Your search found 769 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 348-724:

in primo lapsu interfecisse et corrupisse: sequitur, eum illos in suos filios transfigurasse, sicut ipsemet exangelo lucis, tenebrarum angelus factus est. Deus condiditipsum hominem ad imaginem suam, non tantum eius accidentia. Ergo etiam ipsa hominis substantia, est imago Dei, sicut Philippus diserte affirmat, animam sanam esse imaginem Dei: et sicut Apologia citat Ambrosium dicentem, animam in qua Deus habitat, esse eius imaginem. Ergo etiam, contraria satanae imago, est ipsa substantia hominis. Ergo etiam novus homo, qui mortificato vetere conditur, est substantia hominis.

omnem nativam vim amiserunt, sive vetustate sive alia quacunque corruptione, ut si submersa sint, etc. non amplius sunt aromata aut medicamina: sed tantum lignum aut lutum. Sal non saliens, non amplius est vere sal: sed harena, aut aliud quid inutile et abiiciendum. Philippus et Victorinus, aliique saepe vocaverunt corruptum hominem ἐρείπια, rudera, ruinasque prioris illius pulcherrimi aedificii. Et sane ita res se habet. Quaero autem, an in collapsa domo, in fracta et putri navi, in lacera, discerpta et prorsus

σαρκὸς, esse hostem Dei, et causam mortis: an'non hocidem est, ac esse peccatum? At Phil. ac Victorinus super novum Testam. dicunt, illud φρόνημα aut sensum significare tum intellectum tum voluntatem. Supra indicavi plenius sententiam Philippi de eo loco. Igitur intellectus et voluntas hominis (quae sunt certe substantia animae) sunt peccatum. Formetur integer syllogismus ita: φρόνημα, sensus carnis est substantia: quia est ipsa ratio, teste Phil. et Victorino:

actio omnesque eius partes eo directa atque ita formata sit, ut ad veritatis conservationem, errorum extirpationem, gloriam Dei, et publicam utilitatem spectet et referatur. Hîc enim primarius finis ac scopus totius huius synodi, ut supra est dictum, esse deberet. Secundo, scribit Philippus in Germanica praefatione Ratisponensis Interim, non raro id accidere, ut aliquot potentes cum paucis Theologis consusurrent et conspirent, seu ut ipse inquit, die koepffe zusamen stecken , et Religionem pro suo arbitrio forment, inconsultis aliis.

ἔφατο ἔκτε ὀνόμαζε unde sit 248 Homericum stylum cur Aristoteles laudet 389 Homo a satana in primo lapsu corruptus 378. an idem sit quod prius 377. animalis quomodo cum Deo pugnet 373. corruptus quomodo a Philippo et Victorino sit appellatus 378. cur a Deo conditus ibid. idem diversis nominibus in scriptura S. nuncupatus 113. imago satanae 370. in prima creatione qualis 368. non renatus, diaboli opus 381. novus 372. novus quomodo liber 324. originale malum 372.

est ignorantia Dei 70 ingenii humani ruditas 304 illuminare faciem super aliquem 185. vultum suum super aliquem 187 imago 180. in primis parentibus et peccatum originale quid 371. quid Ambrosio 376. quid Patribus 372. quid Philippo. ibid. quid Sophistis. ibid. satanae quid. ibid. imaginis Dei amissionem vehementissi me novum Testamentum urgere 342 imaginem incorruptam complecti intellectum, voluntatem et cor 372 impietas summa

a Deo convictus 386 pharisaei impoenitentia 310 pharisaei quatenus sepulchrum dealbatum 198 pharisaeorum ieiunia 312 pharisaeorum poenitentia 305 φιλεῖν 191 Philippi sermo qualis 269. Melanchtonis sententia, de quatuor Scripturae S sensibus 44 Philosophia, medicina animi 70. quomodo hominem consideret 370. quomodo item theologiam. ibid. quomodo scripturam oppugnet 369

genere et Graece, et Latine desudasse. At nostra haec apis (quod sine invidia dictum sit) amoeniora pascua ingressa, e thymo coelesti rore insperso favos suos concinnavit, unde odoris suavitas teneris animis infusa, et in Deum Opti. Max. pietatem, et in patriam amorem, et in Regem Philippum singularem benevolentiam, et observantiam procreabit. Valete viri optimi, et urbem omnium quas Sol videt, clarissimum diu foelices incolite. D. Rhacusae.

et uxori, et natis alimenta parasti,
1.4.23.2  Dicam equidem, regi iure negare potes.
1.4.24.1  Aurum aurum cives, auro splendente Philippus
1.4.24.2  Rem gerit, et Victor castra inimica premit.
1.4.25.1  Mulus, et Ausonius sermo, et differta crumena,

genas, pueris Paule relinque nuces.
1.4.41.1  Ne quos muneribus corruperit, esse fideles
1.4.41.2  Credat, Alexandro saepe Philippus ait.
1.4.42.1  Optima vivendi ratio si creverit usu,
1.4.42.2  Nulla ingrata minus, nec mage dulcis erit.

Aristoteles, semivir ille mea.
1.11.53  Qui cibus, et potus recte praescribitur aegro.
1.11.54  Nulla magis facilis nec medicina prior.
1.11.55  Si prodesse nequis, cur vis praeesse Philippo?
1.11.56  Ni vis digna pati verbera, cede loco.
1.11.57  Ingenium servile haudquaquam horteris ad altam
1.11.58  Virtutem, gaudet serpere porcus humi.

quamvis lasciva repugnet
3.3.4  Bilbilis, argutis ludere Xeiniolis. Adamas.
3.4.1  Austriaco mittit Ganges adamanta Philippo.
3.4.2  Ornet ut invictam regia gemma manum. Pyropus.
3.5.1  Haec adamante minor, nomen quae sumpsit ab

fert regum sublimibus apta columnis
3.20.2  Cincta mari Aegeo, Cyclas et una parat. Alabastrum.
3.21.1  Digna Philippaeis fiant ut pocula mensis,
3.21.2  Phidiacas poscunt haec alabastra manus. Christallus.
3.22.1  Eruta ab

immersit aceto,
3.23.2  Laudet vetustas unionem parcius. Hebenus.
3.24.1  Quod hebeni globulos versat Rex mane Philippus,
3.24.2  Misit ab urbe patrum maximus ille Pius. Costus.
3.25.1  Urit odoratum tellus Gangaetica

Hispidus, et glauca vir fuit ille coma. Scholium. Allata est pellis e Brasilia, quae cum diu Olyssipponi spectaculo fuisset, missa est postea ad Regem Philippum. Leo.
3.203.1  Qui leo Marmarica fremit et dominatur arena,
3.203.2  O quoties curvo

Phillipus Hispaniae Monarcha.
4.2.17.1  Quod neque Sol vidit, neque quisquam crederet, unus
4.2.17.2  Hesperia in magna sceptra Philippus habet. Idem.
4.2.18.1  Post deploratas clades, et tristia magni,

Idem.
4.2.18.1  Post deploratas clades, et tristia magni,
4.2.18.2  Regis et (heu) iuvenis funera Daverii.
4.2.18.3  Illuxit terris signum caeleste Philippus.
4.2.18.4  Et tulit accisis Austria rebus opem. URBIUM NOMINA.

Medea malis noxia carminibus.
6.4.5  Nec labor ille minor vigilem sopire draconem,
6.4.6  Et modo dente satos vincere terrigenas.
6.4.7  Longe aliam Andreae suspendit ab arce Philippus,
6.4.8  Victor agens mediis finibus Allobrogum.
6.4.9  Pugnat ut ante alios, et ferro conficit hostem,
6.4.10  Alter ut invicto pectore Gediones.

10.63.4  Orta cadunt. virtus intemerata manet. Odi memorem compotorem.
10.64.1  Invitas ad coenam, et prandia lauta Philippe,
10.64.2  Non veniam. quare? Tucca venire vetat.
10.64.3  Vir bonus est, inquis, cedo. Laudandus et aeque.
10.64.4  At conviva loquax, et memor esse solet.

11.27.7.3  Et licet rarus nostra spectetur in urbe,
11.27.7.4  Unus, et hic rarus Vellia Petrus erit.
11.27.7.5  Vellia clarus avis, et regis cura Philippi.
11.27.7.6  Vellia dulce decus, praesidiumque meum.
11.27.7.7  De quo multa velim si dicere, multa supersint,
11.27.7.8  Et Latio dignum carmine crescat opus.

Henricum Regem fratricidam parit, huic Ioannes filius in regnum succedit, Ioannem Henricus valetudinarius excipit, hic ex Caterina Lancastria Ioannem suscipit. Huius Isabella filia Ioannam insanam Caroli Caesaris matrem edidit, a Carolo Philippus, qui hodie in Hispania rerum potitur, procreatur. Mittit dono flabellum mense Februario.
12.16.1  Stat concretus adhuc de frigore Rhenus, et alte

N Mala, et morbis vulgaribus O. Insuper ora P.
12.18.43  Inde mari Oceano, illinc divisa Pyrene
12.18.44  Omnis in unius concessit iura Philippi. A. Idest. Sicula; Horatius in Sermonibus B . Lege Ciceronis epistolam, cuius initium est in omnibus meis epistolis.

13.73.9  Fama est exemplo, quae non contenta sepulchro.
13.73.10  Per mare, per terras fertur et ora virum. Ad Philippum.
13.74.1  Sextilem mihi iam totum non visus in urbe
13.74.2  Scire velim, quanam parte Philippe lates.
13.74.3  Num Melite, num parva Chrome, num consita Baccho

et ora virum. Ad Philippum.
13.74.1  Sextilem mihi iam totum non visus in urbe
13.74.2  Scire velim, quanam parte Philippe lates.
13.74.3  Num Melite, num parva Chrome, num consita Baccho
13.74.4  Tauris, an aequoreo detinet Ombla sinu?
13.74.5  Anne magis Staeis conchilia lentus in undis

In Hispaniam.
13.78.1  Rem Gotham, et Gothos iactas Hispania Reges,
13.78.2  Nomina famosis nota latrociniis.
13.78.3  Gothus et a prisca memoratur stirpe Philippus.
13.78.4  Iam neque Belga tibi, nec placet Austriades.
13.78.5  At pius ille senex, natum qui sistit ad aram
13.78.6  Quaeque senem sequitur inclyta progenies.

14.3.14  Te cum versiculis tuis poeta. Camini dedicatio.
14.4.1  Cultor exigui laris Philippus
14.4.2  Sed Phoebi tamen innocens sacerdos
14.4.3  Hunc Vulcane tibi dicat caminum
14.4.4  Nodo sastrue roboris nitentem.

14.7.2  Hic nostrae vetus inquilinus urbis,
14.7.3  Heu miser furit ut malum furorem.
14.7.4  Nam comam modo demptilem paravit
14.7.5  Totis quattuor aureis Philippis.
14.7.6  Nec domi reliquus minutus assis
14.7.7  Ut restim queat implicare collo,
14.7.8  Si quid praeterea cadat sinistre.

16.2.3.23  Adde pares animo curas, compressaque vota.
16.2.3.24   Secessusque atque alti pectoris astu
16.2.3.25  Tradita magnanimo regalia sceptra Philippo.
16.2.3.26  Adsideant lateri comites. Dicaeaque virgo,
16.2.3.27  Virgo immota oculos, dextramque armata securi.
16.2.3.28  

Aliud in eundem.
16.2.12.1  Nuncius (heu) bello regem cecidisse Sebastum
16.2.12.2  Attulit, et fractas Emanuelis opes.
16.2.12.3  Et successorem nobis instare Philippum
16.2.12.4  Collecto Hispanae robore militiae.
16.2.12.5  Non Gallum auxilio, classes non ire Britannas,
16.2.12.6  Sicut sparsa diu, vanaque fama fuit.

ossa tua.
16.2.17.13  At quocunque solo, coeli quocunque sub axe
16.2.17.14  Maior et invidia, grandis et umbra iacet. Decessit Mantuae Carpetanorum in Hispania, incredibili Philippi regis dolore, cui ille charus, Acceptusque erat. Elatus est splendidissimo apparatu, omni fere Hispana nobilitate funus prosequente. Leonorae Etruriae

sit; respondebitur, Divi olim Maximiliani II. Et in secundo gradu, similiter idem Dominus quondam Maximilianus II. cuius filius? Apte dicetur, D. quondam Ferdinandi; sic Ferdinandus et Carolus V. cuius filius? Philippi Regis Hispaniarum, unde et Infans Hispaniarum dictus est; et Philippus cuius filius? Maximiliani primi; et Maximilianus I. cuius filius? Tandem dicendum, Friderici III. Imperatoris, apud quem Sacra

gradu, similiter idem Dominus quondam Maximilianus II. cuius filius? Apte dicetur, D. quondam Ferdinandi; sic Ferdinandus et Carolus V. cuius filius? Philippi Regis Hispaniarum, unde et Infans Hispaniarum dictus est; et Philippus cuius filius? Maximiliani primi; et Maximilianus I. cuius filius? Tandem dicendum, Friderici III. Imperatoris, apud quem Sacra Regni Corona, fuit per annos viginti quatuor. Et Hi quinque

lib. 7. Decad. 2. Et nec illud quidem omittendum videtur, quo attentio Iudicum, in audiendis causis, mirifice exprimitur, ac potissimum in huiusmodi Appellationibus quae pro maturiori sui revisione transmitti solent. Philippus Pater Alexandri Magni, cum causam cuiusdam Machaetae cognoscens, dormitare videretur, nec satis animadvertere, quae ille pro suo Iure diceret, ad extremum Machaetam damnavit; quo vociferante, ac provocare

Alexandri Magni, cum causam cuiusdam Machaetae cognoscens, dormitare videretur, nec satis animadvertere, quae ille pro suo Iure diceret, ad extremum Machaetam damnavit; quo vociferante, ac provocare se dictante, Philippus ira percitus, ad quem tandem inquit? Ibi vero Machaetas, ad te (inquit) ipsum, o bone Rex, si quando experrectus animum adverteris. Budaeus in Pandect. Simile quoque Valer. Max. lib. 6.

et manci dicebantur; et in multorum consistoriis pingebantur. Imovero exordiis et epilogis orationum, Causantibus uti, non permittebant, ne iis animi ipsorum in contrarium demulcerentur. Denique Philippus Macedonum Rex, Alexandri Magni Pater, semper querulanti unam aurem accommodabant, et alteram obstructam, alteri parti synceram servabat. Unde apud nos quoque iam dici solet; Audi Et Alteram Partem, etc.

pudor; nec parua est gloria Patri
4.88  Spectare optatos nati melioris honores.
4.89  Sic Hector Priamum, sic Pelea magnus Achilles
4.90  90 Vincit et Aemathium proles generosa Philippum.
4.91  Et decorat uictam foelix uictoria partem
4.92  In partu laetata pio, sed Marte feroci
4.93  Famam illi uicere Patrum. Tibi, candide Vates,

AERARIUM meum, tamdiu Croatiae, praesertim et Sclavoniae interclusum et obseratum. In cujus defatigationis mercedem, non Domitiani Caesaris centena HS. seu duo millia, et quingentos Philippeos, quos teste Svetonio tàm Graeco, quàm Latino Rhetori in annuum salarium destinaverat, nec Socratis mille drachmarum Minerval; sed hoc unicum peto, et obsecro, ut si quid ex hisce divitijs meis, quantumvis à quinquaginta octo annis

est, quae excoli potest, usque dum veniatur prope Japoniam et ultra, quam Deus suo tempore fortasse volet totam ad se reductam. Dolendum est, quod tam parum scripserint de his missionibus, de tam uberi campo animas lucrandi, nam ut egomet recordor, parum de his missionibus audivi. Omnes ad Philippinas et Marianas contendebant, Paraquarienses etiam habebant famam. Est in hisce terris plus spatii, quam in omnibus memoratis, est et campus patiendi et, si Deus vult, Martyria sustinendi, est et campus apostolicam vitam exercendi in fame, siti, vigiliis et ieiuniis, multis in laboribus

charitas, cui non solum sufficit unus angustus vestris pectoribus apostolicis provinciae orbis ideo et e vestro gremio concessis missionariis castrensibus gaudet imperium. Dacia, Turcia, Curlandia de vestris apostolicis operariis triumphat, paenitentiariae in Italia legationes in Hispania, in Philippinis labores assidui gloriosam ac immortalem vestram reddunt Societatem. Et huc vires vestras exercite huicque gentilitate indigenti suppetias mittite, sub vestra o aquilarum puli tutela securae erunt hae alioquin miserabiles rapacis avernalis accipitris praedae. Vestra sub protectione deum

stimulis: timidae spes, gaudia maesta,
1.128  Turbida, sollicita, infidos trepidantia casus,
1.129  Nunquam et plena satis, nunquam non anxia vota.
1.130  7. Progenies magni, maior genitore, Philippi,
1.131  Testis Alexander, fortunatissimus vnus
1.132  Qui fuit, et quo non alium Mauortia virtus
1.133  Celsiùs imperio, ac praestantibus extulit Ausis.
1.134  Ille tamen

primum
1.227  Martem inuadenti fuerant, perrumpere metas
1.228  Imperij patrij, angustaeque suburbia Pellae
1.229  Ad Persas, ad Bactra, adque Euri extendere nidos,
1.230  Et Cyri solio solium mutare Philippi.
1.231  Audax, quanquam hominis, furor. At nunc omnia rerum
1.232  Claustra remoliri, totque vno niteris Orbes
1.233  Composuisse iugo. Demens! Molimine tanto,
1.234  Vltra anni, Solisque vias, caelique

Vide Plat. In Theateto.
4.1069  Lumina praebuerat. Claudo quis rectior Aequi
4.1070  Author Epicteto? Medij frons luminis orba
4.1071  Pellaei minimum titulis gestisque Philippi
4.1072  Obfuit. Annibalem luscum videre cruenti
4.1073  Caedibus Ausonijs Thrasymenus, et Aufidus: ipsa
4.1074  Talem Roma suo vidit pro limine, lusci
4.1075  Nec, puto, ridendam faciem sibi credidit

et Zarnagora, poste nell estrema parte di Slavonia. Ioannes Lucius /In notis ad historiam Diocleatis ad finem/ Epirum quoque reliquaque loca Slavi quod possederint, non negat. Thessalonicam etiam, Pellam, Pheras, Andram, Philippos et Heracleam Pater Iacobus Micalia e Societate JESU, Croatiae sive Slavoniae /Thesauro linguae Illyricae/ attribuit. Et quidem Bjelobardo, et Bjelazora inter Plinii historias celebratae Macedonum Civitates maioris linguae et potentiae Croatorum

Issachar, Enoch, Hebronia pubes
Prompta manu – fundaque! – venit si quando cruento
Ore lupus pecorique instat; cupidusque iugalis
Advenit fidei Simeon, quem matre Rebecca
Clarus avis dedit Elias, sed lege Philippi
Defuncti Soboles; sterilis post fata iugalis
Cognatum siquidem thalamo donante Rebecca
Fraternum semen genito Simeone revixit.
Adfuit et Samson cui Hermonea Salome,
Orba viri

suo optatas rupes, quo Virginis alma
Et soboles posuisse sitim ferturque beata
Inde bibisse parens siccisque labore diurno
Surgentem labris laticem admisisse maritum.
Mansit honor fonti: siquidem sermone Philippi
Hoc pius Aethiopum regina semivir hausit
Fonte fidem, formare potens eodemque perustos
Marmaridas vero; et fecundae munere lymphae
Divino ingentem populum generare puello.

153  Ecce flagrantem rotat ecce pinum
154  Eumenis tristi veniens ab Hemo
155  Et nova sacros violare gestit
156  Clade Philippos.
157  Quisquis a longis dapibus refractam
158  Indolem et census minuit paternos
159  Quemque fregerunt violata in altas

alis versicoloribus
14  Virtus renidens et vigor aliger
15  Mortalis ultra sortis arcem
16  Ingenuo raipuere nisu,
17  Philippe, quo te dulcibus excipit
18  Astrea tectis et Themis advenam
19  Novumque complexura civem
20  Fatiferos dea condit enses.

religionis imprimis studiosus, scripsit atque in lucem edidit Speculum confessionis Illyrica lingua, in quam etiam Doctrinam Christianam Roberti Bellarmini, ejusdem societatis theologi, transtulit. Mortuus est Ragusii anno 1608. Ejus meminit Philippus Allegambe in catalogo scriptorum societatis Jesu. Andreas Boccareus Spalatensis, Caesarei pontificiique juris scientissimus, Beneventi publicum gerens officium vita decessit anno 1595. Georgii de Caris

alumnos mathesim docuit ac ipse vicissim Sinensem astronomiam didicit. Cum autem crebris stomachi doloribus vexaretur, obiit anno 1620. Scripsit literas Japonia Ex Japoniae. anno 1615. et 1616, prout refert Philippus Allegambe in catalogo scriptorum Societatis Jesu. Laurentius Cyprianus, cujus Cypriana familia, quae extincta est, Spalatensis civitatis nobilis imprimis et illustris, ex qua prodiere multi praestantes viri et de patria optime

et Apostolicus dioecesis Macarschensis et etiam Scardonensis, vere juxta Sapientis verbum animam sortitus est bonam, nemini molestus, nemini gravis, sed contra omnibus jucundus, omnibus suavis, numquam animos extulit, sed demisse humiliterque se gessit. In ecclesia, quam sub invocatione sancti Philippi Nerii propriis impensis aedificavit Spalati prope domum suae habitationis, nihil eorum praetermisit, aut praetermittit, quae ad majorem Dei cultum et gloriam animarumque salutem faciunt, quaerens non quae sua sunt, sed quae Jesu Christi. Synodum Stephani Cosmi, archiepiscopi Spalatensis,

illustrium Dalmatarum publicae lucis usuram acquirat, si alicubi Mmss. derelicta vel neglecta jacet. Sed hic vir praeclarus vitam integerrime ductam finivit die 3. Octobris anni 1701, aetatis 73. nondum expleto, lapsus in terram in aede sacra divi Philippi Nerii dum sacrum inibi facere vellet, pressus pondere senilis aetatis, postquam Synopsi primae summam manum imposuisset absolvens vitam Marci Maruli, cujus memoriam tamquam viri omni laude digni in urbe Spalati suscitare conatus est. Etsi morte improvisa peremptus sit, tamen suum Marulum

1.169  Nos tibi de solido ponemus marmore templa,
1.170   Uremus meritis et pia thura focis. 170
1.171  Hic Caesar notusque aderit pietate Philippus,
1.172   Hic regem aspiciet Gallica turba suum.
1.173  Credo equidem. Interea communia vota secundes,
1.174   Et fausto, o Lodoix, omine dexter ades.

1360  Urbis in amplexu spondebant; nec minus omnes
1361  Fortuna a magna magnam fecere ruinam.
1362  Adde, quod exitio Marathon quibus Emathiique
1363  Una prostratis in caede fuere Philippi,
1364  Sunt eadem quoniam sortiti fata, videri
1365  Deberent pariter sub eodem sidere nati.
1366  Fratres praeterea gemini, quos edidit uno
1367  Partu enixa parens sub eodem

Gubernator generalatuum Varasdinensis Carolostadiensis: serenissimus princeps Josephus Fridericus dux Saxoniae Hildburghausen, qui eosdem generalatus ad regulam militarem collocavit, in regimina distribuit, officiales constituit, immortali dignus memoria. Dominus baro Philippus Levindus de Beck, generalis peditatus, constitutus gubernator 1763. Generalatus Carolostadiensis. Dicitur a praesidio erecto 1578. a Carolo archiduce, quia in eodem sedes esset generalis commendantis. Post regulationem principis Hildburghausen habet regimina pedestria tria,

de Abraham. Antonius Zlatarich canonicus Zagrabiensis sancti Irenaei. Antonius Zdenehay praepositus beatae virginis Mariae ante castrum novum Budense. Ordinis militaris Theresiae crucis. 1mae crucis. Dominus comes banus Franciscus Nadasd. Dominus baro Philippus Levindus de Beck. Dominus comes de Brentano. Minoris crucis. Dominus comes generalis Josephus Draskovich. Dominus baro Antonius Settwicz generalis. Dominus Pauer Elias vicecolonellus Crisiensis. Dominus Szeczujacz major regiminis Gradiscani.

interceptus est. Evocavit clancularie sororium avunculus, fidem eidem spondens, nihil mali sibi futurum, interea Theodoro inscio Carlostadiensium agmen eidem insidiabatur, dumque ab avunculo recedere vellet, capitur et Costaniczam deducitur, vinculis carceribusque, una cum secretario suo popa Philippo Terbuhovich, mancipatur. Fit eidem processus, sed probabat ipse in eodem tumultu se summa praestitisse principi servitia, quoniam 1mo. si idem non prohibuisset, conventum fuerat, officiales omnes necare. 2do. Kostaniczam ipsam cremare

pontificis Benedicti XIV. et pro dioecesi Zagrabiensi sunt sequentia.) In Januario: Conversionis sancti Pauli. In Februario: sancti Mathiae apostoli. In Aprili vel Martio: feria II. et III. Paschatis et festum sancti Georgii militis et martyris. In Majo: sanctorum Philippi et Jacobi et Inventionis sanctissimae Crucis. In Junio: feria II. et III. Pentecostes. In Julio: Visitationis beatae virginis Mariae, sanctae Mariae Magdalenae et sancti Jacobi apostoli; item sanctae Annae. In Augusto: Transfigurationis domini, sancti

commendavit. Apud quem effecit Jellachich, ut quidam Bosnensis provinciae pater, uni Jankovichio acceptus, exosus reliquis, contra hujus provinciae vota pro commissario, ut illi vocant, provinciae hujus sancti Ladislai, quin haec provincia vel audita eatenus fuisset, nominaretur, pater videlicet Philippus Penich, qui et illud a generali accepit, ut si pater Alexius Jellachich tanquam definitor senior repertus idoneus aptusque fuerit, atque ad vota provinciae ut adlaboret commissarius, hujus si non ad provincialatum saltem aliquam promotionem. His habitis, Jellachich redire a generali

Pisac ostavio mjesto neispisano. Hi uti intra se de praedominio certabant, sic suae quivis factionis monachos habuit. Ivanovich in Venetam plane concessit provinciam. Jankovich sequenti anno 1756. ad generale profectus capitulum, Romae obiit. Duxerat secum, patrem Philippum Penich, quem confusionis reliquit haeredem. Post absolutam a Penich commissarii in hac provincia potestatem | pater Jankovich vi eum lectorem theologiae Budae habere voluit. Provincialis non admisit, nec fieri posse sine concursu, ut illi vocant, dicebat.

