  Corporibus, motus concursibus esse minores
852  Isti continuo deberent, denique nulli.
853  Quod quoniam fieri non cernimus, usque noventur,
854  Esto pus, hi motus aliqua vi; quod genus extat

semper
851  Corporibus, motus concursibus esse minores
852  Isti continuo deberent, denique nulli.
853  Quod quoniam fieri non cernimus, usque noventur,
854  Esto pus, hi motus aliqua vi; quod genus extat
855  Jam gravitas ipsi conjungens corpora terrae,
856  Compellensque avulsa, et terram, errantiaque alte
857  orbibus astra suis retinens, ipsosque cometas:

ipsas,
907  Sic nempe a raptu transiri saepe repulsus
908  Ad regionem, ex hac vel contra illius ad oram.
909  Haec tibi sunt elementa, quibus perquirere motus
910  Naturae valeas omnes, et cuncta videre
911  Omnibus in rebus, fieri quae cernimus usquam
912  Tam varia, et variis per corpora praedita formis.
913  Ante tamen, quam

993  Quam paria in quovis genere, humanique per omnem
994  Quam non dissimiles terram artus, oraque nostra,
995  Atque intra gerimus quae sub cute, viscera, fibrae,
996  Contextus, positus, motus, sensusque vigentes?
997  Parvaque disseritas, quae rebus proditur istis,
998  Forte oritur non distentis a partibus aeque
999  Propter diversasque plagas, variumque calorem,

1202  Contactum a punctis, at partes partibus esse
1203  Non minus in spatiis haesuras, ut modo, parvis.
1204  Nam positis, ubi sint raptus hinc, atque repulsus
1205  Illinc, inter se punctis, fit motus ibidem
1206  Nullus; at admotis paulum inter mutua sese,
1207  Protinus exoritur vis magna utrumque repellens,
1208  Quae vetat, ut possint accedere conjungique;

quoque vel minui vel crescere, nec dare saltus;
1370  Quod genus est quoddam circa punctum revolutus
1371  Et curvas tractus recta distentus ad oras,
1372  Curvataeque viae flexus sinus, et plaga, motus
1373  In quam dirigitur, nec non et caetera quotquot
1374  Munera sunt, regione locorum pro variata.
1375  At sunt, quae legi possunt inimica videri:
1376  Quod genus esse

1496  Tantundem amittet; discrimen tempore in uno
1497  Scilicet omne perit; sunt omnia protinus aequa.
1498  Sin primo alterutrum immotum jam tum moveatur
1499  Impulsu alterius, non crescere motus in illo
1500  Paulatim valeat, verum simul omnis oriri;
1501  Haud aliter quam vipereis e dentibus agmen
1502  Non nudum, tremulis non artubus imbecillum,
1503  Sed latis

illa statu per quas coguntur abire,
2017  Est opus, ut semper sint apta ea puncta moveri,
2018  Namque aliter vires essent hae prorsus inanes.
2019  Motus utque opus est vires aequare moventes
2020  Quolibet in puncto productos, sic erit ipso
2021  In puncto quidam servandi nisus adeptum,
2022  Qui sit cumque, statum, qui non mutabitur unquam,

2031  Fluxerunt, multo supera quas diximus, omnes:
2032  Immutabile uti medium gravitatis, ut aeque
2033  Mutatus (mutatur ubi) duo scilicet inter
2034  Corpora qui status est, ut et illi denique motus
2035  Orti ex congressu, varie qui corpora raptant.
2036  Tempore quodque suo, spatiisque, et legibus îsdem.
2037  Denique materiae quia non mutata fatendum est

2060  Contendent postium, et stationem puncta tueri.
2061  Nec possint loca, tranquillosque relinquere fines,
2062  Extera ni cogat pellente hinc major, et illinc
2063  Vis ducente, unum in motus queat ire nec ullos
2064  Punctum, quin aliud moveatur mutua propter
2065  Foedera; vis impressa uni, communis utrique est.
2066  Scilicet hic nexus jungit per corpora partes,

2207  Nec spatia inter se mutabunt, sive recedent,
2208  Seu contra accedent puncti distantis ad oras,
2209  Quod tantum exagitat, quantum exagitatur ab illis,
2210  Verum motus erit duplo cunctantior illinc,
2211  Quandoquidem dupla est in punctis massa duobus.
2212  Nunc si pro puncto hoc uno, longeque remoto
2213  Bina

