Your search found 28609 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 23128-23758:

adnotationibus, et supplementis Rogerij Boscovichij, Anno 1755 editum Romae fuit, Anno vero 1760 Volumen alterum. Reliqua Volumina duo continenti Typographi opera erant in lucem proditura, nisi in mora fuisset Boscovichius, qui quas in se susceperat partes, explere tum non potuit, varijs per Europam itineribus, et publice etiam sibi commissis distentus studiis, Lutetioeque Parisiorum multos porro per annos subsistens. Postremo in Italiam reversus cum

corpus coalescunt. Eodem tempore, quo postrema pars editur, visum itidem est decem eos Carminum Libros ab adnotationibus, et supplementis sejungere, omnesque simul hoc uno Volumine concludere, ut nonnullis gereretur mos, et iis scilicet, qui minus moleste ferant in aliquam interdum obscuritatem incurrere, quam tam crebro versuum lectionem inspiciendis Commentarijs interrumpere, et iis, qui in philosophicis rationibus multum exercitati nullis indigeant ad quaeque vel

simul hoc uno Volumine concludere, ut nonnullis gereretur mos, et iis scilicet, qui minus moleste ferant in aliquam interdum obscuritatem incurrere, quam tam crebro versuum lectionem inspiciendis Commentarijs interrumpere, et iis, qui in philosophicis rationibus multum exercitati nullis indigeant ad quaeque vel difficiliora intelligenda explicationibus. Utrique Volumini tam illi, quod cum adnotationibus Boscovichianis, quam huic alteri, quod sine iisdem nunc prodit,

carminum cultu, atque humanitate detractum. Ain vero? Pergin tu Musas, omnino ut sapiant, adigere? miror equidem illas tantopere morigeras esse factas, atque a risu, ac joco, ad tantam severitatem traductas. Sed opportune actum est a te, qui leniore primi de Cartesiana Philosophia operis argumento, quo facilius obsequi vellent, cum semel induxeris, freno velut jam recepto, quocumque libuerit, impellis, ac moves. Quapropter tibi ego plurimum, ac fere aeque mihimetipsi

est, sive in aliorum expendendis laboribus iniquitas, sive in judiciis ferendis varietas, facile accidet, ut, quae mihi ad commendationem valere plurimum videantur, eadem plerique arripiant ad reprehendendum. Erunt enim fortasse nonnulli, qui tam accurate res tam difficiles versibus pertractandas esse non arbitrentur, moremque Neoptolemi in hoc scribendi genere servari potissimum oportere dicant, ut moderatius, ac levius sit philosophandum: tenuiorem esse Musarum habitum,

numeris omnino abhorreant: ita si persequi illa etiam velimus, quae ab intima philosophia hauriri solent, cum eadem per se satis aspera sint, atque impedita posse ea quidem quasi mollitie enervari carminum, illustrari autem non posse. At qui ita sentiunt, nimium angustis terminis amplissima Poetarum studia definiunt. Quae enim erit tanta artis hujus inopia, atque infirmitas, si primos tantummodo possit aditus, ac summa rerum vestigia persequi, majoribus autem doctrinis, ac

et vice tempus
Mutata fuerit contractius, hoc tibi constet
Major mobilitas; producto a tempore contra
Illa remissior existat, spatioque minuto;
Propterea breviore viam qui tempore eandem,
Aut, mage quae longa est, in eodem tempore carpunt,
Prae reliquis laudantur equi, palmamque reportant
Cursores: animos spectantum a plausibus acres

ne dum graviores disciplinas persequimur, dissolutiorem, quam rerum gravitas postulet, effingendi, atque ornandi licentiam consectemur. Neque enim ingenii luminibus, atque amoeniore cultu distinguenda sunt omnia, sed, qui res deceat, servandus est modus. Quemadmodum enim in hominum vita venustas quaedam, atque jucunditas morum pro sua cujusque natura, institutoque inest, ut non eadem, quae juvenes deceat, senioribus etiam consentanea sit,

institutoque inest, ut non eadem, quae juvenes deceat, senioribus etiam consentanea sit, quaeque in solutiore vitae genere convenire possit, eadem in graviore adhibeatur; sic in carminum artificiis suus est rebus quibusque cultus, nec qui levioribus studiis aptus esse possit lepos, atque urbanitas, idem etiam severioribus doctrinis rite adjungatur. Atque idcirco varia dicendi genera sunt a Poetis instituta, ut de majoribus rebus locupletior sit oratio, atque ornatior,

ab intelligendi contentione ad nimiam ornatus hilaritatem delabantur? Abunde enim satisfactum hic nobis censemus, si apte omnia, si composite, si ad rem accommodate exponantur. Reliquum est, ut eorum etiam reprehensionibus occurramus, qui paucos difficilioribus Philosophiae studiis teneri putant, atque idcirco carminum jucunditatem, quae ad omnium permovendos animos est instituta, negant adhibendam esse hujusmodi rebus, quae ad sapientium usum, atque intelligentiam sint

omnium permovendos animos est instituta, negant adhibendam esse hujusmodi rebus, quae ad sapientium usum, atque intelligentiam sint accommodatae; nam neque hos ea fortasse curaturos, quae ex ipsis fontibus haurire malint, neque indoctos, qui intelligere non possint. Ego autem non tam inimicos alienae industriae eos dixerim, qui nos a scribendo abducant, quam hujus aetatis gloriae invidos, qui paucorum cognitione optimas artes in hac litterarum luce finiant. Quando enim

sapientium usum, atque intelligentiam sint accommodatae; nam neque hos ea fortasse curaturos, quae ex ipsis fontibus haurire malint, neque indoctos, qui intelligere non possint. Ego autem non tam inimicos alienae industriae eos dixerim, qui nos a scribendo abducant, quam hujus aetatis gloriae invidos, qui paucorum cognitione optimas artes in hac litterarum luce finiant. Quando enim unquam Philosophia aut a tot summis ingeniis exculta, aut majori hominum frequentia

hos ea fortasse curaturos, quae ex ipsis fontibus haurire malint, neque indoctos, qui intelligere non possint. Ego autem non tam inimicos alienae industriae eos dixerim, qui nos a scribendo abducant, quam hujus aetatis gloriae invidos, qui paucorum cognitione optimas artes in hac litterarum luce finiant. Quando enim unquam Philosophia aut a tot summis ingeniis exculta, aut majori hominum frequentia celebrata tantopere floruit? M. quidem Antonius is, qui cum L. Crasso

gloriae invidos, qui paucorum cognitione optimas artes in hac litterarum luce finiant. Quando enim unquam Philosophia aut a tot summis ingeniis exculta, aut majori hominum frequentia celebrata tantopere floruit? M. quidem Antonius is, qui cum L. Crasso maximam eloquentiae gloriam est consequutus, pecudis esse existimare se ajebat, non hominis, cum Graeci tantas res susciperent, profiterentur, agerent, seseque videndi res obscurissimas rationem hominibus daturos

Verum si, quae optima sunt, eadem a paucis conquirantur, an idcirco etiam erunt a Musarum cognitione removenda? Quasi vero ea tantummodo, quae ludicra, ac leviora sint, venustiore hoc scribendi genere pertractari oporteat, aut eos, qui severioribus studiis sese dediderunt, bene, ac gnaviter ab omni humanitate alienos esse censeamus. Num enim, quia aliunde doctrinas petere ipsi possint, idcirco haec urbaniora contemnet; imo vero eo libentius ad haec confluent, ut unde

imo vero eo libentius ad haec confluent, ut unde antea aegritudinem animo contraxerant, inde humanissime recreentur. Quapropter quid est, quod illos a liberaliori hac jucunditate prohibeamus, nisi forte imitari velimus L. Lucilium, qui ea, quae scriberet, a doctissimis legi recusabat. Nam facete ille quidem, qui neque ab indoctis, quos omnino contemneret, neque a doctissimis sua legi vellet, cum ea scriberet, in quibus summa profecto esset urbanitas, sed

contraxerant, inde humanissime recreentur. Quapropter quid est, quod illos a liberaliori hac jucunditate prohibeamus, nisi forte imitari velimus L. Lucilium, qui ea, quae scriberet, a doctissimis legi recusabat. Nam facete ille quidem, qui neque ab indoctis, quos omnino contemneret, neque a doctissimis sua legi vellet, cum ea scriberet, in quibus summa profecto esset urbanitas, sed doctrina mediocris. Sed ad hujusmodi res si Musarum elegantiam traducamus,

mediocris. Sed ad hujusmodi res si Musarum elegantiam traducamus, quae et gravissimae sint, et ad Sapientium usum aptissimae, quid causae est, cur pauciorum, id est doctissimorum hominum oculos atque ora fugiamus? imo si nobis eorum, qui nostra legant, eligendi detur optio, cur non eos praecipue quaeramus, quorum judicio, atque auctoritate, quae tradimus litteris, comprobentur? Malo enim praestantiam, quam multitudinem legentium. Bene Euripides, qui in tragoediis

imo si nobis eorum, qui nostra legant, eligendi detur optio, cur non eos praecipue quaeramus, quorum judicio, atque auctoritate, quae tradimus litteris, comprobentur? Malo enim praestantiam, quam multitudinem legentium. Bene Euripides, qui in tragoediis recitandis Platonem concioni praetulit; quod multo etiam magis nobis est quaerendum in rebus gravissimis, atque a populi judicio, et consuetudine omnino abhorrentibus; philosophia enim vulgi testimoniis minime ducitur,

ab erroris pravitate ad germanam, diuque intermissam veri quaerendi viam restitutos quasi in veritatis domicilium deduxerunt? Quare Ennianum illud Pythii Apollinis ipsi suo jure usurpandum opinor, ut sese eum esse profiteatur, unde qui naturae investigandae studio teneatur, consilium expetant,
Rerum incerti, quos ego ex
Incertis certos, compotesque consili
Dimitto, ut ne res temere tractent turbidas.

Rerum incerti, quos ego ex
Incertis certos, compotesque consili
Dimitto, ut ne res temere tractent turbidas. Magna sane pollicebantur Veteres, et qui deinceps subsequuti sunt, alii Philosophi, cum rerum sese omnium causas edituros reciperent, sed et propter ingenii tenuitatem, et propter viarum aut ignorationem, aut immensam longinquitatem, quae magnifice pollicebantur, praestare,

omnino defuit? Subtilissimum, ac tenuissimum lucis radium dividimus, ac dispertimur, singulis quibusque partibus quae ratio, quae vis insit, novimus, e quorum admixtione quae colorum discrimina oriantur, quoque e corporum contextu qui redeat color, definimus. Quid denique est in minimis his rebus, atque a sensuum usu remotissimis, quod non optime sit nobis cognitum, atque perspectum? Quibus in omnibus illud mihi mirabilius videri solet, hasce res tantas, quae

mecum ipse existimo: duos ab omni hominum memoria omnino singulares extitisse Viros, alterum hunc ipsum Newtonum, Poetarum principem Homerum alterum, quos quidem in dissimillimis artibus simillima laude dignos arbitror. Ante Homerum si qui fuerunt poetae, hujusmodi certe fuerunt, quales ille in Phaeacum, ac Procorum epulis adhibuit. Verum quae Poematis vis esset, ac virtus, quod illustrium virorum res gestas contineret, ornamentisque omnibus illustraret, a nemine quidem

quales ille in Phaeacum, ac Procorum epulis adhibuit. Verum quae Poematis vis esset, ac virtus, quod illustrium virorum res gestas contineret, ornamentisque omnibus illustraret, a nemine quidem antea erat intellectum. Exortus est ille, qui fabulam cum invenisset, idem ita perfecit, ut legitimi carminis tum primum sit ars constituta. Cujus egregium exemplum cum omnes intuerentur, sibique ad imitandum proponerent, is optimi Poetae laudem est adeptus, qui propius ab illo

Exortus est ille, qui fabulam cum invenisset, idem ita perfecit, ut legitimi carminis tum primum sit ars constituta. Cujus egregium exemplum cum omnes intuerentur, sibique ad imitandum proponerent, is optimi Poetae laudem est adeptus, qui propius ab illo abfuisset. Nam si quispiam peculiares aliquas Poematis partes expolisse accuratius, ac ulterius protulisse videri potest, quis tamen aut illum in praecipuis carminis laudibus superavit, aut hanc ipsam expoliendi, ac

hoc similius esse potest, atque ad exprimenda Newtoni in Philosophiam merita aptius? Cujusnam enim ea laus esse potest, ut eorum, quae ab illo sunt prodita, aut inveniendi laudem occuparit, aut perficiendi gloriam sibi vindicet? Nam si qui gravitatis vires, aut colorum causas ab aliis quoque saltem conjectura indicatas velint, iis ego, ut multum tribuam, hujusmodi conjiciendi operam Phaeacum carminibus comparo. Quid autem aut in rerum ordine statuendo, aut in

viribus, aut in legibus confirmandis inchoavit quispiam, aut vel conjecit quidem? Cum vero praeclare inventa ab uno eodemque Newtono perfecta, atque absoluta dicam, nequaquam aliorum gloriae detractum velim. Quamquam enim plerique etiam, qui illum subsequuti sunt, eas Philosophiae partes praeclare excoluerint, ornarit, auxerint; tamen quidnam est tam eximie ab iis adjectum, cujus non ipse antea quodammodo semina jecerit, aut vestigia apertissime commonstrarit? Is enim in

excoluerint, ornarit, auxerint; tamen quidnam est tam eximie ab iis adjectum, cujus non ipse antea quodammodo semina jecerit, aut vestigia apertissime commonstrarit? Is enim in Philosophia architectus, molitor, effector dicendus est, qui, quae summa, ac praecipua erant, invenit, atque absolvit, caetera item, quae tenuiora essent, adumbravit, ac aliis excolenda reliquit, atque ita idem omnia et inchoasse, et perfecisse videri possit. Atque utinam ab his, qui deinde ad

dicendus est, qui, quae summa, ac praecipua erant, invenit, atque absolvit, caetera item, quae tenuiora essent, adumbravit, ac aliis excolenda reliquit, atque ita idem omnia et inchoasse, et perfecisse videri possit. Atque utinam ab his, qui deinde ad has disciplinas excolendas sese conferunt, ampla quaedam, atque insignia rebus hisce, ac rationibus incrementa adjungantur. Sed nescio, quo pacto accidit in artibus fere omnibus, ac doctrinis, ut cum aliquem excellentem

confirmatam tribuimus, sic prospiciamus animo fortasse omnium consequentium aetatum judicio gloriam perfectae atque absolutae Philosophiae Newtono tribuendam. Et mihi quidem praestantior videtur hominis commendatio, qui non leviora quaedam ornamenta, sed Naturae ipsius vim, atque artificium perspexerit, nobisque declararit. Qua quidem in re, illud nobis praecipue propositum debet esse, ut ex hac magnificentia, ac pulcherrimarum rerum cognitione facile

re, illud nobis praecipue propositum debet esse, ut ex hac magnificentia, ac pulcherrimarum rerum cognitione facile intelligamus tanti operis effectorem, ac moderatorem Deum. Nam bene, ac sapienter est a Bacone de Verulamio traditum, eum, qui minime hunc rerum ordinem intelligeret, ignorare fortasse posse Rectorem, ac Mundi Gubernatorem Deum esse; qui vero in rerum contemplatione omnino esset versatus, qui hunc ornatum praeclare nosceret, qui tantam in rebus omnibus

intelligamus tanti operis effectorem, ac moderatorem Deum. Nam bene, ac sapienter est a Bacone de Verulamio traditum, eum, qui minime hunc rerum ordinem intelligeret, ignorare fortasse posse Rectorem, ac Mundi Gubernatorem Deum esse; qui vero in rerum contemplatione omnino esset versatus, qui hunc ornatum praeclare nosceret, qui tantam in rebus omnibus convenientiam, consensionemque videret, eum praeesse mundo Dominum dubitare non posse. Atque hinc

Deum. Nam bene, ac sapienter est a Bacone de Verulamio traditum, eum, qui minime hunc rerum ordinem intelligeret, ignorare fortasse posse Rectorem, ac Mundi Gubernatorem Deum esse; qui vero in rerum contemplatione omnino esset versatus, qui hunc ornatum praeclare nosceret, qui tantam in rebus omnibus convenientiam, consensionemque videret, eum praeesse mundo Dominum dubitare non posse. Atque hinc quidem accepimus Newtonum, qui unus omnium naturae opificium

Bacone de Verulamio traditum, eum, qui minime hunc rerum ordinem intelligeret, ignorare fortasse posse Rectorem, ac Mundi Gubernatorem Deum esse; qui vero in rerum contemplatione omnino esset versatus, qui hunc ornatum praeclare nosceret, qui tantam in rebus omnibus convenientiam, consensionemque videret, eum praeesse mundo Dominum dubitare non posse. Atque hinc quidem accepimus Newtonum, qui unus omnium naturae opificium eximie, ac singulariter

omnino esset versatus, qui hunc ornatum praeclare nosceret, qui tantam in rebus omnibus convenientiam, consensionemque videret, eum praeesse mundo Dominum dubitare non posse. Atque hinc quidem accepimus Newtonum, qui unus omnium naturae opificium eximie, ac singulariter pervidisset, tantam animo imbibisse summi Artificis speciem, ut commoveri se illius praesenti numine, eumque colere, ac vereri palam praeseferret: felicior quidem futurus, si, ut

praeseferret: felicior quidem futurus, si, ut vim religionis, ita etiam illius castitatem intellexisset. Hoc quidem certum exploratumque est naturae contemplationem religionis, pietatisque magistram, ac ducem semper fuisse habitam. Qui enim possumus cogitatione complecti praecellentem illam, ac praestantem naturam, cujus dominatu teneri omnia, ac rebus humanis provideri videamus, qui caste pieque colendam, atque officiis omnibus demerendam arbitremur; ut hinc (qui

contemplationem religionis, pietatisque magistram, ac ducem semper fuisse habitam. Qui enim possumus cogitatione complecti praecellentem illam, ac praestantem naturam, cujus dominatu teneri omnia, ac rebus humanis provideri videamus, qui caste pieque colendam, atque officiis omnibus demerendam arbitremur; ut hinc (qui praestantissimus est Philosophiae fructus) virtutum omnia origo repetenda sit, unde excitamur ad constantiam, ad animi magnitudinem, atque omnem vitae

Qui enim possumus cogitatione complecti praecellentem illam, ac praestantem naturam, cujus dominatu teneri omnia, ac rebus humanis provideri videamus, qui caste pieque colendam, atque officiis omnibus demerendam arbitremur; ut hinc (qui praestantissimus est Philosophiae fructus) virtutum omnia origo repetenda sit, unde excitamur ad constantiam, ad animi magnitudinem, atque omnem vitae laudem, honestatemque persequendam? Sed rerum pulchritudo jam longius me abripuit,

postremo, ut corporibus, sic mentibus suam videri esse vim quandam inertiae, qua eundem, in quo sunt, statum animi conservare nituntur, nisi extrinsecus quibusdam viribus dimoveantur, velut variis motibus, ac affectibus, qui tranquillitati nostra obsunt plurimum, ac pacatam vitae rationem perturbare consuerunt, eoque, quo maxime nobis opus est, ad summas nimirum, perennesque res assidua meditatione dirigendi.