ut continuo Anglorum casus scriberentur. Die vero 20. Maji navali proelio superiores evasere Galli et totius portus Majone sive Minoricae domini effecti sunt, magna Anglorum clade, nam 17 naves bellicae destructae a Gallis fuisse scribebantur. Obtenta a Galiis Minorica, praesidium et arcem sancti Philippi dictum et ad Africam si tum creditumque inexpugnabile obsident Galli et 29. Junii expugnant illoque potiti sunt. Anglicus generalis et praesidii commendans Blakenej ab ipsis Gallis magnam laudem est consecutus, ab Anglis autem majorem, quia et gradu fuit elevatus et perpetua pensione

inexpugnabile obsident Galli et 29. Junii expugnant illoque potiti sunt. Anglicus generalis et praesidii commendans Blakenej ab ipsis Gallis magnam laudem est consecutus, ab Anglis autem majorem, quia et gradu fuit elevatus et perpetua pensione donatus. Minoricae populus ac civitatis sancti Philippi, cum ab Anglis rogaretur ad arripienda contra Gallos arma, reposuisse dicebatur: Ab Anglis hactenus novas novasque contributiones ipsis impositas fuisse specie intertenendorum militum pro defensione eorundem, armis praeterea ipsos privates exstitisse pro defendenda propria patria. Unde cum

seniores ad partem sederunt. In effectu lis haec quaestionem excitavit praemissam, ut infra dicetur. Dividitur provincia Franciscanorum Bosnensis. Adnotandum etiam anno hoc, provinciam Franciscanorum Bosnae Argentinae vocatam, ambitione patris Philippi Penich divisam esse. Pater iste, cum in Italia studuisset, redux ad suos, nescio, eccur placere monachis non valens, ac per eos aversatus, omnia intra suos habuit, arte Marteque est consecutus. Voluit anno isto provincialis fieri, verum observans suffragiis fratrum haud eventurum, Romam se

ut conventus et residentiae, quos in Sclavonia inferiore, ac in banalibus confiniis Chultich, Hungaria item haberent, unum corpus ac provincia essent, illi vero conventus, hactenus cum provincia uniti, qui in Turcarum ditionibus forent, sua potirentur custodia. Multas rei hujus dedit Philippus rationes, ut tandem et evinceret, hacve ratione novae provinciae fieret provincialis, cum de monachorum more provincialem primum det generalis ceterosque ministros. Fuit integro ferme anno intra hos monachos, ut illi vocant, commissarius. Ad extremum seniores restitere monachi, aula ipsa

commendationem ipsiusque Papae litteras, evicitque divisionem, divisa ergo provincia Bosnensis est, atque haec in ditionibus et sub corona Hungariae provincia S. Joannis Capistrani est nuncupata, cui a generali illorum datus provincialis p. Philippus Penich, alia, sive in Ottomano constituta imperio, custodia Bosnensis appellationem accepit. Mors cardinalis Trautson. Forgacs Paulus episcopus Vaciensis. Hoc quoque anno obiit cardinalis et archiepiscopus Viennensis princeps, Josephus

hanc scrutetur posteritas. Cardinales novi. Anni hujus die 24. Septembris Clemens Papa XIII. cardinales 20 constituit, videlicet Ferdinandum Rossi Cortonensem, Ignatium Crivelli Mediolanensem et nuncium Viennae, Ludovicum Merlini da Forli, Philippum Acciajuoli Florentinum, Hieronymum Spinola Genuensem, Antonium Erba Odescalchi Mediolanensem, Xantum Veronesi Venetum et episcopum Paduae, Ludovicum Valenti da Trevi, Josephum Castelli Mediolanensem, Petrum Franciscum Bussi Romanum, Cajetanum Fantuzzi Ferariensem, Petrum Hieronimum

ut fieri consvevit, gubernii militaris antea servati mutationes in confiniis factae sunt. Antea sui erant generales commendantes, generalatibus singulis anno 1749. sublatum exstitit generale commando pnncipis Hildburghausen, anno isto restitutum est iterum. Quoniam generalis peditatus baro Philippus Beck (dicitur esse nothus principis Beverani), majoris crucis ordinis Theresiani eques, Varasdinensi et Carolostadiensi generalatibus suprema quadam autoritate est praepositus dictusque gubernator; hujus vicesgerens vulgo brigaderius in generalatu Varasdinensi positus

comes Ludovicus de Batthyan, aurei velleris ordinisque Stephanei magnae crucis eques etc., olim regni cancellarius et ab 1751 palatinus. Reliquit filios comitem Adamum generalem, comitem Josephum archiepiscopum Colocensem, comitem Theodorum consiliarium cancellariae Hungaricae, Philippum, filiam, fratris sui Caroli s. r. i. principis uxorem. Congregavit immanes divitias, ac ut rumor erat, cuivis praeter mobilia, bona, tres miliones et centena aliquot milia. Judeorum fuit patronus, ut eo mortuo passim decantaretur: mortuum esse deum regemque Judeorum. Princeps

a jurisdictione regni et comitatus ad jurisdictionem militarem generalatus illius; publicatus ejusdem negotii et comissionis regiae commissarius dominus baro Franciscus Xaverius Koller, tum vicepraeses Viennae Illyricus et commissionis sanitatis, item ex parte militarium dominus generalis Philippus Beck | utpote inspector etiam horum Croatiae Sclavoniaeque confiniorum, dominus autem Ladislaus Bisztriczei pro actuario sive secretario. Ob praemissas res, quae fuit ad suam Majestatem repraesentatio, hic adnectitur. Episcopum Thauszi petebant

IMPRIMATUR. Si videbitur Rmo P. Magistro Sacri Palatii Apostolici. D. Jordani Patriar. Antioch. Vicesgerens. PHILIPPUS DE ILCIO S. J. IN PROVINCIA ROMANA PRAEPOSITUS PROVINCIALIS. Cum Librum, cui Titulus: Navis Aeria libri duo, et Monobiblos Elegiarum a Bernardo Zamagna Societatis Nostrae Scholastico conscriptum, aliquot ejusdem Societatis Theologi recognoverint, et in

tradita facultatem concedimus, ut typis mandetur, si ita iis, ad quos pertinet videbitur. In quorum fidem has litteras manu Nostra subscriptas, et Sigillo Nostro munitas dedimus. Romae 4. Martii 1768. Loco Sigilli Philippus de Ilcio APPROBATIO Judicium meum jampridem a me declaratum de Elegantia ac nitore carminum Bernardi Zamagnae gavisus sum iterum

obtemperarem, cui vere sancteque confirmo, nihil iis inesse, quod Catholicae Religioni, bonisque moribus adversetur, et propterea posse quidem illa in publicam, lucem, atque in manus hominum emitti. Datum Romae die 17. Januarii 1768. Philippus Bonamicius S. Theol. Doctor. IMPRIMATUR Fr. Thomas Augustin. Ricchinius Sacri Palat. Apostol. Magist. Ord. Praedic.

tradiderit. Cui etiam sancte affirmo, atque testificor nihil in ea esse, quod sanctissimae Religionis puritati, optimaeque morum disciplinae adversetur. Datum ex Aedibus Quirinalibus die 20. Augusti 1776. Philippus Bonamicius
SS. D. N. ab epistolis latinis. Quamquam Homericae Iliados Poëma, aetatum ac nationum omnium plausu atque admiratione celebratum,

4. Jakovlye, 21. Octobris 1794. Chare amice! 1 Volupe (NAZ, EAE, vol. 113, nr. 134.) mihi fuit e litteris Philippi nostri intelligere vos salvos Viennam appulisse. 2 Precor ut valetudo tibi constanter faveat et negotia tua optatum obtineant cursum. 3 E Francisco, qui me his diebus inviserat, didici te commissionem petiturum coram qua de sparsis contra te

22 Videtur mihi quod tomus quartus re ipsa prodiverit. 23 Quare et hunc et si quis ultra prodiit, mihi adferri peto. 24 Hamburger Journal pro mense Septembri, Octobri et Novembri non legi. 25 Cum et tu et Philippus (cui salutem ex me deferri peto) illud teneatis, quaeso, dirige tuum ad Franciscum Raffay et, ut illud mihi communicet, eidem committe. 26> Mea te humanissime reveretur. <27 Vale meque ut facis ama.

Prima igitur Pyrrho debetur gratia, Thomae
8  Altera, pars hinc est laudis utrique sua. Illustrissimis Dominis Ragusiae, Petrus Philippus Asirellus, Secretarius Florentinus. S. P. D., 1578
1  Hic mare dat scopulos, salebrosaque litora circum,
2  Urbsque sub immani libera monte jacet.

capitanatus lites, Galli ad Aprucium, Hispani ad Calabria spectare dicebat, usque dum ad caedes devenissent inter se apertumque bellum exarsisset; fecerunt dein tamen inducias ut pacifice componant lites, Lugdunumque ad Franciam mitterentur legati; Ferdinandus misit generum suum Phylippum Pulcrum, archiducem Austriae, maritum Iohannae, filiae Ferdinandi; hic Phillippus fuit genitor Caroli 5‑i et Ferdinandi imperatoris. 7 Galli volebant libenter pacem inire, sed Ferdinandus astutus auxit tempore induciarum exercitum suum in

ex qua tantum duas filias supstites habuit Ioannam et Catharinam, quae Henrico 8‑o regi Angliae fuit nupta, ceteris omnibus mortuis masculis, sperabat masculos ex Germania Foxana; sperabat etiam secus successionem Iohanna senior filia, quae archiduci Austriae fuit nupta, nempe Philippo; hinc conabatur regnum Castiliae, uxoris suae, ad se attrahendi ne ad filiam Iohannam perveniat; produxit ergo testamentum uxoris suae quo eum haeredem scripsit, sed hoc non multum juvit 8‑o misit legatum Viennam ad filiam Iohannam, qui persuaderet eam ut renuntiet juri

quae in monasterio jam erat; cum tamen videret se per status Castiliae nihil efficere possit !, duxit Foxanam Germanam; voluit administrator fieri Castiliae Ferdinandus, sed nec hoc successit; interim dissensio exorta est inter status Castiliae, quis succedere debeat; Philippus Pulcher missus a patre Maximiliano venit statim in Castiliam, ut uxoris suae jus retineat; etiam Ferdinandus comparuit, sed status Philippo concesserunt ibique rex electus est nomine uxoris suae Iohannae; Philippus post septem menses regiminis in Castilia in 28 anno mortus

administrator fieri Castiliae Ferdinandus, sed nec hoc successit; interim dissensio exorta est inter status Castiliae, quis succedere debeat; Philippus Pulcher missus a patre Maximiliano venit statim in Castiliam, ut uxoris suae jus retineat; etiam Ferdinandus comparuit, sed status Philippo concesserunt ibique rex electus est nomine uxoris suae Iohannae; Philippus post septem menses regiminis in Castilia in 28 anno mortus est; habuit jam duos filios, Carolum et Ferdinandum; haereditas ergo Iohannae spectabat ad Carolum qua seniorem; fuit ergo lis de

dissensio exorta est inter status Castiliae, quis succedere debeat; Philippus Pulcher missus a patre Maximiliano venit statim in Castiliam, ut uxoris suae jus retineat; etiam Ferdinandus comparuit, sed status Philippo concesserunt ibique rex electus est nomine uxoris suae Iohannae; Philippus post septem menses regiminis in Castilia in 28 anno mortus est; habuit jam duos filios, Carolum et Ferdinandum; haereditas ergo Iohannae spectabat ad Carolum qua seniorem; fuit ergo lis de administratore; adfuit Ferdinandus Catolicus ut pater Iohannae, et Maximilianus

amplius Navarram. 5 Et haec sunt facta celeberrima Ferdinandi, post quae 1516. decessit; per mortem eius regimen Hispaniae ad domum Austriacam venit, quae usque 1700. annum regnavit; successit Ferdinando Chatolico Carolus archidux Austriae; hic erat filius Philippi Pulchri et Ioannae, quae erat Ferdinandi filia et Isabellae. 6 Carolus erat filius Philippi, qui Maximiliani et Mariae Burgundiae; Maria erat Caroli Audacis ducis Burgundiae filia, in quo defecit linea iunior Burgundica. 7 Carolus

mortem eius regimen Hispaniae ad domum Austriacam venit, quae usque 1700. annum regnavit; successit Ferdinando Chatolico Carolus archidux Austriae; hic erat filius Philippi Pulchri et Ioannae, quae erat Ferdinandi filia et Isabellae. 6 Carolus erat filius Philippi, qui Maximiliani et Mariae Burgundiae; Maria erat Caroli Audacis ducis Burgundiae filia, in quo defecit linea iunior Burgundica. 7 Carolus ergo Austriacus post mortem Ferdinandi adimit ! omnes provincias

Redux ex hac expeditione per Siciliam, ipsi relatum est Franciscum Svorciam decessisse sine prolibus, qui dux Mediolanensis erat, et per Carolum dux refectus erat; Carolus hunc ducatum jam pridem cogitavit cum suis provinciis conjungere exstincto Svorciae linea; hinc Philippo filio suo eum destinavit. 3 Franciscus 1. rex Galliae publico manifesto petiit quoque hunc ducatum jure proaviae suae pro filio suo secundo genito; hinc res devenit ad controversias et bella, 1536.; hac occasione Franciscus 1‑us rex Galliae inivit

est, et hinc 1544. pax Crepiacensis coaluit inter eos. 6 Hac pace ergo Cameracensis, et consequenter etiam Madritensis, confirmata fuit; et ipse Franciscus consensit in donandum ducatum Mediolanensem filio suo Phylippo. 7 Dum bellum in Germania exarderet inter protestantes et Catolicos, mortuus est Franciscus rex Galliae; ei successit Henricus 2‑us; hic major adversarius erat patre suo Caroli, hinc tuendos suscepit protestantes Germaniae, et hinc cum Mauritio

in Senensi republica etiam insigniter vicit Gallos; quae respublica se cum Gallis conjunxit; expulsi sunt quidem Germani per Gallos, sed rursus tertio Carolus ejecit Gallos et sequestravit rempublicam; ante finem huius belli Carolus 1554. consiliavit matrimonium inter filium suum Phylippum et reginam Angliae Mariam. 9 Philippus habuit primo Mariam regis Portugalliae filiam, ex qua Carolum filium habuit jam juniorem his temporibus; Carolus imperator enim voluit in haeredibus et nepotibus suis Angliam cum Hispania .

respublica se cum Gallis conjunxit; expulsi sunt quidem Germani per Gallos, sed rursus tertio Carolus ejecit Gallos et sequestravit rempublicam; ante finem huius belli Carolus 1554. consiliavit matrimonium inter filium suum Phylippum et reginam Angliae Mariam. 9 Philippus habuit primo Mariam regis Portugalliae filiam, ex qua Carolum filium habuit jam juniorem his temporibus; Carolus imperator enim voluit in haeredibus et nepotibus suis Angliam cum Hispania . 20.1 Post hoc matrimonium sequenti anno nausea

. 20.1 Post hoc matrimonium sequenti anno nausea quasi tantorum negotiorum et bellorum affectus, ut se pietati devovere posset depositis omnibus curis suis abdicationeque omnium regnorum solitudinem quaesivit; haereditatem Belgicam primo filio suo Philippo cessit, qui etiam sedem in Belgis fixit, ut vicinior esset uxoris suae regno. 2 Dein etiam Hispanica regna cum Italicis tradidit Philippo; ultimo etiam imperatoriam dignitatem transtulit in Ferdinandum Primum, qui jam prius rex regnorum a statibus

depositis omnibus curis suis abdicationeque omnium regnorum solitudinem quaesivit; haereditatem Belgicam primo filio suo Philippo cessit, qui etiam sedem in Belgis fixit, ut vicinior esset uxoris suae regno. 2 Dein etiam Hispanica regna cum Italicis tradidit Philippo; ultimo etiam imperatoriam dignitatem transtulit in Ferdinandum Primum, qui jam prius rex regnorum a statibus electus fuit; his terminatis monasterium S. Justi Hyeronimitanorum, in Extremadura situm, ingressus est; anno tamen 1556. adhuc inducias fecit cum Francisco

fuit; his terminatis monasterium S. Justi Hyeronimitanorum, in Extremadura situm, ingressus est; anno tamen 1556. adhuc inducias fecit cum Francisco ! rege Galliae ad Vancellas ad annos quinque. 21.1 Philippus hic nomine 2-i gubernavit Hispaniam, quia honoris gratia Philippum Pulcrum A. A. D. D. Austriae in unum regem suorum numerarunt; Maria eius uxor anno '58. mortua est, quo etiam parens Carolus mortuus est; et quidem sine prolibus mortuus est; Phylippus ergo sedem suam

situm, ingressus est; anno tamen 1556. adhuc inducias fecit cum Francisco ! rege Galliae ad Vancellas ad annos quinque. 21.1 Philippus hic nomine 2-i gubernavit Hispaniam, quia honoris gratia Philippum Pulcrum A. A. D. D. Austriae in unum regem suorum numerarunt; Maria eius uxor anno '58. mortua est, quo etiam parens Carolus mortuus est; et quidem sine prolibus mortuus est; Phylippus ergo sedem suam transtulit in Hispaniam; vix tabulae pacis Vancellensis ratificatae

21.1 Philippus hic nomine 2-i gubernavit Hispaniam, quia honoris gratia Philippum Pulcrum A. A. D. D. Austriae in unum regem suorum numerarunt; Maria eius uxor anno '58. mortua est, quo etiam parens Carolus mortuus est; et quidem sine prolibus mortuus est; Phylippus ergo sedem suam transtulit in Hispaniam; vix tabulae pacis Vancellensis ratificatae fuissent, jam iterum Galli bellum renovarunt; Philippus cum 50,000 suorum statim obviam ivit Gallis, in Italia quoque habuit Octavium ducem Parmensem, sibi additum, quod ei ducatum

unum regem suorum numerarunt; Maria eius uxor anno '58. mortua est, quo etiam parens Carolus mortuus est; et quidem sine prolibus mortuus est; Phylippus ergo sedem suam transtulit in Hispaniam; vix tabulae pacis Vancellensis ratificatae fuissent, jam iterum Galli bellum renovarunt; Philippus cum 50,000 suorum statim obviam ivit Gallis, in Italia quoque habuit Octavium ducem Parmensem, sibi additum, quod ei ducatum Placentiae donaverit; alium Cosimum Medicaeum, qui ducatum Florentinum a Carolo habuit, et ei Senensem rempublicam donavit adhuc; item et Sabaudiae

ducatum Florentinum a Carolo habuit, et ei Senensem rempublicam donavit adhuc; item et Sabaudiae ducem; ipsa quoque uxor eius Maria, tunc adhuc vivens, ei ex parte Angliae adstitit; Galli initio stupendas victorias retulerunt, tardius tamen fractis viribus pacem facere debuerunt cum Philippo. 22.1 Hinc ergo 1559. pax confecta est ad castrum Cambesiae, per quam conventionem Galli omnia loca, nempe 198, quae illi magno cruore et molestia occuparunt, restituere debuerunt; etiam Philippus tria bene munita loca, quae in Galliis

tamen fractis viribus pacem facere debuerunt cum Philippo. 22.1 Hinc ergo 1559. pax confecta est ad castrum Cambesiae, per quam conventionem Galli omnia loca, nempe 198, quae illi magno cruore et molestia occuparunt, restituere debuerunt; etiam Philippus tria bene munita loca, quae in Galliis expugnavit, restituere debuit; occasione huius pacis stipulatus est Phylippus sibi Isabellam filiam Henrici 2‑i regis Galliarum, quae Carolo filio Filippi ex primo matrimonio jam desponsata fuit. 2 In Belgio

pax confecta est ad castrum Cambesiae, per quam conventionem Galli omnia loca, nempe 198, quae illi magno cruore et molestia occuparunt, restituere debuerunt; etiam Philippus tria bene munita loca, quae in Galliis expugnavit, restituere debuit; occasione huius pacis stipulatus est Phylippus sibi Isabellam filiam Henrici 2‑i regis Galliarum, quae Carolo filio Filippi ex primo matrimonio jam desponsata fuit. 2 In Belgio Hispanico exorta est his temporibus rebellio, quae originem modernae reipublicae Holandicae dedit; Filippus enim, cum

gubernatoribus subjecit has provincias, et sub his enatae sunt lites et malcontentiones Belgarum, quae dein in cruentum bellum errupit !; Belgae enim mitissimo imperio assueti amplisque privilegiis gaudentes praesertim sub Carolo, qui apud eos educatus fuit; Philippus vero totus Hispanus, trux et melancolicus sprevit eos et tantum Hispanis addictus fuit; maximum vero quod nimis severe exercuerit autoritatem suam in protestantes Belgas; ob has ergo causas enatae sunt rebelliones ad quas componendas misit ducem Albanum cum mandato ne a

ad sacra Christianorum amplectenda sub prioribus jam regibus; hi ergo recuperandae prioris religionis et libertatis causa rebellarunt contra Filippum, maxime Granatensis regni incolae; hi enim homines ad formam quidem Christiani se distinxerunt vestitu diversisque moribus, quos Philippus ipsis prohibuit; et sic bellum enatum est in quo multa millia hominum caesa sunt, donec fractis viribus eorum dispersit eos per universam Hispaniam. 23.1 Severitatem Philippi etiam filius eius Carolus, et uxor patris Isabella ; putabat enim

ad formam quidem Christiani se distinxerunt vestitu diversisque moribus, quos Philippus ipsis prohibuit; et sic bellum enatum est in quo multa millia hominum caesa sunt, donec fractis viribus eorum dispersit eos per universam Hispaniam. 23.1 Severitatem Philippi etiam filius eius Carolus, et uxor patris Isabella ; putabat enim Philippus quod Carolus in necem suam perspiraverit; etiam selotipia eum excruciavit; effectus huius fuit quod filium suum sacrae inquisitioni tradiderit, ubi etiam peremptus est, et eodem anno etiam

Philippus ipsis prohibuit; et sic bellum enatum est in quo multa millia hominum caesa sunt, donec fractis viribus eorum dispersit eos per universam Hispaniam. 23.1 Severitatem Philippi etiam filius eius Carolus, et uxor patris Isabella ; putabat enim Philippus quod Carolus in necem suam perspiraverit; etiam selotipia eum excruciavit; effectus huius fuit quod filium suum sacrae inquisitioni tradiderit, ubi etiam peremptus est, et eodem anno etiam Isabella mortua est, non sine suspitione veneni. 24.1 Ad

etiam selotipia eum excruciavit; effectus huius fuit quod filium suum sacrae inquisitioni tradiderit, ubi etiam peremptus est, et eodem anno etiam Isabella mortua est, non sine suspitione veneni. 24.1 Ad haec tempora recidit etiam expeditio quam habuit Philippus contra Turcas, qui potentissimi jam erant his temporibus etiam in Europa; subegerunt enim insulam Cyprum, per quam toti Italiae formidabiles effecti sunt; Pius ergo 5‑us pontifex vigebat omni modo ut unitis viribus agatur contra Turcas; Phylippus ergo cum Venetis et

etiam expeditio quam habuit Philippus contra Turcas, qui potentissimi jam erant his temporibus etiam in Europa; subegerunt enim insulam Cyprum, per quam toti Italiae formidabiles effecti sunt; Pius ergo 5‑us pontifex vigebat omni modo ut unitis viribus agatur contra Turcas; Phylippus ergo cum Venetis et pontifice huic expeditioni praefecit fratrem suum naturalem Iohanem (Don Juan d'Austrie); sub initium optatos effectus habuit, in specie anno 1571. ad Lepanto, non procul Corintho 24.1 non... Corintho additum in MS-to , eximiam

hic successus eorum non pari fervore continuaretur, Turca recuperatis viribus sub Zelim duce repressit iterum Hispanos fere ex tota Africa excepto Oran, et Massalquitam. 25.1 1581. Phylippus novo regno auxit haereditatem suam, nempe universam Portugalliam; ille jure haereditario accepit hoc regnum; rex enim Sebastianus Portugalliae, juvenis, bellosus ! homo suscepit expeditionem in Africam, ubi ipse rex cum plurimis nobilium finem occubuit; hoc

nobilium finem occubuit; hoc extincto rex fuit unicus Henricus Cardinalis, ad quem successio devoluta est, qui tamen 70 annorum jam tantum 2 annis praefuit; extincto ergo sexu masculino comparuerunt plures principes exteri, qui jure foemineo petierunt regnum, inter hos fuit etiam Philippus II, qui jure matris Isabellae, quae Emmanualis ! Magni regis Portugalliae erat filia ; hic ergo tacere fecit alios aemulos; fuit etiam mas unus, nempe Antonius de Crato, qui erat prior ordinis Melitensis in Crato; hic erat filius Ludovici et nepos Emanuelis

inivisse; maxima tamen pars Portugallorum eum pro legitimo habuerunt regemque voluerat, et hinc bellum enatum est; suffultus quidem est a Gallis, sed non ita ut resistere potuisset Phillipo, et hinc expulsus est ex Portugallia, et in Gallia defecit. 2 Sic ergo Philippus Ulissiponae coronatus est; regnum hoc nisi 60 annis permansit sub potestate Hispanorum, quo tempore mirum in modum destructum est hoc regnum, plerumque a Hollandis, qui cum Philippo bellum gerentes diripiebat Portugalliam cum eius provinciis. 3

Phillipo, et hinc expulsus est ex Portugallia, et in Gallia defecit. 2 Sic ergo Philippus Ulissiponae coronatus est; regnum hoc nisi 60 annis permansit sub potestate Hispanorum, quo tempore mirum in modum destructum est hoc regnum, plerumque a Hollandis, qui cum Philippo bellum gerentes diripiebat Portugalliam cum eius provinciis. 3 Phylippus ergo se tam potentem videns conabatur cum Elisabetha regina Angliae congredi ad quod bellum quam maxime Romani pontifices foverunt; Henricus enim VIII, rex Angliae, defecit ab

ergo Philippus Ulissiponae coronatus est; regnum hoc nisi 60 annis permansit sub potestate Hispanorum, quo tempore mirum in modum destructum est hoc regnum, plerumque a Hollandis, qui cum Philippo bellum gerentes diripiebat Portugalliam cum eius provinciis. 3 Phylippus ergo se tam potentem videns conabatur cum Elisabetha regina Angliae congredi ad quod bellum quam maxime Romani pontifices foverunt; Henricus enim VIII, rex Angliae, defecit ab ecclesia Chatolica, et a Romani pontificis auctoritate; ab hoc Henrico descendit regnum ad

regnum ad Eduardum Mariam, quae Catolica fuit, ab hac vero ad Elisabetham protestantibus accommodatam; pontifices voluissent ergo Elisabetham tamquam haereticam et inobedientem regno privare et excommunicare; Sixtus ergo Quintus Romanus pontifex executorem suae sententiae fecit Phylippum, qui etiam odio personali ferebatur in eam, tamquam talem quae eius matrimonium oblatum excussit et respuit !, foveritque rebelles Bellgas contra Hispanos; comparavit ergo Philippus ad ea tempora invisibilem classem tam magnitudine quam fortitudine, ultra 3000

et excommunicare; Sixtus ergo Quintus Romanus pontifex executorem suae sententiae fecit Phylippum, qui etiam odio personali ferebatur in eam, tamquam talem quae eius matrimonium oblatum excussit et respuit !, foveritque rebelles Bellgas contra Hispanos; comparavit ergo Philippus ad ea tempora invisibilem classem tam magnitudine quam fortitudine, ultra 3000 tormentorum secum ferentem, et 20,000 classiariorum et 8,000 navarcorum, et omni die in sustentationem huius classis 30,000 aureorum erogavit.

