Your search found 146 occurrences

Click here for a KWIC Report

Occurrences 59-77:

sum. Etsi autem in singulis verbis, ac etiam locutionibus, multae huiusmodi difficultates exoriri queant: multo tamen magis eaedem existunt in integris sententiis ac paragraphis, atque adeo etiam totis concionibus, si non bene intelligantur. Quapropter, sicut in priore parte, de singulorum, praesertim difficilium vocabulorum; indeque orientium phrasium significationibus disserui: ita iam in hac parte, ordinem Syntheticum sequendo, de variis Hebraismis, secundum partes orationis, troposque ac figuras, et denique secundum totas sententias, varias Regulas, ac etiam integros

Offert autem ob et per Christum haec beneficia: Remissionem peccatorum seu iustitiam. Adoptionem Spiritum S. et renovationem Vitam aeternam. Galen. de Methodo definitiva: Quantum haec ab Analytica et dignitate et ipso docendi ordine superatur, tantum et ad totius compendium, et ad singulorum memoriam praestare invenietur. DE RATIONE COGNOSCENDI SACRAS LITERAS, TRACTATUS I. PRAEFATIO.

3. Quod fit, cum oratio non prius finitur, quam ipsae materiae, sed semper alia ex aliis pendent: cuiusmodi ipse dicit Herodoti esse. Tametsi Paulo interdum illa pendens oratio etiam in diversas res transit. De hac re proprium in hac parte caput habebitur. 7 Diversitas quoque sermonis singulorum scriptorum, praesertim autem Novi et Veteris testamenti (cum tanquam unius autoris, sicut et est, accipi debeant tota Biblia) non modicum impedimentum adfert imperitiori lectori. Ut enim quis maxime se ad unius illorum scriptorum phrasim assuefaciat, non mox alterum intelliget. Praeterea

praedicata, tum denique integrorum scriptorum ac partium materias aut subiecta, et illarum determinationes. 20 Idem vult, explicantem sacras literas recte eas secare: 2 Tim. 2. Quod requirit non solum solidam cognitionem vocum et significationum, phrasium ac sententiarum, praeterea singulorum membrorum aut partium in toto corpore uniuscuiusque scripti, in quo est sita etiam tota dispositio librorum aut scriptorum: verum etiam ipsarum rerum aut materiarum, quae in Sacris literis continentur, exactam distinctionem, ut vigilantissime ac oculatissime separentur, inter sanctum et

habeas: utque diligentissime observes, ubi sit (ut ita dicam) caput, pectus, manus, pedes, etc. Ibi igitur accurate expendas, quale illud corpus sit, quomodo omnia ea membra complectatur, quave ratione illa tot membra aut partes ad efficiendum hoc unum corpus conveniant: quae nam sit singulorum membrorum vel inter sese, vel etiam cum toto corpore, ac praesertim cum capite ipso, convenientia, harmonia ac proportio. 12 Denique utile fuerit, etiam in tabellam diducere totam illam unius corporis in tam varia membra anatomiam aut diductionem, quo tanto liquidius et animo

Verum illius prioris (ut ita dicam) anatomicae retextionis, aut scriptionis primus praecipuusque usus est. Monui etiam prius, diligentissime observandum esse scopum tum totius scripti, tum etiam singularum eius partium aut locorum. nam inde mirabilis lux affulget nobis ad intelligendas singulorum dictorum sententias. Exemplo, quid velim, declarabo. De loco Lucae 7, Quia dilexit multum, disputatio est, an remissio peccatorum ibi dicatur esse causa aut affectus dilectionis. Papistae volunt esse effectum, nos causam. Lis hic facilime ex eo discerni posset, si inspiciatur, an

