semper in secula, qui te preclara dignaque tuo genere aggressum in tanta cedium flamma seruauit, victoriaque potitum reduxit incolumem. Nam quanta vehementia comilitones incitaueris ad pugnam, quam fortiter ipse irruperis in urbem cum hoste manum conserens ex aliorum litteris et nuntiis satis intelleximus, quorum tu pre modestia non meministi. Nunc conuersis curis in gaudium ardentissime tum reditum expectamus, ut te victorem rebus pro patria bene gestis complectamur, tuo colloquio atque adeo conspectu aures atque oculos satiemus. De tritico causis abs te cognitis posthac ne

cidoniati. Scripseram quod mitterem in uno barileto pisces frictos, sed nescio quo pacto iam obsignatis litteris quispiam in domo de Piero Dente ipso ignaro pęnitus aperto vasculo pisces aliquot exemerat: itaque non fuit consilium mittere semiplenum, corrumperetur enim in uia; preterea misi satis bonam copiam lauri. Hec omnia si tibi reddita sunt integra et incorrupta, facias me certiorem rogo, et si quid aliud uelis significes. Narrantias, garum et farcimina, pro quibus diligenter scripseram Venetias, nondum habere potui; credo consumpta esse uetera, et noua in dies

credebam, quod hoc efficient servitores nostri. Nam, si tale facinus prescivissem, non ausus fuissem adire neque videre Sanctitatem Vestram. Et, cum sic tristis ac perturbatus Ancone demorarer nesciensque, quid faciam, reperi ibidem notum satis mercatorem, nomine dominum Andream Bucuchlia ipsumque in fratrem accepi et ad manus suas dedi, quicquid mihi dederat Sanctitas Vestra, ac etiam totum id, quod domi mee de bonis meis uxorisque mee habebam. Insuper eidem dedi pro signo

ubi non semel in domo tua sum amanter exceptus; nepotulos ex fratre tuos, non aliter, quam si mei fuissent, complexus. — Itaque quicquid unquam in rem tuam facere potero, id erit semper ad tuum votum, imo tibi et omnibus tuis ita paratum, ut non sim rogandus; satis erit me intelligere tuum id esse, vel alicuius tuorum negotium. Quod si iste conuentus Owariensis, aut potius Posoniensis (huc enim fuerat translatum) non fuisset dissolutus ob eas causas, quas intelligere potuisti vel certe intelliges, non defuisset rebus

facere certiorem statim. Ego sub mirabili sidere sum natus: occupato per Thurcas episcopatu Sirmiensi, quem mihi divus rex Ludovicus cum cancellariatu dederat, nunc episcopatum Quinqueecclesiensem teneo et ipsum Thurcis ad iii vel iiii miliaria vicinum, adhuc quidem satis insignem, sed magno periculo expositum. Deus Optimus Maximus Sanctitatem Vestram semper conservet felicem et incolumem. Ex Quinqueecclesiis, 8. Maii 1533. Eiusdem Vestrę Sanctitatis humillimus servulus et capellanus Stephanus Brodericus Sirmiensis manu propria

2.970  Sed quia nunc coepto decurrens orbita flexit
2.971  Ingenio monstrante uiam, iam tempus habenas
2.972  Tendere pręscripto reuocantes tramite cursum.
2.973  Hęc satis, ut facilem capiat doctrina tenorem. Finit liber secundus Damiani Benessę liber tertius De morte Christi

grauitate quidem nostra decumbimus Orco,
3.873  Atque procellosis uitę demergimur undis,
3.874  Et iam nulla salus, mediis spes nulla periclis,
3.875  Ipsa potens non cimba satis defendere tanto
3.876  Nos aestu, instructę non armamenta carinę.
3.877  Debuit ille rati iccirco succurrere nostrę
3.878  Qui cunctas sola

5.691  Hinc supplex gemitus renouabat sepe recentes:
5.692  "O amor, o animi lux sancta, o summa potestas,
5.693  Permissum tenebris satis est, satis insuper Orco.
5.694  Sat poenas luimus propriis erroribus acti,
5.695  Satque tibi natis Herebum ditauimus ultro.
5.696  O liceat tandem

5.691  Hinc supplex gemitus renouabat sepe recentes:
5.692  "O amor, o animi lux sancta, o summa potestas,
5.693  Permissum tenebris satis est, satis insuper Orco.
5.694  Sat poenas luimus propriis erroribus acti,
5.695  Satque tibi natis Herebum ditauimus ultro.
5.696  O liceat tandem damnis

7.230  At At. . . 233 facto] Lc 23, 11-12 simul ut uisum satis illusisse merenti
7.231  Longe aliud, cętus soluunt redduntque cateruę,
7.232  Ductum ut restituant Pilato: antiqua simultas
7.233  Hinc stetit et tali rediit mox gratia

superaddere demum;
7.706  Immensum quamuis quicdam ipsum corpus inumbret,
7.707  Cuius sunt certi pręscripto limite fines.
7.708  Vt satis illusum, petulans iniuria, nec iam
7.709  Restabat prorsus, quo plus excrescere posset,
7.710  Deponunt solio, turbis ostendere pręses
7.711  Hunc iterum optauit, coram dehinc

8.477  Sic fatus quidam cum scribas cerneret ante.
8.478  At contra senior reddit sic ore uicissim:
8.479  "Vsque adeone iuuat constantes esse, crucemque
8.480  Non satis huic soli damnato credere pęnę?
8.481  Vos etiam crimen ni iam coniunxerit una,
8.482  Hic expectatus pręsens quem conspicit aetas?
8.483  Quin etiam nobis hoc

