Your search found 28609 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 12840-12925:

DOCTRINARVM ET ANTIQVITATIS PARENTI, TRANQVILLUS ANDRONICVS DALMATA, S. D. CVM MICHAELE NARDINO meo necessario, uiro ingenioso et docto, longa mihi disceptatio fuit de nostrę nationis homine Diocletiano Imperatore, qui eadem animi magnitudine, qua sublatus erat ad fastigium rerum humanarum, ad priuatam uitam redierat. Quod me defendente, illo contra nitente, eam disputationem sub Caesaris et Syllae persona retuli. In temperando autem stilo non

impegimus, pęne tota cimba dissiliit. Non ita me rabies aestuantis oceani, non adeo furentes maris Adriatici procellae terruerant. Equidem abhominor hanc tempestatem: nam uereor ne istuc sit omen cuiuspiam infoelicis euentus, qui meum animum curis et perturbationibus exagitet. Sępe solent magnas calamitates quędam ueluti signa antecędere quibus etiam nostra crudelissima cędes significabatur, si dii uoluissent ut longius animo prospiceremus.

et loci conpulsus sim, ut neque futura uigore mentis pręcaueri neque casus, si quibus perstringi necesse fuerit, repelli uiribus aut magnitudine animi queant. Addeque precibus et squallori nullus pateat locus. Qui lachrimis flecti possunt adamantina pectora, siquidem ad inferos ne fama quidem (ut audiuimus uulgo circumferri) misericordiae nomen perduxerit? Quo si forte descenderet, ante solio suo decaederet Pluto, quem

latrator Cerberus terribilis aspectu, nec minus diligens quam truculentus ianitor, adeo ut ne Mercurii quidem soporifera uirga falleretur; uerisimile est Ditis quoque prouidentia passim dispositos esse custodes qui seditiones atque tumultus, siqui subito exorirentur, compescerent atque comprimerent. Quin etiam demandatum aliquot fidioribus (quamquam haud scio quid possit esse fidum in tanta Tyrannide) ut infidias,

contumelia, si qua innocens iniuria perstringar, ante cuiusque pedes uolutari aut refugere, si deposcar in labores, pericula, tormenta, cruciatus, demum quamlibet honoris et famae dimicationem. Reminiscere te Caesarem, qui peruicaciam inimicorum armis contundere maluisti, quam uirtutis rerumque bene gestarum ab inuidis et ingratis ueniam deprecari: tum subeat nunquam in tuum pectus ne minimam quidem formidinem descendisse: sed inuicto semper

terrae marisque difficultatibus: impetus subuertisti, uires perfregisti, consilia dissipasti: in summa nihil humanum potuit obsistere tuis conatibus. Caeterum ne quisquam uideatur integram foelicitatem assecutus, a maleuolis, qui se configere cornicum oculos credunt, saltem illud uitio dabitur, quod licet iam confectis bellis ciuilibus, in maximo tamen odio ciuitatis uidear negligentius uixisse. Et profecto iam ęuitatis et gloriae rerum

fuit: cuiusmodi insidias non Artaxerxes, non Mithridates, non Ptolemeus Euergetes, non mortalium quisquam, ne deorum quidem (si fabulis credere par est) uitare potuit, tamen supersunt haeredes tantae iniuriae, qui nihilominus crudelitatis atque perfidię reposcent ab inimicis poenas. Atqui trucidarunt annis grauem, fama clarum, gentibus admirabilem, unico tantum dispendio, ac nescio quidem an maxima iactura nostrae futurae

ab hoc fastigio deiecit, in proxima regibus tribunalia recipiar. SyL. Pompei, uides hunc qui citato cursu properat, Cęsarem uultu expressit. POMP. Eum ipsum color ac liniamenta referunt, sed nondum plane

aduersarii primi atque illustres regum ad latus in orchestra consederunt: agnosco Syllam, Pompeium eiusque liberos, Catonem, Scipionem, Petreium, Domitium, Afranium, Faustum, L. Caesarem, et alios permultos, qui mecum de imperio et uita dimicarunt. Rursus in subseliis (quę res meum dolorem exulcerat) C. Marium cum C. filio, Carbonem, Lepidum, Cinnam, Sertorium, Curionem, Antonium, Dollobellam, et reliquos nostrę factionis

eius in te uel ambitio conquiescere. POM. Vide potius Sylla ne tecum contendat, siue cum Bruto, quorum dignitas illustriore loco sita est; mecum olim armis decertauit qui reliquos omnes ea tempestate uirtute honoribus auctoritate superaueram: nunc quoque, certus sum, qua mentis est uecordia, maxime illustria inuasurum. En recta perficiscit ad te Sylla, sed non reor magnopere timendum, quin

