Your search found 1559 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 715-840:

quem castra posuisti. Prorsus simile exemplum, ac etiam usum huius praepositionis, depromit Alciatus ex Neratio Prisco Iurisconsulto, qui inquit: Cum vir uxori legat, si ea a liberis non nupserit: id est, non discesserit ab eis, eosve deserverit, se alteri marito tradendo. Dum enim marito sese dedit, eique se agglutinat, necessario deserit suos, sive parentes sive liberos, ac eorum reifam. administrationem, quam non potest solita diligentia suoque arbitrio procurare, dum novo marito per omnia obtemperare cogitur. Sed de hoc Hebraismo dicetur etiam in Regulis Universalibus, de Verbo et

teneantur, aut saltem actoris accusatione in famentur, seu (ut sacrae literae loquuntur) impiificentur: quos postea iudex ut innocentes vinculis illis soluit, aut absoluit, ἀπολύει. In Ecclesia autem Christus ministris suis potestatem et mandatum dedit, ut homines sua peccata, veluti tristissima quaedam vincula agnoscentes et liberationem condonationemve eorum a Deo per et propter mediatorem petentes, idque coram eis profitentes, absolvant, iuxta illa sua dicta Matthaei decimosexto et decimooctavo. Et dabo vobis claves caelorum: Amen

sicut et Dan. 7. quarta bestia. Hilarius super Psal. 74 et 118. hanc vocem exponit inquiens: Bestia quippe est daemon, bestia illius perfidiae imitator homo. Bestia tandem is est, qui cum multa pollicitus sit Deo, fregit fidem. Aretas Caesarien. super Apocal. Deus enim dedit in corda eorum, ut dent regnum suum bestiae, etc. Varia est bestiae significatio. nam alicubi quidem Antichristus hac appellatione designatur: alias vero ipse satanas. Quare Antichristi bestiam vide supra in ANTICHRISTO. Variae bestiae in Scripturis, variis translationibus et

id est, collatione tui non fuit admodum reus. Sic et in novo Testamento dicit Dominus ad filios Zebedaei: Potestis ne bibere poculum, quod bibam ego? id est, perferre crucem ac cruciatus. Matth. 20. Item Matth. 26, Transeat a me calix iste, ne bibam eum. Iohan. 18, Calicem quem mihi dedit pater, non bibam eum? Ebibere feces, significat longe gravissimas calamitates perpeti. Verum de hac significatione aliquid etiam postea in voce CALICIS, aut POCULI, Fecum et Ebrietatis, dicetur. De torrente in via bibere, Psal. 110, etiam crucem perpeti significat.

Spiritus tempestatis pars calicis eorum, Psal. 11: id est, decreta ipsis ultio, et divinitus ordinata impietatis eorum retributio. Et Christus: Si non potest hic calix transire a me, nisi ut bibam eum, fiat voluntas tua, etc. Et alibi ad Petrum: Calicem quem dedit mihi pater, non vis ut bibam illum? Psal. 75: Nam calix in manu Iehovae est, infuso vino turbido plenus, et effundet ex hoc: utique feces eius expriment, bibent cuncti improbiterrae. Ubi canit adversantium sibi ultionem: usque certam eam et paratam esse indicaret, facit calicem

conscientiam moveas, eumque convertas. Verum verba ipsa indicant, significari, Adhibebis ei rem vehementer laedentem, praecipuae ac periculosissimae eius parti. Sic enim Psalm. 140, Carbones super nos cadent igni facies eos cadere In eodem sensu et Psal 18 carbones accipiuntur: Dedit de caelo grandinem, et carbones ignis: misitque sagittas suas, et dissipavit eos. CARCER, Esaiae 24 accipitur de uno aliquo loco, vel potius potentia Dei, qua custodit omnes ad extremum iudicium. Sed Psalm. 142. orans, ut reducatur anima sua de carcere: intelligit quamvis

et in explicabili foedere cum natura humana copulavit, seu univit. Estque distincta et subsistens persona a patre. Loca superius annotata sunt. Vocantur autem et credentes in Christum, filii Dei: verum longe alia ratione, nempe adoptione, gratia ac remissione peccatorum propter Christum. Ioh. 1. Dedit eis potestatem filios Dei fieri, qui credunt in nomen eius. Et huc pertinet illa periphrasis filii Dei Ioh. 1. Unigenitus qui est in sinu patris. Non enim plures habet filios consubstantiales Deus pater, quam hunc unum. Estque in sinu patris, hoc est

credentes in Christum, filii Dei. 1. Iohan. 3. Videte qualem charitatem de dit nobis pater, ut filii Dei nominemur. Item, Nunc filii Dei sumus. Item, In hoc manifestati sunt filii Dei et filii diaboli. Et Roman. 8. Galat. 4. Sed id fit propter adoptionem, qua Deus nobis ius filiorum suorum dedit, et dilectos in dilecto reddidit. Galat. 4. Ephes. 1. Unigenitus, 1. Iohan. 4. dicitur, eo quod plures non habeat Deus pater filios consubstantiales. Primogenitus inter multos fratres, a Paulo Roman. 8. Et primogenitus omnis creaturae, ab eodem, Colloss. 1. Et principium creaturae,

gloriam ac felicitatem, in qua Deus cum sanctis angelis et aliis beatis spiritibus vivit et regnat. Sic igitur toties reperitur, Deum habitare aut habere mansionem suam in caelo. Psalm. 103. Sic proculdubio etiam Psal. 115 intelligendus est, Caelum caeli Domino, terram autem dedit filiis hominum: id est, spiritualia bona et cultum Deus sibi ab omnibus requirit aut exigit, sed terrenis bonis ipsos frui patitur: non ille proprie requirit pecunias, vitulos aut hoedos. Hunc locum etiam Christus commode appositeque exponit, dicens: Date Caesari quae sunt Caesaris, et Deo

Commoveri cor alicuius, pro vehementer perterrefieri. Esaiae 7. Et commotum est cor domus David, sicut arbores vento. Commovere pedem, aut nutare, est, esse vicinum lapsui. Per metaphoram pro omni calamitate carnali aut spirituali, atque adeo etiam pro peccato ponitur. ut Psalm. 60. Non dedit in commotionem pedem meum. Idem et Psalm. 121 dicitur. Commovere populum, est quasi seditionem excitare, aut alioqui incitare: quod Lucae 23 Christo obiicitur. Commoveri viscera alicuius, Genes. 34, pro, maxima misericordia moveri aut affici erga aliquem. In commotionem aliquem

voluit dicere vulgata Psalm. 4. In cubilibus vestris compungimini. Sed in Hebraeo est dommu דמו, quiescite. Psalm. 109. Ut interficeret compunctum corde seu afflictum ac contritum. Compunctio ergo est, contritio. Rom. 11. Spiritum compunctionis eis dedit. Versum est ex Esa. 8 a Septuaginta, id est, soporis, quod porro et Paulus sequutus est. Significat autem stupiditatem, et quasi carentiam sensuum. Saepe omnino Septuaginta suum κατάνυξιν pro quiescere דמם

aliae ancillae. Sic Bala sub dominio Rachel fuit, ut Genes. 30, Ingredere ad eam, etc. Et hoc discriminis fuit apud Iudaeos inter concubinas, pellices, ancillas et heras, seu matres familias sive dominas domus. Ita Salomon multas habuit reginas, quibus singulis vel aulas vel castra dedit: concubinae, illarum famulae, et tamen etiam uxores fuerunt. Vide D. August. de concubina et uxore. Concubitum dare uxori alterius, Levit. 18, pro rem cum ea habere. CONCIPERE metaphorice aliquando significat cogitare: sicut parere, ipsum cogitatum opus effectum dare. Iob

CONSILIUM, notae significationis vox est: sed habet etiam quasdam obscuriores significationes. Nam crebro retro ad causas redeundo, tum intelligentiam, quae est vis quaerendi bonum consilium: tum cogitationem, quae est in quisitio consilii, significat. Prioris exemplum: Ut benedicam Deum, qui dedit mihi consilium, Psal. 16. id est, intelligentiam. Pro cogitatione vero, aut inquisitione consilii ponitur Psal. 13. Quousque ponam consilia in anima mea? id est, variis curis et consultationibus me macerabo. Esaiae 47, Defecisti in multitudine consiliorum

confractionis: id est, crebris perpetuoque sibi succedentibus confractionibus aut afflictionibus. In conspectu alicuius aliquid esse, saepe idem valet quod in potestate. ut Ierem. 40. Omnis terra in conspectu tuo est, ad locum qui bonus et rectus est in oculis tuis, ut eo vadas, illuc vade. Dedit in conspectu eius gentes, Esaiae 41: pro, subiecit ei gentes. Sic et Gen. 20 et 47. In conspectu tuo est omnis terra. Aliquando explicari alicui aliquid. Exod. 19. Posuit in conspectu eorum omnia ista verba: id est, proposuit eis, explicavit eis. Stare in conspectu alicuius, alias

