Your search found 2310 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1311-1743:

illo homine per inobedientiam mortuo, dicit Gen. 5 eum genuisse filios non amplius ad Dei, sed ad suam imaginem: acloquitur non de externis lineamentis aut specie hominis, quae adhuc utcunque priorem illum hominem refert, sed de ipsa intima nobilissimaque essentia hominis. Ubi imaginem illam satis indicat Scriptura esse ipsam potissimum essentialem formam in summis nobilissimisque hominis partibus, idque in summo eius officio, nempe quatenus Deo adiunctus, ac in creatorem suum essentialiter directus fuit. Dicit enim ipsummet hominem esse formatum et fabrefactum ad, aut secundum

minusque necessario hoc contrarium urgebimus. Vel efficiant etiam id, ut in Ecclesiis ac scholis usurpentur phrases ac descriptiones originalis peccati, quas Scripturam usurpasse supra ostendi, aut etiam Lutherus piae memoriae, ut mox monstrabo. Illis enim vocibus ac descriptionibus satis assereretur, peccatum originale esse substantiam, ut tanto minus opus esset, illis frequentatis, haec verba adeo urgere. Ne vero quis suspicetur, sinceriores Theologos sic hactenus non docuisse, proponam illustria testimonia: primum nostrorum doctorum, deinde etiam ipsius verbi Dei: tametsi

illud accidens extergatur, homo illas primas vires exercebit perfecte, sicut initio Adamus. Non ergo indigebit resuscitatione ex mortuis, regeneratione, creatione novi cordis, et ut in novam creaturam condatur: sed illa prima suas nativas vires exeret, et feliciter exercebit. Scriptura satis indicat, illam innatam malitiam esse substantiam, cum semper ipsum cor, non aliquid aliud in homine tantopere accusat: idque esse illum hostem Dei, cum quo pugna est, pronunciat. Sed age, monstrabo tibi veluti coram ac digito, quid sit originale peccatum: Originale peccatum est

prorsus est in rebus humanis perfectum) nihilominus linguae discendae essent? Nam primûm fieri potest, ut vel interpres aliquid non sit asse quutus in fontibus, quod tibi Dominus licet longe imperitiori sedulo quaerenti ac oranti sit patefacturus: vel etiam ille quidem intellexerit, non tamen satis proprie reddiderit. Accidere denique potest, ut ille quidem bene et acceperit et reddiderit sensum, nec tamen tu bene eius sermonem percipias, ut consultus Hebraeus aut Graecus textus te iam deviantem denuo in veram viam sententiamve facile retrahat. Cuius rei exemplum sit vobis,

In quam sententiam aut docendi morem praeclara est divi Pauli admonitio, qui Coloss. 3 inquit: Sermo Christi habitet in vobis opulenter cum omni sapientia. Docete et commonete vos invicem cantionibus et laudibus, et cantilenis spiritualibus, cum gratia canentes in corde vestro Domino. Non satis habet tantus Apostolus nos uno tantum quodam modo, ut vel solis concionibus, vel sola librorum inspectione, verbum Dei tractare ac discere: sed omnino vult id fieri opulenter in omni sapientia, etiam mutuis admonitionibus, seu institutione canendo et psallendo Domino ex animo.

templis, et scholasticas lectiones ac disputationes in Academiis, aliisve scholis. Ad quas etiam divus Paulus aliquo modo respicit, dum alios quidem auditores quasi lacte, alios vero solido cibo pascendos esse docet. Conciones igitur primum, dum se ad rude vulgus accommodant, cui nihil satis dici ac inculcari potest, plerunque maiori verborum copia et earundem sententiarum repetitione replentur, eoque tanto minus rerum recipere possunt. Semper profecto ac in omni re imperitum vulgus magis externa specie ac fulgore, quam ipsa re: magis copia et amplitudine quadam, quam

operam, docendique rationem et pleniorem iuventutis in Theologia institutionem amplius tantum in scholas Academiasve ablegemus, cum nec omnes discendi cupidi vel ob paupertatem, vel ob alia impedimenta in Academiis versari possint: nec nunc amplius, proh dolor, ulla ferme, excepta una et altera satis sincera, ac ab omnibus corruptelis incontaminata reperiatur. Ubique ferme variae errorum pestes, de quibus ex aliis meis libellis plenius cognosci potest, regnant, grassanturque. Necessitas ergo tandem coget pios gubernatores, concionatores ac superintendentes, ut (si modo volent

die koepffe zusamen stecken , et Religionem pro suo arbitrio forment, inconsultis aliis. Quod et hoc tempore a quibusdam agi astute propalam cernitur. Tales igitur conspirationes omnino in pia synodo cavendae sunt. Tertio, sumatur temporis satis ad agendum et cognoscendum, ne quid in tantis rebus, ut fieri solet, temere inconsideranterque praecipitetur: neve quis tardior, nimia festinatione, et aliorum industria, aut etiam astutia, obruatur et

in Christiana synodo, veritati detimento esse. Quare non tantum ius ac fas sit iudicibus percontari quae volunt, sed etiam teneantur quaerere de omnibus ad cognitionem necessariis, ab utraque parte, et monere alterutram partem, ubinam eorum actio obscura esse, aut claudicare, et nondum satis probationem habere videatur. Obligentur etiam iudices se invicem instruere, si cui forte quid fuerit notius, magisque perspicuum, quam aliis. Quo in timore Dei (ut in piorum coetu convenit) omni studio, vi ac ratione veritas piarum sententiarum, et foeditas errorum in lucem

Hoc enim multo est aptius ad veritatem inquirendam, singula videlicet argumenta simplici sermone breviterque recitata ordine examinare, quam multa congerere, confundere et eadem subinde repetere, nec quicquam satis discutere, ut ferme in Lipsica disputatione, fraude adversariorum, ne quicquam querente Luthero, sub initium instaurati Evangelii, factum est. Hoc enim modo lente cauteque festinando ac progrediendo, tandem ope Christi intra aliquas angustias falsae sententiae concluderentur,

extreme necessariis: nec sint interrogationes captiosae aut Sophisticae, eoque liceat respondenti mox responsum explicare, si adversarius eo aliorsum aut in alio sensu abuti vellet, quam respondentis mens sententiaque fuit. 20 Liceat etiam interrogato, si quaestionem aut non satis intelligit, aut ambiguam captiosamque esse putat, ante certam et categoricam responsionem, expositionem eius petere ab interrogante, vel ipsi eam exponere, quonammodo ipse eam intelligat: et porro quaerere, an is sensus aut mens quaestionis aut interrogantis sit, aut alius. 21

subsannationes, maledicta, convitia et similia, etiamsi vere in alterum dicerentur: et servetur potius illud Aristophanicum: ἔλεγχε ἐλέγχου λοιδορεῖσθαι δὲ οὐ πρέπει. 25 Concedatur utrique parti satis temporis, ita ut etiam spacium cogitandi et inquirendirem diligentius ei sumere liceat. Concedatur et libris et aliis humanae imbecillitatis praesidiis uti: quin et scriptum argumentum ab adversario petere, ne quisquam brevitate temporis et Antagonistae industria suave tarditate obrutum

statuere, quod certum est. (Aliud est de alia recenti memoria dicere, aliud de hac tanta vetustate.) Quid enim, si neque Apostoli Scripturas reliquissent nobis? nonne oportebat ordinem traditionis sequi, quem tradiderunt ii, quibus comittebant Ecclesias? Ex quibus profecto verbis satis perspicue constat, Patres, quomodo dissidia, optimatum et sacrorum virorum discordiae e medio tollendae sint, quo iudice Religionis controversiae et dissensiones sint dirimendae atque sedandae, qua machina evertendae sint domesticorum hostium opes, quibus denique armis felicissime decertandum

In novo Testamento et Evangeliorum scripturis, etsi lux ipsa Christus Deus noster tota lege veteri adumbratus nobis loquatur: non desunt tamen magna et profunda mysteria, quae excutiantur, magnumque faciant hominibus negotium piis et eruditis, et de quorum interpretatione non satis inter eos convenit, ut de primo capite Evangelii Ioannis, ubi divini verbi qualitas explicatur: de Christi generatione carnali, quam Matthaeus contexit, qualiter ad Christum pertineat, quomodove ab illa qua Lucas recenset differat, eorumque diversitas conciliabitur de Mariae virginitate post

Lesbiae structurae regulam. O' blasphemiam blasphemiarum. VIVA PRAXIS SUPRA OSTENSAE NORMAE SYNODI, SEU REFUtatio crassorum errorum concilii. Ne autem quis cogitet, ista quidem quae hactenus ex primariis illorum scriptoribus recitavimus, satis horrenda esse, sed tamen patres concilii nequaquam tam foede errare, aut adeo pro libidine sacras Literas torquere et conculcare, ac de Religione controversiisque pro suo libitu decernere: proferemus eorum vivam et palpabilem praxin, ex ipsorum propriis decretis, hisce iam ferme 20 annis in

veritas per Iesum Christum. Item: Lex usque ad Ioannem: Non veni ut iudicem mundum: Iustitia patefit sine Lege: Rom. 3. et innumera alia loca, omnem legem ac opera a iudicio Christi excludentia, idem validissime confirmant. Nihil necesse erat Christum novas leges hominibus imponere: satis, et plus satis legum iam alioqui erat in mundo, quae nos earum debitores et praevaricatores usque in infernum suo oneroso foenore deprimebant. Venit igitur, ut illis legibus pro nobis persalveret, imo ut maledictum legis pro nobis fieret, et chirographum eius laceraret: tantum abest, ut nos

Christum. Item: Lex usque ad Ioannem: Non veni ut iudicem mundum: Iustitia patefit sine Lege: Rom. 3. et innumera alia loca, omnem legem ac opera a iudicio Christi excludentia, idem validissime confirmant. Nihil necesse erat Christum novas leges hominibus imponere: satis, et plus satis legum iam alioqui erat in mundo, quae nos earum debitores et praevaricatores usque in infernum suo oneroso foenore deprimebant. Venit igitur, ut illis legibus pro nobis persalveret, imo ut maledictum legis pro nobis fieret, et chirographum eius laceraret: tantum abest, ut nos novis debitis

filii Dei. Undeautem vel sibi vel aliis probabunt, id ipsorum decretum venire a Spiritu sancto? At nos contra liquido monstrare possumus, id proficisci a spiritu satanae: huius enim proprium est, evertere institutionem Christi, non Spiritus sancti. Quid Spiritus sanctus hac de re sentiat, satis in sacris Literis et a se inspiratis literis scripsit: Bibite ex hoc omnes. et id etiam de laicis exposuit 1 Cor. 11. Dicunt se sequi Ecclesiam. O' nefas. Unde probabunt, veram Christi Ecclesiam unquam communionem sub una tantum specie probasse? Num quicquid Constantiensis

Alteram isti dicunt speciem ad salutem Christianis sufficere. At Spiritus sanctus, qui per Paulum loquutus est, qui proculdubio diversus ab hoc Tridentini conciliabuli spiritu fuit, contra affirmat, vel mediocrem abusum huius sacrosancti Sacramenti esse prorsus perniciosum: ut quod Corinthii non satis semet probabant, nec alios in communicando expectabant. Quid non minarum ac poenarum illis Apostolus proposuisset, si cognovisset Corinthios audere ipsam filii Dei in stitutionem invertere et mutilare, et toties iteratum mandatum, Bibite ex eo omnes, non tantum negligere, sed etiam expresso

vos alium finem aut consilium non indicatis, et multo minus probatis? Quis unquam audivit, alio tendere ullius superioris mandata ac instituta subditis proposita, quam uti serventur? O'blasphemam impietatem, et caecam furiosamque audaciam. Sed nondum is furor rabiesque istis hominibus satis est, quod expressum totiesque iteratum Dei mandatum de bibendo sanguine filii Dei negant: pergunt insuper plusquam Gigantea audacia sibi ius rapere supra ipsa filii Dei sacramenta et institutiones, easque sibilicere invertere contendunt. Haec enim in eorum decreto sequuntur.

ipsorum sacramentorum venerationi, pro rerum, temporum et locorum varietate magis expedire iudicaret. Id autem Apostolus non obscure visus est innuisse, cum ait 1 Cor. 4: Sic nos existimet homo, ut ministros Christi, et dispensatores mysteriorum Dei. Atque ipsum quidem hac potestate usum esse satis constat, cum in multis aliis, tum et in hoc ipso sacramento, cum ordinatis nonnullis circa eius usum, Caetera (inquit 1 Cor. 11. ) cum venero, disponam. Contra vero haec sola potestas perpetuo Ecclesiae in sacramentis, verbo ac ordinationibus Christi fuit, Audi filia, et inclina

bona, ut est etiam donatio corporis et sanguinis Christi, quae ex eius immensa benignitate habemus, iste vellet facere sua beneficia, ut scilicet ipsi, non filio Dei, propterea gratias ageremus. Agnoscamus eandem vere diabolicam ambitionem et in eo, quod iste conatur toti mundo persuadere, non satis esse quod filius Dei et instituit et severissime praecepit communionem sub utraque specie, nisi et ipse ex sua plenitudine potestatis, quam sibi plusquam tyrannice arrogat, de eadem re cum Ecclesia et membris Christi dispenset. Adeo nihil prorsus est Deus, eius filius ac ipsius sacrosancta

sit, eos tum sacram Coenam sumentes, tum et in idolorum templis idolothytis vescentes, ad mensas sedere aut accubare et epulari solitos esse, ut clare sanctus Paulus eiusdem Epistolae 8 testatur, cum inquit: Si quis te conspexerit in epulo simulachorum accumbentem. Ah nihil satis dici potest de istorum sacrilega vanitate et audacia, quidvis temere de sacris Literis fingente et blaterante, ut modo suas abominationes quomodocunque ornent ac obtineant. Negant isti Areopagitae, quicquam obesse isti suo Maositico sacrificio indignitatem sacerdotis. Ergo iam

dicat aut taceat Scriptura: quandoquidem tantum ius ferendi leges in Religione illi sacrosancti Praelati, non in Mosis cathedris sedentes habent. 15 Credatur, citra omnem dubitationem aut exceptionem, miraculis, apparitionibus et visionibus: Hoc sentiunt natura omnes homines, quod satis indicat experientia, et ille dives cum patre Abrahamo colloquens. Hoc est unum ex immotis principiis Theologiae pontificiae et gentilis. Quare neglecta Scriptura, Mose et Prophetis, audiamus cum fratribus epulonis, quid illi, qui ex inferno a divite epulone missi venerunt, dicant, aut nos de

ad missationem et boatum: imo nec quicquam minus ab eis requiritur, quam ut docere verbum Dei possint. Episcopus eos ungens, radens et execrans, aut consecrans, dicit tantum: Do tibi potestatem offerendi pro vivis et pro mortuis. Quid ergo opus est illis Scriptura, aut illa omnino eruditione? Satis eis est, si utcumque legere ac demurmurare suam Missulam queant. Necesse vero est, in tanta ruditate ministrorum Scripturam iacere. 29 Rarissime conciones fiunt, et praesertim olim rarae factae sunt apud Papistas: quin et hodierna die multae sunt ac magnae civitates in Italia, et

contra omnes regulas praescriptaque omnis iuris ac aequitatis, in perniciem Ecclesiae ac veritatis instructus armatusque sit, et grassetur. Caeterum, sive id factum fuerit, sive non: haec profecto ipsa, quae hactenus de ista sacrilega Tridentina turba et nefario conatu exposuimus, satis et plus satis gravissimarum causarum continent, quae liquidissime et quasi palpabiliter monstrant, istud blasphemum conciliabulum ex patre diabolo esse, ab eoque regi ac gubernari, et in extremam contumeliam Dei, verae Religionis interitum, ac aeternum infinitarum animarum exitium (tacemus

regulas praescriptaque omnis iuris ac aequitatis, in perniciem Ecclesiae ac veritatis instructus armatusque sit, et grassetur. Caeterum, sive id factum fuerit, sive non: haec profecto ipsa, quae hactenus de ista sacrilega Tridentina turba et nefario conatu exposuimus, satis et plus satis gravissimarum causarum continent, quae liquidissime et quasi palpabiliter monstrant, istud blasphemum conciliabulum ex patre diabolo esse, ab eoque regi ac gubernari, et in extremam contumeliam Dei, verae Religionis interitum, ac aeternum infinitarum animarum exitium (tacemus enim huius vitae

falsum? quid si illud confictum? Nihil ergo certi proponunt, multo minus demonstrant. 26 Eorum deliria olim mille demonstrationibus sunt refutata, et adhuc refutari pluribus et solidioribus rationibus possunt, si modo quid certi dicere aut asserere auderent. Quod cum non audeant, plus satis ipsi semetipsos refutant. Verae enim bonaeque sententiae et causae aliquas certas affirmationes et negationes earumque probationes habent. 27 Iosephus contra Appionem probavit Hebraeorum gentem ac religionem omnium vetustissimam esse. Idem etiam nunc ex multorum gentilium libris

vel in ipsis obsessis docet. At de hisce utrisque et eorum natura ac operibus nulla prorsus scientia aliquid certi ac explicati habet, praeter solam Christianam doctrinam. 37 Quicunque huic doctrinae contradicunt, affectibus suis tantum sine ratione ulla obsequuntur: aut saltem non satis diiudicant aut exigunt rationem veritatis et falsitatis in hac et aliis Religionibus. Atque hinc omnis error oritur. 38 Cum religionem praescribere sit solius Dei, oportet eam doctrinam esse veram, quae Deum suum autorem profitetur. Solus enim Deus sua caelestia mysteria pernovit:

testatur illos a mala causa, hoc est, ab ipso satana regi et agitari. Non enim ille humanus furor est, ut manifeste ex immanissimis eorum factis cernitur. 52 Tristissimus exitus eorum, qui contra conscientiam vel abnegarunt agnitam huius Religionis veritatem, vel etiam persequuti sunt, satis indicat, divinam hanc esse et veram doctrinam, ut Spierae nostra aetate, ut Iuliani Apostatae, aliorumque multorum. Francisci Spierae, qui Evangelium Christi Venetiis abnegavit, horrendus casus in celeberrima Patavii urbe a plurimis spectatus, et plurimorum ac fide dignorum linguis et

et tua insuper adhortatio, quae maximi semper ponderis apud me fuit, accederet, experiri libuit, an cum musis, quibus olim adolescens multum operae impenderam, provectiori aetate amicitiam pene renuntiaveram, iam senex et valetudine impeditus in gratiam redire possem. Et principio quidem res ipsa satis ex animi sententia procedere videbatur, carminibus nec invite, nec nimis dure fluentibus. Sed ubi opus nescio qua de causa intermissum post aliquot dies repeterem, dici non potest, quam ea ipsa, quae initio tantopere placuerant, non modo displicere, verum etiam putere coeperint. Ut enim

174  Atque alii? Verum vitalem abrumpere cursum
175  Non homini licitum, nec miles deserit arcem 175
176  Commissam, donec dux imperet et mea nondum
177  Digna satis tanto videantur facta triumpho.
178  Ergo senex patriam repetes inglorius urbem?
179  Haec animo concepta fides? Is pectoris ardor?
180  Non dabitur divum sanctas occumbere ad

moderatur cuncta tenore?
Parcite maereri lacrimis, iam parcite multum,
Solari debent nullo non tempore uestrum
Eximii mores et candida uita dolorem,
10  Excessusque patris tota laudabilis hora:
Praeterea clarum satis et memorabile nomen.
Exitus hic unus mortalia corpora certe
Semper habet, uerum lucis spes certa futurae
Corda tenet sacrae fidei coniuncta uigori,
15  At diuinus amor uirtutem absoluit utramque
Iure suo

nostrum bombardarium humiliter supplicare hisce meis pro libertate suae domus et personae atque ut illi aiiquid terrarum detur: nam pugiilum terrae arabilis non habet. Vereor ne, si reverendae dominationes vestrae nunc illi obicere aliquid neglexerint, alio commigret. Tentatur nescio a quibus; fui satis sollicitus, ut unde illi tentatio, at necdum scire aut intelligere recte potui. Retineatur et donetur competenter, profecto habet sat operae et laborum in quotidiana cuiusvis generis pixidum revisione et purgatione adeo, ut etiam non sufficiat solus, nisi illi interdum addemus hominem

per Czeztar missa in Drenchinam Superiorem veluti ad manum locavi, ut cum inportuni fuerint, Germani auferant ut rapinam. Dominus decanus quae vendenda erunt, eorum habebit curam. Dominus banus ab eo tempore quo venit non nisi Helenam meam bibit, ob id illi nullum vas vini oblatum. Et atioquin satis vini habet ex Kravarzka. Plura prohibet dolor scribere ob querelas colonorum eorumque rapinas, conficeret omnes maerore non timore. Cum his reverendae dominationes vestrae valeant foeliciter orantes Deum pro nobis. Ex castris ad

tribulantibus nos. Scisciae 23. Aprilis. 1592. Reverendarum dominationum vestrarum servitores, spani Sciscienses. A tergo: Hodie dominus banus fuit visurus pontem. Natavit satis. Decretis aquis tandem ituri contra hostem decreverunt. Labores castrenses nulli sunt propter famem. Populus discessit quarta parte, qui erat isthuc missus. A tergo: Reverendis dominis capitulo Zagrabiensi

Vale Ferrariae. Tui observantissimus Franciscus Patricius Zoroastrem magiae inventorem fuisse, satis apud authores convenire scribit Plinius. Sed unus ne hic fuerit Zoroaster, an et alius, non satis constare ait. Sane is qui nostra aetate "Sacram bibliothecam" compilavit, Sixtus Senensis, duos fuisse Zoroastres tradit: Alterum ex Diogene Laertio, Persem Magorum principem qui

Franciscus Patricius Zoroastrem magiae inventorem fuisse, satis apud authores convenire scribit Plinius. Sed unus ne hic fuerit Zoroaster, an et alius, non satis constare ait. Sane is qui nostra aetate "Sacram bibliothecam" compilavit, Sixtus Senensis, duos fuisse Zoroastres tradit: Alterum ex Diogene Laertio, Persem Magorum principem qui verae magiae fuerit inventor primus. Alterum Bactrianorum regem, qui sit a Nino in bello victus. Et

senem. Statii Achillis Poete Lusitani.
11.1  Disticha composuit Galla de gente Secundus
11.2  Non mala, et Eusebio teste Latina satis.
11.3  Scripsit et illa meus civis quoque Flavius, ut quae
11.4  Vere novo casias, et thyma libat apis.
11.5  Par doctrina viris, at quidquid Gallia iactet,

1.4.10.1  Quae nam te rabies, quae nam mala vexat Erinnys
1.4.10.2  Caesar; ut in patriam bella nefanda geras.
1.4.11.1  Non satis, ut magno iactes te principe natum,
1.4.11.2  At satis, ut magno principe digna geras.
1.4.12.1  Imbue laudatis pueriles

1.4.10.2  Caesar; ut in patriam bella nefanda geras.
1.4.11.1  Non satis, ut magno iactes te principe natum,
1.4.11.2  At satis, ut magno principe digna geras.
1.4.12.1  Imbue laudatis pueriles vocibus aures,
1.4.12.2  Fragret ut infuso nectare testa

quod factum, cum moriere, velis.
1.4.48.1  Gloria veridicum Diis immortalibus aequat.
1.4.48.2  Quae crux mendaci, quae rota poena satis?
1.4.49.1  Liber eram, et nulli nuper servire paratus,
1.4.49.2  Nunc misere duris servio temporibus.

uni in laevo pectore fibra salit.
1.8.12.1  Falleris heus, dotem quicunque in coniuge quaeris.
1.8.12.2  Nam dotata satis, si qua pudica venit.
1.8.13.1  Esse aliquam mentem, recta quae ducat in astra,
1.8.13.2  Unde genus nobis, credit Apollo

1.8.83.2   Multis visa prior libera iustitia.
1.8.84.1  Huc ades, et mecum caenato, et asymbolus esto.
1.8.84.2   Si satis Una tibi femina, et unus amor.
1.8.85.1  Quam tibi conciliat virtus tua, crescet in aevum,
1.8.85.2   Gloria, regales et

Ille mari Oceano sanior addat aquam.
1.8.99.1  Si quantum in sese sceleris contraxit iniquus,
1.8.99.2   Dicere Musa velit, non satis una dies.
1.8.100.1  Nec votis, neque suppliciis muliebribus adsunt
1.8.100.2   Caelicolae, gnavus ni comes ire velis.

Quam bene pro patria iacet hic Spartana iuventus.
1.8.138.2   Posthabita Argivae gentis amicitia.
1.8.139.1  Ohe iam satis est. et crevit pagina triplex.
1.8.139.2   Et sapiens Graecus, μέτρον ἄριστον ait.

Hispanica Fabella.
2.1  Lingua caput quondam (vetus est fabella) rogabat,
2.2  Ecquid agis mea lux? num tua salva satis?
2.3  Huic caput arridens, belle soror omnia cedent,
2.4  Si tu, quae mea mors, et mea vita, siles.

potione (ut traditur) absumptus pacarum hosti fratri regnum reliquit: corpus tamen, credo, ne sceleris magnitudo palam fieret, splendidissimo apparatu regum tumulo illatum. At Alfonsus insperato gaudio perfusus, et iam victoriae hortatur. Satis, superque illius fidem spectatam decessisse regem, a quo steterat, si arcem retinere pergat, iniurium videri posse. Animum vero intrepidum, et divitiarum parum curantem largitionibus, aut minis tentare, parum e regia dignitate visum. at praefectus primum

URBIUM NOMINA. Olyssippo sive Lisibonna,
4.3.1.1  De me multa velis si dicere, multa supersint
4.3.1.2  Et satis, ut dicas, hic Lysibonna fuit. Ebora.
4.3.2.1  Haec Ebora est, vates ornat quam flavius urbem,

Victor uterque foret. Pindarus.
5.7.1  Laudet Dircaeum vates Venusinus olorem,
5.7.2  Nam vox rauca Mihi, nec satis apta lyra est. Aristophanes.
5.8.1  Soccus Aristophanis nulli concedit, in illo
5.8.2  Attica lingua mera est.