Germanico, quia etiam Belgae conjunxerunt naves suas classi Anglicae; in hoc conflictu victoria stetit penes Anglos, partim fortitudine Anglorum, partim procellis et fluctibus destructa classe. 3 Eo dein anno paucissimae naves reverterunt in Hispaniam; hic Philippus accepto nuncio hoc tristissimo fertur dixisse se non contra fluctus et procellas bellum gessisse. 4 Bellum tamen continuatum est pluribus annis cum Elisabetha. 27.1 Sub idem tempus Philippus se miscuit controversiis quae in

naves reverterunt in Hispaniam; hic Philippus accepto nuncio hoc tristissimo fertur dixisse se non contra fluctus et procellas bellum gessisse. 4 Bellum tamen continuatum est pluribus annis cum Elisabetha. 27.1 Sub idem tempus Philippus se miscuit controversiis quae in Gallia propter successionem enatae sunt; linea etiam regnans Aurelianensis extincta est in Henrico 3‑o per Clementem Jacobum monachum ex insidiis occiso; respexit ergo regimen stirpem agnaticam, nempe Domum Bourbonicam, quae in regno

Hugonotas, seu reformatos, et partem Catolicorum; caput Hugonotarum fuit filius regis Navarrei, nempe Henricus 3 Navarreus, qui quaerebat coronam Galliae contra omnem protestationem ligae sacrae, seu Catolicorum partis; Chatolici pro se habebant pontifices; stante ergo bello hoc Philippus fovit Ligam sacram contra protestantes ut sic HenricusIV excludatur, imprimis ex odio religionis, dein sperabat se posse regnum Galliae et successionem transferre ad Isabellam filiam suam, quam ex Isabella Henrici 3‑ii filia suscepit, quamquam id contra leges

leges fundamentales Galliae fuisset, juxta quas foeminae non succedunt; et si hoc efficere non posset, maluisset dividi regnum vastum Franciae inter plures competentes; Henricus tamen IV sagacissimus fortissimusque suae aetatis haeros omnes has artes everterit; non enim tantum Phylippum, sed ipsos Ligistas devicit et fregit ubique omnesque sensim provincias sibi subjecit; et sic tandem ab ipsis Ligistis receptus et coronatus est; firmatus semel domi Henricus ad ulciscendam injuriam dein Phylippo bellum intulit quod, etsi non

artes everterit; non enim tantum Phylippum, sed ipsos Ligistas devicit et fregit ubique omnesque sensim provincias sibi subjecit; et sic tandem ab ipsis Ligistis receptus et coronatus est; firmatus semel domi Henricus ad ulciscendam injuriam dein Phylippo bellum intulit quod, etsi non omni vi et fortitudine geri potuisset, ob debilitatam tantis bellis Galliam, tamen res non contemnendas fecit, praesertim in Belgio Hispanico. 3 Hinc post duos annos pax confecta est, annuentibus libenter Hispanis, anno

intulit quod, etsi non omni vi et fortitudine geri potuisset, ob debilitatam tantis bellis Galliam, tamen res non contemnendas fecit, praesertim in Belgio Hispanico. 3 Hinc post duos annos pax confecta est, annuentibus libenter Hispanis, anno 1598‑o; qua pace Phylippus Henricum regem Galliae agnovit et utraque ex parte omnia ad statum priorem restituta sunt; Philippus eodem anno mortuus est, aetatis 72 anno. 4 Haereditatem tamen Burgundicam seu Belgicam ante mortem suam donavit Isabellae filiae suae; sperabat enim

tamen res non contemnendas fecit, praesertim in Belgio Hispanico. 3 Hinc post duos annos pax confecta est, annuentibus libenter Hispanis, anno 1598‑o; qua pace Phylippus Henricum regem Galliae agnovit et utraque ex parte omnia ad statum priorem restituta sunt; Philippus eodem anno mortuus est, aetatis 72 anno. 4 Haereditatem tamen Burgundicam seu Belgicam ante mortem suam donavit Isabellae filiae suae; sperabat enim quod si proprium principem iis dederit, rebellionem cessaturam; Albertus vero archidux Austriae pro ea

4 Haereditatem tamen Burgundicam seu Belgicam ante mortem suam donavit Isabellae filiae suae; sperabat enim quod si proprium principem iis dederit, rebellionem cessaturam; Albertus vero archidux Austriae pro ea determinatus est maritus; magna tamen astutia usus est Philippus; filia enim jam fuit provectioris aetatis, proin non erat spes sobolis (hinc referunt quidam eam medicamentis sterilem redditam fuisse) debuisset ergo ea defuncta sine haeredibus recidere Belgium ad Hispanos, sed illi praeviderunt astutiam,

non erat spes sobolis (hinc referunt quidam eam medicamentis sterilem redditam fuisse) debuisset ergo ea defuncta sine haeredibus recidere Belgium ad Hispanos, sed illi praeviderunt astutiam, et eam non susceperunt. 5 Successit Philippo patri Phylippus III; sub hoc evanescere coepit magnitudo Hispaniae; post mortem patris sui habuit duo bella continuanda, Belgicum et Anglicum, sed utrumque misere et infeliciter terminavit; ipse quoque Phylippus III ad res graves

sobolis (hinc referunt quidam eam medicamentis sterilem redditam fuisse) debuisset ergo ea defuncta sine haeredibus recidere Belgium ad Hispanos, sed illi praeviderunt astutiam, et eam non susceperunt. 5 Successit Philippo patri Phylippus III; sub hoc evanescere coepit magnitudo Hispaniae; post mortem patris sui habuit duo bella continuanda, Belgicum et Anglicum, sed utrumque misere et infeliciter terminavit; ipse quoque Phylippus III ad res graves natus non fuit;

et eam non susceperunt. 5 Successit Philippo patri Phylippus III; sub hoc evanescere coepit magnitudo Hispaniae; post mortem patris sui habuit duo bella continuanda, Belgicum et Anglicum, sed utrumque misere et infeliciter terminavit; ipse quoque Phylippus III ad res graves natus non fuit; anno ergo 1604. pax confecta est cum Anglis, ubi omnia ad statum priorem restituta sunt, pax cum Iacobo 1‑o confecta est. 6 Cum Belgis quoque libenter pacem composuisset, sed illi nihil de

Belgis quoque libenter pacem composuisset, sed illi nihil de subjectione scire volentes omnia praeter libertatem spreverunt; factae ergo sunt induciae tamquam cum gente libera ad 12 annos ab anno 1596. 28.1 Anno 1609. magnum errorem politicum commisit Phylippus per relegationem multorum millium Moliscorum, seu descendentium Judaicorum et Turcarum, et sic circiter 900,000 subditorum solum vertere coacti sunt. 2 1616. Philippus hic cum domo Austriaca pactus est, nempe cum Mathia et Ferdinando 2‑o eius

anno 1596. 28.1 Anno 1609. magnum errorem politicum commisit Phylippus per relegationem multorum millium Moliscorum, seu descendentium Judaicorum et Turcarum, et sic circiter 900,000 subditorum solum vertere coacti sunt. 2 1616. Philippus hic cum domo Austriaca pactus est, nempe cum Mathia et Ferdinando 2‑o eius successore, quo foedere duae hae aulae mutua auxilia sibi promiserunt; quo maxime linea Germanica indiguit, quae per bellum religionis mire fracta fuit; hanc

aulae mutua auxilia sibi promiserunt; quo maxime linea Germanica indiguit, quae per bellum religionis mire fracta fuit; hanc unionem graviter tulerunt aulae Europeae, praesertim Galli, perpetui aemuli utriusque lineae Austriacae; vi hujus pacti ergo Phylippus suppetias misit Ferdinando contra rebelles Bohemos et Germanos sub duce celebri Ambrosio Spinola, qui subjecto palatinatu inferiori multa fecit pro Ferdinando; praeter haec nil magni a Hispanis gestum est, et Philippus 1621. anno mortuus est. 3 Ei

perpetui aemuli utriusque lineae Austriacae; vi hujus pacti ergo Phylippus suppetias misit Ferdinando contra rebelles Bohemos et Germanos sub duce celebri Ambrosio Spinola, qui subjecto palatinatu inferiori multa fecit pro Ferdinando; praeter haec nil magni a Hispanis gestum est, et Philippus 1621. anno mortuus est. 3 Ei successit Philippus 4‑us filius; hic initio statim adlaboravit ut errores commissos sub patre et languores emendaret, et hinc cardinalem ducem de Lerma, cum omnibus creaturis suis removit a sua statione; aliud eius

suppetias misit Ferdinando contra rebelles Bohemos et Germanos sub duce celebri Ambrosio Spinola, qui subjecto palatinatu inferiori multa fecit pro Ferdinando; praeter haec nil magni a Hispanis gestum est, et Philippus 1621. anno mortuus est. 3 Ei successit Philippus 4‑us filius; hic initio statim adlaboravit ut errores commissos sub patre et languores emendaret, et hinc cardinalem ducem de Lerma, cum omnibus creaturis suis removit a sua statione; aliud eius negotium fuit bellum Belgicum, quod cum omni vi industriaque incoatum fuit;

omnibus creaturis suis removit a sua statione; aliud eius negotium fuit bellum Belgicum, quod cum omni vi industriaque incoatum fuit; verum ob domesticas vicissitudines aliaque bella nihil cum eis efficere potuit. 4 Anno 1629. cum Gallis in Italia bellum incepit Phylippus 4‑us cum Ludovico 13‑o; causa belli fuit successio in ducatu Mantuaniensi. 5 Est hic ducatus feudum domus Austriae, quod stirps Gonsaga habuit, nempe Vincentius 2‑us; qui mascula prole destitutus tantum filiam habuit, recidit ergo successio ad

ergo successio ad lineam agnaticam, nempe ad Carolum Néverniensem; haec familia habitavit a longo tempore in Gallia, proin fuit stricte subditus et vasallus Gallicanus; convertit ergo hic Carolus se ad regem suum Ludovicum 3‑um ut eum in successione suffulciat; jam aemulum habuit Phylippum 4‑um, qui ab imperatore sperabat hoc feudum vel ad minimum maximam eius partem; alteram vero familiae Sabaudicae cessisset, quae etiam praetensiones formavit; deventum est ergo ad bellum; nam Ludovicus 13 eo perduxit apud Vincentium ut Carolum agnoscat haeredem et agnatum

Montem Ferrati cessit Ludovicus 13, ut eum sibi devinceret liberumque transitum haberet per eius comitatum in Italiam; Hispani ergo hoc bello non multum laudabilis fecerunt, sicque regni Hispaniae auctoritas vilescere coepit in Italiam; anno 1633. decessit in Belgio Isabella filia Phylippi 2‑i, improlis quidem, et hinc iterum reciderunt ceterae provinciae ad Hispanos, sub quorum potestate permanserunt usque initium huius saeculi; ceterae vero 7 provinciae nunc nomine Belgii foederati venerunt. 29.1 Aula Gallica florere et tonum

post celebrem victoriam, quo ! ad Nordlingam de Svecis et protestantibus retulit, se levare et fortificare coepit; usque ergo 1635. annum Galli clam tantum foverunt aere, armis, stipendiis Suecos et rebelles; post hunc vero annum apertum bellum erupuit; praetextus fuit Philippus Cristophorus Elector Trevirienses, hic enim fuit inter perduelles et rebelles favitque protestantibus, hinc Hispani eius electoratum invaserunt expugnataque urbe Treviriensi ipsum quoque electorem ceperunt; in huius ergo restitutionem in integrum movit bellum Ludovicus

30.1 His bellis continuis cum exteris accessit etiam bellum internum et rebellio in Catalaunia; provincia enim haec dicebat se nimis onerari et gravari per ducem D'Olivaretz, hinc non auditi ab aula coeperunt rebellare; Philippus IV omni ex parte pressus videre debuit quomodo hi se liberam rempublicam effecerunt; Catalauni tamen videntes se non diu posse resistere Hispanis se subjecerunt Gallis eosque juverunt. 31.1 Anno 1640. ex similibus causis rebellare coepit regnum

est cum Hispanis; quo tempore se diviserunt et a Hispanica aula independentes declarati sunt. 2 Anno 1641. conjurarunt in Hispania proceres Andalusiae videntes oportunitatem ad haec; impedita tamen est haec rebellio et oppressa in semine; omnia haec mala Philippus videns causam eorum omnem in ministerium suum retrusit; hinc remoto etiam primario ministro Gasparo de Gusmalium ei suffecit nempe Ludovicum Harem, sed nec hac re multum effecit; nam anno 1647. in regno Neapolitano emersit rebellio, quae

rursus exarsit rebellio, quae longe acerbior erat, cum ad ipsam Siciliam se extenderit; plurimum autem fuit quod Galli duce Henrico Guisio juverint classe integra Neapolitanos rebelles; hic ergo Guisius declaravit regnum Neapolitanum liberam rem publicam et se ducem reipublicae; Phylippus ergo misit classem contra rebelles, ubi capto Henrico Guisio supressi sunt seditiosi et ad obsequium reducti, praestantia et fortitudine Iohannis Austriaci junioris, qui erat filius naturalis Phylippi 4‑i. 3 Videns se ita curis et molestiis distrahi

declaravit regnum Neapolitanum liberam rem publicam et se ducem reipublicae; Phylippus ergo misit classem contra rebelles, ubi capto Henrico Guisio supressi sunt seditiosi et ad obsequium reducti, praestantia et fortitudine Iohannis Austriaci junioris, qui erat filius naturalis Phylippi 4‑i. 3 Videns se ita curis et molestiis distrahi valedixit bello Belgico ut totas vires contra Portugallos vertere possit, quos damnandi maximam spem habuit; Belgas vero nimis a se remotos et potentes jam vix ac ne vix quidem subjungere se posse

Belgico ut totas vires contra Portugallos vertere possit, quos damnandi maximam spem habuit; Belgas vero nimis a se remotos et potentes jam vix ac ne vix quidem subjungere se posse videret; sub idem tempus pax Vestphalica coaluit in Germania, et eodem negotio ergo in Vestphallia Phylippus renunciavit juri suo in 7 provincias foederatas eosque pro hominibus liberis declaravit; et sic contra Portugallos se tota vi convertit, sed mox in eo impeditus est per Olivierum Cronvel, usurpatorem coronae Anglicae; hic enim foedus commercii causa inivit cum Portugallis,

foederatas eosque pro hominibus liberis declaravit; et sic contra Portugallos se tota vi convertit, sed mox in eo impeditus est per Olivierum Cronvel, usurpatorem coronae Anglicae; hic enim foedus commercii causa inivit cum Portugallis, vi cuius Portugallos defendere debuit contra Phylippum; decrevit ergo pacem inire cum Gallis, quae etiam 1659. in montibus Pyreneis per cardinalem Mazarini, ministrum Ludovici Galliae regis, et Ludovicum Haruz, coaluit; per hoc foedus Catalauniam Phylippus recepit a Gallis, sed totum comitatum

vi cuius Portugallos defendere debuit contra Phylippum; decrevit ergo pacem inire cum Gallis, quae etiam 1659. in montibus Pyreneis per cardinalem Mazarini, ministrum Ludovici Galliae regis, et Ludovicum Haruz, coaluit; per hoc foedus Catalauniam Phylippus recepit a Gallis, sed totum comitatum Ruscimonensem, quem hoc bello Hispani occupaverant, restituere Gallis debuit; hic comitatus clavis fuit Hispanis in Galliam, et hoc comitatu amisso per montes Pyraeneos divisi sunt a Gallis Hispani; ipsis etiam Anglis obtulerunt Hispani

Hispani pulcherrimam Americae insulam Iamaicam, pacis ineundae causa, et hinc etiam cum Anglis pax coaluit, adjecto adhuc Anglis pulcherrimo portu Belgii Hispanici Dünkirchum (Dunquerca). 33.1 Ludovicus 14‑tus sibi stipulatus Mariam Theresiam filiam Phylippi 4‑i pro uxorem; renunciavit tamen Ludovicus omnibus juribus uxoris suae, et tunc consensit Phylippus cum hoc promissum in tabulis pacis solemniter insertum esset. 2 Vix tamen mortuus est Phylippus 4., jam Ludovicus 14‑us vi armorum suorum sibi

coaluit, adjecto adhuc Anglis pulcherrimo portu Belgii Hispanici Dünkirchum (Dunquerca). 33.1 Ludovicus 14‑tus sibi stipulatus Mariam Theresiam filiam Phylippi 4‑i pro uxorem; renunciavit tamen Ludovicus omnibus juribus uxoris suae, et tunc consensit Phylippus cum hoc promissum in tabulis pacis solemniter insertum esset. 2 Vix tamen mortuus est Phylippus 4., jam Ludovicus 14‑us vi armorum suorum sibi haereditatem uxoris suae quaesivit. 3 His feliciter terminatis omnes vires suas

Ludovicus 14‑tus sibi stipulatus Mariam Theresiam filiam Phylippi 4‑i pro uxorem; renunciavit tamen Ludovicus omnibus juribus uxoris suae, et tunc consensit Phylippus cum hoc promissum in tabulis pacis solemniter insertum esset. 2 Vix tamen mortuus est Phylippus 4., jam Ludovicus 14‑us vi armorum suorum sibi haereditatem uxoris suae quaesivit. 3 His feliciter terminatis omnes vires suas convertit Phylippus in Portugallos, sed parum tamen effecit; nam clam Angli et Galli juverunt ipsos pecunia, armis, munitione

cum hoc promissum in tabulis pacis solemniter insertum esset. 2 Vix tamen mortuus est Phylippus 4., jam Ludovicus 14‑us vi armorum suorum sibi haereditatem uxoris suae quaesivit. 3 His feliciter terminatis omnes vires suas convertit Phylippus in Portugallos, sed parum tamen effecit; nam clam Angli et Galli juverunt ipsos pecunia, armis, munitione etc., imo 1663. ad Almaxial ingentem cladem acceperunt Hispani a Portugallis et 1655. etiam unam ad Montesclaros; eodem anno decessit Phylippus 4., post 40

vires suas convertit Phylippus in Portugallos, sed parum tamen effecit; nam clam Angli et Galli juverunt ipsos pecunia, armis, munitione etc., imo 1663. ad Almaxial ingentem cladem acceperunt Hispani a Portugallis et 1655. etiam unam ad Montesclaros; eodem anno decessit Phylippus 4., post 40 annorum sat infelix imperium. 34.1 Successit ei Carolus II, filius quadriennis sub tutela matris sui, sub qua imperium capessivit, nempe sub Maria Anna Filippi 4‑i vidua; ut tamen melius negotia irent tutrici ex certo numero procerum

sub tutela matris sui, sub qua imperium capessivit, nempe sub Maria Anna Filippi 4‑i vidua; ut tamen melius negotia irent tutrici ex certo numero procerum consilium status adjunxerunt ad graviora negotia pertractanda; huic consilio interfuit etiam Ioannes Austriacus junior filius Phylippi 4‑i; hic multas vicissitudines fecit in hoc consilio, ita ut exturbari debuerit per reginam eique suffectus est P. Neidhart confessarius reginae, per quod multorum animos abalienavit a se regina, donec non ! exturbato confessario restitutus fuisset Ioannes

2 Bellum Portugallicum continuatum quidem est per tutricem reginam, sed segniter, praesertim cum 1667. per Ludovicum 14. regem Galliae bello petiti fuissent; causa fuit dos, quam Ludovicus 14. pro uxore sua petiit post mortem Philippi 4‑i, quamquam se obligaverit nihil unquam velle se petere dotis loco, et quidem in specie petiit Provincias Belgicas. 35.1 Scivit Ludovicus se et cum Anglis et cum Belgis debere habere rixas propter petitionem suam; hinc Belgas et Anglos bello

4 Circa hanc aetatem, nempe 1677, Carolus II attigit majorennitatem in Hispania, proin mater abdicare debuit se tutelae, imo ex ipsa urbe regia excedere debuit regina, ne amplius ad negotia publica et regni influere possit, minister vero eius Valantzoela ad insulas Phylippinas relegatus est usque dies vitae suae; regina vero Toleti resedit. 37.1 LudovicusXIV, inquietissimus principum, non diu permansit in quiete, sed causas quaesivit ulterioris belli; hoc ut habeat deputavit Cameras reunionis sic dictas, seu

omnia, nam Carolus 2. fuit in defectu, nulla spes prolium adfuit; hinc sperabat totum regnum devoluturum ad suum nepotem, quia ipse Carolus 2. commendavit nepotem Ludovici 14. pro rege, agente complurimum pontifice, et episcopis Hispanie; nepos enim eius erat ex Maria Theresia Phylippi 4‑i filia; reipsa etiam 3 annis post hanc pacem exstinctus est Carolus 2us nulla relicta sobole; extincta ergo est linea Austriaca Hispanica, proin jus devolvebatur ad aliam lineam, nempe Austriacam Viennensem Leopoldi. 3 Habebant tamen alii etiam

pactum mutuae successionis inter has aulas roborabat. 4 2‑o) Erat domus Bavarica nempe Iosephus princeps Bavariae. 5 Hic condescendit matris ex parte ex Hispanica linea, et jam a Carolo 2‑o fuit electus successor. 6 Philippus 4‑us habuit filiam Margaretham Theresiam, quae Leopoldo imperatori nupta fuit; ex hoc nata est Maria Antonia, quae Maximiliano duci nupta fuit, et haec genuit Iosephum hunc, proin fuit nepos Leopoldi; sed hic mortuus est ante Carolum. 7 3‑us fuit

nupta fuit; ex hoc nata est Maria Antonia, quae Maximiliano duci nupta fuit, et haec genuit Iosephum hunc, proin fuit nepos Leopoldi; sed hic mortuus est ante Carolum. 7 3‑us fuit princeps Sabaudiae Victor Amadeus; hic jure proaviae, Catharinae, filiae Phylippi 2‑i, quaesivit regnum Hispaniae. 8 4‑us fuit Ludovicus 14., qui pro nepote suo extorsit regnum; nam Ludovicus cum Maria Theresia, Phylippi 4‑i filia, genuit Ludovicum Delfinum, ex hoc natus est Ludovicus dux

Carolum. 7 3‑us fuit princeps Sabaudiae Victor Amadeus; hic jure proaviae, Catharinae, filiae Phylippi 2‑i, quaesivit regnum Hispaniae. 8 4‑us fuit Ludovicus 14., qui pro nepote suo extorsit regnum; nam Ludovicus cum Maria Theresia, Phylippi 4‑i filia, genuit Ludovicum Delfinum, ex hoc natus est Ludovicus dux Burgundiae, et ex hoc Ludovicus 15tus; Phylippus ergo dux Antegavensis, qui etiam filius erat Ludovici Delfini, electus est rex Hispaniae, et ex hac sunt adhuc reges

Hispaniae. 8 4‑us fuit Ludovicus 14., qui pro nepote suo extorsit regnum; nam Ludovicus cum Maria Theresia, Phylippi 4‑i filia, genuit Ludovicum Delfinum, ex hoc natus est Ludovicus dux Burgundiae, et ex hoc Ludovicus 15tus; Phylippus ergo dux Antegavensis, qui etiam filius erat Ludovici Delfini, electus est rex Hispaniae, et ex hac sunt adhuc reges Hispaniae, linea vero Ludovici ducis Burgundiae successit in Gallia; Innocentius 11‑us pontifex cum clero Hispanico plurimum in hoc fecit; cum morte ergo

Antegavensis, qui etiam filius erat Ludovici Delfini, electus est rex Hispaniae, et ex hac sunt adhuc reges Hispaniae, linea vero Ludovici ducis Burgundiae successit in Gallia; Innocentius 11‑us pontifex cum clero Hispanico plurimum in hoc fecit; cum morte ergo Caroli Galli statim Phylippum sub nomine 5‑i induxerunt in regnum armata manu, ibique inauguratus est; tandem etiam Sabaudia et Bavaria, Portugallia, Anglia, Hollandia eum recognoverunt; nemo ergo praeter Leopoldum protestatus est, et in ditiones Hispanicas Italiae Eugenium cum 32,000 misit, ad

1702. foedus initum est inter hos 3 et una eademque die 15‑o Maji bellum denunciatum est Gallis; exarsit ergo bellum attrocissimum tam terra, quam mari, et usque 13 annorum duravit et nomine belli successionis Hispanicae venit; partes belligerentes sibi praefixerunt, ut exturbato Phylippo 5‑o ex trono Hispaniae, substituatur Carolus junior filius Leopoldi, sicque mens Ludovici deludatur, quamquam successio in Hispania spectasset Leopoldum patrem, et postremum Iosephum primum filium seniorem, hi tamen duo renunciarunt juri suo; primis annis sat ancipiti

successionem relinquere et certam arripere, quod etiam fecit et sic imperator sub nomine Caroli 6‑i coronatus est in imperatorem, et regem Hungariae; hoc videntes Angli et Hollandi, ne Carolum ad formidabilem lenient auctoritatem, mutarunt consilia sua, et voluerunt potius Phylippum 5. regem Hispaniae habere, hinc se primi Angli Gallis conjunxerunt circa 11 annum, sed et hoc Angli non sine ratione fecerunt. 9 Anna enim tunc temporis regina voluisset exauctoratum Iacobum fratrem suum restituere, hinc etiam tunc indiguisset ope

fuerit; Carolus ergo desertus a foederatis consensit in pacem, quae Utrajecti in Hollandia anno 13 huius saeculi coaluit; non tamen omni ex parte renunciatum est in hac pace juri praetendentiarum; praecipua capita huius pacis consistit in divisione et sumptuum satisfactione; nempe Phylippus 5. sit verus rex Hispaniae Europae; ut tamen duae monarchiae aliquando non conjungantur, Phylippus 5‑us pro se et suis successoribus debuit renunciare successioni in Francia. 10 Ceterae provinciae, uti insula Zardiniae, Mediolanensis ducatus, Belgium

huius saeculi coaluit; non tamen omni ex parte renunciatum est in hac pace juri praetendentiarum; praecipua capita huius pacis consistit in divisione et sumptuum satisfactione; nempe Phylippus 5. sit verus rex Hispaniae Europae; ut tamen duae monarchiae aliquando non conjungantur, Phylippus 5‑us pro se et suis successoribus debuit renunciare successioni in Francia. 10 Ceterae provinciae, uti insula Zardiniae, Mediolanensis ducatus, Belgium et regnum Neapolitanum Carolo cessae sunt. 11 Victori Amadeo attributa fuit

pro commercio, dein promontorium Gibraltariense, seu columnas Herculis, quod in ipsa Hispania versus Africam situm est, et hinc clavis maris Mediterranei merito dici potest, ob fretum angustum quod inter Africam et Gibraltar est; sic ergo diminuta Hispania vehementer est; Phylippusque contentus non fuit. 38.1 Angli etiam a Gallia acceperunt in America sinum Hudsonis, insulam S. Christophori, Terram novam, et novam Scotiam, ob auxilia praestita; promisitque munimentum Dünkircsum demoliri curare. 2

in se recepit, imo etiam stipendia his militibus solvit aula Viennensis; hanc tamen servitutem Iosephus 2. anno 1781. sustulit. 5 Garantiam huius pacis promisit aula Anglica, Gallica, et Hollandi; haec tamen pax Utrajectensis nondum fuit finalis, nam Carolus et Phylippus 5‑us nondum inter se convenerunt; et sic Hispani post paucos annos bellum renovarunt; nempe 1716., cum recte Carolus cum Turcis implicitus esset, tunc occupaverunt Siciliam et Sardiniam fere nemine resistente; Carolus provocavit garantes partes contra Philippum; primi

nam Carolus et Phylippus 5‑us nondum inter se convenerunt; et sic Hispani post paucos annos bellum renovarunt; nempe 1716., cum recte Carolus cum Turcis implicitus esset, tunc occupaverunt Siciliam et Sardiniam fere nemine resistente; Carolus provocavit garantes partes contra Philippum; primi erant Galli; mortuo enim ibi Ludovico 14‑o successit pronepos Ludovicus 15., qui sub ducis Aurelianensis Phylippi gubernio regnavit, hic ergo promptus erat ad bellum, ut sibi amicos conciliaret exteros; fuit enim valde lucrosum tutorem esse in Galliam; acceserunt