9.767  Heus saluete status hodie connubia nobis
9.768  Cognita primęui, salue uir cognite iustę
9.769  Aetatis, cunctam reparas qui rite ruinam!
9.770  Nec satis ille sibi bona tot collata putauit,
9.771  Restituat genus omne suo ni robore uindex.
9.772  Iustitię porro uestigia nota secutus
9.773  Crimina rite luit non culpę obnoxius

Maiestati Francisco Primo, Francorum regi Christianissimo T2 Sacrę…Christianissimo] titulus secundae epistolae, cui addita est transcriptio litterarum ad Carolum imperatorem Cum Sacra Regis Romanorum Maiestate ob principis probissimos mores et satis humanum ingenium aliqua mihi intercedit necessitudo, qua diu est ex quo factus audacior per litteras multa dissero de re Christiana. Cumque casus rerum eam hodie mihi ad eum scribenti materiam suggereret, e re uisum cum Maiestate Tua quoque iisdem de rebus hodie agi. Quid inquam?

Aprilis anno 1536. Brodericus Nicolao Olao suo. Clarissime vir, domine et frater honorande salutem et commendationem. Ad litteras tuas, quae mihi gratissimae fuerunt, cogor paucis respondere, cum non satis validus ob longam, quam ex multis laboribus contraxi aegritudinem ac renum incommoditatem in procinctu nunc eundi hac ipsa de causa ad balnea Senensia coacti intrare. Te et bene valere, et bene ac feliciter agere gaudeo magnopere. Nec diu patria cariturum spero,

Hic apud caesarem est conclusum, ut pro finali rerum Hungaricarum conclusione reuerendissimus dominus Lundensis, bonus amicus tuus et magnus rerum tuarum fautor ad serenissimum regem meum proficiscatur, cum reuerendissimo domino Agriensi, Frangepano, cui et ipsi tu satis es commendatus. Ego apud caesarem remaneo usque ad rerum conclusionem; quae in eo statu sunt ut de bono fine non possimus dubitare. Missurus est breui et pontifex unum ex reuerendissimis cardinalibus huius rei gratia in Hungariam. Noua inter caesarem et Gallum

quanto celerius a mora absolvisses, nec tot a me querimonias factas aure surda exspectasses. Utcunque tamen voluisti, fiat. Deinceps ego te non urgebo; forsan gratior ero, si minus utar opera tua. Atqui vereor, ne in rubiginem necessitudo nostra impingat, posteaquam illam exercere desierimus. Satis itaque nunc de his, de quibus nec in posterum quoque verbum faciam. Nihilominus colam te, et omni observantia habebo, amare certe, ut solebam, nequaquam potero, ubi abs te negligi videor. Vale. Segesvarii

est de sanitate V.re Sac.M., deinde inquit, se libenter velle tanto principi gratificari, dummodo esset absque damno sui domini et sine detrimento sui honoris. Ad nomen muneris subridens, non esse opus, inquit, sibi cuiusque pecunia, satis opum sibi esse quesitum liberalitate sui principis; pro consuetudine sua tamen non esse defuturum rebus Regiae M.tis, quatenus commode fieri possit. Hinc cepi de postulatis V.re Sac.M. agere. Sed antequam venirem ad rem ipsam,

per Danubium et Sirmium occuparet. Chaussi, mei custodes reprehendebant V.M.tem, quod misisset petitum pacem et nihilominus oppugnaret Pestum. Dicebam, bene agere M.tem Reg., postquam de pace nihil renuntiatur, nolle occasioni deesse, satis diu expectavit responsum. Hoc egit Imperator me detinendo. Tunc illi: Si saltem hoc nuntiaret rex tuus Imperatori, tuus sum, omnia impetraret. Omnia, inquam, dicta sunt bassis que debuerant dici. Propterea sic illis respondebam, quia sciebam, eos omnia mea verba

quadam concessas, procul dubio chariores optabilioresque reddebas, longeque maiorem ipsarum existimationem pretiumque apud amantes excitabas; sciens omnem copiam vilem esse, et ad vulgus pertinere. Sed excusationum, blanditiarumque satis! Ad veniam avocor, quam ut mihi concedas, non sis dura; eam enim promerui vel hac epistola, qua vives, ipsa si vivet. Ceterum memineris amici, et amantem licet absentem, redama, aevoque fugitivo fruere! Nam autumnus, veris ac

amicum in rectam et planam viam, sim accommodaturus omnes meas viuendi rationes ad tuas. Sed missa faciamus haec longa praeludia. Iam rem ipsam aggredere. Quoties inquit huc venio familiariter vtendi tui causa, semper inuenio te libris incubantem: nec satis putas diurnas operas in studiis collocare, maceras te dies et noctes isto labore non absque pernicie valetudinis: Haud secus me quoque imprudentem similis error per imbeciliorem aetatem inuoluerat: agitabar insanis cupiditatibus adipiscendae sapientiae, ac vt verum fatear, inanis cuiusdam

sancte honesteque degendam, mortalium animis ab orbe condito infixe? Minime inquam, atque ego existimo facinus inexpiabile committi in accusanda naturae prouidentia: bene nobiscum ageretur, si diuinum eius consilium in creandis rebus singulis disponendisque et conseruandis satis admirari possemus, Istud non quaero inquit, potius id velim probari, cur non licet solo naturae instinctu absque vllis praeceptis secundum virtutem agere? Iam recaeptum est inquam hominumque opinione firmatum animas in corpora delabi nudas et simplices:

