Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: qui Your search found 28609 occurrences
First 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 7966-9895:7966. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] pręstanda c. 1 De fidei constantia et uirtute c. 2 De fide sine operibus c. 3 De perfidia c. 4 In illos qui de miraculis quę scripta sunt dubitant c. 5 De Ecclesia fide fundata c. 6 In eos qui in ecclesia nequiter se habent c. 7 De Lege et Euangelio c. 8
7967. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] De perfidia c. 4 In illos qui de miraculis quę scripta sunt dubitant c. 5 De Ecclesia fide fundata c. 6 In eos qui in ecclesia nequiter se habent c. 7 De Lege et Euangelio c. 8 In contemptores Legis uel Euangelii c. 9 De conuersis ad Deum c.10
7968. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] De obstinatione non admittentium poenitentiam c. 13 Ad desperantem exhortatio c. 14 De peccatorum confessione c. 15 De iis qui confiteri negligunt c. 16 De sacramento corporis Christi c. 17 In eos qui sacramentum male sumunt c. 18 In eos qui sacramentum sumere recusant
7969. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] 14 De peccatorum confessione c. 15 De iis qui confiteri negligunt c. 16 De sacramento corporis Christi c. 17 In eos qui sacramentum male sumunt c. 18 In eos qui sacramentum sumere recusant c. 19 De ieiunio et refectione c. 20 Quale debet esse
7970. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] De iis qui confiteri negligunt c. 16 De sacramento corporis Christi c. 17 In eos qui sacramentum male sumunt c. 18 In eos qui sacramentum sumere recusant c. 19 De ieiunio et refectione c. 20 Quale debet esse ieiunium et quanta sit eius uirtus c. 21 De uitio
7971. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] ingratitudine hereticorum et Iudę proditione c. 10 De officio catholici prędicatoris c. 11 Quid potissime prędicandum sit c. 12 Qui prętermittendi et qui docendi et qualiter corripiendi c. 13 Vt prędicator ab adulatione procul sit et prędicandi tempora obseruet c. 14 De prędicantium meritis
7972. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] hereticorum et Iudę proditione c. 10 De officio catholici prędicatoris c. 11 Quid potissime prędicandum sit c. 12 Qui prętermittendi et qui docendi et qualiter corripiendi c. 13 Vt prędicator ab adulatione procul sit et prędicandi tempora obseruet c. 14 De prędicantium meritis c. 15
7973. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] Charitatis De superbię uitio c. 1 Quanta mala pariat superbia c. 2 In eos, qui sanctitatis ostentatione alios carpunt c. 3 Quod superbi succumbant passionibus | et quę sint illa per quę notantur superbi c. 4 Quod alii dignitate, alii
7974. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] precium uirtus, ut Stoici dixerunt,
sed uirtuti merces accedet:
pro mortalitate immortalitas,
pro corruptione incorruptio,
pro miseria beatitudo.
Denique Deo ipso frui licebit,
cum Dei iussa peregerimus,
eius-que
7975. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] de iis quę non uidimus, nobis testati sunt, indubitatę credulitatis assensu suscipiamus.
Ut iacto rectę fidei fundamento |
cęteras quibus beata uita comparatur, uirtutes superędificare possimus |
et de nobis dici queat:
7976. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] plurimum prodest Euangelii fides,
cum nos delictorum, quibus Deum homines-que offendimus, penitet .
Idem alibi pręcipit
dicens:
7977. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] posthabentes.
Iccirco quidem et ad Samaritanam mulierem,
id est ad animam per fidem saluandam
ipse ueritatis magister Christus dixit:
7978. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
Iccirco quidem et ad Samaritanam mulierem,
id est ad animam per fidem saluandam
ipse ueritatis magister Christus dixit:
7979. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] id est ad animam per fidem saluandam
ipse ueritatis magister Christus dixit:
7980. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
7981. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
Cęterum fieri solet, ut ad sectę huius professionem accedentes
nonnihil suspensum animum primitus gerant,
deinde (si tamen dignoscendę ueritatis proposito hoc agunt) magis
illuminati |
nihil uerius esse existimant quam quod Sacrarum Litterarum monumentis contineri cognoscunt.
Qui ita in fide stabiliri cupiunt
(omnes autem cupere debent)
Deo supplicent |
et hominem illum imitentur, qui in Euangelio ait:
7982. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
deinde (si tamen dignoscendę ueritatis proposito hoc agunt) magis
illuminati |
nihil uerius esse existimant quam quod Sacrarum Litterarum monumentis contineri cognoscunt.
Qui ita in fide stabiliri cupiunt
(omnes autem cupere debent)
Deo supplicent |
et hominem illum imitentur, qui in Euangelio ait:
7983. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] enim et credebat |
et quasi incredulus nutabat.
Et quoniam experimento iam didicerat |
suam credulitatem omnino infirmam esse et imbecillem,
nisi
7984. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] iam de religione nihil dubitant,
continuo de Iudea ad montes transmigrare cupiunt,
ad altiora uirtutum culmina conscendere nituntur |
et credendo in Filium peruenire festinant ad Patrem |
ipso Filio dicente:
ad montes transmigrare cupiunt,
ad altiora uirtutum culmina conscendere nituntur |
et credendo in Filium peruenire festinant ad Patrem |
ipso Filio dicente:
festinant ad Patrem |
ipso Filio dicente:
način
izražavanja.
tunc reliquum erit, ut nobis ad bene beate-que uiuendum et cupiditas
accendatur |
et detur facultas.
Quod quidem futurum pollicetur Dominus dicens:
uiuendum et cupiditas
accendatur |
et detur facultas.
Quod quidem futurum pollicetur Dominus dicens:
ipse prius et didicerit et fecerit.
Semper tamen meminerit |
ad fidei perfectionem non nisi Deo adiuuante se posse peruenire.
cum Saluator dicat:
nisi Deo adiuuante se posse peruenire.
cum Saluator dicat:
Saluator dicat:
nostrum est,
ut autem uelimus et possimus, Dei est.
sitit inquit,
ueniat ad me et bibat.
Sitiant igitur et esuriant iustitiam,
qui iustitię pabulo saturari uolunt |
et tunc demum ex abundantia cordis os loquetur.
Ipse enim subiungit dicens:
qui credit in me, sicut dicit Scriptura,
flumina de uentre eius fluent aquę uiuę.
quod exponens euangelista ait:
hoc autem dixit de Spiritu,
quem accepturi erant credentes in eum .
Fidelis ergo Christianus
de Spiritu,
quem accepturi erant credentes in eum .
Fidelis ergo Christianus
Minime quippe ociosi sunt,
qui
sine me nihil potestis facere.
Itaque ut possimus,
ut ualeamus ad uitę melioris perfectioris-que
statum peruenire,
futuri ędificii fundamenta non alibi ponenda sunt |
quam supra firmissimam petram Christum ,
qui de semet loquens ait:
peruenire,
futuri ędificii fundamenta non alibi ponenda sunt |
quam supra firmissimam petram Christum ,
qui de semet loquens ait:
Credidit Abraham Deo,
et reputatum est ei ad iustitiam .
Fides sola nunquam ei ad iustitiam reputaretur,
nisi congruis fidei uirtutum ornamentis sese excoluisset.
Et hoc est quidem quod alibi ait Dominus:
Jo. 14.
8001. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] facio,
et ipse faciet,
et maiora horum faciet.
Maius enim est |
pie iuste-que uiuere |
quam miracula facere, quę etiam per impios quandoque fiunt.
Sed
8002. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
et maiora horum faciet.
Maius enim est |
pie iuste-que uiuere |
quam miracula facere, quę etiam per impios quandoque fiunt.
Sed
8003. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Cęterum nisi rectę religionis fides semel suscepta constanter teneatur,
uirtutes quoque effluere ac dissipari necesse est.
Conuulso quippe fundamento |
quicquid superędificatum fuerit, corruet.
Firma sane fides fuit cęcorum illorum,
qui increpati ut tacerent, magis clamabant:
Cęde, ure, occide inquiunt.
patientis ipsam morbo liberauit:
Filia fides tua te saluam fecit.
Fides leprosos mundauit,
et ei qui reuersus pro beneficio accepto gratias egit dicitur:
uiua in pedes se erexit .
Fidei denique merito Martha et Maria Lazarum fratrem,
quem mortuum sepultum-que et iam fetentem fleuerant,
iterum uiuum receperunt.
dicente Domino:
hoc maximum quidem est,
quod per eam ipsi credentes de mundi huius miseriis
Omnis inquit qui confitebitur me coram hominibus,
confitebor et ego eum coram Patre meo qui in cęlis est .
Si ergo in terra, ut oportet crediderimus,
illic certe in cęlesti gloria coronabimur, ut optamus.
et ego eum coram Patre meo qui in cęlis est .
Si ergo in terra, ut oportet crediderimus,
illic certe in cęlesti gloria coronabimur, ut optamus.
Luc. 1.
uerbis credere se aiunt,
factis non probant.
de quibus Dominus ait:
Dicunt, et non faciunt.
Illis utique comparandi, qui Christum spinis coronatum
genuflexi adorabant,
non ut eum uenerarentur,
sed ut deriderent;
uel etiam illis simillimi, qui eidem sitienti uinum quidem porrigebant,
sed felle mixtum.
inuitatus ueniat,
uestem tamen nuptialem, hoc est uirtutum ornamenta non habens |
de ędibus eliminatur |
et quod deterius est, manibus pedibus-que ligatis proiicitur in tenebras exteriores.
Ibi erit inquit, fletus et stridor dentium;
ut discas eos damnandos esse,
qui uel per ocium | uel per malitiam |
beatitudine fidelibus promissa se fecerint indignos.
Domine aperi nobis.
ipso Domino aditum pręcludente ac respondente:
omnia?
Illos autem nescire dicitur Deus,
quos a se reiicit | et
Illos autem nescire dicitur Deus,
quos a se reiicit | et
nescire dicitur Deus,
quos a se reiicit | et
subditur:
fici arbore apparuit quę quoniam fructibus carebat,
maledicto Domini arefacta etiam folia quę sola habebat amisit.
Exiccato autem omni humore |
nulli usui apta nisi ignibus fuit.
Ita nonnulli
flecti queat,
saltem nostri ea secum consyderantes |
in proposito fidelis professionis
intentius perseuerent
fortius-que stabiliantur.
fidelibus promissa,
sed poena infidelibus proposita puniatur.
Poenę autem uel maxima pars erit meminisse ęternę beatitudinis quam
amiserunt |
minas Domini contemnendo dicentis:
minas Domini contemnendo dicentis:
sermones,
hunc Filius hominis erubescet,
cum uenerit in maiestate sua et Patris et sanctorum angelorum.
et iterum:
et iterum:
summi boni participes esse nullo modo possunt increduli,
additur dolori cumulus,
quod continuo post uitę huius finem summum malum subire cogantur.
ipso actum iri,
si molari lapide ad collum alligato in mare proiiciatur.
Etenim remissior poena eum manet, qui per incredulitatem se solum
perdit |
et peruersa suasione alios non inquinat.
Quamuis autem leuius crucietur,
ęternę tamen morti,
sicut et illi, qui alienę subuersionis autores sunt, obnoxius est.
Si non credideritis inquit, quia ego sum, in
peccato uestro moriemini.
Quid sit ita mori, Ioannes in Apocalypsi ostendit dicens:
et bonarum mentium
seductoribus perniciosa est conuersatio.
eius uelare |
qui-que caput ipsius et spinis compungere |
et harundine ausi sunt uerberare.
Nam Christi caput Deus, Christus autem caput nostrum est.
Rursum siquem circa humanitatem
eius errare senseris,
eum sic existima, quasi qui ipsum uestibus exuat et nudum extentum-que
affigere cruci non dubitet.
heretici.
caput nostrum est.
Rursum siquem circa humanitatem
eius errare senseris,
eum sic existima, quasi qui ipsum uestibus exuat et nudum extentum-que
affigere cruci non dubitet.
heretici.
destruere
et euertere conantur | et sancta eius prophanare.
Male interpretantur Scripturas diuersi-que sensus dogmata conscribunt,
et se ueritatis assertores esse prędicant,
ut Iudam imitati osculo Christum prodant |
et spongiam fellis calamo impositam ori eius offerant,
illis ipsis qui olim hoc egerunt deteriores.
Siquid eos petieris, porrigent tibi
pro pane lapidem,
pro pisce serpentem,
pro ouo scorpionem.
pro bono uidelicet malum,
pro ueritate mendacium,
pro antidoto uenenum.
eorum cognoscetis eos.
Aut enim terrenarum rerum studiosi cęlestia contemnunt |
ociosi-que in foro negociantur,
et in uinea Domini operari nolunt.
Dominum |
et cum custodibus accepta pecunia negantes eius resurrectionem.
aut de omnibus dubii atque animo suspensi nihil affirmare audent.
quibus dicitur:
lapides, in quibus semen uerbi Dei arescit,
et spinę in quibus pręfocatur,
et uia in qua conculcatur.
quibus Dominus ait:
Quod scimus loquimur,
et quod uidimus testamur,
et testamentum nostrum non accipitis.
Hi sunt qui lapides cordis sui tollunt,
ut his obstinationis telis Christum repellant |
et ipse abscondit se, nequando ueritatem
agnoscant,
qui mendacio iam occalluerunt.
quibus si ipse sua uoce dixerit:
Ego sum,
retrorsum abibunt |
et in eodem corruent luto uitiorum, quo tam nequiter infecti sunt.
Et quoniam obcęcauit eos ipsa animi malignitas,
cum etiam ab aliquo fideli
Huius mundi dominus diabolus est.
Apostolus enim cum de diabolo loqueretur, Princeps mundi huius inquit.
et ne incertum esset de quo mundo diceret, addidit:
in me aliquid esse supra hominem?
Cęci uident,
claudi ambulant,
leprosi mundantur,
mortui resurgunt,
et uos me hominem esse confitemini, Deum negatis.
Talia et ab hominibus facta sunt inquiunt.
sed qui hoc fatentur, nonne uerius dicerent |
non ab hominibus sed per homines facta fuisse,
si consyderare uellent,
in cuius nomine, quo inuocato facta sint.
Quod si hęc miracula, ut debent, facta esse a Deo credunt |
et
cur ei non credunt?
cur eius uerbis fidem non pręstant?
cum etiam ipsi homines, quibus
cinere poenitentiam egissent.
veruntamen dico uobis |
Tyro et Sydoni remissius erit in die iudicii quam uobis.
Tyrus et Sydon ciuitates idolatrę erant |
uitiis-que deditę,
et tamen his acerbius punientur illi,
qui cum per inuocationem Christi non pauca prodigia facta uiderint,
Christum non ut Deum recipiunt |
et minus aliquid Patre habere affirmare non dubitant.
In illos qui de miraculis quę scripta sunt dubitant.
Caput V
idolatrę erant |
uitiis-que deditę,
et tamen his acerbius punientur illi,
qui cum per inuocationem Christi non pauca prodigia facta uiderint,
Christum non ut Deum recipiunt |
et minus aliquid Patre habere affirmare non dubitant.
In illos qui de miraculis quę scripta sunt dubitant.
Caput V
Sunt qui signa illa quidem facta fuisse
legunt,
sed an uere facta fuerint, animo suspensi sunt |
ac simile aliquid suis ipsi oculis | intueri spectare-que
non pauca prodigia facta uiderint,
Christum non ut Deum recipiunt |
et minus aliquid Patre habere affirmare non dubitant.
In illos qui de miraculis quę scripta sunt dubitant.
Caput V
Sunt qui signa illa quidem facta fuisse
legunt,
sed an uere facta fuerint, animo suspensi sunt |
ac simile aliquid suis ipsi oculis | intueri spectare-que affectant.
quibus respondens Dominus ait:
animo suspensi sunt |
ac simile aliquid suis ipsi oculis | intueri spectare-que affectant.
quibus respondens Dominus ait:
et adultera signum quęrit.
et quoniam qui dubitant, indigni sunt ut tale aliquid cernant:
Signum inquit non dabitur ei nisi signum Ionę prophetę.
Quęri potest, cur dictum sit:
et signum non dabitur ei ,
cum Iudeis incredulis multa signa data fuerint?
Sed qui signo,
id est miraculo Dominicę resurrectionis,
cuius typus Ionas fuit,
non crediderunt,
quod maximum erat ,
multo minus aliis non ita magnis credere poterant.
Maius est enim semet a morte reuocare ad uitam quam alios,
et ad uitam
uitam incorruptibilem atque immortalem |
quam ad corruptibilem et mortalem.
Non est ergo eis datum signum efficacius ad credendum Christo |
quam ipsa resurrectio Christi.
quam tamen subornatis per largitionem custodibus denegare conati sunt.
Eorum perfidiam imitantur,
qui miracula ipsi cernere quęrunt |
et de illis quę in Euangelio recensentur dubitant.
custodibus denegare conati sunt.
Eorum perfidiam imitantur,
qui miracula ipsi cernere quęrunt |
et de illis quę in Euangelio recensentur dubitant.
Iure igitur et merito talibus exprobrauit Dominus dicens:
Nisi signa et prodigia uideritis, non creditis.
Et, si non credideritis inquit, quia ego sum,
moriemini in peccato uestro.
mori autem in peccato (ut supra ostendimus) omni alia morte peius
est.
Qui dubitat, Christi aduersarius esse conuincitur | ipso dicente:
Et, si non credideritis inquit, quia ego sum,
moriemini in peccato uestro.
mori autem in peccato (ut supra ostendimus) omni alia morte peius
est.
Qui dubitat, Christi aduersarius esse conuincitur | ipso dicente:
Per hanc ergo fidem diuinitus nobis reuelatam ędificata est Ecclesia
supra firmissimam petram Christum,
Dei Filium,
Dominum nostrum.
Si fideles simus ipsi sanctę Dei Ecclesię |
cujus caput est Christus,
membra corporis Christi sumus.
Qui autem non credit Ecclesię |
nec potestati eius subjicitur,
ille abscisus et abiectus est |
atque cum mortuis computatus,
nisi forte poenituerit eum erroris |
ac rursum per fidem iunxerit se Ecclesię mandata-que ejus perfecerit.
Solo enim fidei glutino corporis huius membra
diuina superiores euasere.
Suscepto enim Iesu in naui cessauit uentus |
et turbines errorum dissipati sunt.
Sed obserua, quod ad laborantes uenit Saluator,
non ad desides et pigros et a iustis operibus ociosos.
Qui ergo quod per se facere potest non omittit, facile impetrabit,
ut etiam illa quę per se facere nequit, efficiat.
Porro primę ab initio Ecclesię illa in Euangelio parabola est:
orationis armis accincti et cęlestis contemplationis fide protecti.
Sequitur:
Et peregre profectus est.
non discedendo sed permittendo,
ut in utranque partem libera sit operandi facultas.
Misit deinde seruos ad fructus uineę colligendos ;
misit enim prophetas, qui mandatorum Dei obedientiam exigerent. sed
agricolę
id est, Iudei proterui | et nullius bonę discipline
patientes,
nec Dei sui nunciis pepercerunt,
alium afficiendo uerberibus
ut Micheam,
alium uulnerando ac perimendo
ut
dicere possimus
Vidi Dominum et hęc dixit mihi .
In eos qui in ecclesia nequiter se habent.
Caput VII
Cęterum meminisse debemus |
illis in ecclesia non esse locum,
qui terrenis intenti negociis |
corpus non animum in eam afferunt.
ne tunc quidem uanis colloquiis et nugis inutilibus abstinentes |
iocis-que et risu,
cum a Sacerdote diuina peraguntur.
animum in eam afferunt.
ne tunc quidem uanis colloquiis et nugis inutilibus abstinentes |
iocis-que et risu,
cum a Sacerdote diuina peraguntur.
Sciant eos minus fortasse culpabiles fuisse ,
qui Domini flagello eiecti fuere de templo dicentis:
minus fortasse culpabiles fuisse ,
qui Domini flagello eiecti fuere de templo dicentis:
peruertant,
zizania superiacientes, ubi satum est triticum.
Ecclesię uero sanctę fortissimi parietes sunt | Lex et Euangelium.
Nihil enim (ut Apostolus ait) ad perfectum adduxit Lex.
Atque ideo dicitur:
uim patitur,
et uiolenti rapiunt illud.
Tunc enim primum uim intulimus cęlesti regno,
cum pro nobis pugnante Christo uictus est
ille,
qui omnes ab Adam descendentes ob delictum uinctos tenuit.
Disce tamen quod uiolenti rapiunt illud non ignaui |
nec qui a uitiis superantur,
sed qui his repugnando uictores euadunt.
Nullibi autem certior uincendi spes quam in Euangelio,
in quo certantibus suffragatur gratia.
Tunc enim primum uim intulimus cęlesti regno,
cum pro nobis pugnante Christo uictus est
ille,
qui omnes ab Adam descendentes ob delictum uinctos tenuit.
Disce tamen quod uiolenti rapiunt illud non ignaui |
nec qui a uitiis superantur,
sed qui his repugnando uictores euadunt.
Nullibi autem certior uincendi spes quam in Euangelio,
in quo certantibus suffragatur gratia.
uelamento latuerant.
postea acceptum homo misit in hortum suum, et creuit |
et factum est in arborem magnam.
In omnem enim terram sparsit se ueri Dei sonus,
qui prius Judeę tantum finibus arctabatur.
Et uolucres cęli inquit, requieuerunt in ramis eius.
Illis quippe in Euangelio iocunda quies est,
qui spem suam de terra tollentes in cęlo collocant.
neque quicquam de promissionibus Christi dubitantes aiunt:
Sarra liberę
prolis mater,
qua libertate donauit nos Christus.
qua libertate donauit nos Christus.
quę super terram!
In contemptores legis vel evangelii.
Caput IX
Sed neque Legis contemptoribus impune erit,
cum diuinus sermo dicat:
neque Legis contemptoribus impune erit,
cum diuinus sermo dicat:
per Hieremiam Spiritus Sanctus affirmat dicens:
qui ad Legis pręscriptum sponte seruire Deo neglexerunt,
nuiti seruiant inimicis Dei genti-que infideli.
Et si talia Legis pręuaricatoribus debentur,
quanto magis aduersus Euangelii sui irrisores indignatio desęuiet Christi?
Horum autem qui Euangelium despicere uidentur, tria genera sunt.
Alii quippe ne audire quidem uolunt diuinos,
qui in ecclesia recitantur sermones.
alii autem audiunt,
sed quę pręcipiuntur,
ea exequi aspernantur.
alii uero magis temerario ausu ita audiunt,
ut ea econtrario
Et si talia Legis pręuaricatoribus debentur,
quanto magis aduersus Euangelii sui irrisores indignatio desęuiet Christi?
Horum autem qui Euangelium despicere uidentur, tria genera sunt.
Alii quippe ne audire quidem uolunt diuinos,
qui in ecclesia recitantur sermones.
alii autem audiunt,
sed quę pręcipiuntur,
ea exequi aspernantur.
alii uero magis temerario ausu ita audiunt,
ut ea econtrario arguere pręsumant,
et ueritatis uerba quę non intelligunt,
peruertere aliquo modo
peruertere aliquo modo conantur.
De primis conqueritur Dominus ad eosdem dicens:
ad eosdem dicens:
7
surdi et muti forent.
sed ut deterius peccent,
et leuam aurem habent, qua ea quę carnis sunt auidissime auriant ,
et sinistram linguam, qua uel nugas garriant |
uel alios infament
uel proximo maledicant.
Quod nisi tandem ad Christum adduci se permiserint,
qui labefactata solo uerbo instaurat,
quis eos curare poterit?
De istis (ut reor) prophetauit Apostolus cum diceret:
Ad Timo. scda. 4
recitationum uacare auditionibus queunt.
Transeamus ad eos, quos auditores tantum et non factores uerbi esse
diximus,
de quibus Domini sententia est :
diuinę continent Scripturę
8094. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] est hic sermo | quis potest eum audire? Nihil credunt nisi quod naturę consentaneum putant, et nesciunt omnium auctorem supra naturam esse | et ut se talem probet, super naturalia loqui operari-que solere. Quibus qui non adhibuerit fidem, necesse est, ut Dei omnipotentiam deneget | fateatur-que quod naturaliter fieri nequit, id nec diuinitus fieri posse. Qua in re naturam deum alterum constituere uidentur, si nihil maius Deo quam naturę tribuendum censent. Quibus Dei uerbum respondens
8095. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sanctę Trinitatis mysterium in una deitate, nisi fides teneat, lingua non explicat. Ob hoc quidam, quia comprehendere nequeunt, retro cedunt, cum potius persuadere sibi deberent | tanto ea magis Deo tribuenda esse, quanto minus a nobis, qui homines non dii sumus, possint intelligi. Alioquin fateri oporteret, quod nemo unquam ausus est dicere, aut Deum non esse homine maiorem | aut hominem Deo esse ęqualem, si ad omnia quę Dei sunt, humani uis intellectus posset
8096. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quod nemo unquam ausus est dicere, aut Deum non esse homine maiorem | aut hominem Deo esse ęqualem, si ad omnia quę Dei sunt, humani uis intellectus posset penetrare. Sunt tamen nonnulli , qui in peruersitatis suę proposito ita obdurant, ut credulitatem nostram etiam irridere non dubitent. atque hi fere sunt, qui gentilium philosophorum argutias secuti nihil credendum putant, quod ipsa hominis ratio nequeat inuestigare, et suorum ambagibus
8097. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] omnia quę Dei sunt, humani uis intellectus posset penetrare. Sunt tamen nonnulli , qui in peruersitatis suę proposito ita obdurant, ut credulitatem nostram etiam irridere non dubitent. atque hi fere sunt, qui gentilium philosophorum argutias secuti nihil credendum putant, quod ipsa hominis ratio nequeat inuestigare, et suorum ambagibus argumentorum usi, quicquid non satis intelligunt, id uerum esse denegant.
8098. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ad gentes.
Quę uidelicet et audiunt Euangelii prędicationes |
et quod audiunt credunt |
et quod credunt opere complere pro uiribus nituntur.
Vos uero increduli mementote ab ipsa ueritate id est a Dei Filio dictum:
8099. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8100. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Imitemur Symonem leprosum,
ut flagitiorum lepra curati mereamur hospitem habere Christum.
Neque nos prioris uitę pudor impediat |
aut horror in desperationem trahat.
8101. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] est, qui ad coenam inuitari iubet
pauperes, debiles, cęcos | et claudos
id est omni scelerum genere inquinatos,
et neminem prorsus repudiat ad se cum peccatorum
poenitudine accedentem.
8102. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] prorsus repudiat ad se cum peccatorum
poenitudine accedentem.
8103. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] se cum peccatorum
poenitudine accedentem.
8104. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ei imponente curatur |
et cęlum aspicere incipit,
quę tanto tempore pecudum more terram tantum spectauerat.
8105. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] | ad tenebras exteriores, ubi est fletus et stridor dentium | et poenarum finis omnino nullus. Beati igitur illi, quorum antequam iudicabuntur, erunt praua in directa et aspera in uias planas. qui priusquam opera ipsorum iustitię libra examinabuntur, luporum feritatem quam induerunt, cum agnorum mansuetudine commutabunt. Nunc ergo tempus acceptabile, nunc dies salutis, nunc accessus ad
8106. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
luporum feritatem quam induerunt, cum agnorum mansuetudine
commutabunt.
Nunc ergo tempus acceptabile,
nunc dies salutis,
nunc accessus ad eum datur, a quo dictum est:
8107. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] eum datur, a quo dictum est:
8108. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] es.
quia, dum te audire uel loqui ea quę mundi sunt nimium delectat,
ab his quę Dei sunt,
et aures auertis ne audias,
et os comprimis ne loquaris.
Cum surdo igitur et muto a Domino posce remedium |
Ille huiusmodi | hominis aures digito tetigit et saliua linguam,
atque is qui utroque malo affectus fuerat,
utroque liberatus abiit.
8109. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Statim enim (ut Marcus ait) apertę sunt aures eius,
et solutum est uinculum linguę eius,
et loquebatur recte.
Postremo quibuscunque uitiis corruptus uiuis,
ita ut mortuus sis cum uiuas,
quantum potes ad illum qui uiuificat mortuos te uerte.
8110. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] recte.
Postremo quibuscunque uitiis corruptus uiuis,
ita ut mortuus sis cum uiuas,
quantum potes ad illum qui uiuificat mortuos te uerte.
8111. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Pelle igitur moras omnes | et prauas cupidines de pectore proiicere festina | atque de spelunca latronum fac domum orationis in qua habitare dignetur Christus. Hoc pacto qui nunc nouissimus es apud Deum, iam inter primos computaberis . In nouissimis erant Mattheus, Zacheus, latro, sed conuersi ad Dominum | primi facti sunt. Mattheus reliquit teloneum, et fit apostolus. Zacheus auariciam
8112. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Latronem aliena per uim rapuisse penituit ,
et Saluatori se commendans meruit de cruce transferri in paradisum.
Audi Christum clamantem:
8113. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et ego reficiam uos. Hinc tu tandem ad uocantem conuersus dic: Iniquitates meę supergressę sunt caput meum, et sicut onus graue grauatę sunt super me. Tunc ille occurrens tibi | protinus te omni fasce liberabit | et expeditum ad se trahere incipiet. ut qui flagitiis coopertus mergebaris in profundum, iam his omnibus emundatus ascendas in cęlum. De aversis a Deo. Caput XI Et cum tanta felicitas sit eorum, qui ad Deum
8114. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] incipiet. ut qui flagitiis coopertus mergebaris in profundum, iam his omnibus emundatus ascendas in cęlum. De aversis a Deo. Caput XI Et cum tanta felicitas sit eorum, qui ad Deum conuersi mores suos corrigunt, non ambigimus ęque grandem esse miseriam illorum qui obdurantur. Prędica, argue, obsecra, increpa | opportune importune |
8115. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in cęlum. De aversis a Deo. Caput XI Et cum tanta felicitas sit eorum, qui ad Deum conuersi mores suos corrigunt, non ambigimus ęque grandem esse miseriam illorum qui obdurantur. Prędica, argue, obsecra, increpa | opportune importune | nihil proficis, cum in spinis, quę sementem uerbi Dei pręfocant seminas
8116. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] animum a cęlestium contemplatione |
et caduca bona ęternis pręferre compellunt ,
quia hęc futura expectantur,
illa uero pręsenti uoluptate deliniunt.
ita ut quę nondum habentur,
iam uel non esse omnino |
uel haberi non posse credantur.
Illi ergo qui tam impie subuersi sunt,
nec fidei certę | nec firmę spei sunt.
Alii luxurię, alii auaritię student |
et cum sensuum suorum affectibus seruiant,
uirtutibus uacui et ad uitia proni efficiuntur.
8117. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] firmę spei sunt.
Alii luxurię, alii auaritię student |
et cum sensuum suorum affectibus seruiant,
uirtutibus uacui et ad uitia proni efficiuntur.
8118. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uacui et ad uitia proni efficiuntur.
8119. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] infernalis cruciatus, quem mox subire coguntur. Sed iam istos in damnationis interitum tam pertinaciter currentes relinquamus, cum etiam ab ipso omnium Domino relicti esse uideantur. et illis pro tempore consulamus, qui ad capessendas accedunt uirtutes, ut in eo bono quod semel sibi proposuerint constanter perseuerent. Sicut enim in uitiis obdurare perniciosissimum est, ita in beneuiuendi cura minus esse constantem | turpe indecorum-que
8120. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] intra nos est, sanari filia poterit. Est autem constantis animi repugnare cupiditatibus, a bono instituto nunquam deflecti, et cum semel ad colendam ęqui honesti-que uirtutem conuersus fueris, nusquam ab ea discedere uelle. Profecto qui sic sibi constiterit, intrepidus uitę finem expectabit, spe certissima firmatus de morte se transiturum ad immortalitatem | et illam beatitudinem, quam nec fando exprimere | nec cogitando possumus complecti.
8121. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] usque perducatur summę perpetuę-que integritatis. Frustra autem Christum in cordis nostri monumento condimus, si constantię lapidem ad ostium monumenti non admouemus, ut eo aditum inimicis Christi, quantum in nobis est, prohibeamus. Qui sunt isti inimici procul longe-que abigendi | nisi uitia ipsa, quę salutaribus uitę monitis reluctantur atque obsistunt | et quicquid probe laudabiliter-que ędificatum fuerit, destruere festinant. Ab his quidem quicunque se illęsum incontaminatum-que
8122. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] custodierit,
hic uere Christi discipulus erit.
cui idem Dominus iure ac merito dicere poterit:
8123. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] contrario debilem et in proposito minus persistentem domui illi comparandum esse arbitramur, quam moli arenę impositam et uentorum concutit flatus | et impetus subruit fluuiorum | atque ad solum usque concidere compellit. Is enim qui inconstans fuerit, facile quidem et fraudibus diaboli cędet et uiolentię persecutionum | et fastui ambitionis | et cumulandarum opum cupidini. Seruabit fortasse fidem, quam diu nemo aduersabitur, sed siqua
8124. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] agitetur | et nunc igne charitatis incalescat nunc aqua malicię frigeat, promptius tamen ad id quod malum est rapitur | et ad peccata declinat. Quam autem difficulter ne in scelere perseueret effici queat disce. Lunaticum hunc apostoli curare non poterant; a Christo sanatus est. qui ipsis mirantibus, quare sibi id non licuerit, dixit | hoc demoniorum genus non posse eiici | nisi per orationem et ieiunium. ostendens grauissimam quidem esse animi ęgritudinem inconstantiam. Hanc pręterea rotarum instabilitati
8125. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] destruit | et in suimet infamiam turpiter conuertit. Nam quanuis aliquando etiam non improbi ingenii esse uideatur, nunquam tamen non majore sui parte malus est. de quo Iacobus apostolus: Vir inquit duplex animo inconstans est in omnibus uiis suis. Quippe qui nunc hoc | nunc illud appetit, cui quod modo placuit, modo displicet, et rursum quod displicebat placet. Qui si quando boni aliquid agere aggreditur, semper antequam perficiat cessat. atque idem nec sedere | nec stare diu potest.
8126. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nunquam tamen non majore sui parte malus est. de quo Iacobus apostolus: Vir inquit duplex animo inconstans est in omnibus uiis suis. Quippe qui nunc hoc | nunc illud appetit, cui quod modo placuit, modo displicet, et rursum quod displicebat placet. Qui si quando boni aliquid agere aggreditur, semper antequam perficiat cessat. atque idem nec sedere | nec stare diu potest. multiplex, uarius, discors est, secum pugnans sibi-que-met contrarius | nec in uerbis nec in factis idem.
8127. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] boni aliquid agere aggreditur, semper antequam perficiat cessat. atque idem nec sedere | nec stare diu potest. multiplex, uarius, discors est, secum pugnans sibi-que-met contrarius | nec in uerbis nec in factis idem. Profecto qui talis est, nunquam aliquo honestioris uitę studio proficere poterit. immo cum in seculi huius pelago uela faciens frequenter naufragetur, mergendum tandem in profundo inferni facile coniici potest. Nunquam enim sic respicit , ut non cras deterior quam
8128. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] etiam fortes esse | et iam de ipsa fortitudinis uirtute, prout nobis diuinus Euangelii sermo suggerit disseramus. De animi fortitudine. Caput XIV Fortis animo is est, qui nulli rerum fragilium cupidini succumbit | et neque aduersitatibus frangitur | neque prosperitatibus insolescit; cęlestibus tantummodo bonis adipiscendis inheat , cętera contemnit. Fortis est igitur qui uincit auaritiam | et audit Dominum dicentem:
8129. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Fortis animo is est, qui nulli rerum fragilium cupidini succumbit |
et neque aduersitatibus frangitur | neque prosperitatibus insolescit;
cęlestibus tantummodo bonis adipiscendis inheat ,
cętera contemnit.
Fortis est igitur qui uincit auaritiam | et audit Dominum dicentem:
8130. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Si uis perfectus esse, uade et uende omnia quę habes, et da pauperibus, et habebis thesaurum in cęlo, et ueni sequere me! Non erat perfectio contemnere diuitias, nisi addidisset Dominus: Veni sequere me! Omnibus abundare uirtutibus quęrit, qui Christum imitari decernit. Christi enim imitator quamprimum ueterem exuit hominem et induit nouum, superbiam mutat humilitate, iracundiam lenitate, incontinentiam castitate | et breuiter uitium uirtute.
8131. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] clypeo patientię,
de omnibus Deo gratias agens |
minus-que se pati confitens quam peccata sua mereantur.
Hoc est ilud quod precipit Dominus et ait:
8132. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] constitutus non sibi blanditur,
sed aliis prodesse affectat |
nec tam prępositum se esse meminit |
quam eorum quibus pręest ministrum,
a Domino admonitus dicente:
8133. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Pręstantis autem ac strenui animi est |
dominandi cupidinem, quę sępe robustissimos uicit, superare.
ipsam-que regum pompam et principum luxuriam pro nihilo ducere |
atque in omnibus cum Christo humiliari.
Quid enim esse potest maius Christo?
qui ejuscemodi humilitatem sic in se commendauit,
ut Dei filius non dedignaretur esse hominis filius |
et formam serui assumere, cum esset omnium dominus.
8134. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8135. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] non est regnum meum de hoc mundo inquit.
ut suo exemplo non in terra regnare, sed in cęlo desyderemus.
Vnde et mercedem humilitatis |
et non humilitatis poenam proposuit dicens:
8136. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] animi fortitudinem pertinet | ipsam etiam, quam pręcipue uulgus formidet , mortem contemnere | nec ullo supplicii genere sic terreri, ut a bono honesto-que discedas. Nolite timere eos inquit, qui occidunt corpus, animam autem non possunt occidere, sed potius eum timete, qui potest corpus et animam perdere in gehennam! Si ergo casus inciderit, ut aut moriendum sit | aut peccandum, eligatur potius mors corporis quam animę. mors enim animę
8137. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] , mortem contemnere | nec ullo supplicii genere sic terreri, ut a bono honesto-que discedas. Nolite timere eos inquit, qui occidunt corpus, animam autem non possunt occidere, sed potius eum timete, qui potest corpus et animam perdere in gehennam! Si ergo casus inciderit, ut aut moriendum sit | aut peccandum, eligatur potius mors corporis quam animę. mors enim animę peccatum est. Quod si metu mortis
8138. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] corporis quam animę. mors enim animę peccatum est. Quod si metu mortis perculsus | uitę fragili et uelis-nolis cito periturę tunc peperceris, illam stabilem et immortalem, qua sancti fruuntur, amittes. Ait enim: Qui uoluerit animam suam saluam facere, perdet eam. Nam siquis peccare mauult quam mori, hic sibi uiuet | et Deo morietur. deo autem mori est | in inferi baratrum ruere | et nullum cum iis qui uere uiuunt habere consortium. Sequitur:
8139. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] qua sancti fruuntur, amittes. Ait enim: Qui uoluerit animam suam saluam facere, perdet eam. Nam siquis peccare mauult quam mori, hic sibi uiuet | et Deo morietur. deo autem mori est | in inferi baratrum ruere | et nullum cum iis qui uere uiuunt habere consortium. Sequitur: et qui perdiderit animam suam propter me, inueniet eam. Sed ne forte dubius et incertus quęras, quo locorum inueniet eam, ait: Vbi ego sum, illic et minister meus
8140. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] animam suam saluam facere, perdet eam. Nam siquis peccare mauult quam mori, hic sibi uiuet | et Deo morietur. deo autem mori est | in inferi baratrum ruere | et nullum cum iis qui uere uiuunt habere consortium. Sequitur: et qui perdiderit animam suam propter me, inueniet eam. Sed ne forte dubius et incertus quęras, quo locorum inueniet eam, ait: Vbi ego sum, illic et minister meus erit. Quid autem
8141. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] propter me, inueniet
eam.
Sed ne forte dubius et incertus quęras,
quo locorum inueniet eam,
ait:
Vbi ego sum, illic et minister meus erit.
Quid autem illo homine felicius,
qui merebitur esse socius Christi?
Sed si cum illo simul uiuere uolumus,
mundo moriamur,
8142. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Nam dum tyrannus minatur necem,
Christus aperit paradisum,
dum homo impius tormentis cruciat,
clemens Deus refrigerii sempiterni sedem constanter tolerantibus parat
|
pręmii-que magnitudine tanto ampliat magis,
quanto grauius pro amore suo affligimur.
si tamen uindictam in eos qui affligunt, non appetimus,
sed econtrario bene illis facimus
bene-que optamus, a quibus male accipimur.
dicente Domino:
8143. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sed econtrario bene illis facimus
bene-que optamus, a quibus male accipimur.
dicente Domino:
8144. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] male accipimur.
dicente Domino:
8145. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
dicente Domino:
8146. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] contrariam pusilli animi imbecillitatem in medium proferamus. Fit enim ut magis elucescat uirtus ex comparatione uitiorum. De animi imbecillitate. Caput XV Si eum fortem esse constituimus, qui cupiditatibus dominatur, quis erit imbecillus et infirmus nisi qui sese his in seruitutem dederit? Hęc autem seruitus multo turpior atque foedior est | quam illa quam fecit captiuitas | aut quam nascendi attulit conditio. Neutra enim istarum officit quin etiam in ipsis magis
8147. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Fit enim ut magis elucescat uirtus ex comparatione uitiorum. De animi imbecillitate. Caput XV Si eum fortem esse constituimus, qui cupiditatibus dominatur, quis erit imbecillus et infirmus nisi qui sese his in seruitutem dederit? Hęc autem seruitus multo turpior atque foedior est | quam illa quam fecit captiuitas | aut quam nascendi attulit conditio. Neutra enim istarum officit quin etiam in ipsis magis liberi dominis nostris esse possimus. Maior quippe libertas est |
8148. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
cui seruiendo | non poteris seruire Deo.
8149. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] . Syri enim diuitias mammonam appellant. Qui autem diuitias pręferunt Christo | et nihil egeno porrigunt, ipso Dei Filio in fine iudicante | audituri sunt: Esuriui et non dedistis mihi manducare. cuius criminis conuictus diues ille, qui se tantum pascebat, in inferno sepelitur. ut semper miser sit, quem miserorum non tetigit pietas, dum sua cupide retinet | et pecuniam magis quam Christum diligit. Imbecillus item es, quando
8150. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] instar alte se erigentis hominis elatio. fraudulentię autem comes est simulatio. Semper enim simulationibus utitur fraudulentus, aliud facie pręferens , aliud in corde occultans. Qui licet homines fallat, Deum non potest decipere. Si modestum, si pium, si castum, si denique iustum se esse finxerit, cum longe alius sit, nonne cum illis damnabitur, quibus dictum est:
8151. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Si modestum,
si pium,
si castum,
si denique iustum se esse finxerit,
cum longe alius sit,
nonne cum illis damnabitur,
quibus dictum est:
8152. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
quibus dictum est:
8153. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Statuit ergo eos diabolus supra elatę iactantię pinnaculum , ut quo altius ascenderint, grauius elidantur cum ceciderint. Vis nosse quam infirmi sint qui sic corruunt? non ui coacti sed uerbis deliniti sua sponte labuntur. Diabolus enim nisi imbecillior homine esset, non ei quem supra templum posuerat dixisset: Mitte te deorsum, sed
8154. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Diabolus enim nisi imbecillior homine esset, non ei quem supra templum posuerat dixisset: Mitte te deorsum, sed ipsemet eum pręcipitem dare tentasset. Quis ergo corruit , nisi qui imbecillis inimici callidę suggestioni paret? ut non inuitus sed uolens subuertatur et cadat. A quo quidem casu eo difficilius exurgunt ambitiosi, quo magis adulantium sibi palpatione delectantur. Ideo in Euangelio dictum est:
8155. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8156. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8157. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ut se peccatores esse non agnoscant cum laudantur! Cares pręterea mentis fortitudine, si te iracundia occupat et furere compellit. Talis fuit sacerdotum ille princeps, qui cum audisset Iesum confitentem se a dextris Dei sedere, in rabiem concitatus uestimenta scidit | et in clamorem prorupit | blasphemum eum uocans, qui assertor erat ueritatis. Neque enim potuit quod uerum erat intelligere ira prępeditus | aut quod rectum est iudicare. usque
8158. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Cares pręterea mentis fortitudine, si te iracundia occupat et furere compellit. Talis fuit sacerdotum ille princeps, qui cum audisset Iesum confitentem se a dextris Dei sedere, in rabiem concitatus uestimenta scidit | et in clamorem prorupit | blasphemum eum uocans, qui assertor erat ueritatis. Neque enim potuit quod uerum erat intelligere ira prępeditus | aut quod rectum est iudicare. usque adeo excęcari solent, qui supramodum irascuntur. Sed neque ille fortis est habendus, qui uentri seruit | et omne suum
8159. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] confitentem se a dextris Dei sedere, in rabiem concitatus uestimenta scidit | et in clamorem prorupit | blasphemum eum uocans, qui assertor erat ueritatis. Neque enim potuit quod uerum erat intelligere ira prępeditus | aut quod rectum est iudicare. usque adeo excęcari solent, qui supramodum irascuntur. Sed neque ille fortis est habendus, qui uentri seruit | et omne suum studium in cibo potu-que delicatius quam uitę ratio postulat comparando ponit. Vt autem cognoscas quam
8160. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] prorupit | blasphemum eum uocans, qui assertor erat ueritatis. Neque enim potuit quod uerum erat intelligere ira prępeditus | aut quod rectum est iudicare. usque adeo excęcari solent, qui supramodum irascuntur. Sed neque ille fortis est habendus, qui uentri seruit | et omne suum studium in cibo potu-que delicatius quam uitę ratio postulat comparando ponit. Vt autem cognoscas quam perniciosa gulę seruitus sit, de manducante et bibente cum ebriosis in
8161. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dominus |
partem-que eius ponet cum hypocritis.
ut uidelicet ibi ficta crucietur abstinentia,
ubi simulata torquetur sanctitas.
Illic inquit erit fletus et stridor dentium.
ut miserabiliter lugeant qui in conuiuiis immoderate lętati sunt |
et esuriendo siccis crepitent dentibus, quos esculentis poculentis-que
resperserant crapulando.
atque ideo alibi dicitur:
8162. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in conuiuiis immoderate lętati sunt |
et esuriendo siccis crepitent dentibus, quos esculentis poculentis-que
resperserant crapulando.
atque ideo alibi dicitur:
8163. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] esuriendo siccis crepitent dentibus, quos esculentis poculentis-que
resperserant crapulando.
atque ideo alibi dicitur:
8164. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Ventris enim repletione uenas inflari intumescere-que necesse est,
et inde pudenda ipsa in venerem concitari
et in turpem pruritum exardescere.
Quam autem male cum illo agitur, qui his affectibus est addictus,
prodigi filii in Euangelio miserabilis testatur euentus.
8165. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] suam cum meretricibus et ad inopiam redactus pauisse porcos. Etenim substantiam nostram deuoramus, cum per peccatum diuinę gratię lumen in nobis consumimus. atque ita porcos pascimus, rem gratam faciendo immundis spiritibus, qui nos ad impudiciciam stimulant | et si peccato inquinatos uiderint gaudent. Peccare autem non tantum opere libidinoso foedo-que, verum etiam turpi cogitatione possumus, dicente Domino:
8166. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] stimulant |
et si peccato inquinatos uiderint gaudent.
Peccare autem non tantum opere libidinoso foedo-que,
verum etiam turpi cogitatione possumus,
dicente Domino:
8167. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Pręterea imbecilli animi certissimum argumentum est | uoluntas incerta. nunc hoc nunc aliud placet, proposito semper labanti et instabili . Quod si ille qui bene institutus perseuerat usque in finem saluus erit, nonne is qui in uia uitę multiplex ac uarius est, procul erit a salute? Profecto nihil prodest corrigi, ubi contingit repente deprauari. Sed cętera percurramus, cum de isto inconstantię uitio abunde dictum est
8168. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] est | uoluntas incerta. nunc hoc nunc aliud placet, proposito semper labanti et instabili . Quod si ille qui bene institutus perseuerat usque in finem saluus erit, nonne is qui in uia uitę multiplex ac uarius est, procul erit a salute? Profecto nihil prodest corrigi, ubi contingit repente deprauari. Sed cętera percurramus, cum de isto inconstantię uitio abunde dictum est supra. Igitur neque ille fortis erit, qui timore perterritus delinquit |
8169. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] finem
saluus erit,
nonne is
qui in uia uitę multiplex ac uarius est,
procul erit a salute?
Profecto nihil prodest corrigi,
ubi contingit repente deprauari.
Sed cętera percurramus,
cum de isto inconstantię uitio abunde dictum est supra.
Igitur neque ille fortis erit, qui timore perterritus delinquit |
et dum uel rerum suarum
uel corporis detrimentum
uel uitę periculum cauet,
Deum offendere non ueretur.
8170. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] defoderunt-que in terra talentum | a Domino ideo commodatum ut rediens exigat illud cum foenore. et si hac lege talentum istud accipimus, quomodo restituemus, si lucri nihil fecerimus? Postremo qui animo imbecillo est, ne fidelis quidem esse poterit. Semper enim dubius pendet | et dum errare metuit errat. diuersarum gentium diuersas consyderat sectas | et cui earum adhęrendum sit, incertus fluctuat. Cum nulla
8171. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] |
et dum errare metuit errat.
diuersarum gentium diuersas consyderat sectas |
et cui earum adhęrendum sit, incertus fluctuat.
Cum nulla uerior credibilior-que religio sit |
quam quę Deo autore tradita est hominibus.
Istos uero qui adhuc in ambiguo uersantes nihil affirmare audent,
pusilli animi esse declarat ipse Dominus,
qui discipulis tempestatem formidantibus:
8172. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] adhęrendum sit, incertus fluctuat.
Cum nulla uerior credibilior-que religio sit |
quam quę Deo autore tradita est hominibus.
Istos uero qui adhuc in ambiguo uersantes nihil affirmare audent,
pusilli animi esse declarat ipse Dominus,
qui discipulis tempestatem formidantibus:
8173. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] glorię.
Caput XVI
Quod si in fortibus censeri cupimus,
pręter iam dicta hominum rumusculos et famę mundanę blandimenta ne aucupemur.
Siquid benefeceris,
notum esse ei sat est,
qui fidelium hominum benefacta ęternę beatitudinis mercede compensat.
Inanem autem gloriam semper fugiendam esse |
Saluator noster et exemplo monstrauit |
et pręceptis docuit.
8174. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] se facerent. Quanquam enim non possumus non esse manifesti, quoties erga plurimos pietate liberalitate-que utimur, nulli tamen alii | nisi soli Deo hoc quod pro eius amore pręstamus, notum fieri | cupere debemus. Quemadmodum in iis qui graui morbo liberati sunt, sanitas latere non poterat, et tamen ipse qui eam induxit medicus, quasi latere posset, ne uulgaretur imperauit. testatus bona quidem omni loco omni tempore facienda esse, non tamen ideo ut alii sciant, sed ut obsequium pręstetur Deo, qui ea fieri
8175. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] enim non possumus non esse manifesti, quoties erga plurimos pietate liberalitate-que utimur, nulli tamen alii | nisi soli Deo hoc quod pro eius amore pręstamus, notum fieri | cupere debemus. Quemadmodum in iis qui graui morbo liberati sunt, sanitas latere non poterat, et tamen ipse qui eam induxit medicus, quasi latere posset, ne uulgaretur imperauit. testatus bona quidem omni loco omni tempore facienda esse, non tamen ideo ut alii sciant, sed ut obsequium pręstetur Deo, qui ea fieri pręcipit | ad suam non ad hominum gloriam, ut eam mercedem, quam nemo alius
8176. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in iis qui graui morbo liberati sunt,
sanitas latere non poterat,
et tamen ipse qui eam induxit medicus,
quasi latere posset,
ne uulgaretur imperauit.
testatus bona quidem omni loco omni tempore facienda esse,
non tamen ideo ut alii sciant,
sed ut obsequium pręstetur Deo,
qui ea fieri pręcipit | ad suam non ad hominum gloriam,
ut eam mercedem, quam nemo alius pręstare potest, ab ipso recipere mereamur.
Nullo modo cęlari potest illius uita,
quem mortuum fuisse omnibus manifestum est,
8177. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8178. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et
Sydonis gestum esse meminisse debemus,
quibus non antequam Iudeis prędicandum erat Euangelium.
quia ergo uulgandi gentibus Euangelii nondum tempus erat,
Dominus Iesus noluit tunc illis nunciari per apostolos,
sed tantum agnosci per miracula,
his duntaxat qui ultro ad fidem uenturi erant.
Non ergo uoluit aliquid quod non potuit,
sed et quomodo uoluit latuit,
et quomodo noluit, latere non potuit
8179. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8180. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] repudiari debent,
qui non uocati ad Christum ueniunt,
si etiam uocati cum uenerint saluentur.
Cęterum quia glorię contemptorem etiam inuitum ac nolentem sequitur gloria,
8181. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tutius existima |
nihil de te prędicare,
nihil quod Deo teste agis, ab aliis inspici uelle.
Glorię quippe mundanę cupiditate duci omnino nefas esse etiam tunc monstrauit Dominus cum diceret:
8182. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
non quęrat gloriam suam,
sed gloriam Dei,
monente Apostolo ac dicente:
8183. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ne ipsi laudentur,
latere nolunt ut laudetur Deus,
obseruantes pręceptum dicentis:
8184. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] optimi cujusque studium sit |
non suam laudem, sed Dei quęrere.
Huiuscemodi occultationem et parabola illa nobis insinuat:
8185. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tuam inanem iactantiam non amittas.
Et quoniam hoc cęleste donum comparari non potest,
nisi contemnantur terrena:
8186. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et in montibus ferarum petat cubilia ab humano
cultu semotus,
Deo tamen uolente proditur,
ut alii suo exemplo ad calcandam mundi gloriam cęlestium amore
accendantur.
Solus ergo in Domino gloriari poterit,
qui uanitatis humanę pompam honores-que contempserit.
Sic enim et Apostolus gloriatus est dicens:
8187. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8188. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sua faciunt, ut uideantur ab hominibus. dilatant enim philateria sua et magnificant fimbrias. Amant autem primos recubitus in coenis | et primas cathedras in synagogis | et uocari ab hominibus rabbi . Igitur qui gloriam hominum appetit, non Christum, sed Christi aduersarios scribas et phariseos imitatur. quanto-que magis humano ore laudari concupiscit, tanto grauius judicio condemnatur diuino. Multos quidem uanę glorię cupiditas a Christi religione dissidere | et
8189. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] se acutius inuestigasse rudi plebeculę persuadeant |
et apud indoctos doctorum laudem sibi comparent.
Quam ob rem talibus est dictum:
8190. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sibi collatę honore illectos |
eorum ritus leges-que subisse |
maluisse-que sine Christo |
quam sine potestate uiuere.
Cęterum ne illi quidem,
quanuis cum fidelibus censeantur,
uirtutum suarum fructum aliquem referre poterunt,
qui in his non ad laudem Dei,
sed ad plebis plausum exercentur.
Humilitatem prę se ferunt |
et in postremo conuiuii loco discumbunt,
non quia humiles sint,
sed ut esse uideantur.
Vel sicut in Euangelio dicitur:
8191. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] corrumpunt.
Cum-que ab ipso bonarum actionum remuneratore Deo mercedem recipere
potuissent ęternam,
fragilem et caducam malunt,
fucum uidelicet istum uolatilem aurę popularis.
Huius tam peruersę sanctimonię et illi erant,
qui Saluatorem nostrum interrogarunt dicentes:
8192. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] potius uirtutis quam uirtus sit, et decimas dare ęs alienum soluere, non aliquid sua sponte offerre. Tantum autem hac ostentatione profecit, ut publicano quem procaciter taxauerat, minus iustus de templo discederet | documento-que esset peccatorem qui se humiliat, magis esse Deo charum | quam innocentem, qui sese aliis pręferendum iactat. Non possumus tamen, quin tangamur aliquando glorię palpatione, sed statim aduocanda ratio est, ut quod caro blanditur, mentis iudicio
8193. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ęs alienum soluere, non aliquid sua sponte offerre. Tantum autem hac ostentatione profecit, ut publicano quem procaciter taxauerat, minus iustus de templo discederet | documento-que esset peccatorem qui se humiliat, magis esse Deo charum | quam innocentem, qui sese aliis pręferendum iactat. Non possumus tamen, quin tangamur aliquando glorię palpatione, sed statim aduocanda ratio est, ut quod caro blanditur, mentis iudicio protinus repellatur.
8194. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Domini, quem mox in terra regnaturum putabant, sedere concupissent. Et quoniam terrenis adhuc affectibus ducebantur, responsum est eis: Nescitis, quid petatis. Quod si nescit quid petat , qui pręferri cęteris appetit, nonne cęcos et improuidos homines facit ipsa humanę laudis affectatio? Etenim dum laudari cupiunt, ad uulgi opinionem uiuant necesse est | et magis placeant simulatione quam ueritate. Necesse est etiam ut offensi irascantur, ne timidi et abiecti
8195. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Non efficiamur inanis glorię cupidi,
inuicem prouocantes,
inuicem inuidentes!
Cum igitur plurimum mali ex laudis humanę captatione soleat oriri |
et nihil solidi boni nasci,
quin immo cęlestis merces, quę nobis a Domino promissa est tolli,
quandoquidem illi qui sic afficiuntur,
mercedem dicuntur accepisse,
contempta huiusce uanitatis cura Apostolum audiamus monentem:
8196. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] |
et nihil solidi boni nasci,
quin immo cęlestis merces, quę nobis a Domino promissa est tolli,
quandoquidem illi qui sic afficiuntur,
mercedem dicuntur accepisse,
contempta huiusce uanitatis cura Apostolum audiamus monentem:
8197. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] merces, quę nobis a Domino promissa est tolli,
quandoquidem illi qui sic afficiuntur,
mercedem dicuntur accepisse,
contempta huiusce uanitatis cura Apostolum audiamus monentem:
8198. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cuncta quę agimus aut dicimus laude digna, ad Deum referenda sint | ut ad bonorum omnium autorem atque largitorem, profecto aliquid ex his nostrę uirtuti ascribere uelle | summę ingratitudinis crimen est | arrogantię-que non ferendę. facile autem gloriam pręsentem contemnet, qui semper fragilitatis humanę memor erit. quam in primis mortis nostrę testatur conditio. de qua peropportune quidem nunc tractabitur. De mortis conditione. Caput XVIII Non est ibi stabilis
8199. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] denique priuato ęquat mors. Et si fama superstes uiuat, quid ad te? quam uoluptatem ex eo capies, si non audis quid de te post te dictitent homines? Solent illi quidem qui per adulationem uiuo laudes dixerunt, de mortuo nonnihil obloqui. quippe cuius iam neque beniuolentiam captent | neque uim formident. Sed esto ut lauderis et in ore uiuas multorum | et hoc insuper ad te illi, qui ad inferos descendunt perferant | nunquid
8200. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dictitent homines? Solent illi quidem qui per adulationem uiuo laudes dixerunt, de mortuo nonnihil obloqui. quippe cuius iam neque beniuolentiam captent | neque uim formident. Sed esto ut lauderis et in ore uiuas multorum | et hoc insuper ad te illi, qui ad inferos descendunt perferant | nunquid nuncio isto illa tibi leuare cruciatus poterunt | et non magis grauare, si ideo te noueris fuisse damnatum, quia non uirtuti laborasti dum uiueres, sed glorię | et hominibus magis placere quam Deo solicitus fuisti?
8201. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] plus doloris ei cuius est affert quam consolationis.
8202. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] aliorum-que in se credere nolentium. posset hoc tamen, quod propinqua iam passione est dictum , et ad metum mortis referri. non tam quia timuit, quam ut hac etiam in re, sicut in cęteris in se hominis naturam ostenderet. Separari autem a corpore nemo est qui uellet, nisi idem per separationem istam ad ęternam beatitudinem se transiturum speraret. Paulus Apostolus nunquam dixisset: Cupio dissolui, nisi cupitę dissolutionis causa potior subesset | quam in corpore uiuere. quam ipse ostendit continuo subiungens: et esse cum
8203. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] carnis motum,
nihil moratus intulit:
8204. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Ego sum uia ueritas et uita.
Hic est enim uia morum,
ueritas fidei,
uita retributionis.
Propterea quidem etiam hortatur nos dicens:
8205. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et uita.
Hic est enim uia morum,
ueritas fidei,
uita retributionis.
Propterea quidem etiam hortatur nos dicens:
8206. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] agile leue gloriosum,
omni pristina fece carens,
nullis casibus obnoxium,
beatitudinis capax,
mortis expers.
dicente Apostolo:
8207. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] conspectu Domini mors sanctorum eius.
8208. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
quia mors peccatorum pessima.
Itaque non dolore uehementi neque immodico fletu prosequi debemus
eorum funera,
qui fide uirtute-que satis pręditi uixerunt.
8209. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] inquit nolo uos ignorare de dormientibus.
Et in psalmo habetur:
8210. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] operibus-que confidendum,
sed in misericordia Dei sperandum,
cum sanctus Apostolus dicat:
8211. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dicat:
8212. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Deo | misericordiam-que eius implorando | ac precibus insistendo uitam istam finiamus. et tunc sequentur, quod paulo ante diximus: Preciosa in conspectu Domini mors sanctorum eius, et: Beati mortui qui in Domino moriuntur. Cęterum sicut non timere mortem ad seruos Dei pertinet, ita econtrario eam formidare | ad seruos mundi. Quod ut clarius constet, de uana pręsentis uitę cupiditate aliquid
8213. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ut clarius constet,
de uana pręsentis uitę cupiditate aliquid dicamus.
De vitę cupiditate.
Caput XIX
Si diu uiuendi uel uota uel confidentiam hominum recte perpenderimus,
plurimos quidem qui ita afficiuntur, uanitatis imprudentię-que arguemus.
8214. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Si diu uiuendi uel uota uel confidentiam hominum recte perpenderimus,
plurimos quidem qui ita afficiuntur, uanitatis imprudentię-que arguemus.
8215. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cruditatem, uentris tormina, inguinum tumorem, spirandi difficultatem, mingendi stranguriam | alia-que hujusmodi multa, quę annositas ipsa secum apportat, nec corpus modo, uerum etiam mentem infestans. Videas enim plerosque delyrare per ętatem | et qui paulo ante sapientes habiti erant, iam ridiculos esse. Cum-que tot mala una senectus afferat, nonne satis apparet | eum qui diu uiuere appetit, non uitam appetere, ut putat, sed morbos? Si quibus autem contingat, quod rarissimum est, ut etiam in senecta integris sensibus
8216. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quę annositas ipsa secum apportat, nec corpus modo, uerum etiam mentem infestans. Videas enim plerosque delyrare per ętatem | et qui paulo ante sapientes habiti erant, iam ridiculos esse. Cum-que tot mala una senectus afferat, nonne satis apparet | eum qui diu uiuere appetit, non uitam appetere, ut putat, sed morbos? Si quibus autem contingat, quod rarissimum est, ut etiam in senecta integris sensibus uegeto-que corpore et mente illęsa sint, hoc donum Dei est | cęlestis-que gratię fauor, non longęuę ętatis, quę cuncta
8217. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sapientiam et iuuenes expetere et senes debent. Quam si adepti fuerint, dabunt certe operam, non ut diu, sed ut bene uiuant, neque ut ętate, sed moribus graues sint. Nam diu uiuere hoc quoque mali habet, quod necesse sit, ut qui diu uixerit, mortes uideat multorum, lugeat liberorum orbitatem, ingemiscat coniugis, fratrum | cognatorum-que funera | et frequenter exitu tristetur amicorum. Quin etiam uel sua uel aliorum adhuc uiuentium infortunia deploret.
8218. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] apud Deum pręmium, quanto prolixioris temporis laborem eidem seruiendo sustinuerimus. dum et aliis prodesse optamus | et pro nobismetipsis cupimus facere satis. Alioquin longam uitam desyderare, non Dei sed seculi amatorum est. qui nullo pręsentium uoluptatum haustu satiantur. qui semper uiuere uellent, ut semper peccare possent. Et tamen male cupita senectus in eo illis bene consulit si uenerit, quod lasciuiendi uires obscoenos-que
8219. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] laborem eidem seruiendo sustinuerimus. dum et aliis prodesse optamus | et pro nobismetipsis cupimus facere satis. Alioquin longam uitam desyderare, non Dei sed seculi amatorum est. qui nullo pręsentium uoluptatum haustu satiantur. qui semper uiuere uellent, ut semper peccare possent. Et tamen male cupita senectus in eo illis bene consulit si uenerit, quod lasciuiendi uires obscoenos-que amputet affectus | et ad continentiam cogat uel
8220. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sermonem.
De perfectione vitę.
Caput XX
Perfectioris uitę conuiuium est, ad quod inuitat nos Dominus.
multos quidem uocat,
sed non omnes qui uocati sunt ueniunt.
alium retinet corporis uoluptas,
alium cumulandarum opum cupiditas impedit.
de quibus dicitur:
8221. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Tunc te uere a Deo electum esse noueris,
cum magno animo illa quę multorum sunt contemnere coeperis |
et omnem prorsus affectum ad solum Christum conuerteris,
solum imitari statueris.
Ait enim:
8222. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] illa quę multorum sunt contemnere coeperis |
et omnem prorsus affectum ad solum Christum conuerteris,
solum imitari statueris.
Ait enim:
8223. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dignus. Ita tuos ama, ut Deum non offendas. alioquin plus te illos diligere argueris, quorum causa peccare non timueris. quandoquidem etiam propria mors magis est eligenda | quam crimen committendum. Ideo subditur: Et qui non accipit crucem suam et sequitur me, non est me dignus. Etenim quemadmodum ipse crucifigi uoluit, ut nos redimeret, ita tu crucis mortem timere non debes dum tuum confiteris redemptorem. Tunc autem uere uiuere incipis, cum
8224. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] me, non est me dignus. Etenim quemadmodum ipse crucifigi uoluit, ut nos redimeret, ita tu crucis mortem timere non debes dum tuum confiteris redemptorem. Tunc autem uere uiuere incipis, cum pro eius nomine occideris. Qui perdiderit animam suam inquit propter me, inueniet eam. Transit enim de morte ad uitam, de terreno habitaculo ad cęleste regnum | semper beatus futurus qui mori innocens maluit quam nocens uiuere. Solent autem parentes cognati-que qui mundana sapiunt, modis omnibus iter
8225. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Tunc autem uere uiuere incipis, cum pro eius nomine occideris. Qui perdiderit animam suam inquit propter me, inueniet eam. Transit enim de morte ad uitam, de terreno habitaculo ad cęleste regnum | semper beatus futurus qui mori innocens maluit quam nocens uiuere. Solent autem parentes cognati-que qui mundana sapiunt, modis omnibus iter impedire ad perfectionem tendentium. conqueruntur se derelictos, omni se solatio destitutos. Qua in re cauendum est, ne nostra erga parentes pietas |
8226. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cum pro eius nomine occideris. Qui perdiderit animam suam inquit propter me, inueniet eam. Transit enim de morte ad uitam, de terreno habitaculo ad cęleste regnum | semper beatus futurus qui mori innocens maluit quam nocens uiuere. Solent autem parentes cognati-que qui mundana sapiunt, modis omnibus iter impedire ad perfectionem tendentium. conqueruntur se derelictos, omni se solatio destitutos. Qua in re cauendum est, ne nostra erga parentes pietas | impietas fiat in Deum. Contemnendi quippe sunt, quoties a Dei seruitio auertere nos
8227. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Siquis uenit ad me |
et non odit patrem suum et matrem et uxorem et filios et fratres et sorores, adhuc autem et
animam suam,
non potest meus esse discipulus.
denique ait:
8228. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] curam,
omnia sustinendi patientiam.
8229. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8230. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] post me uenire, abneget semetipsum, et tollat crucem suam, et sequatur me. Abnegat semetipsum, qui non iam carni paret sed spiritui, non jam mundo sed mundi Domino seruit. ut longe alius sit | quam qui hactenus fuerit . Tollit autem crucem suam, qui pro ueritate asserenda nec supplicia deuitat | nec mortem horret, atque ita Christum sequitur. Ille enim cum Dominus esset, formam serui accepit | et qui in se impassibilis erat, in homine assumpto crucem passus est. ne id nos pro nomine eius subire timeremus, quod ille pro
8231. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sed mundi Domino seruit. ut longe alius sit | quam qui hactenus fuerit . Tollit autem crucem suam, qui pro ueritate asserenda nec supplicia deuitat | nec mortem horret, atque ita Christum sequitur. Ille enim cum Dominus esset, formam serui accepit | et qui in se impassibilis erat, in homine assumpto crucem passus est. ne id nos pro nomine eius subire timeremus, quod ille pro amore nostro proferre uoluit. Ne autem paupertatem metuas: Quęrite inquit primum
8232. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nostro proferre uoluit. Ne autem paupertatem metuas: Quęrite inquit primum regnum Dei, et hęc omnia quę uidelicet uitę necessaria sunt | adiicientur uobis. Ne etiam mortem exhorrescas ait: Qui credit in me, non morietur in ęternum . ne denique suppliciis terrearis: Mundus inquit gaudebit, uos uero contristabimini | sed tristicia uestra conuertetur in gaudium . Tu interea si perfectę consummatę-que religionis laboribus
8233. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] |
sed tristicia uestra conuertetur in gaudium .
Tu interea
si perfectę consummatę-que religionis laboribus implicari
durum putas,
promissę mercedis magnitudinem consydera.
ait enim:
8234. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] secuti estis me in regeneratione cum sederit Filius hominis in sede maiestatis suę, sedebitis et uos super sedes duodecim iudicantes duodecim tribus Israel . Perfectis ergo suam communicaturus est dignitatem, qui cum ipso communicare non dubitarunt laborum angustiarum-que patientiam. Duodecim autem sunt qui iudicant | et totidem qui iudicantur. quia illi filii lucis sunt tanquam duodecim horę diei. hi uero filii
8235. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] . Perfectis ergo suam communicaturus est dignitatem, qui cum ipso communicare non dubitarunt laborum angustiarum-que patientiam. Duodecim autem sunt qui iudicant | et totidem qui iudicantur. quia illi filii lucis sunt tanquam duodecim horę diei. hi uero filii tenebrarum sub eodem nocturnarum horarum numero comprehensi. Quanuis enim non omnes damnandi sunt, minus tamen illis clari,
8236. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Perfectis ergo suam communicaturus est dignitatem, qui cum ipso communicare non dubitarunt laborum angustiarum-que patientiam. Duodecim autem sunt qui iudicant | et totidem qui iudicantur. quia illi filii lucis sunt tanquam duodecim horę diei. hi uero filii tenebrarum sub eodem nocturnarum horarum numero comprehensi. Quanuis enim non omnes damnandi sunt, minus tamen illis clari, quos perfectionis opera
8237. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tenebrarum sub eodem nocturnarum horarum numero
comprehensi.
Quanuis enim non omnes damnandi sunt,
minus tamen illis clari,
quos perfectionis opera commendant.
Sequitur:
8238. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] proponerent, necem minarentur, ne Iesum euangelizarent, tacere omnino non poterant. tanto illis nomen Domini sui iocundius fuit | quam uitę pręsentis usus | aut doloris per supplicia infligendi euasio. Tales itaque esse debent qui uolunt montem excelsum conscendere cum Petro | et operarii fieri uineę Domini | et abiecta seculi huius sarcina per foramen acus transire | percalcatis-que mundi angustiis ad beatam illam regni cęlestis amplitudinem peruenire.
8239. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cum Petro | et operarii fieri uineę Domini | et abiecta seculi huius sarcina per foramen acus transire | percalcatis-que mundi angustiis ad beatam illam regni cęlestis amplitudinem peruenire. Tu igitur qui relicta syndone nudus impiorum manus effugisti, ne reuertaris tollere tunicam tuam, nec aratrum tenens respicias retro, ut aliquando imprudenter concupiscere incipias, quod propter Christum prudenter reliquisti. Multo melius est
8240. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] fuso denique fugato-que hoste triumphans angelorum utitur ministerio.
Scriptum est enim:
8241. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] eum diabolus,
et ecce angeli accesserunt,
et ministrabant ei.
8242. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] est,
tantisper in publicum prodeat,
donec populo saluti congrua per sermonem insinuet.
8243. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Tanta uisione non poterant esse digni, nisi a turba secederent | et humana transgressi sublimitate contemplationis cęlestibus insererentur. Ex his quę dicta sunt, discere possumus, ut ille perquam raro conuersetur cum hominibus, qui sępe cum Deo esse desyderat. Nunc his qui sacerdotalibus initiari sacramentis uolunt ostendemus, quibus rebus et bonus constet sacerdos | et malus efficiatur, ut discant, quę sibi expetenda quę-que fugienda sint, ut bonorum potius gloriam consequantur |
8244. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nisi a turba secederent | et humana transgressi sublimitate contemplationis cęlestibus insererentur. Ex his quę dicta sunt, discere possumus, ut ille perquam raro conuersetur cum hominibus, qui sępe cum Deo esse desyderat. Nunc his qui sacerdotalibus initiari sacramentis uolunt ostendemus, quibus rebus et bonus constet sacerdos | et malus efficiatur, ut discant, quę sibi expetenda quę-que fugienda sint, ut bonorum potius gloriam consequantur | quam in sortem concedant malorum.
8245. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] genus in paucis conclusum deficeret, reparandum per connubia erat. At nunc non carnis quęritur successio sed spiritus, translato-que sacerdotio ad tribum Iuda, id est ad Christum, quicunque Christianus est, nisi uxori alligatus fuerit, potest eligi in sacerdotem. Omnes tamen qui Christo in sacerdotio succedunt, castos esse decet, sicut et ipse castus fuit. ut noui sacerdotii tanto purior successio sit quam ueteris, quanto et sacerdos noster Christus omnibus qui ante illum hoc munere usi sunt, noscitur esse pręstantior.
8246. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quicunque Christianus est, nisi uxori alligatus fuerit, potest eligi in sacerdotem. Omnes tamen qui Christo in sacerdotio succedunt, castos esse decet, sicut et ipse castus fuit. ut noui sacerdotii tanto purior successio sit quam ueteris, quanto et sacerdos noster Christus omnibus qui ante illum hoc munere usi sunt, noscitur esse pręstantior. Neque enim arietum ut olim aut uitulorum sanguine nunc sacrificatur, sed ipse Christus uerus Deus et uerus homo, uiuus et immortalis, licet aliena specie
8247. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
sed ipse Christus uerus Deus et uerus homo,
uiuus et immortalis,
licet aliena specie uelatus,
offertur .
Quod si etiam priscis dictum sit:
8248. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8249. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] succedant.
8250. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ut uerbi exempli-que cibo eam pascant.
Qui si fideles ac prudentes fuerint,
beatitudinis quoque magnitudine cęteris pręferentur.
Sequitur enim:
8251. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cauenda dolos-que diaboli declinandos.
Insidiis facile patebit,
nisi perquam caute incesserit.
8252. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Domino ad Aaron:
8253. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et eorum successoribus pręceptum esse meminerit:
8254. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Domini inquam in stabulo geniti, in pręsepio positi, in cruce nudi, in sepulchro conditi alieno, nihil denique in hoc seculo quasi suum possidentis. non quia non liceret ei frui omnibus si uellet, cum esset dominus omnium, sed ut doceret non esse ei opus terrenis diuitiis qui ad cęlestes thesauros aspiraret, difficile-que esse duobus dominis seruire Deo et mammonę, difficillimum uero ut quis auri argenti-que pondere grauatus ad ętheria regna possit conscendere. Ex his igitur quę dicta sunt, eum sacerdotii honore dignum censebimus,
8255. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ad cęlestes thesauros aspiraret, difficile-que esse duobus dominis seruire Deo et mammonę, difficillimum uero ut quis auri argenti-que pondere grauatus ad ętheria regna possit conscendere. Ex his igitur quę dicta sunt, eum sacerdotii honore dignum censebimus, qui sobrie, pudice, fideliter, pie iuste-que uixerit, qui in cauendo prudens, in erudiendo doctus, in concupiscendo modicus | e t in obsequendo ei cui se dedicauit, fuerit assiduus. Quisquis autem sese
8256. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] difficillimum uero ut quis auri argenti-que pondere grauatus ad ętheria regna possit conscendere. Ex his igitur quę dicta sunt, eum sacerdotii honore dignum censebimus, qui sobrie, pudice, fideliter, pie iuste-que uixerit, qui in cauendo prudens, in erudiendo doctus, in concupiscendo modicus | e t in obsequendo ei cui se dedicauit, fuerit assiduus. Quisquis autem sese talem in sacerdotio exhibuerit , hic uere erit sal terrę,
8257. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in sacerdotio exhibuerit , hic uere erit sal terrę, cuius doctrinis cęterorum corda ne in peccatis putrescant, condientur. erit lux mundi, ciuitas supra montem posita, lucerna super candelabrum lucens, ut omnibus conspicuus omnes, qui sancte innocenter-que uolent uiuere, suo illuminet exemplo, suę famę gloria concitet ad uirtutem. Hic demum de terris ad cęlum translatus illorum perpetuo fruetur consortio, illorum perennis beatitatis erit particeps, quibus in
8258. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] beatitatis erit particeps,
quibus in psalmo Spiritus Sanctus loquitur dicens:
8259. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] consueuit,
ita appetibilior fit uirtus quoties contrarii uitii malignitas monstratur.
Cum igitur de bono sacerdote satis dictum sit,
operęprecium est,
quemadmodum proposuimus,
ut aliquid etiam de malo dicamus.
Malus est sacerdos,
qui non potest dicere cum Propheta:
8260. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] semper ac studium fuit. Nihil pensi habuerunt prodesse commissę sibi plebi, delinquentes corripere, bonos fouere, afflictos consolari, dubiis consulere. sed ignauię atque ocio dediti magis uentrem suum quam gregem Dominicum pascere soliciti fuere. Malus item est sacerdos, qui uidet lupum uenientem id est, hereticum aliquem peruersa doctrina fideli gregi insidiantem | et illius dolo alios rapi, alios dispergi, alios mactari | nec tamen it obuiam perfidię, sed auersus fugit. ita ut fugiendo ostendat se pastoris nomine indignum.
8261. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] non animarum lucrum sed pecunię quęritet |
terrenam-que mercedem cęlestibus pręferat diuitiis.
Talium auaritiam per Malachiam prophetam redarguit Dominus dicens:
8262. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cęlestibus pręferat diuitiis.
Talium auaritiam per Malachiam prophetam redarguit Dominus dicens:
8263. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] mihi uoluntas in uobis dicit Dominus exercituum,
et munus non suscipiam de manu uestra.
Per Ezechielem uero etiam comminatur eis dum ait:
8264. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] non consolidastis | et quod ęgrotum non sanastis; quod confractum est non alligastis | et quod abiectum est non reduxistis. sed cum austeritate imperabatis eis et cum potentia | et dispersę sunt oues meę, eo quod non esset pastor. Quo pacto enim est pastor, qui nec religiosę uitę exemplis | nec sanę doctrinę monitis gregem sibi creditum alere curat? Quo autem magis deliciis luxurię-que indulget, eo grauius in inferno supplicium feret. per Amos prophetam dicente Domino:
8265. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Quo autem magis deliciis luxurię-que indulget,
eo grauius in inferno supplicium feret.
per Amos prophetam dicente Domino:
8266. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] prodest si non audet quod debet implere?
Sed neque presbyter assumat curam animarum,
si modo se ad eam rem ineptum nouerit.
Male subitur onus |
quod imbecillę uires ferre nequeunt.
In eos ergo, qui doctoris ecclesiastici sibi munus uendicant |
et nequaquam docent,
siue ignoratione confusi,
siue negligentia corrupti,
per Esaiam exclamat Dominus et ait:
8267. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] latrare.
et iterum:
8268. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Si dicente me, inquit, ad impium: Morte morieris, non annunciaueris ei neque locutus fueris, ut auertatur a uia sua impia et uiuat, ipse impius in iniquitate sua morietur, sanguinem autem eius de manu tua requiram. Impius ergo peribit quia peccauit, sacerdos qui ejus tuendę saluti prępositus est, quia tacuit, quia peccantem non increpuit, quia errantem in uiam reducere non curauit. At uero tanti periculi non ignarus Apostolus Timotheum discipulum obnixe, solicite, urgenter adiurat dicens:
8269. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] non increpuit,
quia errantem in uiam reducere non curauit.
At uero tanti periculi non ignarus Apostolus
Timotheum discipulum
obnixe,
solicite,
urgenter adiurat dicens:
8270. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
sobrius esto!
Porro illi quorum ignauia populus corruptus extra iustitię limites
aberrat |
et per abrupta delabitur uitiorum,
quam damnabiles existant |
Hieremias testatur dicens:
8271. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8272. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pauci et episcopatum eius accipiat alter, et alia multa, quę licet ad Iudam Domini sui proditorem referantur, nihilo minus ad sui quoque similes redundant. Sui autem similes sunt, qui ad apostolatum electi potentioribus ita blandiuntur ut eorum scelera dissimulent | et sic Dominum osculo prodant. eundem etiam uendunt, dum nihil ita cupide ut lucra sectantur. Sed cum hi tam immani ingenti-que supplicio destinati
8273. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] electi potentioribus ita blandiuntur ut eorum scelera dissimulent | et sic Dominum osculo prodant. eundem etiam uendunt, dum nihil ita cupide ut lucra sectantur. Sed cum hi tam immani ingenti-que supplicio destinati sint, illi qui ut debent officio suo funguntur, dici potest, quam grandi mercede remunerabuntur. de his nempe Apostolus ad Timotheum scribens ait: Tim? Qui bene pręsunt presbyteri, duplici honore digni habeantur, maxime qui laborant in
8274. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Sed cum hi tam immani ingenti-que supplicio destinati sint, illi qui ut debent officio suo funguntur, dici potest, quam grandi mercede remunerabuntur. de his nempe Apostolus ad Timotheum scribens ait: Tim? Qui bene pręsunt presbyteri, duplici honore digni habeantur, maxime qui laborant in uerbo et doctrina . Duplici honore dignus est, cui et reuerentia exhiberi debet | et uictus necessarius suppeditari. cum
8275. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sint,
illi qui ut debent officio suo funguntur,
dici potest, quam grandi mercede remunerabuntur.
de his nempe Apostolus ad Timotheum scribens ait:
Tim?