Ex Salomonis Ecclesiast.
10.27.1  Viderit e collo si quis pendere suillo
10.27.2  Aut aurum, aut gemmam, rideat ille satis.
10.27.3  Et merito. Verum magis est ridenda puella,
10.27.4  Sit licet ore bono, si male mente sapit.

amissa servire Tyranno
10.41.2  Cogeris, et supplex aspera multa pati.
10.41.3  Si tamen, ut tetricis increbuit ore Sabinis,
10.41.4  Salva pudicitia est. omnia salva satis. Divi invocandi.
10.42.1  Augustine tuas statuam dum ponit ad aras
10.42.2  Notus homo e nostrae littore

properat, quae nos hora suprema manet.
11.4.3  Quique brevem vitam medicus vocat, ille Sibyllae
11.4.4  Explicat et folium, Delphicaque antra tenet.
11.4.5  Nam quae longa satis, quaeque est spatiosior aevo,
11.4.6  Annumerat lustris bis duo lustra decem.
11.4.7  Auctior at si qua est lustris fortasse duobus,
11.4.8  Non ingrata quidem, rara sed illa

ἔστω, / Ͼ εἷς βασιλεύς, ᾧ δῶκε Κρόνου πάϊς ἀγκυλομήτεω
11.17.4  Unus ut imperium Iuppiter orbis habet.
11.17.5  Atque haec nota satis, verum Rex Insuber inquit.
11.17.6  Regna cadunt, at res publica stare solet. Qui vere foelix ad Benessum.

studiis incumbit mollibus et iam
11.19.8  Aura Pieridum per iuga raptat amor.
11.19.9  Et canit ad Chitaram numeros, et carmina fingit.
11.19.10  Imperfecta quidem sed tamen apta satis.
11.19.11  Denique ut Ursinae gentis generosa propago
11.19.12  In virtute situm iudicat omne bonum.

ut vinum deferbuit, inter amicos
11.24.4  Conquerier, quod res sit tibi curta domi.
11.24.5  Cum pater argenti moriens legarit, et auri
11.24.6  Quod tibi, quod poterat furibus esse satis.
11.24.7  Non ita Fabritius Proculi, qui pauper in arma,
11.24.8   Ivit, et ingentes nunc agit inter opes,

Ad Iustretum medicum. *
11.26.1  Si quid forte meae possunt promittere chartae
11.26.2  Nec vulgare nimis, nec triviale satis.
11.26.3  Sed quod honoratum, iucundum, et molle poema
11.26.4  Inserat antiquis Musa voluminibus.
11.26.5  Id vero lustrore

gravis affixit te Muste podagra.
12.19.2  Avertisque cibos, et dulcia vina recusas.
12.19.3  Si puer interea pullum tibi condiat apte.
12.19.4  Ut salis, et piperis quantum satis inde magistra
12.19.5  Arte secans uvae succos irroret acerbae.
12.19.6  Ille laboranti stomacho succurret, et illum
12.19.7  Dignum laude pari, et praeclaro munere dices,

secans uvae succos irroret acerbae.
12.19.6  Ille laboranti stomacho succurret, et illum
12.19.7  Dignum laude pari, et praeclaro munere dices,
12.19.8  Atque haec nota satis. Sin autem A. Bardulus ille
12.19.9  Dignior B. Helvetiis rapis miscere suillam,
12.19.10  Illaudata tuis apponat fercula mensis.
12.19.11  Quaeque veru

13.9.2  Haec tuus ediscat, verset et ore puer.
13.9.3  Ut simul accendat virtutem carmen, et alte
13.9.4  Haereat in tenero pectore patris amor.
13.9.5  Cesserat Aenaeas satis, postquam inclyta Troia
13.9.6  Arserat, et Priamus iam cinis ater erat.
13.9.7  Pone subit coniux, parvus praecedit Iulus.
13.9.8  Stat pater Anchises ardua colla super.

vel noctem stertit ad ipsam.
13.10.10  Evigilat si fors, rursus et ille bibit.
13.10.11  Huic tamen, et coniux, et rus, et taurus arator,
13.10.12  Et domus Hispanis regibus ampla satis.
13.10.13  Numinis occulti vis haec. Qui coetera nescit,
13.10.14  Aut se scire negat, grandius ille sapit.

et erat certamen honoris.
13.37.2  Carmina Virgilius, munera Tuscus eques.
13.37.3  At nunc bellus homo. nolo quem dicere versu,
13.37.4  Quamvis ipse satis notus in urbe sua est.
13.37.5  Carmine dum natum titulos sectatur inanes,
13.37.6  Fingere amicitias, et dare verba solet.

13.91.4  Dulcis amor matris, deliciumque tuum.
13.91.5  Hic desiderium fratris solatus adempti
13.91.6  Vivet, et illustri nomine civis erit.
13.91.7  Nec satis id constet, patriae num charior ille,
13.91.8  Illius in patriam maior an extet amor.
13.91.9  Denique non alius potior, seu res sit agenda
13.91.10  Consilio, seu fors

Ad Baptistam medicum, repetit Aeginetam Galeni simiam.
14.12.1  Interpres bone candidi Galeni
14.12.2  Si lusit, satis, et satis momordit
14.12.3  Quam tu in deliciis habes catellam,
14.12.4  Tandem simiolam domum remitte,
14.12.5  Nam quendam volo languide valentem

Ad Baptistam medicum, repetit Aeginetam Galeni simiam.
14.12.1  Interpres bone candidi Galeni
14.12.2  Si lusit, satis, et satis momordit
14.12.3  Quam tu in deliciis habes catellam,
14.12.4  Tandem simiolam domum remitte,
14.12.5  Nam quendam volo languide valentem

15.3.45  Infaelix Luci superes ne, an te quoque noster
15.3.46  Casus agit, raperisque sub undas?
15.3.47  Vive precor, sed vive meae memor usque favillae.
15.3.48  Me satis accessisse sepultos
15.3.49  Ante diem manes, et regna silentis Averni.
15.3.50  Tu iuvenis, tua dignior annis
15.3.51  Aetas, et sine te fervet satis aula Tyranni.

15.3.48  Me satis accessisse sepultos
15.3.49  Ante diem manes, et regna silentis Averni.
15.3.50  Tu iuvenis, tua dignior annis
15.3.51  Aetas, et sine te fervet satis aula Tyranni.
15.3.52  Tu properas o nauta, tuamque
15.3.53  Una, eademque ratem, et nostras rapit aura querelas.
15.3.54  Fors olim, te digna manebunt

somno fugiente cura.
15.9.7  Omnis (heu) vitae dolor in renata
15.9.8  Luce resurgit.
15.9.9  Nemini faelix sua sors videtur.
15.9.10  Nec satis constat sibi quisque, versat
15.9.11  Cura sic omnes bene nuncupandi
15.9.12  Nescia voti.
15.9.13  Hic ferox bello, studiosus ille

docte tuum stat circum Fama sepulchrum,
16.2.16.2  Et quatit adsidue, nec tamen inde volat.
16.2.16.3  At si forte loco decedat nuncia veri,
16.2.16.4  Non satis in cineres tantula terra tuos. Mariani viri magnanimi Epitaphium
16.2.17.1  Non acies Mariane tibi

16.2.20.10  Nititur Estensis regia nobilitas.
16.2.20.11  Tot populos, et tot reges, quae clauderet urna?
16.2.20.12  Tot titulis poterat quis locus esse satis? Aliud in eundem.
16.2.21.1  Hic ego qui iaceo tenuis modo pulvis, et umbra,

et ingenio praecellit, quisquis et arte,
16.2.45.2  Quisquis et arguto pollice fila quatit,
16.2.45.3  Ille Linum celebret, quamvis tot laudibus unum
16.2.45.4  Non satis ingenium, nec satis una chelys.
16.2.45.5  Faelix (heu) nimium faelix Epidaurus alumno,
16.2.45.6  Si propria haec nobis, aut rata dona forent.

quisquis et arte,
16.2.45.2  Quisquis et arguto pollice fila quatit,
16.2.45.3  Ille Linum celebret, quamvis tot laudibus unum
16.2.45.4  Non satis ingenium, nec satis una chelys.
16.2.45.5  Faelix (heu) nimium faelix Epidaurus alumno,
16.2.45.6  Si propria haec nobis, aut rata dona forent.

priori clade aliquot adempta, et caeterae praedae aliquantum. Sicque Dei ipsius infinita inprimis gratia, faustissimas deinde sacratissimae caesareae regiaeque maiestatis, domini nostri clementissimi auspiciis et summa rerum bellicarum prouidentia, nostrorum denique nunquam satis praedicanda uirtute ac industria afflicta Petrinia simulque nos omnes ab illa dira tempestate et metu, quem uerbo ille nobis incusserat, praeseruati sumus. Paucissimis nostris tam in obsidione quam alibi, Turcarum uero quamplurimis desideratis. Durauit haec

nostris paucissimis desideratis. Turca uisa suorum clade nocte soluta obsidione summo cum dedecore fuga salutem quaesiuit et nostris optatam pacem peperit. Hic feliciter pugnatum fuit, quod ut saepe ae saepius sit, lector beneuole deum orare beatissimam V. M. et Omnes Sanctos inuocare non desinas, Stephanique Medak in tuis orationibus immemor non efficiaris, quod ut facias uehementer rogo atque obsecro. Satis erit dicere orationem: Deus qui culpa offenderis etc, uel: Fidelium Deus omnium conditor etc.

die septima mensis Iulii MDCII. Nobili ac studioso viro domino Dominico Zavoreo, Thomas Surichievich, archipresbyter. Salutem. Satis profecto sum miratus, quod vir religiosus eiusque aetatis ac doctrinę, tot annos distulerit ea domino restituere, quae bona fide possidere non potest. Scripta enim, de rebus Dalmaticis apud illum ea lege dimiseras, ut tibi quam primum redderet. Sed, quid miratus

vitae integritas eiusmodi est, ut non contenta domestico praeconio latissime peruagetur. Habent omnes quod praedicent, et imitentur; habet quod excipiat gratissima memoria posteritas uniuersa. Doctrinae vero ea excellentia es, ut ea satis omnibus clarus, et illustris, non satis tibi, secum assidue certes. nec mirum, qui vel a primis incunabulis ad summa contendebas, si prouecta iam aetate vix habeas, quo altius contendas. Praeclarum sane et eximium uno doctrinae

contenta domestico praeconio latissime peruagetur. Habent omnes quod praedicent, et imitentur; habet quod excipiat gratissima memoria posteritas uniuersa. Doctrinae vero ea excellentia es, ut ea satis omnibus clarus, et illustris, non satis tibi, secum assidue certes. nec mirum, qui vel a primis incunabulis ad summa contendebas, si prouecta iam aetate vix habeas, quo altius contendas. Praeclarum sane et eximium uno doctrinae genere; sublime, atque admirabile

grauitatem aquae magnitudinem habentis aequalem corpori solido leuiori, quam aqua, differt in aliquo a ratione, qua inuenitur grauitas aquae magnitudinem habentis aequalem solido corpori grauiori, quam aqua, sed utramque rationem exemplo antecedentis Problematis illustrauimus, in eo enim satis explicatum est de utraque. Sed ne exemplorum inopia laborare videamur, sit inuenienda grauitas cerae magnitudinem habentis aequalem propositae aquae B, accipiatur aliquod cereum corpus D, cuius grauitas sit 21, deinde aquae magnitudinem habentis aequalem cerae D, inueniatur

aequalem proposito cuiuscunque generis solido, alia enim tenenda est ratio ad inueniendam grauitatem praedictae aquae, quando propositum solidum sit grauius quam aqua, alia vero quando leuius, sed siue sit leuius, siue grauius, de inuentione huiusmodi grauitatis, in exemplo propositionis octauae, satis est explicatum. PROBLEMA VI. PROPOS. XIII. Propositis duobus solidis corporibus aeque grauibus, data magnitudine unius, magnitudinem alterius inuenire. SINT proposita duo corpora solida aeque

enim iterum summa omnium partium est 24, eademque est ratio de reliquis ita ut numerus partium auri, semper denominet qualitatem auri, et una medietas reliquarum partium, quae partibus auri desunt ad complendas partes 24, sit argenti, et reliqua medietas sit aeris. hac enim satis est supposuisse, ad nouum illud artificium, quo paulo post inuestigaturi sumus auri qualitatem ex sola grauitate quam habet in aere et aqua, eamque qualitatem duplici via inuestigabimus, una per calculum, per tabellam altera: et quia ad calculum spectant ea, quae superius inuenimus, de

ob diuturnam ac miseram cum religionis catholicae hostibus consuetudinem, sive ob magnam doctorum proborumque pastorum penuriam, innumerabiles propemodum in tantis tenebris inscitiae iacent, ut cetera quae ex inscitiae oriuntur mala taceantur, ut ne prima quidem christianae religionis elementa satis illorum plerisque sint nota. Quare sapienter est a nostrae Societatis moderatoribus constitutum, ut eius nationis lingua vernacula, quae apud plurimos populos latissime patet, addiscatur ab iis, qui ad eos erudiendos idonei censeantur. Etenim non videbatur

satis illorum plerisque sint nota. Quare sapienter est a nostrae Societatis moderatoribus constitutum, ut eius nationis lingua vernacula, quae apud plurimos populos latissime patet, addiscatur ab iis, qui ad eos erudiendos idonei censeantur. Etenim non videbatur satis instituti nostri rationibus convenire, cum tam multi ex nostris hominibus in extremos orientis occidentisque fines mittantur assidue, qui in variis illarum gentium dialectis cognoscendis insudent, quae gentes nunquam antea christianis institutae sunt legibus, ut cum iis de beata vita facilius

18  Te Macometigenę tunc timuere uirum.
19  Tempore quo Petrus Mocenicus caede cruentus
20  Vastabat Thracum littora amoena satis.
21  Tu quoque mandasti literis quae fecerit ille
22  Heros magnanimus Cunctipotentis ope.
23  Denique completo cursu pelagoque

Loranth de Inke, et alterius Francisci Nagy-Mihály de Petrócz, Sacrae Caesariae et Regiae Maiestatis, inclytae Camerae Hungaricae Consiliariorum habito. Ex quo, qui volet, diversa barbara nomina Hungarorum, plus quam satis cognoscere poterit, certis Iudiciariis exemplis, ab anno 1214. usque ad annum 1235. quod facit, unum et viginti annos, circa aetatem potissimum Andreae secundi Regis, comprehensa. Vide

quod plurimi incombusti, id est, illaesi a tali ferro, iustificati et absoluti sunt; ut patet ex quodam Libro, de quo vide supra, Quaest. 9. ad finem. Sed haec de praemissis, veluti de Praeludiis quibusdam, satis: iam ad institutum Processum propius accedamus. CAPUT SECUNDUM. / De Citatione, seu Evocatione.

incertum inde habent reditum. Imo vero, tam huiusmodi captivi in hostili, quam etiam in domestica captivitate constituti, apud nos iam communiter pro mortuis reputantur. Et neque quidem satis constat, unde nostri hanc opinionem desumpserint: nisi forte ex eo, quod Nobiles, hoc est, in Libero statu existentes, nisi legitime citati et ordine Iudiciario convicti; in personis, rebus, et bonis eorum, ad nullius

ad summum tamen adhuc, tam Actor triplicatione, quam Reus quoque quadruplicatione uti, permittantur. Quibus admissis, et Causae meritum declarari, et attentio Iudicum satis superque praeparari poterit. Nec videntur amplius, ulteriores ipsis concedendae vices: quia sic inutilibus, et non necessariis iterationibus, in longum protrahetur disputatio. Quanquam olim Pompeius Magnus, tertium Consul

ne scilicet absque legitimo patrono et defensore, ab iis Iudicatus et condemnatus esse queratur. Siquidem et de antiqui Iuris Regula, favorabiliores Rei potius, quam Actores habentur. Atque haec de Exceptionibus satis dicta sufficiant, nunc iam ad Iuridica Remedia accedendum est, quibus sese In-causam attractus sanare volet.

sequetur. 2. tit. 32. Ubi Nota quod praemissi isti Quinque modi iurandi, observantur tunc tantum, quando sententia aliqua, ex responsionibus partium, ad communem Inquisitionem exmissa, sed nondum satis comprobata fuerit. Paragraphus autem sequens, citati 32. tit. qui incipit. Quod si Actor etc. refertur ad responsiones partium, ex quibus videlicet sententia ad probandum adhuc

se facti, cur id fecerit, rationem dare. Atque ideo nisi sufficiens ratio per ipsum data fuerit, ad propriam iam confessionem condemnari poterit. Imo vero, cum nemo sibi satis, vel Iudex, esse possit, 2. Signif. art. 8. neque data facti ratio, soepenumero in Iudicio contradictorio, ipsum salvare potest; ideo hac in parte consultius foret ipsi, cautius procedere. II.

omnino necessarium fore, illum quoque pleno homagio, exceptionem contra se factam, propellere debere. Quod tamen videtur non esse tenendum, iuxta titulum 36. secundae partis, quia ibi manifeste elucet, satis esse obiectam infamiam in unico termino, literali fulcimento, aut alio probabili documento, sufficienti scilicet humano testimonio comprobare, ipsum verum Nobilem et honestae conditionis hominem esse; et tunc excipiens in

exprimitur, ac potissimum in huiusmodi Appellationibus quae pro maturiori sui revisione transmitti solent. Philippus Pater Alexandri Magni, cum causam cuiusdam Machaetae cognoscens, dormitare videretur, nec satis animadvertere, quae ille pro suo Iure diceret, ad extremum Machaetam damnavit; quo vociferante, ac provocare se dictante, Philippus ira percitus, ad quem tandem inquit? Ibi vero Machaetas, ad te (inquit) ipsum, o bone

interest, ea iam tandem aliquando potiri; et haec proprie Remissio dicitur. Aliquando etiam pro maiori declaratione continuanda, remittitur ad eandem sedem Iudiciariam Comitatus, absque ullo praemissorum modorum, ubi non satis liquet. Veluti olim apud Romanos Iudex non liquere pronunciabat, quando scilicet probationes et argumenta, non satis erant idonea ad diiudicandam causam. Budaeus in Pandec. quod et

remittitur ad eandem sedem Iudiciariam Comitatus, absque ullo praemissorum modorum, ubi non satis liquet. Veluti olim apud Romanos Iudex non liquere pronunciabat, quando scilicet probationes et argumenta, non satis erant idonea ad diiudicandam causam. Budaeus in Pandec. quod et amplius liquere (id est liquidari debere) pronunciabat; sicut et dies causae Prorogabatur; cum, aut diffundebatur

succumbens in causa appellata, cedendo Appellationi ipsi, utitur. Passim: ut art. 29. Anni 1609. et art. 23. anni 1613. III. Simplex omnino, absque ulla praevia Appellatione et Inhibitione, satis late patens, quo potissimum in sedibus Comitatuum, absentes et criminaliter convicti, soliti sunt uti, ut videre est infra quaest. 30. cap. 9. IV. Cum gratia nuncupatum, quod solus

nomine non dignari, neque hoc sensu intelligere; sed inter species interdictorum a Iure nostro alienorum, adeoque ipsas actiones reponere; cum tamen illa, non sint actiones ipsae; sed actionum accidentia duntaxat, ac satis confuse et obscure determinare, uti iam et supra quaest. 15. cap. 5. dictum est. Nec mirum quidem, cum ut et ipse scribit in secunda sua praefatione, ex sola theoria, et nulla ex forensi praxi, totum illud opus

8. Secunda Interlocutoria, sive Intermedians, cui obviatur Appellatione, et postea cedendo ipsi Appellationi, Novo iudicio. Tertia similiter per non_venit, satis late patens, ac potissimum in sedibus Comitatuum contra absentes, et criminaliter convictos, cui occurritur simplici tantum Novo Iudicio, absque ulla Inhibitione, vel Appellatione. Ut videre licebit infra, quaest.

contra salvum conductum Regiae Maiestatis, non in amissione honoris, sed in poena Notae infidelitatis, condemnatur. 1. tit. 14. et 2. Matth. art. 27. Caetera vide uberius citato proprio loco, satis declarata. Fidem quoque hoc loco intellige humanam, quae et bona fides dicitur, et est dictorum conventorumque constantia Cic. 1. Offic. Nam fides supernaturalis, quae et Theologica dici solet, huc non

in casibus huius quoque ipsius, in facto Maioris potentiae, convinci solebant. 2. tit. 67. et 1. Vlad. art. 55. Ubi Nota Primo, iam expensas non solere adiudicari, quod satis iniuriosum est ipsi Actori, nec onus huius sententiae deponi posse cum levi onere, 2. tit. 69. Secundo, Iniuriam esse offensam, non iure factam, atque ideo omne id, quod non Iure fit, iniuriam dici. Fit

Quia vero soepenumero homicidia contingere solent, ex praetensione propriae defensae; ideo licet. Tit. 21. et 22. tertiae partis Tripartiti, satis luculenter modum et requisita, huiusmodi defensae pertractent: Nihilominus tamen non abs re fuerit, praesenti quoque occasione, plus adhuc aliquid de ea hic annotare, ut hoc modo quoque plenior eius cognitio haberi

aut balista, seu pixide; quanquam haec omnia nomine teli confundantur, lege Corne . de Sica. Et de hac secunda defensa, potissimum ac principaliter dicti tituli satis luculenter tractant. Tertiam Honoris, ubi licet aggressus potuisset fugere, evitareque vulneris illationem; non tamen tenebatur fugam arripere, sed potius vulnerare, et occidere; cum aliquem esse fugatum,

infra quaest. 18. QUAESTIO DECIMA TERTIA. Quid est Iudex, et unde dicitur? Est persona, et ex suis dotibus satis idonea, et publica authoritate, omni ad id iurisdictione aucta, ut possit quamlibet causam coram se propositam, iusto Iuris tramite, legeque et consuetudine patriae discutere, et diiudicare. Dicitur autem Iudex, quasi

maxime iurare, 1. Vlad. art. 33. et 3. eiusdem art. 4. Non quidem in posteriori hoc citato loco denominata forma de Rakos, de qua, ubinam contineatur, et qualis fuerit, non satis constat; neque vero forma illa, qua veteres Iudices adiurabantur, fol. 747. Maioris decreti; sed alia iam usitata, quae habetur 6. Sigis. art. 1. Item 6. Matth. art. 73. et

Lectore, adiicere volui; quoniam publica omnium voce clamatur, Processum Iuris esse vitiatum; ideoque Decreta Regni, corrigere et emendare necessum foret. Quod sane est, causam non ut causam praetendere, et rem potius non satis animadvertere; siquidem hic error seu vitium, non provenerit ex Decretis ipsis, sed ex consuetudine, quae contra tam aperta et manifesta Iura Regni observari non deberet; sed magis Iura, suo loco relinquenda, et illa

Et prurientes tinniunt aures tuae
Si quando Patrii fama iuris spargitur?
Hinc inde folia, dubius, ut quid disiicis?
An dextra trepidat si boni quidquam tenes?
Ride, dolende livor, o ride satis,
Ridende ride livor, o ride satis,
Prodesse Patriae volumus, o ringere satis. IN EUNDEM. Aliud.
Invide livor abi, non

Si quando Patrii fama iuris spargitur?
Hinc inde folia, dubius, ut quid disiicis?
An dextra trepidat si boni quidquam tenes?
Ride, dolende livor, o ride satis,
Ridende ride livor, o ride satis,
Prodesse Patriae volumus, o ringere satis. IN EUNDEM. Aliud.
Invide livor abi, non haec tibi scripsimus, audin'?

Hinc inde folia, dubius, ut quid disiicis?
An dextra trepidat si boni quidquam tenes?
Ride, dolende livor, o ride satis,
Ridende ride livor, o ride satis,
Prodesse Patriae volumus, o ringere satis. IN EUNDEM. Aliud.
Invide livor abi, non haec tibi scripsimus, audin'?
Rodere vel noli nostra, vel ede tua.

dialogo exciderat mihi interscribendum me demonstrasse errorem illorum, qui Hieronymum uel in Istria uel in Dalmatia progenitum dicunt. Hunc itaque modo prae manibus habeo. Historiolam Ecclesiae Zagrabiensis intermissam habeo, quum praeter illa, quae istic collegeram satis confuse, nihil habeo, neque Domini Canonici quicquam dederunt, aut transmiserunt. Alii omnes ex Hungaria praestantiora quaeque ad Patrem Incoffer transmiserunt, qui eadem suis annalibus inseret. Legentur haec, memoria autem nostra peribit, incuriâ nostrâ. Repeto quod lateri

3.181  Dixit, et in liquidas celsum caput abdidit undas. In obitu Michaelis Gradii Epicedion Junii Palmottae.
4.1  Iam satis obstrictam tenuere silentia uocem,
4.2  Et latuit squallens cordis torpentibus aegro
4.3  Corde dolor, potuitque pias differre querelas
4.4  Musa suo deiecta gradu, quo tuta

Laetitiae pia signa dedit, montesque Lyburni,
4.406  Adriaque, Illiricas undis qui lambit arenas.
4.407  Postquam grandiloquo diuina tragoedia uersu
4.408  Constitit et placidis satis indulsisse Camoenis
4.409  Visum, altas animum docti Ciceronis ad artes
4.410  410 Vertis et in medio causas orare senatu
4.411  Incipis, ambrosiam miratur Curia uocem

4.658  Mox ploraturam nuper felicibus Vrbem
4.659  Rexerat auspicijs, nitidae notissima uitae
4.660  660 Integritas merito summos concessit honores.
4.661  Nec satis hoc, nostra iudex spectandus in aula
4.662  Considet et placida cum Maiestate seuerus
4.663  (Notus honor Gradiae genti) sectatur iniquos
4.664  Supplicijs grauibus mores, interque

7.13  Vikuy, premagay, vladay, bud strazno protivnim.
Epos heroicum
Modi Latini.
8.1  Non erat, o felix Caesar, tuis gloriis satis,
8.2  Quod innumerorum vocibus praedicabatur populorum
8.3  Tua virtus: iam et dura sonant tua nomina saxa,
8.4  Et gelidae cautes edunt sapientia verba,

in hoc amplissimo orbis terrae consilio verba facturus rudis et indisertus Orator, tremerem animo vehementer, et commoverer, si parem susceptae causae magnitudini desiderari orationem, et facundiam crederem; nec potius traditae cuidam a majoribus consuetudini utcunque mihi parendum esse viderem. Satis enim intelligo, ea Vos mente, eoque consilio huc advenisse: adeo intentos in commune bonum, adeo flagrantes in Dei, et Ecclesiae charitate animos attulisse: tanta denique sapientia, et rerum usu esse praeditos; ut nullus sit reliquus locus disputationi, quae Vos officii vestri rationis

enim intelligo, ea Vos mente, eoque consilio huc advenisse: adeo intentos in commune bonum, adeo flagrantes in Dei, et Ecclesiae charitate animos attulisse: tanta denique sapientia, et rerum usu esse praeditos; ut nullus sit reliquus locus disputationi, quae Vos officii vestri rationis admoneat. Satis itaque mihi erit, si sanctissimum propositum Vestrum, si egregiam Reipublicae in his Comitiis bene gerendae voluntatem, vel leviter adumbrare contingat; ut in iis, quae a me dicentur, quasi quodam in speculo, Vos ipsos paulum; Vestrorumque sensuum, et cogitationum imaginem contemplemini.