et exercitibus praeficiat: quum fratres eorum et cognati rudes homines non magnopere vincant prudentia bestias, inter quas degunt. Sic profecto res habet, vt homines caeteris praestant animantibus, ita literarum imperitis eruditos antecellere. Quid tu ad haec vir optime? contradicere pergis? an satis factum putas? Commode inquit plaeraque ad persuadendum attigisti: Verum adhuc vrget me quidam scrupulus. At nos inquam curabimus illum eximi, si patieris medicamenta salubria. Quidni patiar inquit? neque eo dementiae perueni, vt abhorream a

ego nolim cuiusquam vtamur hac in testimonio: demus vela rationi, et quo ipsa duxerit, sequamur. Quamuis inquam libentius assentiar iis, qui posthabitis humanis rationibus, afflati diuino spiritu plenique Deo affirmant, nos vna parte viuere post mortem: atque hoc satis esse deberet ad faciendam vnicuique fidem de immortalitate animarum, tamen conabimur non ineptis (vt existimo) coniecturus ratiocinando nostram credulitatem confirmare, cuius tantum abest, vt me poeniteat, vt indies magis atque magis opinio mea me delectet, inflammetque ad studia

regulam facta. Naturam et habitudinem corporum cuiuslibet animalis attemperauit ad aeris, loci, pabuli qualitatem: et nihilominus benignus ille parens affatim copiam omnium praebuit, ad implenda desideria caeterarum animantium eaque finiuit angustissimis terminis, videlicet quatenus naturae satis esset, vni tantum homini immensam atque infinitam cupiditatem in animo inseuit: Non eam dico cupiditatem, quae radicatur in parte irrationali, ex profundisque tenebris et inexplicabilibus errorum labirynthis emergit, ac fere malorum omnium caput est, Sed congenitam in

fuerimus. Quis regum tot millia bellicosissimorum equitum infinita effusa pecunia conficere potest? quot ad unum edictum, regem nostrum sequantur? nec robore, nec numero cuiquam cedimus: virtute vincendi, gloriae parandae, et ad posteritatem transmittendae studio vincimus. Neque satis militi nostro est, ut cum hoste strenue armis depugnet; verum etiam, ut comilitones suos gloria, et virtute vincat; utque duplici victoria glorietur, ac maiore honore caeteris se digniorem esse probet: qui ardor, cum animos militum occupaverit, nihil humile, nil abiectum, nihil ignave eos et

regiis consiliis exequendis se coniunxerit; certam salutem et nobis, et universo regno polliceri poterimus. Quod equidem Illustrissimam Magnificentiam vestram facturam minime dubitamus. Neque enim te Illustrissime Comes, ex eorum numero esse videmus, qui quod suae virtuti, ac ingenio non satis confidant, alienae invidere soleant; cum tu et opibus, et prosapiae dignitate, et maiorum rebus magnis gerendis, authoritate comparata, et ingenio in rebus gerendis, summaque prudentia et felicitate, instructus et ornatus ita fueris, ut omnium fortunas, authoritatem, sapientiam

ut (quanquam provinciis integris, nullaque prorsus Regni diminutione atque iactura) tamen ad quotidianos sumptus emendicata pecunia uteretur; quum superiores Reges Hungariae magnitudine opum aliis exterarum nationum Regibus opulentis longe praestitissent. Fuit aliquando dies, quod satis constat, quo focus eius multis horis non concaluisset, sumptu ad emendum obsonium deficiente. Vacuus erat fiscus: thesauris implebantur domus privatorum: ac ex peculatu coemptis villis et sacerdotiis illustres per publicam calamitatem habebantur. videres satellitio stipatos, magnisque

ubi deliberatur a plurimis, qui se profitentur communium commodorum defensores, raro quidem accidit, quin eventus salutares consequantur. Nam pravitas et imbecille iudicium paucorum, quando eos contingit aberrare a formula recti officii, bonitate plurium, et gravitate consilii corrigitur. Satis autem vel ex eo iudicare possumus, vestros quidem maiores multum sapientiae praestitisse, quod in longa tempora, etsi mutationes rerum humanarum paterentur, in sempiternum incolumitati suae prospexerint, nec integram regibus potestatem permittendo, nec abrogando regiam authoritatem: nam

ingentis est operis, magnaeque lucubrationis, seposui mihi in aliud tempus commodius. Neque m sinit dubium de vestris animis impudentiae metus maiora conari: ne forte, dum bono consilio studemus aliis prodesse, contemptionem, et odium nobis ipsis apud nonnullos pro gratia contrahamus. Nunc itaque satis sit summatim aperuisse capessentibus Rempublicam quibus rationibus communia commoda serventur et augeantur: quod genus degendae viae sequendum sit, ut saluti ac diuturnitati Rerumpublicarum consultum esse videatur: quod sane praestabit extinctio discordiarum: discordias autem obliterabit

sed summa fide, quod coram uidi, et longo usu didici, pro ingenij mei tenuitate summisse et modeste describam. DE ORIGINE MEhemmeti. MAgna dubitatio de origine Mehemmeti (quem nostri Mahometum uocant) nec dum satis comperta, utrum Persa an Arabs fuerit: Veriores tamen illi habentur, qui eum Ismaelitem esse aiunt, ex Regum stirpe, quos OTHMANNI SAI, ET SVLTANLAR uocant. In huius natiuitate referunt, quinque milia templorum Idolorum cecidisse, quod augurium uel nostras clades