cessas? Quin descendis actutum? non didicisti ab istis sectatoribus tuis inuictam Cęsaris magnitudinem, cuius gratia ei locus iste destinatus est? Nam Brutum minime uidetur ęquum suo loco mouere: non mehercule qui nescio cuius libertatis assertor et uindex fuisse nuncupetur in admodum tenui ciuitate uelut incunabulis nostri amplissimi imperii, sed cum ob solam antiquitatis memoria et admirationem, tum maxime qui ipso Bruto

non mehercule qui nescio cuius libertatis assertor et uindex fuisse nuncupetur in admodum tenui ciuitate uelut incunabulis nostri amplissimi imperii, sed cum ob solam antiquitatis memoria et admirationem, tum maxime qui ipso Bruto consularis impii auctore hic honor ad nos tamquam per manus traditus peruenerit quo nostra uirtus non excitata solum, uerum adaucta quoque ac celebris per totum orbem diffusa est.

situ ac neglecta humiditate facies, ubique gemitus, luctus, eiulatus, poenarumque ac tortorum mille species, atque iis intermixtae furiae noxios usque quaque terrent alios, alios dilacerant. Quum accusaris, undique conuolant qui tua scelera proloquantur ac denudent: lapides et umbrae prodeunt in reum testimonium dicturae, ipsa uero conscientia princeps accusationis omnem turpitudinem sigillatim uel ipsas cogitationes impudicas iudicibus explicat:

non instruebas quum eos ad cędem, sanguinem, bonorum proscriptionem hortabare? POM. Discrutior ista Caesaris petulantia, qui sibi persuaserit se pium facinus ęgisse quum ad inuadendam Tyrannidem in uiscera reipublicę arma inferret, nos uero nefarios atque sacrilegos affirmat qui restitimus sceleri, qui repellere iniuria conati sumus, quorum periculo nil

POM. Discrutior ista Caesaris petulantia, qui sibi persuaserit se pium facinus ęgisse quum ad inuadendam Tyrannidem in uiscera reipublicę arma inferret, nos uero nefarios atque sacrilegos affirmat qui restitimus sceleri, qui repellere iniuria conati sumus, quorum periculo nil aliud tentatum est nisi ut ciuibus libertas ocium et sua commoda seruarentur integra.

Discrutior ista Caesaris petulantia, qui sibi persuaserit se pium facinus ęgisse quum ad inuadendam Tyrannidem in uiscera reipublicę arma inferret, nos uero nefarios atque sacrilegos affirmat qui restitimus sceleri, qui repellere iniuria conati sumus, quorum periculo nil aliud tentatum est nisi ut ciuibus libertas ocium et sua commoda seruarentur integra. SyL.

nostri maiores suo sanguine fundarunt, uirtute auxerunt, concordia stabiliuerunt, aris, focis, diis, penatibus, liberis, coniugibus, bonis, industria paratis secure frui peremptis sicariorum cateruis aut expulsis: qui subinde oculis obuersantes, dies anxios, inquietas noctes, iniucundam quoque uitam efficiebant. Igitur criminabere quod profligatis perditissimis hominibus patriaque mea uirtute conseruata, iudicia, quae iacebant, erecta

Irus egentissimus iudicareris. SyL. Tua, Caesar, interest haec animo reuoluere, qui ad inusitata incredibiliaque aspirabas: mihi quidem satis superque ad bene beateque uiuendum illa successione paratum esse uidebatur. Quin etiam alia longe maior et melior a maioribus obuenerat haereditas,

uersaretur ac, dum stabunt monumenta litterarum, uersabuntur: nam cui non dulce est meminisse Scipiones, Publios, Gneos, Africanos, Asiaticos, Nasicas, aliosque terrores hostium ac reipublicę propugnacula, qui de una domo Corneliorum tanquam de equo troiano prodierunt? Rursus nemo est adeo corruptus ingenio quin a Sicinio, Sp. Melio, Petiliis, Gracchis, Saturnino, Druso mentem auertat, ac huiusmodi turbulentos

prosperos successus habuerunt: magis enim bono iure, quam uirtute militari uictores euaserunt. Recense omnia bella quae gesserunt ab expulsis regibus, repete si uis ab ipso Romulo urbis conditore, unum excipi uolo peregrinum, qui aeque in suos atque in hostes fraude atque crudelitate grassatus est: reperies nihil ab illis auide, nihil iniuste fuisse factum: quamobrem uel ipsis hostibus uenerationi nomen romanum erat. Nunc autem paucorum temeritate

et in siluis quęrere gentes ut uincerentur? Videlicet ut titulis atque triumphis gratia nouitatis accederet: nam uulgus mirum immodum rebus nouis capitur iisque applaudit, et in auctores beniuolentia ducitur: qui dumtaxat uictorias numerat, causas bellorum non ponderat. CAES. Haud

