Your search found 4737 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 899-1105:

Maurus et ipse latrociniis Aegyptum agitauerat, sed anachoretarum inibi uitam contemplatus monachum se fecit. Poenitendo igitur mutauit Aethiops pellem suam et pardus uarietates suas. Etenim quinque et septuaginta annos Deo in solitudine seruiuit, sex annos in cęlla inclusus permansit, ad multam noctem stans orabat, pane tantum et aqua sustentabatur. Deinde charitatis operi se accingens, noctu peragrabat, solitariorum tuguria hydriasque eorum

ferreis onerasse, ordeaceum panem cinere mixtum esitasse, carne uinoque abstinuisse, cilicium pro stratu, lapidem pro puluillo * corr. ex Banonem habuisse; sępe, dum laudes Deo diceret, eundem lapidem humero sublatum tenuisse. Quibus corporis fatigationibus grauissimorum quondam criminum reus catalogo, meruit ascribi sanctorum. Albanum furore percitum patri necem intulisse constat et

laudis. Arnulphus quoque, Lotharingię dynastes, Caroli Magni imperatoris auus, cum relicto dominatu Christo in solitudine seruiret, annulum suum in fluuium Mosellam iactauerat, tunc se pro delictis Deo satisfecisse crediturus, cum ille repertus sibi redderetur. Postea Metensis episcopus electus, cum diu Ecclesiam optime rexisset, allatus est ei piscis, in cuius intestinis inuento annulo Deo gratias egit. Nec tamen

iactauerat, tunc se pro delictis Deo satisfecisse crediturus, cum ille repertus sibi redderetur. Postea Metensis episcopus electus, cum diu Ecclesiam optime rexisset, allatus est ei piscis, in cuius intestinis inuento annulo Deo gratias egit. Nec tamen poenitentię rigorem remisit; quin immo dimisso episcopatu eremum repetiit et ad solitudinis angustias reuersus diem suum obiit. Nunc amplitudine fruiter paradisi. O quam bona poenitentis piscatio,

Statimque conscenso equo perditam ouem solus quęsitum abiit. Sed ille uenientem conspicatus, prę pudore equum insiliens fugere coepit. Insequi uero apostolus et succlamare, ut patrem expectaret, qui pro filio rationem Deo reddere paratus esset, si secum modo reuerti uellet. Commotus tanta apostoli solicitudine iuuenis atque erga se pietate substitit, rediit, poenitentiam egit et de latrone tandem episcopus fieri meruit. Magisque angeli in

credidit, feliciter cessit. Pacomius quoque abbas, cum aliquem ex fratribus inimici supplantatione in nequitiam deiectum accepisset, conquiescere omnino non poterat, tandiu pro illo preces offerens Deo, donec ad poenitentiam conuersum esse certior fieret. Piamon, in Scythiotico monasterio spectatę sanctitatis presbyter, dum missę sacra conficeret, angelum Domini uidit, qui monachorum nomina in codice

Et iterum: Ad annunciandum mansuetis - inquit — misit me, ut mederer contritis corde et prędicarem captiuis indulgentiam et clausis apertionem; ut prędicarem annum placabilem Domino et diem ultionis Deo uestro; ut consolarer omnes lugentes, ut ponerem consolationem lugentibus Syon et darem eis coronam pro cinere, oleum gaudii pro luctu, palium laudis pro spiritu moeroris. Cum hęc ita sint, quis tam auersus

audierit, tu tamen perseuera. Cumulatior gratia datur cum differtur, si tamen interim nec supplicatio cessat nec spes deficit nec titubat fides. Vnde huic, quę prius ueluti canis contemnebatur, postremo tanquam optime de Deo merenti dicitur: Magna est fides tua; fiat tibi sicut uis! Hoc est, non tantum, sicut postulasti, sed, si uis, etiam melius quam postulasti. Pii quidem fletus quanta uis sit, Monica etiam, Augustini mater,

offenderat, carnis castigatione placauit. Quadraginta annos in deserto uixit, quę fortasse tantundem temporis in obscoenitatibus uitę consumpserat. Antea se ornauerat, ut hominibus placeret; tunc nuda incessit, ut placeret Deo. Antea lasciuis cantibus et delicatis epulis indulserat; tunc assiduis precationibus quotidianisque se fatigauit ieiuniis. Hoc itaque quadraginta annorum labore ad ęternę quietis peruenit felicitatem tantumque boni

tulit, puerum educauit ut suum, annos septem ante monasterii fores permansit, ueluti stupri rea. Recepta deinde cum puero cęlla se occlusit atque ipsum uiam perfectionis impense docuit. Triennio post uita defungitur et a Deo honoratur, quam homines * corr. ex Nonii infamauerant. Foeminam autem fuisse, antequam decessisse sciretur, abbas reuelatione cognouit. Vidit enim nuptiarum pompam in cęlo

fidei et consummatorem Iesum, qui proposito sibi gaudio sustinuit crucem. Iacobus item apostolus ad poenitentiam nos inuitans: Subditi — inquit — estote Deo; resistite autem diabolo, et fugiet a uobis. Appropinquante Deo, et appropinquabit uobis. Emundate manus, peccatores, et purificate corda, duplices animo. Miseri estote, et lugete, et plorate et risus uester in

crucem. Iacobus item apostolus ad poenitentiam nos inuitans: Subditi — inquit — estote Deo; resistite autem diabolo, et fugiet a uobis. Appropinquante Deo, et appropinquabit uobis. Emundate manus, peccatores, et purificate corda, duplices animo. Miseri estote, et lugete, et plorate et risus uester in luctum conuertetur, et gaudium in moerorem. Humiliamini in

peccata confitetur, Gabriel angelus aduolasse dicitur et eidem liberationem eorum de Babylonica seruitute mox futuram nunciasse. Ex quo apparet humiliter confitenti pręsto esse angelorum ministeria et eundem his internunciis Deo reconciliari et de peccati iugo ad innocentię libertatem reuocari. Confitebantur igitur fideles Israhelitę soli Deo, quoniam nullus adhuc inter Deum et homines medius erat. Postquam autem mediator uenit

quo apparet humiliter confitenti pręsto esse angelorum ministeria et eundem his internunciis Deo reconciliari et de peccati iugo ad innocentię libertatem reuocari. Confitebantur igitur fideles Israhelitę soli Deo, quoniam nullus adhuc inter Deum et homines medius erat. Postquam autem mediator uenit Dominus noster Iesus Christus, non nisi per ipsum nobis ad Deum accessus est. Sicut autem ipse est sacerdos in ęternum secundum ordinem

uicarios nobis in terra reliquit sacerdotes. His ligandi soluendique potestatem tribuit, hos gregis sui Pastor bonus curam habere iussit, his denique claues regni cęlorum dedit. Per illos ergo uitam nostram exponamus Deo, et cum hic ab eis remittentur nobis peccata nostra, tunc remissa credamus et in cęlo. Porro iis delicta nostra confiteri nos oportere iam tum innuebat Saluator noster, cum leprosis mundatis, uti se sacerdotibus

ei . Statimque infert: Confitemini ergo alterutrum peccata uestra et orate pro inuicem, ut saluemini. Itaque et presbyteros inducere et peccata confiteri iubet, ne sufficere arbitreris aut intra te confiteri Deo aut alteri quam presbytero confiteri. Alioquin frustra claues datę, essent Ecclesię, si sine illis pateret aditus regni cęlorum. Frustra ad solos Discipulos dictum fuisset: Quorum remiseritis peccata, remittentur

ac sanctitate pręditus Apollo abbas, iuuenem uultu demissum cernens, cum tristitię causam didicisset, blanditer consolatus est, docens non esse malum foeda cogitatione impugnari, sed uinci; nam se quoque idem sępe passum, Deo tamen adiuuante nunquam succubuisse. Deinde senem iam relicto, in quo ętatem egerat, tugurio uagum profugumque ad se aduocans, ut rediret, admonuit, et iam suam expertus imbecillitatem alienę misereri disceret, non

panem et uinum benedixit dicens: Hoc est corpus meum, et: Hic est sanguis meus. Non fallit ipse, qui ueritas est. Et si multa hominibus credimus, cum scriptum sit: Omnis homo mendax, non credemus Deo, qui uerax est, immo ueritas ipsa? Aut non fuit illi possibile panis uinique mutare substantiam, cui possibile fuit creare cuncta? Sed panis et uini — inquies — formam permanere cerno; quomodo uis, ut aliud esse, quam

artifex efficere potuit, ut aliud cernas quam quod est, non poterit artificis Dominus et Plasmator omnium efficere, ut aliud etiam gustes, odoreris, tangas quam quod est? Si unum ex sensibus homini subdis, subde et reliquos Deo aut confitere inter Deum et hominem nihil differre. Quod prorsus Deum esse negare est. Ad hoc, nonne inest hydromeli uini sapor et color, cum mel et aqua sit, non uinum? Nonne etiam usu uenit, ut quędam uel uetustate uel

est, ad terram usque delabendo moram non sustinet, sicut nec oculi nostri acies cęlum et sydera suspiciendo, cum hęc a nobis tam distent procul. Verum obtutus noster non ita perfecte absoluteque longinqua ut proxima cernit. Deo autem omnia pariter proxima sunt, pariter pręsentia neque locorum intercapedine prępedire neque temporis puncto retineri potest, quin statim ibi sit, ubi uult, et quali forma uideri uoluerit, tali repente et appareat.

secundum ordinem Melchisedech. Agnus quoque filiis Israhel immolari iussus, cum de seruitute Pharaonis liberati sunt, pręnunciabat sacramentum istud, quo nos a seruitute diaboli liberamur uniti Deo. Si ad agnum respicis, absque macula est; si ad diei, qua immolabatur, celebritatem, nullam apud Hebreos maiorem Phase inuenies. Hostia etiam illa, quę in Lege offerebatur pro peccato, quę sanctificabat, quicquid

Et ne tam admirabilis sacramenti homines mortales tantum ministros esse putemus, nonnunquam etiam ab excellentiore, hoc est, spiritali creatura ministratum hominibus est. Ferunt Onophrium in uasta Aegypti solitudine Deo seruientem, Dominico quoque die illud angelo deferente acceptauisse, cum sacerdotis copiam procul ab humano cultu degens habere non posset. Maglorio *corr. ex Maioro etiam, episcopo in Britannia,

Parasti in conspectu meo mensam aduersus eos, qui tribulant me. Nihil quippe magis terrori diabolo esse potest quam sacramentum istud. Et, si Dauid parui lapidis ictu prosternere potuit Goliam illum magnum, Deo hominibusque infestum, profecto facilius frangetur diaboli audacia lapide isto, qui de monte absque opera manuum abscissus contriuit statuam Nabuchodonosor, et factus mons ingens orbis terrę regna occupauit; lapide,

a posteris desita est frequentari, uitę quoque integritas languere coepit. Panis enim, qui quotidianus fuerat, factus est annuus. Cassio, Narniensi episcopo (ut in Dialogo Gregorius testatur) quotidie hoc sacrificium Deo offerenti presbyter eius retulit, dicens per uisum sibi a Domino fuisse iniunctum, ut ei diceret: Age, quod agis, nec solitum opus intermitte; natalitio apostolorum Petri et Pauli die uenies ad me recipiesque mercedem. Ille

quod sibi eis non opus esset diceret uita hac iam defuncto. Se enim loci illius dominum aliquando fuisse et eo deinde labore expiare culpam ibi iussum. Quamobrem si sibi gratificari uellet, illos panes pro se consecratos Deo offerret. Quod cum ille fecisset, die octauo ad thermas reuersus, homine non inuento, noxa absolutum agnouit. Ille ergo primum poscendo, deinde non comparendo, quanto hoc sacrificium defunctis emolumento sit,

afficiebatur, se demum absolutum dixit. Itaque idem dies et oblationum finem statuit et supplicii. Quędam mulier (ut apud eundem autorem legimus) pro uiro ab hostibus capto et in uinculis coniecto per sacerdotem sacram Deo hostiam statutis diebus offerre consueuerat. Et cum illo postliminio reuerso didicisset, dum captiuus teneretur, identidem se reuinctum comperisse neque scire potuisse, quomodo id sibi contingere soleret, dies, quibus id ei