uocant. In huius natiuitate referunt, quinque milia templorum Idolorum cecidisse, quod augurium uel nostras clades praesagijt, uel de nostris cladibus fictum est, DE TEMPLIS ILlorum. HAbent templa satis ampla, et sumptuosa, ipsorum lingua MESCHIT appellata, in quibus nullas prorsus imagines uidi, praeter haec uerba inscripta Arabica lingua uidelicet, LA ILLAH ILELLAH MEHEMMET IRESVL ALLAH TANRE BIR PEGAMBER HACH: id est, non est Deus nisi unus, Mehemmet autem propheta eius, Creator unus, er

circuncisionem requiruntur, erecto pollice manus PARMACH dicto, haec uidelicet, quae supra ostendimus in templis descripta. Puer ob id non defertur in templum, sed in domibus parentum circunciditur. Huic solennitati saepe interfui, quae ita se habet. Primo conuocatis amicis ad conuiuium, quibus satis delicata parantur fercula, ex omni genere carnium, quo ipsis uesci licet, et passim (ut apud ditiores) bos caeditur, in hunc excoriatum et exenteratum includunt ouem, in qua gallinam, et in illa ouum, quae integre assantur ad splendorem illius diei. Deinde inter epulas tempusque coenae

DE SACERDOTIBVS eorum. SAcerdotes uero, illorum lingua TALISMANLAR uocati, parum uel nihil differunt a laicis, nec etiam a Proceribus caeremoniarum (quales apud nos sunt Episcopi) nec magna in ipsis doctrina requiritur, satis erit si Elcoranum, et Mussaphum nouerint legere. Illi autem qui etiam interpretari secundum textum nouerint, peritissimi habentur: quoniam non uulgari lingua Turcica, sed Arabica a Mehemmeto sunt tradita, quod nephas esse putant, si uulgari lingua interpretata

DE ELEEMOSYNA erorum. HAbent xenodochia IMARET appellata, ex testamento Regum condita, ubi datur cibus pauperibus atque peregrinis, sed alibi alius: Sunt qui dant orizum PIRINCTS TSORBA dictum, cum carnibus: alibi BOGHDAIAS, qui fit ex tritico, pro obsonio additur panis satis magnus, potus quem praebent est aqua. Caeterum pernoctandi ibi aut dormiendi locus nulli conceditur, sed habent alium locum pernoctandi publicum CHARVATSANRIE, ubi gratis recipiuntur hospitio: non habent tamen lectos, sed in foeno uel stramine sub tecto dormiunt:

est IENITSERORVM, illi etiam habent arma similia TSOLACHLARVM, pro arcu tamen et sagittis arcabuso utuntur, et una securi. Tales omnes collecti a Christianis ibi degentibus sub tributo, ui arrepti circuncisi, in loco TSARAI dicto, educati, contra Christianos pugnant strennuissime, et habent satis exigua stipendia uictui: uidelicet alius quatuor, alius quinque uel sex nummos AHTSE uocatos, qui sexaginta Coronatum conficiunt: et hi sub poena uitae non possunt equitare, nisi aegrotent. Reperiuntur etiam ex filijs Turcarum facti IENITSERI quamplurimi. Tertius ordo

dictas, caseum, lac coagulatum. Sunt enim patientissimi famis, sitis, frigoris. Raro hospitantur in urbibus, sed in agris sub tentorijs, circa faeneta et riuos, maiorem gerentes curam animalium, quam sui ipsorum, paruo et satis uili cibo contenti, uidelicet, dicto lacte coagulato aqua temperato, et immisso pane, uel recenti, uel bis cocto, serui, pariterque domini. Ibi silentium tempore noctis magnum, ut captiuos fugientes negligant, ne clamor excitetur, ob poenam iniunctam: sed cum uadunt

tecta plana sunt in modum tabulati, sine ullo fastigio, sciphones, et canales aquae pluuiam demittunt, quae ad illos per Cylindrum deuoluitur. DE VESTIMENTIS eorum. CVltus illis ex materia lanae, lini, et serici, satis magnificus, ueste CHATTAN uocata, utuntur, stricta, laciniosa, et usque ad talos prolixa, brachas nostras detestantur, ut nimium pudenda exprimentes. Indusia GHVMLECH dicta, sudariola uiolaceo colore tingunt, caput illis aggestu pepli in turrim aedificatur, et in pyramidem turbinatur, et

redacti, ut non modo ad solutionem tributi, quod singulis annis imperatori Turcarum pendimus, sed ne ad sustentationem quidem Reginalis Maiestatis eiusque illustrissimi filii pro dignitate istarum Maiestatum satis esse viderentur – pro illa fidei constantia, quam subditi etiam posteris principium prestare debent, consensu omnium ordinum huius regni episcopatum Transilvaniensem cum omnibus proventibus Reginali Maiestati eiusque illustrissimo

puritatem modis omnibus retinendam retinendam : resinendam. esse, is protinus istorum iudicio est ille inquietus et seditiosus nebulo, qui primo quoque tempore, ne tota gens pereat, de medio tollendus esset. Quibus respondeo me satis probe Turcicae tyrannidis asperitatem nosse, sed tamen iam multos Christianos gubernatores ita se male gerere ut sint ipsis Turcis longe deteriores. Sua habet Deus consilia et iudicia, et nos homines nostra a diuinis illis plurimum diuersa. Ego hodierna die cum aliis hominibus dicerem, quod