LIBRI QUARTI. De caelestium corporum gravitate acturus Caeli prae Terra magnitudinem considerat, Naturaeque in eo majestatem admiratur; omnesque, qui ratione utuntur, tanquam Mundi Cives, leges ejusdem ait tantummodo observare debere, mutare vero non posse. Tum ad Newtoni laudes delabitur, in iisque ad vers. 100. insistit. Ordinem, quem sibi proponit servandum, exemplo

tum quaeque causis attribuit suis, quae generatim in mutua Terrae in Lunam ac Solem gravitate continentur; qua occasione post fluminum quorumdam ac puteroum aestuationes, maris alios quoque motus considerat, et qui prope polos fieri observati sunt, et qui a ventis et fluminibus, atque ab ipsius Terrae exhalationibus excitantur. Quae omnia fuse ad vers. 1002 persequitur. Inde et in terrestri atmosphaera aestum quendam haberi docet

generatim in mutua Terrae in Lunam ac Solem gravitate continentur; qua occasione post fluminum quorumdam ac puteroum aestuationes, maris alios quoque motus considerat, et qui prope polos fieri observati sunt, et qui a ventis et fluminibus, atque ab ipsius Terrae exhalationibus excitantur. Quae omnia fuse ad vers. 1002 persequitur. Inde et in terrestri atmosphaera aestum quendam haberi docet similem marino aestui, a quo tamen ventos

quendam haberi docet similem marino aestui, a quo tamen ventos exoriri posse, quod quidam suspicati sunt, negat; neque a causa aestus gignente ullam ait in barometris, quam percipiamus, mutationem effici. Eos porro aestus, qui in Jove, ac Saturno, illo quatuor, hoc quinque circumferente Lunas, fieri debent, considerat, ubi et de Jovis fasciis agit, quae possunt et a nubibus circa Jovem ipsum exortis nostrarum similibus provenire. Ex hoc ad

definitur, a quo avulsus a Cometae corpore tanquam quidam fumus ascendat in caudam, quae fumi conscensio ab impulsu lucis a Sole incurrentis gigni non potest. Cur quidam nigrantes sulci observentur in caudis, exquiritur, qui possint esse nobis indicio, Cometas etiam circa proprium axem converti. Demum vapores Cometae caudas efformantes dissipari perpetuo, mutarique demonstrat. Quae omnia ad vers. 1555 expediuntur. Refelluntur exinde nonnullae

de luce, et rebus opticis agere, multo diversas a gravitate valere vires hic asserit, neque leges in magnis corporibus deprehensas ad parva transferri posse; quod variis exemplis probat usque ad vers. 69. Laudato Newtono, qui luminis et colorum naturam primus detexit, expositaque partitione totius operis a vers. 93. lumen recta propagari via affirmat, probatque cum observationibus, tum ratione; unde consequitur propagata lucis densitatem

Ad pulcherrimum illum Caeli spectaculum se convertit, ac Iridis naturam, quae a reflectione et refractione radiorum oritur, accurate evolvit, omniaque ad eam spectantia fuse persequitur ad vers. 1086. Hinc ad visum oculorum, qui per refractionem radiorum efficitur, pertractandum pergit, ac primo oculum, ejusdem sensus instrumentum, describit, tum quomodo rerum imago in oculi fundo informetur, quidque ad ejus distinctionem conducat, quaque arte

ad singularia quaedam luminis phaenomena exponenda, explicandamque descendit, crystalli nempe Montanae, atque Islandicae, quam describit. A vers. 2105. attingit alias lucis proprietates. Earumque causas, ac ipsum sensum, qui in nobis per illam excitatur, expendit. Qua occasione nonnulla affert de colorum harmonia, deque irrita spe jucundi inde sensus, ut e sonitu, orituri. Quaerit, quare e binis coloribus ad idem punctum in fundo oculi delatis

varietate, ordine, nexuque considerationes. Demum a v. 2630. ad omnium investigationum fructum percipiendum deducimur, ad magis magisque agnoscendum Potentissimum et Sapientissimum Conditorem et Conservatorem Deum, qui manifesto omnibus suis in operibus se prodit, in quae universim excurritur, neque magis a totius orbis consideratione, quam a singularibus ejus partibus, ac parvis etiam animantibus, nostroque praesertim, ut vocari

sermone feratur
15   Per gentes hominum varias, memoresque per annos,
16  Ingens quam quod opus dia ratione peractum est?
17  O qui stelliferi flammas succendis Olympi,
18  Qui mare substratum caelo diffundis, et auras
19  Mobilitas, terramque sua compage revincis,
20   Dum memoranda tuae monumenta revolvimus artis,

varias, memoresque per annos,
16  Ingens quam quod opus dia ratione peractum est?
17  O qui stelliferi flammas succendis Olympi,
18  Qui mare substratum caelo diffundis, et auras
19  Mobilitas, terramque sua compage revincis,
20   Dum memoranda tuae monumenta revolvimus artis,
21  Infer legiferas nos protinus in Rationes,

refulget
58  Clarior assueto, et patitur sua dia retexi
59  Lumina. Quid tantis majus, meliusque repertis?
60   Quid genus humanum propius Dis admovet ipsis?
61  Ergo parta suo qui talia pectore nobis
62  Edidit, illustrans praeclaro munere vitam,
63  Sectari si rite aveo, si maxima rerum
64  Inventa in longos aetatum immittere cursus,
65   Huc ades,

63  Sectari si rite aveo, si maxima rerum
64  Inventa in longos aetatum immittere cursus,
65   Huc ades, atque tuum fine saltem haud mollibus ausis
66  Posse tenere animum, qui semper grandia gestit
67  Moliri rerum, et praestantes volvere curas.
68  Praesertim cum Te noster labor auspice primum
69  Creverit, auctifico veluti Jovis imbre rigatus,

117  Corpore quae juncta est cum nostro, animamque vocamus;
118  Et sentimus item, quid in interiore recessu
119  Rerum agat: ipsa intus nimirum et cogitat, et vult.
120   At, qui percipimus peragentem haec intus, an omnem
121  Perlustrare datum est, et ab omni parte tueri?
122  An penitus, mentis quae sit natura, videmus?
123  Inde potestates etiam, viresque quot extent,

mens unde tueri
135  Effigiem reflexa suam? Reflectitur in se
136  Scilicet, in seseque sibi redit obvia semper,
137  Nec minus obscura sibi se in caligine condit.
138  Hinc qui nil, nisi rem, quae cogitat, esse, putavit,
139   Mentem, atque ex isto manare huic omnia fonte,
140  Prorsus id ille mihi temere arripuisse videtur;
141  Namque ea si res est, quae cogitat, usque necesse

mentibus altè,
159   Atque unà genitas, non haustas rebus ab ipsis
160  Exceptasque, animo sed in interiore repertas
161  Dicere uti possis, ratio non ulla videtur.
162  Qui dicunt, illas soli meruere tueri,
163  Plus aliis animae felices: sic fuit olim
164   Quidam de numero sapientum, qui meminisset,
165  In quot praeteritis migrarit corpora saeclis,

161  Dicere uti possis, ratio non ulla videtur.
162  Qui dicunt, illas soli meruere tueri,
163  Plus aliis animae felices: sic fuit olim
164   Quidam de numero sapientum, qui meminisset,
165  In quot praeteritis migrarit corpora saeclis,
166  Quondam et qui fuerit Trojani tempore belli.
167  Ast hoc, quod vocitant in nostris mentibus altè

163  Plus aliis animae felices: sic fuit olim
164   Quidam de numero sapientum, qui meminisset,
165  In quot praeteritis migrarit corpora saeclis,
166  Quondam et qui fuerit Trojani tempore belli.
167  Ast hoc, quod vocitant in nostris mentibus altè
168  Imprimere, et signare, quid est, nisi forsitan illud
169   Efficere, ut res se manifesto lumine sistant

ipsa tueri:
243   Cernit notitias idcirco, et plurima veri
244  Principia, illa diu pariter, noctuque revolvit,
245  Percensetque videns, longùmque moratur in illis.
246  Talia qui fieri vere putat, ille profecto
247  Desipit, atque omni procul a ratione recedit.
248   Haud equidem ante animis genera ipsa, et nomina
249  Pluribus aptari quae possint rebus, habemus, (quaedam,

ibidem,
315  Discordesque novant alieno semine foetus.
316  Et quoniam, per quos introrsum infertur imago,
317  Sensus, nempe oculis, atque auribus, atque palato
318   Qui resident, totisque cientur in artubus extra
319  Prorsus corporei constant; fateare, necesse est,
320  Corpus id, in sese quod sensus continet ipsos,
321  Nexu, nescio quo, junctum cum mente teneri;

tenebrosae subeuntibus abdita regna
364  Naturae; velut Aenean excita Sibylla
365  Taenariae duxit per opaca silentia noctis?
366  Scilicet illam ipsam vestigarunt rationem,
367  Qui causas rerum vestigavere latentes.
368   Infinita tamen causarum summa profecto est
369  Haud minus idcirco, quas ignoramus, et ullo
370  Conatu, aut ullis opibus pertingere non est:

464  Posse datum nempe est nostris nil sensibus ultra,
465  Quam quod conveniat servandae ad commoda vitae:
466  Ut si vividior decies, iterumque, iterumque
467  Sit decies, gemina qui sensus in aure locatur,
468   Aestivae lenis Zephyrorum sibilus aurae,
469  Aut per saxa strepens muscoso margine rivus,
470  Aut rari tenuis rumor per compita vulgi,

490  Rerum notitias in nostra mente ciendi;
491  Quas mens ipsa quidem per sese, experta nisi esset,
492  Efficere haud ullo pacto, et formare valeret;
493   Nam neque cyanei qui sint, rufique colores,
494  Et veneti, seu vecta procul quo mala sapore,
495  Novimus, aut ullo mentis pertingere quimus
496  Conatu, nisi viderimus, quae corpora fucis

551  Poma; ast huc illuc obeundo, qua datur, atque
552  Omnia tentando est aliquid decerpere semper.
553   Ille decus, nomenque refert, ille anteit omnes,
554  Jam notis aliquid qui adjecit, pluraque vidit
555  Officia, et vires, quae cunctis rebus inhaerent,
556  Atque ita majorem convexit mentis opum vim,
557  Amplior ut cumulus, numerusque sit auctior ejus

678  Corporibus, spatii naturam, et corporis unam
679  Credere, et unam rem signari hoc nomine utroque:
680  Illusitque virûm hic doctis quoque mentibus error
681   Saepe, etiam qui nil tribuebant sensibus ipsis,
682  Ferre et notitias veri rebantur ab ortu;
683  Non minus ad sensus referebant se tamen ipsos,
684  Ad suspecta sibi et loca fraudum plena relapsi.

praeterit anno;
709  Temporis et puncto, quo primum humentibus alis
710  Incubuit somnus, punctum illud continuatur,
711   Quo demum se mens expergefacta recepit.
712  Tum quoque qui obtutus animi re fixit in una,
713  Ac succedentum saepe adventumque, fugamque
714  Formarum intra se ut nequeat convertere eosdem,
715  Ire putat solito citiorem horamque, diemque, et

quanquam agmine densae
727  Praetereant animo, numerus perceptus earum
728  Non erit: afficiet, sed inobservata latebit
729  Vis ea; nam retinet mentem, abducitque voluptas.
730  Qui contra morbo lateris tentantur acuto,
731   Curarum aut saevis aegrescunt morsibus intus
732  Insomnes, tristique agitantur pectora motu;
733  Illis tarda dies, sol caelo figitur alto

tempora motu:
765  Inde diem solis cursu finimus, et annum,
766   Temporis atque alios stellis labentibus orbes.
767  At non est tibi tuta vel ipsa haec semita Phoebi,
768  Qui non aequales nobis annosque, diesque
769  Partitur; modo nam citior, modo segnior idem est.
770  Jam quid erit, si solis iter, si semita caeli
771   Illa ingens cursu certe haud contunditur aequo,

velove tumente,
796   Dum sedet ad clavum vigilans in puppe magister,
797  Creditur a nautis per transtra vagantibus unâ
798  In regione loci stare, immotusque manere,
799  Qui loca cum navi permutat non minus ipsâ,
800  Vel quoque cum terra, tellus si nostra movetur,
801   Et circa solem sese, et terrestria transfert.
802  Proinde sedens Tiphys puppi, aut Palinurus in alta

807  Cunctis verus ab his oritur tum denique motus
808  Motibus, atque aliis, si in summa hac forsitan extant,
809  Quos neque nos oculis, nec noscere mente queamus.
810  Ergo gubernaclum qui torquet, dicere possis
811   Expertem motus simul, expertemque quietis,
812  Ipsum si puppis referas ad ligna cavatae,
813  Et simul ad terram, spatiumque immobile quod sit.

esse quiete.
831   Sic igitur quasvis cum nostro corpore partes,
832  Sic moto nucleum cum cortice, cum rate malum,
833  Aëra cum tellure, opus est, fateare moveri.
834  At veri qui sunt motus, existere primùm
835  Unde queant, porro mutarier unde, nisi ipsas
836   Per vires, quae tum praesentes corpora turbant,
837  Deque sui ratione status decedere cogunt?

existere primùm
835  Unde queant, porro mutarier unde, nisi ipsas
836   Per vires, quae tum praesentes corpora turbant,
837  Deque sui ratione status decedere cogunt?
838  Ergo qui motus nullis sunt viribus orti,
839  Apparent tantùm, nec re, sed nomine constant.
840  Scilicet impressae vires in corpora multa
841   Interdum efficiunt, aliud referatur ad illa

849  Certius at reliquis unum tamen accipe, quodque
850  Clarius ipsam rem, quam conor vincere, firmet.
851   E longo patulum vas pendeat, effice, fune,
852  Contortus validis qui viribus usque rigescat,
853  Quemque relaxari revolutos ante per orbes
854  Ne sine, quam medium, vel, si libet, amplius, undà
855  Vas super infusâ puer impleat; ilicet illum

897  Verum quod superest, varios distinguere motus
898  Non tam difficile est generatim mutuà, seque
899  Inter conferre, et metiri, et cernere seorsum.
900  Et primò motus quidam sunt, qui sibi constant
901   Aequales, properantque pari lapsuque, fugaque:
902  Lenti at sunt alii magis usque, magisve citati.
903  Aequales tum sunt illi, spatia aequa locorum

908  Mutata fuerit contractius, hoc tibi constet
909  Major mobilitas; producto a tempore contra
910  Illa remissior existat, spatioque minuto.
911   Propterea breviore viam qui tempore eandem,
912  Aut mage quae longa est, in eodem tempore carpunt,
913  Prae reliquis laudantur equi, palmamque reportant
914  Cursores: animos spectantum a plausibus acres

951  Si tamen haec eadem constet sibi. Tum quia confit
952  Pluribus e punctis corpus; jam motus in ipso
953  Corpore tantus erit, quantus de motibus exit
954  (Sed sibi qui constent aequales scilicet) ejus,
955   Queis se puncta cient nimirum, corporis unam
956  Omnibus in summam conjunctis: proinde movetur
957  Cum corpus; genus hoc, motùs mensura profecto est,

cultus;
981  Primùm vera tibi si pandimus, atque ea deinde
982  Ordine quaeque suo manifesta in luce locamus.
983  Haud etenim haec nimio poscunt perfusa videri
984  Ornatu, qui vim rerum, et nativa retundit
985   Lumina: sunt proprii nempe, ingenuique lepores,
986  Quod canimus, Veri, verbisque his addere magnum
987  Pondus, et his possunt numeris decus: ipse severis

985   Lumina: sunt proprii nempe, ingenuique lepores,
986  Quod canimus, Veri, verbisque his addere magnum
987  Pondus, et his possunt numeris decus: ipse severis
988  Proin assuesce modis, qui te per nubila raptent,
989  Astraque, sub terras etiam, pelagusque profundum
990   Omnia rimantem naturae claustra latentis
991  Suavius, ac melius, quam si contingere tentes

quae via veri,
999  Firmandum: quippe hoc vertuntur cardine cuncta;
1000   Errandi vites hac scilicet arte pericla,
1001  Quae non effugere Viri, scrutarier ista
1002  Tempore qui a veteri tentârunt; proinde ruinam
1003  Fecere in rebus naturae perspiciendis.
1004  Nam multi prius ad causas, et semina, et ortus
1005   Prolapsi, quam vidissent, quid constet; id ipsi

sic sapientes
1032  Efficere, et clausi thesauros pandere veri.
1033  Nimirum causas rerum cum noscere primas
1034  Non sit opis nostrae, varios sed cernere tantùm
1035   Motus, qui valeant diversis pluribus omnes
1036  A causis, quarum numerum comprendere non est,
1037  Idem prodire, atque eadem facere omnia vulgò,
1038  Quae fiunt; quis erit tam sidere cretus amico,

1181  Dicat idem patrâsse scelus, furesque fuisse,
1182  Fallitur interdum; letho quia plectier ipso,
1183  Si quis perjurus quoque sit, vel si quis adulter,
1184  Possit, et innocuum qui civem occiderit, et qui
1185   Prodere tentarit patriam, aut incendere templa,
1186  Contemptor Superûm, justique eversor, et aequi.
1187  Diversae diversa queunt nam crimina leges

idem patrâsse scelus, furesque fuisse,
1182  Fallitur interdum; letho quia plectier ipso,
1183  Si quis perjurus quoque sit, vel si quis adulter,
1184  Possit, et innocuum qui civem occiderit, et qui
1185   Prodere tentarit patriam, aut incendere templa,
1186  Contemptor Superûm, justique eversor, et aequi.
1187  Diversae diversa queunt nam crimina leges
1188  Supplicio

possent,
1227  Praesertim cum conjiciens dissolveret illa
1228  Oedipus, occulta quae Sphinx involverat arte?
1229  Accidere hoc rarò, vel vix queat, ut bene cuncta
1230   Qui vertisset, in id, quod verum est, scilicet idem
1231  Tum non inciderit; praesertim plurima verbis
1232  Si lateant aliis, quae debet nectere in unum,
1233  Proposita, et noscat bene quae constare

omnia, saltu,
1402  Et subito (sine fraude tamen transcurrere tantum
1403  Num liceat?) rerum ad primos se sistere fontes
1404  Possit: more Ducum, vires, et idonea bello
1405   Qui terere in parvis renuentes tempora rebus,
1406  Extemplo fines transgressi, et flumina magna,
1407  Arcibus et validis urbem post terga relictis,
1408  Primam urbem, regni caput ardent impetere ipsum:

1485   Possint cudentes moderatim educere motus.
1486  Diversae, genus hoc, quoque vires tempore agentes
1487  Aequali motus progignunt non alios, quam
1488  His ipsis possint qui respondere; sed uni
1489  Tempora cuique dabis si non aequalia, motus
1490   Non nisi temporibus respondeat ipse, necesse est,
1491  Quisque suis, quibus exoritur. Vis quaelibet ergo

1489  Tempora cuique dabis si non aequalia, motus
1490   Non nisi temporibus respondeat ipse, necesse est,
1491  Quisque suis, quibus exoritur. Vis quaelibet ergo
1492  Tanto major erit, quanto et, qui gignitur, ipse
1493  Auctior est motus, contractior et mora contra
1494  Temporis. Et veluti gemina re dicimus omnes
1495   Confieri motus, nimirum mobilitate,

1742  Eductis radiis, spatium et signare triforme:
1743  Hoc subitò agnosces geminorum aequare secundum
1744  Illorum (quoniam et lateri nituntur utrumque
1745   Communi, radio nimirum, qui situs inter
1746  Jam prius eductos medius; tolluntur et aeque
1747  Summi utriusque apices, et quo vi corpus inerte
1748  Nempe advenisset sola, et vis extera quo nunc

jam non nisi servat
1833  Inductum, in quo corpus eo pro tempore constat.
1834   Nos hunc tangenti debemus tramite tantùm
1835  Metiri nisum, transcurri tempore certo
1836  Qui tum deberet, si nil obsisteret extra.
1837  Dicere at externam quam vim, vel fuemus agentem,
1838  Quae medium, ut docui, quoddam petit undique punctum,
1839   Quanta sit, ex illo quisque

1838  Quae medium, ut docui, quoddam petit undique punctum,
1839   Quanta sit, ex illo quisque aestimet intervallo,
1840  Quo distant extrema viae tangentis, et arcùs,
1841  Tempore qui minimo quovis percurritur arcus,
1842  Tempore quaeque itidem via signaretur eodem
1843  Tangens, extera vis si non deduceret intro;
1844   Namque hanc tantundem corpus deducitur a vi,

1910  Proin quod non fieret tum, nos fore protinus illud
1911  Oppositam in partem faciendum fingimus ipsi,
1912  Oppositamque etiam causam confingimus ejus.
1913  Tibure sic Romam qui rheda vectus equove
1914   Advenit, totidem lapides pertransiit, ipsa
1915  Quot lapides Româ numerantur Tibur eunti.
1916  Sed Tiburtinis si tempore collibus illo

1914   Advenit, totidem lapides pertransiit, ipsa
1915  Quot lapides Româ numerantur Tibur eunti.
1916  Sed Tiburtinis si tempore collibus illo
1917  Mansisset, quis erit, qui credere possit, eundem
1918  Propterea, quod iter tum non confecerit, ipsum id
1919   Oppositis carpsisse plagis, et ab Urbe Sibyllae
1920  Venisse ad fanum? quamvis id fingere possit,

2031  Denique jam quid opus rationes reddere multas,
2032  Cur nunquam in medio, in quod pellitur usque, quiescat
2033  Puncto, ubi cepit agi semel illos corpus in orbes,
2034   Cum, qui per numeros, per certas ire figuras
2035  Scilicet incurvos ductus quoscumque viarum
2036  Posse a corporibus signari quodlibet actis
2037  in punctum? Quin si punctum, certique meatus