îsdem
2275  Vires, quantum vis, minui vel crescere possunt,
2276  Vel mutare plagas; supera quae diximus ipsi
2277  Accidere in variis rerum fervoribus, atque
2278  Fermentis, motus et mixtorum, aestuque liquorum;
2279  Unda alii plantas succi nutrire, vel artus
2280  Possunt, non alii, sed carpere, disque sipare,
2281  Unde est electris vigor, electrique fruuntur

2553  Consistant, adeo diversis praedita formis,
2554  Et variis adeo rebus mutata modisque.
2555  Porro nulla quies est ullis, quotquot in omni
2556  Summa sunt, punctis revera, motus et ullus
2557  Non est, signet iter qui rectum; at quodlibet unum,
2558  Est opus, ut punctum curva regione feratur
2559  Perpetuo prorsus sine saltibus, et sine pausis.

2557  Non est, signet iter qui rectum; at quodlibet unum,
2558  Est opus, ut punctum curva regione feratur
2559  Perpetuo prorsus sine saltibus, et sine pausis.
2560  Omnis motus enim punctorum a viribus omnium,
2561  Usquam quotquot erunt, pendebit; agentur ab omni
2562  Puncto, interruptis non legibus, omnia puncta

punctorum a viribus omnium,
2561  Usquam quotquot erunt, pendebit; agentur ab omni
2562  Puncto, interruptis non legibus, omnia puncta
2563  Scilicet, et motus concrescet ab omnibus omnis
2564  Non intermixta recta regione, morave.
2565  Quin neque erunt gemini motus, similesve, paresve
2566  Ulli inter se; eadem ratio nec ad omnia puncta

2562  Puncto, interruptis non legibus, omnia puncta
2563  Scilicet, et motus concrescet ab omnibus omnis
2564  Non intermixta recta regione, morave.
2565  Quin neque erunt gemini motus, similesve, paresve
2566  Ulli inter se; eadem ratio nec ad omnia puncta
2567  Punctis esse queat geminis, siquidem loca constant
2568  Diversa, atque ideo diversis viribus errant.

2603  Ingens, cum libeat, quas evocet illa Potestas.
2604  Accidere in mundis etiam tot posset, eadem
2605  Id curva praestante via, ut moveantur in uno
2606  Plurima, sit motus quorum procul alter origo;
2607  Et tantum ob motus agitetur hic illius, ille
2608  Hujus, ut in mundos distantes notitiae sic
2609  Mundorum transmittantur, neque transeat ullus,

2604  Accidere in mundis etiam tot posset, eadem
2605  Id curva praestante via, ut moveantur in uno
2606  Plurima, sit motus quorum procul alter origo;
2607  Et tantum ob motus agitetur hic illius, ille
2608  Hujus, ut in mundos distantes notitiae sic
2609  Mundorum transmittantur, neque transeat ullus,
2610  Qui doceat cursor, neque vox, neque littera migret.

2660  Innumeras irem per stirpes, non minus arcto
2661  Inclusae quae sunt, quam magno corporis auctu,
2662  Excuteremque suis quae motibus instrumenta,
2663  Sensibus et motus, et sensus moribus apti,
2664  Et mores vitae pariter generique tuendo;
2665  Exinde ad genus hoc nostrum mortale venirem,
2666  Exiguos velut ad mundos, huic anteferendos

2672  Diductas venas, vocisque cibique meatus,
2673  Et qui sunt variis lymphis sudantibus apti,
2674  Septaque item et nexus, et itus reditusque cruoris;
2675  Denique si vires et motus percipientis
2676  Vestigarem animi, et versantis in omina sese,
2677  Quam tum magna fuat, videatur, ut illa creatrix
2678  Tantarum rerum, quam

atque illa Phoebi imagine Musas cithara in orbem moventis, quam apte omnem gravitatis doctrinam comprehenderit, ac pene subjecerint oculis. Quod quidem quo alio artificio fuit a Pythagora perfectum, nisi similitudine fidium ad planetarum motus exprimendos traducta? Nempe cum miram utrinque consensionem existere deprehenderet, intervalla intervallis, sonos motibus congruere, haec inter se commutanda esse duxit, siderum cursus Phoebi ac Musarum specie vestiendos, fabulae

animorum vim quipiam possit assequi? Arduam, inquit A., ac difficilem omnino rem postulas, et quae, cum caput totius artis ipsa sit, nulla arte fortasse tradi possit. Sed quibus a natura dati sunt quidam celeriores animorum motus, in iis certe magna insunt adjumenta ad hanc, de qua dicimus, praecellentem pulchritudinem comparandam. Sic enim censeo: peculiare hoc esse acrioribus quibusdam ingeniis atque ad musarum studia natis, incredibili ut sagacitate atque

