Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: aliis Your search found 2889 occurrences
First 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 2294-2333:2294. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 99 | Paragraph | Section] terris exceperit ignes.
2295. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 159 | Paragraph | Section] vel parjete. Pendeat ipso
2296. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 219 | Paragraph | Section] concurrere in axe.
2297. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 229 | Paragraph | Section] jubet massasque auri dissolvit et aeris.
2298. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 251 | Paragraph | Section] nigrantis semina nubis,
2299. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 269 | Paragraph | Section] aequo contendant incita cursu,
2300. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 293 | Paragraph | Section] magis atque magis. Jamque omnibus unam
2301. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 297 | Paragraph | Section] 63
, quae perspicuo, quae corpora opaco
2302. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] 12 Cometae etiam circa Solem gyrant, sed dum planetarum orbitae per angustum coeli spatium moventur, quod zodiaci fascia occupat, ipsi habent directiones motuum varias ita, ut aliae orbitae sint etiam aliis perpendiculares, immo et oppositae motuum directiones habeantur. Ac dum planetae gyrant in orbibus fere circularibus, illi moventur in ellipsibus admodum oblongis ita, ut in maxima a Sole distantia, quod aphelium dicitur, plurimis vicibus magis distent quam in minima, quae appellatur
2303. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] exiguam curvaturam habet. Et idcirco multi astronomi crediderant ipsos ferri in recta linea, vel immanibus circulis quorum omnis pars nobis conspicua assumi potest pro recta. Et ex hac suppositione Cassinus futura aliquot cometarum loca cum successu praedixerat. Sed eam hypothesim evertit motus aliis temporibus admodum curvilineus, quod accidit circa perihelia. Et ea, quae hic primo loco proponuntur, pertinent ad cometas, qui apparent, dum descendunt ad perihelia, caudati, et primo quidem fere rectilinei, tum sinuati et curvi ac quotidie magis lucidi et fumantes magis, donec ad Solem
2304. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] computatis et editis Clerautius, D'Alembertus et Eulerus. Et Clerautius quidem novam suarum editionem parat, in qua post correctiones nonnullas, quas adhibuit, omnino credit errores nunquam ultra unum minutum progressuros, uti ex ipso accepi. Bradlejus quoque eandem exactitudinem invenit in aliis tabulis ex theoria computatis et per observationes correctis. Ubi omnes illae positiones horum trium corporum et orbitae lunaris eodem deveniunt, inaequalitatum ordo idem regreditur, quod quidem non accurate, sed proxime accidit post lunationes 223, post annos 18 et
2305. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] patebit, nihil mutandum censui, sed monendum tantummodo in adnotationibus rem jam aliter se habere. Porro duplex est ratio discriminis in duratione phaenomeni observati e diversis Terrae locis: prima quidem diversa apparens via Veneris per discum Solis. Nam ea apparebit aliis locis propior centro et idcirco longior, aliis remotior ab ipso et brevior. Secunda vero est diversa celeritas motus diurni partium Terrae, quarum etiam, quae sunt hinc et inde a polo, habent directiones oppositas. Porro lentior debet apparere motus Veneris in Sole illi, qui motum aliquem
2306. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] tantummodo in adnotationibus rem jam aliter se habere. Porro duplex est ratio discriminis in duratione phaenomeni observati e diversis Terrae locis: prima quidem diversa apparens via Veneris per discum Solis. Nam ea apparebit aliis locis propior centro et idcirco longior, aliis remotior ab ipso et brevior. Secunda vero est diversa celeritas motus diurni partium Terrae, quarum etiam, quae sunt hinc et inde a polo, habent directiones oppositas. Porro lentior debet apparere motus Veneris in Sole illi, qui motum aliquem habeat conformem motui Veneris quam illi, qui