illius gentis, vel historiarum, vel naturae locorum, vel animalium aut animantium, ac lapidum, vel artium, vel aliarum huiusmodi rerum, quae dicta ac loca sine noticia prae dictarum rerum intelligi nequeunt. De quo toto genere postea proprio capite prolixius agetur. Exempla proferemus singulorum, 2 Mos fuit illi genti, in suis luctibus radere caput, barbam, ia cere in cinere aut cilicio, tenuiter sorddeque victitare, conspergere caput pulvere: contrarius autem, in laeticia. Sic etiam fuit consuetudo clara voce lamentari mortuos, eos aromatibus condire, et aliquando

rationibus perscrutandi obscuriora dicta, conferendi etiam diversa, et conciliandi quae videntur pugnantia: nunc propius ad ipsas res accedamus. Commemorabimus igitur quasdam consuetudines, aut proprium morem dicendi ac docendi sacrarum literarum, tum in genere totius voluminis, tum et in specie singulorum librorum. Quid autem vocem docendi rationem, ex eo facile apparet, quod omnes scientiae habent tria quaedam, in quibus ab aliis differunt: nempe, materiam, seu res de quibus agunt, verba quaedam propria, et porro docendi aut tradendi suas res, modum aut rationem. Sic et Sacra biblia

et hoc veteres adnotare, quod ubicunque legatur in Sacris nomen Spiritus, sine omni adiectione, intelligatur tertia persona: quae alioqui et Spiritus sanctus, ac Dei bonus spiritus nuncupari solet. Sed de huius dictionis significatione, et de appellationibus Spiritus sancti, prolixe dictum est in singulorum vocabulorum expositione. 22 Quae Deo aut Christo Scriptura tribuit, ad nos referenda sunt. Non enim ea proprie quid Deus in se, sed quid nobis esse soleat aut velit, docet. Seu Scriptura non disserit de Deo absoluto, sed de Deo correlativo: ut cum dicitur Zach. 9, Rex tuus

disputationes passim cum specialibus aut individuorum exemplis connexae sunt, quae optima docendi ratio est. 24 Observetur vero hic simul, quod Sacrum hoc ius, sicut et politicum, ex singularibus aut occasione singularium seu individuorum confectum est: et denuo ad individua, seu ad singulorum hominum et casuum praxin tendit, non in ipsa theorica seu speculatione in genere ociose haeret. 25 Secundo, unicus est author omnium Sacrorum librorum, non plures ac diversi: nempe ipsemet Deus: nec refert, quod per diversa organa aut homines, diversoque sermonis ac docendi

et fructum ex bene intellecta Scriptura haurire queas, postea in fine totius huius tractationis dicitur. DE SINGULIS SACRARUM LITERARUM LIBRIS. Expositis ergo hactenus generalibus praeceptionibus, nunc ad eam observationem progrediamur, quae singulorum librorum naturam proprietatesque annotat. Habent enim singuli plurima propria, quorum cognitio maximum lumen ad ipsorum intellectum affert. Cum enim varia sint in toto volumine Sacro opuscul orum genera, (in aliis namque Historias, in aliis Prophetias, in aliis Psalmos, in aliis

conquiescat. Heliu autem praevidens, quod Scripturam sacram Dominus conderet, ut in ea vel publicis, vel occultis cunctorum quaestionibus responderet, ait: Adversus eum contendis, quod non ad omnia verba responderit tibi? Semel loquitur Deus, et secundo id ipsum non repetit: ac si diceret: Deus singulorum cordibus privatis vocibus non respondet, sed tale eloquium construit, per quod cunctorum questionibus satisfaciat. In Scripturae quippe eius eloquio causas nostras singuli, si requirimus, invenimus: nec opus est, ut in eo quod specialiter quisque tolerat, responderi sibi divina voce

praenunciat Christus, ut venientibus illis, sciamus non ignaro ipso ea nobis accidere, eoque illum nobis illic opitulaturum: et denique credamus, eodem modo etiam liberationes bonaque secutura esse. Sanctarum scripturarum regula est, duas generationes bonorum et malorum nosse: hoc est, singulorum singulas. Hieronymus in Matth. cap. 23.