Pono, in Sacris. Quare saepe inter se coniunguntur, saepe etiam pro se invicem ponuntur: ut qui alterutrum norit, utrunque norit. De qua re in verbo PONO. Plurimae quoque locutiones huius verbi possunt exponi per facere, efficere, aut fieri. Significat igitur crebro Permittere. Numer. 21. Neque dedit rex Syon, pertransire Israelem per terminum aut regionem suam. Non dabit in commotionem pedem tuum: Psalmo 121: pro, non permittet ut nutes. Exod. 3. Non dabit vos Pharao: pro, permittet. Psalm. 55. Non dabit in aeternum nutationem iusto. Psalm. 16. Non dabis sanctum tuum videre

per terminum aut regionem suam. Non dabit in commotionem pedem tuum: Psalmo 121: pro, non permittet ut nutes. Exod. 3. Non dabit vos Pharao: pro, permittet. Psalm. 55. Non dabit in aeternum nutationem iusto. Psalm. 16. Non dabis sanctum tuum videre corruptionem. Sic et Numer. 21, Chamos dedit filios suos fugitivos, et filias captivas. De qua significatione plura in verbo TRADERE. Est alioqui etiam propria Regula a nobis proposita, de verbis significantibus permissionem alicuius rei aut actionis. Pro impetrare aliqui exponunt illud 1. Iohan. 5, Si quis viderit fratrem

illud 1. Iohan. 5, Si quis viderit fratrem peccantem non ad mortem, oret, et dabit ei vitam. Sed puto illud (Dabit) referendum esse ad Deum, quod Deus exoratus dabit vitam et poenitentiam. Dare et Ponere admodum crebro pro se invicem ponuntur in Sacris, ut prius dixi. Ierem. 5. Dedit eum in carcerem aut cypum: pro, posuit. Genes 48. Dabo te in coetum populorum: pro, ponam aut faciam ut habeas multos posteros. Dare aliquid, est efficere ut hoc sit illud. Psalm. 2. Dabo gentes haereditatem tuam, et possessionem tuam fines terrae: id est, ut sit haereditas tua. Sic

ponam aut faciam ut habeas multos posteros. Dare aliquid, est efficere ut hoc sit illud. Psalm. 2. Dabo gentes haereditatem tuam, et possessionem tuam fines terrae: id est, ut sit haereditas tua. Sic Dare acervos: de quo infra. Existimare aut tractare sonat interdum. Genes. 42. Dedit nos sicut exploratores: pro, habuit nos pro exploratoribus. Sic Anna 1. Samuel. 1. inquit, Ne des ancillam tuam coram filia Belial: id est, ne reputes me talem esse, seu, ne me cum tali conferas aut computes, aut perinde tractes acerba obiurgatione. Isaiae 53. Dedit cum impiis sepulchrum

interdum. Genes. 42. Dedit nos sicut exploratores: pro, habuit nos pro exploratoribus. Sic Anna 1. Samuel. 1. inquit, Ne des ancillam tuam coram filia Belial: id est, ne reputes me talem esse, seu, ne me cum tali conferas aut computes, aut perinde tractes acerba obiurgatione. Isaiae 53. Dedit cum impiis sepulchrum eius, et cum divite in mortibus eius: id est, sic est Christus interfectus ut dives, et sic sepultus ut impii. Dare igitur cum impiis, est eum consimiliter tractare. Nuptui dare, Genes. 29. Non fit sic apud nos, ut detur iunior ante primogenitam: pro, ut nuptui vel

cum aliquibus, Ezech 23. In conspectu alicuius aliquem dare, Isaiae 41. Supra diximus in voce CONSPECTUS, significare subiicere. Aliquando etiam simpliciter significat proponere, ut Deuteron. 30. Benedictio et maledictio quas dedi coram te: pro, tibi proposui. In corde dare. Ezech. 35. Dedit in corde eius ad docendum: pro, reddidit eum aptum ad docendum. Cor alicui rei, aut ad aliquid dare, Eccles. 1. pro; assentiri ei, aut dedere semet illi. In opprobrium aut desertum dare, Ezech. 5. Psalm. 78. pro, efficere ut talis sit. Sic, Dedit me desolatam tota die moerentem,

proposui. In corde dare. Ezech. 35. Dedit in corde eius ad docendum: pro, reddidit eum aptum ad docendum. Cor alicui rei, aut ad aliquid dare, Eccles. 1. pro; assentiri ei, aut dedere semet illi. In opprobrium aut desertum dare, Ezech. 5. Psalm. 78. pro, efficere ut talis sit. Sic, Dedit me desolatam tota die moerentem, Thren. 1. pro, desolavit, talem effecit. Sic etiam, Dedi te ducem, 1. Reg. 16. Dare sortem, Actor. 1. est proiicere sortem, aut sortiri. Sic enim ibi sorte Matthiam elegerunt in Apostolatum. Hostes dare percussos: pro, efficere ut eos caedas

autem alias de conversione hominis ad Deum: alias etiam de irati Dei inspectione, aut iudicio ac poena super reos, Ezech. 14. Maculam dare in aliquem: pro laedere eum, ita ut vel cicatricem habeat, vel etiam aliqua parte corporis mutiletur. Levit. 24. In misericordias dari. Psalm. 106. Dedit eos in misericordias coram omnibus qui eos abduxerunt captivos: id est, effecit ut eorum misererentur. Palatum dare ad peccandum, Iob. 31. pro, permittere ut peccet male dicendo. Dare, pro imputare. Deuteron. 21. Ne des sanguinem innocentem in medio populi tui: pro, ne imputes.

medio populi tui: pro, ne imputes. Numer. 12 inquit Aaron ad Moysen: Obsecro domine ne ponas super nos peccatum, quod stulte egimus, et quod peccavimus. Dare, pro convertere. Dabit pluviam terrae tuae pulverem: id est, efficiet ne pluat, aut ne pluvia riget vel foecundet terram. Deuter. 28. Dedit pluvias eorum grandinem, Psalm. 105. pro, convertit imbres eorum in grandinem. Dabo flumina tua in siccitatem, Ezech. 30. Dedi annos iniquitatis iuxta numerum dierum, Ezech. 4 pro, verti annos in dies. Longe aliter Proverb. 5 accipitur: Ne des alienis robur tuum, et annos tuos

dentibus pugnant ac laedunt: ideo per synecdochen dentes, sicut et maxilla, crebro pro omni vi ac potentia hostium ponuntur. Psalm. 58 Deus conteredentes ipsorum in ore eorum: pro, omnem vim ac potentiam hostilem. Eadem ratione etiam Psal. 124 dicitur: Benedictus Dominus, qui non dedit nos praedam dentibus eorum. Psalm. 3 eadem phrasi dicitur: Surge Domine, serva me Deus meus: Quoniam tu percussisti hostes meos in maxillam et dentes impiorum contrivisti. Mich. 3 describuntur seductores, quod mordeant dentibus, et parent bellum contra eum qui nihil in eorum guttur

illum etiam ut servus ubique invocat, ab eo opem petit, et omnia in cum ut suum Dominum refert: cum et ipse tamen cum illo semper operetur, et plenam potestatem habeat animam suam ponendi et recipiendi. Domini porro nomen magis filio convenit, tum quia nos illi pater in haereditatem ac cultores dedit: tum etiam, quia ille nos suo precioso sanguine redemit, suaque membra effecit, non vel pater, vel Spiritus sanctus. Haec est causa, quare in Novo testamento plerunque tantum prima persona vocetur Deus, et tantum secunda Dominus: quod observasse utile esse, ne quis hinc errandi occasionem

terram, et fingens spiritum hominis in eo. Psalmo secundo: Qui habitabit in caelis, ridebit, et Dominus subsannabit eos. Psalmo 124. Adiutorium nostrum in nomine Domini, qui fecit caelum et terram. Psalmo 136. Confitemini Deo caeli. Esdrae libro primo, capite primo: Omnia regna terrae dedit mihi (Cyro) Dominus caeli. Et capite 5. Nos sumus servi Dei caeli et terrae. Et libro secundo, capite secundo: Deus caeli ipse nos iuvat, et nos servi eius sumus. Deuteron. 32. Deum qui te genuit, dereliquisti, et oblitus es creatoris tui. Item: Dereliquit Deum factorem suum. POSSESSOR

31. Deus patris mei, Deus Abraham. Item: Deus Abraham, Deus Nahor, et Deus patris illorum. Cap. 32. Elohe (Deus) patris mei Abraham, et Deus patris mei Isaac: Iehova qui dixisti mihi, Revertere in terram tuam. Cap. 43. Deus vester, et Deus patris vestri, dedit vobis thesauros in saccis vestris. Capite 48. Deus, in cuius conspectu ambulaverunt patres mei Abraham et Isaac, Deus qui pascit me ab adolescentia usque in praesentem diem: Angelus qui eruit me de cunctis malis, benedicat pueris istis. Capite 49. Deus patris tui erit adiutor tuus. 3.

erga eos: iubetque eos non angusto erga se animo esse, sed vicissim dilatari: id est, libere, candide, aperto pectore et laeto animo erga se esse ac agere. Latitudo cordis alias in bonam partem accipitur, et significat amplitudinem sapientiae aut etiam animi magnitudinem, ut legitur 1. Reg. 4. Dedit Deus Salomoni latitudinem cordis secundum arenam quae est in littore maris. id est, amplissimam rerum cognitionem. Nam de sapientia Salomonis in praecedentibus et sequentibus illic agitur. Non raro tamen etiam vitium, praesertim superbiam et audaciam, phrasis haec indicat: sicut et apud

Ex hoc porro amore aut dilectione duae figuratae significationes exoriuntur. Alias enim ad causam efficientem vox haec redit: ut cum ibidem Deus dicitur Charitas, id est, autor, effector et approbator verae charitatis. Alias ad effectus suos prolabitur. ut 1. Ioan. 3. Videte qualem charitatem dedit nobis Deus, ut filii Dei nominemur. Charitas hic pro beneficio ex charitate profluente ponitur, causa pro effectu, ut opere diligere. Sic et Ro. 5, dicitur dilectio Dei diffusa esse in cordibus nostris per Spiritum sanctum. id est, effectus, indicium, aut testimonium illius paternae

Pro effectu charitatis seu beneficentia accipitur 2. Cor. 2. Confirmate in eum charitatem. id est, praestate ei re ipsa hoc beneficium. Sic et Hebr. 6, charitas aut dilectio vocatur beneficentia in pauperes. Sic 1. Ioan 3. inquit: Videte qualem dilectionem aut charitatem nobis pater dedit, ut filii Dei vocemur. id est, quantae dilectionis munus. Sic et Rom. 5. Charitas Dei est effusa in corda nostra, per Spiritum sanctum. id est, effectus aut munus charitatis, nempe ingentia dona Spiritus sancti. Qui Hebraismus locum valde cum adversariis controversum perspicue explicat.