gustato se refocillatum sensisse; deinde expergefactum nauigio iuxta prętereunte susceptum Romamque delatum. Rem ergo curiosius exquirens comperit ea ipsa die illum pane eo refectum fuisse, qua sacrificium fuerat oblatum. Et Deo gratias egit, quia hic ille panis esset, de quo per Hieremiam dicitur: Inebriaui animam lassam, et omnem animam esurientem saturaui. Foeminarum quoque sanctarum hac in re curam studiumque

templo idoli Dagon posuissent, aduersa passi sunt, et Bethsamitę ab eis restitutam suscipientes, quod parum reuerenter habuissent, pene internitione sublati, quanto deterius afficiendus erit, quisquis uel prętermissa, quę Deo debetur adorationis ratione uel non abstersis prius a se, quantum potest, inuidię, odii, luxurię cęterorumque uitiorum spurciciis mundissimum Domini corpus pręsumpserit accipere! In Iudam, quia malignis cogitationibus

sterilitatis contumeliam tulit, ut se eius coniugio indignam agnosceret, quem scurris comparandum existimauit. Videant et ipsi iudices, quali examine illos, quibus pręsunt, iudicare debeant. Si enim rex Salomon, Deo offerente quicquid petisset, nihil sibi magis necessarium duxit quam in decernendo sapientiam: Dabis seruo tuo -inquit- cor docile, ut populum tuum iudicare possit et discernere inter bonum et malum -

filius, et qui cum illo erant, cum post Babylonicam captiuitatem in terra Chanaan iuxta Bethlehem resedissent et Caldeos timentes, quo fugam uertere sibi expedisset, Hieremiam prophetam consuluissent illeque Deo reuelante ibi tuto mansuros dixisset et, si ad Aegyptum, ut parabant, transfugerent, perituros, male de propheta suspicati sunt. Et: Mendacium loqueris - inquiunt- non misit te Dominus, sed Baruch, Nerię

peruersus est, ut ne illud quidem, quod approbat, satis amet. Scribę quoque et pharisei se legis diuinę zelatores ostendunt et sabbatum obseruant. Christi quidem miraculis eo potissimum die fieri solitis inuidentes, non Deo gratum facientes, cum nullum omnino tempus sit, quo benefacere non liceat, eundem in Belzebub eiicere demonia dicunt, ne in eo Dei uirtutem confiteri cogantur. Et cum se ille a dextris uirtutis Dei sedentem in nubibus

Idem sanctus Ioannes episcopus illos etiam, qui publice peccauerant, absentes carpi taxarique prohibuit: fieri enim posse, ut peccatum poenitendo diluissent, et iniquum esse id a homine petulanter exprobrari, quod a Deo clementer fuerit condonatum. Itaque domesticos suos grauiter increpuit, cum quendam uirginis raptorem morte dignum dixissent. Et: »Qui scitis- inquit- si ille iam peccare desistit, cum uos fortasse non cessetis?« Iure

Ac ne foeminas prętermittendo ab hac iudicandi culpa uindicare uideamur, Raguelis ancilla Sarram, eius filiam, septies uiduam et adhuc uirginem, uirorum suorum interfectricem ausa est appellare. Quos tamen Deo uolente a demonio pręfocatos tradit Scriptura, ut illa tandem Tobię Deum timenti integra inuiolataque seruaretur. Hanc ergo Deus ita diligebat, ut a prophanis contingi non sit passus. Et eandem ancillę

unus et Redemptor Iesus Christus. Nolite - inquit- ante tempus iudicare, quoad usque ueniat Dominus, qui et illuminabit abscondita tenebrarum et manifestabit consilia cordium; et tunc laus erit unicuique a Deo. Interim uero, qui se existimat stare, uideat, ne cadat. Perspicuum autem est eum labi et ruere, qui se iis, quos iudicat, arbitratur meliorem, Iacobo apostolo dicente: Qui detrahit fratri aut qui iudicat fratrem

cui addicti ab initio erant, in benedictionem gratiamque uindicare. Poterat in uno oculi ictu simul perdere omnes, nequid mali ab eis pateretur, sed ultro obtulit sese, ut nos per sui corporis sacrificium conciliaret Deo. Irridebatur itaque, et tacebat; accusabatur, et nihil respondebat; uerberabatur, et sustinebat; crucifigebatur, et pro crucifigentibus ad Patrem orabat. Quis tam durus est, ut hęc secum

ille passus est, quicquid passus est, quia delictum non fecit. Nobis nulla prorsus iniuria indigne inferri potest, qui peccatores sumus. Feramus ergo ęquo animo, quicquid in nos committunt homines, quia nos ante peccauimus Deo. Quicquid patimur, non est offensa, sed uindicta. Idem omnis patientię et exemplar et magister et remunerator Iesus Dominus, cum a Samaritanis non fuisset in urbem receptus, tam leniter tulit, ut Iacobum et Ioannem

iniuriam, sed ab ipso inhibiti sunt obsecrante atque obtestante, ne uindictę animum intenderent, sed eum potius, a quo se lęsum scirent, impunitum dimitterent; ęquissimum enim esse alteri parcere ipsum, qui quotide a Deo sibi parci expeteret, cum pręsertim Veritas affirmet dicens: Nisi dimiseritis, non dimittetur uobis. Ferre igitur, non referre uerbera illum oportet, qui ad pacis ęternę quietem peruenire contendit.

seruis, ut illis omnibus magis infimus appareret. Florentius, Nursię prouincię solitarius, in illos, qui sibi ursum bestiam interemerant, inuidentes, quod syluestre animal homini seruiret, dixisse fertur sperare se in eos Deo ulciscente commissum luituros. Inde ergo ursinę cędis rei repentino leprę morbo confecti, paucos post dies uersis in saniem corporibus contabuere. Tunc, qui ursi necem doluerat, horum inopinatam mortem moerore ac

potest domus, quę supra petram fundata est. Petra autem est Christus. Denique, qui confidit in Domino, sicut mons Syon, non commouetur in ęternum, in persecutionibus gloriatur, in aduersis gaudet, in omnibus Deo gratias agit et illi soli penitus inherens, offensas non sentit improborum. Idem autor Mutii abbatis patientiam scriptis commendans ait: Cum suscepto religionis uoto filium quoque paruulum secum ad coenobium adduxisset,

Quin potius gaudebat eum quoque, quem genuerat, quotidianis castigationibus ad patientiam erudiri. Itaque nunquam, cur sic dure attereretur, quęsiuit, nunquam ad flentem respexit. Nesciebat se eius patrem, quem dedicauerat Deo. Ad hęc etiam, ut alibi diximus, in proximum flumen illum proiicere iussus, prompte uoluit obedire, nihil non faciendum ratus, quod ab abbate esset iniunctum. Igitur post probatam primo tolerationis, deinde obedientię

procidens, ueluti quę offendisset, ueniam petiit. Abbatisę quoque in illam animaduertere uolenti, ut missam faceret, supplicauit, nihil ei mali referre cupiens, a qua passa iniuriam fuerat, ut patientię remunerationem a Deo sperare posset. Et Paula Gracchorum stirpe nobilis, sed nobilior uitę humilitate, cum ne ipsa quidem, quę omnia contempserat propter Christum, morsu hominum carere posset, nihil quicquam moleste

facti sumus mundo et angelis et hominibus; nos stulti propter Christum, sed stultum Dei sapientius est hominibus. Elizabeth, Pannonum regis filia, postquam amisso uiro distractisque fortunis Deo in paupertate seruire coepisset, forte per semitam pergens hinc inde lacunosis silicibus uoraginosam notę cuidam foeminę, et in quam non pauca quondam beneficia contulerat, facta est obuiam. Quę contemptim admodum

per iniuriam aduerso impulsam latere euertit in lutum atque pręteriit. Multo ergo deturpata coeno Christi ancilla nihil indignationis prę se tulit, sed tacita tantum subrisit, gaudens se ab hominibus despici, ut placeret Deo. Quamobrem quędam ultro etiam quęsiere, ubi huiuscemodi patientię uirtutem exercerent. Sicuti illa nobilis Alexandrię matrona, quę (ut tradidit Cassianus) Athanasium episcopum adiens petiit sibi dari unam ex uiduis,

dedit, Dominus abstulit. Sicut Domino placuit, ita factum est. Sit nomen Domini benedictum! In omnibus his non peccauit Iob labiis suis neque stultum quid contra Deum locutus est. Quia certe uel labiis peccare Deo maius damnum maioremque miseriam esse existimauit quam cuncta, quę habuit, simul amittere. Ezechias, cum omnes diuitias suas nimis iactanter ostentasset legatis regis Babyloniorum, omnes pariter

maius damnum maioremque miseriam esse existimauit quam cuncta, quę habuit, simul amittere. Ezechias, cum omnes diuitias suas nimis iactanter ostentasset legatis regis Babyloniorum, omnes pariter Babylonem Deo puniente transferendas audiuit. Cum ergo tantam iacturam se facturum didicisset, non est turbatus. Sed quia peccauerat, libenter et peccati poenam admisit dicens: Bonus sermo Domini, quem locutus est. Sit tantum pax

lętabatur, cum eisdem etiam uiueret in cęlo. Bernardus, Clareuallensis abbas, cum ducenta argenti pondo sibi ad impensas construendi monasterii missa, a grassatoribus intercepta fuisse audisset, gratias Deo egisse dicitur, quod magno se onere leuasset. Tam ergo modice tulit argenti amissionem, ut eo grauari se putaret, si non amisisset. Quantum autem mali metuendum sit iis, quos peruersa uulgi opinio putat felices, quia

Othilia uirgo! Hęc apud Bauariam cęca nata fuerat; paternas deinde uix effugerat manus, qui eo processerat insanię, ut propter ipsum corporis uitium ei necem intentaret. Illa uero in omnibus, quas patiebatur, angustiis Deo gratias agens meruit tandem et uisum recipere et in gratiam redire patris, et quod his pręstabilius beatiusque est, in sanctarum uirginum numero computari. Elizabeth uidua, regia stirpe et

peregrinaretur, semper protectus, cum senuisset, oculis captus est, intantum ut ne oculis quidem, quos genuerat, dignosceret. Et bene hoc cessit illi, quoniam per cęcitatis errorem ad posteritatis suę felicitatem a Deo promissam peruenit. Dilexerat Esau, sed benedixit Iacob. Et cum se deceptum resciuisset, non irritam fecit benedictionem, quia iam prophetię spiritu repletus uidere mente coeperat, quę oculis perspici nequeunt, futurorum

ad animam solet. Tobię, uiro tum in Deum pietate, tum solicitudine in pauperes claro, dum resupinatus obdormisset, stercus de nidulo hirundinum cadens oculos excęcauit. Et nihil eo contristatus dicitur, sed gratias egisse Deo pristinęque religiositatis ardorem accendisse magis quam restinxisse. Ob quam patientiam anno a cęcitate sua quarto uisum recipere angeli ministerio meruit. Et rursum gratias Deo agens: Ipse - inquit-

eo contristatus dicitur, sed gratias egisse Deo pristinęque religiositatis ardorem accendisse magis quam restinxisse. Ob quam patientiam anno a cęcitate sua quarto uisum recipere angeli ministerio meruit. Et rursum gratias Deo agens: Ipse - inquit- castigauit nos propter iniquitates nostras, et ipse saluabit nos propter misericordiam suam. Qui sic castigatus sic se humiliauerit, et ipse uisum recipiet, non quo mundus, sed

non quę consolaretur afflictum, sed petulantia sua grauius exasperaret. Nanque tantarum impatiens erumnarum iubebat, ut iam in suam ille necem maledictis Deum prouocaret. At uero Iob non ignarus longe maiorem esse miseriam Deo peccare quam ista pati, in ipsam indignatus: Quasi - inquit- una de stultis mulieribus locuta es. Si bona sus cepimus de manu Domini, mala quare non sustineamus? Affligens me dolore non parcat, nec

uidentur, sed quę non uidentur. Quę enim uidentur, temporalia sunt, quę autem non uidentur, ęterna sunt. Scimus enim, quoniam, si terrestris domus nostra huius habitationis dissoluatur, quod ędificationem ex Deo habemus, domum non manufactam, sed ęternam in cęlis. His Apostoli documentis patientiam nostram muniamus et eiusdem exemplo, quicquid euenerit, non modo constanter, uerum etiam alacriter perferamus.

aspicere contingeret. Vnde Iulianus Apostata imperator, cum forte ipsi occurrisset, deridiculi causa: Gratias- inquit- ago diis, o Pygmeni, quod te uideo. Econtra ille: Gratias Deo meo ago- respondit- quod te non uideo. Tam igitur forti animo cęcitatem pertulit, quam tyrannum contempsit. Dehinc martyrii corona donatus uidere coepit, quę oculus non uidit, et audire, quę auris non audiuit, et