EXPLICATIO. De bonis sumamus exempla, Quis ascendet in montem Domini, aut quis requiescet in monte sancto eius? cumque plures qui ascensuri sunt in montem Domini descripsisset, qui diversis fuere

in Israel, conscripta sunt: quia maximae fuerunt causae tempestatum feminae illae, in quibus viri naufragium secerunt. Hoc in omnibus Scripturis sanctis observare debemus. Ubi videtur aliqua similitudo esse sententiae, non in omnibus eadem dici, sed vel subtrahi pleraque, vel addi, et singulorum inter severborum discrepantium habere rationem. Hieron. in caput 33 Ezechtel.

EXPLICATIO. Videndum est in quo similia dicta conveniant, aut disconveniant. Nemo ex omnibus sanctis invenitur diem festum vel convivium magnum egisse in die

Exemplum prioris. Eph. 4, Omnis amaritudo, ira, indignatio, et clamor, et blasphemia tollatur a vobis. Ubi unicum verbum Tollatur, respondet tot praecedentibus nominativis. Porro tale verbum si est initio, vocatur Prozeugma: si in medio, dicitur Mesozeugma: si in fine, nominatur Hypozeugma. Singulorum exempla non est necesse adiungere. Sententiis quoque pluribus aut colis, praesertim conditionaliter positis, aliquando unicum respondet: ut Psal. 15, Qui ambulat integre, etc. Qui non transgreditur lingua sua, etc. Qui despectus est in oculis

debent de isto perpetuo adventu per verbum, et praesertim per instaurationes celebriore religionis, aut per propagationes eius ad alias gentes, quin etiam ad singulos homines. ut est illud, Lex et prophetae usque ad Ioannem: non tantum de illo tempore praesentiae Christi loquens, sed etiam de singulorum hominum conversione. Donec enim non vere eis est monstratus agnus Dei, sub lege sunt, lex eos accusat, et ut paedagogus serviliter tractat: quaerunt etiam futurum aliquem servatorem, nondum habent praesentem: sed veniente in cor per fidem Meschia, desinit lex nos accusare: nec etiam

loquuntur. Utenim concederemus assidue in eruditorum manibus Biblia versata esse: tamen nulla est tanta memoria, quae in tot myriadibus syllabarum, quae in singulis vocales subintelligendae essent, observare possit. Quid quod cum multae vocales sint valde similes, pronunciatioque pene singulorum hominum valde variet: nonńe saepissime auditor alteram pro altera accepisset? Ut autem ipse accepisset, sic aliis tradidisset, semperque errores cumulati fuissent, atque ita plane impossibile fuisset veram lectionem conservari. Verum neque assidue in manibus discentium

autem de miraculis postremorum temporum, quae (teste Paulo) sunt efficax illusio et impostura satanae et Antichristi: 2 Thessasalonicens. secundo. 9 Norma iudicii quiddam publicum et a summa autoritate confirmatum esse debet: sed talis est sola Scriptura. nam patrum scripta sunt singulorum hominum privatae cogitationes, et non a summo Rege regum et Domino dominantium comprobatae. 10 Deus hoc consilio proposuit sacras Literas Ecclesiae, ut essent norma iudicii, sicut supra in eius mandato exposuimus. At patres nequaquam hoc fine scripserunt (quod ex ipsorum

cur scriptura narret 50. exempla imitanda 406 in Patrum historiis quae observanda 51 patrum interpretationem scripturae cur Christus damnet 404. scripta qualia 403. scripta singulorum hominum privatae cogitationes 404 patres et martyres miracula faciendo et patiendo, soli Christo eiusque verbo laudem praebuisse 403. nos a suis et aliorum scriptis ad solas sacras literas ablegare 404. plerosque allegorias consectatos esse. ibid.

Bibliographia locorum inventorum

Click here for a KWIC Report