rerum agendarum et nerui belii. Cęterum exhausto aerario, amicorum pecunia usi sumus: nemo autem nisi quem senatus hostem patriae iudicauerat, proscriptus fuit: nemo facultates amisit, nisi parricidę, qui rempublicam armis lacerauerant: aequum esse censuimus eos nihil habere in ea urbe, cui machinabantur exitium, sed omnia, quę publicę libertatis inimici possedissent, Patriae defensoribus in proemium laborum et periculorum

opibus frugaliter continenterque uixerit. Sed nostram innatam frugalitatem exigebat imperii dignitas et amplitudo populi Romani ut posthaberemus. quod si fuissem minus splendidus imperator existimatus, non defuissent qui me calumniis, uniuersum uero senatum probris dilacerassent, quod imperium contulissent in hominem abiectum: et qui nesciret se gerere principem ciuitatis, ex quo caeteris gentibus contemptui facile haberemur.

populi Romani ut posthaberemus. quod si fuissem minus splendidus imperator existimatus, non defuissent qui me calumniis, uniuersum uero senatum probris dilacerassent, quod imperium contulissent in hominem abiectum: et qui nesciret se gerere principem ciuitatis, ex quo caeteris gentibus contemptui facile haberemur. CAES.

quicquam istarum rerum tuum pectus inflammasse, planum facias oportet cur aegre ferebas bello Mithridatico tibi prouinciam eripi Sulpitia rogatione? non dolebas tacito populi iudicio Marium anteferri, quod aptior uideretur, qui potentissimi regis impetum reprimeret bellumque periculosissimum conficeret? siquidem recenti memoria Iugurtham catenatum ante currum aegerat, Cimbros et Theutones terribili marte ululantes caeciderat

iri sat scio, siquidem recordatione dolor recrudescit ac ueteris erroris noua pęnitentia cruciatus augentur. Hic nulla sunt malorum solatia pręter obliuionem, quae hauritur ex Lętheo flumine: non absunt autem crudelissimi Plutonis ministri qui, ut torqueant, in memoriam peccata subinde reuocent. Itaque, C. Mari, paulum hinc faciem auertas donec Caesaris quaestioni satisfacio, ne meo sermone lęsus quippiam de me grauius existimes, quando magis tuam

quas tecum pro reipublicae dignitate susceperam, diremit mors oblitterauitque. Equidem, Cęsar, C. Marium semper credidi fortissimum imperatorem et bellicis artibus insignem, sed moribus et litteris admodum rudem, utpote qui humili natus loco poene a pueritia castra secutus erat, imperitus ciuilitatis et morum urbanorum melius hostem ferire quam rempublicam administrare nouerat: magisque corporis affectibus obedire quam prudentia

et saluti bonorum prospexi, et uires impotentię uel potius furoris pręcidi. Num putas, Caesar, idque tecum altius expende, satius fuisse me tunc prębere C. Mario, homini nouo, scelus impium anhelanti, spectatorem? qui audacior, qui melior exitiabili commotus odio in nobilitatem quam apud populum uarie criminando (ut Syracusis Dionysius Daphneum et diuites accusans tyrannidem obtinuerat), minime uero suis meritis consulatum adeptus est.

bonorum prospexi, et uires impotentię uel potius furoris pręcidi. Num putas, Caesar, idque tecum altius expende, satius fuisse me tunc prębere C. Mario, homini nouo, scelus impium anhelanti, spectatorem? qui audacior, qui melior exitiabili commotus odio in nobilitatem quam apud populum uarie criminando (ut Syracusis Dionysius Daphneum et diuites accusans tyrannidem obtinuerat), minime uero suis meritis consulatum adeptus est.

compertum habuerunt homo callidus ac ueterator illius ordinis animos fuisse patribus semper infestos, quod multis secessionibus et tribunorum plębis intercessionibus demonstratum est, adeo ut iis plaerumque tribunis, qui senatum grauius exagitassent, magistratus in odium nobilitatis prorogaretur. Semper hi duo ordines in urbe Roma cunctis etiam in locis inter se dissenserunt, nec unquam huiusmodi simultas uel tacitis mentibus extirpabitur.