1716., cum recte Carolus cum Turcis implicitus esset, tunc occupaverunt Siciliam et Sardiniam fere nemine resistente; Carolus provocavit garantes partes contra Philippum; primi erant Galli; mortuo enim ibi Ludovico 14‑o successit pronepos Ludovicus 15., qui sub ducis Aurelianensis Phylippi gubernio regnavit, hic ergo promptus erat ad bellum, ut sibi amicos conciliaret exteros; fuit enim valde lucrosum tutorem esse in Galliam; acceserunt etiam Angli; anno 18‑o cladem navalem Philippo intulerunt, et sic 19‑o anno jam de pace cogitatum est, quae etiam anno

ibi Ludovico 14‑o successit pronepos Ludovicus 15., qui sub ducis Aurelianensis Phylippi gubernio regnavit, hic ergo promptus erat ad bellum, ut sibi amicos conciliaret exteros; fuit enim valde lucrosum tutorem esse in Galliam; acceserunt etiam Angli; anno 18‑o cladem navalem Philippo intulerunt, et sic 19‑o anno jam de pace cogitatum est, quae etiam anno 20‑o coaluit penitus; Carolus ergo 6. cuivis juri in Hispaniam formandae ! renunciet; Hispania cum omnibus Americanis provinciis attribuatur Phylippo. 6 Phylippus

etiam Angli; anno 18‑o cladem navalem Philippo intulerunt, et sic 19‑o anno jam de pace cogitatum est, quae etiam anno 20‑o coaluit penitus; Carolus ergo 6. cuivis juri in Hispaniam formandae ! renunciet; Hispania cum omnibus Americanis provinciis attribuatur Phylippo. 6 Phylippus renunciet juri in omnes priori pace amissas provincias. 7 Insula Siciliae cessa est Carolo, et Sardiniae insula cessa est Victori Amadeo; Phylippus tamen 5., ut filiis suis in Italia aliquem adcommodationem procuraret, cum

navalem Philippo intulerunt, et sic 19‑o anno jam de pace cogitatum est, quae etiam anno 20‑o coaluit penitus; Carolus ergo 6. cuivis juri in Hispaniam formandae ! renunciet; Hispania cum omnibus Americanis provinciis attribuatur Phylippo. 6 Phylippus renunciet juri in omnes priori pace amissas provincias. 7 Insula Siciliae cessa est Carolo, et Sardiniae insula cessa est Victori Amadeo; Phylippus tamen 5., ut filiis suis in Italia aliquem adcommodationem procuraret, cum videret duos ducatus, nempe

! renunciet; Hispania cum omnibus Americanis provinciis attribuatur Phylippo. 6 Phylippus renunciet juri in omnes priori pace amissas provincias. 7 Insula Siciliae cessa est Carolo, et Sardiniae insula cessa est Victori Amadeo; Phylippus tamen 5., ut filiis suis in Italia aliquem adcommodationem procuraret, cum videret duos ducatus, nempe Parmensem, et Florentinum esse in defectu, hinc stipulatus est sibi pro Carolo, filio tertiogenito, nomine feudi; mater enim Caroli huius, seu secunda uxor Phylippi 5‑i,

Amadeo; Phylippus tamen 5., ut filiis suis in Italia aliquem adcommodationem procuraret, cum videret duos ducatus, nempe Parmensem, et Florentinum esse in defectu, hinc stipulatus est sibi pro Carolo, filio tertiogenito, nomine feudi; mater enim Caroli huius, seu secunda uxor Phylippi 5‑i, fuit Elisabetha Odoardi 2‑i, ducis Parmensis; imperator etiam annuit huic petito, et hinc neutralis militia, nempe Helvetica, illocata est his ducatibus; haec 20. anno facta sunt, et 25. diplomate publico hoc feudum ei addixit imperator; anno 1724. Phylippus 5.

seu secunda uxor Phylippi 5‑i, fuit Elisabetha Odoardi 2‑i, ducis Parmensis; imperator etiam annuit huic petito, et hinc neutralis militia, nempe Helvetica, illocata est his ducatibus; haec 20. anno facta sunt, et 25. diplomate publico hoc feudum ei addixit imperator; anno 1724. Phylippus 5. abdicationem fecit regiminis sui et Ludovico 1‑o (amantissimo) filio suo cessit regimen Hispaniae; hic post septem menses regiminis in variolis mortuus est; post eius mortem rursus Phylippus 5., qui primo 41 anni fuit, regimen

publico hoc feudum ei addixit imperator; anno 1724. Phylippus 5. abdicationem fecit regiminis sui et Ludovico 1‑o (amantissimo) filio suo cessit regimen Hispaniae; hic post septem menses regiminis in variolis mortuus est; post eius mortem rursus Phylippus 5., qui primo 41 anni fuit, regimen suscepit; anno 1725. eruperunt dissensiones inter Phylippum 5., et Ludovicum 15. regem Galliae; causa huius fuit haec: Ludovicus 15. jam jam pubertatem attigit circa hanc aetatem; curator ergo dux

sui et Ludovico 1‑o (amantissimo) filio suo cessit regimen Hispaniae; hic post septem menses regiminis in variolis mortuus est; post eius mortem rursus Phylippus 5., qui primo 41 anni fuit, regimen suscepit; anno 1725. eruperunt dissensiones inter Phylippum 5., et Ludovicum 15. regem Galliae; causa huius fuit haec: Ludovicus 15. jam jam pubertatem attigit circa hanc aetatem; curator ergo dux Aurelianensis putabat matrimonio conjungendas esse aulas has, Hispanicam et Gallicam, nempe Mariae Annae

15. regem Galliae; causa huius fuit haec: Ludovicus 15. jam jam pubertatem attigit circa hanc aetatem; curator ergo dux Aurelianensis putabat matrimonio conjungendas esse aulas has, Hispanicam et Gallicam, nempe Mariae Annae Victoriae ! Phylippi 5‑i filiam et Ludovicum 15.; Maria haec fuit septem annorum, hinc missa est Parisios ad educanda !; in hac sententia permansit Ludovicus usque tempus majorennitatis, nempe 14 annum; cum ergo a tutore suo liberatus fuisset, assumpsit sibi Carolum ducem Borbonium

et ipsi proposuit Catharinam, Stanislai Lescincki, nobilis Poloni, qui bis rex Poloniae electus, sed semper exturbatus est per factionem Saxonum; hic ergo Stanislaus Parisiis vixit cum sua filia; haec complacuit Ludovico et eam duxit repudiata Hispanica sponsa; parens ergo Phylippus hanc ignominiam ulturus cum Carolo 6‑o foedus inivit contra Gallos; cum tamen Carolus non posset juvare serio, egit apud aulam Anglicanam ut negotium hoc componat; Angli ergo comparuerunt magna classe in mari et mediatorem fecerunt (Georgius ergo 1‑us rex Angliae).

enim rex Portugalliae duxit Mariam Victoriam. 9 Imperator etiam annuit ut educta Helvetica militia ex duobus ducatibus induratur Hispanica militia. 10 Anno 1731. mortuus est Antonis dux Parmensis, et sic statim [ipsi] successit ipsi filius Phylippi 5‑i Carolus; anno vero 35. successit in Hetruria mortuo Gasto. 39.1 Anno 1732. Hispani habuerunt expeditionem in Africam contra pyratas, qui praesidia Oran et Massalquivir 1708. anno ceperunt tempore belli

Hispani habuerunt expeditionem in Africam contra pyratas, qui praesidia Oran et Massalquivir 1708. anno ceperunt tempore belli successionalis; belli huius eventus optatissimus fuit, pyratae fracti, et praesidia recepta sunt. 40.1 Post hanc expeditionem Phylippus 5. bellum indixit Carolo Sexto; ratio huius fuit Sanctio pragmatica, quam Carolus inducere voluit, vi cuius unicam filiam suam Mariam Theresiam, in defectu alterius prolis, in omnibus provinciis sibi succedere voluit, exclusis omnibus iis, qui jus habebant successionis;

2 1732. Romanum imperium suscepit hanc successionem; 1725. Hispania, 1727. Russia, 1732. Anglia una cum evictione, 1730. Hollandia una cum evictione, 1732. Dania, 1735. Francia recognovit eam. 3 Non obstantibus his anno 1733. protestatus est Phylippus 5. contra hanc sanctionem tamquam praejuditiosam; in suas partes traxit regem Sardiniae, Sabaudum et Gallos, qui eo proniores erat, cum Ladislaum Lezcincky mortuo Augusto 2‑o rege Poloniae voluerint trono Polonico intrudere contra Caroli 6‑i et Annae Czarissae Russiae

sufficere, et ut post obitum suum filiae regnum pacatum relinqueret, tulit sacrificium hostibus suis, nempe regnum Neapolitanum et Siciliam cessit Hispanis, et hinc '35. pax coaluit Viennae; definita vero est pax anno '38. Versaille in Gallia; hinc ergo dux Parmensis Carolus, filius Phylippi 5‑i, factus est rex Neapolis et Siciliae. 4 Horum duorum regnorum loco recepit Carolus 6. ducatum Parmensem et Placentium nomine aequivalentis. 5 Etiam Galli rem suam egerunt; inhiabant enim Galli jam pridem ducatui Lotharingiae

modo cum morte Gastonis ducis vacans facta est; et sic reipsa etiam commutatio facta est. 6 Et hunc ducatum Lotharingiae cessit Ludovicus 15. Stanislao Lescinckio; post eius mortem vero 1766. incorporatus est coronae Franciae; anno '739. iterum bello se immisit Phylippus 5. cum Anglis ob possessiones eorum in America, et praecipue ob commercia furtiva (heimliches Handel); nam in America viget regula ut populi subjecti tantum cum suis metropolitanis commercium exerceant, nempe subditi Anglicani cum Anglis tantum etc.; hinc ergo

enim stirpi suae prioritatem competere prae Mariae Theresiae, cum eius stirps ex linea seniore procedat, Mariam vero Theresiam tantum ex juniore linea; Maria enim Theresia ex Ferdinando 2‑o descendit; hic Ferdinandus venit ad successionem exstincta linea seniore, nempe Mathia; Phylippus vero 5. descendit ex Anna, filia Maximiliani 2., sorore Mathiae et Rudolfi, et nepote Ferdinandi primi; interim haec omnia jus Phylippo non tribuerunt; nam in successione habet ratio ultimi possessoris, proin Maria Theresia tamquam proxima

ex juniore linea; Maria enim Theresia ex Ferdinando 2‑o descendit; hic Ferdinandus venit ad successionem exstincta linea seniore, nempe Mathia; Phylippus vero 5. descendit ex Anna, filia Maximiliani 2., sorore Mathiae et Rudolfi, et nepote Ferdinandi primi; interim haec omnia jus Phylippo non tribuerunt; nam in successione habet ratio ultimi possessoris, proin Maria Theresia tamquam proxima ultimo possessori maximum jus habuit; miserunt ergo copias in Hispaniam ad occupandas terras pro quartogenito filio suo Phylippo; jam hoc

haec omnia jus Phylippo non tribuerunt; nam in successione habet ratio ultimi possessoris, proin Maria Theresia tamquam proxima ultimo possessori maximum jus habuit; miserunt ergo copias in Hispaniam ad occupandas terras pro quartogenito filio suo Phylippo; jam hoc bellum successionale ingressi sunt plures alii, nempe Carolus dux Bavariae, qui universam haereditatem Austriacam pro se praetendit; provocavit enim ad conventionem, quae [intercessit] inter suos ascendentes et Ferdinandum primum intercessit, nempe pactum

debilis tamen princeps ejectus per Hungaros ex suis provinciis erumnis et egritudine oppressus mortuus est; et sic Franciscus dux Lotharingiae '45. electus est in imperatorem succesitque in imperio nomine Francisci 1‑i; anno 1746. mortuus est Phylippus 5. in Hispania, ei successit Ferdinandus 2‑us, et ab eo tempore jam segniter bellum hoc ex parte Hispanorum gestum est; caeterum cum potentissimis duobus maritimis potentiis agendum habuerint, ipsos etiam Gallos in America lacessiverunt Angli, plurimum Borussus astu et

ad Anglos recuperarunt, et ducatum Parmensem acceperunt a Maria Theresia pro Filippo fratre Ferdinandi 2‑i; hic Filippus fuit parens Isabellae, uxoris primae Iosephi 2‑i; constitutum tamen est, quod si contingeret Carolum fratrem succedere Ferdinando in casu defectus, tunc Philippus hic succedat Carolo in regno Neapolitano, et ducatus Parmensis recidat ad domum Austriacam. 7 Galli omnia occupata restituere debuerunt. 8 Friderico Borusso relicta fuit Silesia. 9 Sanctio pragmatica acceptata

fuit in reliquis omnibus ab omnibus. 10 Ferdinandus 2‑us hic languidum admodum habuit imperium in Hispaniam et etiam sine prolibus mortuus est; ei successit tertiogenitus frater Carolus 3, antea rex Neapoleos et Siciliae; debuisset ergo huic Carolo succedere Phylippus frater in Neapolitano regno; interim Phylippus mansit in possessione suorum ducatuum, Carolo vero successit filius in regno Neapolitano, nempe Ferdinandus, modernus rex; hic Carolus Phylippum maximum tamquam haebes et mentis impos exhaeredatus est. 11

Ferdinandus 2‑us hic languidum admodum habuit imperium in Hispaniam et etiam sine prolibus mortuus est; ei successit tertiogenitus frater Carolus 3, antea rex Neapoleos et Siciliae; debuisset ergo huic Carolo succedere Phylippus frater in Neapolitano regno; interim Phylippus mansit in possessione suorum ducatuum, Carolo vero successit filius in regno Neapolitano, nempe Ferdinandus, modernus rex; hic Carolus Phylippum maximum tamquam haebes et mentis impos exhaeredatus est. 11 Carolus 2‑us, eius filius, declaratus est

frater Carolus 3, antea rex Neapoleos et Siciliae; debuisset ergo huic Carolo succedere Phylippus frater in Neapolitano regno; interim Phylippus mansit in possessione suorum ducatuum, Carolo vero successit filius in regno Neapolitano, nempe Ferdinandus, modernus rex; hic Carolus Phylippum maximum tamquam haebes et mentis impos exhaeredatus est. 11 Carolus 2‑us, eius filius, declaratus est successor in Hispania; et Ferdinandus est rex Neapolitanus et Siciliae renunciatus; caeterae potentiae aut noluerunt, aut non potuerunt reclamare

ducatum habuit, parato aere excontentata fuit; Maria Theresia vero consensit, etiam si jus apertum in Parmensem ducatum habuit; fuit enim tunc bello septennali involuta, et cum Gallis egit contra Borussum, eo a fortiori, quod Iosepho 2‑o, filio suo, desponsata fuerit Isabella, Phylippi huius filia. 12 Hic Carolus 3‑us regnavit ergo in Hispania; anno 1761. coaluit foedus inter 4 aulas Bourbonicas, nempe Hispaniam, Galliam, regnum Neapolitanum et Parmensem ducatum; nempe arctissimo vinculo se conjunxerunt ad ferendum sibi auxilium in

Haec enim debita jam quasi caduca erant et nullus regum curavit exsolutionem eorum; ille ergo in se suscepit exsolutionem. 22 Inter domum Austricam nostram et Hispanicam ergo intercedit vinculum magnum affinitatis; Iosephus enim 2. anno '60. duxit Phylippi, ducis Parmensis, filiam Isabellam; qui fuit frater Caroli Tertii regis Hispaniae. 23 Leopoldus vero 2. duxit filiam Caroli Tertii, et sororem moderni regis Hispaniae Mariam Ludovicam. 24 Mariam vero Amaliam, sororem Leopoldi, duxit

qui fuit frater Caroli Tertii regis Hispaniae. 23 Leopoldus vero 2. duxit filiam Caroli Tertii, et sororem moderni regis Hispaniae Mariam Ludovicam. 24 Mariam vero Amaliam, sororem Leopoldi, duxit Ferdinandus, frater Isabellae et filius Philippi. 41.1 Rex vero Neapolitanus modernus duxit Mariam Carolinam anno '68, Leopoldi 2‑i sororem, filiam Mariae Theresiae. 2 Anno 90‑o Franciscus primogenitus Leopoldi 2‑i duxit Mariam Theresiam, filiam Ferdinandi regis

variae accusationes et suspiciones oriebantur; hi erant equites religiosi qui ex voto suo obligabantur decertare contra Turcas tempore expeditionum; erat nobilissimus et ditissimus ordo; concitarunt ergo sibi invidiam principum; accesserunt etiam eorum aliqui excessus, et hinc per Phylippum pulcrum regem Galliae exstinctus est ordo hic; Dionisius tamen rex Portugalliae e contra clementer cum ipsis egit, et nisi tunc dissolvit ordinem cum 1312. Viennae Gallorum per Pontificem exstinctus fuisset; et tunc ex bonis confiscatis eorum fundavit ordinem Christi in

Hispaniae devolveret ad ipsum, hinc duxit Alfonsi filii Iohannis 2‑i relictam viduam Isabellam, sed ea in primo puerperio mortua fuit, et etiam eius filius Michael paulo post mortus est; duxit ergo filiam tertio natam Mariam Ferdinandi Chatolici; etiam hac mortua duxit Eleonoram Phylippi Pulcri Austriaci filiam, ex qua dein successores habuit. 5 Studium eius omne in commercio situm erat. 6 Cum maximo successu Emanuel hic Iudaeos et Saracenos persequendos suscepit, et ad sacra Christiana coegit '498. partim zelo

ad exstirpandos Saracenos et Judaeos occultos. 2 Decessit post 35 annorum regimen anno '557, successorem reliquit nepotem Sebastianum infantem; filius enim et coronae haeres Iohannes praemortuus est; initio tutelam gerebat avia Sebastiani, Chatarina, filia Phylippi Pulcri et soror Caroli 5‑i; secundam tutelam, postquam renunciasset Catharina dignitati suae, a '561‑o anno Henricus Cardinalis, filius Emanuelis Magni et frater junior Ioannis 3‑ii gessit; sed etiam sub huius gubernio variae altercationes intercesserunt, cum monachis

judicio statuum et ordinum successor eligatur; optimum tamen hoc coeptum per mortem repentinam Henrici interruptum est; anno '580. 5 In hoc ergo defecit stirps Iohannis Nothi; invaluit ergo hic species interregni in Portugallia, nempe a 30. Ian. '580. usque Phylippus rex Hispaniae Ulissiponae homagium excepit Portugallorum, quod fuit 12‑a Apri. '581. 6 Primus ergo praetendens fuit Phylippus 2. rex Hispaniae, hic jure matris suae, nempe Isabellae, quae fuit filia Emanuelis Magni regis Portugalliae et conjunx Caroli

In hoc ergo defecit stirps Iohannis Nothi; invaluit ergo hic species interregni in Portugallia, nempe a 30. Ian. '580. usque Phylippus rex Hispaniae Ulissiponae homagium excepit Portugallorum, quod fuit 12‑a Apri. '581. 6 Primus ergo praetendens fuit Phylippus 2. rex Hispaniae, hic jure matris suae, nempe Isabellae, quae fuit filia Emanuelis Magni regis Portugalliae et conjunx Caroli 5‑i imperatoris, petiit successionem in Portugallia. 8.1 2‑us praetendens fuit Antonius de Crato, hic fuit filius

Emanuelis, qui eodem anno mortuus est quo Henricus cardinalis. 2 Hic ergo juvenis Carolus Emanuel nomine Beatricis aviae suae, quae nupta fuit Carolo Sabaudiae ducis, avo Emanuelis; hic tamen ob debilem aetatem suam non ursit valde, sed potius consensit in Phylippum 2‑um regem Hispaniae, qui etiam filiam suam Catharinam dedit ei in uxorem; sed et ceteri praetendentes parum aut nihil ausi sunt contra potentem Phylippum regem; solus Antonius de Crato restitit ei; constitit enim ei de odio canino, quod inter Portugallos et Hispanos

nupta fuit Carolo Sabaudiae ducis, avo Emanuelis; hic tamen ob debilem aetatem suam non ursit valde, sed potius consensit in Phylippum 2‑um regem Hispaniae, qui etiam filiam suam Catharinam dedit ei in uxorem; sed et ceteri praetendentes parum aut nihil ausi sunt contra potentem Phylippum regem; solus Antonius de Crato restitit ei; constitit enim ei de odio canino, quod inter Portugallos et Hispanos exstitit, hinc sperabat se viribus suorum valere fors contra Filippum, et etiam a Gallis et Anglis adjutus est; Filippus tamen praetensionem suam valido exercitu

Asoriis, quae omnes Crato addictae erant, recepit; domi ergo firmatus classem expedivit ad subjiciendam Terceram, ubi clade navali victus Antonius etiam hinc profligatus est; caeterae ditiones omnes Africae, Americae ultro se subjecerunt potestati Phylippi. 3 Antonius se recepit ad Gallias, ubi aliquo tempore latuit, postquam vero Phylippus 2. exercitum contra Elisabetham reginam Angliae, anno '589. duxit, Antonius subjutus ab Anglis appulit ad insulam Terceram, ut eam sibi

classem expedivit ad subjiciendam Terceram, ubi clade navali victus Antonius etiam hinc profligatus est; caeterae ditiones omnes Africae, Americae ultro se subjecerunt potestati Phylippi. 3 Antonius se recepit ad Gallias, ubi aliquo tempore latuit, postquam vero Phylippus 2. exercitum contra Elisabetham reginam Angliae, anno '589. duxit, Antonius subjutus ab Anglis appulit ad insulam Terceram, ut eam sibi subjiceret, sed jam adfuit classis Hispanorum, proin parum effecerunt Angli; recepit se ergo iterum in

Antonius subjutus ab Anglis appulit ad insulam Terceram, ut eam sibi subjiceret, sed jam adfuit classis Hispanorum, proin parum effecerunt Angli; recepit se ergo iterum in Franciam, ubi anno 1598. mortuus est sine haeredibus. 12.1 Habuit Phylippus molestias maximas in Portugallia; adhuc comparuerunt enim 4 in ordine, qui se dixerunt Sebastianum, qui in Africa putabatur occubisse; hi ingentem Portugallorum nacti sunt sectariorum copiam, libenter enim jugum Hispanorum dejecissent collo

adhuc comparuerunt enim 4 in ordine, qui se dixerunt Sebastianum, qui in Africa putabatur occubisse; hi ingentem Portugallorum nacti sunt sectariorum copiam, libenter enim jugum Hispanorum dejecissent collo suo Portugalli; vigilantia tamen Phylippi factum est, ut omnes caperentur, depraehensi enim duos fuisse eremitas et unum pistorem. 2 Quartus vero comparuit 20 annis tardius, nempe eo anno, quo Phylippus mortuus est; hic comparuit Venetiis, ubi se aperte regem Sebastianum dixit; aula Hispanica id

libenter enim jugum Hispanorum dejecissent collo suo Portugalli; vigilantia tamen Phylippi factum est, ut omnes caperentur, depraehensi enim duos fuisse eremitas et unum pistorem. 2 Quartus vero comparuit 20 annis tardius, nempe eo anno, quo Phylippus mortuus est; hic comparuit Venetiis, ubi se aperte regem Sebastianum dixit; aula Hispanica id audiens, eum astu Florentiam evocari fecit, ibi interceptus et in Hispaniam deductus est, ubi in squalidissimos conjectus carceribus, ibi vitam