De seruulo mendico in Homiliis et in Dialogo Gregorii relatum est, quod toto uitę tempore paralysi laborarit, ita ut in lectica iacens mouere se omnino non posset. Semper tamen in doloris accessionibus Deo gratias agere, hymnos decantare et concitatiore quodam quasi stimulis actus spiritu aliquid de Scripturis, quod non legendo, sed audiendo didicerat, recitare. Merito ergo moriens angelorum cantus audiuit, merito mortuus

Ipse etiam nunquam satis laudatus Franciscus non ante coepit esse perfectus quam grauissimam corporis ualitudinem incurrisset. Vigesimo ętatis suę anno infirmatus didicit terrena contemnere, quę sanus dilexerat. Aeger soli Deo seruiendum intellexit, qui antehac sanus auaritię seruierat, dum negociationibus operam daret. Et quisquam infirmitatem incusare audet, quę tantum gignat boni? Quod autem in plerisque non eundem sortiatur euentum,

negligunt, ut, dum ęgrotarent, promiserunt. Sergius, Senogallię princeps, elephantico morbo diuinitus liberatus, omnia, quę habuit, partim Ecclesię, partim pauperibus erogauit et relictis omnibus soli Deo humilis et egenus toto animi affectu seruire coepit. Compulerat enim sua ipsum infirmitas humani generis conditionem altius consyderare. Et deprehendit nihil prodesse homini terrenum dominatum atque illum,

multo plus ex hoc consolationis cepit quam ex ęgrotatione ceperat doloris. Si sic animę curam gesserimus, omnis aduersa corporis ualitudo tolerabilis erit. Quod quidem etiam Elizabeth de Sconaugia, Deo dicatę uirginis, probatur exemplo. Quę (ut Sigebertus scribit) toto corpore hulceribus contabefacto iacens, nunquam ob hoc aliquam animi tristitiam uultu prętulit, multas interim futurorum reuelationes accepit

habuerunt. Deinde Sydrach, Mysach et Abdenago pueri ętatem animi magnitudine supergressi, cum regis Nabuchodonosor statuam adorare nollent, in fornacem ardentem proiiciuntur et inter furentes flammarum globos laudes Deo decantant. Daniel leonibus deuorandus datur. Sed nec illos adussit ignis neque hunc leones attigerunt, ut omnibus manifestum fieret uerę religionis uirtutem potentissimo tyranno fortiorem esse et fideles, nisi Deo

laudes Deo decantant. Daniel leonibus deuorandus datur. Sed nec illos adussit ignis neque hunc leones attigerunt, ut omnibus manifestum fieret uerę religionis uirtutem potentissimo tyranno fortiorem esse et fideles, nisi Deo permittente, nulla ui occidi posse. Post hęc Antiocho Epiphane Hierosolymam uastante, idolum desolationis super altare Dei positum multi ex Iudeis nolentes adorare trucidati sunt. Pueri, qui

exemplo, qui putassent ipsum cibo Lege uetito usum fuisse. Forti itaque animo cędentium ictus pertulit, ut ad eosdem constanter tolerandos fidelem populum animaret, haud ignarus multo gloriosius esse Deo obediendo mori quam obsequendo infideli tyranno uiuere. Septem uero fratres, septem in Apocalypsi ecclesiarum typus, multo atrocioribus tormentis conficiuntur cum matre, quia maior persecutio in

Sed etsi alius aliter consumptus sit, omnes tamen pari animi magnitudine nullum supplicii genus expauerunt, dum beatitudinis pręmia cogitarent, nullum laborem refugerunt, dum ad supernam quietem ascendere festinarent, Deo fruituri, qui pro Deo mundum contempserant. Post hos deinde Martyrum innumerabilis per orbem multitudo exhuberauit. Ex quibus paucos commemorabimus, quorum tamen singulorum exempla ad

aliter consumptus sit, omnes tamen pari animi magnitudine nullum supplicii genus expauerunt, dum beatitudinis pręmia cogitarent, nullum laborem refugerunt, dum ad supernam quietem ascendere festinarent, Deo fruituri, qui pro Deo mundum contempserant. Post hos deinde Martyrum innumerabilis per orbem multitudo exhuberauit. Ex quibus paucos commemorabimus, quorum tamen singulorum exempla ad pellendam

cremari fecit. Et cum triduo machina illa arsisset ipsique iam in cinerem redacti putarentur, exanimati quidem inuenti sunt, sed nusquam adusti, ita ut neque capilli neque pili nidorem ullum admiserint, Deo uolente etiam in igne corpora eorum seruari integra, quorum in credendo fides et in patiendo constantia extitit incorrupta. Marcellinum Diocletianus pugnis circa guttur cędi fecit, nudum super uitri

Thermę prope appositę erant, ut ad eas confugere liceret, siquis eorum pro Christo pati frigus recusaret. Unus ex illis algoris impatiens, ut ad thermas peruenit, uita defunctus est. Reliqui in glacie perdurantes Deo laudes decantabant. Circa uigiliam noctis tertiam descendit lux super eos et triginta novem coronę in luce apparuerunt. Quod cernens custodum pręfectus illis, qui secum erant, a somno excitatis Christianum se professus

atque una cum iis, qui ibi erant, psallere coepit, coronam percepturus, quam is, qui inde effugerat, cum uita simul amisit. Mane post hęc eductis et in fidei proposito persistentibus crura confregerunt illique animas Deo tradentes tam gloriosa martyrii uictoria potiti sunt. Qui Romę in carcere cum Alexandro, maximo pontifice, uincti tenebantur, post eius martyrium adeo et ipsi mori pro Christo concupierunt, ut Quirino

in uincula coniici. At ipse, cum simulachrum Iouis ante se constitutum adorare iuberetur, id abominatus pede statuam euertit. Iacuitque resupinatus Iuppiter suis etiam ridendus cultoribus. Cęterum Maximianus fortiorem se deo suo ostendens ulcisci uoluit eius iniuriam, qui seipsum defendere, ne saltem caderet, nequiuit. Victorem igitur, cum pedem illi prius abscidisset, molendini rota subiectum conteri et adhuc spirantem gladio feriri iussit.

dure admodum uerberatus fractisque cruribus in terra semiuiuus uolutaretur, illa leniter plagas refouendo animum uiri in poenis deficientem adhortationibus errigebat. Vbi tandem ipse manu insuper amputata expirasset, illa Deo gratias egit et manum eius in sinu suo conditam latenter tulit siccatamque in deliciis habuit. Corpus mandatum est sepulturę. Mira utriusque uirtus, sed in sexu fragili mirabilior. Vir ultro certę *corr. ex

lacerari, in ore lapidibus contundi, sic denique excruciatum super ferrea crate distendi prunisque torreri. At ille supplicia irridens intentis in Decium oculis: »Iam satis assatum est — inquit — tolle et manduca!« Mox Deo gratias agens, quod se martyrii gloria dignatus esset, animam reddidit, tanto maius recepturus pręmium, quanto passus duriora. Hippolitus quoque (cuius custodię Laurentius traditus fuerat) et ipse in* Christum credens

et eleganter scripta extant, Carthagine passus est sub Valeriano et Galieno principibus. Hic ob Christianam assertionem primo in exilium actus, deinde reuocatus, cum edictum, quo capite cędendus decernebatur, audisset, Deo gratias egit, nihil prę se tristitię ferens. Deinde suis pręcepit, ut spiculatori, a quo percuti deberet, quinque et uiginti aureos mercedi darent, quasi beneficium ab eo, non interitum accepturus. Itaque oculos ipse

in docendo. Arcadius martyr (ut Zeno, Veronensis episcopus, de illo prodidit) manibus pedibusque articulatim atque membratim discerptus, truncus in suo sanguine uolutandus relinquitur. Sed tanto integriorem spiritum Deo reddidit, quanto patientius corporis mutilationem tolerauit. Iacobus martyr in Perside passus, quem a supplicii genere alii Denodatum alii Intercisum cognominarunt, nos usitatiore uocabulo Deartuatum potius

potius dicendum censemus. Huic enim se Christianum profitenti manuum pedumque digiti nodatim pręciduntur, tum palmę, tum brachia, tum lacerti ad humeros usque; sic et pedes et tibię et crura. Ita tamen ille trunco corpore Deo laudes gratesque agere non cessauit, donec regis iussu dissecta ceruice consummauit martyrium, tam fide integer quam membris lacer. Sic statur pro religione, sic dimicatur pro Christo. Hoc militię genere ad cęlestem

cęlestis tandem Sponsi thalamos lęta migrauit. Par in tolerandis tormentis Agathę uirginis fortitudo fuit. Quintiano, Sicilię proconsuli, extrema minitanti, nisi diis thura poneret, respondit se Deo uero sacrificaturam, non demoniis. Et cum fidiculis equuleoque uexaretur, delectari se poenis, non tristari dixit: quoniam, sicuti triticum non reconditur in horreum nisi tritura uentilationeque permundatum, ita et se non

in Domino. Neque illa in funere angelicis laudibus caruit, quę in tormentis fidem seruauit. Ab angelis quippe adposita fertur sepulturę eius marmorea tabella, in qua scriptum erat: Mentem sanctam, spontaneam, honorem Deo et patrię liberationem. Et, si tam gloriosa iacuit in tumulo, quam felix regnat in cęlo! Vt autem et hinc patescat, quanto sint miseriores, qui torquent quam qui torquentur, Quintianus cum equo, cui insederat, in fluuium

equo, cui insederat, in fluuium pręcipitatus uorticibusque obrutus nusquam comparuit. Agnes, Romana uirgo, tertio decimo ętatis suę anno primum contra pudicicię oppugnatores inuicta perstitit et ad lupanar ui adducta, Deo protegente corrumpi nequiuit. Deinde ab Aspasio tribuno, quod Christum confiteretur, ei se desponsatam dicens, in ignem comburenda impingitur. Sed diuisa flamma carnifices adussit, ipsam non attigit. Aspasii tamen ira

tantam multitudinem ante se ad cęlum pręmisisset et iam eos cuperet sequi, obtruncatur. Vulnus lacte manasse constat, ut uirginalem puritatem testaretur. Corpus ab angelis inde usque ad montem Synai delatum, ut, ubi a Deo data Lex fuit, ibi illius monumentum esset, quę sic pro lege stetit Christi, ut et philosophorum sapientiam confutaret et tyranni sęuitiam nec reprehendere timeret nec ferre recusaret. Luciam, uirginem Siracusanam,

neque uirorum neque boum ui, qui funibus uinctam trahere nitebantur, loco moueri potuit. Lignorum ergo struem tyrannus circumponi et uirginem incendio consumi decernit. At illa inter flammas constituta calorem non sentiens Deo gratias agebat. Furit Paschasius et iam, quo se uertat, nescit, dum ipsum a foemina uinci pudet. Cumque animo conflictaretur, quidam ex lictoribus destricto *corr. ex districto

Romana esset, et quidem senatoris filia, aduenę et ignoti homines pręferantur, se prius ad Christum mitti oportere, hac uociferatione prouocato Prisco pręfecto in cancerem cum cęteris, qui damnati erant, detruditur et Deo gratias agit, quod se martyrum numero dignam fecisset. Deinde, cum alii uincti, ipsa soluta, in forum producerentur, questa est derogari principum edicto, quod non se quoque sicuti reliquos uincula constringerent.

hac etiam in parte sanctorum exempla diligentius inspexerit accuratiusque obseruauerit. Iam a principio coluber tortuosus diabolus humano generi infensus, in primos homines inuidię suę uirus uomere coepit, ac ligni a Deo uetiti usum suadens: Nequaquam moriemini- inquit — sed eritis sicut dii, scientes bonum et malum. Mendaci professione pellexit eos ad peccandum, et illi diuinum transgressi mandatum, quamprimum