SyL. Vbi generosus iste ex balneo de tanta calamitate publica triumphasset, Gygantum percitus amentia in contumeliam reliquę nobilitatis erexisset statuas flagitiosorum hominum, qui aut legibus agrariis, aut legum abrogationibus, aut quibusuis calumniis rempublicam concusserant: uel hoc unum facinus sufficeret ad inflammandam plebem in miseras reliquias optimatium, quum illi per nostrum dedecus

cognatorum et affinium principis sine domo, sine tribu, sine nomine: hi post ingentem ciuium stragem et miserabile diluuium facultatum urbanarum nostris fortunis locupletati protinus in senatum ad iudicandas regum causas introducerentur, qui nihil in uita nouissent propter subulas, crepidas, malleos, ligones, et id genus alia instrumenta. O pręclaram tum demum rempublicam Romanam, o foelix imperium orbis quum nactum fuisset consules, prętores, censores, aediles,

Romę nomen migraret. Haec ipse nefaria consilia paucorum auxilio, mea tamen imprimis uirtute fregi, oppressi, extinxi. Caesar. Sylla, quam proxime accędis ad eos qui cribro uaticinantur. SyL. Non sunt hae uanę coniecturę, Caesar, neque sine ueteribus exemplis: te

exemplis: te quoque in Graecorum libris, quum Rhodum ad Molonem nauigasses, lectitasse puto plaerumque nobilitatem uel inuidia uel auaritia plębis ciuitatibus eiectam, fere obseruatum est eos maxime qui susceperunt inquilinos aduenas, grauiter seditionibus iactariue Sybaritę receptis Achęis atque Trezeniis, Thurii quoque iisdem Sybarinis: sic Actisseos, Zancleos, Bysantios, Apolloniatos,

patria domo eiecerunt. Nuper uero a nostris militibus Messanę facinus secutis optimates oppido Rhegio, non tamen ultionis expertes, fuerunt expulsi: frustra creditur salus leuitati uulgi etiam in tranquillo, qui Euripo inconstantior est. CAES. Necdum excidit mihi suspitio te restitisse Marianis conatibus tua ipsius causa: haec opinio, nisi me ratione liberaueris, aetherna futura

quod si passus fuissem tolli meam statuam, dii immortales, in quam infamiam fuissem deuolutus? siquidem agnoscere uiderer aliquod meum flagitium? neque desiderarentur (ingenia enim hominum paratissima sunt ad maledicendum) qui proditionis, alii rapinarum, alii aliorum criminum (prout cuiusque animus est) insimularent. Quos malum ubi uulgi sermonibus increbuisset, haud quaquam innocentia, fide, integritate, nullis bonis artibus, ne

non mente reuoluerem? Sed omittamus meum dolorem: hanc dedecoris egregiam haereditatem liberis ac nepotibus relinquerem? his gloriarentur minores triumphorum titulis? his posteris ego praelucerem ornamentis qui lumini maiorum perpetuas tenebras offudissem? CAES. Iam non improbo quod famę detrimentum sis

CAES. Multos gesserat continuos consulatus. SyLLA. Leuitas populi fuit qui sępe improbos suique similimos beneficiis persequitur. CAES. De Iugurtha

duco: siquidem legatus in his pręliis haud paruam operam nauauii. Posthac uictorię Marii conticuerunt, et belli splendor obsoleuit. At enumera quiem ipse in Italia, Sicilia, Graecia, Asia gesserim, qui semel praelio Marium uicerim, deinde redditus fama necarim, ad hęc C. Marium filium, quem paternę furiae agitarant, ad consciscendam ultro sibi necem compulerim; iam facile intelliges quantum illi uiro antecellam. Atque

si nomen hoc ademeris, indigni luce iudicabuntur. SyL. Et si nonnullos contingit a suis parentibus degenerasse, qui eo maiore odio digni sunt quod spretis legibus honestatis, ad quam uirtute maiorum quasi lumine inuitabantur, maluerint uitam sordidissimis uitiis inquinare, tamen si canes, equi, et alia animalia optima sunt, quae

lumine inuitabantur, maluerint uitam sordidissimis uitiis inquinare, tamen si canes, equi, et alia animalia optima sunt, quae generosissima, certe uerisimile est idem in hominibus euenire; eo quidem magis quoniam nobiles uiri, qui ubique locorum in pręcio habentur, et natura, et institutione, et suorum exemplis (quos rari sunt qui non imitari uelint) ad uirtutem accenduntur. At uilis et indocta multitudo nulla maiorum habet uestigia quę sequatur

optima sunt, quae generosissima, certe uerisimile est idem in hominibus euenire; eo quidem magis quoniam nobiles uiri, qui ubique locorum in pręcio habentur, et natura, et institutione, et suorum exemplis (quos rari sunt qui non imitari uelint) ad uirtutem accenduntur. At uilis et indocta multitudo nulla maiorum habet uestigia quę sequatur nisi turpia, quorum magis conduceret obliuisci: quocirca ingenuis disciplinis non tam ob