fuit. Hinc etenim factum est, ut Romanis in fastis Viros sua quemque memoria maximos, ac sapientissimos haberemus, qui Summi Pontifices, iidemque summi mortalium, non dignitate magis, ac titulis essent, quam meritis, et virtute. Quod unum ad certam, et absolutam magnorum imperiorum felicitatem satis esse, non est, quod a Platone doceamini, qui tales reliquos cives solere esse ait, quales essent Principes Civitatum; multo namque vetustiorem, locupletioremque hujus veritatis auctorem Spiritum Sanctum habetis, et respondentia divinis ejus oraculis experimenta non dubia, praesertim ex

certum, ac statutum Vobis esse, persuasum habeo: ut quam speciosam hac parte, ornatamque Domini Sponsam a majoribus accepistis, eodem cultu et majestate praestantem, posteritati tradatis; ac ne de spiritu quidem ipso ac sanguine, tam praeclaram in causam, si res poscat, profundendo, dubitare. Satis id, superque declarat, vel honos iste Purpurae, quam Vos nequaquam ad inanem luxus ostentationem, aut oculorum oblectamentum, sed hujus ipsius constantiae, ac fortitudinis profitendae causa, vetere instituto, gestatis. Verumenimvero ad negotium, in quo versamini, minime tanta

bellum ab hoste infensissimo, cum quo raro non infeliciter, et sine magna clade antiquitus congressi sumus. Nunc autem cum in unius Urbis irrita obsidione alterum, et vigesimum annum haerentem cernamus, et clarissimis nostris, terra, marique victoriis debilitatum, et inertiae suae convictum; satis opportunam in illo materiem habemus, gloriosis, et Christiano animo dignis Romani Pontificis incoeptis; ne spectatae populi Christiani virtuti, barbarica ulterius illudat ignavia, cujus non intellectum ad hoc tempus arcanum, recenti hoc experimento manifesto deprehendimus: et tandem aliquando

et tandem aliquando desinamus, pacem ab illo et securitatem ingentium Regnorum concessione redimere. De his omnibus, quae cursim a me commemorata sunt, et omnino de summa Reipublicae Christianae deliberare cummaxime Vos putate PP.EE. cum de eligendo Pontifice Maximo deliberatis. Satis recte, et terrenis Ecclesiae commodis, et saluti religionis, et otio publico, et securitati Regnorum consulueritis, si recta hoc uno in negotio consilia sequemini: hoc est, si optimum, et sapientissimum, qui omnibus hisce confluat, et praesideat, eligetis. Qui curarum ingentium capax, non uni

potestatis usurpatione, et remissione a laboribus; sed in curis, sed in vigiliis, et felici magnorum inde consiliorum successu positum arbitretur. Talis demum erit, (ut uno verbo complectar omnia) quem spectata prae caeteris erga Deum charitas commendet; quam unam, satis dignum pretium hujus honoris et loci, constituisse visus est Christus Dominus, cum Principem Apostolorum non ante sui gregis Pastorem pronuntiare sustinuit, quam semel, iterum, ac tertio de amoris erga se constantia, et magnitudine explorasset. Ite igitur in Suffragia, Deo,

summaeque doctrinae apud Parisios, ejusque cura doctorum hominum judiciis commissa est. Nata extemplo nobilis inter ejus Lectores controversia germanusne parentis, quem praeferebat foetus, an spurius et supposititius videretur. Et quando codex antiquus, quem dixi, nusquam comparebat, nullique satis idonei testes proferebantur, qui scripturam vidissent, deque ea judicare possent, si qui ejus causae favebant (quos quidem plurimos, et fere doctissimum quemque fuisse accepi) non nisi cunctanter et timide tanta de re pronunciare visi sunt. Quamvis autem ipse hunc codicem, cum essem Tragurii,

testimonium hac de re meum, nеc apud me ipsum tanti feci, nеc in aliorum animis tanto in pretio futurum judicavi, ut prolato ipso codice et in loco celebri palam inspecto ad fidem ejus antiquitatis asserendam opus non esset. eoque magis quod idem fragmentum Patavii interim editum est, nequaquam satis accurate, et dimissa passim ejus exemplaria et studia et stilum hominum eruditorum excivere in utramque controversiae partem prolixe disputandi. Itaque et ipse quantum in me fuit, et plerique alii, quibus abstersa a Provinciae nostrae nomine hac tam foeda macula opus erat, summa ope

tum omittendis tum perperam collocandis, in literis majusculis non adhibendis, in negligendis interpunctionibus, et si quae alia vitiosum scriptionem faciunt, intacta relicta sunt. Qua quidem in re diversum consilium meum fuit ab editoris Patauini diligentia, quae nequaquam (ut mea fert opinio) satis opportune, et sine dubio multo quam opus erat remissius in adornanda ejus correctione versata est. Hoc itaque exemplum, ut quam exactissime typis vestris expressum appareat magni interest proposito hujus editionis, et rationibus causa a Statilio suscepta: cujus Defensionem ad vos

suisque fidentes viribus, maiora audere, atque opes per longinqua commercia terra, marique petere aggressi sunt, eoque dignitatis et amplitudinis Patriam suam prouexere, ut iam tum caeterarum Dalmatiae Ciuitatum, quasi antiquo Salonarum iure in se transmisso, primas tenere visa sit. Cuius rei satis locuples testís est Porphyrogeneta Constantinus Orientis Imperator, cuius erat in ditione Dalmatia: qua tunc maritimis aliquot vrbibus, non absimilem Ragusinae fortunam expertis, continebatur, censebaturque: adhuc illa veteris Romani morís, et lingua, et institutorum, veterisque item erga

claritate; tradito aliquot antea saeculis more, ut coniugia nobilium, nisi inter eiusdem ordinis ciues, nequaquam congruentia iudicentur, vetustam ob legem, liberis, nisi pari utrinque natalium dignitate proditis, ad paternos honores aditum intercludentem. Quam legem prudentissimo cuique nunquam satis probatam, et populi frequentiae, qua ciuitatum omnium felicitas continetur, maxime aduersariam, proximis tandem hisce annis abrogari placuit, simulque a consilio nihilo vtiliore discedere, in quo trecentos amplius annos perseueratum est, de non adsciscendis plebeiis in ordinem senatorium

cantusque fuisse, a doctissimo quoque, solerter animaduersum, summamque rationem in ea re versatam esse comperio. Primi namque mortales; cum ad prudentiam in consiliis capiendis necessariam sua cuique experimenta nequaquam esse satis intelligerent, quod plurima gerenda occurrerent, quorum exempla longiore interuallo, quam humanae vitae spatium dabat, repeti oporteret; res gestas clarorum virorum, ad vitae doctrinam idoneas, vincta rudibus utcumque numeris oratione comprehendere, caeteraque musarum suauitate condire ad

34  Et furtis nimium tempora iniqua tuis.
35  Principe quo castis populis libet esse, pudetque
36  Dissimiles Domini moribus esse sui.
37  Nec tamen haec tu tanta time, satis ille superque
38  Alterius discit providus esse malo.
39  Parthenopae Trojana suae quia fata timebit,
40  Et charis alium civibus Aeacidem.

sed aliis; quia dum vivunt, vivunt aliis, vivunt Ecclesie, Principi, et Patriae, dum vivere desinunt, sibi duntaxat demum vivere incipiunt. Jactent alij in Nobilitatis argumentum sanguinem, quem acceperunt, ESTORADUM Genti satis est meminisse, quem (non tam moriendi necessitate, quàm voluptate) fuderunt, non purpura huic deesse potuit, quae violis etiam insertas habuit rosas, cujus acinaces nulla Hungariae hostis sibi formidandos non

longumque minatur in astra?
4  Num rursus ferus aera rotat, streperoque sub axem
5  Salmoneus stridore salit, renovataque dirum
6  Machina in auctorem coelum nova fulmina poscit?
7  Anne priore satis non castigata ruinâ
8  Trux integrati repetita in Numina belli
9  Signa dat, et multi circumtonat impete bombi
10  Ascensura Polum, devictaque Sydera Tellus?
11  Ast quo Pierio praeceps lymphatus ab

10   Si fuerit tanti mente probata VIRI.
1  Ergo integrati me Phoebe tumore caloris
2  Rursus agis? nec Buda satis? nisi carmine nostro
3  Per bellum VENETIS accederet ardua fastis
4  NAVPLIA, et invictae caderet sub jura securis?
5  Sit procul iste furor, properaeque insania Musae,
6  Hanc mecum siluisse velis, nec

1.517  Ambiguum, tutela parat: prudentia Iuris
1.518  Sola, gigantaeam segnis decurret arenam.
1.519  Altior excelsae discenda scientia metae
1.520  Restat adhuc: satis humanis exculta palaestris
1.521  Pectora divinae fidei nutrita papilla,
1.522  Ambrosios adeant supremae Palladis amnes,
1.523  Ignotaque bibant sacros dulcedine rores.

2.363  Caietane tuis: hoc est quod saepe quieta
2.364  Mens agitat, spreto Clerum componere Mundo.
2.365  Caietanus huic: mea quod, dignissime praesul,
2.366  Vota probas, satis est; nostrae qui lumen opacae
2.367  Immisit menti, caeptis dabit utile nostris
2.368  Auxilium Deus: adstringi sed legibus optas
2.369  Tu quoque propositis praesul? reus Urbis, et

verbis: num sat tibi subdola serpens,
3.610  Formosus videor? si necdum iusta rubentis
3.611  Copia defluxit roris, dabo pluribus aequam
3.612  Mensuram rivis; quantum est satis, accipe demens
3.613  Ambitio, chlamydemque para, decorare Thienem,
3.614  Persuasus quo possit honos. Hic durius omni
3.615  Obriguit saxo, praesens affatibus istis

4.42  Stulta etiam vindicta sequi? tum Romula pubes
4.43  Divitias mirata suas, tot regibus unam
4.44  Suffecisse stupet, repetitis cladibus urbem.
4.45  Nec satis hic caedis: turbo mox saeviit alter
4.46  Qui Romae in iugulum gladium Ricimeris adegit.
4.47  Roma tamen nec tunc cecidit, foret altera fronte
4.48  Multiplici velut hydra, nequit

4.93  Murorum flexus non exploraverit hostis;
4.94  A longe, peltata tuas suxere rapinas,
4.95  Agmina; servasti missis tua maenia donis.
4.96  Nec sic tuta satis: Lybicis post venit ab oris
4.97  Maurorum numerus; non hic te parva reliquit
4.98  Gaza, suburbanis raptis Duce Massare templis.
4.99  Tale fuit Romae fatum: sublimia magni

animi generoso indent pia bella Gradivo!
4.592  Quas vires tam iusta dabit tibi causa? quod addent
4.593  Pectoribus robur, coeptae pro Numine pugnae?
4.594  His laurus secura viret: satis, unica palmis
4.595  His est causa Deus: nequeunt pia pectora sterni;
4.596  Victori, victoque parem dant astra coronam.
4.597  Iniustis vero si caedibus opprimis urbes,

Norificant : et caudate quos lumine flammae, 675
4.676  Thracem pressuris offert Heroibus Aether,
4.677  Hos Caietano publicat praecone triumphos.
4.678  Sed progressa satis peregrino in pulvere, tandem
4.679  Musa Thieneos canta ferventius ignes,
4.680   25 Annus erat post mille annos, et saecula quinque,
4.681  Sexti

4.762  Praesidia, aeternos quibus et feliciter ignes
4.763  Effugiat; possitque etiam peccator amaras
4.764  Ultricis vivus Nemesis vitare sagittas.
4.765  Compertum satis est etenim, cum vindicat aptis
4.766  Crimina suppliciis Deus, indefleta flagellat
4.767  Supplicii peccata rigor; cum propria mentem
4.768  Contritam, et scelerum molem, plagasque

4.802  Proposito vitae pietas, Cerealia mensae
4.803  Angelicae fomenta dabat, multamque palato
4.804  Mortali, aetherei panis suadebat orexim.
4.805  Non satis est aegro iuveni, debere salutem
4.806  Solerti medico; sed postquam expulsa periclum
4.807  Funeris elisit febris, pallentia suavi
4.808  Recreat ora cibo:

signum, fatuas componere mentes. THIENEIDOS LIBER QUINTUS.
5.1   1 Non fuerat visum Coelo satis esse, repleri
5.2  Caietane tuis unam virtutibus urbem:
5.3  Provida pandebant aliam tibi fata palaestram,
5.4  Qua germana tuae mentis simulachra, labantis

5.100  Suggerit intuitus, nostri expendentis abyssum
5.101  Pulveris, et dubias certo pensare potentis
5.102  Subsidio, nullo victus discrimine curas.
5.103  Si necdum satis est quod dico; revolvite sacrae
5.104  Doctrinam legis: Christi signata cruore
5.105  Non minuit promissa fides: docet illa futuri
5.106  Primum Iustitiam regni, primoque beatas

6.196  Desidies: quas adversus timor obiicit umbras,
6.197  Sincerus contemnit amor; qui primus in ista
6.198  Imperat, et reliquis legem dat motibus, esca.
6.199  Adsit amor, satis est: soli haec debetur amori
6.200  Hostia: quin etiam libato sufficit Agno,
6.201  Hostia solus amor. ferves? accedere amantem.
6.202  Quis prohibet? si non ferves, accede;

6.414  Germanamque scidit deluso Aquilone nefandus
6.415  Mysta fidem: sacrasque Petri, furiosus Averni,
6.416  Sacrilego Claves pede conculcabat Alastor.
6.417  Nec satis Arctoo tulit insanire superbus
6.418  Erro solo; tetigit, nimium furere ausa remotas
6.419  Hydra plagas, Stygiae rebiem proferre cathedrae
6.420  Solicita. Ausonias iam dente

6.579  Dixit iniqua reum plebis sententia regem:
6.580  Absolvitque scelus; publici cum luce theatri
6.581  Regia subiecto cervix data victima ferro.
6.582  Haec una haereticas placat satis hostia sectas.
6.583  Iam tamen haec memorasse piget: nam quale Britanno
6.584  Affulsit solio lumen! novus Anglica Princeps
6.585  Sceptra tenet, veteres fidei qui luce ruinas

6.915  Illaesam nostrae gemmam servate palaestrae
6.916  Pauperiem: feret indubios hac praeside census
6.917  Coelo nixa fides; pro qua iam provida multis,
6.918  Compertisque satis caverunt Sydera signis.
6.919   41 Hic Caietanum fari quoque plura volentem,
6.920  Vox et lingua suo veluti sat munere functa
6.921  Destituit:

6.1039  Praesidio fatis, precibus committe clientem.
6.1040  Hoc mea, submissa carmen tibi Castalis offert
6.1041  Caietane lyra: non quod me vate putarim
6.1042  Posse satis digna promi tua gesta Camaena;
6.1043  Sed tibi quod nostrae, quamvis insuave Thaliae
6.1044  Obsequium servire sinis, gratamque benigno
6.1045  Pauperiem spectas vultu; tua Caietane

videlicet ijs, quae nocendi vim in ipsis suae naturae principijs defixam, penitissimèque insitam habent; alijs verò sapientem per vsum correctis, vt vel Mala esse desinant; vel in Bonorum inquisitionem, praescribens, non solùm quàm necessariò ediceretur; sed quid etiam seruandum proponeret, satis luculenter patebat. Prior verò, fortuitis et indifferentibus recte vti praecipiens, tametsi de aequitate suâ nullum; aliquem tamen de praxi videbatur dubitandi locum, relinquere: non omnibus facilè animaduersuris, in quo demum prudens ille, tantique ad propositum finem momenti, Fortuitorum

relinquant.
1.126  Hinc irae, lacrymaeque, hinc pectora saucia duris
1.127  Inuidiae stimulis: timidae spes, gaudia maesta,
1.128  Turbida, sollicita, infidos trepidantia casus,
1.129  Nunquam et plena satis, nunquam non anxia vota.
1.130  7. Progenies magni, maior genitore, Philippi,
1.131  Testis Alexander, fortunatissimus vnus
1.132  Qui fuit, et quo non alium Mauortia

mentes! Si scenica vobis
1.499  Haec modò regnantem faciunt insignia: vestros
1.500  Hinc aliò cultus, et munera vertite. Nolo
1.501  Esse, quod Aesopus, quod Roscius. Ergo relinquit.
1.502  Talia, queis satis externo splendescere cultu,
1.503  Ipse alio fretus regno, interiore, suoque.
1.504  19. Par neglectus opû. Monstres augusta superbis
1.505  Atria porticibus, laqueatia cedrina, multo

spumas proiectâ luce pacisci?
1.560  Semina qùid scelerum iuuat, infoecunda, nec vlli
1.561  Noxia, dum tellure latent, in publica damna
1.562  Eruere, et populos latè vulgare per omnes?
1.563  Plùs satis ah proprijs vrgemur cladibus: ipsa
1.564  Plùs satis ex sese profert Europa Malorum.
1.565  Sunt variae pestes, sunt horrida saecl Ferarum,
1.566  Lethalisque aconiti, et semina dira cicutae.
1.567  Cur

scelerum iuuat, infoecunda, nec vlli
1.561  Noxia, dum tellure latent, in publica damna
1.562  Eruere, et populos latè vulgare per omnes?
1.563  Plùs satis ah proprijs vrgemur cladibus: ipsa
1.564  Plùs satis ex sese profert Europa Malorum.
1.565  Sunt variae pestes, sunt horrida saecl Ferarum,
1.566  Lethalisque aconiti, et semina dira cicutae.
1.567  Cur noua deuehitis peregrino ex Orbe venena?
1.568  Cur,

ratio? Cur tam mentimur auaram,
1.736  Limite quae nullo in medium se effundere gaudet,
1.737  Naturam sortemque Boni; nil prorsus vt amplum,
1.738  Aut nostrum, nisi quod viduum consorte, putemus?
1.739  Non satis hinc quoque perspicuum, quàm pauper, inanis,
1.740  Exiguùmque patens, vel maxima, sit procerum sors:
1.741  Cum nequeat cepisse duos: spernenda, suique
1.742  Vix pretij memor, in communia venerit alter

locuples fortuna minis. Dulcissima vitae
1.969  Munera cum primis, epulas, somnosque timendum.
1.970  Gemmiferis natat in cyathis, lautoque sopori,
1.971  Importuna comes, Fraus accubat. Arma cauere
1.972  Haud satis: ipsa armis grauiùs saevire docentur,
1.973  Ipsa gerunt bellum pacis sub imagine dona.
1.974  Nulla fides generi: qui sanguine iunctior, hostis
1.975  Certior. Immitem quoties dos ampla Maritum

stimulis tam tristibus vrgent?
1.1062  Hoccine ius? Praedas alieno euerrere Fundo:
1.1063  Exturbare manu pacem: vim, vulnera, caedes
1.1064  Nil meritis inferre? Ah saeuo parcite ludo,
1.1065  (Poenarum satis est) ah barbara ponite tela,
1.1066  Crudeles. Nullo certèvos crimine laesi:
1.1067  Nil merui, tam dura nocens cur praemia ferrem.
1.1068  Quin etiam (nimios fractura vmbracula soles
1.1069  Vt taceam)

caelata Corinthus,
1.1185  Artificumque manus: sed nec periuria, fraudes,
1.1186  Insidiaeque truces aderant, funestaque bella,
1.1187  Et strictis hinc, inde pares mucronibus Irae.
1.1188  Votorum tunc Summa, satis: nullique cupido
1.1189  Alterius suspecta: hominum quot millia, fratrum
1.1190  Vnanimi totidem coetus tunc nescia fuci
1.1191  Simplicitas, tunc alma fides, atque aurea morum
1.1192  Temperies: sine lege

Harpyiaeque, et terni Cerberus oris,
2.365  Hydraque monstrorum legio, nullique videndum
2.366  Bis caput naguicomae Phorcynidos, et tua, Vesui,
2.367  Bellerophonteus simulans incendia terror,
2.368  Cumque satis vdâ Iunone Bimembribus, in se
2.369  Diuisi toties numerosum Aegaeonis agmen:
2.370  Quidquid et implacidum, violens, ferale, tremendum
2.371  Vel subeunt; vel caecâ homines formidine fingunt.

strepitu (sic o Capitolia quondam
2.436  Seruassent: niuei meritum non anseris esset
2.437  Iuppiter incolumis) baubatibus atria saeuis,
2.438  Et trepidam circùm noctem impleuere Molossi.
2.439  Idque satis: medijs extemplo territus amens
2.440  Liminibus longè Timor absilit, actaque retro
2.441  Praecipiti dat terga fugae. Mandata Deorum,
2.442  Andremon, Nemesis, turbato pectore cuncta
2.443  Protinus

tegi crustis fallacibus hamum
2.621  Vsque monens. Quid agat? Cupido nunc admouet ori;
2.622  Admotas refugo nunc ore auertitur escas:
2.623  Fortior en hausit; iam damnat, et expuit haustas.
2.624  Nec satis id: mensis, morbo gliscente, repulsis,
2.625  Sepositas celer in latebras se proripit, et, quae
2.626  Cunctabunda fames aegro vix frustula ventri
2.627  Crediderat, mersis ea protinus omnia fauces

quem seros piguit praenoscere casus.
2.1035  Nempe hic, praecipiti subitò erumpente procellâ,
2.1036  Attonitus, vecors (caeci natura pauoris
2.1037  Semper vt acclinis peioribus, inque tumultu
2.1038  Non satis ambiguo sibi mens improuida constat)
2.1039  Quae capiti prona incumbunt, discrimina peiùs
2.1040  Iam metuit multò, et vanis terroribus auget.
2.1041  44. Pluribus hinc adeo vulgaria pectora

ad ludum. Nil dira tonantûm
2.1145  Fulgura tormentorum, et ferri plurimus iber,
2.1146  Nil variae caedes, altoque in sanguine misti
2.1147  Quadrupedesque, virique nouum, lugubre, timendum
2.1148  Obijciunt. Satis haec olim metuisse: suismet
2.1149  Viribus edomuit sese timor, ipsaque demum,
2.1150  Quae pridem fregere animos, discrimina firmant.
2.1151  48. Postremò, cui bella diu praecognita,

festiuae imponunt victricia puppi;
3.509  Cautibus illisam caecis perijsse carinam. (a) (a) Fingitur visum, quod potuit contingere.
3.510  Nil certum satis: ambigui periura fauoris,
3.511  Vsque sub emeritam multos Fortuna senectam
3.512  Amplexu toto fouet, immensisque saginat
3.513  Muneribus, titulos, et honorum insignia circùm
3.514  Accumulans: quò

impulsae venientûm, corpora notas
3.657  Praecipiti hinc, illinc saltu vibratis in vndas;
3.658  Vos rabiem miseris infixam, aegrosque dolores,
3.659  Ac lethi stimulos fluctu mersiftis eodem.
3.660  Hoc satis, haec Leporum gentem seruauit imago.
3.661  Mirantur, subitò refugas, seque esse timori,
3.662  Attolluntque animos. Iam non postrema videri
3.663  Sors sua: quaesitae iam deferuescere saeuus

caput hoc quovis interfice letho.
3.1264  Sed parcis, video, laniandi saeua voluptas
3.1265  Ne pereat, mecum tandem consumpta: parùmque
3.1266  Infelix videor, letho si torquear vno:
3.1267  Nec tu infesta satis, mortes ni mortibus addas,
3.1268  Extremumque diem nullâ non luce reducas.
3.1269  Ergo ego sum, cui nec permittunt viuere, nec dant
3.1270  Fata mori: totiesque vnum qui ducere funus,
3.1271  Laetitiae,

agnoscenda ruinis.
4.270  Pro Solyma Solymae locus eat. Viguisse Mycenas
4.271  Non oculis, famae iam credimus. Ardua nusquam
4.272  Pergama. Cadmeus cecidit labor: aequora nec te
4.273  Bina, Ephyre, texere satis; quin Romulus ignis
4.274  Congestas tot opes, tanto molimine ductas
4.275  In caelum excidio fatali absumeret arces.
4.276  Parua tamen loquor, ars hominum quae struxerat, aeui
4.277  Vastantis miserum

Sapientis honorem
4.651  Dum violare furit; tenebris se damnat. At ille
4.652  Celsior interea, piceamque ex aethere noctem
4.653  Despiciens, rutilum Conuexa per ardua Mundi
4.654  Vrget iter, caecam rabiem satis vltus, iniquo
4.655  Quòd, dum negligitur, lucem non commodet hosti:
4.656   33. Iamne vides igitur, causae nil esse, malignis
4.657  Cur scelerum furijs adeo moueare, suamque
4.658  Cur sonti retulisse

de ponte, verendum est.
4.1037  Compellare hominem iuuat, atque exquirere causas.
4.1038  Heus bone, quae tanto miserum sors aspera luctu
4.1039  Exagitat? Retices? Cunctaris? Lumina vertis?
4.1040  Iam satis est: miserum ne coge in verba pudorem.
4.1041  Quod petimus, certis facies tua vocibus vltro
4.1042  Eloquitur, peragitque vices sermonis imago.
4.1043  Rem teneo, licet ipse neges. Hic nempe nigranti

pedes alijs, vel brachia certo
4.1137  Iure datum. Capitis voluit si munere fungi
4.1138  Te Natura; suos cur inferioribus actus
4.1139  Inuideas membris? Anne omnia solus obire,
4.1140  Omnia posse velis? Satis esto, summa tenere
4.1141  Quòd licuit, primasque refers quòd in ordine partes.
4.1142  Tu fortes regis infirmus: tibi, corporis absint.
4.1143  Vt reliqui vires; at deservire laborant.
4.1144   60.

est, spreuisse dolores. EVTHYMIAE Liber Quintus.
1  1. Non tamen, ad plenae felicia munera Pacis,
5.2  Fortunam satis, externosque retundere casus,
5.3  Hac operosa tenus ratio quam tradidit artem.
5.4  Maior adhuc belli moles, crudelior hostis,
5.5  Cordibus infixae pestes, agnataque restant,
5.6  Et penitùs fibris

penitùs quêis corde recepta
5.191  Vis eadem, indocilisque premi, ceu turbidus atrae
5.192  Qui tegitur gremio nubis vapor, obvia quassu
5.193  Fulmineo fragilis vitae penetralia soluit,
5.194  In lethum satis vna? Acri sic feruidus aestu
5.195  Dum furit, et male se capientem Sylla tenere [b] Valer. Max. lib. 9. cap. 3.

externae sub iura libidinis ire?
5.474  Finge adeo fragili Mortalem corpore; quovis
5.475  Alterius flatu, obtutuque vt possit iniquo,
5.476  Saucius immanis clauae ceu pondere, sterni.
5.477  Num, rogo, vel satis eductum talibus inter
5.478  Postrema haud referas miserorum exempla; vel ipsi
5.479  Haud geminum ponas, adeo cui roboris expers,
5.480  Iunceaque est animi vis, vt percellere nulli
5.481  Non liceat

nemorum frondentibus vmbris,
5.574  Irriguaque leuent infestos Naiade soles:
5.575  Nec blandi comites, citharae, spectacula, ludi,
5.576  Phasiacaeque dapes, Gauranaque pocula desint;
5.577  Nil curas lenire satis. Phineia dulces
5.578  Diripiunt portenta dapes: generosa Falerni
5.579  In Veientanam migrat vindemia vappam:
5.580  Nautea sunt Arabum succi: mulcentibus aures
5.581  Neruorum

Cic. 5. Tuscul.
5.599  Saeuior ipse sui, et nullo se fine beatum
5.600  Iactanti, Superisque parem monstrauit Amico.
5.601  Nota satis coenae regalis munera, notus
5.602  Attonitis super incumbens creuicibus ensis,
5.603  Viuida culpae, animos gaudere vetantis, imago.
5.604  Tu quoque, Caesarei in probrum diadematis haeres,

vecordia saevo
5.827  Vrgri terrore petit. Non mollia verba,
5.828  Compositi non tunc vultus, non ipsa coercet,
5.829  Ni violens, animique grauem testata furorem,
5.830  Poena satis. Fateor. Frons ergo saeuiat, at non
5.831  Mens pariter. Sit vox irati, pectus amici.
5.832  Quò verus sub corde calor, cum fictus in ore
5.833  Sufficiat? Quò vesanum stimulare furenti,
5.834  Bile

nunc palma sedentûm;
5.1495  Inde moras Fabij, cunctatoremque Gradiuum
5.1496  Pertaesus, rapidâ Taurunum Boiarius vi
5.1497  Scipiades ferroque aperit. Nil fortibus obstat,
5.1498  Nil validum clausumque satis. Victora, pleni
5.1499  Gurgitis in morem, quâ pronos aequa dedere
5.1500  Fata semel cursus, torrente refunditur aluêo,
5.1501  Perrumpitque obices, secumque morantia quaeque
5.1502  Conglomerat, nec,

iam nunc tibi munera? Qui malus error
6.519  Ingratas iubet actutum praesumere curas,
6.520  Gaudiaque extremo vitae iam debilis aeuo,
6.521  Et nunquam fòrs venturis seponere canis?
6.522  Vix satis expediam, quàm multis nescia fructùs
6.523  Optati sic lustra fluant. En, aspice tantum
6.524  Hoc hominum quovis caeli sub cardine vulgus,
6.525  Turbam infelicem, aeternis quos vana cupido,

tibi, Nile, tuo de rure coronam.
6.771  Haud secus Actaeae totam se diuidit vrbi,
6.772  Perque inopum gremium exuperante refunditur alueô
6.773  Nescia stare Viri pietas. Nil explet amantem:
6.774  Nil animo satis: augetur, dum spargitur: et, quò
6.775  Latior excursus; (dictu mirabile) maior
6.776  Impetus est. Dandi semel explorata voluptas,
6.777  Pulcher hydrops, alijs sitiens, noua pabula quaerit,
6.778  Nec

niuei pendet iam flore ligustri,
6.863  Singula delibans auidè, subitòque relinquens.
6.864  Quid faciat? Patulo quanquam aggeret vtraque cornu
6.865  Hinc natura suos, illinc sors aemula census;
6.866  Nil satis, immenso vacuum dum Numine pectus.
6.867  Nam neque plena quies votis, integra Bonorum
6.868  Obtigerit ni Summa; nec, extra Numinis alueûm,
6.869  Haec alibi iunctis fas confluere omnia riuis:

rutili crines! Quàm viuida Solis imago!
6.1033  Inscia miratur tellus: totidemque, creatos
6.1034  Lucis in imperium, et redituri fraena diei,
6.1035  Iam patrio credit temoni assuescere Phoebos.
6.1036  Sed satis hac fulsisse tenus: iam subdite fasces,
6.1037  Noctiuagi procul o soles iam cedite. Magnus
6.1038  Ecce diem verum lucis pater aduehit: Orbem
6.1039  Ecce suo coram manifestus lumine ditat,

quòd seueriùs aliquando de hominibus consulat: cum patris erga filios amor non in blanditijs solummodo; sed saepe, ac plùs etiam in durioribus imperijs eluceat. Neque item, quòd vtilitas saepe nulla cernatur, cuius gratiâ haec, aut illa de nobis decernat. Satis quippe ad omnia pacatissimè excipienda esse potest, illius benignitatem, ac sapientiam exploratam habere, quae, Medici peritissimi instar, opem ferre vel remedij rationem ignorantibus nouit. Quamquam neque nos ipsos omnis Aduersorum ratio, et vtilitas latet.