2307. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] Nimirum singula phaenomena eclipseos lunaris eodem modo fere accuratissime eodem momento temporis apparent spectatoribus omnibus constitutis in toto eo hemisphaerio terrestri, cui Luna est conspicua. At in Solis eclipsi eodem momento temporis alii spectatores longe aliud vident. Quin immo aliis eodem momento temporis Sol latet totus, aliis totus cernitur sine ulla eclipsi, ut diximus adn. 3 (lib. II). Ratio discriminis est manifesta. Quia nimirum eclipsis Lunae est defectus luminis in ipsa Luna immersa in conum umbrosum Terrae. Quem idcirco omnes simul
2308. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] eodem modo fere accuratissime eodem momento temporis apparent spectatoribus omnibus constitutis in toto eo hemisphaerio terrestri, cui Luna est conspicua. At in Solis eclipsi eodem momento temporis alii spectatores longe aliud vident. Quin immo aliis eodem momento temporis Sol latet totus, aliis totus cernitur sine ulla eclipsi, ut diximus adn. 3 (lib. II). Ratio discriminis est manifesta. Quia nimirum eclipsis Lunae est defectus luminis in ipsa Luna immersa in conum umbrosum Terrae. Quem idcirco omnes simul vident, qui Lunam vident. At eclipsis Solis est
2309. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] plures cito admodum transit margo umbrae. Sunt autem multae ejusmodi maculae in Luna, quae ope telescopii admodum distinctae apparent, sive sint particulae quaedam ejus superficiei obscuriores sive lucidiores. Nam utrumque genus macularum nomine denotatur. Hae maculae aliis nominibus appellatae sunt ab Hevelio, aliis a Riciolio. Sed hujus nomina jam passim ab astronomis adhibentur. Quae fere omnia desumpta sunt ab hominibus, qui doctrinae fama innotuerunt vel apud veteres, ut Plato, Aristoteles, Aristarchus, vel apud recentiores, ut Copernicus, Tycho,
2310. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] Sunt autem multae ejusmodi maculae in Luna, quae ope telescopii admodum distinctae apparent, sive sint particulae quaedam ejus superficiei obscuriores sive lucidiores. Nam utrumque genus macularum nomine denotatur. Hae maculae aliis nominibus appellatae sunt ab Hevelio, aliis a Riciolio. Sed hujus nomina jam passim ab astronomis adhibentur. Quae fere omnia desumpta sunt ab hominibus, qui doctrinae fama innotuerunt vel apud veteres, ut Plato, Aristoteles, Aristarchus, vel apud recentiores, ut Copernicus, Tycho, Galileus. Ampliores maculas ipse appellavit maria,
2311. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] perquam exiguam, progreditur quidem, sed mutata itidem directione itineris ita, ut alii e radiis
2312. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] auris, quia superiore libro ostentum est lumen, quo Luna adhuc cernitur in umbra ipsa, esse lumen refractum in atmosphaera terrestri. Ac additur et fila retexat ad indicandam Newtonianam luminis theoriam, in qua lux plena, ut infra videbimus, componitur e diversis coloratis filis, quae, ubi ab aliis separantur, suum singula colorem exhibent, omnia vero simul unita album efficiunt. Porro jure Newtonus ipse hic invocatur, a cujus immortali theoria repetuntur rationes hujus phaenomeni. Illud autem Tu decus Angligenum atque humanae gloria gentis, quod ante hosce
2313. Bošković, Ruđer. De solis ac lunae defectibus,... [page 321 | Paragraph | Section] unquam periodus accurata haberi potest.
4 Newtonus itidem omnium primus veram cometarum theoriam deprehendit, et ab
ejus generali gravitate desumitur methodus ab ipso tradita et ab aliis tantummodo
expolita computandi orbitas ex tribus observationibus, qua Hallejus est usus in
suis calculis.
De cometarum orbitis admodum oblongis et recessu aphelio ac regressu et caudis
et crinibus egimus lib. I. adn. 29. **
pendet tota naturalium colorum theoria, quae in communibus physicae institutionibus vel prorsus omittitur vel vix attingitur.