Hispaniam deductus est, ubi in squalidissimos conjectus carceribus, ibi vitam suam terminavit; de hoc ergo ultimo adhucdum est dubium, an vere fuerit necne Sebastianus; quicumque enim eum viderunt ipsum pro vero Sebastiano servarunt. 13.1 Sub ipso adhuc Phylippo premi coepit Portugallia et vexari perpetuis bellis, quae gessit Phylippus cum principibus Europae, et in his semper Portugallia, ob situm suum, lacessita fuit a hostibus Phylippi, cum jam nunc pro uno corpore cum Hispania considerata sit; dein plus etiam utilitatis habebant

vitam suam terminavit; de hoc ergo ultimo adhucdum est dubium, an vere fuerit necne Sebastianus; quicumque enim eum viderunt ipsum pro vero Sebastiano servarunt. 13.1 Sub ipso adhuc Phylippo premi coepit Portugallia et vexari perpetuis bellis, quae gessit Phylippus cum principibus Europae, et in his semper Portugallia, ob situm suum, lacessita fuit a hostibus Phylippi, cum jam nunc pro uno corpore cum Hispania considerata sit; dein plus etiam utilitatis habebant hostes Phylippi ex Portugallia diviti tunc adhuc, quam ex Hispania;

enim eum viderunt ipsum pro vero Sebastiano servarunt. 13.1 Sub ipso adhuc Phylippo premi coepit Portugallia et vexari perpetuis bellis, quae gessit Phylippus cum principibus Europae, et in his semper Portugallia, ob situm suum, lacessita fuit a hostibus Phylippi, cum jam nunc pro uno corpore cum Hispania considerata sit; dein plus etiam utilitatis habebant hostes Phylippi ex Portugallia diviti tunc adhuc, quam ex Hispania; Belgae foederati maxime noxii erant Portugallis, hi enim rebellantes contra Phylippum, cum eos armis supprimere

premi coepit Portugallia et vexari perpetuis bellis, quae gessit Phylippus cum principibus Europae, et in his semper Portugallia, ob situm suum, lacessita fuit a hostibus Phylippi, cum jam nunc pro uno corpore cum Hispania considerata sit; dein plus etiam utilitatis habebant hostes Phylippi ex Portugallia diviti tunc adhuc, quam ex Hispania; Belgae foederati maxime noxii erant Portugallis, hi enim rebellantes contra Phylippum, cum eos armis supprimere non potuisset, conatus est eas egestate et penuria sibi subjugare; harum enim sterilium provinciarum ramus

suum, lacessita fuit a hostibus Phylippi, cum jam nunc pro uno corpore cum Hispania considerata sit; dein plus etiam utilitatis habebant hostes Phylippi ex Portugallia diviti tunc adhuc, quam ex Hispania; Belgae foederati maxime noxii erant Portugallis, hi enim rebellantes contra Phylippum, cum eos armis supprimere non potuisset, conatus est eas egestate et penuria sibi subjugare; harum enim sterilium provinciarum ramus sustentationis fuit piscatio, et navigatio, illi permultum ergo lucrati sunt ex commercio Portugalliae; vecturas enim suas praestabant

ramus sustentationis fuit piscatio, et navigatio, illi permultum ergo lucrati sunt ex commercio Portugalliae; vecturas enim suas praestabant Portugallis ad Indias orientales, dein etiam mercaturam cum Portugallis faciebant, ex qua multum lucrati sunt, sicque opes suas auxerunt; Phylippus ergo rex Portugalliae effectus hunc ramum sustentationis foederatis rescidit, prohibuit Portugallis omnem communionem cum Hollandis, omne commercium; enorme flagellum fuit hoc pro foederatis; in desperationem ergo acti id fecerunt quod non facile secus ausi fuissent;

fractis omnibus impedimentis, quae Portugalli et Hispani ipsis ubique locorum posuerunt, devenerunt ad Indias orientales et sic ipsi commercium hoc ad se adtraxerunt, varias possessiones ibi capiendo, et naves Portugallorum interceperunt; ipsum promontorium Bonae spei adhuc vivente Phylippo sibi occuparunt per quod Portugallis multum nocuerunt, firmati vero per hoc etiam alias occupationes fecerunt, et Portugallos ubique fregerunt; inter haec decessit Phylippus 2, ei successit Phylippus 3‑us, qui, ut scimus, languidum admodum habuit imperium; in Portugallia

possessiones ibi capiendo, et naves Portugallorum interceperunt; ipsum promontorium Bonae spei adhuc vivente Phylippo sibi occuparunt per quod Portugallis multum nocuerunt, firmati vero per hoc etiam alias occupationes fecerunt, et Portugallos ubique fregerunt; inter haec decessit Phylippus 2, ei successit Phylippus 3‑us, qui, ut scimus, languidum admodum habuit imperium; in Portugallia commercium magis magisve concidere coepit, et ipsum regnum exhauriri; ab anno 1598, quo Phylippus decessit, usque 1605. ipsis insulis Molucanis Portugallorum potiti sunt

et naves Portugallorum interceperunt; ipsum promontorium Bonae spei adhuc vivente Phylippo sibi occuparunt per quod Portugallis multum nocuerunt, firmati vero per hoc etiam alias occupationes fecerunt, et Portugallos ubique fregerunt; inter haec decessit Phylippus 2, ei successit Phylippus 3‑us, qui, ut scimus, languidum admodum habuit imperium; in Portugallia commercium magis magisve concidere coepit, et ipsum regnum exhauriri; ab anno 1598, quo Phylippus decessit, usque 1605. ipsis insulis Molucanis Portugallorum potiti sunt Hollandi, cum ceteris fere

alias occupationes fecerunt, et Portugallos ubique fregerunt; inter haec decessit Phylippus 2, ei successit Phylippus 3‑us, qui, ut scimus, languidum admodum habuit imperium; in Portugallia commercium magis magisve concidere coepit, et ipsum regnum exhauriri; ab anno 1598, quo Phylippus decessit, usque 1605. ipsis insulis Molucanis Portugallorum potiti sunt Hollandi, cum ceteris fere omnibus possessionibus orientalibus eorum, in quibus se positis munimentis et citadelis magis semper et magis fundarunt. 2 Hollandi per hoc magis adhuc

societatem mercatoriam erexerunt, quae adhuc existit nomine Ost indische Compagnie, quae ad tantas excrevit divitias, ut cuicumque regno comparari possint; animati per Belgas Angli etiam profecti sunt ad Indias cum magno Portugallorum damno; videns Phylippus 3. pacem facere coactus est anno 1604. et '5‑o, qua tamen Phylippus nihil ex amissis recuperavit, et cum Hollandis '609‑o inducias inire coactus est; Phylippo 3‑o successit 4‑tus anno '621.; terminabantur hic induciae cum Hollandis, recruduit ergo bellum, quod

Compagnie, quae ad tantas excrevit divitias, ut cuicumque regno comparari possint; animati per Belgas Angli etiam profecti sunt ad Indias cum magno Portugallorum damno; videns Phylippus 3. pacem facere coactus est anno 1604. et '5‑o, qua tamen Phylippus nihil ex amissis recuperavit, et cum Hollandis '609‑o inducias inire coactus est; Phylippo 3‑o successit 4‑tus anno '621.; terminabantur hic induciae cum Hollandis, recruduit ergo bellum, quod rursus ex sententia gestum est ex parte Hollandorum; Phylippus enim 4.

regno comparari possint; animati per Belgas Angli etiam profecti sunt ad Indias cum magno Portugallorum damno; videns Phylippus 3. pacem facere coactus est anno 1604. et '5‑o, qua tamen Phylippus nihil ex amissis recuperavit, et cum Hollandis '609‑o inducias inire coactus est; Phylippo 3‑o successit 4‑tus anno '621.; terminabantur hic induciae cum Hollandis, recruduit ergo bellum, quod rursus ex sententia gestum est ex parte Hollandorum; Phylippus enim 4. distractus bellis per totam Europam non potuit jacturam Portugalliae reparare, hinc

et '5‑o, qua tamen Phylippus nihil ex amissis recuperavit, et cum Hollandis '609‑o inducias inire coactus est; Phylippo 3‑o successit 4‑tus anno '621.; terminabantur hic induciae cum Hollandis, recruduit ergo bellum, quod rursus ex sententia gestum est ex parte Hollandorum; Phylippus enim 4. distractus bellis per totam Europam non potuit jacturam Portugalliae reparare, hinc Hollandi 13.2 Hollandi pro Portugalli conieci. , quod reliquum adhuc erat provinciarum, sibi

ergo ultro occasionem jugum hoc intolerabile dejiciendi; hinc jam '638. anno coeperunt quaedam civitates se in libertatem adserere, sed suppressi sunt a Hispanis cum non adfuerit adhuc communis consensus; meliorem tamen occasionem nacti sunt sub Phylippo 4‑o, qui bellis ubique pressus etiam domi cum Catalaunis lites habuit; titulo ergo contra Catalaunos procedendi se armarunt undique irruperuntque in urbes, et praecipue Lissabonam, quam una cum portu et in eo existente classe sibi occuparunt; Vasconcello gubernator totius

filium Ferdinandum 1‑um, hic 2‑um Ferdinandum, hic Iacobum, hic Theodosium, hic Iohannem, hic Theodosium 2, et huius filius fuit Iohannes 4‑tus). 3 Iohannes hic difficile bellum sustinere debuit cum Hispanis; ipsae etiam aulae Europeae divisae erant inter Phylippum et Iohannem; sic Galli, Angli, Sveci Iohannem pro libero recognoverunt, una cum Hollandis, sed vicissim aula Caesarea Germanica fuit pro Phylippo, aula etiam Pontificis, sed Portugalli paratiores erant ad schisma faciendum quam ut se subjiciat Hispanis; initio enim

3 Iohannes hic difficile bellum sustinere debuit cum Hispanis; ipsae etiam aulae Europeae divisae erant inter Phylippum et Iohannem; sic Galli, Angli, Sveci Iohannem pro libero recognoverunt, una cum Hollandis, sed vicissim aula Caesarea Germanica fuit pro Phylippo, aula etiam Pontificis, sed Portugalli paratiores erant ad schisma faciendum quam ut se subjiciat Hispanis; initio enim Phylippus non potuit agere contra Portugallos, ob bella cum Gallis, Anglis; videntes se sic efficere non posse quodpiam, profusis multis pecuniis conati

inter Phylippum et Iohannem; sic Galli, Angli, Sveci Iohannem pro libero recognoverunt, una cum Hollandis, sed vicissim aula Caesarea Germanica fuit pro Phylippo, aula etiam Pontificis, sed Portugalli paratiores erant ad schisma faciendum quam ut se subjiciat Hispanis; initio enim Phylippus non potuit agere contra Portugallos, ob bella cum Gallis, Anglis; videntes se sic efficere non posse quodpiam, profusis multis pecuniis conati sunt Hispani in ipsa Portugallia seditionem incipere, et necem Iohannis decreverunt, sed per Marchionem de Ajamonte, amico

possessionibus Belgarum in Indiis orientalibus, imo intuitu Brasiliae ipsis aequivalens stipulati sunt Portugalli, anno 1661; haec tamen pactio effectum non habuit, sed iterum recruduit bellum, anno vero '69. finalis pax inita est; procedente bello Phylippus, cum se liberasset a Gallis, omnes vires convertit contra Portugallos, sed nil effecit, adjuti enim erant ab Anglis, Gallis et Belgis. 16.1 Interim domi frater Alfonsi Petrus vestigia pressit matris suae contra Alfonsum, instigabant enim monachi

vero in urbe Sintra 16.1 in... Sintra in margine adscriptum. ; anno '683. decessit Alfonsus in captivitate sua, ab hoc vero anno Petrus titulum regis publice assumpsit; anno 1668. finis impositus est belli Hispanici, nam Ludovicus 14. rex Galliae post mortem Phylippi 4. regis Hispaniae bello lacessere coepit Hispanos ad obtinendas 13 provincias Belgii titulo dotis pro uxore sua, Hispani ergo labefactati tot jam bellis ad servandum Belgium copias suas ex Portugalliae limitibus retraxerunt, Portugalli enim ceteroquin jam '660. ad Almaxial

antiquo; haec dein divisio civitate donata est; fundavit nobile monasterium Mass. 4 '725. ex parte Hispaniae periculum impendere coepit Portugallis, praesertim quod Hispani viderent neglecta classe et exercitu res Portugallorum esse summe debiles; egre tulit Philippus diminutionem monarchiae suae per pacem Ultrajectensem; Hispani ergo omnem quaerebant causam crambem suarum praetensionum renovandi, sed Portugalli intermediantibus Anglis sciverunt declinare hoc periculum, et eo rem adduxerunt partim minis, partim pollicitationibus

sed Portugalli intermediantibus Anglis sciverunt declinare hoc periculum, et eo rem adduxerunt partim minis, partim pollicitationibus !, ut has aulas affinitatis vinculo ligarent; '729. ergo Iosephus Emanuel Iohannis 5‑i filius duxit Mariam Annam Victoriam filiam Philippi 5‑i, quam Ludovicus 15. repudiavit; et filius Philippi 5‑i Ferdinandus duxit Mariam Barbaram filiam Iohannis 5. 5 In limitibus Portugalliae conventum est, ubi permutatio sponsarum maxima cum pompa facta est, nempe in insula Pegon quam format fluvius

hoc periculum, et eo rem adduxerunt partim minis, partim pollicitationibus !, ut has aulas affinitatis vinculo ligarent; '729. ergo Iosephus Emanuel Iohannis 5‑i filius duxit Mariam Annam Victoriam filiam Philippi 5‑i, quam Ludovicus 15. repudiavit; et filius Philippi 5‑i Ferdinandus duxit Mariam Barbaram filiam Iohannis 5. 5 In limitibus Portugalliae conventum est, ubi permutatio sponsarum maxima cum pompa facta est, nempe in insula Pegon quam format fluvius Caja; est nempe locus Extremadurae; in hac ergo insula

Portugallici notitiam habuerunt, et frequentarunt Petri de Belmonte legati ad eum; hi homines suspecti quaesiti ad carceres occultarunt se in aede legati; requisitus legatus ut extradet hos suspectos, et cum non satisfaceret huic petito, mandato Phylippi 19 ex famulitio legati incarcerati sunt; Portugalli hoc audientes, 19 Hispanici legati homines incarcerari fecit !, imo ipsum legatum ammandavit, hinc ad arma deventum est, primi Hispani in limitibus Portugalliae et Brasiliae hostilitates exercuerunt; Portugalli

privilegiorum privati sunt descendentes; et in totum ordinem Jesuitarum relegatio decisa fuit; omnes enim colligati tam in Europa, quam America, navibus in Italiam delati sunt; et bona ipsorum in fiscum et pias causas conversa sunt; in scholis ipsis substituti sunt oratores S. Phylippi Neri; dicunt quidam totum hoc ex odio marchionis Bombal, primarii ministri Iosephi, adversus Jesuitas evenisse; Bombal enim fuit totum-fac Iosephi, et infensissimus Jesuitarum hostis; dein processus hic sub modo regnante regina filia Iosephi discussus est postquam Bombal

lineae junioris omnes hae provinciae devolverentur; senior enim stirps Burgundica, quae ex Hugone Capeto in Gallia descendit, extincta est 1345; ducatus ergo Burgundiae recidit ad coronam. 3 Hinc Iohannes Bonus rex filio suo juniore donavit hunc ducatum, nempe Philippo Audaci; ab hoc Philippo ergo descendit junior linea Burgundica, ad hanc ergo descendit totum Belgium; extincta tamen in Carolo Audaci linea juniore ducum Burgundiae; unicam filiam habuit Carolus Audax Mariam; haec Maria Burgundica nupsit Maximiliano imperatori, et ex hoc

provinciae devolverentur; senior enim stirps Burgundica, quae ex Hugone Capeto in Gallia descendit, extincta est 1345; ducatus ergo Burgundiae recidit ad coronam. 3 Hinc Iohannes Bonus rex filio suo juniore donavit hunc ducatum, nempe Philippo Audaci; ab hoc Philippo ergo descendit junior linea Burgundica, ad hanc ergo descendit totum Belgium; extincta tamen in Carolo Audaci linea juniore ducum Burgundiae; unicam filiam habuit Carolus Audax Mariam; haec Maria Burgundica nupsit Maximiliano imperatori, et ex hoc matrimonio natus est

Philippo ergo descendit junior linea Burgundica, ad hanc ergo descendit totum Belgium; extincta tamen in Carolo Audaci linea juniore ducum Burgundiae; unicam filiam habuit Carolus Audax Mariam; haec Maria Burgundica nupsit Maximiliano imperatori, et ex hoc matrimonio natus est Philippus Pulcher, archidux Austriae; cum hac ergo Maria debuisset totum Belgium ad stirpem Austriacam devolvi, cum ea unica haeres fuerit, sed exortum est bellum inter Maximilianum et Gallos; Galli enim ducatum Burgundicum tamquam feudum virile coronae Gallicae sequestrarunt,

enim ducatum Burgundicum tamquam feudum virile coronae Gallicae sequestrarunt, Galliaeque incorporarunt; Austrica vero stirps accepit comitatum Burgundiae, seu aliquem partem Burgundiae et 17 provincias Belgicas; Maria non diu vixit, ei successit Philippus Pulcher, qui plerumque Gandaviae habitavit cum sua uxore Iohanna, Ferdinandi Chatolici filia, ita ut Carolus filius eius hic natus sit in Belgio, qui etiam successit patri suo, in Hispania defuncto, in Belgio; postquam vero post Ferdinandi Chatolici decessum etiam rex

et educatus totus Belga erat, eosque in ipsa Hispania omni modo juvit, navigatio enim, commercium, manufacturas omni modo promovit, faustissimumque sic regimen habuit. 4 Sub ipsius regimine nova secta Lutheri et Calvini erupit ad ipsum etiam Belgium; haec sub Philippo 2-o in rebellionem attrocissimam eruperunt, quamquam jam sub Carolo severissime inquisitum fuerit in haereticos; sub Carolo provinciae Belgii arctissimo vinculo Germanico imperio junctae sunt, imo ipse ducatus Flandriae et Artesiae, qui prius ad coronam Gallicam spectabant,

retulit. 5 Germania tota jam sub Maximiliano imperatore, avo Caroli, divisa est in circulos; hae ergo omnes provinciae Belgicae nomine Circuli Burgundici Germaniae incorporatae sunt. 4.1 Res Belgicae longe aliam faciem susceperunt sub Philippo 2-o, filio Caroli eiusque successore; omnium horum malorum non ultima causa fuit indoles cruda, severa Philippi 2-i; Carolus enim affabilis, mitis, omni ex parte favit Belgis, sed Philippus totus Hispanus, trux, melancolicus favit Hispanis, spretis Belgis non tantum in

hae ergo omnes provinciae Belgicae nomine Circuli Burgundici Germaniae incorporatae sunt. 4.1 Res Belgicae longe aliam faciem susceperunt sub Philippo 2-o, filio Caroli eiusque successore; omnium horum malorum non ultima causa fuit indoles cruda, severa Philippi 2-i; Carolus enim affabilis, mitis, omni ex parte favit Belgis, sed Philippus totus Hispanus, trux, melancolicus favit Hispanis, spretis Belgis non tantum in Hispania, sed in ipso Belgio Hispanos praeposuit ipsis; hac re totius Belgii odium

sunt. 4.1 Res Belgicae longe aliam faciem susceperunt sub Philippo 2-o, filio Caroli eiusque successore; omnium horum malorum non ultima causa fuit indoles cruda, severa Philippi 2-i; Carolus enim affabilis, mitis, omni ex parte favit Belgis, sed Philippus totus Hispanus, trux, melancolicus favit Hispanis, spretis Belgis non tantum in Hispania, sed in ipso Belgio Hispanos praeposuit ipsis; hac re totius Belgii odium sibi contraxit; haec tamen non sola causa aversionis fuit, sed accessit et

totus Hispanus, trux, melancolicus favit Hispanis, spretis Belgis non tantum in Hispania, sed in ipso Belgio Hispanos praeposuit ipsis; hac re totius Belgii odium sibi contraxit; haec tamen non sola causa aversionis fuit, sed accessit et id, quod Philippus non tantum Caroli decreta circa haereticos renovaverit, sed ea extendit, gravioribus poenis roboravit, et severissime exsequi fecit; erant et aliae minores causae, uti studium vindictae et odii procerum quorumdam Belgii; sed princeps Vilhelmus Aransionensis (Duc

minores causae, uti studium vindictae et odii procerum quorumdam Belgii; sed princeps Vilhelmus Aransionensis (Duc d’Aurange), hic princeps erat superbus et ambitiosus, eminuitque caeteris opibus et divitiis; cupiebat hic ut gubernator harum provinciarum creatur tempore absentiae Philippi; rex interim aliam personam creavit gubernatorem; dein dux hic voluit nuptias inire cum Catharina, ducis Lotharingiae filia, ut sic per eam gubernator fieret; sed Philippus in neutrum consensit, sed Margaretham sororem naturalem suam, conjugem ducis Farnese, creavit

eminuitque caeteris opibus et divitiis; cupiebat hic ut gubernator harum provinciarum creatur tempore absentiae Philippi; rex interim aliam personam creavit gubernatorem; dein dux hic voluit nuptias inire cum Catharina, ducis Lotharingiae filia, ut sic per eam gubernator fieret; sed Philippus in neutrum consensit, sed Margaretham sororem naturalem suam, conjugem ducis Farnese, creavit gubernatricem; hic ergo dux Aurelianensis ! nullam neglexit occasionem Philippo nocendi cum tempore; cum hoc enim principe plures status erant offensi Philippo, quod

nuptias inire cum Catharina, ducis Lotharingiae filia, ut sic per eam gubernator fieret; sed Philippus in neutrum consensit, sed Margaretham sororem naturalem suam, conjugem ducis Farnese, creavit gubernatricem; hic ergo dux Aurelianensis ! nullam neglexit occasionem Philippo nocendi cum tempore; cum hoc enim principe plures status erant offensi Philippo, quod neglecti fuerint; praecipui ex his erant comes Egmontanus et comes Ornanus; infensum habuit etiam statum ecclesiasticum, episcopos; videns enim Philippus dioecesium non esse aequam

fieret; sed Philippus in neutrum consensit, sed Margaretham sororem naturalem suam, conjugem ducis Farnese, creavit gubernatricem; hic ergo dux Aurelianensis ! nullam neglexit occasionem Philippo nocendi cum tempore; cum hoc enim principe plures status erant offensi Philippo, quod neglecti fuerint; praecipui ex his erant comes Egmontanus et comes Ornanus; infensum habuit etiam statum ecclesiasticum, episcopos; videns enim Philippus dioecesium non esse aequam distributionem, aliquas esse nimis magnas, hinc voluit plures dioeceses creare, sicque

! nullam neglexit occasionem Philippo nocendi cum tempore; cum hoc enim principe plures status erant offensi Philippo, quod neglecti fuerint; praecipui ex his erant comes Egmontanus et comes Ornanus; infensum habuit etiam statum ecclesiasticum, episcopos; videns enim Philippus dioecesium non esse aequam distributionem, aliquas esse nimis magnas, hinc voluit plures dioeceses creare, sicque imminuere ceterorum proventus; abalienavit ergo animos episcoporum antiquorum, hi ergo negotiis religionis in rem suam usi non parum contulerunt ad exacerbandos

non esse aequam distributionem, aliquas esse nimis magnas, hinc voluit plures dioeceses creare, sicque imminuere ceterorum proventus; abalienavit ergo animos episcoporum antiquorum, hi ergo negotiis religionis in rem suam usi non parum contulerunt ad exacerbandos animos contra Philippum, qui severitatem suam crescente semper numero haereticorum auxit etiam semper, nihilque de mediis lenioribus cogitavit. 2 Maxime exarsit odium omnium cum reducta inquisitione in Belgium multa milia morti tradidisset post abitum suum in Hispania mortua

fuit; multo enim severiores poenae adhibebantur in Belgio ab hoc tribunali quam in Hispania, ob diversam harum gentium indolem; Hispani enim severi, taciturni, parum inter se conversantes, non exigebant tantam severitatem, quam vivaces, loquaces, audaces Belgae; erravit etiam Philippus in electione consilii status, quod Margarethae gubernatrici adjecit, pro gravioribus negotiis provinciarum dirigendis; in hoc consilio meri tales erant qui Philippo faventes et eius creaturae erant et ipso facto ceteris exosi erant; inter caeteros praecipuus erat cardinalis

parum inter se conversantes, non exigebant tantam severitatem, quam vivaces, loquaces, audaces Belgae; erravit etiam Philippus in electione consilii status, quod Margarethae gubernatrici adjecit, pro gravioribus negotiis provinciarum dirigendis; in hoc consilio meri tales erant qui Philippo faventes et eius creaturae erant et ipso facto ceteris exosi erant; inter caeteros praecipuus erat cardinalis Granvellanus, qui toti consilio, et ipsi quasi etiam gubernatrici praepositus, sine cuius assensu et nutu nil fieri poterat; hic vero homo ab omnibus odio ferebatur;

erant et ipso facto ceteris exosi erant; inter caeteros praecipuus erat cardinalis Granvellanus, qui toti consilio, et ipsi quasi etiam gubernatrici praepositus, sine cuius assensu et nutu nil fieri poterat; hic vero homo ab omnibus odio ferebatur; vix ergo, his constitutis, Philippus discessit ex Belgio, jam enatae sunt dissensiones et morem mandatis regiis vix gerebant Belgae; capacitata fuit gubernatrix de eo quod hae dissensiones componi non possint, nisi cardinalis Granvellanus removeatur; datis ergo plurimis litteris ad Philippum post aliquot

vix ergo, his constitutis, Philippus discessit ex Belgio, jam enatae sunt dissensiones et morem mandatis regiis vix gerebant Belgae; capacitata fuit gubernatrix de eo quod hae dissensiones componi non possint, nisi cardinalis Granvellanus removeatur; datis ergo plurimis litteris ad Philippum post aliquot annos, nempe 1564-o, publico decreto revocatus fuit ad Hispaniam; negotia tamen administrationis per remotionem cardinalis non multum mutata et meliorata sunt; Margareta enim consiliis aliorum usa est, qui a cardinale non multum differebant; videns Margaretha

negotia tamen administrationis per remotionem cardinalis non multum mutata et meliorata sunt; Margareta enim consiliis aliorum usa est, qui a cardinale non multum differebant; videns Margaretha ultra omnem modum animos Belgarum exulceratos, constituit de vero rerum statu edocere Philippum; effectus huius deputationis et litterarum Margarethae nullus fuit, imo novas poenas adjecit pro inoboedientibus et seditiosis; videntes ergo Belgae omnia leniora media insufficientia esse ad permovendum Philippum, coeperunt proceres inter se communicare consilia suaeque

animos Belgarum exulceratos, constituit de vero rerum statu edocere Philippum; effectus huius deputationis et litterarum Margarethae nullus fuit, imo novas poenas adjecit pro inoboedientibus et seditiosis; videntes ergo Belgae omnia leniora media insufficientia esse ad permovendum Philippum, coeperunt proceres inter se communicare consilia suaeque saluti prospicere; decreverunt ergo foedus inter se inire viresque omnes conferre ad succurrendum, si aliquis eorum ad inquisitionem traheretur, aut periculum alterutri imminueret; hoc foedus anno [anno] 1565. factum

hoc ergo adhuc non animo seditionis fecerunt; caput huius foederis fuit Henricus Brederod cum 400 circiter aliis baronibus, comitibus et nobilibus; consenserunt in id, ut adhuc semel Margaretham novo supplici libello accederent ad abroganda decreta Philippi; missa nova deputatio est ad Philippum; nobiles hos ingens turba plebis comitata est ad urbem Bruxellam ad Margaretham, quae consternata est hoc confluxu; comes ergo [ergo] Berlemontius, qui ei adstabat, dixit gubernatrici nihil metuendum esse de his geux, seu mendicis; hoc

fecerunt; caput huius foederis fuit Henricus Brederod cum 400 circiter aliis baronibus, comitibus et nobilibus; consenserunt in id, ut adhuc semel Margaretham novo supplici libello accederent ad abroganda decreta Philippi; missa nova deputatio est ad Philippum; nobiles hos ingens turba plebis comitata est ad urbem Bruxellam ad Margaretham, quae consternata est hoc confluxu; comes ergo [ergo] Berlemontius, qui ei adstabat, dixit gubernatrici nihil metuendum esse de his geux, seu mendicis; hoc ergo nomen inhaesit deinde

demolitae fuerint. 2 Gubernatrix quas potuit dispositiones contrarias fecit, partim vi eos frangendo, partim potentiores lenitate et gratia sibi devincendo, ita ut tranquilitas restituta fuerit, eo felicius quod multi ex rebellibus solum verterint, iram Philippi metuentes; plurimum ad hanc quietem contulerunt comes Egmontanus, Aransionensis et ceteri comites; Philippus tamen recte hos pro capitibus rebellionis habuit, et palam contra eos debacchatus est, princeps ergo Aransionensis fuga se salvavit ad Germaniae principes

vi eos frangendo, partim potentiores lenitate et gratia sibi devincendo, ita ut tranquilitas restituta fuerit, eo felicius quod multi ex rebellibus solum verterint, iram Philippi metuentes; plurimum ad hanc quietem contulerunt comes Egmontanus, Aransionensis et ceteri comites; Philippus tamen recte hos pro capitibus rebellionis habuit, et palam contra eos debacchatus est, princeps ergo Aransionensis fuga se salvavit ad Germaniae principes protestantes, a quibus magnis animatus suffultusque viribus et pecuniis; in limitibus ergo Germaniae Vilhelmus princeps

ergo Aransionensis fuga se salvavit ad Germaniae principes protestantes, a quibus magnis animatus suffultusque viribus et pecuniis; in limitibus ergo Germaniae Vilhelmus princeps Aransionensis collectis profugis eum secutis coepit exercitum colligere; gubernatrix cum aliis fidelibus Philippum invitarunt ad Belgium, ut ipse clementia componat has turbas, sed rex ducis Albani consiliis corruptus nihil de his audire voluit; putabat enim infra dignitatem suam esse ad leniora descendere cum hac misera gente; imo libenter habuerunt Hispani exortas esse has turbas, ut

deditionem coegit rursus, et recepit; recuperata hac urbe expugnavit urbem Mechlinium et Isusaniam, quas etiam exspoliari curavit per milites, per quod rursus exacerbavit animos Belgarum erga Hispanos, praecipue cum etiam urbem Nardeam funditus deleri curaret; haec '573. acciderunt; Philippus de hactenus actis per cursores semper certior factus, videns causam tantorum malorum non ultimam esse severitatem nimiam ducis Albani, hinc eum revocavit ad Hispaniam; sub hoc crudeli belliduce intra aliquot annos plus quam 18,000 Belgarum manu carnificis ceciderunt,