2088  Mens sensu, neque se patitur divellier a re,
2089   Quam gerit, atque, ultro quo fungitur ipsa, labore.
2090  Praeterea exortos, nos intra, saepe tumultus,
2091  Saeviter infestant qui pectora nostra, videmus
2092  Secum animum rapere, atque involvere sponte sequentem,
2093  Vix valido nisu saepe ut mitescere possint;
2094   Si velit, ipse etenim queat in contraria niti.

aestu.
2118  Proin desiderio plerosque, recedere primo
2119   Forte statu quos tum violentam cernimus ob vim,
2120  Haud secus ac morbo quodam, languere putamus.
2121  Quapropter qui nil desiderat, ille, necesse est,
2122  Securus laeta, et tranquilla mente fruatur,
2123  Contentusque sui degat, nil quaerat et ultra.
2124   Nec quodcumque bonum, potiusve quod esse bonorum

nos saepe cupido,
2169   Exoritur nostris quaecumque a moribus, alte
2170  Queis sumus imbuti, variis et ab usibus, atque
2171  Exemplis, demum ex ipsis affectibus intus,
2172  Qui magno quatiunt animum plerumque tumultu,
2173  Impelluntque, leves ut jactant per mare venti
2174   Aut puppim, aut vacuo pendentia nubila caelo.
2175  Hinc nobis adeo divisis, disque sipatis

vel urbes,
77  Regnaque terraï vasto labentia motu,
78  Fluminaque, aequoraque oppositas vincentia moles
79  In loca se latis culta inducentia campis:
80   Nec non et terras qui possint obruere imbres
81  Diluvio immani, et faciem immutare locorum.
82  His instructa solet, veluti feralibus armis,
83  Praeterquam quod edax etiam sit, et undique rodat,

foecunda feraxque;
115   Hic tibi non longis, at claris versibus edam,
116  Hoc etiam officium cujusvis corporis esse,
117  Ut sit opus, cum mutatur status unius, ipsum,
118  Qui status alterius constet tum corporis, oris
119  Tantundem oppositis mutarier; et quia nunquam
120   Inter se mutare status sic corpora remur,
121  Quin agere ipsa eadem sese inter, agique vicissim

inde vicissim,
181  Magnaque sunt quanquam geminae discrimina molis,
182  Moles neutra locum tum victae molis habebit,
183  Cedentemque sequetur agens, motamque propellens;
184  Qui si jam semel inceptet, non desinat unquam
185   Tum concedendi simul impetus, inque sequendi
186  Immemorabile per spatium, aeternumque per aevum.
187  Non in res quoque cum connitimur, attrahimusque,

272  Nec quibus a pulsis itidem vis maxima, nullave
273  Exeritur, versae reparent ut damna figurae.
274  Nempe aliquis semper quovis in corpore nisus
275   Elicitur, genus hoc, exilis qui tamen extat
276  Usque adeo certis in rebus, languidulusque,
277  Vix queat ut nostros vigilantes tangere sensus:
278  Ut non compressae mollissima vellera lanae
279  Sunt,

ratione videre est
322  Alterum in oppositam tantundem acquirere motùs.
323  Ergo istud motus cum motibus incrementum
324  Si jungatur, in hoc, et corpore nuper in illo
325   Qui fuerant seorsum, nova jam tum corpus utrumque
326   Afficiet ratio: si scilicet inferat ictum
327  A tergo, inque oras vis addita pellat easdem,
328  In quas cursus erat,

inferat ictum
327  A tergo, inque oras vis addita pellat easdem,
328  In quas cursus erat, properantius ibitur illuc;
329  Sin de fronte recens, proin et contrarius, ante
330   Qui fuit, adveniat motus, vel segnius ibit
331  Accepta corpus plaga, si nempe priore
332  Hic extet minor; aequali certamina nisu
333  Sic ineat, penitus corpus sistetur ibidem:

426  Inter se, paribus semper quae gaudet, et aequis,
427  Invenit et similes, aut efficit, undique vectant
428  Communem in cumulum, quod cuique est divitiarum:
429  Proin jure aequato, fuerat qui ditior ante
430   Coetus amicorum, tanto sibi repperit auri
431  Esse minus, quanto prodit locupletior alter,
432  Ut nec opus crescant in summa, nec minuantur.

552  Non agnoscentem monitus, vocesque suorum,
553  Armaque, nec subita in formidine respectantem.
554  Sed, genus hoc, alia ut possis certamina nosse,
555   Ad geminos, sed non aequali corpore qui sunt,
556  Nunc te verte globos, quorum alter in alterum agatur
557  Immotum properans; deprendes namque recentem,
558  Gignitur immoto quae corpore, mobilitatem
559  Tantam

anteriores
593  Usque sed extingui motus, gignique recentes
594  Ictibus in cunctis vi, quae reparare figuram
595   Cogit, in oppositas ea dum connititur oras.
596  Sin, qui primus erit globus, idem et maximus extet;
597  Quae sese tum per medios exinde propagat
598  Mobilitas, quam se magno efferet incremento?
599  Quantaque in extremo, minimoque recepta vigebit?

corpora, pressae
639  Scilicet ex ictu reparant quae damna figurae,
640   Obliquo in sese incurrant si forte meatu,
641  Ipsum hunc in geminos motum debere resolvi,
642  Et qui corporibus directos inferat ictus,
643  Et qui nec fugiat contactus, nec petat ipsos,
644  Propterea qui non turbetur ab ictibus ullis:
645   Ergo, quandoquidem primus mutabitur horum

quae damna figurae,
640   Obliquo in sese incurrant si forte meatu,
641  Ipsum hunc in geminos motum debere resolvi,
642  Et qui corporibus directos inferat ictus,
643  Et qui nec fugiat contactus, nec petat ipsos,
644  Propterea qui non turbetur ab ictibus ullis:
645   Ergo, quandoquidem primus mutabitur horum
646  Tantum a conflicto; quod post superabit ab ipso,

si forte meatu,
641  Ipsum hunc in geminos motum debere resolvi,
642  Et qui corporibus directos inferat ictus,
643  Et qui nec fugiat contactus, nec petat ipsos,
644  Propterea qui non turbetur ab ictibus ullis:
645   Ergo, quandoquidem primus mutabitur horum
646  Tantum a conflicto; quod post superabit ab ipso,
647  cum motu, quem nil turbat, compone secundo;

sit ratione;
669  Hac ratione magis reditus languescat ab ictu
670   Exsilientis, et ipse minor sit flexus, oportet:
671  Inde globis, socios certantes inter, eburnis
672  Ludere qui strato volventibus aequore gaudent,
673  Accidit, ut propter non aequè obstantia spondae
674  Septa, pilae de parte nec omni vim saliendi
675   Aequalem, summamque, manu licet usque perita

729  Exemplis, quam cuncta, prius quae nota, repertum;
730   Quandoquidem a terris, caeloque petuntur ab ipso:
731  Acre quod ingenium tamen, assiduasque reposcit
732  Quaerentis curas animi, qui noverit ante
733  Plurima, mensuras, rationes, pondera, motus,
734  Naturae varias solers et adiverit artes.
735   Non fuit idcirco, licet et sublimibus olim
736  Gentes

rerum,
738  Magnum hoc detectum munus, magnasque gerens res;
739  Inter mortales donec te protulit unum
740   Aetas, aetherium velut inter sidera solem,
741  Newtone, ingenii qui lumine collustrares
742  Naturam, inferresque adyta in secreta sagacem,
743  Divinamque tuam, quae vinceret omnia, mentem.
744  Hac Natura tibi cum primum parte retecta est,

760   Protinus e genere hoc gravitatem hanc esse profecto
761  Ipse vides, deorsum in terram qua corpora circum
762  Contendunt; visque hac de parti cognita semper
763  Ista fuit; quis enim, terraï qui colat orbem,
764  Hanc in corporibus vim multis esse ruendi
765   Deorsum, ubi linquuntur vacuis ea libera in auris,
766  Nesciat, et motum labentibus accelerandi?

et experientis
793  Doctrinae, quae nunc ingentem excrevit in auctum:
794  Scilicet ipse viam post se constravit ituris
795   Longius, et certo deduxit tramite veri,
796  Qui procul in summo sistantur culmine demum;
797  At decorum primos tamen ipse insedit honores.
798  Ergo discussis mens primum erroribus illa
799  Inclyta, rebus in his hominum qui corda premebant,

796  Qui procul in summo sistantur culmine demum;
797  At decorum primos tamen ipse insedit honores.
798  Ergo discussis mens primum erroribus illa
799  Inclyta, rebus in his hominum qui corda premebant,
800   Lustravit vigilans, quo deorsum corpora pacto
801  Descendant, et qua, detexit, lege, quibusque
802  Et spatii, et motus, et temporis incrementis,

deorsum
847  In praeceps: ideo tectorum a culmine summo
848  Sublimis vitam casus rapit, ossaque frangit
849  Allidens durae corpus miserabile terrae:
850   Lubrica sed gradiens qui per loca labitur, aut ex
851  Offensu, se tollit humo citus, incolumisque,
852  Plusque pudor, vulgi circum ridente corona,
853  Contristat, quam, quem sentit per membra dolorem.

930   Impellens rectà ad terram grave corpus, oportet,
931  Quaeras, illa forent loca quam sublimia, corpus
932  Unde cadens ipsa hac se mobilitate tulisset:
933  Omnes tum poteris, qui fiant, noscere motus
934  Scilicet, ex illis si fingas ante quieta
935   Incepisse locis per sese pondera labi.
936  Alta queas ast ut loca non inquirere frustra,
937  Scire

haurire? An mens ipsa ex se cudere coeptet,
969  Veraque constituat, quae finxerit, in numeroque,
970   Quae constant, rerum, stulte sibi credula ponat?
971  Sic fuit, ut fama est olim, de marmore qui cum
972  Finxisset trifidos jaculantem e nubibus ignes
973  Ore fero horribilique Jovem, quem dira Gygantum
974  Seditio flammante tonantem armaverat ira,
975   Terreretque

1046  Praesertim cum sint ea cuncta exorta, videntur
1047  Ipsa locum nostra hìc in carmine poscere, nec se,
1048  Unde fluunt, propria disjungi ab origine velle.
1049  Ergo novis, genus hoc, contra qui viribus obstant,
1050   Id spatium, sursum quo scandunt corpora, vivis
1051  Viribus inclamant non respondere, neque esse
1052  Propterea has vires a mobilitate putandas,

1119  Utque nihil rebus facientia tempora in istis
1120   Rejicit, et solis, quocumque ea tempore fiant,
1121  Credit ab effectis caussas debere putari.
1122  Sic et suppositis humeris qui pondera transfert,
1123  Ut procul advectis cum mercibus advenit urbes
1124  Aucta ratis Batavas, et vocibus exonerantum,
1125   ET subeuntem humeris, onera et pretiosa ferentum

urbes
1124  Aucta ratis Batavas, et vocibus exonerantum,
1125   ET subeuntem humeris, onera et pretiosa ferentum
1126  Certatim portus late, ripaeque resultant;
1127  Ergo via qui fert, inquit, grave pondus eadem,
1128  Ipse gradu cunctante ferens eat, aut properante,
1129  Impendet vires aequas, parilemque laborem.
1130   Ast hoc majores contra sub mole videntur

sub mole videntur
1131  Absumi vires, quo tardius iter, onusque
1132  Plus humeros premet, et nervos intendere coget,
1133  Et mage proinde viri lassari membra ferentis;
1134  Qui pariter sub eo immotus si pondere perstet,
1135   Ingemit, et longo vix tempore sustinet artus.
1136  Denique, cur ea vis haud exoriatur, ut omnes
1137  Res in natura, quarum ortus respicit unà

vivae
1218  Vis opera omnigeno de motu posse reperta
1219  Hactenus, atque ejus nihil esse, ut debuit, actum
1220   Auxilio in rebus, si rerum existeret ipsa
1221  In numero? Qui nos, genus hoc, per plurima duxit,
1222  Quae canimus, quique hac naturam parte reclusit,
1223  Num vivas vidit, num nomine compellavit
1224  Vires, discurrens tamen undique, et omnia vincens?

a vertice summo
1284  Incipiens sectum reputes; in partibus hinc, atque
1285   Hinc geminis facies exsurget plana, duobus
1286  Intra limitibus conclusa, receptaque rectis.
1287  Qui coëunt una de parte in acumine puncti,
1288  Ultra et producti flexus ad verticem, ut ajunt,
1289  Oppositos formant inter se mutuà, et aequos;
1290   Ast parte ex alia sine fine per avia currunt

1343  Tunc aliud possis, neque formam reddere fini,
1344  At superet semper, quo possis ducere eandem,
1345   Nec tamen ex alia protenso parte per oras
1346  Hoc ductu immensas, alium, qui tollitur alte,
1347  Delibare queas adverso vertice conum;
1348  Exsurget species multum diversa priore
1349  Curva, quòd in sese non se, velut illa, revolvit,
1350   Nec

1372  Hoc minus incurvos, sic ut videantur in auras
1373  Aëris ingentes tandem procurrere recti.
1374  Hinc recti poterunt atque illinc proinde meatus
1375   Signari gemini, ramo qui semper utrique
1376  Accedant magis, in medio breviora relinquant
1377  Et spatia extra omnem tenuata, minutaque finem;
1378  At non trajiciant unquam, mirabile dictu,

1505   Quin fabricare domos, monumentaque tollere multa,
1506  Prospiciunt nunc mortales vestigia quorum
1507  Longe, namque via est praerupta, atque obsita prorsus.
1508  Scilicet ut memorant, loca qui per inhospita tendunt.
1509  Aëris at liquidis in campis motibus aër
1510   Undarum officiens plus detrahit inde, rotundis
1511  Quam cum vel lapidum, vel ferri molibus obstat;

1584  Si cadat, aut recta, aut quaecumque per aequora labens
1585   Prona, pari semper terram venit impete ad imam;
1586  Non par tempus erit lapsùs tamen, et mage longum
1587  Per spatium qui fit, casus diuturnior ille est:
1588  Nam cum vis tanto minor est, quanto amplius ipsum
1589  Est spatium cursùs, eadem tunc ultima constat
1590   Mobilitas, spatio tempus respondet at illi.

1589  Est spatium cursùs, eadem tunc ultima constat
1590   Mobilitas, spatio tempus respondet at illi.
1591  Propterea tenso populi in spectacula fune
1592  Devolat ex alta tenues qui turre per auras,
1593  Ipse ruet deorsum pernicior, obstantemque
1594  Aëra disrumpet violentius accelerato
1595   Impete praecipitans, fuerit sublimius ipsum
1596  Si

ad rationes,
1618  Queis tenui sese vibrant pendentia filo
1619  Corpora, curvatos et eunt, redeuntque per arcus;
1620   Nam socio pariter nexu juguntur utraeque.
1621  Qui prior invenit, studioque subegit utrasque
1622  Ante alios, fertur fortunae munere primos
1623  Huc fecisse gradus, suaque instituisse reperta.
1624  Nec fit Fortunae magnum et memorabile nomen

1638  Successusque datis amplos successibus addit.
1639  Ergo vir ille, animo cum tempora volveret acri,
1640   Excita queis prodit vibrati arteria cordis
1641  Impulsus; qui pendebat de fornice templi,
1642  Concussum forte huc lychnum procurrere et illuc
1643  Vidit, et aequali conjecit tempore posse
1644  Procurrentis itus peragi reditusque; nec, ille

1652  Intulit, excoleret quam plus tamen, exque poliret
1653  Posteritas, vitae et magnos aptaret ad usus.
1654  Hinc tua vis animi Batavis effulsit ab oris
1655   Nobis, inclyte Vir, qui tmepora certius, ac sol,
1656  Metiris, sol ipse dies qui ducit, et annos,
1657  Et nobis Pater est saeclorum et temporis auctor.
1658  Sed prius ad motus quam corporis accedamus

1653  Posteritas, vitae et magnos aptaret ad usus.
1654  Hinc tua vis animi Batavis effulsit ab oris
1655   Nobis, inclyte Vir, qui tmepora certius, ac sol,
1656  Metiris, sol ipse dies qui ducit, et annos,
1657  Et nobis Pater est saeclorum et temporis auctor.
1658  Sed prius ad motus quam corporis accedamus
1659  Suspensi, sternenda via est, moresque videndi,

1671  Chordae arcum possint, chordarum nomine dicunt)
1672  Aequa, per has properat queis corpus, tempora constant;
1673  Ne tu forte putes etiam per quoslibet arcus,
1674  Parva tamen qui sint pars circum totius orbis,
1675   Aequis temporibus volventia corpora ferri,
1676  Scilicet ut multi, quanquam haud ingloria rebus
1677  Nomina in his, ista ducti ratione putarunt:

corpus,
1755   Quae minor idcirco est totius mobilitatis
1756  Impete; discrimenque quod est, decrescere debet,
1757  Si quoque decrescat flexus, quo se aequora nectunt.
1758  Qui si infinitè tum denique decrescendo
1759  Vanescat prope, differitas oritura viarum
1760   Declinatarum, quae tempore scilicet aequo
1761  Quolibet intacta cum mobilitate seorsum,

corpora tali
1893  Vi gravitas urgeret, ut ictus fortior esset,
1894  Quo magis a mediis distarent finibus illa,
1895   Contractisque aeque spatiis languesceret aeque.
1896  Qui tibi quo fiat jam lapsus tempore, nosce,
1897  Possis rebus ab his ut ad illas scandere notis.
1898  Sic quoque praerupti qui tendit ad ardua montis,
1899  Ascensu non ferre audet vestigia recto,

1895   Contractisque aeque spatiis languesceret aeque.
1896  Qui tibi quo fiat jam lapsus tempore, nosce,
1897  Possis rebus ab his ut ad illas scandere notis.
1898  Sic quoque praerupti qui tendit ad ardua montis,
1899  Ascensu non ferre audet vestigia recto,
1900   Praecipiti nam saepe ruens pede devolüatur;
1901  Ast huc atque viam sinuatam molliter illuc

2024  Tempore descendatur; uti minus effluat arcu
2025   Temporis in curvo, quam chordae in tramite recto,
2026  Ut minor est pars quarta orae, qua clauditur orbis,
2027  Ductu illo, medium hunc ipsum qui dividit orbem.
2028  Ast quid erit, si non pars orbis parvula constent,
2029  Distenti verum, atque ampli quantumlibet arcus?
2030   Quod discrimen erit per chordas temporis, atque

temporis, atque
2031  Per, genus hoc, arcus demisso pondere lapsi?
2032  Id minus invenies, quam parvos esse per arcus
2033  Mimirum, quoniam debetur longius illis,
2034  Majores qui sunt, tempus, quod nempe videmus
2035   Curvare majore sinu, atque recedere chordis
2036  Quos magis a propriis, ut iter quoque longius extet.
2037  Adde, quod hic non est, ut parvo constat in arcu,

2038  Incipiente duplex flexu, velut esse necesse est,
2039  Vis gravitatis, at haec usque imbecillior exit,
2040   Quo mage surgit, et a dupla plus deficit usque.
2041  Verum haec qui propius velit, interiusque tueri,
2042  Atque alte penitus scrutarier insinuatus,
2043  Plus opus est rerum, quàm possint suaviloquenti
2044  Musarum per dulce melos quae inflectier ore.

gutta:
2205   Utque solet, motus ventis, pedibusve lapillus
2206  Incipere aërio saxosi vertice montis
2207  Labi, et majorum subito turbare quietem
2208  Impulsu lapidum, qui per declivia pendent;
2209  Hi quoque praecipitent per dorsum ut montis; eoque
2210   Impete dimotae rupes tum, vulsaque montis
2211  Fragmina dent magnos sonitus, vastamque ruinam

18  Summatim et multas regnandi attingere formas,
19  Perfacile est, quoniam per te quoque plura valebis
20   Sufficere ipse tibi; queis enim te certius ipso
21  Noverit haec, usu qui tractas publica longo,
22  Diversasque olim qui non privatus adisti
23  Sidere mutato regiones, quique per aevum
24  Anteactum, atque alias discurris mente per oras?
25  Rebus