Rara quies, etiam uexant sub nocte tumultus,
Nec patitur placidos ea cura capescere somnos.
Denique ut immemores, profugi seruique rebelles
Plectimur innumeris te iusto uindice morbis.
25  Sit satis, oramus suplices, pater optime diuum,
Hactenus heu miseros tantum exhausisse malorum.
In stabula errantes per inhospita saxa domosque
Confer oues, stabili firmes uestigia gressu.
Iusticiae inspires ignem et pietatis amorem,

post 1553- ante 15. 1. 1568.
Optime, saepe tuum, antistes et pectoris alti,
Consilium admiror, tacita dum mente reuoluo:
Cum sis praecipuis defunctus honoribus, aetas
Quod matura satis, plena et faelicibus annis,
5  Defessum reliquae te accersit ad otia uitae,
Non te curarum piget, haud ulla hydra laboris
Deterret a sanctis studiis et laude perenni,
Vastatae ut grauiter toties et ad ima ruenti

quibus praedura silex et quercus origo est,
Quos rabies agitat, quibus implacabile pectus
Pascitur in lachrymis miserorum et sanguine gaudet?
5  Nulli hominum seruare fidem execranda propago,
Verum abiuratis consueuit fallere diuis.
Tantisper, dum cauta satis sese instruit atque
Dum reparat uires, faedus promissaque seruat;
Perfidus at postquam miseros contuderit hostes,
10  Immemor ipse sui, sanctae pietatis et aequi,
In uicina rapit ferus arma et proxima quaeque
Dirripit ac duris sine fine laboribus

barbarici nequeat penetrare furoris.
Summe pater rerumque sator, cui maxima cura est
65  Humani generis sanctissima iussa sequentis,
Nolis ad Nolis ad metrum claudicat extremum electam tibi perdere gentem:
Sit satis innumeris toties monuisse flagellis.
Respice in abiectam oppressamque tyrannide plebem,
Si sceleri iratus nostras audire querelas
70  Contemnis, ceu nobis obliuione sepultis
Te moueant gemitus, lacrymas miseresce tuorum,
Quos premit atque agitat uinclis

tuo gentique minatur
15  Hostis atrox uultu manibusque rapacior atris,
Religio quem nulla mouet, qui fasque piumque
Contriuit pedibus, contempserit ore nefando
Contra hominum legesque tuas pulchrumque pudorem.
Nec satis est rapidis agros supponere flamis,
20  Maenia disiecit, uastatis edibus amplae
Dirripiuntur opes, quas ingens cura laborque
Tempore tam longo per summa pericula uitae
Legerat. O superi, frustra pia uota fatigant
Vos hominum gemitusque frequens

non paenitet aeui,
Teque tuosque feris nisi uis comitere prorsus
245  Hostibus, o, magni, certissima gloria rerum,
Sancte pater, mundi decus et sapientia summa,
Vnica spes nostri, tandem miserere piorum:
Auertas rabiem, tantam depelle ruinam!
Supplicii satis est, seruato has denique paruas
250  Relliquias hominum, nostris quoque uiribus adde
Virtutem, qua nos hostis uesana prophani
Agmina ad interitum redigamus, siue subactus
Legibus et sacrae supplex obtemperet aulae.
Quisque tuum laudet nomen uotisque

1.1.15  Pauper et angusti cultor studiosus agelli
1.1.16   Ceruleas vitam Naiadas inter ago:
1.1.17  Securos capio, quum nox venit humida, somnos,
1.1.18  Et satis est humili quaelibet herba toro.
1.1.19  At matutinum, quum Lucifer exerit astrum,
1.1.20   Et toto nitidus panditur orbe dies;
1.1.21  Nunc iuvat in densis disponere raetia

2.4.12   Haec bellatores trans freta duxit equos:
2.4.13  Haec eadem Ismariis*........excivit ab oris,
2.4.14   Ut nunc occiduas sollicitaret opes;
2.4.15  Nec satis esse putat, populos quod vicit heoos,
2.4.16  Et sibi quod Lybici serviat ora maris;
2.4.17  Quodque tot Europae domitas sibi vendicet urbes,
2.4.18   Totque suo videat subdita

3.2.62   Nec foret Aonio notior ulla choro.
3.2.63  Si tamen ingenio, vel si magis arte valemus,
3.2.64   Quicuid id est, Dominae serviat omne meae.
3.2.65  Sit mihi velle satis, dabit haec fortasse voluntas
3.2.66   Sedula, quod summa vix daret alter ope.
3.2.67  Forsitan et seros mea Sylvia vivet in annos,
3.2.68   Nec gemet alterius nobilitate

Barbarico passim turgentia fastu
3.4.2   Miror, et attonita carmina fronte lego,
3.4.3  Quis deus huic inquam tantos inflavit hyatus?
3.4.4   Non foret his Helicon totaque Cyrrha satis.
3.4.5  His neque castaliae possent satis esse sorores,
3.4.6   Nec canere ad querulam doctus Apollo lyram.
3.4.7  Ista colant humiles vulgaria numina vates;

et attonita carmina fronte lego,
3.4.3  Quis deus huic inquam tantos inflavit hyatus?
3.4.4   Non foret his Helicon totaque Cyrrha satis.
3.4.5  His neque castaliae possent satis esse sorores,
3.4.6   Nec canere ad querulam doctus Apollo lyram.
3.4.7  Ista colant humiles vulgaria numina vates;
3.4.8   Quos iuvat exili plectra movere sono;