CAES. Propter imperium nihil non fas esse, in cęteris uero rebus pietatem colendam arbitror. Quo magis te, Sylla, demiror, qui te ipsum abdicaris a pulcherrimo terrarum imperio magnis a te difficultatibus adepto, et senatus consulto populique auctoritate in perpetuum confirmato. unde multis occasio carpendi tui relicta est. Quidam opinantur abiecti

legesque nihil officiunt: adhoc tam pręclari conatus nulla nec impietatis nec irreligionis notantur labe: nam quo pacto mortales uocabuntur in calumniam, si huiusmodi affectionibus dii quoque perstringantur, et qui tum facinus arbitrare mutuis odiis inter se dissideant, dolisque in fastigium nitantur? Singulis horis atque momentis inuocamus Iouem optimum Maximum, eique Vota nuncupamus, quod non minus iustus

existere. Videndum autem in primis est non quid quisque de diis sentiat (quando plęrique figmentis anilibus impudentissime diuina cum humanis permiscuerint), sed quibus potissime sapientem deceat fidem adhibere; siquidem qui friuolis mendaciis leuiter inheret, bis impudens est: nam et alienam culpam probat, et sibi nouum errorem inducit. Quid autem absurdius quam credere deos non tantum inter se bella gerere, sed etiam cum mortalibus congredi?

auctores bonorum omnium quae aut oculis hominum aut mente perspici possunt (nam ea mala quibus frequenter mortales affliguntur, e suis flagitiis ortum habent), dii, inquam, stulte creduntur mutuis inter se odiis laborare, qui uel humano generi additis uirtutum igniculis in natura pręcipiant, ut inter se caste atque concorditer aetatem agant, ac ueluti parentes semper ad honestatem incitant. Quod nisi deflectendum esset ab incepto sermone, multo

ab omni contagione quam longissime abductos orbem unanimi concordia gubernare: quod praesertim ex stellis certissimo colligitur argumento: quae si uel dii sunt, uel (quod magis putarim) iussa deorum exequuntur, qui mortalibus inuisibiles penitissimis aditis resident certis legibus et mira uicissitudine emergentes occidentesque ad continuam rerum propagationem et decorem uniuersitatis demonstrant in supremis

atque uirtute. CAES. Sua cuique opinio blanditur quum ueritas in occulto est: Cęterum (ut de cęlo in terram oratio deuocetur) pręstantissimi habiti sunt omnes qui suas cogitationes altissimis in rebus defixas tenuere, imperiumque, quod animo concępissent, ortu solis et occasu terminauerunt. Stupidos uero nemo inficiatur, quos humi reptantes nulla rerum illustrium cupiditas ad gloriam

Contra quid magis ingratum ciuitate nostra, quae optimos ciues ac de se bene meritos uariis criminibus in foro atque iudiciis petulantissime proscidit ad iniuste damnauit? Haud aliena mihi quoque merces ab inimicis meis proposita fuerat: qui constituerant, si priuatus redirem postquam utrasque Gallias decenio potestatis Romanorum fecissem, eorum omnium, quae ad splendorem et decus populi Romani gesseram, circumpositis armis in foro rationem publice redderem. Hac in

fuso sanguine referuntur? Sed alius dixerit nolo ductare exercitum, aut aliis pręesse, mihi mediocris in ciuitate degam. Nulla mehercule seruitutis expers conditio futura est, nec tamen nunc connumerabo rapinas libidines, eorumque, qui ius in alios habent, superbam dominationem, atque alia penę infinita, quae domi grauissima perferuntur. omitto etiam quoties aerarii nomine luxuria Satraparum et auaritia tuis fortunis explenda sit, illud unicuique

uel parens tellus dolore obstupescat uel compedibus Neptunus constrigatur. Altera ex parte fastigium regale imperandique dulcedo mirabiles excitant amores: finge te, Sylla, eminentissimum, aequam diis potestatem assecutum, qui ductor sis classium, exercitus imperator, multis equitum atque satellitum cohortibus uallatus in summa opulentia rerumque successu, arridentibus undecunque fortune blanditiis, nutu Iouis in morem omnia gubernes, alios

nonnullis etiam suffocatis interemptisque. Tum ędium uestibula tapetis et auleis ornari, uicos spargi floribus, extrui temperarios arcus, imagines tuarum uictoriarum in ferculis uectari. Quid autem dicam de his qui adolent odores exoticos et diapasmata, symphoniacosque pueros proponunt? Quorsum enumerem tibicines aliosque musicos omnigenis instrumentis uoluptatem prouocantes? ante omnia iucundissimę sunt ac simul pectus et sensus permouent

inuictum, plęrique foelicem, haud pauciores patrem patrię dictitant: non desunt a quibus terrenus Iupiter nuncuperis. Atque ut pulcherrimus tanto cumulus honori accędat, sub catastrophem huius spectaculi alacres in medium procurrunt, qui sęse, non sane noxa neque ob metum, sed aemulatione decoris pro tua incolumitate deuouerunt mutuisque uulneribus in tuo conspectu trucidantur. Vtinam, Sylla, uidisses magnificentiam atque splendorem meorum triumphorum cum