Sathanam — inquit — sicut fulgur de cęlo cadentem. Qui quanto se altius errexerat, tanto inferius corruit. Qui ergo acceptam gratiam semper integram conseruare cupit, semper humiliari studeat, in omnibus Deo gratias agat, si malarum tentationum uictor euaserit, illi soli acceptum referat. Ait enim: Sine me nihil potestis facere. Sathanas quippe iste nequissimus, cum Domini discipulos cribrare

cernebat, diaboli ad fallendum fabrica esset. Et uocanti respondit: Si Christianus es, Deum deprecare, et ipse adiuuabit te. Sin Christi aduersarius, indignus es, cui succurratur. His dictis uisio euanuit. Et ipse Deo gratias egit, quod tam callide consutis dolis non sit captus nec suum intermiserit institutum. Exemplo est, cum nos in laqueos paulatim labi remissius agendo senserimus, resipiscentes etiam pristinę perfectioni aliquid

specie, qua auertere illum possent. Cęterum , ubi fortissimum Christi militem neque ictus curare neque tam horrendo tetroque spectaculo quicquam commoueri uident, uictos se confessi confusique discessere. Ille seruiendi Deo semel susceptum uotum magno constantique animo prosecutus est. Post hęc ueterator spiritus, nequid adhuc intentatum relinqueret, cogitationibus Antonii callide sese insinuans, tanto solitudinis tedio

A Cassiano relatum legimus Heronem senem in Thebaidis deserto annos quinquaginta commoratum semperque ieiuniis intentum, suo tamen, non patrum arbitrio uixisse. Hic ergo a demone laudatus, cum eum a Deo missum ad se de celę angelum credidisset, credidit etiam, quod ab illo audierat, se, scilicet, tanti iam apud Deum meriti esse, ut, si ex arduo aliquo loco ad imum rueret, corpus suum affligi lędiue non posset. Itaque

uentitans et cęllam splendore illustrans multaque ei occulta uere reuelans, ut postremo in erroris foueam incautum pręcipitaret. Nihil ei ultra ad promerendum glorię culmen deesse dixit pręter Abrahę obedientiam. Proinde Deo iubente, ne dubitaret filium, quem secum habebat, in holocaustum offerre. Credidit miser. Sed dum pręter consuetudinem cultrum in cote subigeret et uincula prępararet, continuo pueri mens mali pręsaga suspicari id, quod

Cumque iam aduersum se insurgentem uidisset, nihil moratus e cęlla se proripuit et fuga salutem petiit. Certe, nisi effugisset, pater ipse pessimi parricidę in filium scelus, non Abrahę obsequium consummasset, et quem Deo genuerat, diabolo immolasset. Eo iam uesanię processerat imprudens inconsultaque credulitas. Narrat idem Cassianus monachum etiam quendam Mesopotamenum, qui annos multos clausus uixerat, continentię cęterarumque

constat. Qui se diuersarum heresum esse simulantes, suum quisque dogma probare nitebantur, ut illum aliquo eorum peruerterent. Cęterum Euagrius, cum fidem catholicam aduersum quemlibet eorum acerrime tueretur ac defenderet, Deo adiuuante omnes facile superauit, ita ut confusi repente euanescerent, nihil aliud moliri in eum ausi, quem in fide tam firmum cognouerant. Martinum quoque, Turonensem episcopum, sanctitati eius uirtutibusque inuidens

sancto incauta conuersatio quantum obfutura fuit, nisi Domini erga ipsum pietate inimici insidię quamprimum patuissent. Idem implacabilis et impius humani generis inimicus etiam orantibus et cum Deo loquentibus nobis negocium facere audet, quoquo modo potest, pietatis iustitięque opera impedire nitens, ne perficiantur. Launomaro, Carnotensi abbati, nocturnas agenti uigilias et in oratione posito lucernam extinxit.

nihil sibi ex hoc laudis uendicans: Non ego — inquit — uici te, sed Dominus meus Iesus. Hinc discamus, siquando uehementior tentatio ingruerit, orare solicitius et, quoties uicerimus, uictorię gloriam Deo, non nobis tribuere. Theodora Alexandrina semel tantum commissi adulterii conscia, se iam indignam maritali thoro iudicarat, et uiro relicto, in monachorum coetu nulli, quod foemina esset,

semel tantum commissi adulterii conscia, se iam indignam maritali thoro iudicarat, et uiro relicto, in monachorum coetu nulli, quod foemina esset, cognita, sub nomine Theodori latens commanebat, in multa uitę austeritate Deo seruiens ac peccatum suum lugens. Cęterum diabolus, ut illam maiori tristitia oppressam ad desperationem impelleret, ei apparens, adulterii crimen exprobrauit frustraque illam fatigari dixit, eo quod tam grande delictum

sic doli successissent, ferocium eam beluarum imaginibus, ut a monasterio discederet, terrere conatus est. Sed et hoc incassum. Theodora enim iam supra firmam petram fundata, tum ad uentorum tum ad fluminum impetum immobilis, Deo humiliter supplicando talem quoque uisionem repulit, reiecit, in nihilum redegit. Attamen inquieta et indefessa malignitate ueterator diabolus, nequod adhuc fraudis genus inexpertum dimitteret, multo stipatus comitatu ac

dexterę manus ductu impressisset, sufflauit in suasorem impietatis et tam facile abegit, quam solet puluerem uentus, tantique illius promissa fecit, ut continuo ea etiam, quę habebat, cuncta indigentibus erogaret. Et quoniam Deo, non Mammonę seruit, cęlestes ęternasque diuitias possidere meruit. Iulianę uirgini, iam poenis pro Christi nomine affectę et tantum coronam martyrii in carcere expectanti, Belial diabolus formam

diabolus formam angeli fidelis gerens apparuisse fertur atque dixisse Christum iubere, ut illa potius diis gentilium sacrifficaret quam in cruciatibus deficeret. Obstupuit Iuliana tali nuncio, et dubitans, quinam esset, a Deo sibi certius indicari postulauit. Mox diuinitus inspirata, manu illum apprehendens uinculis constrinxit uerberibusque affecit, uolente Domino, ut scelestus Belial ab eadem, cui dissuadere ausus fuerat

cum eam mouere nequiuerit, interrogat et audiuit signo crucis perterritum inde effugisse. Alium ergo misit, nequiorem illo, qui uirginalem formam habitumque indutus ad Iustinam accedens, etiam se sicuti illa uirginitatem Deo uouisse dixit, proinde petens, ut, si non in societatem, saltem in seruitium reciperetur. Susceptus igitur post dies aliquot captata occasione suspenso tristique uultu dubitare se ait, ne uirginitatem seruando offendant

usque perseuerandi ratio est quam uiribus ęquare opus, ut quisque non, quantum ferre potest, sumat, sed perferre. Huiusce rei nunc subiiciemus exempla. Trecentos et sexaginta quinque annos uixit Enoch, et ambulasse cum Deo dicitur atque ob id non apparuisse, quia tulit eum Deus. Dignus quippe uisus est, qui tandiu corpus suum ab immunditia custodierat, ut cum corpore simul transferretur in paradisum. Noe itidem cum

Deo dicitur atque ob id non apparuisse, quia tulit eum Deus. Dignus quippe uisus est, qui tandiu corpus suum ab immunditia custodierat, ut cum corpore simul transferretur in paradisum. Noe itidem cum Deo ambulasse fertur, iustus perfectusque fuisse gratiamque inuenisse. Et tamen quingentorum iam annorum erat, quando coepit ędificare arcam, sexcentorum, quando perfecit, nongentorum et quinquaginta, quando uita defunctus

summę huius uiuant, in exercendis tamen uirtutibus minus constanter se habent. Abraham centum septuaginta quinque uixit annos, Isaac centum octoginta, Iacob centum quadraginta septem, omnes tam Deo chari gratique, ut eorum Deus dici uoluerit: Deus Abraham, Deus Isaac, Deus Iacob. Certe, nisi ab ineunte ętate adusque uitę exitum iustitiam pietatemque coluissent, nunquam ad tantę dignationis culmen peruenissent. At

seruorumque copia. Igitur, quoniam uiginti annos perseuerauit seruiendo, tali reram successu potitus est. Moyses charitate in proximos, pietate in Deum semper pręstantissimus, et Aaron, sacerdos a Deo electus, quoniam longum uirtutum suarum tractum semel peccando ad Aquas contradictionis interruperant, populum Israhel in Terram promissionis non induxerunt. Quomodo nos terram uiuentium intrabimus, qui non semel, sed

promissionis non induxerunt. Quomodo nos terram uiuentium intrabimus, qui non semel, sed frequenter peccamus? Peccauerat tamen et sanctus Dauid. Sed quia post peccatum, quod poenitendo deleuit, syncerus uixit, non minus Deo placuit, quam si omnino non peccasset. Igitur, si quo forte uitii diuerticulo iustitię iter interruptum fuerit, rursum ad illud per poenitentiam reuertamur. Quoniam autem reuertendi facultas interdum morte pręciditur,

tutissimum. Continuauere ex prophetis Samuel, Nathan, Helias, Heliseus, Esaias, Hieremias, Ezechiel duodecimque alii; ex regibus Ezechias et Iosias, nisi quod Ezechias opulentię suę ostentatione deliquit. Cęterum, quia a Deo puniendus mulctę denunciationem submisse tulit, mulcta ad posteros dilata, ipse pacem habuit, quam optauit. Vsque adeo expedit repente corrigere sese et uitium uirtute mutare.

tamque magno animo uiri tanto primitus pauore perculsi fuerant, ut Domino relicto fugerent, Petrus etiam se illum nosse negaret. Nequis itaque sibi applaudat, quod firmus sit; ipsa perseuerandi firmitudo non a nobis, sed a Deo est. Videt autem Deus boni operis in nobis affectum, exercendi prębet facultatem, exaudit preces et consummandi affert auxilium. Negociari uolentibus commodat talentum, solicite lucrantes beat, ignauiter torpentes

consummandi affert auxilium. Negociari uolentibus commodat talentum, solicite lucrantes beat, ignauiter torpentes damnat. Itaque summopere enitendum est, ut semper aliquem quęstum faciamus in iis, quę nobis a Deo credita sunt, et nunquam ocio nos corrumpendos tradamus. Qui super pauca fidelis fuerit, super multa constituetur et intrabit in gaudium Domini sui cęlestique beatitudine perpetuo perfruetur. Illi quidem fideles serui

peccator, si deprecando continenter clamauerit, appropinquabit, ut audiatur, auditus illuminabitur, illuminatus assidue sequetur Iesum, non passibus, sed affectu. Quid de Paulo, primo post Christum eremi cultore, dicam? Sic Deo seruiens perdurauit, ut a decimo sexto ętatis suę anno, quo solus desertum adiit, usque ad centesimum et decimum tertium, quo uita defunctus est, hominem non uiderit. Hac tam diutina tam pii propositi continuatione meruit

insania nos tenet, ut uelimus deficere, cum pręsertim deficientes ad contrariam beatitudini miseriam deuoluantur? Sed ille, quo non erat in filiis Israhel melior, quia postremo pręuaricatus est, ab eodem Deo, a quo electus fuerat, regno indignus iudicatur et ab inimicis occiditur. Roboam una cum populo, cui pręerat, in uiis prophetę Dauid ambulasse dicitur, mox deinde legem Domini reliquisse. Ob quod a Sesac, Aegypti rege,

liliorum malogranatorumque sustentant. Quia firmi ac fortis est summam conseruare uirtutum quam semel amplexus fuerit. Hęc est talaris tunica siue poderis Aaron, a capite usque ad pedes demissa. Hęc est hostię cauda, quam Deo offerri Lex iubet. Hoc illud calcaneum est, quo serpentis caput conteritur. Hęc denique crucis longitudo, quę latitudinem illam fulcit, in qua manus extenduntur. Latitudo quippe

nihilum ante te. Veruntamen uniuersa uanitas omnis homo uiuens. Veruntamen in imagine pertransit homo, sed et frustra conturbatur: thesaurizat, et ignorat, cui congregabit ea. Sub hęc omnem spem suam in Deo collocans ac firmans, continuo ait: Et nunc quę est expectatio mea? Nonne Dominus? Et substantia mea apud te est. Itaque ista mente reuoluens, ne inimicorum quidem iniuriis ad iniustitiam potuit concitari.