Amicos, quique se potius, quàm externam Sui diligant speciem. Solata Alijs, quos valetudinis imbecillitas angit. Si enim hoc vitium externis obeundis muneribus ineptiores facit; at nobiliora mentis ministeria non praepedit: quae satis esse cuique possunt, etiamsi ad alia inferiora minùs idoneo. Deinde, quia virium infirmitas praestantiorem saepe indolem arguit: cum in naturâ videamus, quae pretio excellant, fragiliora plerunque esse vulgaribus. Postremò, quia

submittit, eorum nutus obseruans, gratiam captans, reprehensionem formidans, eque arbitrio suspensam felicitatem suam habens. Tum quòd verae magnanimitatis ignarus leuissimo pretio sudores suos licitatur, minimâ popularis aurae mercede et illos satis repensos, et se affatim beatum existimans. Tum quia suum gloriae studium omni arte dissimulat, ne in risus nimirum, et fabulam abeat, si deprehendatur, formidans: ipsemet adeo Ambitionem indecoram, ac luce indignam confessus.

tempore suberant, et Regnum deinde in Croatiam proprie et Serbliam proprie divisum extitit. Caeterum non modo Narentani (ut in sequentibus demonstrabimus) Slava Croataque natio sunt, verum etiam ipsi Bosnii et Serblii. Uti ex supra relata Porphirogeniti sententia satis liquet; Chrobati qui Dalmatiae partes incolunt, a Chrobatis Albis originem ducunt etc. Et Slavis contermini sunt, Serblis, qui Chrobati dicuntur. Idem sentit Curopalates, qui /Ad Annum 1074./ ait; Servorum gens, quos

eos, qui universam Regionem possederunt, quam, sub eorundem Francorum quoque Imperio, Regnum Croatorum dictam, ex privilegio Terpimiri et Annalibus Francorum constat. At quamvis Cresimirum maiorem in primo Regem non vocet Petrus, prout in secundo Patrem et Avum: satis est, quod Cresimiro filio Regi praepositus, Cresimirus maior, subintellecto Regio nomine, appelletur. Cresimirum eundem maiorem, eoque antiquiores Reges fuisse, dignoscitur ex sensu antiqui registri Privilegiorum monacorum Sancti Chrisogoni Iadrensis Anno Dominicae

Principem supremum; qui ad Chrobatiae veteris tantum Principem (id est Francorum Imperatorem) amicitiae ergo, legationem mittebat. Habuit igitur Croatia proprios Principes et Reges, continua procul dubio serie post Ostrivojum; in qua non satis adimpleta, scriptorum defectus causandus est. Terrestres enim /Ioannes Lucius operis citati libro 2. capite 1./ Croatorum res gestae a nullo Latinorum scriptorum traduntur, et a Graecis quaedam exilia. Ipsi autem Crovati, ut armis semper

Imperatoribus aut a Romanis Pontificibus Coronam et insignia regalia accipere consuetum extitit. Hinc alii Duces, alii Principes Croatorum vocant. uti Porphirogenitus Cresemerem Principem appellat, qui se tamen Regem Croatorum scribebat, ut ex eius Privilegiis satis constat: eosque a suis Croatis Reges nuncupatos, et Regionem, quam sub eorundem Francorum quoque Imperio, possederunt, Regnum Croatorum dictam, idem Lucius /De Regno Dalmatiae et Croatiae libro 2. capite 8./ observavit. Quin et Francorum

Makarska) in media pene Regione ad litus Maris sita Episcopalis olim Civitas, initio labentis saeculi, saecundo nempe lustro, Senonsibus Croatis tributaria fuit: Imperio Turcico subiecta; ut in Patriae Manuscriptis legitur, recensque hominum memoria vidit. Hinc non satis capio sensum eiusdem Ioannis Lucii, ubi /Operis citati libro 2. capite 5. ad finem/ ait; Cuius generis census fuerit, quem Croati, et Narentani a navigantibus extorquebant, ex relatis Danduli verbis distingui non potest: ita ex iis, quae suo loco dicentur de

DISSERTATIO REGNI CROATIAE Sepositis ab hoc instituto veteribus illis Pleurato, Agrone, Teuta, et coeteris Illyricis, uti et Gothicis Ostrivojo, Svevlado, Budimiro, aliisque plurimis Regibus, a postrema Pannonicorum in amplissimo Croatiae Regno dominatione inchoandum fore satis existimabam. Hi namque post Ladislavum Divum (qui sorori Lepae, Zvonimiri sive Demetrii Regis viduae, a Regiae dignitatis Competitoribus persecutae, opem laturus ad Alpes usque Ferreas processerat). Colomanus eiusdem ex fratre nepos, per legatos duodecim Croatiae Tribuum in Dravi ripa (A. C.

Est nostrae virtutis apex: quod Prima Voluntas
Iusserit, id sumus. Aetherei quoque culminis ignes
Novistis fas esse Deo carbonibus atris
Mutare et terram rutilis aequare pyropis.
Numinis est mater, satis est: gradus iste caducum
Naturae superat culmen; quin ipsa levabit
Naturam super Authoris quos gratia nostri,
Excedet volucres eadem regina sodales.
Munere divino quo mens est maior, honoris

Difficilis. Tamen est talis quam ponere possit
Verus amor, sed solus amor (mirabile dictu)
Numinis aversi, summa cui flagrat in ira
Par amor: aeternae si lucis hypostasis una
Fiat homo, satis est: facto hoc pro labe repertum
Est pretium et pondus, quod non modo criminis aequet
Nequitiam; sed terrigenum scelus omne merentis
Excedat labor.” Hic plausit blandeque loquentis
Extulit ingenium

Ut Numen sit homo. Fiet simul iste Tonanti
Non impar divinus homo; culpamque relaxet
Ut merito, non vilis erit propriisque salutem
Obsequiis poterit libertatemque pacisci.
Si velit unus amor, satis est, servatur Adamus.” 7.
Excepit divina Trias mansueta sororum
Arbitria: Astraeam solum poenalis Averni
Sollicitam et plagis torqueri

veri
Numinis, aut fictae deserto Numine vaccae,
Ingrato cumulare preces laudesque tribuli!
Si tibi cognatus cordi Deus, euge, proterve
Isacide, caelo tua largitore superba
Vota tulere satis: natum de sanguine Numen
Cerne tuo, et supplex venerare; daturus honorem
Non alii, fratrum quam venditione, datisque
Frugibus Hebraeus quem praesignavit Ioseph.
Sed semper stolidus Iuda; modo caecus in

Cupidineas gelido iaculata sagittas.
Nec sterilis fax ista fuit: quae emergit ab undis
Est fecunda Venus. Nudam mox purpura texit,
Forte sub hac maculas non apparere iugales
Credentem, probro hanc sed non satis esse tegendo
Certa; viri innocuâ texit quoque dedecus umbrâ
Hinc vivo coniux fuerat quae moecha marito,
Occiso regina fuit. Regalis ab undis
Sic etiam petitur murex: Solymaeus eosdem

Atria non habuit limen, sed nuda patebat
Non superinducto laterum structura colore.
Tunc peregrinam autem simplex mittebat in aulam
Introitus. Sed quod populis undantibus illo
Prospectum non esse satis collecta videret
Religio, Romae princeps, Etrusca propago,
Pontificum summus, Mediceus origine Clemens
Bina Palaestino iubet addere limina tecto.
Et quamvis audax muri perfossor acerbum

Et quamvis (alios petit haec fortuna tribules)
Iam senii provecta mei caligo beatum
Non audet sperare diem, quo limine templi,
Haec suspirato suprema puerpera fato,
Messiam infantem sistat; satis illa beavit
Me genetrix vel visa semel: procul esse micantis
Nec solis cognosco faces, ubi conspicor ortae
Aurorae roseos orbi splendescere vultus.
Quando autem fiet, tantum ut clarissima mater

suos subiturum numen ocellos 1064 ocellos: ocellas
Aligero monitore refert, licet hosce senectus
Grandaeva et languens numquam promitteret annos.
Anna reponebat: “Satis est quod spondeat istam
Fortunam Deus, humani cui subdita cursus
Illius immoto volvuntur tempora fato.
Frustra reluctatur senium, cui caelica vitae
Vena remansuri parat adiumenta vigoris.

Obsequio templi se per promissa ligarant.
Tunc, cui iam quartam gravidus detraxerat uvam
Vitibus autumnus, Virgo matura monebat
Tempus adesse quidem maternis utile votis;
Sed non maternis tempus satis utile flammis.
A se dulce sui pinguis divellere ventris
Non potuit dulce esse Annae; dicebat obortis
Sic lacrymis saepe illa: “Tuae, suavissima proles,
Matris amor, quo mente feram, quo lumine

Delubri sobolem. Iam ter sua sidera Titan
Absolvit, quartumque redux sol ibat in annum,
Grandaevo cum fusa utero rorantia coepit
Sugere maternis collecta alimenta papillis.
“Iam satis,” Anna inquit, “terrenae, caelica proles,
Matris habes, meliora tuo inventura calori
Pabula. Sacratas templi pete, filia, sedes:
Hic divina tuae Numen caeleste parabit
Nutrimenta fami: Charitum

ultra
Nupta Cupidineos, aliis obnoxia flammis,
Ducar in amplexus: tutando primus honori
Conveniebat hymen; aliae quas tristis adurit
Flamma faces, nequeunt sanctum laudare pudorem.
Iam satis est, uteri casta quod laude, Tonanti
Non fuit ingratus sanguis meus: editus infans
Numinis ad cultum nostri laus seminis ampla est.” 5.
Non

Dedecus accedit; male quod morata voluntas
Non regit et ratio quos vera redarguit actus,
Probri materiam cumulant poenasque lacessunt.
Nec moror, adversus vulgi quod praedicat error
Virtuti satis est, unus si accesserit illi
Laudator Deus: et renuens contenta vel uno
Esse Deo, propria virtus se cuspide mactat.
Sat mihi servati si corporis innuba virtus
Numinis accedat placito, quod respicit

Naufragium tutae numquam passura pavesce
Vela pudicitiae. Siquidem te caelica mergi
Immunem promissa dabunt, Iosippe, iugales
Virginis electae laquei curaeque quid obstant?
Imperat hoc Numen, satis est: sit pectore fixus
Immotusque calor, quaecumque pericula tandem
Obveniant mandante Deo iuga casta subire.
Sufficient 742 Sufficient: Sufficiet vires oneri quod praecipit

35.
Haec ubi dicebat Virgo, Iosippus amica
Aure tulit, quae sidereo stillantia melle
Verba dabat castosque loquens afflabat amores.
Ut dixisse satis visa est, hoc ille resolvit
Ora sono: “Dominum non es tibi nacta iubentem
Virgo, sed acceptis, mea quo connubia tendunt,
Adictum obsequiis comitem; placitique vigebit
Me penes aequa tui ratio semperque

Hic oculis vitreas mensus sacer Aliger undas
Lustrataque urbe agnovit de Flumine quondam
Venturum, quem laurus amet Daphneia vatem,
Qui Mariam non segne canat. “Phoebeia,” fatur,
“Non satis est arbor. Faciam et Mariana poëtae
Surgat huic laurus!” Prensumque a pectore triplex,
(Namque sinu divus veniens a Nazareth Ales
Virgineam occuluit laurum) sublatus in auras,
Vitiferos lambit qua

Notitiam nemo alter habet; cognoscere solum
Te decuit statuique tibi me prodere soli.
Virginitas promissa mea est votoque Tonanti
Obstricta.” Hic tacuit Virgo, demissaque vultum
Erubuit seseque putat satis esse locutam
Et sponsum docuisse satis. Verba inde mariti
Expectare humilis, voti suffragia dictat.
Iosippus quae verba ferat, non concipit; haesit
Par utriusque animus vocemque repressit utrique.

Te decuit statuique tibi me prodere soli.
Virginitas promissa mea est votoque Tonanti
Obstricta.” Hic tacuit Virgo, demissaque vultum
Erubuit seseque putat satis esse locutam
Et sponsum docuisse satis. Verba inde mariti
Expectare humilis, voti suffragia dictat.
Iosippus quae verba ferat, non concipit; haesit
Par utriusque animus vocemque repressit utrique.
Tandem sponsus ait Mariaeque ita voce

nocentes
Involvi poenis, saevo glomerata profundo
Agmina sorberi, quorum numerantibus atrum
Aeternis spatiis ignem, tormenta nefandis
Succedunt semper non deffectura caminis.
Iam satis irarum, Pater, est et stragis abunde,
Iam satis immodicis Astraea furoribus ulta est
Infelix pomum, natorum viscera torsit
Iam satis acceptus fatali stipite fructus.
Hactenus Astraeae longum implacata

profundo
Agmina sorberi, quorum numerantibus atrum
Aeternis spatiis ignem, tormenta nefandis
Succedunt semper non deffectura caminis.
Iam satis irarum, Pater, est et stragis abunde,
Iam satis immodicis Astraea furoribus ulta est
Infelix pomum, natorum viscera torsit
Iam satis acceptus fatali stipite fructus.
Hactenus Astraeae longum implacata potestas
Strage hominum grassata ruat! Venientia

nefandis
Succedunt semper non deffectura caminis.
Iam satis irarum, Pater, est et stragis abunde,
Iam satis immodicis Astraea furoribus ulta est
Infelix pomum, natorum viscera torsit
Iam satis acceptus fatali stipite fructus.
Hactenus Astraeae longum implacata potestas
Strage hominum grassata ruat! Venientia cedant
Saecla mihi! Neque enim, genitor, mihi peior origo
Nobilitasque minor, nec summis

annona fuit; Bacchoque relicto
“Aestivae,” dixit, “poterit sine pondere dulcis,
Sive patens rivus, sive obvius esse siti fons.” 8.
Ut satis ingrato partus fastidia lecto
Elisabeth umbras thalami perpessa levasset,
Prodiit in lucem longaeva puerpera, quando
Virgineum solventis iter lux prima diei
Affulsit. Virgo verborum comibus usa

Implevit. Stupeo nimium, Iosippe, pusillam,
Exiguam meriti donatam hoc munere nuptam!
Nec te suscepti celassem arcana Tonantis,
Sed nequii tantam (quis enim mea dicta probasset
Vera satis?) sperare fidem. Me vana profari
Somnia dixisses: silui, secura quod ipse
Omnipotens operi proprio non deforet author.
Teque ideo, sapiens gaudet prout illa voluntas
Ordine quaeque suo contexere, nocte

Qui sanguis pulchri flammis non bullit honoris.
Marte uti me fata volunt, quo numine solo
In decus et nomen claris ascenditur ausis.
Quae modo pax mundi est, blandiri mollibus aptam
Esse satis notum est animis, sed fortibus hostem.
Pro titulis famaque nihil studiosa valensque
Moliri soboles, fatis praesentibus ortam
Desidiem putet esse deam, quae ignava Gradivum
Expulit atque alio proscriptum

Fata, nimis Solymae, populoque haerentia fata.
Intremuit iustum metuens Heroa tyrannus.
Novit enim Solymi possessor iniquus honoris
Quod gemino nec Phoebo aether, neque regna duobus
Regibus aequa satis, vel tunc mage, pectore quando
Adverso vitiis unus, virtutibus alter
Praestat et oppositis regnum moderantur habenis.
Haec et plura animo versantem et plura timentem
Deserit Herodem timor et praesente

Ancillae pectus mentemque, ut nutibus illa
Aequa tuis semper, celsi super ordine sistat
Consilii, placitoque orbem moderante quiescat.” 4.
Ut satis indultum votis, excedit uterque
Delubro coniux: Bethlem suspirat uterque.
Urbem hanc pollentem rerum paradison amoena
Temperie Iudaeus habet. Par credita nulli
Est tribui ubertas: quovis sub sidere

Hospitium nosque hospitibus quaesita labore
Lucra dabunt non esse graves urbisque protervos.
Nos ultra nec terror agit, neque caelicus Ales
Admonuit fortasse aliter, cui barbara regis
Immodici irarum satis est eludere vota
Aegypti Nilique via. Sat forte iubenti
Paruimus tutoque infans servatus asylo,
Externa evasit Solymas regione secures.”
Talia dicentem nox occupat, ipsaque mentis

Qui tulerat mandata fugae. Cui ille iubentis
Numinis interpres fari sic incipit Ales:
“Non ego te, Iosippe, viae committere dixi,
Ut Pharii tantum regni tutumque Canopi
Aggredereris iter; nec, quod satis esse putabas
Ut secura Arabum tellus Petraeque tenerent
Impavidum cives. Te Memphin et Isidis arva,
Te volui spectare Pharon iussique fluentem
Nilon ut amne bibas! Quare his, ubi lutea noctem

Cornua: cum spicis nitido flaventibus auro
Et regale decus iacuit frugumque quasilli:
Sanctaque Bubastis variisque coloribus Apis,
Quique premit vocem digitisque silentia suadet,
Procubuit numquamque satis quaesitus Osiris.
Tectaque praeduris serpens Nilotica squamis
Corruit et truncis iacuerunt singula membris. 22.
Tunc etiam Phariae peplum

Hunc repleat propiore latex lapsique sub aestu
Solstitii, ignaro pluviarum imbrisque Canopo
Aethere labentum vice surgere cogat aquarum.
Inde venire potest toties quaesita, nec unquam
Explorata satis crescentis copia Nili.
Fons idem vero, postquam crocodilifer haustu
Hoc prius intumuit gurges, mox ordine verso
Cum satis et campi et segetes et prata biberunt,
Occultis refluas absorbet hiatibus undas.

Inde venire potest toties quaesita, nec unquam
Explorata satis crescentis copia Nili.
Fons idem vero, postquam crocodilifer haustu
Hoc prius intumuit gurges, mox ordine verso
Cum satis et campi et segetes et prata biberunt,
Occultis refluas absorbet hiatibus undas.
Hinc venit, ut ripis posthac moderatior aestum
Contineat solita contentus margine Nilus.
Quod modo diversa fluvii se parte

Phoebeis protecta, sitim restinguere pura
Suspirabat aqua. Neptem miseratus Olympi
Rector, in hanc densos fudisset Iuppiter imbres,
Sed fatum Aegypti vetuit, cui imbribus arva
Nulla madent, Niloque satis fecunda tumente
Numquam implorato contemnit Oriona nimbo.
Omnipotens visa, quam lympha implere parabat,
Non magna scrobe, Pellaea tellure latentis
Venam aperit fontis gelidoque humore capaces

Aeternae, sexti complevit tempora lustri. 15.
O, quanta his visis materni causa stuporis
Ista fuit soboles, sua qualis origo fuisset
Prima, satis gnarae! Quae se de matre priusquam
Egressa est, patri nata est sine tempore proles.
Et tamen insanos hominum calcare tumores
Erudiens exemplo humilis, non cognita mundo
Arcana evolvit; veram mortalibus

Poenarumque suo socium decorare triumpho
Corpus et exactos duplici bis dote labores
Reddere et aeternum staturo adiungere nexu.
“Tunc, mihi charae” inquit, “Limbo consurgite mentes,
Iam satis umbrarum est; et queis sine corpore vestrum
Cernere fas fuerat regem, modo carnis amictum
Exuviis, quae morte iacet prostrata, videte.
Par aliquos vestrum decorabit gloria, postquam
Membra prior vitae

Vultum immortalem materno offerre dolori
Praesentem voluit: primam te cernere nostras,
Inferni decuit populati insignia, palmas.
Calcavi Stygios postes; concessit Olympum
Iam genitor, quantumque meis satis expedit isto
Orbe relinquendis fideique ad bella parandis
Discipulis, suscepta quater mihi dena dierum
Est mora. Flammiferis demum mea redditus astris
Adducam patri spolia et caeli ostia pandam.

“Cunctos dabo” filius inquit,
“Et tota ad Patrem turba haec captiva volabit.”
Tum subito Aligeris iussa excipientibus infit:
“Ite, leves genii, flammisque exolvite mentes,
Lustralis quas poena tenet: satis igne piata
Haec quoque materno lux accessura triumpho
Laeta adsit caramque sequens petat astra patronam.”
Nec mora; flammivomo genii captiva profundo
Agmina deducunt vacuantque gementibus antrum

In fatis: tua si numquam mortalibus anceps
Est pietas, crepero non sit sub agone potestas
Mollior, extremae sit vis tua laurea luctae.
Hoc voveo, et voti qui et vitae terminus esto. Ad omnipotentis Dei et purissimae Virginis Matris MARIAE, numquam satis laudatae, honorem. FINIS.

poematis argumentum, visa est potissimum eligenda eius gloriosi excessus narratio et quamquam, quo certioribus solidioribusque virtutum exemplis affluebat, eo commentitiis Poeticae ornamentis videretur importunior nec satis idonea Musis, quarum omnis splendor in augendo est, tamen inique egissem cum Beatissimo iuvene, nisi ipsi, quem maiorem omni nostra laude noveram, par decus ab eius factis ornatioribus tantummodo quererem, inique mecum

Hic capiuntur mulli trilibres, hic immodicae locustae, et pisces, quibus antiqua caenarum luxuries prae caeteris nomen fecit. Juro tibi, et ex intimo sensu, hic plurima arte melior nativa amoenitas contulit. Habeant sibi alii sudata, ac miranda artificia, nobis se tota indulget suis opibus satis compta natura. In medio sinu jacet parva Insula culta quidem, ac velut circino circumscripta, ubi Coenobium nostrum eminet, vestro isto Neapolitano et mole et opibus longe minus: at opportunitate ac deliciis praestans. De fenestra cubiculi praedari pisces licet, vel capi a

servat
14  Cognato inscriptos sanguine purus amor,
15  Frangite degeneres, quos ambitus inferat, aestus,
16  Supremumque locum sit meruisse satis.
17  Sit vester titulus titulos spernendo mereri,
18  Sic vestrum in spreto culmine culmen erit.
19  Sit modus in rebus, modica nam

94  Illa nec dira melior Charibdi
95  Saeculi mores nitidosque sumptus
96  Hauriet una.
97  Eia age, o nostro satis apta voto,
98  Apta miscendis populis satelles,
99  Iam luant gentes duce te subacti
100  Crimina ponti.
101  In

8  Lue tenaci luminum sepulcreta
9  Frontisque squammas palpebraeque loricam,
10  Hic queis videre nil potes boni, totos
11  Consume visus, hic satis tuam cerne
12  Cadaverosae frontis horridam larvam.
13  Sic sapere disces Colchidique iurandos
14  Horrebis oculos et tuum gravis vultum,

4  Quodque in me ferias, nil nisi vulnus habes.
5  Ast, eheu, tua dextra novos conspirat in ictus,
6  Ira iram sequitur, vulnera vulnus alit.
7  Cur nondum satis est? Prope vindicis ore timendo
8  Territa de misero corpore vita fugit;
9  Quin fugit, utque redit menti scelus, illa recurrit,
10  Ne mors sit lacrymis summa modusque

58  Nunc referunt trepidum pallida turba pedem.
59  Qui mea fata petit telis impune, gementem
60  Obsidet et nudum sauciat ense latus.
61  Nec satis: exacuunt tristes in vulnera linguas,
62  Et superat rigidam perfida lingua manum.
63  Si quid laudis inest, si qua est mihi fama nocenti,
64  Vocibus hanc pugnant

54  Iam purus subit aequora Phasis.
55  Praela fremunt Lesbi, dominoque umbratur Iaccho
56  Crete olim devota Tonanti.
57  Nil satis est patinis, ventrisque animosa protervi
58  Proluvies nova monstra reposcit
59  Mensarum: nigri laniata carne cerastae

»Et tecum populi; cui per mea damna volebas
104  Prodesse, ingentem quatiant tua funera mundum.
105  Non simplex vulnus, non una est victima, laesae
106  Quae possit satis esse neci: voluisse, peracta est
107  Culpa tibi, gentesque, tuos exempla per ausus
108  Quae poterant sumpsisse, luent. Ten volvere tantum
109  In mea sceptra nefas?

145  Dum terret Furias, dum fulminat osse cavato
146  Melanion cogitque chaos resilire sepultum
147  Et nigra funerei reboare silentia regni.
148  Ut satis enituit, quanta experientia parvis
149  Insit pulveribus, Libitina: »Huc, Ultio«, dixit,
150  »Huc, Bellum, properate gradus perque Arctica primum
151  Littora, per

42  Alternisque calet pugna canoribus.
43  Ordo quisque Saberium
44  Concentuque iterat perdomitam Stygem:
45  »Vicisti satis, et tua
46  Te virtus dominos extulit ad deos.
47  Te non degener impiae
48  Aurorae a populis abstinuit timor.

2  Et variat molles sectilis umbra genas.
3  Crede mihi, his maculis auges tua probra, Lycori,
4  Et sequitur similes consona fama notas.
5  Nec satis est, Veneta quod pixide forma trahatur
6  Vernet et Hispano murice picta cutis,
7  Ni discant rigidae tibi luxuriare tenebrae,
8  Et fuscae in picto Cyclades

O Venere invita prognate, quid ardua poscis
18  Quidve reluctantem pruris in Italiam?
19  Cur te ipsum et patriam dediscere, Grille, laboras,
20  Dum stulto satis est, si queat esse suus? CXVII. IN HYRRUM LUSITANUM, ARETALOGUM EPIGRAMMA 69.

CXX. AD VARRONEM EPIGRAMMA 72.
1  Esse poeta cupis, Varro? Ne crede poetam,
2  Cui satis est levibus claudere verba modis.
3  Emicat et caelo propior Regina Poesis
4  Ad nutum domino sub pede cuncta tenet.
5  Caelica Smirneum tollit sapientia

3  Quorum per cerebrum marisca serpit
4  Et cum cauliculo levique beta
5  Verna luxuries cicercularum.
6  Hi putant satis esse, cur proberis,
7  Versum condere qualicumque lima.
8  Eia, linteoli Patrocliani,
9  Scopaeque, crepidaeque, panticesque,

21  Cardine, et infestae volvunt mortalia Dirae.
22  En superos repeto, et nostrae primordia sedis,
23  Terras Orcus habet. Satis est mihi posse fateri,
24  Quod potui, fecisse manu, ne iura piumque
25  Et mea regna fremens ferro prosterneret hostis.
26  At cessi tandem. Rigido bacchatus Ario

si non tua dextra tremit, stupor alligat illam,
12  Ne tremat ad nomen, quo Stygis umbra tremit.
13  Heu pudet! at fateor: caeca dum nocte premebar,
14  Promisi precibus non satis aequa tuis.
15  Anthimon ereptae, dixi, regina, thiarae
16  Et Bizantino restituam solio.
17  Sed si mortalis pepigi mortalia tecum,

nocens dicar. Laesae pro crimine famae
64  Ingens supplicium, profugis quoque poena puellis
65  Iure potest non una dari, mors una dolenti
66  Sat foret, at laeso non est satis una pudori.
67  Forsitan et nostros illudit eburnea sensus
68  Atque oculos species, Stygiis quae prodita portis
69  Pallida per tacitam dispergit somnia noctem.