uidisses magnificentiam atque splendorem meorum triumphorum cum spectaculis apparatissimis, affirmauerim te pedibus in meam sententiam iturum. SyL. Hispaniensem innuis an Aphricanum, qui non de externis uictis agebantur, sed de ciuibus et liberis Cn. Pompei? Quibus oculis putas huius luctuosi spectaculi funestam lętitiam a populo inspectatam? maxime quum intuerentur imaginem Scipionis in pompa

quo pacto manibus uestem atque recentia uulnera dilacerauerat, gemitus et lachrimas inspectantibus excussit. CAES. Nihil citius lachrima arescit, pręsertim uulgi qui miseratur aliena mala. Quamobrem facile uno epulo atque congiario rediimus in gratiam omnesque ueteres iniurias pręsentia commoda oblitterarunt. SyL. Fateor his animos plębis

mensis accumbes. Quis prohibet aut Parthicis indulgere conuiuiis, aut, quę concupiueris, illico perficere? omnia ex animi sententia ueluti diuina uirgula suppeditantur. Proinde non desistes mihi temeritatis nomen impingere, qui haec affectarim: uide potius ne stolidi sit atque omni sensu carentis tot aceruos laudis, tantam uoluptatis ac cumulationem contemnere. Haud raro solet euenire ut ii, quorum omnis cura est numero sapientum haberi, maxime desipiant, ac

est: quidam amore obcęcatur: alios rapit odium: multi iudicant ex proprio commodo: alii uero aliis affectibus feruntur. Pertimescerem ego istius fecis cicatricosum iudicium? aut me permoueret nequissimorum hominum auctoritas, qui ueluti quodam uiolentissimo turbine per pręcipitia cupiditatum ac perturbationum a cursu rationis abstrahuntur? Atqui neminem opinor bonum atque integro et sancto animi iudicio fuisse, neque posthac futurum, qui

auctoritas, qui ueluti quodam uiolentissimo turbine per pręcipitia cupiditatum ac perturbationum a cursu rationis abstrahuntur? Atqui neminem opinor bonum atque integro et sancto animi iudicio fuisse, neque posthac futurum, qui uel opera mea uellicet, uel consiliis constantiam abroget ac maturitatem. CAES. Nimis de te magnifice, ne dicam arroganter praedicas.

hac una dominationis immoderata cupiditate excępta; quod ipse certis signis quum pręuidissem, decreueram tuo capite manibus Marii parentare. Cęterum stultis amicorum precibus expugnatus tanquam e cauea furentis lęenae catulum emisi, qui adolescens spiritu uiribusque comparatis orbem sanguine ciuium cruentaret: atque eam nobilissimam rempublicam, quae meis consiliis atque periculis a seruitute liberata, ac prope funere erepta pristinę fuerat incolumitati restituta,

ascribet. Quocirca (ut ad meam causam quasi postliminio reuertar) quod nequaquam inuitus aliena possessione decesserim, aequissimi atque fortissimi animi fuit. Quippe omnia pessum eunt diuinaque non dignoscuntur ab humanis, nisi his qui magistratus gerunt non solum a ciuibus iniuriam propulsent, et malos ab inferenda prohibeant, uerum etiam si minus incipientes a lare, tum suis affectibus statuant modum, tum incitatiores cupiditates frenent: quin etiam nisi

ut multas in partes corpus reipublicae scinderetur plęrisque ad culmen regię dominationis aspirantibus. Quis autem alteri caederet in libera ciuitate quum ius omnium commune esset? aut quis tam humili sorte in obscuro est qui se dignum principatu non credat et aliis anteferri non studeat; eo iam impudentię et ambitionis uentum est. Idcirco discordię grauissimę cum acerrimis contentionibus ciuile bellum suscitarent, ac usque adeo cędibus inter se

nimirum iste dolor nunquam ad me peruenit. SyL. Ergo tibi soli uiuebas, qui nec bonis tuorum lętareris nec malis ingemisceres? nescis te cum naturam tot animi et corporis dotibus muniuisse, tum ad summos honores indulgenter a fortuna prouectum, ut ex tua industria quam plurimi fructum

Si praeterea propius intueamur quibus curis conficiantur, quantos labores perferant, quas sustineant uigilias, quam ingentibus periculis et insomniis exterreantur, nemo carebit admiratione, superesse nonnullos, qui tantum onus ab humeris non excutiant, et hanc malorum Hydram priuata redimant quiete. Nam qui hebeti plęrique iudicio nihil neque sceleris neque turpitudinis praetermittunt, quoad in summo constiterint, hi

uigilias, quam ingentibus periculis et insomniis exterreantur, nemo carebit admiratione, superesse nonnullos, qui tantum onus ab humeris non excutiant, et hanc malorum Hydram priuata redimant quiete. Nam qui hebeti plęrique iudicio nihil neque sceleris neque turpitudinis praetermittunt, quoad in summo constiterint, hi personatam foelicitatem conspicati, magnis calamitatibus inuoluuntur: iis duntaxat, quę oculorum