4.3.16  Sub pedibus, tantas nec quis numerare catervas
4.3.17  Sufficeret, Lybicas potius numeraret arenas:
4.3.18  Omnibus his animi immites, et pectora bello
4.3.19  Prompta satis. sed enim rudis indigestaque turba
4.3.20  Consilii, et rationis inops, non stringere ferrum,
4.3.21  Non inferre gradum, nec scit pulchro ordine iusso
4.3.22  Stare loco,

extorrem parvo post tempore Regem
4.3.72  Advocat, et scaeptrum laetanti reddit avitum.
4.3.73  Non fuit Ismario toties tentasse Tyranno
4.3.74  Fortunam sine laude satis; sed rursus in arma
4.3.75  Fertur, et insano bellorum flagrat amore:
4.3.76  Ac, veluti Herculeae reparatur bellua lernae,
4.3.77  Maiores reparat terraque marique

4.3  Dat sociam,virtusque Ducem, cui terra fretumque
4.3  Et conspirati famulantur ab aethere venti:
4.3  Nanque tuis meritis hic, qui nos continet unus,
4.3  Non satis orbis erat: alias tibi numina terras
4.3  Atque alium tribuere orbem, quem coelifer Atlas
4.3  Nescit, et a summo Phebus miratur olympo;

CARMEN DE LY(A)EO LYEO.
Viderat Augusto proles Semeleia mense
fervere spumosis dulcia musta cadis;
exardensque, sitim cupiens sedare per aestus,
depromsit rapida fervida vina manu.
5  Nec satis est potasse semel cratere liquorem.
pleno tam gratum, stat renovare vices.
Protinus ardentes flagrans rubor occupat artus,
erubuere genae, blaesaque lingua fuit
O quam dulce meum dixit, dixisse potantem
10  dulce merum, risit rustica turba

ubi latissimus, totusque omni ex parte per latera et radices vinetis cultus, juga sylvis amoenis virent ac densantur citra horrorem. Nunc, quod deplorandum maxime est, vix e regione Danubii, cui grato atque aprico aspectu spatiosoque satis sufficienter et leniter imminet vertice, omnino XX. vineas non ostendit viatoribus, quum olim nullus a sylva locus vacuus non erat vitibus consitus, praesertim vero qui in tumorem magis excreverat, et incumbentem in se propius

erant olim insignire, ut de hoc Belgrado, de Alba-Regali, de Alba-Giula in Transsylvania, et de Alba-Nezter arce ad Tyram flumen sita videmus, quae omnes dicuntur aliquando sedes fuisse principum. Sed Belgrado insula est opposita amoena satis et aptissima rebus gerendis. At prima die Augusti, relictis in portu ad 1. aug. Belgradum navibus, ubi Mysiae superioris est initium, terra Zmyderovium versus iter inivimus, semperque ad Sarnow arcem

et amne Morava, cui in dextra parte adjacet. Hoc in oppido domus erant Balybeghi cognomento Kuciuk, qui Stephanum Mailadum, fraude Petri Moldavorum vaivodae interceptum, in Turciam captivum abduxerat. In quibus domibus, quae jam satis collapsae et desolatae fuerant, ea nocte hospitati sumus. Augusti 5. movimus Jagodna, usique ea die 5. facili via, sed aestu perquam molestissimo, ad pagum Rasgni nuncupatum promovimus. Qui pagus est

labitur, pauloque spatio unius milliaris illinc cursu provectus, condit se in Moravam, non multo infra eas angustias, quibus Scardus ad Orbellum non est admissus. Sub hoc igitur Orbelli initio situm est Nessum oppidum loco plano et satis amoeno, nullo tamen decenti ordine vicorum distinctum, et nisi mercatoribus abundaret, et antiquae urbis tanta vestigia haberet, vici specie esset. Montium autem, quos dixi

lata spatia hinc inde per latera excurrentibus et multis quidem cincti, quamquam majori ex parte saxeis, calvis et nudis sylvis, agros nec gratos admodum praebent, nec frequentes incolarum pagos. Esto quod illic mortales solo pecore et satis vitam traducunt, hi tamen miserrime premuntur et expilantur a viatoribus Turcis. Unde longius etiam a via publica sedes habent. Quo factum est, ut illa die egregie jejunavimus, donec ad pagum Bellizam perducti

directos esse dixeram, moxque a ponte vix duobus millibus passuum lapsus, condit sese in Strymonem. Post occurrit oppidum Tatar Tatar pazar ciz. pazar ciz barbaris dictum, quod emporiolum significat, locus satis sordidus, et in celebriore sui parte stabulis armentorum ac ferrariis officinis conturpatum, quo praeterito, ad pagum Govedar, ripae Govedar. Strymonis junctum promovimus, atque ibi noctem

ut nomine peterem a dominatione vestra reverendissima opus ejus historiarum de rebus Hungaricis, promisitque se solum tantummodo visurum et lecturum, nemine participe facto; quare autem id optet, mihi non aperuit. Quod reliquum est, dominatio vestra reverendissima habet hic famam satis illustrem, meque hic viderunt quasi testem ejus magnitudinis splendide cum hac comitiva. Tamen mihi constitit, ita ut ferme exhaustus hinc abibo. De ejus legatione futura plena est civitas, et multi exoptant, praesertim amici. Ego hinc hoc triduo discedam in Dalmatiam, unde copiosiores