Qui bene pręsunt presbyteri,
duplici honore digni habeantur,
maxime qui laborant in uerbo et doctrina .
Duplici honore dignus est,
cui et reuerentia exhiberi debet |
et uictus necessarius suppeditari.
cum scriptum sit:
8276. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Nihil enim recte discitur,
quod de ipso ueritatis fonte non hauritur.
De studio lectionis.
Caput XXIV
Igitur ad Scripturę diuinę studium omnes qui perfectionis iter ingredi cupiunt conuocamus |
cum Ioanne in Apocalypsi:
8277. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Igitur ad Scripturę diuinę studium omnes qui perfectionis iter ingredi cupiunt conuocamus |
cum Ioanne in Apocalypsi:
8278. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Igitur ad Scripturę diuinę studium omnes qui perfectionis iter ingredi cupiunt conuocamus |
cum Ioanne in Apocalypsi:
8279. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] qui perfectionis iter ingredi cupiunt conuocamus |
cum Ioanne in Apocalypsi:
8280. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
iustitię pręceptis nequaquam saturari poterunt.
Sicut autem sitientibus dulcis est potus,
ita discere cupientibus diuina sapit lectio.
Illi duntaxat ad cęlestem cibum nauseant et manna fastidiant ,
qui Aegyptiorum iurulentis repleti id est
inani gentilium poetarum eloquio deliniti,
magis fabularum fictione quam ueritatis doctrina delectantur.
Hi sunt qui (ut Apostolus inquit)
cibum nauseant et manna fastidiant ,
qui Aegyptiorum iurulentis repleti id est
inani gentilium poetarum eloquio deliniti,
magis fabularum fictione quam ueritatis doctrina delectantur.
Hi sunt qui (ut Apostolus inquit)
ueritatis lux oritur |
et quę uentura erant eueniunt.
Non est ergo nostrarum uirium,
sed opis diuinę,
ut quis legendo mysteria intelligat,
quanto minus ut etiam supercęlestis contemplationis dulcedine mens in Deum eleuata perfundatur.
Hoc tamen illis frequentius conceditur,
qui libros diuinos ita legunt,
ut a sanctorum interpretatione non discedant,
a peruersis sensibus, qui cum Ecclesia non concordant, penitus abhorrentes.
Quęre igitur in sancta lectione bonas margaritas,
ut scias quid Lex pręcipiat,
quid nuncient prophetę.
Sed inuenta deinde
diuinę,
ut quis legendo mysteria intelligat,
quanto minus ut etiam supercęlestis contemplationis dulcedine mens in Deum eleuata perfundatur.
Hoc tamen illis frequentius conceditur,
qui libros diuinos ita legunt,
ut a sanctorum interpretatione non discedant,
a peruersis sensibus, qui cum Ecclesia non concordant, penitus abhorrentes.
Quęre igitur in sancta lectione bonas margaritas,
ut scias quid Lex pręcipiat,
quid nuncient prophetę.
Sed inuenta deinde preciosa margarita,
quę est Euangelium Christi,
omnibus aliis pręferendum scripturis,
eam
Medicamenta quibus rebus composita sunt,
licet ignoret ęgrotus,
prosunt tamen ei | eleuant-que languorem.
Ita diuina uerba si legantur,
etiam non intellecta | uim habent ad animę sanitatem conferendam.
Te nunc appello qui diu multum-que in gentilium libris uersatus es,
dum te comptus delectat sermo |
et musici poetarum cantus deliniunt,
quantum inde tibi emolumenti contraxeris parumper cogita.
et cum nihil ista tibi ad salutem profuisse cognoueris,
ad Iesum tandem quęso conuersus dic cum Petro:
audiendi cura.
Quo autem rarius his uacabis,
eo citius cades exurges-que difficilius.
De auditionis cura.
Caput XXV
Audire quoque quę in ecclesia leguntur |
uel eos qui absque lectione in pulpitis declamant, auscultare plurimum expedit.
Plus etiam eruditi hominis ore prolata uerba mouere solent |
quam si eadem ipse conscripta legeris.
Nuda in libris uerba iacent,
quę si ab oratore aliquo apte
orationi addet ornamenti
efficacię-que ad suadendum atque dissuadendum.
Delectet te igitur cum legere quę sancta sunt
tum quoties ab alio leguntur uel prędicantur audire.
Discipulum docilem te esse uolo.
Is enim docilis est,
qui docentem attente audit.
Ad huiuscemodi studium te hortatur Ecclesiasticus dicens:
audire, sapiens eris.
Idem nobis pręcipit Iacobus apostolus,
cum ait:
si ab iis quę pręcipiuntur, morum conditio discors erit.
Et si nosse desyderas quantum ignauus auditor et impiger inter se
differant,
audi in Euangelio Dominum dicentem:
se
differant,
audi in Euangelio Dominum dicentem:
et audit sermones meos |
et facit eos,
ostendam uobis cui similis sit.
Similis est homini ędificanti domum,
qui fodit in altum |
et posuit fundamentum supra petram.
inundatione autem facta illisum est flumen domui illi,
et non potuit eam mouere.
fundata enim erat supra petram.
Qui autem audit et non facit,
similis est homini ędificanti domum suam supra terram sine fundamento;
in quam illisus est fluuius,
et continuo cecidit,
et facta est ruina domus illius magna.
Sicut ergo infirmus et imbecillus est
qui
Qui autem audit et non facit,
similis est homini ędificanti domum suam supra terram sine fundamento;
in quam illisus est fluuius,
et continuo cecidit,
et facta est ruina domus illius magna.
Sicut ergo infirmus et imbecillus est
qui non facit opera,
ita ad omnem malignę tentationis impetum constans est et stabilis,
qui assidue in bonis operibus exercetur.
Quamobrem solicite nos admonet Iacobus apostolus
et ait:
fundamento;
in quam illisus est fluuius,
et continuo cecidit,
et facta est ruina domus illius magna.
Sicut ergo infirmus et imbecillus est
qui non facit opera,
ita ad omnem malignę tentationis impetum constans est et stabilis,
qui assidue in bonis operibus exercetur.
Quamobrem solicite nos admonet Iacobus apostolus
et ait:
perfectę
libertatis |
et permanserit in ea,
non auditor obliuiosus factus,
sed factor operis,
hic beatus in facto suo erit .
Ideo quidem et Dominus in Euangelio:
Beati, inquit, qui audiunt uerbum Dei et custodiunt illud.
Hanc itaque beatitudinem opere magis quam auditione constare ostendit
|
dum subiungit |
et custodiunt illud .
Custodiunt autem illud,
qui bene beate-que uiuendi rationem edocti peccatis, in quibus
hactenus fuisse se recognoscunt, finem statuunt |
et ab his per poenitentiam resilientes ad capessendas uirtutes
disponuntur |
magnam-que capiunt uoluptatem uel legendo diuina uel audiendo.
et quoniam toto corde cęlestis magistri amplectebatur disciplinam,
optimam partem dicitur elegisse, quę non auferetur ab ea.
Christum enim elegerat,
in cuius unius contemplatione tam suauiter requiescebat.
Quotus autem quisque est,
qui sic in ecclesia sacris prędicationibus interesse nititur,
ut pręcepta uitę absque operatione non elabi sinat?
alius nullo amoris affectu illa suscipit,
alius tametsi donec audit aliquantulum compungitur,
mox tamen inde discedens ad consuetas nequitię sordes reuertitur,
tanto
tametsi donec audit aliquantulum compungitur,
mox tamen inde discedens ad consuetas nequitię sordes reuertitur,
tanto nequitior factus,
quanto inexcusabilior.
Talibus dicit Dominus:
tanto nequitior factus,
quanto inexcusabilior.
Talibus dicit Dominus:
Talibus dicit Dominus:
Deo est uerba Dei audit.
propterea uos non auditis,
quia ex Deo non estis.
Non ergo omnes qui in auditorio sunt,
audiunt uerbum Dei,
sed is qui illud quod audit,
opere perficere contendit.
et hic quidem ex Deo est |
illi uero non ex Deo,
sed potius ex diabolo sunt,
qui diaboli obstinationem duritiam-que imitantur |
nec omnino a uitiis resipiscere quicquam pensi habent.
Itidem tibi diuini prędicatores cum Ioanne apostolo respondebunt,
si eorum monita contempseris,
dicentes:
duritiam-que imitantur |
nec omnino a uitiis resipiscere quicquam pensi habent.
Itidem tibi diuini prędicatores cum Ioanne apostolo respondebunt,
si eorum monita contempseris,
dicentes:
|
nec omnino a uitiis resipiscere quicquam pensi habent.
Itidem tibi diuini prędicatores cum Ioanne apostolo respondebunt,
si eorum monita contempseris,
dicentes:
ualeat degustare.
partim aridam,
partim aquis circumfusam.
collocasti tam uaria in mari piscium genera
quam in sicco quadrupedum pedibus-que carentium reptilium |
et supra terram aera permeantium uolucrum.
produxisti de terra tot frugum species,
tot arborum,
tot lapidum,
tot metallorum |
et qui his uteretur, pręstantissimum inter animantia hominem.
Tuum opus sunt cęlestia.
Sol, luna, stellę,
quarum cursus, naturas, formam | decorem-que oculis intuemur,
et tamen qua materia constent, dicere nequimus.
Tu cęlum, quo omnia illa circumdantur extendisti,
quod statutis
quia ignoratione magis quam malicia peccauerat,
datus est poenitentię locus,
ut quod seductus male appetendo commisit,
dolendo emendaret.
Sed tamen pristinę gratię statum recuperare de radice corrupta geniti
nequiuimus,
donec ille qui non per copulam carnis,
sed de Virgine intacta per Spiritum Sanctum est natus,
in mundum ueniret |
et nos corporis sui sacrificio expiatos Deo Patri reconciliaret.
Exinde credentibus atque poenitentibus cęlum patere coepit.
Quod siquis a malo,
quod deinceps
quam mercedis promissę spes.
Vt igitur probe innocenter-que uiuas,
imitare Prophetam dicentem:
cum breui labore transimus ad quietem gaudii perennis?
Conscii igitur fragilitatis nostrę |
nec per se bonum quod cupimus ualentes perficere,
leuemus oculos ad montes cum psalmista |
et mente cęli culmina penetremus.
Inde ueniet nobis auxilium a Domino,
qui fecit cęlum et terram et omnia.
Non possumus recte de illo aliquid speculari,
nisi ab ipso adiuti,
qui-que nobis relicti retro labimur,
Dei ac Domini nostri ope subleuati usque ad thronum maiestatis eius perueniemus.
Ad
perficere,
leuemus oculos ad montes cum psalmista |
et mente cęli culmina penetremus.
Inde ueniet nobis auxilium a Domino,
qui fecit cęlum et terram et omnia.
Non possumus recte de illo aliquid speculari,
nisi ab ipso adiuti,
qui-que nobis relicti retro labimur,
Dei ac Domini nostri ope subleuati usque ad thronum maiestatis eius perueniemus.
Ad contemplandam itaque diuinitatis altitudinem dic cum Propheta:
suarum moerorem humilis Iob optabat,
cum diceret:
amore accendimur
.
Primorum parentum pręuaricatio de paradisi deliciis omnem ipsorum
expulerat posteritatem |
eadem-que damnationis lege simul omnes premebamur.
Misertus autem Deus filium suum misit unigenitum.
qui ut pro nobis satisfaceret carnem suscepit serui,
cum esset omnium dominus,
uiam ueritatis monstrauit ,
cum totus terrarum orbis pręter Iudeam |
impię religionis erroribus plenus foret.
Morti ęternę obnoxii eramus,
ille ultro se morti crucis
uiuendum conferre solet diuinarum
rerum contemplatio,
tantum ad male agendum alliciunt cogitationes prauę.
Quę cum etiam inuitis nobis et nolentibus frequenter obrepant,
quanto uiolentiores putas fore,
siquando uictus manum dederis,
qui nunc repugnas?
Mihi crede
nisi semper bellum cum illis quam pacem
malueris,
per sensuum tuorum ianuas ad animam usque ingredientur |
et per blandimenta eam subuertent,
subuersam interiment.
pręlium redeat |
mentis-que nostrę arcem oppugnet,
portis instet.
donec tamen intus non irruerit |
ac dominari coeperit, tuti sumus.
nec uerendum est
ne forte per uim irrumpat.
neminem uincit nisi uolentem.
De illis duntaxat,
qui se in potestatem eius non inuite dedunt,
triumphare consueuit |
et eos ad interitum usque perducere.
Nihil itaque aliud est impurę cogitationi totum animi assensum prębere
|
quam ab hoste nobis infensissimo sanguinis-que nostri imprimis cupido superari uelle.
superari uelle.
Manifesta autem stultitia est |
ei sponte cedere, a quo nil nisi necem speres.
Hoc tibi testatur Salomon dicens:
Qui cogitat mala facere
stultus uocabitur.
Ac ne forte de furioso,
cuius error excusatur,
dictum putares,
continuo intulit:
possit esse peccatum?
Rem alienam iniuste concupiscis,
bonum alterius inuides,
lęsus uindictam appetis,
uisę mulieris Venereo amore turpiter exardescis.
et quodcunque malum ita cogitas,
ut si posses, perficere uelles,
ab illo, qui etiam occultorum iudex est,
pro facto tibi imputabitur.
Aliter enim Deus,
aliter homo iudicat.
Deus quem nihil latet,
in omnibus uoluntatis affectum pensat.
homo uero, quia
Deus quem nihil latet,
in omnibus uoluntatis affectum pensat.
homo uero, quia cordis alieni secreta rimari nequit,
commissum tantummodo crimen examinat.
nec quęrit prudens an imprudens feceris aliquid mali,
sed semper tanquam uoluntarium punit.
Denique apud Deum qui odit fratrem suum homicida est,
apud homines uero non habetur pro homicida nisi qui conficit hominem.
Apud Deum qui uiderit mulierem ad concupiscendum eam,
iam mechatus est eam in corde suo.
apud homines nisi commissi adulterii conuictus fuerit,
pro concupiscentia quę cordis
homo uero, quia cordis alieni secreta rimari nequit,
commissum tantummodo crimen examinat.
nec quęrit prudens an imprudens feceris aliquid mali,
sed semper tanquam uoluntarium punit.
Denique apud Deum qui odit fratrem suum homicida est,
apud homines uero non habetur pro homicida nisi qui conficit hominem.
Apud Deum qui uiderit mulierem ad concupiscendum eam,
iam mechatus est eam in corde suo.
apud homines nisi commissi adulterii conuictus fuerit,
pro concupiscentia quę cordis crimen est, plecti non debet.
Sed quid
rimari nequit,
commissum tantummodo crimen examinat.
nec quęrit prudens an imprudens feceris aliquid mali,
sed semper tanquam uoluntarium punit.
Denique apud Deum qui odit fratrem suum homicida est,
apud homines uero non habetur pro homicida nisi qui conficit hominem.
Apud Deum qui uiderit mulierem ad concupiscendum eam,
iam mechatus est eam in corde suo.
apud homines nisi commissi adulterii conuictus fuerit,
pro concupiscentia quę cordis crimen est, plecti non debet.
Sed quid prodest pro cogitato flagitio
cum propter illud iudicio damneris diuino?
et ęterni reus habearis supplicii?
Lex diuina uxorem proximi,
bouem,
ancillam |
et quicquid illius est concupiscere prohibet.
si concupieris tantum,
legem Dei pręuaricatus es.
qui autem sic peccat,
nisi eum poenituerit,
non poenam temporariam meretur,
sed ęternam.
Ideo in Sacris Litteris est scriptum:
Litteris est scriptum:
non satis recordari.
cum pręsertim hoc haberi non possit,
nisi illa contemnantur |
neque libere et expedite de hoc aliquid consyderari,
nisi illa ferme obliuiscantur.
Quandoquidem omnia relinquere
et se solum sequi iubet eos Dominus,
qui inter ipsius discipulos censeri desyderant.
Sola itaque de Deo cogitatio uana esse non potest.
Ideo Salomonis te sapientia hortatur et ait:
obscoenitatibus es pollutus |
et tua te accusat conscientia,
ingemisce compunctus,
ora ut munderis.
mundata autem conscientia per confessionis poenitentię-que sacramentum
|
dicet tibi Dominus, quod ante dixit adulterę:
si forte odio habes fratrem tuum,
si rapuisti,
si percussisti,
si occidisti,
confitere crimen,
dic te dignum supplicio,
sed tamen ut misereatur tui Dominus instanter postula.
misereatur tui Dominus instanter postula.
foetentem ad uitam reuocauit.
Quanuis ergo diu te Sathanas alligatum tenuerit,
quanuis longo peccandi usu iam obdurueris |
et toto tempore in scelerum tuorum monumento iacens contabueris,
exolue tandem uincula,
rumpe laqueos omnes |
et diutinam mortem detestatus ad illum conuertere qui suscitat mortuos
|
et qui sepultos tumulatos-que facit reuiuiscere |
et excusso de pedibus puluere mundatos exire,
qui dimitti iubet peccanti non tantum septies,
sed etiam septuagies septies.
Semper itaque spera in Domino |
et ora cum
Quanuis ergo diu te Sathanas alligatum tenuerit,
quanuis longo peccandi usu iam obdurueris |
et toto tempore in scelerum tuorum monumento iacens contabueris,
exolue tandem uincula,
rumpe laqueos omnes |
et diutinam mortem detestatus ad illum conuertere qui suscitat mortuos
|
et qui sepultos tumulatos-que facit reuiuiscere |
et excusso de pedibus puluere mundatos exire,
qui dimitti iubet peccanti non tantum septies,
sed etiam septuagies septies.
Semper itaque spera in Domino |
et ora cum Propheta et dic:
|
et toto tempore in scelerum tuorum monumento iacens contabueris,
exolue tandem uincula,
rumpe laqueos omnes |
et diutinam mortem detestatus ad illum conuertere qui suscitat mortuos
|
et qui sepultos tumulatos-que facit reuiuiscere |
et excusso de pedibus puluere mundatos exire,
qui dimitti iubet peccanti non tantum septies,
sed etiam septuagies septies.
Semper itaque spera in Domino |
et ora cum Propheta et dic:
|
et misericordiam implorare non piget,
a peccatis quibus Deus offenditur pro uiribus abstinendo,
quibus placeatur , iustitię operibus sese exercendo.
Solis impoenitentibus et desperatis non est uenię locus.
nequius tamen peccant qui desperant |
quam qui pręsumunt.
De utrorunque nunc uitio,
cum de spe uenię satis hactenus dictum sit,
breuiter explicemus.
De desperatione.
Caput II
implorare non piget,
a peccatis quibus Deus offenditur pro uiribus abstinendo,
quibus placeatur , iustitię operibus sese exercendo.
Solis impoenitentibus et desperatis non est uenię locus.
nequius tamen peccant qui desperant |
quam qui pręsumunt.
De utrorunque nunc uitio,
cum de spe uenię satis hactenus dictum sit,
breuiter explicemus.
De desperatione.
Caput II
De utrorunque nunc uitio,
cum de spe uenię satis hactenus dictum sit,
breuiter explicemus.
De desperatione.
Caput II
Qui pręsumunt,
quoniam in peccatis perseuerando se saluari sperant,
Dei iustitię derogant.
Qui uero desperant,
quia sibi ignosci posse diffidunt,
Dei misericordiam denegant.
Pręsumptione usus est latro a sinistris Dominicę crucis
sit,
breuiter explicemus.
De desperatione.
Caput II
Qui pręsumunt,
quoniam in peccatis perseuerando se saluari sperant,
Dei iustitię derogant.
Qui uero desperant,
quia sibi ignosci posse diffidunt,
Dei misericordiam denegant.
Pręsumptione usus est latro a sinistris Dominicę crucis pendens,
cum dixit:
eum erroris poenitet dubitando de Christo,
non criminis,
rapinas, quas fecerat,
silentio prętermittendo;
et tamen arroganter petit, ut saluetur.
Sed licet ille de poena, quam tunc patiebatur, liberari postularit,
ei tamen simillimi sunt, qui corrigi nolunt
et poena quam in inferno luituri sunt, se liberos fore sperant,
Deum quidem misericordem esse confitentes,
iustum autem negantes.
His contrarii sunt qui desperant.
Grauitatem enim delictorum suorum considerant,
Sed licet ille de poena, quam tunc patiebatur, liberari postularit,
ei tamen simillimi sunt, qui corrigi nolunt
et poena quam in inferno luituri sunt, se liberos fore sperant,
Deum quidem misericordem esse confitentes,
iustum autem negantes.
His contrarii sunt qui desperant.
Grauitatem enim delictorum suorum considerant,
et magnitudinem diuinę miserationis non perpendunt.
Desperauit Cayn,
cum fratre interempto diceret:
iniquitas mea,
quam ut ueniam merear.
Si de Dei clementia recte sensisset,
profecto etiam id quod non merebatur,
ab eo se impetraturum poenitendo sperasset.
Nemo quippe ueniam accipit,
quia ipse meretur,
sed quia benignus est ille,
qui eam largitur.
Desperauit et Iudas
Domini sui proditor.
Sed nec poenitentia illi profuit | nec satisfactio,
quia dolore superatus ad laqueum confugit,
non ad Dei misericordiam.
Dolere quidem debuit de peccato,
sed non ita ut spem, quę in Deo est, de manibus dimitteret.
Nos igitur, qui Deum in multis offendimus,
et dolendo de culpa ueniam speremus |
et sperando ueniam de culpa doleamus.
Vtrunque necessarium est ei, qui et poenas cupit euitare |
et beatitudinem consequi sempiternam.
dimitteret.
Nos igitur, qui Deum in multis offendimus,
et dolendo de culpa ueniam speremus |
et sperando ueniam de culpa doleamus.
Vtrunque necessarium est ei, qui et poenas cupit euitare |
et beatitudinem consequi sempiternam.
De spe autem temere pręsumentium dicitur:
fortitudo imminuta fuerit,
hic demonum accusationibus grauatus damnationi succumbet.
De decem praeceptis.
Caput
quam potest studiose obseruat,
dicente Domino in Euangelio:
Si uis ad uitam ingredi,
serua mandata.
Mandata uocat quę decalogo continentur.
Non habebis deos alienos.
Deus enim uester unus est.
Qui somniis
et sortilegiis
et maleficiorum diuinationibus fidem pręstant,
deos alienos colunt.
Cum enim solius diuinę sapientię sit |
futura nosse,
hoc, quod Dei est, aliis tribuere pręsumunt.
Non facies sculptile.
Eo uidelicet animo, ut adores
fidem pręstant,
deos alienos colunt.
Cum enim solius diuinę sapientię sit |
futura nosse,
hoc, quod Dei est, aliis tribuere pręsumunt.
Non facies sculptile.
Eo uidelicet animo, ut adores illud ac pro Deo habeas.
Non est sceleris huius expers,
qui pecuniam seculi-que diuitias
magis quam ęquum bonum-que diligit.
Apostoli autoritate hoc probamus,
qui Colossensibus scribens |
auaritiam simulacrorum seruitutem appellat.
Neque tamen per hoc mandatum ars reprobata est sculptorum uel pictorum.
Non pingere
pręsumunt.
Non facies sculptile.
Eo uidelicet animo, ut adores illud ac pro Deo habeas.
Non est sceleris huius expers,
qui pecuniam seculi-que diuitias
magis quam ęquum bonum-que diligit.
Apostoli autoritate hoc probamus,
qui Colossensibus scribens |
auaritiam simulacrorum seruitutem appellat.
Neque tamen per hoc mandatum ars reprobata est sculptorum uel pictorum.
Non pingere aut fingere simulacra uetantur,
sed adorare.
Ideo sequitur:
Non adorabis ea neque
tui in uanum.
Ne contemnere uideare,
quod pręcipue oportet reuereri.
tertium.
Memento ut diem sabbati sanctifices.
Nos uero sabbati obseruationem ad diem Dominicum transtulimus,
ne cum Iudeis in Christum non credentibus uideamur sentire,
qui eum in sepulchro mortuum sabbato quieuisse fatentur quidem,
sed postea uiuum resurrexisse negant.
Itaque ob resurrectionis reuerentiam |
eo quo facta est die ab operibus uacamus,
nec tamen ita superstitiose | ut Iudei sabbato.
Nam et mensas paramus |
et calices abluimus |
et
sed potius uiuas dimitterent.
Age iam permittatur et uobis,
ut omnes dies profesti sint, nullus festus,
ut potius manuum labore occupetur animus
quam nihil agendo male agere assuescat.
Nullus igitur sit uobis Dominicus dies,
ne ipsum qui Dominicus est, in diabolicum conuertatis,
dum eo toto tempore,
quo ab operibus uacui estis,
non tam Domino quam diabolo seruitis.
Itaque nunc quidem ad uos pertinere arbitror hoc quod dicitur:
Memento ut diem sabbati sanctifices ,
cum nequaquam
Quintum.
Non occides.
Cum neminem tibi lędere liceat,
multo minus interimere.
Ne iudici quidem aliquem capitis reum ex odio fas est interficere,
sed ex lege.
Quamobrem non tibi,
sed illi, qui exequendis legibus pręficitur,
dictum est |
ut mercedis plus capias uoto suscepto castitatis.
Septimum.
Non furtum facias.
Furti actio est in eum, qui contrectat rem alienam inuito domino.
Igitur contra hoc pręceptum peregit |
non solum qui aliquid furto sustulit,
sed etiam qui per uim rapuit |
uel per fraudem ellicuit |
uel casu inuentum restituere noluit.
Non furtum facias.
Furti actio est in eum, qui contrectat rem alienam inuito domino.
Igitur contra hoc pręceptum peregit |
non solum qui aliquid furto sustulit,
sed etiam qui per uim rapuit |
uel per fraudem ellicuit |
uel casu inuentum restituere noluit.
Octauum.
Non loqueris contra proximum tuum
Furti actio est in eum, qui contrectat rem alienam inuito domino.
Igitur contra hoc pręceptum peregit |
non solum qui aliquid furto sustulit,
sed etiam qui per uim rapuit |
uel per fraudem ellicuit |
uel casu inuentum restituere noluit.
Octauum.
Non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium.
Cum enim Christus Dei Filius ueritas
Vis, ut et tibi dulcia sint?
Noli in uerbis diuinis eloquii ornatum requirere;
ita composita sunt,
ut et docti et indocti,
quod omnibus pariter profuturum erat, intelligerent.
Sed attende,
qualis quantus-que sit,
per quem prolata sunt.
Per illum utique,
qui solus et acumen ingenii hominibus pręstat
et ipsum dicendi leporem impartit.
Idem enim et fons bonorum omnium est
et largitor
et cuius tam dicta quam facta nulla prorsus in parte argui queant,
cum solus in cunctis
ut maxime potens
ita summe
In uia testimoniorum tuorum delectatus sum,
sicut in omnibus diuitiis.
Et iterum:
Bonum mihi lex oris tui
super milia auri et argenti.
Et rursum:
Dilexi mandata tua super aurum et topazion.
Item eodem psalmo:
Lętabor ego super eloquia tua,
sicut qui inuenit spolia multa.
Quid enim illis preciosius,
quid optabilius,
quę sola nos efficere queant cęlo dignos,
ęternitatis compotes,
summi boni certos perpetuos-que possessores?
Talia
et corde tuo,
ut facias illum.
Quid ergo, quod supra nos non est, amplecti recusamus?
Et quare, quod cordi insitum est, id euellere ac proiicere conamur?
Nonne, cum hoc agimus, intus quibusdam conscientię stimulis pungimur?
Quasi qui contra naturę uim nitamur,
dum ab his, quę iubentur, declinamus.
Perspicuum est igitur,
quia prauis affectibus superati
neque Deo
neque conditionis nostrę rationi obedimus.
Quę pręterea dementia est,
immo quis furor,
uitium
Quęris, cur ita?
Ne scilicet, quamdiu per huius uitę curricula incedis,
iustitię iter deseras
et uel per quietem diaboli ludificationibus capiaris
uel, cum euigilas, de mundo prius quam de Deo cogites.
In quo quidem imitandus est nobis ille, qui ait:
Quomodo dilexi legem tuam, Domine!
Tota die meditatio mea est.
Igitur quotidie tecum reuolue,
quotidie mente rumina,
quęcunque Deo placent ut scias,
quęcunque displicent ut deuites.
magis,
nihil ęque |
amasse arguaris.
colamus,
monasticę uitę modum normam-que sectantes,
nostro relicta suunt arbitrio,
antequam ea seruandi uoto nos obligemus.
Quod si uouerimus,
pręstare tenebimur non minus quam illa,
quę iussa sunt.
Pręuaricator est,
qui secus fecerit.
Sed iam redeat, unde digressa est oratio
et sicut instituimus ipsas pręuaricatorum poenas fidelium traditionum scripta percurrendo solicite scrutemur.
Neque hoc sine dolore,
immo nec sine metu,
ne ipsi quoque cum
sine dolore,
immo nec sine metu,
ne ipsi quoque cum peccatores simus, in illas incidamus.
Legimus enim in Deuteronomio execrationes de monte Hebal a Leuitis Dei iussu prolatas,
et inter legendum contremiscimus.
Maledictus, inquiunt, qui facit sculptile,
quod est contra primę tabulę mandatum.
Contra secundę autem pręcepta delinquentibus dicitur:
contremiscimus.
Maledictus, inquiunt, qui facit sculptile,
quod est contra primę tabulę mandatum.
Contra secundę autem pręcepta delinquentibus dicitur:
Maledictus, inquiunt, qui facit sculptile,
quod est contra primę tabulę mandatum.
Contra secundę autem pręcepta delinquentibus dicitur:
sculptile,
quod est contra primę tabulę mandatum.
Contra secundę autem pręcepta delinquentibus dicitur:
mandatum.
Contra secundę autem pręcepta delinquentibus dicitur:
dicitur:
qui non honorat patrem suum et matrem suam!
Maledictus qui transfert terminos proximi sui!
Maledictus qui errare facit cęcum in itinere!
Maledictus qui peruertit iudicium aduenę, pupilli et uiduę!
Maledictus qui dormit cum uxore patris sui et reuelat operimentum
loculi eius!
Et qui dormit cum iumento
uel cum sorore
uel cum socru
uel cum uxore proximi!
Et qui percusserit proximum
et qui pro precio uitę insidiatur alienę!
Post multa:
Maledictus, aiunt, qui non permanet in sermonibus legis huius
nec eos opere perficit!
Deinde iterum ad
proximi sui!
Maledictus qui errare facit cęcum in itinere!
Maledictus qui peruertit iudicium aduenę, pupilli et uiduę!
Maledictus qui dormit cum uxore patris sui et reuelat operimentum
loculi eius!
Et qui dormit cum iumento
uel cum sorore
uel cum socru
uel cum uxore proximi!
Et qui percusserit proximum
et qui pro precio uitę insidiatur alienę!
Post multa:
Maledictus, aiunt, qui non permanet in sermonibus legis huius
nec eos opere perficit!
Deinde iterum ad maledicendum acrius insurgentes
ad transgressorem-que conuersi dicunt:
errare facit cęcum in itinere!
Maledictus qui peruertit iudicium aduenę, pupilli et uiduę!
Maledictus qui dormit cum uxore patris sui et reuelat operimentum
loculi eius!
Et qui dormit cum iumento
uel cum sorore
uel cum socru
uel cum uxore proximi!
Et qui percusserit proximum
et qui pro precio uitę insidiatur alienę!
Post multa:
Maledictus, aiunt, qui non permanet in sermonibus legis huius
nec eos opere perficit!
Deinde iterum ad maledicendum acrius insurgentes
ad transgressorem-que conuersi dicunt:
uiduę!
Maledictus qui dormit cum uxore patris sui et reuelat operimentum
loculi eius!
Et qui dormit cum iumento
uel cum sorore
uel cum socru
uel cum uxore proximi!
Et qui percusserit proximum
et qui pro precio uitę insidiatur alienę!
Post multa:
Maledictus, aiunt, qui non permanet in sermonibus legis huius
nec eos opere perficit!
Deinde iterum ad maledicendum acrius insurgentes
ad transgressorem-que conuersi dicunt:
sicut a Samuele propheta ei prędictum fuerat,
quia uoci Domini non obediuit,
a Palestinis magno pręlio superatus cum liberis occubuit;
sceptrum quoque de domo et familia illius ad alios fuit translatum,
ut, quale scelus sit Dei mandata pręterisse,
non ipse solum,
sed etiam filius, qui reliquus erat,
nepotes-que sentirent.
Vt autem post hunc aliorum quorundam parem fortunam silentio transeam,
Sedechię maiori deploratione digna clades compellit,
si modo plorandi sunt,
qui iuste pro scelere puniuntur.
non ipse solum,
sed etiam filius, qui reliquus erat,
nepotes-que sentirent.
Vt autem post hunc aliorum quorundam parem fortunam silentio transeam,
Sedechię maiori deploratione digna clades compellit,
si modo plorandi sunt,
qui iuste pro scelere puniuntur.
Hi spectante patre trucidantur,
ille deinde etiam oculis orbatur,
quas mallet ante errutos,
ne filiorum cędem uideret.
Vinctus postremo et cęcus in Babylonem est ductus,
templum ipsum atque domus urbis igni consumptę,
turres ac moenia solo ęquata,
populus captiuus, pręter eos qui ceciderant, Babylonem translatus.
illos cędi,
alios desciscere,
diutinam libertatem statim seruitute mutari |
et opes illas, quas multorum annorum uictorię aceruauerant,
paruo temporis momento hostium predam fieri.
Neque enim hoc humanę uires efficiunt,
sed iniuriarum suarum ultor Deus,
qui solo nutu et cęlum diruere et terram potens est dissipare.
Secure feliciter-que regnabit,
qui ipsum regem regum et dominum dominantium nouerit colere ac
reuereri.
Nobis tamen nulla omnino seculi huius aduersa ęque timere conuenit
quas multorum annorum uictorię aceruauerant,
paruo temporis momento hostium predam fieri.
Neque enim hoc humanę uires efficiunt,
sed iniuriarum suarum ultor Deus,
qui solo nutu et cęlum diruere et terram potens est dissipare.
Secure feliciter-que regnabit,
qui ipsum regem regum et dominum dominantium nouerit colere ac
reuereri.
Nobis tamen nulla omnino seculi huius aduersa ęque timere conuenit
atque illa quę post pręsentis uitę finem peccatoribus infliguntur.
Pręsentia enim mala quanuis
leniat ac mitiget aduentantis et iam iam-que affuturę mortis
expectatio.
At uero illa supplicia,
quorum nullus speratur finis,
nulla intermissio,
nullum leuamen,
quis non exhorrescat?
nisi qui ne his quidem,
quę de inferorum poenis diuinitus tradita sunt,
fidem adhibet.
Quę sane incredulitas nequaquam a suppliciis hominem liberat,
sed eidem duplicat eorum grauitatem.
Leuiora sunt enim, quę fragilitate naturę peccamus
quam quę animi malicia credere nolendo
reuerti neglexeris,
iam tandem tuę imbecillitati derelictus peccata super peccata
cumulabis |
ac ueluti absque gubernaculo in mari fluctuans nauis,
quocunque concupiscentię tuę te impellet flatus,
eo fereris.
Id tibi futurum ille qui nouit omnia antequam fiant prędicit |
in psalmo ita loquens:
in omne nefas pręceps feratur necesse est.
Iccirco non solum a paradisi expectatione excluditur,
verum etiam in dies grauius futurum sibi supplicium
comparat in inferno.
faciamus |
et quę fieri uetuit uitemus.
Ita Christianę hęreditatis,
quę omnem nostrę ęstimationis computationem superat,
consortes esse merebimur.
cum ipse Christus dicat:
Quicunque fecerit uoluntatem Patris mei qui in cęlis est,
ipse meus frater, soror et mater est.
Quasi diceret:
Is mihi in cęlesti regno erit coniunctissimus |
atque arcta imprimis cognatione copulatus,
qui hic in exequendis Dei mandatis mihi proximus effici studuerit.
ut sit particeps Christi glorię,
qui Christi prius extiterit obedientię comes.
Cęterum, quoniam undique insidię,
undique laquei nos circundent ,
est.
Quasi diceret:
Is mihi in cęlesti regno erit coniunctissimus |
atque arcta imprimis cognatione copulatus,
qui hic in exequendis Dei mandatis mihi proximus effici studuerit.
ut sit particeps Christi glorię,
qui Christi prius extiterit obedientię comes.
Cęterum, quoniam undique insidię,
undique laquei nos circundent ,
magnopere nobis uigilandum erit,
ne in illis incidamus.
Non incongrue igitur post mandatorum
nobis persuadebimus,
si Noui Veteris-que Instrumenti fidelia testimonia audire uoluerimus.
Clamat in Euangelio Dominus:
operationem conuertamur.
Ad hęc autem perficienda non sufficit nostra fragilitas.
dictum illud:
Beati sunt serui illi,
quos cum uenerit Dominus, inuenerit uigilantes.
Pręterea quemadmodum ętas uitę nostrę breuis est,
ita et incerta.
Plurimos frustratur speratę senectutis expectatio.
denique quis est qui unum diem,
immo, unam horam a mortis periculo alienam possit sibi promittere?
Quam multos ,
dum sani ambulant,
dum fabulantur,
dum rident,
uel casus exterior | uel morbus interior | repente deiicit et extinguit?
eo itaque nostrę saluti consulitur,
quod Saluator ait:
Qualis ergo quisque nunc decesserit,
talis etiam in illo ultimo iudicio cum corpore apparebit.
Vigilare itaque iubemur,
ne mors imparatos occupet.
Et quoniam nescimus diem neque horam,
semper est uigilandum.
Semper autem uigilat, qui semper a malo abhorret |
et bonum, ut Deo placeat, agere pro uiribus non cessat.
Fieri quidem nequit,
quin partem aliquam temporis quieti cedamus,
cum nostrę conditionis imbecillitas | ut cibo | ita somno quotidie
Dauid ipse, quem Deus prę omnibus Iudeę regibus dilexit |
et carceris fundamenta quassantur,
ostia reserantur,
uincula soluuntur
et ipsi non refragante, sed rogante magistratu liberi dimittuntur.
in tantum profuit nocte intempesta ad hymnnos Deo reddendos
exurrexisse.
Has emulanda tu qui sanctus es,
ama uigilias ut sanctior sis.
et tu qui peccator es,
ut citius ueniam impetres.
Artifices partem noctis suo uendicant labori,
ut, quo plus operis confecerint, plus lucri consequantur.
uincula soluuntur
et ipsi non refragante, sed rogante magistratu liberi dimittuntur.
in tantum profuit nocte intempesta ad hymnnos Deo reddendos
exurrexisse.
Has emulanda tu qui sanctus es,
ama uigilias ut sanctior sis.
et tu qui peccator es,
ut citius ueniam impetres.
Artifices partem noctis suo uendicant labori,
ut, quo plus operis confecerint, plus lucri consequantur.
Quod ergo
tota nocte stertendo.
Illis tantum et nocte et die dormire satius esse,
de quibus dicitur:
Cuius longior quam natura postulat fuerit somnus,
non solum bene agendi tempus perdit,
sed etiam ipse ad uitia promptior fit,
dum corpori magis quam animo obsequium pręstat.
Raro uidebis eos qui somniculosi sunt,
a luxuria libidinibus-que abstinere.
Cum crapulati fuerint,
graui sopore premuntur,
quos ronchizantes non facilius excites |
quam syluestres ursos |
aut uitulos marinos.
Putas experrecti ad orationes procumbant |
uel ad decantandos psalmos instent?
distentant |
et nisi totam noctem dormierint,
somnum a se fugisse lamentantur.
Tunc remedia quibus reuocetur disquirunt:
iam papauer,
iam lactucę parantur,
iam titillatio circa digitos uolas-que pedum discurrit,
seruis ibi pruritum excitantibus,
ut dominus qui usque mane soporem suum continuare
nequiuit,
eo iam non interrupto ad meridiem duret.
atque istos tam effoeminato ocio assidue torpentes de improuiso mors occupat.
Neque enim diu uiuere queunt,
qui multo somno dediti marcent.
tument uultus
excitantibus,
ut dominus qui usque mane soporem suum continuare
nequiuit,
eo iam non interrupto ad meridiem duret.
atque istos tam effoeminato ocio assidue torpentes de improuiso mors occupat.
Neque enim diu uiuere queunt,
qui multo somno dediti marcent.
tument uultus lurido colore infecti |
putrescentia-que uiscera repente inuadens ualitudo dissoluere festinat.
Et quoniam nulla his cura fuit sanctis actionibus inuigilare,
quibus nixi in cęlum euolarent,
peccatis pręgrauati ad
uenturus esset,
uigilaret utique |
et non sineret perfodi domum suam.
Inimicus igitur noster et fur diabolus est.
Somnolentis et ocio uacantibus magis insidiatur,
quia minus prouidi sunt ad cauendum
facile-que ad omnes uoluptatum illecebras inclinantur.
Qui certe si capti et irretiti fuerint,
tunc demum intelligent,
quam male dormierint,
cum uillicationis suę reddere rationem compellentur.
Datum quippe sibi tempus ad poenitendum ac bene agendum |
inutiliter, immo et nequiter consumpsere.
Nihil de futura uita
,
ut quotidie uisa enarrent |
et siquando sequatur euentus,
uera se uidisse iactitent.
ueluti digni quibus cęlestis prouidentię mysteria pandantur.
cum magis illis conueniat in Prouerbiis dictum:
et siquando sequatur euentus,
uera se uidisse iactitent.
ueluti digni quibus cęlestis prouidentię mysteria pandantur.
cum magis illis conueniat in Prouerbiis dictum:
et iam sibi libere confidentes facilius euertat |
atque in foueam alicuius mortiferi erroris pręcipitet incautos.
Prudentia igitur opus est ad deuitandos dolos,
quos ille ueterator nobis dormientibus per ipsa somniorum phantasmata struere consueuit.
Minimum itaque erit ei credendum,
qui perpetuus humani generis aduersarius esse noscitur.
Quicquid ille quocunque modo suggesserit,
nisi uirtute diuina compulsus suggerat,
non ueritatem sed laqueos esse certo scias.
tunc etiam magis erit cauendum,
cum se ostenderit amicum |
et palpare animum
fames est subsecuta.
Nabuchodonosori quoque regis dirum ac triste somnium,
siue statuam quam uidit consideres |
uario metallo compactam |
siue arborem supra modum proceram atque amplam.
Vtroque enim somnio Daniele interpretante didicit |
futuram regni cladem |
et suimet qui felicissimus putabatur,
extremam miseriam.
Pilati etiam uxor in Euangelio multa per uisum se passam conquęritur
propter Christum,
et marito ut missum illum faceret,
nititur persuadere.
Hoc quoque obseruandum,
quod iniqui insomniorum suorum quid portendant ignari
a sanctis
inter orandum.
Secessum pete,
nequid oranti impedimento sit.
offeratur.
Deinde cum cogitaueris quam potens,
quam immensus sit,
quem allocuturus es,
quam e diuerso tu uilis atque abiectus,
humiliter quantum potes accede |
suspirans,
ingemiscens,
lachrymas etiam si potes fundens.
illum-que imitare publicanum,
qui stans a longe uultu in terra deiecto pectus percutiebat suum.
Peccatorum quippe conscius non est ausus propius accedere,
non oculos in cęlum subleuare,
et ut a se poenam exigeret,
a pectoris uerberatione non cessauit.
Verum nequis uel dignitate pręditus
uel a Deo iam gratiam
fixis in terra genibus |
et manibus ad cęlum expansis deprecantem.
Audiet Danielem prophetam dicentem:
Posui faciem meam ad Dominum Deum meum,
rogare et deprecari |
in ieiuniis, sacco et cinere.
Inde transiens ad Euangelium considerabit uas electionis Paulum
apostolum,
qui ait:
Curuo genua mea ad patrem Domini nostri Iesu Christi.
Ipsum quoque Christum Dominum contemplabitur,
quo nemo sanctior,
nemo magnificentior,
modo prono corpore in faciem procumbentem,
modo errecto in cęlum suspicientem
et modo positis genibus orantem;
non quod
Porro quoties peccatis,
quę a nobis commissa sunt,
ignosci petimus,
ante illis a quibus iniuriam accepimus ignoscamus.
Ipsius enim Domini pręceptum est:
Cum stabitis ad orandum,
dimittite siquid habetis aduersus aliquem,
ut et Pater uester, qui in cęlis est,
dimittat uobis peccata uestra.
Et Apostolus:
Volo, inquit, uos orare in omni loco,
leuantes puras manus,
sine ira et disceptatione.
Quomodo enim tibi placatum iri Deum speras,
nisi prius ipse placatus fueris
uos orare in omni loco,
leuantes puras manus,
sine ira et disceptatione.
Quomodo enim tibi placatum iri Deum speras,
nisi prius ipse placatus fueris proximo tuo?
Tu Deum, quem semper summe reuereri debebas, offendisti,
alius te, qui homo es, non Deus,
creatura, non creator,
peccator, non iustus.
Et licet ille, qui lęsit, lędere non debuerit,
tu tamen lędi merebare.
Quid enim mali non meretur is, qui Deo peccat?
Et si dixerimus quia peccatum non
habemus,
nosipsos seducimus,
et
Quomodo enim tibi placatum iri Deum speras,
nisi prius ipse placatus fueris proximo tuo?
Tu Deum, quem semper summe reuereri debebas, offendisti,
alius te, qui homo es, non Deus,
creatura, non creator,
peccator, non iustus.
Et licet ille, qui lęsit, lędere non debuerit,
tu tamen lędi merebare.
Quid enim mali non meretur is, qui Deo peccat?
Et si dixerimus quia peccatum non
habemus,
nosipsos seducimus,
et ueritas in nobis non est.
Nunc considera quam iuste poscas tibi ignosci, qui Deo
prius ipse placatus fueris proximo tuo?
Tu Deum, quem semper summe reuereri debebas, offendisti,
alius te, qui homo es, non Deus,
creatura, non creator,
peccator, non iustus.
Et licet ille, qui lęsit, lędere non debuerit,
tu tamen lędi merebare.
Quid enim mali non meretur is, qui Deo peccat?
Et si dixerimus quia peccatum non
habemus,
nosipsos seducimus,
et ueritas in nobis non est.
Nunc considera quam iuste poscas tibi ignosci, qui Deo deliqueris,
cum tu homini non uis ignoscere, qui deliquit tibi.
Post remissam autem omnem
Et licet ille, qui lęsit, lędere non debuerit,
tu tamen lędi merebare.
Quid enim mali non meretur is, qui Deo peccat?
Et si dixerimus quia peccatum non
habemus,
nosipsos seducimus,
et ueritas in nobis non est.
Nunc considera quam iuste poscas tibi ignosci, qui Deo deliqueris,
cum tu homini non uis ignoscere, qui deliquit tibi.
Post remissam autem omnem iniuriam,
accede ad offerendas preces,
non frigide, sed ardenter,
non remisse, sed perseueranter.
Attende, quid Hieremias propheta monendo dicat:
Leuemus, inquit, corda nostra cum
lędi merebare.
Quid enim mali non meretur is, qui Deo peccat?
Et si dixerimus quia peccatum non
habemus,
nosipsos seducimus,
et ueritas in nobis non est.
Nunc considera quam iuste poscas tibi ignosci, qui Deo deliqueris,
cum tu homini non uis ignoscere, qui deliquit tibi.
Post remissam autem omnem iniuriam,
accede ad offerendas preces,
non frigide, sed ardenter,
non remisse, sed perseueranter.
Attende, quid Hieremias propheta monendo dicat:
Leuemus, inquit, corda nostra cum manibus ad Dominum in cęlos !
Quod et Apostolus
inquit, corda nostra cum manibus ad Dominum in cęlos !
Quod et Apostolus docet dicens
Orabo spiritu, orabo et mente;
psallam spiritu, psallam et mente;
ut uidelicet et lingua sermonem resonet
et mens circa ea, quę dicuntur, intenta sit.
Parum diligens est precator,
qui alio uerba, alio cogitationes dirigit,
et cum corpore in ecclesia sit, animo uagatur foras
per urbis loca uel secessus ruris.
Quando hic cum Apostolo dicere poterit:
Conuersatio nostra in cęlis est,
si ne ibi quidem, ubi est, se esse noscit?
ubi est, se esse noscit?
Nec semel orasse sufficit.
Instandum est, ut impetres, quod postulas.
Eędem preces frequenter replicandę
et in his, quę ad animę salutem pertinent, usque in finem est
perseuerandum,
dicente ipso qui saluat:
Petite, et dabitur uobis;
quęrite, et inuenietis!
Pulsate et aperietur uobis.
Omnis enim qui petit, accipit,
et qui quęrit, inuenit,
et pulsanti aperietur.
Eędem preces frequenter replicandę
et in his, quę ad animę salutem pertinent, usque in finem est
perseuerandum,
dicente ipso qui saluat:
Petite, et dabitur uobis;
quęrite, et inuenietis!
Pulsate et aperietur uobis.
Omnis enim qui petit, accipit,
et qui quęrit, inuenit,
et pulsanti aperietur.
Chananea mulier, cum Domino supplicasset,
repulsa non recessit,
contempta magis se submisit.
Et quoniam humiliter oranda perseuerauit,
quod poposcerat,
replicandę
et in his, quę ad animę salutem pertinent, usque in finem est
perseuerandum,
dicente ipso qui saluat:
Petite, et dabitur uobis;
quęrite, et inuenietis!
Pulsate et aperietur uobis.
Omnis enim qui petit, accipit,
et qui quęrit, inuenit,
et pulsanti aperietur.
Chananea mulier, cum Domino supplicasset,
repulsa non recessit,
contempta magis se submisit.
Et quoniam humiliter oranda perseuerauit,
quod poposcerat, accipere meruit.
Hanc
humiliter oranda perseuerauit,
quod poposcerat, accipere meruit.
Hanc orandi assiduitatem commendat etiam parabola illa de muliere
uidua,
quę durum et fastidiosum iudicem petendi improbitate,
ut ipsam de aduersarii iniuria uindicaret, compulit,
et illa alia parabola de homine,
qui nocte intempesta pulsando amici ianuam et clamitando dormientem
excitauit,
excitatum surgere coegit |
et panes quotquot uolebat, sibi commodare.
Dominus pręterea cum futuri iudicii terrores prędicendo explicuisset,
adiecit:
Vigilate itaque omni tempore
ut nunquam de Dei misericordia diffidat,
sed semper se impetraturum speret quod petit,
si modo illud fuerit sibi, uel ei pro quo petit, profuturum.
Omnia, inquit, quęcunque petitis,
credite, quia accipietis,
et eueniet uobis.
Male tamen id credit,
qui ueritati, quę Christus est, non adhęret,
eodem dicente:
Veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et ueritate.
Et ut ostenderet,
quare sic adorandus esset:
Spiritus, inquit, est Deus,
et eos, qui adorant eum, in spiritu et ueritate oportet adorare.
Hoc spiritu
quia accipietis,
et eueniet uobis.
Male tamen id credit,
qui ueritati, quę Christus est, non adhęret,
eodem dicente:
Veri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et ueritate.
Et ut ostenderet,
quare sic adorandus esset:
Spiritus, inquit, est Deus,
et eos, qui adorant eum, in spiritu et ueritate oportet adorare.
Hoc spiritu afflatus Dauid,
in eandem sententiam prorupit dicens:
Prope est Deus omnibus inuocantibus eum,
omnibus inuocantibus eum in ueritate.
Frustra igitur heretici
oportet adorare.
Hoc spiritu afflatus Dauid,
in eandem sententiam prorupit dicens:
Prope est Deus omnibus inuocantibus eum,
omnibus inuocantibus eum in ueritate.
Frustra igitur heretici precibus insistunt,
frustra omnes illi, qui Christi religionem ueritatis fide non sequuntur.
Nunquam futurę salutis,
quam orant,
compotes erunt,
nisi crediderint.
Ad hęc si precatione poposcerimus rem aliquam,
cuius incertus est exitus,
id est, qua impetrata nescimus,
pro inuicem,
ut saluemini!
Paulus quoque apostolus hortatur dicens:
Obsecro primum omnium fieri obsecrationes,
orationes,
postulationes,
gratiarum actiones pro omnibus hominibus,
pro regibus et omnibus qui in sublimitate constituti sunt,
ut quietam et tranquillam uitam agamus
in omni pietate et castitate.
Denique Dominus noster etiam pro persecutoribus nos orare iussit,
et ipsemet pro illis,
a quibus probra,
maledicta,
uerbera
et in
Denique Dominus noster etiam pro persecutoribus nos orare iussit,
et ipsemet pro illis,
a quibus probra,
maledicta,
uerbera
et in crucem actus mortiferas plagas patiebatur,
orauit Patrem
ignosci-que eis postulauit.
Quanti autem id meriti sit,
primus martyr Stephanus ostendit,
qui iis, a quibus lapidabatur, ueniam precaturus
uidit cęlos apertos
et Iesum stantem a dextris uirtutis Dei,
ab eodem iamiam suscipiendus,
cuius in diligendis inimicis mansuetudinem fuerat imitatus.
Quo autem facilius ad assequendam
mansuetudinem fuerat imitatus.
Quo autem facilius ad assequendam beatitudinem uoti nostri compotes
simus,
expediet quidem eos etiam, quos Deo charissimos esse constat,
ut pro nobis deprecentur, obsecrare,
ut, quod ipsi non meremur,
illorum, qui digni sunt,
suffragiis obtineamus.
Ita fecisse gentiles quasdam in Euangelio Ioannis legimus.
Cupiditate enim affecti uidendi Iesum rogauerunt Philippum,
Philippus Andream,
ambo Dominum.
Quid secutum sit,
euangelista non explicat.
olei-que copia exhuberare fecit
filio-que eius mortuo, cum orasset, uitam instaurauit.
Eliseus quoque Deum precatus,
uiginti ordeaceis panibus centum uirorum famem saturauit,
ita ut etiam reliquię superfuerint.
Deinde Sunamitidi hospitę diu sterili prolem a Domino exorauit
et, qui natus fuerat, puerum uita defunctum reuiuiscere fecit.
Postremo Naman Syrum leprę morbo laborantem sanitati restituit.
Nec terrenis corporibus modo,
uerum etiam cęlestibus iusti atque fidelis hominis pręualet oratio.
Iosue, Israhelitici exercitus dux, oblatis
iusti atque fidelis hominis pręualet oratio.
Iosue, Israhelitici exercitus dux, oblatis Deo precibus solem et lunam
stare compulit,
donec inimicos ad fugam conuersos persecutus internicione delerat.
Pro Ezechia rege supplicante angelus e cęlo delapsus pugnauit
et Assyrios, qui ipsum obsederant, concidit:
centum octoginta quinque milia uirorum una nocte fuere desyderata.
Nullus unquam exercitus tam feliciter armis conflixit
quam eo tempore sua solus Ezechias oratione.
Sed etiam quando graui morbo affectus se moriturum audisset,
longiora uitę spacia
Et alibi:
Quodcunque petieritis Patrem in nomine meo,
hoc faciam.
Et iterum:
Siquid petieritis Patrem in nomine meo,
dabo uobis.
Quid ais, Iudee?
Quid tu, Mahumetane?
Quid uos omnes, qui in Christum non creditis?
Nonne in cassum cęleste bonum speratis,
quia illud in nomine Christi non petitis?
Non enim potestis in eius nomine petere,
quem non recipitis fide,
quem Dei Filium esse negatis.
Suis autem fidelibus ille
manserint,
quodcunque uolueritis petetis,
et fiet uobis.
Manemus in Christo cum credimus,
manent in nobis uerba Christi cum ea operibus comprobamus.
Hoc si pręstabimus,
nubes cęlos-que penetrabit oratio,
et illi beati spiritus,
qui Tobię preces offerebant Domino,
etiam nostras offerre curabunt.
Et sicut in Apocalypsi scriptum est:
Fumus incensorum de orationibus sanctorum ascendit coram Deo de
manu angeli,
ita et nostrę orationes ascendent.
Neque ulli
ait:
Nos inique egimus |
et ad iracundiam prouocauimus.
Iccirco tu inexorabilis es.
Nisi enim omnium prorsus delictorum, quę commisimus, nos poenituerit |
et de omnibus pariter dolore moerore-que satisfacere studuerimus,
frustra procumbimus ad orandum.
Nimium impudens est,
qui uel una in re offendere non cessat,
et ab eo quem offendit, orat gratiam.
Qui supplicando atque obsecrando placare Deum tibi iratum speras,
et a luxuria non discedis?
et fornicari non desinis?
uel aliud quod legi diuinę aduersatur, agere
quę commisimus, nos poenituerit |
et de omnibus pariter dolore moerore-que satisfacere studuerimus,
frustra procumbimus ad orandum.
Nimium impudens est,
qui uel una in re offendere non cessat,
et ab eo quem offendit, orat gratiam.
Qui supplicando atque obsecrando placare Deum tibi iratum speras,
et a luxuria non discedis?
et fornicari non desinis?
uel aliud quod legi diuinę aduersatur, agere non omittis?
De istiusmodi supplicatoribus lamentatur in Euangelio Saluator
Multi, inquit, dicent mihi in illa die:
Domine, Domine, nonne in nomine tuo prophetauimus
et in nomine tuo demonia eiecimus
et in nomine tuo uirtutes multas fecimus?
Et tunc confitebor illis:
Quia nunquam noui uos.
Discedite a me omnes,
qui operamini iniquitatem!
Tunc te nosse incipiet,
cum ab eo scelere,
in quo nunc obstinatus perduras,
abstinere decreueris.
tunc et gratiam conferet ut abstineas,
et cum pro tua oraueris salute,
uoti compos ut efficiare pręstabit.
Iudeorum pertinacię iratus,
ad Hieremiam prophetam loquens ait:
Tu ergo noli orare pro populo hoc,
nec assumas pro eis laudem et orationem.
Et non obsistas mihi,
quia non exaudiam te.
Timeant itaque horum uerborum sententiam,
qui in peccato persistere non timent.
Quod si in scelere perseueraturum aliquem constaret,
nemo fidelis pro salute illius orare auderet,
nisi sibi licere arroganter crederet,
quod non licuit prophetę.
Nos uero ideo etiam pro obstinatissimis rogamus,
quia nescii futurorum speramus
nescii futurorum speramus ad poenitentiam redituros.
Certum est tamen cassas uanas-que esse preces,
per quas aliis id postulatur,
quod non merentur accipere.
Illorum etiam inefficax et inutilis erit deprecatio,
qui lingua quidem mansuetudinem atque humilitatem pręferunt,
dum Deo supplicant,
et in corde aduersus proximum odii facibus ardent.
A Deo diligi uolunt,
et homini ad imaginem Dei facto,
Christi sanguine redempto,
infensi sunt.
Audi, quid pręcipiat Dominus:
Si offers,
munus tuum ad altare
et ibi recordatus fueris, quia frater tuus habet aliquid aduersum te,
relinque ibi munus tuum
et uade prius reconciliari fratri tuo,
et tunc ueniens offeres munus tuum.
Quamobrem, nisi remiseris omnem offensam,
nisi reconciliatus fueris,
nisi eum etiam, qui aduersum te indignatur, quantum potes, placaueris,
curam non solum tuę,
sed etiam alienę salutis gerens,
non poteris munus orationis offerre Deo.
Non enim exaudiet te,
nisi charitatem, quam omnibus debes, uiderit in te.
curam non solum tuę,
sed etiam alienę salutis gerens,
non poteris munus orationis offerre Deo.
Non enim exaudiet te,
nisi charitatem, quam omnibus debes, uiderit in te.
Illius quoque reproba in primis habetur oratio,
qui, quicquid petierit, non eo tendit, ut Deo placeat.
Nam siue pro corporis ualetudine
siue pro rebus uitę necessariis
aut pro quauis alia re orabimus,
semper ea fine orandum erit,
ut commodius ei, qui bona omnia tribuit,
in primis habetur oratio,
qui, quicquid petierit, non eo tendit, ut Deo placeat.
Nam siue pro corporis ualetudine
siue pro rebus uitę necessariis
aut pro quauis alia re orabimus,
semper ea fine orandum erit,
ut commodius ei, qui bona omnia tribuit, seruiatur.
Sed auari ideo orant,
ut terrena bona lucrentur,
ideo glorię cupidi,
ut ab hominibus laudentur.
Quare ad primos certe pertinet,
quod in Euangelio dicitur:
Vę uobis,
seruiatur.
Sed auari ideo orant,
ut terrena bona lucrentur,
ideo glorię cupidi,
ut ab hominibus laudentur.
Quare ad primos certe pertinet,
quod in Euangelio dicitur:
Vę uobis, scribę et pharisei, hypocritę,
qui comeditis domos uiduarum,
orationes longas orantes!
Propter hoc amplius accipietis iudicium.
Non enim solum pro auaritię crimine punientur,
sed et pro sanctimonię simulatione.
Secundos imitari Dominus prohibet dicens:
Cum
orantes!
Propter hoc amplius accipietis iudicium.
Non enim solum pro auaritię crimine punientur,
sed et pro sanctimonię simulatione.
Secundos imitari Dominus prohibet dicens:
Cum oratis, non eritis sicut hypocrite ,
qui amant in synagogis et in angulis platearum stantes orare,
ut uideantur ab hominibus.
Amen dico uobis,
receperunt mercedem suam.
Non ergo recepturi sunt Dei gloriam,
quam orando non expetunt,
cum iam receperint gloriam hominum,
|
Dominus tamen non attendit uerba,
sed animum intentionem-que orantis,
et magis irritatur quam placatur,
cum id, quod bonum est, proposito usurpatur non bono.
Tale quippe facinus et Hieremias deuouet dicens:
Maledictus, qui facit opus Domini fraudulenter!
Cum ergo hic quoque fraudulenter agat,
qui orandi studium,
ad laudem Dei institutum,
ad suam uertere nititur,
erit utique maledictus |
et dum uulgi plausum captat,
uideri, non esse sanctus
quod bonum est, proposito usurpatur non bono.
Tale quippe facinus et Hieremias deuouet dicens:
Maledictus, qui facit opus Domini fraudulenter!
Cum ergo hic quoque fraudulenter agat,
qui orandi studium,
ad laudem Dei institutum,
ad suam uertere nititur,
erit utique maledictus |
et dum uulgi plausum captat,
uideri, non esse sanctus cupiens,
nisi poenitentiam egerit,
non effugiet poenam.
dicente Propheta:
Deus dissipauit ossa eorum,
qui hominibus
fraudulenter agat,
qui orandi studium,
ad laudem Dei institutum,
ad suam uertere nititur,
erit utique maledictus |
et dum uulgi plausum captat,
uideri, non esse sanctus cupiens,
nisi poenitentiam egerit,
non effugiet poenam.
dicente Propheta:
Deus dissipauit ossa eorum,
qui hominibus placent.
Pręterea neque eorum ad impetrandam gratiam proficit oratio,
qui quanuis benefecerint,
iactanter tamen facta sua prędicant,
cum teste conscientia contenti esse deberent |
et quicquid laudabiliter egissent,
non
plausum captat,
uideri, non esse sanctus cupiens,
nisi poenitentiam egerit,
non effugiet poenam.
dicente Propheta:
Deus dissipauit ossa eorum,
qui hominibus placent.
Pręterea neque eorum ad impetrandam gratiam proficit oratio,
qui quanuis benefecerint,
iactanter tamen facta sua prędicant,
cum teste conscientia contenti esse deberent |
et quicquid laudabiliter egissent,
non sibi sed Deo tribuere.
Talis fuit phariseus ille, qui ingressus templum, ut oraret,
deprimere aliorum mores coepit,
suos uero
Pręterea neque eorum ad impetrandam gratiam proficit oratio,
qui quanuis benefecerint,
iactanter tamen facta sua prędicant,
cum teste conscientia contenti esse deberent |
et quicquid laudabiliter egissent,
non sibi sed Deo tribuere.
Talis fuit phariseus ille, qui ingressus templum, ut oraret,
deprimere aliorum mores coepit,
suos uero insolenter efferre.
Deus, gratias tibi ago, inquit,
quia non sum sicut cęteri homines:
raptores,
iniusti,
adulteri,
uelut etiam hic publicanus.
Ieiuno bis in sabbato,
decimas do omnium, quę
ferente, cum diceret:
Amen dico uobis,
descendit hic iustificatus in domum suam prę illo .
Quod si tantum potest humilitas adhibita peccato,
quanto plus poterit innocentię probe-que factis copulata?
Sunt, qui nimis negligenter orant.
summis labiis uerba murmurant |
nec satis quid dicant attendunt,
non dissimiles illis, qui per quietem somniantes loquuntur,
quos per Esaiam arguens Dominus ait:
Hic populus labiis me honorat,
cor autem eorum longe est a me.
Tales certe si
potest humilitas adhibita peccato,
quanto plus poterit innocentię probe-que factis copulata?
Sunt, qui nimis negligenter orant.
summis labiis uerba murmurant |
nec satis quid dicant attendunt,
non dissimiles illis, qui per quietem somniantes loquuntur,
quos per Esaiam arguens Dominus ait:
Hic populus labiis me honorat,
cor autem eorum longe est a me.
Tales certe si exaudiret,
non reprehenderet.
Et quoniam inter orandum semetipsos non intelligunt,
faciunt ut nec
Cum enim admodum somniculose roget,
illud quod petit contemnere potius quam desyderare uidetur.
Nam si magni penderet quod poscit,
enixe imprimis ardenter-que instaret
diceret-que cum Propheta:
Clamaui in toto corde meo: exaudi me, Domine!
Qui sic non clamant,
non facile exaudiuntur.
Nonnulli uero satis cupide orant,
sed fide dubia adhuc atque nutanti,
ueluti ille in Euangelio,
qui filium secum attulit ad Iesum,
ut a demonis uexatione liberaretur,
et ait:
cum Propheta:
Clamaui in toto corde meo: exaudi me, Domine!
Qui sic non clamant,
non facile exaudiuntur.
Nonnulli uero satis cupide orant,
sed fide dubia adhuc atque nutanti,
ueluti ille in Euangelio,
qui filium secum attulit ad Iesum,
ut a demonis uexatione liberaretur,
et ait:
Siquid potes,
adiuua nos misertus nostri!
Quamdiu suspenso animo fuit,
possit-ne id sibi a Domino pręstari,
quod rogabat, non accepit.
Postquam autem firma stabili-que
de Domini uirtute dubitare respondit,
filium, pro quo orabat, sanum recepit.
Hanc dubię et fidelis postulationis inter se distantiam Iacobi
apostoli uerba satis declarant,
ubi ait:
Siquis indiget sapientia,
postulet a Deo,
qui dat omnibus affluenter
et non improperat,
et dabitur ei.
Postulet autem in fide nihil hęsitans.
Qui enim hęsitat,
similis est fluctui maris,
qui a uento mouetur et circumfertur.
Non ergo ęstimet homo ille,
quod accipiat
apostoli uerba satis declarant,
ubi ait:
Siquis indiget sapientia,
postulet a Deo,
qui dat omnibus affluenter
et non improperat,
et dabitur ei.
Postulet autem in fide nihil hęsitans.
Qui enim hęsitat,
similis est fluctui maris,
qui a uento mouetur et circumfertur.
Non ergo ęstimet homo ille,
quod accipiat aliquid a Domino.
Ex his igitur, quę diximus, perspicuum est eos,
qui uel de religione quicquam
Siquis indiget sapientia,
postulet a Deo,
qui dat omnibus affluenter
et non improperat,
et dabitur ei.
Postulet autem in fide nihil hęsitans.
Qui enim hęsitat,
similis est fluctui maris,
qui a uento mouetur et circumfertur.
Non ergo ęstimet homo ille,
quod accipiat aliquid a Domino.
Ex his igitur, quę diximus, perspicuum est eos,
qui uel de religione quicquam dubitant
uel in peccato aliquo perdurant,
pro
Qui enim hęsitat,
similis est fluctui maris,
qui a uento mouetur et circumfertur.
Non ergo ęstimet homo ille,
quod accipiat aliquid a Domino.
Ex his igitur, quę diximus, perspicuum est eos,
qui uel de religione quicquam dubitant
uel in peccato aliquo perdurant,
pro ęterna salute, quam credentibus ac poenitentibus promissam esse
constat,
orantes non exaudiri.
Quibus dicere possis cum Iacobo apostolo:
Petitis, et non accipitis,
eo quod male petatis.
quod
poenitentibus promissam esse
constat,
orantes non exaudiri.
Quibus dicere possis cum Iacobo apostolo:
Petitis, et non accipitis,
eo quod male petatis.
quod quidem et Ecclesia Deo in psalmis loquens confitetur,
cum ait:
Odientes me disperdidisti.
Clamauerunt, nec erat qui saluos faceret;
ad Dominum, nec exaudiuit eos.
Contraria his agamus oportet,
si uolumus, ut petita nobis concedantur;
ut uidelicet ista per quę peccantium labor irritus efficitur uitemus |
et illa faciamus, quę
Scripturis peccatum designat.
Peccati ergo lepra Domino iubente ab animo poenitentis fugatur,
ut ibi uirtutes inserantur,
unde uitia pullulabant.
Mat. 9
In huiusce rei figura et paralyticus de lecto surgit
et mulier a sanguinis profluuio curatur
et, qui mortui erant, reuiuiscunt
et alii multi uariis langoribus grauati eleuantur.
Nam quemadmodum hi credendo et poenitendo corporis consecuti sunt
salutem,
ita animę fideles a peccatorum ęgritudine per poenitentiam liberatę
saluantur.
hi credendo et poenitendo corporis consecuti sunt
salutem,
ita animę fideles a peccatorum ęgritudine per poenitentiam liberatę
saluantur.
reg. 2. 12
Sic saluatus est Dauid,
qui de adulterii homicidii-que crimine, quod commiserat, dolens:
Peccaui, inquit, Domino.
Et continuo peccatum sibi remissum esse meruit audire.
Et tunc quidem ad altiora se extendens clamauit:
ps. 50
Cor mundum crea in me, Deus,
et spiritum
recedimus,
quamprimum exoritur
et intelligentiam mundati cordis illustrat,
ut ad contemplationem cęlestium errigatur,
cui prius terrena tantum curę erant.
Sic et cęcis uisus
et surdis auditus
et uox mutis tribuitur in Euangelio,
ut, qui in tenebris peccati fuerunt, per poenitentiam illuminentur,
et qui Dei pręcepta audire nolebant, conuersi etiam perficere
studeant,
et qui docendi non ignari, sed ocio dediti linguam compescuerant, iam
alios ad capessendam uirtutem hortando atque instruendo ora resoluant.
illustrat,
ut ad contemplationem cęlestium errigatur,
cui prius terrena tantum curę erant.
Sic et cęcis uisus
et surdis auditus
et uox mutis tribuitur in Euangelio,
ut, qui in tenebris peccati fuerunt, per poenitentiam illuminentur,
et qui Dei pręcepta audire nolebant, conuersi etiam perficere
studeant,
et qui docendi non ignari, sed ocio dediti linguam compescuerant, iam
alios ad capessendam uirtutem hortando atque instruendo ora resoluant.
Talibus ab Apostolo dicitur:
tantum curę erant.
Sic et cęcis uisus
et surdis auditus
et uox mutis tribuitur in Euangelio,
ut, qui in tenebris peccati fuerunt, per poenitentiam illuminentur,
et qui Dei pręcepta audire nolebant, conuersi etiam perficere
studeant,
et qui docendi non ignari, sed ocio dediti linguam compescuerant, iam
alios ad capessendam uirtutem hortando atque instruendo ora resoluant.
Talibus ab Apostolo dicitur:
Ad Ephe. 5
Eratis aliquando tenebrę,
nunc
resoluant.
Talibus ab Apostolo dicitur:
Ad Ephe. 5
Eratis aliquando tenebrę,
nunc autem lux in Domino |
Vt filii lucis ambulate.
Vnde idem peccatorem ad poenitentiam solicitat dicens:
Surge, qui dormis,
et exurge a mortuis,
et illuminabit te Christus.
Cęterum nisi prorsus omnium,
quę turpiter et inique perpetrauimus,
nos poenituerit,
lux ista in nobis locum non habebit.
Non
Non potest fulgere dies quamdiu pars aliqua noctis remanet
neque syncerum esse triticum, donec a minutissimis etiam paleolis et
cunctis pulueris micis euentilatum non fuerit.
Mar. 8
Denique, ueluti cęcus ille,
qui nondum satis credulus uisu recepto quasi per caliginem cernebat
uidebantur-que ei homines (ut Marcus ait) tanquam arborum effigies
incedentium,
deinde plena fide Christum suscipiens
iterum-que ab illo contactus clare uidere coepit omnia.
Ita nunquam perfecte illuminari poterit,
et quoniam illi peccandi superbiam in poenitendi humilitatem
conuerterant,
diuinum decretum reuocatur.
18
Nec Deum ipsum pudet |
figulo se comparare (ut in Hieremia legimus)
qui uas luteum fingens cum rota currente forte dissipasset,
rursum illud in eandem faciem refecit |
et:
Ecce, inquit, sicut lutum in manu figuli,
sic uos in manu mea, domus Israhel.
repente loquar aduersum gentem |
et aduersum regnum,
ut eradicem et destruam et disperdam illud.
Si
Et subito loquar de gente et regno,
ut ędificem et plantem illud.
(!)
Attendant principes terrę ista,
et siqua regni dispendia patiuntur,
non fortunę imputent, quę nulla est,
sed sibi qui Deum offenderunt.
Et si in integrum restitui cupiunt,
poenitentiam agant,
delinquentes corripiant,
iustitiam seruent.
Deus irasci desinet,
si illi quibus nunc irascitur,
correcti sanctius uiuere incipient;
alioquin penitus delendi,
nisi se corrigant.
corrigant.
Pharao. Nabuchodo.
Id testantur duorum regum diuersi exitus, pharaonis et Nabuchodonosor.
alter toties flagellatus duritiam cordis non dimisit.
ideo-que cum toto exercitu,
qui ipsum sequebatur,
fluctibus obrutus periit.
alter mente alienatus urbe-que eiectus |
et cum brutis computatus,
quia Deum contempserat,
inter aduersa animo resipiscens Deo se submisit |
et poenitudine ductus ueniam ab eo petiit.
quo miserante
Denique poenitenti in cruce latroni Christum-que confitenti ab eodem
responsum est:
22
Hodie mecum eris in paradiso.
Et in Apocalypsi beati dicuntur,
qui lauant stolas suas in sanguine Agni,
ut sit potestas eorum in ligno uitę
et per portas intrent ciuitatem.
Beati sunt qui peccatorum maculas lauant.
sed eas in sanguine Agni lauari oportet.
quia poenitentia nihil iuuaret,
si Christi passio sub
22
Hodie mecum eris in paradiso.
Et in Apocalypsi beati dicuntur,
qui lauant stolas suas in sanguine Agni,
ut sit potestas eorum in ligno uitę
et per portas intrent ciuitatem.
Beati sunt qui peccatorum maculas lauant.
sed eas in sanguine Agni lauari oportet.
quia poenitentia nihil iuuaret,
si Christi passio sub maledicto uenundatos non redemisset.
Lauantur itaque in sanguine Agni,
qui in Christum credentes eius misericordiam poenitendo et sperando
implorant |
et
uitę
et per portas intrent ciuitatem.
Beati sunt qui peccatorum maculas lauant.
sed eas in sanguine Agni lauari oportet.
quia poenitentia nihil iuuaret,
si Christi passio sub maledicto uenundatos non redemisset.
Lauantur itaque in sanguine Agni,
qui in Christum credentes eius misericordiam poenitendo et sperando
implorant |
et eodem miserante |
bonum quod cupiunt,
consequuntur.
Neque enim nisi fideles forent,
quos peccasse poenitet,
per portam, id est, per ipsum qui ait:
sanguine Agni,
qui in Christum credentes eius misericordiam poenitendo et sperando
implorant |
et eodem miserante |
bonum quod cupiunt,
consequuntur.
Neque enim nisi fideles forent,
quos peccasse poenitet,
per portam, id est, per ipsum qui ait:
Ego sum ostium ouium,
ciuitatem illam patriam beatorum perpetuam atque perennem ingredi potuissent.
Quanta conferat nobis poenitentia diximus,
nunc qualis esse debeat,
ut ea conferantur,
dicemus.
Ex arbitrii uoluntate proficiscatur oportet,
quicquid operis uel poenam meretur uel pręmium.
Poenitentia igitur nisi uoluntaria fuerit,
Dei aduersus peccatorem iram placare non poterit.
Libertas ista in illa duorum filiorum parabola manifesta apparet,
qui a patre iussi,
ut uineam cultum irent,
alter negauit se iturum,
et poenitentia motus iuit.
alter iubenti quidem assensit,
sed mutato proposito ire noluit.
paruo momento utriusque in contrarium reuoluta est uoluntas.
is tamen
Voluntas ergo ut bene de Deo mereri possit,
libera ad poenitentiam agendam accedat,
non coacta,
non ui aliqua compulsa.
Deinde uoluntarię poenitentię iungenda est submissę mentis humilitas.
Ille qui a patre recedendo peccauerat,
ueniam petendo dixit:
mentis humilitas.
Ille qui a patre recedendo peccauerat,
ueniam petendo dixit:
qui non deliquerat,
uel etiam pręferri meruit.
simul |
mixta erant,
omnium tamen causa fuerat amor,
quo concupiuit cum ipso in gratiam redire,
quem offenderat.
Petrus quoque apostolus negationis crimen fletibus diluit amaris.
Et qui ante lachrymas Domino infidus extiterat,
post lachrymas regni cęlestis claues ipso tradente accipere meruit.
Ad eiusmodi fletum Iacobus apostolus nos inuitat dicens:
Quod si per uiam istam sanctos ac pios homines cęlum ascendisse
credimus,
quomodo qui peccarunt id assequi posse
sperant,
nisi et ipsi per eam incesserint?
Iob iustus nullius mortiferi delicti conscius |
et qui summi Dei uerbis laudatus fuerat,
pręter illa quę ad patientię probationem pertulit:
in cubilibus (ut Esaias ait) in quibus prius dracones
habitabant,
orietur uiror calami et iunci |
et erit ibi semita,
et uia sancta uocabitur.
habitabant,
orietur uiror calami et iunci |
et erit ibi semita,
et uia sancta uocabitur.
nobis suadet,
ut deponamus ueterem hominem,
qui corrumpitur per desyderia erroris,
et induamus nouum,
qui secundum Deum creatus est,
in iustitia et sanctitate ueritatis.
hac tali negociatione talenta nobis credita duplicantur.
et qui super pauca fidelis fuerit,
super multa constitutus intrabit in gaudium Domini sui.
Super omnia uero cauendum est,
ne dum poenitentiam mire procrastinamus,
poenitentię tempus effluat |
et in peccatorum luto
Hier. 5
Non uolentis neque currentis,
sed miserentis est Dei.
Vnde Philippensibus etiam scripsit dicens:
accepisti?
si autem accepisti,
quid gloriaris,
quasi non acceperis?
De obstinatione non admittentivm poenitentiam.
Caput XIII
Nunc illos conueniamus,
qui peccandi assuetudine obdurantur |
qui-que graui aliquo execrando-que commisso crimine ueniam desperant.
et cum ad poenitentiam conuerti alteris arduum uideatur |
alteris uanum,
utrique in proposito perditissimę uitę immobiles perseuerant.
gloriaris,
quasi non acceperis?
De obstinatione non admittentivm poenitentiam.
Caput XIII
Nunc illos conueniamus,
qui peccandi assuetudine obdurantur |
qui-que graui aliquo execrando-que commisso crimine ueniam desperant.
et cum ad poenitentiam conuerti alteris arduum uideatur |
alteris uanum,
utrique in proposito perditissimę uitę immobiles perseuerant.
Enitendum est,
si quo modo
utrique in proposito perditissimę uitę immobiles perseuerant.
Enitendum est,
si quo modo possimus,
quod irrationabiliter conceperunt,
ratione discutere.
qua fortasse compulsi |
mortiferum uenenum euomere curabunt quod hauserunt.
Tu qui multum temporis peccando consumpsisti |
et ętatem ad bene agendum datam |
in deliciis,
in luxuriis,
in obscoenitatibus turpiter contriuisti,
quo excideris cogita |
et uel in fine de regione longinqua incipe
redire ad patrem quem reliquisti.
crescente opprimeris.
Quamdiu ergo poenitentiam agere cunctaris,
in dies deterior euadas necesse est.
Iesu autem recedente de templo corporis tui
(templum enim Dei eras,
dum innocenter uiueres)
non relinquetur lapis super lapidem,
qui non destruatur.
omnis uirtutum uis dissipabitur abscedente
Domino uirtutis.
Reliquum erit |
ut ubi eradicata bona fuerint,
inde exurgant mala |
et de corrupto semine teterior
ad stabula remeare?
et hoc quidem oneris deponendi pabuli-que sumendi gratia.
nunquid ipse minus prouidus pigritabis fascem istum peccatorum,
quo premeris abiicere |
et ad pastum cęlestis mannę festinare?
non quam ueteres Israhelitę manducauerunt in deserto et mortui sunt,
sed qua qui recte usi fuerint ,
uiuent in ęternum |
Consule igitur saluti tuę dum licet.
Nam quo nunc tendis,
in ultima uię crepidine terribile pręcipitium est |
quo si corrueris,
nunquam inde resurges.
Nulla est enim
sępe a plurimis peractam fuisse constat.
Mattheus ante apostolatum diu multum-que auaritię studio uectigalium publicorum conducturas factitauit .
quo die autem a Christo uocatus est,
teloneum reliquit.
et qui satis longum tempus mammonę seruierat,
statim fit Dei seruus Christi-que apostolus.
Zacheus quoque ętatem in exigendis usuris contriuerat |
viso tandem Domino |
totum quod foenore quęsitum erat,
distribuere pauperibus coepit |
et illis quos aliquid
per consueta uitia rotam affixo poenitentię paxillo sistere non uales,
si alii non pauci ualuere?
Serum est dices.
at etiam nouissimis datur denarius sicut primis.
et mulier duodeuiginti annos inclinata ad cęlestem medicum tandem
accedens extento dorso errigitur.
quoniam eum qui mortuos ad uitam excitat,
suam etiam infirmitatem quanuis chronicam diutinam-que curare et posse
credidit |
et uelle sperauit.