ac strepitibus armorum et supręmę dignitatis: porro tenuioris uictus iucunditati neque Persarum apparatus neque mensae Syracusanę, nullę opes, nullę delitię, nulla regum bracteata foelicitas comparari potest. Etenim qui regnorum administrationem suscepere, ac gentibus, populis, nationibus pręesse statuerunt, non arbitrentur se ad desidiam natos et uoluptates, quo uitae curricula molliter in magna rerum affluentia summaque

uulgi cum in molitiem ferret armata multitudo? temperaret a conuitiis? non diris execraretur? Sed quid ego conuitia execrationesque commemorem? multi, per Iouem, inuenirentur Arbacti qui regem adeo delicatum, adeo delibutum unguentis, nidore, corollis, meroque redolentem Sycioniisque indutum calceis et ueste Coa inter mulierculas pensa parcientem una cum suis psaltriis, spintriis, tineis atque soricibus aule ad

demonstrare spes omnes honoris fortunarumque sibi repositas esse, aliis multa dare, omnibus plurima polliceri: uerum etiam accuratissima opera impendenda est (haec autem non ignarus alioqui expertissimo rerum huius modi recenseo, qui hic maxime locus poscere uideatur) ne commeatu prohibitus exercitus fame prius, dehinc lue conficiatur: cuncta enim, quae casus uel necessitas attulerit aduersa, secordię imperatoris ascribentur: quae si grauiora

dedissent, nullum sui celebre nomen posteris reliquerunt. At Semiramis, et Crius inclytis operibus gloriam immortalem assecuti sunt, quorum fama uigebit memoria sęculorum sempiterna. Proinde qui propagationi nominis ac ęthernitati student, uitam periculi obiectant, ut uno aut altero memorabili facinore inter uiros illustres connumerati frequentes praedicentur: quae res absque sudatis et anhelis

aethernitatem assecutum ex cuius industria uel gentes uel urbes uel nationes nullius iniuria iacturaque ingens emolumentum percęperunt. Caue, Caesar, imperitum uulgus imitatus temere credas quemquam istorum, siue Cyrum, seu qui in anxietatem Alexandri ac Democriti uanitatem diffunduntur, quasi beatos laudibus extolli debere: nisi uelimus insatiabiles et effrenatas cupiditates ac scelerata facta in rebus honestis connumerare. Quibus gentibus illę

diecula uitę, tot aceruos uoluptatum, tot congestas delitias, tot fortunę blandimenta, omnem istam longe lateque imperandi dulcedinem unico momento extinxit: nec tamen istius fęlicitatis tragicum finem inter mala referam, qui suauissimas uoluptates amarissimo felle condiit. CAES. In corpus omnibus casibus obnoxium, quod potuit, uis

prosecutę sint: nam uidimus nudum et cicatricosum ac denso curarum agmine stipatum in aulam Plutoni ingredi. Num tibi magistratus cum insignibus obuiam honoris gratia uenerunt? at nemo plane, ne ipsi quidem minutuli qui quondam supplices tuis genibus aduoluebantur, praetereunti assurexere, non dignati sunt oculis intueri: haud quemquam aliena perinde negocia distringunt: suis fere quilibet aut malis torquetur aut solatium ex bonis capit.

aliena perinde negocia distringunt: suis fere quilibet aut malis torquetur aut solatium ex bonis capit. Pari conditione reges et inopes agimus, alium a priore statu ab alio non discernentes; illa enim fortunę potestas fuit. Qui autem inuictum gerentes aduersum diuitias animum, quum inclusi corporibus eisent, sancte pieque uixerunt, ad nullas uoluptatum illecebras mente prostrata, hi pulcherrimas nacti possessiones cuiusuis męroris

diuitias animum, quum inclusi corporibus eisent, sancte pieque uixerunt, ad nullas uoluptatum illecebras mente prostrata, hi pulcherrimas nacti possessiones cuiusuis męroris expertes ocio foelicissimo fruuntur. Qui uero aut impudicis uoluptatibus uolutati sunt, aut alios afflixerunt iniuria, hos uel Ixionis radii dissecant, uel Tyciin uultur depascitur, uel saxum Sysiphi assidue reuoluendum

alligantur, uel obiiciuntur Cerbero in frusta dilaniandi. CAES. Incassum terres hominem impauidum, qui ad nullos casus et minas fortunę consueuerit oculis conniuere. SyL. Id certe non faciebam:

grandi pecunia corrupto, mox significatur uxorem nuptias cum adultero celebrasse earumque pręmium tyranni cędem pactam esse. Interim plęrique semianimes liberti accurrunt nunciantes potentiorum coniurationem detectam, qui iam et faces ad incendium et arma parauerint ad caedem, nec alio relinquente fluctu alius inuadit, sed multi globatim cuneatimque adoriuntur. Tu nunciis huiusmodi, qualia singulis prope diebus unicuique tyranno accidunt,