profecere, ut non modo non horrerent illam, sed etiam appeterent. Nam, ut de Paulo taceamus, qui dissolui cupiebat et esse cum Christo, Syluanus, episcopus Nazarethanus, cum ei diuus Hieronymus in uisu apparuisset et, siquid a Deo uellet, interrogasset, uelle se ex hac uita migrare dixit. Et subsecutus est euentus. Pergant nunc nimis anxii uitę suę amatores medicamentis sustentare sanitatem, morbos depellere et breuissimi temporis spacium totis

sua suorumque sepultura usus est. Ibi primum ipse, deinde Isaac, postremo Iacob depositi recubuere. Desine, peccator, magnifica tibi extruere monumenta et immodico sumptu stupendis artificum operibus exornare. Ecce, qui cum Deo colloquebantur, sepeliri uoluerunt in spelunca. Et ne impensas defuisse credas, diuites erant. Dicit enim Scriptura de Abraham: Erat diues ualde in possessione auri et argenti. De Isaac: Et locupletatus est

possessiones ouium et armentorum et familię plurimum. De Iacob: Ditatus est homo ultra modum, et habuit greges multos, ancillas et seruos, camellos et asinos. Aaron quoque, pontifex maximus a Deo electus, peregre moritur, et Dei iussu in monte Hor sepelitur; nulla ibi exequiarum pompa, nullus inanis honor, nisi triginta dierum multitudinis luctus fuit. Quippe plurimorum lachrymę multo melius defuncti probitatem

quam cęteris? Quia cęteris ipse pręfuturus erat, et unius prępositi instructio ad omnium utilitatem spectabat. Salomon autem, quoniam paternis institutis obsequens fuit, sapientiam et diuitias et gloriam a Deo muneri accepit. Tobias, cum et ipse se iam discessurum speraret, sic docuit filium, ut in illo uno omnes docuisse uideatur. Deum — inquit — cole, parentes reuerere, elemosinas da, a uitiis abstine, ęs

docuisse uideatur. Deum — inquit — cole, parentes reuerere, elemosinas da, a uitiis abstine, ęs alienum libenter dissolue, nemini fac, quod factum nolis tibi. Sapientum nitere consiliis, benedic Deo semper et ab eo dirigi pete. Ista quidem plenius in eo libro, qui Tobias inscribitur, recensentur. Sed nos pro tempore breuiter perstringimus, ut uel hinc cęteri patres discant talium potius institutionum quam multarum

quandoque finiendi, sed anni ęternitatis. Et ne corporis nostri mox dissoluendi nos conturbet conditio, Enoch et Heliam non mortuos, sed translatos fuisse Scripturę testimonio probatur. Vterque autem ambulasse cum Deo dicitur. Ita et nos quidem, si cum Deo ambulantes, hoc est, mandata eius obseruantes, mors occupauerit, transferemur in anima prius, postea et in corpore, non quo illi tunc translati sunt, sed quo ascendit Christus. Nihil

Et ne corporis nostri mox dissoluendi nos conturbet conditio, Enoch et Heliam non mortuos, sed translatos fuisse Scripturę testimonio probatur. Vterque autem ambulasse cum Deo dicitur. Ita et nos quidem, si cum Deo ambulantes, hoc est, mandata eius obseruantes, mors occupauerit, transferemur in anima prius, postea et in corpore, non quo illi tunc translati sunt, sed quo ascendit Christus. Nihil igitur doleamus carnem nostram nunc

erudiuit. Mortuus est pro salute nostra, ut nec nos pro salute proximorum mori recusemus. Pro inimicis orauit, ut et nos dimittamus, siquid habemus aduersus alterum. Animam Patri commendauit, ne nos quoque discedentem animam Deo commendare prętermittamus, a quo illam accepimus. In alieno monumento condi uoluit, ne confundamur, si non habuerimus propriam sepulturam. Quocunque loco humati fuerimus, Domini est terra et plenitudo eius. Syndone munda

in uastissima Aegypti solitudine moranti et nulli hominum cognito et consumptis indumentis nudo, cum iam uita excessurus esset, contigit Pafnutium abbatem uidere, a quo interrogatus nomen uitamque exposuit et ipsum a Deo sibi destinatum, a quo postera die sepeliendus esset, dixit. Cum ergo animam, ut prędixerat, exhalasset, uidit eum Pafnutius ab angelis in cęlum tolli. Cuius corpusculum suauissimo odore diuinitus perfusum sepelire

et, quibus hoc indicauerat, ne cui, antequam euenisset, dicerent, iniunxit. Sexto autem die ante euentum aperiri tumulum iussit et febricitare coepit. Deinde ingrauescente morbo, in oratorium delatus, sublatis manibus Deo se commendans, inter discipulorum manus expirauit ea ipsa, qua prędixerat, die. Quidam in uisu uiderunt uiam in sublime tendentem, panno stratam multisque lampadibus quasi stellis fulgentem. Et responsum accepere patri

esse sciret. Multum tamen ille hac de re dubitare coepit, et sequenti nocte, cum se sopori dedisset, eodem oraculo solicitatus dubitare desiit. Exinde die quinto febris repentino ęstuans ardore, animam reddidit exactori eius Deo, tam feliciter quam libenter. Et quis enim adeo mortis pauidus est, ut inuitus hinc cessisset, dum sic euocaretur? Merulo, eiusdem monasterii monacho, egregia morum sanctitudine prędito, in

Liberalem quoque, qui Altini genitus, Taruisii sepultus honoratur, orasse perhibent uitę huius finem et se exauditum angelo nunciante didicisse. Post hęc uicinas inuisisse ecclesias et in ea, quę sancti Laurentii est, Deo animam reddidisse. Quid misera mortalitas longioris ętatis annos expetis? Tedet sanctos diu uiuere, dum ad uitam, quę in Deo est, proficisci festinant. Venerabilis Beda presbyter Domino

nunciante didicisse. Post hęc uicinas inuisisse ecclesias et in ea, quę sancti Laurentii est, Deo animam reddidisse. Quid misera mortalitas longioris ętatis annos expetis? Tedet sanctos diu uiuere, dum ad uitam, quę in Deo est, proficisci festinant. Venerabilis Beda presbyter Domino reuelante pręcognouit die tandem quinquagesimo se a corporis uinculis exoluendum. Itaque festo Dominicę Ascensionis, dum in ecclesia

tandem septimo, die, quo prędictum fuerat, cum missale sacrificium peregisset, mortuus est atque inde uiuere nunquam moriturus coepit. Nosse autem mortis tempus meruit, quia omni tempore mori paratus fuit, quotidie et Deo sacram offerens hostiam et multam pauperibus elemosinam. Paulini etiam, Nolani episcopi, ut uita, ita uitę exitus mirabilis fuit. Cubiculum, in quo ęger iacebat, ipso expirante intremuit et eos, qui aderant, repentino

ancilla esset quam terreni filia? Hęc ex febri iacens, cum ad parietem se uertisset, apiculę forte aduolantis tinnulo cantu admodum delectata, quasi iam angelos in cęlo, quo mox itura erat, concinentes audiret, et ipsa Deo laudes uoce ob langore tenui pressaque succinere coepit. Lęta mortem expectabat, iugiter orabat. Et cum prope se demonem uidisset, ut protinus recederet, iussit. Eo fugato Christum uidit, a quo ad cęleste thalamum

poenitentiam agamus, precibus instemus, fidem, spem, charitatem nullo modo in nobis labascere patiamur. Quia ex fide uiuit iustus; et: Qui sperat in Domino, subleuabitur; et: Qui manet in charitate, in Deo manet et Deus in eo. Ad hęc sacerdoti, cui ligandi soluendique indulta est potestas, confiteamur delicta nostra. Tum demum peccatorum uinculis expediti, submissius, quam possumus, accedamus ad mensam Domini et

Caput XI / DE PVRGATORIO Ad minores culpas post obitum expiandas ignem purgatorium, sicuti ad maiores perpetuo plectendas ęternum, et quem gehennam nuncupamus, a Deo constitutum esse credimus. Idque puto per Malachiam prophetam significatum, ubi de Domino loquens ait: Ipse enim quasi ignis conflans, et quasi herba fullonum; et sedebit conflans et emundans argentum; et purgabit

Sicuti caro salitur, ut corruptibili humore exiccato dierum multorum usui apta sit, ita, qui purgatorio igne salitus fuerit, aptus erit usui uitę ęternę. Nisi enim ad purum excocti fuerimus, nunquam summę illi puritati, Deo, iungi adherereque poterimus. Neque enim apostolis ipsis licuit partem habere cum Iesu, nisi pedes lauari sibi permisissent. Et qui mundus est — inquit — non indiget, nisi ut pedes lauet; ut scilicet

obtulisset, accepit ipsum eis non indigere; loci enim illius olim dominum fuisse et post mortem ibidem angustiari noxę cuiusdam expiandę causa piaculique soluendi; ueruntamen multum profore ei, si ipse panem consecratum Deo offerendo pro illo oret. Quamobrem presbyter sacram hostiam obtulit, Deum precatus est, ad balnea rediit, sed non inuento homine a poena liberatum intellexit. Agnus igitur, qui immolatus abstulit peccata

legis uiolatorem adire neue cum eo ullum miscere uerbum pręsumeret. Id ille per ipsum, qui sibi assistebat, Copiosum fratrem resciens, consyderauit secum, quantum ea re flagitii commisisset, et ut par erat, magis doluit, quod Deo peccauerat, quam quod ab hominibus deprehensus esset. Vbi autem uita elapsus est, corpus eius in sterquilinio sepelierunt cum aureis illis, quos reliquerat, dicentes: Pecunia tua tecum sit in perditionem! Hoc

purgatorii poenę sint, illo celebri Gregorii pontificis exemplo satis constat. Quoniam (ut aiunt) cum sibi in poenam pię cuiusdam temeritatis, uel potius temerarię pietatis, quod pro Traiano orauerat, optio per angelum a Deo offerretur, maluit hic omnibus diebus uitę suę uario ac multiplici langorum genere affici quam per biduum in purgatorio cruciari. Huius cruciatus grauitatem non mediocrem, sed prope maximam esse etiam

Pręsentes enim poenas futurę beatitudinis lucro sustentat et supplicia patiendo gaudet magis quam tristatur seque ipsum errigens: Quare — inquit — tristis es, anima mea? Et quare conturbas me? Spera in Deo, quoniam adhuc confitebor illi, salutare uultus mei, et Deus meus. Et ad Dominum conuersus deprecatur: Educ de custodia animam meam ad confitendum nomini tuo. Me expectant iusti, donec retribuas mihi.

in loco suo uenerabitur, et deum, quem ignorauerunt patres eius, colet auro et argento et lapide precioso rebusque preciosis. Vide hominis dementiam! Demonio supplicat, demonium ueneratur, et se ab hominibus pro Deo uult coli haberique. Quasi uero non seruus diaboli sit, qui ei ancillatur, sed dominus et Deus! Rursum idem propheta impietatem eius audaciamque designans, etiam quandiu regnaturus sit, declarat. Sermones — inquit

uniuerso orbi. Putabunt maligni hanc se pressuram pati, quia nondum satis ulti sunt illos, qui Antichristum recipere noluerunt, et ob id magis magisque incrudescent, dum cędendo eos arbitrabuntur obsequium se pręstare Deo. Ita de errore in errorem prolapsi, grauius postea diuinę uindictę ferent supplicium. De signis autem his etiam ueteres prophetę itidem locuti sunt, non alio afflati Spiritu quam illi, qui Euangelia scripsere. Esaias:

et Enoch ab Antichristo interempti, ex diuina uirtute resurgent uiui, ut fideles, qui residui erunt, in spe resurrectionis mox futurę corroborentur. Legitur enim de ipsis in Apocalypsi: Et post dies tres et dimidium spiritus uitę a Deo intrauit in eos. Et steterunt super pedes suos, et timor magnus cecidit super eos, qui uiderunt eos. Et audierunt uocem magnam de cęlo dicentem eis: Ascendite huc! Et ascenderunt in cęlum nube, et uiderunt

illos inimici eorum. Et in illa hora factus est terręmotus magnus, et decima pars ciuitatis cecidit, et occisa sunt in terręmotu nomina hominum septem milia. Et reliqui in timorem sunt missi, et dederunt gloriam Deo cęli. Terrentur iniqui, qui terruerant, et magna pars ipsorum Ecclesię sanctę persecutorum concussis terręmotu ędificiis ruina oppressi sunt, ut Dauidicum illud impleatur: Confundantur et conuertantur

manus foedauerant, cadente super eos Ecclesię lapide conterentur. Iusti uero uidentes tot terribilia in cęlo et in terra et in mari, fortasse et ipsi expauefacti contremiscent, sed tamen manibus in cęlum sublatis gloriam Deo dabunt. Neque spes eos destituet futuri regni, quam semper habuerunt, quam inter tot sęuientes persecutionum procellas integram inuiolatamque seruauerunt, nunquam a fide desciscentes, ut usque in finem perseuerando salui

quam illa fuerit, quam amisit. Tu, Deus, homo factus ludibria, uincula, sputa, alapas, flagella, spinas, clauos, crucem, fel, acetum, hastam in tuo corpore pertulisti, ut pro hominis peccato hostiam pacificam te offerres Deo Patri. Mori uoluisti, ut ipsum uiuificares; ad infernum descendisti, ut ipsum super sydera exaltares. Resurrexisti et in cęlum ascendisti, ut ipsum post te traheres et beatificares. Dedisti ei carnem tuam in cibum et

uestitos animaduertent et alios pulchra elegantique et iam beatitudinis fulgore luculenta atque splendenti, et illos quidem angelorum cęlestium copulari, se uero cum apostaticis spiritibus, quibus in uita mortali magis quam Deo obtemperabant, ad inferna trudi, ad gehennam mitti, nullo tempore, nullis seculis, nullo unquam die inde egressuros. Cęterum, antequam eo compellantur, tremebundi et eiulantes et plangentes consistent coram illo tanti

et eiulantes et plangentes consistent coram illo tanti horroris tantęque maiestatis tribunali. Quod olim admirans Daniel ait: Aspiciebam, donec throni positi sunt, et Antiquus dierum sedit, id est, Christus Deo Patri coęternus. Vestimentum eius candidum quasi nix, et capilli capitis eius quasi lana munda; thronus eius flammę ignis, rotę eius ignis accensus. Fluuius igneus rapidusque egrediebatur a facie eius.