19  Perfacile est, quoniam per te quoque plura valebis
20   Sufficere ipse tibi; queis enim te certius ipso
21  Noverit haec, usu qui tractas publica longo,
22  Diversasque olim qui non privatus adisti
23  Sidere mutato regiones, quique per aevum
24  Anteactum, atque alias discurris mente per oras?
25  Rebus ab oppositis ut conspicienda nitebit

nosque doceri
37  Hunc a Natura putat ipsa, quae jubet uno
38  Semine progenitos uni parere parenti,
39  Monstrat et in mundo simili res ordine ferri,
40   Unus cum moveat totum, qui condidit, Orbem.
41  Propterea sanctos exemplo, et jure superno
42  Institui Reges, terrestria numina, Divum
43  Esse genus, vix non aris, et thure colendos.
44  Num tamen

75   Imperia exercere, suique augere timorem.
76  Ast ubi nil patrias in leges juris habere
77  Rex valet, indecores non subdunt corda timores.
78  Hic Honor est, humana potens qui pectora flectit;
79  Hoc magnum, hoc pulchrum, porro hoc laudabile,
80   suadet Honos, aurum pro quo, vitamque pacisci (quidquid
81  Sponte velint; non dat meritis Rex praemia magnis

105   Impiaque extimulavit in ipsum pectora Regem.
106  Per multos ubi res agitur sed publica Cives,
107  Degendum solis mortalibus esse beate
108  Creditur, aequato inter se qui jure fruuntur,
109  Haud secus, ac fratres totoidem, quibus aequa potestas.
110   Esse bonos siquidem perrarò, qui sibi subdunt
111  Omnia sublimes, fieri plerumque tyrannos,

107  Degendum solis mortalibus esse beate
108  Creditur, aequato inter se qui jure fruuntur,
109  Haud secus, ac fratres totoidem, quibus aequa potestas.
110   Esse bonos siquidem perrarò, qui sibi subdunt
111  Omnia sublimes, fieri plerumque tyrannos,
112  Concutere ob luxum plebem, et vexare tributis,
113  Cuncta libidinibus complere, injustaque bellis

fine carentes.
226  Sunt tamen et numeros, evectae quae super, omnes
227  Transcendant; quoniam sunt infinita profecto
228  Puncta, quibus recto possint a tramite findi.
229  Qui prima, ut docui, consistunt sede meatus,
230   Ipsi sunt orbes, proscissoque exoriuntur
231  Quae species tres de cono: qui deinde secundo
232  Ordine sunt, crescunt numero: quos tertius ordo

228  Puncta, quibus recto possint a tramite findi.
229  Qui prima, ut docui, consistunt sede meatus,
230   Ipsi sunt orbes, proscissoque exoriuntur
231  Quae species tres de cono: qui deinde secundo
232  Ordine sunt, crescunt numero: quos tertius ordo
233  At recipit, longe plus crescunt, classibus isti
234  Discerni variis ut possint; jamque videmus
235  

tertius ordo
233  At recipit, longe plus crescunt, classibus isti
234  Discerni variis ut possint; jamque videmus
235   Discretos. Hic ingeniis prope terminus haerens;
236  Nam qui praeterea sunt, sublimique locantur
237  in genere, immani numero concrescere debent
238  Longe, et naturas sortiri discrepitantes
239  Usque adeo inter se, ut, quaedam communia praeter

praeter
240   Munera, quae nobis generatim cognita constant,
241  Humanam exsuperent mentem, longeque recedant;
242  Obruitur siquidem, propius si tangere tentet.
243  Sed qui transcendunt numerorum denique fines,
244  Illis esse magis multo natura putatur
245   Abdita, difficilisque: tamen sunt inter eosdem,
246  Qui, quia naturam respectant cominus orbis,

si tangere tentet.
243  Sed qui transcendunt numerorum denique fines,
244  Illis esse magis multo natura putatur
245   Abdita, difficilisque: tamen sunt inter eosdem,
246  Qui, quia naturam respectant cominus orbis,
247  Directaeque viae, mitescunt denique nobis
248  Tractati, facilesque etiam, clarique videntur,
249  Et sua conspicienda animis pulcherrima praebent

252  Haec messis nempe, atque aliam resecanda per artem.
253  Ast aequi quoniam per et arcus ivimus orbis,
254  Et triplices coni per formas; dicere porro
255   Unum, nempe ipso qui gignitur orbe, meatum
256  De tantis, quorum claudi natura repugnat
257  Intra ullos (quoniam transcendunt omnia) fines,
258  Usus erit, pulchrosque ab eo cognoscere mores

267  Constratam lapide, aequati vel per sola campi:
268  Dum graditur, mentem revolutae, oculosque rotaï
269  Fige super puncto, quod summo in margine perstet,
270   Clavus ut est ferri, qui lato vertice supra est.
271  Hic modo tangit humum, subitoque relinquit equorum
272  Progrediente jugo, et paulatim tollitur alte
273  Evolvente rota sese, obliquumque per auras

orbis.
281  Ergo sui si tum vestigia clara relinquat
282  Ille roate liquidis excurrens clavus in auris,
283  in speciem via cujusdam sinuabitur arcùs,
284  Rectà nixus humi qui dorso sidera spectat
285   Convexo, terramque sinu, sublimis et alto
286  Vertice consurgit tantum, quantum editus orbis,
287  Qui genuit, fuit ille rotae, tantumque patescit,

sinuabitur arcùs,
284  Rectà nixus humi qui dorso sidera spectat
285   Convexo, terramque sinu, sublimis et alto
286  Vertice consurgit tantum, quantum editus orbis,
287  Qui genuit, fuit ille rotae, tantumque patescit,
288  In latera amplus, ut aequet aheni marginis oras
289  Orbem includentes, atque inter crura receptet.
290   Cui fuerit natura viae patefacta priori,

297  Haec quoque Tyrrheni, suetus quo vincere multa,
298  ingenio tentata Viri; quod claudit in illo,
299  Nam cupiens, via curva sinu, cognoscere, quantum
300   Majus sit spatium spatio, qui protulit, orbis;
301  in spatium formabat et hoc, formabat et illud,
302  Assimiles circumcidens, laevesque papyros,
303  Ponderaque imponens lance explorabat earum.
304  Ter

necesse est
320   Flexus id per iter, motum ut quae sola secundat
321  Corporis a tergo gravitas, minuatur eadem,
322  Qua ratione arcus etiam minuuntur, eunte
323  Corpore qui punctoque intercipiuntur ab imo;
324  Propterea ut non esse alio diuturnior alter
325   Descensus queat, ascensusque, sit, ut libet, impar:
326  Ut non esse mihi jam multis ante probatum est.

insinuantes;
376  Tantùm ut communis sit apex, e terminus ollis.
377  Uno deinde globos si emittas tempore, ductu
378  Quemque suo; metam ante alios contingere cernes,
379  Qui ruet exortos revoluto ex orbe per arcus.
380   Praeterea quoque scire licet, cum decidit alte
381  Per, genus hoc, arcus grave corpus, in omnibus aeque id
382  Punctis usque viam premere hanc; vi namque

loca consita, per quae
398  Trajicitur, varia ratione morentur, et obstent;
399  Experiuntur uti restantes aëris auras,
400   Vimque novam venti, suspenso corpora fune
401  Qui vibrant teneris immixti saepe puellis
402  Ludentes Juvenes, cum festo tempore gaudent
403  Per nemus effundi latum, per florea prata,
404  Et laetos ineunt coetus, risusque, jocosque;

conscendere perget
440   Gressibus, adversos donec gravitatis ob ictus
441  Omnis paulatim sursum fuga decutiatur,
442  Non tamen ante, locum quam denique scandat ad illum,
443  Qui sit, ut alter erat, lapsus quo coeperat, altus;
444  Deinde viam retro legit, acceleratque ruendo,
445   Ut prius, et partem jam pernix transvolat imam,
446  Tardatoque iterum gressu loca prima

Vincitur ergo
487  Illi hoc collatum tempus, cujuslibet orbis
488  Orà iu dimidia transversus vincitur axis:
489  Nimirum, quoniam parvo descensu in arcu
490   Solus (itus qui dimidius sit nempe) ea poscit
491  Tempora, quae talem rationem ad tempora servent
492  Altera, confit iter toto quibus axe deorsum,
493  Inter se qualem servant in quolibet orbe

breviore reciprocus ille
509  Crebrior in filo est, si tempore fiat eodem;
510   Nimirum numerus, semel in se quem repetiti
511  Efficerent motus, numero foret auctior illo,
512  Qui semel in se itidem repetitis prodit in auras
513  Motibus alterius fili, productius illo
514  Hoc filum quanto est; ratio par constat utrinque.
515   Proinde, quater filum quod longius, unius horae

575   Prospexisse juvat tum immotos, atque aliorum
576  Consectari oculis vestigia magna; vel aequo
577  Quae sunt dextra solo tantùm vada, laevaque inire.
578  Hoc animadvertant punctum, qui tempore certo
579  Quantum intervalli percurrant, libera deorsum
580   Corpora cum properant, penitus novisse laborant:
581  Nam tuimur cum forte cadentia; non fuga praeceps

582  Illa sinit subitum nos motum posse putare
583  Servantes quamvis animo vigilante, oculisque:
584  Exposcit mens nostra moras, oculique notantes;
585   Exiguusque, et qui nequeat vitarier error
586  Temporis in lapsu, subito discrimina magna
587  Efficiet spatiorum, et eam grandescere fraudem.
588  Tempora sin capias nimium non parva, sed ipsa

orbis in arcus;
629  Sic aliqua pariter fiet ratione profecto,
630   Scilicet ut filum vibrans inflectere sese
631  Sic queat, appensum ut deducat pondus in arcus
632  Illos, qui non sint aequi pars orbis, ab orbe
633  At qui gignuntur converso, proque voluto.
634  Quod tibi ut expediam, procurrere posse meatus
635   Incurvos, sursumque cavos quoscumque docendum est,

ratione profecto,
630   Scilicet ut filum vibrans inflectere sese
631  Sic queat, appensum ut deducat pondus in arcus
632  Illos, qui non sint aequi pars orbis, ab orbe
633  At qui gignuntur converso, proque voluto.
634  Quod tibi ut expediam, procurrere posse meatus
635   Incurvos, sursumque cavos quoscumque docendum est,
636  Quae suspensa moves de longo corpora filo.

sit edita porro,
714  Ambigeres, aliamque alii praeferre nequires,
715   Proque alia sine fraude aliam proponere posses,
716  Ni positu tantùm distarent; namque orientis
717  Qui situs est medius, supremas respicit oras
718  Alterius, per cuncta vices et caetera versae
719  Sic loca sunt, et ubique situs contrarius extat.
720   Quapropter duplex, fac, lamina fiat in hujus

cum pondere filum
726  Communi a puncto pendens intersere, prima
727  Distendi medias quod possit origine ad oras
728  Ortae ex orbe viae, seu quod queat ipsius orbis,
729  Qui genuit, tractu longo exaequare bis axem.
730   Commotum ut fuerit, medioque recedere filum
731  Coeperit hoc, subito lamellis oscula binis
732  Nunc huic, nunc illi feret, excurretque revolvens,

usque movebant:
748  Machina nec motum probe dispertibat eundem.
749  Propterea caeli in servandis ignibus ipsis
750   Inde fuit saepe orta errorum plurima causa,
751  Quos qui vitarent, nova porro incommoda adibant;
752  Nunc bene cauta tamen, cum molibus addita virga est,
753  In tres praesertim quae se lentissima vibret
754  Ducta pedes, ortos revoluto ex orbe per arcus.

commoda vitae,
769  Queis capitur tantùm, quae tantùm quaerit, et optat?
770   At nimium vigilens terrae, caelique morantur
771  Mensores, quos naturae spectacula ducunt,
772  Qui vitae conferre etiam hoc ad commoda nôrunt.
773  Inde aequare dies facile, et, quae caetera constant,
774  Exigere ad veras mensuras tempora possunt.
775   Utilitatem aliam potiorem ast inde referre

804  Fluminibusque, et cum sylvis, et montibus altis,
805   Inspexisse globum tentantes, quis suus, illis
806  Inveniunt, locus, et picto super orbe docentur,
807  Tantundem qui distet ab axe, oriensque, cadensve
808  Sol pariter, sibi visus ut est, queat unde videri.
809  Et jam principio cognoscere cardinis oras
810   Sol facit, aut caelo sidus quodcumque sereno;

818  Quantùm et propterea locus ipso a cardine terrae.
819  Quod superest, quanto Solis quis distet ab ortu,
820   Occasuve magis, regio quam cognita quaevis,
821  Noscere difficile est. Qui terrae cardinis oras
822  Circum aeque spectant, ipsis oriuntur, et altum
823  Caeli consurgunt ad culmen sidera, eadem,
824  Et delabuntur ratione, obitusque revisunt.
825  

ipsis oriuntur, et altum
823  Caeli consurgunt ad culmen sidera, eadem,
824  Et delabuntur ratione, obitusque revisunt.
825   At discrimen id est, quod proximiore locantur
826  Qui circum regione ipsorum exortibus, îdem
827  Accidere illa prius, quae diximus, omnia cernunt.
828  Quare ubi sex horis praecurrere cuncta videntur,
829  Quartâ est terraï promotior ora sub ortus

inter cognoscere siqua
834  Arte queas terrae regiones, queis tamen aeque
835   Tollatur polus, una propinquior exorienti
836  Quanto sit Soli, distantior altera, nosces.
837  At qui non aeque consurgere cardinis oras
838  Aspiciunt loca terraï diversa colentes;
839  Quo prius alterutris noctis, mediumve diei
840   Continget momentum, illi hoc orientis in oras

865   Lumine luna, jovis clarum aut quae sidus oberrant
866  Astra, nec est facilis, vastum neque tuta per aequor.
867  Nunquam nauta vigil numeris rem tanget, ut illis
868  Non aliquis semper, qui turbet multa, sit error.
869  Vitraque praeterea longorum adhibere tuborum
870   Difficile est, moto cum fluctuat aequore puppis;
871  Nec bene tunc oculis, cum jam res incipit esse,

888  Verum has inscriptas undis fallacibus audent
889  Mensuras subito fluctu confundere venti
890   Humida versantes variantibus aequora flabris,
891  Jactantesque ratem, et furtivus, qui mare transfert,
892  Confunditque vias, labentum cursus aquarum.
893  Sola hanc visa igitur facilicrem pendula pacto
894  Virga dare, horarum primùm ut fuit addita moli;

934  Quod superest, demum ad nostros remeare labores,
935   Et coeptae par est jam reddere nos gravitati,
936  Unde objectarum hinc, atque illinc plurima rerum
937  Abduxere: velut qui aggressi longa viarum,
938  Non possunt recta semper regione meare,
939  At divertere et huc vario coguntur, et illuc
940   Hospitio, saepe et celebratas visere terras

1006  Filo junge novem medio; labentur ut ante,
1007  Nec filo remorante, nec impellente ruentes.
1008  Porro conjunctas molem coalescere in unam
1009  Si facias, quid erit, descensus qui fuit ante,
1010   Nunc idem ut fieri nequeat? Cur mobilitate
1011  Non pars quaeque sua labatur? Denique major
1012  Haec novies pila si retrahat se, vique coarctet

1056  Et nivium floccis lapides, et vellere lanae,
1057  Et siccis foliis autumni tempore poma;
1058  Corporaque esse etiam levia, et salientia sursum,
1059  Ut fumos tenues, et, qui dant nubibus ortum
1060   Exhalati undis, vel terra humente, vapores,
1061  Et pingues, qui sunt puerorum lusus, aquaï
1062  Folliculi, qui sustollunt se mollibus auris?

1058  Corporaque esse etiam levia, et salientia sursum,
1059  Ut fumos tenues, et, qui dant nubibus ortum
1060   Exhalati undis, vel terra humente, vapores,
1061  Et pingues, qui sunt puerorum lusus, aquaï
1062  Folliculi, qui sustollunt se mollibus auris?
1063  Nimirum liquido nos cingimur aëre circum,
1064  Obsistit cunctis qui motibus; ipse moveri

sursum,
1059  Ut fumos tenues, et, qui dant nubibus ortum
1060   Exhalati undis, vel terra humente, vapores,
1061  Et pingues, qui sunt puerorum lusus, aquaï
1062  Folliculi, qui sustollunt se mollibus auris?
1063  Nimirum liquido nos cingimur aëre circum,
1064  Obsistit cunctis qui motibus; ipse moveri
1065   Debet enim, dum decedit tranantibus ipsum

1061  Et pingues, qui sunt puerorum lusus, aquaï
1062  Folliculi, qui sustollunt se mollibus auris?
1063  Nimirum liquido nos cingimur aëre circum,
1064  Obsistit cunctis qui motibus; ipse moveri
1065   Debet enim, dum decedit tranantibus ipsum
1066  Se rebus, gravibusque sua gravitate repugnat.
1067  Non aeque tamen hic aër rem quamque moratur,

fluentes
1151  Ipsas particulas quod continet, atque receptat,
1152  Vas aliquod, sis sit, per totam denique terram,
1153  Cui vas innixum est, circumfusique liquores,
1154  Qui proin partem aliquam motùs transmittere debent
1155   Rebus; ut his, quantum est amissum a corpore, constet.
1156  Illa sed ut fieri possent, constare necesse
1157  Nobis ante foret, quonam stent ordine

1219  Olli sit facies, offensus dnique crescent,
1220   Pulveream ut possint retinere per aëra longùm,
1221  Et per aquam nubem; minor et frons, et mora saxis.
1222  Nunc alii qui sit offensus, cum grave corpus
1223  Aurarum it grave per pelagus quoque, sive liquorum,
1224  Dicendum est. cuncta hìc diverso a pondere pendent:
1225   Pondera metimur, sub eadem corpora mole

1273  Circum, sed tegeret subito diffusa superne.
1274  Cymbula tum veluti fiet; nam lamina fundi,
1275   Undaque fungetur laterum vice; proinde manebit
1276  Lamina, et ipse aër, qui sponda clauditur illa
1277  Lympharum, levior, quam moles aequa liquoris.
1278  Quod si non possit paries attollier undae
1279  Hinc, illinc, ut cum madefacta est lamina circum,

1609  Semper enim spatia hinc illinc determinat aequa
1610   Planities quaecumque, per id quae transit, et altum
1611  Educta in caelum per nostri verticis oras.
1612  Nunc qui per numeros mensurasque omnia nôrunt,
1613  Hoc genus, ut medium punctum gravitatis in omni
1614  Haerens materia vestigent; munus id ejus,
1615   Quam docui, de natura deducere possunt;

est.
1758  Quam notam tibi rem, facilemque ostendere longis
1759  Non opus est dictis; quae sat sint, percipe paucis.
1760   Primos aspiciunt montes, et culmina tantùm,
1761  Qui procul adveniunt terras ex aequore nautae,
1762  Dum tegit ima tumor mediarum littora aquarum:
1763  In caput alta suum paulatim sidera cernit
1764  Surgere fixa polo, media a regione diei

terras ex aequore nautae,
1762  Dum tegit ima tumor mediarum littora aquarum:
1763  In caput alta suum paulatim sidera cernit
1764  Surgere fixa polo, media a regione diei
1765   Qui terrae ad gelidas venit oras; quique vicissim
1766  Hinc remeat, sese illa humili demittere caelo:
1767  Quique ortus, obitusve petunt, orientia mundi
1768  Ocyus astra vident, aut serius; ipsaque

1928  In virga, possis uni tribuisse calori.
1929  Dicere inexpertumque etiam, ignarumque fuisse,
1930   Remque oculis, manibusque parum tractâsse peritis
1931  Num possis, hominum numero qui lectus ab omni
1932  Praestantum fuerat, longoque exercitus usu
1933  Rebus in his, nil tum a studio curaque remittens
1934  Pervigili, tentans rem saepe, iterumque retentans?