Nunquam serum est salutem quęrere,
cum semper spes impetrandi suppetat,
donec in
A pristinis quoque sodalitiis ac societatibus paulatim te submoue |
et iam honestiorum Deum-que timentium hominum lateri adhęrere stude.
consortio consiliis-que eorum utere,
quibus persuasus |
is qui nunc es,
esse desines.
Nam si iuxta Apostoli sententiam |
Mala colloquia corrumpunt mores bonos,
consequens est,
ut bona colloquia malis moribus remedio sint.
Verissimum est enim quod in psalmo dicitur:
Iubes me inquies,
ueteribus amicis nouos pręferre?
immo malis bonos |
et ut apertius dicam,
inimicis amicos |
et cum his quidem gratiam inire,
illos relinquere.
Vehementer enim erras,
si ab ipsis te amari putas,
qui ne sibi quidem amici esse censendi sunt,
cum improbe incontinenter-que uiuendo et se et te pariter perditum eant.
Ergo ut a facinorosorum societate consortio-que discedas
et uiris animi integritate conspicuis uti incipias hortamur,
non ut amicos derelinquas.
quod si isti quorum nunc
(quis enim uerum dicere non audet?)
capitaliorem illis inimicum habes neminem.
Talibus autem carere non posse,
non eos deserendi difficultas facit,
sed male sibi consulendi stulticia.
Quid enim illo homine dementius,
qui mauult perire cum scelestis |
quam cum probatis uiuere?
Tu si tua salus tibi est curę,
ut esse debet,
istos ipsos aut tecum simul si potes ad poenitentiam conuerte |
aut si non potes fuge ne una cum illis intereas.
Melius est enim sine amicis gaudio perfrui sempiterno |
quam cum amicis tradi suppliciis.
Quod si decursę in uoluptatibus uitę usum abiicere tibi prorsus molestum est,
quęso ne saltem pigeat,
talis uitę qui tandem finis sit considerare.
Siquidem prudentis est prouidere futura.
et si bruta quoque quędam animalia uenturę tempestatis pręsaga,
antequam erumpat procella,
ad tranquilliora sibi loca confugiunt,
minus te rationalem existimabo,
a uera uite et a Christo alienatus,
quamdiu peccatis finem non statuis,
quamdiu te Creatorem tuum Redemptorem-que offendere non poenitet,
quamdiu non metuis Dominum tuum |
nec illi obtemperas,
cui angeli in cęlo assistunt,
quem sancti omnes uenerantur,
omnes inferi contremiscunt.
qui est super omnia potens,
in omnibus sapiens,
omnium optimus,
primus omnium omnium-que postremus.
neque initium habens neque finem.
benignissimus poenitentium remunerator,
seuerissimus obstinatorum ultor ac punitor.
ad poenitentiam prouocat.
Denique ut peccatoribus uitam daret,
filium suum unigenitum morti obtulit.
Cuius quidem sanguis,
quemadmodum tunc omnes Adę filios a peccato lauit,
ut qui crediderit et baptizatus fuerit saluus sit,
ita nunc singulos emundat,
quoties nos Deo peccasse poenitet.
Vtere tandem tantę erga te dilectionis beneficio dum licet,
dum tempus est,
dum uita suppetit.
Si sine illo decesseris,
quis
|
nec poenitentię falce poteris amputare nequitias peccatorum |
nec cordis compunctione aliquid leuamenti promereri.
sed operiet te omnibus spinis asperior poenarum congeries,
et nemo sanctorum pro te ultra deprecabitur.
hi enim sunt nubes cęli,
qui super nos orationum suarum imbrem manantes |
faciunt ut tam diu ad poenitentiam expectemur.
Expectaris et tu.
sed si moram feceris,
ab Apostolo quoque audies:
8483. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Dei, qui reddet unicuique secundum opera eius. AD DESPERANTEM EXHORTATIO. Caput XIV Nunc ad te conuertor magni atque ingentis criminis conscie, qui te nullo modo ueniam posse mereri existimas | nec perpendis quod Dei misericordia multo maior sit omnibus peccatis. Nihil est quod illa non delebit, si te commissi poenituerit. Semper parata est ad condonandum, si tu paratus es
8484. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] mortem peccatoris, sed ut conuertatur et uiuat. Et tu mori mauis quam conuerti? et ueniam desperare quam poscere? Dominus soluit compeditos, Dominus errigit ellisos. Et tu tam mortifero peccati uinculo non uis absolui? tam graui casu ellisus non curas errigi? de medico qui omnes in se confidentes in unico uerbo sanat diffidis? Graue est inquis peccatum meum. nunquid grauius quam istorum, quorum modo mentionem fecimus? quibus tamen quod
8485. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Graue est inquis peccatum meum. nunquid grauius quam istorum, quorum modo mentionem fecimus? quibus tamen quod nequiter deliquerant, clementer dimissum constat. Nunquid etiam grauius est peccatum tuum quam cęlum, quam terra quam mare? sed qui potuit creare ista, non poterit sceleris tui pondus eleuare | et ubi abundauit delictum, ibi gratiam abundare facere? Nonne ille quoque qui dicebat: Iniquitates meę supergressę sunt caput meum, et sicut
8486. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] constat. Nunquid etiam grauius est peccatum tuum quam cęlum, quam terra quam mare? sed qui potuit creare ista, non poterit sceleris tui pondus eleuare | et ubi abundauit delictum, ibi gratiam abundare facere? Nonne ille quoque qui dicebat: Iniquitates meę supergressę sunt caput meum, et sicut onus graue grauatę sunt super me, precatus est dicens: Domine ne in furore tuo arguas me | neque in ira tua corripias me. haud ita orasset | nisi spem haberet impetrandi quod
8487. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uideas) quia nulla est prorsus tanta delicti alicuius magnitudo, tanta grauitas, quam Dei misericordia a poenitentibus requisita non minuat, non eleuet, non denique ad nihilum redigat. Soli hanc consequi nequeunt, qui de ipsa desperant. Licet igitur te peccasse poeniteat, nisi etiam peccati ueniam desperasse poenituerit, cum impoenitentibus computaberis. Quamobrem festina deponere dementiam istam animi, ut flagitii tui magnitudine diuinę clementię
8488. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Manifestanda est enim medico ęgritudo,
ut ille adhibitis remediis instauret sanitatem.
Illi autem animarum nostrarum medici sunt,
quibus concessa est soluendi ligandi-que potestas
ab eo qui dixit
:
8489. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] potestas
ab eo qui dixit
:
8490. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
ab eo qui dixit
:
8491. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Non dubitemus igitur,
quin peccatum illud deletum sit,
quodcunque Christi sacerdotes rite dimiserint.
8492. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et stamus.
Baptismus quidem sordes ante se contractas eluit semel,
confessio semper.
Cęterum quod etiam per martyrium aboleantur peccata non ambigimus,
Domino dicente:
8493. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] illa non omittere. Quicquid enim pie sancte-que agitur, appendix poenitentię est | et pro culpa satisfactio, ut purgatorii poena uel breuior sit | uel nulla, si plene in uita satisfactum fuerit. uel etiam ut post culpę poenę-que abolitionem plus glorię in cęlo mereri possint, qui hic benefecerint. Restat ut dicta euangelica, quę memorauimus | quę-que illis similia sunt, ita intelligantur, ut si fiant quę in ipsis pręcipiuntur, peccatori ad emundationem adiumento fore
8494. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Per hanc dum preces effundimus,
uoti compotes efficimur,
eodem propheta dicente:
8495. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Reuela Domino opera tua,
et dirigentur cogitationes tuę.
hęc denique sancta confessio diabolo nos erreptos reddit Deo |
et de filiis tenebrarum filios efficit lucis.
8496. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sine proposito confitendi |
neque utilis confessio absque poenitentię admixtione.
De iis, qvi confiteri negligunt
Caput XVI
De illis uero qui tam salutiferam peccatorum confessionem peruicaciter deuitant,
a uia uirtutis perpetuo aberrant,
quia in tenebris manent |
neque quo tendere debeant satis perspiciunt.
Scriptum est enim :
8497. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] illis uero qui tam salutiferam peccatorum confessionem peruicaciter deuitant,
a uia uirtutis perpetuo aberrant,
quia in tenebris manent |
neque quo tendere debeant satis perspiciunt.
Scriptum est enim :
8498. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] peruicaciter deuitant,
a uia uirtutis perpetuo aberrant,
quia in tenebris manent |
neque quo tendere debeant satis perspiciunt.
Scriptum est enim :
8499. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pudenda tua in facie tua.
Coram uno modo non uis erubescere?
coram plurimis postea confunderis.
Omni tamen uerecundię tuę molestia intolerabilior erit Iudicis aduersum te seueritas atque cognitio.
ea te peccatis grauatum in barathrum detrudet inferni,
ut qui confessionis beneficio per misericordiam Dei oblato uti
noluisti,
terribiles infinitos-que cruciatus patiaris per iustitiam,
dicente Osee propheta:
8500. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] palam-que alteri facere. Nam siue timore | siue pudore id faciat, non excusabitur. Magis enim Deum timere debuit quam homines | et potius contempto rubore purificari uelle | quam subtracta confessione sordescere. Porro sicut hi qui nunc scelerum suorum poenitentes propria confessione se accusant, angelorum patrocinio subleuati erunt ut beati sint, ita qui errata sua modo dissimulant, a diabolo tandem accusabuntur, ut Christi iudicio condemnentur.
8501. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quam homines | et potius contempto rubore purificari uelle | quam subtracta confessione sordescere. Porro sicut hi qui nunc scelerum suorum poenitentes propria confessione se accusant, angelorum patrocinio subleuati erunt ut beati sint, ita qui errata sua modo dissimulant, a diabolo tandem accusabuntur, ut Christi iudicio condemnentur. Curramus igitur totis affectibus ad portum salutis, ne delictorum tempestatibus acti mergamur in profundum.
8502. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] de iis quibus te offendimus Domine, et eadem sacerdoti tuo confessi | atque ab ipso, cui tu soluendi potestatem dedisti, absoluti, ad mensam saluberrimi conuiuii tui accedimus, ut corpori et sanguini tuo communicemus. Indigni quidem, sed tamen abs te inuitati, qui infirmitati nostrę pręsentaneum porrigens remedium, sacratissimum corpus tuum sub specie panis: Accipite inquis et comedite | hoc est corpus meum. deinde preciosum sanguinem tuum sub specie uini in calice infusum propinans ais: Bibite ex hoc omnes. Hic est enim sanguis
8503. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] porrigens remedium, sacratissimum corpus tuum sub specie panis: Accipite inquis et comedite | hoc est corpus meum. deinde preciosum sanguinem tuum sub specie uini in calice infusum propinans ais: Bibite ex hoc omnes. Hic est enim sanguis meus Noui Testamenti, qui pro multis effundetur in remissionem peccatorum. Et ante per Salomonem in Prouerbiis hortatus es dicens: Venite et comedite panem meum | et bibite uinum quod miscui uobis! Ad tuum ergo conuiuium a
8504. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Ad tuum ergo conuiuium a te inuitati, a te uocati accedimus, cum plena fide, cum indubitata credulitate confitentes, panem et uinum tuis uerbis a tuo sacerdote consecratum, tuum esse corpus, tuum esse sanguinem. Tu enim ipse qui ueritas es, hoc testaris et affirmas, cui uel minimum refragari infidelitatis crimen est. Panis uini-que figuram oculis cernimus, odorem naribus haurimus, saporem ore gustamus, duritiem atque liquorem tactu sentimus. et tamen non
8505. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quomodo uerum esse possit nequimus. Etenim suis finibus circumscriptus est intellectus noster, tuę autem potentię, tuę sapientię nullus est finis, nulla circumscriptio: omnem numerum, omnem excedit modum. Stultus est igitur, qui tanti mysterii altitudinem se deprehendisse putet, nisi ipse reueles, ipse aperias, ipse illum tam signularis intelligentię efficias capacem. Nos interim non ideo credimus panem et uinum in substantiam tui corporis et sanguinis
8506. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dubitemus de tam mirabili stupendo-que sacramento, cuius tu et autor es et testis. In quo magis mirari licet tuę in nos benignitatis magnitudinem, quam incomprehensibile operis arcanum. Tu te nobis Domine pręstas in cibum, qui te pro nobis supra crucem obtulisti in sacrificium. sed ibi uisibilis et passibilis et mortalis apparebas, hic lates gloriosus et deuicta iam morte triumphans. Ibi abscondita erat in homine diuinitas, hic panis uini-que figura cęlatur et humanitas. Sed licet neutrum cernant oculi,
8507. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ibi uisibilis et passibilis et mortalis apparebas, hic lates gloriosus et deuicta iam morte triumphans. Ibi abscondita erat in homine diuinitas, hic panis uini-que figura cęlatur et humanitas. Sed licet neutrum cernant oculi, utrunque tamen confitetur fides. Tu hic totus es, qui in cęlo es totus, cęlestia non derelinquens et terrena uisitans. Nam et in cęlum ascensurus te quotidie nobiscum fore promiseras usque ad seculi consummationem.
8508. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] mundans peccatores, in cęlo mundatos suscipiens. Cęlum et terram imples tua diuinitate. Et quoniam ei tua iuncta est humanitas, ubicunque diuinitas est, illic si uolueris, et humanitatem tuam esse necesse est. Quid ergo mirum, si in multis locis es qui in uno, si in pluribus hostiis qui in una? Porro cum tibi placuisset | ineffabili corporis et sanguinis tui sacramento fideles tuos pascere et tibi unire, sub panis uini-que figura latere uoluisti, ut nemo horreret gustare, quod
8509. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] suscipiens. Cęlum et terram imples tua diuinitate. Et quoniam ei tua iuncta est humanitas, ubicunque diuinitas est, illic si uolueris, et humanitatem tuam esse necesse est. Quid ergo mirum, si in multis locis es qui in uno, si in pluribus hostiis qui in una? Porro cum tibi placuisset | ineffabili corporis et sanguinis tui sacramento fideles tuos pascere et tibi unire, sub panis uini-que figura latere uoluisti, ut nemo horreret gustare, quod fideliter gustatum beatitudinem confert.
8510. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ut nemo horreret gustare, quod fideliter gustatum beatitudinem confert. Primus Melchisedech in sacrificio panem et uinum obtulit. Inde tu diceris | in ęternum sacerdos, non secundum ritum eorum qui pecora sacrificabant, sed secundum ordinem Melchisedech, qui pane uino-que litauit. Illius tamen sacrificium signum et umbra fuit, tuum autem ueritas est et lux. tuum istud et prophetę futurum prędicauerunt | et figurę significarunt, ut in eo credendo,
8511. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] confert. Primus Melchisedech in sacrificio panem et uinum obtulit. Inde tu diceris | in ęternum sacerdos, non secundum ritum eorum qui pecora sacrificabant, sed secundum ordinem Melchisedech, qui pane uino-que litauit. Illius tamen sacrificium signum et umbra fuit, tuum autem ueritas est et lux. tuum istud et prophetę futurum prędicauerunt | et figurę significarunt, ut in eo credendo, quod et uetustas promitteret |
8512. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] donante nobis persoluatur dicentis: In quem nunc non uidentes creditis, credentes exultabitis lętitia inenarrabili et glorificata | reportantes finem fidei uestrę salutem animarum uestrarum. hoc illud est quod et ipse dixeras : Beati qui non uiderunt et crediderunt! Accedimus etiam ad te Domine cum timore et humilitate. Tu es enim ille, de quo in psalmo est dictum: Escam dedit timentibus se. tu das teipsum iis
8513. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et crediderunt! Accedimus etiam ad te Domine cum timore et humilitate. Tu es enim ille, de quo in psalmo est dictum: Escam dedit timentibus se. tu das teipsum iis qui maiestatem tuam offendere metuunt | et eidem in omnibus obsequi desyderant. Accedimus ad te in amorem tuum insinuari cupientes. tu quippe das escam esurientibus, ut dulcedine charitatis tuę satientur quam esuriunt. Accedimus
8514. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Accedimus ad te in amorem tuum insinuari cupientes. tu quippe das escam esurientibus, ut dulcedine charitatis tuę satientur quam esuriunt. Accedimus cum continentię castitatis-que proposito. Nam si non licuit Dauidi et iis qui cum illo erant, edere de panibus sanctificatis, nisi cum se a consuetudine mulierum expiassent, quanto continentiorem esse oportet eum, qui castum corpus tuum, de casta sumptum Virgine et tibi unitum, esurus accedit?
8515. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Accedimus cum continentię castitatis-que proposito. Nam si non licuit Dauidi et iis qui cum illo erant, edere de panibus sanctificatis, nisi cum se a consuetudine mulierum expiassent, quanto continentiorem esse oportet eum, qui castum corpus tuum, de casta sumptum Virgine et tibi unitum, esurus accedit? Et si de hostia pacificorum uesci iubetur qui fuerit mundus, quanto conuenit esse illum mundiorem, qui te omnis munditię fontem, omnis gratię autorem
8516. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nisi cum se a consuetudine mulierum expiassent, quanto continentiorem esse oportet eum, qui castum corpus tuum, de casta sumptum Virgine et tibi unitum, esurus accedit? Et si de hostia pacificorum uesci iubetur qui fuerit mundus, quanto conuenit esse illum mundiorem, qui te omnis munditię fontem, omnis gratię autorem cupit haurire? Tu es panis uiuus uitam nobis donans quam non habemus, et a morte liberans quam timemus. Ais enim: Ego sum panis uitę.
8517. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] expiassent, quanto continentiorem esse oportet eum, qui castum corpus tuum, de casta sumptum Virgine et tibi unitum, esurus accedit? Et si de hostia pacificorum uesci iubetur qui fuerit mundus, quanto conuenit esse illum mundiorem, qui te omnis munditię fontem, omnis gratię autorem cupit haurire? Tu es panis uiuus uitam nobis donans quam non habemus, et a morte liberans quam timemus. Ais enim: Ego sum panis uitę. patres uestri manducauerunt manna in deserto et mortui sunt. hic
8518. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] donans quam non habemus, et a morte liberans quam timemus. Ais enim: Ego sum panis uitę. patres uestri manducauerunt manna in deserto et mortui sunt. hic est panis de cęlo descendens, ut siquis ex ipso manducauerit non moriatur. Ego sum panis uiuus qui de cęlo descendi. siquis manducauerit ex hoc pane, uiuet in ęternum. Et panis quem ego dabo, caro mea est pro mundi uita. Nihil est Domine tua ista oblatione melius, nihil pulchrius, nihil dulcius, nihil iocundius. Quid est bonum eius, inquit Zacharias, et quid
8519. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tantum ac tale sit, merito quidem eucharistiam, id est, bonam gratiam uocant. Se enim pie sumentibus magnam multiplicem-que confert gratiam | et ad summam usque prouehit beatitudinem. Te quippe in ipso sumimus, qui totius boni largitor es, totius distributor felicitatis atque glorię. Tu sub aliena specie latens et delicta nostra purgas | et purgatos ad purius uiuendi studium dirigis. Quod si in Leuitico quicquid
8520. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ad purius uiuendi studium dirigis. Quod si in Leuitico quicquid tetigerit carnes hostię pro peccato oblatę sanctificari dicitur, quis dubitat, quin istud quod pręcessit in figura, cumulatius impleatur in ueritate? Tu ille es qui solo tactu leprosum mundasti, mulierem sanguine fluentem curasti, puellam mortuam ad uitam reuocasti. ut ostenderes in te esse uirtutem peccata pręterita delendi, futura cauendi | et qui in peccatis mortui iacent, ad spem uitę ęternę errigendi. Tua pręterea in Ecclesiastico
8521. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dubitat, quin istud quod pręcessit in figura, cumulatius impleatur in ueritate? Tu ille es qui solo tactu leprosum mundasti, mulierem sanguine fluentem curasti, puellam mortuam ad uitam reuocasti. ut ostenderes in te esse uirtutem peccata pręterita delendi, futura cauendi | et qui in peccatis mortui iacent, ad spem uitę ęternę errigendi. Tua pręterea in Ecclesiastico uox est: Qui edunt me adhuc esurient, et qui bibunt me adhuc sitient. Esuries ista et sitis desyderium tui est. quo desyderio qui affecti fuerint,
8522. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] leprosum mundasti, mulierem sanguine fluentem curasti, puellam mortuam ad uitam reuocasti. ut ostenderes in te esse uirtutem peccata pręterita delendi, futura cauendi | et qui in peccatis mortui iacent, ad spem uitę ęternę errigendi. Tua pręterea in Ecclesiastico uox est: Qui edunt me adhuc esurient, et qui bibunt me adhuc sitient. Esuries ista et sitis desyderium tui est. quo desyderio qui affecti fuerint, beati erunt quia saturabuntur. Incipient enim repleri uirtutibus, qui ante uitiis referti erant. ut fiat
8523. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] fluentem curasti, puellam mortuam ad uitam reuocasti. ut ostenderes in te esse uirtutem peccata pręterita delendi, futura cauendi | et qui in peccatis mortui iacent, ad spem uitę ęternę errigendi. Tua pręterea in Ecclesiastico uox est: Qui edunt me adhuc esurient, et qui bibunt me adhuc sitient. Esuries ista et sitis desyderium tui est. quo desyderio qui affecti fuerint, beati erunt quia saturabuntur. Incipient enim repleri uirtutibus, qui ante uitiis referti erant. ut fiat quod in psalmo dicitur: A
8524. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] futura cauendi | et qui in peccatis mortui iacent, ad spem uitę ęternę errigendi. Tua pręterea in Ecclesiastico uox est: Qui edunt me adhuc esurient, et qui bibunt me adhuc sitient. Esuries ista et sitis desyderium tui est. quo desyderio qui affecti fuerint, beati erunt quia saturabuntur. Incipient enim repleri uirtutibus, qui ante uitiis referti erant. ut fiat quod in psalmo dicitur: A fructu frumenti uini et olei multiplicati sunt. Quod ut nobis contingat, ipse per Prophetam hortaris dicens: Dilata
8525. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pręterea in Ecclesiastico uox est: Qui edunt me adhuc esurient, et qui bibunt me adhuc sitient. Esuries ista et sitis desyderium tui est. quo desyderio qui affecti fuerint, beati erunt quia saturabuntur. Incipient enim repleri uirtutibus, qui ante uitiis referti erant. ut fiat quod in psalmo dicitur: A fructu frumenti uini et olei multiplicati sunt. Quod ut nobis contingat, ipse per Prophetam hortaris dicens: Dilata os tuum, et implebo illud. Qui paratior accedit magis dilatatur, et qui magis
8526. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] saturabuntur. Incipient enim repleri uirtutibus, qui ante uitiis referti erant. ut fiat quod in psalmo dicitur: A fructu frumenti uini et olei multiplicati sunt. Quod ut nobis contingat, ipse per Prophetam hortaris dicens: Dilata os tuum, et implebo illud. Qui paratior accedit magis dilatatur, et qui magis dilatatur, magis et impletur. Cum autem implemur , tunc pręcipue ad te diligendum accendimur. Hoc Propheta spiritualiter expertus admiratur et ait: Impinguasti in oleo caput meum, et calix meus
8527. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uirtutibus, qui ante uitiis referti erant. ut fiat quod in psalmo dicitur: A fructu frumenti uini et olei multiplicati sunt. Quod ut nobis contingat, ipse per Prophetam hortaris dicens: Dilata os tuum, et implebo illud. Qui paratior accedit magis dilatatur, et qui magis dilatatur, magis et impletur. Cum autem implemur , tunc pręcipue ad te diligendum accendimur. Hoc Propheta spiritualiter expertus admiratur et ait: Impinguasti in oleo caput meum, et calix meus inebrians quam pręclarus est! Sed oleum,
8528. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tunc pręcipue ad te diligendum accendimur. Hoc Propheta spiritualiter expertus admiratur et ait: Impinguasti in oleo caput meum, et calix meus inebrians quam pręclarus est! Sed oleum, quia lucernis additur, mentis illuminationem signare uidetur. ut qui prius in tenebris ignorantię erant, iam intelligentię donum attingant. Perinde atque illi, quorum oculi tenebantur ne te agnoscerent, et postea quidem cognouerunt, dum te ad suum diuertere hospitium cogunt, dum te aperiente Scripturas discunt | per panis
8529. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et mel et oleum comedisti, et decora facta es uehementer nimis. Ex hoc pręterea ad resistendum diabolo uires acquirimus | et contra carnis certamina efficimur fortiores, dicente Propheta: Parasti in conspectu meo mensam aduersus eos qui tribulant me. Demum uicto diabolo et spiritu carni dominante | multa animi pace, multa quiete fruimur, iuxta illud: Qui ponit fines tuos pacem | et adipe frumenti satiat te. Et, quid est usquam uirtutis, quid gratię,
8530. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] carnis certamina efficimur fortiores, dicente Propheta: Parasti in conspectu meo mensam aduersus eos qui tribulant me. Demum uicto diabolo et spiritu carni dominante | multa animi pace, multa quiete fruimur, iuxta illud: Qui ponit fines tuos pacem | et adipe frumenti satiat te. Et, quid est usquam uirtutis, quid gratię, quid felicitatis Domine Iesu Christe, quod tibi digne communicantes non adipiscimur? Tu in nobis es | et nos in te, quoties tuo cibo et tuo potu anima nostra reficitur.
8531. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quid est usquam uirtutis, quid gratię, quid felicitatis Domine Iesu Christe, quod tibi digne communicantes non adipiscimur? Tu in nobis es | et nos in te, quoties tuo cibo et tuo potu anima nostra reficitur. Ais enim: Caro mea uere est cibus et sanguis meus uere est potus | qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem, in me manet et ego in illo. Et quoniam uita es, in te manentes te-que in nobis manentem habentes uiuimus in ęternum. Quamobrem subiungens inquis: Sicut misit me uiuens Pater | et ego uiuo propter
8532. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] meam carnem et bibit meum sanguinem, in me manet et ego in illo. Et quoniam uita es, in te manentes te-que in nobis manentem habentes uiuimus in ęternum. Quamobrem subiungens inquis: Sicut misit me uiuens Pater | et ego uiuo propter Patrem, et qui manducat me, et ipse uiuet propter me. Reliquum est ut sic uiuendo beatitudine fruamur | perpetua et ęterna. Iccirco ut illam nobis conferas , mones et ais:
8533. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uiuet propter me. Reliquum est ut sic uiuendo beatitudine fruamur | perpetua et ęterna. Iccirco ut illam nobis conferas , mones et ais: Operamini non cibum qui perit, sed qui permanet in uitam ęternam, quem Filius hominis dabit uobis. hunc enim Pater signauit Deus. Et iterum: Ego sum panis uitę. qui uenit ad me non esuriet, et qui credit in me non sitiet in ęternum. Ad beatos ista pertinere etiam Apocalypsis docet,
8534. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Reliquum est ut sic uiuendo beatitudine fruamur | perpetua et ęterna. Iccirco ut illam nobis conferas , mones et ais: Operamini non cibum qui perit, sed qui permanet in uitam ęternam, quem Filius hominis dabit uobis. hunc enim Pater signauit Deus. Et iterum: Ego sum panis uitę. qui uenit ad me non esuriet, et qui credit in me non sitiet in ęternum. Ad beatos ista pertinere etiam Apocalypsis docet, ubi dicitur:
8535. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Iccirco ut illam nobis conferas , mones et ais: Operamini non cibum qui perit, sed qui permanet in uitam ęternam, quem Filius hominis dabit uobis. hunc enim Pater signauit Deus. Et iterum: Ego sum panis uitę. qui uenit ad me non esuriet, et qui credit in me non sitiet in ęternum. Ad beatos ista pertinere etiam Apocalypsis docet, ubi dicitur: Non esurient neque sitient amplius | neque cadet super illos sol | neque ullus ęstus, quoniam Agnus qui in medio throni est, reget illos
8536. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Iccirco ut illam nobis conferas , mones et ais: Operamini non cibum qui perit, sed qui permanet in uitam ęternam, quem Filius hominis dabit uobis. hunc enim Pater signauit Deus. Et iterum: Ego sum panis uitę. qui uenit ad me non esuriet, et qui credit in me non sitiet in ęternum. Ad beatos ista pertinere etiam Apocalypsis docet, ubi dicitur: Non esurient neque sitient amplius | neque cadet super illos sol | neque ullus ęstus, quoniam Agnus qui in medio throni est, reget illos | et deducet eos ad uitę fontes
8537. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Et iterum: Ego sum panis uitę. qui uenit ad me non esuriet, et qui credit in me non sitiet in ęternum. Ad beatos ista pertinere etiam Apocalypsis docet, ubi dicitur: Non esurient neque sitient amplius | neque cadet super illos sol | neque ullus ęstus, quoniam Agnus qui in medio throni est, reget illos | et deducet eos ad uitę fontes aquarum | et absterget Deus omnem lachrymam ab oculis eorum. Quas ergo tibi gratias benignissime Domine pro tam immenso munere agemus? quę pręconia,
8538. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nihil aliud a nobis exigere uideris | quam ne polluto ore tua dona contaminemus. At hoc etiam nisi te imbecillitatem nostram adiuuante pręstare nequimus. Tu ipse igitur qui tam liberaliter ad epulas tuas nos inuitas, da ut semper ad illas digni ueniamus | ut-que tua carne ac tuo sanguine cum quanta conuenit mentis et corporis puritate reficiamur, quod-que ad memoriam tuę passionis et nostrę redemptionis constituisti dicens: Hoc
8539. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] In eos, qvi sacramentvm male svmvnt Caput XVIII Cum igitur tanti emolumenti sit | tantę-que felicitatis uero pane ac uero potu isto uti, nonne miseri sunt et infelices, qui uel indigni ad sumendum accedunt | uel omnino sumere contemnunt? Indigne autem accedunt, qui poenitentiam peccatorum, ut debent, non egerunt | nec satis diligentes in confitendis reatibus fuere | neque ab omnibus continendi sese propositum habent.
8540. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Cum igitur tanti emolumenti sit | tantę-que felicitatis uero pane ac uero potu isto uti, nonne miseri sunt et infelices, qui uel indigni ad sumendum accedunt | uel omnino sumere contemnunt? Indigne autem accedunt, qui poenitentiam peccatorum, ut debent, non egerunt | nec satis diligentes in confitendis reatibus fuere | neque ab omnibus continendi sese propositum habent. Si conscientia tua te accusat, cur pollutus Agni purissimi carnem gustando inquinas?
8541. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] agendo diluis sed grauas | et in maximum te pręcipitas scelus. audi Apostolum dicentem: Quicunque manducauerit panem | et biberit calicem Domini indigne, reus erit corporis et sanguinis Domini. Probet autem seipsum homo, et sic de pane illo edat | et de calice bibat. Qui enim manducat et bibit indigne, iudicium sibi manducat et bibit | non diiudicans corpus Domini . Quid est reum esse corporis et sanguinis Domini | nisi illis fieri similem, qui Saluatorem contumeliis affectum crucifixerunt? Verbis
8542. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et sanguinis Domini. Probet autem seipsum homo, et sic de pane illo edat | et de calice bibat. Qui enim manducat et bibit indigne, iudicium sibi manducat et bibit | non diiudicans corpus Domini . Quid est reum esse corporis et sanguinis Domini | nisi illis fieri similem, qui Saluatorem contumeliis affectum crucifixerunt? Verbis illi petulantibus insultabant, tu gustu temerario offendis; flagellis illi percutiebant, tu manibus immundis contrectando uiolas; crucifigebant illi, tu quotidie
8543. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] confodere non dubitas; illi saltem ut honeste sepeliretur permisere, tu in foueam feculenti pectoris mundissimum Dominum pręcipitas. Quamobrem ipse idem in Malachia propheta de talibus conquęritur dicens: Ad uos, o sacerdotes, qui despicitis nomen meum. et dicitis: In quo despeximus nomen tuum? in eo quod offertis super altare meum panem pollutum. et dicitis: in quo polluimus te? in eo quod dicitis | Mensa Domini despecta est .
8544. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] arguitur dicente: Quid est quod dilectus meus in domo mea facit scelera multa? nunquid carnes sanctę auferent a te malicias tuas? Profecto (ut diximus) non solum non auferent, sed etiam addent. immo si is qui talia pręsumit, poenitentiam non egerit, in dies deterius labetur fiet-que imbecillior atque debilior diuina ope penitus destitutus. Proditum est in annalibus regum Iuda, quod Palestini arcam Testamenti captam Azothum detulerint |
8545. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] templo idoli Dagon collocarint. protinus corruisse simulacrum dicitur | et capite ac manibus fuisse truncatum. Azothios quoque graui admodum ualetudine laborasse, donec Israhelitis arca fuit reddita. Arca ista typus Christi erat | cuius corpus qui indigne contrectat, Palestinus est; qui in gulam male affectam mittere non metuit, in templo Dagon illud collocat. Corruet igitur ipse et confringetur, truncum fiet inutile capite ac manibus carens, quoniam neque
8546. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] simulacrum dicitur | et capite ac manibus fuisse truncatum. Azothios quoque graui admodum ualetudine laborasse, donec Israhelitis arca fuit reddita. Arca ista typus Christi erat | cuius corpus qui indigne contrectat, Palestinus est; qui in gulam male affectam mittere non metuit, in templo Dagon illud collocat. Corruet igitur ipse et confringetur, truncum fiet inutile capite ac manibus carens, quoniam neque cogitare neque facere poterit quod ei
8547. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] aperies. Nam de Iuda quoque scriptum est, quod post bucellam Sathanas in eum introiuit. Atque ita ille maligna suggestione superatus maturauit scelerate perficere, quod impie cogitarat. et qui Dominicam coenam ore sacrilego delibare pręsumpsit, factus est Domini proditor. Hunc si imitari in gustando sacramento perges, nonne etiam tibi dicere poterit Dominus: Ecce manus tradentis me, mecum est in mensa. et vę homini illi
8548. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quidem et nullo fine concludendas in inferno poenas dabis. Sic enim in Leuitico scribitur: Anima polluta, quę ederit de carnibus hostię pacificorum, quę oblata est Domino, peribit de populis suis. Periit et Oza infelix, qui prophanam manum arcę sanctę, licet labenti supponere fuit ausus. percussit eum Dominus (ut ait Scriptura) super temeritate et mortuus est. Atque ut apertius intelligas distantiam digne et indigne ad sacrosanctum libamen accedentium, disce quid in Esaia scriptum sit:
8549. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uos sitietis; ecce serui mei laudabunt prę exultatione cordis, et uos clamabitis prę dolore cordis | et prę contritione spiritus ululabitis . Quod si certum est damnandos esse eos | qui impoenitentes decesserint, quanto magis cum ad impoenitentiam accesserit temeritas indigne communicandi? In eos qvi sacramentvm svmere excvsant. Caput XIX Cęterum non
8550. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] te indignum iudicans corpore eius et sanguine abstines, si peccato non abstineas, quo ipsum ad iracundiam prouocas | et prudens ac uolens te illius conuiuio indignum pręstas? Omnes certe indigni sumus, cum nemo sit qui non peccet , nemo cui cum centurione in Christum credente dicere non conueniat: Domine non sum dignus, ut intres sub tectum meum. In eo tamen digni censemur, si poenitentes, si confessi, si humiles accedimus.
8551. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nemo cui cum centurione in Christum credente dicere non conueniat: Domine non sum dignus, ut intres sub tectum meum. In eo tamen digni censemur, si poenitentes, si confessi, si humiles accedimus. Talem cum te iam esse noueris, accedere ne dubites; ab illo inuitaris, qui omnes conclusit sub peccato, ut omnium misereatur. Talis cum accesseris mundaberis, continentior constantior-que efficiere | denique tutemet longe alium quam qui fueras esse senties. At uero si
8552. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] humiles accedimus. Talem cum te iam esse noueris, accedere ne dubites; ab illo inuitaris, qui omnes conclusit sub peccato, ut omnium misereatur. Talis cum accesseris mundaberis, continentior constantior-que efficiere | denique tutemet longe alium quam qui fueras esse senties. At uero si etiam rite pręparatus communicare nolueris, (uide quantum tibi incommodi inde oritur) uitam in te non habebis.
8553. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] de populis suis. Quia sacrificium Domino non obtulit tempore suo, peccatum suum ipse portabit. Tam Lege igitur quam Euangelio, ut Christo communices compelleris. id ipsum insuper Ecclesię sancte edictum tibi confirmat: Qui pro sceleribus suis inquit, duobus uel tribus annis non communicant , excommunicandi sunt, donec poenitentiam agant . Valde etiam expauescenda est illa Domini sententia in illos qui ad coenam uocati uenire recusarunt promulgata. Nemo inquit
8554. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] id ipsum insuper Ecclesię sancte edictum tibi confirmat: Qui pro sceleribus suis inquit, duobus uel tribus annis non communicant , excommunicandi sunt, donec poenitentiam agant . Valde etiam expauescenda est illa Domini sententia in illos qui ad coenam uocati uenire recusarunt promulgata. Nemo inquit uirorum illorum qui uocati sunt, gustabunt coenam meam. Quod ergo nunc inuitatus gustare negligis, postea cum maxime cupies, attingere non poteris. Tunc enim erit tempus
8555. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] suis inquit, duobus uel tribus annis non communicant , excommunicandi sunt, donec poenitentiam agant . Valde etiam expauescenda est illa Domini sententia in illos qui ad coenam uocati uenire recusarunt promulgata. Nemo inquit uirorum illorum qui uocati sunt, gustabunt coenam meam. Quod ergo nunc inuitatus gustare negligis, postea cum maxime cupies, attingere non poteris. Tunc enim erit tempus iustitię atque iudicii, nunc est miserationis et uenię.
8556. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] coenam meam. Quod ergo nunc inuitatus gustare negligis, postea cum maxime cupies, attingere non poteris. Tunc enim erit tempus iustitię atque iudicii, nunc est miserationis et uenię. Pręterea si isti qui flagitii alicuius conscii sacramentum sumere perhorrescunt, damnabiles habentur, quid de illis dicemus | qui omnino contemnunt? et infidelitate quadam lapsi illo sibi non opus esse asseuerant? De iis quidem per Osee prophetam ait
8557. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] non poteris.
Tunc enim erit tempus iustitię atque iudicii,
nunc est miserationis et uenię.
Pręterea si isti qui flagitii alicuius conscii sacramentum sumere
perhorrescunt,
damnabiles habentur,
quid de illis dicemus |
qui omnino contemnunt?
et infidelitate quadam lapsi illo sibi non opus esse asseuerant?
De iis quidem per Osee prophetam ait Dominus:
8558. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] opus esse asseuerant?
De iis quidem per Osee prophetam ait Dominus:
8559. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Super uinum et triticum ruminabant,
et recesserunt a me.
Illi ruminant super uinum et triticum,
qui Christi sacramentum plena fide non suscipiunt |
et dum dubitant |
a Christo quoque alienantur.
Quomodo enim Christianus est,
qui uerbis Christi non pręstat fidem?
8560. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8561. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in Esaia etiam iurat Dominus in dextera sua
|
et in brachio fortitudinis suę |
se non daturum ultra triticum neque uinum.
Non enim possunt mereri gratiam fructum-que sacramenti,
qui uel dubii sumunt illud |
uel increduli despiciunt |
acrius tandem puniendi quam qui olim Legalibus sacrificiis
detraxissent,
dicente Apostolo:
8562. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tandem puniendi quam qui olim Legalibus sacrificiis
detraxissent,
dicente Apostolo:
8563. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] faciens legem Moysi, sine ulla miseratione duobus uel tribus testibus moritur. quanto magis putatis deteriora mereri supplicia, qui Filium Dei conculcauerit? et sanguinem Testamenti pollutum dixerit, in quo sanctificatus est, et Spiritui gratię contumeliam fecerit? Profecto qui non credunt | conculcant Filium Dei, non pedibus sed infidelitate, et sanguinem eius pollutum dicunt, non uerborum prolatione (quis enim adeo impius est, ut id audeat dicere?) sed mentis infidę auersione ab eo a quo redempti sunt. Et Spiritui Sancto contumeliam faciunt, erga
8564. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] (quis enim adeo impius est, ut id audeat dicere?) sed mentis infidę auersione ab eo a quo redempti sunt. Et Spiritui Sancto contumeliam faciunt, erga tanta beneficia ingrati et illiberales. Nos demum cum ab istorum perfidia qui eucharistiam nolunt admittere, tum ab eorum negligentia | qui imparati metuunt | tum denique ab illorum temeritate qui indigne accipiunt, abhorrentes, omni solicitudine curemus, ut credendo, ut poenitendo, ut Domino in omnibus obediendo | ad
8565. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] mentis infidę auersione ab eo a quo redempti sunt. Et Spiritui Sancto contumeliam faciunt, erga tanta beneficia ingrati et illiberales. Nos demum cum ab istorum perfidia qui eucharistiam nolunt admittere, tum ab eorum negligentia | qui imparati metuunt | tum denique ab illorum temeritate qui indigne accipiunt, abhorrentes, omni solicitudine curemus, ut credendo, ut poenitendo, ut Domino in omnibus obediendo | ad tam salutare conuiuium accedamus. In quo et pręsentis
8566. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] erga tanta beneficia ingrati et illiberales. Nos demum cum ab istorum perfidia qui eucharistiam nolunt admittere, tum ab eorum negligentia | qui imparati metuunt | tum denique ab illorum temeritate qui indigne accipiunt, abhorrentes, omni solicitudine curemus, ut credendo, ut poenitendo, ut Domino in omnibus obediendo | ad tam salutare conuiuium accedamus. In quo et pręsentis infirmitatis certissimum est remedium | et futurę beatitudinis perfecta gloria.
8567. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8568. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dicitur. Eundem postea dierum numerum Saluator noster suo consecrauit ieiunio. quod nos obseruare quidem Ecclesię edicto iubemur, quantum fragilitas nostra patitur, semel in die comedendo , pręter illos dies, qui Dominicę resurrectionis memoria festi feriati-que habentur. Ieiunii autem tempore abstinemus carnibus atque lacticinis, quod in his plus nutrimenti esse constat ad lasciuię incitamenta. Qui uero arctius ieiunant, in refectione pane
8569. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] , pręter illos dies, qui Dominicę resurrectionis memoria festi feriati-que habentur. Ieiunii autem tempore abstinemus carnibus atque lacticinis, quod in his plus nutrimenti esse constat ad lasciuię incitamenta. Qui uero arctius ieiunant, in refectione pane et aqua contenti sunt, aliis abstinent. Sed uirium habenda ratio est | atque ita ieiunandum, ut corpus non lasciuiat | et tamen ad uitę religiosę opera possit sufficere. Satius est orare in
8570. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8571. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] |
neque quicquid ab uua fuisset expressum,
donec uotum perficerent.
8572. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] non gustauit.
8573. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] eos non pigeat, quos ęquiparare nequimus. Apostoli quoque Domini spicas manibus conterentes esuriem sedant | neque ab ordeaceis abhorrent, quos etiam aliis apponere iubentur, cum turbam saturauit Dominus. Et tunc quidem quinque tantum panes habuerunt, quod nec ipsis qui duodecim erant, sufficere potuisset. vt-que apertius quanta illis cura sibi esset intelligas, cum conscensa naui trans fretum irent, obliti sunt (ut in Mattheo legitur) secum panes deferre. Qui enim diuinę contemplationis dulcedine quotidie satiantur, uix
8574. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Et tunc quidem quinque tantum panes habuerunt, quod nec ipsis qui duodecim erant, sufficere potuisset. vt-que apertius quanta illis cura sibi esset intelligas, cum conscensa naui trans fretum irent, obliti sunt (ut in Mattheo legitur) secum panes deferre. Qui enim diuinę contemplationis dulcedine quotidie satiantur, uix uentri suo tunc prouident, cum esurire coguntur. Parandi autem uictus nimiam solicitudinem Dominus quoque extenuat cum ait: Nolite soliciti esse dicentes: Quid
8575. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Olim quoque cum ab Aegypto Moyse duce Hebrei ad Terram Promissionis
pergerent,
manna de cęlo esurientibus,
aquę de petra erumpentes remedio sitientibus fuere.
Et si Deus nunquam defuit |
ne delinquentibus quidem turbis |
ob eius merita qui illis pręerat,
quanto minus defuturus est ei,
qui relictis omnibus ipsius sese dedicat seruituti?
Recte itaque a psalmista est dictum:
8576. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Promissionis
pergerent,
manna de cęlo esurientibus,
aquę de petra erumpentes remedio sitientibus fuere.
Et si Deus nunquam defuit |
ne delinquentibus quidem turbis |
ob eius merita qui illis pręerat,
quanto minus defuturus est ei,
qui relictis omnibus ipsius sese dedicat seruituti?
Recte itaque a psalmista est dictum:
8577. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Oculi omnium in te sperant Domine,
et tu das escam illorum in tempore opportuno.
aperis tu manum tuam |
et imples omne animal benedictione.
Et alibi:
8578. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] omne animal benedictione.
Et alibi:
8579. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] hominibus ieiunantes. Amen dico uobis: receperunt mercedem suam. Non uere tristem esse prohibet. Ieiunium enim proprie poenitentium est dolentium-que pro peccato quod commiserunt. sed simulate tristari uetat | hypocritarum more, qui omnia ad iactantiam faciunt, uti hominum rumusculos aucupentur, dum sancti dici quam esse malunt. Ideo non uerę glorię, cui adipiscendę non student, sed inanis, ad quam se totos componunt, mercedem recipiunt. Tu autem cum
8580. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Ideo non uerę glorię, cui adipiscendę non student, sed inanis, ad quam se totos componunt, mercedem recipiunt. Tu autem cum ieiunas inquit, unge caput tuum | et faciem tuam laua, ne uidearis hominibus ieiunans, sed Patri tuo, qui est in abscondito. et Pater tuus qui uidet in abscondito, reddet tibi. Non delibutum unguentis te incedere pręcipit, quod luxurię uitium est, sed quia caput tuum Christus est, pasce esurientem,
8581. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Ideo non uerę glorię, cui adipiscendę non student, sed inanis, ad quam se totos componunt, mercedem recipiunt. Tu autem cum ieiunas inquit, unge caput tuum | et faciem tuam laua, ne uidearis hominibus ieiunans, sed Patri tuo, qui est in abscondito. et Pater tuus qui uidet in abscondito, reddet tibi. Non delibutum unguentis te incedere pręcipit, quod luxurię uitium est, sed quia caput tuum Christus est, pasce esurientem, pota sitientem, uesti nudum, et
8582. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] . atque non hominibus ieiunare uideberis, sed Deo. Tale habetur illud, de quo in Esaia clamantem auidimus Dominum: Hoc est ieiunium quod elegi: dissolue colligationes impietatis, solue fasciculos deprimentes, dimitte eos qui confracti sunt liberos | et omne onus dirumpe. frange esurienti panem tuum | et egenos uagos-que induc in domum tuam. cum uideris nudum operi eum, et carnem tuam ne despexeris. hoc est, quod dolo interuerteris redde, inopem ęre alieno oppressum libera, cibum quem ieiunando
8583. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] exerceamur | nos-que in omnibus fidei synceritate sanctificemus. Cauendum quoque est ne ieiuni contemnamus non ieiunantes, fortasse innocentiores absque ieiunio | quam nos cum ieiunio. Apostoli pręceptum est: Qui non manducat manducantem non iudicet! Male ab alimentis abstinet, qui a detractione proximi linguam non coercet. Ieiunium non superbię opus esse debet sed humilitatis. Qui ieiunando
8584. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Cauendum quoque est ne ieiuni contemnamus non ieiunantes,
fortasse innocentiores absque ieiunio |
quam nos cum ieiunio.
Apostoli pręceptum est:
Qui non manducat manducantem non iudicet!
Male ab alimentis abstinet,
qui a detractione proximi linguam non coercet.
Ieiunium non superbię opus esse debet sed humilitatis.
Qui ieiunando superbit,
phariseorum imitator est |
et eorum qui Christum adeuntes dixerunt:
8585. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] est:
Qui non manducat manducantem non iudicet!
Male ab alimentis abstinet,
qui a detractione proximi linguam non coercet.
Ieiunium non superbię opus esse debet sed humilitatis.
Qui ieiunando superbit,
phariseorum imitator est |
et eorum qui Christum adeuntes dixerunt:
8586. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Male ab alimentis abstinet,
qui a detractione proximi linguam non coercet.
Ieiunium non superbię opus esse debet sed humilitatis.
Qui ieiunando superbit,
phariseorum imitator est |
et eorum qui Christum adeuntes dixerunt:
8587. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] profligauit. Pręterea Christus Dominus per dies quadraginta nihil gustando diaboli tentamenta uicit. Et cum demoniacum surdum ac mutum curasset: Hoc demonium inquit non eiicitur, nisi in ieiunio et oratione. Prodigus filius, qui bona scortando luxuriando-que abligurierat, tunc ad patrem flagitii sui poenitens rediit, cum esurire coepisset. Deus Iudeis placari paratus, per Iohelem clamabat: Conuertimini ad me in toto corde uestro, in ieiunio et fletu et planctu! Et Niniuitis ieiunantibus
8588. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cupidinem coercet,
Deum placat,
ueniam exorat,
mentem ad cęlestia errigit |
Postremo per ieiunium atque abstinentiam ad cęlestem usque beatitudinem peruenitur.
8589. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Et in Hieremia ait: Inebriaui animam lassam | et omnem animam esurientem saturaui. Hęc est illa saturitas, quam se consecuturum sperabat Dauid cum diceret: Satiabor cum apparuerit gloria tua. Sancti enim qui se quondam ieiuniis afflixerunt, non esurient amplius (ut Esaias ait) neque sitient, et non percutiet eos ęstus et sol, quia miserator eorum reget eos | et ad fontes aquarum potabit eos. et in Apocalypsi Dominus: Ego inquit sitienti dabo de fonte aquę uiuę
8590. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] non esurient amplius (ut Esaias ait) neque sitient, et non percutiet eos ęstus et sol, quia miserator eorum reget eos | et ad fontes aquarum potabit eos. et in Apocalypsi Dominus: Ego inquit sitienti dabo de fonte aquę uiuę gratis. Igitur tu es ille Domine qui esurientes et sitientes tuo solo aspectu satias, tu panis indeficiens, tu fons uiuus. Tu da, ut tibi placeant ieiunia nostra, ut cum placuerint, a te tandem tua dulcedine satiemur. Non erit molesta inedia, quam spes eiusmodi futurę saturitatis consolabitur. Tu es farina
8591. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et sitientes tuo solo aspectu satias, tu panis indeficiens, tu fons uiuus. Tu da, ut tibi placeant ieiunia nostra, ut cum placuerint, a te tandem tua dulcedine satiemur. Non erit molesta inedia, quam spes eiusmodi futurę saturitatis consolabitur. Tu es farina illa Elisei, qui uel amarissimum ieiunii nostri pulmentum uertis in dulcorem. Omne onus laborum nostrorum leuas istius quam in te fiximus spei suauitate. Itaque et cum ieiunamus tibi ieiunamus, et cum reficimur tibi gratias agimus, et postquam refecti sumus te laudamus.
8592. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] |
et frigorificum esse medicorum
testimonio probare nititur.
Eo interdum impatientię quidam procedunt,
ut suis prępositis insultent delicatiora exigentes quam quibus illi contenti sunt.
Carebit hoc uitio,
qui eorum uitam uictum-que persępe considerabit,
quos Deo constat placuisse,
memoriter-que tenebit,
quid illi in solitudine degentes esitarint |
quid-ue potarint.
quibus (
8593. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
quos Deo constat placuisse,
memoriter-que tenebit,
quid illi in solitudine degentes esitarint |
quid-ue potarint.
quibus (
8594. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] erat, bibebant | ac tam procul a uino quam ab urbibus aberant. nunc tanto magis Deo fruuntur, quanto continentius uixerunt. Rursum pensitare proderit, quantum deliquerant illi | qualiter-que a Deo mulctati sint, qui ob gulę incontinentiam in Moysen murmurauerunt. Profecti ab Aegypto ibant cum illo per solitudinem | et cum esurirent, manna de cęlo pluente aliti sunt, et cum sitirent, aquis de petra eductis potati.
8595. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in monasterio?
Si monachi geris indumentum,
cur dissimilem habes affectum?
Memento quia religionem ingressus es,
ut Deo seruias et uentri seruire desinas.
Nunc de illis dicam,
quos ieiunii grauat obseruatio,
qui uel male ieiunant |
uel omnino non ieiunant.
De vitio male ieivnantivm.
Caput XXIII
Male ieiunantes arguit Dominus dicens:
Male ieiunantes arguit Dominus dicens:
Cum ieiunaretis et plangeretis,
nunquid ieiunium ieiunastis mihi?
Non enim Domino ieiunant,
qui exquisitis dapibus poculis-que mensam opimant |
et non corpus affligere,
sed gulę blandiri student.
Non Deo ieiunant,
qui ab escis tantum se continent,
et uitia non derelinquunt.
Non denique Deo ieiunant,
qui ieiunio se satisfacere putant,
et Dei pręcepta implere negligunt.
Quid enim prodest corpus tenuare abstinentia,
et
Non enim Domino ieiunant,
qui exquisitis dapibus poculis-que mensam opimant |
et non corpus affligere,
sed gulę blandiri student.
Non Deo ieiunant,
qui ab escis tantum se continent,
et uitia non derelinquunt.
Non denique Deo ieiunant,
qui ieiunio se satisfacere putant,
et Dei pręcepta implere negligunt.
Quid enim prodest corpus tenuare abstinentia,
et prauas cupiditates ab animo non euellere?
si
et Dei pręcepta implere negligunt.
Quid enim prodest corpus tenuare abstinentia,
et prauas cupiditates ab animo non euellere?
si sic ieiunas,
non Christum imitaris,
sed diabolum.
qui certe neque comedit neque bibit,
et tamen nunquam a sua peruersitate resipiscit.
Sicut nec illi,
quibus lamentantibus,
quod ieiunando calamitatem nequirent auertere,
Deus respondit:
14
8601. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] obtulerint holocausta et uictimas,
non suscipiam ea.
8602. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Quanuis autem aliquis in uoluptatibus flagitiis-que perseueret et obduret, si tamen cum iubetur ieiunat, futurę emendationis nonnulla spes est. Non est enim in illo penitus extinctus Dei timor, qui uel hac una in re formidat non obtemperare | Sed quid de illorum obstinatione sperare licebit, qui cum nihil boni agant, ne ieiunare quidem uolunt | et dum gulę indulgent, indictam quoque ab Ecclesia abstinentiam irrident? An
8603. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] futurę emendationis nonnulla spes est. Non est enim in illo penitus extinctus Dei timor, qui uel hac una in re formidat non obtemperare | Sed quid de illorum obstinatione sperare licebit, qui cum nihil boni agant, ne ieiunare quidem uolunt | et dum gulę indulgent, indictam quoque ab Ecclesia abstinentiam irrident? An ignorant quod Ecclesię mandatum | Dei mandatum sit? dicente Domino: Qui uos audit, me audit,
8604. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sperare licebit, qui cum nihil boni agant, ne ieiunare quidem uolunt | et dum gulę indulgent, indictam quoque ab Ecclesia abstinentiam irrident? An ignorant quod Ecclesię mandatum | Dei mandatum sit? dicente Domino: Qui uos audit, me audit, et qui uos spernit, me spernit, et qui me spernit, spernit eum qui me misit . Dum igitur uentri suo quam Deo nostro malunt obedire, deus eorum uenter est. quod hic suadet
8605. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cum nihil boni agant, ne ieiunare quidem uolunt | et dum gulę indulgent, indictam quoque ab Ecclesia abstinentiam irrident? An ignorant quod Ecclesię mandatum | Dei mandatum sit? dicente Domino: Qui uos audit, me audit, et qui uos spernit, me spernit, et qui me spernit, spernit eum qui me misit . Dum igitur uentri suo quam Deo nostro malunt obedire, deus eorum uenter est. quod hic suadet id sequuntur, quod autem Deus
8606. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quidem uolunt | et dum gulę indulgent, indictam quoque ab Ecclesia abstinentiam irrident? An ignorant quod Ecclesię mandatum | Dei mandatum sit? dicente Domino: Qui uos audit, me audit, et qui uos spernit, me spernit, et qui me spernit, spernit eum qui me misit . Dum igitur uentri suo quam Deo nostro malunt obedire, deus eorum uenter est. quod hic suadet id sequuntur, quod autem Deus noster iubet contemnunt. neque eos
8607. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] indulgent, indictam quoque ab Ecclesia abstinentiam irrident? An ignorant quod Ecclesię mandatum | Dei mandatum sit? dicente Domino: Qui uos audit, me audit, et qui uos spernit, me spernit, et qui me spernit, spernit eum qui me misit . Dum igitur uentri suo quam Deo nostro malunt obedire, deus eorum uenter est. quod hic suadet id sequuntur, quod autem Deus noster iubet contemnunt. neque eos pudet gulę suę fieri
8608. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ieiunare ne iussi quidem uolunt? Sed si uiro Dei misso in Bethel, cui mandatum fuerat, nequid ibi gustaret, donec redisset, semel pręterisse mandatum non fuit impune | quomodo hi non punientur, qui nunquam parent? Ille sedens adhuc ad mensam a Domino sibi dictum audiuit: Quoniam non obedisti sermoni meo, non infereris in sepulchro patrum tuorum | cum-que rediret, a leone in uia oppressus occiditur | et ab hominibus ibidem tumulatur.
8609. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Ille sedens adhuc ad mensam a Domino sibi dictum audiuit: Quoniam non obedisti sermoni meo, non infereris in sepulchro patrum tuorum | cum-que rediret, a leone in uia oppressus occiditur | et ab hominibus ibidem tumulatur. Et hi qui assidue peccant | nullo prorsus ieiunantes die, ne scilicet siquando non coenitent, inedia extinguantur, Dei uindictam non uerentur? Ille quidem ab altero deceptus prandium cum ipso iniit ignoranter-que peccauit, et talia passus est. hi uero cum
8610. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et talia passus est. hi uero cum scientes uolentes-que delinquant, nihil supplicii sibi infligendum arbitrantur? "Cur ergo inquiunt leonis morsibus non laceramur?" quibus respondendum est: "Quia non estis uiri Dei sicut ille, qui leui mortis genere pro reatu satisfecit, ut spiritus saluus fieret. sed estis serui diaboli. atque ideo non syluestribus feris laniandi tradimini, ut postmodum infernalibus bestiis proiecti poenas luatis acriores."
8611. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] comedendi obseruent, prandia pręuenire soliti ientaculis, coenas merendis. quorum immodestiam Salomon arguit dicens: Vę tibi terra cuius rex puer est, cuius principes mane comedunt! Corrumpunt enim reliquos exemplo, qui magistratum adepti turpiter uiuunt. E contrario autem frugalis uita pręsidum | omnibus continentię lex est | et uirtutis incitamentum. Ideo consequenter dicitur: Beata terra
8612. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Beata terra cuius rex nobilis est | et cuius principes uescuntur in tempore suo ad reficiendum et non ad luxuriam. Profecto non hominum sed pecudum uita est | habere incerta comedendi tempora | passim-que pasci, quasi qui nunquam satientur | et edaciores idolo Bel bibaciores-que existant; si tamen idolum illud tantum in die consumpserit, quantum mentiti sunt eius sacerdotes, hoc est, similę artabas duodecim, oues quadraginta, uini amphoras sex. Sed tamen potatus huius atque abliguritionis
8613. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] domini sublata. Balthasar Caldeorum rex quo die uasis, quę de templo Hierosolymitano sublata fuerant, in celebri conuiuio perpotauit, eodem occisus est | sacrilegio-que addita ebrietas finem uitę fecit. Olophernem Assyriorum ducem, qui uiris armis-que tam potens fuit, ut quocunque se uerteret, urbibus, prouinciis, regnis terrori esset, epulis uino-que grauem unius foeminę manus interemit, et quem uincere externorum uires non poterant, crapula uictus tam ignominiosa nece periit.
8614. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nemo adhibet fidem, ebrio magis creditur. Ad hęc inter compotantes frequenter leuissima de causa exurgunt rixę, concertationes, uulnera, cędes. Vnde Salomon in Prouerbiis ait: Qui dimittit aquam, id est qui mero uino utitur, caput est iurgiorum, et antequam patiatur contumeliam, iudicium deserit. Cui sententię congruit, quod in Osee propheta legitur:
8615. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Ad hęc inter compotantes frequenter leuissima de causa exurgunt rixę, concertationes, uulnera, cędes. Vnde Salomon in Prouerbiis ait: Qui dimittit aquam, id est qui mero uino utitur, caput est iurgiorum, et antequam patiatur contumeliam, iudicium deserit. Cui sententię congruit, quod in Osee propheta legitur: Fornicatio et uinum et ebrietas auferunt cor.
8616. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nolite inebriari uino in quo est luxuria, hoc est, uino quod gulę blanditur | et impudenter lasciuire compellit. Quamobrem etiam Dominus ita affectos ad poenitentiam reuocat per Iohelem prophetam et ait: Expergiscimini ebrii et flete et ululate omnes | qui bibitis uinum in dulcedine! Poenitere autem nolentibus per Hieremiam minatur dicens: Bibite et inebriamini et uomite et cadite | neque surgatis a facie gladii, quem ego mittam inter uos. Gladius hic
8617. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in corde suo: Moram facit dominus meus uenire, et coeperit percutere conseruos suos, manducet autem et bibat cum ebriosis, ueniet dominus serui illius in die qua non sperat, et diuidet eum | partem-que eius ponet cum hypocritis | illic erit fletus et stridor dentium. ubi sunt qui poenę dilationem impunitatem rati licentius peccant? Non poenam peccatorum remittit iustus Iudex, sed conuersionem expectat misericors Dominus. Quo diutius sustinet, eo acerbius in obduratos animaduertet, fletum irrogabit pro risu, pro
8618. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cum in fine seculi hominum animę suis iunctę corporibus fuerint. Ego uero etiam ea significari reor, quę tunc erunt impio, cum primum diuidi eum a corpore contigerit. Non quod animę dentes osseos | aut oculos habeant carnales, sed quod inter uiuentes acerrimus dolor sit, qui hominem flere et dentibus inter se collisis stridere cogit. Vt ergo intelligas poenarum grauitatem quę sunt in inferno, per eius poenę similitudinem tibi loquitur, quam in hac uita grauissimam esse non ignoras. Hęc autem consuetudo est diuinę Scripturę,
8619. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dare | et abstinentia superbiam fastum-que contundere | quam crapula inflatum neque bonorum neque malorum quę futura sunt meminisse | et a Deo recedere? Quod crimen illorum fuit, in quos per Amos prophetam exclamat Deus: Vę uobis qui opulenti estis in Syon | et confiditis in monte Samarię, optimates, capita populorum, ingredientes pompatice domum Israhel! Quod hic de opulentis in Syon est dictum, utinam de opulentis Christianę
8620. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ipsa Christi religio nullis hominum uiribus poterit aboleri. Quanuis cuncta defecerint, illa cui neque portę inferni pręualere queunt, non deficiet. et hęc est uictoria quę uincit mundum fides nostra. Quę si obteri unquam potuisset, prius (ut equidem reor) pedibus multorum qui pręsunt, quam eorum qui persequuntur, obtrita fuisset. Plurimi quippe ideo clericatum profitentur | et ecclesiasticas ambiunt dignitates, ut ditentur. et cum ditati fuerint, ut deliciis uoluptatibus-que fruantur.
8621. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nullis hominum uiribus poterit aboleri. Quanuis cuncta defecerint, illa cui neque portę inferni pręualere queunt, non deficiet. et hęc est uictoria quę uincit mundum fides nostra. Quę si obteri unquam potuisset, prius (ut equidem reor) pedibus multorum qui pręsunt, quam eorum qui persequuntur, obtrita fuisset. Plurimi quippe ideo clericatum profitentur | et ecclesiasticas ambiunt dignitates, ut ditentur. et cum ditati fuerint, ut deliciis uoluptatibus-que fruantur.
8622. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] 6
Amen amen dico uobis,
quęritis me non quia uidistis signa,
sed quia manducastis ex panibus et saturati estis.
Et quoniam uoluptariam uitam ęterni supplicii dolor sequitur,
iisdem dicitur:
8623. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] XXVI Cum autem omnis capessendarum uirtutum labor in cassum cederet, nisi ei pręsidio perseuerantia foret, hoc ueluti opportuno dictarum dicendarum-que rerum loco eam inserere operęprecium erit. ut qui hactenus digne laudabiliter-que uersati sunt, intelligant neque deinceps sibi cessandum, donec ad finem usque peruentum fuerit. Qui enim perseueruerit usque in finem, hic saluus erit. Ad perseuerantiam nos
8624. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] foret,
hoc ueluti opportuno dictarum dicendarum-que rerum loco eam inserere
operęprecium erit.
ut qui hactenus digne laudabiliter-que uersati sunt,
intelligant neque deinceps sibi cessandum,
donec ad finem usque peruentum fuerit.
Qui enim perseueruerit usque in finem,
hic saluus erit.
Ad perseuerantiam nos hortatur Apostolus cum ait:
8625. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] perseuerantiam nos hortatur Apostolus cum ait:
8626. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] brauium. Sic currite ut comprehendatis. Frustra enim prępeti fertur cursu, qui antequam metam attingat, uictus lassitudine subsistit. Frustra bene coepimus, nisi et bene finierimus. Naufragium patiatur necesse est, qui quanuis recto cursu suis-que uentis diu nauigarit, ante cum ipsa naui in Syrtibus uel in latentibus hęsit saxis | quam ad portum est perductus. postremo neque fabri neque arhitecti | neque cuiusquam artificis opus, nisi cum perfectum fuerit, iure ac merito laudari potest. tunc
8627. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Audi quid pręterea tibi Salomon sapientissimus de muliere forti id est anima constanti et in proposito boni honesti-que firma, in qua cor uiri sui Christi Domini confidit, nobis exponat ac prędicet: Reddet inquit ei bonum et non malum. Qui enim Deum timet | qui-que beneficiorum eius est memor, ne ingratitudinis arguatur, pro bono reddit bonum. Et quoniam non est satis uel diu reddidisse, nisi semper reddas, continuo subiunxit: Omnibus diebus uitę suę. Vis
8628. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Audi quid pręterea tibi Salomon sapientissimus de muliere forti id est anima constanti et in proposito boni honesti-que firma, in qua cor uiri sui Christi Domini confidit, nobis exponat ac prędicet: Reddet inquit ei bonum et non malum. Qui enim Deum timet | qui-que beneficiorum eius est memor, ne ingratitudinis arguatur, pro bono reddit bonum. Et quoniam non est satis uel diu reddidisse, nisi semper reddas, continuo subiunxit: Omnibus diebus uitę suę. Vis nosse talis
8629. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quibus perseuerauerit , in ipso paradisi ingressu extollant illam | et spiritibus angelicis beatorum-que coniungant choro. ut quę indesinenter Deo seruiuit, iam indesinenti felicitate perfruatur. Quis est, qui dum tantę mercedis magnitudinem ęstimat, laboris sui tedio afficiatur? et non potius semper se minus fatigari agnoscat | quam ut mereri possit quod sperat? Attende igitur non solum ea quę recepisti,
8630. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] affirmantis nos esse domum Christi, si fiduciam et gloriam spei usque ad finem firmam retineamus. Postremo in charitate etiam assidue est uersandum, quia Deus charitas est, et qui manet in charitate, in Deo manet | et Deus in eo. Ab his ergo tribus uirtutibus nunquam est cessandum, quia certissimum uinculum sunt, quo Deo coniungimur et copulamur, nunquam ab illo recessuri si in his uitam finiri
8631. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Ab his ergo tribus uirtutibus nunquam est cessandum, quia certissimum uinculum sunt, quo Deo coniungimur et copulamur, nunquam ab illo recessuri si in his uitam finiri contigerit. Has autem uirtutes nequaquam esse ociosas noueris. qui enim in Deum credit | et in Deo sperat | et Deum diligit, hic quotidie agere studet, quicquid ei gratum acceptum-que fore confidit. Assiduus est in oratione, semper patiens in aduersis, in omnibus Dei mandatis perpetuo se exercens.
8632. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] mei. ab hac precatione non cessauit, donec uisum recepit. Testes sunt et apostoli, de quibus est scriptum: Omnes erant perseuerantes unanimiter in oratione cum mulieribus et Maria matre Iesu et fratribus eius. Denique, testis est ipse Saluator noster et Dominus, qui ut precibus instare suo nos doceret exemplo, et pernoctasse in oratione dicitur | et factus in agonia prolixius orasse. Quantum pręterea erumnas labores-que et cuncta seculi huius incommoda ęquo animo semper tolerare iuuat,
8633. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] | et factus in agonia prolixius orasse. Quantum pręterea erumnas labores-que et cuncta seculi huius incommoda ęquo animo semper tolerare iuuat, ipsi idem Christi discipuli nobis documento sunt, quibus ipse dixit: Vos estis qui permansistis mecum in tentationibus meis | et ego dispono uobis, sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo, et sedeatis super thronos duodecim iudicantes duodecim tribus Israhel. Ad hęc
8634. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tribus Israhel. Ad hęc omnino necessarium est, si salui esse cupimus, ut in omnibus Dei pręceptis perseueremus, cauendo illa quę uetantur | et quę iubentur faciendo. Beatus est qui cum psalmista dicere potest: Concupiuit anima mea desyderare iustificationes tuas in omni tempore. Et iterum: Custodiam legem tuam semper et in seculum seculi. Difficile est profecto per omne
8635. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Talem se Paulus apostolus exibuerat, cum diceret: Bonum certamen certaui, cursum consummaui, fidem seruaui | de reliquo reposita est mihi corona iustitię, quam reddet mihi in illa die iustus Iudex; non solum autem mihi sed et omnibus qui diligunt aduentum eius. O felicem illius perseuerantiam cui in fine cum Paulo sic gloriari licebit | et cum eodem sic sperare. Huic perseuerantię uirtuti contrarium
8636. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quidem res est | de proposito uitę honestioris decidere | et ad uoluptariam rursum conuerti, de bono malum fieri, de iusto iniustum, de innocente peccatorem | et felicitatis futurę spem in metum commutare poenarum. Ad eum igitur qui talis est nunc nostra conuertatur oratio. Diabolo et pompis eius renunciaueras, ad Ecclesiam confugeras, castitatem, humilitatem, paupertatem professus fueras, ut te Dei seruum exiberes | cur iterum contempta
8637. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Princeps fuerat prouinciarum, quia inter probatos quoque ac pręstantes eminebat, nunc autem facta est sub tributo soluit-que uectigal principi tenebrarum, non iam quomodo oportet sed quomodo ille suaserit uiuens. Lucerna eras lucens omnibus qui in domo sunt | extincto lumine multorum de te obloquentium morsibus pares. Cęli denique stella uidebaris, et in terram cecidisti, ut fulgorem qui in te fuit, in tenebras conuerteres | et de te quoque dici posset: Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer qui mane oriebaris?
8638. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] soluit-que uectigal principi tenebrarum, non iam quomodo oportet sed quomodo ille suaserit uiuens. Lucerna eras lucens omnibus qui in domo sunt | extincto lumine multorum de te obloquentium morsibus pares. Cęli denique stella uidebaris, et in terram cecidisti, ut fulgorem qui in te fuit, in tenebras conuerteres | et de te quoque dici posset: Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer qui mane oriebaris? corruisti in terram, cęlestibus terrena, ęternis caduca pręferendo. Spiritu enim coeperas, et carne consummaris. Supra firmam petram
8639. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Lucerna eras lucens omnibus qui in domo sunt | extincto lumine multorum de te obloquentium morsibus pares. Cęli denique stella uidebaris, et in terram cecidisti, ut fulgorem qui in te fuit, in tenebras conuerteres | et de te quoque dici posset: Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer qui mane oriebaris? corruisti in terram, cęlestibus terrena, ęternis caduca pręferendo. Spiritu enim coeperas, et carne consummaris. Supra firmam petram ędificabas, ut peracto uirtutum ędificio ad cęleste regnum conscenderes | beatitudinis-que sempiternę bona possideres
8640. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] | nedum ędificare, in qua quicquid extruere niteris corruit. Et cum nihil omnino inter mundanas uoluptates firmitatis, nihil stabilitatis existat, illę quoque te destituent te-que sublato omni sustentaculo protinus in profundum ruere permittent, ut qui nunc mundi affluis luxuriis, mox calamitatibus afficiaris ęternis. dicente Domino per prophetam: Si auerterit se iustus a iustitia | et fecerit iniquitatem secundum omnes abominationes quas operari solet impius, nunquid uiuet? omnes iustitię eius quas fecerat, non erunt in
8641. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tuum corrigere festina | et eo unde recessisti te quamprimum refer | opus-que illud, quod stulte admodum demolitus es, instaurare stude | neque te ultra in aperta mittas pericula, cum ad tutum regressus fueris. Non est aptus regno Dei, qui aratrum tenens post tergum respicit. Vt quotidie proficias conare, ut semper boni aliquid agas enitere, et deficere desines. Aliorum exemplis disce cautius incedere. Sauli regi fauit Deus, quamdiu ille legi eius obediendo uixit. Post biennium regni
8642. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cum ad apostolatum fuit electus, cum potestatem accepit morbos curandi, mortuos suscitandi | demoniis imperandi? Quid eodem illo deinde miserius, cum ex fideli coeperit esse infidelis, ex domestico fugitiuus, ex apostolo proditor? Auaritia superatus Dominum suum uendidit, et qui demonia pellebat, demonio subiicitur. eo enim cor eius ingresso tam grande scelus commisit | ueniam-que desperauit | et laqueo sibi mortem consciuit. Patet igitur, quid de illo miscellione sperandum sit, qui cum diu
8643. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Dominum suum uendidit, et qui demonia pellebat, demonio subiicitur. eo enim cor eius ingresso tam grande scelus commisit | ueniam-que desperauit | et laqueo sibi mortem consciuit. Patet igitur, quid de illo miscellione sperandum sit, qui cum diu egregie magnifice-que sese gesserit, ad flagitia deinde conuersus ab iis non discedat. Cum pręsertim pręter iam dicta exempla etiam scriptum sit: Qui transgreditur a iustitia ad peccatum, Deus parauit eum ad romphaeam, hoc est ad
8644. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Patet igitur, quid de illo miscellione sperandum sit, qui cum diu egregie magnifice-que sese gesserit, ad flagitia deinde conuersus ab iis non discedat. Cum pręsertim pręter iam dicta exempla etiam scriptum sit: Qui transgreditur a iustitia ad peccatum, Deus parauit eum ad romphaeam, hoc est ad uindictam. Romphaea enim teli genius fuit apud Thracas, ut scriptores tradunt. Et si iam ad supplicia destinatus sit, qui sic
8645. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Qui transgreditur a iustitia ad peccatum, Deus parauit eum ad romphaeam, hoc est ad uindictam. Romphaea enim teli genius fuit apud Thracas, ut scriptores tradunt. Et si iam ad supplicia destinatus sit, qui sic transgressus est, quomodo euadet? Quoties ergo ab ipso sanctioris uitę curriculo ad impudica inhonesta-que diuertimur, ualde quidem uerendum est, ne forte iam iudicati simus, pręsertim si poenitentiam agere et ad priora redire
8646. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ergo totis uiribus enitendum erit, ut cum iugum Domini subierimus, in proposito perstemus. deinde siquando delirare contigerit, cito rursum directo uomere coeptam arationem prosequi studeamus, ne forte si moram fecerimus, Herodi similes simus. qui uiso Iesu ingenti affectus est lętitia plurimi-que ipsum fecit, mox autem mutata in contrarium uoluntate contempsit atque illusit; uel ne pares inueniamur Iconiis illis , qui Paulum et Barnabam primitus pro diis
8647. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] fecerimus, Herodi similes simus. qui uiso Iesu ingenti affectus est lętitia plurimi-que ipsum fecit, mox autem mutata in contrarium uoluntate contempsit atque illusit; uel ne pares inueniamur Iconiis illis , qui Paulum et Barnabam primitus pro diis habuerunt, deinde lapidum ictibus impellentes ciuitate ueluti inimicos eiecerunt; ne etiam simus arundo uento agitata et de nobis dici queat: Vię eorum tenebrę et lubricum. Non est mutatio ista dexterę Excelsi, sed morphosis diaboli.
8648. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] diis habuerunt, deinde lapidum ictibus impellentes ciuitate ueluti inimicos eiecerunt; ne etiam simus arundo uento agitata et de nobis dici queat: Vię eorum tenebrę et lubricum. Non est mutatio ista dexterę Excelsi, sed morphosis diaboli. Non ergo simus populus ille, qui (ut Hieremias ait) dilexit mouere pedes suos | et non quieuit, et Domino non placuit; sed simus illi de quibus in psalmo dicitur: Laudate, serui Domini, Dominum, qui statis in domo Domini, in atriis domus Dei nostri! Stare enim iustorum est,
8649. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Non est mutatio ista dexterę Excelsi, sed morphosis diaboli. Non ergo simus populus ille, qui (ut Hieremias ait) dilexit mouere pedes suos | et non quieuit, et Domino non placuit; sed simus illi de quibus in psalmo dicitur: Laudate, serui Domini, Dominum, qui statis in domo Domini, in atriis domus Dei nostri! Stare enim iustorum est, mouere autem pedes et huc atque illuc titubantibus uestigiis uacillare proprium peccatorum est. Non simus igitur sicut lunaticus ille de Euangelio, nunc
8650. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] mouere autem pedes et huc atque illuc titubantibus uestigiis uacillare proprium peccatorum est. Non simus igitur sicut lunaticus ille de Euangelio, nunc cadens in ignem, nunc in aquam, sed simus templi sancti columna Iachin, quę interpretatur firmitas . Qui enim sic stabilitus fuerit, poterit dicere cum constantissimo uiro Iob: Donec deficiam non recedam ab innocentia mea. Pręterea meminerimus pręceptum esse: Si spiritus potestatem habentis ascenderit super te, locum tuum ne dimiseris!
8651. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nos nihil seruituti, quam semel Deo obtulimus, pręferendum existimemus. Quia seruitus ista omni terrena libertate iocundior, utilior, gloriosior est. Hanc ne deseramus, occurrant semper menti nostrę Saluatoris monita dicentis: Qui in Iudea sunt, fugiant ad montes; et qui in tecto, non descendat tollere aliquid de domo sua; et qui in agro, non reuertatur tollere tunicam suam; Iudeam Hebraicorum nominum interpretes confessionem sonare dicunt. Qui ergo Christum confitetur, ad uirtutum
8652. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pręferendum existimemus. Quia seruitus ista omni terrena libertate iocundior, utilior, gloriosior est. Hanc ne deseramus, occurrant semper menti nostrę Saluatoris monita dicentis: Qui in Iudea sunt, fugiant ad montes; et qui in tecto, non descendat tollere aliquid de domo sua; et qui in agro, non reuertatur tollere tunicam suam; Iudeam Hebraicorum nominum interpretes confessionem sonare dicunt. Qui ergo Christum confitetur, ad uirtutum celsitudinem ascendere curet, eundem imitando, qui
8653. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] libertate iocundior, utilior, gloriosior est. Hanc ne deseramus, occurrant semper menti nostrę Saluatoris monita dicentis: Qui in Iudea sunt, fugiant ad montes; et qui in tecto, non descendat tollere aliquid de domo sua; et qui in agro, non reuertatur tollere tunicam suam; Iudeam Hebraicorum nominum interpretes confessionem sonare dicunt. Qui ergo Christum confitetur, ad uirtutum celsitudinem ascendere curet, eundem imitando, qui in se credentibus, ut sua sequantur uestigia iubet. Et qui
8654. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] semper menti nostrę Saluatoris monita dicentis: Qui in Iudea sunt, fugiant ad montes; et qui in tecto, non descendat tollere aliquid de domo sua; et qui in agro, non reuertatur tollere tunicam suam; Iudeam Hebraicorum nominum interpretes confessionem sonare dicunt. Qui ergo Christum confitetur, ad uirtutum celsitudinem ascendere curet, eundem imitando, qui in se credentibus, ut sua sequantur uestigia iubet. Et qui in tecto sunt, hoc est, qui ad summa iam peruenerunt, non descendant, ne conuersationis pristinę
8655. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et qui in tecto, non descendat tollere aliquid de domo sua; et qui in agro, non reuertatur tollere tunicam suam; Iudeam Hebraicorum nominum interpretes confessionem sonare dicunt. Qui ergo Christum confitetur, ad uirtutum celsitudinem ascendere curet, eundem imitando, qui in se credentibus, ut sua sequantur uestigia iubet. Et qui in tecto sunt, hoc est, qui ad summa iam peruenerunt, non descendant, ne conuersationis pristinę sordibus inquinentur. Et qui in agro uitę actiuę operam patrifamilias locauerunt, non
8656. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et qui in agro, non reuertatur tollere tunicam suam; Iudeam Hebraicorum nominum interpretes confessionem sonare dicunt. Qui ergo Christum confitetur, ad uirtutum celsitudinem ascendere curet, eundem imitando, qui in se credentibus, ut sua sequantur uestigia iubet. Et qui in tecto sunt, hoc est, qui ad summa iam peruenerunt, non descendant, ne conuersationis pristinę sordibus inquinentur. Et qui in agro uitę actiuę operam patrifamilias locauerunt, non reuertantur tollere tunicam suam, ne rursum inutilem ociositatem,
8657. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tollere tunicam suam; Iudeam Hebraicorum nominum interpretes confessionem sonare dicunt. Qui ergo Christum confitetur, ad uirtutum celsitudinem ascendere curet, eundem imitando, qui in se credentibus, ut sua sequantur uestigia iubet. Et qui in tecto sunt, hoc est, qui ad summa iam peruenerunt, non descendant, ne conuersationis pristinę sordibus inquinentur. Et qui in agro uitę actiuę operam patrifamilias locauerunt, non reuertantur tollere tunicam suam, ne rursum inutilem ociositatem, quam recusarunt, induant | et
8658. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ad uirtutum celsitudinem ascendere curet, eundem imitando, qui in se credentibus, ut sua sequantur uestigia iubet. Et qui in tecto sunt, hoc est, qui ad summa iam peruenerunt, non descendant, ne conuersationis pristinę sordibus inquinentur. Et qui in agro uitę actiuę operam patrifamilias locauerunt, non reuertantur tollere tunicam suam, ne rursum inutilem ociositatem, quam recusarunt, induant | et labore intermisso promissę mercedis denarium amittant. Horum autem hęc
8659. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] repugnare uidebuntur,
quam intelligentiam habeant,
doctum aliquem ac fidelem uirum interrogabis |
et eius expositioni acquiesces.