11  Isiacaeque bovis mugitu nostra sonarent
12  Moenia et Eoo tremerent Capitolia sistro,
13  Depromsisse scelus fuerat concredita cellis
14  Vina satis veterum retinentia nomen avorum
15  Et mensas foedare mero, quod Setia quondam
16  Misit et aprico Campania protulit agro.
17  Proh pudor et probrum Martis! Praecincta

2  Endromis, indomito quam lavit Sequana fluctu,
3  Dona invisa Notis Boreaeque Alpina minanti
4  Frigora et hirsuto multum placitura Novembri,
5  Mittitur ecce tibi. Satis haec tibi proteget udum
6  Pectus et humentes calidis sudoribus artus,
7  Immansueta licet septenis Pleias urnis
8  Aut Iris te pulset aqua, liquidumque fremendo

Ut se non aliam jam Venus esse velit.
Felix illa quidem tali celebrata poeta,
Aeternum formae te duce nomen habet. Hieronymus Papalis, patritius Spalatensis, habuit ingenium satis amoenum et ad poesim mirifice propensum, in qua addiscenda omnem industriam collocavit, ut brevi tum Latina, tum Italica ac vernacula lingua elegantissimos versus faceret. Reliquit varii generis carmina pure, dilucide, perspicue eleganterque composita, in cujus gratiam Marcus Marulus

fide anno 1662. Placidus Gregorianus Spalatensis, nobili genere natus, Petro Gregoriano patre, viro optimo, nec rudi nec indocto, quem Marcus Marulus ob praecipuam fidem sui testamenti executorem esse voluit, domi humanioribus literis satis instructus Patavium demigravit, ubi, qua erat docilitate ingenii, brevi utriusque juris interpretandi facultatem obtinuit, quo auctus honore Spalatum repetiit, ubi causas agens solertissimi advocati nomen adeptus est. Sed nec inter poetas tum Latina, tum Illyrica lingua loquentes postremum

dalla Bolla. Thomas Chrancus, patritius Spalatensis aeque ac Brachiensis, in faciendis versibus Latinis erat adeo felix ut annos natus non plus viginti eos versus funderet quos viris doctis et qui in eo studio plurimum elaborarint componere satis esset. Marci Maruli:
Nondum bis geminum memorant tua tempora lustrum,
Tandem maturos edis ab ore sonos.
Sed non est coepisse satis: persistere oportet
Quisquis par magnis

quos viris doctis et qui in eo studio plurimum elaborarint componere satis esset. Marci Maruli:
Nondum bis geminum memorant tua tempora lustrum,
Tandem maturos edis ab ore sonos.
Sed non est coepisse satis: persistere oportet
Quisquis par magnis vatibus esse cupit.
Perge igitur multisque tuis comes ire memento 5
Usque ad Pierii culmina, Chrance, jugi.
Carmina cum Musis tibi tunc dictabit Apollo,

sanctimonialibus monasterii sancti Pauli donavit pater frater Vincentius Dudan de Spalato ordinis praedicatorum, Dalmatiae provinciae moderator, sacrae theologiae magister. Vir utique fuit magno ingenio pollens, theologus non ignotus, concionator non vulgaris, poeta nomine clarus. Immatura et satis praepropera morte decessit Venetiis, pro secunda vice exprovincialis, anno 1703, sepultus in ecclesia sancti Joannis et Pauli. Ex relatione. Frater Jacobus de Spalato. Ex

adhuc desiderantur. Lopez in Hist. 3, p. 1. 3. et 2, pag. 360. Piccinard. de approb. doct. D. Th., tom. 2, lib. 4. Thomas Archidiaconus Spalatensis fuit vir probus, modestus et humilis, prudens aeque ac doctus, sed in executione sui officii satis fervidus, uti justitiae amator ita nequitiae osor. Natus est Spalati anno 1200 (a), (a) Antiquissima opinio fert illum exiisse ex antiquissima praedura familia

caussa, atque ab archiepiscopo Spalatensi Stephano Cosmi in ipso die sui discessus prima tonsura initiatus fuit. Qualis ejus profectus in studiis, qualis morum probitas, modestia, humanitas, industria, conversatio cum omnibus in illa celebri universitate, testimonialis quae asservatur in sua domo satis demonstrat. Absolutis studiis, cum esset in itinere reversurus in patriam, a venerabili capitulo hujus ecclesiae Spalatensis electus est canonicus loco alterius defuncti (a) . (a) Quae sequuntur, addita

1.664  Restituique mihi depulso Thrace Bobovac;
1.665  Ausoniis Fabiam, corrupta voce Baboçam
1.666  Unnis, et circùm castella jacentia, nuper
1.667  Non protecta satis quae vi sublegerat hostis.
1.668  Ut Pacis clemens, sic Belli tempore fortis,
1.669  Laudatur Princeps armatus tempore quovis,
1.670  Ense gerens Bellum, sceptris in Pace

theatris.

Non semel in scenam, populo spectanda frequenti,
Dramata proferri sublimi nisa cothurno
50   Iussit agique ducum graviumque decentia regum
Facta, quibus toto vibrata Cupidine tela
Transabiisse satis cordis secreta patebat.
Quin etiam Phariae facturus gratius urbi
Bis pastorales induci iussit amores
55   Arcadiae, genus unde tument se ducere cives
Lunari prius orbe suum, prius omnibus astris.
Namque Paro duce

videt Solemque subire
Occiduas prospectat aquas, per grande receptat
In sua vestibulum subductas tecta carinas.
Quam supra partem pars altera cernitur huius
75   Molis, inaccessis ductae per inania muris.
Ad alios constructa satis solerter in usus
Tangendos iam iamque meae mihi carmine Musae.

Separat inferna solidis a parte perennis
Strata pavimentis hanc contignatio sedem,
80   Quam ductus paries ad celsi culmina tecti
Summa bipartitu

In stratam molli sint plures tegmine terram.
Sed quicunque gravi deturbabatur ab alta
205   Mole manus ictu, veluti prolapsus in ipsas
Esset aquas, surgebat humo gaudensque relicta
Rursus inoffensis poscebat proelia membris.

Sit satis huius opus leviter mihi tangere belli.
Nunc alio me Musa vocat, velut horreat ictu
210   Contusos narrare viros et in ora subinde
Impactos illis violento robore pugnos,
Et stat ab hoc diversa cani spectacula ludo.
Pastillos

Defixis terrae palis est nexa duobus.
Haec ut adhaereret melius totusque per auras
Extentus foret ipse rudens, fuit ergata nisu
280   Ingenti versata diu, quae perpete vectis
Attraheret circumiectum molimine funem.
Ut satis ad palum protentum utrumque ligetur.
Sic offendiculi prorsus securus ab alta
Devolvi per eum poterat grave turre viator
285   Aereus facturus iter, velut alite corpus
Libraret prorsus liquidum per inane volatu.
Neglexit scalis

umquam,
Non equitis, peditisque sui, non publica nota.
Odrysius perhibetur adhuc voluisse tyrannus
Effectum turbare rei, quater illicò missis
Suppetias decies millenis fortibus urbi
Militibus; satis ipse putans hos esse, superque,
Qui Germanorum subitis conatibus obstant.
Providus at Princpes, nihil obsidione soluta,
Dicitur agminibus venientibus obvius isse
Cum bellatorum delecta parte suorum:

396  Sydera sunt oculi, queis pervigil excubat hujus
397  Orbis ad officium, salientis viscera terrae
398  Quam validus memorant, quam sit metuendus ubique
399  Stantibus in scopulis satis illius alma renidet,
400  Quae nescit natura vices: portenta ferarum
401  De tanto statuit suasura Autore timorem.
402  Neu desit specimen praedulcè haec ima foventis,

vasto tellus absorbet hiatu?
149  Ecquis erit scelerum, et probrosae terminus artis?
150  Luxuriaeque modus? Mea quando lacessere Caelum 150
151  Desinet improbitas? Satis heu petulantibus ausis
152  Jura pudicitiae laceravimus; et sub Averni
153  Legibus ignavos vitae traduximus annos.
154  Sat lustris,

Ragusinos cives de suis studiis communicasse certum est, quod quidem suis locis, quotiescunque nempe se praebebit occasio, demonstrabimus. Nil mirum igitur, quod Ragusii, ac si uspiam alibi, litterae florerent litteratique ibi homines exteris etiam populis admirationi essent. Quamvis autem id satis a me demonstratum existimem, adhuc tamen nonnulla addere documenta et, omissis domesticis testibus, exterorum integrae fidei summaeque authoritatis scriptorum testimonio confirmare placuit. III. Paulus Angelus, Dyrrachinus archiepiscopus, oratione in

recenserent adeoque vix alicui ex iis, quos in Bibliothecam hanc intuli, locum ipsi darent. Vana hac opinione infecti sunt multi, hinc est, quod mirantur apud me Ragusinos scriptores aliquo in loco esse eumque me illorum numerum collegisse, qui ad Bibliothecam instruendam satis sit. At certe plurimos ex iis ante me viri clarissimi in bibliothecas suas retulerunt: Sixtus Senensis, Bellarminus, Ludovicus Morerius, Iustus Fontaninus, Iacobus Echardus, Tritemius, Wadingus et plerique alii. Hinc a me etiam referri nemo forte gravabitur, alios, et quidem plurimos, a me

contemnere consuevi, moveri me popularibus huiusmodi opinionibus non patior, quo minus magni faciam et in pretio habeam optimas cuiusque lucubrationes caeteraque opera etiam illiberalia et ea maxime, quae a popularibus graphice elaborata laude mihi digna videntur. VIII. Et haec quidem satis dicta sint de illis, qui ingenio, doctrina rebusque gestis ac scriptis illustre sibi nomen fecerunt. At non modo gravium rerum, sed etiam levissimarum scriptores laudavi et lucubratiunculas quasdam leves et valde minutas et tantum non ineptas recensui, fateor, sed certe in hoc alios bene

tunc, cum Cervinus iam poeta ad summam nominis amplitudinem pervenerat et in omnium ore versabatur, quod ante initium XVI, vel finem XV seculi contingere haud poterat, uti ex die eius natali rerumque gestarum serie mox describenda satis clarum est et manifestum. Id etiam imprudenti excidit, Ioannem nempe Lucium notis illustrasse Palladii opusculum; verum enim est Lucio curante typis illud editum, sed nullas plane illi Lucius adnotationes addidit. Ut autem ad Aelium revertamur,

clarum est et manifestum. Id etiam imprudenti excidit, Ioannem nempe Lucium notis illustrasse Palladii opusculum; verum enim est Lucio curante typis illud editum, sed nullas plane illi Lucius adnotationes addidit. Ut autem ad Aelium revertamur, iam satis profecto apparet, quo in loco apud summos viros esset et quam longe lateque nominis eius fama vagaretur et floreret. Sed nemo, quod sciam, doctissimi viri res gestas et unde summas hasce promeritus est laudes litteris mandavit. Id ego consultis publicis tabulis eiusque lucubrationibus,

de quo plane ita, neminem scilicet mortalium illi anteferendum, paucos omnino conferendos, nemo non statueret. II. Hinc, quid statuendum de Andrea Cibranovich (1) , populari nostro a nobis in praesentia laudando, satis manifeste apparet. Hic legendi atque scribendi, nec id quidem scite, facultatem vix adeptus, nullo praeterea litterarum posito tyrocinio, argentariae arti, quae illi panem praeberet, a prima aetate se totum tradidit atque ex officina, in qua diu versatus erat, praecipiti quasi furore se

qui in suo pectore ardebat, accersere, id saltem sibi licere ratus, quotiescunque illa e domo egrederetur, vel ad sacram aliquam aedem vel alio concessura, quod ille diligenter quotidie explorabat, eminus eam, formae eius contemplandae causa, sequebatur, neque enim propius accedere satis sibi tutum, conscientia mordente, credebat. At vero semel accidit, ut matrona illum cominus accedentem intuita et submissa voce nescio quid loquentem inaudiens, conversa ad pedisequam, quasi iracunde diceret: Quid porro Aegyptius iste, in quem ita saepe

saepe conquestus sum, id ipsum quoque clarissimo poetae Christophoro Liliato accidit, ut nimirum nobilissimae eius lucubrationes deperirent et nomen egregii viri ex hominum memoria tantum non excideret. Ragusii natus est civilis ordinis parentibus, honesto satis loco, e Liliatorum, vulgo Gigliati, gente paulo ante patrum memoriam extincta. Ipse tamen Christophorus, teste Paschale de Primis in epistola, qua ei Euridicem suam nuncupat, in nobilium Romani imperii ordinem ob egregia fratris sui Ioannis promerita a Rodulpho imperatore

tam cito ereptum sibi atque avulsum doluerit. Quanta deinde de te omnium spes expectatioque fuerit, et quam eidem abunde fit a te satisfactum, illud argumento esse potest, quod cum maximarum rerum administrationes tibi tantae sint commissae, ut singulae virum et non inertem et industrium satis reddere possint occupatum, te nec opprimant nec perturbent universae. Cumque novi tibi quotidie accedant ac cumulentur labores, a te, quasi otiosus antea fueris, ita sustinentur, ut nulli rei desis, nihil non tractes ita, ut tractandum a te omnes Boni expectant maxime atque exoptant. Neque

sis, rem nempe gravissimam scribendi genere jucundissimo. Vidisti profecto hujusmodi res, quae ad utilitatem caeterorum scribuntur, tantum valere non posse, ut sine ulla delectationis spe homines invitent ad legendum. Quamvis enim rerum dignitas atque ipsius Veritatis pulchritudo nos per se satis trahere posset, si, prout a Natura quae nobis veri cognoscendi cupiditatem ingenuit instituti sumus, ejus informationem studio atque exercitatione nostra excoleremus; tamen, quia specie rerum quas sensibus percipimus ita implicamur,

ad discendum adjungimus, id aegre a nobis ac cum labore fieri experiamur: proinde ea studia, queis alitur animus, cito fastidimus ac repudiamus, nisi suavitate aliqua noster hic levetur atque imminuatur labor. Quapropter probanda mihi videtur veterum Philosophorum ratio, qui in Academiis ac lyceis satis ornate eleganterque disserendo ad audiendum excitabant homines tum loci tum sermonis jucunditate. Hujusmodi instituto si stetissent ii, qui mox eas disciplinas professi sunt, minus inculta fortasse tandiu ea studia jacuissent: nosti enim, qualem iis speciem plerique quam asperam adhibuerint;

homines tum loci tum sermonis jucunditate. Hujusmodi instituto si stetissent ii, qui mox eas disciplinas professi sunt, minus inculta fortasse tandiu ea studia jacuissent: nosti enim, qualem iis speciem plerique quam asperam adhibuerint; et, quasi ea, quae ipsi traderent, per se satis essent ampla atque illustria, nihil minus elaborarint, quam ut eadem non incompte dicerentur: quo pacto liberales animos a discendo averterunt, nedum invitarint, eo, ut opinor, decepti, quod cum solam dicendi venustatem rem esse levissimam putarent, eandem etiam gravibus sententiis

desumas, et nonnulla transferas ad ejus rationem, cujus e fontibus praecipue rem hauris) neque ea versibus convenissent, quippe quae calculis ac Geometriae rationibus nimis sunt impedita, neque cum hi fere omnes Philosophiae potius partem aliquam attigerint quam universam pertractarint, eadem satis esse potuissent Naturam rerum omnem persequenti. Quae vero a Cartesio traduntur, et seriem rerum omnem suppeditant, et nescio quomodo liberalius sunt dicta et versibus magis accommodata. Quid quod et Viri eximium ac singulare in Philosophiam meritum adjicere aliquid debuit, ut eum potissimum

transtulisti etiam ad minus eruditorum cognitionem. Atque hic equidem non fateri non possum me nunquam arbitratum esse res tam impeditas tamque difficiles tam aperte ac dilucide dici potuisse. Quae enim in soluta oratione, atque ubi verborum quae rebus accommodata sint in promtu est copia, non satis commode ac vix clare dicuntur, eadem et carminibus et breviter atque ita perspicue sunt a te reddita, ut non ab iis, qui rem fuse ac copiose agunt, plura desideres. Hujusmodi esse censeo, quaecumque de Metaphysicis rebus libro primo tradita sunt: ubi, quidquid de Mente hominis, quidquid de

sunt a te reddita, ut non ab iis, qui rem fuse ac copiose agunt, plura desideres. Hujusmodi esse censeo, quaecumque de Metaphysicis rebus libro primo tradita sunt: ubi, quidquid de Mente hominis, quidquid de Divinae Naturae atque aliarum rerum informatis atque innatis notionibus dici solent, satis explanate describis. Quae vero altero libro de universa Mundi dispositione, quae exinde de doctrina Vorticum, quae de rebus Opticis dicuntur, ita sane dicuntur, ut, quo quaeque res est obscurior, eo facilius nescio quomodo atque apertius explicetur. Quid quod non eadem res a te solum

Quae vero altero libro de universa Mundi dispositione, quae exinde de doctrina Vorticum, quae de rebus Opticis dicuntur, ita sane dicuntur, ut, quo quaeque res est obscurior, eo facilius nescio quomodo atque apertius explicetur. Quid quod non eadem res a te solum dilucide, sed venuste etiam ac satis splendide sunt dicta. Etsi enim non ambitiose res excolantur, neque temere positi apparatus redundent; inest tamen suus rei cuique cultus atque adhibitus comis quidam ac simplex decor, ut facile Lucretii rationem in scribendo assecutum te esse quis possit agnoscere. Elucent vero

adjunxeris, arbitror fore, ut eos, qui hisce rebus non tenentur, si minus rerum ipsarum dignitas atque utilitas, ipsa certe jucunditas trahat: ii vero, qui versari in his doctrinis solent, fortasse a severioribus studiis ad haec hilariora non gravate animum traducent. Quod cum abunde satis, ut auguror, successerint, velim, ut non hanc praeteritorum tibi studiorum mercedem tanquam ac metam constitutam existimes, sed proposito veluti praemio ad novos te cursus excitari putes, et si me auctore ad quidpiam non aegre te conferas, potissimum suadeam, ut quoniam exoratus jam est

611  Non illi labor ullus erit facere atque creare;
612  Nam, quaecumque velit, subito facta atque creata
613  Exoriuntur, et e nihilo venientia constant.
614  Nec mora, quod libuit (satis ipsi velle) peractum est.

615   Nec finita potest potremo mens cohibere
616  Summum infinitum: nam, si comprenderet ipsum,
617  Non infinitum Summum foret, ipsave

1850  Inter se nexas disjungunt, vique relaxant.
1851  Usque adeo exterior junctas res comprimit aura.
1852  Unde quidem fluidus vi tanta polleat aër,
1853  Posterius referam; satis est modo scire probatum
1854  Duritiem rerum repeti quoque ab aëris auris.
1855  Non tamen aëriis ut non sint dura sine auris
1856  Corpora: namque etiam dixi tibi ab aethere partes

haec molliat iras,
1770  Ultorisque animi Clemens ut leniat aestus:
1771  Ipsa sua ratione regit risusque jocosque;
1772  Utitur his etenim, postquam gravioribus ipsis
1773  Jam satis est factum studiis: ast esse facetum
1774  Debet et ingenuum, quoniam vetat ipsa profusum,
1775  Ludendi genus omne; facit quoque corporis omnes
1776  Componi motus, et verba decentia poscit:

tot sumptibus illius typis dati libelli, catecheses et alia, quae manibus hodie hominum teruntur. Ipse audiendi verbi Dei erat studiosissimus, hinc non facile concionem nisi coactus infirmitate omittebat. In blasphaemos severus semper fuerat. Charitate in proximum qua fuerit, nemo satis explicabit. Haec profecto admiranda in illo exstitit. Quot quantasve propriis sumptibus puellas nobiles sanctimoniales sive monachas fecit, dotem pro ipsis exsolvendo monasteriis, et integre quidem plurimis, in parte aliis ad ipsum recurrentibus, etiam exteris, scient referre moniales ipsae

infirmos omnibus providere debuit, hebdomadatim submittendo carnis libras adminus 72, farinam, salem, pultes, panem, verbo universa, quae populo illi necessaria fuerunt, uti testis ipse rerum sum et ingentis illius charitatis insufficiens scriptor. Quo zelo fuerit in rebus fidei, qui satis ediceret? Haereticos ad regni partes nullatenus admisit, et cum quidam comitum officio et gratia regia potens haereticum provisorem constituisset, adeo se opposuit, ut illum revocare et provisoratu carere fecerit. Immo si qui, ut dicebatur, ad generalatum Carolostadiensem haeretici

sunt, quamvis etiam aliqua contulerit, ut praedium Jalesz suo consangvineo Hadrovich, praedium Chemernicza domino Gubassoczi etc. Praejudicare quoque nullatenus admisit. Anno 1737, sub bano Josepho Eszterhazio ad subjiciendos dicationi sive contributioni Transcolapianos subditos satis superque laboratum, prouti et praediales, sed nullatenus assentiri voluit. 1733. Sabariae novum episcopatum Carolus constituerat, occasione cujus a dioceesi archidiaconatus Bexin avelli debuisset, sed Viennae egregie sese opposuit, immo oblata pro illo archidiaconatu in Sclavonia dominia sine

Kollerianam quotidie cum missae sacrificio debuit praestolari. Et quia ejusdem diaetae tempore de promovendis ageretur, Klobusiczkius credebatur primas futurus, vel si non esset, certissimo transferendus, prouti et accidit ob habitas cum protonotario Adamo Naisich discordias. Itaque cum ageretur satis, quis ad Zagrabiensem sedem foret promovendus, et destinaretur Georgius Klimo, episcopus tum Noviensis ac consiliarius ad cancellariam Hungaricam; Franciscus Koller primo banum disposuit, ut Croatarum aliquis promoveretur, tum ipsos Croatiae ablegatos ad diaetam, ut hoc a bano peterent, quod

fundi reperti sunt. Ennata rursus quaestione de Dubicza, ut praesidium et commanda est, ac etiam pro illius emolumentis, volente regno, ut e manibus evellatur capituli. Quare et dominus Franciscus Kussevich, qua constitutus fiscalis regni, petiit sibi edoceri quo jure eandem capitulum possideat. Satis rursus cum disputatum fuisset, tandem ad Suae Majestatis determinationem res suspensa est. Quare combinatis iis, quae Suae Majestati praesentari deberent videlicet. Primo. Ut in omnibus privilegiis et immunitatibus Sua Majestas regnum confirmaret. 2. Ut supremum regni capitaneum nominandi,

Keglevich anno aetatis 28. apud glotem suam comitissam viduam Draskovich, supremus alias comes comitatus Posegani, et Suae Majestatis consiliarius, nullo masculo haerede relicto, sed duabus filiabus duntaxat, ex sangvinis vomitu die 16. Octobris in Klenovnik obiit. Fuit tyro Jesuitarum satis liber et immoderatus in haustu praecipue. Sed ad res domesticas reddeundum. Aegerrimo ejectionem ab ablegatione capitularis ecclesiae Zagrabiensis animo tulit et episcopus et capitulum, praecipue cum, ut supra dictum est, episcopo oblata fuisset personae capitularis nominatio. Quare

5to. Ratione gravissimi oneris ad regnum eatenus redundantis, quoniam talem canonicum, ut bellare contra christianos principes impotentem semper alius supplere debebit, et consequenter ipsi perpetua pax et domi stertitatio aliis aeternum onus imponendum iri. Haec scriptis satis fuse repraesentabant. Verbis autem addebant incommoda multa inde secutura et quod haec mens non nisi duorum aut trium Zagrabiae canonicorum esset. (Cleri responsa.) Ad haec omnia egregie per canonicum Kercselich responsum

in generalatu Carolostadiensi, alias ex districtu Berdovecz oriundi recognoscitur. Privilegium juris gladii pro haeredibus Balthasaris Bedekovich olim vicebani in bonis Grane, Gottalovecz et Szent-Ersebeth collatum promulgatur. Disputatum posthaec satis de salario officialium, tandemque conclusum, ut colonellus 1200 fl., vicecolonellus 900, supremus vigiliarum praefectus 700, capitanei 200, atque ita respective alii habeant, annusque a die prima Martii computetur. Porro praeter suprascriptos etiam equestrium militum colonellus

vendere et istud plerumque contingebat in banorum permutationibus, qua occasione solebant a confiniariis accusari | de gravioribus saepe excessibus. Vexilliferos autem, decuriones et haramias commendantes constituebant, pacto semper precio. Et cum precium jam satis pro commendantum avaritia crevisset, banus Esterhazy sanxerat, commendantem a vexiliffero accipere non audere plus fl. 100, a decurione non plus quam aureos 4, ab haramia aureos duos, vaivoda autem medietatem, quod ipso bano servabatur, sed abeunte illo, denuo mercabantur

terminata | sit, nec terminanda speretur, quousque idem ordo commandam habuerit, ut bene res perpendenti patebit. Atque licet magnum hodie contra antecessores nostros canonicos murmur, quod olim Metlicam comparaverint, ut ipsa bonum et dominium est. ego tamen non satis excuso capituli Zagrabiensis commembra, dum oblatam sibi a Teutonico ordine commandam non reluerunt. Et ex re foret, si illam aut capitulum aut episcopus vel unitim emerent, tunc enim et ipsa Metlicensia bona redderentur et decimae rehaberentur, et partes illae episcopatui facilius

referetur. Indicia pro 13. Novembris Zagrabiae congregatio, effective etiam fuit celebrata sub praesidio domini comitis locumtenentis, prorogataque ad 29. Novembris. In qua relatio ablegatorum diaetae facta, ipsi diaetales promulgati articuli, cum militaribus satis superque actum, tum causa tumultus, tum vel maxime cassae dividendae, et cum secus esse nequivisset, domino Ladislao Kiraly constituto perceptori regiminum 40 numerata milia, et ab ipso officiales | exsoluti. Atque haec praecipua fuerunt. Dominus quoque

ad capitulum, ut pro hac duntaxat vice sese sub indignatione regia usui et consvetudini hactenus in ecclesia Zagrabiensi servatis se accomodent, institutionesque secundum usum factas exequantur. | Exhorruit ad hocce mandatum capitulum, quidve facere debeat, satis superque cum episcopo consultatum, et causa mei publica non celebrata consistoria, sed ad praepositum qui vocabantur conveniebant. Variisque habitis consiliis, videbatur aliquibus, mecum lite procedendum, tanquam qui in tale discrimen posui capitulum, hinc denuo ad postae officium pro

crucifixo duobusque luminaribus cum fletu maximo elevatisque manibus per Jesulum incarnatum et sanctum Stephanum lapidatum obsecrabat, ut in his gravissimis capituli circumstantiis idem capitulum adjuvarem. Me omnino et velle et obligari reposui, et effective per interpositam contradictionem satis adjuvisse, dum a regaliae nota capitulum vindicavi, modo autem nescire, cum neque sciam aliorum scrutinia. Ipse dein me ad resignationem cogebat. Consensi, virtute etiam meae in capitulo declarationis, sed ut praevie declararetur, cui debeam resignare. Volebat ipse, ut electo episcopo, at

cum in fine prodierit, sacramentum nullum fuisse. 2. An poenitens cum periculo plane amittendae temporalis vitae teneretur ad rem hanc publice revelandam. Decisumque fuit, hoc secundum ei imponendum fore, prouti et a confessario fuit impositum, sed ipse nullatenus consensit. Ad primum cum satis disputatum fuisset, arcano naturali ligari confessarium, conclusum est. Cumque poenitens facultatem nullatenus dedisset, ut provinciali Augustinianorum scriberetur, a vicario generali eidem scriptum est: rumorem hic quendam esse, in monasterio N. haeresi quosdam maculatos inveniri, proinde ex