Mosae inundassent exercitum Hispanorum, sicque coegissent solvere obsidionem; anno 1576. imperator Maximilianus 2-us se obtulit mediatorem, hortatus est regem Hispaniae et etiam status Belgii, ut condescendant ad pacem; misit ergo ad urbem Bredam legatos suos; non alienus erat Philippus, sed a suo proposito recedere nullo modo voluit, nullum ergo effectum habuit haec legatio; post hoc ergo, cum nullam spem in gratia Philippi viderent, Hollandia et Zeelandia, provinciae praecipuae Belgii, arctissimo vinculo se colligarunt, principem Aransionensem ducem

hortatus est regem Hispaniae et etiam status Belgii, ut condescendant ad pacem; misit ergo ad urbem Bredam legatos suos; non alienus erat Philippus, sed a suo proposito recedere nullo modo voluit, nullum ergo effectum habuit haec legatio; post hoc ergo, cum nullam spem in gratia Philippi viderent, Hollandia et Zeelandia, provinciae praecipuae Belgii, arctissimo vinculo se colligarunt, principem Aransionensem ducem belli sibi elegerunt illimitata cum potestate, gaudeatque omnibus juribus et praerogativis, quibus vicarii regis gaudebant; inter haec eodem anno

In urbe Gandano (Gent) inito foedere se conjunxerunt et hinc etiam hoc foedus pactio Gandensis dicta est; hac pactione constitutum est mutuis viribus in eo collaborandum, ut pax restituatur Belgio, ut libertas religionis evincatur, ut miles Hispanus eliminetur, sed de Philippi regis exauctoratione adhuc nihil memoratum est, proin non [adhuc] rebellabant contra eum adhuc; nam si haec concessisset ipsis, prouti egerunt apud eum, pax restituta fuisset; Philippus finxit ad speciem se consentire in hanc pacificationem,

religionis evincatur, ut miles Hispanus eliminetur, sed de Philippi regis exauctoratione adhuc nihil memoratum est, proin non [adhuc] rebellabant contra eum adhuc; nam si haec concessisset ipsis, prouti egerunt apud eum, pax restituta fuisset; Philippus finxit ad speciem se consentire in hanc pacificationem, occulte tamen decrevit hoc foedus dilacerandum. 4 Misit ergo Philippus fratrem suum naturalem Iohannem Austriacum cum plena potestate rerum gerendarum, qua gubernatorem; non deerant aliqui, maxime

contra eum adhuc; nam si haec concessisset ipsis, prouti egerunt apud eum, pax restituta fuisset; Philippus finxit ad speciem se consentire in hanc pacificationem, occulte tamen decrevit hoc foedus dilacerandum. 4 Misit ergo Philippus fratrem suum naturalem Iohannem Austriacum cum plena potestate rerum gerendarum, qua gubernatorem; non deerant aliqui, maxime in Hollandia et Zeelandia, qui suadebant non esse fidendum Philippo et eius gubernatori Iohanni, caeterae vero provinciae conjunctae cum Hollandis

occulte tamen decrevit hoc foedus dilacerandum. 4 Misit ergo Philippus fratrem suum naturalem Iohannem Austriacum cum plena potestate rerum gerendarum, qua gubernatorem; non deerant aliqui, maxime in Hollandia et Zeelandia, qui suadebant non esse fidendum Philippo et eius gubernatori Iohanni, caeterae vero provinciae conjunctae cum Hollandis inclinabant in Iohannem; tandem etiam Hollandi et Zelandi retracti sunt ad partes Iohannis sub ea conditione, ut foedus Gandanense solemni edicto nomine Philippi regis ratihabeatur per

Zeelandia, qui suadebant non esse fidendum Philippo et eius gubernatori Iohanni, caeterae vero provinciae conjunctae cum Hollandis inclinabant in Iohannem; tandem etiam Hollandi et Zelandi retracti sunt ad partes Iohannis sub ea conditione, ut foedus Gandanense solemni edicto nomine Philippi regis ratihabeatur per gubernatorem. 7.1 Hoc edictum a Hispanis Edictum perpetuum dictum fuit, anno '577. fuit promulgatum; interim paulo post apparuit non vanam fuisse suspicionem Hollandorum; Iohannes enim non multo post hoc edictum

decreveruntque eum expellere ex castello Namüriensi, quod et effectuarunt, plurima castella expugnarunt, et aliqua solo aequarunt; post haec confluxerunt Bruxellas ibique ducem Aransionensem praesidem provinciarum crearunt; diffidentes tamen causae suae decreverunt alium Philippo acceptiorem eligendi gubernatorem, hinc Matthiam juniorem filium Maximiliani imperatoris et fratrem Rudolphi imperatoris elegerunt gubernatorem, qui etiam comparuit; auctoritatem tamen eius circumscripserunt status et ordines, dein ei ut locumtenentem ad latus collocarunt

juniorem filium Maximiliani imperatoris et fratrem Rudolphi imperatoris elegerunt gubernatorem, qui etiam comparuit; auctoritatem tamen eius circumscripserunt status et ordines, dein ei ut locumtenentem ad latus collocarunt dominum Aransionensem; haec tamen omnia summe displicuerunt Philippo; misit ergo Iohanni novas copias et suppetias, quas Alexander dux Farnese adduxit anno '578; eodem anno conflixerunt partes ad urbem Gemblusium; hoc in conflictu Hispani rursus profligarunt Belgas, diversas urbes collimitaneas expugnarunt, spoliarunt; uti Lovanium (Löwen),

Philippo; misit ergo Iohanni novas copias et suppetias, quas Alexander dux Farnese adduxit anno '578; eodem anno conflixerunt partes ad urbem Gemblusium; hoc in conflictu Hispani rursus profligarunt Belgas, diversas urbes collimitaneas expugnarunt, spoliarunt; uti Lovanium (Löwen), Philippopolis (Philipsbourg), Limburgum. 2 Videntes se ubique vinci Belgae decreverunt Henricum 3-um evocare eique subjicere, malentes alteri subesse quam Philippo; miserunt ergo Parisios legatos, sed Henricus rerum circumstantiis impeditus deprecari debuit

rursus profligarunt Belgas, diversas urbes collimitaneas expugnarunt, spoliarunt; uti Lovanium (Löwen), Philippopolis (Philipsbourg), Limburgum. 2 Videntes se ubique vinci Belgae decreverunt Henricum 3-um evocare eique subjicere, malentes alteri subesse quam Philippo; miserunt ergo Parisios legatos, sed Henricus rerum circumstantiis impeditus deprecari debuit hanc oblationem; commendavit tamen Belgis fratrem suum ducem Franciscum Alencolis, qui etiam in Belgio comparuit; cum tamen viderent eum non

hae sunt illae provinciae, quae hodie domui Austriacae parent, tunc vero Hispanis se rursus adjunxerunt. 3 Dum haec fierent, morte insperata decessit Iohannes Austriacus; ille ante mortem suam in ducem Farnese transtulit gubernium harum provinciarum ad interim; Philippus vero confirmavit eum in sua dignitate; ille ergo omnia contulit ut provincias Valonicas, tunc adhuc vacillantes, abstraheret a rebellibus conjungeretque cum Hispanis. 4 Caeterae vero provinciae in urbe Utrajectensi congregati ! foedus

respublica hodierna Hollandia; coeperunt nummos cudere jam his temporibus, et in primis nummis suis expresserunt navim fluctuantem in mari fractis velis cum inscriptione hac: Incertum, quo fata ferent; ipsi enim viderunt res suas pessime constitutas esse; dum haec ageretur Utrajecti Philippus rursus egit per legatum suum Antverpiae de pace universali omnium provinciarum cum Philippo; foederati tamen videntes se numquam intentionem suam adepturos, interturbarunt ipsi foedus hoc; ceterae tamen provinciae exceptis his 7 se Philippo subjecerunt.

suis expresserunt navim fluctuantem in mari fractis velis cum inscriptione hac: Incertum, quo fata ferent; ipsi enim viderunt res suas pessime constitutas esse; dum haec ageretur Utrajecti Philippus rursus egit per legatum suum Antverpiae de pace universali omnium provinciarum cum Philippo; foederati tamen videntes se numquam intentionem suam adepturos, interturbarunt ipsi foedus hoc; ceterae tamen provinciae exceptis his 7 se Philippo subjecerunt. 6 Post haec ergo bellum apertum exarsit inter Hispanos ceterosque eis subjectas provincias

esse; dum haec ageretur Utrajecti Philippus rursus egit per legatum suum Antverpiae de pace universali omnium provinciarum cum Philippo; foederati tamen videntes se numquam intentionem suam adepturos, interturbarunt ipsi foedus hoc; ceterae tamen provinciae exceptis his 7 se Philippo subjecerunt. 6 Post haec ergo bellum apertum exarsit inter Hispanos ceterosque eis subjectas provincias et inter foederatos; agitata fuit inter foederatos quaestio de imperante, hinc anno '581. convenerunt provinciae, tunc Philippum declararunt

provinciae exceptis his 7 se Philippo subjecerunt. 6 Post haec ergo bellum apertum exarsit inter Hispanos ceterosque eis subjectas provincias et inter foederatos; agitata fuit inter foederatos quaestio de imperante, hinc anno '581. convenerunt provinciae, tunc Philippum declararunt exauctoratum; die 26-a Iulii publico instrumento expositisque causis se liberos et independentes declararunt, ex eo quod Philippus leges et consuetudines, quas jure jurando manutenendas promisit, violaverit.

subjectas provincias et inter foederatos; agitata fuit inter foederatos quaestio de imperante, hinc anno '581. convenerunt provinciae, tunc Philippum declararunt exauctoratum; die 26-a Iulii publico instrumento expositisque causis se liberos et independentes declararunt, ex eo quod Philippus leges et consuetudines, quas jure jurando manutenendas promisit, violaverit. 8.1 Determinatum ergo est ut imperio se subjicerent Francisci Alenconii, ducis Antegavensis, quem ipsis Henricus 3. rex Galliae

civitatum Belgicarum; his constitutis sub ductu Mauritii res eorum favorabiliter gerebantur, fortunaque ipsis magis favere coepit, cum ex Flandria et Brabantia multi opulentissimi cives se receperint ad foderatos, ob religionis libertatem, cum hae provinciae duae per ducem Farnese Philippo subjectae fuissent, et in iis Philippus poenam exilii statuisset in eos, qui ad sacra Christianorum redire nolent; Antverpienses enim ditissimi mercatores se receperunt Amsterodamum sicque secum commercium transtulerunt ad foederatos. 3 Circa haec

sub ductu Mauritii res eorum favorabiliter gerebantur, fortunaque ipsis magis favere coepit, cum ex Flandria et Brabantia multi opulentissimi cives se receperint ad foderatos, ob religionis libertatem, cum hae provinciae duae per ducem Farnese Philippo subjectae fuissent, et in iis Philippus poenam exilii statuisset in eos, qui ad sacra Christianorum redire nolent; Antverpienses enim ditissimi mercatores se receperunt Amsterodamum sicque secum commercium transtulerunt ad foederatos. 3 Circa haec tempora parabat Philippus classem suam

fuissent, et in iis Philippus poenam exilii statuisset in eos, qui ad sacra Christianorum redire nolent; Antverpienses enim ditissimi mercatores se receperunt Amsterodamum sicque secum commercium transtulerunt ad foederatos. 3 Circa haec tempora parabat Philippus classem suam invictissimam contra Elisabetham reginam Angliae; etiam in Gallia miscuit se litibus Hugonotarum et Ligae Sacrae; omnes hae circumstantiae contulerunt in meliorandam protestantium Belgicorum sortem; Philippus enim aliis in regnis fractus non potuit tantas vires

foederatos. 3 Circa haec tempora parabat Philippus classem suam invictissimam contra Elisabetham reginam Angliae; etiam in Gallia miscuit se litibus Hugonotarum et Ligae Sacrae; omnes hae circumstantiae contulerunt in meliorandam protestantium Belgicorum sortem; Philippus enim aliis in regnis fractus non potuit tantas vires contra eos impendere; scimus enim classem eius ab Anglis disjectam, in Gallia quoque eum victum a Henrico 4-o; Belgae vero interim his omnibus in rem suam usi succurrerunt in quantum poterant Anglis in mari feliciterque

enim aliis in regnis fractus non potuit tantas vires contra eos impendere; scimus enim classem eius ab Anglis disjectam, in Gallia quoque eum victum a Henrico 4-o; Belgae vero interim his omnibus in rem suam usi succurrerunt in quantum poterant Anglis in mari feliciterque vires Philippi enervarunt seque domi omni modo firmarunt, tunc praeprimis cum Alex. Farnese cum maxima exercitus sui parte relicto Belgio jussu Philippi in Galliam proficisci debuit adversus Hugonotas; Mauritius ergo domi diversa loca Hispanis eripuit; prima fuit urbs Breda, quam per

eum victum a Henrico 4-o; Belgae vero interim his omnibus in rem suam usi succurrerunt in quantum poterant Anglis in mari feliciterque vires Philippi enervarunt seque domi omni modo firmarunt, tunc praeprimis cum Alex. Farnese cum maxima exercitus sui parte relicto Belgio jussu Philippi in Galliam proficisci debuit adversus Hugonotas; Mauritius ergo domi diversa loca Hispanis eripuit; prima fuit urbs Breda, quam per insultum cepit, hanc secutae sunt plures aliae civitates et sic ejectis Hispanis ex 7 provinciis bellum dein

Mauritius; intermedio tempore decessit Alex. dux Farnese et hoc quoque Belgis profuit, hic enim saepe copias eorum contrivit; Mauritio vero, qui se Belgis adeo commendavit, detulerunt vicariatum duarum provinciarum Geldriae et Transisalanae; in caeteris enim provinciis vicarius erat Philippus, frater senior Mauritii (dignitas vicarialis in Belgio ab antiquitus in usu erat; principes enim superioribus jam temporibus in absentia sua constituebant gubernatores vel vicarios; dignitas ergo vicarii in maxima aestimatione fuit apud plebem, et haec dignitas permansit

in Belgio ab antiquitus in usu erat; principes enim superioribus jam temporibus in absentia sua constituebant gubernatores vel vicarios; dignitas ergo vicarii in maxima aestimatione fuit apud plebem, et haec dignitas permansit etiam exauctoratis regibus).-- 4 Philippus, ut affligat magis Belgas adque incitas redigat eos, prohibuit ipsis omne commercium et communionem cum Portugallis, ut sic commercium aromatum, quod Belgae cum maxima sua utilitate pro Portugallis faciebant, interrumpat, Belgisque ramum omnem sustentationis adimat et cogat

adque incitas redigat eos, prohibuit ipsis omne commercium et communionem cum Portugallis, ut sic commercium aromatum, quod Belgae cum maxima sua utilitate pro Portugallis faciebant, interrumpat, Belgisque ramum omnem sustentationis adimat et cogat eos ad subjectionem; interim Philippus vehementer spe sua delusus est; Belgae enim in desperationem acti, non tantum se ipsi non subjecerunt, sed ipsi detecta nova in Indias orientales via totum commercium aromatum, ejectis Hispanis et Portugallis, ad se adtraxerunt; tentarunt illi ergo ad oras orbis

ad commercium evehendum, quae dein societates anno 1602-o in unam magnam societatem contractae sunt; haec societas incredibiles divitias corrasit, ad haec usque tempora, sed modo in praeceps ruere tendit. 9.1 Philippus defuncto duci Farnese gubernatori substituit Ernestum archiducem Austriae, fratrem Rudolphi; post tamen aliquot menses mortuus est Ernestus; ei substitutus est comes Fuenentes, hoc vero defuncto substitutus est ei Albertus archidux Austriae; circa hoc tempus Henricus 4.

fratrem Rudolphi; post tamen aliquot menses mortuus est Ernestus; ei substitutus est comes Fuenentes, hoc vero defuncto substitutus est ei Albertus archidux Austriae; circa hoc tempus Henricus 4. devictis adversariis suis pacem Galliae universae dedit, hinc ulturus injuriam Philippo bellum indixit; haec rursus nova favorabilis circumstantia fuit pro Belgis; Henricus enim foedus cum Anglis et Belgis inivit, qui tres unanimi consensu lacessiverunt Hispanos; interim Albertus parum in Belgis facere potuit, sed limites solum tueri contra Gallos; Mauritius

unanimi consensu lacessiverunt Hispanos; interim Albertus parum in Belgis facere potuit, sed limites solum tueri contra Gallos; Mauritius vero Rinobergam et Mersam, duo munita loca Transisalanae provinciae, expugnavit 1597. 2 '98. pax coaluit inter Henricum et Philippum, Belgae ergo ex parte Galliae destituti arctius cum Anglis conjunxerunt se, domi etiam suae commercio jam florente fortiores erant, et ipsi facile resistere poterant; videntes Hispani tam potentes esse Belgas fecerunt varias promissiones, comminationes, ipsa aula Austriaca

videntes Hispani tam potentes esse Belgas fecerunt varias promissiones, comminationes, ipsa aula Austriaca comminata est se convertere velle contra eos, si non resipuerint, sed Belgae viribus suis confisi spreverunt et monita et comminationes. 3 Videns ergo Philippus non hoc juvare adhuc ultimum tentavit medium; cessit nempe filiae suae Isabellae provincias has jure hereditario, cum sciverit Belgas jam ipsum Hispanicum ducatum exhorruisse; cogitavit ergo eos ad saniora redire si ipsis principem proprium dederit; haec Isabella Alberto,

Hispanicum ducatum exhorruisse; cogitavit ergo eos ad saniora redire si ipsis principem proprium dederit; haec Isabella Alberto, augusto archiduci Austriae, data fuit in uxorem, addita conditione quod, si defecerit Albertus aut eius heredes, recidat Belgium ad Hispanos; jam Philippus ob provectam aetatem Isabellae, imo, ut aliqui volunt, cum per medicamenta sterilis reddita sit, scivit ipsam heredes non habituram, hinc recidisset statim post mortem Isabellae Belgium foederatum ad Hispanos; Belgae tamen dolum detegentes non susceperunt eam; eodem anno

provectam aetatem Isabellae, imo, ut aliqui volunt, cum per medicamenta sterilis reddita sit, scivit ipsam heredes non habituram, hinc recidisset statim post mortem Isabellae Belgium foederatum ad Hispanos; Belgae tamen dolum detegentes non susceperunt eam; eodem anno '98. decessit Philippus; post eius mortem non minori fortuna usi sunt Belgae contra Hispanos ductu Mauritii, sic anno 1600. statuit urbem Neoportum expugnare; Hispanis interfuit impedire ne id fiat; Lebertus ergo copias adduxit contra Mauritium, et fessis adhuc suis copiis aggressus est Mauritium,

actu effectuato diversas urbes Mauritius in continenti cepit, sequenti anno Spinola aliquot urbes cepit; postea ad urbem Antverpiensem expugnandam animum adjecit, succurrit Mauritius oppugnatis, conflixit cum Spinola, sed victus est ab eo; hoc tamen non multum obfuit Belgis; Philippus 3-us videns se viribus non valere cogitavit de compositione harum litium pacemque ursit, quam etiam Albertus et Isabella suasit; convenerunt ergo legati Hagam comitium, ibi cum pax fieri non potuerit, ad minimum ad 12 annos confectae sunt indutiae tamquam cum populo quasi

attritae enim erant vires eorum tantis bellis, dein coeperunt metuere auctoritatem Mauritii principis, qui totum exercitum a nutu suo habebat populoque gratissimus fuit; hinc ut exercitus imminui possit, proin Mauritius quasi auctoritate sua exui, studuerunt pactionem pacis cum Philippo iniri; in urbe ergo Antverpiensi 9-a Aprilis suscriptae sunt 1569, cetera vero permanserunt in statu quo, Belgae nempe in usu commercii permanserunt. 5 Circa haec tempora apud Belgas consilium status constitutum est, quod negotiis politicis gerendis

12.1 Anno sequenti, nempe '632, Pappenheim Belgarum dux cladem accepit, sed '33. Limburgum expugnavit, '34. vero iterum receperunt Hispani hanc urbem. Anno '633. decessit Isabella improlis; et ab eo tempore Ferdinandus cardinalis, frater Philippi 4-i, praefectus est his provinciis; anno '35. Ludovicus 13. apertum hostem se declaravit, bellumque indixit Hispanis et Germanis, et hinc cum Belgis et Suecis apertum foedus inivit; hoc foedere decretum est provincias Belgicas Hispanicas occupare et dividere inter foederatos

Malaccam insulam expugnarunt, anno '639. Martonus Tromp Belgarum bellidux classem potentem Hispanorum destruxit, haec classis occultam expeditionem minata est Suecis cum Danis conjucta; contigit id in freto Anglicano Manss. 2 Anno '40. Catalaunia rebellavit, et Philippo 4-o ingentes molestias facessivit; hos secuti sunt Portugalli; interea etiam Ferdinandus cardinalis mortuus est, et haec omnia summe favorabilia erant Belgis; anno '44. Aggerem Gandanensem (Saß von Gent) munimentum forte expugnarunt, etiam Vulsam in potestatem suam

eos, ob commercium. 4 Anno '47. Fridericus Henricus gubernator Belgarum mortuus est, eo cum solatio, quod opus libertatis patriae suae consumaverit, quod parens eius Vilhelmus 1-us incoavit; nam sequenti anno '48. desperans Philippus 4. Belgas numquam debellandi, eos liberos declaravit; adeo enim circa haec tempora fuit afflictus Philippus 4-tus tam domesticis, quam exteris turbis, ut nullam videret spem Belgas subjugandi, hinc terminato bello tricennali in Vestfallia etiam Belgae pro independenti

gubernator Belgarum mortuus est, eo cum solatio, quod opus libertatis patriae suae consumaverit, quod parens eius Vilhelmus 1-us incoavit; nam sequenti anno '48. desperans Philippus 4. Belgas numquam debellandi, eos liberos declaravit; adeo enim circa haec tempora fuit afflictus Philippus 4-tus tam domesticis, quam exteris turbis, ut nullam videret spem Belgas subjugandi, hinc terminato bello tricennali in Vestfallia etiam Belgae pro independenti populo declarati sunt. 14.1 Post Friderici mortem ei suffectus est Vilhelmus 2-us

faventes redderet, promisit ipsis divisiones variarum provinciarum Hispanicarum, seque in conventiones immisit; Belgae tamen et Angli metuentes praepotentiam domus Bourbonicae si haec duo regna conjungerentur, desiderarunt ut hereditas Hispanica dividatur et pars eius detur tantum Philippo nepoti Ludovici, interim Ludovicus viribus suis confidens tergiversatus est in conventionibus donec moram protraheret usque mortem Caroli 2-i anno 1700; eo defuncto illico Philippum in Hispaniam induxit ipsumque inaugurari fecit; videntes Belgae et Angli se delusos esse

haec duo regna conjungerentur, desiderarunt ut hereditas Hispanica dividatur et pars eius detur tantum Philippo nepoti Ludovici, interim Ludovicus viribus suis confidens tergiversatus est in conventionibus donec moram protraheret usque mortem Caroli 2-i anno 1700; eo defuncto illico Philippum in Hispaniam induxit ipsumque inaugurari fecit; videntes Belgae et Angli se delusos esse spe divisionis provinciarum, mutarunt consilia et se domi Austriacae adjunxerunt, quae sub initium sola bellum gerebat contra Ludovicum; Belgae et Angli insignes progressus fecerunt,

occupavit pro se; compositis his turbis decreverunt status Belgici debitis undequaque gravati et exhausti, a bellis, quantum [quantum] securitas eorum admittat, abstinere velint; emersit tamen mox causa belli ob successionem in Hispania et cogendum Philippum regem Hispaniae ut conditionibus pacis Ultrajectensis stet, et Belgae cum Anglis et Gallis erant potentiae, quae evictionem promittebant; interim Belgae se extricarunt ex hac molestia cum sua utilitate, Carolus enim imperator Ostendae erexit societatem mercatoriam quae in

vasallum se profiteri Angliae, Vilhelmoque ut domino directo juramentum fidelitatis spopondit. 6.1 Vilhelmus cum in Anglia moraretur, in Normannia reliquit filium suum Robertum, qui nomine patris sui negotiis praefuit; hic vel ambitione, vel instigatus a Philippo rege Galliae, petiit ut pater ei Normanniam cedat, et cum hoc negaret Vilhelmus, filius perfidus in patrem evasit eique obedientiam negavit; admovit ergo Vilhelmus exercitum contra filium suum; huius belli occasione filius Robertus patrem prostravit ex equo tuncque ejectis

est, et cum ad arma provolarent, ipse armis restituit rebellesque fregit totaliter; post haec non sunt Angli ausi amplius ei resistere, sed jugum eius usque dies vitae pertulerunt; interim Vilhelmus secundam expeditionem habuit contra filium suum Robertum, qui per regem Galliae Philippum 1-um excitatus fuit, sed res ad violentias non devenit; recepto ergo filio supplici in gratiam, cogitavit ultionem sumere de Philippo qui ei tantas molestias caussavit; et reipsa etiam vires suos convertit in Gallos domandos; hoc bello sibi mortem contraxit, febri enim

sed jugum eius usque dies vitae pertulerunt; interim Vilhelmus secundam expeditionem habuit contra filium suum Robertum, qui per regem Galliae Philippum 1-um excitatus fuit, sed res ad violentias non devenit; recepto ergo filio supplici in gratiam, cogitavit ultionem sumere de Philippo qui ei tantas molestias caussavit; et reipsa etiam vires suos convertit in Gallos domandos; hoc bello sibi mortem contraxit, febri enim correptus anno 1087. decessit. 7.1 Reliquit tres filios: Vilhelmum Rufum, Robertum Normanniae ducem, et Henricum

Richardus incensus arma contra patrem corripuit turbasque concitavit contra patrem, his malis correptus in gravem incidit morbum, in quo etiam decessit anno 1189; ei successit Richardus (Cor Leonis) filius; pacifice regnum adivit, sed 1190. progressus est in expeditionem sacram cum Philippo 2-o rege Franciae pluribusque aliis principibus minoribus; anno sequenti '92-o Tolomaidem oppugnarunt, hic jam inter ipsos principes enatae sunt turbae, nempe inter Leopoldum archiducem Austriae et Richardum, dein etiam inter Philippum et Richardum, qui Philippus ceteroquin