Ita semen cadens in terram bonam fructum afferet,
ut cum didiceris,
alios doceas.
Prudens eris,
si ab iis qui tibi nocumento esse potuissent cauebis ac fugies.
8660. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] dignus,
cum timenda sapienter uitare noueris.
Vt autem et simplex sis,
non in te sed in Deo confide.
Hoc est enim illud quod in Prouerbiis est dictum:
8661. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
Vt autem et simplex sis,
non in te sed in Deo confide.
Hoc est enim illud quod in Prouerbiis est dictum:
8662. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] excideris tecum examinas,
ut deinceps cautius incedas.
Simplex es,
si tunc etiam cum irrideris,
cum contumelia afficeris,
cum iniuriis oneraris,
patienter toleres,
non irascaris,
non turberis |
et quasi qui nihil mali passus fueris,
uultum non mutes |
atque intra te animi quietem conserues,
Illorum puerorum more,
quos Dominus ad se uenire iussit |
et:
8663. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] |
a cęlesti enim Sponso merebitur audire:
8664. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] sunt, ea paruipendes neque concupisces unquam. et tibi satis felix uideberis, cum sustentamenta uitę tantum suppeditabuntur. Spem enim omnem in Deo pones atque firmabis, qui suscitat a terra inopem | et de stercore erigit pauperem, ut collocet eum cum principibus, non cum quibuscunque sed cum principibus populi sui, cum angelis atque archangelis in regno suo sempiterno.
8665. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] cum diceret:
8666. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Esse tamen et prudentiam quandam nouimus non probatam, de qua in Prouerbiis legitur: Ne innitaris prudentię tuę! hanc deuitare debemus, quia ista de se pręsumentium se-que mirantium prudentia est. qui neminem consulunt, neminem audiunt, doctoribus contradicunt, quod se omnium perspicacissimos consultissimos-que existimari uolunt. In illos Esaias exclamat dicens: Vę qui sapientes estis in oculis uestris et coram uobismetipsis
8667. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quia ista de se pręsumentium se-que mirantium prudentia est. qui neminem consulunt, neminem audiunt, doctoribus contradicunt, quod se omnium perspicacissimos consultissimos-que existimari uolunt. In illos Esaias exclamat dicens: Vę qui sapientes estis in oculis uestris et coram uobismetipsis prudentes! Quod uitium et Apostolus prohibet cum ait: Nolite esse prudentes apud uosmetipsos! Neque illi quidem qui in terrenis duntaxat negociis prudentes sunt,
8668. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] In illos Esaias exclamat dicens: Vę qui sapientes estis in oculis uestris et coram uobismetipsis prudentes! Quod uitium et Apostolus prohibet cum ait: Nolite esse prudentes apud uosmetipsos! Neque illi quidem qui in terrenis duntaxat negociis prudentes sunt, laudantur, cum rerum fragilium cura implicati diuina negligant et aspernentur. Vnde idem Apostolus: Prudentia inquit carnis mors est, prudentia autem spiritus uita et pax. Et iterum: Prudentia carnis inimica est
8669. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] omnem didicerit | et non perinde ac illa pręcipit uiuat, doctum equidem confitebor, sapientem negabo. Non cadit uitium in sapiente, cuius propria est uirtus. In hoc fere omnes conueniunt, ut dici sapiens non debeat, nisi qui cunctis pręcellat animi bonis | et tam scientia sit instructus quam probitate. Philosophi Summum itaque bonum expetentibus, quod semper inquirendo philosophi inuenire nunquam potuerunt, opus erit eam discere doctrinam, quę a Deo nobis non ab
8670. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] philosophi inuenire nunquam potuerunt, opus erit eam discere doctrinam, quę a Deo nobis non ab hominibus tradita sit. cum sola uerissimum ad beatitudinem monstret iter | et eandem certissime polliceatur atque conferat. Neque tamen qui mediocri scientia pręditi sunt, a spe beatitudinis excluduntur. Si uis inquit ad uitam ingredi, serua mandata! Diuinę igitur legis tantum quę ad bene beate-que uiuendum pertinent institutiones nosse | et eas opere persequi, satis perfecta est hominis sapientia.
8671. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Si uis inquit ad uitam ingredi, serua mandata! Diuinę igitur legis tantum quę ad bene beate-que uiuendum pertinent institutiones nosse | et eas opere persequi, satis perfecta est hominis sapientia. Quanquam illius perfectior, qui insuper dilargitis rebus modico contentus Christum sequitur | et corporis quoque puritatem seruat repudiatis connubiis, ut casto Domino propius accedat meritis castitatis | et centesimum fructum capiat | trigesimo sexagesimo-que relicto. Sed licet perfectioris uitę altior sit
8672. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] lumine illustraberis.
ita ut alios quoque docere ualeas |
et errantes ad recti uiam reuocare |
et contradicentes refellere |
et Ecclesiam Dei ędificare.
ex quo grande tibi meritum gloriam-que comparabis.
iuxta illud:
8673. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ualeas |
et errantes ad recti uiam reuocare |
et contradicentes refellere |
et Ecclesiam Dei ędificare.
ex quo grande tibi meritum gloriam-que comparabis.
iuxta illud:
8674. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] igitur a nobis fallaciosę stropharum argutię enthymemata-que dialecticorum. non terrenam scientiam sequimur, sed cęlestem. Nihil uerius, nihil certius esse asserimus | quam quod illa continet. Lignum uitę est iis qui apprehenderint eam, et qui tenuerit eam beatus. Per hanc enim ad summum bonum peruenitur, quod supra cęlum esse ignorauerunt illi, qui sapientem sola uirtute contentum | ideo-que beatum dixerunt. Vbi
8675. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] argutię enthymemata-que dialecticorum. non terrenam scientiam sequimur, sed cęlestem. Nihil uerius, nihil certius esse asserimus | quam quod illa continet. Lignum uitę est iis qui apprehenderint eam, et qui tenuerit eam beatus. Per hanc enim ad summum bonum peruenitur, quod supra cęlum esse ignorauerunt illi, qui sapientem sola uirtute contentum | ideo-que beatum dixerunt. Vbi enim pręmia uerę uirtutis
8676. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Lignum uitę est iis qui apprehenderint eam, et qui tenuerit eam beatus. Per hanc enim ad summum bonum peruenitur, quod supra cęlum esse ignorauerunt illi, qui sapientem sola uirtute contentum | ideo-que beatum dixerunt. Vbi enim pręmia uerę uirtutis essent nesciebant, per totam noctem humanę scientię laborantes et nihil capientes. Sapientiores igitur fuere illis piscatores nostri, quorum
8677. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] piscatores nostri, quorum disciplinam, quam a Christo didicerant, et philosophi Ariopagum relinquentes sunt secuti | et ipsi Romani principes contempta idolorum cultura probauere. Totis enim imperii uiribus falsorum deorum religionem defenderant. uicti autem non armis, sed eorum qui cędebantur patientia Christum susceperunt, qui ab ipsis prędicatus fuerat. Atque hęc fuit uictoria quę uicit mundum, fides nostra. Pugnantes non repugnantibus
8678. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] a Christo didicerant, et philosophi Ariopagum relinquentes sunt secuti | et ipsi Romani principes contempta idolorum cultura probauere. Totis enim imperii uiribus falsorum deorum religionem defenderant. uicti autem non armis, sed eorum qui cędebantur patientia Christum susceperunt, qui ab ipsis prędicatus fuerat. Atque hęc fuit uictoria quę uicit mundum, fides nostra. Pugnantes non repugnantibus cessere, inermibus armati | et
8679. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Siquis sitit, ueniat ad me et bibat. . et: Ego sum ostium, inquit, per me siquis introierit saluabitur. . Non est itaque aditus ad beatitudinem | nisi per scientiam diuinitus nobis traditam. Cęterę omnes scientię uanę sunt. nemo enim per illas efficitur beatus. qui-que ipsis nititur, hominum opinionibus pendet | et certam uitę uiam prorsus ignorat. Quis enim nouit Filium nisi Pater | uel Patrem nisi Filius | et cui uoluerit Filius reuelare?
8680. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ignorat. Quis enim nouit Filium nisi Pater | uel Patrem nisi Filius | et cui uoluerit Filius reuelare? Vnde et Petro Christum confitenti idem respondit: Beatus es Simon Bar Iona, quia caro et sanguis non reuelauit tibi, sed Pater meus qui in cęlis est. Decuit autem, ut qui homini quem formauit, beatitudinem dare decreuerat, doctrinę quoque esset autor, per quam beatitudo ipsa acquiri posset. In cassum igitur laborarunt omnes philosophorum scholę, omnes mundi
8681. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Quis enim nouit Filium nisi Pater | uel Patrem nisi Filius | et cui uoluerit Filius reuelare? Vnde et Petro Christum confitenti idem respondit: Beatus es Simon Bar Iona, quia caro et sanguis non reuelauit tibi, sed Pater meus qui in cęlis est. Decuit autem, ut qui homini quem formauit, beatitudinem dare decreuerat, doctrinę quoque esset autor, per quam beatitudo ipsa acquiri posset. In cassum igitur laborarunt omnes philosophorum scholę, omnes mundi sapientes, ut ueram de Deo scientiam per se
8682. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Eccle. II Vidi quia tantum pręcederet sapientia stulticiam, quantum differt lux a tenebris. et: Sapientis, inquit, oculi in capite eius, stultus in tenebris ambulat. Illius oculi in capite sunt, qui altioris sapientię circumspectu regit uitam, mores componit | et qui sit cuiusque rei exitus diligenter perpendit. quę sua intersunt nouit | et illa tractat, illa meditatur; quę uero a se aliena iudicat, ab iis abstinet. naturam hominis finem-que considerat | se-que ad
8683. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] stulticiam, quantum differt lux a tenebris. et: Sapientis, inquit, oculi in capite eius, stultus in tenebris ambulat. Illius oculi in capite sunt, qui altioris sapientię circumspectu regit uitam, mores componit | et qui sit cuiusque rei exitus diligenter perpendit. quę sua intersunt nouit | et illa tractat, illa meditatur; quę uero a se aliena iudicat, ab iis abstinet. naturam hominis finem-que considerat | se-que ad immortalitatem natum intelligit | et caduca bona contemnit dum ęterna obtinere
8684. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Quam quidem sapientiam ut concipere et tenere possimus,
non solum discendi studio incumbere,
sed etiam uotis precationibus-que poscere debemus.
cum Iacobus apostolus dicat:
8685. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] societas luci cum tenebris?
Christo cum Belial?
Ideo est scriptum:
8686. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] doctorem ac largitorem. boni, inquam, quod tota gentilitatis Academia semper perquisiuit, et nunquam potuit inuenire. Neque enim fas erat, ut tantę rei, qua nihil homini maius potest contingere, alius esset cognoscendę monstrator | quam qui esset fruendę donator atque autor. Minus dignitatis habitura erat nostra religio, si alio quam Deo institutore pręceptore-que gauderet. Ipse debuit perfectę beatitatis iter ostendere, qui ipse esset perfectissimus omnium felicissimus-que, ut soli gratię agantur
8687. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] alius esset cognoscendę monstrator | quam qui esset fruendę donator atque autor. Minus dignitatis habitura erat nostra religio, si alio quam Deo institutore pręceptore-que gauderet. Ipse debuit perfectę beatitatis iter ostendere, qui ipse esset perfectissimus omnium felicissimus-que, ut soli gratię agantur habeantur-que tam pro doctrina adipiscendę salutis | quam pro adeptę beneficio. Hanc autem probatissimę saluberrimę-que disciplinę sapientiam, cum Deus in mysterio uelatam daret per seruos exibuit, sed
8688. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] mundi elegit Deus, ut confundat fortia. Per piscatorum quippe et uulgarium hominum prędicationem superauit philosophos, et per inermes martyres | regum imperatorum-que potentiam. Quidni? si iidem ipsi qui persequebantur Christianos facti sunt Christiani, et Ecclesię propugnatores, qui Ecclesię hostes erant? Seruire coeperunt Christo, qui imperabant mundo. Christus igitur (ut Apostolus ait) factus est nobis sapientia et iustitia
8689. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Per piscatorum quippe et uulgarium hominum prędicationem superauit philosophos, et per inermes martyres | regum imperatorum-que potentiam. Quidni? si iidem ipsi qui persequebantur Christianos facti sunt Christiani, et Ecclesię propugnatores, qui Ecclesię hostes erant? Seruire coeperunt Christo, qui imperabant mundo. Christus igitur (ut Apostolus ait) factus est nobis sapientia et iustitia et sanctificatio et redemptio, ut quemadmodum scriptum est: Qui gloriatur, in
8690. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] prędicationem superauit philosophos, et per inermes martyres | regum imperatorum-que potentiam. Quidni? si iidem ipsi qui persequebantur Christianos facti sunt Christiani, et Ecclesię propugnatores, qui Ecclesię hostes erant? Seruire coeperunt Christo, qui imperabant mundo. Christus igitur (ut Apostolus ait) factus est nobis sapientia et iustitia et sanctificatio et redemptio, ut quemadmodum scriptum est: Qui gloriatur, in Domino glorietur. Quis enim hominum comparandę uerę
8691. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] propugnatores, qui Ecclesię hostes erant? Seruire coeperunt Christo, qui imperabant mundo. Christus igitur (ut Apostolus ait) factus est nobis sapientia et iustitia et sanctificatio et redemptio, ut quemadmodum scriptum est: Qui gloriatur, in Domino glorietur. Quis enim hominum comparandę uerę beatitudinis rationem potuit per se cognoscere, si hoc solius Dei erat docere, cuius solius fuit ipsam beatitudinem tribuere. Quę Dei sunt, inquit, nemo
8692. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] rationem potuit per se cognoscere, si hoc solius Dei erat docere, cuius solius fuit ipsam beatitudinem tribuere. Quę Dei sunt, inquit, nemo cognouit | nisi Spiritus Dei. nos autem non spiritum huius mundi accepimus, sed Spiritum qui ex Deo est, ut sciamus quę a Deo donata sunt nobis. quę et loquimur non in doctis humanę sapientię uerbis, sed in doctrina Spiritus, spiritalibus spiritalia comparantes. . denique post multa de Deo salutaris sapientię autore dicta ait: Siquis uidetur
8693. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] stultus fiat, ut sit sapiens. Sapientia enim huius mundi stulticia est apud Deum. Scriptum est enim: Comprehendam sapientes in astutia eorum. Et iterum: Dominus nouit cogitationes sapientium, quoniam uanę sunt. Vani quippe sunt, qui sanctę Trinitatis mysterium non admittunt, qui uerę beatitudinis bonum non percipiunt, quia sibi magis quam Deo credunt. Quamobrem nobis non humana sed diuina doctrina institutis cum Saluatore nostro, Dei Filio,
8694. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] mundi stulticia est apud Deum. Scriptum est enim: Comprehendam sapientes in astutia eorum. Et iterum: Dominus nouit cogitationes sapientium, quoniam uanę sunt. Vani quippe sunt, qui sanctę Trinitatis mysterium non admittunt, qui uerę beatitudinis bonum non percipiunt, quia sibi magis quam Deo credunt. Quamobrem nobis non humana sed diuina doctrina institutis cum Saluatore nostro, Dei Filio, gratię agendę sunt | sic dicente:
8695. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] iudicans sine simulatione. Omnes itaque uirtutes ista sapientia nobis diuinitus ostensa in se continet | et credentibus atque uolentibus eas impartit. in quibus qui se digne exercuerint, illos ut a Domino remunerentur, de terreno habitaculo ad cęleste regnum feliciter transmittit. Sapientis erit igitur | omni loco, omni tempore, omnibus in rebus diligenter dispicere quid uelit
8696. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] habitaculo ad cęleste regnum feliciter transmittit. Sapientis erit igitur | omni loco, omni tempore, omnibus in rebus diligenter dispicere quid uelit Dominus, et secundum eius uoluntatem, quę iussa sunt facere, quę uetita declinare. Qui sic egerit, et mandatis Dei satisfaciet | et ipse suę consulet saluti. Quicquid enim Deo obedimus, quicquid obsequimur, quicquid seruimus, totum in nostram uertitur utilitatem. nihil ex hoc ei accedit, qui solus nulla re indiget.
8697. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quę uetita declinare. Qui sic egerit, et mandatis Dei satisfaciet | et ipse suę consulet saluti. Quicquid enim Deo obedimus, quicquid obsequimur, quicquid seruimus, totum in nostram uertitur utilitatem. nihil ex hoc ei accedit, qui solus nulla re indiget. Recte ergo Salomon in Prouerbiis ait: Si sapiens fueris, tibimetipsi eris. Nam illud quoque quod docueris, quod ad uirtutem hortatus fueris, quod uerbo, quod re atque opere iuueris, tibi cedet ad
8698. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nam illud quoque quod docueris, quod ad uirtutem hortatus fueris, quod uerbo, quod re atque opere iuueris, tibi cedet ad gloriam, tibi magis quam ulli alii proderit ad adipiscendam ueram felicitatem quam affectas. Ac ueluti illi qui terram purgant, stercorant, arant, occant, obfringunt, modis omnibus excolunt | sementem-que faciunt, postea uero metunt et fructum colligunt, ita hic noster sapiens aliis benefaciendo | sibimetipsi sapiet, cum pro benefactis a Domino recipere coeperit mercedem.
8699. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Apparebit-que in illo quod Salomon ait: Melior est sapientia quam arma bellica. Fortior est enim, cuius animum non frangunt aduersa | neque turbant iniurię | quam qui armis hostes superat. Alibi etiam dicitur: Melior est sapientia quam uires, et uir prudens quam fortis. Nam sapientia et prudentia bona animi sunt. fortem autem et robustum esse bonum corporis est.
8700. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] emittit | quam quo casurum sit cogitet. Sapiens ut semper sapiens sit studet | ut-que cum Salomone dicere possit: Sapientia quoque perseuerauit mecum. Quęris quo pacto semper sapiens esse queat, cum nemo sit qui non peccet, cum septies in die cadat iustus? Sed quemadmodum iustus cum ceciderit, cito surgendo iusti nomen non amittit, ita sapiens dicendus est semper sapiens, qui quoties aliquid stulte peccat, sapienter quod peccatum est
8701. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Quęris quo pacto semper sapiens esse queat, cum nemo sit qui non peccet, cum septies in die cadat iustus? Sed quemadmodum iustus cum ceciderit, cito surgendo iusti nomen non amittit, ita sapiens dicendus est semper sapiens, qui quoties aliquid stulte peccat, sapienter quod peccatum est protinus emendat | et pręteriti errati notam insequentis uirtutis laude compensat. Sapientem semper beatum esse philosophi contendunt, eo quod sola uirtute contentus sit, uirtutem autem sibi ipsam sufficere.
8702. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sed quamdiu in expectatione eius sunt, nondum esse beatos constat, quanuis ob quandam spei certitudinem nunc quoque beati dicantur. Sapiens, inquiunt, et in tormentis beatus est. Recte id quidem si de nostris diceretur | et non de illis, qui a uera religione alieni erant. Nostri enim uere beati, quos nulla compellere tormenta potuerunt ut Christum negarent. Porro hi non sola uirtute contenti erant, quę prope uana esset, si nihil eam post mortem sequeretur, sed per ipsa uirtutis opera Deo iungi cupiebant. quod
8703. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] desyderium implet. denique ad summum bonorum peruentum est, cum ad illam peruenitur. Huc accedit quod Christianorum sapientia non ita rigide neque inhumane circumscripta sit, sicut fuit illa Stoicę sectę philosophorum, qui docebant | sapientem animi passionibus prorsus carere oportere ut beatus sit. Nos enim e contrario definimus | non posse sapientem fieri beatum, qui adhuc in corpore uiuens futurę beatitudinis desyderio non ducitur qui pro eo quod aliquando peccauit, dolendo non satisfacit, qui
8704. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Huc accedit quod Christianorum sapientia non ita rigide neque inhumane circumscripta sit, sicut fuit illa Stoicę sectę philosophorum, qui docebant | sapientem animi passionibus prorsus carere oportere ut beatus sit. Nos enim e contrario definimus | non posse sapientem fieri beatum, qui adhuc in corpore uiuens futurę beatitudinis desyderio non ducitur qui pro eo quod aliquando peccauit, dolendo non satisfacit, qui cum benefecerit non gaudet et Deo gratias agit cuius ope in benefaciendo est usus, qui eidem peccare non metuit, cui soli semper plurimum placere studet,
8705. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] circumscripta sit, sicut fuit illa Stoicę sectę philosophorum, qui docebant | sapientem animi passionibus prorsus carere oportere ut beatus sit. Nos enim e contrario definimus | non posse sapientem fieri beatum, qui adhuc in corpore uiuens futurę beatitudinis desyderio non ducitur qui pro eo quod aliquando peccauit, dolendo non satisfacit, qui cum benefecerit non gaudet et Deo gratias agit cuius ope in benefaciendo est usus, qui eidem peccare non metuit, cui soli semper plurimum placere studet, qui denique et pauperis et malo aliquo affecti hominis non miseretur.
8706. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] qui docebant | sapientem animi passionibus prorsus carere oportere ut beatus sit. Nos enim e contrario definimus | non posse sapientem fieri beatum, qui adhuc in corpore uiuens futurę beatitudinis desyderio non ducitur qui pro eo quod aliquando peccauit, dolendo non satisfacit, qui cum benefecerit non gaudet et Deo gratias agit cuius ope in benefaciendo est usus, qui eidem peccare non metuit, cui soli semper plurimum placere studet, qui denique et pauperis et malo aliquo affecti hominis non miseretur. Ea sane uera est sapientia et
8707. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nos enim e contrario definimus | non posse sapientem fieri beatum, qui adhuc in corpore uiuens futurę beatitudinis desyderio non ducitur qui pro eo quod aliquando peccauit, dolendo non satisfacit, qui cum benefecerit non gaudet et Deo gratias agit cuius ope in benefaciendo est usus, qui eidem peccare non metuit, cui soli semper plurimum placere studet, qui denique et pauperis et malo aliquo affecti hominis non miseretur. Ea sane uera est sapientia et seruorum Dei propria, cuius hę sunt passiones. Illa autem Stoicorum prorsus uana, et
8708. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] adhuc in corpore uiuens futurę beatitudinis desyderio non ducitur qui pro eo quod aliquando peccauit, dolendo non satisfacit, qui cum benefecerit non gaudet et Deo gratias agit cuius ope in benefaciendo est usus, qui eidem peccare non metuit, cui soli semper plurimum placere studet, qui denique et pauperis et malo aliquo affecti hominis non miseretur. Ea sane uera est sapientia et seruorum Dei propria, cuius hę sunt passiones. Illa autem Stoicorum prorsus uana, et non hominis sed lapidis potius: nihil sperare, nihil metuere, nihil
8709. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8710. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] inquit, huius mundi | stulticia est apud Deum. et iterum: Stultam fecit Deus sapientiam huius seculi. Hic sane fuit antiquorum deos colentium error, qui olim uidebatur esse sapientia | sed postquam Euangelii ueritas etiam ab iis qui eam persequebantur, recepta est, apparuit colendorum deorum ritum non sapientiam fuisse sed stulticiam. Tunc pharaonis sapientium uirgę a uirga Moysi deuoratę sunt | et omne diaboli commentum uirtute crucis Christi superatum. tunc mulier
8711. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] recepit sanitatem, quia gentilitas desiit uictimarum cruorem demonibus fundere, ubi in Christo Deum cognouit, quem in spiritu coepit adorare. Adhuc tamen ista infidelitatis sapientia in illis perseuerat, qui somnia sortes-que obseruant | et naturas hominum ex stellarum influxibus pendere iudicant | et incantationibus diaboli magis quam piis Ecclesię precibus delectantur. In his omnibus stultus sit oportet, qui apud Deum sapiens esse
8712. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sapientia in illis perseuerat, qui somnia sortes-que obseruant | et naturas hominum ex stellarum influxibus pendere iudicant | et incantationibus diaboli magis quam piis Ecclesię precibus delectantur. In his omnibus stultus sit oportet, qui apud Deum sapiens esse desyderat. Fuit et alia inter gentiles sapientia, ueri quidem inquirendi supra quam dici queat studiosa, sed plane inanis cassi-que laboris, cum inuestigare illud nequaquam potuerit,
8713. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nouum | et cum utrisque ipse damneris. dicente Domino: Nunquid non in die illa perdam sapientes de Idumea | et prudentiam de monte Esau? Peribunt utique heretici et Dei iudicio condemnabuntur, qui terrena sapiebant. hoc enim Idumea interpretatur. et Iudei qui cum Esau aduersabantur fratri eius Iacob, id est, cum synagoga Ecclesię Christi, ad quam credentem primogenita credere nolentium benedictiones-que transierunt. Illud quoque ad hereticorum
8714. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dicente Domino: Nunquid non in die illa perdam sapientes de Idumea | et prudentiam de monte Esau? Peribunt utique heretici et Dei iudicio condemnabuntur, qui terrena sapiebant. hoc enim Idumea interpretatur. et Iudei qui cum Esau aduersabantur fratri eius Iacob, id est, cum synagoga Ecclesię Christi, ad quam credentem primogenita credere nolentium benedictiones-que transierunt. Illud quoque ad hereticorum infidelitatem spectare arbitror quod Salomon ait: Ciuitates
8715. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] reliquorum-que omnium prauitas defecit | sola Machumetana extat, ne ipsa quidem diu permansura. dicente Domino: Omnis plantatio, quam non plantauit Pater meus cęlestis, eradicabitur. Sed sunt et in Ecclesia fortasse non pauci, qui sibi sapientes uidentur, ita ut interdum contradicere audeant catholicę ueritati, apud ignaros admirationem sui facturi, quasi qui acutius aliquid sagacius-que explorarint | quam illi qui iampridem probati recepti celebres-que habentur.
8716. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quam non plantauit Pater meus cęlestis, eradicabitur. Sed sunt et in Ecclesia fortasse non pauci, qui sibi sapientes uidentur, ita ut interdum contradicere audeant catholicę ueritati, apud ignaros admirationem sui facturi, quasi qui acutius aliquid sagacius-que explorarint | quam illi qui iampridem probati recepti celebres-que habentur. In istos reclamat Esaias dicens: Vę qui sapientes estis in oculis uestris | et coram uobismetipsis prudentes! Apud
8717. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Sed sunt et in Ecclesia fortasse non pauci, qui sibi sapientes uidentur, ita ut interdum contradicere audeant catholicę ueritati, apud ignaros admirationem sui facturi, quasi qui acutius aliquid sagacius-que explorarint | quam illi qui iampridem probati recepti celebres-que habentur. In istos reclamat Esaias dicens: Vę qui sapientes estis in oculis uestris | et coram uobismetipsis prudentes! Apud Deum enim et insipientes et imprudentes sunt, qui
8718. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] contradicere audeant catholicę ueritati, apud ignaros admirationem sui facturi, quasi qui acutius aliquid sagacius-que explorarint | quam illi qui iampridem probati recepti celebres-que habentur. In istos reclamat Esaias dicens: Vę qui sapientes estis in oculis uestris | et coram uobismetipsis prudentes! Apud Deum enim et insipientes et imprudentes sunt, qui temeraria pręsumptione abducti ad ostentationem ingenii magis quam ad ueritatis confirmationem loquuntur.
8719. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quam illi qui iampridem probati recepti celebres-que habentur. In istos reclamat Esaias dicens: Vę qui sapientes estis in oculis uestris | et coram uobismetipsis prudentes! Apud Deum enim et insipientes et imprudentes sunt, qui temeraria pręsumptione abducti ad ostentationem ingenii magis quam ad ueritatis confirmationem loquuntur. Porro omnis disciplina quę cum Euangelio non conuenit, inutilis est, sapientem facere non potest |
8720. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] , astronomia cęli syderum-que motibus et exinde futurorum diuinationibus scatet, philosophia sapientię studio gloriatur, cum causas rerum naturam-que conquisierit. Sed cum nulla doctrinarum istarum qui hominis finis sit recte uere-que iudicare uideatur, nemini discendas dicerem nisi aliqua in parte diuinę quoque sapientię scientiam adiuuarent. Operęprecium erit igitur de his tantum capere quantum fideli institutioni conuenire constabit, cętera ne noceant respuere.
8721. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] | quoniam uanę sunt. et Apostolus: Nolite, inquit, iugum ducere cum infidelibus! Quę enim participatio iustitię cum iniquitate? aut quę societas luci ad tenebras? quę autem conuentio Christi cum Belial? aut quę pars fideli cum infideli? qui autem consensus templo Dei cum idolis? Tantum abest igitur ut sapiens sit, qui ethnicorum sapientes pręter modum emulatur, ut etiam iniquus et infidelis esse possit conuinci. Et quoniam sola Dei sapientia, quę in Sacris litteris
8722. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cum iniquitate? aut quę societas luci ad tenebras? quę autem conuentio Christi cum Belial? aut quę pars fideli cum infideli? qui autem consensus templo Dei cum idolis? Tantum abest igitur ut sapiens sit, qui ethnicorum sapientes pręter modum emulatur, ut etiam iniquus et infidelis esse possit conuinci. Et quoniam sola Dei sapientia, quę in Sacris litteris continetur, uera est sapientia, ideo ipse Dominus per prophetam exclamat dicens:
8723. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] litteris continetur, uera est sapientia, ideo ipse Dominus per prophetam exclamat dicens: Non glorietur sapiens in sapientia sua, et non glorietur fortis in fortitudine sua, et non glorietur diues in diuitiis suis, sed in hoc glorietur qui gloriatur, scire et nosse me, quia ego sum Dominus, qui facio misericordiam et iudicium et iustitiam in terra; misericordiam utique erga sapientes in bono, iudicium et iustitiam aduersus sapientes in malo. de quibus Hieremias ait: Sapientes sunt ut faciant mala, bene
8724. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] per prophetam exclamat dicens: Non glorietur sapiens in sapientia sua, et non glorietur fortis in fortitudine sua, et non glorietur diues in diuitiis suis, sed in hoc glorietur qui gloriatur, scire et nosse me, quia ego sum Dominus, qui facio misericordiam et iudicium et iustitiam in terra; misericordiam utique erga sapientes in bono, iudicium et iustitiam aduersus sapientes in malo. de quibus Hieremias ait: Sapientes sunt ut faciant mala, bene autem facere nescierunt.
8725. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Sapientia ista doli, calliditatis, uersutię, fraudum est plena | ista denique non hominis sed diaboli sapientia est. Hac armatus erat serpens, qui decepit Euam. hanc sequuntur illi, de quibus in Euangelio dicitur: Prudentiores sunt filii seculi filiis lucis in generatione sua. Ab hac certe uir iustus abhorrebit, ut potius secundum Deum quam secundum seculum sapiens sit.
8726. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et doloso errue me! Qvod sapiens docere alios debet. Caput VIII Docuimus et quę sequenda sapientia et quę fugienda sit. reliquum est ut eos, qui uera, id est diuina sapientia pręditi sunt hortemur, ne creditum sibi salutaris eruditionis talentum in terra defodiant, sed illic dispensent, unde cum usuris exigi possit | et Domino cui negociantur, plurimum lucri accedat. Laxent
8727. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] plurimum lucri accedat. Laxent igitur retia sua in capturam: alios doceant quod ipsi didicerunt, et non sibi solum, sed aliis etiam prodesse studeant | tanto-que accepto beneficio se dignos pręstent. Vt quid enim bonum sapientię tu qui Dei benignitate sapientiam adeptus es, si cum proximis non communicas? si nihil inde tibi deperit, si communicatum etiam augetur et excrescit? Quis est enim qui docet, et docendo non aliquid discat? et quod didicit non confirmet? cum de memoria facile
8728. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] accepto beneficio se dignos pręstent. Vt quid enim bonum sapientię tu qui Dei benignitate sapientiam adeptus es, si cum proximis non communicas? si nihil inde tibi deperit, si communicatum etiam augetur et excrescit? Quis est enim qui docet, et docendo non aliquid discat? et quod didicit non confirmet? cum de memoria facile labi soleat et exciderit , quicquid relinquitur irrepetitum? Ita fit, ut ipse quoque
8729. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
nisi docueris.
Doce igitur ut doctior sis |
aut saltem ne obliuioni tradas quod didicisti.
Immo quę potissima alios docendi causa esse debet,
doce ut beatior sis.
quandoquidem,
Os suum aperuit sapientię,
et lex clementię in lingua eius.
Plurimum quidem tibi apud Deum meritorum accedet,
quoties uel scripseris |
uel dixeris aliquid |
uel proprio ostenderis exemplo,
unde alii meliores effici queant.
Qui enim fecerit et docuerit sic,
hic magnus uocabitur in regno cęlorum.
Ipse Dominus noster Christus docuit |
nec apostolos suos passus est desidia ocio-que torpere,
sed Spiritu Sancto repletos per diuersas orbis partes dimisit,
ut
Demones igitur spiritus sunt |
nocendi cupidi,
iusti expertes,
fastu elati,
astu callidi,
inter cęlum terram-que habitantes,
donec postremo ad inferna detrudantur.
ut tanto eant inferius,
quanto altius efferre sese conati sunt.
Qui ut ei cuius iudicio ad hęc ima deiecti
sunt aduersentur,
homini inuident |
atque illos maxime infestant,
quibus beatitudinem,
quam ipsi amiserunt,
promissam cognoscunt.
Gentilitas demones
atque illos maxime infestant,
quibus beatitudinem,
quam ipsi amiserunt,
promissam cognoscunt.
Gentilitas demones alios bonos alios malos esse dixit.
nos uero sub hoc nomine malos tantum intelligimus.
Illos enim spiritus qui boni sunt,
Dei angelos atque ministros nuncupamus.
Neque certe conuenit |
quorum diuersa est uoluntas,
eodem nomine confundere.
Demones ergo nequitię pleni spiritus inuidię acti stimulis hominem
semper ad
est nobis colluctatio aduersus carnem et sanguinem,
sed aduersus Principatus,
aduersus Potestates,
aduersus Rectores tenebrarum harum,
aduersus spiritalia nequitię in cęlestibus;
non quod in cęlo sint demones sed in aere |
qui quidem his plenius esse creditur.
In cęlestibus autem dixit |
iuxta consuetudinem diuinę Scripturę,
quę uolucres quoque cęli appellat,
quas per aera uolitantes cernimus.
Magnarum autem uirium esse illos ostendit |
principatum et potestatem et regimen
consuetudinem diuinę Scripturę,
quę uolucres quoque cęli appellat,
quas per aera uolitantes cernimus.
Magnarum autem uirium esse illos ostendit |
principatum et potestatem et regimen eis attribuens.
non hoc tamen in omnes homines,
sed in illos duntaxat,
qui tenebrę sunt.
In illos uero qui lux sunt,
ius nullum habent,
nisi tentandi incitandi-que ad peccandum,
ut et ipsi relicto bene agendi lumine malignę actionis tenebras
diligere incipiant,
et cum id fecerint,
tunc etiam ipsis dominentur ac pręsint.
Aequum est enim ut qui ab
quę uolucres quoque cęli appellat,
quas per aera uolitantes cernimus.
Magnarum autem uirium esse illos ostendit |
principatum et potestatem et regimen eis attribuens.
non hoc tamen in omnes homines,
sed in illos duntaxat,
qui tenebrę sunt.
In illos uero qui lux sunt,
ius nullum habent,
nisi tentandi incitandi-que ad peccandum,
ut et ipsi relicto bene agendi lumine malignę actionis tenebras
diligere incipiant,
et cum id fecerint,
tunc etiam ipsis dominentur ac pręsint.
Aequum est enim ut qui ab innocentia recedendo sub potestate
qui tenebrę sunt.
In illos uero qui lux sunt,
ius nullum habent,
nisi tentandi incitandi-que ad peccandum,
ut et ipsi relicto bene agendi lumine malignę actionis tenebras
diligere incipiant,
et cum id fecerint,
tunc etiam ipsis dominentur ac pręsint.
Aequum est enim ut qui ab innocentia recedendo sub potestate Dei esse
noluerit,
diaboli subdatur potestati.
Potestas autem illius tanta est,
quantam Deus permiserit,
qui eorum opera utitur |
tam in prauos puniendos |
quam in bonos probandos.
ut hi cum
et cum id fecerint,
tunc etiam ipsis dominentur ac pręsint.
Aequum est enim ut qui ab innocentia recedendo sub potestate Dei esse
noluerit,
diaboli subdatur potestati.
Potestas autem illius tanta est,
quantam Deus permiserit,
qui eorum opera utitur |
tam in prauos puniendos |
quam in bonos probandos.
ut hi cum aduersarii tentamenta uicerint,
plus pręmii mereantur,
et illi uicti si ad poenitudinem non redierint,
tanto iustius crucientur,
quanto diutius expectati sunt ut redirent.
maximam demonis uim significare uidentur.
et elephas quidem demones aerios designat,
cętus aqueos.
Nam in utroque elemento habitare feruntur.
Nemo itaque mortalium tantę uirtutis est |
tantę-que constantię,
qui eorum uiribus ualeret resistere,
nisi ut ualeamus Deus pręstaret,
coercens illorum robur |
et nostram simul adiuuans imbecillitatem.
Stultus est igitur,
qui non totam resistendi spem atque uincendi in Deo posuerit.
Nemo itaque mortalium tantę uirtutis est |
tantę-que constantię,
qui eorum uiribus ualeret resistere,
nisi ut ualeamus Deus pręstaret,
coercens illorum robur |
et nostram simul adiuuans imbecillitatem.
Stultus est igitur,
qui non totam resistendi spem atque uincendi in Deo posuerit.
Sit ille licet Abraham uel Moyses uel Dauid uel Ioannes Baptista uel
aliquis apostolorum,
si propria uirtute |
et non ope diuina niteretur,
statim succumberet.
in Deo autem sperans
et territi student,
siquid deliquerint,
poenitentia expiare.
Quod autem arrogantibus dominetur |
et superbos iugo premat mortiferę seruitutis,
ex eo patet quod consequenter dicitur:
Non est super terram potestas quę comparetur ei.
qui factus est ut nullum timeret |
omne sublime uidet |
ipse est rex super uniuersos filios superbię.
Neque rex solum sed etiam pater talium nuncupatur.
dicente Domino:
Vos ex patre diabolo estis,
et desyderia patris uestri uultis
|
omne sublime uidet |
ipse est rex super uniuersos filios superbię.
Neque rex solum sed etiam pater talium nuncupatur.
dicente Domino:
Vos ex patre diabolo estis,
et desyderia patris uestri uultis facere.
Sicut enim qui opera Abrahę faciunt,
filii Abrahę sunt,
ita qui diabolum imitantur,
filii eius dicendi sunt,
non natiuitate,
sed uoluntatis corruptę similitudine.
Neque rex solum sed etiam pater talium nuncupatur.
dicente Domino:
Vos ex patre diabolo estis,
et desyderia patris uestri uultis facere.
Sicut enim qui opera Abrahę faciunt,
filii Abrahę sunt,
ita qui diabolum imitantur,
filii eius dicendi sunt,
non natiuitate,
sed uoluntatis corruptę similitudine.
inquit homicida erat ab initio,
et in ueritate non stetit,
quia non est ueritas in eo |
cum loquitur mendacia,
ex propriis loquitur,
quia mendax est et pater eius.
Mendacio quippe et fraude primos homines deduxit in interitum.
In ueritate autem non permansit,
quia a Deo qui ueritas est,
per elationem mentis recessit.
Timendus est ergo ut homicida,
cauendus ut mendax.
Nam etiamsi quando uera loquitur,
mendax proposito est.
quoniam ne uerum quidem ueri dicendi studio exprimit,
sed cura fallendi.
ut postquam per nonnulla uere prędicata
cuius molestia ad pręlium exerceantur |
et tandem uictoria potiti gloriosius coronentur.
Hac de causa profecto etiam malos homines in mundo nasci ac uiuere
credimus,
non ad suam ipsorum qui damnandi sunt,
sed ad illorum qui saluandi utilitatem.
ut cum nullo malorum odio,
nulla persecutione,
nullis iniuriis |
a iustitię pietatis-que proposito repelli potuerint,
multo plus gratię sibi apud Deum comparent |
quam
exerceantur |
et tandem uictoria potiti gloriosius coronentur.
Hac de causa profecto etiam malos homines in mundo nasci ac uiuere
credimus,
non ad suam ipsorum qui damnandi sunt,
sed ad illorum qui saluandi utilitatem.
ut cum nullo malorum odio,
nulla persecutione,
nullis iniuriis |
a iustitię pietatis-que proposito repelli potuerint,
multo plus gratię sibi apud Deum comparent |
quam comparassent,
si nihil
proferentem uas in opus suum.
et ego creaui interfectorem ad disperdendum omne uas,
quod fictum est contra te |
et omnem linguam resistentem tibi
34.
8749. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nunquam ab hominum persecutione conquiescit. Vulpis Vulpis pręterea quia fraudulentus est appellatur , ut in psalmo: Partes uulpium erunt. Et qui uersutiam eius imitatur uulpis est, ut in Euangelio de Herode: Ite, dicite uulpi illi! Sanguisuga Sanguisugam Salomon uocat in Prouerbiis: Sanguisugę, inquit, duę sunt
8750. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Sanguisugę, inquit, duę sunt filię | dicentes: Affer affer. Quę sunt istę filię, quę quantumuis afferas non satiantur , nisi libido et auaritia? quibus qui illaqueatus fuerit, ei diabolus erit uere sanguisuga | exhauriens eius sanguinem per concupiscentiam | et spiritum per concupiscentię adimpletionem, ut corpori simul animę-que noceat. Serpens. Scorpio Idem
8751. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] strutio, nunquam tamen a terra subleuatur. Pilosus Pilosus tibi est, si in uitiis consenesces. pilosa namque est senectus. Ulula Vlula tibi est, si in tenebris uitam agis | et ab eo auerteris qui ait: Ego sum lux mundi. Vlula enim nocturna est auis. Syrena Denique Sirena tibi est in delubris uoluptatis, si cantibus amatoriis
8752. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Sirena tibi est in delubris uoluptatis, si cantibus amatoriis delectaris | cytharę-que sono ad lasciuia carnis concitante. Aiunt enim Sirenas olim in Siculo littore uiros pręternauigantes cantu demulcere et consopitos laniare solitas. facile ab his capietur, qui obturatis uelut Vlysses auribus non pertransierit. Volucres Demones pręterea uolucres cęli appellantur, quia semen uerbi Dei, quod in duro solo et nullo compunctionis uomere
8753. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] eorum finis est nocendi hominibus. Abadon Et habent, inquit, supra se angelum abyssi cui nomen Hebraice Abadon, quod est Exterminans. Extorres enim a cęlesti patria facit, qui suę consentiunt tentationi. Quis unquam tam terribilium bestiarum, tam malignorum spirituum | uel sęuitias uel dolos posset euadere, nisi periclitantibus Dominus opem afferret, nisi furorem eorum uis diuina cohiberet astum-que reprimeret?
8754. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Rex Nam et rex dicitur, ut in Prouerbiis: Vę tibi, terra, cuius rex est puer! Puer Diabolus puer est, quia non senescit | nec ętatis damna sentit | Vę autem est terreno homini, qui immundi spiritus imperio paret. Pharao Idem pharao est rex Aegypti, rex tenebrarum. id enim interpretatur Aegyptus. Pharao ergo est, qui populo Dei est molestus, nolens eum dimittere, ut sacrificium
8755. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] damna sentit | Vę autem est terreno homini, qui immundi spiritus imperio paret. Pharao Idem pharao est rex Aegypti, rex tenebrarum. id enim interpretatur Aegyptus. Pharao ergo est, qui populo Dei est molestus, nolens eum dimittere, ut sacrificium offerat Deo, sed ut sibi seruiat, ad terrena et lutea opera compellens. Seon Est et Seon rex Amorreorum. Seon arbor infructuosa interpretatur et procera. utrunque demoni conuenit,
8756. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] qui populo Dei est molestus, nolens eum dimittere, ut sacrificium offerat Deo, sed ut sibi seruiat, ad terrena et lutea opera compellens. Seon Est et Seon rex Amorreorum. Seon arbor infructuosa interpretatur et procera. utrunque demoni conuenit, qui nullum ex se boni fructum gignit et supra modum effertur superbia. Amorrei amaritudinem adducentes uel loquentes dicuntur. Quid autem amarius heretica prauitate? Hereticorum igitur Seon iste rex est, ut cum illo simul pereant, si
8757. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] boni fructum gignit et supra modum effertur superbia. Amorrei amaritudinem adducentes uel loquentes dicuntur. Quid autem amarius heretica prauitate? Hereticorum igitur Seon iste rex est, ut cum illo simul pereant, si ab eo ad Christum qui ueritas est, non conuertentur. Hic est ille Seon superbus, qui fideles Israhelitas non sinit in pace transire per fines regni sui | obstat-que armatus, inito tamen pręlio succumbit. Tentare enim demon sanctos potest, uincere non potest, Deo cui seruiunt protegente. Hic
8758. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] adducentes uel loquentes dicuntur. Quid autem amarius heretica prauitate? Hereticorum igitur Seon iste rex est, ut cum illo simul pereant, si ab eo ad Christum qui ueritas est, non conuertentur. Hic est ille Seon superbus, qui fideles Israhelitas non sinit in pace transire per fines regni sui | obstat-que armatus, inito tamen pręlio succumbit. Tentare enim demon sanctos potest, uincere non potest, Deo cui seruiunt protegente. Hic idem est Balach rex Moabitarum, qui Balaam diuinum compellebat, ut
8759. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Hic est ille Seon superbus, qui fideles Israhelitas non sinit in pace transire per fines regni sui | obstat-que armatus, inito tamen pręlio succumbit. Tentare enim demon sanctos potest, uincere non potest, Deo cui seruiunt protegente. Hic idem est Balach rex Moabitarum, qui Balaam diuinum compellebat, ut fideli populo malediceret. cui autem Deus benedixerat, ei Balaam maledicere nequiuit. Balach exclusio interpretatur et deuoratio. Ideo ergo Balach est diabolus, quia seruos Dei ab hęreditate cęlestium bonorum excludere molitur | et in illos
8760. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nabuchodonosor | sedens in angustia agnita exponitur. Diabolus enim creatori suo rebellis, quanuis agnoscat errorem suum, qua tamen superbia est, nunquam adduci potest, ut ipsum peccati poeniteat. Rex autem est Babylonis, in illos exercens imperium, qui errore aliquo confusi sunt. nam Babylon confusio dicitur. Hic obsedisse Hierusalem describitur, hoc est homini fideli tetendisse insidias | propriis tamen uiribus ciuitatem capere nequiuit, donec rex Ioachin, id est, rationalis animę pars ultro se illi tradidit. Captus igitur
8761. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] primogenitos in terra Aegypti, sanctificaui mihi quicquid primum nascitur in Israhel. Certe nisi Dominus noster Iesus Christus primogenitos Aegypti percussisset, principatus (ut Apostolus ait) et potestates aduersas traducens et triumphans in cruce, sanctificatio eius, qui est primogenitus omnis creaturę, ad nos peruenire minime potuisset. Qui ergo non uult cum primogenitis Aegypti percuti, permaneat in benedictione primogeniti Christi, ut saluus sit. Hi etiam Sydonii nominantur, id est uenatores.
8762. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in Israhel. Certe nisi Dominus noster Iesus Christus primogenitos Aegypti percussisset, principatus (ut Apostolus ait) et potestates aduersas traducens et triumphans in cruce, sanctificatio eius, qui est primogenitus omnis creaturę, ad nos peruenire minime potuisset. Qui ergo non uult cum primogenitis Aegypti percuti, permaneat in benedictione primogeniti Christi, ut saluus sit. Hi etiam Sydonii nominantur, id est uenatores. Qui autem homines erunt et non bestię, Sydoniorum istorum uenatione capi
8763. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] est primogenitus omnis creaturę, ad nos peruenire minime potuisset. Qui ergo non uult cum primogenitis Aegypti percuti, permaneat in benedictione primogeniti Christi, ut saluus sit. Hi etiam Sydonii nominantur, id est uenatores. Qui autem homines erunt et non bestię, Sydoniorum istorum uenatione capi non poterunt. Ad bestiarum enim non ad hominum capturam pertinet uenatio. Ille tamen ex homine in pecudem uertitur, qui peccat, dicente Propheta: Homo cum in honore esset, non
8764. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Hi etiam Sydonii nominantur, id est uenatores. Qui autem homines erunt et non bestię, Sydoniorum istorum uenatione capi non poterunt. Ad bestiarum enim non ad hominum capturam pertinet uenatio. Ille tamen ex homine in pecudem uertitur, qui peccat, dicente Propheta: Homo cum in honore esset, non intellexit. comparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis. Hi etiam Caldei nuncupantur. quos in Abbacuch propheta se suscitaturum minatur Dominus aduersus iustorum contemptores | Ecce inquit
8765. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] homine in psalmo est dictum: Dedisti eum escam populis Aethiopum. De iusto autem et fideli dicitur: Coram illo procident Aethiopes. horum interpretatio tenebrarum et caliginis est. quam ergo miserum est, quam omni calamitate infelicius | seruire tenebris | et a Deo qui lux est recedere? Demones pręterea sunt Gigantes, quos in Esaia aduersus Babylonem, id est, animam in peccatis confusam a Domino suscitandos legimus. Sunt etiam calumniatores, ut in psalmo: Humiliabit calumniatorem. Vir
8766. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] psalmo: Humiliabit calumniatorem. Vir etiam iniquus | et homo inimicus est demon, ut in psalmo: A uiro iniquo erripies me. et in Euangelio: Inimicus homo in medio tritici superseminauit zizania. Idem est Barrabas, qui adhuc inter Iudeos homicidia peragit incredulitatis. Et ne ignoremus angelum aliquando Dei fuisse, post reatum etiam angelus nominatus est, non tamen bonus, sed malus, non Dei, sed diaboli.
8767. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] reatum etiam angelus nominatus est, non tamen bonus, sed malus, non Dei, sed diaboli. Ut est illud in psalmo: Immissiones per angelos malos. et illud in Euangelio: Ite maledicti in ignem ęternum, qui paratus est diabolo et angelis eius. Qui quoniam transfigurat se aliquando (ut Apostolus ait ) in angelum lucis, prudentia opus est ad dignoscendos spiritus. Ex fructibus eorum cognoscetis eos. Quoties mali
8768. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Dei, sed diaboli. Ut est illud in psalmo: Immissiones per angelos malos. et illud in Euangelio: Ite maledicti in ignem ęternum, qui paratus est diabolo et angelis eius. Qui quoniam transfigurat se aliquando (ut Apostolus ait ) in angelum lucis, prudentia opus est ad dignoscendos spiritus. Ex fructibus eorum cognoscetis eos. Quoties mali aliquid uel a fide alienum suggerere coeperunt ,
8769. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Hęc dicit Dominus Deus: Ecce ego ad te, mons Seyr! Et extendam manum meam super te, et dabo te desolatum atque desertum. Seyr interpretatur hispidus | et pilosus. Diabolus quippe Esau pilosi partes secutus aduersus populum Iudę, id est, confessionis, illos uidelicet qui Christum confitebantur, sese errexerat | et montis instar superbia elatus regnabat inter infideles. His autem ad Christum conuersis | ille desolatus est et desertus. quod futurum de eodem monte Zacharias quoque uidit cum diceret: Quid tu, mons magne? Coram Zorobabel in
8770. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in quibus necesse est | aut supplicia pati | aut beatitudine perfrui. Ad hęc pluuiam illam et flumina et uentos in Euangelio, quorum impulsu domus male fundata euertitur, demones esse intelligimus. Qui neminem quidem supplantant facilius | quam eos qui in se, cum solubilis harena sint, confidunt | et Christo qui petra ueritatis est, non innituntur. Diabolus pręterea uia peccatorum dicitur. dicente psalmista: Viam peccatorum
8771. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] aut beatitudine perfrui. Ad hęc pluuiam illam et flumina et uentos in Euangelio, quorum impulsu domus male fundata euertitur, demones esse intelligimus. Qui neminem quidem supplantant facilius | quam eos qui in se, cum solubilis harena sint, confidunt | et Christo qui petra ueritatis est, non innituntur. Diabolus pręterea uia peccatorum dicitur. dicente psalmista: Viam peccatorum disperdet. Et alibi: Via impiorum
8772. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pluuiam illam et flumina et uentos in Euangelio, quorum impulsu domus male fundata euertitur, demones esse intelligimus. Qui neminem quidem supplantant facilius | quam eos qui in se, cum solubilis harena sint, confidunt | et Christo qui petra ueritatis est, non innituntur. Diabolus pręterea uia peccatorum dicitur. dicente psalmista: Viam peccatorum disperdet. Et alibi: Via impiorum peribit. Si diabolum
8773. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] hoc est, me uitam | et diabolum mortem. Si ergo Christum tibi elegeris uiues, si diabolum morieris. de quo Apostolus etiam dixit: Nouissimus inimicus destruetur mors. Illis duntaxat destruetur, qui a dextris Iudicis consistere iussi erunt. Aduersum sanctos enim | nullum ius ultra diabolo erit, ne tentandi quidem. Quoniam hi cum Christo ibunt in uitam ęternam, diabolus autem et angeli eius et omnes impii in ignem ęternum.
8774. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] perquirere ociosi sit, hic ille est, cui nomina mille, mille nocendi artes. Cuius uiribus quis resistet? cuius insidias quis euitabit? nisi qui fidei spei-que et reliquarum uirtutum armis munitus fuerit. et cum aduersario congressurus uincendi fiduciam non in se, sed in Deo habuerit. Hęc de nominibus | nunc reliqua distinctius dispositius-que consideranda sunt.
8775. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Fili accedens ad seruitutem Dei,
sta in iustitia et timore,
et prępara animam tuam ad tentationem.
et in Iob:
8776. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uitam magis religiose ducere decernit,
maiorem sustinet demonum inuidiam.
Nam cum ipsi a Deo recesserint,
ei maxime irascuntur,
quem Deo proxime accedere animaduertunt.
Vnde Apostolus:
8777. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
quia et ambitionem conuerterunt in humilitatem |
et contentionem in concordiam |
et dubitationem in fidei firmitatem |
et metum in audaciam,
etiam inter sęuientes tyrannos Christum confitendo.
Datus erat et Paulo angelus Sathanę,
qui eum colaphizet.
unde exclamans ait:
8778. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] |
uel centuriones |
uel tribunos etiam ac duces censeamur.
Quo si peruenire cupimus,
ipsa militię nostrę rudimenta atque principia fortiter constanter-que nobis exequenda sunt |
nec
8779. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Tentatio ergo carnis et diaboli semper prouocat ad peccandum. Quare de istorum tentationibus nobis assidue aduersantibus nunc est tractandum. et prius quidem de ipsa diaboli tentatione, qui carni simul insidiatur et spiritui. Aperiamus igitur dolos eius tendiculas-que et laqueos, ut deprehensis inimici fallaciis facilius euitetur mortis periculum | et certius uitę ęternę bonum
8780. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] inimici fallaciis facilius euitetur mortis periculum | et certius uitę ęternę bonum speretur. Diabolus li. 31 notandum Hic est ille teterrimus pharao, qui nos uetat exire de Aegypto | seculi-que uanitatibus renunciare | et Moysen sequi in desertum | ac tandem Iesu duce Promissionis Terram intrare. Hic est leo rugiens, qui circuit quęrens quem deuoret. Hic est fur et latro, qui non uenit nisi ut furetur et mactet. hic est
8781. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] 31 notandum Hic est ille teterrimus pharao, qui nos uetat exire de Aegypto | seculi-que uanitatibus renunciare | et Moysen sequi in desertum | ac tandem Iesu duce Promissionis Terram intrare. Hic est leo rugiens, qui circuit quęrens quem deuoret. Hic est fur et latro, qui non uenit nisi ut furetur et mactet. hic est denique lupus rapax, Dominico ouili semper insidians rapiens et dispergens, et nullo unquam sanguinis haustu satiatus. nunc promissis allicit, nunc terret minis, nunc
8782. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Hic est ille teterrimus pharao, qui nos uetat exire de Aegypto | seculi-que uanitatibus renunciare | et Moysen sequi in desertum | ac tandem Iesu duce Promissionis Terram intrare. Hic est leo rugiens, qui circuit quęrens quem deuoret. Hic est fur et latro, qui non uenit nisi ut furetur et mactet. hic est denique lupus rapax, Dominico ouili semper insidians rapiens et dispergens, et nullo unquam sanguinis haustu satiatus. nunc promissis allicit, nunc terret minis, nunc assentatione blanditur, nunc etiam uerberibus compellit.
8783. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Nec bellum igitur minanti pareas |
nec pacem offerenti credas.
8788. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] accepto autem signo credidit. Vterque tibi exemplo sit, ne uisis eiusmodi nimis cito fidem adhibeas, donec argumento aliquo tibi ueritas constet. Tum siqua adhuc residua erit suspicio, illi qui ętate et sapientia pręstant erunt consulendi, ex eorum sententia | iudicium faciendum. Arrogantis est dubiis in rebus proprio sensu niti | et aliorum nolle audire consilia. facile-que erroribus patet, qui suę semper plus
8789. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] erit suspicio, illi qui ętate et sapientia pręstant erunt consulendi, ex eorum sententia | iudicium faciendum. Arrogantis est dubiis in rebus proprio sensu niti | et aliorum nolle audire consilia. facile-que erroribus patet, qui suę semper plus tribuit | quam prudentię alienę. Vbi autem non auri neque argenti, sed quod preciosius est, animę periculum imminet, etiam tuta metuere sapientis est. Qvod diabolo imminvtae sint vires. Caput XVIII
8790. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] |
imminutę sunt diabolo uires Saluatoris nostri aduentu,
ipso dicente:
8791. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Deo inquit, necesse fuit, ut tentatio probaret te. Iccirco nec in oratione Dominica petimus ne tentemur, sed ne inducamur in tentationem | et seducti uiam salutis relinquamus. Quam rem petendo aperte ostendimus | nos quidem ad repugnandum impares esse, nisi ipse adiuuet, qui solus potest omnia. Qui etiam infirmitatem nostram miseratus contra angeli mali uim atque uersutias unicuique nostrum angelum bonum dedit, qui regat, qui custodiat, qui a nequitia auocet | et occultis conscientię stimulis ad uirtutes
8792. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nec in oratione Dominica petimus ne tentemur, sed ne inducamur in tentationem | et seducti uiam salutis relinquamus. Quam rem petendo aperte ostendimus | nos quidem ad repugnandum impares esse, nisi ipse adiuuet, qui solus potest omnia. Qui etiam infirmitatem nostram miseratus contra angeli mali uim atque uersutias unicuique nostrum angelum bonum dedit, qui regat, qui custodiat, qui a nequitia auocet | et occultis conscientię stimulis ad uirtutes capessendas impellat.
8793. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Quam rem petendo aperte ostendimus | nos quidem ad repugnandum impares esse, nisi ipse adiuuet, qui solus potest omnia. Qui etiam infirmitatem nostram miseratus contra angeli mali uim atque uersutias unicuique nostrum angelum bonum dedit, qui regat, qui custodiat, qui a nequitia auocet | et occultis conscientię stimulis ad uirtutes capessendas impellat. Et, si tanta est Deo cura salutis nostrę, ut suos angelos pędagogos nostros esse uoluerit, haud multum timendus
8794. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] aperte ostendimus | nos quidem ad repugnandum impares esse, nisi ipse adiuuet, qui solus potest omnia. Qui etiam infirmitatem nostram miseratus contra angeli mali uim atque uersutias unicuique nostrum angelum bonum dedit, qui regat, qui custodiat, qui a nequitia auocet | et occultis conscientię stimulis ad uirtutes capessendas impellat. Et, si tanta est Deo cura salutis nostrę, ut suos angelos pędagogos nostros esse uoluerit, haud multum timendus est
8795. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] | nos quidem ad repugnandum impares esse, nisi ipse adiuuet, qui solus potest omnia. Qui etiam infirmitatem nostram miseratus contra angeli mali uim atque uersutias unicuique nostrum angelum bonum dedit, qui regat, qui custodiat, qui a nequitia auocet | et occultis conscientię stimulis ad uirtutes capessendas impellat. Et, si tanta est Deo cura salutis nostrę, ut suos angelos pędagogos nostros esse uoluerit, haud multum timendus est
8796. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in infernum descendere | et quasi uictor, quia primos uicerat, de omnibus triumphare. Sed gaudium istud uersum est in luctum. Ligauit fortem fortior Dominus | et domum eius intrauit | et uasa eius diripuit, suo aduentu absoluens illos qui in carcere uincti tenebantur, de tenebris transferens in lucem. Quin etiam uulgata Euangelii ueritate regnum mundi erripuit diabolo, quo magis ille doleret | ne in gentibus quidem ius esse sibi relictum, omnibus iam a falsa ad ueram
8797. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] omnibus iam a falsa ad ueram religionem conuersis. Hac ergo potestate atque hoc regno priuatus, quid ageret, quo se uerteret, nesciebat. Rursum tamen nouo fraudum genere usus, in illorum qui conuersi erant cordibus (ut supra est dictum) inserere hereses coepit. ut in quibus idolatria iam defecerat, non deesset mendax de uera religione sententia. atque ita non paucos, quibus in credendo mens leuior erat, subuertit. Quos autem firmos ac
8798. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] mens leuior erat, subuertit. Quos autem firmos ac stabiles in fide uidit, eos perniciosę uoluptatis illecebris ad peccandum prouocare coepit. ut quos fidei defendit synceritas, mandatorum saltem transgressio condemnet. Nos ergo qui in Christum credimus, qui Dei Filium confitemur, tantę in nos inimici inuidię non ignari, quoties delinquendi concupiscentia mentem solicitari coeperit, meminerimus dolos esse carnificis nostri | nihil-que agamus, in quo Deum offendi nouimus | et ob quod si
8799. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Quos autem firmos ac stabiles in fide uidit, eos perniciosę uoluptatis illecebris ad peccandum prouocare coepit. ut quos fidei defendit synceritas, mandatorum saltem transgressio condemnet. Nos ergo qui in Christum credimus, qui Dei Filium confitemur, tantę in nos inimici inuidię non ignari, quoties delinquendi concupiscentia mentem solicitari coeperit, meminerimus dolos esse carnificis nostri | nihil-que agamus, in quo Deum offendi nouimus | et ob quod si egerimus, de altitudine
8800. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] auersis liberatus est. Ita et tu si toto cordis affectu precatus fueris, inimici aduersum te machinamenta statim dissoluentur | te-que omni molestia liberum ac pristinę quieti restitutum continuo cognosces. Cum-que hoc tibi contigerit, Deo gratias age, qui tam cito Sathanam pedibus tuis subiecit. Nisi enim ille opem tibi laboranti miseratus attulisset, nunquam uicisses. Tanta est autem Domini nostri erga nos benignitas, ut etiam pro eo quod ipso adiuuante uincimus, remuneret uictores |
8801. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] immunditia, luxuria, idolorum seruitus, ueneficia, inimicicię, contentiones, emulationes, irę, rixę, dissensiones, sectę, inuidię, homicidia, ebrietates, comesationes | et his similia; quę prędico uobis sicut prędixi, quoniam qui talia agunt, regnum Dei non consequentur. Expositis autem quę carnis sunt, continenter enumerat quę ad spiritum referuntur: Fructus, inquit, spiritus est | charitas, gaudium, pax, patientia, benignitas, mansuetudo, fides, modestia, continentia,
8802. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] appetitionibus repugnauerit, uicto aduersario mercedem capiet ęternę beatitatis. Quamobrem: Spiritu, inquit, ambulate, et desyderia carnis non perficietis; hoc est, bonum quod ratio suadet, mali cupiditas ne destruat. Qui enim sunt Christi, carnem suam crucifixerunt cum uitiis et concupiscentiis. Quos ergo concupiscentię superant | et quibus caro dominatur, hi non sunt Christi. Neque enim fieri potest, ut aliquis et seruus Christi sit | et uitiorum
8803. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] caro dominatur,
hi non sunt Christi.
Neque enim fieri potest,
ut aliquis et seruus Christi sit |
et uitiorum mancipium.
Si spiritu, inquit, uiuimus,
spiritu et ambulemus!
Qui sit autem iste spiritus quo uiuimus,
declarat Saluator in Euangelio dicens:
8804. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] igitur ego ipse mente seruio legi Dei, carne autem legi peccati. . Quare caro aduersatur spiritui. Quęris quare contrarię inter se uoluntatis sint | spiritus et caro? quia caro ex Adam qui peccauit propagata est, animam uero et spiritum non ab Adam, sed a Deo accepimus. Iccirco spiritus expetit ea quę Deo placent, caro autem magis illa concupiscit, quę ipsam delectant, et ad peccandum est prona, quia traducitur de peccato. tanta-que eius uis est aduersus
8805. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] per Iesum Christum. Nos igitur in Christum credentes | a carnis uiolentia non nostrę uires, sed diuina liberat gratia. Quanuis autem ab Adę maledictione tunc absoluimur cum in Christo per baptismum regeneramur, manet tamen in nobis fomes peccati, ut ii qui Christi sunt, in certamine suę carnis probentur. et qui uicerint, eo ascendant, ubi ęternę pacis ineffabili bono perfruantur. Hac tanta ergo proposita mercede constanter pugnemus | et omnes perniciosę cupidinis ictus
8806. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] | a carnis uiolentia non nostrę uires, sed diuina liberat gratia. Quanuis autem ab Adę maledictione tunc absoluimur cum in Christo per baptismum regeneramur, manet tamen in nobis fomes peccati, ut ii qui Christi sunt, in certamine suę carnis probentur. et qui uicerint, eo ascendant, ubi ęternę pacis ineffabili bono perfruantur. Hac tanta ergo proposita mercede constanter pugnemus | et omnes perniciosę cupidinis ictus perseueranti conseruandę innocentię studio irritemus. Quod si
8807. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Veruntamen sępe fit,
ut ipsi cogitatus etiam inuitis nobis ingerant sese |
et suapte ui ab iis quę iusta atque honesta sunt,
auertere animum nostrum tentent.
8808. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] , mens non attendit, et cum corpore in ecclesia simus, animo foris per diuersa uagamur. Huic ingruenti turbę totis uiribus reniti decet | et non cedere | neque si mali quicquam suaserint consentire. Quod ut succedat, eorum industriam, qui paralyticum gerebant, imitari oportet. Illi tecto domus in qua Christus erat, patefacto | ęgrotum coram Iesu submiserunt | et morbo receperunt liberatum. Nos quoque abiecta terrenarum rerum cura culmen cęlestis contemplationis
8809. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
assiduum nobis cum uitiis bellum est.
Nunquam igitur quiescamus,
semper repugnemus.
quamdiu repugnamus uincimus.
quoties autem quiescimus non quiescente aduersario superamur.
et irruentibus malis dissipantur bona |
nihil-que homini illi relinquitur,
qui carnis cupiditatibus ultro se subiicit.
euenit-que ei quod dictum est per prophetam:
8810. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Atque ideo sane uigilare et orare nos iubet Dominus | ne tentationibus succumbamus. hoc est, diligentes esse et intentos | et solicitos, ne per desidiam spiritus caro, quę ancilla esse debet, dominari incipiat | et pręualere permittatur Madian aduersus Israhel. is uidelicet qui se cultui dedicauit diuino, subuerti sinatur a nequitia. De reparatione lapsi. Caput XXII Cęterum siquando uicti superati-que fuerimus, ad poenitentię remedia
8811. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quę peccatorum ignis absumpserat,
rursum germinare et bonorum operum fructu abundare cernemus.
8812. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] germinare et bonorum operum fructu abundare cernemus.
8813. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] possitis omnia tela maligni ignea extinguere | et galeam salutis assumite | et gladium spiritus, quod est uerbum Dei, per omnem orationem et obsecrationem | orantes omni tempore in spiritu | et in ipso uigilantes in omni instantia. Profecto, qui armis istis contra carnis infestationes demonum-que dolos munitus fuerit, sicut mons Syon non mouebitur in ęternum. Erit ueluti turris fortitudinis a facie inimici | et tanquam nauis ualidis compacta trabibus | pertransiens mare istud magnum et spaciosum, nec fluctibus fracta | nec
8814. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] spiritus et dicat:
8815. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Si sic oraueris, non frigide sed ardenter, non proterue sed humiliter, tentationum constrictus angustiis, exaudiet te Dominus | et non dabit in commotionem pedem tuum | neque dormitabit qui custodit te. Petite inquit et accipietis | Quid tu poscere pigritabis, cum idem Dominus et rogari uelit | et quod pie rogatur, prompte se daturum promitat? Si sicut decet supplicaueris, circumdabit te scuto ueritas eius. non timebis a timore nocturno, a
8816. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] decet supplicaueris,
circumdabit te scuto ueritas eius.
non timebis a timore nocturno,
a sagitta uolante in die,
a negocio perambulante in tenebris,
ab incursu et demonio meridiano .
Ipse enim Dominus de illo qui fideliter orat |
et constanter sperat,
respondens ait:
8817. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Tunc tu naufragio imminenti liberatus | gratias age liberatori, cuius opera factus es teipso fortior | atque aduersus lasciuientes malarum cupidinum titillationes inuictus. Ad ipsum igitur mente conuersus dicas: Benedictus Dominus Deus, qui non dedit nos in captionem dentibus eorum; hoc est, in predam uoluptatum illecebris delinimentis-que uitiorum. Quibus tu impugnabare, ut Domino tuo peccares | et cęli terrę-que conditoris maiestatem offenderes.
8818. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Ad hęc, quoniam diuinis quoque disciplinis instructus uincere
didicisti,
ne ingratitudinis arguaris,
illud quandoque tecum repetas:
8819. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8820. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] 143 Benedictus Dominus Deus meus, qui docet manus meas ad pręlium | et digitos meos ad bellum. misericordia mea et refugium meum, susceptor meus et liberator meus | in ipso speraui; qui subdit populum meum sub me; id est, qui carnem meam meo seruire spiritui compellit. Nisi enim ipse certare doceret, ipse protegeret, ipse liberaret, ipse aduersarios nostros nobis subiiceret, fragilitas nostra neque carnis passionibus pręualere | neque demonum laqueos euadere unquam potuisset.
8821. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] doceret, ipse protegeret, ipse liberaret, ipse aduersarios nostros nobis subiiceret, fragilitas nostra neque carnis passionibus pręualere | neque demonum laqueos euadere unquam potuisset. Ingratus est igitur tentationum uictor, qui Deo acceptum non refert quod uicerit. Et si laudem uictorię sibi arrogare non dubitet, uictus est temeraria inanis glorię cupiditate, dum-que se non lapsum fuisse gloriatur, labitur et delinquit.
8822. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uictorem demones timebunt,
angeli comitabuntur et custodient.
Veruntamen non semel aut pluries uicisse proderit;
usque in finem uitę producenda uictoria est,
ut tandem a Domino mereamur audire:
8823. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] campo, in quo nunc positi sumus, decesserimus. Qvod oportet nos conformari Christo. Caput XXIV Atque is demum et uitia calcabit | et uirtute proficiet, qui quotidie Christi Domini gesta considerabit | et per eius uestigia ingrediens ipsi quam proxime accedere contendet. Exemplum, inquit, dedi uobis, ut quemadmodum ego feci, ita et uos faciatis. Humilitas
8824. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ingrediens ipsi quam proxime accedere contendet. Exemplum, inquit, dedi uobis, ut quemadmodum ego feci, ita et uos faciatis. Humilitas Primum igitur in omnibus humilitatem seruemus. Hic enim qui Dei filius erat, dignatus est fieri hominis filius, qui Deus erat factus est homo. In Bethleem exiguo oppidulo nasci uoluit, et quidem non in hominum habitaculo, sed in pecudum stabulo, non in cunis colore diuerso
8825. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Exemplum, inquit, dedi uobis, ut quemadmodum ego feci, ita et uos faciatis. Humilitas Primum igitur in omnibus humilitatem seruemus. Hic enim qui Dei filius erat, dignatus est fieri hominis filius, qui Deus erat factus est homo. In Bethleem exiguo oppidulo nasci uoluit, et quidem non in hominum habitaculo, sed in pecudum stabulo, non in cunis colore diuerso picturatis auro-que linitis, sed in pręsepio ad prębenda
8826. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] respondit: Quid est quod me quęrebatis? nesciebatis quia in his quę Patris mei sunt, oportet me esse? hoc ideo, ut prius obedientiam pręstemus Deo, secundo autem loco parentibus obtemperemus. quibus et ipse se submiserat | teste euangelista, qui subiungens ait: Et descendit cum eis, et uenit Nazareth, et erat subditus illis. Veruntamen siquid iusserint parentes, quod legem offendit diuinam, Deo potius pareas quam illis, uel si non officit legi | et tamen tibi ad obsequendum Deo impedimento est, dimitte
8827. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Veruntamen siquid iusserint parentes,
quod legem offendit diuinam,
Deo potius pareas quam illis,
uel si non officit legi |
et tamen tibi ad obsequendum Deo impedimento est,
dimitte parentum imperium |
et ad seruitium Deo pręstandum conuertere.
Non est inquit, me dignus,
qui patrem aut matrem plus quam me diligit.
Ad obediendum Deo inuitat cum ait:
8828. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dimitte parentum imperium |
et ad seruitium Deo pręstandum conuertere.
Non est inquit, me dignus,
qui patrem aut matrem plus quam me diligit.
Ad obediendum Deo inuitat cum ait:
8829. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] patrem aut matrem plus quam me diligit.
Ad obediendum Deo inuitat cum ait:
8830. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Et iterum: Non quęro uoluntatem meam, sed uoluntatem eius qui misit me Patris. Et ad Patrem: Non mea uoluntas inquit, sed tua fiat. Hinc discat monachus | se non esse suę uoluntatis, sed eorum qui pręsunt monasterio. ut non quod ipse deliberat faciat, sed quod illi concesserint. Patientia A Domino discamus et patientiam. Odia Iudeorum ęquo animo
8831. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] , maledicta, uincula, flagella, uerbera, contumelias, alapas | atque sputa sustinuit. Ab his coronari spinis, clauis in cruce configi, felle et aceto potari, lancea confodi et occidi passus est. Quin etiam iisdem qui sibi talia tam immaniter inferebant, ut ignosceretur, Patrem orauit. Si ipse iustus ab iniustis ludibrio habitus, tam impie dilaceratus uindictam non appetiit, sed dimitti eis postulauit, cur tu peccator inimicis tuis
8832. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] terrena sapientes:
8833. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Manifesta te inquiunt mundo.
Ille autem ostendens quod non quęreret mundi gloriam,
sed mundi salutem,
dixit:
8834. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
sed mundi salutem,
dixit:
8835. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et quę Dei Deum. Nam in Christo uel hominem sine Deo | uel Deum sine homine confiteri | hereticorum impietas est. Cum igitur dixit se gloriam suam non quęrere, nobis insinuauit, ne hominum plausus laudationes-que uenemur, sed in omnibus ut Deus laudetur curemus. Qui enim ab hominibus gloriam quęrunt, gloriam ueram ac stabilem, quę a Deo est, accipere non merentur. Paupertas Ad hęc obseruandę paupertatis Domini exempla nobis abunde
8836. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tunicas.
et:
8837. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Qui ergo propter Christum in terra pauper est, cum Christo diues erit in cęlo. Gloria enim et diuitię in domo eius. Parsimonia Victu quoque modico ac tenui, et qui corpus tantum sustentet contentus erit, qui Christum imitabitur. Per dies quadraginta ille neque comedit neque bibit, postea (ut euangelista ait) esuriit. et tunc quidem diaboli maligna tentamenta uicisse describitur, ut noscamus ieiunio et esuritione opus
8838. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in terra pauper est, cum Christo diues erit in cęlo. Gloria enim et diuitię in domo eius. Parsimonia Victu quoque modico ac tenui, et qui corpus tantum sustentet contentus erit, qui Christum imitabitur. Per dies quadraginta ille neque comedit neque bibit, postea (ut euangelista ait) esuriit. et tunc quidem diaboli maligna tentamenta uicisse describitur, ut noscamus ieiunio et esuritione opus esse, si carnis illecebras demonum-que
8839. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et uita qua uiuimus. Panes ordeaceos habebat cum pauit turbam. aquam ad bibendum a Samaritana muliere petiit, ne rudes fastidiamus cibos | neque uina delicatiora exquiramus. Carnem nisi in Paschate non comedit. minutis pisciculis usus est. Erubescant qui paupertatem professi diuitum dapibus delectantur. Ne autem uilia contemnamus alimenta, fel et acetum in cruce positus gustauit. Denique beatos dicit esse esurientes, quoniam saturabuntur. et e contrario: Vę uobis inquit | qui saturati estis, quia esurietis.
8840. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] minutis pisciculis usus est. Erubescant qui paupertatem professi diuitum dapibus delectantur. Ne autem uilia contemnamus alimenta, fel et acetum in cruce positus gustauit. Denique beatos dicit esse esurientes, quoniam saturabuntur. et e contrario: Vę uobis inquit | qui saturati estis, quia esurietis. Charitas Nunc tandem ad charitatis conuertamur documenta. Pro hominum salute de cęlo in terram descendit. Deus homo
8841. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] peccatores ad poenitentiam. denique pastor bonus animam suam posuit pro ouibus suis. et quos dilexit, usque in finem dilexit eos. Quia nihil prodest diu diligere, nisi semper diligas. et: Sicut inquit dilexit me Pater, ita dilexi uos. et: Qui diligit me, diligetur a Patre meo. Tunc autem et Christum diligimus | et a Deo Patre diligimur, cum ipsum quem peccando offendimus, poenitendo placamus. Porro cum etiam inimicis nos benefacere bene-que optare
8842. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] spinas, clauos, fel atque acetum inique passus fuerat, ignosci postulans | et sęuitiam illorum sui ignoratione excusans, ut postea cognita ueritate locum haberent poenitentię | et non perirent. Non est itaque Christi discipulus, qui bonum pro malo nescit reddere | et pro inimicis quoque suis Deum deprecari. Prędicatio Eiusdem Domini exemplo discamus | non nostrę tantum saluti, sed etiam aliorum prospicere, uitę disciplinis eos imbuendo | et
8843. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Iudeam, totam Galileam | per castella et uicos | docens ignaros | et uerbo curans ęgrotos, ut corpore simul et animo saluos redderet. Pręcepta dedit discipulis in monte, in planitie plebi, ut discas altiores mysteriorum sensus illis qui magis capacis ingenii sunt prędicare. simplices uero simplicibus uitę pręceptis instruere. Ac ne forte precii alicuius gratia id agas, sed affectu salutis eorum quos doces: Gratis accepistis inquit, gratis date. Accipere
8844. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Mercede uidelicet quę inopię succurrat, non quę luxuriam paret. Porro sicut ipse docuerat, ita discipulis suis prędicationis officium imposuit dicens: Euntes docete omnes gentes | seruare omnia quęcunque mandaui uobis. Optimi itaque Christi imitatores illi sunt, qui faciendis ad populum bene beate-que uiuendi sermonibus operam impendunt | et quod alios docent, ipsi pręstant, ne bonum quod uerbo ędificant, morum dissimilitudine destruant. Castitas
8845. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] XIII
Quandoquidem euangelici seminis centesimus fructus ascribitur
uirginitati,
sexagesimus uiduitati,
tricesimus matrimonio.
8846. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] In Apocalypsi etiam illi qui sequuntur Agnum quocunque ierit,
et canticum nulli alii cantabile concinunt,
uirgines esse memorantur.
Porro ipse Saluator,
ut monstraret |
pręcipue castis deberi regnum Dei:
8847. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
uirgines esse memorantur.
Porro ipse Saluator,
ut monstraret |
pręcipue castis deberi regnum Dei:
8848. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] XIX
Sunt eunuchi inquit qui se castrauerunt propter regnum
cęlorum;
hoc est,
qui nubendi libertatem in propositum uerterunt castitatis,
quo purius expeditius-que Deo seruirent |
et cum angelis in cęlo socii essent,
qui angelicam uitam in terra uixissent.
de quibus est dictum:
8849. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Dei in cęlis.
8850. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8851. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sanctioris cultum nosse, quorum consuetudine uti debeas, quorum non debeas. cum quibus conuiuere, colloqui, conuersari, quos declinare ac fugere oportet. Relinquendi sunt, quorum tibi nota fuerit peruersę mentis pertinacia, id est, qui uel errorem suum deposituri non uidentur | uel a scelere in quo perseuerant recessuri. Nocuit Israhelitico populo habitasse cum Aegyptiis. Inde enim Moyse duce egressi ritu eorum uiuere
8852. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ludere, diis gentilium sacrificare . atque hęc causa fuit, ut posteri quoque eorum toties inimicis subiecti seruirent. Recte itaque dicitur: Filii abominationum sunt filii peccatorum, et qui conuersantur secus domos impiorum. Contagione quippe trahitur uitium si conuersaris cum uitioso. ac ueluti pestilentię morbus afflatu tactu-que ęgrotantis inficere solet sanos, ita infidelium familiaritas plerunque fideli uiro
8853. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nolite iugum ducere cum infidelibus! quę enim participatio iustitię cum iniquitate? aut quę societas luci ad tenebras? quę autem conuentio Christi ad Belial? aut quę pars fideli cum infideli? qui autem conuentus templo Dei cum idolis? Vos enim estis templum Dei uiui. Et ad Titum scribens ait: Hereticum hominem post unam et secundam correptionem deuita, sciens quia subuersus est qui eiusmodi est, et delinquit, cum sit proprio iudicio
8854. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ad Belial? aut quę pars fideli cum infideli? qui autem conuentus templo Dei cum idolis? Vos enim estis templum Dei uiui. Et ad Titum scribens ait: Hereticum hominem post unam et secundam correptionem deuita, sciens quia subuersus est qui eiusmodi est, et delinquit, cum sit proprio iudicio condemnatus. Eiusdem sententię est, quia et eiusdem spiritus Ioannes apostolus cum dicat: Siquis uenit ad uos | et hanc doctrinam non affert, nolite recipere eum in domum |
8855. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] delinquit, cum sit proprio iudicio condemnatus. Eiusdem sententię est, quia et eiusdem spiritus Ioannes apostolus cum dicat: Siquis uenit ad uos | et hanc doctrinam non affert, nolite recipere eum in domum | nec Aue ei dixeritis. qui enim dicit illi Aue, communicat operibus eius malignis. Quod si salutare quoque illos quibus nulla debetur salus, nefarium sit, quanto magis in consortium recipere? Cauenda
8856. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Quod si salutare quoque illos quibus nulla debetur salus, nefarium sit, quanto magis in consortium recipere? Cauenda est igitur infidelium hominum conuersatio, maxime eorum qui ita auersi sunt, ut nulla supersit spes futurę illorum conuersionis, et hoc apostolorum ipsorum exemplo, qui cum uidissent incredulos Iudeos Christum nolle recipere, ab eis discedentes aliis euangelizare Dei uerbum coepere. Itaque ne perfectis quidem conuenit ad obstinatos
8857. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] salus, nefarium sit, quanto magis in consortium recipere? Cauenda est igitur infidelium hominum conuersatio, maxime eorum qui ita auersi sunt, ut nulla supersit spes futurę illorum conuersionis, et hoc apostolorum ipsorum exemplo, qui cum uidissent incredulos Iudeos Christum nolle recipere, ab eis discedentes aliis euangelizare Dei uerbum coepere. Itaque ne perfectis quidem conuenit ad obstinatos accessio, cum ne in docendo operam perdant, tum ne molliter blande-que alloquendo fauere
8858. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Dei uerbum coepere.