1964  Primis, o Animae grandes, o pectora fraudum
1965   Nescia, queis major multo pars contigit aurae
1966  Aetheriae, Tibi quo Batavi, flavique Sicambri,
1967  Hugenide, exultant, Tibique o qui pectore fundens
1968  Aurea dicta tuo longe exsuperare videris
1969  Humanum, Newtone, genus, quo Cive Britanni
1970   Plusquam divitiis, plusquam terra ubere plaudunt,

varia terrisque remotis.
2096  Quamque in Naturae clarandis rebus abire
2097  Diversos, ipsisque elementis notitiarum
2098  Cernimus interdum vario sub sidere natos?
2099  Albin qui, Rhenumque bibunt, undisque minorem
2100   Danubium, septemque vident fulgere Triones
2101  Altius, in claro veri radiare nitore
2102  Plurima conspiciunt, manifesta imbutaque luce,

feroces.
2205   Crimen adulterium est, et dedecus; est ubi neutrum
2206  Credatur tamen; hospitibus praebere domumque,
2207  Consortemque thori gaudent. Sunt gaudia tantùm
2208  Qui Veneris norûnt incestae, vulgivagaeve.
2209  Carcere ut Acrisii claudunt, multoque tuentur
2210   Exsecto custode alibi genus omne putantes
2211  Foemineum infidum; fluxam muliebribus esse

2213  Quin et amicitias colere, et celebrare virorum
2214  Conventus licet, et mixtim spectacula adire,
2215   Et comites sibi habere procos, quocumque libido est,
2216  Et licet, et mos est, et, qui non talia perfert,
2217  Exercet durum imperium, insanire putatur.
2218  Quid Natura magis vita commendat, et atrà
2219  Quid nos morte docet crudelius esse? Tuendam
2220  

2234  In scelus hoc agitur plebs, atque exempla novantur.
2235   Scilicet unum plebs imitatur multa Catonem.
2236  Mos ferus Europam late olim invaserat omnem,
2237  Insimulatus, uti, fuerat qui crimine quovis,
2238  Diceret orando non coram judice causam,
2239  Verùm igni injiceret dextram, accensove mearet
2240   Saepe rogo, et lymphas ferventes saepe subiret.

2238  Diceret orando non coram judice causam,
2239  Verùm igni injiceret dextram, accensove mearet
2240   Saepe rogo, et lymphas ferventes saepe subiret.
2241  Servandum fore credebant, qui justus, et insons,
2242  Justitiam Superis, rectumque probantibus ipsis;
2243  Ut si proinde forent versuri rerum elementa,
2244  Et subitò arbitrio missuri fulmina nostro.

2247  Conjunctum, sectamque sequi, quae pollet, et arte est
2248  Consuefacta magis dira, plerumque videbant.
2249  Exinde inter nos etiamnum barbarus iste
2250   Mos viget, ut qui sit factis, verbisque protervis
2251  Exceptus, subito in certamen provocet hostem,
2252  Atque eadem subeat simul ipse pericula vitae
2253  Insons, atque sui cadat hostia saepe furoris:

moti
2277  Momenta affectus in nostris mentibus addant?
2278  Ut mutent, versentque animum, ad diversaque raptent,
2279  Et magico veluti transforment pectora cantu?
2280   Qui timuit, quam nunc irato discrepat a se
2281  Nimirum, a tristi quam gaudens, atque dolente?
2282  Et qui nunc odit, nimium cum nuper amavit?
2283  Quam diversa probat? Quantum fuit inter Achillem,

raptent,
2279  Et magico veluti transforment pectora cantu?
2280   Qui timuit, quam nunc irato discrepat a se
2281  Nimirum, a tristi quam gaudens, atque dolente?
2282  Et qui nunc odit, nimium cum nuper amavit?
2283  Quam diversa probat? Quantum fuit inter Achillem,
2284  Cum lectam praeda ex omni Briseida amaret,
2285   Et cum indignatus post ob Briseida raptam

mereri?
22  Sic quoque formicis, qua fervent agmina nigra,
23  Area, quaque trahunt praedas, latebrisque recondunt,
24  Nobilior, potiorque fuat, quam quidquid ubique est.
25  Qui sua miratur, laudatque, ubique est.
26   Qui sua miratur tantùm, laudatque, necesse est,
27  Extera quae constant, alienaque, nesciat idem.
28  Nam quocumque oculos lustrantes proferat extra,

agmina nigra,
23  Area, quaque trahunt praedas, latebrisque recondunt,
24  Nobilior, potiorque fuat, quam quidquid ubique est.
25  Qui sua miratur, laudatque, ubique est.
26   Qui sua miratur tantùm, laudatque, necesse est,
27  Extera quae constant, alienaque, nesciat idem.
28  Nam quocumque oculos lustrantes proferat extra,

44  Fors alibi alterius variae Telluris alumni
45  Sunt alii: quid jam refert, qua parte colatur
46   Orbis hic? Orbis enim cives sumus unius omnes,
47  Quotquot ubique sumus, qui vita, qui ratione,
48  Et memori mentis motu, ingenioque potimur.
49  Non tamen hanc patriam communem flectere nostro
50  Possumus arbitrio cives, legesque movere;
51  

44  Fors alibi alterius variae Telluris alumni
45  Sunt alii: quid jam refert, qua parte colatur
46   Orbis hic? Orbis enim cives sumus unius omnes,
47  Quotquot ubique sumus, qui vita, qui ratione,
48  Et memori mentis motu, ingenioque potimur.
49  Non tamen hanc patriam communem flectere nostro
50  Possumus arbitrio cives, legesque movere;
51   Invictae quoniam

motu, ingenioque potimur.
49  Non tamen hanc patriam communem flectere nostro
50  Possumus arbitrio cives, legesque movere;
51   Invictae quoniam leges sunt. Arbiter, olim
52  Qui sanxit, modo sancit item, sanctasque tuetur:
53  Nostrum admirari est, spectare, inquirere mundi
54  Leges, et rerum naturam noscere velle:
55  Proin vidit qui plura, per astraque lapsus, et altum

Arbiter, olim
52  Qui sanxit, modo sancit item, sanctasque tuetur:
53  Nostrum admirari est, spectare, inquirere mundi
54  Leges, et rerum naturam noscere velle:
55  Proin vidit qui plura, per astraque lapsus, et altum
56   Aethera mente sua domuit non ante subacta,
57  Eduxitque diu latitantia multa sub auras
58  Immensos Patriae visus distendere fines,

60  Ut Patriae Pater, et Princeps, viventia saecla
61   Omnia quandoquidem non auro, et viribus anteit,
62  Rerum at notitiis magnarum, Orbisque regundi;
63  Ast alii Plebs sunt, qui pauca, et prima tuentur,
64  Et velut externo Naturae in cortice adhaerent,
65  Et patriam agnoscunt, ut sensus afficit ipsos
66   Tantum, et qua stolido tractari corpore possit.

64  Et velut externo Naturae in cortice adhaerent,
65  Et patriam agnoscunt, ut sensus afficit ipsos
66   Tantum, et qua stolido tractari corpore possit.
67   Sed quis is est, qui se sublimibus inferat astris,
68  Subjiciatque oculis adeo distantia nostris,
69  Factaque mortali struat immortalia nisu?
70  Ille Vir, ille viam

subiere sub umbris
86   Florentes horti male crudo a frigore tecti;
87  Quodque ratum doctis stetit, immotumque Lyceis,
88  Viluit, et numerum tot rebus inanibus auxit;
89  Et qui Socratica divinus prodiit arte,
90  Pertulit interitus totidem, quot vidit et ortus.
91   Ergo ubi magna novo rationum lumine fulsit
92  Newtoni mens, a certis incerta dirempta

et post terga relinquere rerum
105  Indomitum, ignotumque nihil, ne fallere possit,
106   Sed gradibus veluti tuto conscendere structis.
107  Sic quoque qui cupiunt metiri sidera quantis
108  Tractibus inter se sint, a nobisque remota,
109  Non subito attollunt sursum se, sideraque ipsa
110  Subdunt mensuris, ulnisque, et passibus aequant;

est tramite ventum.
121   Non tam difficilis nobis fuit inde remotum
122  Transitus ad Solem, errabundaque sidera caeli.
123  Haud aliter res in terra qua lege gerantur,
124  Qui prius, et qua vi, perspexerit, ire per altum
125  Aethera tum possit, nobis vicinior ipsa
126   Qua deflectit iter bigis exercita Phoebe.
127  Hujus ubi agnorit cum nostra foedera Terra,

hoc tempore toto.
144  Et quoniam illius molem prope corporis aequam
145  Conspicimus semper, circum rapiatur in orbem
146   Si non aequum, opus est, at qui vix distet ab aequo,
147  Ut prope sint gyrum spatia haud mutata per omnem.
148  A terrae medio procul illa recessit ubique
149  Sex decies spatiis, queis nos removemur ab oris

altissima culmen,
160  Invenies decies sexta illic parte minorem:
161   Proin decies sexta pariter mage parte remota est.
162  At tum dimidiam trans terram cernitur, ut si,
163  Qui spectat, medio telluris staret in ipso:
164  (Non ita, cum supera caput alte vertitur errans)
165  Dimidium id terrae decies proin sexta fatendum est
166   Sit spatii pars illius, quo Luna recessit.

at quae
363  Sunt latera hinc illinc, et plana, et lata patescunt.
364  Saepe videntur item caelo nova lumina ferri
365  Stellarum caudas ducentum, aut crine micantum.
366   Qui motus, quae forma viae, legesque meandi
367  Illis sint, patuit demum post saecula longa:
368  Coepimus his aliquam jam certam condere legem,
369  Orbis et immanis partes, quas trajicit astrum

protulit oras
405  Hanc rursum in superas, caeli et rationibus artem
406   Aëre Sarmatico quanquam nutritus, et illa
407  Fruge Vir indigena, mediis tamen esset Athenis
408  Qui decori, circa immotum sex corpora magna
409  Convertens illo, quo diximus, ordine Solem.
410  At Cimber, tibi qui semotam condidit Urbem
411   Uranie a vulgo, non inter versa locabat

et illa
407  Fruge Vir indigena, mediis tamen esset Athenis
408  Qui decori, circa immotum sex corpora magna
409  Convertens illo, quo diximus, ordine Solem.
410  At Cimber, tibi qui semotam condidit Urbem
411   Uranie a vulgo, non inter versa locabat
412  Corpora Tellurem, sed sola ea quinque jubebat
413  Phoebi ambire ignes, et tanto cum comitatu

subiit. Quis caeli in sedibus almis
420  Conjicere id primus pavido tum pectore posset?
421   Protinus excepit tamen hanc audentior aetas;
422  Nam, tum qui latuit, dubitando est proditus error.
423  Sin etiam insidias hostiles Induperator,
424  Cum timuit, detexit, et evitavit; at idem
425  Secures saepe improvisum illatus in hostem est.

in eoque coacti
513  Corpora comburant ignis vi, conficiantque.
514  Proin ea puncta a re nomen sortita focorum.
515   His tibi subjunctis, est illius arte repertum,
516   Ponere qui caelo proin visus jura, focorum
517  Semper in alterutro Solem constare, suasque
518  Errabunda vias circum astra, ut diximus, orbis
519  Haud aequi facere; haud aequo proin impete ferri,

Vetustas
640   Inter vivere eos odia illa antiqua putasset,
641  Imperiique avidos et adhuc contendere velle;
642  Nam comites utriusque etiam turbantur, ut ipsi
643  Praesidio qui sunt regi, et defendere debent.
644  Ipsas praeterea, queis caeli condimus acta,
645   Tempore post longo fidas non esse tabellas;
646  Nam prius astrorum monstrassent certa vagantum

mutatis area semper
763  Aeque temporibus mutetur; corpora, quae tum
764  Detorquent, vires punctum nituntur in illud,
765   Undique quo coit, et conjungitur area quaeque.
766   Qui etiam vires, quibus unum quodlibet astrum
767  Vertitur, in Solemque locis ex omnibus errans
768  Urgetur jam non illinc distantibus aeque,
769  Si conferre velis, et noscere, num minuantur,

respondes clausa sit intus.
787  Ex uno libeat tunc arcùs limite parvi
788  Tangens ducere iter; tractum quoque ducere rectum
789  Ex alio tunc, viae tangentis ad oras,
790   Qui distans aeque intervallo curreret illi,
791  Limite quod rectum a primo distenditur arcus
792  Ad medium punctum, tenuans quo se area finit.
793  Illa via est certe, quae, quod vis efficit illic,

tranetur, oportet,
874  Proscissi, sed qua ramus contrarius ibit.
875   Ex his nonne vides, curvos quos nostra meatus
876  Corpora conficiunt vacuas projecta per oras,
877  Qui coni effigiem scissi simulare secundam
878  Nempe videbantur, primarum ex ordine tantùm
879  Esse, nimis noster cum constet debilis omnis
880   Projectus: sed pars horum suprema putatur,

fefellit?
937  Nunquamne uberior, longeque salubrior annus
938  Successit, vel composito pax laeta tumultu?
939  Scilicet insuetis, quae praecessere, solemus
940   Ignari rebus, qui sunt tum deinde secuti,
941  Eventus tristes praesertim, luctisicosque,
942  Quique premente malo nostros percellere possint
943  Plus animos, veluti causis, signisce referre,

973  Tam procul ut neqeant tam densa mole vapores
974  Ad solem assidua solis gravitate trahente.
975   Restat, ut antiqua cunctarum ab origine rerum
976  Ipsi etiam antiquo sint corpore, qui moveantur
977  Certis per caelum, ut circumvaga legibus astra.
978   Qui, quot luce sua flammantia sidera fulgent,
979  Turbineos voluit stipatos esse tot orbes,
980   Senaque

trahente.
975   Restat, ut antiqua cunctarum ab origine rerum
976  Ipsi etiam antiquo sint corpore, qui moveantur
977  Certis per caelum, ut circumvaga legibus astra.
978   Qui, quot luce sua flammantia sidera fulgent,
979  Turbineos voluit stipatos esse tot orbes,
980   Senaque proin pelago velut astra natantia vasto
981  Materiae a Solis raptari vortice circum,

1000   Ob spatia haud oculis deprensum immania nostris;
1001  Praeterea Comites, ut Saturnumque, Jovemque
1002  Circumstant, quocumque abeant, hoc cingere multos,
1003  Atque sequi; nostra qui cum se parte meantes
1004  Demisere, videntque propinquius ora comantis
1005   Solis, et a vultu jacientis lucida tela,
1006  Usurpari oculis,

1063  Et sedeat velut in folio rutilante Tyrannus.
1064   Sed quae semita erit proscissi haec denique coni?
1065   Non etenim aequalis parti queat orbis ab omni
1066  Esse, nec aequalem pariter qui accedit ad orbem;
1067  Illos quandoquidem prope semper templa per alta
1068  Volvier aspiceremus, ut et vaga cernimus astra,
1069  Quae tum dumtaxat nobis obtecta latescunt,

tempore saepe,
1114  Interdum quoque visus erat pallere Cometes
1115   Haud a Sole procul, terrebat et anxia corda.
1116   His ita judiciis firmatis, deinde meatus,
1117  Qui sint, in veros servando inquirere coeptum est:
1118  Servatis loca nempe locis deprendere paucis
1119  Omnia tentarunt numeris gravitatis, adiret
1120   Tempore conspicuus toto quae deinde Cometes;

1189  Auctori certam rationem hanc esse probavit,
1190   Errandique metu procul omni, et suspicione
1191  Tum demum solertem animum, cautumque retraxit.
1192   Proin fuit in cunctos animum qui verteret acrem,
1193  Quorumcumque prius via erat servata, cometas,
1194  Et loca vulgatis prostabant tradita chartis,
1195   Nempe quater senos elegerat ad sua visos

est ordinis horum,
1237  Motùsque, spatiique, ad Solem scilicet una
1238  Lege trahens gravitas; sic a gravitate, suaque
1239  Lege, Cometarum fieri qui finxerat ipsos,
1240   Quos tum ignorabat, motus, re denique tales
1241  Deprendit vera, motusque hos limite fixit
1242  Incertos certo, atque errore exemit ab omni;
1243  Hic

1271  Ut quidam pretium tantis adjungere rebus
1272  Optantes donent aetatibus haec nova priscis;
1273  Cum Veteres nil non possint docuisse videri,
1274  Ambigua in multis qui sunt ratione locuti.
1275   Haec igitur rentur Veteres novisse reperta,
1276  Qui Sene cum Samio quondam excepisse feruntur
1277  Concentus caeli divinos, harmoniamque,

haec nova priscis;
1273  Cum Veteres nil non possint docuisse videri,
1274  Ambigua in multis qui sunt ratione locuti.
1275   Haec igitur rentur Veteres novisse reperta,
1276  Qui Sene cum Samio quondam excepisse feruntur
1277  Concentus caeli divinos, harmoniamque,
1278  Si non auribus, at sensu interiore stupentes,
1279  Et mira

1341  Nostra ut sint, alii quam ne secreta locutos
1342  Non admirentur, studioque sequantur inani
1343  Propterea, Phoebi quasi caeca oracula captent?
1344  Suspecti tibi sint certe, qui ostendere Verum
1345   Dum spondent, famae magis inservire videntur;
1346  Illud enim qui vidit, idem proponere vulgo
1347  Protinus, oblitus jam tum famaeque, suique,

1343  Propterea, Phoebi quasi caeca oracula captent?
1344  Suspecti tibi sint certe, qui ostendere Verum
1345   Dum spondent, famae magis inservire videntur;
1346  Illud enim qui vidit, idem proponere vulgo
1347  Protinus, oblitus jam tum famaeque, suique,
1348  Exundante animi mira dulcedine, gestit,
1349  Illius et late prolatam expandere lucem.

1393  Atque gravem facit, in Lunam gravis ipsa feratur,
1394  Est opus: hoc vario tumor aequoris indicat aestu,
1395   Qui sequitur Lunae cursus, auditque moventem.
1396  Sena quoque inter se nituntur viribus astra;
1397  Proin turbare suos cursus vicina videntur:
1398  Quod noscas, subter proin cum Juppiter adstat

ratio, atque aditu praecludimur omni.
1434  Tanti proinde Viri vestigia fixa premendum est,
1435   Ire, redire vias Naturae simplice filo
1436  Qui novit, textumque hoc grande retexuit omnes
1437  Scrutatus vires, sua nec vestigia flectens
1438  Usquam alio, quam quo detectae denique ducunt
1439  Vires, ipsa viget per quas foecunda, novando

sensu
1698  Possis, quod sensu certe haud deprendere debes,
1699  Omnis materiae raptus si mutuus extat,
1700   Omnino in rebus jam raptum hunc esse negare!
1701  At neque qui triviis nutritus, vei pecus inter,
1702  Ingenium qui pingue gerit, puerique bilustres
1703  Si videant muscam distento insistere funi
1704  A latere, aut ramum super obreptare tenacem,

debes,
1699  Omnis materiae raptus si mutuus extat,
1700   Omnino in rebus jam raptum hunc esse negare!
1701  At neque qui triviis nutritus, vei pecus inter,
1702  Ingenium qui pingue gerit, puerique bilustres
1703  Si videant muscam distento insistere funi
1704  A latere, aut ramum super obreptare tenacem,
1705   Nec flecti funem, tenui nec corpore ramum

1713  Protinus in montem, quantum eius nempe reposcit
1714  Moles usque trahens, terrae collata trahenti.
1715   Siqua tibi moles montis vi polleat aequa,
1716  Ac globus, interius qui qua est latissimus, ad bis
1717  Excurrat passus mille; id deflectere pondus
1718  Debeat in montem prope tanta parte, sit ipsa
1719  Ut decies pars sexta gradus: at qua minus ampli

2013  Esse magis raram, magis, et, qua frigida, densam
2014  Tellurem dicas; retrahuntur frigore namque
2015   Multa, aestu partes at diducuntur in omnes;
2016  Quamquam sit, qui sub caelo contra esse reatur
2017  Densatam magis aestifero, sub verbere solis
2018  Nam veluti torretur, et indurescit ad ignem.
2019   At si forte

ad ignem.
2019   At si forte velis vim cernere, qua traheretur
2020   Jam non inflexo, velut ante, a corpore punctum,
2021  Nec cui jam constet medium qui transeat, axis,
2022  Quamquam difficile est, rebus contendere possis
2023  Id tamen in multis, multo et pertingere lucro;
2024  Inde queas etenim, Terrae, comprendere, tota

2030   Ut Morinos apud, et Schaldis, Rhenusque bicornis
2031  Qua pelagus subit, et falsis confunditur undis.
2032  Aggere clauduntur populi, retinentque fluentem
2033  Oceanum, qui siqua sibi via forte patescat,
2034  Irruat et canos camporum per sata fluctus
2035   Inducat, silvasque ruat, pervadat et urbes.
2036  Littus ad id celsae tu moenia turris adito,

membra calorem.
2138  Usque adeo Terrae procul accersenda fuere
2139  Haec primordia, uti, qualis nunc, edita staret?
2140   Est Terram contra liquidam, corpusque fuisse
2141  Qui velit undisonum; post extra Solis ab igne
2142  Concretum crusta lymphas texisse sub una.
2143  Nusquam attollebant montes caput, atque supinis
2144  Tum neque nomina erat convallibus; omnia foetu

montes
2171  Non valuit Natura, marisque extendere tractus,
2172  Ut sit pulchra simul nobis, et commoda sedes?
2173  Culpant praecipue tranantem luce Cometam
2174  Vicina, qui plus ex una parte trahendo
2175   Obductam circum crustam confregerit, atque
2176  Confractas vario partes colliserit ictu
2177  Inter se, interea cauda

Alpes,
2209  Celsus Athos, et Olympus, et imbrifer Apenninus
2210   Prodiit; hinc et Pyrenes, et Atlantis origo,
2211  Inniti dorso cui sidera cernimus alto.
2212  Dein alii, qui nunc constant, aliique minores
2213  Prossiluere, diuque etiam post usque minores
2214  Ordine distenti, quo motis fluctibus intra
2215   Cursus erat

altera muris,
2254  Hospitiumque recens populo dedit; altera porro
2255   Sic quoque, postremamque excepit Juppiter Ammon,
2256  Desertoque Jovi suffecit, de Jove natum
2257  Qui voluit se, deinde suam; sed et hinc modo pontus
2258  Se retrahit, magno neque portu calusus, ut olim, est
2259  Huic conjucta Pharus jam tum fuit; insula at ante
2260   Usque adeo a terra medio divisa

vincula Proteo,
2264  Diceret Aegypto tantum distare, diei
2265   Quantum iter unius est actae per caerula puppi,
2266  Flamine quam stridens impelleret aura secundo.
2267  Qui prior incepit Grajorum condere doctas
2268  Historias, et scripta sacrare volumina Musis,
2269  Ille refert, Memphim prope magnam, tamque remotam
2270   A pelago, aeratos sibi visos scilicet orbes,

2311  Tu quoque littoribus distensa Britannia circum
2312  Crescis: Vos etiam Cimbri, Boreaeque nivalis
2313  Indigenae; magis usque humilis circumsonat unda.
2314   Cunctis rebus ab his qui tentat vincere semper
2315   Imminui pelagus, magis et descendere ad ima
2316  (Non pugnem), vero fors nititur argumento:
2317  Ante opus inspexisse tamen, causa omnia possint

2335   Sic itidem omnigenis quoniam concreta videtur
2336  Aequoris exuviis, Afram venisse sub auras
2337  Credibile est Meliten, quae nunc tam nobilis ora est.
2338   Proin qui conspiciunt terram sub fluctibus esse
2339  Nostrae, quam colimus, similem, et sub fluctibus ipsis
2340   Paulatim sterni sola, marmora, saxa creari,
2341  Compingique lutum varium, et coalescere

2425   Proin partem Oceanum rerum, Veneremque marinis
2426  Flucibus exortam, nantemque ad littora fingant.
2427   Jam quo non mentem primus procul auferat error?
2428  Alta movet veluti qui per declivia gressus,
2429  Si ruat, haud subito valeat compescere casum,
2430   Quin ruat ulterius; tum praeceps terque, quaterque
2431  Volvitur, et multa contunditur usque ruina.