1190. progressus est in expeditionem sacram cum Philippo 2-o rege Franciae pluribusque aliis principibus minoribus; anno sequenti '92-o Tolomaidem oppugnarunt, hic jam inter ipsos principes enatae sunt turbae, nempe inter Leopoldum archiducem Austriae et Richardum, dein etiam inter Philippum et Richardum, qui Philippus ceteroquin offensus fuit Richardo, quod sororem Adelam non duxerit; cum enim insulam Cyprum expugnassent, incidit Richardo in oculos Perengaria principissa Navarrae, haec amoenitate sua adeo irretivit eam, ut ipsam in uxorem acciperet; hanc

sacram cum Philippo 2-o rege Franciae pluribusque aliis principibus minoribus; anno sequenti '92-o Tolomaidem oppugnarunt, hic jam inter ipsos principes enatae sunt turbae, nempe inter Leopoldum archiducem Austriae et Richardum, dein etiam inter Philippum et Richardum, qui Philippus ceteroquin offensus fuit Richardo, quod sororem Adelam non duxerit; cum enim insulam Cyprum expugnassent, incidit Richardo in oculos Perengaria principissa Navarrae, haec amoenitate sua adeo irretivit eam, ut ipsam in uxorem acciperet; hanc insulam expugnatam plerumque viribus

per Saladinum expulso, ea conditione ut regnum Hyerosolimitanum cedat Richardo; hoc ergo Gallos pessime habuit, hinc ipsi omnes obices posuerunt Richardo, finaliter ipsum plane deseruerunt ex invidia; videns hoc Richardus, ne domi suae turbas conciet, hinc fidem solemnem exegit Philippo ne domi turbas excitet, et eius provincias invadat; quod tamen servare non contendit Philippus; Richardus pacem cum Saladino fecit domumque reversus est; Richardus brevioris viae causa per continentem redivit, insidiatus ergo est ei Leopoldus archidux Austriae; transvestivit

Gallos pessime habuit, hinc ipsi omnes obices posuerunt Richardo, finaliter ipsum plane deseruerunt ex invidia; videns hoc Richardus, ne domi suae turbas conciet, hinc fidem solemnem exegit Philippo ne domi turbas excitet, et eius provincias invadat; quod tamen servare non contendit Philippus; Richardus pacem cum Saladino fecit domumque reversus est; Richardus brevioris viae causa per continentem redivit, insidiatus ergo est ei Leopoldus archidux Austriae; transvestivit se ergo Richardus 7.9 Richardus: Henricus

argenti se redimeret; interim domi Ioannes frater, qui provincias administrabat fratris sui, usurpavit regnum seque regem obtrusit fratremque nec admisit; exarsit ergo bellum, in quo Richardus fracto Ioanne regnum suum, sed desolatum recepit; sed in Gallia eo peius stabant negotia; Philippus enim domum rediit, Normanniam invasit; expeditionem ergo suscepit in Gallos eosque reppulit ex suis provinciis, sed in obsidione oppidi exigui sagitta vulneratus perivit anno 1199. 10 Post eius mortem, cum Richardus heredes non haberet, Iohannes frater

Arthur filius, ad quem spectabat jus succedendi; hic ergo nomine Ioannis 1-i (Sine terra) successit cooperante clero, et matre sua; Arthur fuit jure matris suae Constantiae dux Brittanniae minoris; cum ipse viribus destitueretur, appellavit ad Philippum 2-um regem Galliae, juratum Angliae regni hostem, reipsa emersit bellum, quod tamen Iohannes ex sententia gessit, anno tamen 3-o et 4-o belli Galli feliciores multas occupationes fecerunt, hinc Philippo optimas pacis conditiones obtulit, nempe cessit filio Philippo omnia

dux Brittanniae minoris; cum ipse viribus destitueretur, appellavit ad Philippum 2-um regem Galliae, juratum Angliae regni hostem, reipsa emersit bellum, quod tamen Iohannes ex sententia gessit, anno tamen 3-o et 4-o belli Galli feliciores multas occupationes fecerunt, hinc Philippo optimas pacis conditiones obtulit, nempe cessit filio Philippo omnia loca occupata in provinciis feudatariis Gallicis, si is Blancam sororis Ioannis filiam duxerit (Blanca haec Alfonsi ducis Castiliae, et Eleonorae filia fuit); pacificationem hanc lubenter subscripsit

appellavit ad Philippum 2-um regem Galliae, juratum Angliae regni hostem, reipsa emersit bellum, quod tamen Iohannes ex sententia gessit, anno tamen 3-o et 4-o belli Galli feliciores multas occupationes fecerunt, hinc Philippo optimas pacis conditiones obtulit, nempe cessit filio Philippo omnia loca occupata in provinciis feudatariis Gallicis, si is Blancam sororis Ioannis filiam duxerit (Blanca haec Alfonsi ducis Castiliae, et Eleonorae filia fuit); pacificationem hanc lubenter subscripsit Philippus, et sic Ioannes in pacifico usu permansit regni usurpati.

hinc Philippo optimas pacis conditiones obtulit, nempe cessit filio Philippo omnia loca occupata in provinciis feudatariis Gallicis, si is Blancam sororis Ioannis filiam duxerit (Blanca haec Alfonsi ducis Castiliae, et Eleonorae filia fuit); pacificationem hanc lubenter subscripsit Philippus, et sic Ioannes in pacifico usu permansit regni usurpati. 11 Ioannes paulo post duxit comitis Engulismensis filiam Isabellam, quae jam desponsata fuit comiti Hugoni de La Marche; haec familia comitum Marcanorum conjuncta fuit sanguine cum aula Parisina,

Engulismensis filiam Isabellam, quae jam desponsata fuit comiti Hugoni de La Marche; haec familia comitum Marcanorum conjuncta fuit sanguine cum aula Parisina, offensa ergo etiam aula Gallicana fuit per has nuptias; comes ergo Marcanus se conjunxit cum Arthuro, et ipsis se etiam Philippus adjunxit rex; verum et hoc bellum feliciter satis gessit Iohannes, imo 1202-o solemnem victoriam retulit de foederatis ad Rotomagium, in quo conflictu Artur una cum sorore sua Eleonora captus est; Artur paucos post dies decessit in carceribus, non sine suspicione violentis

de foederatis ad Rotomagium, in quo conflictu Artur una cum sorore sua Eleonora captus est; Artur paucos post dies decessit in carceribus, non sine suspicione violentis mortis, Eleonora vero diu adhuc vixit in carceribus usque '240. annum; mater Arthuri accusationem fecit apud Philippum de cede filii sui, proin de felonia indirecta; petiit ergo ut Philippus tamquam dominus directus Ioannis in Gallia exuat eum feudis in Gallia (felonia enim indirecta intercedit inter cognatos et agnatos, quod fuit Arthurus intuitu Iohannis). 12 Philippus

sua Eleonora captus est; Artur paucos post dies decessit in carceribus, non sine suspicione violentis mortis, Eleonora vero diu adhuc vixit in carceribus usque '240. annum; mater Arthuri accusationem fecit apud Philippum de cede filii sui, proin de felonia indirecta; petiit ergo ut Philippus tamquam dominus directus Ioannis in Gallia exuat eum feudis in Gallia (felonia enim indirecta intercedit inter cognatos et agnatos, quod fuit Arthurus intuitu Iohannis). 12 Philippus accusationem lubenter suscepit, citavit ergo Iohannem, qui tamen armis

apud Philippum de cede filii sui, proin de felonia indirecta; petiit ergo ut Philippus tamquam dominus directus Ioannis in Gallia exuat eum feudis in Gallia (felonia enim indirecta intercedit inter cognatos et agnatos, quod fuit Arthurus intuitu Iohannis). 12 Philippus accusationem lubenter suscepit, citavit ergo Iohannem, qui tamen armis suis confidens non comparuit, ex contumacia ergo convictus est, et exutus declaratus est omnibus feudis Gallicanis, processumque est ad executionem per Gallos, sed Iohannes cum potenti exercitu advenit

confidens non comparuit, ex contumacia ergo convictus est, et exutus declaratus est omnibus feudis Gallicanis, processumque est ad executionem per Gallos, sed Iohannes cum potenti exercitu advenit eosque ad Iuliomagum fregit; paulo post tamen coactus est Iohannes indutias facere cum Philippo ob turbas in ipsa Anglia Hiberniaque, enatae sunt per Scotos et Valenses; redux ergo ad Angliam fregit Scotos, Valenses et Hibernos per duos annos indutiarum; elapsis iis in Gallia fractus est indutiasque in duos annos fecit; pressit tantis bellis subditos suos, contra

monachos, quos prius rex dispulsit, in integrum restituat !, hoc cum rex non faceret, Pontifex vero pertinaciter inhaereret, iratus rex pepulit omnes monachos, episcopos ex suo regno ad Italiam, Pontifex hoc inaudiens excommunicavit Iohannem, regno suo exuit, Angliamque Philippo 2-o regi Galliae donavit et suis successoribus, imo cruciatam expeditionem praedicari curavit contra Ioannem, sub plenariarum indulgentiarum appromissione; videns Ioannes serio apparatus in Angliam fieri ubique, clam reconciliatus est Pontifici per cardinalem Anulfum, omnes

activitatem suam, Chartam hanc Libertatum delevit et annihilavit; emersit ergo bellum attrocissimum in ipsa Anglia ob quod, cum neminem adhaerentem haberet, fugit in Scotia ubi etiam anno 1216. decessit. 8.1 Emersit ergo lis inter Ludovicum filium Philippi 2-i, cui status Angliae deferebant, et filium Iohannis Henricum; aderant tamen aliqui ex proceribus Angliae, qui Henrico favebant infanti; plurimum tamen in flectendis animis statum contulit Vilhelmus comes Bembrocensis sanguine Henrico junctus; ad extremum ipsi status a

Eduardus, rursus turbae in Scotiae enatae sunt et tunc Robertus Brutzeus irrepsit in thronum Scotiae; Eduardus ergo cum 40,000 militum irrupit in Scotiam, verum in hoc itinere decessit Eduardus; etiam contra Gallos bellum gerebat Eduardus, contra Philippum Pulcrum; praetextus belli ex Aquitania sumptus est, quae ad haec tempora ad Angliam spectabant; conquerebantur ergo Galli, quod Aquitaniae incolae violentias exerceant in Gallos; Philippus ergo tum quam vasallum suum evocavit Eduardum ad componendam causam hanc, et cum non

verum in hoc itinere decessit Eduardus; etiam contra Gallos bellum gerebat Eduardus, contra Philippum Pulcrum; praetextus belli ex Aquitania sumptus est, quae ad haec tempora ad Angliam spectabant; conquerebantur ergo Galli, quod Aquitaniae incolae violentias exerceant in Gallos; Philippus ergo tum quam vasallum suum evocavit Eduardum ad componendam causam hanc, et cum non staret citationi bellum ei intulit Philippus, hoc bellum non optime gessit Eduardus, imo '297-o anno coactus est indutias inire cum Philippo ut contra Scotos se convertere possit, et tunc

ex Aquitania sumptus est, quae ad haec tempora ad Angliam spectabant; conquerebantur ergo Galli, quod Aquitaniae incolae violentias exerceant in Gallos; Philippus ergo tum quam vasallum suum evocavit Eduardum ad componendam causam hanc, et cum non staret citationi bellum ei intulit Philippus, hoc bellum non optime gessit Eduardus, imo '297-o anno coactus est indutias inire cum Philippo ut contra Scotos se convertere possit, et tunc Isabella filia Philippi desponsata fuit Eduardo principi Valliae filio Eduardi regis. 10.1 Defuncto

quod Aquitaniae incolae violentias exerceant in Gallos; Philippus ergo tum quam vasallum suum evocavit Eduardum ad componendam causam hanc, et cum non staret citationi bellum ei intulit Philippus, hoc bellum non optime gessit Eduardus, imo '297-o anno coactus est indutias inire cum Philippo ut contra Scotos se convertere possit, et tunc Isabella filia Philippi desponsata fuit Eduardo principi Valliae filio Eduardi regis. 10.1 Defuncto anno '307-o Eduardo ei successit filius Eduardus 2. qui sub tutela matris sui !

tum quam vasallum suum evocavit Eduardum ad componendam causam hanc, et cum non staret citationi bellum ei intulit Philippus, hoc bellum non optime gessit Eduardus, imo '297-o anno coactus est indutias inire cum Philippo ut contra Scotos se convertere possit, et tunc Isabella filia Philippi desponsata fuit Eduardo principi Valliae filio Eduardi regis. 10.1 Defuncto anno '307-o Eduardo ei successit filius Eduardus 2. qui sub tutela matris sui ! regimen adivit, nuptiae statim contrectatae sunt cum Isabella filia

filia Philippi desponsata fuit Eduardo principi Valliae filio Eduardi regis. 10.1 Defuncto anno '307-o Eduardo ei successit filius Eduardus 2. qui sub tutela matris sui ! regimen adivit, nuptiae statim contrectatae sunt cum Isabella filia Philippi, per sponsam suam recepit Aquitaniam totam a Gallis; maiorennitatem attingens spes a se conceptas fefellit suorum, ad arbitrium enim suum omnia dirigens odium incursit omnium, posthabitis omnibus proceribus totus ad astu Petri Gavasto Galli pendebat ipse rex, urgebant

fregit, capita intercepta seditiosorum supplicio affecit; Mortimerius tamen ex carceribus profugit seque in Flandriam recepit; Isabella ipsa profugit in Galliam una cum principe Valliae Eduardo ad Vilhelmum comitem Hannoniae, quem ut captaret filium suum Eduardum desponsavit Philippinae filiae Vilhelmi comitis, sicque partim ex Flandria partim ex Hannonia attractis ad se malecontentis Anglis exercitum sat validum contrexerunt, cumque eo digressi sunt in Anglia ductu Mortimerii; rex irrito conatu restitit, fracto enim exercitu

custodia eam habuit usque '59. annum, quo defecit, Mortimerium vero publice suspendi curavit Eduardus; inter haec fomes dissensionum accensus est inter Gallos et Anglos, ob exstinctam lineam regnatricem in Gallia; Eduardus ergo praetendit titulo matris suae Isabellae successionem; Philippus enim 4. rex Galliae habuit 3 filios, aetate maximus Ludovicus 10. decessit, unicamque filiam reliquit Ioannam; post mortem Ludovici enatae sunt turbae de eo, num Ioanna filia vel Philippus frater Ludovici succedere debeat; nulla enim lex positiva, nulla consuetudinaria

regnatricem in Gallia; Eduardus ergo praetendit titulo matris suae Isabellae successionem; Philippus enim 4. rex Galliae habuit 3 filios, aetate maximus Ludovicus 10. decessit, unicamque filiam reliquit Ioannam; post mortem Ludovici enatae sunt turbae de eo, num Ioanna filia vel Philippus frater Ludovici succedere debeat; nulla enim lex positiva, nulla consuetudinaria habebatur pro hoc casu; status et ordines erant contra successionem feminarum, ne sic devolvatur regimen ad exteros principes, statuta ergo est Lex Salica, vi cuius omnes feminae in perpetuum

regimen ad exteros principes, statuta ergo est Lex Salica, vi cuius omnes feminae in perpetuum exclusae sint a successione in regno; Salica dicitur indubie a populo Salico, qui hodie in Hollandia existit, apud quos lex haec vigorem habuit, fragmentumque huius legis repertum est; Philippus ergo nomine 5-i exclusa Iohanna successit, etiam hic mortuus est paulo post absque heredibus; ei successit Carolus 4-tus, tertius filius Philippi 4-i, etiam hic sine heredibus decessit, eius mors ansam praebuit Eduardo regi Angliae ad

indubie a populo Salico, qui hodie in Hollandia existit, apud quos lex haec vigorem habuit, fragmentumque huius legis repertum est; Philippus ergo nomine 5-i exclusa Iohanna successit, etiam hic mortuus est paulo post absque heredibus; ei successit Carolus 4-tus, tertius filius Philippi 4-i, etiam hic sine heredibus decessit, eius mors ansam praebuit Eduardo regi Angliae ad postulandam successionem; Philippus 3. fuit communis stipes, ex eo descendit 4-us, ex hoc Ludovicus, Philippus 5. et Carolus descendebat; jam mater Eduardi

5-i exclusa Iohanna successit, etiam hic mortuus est paulo post absque heredibus; ei successit Carolus 4-tus, tertius filius Philippi 4-i, etiam hic sine heredibus decessit, eius mors ansam praebuit Eduardo regi Angliae ad postulandam successionem; Philippus 3. fuit communis stipes, ex eo descendit 4-us, ex hoc Ludovicus, Philippus 5. et Carolus descendebat; jam mater Eduardi fuit Isabella, Caroli 4-i soror. 4 Alia linea fuit comitum Valensiae, Philippus enim 3. habuit filium Carolum comitem Valensiae, hic

ei successit Carolus 4-tus, tertius filius Philippi 4-i, etiam hic sine heredibus decessit, eius mors ansam praebuit Eduardo regi Angliae ad postulandam successionem; Philippus 3. fuit communis stipes, ex eo descendit 4-us, ex hoc Ludovicus, Philippus 5. et Carolus descendebat; jam mater Eduardi fuit Isabella, Caroli 4-i soror. 4 Alia linea fuit comitum Valensiae, Philippus enim 3. habuit filium Carolum comitem Valensiae, hic vero Philippum comitem Valensiae, hi ergo duo praetendentes erant, Eduardus

praebuit Eduardo regi Angliae ad postulandam successionem; Philippus 3. fuit communis stipes, ex eo descendit 4-us, ex hoc Ludovicus, Philippus 5. et Carolus descendebat; jam mater Eduardi fuit Isabella, Caroli 4-i soror. 4 Alia linea fuit comitum Valensiae, Philippus enim 3. habuit filium Carolum comitem Valensiae, hic vero Philippum comitem Valensiae, hi ergo duo praetendentes erant, Eduardus ex linea seniore, Philippus vero ex juniore; Eduardo videbatur obstare Lex Salica, sed ille dicebat se non esse feminam, sed tantum jure feminae

3. fuit communis stipes, ex eo descendit 4-us, ex hoc Ludovicus, Philippus 5. et Carolus descendebat; jam mater Eduardi fuit Isabella, Caroli 4-i soror. 4 Alia linea fuit comitum Valensiae, Philippus enim 3. habuit filium Carolum comitem Valensiae, hic vero Philippum comitem Valensiae, hi ergo duo praetendentes erant, Eduardus ex linea seniore, Philippus vero ex juniore; Eduardo videbatur obstare Lex Salica, sed ille dicebat se non esse feminam, sed tantum jure feminae quarere successionem, proin legem eam non posse habere locum;

descendebat; jam mater Eduardi fuit Isabella, Caroli 4-i soror. 4 Alia linea fuit comitum Valensiae, Philippus enim 3. habuit filium Carolum comitem Valensiae, hic vero Philippum comitem Valensiae, hi ergo duo praetendentes erant, Eduardus ex linea seniore, Philippus vero ex juniore; Eduardo videbatur obstare Lex Salica, sed ille dicebat se non esse feminam, sed tantum jure feminae quarere successionem, proin legem eam non posse habere locum; interim Philippus eo negotium perduxit, ut statueretur lex qua non tantum feminae, sed etiam

comitem Valensiae, hi ergo duo praetendentes erant, Eduardus ex linea seniore, Philippus vero ex juniore; Eduardo videbatur obstare Lex Salica, sed ille dicebat se non esse feminam, sed tantum jure feminae quarere successionem, proin legem eam non posse habere locum; interim Philippus eo negotium perduxit, ut statueretur lex qua non tantum feminae, sed etiam omnes ii viri, qui jure feminarum successionem quaerunt, excludantur; vi huius legis Philippus rex renunciatus est ex stirpe Valesiae Eduardusque exclusus; Eduardus juvenis initio consensit, imo ipse

non esse feminam, sed tantum jure feminae quarere successionem, proin legem eam non posse habere locum; interim Philippus eo negotium perduxit, ut statueretur lex qua non tantum feminae, sed etiam omnes ii viri, qui jure feminarum successionem quaerunt, excludantur; vi huius legis Philippus rex renunciatus est ex stirpe Valesiae Eduardusque exclusus; Eduardus juvenis initio consensit, imo ipse in Franciam discedens Philippo 6-o intuitu feudi Aquitaniae ei juramentum homagialem praestitit in Ecclesia S. Damiani; interim concurrentes diversae circumstantiae

ut statueretur lex qua non tantum feminae, sed etiam omnes ii viri, qui jure feminarum successionem quaerunt, excludantur; vi huius legis Philippus rex renunciatus est ex stirpe Valesiae Eduardusque exclusus; Eduardus juvenis initio consensit, imo ipse in Franciam discedens Philippo 6-o intuitu feudi Aquitaniae ei juramentum homagialem praestitit in Ecclesia S. Damiani; interim concurrentes diversae circumstantiae mutarunt mentem Eduardi; in ipsa enim solemnitate praestiti homagii comparuit Eduardus ut rex Angliae corona, castro et calcaribus ornatus,

jussus est ergo deponere diadema suum, quod juvenis perplexus etiam fecit, mordebat haec ignominia Eduardum, irritatus est etiam per aulicos suos, quod tam facilis fuerit in cessione sua; anno ergo '336. renovavit jus suum, imo titulum et scutum regis Franciae assumpsit, bellumque Philippo indixit; etiam in Scotia bellum exarsit circa haec tempora, regnante Davide Bruczeo, quaesivit ipse Eduardus occasionem belli, ut jura sua antiqua in Scotiam recuperare possit, quibus mater Isabella renunciavit, instigavit ergo Baleolum ipsum contra Bruzeum eumque armis suis

in Franciam; bellum hoc diuturnum fuit inter has duas nationes perque plures reges continuatum; anno '340. Angli solennem victoriam retulerunt de Gallis, ad quam multum contulit, quod comes Robertus Artesius, maximus hactenus Eduardi hostis, diversis machinationibus a partibus Philippi avulsus Eduardo se adjunxerit; Philippus enim 40,000 suorum beneficionarium Flandriam versus deduci voluit, Eduardus hoc resciens impositis etiam navibus oppressit fere omnes in mari; fractis semel Gallis fortunam ultro quoque continuavit

fuit inter has duas nationes perque plures reges continuatum; anno '340. Angli solennem victoriam retulerunt de Gallis, ad quam multum contulit, quod comes Robertus Artesius, maximus hactenus Eduardi hostis, diversis machinationibus a partibus Philippi avulsus Eduardo se adjunxerit; Philippus enim 40,000 suorum beneficionarium Flandriam versus deduci voluit, Eduardus hoc resciens impositis etiam navibus oppressit fere omnes in mari; fractis semel Gallis fortunam ultro quoque continuavit Eduardus; Tornacum celebrem urbem

contingeret, anno vero hoc die 26-a Augusti ad opidum Crepiacum in Piccardia Angli conspicuam victoriam de Gallis retulerunt, in hac pugna 30,000 Anglorum 100,000 ad internecionem ceciderunt, solummodo in loco pugnae 30,000 Gallorum permanserunt, cecidit comes Alenconius frater Philippi cum 1500 nobilibus et illustribus viris, ipse etiam Ioannes rex Bohemiae (hic caecus ad utrumque oculum erat, tamen bellum ingressus est), imo altera die 7,000 tironum ad castra Philippi proficiscentium inciderunt in Anglos et ad unum occisi sunt omnes.

solummodo in loco pugnae 30,000 Gallorum permanserunt, cecidit comes Alenconius frater Philippi cum 1500 nobilibus et illustribus viris, ipse etiam Ioannes rex Bohemiae (hic caecus ad utrumque oculum erat, tamen bellum ingressus est), imo altera die 7,000 tironum ad castra Philippi proficiscentium inciderunt in Anglos et ad unum occisi sunt omnes. 5 Causae huius victoriae potissimum hae erant: Philippus fecit planum ipse aggrediendi Anglos, cum autem Angli nimis longe distarent, delassato cum exercitu venit ad recentissimos, jam

ipse etiam Ioannes rex Bohemiae (hic caecus ad utrumque oculum erat, tamen bellum ingressus est), imo altera die 7,000 tironum ad castra Philippi proficiscentium inciderunt in Anglos et ad unum occisi sunt omnes. 5 Causae huius victoriae potissimum hae erant: Philippus fecit planum ipse aggrediendi Anglos, cum autem Angli nimis longe distarent, delassato cum exercitu venit ad recentissimos, jam instructos Anglos, qui eos solide aggressi sunt; dein Galli in via pluvia oppressi uti sagittis non poterant humectatis, quod Angli incommodum non

Angli nimis longe distarent, delassato cum exercitu venit ad recentissimos, jam instructos Anglos, qui eos solide aggressi sunt; dein Galli in via pluvia oppressi uti sagittis non poterant humectatis, quod Angli incommodum non habebant; etiam ex ducibus Gallicis feruntur quidam Philippo infensi fuisse. 6 Dein Angli secum ducebant 3-a vel 4 tormenta aenea, quorum usus primus in orbe terrarum nobis notus fuit; territi ergo Galli per inauditum fragorem facilem reddebant victoriam Anglis. 11.1 Dum haec in

Gallicanas gerendas, hic a lateribus patris sui semper erat, exercitatissimusque erat in negotiis belli; Eduardus hic Niger per res praeclare gestas in Gallia ingens nomen sibi peperit, praesertim per victoriam anno '357. relatam; hoc anno in Galliis regnavit jam Ioannes Bonus post Philippi decessum; eo anno 8,000 Anglorum circumdata erant per 60,000 Gallorum, Angli ergo de victoria desperantes pacis conditiones proposuerunt, Galli vero superbientes eas res respuerunt; Angli ergo decreverunt se fortunae et virtuti suae committere, Eduardus 8,000 suorum intra

sub tutela ergo aggressus est imperium, propter hanc tutelam jam enatae sunt lites et turbae inter proceres, cum vero ipse regnare coepisset, Carolus 6. mente captus est delirareque coepit, indiguit ergo administratore, hinc inter Ludovicum ducem Aureli fratrem Caroli 6-ti, et Philippum ducem Burgundiae, patruum Caroli enatae sunt lites attrocissimae, donec status et ordines Philippo ob experientiam rerum gerendarum dignitatem hanc deferrent; non obstante hoc Ludovicus non cessit, sed se ingessit in curatelam et hinc totum regnum dividebatur in Burgundicam

proceres, cum vero ipse regnare coepisset, Carolus 6. mente captus est delirareque coepit, indiguit ergo administratore, hinc inter Ludovicum ducem Aureli fratrem Caroli 6-ti, et Philippum ducem Burgundiae, patruum Caroli enatae sunt lites attrocissimae, donec status et ordines Philippo ob experientiam rerum gerendarum dignitatem hanc deferrent; non obstante hoc Ludovicus non cessit, sed se ingessit in curatelam et hinc totum regnum dividebatur in Burgundicam et Aurelianensem factionem, inter quas ad arma quoque deventum est

non obstante hoc Ludovicus non cessit, sed se ingessit in curatelam et hinc totum regnum dividebatur in Burgundicam et Aurelianensem factionem, inter quas ad arma quoque deventum est non nunquam. 2 Decessit quidem inter haec Philippus, sed Ioannes Intrepidus filius eius jus patris sui sustinuit; inter haec Henricus 5. magno cum exercitu in Normanniam irrupit, paulo post conspicuam victoriam retulit de Gallis ad Azincurt, in qua multa milia caesa et capta sunt Gallorum; victricia arma sua longe lateque

suaserit. 3 Carolus Delfinus, ut partem factiosorum imminuat, cepit consilium perimendi Ioannem Intrepidum, invitatum ergo, simulata amicitia, Ioannem trucidari curavit; hoc factum arripuit dein mater Isabella ad perdendum filium suum, hinc conspiravit cum Philippo Bono filio Ioannis; hinc a parte deficientes a rege et regno, rem communem cum Anglis fecerunt; in urbe Treca procudebant consilia sua cum Henrico 5-o, citatus est Trecam, ut se purgaret, et cum non compareret, exul declaratus est hereditatisque indignus; Isabella cum

cum Philippo Bono filio Ioannis; hinc a parte deficientes a rege et regno, rem communem cum Anglis fecerunt; in urbe Treca procudebant consilia sua cum Henrico 5-o, citatus est Trecam, ut se purgaret, et cum non compareret, exul declaratus est hereditatisque indignus; Isabella cum Philippo peculiari tractatu Henrico adserta est successio in Francia, et pro maiori robore Isabella filiam suam, sororem Caroli Delfini ei in uxorem dedit, constitutumque est, ut vivente Carolo 6-o Henricus tantum titulo administratoris et regentis gaudeat, eo vero defuncto succedat

coeperunt, Carolus ergo per medios hostes cum suis perrupit Renos usque, suique coronationem suscepit, puella vero haec tardius ab Anglis intercepta ut saga combusta est. 15.1 Alia causa felicium progressum Caroli sunt enatae dissensiones inter Philippum Bonum et Betforcium, ob quas Philippus reconciliatus est Carolo eique adhaesit contra Anglos; causa dissidiarum fuit Iacobina, quae duci Glocesterio nupsit repudiato Ioanne marito suo proximo agnato Philippi, Philippus ergo Bonus bello in ipsa Anglia petiit Glocesterium; anno

medios hostes cum suis perrupit Renos usque, suique coronationem suscepit, puella vero haec tardius ab Anglis intercepta ut saga combusta est. 15.1 Alia causa felicium progressum Caroli sunt enatae dissensiones inter Philippum Bonum et Betforcium, ob quas Philippus reconciliatus est Carolo eique adhaesit contra Anglos; causa dissidiarum fuit Iacobina, quae duci Glocesterio nupsit repudiato Ioanne marito suo proximo agnato Philippi, Philippus ergo Bonus bello in ipsa Anglia petiit Glocesterium; anno '431. Henricus Parisiis quidem