Solent occupantes agros, eos metiri, et inter sese dividere aut partiri. Ponitur ergo Dividere pro occupare, possidere: consequens pro antecedente. Dividere domum aliquam, est partem rerum in ea existentium auferre. 2. Paral. 28, Et divisit Achas domum Domini, domum regis et principum, et dedit regi Assur. pro, magnam partem pecuniae abstulit, ut daret regi. Dividere ergo domum, significat dividere res in domo existentes: sicut et nunc solet in exactionibus, a gubernatoribus, pars aliqua sive vigesima sive centesima flagitari de bonis subditorum. Significat aliquando dissipare.

aliquem, et partem eius cum hypocritis poni, est, distingui aut separari eum a bonis aut sinceris, eumque sic tractari uti hypocritam aut infidum ministrum: Matt. 24. et Lucae 13. Sic et Hebr. 7. Divisit Abraham decimas Melchisedeco: pro, separavit ab omnibus aliis rebus. vel potius, dedit. quae enim donanda sunt, ab aliis separantur aut distinguuntur, ut mox dicam. Dividere, aut Divisiones donorum aut spirituum, sunt distributiones, seu ipsa distributa dona Rom. 12. 1. Cor. 12. Unicuique sicut Deus divisit. Sic ibidem: Divisiones gratiarum, ministrationum,

prophetis, non doctrina praedicavit. Gal. 1. Caeterum et Corinth. 12 et Ephes. 4, Paulus alios prophetas, et alios doctores facit. Illic scribit: Et alios quidem posuit Deus in Ecclesia primum Apostolos, deinde Prophetas, tertio doctores, deinde potestates, etc. Hic: Et idem dedit alios quidem Apostolos, alios vero Prophetas, alios autem Evangelistas, alios autem pastores et doctores, etc. Ubique prophetas eos dicit, qui per instinctum et afflatum Dei docentur, quae

2. Crescite in templum sanctum Domino, in quo et vos coaedificamini in tabernaculum Dei. Domus Dei: 1. Pet. 4. Iudicium a domo Domini incipit. 1. Timoth 3. Quomodo oporteat te versari in domo Dei, quae est Ecclesia Dei viventis, columna et stabilimentum veritatis. Corpus Christi: Ephes. 1, Dedit ipsum caput Ecclesiae, quae est corpus eius. Ephes. 4, Christus est caput Ecclesiae, et ipse dat salutem corpori. Coloss. 1. Pro corpore ipsius, quod est Ecclesia. Hierusalem. Gal. 4. Quae sursum est Hierusalem, libera est. Hebr. 12. Accessistis ad montem Syon, et ad civitatem Dei

23. Egressionem labiorum tuorum custodies. Sic Hier. 44. Omne quod egredietur exore nostro faciemus. Non egrediatur durum de ore vestro: 1. Sam. 2. pro, ne loquamini superba. Sic Danielis 2 Legem egredi ex ore regis. Egredi de alicuius potestate: pro, liberari ab ea. 2. Reg. 13. Et dedit Dominus Israeli liberatorem, et egressi sunt de potestate Aram aut Syrorum. Egredi furorem a facie Domini: Numer. 16. Ignis egressus est a Domino. pro, iam coepit saevire Dominus in populum suum. Allusio quaedam est ad morem regum, a quibus exeunt mandata accipientes, ad puniendos aut

vobis, et summam laterum dabitis. pro, Attamen nihilominus. Autem: Gen. 38. Et ecce gemini in utero eius. pro, habebat autem gemellos in utero suo. Psal. 4. Et scitote quod segregavit sibi Dominus pium. pro, scitote autem, etc. Psal. 115. Et terram dedit filiis hominum. pro, terram autem, vel vero. Certe: 1. Reg. 18. Et nunc tu dicis, Vade et dic Domino tuo, En Elias, Et interficiet me. pro, certe interficiet. Ierem. 42. Si posueritis facies vestras, et erit gladius, in quo, etc. pro, Utique gladius, aut bellum, quod

eorum ignominia, et quaerant nomen tuum. pro, ut quaerant. Exod. 25. Vide et fac. pro, vide ut facias. Matth. 5. Ponunt lucernam super candelabrum, et lucet. pro, ut luceat. Matth. 26. Appropinquat hora, et filius hominis tradetur. pro, ut tradatur, aut qua tradetur. Rom. 11. Quis prius dedit ei, et reddetur? pro, ut ei reddi debeat, aut oporteat. Utinam, et Sicut: Iob 16. Et disceptet homo cum Deo, et filius hominis cum amico suo. pro, utinam disceptare posset homo cum Deo, sicut filius hominis cum amico suo. Utique: Genes. 17. Incircumcisus masculus, et exterminabitur.

Domini nostri IESU CHRISTI, etc. ubi Paulus merito Evangelium appellat Domini testimonium: quia tametsi minime nobis adiutoribus indiget, nobis tamen has partes imponit, ut testimonium reddamus sibi, ad gloriam suam asserendam. Ministerium reconciliationis. 2. Corinth. quinto, Dedit nobis ministerium reconciliationis, etc. Qui praeclarus Evangelii titulus est, quod legatio sit ad reconciliandos homines Deo: singularis quoque ministrorum dignitas, quod cum hoc mandato a Deo mittantur ad nos, ut internuncii sint, et quasi sponsores. Sapientia et prudentia

fuisse facies, dum tristis fuit: postea vero, cum fiducia impetratae promissionis exhilarata est, negantur ei amplius fuisse facies. ut omnino Facies ibi magnum moerorem denotent Nam etiam illud prius, Dedit partem unam facierum: puto ad mulierem esse referendum, quod moerenti dederit unam partem, seu quod illa unica pars ei excitaverit facies aut moerorem, dum alteri multas partes dari ob liberorum copiam vidit: quam in partem illa non comedit, sed tristis flevit. Textus Genesis 4 semet

Postremo huc adiice, quod Christo, qui est unicus noster magister, quemque solum audire caelitus a patre iussi sumus, ista ποτνία πείθω aut Suadae medulla tribuitur Isaiae 50, Linguam eruditam ad loquendum tempestive cum defatigato aut exhausto dedit mihi. Item Psal 45, Diffusa est gratia in labiis eius. Ideo Lucae 4 mirabantur omnes super sermonibus gratiae, qui proficiscebantur ex ore eius. Et milites dicebant Pharisaeis: Nunquam sic est loquutus homo. Convenit denique hisce suavissimis verbis et ipsa doctrina fidei

sed est Hebraica praepositio instrumenti, ut cum dicunt in gladio vincere aut in arcu. et idem prorsus valet, ac voculae, hinc, ex hoc. aut per hoc sicut illa praecedentia et sequentia ipsius Apostoli exempla, In hoc cognovimus dilectionem: In hoc cognoscimus quod maneat in nobis, ex spiritu quem dedit nobis: In hoc cognoscitur spiritus Dei: In hoc manifesta est dilectio Dei erga nos: In hoc scimus quod in ipso maneamus: In hoc scimus quod diligamus filios Dei, et similibus. In quibus omnibus exemplis, illud In hoc, idem valet ac Ex hoc, per hoc, hinc. Et indicat illud In hoc, fontem,

est, quos vos neglecto Deo sequimini, et a quibus regimini. Fornicari post daemonia. Levit. 17, fornicari post Moloch. Levitici 20. Post Baalim. Dicitur et terra fornicari, cum eius cultores fiunt idololatrae. Fornicationes alicuius, sunt ipsius abominandae idololatriae. Ezechielis 23. Dedit fornicationes suas cum eis, et in omnes quos adamavit: in cunctis idolis eorum polluit se. ubi Propheta seipsum exponit. Portare fornicationem suam, Numeri decimoquarto: est dare poenas de sua idololatria. Hinc in Apocalypsi, Antichristus vocatur scortum, et mater scortationum, et

vos, ut gallina pullos suos. Matth. 23: Quoties volui congregare filios tuos, sicut gallina pullos suos sub alas, et noluistis? GALLUS, est symbolum vigilis ac concionatoris, qui nos monet, ut surgamus ad opera lucis, ab operibus tenebrarum. Ideo Christus hoc symbolum Petro abneganti dedit. Iob 38 dicitur, Quis gallo dedit intelligentiam? scilicet temporis. nimirum Deus ipse nubis talia beneficia, et in eis maiorum etiam beneficiorum symbola proposuit. GAUDIUM, est affectus animi, quo laetamur de aliquo bono, quod sumus consequuti. Verum non

23: Quoties volui congregare filios tuos, sicut gallina pullos suos sub alas, et noluistis? GALLUS, est symbolum vigilis ac concionatoris, qui nos monet, ut surgamus ad opera lucis, ab operibus tenebrarum. Ideo Christus hoc symbolum Petro abneganti dedit. Iob 38 dicitur, Quis gallo dedit intelligentiam? scilicet temporis. nimirum Deus ipse nubis talia beneficia, et in eis maiorum etiam beneficiorum symbola proposuit. GAUDIUM, est affectus animi, quo laetamur de aliquo bono, quod sumus consequuti. Verum non raro pro sua causa, id est ipso bono

Aliquando videtur et ipsam functionem significare, ut et prius monui: ut, Mihi minimo data est haec gratia concionandi inter gentes. Eph. 3. id est, haec functio. Quarta significatio est illa passiva Gratia, id est, quasi gratiositas alicuius erga alios homines, praesertim superiores: ut, Dedit Deus Iosepho gratiam coram praefecto carceris. Gen. 39. Dabo gratiam huic populo coram Aegyptiis. Exod. 3. Gratiam habebant coram omni plebe. Actor. 2. Item Christus proficiebat sapientia, aetate et gratia coram Deo et hominibus: Luc. 2. Quinto, ponitur haec vox etiam pro humano

Gratitudo: ut, Gratias ago. Passive, et est quasi quoddam meritum, aut (ut ita dicam) gratiositas inferioris apud superiorem:
I. Acceptum esse, ut gratiositas. Dedit ei gratiam coram praefecto carceris, Genesis 39. Dedit eis gratiam coram Aegyptiis, Exodi 3. Gratiam habebant coram omni plebe, Actor. 12. Proficiebat Christus gratia coram Deo et hominibus: Lucae 2. Mansuetis dabit gratiam, Proverb. 3.