34  Et Natum ad sua quemque vocat velut ubera Mater.
35   Nil proprium est, nostrumque, labor nisi, curaque tantum.
36  His igitur cum percipimus, communia quae sunt,
37  Fiunt nostra: velut qui carpit mitia poma,
38  Jam sua sunt, glandesque suae, quas colligit alta
39  Sub quercu, aut leporem capiens, cervumque fugacem,
40   Aut piscem motis findentem caerula pinnus;

semine varsam
49  Cuique licet, victum sibi quanta effundere possit.
50   Non aliis id erit damno, non causa querelae
51  Justa. Quid? una satis non terra sit omnibus, aeque
52  Qui capiant? Unquamne fuat penuria parvi?
53  Ulli deficiant sola, queis pascatur, aranda?
54  Pleraque sed quoniam, quae vitae accommoda nostrae,
55   Tempore non possunt longo servata manere;

vitae accommoda nostrae,
55   Tempore non possunt longo servata manere;
56  Sed nisi forte brevi nostros vertamus in usus,
57  Putrescunt facile, et minuuntur, dispereuntque;
58  Qui sinat hoc fieri, Naturae dona profundit,
59  Atque injurius est aliis, quia sumit acervo
60   Plus de communi, quam quantum postulat usus;
61  Proinde aliis damno est, consumere qui potuissent

58  Qui sinat hoc fieri, Naturae dona profundit,
59  Atque injurius est aliis, quia sumit acervo
60   Plus de communi, quam quantum postulat usus;
61  Proinde aliis damno est, consumere qui potuissent
62  Utiliter. Tum par largiri mutua partem,
63  Quae superest, post ut tantundem restituatur,
64  Fragaque cum nucibus brevia, ut serventur in annum,
65   Et

possit,
102  Quodque suum est, colere, atque aliena absistere gleba.
103  Praesertim sola partiri per jugera lata
104  Vobis cura prior fuerat, repetita quotannis,
105   Qui laetam Aegyptum colitis, ripasque feraces
106  Nili exundantis: delebat quippe quotannis
107  Omnes agrorum confuso limite fines
108  Nilus, et aequabat

121  Sit moles, non librae examine, sed rationis,
122  Visurus Lunae indociles motusque, vicesque:
123  Ire, redire vias sublimes saepe necesse est.
124   Quaerebant olim qui terrae totius augmen,
125   Esse rotundam ipsam prius omnes arripiebant:
126  Proin facile ex aliqua dimensa parte rotundae
127  Delabi fuit ad totam, et cognoscere, quanto

153  Quo te ipsum ratio tibi non impervia ducet.
154  Ast utramque urbem quod distinet intervallum,
155   Aequabant quinis stadiorum millibus, oras
156  Aestiferae longe regionis qui peragrabant.
157  Quapropter cingit qui terram maximus orbis,
158  Biscentum, et decies stadiorum quinque, necesse est,
159  Millibus excurrat. Quod, si prima omnia constent

ducet.
154  Ast utramque urbem quod distinet intervallum,
155   Aequabant quinis stadiorum millibus, oras
156  Aestiferae longe regionis qui peragrabant.
157  Quapropter cingit qui terram maximus orbis,
158  Biscentum, et decies stadiorum quinque, necesse est,
159  Millibus excurrat. Quod, si prima omnia constent
160   Vera, queat nulla prorsus ratione refelli.

discrimen in umbra.
174  Denique, quod superest, stadiorum millia quina
175   Urbibus esse putes illis intersita prorsus?
176  Posse iter exhaustum metiri tam bene credas,
177  Qui facuint, ducuntque viam, quam longa, labore?
178  Singula quae possunt, quod tu deduxeris illinc,
179  Irrepente aliqua facili corrumpere fraude.
180   At non illa fagax ratio minus esse videtur

debeat error.
212   Mensurae, genus hoc, sed adhuc fallacior illa
213  Tum tentata fuit ratio. Procul urbe Syene,
214  Cujus et haec servant, excisa et marmora nomen,
215   Qui tum adventabant, velut inter mira, referre
216  Hoc quoque consuerant, illa regione sub Austrum
217  Tercentum stadia a Borea protendere sese,
218  Queis stadiis per humum quae corpora consita recta

hora est,
222  Ex ulla prorsus non ullas parte cadentes
223  Projicerent umbras; nam pars super imminet una,
224  Cuique aliqua, illustrans Solis, qui corpore lato est.
225   Perceptum hinc facile est, quam partem corpore lato
226  Caeli circuitùs Sol occupat, hanc quoque partem
227  Terrae circuitùs comprendi totius illis

274  Una omnes Italique viri, Gallique, tumentis
275   Quique colunt Thamesis ripas, Rhenique bicornis.
276  Protinus est ratio sua cuique inventa, modusque.
277  Namque fuit, qui, posset uti cognoscere Terrae
278  Id spatium, quantum est, quod scilicet ante sub uno
279  Esse gradu caeli servaverat, ibat in alto
280   Invectus curru, per quot converteret orbes

286  Num terrae Mensor totius fidere tali
287  Debuit et tantis mensurae erroribus actae?
288  Quid sit opus demi, non cernat, at aestimet anceps?
289   Tum fuit et triquetra qui rem cognoscere forma
290   Aggressus, struxit tali triquetram arte figuram,
291  Ejus apex Terrae in medio ut se conderet imae,
292  Flexus et in summa turri foret alter, et alter

294  Unde patet; flexum hunc utrumque, receperit intra
295   Quot sua crura gradus, facile exploravir, et istis
296  Percepit notis, quantus prior ille profunda
297  Consitus in Terra, qui formae in acumine summo est,
298  Constiterit; quot proinde gradus sit partibus inter
299  Se disjunctus apex turris, montisque vicissim;
300   Quod spatium pedibus dimensus deinde, per omnem

subjiciamus
330   Cuncta oculis, alte magnas consurgere moles
331  Aeternam in sedem doctrinarum, atque leporum
332  Aspiceremus, et Uranies super omnia turrim
333  Attolli, qui jura Dae caelastia constent;
334  Tum subito in ritus veteris, legesque Academi
335   Conventus hominum fieri, doctumque Senatum
336  Cogier. Haec consulta Virum graviora fuere,

videre.
444  Quapropter cum tu tractum per millia certa
445   Jam noscas dimensus, ab hoc exordia duces
446  Inde oculis signans varios ex ordine montes,
447  In Boream calido qui protendantur ab Austro,
448  Aut contra a Borea qui protendantur in Austrum.
449  Horum apices ita sint positi, ut prospectus in alterum
450   A geminis pateat, surgentibus ante, sequentem.

certa
445   Jam noscas dimensus, ab hoc exordia duces
446  Inde oculis signans varios ex ordine montes,
447  In Boream calido qui protendantur ab Austro,
448  Aut contra a Borea qui protendantur in Austrum.
449  Horum apices ita sint positi, ut prospectus in alterum
450   A geminis pateat, surgentibus ante, sequentem.
451  His ita suppositis triquetram nunc concipe formam,

506  Propterea debes servare a monte priori
507  Quovis, quot gradibus, medium quem dicimus, orbis,
508  Seu mediae malis orbem illum dicere lucis,
509  Diversus declinet ab illo, qui meat alte
510   Per nostrum caput, atque sequentis montis acumen:
511  Tum sat erit, si concipias a monte sequenti
512  Planitiem sublatam alte procurrere in orbis

restat, habebis
519  Illud item latus, a primo quod vertice in orbis
520   Planitie medii, et telluris in aequore tendit.
521  Sic faciens iterum binos, iterumque per omnes,
522  Qui superant, montes altos, humilesque vicissim,
523  Ipsaque prima etiam camporum, extremaque signa,
524  Denique pervenies telluris in aeque ad unum
525   Perpetuum spatium de primo limite summam

vergier illinc,
537  Hinc contra occasum, medio sed pergier orbe.
538  Gaudebis tunc incassum haud cecidisse laborem;
539  Namque operum in serio tam longa, difficilique,
540   Qui, licet exiguus, subrepserit, omnia prorsus
541  Disturbet malus error, et irrita reddat, et illud
542  Durum opus immani molimine rursus adiri,
543  Et refici cogat; velut in montem grave saxum

557  Axe super (quo se convertit et annua Tellus)
558  Lenta tamen nimium: biscentum saecula gyrum
559  Conficiunt unum, deciesque his addita sena.
560   Proditus alter at est nuper, qui consit ab ipsa
561  Terrae motu, et diuturna lucis ab alto
562  Ad nos usque via; non se uno haec namque propagat
563  Temporis in puncto, spatia et simul omnia carpit.

561  Terrae motu, et diuturna lucis ab alto
562  Ad nos usque via; non se uno haec namque propagat
563  Temporis in puncto, spatia et simul omnia carpit.
564  Has ob res geminis, radius qui nostra lacessit
565   Lumina, ab obliqua fert ictum parte; videmus
566  Properea sidus, non qua regione lacatum
567  Revera tunc est, locus at, quem cernimus ipsi,
568  Per

comprendere par est,
577  Cum tuimur, quantum decedat vertice sidus
578  A nostro, variique situs discrimen adimus,
579  Ne spes sollicitos animos deludat inanis.
580   Ergo age, qui Boreae Gallorum primus ad oras
581  Protulit urbe gradum a regali mensus, eundem
582  Congruere octonis decies ad milla sena
583  Millibus adjunctis invenit, tendere et ultra

585   Jam decies septem debes, atque addere binos.
586  Novimus at quoniam lentos nihil esse moratum
587  Sideros illum motus, mensura, necesse est,
588  Claudicet hinc paulum. Verum qui primus in Austrum
589  Incipiens illa mensuram duxit ab urbe,
590   Distenditque gradus in quinque (in quolibet uno,
591  Si quis erat, divisus uti vanesceret error),

uti vanesceret error),
592  Invenit medium a geminis utrinque receptum
593  Scilicet extremis gradibus, majoribus esse
594  Distensum paulo spatiis, quam parte repertus
595   Qui fuit algentis Cynosurae ad lumina versa.
596   Tum discrimine ab hoc menti facile incidit aequum
597  Terrai non esse globum, veramque repente
598  Exortum desiderium cognoscere formam.

in oris
635   His Italis, Gallosque inter, Batavosque peractum,
636  Imminuique gradus hoc viderat ordine notos.
637  Quin fuit et Lunae servatos ante labores
638  De tabulis qui cognoscens, numerisque retentans,
639  Diceret haud aequis curvarier arcubus umbras,
640   Sed flexis ovi in formam, qua praedita Tellus.
641  Scilicet haec illis pugnabat, diximus ante

in annum.
773   Vix fuit, ut magnam ad Quiti consideret urbem,
774  Atque ibi castra velut duro sub marte locaret;
775  Nimirum qua se flectit noctemque, diemque
776  Aequans, qui mediam Terram discriminat, orbis.
777  Tempore eodem illa caeli regione quis omnes
778   Aëris esse vices, atque una frigora, et aestum
779  Crederet, et mites una insedisse tepores?

saxa;
799  Quippe prior superat, super et constructa vetustam
800  Incidit usque recent, cumulo proin crescere magno
801  Visa, locisque pedes multis assurgere centum.
802  Qui procul aspiciunt has alto ex aequore terras,
803   Mirantur certo praecingi limite montes,
804  Quem super omnia sunt candenti tecta pruina.
805  Interea immo dico languescunt Solis ab aestu

862  Cum spectant animo de se infrendente triumphum.
863   Ergo gradus certis comprensi, suppositique
864  Denique terni sunt mensuris, et minor horum
865  Unus quisque gradu, gelidae qui subjacet Ursae,
866  Detectus; ratio compressae ab utroque polorum
867  Certius inde fuit firmata, receptaque Terrae.
868   Jam non ipsa dies securos prorsus agebas

lege manente
1096  In spatiis Terrae a medio variantibus, illuc
1097   Pervenies numeris, quaerendique arte recenti,
1098  Ut videas, progressus in aere rarescendi
1099  Qui sit, dum sursum cumulatum mente sequeris.
1100  Invenies igitur, gravitas dum constet ubique
1101  Non mutata caput super altum, eademque per omne
1102   Aerium pelagus, binis si partibus aura

1120  Post bina ut spatia, et succedant sena repente;
1121  Ordine quo numeri cum progrediuntur, eosdem
1122   Dicimus harmoniae de nomine, quippe ubi primi
1123  Quae ratio est ad eum, qui tertius, aequa sit illi,
1124  Quam discrimina habent, rationi, nempe prioris
1125  A subeunte secundo, et ab excipiente secundi:
1126  Qui melicos certe concentus efficit ordo.

ubi primi
1123  Quae ratio est ad eum, qui tertius, aequa sit illi,
1124  Quam discrimina habent, rationi, nempe prioris
1125  A subeunte secundo, et ab excipiente secundi:
1126  Qui melicos certe concentus efficit ordo.
1127   Hinc tibi si fuerit geminis servata vicissim,
1128  Quam varie sit densa locis liquida aura; valebis
1129  Hanc aliis queiscumque locis, cognoscere densam.

quadrijugos Sol
1278  Incipiat, vel post quam solverit imus anhelos.
1279  Signifer orbis enim diversos efficit ipsam
1280  Terrae ad planitiem flexus; nobisque, borea
1281  Qui regione sumus Mundi, aequantemque videmus
1282   Tempora non paucis distantem tractibus orbem,
1283  Signa quidem, vernum quae circa Vellus utraque
1284  Parte micant, obliqua nimis nascuntur eoo

1339  Tolli credible est ( ratio tibi vera probari
1340  Quae post efficiet ), quo pacta noster et aer
1341  Nostros scilicet hinc sustollit ad alta vapores.
1342   Sic itidem noster, qui circumfunditur, aer
1343  Altior est multo, quam queis reflectere lucem
1344  Quit spatiis: statuunt hos ipsa crepuscula fines,
1345  Quae Solis lux sunt ad lumina nostra repulsa

1398  Frustra alti accensos evulgavere vapores
1399  Ursas sub gelidas simul undique convenientes;
1400  Nam neque vim tantam cogi illuc posse vaporum
1401   Credendum est, uno ignescant qui tempore in ingens
1402  Distensi caeli spatium, ut de parte videri
1403  Terrai magna possint, nimiumque remota,
1404  Nec tantum educi posse in sublime volantes,
1405  Longe

1402  Distensi caeli spatium, ut de parte videri
1403  Terrai magna possint, nimiumque remota,
1404  Nec tantum educi posse in sublime volantes,
1405  Longe ut praetereant fines, qui sustinet illos,
1406   Aeris: hos fines distendi posse probatum est
1407  Vix ad dena quater nimirum millia, nuper
1408  Ut docui; ast ardens Aurorae tollitur illa

aequo,
1501  Extremae longe quae sunt, conjungere ramos
1502   Inter se apparent nexos, truncisque coire.
1503  Postremo rubeus color ille, et sanguine splendens,
1504  Qui sylvas montesque, paventesque imbuit urbes,
1505  Illa continctis a luce vaporibus ortum
1506  Non referat, caelo obscuro, noctisque per umbras?
1507  

1580  Ille ut proinde queat ( sileat licet invida Fama
1581  Caetera, quae saeclis longe noscenda futuris
1582   Transmisit) censeri inter memoranda Virorum
1583  Nomina, Naturae qui fuerunt pandere claustra
1584  Aerea, nec victi rerum atra nocte recedunt.
1585   Hac tibi subjuncta Borealis origine lucis,
1586  Et spatio, quo se

Temporibus, sed quae versa ratione, putentur.
1705  At si aequare velis sese inter mutua tractus,
1706  Tum vires varias, quae volvunt corpora in orbes,
1707   Insuper ad tractus debes expendere, sed qui
1708  Sint, semel in sese repetiti. Proinde necesse est
1709  Tum quoque corporum item circa se versa trahentum
1710  Corpora materies, quae viribus aequiparari
1711  Jam

1728  Sunt mage, materies quibus est minor, amplior auctus.
1729  A terra jam si ponas consurgere Solem,
1730  Undecies Terrae quantum axes mille profundae
1731  Metirentur (uti ponunt, qui caetera tentant
1732   Eruere intervalla illinc), hac arte videbis
1733  Majorem mille, et biscentum partibus esse
1734  Materiem Solis prope, quam tibi, magne Deorum.

istis
1904  Plus acuit virtus sese, atque audentior urget
1905  Magnum opus. Haud longum fors, auguror, arte latendi,
1906   Obstandique tua laetabere, Diva triformis.
1907  Est qui te nimium latebrosa indagine cinxit,
1908  Arctavitque tuos fines, intraque coegit
1909  Cedere sollicitam, jamjamque extrema timentem.
1910  Ille docet, queis tu possis tum denique vinci

1922  Coni e segminibus, mediumque immobile staret
1923  Hoc punctum, aut recta motu procederat aequo
1924  Semper, ut a jacto nimirum corpore Terrae,
1925  Et Lunae, suerint qui motus protinus orti,
1926   Inter sese illos aequales, oppositosque,
1927  Sive nec oppositos fingas venisse, nec aequos.
1928  Praeterea oppositus projectus corpora ferret

1926   Inter sese illos aequales, oppositosque,
1927  Sive nec oppositos fingas venisse, nec aequos.
1928  Praeterea oppositus projectus corpora ferret
1929  Si recta a medio, jungit qui corpora, tractu,
1930   Primaque mobilitas si aequaret mobilitatem,
1931   Quam motu sibi quodque aequaliter accelerato
1932  Ob gravitatem illam ex illa regione cadendo