cura habenda est rectae valetudinis et nullus thesaurus est pretiosior sanitate corporis, mihi esset consultum, ut mecum adducerem dominationi vestrae reverendissimae unum physicum bonum, qui semper et sano et aegroto adesset, hominem juvenem et peregrinationis cupidum. Reperi Venetiis unum satis aptum huic negotio, nostrae gentis, natione Pharensem, nomine dominum Gabrielem Leporinum, virum doctum, expertum, comem, facundum; laetum congerronem, praesentiae virilis et gravis; eo magis, quod marchionis Sfortiae medicus fuerit, credo per biennium, non ignaro nostro Domitio, a quo

in discessu meo cum valedicerem dominationi vestrae reverendissimae, quod mihi dixerat, ut in reditu adducerem mecum filium meum Faustum, nam et ego idem optavi, ne hic a pueritia mores hosce discolos imbiberet, et a teneris puriorem doctrinam apprehendat et linguas addiscat; est autem jam satis majusculus, itineri aptus; vivax ingenio, eleganti forma et vere nobili, non stultus aut pueriliter futilis; apparet aptum futurum majori fortunae; proinde decrevi mecum ducere, si in eodem proposito est vestra reverendissima dominatio, nam hic nobis peribit sub disciplina matris inter mores

captos abducebat: passimque terrore iniecto ita subiugarat omnia, ut ad decem myriades ex Iudaea in Aegyptum traduceret: ex quibus circiter tres myriades electos et armis instructos viros assumpsit in regionem, ut in praesidiis ipsius degerent. Sed ante quoque satis multi pervenerant in regionem cum rege Persarum, et ante hos alii ut auxiliarii missi erant ad Psametychum, quo cum pugnarent adversus regem Aethiopum: verum illi non tot multitudine erant, quot secum adduxerat Ptolemaeus ille Lagi filius. Quemadmodum

Nam arbitramur illos neque ex patris nostri voluntate, neque ut decet et aequum est captos fuisse: sed ex militari impetu et regionem vastatam, et Iudaeorum in Aegyptum traductionem factam. Nam quod commodi contigit ex auxilio militum regionis, hoc satis magnum fuit: quia vero homines etiam ipsi sunt captivi abducti, hoc est omnino iniquum. cum ergo constitutum habeamus reddere omnibus hominibus ius suum, et multo magis illis qui sine ratione sunt sub imperio alieno: cumque ubique et in omni negocio

sed iudicare multo plus gratiae consecuturum, si ministeria et sacra solita rite, quibus conveniat, essent peracturi supra illa opera quę a se essent confecta. neque enim ob penuriam auri, priorem mensam ita parvam factam: sed sibi videri eam, cum satis auri habeat, certa de causa et ratione ista magnitudine constare: propterea non velle, neque debere eam, cum iusta et commoda sit, transgredi et transmutare. Sed dixit se aliam initurum rationem, ac curavit ut quamplurimum ingenii et artificiosae operae in

alii integras carnes hostiarum comburunt, utentes in hoc magna virium et intentione et dexteritate. apprehensa enim utrisque manibus vitulorum crura, quae singula fere talenti pondo habent, per vices utraque manu sursum porriciunt mira industria, in altitudinem satis magnam: nec in iis excipiendis errant. Simili modo porriciunt etiam ovium crura, nec non et caprarum, quae mirifice et pondere et pinguedine excellunt. nam quod iam dictum est, ita peragitur, ut ad id, a certis quibus hoc curae est, per omnia

illos, ad emendationem rei communiter omnibus civibus utilis. Nam ut quis bene vivat, hoc situm esse in observantia et diligenti custodia legum: hoc vero acquiri et absolvi multo magis ex auditione, quam lectione. Ex horum ergo, et similium commemoratione, satis declarabat animi sui erga illos viros affectum. Nunc pauca quaedam ex illis quae ipse nobis interrogantibus explicuit, dignum fuerit commemorare, praesertim cum existimemus multis videri, nonnulla in lege temere comprehensa: ut

dixit: Rex, impleat te Deus omnipotens omnibus illis bonis quae creavit: detque et efficiat ut ea tu, uxor, liberi et amici habeatis per omne vitae tempus affluentia et firma. Ad haec ab illo dicta excitatus est magnus applausus, cum clamore et exultatione, qui satis diu duravit. hinc conversi sunt ad oblectandum se illis quae apparata erant. Tum ministri omnes, ex Dorothei praescripto et ordinatione ministrantes, expediebant sua munia: inter quos etiam regii pueri erant, quique apud regem in magno essent

Bibliographia locorum inventorum

Kružić, Petar (m. 1537) [1526], Petrus Crusich capitaneus Segniae Clementi papae VII, versio electronica (, Senj), Verborum 133, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [kruzicpepist15260130a].

Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1526], Stephanus Brodericus electus episcopus Sirmiensis, cancellarius Clementi papae VII, versio electronica (, Budim), Verborum 653, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15260317].

Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1526], Stephanus Brodericus cancellarius Clementi papae VII, versio electronica (, Budim), Verborum 568, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15260326].

Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1526], Stephanus Brodericus cancellarius Clementi papae VII, versio electronica (, castra regia prope Erd ad Danubium posita), Verborum 350, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15260727].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1527], Dialogus Sylla, versio electronica. (), Verborum 15372, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfsylla].

Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1527], De conflictu Hungarorum cum Solymano Turcarum imperatore ad Mohach historia verissima, versio electronica. (), Verborum 959, Ed. Arnold Ipolyi [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - historia] [word count] [brodaricsmohach].