Passive, et est quasi quoddam meritum, aut (ut ita dicam) gratiositas inferioris apud superiorem:
I. Acceptum esse, ut gratiositas. Dedit ei gratiam coram praefecto carceris, Genesis 39. Dedit eis gratiam coram Aegyptiis, Exodi 3. Gratiam habebant coram omni plebe, Actor. 12. Proficiebat Christus gratia coram Deo et hominibus: Lucae 2. Mansuetis dabit gratiam, Proverb. 3.
II. Meritum. Lucae 6. Quae vobis gratia, si datis

est. Quod si etiam haec medicamina carnis nostrae infatuetur, ut doctrina corrumpatur. Spiritus pervertatur, crux defectionis causa sit, tum de nobis actum est. Septimo, non raro ignis fulgura et fulmina significat. Ps. 148 Ignis et grando. Ps. 105. Dedit pluvias eorum grandinem, ignem flammarum in terram eorum. Exod 9 Et fuit grando, ignis mixtus grandini. Octavo, in descriptione inferni ac aeternorum suppliciorum, subinde inculcat Scriptura esse igne aeternum et inextinguibilem, aut ignem et sulphur: sive revera ibi sit aliquis materialis

aut computare, ut aliquid in rationes vel dati vel accepti, debiti aut crediti, tanquam rem alicuius momenti, et nequaquam negligendam, alicui nomini, aut quasi mercatori, seu mercenario, militi, aut alii cuipiam cum quo tibi res est, referri, ut cum patrifamilias aurum mercator adscribit: ita. n. dedit aut accepit. laboravit aut meruit. Num. 14: Annus pro die imputabitur. i. habebitur, adscribetur illis. Levit. 11 et 13. Inter immunda reputabitur. i. annumerabitur, adscribetur. Num. 18: Et oblatio illa vestra reputabitur vobis, ut oblatio vestra, et repletio de torculari. i. perinde

variae sunt imputationes, quas diligentissime expendisse profuerit, ut variae phrases ac significationes huius vocis in Sacris intelligi queant. Primum re ipsa imputantur seu adscribuntur merces acceptae aut datae. ut. Ille tantum panni, aut frumenti, aliarumve mercium accepit a me, vel contra dedit. Sic quoque imputantur aut computantur merita ac operae, ut mercenariorum: item officia ac beneficia accepta aut data. Imputantur quoque eâdem ratione alicui sua malefacta, aut mala merita, offensiones ac scelera: id est, veluti annotantur, aut adscribuntur a magistratu in nigrum librum, ut

intelligentiam ad audiendum. Sed de hoc idiotismo dictum est supra in Audio Genes 48, Intelligere fecit manus suas: vel etiam, sciens ac volens dexteram manum iuniori, et sinistram seniori imposuit decussatim directis brachiis. Cor ad intelligendum: id est, cor intelligens. Deut. 29: Non dedit vobis Deus cor ad intelligendum, nec oculos ad videndum. Intelligens visionum dicitur Zacharias; 2 Paralip. 26, pro peritus visionum. Intelligens, pro docto, 1. Paral 15: Principatum tenebat in prophetia, eo quod intelligens esset: id est, doctissimus, peritissimus. Dan. 12

Babylonis ferme prorsus in servitutem fuisse a Medis et Persis redactos. Quarto, apideum cor tribuitur homini, Ezech. 11 et 36: alibi etiam adamantinum: tum ideo, quia caret omni bono sensu ac intellectu in reb. divinis, perinde ut statim lapidea: sicut dicitur Deut. 29. Non dedit tibi Deus cor intelligens. Et contra mox in sequenti capite promittitur cor intelligens, sicut et Rom. 1: tum etiam, quia non movetur, frangitur aut mollitur verbo ac minis Dei Sed tamen Lex Dei dicitur Malleus frangens petras, Hier. 23: quia Deus legem concionando, et potenter suo

terribilis ac noxius. Et vicissim impium populum dicit sibi perinde infestum, exosum ac molestum, ut leonem. inquit enim Hierem. 12: Dereliqui domum meam, deserui haereditatem meam, tradidi dilectionem animae meae in manus hostium eius. Facta est mihi haereditas mea quasi leo in sylva, dedit contra me vocem suam, propterea odio eam habui. Omnes habent summum gaudium ac voluptatem in possessionibus suis, ita et Deus delectatus est populo suo. Sed nunc contra ob apostasiam, [?: ] bet eum pro suo sum mo hoste. Sic leo significat [?: infe- ] hostem. Proverbia

olim a scriptoribus, tum et nunc Albona, credo ab albedine soli, in quo situm est, vulgari lingua vocant Labin, Hebraico (ut opinor) nomine ob eandem causam. Forte et eadem ratione ista duo nomina locorum coniunguntur etiam in Aeneae historia, nempe Lavia littora, ac Albacivitas et Lavinia, quae dedit nomen Albae longae, quam Aeneas reperta alba sue condidit. LEVARE plures, nonnihil obscuras et huic linguae proprias significationes gignit, quarum aliquas quasi cursim exponam. Primum igitur, quia levant manus tum percussuri, tum iurantes, tum orantes, tum signum aliquod dantes:

veracem aut honestum, aut contra malum hominem nominant. 2. Corinth. 6. Quod enim consortium iustitiae cum iniustitia? Quae communio luci cum tenebris? idem utrunque membrum aut colon dicere [?: ] detur. Lux interdum ponitur pro vita, quia viventes luce hac fruuntur. Iob 3. Quare dedit afflicto lucem. Mox semet exponens addit: Et vitam amaris anime. Significat vero non tantum temporalem hanc vitam, sed et spiritualem. ut Act 26. Primus ex resurrectione mortuorum erat, annunciaturus lucem populo et gentibus: id est, vitam aeternam. Sic et Latini lucem pro ita ponunt.

regulus, et aliquod regnum, quod aliquo modo referat ac repraesentet nomen et gloriam Davidis, ne cum quadam eius ignominia ac infelicitate quisquam dicere possit, eum una cum posteris et regno suo funditus extirpatu esse, ut solet Deus impios punire. Sic et 1. Reg. 15 habetur: Propter Davidem dedit Deus ipsi lucernam in Hierusalem, ubi Scriptura seipsam mox declarans ait: suscitando filium eius post eum, scilicet in regem. 2. Reg. 2. Et noluit Deus perdere Iudam propter Davidem, quemadmodum dixerat Davidi, quod daret ei lucernam, et filiis eius cunctis diebus: id est, regnum. Eadem

et versiculus 15 praedicti capitis satis [?: ] denter monstrat. Sic enim ibi legitur: Et viderunt filii Israel, et dixerunt quisque ad pro ximum suum, Manhu? [?: Qu-- ] nesciverunt Manhu, id est, quid illud esset. Et dixit [?: ] ses ad eos: Istud est panis quem dedit Deus vobis [?: in- ] bum. Porro hanc eandem escam vocat Paulus 1. Cor. 10, cibum spiritualem, ea potissimum de causa, quia non physice [?: ] miraculose et singulari Dei beneficio Israelitis [?: co- ] gebat, aut perveniebat. quam rationem etiam Ambrosius

ponitur: ut cum dicitur Manus alicuius aliquid apprehendere. Similis ferme est Latina metaphora, cum manus eis aliquas militares copias significat. Manus domini: pro, quantum tua res familiaris potest. Deut. 16, Quisque offeret Domino iuxta donum manus suae, iuxta benedictionem Domini, quam dedit tibi. Posterius hemistichion exponit praecedens. Ratio autem huius metaphorae aut significationis Manus est, quod sicut vis hominis, qua aliquid agit exterius, est in manu: ita quoque in re familiari est hominis potentia et veluti organon agendi: sicut vulgo Germani dicunt, Sein vermügen.

qua aliquid agit exterius, est in manu: ita quoque in re familiari est hominis potentia et veluti organon agendi: sicut vulgo Germani dicunt, Sein vermügen. Sic et Deuter. 12, Oblationes manus vestrae. id est, de vestra substantia factas, vel quas manibus vestris offertis. 1. Reg. 10. Dedit ei munera secundum manum regis. id est, regalia, ut potest et solet rex, ac etiam decet regem facere pro consiliis. Manus peccatoris non moveat me, Psal. 36. Non'ne manus Ioab tecum est? 2. Sam. 4. id est, consilium et conatus Ioabi haec per te agit, teque instruit, te iuvat.

manu Dei. Pro quavis operatione Dei in homines et per homines. Act. 4. Extende manum tuam ad sanationes et miracula. id est, praesta efficaciam. Sic Aegyptii arioli agnoscunt, et fatentur, illam vim miracula per Mosen efficientem esse digitum Dei. Exod. 8. Item Nehem. 2, et Esdr. 7, Dedit mihi rex iuxta manum Dei bonam super me. id est, pro favore Dei erga me: aut, ut Deus eum movit, ut mihi bene faciat. Sic forte intelligi posset de mirabilib. Dei operibus, quod ante citavi ex Ezek. 39. Videbunt gentes manum meam, quam posui in eis: id est, mea opera magnifica. Sic manus

operatione crebro accipitur. 1. Sam. 22, Quia etiam eorum manus eum Davide. id est, opitulantur Davidi suppeditando ei victum. 2. Sam. 3, Manus mea erit tecum, ad reducendum ad te universum Israelem. id est, modis omnibus iuvabo tuas partes, ut tibi totus Israel subiiciatur. 2. Reg. 15. Et dedit ipsi Phul mille talenta argenti, ut essent manus eius secum ad roborandum regnum in manu sua: pro, ut ei suppetias ferret ad obtinendum regnum. Ponitur pro externo opere: ut Exod. 14. Et vidit populus manum magnam, quam fecit Dominus in Aegyptiis: et timuit populus Domini, et credidit in

ponitur pro huius misericordiae effectibus: id est, omnigena DEI, aut etiam hominum beneficentia: ut cum Genesis trigesimotertio dicit Iacob ad Esau, Hi sunt pueri quos DEUS [?: ] est largitus. In Hebraeo est חנם, quasi dixisset, ex misericordia dedit. Ita ibi misereri significat, misericoditer donare. Haec significatio huius verbi valde crebra est. Sic opinor accipi et a Paulo Romanorum duodecimo: Qui miseretur in hilaritate. id est, qui ex misericordia donat pauperibus, faciat id hilariter, et [?: ] quasi dolens et

commovebor. id est meo arbitrio, et non humano merito miserebor hominum, quorum mihi libuerit. Misericordiae nonnunquam adduntur Viscera, idque varie: vel praeponendo vel postponendo, vel construendo eas voces interse, vel etiam simpliciter eas per coniunctionem copulando. Danielis primo: Dedit Deus Danielem in misericordiam, et viscera aut misericordias coram principe eunuchorum. Sic Oseae secundo: Desponsavi te mihi in iustitia, iudicio, misericordia, et miserationibus aut visceribus. Lucae primo: Per viscera misericordiae, quibus visitavit nos. id est, per intimam et summam

igitur vis et emphasis vocum expendatur, cum Christus pro nobis passus et mortuus dicitur, ut et grati esse ei pro tanto beneficio, tamque tristi malo nostri boni causa tolerato queamus: et intelligamus quare Christus Dominus tantopere mortem exhorruerit, et apud patrem deprecatus sit. Isa. 53, Dedit sepulchrum eius cum impiis, et cum divite in mortib. eius. Locus est maximi momenti, et tamen obscurus: quem solus Lutherus recte intellexit, vertit et exposuit. De eo iam ego breviter aliquid gramatice annotabo, quandoquidem supra in verbo DARE dictum est de eo prolixius. Dare apud