uno, factus est omnium reus. Ioannes deinde, frater eius, de peccatoribus deffiniet in hęc uerba: Qui facit peccatum, ex diabolo est, quoniam ab initio diabolus peccat... Omnis, qui non est iustus, non est ex Deo, et qui non diligit fratrem suum... Omnis, qui odit fratrem suum, homi ci da est. Et scitis, quia omnis homicida non habet uitam ęternam in se manentem. Idem eos, qui terrenis inuoluti diuina negligunt,

transeant, qui non timent faciem Domini. Post Salomonem consurget Esaias propheta, et eorum primum spem irritam faciet, qui, cum in proximos impii et immisericordes sint, in iis duntaxat, quę Deo offerunt, confidunt. Audite — inquiet — uerbum Domini, principes Sodomorum... Cum extenderitis manus uestras, auertam oculos meos a uobis, et cum multiplicaueritis orationem, non exaudiam. Manus

et in ignem ęternum abigentis? Adde illas omnium creaturarum accusationes, omnium sanctorum execrationes, non quod sancti pietatem tunc relinquent, sed quod Dei iustitię conformes erunt, hominibus quidem miserantes, sed Deo obsequentes, quoniam misericors et iustus Dominus. Adde etiam demoniorum insultantium et singula cuiusque facinora exprobrantium, diros rugitus ingentesque minas. Quomodo deinde non etiam ob hoc supramodum confundentur,

et communis infelicitas ad unam omnes compellet querelam. Insuper ipsi nequam spiritus foeda terribilique facie obcursantes in illos exclamabunt: Quid moram facitis? Quid cunctamini uenire nobiscum? Nostri estis et a Deo reprobati, quoniam nobis magis quam Deo paruistis. * Ibunt ergo omnes maledicti in supplicium ęternum, in poenas indicibiles et in multo acerbiores, quam ut uerbis exprimi possit, cruciatus.

compellet querelam. Insuper ipsi nequam spiritus foeda terribilique facie obcursantes in illos exclamabunt: Quid moram facitis? Quid cunctamini uenire nobiscum? Nostri estis et a Deo reprobati, quoniam nobis magis quam Deo paruistis. * Ibunt ergo omnes maledicti in supplicium ęternum, in poenas indicibiles et in multo acerbiores, quam ut uerbis exprimi possit, cruciatus.

Altissimi; cuius regnum, regnum sempiternum est, et omnes reges seruient ei et obedient. Et erit — ut Zacharias inquit — in die illa Dominus unus, et erit nomen eius unum. Omnes enim unum erant in Deo, ideo et unus rex omnium erit Christus; et in Christo Pater, et Christus in Patre, et cum utroque Spiritus sanctus. Humanitas diuinitasque pariter in illo uidebitur, sicut scriptum est: Et in lumine tuo uidebimus lumen.

Christus; et in Christo Pater, et Christus in Patre, et cum utroque Spiritus sanctus. Humanitas diuinitasque pariter in illo uidebitur, sicut scriptum est: Et in lumine tuo uidebimus lumen. Inde iam gloria in excelsis Deo concinetur, neque in terra ut olim, sed in cęlo pax hominibus bonę uoluntatis erit. Inde uoces illę magnę, quas Ioannes in Apocalypsi audiuit, personabunt dicentes: Factum est regnum huius mundi, Domini nostri et

nocte; nunc in die, qui noctem nescit, conquiescite. In uinea Domini laborastis; nunc promissum uobis perfectę felicitatis denarium sumite. Vicistis concupiscentias carnis; nunc in spiritu iubilate. Vicistis mundum; nunc in Deo cum Christo triumphate. Nemo a uobis tollet gaudium uestrum, nullus imminuet, casus, nullum finiet tempus. Sicut modo, ita et semper, et in secula seculorum beati eritis in Deo, et in Domini Iesu, et Spiritu sancto. Amen.

in spiritu iubilate. Vicistis mundum; nunc in Deo cum Christo triumphate. Nemo a uobis tollet gaudium uestrum, nullus imminuet, casus, nullum finiet tempus. Sicut modo, ita et semper, et in secula seculorum beati eritis in Deo, et in Domini Iesu, et Spiritu sancto. Amen. Caput XIII / DE DAMNATORVM POENA De istorum beatitudine paulo

in Domini Iesu, et Spiritu sancto. Amen. Caput XIII / DE DAMNATORVM POENA De istorum beatitudine paulo diffusius Deo adiuuante dicemus, si prius illorum erumnam, quos proprium damnauit scelus, poenasque indagare pro uirili parte conabimur. Quanto enim plenius ęternę perditionis consyderabimus periculum, tanto ad uitandum cautiores ac

in eo discrepat, cum ab omnibus uocetur infernus. Quid autem aliud infernus quam terrę centram, si cęlum hoc, quod terram quaqua uersum ambit, mundi pars summa sit? Legimus pręterea Datan et Abiron et Chore, quia a Deo ob delicta improbati sunt, uiuos terrę hiatu fuisse absorptos, ut uel hinc constet sub terra esse tormentorum locum, non supra terram. Vnde et per Ezechielem dictum est: Descenderunt incircumcisi ad terram ultimam,

est in inferno redemptio. Neque enim Thedoricum, Italię regem, Arrianum, ne in interitum rueret ęternum, sua tenere uis suusque ualuit potentatus. Quem solitarius quidam in Lipara, Sicilię insula, Deo seruiens, in foueam illam, quę flammas eructat, uinctum deiici uidit a Ioanne papa Symmachoque patritio, quos ille catholicam tuentes fidem non multo ante occiderat. Merito ab ipsis pręcipitari uisus est,

quoque pręiudicium factum fuerat nemine non uitam illius detestante. Cum enim presbyter esset, nihil presbyteri habebat pręter figuram ac nomen. Reparato autem alios admonendi, non sui a perditione liberandi copia data erat, Deo per illum cęteris consulente, ut cauerent eorum uitia imitari, quos ad gehennam damnatos satis certo indicio cognouissent. In Valerię prouincię regione fuisse curialis quidam perhibetur. Qui cum in

possum — inquit — cum et manus et pedes meos caudę suę spiris circumuolutos colligarit?« Hoc audito fratres in terra cum lachrymis prouoluti ardentius pro eo supplicare coeperunt. Inde ipse meliusculus factus gratias Deo agere, quod exauditis fratrum precibus a se tam immanem bestiam effugasset, insuper uitam se aliam, si conualesceret, inchoaturum polliceri terrenaque omnia contempturum. Conualuit et, quod promiserat, pręstitit, tam

nec in eum intueri possent, cum tamen ille corpore corruptioni obnoxio ac mortali adhuc in terra degeret, quanto lucidiores facies eorum erunt, quorum corpus immortalitatem induet et incorruptionem, qui nunquam a Deo separabuntur, qui non terram hanc, sed terram uiuentium, id est, cęlestem patriam semper inhabitabunt, iam ciues facti sanctorum et domestici Dei et cohęredes Christi! Fulgebunt ergo iusti — sicut

ac lustret. Scriptum est enim: Sicut sagittę in manu potentis, ita filii excussorum. Cuius quidem doni spe atque expectatione exhilaratus Abacuch propheta ait: Ego autem in Domino gaudebo, et exultabo in Deo, Iesu meo. Deus Dominus fortitudo mea. Et ponet pedes meos quasi ceruorum. Et super excelsa mea deducet me uictor in psalmis canentem. Hoc idem Esaias prophetando promittit dicens: Qui sperant in Domino,

spiritus carnem et ossa non habet, sicut me uidetis habere. Itaque post resurrectionem eiusdem naturę corpora sanctorum erunt, cuius fuit corpus Christi, ut membra sua capiti suo conueniant et digna sint, quę in Deo maneant et in quibus habitet Deus. Post hanc corporum pręrogatiuam cumulabitur gratia gaudiumque perpetuum ex loci pręstantia, iustorum consortio, angelorum societate, malorum

uidendo illum, qui summum bonum est, omnibus, quę desyderantur, bonis replebuntur: incorruptione, immortalitate, intellectus illuminatione cordisque lętitia sempiterna beatitudineque perfecta. In lumine uidebunt lumen, in Deo Dei Verbum et ab utroque procedentem Spiritum. Intelligent, quomodo Pater et Filius et Spiritus sanctus sint unus Deus, discreti in personis, unum in substantia. Aperientur eis mysteriorum libri, et secreta cęlestis arcani

tantus glorię splendor in hominis adhuc mortalis uultu effulsit, quanto fulgentiores futuros putamus uultus eorum, qui induent immortalitatem, qui non momentanea et brevi, ut olim Moyses, sed perpetua et ęterna mansione cum Deo erunt et faciem, quam ipse uidere non poterat, clare aperteque spectabunt. Sunt tamen quidam, qui Moysi Deum clare et secundum naturam suam quandoque apparuisse asseuerent, ex eo quod dicitur: Palam, et non per

Vidit fluuium aquę uiuę procedentem de sede Dei et Agni, de quo in Psalmo dicitur: Fluminis impetus lętificat ciuitatem Dei. Vidit lignum uitę reddens fructum et folia ad sanitatem eorum, qui seruient Deo et faciem eius intuebuntur et nomen eius frontibus incriptum gerent. Non egebunt — inquit — lumine lucernę neque lumine solis, quoniam Dominus Deus illuminabit illos, et regnabunt in secula seculorum.