1935  Sese, quodque suo, punctum hoc immobile circa,
1936   Majori, cui materies minor, orbe minori
1937  At contra, cui nimirum cumulatior illa est.
1938  Jamque extra positus qui bina haec corpora longe
1939  Spectaret, properans utrumque videret in orbes
1940  Ire suos; at qui supra consisteret horum
1941   Alterutro, haud proprios motus sentiret, at omnes

1937  At contra, cui nimirum cumulatior illa est.
1938  Jamque extra positus qui bina haec corpora longe
1939  Spectaret, properans utrumque videret in orbes
1940  Ire suos; at qui supra consisteret horum
1941   Alterutro, haud proprios motus sentiret, at omnes
1942  Qui fiunt, extra corpus transferret in alterum,
1943  Appareret et hoc majori flectier orbe,

corpora longe
1939  Spectaret, properans utrumque videret in orbes
1940  Ire suos; at qui supra consisteret horum
1941   Alterutro, haud proprios motus sentiret, at omnes
1942  Qui fiunt, extra corpus transferret in alterum,
1943  Appareret et hoc majori flectier orbe,
1944  Unius ut radius spatio se extenderet omni,
1945  Quod geminum corpus jacet inter, dimidiosque

formae
1954  Inter se similes fierent, similique locatae
1955  Ordine circa ipsum punctum, commune quod extat,
1956   Quod pariter focus orbis et hujus, et illius esset
1957  Qui tum unum incoleret cornus, se crederet ipsum
1958  Immotum, pariter molem et se cernere volvi
1959  Diceret alterius tantum, velut illius illic
1960  Ipse focum eficeret gyri, qui tempore eodem

1957  Qui tum unum incoleret cornus, se crederet ipsum
1958  Immotum, pariter molem et se cernere volvi
1959  Diceret alterius tantum, velut illius illic
1960  Ipse focum eficeret gyri, qui tempore eodem
1961   Majori, quam sit revera, ducitur arcu.
1962  Porro sic positas moles, sic se inter agentes
1963  Mobilitate pari regionem projice in unam:
1964  Quid

feretur
1982  Ternorum circa punctum, et flectetur in orbem
1983  Aut aequum, aut ovi similem, si, nempe quod orbis
1984  Ille vel iste petat, puncti ejus jactus habebit.
1985  Qui stet in alterutro geminorum corpore proinde
1986   Prospiciens longe positam, quae tertia, molem,
1987  Credet eam volvi, sese orbis stare focorum
1988  Non aequi alterutro, media regione vel aequi;

2001   Quo punctum inter se circa commune volarent,
2002  Invertent formas, seseque novo ordine flectant,
2003  Prendier haec sensu ut variantia possit ab illis,
2004  Desuper alterutro qui vitam corpore ducunt,
2005  De Terra incertos ut Lunae est prendere motus.
2006   Ergo hos incertos, age, motus, nitere, certa
2007  Si ratione quaes, et veris prendere causis.

reposcit.
2039  Hanc porro Lunae gravitatem ita nempe relatam
2040  Dissolve in geminas, quarum directa sit illuc
2041   Altera, dirigitur quo tractus, corpora nectit
2042  Qui Lunae, et Terrae pariter; pars altera at illuc
2043  Contendat, quo Tellurem, Solemque meatus
2044  Conjungens medius. Quae vis est prima, prope aequat,
2045  A Terra spatium est quod Lunae, et turbat

aera carinae
2068  Armatae obvertunt, ut ab hoc latere impetit hostis,
2069  Aut illo, saevos et oberrans dirigit ictus.
2070  Omni Lunigeri tractu namque orbis in illo,
2071   Qui jacet a facie partes ad Solis, oportet,
2072  Luna magis vicina trahatur fortius, ipsa
2073  Quam Tellus; proin deserere hanc contendat, et alta
2074  Diffugere a facie ad Fratrem, jungique vicissim.

si tum raperetur ab aequis.
2080   Idem turbati tum fient denique motus
2081   Quolibet in Terrae pariter, Lunaeque meatu,
2082  Quo circa punctum raptae commune feruntur,
2083  Qui fierent, immota foret si Terra, neque ullus
2084  Fulgeret usquam Sol, neque solas Cynthia vires
2085  Sentiret, spatiis in sese pro repetitis
2086   Quae minuuntur, at et geminas has insuper, unam

2100   Non paucas velut in geminos disjungere ramos,
2101  Nempe iterum haud simplex in bina retexere filum.
2102  Una igitur pars est, tractum quae devenit illum
2103  Recta super, Terrae, et Lunae qui corpora jungit;
2104  Altera in hoc ipso tractu est: pars prima propellit
2105   Lunam in circuitum, cum transit scilicet illa,
2106  Quam finxi, a facile ( quo sunt loca, dimidiato

locus; accelleratque
2168  Rursum itidem, redeat dum ad nota silentia Phoebe.
2169  Sic clivo ex alio descendit, et insilit altum
2170  Alterius clivum qui collis, desiliturus
2171   Porro, et dein alio subiturus, it impare gressu,
2172  Descendit celeri, tardo subit, inque pedito.
2173  Proptereaque locis lentissimus ille, necesse est,

2192  Illic sit, quo tota latet, vel plena refulget,
2193  Et gracilis magis, et parti compressus utraque;
2194  Nam tum est liberior Lunae fuga: plus fugit ille
2195  Ut duro puer a Domino, qui callibus exit
2196   Obliquis, rectosque capessit, Crescere debet
2197  Haec fuga principio, porro decrescere furtim
2198  Furtim aucta gravitate, et mobilitate minuta,

2199  Ulterius donec tandem fugere impediatur,
2200  Et rursum incipiat Telluri accedere Luna,
2201   Atque sub imperium Dominae fugitiva reverti:
2202  Semper quoque loco laterum qui vertitur ordo.
2203  Primo itidem accessus augentur, tum minuuntur
2204  Furtim mobilitate aucta, et gravitate minuta.
2205  Accessus proin deinde recessibus immitantur;

2226   Arte sua, spatiis bis crescere pro repetitis
2227  In sese; porro in numeros, ut vincla coegit
2228  In sua, quas vires addi, demive necesse est,
2229  Orbis ut immotus (sit qui aequo proximus orbi)
2230  Mobilis exoriatur; iter quoque deinde peregit
2231   Oppositum, vertitque vices, et mobilis orbis
2232  Motu ex proposito discrimen venit ad ipsum,

nodos,
2302  Qua sunt signa, plaga quoties Luna ipsa moratur
2303  Alterutrum e geminis inter latus orbis, ubi ore
2304  Dimidio fulget cum transmeat, inter et ipsum
2305  Nodum, qui alterutro huic lateri vicinior extet;
2306   Et regredi nodos, contraque incurrere signa,
2307  Cum fuerit ratione alia quacumque locata.
2308  Qui laterum jungit loca, sese quique per ambos

inter et ipsum
2305  Nodum, qui alterutro huic lateri vicinior extet;
2306   Et regredi nodos, contraque incurrere signa,
2307  Cum fuerit ratione alia quacumque locata.
2308  Qui laterum jungit loca, sese quique per ambos
2309  Extendit nodos, tractus ratione secant se
2310  In medio obliqua prope semper, conficiuntque
2311   Hinc illinc acie flexus sese inter acuta,

ad arma volare,
2414  Et miscere venena, et ficta incessere culpa,
2415  Et consanguineo turpari sanguine saepe
2416   Fas, justumque videtur, et aras vertere Divum.
2417  Talia qui damnant, nimium in contraria sese
2418  Convertunt plerumque, nec agnovere, feroces
2419  Cum videant alios furere, incusentque, furore
2420  Opposito se proinde rapi, pariterque nocenti.

114  Ipsaque proin species Lunae haud mutata videtur.
115   At neque vel prorsus si mutaretur, in orbem
116   Visa suum verti, fors multum id denique nostra
117  Referret, colimus qui terram; prosit, et obsit
118  Solis id Lunae Cultoribus; inde tuentur
119  Namque alii tellurem, immotum semper ut astrum
120  Ingens, ni quantum nutare videtur; eidem
121  

miracula tanta, velut mos
137  Est a longinqua procul adventantibus ora.
138  Forsitan et supera credunt de gente potentem
139  Tellurem (velut et Phoebi coluere sororem
140  Qui quondam) magnamque Deum vocitare Parentem
141   Consuescunt, et vota ferunt, et tempore certo
142  Conjunctae veniunt diversa a parte quotannis
143  Nos veneraturae, majora ut numina, turmae.

159  Quoque loco positae volitantes per mare puppes.
160   Hoc igitur, Lunae facies quod versa videtur
161   Usque eadem ad Terram, tentant deducere multi
162  Illius a gemino motu, qui tempore eodem
163  Conficitur, nam se proprio super axe revolvit
164  Ipsa semel, Terram dum circum fertur in omnem.
165  Et certe hic geminus si Lunae corpora volvens
166  

quo rubro transit ab ortu.
180  Et quia si Terram de Lunae corpore spectes,
181   Aspicias binis gradibus comprendier omnem;
182  Ille gradus nequeat binos excedere nutus,
183  Qui siet. Quin in Boream nutabit ab Austro
184  Tum quoque Luna, vel a Borea dum migrat in Austrum.
185  Sed quoniam Lunae mediam non motus ubique
186   Est

motus
191   Poscunt, quae gradibus par est comprendere multis.
192   Scilicet haec ratio jam credita, vertat eandem
193  Cur ad nos faciem, famulantum more, potenti
194  Adstant qui Domino, paulum et cur Luna tremiscat.
195  Sed praeterquam quod latera hoc mutata tremore
196   Solis his causis bene non aptare valebis;
197  Num tibi mens facile haec conjungere tempora possit.

205  Saepe peregrinis itidem, ignotisque Cometis.
206   Quin si forte velis mediam de pluribus unam
207  Mensuris variis mensuram fingere motus,
208  Ut fingunt, mediamque vocant, qui sidera norunt;
209  Cum ficta quid perficies? An cernere, quidquid
210  Fingere collibuit, possis? In saecula longa
211   Quis tibi servari vel eandem spondeat aequam,

ea paulatim, seu tardans, sive secundans
299  Impressos motus, faceret tum denique, ut illi
300  Circuitus, axemque super, totumque per orbem
301   Qui fiunt,uno prope tempore conficerentur;
302  Propterea ut parvo sit opus discrimine densa
303  Astri in materia, sive in variante figura.
304  Quare nonne vides, rerum ut Natura reposcat

307  Perfacile, assimili circum vertigine volvi
308  Saturni, atque Jovis Comites, id lumina quamquam
309  Nostra sibi nequeant supponere, ni Comes unus
310  Saturni, extremo qui desuper ordine perstat,
311   Forte per ambages, genus hoc, rem prodere tentet.
312  Semper, cum proprii venit ad loca certa meatus,
313  Saturni eoa cum nempe moratur in ora,

supera jam diximus orbe
347  Mutatos nodos, eadem non perstet in ipso
348  Et res, et ratio Saturni scilicet augmen
349  Amplectante orbe, et nusquam tangente rotundum,
350  Qui mediis constat suspensus ut annulus auris?
351   Nonne etiam in Terra similis res, causaque perstet,
352  Cum sit plusquam alibi sublata aequante sub orbe?
353  Innumeras jam si Luna pro simplice

in parte sit orbis;
363  Mutabuntur item nodi, non prorsus ut ante,
364  Majorem cum pars haec poscat, at illa minorem
365  Motum; sed motus tamen, ut fuit ante, manebit,
366   Qui medius certe, qui scilicet inter utrumque est,
367  Nempe magis, celeremque minus; namque ocyor ille
368  Quantum hunc impellit, tantum tardatur eodem.
369  Hos ergo in motus Saturnius annulus ibit;

363  Mutabuntur item nodi, non prorsus ut ante,
364  Majorem cum pars haec poscat, at illa minorem
365  Motum; sed motus tamen, ut fuit ante, manebit,
366   Qui medius certe, qui scilicet inter utrumque est,
367  Nempe magis, celeremque minus; namque ocyor ille
368  Quantum hunc impellit, tantum tardatur eodem.
369  Hos ergo in motus Saturnius annulus ibit;

Lunaque, Solque
394  Viribus efficiunt obliquis in loca circum
395  Edita Telluris, magnoqne tumentia gyro.
396   Sed plus Luna facit longe, longeque propinqua,
397  Quam Sol, qui spatium interjectum immane relinquit.
398  Hunc numeris qui tentavit deprendere motum
399  Vis utriusque simul conjuncta effecta requirens.
400  Nempe ubi se in medio majora minoribus aequant;

395  Edita Telluris, magnoqne tumentia gyro.
396   Sed plus Luna facit longe, longeque propinqua,
397  Quam Sol, qui spatium interjectum immane relinquit.
398  Hunc numeris qui tentavit deprendere motum
399  Vis utriusque simul conjuncta effecta requirens.
400  Nempe ubi se in medio majora minoribus aequant;
401   Particulas decies quinas aequare quotannis

423  Demum haec cuncta loco referentur versa priori
424  Post decies sena, et biscentum saecula lapsa.
425   Non sat erat tamen hos motus pro quolibet anno
426   Astrorum, medii qui sunt, reperisse, sed ipsa
427  Vestiganda itidem discrimina cuncta, venirent
428  Quae Sole obliquos Terrae flectente jugales,
429  Et Luna flectente suos. Servare licebat

venirent
428  Quae Sole obliquos Terrae flectente jugales,
429  Et Luna flectente suos. Servare licebat
430  Orbem Luniferum praesertim, cum suus ille
431   Ascendens nodus, qui dicitur, utpote Luna
432  Scandente in Boream, primi secat Arjetis astrum,
433  Longius a terra media, qua ducitur aequans,
434  Flectere, decedat quam signifer orbis eadem,

repetendo flexibus ergo,
443  Mutaque signorum, et numerorum oracla movendo,
444  Anni regressus censerier incipientis,
445  Verus et inde potest servari, sidera fixa
446   Qui defert, motus. Non scilicet illa moveri
447  Apparent aliter, detectum quam fuit istis
448  Revera numeris nota ob discrimina certis.
449  Tam bene servatis oracla ea consona rebus.

497  Tempore praeterea geminos neque surgere cursus
498  Aequoris exundantis ad aequum culmen, at oras
499  Integere impariles vario discrimine; ut illo,
500  Abluit Europae qui lambens littora, ponto
501   Undas majori sit opus cumularier auctu,
502  Nimirum cum Luna terens Borealia signa
503  Conspicui sese per caeli sustulit oras;
504  majorique

517  Et pariter magis, aequantem cum laeta per orbem
518  Exagitat bigas, quam cum extra excurrit utrinque.
519  Porro intervallum, geminos quod temporis extat
520  Inter eos, sibi qui succedunt mutua, cursus
521   Integram post quamque diem, sit majus, ubi illa
522  Caeca silet, vel plena micat. Diuturnius ac tum
523  Multo tempus erit pariter, quod furgerit, ex quo

522  Caeca silet, vel plena micat. Diuturnius ac tum
523  Multo tempus erit pariter, quod furgerit, ex quo
524  Illa altum ad mediae lucis devenerit orbem
525  Scilicet, ad cursus primi, qui est maximus, horam.
526   Postremo sunt haec in moribus annua moti
527  Oceani. Magis exsiliens turgescit in illis
528  Temporibus, luces queis fiunt noctibus aequae,

in spatis errando dimoverit alta.
534   Scilicet haec servata diu, longosque per annos
535  Collecta, et certo demum firmata Virorum
536   Judicio, motus qui magni exquirere nuper
537  Oceani voluere, atque ejus noscere mores
538  Instabiles; varios proin portus, multaque ponti
539  Littora lustratum fluctus adiere sonoros.
540  

577  Deinde suis hilares, frustra tamen, ingeminarunt;
578  Instabili fundata solo nam machina, visu
579  Quanquam pulchra, trahat rimas, casumque, necesse est.
580  Denique qui reperit gravitatem, hic cuncta peregit
581   Ut Coelo, Terraque, ita magni in gurgite ponti,
582  Omnes undique res, hoc certo ut pondere, firmans.
583   Scilicet, ut supera docui, ut Sol ipse Sorori

638  Illinc Telluris circum usque recedet utrinque.
639  Illa aliis humilis mage erit quapropter, eoo
640  Quae videt, occiduoque lavantem gurgite Lunam:
641   Sic quoque, si Sol est, qui pertrahat, illa necesse est
642  Longa sit in Solem simili constata figura.
643  Sed quia vis Solis longe longeque remoti
644  Vi Lunae minor est proprios, sit licer ipsa

aut oppositas; super axe tumescet
650  Illas directo Terra, oppositasque per oras;
651   Namque axes geminis prognati viribus illis
652  Efficiunt unum, qui tanto est longior, axem,
653  At cum axes utriusque obversi ad sideris oram
654  Non jam conveniunt, verum inclinantur utrinque
655  Mutua, et efficiunt sic quattur inclinati

763   Quid memorem, cur Luna ferat conjunctave Soli
764  Majores aestus, oppostave. quam loca pregens
765  Per laterum hinc illinc? et cur non maximus aestus
766   Fiat tempore eo, sed qui post advenit, alter
767  Vel post hunc, porro sive alter? Tute quod ipse
768  Percipas, si vim possis cognoscere inertem,
769  Quae vetat, ut subito

778  Majores fluctus extollat, et arctet inundans
779  Littores nautis plusquam ullo tempore arenas,
780  Protinus haud illo pateat, quo caetera, pacto.
781   Est, super alterutro qui Lunam proinde polorum
782  Cardine perstantem fingat, mutarier undas
783  Et cum percipiat tum non debere, tumorem
784  Sed constare parem, qua Terrae ducitur axis;

794  Prospiciunt orbem, veluti nos, maximus aestus
795  Abluet haud alio nimirum tempore, quam quo
796   Luna aequante procul tantundem abscesserit illo,
797  Si queat, orbe; tumor nam tum, qui maximus, illins
798  Praeterit: at tumor hic certe haud pertinget eodem,
799  Luna iter aequantis medium cum conteret orbis.
800  Sed loca conradet supposta. Ergo incipit orbem

820  Orbe procul pariter supero non aethere cernunt
821  Aequa et supposito ducentem tempora; quare
822   Aequoris unum inter curcum, geminosque recursus
823  Tempus alium cursum: et qui maximus extat utrinque
824  Praeterea geminus tumor, infra nempe, supraque
825  Consurgens, aequante aequaliter orbe remotus
826   Atque hinc atque illinc, non tramite fertur eodem

undae
933  Adversis ccursantes, et murmura magna
934  Edunt impulsu valido, ingeminantque tumores,
935  Protinus et vasto labuntur pondere deorsum.
936   Sic plerumque furit, qui te, ampla Britannia, pontus
937  Distinet a Gallis: nautae at sua tempora norunt.
938  Hunc humiles tumidum Belgae vidistis adire
939  Vestras saepe domo,. fora reddere vasta, viasque

955  Extensum est, duplo sed plus prope currit in Austrum,
956   Aestu inferviscit, boreali in margine, nullo,
957  Tempore nimirum, quo Luna aequante sub orbe est;
958  Magnus namque tumor qui tollitur, omnis in Austrum
959  Tunc effunditur; ex alia proin aequa manebunt
960  Aequora parte: situm sic illum scilicet esse
961   Tonchini referunt portum, quo tollitur ullus

1034  Huc possit ratio, si certam evolvere calles,
1035  Ducere te; fatis est regionem ostendere Veri
1036   Nam mihi, cum nostris loca sunt impervia musis.
1037   Errat praeterea, qui hinc ventis construit alas;
1038  Exorietur enim tam parvus in aere motus
1039  Tam late aeriis a parte patentibus omni
1040  In campis, nequeat qui nostrum impellere sensum.