(Locumtenentis afflictiones.) Hoc etiam anno comes locumtenens Ludovicus Erdoedy in generalem feltmarschalleitinant, uti vocant, promotus fuerat. Salarium tamen dari solitum in hoc charactere constitutis non obtinuit, tametsi institisset satis, sed illo quod antea habuit, debuit contentari. Praeterea idem locumtenens vulnus nec parvum accepit aliud, dum authoritate superrevisoriae judiciorum auditorialium potestatis, qua gaudebat antea, per exprofessum mandatum sub initium sequentis anni 1752. a se perceptum orbatus privatusque

sint. 4. 30 fl. ad fumum impositi. Facto computu regni necessitas cum onere militari fecit 65830. Introitus totalis cum taxis, tricesima et | emolumentis confiniorum fl. Rh. 5000 assumptis, 65830. Debita regni passiva 17500. 5. Satis a pag. 107. supra clamores innuimus propter resignanda jussu bani 40 millia militari cassae. Ea etiam, quae Busanius in adversum exhibuit, descripsimus. Interim resistentiae politicorum ea potissimum fuit ratio, ne separatione successive cassa ipsa priventur, vel instar Hungaricorum

aegerrime. Interim dexteritate protonotarii et ablegatorum banum primo ipsum et per hunc aulam eatenus informatam fuisse, assecuravisseque banum status, aulam promptam esse dandi interpraetatorium. Et quia in illud diploma petitae fuissent a bano reflexiones, tales fuisse exhibitas, nempe 1. non satis eodem diplomate exprimi, an non pro casu vacantiae banatus senior confinii officialis consilio bellico tabellas exmittere debeat? Neve officialium vacantiae occasione tali per idem consilium bellicum suppleantur, neque an ad futuri bani resolutionem vacare debeant talia officia vel per quem

iisdem parentes. Vigilias reassumpserunt in praesidiis, et jurata coram Beck Majestatibus fidelitate, oratores post eum Viennam ablegarunt. Beckius ob ista ad dignitatem generalis vigiliarum magistri elevatus est.- Liubojevich orator praecipuus observabatur Viennae ad omnem motum gressumque. Egit satis, ut princeps Saxoniae ab Hildburghausen, confinii illius restaurator, in commissarium nominaretur, sed quia medio Beckii Mikassinovich hoc maxime inculcaverat, ne princeps tanquam Liubojevichii patronus pro commissario exmitteretur, si aula tranquillitatem in generalatu habere cupit, cum bis

majora majoraque damna inferentibus seseque augentibus, sub episcopi Zagrabiensis praesidio Zagrabiae conferentiae habitae sunt, vicebano Joanne Rauch, vicecomite Josepho Raffay, exactore regni Joanne Busan aliisque, qui Zagrabiae erant, concurrentibus. Scriptum Majestati Suae regiae et incaute satis atque ante auditos tumuituantes, tumultus causa in conscriptionem rejecta et insinuata. Quod fuit filius ante patrem et crysi apud Suam Majestatem non caruit, quasi princeps, regni conscriptionem acceptante et ideas compilante, hujus causam dedisset. Hinc si vera tumultus causa conscriptio

videre. (Vicebani facta et acta per suos collaudata, scriptis etiam ad aulam, et alia, ut legere est.) Post reditum ergo vicebani celebrata fuit sub praesidio ipsius locumtenentis in episcopali arce conferentia. In qua collaudari satis vicebani expeditio non potuit, quamvis murmurassent privatim ob praedas factas singuli et potissimum post rectoris Jesuitarum instantiam auditam. Vicebanus pater patriae et eliberator conservatorque ejusdem non solum agnitus, sed plane tam bano in sui commendationem scriptum est quam et ipsi

item. (Draskovich comes aeque lamentatur. Item vidua Petro-Keglevichiana.) Neque solus erat Jesuitarum rector lamentans et describens cum circumstantiis omnia. Sed et generalis comes Draskovich, promotionem in aula quaerens, satis suis viis conqueri non potuit tam de vicebani laudibus, pro eodem conferentialiter scriptis, quam et praesumptione ejusdem, quod praetenderit, se qua generalem dependere a se debere, suas operas in crisim vocare, cum nihilominus ipse, pro Suae Majestatis sacratissimae ulteriori servitio et

reservata esse. (Incarceratorum miseriae.) Incarcerati illi Zagrabiae rustici heu quam crudeliter sunt habiti, re nulla provisi erant. In luto et tanta actitudine detinebantur, ut quamplurimi eorum decesserint. Quamvis porro vicecomes Messich satis Busanium qua regni exactorem ad providendum miseris adurserit, immo vicecomes Petkovich cum Busanio in tricas coram locumtenente pervenerit, neque ob foetorem et sordes ad examina vicecomites accedere vellent, res tamen accomodata non fuit, quoadusque locumtenens non repraehenderetur, utve

exhibenda. 3tio. (Generalis facultas data rusticis dominos suos accusandi coram commissione. Lukauszki missus ad conscribenda gravamina.) Tametsi ex productis Thomae Schytaroczi, quae contra Raffay erant, satis paterent, quia attamen neque eum prodere volebat comes ab Altham neque ex privatis his convincendum censebat, et praeterea contra Rauch et reliquos plurima proditura sperabat in circumstantia potissimum ea, qua ex illis, quae Mihaljevich vicecolonellus (ad quem accedebant rustici) Kanisiensi

quamvis effectu carentem. Plura de his occurrent postea. 5to. (Investigatio de praedis et talium commissione. Expeditio vicebani damnata.) Commissionis quoque hujus sub decursu in praedas illas investigatum satis est, cujus videlicet commissione factae sunt. Vicebanus a populo et secum exeuntibus sustinere videbatur factas illatasque. At contra eum pugnabat primo, quia easdem ipsemet accepisset et divisisset, 2do quod populus adeo durus fuisse non appareat, quia in bonis

non esse sustinet, ut demeriti et in poenam ad talem evehantur. Cum ergo Rauch demeruisse probetur, ob sua demerita baronatu donari non posset in despectum totius status magnatum. Banus itaque medio locumtenentis semet dispositurum vicebanum suscipit ad spontaneam officii resignationem, quod etiam satis hoc anno sed sine effectu tentatum, ac quidem sub spe, si resignaverit, obtinendi postea baronatus. (Josephus Raffay Vienna abit confusus. Restauratio comitatus Varasdinensis.) Josephus autem Raffay cum affine suo

ac odio. Caeteri autem omnes subscripserunt, quantumvis nec, quid subscribant, sciverint. Paxi enim conceptum attulit, nec, ut relegatur, voluit episcopus, quod extremo Petkovichii summum erat argumentum, videlicet semet nunquam subscripturum, nisi sciat, quid subscribat. Reponebatur eidem, satis esse, quod referri audiat. At ille: si idem, est quod refertur, eccur ergo non legitur, quod subscribi praetenditur? Ad hanc Petkovichii dictionem mussitare et qui subscripserant ceperunt. At Paxius, satis esse, quod potior canonicorum pars subscripserit , reposuit, et episcopus

videlicet semet nunquam subscripturum, nisi sciat, quid subscribat. Reponebatur eidem, satis esse, quod referri audiat. At ille: si idem, est quod refertur, eccur ergo non legitur, quod subscribi praetenditur? Ad hanc Petkovichii dictionem mussitare et qui subscripserant ceperunt. At Paxius, satis esse, quod potior canonicorum pars subscripserit , reposuit, et episcopus abiit, sessioque est dissoluta.- Quantum a cantore Adamo Ztepanich intellexi, eodem, quod subscripserunt, scripto continebatur; et lectam fuisse in capitulo epistolam illam, ad banum datam, et esse

Nedelicensem. Sed Gradinszki archidiaconatu potitus non est nec ad eundem installatus, erat enim in colligenda Siscii, cum resolveretur, decima, ubi febre correptus et Zagrabiam ductus die 22. Octobris inexspectata morte decessit. Fuit homo rudis et simplex, fortunam suam admirari et depraedicare satis nescius, quod ad canonicatum pervenerit, quia casista tantum Zagrabiensis, dein Graecii theologus duorum annorum pro augendo numero fuerat. Parochus in Martianecz, dein sub Kalnik, demum Crisii, ubi Balthasaris Magdalenich aucupatus favores et episcopo Braniug pro scientiarum

Josephus tantus fuit, ut consilio ei adesset. Vivente archiepiscopo Gabriele Patachich, cupiebat hunc suum ambitum a se promotum, sed magnus archiepiscopus stoliditate monachi curas suas distrahebat. Ac quia titularem, ut vocant, episcopatum primo ambivisset, archiepiscopus ut sese expediat, satis distractus, provinciae consensum requiri aperuit, cum enim titularibus episcopis nulli forent reditus et pro dignitate vivere deberent, provinciae consensum et preces necessarias esse, neque se antea vel aulae propositurum. Institit apud provinciam Jellachich, sed hanc temeritate sua sic

ut clero quidem maxime faveat, adeoque, sicuti blandiebatur sibi Viennae consiliarius Koller, a clero protegendum fore, ut via tali meritum omne banum maneat. Sed episcopus rem eo usque penetrare nescivit, prouti nec capitulares exmissi. Sane dispositionem praemissam clero esse faventem, satis apparet, quia nec ad eum directa foret, nec observanda a clero exprimeretur, quia de praedialibus ecclesiarum nulla mentio, aut elaborandis eorundem obligationibus, neque de censualistis ecclesiae aut civibus eorundem. Quoad generalitatem autem si consideres et sub dominorum terrestrium

regiae, contumaces illos excusabat, culpam attribuens domino Lukauszki, per commissionem caesareo regiam posito gravaminum conscriptori, quod occasione adhuc illa is populum illum subinflammasset et concitasset, plurimaque accusationis puncta, quia olim fiscalis, suggessisset. Hinc postquam, semet satis rem hanc persvasisse locumtenenti, credidisset, spe protectionis quoque in avunculo suo domino Busan, protonotario Naisich, aliisque tabulae assessoribus, instantiam ad dominum comitem locumtenentem | (quam ego legissem et habuissem) exhibet. Qua

a latere episcopi, in canonicatu Mathias Petrovich, parochus in Gradecz. 3tio. (Festa bacchanalia. Kulmerii casus.) Feriae bacchanalisticae cum tabula banali sunt incoatae et satis licentiose actae. Sub his in tricas quoque ventum est. Comitissa locumtenentis uxor, domina Theresia nata Illyeshazy, familiarius habuit coluitque baronem Kulmer, capitaneum Petrinensis compagniae, et quia voluisset, ut adesset etiam, nescio cur, a marito seu comite locumtenente negata ei,

Petriniae Kulmerium invisit et clam, quasi per fenestram, ibidem ad eundem intrabat, non sine cordatorum admiratione, vulgi vero scandalo, ac proinde variis, nec honestati parcentibus, sermonibus. Kulmer longiores subiit carceres, post semialterum primo mensem a vinculis absolutus. Et postquam satis de eo liberando cogitatum fuisset, in comitissae locumtenentis gratiam senex vidua baronessa Sermage, nata baronessa Juliana Moscon, mulier apprime astuta et sagax, se culpae totius ream facit. Scribit namque bano, quod ipsa ex sangvinis nexu, quo cum Kulmer jungeretur, bonaque erga sibi

tanquam causae tragediae hujus et miseriarum domini Kulmer. Epistolam illam Kulmerianam ad Bana scriptam conditionatam censeri, si nempe Bana reus est, qui quia non esset, cessare omnia. Kulmerium autem tot mensium carcere et sex hebdomadarum vinculis suam illam in scribendo praecipitantiam satis luisse, et suae banalis excellentiae prudentia et gratia poena hac cautum esse redditum, quod credatur imposterum nunquam ita semet praecipitaturus. Ad hanc baronessae a | Sermage epistolam in auditoriali judicio baro quoque Kulmer fassus est, se

Batthyanii banatum a latronibus tutus erat? Dumeta, vepres ubique, metus ubique. Quo progredi sine comitiva tutum erat? Nunc progredimur securi et soli. 8vo. A violentiis requies. Quae erat involandi rapiendique vicinorum generalatuum ante Batthyanii banatum licentia, satis vel ipsae diaetales leges testantur. 9no. Publicorum aggerum munitio, Savi Colapisque ab inferioribus partibus purgatio et facta securitas, ut nunc Syrmio plane beneficio praedictorum fluviorum copiosum adducatur frumentum, taliterque et regno provisum sit, (uti

sentiremus vulnera, quae praesente bano perferimus. Proinde qui scit, per media quaerendum finem esse, vicebanum Joannem Rauch in praemissis culpare non potest. Haec pro veritate ipsa. Si enim ex odio personarum scribendum foret, cum neuter amicus meus haberetur sed pro notorio uterque inimico, satis iis, satis posteritati, satis publico bono injurius forem. (In Batthyan defectus.) In Batthyanio tamen hos defectus notandos putavi. 1mo. Quod rescripta mandataque regia, quae ad statum expediebantur publicum, et

vulnera, quae praesente bano perferimus. Proinde qui scit, per media quaerendum finem esse, vicebanum Joannem Rauch in praemissis culpare non potest. Haec pro veritate ipsa. Si enim ex odio personarum scribendum foret, cum neuter amicus meus haberetur sed pro notorio uterque inimico, satis iis, satis posteritati, satis publico bono injurius forem. (In Batthyan defectus.) In Batthyanio tamen hos defectus notandos putavi. 1mo. Quod rescripta mandataque regia, quae ad statum expediebantur publicum, et permulta

bano perferimus. Proinde qui scit, per media quaerendum finem esse, vicebanum Joannem Rauch in praemissis culpare non potest. Haec pro veritate ipsa. Si enim ex odio personarum scribendum foret, cum neuter amicus meus haberetur sed pro notorio uterque inimico, satis iis, satis posteritati, satis publico bono injurius forem. (In Batthyan defectus.) In Batthyanio tamen hos defectus notandos putavi. 1mo. Quod rescripta mandataque regia, quae ad statum expediebantur publicum, et permulta momenti magni et

suis regni comitatibus? Hinc 1751. regni protonotarius cum caeteris ablegatis parum prospexerunt et stabiliendis sub banali jurisdictione illis comitatibus et non inducendi, ut ab exemplo illorum trium etiam de dicis comitatuum Varasdinensis, Zagrabiensis et Crisiensis diaetaliter disponatur, quod satis metuendum, ipsa comitatuum horum in integrum repositione. 5to. Quod magis idonea subjecta ad quaedam officia promoveri non procuraverit. 6to. Quod locumtenentem inexpertum servaverit ultimum. Et de his satis.

Zagrabiensis et Crisiensis diaetaliter disponatur, quod satis metuendum, ipsa comitatuum horum in integrum repositione. 5to. Quod magis idonea subjecta ad quaedam officia promoveri non procuraverit. 6to. Quod locumtenentem inexpertum servaverit ultimum. Et de his satis. (Bani Batthyan in cathedrali Zagrabiensi memoria.) Praeter suprascripta memoriam sui Bathyanius banus in cathedrali hac Zagrabiensi basilica (reliquit), dum anno hoc 1756. particulam lingvae sancti

suique rigoris exempla narrabat in officialibus. Tertio primum die nos dimisit, atque ad preces nostras nobiscum dominum Levachich, fiscalem comitissae viduae Ladislao Erdoedianae, et Samuelem Orlyk, praefectum judicis curiae regiae, tanquam in Kutinja exsequenda denominaturos. Satis illi hoc in itinere lamentari nequivere. Et quia Kutinjam appulsis pecunias obtulissent, nos altero statim die abivimus, obvium habentes commissarium, nos visitare Kutinjae volentem. Redire deprecantibus nobis, ille profectus est Kutinjam, rogans commendansque, ut, quid causae esse possit,

huic aut alteri subdi Szamoborienses, parum est. (Deputatio in negotio Szaichiano et negotii e fundamento narratio. Naisichii in Szaich detecta fraus et interessentia.) Altera intercessit revisio negotii jam satis vetusti et celebrioris, Szaichiani nuncupati. Ad cujus intelligentiam nota, Joannem Szaich anterioribus annis, uti cum vicebano Rauch conjunctum, in vicecomitem comitatus Crisiensis fuisse promotum. Dein, quia comites ab Auersperg Disma descendentes arcisque Mokricze possessores bona in

Crisiensis ac una etiam illius civitatis, qui in protonotarii Adami Naisich summis erat gratiis, ut Kesser cor Naisichii esse videretur. Fuit autem Kesser ludimagistri Bisztricensis ecclesiae filius (dubiumque, an nobilis, quia objectam hanc sibi difficultatem saepius constanter dissimulat), atque satis in tenera aetate petulans et exorbitans, ut e syntaxi ejectus primum in Bisztricensi ecclesia adesset canenti patri, tum in civitate Crisiensi ludimagistrum ageret, donec parochi Crisiensis Andreae Gradinszki favoribus et viduam quandam commodarum in civitate illa facultatum uxorem obtineret

in civitate Crisiensi ludimagistrum ageret, donec parochi Crisiensis Andreae Gradinszki favoribus et viduam quandam commodarum in civitate illa facultatum uxorem obtineret et ad Crisiensis civitatis magistratum assumeretur, atque ex notario judex civitatis illius eligeretur. Praeterea cum astutus satis esset, Naisichium coluit adoravitque, gratiam ejus facile meritus, quia potare ad admirationem aliorum et potuit et cum protonotario solebat. Praeterea, cum canorae esset vocis, cantilenis suis histrionumque actionibus ac aliorum repraesentationibus scenicis recreare uxorem, proles domumque

propria, student commodis. Rem hanc, quia instituti nostri non esset, diffusius non scribimus. | Quisquis attamen secretiora status regnorum penetrat, in hanc concedet sententiam. Protestantes, et praecipue Angli, rationem Jesuitici instituti penetrantes, satis contra eos scripserunt, atque a tot saeculis dubium aliquod prudentioribus causarunt. Litterarum autem cultura cum Jesuitas superassent, et hi metuerent jacturam propriam, Hispaniam elevandam esse censuerunt, hoc praecipue saeculo, quo Siciliae et Neapoli Hispanus imperaret, ducatum quoque

haec evadant dubia, in generalis electione secretarium antefatorum patrem Laurentium Rizzi anno 1758. Jesuitae generalem sui ordinis crearunt. Praemissa autem post detectam Portugalliae machinationem a quodam Jesuita habeo ex eorum congregatione reduce | ; ut satis credibilia annotare volui, quia serviunt multum ad cognoscenda ea, quae annis notabuntur subsequis, atque illa confirmare videntur priora et haec, posteriora. (Bellum Galliae cum Anglis. Minorica occupata a Gallis. Populi

vel ejus conservare amicitiam. Quare aularum et arcana status vulgus non penetravit. Inquisitum, eccur Austria ab Anglis abiit. Sagaciores examinarunt et illud, quid esse potuit, quod Austria se avelli ab Anglia passa sit. Quia primo non satis firma videretur esse cum Gallis amicitia tum ob saeculorum inimicitias, inimici enim reconciliati periculosior foret amicitia, quam esset inimicitia, cum et quod palam scriberent dicerentque Galli: foedus hoc, cum Austria initum, in utilitatem desiturum Galliae. 2do.

Josephum in Romanorum regem electum cupiverit. At causae hujus nec umbra apparuit. Proinde clamores minus penetrantium annotasse sufficiat. Dices: praemissa conjectura mea ex nullo manifestorum eruitur. Verum primo, Austria nec poterat nec debebat ideas suas exprimere. Rex autem Borussiae satis exprimit, dum bellum religionis esse dicit, dum status actualis imperii eversivum, dum Silesitis suis negatum lamentatur commercium, dum Austriam ingratitudinis erga Angliam arguit. Illa autem, quae ministri Saxoniae Brühl est regis Borussiae accusatio, subsequens ad causam belli est et

apothecae praetendebat. Occasione ergo liquidationis quae probata compertaque sunt debita, statim exsolvebantur. Et apothecarius civitatis propriis corruit quietantiis, ut debitum duntaxat remaneret de fl. Rh. 300, quamvis et hos ei (praeter fl. 25) fuisse persolutos, satis, non tamen evidenter deducebatur. Is ergo, volentibus praecipue affinibus Goymerecz, pro universis praetensionibus suis transegit in judicio pro fl. Rh. 280, qui eidem etiam sunt persoluti. Pro altaria remansit vinea in Vrabche pro fl. 400. Affini ejus Petro

atque a pueris factiosus, pueros seminarii illius persequi incepit et adeo cruciare ac torquere, ut sibi contra me aliquid faterentur, quod eorum quidam plane e seminario profugissent, sint foris ad revisionem commorati; duos autem, Andream videlicet Jellachich et Emericum Radichevich postquam satis persecutus fuisset, tandem blanditiis eo pellexit, ut, postquam hi capitulo supplicassent pro sui dimissione, dicerent, non actualis sublectoris tyrannidem sed prioris, mei videlicet, seductionem causam eorum exitus esse, quod ipsum et coram Georgio Reess ac Nicolao Magdich Delinichii

innane futurum nomen authumabant. Offendebantur nihilominus quidam et palam, uti episcopus scriptis plane ad banum litteris eatenus, lamentabantur, quod illegali novoque modo restauratio haec acta sit, in private nempe cubiculo, et coram aliquibus tantum, atque paucissimorum suffragio. Sed his satis fieri oportuit, dum provisoria fuisse respondebatur. Interim in veritate aliud non fuit, quam rerum accommodandarum praemeditatum studium. Cum enim ex illo comitate Crisiensi lamentarentur tot tantique, quod ob privatas discordias intra emeritum vicebanum Joannem Rauch et vicecomitem Joannem

nisi ab adstantibus fuisset pro supersedendo rogatus, et praecipue, quia generalis Beck ad cedendum aequivalens et legale cambium dispositus non videbatur. Sagaciores observarunt consideraruntque, quod Beck, quamvis generalis vigiliarum praefectus, banum, esto generalem equitatus, tractaverit satis abjecte, cujus resciendae rei multos tenuit curiositas. Accommodatis ergo his cum bano Beckius, colonello item Brentano cum 2000 ad castra sub initium Martii submisso, ipse quoque Viennam reversus est. Generalis in Croatia administrator

sumus, confirmantibus ista officialibus aliis, edocente dein effectu ipso: equidem ad regimina implenda ubique postulatae reclutae, item homines, pecuniae congestae, ut hinc videre sit, omnesque sensimus et sentimus, quantum amisimus fatali illa Austriacis die quinta Decembris. Viennae exquisitum satis indagatumque de tantae ruinae causa. Princeps Carolus, supremus belli dux, victoriarum gloriam habuit, infortunia ut principi et imperatoris fratri adscribi non poterant, vel debebant. Daunio culpam ademit uxor sua, quia in reginae gratiis atque cum ipsa educata, filia

culpa, quod cornu suum primum arripuisset fugam; iste dispositiones causavit negatumque suae alae succursum. Bavari item et Wirtembergenses culpati fuere, quod primi terga verterent. | Neque casuum horum genuinam causam animadvertere potui, esto satis indagavissem, ex ipsomet etiam comite bano, nisi fors intra Daun et Nadasd aemulatio fuisset. Interim nec princeps Lotharingiae Carolus exercitibus amplius praefuit, ast in Belgium missus est, neque Nadasdius, tanquam Varasdinum atque ad banatum suum relegatus.

essentiam peccare non exhorruistis, calliditatis | vestrae epistola intollerabilis praesumptio est. Itaque post actiones fidelitati contrarias a proditoris nota vos absolvere nequimus, praecipue quia fuga transituque vestro ad inimicorum nostrorum partes satis, quid in animo habueritis, prodidistis, quamvis status vestri consideratio vos a commisso grege separare nequivisset, at in officio continere. Hinc sicuti muneris nostri ratio exigit, convenientia malo adhibere consilia et remedia, ita vobis fortunae ac sortis casus sint liberi. Firmissime

scripsi ; residua omnia meae quod dispositioni ob antedictas injurias submiserit, de his in testamento nil exprimens causa praesentis saeculi et tantorum despectus vitandi, cuperet igitur, ut, de sensu testamenti edoctus, habita juristarum theologorumque opinione, voluntati suae et praedictis satis facerem, eoque fine aeque defunctum fratrem suum Nicolaum, suae dispositioni substantiam suam relinquente. His aliisque dictis abiit, ac, nil emendato testamento, 10. Julii moritur. Gaszparichius acceptis clavibus videns, haud supervicturum Ztepanichium, pro cantoratu consequendo

mihi facta legata testamentum invalidat, in reliquo ratum habens. Meique loco substituit canonicum Mikinovich, et lecto defuncti testamento, cum obscurum illis videretur, ego scripto et cum extradatis mihi documentis atque oblato praestando desuper juramento rationem obscuritatis detexi, petiique satis fieri voluntati defuncti. Data res fuit pro revisione domino assessori Antonio Bedekovich, notario comitatus Zagrabiensis Balthasari Kesser, (quia Plepelich, quem superiori anno in Augusto notarium positum notavimus, ob debilitatem sui et laborum impotentiam eatenusque crebriores supremi

Borussicis, Gallicis, Moscoviticis ample per alios descriptis, harumque causis, circumstantiis et accessoriis ego, qua ab his remotus, scribere supersedeo, ex publicis novalibus historiam scribere non asvetus, cum fiirmitatis nil habeant, varientque admodum. Ab officialibus nostris quamvis satis indagavissem, aut eos ignorare adinveni aut diferre relationibus. Mors baronis Stephani Patachich. Baro Stephanus Patachich, cujus in superioribus frequens mentio

eruditi multa ex brevi observabant, a quibus supersedemus. Nota bene. Ad annum hunc revocata, qnae infra pag. 496. ex sequentibus scripta. Moritur dominus Josephus Raffay. Obiit hoc anno ex calculo dominus Josephus Raffay, de quo satis superius; fuit ipse ex Francisco recensque nobilis, ex sorore domini Busan natus, apud episcopum Georgium Braniug secretarius, tum notarius capitulorum. Desponsaverat primo dominam Petri olim liberi baronis Prassinszky fiiiam, nomine Maximilianam, et hoc volente matre, quae cum coeco amore

praecederet, hanc Raffajo desponsaverat. Mortua matre, ipsa resiliit a sponsalibus ob coactionem, et Petro tum baroni nunc comiti Sermage nubit. Raffay Annam Skerlecz Sigismundi filiam, tutellatam domini protonotarii Naisich in uxorem accepit, ex qua reliquit filios 4, fiiiam unam. Cetera de eo satis patent ex praecedaneis. | Memorabilia anni 1759. Varasdini regni congregatio. Reclutae negatae. Sub anni hujus initium Varasdini regni

Varasdini apud moniales in victu existentes, revocata Kulmerii plenipotentia constitutoque sibi curatore episcopo Belgradiensi Stephano Putcz, ad monialium adhortationes cum fratre suo Francisco Patachich contrahunt pro 16 milibus fl.; tertia Viennae apud Ursulinas ut convictrix degens, quamvis satis rogata, removeri ab avunculi sui Kulmer plenipotentia non potuit. Hinc ille coram districtuali tabula suscitans processum eumque promovens, quamvis Naiholdius fratrem defendisset, successive triumphans et ad 40 milia ratam hujus portionem obtinens acquisita sententia ac effectui per ordinatum

parochialium usurpatione, quin traffica ipsa, quam suorum medio exercebat. Tertio, suspicionibus miserrime torquebatur, eratque supra omnes Segniensium foeminas curiosus, delatoribus amicus, bonis et litteratis gravis, verbo subdolus, inconstans, varius, plenusque immoderatis affectibus, quos satis testatus est in tot processibus, signanter Gerlecziano et canonici Bucarensis Sztipkovich, quem quod suis modis interemisset, suspicio fuit. Secundo: Segnienses aeque esse ambitiosos, avaros, varios, ad vindictam proclives, otiosos, libidinosos, fovere

sunt restaurati ad legum praescripta, comitatus Varasdinensis restaurari non potuit. Produxerunt comites Leopoldinum plane eatenus consensum et privilegium usu continuo firmatum. Sed quia 56. articulo anni 1723. hoc negotium ad viam juris ordinariam fuisset relegatum, adeoque dictum privilegium satis vulneratum, familia cecidit estque adinstar aliorum per totam sacram Hungariae coronam comitatuum, etiam certis familiis haereditarie collatorum, norma per sententiam relegata, quae appellasset etiam. Regni congregatio. Fuit regni

per Raguseorum naves possint in provinciam Austriae recipere; ast permissum potius, ut | impositam ab eorudem generali provinciae taxam pro eorundem patrum intertentione Romam submittant. Collegium Zagrabiense 300 annuatim florenis taxatum exstitit. Satis indigabam, quae causa fuerit, ut potius tot milium fl. Romam submissio permitteretur, quam admitteretur receptio: ast fateor, vero similem rescire non potui. Deceptam fuisse reginam a Jesuitis, dicebant omnes; quin p. Joannes Bap. Szluha inde redux per familiae suae magnas preces

scivit milleque historias ad finem aptas ac idoneas; astuta, prudens, perspicax, regulatam docens vitam, sive nec prodiga nec avara, temporibus semet accommodare gnara. Ex ginaeceo Leopoldi imperatoris a morte ejus vixit in bonello unico Miszkovo, districtus Berdovicensis, vocato, et satis misere, gratiaque vicinorum atque Berdovicensis olim parochi. Mikulich vocati, plurimum gratia, qua ex conversatione suspicione ac obloquiis non caruit. Generalis Carolostadiensis olim Josephi Rabatta secretario Josepho Sermage, qui se baronem dixit vel per uxorem baronessam talis evasit.