non acquieuit, dissolui cupiens et esse cum Christo. Cum igitur iam biduum de cruce ad illos uerba fecisset, uitę ęternę promissis omnes errigens, si religionem a se prędicatam constanter tenuissent, postremo animam Deo commendans, luce de cęlo lapsa circumfulsus expirauit. In quanto ergo lumine uiuunt sancti, si etiam moriendo luce sepiuntur! Sic et Odilo, abbas Cluniacensis, qua die defunctus est, Gregorio monacho

in monte Cassino monachi compluriumque aliorum, quos enumerare longum esset, felices animę, quo die corpora sua reliquerunt, eo ad cęlum tolli uisę sunt et, dum tollerentur, melos interdum lętantium angelorum auditum; Deo uolente felicitatis, ad quam euocabantur, testimonium in terra residere, ne alios pigeret eorum uitam imitari, quos beatos esse certo iudicio agnouissent. Augustinum quoque quo die corpus eius mandatum sepulturę fuit,

in cęlesti reposita regno. Pręscius quippe futurę uitę eius Deus pręmium ei decreuerat ante pugnam, coronam ante uictoriam. Thomę quoque, Cantuariensi archiepiscopo, adhuc uiuo sedem contiguam sedibus apostolorum a Deo concessam se uidisse dixit quidam, qui mortuus mox reuixerat. Inde, dum Thomas pro iuribus ecclesię sibi commissę staret, ab impiis cęsus martyrio coronatur. Dumque illi exequię a clero agerentur,

quia post mortem melius uiuere coeperat digniorque esse, qui, quod orasset, impetraret. Vir iustus igitur et post obitum orat, non pro se, quia beatus est, sed pro aliis, qui nondum beati sunt. Siquidem, quanto quis proximior Deo est, tanto citius, quod orarit, exorat. Hinc nempe Ecclesię mos est illos, quos in sanctorum catalogo redactos colit, ut pro se deprecentur, precari. Ita nunc et Alexius ipse, ut oret pro nobis, inuocatur, qui prius a

exorat. Hinc nempe Ecclesię mos est illos, quos in sanctorum catalogo redactos colit, ut pro se deprecentur, precari. Ita nunc et Alexius ipse, ut oret pro nobis, inuocatur, qui prius a nemine noscebatur. Sed quoniam soli Deo notus esse studuit, notus factus est omnibus, et id quidem post uitę huiuis finem, quando multi, qui noti sunt, uenire in obliuionem solent et cum nomine pariter sepeliuntur. Victor martyr

qui noti sunt, uenire in obliuionem solent et cum nomine pariter sepeliuntur. Victor martyr persecutoris gladio cęditur et continuo de cęlo auditur: »Vicisti, Victor beate!« Non propter illum hoc contigit, qui iam cum Deo erat, sed propter illos, qui fortasse tormentorum, quę perpessus est, memores beatum esse dubitarent, nisi tam certo indicio uerum didicissent. Quanta autem beatitudo ea sit, docet in martyribus

tam durum est, ut durum esse possit, dum perenne bonum speratur, neque quicquam tam dulce est, ut dulce esse queat, cum diuina suauitudo degustatur. Agilius, Resbacensis abbas, cum annos plurimos Deo seruisset, confidenter precatus est, ut e uita decederet. Et responso accepto eiusce uoti peracto biennio compotem se futurum gaudere coepit, utpote qui tum demum ueram uitam inchoaturus esset, cum hanc finisset. In obitu

a Longobardis ad arborem laqueo suspensi necatique, uespere diei illius psallere auditi sunt, ita ut carnifices ipsi, qui eos interemerant, attoniti terrerentur. Quid hoc est, nisi ut credamus eos, qui Deo seruiunt, tunc demum feliciter ac beate uiuere incipere, cum contingit mori. Neque hoc omnino prętermittendum, quod beato Gregorio testante uerum fuisse non ambigitur. Quidam religiosę uitę uir moriens Ionam et

nullo indiget bono. O, quanta hęc diuinę dilectionis gratia id mortali corpori concedere, quod concedi solet immortali, ut tandiu sine alimento uiuat et terrenum adhuc in tam sublime feratur. Sed cur tandem solutam animam Deo reddidit? Ne scilicet animę perpetuę beatitudini impedimento esset, cuius alternam aliquatenus non impedierat. Margaritę uirginis capiti, dum ipsa grauibus afficeretur poenis nec interim

curatur et peracto agonis cursu, cum mortua efferretur, angeli sub uisibili specie exequias celebrant et litteris in marmore incisis beatitudinis eius testimonia relinquunt: mentem sanctam, spontaneam, honorem Deo et patrię liberationem. Quis dubitat, quin ab iis ad Sponsi usque thalamum perennesque nuptias euecta sit, quorum tanto obsequio in morte meruit honorari? At cur apostolorum consortio non dignam dixerimus, ad quam sanandam

ipsa iam de terris euocata sibi in cęlo copularetur. Somnii fidem probauit euentus, et Euphrasia (sicut prędictum fuerat) breui defuncta ad eandem beatitudinem ascendit, ad quam pręcesserat maritus. Euphrasię quoque eius, Deo dicatę uirginis, eadem abbatissa obitum prędixit, deinde prępositae eius Iulię, postremo suum; neque secus, quam prędixerat, euenit. In uno conditorio tres positę una beatitudine gaudent in paradiso. Quoniam ideo in

ad aliud sepulchrum transponeretur, integrum inuentum est ineffabilique odore fragrans, quin etiam, quod multo mirabilius est, in uocem prorupit dicens: »Sit gloria nomini Domini!« Ex quo apparet, quanta sit animę eius cum Deo uiuentis beatitudo, cuius mortuum etiam corpusculum Deo laudes gratesque ageret. Pręterea tactu eius multi, qui morbo affecti fuerant, protinus conualuerunt. Et, si cadauera sanctarum animarum sic separata sanctitatis

ineffabilique odore fragrans, quin etiam, quod multo mirabilius est, in uocem prorupit dicens: »Sit gloria nomini Domini!« Ex quo apparet, quanta sit animę eius cum Deo uiuentis beatitudo, cuius mortuum etiam corpusculum Deo laudes gratesque ageret. Pręterea tactu eius multi, qui morbo affecti fuerant, protinus conualuerunt. Et, si cadauera sanctarum animarum sic separata sanctitatis earum sentiant uirtutem, quantę uirtutis futura sunt, cum

Grata mihi fuere munera ab charissimo amico, fratre tuo, Hieronymo allata, sed pergratum mihi fuit audire te nauare operam ad instituendos in Dei timore et informandos in humanioribus literis nepotes tuos. Nullum aliud opus magis Deo acceptum et Christianę rei publicę utilius peragere potes. Perge ergo, condiscipule amabilis, animo forti, ne Salonitanorum genus a maiorum uirtute desciscat. Vos quidem e Salonę urbe originem trahitis, quoniam, etsi post

35.22  Euphrosyne nomen dicitur esse suum.
35.23  Haec tibi mala parat manu feraci
35.24  Aurea, conspicuo munera digna deo.
35.25  Felix ne nimium superbulum et
35.26  Tollas, Euphrosynae tam cito factus amor:

Hic placuit: tanto uir fuit ingenio.
71.7  Macte, uiator ades quisquis, uirtutibus esto,
71.8  Si cupis et mundo gratus et esse deo. 72. de catello a molossis dilacerato
72.1  Dum sequitur dominum gratissima cura

79.211  Donec erit castrum Chlissae sub nomine Pauli,
79.212  IIlyris, Ausoniae nec ruet imperium. (Finis laus Deo) 80. epitaphium Marci Maruli per Franciscum Natalem

placuit: tanto uir fuit ingenio.
81.7  Macte, uiator ades quisquis, uirtutibus esto,
81.8  Qui cupis et mundo gratus et esse deo.

extra illud esse omnino abhorreat, in illo permanere manibus pedibusque nitatur, tugurium hoc satis vile aulae regiae anteponat, atque (caeteris paribus) isto in fragili corpore quam in caelis habitare malit suaviusque illi foret summo perfrui bono non separatum quam etiam caelos incolentem potiri deo a corpore seiunctum. O miram oppositorum amicitiam! o certo ingentem atque omnibus paene abditam divini operis virtutem! non enim iam pares cum paribus veteri proverbio congregantur, non simile, sed contrarium et dissimile, natura contra naturam, expeti videntur. Enim vero unde ipsi

et ita vel cum malis poenas luerent vel cum bonis perfruerentur aeternis; opinio delira certe atque explosa hominum inimicos quae animos autumat esse. Nil enim est tam rationi contrarium quam angelos detrudi vique persistere in loco aliquo; hi quoque nesciunt contra deum esse qui non sit cum deo et illum qui ei non adhaeret seiungi et odio habere qui aperto amore non prosequitur; non sunt itaque animi nostri daemones aut angeli ulli, sed species hoc est formae et actus vel, ut Aristotelico utar vocabulo, corporum humanorum endelechiae. Non est quoque animus humanus natura integra ut

et quum nos crescimus, vita ipsa decrescit; Cf. Sen. ep. 24, 20. quom igitur tum homines mori incipiant tumque mori desinant quum et vivere oportuit si vellent desinere mori ut etiam desinerent vivere et non vivunt semper ne moriantur semper. Placuit igitur auctori nostro deo nos exuere morte ut etiam non viveremus, et deinde vitam solam nobis reddere absque morte ut solum viveremus et non moreremur, ut semper proficeremus, aut certo eodem in statu permaneremus, nunquam autem deficeremus, nunquam minueremur. Ecce partes extinctum atque inane

Angelica dignitas post Summam illam optimi uniuersorum conditoris dei maiestatem patres conscripti Rhacusanęque ac Epidaurine siue (ut ego dicere soleo siluanę urbis Senatores amplissimi) omnium rerum dignitati et glorię prestarę censetur. Nihil namque est aut esse potest sub maximo illo Deo nostro intelligentiarum natura dignius aut pręstantius. Quandoquidem supernus opifex omnes suas in earum productione uires, quę certo immensę sunt, quasi emisisse uideatur. Tantam igitur summorum spirituum excellentiam, tamque ingentem ipsorum pręstantiam qum ipse mecum sępius

Plurim cum domo inclyta Medicum atque tota ciuitate Florentina: Sed uobiscum non minores, immo potius et maiores extant. Qua de re uobis potissimum opus hoc, ueluti et omnia mea dicaui. Erit sane munus et uestrę nobilissimę ciuitati aptissimum et studiis meis accomodatissimum, mature Deo duce et aliud de rebus mortalibus, atque ad ciuile regimen pertinentibus ęditurus et dedicaturus. Accipite igitur patres conscripti, accipite uiri periti et doctorum hominum amatores ac fautores precipui, accipite inquam opus de spiritibus illis, quibus supernus opifex regna, nationes,

Quum tamen (quod saepe fit) contigerit eum premi contrariis, aequo animo sustinet. Quidni pro Christo? pro quo sane grauia saepe et difficilia multa pertulit. Laudes itaque tuas quas ueras existimat gratio reponit animo, Nam deo nihil aliud laudibus est accaeptius. Vt pote o bonos omneis ideo secum facit unum, ut laudibus diuinis uacent, ipsoque deo sine fine perfruantur, qui caput est in Xpo mystici corporis, principium et finis. Te bene

difficilia multa pertulit. Laudes itaque tuas quas ueras existimat gratio reponit animo, Nam deo nihil aliud laudibus est accaeptius. Vt pote o bonos omneis ideo secum facit unum, ut laudibus diuinis uacent, ipsoque deo sine fine perfruantur, qui caput est in Xpo mystici corporis, principium et finis. Te bene agere opto. Hieronymus And. Iacobo.B.

recessus,
12  Copia dii quae se simul aggerat ore rotundo,
13  Hinc tua Pontifici sollertia amabilis haeret.
14  Teque fides, et amica Deo constantia iungit,
15  Ordine perpetuo uariis uirtutibus auctum.
16  Macte bonis animi, cui uultu arridet honoro
17  Gloria, cui se

beatissime Domine. Iacobus Bonus Bartolino Taccholetto S. D. Quum me diui Martini festo in Aedem sacram contulissem, altare sanctum debita deo soluendi pro more meo petebam. Et ecce Paulus filius tuus ex insperato sese mihi a latere tulit obuium. Protinus amplexatus hominem de salute tua ex eo sciscitari coepi. O amicissimi mei desideratum mihi nuncium, te bene ualere

soluendi pro more meo petebam. Et ecce Paulus filius tuus ex insperato sese mihi a latere tulit obuium. Protinus amplexatus hominem de salute tua ex eo sciscitari coepi. O amicissimi mei desideratum mihi nuncium, te bene ualere retulit. Deo Max. Opt. gratias ago. Tu quoque me recte ualere scias, quin etiam beate. Nactus enim sum hic inter ignotos solamen sane unicum, uirum cuius amicitia laetus fruor, uirum desiderabilem, uirum inquam Termegistum; scribit hic

curas, et inania uites
4  Gaudia, quae pulchro moderabere semper honesto.
5  Exulta, si labe cares, si criminis expers
6  Dulci indulge Deo, qui te intimus incolit hospes.
7  Quum de te loqueris, paucis perstringe modeste,
8  Quumque necessarium fuerit, propriisque caueto

et cognita dicas.
12  Nullum laede uolens, patienter uince nocentem,
13  Nec contra uanos latratus ipse relatra.
14  Fortis inhaere Deo, quo te uis nulla reuellet,
15  Non amor eliciat, non illecebrosa uoluptas,
16  Non odium euertat, non ullus separet usus.
17  Frena

patriam transmigramus. Spes, fides, charitas, tria hęc, maior autem horum est charitas. Quoniam illę duę cessabunt, cum scilicet, quod speratum est, possidebitur et, quod creditum, cernetur, hęc autem perdurabit in ęternum. Deus enim charitas est, et qui manet in charitate, in Deo manet, et Deus in eo. Perennes igitur perpetuique et uere amici erimus, si inuicem amando ad illum unum amandum, qui prior dilexit nos et animam suam posuit pro nobis, assiduis colloquiis crebraque litterarum uicissitudine alter alterum accenderimus. In calce