Psal. 112, Bonus vir miseretur et mutuat. Per mutuationem autem intellige in impio, quod omnibus modis defraudet et circumveniat, et rapiat res proximi. De pio vero, quod omnibus modis ac officiis prompte iuvet proximum Praecipitabit aut excutiet manum suam dominus mutui, qui dedit mutuum proximo suo, non exiget. Deut. 15. exponit ipsemet Moyses, quid vocet Dominum mutui. nihil ergo in hac locutione difficultatis est. Illud tantum adhuc valde dignum est observatu, quandoquidem in hoc capite agitur de remissione debitorum, quae septimo quoque anno apud Iudaeos fiebat,

nomen Domini, et laudem eius in Ierusalem. Nomen hic veram noticiam et celebrationem Dei notat. Polluere nomen Dei, est veram religionem contaminare. aliquando autem est praebere occasionem, ut nomen [?:-ni ] veraque religio propter nos male audiat. Levit. 20, Quia de semine suo dedit Molocho, ut contaminaret sanctuarium meum, et pollueret nomen sanctitatis meae: [?: ] [?:-iaret ] meam religionem, admiscendo tam horrendos abusus, et veluti quaedam diabolica fermenta aut [?: vene- ] , vel etiam stercora. Nomen Domini venit de longin quo,

[?: ] tantum vocabuntur pro Iudaeis Christiani, sed erat pro filiis Abrahae carnalib. dicentur et erunt filii Dei Atque huc omnino Iohan. in sua Epist. cap. 3 [?: resp- ] ac allusisse videtur, inquiens: Videte, qualem [?: charita ] tem pater nobis dedit, ut filii Dei nominemur. [?: S- ] phrasis est etiam Isaiae 65, Relinquetis nomen vestrum in execrationem servis meis, interficietque te Dominus Deus, ac servos suos vocabit nomine alio: id est, Nihil erit execrabilius Iudaeo et filiis carnalis Abrahae populus autem novus Dei

accipitur crebro admodum vox Obedientiae, pro fide seu acceptione Evangelii: quod est diligenter observandum, ne semper hac voce legaliter accepta, ex Evangelio lex fiat: et salus ac iustitia non a Christo, sed a Mose petatur. Actor. 5, Nos sumus ei testes horum quae dicimus, et Spiritus S. quem dedit Deus obedientibus ipsi: ubi vox Obedientibus, idem plane valet quod credentibus Christo. Nequaquam sane significat perfecte obedientibus omnibus mandatis Dei, quod nemo praestat, testante id etiam ipsa experientia. Quamprimum enim convertebantur ad Christum, in eumque credebant, cum quidem

ad occisionem. Isaiae 14. Praeparate [?: ] eius occisionem, in iniquitate patrum suorum. [?: ] aliquem in occisionem. Isa. 34, Indignatio Domini, est super [?:-tes ] , et furor contra omnem exercitum earum. Vasta [?: ] anathematizavit eas, et dedit eas in occisionem. OCCULTUS, vide supra in Abscondo. OCCURRO verbum varie in Sacris accipitur, et mali et in bonam, et in mediam partem. Nec mirum, cum [?: ] pro variis Hebraeis ponatur: usitatissime tamen verterunt hac voce Hebraeum

alacrem animum, et studio te celebrandi flagratem, et simul ipsam etiam facundiam. Talis quaedam vis huius vocis esse videtur 1 Samuelis secundo: Dilatatum est os meum super inimicos meos. id est, Deus beneficiis ac spiritu suo ita me exhilaravit, animavit, tantumque etiam piarum cogitationum dedit, ut habeam quod respondeam adversariis meis, iactem ac glorier contra eos, qui mihi prius ut sterili et a Deo punitae insultarunt. Dicitur et eadem locutio etiam de impiis, Psalmo 35. Dilatave runt super me os suum: id est, aperto plenoque ore contra me blaterant. Sic 2 Corint. 6, Os

est, ut in hisce exemplis est videre. Ad os alicuius aliquid facere: id est, secundum [?: ] ius praescriptum aut mandatum. Exodi 17, Profecta est Israel ad os Iehovae. Sic Exodi 38, Quod numeratum fuit secundum os Mosis. Iosuae 13, Calebo filio [?: ] nae dedit partem secundum os Domini ad [?: Ieho- ] 1 Regum decimoseptimo: Vivit Dominus, si erit [?: p- ] via, nisi ad oris mei verba: id est, secundum meum [?: ] scriptum aut mandatum. 2 Reg. 23. Ut daret argentum ad os Pharaonis. pro, sicut Pharao

in ore alicuius: Deuter. 31. Doce filios Israel canticum istud, et pone illud in ore eorum. pro, fac ut ediscant, et perpetuo canant. Psalmo quadragesimo longe aliter usurpatur, nempe pro dare occasionem canendi: Posuit in ore meo canticum novum; laudem Deo nostro. pro, Beneficiis suis mihi dedit causam celebrandi ipsum, et suo spiritu me ad id impulit. Posuit in pulvere os suum si forte sit spes: Thren. 3. pro, submisse et demisso animo locutus est, seu supplex factus est, si forte sibi possit aliqua malorum levatio, et misericordia victoris contingere In ore alicuius aliquid

Tali foedere promittit Deus Aaroni et eius posteris, omnes levationes sacrificiorum: Num. 18, ubi adiunctis verbis quasi semetipsum exponit dicens: Statuto perpetuo pactum salis perpetuum sit coram Domino. Tali pacto etiam Davidi tradidisse regnum Deus dicitur, 2. Par. 12, Nonne quod Iehova dedit regnum Davidi, illi et filiis eius pacto salis. id est, firmo ac immutabili, nempe tandem succedente ei Meschia. Aliquando pactum ferme proprie ipsas conditiones pacti significat, nempe sacram doctrinam, ad quam nos in hoc pacto cum primis obligamus. Omnes semitae Domini benignitas, et

De quo in Universalibus Regulis. Ab insolentiis aut superbis parce servo tuo, Psalm. 19. id est, parcens custodi me sive a talibus peccatis, sive a talibus persequutoribus. Animae alicuius non parcere, est eum tradere in exitium, Psalmo 78. Animae eorum non pepercit a morte. id est, pesti dedit, sicut mox sequitur. Parcere oculum alicui, aut super aliqua re, valde crebra phrasis est, quam supra in voce OCULI exposui. Genesis 45, Non parcat oculus supellectili vestrae. id est, ne curetis, si omnia non potestis asportare vobiscum, cum hic sitis satis opulentiae et omnium

in iniustitia detinent. Romanorum 3, Si iniustitia nostra Dei iustitiam commendat, quid dicemus? Rom. 6, Neque praebete membra vestra arma iniustitiae peccato. Ἀνομία, hoc est, quiddam illegitimum, quod pugnat cum lege. Tit. 2, Christus dedit semetipsum pro nobis, ut redimeret nos ab omni illegalitate. 1. Ioan. 3, Peccatum est iniquitas. Παράβασις, transgressio: Roman. 5, Qui non peccarunt ad similitudinem transgressionis Adam. Gal. 3 Lex propter transgressiones posita est. 1.

[?: ] significat Hebraeis, ac ipsemet: sicut et in lingua Illyrica, et aliis quibusdam vulgaribus: ut cum dicitur, Quod mihi imperas fac solus: pro, fac ipsemet, tutemet. Sed forte hoc ideo David dicit, quia eius peccatum fuit [?: ] sa multiplicium scandalorum, et dedit multis occasionem blasphemandi nomen Domini. Quod autem velit hic dicere David, se contra ipsummet Deum peccasse, liquet tum ex synonymo: Malum coram te feci (quod est idem ac contra te) tum etiam ex confessione ipsius Davidis 2. Sam. duo decimo. ubi non simpliciter dicit, Peccavi: sed ait,

gentibus, cum alioqui mea sit omnis terra Eodem modo et Deut. 7, 14, ac 26 affirmat Deus, se velle accipere Israelitas in populum peculiarem. Idem et Psal. 135 repetitur: Dominus elegit sibi Iacobum, Israelem in peculium suum. Utitur et Paulus hac voce Tit. 2 inquiens: Qui dedit semetipsum pro nobis, ut redimeret nos ab omni iniquitate, et purificaret sibi ipsi populum peculiarem, studiosum bonorum operum. Item D. Petrus primae secundo: Vos autem genus electum, regale sacerdotium, gens sancta, populus in acquisitionem, ut virtutes eius praedicetis. Habet Paulus

in hac vita offendendo Deum, et placando homines, servare: is eam perpetuo exitio involvet: contra, qui propitio Deo in hoc mundo perdiderit vitam suam, is in aeterna vita salvus et incolumis erit. Perdere, pro pati perire. Ioan. sexto: Haec est voluntas patris qui mi sit me, ut omne quod dedit mihi, non perdam ex eo. pro, nihil patiar perire. Aliquem cibo suo perdere. Romanorum decimoquarto: Ne perdas illum cibo tuo, pro quo Christus est mortuus. id est, Ne dederis ei occasionem scandali et interitus, abutendo Christiana libertatem cibis sumendis. Dies perditionis. id est,

et omni alia felicitate. Sunt igitur contrariae voces, plantare et evellere: non tantum in propria, sed in metaphorica significatione. Ierem. 11. Iehova, qui plantat te, locutus est supra te malum. Sic Paulus quoque inquit 1. Corinth. 3. Ego plantavi, Apollo rigavit, Dominus incrementum dedit: id est, Ego primum docui et institui Corinthios, Apollo porro eos etiam diligentius erudivit ac confirmavit, sed internam conversionem et profectum solus Deus dedit. Isaiae 61. Vocare eos arbores iustitiae et plantationes Domini ad glorificandum. De hac spirituali plantatione etiam Psalm.