1037   Errat praeterea, qui hinc ventis construit alas;
1038  Exorietur enim tam parvus in aere motus
1039  Tam late aeriis a parte patentibus omni
1040  In campis, nequeat qui nostrum impellere sensum.
1041   Nempe est ventorum Sol causa potentior auras.
1042  Discutiens radiis: stabili pater Aeolus illinc
1043  Lege movet

haberet,
1063  Dimidiaeque tumor nisi respondere profundae
1064  Deberet Terrae, et spatii pars tantula magni
1065  Esse, atque idcirco possit quae magna videri.
1066   In Jove, qui Lunas circumfert quattuor, inque
1067  Saturno, cui quinque adsunt, majoribus illud,
1068  Si quod sit, vicibus diffusum exaestuat aequor.
1069  Languidior multo, quam nobis, Solis erit vis

sidera luce,
1130  Objecto veluti tunc aere transpicerentur
1131   Incolumes ad nos radios transire vetante.
1132  Praeterea toto Phoebus cum deficit orbe
1133  Luna interjecta, qui tum illam lucidus ambit
1134  Annulus, aeris progignier illius auris
1135  Creditur. At si vel longe tenuissimus illic
1136   Perpetuo circum amplexu dissunditur aer,

1153  Annulum, ut amissae parva in solatia formae?
1154  Et tamen (a vero quantum deducere possunt
1155  Jam praecepta animo, et temere insinuata volenti
1156   Judicia!) invenies, qui juret in aere Lunae
1157  Cernere se nubes, tempestatesque sonoras,
1158  Fulminaque, albentesque nives et grandinis ictus:
1159   (335)

aera certe
1182   Tollere sideribus non possis, aera quorum
1183  Crines constituunt ipsi, et coma lucida circum.
1184  Nudis hic oculis etiam dignoscitur aer,
1185  Corpore qui, circa quod funditur, amplior esse
1186  Ter decies saepe est conspectus: cernimus ipsum
1187   Quin quod et in medio corpus, nucleumque Cometae
1188  Dicimus, haud solidum est, at ut aer crassior

1240   At quanto magis est distensa illa aura Cometis
1241  Utilis! immenso cum tractu a Sole recedunt,
1242   Ut fugiant nostros oculos, penitusque latescant,
1243  Exciperent paucos, qui non disrumpere possent
1244  Noctem, tam longe radios, lumenque profusum
1245  Pertenue; idcirco ne commoda deficeret lux,
1246  Usus erat, partes circum dispersa per omnes

caligine; vertum
1269  Illuc forte oculis nostris via siqua daretur,
1270  Haud equidem partem, quae Soli obvertitur, esse
1271  Opposita multo mage clarum perciperemus.
1272   Qui penetrant in eam recti trans nubila tanta,
1273  Languentes radii nimirum sunt, vincere longe
1274  Qui nequeant alios, qui per latera omnia fracti
1275  Detorquentur, et oppositae dant lumina genti.

obvertitur, esse
1271  Opposita multo mage clarum perciperemus.
1272   Qui penetrant in eam recti trans nubila tanta,
1273  Languentes radii nimirum sunt, vincere longe
1274  Qui nequeant alios, qui per latera omnia fracti
1275  Detorquentur, et oppositae dant lumina genti.
1276  Illic nulla quidem proin nox; at sidera nusquam

1271  Opposita multo mage clarum perciperemus.
1272   Qui penetrant in eam recti trans nubila tanta,
1273  Languentes radii nimirum sunt, vincere longe
1274  Qui nequeant alios, qui per latera omnia fracti
1275  Detorquentur, et oppositae dant lumina genti.
1276  Illic nulla quidem proin nox; at sidera nusquam
1277   Propterea

tantum pallentis lampada Solis
1280  Unica de toto miseri spactacula Caelo:
1281  Solos in Mundo proin sese vivere credant:
1282   Ut Rex oceani divisum forte patenis
1283  Qui scopulum incoleret, quo nunquam accesserit hospes,
1284  Non alias usquam sua classis adiverit oras,
1285   Solum se toto dominari audiret in Orbe.
1286   Cum nimium Phoebo admoti accessere Cometae,

esse
1300  Debebat splendor radiorum, quique rubentis
1301  Ferri ad fervorem tam saevas mille caloris
1302   Adjiceret vires, et mille iterumque, iterumque.
1303  Haec qui pervidit numeris, ratus ipse propinquo est
1304  Revera tantum Sole incaluisse Cometam,
1305  Exceptumque ideo semel illo in corpore magno
1306  Servari voluit per saecula longa calorem.

calor aeris illam,
1319  Ut calefactus et hic per lucis tempora noster
1320  Aer egelidam noctem, et facit esse tepentem.
1321  Quapropter denso protensoque aere, tarde
1322   Qui per vasta loc excurrunt, opus esse Cometis
1323  Nonne vides, ut distribui bene luxque calorque
1324  In spatia, et longe distantia tempora possit?
1325   Quodque vices redeundi, iterumque a Sole

ascentibus istud
1437   Non male fors tempus deberi conficiendis,
1438  Impediat si nil nimirum; motus ut aurae
1439  Officere aetheriae queat infinitus, incitat illam
1440  Qui ferri in gyrum, velut astra errantis circum,
1441  Ambire et solem; quoniam vel flexus ab isto
1442   Crescit ut a vento, adverso qui flamine spirat,
1443  Vel decrescit, ubi puppim velut aura

1439  Officere aetheriae queat infinitus, incitat illam
1440  Qui ferri in gyrum, velut astra errantis circum,
1441  Ambire et solem; quoniam vel flexus ab isto
1442   Crescit ut a vento, adverso qui flamine spirat,
1443  Vel decrescit, ubi puppim velut aura secundat.
1444   Illud at hic falsa ferri ratione videtur,
1445  Quod perhibent, nempe avulsos a sidere sumos

1487   Interdum; tractus medio neque semper in axe
1488  Ille oritur: varia vidi regione locorum
1489  Quaque die positus mutantem; tempore parvo
1490  Post etiam gemini conspecti, qui quoque lata
1491  Multavere situs in cauda: denique Soli
1492   Cum jam vicinum caudam protenderet astrum
1493  Praelongam, quini supera nigrescere visi,
1494  Hoc genus, et

sulcos
1497   Esse, queant reliquo nam circum lumine vinci,
1498  Et circumposito claro velamine condi,
1499  Sed mage fumantes, et nigros proinde vapores,
1500  In nos conversa qui caudae a parte ferantur:
1501  Pingibus educti fors illi corporis ejus,
1502   Aeris aut crassis surgunt regionibus imi.
1503  Sic cum nostra furunt incendia, depopulantque

aquarum.
1557   Quapropter quid erit, cur credas, quod fuit olim
1558  Vastam cooperiens, et mergens undique Terram
1559  Diluvium, ex propriore ortum traxisse Cometa,
1560  Qui dum transiret propter nos, liquerit unam
1561  Abreptam caudae partem, bos linquit ademptam
1562   Interdum in spinis velut, aut in rupe capella,
1563  Atque illam in magos sese vertisse liquores

1657   Absumatque sua nos flamma voragine volvens.
1658  Si cladis genus hoc, aerumnarumque timendum
1659  Nobis est, aliis plus omnibus ille minari
1660  Visus erat, spaciem horribilem qui protulit olim
1661  Terris ( bis septem prope lusta abiere ) Cometa;
1662   Nam Terrae prope iter non tum illa parte vagantis
1663  Contigerat; quanto subito turbata tumultu

1733  Ducit ubi simul ad Terram Sol, Terraque raptans.
1734  Hoc fiat, nisi se cum Terra Luna quotannis
1735  Convertat circa Solem, proin vim fugientem
1736  Ipsa habeat; qui vi Terram non deferit, atque
1737   Non ruit in Solem. Tantum, cum prima vagtur
1738  Per loca Luna, fugam gravitas ea vincere paulum
1739  In Solem debet, fuga vincere sed gravitatem

1823  Ignotusque fuit; Nilo quis proinde feraces
1824  Non retulit terras Aegypti, ipsumque fluentem
1825  Ullis ire locis, ulloque subire negavit,
1826  Qui subit obstantem septeno gurgite pontum?
1827   Tempora signantem molem noctuque diuque
1828  Cum quis nosse cupit, quae sese ob pondere versat
1829  Suspensa, aut chalybem contortum, ubi noverit intus

1851  Nempe illam proprium si corporis esse repugnes
1852   Munus; at esse putes in res extrinsecus omnes
1853  Inductam summi arbitrio, imperioque potenti
1854  Artificis, talem voluit qui cudere Mundum,
1855  Qualis is est, et non alia ratione ciere
1856  Auctificos motus, quam qua vis illa reposcit.
1857   An pudeat diam hic pro causa adsciscere legem?

quosdam denique fines
1860  Extremos, queis consistas, ut reddier ulla
1861  Non queat ulterius ratio, nisi sola voluntas.
1862   Sic et ab impulsu peragi qui singula rentur,
1863  Si causas iterumque roges, iterumque priores,
1864  Tandem pervenient, ut non penetrabile corpus
1865  Dicant esse, unoque simul non posse teneri

ullos.
1890  Alma licet lux, et phoebeius imbuat aer
1891  Illa loca; usque adeo tenuis natura utrinsque est,
1892   Distare a spatio nihil ut videantur inani.
1893   Sed qui corporibus late spatia omnia complent,
1894  Et spatii rentur naturam, et corporibus unam,
1895  Idem multiplici cunctas res vortice volvunt,
1896  Et causam gravitatis in his, motusque vagantum

1963  Cernimus; intereunt vix orti, impletque cavatos
1964  Protinus unda sinus, quos fecerat ante retorta.
1965  Praeterea vortex aliquod consistere tempus
1966  Possit, si libeat, qui se aequos flectit in orbes;
1967   At compressus ab hac, et ab illa parte tumescens
1968  Quid dubites, quin se cito per se destruat ipsum
1969  Nectens ipse moras, et miscens cuncta tumultu?

orbes;
1995  Descendentia paulatim coguntur in axem
1996  Nam medium, non in formam stipata pilai,
1997  Sed ducentia se in longam teretemque figuram.
1998   Praeterea hic mirus, qui Terram circuit aether,
1999  Unde venit rebus gravitas, ut corpora deorsum
2000  Possit trudere agens, debet majore profecto
2001   Mobilitate rapi, quam qua se Terra revolvit

illa?
2034   Demum, quod superest, totus cum vorticis aestus,
2035  In quo versatur medius Sol, et vaga circum
2036  Sidera, converti super uno debeat axe
2037  Illo ipso, Solem qui trajicit; omnia certe
2038   Sex vaga debebunt quoque circa hunc sidera volvi;
2039  Cur igitur vario declinant omnia flexu?
2040  De mediique abeunt, quo vis properantior, orbis

meatus?
2042  Praeterea qua tum poterit ratione figuram
2043   Astrum unumquodvis de coni segmine primam
2044  Signare, et facere, ut respondeat area semper
2045  Temporibus? qui propterea vult ire fluentem
2046  Sic in vorticibus stipatam materiae vim
2047  Scilicet, ut, quidquid clausum quocumque sub arcu est,
2048   Directosque inter geminis a finibus arcuum

2054  Quantum opus est; contra his protensis longius, arcus
2055  Fit brevior, flexusque adstrictior, area semper
2056  Constet uti sibi par; procul a ratione vagatur,
2057  Talia qui fieri putat, inquam, posse: quis aequo,
2058   Materiae dedit, ut partiri limite campos
2059  Inter se valeat? Se, quo monstrante, peritam,
2060  Mentis

peritam,
2060  Mentis inpos cum sit, tam doctae reddidit artis?
2061  Scilicet impulsu id solo, plagaque geratur?
2062  Tum, si vicini sic possit motus et orbis
2063   Mercurii, qui non turbatur ab interiecto
2064  Astro alio, constare, queant consistere motus
2065  Astrorum, quae sunt porro superedita, et orbes?
2066  Materies defert quae Martem, extenditur ipsum

2136  Dissimiles ad particulas tum protinus itur,
2137   Quae nequeant aeque densarier, et celerare.
2138  Densior in spatio est Soli propiore locanda
2139  Materies; quod qui possit? cum densior omnis
2140  Majores medio fugiendi a vortice nisus
2141  Concipiat, rarasque loco deturbent ab alto,
2142   Et sese statuat per se in regione superna.

extudit artem
2292   Ingenio? An potius quidam ingens impetus intus,
2293  Quod facit, id cogit facere, impellitque sequentem?
2294  Non ego praeteream, qui nobis ferica fila
2295  Donant, et pulchra faciunt in veste nitere,
2296  Innocuos vermes, teneris qui cura puellis
2297   Praecipua, inde sibi ut peplum, pallamque receptent.

2293  Quod facit, id cogit facere, impellitque sequentem?
2294  Non ego praeteream, qui nobis ferica fila
2295  Donant, et pulchra faciunt in veste nitere,
2296  Innocuos vermes, teneris qui cura puellis
2297   Praecipua, inde sibi ut peplum, pallamque receptent.
2298  Tempus ut advenit, cibus et maturuit aptem
2299  In succum interius, splendentia corpora densis

2437   Non opis est nostrae forsan, praesentia quamvia
2438  Omnia sint, atque intra nos peragantur, et ipsum
2439  Afficiant sensum; neque jam deprendere motus,
2440  Id quoque u liceat, sat erit, qui scilicet omnes
2441  Interius varia in nobis ratione geruntur,
2442   Cum volumus, cupimus, gaudemus, percipimusque;
2443  Compositi nimirum motus sunt; proinde necesse

humerosque,
19  Pectoraque, ut liquidis consistere possit in auris
20   Mole sua, neque tam vastum solvatur ob augmen,
21  Proin olim secunda tulit quos terra Gygantes,
22  Qui vitae poterant se se exercere per usus,
23  Credibile est multo compactos crassius artus,
24  Membrorumque toros habuisse, exposcere nostri
25   Corporis, ut nunc est, ratio quam nota videtur,

23  Credibile est multo compactos crassius artus,
24  Membrorumque toros habuisse, exposcere nostri
25   Corporis, ut nunc est, ratio quam nota videtur,
26  Consuetusque modus, qui vitae aptissimus extat.
27  Rara ideo in Mundo sunt portenta, magisque
28  Vulgata in fastis, quam rebus forsitan ipsis,
29  Maximus est elephas inter terrestria vulgo

media omnia tranat.
145   Hinc quoque sit, vigor ut lucis minuatur eundo
146  Pro spatiis in se repetitis; lucidus ingens
147  Namque globus, circa medium qui funditur ignem,
148  Si multas aeque crassas, omnique rotundas
149  Ex parte in facies, quarum ambiat interiorem
150   Perpetuo exterior, desectus mente putetur;
151  Tempore

153  Dein aliam ipsa eadem, atque aliam dein usque remotam,
154  Abductamque magis; facie quapropter in omni
155   Densa magis lux est, quo sit minor ipsa, vel ejus
156  Quo minor est, mediam qui findit, maximus orbis,
157  Quo minus aut spatium a medio est in se repetitum.
158  Quam tibi rem supera quoque dixi, quam quoque tentans
159   Deduxi loquerer, circum spatiis quae funditur amplis:

fluminis errant
184   Laevam intra thalamum, loca vere dextra tenentes:
185  Cunctaque sunt propriis fucata coloribus apte;
186  Lucis enim radii, veniunt qui rebus ab ipsis,
187  Trajiciunt dum tenue foramen, mutua sese
188  Invertunt ratione situs, vicibusque locorum
189   Mutatis muro impinguntur; proinde necesse est,
190  Res

210  Praeferet aequi orbis speciem, atque aequaliter oris
211  Extensis circum claudetur: at aequore si tum
212  Excipiatur in obliquo; de segmine primo
213  Forma erit haec coni, radiis qui consit ab ipsis;
214   Et gemina hinc illinc de parte excurret in ovum.
215  Effigie has maculas etiam super ore natantes
216  Phoebeo videas; et subter praetereuntem

242  At quia trajiciens radius sublime foramen
243  Recta pergit, uti docui, a quocumque profectus
244   Puncto Solis, erit, flexum ut metirier ejus
245  Possis illud ad aes, tam qui nempe altior intus
246  Ducetur, quam qui depressior, inde utriusque
247  Prendere discrimen, nostrique a verticis oris
248  Quantum limbus et hic Solis tum, distet et ille,

243  Recta pergit, uti docui, a quocumque profectus
244   Puncto Solis, erit, flexum ut metirier ejus
245  Possis illud ad aes, tam qui nempe altior intus
246  Ducetur, quam qui depressior, inde utriusque
247  Prendere discrimen, nostrique a verticis oris
248  Quantum limbus et hic Solis tum, distet et ille,
249   Lampadis et visam, quae sit, cognoscere molem

est;
436  Tunc equidem, dum carpit iter lux aurea, legi,
437  Quam doceo, subici lucem debere negarem:
438  At quia neglecta hac saepe illic lege, fit, horae
439   Dimidiae qui sit par, error, et hic quoque raro
440  Incisae rebus bene consensere tabellae,
441  In quibus est lucis magnum, non omne, viarum
442  Discrimen; Comitum certe debere aliorum

ipsa videri
552  Illa in planitie positos tunc ire per orbes,
553   Quae paribus spatiis disjuncta sit undique magno ab
554  Aequore, quo Tellus fertur circum annua Solem.
555  Qui cunctarum orbes Stellarum (has excipe, si quae
556  Ipso signiferi fulgere in calle videntur)
557  Prospecti obliqua ratione magisve minusve
558   Debent in graciles magis aut minus ire figuras,

non concita currat,
583   Immotam rem stare loco non posse videri,
584  Quo stat revera, at progressam, qua regione
585  Progreditur spactans oculus: proin effice longum,
586  Qui medio pateat, tenique foramine tantum,
587  Transpectumque tubus tibi supra, et praebeat infra,
588   Ast idem latere ex omni sit caetera clausus;
589  Tum sic dirige, uti res fulgens transpiciatur:

655   Percipe nunc oculum Terra in peragtante locatum
656  Obverti in sidus quodcumque; tuebitur ipsum
657  In regione alis, quam qua micat, utpote in illo
658   Tramite promotum in speciem, qui tramite Terrae
659  Distet ab ingenti spatiis aequalibus; et cum
660  Continuo rectos commutet Terra meatus,
661  Dum post integrum loca gyrum prima revisat,
662  Siderei illa

videmus,
673   Praemonstrant primam coni de segmine formam.
674  Jam quoniam quidquid variam est, dum Terra peragrans
675  Commutat caeli aspectus, in calle locatur
676  Illo, qui spatiis longe disjungitur aequis
677  A Terram Solemque una nectente meatu;
678   Et quoniam quidquid varium est labentia propter
679  Lumina per caelum lucis, stat tramite in illo,

aequis
677  A Terram Solemque una nectente meatu;
678   Et quoniam quidquid varium est labentia propter
679  Lumina per caelum lucis, stat tramite in illo,
680  Aeque a Terra qui distat tramite, tangens
681  Quo via dirigitur, nimirum circumeuntis
682  Terrae orbem tangens, inter quam rectus, et illum
683   Est flexus radium; nonne est opus ob rationem

692  Reddere diversis quod Terrae aspectibus actae
693   Forte queas, totam et rem causae jungere utrique:
694  Utraque causa etenim circum facit ire videri
695  Orbe super sidus, qui coni segmine formam
696  Praeferat e primo; sed eo discrimine tantum,
697  Altera ut haec faciat causa uno certa teneri
698   Tempore cum loca, causa prior tres differat illa

748   Vita queat; siquidem si non tam mobilis esset,
749  Non illic ullum corpus, quod nempe movetur,
750  Aspiceremus, ubi est, sed quo fuit ante, profundi
751  Cum radii coepere, loco, qui nostra cientes
752  Lumina percellunt; at lumina si moveantur
753   Nostra, hand hos intra via erit directa, neque ictus
754  Res in eas directus item, ut paulo ante probavi,

scilicet una est,
781  Unde gradus consit; spatio deducere corpus
782  Aegre illo possit, decies quod partibus extet
783   Mille minus spatio, quod nos corpusque sit inter.
784  Qui Venerem colit, aut propiore a Sole perustum
785  Mercurium, quoniam paulo velocius ibit,
786  Majorem paulo hunc, quam nos, at semper habebit
787  Exiguum errorem: tum si quis forte Cometae

assuetusque
850  Credere sis itidem subitam: sed define prorsus
851  Mirari, genus id, volvens exempla per usus
852  Vitae multa tuos servata, expostaque sensu;
853   Ut sonitus, qui se haud momento fundit in uno
854  Per spatia: ipsum abiit fulmen, cum signa tonante
855  Fulminis audimus caelo: vox missa per auras
856  Saepe et adhuc resonat, clauso procul ore vocantum:

de sidere jacta
895  Jamdudum, atque adstant confecto denique longae
896  Quae tracta vicina viae, ingressuraque, si nil
897  Impediat, vel palpebras tactura levi ictu?
898   Sic qui fluminis in torrentem decidit alveum,
899  Extemplo madefit lympha, quae non salit alte
900  Tum de fonte procul, sed quae jam eruperat ante
901  Illinc, spumosoque ruit propter pede lapsa.