Te mitterem. Tu, si dignum opus publica impressione iudicaueris (plurimi enim facio iudicium Tuum), cura, ut imprimatur! Mercedem siquam a Domino pro labore mereor, Tecum partibor. Ius fasque enim est, ut, sicut, qui bene beateque uiuendi disciplinam conscribunt, pręmii aliquid a Deo expectant, ita idem et illi sibi sperent, qui eam publicandam curant. Ista, quę nunc mitto archetypa nostra, postquam impręssorum typis exscripta fuerint, nobis restitue, simul etiam aliquot exemplaria Euangelistarii nostri ad me mitte meque Francisco Lucensi nostro, cui

qui non glorię, sed uirtuti studebant, hoc est quibus curę erat probos, modestos, constantes, pudicos, simplices, iustos, ex omni parte perfectos consumatosque esse magis quam uideri. Non est enim magni animi et ad ęterna tendentis gloriam ab hominibus, sed a Deo quęrere, non statuis, non signis, non titulis delectari, quę fragilia quidem et caduca sunt, sed cęlestia tantum, quorum nullus finis est, concupiscere. (Demetrius) Trecentę et sexaginta statuę Demetrio Phalerio Athenis

sunt, ne dicam stulti, qui eam expetunt gloriam quam hominum conciliat fauor et rursum dissipat inuidia! Profecto nihil firmum esse potest quod humanę tantum opinionis laude celebretur et non sit etiam iudicio comprobatum diuino. Nos igitur solam quę a Deo est gloriam quęrentes (sola enim perennis est et ęterna) dicamus cum Apostolo: Qui gloriatur, in Domino glorietur. 1 Cor 1,31 Non enim, qui se ipsum commendat, ille probatus est, sed quem

10. A 76v/5, ubi Sub terra ad Capitolium; cf. CIL VI 3241* Prope Capitolium
C. IVLIVS CAESAR DEO SOLI
INVICTO ALTARE. 10.1. Vera de deo sensisse uideretur dum et solum et inuictum appellat et eidem altare ponendum curat, nisi ad plurimos pertinere putasset quod uni tribuit.

terra ad Capitolium; cf. CIL VI 3241* Prope Capitolium
C. IVLIVS CAESAR DEO SOLI
INVICTO ALTARE. 10.1. Vera de deo sensisse uideretur dum et solum et inuictum appellat et eidem altare ponendum curat, nisi ad plurimos pertinere putasset quod uni tribuit. 11. Cf.

rusti. quod. Epiro parauer. uehere. D. D. sunto. Filiis si nepo. mihi non fecerint Marcellus Tucidanus ex dam. sunt. cohi. here. D. quae leg. o. esto. 37.1. Integrum sic: Deo optimo maximo. Kalendis Sextilibus. Lucio Manlio et Quinto Torquato consulibus. Sempronius Tucidanus testamentum iure militari, quod ipse facio, legibus abesto. Ob Penum Italia pulsum fundos Baleares senatus populique Romani dono

Cf. Per. 4,65,1; 7-8 Bibentes uero Bacchum clamoribus inuocabant "Hoe Bacche". 38.3. Vide quam profana ueterum religio per uinum insanire et gulę uentrique se se in seruitutem dedere, et hoc putare deo gratum fore quod sobrii cuiusque hominis iudicio reprobatur. Excusatio tamen aliqua prętendi potest his qui Deum uerum pręceptaque eius ignorabant, nostris magis imputabitur ebrietas, quibus ab Apostolo dicitur: (Ad Ephesios V) Nolite

Cf. Plut. Mar., passim 72.4. De manubiis Cimbricis et Teotonicis ędem Honori et Virtuti uictor fecit: discite, Christiani principes, hoste superato non insolescere, sed Deo gratias agere et quod uicistis ei potius quam uestrę uirtuti tribuere. Marius, quum idolatra esset, de hostium spoliis diis suis templum posuit, quod nequaquam fecisset nisi ipsis autoribus se uictoria potitum putasset. Quod ergo ille honori et uirtuti

uicistis ei potius quam uestrę uirtuti tribuere. Marius, quum idolatra esset, de hostium spoliis diis suis templum posuit, quod nequaquam fecisset nisi ipsis autoribus se uictoria potitum putasset. Quod ergo ille honori et uirtuti contulit, deos esse ratus, uos Deo uero reddite, Correxi ex redditte cuius donum est et honor ipse et ipsa uirtus. 72.5. Illud quod in fine apponitur, MVLACIVS ME FECIT, nomen fabri est, a quo arcus ipse se structum

L. M. 79.1. Ita legendum: Et Marti auctori et cęteris diis omnibus immortalibus Vlpianus Martinus pro se suisque liberis ex uoto pecuniam uolens soluit libero munere. 79.2. Hic idolatra arguit illos Christianos qui uero Deo uota soluere negligunt, quum ipse soluat fallacibus diis. Et piis quidem, non impiis, lex pręcipit diuina: (Deuteronomium XXIII) Quum uotum uoueris Domino Deo tuo, non tardabis reddere, quia requiret

idolatra arguit illos Christianos qui uero Deo uota soluere negligunt, quum ipse soluat fallacibus diis. Et piis quidem, non impiis, lex pręcipit diuina: (Deuteronomium XXIII) Quum uotum uoueris Domino Deo tuo, non tardabis reddere, quia requiret illud Dominus Deus tuus, et si moratus fueris, reputabitur tibi in peccatum. Dt 23,21, ubi uoueris uotum Et in

fueris, reputabitur tibi in peccatum. Dt 23,21, ubi uoueris uotum Et in Ecclesiaste est scriptum: (IIII) Siquid uouisti Deo, ne moreris reddere. Displicet enim ei infidelis et stulta promissio. Sed quodcunque uoueris, redde. Multoque melius est, inquit, non uouere quam post uotum promissa non reddere. Ecl 5,3-4,

lectio. Non sunt tamen infelices dicendi illi qui innocentes amittunt liberos. Si enim innocentes et fideles fuerint, corpore exuti ad Deum transmigrant, apud quem ipsis etiam parentibus adipiscendę beatitudinis gratiam et orabunt erga suos grati et exorabunt Deo accepti. 89. A 77/4, ubi Emonię; passim Calpu-; cf. CIL V 379 Ibidem

correxit ET FLAVIALIS PRIMVS OMNIVM HIS HONORI- BVS AB ORDINE DONATVS VOTVM SOLVIT. 98.1. In omni negocio quicquid prospere cesserit ut Deo acceptum referamus, hoc exemplo admonemur. Lucius Cancrius, Clementis libertus, sex uir et Augustalis et Flauialis (dignitatum quibus functus est hęc nomina sunt) uotum diis soluit quod Tudertes ab infestatione cuiusdam latronis, qui uias cum armis insidens

clarum fore quem nobilem non fecerit uirtus. Soli memorantur illi qui memoratu digna gessere, aliorum nomina simul cum corporibus mortua iacent: illa obliuione, hęc terra obruta. Nobis tamen non ideo colenda est uirtus ut posteritati noti simus, sed ut Deo placeamus. 130. Cf. CIL III 2125 Salonis L. IVLIVS. C. F. TRO.

insculptis memorię mandatam. V.2. Sed nos pręmia ista, quę momentanea sunt et tam uulgi quam temporis obnoxia iniurię, contemnentes ad illam tantum totis animi corporisque uiribus capiendam mercedem contendamus quę nobis ab ipso omnium rectore ac dominatore Deo promissa est. Sola enim neque uetustatis sentit situm neque sui status mutationem formidat nec ullum suę felicitatis finem futurum expectat. Eam autem assequemur si, sicut Romani imperatores contra inimicos magno animo dimicabant, ita nos aduersus

Rm 11,36 Semel denique statuendum est, qui Deum habet, eum nullius unquam boni indigere, qui uero Deum non habet, eum habere nihil. Deum autem habent qui iussa eius perficere student atque conantur, cauendo a uitiis uirtutibusque inhęrendo. In Deo enim manent, et Deus in illis, hic per fidem firmam, illic per charitatem perpetuam atque sempiternam. FINIS VI. Salonis postea repertum

maximo. Libes pro libens: quędam enim huiusmodi uocabula subtracto "n" scribebant antiqui. 131.2. Hic Quintus Raonius Diodorus posita Ioui ara siue templo uotum soluerat. Quando autem id egerit, per Idus diem, per consules annum ostendit. Nos autem tunc Deo gratissimum soluimus uotum cum uitę cursum ita ut ipse pręcipit dirigere studemus. 132. Cf. CIL III 2551

Cf. Macr. Somn. Scip. 1,13,9 ( cf. Plot. Enn. 1,9) 133.3. Quod si philosophis diuinę legis ignaris hęc sententia sederit, quanto magis Christianis Deo cui seruiunt id ipsum asserente placere debet? Ait enim: Non occides, Ex 20,13 et si alios occidere uetamur, quanto magis nos ipsos? Longe autem satius est seruitutem,

sacrum perpetuum.‌‌ 137. Cf. CIL III 133* Salonis VIBIVS PIVS DEO SOLI INVIC- TO ARAM DEDICO. VT SIS MIHI PROPICIVS MILITIB. CENTVRIONIBVSQ. MEIS. 137.1. Vibius deo soli aram dedicat. Deo inquit soli inuicto uel quia deus solus superior omnium sit

Salonis VIBIVS PIVS DEO SOLI INVIC- TO ARAM DEDICO. VT SIS MIHI PROPICIVS MILITIB. CENTVRIONIBVSQ. MEIS. 137.1. Vibius deo soli aram dedicat. Deo inquit soli inuicto uel quia deus solus superior omnium sit uel Solem deum putauit quia suo splendore cuncta illustrat, suo calore omnium causa est gignendorum. Primi Ęgyptii (ut Diodorus ait) Solem et Lunam deos putarunt

Salonis VIBIVS PIVS DEO SOLI INVIC- TO ARAM DEDICO. VT SIS MIHI PROPICIVS MILITIB. CENTVRIONIBVSQ. MEIS. 137.1. Vibius deo soli aram dedicat. Deo inquit soli inuicto uel quia deus solus superior omnium sit uel Solem deum putauit quia suo splendore cuncta illustrat, suo calore omnium causa est gignendorum. Primi Ęgyptii (ut Diodorus ait) Solem et Lunam deos putarunt et Solem quidem Osirim,

Bibliographia locorum inventorum

Marulić, Marko (1450-1524) [1496], Venerabili pręsbitero Brachiensi Marco Prodich salutem, versio electronica (, Split), Verborum 155, Ed. Branimir Glavičić Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [marulmarepist14960510].

Božićević Natalis, Frano (1469-1562) [1497], Francisci Natalis Carmina, versio electronica (), 3135 versus, verborum 19055, Ed. Miroslav Marcovich [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [natalisfcarmina].

Dragišić, Juraj; Crijević, Ilija; Karlo Pucić; Frano Galatin (non post 1445-1520; 1463-1520; 1458?-1522; floruit 1499) [1499], Oratio funebris habita pro magnifico et generoso senatore Iunio Georgio patritio Rhagusaeo, versio electronica (), 28 versus, verborum 2459, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; poesis - epigramma; prosa oratio - oratio] [word count] [dragisicjoratio].

Dragišić, Juraj (ante 1445 – 1520) [1499], De natura angelica, libri principium, versio electronica (), 1777 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - tractatus] [word count] [dragisicjang].

Bunić, Jakov; Caluus, Hieronymus; Gučetić, Ivan; Hieronymus; And.; Severitan, Ivan Polikarp (1469-1534; c. 1526; 1451-1502; c. 1526; 1472 - c. 1526) [1502], Carmina minora ex libro De vita et gestis Christi, versio electronica (), 360 versus, 4279 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma; poesis - sapphicum; prosa - epistula] [word count] [aavvcarminavgc].

Marulić, Marko (1450-1524) [1502], Reuerendo in Christo pręsbitero Iacobo Grasolario, versio electronica (, Split), Verborum 792, Ed. Branimir Glavičić Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [marulmarepist15020303].

Marulić, Marko (1450-1524) [1502], Reuerendo in Christo Domino Iacobo Grassolario, versio electronica (, Split), Verborum 155, Ed. Branimir Glavičić Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [marulmarepist1502x].

Marulić, Marko (1450-1524) [1503], In epigrammata priscorum commentarius (), Verborum 25316, Ed. Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - commentarius] [word count] [marulmarinepigr].

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report