autem aeque anno Migazzius fuit resolutus s. r. e. presbyther cardinalis cum aliis compluribus. (Mors Ladislai Lukauszki) Die 19. Junii obiit in bonis suis Poklek dominus Ladislaus Lukauszki, tabulae judiciariae assessor, de quo satis superius: fuit phtisicus. Olim Jesuita, dimissus, juri se dedit evasitque praeclarus, ut vir erat altioris ingenii. Reliquit filios duos. (Novi assessores in tabula.) Et quia in eadem judiciaria tabula tam hujus morte quam et translatione

Januarii Varasdinum, ut comitem Draskovich disponerent. Parens sequebatur. Fuitque intra candidatos Magdalenich Ignatius, attamen notarius Josephus Arbanasz, suffragiis victor, est electus in substitutum vicecomitem. In praenarrata subsequa restauratione, licet Bedekovichio suis viis ac modis satis famulatum fuerit, licet promissa suffragia ab unius sessionis nobilibus, quin nihilominus dominus Bedekovich, affinis sui rationem habendo, Magdalenichium nec proposuisset, praedictosque unius sessionis mobiles nec votizare permisisset, ideo cum filio mater precibus adauctis: videret,

baro Franciscus Koller Pesthinum ad officium personalis praesentiae regiae in locum domini Fekette fuit translatus; Bernardus Konchek jubilatus, dein sequenti mense Viennae mortuus; dominus Paulus Festetich ad cameram aulicam Viennensem transiit. Insperatae hujus mutationis causam satis indigavi ab iis, qui nosse poterant. Baro Koller iterum cum uxore dissensit, obtentoque divortio ipsa Graecium ad moniales se recepit. Res haec facile poterat impressiones facere in reginae animo, sed ideo permutatam cancellariam haud credi potest. Dicebant alii, miliones illos decem, pro

fl. pro ac ejus refrigerio ordinatis, adeo oblivisci injuriarum non videbatur; | tertio, lites plurimas habuit: cum genitore suo Adamo Daniele primas causa bonorum Jakovlje, ut ei parens maledixisse perhibeatur; cum Joanne Szaich causa eorundem bonorum satis incommodas et perplexas, plus tamen ex impotentia animi litigantium quam re ipsa, quia demum victor evasit Rauchius; cum baronessa Juliana Moscon nupta Sermage causa violentiarum; cum domino Joanne Husan, quae res per supradescriptam sincerizationem sopita est; cum domino comite Draskovich

Margetich se talem relinquere indicat, Zagrabiamve petere. Cum redivisset, narrat, sibi a Niczkio dictum, desperatam esse petitionem. Hinc | cum officiali commercii conventum de terreno, haris, laboratoribus, lignis, lateribus. De educillo et macello certatum satis, ne in depositorio his uterentur, at re decisioni Majestatis substrata, non observavi, quid sit resolutum. (Promotio Nicolai Skerlecz.) Nicolaus igitur Skerlecz vir egregie cultus, lingvarumque latinae, croaticae, germanicae, hungaricae,

deceptus sibique consulentium leguleorum, reperto illo inscriptionis Gotthalianae (Anna Orsich Gotthalii sene conjuge aeque subscribente) contractu, ab antedicta Helena inscriptionis 12 milia florenorum per litem coram tabula judiciaria regni anno 1754. repetere non incepisset. Qua occasione satis multa praeterita vitae Gabrielis Gotthal luculenta et publica facta sunt, pluraque | ex litteris et mutuo factis contradictionibus, item inquisitionibus errupissent, nisi ad preces meas, consentiente Helena, ab ejusdem advocato Josepho Loob fuissent

affinitatis cum generali Draskovich contrahendae amore, sive demum ob bani respectum inclinatum ad Susanam.... 3 riječi prekrižane. Vojkovich contracto cum Elisabetha matrimonio satis pecuniarum absumpsit in domus erectionem ad offlcia procuranda. Equidem 1750 occasione erectionis tot officialium in banalibus confiniis fuit factus primo capitaneus cohortis equestris, paulo post legionis ejusdem equestris supremus vigiliarum magister, 1757. ejusdem vicecolonellus ob

Porro tricesimas has solebat camera locare antea, et has obtinens a vulgo passim supremus audiebat, novique ipse in hoc officio dominos Chegell, Jagussich, Gombossi et praedictum Suvich, qui fuit ultimus, camera post illum per se tricesimas administrate. Suvich astutus satis vir fuerat, multumque perspicax, vixit condigne, proles suas educari debite procurans, sed infelix in filiis, quia alii praemortui parenti suo decesserunt, Stephanus unicus superstes vivit, filiae omnes elegantia, pulchritudine, educatione sunt praeditae; ex his senior Barbara Adamo Sinkovich

item Josepho, de quo supra fol. 571., Johanna item antedicta. Hujus curatellam domino Nicolao Skerlecz mater commendavit in testamente, protectionem reginae ipsi, ac comiti banc. A matris morte (foeminae salacis prurientisque in senio etiam libidinis, ut relictis aliis mihi notis eventibus satis appareret ex publico illo, fol. 199 et 200 supra commemoratis; lubentissimeque monachis et ecclesiasticis succumbebat, dicens: mereri se credere, dum esurientibus carnes praeberet et famelicis provideret serviretque) Johanna dispositione etiam regia Ursulinarum monasterio Varasdinensi fuit

cum papali dispensatione uxorem duxit. Adeo crevit Batthyaniana familia, ut de gratia principis regni barones tres essent videlicet palatinus, tavernicus, dapipherorum magister, in tabula septemvirali praeter affines eorum tres aeque, verbo Batthyaniorum omnia sunt. Praedictum ipsum connubium satis exprimit, quam Roma habeat erga eos subjectionem. Secundo. (Motus Transylvaniae.) Quos motus qualesve Transylvania jam ab annis retroactis pluribus habeat, me ignorare profiteor, nec fundate eos a me scribi, agnosco. Certum est,

agnosco. Certum est, tales fuisse esseque ferme continuos, causam attamen talium ignore Anno adhuc 1748. ob amotum episcopum unitorum fuere graves in terra Fogaras a Jesuitis sustentati ac tardius sopiti, de quibus nil hic loci, quamvis mihi notissimi sint, cum de iis sub Klobusizkio episcopo satis descripserim. Tum ex conscriptione sequebantur alii, demum postquam 1761 eo pro episcopo appulisset baro Antonius e scholis piis Baitay et pro gubernatore in militaribus Adolphus Nicolaus Boucow, (commendantem vocant) horum duorum conjunctione eo deventum est, ut ipsi cum comite Kemeny,

Hungaros sponte quaevis assumpturos onera, et reclutarum ex bonis suis in vicem generalis insurrectionis obligationem; an praemeditata haec successura sint, eventus docebit. Profecto post dissolutum hunc congressum hie saltem in Croatia de banderiis horumque origine ac obligatione, numero item, satis jubente bano per protonotarium, clam fuit inquisitum, item de cleri redditibus, decimis et quae pro his olim episcoporum fuit obligatio, ejusmodique plurima. Decimo tertio. (Novus ordo in Hungaria.) Terminato antedicto congressu a

nomine Leopoldinae monialis Varasdinensis; ipse etiam fuit vicecomes comitatus Zagrabiensis; Adamum Danielem, qui 1714 factus fuit ex vicecomite regni vicebanus et supremus comes comitatuum Zagrabiensis et Crisiensis, meus 1715. ex baptismo patrinus; Adamus iste filium habuit Joannem Rauch, de quo satis supra et pag. 559., ex Joanne hoc procedit Paulus baro supra declaratus. Alexandri quoque Szechen vicenotarii comitatus Zagrabiensis armales litterae sunt publicatae. Decimo octavo. (Familia Illiassich se transfert in Carnioliam.)

ad parvulos virtute ex psalmo 14.: domine, quis habitabit etc. et quis requiescet in loco | sancto tuo , ibique denotatos versus explicuit breviter; dum venisset: qui loquitur veritatem et non fecit dolum incoassetque, episcopus: satis est, dixit, assidereque debuit mensae. Tum ad parochiam missus est in Februario. Ressius parocho dixit, mentitum se fuisse de ejus approbatione tam in gratiam episcopi, quam et quia credidisset, fidem approbationis eum perdidisse, praecipue postquam recognitionales authentice exegisset;

mente litteris eos acersivi. Hi ut Amadum advenisse cognoverant, nihil potius atque id praestitere. Advolarunt igitur, non advenerunt in urbem: tanta fuit eorum festinatio exhibitisque Amado communibus officiis ut nos eo statim die in unum cogeret petiere. Is ut erat natura ad satis faciendum omnibus compositus, id eis non abnuit nosque, ut praesto vesperi adessemus, humanissime postulavit. Fecimus id tanto libentius, quod primum post longum temporis futurum eum congressum cognovimus, quo nostrum nemo desideraretur. Ubi nullus afuit,

mores amplexi populari aura abrepti sunt. Ducat illos trahatque in praeceps suus error, nobis negotii nihil facessant; ipsis prima litterarum elementa didicisse mox compotationibus aut servitiis etiam quandoque foedis, et ad honores et ad vitam optime (ut putant) agendam satis est, non ut nostris praeceptis egeant. Neque vero de iis quidquam dicturus sum qui seu nimio litterarum amore (quamquam hi paucissimi, proh dolor! et fuerint, et vero futuri sint) seu negotiorum incertitudinem pertaesi ad otium sapientiae confugerunt: istis propositum

non ut nostris praeceptis egeant. Neque vero de iis quidquam dicturus sum qui seu nimio litterarum amore (quamquam hi paucissimi, proh dolor! et fuerint, et vero futuri sint) seu negotiorum incertitudinem pertaesi ad otium sapientiae confugerunt: istis propositum suum persequi satis est, nec ultra indigent. Nobis contentio, nobis labor paratur quibus et rempublicam capessere neque iis, quibus reguntur universi, moribus vitam agere est constitutum. Invidos popularium oculos satis per hoc in nos convertimus quod prorsus extra patriam, quod in tam

ad otium sapientiae confugerunt: istis propositum suum persequi satis est, nec ultra indigent. Nobis contentio, nobis labor paratur quibus et rempublicam capessere neque iis, quibus reguntur universi, moribus vitam agere est constitutum. Invidos popularium oculos satis per hoc in nos convertimus quod prorsus extra patriam, quod in tam diversis locis, quod sine ullo fors exemplo iuventus nostra transacta est. Accedit insuetus genti nostrae litterarum amor et ab insanis vulgi opinionibus alienatio, quae nos (ausim sine superbia asserere)

Divino primum beneficio, dein Amadi praeceptis, mox nostra etiam industriola accepimus. His omnibus nostris exosi gentilibus ad rempublicam tamen accedere, honores capere, vitam non inquietam ducere cupimus. Hercle maius fortasse istud homine opus fuerit et ut optetur satis. Nec tamen succumbendum est, et quod in totum non possumus in parte ut assequamur, nihil intentati relinquere debemus. Hoc ego consilio mature rem examinavi saepeque intra me ipsum revolvi ea quae modo vobis sum allaturus. Necdum illis negotiorum turbis nos

quis cogitat, litteris deditum dicit; ita qui maximus apud alios honoris titulus est, apud miseram gentem istam in opprobrium vertitur. Iam invidiam illam, illos dolos, quibus aestimationem eiusmodi hominis minuere, honores impedire, procurare adversitates student, quis unquam satis deploret? Est haec praeterea seu ira divum, seu propria pravitate contracta illis passio ut cuncta potius alia quam e suis aliquem efferri patiantur. Si immeritus scandat, id ipsum opprobrio datur; si iter illi virtute stratum sit, haec sugillatur: mille eius

quia ut plurimum erroneam, tenere in animis induxerunt, in iis, inquam, ipsis multa diversitas est; ut enim quisque natura severior aut liberalis magis, sic diversam vivendi normam assumunt. Hos ego omnes afferre nec constitui et, si constituerim, praestare nequaquam possim. Satis itaque fuerit si id efficiam quo vel unam recte in Croatia vivendi ostendam viam. Ac quoniam ad posita superius capita recurrendum est, id primum exsequar quis in domestica re nostros inter modus tenendus sit; quod trifariam me optime facturum existimo, si quid in

sermone complecti vellem. Quod eo libentius praetermitto quod nihil fere hoc in genere sit quod singulare patriae nostrae dici possit. Platonem itaque Aristotelemque aut iuniores his Plutarchum et Quintilianum, vel e recentioribus Campanellam Maphaeumque Vegium inspicere satis sit ei qui recte prudenterque filios suos velit educare. Iam ad ultimam privatarum cuiusque rerum partem transeamus quam de possesione rebusque inanimis futuram diximus. De aedibus id ei primum, qui populariter velit vivere, est fugiendum ne ad exteram

vero, quod singulae absolvendae Augusta designavit, sat angustum. Delectu proinde opus est, clarissimi viri, ut, resecatis quibusvis inutilibus speculationibus, ea potissimum, quae ad aliquem vitae usum faciunt, in omni scientia deligatis. Satis jam inanibus subtilitatibus majores nostri litarunt. Nobis non sufficiat scientias ad naturam rerum revocasse, nisi ex his etiam ipsis ea secernere sciamus, quae alicui vitae usui pro conditione cujusque studii inserviunt. Nec eo solum fine studia constituta sunt, nec ea

scholasticae pars ob difficilem temporum negotiorumque complicationem libris caret, scriptis comprehendenda adnotationum declarationumque suppelex pro maiori litterarum incremento introduci ac discipulis suppeditari posset? Cui quaestioni eo cum discrimine factum fuit satis ut iuventus quidem omni meliori modo ad describendas difficilioris perceptionis materiis additas adnotationes declarationesque per DD. professores disponi possit; hoc tamen ipsum ita instituatur ut, quamquam neque professores ad suppeditanda, neque discipuli ad

et per alios contribuentes supportari deberet. E converso quoad desertas secundi ordinis, ducto a contrario argumento, posset neo-colono triennalis etiam a Contributione immunitas concedi, quia ab hac deserta alioquin antea nihil solvebatur, adeoque publico satis beneficii accedere videtur, si in talem neo-colonum etiam post triennium aliqua et Contributionis et reliquorum publicorum onerum pars recidat. Verum non videtur ratio subesse, quare ille rusticus, qui possessam antea a Domino desertam inpopulat,

rusticus, qui possessam antea a Domino desertam inpopulat, majori favore gaudere deberet, quam ille, qui tentam antea per rusticum excolendam suscipit; et alioquin in posteriori etiam casu illam unius anni a Contributione immunitatem reliquis suis concontribuentibus satis compensat per illam reliquorum onerum publicorum partem, in qua eos elapso triennio alleviat. Quare cum haec ad apicem combinari non possint, Deputatio universim statuendum censebat ut ejusmodi neo-coloni a Contributione unius, a reliquis vero publicis oneribus

laboratores publici, quibus exteri non insueverunt, et quae eos a sui illocatione facile deterrere possent. Domesticus omnia haec onera jam alioquin sustinebat, et si ab obventura a tali objecto contributione relevetur, ac insuper pecuniariam recipiat remunerationem, satis favoris obtenturus esse videtur. Caeterum pecuniariam remunerationem Deputatio sub spe constituendi fundi publici, unde ea praestari possit, proponit, proponetque alias etiam, ubi identitas rationis idem exposcet. Ut autem recte decennalem immunitatem Deputatio

habebunt, verum id in aliis etiam studiis usu venit, si dispositio illa efficaciter observata fuerit, ut obtenta de insigni in hoc studio profectu naturalique ad objectum hoc propensione testimonia, pro merito, ad obtinendas meliores parochias deserviant; erit hoc satis incitamenti, ut Patria complures utiles ejusmodi pastores intra non multum tempus numeret. Caeterum nec studium hoc, nec practicum ejusdem exercitium statui ecclesiastico adversatur; imo spectatis genuinis Christianismi principiis eidem admodum homogeneum

ejus vel maxime procurat; si vel privato quaestori favores aliqui concedantur; jam id eidem noxium est; quod si hos magna aliqua et potens societas impetret, debet res natura sua in monopolium degenerare, vel exemplum Viennensis Abaldo id satis remonstrat; ad qualem enim praepotentiae gradum illud intra exiguum tempus pertigerit, in Elaborato status actualis §-pho 32. satis ostendimus: ut haec impediatur, debet Abaldo hoc ad eandem cum quovis privato quaestore conditionem redigi.

impetret, debet res natura sua in monopolium degenerare, vel exemplum Viennensis Abaldo id satis remonstrat; ad qualem enim praepotentiae gradum illud intra exiguum tempus pertigerit, in Elaborato status actualis §-pho 32. satis ostendimus: ut haec impediatur, debet Abaldo hoc ad eandem cum quovis privato quaestore conditionem redigi. § 35. Officiales ejus, qui in Hungaria resident, negotia sua locali primae instantiae

promotio quaeritur, eam renovare prorsus non expedit. Cum tamen in toto caeharum instituto nihil sit, quod publicum magis flagellare possit, quam magistrorum de pretio artefactorum suorum condictum, malum autem hoc nec per praecedentium duorum §-rum dispositionem satis praecaveri possit, censebat Deputatio in casu ejusmodi limitationem in forma poenae constituendam esse. Cur autem eam non comitatuum sed civitatum magistratibus deferendam esse existimaverit, §-pho 142 , ubi de limitatione victualium agetur, rationem

et subinsertis principiis conformandum vectigal tricesimale in concursu deputandorum e Diaeta, consiliariorum item Consilii et Camerae proximius elaboretur. Motiva. Necessitatem novi vectigalis satis evincunt ea, quae in Elaborato status actualis de hoc objecto universim, ac praesertim §-pho 65. dicta sunt. Quod autem principia vectigalis per legislationem, id est in Diaeta, defigi debeant, constans et veteris et novae

ea, quae in Elaborato status actualis de hoc objecto universim, ac praesertim §-pho 65. dicta sunt. Quod autem principia vectigalis per legislationem, id est in Diaeta, defigi debeant, constans et veteris et novae legislationis usus satis ostendit; semper enim in diaetis determinabatur, et qui, et a quibus mercibus tricesimam solvere debeant; imo ipsa portorii quotta in diaetis definiebatur, quae utique partim ad principia, partim ad substantiam elaborandi vectigalis pertinent.

quod per postremum 1788. vectigal Germanicum materialia illa, quibus Germanicae fabricae egent, graviori tantisper essituali portorio, si in Hungariam educantur, subjectae sint. Ipsa proinde reciproci ratio, quam in summa aequitate fundari superius jam satis ostendimus, exigit ut lex haec perferatur. Articulus XXVIII. De transituali portorio. § 85. Exoticis

Articuli inferuntur. Ubi e contra omnes septemtrionales et occidentales merces nonnisi per Germanicas Provincias in Hungariam adferuntur, adeoque deperditae proventus tricesimalis Hungarici ne per reciprocum quidem hoc satis compensabuntur. § 88. Quaestori Hungaro liberum sit portorium consumtionale etiam ab exoticis mercibus seu in limitanea, seu in mediterranea, ubi ejus interest, tricesimali

Etsi raro, potest tamen casus evenire ut vectores merces, quas vehunt, ad se pertinere cauponi persuadeant. In hoc tamen etiam casu justum est ut proprietarius ad cauponem, hic vero ad vectores regressum habeat. Si in mala fide versetur, duplum est poena satis moderata. Si vectores poenam dupli persolvere non possunt, justum est ut proportionatam corporalem poenam sustineant; fraudes enim ejusmodi non possunt impunes relinqui. § 111. Consilium

impendat; nullum autem ad excitandam nationalem navigationem medium efficacius esse quam ejusmodi inductionis et eductionis favores, exempla omnium, quae hoc potissimum stimulo Commercium suum provexerunt, maritimarum gentium satis ostendunt. Nisi favores hi navigationi etiam Hungaricae concedantur, omnia, quae praecedentibus §§-phis stabilivimus, media nec nautarum naviumque domesticarum, nec nationalium officialium numerum notabiliter augebunt.

mercibus moderno exotico portorio, iis articulis, qui exteris navibus advehentur, alterum adhuc tantum imponatur; sed ut merces domesticis navibus inductae dimidium tantum moderni portorii persolvant. Secus enim evenire posset, ut domestica navigatione necdum satis instaurata exteris vero mercatoribus portoriorum gravitate alienatis Littorale Hungaricum totius exoticae importationis jacturam faciat. Concedendo domesticis navibus favori huic non obstat quod paucae adhuc exoticae

portorii tricesimalis diminutio aliquem instituto huic obicem ponere potest; donec enim domesticis navibus exigua mercium quantitas in- et educetur, exiguum etiam erit quod de proventu decedet; id autem per augendam a proportione circulantis pecuniae quantitatem satis compensabitur. Quodsi vero in- et eductio per domesticas naves notabilior efficiatur, id ipsum florentis jam nationalis navigationis argumentum praebebit, et tunc legislatio accomodam circumstantiis temporis illius facere poterit

debent. Id quoniam activitatem Deputationis excessit, opus hoc Consilio Locumtenentiali reservandum esse existimavit. Hanc autem regulationem necessariam esse ex iis, quae in Elaborato status actualis §§-phis 71. et 74. sub finem dicta sunt, satis apparet. Caeterum vel propter nexum mutuae communicationis debet in opere hoc ad praeextantes jam in vicinis Germanicis Provinciis nautarum regulationes reflecti, ne forte per minus necessarias discrepantias haec difficilior efficiatur.

suscipiatur. Huic autem quod libellatio ad eandem scalam et uniformes quoad objecta hydraulica observationes praemitti, adeoque cum unus totum hunc laborem perficere non possit, quod operantes geometrae et uniformem instructionem et eandem directionem habere debeant, satis constat. Ostendimus in Elaborato status actualis a §-pho 71. usque 78. quod nullus ferme sit navigabilis fluvius de cujus regulatione, nullum vastius stagnum de cujus exsiccatione partiales mappae et plana in Arhivo Consilii non

potest. Verum nisi utilitas publica profusis in hos labores sumtibus respondeat, opera ejusmodi ad artis tantum ostentationem referuntur. Quare ut eadem Deputatio sumtuum etiam schemata elaboret, prorsus necessum est. Nihil quidem ejusmodi schematibus incertius esse satis constat. Cum tamen Deputatio illa, parte ex una e viris localium pretiorum probe gnaris, parte vero ex alia ex hydraula laborum, quos opera ejusmodi requirunt, aprime perito constituta sit, sperare licet, quod schemata haec adminus proxime ad realitatem perduci

Caeterum, quod legislatio domalem quaestum etiam in privatorum bonis admittere possit, in motivis §-phi 143. uberius ostendetur. Necessitatem etiam testimonialium et scriptae facultatis vel ipsa in textu allata ratio satis evincit, nempe, ne sub hoc praetextu perniciosi homines per Regnum oberrare possint. Ut haec gratis expediantur, aequitas ipsa postulare videtur. Ne vero cupiditas legem hanc violare possit, specifica poena defigenda videbatur. Plurimae enim leges ideo tantum non

viguit quidem hactenus usus ille quod pecora nonnnisi in talium locorum hebdomadalibus nundinis distrahi potuerint, quae peculiari superinde privilegio provisa fuerunt. Quomodo usus hic quoad pecora induci potuerit, quin una de frumento inducatur, non satis assequi licet. Pecora enim perinde atque frumentum articulum primae necessitatis constituunt, et tamen nullae dantur nundinae frumentariae. Ut ut sit, si restrictio haec quoad articulos primae necessitatis subsistere

articuli ad categoriam primae necessitatis referri debeant, cum id nulla lege diserte definitum sit. Communiter quidem ea pro primae necessitatis articulis reputantur, quorum maxima populi pars indispensabilem habet necessitatem. Verum ne hoc quidem satis determinatum rei hujus criterium est. Nemo enim est, qui indispensabilem non habeat frumenti necessitatem, et tamen hujus pretium non solet limitari. E converso e communi populo plures vino, quam bubula utuntur, et tamen

audeant, vel vero ut hoc, vel illud productum nonnisi illi, quem ipse designaverit, quaestori vendere possint, constringeret utique legalem colonorum de fructibus suis disponendi facultatem: adeoque id limites dominalis jurisdictionis excedere satis apparet. Et sane si dominus colonorum de fructibus suis disponendi libertatem quoad aliquos articulos constringere valeret, posset eodem jure hanc iis indiscriminatim quoad omnes adimere; nulla enim ratio assignari potest, quare quoad

ad concedendos Statui Mercantili favores, et ad pecuniarium, ubi interest, succursum referuntur. Quod favores attinet: scopum quidem commercii universim utilitas efficit, haec sola satis excitat ad planum illud, nullis aut paucis admodum difficultatibus expositum commercium, quale est officinariorum, aut vagus etiam, sed minutus quaestus, et ideo professionem hanc sufficit pro ingenua declarare. Verum

§ 152. Idem Vice-Comes proponit etiam pro fundo publico erigendam in Regno lotteriam , non determinat tamen, an majorem, vel minorem? Haec quod gravem morum corruptelam producat, usus ipse satis ostendit. Cum enim in hac exigua etiam pecunia sors tentari, et notabilia saepe lucra fieri possint, hanc lotteriae speciem ultima etiam incolarum classis, et saepe cum furore assectatur; quo fit ut pro uno aliove, qui ex iis conditionem suam meliorem reddit,

temporis notabilia capitalia producent, quemadmodum id quoad Seminaria et Xenodochia quibusdam in locis reipsa factum fuisse videmus. Quoad aperturam et publicationem testamentorum agnoscit Deputatio quod ne hac quidem ratione legatis piis et pro publico factis satis provideatur, cum haeres aut executor, si notabilia pro uno aut alio hoc titulo legata in testamento contineri videat, illud, si coram testibus factum non est, impune supprimere possit. Verum malo huic remedium proponere ad partes Deputationis Juridicae pertinere

rogandus est Lector, ut hunc Titulum ad ea referat tempora, quibus decem hi Libri ab Auctore scripti sunt, neque hic alia requirat, quam quae inter potiora erant Philosophorum ad illam usque diem inventa. In illa nempe, quae tum erat, satis certe ampla atque illustri Philosophicarum rerum copia consistendum sibi esse Auctor decreverat; neque enim ipsi, vel si libuisset nova quaeque porro persequi ac superioribus adjungere, vacuum jam suppetebat tempus, cum ad potiores

ex animo processisse, quae ut susciperes, auctor ego tibi praecipuus fuissem? Nam eam quidem video additam esse rebus omnium elegantiam, atque ornatum, quem a te, cujus mihi in scribendo facultas satis est cognita, exoptare maxime potuissem. Huc accedit, quod omnem hanc Philosophiae pertractationem uberiorem profecto, quam aut ego expectabam, aut ipse receperas, praestitisti; remissius enim acturum te putabam, neque ea tam facile

mediocrem legentium comprobationem esses consequutus, eo loci minime consisteres, animumque ad Newtonianam etiam Philosophiam versibus exornandam adjungeres. Tametsi enim superioris operis non inelegantem scribendi rationem, venustatemque satis agnoscerem, desiderabam tamen probatioris disciplinae delectum, ne cum te ad scribendum contulisses, videreris sententias sequutus esse hujusmodi, quae Musarum ingenio magis essent accommodatae, quam veritati, judicioque Naturae.