plantat te, locutus est supra te malum. Sic Paulus quoque inquit 1. Corinth. 3. Ego plantavi, Apollo rigavit, Dominus incrementum dedit: id est, Ego primum docui et institui Corinthios, Apollo porro eos etiam diligentius erudivit ac confirmavit, sed internam conversionem et profectum solus Deus dedit. Isaiae 61. Vocare eos arbores iustitiae et plantationes Domini ad glorificandum. De hac spirituali plantatione etiam Psalm. 92 loquitur: Plantati in domo Iehovae, in atriis Dei nostri florebunt. Plantatos in domo Domini eos dicit, qui vera fide sunt insiti, radicesque egerunt in

regna et gentes, ut evellas et extirpes, perdas et subvertas, aedifices et plantes. id est, prophetizes et denuncies alia quidem regna esse destruenda ac perdenda, alia vero contra promovenda ac exaedificanda. Plantare, pro formare, Psalm. 39. Qui plantavit aurem, non audiet? id est, qui dedit homini et aliis animalibus aures et vim audiendi, ille certe multo magis vivit et audit: quia causa est semper praestantior suo effectu. Plantatio etiam dogma aut ritum religionis significat. Matth. 15. Omnis plantatio

meo poenitentiam et remissionem peccatorum. Huc referantur sententiae, ubi vox Poenitentia absolute et sola ponitur. Ieremiae decimooctavo. Si poenitentiam egerit gens illa. et 31. Postquam convertisti me, egi poenitentiam. Iudith 5. Quotiescunque poenituerunt se recessisse a cultura Dei sui, dedit eis Deus virtutem resistendi. In hac significatione synonymon habet Conversionem et Converti. Ezek. decimo octavo, Convertimini ad me. Item, Quaerere Dominum ex toto corde, et tota tribulatione animae suae: reverti ad Dominum Deum suum, et audire eius vocem: Deuteronom. 4. Exquirere

poenitentiae, quem repetebat, ut videlicet ius primogeniturae reciperet. Actorum quinto: Ut daret poenitentiam Israeli. id est [?: ] na poenitentiam consequentia, nempe [?: reconciliati- ] cum Deo, et Spiritum sanctum. Actorum undecimo: Num igitur etiam Ethnicis Deus dedit poenitentiam ad salutem? id est, num eos Deus recipit in Ecclesiam et adoptat sibi in filios? secundae ad Timotheum secundo: Cum lenitate erudito adversarios, si forte eis Deus dederit poenitentiam ad cognitionem veritatis. Poenitentiam vocat hic Apostolus, illam Dei gratiam ac beneficium,

sensus esse, quod si tandem delictum resciverit, et conscientiae gravamen senserit, [?: ] demum ea ratione quae sequitur, peccatum suum [?: exp- ] Portare peccata populi dicuntur etiam sacerdotes, dum victimis eorum peccata expiant, easque comedunt Levit 10: Deus dedit vobis hostiam pro peccato ut eam comedatis, et portetis iniquitatem populi, ac expietis coram Domino. Sic Aaron dicitur portare peccata sanctificatorum quae sanctificant filii Israel: Exod. 28: Quod si populus sua peccata in sacrificia transferret, et inde porro in summum sacerdotem

significat, et in tali significatu magis proprie vox δύναμις sumitur. Matth. sexto. Quoniam tuum est regnum, robur aut potestas, aut etiam potentia. Id est, tu solus potes praestare haec quae petii, ideo merito a te solo postulantur. Matth. 10. Dedit eis potestatem contra spiritus immundos, ut eos eiicere et sanare omnem morbum ac languorem possent. ubi illam vim aut efficaciam ista grandia opera patrandi, vocat Evangelista ἐξουσίαν. Sic et Mar. 3 pro efficacia sanandi usurpatur, et mox 6,

contra spiritus immundos, ut eos eiicere et sanare omnem morbum ac languorem possent. ubi illam vim aut efficaciam ista grandia opera patrandi, vocat Evangelista ἐξουσίαν. Sic et Mar. 3 pro efficacia sanandi usurpatur, et mox 6, et Luc. 9 est: Dedit eis potestatem spirituum. id est, vires ac robur cogendi ac pellendi spiritus. dicitur igitur potestas supra spiritus, potestas contra spiritus, et potestas spirituum. Sic Mar. 1, Cum potestate daemonibus praecipit. pro, cum efficacia seu executione, ita ut cogantur facere id quod

est publicarum personarum seu gubernatorum, sive politicorum, sive Eccles. Rom. 13: Omnis potestas a Deo est. Sic quaerunt Pharisaei a Christo, Matt 21. Mar. 11 et Luc. 20, quo iure vel authoritate eiiciat vendentes et ementes ex templo, dicentes: Qua potestate ista facis? et quis tibi dedit istam potestatem. id est, cum sis homo privatus, nec possis monstrare te vel a Deo vel ab ordinariis gubernatoribus ad hoc opus ablegatum, non habes profecto ius ita tumultuandi in templo, et omnino videris esse turbator ac seditiosus. Matthaei nono, Habet potestatem filius hominis

Coloss secundo Spolians principatus et potestates ostentavit publice id est, principes et potentes. Sic 1 Pet. tertio, Subiectis ei angelis potestatibus et potentatibus. sexto, potestas aliquando ipsam dignitatem, aut quasi felicitate significat. Ioan. 1, Quot quot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri. id est, dedit eis eam dignitatem, et illud summum decus aut gradum, ut essent filii Dei. Non significat hic Potestas [?: ad--- ] ad filiationem (ut ita loquar) aut ad filialitatem: sed illam ipsam dignitatem, aut plus quam regale decus, ut simus

ostentavit publice id est, principes et potentes. Sic 1 Pet. tertio, Subiectis ei angelis potestatibus et potentatibus. sexto, potestas aliquando ipsam dignitatem, aut quasi felicitate significat. Ioan. 1, Quot quot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri. id est, dedit eis eam dignitatem, et illud summum decus aut gradum, ut essent filii Dei. Non significat hic Potestas [?: ad--- ] ad filiationem (ut ita loquar) aut ad filialitatem: sed illam ipsam dignitatem, aut plus quam regale decus, ut simus filii Dei. Impie ergo hoc alii ad liberum

PRAESENS, id quod vel coram alicui, vel etiam hoc tempore existit, seu quod praesens tempore aut loco est. Praesentia, 1 Cor. 3, omnia huius vitae mala aut bona, sicut Futura alterius significat. Sic et 2 Cor. 4 vertit Vulgata, Quod in praesenti est momentaneum. Sic Gal. 1, Christus dedit semetipsum, ut nos eximeret ex praesenti seculo pravo. id est, pravis istis hominibus, eorum moribus, et poenis aeternis. Praesentem esse Spiritu, absentem corpore, quid sit, infra declarabitur in vocabulo SPIRITUS. Praesens refertur alias ad eos homines qui loquuntur: sicut saepe in Sacris

celebratione beneficiorum eius. Mich. sexto: In quo praeveniam Dominum, incuruabor Deo excelso? Nunquid praeveniam eum in holocaustis et vitulis anniculis? id est, num illis eum mihi devinciam, demerebor, anticipando eius gratiam? Sic videtur illud Pauli esse Romanorum undecimo: Aut quis prius dedit, ut reddatur illi beneficium? id est, quis praevenit eum benefaciendo, aut officiis? quis eum sibi prior devinxit aut obligavit muneribus, ut quae iam ille a Deo percipiat, quasi iure ac merito consequatur? Deus misericordiae meae praeveniat me, et faciat me videre in hostibus mere. id est,

eius. Parves pro centum, magnus pro mille. id est, praestabat fortitudinem tot militum, seu aequandus erat tot hostibus 1 Paral. 12. 1. Corinth. 11, Coma mulieri pro velamine data est. id est, ut ea loco velaminis aliquatenus [?: ] tur, utpote quae eam ornet. Cum dico, Pro pecunia dedit mihi cibum, aut accepi cibum: significat commutationem, aut vicem. Alias, Aliquid pro aliquo fieri, significat, in commodum illius. Iob. 13, Nunquid pro Deo loquemini iniquitatem? id est, in favorem et commodu Dei, vel ut eius causam contra me tueamini? Exod. 18 Este tu pro populo

illas mirabiles actiones ac gestus Prophetarum, qui externis aliquibus notabilibus factis, ut gestatione iugi, catenarum, simulatione obsidionis, et similium, aliqua futura ex mandato Dei praenunciabant. Quin et ipsimet prophetae cum filiis vocantur prodigia. Isa. 8, Ecce ego et pueri quos mihi dedit Dominus in signa et prodigia in Israel. Quia filiis eius iusserat Deus imponi nomina Hesbaz et Seariasub, ut ipsis etiam propriis nominibus futuras calamitates indicarent. Sic Capite 20, iubetur nudus et discalceatus incedere, ut eo signo aut prodigio indicet Aegyptios et Aethiopas nudos in

naar, tria potissimum significata habet. alias enim significat filium, alias servum, seu ministrum cuiuscunque generis: alias denique puerilem aetatem: nonnunquam etiam imperitum, aut (ut Paulus loquitur) scientia puerum. Filium significat, ut Isaiae octavo: Ecce ego, et pueri quos dedit mihi Dominus, in signa et prodigia in Israel. id est, mei filii, quos mihi Deus est largitus. Puer senectutum parvus: [p.984] Genes. 44. id est, in senectute natus. Natus est tibi puer [?: m- ] lus, Ieremiae vigesimo. id est, filius. In hac significata ne videtur

et ad Deum deponerem eloquium meum. Aliquando significat studiose colere Deum. 2. Paralipom. 14: Iussit rex ut quaererent Deum patrum suorum id est, ut sedulo colerent. Sic 2. Paralip. 26: Quaesivit Deum in diebus Zachariae. In diebus autem: quibus quaesivit Iehovam, prosperum ei successum dedit Deus simulanter significat. Isaiae quinquagesimo octavo: Me quidem per singulos dies quaerunt, et scire volunt vias meas, etc. Interrogant me de iudiciis iustitiae, et propinqui mihi esse volunt. Non dixi Israeli, Frustra quaerite me: Isaiae quadragesimoquinto. idest, promisi