Radius luminis, ut infra videbimus, dum progreditur, acquirit binas dispositiones contrarias, quas mutat per vices post certa intervalla, quae pro aliis coloratis filis in iisdem circumstantiis et in aliis circumstantiis pro eodem etiam colorato filo diversa sunt. Et si is radius adveniat ad novi medii superficiem cum altera
ex iis dispositionibus, facilius reflectitur, si autem cum altera, facilius transmittitur ingrediens hoc novum medium.
physicae institutionibus vel prorsus omittitur vel vix attingitur.
Radius luminis, ut infra videbimus, dum progreditur, acquirit binas dispositiones contrarias, quas mutat per vices post certa intervalla, quae pro aliis coloratis filis in iisdem circumstantiis et in aliis circumstantiis pro eodem etiam colorato filo diversa sunt. Et si is radius adveniat ad novi medii superficiem cum altera
ex iis dispositionibus, facilius reflectitur, si autem cum altera, facilius transmittitur ingrediens hoc novum medium. Ea omnia hic attigi.
omnium physicorum, qui ipsum praecesserunt. In
iis autem quamplurima et ad geometriam et ad analysim pertinentia continentur, ut
inter caetera fundamentum totius calculi directi et inversi fluxionum, sive calculi
differentialis et integralis. Mirum autem, quam multa alia habeantur in tot aliis ejus
opusculis, in arithmetica universali, in enumeratione curvarum secundi generis,
in tractatu de quadratura curvarum et aliis, quae simul collecta prodierunt Lausannae*
ut
inter caetera fundamentum totius calculi directi et inversi fluxionum, sive calculi
differentialis et integralis. Mirum autem, quam multa alia habeantur in tot aliis ejus
opusculis, in arithmetica universali, in enumeratione curvarum secundi generis,
in tractatu de quadratura curvarum et aliis, quae simul collecta prodierunt Lausannae*
agit, esset diversa, ob diversam
nimirum ipsarum molem et diversum textum punctorum eas componentium (nam
vis in totam particulam pendet a vi in singula puncta et colligitur ex summa hujusmodi virium, quae pro varia distantia, positione et numero eorundem punctorum
varia esse debet), alius in aliis particulis generaretur motus novus componendus
cum priore adeoque alia in aliis mutatio directionis motus compositi.
(23)* Hic non definio, utra sit discriminis causa. Verum in secunda parte meae disertationis de lumine puto me demonstrasse id non pendere a sola diversa
eas componentium (nam
vis in totam particulam pendet a vi in singula puncta et colligitur ex summa hujusmodi virium, quae pro varia distantia, positione et numero eorundem punctorum
varia esse debet), alius in aliis particulis generaretur motus novus componendus
cum priore adeoque alia in aliis mutatio directionis motus compositi.
(23)* Hic non definio, utra sit discriminis causa. Verum in secunda parte meae disertationis de lumine puto me demonstrasse id non pendere a sola diversa celeritate,
sed et illud facile demonstratur velocitatem post quamvis diversam
33 In hujusmodi spectro colores primigenii non sunt satis separati. Nam fila singulorum colorum pertinentia ad omnia puncta disci solaris efformant imaginem Solis
circularem, et hi circuli commiscentur alii aliis superpositi. Separatio accurata
habebitur utique solum in iis lateribus rectilineis, quae circulos omnes contingunt.
Sed ibi tenuissimum est lumen et sensum effugit, cum eo adveniant singula tantummodo fila pertinentia ad punctum extremum hinc et inde solaris disci. In ipsis
extremis
spectrum. Sed hae imagines sunt
totidem veluti puncta, quot filorum species. Habetur igitur et intensitas luminis,
collectis a lente singularum imaginum filis omnibus homogeneis in spatiolum perquam exiguum, et separatio filorum heterogeneorum facta a prismate, quod alias
imagines ab aliis removet. Pro spectro lato oritur tenuis velut funiculus distinctus
coloribus admodum vividis et satis puris.