valeant: has autem arcendas esse a carminibus, ac prorsus repudiandas, propterea quod quae a venustate, ac numeris omnino abhorreant: ita si persequi illa etiam velimus, quae ab intima philosophia hauriri solent, cum eadem per se satis aspera sint, atque impedita posse ea quidem quasi mollitie enervari carminum, illustrari autem non posse. At qui ita sentiunt, nimium angustis terminis amplissima Poetarum studia definiunt. Quae enim erit tanta artis hujus inopia,

paucis legibus indigere naturam probat ad ea omnia peragenda, quae tantam varietatem praeseferunt, easque posse ad vim nempe gravitatis, fermentationis, et cohaesionis reduci, sed hae postremae, qua ratione vigeant, nequaquam satis deprehensum, praesertim, in quo consistat partium cohaesio, cum dubitari jure possit, quod vulgo de illa existimatur, a praejudicatis opinionibus proficisci. Innuit hic, quantum hae, ab infantia hausta decipere non

220  Caetera sit itidem simili ratione putandum
221  Sciri, atque a nobis pernosci posse sine ullis
222  Rerum notitiis, quae praecessisse ferantur,
223   Et latuisse diu: ratio satis una profecto
224  Si pernoscendis est omnibus, altera porro
225  Quid faciet? rere hic subito, quod inutile, falsum.
226  Indita quapropter rerum quia mulla fatemur

multa
58  Non potuisse pedes mirabitur ante locata
59  Atque oculos; veluti nos longùm ignota fuisse
60   Moramur, quae nunc adeo manifesta tuemur.
61  Fors etiam versis satis, et numine laevo
62  Accidet, ut, post nos quae venerit, addere rebus
63  Non modo nil valeat detectis, sed neque nostros
64  Conatus animo pertingere, et utier illis
65  

110   Omni in materie quoque inertem haerescere dixi
111  Vim, nec item certa non hanc ratione probavi;
112  Quod superest, prius ac gravitatem denique ad ipsam
113  Delabar, fieri satis uno carmine porro
114  Cui nequeat, rerum est adeo foecunda feraxque;
115   Hic tibi non longis, at claris versibus edam,
116  Hoc etiam officium cujusvis corporis esse,

1097  Despiciunt alii contra molimina tanta
1098  Protinus, atque levi turbant haec omnia nisu,
1099  Sive, quòd id nimium cupiunt, turbare videntur.
1100   Hìc etenim non vim dicunt satis esse tueri
1101  Ut solam, solumque, subinde quod exit ab illa;
1102  Ast opus esse etiam, quanto quid tempore fiat,
1103  Inspicere, atque moras causae cognôsse vigentis.

inerti,
1171  Quae servare statum connititur usque receptum,
1172  Pendet et a causis mutare valentibus ipsum,
1173  Exanimas etiam liceat quas dicere vires.
1174  Quapropter satis est, si cum vi jungis inerti
1175   Exanimas vires: aliis nil viribus ultra
1176  Usus erit, nisi forte velis confingere inanes.
1177  Ast in reddunda rerum ratione, necesse est

1287  Ingrederis; longùm madidis suspensa tenetur
1288  Fornicibus, nec non nisi pondere decidit aucto
1289  Guttatim, liquidis quantumvis partibus unda.
1290   Non igitur satis est, ut majus corporis extet
1291  Pondus, uti queat id mergi, quam pondus aquaï:
1292  Ast opus est, discrimen uti quoque ponderis istud
1293  Scilicet exsuperet vires, quibus unda repugnat

1523  Servatumque etiam, quibus est in frontibus ipsis
1524  Nec nimia asperitas, nimium neque parva vicissim
1525   Corporibus, motum gignendum vim, prope triplo
1526  Quae minor, esse satis, vi corpora juncta premente:
1527  Tu quoque servabis, lato super aequore ponens
1528  Marmoreo corpus, cui frons sit laevis, et unde
1529  Excurrat, summoque extantem marmore funis

2032  Prospiciens late in partem, quantum intulit orbi
2033  Notitiarum, et qua mentes ditavit opum vi?
2034  Principio, ratio servatis ut bene rebus
2035   Conveniat, vim non unam satis esse putavit,
2036  Quae cogat fugere; hanc etenim minus edere duplo
2037  Discrimen nobis gravitatis; proinde sagacis
2038  Obtutus animi gravitatem fixit in ipsam;

1333  Nos, quaecumque datum est reperire, suisque latebris
1334  Eruere intectum, claris evolvere dictis
1335   Conamur, superasque palam proferre sub auras.
1336  Naturam satis est variis se obducere formis,
1337  Praetentaque suas artes caligine velle
1338  Sepire, in caecos atque abdere sponte recessus;
1339  Quid tenebris tenebras, nocti juvat addere noctem?

48  Quam colat, et largo foecundet semine varsam
49  Cuique licet, victum sibi quanta effundere possit.
50   Non aliis id erit damno, non causa querelae
51  Justa. Quid? una satis non terra sit omnibus, aeque
52  Qui capiant? Unquamne fuat penuria parvi?
53  Ulli deficiant sola, queis pascatur, aranda?
54  Pleraque sed quoniam, quae vitae accommoda nostrae,

nesciat, illos
229  Quam tutum non sit fines servare sine umbra,
230   Et latam Solis faciem, limbisque receptam
231  Oppositis, illo praesertim tempore, quo, cum
232  Servarent, satis esse putabant in capiendis
233  Mensuris magnas tantum cognoscere partes,
234  Et non partium item partes, iterumque resectas,
235   Atque iterum, quas integris demasve, vel addas.

1165  Per numeros, adeunt illum, attonitique fatentur:
1166  Non si vel toto dominetur solus in Orbe,
1167   Posse reum exsolvi promissi; haud esse per amplum
1168  Navigia oceanum segeti satis ampla serendae,
1169  Omnia gente procul si conducantur ab omni.
1170  Rex stupet, atque viri magnum admiratus acumen
1171  Regni consiliis ratus est ingentibus aptum;

443  Et quanto Terrae mage dona haec splendida nostrae,
444  Praesertim brumae per tempora, consita canis
445  Cum nivibus tegitur lateris pars ampla Borei!
446  Nam tum Luna, satis si caelo educta superno est,
447  Assueto magis est accepta argentea luce,
448  Majores saliunt namque a candore nitores.
449  Hanc aliqui Lunae conspectam in corpore lucem,

923  Nam quae sunt paulo majores, lucis habebunt
924  Plus quam sufficiat, nigrae videantur ut esse.
925  Sed magis exiguas libeat si ponere paulo,
926  Quam satis est, possint albam ut reflectere lucem,
927  Lucem et caeruleam, quae languet in ordine primo;
928  Tunc erit, ut lucis tam paulum mittere possint,
929  Ante oculos nobis sit opus consistere ut atras;

ut ipsa
2194  Constat inaequalis, contendit; saepe sed iste
2195  Nexus erit tam fortis, uti deducere nulla
2196  Vis queat ad sensum, puncto quae manet ab illo;
2197  Nam satis hanc ad rem fuerit, prior illa feretur
2198  Quo via curva magis spatia in longinqua recedens,
2199  Arcus semper uti flectantur ab axe minores,
2200  Proin etiam ut vires spatiis tenuentur ab

fuit, quod inde singularem A. in his etiam elegantioribus litteris intelligentiam intuerer. Nam illum quidem multis esse ac gravissimis disciplinis egregie instructum ex summa, quae mihi cum illo intercesserat, necessitudine satis noveram. Siquidem quotidie fere una cum aliis eruditis viris, quorum familiaritate utebamur, sive illum conveniebam, sive ad me ille commeabat. In quorum consuetudine cum elegantissimorum hominum sermonibus omni urbanitatis, ac

cum in hac rerum universitate permulta sint inanima quidem, nulloque sensus praedita, in quibus tamen plurima vis inest, sive magnitudine, sive ordine, sive alia multiplici ac varia specie nos commovendi, satis erit manifestum in earundem rerum imagine exprimenda magnam aeque poetis relictam esse copiam ad voluptatem, tristitiam, admirationem, aliosque sensus in nobis excitandos. Iidemque tum tandem germani imitatores erunt putandi, cum

proponere? Itaque hanc infinitam naturae imitationem illis esse attributam, eorumque facultatem his pene immensis vagari finibus ab Aristotele fuisse animadversum etiam sine ullis testibus ob singularem illius ingenii magnitudinem mihi satis persuadeo. Sed id ipsum locupletissimo Laertii testimonio nobis etiam est proditum. Ait enim Aristotelem in eo, quem de poetis scripsit libro, luculenter fateri, optimis quibusque dicendi modis, ac poeticis figuris Empedoclis versus

metum denique, ac terrorem summa cum voluptate conjungunt. Quid quod magnitudinem, ordinem, varietatem, qualem frustra in rebus exquirimus, ad nostra desideria suis ipsi imaginibus accomodant, et pene explent illam, cui nunquam facere satis possumus, infinitam animorum cupiditatem. Unde cum admirabilibus eorum artibus detinemur, a communi vitae contagione atque taedio ad quasdam beatorum hominum sedes videmur secedere. Sed nulla in re, inquit A., mirabilior

incubuerit, facile pertrahit, quae incredibili jucunditate perfundit, quae plausu, quae clamores efficit. Tunc ego paulum subridens, ain vero, inquam, an vos ex praestantiore quaque arte subsidia ad poetas ornandos colligetis? Neque enim satis habuistis in formis conficiendis picturae imagines ac simulacra illis impertiri, nisi nunc musices concentus, ac sonos etiam tribuatis? Quid ni vero, inquit A., tribuamus, et cognatam illam humanis auribus atque animis

igniculos ac semina commoveri! Hinc quae intelligemus, magis a nobis ipsis inventa, quam lecta putabimus, plura nobis comprehendi, quam explicata sint, mirabimur. Quam haec nos nostri diligentes mire rapient! Quam ingenio nostro delectati satis docti nobis videbimur, nobisque placebimus! Quam vero divinos, ac humana majore vi praeditos hujusmodi poetas arbitrabimur, qui cum inusitata omnia ac peregrina nobis afferant, tum nos ipsos solito

caeterarum cupiditatum, hi scientiae motus, minus alacres idcirco atque ad alliciendas mentes validi sunt illius impetus. Siquidem insatiabili, quod nobis a natura est inditum, sciendi desiderio, sine summo jucunditatis sensu facere satis non possumus. Hinc ambitionum illecebras missas faciunt, non odio, non metu, non voluptate alia a semel instituto studio detorquentur, vitae ipsius pericula contemnunt, aut minime sentiunt. Quod quî fieret, nisi hic veritatis

se esse velle profitentur, continuo eos oporteat facile item ac dilucide omnibus dicere, atque hebetiorum etiam ingenia acuere. At cur non illud idem a caeteris compte et jucunde scribentibus expetimus? Qui quidem scribendi officio facere satis putantur, si a peritis earum rerum, de quibus agunt, probentur. Qui historiis scribendis dant operam, cum de regionum situ, de instruenda acie accuratius dicunt, ab iis fere solis, qui locorum descriptiones rite teneant, et militari

qui essent et philosophia et politioribus litteris exculti, cur non idem consilium in his artium docendarum poetis erit aeque commendandum? Si eos sibi judices seligent, qui doctrinas cum humanitate conjunxerint, reliquos vero quasi non satis musarum ritu initiatos rejicient, quis non auditorum paucitatem eorumdem dignitate probe compensatam existimet? Si quae quis scriberet, probare optimis posset, quid jam plurimorum sententias quaereret? Musarum enim cultus ii demum

maximi, qui et doctrinis ipsis lucem ac splendorem afferunt, et praestantiora ingenia perficiunt, ac illustriore loco statuunt. Hic ego, vos vero, inquam, egregie Didascalicorum rationes defenditis, et quibus in rebus verebar, ut mihi non satis eorum causam probaretis, ibidem valere eos plurimum persuadetis. Jam enim fateri cogitis singularem inesse posse in eorumdem versibus praestantiam, et quae cum ipsis epicis facile possit contendere. Tum B. sed ne plus

exigemus, qui in hac ingenii contentione duas habent excellendi partes, duplicemque commendationis causam, alteram a dicendi laude, alteram a rerum praestantia deductam. Ac de dicendi quidem laude satis esse arbitror, quae hactenus sunt commemorata. Quod ad res ipsas attinet, certe non minorem ingenii vim declarant. Nam quaecumque in promovendis doctrinis excogitata ab aliis, atque inventa divinitus fuerunt, dum illi in bono lumine

tractationem quo pacto possunt adipisci illud unum et simplex, de quo nobis est sermo? Aut si id quoque modo consequentur, isthaec iners materiae conjunctio, quam unam assequi illi possunt, num satis pellet animos, et cum illa actionis consensione, quam Epici sequuntur, conferri poterit? Tum B., At, inquit, si opifices etiam, ut dictum est a te, hanc partium inter se consentientium, atque ad unum finem spectantium

interque se remotissima corpora gravitatis vi constricta, quasi illo pythagoreo Jovis carcere inclusa, in hujus universitatis molem unumque mundi corpus coalescunt? Sed haec ex inerti materiae coagmentatione conflata consensio si tibi non satis accommodata videtur ad illam assequendam pulchritudinem, si non corporum se varie moventium concordia putas unum illud effici, quod allicit animos, sed actione opus esse varia, praestante unius consilio directa, unum ad finem

nos capient concinendis tenuiorum etiam hominum casibus, quorum ignotam nobis antea fortunae conditionem praeter expectationem recognoscimus, cum vero abditas atque obscuras rerum causas, descriptionemque naturae nobis aperient, neque satis allicere neque detinere nos poterunt? At si tanta est in poetarum artibus vis illius, quam αναγνωρισιν vocant, nos agnitionem reddere possumus, in nullis aliis eadem certe melius, quam in Didascalicorum

Quarta est instrumentalis, quae sine voce et textu solis instrumentis peragitur. Quinta vocalis, quae voce fit. Discipulus: Bonitate tua, magister, satisfactum est expectationi meae. Magister: Nondum satis. Scias etenim vocalem musicam adhuc subdividi in choralem et figuralem. Dico in choralem, quod passim usum obtinuerit in choro. Potiori tamen iure dici consuevit cantus Gregorianus, a divo Gregorio Magno, non quidem ab eo quasi

cantum, sed etiam ad significandas voces fictas obiter illapsas. Siquidem b. rotundum vocem fa, ex natura sua mollem, et quadratum vocem mi, ex natura sua duram repraesentet, vox igitur mi tibi dura datur, fa mollis mellificatur. Discipulus: Satis, venerande magister, satis miscuisti quadrata rotundis, dedisti durum cum molli, signasti claves. Iam, quaeso te, exple sitim meam, quomodo reliquas litteras suis in locis locare potero? Magister: Hoc poteris ex sola clavi signata. Nam vides,

ad significandas voces fictas obiter illapsas. Siquidem b. rotundum vocem fa, ex natura sua mollem, et quadratum vocem mi, ex natura sua duram repraesentet, vox igitur mi tibi dura datur, fa mollis mellificatur. Discipulus: Satis, venerande magister, satis miscuisti quadrata rotundis, dedisti durum cum molli, signasti claves. Iam, quaeso te, exple sitim meam, quomodo reliquas litteras suis in locis locare potero? Magister: Hoc poteris ex sola clavi signata. Nam vides, quod claves invicem

patriae decus atque aeterna Ragusae
1.494  Gloria Stayades, pronas cui Pegasus alas
1.495  Summittit plaudens, quem Pindo eduxit et alto
1.496  Abreptum cum per sydera vexit Apollo.
1.497  Mi satis ad summi reptare cacumina Pindi.
1.498  Ima 30 tenens ergo Maja satus omnibus unus
1.499  Et breviore via et cursu mage praepete primus
1.500  Antevolat

summum aurato concludit culmine tectum.
2.12  Sic ego 1 velati nigrantem lampada Solis
2.13  Atque laborantem dicturus carmine Lunam,
2.14  Materiem satis aptam operi tantoque labori
2.15  15 Congessi primum teque astra per ardua vexi
2.16  Nominaque et positus variosque per aethera motus
2.17  Evolvi enumerans: terris procul altus ab imis

et aetherei cives designat Olympi.
2.551  Nil tamen 28 usque adeo divam tibi prodet opacam
2.552  Ut sedes umbrae et rutila sub lampade motus.
2.553  Si satis humentem bijugos deflectat ad Austrum
2.554  Cynthia, cum Phoebo conjungitur; ille boreis
2.555  Fulgebit late regnis et lumine terras
2.556  Perfundet pleno: non illo tempore tellus
2.557  Itala,

jubar pellucida perque polita
3.116  Torqueat ac certa deflexum lege refringat.
3.117  Illae aequi in formam debent tornarier orbis.
3.118  Et quidquid puncto radiorum effluxit ab uno,
3.119  Si satis id punctum distet procul, ornne retortum
3.120  Undique lens iterum crystallina cogit et uno
3.121  Contrahit in puncto puncti e regione nitentis;
3.122  Quoque magis rutilo lens ipsa e fronte recedit,

omne recedunt
3.132  Per spatium ac nusquam coeunt radiantia fila.
3.133  Hinc tibi 9 susceptum res apta reflectere lumen
3.134  Et late circum diffundere si satis, amplis
3.135  Discedat vitrea spatiis a lente, videbis,
3.136  Objectae vitro molis quod singula mittunt
3.137  Puncta jubar, sese in totidem conjungere punctis
3.138  Protinus atque adeo assimili sub

Bibliographia locorum inventorum

Pir, Didak (1517 – 1599) [1583], De divo Blasio Rhacusanae reipublicae patrono carmen, versio electronica (, Dubrovnik), 326 versus, verborum 2571, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; prosa - epistula] [word count] [didacuspblasio].

Mužić, Frano [1586], Carmina VI e codice Variorum Dalmaticorum, versio electronica (), 113 versus, verborum 764, Ed. Teo Radić [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma] [word count] [muzicfvd].

Auctores varii (1590) [1590], Epistolae Siscienses, versio electronica (), Verborum 11.224 (pro tem), Ed. Josip Kolanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [aavvsisakepist].

Petrić, Frane (1529-1597) [1591], Zoroaster et eius CCCXX oracula Chaldaica Latine reddita, versio electronica (, Ferrara), Verborum 7671, Ed. Erna Banić-Pajnić [genre: prosa oratio - tractatus; prosa oratio - versio] [word count] [petricfzoroaster].

Pir, Didak (1517 – 1599) [1596], Cato minor, sive disticha moralia, versio electronica (), versus 5366, verborum 40443, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - ode] [word count] [didacuspcato].

Stepanić Selnički, Nikola; Stjepan Medak (1553-1602; c. 1596.) [1596], Historia obsidionis Petriniae et cladis Szerdarianae, versio electronica (), Verborum 3031, Ed. Vladimir Rezar [genre: prosa oratio - historia] [word count] [stepnobsid].

Zavorović, Dinko; Suričević, Toma (1540-1608; floruit 1602) [1602], Praefatio et epistulae in libris de rebus Dalmaticis, versio electronica (), Verborum 876, Ed. Iva Kurelac [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [aavvpraefepistrebusdalm].

Getaldić, Marin (1566-1626) [1603], Promotus Archimedes seu De variis corporum generibus gravitate et magnitudine comparatis, versio electronica (), Verborum 19625, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus] [word count] [getaldimpromo].

Kašić, Bartol (1575. — 1650.) [1604], Ad illyricae linguae studiosos, versio electronica (), 77 verborum, versus 16, Ed. Elisabeth von Erdmann-Pandžić [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [kasicbinstitepist].

Pridojević, Ivan (c. 1600) [1604], Ad Nobiles Viros Tragurienses de Tragurii praeclarae Dalmatiae urbis laudibus carmen, versio electronica (), 521 verborum, versus 80, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - elegia] [word count] [pridojevispalat].

Kitonić, Ivan (1561-1619) [1619], Directio Methodica processus iudiciarii iuris consuetudinarii Inclyti Regni Hungariae, versio electronica (), 154 versus, verborum 69145; 12 epigrammata, 12 capita, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [kitonidirmeth].

Levaković, Rafael (o. 1597 - o. 1650) [1639], Ad Benedictum Uinkouich episcopum epistulae XI, versio electronica (), Verborum 6550, Ed. Šime Demo [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [levakovrepist].

Palmotić, Junije (1607.-1657.) [1645], Carmina Latina, versio electronica (), 6731 verborum, versus 1094, Ed. Milivoj Šrepel [genre: poesis - ode; poesis - carmen; poesis - epicedion] [word count] [palmoticjcarm].

Križanić, Juraj (1618-1683) [1652], Elogium XII. Illyria (fragmentum), versio electronica (, Rim), 20 versus, verborum 334, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - versio] [word count] [krizanicjdavorija].

Gradić, Stjepan (1613. — 1683.) [1667], Oratio de eligendo Summo Pontifice, versio electronica (), 2879 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [gradicsoratio].

Lučić, Ivan (1604-1679) [1668], Epistola ad fratres Blaeu (14. 11. 1668), versio electronica (), Verborum 626, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [luciusiepist].

Gradić, Stjepan (1613. — 1683.) [1670], De vita, ingenio, et studiis Junii Palmottae, versio electronica (), 3196 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - vita] [word count] [gradicspalmottaevita].

Palmotić, Džore (1606.-1675.) [1670], Epistula Francisco cardinali Barberino, versio electronica (), 1382 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - epistula; prosa - dedicatio] [word count] [palmoticdzepist].

Gradić, Stjepan (1613. — 1683.) [1672], Ad Venerem Titiani artificio pictam, versio electronica (), 530 verborum, versus 86, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - elegia] [word count] [gradicsvener].

Belostenec, Ivan; Glavinić, Sebastijan; Anonymus (1593./1594. - 1675) [1675], Gazophylacii dedicatio et prologus, versio electronica (), 3558 verborum, 12 versus, Ed. Damir Boras [genre: prosa - dedicatio; prosa - epistula; prosa - prologus; prosa - paratextus; poesis - epigramma] [word count] [belostenecigazophylaciumded].

Matijašević Karamaneo, Antun (1658-1721) [1686], In Budae a Turcarum tyrannide libertatem, versio electronica (), 234 versus, verborum 1555, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - carmen; poesis - epica; paratextus poetici] [word count] [matiasevcaramaninbudae].

Matijašević Karamaneo, Antun (1658-1721) [1686], Naupliâ... vindicatâ, oestrum, versio electronica (), 243 versus, verborum 1647, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - carmen; poesis - epica; paratextus poetici] [word count] [matiasevcaramannauplia].

Vičić, Kajetan (?-ante 1700) [1686], Thieneidos libri sex, versio electronica (), 5415 versus, verborum 33672, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - epica] [word count] [vicickthien].

Rogačić, Benedikt (1646–1719) [1690], Euthymia sive De tranquilitate animi. Carmen didascalicum, versio electronica (), 8211 versus, verborum 111.074 [genre: poesis - epica; prosa - praefatio; prosa - summa] [word count] [rogacicbeuthym].

Ritter Vitezović, Pavao (1652–1713) [1700], Croatia rediviva, versio electronica (, Zagreb), 68 versus, verborum 7054, Ed. Zrinka Blažević [genre: prosa oratio - historia; poesis - elegia] [word count] [vitezovritterpcroatia].

Ritter Vitezović, Pavao (1652–1713) [1700], Dissertatio regni Croatiae, versio electronica (, Zagreb), Verborum 780, Ed. Zrinka Blažević [genre: prosa oratio - historia] [word count] [vitezovritterpdiss].

Vičić, Kajetan (?-ante 1700) [1700], Jesseidos libri XII, editio electronica (), 13523 versus, verborum 84448, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - epica] [word count] [viciccjess].

Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1700], B. Stanislai Kostkae obitus. Poema, versio electronica (), versus 355, verborum 2485, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - epica; poesis - carmen; poesis - poema] [word count] [djurdjevikostka].

Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1700], Januario Salines Suo S. P. D., versio electronica (), Verborum 315, Ed. Milivoj Šrepel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [djurdjevimelit].

Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1700], Poetici lusus varii, versio electronica (), versus 5453, verborum 35062, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [word count] [djurdjevipoe].

Dumanić, Marko; Bernardi, Jerolim (1628-1701; oko 1688-1773) [1701], Synopsis virorum illustrium Spalatensium, versio electronica (), verborum 6745, versus 158, Ed. Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - historia litteraria; prosa oratio - catalogus virorum] [word count] [dumanicmsynopsis].

Ritter Vitezović, Pavao (1652–1713) [1703], Plorantis Croatiae saecula duo, versio electronica (), 2815 versus, verborum 19809 [genre: poesis - epica; poesis - elegia; paratextus prosaici] [word count] [vitezovritterpplorantis].

Matijašević Karamaneo, Antun (1658-1721) [1712], Carmen ad v. c. Iacobum Candidum, versio electronica (), 351 versus, verborum 2196, Ed. W. H. Allison H. C. Schnur [genre: poesis - carmen] [word count] [matiasevcaramancarmen].

Matijašević Karamaneo, Antun (1658-1721) [1716], Ferocia Turcarum per Christianos Compressa, versio electronica (), 262 versus, verborum 1629, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - carmen; poesis - epica] [word count] [matiasevcaramanferocia].

Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1728], Magdalidos liber primus, versio electronica (), versus 426, verborum 2792, Ed. Matea Mrgan [genre: poesis - epica; poesis - versio; prosa - epistula] [word count] [djurdjevimagdalidos].

Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1738], Sanctae Margaritae Cortonensis... conversio, versio electronica (), versus 437, verborum 2735, Ed. Martin Muhek [genre: poesis - epica; poesis - carmen] [word count] [djurdjevimargarita].

Crijević, Serafin Marija (1686-1759) [1740], Bibliotheca Ragusina, loci selecti, versio electronica (, Dubrovnik), Verborum 6633, Ed. Stjepan Krasić [genre: prosa oratio - historia litteraria; prosa oratio - lexicon; prosa oratio - prosopographia; prosa oratio - commentarius] [word count] [crijevicsbiblioth].

Stay, Benedikt (1714-1801) [1747], Philosophiae versibus traditae libri sex, versio electronica (), 11229 versus, verborum 82047, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - didactica] [word count] [staybphilos].

Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1748], Additamenta ad Annuas, versio electronica (, Zagreb), Verborum 17030, Ed. Tadija Smičiklas [genre: prosa oratio - historia] [word count] [krcelicbannadd].

Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1748], Annuae 1748-1767,versio electronica (, Zagreb), Verborum 244601, Ed. Tadija Smičiklas [genre: prosa oratio - historia] [word count] [krcelicbann].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1749], Operum omnium tomus I, versio electronica (), Verborum 68552, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [skrl1].

Stay, Benedikt (1714-1801) [1755], Philosophiae recentioris versibus traditae, versio electronica (, Rim), 24209 versus (24170 epici), verborum 184044, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; prosa oratio - dialogus] [word count] [staybphilrec].

Šilobod Bolšić, Mihalj (1724 – 1787) [1760], Fundamentum cantus Gregoriani, versio electronica (), 6772, Ed. Jelena Knešaurek Carić [genre: prosa oratio - dialogus scholasticus] [word count] [silobodbolsicmfundamentum].

Bošković, Ruđer (1711-1787) [1761], De solis ac lunae defectibus, versio electronica (), 5828 versus, 91294 verborum, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica; poesis - epistula; paratextus prosaici - commenta] [word count] [boskovicrdsld].

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report