[?: me-- ] casum. Quies pro somno etiam Latinis usitatum est: ut Virg. Prima quies divûm dono gratissima serpit. Genesis quadragesimoprimo: Evigilavit Pharao [?: ] quietem. Dare quietem, id est, quietam et stabilem [?: ] sionem. Iehos. 22. Dominus dedit quietem fratribus vestris. id est, certas sedes. ut Virg. — Sedes spondent ubi fata quietas. Quiescere spiritum Domini super aliquem, est donari [?: ] Spiritum sanctum, eiusque dona. Sic dicitur Num. undecimo Spiritus Domini quievisse super Eldad et Medad, eosque

Unusquisque declinavit, simul facti sunt foetidi. Isa. 1, Qua parte percutiemini, addentes amplius recessionem, Sara, apostasiam. Et mox principes Iuda vocantur סוררים sorerim, recessores, apostatae. Recedit autem a Deo non tantum qui idololatriae se dedit, sed etiam qui desinit sperare in Deum: sicut Cain discedit a facie Dei, non sperans aut quaerens amplius eius opem. Sic omnino accipitur illud dictum Christi Luc. 8, Ad tempus credunt, et in tempore tentationis recedunt. id est, deficiunt a vera pietate et Christo, facti Epicurei, aut

sermonem, emphatica locutio est. Significat enim agnoscere eum pro vero Meschia, veraque Dei religione, eamque amplecti ac colere, ac secundum eius praescriptum, fidem, animum ac vitam dirigere. De tali receptione Christi dicitur Ioannis 1. Sui eum non receperunt: quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri. ubi. quid sit recipere, mox exponit inquiens: Qui credunt in nomen eius. Recipere Apostolos et Christum, Matt. 10, significat hospitio accipere, et alioqui humaniter et amanter tractare. Recipere, est approbare aut credere. Matth. 11. Si vultis

ipse redimet Israelem ab omnib. iniquitatibus suis: id est, dato precio passionis Christi liberabit. siquidem foecunda et praepotens, perpetuoque valens ac vigens est illa eius redemptio aut liberatio. Gal. tertio: Christus redemit nos de maledictione legis, factus maledictio: id est, semet dedit legi puniendum, ut nos ab eius poenis liberemur. Sic sequenti cap. Christus factus est sub lege, ut eos qui sub lege erant re dimeret. Qui dedit semetipsum, ut nos redimeret ab omni iniquitate: Tit. secundo. Sic primae Petri primo: Non estis redempti auro aut argento.

ac vigens est illa eius redemptio aut liberatio. Gal. tertio: Christus redemit nos de maledictione legis, factus maledictio: id est, semet dedit legi puniendum, ut nos ab eius poenis liberemur. Sic sequenti cap. Christus factus est sub lege, ut eos qui sub lege erant re dimeret. Qui dedit semetipsum, ut nos redimeret ab omni iniquitate: Tit. secundo. Sic primae Petri primo: Non estis redempti auro aut argento. Apocalyps. quinto: Qui nos redemit Deo, suo sanguine. Redemptio alias ipsam actionem liberationis, alias ius aut potestatem liberandi aliquem, alias denique

et Actor. 7, Moses vocatur redemptor: quia fuit minister Dei in redimendo populo. Verum Christus est unicus ac verus redemptor populi sui. Cum enim essemus captivi et servi poenae, irae Dei, legis, Satanae, peccati, mortis et inferni, ut nos a tot fortissimis et acerbissimis dominis liberaret, dedit animam vitamque suam pro nobis. Quandoquidem enim per peccatum aut iniustitiam inobedientiae, ceu per quoddam ingens debitum, in iram Dei, et istam tam horrendam servitutem incideramus: ille sua exinanitione, passione et obedientia praestitit iustitiae ac legi Dei plenissimam iustitiam, quam

Sed de discrimine ipsarum rerum, nempe regenerationis ac renovationis, postea dicam, nunc plura exempla locutionum et vocum harum ac similium, quatenus eis Scriptura promiscue utitur, adiungam. ¶ De hac Regeneratione dicit Iohannes cap. 1: Quotquot autem acceperunt eum, dedit eis hanc dignitatem, ut filii Dei fierent: nempe iis qui credunt in nomen eius, qui non ex voluntate carnis, neque ex voluntate viri, sed ex Deo geniti sunt. 1. Pet. 1, Renati non ex semine mortali, sed ex immortali per sermonem Dei vivi, et manentis in aeternum. 1. Iohan. 3. Quisquis

ex quavis maiore calamitate ponatur, non tantum pro illa spirituali ad aeternam [?: ] tem pertinente: ita etiam Salvator in Sacris literis non nunquam etiam de hominibus, praesertim virtute praestantibus, qui aliquando populum liberaverunt, dicitur. Secundo Reg. decimotertio: Dedit Iehova Israeli salvatorem, et egressi sunt de potestate Syriae. Iudic. tertio: Et cum clamassent filii Israel ad Deum, sustinuit eis servatorem, qui liberavit eos, nempe Othoniel filium Remaz. Sic etiam Ethnici opitulatores nominaverunt. Sic IESUS nomine proprio dictus est Servator, quia

Quae est eius ira aut misericordia, eodem ferme modo loquantur. Oseae undecimo. Non faciam secundum iram furoris mei. id est, non puniam eos [?: ] magnitudine irae. Psal. 106. Poenituit eum secundum multitudinem miserationum suarum, 1. Reg 10. Praeter ea quae dedit illi secundum manum regiam. id est, pro potentia et munificentia regia. Secundum aliquando significat incrementum. Oseae 4, Secundum multitudinem eorum ita peccaverunt. id est, quo magis creverunt, eo magis peccaverunt. Exod. 1, Secundum quod affligebat eum, sic crescebat, et sic

modo etiam patri conveniat, ut qui adeo misertus sit nostri, ut unigenitum filium nobis donaverit, quique nos ad filium trahit, qui item impium iustificat, et denique in sua manu conservat: tamen aliquanto usitatius de filio incarnato accipitur, qui semetipsum pro Ecclesia, omnibusque peccatoribus dedit. Est autem adeo augustum hoc verbum σωζῶ, ut (teste Cicerone Verrina 4.) uno Latino vocabulo reddi nequeat. Sic soliti sunt Ethnici Iovem Servatorem dicere, et aliquos etiam praecipuos singulorum locorum tutelares deos: ut in veteribus Graecis

consignari porro, aut sigillari, cum de piis dicitur, significat per Spiritum S. corroborari in vera pietate, et in corde certiorem fieri, quod Deus sit, pater noster. 2. Corinth.. 1. Porro qui nos confirm at vobiscum in Christo, et qui unxit nos, Deus est. Qui etiam obsignavit nos, et dedit arrhabonem Spiritus in cordibus nostris. Sic Ephes. 1. In quo etiam credentes obsignati estis Spiritu [?:--- ] promissionis sancto, qui est arrhabo haereditatis nostrae. Sic ibidem 4, Spiritu sancto obsignati estis ad diem redemptionis. Hac aut vicina de causa dicti sunt

quod magis communionem sonat, vide supra vocem communio. SOL. Sol dicitur factus in dominium, seu ut dominetur diei, et luna nocti: Genesis primo. Psalmo 136. id est, ut luna luceat noctu, et sol interdiu: Sicut Ieremias capite trigesimoprimo exponit: Qui dedit solem in lucem diei, et leges lunae atque stellarum in lucem noctis. Oriri aut occidere solem super aliquem, est illum tempore ortus aut occasus in suo opere esse, aut existere. Sic sol dicitur oriri super furem, Exodi vigesimosecundo, qui adhuc est in furto occupatus oriente aut orto

Ioan. 3, Quod natum est ex spiritu, etc. Ioan. 7, Nondum erat spiritus datus. 1 Cor. 2. Spiritus scrutatur arcana Dei. Gal. 3. Utrum ex operibus legis spiritum accepistis, an ex praedicatione fidei? 1 Petr. 4. Spiritus super vos requiescit. 1 Ioan. 3 et 4. De spiritu suo dedit nobis. Autor epistolae Iudae: Hi sunt qui segregant animales, spiritum non habentes. Apocal. 2, Qui habet aurem, audiat quid spiritus dicat Eccles. 2, [?: A- ] cum epitheto, quod vel ab essentia, vel ab officio [?: ] effectib. eius desumitur: ut Spiritus meus,

Dominus spiritum pessimum inter Abimelech et habitatores Sichem. Spiritus nequam: 1 Reg. 16, Spiritus autem Domini recessit â Saul, et exagitabat eum spiritus [?: neq- ] Domino. Actor. 18. Spiritus mendax, et mendacii: 3 Reg. [?: ] Ego spiritus mendax, Item, Dedit Dominus spiritum mendacii in ore omnium prophetarum. Spiritus immundus: Zach. 13. Spiritum immundum auferam de terra. Matt. 10. Mar. 3. 9. Luc. 6. 9. 11. Act. 5. Apoc. 6 et 16. Spiritus fornicationis:

IX. Spiritus pro anima et vita hominis. Iud. 15, Quibus haustis refocillavit spiritum, et vires recepit. Psal. 31, In manus tuas commendo spiritum meum. Psal. 76, Qui aufert spiritum principibus. Eccles. 12, Spiritus autem revertatur ad Deum, qui dedit eum. Tob. 3, Et praecipe in pace recipi spiritum meum. Isaiae 2, Quiescite ab homine, cuius spiritus in naribus eius est. Isaiae 42, Dans statum populo qui est super eam, et spiritum calcantibus eam. Zach. 5, Spiritus in alis earum. Et 12, Dominus fingens spiritum hominis. Habac.