Itaque ne perfectis quidem conuenit ad obstinatos accessio,
cum ne in docendo operam perdant,
tum ne molliter blande-que alloquendo fauere
illorum errori uideantur.
Non minus declinandi sunt,
qui in flagitiis obduruerunt.
8859. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Peccantem, inquit Dominus, corripe inter te et ipsum. si te non audierit adhibe alium. si neque illum audierit, dic Ecclesię. si neque Ecclesiam audierit, sit tibi sicut ethnicus et publicanus! Pro infideli ergo habeatur, quem peccasse omnino non poenitet | qui-que nulla correptione ad emendandum flectitur. Quod si cum tali conuersari te delectauerit, mores quoque diligere incipias necesse est. Alioquin ipsa uitę diuersitas cito uestram dirimet societatem | et ubi dissimilis intercesserit
8860. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] forte discas semitas eius | et sumas scandalum animę tuę. non hoc pręcipitur, ne bene illi optes | et si poteris, facias, sed ne illo familiariter utaris. Iracundus enim is est, qui facile ac leuissima de causa irascitur. Est autem difficile semper irascenti atque insultanti non aliquando irasci | et contra furentem non indignari | et ex indignatione non peccare. Ita superbo etiam si comes fueris, arrogans elatus-que euades. testatur
8861. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et contra furentem non indignari |
et ex indignatione non peccare.
Ita superbo etiam si comes fueris,
arrogans elatus-que euades.
testatur hoc Ecclesiasticus dicens:
8862. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] non peccare.
Ita superbo etiam si comes fueris,
arrogans elatus-que euades.
testatur hoc Ecclesiasticus dicens:
8863. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ne uir bonus malo adhęrens corrumpatur,
quam sperandum ut malus emulatione boni mores emendet.
Quamobrem Apostolus diuersis uitiis inquinatos in unum colligens ait:
8864. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
retrorsum abiit |
et sępe admonitus redire noluerit,
dimitte eum |
et membrum quod te scandalizat,
abscide atque a te proiice.
Melius enim tibi est sine illo ingredi regnum Dei |
quam cum illo mitti in gehennam.
Dimitte igitur mortuos sepelire mortuos suos,
tu Christum qui uita est, sequere,
ut uiuas et eternę mortis expers efficiare.
Quod si adhuc illi se ultro ingerunt tibi,
tu auersus cum psalmista exclama:
8865. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sepelire mortuos suos,
tu Christum qui uita est, sequere,
ut uiuas et eternę mortis expers efficiare.
Quod si adhuc illi se ultro ingerunt tibi,
tu auersus cum psalmista exclama:
8866. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sancto sanctus eris, et cum innocente innocens eris, et cum electo electus eris, et cum peruerso peruerteris. Inter innocentes autem manus lauare | est eos imitando iustitię operationibus exerceri. Altare autem Domini circumdat, qui sacramenta eius alta mente contemplatur | et cęlestium meditationum fruitur iocunditate. Sed nisi cum magis discedere curaueris ab Herode | et illos comitari, illis adhęrere studueris, quorum uitę splendor et sanctimonię claritudo
8867. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Ipsos uero concors inter se erga Dominum affectus saluauit.
Quibus ille in Euangelio ait:
8868. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Matth. 18 Si duo ex uobis consenserint super terram | de omni re quamcunque petierint, fiet illis a Patre meo, qui in cęlis est. Vbi autem sunt duo uel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum. Porro illi in nomine Christi congregati sunt, qui pari mente atque animo Christo seruiunt | et piis orationum actionum-que obsequiis Deo famulantur. Optimi cuiusque lateri crebro adhęrens, nunquam non addisces aliquid | uel dictum sapienter | uel factum prudenter | uel obseruatum sancte.
8869. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] In illis enim cernendo non dissimilia iis quę de aliis legimus, cum firmius quę a scriptoribus tradita sunt credemus, tum ardentius quę a nobis uisa cognita-que fuere, imitabimur. considerantes, quam munificus, quam benignus Dominus noster sit, qui mira quęque operandi confert gratiam credentibus in se ac sperantibus. Nisi enim ille bona cuncta suppeditaret, ad tantam sanctitatis perfectionem hominis imbecillitas nunquam peruenisset.
8870. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8871. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in medio tui populum pauperem et egenum, et sperabunt in nomine Domini. Indecens enim ac ualde incongruum foret, ut diuitias possiderent serui, et dominus e diuerso paupertatis angustiis gauderet. Qui propterea quidem in terra paupertatem coluit, ut suo exemplo doceret | terrena contemnenda esse | et cęlestium tantummodo curam habendam, nec fragilibus delectari oportere, sed eternis. Nihil enim in terra habere uoluit Saluator noster. quod ipse fatetur
8872. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] agnosceres, in ore piscis primum capti quęrere staterem iussit | et inuentum exactoribus dari. Maluit pecuniam qua satisfaceret mirabiliter comparare | quam apud se repertam offerri. Poterat lapides in gemmas, in aurum ligna conuertere, qui de ore piscis fecit staterem repente adesse. Et tamen semper alieno usus est hospitio, semper oblata ab aliis stipe sustentatus est. nudus iacuit in pręsepio, nudus pependit in cruce | atque is qui cęli terrę-que erat dominus, nec sindonem suam habuit, qua uelaretur mortuus,
8873. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Poterat lapides in gemmas, in aurum ligna conuertere, qui de ore piscis fecit staterem repente adesse. Et tamen semper alieno usus est hospitio, semper oblata ab aliis stipe sustentatus est. nudus iacuit in pręsepio, nudus pependit in cruce | atque is qui cęli terrę-que erat dominus, nec sindonem suam habuit, qua uelaretur mortuus, nec suum quo conderetur sepulchrum. Quod si omnium Dominus in tanta rerum egestate in hoc seculo uiuere uoluit, pudeant sacerdotes, erubescant episcopi |
8874. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Creuit ergo Christi Ecclesia non
diuitiis,
non potentia hominum defensa,
sed sola ui diuina protecta |
et nunc seruari non poterit,
nisi opulenti fuerint |
nisi locupletes atque potentes extiterint |
qui ei pręsunt?
Quid est autem quod Propheta clamat:
8875. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] eum? Igitur non in pecunia, non in uiribus potentię humanę, sed in Domino confidite! Quod si ei seruiendo perituras opes, ut debetis, contempseritis, omnibus inimicis uestris fortiores eritis | illo qui omnia potest, protegente ac tuente . Si uobis curę erit | continentius uiuere, mandata Dei perficere, Ecclesię opes non in uestrum usum conuertere, sed indigentibus
8876. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et tantum decimas ac primitias quibus sustentarentur, et loca in quibus habitarent habebant. Nouis uero, id est, Christi discipulis dicitur: Nolite possidere aurum neque argentum neque pecuniam in zonis uestris! Et: Qui non renunciauerit omnibus quę habet, non potest esse meus discipulus. Et: Qui uult uenire post me, abneget semetipsum et sequatur me! Et: Si uis perfectus esse, uende omnia quę habes et da pauperibus, et habebis thesaurum in cęlo, et ueni sequere me.
8877. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nouis uero, id est, Christi discipulis dicitur: Nolite possidere aurum neque argentum neque pecuniam in zonis uestris! Et: Qui non renunciauerit omnibus quę habet, non potest esse meus discipulus. Et: Qui uult uenire post me, abneget semetipsum et sequatur me! Et: Si uis perfectus esse, uende omnia quę habes et da pauperibus, et habebis thesaurum in cęlo, et ueni sequere me. Nihil terrenum promittitur sacerdotibus,
8878. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pauperibus, et habebis thesaurum in cęlo, et ueni sequere me. Nihil terrenum promittitur sacerdotibus, ut cęlestia tantum affectent, de cęlestibus prędicent | et portionem in cęlo consequantur , qui in terra diuitias habere noluerunt. Quare ergo Ecclesię agri, uillę, uici, urbes donatę sunt | et sacerdotibus episcopis-que distributę? Certe non ut in his ipsi luxurientur, sed egenos pascant. non ut sibi nummos inde congregent, sed ut inopum turbę dispensent, ut
8879. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sunt | et sacerdotibus episcopis-que distributę? Certe non ut in his ipsi luxurientur, sed egenos pascant. non ut sibi nummos inde congregent, sed ut inopum turbę dispensent, ut miserorum necessitati succurrant | et stipendia quoque militibus ministrent, qui pro religione, pro fide, pro iustitia contra infideles decertant. Ecclesię igitur bona pauperum sunt, quorum sacerdos non possessor, pręter uitę necessaria, sed dispensator est. Qui autem dispensat, fideliter dispenset | et audiat Apostolum dicentem: Habentes
8880. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] miserorum necessitati succurrant | et stipendia quoque militibus ministrent, qui pro religione, pro fide, pro iustitia contra infideles decertant. Ecclesię igitur bona pauperum sunt, quorum sacerdos non possessor, pręter uitę necessaria, sed dispensator est. Qui autem dispensat, fideliter dispenset | et audiat Apostolum dicentem: Habentes alimenta et quibus tegimur , his contenti simus. nam qui uolunt diuites fieri, incidunt in tentationem et in laqueum diaboli et desyderia multa inutilia et nociua, quę
8881. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Ecclesię igitur bona pauperum sunt, quorum sacerdos non possessor, pręter uitę necessaria, sed dispensator est. Qui autem dispensat, fideliter dispenset | et audiat Apostolum dicentem: Habentes alimenta et quibus tegimur , his contenti simus. nam qui uolunt diuites fieri, incidunt in tentationem et in laqueum diaboli et desyderia multa inutilia et nociua, quę mergunt homines in interitum et in perditionem. radix enim omnium malorum est cupiditas. quam quidam appetentes errauerunt a fide et inseruerunt se doloribus multis. Tu
8882. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quę mergunt homines in interitum et in perditionem. radix enim omnium malorum est cupiditas. quam quidam appetentes errauerunt a fide et inseruerunt se doloribus multis. Tu autem, o homo Dei, hęc fuge! Ad Timotheum enim scribebat. Qui enim talia non fugiunt, sed augendi peculii cupidine ducuntur, non homines Dei sunt, sed Mammonę serui. Homo Dei est qui cum Christo pauper est, ut in Christo diues sit. De diuitiarum malo et paupertatis bono. Caput XXIX
8883. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] a fide et inseruerunt se doloribus multis. Tu autem, o homo Dei, hęc fuge! Ad Timotheum enim scribebat. Qui enim talia non fugiunt, sed augendi peculii cupidine ducuntur, non homines Dei sunt, sed Mammonę serui. Homo Dei est qui cum Christo pauper est, ut in Christo diues sit. De diuitiarum malo et paupertatis bono. Caput XXIX Vidit et Salomon quantum periculi in diuitiis esset, et precatus est
8884. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] perueniet. et illud in psalmo: Exaudiuit pauperes Dominus, et uinctos suos non despexit . Quorum autem exauditur oratio, iis pro breui inopia ęterna tribuitur beatitudo, dicente Domino: Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum cęlorum. et: Beati qui nunc esuritis, quoniam saturabimini. de diuitibus uero e contrario est dictum, quod facilius transibit camellus per foramen acus, quam diues ascendet ad regnum cęlorum. Cui sententię et illud Euangelicum congruit: Esurientes impleuit bonis, et diuites dimisit
8885. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quod facilius transibit camellus per foramen acus, quam diues ascendet ad regnum cęlorum. Cui sententię et illud Euangelicum congruit: Esurientes impleuit bonis, et diuites dimisit inanes. Quid enim illo homine magis uanum, qui diuitiis, quas mox uita decedens relinquere cogitur, diu se fruiturum sperauit? aut quid felicius illo, cui pro terrenorum contemptu bona compensantur cęlestia? Ideo piissimus Tobias filium consolabatur dicens:
8886. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] (ut psalmista ait)
modicum iusto super diuitias peccatorum multas.
et Salomon in Prouerbiis:
8887. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et iterum alio loco:
8888. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Ne cui tamen fraudi sit, de paupere humili, iusto Deum-que timente ac spontaneo ista prędicantur, non de illo qui inuitus indiget et indignatur, et intemperanter concupiscit, et ne inopia quidem oppressus humiliatur. Nec de illo qui pauper sub humilitatis palio hypocrisim nutrit, ut quasi sanctus laudetur ab hominibus. Hic enim quanto pluris uulgi opinione ęstimabitur, tanto uilior coram Deo contemptibilior-que apparebit. Simulata
8889. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Simulata sanctitas aurum adulterinum est,
exterius quidem preciosum apparens,
intus uilissimum existens |
cum frangitur tunc manifestum fit quale fuerit,
et inter rudia ęramenta despectum abiicitur.
Qui uero nihil dolose,
nihil ficte agunt,
sed libenti animo sua omnia relinquunt,
ut pauperes pauperem sequantur Christum,
hi apostolicę beatitudinis atque dignitatis consortes efficiuntur |
et ab ipso Domino simul audiunt:
8890. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nihil ficte agunt,
sed libenti animo sua omnia relinquunt,
ut pauperes pauperem sequantur Christum,
hi apostolicę beatitudinis atque dignitatis consortes efficiuntur |
et ab ipso Domino simul audiunt:
8891. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ab ipso Domino simul audiunt:
8892. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] hominum subsidia non haberet, a coruis pascitur. et uiduę quę se filios-que suos defraudans panem prophetę porrexerat, hydria farinę non defecit nec lecythus olei fuit imminutus. Helias Idem propheta, qui fuit Elias Thesbites, cum Iezabelem fugeret | et fame siti-que fatigatus mori optaret, somno experrectus reperit ad caput subcinericium panem et uas aquę, et refocillatus est. Idem uiginti panibus ordeaceis centum uiros Deo pręstante satiauit, ita ut etiam superesset.
8893. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Proinde experimento iam edocti | nec sitim nec famem nec nuditatem timebant, quia nihil habentes | quasi omnia possidebant, dum nullius rei egerent | et modico contenti essent, ut magna mererentur. Quod autem sequitur: Sed nunc qui habet sacculum, tollat similiter et peram. et qui non habet, uendat tunicam suam et emat gladium, non reor esse simpliciter pręceptum, sed imminentis persecutionis causa denunciatum. per sacculum quippe ac peram | famis et sitis futurę malum innui,
8894. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] famem nec nuditatem timebant, quia nihil habentes | quasi omnia possidebant, dum nullius rei egerent | et modico contenti essent, ut magna mererentur. Quod autem sequitur: Sed nunc qui habet sacculum, tollat similiter et peram. et qui non habet, uendat tunicam suam et emat gladium, non reor esse simpliciter pręceptum, sed imminentis persecutionis causa denunciatum. per sacculum quippe ac peram | famis et sitis futurę malum innui, per gladium patientia martyrii designari mihi uidetur.
8895. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] defendimur. notandum Porro per ea quę superius dicta sunt, rerum quęrendarum solicitudo tollitur, non ocium imperatur. Quęrite, inquit, primum regnum Dei! Sed qui regnum Dei quęrit, non solum cęlestium contemplationi | aut impartiendę aliis doctrinę uacat, sed etiam manibus operatur, partim ut alimenta sibi paret, partim ne desidię se dedat, et quiescente corpore | feruor quoque animi erga diuina succensi tepescat.
8896. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Paulus, tantummodo sabbatis cum Iudeis disputans, cęteris diebus arte scoenofactoria se exercens. Quod si ad uictum labor non suffecerit, aliunde id quo indiges tibi adiicietur. Licet enim et ab illis accipere quos doces, quia dignus est operarius cibo suo, et qui altari seruit, fas est ei uiuere de altari, id est de his quę templo offeruntur. Omnis enim rerum utendarum oblatio pauperum census est, non eorum quibus sua satis sunt. Cum autem omnia defuerint, tunc demum manum suam porriget Deus | et qui
8897. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
et qui altari seruit,
fas est ei uiuere de altari,
id est de his quę templo offeruntur.
Omnis enim rerum utendarum oblatio pauperum census est,
non eorum quibus sua satis sunt.
Cum autem omnia defuerint,
tunc demum manum suam porriget Deus |
et qui mundo quoque seruientes alit,
sibi seruientibus deese non poterit.
8898. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nos iubet lilia agri quomodo crescant,
quali colore tegantur.
et:
Si, inquit, foenum agri,
quod hodie est |
et cras in clibanum mittitur,
Deus sic uestit,
quanto magis uos modicę fidei?
Vnde ipse Deus,
ueluti non habens quorum iustius curam gerat |
quam eorum qui sibi in paupertate famulantur,
in Esaia ait:
8899. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8900. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Timete Dominum omnes sancti eius, quoniam nihil deest timentibus eum | diuites eguerunt et esurierunt, inquirentes autem Dominum non minuentur omni bono. Quęris quomodo diuites eguerunt? Ille qui purpura induebatur, qui laute opipare-que coenitabat, in inferno sepultus gutta una aquę indiguit. Rursum quęris quo pacto pauperculi Deo seruientes bonorum conpotes fiant. Lazarus mendicus erat, hulcerosus esuriens-que micas illas, quę de diuitis mensa cadebant. translatus autem
8901. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
Deum ex toto corde tunc diligimus,
cum nihil eius dilectioni ęquamus,
sed quęcunque nobis chara sunt,
secundo loco habemus.
quod nisi pręstabimus,
Deo frui non poterimus.
Ait enim:
8902. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] diligimus,
cum nihil eius dilectioni ęquamus,
sed quęcunque nobis chara sunt,
secundo loco habemus.
quod nisi pręstabimus,
Deo frui non poterimus.
Ait enim:
8903. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] amat patrem aut matrem plus quam me,
non est me dignus.
et qui amat filium aut filiam plus quam me |
non est me dignus.
Ex tota autem anima Deum diligimus,
cum ne uitę quidem nostrę parcimus,
dum ei obsequimur,
nihil timendo eos,
qui corpus occidunt,
sed illum potius,
qui et corpus et animam potest mittere in gehennam.
cum ipse dicat:
8904. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] est me dignus.
et qui amat filium aut filiam plus quam me |
non est me dignus.
Ex tota autem anima Deum diligimus,
cum ne uitę quidem nostrę parcimus,
dum ei obsequimur,
nihil timendo eos,
qui corpus occidunt,
sed illum potius,
qui et corpus et animam potest mittere in gehennam.
cum ipse dicat:
8905. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
Ex tota autem anima Deum diligimus,
cum ne uitę quidem nostrę parcimus,
dum ei obsequimur,
nihil timendo eos,
qui corpus occidunt,
sed illum potius,
qui et corpus et animam potest mittere in gehennam.
cum ipse dicat:
8906. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] nihil timendo eos,
qui corpus occidunt,
sed illum potius,
qui et corpus et animam potest mittere in gehennam.
cum ipse dicat:
8907. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
8908. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] tale metuunt,
iam in cęlo regnantem offendere non
formidant?
Ioseph
8909. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] non illam latam, quę ad pręcipitium tendit perditionis. Quod si sic aliis quoque agere | sic-que incedere optas | et quantum in te est compellis, uerę dilectionis pręceptum obseruasti, ęque ac teipsum proximos tuos amando. Qui uero luxurię deditus perniciosas mortiferas-que sequitur uoluptates | atque ad eas usurpandas cęteros hortatur, certum est ab illo neque se quidem ipsum diligi | neque proximum suum. Hic nempe seipsum non modo non diligit, sed etiam odit maxime, cum nemo ei capitalior hostis sit
8910. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] malum peruenitur.
Vera est igitur illa charitas,
qua tum nosipsos |
tum proximos nostros ita amamus,
ut et peccata caueantur et colatur uirtus |
ac simul iuuetur proximus |
et honoretur Deus.
Oportet itaque finem esse bonum,
quo dirigatur charitas.
qui si malus fuerit,
quicquid uel sibi uel amico blanditus egeris,
non charitas est,
sed sub charitatis persona latens exitiale odium.
A quo quidem discipulos suos cauere uolens Dominus ait:
8911. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] subueniendi. In rerum pari inopia | propinquioribus prius opem feras | quam minus propinquis | et domesticis quam extraneis | et fidelibus quam infidelibus | et bonis denique quam malis. Iesus enim Dominus noster ante se a pastoribus qui in Iudea erant, quam ab alienigenis adorari uoluit. et ante in Nazareth ubi nutritus et educatus fuerat, Esaię prophetiam recitando se manifestum fecit quam Hierosolymis, et ante Iudeos ea quę fidei sunt, docere studuit | quam alienigenas nationes.
8912. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quidem rem postea apostoli quoque ipsi confessi sunt | ad illos dicentes: Vobis oportuit primum prędicari regnum Dei, sed quia indignos eo uos fecistis, ecce conuertimur ad gentes. Itaque in distribuendis ex charitate rebus | in eos qui pariter indigent, ratio aliqua ducenda erit | cognationis, conditionis, religionis | ac bonitatis. et hoc quoties opus erit uel docere ignaros | uel corripere delinquentes | uel exhortari pigros | uel consolari afflictos | uel tolerare iniuriosos | uel etiam pro persecutoribus
8913. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] De charitate erga inimicos.
Caput
8914. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Illi opere lędunt, tu beneficiis contende. Illi ore detrahunt, conuitiantur, maledicunt, tu pro eis ut sese corrigant | et correcti saluentur deprecare. Sequitur enim: Vt sitis filii Patris uestri qui in cęlis est, qui solem suum oriri facit super bonos et malos. et pluit super iustos et iniustos. Vide quanta est huiusce dilectionis merces. bonum pro malo reddendo filii Dei efficimur | Deo-que similes reddimur. Ille solis
8915. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] lędunt, tu beneficiis contende. Illi ore detrahunt, conuitiantur, maledicunt, tu pro eis ut sese corrigant | et correcti saluentur deprecare. Sequitur enim: Vt sitis filii Patris uestri qui in cęlis est, qui solem suum oriri facit super bonos et malos. et pluit super iustos et iniustos. Vide quanta est huiusce dilectionis merces. bonum pro malo reddendo filii Dei efficimur | Deo-que similes reddimur. Ille solis pluuię-que beneficium,
8916. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] communem esse uoluit. ut et tu charitatem tuam sicut cum amicis ita et cum inimicis communices, omnibus prodesse, nulli nocere cupiens. Quid autem inter amicorum inimicorum-que dilectionem intersit declarat dicens: Si enim diligitis eos qui uos diligunt, quam mercedem habebitis? nonne et publicani hoc faciunt? et si salutaueritis fratres uestros tantum, quid amplius facitis? nonne et ethnici hoc faciunt? Amare quippe amantem naturę lex est. amare uero inimicum
8917. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Sicut ille perfectus est secundum immensitatem diuinę naturę, ita et uos estote perfecti iuxta mensuram atque paruitatem naturę uestrę humanę. Sed nemo in se confidat, unusquisque imbecillitatis suę memor ad illum qui solus potest omnia confugiat. et ab ipso gratiam postulet, sine qua perfecti esse non possumus. Porro quemadmodum superius diximus | proximum esse diligendum, eodem fine et inimicus erit diligendus. Id enim ei
8918. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] esse diligendum, eodem fine et inimicus erit diligendus. Id enim ei potissime optandum censeo, id pręstandum, ex quo ab iniuria cessando melior fore speratur | et correctis tandem moribus creditur salutem consecuturus. Cęterum si illum qui tibi infensus est, tam peruersi inhumani-que ingenii esse non ignoras, ut cum ei benefeceris, magis aduersum te insolescat, cum submisse comiter-que responderis, magis irritetur, huic tali pręstabis beneficium, si a beneficiis cessaueris , si a
8919. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cum uterque uitę eius fuisset insidiatus | et alter eidem gloriam militarem inuideret, alter regnum. Stephanus Stephanus quoque protomartyr pro illis a quibus lapidabatur orauit. Paulus et Paulus de iis qui ipsi infesti erant: Cupio inquit anathema fieri a Domino pro fratribus meis. ICXC Ante istos Dominus noster Iesus Christus eis a quibus ut interimeretur comprehensus fuerat, usque adeo beneficum
8920. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ICXC Ante istos Dominus noster Iesus Christus eis a quibus ut interimeretur comprehensus fuerat, usque adeo beneficum se pręstitit, ut uni eorum abscissam auriculam statim restituerit sanam-que reddiderit | et discipulum suum, qui eam absciderat increparit. denique pro illis a quibus uincula, colaphos, flagella, uulnera, fel atque acetum passus fuerat, in cruce pendens ignosci petiit | et errorem excusauit | Pater, inquit, ignosce eis, quia nesciunt quid faciunt. Talem
8921. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ut cum cognouerimus, quantum hoc cauendum sit, magis ad quenque amandum animo alliciamur. De malo odii. Caput IIII Opus Dei odit, qui hominem odit. quomodo autem potest Deum diligere, qui id quod ab illo factum est ualde bonum non diligit? Porro Deum nolle diligere, qui prior dilexit nos, quid est aliud | nisi reprobos imitari spiritus | et ab eo a quo conditus es, desciscere atque
8922. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] magis ad quenque amandum animo alliciamur. De malo odii. Caput IIII Opus Dei odit, qui hominem odit. quomodo autem potest Deum diligere, qui id quod ab illo factum est ualde bonum non diligit? Porro Deum nolle diligere, qui prior dilexit nos, quid est aliud | nisi reprobos imitari spiritus | et ab eo a quo conditus es, desciscere atque alienari?
8923. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] De malo odii. Caput IIII Opus Dei odit, qui hominem odit. quomodo autem potest Deum diligere, qui id quod ab illo factum est ualde bonum non diligit? Porro Deum nolle diligere, qui prior dilexit nos, quid est aliud | nisi reprobos imitari spiritus | et ab eo a quo conditus es, desciscere atque alienari? Cum ergo is qui homini male optat, conditori eius aduersetur et diabolum sequatur, restat ut
8924. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quod ab illo factum est ualde bonum non diligit? Porro Deum nolle diligere, qui prior dilexit nos, quid est aliud | nisi reprobos imitari spiritus | et ab eo a quo conditus es, desciscere atque alienari? Cum ergo is qui homini male optat, conditori eius aduersetur et diabolum sequatur, restat ut cuius mores sequitur, cum eodem supplicia in inferno patiatur. Falluntur illi qui odium suum excusant dicentes | malos homines Deo quoque inuisos esse, iuxta
8925. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] alienari?
Cum ergo is qui homini male optat,
conditori eius aduersetur et diabolum sequatur,
restat ut cuius mores sequitur,
cum eodem supplicia in inferno patiatur.
Falluntur illi qui odium suum excusant dicentes |
malos homines Deo quoque inuisos esse,
iuxta illud:
8926. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Inter ęquales alteri in alterum nullum ius est | nisi commiserendi, si deliquerit, commonendi ne delinquat, optandi atque orandi, ut post delictum poenitentiam agat | et ueniam consequatur | et sperandę salutis gratiam quam peccando amiserat, emendando recuperet. Cęterum qui odit hominem, tam inique de illo deliberat, ut etiam illud quod recte probe-que agentem uiderit, obloquendo infamet: iniurię patientem timidum uocat, ecclesię limen terentem hypocritam appellat, subditos corripientem iracundum esse criminatur, et quod uirtuti ascribere deberet,
8927. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] infamet: iniurię patientem timidum uocat, ecclesię limen terentem hypocritam appellat, subditos corripientem iracundum esse criminatur, et quod uirtuti ascribere deberet, hoc ad proxima ei uitia trahere nititur. Tales erant illi qui de Ioanne neque edente neque bibente | demonium ei inesse dixerunt. et de Domino edente cum aliis ac bibente: Ecce uorator et potator uini et publicanorum amicus. Qui ergo sic odit
8928. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Tales erant illi qui de Ioanne neque edente neque bibente | demonium ei inesse dixerunt. et de Domino edente cum aliis ac bibente: Ecce uorator et potator uini et publicanorum amicus. Qui ergo sic odit proximum suum, non christianus fidelis, sed infidelis phariseus est. Ipsi quippe pharisei cum uidissent Christum ęgrotos in die sabbati curantem, non est inquiunt hic homo a Deo, qui sabbatum non
8929. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Qui ergo sic odit proximum suum, non christianus fidelis, sed infidelis phariseus est. Ipsi quippe pharisei cum uidissent Christum ęgrotos in die sabbati curantem, non est inquiunt hic homo a Deo, qui sabbatum non custodit. Cum a demonio uexatos eius ope liberari conspexissent dixerunt: In Beelzebub principe demoniorum eiicit demonia . noluerunt dicere: in uirtute Dei, nequis illum ex hoc Deo charum acceptum-que esse existimaret, sed reprobum potius et impium, ut qui
8930. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] qui sabbatum non custodit. Cum a demonio uexatos eius ope liberari conspexissent dixerunt: In Beelzebub principe demoniorum eiicit demonia . noluerunt dicere: in uirtute Dei, nequis illum ex hoc Deo charum acceptum-que esse existimaret, sed reprobum potius et impium, ut qui non Dei auxilium imploret, sed prophanis demonum inuocationibus utatur. Quid multa? Si cui inimicus fueris, torquebit te inuidia, quoties alios aliter de illo sentire cognoueris, et non mendacio
8931. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] atque unum odium in plurima te pręcipitabit uitia, dum morum tuorum iacturam nihili pendis uitę cupiens obesse alienę. Et cum tam immoderate ferri coeperis, ad iurgia usque contumelias-que peruenies, post rixas ne manibus quidem temperabis, in nullo prorsus phariseis cedens, qui tentarunt prius illum quem oderant, capere in sermone, ut captum accusarent | et eadem malicia os eorum qui ipsum in Hierusalem euntem laudibus prosequebantur obstruere uolebant | iubentes, ut tacerent. Deinde etiam edicto statuerant, ut siquis eum confitetur Christum, extra
8932. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] obesse alienę. Et cum tam immoderate ferri coeperis, ad iurgia usque contumelias-que peruenies, post rixas ne manibus quidem temperabis, in nullo prorsus phariseis cedens, qui tentarunt prius illum quem oderant, capere in sermone, ut captum accusarent | et eadem malicia os eorum qui ipsum in Hierusalem euntem laudibus prosequebantur obstruere uolebant | iubentes, ut tacerent. Deinde etiam edicto statuerant, ut siquis eum confitetur Christum, extra synagogam fieret. Postremo cum nullum finem inueniret inuidia, quandiu uiueret ille cui inuidebatur, falsis
8933. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] peccatorem. Neminem sic odisse debes, ut nocere uelis. Proinde ęquales patienter feras, in minores ita animaduertas, ut crimen detestari, illos autem diligere uideare. Ob hoc scelestus plectitur ab illo qui pręsit, ut a scelere desistat | et alii poena eius territi tale aliquid committere uereantur. Quod si dominus seruum etiam puniendo diligere debet, quomodo tibi fas erit | in conseruum tuum debacchari uel sęuire uelle?
8934. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] mali ei optabis.
Cuicunque enim ex odio perniciem concupieris,
eius interemptor es |
dicente Ioanne apostolo |
8935. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] es |
dicente Ioanne apostolo |
8936. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8937. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ad uirtutis uiam conuertatur et uiuat. De pace publica et privata. Caput V Porro ipsius charitatis uinculum pax est. Concorditer uiuant oportet, qui diu inter se amare cupiunt. non incongrue igitur de pace colenda nunc disserendum occurrit. Pax quędam publica est, quędam priuata. Publicam pacem dicimus, cum ab armis foedere intercedente
8938. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Paulus et Barnabas. Hac tu iocunde frui poteris, si omnibus facilem mitem-que se pręstabis, si neminem lędes | et omnibus quantum in te est, prodesse studebis. si iniuriam magis pati quam inferre disces, ut dicere possis: Cum his qui oderunt pacem, eram pacificus. si denique tecum ipsemet pacem habebis, etiam cum aliis habere poteris. (!) Qui enim secum ipse discordat, quomodo cum aliis firmam concordiam tenebit?
8939. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] omnibus quantum in te est, prodesse studebis. si iniuriam magis pati quam inferre disces, ut dicere possis: Cum his qui oderunt pacem, eram pacificus. si denique tecum ipsemet pacem habebis, etiam cum aliis habere poteris. (!) Qui enim secum ipse discordat, quomodo cum aliis firmam concordiam tenebit? Tecum autem pacem habebis, cum repugnantem carnem spiritus imperio subdideris | et concupiscentię motum compuleris obedire rationi. Quod cum feceris, tunc demum
8940. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] | et intra te animi tranquillitate perfrueris | et exterius nemo tibi erit molestus, quia tu nemini eris iratus ad lędendum aut mali aliquid optandum. Charitas tamen aliquando postulat ut irascamur | et irascendo pacem illi quęramus, qui peccando offendit. Siquidem irasci delinquentibus ut corrigantur, nihil est aliud | nisi eas reuocare uelle, ut et Deo cui peccauerunt reconcilientur | et bonis omnibus morum sinceritate concordent. Tunc autem
8941. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sed gladium. ueni enim separare hominem aduersus patrem suum, et filiam aduersus matrem suam, et nurum aduersus socrum suam | et inimici hominis domestici eius. Itaque multo magis proderit gladius, qui putrida membra a sano corpore separet, quam pax quę morbidas partes fouens totum corpus corrumpi patiatur. Denique bonum est bellum illud quo dirimitur mala pax. Bonum est, inquam, cum uno
8942. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Denique bonum est bellum illud quo dirimitur mala pax. Bonum est, inquam, cum uno oculo intrare in regnum cęlorum quam duos oculos habentem mitti in gehennam. Oculus qui scandalizat, quem proiici et abiicere iuberis, est amicus uel consanguineus, qui tibi blanditur, ut sibi in uota rei iniquę assensum prębeas | opemue pręstes. Expedit autem eiusmodi
8943. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Bonum est, inquam, cum uno oculo intrare in regnum cęlorum quam duos oculos habentem mitti in gehennam. Oculus qui scandalizat, quem proiici et abiicere iuberis, est amicus uel consanguineus, qui tibi blanditur, ut sibi in uota rei iniquę assensum prębeas | opemue pręstes. Expedit autem eiusmodi hominis inuidiam potius pati iniusta non concedendo | quam concedendo beniuolentiam amplecti. Omnium quippe hominum paci
8944. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
eorum pacis tunica inconsutilis,
quam a Christo acceperunt,
non diuiditur,
neque scissuras patitur rixarum |
nec tineas inuidię sustinet,
sed Domini pręsidio munita inuiolata illęsa-que perdurat.
tunc felicius et sine fine duratura,
cum de terris transferuntur in cęlum.
ut qui pacifici fuerant,
filii Del fiant et uocentur.
Ad pacem istam capessendam Corinthios hortatur Apostolus dicens:
8945. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uoluntatis. Ob hoc equidem reor ipsum Christum ab Apostolo significatum, cum in fine epistolę ad Romanos dixit: Deus autem pacis sit cum omnibus uobis amen. Deus enim pacis est, qui inter Deum et hominem pacem ponere uenit, qui Iudeos et gentiles inter se dissidentes in una fide copulauit, qui noua ueteribus coniunxit et utraque fecit unum. Christus itaque et Deus pacis | et Dei pax | et pax nostra est. Ex quo satis constat | illos ab eo esse alienatos, ut
8946. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Ob hoc equidem reor ipsum Christum ab Apostolo significatum, cum in fine epistolę ad Romanos dixit: Deus autem pacis sit cum omnibus uobis amen. Deus enim pacis est, qui inter Deum et hominem pacem ponere uenit, qui Iudeos et gentiles inter se dissidentes in una fide copulauit, qui noua ueteribus coniunxit et utraque fecit unum. Christus itaque et Deus pacis | et Dei pax | et pax nostra est. Ex quo satis constat | illos ab eo esse alienatos, ut non gratię sed irę filii sint, qui odio
8947. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] significatum, cum in fine epistolę ad Romanos dixit: Deus autem pacis sit cum omnibus uobis amen. Deus enim pacis est, qui inter Deum et hominem pacem ponere uenit, qui Iudeos et gentiles inter se dissidentes in una fide copulauit, qui noua ueteribus coniunxit et utraque fecit unum. Christus itaque et Deus pacis | et Dei pax | et pax nostra est. Ex quo satis constat | illos ab eo esse alienatos, ut non gratię sed irę filii sint, qui odio habent pacem | et fraternę discordię sunt autores.
8948. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uenit, qui Iudeos et gentiles inter se dissidentes in una fide copulauit, qui noua ueteribus coniunxit et utraque fecit unum. Christus itaque et Deus pacis | et Dei pax | et pax nostra est. Ex quo satis constat | illos ab eo esse alienatos, ut non gratię sed irę filii sint, qui odio habent pacem | et fraternę discordię sunt autores. Ipsum autem salutandi morem a Domino traditum apostolos postea usurpasse scripta eorum testantur. Siquidem epistolas Pauli fere omnes sic incipere et sic desinere manifestum est.
8949. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Nec aliter Ioannes Apocalypsim orditur |
nec Petrus epistolas.
usque adeo iam trita ac peruulgata erat inter Christi discipulos pacis offerendę salutatio.
Quod nostris quoque temporibus obseruari
cernimus |
ab iis qui Christum apostolos-que eius imitantur.
Pręterea in Lege ueteri nomen pacis celeberrimum fuisse apparet,
et res ipsa ante omnia optabilis ac iocunda.
8950. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8951. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Hoc idem Apostolus pręcipit dicens:
8952. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] desyderemus. Ita enim exteriore aduersario pacato ac cessante, facilior cum isto quem assidue intra nos patimur, erit pugna. Quem certe nisi domuerimus, nisi animi in quo ratio est, ditioni subiecerimus, nihil proderit ab illis inimicis qui foris sunt, donata pax, dum ab hoc qui intus est inquietamur. Inimicus autem domesticus noster atque intestinus ipsa carnis concupiscentia est. Pacem agimus quandiu illi
8953. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pacato ac cessante, facilior cum isto quem assidue intra nos patimur, erit pugna. Quem certe nisi domuerimus, nisi animi in quo ratio est, ditioni subiecerimus, nihil proderit ab illis inimicis qui foris sunt, donata pax, dum ab hoc qui intus est inquietamur. Inimicus autem domesticus noster atque intestinus ipsa carnis concupiscentia est. Pacem agimus quandiu illi non ceditur, quandiu repugnatur | neque
8954. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Pacem agimus quandiu illi non ceditur,
quandiu repugnatur |
neque quod caro affectauerit,
hoc fieri spiritus permittit.
Caro post uoluptates abire nititur |
et in uitia semper est prona.
Spiritus uero qui est ratio ipsa ab his abhorret,
ne Deo peccet,
consyderans quam sit grande scelus prauę cupidini morem gerere,
qua Deus offenditur,
et a continentię uirtute recedere qua placatur.
Ob hoc quidem exclamat Propheta et ait:
8955. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] est diuitiis, assequi mereamur. pacem, quę nos Deo conciliat, angelis ęquat, sanctis copulat | et post uictoriam in cęlo coronat. Victoria enim opus est non compositione, ut pacem cum corporis quoque sensibus animus habeat. Qui quidem sensus non nisi superati quiescunt. certare autem nolenti dominantur. Repugnandum est igitur illis | et si fluxa fragilia-que proposuerint, ad ea quę ęterna sunt dirigantur. Visus Si uisus prouocat
8956. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et si cibos ganeacos uina-que preciosa tibi concupiscenda proposuerit, tu illi e contrario recole | Ioannis locustas et mel siluestre et sicerę uini-que abstinentiam | et panes ordeaceos apostolorum, quibus Dominus turbam satiauit in deserto. Obiice et multorum qui in solitudine Christo seruierunt, crudas herbas atque radices | uel siluestrium arborum fructus et frigidę aquę pocula. Tactus Si demum ad turpem tactum libidinosa cogitatio te solicitat, comprime manum, auerte te ab aspectu foeminę, refer ab ea
8957. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quę spiritus sunt confuge.
Quoties et inanis glorię lacesserit appetitio,
responde illi:
8958. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
et in corde meditatur carnificinam.
Saul
Talis pax Saulis fuit erga Dauidem.
cui se pacatum ideo respondebat,
ut occasionem nancisceretur ipsum perimendi.
quod certe perfecisset |
nisi lanceę ictus ab eo, qui petebatur, fuisset euitatus.
Ioab
Talis pax et Ioabi in Amasam, collegam suum, fuit.
erant enim ambo Dauidici exercitus duces.
amice ac familiariter ipsum alloquendo pugione transfixit.
Ismahel
8959. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Ioab
Talis pax et Ioabi in Amasam, collegam suum, fuit.
erant enim ambo Dauidici exercitus duces.
amice ac familiariter ipsum alloquendo pugione transfixit.
Ismahel
8960. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] extitit, qui amicissimum se ostendens ad Godoliam cum decem uirorum comitatu uenit | et cum iisdem conuiuio gratanter fuit exceptus | nulla tamen benignitate amici motus est ne perficeret, quod animo uersabat | inter epulas ipsum primo Godoliam, deinde illos qui in pręsidio erant concidit | oppidum-que occupauit. Eo loci postea octoginta uiros Hierosolymam ad sacrificandum pergentes, ut ad se in Masphat diuerterent rogauit, ueluti pro magno habiturus, si tales hospites habere sibi contigisset. cum autem uenissent, rebus uita-que simul
8961. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nonne pax istorum omni fuit detestabilior bello? omni aperta simultate deterior? Iudas Superata est tamen (ut ad nostra ueniamus) Iudę Scariothi scelere: Dominum suum, qui est omnium Dominus, omnium credentium Redemptor, omnium Saluator, a quo in apostolatum ascitus fuerat, quem sibi pedes lauisse sciebat, cum quo pascha comederat, cuius corpori et sanguini communicauerat, quem tot miracula fecisse iam uiderat, quem iustum, quem pium, quem
8962. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Non fuit ergo ueritus tam prophano animo, tam mente impia ad talem Dominum accedere | et ei osculum pacis offerre, quem tam paruo iam uendiderat. Sed uide huiusce nefandi flagitii terribilem exitum. conscientia pulsatus ueniam desperauit. quam certe si petiisset impetrasset, et qui pro suis crucifixoribus orauit, proditori quoque pepercisset. Ille tamen dolore superatus ipse sibi mortem consciuit, laqueo se suspendens | et infelicem animam ęternę mortis tenebris tradens. Ne igitur uel Iudę
8963. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8964. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Sagitta uulnerans lingua eorum dolum locuta est. in ore suo pacem cum amico suo loquitur, et occulte ponit ei insidias. nunquid super his non uisitabo dicit Dominus, aut in gente huiusmodi non ulciscetur anima mea? Sunt pręterea qui amice admodum ac beneuole loquuntur cum altero, et statim eidem absenti detrahunt. Vbi audit commendant et extollunt. ubi autem non audit carpunt et sugillant, et quem modo laudauerant, rursum dictis petulantibus incessere non uerentur. Istos quoque Dei
8965. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Istos quoque Dei sapientia reprobat in Prouerbiis dicens:
8966. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in Prouerbiis dicens:
8967. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dicens:
8968. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] | aut turpe et inhonestum. Simpliciter sine fraude, sine inductione, sine malicia, sine fuco omnes diligamus tam uerbo quam opere. ut pacem synceram puram ac ueram et cum aliis et nobiscum habeamus | ipsi-que Deo pacis placere possimus, qui de cęlo ueniens pacem attulit terrę, pacem iis qui longe | et pacem iis qui prope, neminem credentem respuens, omnes autem ad pacem inuitans mutuę inter nos dilectionis. ut huius pacis merito, quę in presenti est, illam
8969. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Simpliciter sine fraude, sine inductione, sine malicia, sine fuco omnes diligamus tam uerbo quam opere. ut pacem synceram puram ac ueram et cum aliis et nobiscum habeamus | ipsi-que Deo pacis placere possimus, qui de cęlo ueniens pacem attulit terrę, pacem iis qui longe | et pacem iis qui prope, neminem credentem respuens, omnes autem ad pacem inuitans mutuę inter nos dilectionis. ut huius pacis merito, quę in presenti est, illam perpetuam atque perennem, quę est in futuro,
8970. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sine fuco omnes diligamus tam uerbo quam opere. ut pacem synceram puram ac ueram et cum aliis et nobiscum habeamus | ipsi-que Deo pacis placere possimus, qui de cęlo ueniens pacem attulit terrę, pacem iis qui longe | et pacem iis qui prope, neminem credentem respuens, omnes autem ad pacem inuitans mutuę inter nos dilectionis. ut huius pacis merito, quę in presenti est, illam perpetuam atque perennem, quę est in futuro, consequamur. Si enim in simplicitate fraternę pacis
8971. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tuo. Bonam esse ait iustitiam, bonam misericordiam, sed bonorum omnium quę agimus, finem in Deo constituendum esse docet. Nam cum omne bonum expetibile sit | et quo melius, eo magis expetendum, nihil autem Deo esse potest melius, qui solus cuiusque boni fons et origo est. nihil ergo desyderari, nihil concupisci supra Deum debet. Ille itaque naturę rationi-que repugnat | et diuinę refragatur uoluntati, qui ea quę bene agit, alio quam in Deum dirigit.
8972. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cum omne bonum expetibile sit |
et quo melius,
eo magis expetendum,
nihil autem Deo esse potest melius,
qui solus cuiusque boni fons et origo est.
nihil ergo desyderari,
nihil concupisci supra Deum debet.
Ille itaque naturę rationi-que repugnat |
et diuinę refragatur uoluntati,
qui ea quę bene agit,
alio quam in Deum dirigit.
8973. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] id est, summa et ultra quam nihil habetur expetendum. qua-que adepta beati sumus | et propter quam solam studio incumbitur uirtutum | uitia-que uitantur. Falluntur igitur illi, qui in uirtute hominis beatitudinem collocant, cum beatitudo pręmium sit uirtutis, non uirtus, et qui bona corporis uel fortunę ei adiungunt, cum omnia caduca fragilia-que sint | nec per se bona esse queant. Stabile autem bonum beatitudo est | et perenne et
8974. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quam solam studio incumbitur uirtutum | uitia-que uitantur. Falluntur igitur illi, qui in uirtute hominis beatitudinem collocant, cum beatitudo pręmium sit uirtutis, non uirtus, et qui bona corporis uel fortunę ei adiungunt, cum omnia caduca fragilia-que sint | nec per se bona esse queant. Stabile autem bonum beatitudo est | et perenne et perpetuum. cuius adipiscendi gratia etiam aduersa pati bonum esse dicimus | et prosperis insolescere
8975. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et beneficia,
quę proximis pręstamus,
ab illa quam Deo debemus dilectione proficisci debent.
Ista quidem uirum bonum efficiunt.
quem eundem propter futurę beatitudinis expectationem non incertam
beatum appellamus.
et hoc edocti a Domino qui ait:
8976. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] non incertam
beatum appellamus.
et hoc edocti a Domino qui ait:
8977. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] a Domino qui ait:
8978. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] beati qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur. beati qui esuriunt et sitiunt iustitiam, quoniam ipsi satiabuntur. beati misericordes, quoniam ipsi misericordiam consequentur. beati mundo corde, quoniam ipsi Deum uidebunt. beati pacifici, quoniam filii Dei uocabuntur. beati qui persecutionem patiuntur propter iustitiam, quoniam ipsorum est regnum cęlorum. beati estis cum maledixerint uobis homines | et persecuti uos fuerint | et dixerint omne malum aduersum uos mentientes propter me. gaudete et exultate, quoniam merces uestra copiosa
8979. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] fornicatio, immunditia, impudicicia, luxuria, idolorum seruitus, ueneficia, inimicicię, contentiones, emulationes, irę, rixę, dissensiones, sectę, inuidię, homicidia, ebrietates, comessationes | et his similia. quę prędico uobis sicut prędixi, quoniam qui talia agunt, regnum Dei non consequentur. Ista detestare, et his quę sequuntur, gnauiter te accinge: Fructus autem spiritus ait | est charitas, gaudium, pax, patientia,
8980. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] 118 In uia testimoniorum tuorum delectatus sum | sicut in omnibus diuitiis . Non te pigeat diuinas legere Scripturas, audire, discere | et cum didiceris, alios docere | et quod doces ipse facere. Qui enim docuerit et fecerit sic, magnus uocabitur in regno cęlorum. Diuinorum scientia omnium quidem scientiarum pręstantissima est. percepisse tamen illam nihil proderit, nisi
8981. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] enim scriptum:
Opera illorum sequuntur illos.
et in Euangelio non ociosis sed operariis datur denarius.
Vnde Apostolus:
8982. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Opera illorum sequuntur illos.
et in Euangelio non ociosis sed operariis datur denarius.
Vnde Apostolus:
8983. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Et cum tam immensa tam-que inęstimabilis merces iustis ac uirtute
pręditis uiris proposita sit,
plurimi semper haberi debet uirtus.
8984. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] omnia prius aduersa perpeti malle quam Dei mandatum preuaricari. hoc erit calicem bibere pro Christo, quem prior pro nobis bibit Christus. Qui tamen hoc fecerit, nequaquam in eo quod pro Christo sustinet, se gratiam retulisse putet, sed benefiicii plus accepisse. Idem enim ille qui pro nobis pati uoluit, ut nos pro sui nominis gloria sustinere possimus pręstat. Faciamus quidem satis cum
8985. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pro Christo, quem prior pro nobis bibit Christus. Qui tamen hoc fecerit, nequaquam in eo quod pro Christo sustinet, se gratiam retulisse putet, sed benefiicii plus accepisse. Idem enim ille qui pro nobis pati uoluit, ut nos pro sui nominis gloria sustinere possimus pręstat. Faciamus quidem satis cum obedimus. nulla tamen apud illum imperandi est causa, nisi ut remuneret obedientes.
8986. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ualeamus, eius muneris sit, cuius benignitatis est perficientibus promissa tribuere. Quicquid igitur a nobis exigit Dominus, nihil ex eo ipsi accedit cum pręstatur, sed nobis duntaxat prodest, qui pro modico bono quod pręstamus, bonum illud quod omnem superat taxationem, ab ipso recipimus. Quanto igitur benignior atque indulgentior Dominus, tanto nos ei promptius perfectius-que seruiamus.
8987. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] deficere contingit. et quemadmodum peccatores per poenitentiam sanctificantur, ita sancti per fragilitatem peccant atque delinquunt. (!) Sanctorum tamen siue iustorum nomen non amittunt illi, qui dum se peccasse dolent cito corriguntur. Peccauit Moyses, peccauit Aaron, peccauit Dauid, peccauit Petrus, peccauerunt omnes reliqui discipuli, cum tempore Dominicę mortis a fide defecissent. Iudas
8988. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Estote perfecti sicut et Pater uester cęlestis perfectus est. non dixit: quantum ille perfectus est, quod impossibile quidem erat, sed sicut ille, ut pro uiribus enitamur ei similes esse in omni bonitate et iustitia et uirtute, qui ad similitudinem et imaginem suam nos creauit. Tunc autem plene perfecti et consummati erimus, cum ablata omni mortalitatis molestia in ipso uiuere incipiemus. Nunc enim uidemus in ęnigmate
8989. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ad sinistram declinemus,
quoniam extrema uitiosa sunt,
in medio autem est uirtus.
8990. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] est,
arrogantia dissipet.
Ad exemplum aliorum uirtus tua sit exposita semper,
non ad iactantiam neque ostentationem.
ut tua iustitia (sicut pręcipit Dominus) in occulto sit conscientię
tuę,
et tamen ad laudem largitori uirtutum, Deo, pręstandum,
qui te uiderint concitentur.
8991. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8992. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] saluentur. Caue etiam nequando inuideas melioribus. qui enim bonis inuidet, diuinę benignitati calumniam facit, cum omnis hominum bonitas ex Deo sit. Gaudeamus igitur bono alieno ęque ac nostro | et in aliis, sicut etiam in nobis Dei beneficia laudemus. Illum uero qui uirtutibus nos antecellit, et diligamus corde | et opere imitemur | neque in quo ipse profecit, sed in quo nos defecimus doleamus. Si autem contigerit | nosipsos ab aliis pati inuidiam, huiusce rei causam discussa animi nostri conscientia | inquiramus. et si hoc nostra culpa
8993. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] feramus. Vsu enim uenire solet, ut malis odio boni sint, arrogantibus mites, casti incontinentibus, impiis religiosi. Veruntamen si Deo placuerimus, nihil nobis nocere poterunt hominum iniustę persecutiones. Quin immo beati sunt qui persecutiones tolerant propter iustitiam. Abel. Ioseph Abel a fratre ob inuidiam occiditur. et idem liuor in Iosephum innocentem fratres compulit sęuire. Dauid. Prophetę. Iob
8994. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] In omni autem colenda conseruanda-que uirtute | non philosophorum opinionibus niti debes, sed sanctarum autoritati inhęrere Scripturarum. Qua confirmatus intelliges contra Stoicorum sententiam | posse alium alia uirtute magis excellere | neque necesse esse, ut qui unam habuerit | eum habere omnes. Abel. Enoch. Noe. Abraham. / Isaac. Iacob. Ioseph. Moyse. Iosue. Iob. Dauid. Salomon. prophetę. In Abel ante omnia quę in illo erant, laudatur simplicitas, in Enoch
8995. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] alium minus proficere nouimus, alium alio meliorem, sanctiorem, iustiorem | perfectiorem-que esse. et stellam a stella differre in claritate | atque inter beatos etiam diuersitatem esse meritorum. Gradus igitur perfectionis sunt, ut qui in infimo uersantur non desperent de medio, et qui medium attingunt non diffidant de summo | quem si apprehendere nequiuerunt, locum tamen suum non deserant, et eo innocentię statu quem acceperunt contenti Deo gratias agant | multum-que se profecisse arbitrentur, si retrorsum non
8996. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sanctiorem, iustiorem | perfectiorem-que esse. et stellam a stella differre in claritate | atque inter beatos etiam diuersitatem esse meritorum. Gradus igitur perfectionis sunt, ut qui in infimo uersantur non desperent de medio, et qui medium attingunt non diffidant de summo | quem si apprehendere nequiuerunt, locum tamen suum non deserant, et eo innocentię statu quem acceperunt contenti Deo gratias agant | multum-que se profecisse arbitrentur, si retrorsum non cesserint.
8997. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pręstabimus. Veruntamen si cuncta quę memorata sunt, Deo donante pręstiterimus | omnes-que bonitatis ac sanctimonię numeros impleuerimus, fragilitatis humanę memores semper simus. dicente Apostolo: Qui stat uideat ne cadat. Non enim propriis uiribus confidendum, sed omnis bene agendi bene-que perseuerandi fiducia in Deo sita sit, sine quo ne cogitare quidem quod bonum est, nostra ualet imbecillitas. Animum autem ita
8998. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
diuina in plebem ira placata est.
Illo iubente orauit Aaron,
et incendium quo populus inuoluebatur cessauit.
8999. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Reg. q. XIII
Ferream securim in fluuium delapsam enatare in ligni modum compulit.
Ab inimicorum obsidione non uirium sed precum uirtute se expediuit.
ac ne in morte quidem miraculis caruit.
mortuus mortuum hominem tactu solo suscitauit,
et qui iam in corpore non uiuebat,
alterum uiuificare meruit.
Quid multa?
Diuini homines adhuc in terra degentes cęlo imperant.
9000. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] itaque et reges sunt |
et plus quam reges,
dii uidelicet,
quorum deorum tu Deus es.
de his quippe apostolus ait:
9001. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] elucet gloria tua,
quam et moribus ostendunt |
et sermonibus declarant,
modo cęli,
modo nubes,
modo stellę in Scripturis nominantur.
De illis nanque dictum intelligimus:
Apostolus ait:
dicere potest:
ac sublimatur,
ut sustentaculum Ecclesię esse uideri possit,
de qua dictum est :
His in Euangelio ait:
Recedite a me, operarii iniquitatis |
nescio uos.
de iustis autem in psalmo est dictum:
etiam filii Dei effici merentur et domus in qua habitet Deus.
Quod filii Dei fiant,
Ioannes in epistola testatur dicens:
Si scitis quoniam iustus est Deus,
scitote quoniam et omnis,
qui facit iustitiam ex ipso natus est.
Idem in Euangelio:
Domini in gentibus,
et ipse in Domino permanens.
Cęteri etiam apostoli apostolici-que uiri uasa electa fuere,
uasa magnę domus,
alii quidem aurea alii uero argentea.
Ad quos propheta:
etiam apostoli apostolici-que uiri uasa electa fuere,
uasa magnę domus,
alii quidem aurea alii uero argentea.
Ad quos propheta:
collocati cum ipso ad
cęleste regnum transmigrabunt.
ipso Christo Domino dicente:
Domini super caput iusti.
Quam rem latius quidem explicat psalmista dicens:
quis stabit in loco sancto eius?
et respondet:
Innocens manibus et mundo corde,
id est,
qui nec actionis improbę |
nec cogitationis malignę uitio fuerit pollutus.
deinde sequitur:
Qui non accepit in uano animam suam |
nec iurauit in dolo proximo suo,
hoc est,
qui post uanitates et insanias huius mundi non abiit |
nec quenquam uerbis ad fraudem compositis decipere est conatus .
Nemo igitur suis meritis arroget,
quod diuinę est liberalitatis,
ne elatione amittat,
quod in humilitate sperauit.
Iustus quia in omnibus se submittit,
a Domino sublimatur,
iuxta illud Ecclesiastici:
sperauit.
Iustus quia in omnibus se submittit,
a Domino sublimatur,
iuxta illud Ecclesiastici:
Non solum autem se submittit qui iustus est,
sed etiam omni proficit probitate uitia-que deuitat.
Sic enim in Esaia legitur:
qui iustus est,
sed etiam omni proficit probitate uitia-que deuitat.
Sic enim in Esaia legitur:
uitia-que deuitat.
Sic enim in Esaia legitur:
ambulat in iustitiis et loquitur ueritatem,
qui proiicit auaritiam ex calumnia |
et excutit manus suas ab omni munere,
qui obturat aures suas ne audiat sanguinem,
et claudit oculos suos ne uideat malum,
iste habitat in excelsis.
Igitur qui in his non ambulat,
non est iustus,
et qui non est iustus,
habitare in excelsis non poterit.
Iustum autem per eundem prophetam consolatur Dominus |
et promissis remunerationis allicit dicens:
proiicit auaritiam ex calumnia |
et excutit manus suas ab omni munere,
qui obturat aures suas ne audiat sanguinem,
et claudit oculos suos ne uideat malum,
iste habitat in excelsis.
Igitur qui in his non ambulat,
non est iustus,
et qui non est iustus,
habitare in excelsis non poterit.
Iustum autem per eundem prophetam consolatur Dominus |
et promissis remunerationis allicit dicens:
remuneratio quid est aliud,
nisi ęterna beatitudo?
uisione,
et animę beatificatę decor redundabit in corpore immortali atque
incorruptibili.
dicente Saluatore:
epistula prima I
uulnus tunc obductum uidetur,
cum auarus adeptus est quod concupierat.
Cęterum quia nec adepto satiatur,
nondum sanatum uulnus cicatrix inęqualis ac discolor ostendit.
Et quoniam ille nulla copia contentus in superfluis parandis
cumulandis-que laborat semper,
pilos habere dicitur qui sunt superflua corporis.
cicatrix autem alba delectationem in acquirendo indicat,
ruffa ardorem in concupiscendo.
Fornicatio
Quartum leprę genus dicitur |
caro et cutis igne adusta et sanata,
sed et ipsa cicatricem habens albam
facti fuerimus et iam nec
lingua suum implere officium ualuerit,
capitis ac barbę lepra erit.
Non capitis et barbę Aaron,
in quibus est benedictionis diuine unguentum,
sed capitis et barbę eorum quibus manna fastidio est |
et Aegyptię carnes uoluptati.
Capillus autem flauus,
qui meretricibus conuenit,
gulosorum impudentiam designat.
quorum temeritati nihil obstat,
quin semper obscoenum ac turpe aliquid dicant aut faciant.
Tunc uero extenuatur capillus,
cum bona animi per luxuriam consumuntur.
Locus autem leprę ubique humilior prędicatur,
quia in ea
reputabitur.
Demus hanc (si libet) quod reliquum est,
iracundię uitio.
Cum enim nulla animi passio ita hominem infatuat atque dementat ut
iracundia,
merito lepra ista non hominis est,
sed vestis.
hoc est eius qui nihil in se hominis habet pręter figuram.
qui-que uestimentum hominis dici potius debet quam homo.
Qui cito irascitur,
leuis est ut linum,
qui cito placatur,
mollis ut lana.
qui immaniter furit,
uestis ex pelle ferina est.
Homo enim cum in honore esset,
non intellexit |
reliquum est,
iracundię uitio.
Cum enim nulla animi passio ita hominem infatuat atque dementat ut
iracundia,
merito lepra ista non hominis est,
sed vestis.
hoc est eius qui nihil in se hominis habet pręter figuram.
qui-que uestimentum hominis dici potius debet quam homo.
Qui cito irascitur,
leuis est ut linum,
qui cito placatur,
mollis ut lana.
qui immaniter furit,
uestis ex pelle ferina est.
Homo enim cum in honore esset,
non intellexit |
comparatus est iumentis insipientibus et similis
passio ita hominem infatuat atque dementat ut
iracundia,
merito lepra ista non hominis est,
sed vestis.
hoc est eius qui nihil in se hominis habet pręter figuram.
qui-que uestimentum hominis dici potius debet quam homo.
Qui cito irascitur,
leuis est ut linum,
qui cito placatur,
mollis ut lana.
qui immaniter furit,
uestis ex pelle ferina est.
Homo enim cum in honore esset,
non intellexit |
comparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis.
Lepra hęc in stamine est et
ut
iracundia,
merito lepra ista non hominis est,
sed vestis.
hoc est eius qui nihil in se hominis habet pręter figuram.
qui-que uestimentum hominis dici potius debet quam homo.
Qui cito irascitur,
leuis est ut linum,
qui cito placatur,
mollis ut lana.
qui immaniter furit,
uestis ex pelle ferina est.
Homo enim cum in honore esset,
non intellexit |
comparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis.
Lepra hęc in stamine est et subtegmine.
quia iracundus et intus furore ęstuat
non hominis est,
sed vestis.
hoc est eius qui nihil in se hominis habet pręter figuram.
qui-que uestimentum hominis dici potius debet quam homo.
Qui cito irascitur,
leuis est ut linum,
qui cito placatur,
mollis ut lana.
qui immaniter furit,
uestis ex pelle ferina est.
Homo enim cum in honore esset,
non intellexit |
comparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis.
Lepra hęc in stamine est et subtegmine.
quia iracundus et intus furore ęstuat |
et foris petulanti ore rixatur.
cum credens Christo sponso iuncta esset.
qua ratione igitur lepra candida est uel ruffa?
Sed quia uel tegimus peccata uel ostentamus,
ideo arbitror lepram candidam hypocritarum sepulchris similium dealbatis.
Color ruffus
Ruffam uero lepram illos habere,
qui manifesto et sub multorum conspectu erubescenda committere non uerentur.
Denique Saluatori qui peccata nostra tulit, dicitur:
Quare rubrum est indumentum tuum?
Pręterea fit plerunque ut cum in peccato deprehendimur,
ora inficiat rubor,
dum accusari
quia uel tegimus peccata uel ostentamus,
ideo arbitror lepram candidam hypocritarum sepulchris similium dealbatis.
Color ruffus
Ruffam uero lepram illos habere,
qui manifesto et sub multorum conspectu erubescenda committere non uerentur.
Denique Saluatori qui peccata nostra tulit, dicitur:
Quare rubrum est indumentum tuum?
Pręterea fit plerunque ut cum in peccato deprehendimur,
ora inficiat rubor,
dum accusari magis quam peccare pudet.
Quare locus leprę humilior
Quare etiam
dum accusari magis quam peccare pudet.
Quare locus leprę humilior
Quare etiam locus leprę humilior est quam cętera quę sana sunt?
quia peccatum ad terram animam premit |
humi-que allidit |
undę et labi, atque cedere dicitur qui peccat,
stare uero et rectus esse qui non peccat.
humilem itaque leprę locum grauitas peccati facit atque pondus.
de quo Dauid lamentabatur dicens:
magis quam peccare pudet.
Quare locus leprę humilior
Quare etiam locus leprę humilior est quam cętera quę sana sunt?
quia peccatum ad terram animam premit |
humi-que allidit |
undę et labi, atque cedere dicitur qui peccat,
stare uero et rectus esse qui non peccat.
humilem itaque leprę locum grauitas peccati facit atque pondus.
de quo Dauid lamentabatur dicens:
quam disseminatum est Euangelium |
nec ante lepra hęc iussa est obseruari caueri-que |
quam filii Israhel Terram ingressi fuerunt promissionis.
Porro si cui nostra leprarum expositio duriuscula fortasse uidebitur et extorta,
sequatur alios,
qui in ipsis enodandis magis sibi placuerint,
dummodo sciat omnes in hoc conuenire,
ut lepram peccatum esse asserant.
Ergo huiusce morbi ui foeditate-que perspecta |
cogitet quanta peccati,
quod ei comparatur,
deformitas,
qualis pernicies
non errore deceptus,
sed inuidię stimulis actus,
ut Dei laudem sua procacitate obscuret.
XIII
nostrę inuidet,
et quę per Spiritum Sanctum facta sunt,
impie ad diaboli potestatem refert,
huius culpa irremissibilis esse decernitur.
Non quia poenitentibus aliquid non remittatur,
sed quod sic peccanti ad poenitentiam conuertendi se facultas
denegatur,
ueluti indigno Dei gratia qui sciens ac prudens Deo ausus sit
aduersari |
et iam cognitam sibi ueritatem linguę
petulantia polluere |
tanto-que se sacrilegio sponte astringi.
Illos quoque in inferno magis plectendos credimus,
qui credentes |
euangelicis-que instructi doctrinis
se facultas
denegatur,
ueluti indigno Dei gratia qui sciens ac prudens Deo ausus sit
aduersari |
et iam cognitam sibi ueritatem linguę
petulantia polluere |
tanto-que se sacrilegio sponte astringi.
Illos quoque in inferno magis plectendos credimus,
qui credentes |
euangelicis-que instructi doctrinis delinquunt |
quam qui mandatorum Dei ignari peccant.
quod testatur Saluator dicens:
Seruus qui scit uoluntatem domini et
non fecit,
uapulabit multis.
qui autem
prudens Deo ausus sit
aduersari |
et iam cognitam sibi ueritatem linguę
petulantia polluere |
tanto-que se sacrilegio sponte astringi.
Illos quoque in inferno magis plectendos credimus,
qui credentes |
euangelicis-que instructi doctrinis delinquunt |
quam qui mandatorum Dei ignari peccant.
quod testatur Saluator dicens:
Seruus qui scit uoluntatem domini et
non fecit,
uapulabit multis.
qui autem ignorauit et non fecit,
uapulabit paucis.
|
tanto-que se sacrilegio sponte astringi.
Illos quoque in inferno magis plectendos credimus,
qui credentes |
euangelicis-que instructi doctrinis delinquunt |
quam qui mandatorum Dei ignari peccant.
quod testatur Saluator dicens:
Seruus qui scit uoluntatem domini et
non fecit,
uapulabit multis.
qui autem ignorauit et non fecit,
uapulabit paucis.
Quis pręterea negauerit maius esse peccatum eorum qui sub Euangelio
sunt |
quam qui olim sub lege
credimus,
qui credentes |
euangelicis-que instructi doctrinis delinquunt |
quam qui mandatorum Dei ignari peccant.
quod testatur Saluator dicens:
Seruus qui scit uoluntatem domini et
non fecit,
uapulabit multis.
qui autem ignorauit et non fecit,
uapulabit paucis.
Quis pręterea negauerit maius esse peccatum eorum qui sub Euangelio
sunt |
quam qui olim sub lege erant?
Quis enim nescit |
eum magis teneri |
qui iam accepit beneficium |
Seruus qui scit uoluntatem domini et
non fecit,
uapulabit multis.
qui autem ignorauit et non fecit,
uapulabit paucis.
Quis pręterea negauerit maius esse peccatum eorum qui sub Euangelio
sunt |
quam qui olim sub lege erant?
Quis enim nescit |
eum magis teneri |
qui iam accepit beneficium |
quam qui promissum adhuc expectant?
Illud autem quod ab Israhelitis multo tempore
fuit
Seruus qui scit uoluntatem domini et
non fecit,
uapulabit multis.
qui autem ignorauit et non fecit,
uapulabit paucis.
Quis pręterea negauerit maius esse peccatum eorum qui sub Euangelio
sunt |
quam qui olim sub lege erant?
Quis enim nescit |
eum magis teneri |
qui iam accepit beneficium |
quam qui promissum adhuc expectant?
Illud autem quod ab Israhelitis multo tempore
fuit speratum,
nobis in aduentu Christi
non fecit,
uapulabit multis.
qui autem ignorauit et non fecit,
uapulabit paucis.
Quis pręterea negauerit maius esse peccatum eorum qui sub Euangelio
sunt |
quam qui olim sub lege erant?
Quis enim nescit |
eum magis teneri |
qui iam accepit beneficium |
quam qui promissum adhuc expectant?
Illud autem quod ab Israhelitis multo tempore
fuit speratum,
nobis in aduentu Christi est persolutum.
Tanto igitur plus ingratitudinis committimus
paucis.
Quis pręterea negauerit maius esse peccatum eorum qui sub Euangelio
sunt |
quam qui olim sub lege erant?
Quis enim nescit |
eum magis teneri |
qui iam accepit beneficium |
quam qui promissum adhuc expectant?
Illud autem quod ab Israhelitis multo tempore
fuit speratum,
nobis in aduentu Christi est persolutum.
Tanto igitur plus ingratitudinis committimus mandatis Domini non
obtemperando,
quanto plus accepimus gratię.
magis timeat interimere hominem quam lędere.
Nosse insuper debemus,
ut supra est dictum,
siue leue |
siue graue peccatum fuerit,
si minutorum mensuram pręterierit,
poenę ignis ęterni esse obnoxium |
et inferni supplicia grauitate distare non tempore.
quoniam exilii eorum omnium qui illuc relegantur,
finis est nullus.
Restat nunc ut de mortifero crimine in communi loquendo,
quę peccantem incommoda sequantur perscrutemur.
ut magis pateat |
eiusmodi peccatum quam fugiendum atque uitandum sit,
cum perspexerimus,
atque uitandum sit,
cum perspexerimus,
quot illud qualia-que mala sequantur.
Quae mala peccato accedant.
Caput XVI
Bonus Deus bonorum autor, non malorum est.
Cum ergo ille qui cuncta fecit ualde bona,
hominem quoque bonum fecerit,
quis eum ex bono malum reddidit |
nisi uoluntas mala de libero procedens arbitrio?
Itaque idem ipse,
qui ex Deo bonus erat,
ex se factus est malus.
Integrum illi fuit |
naturam bonam,
sicut a Deo
Bonus Deus bonorum autor, non malorum est.
Cum ergo ille qui cuncta fecit ualde bona,
hominem quoque bonum fecerit,
quis eum ex bono malum reddidit |
nisi uoluntas mala de libero procedens arbitrio?
Itaque idem ipse,
qui ex Deo bonus erat,
ex se factus est malus.
Integrum illi fuit |
naturam bonam,
sicut a Deo acceperat,
ita et conseruare,
sed noluit |
neque curauit.
Voluntate igitur non natura mali efficimur,
cum peccamus.
Et quia peccando naturam ipsam lędimus,
naturę quoque
Scripturarum firmata erunt.
Peccati igitur ea prima malignitas est |
inutilem facere hominem |
et neque sibi neque aliis recte consulentem.
dicitur enim in Ecclesiastico:
quoniam non supra petram ędificat,
sed super harenam,
et arundo est uento agitata.
Hoc psalmistę crede dicenti:
nos expertes esse,
hortatur et ait:
Quin etiam imperio pręstare,
diuitiis opibus-que pollere quid iuuat,
si quicunque mortalium peccat,
miser esse probatur?
Maiore enim sui parte,
hoc est animo miser est.
tametsi uulgi opinione,
qui nihil nisi corporis fortunę-que bona
mirari didicit,
felicissimus feratur.
In Apocalypsi angelus, id est, antistes Laodicię ecclesię gloriatur,
quod sit diues et locupletatus et nullius egens |
et tamen dicitur ei:
|
et matrimonio prętulerat concubinatum?
ut-que illo liberius uteretur,
iustitię cultorem,
cui talia displicebant,
necandum curauit.
Non ab re igitur Scriptura ait:
concubinatum?
ut-que illo liberius uteretur,
iustitię cultorem,
cui talia displicebant,
necandum curauit.
Non ab re igitur Scriptura ait:
Non ab re igitur Scriptura ait:
die peccauerit.
Etiamsi dixero iusto inquit quia uita uiuet,
et confisus in iustitia sua fecerit iniquitatem,
omnes iustitię eius obliuioni tradentur,
et in iniquitate sua quam operatus est,
in ipsa morietur.
Nec pręterita igitur nec pręsentia benefacta proderunt ei,
qui uel semel aliquid morte dignum commiserit.
Quid ad hęc?
Peccatum sapientię donum corrumpit |
et eum qui ante sapiens erat desipere compellit.
Tales erant de quibus in Hieremia conquęritur Dominus et ait:
iniquitate sua quam operatus est,
in ipsa morietur.
Nec pręterita igitur nec pręsentia benefacta proderunt ei,
qui uel semel aliquid morte dignum commiserit.
Quid ad hęc?
Peccatum sapientię donum corrumpit |
et eum qui ante sapiens erat desipere compellit.
Tales erant de quibus in Hieremia conquęritur Dominus et ait:
et uecordes;
sapientes sunt ut faciant mala,
bene autem facere nescierunt.
Versuti quippe et callidi homines,
cum aliquid dolose fecerint,
sapere sibi uidentur.
sed mundi huius sapientia stulticia est apud Deum.
Vere autem sapiens est,
qui innocentiam seruat,
ut ei placeat,
a quo ut saperet accepit.
Ex omnibus tamen malis quę in se habet peccatum,
hoc teterrimum est,
quod nos a Deo separet,
et qui per gratiam adoptionis filii Dei sumus,
per peccatum efficimur serui
mundi huius sapientia stulticia est apud Deum.
Vere autem sapiens est,
qui innocentiam seruat,
ut ei placeat,
a quo ut saperet accepit.
Ex omnibus tamen malis quę in se habet peccatum,
hoc teterrimum est,
quod nos a Deo separet,
et qui per gratiam adoptionis filii Dei sumus,
per peccatum efficimur serui diaboli.
Quod a Deo separetur qui peccat,
audi Ioannem apostolum dicentem:
Ex omnibus tamen malis quę in se habet peccatum,
hoc teterrimum est,
quod nos a Deo separet,
et qui per gratiam adoptionis filii Dei sumus,
per peccatum efficimur serui diaboli.
Quod a Deo separetur qui peccat,
audi Ioannem apostolum dicentem:
non facimus.
Idem innuunt Prophetę uerba in psalmo ad Deum dicentis:
faciem eius a uobis ne exaudiret.
Quę enim communicatio lucis ad tenebras (ut Apostolus inquit) quę societas Christi cum Belial?
Cum autem a Deo quis recedit,
continuo fit diaboli seruus.
ad tenebras (ut Apostolus inquit) quę societas Christi cum Belial?
Cum autem a Deo quis recedit,
continuo fit diaboli seruus.
iactarent Deum habere patrem audiunt:
ut homo a Deo factus,
ad imaginem Dei creatus |
ei-que in filium adoptatus nequissimi demonis mancipetur seruituti |
ipsum-que habeat patrem,
tanta cura diligentia-que adhiberi debet,
ut crimen quod huiusce mali causa existit,
caueatur ac uitetur.
Illis enim qui hoc contempserint |
et post peccatum ad poenitentię remedia non recurrerint,
nihil reliquum erit,
nisi ut ad suplicia nunquam finienda damnentur |
audiant-que omnium terribilium maxime expauescendam Iudicis uocem dicentis:
Ite, maledicti, in ignem ęternum,
qui paratus est diabolo
Illis enim qui hoc contempserint |
et post peccatum ad poenitentię remedia non recurrerint,
nihil reliquum erit,
nisi ut ad suplicia nunquam finienda damnentur |
audiant-que omnium terribilium maxime expauescendam Iudicis uocem dicentis:
Ite, maledicti, in ignem ęternum,
qui paratus est diabolo et angelis eius!
hęc ergo ultima peccati pernicies est,
quod hominem ab hęreditate cęlestium bonorum exclusum ad ima poenarum loca ęterno relegat exilio.
Caput XVII
Quę sunt autem uel qualia crimina,
quibus grauati homines in profundum inferni demergantur,
psalmista explicat ad Deum dicens:
in profundum inferni demergantur,
psalmista explicat ad Deum dicens:
idolorum seruitus,
ueneficia,
inimicicię,
contentiones,
emulationes,
irę,
rixę,
dissolutiones,
hęreses,
inuidię,
ebrietates,
comessationes,
et his similia,
quę prędico uobis sicut prędixi,
quoniam qui hęc agunt,
regnum Dei non possidebunt .
Idem alibi repetens ait:
neque rapaces,
regnum Dei possidebunt .
Hinc sane in Apocalypsi talibus flagitiis pollutos angelus Domini a sancta ciuitate propellendo clamat:
canes et uenefici et impudici et homicidę et idolis
seruientes,
et omnis qui amat et facit mendacium .
Hi et conscientię stimulis incessanter agitabuntur |
et poenis exterius illatis affligentur,
dicente Domino:
non tam prospicere sibi se perimendo |
quam Domino obedire uoluisse.
Alioquin nulli licere credimus,
quicquid futurum timetur,
sibimetipsi uitam erripere,
ne illum offendat,
cuius lex est:
Non occides.
Proteruus est seruus,
qui domino depositum reddit,
antequam poscatur.
Vnde tanta peccantium multitudo.
Caput XVIII
Porro cum tot talia-que sint,
quę nos ne peccemus deterrent,
causę est,
quod peccantium multo maior numerus quam non peccantium existat?
multo-que copiosior turba sit |
mundo seruientium |
quam mundi Domino |
et cęli terrę-que Conditori?
ita ut cum Propheta cogamur exclamare:
et illa quę libidinem incitent:
obscoeni cantus,
molles musicorum soni,
uirorum cum mulierculis lasciuientia tripudia |
alia-que huiusmodi plura.
Ipsa deinde dignitatum honorum-que appetitio genitrix est inuidię,
nutrix superbię,
amatrix inanis glorię.
Is enim qui uideri publico aliquo officio dignus concupiscit,
aliis detrahit,
ut se efferat,
aliorum facta deprimit ut sua extollat,
adulatoribus fauet |
et uix ullo uitio abstinet,
dum in his etiam quę perperam agit,
se laudari cognoscit.
Postremo cumulandarum opum auiditas quot scateat
nullum prorsus flagitium,
in quo aliquid speratur lucri,
deuitat auaritia.
dicente Apostolo:
Vt uoluptates fugias,
memor esto sapientissimi Salomonis sententię dicentis:
uoluptas facile contemnetur,
si ęterna cogitabimus.
Vt autem et terrenarum dignitatum ambitio in te non habeat locum,
recordare quod ob hoc ipsum phariseos damnauerit Dominus noster dicens:
recordare quod ob hoc ipsum phariseos damnauerit Dominus noster dicens:
Apostoli pręceptum ad mentem reuoca:
animę uero suę detrimentum patiatur?
et:
ad regnum cęlorum.
et:
Ille quoque diues menti tuę succurrat,
quem uestiebat purpura,
quem quotidie delicata saginabant conuiuia:
nudus in inferno sepelitur,
et in igne ardens gutta aquę indiget,
qua linguam refrigeret.
Si talis est pręsentium diuitiarum fructus,
nonne stultissimus est,
qui eas concupiscit?
et non potius ad diuitias nunquam perituras aspirat?
Beati enim pauperes spiritu,
quoniam ipsorum est regnum cęlorum.
Qui ergo tria hęc quę proposuimus caruit ,
ille arbor bona bonos
qua linguam refrigeret.
Si talis est pręsentium diuitiarum fructus,
nonne stultissimus est,
qui eas concupiscit?
et non potius ad diuitias nunquam perituras aspirat?
Beati enim pauperes spiritu,
quoniam ipsorum est regnum cęlorum.
Qui ergo tria hęc quę proposuimus caruit ,
ille arbor bona bonos germinans fructus erit,
mala autem malos proferens fructus esse desinet.
Ab omni malarum passionum iniuria tuti erimus,
si quoties oppugnamur,
ad arma institutionis diuinę sanctorum-que exemplorum protinus recurremus.
Tunc nempe Iesu duce quinque illi reges, id est, quinque corporis
sensus,
qui nobis imperando regnabant,
ad speluncam conscientię nostre compulsos mori sibi cogemus,
ut iam uiuere Deo discant obedire-que spiritui,
serui eius facti,
cuius antea domini fuerant.
Tunc in Euangelio quinque talenta nobis a Domino credita alia quinque
superlucrabuntur,
duplicato
accensis-que lampadibus charitatis,
occurrentes cęlesti sponso intrabunt cum eo ad nuptias ęternę celebritatis.
Tunc denique dicetur nobis:
uoluptatum usu ad ęternas transire delicias |
quam tota uita per omnes uoluptatum illecebras deducta suppliciis mancipari sempiternis.