etiam animos aliquando species influunt, neque causas, cur ita afficiantur, tenent. Hoc enim habent praestantiora ingenia, summam ut sentiendi vim par intelligendi solertia consequatur. Inter illos rerum appulsus, animique nostri motus, quae cognatio intercedat, exquirunt: cumque ut nervos in fidibus, ita a variis rerum formis varie animos percelli sciant, eorumque motus tanquam chordarum sonos tristes, aut jucundos esse, quae movendis atque in quamque partem

ut sentiendi vim par intelligendi solertia consequatur. Inter illos rerum appulsus, animique nostri motus, quae cognatio intercedat, exquirunt: cumque ut nervos in fidibus, ita a variis rerum formis varie animos percelli sciant, eorumque motus tanquam chordarum sonos tristes, aut jucundos esse, quae movendis atque in quamque partem inflectendis mentibus aptiores sint imagines, vident. Atque ita in intimos animorum sinus, ac sensuum et cogitationum ortus penitus illapsi ad

illius, qui in Platone est, opificis Dei formarum contemplatores et effectores nobis poetas egregie describis. Quidni enim creare quodammodo res ac gignere censeantur, qui nos, in quas velint, cogitationes inducant, in quoscumque motus inflectant, nostrosque sensus dicendo validius moveant, quam praestantes res ipsae movere possent? Nimirum inde exorta est eorundem illa vis ac virtus, atque inde profecta sunt illa miracula ac portenta, quibus nobis hunc rerum

sane effluxit illa verborum cum rebus similitudo, et illa propria poetarum hujus etiam imitationis exprimendae facultas: hinc gravibus sonis ingentia, levia remissis, blanda suavibus, tristia miserabilibus referunt, et quotquot animorum motus sunt, totidem ipsis vocum mutationes, tamquam ad variandum colores occurrunt, seseque offerunt. Cum in hoc tam multiplici verborum apparatu illustriora atque ad res indicandas aptiora quaeque seligunt, quid mirum, sin uno verbo

ni vero, inquit A., tribuamus, et cognatam illam humanis auribus atque animis harmoniae rationem illis potissimum adjudicemus? Si inanes vocum flexiones, et nihil significantes tibiae soni in nobis tam varios tamque jucundos motus excitant, quam validius animis illius harmoniae vis dominabitur, quae sonos verbis, numerosque rebus conjunget, atque hac cogitationum et cantus varietate aures una mentesque

de naturae causis atque effectibus dici possunt, magna aeque, nobisque percommoda, num tamen idcirco perinde quadam naturae nobis tam finitimae sunt ac propinque? Proinde quis unquam siderum, et caeli conversiones aeque, atque civitatum motus ac mutationes ad sese pertinere existimat? Nuda scilicet ac vacua omnia animorum perturbatione ista sunt, neque propterea cum illa humanarum rerum utilitate comparanda, quae cum suavibus hisce motibus tam arcte conjungitur. Nosti

commovemur. Haec ab ipsis naturae initiis profecta, et in omnium insita sensibus subito nos excitant; illa autem, quae tam longe a nobis remota intelligendo diuque meditando vix assequimur, aut nullos aut lentos certe, ac desides motus afferunt. Tum B., at ista, inquit, si ita videtur, accuratius exquiramus: fortasse enim nec tam segniter nos ab iis rebus moveri comperiemus, quas intelligendo meditandoque intime percipimus; nec ab iis ipsis, quae

admiratione qui semel rapti sese iis cognoscendis implicuerunt, ab iisdem divelli vix unquam patiuntur. Neque enim si tranquilliores, ac minus turbulenti sunt, quam caeterarum cupiditatum, hi scientiae motus, minus alacres idcirco atque ad alliciendas mentes validi sunt illius impetus. Siquidem insatiabili, quod nobis a natura est inditum, sciendi desiderio, sine summo jucunditatis sensu facere satis non possumus. Hinc ambitionum

rebus, ac divinitatem fere quamdam tribuunt. Cum haec suis illi comptibus attigerunt, non intervalla corporum tantummodo, magnitudines, celeritates cognoscimus, sed ad ipsam naturae molitionem coram intuendam adducimur, interesse operi, motus, conversionesque contemplari nobis videmur, divinarum denique actionum consiliorumque testes, ac spectatores assidemus. Nullos alios ego quidem poetarum conatus, non scenas, non theatra huic tantae pulchritudini comparo. Sed nimis

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report