[?:-da ] Iordanis. A, vel Ab. Psal. 22. Confidere me [?: facie- ] super ubera matris. id est, inde ab uberibus. Zach. 4 [?: ] una super sinistra eius. id est, a sinistris. Isa. 53, [?: vide- ] significare quamvis, aut licet: Et dedit cum impiis sepulchrum eius, et cum divite in mortibus eius: [?: supe- ] iniquum facit, et non dolus in ore eius. id est, licet nihil plane tale commeruerit. Ad. Psal. 18. [?: Clamav- ] per Iehovam, et exaudivit eos. Gen. 38, Ascendit [?: ]

Sic Act. 22, Paulo in templo divina revelatione dicitur a Christo: Festina, et exi cito ex Hierusalem, quia non accipient testimonium tuum de me: id est, doctrinam tuam, quam de me praedicas. Sic 2. Thess. 1, Testimonium nostrum est creditum apud vos: id est, praedicatio ac doctrina. Qui dedit seipsum precium redemptionis pro omnibus testimonium suis temporibus: 1. Timoth. 2: id est, qui venit in hoc, ut suo tempore docendo et patiendo testaretur de Dei voluntate, ac hominum salute. Sic Hebr. 9 dicitur per mortem suam patefactus 1. Corinth. 1, Sicut Christi testimonium

benedicto semine cum Abrahamo initum. Qui locus confirmat id quod supra dixi, de triplici testamento: quandoquidem etiam illam primam pactionem cum Abraamo initam Lucas aut Petrus hic vocat testamentum, post quod sequutum est Mosaicum testamentum. Sic et mox cap. 7 inquit Stephanus: Dedit Deus Abraamo testamentum circumcisionis. ¶ 2. Cor. 3 confert Paulus novum testamentum, cuius ipse sit factus minister, cum veteri, idque longissime praefert huic: quod esse dicit literam, non spiritum: ministerium mortis et peccati, non virae aut iustitiae: abolendum, lapidibus non cordi

et praesertim occupante Christo postea totum mundum spiritualiter. Exo. 13, Transire facies omnem apertionem vulvae ad Iehovam. i. omne primogenitum Domino consecrabis. Transire faciens haereditatem patris Aaron ad eas: Num. 27. Esth. 8. Accepit rex annulum suum quem fecit transire ab Aman, et dedit eum Mardochaeo: id est, quem ademerat. Sic dicitur etiam Transire facere iniquitatem alicuius ab aliquo, pro auferre ab eo. Zach. 3. Sic 2. Sam. 12 dicit Nathan ad Davidem: Dominus fecit transire a te peccatum tuum 2. Sam. 24 Fac transire iniquitatem servi tui. Transire ante

quicunque demum vestrorum, forte peccaverit. Ibidem: Quicquid enim seminaverit homo, hoc et metet: id est, quod aliquis egerit, eius mercedem recipiet. Vir aliquando significat Quisque Ezech. 22: Vir in brachio suo fuerunt ut effunderent sanguinem. pro, quisque pro [?:-rili ] sua dedit operam, etc. Idem valet interdum [?: red- ] catum hoc nomen: Vir vir de domo Israel, qui mactaverit, Levitici 17. pro, quisquis, vel quicunque. Vir vir

orationis vocabitur: id est, aut erit, aut esse debebit. Matthaei primo: Quod ex ea nascetur sanctum, vocabitur filius Altissimi. id est, erit. Romanorum septimo: Si mulier vivente viro sese alteri adiunxerit, adultera vocabitur: id est, erit. 1. Ioannis tertio: Videte qualem dilectionem dedit nobis pater, nempe ut filii Dei vocemur: id est, simul ab ipso habeamur ac foveamur. Vocare amicum sub ficum, aut sub vitem suam, est, invitare eum, seu tranquillo ac felici tempore perfrui, cum amici sese

ubi, etsi primum de doctrina et eius efficacia dicitur, tamen postea de omnipotentia Dei necessario [?: in-gi ] debet, qua mortui resuscitabuntur. Sic in Psalmis quoque saepe accipi videtur de praepotenti efficacia Dei. Psalmo quadragesimo sexto: Tumultuantur gentes moventur regna. Dedit vocem suam, dissoluta est terra. Ioel. secundo: Dominus dat vocem suam ante exercitum suum. Crebro significat ista loquutio [?: toni- ] et fulmina Dei, et simul efficacem vim. Psalm. decimo octavo: Intonuit in caelis Deus, et Altissimus [?: de- ] vocem suam,

vocem in excelso, est excelse clamare, seu valide: sicut forte et illud, Gloria in excelsis. Silentium et vocem audivi: Iob quarto pro, vocem silentem, aut tenuem et gracilem audivi. Dare vocem suam cum fletu, Genesis quadragesimo quinto. id est, clara voce flere. Sic Numeri decimoquarto: Dedit vocem suam populus. Proverb. octavo: Non Proverb. octavo: ne sapientia clamat, et intelligentia dat vocem suam? Sic et Dominus dicitur dare vocem suam, cum tonat: Ioel. 2. 2. Samuelis vigesimosecundo: Et etiam cum loquitur, Ioel. tertio: Iehova de Sion rugiet, et de Ierusalem dabit

et quinquagesimo: Quis est iste pastor, qui resistat vultui meo? id est, mihi? Agnitio vultus eorum respondet eis. Isaiae tertio. id est, ipse eorum vultus confitetur ac testatur perditissimum illorum animum et scelera. Ibidem: Honorabilis vultu aut facie, significat venerandae faciei hominem. Dedit ei partem unam vultus aut faciei: primo Samuelis primo. id est, tristi moestaque facie. Ibidem: Non fuerunt illi amplius vultus, aut facies. id est, laeta facie praedita fuit, exporrexit frontem. Vultum avertere, significat iratum esse, et exaudire nolle: is enim iratorum gestus

Passer, nonnunquam Dominus, aut vir sanctus. In Psal. Etenim passer invenit sibi domum. Et aliter, passer de quo dicitur ad sanctum: Transmigra in montem sicut passer. Gallus, Dominus, ut puto, aut sanctus. In Solomone. Et gallus ambulans inter gallinas laetus: Et in Iob. Quis dedit gallo intelligentiam? Et in alteram partem: Et asportari te faciam, sicut asportatur gallus gallinaceus. Gallina, sapientia, sive Ecclesia, sive anima. In Evang. Sicut gallina congregat pullos suos sub alis suis. Vespertiliones, idolorum monstra tenebris dedita. In Propheta: Ut adoretis

adverius vitia conflictus. In Apost. Sic pugno, non quasi aerem verberans. Pax carnis in bonum et spiritus concordia In Ps. Rogate quae pacis sunt Hierusalem. Item Pax, Christus. In Apost. Ipse enim est pax nostra. Victoria, de diabolo, vel de adversis triumphus. In Apost. Deo autem gratia, qui dedit nobis victoriam per Dominum nostrum IESUM CHRISTUM. Bravium, consummatorum praemium meritorum. In Apost. Ad destinatum persequor, ad bravium supernae vocationis Dei. Corona, aeternae gloriae pro iustitia merces. In Apost. De reliquo reposita est mihi corona iustitiae. quoniam spiritalium

aeterna erit iustus 638 [?: ] Ab auditione mala non timebit iustus 62. 63 Corova iustorum exaltabuntur in gloria 183. 51 113. Qui constituit sterilem, matrem filiorum laetantem 631. 5. 6 115. Caelum caeli Domino, terram autem dedit filiis hominum 136 36 116. Accipiam calicem salutis, et invocabo in nomine Domini 96. 64. 65 Circum de derunt me dolores mortis, etc. 673. 68 Dixi infestinatione mea, Omnis homo mendax 305 62. 63 Preciosa in conspectu

te amplius incircumcisus 21. 13. 14 53 Non est inventus dolus in ore eius 804. 31 Ipse portavit languores nostros 517. 59 Noticia sui iustificabit multos 733. 24 Castigatio sive disciplina pacis nostrae super eum 245 13. 14 Dedit sepulchrum eius cum impiis, etc. 677 7 Dominus fecit in illum incurrere omnium nostrum peccata 766. 61 Qui ambulat in iustitiis, et loquitur aequitates 26. 39 40 54. Quoniam ignominiae adolescentiae tuae oblivisceris 1272. 28. 29

Sed dilexerunt homines tenebras magis quam lucem 602. 55. 56 Vidimus gloriam eius, tanquam gloriam unigeniti filii Dei 364. 60. 61 Ex eius plenitudine omnes accepimus 961. 26. 27 etc. Quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem, etc. 928. 54. 55 Non ex sanguinibus carnis 85. 39 Gratia et veritas per Iesum Christum facta est 1257. 3 etc. Plenus gratia et veritate 372. 46 Deum nemo vidit unquam, etc. 1270.

est tibi pars neque sors in verbo hoc 826. 59 Video te esse in felle amaritudinis, et vinculo iniustitiae 302. 59. 60 9 Dicit Christus se vocasse Paulum ad hoc, ut portet nomen suum coram gentibus 922. 22. 23 etc. 11 Num igitur poenitentiam dedit ethnicis Deus 908. 8 13 Dicit Paulus ad Elymam magum, ô inimice omnis iustitiae, etc. 1016. 2. 3 Excitaverunt Iudaei adversus Paulum mulieres religiosas 1028. 34 Negastis Christum coram Pilato 716. 12. 13 14 Non tamen

19. 11 Dives est Dominus in omnes invocantes illum 247. 49 11 Non tu radicem portas, sed radix te 921. 70 Erga te vero bonitatem, si permanseris in bonitate 88. 29. 30 Dona Dei sunt sine poenitentia 909. 40 Aut quis prior dedit, ut reddat illi, etc. 946. 25 Noli altum sapere 32. [?: 6- ] Sic et hoc tempore reliquiae secundum electionem factae sunt 1209. 22. [?: ] Ministerium meum illustro, si quo modo, etc. 1002. 37

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report