Vt ergo regni potius heres quam poenę reus inueniaris,
imitare sanctissimi Iob continentiam,
qui ait:
Libidinis enim incitamenta sunt.
et in quibus cęde humana grassatur,
ne sęuitię impietati-que assuescas,
cum proximi tui cruore oculos satiaueris.
Ab his auersus prophetam audi dicentem:
sit,
per ieiunia,
per uigilias,
per scribendi,
legendi,
orandi |
alios-que adhortandi fatigationes.
Operariis quippe impigris ac solicitis opus est patrifamilias in uinea
sua excolenda,
non ociosis et oscitantibus |
et qui fructum capere negligunt,
dum florum foliorum-que luxuria delectentur.
Quę ergo spiritui conducunt,
illa audias.
quę autem carni blandiuntur,
ueluti mortifera non admittas.
Quę ergo spiritui conducunt,
illa audias.
quę autem carni blandiuntur,
ueluti mortifera non admittas.
Porro ut ex Deo te esse testeris,
uerba Dei audi.
Illis qui hoc contemnunt, dicitur:
mysterio est dictum:
quem diligit.
Sunt tamen nonnulli usque adeo peruersi,
ut ne exteriorem quidem corporis aurem pręceptis diuinis prębere
uolunt ,
sed seculi uanitatibus dediti |
et temporalibus immersi negociis |
ita uiuunt,
quasi qui post pręsentem uitam nihil futurum expectent.
Hi si qua tandem sęuientis fortunę molestia compulsi Deo supplicant non exaudiuntur.
Neque enim liberari de peccato,
sed de calamitate desyderant.
sęuientis fortunę molestia compulsi Deo supplicant non exaudiuntur.
Neque enim liberari de peccato,
sed de calamitate desyderant.
Ait ergo Scriptura:
non possunt.
ecce uerbum Domini factum est eis in opprobrium,
et non suscipient illud.
Sed cum ob hoc eos Caldeorum ditioni subdendos denunciet,
innuit nobis |
contemnentem Scripturę sanctę pręcepta demonibus esse subiiciendum.
ut qui salutaria audire noluit,
perditionis ęternę afficiatur suppliciis.
De odoratu.
Caput XXII
Cauendum post hęc ne per narium foramina
De odoratu.
Caput XXII
Cauendum post hęc ne per narium foramina illapsus odor sua suauitate animum uirilem effoeminet |
et homo unguentis delibutus contemnatur,
qui autoritate pręstare debet.
Odores quippe ipsos,
quemadmodum et cantus oris et neruorum tibiarum-que sonos ad sacrorum
cultum datos esse meminerimus Deo-que laudes celebrandas,
non ad corporis humani uoluptatem.
Odoribus tamen morbos
sono Saulem regem conualuisse legimus.
Rosis itaque et croco et floribus et nardo et balsamo et omnibus aromatum generibus iuxta medicorum placita uti licet curationis gratia non uoluptatis.
Eum uero qui sanus est |
et in quo non est ęgrotationis ulla suspicio,
unguentis deliniri,
flosculos naribus admouere,
in cubiculo ex aromaticis suffimentis fragrante desidere,
impudicicię argumenta sunt |
et eneruatę emollitę-que uitę certissima indicia.
cubiculo ex aromaticis suffimentis fragrante desidere,
impudicicię argumenta sunt |
et eneruatę emollitę-que uitę certissima indicia.
Talium nanque usu lenones,
meretriculę |
homines-que ad luxuriam se natos credentes delectantur,
non illi qui uirtutem pręferunt uoluptati |
neque qui spiritui quam carni studere malunt.
neque qui soli Deo placere desyderant |
et Christo Domino dicere possunt:
In odorem unguentorum tuorum curremus.
atque iidem confiteri audent:
Christi bonus odor sumus.
desidere,
impudicicię argumenta sunt |
et eneruatę emollitę-que uitę certissima indicia.
Talium nanque usu lenones,
meretriculę |
homines-que ad luxuriam se natos credentes delectantur,
non illi qui uirtutem pręferunt uoluptati |
neque qui spiritui quam carni studere malunt.
neque qui soli Deo placere desyderant |
et Christo Domino dicere possunt:
In odorem unguentorum tuorum curremus.
atque iidem confiteri audent:
Christi bonus odor sumus.
eneruatę emollitę-que uitę certissima indicia.
Talium nanque usu lenones,
meretriculę |
homines-que ad luxuriam se natos credentes delectantur,
non illi qui uirtutem pręferunt uoluptati |
neque qui spiritui quam carni studere malunt.
neque qui soli Deo placere desyderant |
et Christo Domino dicere possunt:
In odorem unguentorum tuorum curremus.
atque iidem confiteri audent:
Christi bonus odor sumus.
Verissima autem Christi unguenta sunt:
patientia,
modestia,
constantia |
cęterę-que uirtutes.
quarum suauitatem quisquis conceperit,
aliarum rerum omnium fragrantiam facile contemnet,
immo nefas putabit opobalsamum uel myrrham uel stacten uel casiam uel nardum,
uel quęuis alia odoramenta olere,
cum magis eum,
qui cęlo dignus esse cupit,
spernere terrena |
et uirtutum ac sanctimonię odore fragrare oporteat.
Quem si assecutus fuerit,
quicquid naribus gratissimum suauissimum-que esse creditur,
prę illo nauseam putabit.
repentina dies illa.
Sed de gulę uitio alibi plenius locuti sumus ,
nunc summam perstrinxisse satis sit.
Vitio autem isto carebimus,
si eos imitari uoluerimus qui Deo placuerunt.
Pensemus illorum abstinentiam,
illorum quotidiana ieiunia.
Multi carnem,
multi uinum gustare noluerunt,
dum in celesti regno diuinę uisionis dulcedine saturari cupiunt.
Quosdam pane etiam abstinuisse
Alios herbis crudis radicibus-que contentos fuisse.
Alios uero per biduum,
per triduum,
per dies plures nihil degustasse.
Non hoc dico ut cibis ac potu a Deo creatis uti nefas putem,
sed ut eos qui carnibus etiam uino-que uictitant,
ab ingluuie mortifera compescam.
Vescere igitur alimentis ab Ecclesia non interdictis uinum-que dilutum bibe,
non tamen ad uoluptatem,
sed ad corporis necessariam sustentationem.
Vtere, inquam,
uino-que uictitant,
ab ingluuie mortifera compescam.
Vescere igitur alimentis ab Ecclesia non interdictis uinum-que dilutum bibe,
non tamen ad uoluptatem,
sed ad corporis necessariam sustentationem.
Vtere, inquam, uictu,
quo isti qui tecum in monasterio sunt utuntur.
cum abstinent abstine,
cum ieiunant ieiuna |
et semper ad memoriam reuoca |
ideo te monachalem uitam elegisse,
ut Deo famuleris,
non ut uentri seruias.
De tactu.
Caput XXIV
non uerentur.
ne forte contrectatione illius deliniti aliquid ultra necessitatem concupiscant.
Quanta autem mala pariat auaritia postea suo loco dicemus.
Porro illos maxime mundas manus habere decet,
quibus a propheta pręceptum est dicente:
uasa Domini.
Nihil igitur immundum tangant manus ille,
quibus concessum est,
ut purissimum Christi corpus in sacramento palpent |
et hostiam uiuam offerant Deo.
Eas manus nequa peccati contaminet spurcicies,
meminisse debemus |
ob hoc nobis a Deo datas,
ut ipsi pręcipue qui dedit seruiant,
ipsi laborent in operibus iustis actionibus-que probatis.
Tu ergo manus tuas ad euoluendos cęlestis disciplinę libellos porrige
|
et in iis quę Deo placent conscribendis exerce |
ad pingenda quoque fingendaue appone
Cuncta ergo ęquis temperantię mensuris iustis-que proportionibus
circumscribes.
ut nec modicitate delinquas nec nimietate excedas.
Optimum-que tibi uidebitur solertiam sequi nautarum,
qui in onerando nauigio tale temperamentum seruant,
ut neque nimio pondere pressum obruatur fluctibus |
neque nimia leuitate suspensum lateribus uacillet |
et flantium uentorum impetum ferre nequeat.
In omni quippe uitę tenore rationabilis
est cordis,
aurium ac labiorum,
quia non corporis,
sed spiritus sunt,
faciunt ut ipsam quoque carnis circumcisionem intelligentię demus spiritali.
Incircuncisus corde.
Qui ergo temperans fuerit,
primum cor suum circumcidet,
ne cogitet malum,
ne prauę appetitioni assensum prębeat |
qui enim assenserit |
et ad perficiendum scelus quod cogitauit animum inclinauerit,
hic incircumcisus corde erit.
Incircuncisus auribus.
carnis circumcisionem intelligentię demus spiritali.
Incircuncisus corde.
Qui ergo temperans fuerit,
primum cor suum circumcidet,
ne cogitet malum,
ne prauę appetitioni assensum prębeat |
qui enim assenserit |
et ad perficiendum scelus quod cogitauit animum inclinauerit,
hic incircumcisus corde erit.
Incircuncisus auribus.
Deinde qui temperans fuerit,
suas aures circumcidere curabit,
subtrahendo auditum delatorum susurris,
adulatorum
temperans fuerit,
primum cor suum circumcidet,
ne cogitet malum,
ne prauę appetitioni assensum prębeat |
qui enim assenserit |
et ad perficiendum scelus quod cogitauit animum inclinauerit,
hic incircumcisus corde erit.
Incircuncisus auribus.
Deinde qui temperans fuerit,
suas aures circumcidere curabit,
subtrahendo auditum delatorum susurris,
adulatorum blanditiis,
turpibus scortatorum canticis |
impudentię-que scurrarum.
Qui uero aliquem ex his libenter audierit,
incircumcisus auribus erit.
hic incircumcisus corde erit.
Incircuncisus auribus.
Deinde qui temperans fuerit,
suas aures circumcidere curabit,
subtrahendo auditum delatorum susurris,
adulatorum blanditiis,
turpibus scortatorum canticis |
impudentię-que scurrarum.
Qui uero aliquem ex his libenter audierit,
incircumcisus auribus erit.
Incircuncisus labiis.
Postremo qui temperans fuerit,
labia sua circumcidere studebit,
linguam cohibendo,
ne de aliquo infamandi causa obloquatur
auditum delatorum susurris,
adulatorum blanditiis,
turpibus scortatorum canticis |
impudentię-que scurrarum.
Qui uero aliquem ex his libenter audierit,
incircumcisus auribus erit.
Incircuncisus labiis.
Postremo qui temperans fuerit,
labia sua circumcidere studebit,
linguam cohibendo,
ne de aliquo infamandi causa obloquatur ,
ne cui male dicat,
ne litiget,
ne rixetur,
ne obprobret,
ne mentiatur,
nequid denique iniquum foedum inhonestum proferat.
Qui autem
Postremo qui temperans fuerit,
labia sua circumcidere studebit,
linguam cohibendo,
ne de aliquo infamandi causa obloquatur ,
ne cui male dicat,
ne litiget,
ne rixetur,
ne obprobret,
ne mentiatur,
nequid denique iniquum foedum inhonestum proferat.
Qui autem loquenda tacenda-que obseruare neglexerit |
et sine delectu quicquid in buccam uenit effutierit,
hic incircumcisus labiis iudicabitur.
hic incircumcisus labiis iudicabitur.
ubi peccandi periculum imminet currant,
oculos nequid quod nefas est concupiscere spectent,
palatum ne ebrietati ganeę-que seruiat,
olfactum ne unguentorum odore delectetur,
sed uirtutum.
Qui se ita ut dicimus circumciderit,
circumcisione
Prohibet Lex,
ut sacerdos uiduam uel repudiatam ducat uxorem,
sed uirginem tantum.
|
Agnum-que sequendi quocunque se ille uertisset.
ut sicut Christo matri-que eius Marię ita et ipsis nullum in ęternis mansionibus habitaculum clausum esset.
Quid enim non illis patere crediderimus in patria sursum,
qui dum hic peregrinarentur,
nulli obscoenę cupidini patuerunt |
et in carne pręter carnem uiuere perseuerarunt,
ut magis Deo placerent?
Fidelissimorum enim seruorum est |
semper id maxime conari,
quod domino suo
Ioannes Baptista. Ioannes apostolus. Iacobus apostolus. Paulus apostolus
Virgines fuere |
Ioannes Baptista,
quo inter natos mulierum non erat maior,
Ioannes apostolus,
quem singulariter Iesus dilexisse dicitur,
Iacobus qui frater Domini nuncupatus est,
Paulus uas electionis,
alii-que multi ex discipulis.
Inter foeminas autem |
Martha,
Petronilla,
Tecla ,
Agatha,
Lucia,
Catharina,
Cecilia,
Barbara,
Agnes |
alię-que
commutare.
Martyres
Quidam martyrum cum meretricibus a tyranno additis oppugnarentur,
proprias linguas dentibus discidisse constat,
ut uoluptatis motum sensus excluderet doloris.
Ipsi itaque qui in confessione fidei aliorum sęuitiam non timebant,
in castitatis periculo in se sęuierunt.
non leuius flagitium fore rati si libidini consensissent |
quam si Christum abnegassent.
(!)
Nonne fatuitatis arguuntur in Euangelio uirgines,
quę de sola uirginitate sibi plaudentes,
oleum quo totius uitę lampas illuminatur,
oleum uidelicet mandatorum Dei non comparauerant?
Nonne etiam ille ab omnibus irrideretur,
qui coronam auream capite pręferret |
et uilibus attritis-que indumentis tegeretur?
Virginitas ergo nisi imperata Domini perfecerit,
tantum abest ut cęteris fidelibus altius ascendat,
ut etiam cum ipsis qui in imo cruciantur,
computanda
etiam ille ab omnibus irrideretur,
qui coronam auream capite pręferret |
et uilibus attritis-que indumentis tegeretur?
Virginitas ergo nisi imperata Domini perfecerit,
tantum abest ut cęteris fidelibus altius ascendat,
ut etiam cum ipsis qui in imo cruciantur,
computanda sit.
aduentum.
De castitate uiduali.
Caput
In Leuitico filia sacerdotis uidua ad patrem reuersa uescitur de
sanctificatis |
quę certe attingere gustare-que nequibat,
dum marito seruiret.
sanctificatos,
nisi cum se mundos a mulieribus ab heri et nudiustertius esse confessi sunt.
sunt.
melius esse |
illa quę Dei sunt cogitare |
quam illa quę mundi?
et quomodo Deo placeas quęrere |
quam quomodo placeas uxori?
Nemo tamen credat damnari matrimonia,
dum his meliora proponuntur.
Non enim peccant qui legitime coniunguntur,
sed tamen illi qui ideo coniungi nolunt,
ut liberius atque syncerius Deo seruiant,
beati esse dicuntur.
Mulier inquit alligata est legi quanto tempore uir eius uiuit.
quod si dormierit uir eius,
liberata est a lege |
cui uult nubat,
tamen in Domino.
|
quam illa quę mundi?
et quomodo Deo placeas quęrere |
quam quomodo placeas uxori?
Nemo tamen credat damnari matrimonia,
dum his meliora proponuntur.
Non enim peccant qui legitime coniunguntur,
sed tamen illi qui ideo coniungi nolunt,
ut liberius atque syncerius Deo seruiant,
beati esse dicuntur.
Mulier inquit alligata est legi quanto tempore uir eius uiuit.
quod si dormierit uir eius,
liberata est a lege |
cui uult nubat,
tamen in Domino.
Beatior autem erit,
si sic permanserit
expedire ut nubant |
quam ut per incontinentiam pereant.
Illis uero quę Deo magis quam hominibus placere cupiunt,
optimum esse non nubere,
sed in castitate perseuerare.
Porro quod hic foeminis pręcipitur,
uiros quoque respicit,
qui castitatem pręferunt matrimonio,
sexagesimum fructum tricesimo,
et Domini cultum uxorię seruituti.
quibus a Saluatore dicitur:
pellicea,
quę significabat in carne mortificatos |
nulli-que obscoenę cupidini subiectos.
quam autem magni spiritus hi ambo fuerint,
nemo fidelis ignorat.
Dauid
Ille etiam uir sanctus ista continentię uirtute proficere optabat, qui ingemiscens ait:
Quoniam lumbi mei impleti sunt illusionibus |
et se superari sentiens auxilium implorauit:
In brachio |
iustitię opera intelligimus.
quę tunc sane robur et firmitatem sui concipiunt,
cum lumbis zona castitatis constrictis contemnimus illecebras carnis |
et coniugii iugo expediti in illorum concedimus libertatem eunuchorum,
qui se pro cęleste regnum castrauerunt.
Quę profecto uirtus quoniam uulgari uita eminentior est,
non imperatur sed suadetur,
dicente Domino:
concedimus libertatem eunuchorum,
qui se pro cęleste regnum castrauerunt.
Quę profecto uirtus quoniam uulgari uita eminentior est,
non imperatur sed suadetur,
dicente Domino:
Vt autem ad capiendum quod proposuit enitamur,
pręmiorum magnitudine nos prouocat per Esaiam dicens:
Sicut ergo uestimentis ac panno nihil est magis inimicum quam tinea,
ita nihil magis periculosum castis mentibus quam diuersi sexus coniuncta conuersatio.
Bonum est mulierem non uidere,
quia qui uiderit et concupierit,
iam mechatus est eam in corde suo.
Bonum est mulierem non tangere,
quia qui tangit picem,
inquinabitur ab ea.
Quod si in solitudine degentium mentes foedis cogitationibus interdum
solicitentur,
quomodo ibi
periculosum castis mentibus quam diuersi sexus coniuncta conuersatio.
Bonum est mulierem non uidere,
quia qui uiderit et concupierit,
iam mechatus est eam in corde suo.
Bonum est mulierem non tangere,
quia qui tangit picem,
inquinabitur ab ea.
Quod si in solitudine degentium mentes foedis cogitationibus interdum
solicitentur,
quomodo ibi castitas esse poterit secura,
ubi uir et mulier uel eodem usi fuerint contubernio |
uel si locis
armis opportunis atque congruis fueris usus.
Arma igitur quibus tibi carnis tuę domanda petulantia est,
ieiunia sunt solito crebriora,
frequentiores preces,
magis intenta diuinorum tractatuum lectio |
et circa facienda opera corporis fatigatio diligentior.
Cum hoc telorum genere qui in pręlium processerit,
eius castitatis arcem |
neque carnis foeda titillatio |
neque diaboli callida machinamenta poterunt euertere.
Primo igitur da operam,
ut ieiunando de cibis potius quam de lasciuia cogites |
et
credimus simul uitabitur?
Cęterum cum turpis libido demonium illud sit,
quod non eiicitur
(ut Saluator ait)
nisi in ieiunio et oratione,
orandum quoque erit,
ut ipse in nobis castitatis uirtutem protegat qui dedit.
Iungantur igitur ieiunio preces |
et quod ipsi per se pręstare non possumus,
a domino postulemus ut possimus.
Iudith
Iudit quę Olophernem Assyriorum ducem sua concidit
Ad Ephe. V
Et quomodo castitatem seruare ualebit,
si Spiritus Sancti auxilio fuerit destitutus?
Porro quid iocundius |
aut quid optabilius |
quam Dei sapientiam in Scripturis audire loquentem |
et illius doctrinę inhęrere,
qui solus nec falli possit |
nec uelit fallere?
Huius potissime lectionibus delectetur,
quisquis optimis uerissimis-que uitę institutis cupit proficere.
Si tamen adhuc
Apostolo dicere queas:
Profecto nulla ei dominabitur uoluptas,
qui sic sibimetipsi imperare didicerit.
Sic autem faciendo,
siue centesimum cum uirginibus |
siue sexagesimum cum uiduis fructum colliget |
atque angelis qui in cęlo sunt,
par similis-que erit.
De matrimonio.
Caput VI
Nunc locus postulat,
ut de matrimonio aliquid in medium
saluarentur.
Quorum Paulus diuina spiritali-que scientia imprimis pręditus ait:
sed uir.
similiter autem et uir sui corporis potestatem non habet sed
mulier.
Hinc ait:
Nolite fraudare inuicem nisi forte ex consensu ad tempus ut uacetis orationi.
Quare hoc,
nisi ne forte illius qui consentire noluerit,
concupiscentia periclitetur |
et dum licito coitu nequit uti,
ad illicita desyderia declinet?
Quamobrem post continentię quoque consensum hortatur,
ut iterum in idipsum reuertantur,
atque addit:
Ne tentet uos
perfectionem.
Vt ergo fornicationem fugias,
utere coniuge.
sed si ambo ducimini studio pręstantioris uirtutis,
utere castitate.
Alterum enim carni seruire est,
alterum spiritui.
et qui in carne seminat,
de carne et metet corruptionem;
qui uero seminat in spiritu,
de spiritu metet benedictionem.
De viri vxorisqve officio.
Caput VII
Vt ergo fornicationem fugias,
utere coniuge.
sed si ambo ducimini studio pręstantioris uirtutis,
utere castitate.
Alterum enim carni seruire est,
alterum spiritui.
et qui in carne seminat,
de carne et metet corruptionem;
qui uero seminat in spiritu,
de spiritu metet benedictionem.
De viri vxorisqve officio.
Caput VII
Meminerint pręterea uxores
propositum cum nosset Dominus,
et ab accusatorum infamia purgatam |
et a mortis periculo liberam reddidit.
Anna
Sit patiens et humilis ut Anna Helcanę coniunx |
quę cum sterilitatis exprobrationem ęquo animo tulisset,
mater esse meruit Samuelis,
qui et iudex populi extitit et propheta.
In hac itaque unica prole multo felicior fuit |
quam illa in multis cuius procacitate incessebatur .
Vasthi regina
Sit in omnibus quę honeste fieri possunt,
obediens uiro |
uitet-que
quidem felicem connubii euentum habuerunt,
eo quod initia illius Domino consecrassent.
Sit postremo in incessu modesta,
grauis in aspectu,
in sermone uerecunda,
simplex in ornatu,
et in his rebus quę foris uidentur ostendat,
qualem intus qui non uidetur animum gerat.
prima 3
prohibeat,
partim imperet dicens:
Quarum sit non extrinsecus capillatura aut circumdatio auri,
aut indumenti uestimentorum cultus,
sed qui absconditus est homo in incorruptibilitate quieti et modesti spiritus,
qui est in conspectu Dei locuples.
Nequis tamen sordes et illuuiem conuenire uxoribus honestis credat,
rursus Paulum audiat Timotheo dicentem:
Viri inquit diligite uxores uestras |
sicut et Christus dilexit Ecclesiam |
et seipsum tradidit pro ea,
ut illam sanctificaret.
et paulo post:
Ita uiri debent diligere uxores suas |
ut corpora sua.
qui suam uxorem diligit,
seipsum diligit.
Et alibi idem ait:
uxorem diligit,
seipsum diligit.
Et alibi idem ait:
idem ait:
nisi forte ex consensu ad tempus,
ut uacetis orationi.
Tunc etiam magis accingant lumbos suos zona castitatis,
cum sacrosancto corpori et sanguini Domini erunt communicaturi.
ut quod in typo agni paschalis pręcipitur,
in uero agno,
qui abstulit peccata mundi impleatur.
in uero agno,
qui abstulit peccata mundi impleatur.
uxoribus suis.
et Dauidi atque iis qui cum illo erant,
panes propositionis ne esurientibus quidem dati fuere,
nisi cum se mundos a mulieribus ab heri et nudiustertius confessi sunt.
Quid autem sanctius illo pane qui de cęlo descendit?
Quod ergo pręcessit in figura,
obseruetur in ueritate,
et hoc quidem ex consensu.
ut enim se contineant coniugati,
non alterius arbitrii est,
sed amborum.
De
allicere |
nec tibi non grata esse possit,
ac proinde utriusque uestrum et pudicicia tutior maneat |
et animus omni sublata suspicione tranquillior |
et ad mutuam propensior charitatem.
Neque enim illi concorditer queunt pacifice-que uiuere,
qui inter se de connubii fide dubitant |
et zelotypię uitio uel maritus mechum |
uel uxor pellicem imaginatur ac timet.
De filiorvm edvcatione familiaqve regenda.
Caput X
exhortationibus ad uirtutem promissis-que accendere.
exempla uitę alienę,
alia quę fugiant,
alia quę imitentur proponere.
magis de moribus ipsorum |
quam de sospitate solicitari;
reliquam quoque familiam ita gubernare,
ut eorum qui domi sunt,
sobrietas,
parsimonia,
frugalitas |
testimonium sit integritatis industrię-que dominorum.
Super omnia autem omnes domestici,
siue liberi sint siue serui,
doceantur Deum timere,
proximum diligere,
neminem odisse,
nulli nocere,
bene
lupis laniandum dimittas,
et perditę ouis sanguis de manu tua requiratur.
Corripe delinquentes,
instrue ignaros,
protege infirmos,
liberare contende periclitantes,
indigentibus uictui necessaria compara.
denique si pręmio non duceris,
poenam time,
quę illis debetur,
qui fidem negarunt.
De fornicatione vitanda.
Caput XI
Et quoniam matrimonio prętulimus uiduitatem,
uiduitati uirginitatem |
habet uirgines (ut dictum est)
secundo uiduas,
ultimo maritas .
Quod de altero sexu dicimus ,
de utroque sentimus.
Prior est apud Deum qui foeminam nescit,
deinde qui post cognitam
castitatis uotum suscipit,
postremo ille qui gignendę prolis gratia
matrimonio seruit |
et pudiciciam atque charitatem genitali thoro debitam colit.
Hęc sunt tria illa hominum genera,
de quibus in Euangelio dicitur:
secundo uiduas,
ultimo maritas .
Quod de altero sexu dicimus ,
de utroque sentimus.
Prior est apud Deum qui foeminam nescit,
deinde qui post cognitam
castitatis uotum suscipit,
postremo ille qui gignendę prolis gratia
matrimonio seruit |
et pudiciciam atque charitatem genitali thoro debitam colit.
Hęc sunt tria illa hominum genera,
de quibus in Euangelio dicitur:
Quod de altero sexu dicimus ,
de utroque sentimus.
Prior est apud Deum qui foeminam nescit,
deinde qui post cognitam
castitatis uotum suscipit,
postremo ille qui gignendę prolis gratia
matrimonio seruit |
et pudiciciam atque charitatem genitali thoro debitam colit.
Hęc sunt tria illa hominum genera,
de quibus in Euangelio dicitur:
inter nitentia intacto candore
lilia |
et Christum Dominum inuocat dicens:
Veniat dilectus meus in hortum suum,
ut comedat fructum pomorum suorum.
Continentium secundum esse censeo,
qui carnem suam terunt mola ieiunii,
uigiliarum,
precum honesti-que laboris,
subdentes eam spiritui,
ut panes mundi efficiantur Deo offerendi.
Sed ut noscamus quantum hi a uirginitatis gradu distent,
sub sexu minus nobili proferuntur,
non his conferuntur,
sed incontinentibus potius,
iuxta apostolicum illud:
Melius est nubere quam uri.
Nubere itaque bonum est,
quia uri et ad illicitos ardere amplexus malum est.
Duo igitur in lecto uno sunt qui matrimonio copulantur,
ut sint duo in carne una |
et lectulum non diuidant prauo desyderio amoris alieni.
Cęterum quia nec uirginibus castitas |
nec uiduis continentia |
neque coniugatis proderit pudicicia,
si mandata Dei perficere
Cęterum quia nec uirginibus castitas |
nec uiduis continentia |
neque coniugatis proderit pudicicia,
si mandata Dei perficere neglexerint,
ideo dicitur:
unus assumetur et unus relinquetur.
Quilibet enim ordo in duo erit diuisus,
alios habebit qui saluabuntur,
alios qui peribunt.
Saluandi obuiam Christo assumentur in aera,
damnandi autem relinquentur in igne cum diabolo comissa luituri.
Quod si ne uirgines quidem,
quę fatuę erant,
intrare beatitudinis
Cęterum quia nec uirginibus castitas |
nec uiduis continentia |
neque coniugatis proderit pudicicia,
si mandata Dei perficere neglexerint,
ideo dicitur:
unus assumetur et unus relinquetur.
Quilibet enim ordo in duo erit diuisus,
alios habebit qui saluabuntur,
alios qui peribunt.
Saluandi obuiam Christo assumentur in aera,
damnandi autem relinquentur in igne cum diabolo comissa luituri.
Quod si ne uirgines quidem,
quę fatuę erant,
intrare beatitudinis ianuam potuerunt,
potuerunt,
quomodo intrabunt scortatores,
adulteri,
libidinibus die noctu-que seruientes?
Si inquam neque continentibus |
neque matrimonii fidem seruantibus parcitur,
cum illa quę iussa sunt contempserint,
quanto acrius torquebuntur,
qui continentiam quoque
stupris polluerunt?
uel qui coniugii sanctitatem adulterii nequitia prophanarunt?
Christus in Apocalypsi iratus clamat:
libidinibus die noctu-que seruientes?
Si inquam neque continentibus |
neque matrimonii fidem seruantibus parcitur,
cum illa quę iussa sunt contempserint,
quanto acrius torquebuntur,
qui continentiam quoque
stupris polluerunt?
uel qui coniugii sanctitatem adulterii nequitia prophanarunt?
Christus in Apocalypsi iratus clamat:
sanctitatem adulterii nequitia prophanarunt?
Christus in Apocalypsi iratus clamat:
postremo ad fucandam faciem purpurissum et cerussa?
ad erugandam atque emaculandam alia quędam smegmata mangonum-que linitiones?
Quid hoc est |
nisi propriam pudiciciam prostituere |
et uim inferre alienę?
et nullum omnino obscoenitatibus modum imponere?
Mittite ista quęso,
qui tam insipienter excidistis,
et ad mentem reuersi tandem aliquando cogitate,
an tanti sit breuis ac momentanea corporis uoluptas,
ut propter illam uel bonum infinitum castitati propositum contemni debeat |
uel infinitum malum impudicicię paratum non timeri?
Cogitate inquam quę
uoluptas,
ut propter illam uel bonum infinitum castitati propositum contemni debeat |
uel infinitum malum impudicicię paratum non timeri?
Cogitate inquam quę secutura sunt,
ut his quę instant libentius abstineatis.
Haud facile pręsentibus delinitur,
qui quotidie pensitat futura.
De triplici elemosinarvm genere.
Caput XII
Satis ista de castitate ac pudicicia |
nunc magis proximam charitati uirtutem explicabimus,
erga egenos
de castitate ac pudicicia |
nunc magis proximam charitati uirtutem explicabimus,
erga egenos liberalitatem.
Domini nostri,
cuius omnia sunt,
pręceptum est:
Eadem ratio erit mutui pręstandi.
Neque enim mutuandus est gladius irato |
neque clauis furi |
neque equus latroni |
neque nauis piratę |
neque pecunia aleatori |
neque musicum instrumentum impudico amatori.
Mutuum ergo da non ei,
qui animo male aliquid agendi poscit,
sed qui petit,
quod et sibi prosit |
et nemini noceat.
Quod si nec a male postulantibus auerti uolueris,
admone ut a malis resipiscant |
et ad bonum conuertantur.
et hoc quidem magnum mutuum erit,
Neque enim mutuandus est gladius irato |
neque clauis furi |
neque equus latroni |
neque nauis piratę |
neque pecunia aleatori |
neque musicum instrumentum impudico amatori.
Mutuum ergo da non ei,
qui animo male aliquid agendi poscit,
sed qui petit,
quod et sibi prosit |
et nemini noceat.
Quod si nec a male postulantibus auerti uolueris,
admone ut a malis resipiscant |
et ad bonum conuertantur.
et hoc quidem magnum mutuum erit,
si te hortante corrigentur.
sperantes;
et erit merces uestra multa,
et eritis filii Altissimi,
quia ipse benignus est super ingratos et malos.
Estote ergo misericordes,
sicut et Pater uester misericors est.
Mutuum istud elemosina est,
quę non ab eo restituitur qui accipit,
sed qui pręcepit.
qui dat pro modicis magna,
pro temporalibus sempiterna |
et eos regni cęlestis facit hęredes,
qui sui terreni patrimonii partem impendunt pauperibus.
Qui enim miseretur pauperis,
foenerat Deo.
merces uestra multa,
et eritis filii Altissimi,
quia ipse benignus est super ingratos et malos.
Estote ergo misericordes,
sicut et Pater uester misericors est.
Mutuum istud elemosina est,
quę non ab eo restituitur qui accipit,
sed qui pręcepit.
qui dat pro modicis magna,
pro temporalibus sempiterna |
et eos regni cęlestis facit hęredes,
qui sui terreni patrimonii partem impendunt pauperibus.
Qui enim miseretur pauperis,
foenerat Deo.
multa,
et eritis filii Altissimi,
quia ipse benignus est super ingratos et malos.
Estote ergo misericordes,
sicut et Pater uester misericors est.
Mutuum istud elemosina est,
quę non ab eo restituitur qui accipit,
sed qui pręcepit.
qui dat pro modicis magna,
pro temporalibus sempiterna |
et eos regni cęlestis facit hęredes,
qui sui terreni patrimonii partem impendunt pauperibus.
Qui enim miseretur pauperis,
foenerat Deo.
sicut et Pater uester misericors est.
Mutuum istud elemosina est,
quę non ab eo restituitur qui accipit,
sed qui pręcepit.
qui dat pro modicis magna,
pro temporalibus sempiterna |
et eos regni cęlestis facit hęredes,
qui sui terreni patrimonii partem impendunt pauperibus.
Qui enim miseretur pauperis,
foenerat Deo.
Sed etiam qui miserendo mutuum dat |
nec aliquid pręterquam quod mutuatum est exigit,
istud elemosina est,
quę non ab eo restituitur qui accipit,
sed qui pręcepit.
qui dat pro modicis magna,
pro temporalibus sempiterna |
et eos regni cęlestis facit hęredes,
qui sui terreni patrimonii partem impendunt pauperibus.
Qui enim miseretur pauperis,
foenerat Deo.
Sed etiam qui miserendo mutuum dat |
nec aliquid pręterquam quod mutuatum est exigit,
miserationis quidem suę capiet mercedem,
maiorem tamen ille,
qui nihil ab homine repetit,
ut a Deo
magna,
pro temporalibus sempiterna |
et eos regni cęlestis facit hęredes,
qui sui terreni patrimonii partem impendunt pauperibus.
Qui enim miseretur pauperis,
foenerat Deo.
Sed etiam qui miserendo mutuum dat |
nec aliquid pręterquam quod mutuatum est exigit,
miserationis quidem suę capiet mercedem,
maiorem tamen ille,
qui nihil ab homine repetit,
ut a Deo recipiat,
quod ab ipso promissum esse non ignorat.
Qui enim miseretur pauperis,
foenerat Deo.
Sed etiam qui miserendo mutuum dat |
nec aliquid pręterquam quod mutuatum est exigit,
miserationis quidem suę capiet mercedem,
maiorem tamen ille,
qui nihil ab homine repetit,
ut a Deo recipiat,
quod ab ipso promissum esse non ignorat.
Sed antequam elemosinarum rationem atque meritum demonstremus,
docebimus |
elemosinam aliam fructuosam esse,
aliam inutilem,
aliam uero
miserantium sit |
nec uertentium in uitium uirtutem,
ueluti ex his quę dicentur,
facile patebit.
Illa autem inutilis est elemosina,
qua non Dei sed hominum gloria quęritur,
quę scilicet non in occulto conscientię fit,
ut ei placeat qui uidet in occulto,
sed in publicum profertur,
ut uulgi potius captet plausum |
ac fauorem sibi conciliet spectatorum.
Ait autem Dominus:
conciliet spectatorum.
Ait autem Dominus:
ut uideamini ab eis.
alioquin mercedem non habebitis apud Patrem uestrum qui in cęlis est.
Pulchre additum est:
ut uideamini ab eis.
Quo docemur |
non hominum conspectum fugiendum esse,
sed laudis humanę appetitum |
Quem qui sequitur,
cum multa donauerit,
quid aliud pro rebus
dilargitis recipiet |
nisi uanę commendationis uerba,
quibus aures demulceat et animo nihil conferat commodi?
Quin immo illi etiam qui laudant,
si causam largitatis nossent,
Quem qui sequitur,
cum multa donauerit,
quid aliud pro rebus
dilargitis recipiet |
nisi uanę commendationis uerba,
quibus aures demulceat et animo nihil conferat commodi?
Quin immo illi etiam qui laudant,
si causam largitatis nossent,
uituperarent |
ut inanis glorię auidum,
et non ut pietatis in egenos cultorem.
Cum ergo facis elemosinam noli inquit
tuba canere ante te,
sicut hypocrite faciunt in synagogis et uicis,
ut honorificentur ab hominibus.
Amen dico uobis
ante te,
sicut hypocrite faciunt in synagogis et uicis,
ut honorificentur ab hominibus.
Amen dico uobis receperunt mercedem suam.
te autem faciente elemosinam |
nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua,
ut sit elemosina tua in abscondito |
et Pater tuus qui uidet in abscondito, reddet tibi.
Dextera ad uirtutem refertur,
ad uitium sinistra.
Non ergo se misceat uitiosa laudis appetitio rectę syncerę-que elemosinarum operationi.
elemosinarum operationi.
Quod cum caueris,
uideant in te homines,
unde Deum laudent,
unde uirtutis exercendę exemplum trahant.
aut si illi non uiderint,
satis tibi sit |
elemosinam tuam neque angelos latuisse qui tibi congratulabuntur,
neque Deum qui relaturus est pręmium.
(!)
Sed neque illorum utilis aut accepta erit apud Deum elemosina,
qui cum peccata non deserant,
ea redemptum iri se existimant.
Quod cum caueris,
uideant in te homines,
unde Deum laudent,
unde uirtutis exercendę exemplum trahant.
aut si illi non uiderint,
satis tibi sit |
elemosinam tuam neque angelos latuisse qui tibi congratulabuntur,
neque Deum qui relaturus est pręmium.
(!)
Sed neque illorum utilis aut accepta erit apud Deum elemosina,
qui cum peccata non deserant,
ea redemptum iri se existimant.
quasi uero porrecta stipe corrumpi
si illi non uiderint,
satis tibi sit |
elemosinam tuam neque angelos latuisse qui tibi congratulabuntur,
neque Deum qui relaturus est pręmium.
(!)
Sed neque illorum utilis aut accepta erit apud Deum elemosina,
qui cum peccata non deserant,
ea redemptum iri se existimant.
quasi uero porrecta stipe corrumpi possit Deus,
ut scelera non puniat.
Quamobrem autem alia imperaret |
si ad salutem
panem tuum |
et egenos uagos-que induc in domum tuam.
cum uideris nudum,
operi eum |
et carnem tuam ne despexeris.
et in Euangelio:
In eos tamen qui relictis contemptis-que omnibus
Christum sequuntur,
magis beneficos nos esse oportet.
ut cum Dei seruis nos commodauerimus,
melius de Deo mereamur.
exemplo Apostoli |
qui ait:
Iccirco alibi hortatur dicens:
De collectis autem,
quę fiunt in sanctos sicut ordinaui in ecclesiis Galatię,
ita et uos facite per unam sabbati.
Hos autem non solum rebus iuuandos esse,
uerum etiam honore prosequendos docet cum ait:
in ecclesiis Galatię,
ita et uos facite per unam sabbati.
Hos autem non solum rebus iuuandos esse,
uerum etiam honore prosequendos docet cum ait:
dignus est operarius mercede sua.
Propterea rursum ipsis Corinthiis confidenter loquitur:
religione quam prędicarunt intelligendum reor,
uerum etiam de uitę sustentamentis,
quibus indigebant.
De his igitur pręcipua cura tibi sit.
ut cum erga uitę pręceptorem liberalis munificus-que fueris,
multorum saluti consulas,
qui eius doctrina et institutis erudiuntur ac proficiunt.
fuit graue |
centum ex prophetis,
quos Iezabel impiissima persequebatur,
neci subtrahere,
in speluncis abscondere,
cum-que fames esset,
suis impensis pascere |
et tibi molestum erit,
si uni sancto aut alteri necessaria obtuleris?
quę non illis oblata,
sed sibi computat ipse qui facit sanctos,
et pro elemosinis tam modicis ęterna se repensurum bona pollicetur?
Cęterum etiam ecclesiis conferenda beneficia sunt.
ut qui altari seruiunt,
his utantur.
alteri necessaria obtuleris?
quę non illis oblata,
sed sibi computat ipse qui facit sanctos,
et pro elemosinis tam modicis ęterna se repensurum bona pollicetur?
Cęterum etiam ecclesiis conferenda beneficia sunt.
ut qui altari seruiunt,
his utantur.
Siquid superfuerit,
aliis dispensent |
aut in ędificiis Deo dicandis impendant.
sic fecit Dauid,
sic Salomon,
sic Esdras sacerdos.
Deo misericordiam consequerentur.
Docuit hoc et Saluator noster |
hominum multitudinem pascens in deserto,
nolens dimittere ieiunos,
ne deficiant in uia.
Et certe non humanus sed ferinus est,
qui multos perire patitur,
cum multos potest sua ope liberare.
In peregrinos etiam seruanda est humanitas |
et cum enim mortalium una origo sit,
unus Autor et Dominus omnium,
nemo nobis extraneus habeatur,
nemo alienus.
et cum enim mortalium una origo sit,
unus Autor et Dominus omnium,
nemo nobis extraneus habeatur,
nemo alienus.
Abraham. Loth
In suscipiendis ergo peregrinis imitemur patris Abrahę atque Loth liberalitatem,
qui sedentes in foribus ciuitatis aduenas ut ad se diuerterent rogabant.
et qui tam benigne homines acceptauerant |
digni fuere hospites fieri angelorum.
Imitemur Iob,
qui calamitatem suam hospitalitatis ante actę
extraneus habeatur,
nemo alienus.
Abraham. Loth
In suscipiendis ergo peregrinis imitemur patris Abrahę atque Loth liberalitatem,
qui sedentes in foribus ciuitatis aduenas ut ad se diuerterent rogabant.
et qui tam benigne homines acceptauerant |
digni fuere hospites fieri angelorum.
Imitemur Iob,
qui calamitatem suam hospitalitatis ante actę recordatione consolabatur dicens:
patris Abrahę atque Loth liberalitatem,
qui sedentes in foribus ciuitatis aduenas ut ad se diuerterent rogabant.
et qui tam benigne homines acceptauerant |
digni fuere hospites fieri angelorum.
Imitemur Iob,
qui calamitatem suam hospitalitatis ante actę recordatione consolabatur dicens:
filium lugeret,
uitę restitutum recipere atque consolari.
Marta
Imitemur Marthę solicitudinem,
quę digna fuit hospitio suscipere Christum.
Discipuli.
Discipuli.
Longe quidem illis dissimiles,
qui ita submisse lente-que inuitant,
ut appareat |
optare se ne ueniant quos inuitarint.
uelle-que uideri,
sed non etiam esse hospitales.
Hi uero qui peregrinum,
ut apud ipsos maneret,
coegisse dicuntur,
cognoscere meruerunt Iesum |
et caligine oculorum ac mentis detersa resurrectionem eius lęti uidere,
quem lugebant crucifixum.
Ad hęc in Exodo est pręceptum:
aduena in terra uestra |
et moratus fuerit inter uos,
non exprobreris ei |
sed sit inter uos quasi indigena,
et diligetis eum quasi uosmetipsos.
et in Deuteronomio:
Dominus cum ait:
Subuenite oppresso,
indicate pupillo,
defendite uiduam.
et alibi per eundem prophetam:
uiduam.
et alibi per eundem prophetam:
Dissolue colligationes impietatis,
solve fasciculos deprimentes,
dimitte eos qui confracti sunt liberos,
et omne onus disrumpe.
In Ezechiele etiam iustus appellatur,
qui pignus debitori reddiderit |
et pauperculum non contristauerit.
Vt autem eorum qui carceri mancipati sunt,
angustiam miserearis Apostolus hortatur dicens:
fui cęco et pes claudo |
pater eram pauperum,
et causam quam nesciebam |
diligentissime inuestigabam.
conterebam molas iniqui,
et de dentibus illius auferebam predam.
Postremo aliorum tristitiam consolatione releuare,
mortuos qui non habent unde funerentur,
tua impensa efferre ac sepelire |
ad eandem pertinet uirtutem.
Qua pręditus Tobias,
cum in Assyria captiuus teneretur,
in eos qui secum capti erant,
benignitatem exercuit,
uerbis consolando,
rebus
Postremo aliorum tristitiam consolatione releuare,
mortuos qui non habent unde funerentur,
tua impensa efferre ac sepelire |
ad eandem pertinet uirtutem.
Qua pręditus Tobias,
cum in Assyria captiuus teneretur,
in eos qui secum capti erant,
benignitatem exercuit,
uerbis consolando,
rebus iuuando |
et eos qui diem suum obiissent,
mandando sepulturę.
Dum-que aliorum angustias miseratur,
suas non sentiebat.
Hęc de illis quibus adesse debemus
unde funerentur,
tua impensa efferre ac sepelire |
ad eandem pertinet uirtutem.
Qua pręditus Tobias,
cum in Assyria captiuus teneretur,
in eos qui secum capti erant,
benignitatem exercuit,
uerbis consolando,
rebus iuuando |
et eos qui diem suum obiissent,
mandando sepulturę.
Dum-que aliorum angustias miseratur,
suas non sentiebat.
Hęc de illis quibus adesse debemus opera atque pecunia |
nunc quantum erit largiendum inopi |
et pro quibus elemosinę faciendę
Patris mei,
possidete regnum uobis a
constitutione mundi paratum.
Esuriui enim et dedistis mihi manducare.
sitiui et dedistis mihi potum ,
et alia quę sequuntur.
Vnde idem alibi ait:
Facite uobis amicos de iniquo mammona,
qui recipiant uos in ęterna tabernacula .
Nisi ergo dederis,
talia non recipies.
Si de tuis diuitiis non feceris tibi amicos,
quis erit qui te de terra tollere |
et in cęlesti collocare dignabitur domo?
Ab omnibus destitutus gutta aquę indigere incipies cum diuite purpurato,
qui micas panis Lazaro mendicanti dare noluit.
Lazari inopiam non est miseratus in sua
Si de tuis diuitiis non feceris tibi amicos,
quis erit qui te de terra tollere |
et in cęlesti collocare dignabitur domo?
Ab omnibus destitutus gutta aquę indigere incipies cum diuite purpurato,
qui micas panis Lazaro mendicanti dare noluit.
Lazari inopiam non est miseratus in sua copia diues,
nec Lazarus iam in sinu Abrahę beatus et felix diuitis in igne ardentis miserię permissus est subuenire.
Atque ita auari
duceres carere opibus |
et esuriendo panem ostiatim quęrere |
quam illis affluere in immensum,
illis tota ętate iocunde perfrui |
et in pauperum usus quantum debes non contulisse.
Iudicium enim illi sine misericordia fiet,
qui non fecerit misericordiam.
Superest ut uideamus,
pro quibus facienda erit elemosina,
ut postea paulo plenius quam dictum est |
elemosinarum quęstum commoda-que consyderemus.
Pro qvibvs
Pro filiis offerebat holocausta Iob dicens:
Ne forte peccauerint in cordibus suis.
Exemplo nobis est,
ut pro iis qui grauiter lapsi sunt,
non solum precemur,
sed etiam elemosinas offeramus.
Offerenda erit elemosina et pro illis,
qui in aliquo uitę discrimine constituti erunt ut liberentur.
et postquam liberati fuerint,
ut pro beneficio a Domino collato gratia referatur.
qui illud quod pauperi impenditur,
fatetur impensum sibi.
sed etiam elemosinas offeramus.
Offerenda erit elemosina et pro illis,
qui in aliquo uitę discrimine constituti erunt ut liberentur.
et postquam liberati fuerint,
ut pro beneficio a Domino collato gratia referatur.
qui illud quod pauperi impenditur,
fatetur impensum sibi.
Domino per Moysen iubente |
predę totius quinquagesimam soluerunt sacerdoti ac Leuitis.
et quia nemo ex eis desyderatus fuit illo pręlio,
aurum Domino consecrarunt,
cuius benignitate et a periculo seruati fuerant |
et uictoria donati.
Qui ergo in proximos misericordes extiterint,
in hostem uictores erunt |
et Deo protegente terrę maris-que discrimina tuti pertransibunt.
Pro ęgrotantium quoque sanitate |
ac pro delictis mortuorum elemosinarum liberalitas
Quod si Tabitam Petrus et Drusianam Ioannes de morte ad uitam
reuocarunt,
pauperum precibus permoti,
quorum inopiam illę sua ope sustentauerant ,
quanto facilius creditu est |
eos de ęgritudine ad sanitatem esse reuocandos,
si eis expedierit,
qui eadem beneficentia in egenos usi fuerint?
Aut si non sanabuntur,
meliorem mercedem relaturos a Domino quam ipsam corporum sanitatem?
Porro pro defunctis elemosinas facere |
ex consuetudine religionis christianę est.
In Veteri autem instrumento hoc ipsum astruitur ex autoritate Iudę
Machabei principis uiri ac multa in Deum pietate insignis.
Ille enim collatione facta duodecim milia drachmarum argenti misisse
Hierosolymam dicitur pro delictis eorum qui in pręlio ceciderant offerenda.
Et,
sancta inquit ac salubris est cogitatio |
pro defunctis orare,
ut a peccatis soluantur.
Nunc quanta uis atque potestas elemosinę sit memoremus,
non nostra pręsumptione usi,
sed
in locis Veritatis ipse sermo eadem asseueret et astruat.
Iam primum hominis in egenos benefici rem non minui sed augeri Salomon testatur in Prouerbiis dicens:
|
nolle se omnino possidere opes perituras,
sed illas quę perire nequeunt,
in thesauris reconditas ęternitatis.
His autem fruituros pauperum sustentatores nemo negare poterit,
nisi qui Scripturarum repugnare uoluerit ueritati,
malens damnari cum infidelibus |
quam cum fidelibus saluari.
Vt igitur cęlestes ęternas-que opes capiamus,
primo ueritatis cognitione opus est |
ueri-que confessione,
deinde ut delicta nostra
repugnare uoluerit ueritati,
malens damnari cum infidelibus |
quam cum fidelibus saluari.
Vt igitur cęlestes ęternas-que opes capiamus,
primo ueritatis cognitione opus est |
ueri-que confessione,
deinde ut delicta nostra expientur,
et qui prius peccatis grauabamur,
bonis actionibus proficiamus.
Hęc autem omnia pręstare poterit fidelis ac syncerę mentis elemosina.
Audi Scripturam dicentem:
cii.
perueniri ,
et illos qui in his uersati fuerint,
a Christo audituros:
Venite benedicti Patris mei,
percipite regnum a constitutione mundi uobis paratum.
Regni itaque cęlestis hęredes erunt,
qui rerum suarum terrenarum ipsos pauperes fecerint participes.
Ab hac sane pietatis uirtute nec ipsi pauperes excusantur.
Non habes quam alteri porrigas stipem |
da si habes aquę
et cras dabo tibi,
cum statim possis dare .
offerre uoluntate,
quicquid non poteris opere.
Consummata uero ac perfecta elemosina est,
ut cuncta simul distribuantur,
ne semper in erogando occupetur animus |
potius-que attendat ut illum imitetur,
qui cum diues esset,
factus est pauper,
ut nos diuites faceret in regno suo cęlesti,
cum terrena contempserimus.
Ipse in Euangelio ait:
Ipse in Euangelio ait:
Ipse in Euangelio ait:
Itaque magis grata est Deo seruorum suorum uoluntaria paupertas |
quam diuitum seculi quotidiana munera.
De vitio avaritiae.
Caput XVII
Sed quid de illorum cupiditate dicemus,
qui cumulandis opibus nunquam satiantur |
atque in tantum tenaces sunt,
ut nihil pauperi porrigant?
et quibus magis curę est |
pecuniam quę sibi superat nulli usui recondere |
quam egestati impartire alienę?
Quam male cum illis agitur |
nosse
cum diuitias acquisierit.
Non est enim amator Dei,
quem non miseret pauperis.
dicente Ioanne apostolo:
ab eo,
quomodo charitas Dei manet in eo?
Inter scelera quibus Sodoma interiit,
obiicitur,
quod manum egeno et pauperi non porrigebant.
Frustra itaque illi misericordiam a Deo sperant,
qui misericordiam proximis non exhibent.
Nec in aduersis eorum exauditur deprecatio,
qui miserorum precibus non mouentur.
Ait enim Scriptura:
Inter scelera quibus Sodoma interiit,
obiicitur,
quod manum egeno et pauperi non porrigebant.
Frustra itaque illi misericordiam a Deo sperant,
qui misericordiam proximis non exhibent.
Nec in aduersis eorum exauditur deprecatio,
qui miserorum precibus non mouentur.
Ait enim Scriptura:
sperant,
qui misericordiam proximis non exhibent.
Nec in aduersis eorum exauditur deprecatio,
qui miserorum precibus non mouentur.
Ait enim Scriptura:
Rapiunt non sua,
et semper in egestate sunt .
Semper quippe restat,
quod sibi uendicare affectent.
Eiuscemodi iniustitiam damnat Dominus in Esaia dicens:
Vę qui prędaris,
nonne et ipse prędaberis?
et qui spernis,
nonne et ipse sperneris?
cum consummaueris deprędationem deprędaberis,
cum fatigatus desieris contemnere,
contemneris.
Potestates
Ad eos maxime
Semper quippe restat,
quod sibi uendicare affectent.
Eiuscemodi iniustitiam damnat Dominus in Esaia dicens:
Vę qui prędaris,
nonne et ipse prędaberis?
et qui spernis,
nonne et ipse sperneris?
cum consummaueris deprędationem deprędaberis,
cum fatigatus desieris contemnere,
contemneris.
Potestates
Ad eos maxime ista spectat comminatio,
qui in potestatibus
prędaberis?
et qui spernis,
nonne et ipse sperneris?
cum consummaueris deprędationem deprędaberis,
cum fatigatus desieris contemnere,
contemneris.
Potestates
Ad eos maxime ista spectat comminatio,
qui in potestatibus uersantur |
et pastoris adepti officium gregem sibi commissum detondere non cessant.
Si iumentum stercus fecerit,
si extra ędis loturam quis effuderit,
si cum altero parum quid altercatus fuerit,
mulctatur pecunia,
quasi qui maiestatem lęserit.
denique mille
Ad eos maxime ista spectat comminatio,
qui in potestatibus uersantur |
et pastoris adepti officium gregem sibi commissum detondere non cessant.
Si iumentum stercus fecerit,
si extra ędis loturam quis effuderit,
si cum altero parum quid altercatus fuerit,
mulctatur pecunia,
quasi qui maiestatem lęserit.
denique mille causę habentur despoliandi inopem,
nulla miserendi.
Et miramur si illorum qui sic agunt,
non miseretur Deus?
si liberis orbantur,
si ab inimicis infestantur,
si et ipsi a potentioribus despoliantur?
quasi uero iustus Dominus iustitię suę
detondere non cessant.
Si iumentum stercus fecerit,
si extra ędis loturam quis effuderit,
si cum altero parum quid altercatus fuerit,
mulctatur pecunia,
quasi qui maiestatem lęserit.
denique mille causę habentur despoliandi inopem,
nulla miserendi.
Et miramur si illorum qui sic agunt,
non miseretur Deus?
si liberis orbantur,
si ab inimicis infestantur,
si et ipsi a potentioribus despoliantur?
quasi uero iustus Dominus iustitię suę oblitus tam iniquas actiones impune abire passurus sit,
et non pro merito uindicaturus?
aures audiendi habet audiat |
et timere discat cum audierit |
illud quod in Malachia est scriptum:
uertetur.
Intolerabilior tamen erit poena inferni |
quam uitę pręsentis calamitas.
Iudex
Cęterum neque illorum inulta erit auaritia,
qui dicundi iuris fungentes officio,
pecunia donisue corrupti iniuste iudicant |
et quęstum magis quam ęquitatem diligunt |
eius-que causam potiorem habent qui plus dederit.
His per prophetam dicitur:
Iudex
Cęterum neque illorum inulta erit auaritia,
qui dicundi iuris fungentes officio,
pecunia donisue corrupti iniuste iudicant |
et quęstum magis quam ęquitatem diligunt |
eius-que causam potiorem habent qui plus dederit.
His per prophetam dicitur:
officio,
pecunia donisue corrupti iniuste iudicant |
et quęstum magis quam ęquitatem diligunt |
eius-que causam potiorem habent qui plus dederit.
His per prophetam dicitur:
His per prophetam dicitur:
principem suę gentis haberet a quo aleretur.
deinde in Caldea captiuus,
a quo protegeretur.
Ideo isti nec honorem nec dona recusarunt,
ut suis in necessitate succurrerent,
non ut sibi opes aceruarent.
Beatus est autem qui pręceptum Domini obseruat dicentis:
19
2
Cui autem uerum diuitiis potius est,
non dona sequitur sed iustitiam.
Quam quoniam opibus pręfert,
ipse a Domino honorabitur,
dicente propheta:
Munerum ergo auidus et a recto auersus,
non in excelsis,
sed in ima habitabit inferni.
Pręsbiter
Hęc sors etiam illorum erit,
qui se Dei seruitio ideo dedicant,
ut mammonę,
non ut Deo seruiant.
Quibus ipse in Euangelio respondens ait:
epulis repletus luxuriet,
non ut Christus in paupere pascatur.
ut mens inanis glorię uento inflata superbiat,
non ut humilitate deiecta Deo placeat.
De istis prophetare iussus Ezechiel ait:
confractum non alligastis,
et quod abiectum non reduxistis,
et quod perierat non quęsistis.
Talium auaritiam et per os Malachię prophetę arguit dicens:
hoc est Spiritus Sancti dona in quęstum conuertendo.
cum Christus clamitet dicens:
Gratis accepistis,
gratis date.
An ad Apostolum confugies dicentem:
pensionibus,
de decimis oblationibus-que colligendis.
Pro his in ecclesia declamas,
pro his execrationum elogia ualuis ecclesię affigis,
ad cętera mutus |
et illis simillimus quibus dicitur:
quę grauiora sunt Legis:
indicium et misericordiam et fidem.
hęc oportuit facere |
et illa non omittere.
Episcopus
Scriba es igitur et phariseus,
cum exigis pecuniam et non pręstas doctrinam,
cum de quęstu suo cogitas |
et eorum saluti qui tibi commissi sunt non consulis.
Excolas culicem,
quę leuissima sunt curę habens,
et deglutis camellum,
in uentrem negligentię demergens ea quę maximi momenti esse deberent.
Mercenarius non pastor es |
Vides lupum uenientem,
et fugis.
deberent.
Mercenarius non pastor es |
Vides lupum uenientem,
et fugis.
Perit ille adulterio,
ille usuris,
alius furto,
alius odio,
alius alio flagitio |
et in tanto animarum periculo taces,
obmutescis,
hiscere non audes |
et illos duntaxat perituros prędicas,
qui decimas non soluerint,
qui debitas ecclesię tuę pensiones in tempore non attulerint |
et eidem legata interuerterint.
perinde ac si non sit aliud peccati genus quod perdat homines,
quam istud in quo opulentia tua patitur detrimentum.
Cum tamen iis qui egestate premuntur,
non
pastor es |
Vides lupum uenientem,
et fugis.
Perit ille adulterio,
ille usuris,
alius furto,
alius odio,
alius alio flagitio |
et in tanto animarum periculo taces,
obmutescis,
hiscere non audes |
et illos duntaxat perituros prędicas,
qui decimas non soluerint,
qui debitas ecclesię tuę pensiones in tempore non attulerint |
et eidem legata interuerterint.
perinde ac si non sit aliud peccati genus quod perdat homines,
quam istud in quo opulentia tua patitur detrimentum.
Cum tamen iis qui egestate premuntur,
non solum quod debent,
remitti
duntaxat perituros prędicas,
qui decimas non soluerint,
qui debitas ecclesię tuę pensiones in tempore non attulerint |
et eidem legata interuerterint.
perinde ac si non sit aliud peccati genus quod perdat homines,
quam istud in quo opulentia tua patitur detrimentum.
Cum tamen iis qui egestate premuntur,
non solum quod debent,
remitti debeat,
sed etiam de rebus quas affatim collegisti,
quantum opus est impendi.
Hypocritę
Detestabilis et illorum
egestate premuntur,
non solum quod debent,
remitti debeat,
sed etiam de rebus quas affatim collegisti,
quantum opus est impendi.
Hypocritę
Detestabilis et illorum cupiditas,
qui simulata sanctitate decipiunt |
et uel pro ędificando sacello |
uel pro peregrinationis uoto perficiendo |
uel pro aliquo alio pietatis opere exequendo |
ęra efflagitant,
quasi non furti uel rapinę sit genus |
mendacio aliquid ellicere |
et in alium,
quam in quem datum est
et in alium,
quam in quem datum est usum conuertere.
Hi tanto grauius puniendi erunt,
quanto fallacius egerint.
dicente Domino:
opes fiant hostibus in predam |
et ipsi opum domini in captiuitatem.
Horum etiam in Amos propheta dolos ac malignitatem detegit dicens:
pro argento,
et laqueo uitam finiuit.
Ille quoque quem purpura tegebat,
quem quotidiana saginabant conuiuia,
in inferno sepultus,
in flammis ardens totus |
frustra guttam aquę petiit qua linguam tantum refrigeraret.
Diues ille alter,
qui frugum hubertate lętatus dilatare cogitabat horrea |
et in annos multos opulenter uiuere,
statim audiuit:
frugum hubertate lętatus dilatare cogitabat horrea |
et in annos multos opulenter uiuere,
statim audiuit:
cuius erunt?
Sic est inquit qui sibi thesaurizat,
et non est in Deum diues.
De isto in psalmis dicitur:
diuitiarum suarum,
et pręualuit in uanitate sua.
Ideo Apostolus ad Timotheum:
neque sperare in incerto diuitiarum,
sed in Deo uiuo,
qui pręstat nobis omnia abunde ad fruendum,
bene agere,
diuites fieri in bonis operibus,
facile tribuere,
communicare,
thesaurizare sibi fundamentum bonum in futurum.
Qui uult ergo in Deum diues esse,
non sibi thesaurizet,
sed inopię aliorum.
In Deum diues est,
qui charitatis operibus abundat,
non qui rebus opulentus incedit.
Esurientes et sitientes iustitiam Dominus implet bonis,
diuites autem
bene agere,
diuites fieri in bonis operibus,
facile tribuere,
communicare,
thesaurizare sibi fundamentum bonum in futurum.
Qui uult ergo in Deum diues esse,
non sibi thesaurizet,
sed inopię aliorum.
In Deum diues est,
qui charitatis operibus abundat,
non qui rebus opulentus incedit.
Esurientes et sitientes iustitiam Dominus implet bonis,
diuites autem auaros dimittit inanes.
Quid prosunt auaro diuitię,
si
facile tribuere,
communicare,
thesaurizare sibi fundamentum bonum in futurum.
Qui uult ergo in Deum diues esse,
non sibi thesaurizet,
sed inopię aliorum.
In Deum diues est,
qui charitatis operibus abundat,
non qui rebus opulentus incedit.
Esurientes et sitientes iustitiam Dominus implet bonis,
diuites autem auaros dimittit inanes.
Quid prosunt auaro diuitię,
si custos illarum
stulto,
cum sapientiam emere non possit?
Multę opes nunquam aut raro admodum queunt suiquam nisi scelere constare.
Nam qui iuste acquirit et moderate expendit,
nec diues erit nec pauper.
Qui autem ingentes quęstus faciunt |
supra-que modum locupletantur,
et iniqui et auari sint necesse est.
Quod si tam multa ab aliquo alio sibi relicta possident,
hęredes iniqui sunt.
et si his male utuntur,
ipsi etiam mali sunt.
Quemadmodum autem communi utilitati exposita esse debet principis opulentia,
ita et priuatorum diuitię adiumento sint egestati alienę.
Alioquin et ipsi diuites egebunt ac miseri erunt.
Quid enim illo miserius,
qui inops uirtutis est?
qui cum diues sit meritis caret liberalitatis,
quę beatos efficiunt.
et auaritię uel luxurię grauatur uitiis,
quę mergunt in profundum.
Talium infelicitatem dolenter ingemiscit in Euangelio Dominus dicens:
communi utilitati exposita esse debet principis opulentia,
ita et priuatorum diuitię adiumento sint egestati alienę.
Alioquin et ipsi diuites egebunt ac miseri erunt.
Quid enim illo miserius,
qui inops uirtutis est?
qui cum diues sit meritis caret liberalitatis,
quę beatos efficiunt.
et auaritię uel luxurię grauatur uitiis,
quę mergunt in profundum.
Talium infelicitatem dolenter ingemiscit in Euangelio Dominus dicens:
et auaritię uel luxurię grauatur uitiis,
quę mergunt in profundum.
Talium infelicitatem dolenter ingemiscit in Euangelio Dominus dicens:
putrefactę sunt,
et uestimenta uestra a tineis comesta sunt.
aurum et argentum uestrum ęruginauit,
et ęrugo eorum in testimonium uobis erit,
et manducabit carnes uestras sicut ignis.
thesaurizastis uobis iram in nouissimis diebus.
ecce merces operariorum,
qui messuerunt regiones uestras,
quę fraudata est a uobis,
clamat,
et clamor eorum in aures Domini sabaoth introiuit.
epulati estis super terram,
et in luxuriis enutristis corda uestra.
in die occisionis adduxistis et occidistis iustum,
In psalmo dicitur:
quas collegerat sepeliat.
Frumenta,
uinum,
oleum,
linum,
lanam |
cetera-que uitę nostrę necessaria in aperto nobis fruenda obtulerat Deus,
cętera tanquam nocitura latere uolebat.
Ideo autem et ista creauit,
ut sicut eorum qui oblatis contenti sunt nota est modestia,
ita illorum qui etiam occultata scrutantur,
manifesta esset cupiditas et qui ex parte sui sunt,
etiam a nobis dignoscerentur .
Quod auaritia multorum causa sit malorum.
Caput
linum,
lanam |
cetera-que uitę nostrę necessaria in aperto nobis fruenda obtulerat Deus,
cętera tanquam nocitura latere uolebat.
Ideo autem et ista creauit,
ut sicut eorum qui oblatis contenti sunt nota est modestia,
ita illorum qui etiam occultata scrutantur,
manifesta esset cupiditas et qui ex parte sui sunt,
etiam a nobis dignoscerentur .
Quod auaritia multorum causa sit malorum.
Caput XIX
aperto nobis fruenda obtulerat Deus,
cętera tanquam nocitura latere uolebat.
Ideo autem et ista creauit,
ut sicut eorum qui oblatis contenti sunt nota est modestia,
ita illorum qui etiam occultata scrutantur,
manifesta esset cupiditas et qui ex parte sui sunt,
etiam a nobis dignoscerentur .
Quod auaritia multorum causa sit malorum.
Caput XIX
Quam autem multorum malorum causa sit immodica
diligere.
ętate contigit |
christianorum ecclesias a christianis prophanari,
aurum argentum-que Deo consecratum per uim auferri.
perinde ac si aduersus Deum,
et non tantum aduersus homines bellum gereretur.
quasi uero non idem Christus sit illorum qui oppugnantur et eorum qui oppugnant,
cum utrique eius qui unus est nomine censeantur .
Sed profecto nulla ibi religionis ratio ducitur,
ubi auari animi nihil
ecclesias a christianis prophanari,
aurum argentum-que Deo consecratum per uim auferri.
perinde ac si aduersus Deum,
et non tantum aduersus homines bellum gereretur.
quasi uero non idem Christus sit illorum qui oppugnantur et eorum qui oppugnant,
cum utrique eius qui unus est nomine censeantur .
Sed profecto nulla ibi religionis ratio ducitur,
ubi auari animi nihil nisi quod rapiant
prophanari,
aurum argentum-que Deo consecratum per uim auferri.
perinde ac si aduersus Deum,
et non tantum aduersus homines bellum gereretur.
quasi uero non idem Christus sit illorum qui oppugnantur et eorum qui oppugnant,
cum utrique eius qui unus est nomine censeantur .
Sed profecto nulla ibi religionis ratio ducitur,
ubi auari animi nihil nisi quod rapiant attendunt.
attendunt.
Quanuis autem multa deprędentur,
multa parent,
multa undique congerant,
nunquam tamen satiantur,
semper restat quod aceruo addi cupiunt.
Nec minus huic uitio obnoxii sunt,
qui liberis nepotibus-que abundant |
quam qui soli sunt.
Qualem Ecclesiastes admiratur dicens:
Quanuis autem multa deprędentur,
multa parent,
multa undique congerant,
nunquam tamen satiantur,
semper restat quod aceruo addi cupiunt.
Nec minus huic uitio obnoxii sunt,
qui liberis nepotibus-que abundant |
quam qui soli sunt.
Qualem Ecclesiastes admiratur dicens:
non fratrem,
et tamen laborare non cessat,
nec satiantur oculi eius diuitiis |
nec cogitat dicens:
Cui laboro?
et fraudo animam meam bonis?
Sed qui eiusmodi sunt,
iis per Esaiam minatur Dominus et ait:
nunquid habitabitis soli uos in medio terre?
Quid enim nisi solus habitare uelle uidetur in terra,
qui solus cuncta possidere concupiscit?
Hic sane hydropici est morbus,
qui eo plus sitit quo plus biberit.
Sed si accesserit ad Iesum curabitur,
sin contempserit peribit.
peribit.
templi thesaurum auferre moliebatur,
equites diuinitus apparentes flagellis ceciderunt.
Seleucus
Ipse Seleucus dum pecunias a Mopsuestenis
actio,
oratio,
cogitatio |
et omnes reliqui sensus ad quęstum intenti uitę sanctioris disciplinam non admittunt.
quibus dicitur:
8
uulgo ostentant,
ut honorentur.
quibus illa Magonis Vergiliani uerba conueniunt:
Est domus ampla,
iacent penitus defossa talenta
Cęlati argenti,
sunt auri pondera facti
Infecti-que mihi.
Ezechias
Qua iactantię uanitate cum Ezechias quoque,
qui iustus erat,
peccauerit,
quomodo poterunt iniqui ea carere,
qui certe magis opibus quam uirtute esse clari cupiunt?
Sed quantum uolunt glorientur,
cum interierint,
non sument omnia |
neque descendet cum eis gloria eorum |
nudos et fortunę et animi bonis gehenna excipiet,
conueniunt:
Est domus ampla,
iacent penitus defossa talenta
Cęlati argenti,
sunt auri pondera facti
Infecti-que mihi.
Ezechias
Qua iactantię uanitate cum Ezechias quoque,
qui iustus erat,
peccauerit,
quomodo poterunt iniqui ea carere,
qui certe magis opibus quam uirtute esse clari cupiunt?
Sed quantum uolunt glorientur,
cum interierint,
non sument omnia |
neque descendet cum eis gloria eorum |
nudos et fortunę et animi bonis gehenna excipiet,
tanto miseriores futuros,
quanto sibi uidentur feliciores.
Recte itaque admonentur a Domino per Hieremiam dicente:
9
primo 25
9311. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Donec accipiant, osculantur manus dantis, et in promissionibus humiliant uocem suam, sed in tempore redditionis loquentur uerba tedii et murmurationum. Fallaces. Ad hęc nihil illis fallacius est. qui enim diuitias amat, nec periurare timet | nec alios fraude circumuenire dubitat | nec eum omnino aperte mentiri pudet, siquid ex eo se facturum lucri credit. neque quisquam est, qui in leuissimis etiam rebus tam facile iurat quam diues auarus. tunc autem
9312. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Fallaces. Ad hęc nihil illis fallacius est. qui enim diuitias amat, nec periurare timet | nec alios fraude circumuenire dubitat | nec eum omnino aperte mentiri pudet, siquid ex eo se facturum lucri credit. neque quisquam est, qui in leuissimis etiam rebus tam facile iurat quam diues auarus. tunc autem maxime, cum e re sua fore sperat, si uerbis fecerit fidem. Timidi Nullum postremo timidius est animal
9313. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] iusto Dei iudicio mox damnandum uidens.
9314. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] 67
Turbabuntur enim (ut psalmista ait) a facie eius patres orphanorum et iudices uiduarum,
id est qui miserorum tutelam suscipientes bona eorum per dolum usurpant.
Turbabuntur quia se reos esse non ignorant una cum illis qui in inferno sunt computandos.
9315. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
9316. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Israhelitis cum pane et aqua,
quanto magis isti?
qui etiam aliena iniuste possident,
hęreditate regni cęlestis indigni erunt?
Tot auaritię mala consyderans Apostolus dixit:
9317. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] generis animantia constituit:
alia quę aera peruolarent,
alia quę per terram reperent,
alia quę in aquis natarent.
Cuncta denique quę uidemus |
et quę non uidemus,
ipse dixit et facta sunt,
ipse mandauit et creata sunt.
Cui autem ista seruirent |
qui-que istis pręesset atque dominaretur,
hominem ipsum formauit.
Cuius dignitatem et excellentiam Propheta contemplatus |
et ad autorem suum conuersus in uocem prorupit dicens:
9318. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] aut filius hominis, quoniam uisitas eum? minuisti eum paulo minus ab angelis, gloria et honore coronasti eum | et constituisti eum super opera manuum tuarum. Omnia subiecisti sub pedibus eius, oues et boues uniuersas, insuper et pecora campi, uolucres cęli et pisces maris, qui perambulant semitas maris. Vt autem omnia subiecta essent homini, intelligentia ratione sapientia et cogitationum interprete lingua eum insigniuit | ac sibi in parte similem reddidit. Eidem leges pręcepta-que dedit, per quę ueram ęternam-que beatitudinem consequi posset |
9319. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] de terra translatus in cęlum, de corruptione ad incorruptionem, de mortalitate ad immortalitatem. ICXC Atque etiam ut post pręuaricationem, per quam a tanto exciderat bono, pristinę gratię statum eidem repararet, filium suum unigenitum misit, qui humanę mortalitatis carne assumpta pro homine se Deo Patri in sacrificium obtulit | omnes-que per primorum parentum culpam sub maledicto uenundatos suo ipse sanguine redemit, etiam in ingratos beneficus et in delinquentes pius. Primus in se credentibus regnum cęleste promittere
9320. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] postulata non concedendo eum periculo erripueris, in quod uelut effrenis equus impetu ferebatur. Atque hanc quidem ob rem ipse bonorum omnium distributor Deus non omnia orantibus pręstat: alius poscit diuitias, alius prosperam corporis ualitudinem, alius magistratum. et ipse qui nouit quem finem singula habitura sint, respondet: Nescitis quid petatis. Fit enim sępenumero ut talia adepti animę suę detrimentum patiantur. Quod ergo fortasse concederet iratus, denegat propicius,
9321. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nescitis quid petatis. Fit enim sępenumero ut talia adepti animę suę detrimentum patiantur. Quod ergo fortasse concederet iratus, denegat propicius, et nescimus. At uero si in eum qui nihil petit ultro beneficium contuleris, plus tibi gratię habebitur, quam si roganti non negasses. Bis esse gratum aiunt, quod opus est, si ultro offeras. Eum pręterea qui iusta petit | et re ipsa quam petit satis indigere
9322. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et nescimus. At uero si in eum qui nihil petit ultro beneficium contuleris, plus tibi gratię habebitur, quam si roganti non negasses. Bis esse gratum aiunt, quod opus est, si ultro offeras. Eum pręterea qui iusta petit | et re ipsa quam petit satis indigere uidetur, promissis ne in longum trahas, cum protinus possis tribuere: dilatum beneficium minuit gratiam, cito datum auget. Hinc est pręceptum illud Salomonis:
9323. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ut ille sciat, an e re sua erit | tantisper expectare. Suspensum autem tenere expectantem | et cras atque aliud cras absque promissi satisfactione elabi sinere | non beneficium est sed iniuria. et breuiter, simulator est non amicus, qui promittit quod non est facturus. Beneficium merentibus dare | accipere est. Nemo enim non magis illius iudicium quam beneficium laudat, qui digno dedit.
9324. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] est non amicus,
qui promittit quod non est facturus.
Beneficium merentibus dare |
accipere est.
Nemo enim non magis illius iudicium quam beneficium laudat,
qui digno dedit.
atque in hoc maxime Deum imitatur,
cum Deus ipse in optimum quenque maxime beneficus sit |
nec nisi bene de se merentes ad beatitudinis gloriam faciat ascendere.
9325. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] benefacias, ut beneficiis bene recte-que collocatis | et amicos tibi compares | et Deum magis demerearis. Vt autem quisque maxime indiget, ita et maxime erit adiuuandus. Qui uero ditiorum delectum facit, quibus beneficia impendat, non amicus est sed foenerator. Vsuram enim cum sorte simul exigere uidetur, qui locupletioribus donat. dignus decipi, quoniam de recipiendo cogitauit cum daret. Cęterum
9326. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Vt autem quisque maxime indiget,
ita et maxime erit adiuuandus.
Qui uero ditiorum delectum facit,
quibus beneficia impendat,
non amicus est sed foenerator.
Vsuram enim cum sorte simul exigere uidetur,
qui locupletioribus donat.
dignus decipi,
quoniam de recipiendo cogitauit cum daret.
Cęterum inimicis quoque benefacere iubemur |
dicente Domino:
9327. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] exigere uidetur,
qui locupletioribus donat.
dignus decipi,
quoniam de recipiendo cogitauit cum daret.
Cęterum inimicis quoque benefacere iubemur |
dicente Domino:
9328. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] qui oderunt uos.
et Apostolus:
9329. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] beneficio fuerit superatus, liquescat ardore charitatis | et simultatem in beniuolentiam conuertat. Ne ingratis quidem subtrahenda sunt beneficia. quanuis enim illi non referant gratiam quam debent, referet ille qui nullum bonum sua fraudat mercede, qui solem suum oriri facit super bonos et malos, et pluit super iustos et iniustos. Qvaliter nos gerere debemvs in dandis beneficiis. Caput XXIII
9330. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ardore charitatis | et simultatem in beniuolentiam conuertat. Ne ingratis quidem subtrahenda sunt beneficia. quanuis enim illi non referant gratiam quam debent, referet ille qui nullum bonum sua fraudat mercede, qui solem suum oriri facit super bonos et malos, et pluit super iustos et iniustos. Qvaliter nos gerere debemvs in dandis beneficiis. Caput XXIII In omnes itaque beneficia
9331. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] intentius meditabitur. Quędam autem beneficia palam, quędam occulte tribuenda sunt. Quę uirtuti debentur, palam dari conuenit, ut et honorandus appareat qui accipit, et alii eius exemplo ad actiones honore dignas excitentur. Is uero occulte erit adiuuandus, quem inopię suę pudet. cui siquid in aperto obtuleris, magis proditum se dolebit | quam lętabitur adiutum. Beneficii
9332. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
et alii eius exemplo ad actiones honore dignas excitentur.
Is uero occulte erit adiuuandus,
quem inopię suę pudet.
cui siquid in aperto obtuleris,
magis proditum se dolebit |
quam lętabitur adiutum.
Beneficii obliuisci debet qui dedit,
semper autem memoriter tenere qui accepit.
9333. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dignas excitentur.
Is uero occulte erit adiuuandus,
quem inopię suę pudet.
cui siquid in aperto obtuleris,
magis proditum se dolebit |
quam lętabitur adiutum.
Beneficii obliuisci debet qui dedit,
semper autem memoriter tenere qui accepit.
9334. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] . Ergo inquies, si beneficium non est quod accepi, nihil debeo illi a quo accepi? Nihil plane ei a quo accepisti, sed cui ablatum est ut acciperes. Huic redde suum, et ei nihil debebis, qui largitus est alienum. Ne concupiscere quidem iniuste rem proximi tui iuberis, nedum possidere. Porro nullum maius beneficium homini ab homine pręstari potest | quam siquis pro aliorum salute suam uitam periculis
9335. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nihil uita charius habeatur.
9336. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Quemadmodum igitur rem multi precii uilitat frigida uoluntas tribuentis,
ita exiguum etiam beneficium gratum efficit in conferendo animi promptitudo atque facilitas.
Illi quoque plus debeo,
qui parui modici-que sui peculii participem me fecit,
quam qui diues multum donauit.
Plus enim largitus est,
cui minus quo ipse fruatur restat.
Hanc uerissimam sententiam Domini confirmat autoritas.
9337. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] igitur rem multi precii uilitat frigida uoluntas tribuentis,
ita exiguum etiam beneficium gratum efficit in conferendo animi promptitudo atque facilitas.
Illi quoque plus debeo,
qui parui modici-que sui peculii participem me fecit,
quam qui diues multum donauit.
Plus enim largitus est,
cui minus quo ipse fruatur restat.
Hanc uerissimam sententiam Domini confirmat autoritas.
9338. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] referendę gratię habere. Ab optimo quoque beneficium accipere tam gratum est | quam testimonium habere ipsorum erga nos amoris. Lęto uultu grato-que animo sicuti dandum ita et accipiendum erit beneficium. qui contemptim acceperit, iam ingratus est, si sibi beneuole pręstitum est. Ille uero qui hilare accipit et libenter, iam persoluit maximam beneficii partem, quę in animo est. Reddit enim pro
9339. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] erga nos amoris. Lęto uultu grato-que animo sicuti dandum ita et accipiendum erit beneficium. qui contemptim acceperit, iam ingratus est, si sibi beneuole pręstitum est. Ille uero qui hilare accipit et libenter, iam persoluit maximam beneficii partem, quę in animo est. Reddit enim pro beniuolentia beniuolentiam, licet nondum munus pro munere retulerit.
9340. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Reddit enim pro beniuolentia beniuolentiam, licet nondum munus pro munere retulerit. Deest interdum referendi copia, interdum occasio. et quandiu ista desunt, qui accepit beneficium tanquam relaturus, iam retulisse uidetur. quia satis est uoluisse, quoties posse non occurrat. Ab illo qui infamia notatus est | et turpiter uiuit, non accipias beneficium, ne perditis moribus eius fauere uidearis; nisi forte eo accepto | et inita cum
9341. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Deest interdum referendi copia, interdum occasio. et quandiu ista desunt, qui accepit beneficium tanquam relaturus, iam retulisse uidetur. quia satis est uoluisse, quoties posse non occurrat. Ab illo qui infamia notatus est | et turpiter uiuit, non accipias beneficium, ne perditis moribus eius fauere uidearis; nisi forte eo accepto | et inita cum homine familiaritate spes fuerit | tuis admonitionibus eum reuocandi | sibi-que restituendi, ne in nequitia obduratus pereat.