Alia causa felicium progressum Caroli sunt enatae dissensiones inter Philippum Bonum et Betforcium, ob quas Philippus reconciliatus est Carolo eique adhaesit contra Anglos; causa dissidiarum fuit Iacobina, quae duci Glocesterio nupsit repudiato Ioanne marito suo proximo agnato Philippi, Philippus ergo Bonus bello in ipsa Anglia petiit Glocesterium; anno '431. Henricus Parisiis quidem coronatus est in regem Galliae, sed hoc non multum praefuit, in praeceps enim ruebant negotia Anglorum in Gallia; videntes enim urbes Galliae res Caroli erectas esse, sponte

causa felicium progressum Caroli sunt enatae dissensiones inter Philippum Bonum et Betforcium, ob quas Philippus reconciliatus est Carolo eique adhaesit contra Anglos; causa dissidiarum fuit Iacobina, quae duci Glocesterio nupsit repudiato Ioanne marito suo proximo agnato Philippi, Philippus ergo Bonus bello in ipsa Anglia petiit Glocesterium; anno '431. Henricus Parisiis quidem coronatus est in regem Galliae, sed hoc non multum praefuit, in praeceps enim ruebant negotia Anglorum in Gallia; videntes enim urbes Galliae res Caroli erectas esse, sponte se ei

idem cum pastoribus factum est, his incarceratis substituti sunt Chatolici; aggressa est dein Parlamentum vetus, omnia antiquitus decreta, sanctionata, deleri et rejici curavit, novos deputatos submitti jussit, nempe non reformatos; ex eodem religionis zelo nuptias fecit cum Philippo rege Hispaniae, quod certe bonum Angliae non promovit; nuptiae hae sub his conditionibus sunt initae: Maria reservavit sibi jus et liberam dispensationem officiorum, aerarii Angliae; 2-o si filius nasceretur ex hoc matrimonio, ad eum spectaret regnum Angliae, cum comitatu

nuptiae hae sub his conditionibus sunt initae: Maria reservavit sibi jus et liberam dispensationem officiorum, aerarii Angliae; 2-o si filius nasceretur ex hoc matrimonio, ad eum spectaret regnum Angliae, cum comitatu Burgundiae et 17 provinciis Belgicis; vicissim filius Carolus Philippi ex primo matrimonio habeat Hispaniam cum provinciis Americanis; si vero Carolus improlis decederet, descendentes Mariae succedant tam in matris quam patris hereditate. 9 Denique ne Maria cogatur se in bellum immittere si Philippus cum Gallis negotium

vicissim filius Carolus Philippi ex primo matrimonio habeat Hispaniam cum provinciis Americanis; si vero Carolus improlis decederet, descendentes Mariae succedant tam in matris quam patris hereditate. 9 Denique ne Maria cogatur se in bellum immittere si Philippus cum Gallis negotium belli haberet; verum hoc matrimonium mansit sterile. 10 Maria enim provectioris jam erat aetatis; interim status et ordines Angliae duce Suffolcio comitte opposuerunt se his conditionibus.

ad ecclesiam Chatolicam; Pontifex Hiberniae insulae titulum regni dedit, quem jam Henricus ipse susceperat in contestum Pontificis. 14 Maria solicitata est etiam ad bellum contra Gallos gerendum, in societate cum marito suo Philippo; hoc bellum dispendiosum fuit pro Anglis, amiserunt Caletum cum toto territorio, quod in Gallia possederunt, Anglique omnes ejecti sunt ex Gallia, relictis omnibus suis; huic bello anno '58. immortua est Maria post sterile matrimonium; jus ergo successionis respiciebat

dissuaserunt tamen hoc complures alii, praesertim Hispani; si enim Elisabeth ! extincta fuisset, regimen devenisset ad Mariam, Scotiae reginam, quae regi Galliae jam nupta fuit, hoc vero Hispani formidabat summopere. 19.1 Ipse enim Philippus concepit intentionem mortua Maria Elisabetham ducendi; successit ergo immediate Elisabetha quae tranquille regnum capessivit et usque '603. annum tenuit; primum operum Elisabethae fuit in ! ministerio, aliisque officiis publicis collocaret viros tales

usa est; pacem cum Gallis composuit, tamque Anglia ceteroquin noxio in bello ; anno '59. in oppido Cambresiae coaluit pax, ea conditione, ut Elisabetha juri suo quidem non renunciet, sed in 8 annos cedat possessioni ! Caleti Gallis; haec pacificatio potissimum per Philippum coaluit, qui spe nuptiarum laetabatur; ursit Philippus negotium; quae ut se liberaret, anxietatem conscientiae attulit, cum nempe Philippus sit affinis Elisabethae, allegabat patris sui Henrici exemplum triste cum Chatarina Arragonica, quae repudium passa est propterea;

noxio in bello ; anno '59. in oppido Cambresiae coaluit pax, ea conditione, ut Elisabetha juri suo quidem non renunciet, sed in 8 annos cedat possessioni ! Caleti Gallis; haec pacificatio potissimum per Philippum coaluit, qui spe nuptiarum laetabatur; ursit Philippus negotium; quae ut se liberaret, anxietatem conscientiae attulit, cum nempe Philippus sit affinis Elisabethae, allegabat patris sui Henrici exemplum triste cum Chatarina Arragonica, quae repudium passa est propterea; egit ergo Philippus tota contentione apud aulum Romanam,

ut Elisabetha juri suo quidem non renunciet, sed in 8 annos cedat possessioni ! Caleti Gallis; haec pacificatio potissimum per Philippum coaluit, qui spe nuptiarum laetabatur; ursit Philippus negotium; quae ut se liberaret, anxietatem conscientiae attulit, cum nempe Philippus sit affinis Elisabethae, allegabat patris sui Henrici exemplum triste cum Chatarina Arragonica, quae repudium passa est propterea; egit ergo Philippus tota contentione apud aulum Romanam, ut dispensationem obtineat, Galli vero omnem lapidem movit !, ut impediant

coaluit, qui spe nuptiarum laetabatur; ursit Philippus negotium; quae ut se liberaret, anxietatem conscientiae attulit, cum nempe Philippus sit affinis Elisabethae, allegabat patris sui Henrici exemplum triste cum Chatarina Arragonica, quae repudium passa est propterea; egit ergo Philippus tota contentione apud aulum Romanam, ut dispensationem obtineat, Galli vero omnem lapidem movit !, ut impediant dispensationem hanc et sic declinavit odiosas sibi nuptias Elisabetha; compositis his reformationem religionis adgressa est, reduxit per totam

suas et redibant ad patriam suam ibique turbas excitabant; infestam habuit Mariam Scotiae reginam, quae una cum marito Francisco rege Galliae titulum regis Angliae suscepit, imo et sigillo Anglico usa est; Elisabetham vero illegitimam heredem pronunciare volebant per Pontificem, sed Philippus rex Hispaniae contrarius fuit, ne ad Mariam Scotam devolvatur Anglia; haec tamen omnia pericula Elisabetha prudentia sua et popularitate superavit; Elisabetha omni modo curavit molestias Mariae generare, tamquam offensissimae hosti suae; enatis ergo per comitem Muray turbis

Mariam magnum pondus addidit, scivit enim eam correspondere cum aula Romana; hinc Mariam incarcerari curavit Elisabetha, commercium litterarum ei interdictum fuit, anno '570; Maria tamen occulte epistolas expedivit, quae dein interceptae sunt, et hoc ursit mortem eius; interim Philippus 2-us omnes modos quaesivit Elisabetham vexandi, fovit profugos Catolicos in Belgis conspiravitque adversus Elisabetham; non pepercit aequa regina Angliae sumptibus quibus eum affligere potuit, hinc rebelles Belgas juvit omni modo. 7 Philippus vero

eius; interim Philippus 2-us omnes modos quaesivit Elisabetham vexandi, fovit profugos Catolicos in Belgis conspiravitque adversus Elisabetham; non pepercit aequa regina Angliae sumptibus quibus eum affligere potuit, hinc rebelles Belgas juvit omni modo. 7 Philippus vero coepit fovere rebelles Chatolicos in Hibernia circa '578. annum, involutus fuit Philippus etiam turbis Gallicis, quas Elisabetha fovit diligenter, ut Hispanos ibi detineat; ad extremum vero Elisabetha apertum foedus inivit cum Belgis tamquam gente libera anno '585-o;

in Belgis conspiravitque adversus Elisabetham; non pepercit aequa regina Angliae sumptibus quibus eum affligere potuit, hinc rebelles Belgas juvit omni modo. 7 Philippus vero coepit fovere rebelles Chatolicos in Hibernia circa '578. annum, involutus fuit Philippus etiam turbis Gallicis, quas Elisabetha fovit diligenter, ut Hispanos ibi detineat; ad extremum vero Elisabetha apertum foedus inivit cum Belgis tamquam gente libera anno '585-o; inter haec in Anglia variae conjurationes propullulabant in favorem Mariae, detectae tamen sunt

Mariam lata, tamquam criminis laesae majestatis ream; adhaesit diu Elisabetha donec subscriberet eius morti, persuasa tamen per ministros de justitia facti subscripsit, sic ergo capite plexa est Maria anno '587. 5-a Feb. post carceres 16 annorum; et haec fuit causa principalis quod Philippus postea bellum indixerit Elisabethae; ipse Iacobus rex Scotiae minabatur attrocissimum bellum, sed Elisabetha conscientia tacta promisit Iacobo quod velit regnum Angliae devolvere in eum, et hinc etiam caelebs permansit Elisabetha ad dies vitae, et his delinitus fuit; anno

postea bellum indixerit Elisabethae; ipse Iacobus rex Scotiae minabatur attrocissimum bellum, sed Elisabetha conscientia tacta promisit Iacobo quod velit regnum Angliae devolvere in eum, et hinc etiam caelebs permansit Elisabetha ad dies vitae, et his delinitus fuit; anno '588. Philippus suscepit expeditionem illam notam classe sua invincibili, propter adjutos Belgas rebelles; quod Maria in articulo mortis vindicem Deum et Philippum provocaverit omneque jus ei cesserit; dein quod Pontifex executorem sententiae

quod velit regnum Angliae devolvere in eum, et hinc etiam caelebs permansit Elisabetha ad dies vitae, et his delinitus fuit; anno '588. Philippus suscepit expeditionem illam notam classe sua invincibili, propter adjutos Belgas rebelles; quod Maria in articulo mortis vindicem Deum et Philippum provocaverit omneque jus ei cesserit; dein quod Pontifex executorem sententiae excommunicationis delegerit Philippum; concurrit Belgium foederatum omnibus viribus ad sustinendam Elisabetham, praestolabantur classe sua Angli et Belgae in

expeditionem illam notam classe sua invincibili, propter adjutos Belgas rebelles; quod Maria in articulo mortis vindicem Deum et Philippum provocaverit omneque jus ei cesserit; dein quod Pontifex executorem sententiae excommunicationis delegerit Philippum; concurrit Belgium foederatum omnibus viribus ad sustinendam Elisabetham, praestolabantur classe sua Angli et Belgae in freto Caletano, Belgas vero Hispanicos, qui se conjungere volebant cum classe invincibili, dispulebant !, aggressi dein secundis pro se,

ne unius quidem navis periculum haberent Belgae vel Angli. 8 Bellum tamen continuatum est cum Hispanis usque annum 3-um futuri saeculi, secunda plerumque pro Anglis fortuna; cum Henrico 4-to rege Galliae foedus inivit etiam Elisabetha contra Sacram Ligam, quam Philippus fovit, et sic omni ex parte Hispani aggressi sunt, et infestati. 20.1 In Hibernia tamen multum obfuit Philippus Elisabethae, adjuvando rebelles Chatolicos, praesertim circa '596-um annum, ubi C. Essex, celebris belli dux Elisabethae, cladem

futuri saeculi, secunda plerumque pro Anglis fortuna; cum Henrico 4-to rege Galliae foedus inivit etiam Elisabetha contra Sacram Ligam, quam Philippus fovit, et sic omni ex parte Hispani aggressi sunt, et infestati. 20.1 In Hibernia tamen multum obfuit Philippus Elisabethae, adjuvando rebelles Chatolicos, praesertim circa '596-um annum, ubi C. Essex, celebris belli dux Elisabethae, cladem accepit a Hibernis; comes tamen Mond-Schoa, devictis auxiliariis Hispanis, fregit rebelles cepitque ducem eorum Tirpoen, caput seditionis, et sic

ut Jacobus rex Scotiae eligeretur successor eius in regno. 2 Regina haec a protestantibus laudium ! cumulis ad astra effertur, Chatolici ad imum reprimunt; fatendum tamen eam magnam ingenio fuisse. 3 Proci eius praecipui hi erant: Philippus 2. rex Hispaniae, Ericus rex Scotiae, Carolus archidux Austriae, Henricus dux Antegavensis, postea Henricus 3-us rex Franciae, Franciscus dux Alenconius, frater Henrici; Comes Laicestriae; omnes hos per plurimos annos distraxit, speque lactabat, ut sic diversas aulas sibi

Successit ei David, sed sub tutela Eduardi Baliol; hic provocando ad jus patris sui usurpavit ipse regiam dignitatem opera Eduardi 3-ii, et hinc idem juramentum subjectionis juravit regis Angliae; interim '342. anno David opera Gallorum recuperavit regnum suum; comparuit ergo Philippina Eduardi 3-ii uxor, quae fregit '46. Davidem eumque captum ad Angliam retulit, ubi 11 annis incarceratus detinebatur, postea vero, '357-o nempe anno, regno restitutus est; non habuit descendentes, egit ergo ut ad Robertum, sororis suae Majoriae filium, deducat

removere eique substituit Georgium Viliers, qui magis adhuc exosus erat Anglis. 13 Incurrit dein suspicionem magnam religionis causa, filio enim suo Carolo uxorem Catolicam procuravit, per quam exercitium religionis Chatolicae ad aulam introductum est, nempe Philippi regis Hispani filiam seniorem Mariam; hinc filium Carolum misit ad Hispaniam cum Villiers, qui ibi profusiones enormes fecerunt; hoc tamen matrimonium executioni datum non est; Hispani enim adjecerunt conditionem ne ante unius anni decursum vim tractatus hic matrimonialis

diebus movit quaestionem quo jure Cronvellus summum imperium teneat; haec periculosa quaestio eo perduxit eum ut juramentum fidelitatis ei praestarent, dimisit dein totum parlamentum; circa '656. annum foedus cum Gallis inivit contra Hispanos, nempe cum Ludovico 14-o contra Philippum 4. 4 Bella feliciter gesta sunt; Dunquercam et Mardiccum in Belgio Hispanico expugnarunt, et sibi servarunt; Jamaicam expugnarunt classemque argentariam interceperunt a Hispanis; anno eodem '56. convocavit parlamentum novum, hoc proprio motu ei

in Angliam propter sublationem aedicti Navetensis; inter quos praestantissimi artifices, fabricantesque erant, per quorum industriam res commercialis Angliae mirum in modum promota est. 4 Circa haec tempora Ludovicus 14. solicitus fuit ut nepotem suum Philippum regno Hispanico imponeret, quod per defectum Caroli 2-i vacans erat, hinc Belgas et Anglos spe divisionis provinciarum conatus est in partes suas pertrahere; hinc defuncto anno '699-o Carolo, vel potius '700. anno Ludovicus induxit Philippum in Hispaniam; videntes ergo

14. solicitus fuit ut nepotem suum Philippum regno Hispanico imponeret, quod per defectum Caroli 2-i vacans erat, hinc Belgas et Anglos spe divisionis provinciarum conatus est in partes suas pertrahere; hinc defuncto anno '699-o Carolo, vel potius '700. anno Ludovicus induxit Philippum in Hispaniam; videntes ergo Angli se delusos, conjunxerunt se cum Austriacis contra Ludovicum anno '701. et '2-o anno, Ludovicus vero mortuo anno '701. in Francia Jacobo 2-o praetendente seniore coepit filium eius Jacobum 3-um ut praetendentem juniorem efferre eumque

mortis poena affecti sunt, ut rebelles; Georgius omni studio conatus est bellum cum exteris praecavere, ne interim domi seditiosi praevaleant; hinc se immisit in tractatum, qui intercessit inter Carolum 6-tum et Belgas; foedus copulavit cum Austriacis Gallis et Belgis, contra Philippum 5. Hispaniae regem, qui non contentus divisione Hispanicarum provinciarum bellum parabat. 8 Anno '22. nova molestia ei parata fuit a Chatolicis Jacobitis, sed et haec conjuratio per ministrum Valpol detecta et supressa fuit. 9

bellum parabat. 8 Anno '22. nova molestia ei parata fuit a Chatolicis Jacobitis, sed et haec conjuratio per ministrum Valpol detecta et supressa fuit. 9 Anno '25. rursus imminebat bellum toti Europae propter repudiatam filiam Philippi 5-i per Ludovicum 15-um; Georgius tamen composuit litigantes; his tractatibus tamen Georgius immortuus est anno '727; ei successit Georgius 2. filius, qui usque '60. annum regnavit, hic tractatus patris continuavit et terminavit. 10 Anno '33. novum

suis, quae tamen Hispanis lucrum non ferunt. 3 Ad Hispaniam pertinet etiam Canariae insulae ex quibus mel, ceram, sacharum, triticum, pelles et vinum speciosum habent. 4 In Indiis orientalibus habent insulas aliquas, Marianas, Philippinas; in America septentrionali habent antiquum regnum Mexicanum, item novum regnum Mexicanum, Californiam; in meridionali habent Terram firmam, provinciam Quitto, regnum Peruvianum, provinciam Chilensem, Tuccomanniam, Patagoniam et Paraguariam; etiam Terra Magelanica,

tamen Castilianae leges sunt factae universales. 2 Tales sunt leges de indivisibilitate regni Castiliani, 2--a de jure primogeniturae in successione; anno '252. sunt hae leges latae, quae omni tempore confirmatae sunt. 3 Carolus 5. et Phylippus 2. ad universam extenderunt Hispaniam has leges, virtute harum legum tota monarchia est haereditaria pro utroque sexu, imprimis succedit primogenitus cum suis descendentibus et repraesentantibus, in defectu marium succedunt

legum tota monarchia est haereditaria pro utroque sexu, imprimis succedit primogenitus cum suis descendentibus et repraesentantibus, in defectu marium succedunt feminae, et hae excludunt fratres suorum genitorum. 4 Phylippus 5. rex Hispaniae primus induxit ordinem successionis mixtum abolito cognatico, nempe ut omnes prius mares succedant, dein exstinctis omnibus primo feminae. 2.1 Carolus 3. anno '776. decrevit ut si filii regum ducant uxorem statui suo

adpromisit; ob haec onera ergo posteriores reges abstinuerunt coronatione. 3.1 Regiminis forma hodie est monarchia absoluta, utut prius limitata fuerit; regno Arragonico relicta tamen est praerogativa quod proprios habeat gubernatores, Phylippus tamen 2. exstinxit ceteras eius praerogativas; hoc saeculo Phylippus 5. etiam gubernium eius exstinxit Arragoniaeque gubernium Castiliae subjecit, cum Arragonia favisset Carolo 6--o et domi Austriacae in bello successionali, et ab eo tempore omnes provinciae sunt sibi

coronatione. 3.1 Regiminis forma hodie est monarchia absoluta, utut prius limitata fuerit; regno Arragonico relicta tamen est praerogativa quod proprios habeat gubernatores, Phylippus tamen 2. exstinxit ceteras eius praerogativas; hoc saeculo Phylippus 5. etiam gubernium eius exstinxit Arragoniaeque gubernium Castiliae subjecit, cum Arragonia favisset Carolo 6--o et domi Austriacae in bello successionali, et ab eo tempore omnes provinciae sunt sibi incorporatae et monarchice gubernantur.

aulae praefectus, camerariorum magister, stabulis praefectus, falconariorum magister et venatorum magister. 8.1 Inter ordines Hispaniae eminet ordo Aurei Velleris (vom goldenem Fliess); hunc ordinem anno 1431. in Flandriae urbe Bruga fundavit Phylippus Bonus; jura haec Bourgundica pervenerunt per matrimonium, uti scimus, ad domum Austriacam, nempe Carolum 5. regem Hispaniae, proin etiam ordo hic ad Hispaniam translatus est; exstincta domo Austriaca in Hispania et Phylippus 5. et Carolus 6. Romanus imperator

Bibliographia locorum inventorum

Pir, Didak (1517 – 1599) [1596], Cato minor, sive disticha moralia, versio electronica (), versus 5366, verborum 40443, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - ode] [word count] [didacuspcato].

Kitonić, Ivan (1561-1619) [1619], Directio Methodica processus iudiciarii iuris consuetudinarii Inclyti Regni Hungariae, versio electronica (), 154 versus, verborum 69145; 12 epigrammata, 12 capita, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [kitonidirmeth].

Palmotić, Junije (1607.-1657.) [1645], Carmina Latina, versio electronica (), 6731 verborum, versus 1094, Ed. Milivoj Šrepel [genre: poesis - ode; poesis - carmen; poesis - epicedion] [word count] [palmoticjcarm].

Belostenec, Ivan; Glavinić, Sebastijan; Anonymus (1593./1594. - 1675) [1675], Gazophylacii dedicatio et prologus, versio electronica (), 3558 verborum, 12 versus, Ed. Damir Boras [genre: prosa - dedicatio; prosa - epistula; prosa - prologus; prosa - paratextus; poesis - epigramma] [word count] [belostenecigazophylaciumded].

Rattkay, Ivan (1647–1683) [1683], Relatio Tarahumarum Missionum eiusque Tarahumarae Nationis Terraeque Descriptio, editio electronica (), 9250 verborum, Ed. Ludwig Fladerer [genre: prosa oratio - relatio] [word count] [rattkayitarahum].

Rogačić, Benedikt (1646–1719) [1690], Euthymia sive De tranquilitate animi. Carmen didascalicum, versio electronica (), 8211 versus, verborum 111.074 [genre: poesis - epica; prosa - praefatio; prosa - summa] [word count] [rogacicbeuthym].

Ritter Vitezović, Pavao (1652–1713) [1700], Croatia rediviva, versio electronica (, Zagreb), 68 versus, verborum 7054, Ed. Zrinka Blažević [genre: prosa oratio - historia; poesis - elegia] [word count] [vitezovritterpcroatia].

Vičić, Kajetan (?-ante 1700) [1700], Jesseidos libri XII, editio electronica (), 13523 versus, verborum 84448, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - epica] [word count] [viciccjess].

Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1700], Poetici lusus varii, versio electronica (), versus 5453, verborum 35062, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [word count] [djurdjevipoe].

Dumanić, Marko; Bernardi, Jerolim (1628-1701; oko 1688-1773) [1701], Synopsis virorum illustrium Spalatensium, versio electronica (), verborum 6745, versus 158, Ed. Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - historia litteraria; prosa oratio - catalogus virorum] [word count] [dumanicmsynopsis].

Bošković, Ruđer (1711-1787) [1734], Elegiae II et carmen, versio electronica (), 456 versus, verborum 3103, Ed. Tomislav Đurić [genre: poesis - elegia; poesis - carmen] [word count] [boskovicrel2carm].

Stay, Benedikt (1714-1801) [1747], Philosophiae versibus traditae libri sex, versio electronica (), 11229 versus, verborum 82047, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - didactica] [word count] [staybphilos].

Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1748], Additamenta ad Annuas, versio electronica (, Zagreb), Verborum 17030, Ed. Tadija Smičiklas [genre: prosa oratio - historia] [word count] [krcelicbannadd].

Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1748], Annuae 1748-1767,versio electronica (, Zagreb), Verborum 244601, Ed. Tadija Smičiklas [genre: prosa oratio - historia] [word count] [krcelicbann].

Zamanja, Bernard; Kunić, Rajmund (1735-1820; 1719-1794) [1768], Navis aeria et elegiarum monobiblos, versio electronica (), 3251 versus, verborum 26001; carmen epicum, hendecasyllabum 1, elegiae 10, idyllia 4, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - elegia; poesis - idyllium; poesis - epigramma] [word count] [zamagnabnavis].

Kunić, Rajmund (1719-1794) [1776], Оperis ratio (Ilias Latinis versibus expressa), versio electronica (), 218 versus, verborum 7485, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - praefatio; prosa - dedicatio; paratextus] [word count] [kunicriliasoperis].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1782], Operum omnium tomus II, versio electronica (), Verborum 46753, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl2].

Sorkočević, Miho; Malinius Sandecensis, Gasparus; Asirelli, Pierfilippo; Fortis, Alberto; Marullo, Michelle (1739-1796) [1790], De illustribus familiis quae hodie Rhacusae exstant, versio electronica (), 121 versus, verborum 3295, Ed. Miho Sorkočević 1739-1796 [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; prosa - tractatus; prosa - notae] [word count] [sorkocevicmfam].

Barić, Adam Adalbert (1742-1813) [1792], Statistica Europae, versio electronica (), Verborum 91598, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [baricastat].

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report