Statilić, Ivan [1527], Joannes Statilius, praepositus Budensis, Joanni de Tarnow, comiti, palatino Russiae, exercituum regni Poloniae capitaneo generali, versio electronica (, Homona), Verborum 331, Ed. Zygmunt Celichowski [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [statiliciepist15271108].

Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1529], Carmina in actis Tomicianis (1529-1530), versio electronica (), 258 versus, Ed. Zygmunt Celichowski [genre: poesis - epigramma; poesis - elegia] [word count] [vrancicmtomiciana].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1532], Epistolae ad Thomam Nadasdinum, versio electronica (, Venecija; Beč; Beč; Beč; Venecija; Venecija; Venecija; Trogir; Rab; Sarvar; Venecija; Trogir; Bakar; Sarvar; Trogir; Sarvar; Trogir; Venecija; Trogir), Verborum 5603 (pro tem), Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepistnadasd].

Kružić, Petar (m. 1537) [1532], Petrus Crusich comes Clissie et Lepoglave Clementi papae VII, versio electronica (, Klis), Verborum 990, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [kruzicpepist15320828].

Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1533], Stephanus Brodericus Episcopus Sirmiensis Nicolao Olao, versio electronica. (, Požun), Verborum 484, Ed. Arnold Ipolyi [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15330308].

Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1533], Stephanus Brodericus episcopus Sirmiensis Clementi papae VII, versio electronica (, Pečuh), Verborum 239, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15330508].

Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], De morte Christi, versio electronica (, Dubrovnik), 8402 versus, verborum 61948, Ed. Vladimir Rezar [genre: poesis - epica] [word count] [benesaddmc].

Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], Epistulae ad principes, versio electronica (, Dubrovnik), , 1867 verborum, Ed. Vlado Rezar [genre: prosa - epistula] [word count] [benesadepistulae].

Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1536], Brodericus Nicolao Olao suo, versio electronica. (, Rim), Verborum 313, Ed. Arnold Ipolyi [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15360422].

Vrančić, Antun (1504-1573) [1538], Epistulae anni 1538, versio electronica (), Verborum 4332, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [vrancicaepist1538].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1543], Commentarius rerum actarum Constantinopoli anno 1542. Versio electronica (), Verborum 4922, Ed. Srećko M. Džaja Guenter Weiss [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfconst].

Vrančić, Antun (1504-1573) [1543], Magdalenae Millaversiae, versio electronica (, Alba Iulia), Verborum 523, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [vrancicaepist15430720].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1544], Dialogus philosophandumne sit, versio electronica. (), Verborum 8149, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfphilos].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1545], Ad optimates Polonos admonitio, versio electronica (, Cracovia; Polonia), Verborum 8436, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio; prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfpolonos].

Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], De Afflictione, Tam Captivorum Quam Etiam Sub Turcae tributo viventium Christianorum : cum figuris res clarè exprimentibus ; Similiter de Ritu, deque Caeremoniis domi, militiaeque ab ea gente usurpatis ; Additis nonnullis lectu dignis, linguarum Sclavonicae & Turcicae, cum interpretatione Latina, libellus (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbafflictio].

Utješenović-Martinuzzi, Juraj (1482-1551) [1547], Frater Georgius episcopus Varadiensis cardinali Alessandro Farnese, versio electronica (, Varadin), Verborum 897, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [utjesenovicjepist15470207].

Vlačić Ilirik, Matija; Zigerius, Emerik (1520-1575) [1549], Epistola cuiusdam pii concionatoris, ex Turcia, ad M. Illy. missa, qualis nam status Euangelii et Ecclesiarum sub Turco sit indicans, cum Praefatione Illyrici (1549), versio electronica (, Tolna; Magdeburg), Verborum 1772, Ed. Stanko Andrić [genre: prosa oratio - epistola; poesis - epigramma] [word count] [zigeriuseepist].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550], Carmina Tranquilli Andronici in ms-to Budapestensi H46, versio electronica (), 229 versus, verborum 1547, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma] [word count] [andreisfcarmh46].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550], Carmina in manuscripto Budapestensi H46, versio electronica (), 462 versus, verborum 3075, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma] [word count] [andreisfcarminavd].

Paskalić, Ludovik; Camillo, Giulio; Molza, Francesco Maria; Volpe, Giovanni Antonio (c. 1500–1551; c. 1480–1544; 18. 6. 1489 – 28. 2. 1544; 1515–1558) [1551], Carmina, versio electronica (), 2642 versus, verborum 17191, Ed. Sanja Perić Gavrančić [genre: poesis - elegia; poesis - sylva; poesis - epigramma] [word count] [paskaliclc].

Hektorović, Petar (1487-1572) [1552], Epigrammata, versio electronica. (), 34 versus, verborum 271, Ed. Sebastijan Žepić [genre: poesis - epigramma] [word count] [hektorpcarm].

Vrančić, Antun (1504-1573) [1553], Iter Buda Hadrianopolim, versio electronica (), Verborum 10368, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - itinerarium; prosa oratio - diarium] [word count] [vrancicaiter].

Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Venezia), verborum 699, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15580822].

Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Šibenik), verborum 1499, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15581227].

Grbić Ilirik, Matija (1503/1512 - 1559) [1559], Aristeae historia cum conversione Latina, versio electronica (), Verborum 3353, Ed. Nino Zubović [genre: prosa oratio - historia; prosa oratio - versio] [word count] [grbicmaristea].

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report