9342. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] fuerit | tuis admonitionibus eum reuocandi | sibi-que restituendi, ne in nequitia obduratus pereat. Cum-que etiam malis benefaciendum sit, non est prętermittenda benefaciendi occasio, si tunc se offerat, cum ille qui corrigi debet, munus aliquod porrigit. Tunc etiam a malo accipiendum erit, cum ille deterior futurus timetur, nisi acceperimus. Tyranno enim aut improbo aliquo domino munus ultro porrigente,
9343. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Tunc etiam a malo accipiendum erit, cum ille deterior futurus timetur, nisi acceperimus. Tyranno enim aut improbo aliquo domino munus ultro porrigente, si non acceperis, contemni se putabit | et qui prodesse uolebat, mutato animo offendet. Ab hoc genus hominibus non est liberum nolle accipere. Nec tamen illi quicquam pro eo debeo, quod inuitus accipio. reddam si repetet, non ut benefactori, sed tanquam creditori. Et si reddidero,
9344. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Ab hoc genus hominibus non est liberum nolle accipere. Nec tamen illi quicquam pro eo debeo, quod inuitus accipio. reddam si repetet, non ut benefactori, sed tanquam creditori. Et si reddidero, gaudebo me ab illius beniuolentia esse solutum, qui dignus est odio. Alia quoque causa est accipiendi beneficii etiam ab impiis. cum uidelicet eo accepto datur facultas benefaciendi bonis ac iustis. Sic Ioseph accepit a pharaone,
9345. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sit | se quoque prudenter egisse, quod in homine tam grato suum collocarit beneficium. Nihilominus soluta etiam gratia | nos ei debere fateamur, quia dignos nos suo beneficio iudicauit, quia prior ad amiciciam uenit, ut merito redametur, qui coeperit amare. Interim si grati esse uolumus, nunquam patiamur excidi memoriam collatorum in nos beneficiorum. Ingratus est qui non reddit. audeo dicere non minus ingratus est qui non meminit. quoniam
9346. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] beneficio iudicauit, quia prior ad amiciciam uenit, ut merito redametur, qui coeperit amare. Interim si grati esse uolumus, nunquam patiamur excidi memoriam collatorum in nos beneficiorum. Ingratus est qui non reddit. audeo dicere non minus ingratus est qui non meminit. quoniam ne tunc quidem gratus fuit, cum acciperet. Quod enim libenti animo accipimus, id non facile obliuiscimur. Illa uero facillime obliterari
9347. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ut merito redametur, qui coeperit amare. Interim si grati esse uolumus, nunquam patiamur excidi memoriam collatorum in nos beneficiorum. Ingratus est qui non reddit. audeo dicere non minus ingratus est qui non meminit. quoniam ne tunc quidem gratus fuit, cum acciperet. Quod enim libenti animo accipimus, id non facile obliuiscimur. Illa uero facillime obliterari solent, quę minimi ęstimantur.
9348. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] gratus fuit, cum acciperet. Quod enim libenti animo accipimus, id non facile obliuiscimur. Illa uero facillime obliterari solent, quę minimi ęstimantur. Qui ergo oblitus est, is profecto testatur | se pro uili habuisse quicquid accepit. Referrem inquis, si accepti memor fuissem. immo memor accepti fuisses, si referre
9349. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] hoc sibi incommodo esse existimant. Ideoque alterum respuunt, alterum affectant | et ingratitudine pro quęstu utuntur. Duo autem ista, arrogantia uidelicet et cupiditas, cum omnibus uitanda sint | tum iis maxime, qui uel benefici | uel grati esse cupiunt. Non referre gratiam cum possis, turpissimum est. cum non possis uelle tantum retulisse est. Cęterum illi qui non reddere lucrari esse existimant, multum
9350. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et cupiditas, cum omnibus uitanda sint | tum iis maxime, qui uel benefici | uel grati esse cupiunt. Non referre gratiam cum possis, turpissimum est. cum non possis uelle tantum retulisse est. Cęterum illi qui non reddere lucrari esse existimant, multum quidem falluntur. Quis enim in eum iterum beneficus erit, cuius ingratitudinem semel fuerit expertus? Itaque
9351. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] esse existimant, multum quidem falluntur. Quis enim in eum iterum beneficus erit, cuius ingratitudinem semel fuerit expertus? Itaque rarius accipiet, qui in reddendo negligentem se pręstabit. Illi uero qui capessendis uirtutibus operam impendunt, non rerum emolumenta sequuntur sed morum. Eis incumbunt officiis, eorum cura studio-que
9352. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Quis enim in eum iterum beneficus erit, cuius ingratitudinem semel fuerit expertus? Itaque rarius accipiet, qui in reddendo negligentem se pręstabit. Illi uero qui capessendis uirtutibus operam impendunt, non rerum emolumenta sequuntur sed morum. Eis incumbunt officiis, eorum cura studio-que distringuntur, in quibus uersantes | non diuitiis quę improbis etiam communes sunt, sed quod longe beatius
9353. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uitę sanctimonia proficiunt. Quin immo contemptis calcatis-que opibus ad solam uirtutem confugiunt | neque hanc se consequi posse sciunt, nisi illas abiecerint. Et cum nihil preciosius uirtute sit, quis negauerit eos multum lucrifacere qui in dando reddendo-que beneficio et liberales imprimis et grati esse student? Hęc enim ea res est, quę amicos comparat, quę inimicos placat, quę Deum propiciat, quę immortalitatem mortalibus donat | et de terra sublatos cęlo
9354. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et grati esse student? Hęc enim ea res est, quę amicos comparat, quę inimicos placat, quę Deum propiciat, quę immortalitatem mortalibus donat | et de terra sublatos cęlo inserit sedibus-que sanctorum. ut semper beati sint, qui ut charitatem seruarent, semper munifici liberales-que fuerunt. Is autem qui in beneficiis compensandis dati accepti rationes dispungit, nec liberalis profecto | nec gratus est, sed cupiditati seruiens negociator | et terrenis tantum ac
9355. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] enim ea res est, quę amicos comparat, quę inimicos placat, quę Deum propiciat, quę immortalitatem mortalibus donat | et de terra sublatos cęlo inserit sedibus-que sanctorum. ut semper beati sint, qui ut charitatem seruarent, semper munifici liberales-que fuerunt. Is autem qui in beneficiis compensandis dati accepti rationes dispungit, nec liberalis profecto | nec gratus est, sed cupiditati seruiens negociator | et terrenis tantum ac perituris inhians bonis, non ad cęlestia animum intendens et ęterna.
9356. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] | et terrenis tantum ac perituris inhians bonis, non ad cęlestia animum intendens et ęterna. Virtute autem contentus esse debet | et non suum sed alienum respicere commodum | tam ille qui confert beneficium, quam qui gratiam refert | atque uterque ita se gerere, ut Deo magis placeat quam hominibus. Quos hominibus placere magis delectat, ab hominibus captant gloriam | et a Deo non accipiunt mercedem. debita-que uirtuti pręmia amittunt, dum quicquid recte
9357. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] terrenis tantum ac perituris inhians bonis, non ad cęlestia animum intendens et ęterna. Virtute autem contentus esse debet | et non suum sed alienum respicere commodum | tam ille qui confert beneficium, quam qui gratiam refert | atque uterque ita se gerere, ut Deo magis placeat quam hominibus. Quos hominibus placere magis delectat, ab hominibus captant gloriam | et a Deo non accipiunt mercedem. debita-que uirtuti pręmia amittunt, dum quicquid recte laudabiliter-que egerint, uanitati
9358. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] inivria. Caput XXVI Quid inquiet aliquis, si post beneficium acceptum affectus sim iniuria, debeo-ne aliquid pro beneficio? Non uidetur mereri gratię relationem qui beneficium suum consequenti corrupit offensa. Itaque non eris ingratus, si ei beneficium non reddideris, qui quantum intulerat boni, tantum postea mali irrogauit.
9359. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Non uidetur mereri gratię relationem qui beneficium suum consequenti corrupit offensa. Itaque non eris ingratus, si ei beneficium non reddideris, qui quantum intulerat boni, tantum postea mali irrogauit. Intuendum igitur minor-ne an maior sit iniuria quam beneficium. Minoris enim iniurię obliuisci debes | et memor esse beneficii. Cum
9360. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] minor-ne an maior sit iniuria quam beneficium. Minoris enim iniurię obliuisci debes | et memor esse beneficii. Cum uero maior uel par fuerit offensa, obligatione officii absolutus es | neque gratiam debes illi, qui gratię meritum lędendo amisit. Iniuriam tamen omnem, quantacunque fuerit, remittere debemus | nec uindictam appetere, propter eum qui ait: Dimittite et dimittetur uobis. Sed si condonata est iniuria inquies, cur non
9361. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Cum uero maior uel par fuerit offensa, obligatione officii absolutus es | neque gratiam debes illi, qui gratię meritum lędendo amisit. Iniuriam tamen omnem, quantacunque fuerit, remittere debemus | nec uindictam appetere, propter eum qui ait: Dimittite et dimittetur uobis. Sed si condonata est iniuria inquies, cur non manet beneficium? Iniuriam remitte ne Deum offendas. beneficium reddere supersede, si ita tibi expedire uidebitur, ne homini qui non
9362. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] propter eum qui ait:
Dimittite et dimittetur uobis.
Sed si condonata est iniuria inquies,
cur non manet beneficium?
Iniuriam remitte ne Deum offendas.
beneficium reddere supersede,
si ita tibi expedire uidebitur,
ne homini qui non meretur gratiam referas.
Alioquin qui sine causa ingrati sunt,
quanuis nulla lege puniantur,
Deum tamen habent ultorem.
Agar.
9363. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uobis.
Sed si condonata est iniuria inquies,
cur non manet beneficium?
Iniuriam remitte ne Deum offendas.
beneficium reddere supersede,
si ita tibi expedire uidebitur,
ne homini qui non meretur gratiam referas.
Alioquin qui sine causa ingrati sunt,
quanuis nulla lege puniantur,
Deum tamen habent ultorem.
Agar.
9364. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nabalis in Dauidem ingratitudo de summis diuitiis ad summam ipsum redegisset paupertatem, nisi uxor eius Abigail multis oblatis muneribus pro illo satisfecisset. Scias igitur Deo atque hominibus pariter inuisum eum qui ingratus est. tanto-que magis si pro bono malum reddit. Tunc enim non solum ingratus est, sed etiam iniurius. LIBER SEXTUS. CHARITATIS.
9365. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] cum eius omnia sint. sic neque gratiam referre, cum nullius rei indigeat | bonorum-que omnium plenissimus existat. Quid ergo sępe in Scripturis de ingratitudine nostra querentem audimus? Ingratitudinis autem non iure argueretur, qui gratus esse nequiuisset. Quę igitur illa res est, quę nos erga Deum aut ingratos reddat | aut gratos faciat? Cuncta nanque Dei sunt. quicquid dare uoluero, de suo dem necesse est. quicquid reddere conabor, ipse dedit quod reddo.
9366. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] a domino accipitur, sine causa manumittitur | et iam non ut seruus aut libertus, sed ut filius diligitur. Immerito certe ista in seruum conferuntur, si nullum domino beneficium pręstitit. Sed qui talia a domino meruit accipere, negari non potest, quin pręstiterit aliquid, ob quod talia accipere uisus est dignus. Rursum si erro fugitiuus-que fuerit, si imperium domini contempserit, si furto non abstinuerit, si petulans, si
9367. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section]
9368. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] Vide igitur qua ratione et demus Deo beneficia et accipimus pręmia | et quomodo si non dederimus, mulctandi simus. Atque ut apertius hoc quod astruimus intelligas | qui in Deum credit, qui Deo obtemperat, qui Deum diligit, honorat, colit, ueneratur, gratus est. Incredulus, expes, impius, Deum homines-que contemnens, ingratus est. Nullum postremo peccatum quod legi aduersatur diuinę,
9369. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] ratione et demus Deo beneficia et accipimus pręmia | et quomodo si non dederimus, mulctandi simus. Atque ut apertius hoc quod astruimus intelligas | qui in Deum credit, qui Deo obtemperat, qui Deum diligit, honorat, colit, ueneratur, gratus est. Incredulus, expes, impius, Deum homines-que contemnens, ingratus est. Nullum postremo peccatum quod legi aduersatur diuinę, ingratitudinis uitio
9370. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] et accipimus pręmia | et quomodo si non dederimus, mulctandi simus. Atque ut apertius hoc quod astruimus intelligas | qui in Deum credit, qui Deo obtemperat, qui Deum diligit, honorat, colit, ueneratur, gratus est. Incredulus, expes, impius, Deum homines-que contemnens, ingratus est. Nullum postremo peccatum quod legi aduersatur diuinę, ingratitudinis uitio uacat.
9371. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] rei proponere aliquot exempla. et primo eorum, quos Dominus gratiam sibi referentes amplexatus est. deinde illorum quibus pro ingratitudine intulit mala. ut cum pręsentia consyderauerimus , de futuris non ambigamus. beatos uidelicet et in cęlo fore, qui sic a Domino diliguntur in terra. e contrario autem in inferno quoque cruciandos esse, si non se correxerint, qui antequam eo descendant, pro scelere puniuntur. De gratis erga devm in testamento veteri. Caput
9372. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | Section] quibus pro ingratitudine intulit mala.
ut cum pręsentia consyderauerimus ,
de futuris non ambigamus.
beatos uidelicet et in cęlo fore,
qui sic a Domino diliguntur in terra.
e contrario autem in inferno quoque cruciandos esse,
si non se correxerint,
qui antequam eo descendant,
pro scelere puniuntur.
De gratis erga devm in testamento veteri.
Caput II
Abel
9373. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
pro scelere puniuntur.
De gratis erga devm in testamento veteri.
Caput II
Abel
9374. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in testamento veteri.
Caput II
Abel
9375. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Morum itaque sanctimonia meruit,
ut uiuens ad beatiora quam est mortalium habitatio loca transportaretur.
Noe
9376. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Deo placeret,
domi peregrinos acceptauit.
quare meruit fieri hospes angelorum |
et superesse Sodomitis inter quos habitabat,
igne et sulphure de cęlo pluente ob scelera consumptis.
Isaac
9377. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] eum primogenita fratris Esau transferuntur, dicente Domino: Iacob dilexi, Esau autem odio habui. Cum obdormisset, scalam uidit a terra ad cęlum extentam | et in ea angelos ascendentes et descendentes | ac Dominum cacumini innixum. qui terram in qua quiescebat ei promisit | regnum-que eius longe late-que diffundendum prędixit. Inde ille parens efficitur duodecim liberorum, qui duodecim tribubus nomen dederunt | coeptus-que est uocari Israhel, hoc est, Deum uidens. et, vidi inquit Dominum facie
9378. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] scalam uidit a terra ad cęlum extentam | et in ea angelos ascendentes et descendentes | ac Dominum cacumini innixum. qui terram in qua quiescebat ei promisit | regnum-que eius longe late-que diffundendum prędixit. Inde ille parens efficitur duodecim liberorum, qui duodecim tribubus nomen dederunt | coeptus-que est uocari Israhel, hoc est, Deum uidens. et, vidi inquit Dominum facie ad faciem. In Aegyptum transmigrans multiplicatur. Liberis quę euentura erant moriens prophetauit.
9379. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
ipso orante Amalech superatus est.
Iosue
9380. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] obtineret | eam-que per tribus diuideret. Ad hanc transeunti Iordanis refrenato aquarum cursu in sicco alueo uiam cessit. Hiericuntem obsidente muri corruerunt. Inimicos persequente sol et luna steterunt, ne noctis interuentu qui fugiebant elaberentur. Tot igitur miraculis testatum est, quantum ei Dominus faueret. quia erga se in omnibus gratum fidum-que sciebat. Patriarchę Sed ne cathalogum
9381. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Patriarchę Sed ne cathalogum sacrorum texere uidear, grati erga Deum fuere omnes illi patriarchę, illi duces, illi sacerdotes, illi iudices, illi reges, illi prophetę, qui in mandatis Dei, in Lege, in omnibus cerimoniis constanter pie-que permansere. Tales autem eligere solitus est Dominus, per quos populum erudiret, a seruitute liberaret, a periculis errueret, uictoria donaret | et de illis quę futura erant
9382. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pati Christum | et sic intrare in gloriam suam. Oportet igitur pati et nos | ac per uestigia eius incedere, si illo quo ipse pręcessit, uolumus peruenire. Hęc est ergo nostrorum erga Deum maxima gratitudo: pro amore illius, qui prior dilexit nos, uoluptates, opes, ocia contemnere, continentiam seruare, modico contentos esse, religiosę uitę laboribus nunquam defatigari. Serui dei Talem quippe pro beneficiis gratiam primo Deo
9383. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] laboribus nunquam defatigari. Serui dei Talem quippe pro beneficiis gratiam primo Deo retulere apostoli, deinde martyres cęteri-que Christi serui, uirgines quoque et uiduę | omnes-que illi qui ecclesię autoritate in sanctorum collegio numerantur. Petrus. Paulus. Ioannes. Bartholomeus. Thomas. Iacobus maior. Iacobus minor. Stephanus. Laurentius Pro Christi nomine non dubitauit Petrus crucifigi, Paulus
9384. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Alii uero ludibria et uerbera experti, insuper et uincula et carceres, lapidati sunt, secti sunt, tentati sunt, in occisione gladii mortui sunt. Noli expectare ut audias, quid hi prosperitatis in uita perceperint, qui ad quęque laboriosa sustinenda magno animo se armauerant. (!) Si tamen nosse desyderas, nihil illis prosperius contingere potuit | quam per aduersitatum patientiam ostendere, quali constantia | quanta-que fide Christum diligerent.
9385. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Viduę Inter uiduas uero perpetuam continentiam custodientes fuerunt | Anna, Paula, Galla, Melania, Monicha | et alię plurimę. Talium uitam mores-que sequatur oportet, qui cumulatissimam Deo gratiam cupit referre | ac post relatam ab ipso suscipi et immortalitatis gloria in cęlestibus uestiri. Proponamus nunc ingratorum exempla. ut quos pręmia ad uirtutem parum excitant, saltem poena a
9386. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] reuerteris. Tot igitur mala passi sunt post reatum, quot antequam peccassent, bonis fruebantur. Non esset magnum eorum crimen, nisi et magna essent beneficia, in quem commissum est. Non tam enim ex se | quam ex meritis eius qui offensus est, ingratitudinis culpa pensari debet. Itaque, quam grauiter peccauerint, poena indicat | quę quidem ad posteros omnes fuit propagata, propter corruptam radicem, de qua generantur.
9387. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
propter corruptam radicem,
de qua generantur.
Cayn
9388. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Ezechia cum ab Assyriis duce Senacheribo obsiderentur, angeli manu una nocte centum octuaginta quinque milibus hostium cęsis | obsidione soluti sunt. Omitto nunc Machabeos | Iudam, Simonem, Ionatham. qui Dei sui nomine inuocato parua manu ingentes hostium copias pluries fudere. Magna quidem et immensa beneficia hęc, maiora tamen accepturi erant, si istorum quę acceperant largitorem non deseruissent.
9389. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] De ingratitvdine Ivdeorvm in devm et qvae pro idolatria passi sint . Caput VI Longum admodum foret memorare scelera singulorum, qui inter Iudeos impii infidi-que fuere. Omnium ergo simul in Deum suum infidelitas detegatur | poena-que infidelitatis. ut cum hęc nota fuerint, simul constet et ingratitudinis magnitudo | et iusti
9390. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Dum Moyses in monte immoratur,
donec tabulas digito Dei conscriptas acciperet,
illi ad idolatriam conuersi uitulum ęneum adorauerunt.
et:
9391. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] iratus Dominus delere eos uoluit, sed Moysi pro ipsis instanter supplicanti gratiam fecit. Moyses tamen indignos tabularum beneficio testatus, de monte descendens ipsas confregit | uitulum-que contriuit. deinde Deo iubente Leuitę sumptis armis die illo uiginti tria milia fere ex iis qui uitulum adorauerant occiderunt. ut eum morte dignum esse noueris, qui in Deum ingratus est. Post hęc contempto cęlesti cibo cum Aegyptias dapes concupissent, aduersus Deum et Moysen mussitantes, prouocatus in iram Dominus multa coturnicum ui castra operuit, ut cupidini eorum
9392. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] gratiam fecit. Moyses tamen indignos tabularum beneficio testatus, de monte descendens ipsas confregit | uitulum-que contriuit. deinde Deo iubente Leuitę sumptis armis die illo uiginti tria milia fere ex iis qui uitulum adorauerant occiderunt. ut eum morte dignum esse noueris, qui in Deum ingratus est. Post hęc contempto cęlesti cibo cum Aegyptias dapes concupissent, aduersus Deum et Moysen mussitantes, prouocatus in iram Dominus multa coturnicum ui castra operuit, ut cupidini eorum satisfaceret. Cęterum dum adhuc
9393. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pollicitationi diuinę non adhibentes fidem, de obtinenda promissionis regione desperarunt. Ideo-que illam ingredi prorsus indigni, antequam fines eius attigissent, in deserto mortui sunt, pręter Iesum et Caleph et paruulos populi, qui non peccauerant. Quadraginta annos per solitudinem antequam terram incolendam adissent errauerunt. Chore et Datan Chorę quoque Datani et Abironis castra una cum ipsis terrę hiatu absorpta sunt. atque inde subitus ignis exhalans ducentos et quinquaginta
9394. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Quadraginta annos per solitudinem antequam terram incolendam adissent errauerunt. Chore et Datan Chorę quoque Datani et Abironis castra una cum ipsis terrę hiatu absorpta sunt. atque inde subitus ignis exhalans ducentos et quinquaginta uiros, qui incensum offerebant absumpsit. et hoc quidem quia legi diuinę aduersantes usurpare sibi sacerdotium nitebantur. Vide tamen inconsultam uulgi audaciam. nihil his quę acciderant territi Moysen et Aaronem nimis
9395. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quidem quia legi diuinę aduersantes usurpare sibi sacerdotium nitebantur. Vide tamen inconsultam uulgi audaciam. nihil his quę acciderant territi Moysen et Aaronem nimis procaciter incessebant, perinde ac si ipsi eos qui perierant interfecissent. Mox igitur ambobus his ad tabernaculum confugientibus incendium repente illatum uastare coepit proteruos. Quatuordecim milia ex eis et septingentos concremauit. Omnes tunc perissent, ni Aaron iussu Moysi stans inter mortuos et uiuentes Deum orasset. ad
9396. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tunc perissent, ni Aaron iussu Moysi stans inter mortuos et uiuentes Deum orasset. ad eius preces cessauit ignis. (!) Deus enim iniuriam illam illatam sibi deputat, quę seruis suis indigne infertur. Quando quidem sic ultus est eos, qui Moysen et Aaronem minaciter impetere ausi fuerant. Post hęc profecti de monte Hor per uiam quę ducit ad Mare rubrum pertesi itineris laborem rursum reclamant. sed neque hoc fuit illis impune. Ignitorum serpentum ictibus percussi moriebantur. Hinc tandem
9397. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] dum simul coiissent, Phinees Eleazari sacerdotis filius pugione in genitalibus confodit. Vt pręterea pateret, non minori animaduersione dignos esse criminis impulsores quam autores, Madianitas quoque percuti iussit Dominus, qui eos callide per mulierum blandimenta traxerunt ad cultum idoli sui Belphegor. Multo tamen grauius deliquerunt, qui ad deos alienos conuersi fuerant Deo suo derelicto | nec mirabilium eius memores | nec erga beneficia grati.
9398. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Vt pręterea pateret, non minori animaduersione dignos esse criminis impulsores quam autores, Madianitas quoque percuti iussit Dominus, qui eos callide per mulierum blandimenta traxerunt ad cultum idoli sui Belphegor. Multo tamen grauius deliquerunt, qui ad deos alienos conuersi fuerant Deo suo derelicto | nec mirabilium eius memores | nec erga beneficia grati. Tempore iudicum Transeamus ad tempora iudicum. Iosue defuncto degenerauit populus.
9399. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uero inter se dissidere coeperunt, quando tribus Beniamin ob stupratam cuiusdam Leuitę coniugem | et per uim in una nocte multorum coitu lassatam atque extinctam pene interiit, dum a reliquis tribubus indigne id ferentibus impugnantur . Primo tamen de his qui illos oppugnatum uenerant cecidere uiginti duo milia. iterum altero congressu octodecim milia. et ipsi enim offenderant suis uiribus magis quam Dei auxilio freti. sed tertio tandem certamine de Beniamin periere uiginti quinque milia. oppidum eorum Gabaa incensum,
9400. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Caldeis una cum rege potestati illorum sese dedidere . Tunc omnes fere in Caldeam traducti sunt, pręter pauperes uulgi agricolationi relictos. Mathatias Hinc Matathias urbi pene desertę iussus est pręsidere. Cum-que ipsi etiam qui tunc residui erant, nullo Dei flagello ab inueterato iam errore reuocari potuissent, totam in illos indignationem effudit Deus | eos-que grauius quam unquam antea afflixit. (!) Cum enim Matathias iste qui et
9401. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ipsi etiam qui tunc residui erant, nullo Dei flagello ab inueterato iam errore reuocari potuissent, totam in illos indignationem effudit Deus | eos-que grauius quam unquam antea afflixit. (!) Cum enim Matathias iste qui et Sedechias est dictus, a Caldeis defecisset, obsedit eos Nabuchodonosor Caldeorum rex, urbe potitus est, Sedechiam cum liberis fugientem comprehendit, liberos illo spectante trucidare iussit. ei uero nequid deinde iocundi uideret, oculos erruit | et
9402. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] fugientem comprehendit, liberos illo spectante trucidare iussit. ei uero nequid deinde iocundi uideret, oculos erruit | et uinctum secum Babylonem abduxit. Post hęc Nabuzardan ducem cum ualida militum manu misit, qui moenia urbis demolitus solo ęquauit, domos templum-que incendit, ciues in seruitutem ad Caldeam transtulit | et cum illis uasa templi aurea, argentea | ęnea | ęneas-que columnas templi. primarios urbis ciues Dei-que sacerdotes interfecit. et
9403. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] iusserunt. cum-que ipsi custodes perendie reuersi eum a mortuis resurrexisse testarentur, pecunia data redemerunt mendacium, ut rursum hi falso assererent, se uidelicet nocte pręterita dormientibus clam uenisse Discipulos | corpus-que furto sustulisse, ut qui sepultus fuerat ad uitam credatur reuersus. Inuida in Christum insurgentem. (!) Quid autem infelix Iudea alios celare iuuat, cuius ipsa conscia es,
9404. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Messiam quem uestrę uobis indicant Scripturę non admittitis. Videte ingratitudinem uestram in Deum uestrum. Ille uobis quem promiserat uitę doctorem misit, uos ipsum occidistis. Ille dedit Redemptorem, qui pro culpa primorum parentum uestrorum satisfaceret, et uos ei non creditis, uos eum repudiatis. Quandiu igitur obstinatis mentibus fouetis errorem, negando eum, per quem solum data est mortalibus ad Deum accessio, fieri omnino non potest, ut ullam sperandę salutis gratiam
9405. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] consequamini.
Credite,
credite,
et salui eritis.
Hic est enim cui dixit Propheta:
9406. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] credite,
et salui eritis.
Hic est enim cui dixit Propheta:
9407. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Hic est enim cui dixit Propheta:
9408. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Excita potentiam tuam et ueni, ut saluos facias nos. Conuertimini igitur ad eum, qui missus est uobis, et ille qui misit, miserebitur uestri. Hic enim qui missus est, Dei uerbum est, Dei sapientia est, Dei uirtus est. negat talia esse in Deo qui Christum negat. Carnem animam-que hominis assumpsit, ut pro hominibus pati ac mori posset. Itaque non inuitus sed uolens crucem sustinuit, ut suo sanguine a peccatis credentes lauaret morte-que redimeret.
9409. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] | Christum suum non recipiendo ingrati esse pergetis, de temporalibus miseriis istis ad ęternas descendatis necesse est. Nulla enim maior in Deum Patrem ingratitudo fieri potest | quam in Filium ei coęqualem et coęternum et consubstantialem nolle credere. Felices illi, qui olim ne ingrati essent, ipsum uobis gentibus-que prędicare non timuerunt. qui ut nomen eius denegarent, nec minis | nec tormentis | nec cędibus compelli potuerunt. Verę quippe beatitudinis in Christo spe firmati tyrannis fortiores erant: occidi poterant, cogi ne Christum
9410. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] istis ad ęternas descendatis necesse est. Nulla enim maior in Deum Patrem ingratitudo fieri potest | quam in Filium ei coęqualem et coęternum et consubstantialem nolle credere. Felices illi, qui olim ne ingrati essent, ipsum uobis gentibus-que prędicare non timuerunt. qui ut nomen eius denegarent, nec minis | nec tormentis | nec cędibus compelli potuerunt. Verę quippe beatitudinis in Christo spe firmati tyrannis fortiores erant: occidi poterant, cogi ne Christum confiterentur, non poterant. Felices nunc hi, qui ut qualem possunt pro
9411. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] prędicare non timuerunt. qui ut nomen eius denegarent, nec minis | nec tormentis | nec cędibus compelli potuerunt. Verę quippe beatitudinis in Christo spe firmati tyrannis fortiores erant: occidi poterant, cogi ne Christum confiterentur, non poterant. Felices nunc hi, qui ut qualem possunt pro beneficiis Deo gratiam referant, Christo seruiunt, Christum adorant, de Christo die ac nocte cogitant, Christi pręcepta totis uiribus exequi contendunt | et contemptis terrenę luxurię deliciis post eum currere nunquam desistunt.
9412. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] nihil firmi, nihil solidi habet in quo innitatur, omnis falsa religio paulatim euanescat necesse est. Itaque iampridem defecit ille diaboli fraude inductus deorum cultus. Unus autem Deus etiam ab illis inuocatur qui Christum ignorant. Defecerunt et hereses, licet falsa ueris mixta in se haberent | nihilominus quę uera erant manent, quę falsa, una cum suis autoribus interierunt. Arrius
9413. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et ab Ecclesia Christi quicquam uel minimum dissentire uelle? Machumetus. (!) Sola quidem adhuc Machumetana heresis extat, et uiribus aucta | sęuit in Christianos, ut qui Christi sunt, calamitatum patientia probentur, donec et illa sua corruat impietate ac dissoluatur. Quemadmodum autem Iudeorum olim fuit in Deum ingratitudo ad idola conuerti, ita nunc nostrorum par flagitium erit | de Christo parum pie sentire.
9414. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Iudeorum olim fuit in Deum ingratitudo ad idola conuerti, ita nunc nostrorum par flagitium erit | de Christo parum pie sentire. Iudas. (!) Quod si tam ingrati sint, qui solo errore delinquunt, quid de te dicam perfide Iuda ? quibus uerbis tuam accusem ingratitudinem? quę maior est quam ut fando exprimi queat. Non solum quę uera recta-que erant, quę salutaria, quę sancta, quę perfecta | a Magistro ac Domino tuo
9415. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quo corruisti. Nunc tu is quidem suppliciis terres nos, nequid sinistrum de Saluatore nostro sentiendo ingrati simus | et tuis flagitiis ostendis contrarias illis actiones ad gratitudinem pertinere. Gratus itaque erga Dominum ac Redemptorem suum erit, qui non pecuniam ipso, sed ipsum pecunia chariorem habuerit, nihil cum ipso simulauerit, nihil in ipsum impie neque cogitauerit | neque fecerit | et nunquam de clementia Dei diffisus omnem salutis suę spem in ipso sitam fixam-que semper esse curauerit | et tandem mori potius quam Deo
9416. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] optauerit. Atque hęc hactenus. nunc autem ad reliquas charitatis partes descendere statuens, arbitror non minimam, sed pręcipuam potius esse: cum bene uiuendi pręcepta didiceris, operam dare ut alios doceas. Igitur de illius qui docere uult officio disseremus. deinde uidebimus , quantum iuuat, si adsit qui doceat, et quantum nocet, si absit. De officio catholici praedicatoris. Caput XI
9417. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] partes descendere statuens, arbitror non minimam, sed pręcipuam potius esse: cum bene uiuendi pręcepta didiceris, operam dare ut alios doceas. Igitur de illius qui docere uult officio disseremus. deinde uidebimus , quantum iuuat, si adsit qui doceat, et quantum nocet, si absit. De officio catholici praedicatoris. Caput XI Docere in ecclesia episcopi officium est | et illorum sacerdotum,
9418. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] doceat,
et quantum nocet,
si absit.
De officio catholici praedicatoris.
Caput XI
Docere in ecclesia episcopi officium est |
et illorum sacerdotum,
qui pręsidis autoritate probati sunt.
9419. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
9420. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
seipsum damnat.
Sic igitur uiue,
ut pręcipis,
et ad uerba mores confer,
et sanus curationem ęgris adhibe,
ne cum rubore audias:
Medice, cura teipsum!
Vobis qui in ecclesia Dei ad populum declamatis |
per Esaiam est dictum:
9421. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Dei ad populum declamatis |
per Esaiam est dictum:
9422. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] hic magnus uocabitur in regno cęlorum. Is demum aliorum delicta efficaciter arguit, in quo non inuenitur, quod alii redarguant. Sit ergo mitis atque submissus qui humilitatem docet. Recedat ab iracundia qui patientiam suadet. Castitatem illęsam seruet, qui stupra adulteria-que detestatur. Nihil improbe agat, qui docet iustitiam et inuehitur in uitia. Denique cum Samaritana relinquat hydriam mundanę
9423. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in regno cęlorum. Is demum aliorum delicta efficaciter arguit, in quo non inuenitur, quod alii redarguant. Sit ergo mitis atque submissus qui humilitatem docet. Recedat ab iracundia qui patientiam suadet. Castitatem illęsam seruet, qui stupra adulteria-que detestatur. Nihil improbe agat, qui docet iustitiam et inuehitur in uitia. Denique cum Samaritana relinquat hydriam mundanę uanitatis, qui paratus est populo
9424. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Is demum aliorum delicta efficaciter arguit, in quo non inuenitur, quod alii redarguant. Sit ergo mitis atque submissus qui humilitatem docet. Recedat ab iracundia qui patientiam suadet. Castitatem illęsam seruet, qui stupra adulteria-que detestatur. Nihil improbe agat, qui docet iustitiam et inuehitur in uitia. Denique cum Samaritana relinquat hydriam mundanę uanitatis, qui paratus est populo euangelizare Iesum. Caueat quoque ne lucri gratia
9425. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quo non inuenitur, quod alii redarguant. Sit ergo mitis atque submissus qui humilitatem docet. Recedat ab iracundia qui patientiam suadet. Castitatem illęsam seruet, qui stupra adulteria-que detestatur. Nihil improbe agat, qui docet iustitiam et inuehitur in uitia. Denique cum Samaritana relinquat hydriam mundanę uanitatis, qui paratus est populo euangelizare Iesum. Caueat quoque ne lucri gratia prędicet | siue glorię ab hominibus captandę.
9426. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] docet.
Recedat ab iracundia qui patientiam suadet.
Castitatem illęsam seruet,
qui stupra adulteria-que detestatur.
Nihil improbe agat,
qui docet iustitiam et inuehitur in uitia.
Denique cum Samaritana relinquat hydriam mundanę uanitatis,
qui paratus est populo euangelizare Iesum.
Caueat quoque ne lucri gratia prędicet |
siue glorię ab hominibus captandę.
Non terrenum lucrum spiritalibus quęrendum est disciplinis sed cęleste.
Non terrenum lucrum spiritalibus quęrendum est disciplinis sed cęleste.
his contenti simus.
Vitanda est etiam humanę laudis captatio.
ne pro labore doctrinę |
laudem quę a Deo est amittamus.
Ad hęc ne illi quidem recte,
qui ecclesiastici doctoris officium professi,
dimisso Euangelio quęstionibus nihil ad rem pertinentibus occupari solent,
qui syllogismos enthymemata-que proponendo philosophantur |
uel poetarum figmenta decantant |
uel explicandis gentilium historiis immorantur |
ne pro labore doctrinę |
laudem quę a Deo est amittamus.
Ad hęc ne illi quidem recte,
qui ecclesiastici doctoris officium professi,
dimisso Euangelio quęstionibus nihil ad rem pertinentibus occupari solent,
qui syllogismos enthymemata-que proponendo philosophantur |
uel poetarum figmenta decantant |
uel explicandis gentilium historiis immorantur |
uel de cęlestium motu syderum-que naturis disputant,
non quęrentes quod saluti conferat animarum,
quęrunt |
et docti dici quam sancti malunt.
nec uident quod callidis diaboli suggestionibus supra pinnaculum templi statuuntur,
ut quo altius ascenderint,
grauius ellidantur cum ceciderint.
Quid tu ingenium iactas |
aut rerum multarum cognitionem ostentas,
qui non ex his quidem,
sed ex operibus iudicaris?
Magis Deo placet sancti rusticitas |
quam peccatoris hominum ore laudata scientia.
Non ergo attendat doctor,
quid auditores delectet audire,
sed quid se deceat loqui,
nec se
ore laudata scientia.
Non ergo attendat doctor,
quid auditores delectet audire,
sed quid se deceat loqui,
nec se putet in theatro esse,
ut cum fabulam peregerit,
astantium plausu excipiatur ,
sed in ecclesia Dei,
ut postquam piis admonitionibus eos qui libenter audiunt iuuerit,
a Domino capiat mercedem glorię sempiternę.
Impigrum quoque ac solicitum esse decet salutiferę institutionis doctorem.
dicens:
ego pręcipio tibi |
ne timeas a facie eorum.
nec enim timere te faciam uultum eorum.
Ioannes Baptista
eorum.
nec enim timere te faciam uultum eorum.
Ioannes Baptista
|
non esse timendos qui occidunt corpus,
sed unum illum,
qui corpus et animam simul potest mittere in gehennam.
Apostoli ac martyres Domini,
ne Christum prędicarent,
nec minis principum deterreri,
nec tormentis inhiberi potuerunt.
Qui enim confidit in Domino,
sicut mons Syon non mouebitur in ęternum.
Paulus cum esset Corinthi,
per uisionem nocturnam audiuit Christum sibi dicentem:
prędicauit dicens:
et appropinquabit regnum cęlorum.
De Discipulis quoque dicitur:
poenitentiam agerent.
Ad eos autem qui non indigent poenitentia est dictum:
crux Christi.
Non iudicaui inquit me scire aliquid inter uos nisi Iesum Christum et hunc crucifixum.
Vt-que doceret aliam esse sapientiam carnis,
aliam spiritus, ait:
Sapientiam autem loquimur inter perfectos,
sapientiam uero non huius seculi neque principum huius seculi,
qui destruuntur,
sed loquimur Dei sapientiam in mysterio,
quę abscondita est.
Iccirco sane et Timotheo discipulo ad prędicandum destinato:
quę peruertere nititur ueritatem humanę philosophię argutiis.
Audi pręterea quid tibi sapientię antistes Salomon pręcipiat dicens:
nititur ueritatem humanę philosophię argutiis.
Audi pręterea quid tibi sapientię antistes Salomon pręcipiat dicens:
dicens:
non intelligantur,
similia deliramentis anilibus erunt.
animalia quę ruminant et ungulam diuidunt,
munda sunt.
Quia utique is ruminare uidetur,
qui in lege Domini meditatur die ac nocte et tunc ungulam diuidit,
cum mysticum sensum a litterali intelligentia separat.
Horum igitur scientiam ille qui populum docet habeat,
ut mundum cibum esurientibus offerre queat |
et mentes ad audiendum intentas alere uerbo salutis.
Cęterum meminerit eos lacte alendos esse,
id est moralibus duntaxat pręceptis instruendos,
qui proficere incipiunt,
igitur scientiam ille qui populum docet habeat,
ut mundum cibum esurientibus offerre queat |
et mentes ad audiendum intentas alere uerbo salutis.
Cęterum meminerit eos lacte alendos esse,
id est moralibus duntaxat pręceptis instruendos,
qui proficere incipiunt,
solidum autem cibum profectorum esse et ad altiora nitentium.
his mysteriorum ardua explananda erunt,
ut ad concupiscenda cęlestia magis inardescant,
dum diuini eloquii arcana mirantur.
Indocto itaque silere multo satius est |
et sua simplicitate contentum esse |
quam docti officium usurpare |
et docere uelle quod non didicit,
aut loqui quod nescit,
cum periculo suę aliorum-que salutis.
Plerique tamen postquam eorum qui commendantur sermones lectitando edidicerint,
confidenter prędicant.
Tolerandos puto,
dummodo aliquid ultra non pręsumant.
Sed uerendum est,
ne post hęc auditorum palpatione
magistros arbitrentur,
cum non fuerint discipuli,
et aliquid uel addant arroganter |
uel mutent inconsulte |
uel subtrahant licenter.
Multi me laudant inquiet aliquis.
Noli multitudini credere,
certius paucorum iudicium est,
qui in se habent,
quod in alio laudant.
Illud nempe pictoris optimum est opus,
quod pictores commendant,
non quod uariis fucatum coloribus coriarii mirantur.
Tunc ergo
Qvi praetermittendi et qvi docendi et qvaliter corripiendi.
Caput XIII
Ab illis uero quorum nulla speratur correctio,
qui cum pharaone obduruerunt,
auertenda uerbi diuini prędicatio est.
Apostoli Iudeorum obstinatione offensi dixerunt:
Non sunt igitur mittendę Euangelii margaritę ante porcos |
ne conculcent eas pedibus.
mittendę Euangelii margaritę ante porcos |
ne conculcent eas pedibus.
et qui impium arguit,
sibi maculam generat.
et iterum ait:
Et fortasse non leuiter peccat,
qui diuina mysteria ibi loquitur,
ubi non est auditus.
dicente Propheta:
eius de manu tua requiram.
Abs te ergo requiretur perditę ouis ratio,
et negligis?
Plebs tibi commissa famem non panis sed audiendi uerbum Dei patitur,
et tu supprimis uitę pabulum?
nec attendis quod scriptum est:
et spe uenię consoletur,
ne ille abundantiori tristitia absorbeatur.
Fragilitatis tuę memor aliorum infirmitatibus medere |
et ad mentem reuoca pręceptum Apostoli dicentis:
male affectum,
sed quę sanet.
Vbi obseruandum est,
quod non solum tempore apto opus sit,
ut data prosint,
sed etiam mensura,
ut neque plus neque minus dicatur |
quam necesse fuerit.
Accommodatissima autem huic negocio tempora erunt |
ieiuniorum dies,
qui ante festum Dominicę natiuitatis Dominicę-que resurrectionis solennes habentur.
Tunc tempus acceptabile,
tunc dies salutis,
tunc messis tempora sunt,
in quibus plus frugis colligi solet.
resurrectionis solennes habentur.
Tunc tempus acceptabile,
tunc dies salutis,
tunc messis tempora sunt,
in quibus plus frugis colligi solet.
Siquidem ipse unus in Trinitate Deus hoc uisibiliter apparere fecit in apostolis,
quod postea in eorum successores operaturus erat inuisibiliter.
Visę sunt supra illos,
qui ad euangelizandum mittendi erant,
igneę linguę,
et ipsi repleti Spiritu Sancto coeperunt loqui (ut Lucas inquit) uariis linguis,
prout Spiritus Sanctus dabat eloqui illis.
Tu quoque o sacerdos,
qui et ante ut disceres quę Dei sunt,
omnem curam operam-que adhibuisti,
et postea ut doceres,
syncero corde feruenti-que in Deum ac proximos charitate pulpitum inscendisti,
si sapienter,
si egregie,
si efficaciter uerba feceris,
nihil tibi arroges,
nihil tuo uel ingenio uel studio
pulpitum inscendisti,
si sapienter,
si egregie,
si efficaciter uerba feceris,
nihil tibi arroges,
nihil tuo uel ingenio uel studio plaudas.
totum hoc Spiritus Sancti gratia est,
totum donum Dei est.
si egregie,
si efficaciter uerba feceris,
nihil tibi arroges,
nihil tuo uel ingenio uel studio plaudas.
totum hoc Spiritus Sancti gratia est,
totum donum Dei est.
erudieris Domine,
et de lege tua docueris eum.
Sic se eruditum confitebatur Paulus,
licet multa a Gamaliele didicisset,
cum diceret:
Tu quoque si tuis sermonibus auelli uideris uitia |
et uirtutes plantari in cordibus eorum quos doces,
contactum a Spiritu Sancto os tuum esse scias |
et de labiis tuis non tua,
sed Dei uerba processisse.
Deus est qui aperuit os mutorum |
et linguas infantium fecit disertas.
.
Idem lucerna est super candelabrum non aliter quam ciuitas supra montem.
Lucet enim omnibus qui in domo sunt,
et fideles animas doctrinę suę fulgore illustrat |
uel qualiter illustrari
obiecta oculis,
ut omnes ad illam concurrant |
uel discendo quę dicuntur |
uel ea quę ab eo qui docet fiunt imitando .
Idem lucerna est super candelabrum non aliter quam ciuitas supra montem.
Lucet enim omnibus qui in domo sunt,
et fideles animas doctrinę suę fulgore illustrat |
uel qualiter illustrari debeant,
morum sanctitudine demonstrat.
Gaudete igitur omnes euangelicę disciplinę doctores.
de uobis ista memorantur,
non de philosophis,
qualiter illustrari debeant,
morum sanctitudine demonstrat.
Gaudete igitur omnes euangelicę disciplinę doctores.
de uobis ista memorantur,
non de philosophis,
non de oratoribus,
non de poetis.
Nulla in illis uerę lucis lux fuit,
qui Christum ignorarunt.
Vobis data est potestas,
quam illi non habuerunt,
curandi infirmos,
eiciendi demonia,
mortuos suscitandi.
Infirmos enim curatis,
quoties eos qui errant,
in uiam ueritatis dirigitis.
demonia expellitis,
cum eos qui
non de oratoribus,
non de poetis.
Nulla in illis uerę lucis lux fuit,
qui Christum ignorarunt.
Vobis data est potestas,
quam illi non habuerunt,
curandi infirmos,
eiciendi demonia,
mortuos suscitandi.
Infirmos enim curatis,
quoties eos qui errant,
in uiam ueritatis dirigitis.
demonia expellitis,
cum eos qui per peccatum diaboli domicilium erant,
ad poenitentiam uestris exhortationibus conuersos Christo restituitis.
mortuos ad uitam reuocatis,
cum de scelerum sepulchro iam foetentes,
diuinę misericordię
qui Christum ignorarunt.
Vobis data est potestas,
quam illi non habuerunt,
curandi infirmos,
eiciendi demonia,
mortuos suscitandi.
Infirmos enim curatis,
quoties eos qui errant,
in uiam ueritatis dirigitis.
demonia expellitis,
cum eos qui per peccatum diaboli domicilium erant,
ad poenitentiam uestris exhortationibus conuersos Christo restituitis.
mortuos ad uitam reuocatis,
cum de scelerum sepulchro iam foetentes,
diuinę misericordię magnitudinem proponendo ad uenię spem errigitis |
et ut in Deo uiuere incipiant
estis.
At uero illi scientię gentilis professores,
quomodo infirmos curarent,
cum ipsi infirmi essent |
diuersa inter se sentientes?
quomodo demones eiicerent,
ipsi demonum cultores,
quos pro diis habuerunt?
Quomodo mortuos reuiuiscere facerent,
cum Christum,
qui uita est,
nescierint?
Nonne uos illis doctiores estis,
quos non homo sed Deus erudiuit?
quos Dei Filius,
qui summa ueritas est,
instruxit?
De uestra certe,
non de illorum doctrina est dictum:
|
diuersa inter se sentientes?
quomodo demones eiicerent,
ipsi demonum cultores,
quos pro diis habuerunt?
Quomodo mortuos reuiuiscere facerent,
cum Christum,
qui uita est,
nescierint?
Nonne uos illis doctiores estis,
quos non homo sed Deus erudiuit?
quos Dei Filius,
qui summa ueritas est,
instruxit?
De uestra certe,
non de illorum doctrina est dictum:
ad beatitudinem peruenitur,
uerissime docet.
Vos ergo uenter estis, de quo flumina fluunt aquę uiuę.
Vos thesaurus de quo proferuntur noua et uetera.
Vos aurum quo templum ueri Salomonis linitur.
Vos templum Dei uiui,
qui in uobis manens emittit eloquium suum terrę |
et per os uelociter currit sermo eius.
de hoc sermone est scriptum:
uero audacter et intrepide in uitia inuehimini,
columnę estis firmę fulcientes ueritatem.
sed officii dignitate.
Nuncius Dei angelus est,
nuncii Dei sancti prędicatores sunt.
Vnde sicut de Ioanne Baptista in Malachia dixit Deus:
qui pręparabit uiam ante faciem meam, ita et uobis dicitur:
ita et uobis dicitur:
pręfecti,
quos nos episcopos dicimus,
angeli appellantur.
Ille autem uerius angelus est,
qui sua doctrina ędificat Ecclesiam quam qui ecclesię tantum pręses est |
et docendi laborem ocio superatus fugit.
Plaudant igitur sibi,
qui aurum argentum-que lucrantur,
qui magnum pecuniarum quęstum faciunt,
qui turres expugnant |
et regna suo subdunt imperio.
uos animas Domino lucramini,
quibus nihil est preciosius,
nihil in natura humana excellentius.
uos ergo melius,
qui muros Hierusalem
dicimus,
angeli appellantur.
Ille autem uerius angelus est,
qui sua doctrina ędificat Ecclesiam quam qui ecclesię tantum pręses est |
et docendi laborem ocio superatus fugit.
Plaudant igitur sibi,
qui aurum argentum-que lucrantur,
qui magnum pecuniarum quęstum faciunt,
qui turres expugnant |
et regna suo subdunt imperio.
uos animas Domino lucramini,
quibus nihil est preciosius,
nihil in natura humana excellentius.
uos ergo melius,
qui muros Hierusalem ędificatis,
qui ad cęlestem
autem uerius angelus est,
qui sua doctrina ędificat Ecclesiam quam qui ecclesię tantum pręses est |
et docendi laborem ocio superatus fugit.
Plaudant igitur sibi,
qui aurum argentum-que lucrantur,
qui magnum pecuniarum quęstum faciunt,
qui turres expugnant |
et regna suo subdunt imperio.
uos animas Domino lucramini,
quibus nihil est preciosius,
nihil in natura humana excellentius.
uos ergo melius,
qui muros Hierusalem ędificatis,
qui ad cęlestem patriam exules reuocatis,
ut cum illis,
igitur sibi,
qui aurum argentum-que lucrantur,
qui magnum pecuniarum quęstum faciunt,
qui turres expugnant |
et regna suo subdunt imperio.
uos animas Domino lucramini,
quibus nihil est preciosius,
nihil in natura humana excellentius.
uos ergo melius,
qui muros Hierusalem ędificatis,
qui ad cęlestem patriam exules reuocatis,
ut cum illis,
immo et super illos regnetis.
Vos enim constituet Dominus super familiam suam |
et super omnia bona sua.
tunc perpetui reges ęterni-que domini eritis omnium illorum,
quos uestris
lucrantur,
qui magnum pecuniarum quęstum faciunt,
qui turres expugnant |
et regna suo subdunt imperio.
uos animas Domino lucramini,
quibus nihil est preciosius,
nihil in natura humana excellentius.
uos ergo melius,
qui muros Hierusalem ędificatis,
qui ad cęlestem patriam exules reuocatis,
ut cum illis,
immo et super illos regnetis.
Vos enim constituet Dominus super familiam suam |
et super omnia bona sua.
tunc perpetui reges ęterni-que domini eritis omnium illorum,
quos uestris prędicationibus uestra-que doctrina conuersos
pulchri pedes annunciantium et prędicantium pacem |
et annuntiantium bonum.
proximorum charitas |
promissa-que uobis beatitudinis merces.
Qui enim fecerit et docuerit sic |
magnus uocabitur in regno cęlorum.
Qui enim fecerit et docuerit sic |
magnus uocabitur in regno cęlorum.
opera sunt |
tum nostra secundum scientię donum facta,
tum eorum quos docendo et exhortando ut eadem facerent alleximus.
In Esaia etiam beatos uocat Dominus doctrinę sanctę dispensatores.
bouis et asini simul immittitur,
postquam ipse Dominus asinam solui iussit |
et asina insidens ingressus est ciuitatem |
mandauit-que Euangelium omnibus ubique gentibus prędicari.
Beati igitur erunt,
qui uerbi Dei semen,
ubicunque fructus aliquis speratur,
studuerint seminare.
Euangelium omnibus ubique gentibus prędicari.
Beati igitur erunt,
qui uerbi Dei semen,
ubicunque fructus aliquis speratur,
studuerint seminare.
ad poenitentiam inducere |
et a uitio ad uirtutem reuocare,
ostendit Dominus ad Hieremiam dicens:
debentur pręceptoribus,
dicente Salomone:
Ad hęc si eos in terra prę cęteris reuereri iubemur,
quomodo non etiam in cęlo altiorem honoris gradum adipiscentur?
Ait enim Apostolus:
reuereri iubemur,
quomodo non etiam in cęlo altiorem honoris gradum adipiscentur?
Ait enim Apostolus:
solemus.
|
prolem-que cum his multam susceperant.
Difficile fuit uxores dimittere,
difficilius ex se genitos a se separare |
utrunque tamen factum sacerdotis adhortationibus historia sacra testatur.
tantum ergo prodest idoneum habere doctorem,
qui uitia increpet et ad uirtutem accendat,
ut ipso audito etiam ea quę incorrigibilia uidentur corrigantur |
et quę uix sperari queunt eueniant.
In Prouerbiis a Salomone est dictum:
in psalmis:
consequens est,
ut animę profectus pluris sit |
quam urbes debellare,
quam terrarum orbem sibi subdere |
et omnibus quę ubique sunt nationibus pręesse atque dominari.
Adde quod multi reges ac principes,
qui ab hominibus honorantur,
Deo exosi sint.
quicunque autem probe sancte-que uixerit,
siue liber |
siue seruus,
non potest ei non esse gratissimus quidem atque charissimus.
Quid autem iuuat |
regnis pręsidere,
et ab ipso rege
et ab ipso rege regum reprobari?
Regnum tibi si hostis non abstulerit,
certe auferet mors,
quę semper propinquior est quam creditur.
Cęlestis uero beatitudinis pręmium |
perpetuum est et perenne.
Nullius minas metuet,
qui illud consecutus fuerit,
nullos casus formidabit semper-que felix ac beatus erit,
quem semel Dominus in suum receperit regnum.
Et si ad tantum ac tale bonum per sanctorum doctrinam peruenitur,
nulli dubium est ,
quin
quanti detrimenti sit eo carere.
Qvantvm nocet predicatorem non habere.
Caput XVIII
Malarum uoluptatum illecebris deliniti homines in omne nefas licenter irruent,
si nemo sit,
qui improbe luxuriantes eloquii uiribus coerceat atque moderetur |
et futurorum expectatione a pręsentium cura auertat.
ut uel poenarum metu |
uel spe pręmiorum a uitiis ad uirtutem transferantur.
Hoc Salomon in Prouerbiis testatur dicens:
dissipabitur utique populus |
non corporum motu,
sed quod deterius est,
inconstantia morum,
carni magis quam uirtuti seruiendo.
Neque enim fieri potest,
ut sit ibi uirtuti locus,
ubi non est qui doceat uirtutem.
Hinc idem ait:
indulgetur.
tunc impudicicia amittit uerecundiam,
iniustitia metum,
auaritia modestiam.
tunc odia concipiuntur,
irę exardescunt |
rixę sęuiunt |
et quolibet flagitii genere libere peccatur,
cum non adest qui peccantes uerbo correptionis castiget |
et sermonibus doctrinę salutaris incitet ad probitatem.
Fit autem plerunque ut plebs aliqua propter scelerum magnitudinem cordis-que duritiam indigna sit,
cui Deus mittat sui uerbi doctorem.
disciplinę prędicator,
ne ad extremum usque scelerum peruentum sit.
Quod cum acciderit,
nihil reliquum est,
nisi ut funditus euertatur gens illa et pereat,
quę ab eo,
cuius nutu cuncta sustentantur,
derelicta erit.
Sunt pręterea qui discere quidem uellent,
sed non est qui doceat.
esuriunt et sitiunt iustitiam,
ad palatum eius in siti |
Paruuli petierunt panem,
et non erat qui frangeret eis.
Hi certe miseratione digni,
quia dum bonis exaturari cupiunt,
malis quomodo sciunt abstinent.
Ne quem autem scrupulum patiantur erroris orandum est,
ut mittat Dominus operarios in messem suam.
Quicquid interim patiuntur,
pastorum culpa fit,
qui pręsunt
et non erat qui frangeret eis.
Hi certe miseratione digni,
quia dum bonis exaturari cupiunt,
malis quomodo sciunt abstinent.
Ne quem autem scrupulum patiantur erroris orandum est,
ut mittat Dominus operarios in messem suam.
Quicquid interim patiuntur,
pastorum culpa fit,
qui pręsunt ecclesiis,
et dum seipsos pascunt,
gregis esurientis periculum negligunt.
Quod si eorum incuria ouis aliqua perierit,
sanguinis eius rei erunt.
Dominus Iesus Redemptor noster aluit turbam in deserto,
ne deficiant
periculum negligunt.
Quod si eorum incuria ouis aliqua perierit,
sanguinis eius rei erunt.
Dominus Iesus Redemptor noster aluit turbam in deserto,
ne deficiant in uia.
ut ostenderet |
eos in uia uitę deficere,
qui non habent ducem,
a quo perduci possint ad uitam.
Nulla autem maior homini contingere potest pernicies |
quam a recti honesti-que tramite deuiare.
Tam ergo malum est carere uiuę uocis hortatoribus ad coercenda uitia uirtutes-que
Nulla autem maior homini contingere potest pernicies |
quam a recti honesti-que tramite deuiare.
Tam ergo malum est carere uiuę uocis hortatoribus ad coercenda uitia uirtutes-que capessendas |
quam bonum eos habere.
Quare uos omnes qui in deserto seculi huius uitam agitis |
et terrenarum rerum solicitudinibus occupamini,
quęrite pium,
quęrite sanctum opportunis temporibus uobis monitorem,
quo declamante et modestius discatis uiuere |
et meliora possitis sperare.
Vos quoque qui dono Dei spiritalis doctrinę
Quare uos omnes qui in deserto seculi huius uitam agitis |
et terrenarum rerum solicitudinibus occupamini,
quęrite pium,
quęrite sanctum opportunis temporibus uobis monitorem,
quo declamante et modestius discatis uiuere |
et meliora possitis sperare.
Vos quoque qui dono Dei spiritalis doctrinę scientiam estis consecuti,
incumbite operi officio-que prędicandi ac docendi.
Cogitate quanti apud Deum meriti sit |
catholicis fidelibus-que pręceptis erudire indoctos |
et uel unum uel alterum Christo lucrari.
Quantę etiam dilectionis argumentum
Non sit uobis graue |
urbes,
uicos |
regiones-que percurrere |
et illos imitari de quibus scriptum est:
graue |
urbes,
uicos |
regiones-que percurrere |
et illos imitari de quibus scriptum est:
et illos imitari de quibus scriptum est:
imitari de quibus scriptum est:
Nisi enim scripsissent illi,
quibus datum fuit nosse mysterium regni Dei,
quis nunc quę uera sunt disceret?
quis doceret?
A prophetis,
ab apostolis,
a reliquis Ecclesię sanctę magistris didicimus,
quę nunc docemus.
Ipsorum profecto qui discipulus non fuerit,
non poterit esse utilis pręceptor aliorum.
De corporis manvvmqve labore.
Caput XIX
Quoniam uero prędicandi ac docendi exercitatio ad eruditos tantum
factu creditur peragere.
neque committere,
ut inertia uictus quiescat |
et quę prędicationi aut lectioni supersunt tempora,
ocio sibi perdat.
Ista autem o monache,
quę tibi facienda iniungimus,
ne quasi uilia et abiecta contemnas,
illi qui talia factitarunt,
a Domino sublimati sunt.
Petrus. Paulus
Piscabatur Petrus cum aliis etiam post acceptum apostolatum |
Paulus funiculos intorquebat,
ne quem sui uictus impensa grauaret.
nunc a regibus
cum aliis etiam post acceptum apostolatum |
Paulus funiculos intorquebat,
ne quem sui uictus impensa grauaret.
nunc a regibus terrę uenerantur.
In humili igitur opere exerceri ne asperneris ,
qui cum Christo cupis in cęlestibus regnare.
Non te pudeat pauimenta monasterii ut munda sint,
uerrere,
uasa mappas-que lauare,
coquinam facere,
esculenta poculenta-que aliis ministrare.
ICXC
Non puduit
coquinam facere,
esculenta poculenta-que aliis ministrare.
ICXC
Non puduit omnium Dominum seruis suis pedes abluere |
tergere-que ablutos.
Qui talia detrectat,
scias illum nondum ad humilitatis uirtutem peruenisse.
Seruilia igitur opera fac,
ut humilieris.
laboriosa,
ut carnis petulantiam domes,
uenalia ut uictum pares,
religiosa quę pingendo uel fingendo fiunt,
ut quod professus es constantius exequaris.
laboris-que subeundi.
dum ad mentem nobis reuocant,
quibus atribus ipsi sancti ęternam beatitudinem consecuti sint.
Antonius. Hilarius. Serapion. Archebius. Pacomius. Dorotheus
Hanc certe adepti sunt:
Antonius qui sportulas de palmarum foliis texuit;
Hilarion qui ligna concidit;
Serapion qui cum suis discipulis messis tempore operam locabat,
ut inde haberet quod ipsorum uictui annuo sufficeret;
Archebius qui suis manibus cęllas construebat quas aliis donaret;
Pacomius cui cum suis monachis
quibus atribus ipsi sancti ęternam beatitudinem consecuti sint.
Antonius. Hilarius. Serapion. Archebius. Pacomius. Dorotheus
Hanc certe adepti sunt:
Antonius qui sportulas de palmarum foliis texuit;
Hilarion qui ligna concidit;
Serapion qui cum suis discipulis messis tempore operam locabat,
ut inde haberet quod ipsorum uictui annuo sufficeret;
Archebius qui suis manibus cęllas construebat quas aliis donaret;
Pacomius cui cum suis monachis propositum fuit manuum labore uictum quęrere;
ęternam beatitudinem consecuti sint.
Antonius. Hilarius. Serapion. Archebius. Pacomius. Dorotheus
Hanc certe adepti sunt:
Antonius qui sportulas de palmarum foliis texuit;
Hilarion qui ligna concidit;
Serapion qui cum suis discipulis messis tempore operam locabat,
ut inde haberet quod ipsorum uictui annuo sufficeret;
Archebius qui suis manibus cęllas construebat quas aliis donaret;
Pacomius cui cum suis monachis propositum fuit manuum labore uictum quęrere;
Dorotheus qui diuenditis quas
Serapion. Archebius. Pacomius. Dorotheus
Hanc certe adepti sunt:
Antonius qui sportulas de palmarum foliis texuit;
Hilarion qui ligna concidit;
Serapion qui cum suis discipulis messis tempore operam locabat,
ut inde haberet quod ipsorum uictui annuo sufficeret;
Archebius qui suis manibus cęllas construebat quas aliis donaret;
Pacomius cui cum suis monachis propositum fuit manuum labore uictum quęrere;
Dorotheus qui diuenditis quas texuerat sportulis |
precium quod uictui superesset,
pauperibus erogabat.
Non prauis cupiditatibus
ligna concidit;
Serapion qui cum suis discipulis messis tempore operam locabat,
ut inde haberet quod ipsorum uictui annuo sufficeret;
Archebius qui suis manibus cęllas construebat quas aliis donaret;
Pacomius cui cum suis monachis propositum fuit manuum labore uictum quęrere;
Dorotheus qui diuenditis quas texuerat sportulis |
precium quod uictui superesset,
pauperibus erogabat.
Non prauis cupiditatibus resistere,
non ad perfectionem uitę peruenire potuissent,
si succisiua tempora ocio contriuissent.
nec manducet.
Cum-que esset Ephesi (ut Lucas refert) ad maiores natu locutus est:
angusto, pars grandia trudunt
Obnixę frumenta humeris pars agmina cogunt
Dominus et adiuuando consolabitur.
intentam.
Operari pręterea manibus debes,
non modo ut necessaria compares |
uel mali tentamenta uincas,
uerum etiam ut habere possis quod aliis impartias.
dicente Apostolo:
compares |
uel mali tentamenta uincas,
uerum etiam ut habere possis quod aliis impartias.
dicente Apostolo:
|
nec plus instituto onere recipit.
Quod si maius ferente fuerit onus,
necesse est ut opprimat.
Inconsulta effluunt,
moderata autem durant.
Neque enim qui tulerit laborem,
sed qui pertulit,
ęternę quietis beatitudinem consequetur.
De ocio invtili et infrvctvoso.
Caput XX
Vt autem et corporalis et
onere recipit.
Quod si maius ferente fuerit onus,
necesse est ut opprimat.
Inconsulta effluunt,
moderata autem durant.
Neque enim qui tulerit laborem,
sed qui pertulit,
ęternę quietis beatitudinem consequetur.
De ocio invtili et infrvctvoso.
Caput XX
Vt autem et corporalis et spiritalis operis laborem
Caput XX
Vt autem et corporalis et spiritalis operis laborem cupidius ardentius-que subeamus,
inertis ocii uitium quam detestabile sit consyderemus.
Arguitur stulticię,
qui laborem deuitat.
dicente Salomone:
et spiritalis operis laborem cupidius ardentius-que subeamus,
inertis ocii uitium quam detestabile sit consyderemus.
Arguitur stulticię,
qui laborem deuitat.
dicente Salomone:
unde uiuat,
et in alios grassari,
ne ipse fame pereat.
Longe itaque periculosius est ociositas egentis quam abundantis.
Quid pręterea dicam?
Frustra illi natura manus dedit,
qui nihil agendo conterit ętatem.
quod si necessarię forent ad applicanda tantummodo ori alimenta,
etiam pecudibus datę fuissent.
Operari manibus hominis proprium est.
Qui ergo manus suas ad aliquid honesti faciendum non extendit,
pecudi certe similior est
Quid pręterea dicam?
Frustra illi natura manus dedit,
qui nihil agendo conterit ętatem.
quod si necessarię forent ad applicanda tantummodo ori alimenta,
etiam pecudibus datę fuissent.
Operari manibus hominis proprium est.
Qui ergo manus suas ad aliquid honesti faciendum non extendit,
pecudi certe similior est quam homini,
aut etiam pecude deterior.
Mutum enim animal in multos usus utile est,
homo uero ociosus nulli prodest,
sibi autem etiam nocet plurimum.
ut ex his quę dicta
asellum,
alii fatuam anum |
aut nihili hominem.
atque hunc in modum petulantibus cauillantium uocibus taxatur,
illuditur,
lacessitur,
probo contemptui-que habetur.
Leuius tamen hoc ei ab hominibus ferendum esset,
nisi etiam ab illo qui supra homines est damnaretur.
|
nisi ociosus de quo nulla proles oritur uirtutum?
Non potest eunuchus generare |
neque langori ac socordię deditus aliquid boni facere.
Repellitur itaque ab ecclesia |
ut coetu fidelium indignus.
Non est enim de illo eunuchorum genere,
qui se castrauerunt propter regnum cęlorum.
Valde quippe diuersum est |
castitatem Deo uouere |
et sterilitate boni operis torpescere,
quod non Deo sed diabolo seruire est.
genere,
qui se castrauerunt propter regnum cęlorum.
Valde quippe diuersum est |
castitatem Deo uouere |
et sterilitate boni operis torpescere,
quod non Deo sed diabolo seruire est.
igitur fieri,
ut ociosus mali omnino expers sit,
cum etiam ipsum ocium malum sit.
Merito itaque et ab Ecclesia propellitur |
et ab ore Domini ueluti mucidus panis expuitur |
atque ad tenebras relegatur,
ut semper patiatur malum,
qui nunquam facere uoluit bonum.
ad Dominum suppliciter accede |
et ipse postquam te pigritię tuę poenitere conspexerit,
dicet tibi:
Tunc tu ope adiutus diuina protinus exurges qui hactenus iacueras,
et in medium stabis |
in quo locus uirtutis est.
nam extrema uitiosa sunt.
dexteram-que diu contractam extendere incipies,
ut opereris bonum.
Atque ita qui tua culpa inutilis ocii langorem patiebare,
diuinę gratię curatione saluus euades.
De hvmilitatis virtvte.
Caput XXI
Porro quoniam ad acquirendam diuinę benignitatis gratiam opus est humilitatis uirtute,
tempestiuum uidetur,
ut nunc de ipsa disseramus.
terra
Superbis resistit,
humilibus autem dat gratiam.
Et in alio psalmo:
resistit,
humilibus autem dat gratiam.
Et in alio psalmo:
didicimus.
fortia.
Idem Dominus humilium precibus facilem se prębet,
arrogantes uero non exaudit.
Ideo Sophonias propheta hortatur et ait:
Quod ergo luxuria exhauserat,
humilitas reparauit.
Quod ergo luxuria exhauserat,
humilitas reparauit.
Quod ergo luxuria exhauserat,
humilitas reparauit.
attollere,
et iustior redit phariseo,
qui ieiunabat,
qui decimas soluebat,
qui bona multa faciebat.
Illius enim peccata deleuit humilitas,
huius merita corrupit mentis elatio.
Non sum sicut cęteri homines, inquit.
et qui se cęteris pręferre non dubitauit,
publicano etiam postponendus iudicatur.
De exaltatione hvmilivm in lege.
Caput XXII
Non solum autem
collum ruens amplexaretur oscularetur-que dulcius quam dici queat |
et fraterna teneritudine superatus fleret.
Vnde rursum benedictionem accipit a Domino |
et inditur ei nomen Israhel,
id est uir uidens Deum.
Deum ergo uidere meretur,
qui se propter Deum hominibus humiliat atque submittit.
diuinę lator |
et multorum mirabilium autor |
atque aliis pręferri Dei iudicio dicentis:
si mauis dicere humilis |
persecutionem Saulis odium-que capitale maluit uitare fugiendo quam uindicando.
cum illum semel atque iterum occidere potuisset noluit.
Ab inimicis profligatum et interemptum fleuit.
Ideo-que dignus iudicatus est,
qui ei succederet in regno.
Absalonis etiam filii necem lachrymis et lamentationibus prosecutus est,
in eo bello interempti,
quo ille nitebatur patri regnum erripere.
Qua quidem pietate Dauid,
uel patientia,
uel humilitate,
Quid multa?
sic habe:
neminem in uirtutibus profecisse,
neminem sanctum uel Deo charum fuisse,
cui defuit uirtus humilitatis.
Fundamentum custos-que uirtutum |
et de terra ad cęlum ascendendi uia est humilitas.
Per hanc omnes prorsus ingressi sunt,
qui nunc in supernis sedibus habitant,
facti domestici Dei ciues-que sanctorum.
De exaltatione hvmilivm in evangelio.
Caput XXIII
Ne tamen nouorum exempla
Helię uenisset,
quod plus quam propheta esset,
quod denique inter natos mulierum nemo illo maior surrexisset.
Ille tamen modis omnibus deiicere se et humiliare non destitit,
cum de Christo diceret:
plus quam propheta esset,
quod denique inter natos mulierum nemo illo maior surrexisset.
Ille tamen modis omnibus deiicere se et humiliare non destitit,
cum de Christo diceret:
Petrus
Petrus piscator erat,
et in Christum credens indignum se eius consortio iudicauit |
electionis |
quantum antea furore aduersus Christum intumuerat,
tantum deinde propter Christum humilitate se deiecit.
Dum Lystris cum Barnaba prędicationis officio fungerentur,
dii crediti,
diuinum sibi exhiberi honorem usque adeo respuerunt,
ut scissis uestibus mortales se esse clamarent |
et ob hoc quidem missos,
ut falsorum deorum cultoribus ueri Dei notitiam insinuent |
saluti-que eorum qui credituri sunt consulant.
Et hi sane de quibus locuti sumus,
cęteri-que eiusdem ordinis homines,
si nosse uis,
ad quantam gloriam in cęlo exaltati sint,
consydera qualem dum in terra uiuerent gratiam acceperint.
Vnde ipsa gloriatur dicens:
|
et humiliari nolit sicut seruus.
Hunc autem omnium autorem,
omnium saluandorum doctorem ac redemptorem Paulus Philippensibus in exemplum proponens ait:
in pręsepio uagiit .
Ab angelis nunciabatur,
a pastoribus quęrebatur,
a magis adorabatur,
et tamen ipse contemptibilis et despectus apparere uolebat.
Adultus non habuit ubi caput reclinet suum.
alienis impensis sustentatus est,
alieno usus hospitio.
Qui cęlum terram-que fecerat |
et quę in eis sunt,
hic die ac nocte in laboribus fuit |
docendo,
sanando,
orando.
miracula operabatur et latere uolebat.
Super asinam sedens intrauit Hierosolymam,
cuius sedes cęlum |
et terra scabellum pedum erat.
Lauit discipulorum suorum
pedes,
cui angeli seruiebant.
Cum innocens esset,
pro peccatis nostris ab incredulis quos ipse saluare uenerat,
comprehendi,
ligari,
conspui,
cędi,
occidi uoluit.
Atque ita se submisit obtulit-que ultro omnibus impiorum iniuriis,
qui mundum pugillo continet,
qui terram respicit et facit eam tremere,
in quem angeli intueri gaudent,
quia uita est omnium quę uiuunt,
et autor quę subsistunt.
Quid ergo uel magnificentia eius maius |
uel humilitate abiectius?
Nemo ęquare potest eius humilitatem,
Cum innocens esset,
pro peccatis nostris ab incredulis quos ipse saluare uenerat,
comprehendi,
ligari,
conspui,
cędi,
occidi uoluit.
Atque ita se submisit obtulit-que ultro omnibus impiorum iniuriis,
qui mundum pugillo continet,
qui terram respicit et facit eam tremere,
in quem angeli intueri gaudent,
quia uita est omnium quę uiuunt,
et autor quę subsistunt.
Quid ergo uel magnificentia eius maius |
uel humilitate abiectius?
Nemo ęquare potest eius humilitatem,
quia nemo habet tantam de qua
Quid enim ad uirtutem illa humilitas,
qua obscuro loco natos designamus,
humiles appellando demissi generis in plebe uulgari uiros?
uel illa quam etiam rebus inanimatis insensibilibus-que damus?
nam et locum humilem dicimus,
qui pressior iacet inter eminentes atque demissior,
et humilem arborem,
quę non multum ab humo errecta sit.
Sunt et alia duo humilitatis genera in Scripturis obseruata:
alterum cum quis aliorum
humilitatem,
siue ut inter sanctos ponendus uideatur,
siue ut facilius elemosinam elliciat et lucretur.
Tales erant,
quos in Euangelio taxauit Dominus dicens:
ac sanctę humilitatis ualde studiosis cauendum erit,
ne forte humilitatem putent eos quibus prępositi sunt,
non corripere si deliquerint,
non castigare si perseuerarint |
negligentia est istud non humilitas |
et charitatis quam proximo debes obliuio.
Debes enim curare,
ut eos qui tibi commissi sunt efficias meliores |
docendo,
solicitando,
increpando,
puniendo.
quod si per ignauiam teneritudinem-ue animi omiseris,
non mitis |
neque mansuetus |
neque humilis,
sed e contrario inhumanus et a charitate alienus fuisse argueris |
crediti-que tibi gregi non
|
neque humilis,
sed e contrario inhumanus et a charitate alienus fuisse argueris |
crediti-que tibi gregi non pastor sed desertor.
Quęris fortasse cur ergo pręcipiat Dominus:
et a charitate alienus fuisse argueris |
crediti-que tibi gregi non pastor sed desertor.
Quęris fortasse cur ergo pręcipiat Dominus:
(!)
Quicunque ita se humiliauerit,
exaltabitur |
et una cum illis,
quos in exemplum proposuimus,
gaudebit in ęternum gloriosus.
In psalmo enim dicitur:
,
contemptibilis,
despectus,
tanto aliis magis infimus,
quanto sibi uidebatur sublimior.
Hoc etiam per Sophoniam minatur Dominus dicens:
ait:
|
nec rapinis nec cędibus parcit,
dum supra omnes eminere atque excellere appetit.
Aduersus hanc per os Abbacuch prophetę Spiritus Sanctus clamat:
2
detrahet me in terram?
Et quoniam supra quam decuit efferebatur Idumeus,
consequenter dicitur ei:
Si exaltatus fueris ut aquila |
et si inter sydera posueris nidum tuum,
inde te detraham dicit Dominus.
Vt qui se omnium fortissimum credidit,
omnium imbecillimus euadat.
et de illo quoque dicatur:
Arcus fortium superatus est,
et infirmi accincti sunt robore .
robore .
Benadab
Quod autem et superbi humilientur |
et humiles exaltentur,
Benadab quoque Syrię rex nobis exemplo est.
Qui Samariam cum innumera militum multitudine inuadens gloriabatur quod puluis Samarię non sufficeret pugillis populi qui ipsum secutus fuerat.
Deo autem arrogantiam eius ulciscente |
egressus rex Achab tantum cum septem milibus uirorum et ducentis triginta duobus fudit fugauit-que eum,
qui iam in manibus uictoriam se gerere credebat.
Qui Samariam cum innumera militum multitudine inuadens gloriabatur quod puluis Samarię non sufficeret pugillis populi qui ipsum secutus fuerat.
Deo autem arrogantiam eius ulciscente |
egressus rex Achab tantum cum septem milibus uirorum et ducentis triginta duobus fudit fugauit-que eum,
qui iam in manibus uictoriam se gerere credebat.
eum,
qui iam in manibus uictoriam se gerere credebat.
concidere permisit.
Ideo illi per Sophoniam superbię crimen obiicitur dicentem:
Hęc est ciuitas gloriosa habitans in confidentia,
quę dicebat in corde suo:
Ego sum,
et extra me non est alia amplius.
quomodo facta est in desertum,
cubile bestię?
omnis qui transit per eam,
sibilabit et mouebit manum.
quasi dolens eam quę fuerat iam non esse.
sicut et psalmista ait:
superexaltatum sicut cedros Libani |
transiui et ecce non erat.
In eos qvi sanctitatis ostentatione alios carpvnt.
Caput
Sunt qui de morum sanctitate sibi plaudentes aliorum uitam carpunt,
ut illis quos improbant,
meliores uideantur.
Talibus in Esaia minatur Dominus dicens:
in Esaia minatur Dominus dicens:
quia immundus es ,
isti fumus erunt in furore meo,
ignis ardens tota die |
ecce scriptum est coram me.
Qui se igitur quanuis bonus suo ore extollit,
Dei damnabitur iudicio,
Saluatore in Euangelio dicente:
est Domini inquit omnis arrogans |
etiamsi manus ad manum fuerit,
non erit innocens.
Et in psalmo est scriptum:
sua.
Non enim fama honesti deperit,
si a fera mordearis |
sed si linguę petulantis iaculo ictus fueris,
periculum est ne inter infames computeris.
Et licet mala hominum opinio de te innocente tibi non noceat,
nocet tamen aliis,
qui te sibi similem rati sese corrigere negligunt |
et quasi te autore in malo perseuerant.
Incipiet autem et tibi detrimento esse,
si in tua infamia contemnes lapsum proximorum.
Ideo dicitur:
rati sese corrigere negligunt |
et quasi te autore in malo perseuerant.
Incipiet autem et tibi detrimento esse,
si in tua infamia contemnes lapsum proximorum.
Ideo dicitur:
Ideo dicitur:
et alibi:
simulatio-que uirtutis,
non habentes curę ut boni sint,
sed ut esse uideantur.
Et hoc quidem in causa est,
ut se aliquis arroganter iactet |
et alios contemnat |
et parui reputet.
Sed talem condemnat propheta dicens:
boni sint,
sed ut esse uideantur.
Et hoc quidem in causa est,
ut se aliquis arroganter iactet |
et alios contemnat |
et parui reputet.
Sed talem condemnat propheta dicens:
contemnat |
et parui reputet.
Sed talem condemnat propheta dicens:
et qui spernis,
nonne et ipse sperneris?
Certissimum quippe est,
quod malum a iusto Iudice recipiet,
qui malum proximo suo machinabitur.
eius consilio abierunt in Aegyptum |
et gladius regis Babylonis,
quem fugiebant,
ibi concidit illos,
cum in terra Iuda si prophetam audissent,
a periculo tuti forent.
Spernunt etiam superbi eos qui in monasteriis Deo seruiunt,
et quod seculo renunciarint irrident,
ipsi mox ridiculi futuri demoniis.
7
cum trium milium manu tantum |
castra-que eius contriuit |
cecidit Nicanor,
plurimi de suis desyderati sunt |
caput et dextera superbissimi ducis ante portam Hierosolymę urbis suspensa.
ut omnibus pateret |
spes eorum in contrarium uerti qui diuina incessere pręsumunt,
psalmista dicente:
portam Hierosolymę urbis suspensa.
ut omnibus pateret |
spes eorum in contrarium uerti qui diuina incessere pręsumunt,
psalmista dicente:
Aman
imperio potitus quęres siquis ultra alius lateat orbis,
cuius nondum dominus factus sis |
et quo maior fueris,
magis exaltari affectabis.
ut de te quoque Propheta ad Dominum conuersus conqueratur et dicat:
autem in luce resplendent ueritatis,
cum exaltantur.
uolucres
Quod si quid etiam bene fecerint,
suę uirtuti non diuinę gratię tribuunt.
Contra quos clamat Esaias dicens:
magni apparere uolunt |
et sicut Saluator ait:
rabbi.
Qui ergo talia amat peccat.
non quod non liceat homini primo loco sedere,
si id dignitas ipsa in qua est exigit,
sed quod ex eo uoluptatem capere |
arrogantię uitium sit.
Itaque non erit nefas ei qui iussus est pręsidere,
primam tenere cathedram,
sed hoc affectare inanis glorię gratia |
nefas erit.