dominantur, contumacissime potionibus, emplastris et Mithridaticis medicorum anthidotis resistentes, ut non temere nisi cum exhalatione animę digrediantur. Quotus quisque est non dicam tyrannorum, sed iustissimorum regum, qui curricula uitę leuiter emensus fato, non uiolenta morte perierit? CAES. Homerus tamen ait eos

adeo firmum atque munitum uel natura uel hominum industria fecit, quod stridentes illę procellae ac decumani fluctus non quassarent, disiicerent, demolirentur? Quanto satius angusto myoparone margines radere terrarum, qui quodlibet foramen tutissimus portus est: nullam saeuitiam truculentissimae tempestatis alligati funiculo non rident, quum sępe naues enormis magnitudinis in littore quatuordecim subnixę anchoris conuellantur. Quę,

referre partim a tua memoria remota, partim hoc tempore non satis apud te ponderis habitura, quam oculorum sensu non cernantur, cui te maiorem auctoritatem quam animi iudicio tribuere nuper indicasti? Ecce Plutonem aspice, qui licet deus inferorum et princeps uastissimi Tartari nigris tenebris ac tetra mucidaque caligine sit amictus, ad haec quamuis Herebi, Terrę, Stygis, Acherontis, Cocyti, Lethes maxima pariter et horrenda sobole

nigris tenebris ac tetra mucidaque caligine sit amictus, ad haec quamuis Herebi, Terrę, Stygis, Acherontis, Cocyti, Lethes maxima pariter et horrenda sobole Demomorgonisque tota muniatur prosapia, qui peruigilibus excubiis faces et colubros circumgestantes nullum locum in tota regia, quam uastissima est, nullum angulum, nullam cellulam armariumque non attentissima cura perscrutantur: attamen, dum hos audit,

Quid nostra refert utra uita conducibilior sit, regia an priuata? tametsi mirum immo, dum illa me demulcet opinio uetus quae, licet falsa nonnullis insanientibus philosophis uideatur, tamen iuuat errare (si modo qui error est), dum subit recordatio quo fęlicitatis fastigio rerum constiteram, sed plane nostra consilia de his irrita sunt, quibus dana nobis in uniuersum interdixere. Quin redeamus ad

deus auctor fuit, omnes ordines subscripserunt. CAES. Non ipse potius a temeritate desistes, qui te Caesari comparandum putas, quum in gremio scurrarum per dedecora nundinati pudoris adoleueris, et per quasque damnosas libidines magna tuę famę iactura, uel potius interitu ad quaesturam ascenderis?

SyL. Quoniam ueteris me comedię licentia proscindis, tu quoque non graueris de plaustro uicissim audire: siquidem usu sępe uenit ut, qui dicit quecumque uult, audiat que minime uelit. Haud equidem inficias eo me paulo intemperantius in adolescentia uixisse, neque id uni mihi contigit, sed multo pridem aliquot uiris illustribus in nostra ciuitate, uidelicet

longe diuersi nec flectuntur gratia, nec muneribus capiuntur, nec odio indulgent, nec oratorum lenociniis abducuntur a uero: ubi causam sub comperendio proposuerint litigatores, extemplo secundum eum a iudicibus, qui iustas fouere partes uisus fuerit, de lite pronunciatur. CAES. Id cuilibet optandum

negotiis non obrueremur? CAES. Is ego sum Caesar (si quando, Minos, ad tuas aures fama ipsius peruenit) qui domi belloque clarus omnes (excepto rege Macedonum) externos et Romanos imperatores magnitudine rerum gestarum (ne sit inuidia dicto) superarim. Vtrasque Gallias seminarium triumphorum pacatas populo Romano reddidi:

dixerim, siquidem post Philippicam stragem facile potuit ei regnum adimi, cuius capiti regium diadema Pompeius imposuerat? In egregiis haud sane operibus numerabuntur Alexandrinorum delitiae subactę. A Pęnis et Hispanis, qui iam diuturnis bellis contusi fuerant, nullum graue discrimen impendebat: et pauci quidem pro partibus arma sumpserant. Itaque caeteris inspectantibus cum ciuibus concurristi, ciues trucidasti, ciuium sanguine funestam urbi

Sylla eam conseruauit: Cęsar tyrannidem arripuit: Sylla urbem a tyrannide crudelissima liberauit: uter igitur laude dignior uiderit, Minos? MI. Qui nullam uitę dimicationem pro republica detrectarunt, eos honore semper censuimus prosequendos: in qua parte Syllam uel pręcipuum collocauimus et nunc demum confirmamus. Eos uero, quibus proprium commodum fuit

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report