Quin immo si etiam in infimo loco sedendo ab aliis commendari concupieris,
humilitatis bonum humanę laudis desyderio corrumpes |
et de
elationis causas infertur,
quod tradendus alienigenis esset |
spoliandus atque interficiendus.
tribunali dum concionaretur,
magno plausu exceptus dicentium |
non humana uerba sed diuina de ore eius fluere,
non egit gratias Deo,
sed laudem illam totam sibi uendicauit,
quod Deo conferendus uideretur.
ob hoc ab angelo percussus uermibus scaturire coepit |
ac tam infelici exitu is qui sibi felicissimus uidebatur,
uitam obiit,
adhuc deterius ab immortali uerme in inferno carpendus quam a quibus consumptus est.
C. Cęsar
Gaius Cęsar (ut Iosephus refert) cultum sibi tanquam Deo exhiberi iussit,
statuam in Capitolio posuit |
imprecatur Ecclesiasticus dicens:
et alibi:
Odibilis inquit coram Deo est et hominibus superbia.
et rursum:
Quid superbis terra et cinis?
Quid est enim de quo gloriari possit aliquis |
nisi sola animi uirtute?
qui autem gloriatur,
in Domino glorietur.
Qvod sancti qvandoque lapsi sint per svperbiam.
Caput VI
Nihil aliud habemus,
quod non sit cum brutis commune
Quanuis autem eum poeniteret,
de tribus tamen poenę generibus datur unius optio.
hoc est,
uel septennis famis uel trimestris fugę persequentibus inimicis |
uel triduanę pestilentię.
Qua electa septingenta milia uirorum,
qui eius ditionis erant,
morte consumpta sunt.
Lugenti et in humilitate supplicanti uenia tandem data.
cessauit-que internicio ac uastitas plebis.
Hinc ille gratias agens dixit:
est mei;
Dominus factus est adiutor meus.
Quoties igitur nos aliquo rerum successu quicquam efferri contigerit,
toties ad nos reuersi humiliemur ueniam-que precemur poenitendo.
ne forte totam iram effundat Deus in obstinatos,
qui uindictam temperat aduersus poenitentes |
miseretur-que supplicibus et ignoscit.
Ezechias
Peccauerunt et discipuli Christi |
orta inter se contentione,
quis eorum uideretur esse maior.
Sed ab ipso uerę uirtutis pręceptore reprehensi sunt dicente |
gentilium non christianorum esse |
ambire honores |
et se magnificos apparere uelle.
Vos autem non sic inquit |
sed qui maior est in uobis,
fiat sicut minor,
et qui pręcessor est,
sicut ministrator.
Nam quis maior est,
qui recumbit,
an qui ministrat?
nonne qui recumbit?
ego autem in medio uestrum sum,
sicut qui ministrat.
contentione,
quis eorum uideretur esse maior.
Sed ab ipso uerę uirtutis pręceptore reprehensi sunt dicente |
gentilium non christianorum esse |
ambire honores |
et se magnificos apparere uelle.
Vos autem non sic inquit |
sed qui maior est in uobis,
fiat sicut minor,
et qui pręcessor est,
sicut ministrator.
Nam quis maior est,
qui recumbit,
an qui ministrat?
nonne qui recumbit?
ego autem in medio uestrum sum,
sicut qui ministrat.
Is igitur qui pręferri aliis
uerę uirtutis pręceptore reprehensi sunt dicente |
gentilium non christianorum esse |
ambire honores |
et se magnificos apparere uelle.
Vos autem non sic inquit |
sed qui maior est in uobis,
fiat sicut minor,
et qui pręcessor est,
sicut ministrator.
Nam quis maior est,
qui recumbit,
an qui ministrat?
nonne qui recumbit?
ego autem in medio uestrum sum,
sicut qui ministrat.
Is igitur qui pręferri aliis concupiscit,
gentilitatem sapit.
qui uero uel in dignitate positus
reprehensi sunt dicente |
gentilium non christianorum esse |
ambire honores |
et se magnificos apparere uelle.
Vos autem non sic inquit |
sed qui maior est in uobis,
fiat sicut minor,
et qui pręcessor est,
sicut ministrator.
Nam quis maior est,
qui recumbit,
an qui ministrat?
nonne qui recumbit?
ego autem in medio uestrum sum,
sicut qui ministrat.
Is igitur qui pręferri aliis concupiscit,
gentilitatem sapit.
qui uero uel in dignitate positus minoribus ministrat
dicente |
gentilium non christianorum esse |
ambire honores |
et se magnificos apparere uelle.
Vos autem non sic inquit |
sed qui maior est in uobis,
fiat sicut minor,
et qui pręcessor est,
sicut ministrator.
Nam quis maior est,
qui recumbit,
an qui ministrat?
nonne qui recumbit?
ego autem in medio uestrum sum,
sicut qui ministrat.
Is igitur qui pręferri aliis concupiscit,
gentilitatem sapit.
qui uero uel in dignitate positus minoribus ministrat ea quę ad consequendam
apparere uelle.
Vos autem non sic inquit |
sed qui maior est in uobis,
fiat sicut minor,
et qui pręcessor est,
sicut ministrator.
Nam quis maior est,
qui recumbit,
an qui ministrat?
nonne qui recumbit?
ego autem in medio uestrum sum,
sicut qui ministrat.
Is igitur qui pręferri aliis concupiscit,
gentilitatem sapit.
qui uero uel in dignitate positus minoribus ministrat ea quę ad consequendam salutem necessaria sunt uirtutum pręcepta |
siue ad sustentationem uitę
fiat sicut minor,
et qui pręcessor est,
sicut ministrator.
Nam quis maior est,
qui recumbit,
an qui ministrat?
nonne qui recumbit?
ego autem in medio uestrum sum,
sicut qui ministrat.
Is igitur qui pręferri aliis concupiscit,
gentilitatem sapit.
qui uero uel in dignitate positus minoribus ministrat ea quę ad consequendam salutem necessaria sunt uirtutum pręcepta |
siue ad sustentationem uitę opportuna subsidia,
hic Christi discipulus est,
humilitate deiectus,
dignitate
Nam quis maior est,
qui recumbit,
an qui ministrat?
nonne qui recumbit?
ego autem in medio uestrum sum,
sicut qui ministrat.
Is igitur qui pręferri aliis concupiscit,
gentilitatem sapit.
qui uero uel in dignitate positus minoribus ministrat ea quę ad consequendam salutem necessaria sunt uirtutum pręcepta |
siue ad sustentationem uitę opportuna subsidia,
hic Christi discipulus est,
humilitate deiectus,
dignitate pręstans,
non quęrens quę sua sunt,
sed quę
deiectus,
dignitate pręstans,
non quęrens quę sua sunt,
sed quę aliorum.
De superbia Diaboli | et Superborvm damnatione.
Caput VII
Ille pręterea qui tumide arroganter-que sese gerere non desierit,
hic diaboli discipulus simul et seruus erit.
41.
Quid inquam dici aut cogitari foedius potest |
quam ut homo ad similitudinem Dei factus,
conditionis suę oblitus immundum imitetur spiritum,
teterrimam sequatur beluam |
immanissimo-que sese subdat serpenti?
Qui licet sęuissimus insolentissimus-que sit,
a sanctis tamen humilibus-que Dei seruis conculcandus et conterendus est in die Iudicii.
dicente Michea propheta:
Illo igitur mens elata et temeraria cogitabat ascendere.
Quamobrem ne ibi quidem ubi erat quiuit permanere .
Ad ima terrę corruit,
dum se ad fastigia usque cęlorum extendit.
dicitur-que ei:
Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer,
qui mane oriebaris?
corruisti in terram .
hoc in Euangelio testatur Dominus dicens:
Factum est inquit pręlium magnum in cęlo |
Michael et angeli eius pręliabantur cum dracone,
et draco pugnabat et angeli eius |
et non ualuerunt |
neque locus inuentus est eorum amplius in cęlo |
et proiectus est draco ille magnus,
serpens antiquus,
qui uocatur diabolus et Sathanas,
qui seducit uniuersum orbem |
et proiectus est in terram,
et angeli eius cum illo missi sunt.
de quibus in Iob dicitur:
in cęlo |
Michael et angeli eius pręliabantur cum dracone,
et draco pugnabat et angeli eius |
et non ualuerunt |
neque locus inuentus est eorum amplius in cęlo |
et proiectus est draco ille magnus,
serpens antiquus,
qui uocatur diabolus et Sathanas,
qui seducit uniuersum orbem |
et proiectus est in terram,
et angeli eius cum illo missi sunt.
de quibus in Iob dicitur:
orbem |
et proiectus est in terram,
et angeli eius cum illo missi sunt.
de quibus in Iob dicitur:
missi sunt.
de quibus in Iob dicitur:
cum dracone in profundum ceciderunt.
Itaque etiam illi,
qui eum sequuntur superbe et elate se gerendo |
et sub potenti manu Dei humiliari contemnendo,
eodem loci corruant necesse est.
Sordet enim uita eorum nauseam-que facit Domino,
qui in superbiam erriguntur.
Iohele propheta teste qui ait:
illi,
qui eum sequuntur superbe et elate se gerendo |
et sub potenti manu Dei humiliari contemnendo,
eodem loci corruant necesse est.
Sordet enim uita eorum nauseam-que facit Domino,
qui in superbiam erriguntur.
Iohele propheta teste qui ait:
die illa,
uisitabit Dominus (ut Esaias inquit) in gladio suo duro et grandi et forti super Leuiathan serpentem ueterem,
et super Leuiathan serpentem tortuosum,
et occidet cętum qui in mari est .
Qui enim nunc uel circa aera istum nubilosum uel circa terram hanc mortalium sedem uersantur,
tunc omnes in barathro Tartari terribili atque horrendo concludentur.
At tu si nolis cum his habere sortem,
consortium quoque fuge superborum.
Rarum est
|
quam tumentem animum et errectam ceruicem,
Dei contra se odia prouocantem.
Ob hoc quoque superbos fuge,
ne forte dum illis iungeris,
cum ipsis simul turbine diuinę uindictę inuoluaris.
Qui enim uitiosis libenter copulatur,
licet moribus dissimilis sit,
fauere tamen uitiis eorum uidetur.
et sicut a societate malorum non abhorret,
ita minime mirum erit,
si poenę quoque eorum particeps efficietur.
De svperborvm poena.
Caput
succensa quasi caminus;
et erunt omnes superbi et omnes facientes impietatem stipula;
et inflammabit eos dies ueniens dicit Dominus exercituum,
quę non relinquet eis radicem et germen id est ullam conuersationis pristinę spem.
dicetur enim eis:
Ite maledicti in ignem ęternum,
qui paratus est diabolo et angelis eius .
Vt uidelicet superbi homines cum ipsis superbię spiritibus crucientur simul,
omni prorsus quiescendi expectatione sublata.
Plurimi tamen et ante in hoc seculo magnis afficiuntur incommodis
puluerem.
Postremo a Saluatore coarguta quod occideret prophetas |
et ad se corripiendam missos lapidaret,
audit:
Igitur ut taceam Moabitas et Ammonitas |
et quosdam alios potentia atque opibus quondam claros,
ob hoc ipsum superbię crimen pene deletos,
omnes terrarum dominos hortor,
cum talia legerint de his,
qui ipsis fortiores,
opulentiores,
uirorum armorum-que et rerum omnium copia maiores extitere,
tam subito cecidisse,
ne sibi insolenter superbe-que confidant,
sed summi Dei scita leges-que contemnere metuant.
semper-que meminerint |
solo illius nutu cęlum
uirorum armorum-que et rerum omnium copia maiores extitere,
tam subito cecidisse,
ne sibi insolenter superbe-que confidant,
sed summi Dei scita leges-que contemnere metuant.
semper-que meminerint |
solo illius nutu cęlum terram-que posse deficere,
qui solus ut essent potuit facere.
Non eos extollat successus rerum,
non errigant contra inimicos uictorię,
non inflet imperii ampliatio.
Audiant psalmistam Domino dicentem:
Non enim in gladio suo possederunt terram,
et brachium eorum non saluauit eos,
sed dextera tua et brachium tuum |
et illuminatio faciei tuę.
brachium tuum |
et illuminatio faciei tuę.
illud Hieremię lumbare,
quo cum se pręcingere uellet nequiuit.
computruerat enim,
et nulli iam usui aptum erat.
atque hinc captata occasione Dominus:
Sic inquit putrescere faciam superbiam Iuda |
et superbiam Hierusalem multam.
Nemo igitur superbiat,
quia omnipotens est qui aduersatur superbos.
Vnusquisque humilietur,
quia Deus est qui humilibus dat gratiam.
dicente Baruch propheta:
iam usui aptum erat.
atque hinc captata occasione Dominus:
Sic inquit putrescere faciam superbiam Iuda |
et superbiam Hierusalem multam.
Nemo igitur superbiat,
quia omnipotens est qui aduersatur superbos.
Vnusquisque humilietur,
quia Deus est qui humilibus dat gratiam.
dicente Baruch propheta:
Et cum hęc ita sint,
nonne fidelissimo cuique ab arrogantia fastu atque superbia maxime abhorrendum sit |
et enitendum,
ut humilitatem mansuetudinem humanitatem-que sequatur?
Id demum ita seruare poterit,
si in omnibus ei qui omnibus pręsidet parebit.
Quam rem ut impensius pręstet,
nunc de ipsa obedientię uirtute Spiritu Sancto fauente aggrediemur .
De obedientia deo praestanda.
Caput
erant gentes.
Credidit enim cuncta euentura quę Deus promiserat,
etiam ipso mactato in quo promissa ista implenda erant.
Ideo tacitus maturabat,
quod iussum fuerat perficere.
denique filium unigenitum unice dilectum,
ut Deo obtemperaret,
suis interfecisset manibus,
nisi is qui iusserat |
rursum inhibuisset.
Sic probatus,
cum unius tantum esset genitor,
omnium in Christo credentium constitui meruit pater.
stellas numerare iubetur,
in earum comparatione filios habiturus.
Samuel
maioris-que pietatis exemplum prębuit Samuel,
quia homini non pepercit ut Deo obediret.
a Saule autem tollitur regnum |
et alteri datur,
quia illum quem iussus erat interficere,
uiuere permisit.
Non itaque pius sed impius est habendus,
qui domini transgreditur legem,
ut seruo indulgeat et blandiatur,
magis-que hominem offendere metuit,
mortalem,
fragilem,
caducum,
quam Deum immortalem,
ęternum,
omnipotentem,
omnium quę ubique sunt opificem,
omnium dominum ac moderatorem.
Deum immortalem,
ęternum,
omnipotentem,
omnium quę ubique sunt opificem,
omnium dominum ac moderatorem.
denunciare,
cum a Domino mitterentur.
Et nisi Domino nostro obedierimus,
ne diligere quidem illum conuincemur.
nisi Domino nostro obedierimus,
ne diligere quidem illum conuincemur.
quidem illum conuincemur.
14
ille intellectu donauit,
ueritatis cognitione illuminauit,
ęternis bonis dignos reddidit,
non faciemus?
Creatori,
Redemptori,
Saluatori nostro non parebimus?
Non ille nostra indiget obedientia,
sed nos illius indigemus imperio.
qui ideo imperat aliquid,
ut bona conferat obedientibus.
Quę autem his qui obediunt conferenda sunt,
obedire nolentes mereri non poterunt.
Qualia uero et quanta sint obedientium bona docebo,
si prius quibus post Deum obediendum sit
dignos reddidit,
non faciemus?
Creatori,
Redemptori,
Saluatori nostro non parebimus?
Non ille nostra indiget obedientia,
sed nos illius indigemus imperio.
qui ideo imperat aliquid,
ut bona conferat obedientibus.
Quę autem his qui obediunt conferenda sunt,
obedire nolentes mereri non poterunt.
Qualia uero et quanta sint obedientium bona docebo,
si prius quibus post Deum obediendum sit uiderimus.
Qvorvm imperio parendvm sit.
Qualia uero et quanta sint obedientium bona docebo,
si prius quibus post Deum obediendum sit uiderimus.
Qvorvm imperio parendvm sit.
Caput X
Omnibus illis qui nobis iure pręsunt,
obedire nos oportet,
dummodo id iubeant,
quod diuinę non aduersatur iussioni |
neque eorum qui pręsidibus pręsunt imperio;
ut semper maioribus honor deferatur in obediendo.
dicente Apostolo:
Qvorvm imperio parendvm sit.
Caput X
Omnibus illis qui nobis iure pręsunt,
obedire nos oportet,
dummodo id iubeant,
quod diuinę non aduersatur iussioni |
neque eorum qui pręsidibus pręsunt imperio;
ut semper maioribus honor deferatur in obediendo.
dicente Apostolo:
honor deferatur in obediendo.
dicente Apostolo:
inquit damnationem acquirunt.
Quoties ergo imperatum est,
quod potestati quę a Deo est conuenit,
parere debemus ut Deo.
At uero cum male,
impie,
iniuste aliquid iussum fuerit,
malignitati eius qui iussit resistendum est |
neque quod fieri uoluit faciendum.
Talis quippe iussio nequaquam sequitur ordinem a Deo datę potestatis,
sed eius qui abutitur potestate,
prauitatem atque nequitiam.
Iccirco idem apostolus ad Titum scribens non
potestati quę a Deo est conuenit,
parere debemus ut Deo.
At uero cum male,
impie,
iniuste aliquid iussum fuerit,
malignitati eius qui iussit resistendum est |
neque quod fieri uoluit faciendum.
Talis quippe iussio nequaquam sequitur ordinem a Deo datę potestatis,
sed eius qui abutitur potestate,
prauitatem atque nequitiam.
Iccirco idem apostolus ad Titum scribens non satis habuit dicere:
Vis inquit non timere potestatem? bene fac.
Fieri quidem potest,
ut potestas male officio suo fungens aduersus innocentem sęuiat,
sed Dominum audimus dicentem:
Fieri quidem potest,
ut potestas male officio suo fungens aduersus innocentem sęuiat,
sed Dominum audimus dicentem:
|
prompte-que obtemperandum,
quandiu iussa eorum cui Dei concordent uoluntate |
nec ab ęquo honesto-que uideantur discrepare.
Et si carnalibus dominis tanta animi solicitudine obediendum sit,
quanto magis domino spiritali,
qui animarum nostrarum curam gerit |
et illa duntaxat iubet quę magis ad consequendam pertinent salutem?
Recte itaque hortatur nos Apostolus et ait:
eis.
ipsi enim peruigilant,
quasi rationem pro animabus uestris reddituri.
Pontifici maximo ante alios parendum est.
Christi enim uicem gerit in terra.
Deinde ab illo ut nostro conuentui pręsint constitutis.
omnibus denique qui ex eius autoritate ius habent quod uolunt nobis imperandi,
ut deo erit obediendum |
semper tamen habita superiorum ratione,
ne forte dum minoribus obedimus,
eos quibus et ipsi obedire debent offendamus.
Deinde parentibus nostris obedire nos et
Rechab stans in conspectu meo cunctis diebus.
Tunc autem conspectum Domini merebimur,
cum totius obedientię nostrę unus finis fuerit,
ut uidelicet hominibus obediendo Deo placeamus.
Qui enim ideo alicuius iussis obtemperant,
ut ab eo mercedem capiant,
mercenarii sunt.
et qui parent metuendo,
nequid mali patiantur,
serui sunt.
Is uero qui neque spe pręmii |
neque timore supplicii,
sed solo Dei amore se subiicit ad obediendum aliis,
non
Tunc autem conspectum Domini merebimur,
cum totius obedientię nostrę unus finis fuerit,
ut uidelicet hominibus obediendo Deo placeamus.
Qui enim ideo alicuius iussis obtemperant,
ut ab eo mercedem capiant,
mercenarii sunt.
et qui parent metuendo,
nequid mali patiantur,
serui sunt.
Is uero qui neque spe pręmii |
neque timore supplicii,
sed solo Dei amore se subiicit ad obediendum aliis,
non mercenarius neque seruus est sed potius filius Patri ęterno perpetua charitate deuinctus.
nostrę unus finis fuerit,
ut uidelicet hominibus obediendo Deo placeamus.
Qui enim ideo alicuius iussis obtemperant,
ut ab eo mercedem capiant,
mercenarii sunt.
et qui parent metuendo,
nequid mali patiantur,
serui sunt.
Is uero qui neque spe pręmii |
neque timore supplicii,
sed solo Dei amore se subiicit ad obediendum aliis,
non mercenarius neque seruus est sed potius filius Patri ęterno perpetua charitate deuinctus.
Atque ideo qui uoluntarie seruit,
sponte
metuendo,
nequid mali patiantur,
serui sunt.
Is uero qui neque spe pręmii |
neque timore supplicii,
sed solo Dei amore se subiicit ad obediendum aliis,
non mercenarius neque seruus est sed potius filius Patri ęterno perpetua charitate deuinctus.
Atque ideo qui uoluntarie seruit,
sponte obtemperat,
nihil in quo Deo gratificari se censet,
agit inuitus.
Hic certe cum psalmista sancto concinere poterit:
Videamus nunc quęnam bona pollicetur obedientibus Dominus.
Obediens inter aduersa securus est.
dicente Dei sapientia:
est.
dicente Dei sapientia:
Longęuitas etiam promissa est dicto audientibus.
quam quidem beatioris uitę ęternitatem interpretari possumus.
Nulla enim felicitas est |
in hac lachrymarum ualle diu commorari.
Illa ergo dierum longitudo quę finem non habet,
ipsis qui obediunt proponitur.
dicente ad Salomonem Domino:
Si ambulaueris in uiis meis |
et custodieris pręcepta mea et mandata mea,
sicut ambulauit pater tuus,
longos faciam dies tuos.
Victoria quoque aduersus inimicos obedienti spondetur in Leuitico,
ubi cuncta eis ex sententia successura recensentur,
qui Dei mandata obseruarint,
atque inter multa:
congressurum centum talentis centum milia militum conduxisse.
deinde ut uiri Dei iussis obediret,
dimisisse conductitios |
et cum paruo suorum numero ingentes hostium copias fudisse uictoria potitum.
Itaque qui cum paucis uicit,
uictus cum multis fuisset,
si non obedisset.
Dei quippe est (ut ibidem dicitur) et adiuuare et in fugam conuertere.
Qui in psalmo ait:
uictoria potitum.
Itaque qui cum paucis uicit,
uictus cum multis fuisset,
si non obedisset.
Dei quippe est (ut ibidem dicitur) et adiuuare et in fugam conuertere.
Qui in psalmo ait:
quando quidem nihil est,
quod obedientium precibus denegetur.
In psalmo legimus:
ait:
et ego cognosco eas,
et sequuntur me |
et ego uitam ęternam do eis,
et non peribunt in ęternum,
et non rapiet eas quisquam de manu mea.
Cauillabitur aliquis et dicet:
Deo et Christo obedientibus talia promittuntur,
non his qui episcopis uel pręfectis parent.
Audiant ergo ipsum Dominum ad illos quibus Ecclesiam commendabat dicentem:
Cauillabitur aliquis et dicet:
Deo et Christo obedientibus talia promittuntur,
non his qui episcopis uel pręfectis parent.
Audiant ergo ipsum Dominum ad illos quibus Ecclesiam commendabat dicentem:
Cauillabitur aliquis et dicet:
Deo et Christo obedientibus talia promittuntur,
non his qui episcopis uel pręfectis parent.
Audiant ergo ipsum Dominum ad illos quibus Ecclesiam commendabat dicentem:
Deo et Christo obedientibus talia promittuntur,
non his qui episcopis uel pręfectis parent.
Audiant ergo ipsum Dominum ad illos quibus Ecclesiam commendabat dicentem:
talia promittuntur,
non his qui episcopis uel pręfectis parent.
Audiant ergo ipsum Dominum ad illos quibus Ecclesiam commendabat dicentem:
cum Christo amoris,
in Deo beatitudinis.
De inobedientię poena.
Caput XII
Et cum tot bona obedientium sint,
haud dubium,
quin totidem mala eorum,
qui obedire contemnunt,
habeantur.
Ex his aliqua nunc breuiter perstringenda sunt,
quo diligentius ad obedientię opus accingamur,
cum cognouerimus quam acerbe contumacium atque proteruorum inobedientia plectatur.
Ex his aliqua nunc breuiter perstringenda sunt,
quo diligentius ad obedientię opus accingamur,
cum cognouerimus quam acerbe contumacium atque proteruorum inobedientia plectatur.
in sepulchrum patrum tuorum .
Anathemate interdictum fuerat,
nequis Hiericuntem solo ęquatam rursum errigeret.
id pręsumpsit,
una cum liberis repentina morte sublatus est.
In Assyrios qui Samarię resederant,
leonum feritas grassabatur,
quia Deum Israhel contempserant.
Iccirco in Esaia dicitur:
contempserant.
Iccirco in Esaia dicitur:
regem perducto |
liberos eius trucidarunt |
et ipsi oculos erruerunt |
atque catenis uinctum Babylonem una cum reliquis omnibus adduxerunt.
tantę illi calamitati fuit Domini monitis non obedisse.
Cęterum non minoris criminis reus est,
qui non paret illis,
qui a Deo destinantur uel constituuntur,
ut instruant nos aliquid ac doceant,
siue ut pręsint nobis atque imperent.
Hi sunt primo angelici de cęlo spiritus,
deinde pontifices,
prophetę,
principes,
eius trucidarunt |
et ipsi oculos erruerunt |
atque catenis uinctum Babylonem una cum reliquis omnibus adduxerunt.
tantę illi calamitati fuit Domini monitis non obedisse.
Cęterum non minoris criminis reus est,
qui non paret illis,
qui a Deo destinantur uel constituuntur,
ut instruant nos aliquid ac doceant,
siue ut pręsint nobis atque imperent.
Hi sunt primo angelici de cęlo spiritus,
deinde pontifices,
prophetę,
principes,
genitores,
mariti |
et
destinantur uel constituuntur,
ut instruant nos aliquid ac doceant,
siue ut pręsint nobis atque imperent.
Hi sunt primo angelici de cęlo spiritus,
deinde pontifices,
prophetę,
principes,
genitores,
mariti |
et omnes qui uel publico uel priuato iure pręferuntur atque pręstant.
quos ulcisci uolens Dominus ait:
Separetur omnis multitudo a tabernaculis Chorę Dathan et Abiron;
quoniam uocati a Moyse et Aaron responderunt:
Non uenimus.
tunc illi uiui terrę hiatu absorpti sunt.
audierit sermones uestros,
exeuntes foras de domo uel ciuitate,
excutite puluerem de pedibus uestris.
Amen dico uobis,
tolerabilius erit terrę Sodomorum et Gomorreorum in die Iudicii quam illi ciuitati.
Hi quippe qui prędicationes audierunt,
miracula uiderunt,
religionem receperunt,
si carni magis quam spiritui obsequentes fuerint,
grauius punientur |
quam illi quibus non est prędicatum.
Prophetis etiam uel doctoribus probatis ac sanctis,
qui
qui prędicationes audierunt,
miracula uiderunt,
religionem receperunt,
si carni magis quam spiritui obsequentes fuerint,
grauius punientur |
quam illi quibus non est prędicatum.
Prophetis etiam uel doctoribus probatis ac sanctis,
qui nos recte atque fideliter instruunt,
nolle obedire damnabile est.
hostibus triumphauit,
cum obedire noluit uictus est.
Deinde suorum etiam insidiis exceptus atque peremptus.
Et nos profecto si nostris prophetis,
id est diuini uerbi pręceptoribus non paruerimus,
Deo ulciscente perire necesse erit.
et isti qui nunc nostrę salutis consultores sunt,
in die Iudicii erunt accusatores.
Cecinimus uobis dicent |
et non saltastis;
lamentauimus et non planxistis |
neque uirtutis exhortationes admittendo |
neque post peccatum poenitentiam suscipiendo.
morti addicitur,
Sed quoniam ignoratione excusabatur,
populo intercedente liberatus est.
Quod si etiam ignoranter peccanti irascitur Deus,
quanto magis ei,
qui sciens prudens-que delinquit |
et pręsidum suorum contumaciter spernit imperia?
deut. 21
uitę promittitur reuerenti patrem ac matrem,
nonne mors manet illum,
qui per inobedientiam parentes offendit?
Vnde Salomon in Prouerbiis ait:
consilium secutus,
ut omnes mulieres discant deferre honorem uiris |
et non minus obedientiam quam fidem pręstare.
Quod si omnium de quibus locuti sumus,
iussioni ac mandatis nos parere atque obsequi diuina lex iubet,
profecto qui illis non obedierit,
ne Deo quidem obedisse conuincetur.
et cum dictum sit:
Si uis ad uitam ingredi serua mandata, nonne obedientiam minus seruans ingredietur ad mortem |
et uitę expers in interitum corruet sempiternum?
uitę expers in interitum corruet sempiternum?
Quid est enim quod psalmista in feruore spiritus Dominum affatur |
et ait:
Dominum affatur |
et ait:
quid quęso prodest hostias orationes-que offerre,
et ei quem laudas,
quem deprecaris,
cui supplicas,
obedire nolle?
uoluntatem domini sui,
et non se pręparauit |
et non fecit secundum uoluntatem eius,
plagis uapulabit multis.
multis non ad numerum refertur ,
qui infinitus est in inferno,
sed ad plagarum grauitatem,
qua sola inter se differunt poenę damnatorum.
ut qui magis peccauit,
acrius torqueatur.
Non solum igitur poenis ęternis,
uerum etiam amarissimis afficientur |
illi qui cognouerunt,
et non obedierunt.
Porro ut omnia mala quę contumacibus proposita sunt effugiamus |
et simul
multis non ad numerum refertur ,
qui infinitus est in inferno,
sed ad plagarum grauitatem,
qua sola inter se differunt poenę damnatorum.
ut qui magis peccauit,
acrius torqueatur.
Non solum igitur poenis ęternis,
uerum etiam amarissimis afficientur |
illi qui cognouerunt,
et non obedierunt.
Porro ut omnia mala quę contumacibus proposita sunt effugiamus |
et simul bona consequamur sempiterna,
Christus Dominus ut in omnibus,
ita et hac in parte nobis imitandus est.
Ipse ad Patrem |
De patientia Calumnię.
Caput XIII
Profecto si humiles,
si obedientes fuerimus,
erimus etiam in omnibus patientes.
Nihil erit quod illius turbare mentem poterit,
qui se totum diuinę subdiderit uoluntati.
Non igitur incongruum erit,
si nunc de patientię uirtute uerba fecerimus.
Patientia est animi quędam constantia,
quam nec iniurię irritare |
nec
Quid ergo tam graue,
tam triste atque acerbum esse potest,
quod non sit libenter subeundum proposito tanto pręmio?
Si persecutione inquietaris,
audi Dominum dicentem:
pro illis a quibus procaciter iactatus fuerat,
solicitus orauit.
precibus-que eius annuens Dominus Mariam quę de illo immodestius oblocuta fuerat,
lepra exhulceratam sanitati restituit.
Mariam quę de illo immodestius oblocuta fuerat,
lepra exhulceratam sanitati restituit.
ęquanimitatem,
qui iam rex creatus cum ab inuidis probro afficeretur,
dissimulauit se audire |
et stipatores suos qui ulcisci uolebant iniuriam,
prohibuit quidem |
abstinuit-que uindicta.
iuniori,
Domino-que fauente cum illo feliciter uixit.
Tu quoque beatus eris |
et preces tuę ad aures Domini sabaoth peruenient,
si cum psalmista dicere poteris:
De patientia persecutionis.
Caput XIV
Pauli apostoli,
in quo Christus loquebatur,
sententia est:
Cum ab hominibus expelleret immundos spiritus,
dixerunt:
uos mundus.
Quoties ergo patimur,
quę in carne passus est Dei filius,
quę passi sunt electi serui eius,
ęquo animo toleremus.
Non est seruus maior domino .
aut fateamur nos,
qui multorum criminum conscii sumus,
indignos esse iniuria |
et illum dignum,
qui peccatum non fecit.
uel illos qui Spiritu Sancto repleti erant,
et tamen infestationibus impiorum hominum carere non poterant.
Quod certe fateri
quę in carne passus est Dei filius,
quę passi sunt electi serui eius,
ęquo animo toleremus.
Non est seruus maior domino .
aut fateamur nos,
qui multorum criminum conscii sumus,
indignos esse iniuria |
et illum dignum,
qui peccatum non fecit.
uel illos qui Spiritu Sancto repleti erant,
et tamen infestationibus impiorum hominum carere non poterant.
Quod certe fateri nemo,
nisi stultissimus fuerit potest.
quę passi sunt electi serui eius,
ęquo animo toleremus.
Non est seruus maior domino .
aut fateamur nos,
qui multorum criminum conscii sumus,
indignos esse iniuria |
et illum dignum,
qui peccatum non fecit.
uel illos qui Spiritu Sancto repleti erant,
et tamen infestationibus impiorum hominum carere non poterant.
Quod certe fateri nemo,
nisi stultissimus fuerit potest.
Dominus igitur
tuę insidiatur,
propone tibi illam erga Saulem regem Dauidis patientiam.
Sępius ab ipso ad necem petitus fugiendo declinabat periculum.
Bis quidem potuit capitalem inimicum sua interimere manu,
sed noluit.
Qua constantia dignissimus uisus est,
qui ei in regno succederet.
Vnde confidenter postea locutus est:
uisus est,
qui ei in regno succederet.
Vnde confidenter postea locutus est:
pacificus .
Hoc plane patientię genus commendatum est nobis in Euangelio,
Domino dicente:
est nobis in Euangelio,
Domino dicente:
Diligite inimicos uestros,
benefacite iis qui oderunt uos,
et orate pro persequentibus et calumniantibus uos,
ut sitis filii Patris uestri,
qui in cęlis est.
Qui ergo parum patiens fuerit,
qui odientem non dilexerit,
qui denique pro iniuria beneficium beniuolentiam-que non reddiderit,
Patris cęlestis filius esse non poterit.
Ille solem suum oriri facit super bonos et malos,
et pluit super iustos et iniustos,
ut doceat te omnes diligere,
neminem
diligere,
neminem lędere,
nullam appetere uindictam cum offensus fueris,
sed potius offensa te dignum iudicare.
Hęc humilitatis,
hęc patientię uirtus est.
Virtus autem (ut Apostolo placet) in infirmitate perficitur.
Vbi exerceres patientię uirtutem,
si nemo esset qui aduersaretur,
qui inuideret,
qui hostiliter infestaret?
Ob hoc igitur etiam malos esse permittit Deus,
ut per eos boni exerceantur |
et ad perfectionem uitę perueniant |
odia hominum non
lędere,
nullam appetere uindictam cum offensus fueris,
sed potius offensa te dignum iudicare.
Hęc humilitatis,
hęc patientię uirtus est.
Virtus autem (ut Apostolo placet) in infirmitate perficitur.
Vbi exerceres patientię uirtutem,
si nemo esset qui aduersaretur,
qui inuideret,
qui hostiliter infestaret?
Ob hoc igitur etiam malos esse permittit Deus,
ut per eos boni exerceantur |
et ad perfectionem uitę perueniant |
odia hominum non uindicando sed
appetere uindictam cum offensus fueris,
sed potius offensa te dignum iudicare.
Hęc humilitatis,
hęc patientię uirtus est.
Virtus autem (ut Apostolo placet) in infirmitate perficitur.
Vbi exerceres patientię uirtutem,
si nemo esset qui aduersaretur,
qui inuideret,
qui hostiliter infestaret?
Ob hoc igitur etiam malos esse permittit Deus,
ut per eos boni exerceantur |
et ad perfectionem uitę perueniant |
odia hominum non uindicando sed sustinendo.
Quod si uas electionis tanta ac talia pertulerit,
quid indignatur uas irę,
siquid eiusmodi sibi accidat?
Quando tibi prędia et opes auferuntur,
Dominici pręcepti recordare:
paratus esto plura potius perdere ad conseruandam animi patientiam |
quam ad infringendam altercationibus deseruire.
Eundem sensum habet,
quod in Luca dicitur:
potius oblatam tibi occasionem uitę perfectioris ineundę.
dicente Domino:
ore eius prodiit.
sed:
Si bona inquit de manu Domini accepimus,
mala quare non toleremus? Dominus dedit,
Dominus abstulit;
sicut Domino placuit,
ita factum est |
sit nomen Domini benedictum.
Dominus dedit,
Dominus abstulit;
sicut Domino placuit,
ita factum est |
sit nomen Domini benedictum.
domui tuę,
quia morte morieris tu,
et non uiues.
Lazarus
Nauigantium ars atque doctrina non in tranquillo,
sed in tempestate probatur.
Militis uirtus in certaminis discrimine noscitur.
Christianus an Deum diligat,
diuersitatibus experitur.
Nec potest esse Christi famulus ,
qui cum illo laboriosa atque difficilia subire recusauerit .
diuersitatibus experitur.
Nec potest esse Christi famulus ,
qui cum illo laboriosa atque difficilia subire recusauerit .
laboriosa atque difficilia subire recusauerit .
ad dextram et sinistram suam sedere petierant,
respondit:
In quibus dum laboramus,
cętera conseruantur.
Cum enim pręsentium rerum felicitas
Paulus
steterat pro synagoga,
pro Christo stare coepit aduersus synagogam,
uim diuinitatis eius inter flagella expertus |
et illum ipsum confitens,
cuius confessores fuerat persecutus.
Quod si tantum prodesse queunt aduersa,
nonne fallitur,
qui illa in malis ponenda arbitratur?
De patientia Iob. et qvare bonis accidant mala.
Caput XVIII
Vt autem omnium pręsentium tempestatum magnitudinem
placide-que pertulisse inuenies,
pudeat te in leuioribus minus esse fortem.
Si quam opum tuarum iacturam feceris,
illi de immensis pecudum armentorum-que gregibus nihil relictum est pręter unum seruum,
qui ab inimicis cuncta die uno direpta atque ablata nunciauit.
Si filio orbatus es,
illius filios et filias omnes unius domus ruina simul extinxit.
Si aduersa laboras ualitudine,
ille a planta pedis usque ad uerticem capitis hulceribus totus tabefactus,
non in lectulo sed in
simul extinxit.
Si aduersa laboras ualitudine,
ille a planta pedis usque ad uerticem capitis hulceribus totus tabefactus,
non in lectulo sed in sterquilinio sedens,
non molli linteolo sed duriore fictilis uasis testa uulnerum saniem deradebat.
non habuit amicos qui sic languentem consolarentur,
sed qui magis exasperarent exprobrantes ei peccata,
quorum expers erat.
Insuper uxor ipsa ad impatientiam urgebat,
ut Deo malediceret et moreretur.
Ille tamen in se firmus |
et aduersum quęquę
ille a planta pedis usque ad uerticem capitis hulceribus totus tabefactus,
non in lectulo sed in sterquilinio sedens,
non molli linteolo sed duriore fictilis uasis testa uulnerum saniem deradebat.
non habuit amicos qui sic languentem consolarentur,
sed qui magis exasperarent exprobrantes ei peccata,
quorum expers erat.
Insuper uxor ipsa ad impatientiam urgebat,
ut Deo malediceret et moreretur.
Ille tamen in se firmus |
et aduersum quęquę difficilia Spiritus Sancti uirtute stabilitus,
Quod si tanta ac talia iustis quoque inferantur ad probationem,
quare conqueritur peccator cum castigatur ad correctionem?
Verberaris qui peccator es,
ut de peccato doleas,
de quo fortasse non doleres,
si impunitus dimittereris.
non dolendo autem |
sanari omnino non posses.
Tu puniris ut resipiscas,
percuteris ut conualescas.
Iustus autem plectitur,
ut per patientiam maius sibi futurę remunerationis meritum
Iustus autem plectitur,
ut per patientiam maius sibi futurę remunerationis meritum exquirat |
et ueluti de igne aurum,
ita ille de miseriarum angustiis purior exeat atque clarior.
Hinc satis constat,
quam male cum illis agitur,
qui nihil aduersi patiuntur,
et tamen peccare non cessant.
Manet enim eos post breuem pręsentium rerum successum nunquam finiendus cruciatus et horrenda apud inferos supplicia.
Alia etiam pręsentis felicitatis infelicitatis-que ratio est.
quoniam dum differtur in fine iudicium
uirtutem |
pręter ea quę hactenus dicta sunt,
martyrum Christi uictorias atque triumphos contemplari operęprecium erit.
Eculei,
laminę,
sartagines,
fustigationes,
omnia tormentorum genera proponebantur illis,
qui gentilium deos adorare nollent.
At uero fortissimi fidissimi-que Christi milites perferre multo grauiora quam tyrannorum impietas excogitare poterat,
parati erant.
Promissis etiam ingentibus ad
At uero fortissimi fidissimi-que Christi milites perferre multo grauiora quam tyrannorum impietas excogitare poterat,
parati erant.
Promissis etiam ingentibus ad sacrificandum solicitabantur opum,
honorum,
dignitatum.
Sed qui suppliciorum terrificationibus non cędebant,
nec pollicitationum quidem magnitudine moueri poterant.
Itaque in proposito perstantes non modo imperata non fecerunt,
uerum etiam Christum suum liberius confidentius-que prędicarunt,
palam
|
fidelis militię insignia existimabantur |
et inuictę uirtutis certissima testimonia.
Atque ita Romani principes omnium potentissimi,
urbium,
prouinciarum,
regnorum uictores a solis Christi seruis et inermibus et paucis et mori uolentibus uicti sunt.
quando ne unum quidem ex his qui constanter Christum confitebantur,
in suam trahere sententiam totis imperii uiribus potuerunt.
Postremo ut omnibus pateret ipsos esse superatos,
manus dederunt his quos persequebantur,
et abiecto falsorum deorum cultu,
pro quo
stabant,
religionem Christi quam delere nitebanutr,
susceperunt.
Quid est enim aliud in sententiam aduersarii concedere |
nisi plane se uictum confiteri?
De iis igitur qui totum fere terrarum orbem suo subdiderant imperio ipsi Christi milites triumpharunt,
non armis pugnantes sed patientia,
non uiribus sed fide.
tanto ista fidelis patientię uirtus omni ui humana potentior extitit atque ualidior.
O pręstantissimam pro Christo patientium uirtutem.
patientium uirtutem.
Inuictos uicerunt.
totius orbis dominatoribus imperare coeperunt,
dum pro Christi nomine nihil non sustinendum iudicant,
dum illis quoque a quibus uulnera patiuntur,
mederi desyderant,
dum denique in tenebris errantibus lumen ostendere ueritatis cupiunt.
Qui enim calicem Domini per patientiam bibebant,
inebriati sunt uino charitatis.
ita ut pro illis quoque orarent a quibus cędebantur,
illis uiam salutis aperirent,
quorum immanitate ipsi trucidabantur.
Magis eis dolori erat |
persecutores
illum pro cuius salute mori debueras perdas |
et ipsemet infelicius intereas.
Nolenti enim iniuriam remittere |
Deus peccata non ignoscit.
Nunquid in sanctorum martyrum consortium uenire poteris,
qui illorum tolerantiam non fueris imitatus?
Vindicari uis de inimico?
et te Dei manet uindicta.
Ipse qui tibi ignoscere uolenti parabat patientię coronam,
iniuriam referenti debita impatientię ingeret supplicia.
remittere |
Deus peccata non ignoscit.
Nunquid in sanctorum martyrum consortium uenire poteris,
qui illorum tolerantiam non fueris imitatus?
Vindicari uis de inimico?
et te Dei manet uindicta.
Ipse qui tibi ignoscere uolenti parabat patientię coronam,
iniuriam referenti debita impatientię ingeret supplicia.
Amando inimicos,
non ulciscendo ad martyrii gloriam peruenitur.
et is cum Christo regnat,
qui cum Christo pati mauult
Ipse qui tibi ignoscere uolenti parabat patientię coronam,
iniuriam referenti debita impatientię ingeret supplicia.
Amando inimicos,
non ulciscendo ad martyrii gloriam peruenitur.
et is cum Christo regnat,
qui cum Christo pati mauult mala quam reddere.
Martyr es,
si bonum reddis pro malo.
sin uero malum malo rependis,
Christi aduersarius es,
qui iubet et inimicos diligere.
Hic nempe
Amando inimicos,
non ulciscendo ad martyrii gloriam peruenitur.
et is cum Christo regnat,
qui cum Christo pati mauult mala quam reddere.
Martyr es,
si bonum reddis pro malo.
sin uero malum malo rependis,
Christi aduersarius es,
qui iubet et inimicos diligere.
Hic nempe gloriosissimus fuit martyrum triumphus:
pati iniuriam |
et pro iniuria referre beneficium,
uitam impendere |
et animas lucrari Christo.
Videbant impii quam illi constantes essent in proposito,
ad omnia extrema subeunda prius |
quam ut Christum desererent |
et cogitare cogebantur |
nequaquam uanum esse,
quod tormentorum patientia uitę-que impendio defendi cernebant |
miraculorum etiam magnitudine,
quę per illos fiebant commoti conuertebantur.
et qui paulo ante in christianos grassati fuerant,
cum christianis necari optabant.
Atque ita auctis ampliatis-que rebus christianitas pręualere coepit,
infidelitas dissolui et euanescere.
crux sancta adorari,
idola uana euerti.
Christus
scientes quod tribulatio patientiam operatur,
patientia autem probationem,
probatio uero spem |
spes autem non confunditur .
quia charitas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum Sanctum,
qui datus est nobis.
et iterum ait:
meis,
in contumeliis,
in necessitatibus,
in persecutionibus in angustiis pro Christo.
Gaudent ergo atque etiam gloriantur in pressuris huius mundi omnes sancti,
et nos dolebimus?
Doleat qui diffidit,
gaudeat autem et glorietur,
qui spem suam in Deo collocauit.
De exhortationibus ad patientiam martyrii.
Caput XX
Quod si milites suos rex ipse cęlestis non
in persecutionibus in angustiis pro Christo.
Gaudent ergo atque etiam gloriantur in pressuris huius mundi omnes sancti,
et nos dolebimus?
Doleat qui diffidit,
gaudeat autem et glorietur,
qui spem suam in Deo collocauit.
De exhortationibus ad patientiam martyrii.
Caput XX
Quod si milites suos rex ipse cęlestis non in delicias et uoluptates huius seculi,
sed
Quod si milites suos rex ipse cęlestis non in delicias et uoluptates huius seculi,
sed in conflictum et certamen sęuientium persecutionum destinabat,
ut uincentibus inęstimabilis boni donatiuum distribueret,
profecto ad militiam eius nullo modo pertinere poterit,
qui non ita se subiecerit,
ut pro tuenda ueritate nec supplicia nec mortem subire recuset.
Is demum Christo militat,
qui sępe mundi turbinibus quatitur,
et nunquam superatur.
dicente ipso Domino:
et certamen sęuientium persecutionum destinabat,
ut uincentibus inęstimabilis boni donatiuum distribueret,
profecto ad militiam eius nullo modo pertinere poterit,
qui non ita se subiecerit,
ut pro tuenda ueritate nec supplicia nec mortem subire recuset.
Is demum Christo militat,
qui sępe mundi turbinibus quatitur,
et nunquam superatur.
dicente ipso Domino:
sępe mundi turbinibus quatitur,
et nunquam superatur.
dicente ipso Domino:
uestri.
Demum ut proposito pręmio ad omnia perpetienda magis alacres redderet ait:
Omnis quippe possessio in pręsenti dubia est et incerta,
in futuro autem erit stabilis et perpetua.
Quod ut luculentius intelligas,
rursum ille alibi ait:
toleratu graue uidebitur,
quoties bona,
quę pro malorum perlatione compensanda sunt cogitabimus.
Immensa enim et ineffabilia sunt illorum bona de quibus in Apocalypsi dicitur:
enim et ineffabilia sunt illorum bona de quibus in Apocalypsi dicitur:
magna |
et lauerunt stolas suas in sanguine Agni.
ideo sunt ante thronum Dei,
et seruiunt ei die ac nocte in templo eius;
et qui sedet in throno,
habitabit super illos.
non esurient neque sitient amplius,
neque cadet super illos sol |
neque ullus ęstus.
quoniam Agnus qui in medio throni est,
reget illos et deducet eos ad uitę fontes aquarum |
et absterget Deus omnem lachrymam ab oculis eorum.
Talia secum meditabatur Paulus cum diceret:
eos ad uitę fontes aquarum |
et absterget Deus omnem lachrymam ab oculis eorum.
Talia secum meditabatur Paulus cum diceret:
Non est ergo suorum lachrimis motus,
non mortis periculo deterritus,
ut a proposito desisteret |
tanto amore flagrabat Christum omnibus quibus poterat euangelizandi,
decernens non ante a prędicatione eius cessare,
quam in corpore uiuere cessasset:
neque solum Paulus,
qui plus omnibus laborauit,
certum ac deliberatum id habuit,
sed plane omnes illi,
qui supplicia necem-que pati maluerunt |
quam fallacibus diis libamenta offerre.
Verba sanctorvm martyrvm ad tyrannvm in ipsos saevientem.
Caput XXI
ut a proposito desisteret |
tanto amore flagrabat Christum omnibus quibus poterat euangelizandi,
decernens non ante a prędicatione eius cessare,
quam in corpore uiuere cessasset:
neque solum Paulus,
qui plus omnibus laborauit,
certum ac deliberatum id habuit,
sed plane omnes illi,
qui supplicia necem-que pati maluerunt |
quam fallacibus diis libamenta offerre.
Verba sanctorvm martyrvm ad tyrannvm in ipsos saevientem.
Caput XXI
Quid enim aliud dum
separare.
Hoc te frustra prorsus conatum scies,
cum etiam ipsa postrema in mortem anhelantium uoce Christum inuocari,
Christum glorificari audieris.
et tunc demum te uictum senties,
sed fateri pudebit.
Nos enim in isto fidei agone uoti nostri compotes erimus,
tu tui nequaquam.
qui ideo nos torques,
ut a Christo auertas |
et ad deorum quos palam contemnimus,
cultum compellas.
Et cum hoc quod maxime cupis perficere in nobis minime ualeas,
nonne superatus es nostra constantia,
nostra pro Christo fide,
quos ne interficiendo quidem ut
denique adiuuante contra omnia aduersa luctamur |
et potimur uictoria.
Eidem gratias agimus,
et cum poenis afficimur |
et cum in sententia ueritatis perseueramus.
Tota autem perseuerandi ratio est,
quia post laborem in illo requiescere speramus,
semper beati futuri,
qui semper usque in finem fuimus fideles,
nec uicti sęuitia tua sed probati.
His quidem et huiusmodi uerbis illos uel locutos |
uel loqui potuisse quis dubitat?
nisi qui Euangelio non credit,
et peruersę mentis
post laborem in illo requiescere speramus,
semper beati futuri,
qui semper usque in finem fuimus fideles,
nec uicti sęuitia tua sed probati.
His quidem et huiusmodi uerbis illos uel locutos |
uel loqui potuisse quis dubitat?
nisi qui Euangelio non credit,
et peruersę mentis aure non admittit ueritatem.
Ipsorum enim omne studium fuit |
Domini sui uestigia obseruare |
cum morum integritate |
tum patientia persecutionum.
ueritatem.
Ipsorum enim omne studium fuit |
Domini sui uestigia obseruare |
cum morum integritate |
tum patientia persecutionum.
Prębuit ille se nobis in exemplum,
et qui resistere poterat uiolentię hominum atque omnes simul uno uerbo oris sui interficere,
maluit iniurias pati |
et ignominiosa crucis morte consumi,
ut suis fidelibus humilitatem patientiam-que commendaret.
Quamobrem ait:
atque omnes simul uno uerbo oris sui interficere,
maluit iniurias pati |
et ignominiosa crucis morte consumi,
ut suis fidelibus humilitatem patientiam-que commendaret.
Quamobrem ait:
castitate,
parsimonia luxuriam,
patientia iracundiam,
liberalitate auaritiam |
et breuiter uitium uirtute.
Sic uincere non equidem minus laudabile esse reor |
quam execranda infidelium imperia per tormentorum patientiam superare.
Nam qui ita uitam instituerit,
eum iam idoneum esse scias ad omnia dura difficilia atque aspera pro nomine Domini perferenda.
Non potest non habere talem tolerandi affectum,
qui Domino in omnibus obsequendi gerit curam.
esse reor |
quam execranda infidelium imperia per tormentorum patientiam superare.
Nam qui ita uitam instituerit,
eum iam idoneum esse scias ad omnia dura difficilia atque aspera pro nomine Domini perferenda.
Non potest non habere talem tolerandi affectum,
qui Domino in omnibus obsequendi gerit curam.
autem sunt carnalibus spiritalia |
et temporalibus ęterna |
et mortalibus nunquam moritura.
Quod si te quoque in hoc pietatis agone intrepide currentem ab infidelibus occidi contigerit,
gaude.
quia iam cum illo uiuere incipies,
qui pro omnibus occidi uoluit |
et in illo inclyto glorioso-que martyrum coetu receptus exultabis |
tu-que
est,
non ocio delectatus sit sed fatigatione,
non uoluptatem ullam corporis appetierit,
sed tribulationes et angustias et cruciatus et conuitia et probra ab impiis illata |
et acerbissimam atque despicatissimam crucis mortem.
Ille saluandi mei gratia qui perieram,
cum Deus esset,
hominem assumpsit;
homo factus nunquam conquieuit,
Iudeam,
Galileam,
Samariam peragrando ignaros instruere,
ęgrotos curare,
mortuos suscitare,
multa mira et incredibilia operari.
Cum-que in omnibus diues esset,
elegit
sustentauit,
alieno usus est hospitio,
esuriuit,
sitiuit,
fatigatus est.
flesse pluries legitur,
risisse nunquam.
Adhuc puer quęsitus est ad necem.
deinde adultus odia semper perpessus est impiorum.
a discipulo uenditus ac proditus est,
a Iudeis comprehensus et afflictus |
et qui peccatum non fecerat,
ligatur,
accusatur,
falso testimonio circumuenitur,
conspuitur,
alapis cęditur,
deluditur,
maledicitur,
spinis coronatur,
arundine uerberatur |
nudus flagella sustinet,
nudus crucem ascendit,
in manibus ac pedibus plagas
mihi inferri possit,
quod peccata mea non merentur.
Non ergo grauate perpetiar,
quod iuste irrogatur,
sed Dominum meum deprecabor,
ut concedat mihi in omnibus patientiam |
et in ipsa patientia scelerum meorum purgationem atque ueniam.
ut qui me dignatus est facere laborum suorum participem,
faciat tandem et glorię consortem.
dicente Apostolo:
Aquas contradictionis,
cum sitim paterentur.
postremo ad Mare rubrum itineris labore offensi,
quando iratus Dominus misit ignitos serpentes,
quorum ueneno morsibus-que disperibant.
Quid ergo aliud agit,
qui aduersitate oppressus in Deum indignatur,
nisi ut ab eo prorsus destitutus faucibus incidat serpentis antiqui diaboli?
et post temporale malum quod patitur,
ęternis tradatur suppliciis?
Hoc
incidat serpentis antiqui diaboli?
et post temporale malum quod patitur,
ęternis tradatur suppliciis?
Hoc nempe illud est,
quod Salomon in Prouerbiis ait:
Deum iratum,
cum placare humilitate debeas,
impatientię tumore magis prouocare,
ut citius pereas?
Ideo rursum Salomon ait:
Saul rex sacerdotes Nobę impie perimi imperauit,
quia illi pii erga Dauidem extiterant.
etiam pręgnantes scidisse fertur.
Herodes non minus in filios crudelis quam in hostes fuit,
ut Iosephi historia testatur.
et ut in Euangelio discimus,
indigne ferens Christum puerum a magis adoratum,
omnes Bethlemi infantulos qui bimatum non excesserant,
interimi iussit,
ipsum simul perdere uolens,
quem qui ex illis esset ignorabat.
ne minima quidem hinc decedentium impunita erunt,
nisi ante pro illi poenitudinis opera labore-que satisfactum fuerit.
opera labore-que satisfactum fuerit.
Non est itaque negligendum sed maxime curandum,
ut etiam ab his caueas,
quę uel leui increpatione digna cognoueris.
Dolere enim te cogit,
quod alii affluant diuitiis,
pręstent honoribus,
multę apud omnes opinionis sint,
et te uel pręcedant gloria |
uel ęquent.
Talis profecto diaboli liuor est,
qui semper tristatur ac moleste fert,
quod iusti eo ascendant,
unde ipse decidit.
In deum maledicta proferens
(!)
Quid dicam de illis,
quorum in tantum excedere solet
si uos una cum illis diuina uerberet uindicta.
Siquis uos uel leuissima offenderit contumelia,
continuo maiestatis lęsę reus peragitur |
et acerbius etiam quam meretur punitur.
Mulctatur quandoque qui in aliquem priuatum hominem indigne
conuitiatus fuerit |
sola in Deum contumelia tuta est.
Poena ab homine expetitur ob iniuriam homini illatam,
et Deum maledicentis scelus nulla denunciatione reprimitur.
Omnia inquit facite sine murmurationibus et hęsitationibus,
ut sitis sine querela |
et simplices filii Dei,
sine reprehensione in medio nationis prauę et peruersę.
Ex his ostenditur |
eum qui patiens est,
nunquam murmurare,
nunquam conqueri,
sed inter malos quoque mitem atque mansuetum esse |
et inter inquietos quietum.
Impatiens autem prius ipse suę inquietudinis causa est,
deinde etiam aliorum:
hos odit,
illis irascitur,
alios contumeliis,
alios afficit
sit.
Hęc est quę nos facit iracundos,
ita ut leuissimis interdum de causis intemperanter commoti rixemur,
depugnemus,
ad arma concurramus.
Canum ferocium ista rabies est,
qui portento tantum contra se digito irritantur |
et frendenti rictu hominem allatrant.
Turpe est autem nobis caninam habere iracundiam |
et ad quamlibet offensiunculam indecentius quam oporteat turbari ac furere |
et esse domum super harenam fundatam,
quam uentorum euertit flatus,
uel arundinem illam,
quam etiam leues aurę grauiter exagitant et percellunt.
Vix quidem ulla in re modestiam seruabit,
qui cohibere nescit iracundiam.
Salomonis ista sententia est dicentis:
aurę grauiter exagitant et percellunt.
Vix quidem ulla in re modestiam seruabit,
qui cohibere nescit iracundiam.
Salomonis ista sententia est dicentis:
seruabit,
qui cohibere nescit iracundiam.
Salomonis ista sententia est dicentis:
ad peccandum procliuior.
Ille pręterea qui in paruis grauiter irascitur,
magnam iniuriam quomodo feret?
nonne in rabiem tunc uertetur,
cum paulo deterius lęsus fuerit?
Quanquam eos etiam qui non lęduntur,
ineffrenata impatientia interdum in rabiem agit,
sicut et illos,
de quibus paulo ante locuti sumus,
qui neque fratribus neque liberis |
neque Dei sacerdotibus |
neque
Quanquam eos etiam qui non lęduntur,
ineffrenata impatientia interdum in rabiem agit,
sicut et illos,
de quibus paulo ante locuti sumus,
qui neque fratribus neque liberis |
neque Dei sacerdotibus |
neque foetibus in aluo matrum adhuc latentibus pepercere.
Moabitę
(!)
Vt autem ista quoque minus miremur,
neque Dei sacerdotibus |
neque foetibus in aluo matrum adhuc latentibus pepercere.
Moabitę
(!)
Vt autem ista quoque minus miremur,
Moabitarum impatientia facit.
qui regis Idumeorum ossa de tumulo erruta ignominię causa igni cremarunt.
Quis erit iracundię finis,
si neque morte eorum,
quos odio habet satiatur |
et in corpora quoque humo obruta desęuit?
ferre poterit?
Quid autem infelicius quam carere misericordia et dilectione,
sine qua beatitudinem consequi nequimus?
Iccirco impatientia ipsa,
quia charitati contraria est,
Deo etiam qui charitas est aduersatur et repugnat,
animum a cęlestium contemplatione auertit |
et ęterni boni reddit negligentem.
Impatientia enim tota de rebus terrenis est.
a quibus certe quanto secedimus longius,
tanto proximiores Deo efficimur.
Post hęc mentem quoque hominis excęcat impatientia |
et quę recta uera-que sunt,
non sinit dignosci neque intelligi.
Ideo-que ista animi perturbati passio maxime in iudiciis faciendis cauenda est.
Nunquam enim iuste iudicabit,
qui iratus est.
Nam si ille cui iratus fuerit,
pro crimine delato mulctari merebitur,
hic ulciscendi auiditate iustę poenę modum excedet.
aut si de rebus lis erit,
omissa iudicii consultatione aduersus eum cui infensus est,
ferre
iudicium |
et fructum iustitię in absinthium,
non causam consyderans dum iudicat,
sed personas.
Nec solum iniustum ueri-que nescium hominem facit impatientia,
sed etiam si ei ratione non resistitur,
ad insaniam usque adducit.
unde furere dicitur is qui impatientię stimulis actus ira inflammatur.
facies irati.
(!)
Ardent oculi,
tremunt labia,
frons adducitur,
arterię clamoribus intumescunt,
os
Stultum interficit iracundia.
quando quidem eo usque insaniunt,
ut nec suę uitę parcant,
et dum in alterum sęuiendi negatur facultas,
in semetipsos grassantur.
maledicti in sanctos
Sunt pręterea qui irati sanctos maledictis lacessant,
sed cum Dominum eadem oris petulantia non formident,
minus mirum est,
quod etiam seruos eius quomodo possunt offendant.
(!)
de quibus quia satis paulo ante
manum Baruch scriptum,
in quo mala super regno suo uentura prędicebantur,
manibus discerpsisse tradidisse-que igni |
ipsos-que uoluminis autores comprehendi iussisse.
quęsitos ad necem (ut Scriptura ait) Dominus abscondit ac de rege pro culpa puniendo dixit:
Non erit ex eo qui sedeat super solium Dauid;
et cadauer eius proiicietur ad ęstum per diem |
et ad gelu per noctem.
insuper mala quę in uolumine descripta fuerant,
se adducturum affirmauit.
uisum est (ut Iosephus refert) quia Ioannem Baptistam precipuę sanctitatis uirum interficere ausus fuerit,
ut liberius sceleratis nuptiis,
quas ille arguebat,
abuteretur.
His exemplis discant superbi quam male indignentur aduersus eos,
qui sese Christi seruitio dedicarunt.
nuptiis,
quas ille arguebat,
abuteretur.
His exemplis discant superbi quam male indignentur aduersus eos,
qui sese Christi seruitio dedicarunt.
Quod si nefas est iudicare seruum Dei,
quanto magis eundem odio habere |
iniuria-que afficere?
Et si neminem simultate atque inimiciciis persequi debemus,
quanto minus eos,
qui pro omnibus quotidie precationi insistunt,
quotidie pro omnibus sacrificia offerunt |
Deum-que nobis propiciare totis uiribus contendunt.
nobis baptismum,
nobis peccatorum remissionem subministrant,
ęgrotantibus assistunt,
mortuos efferunt,
pro elatis Deo
subministrant,
ęgrotantibus assistunt,
mortuos efferunt,
pro elatis Deo supplicant?
nunquid redditur pro bono malum,
ut his infensi simus,
quibus pro beneficio parem gratiam referre non possumus?
Quod autem ne illis quidem qui tecum seculo seruiunt hostiliter irasci debeas,
audi ueritatis Magistrum in Euangelio dicentem:
Quod autem ne illis quidem qui tecum seculo seruiunt hostiliter irasci debeas,
audi ueritatis Magistrum in Euangelio dicentem:
ne illis quidem qui tecum seculo seruiunt hostiliter irasci debeas,
audi ueritatis Magistrum in Euangelio dicentem:
irasci debeas,
audi ueritatis Magistrum in Euangelio dicentem:
Hinc sane et in nos uoluntariam corporis castigationem assumere consueuimus,
ut mortiferę uoluptatis incitamenta excludamus |
et carnem spiritui repugnantem,
ueluti lasciuiens iumentum fatigatione aliqua labore-que domemus.
Illos uero qui curę nostrę commissi sunt,
si monitis non obtemperarint,
minis uerberibus-que persequimur,
non nocendi causa,
sed gratia iuuandi.
ut qui sponte sese corrigere noluerint ,
corrigantur saltem inuiti,
ne pereant.
repugnantem,
ueluti lasciuiens iumentum fatigatione aliqua labore-que domemus.
Illos uero qui curę nostrę commissi sunt,
si monitis non obtemperarint,
minis uerberibus-que persequimur,
non nocendi causa,
sed gratia iuuandi.
ut qui sponte sese corrigere noluerint ,
corrigantur saltem inuiti,
ne pereant.
Ira igitur ista,
quia ratione nititur,
non modo non culpanda est,
sed etiam necessaria.
Ira igitur ista,
quia ratione nititur,
non modo non culpanda est,
sed etiam necessaria.
Charitati enim proxima est,
dum per eam hominum saluti consulitur,
medicorum more,
qui putrescentia hulcera incisionibus cauterio-que curare aggrediuntur |
et morbo irati dum sęuiunt,
restituendę sanitati operam impendunt.
Hinc est illud Ecclesiastis:
ab errore,
quantum denique iuuandi appetitio a cupiditate nocendi.
Hanc sequamur,
si nobis,
si aliis quibus pręsidemus consultum uolumus.
Illam uero brutam et irrationalem declinemus |
tanquam et nobis et omnibus qui ea utuntur,
noxiam atque perniciosam.
Phinee
numeri 25
pugione confodit.
Cayn
Gen. 4
notandum
meam non auferam ab eis.
Nullam tamen iracundię perturbationem patitur Deus,
neque dum corripit corrigendos |
neque dum punit obstinatos.
apud se semper placidus est atque tranquillus,
apud illos uero iratus et furens qui malum quod meruerunt patiuntur.
Ita nos quam minimum perturbare debet iracundia,
cum delinquentes punimus,
sed mouere charitas,
ut punitos disciplina nostra emendet |
et a uitio reuocet ad uirtutem.
nostra emendet |
et a uitio reuocet ad uirtutem.
Publici quoque iudicii pręsidem ab odio atque ira procul esse oportet dum iudicat.
Debet tamen meritas ab illis qui mali aliquid perpetrarunt,
poenas exigere,
siue ut ipsi corrigantur |
siue ut alii reprimantur similis poenę metu,
quam damnatos iuste perpeti uiderint.
Equidem ita reor |
inter iram et iustitiam Dei nihil interesse,
nisi
pertineat bonorum,
in qua nullus irę locus est,
sed benignitatis.
Audiamus ergo in psalmis monentem:
Irascimini et nolite peccare.
Irascitur et non peccat,
qui non odio mouetur hominis cum indignatur,
sed criminis,
qui punit,
non ut lędat,
sed ut lędendo emendet.
quod quidem opus non inimicicię est,
sed beniuolentię et dilectionis.
De
sed benignitatis.
Audiamus ergo in psalmis monentem:
Irascimini et nolite peccare.
Irascitur et non peccat,
qui non odio mouetur hominis cum indignatur,
sed criminis,
qui punit,
non ut lędat,
sed ut lędendo emendet.
quod quidem opus non inimicicię est,
sed beniuolentię et dilectionis.
De remediis iracvndiae.
Caput XXVII
Ionas
Ionas etiam sanctus propheta mortem sibi expetiuit |
indigne ferens,
quod Niniue seruata suam fefellerit diuinationem.
Vnde arguitur a Domino dicente:
Putas-ne bene irasceris tu?
Quis autem excusare illum audet,
qui increpatione accusatur diuina?
Apostoli
Quid de apostolis dicam?
et his quidem a Sapientia Dei electis?
ad ęquanimitatis remedia recurramus.
Morbus inueteratus plus laboris exigit in medendo,
recentis uero facilis curatio est.
Primum cauendę tibi sunt contentiones |
et eorum qui natura iracundi sunt,
consortia fugienda.
Litibus foro-que abstinendum |
dicente Apostolo:
ca. 2
Ephe. 4
laudabilius,
nihil christiano dignius placabilitate atque clementia.
et rursum nihil indecentius neque foedius immanitate,
superbia,
ira,
impatientia.
Leui. 4
innocentia inter beatos computabitur.
Super omnia uero proderit |
mente reuoluere |
tum quę patientibus proposita sint pręmia,
tum qualia impatientibus tormenta.
Cogitare quoque quanta pro nobis pertulerit Dominus,
quanta omnes,
qui nunc cum illo sunt sancti,
ut tali Domino digni inuenirentur.
De benedicendi stvdio.
Caput XXVIII
Post hęc
cęlum euntem sit secuturus.
Benedic populo tuo.
de uictoria subiugatione-que inimicorum |
et aliis huiusmodi,
quę in Leuitico promittuntur obseruatoribus mandatorum Dei.
quaestio.
Qua in re quidem quęri potest,
Cur multi prophetę sancti-que Legis,
qui pręceptis diuinis pro sua uirili semper obtemperabant,
egestates,
angustias,
persecutiones passi sint |
et post illos apostoli Christi,
martyres alii-que fideles?
Quia certe illa terrena bona ciuitates,
prouincię,
regna solent appetere,
turba uidelicet in perferendis
sunt,
non omnia iuxta litteram intelligantur.
Spiritalis benedictionis meminit Apostolus,
ubi ad Ephesios scribens ait:
ubi ad Ephesios scribens ait:
Iesu Christi,
qui benedixit nos in omni benedictione spiritali in cęlestibus in Christo.
Profecto qui huius benedictionis particeps est,
eius conuersatio in cęlis est,
non in terra.
Proinde nec terrena bona ad eum spectant,
qui his expeditus capere properat cęlestia.
Nos ergo talem ante omnia benedictionem tam proximis nostris quam nobis ipsis impartiri semper optemus et precemur.
qua impetrata |
nec aduersa efficere poterunt,
ut indignemur,
nec
hoc etiam in pręsenti tempore contingat,
siue id triste putatur,
siue lętum.
cum nihil tam graue sit,
ut id non eleuet spes bonorum quę promissa nobis expectamus.
Sic igitur benedicatur omnis homo qui timet Dominum,
ut exhuberet frugibus uirtutum,
ut bonorum operum foecundus sit,
ut animę sanitate perfruatur,
ut hostes inuisibiles uincat |
et omnes carnis molestias superet,
fide firmus,
spei plenus,
charitate feruidus,
et ad bona tandem perueniat sempiterna |
frugibus uirtutum,
ut bonorum operum foecundus sit,
ut animę sanitate perfruatur,
ut hostes inuisibiles uincat |
et omnes carnis molestias superet,
fide firmus,
spei plenus,
charitate feruidus,
et ad bona tandem perueniat sempiterna |
benedicat-que ei Dominus ex Syon,
qui fecit cęlum | et terram.
precentur et pacem,
non huius mundi pacem uel gratiam,
sed Dei Patris et Domini nostri Iesu Christi et Spiritus Sancti.
Nihil ei deesse poterit,
quem ubique Dei gratia comitabitur.
Qui autem linguam suam ad benedicendum assuefecerit,
hic uere Christi seruus habebitur,
illorum in cęlo copulandus consortio,
quorum morem in terra fuerit emulatus.
De maledicendi neqvitia
caput XXIX
quantum mali maledicis et impurę linguę hominibus propositum sit.
Principi populi tui non maledices!
Magis tamen poena illa uerenda est,
de qua Apostolus ait |
mortem quam alteri inferre tentauit,
iuste ipsa pertulit.
Sic maledicus,
dum oris sui procacitate alios offendere concupiscit,
licet non offendat,
tanquam si offenderit,
poenas dabit.
Vnde in Lege scriptum est:
iuste ipsa pertulit.
Sic maledicus,
dum oris sui procacitate alios offendere concupiscit,
licet non offendat,
tanquam si offenderit,
poenas dabit.
Vnde in Lege scriptum est:
patri suo uel matri,
morte moriatur.
et in alio loco:
moriatur.
et in alio loco:
Salomone:
labia sint procul a te.
de quibus Hieremias ait:
de quibus dicta sunt,
si impatienter tulerint.
Ipsi tamen qui detrahunt,
multo magis sibi quam aliis nocent.
domino per Osee prophetam succlamante ac dicente:
(!)
Quęris quare in prophetis et in psalmis leguntur maledictiones.
illę quidem non ex odio execrantis,
sed ex uaticinio futurum prędicentis ęditę sunt.
et cum sanctorum in Scripturis maledicta iudicis Dei sententię sint,
nobis qui futurorum ignari sumus maledicere minime licet.
nisi forte cum hereticos impiis assertionibus Ecclesiam perturbantes apostolica autoritate deuouemus.
Ecclesiam perturbantes apostolica autoritate deuouemus.
qui uos conturbant!
etiam quorum impietatem maledicimus,
benedicere solemus,
dum illos ab ignorantię tenebris ad lucem ueritatis reuocari cupimus et precamur.
Maledictio uero quę illis infertur,
qui maledicendi non sunt,
plerunque diaboli suggestione fit.
Balaam.
Maledictio uero quę illis infertur,
qui maledicendi non sunt,
plerunque diaboli suggestione fit.
Balaam.
et e contrario a Domino iussus ut benediceret,
maluit Deo quam regi obtemperare |
atque pro maledictione intulit benedictionem.
Amalech deuorans interpretatur |
eum-que designat,
qui deuorare animas hominum concupiscit.
Sed qui Balaam est,
deprehensis inimici dolis |
magis quęret benedicendo obsequi Deo |
quam maledicendo diabolo.
Qui enim obsequetur Deo,
merebitur pręmium,
qui diabolo,
maluit Deo quam regi obtemperare |
atque pro maledictione intulit benedictionem.
Amalech deuorans interpretatur |
eum-que designat,
qui deuorare animas hominum concupiscit.
Sed qui Balaam est,
deprehensis inimici dolis |
magis quęret benedicendo obsequi Deo |
quam maledicendo diabolo.
Qui enim obsequetur Deo,
merebitur pręmium,
qui diabolo,
supplicium .
deuorans interpretatur |
eum-que designat,
qui deuorare animas hominum concupiscit.
Sed qui Balaam est,
deprehensis inimici dolis |
magis quęret benedicendo obsequi Deo |
quam maledicendo diabolo.
Qui enim obsequetur Deo,
merebitur pręmium,
qui diabolo,
supplicium .
De calvmnia et detractione.
Caput XXX
Ad hęc quoniam
designat,
qui deuorare animas hominum concupiscit.
Sed qui Balaam est,
deprehensis inimici dolis |
magis quęret benedicendo obsequi Deo |
quam maledicendo diabolo.
Qui enim obsequetur Deo,
merebitur pręmium,
qui diabolo,
supplicium .
De calvmnia et detractione.
Caput XXX
Ad hęc quoniam omnis offensa,
quam per linguę intemperantiam
De calvmnia et detractione.
Caput XXX
Ad hęc quoniam omnis offensa,
quam per linguę intemperantiam alicui irrogamus,
maledictum dici potest,
etiam ille qui conuitiatur |
qui-que famam carpit aliorum non minus maledicus est,
quam qui denotatione aliquem damnat.
Conuitiis autem contendere atque rixari | insanire est.
dicente Salomone:
De calvmnia et detractione.
Caput XXX
Ad hęc quoniam omnis offensa,
quam per linguę intemperantiam alicui irrogamus,
maledictum dici potest,
etiam ille qui conuitiatur |
qui-que famam carpit aliorum non minus maledicus est,
quam qui denotatione aliquem damnat.
Conuitiis autem contendere atque rixari | insanire est.
dicente Salomone:
Caput XXX
Ad hęc quoniam omnis offensa,
quam per linguę intemperantiam alicui irrogamus,
maledictum dici potest,
etiam ille qui conuitiatur |
qui-que famam carpit aliorum non minus maledicus est,
quam qui denotatione aliquem damnat.
Conuitiis autem contendere atque rixari | insanire est.
dicente Salomone:
sunt super terminos eorum.
propterea uiuo ego dicit Dominus exercituum Deus Israhel | quia Moab ut Sodoma erit,
et filii Ammon quasi Gomorra.
Ad inferos ergo pręcipites delabentur Sodomę et Gomorrę urbium instar,
qui linguam a contumelia probro-que non coercent.
Nam hoc quoque illorum uitium est,
quod tam impatientes ad ferendam contumeliam sunt |
quam auidi ad inferendam.
Gaudent insilire dorsis aliorum,
suo autem uelut indomiti equi neminem admittunt.
atque hęc ferme natura contumeliosorum est.
Eadem ratio detractorum habetur.
nisi quod minus ei creditur,
qui iratus opprobrat,
quam qui odium cęlans de moribus pronunciat alienis.
ut quem ipse insectatur,
aliis quoque dissimulata inimicicia facilius odibilem reddat.
Sed uideamus qualiter et hi a Domino plectantur.
Gaudent insilire dorsis aliorum,
suo autem uelut indomiti equi neminem admittunt.
atque hęc ferme natura contumeliosorum est.
Eadem ratio detractorum habetur.
nisi quod minus ei creditur,
qui iratus opprobrat,
quam qui odium cęlans de moribus pronunciat alienis.
ut quem ipse insectatur,
aliis quoque dissimulata inimicicia facilius odibilem reddat.
Sed uideamus qualiter et hi a Domino plectantur.
et hi a Domino plectantur.
hęc fecisti et tacui | existimasti inique quod ero tui similis?
arguam te | et statuam illa contra faciem tuam.
Et quoniam nihil terribilius est quam incidere in manus furentis Domini,
subdit propheta et ait :
Intelligite nunc hęc qui obliuiscimini Deum,
nequando rapiat et non sit qui erripiat.
et paulo post:
Deus conteret inquit dentes eorum in ore eorum; molas leonum confringet Dominus.
Quorum dentes?
quorum leonum molas?
quod ero tui similis?
arguam te | et statuam illa contra faciem tuam.
Et quoniam nihil terribilius est quam incidere in manus furentis Domini,
subdit propheta et ait :
Intelligite nunc hęc qui obliuiscimini Deum,
nequando rapiat et non sit qui erripiat.
et paulo post:
Deus conteret inquit dentes eorum in ore eorum; molas leonum confringet Dominus.
Quorum dentes?
quorum leonum molas?
Illorum utique de quibus alibi
apparet quam graue peccatum sit detractio,
quę talem meretur animaduersionem.
Quod si
animaduersionem.
Quod si
25
ac dicendo:
destruet te in finem,
euellet te |
et emigrabit te de tabernaculo tuo,
et radicem tuam de terra uiuentium.
Sunt pręterea qui assidue contentionibus seruiunt,
litigant,
iurgantur.
de quibus Salomon ait:
te de tabernaculo tuo,
et radicem tuam de terra uiuentium.
Sunt pręterea qui assidue contentionibus seruiunt,
litigant,
iurgantur.
de quibus Salomon ait:
Multiplicantur quippe nequitię,
iracundia exardescit,
concipitur odium,
ex quo mala ingentia oriri solent,
si lingua a uelitatione non cohibeatur.
Reliquum est,
ut qui ita obduratus fuerit,
diabolo flagellandus tradatur,
et hoc iuxta Salomonis sententiam dicentis:
datur,
neque expers esse malorum,
quę pessimum quenque manent,
qui a malis mentem animum-que non auerterit |
et odii sermonibus non abstinuerit.
Vnde rursum Salomon ait:
quenque manent,
qui a malis mentem animum-que non auerterit |
et odii sermonibus non abstinuerit.
Vnde rursum Salomon ait:
29
in uerba proruperit.
Ex abundantia enim cordis os loquitur.
et quę procedunt de ore,
de corde exeunt |
hominem-que coinquinant.
|
et plebem uerbis ad deditionem solicitaret,
nihil respondere permisit Ezechias rex et suos tacere iussit.
Corrumpunt enim bonos mores colloquia praua.
Seuerus Sulpicius.
Seuerum Sulpicium,
qui diui Martini Turonensis episcopi uitam scripsit,
cum se iam in senectute sua deceptum a Pelagianis agnouisset,
silentium usque ad mortem tenuisse |
Audi Apostoli pręceptum:
Ad Ephe. 4.
3.
9889. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] deinde ait:
9890. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] etiam ideo duas quidem te habere aures et os unum,
ut multa audias |
et pauca loquaris.
Lingua si bene uteris iuuat,
si male,
perimit.
Salomonis hęc sententia est dicentis:
9891. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] os unum,
ut multa audias |
et pauca loquaris.
Lingua si bene uteris iuuat,
si male,
perimit.
Salomonis hęc sententia est dicentis:
9892. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] eius esse beneficium, quicquid a nobis recte institutum recte-que tractatum fuerit. Nihil autem non recte dicitur, quod cęlestis disciplinę ueritate firmatur. Quare omnes equidem, qui ista legent, rogatos uolo, ne forte incompti impoliti-que sermonis mei asperitate offendantur; ad ipsas duntaxat diuinę scripturę autoritates atque sensus animum applicent | et quod salubriter monentur, hoc etiam omni studio perficere curent. ut sancte religiose-que uiuendo |
9893. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] / oratores / poetę. Nihil itaque uobis proderit o philosophi, scite subtiliter-que ratiocinari, nisi etiam innocenter integre-que uixeritis. Neque uobis rhetores ornate copiose-que dicere ulli erit emolumento, nisi compti et exculti uirtutibus incesseritis. Neque uobis qui in bicipiti somniastis Parnaso, in componendis poematibus Homero atque Vergilio esse pares usui erit, nisi profligata uitiorum labe | morum puritatem atque munditiam retinueritis. Huc igitur uota, huc studia uestra conferantur, ut si minus liceat eruditionem simul et uirtutem
9894. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] probitatem sine doctrina quam sine probitate doctrinam. Quod si fidem, spem | atque charitatem sancte colueritis, beatitudinis pręmia Deo largiente capietis. Ipsis autem qui ad illa perueniunt, impartitur et scientia plenior | et eloquendi ratio pręstantior | et uirtus omni ex parte perfectior, quam ullus unquam mortalium aut habuerit in terra aut habere possit. Vbi enim beatitudo
9895. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Nihil igitur uobis ad summam felicitatem defuturum speretis, si non defuerit uirtus. Cuius quidem leges atque pręcepta in his libris satis (ut reor) abunde-que a me relata sunt. non ea inquam pręcepta, quę homines qui errare possunt tradant, sed quę ipse hominum angelorum-que conditor Deus, in quo solo nullus omnino cadere potest error, tribuit nobis. Ipsum ergo audiamus, ipsum sequamur, ad ipsius doctrinam uitam mores-que componamus, si ad
Bibliographia locorum inventorumMarulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].
First 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.