35 Post hujusmodi accuratiorem separationem habentur jam colores
quorum objectivum vitrum constaret binis
meniscis aquam includentibus, quod successum non habuit. (Après la découverte
de Dolond (sic!) dont je vais parler, Euler a donné des Ouvrages excellens sur ce
nouveau sujet). Dollondus longe majore successu aliquanto posterius invenit illud,
in aliis substantiis aliam esse, paribus omnibus caeteris, illam distractionem extremorum colorum ita, ut in quibusdam vitris sit major quam in aliis in ratione 3 ad 2.
Et ex iis vitris construxit bina objectiva vitra alterum cavum, alterum convexum et
curvaturae majoris. Quae simul conjuncta radios
dont je vais parler, Euler a donné des Ouvrages excellens sur ce
nouveau sujet). Dollondus longe majore successu aliquanto posterius invenit illud,
in aliis substantiis aliam esse, paribus omnibus caeteris, illam distractionem extremorum colorum ita, ut in quibusdam vitris sit major quam in aliis in ratione 3 ad 2.
Et ex iis vitris construxit bina objectiva vitra alterum cavum, alterum convexum et
curvaturae majoris. Quae simul conjuncta radios omnium colorum colligunt in unicum punctum.
rationem sinuum, multo minor. Sed
tamen aliquis numerus adveniet in illa mutatione celeri. Et tum vires in iisdem
distantiis erunt diversae pro diversis particulis, et in regressu ejusdem particulae
reflexae vires erunt diversae ab iis, quas ea habuit in accessu. Quod inducet
refractionem in aliis particulis aliam et reflexionis angulum diversum ab angulo
incidentiae adeoque dispersionem irregularem.
Haec fusius exposui in mea physicae naturalis theoria Viennae impressa.
provenit ex eo, quod radii magis
refrangibiles moveantur lentius adeoque, licet aequalibus intervallis temporis succedant sibi invicem binae dispositiones contrariae in omnibus radiis, tamen minora sint intervalla loci in magis refrangibilibus; vel provenit etiam ex eo, quod ipsa
dispositio in aliis mutetur breviore tempore quam in aliis. Puto demonstrari posse
ex ipsis legibus a Newtono definitis rem a solo celeritatis discrimine non pendere.
Porro discrimen hoc intervalli inter binas dispositiones, quod in colore rubeo et
violaceo est ingens, in diversis filis ejusdem coloris est
moveantur lentius adeoque, licet aequalibus intervallis temporis succedant sibi invicem binae dispositiones contrariae in omnibus radiis, tamen minora sint intervalla loci in magis refrangibilibus; vel provenit etiam ex eo, quod ipsa
dispositio in aliis mutetur breviore tempore quam in aliis. Puto demonstrari posse
ex ipsis legibus a Newtono definitis rem a solo celeritatis discrimine non pendere.
Porro discrimen hoc intervalli inter binas dispositiones, quod in colore rubeo et
violaceo est ingens, in diversis filis ejusdem coloris est itidem aliquod, licet sit
exiguum.
58 Proponitur illud, quod accidit, ubi adveniat ad illa vitra non filum tenue coloris
puri, sed amplus radius. Quod facile fit, si nimirum fila ejusdem coloris, quae per
prisma separata ab aliis et per lentem unita invicem in spatium tenue ac transmissa per foramellum excipiantur iis vitris in aliqua distantia ab eodem, in qua post
decussationem satis jam separata sunt. In eo casu si accipiantur deinde super
charta munda posita ultra vitra radii transmissi per ipsa vitra,
discrimen inter diversa fila ejusdem coloris sit exiguum, idem erit
pro omnibus numerus intervallorum in eo tractu, nimirum vel pro omnibus par, et
transmittentur omnia, vel pro omnibus impar, et omnia reflectentur. Sed cum fila
colorum distantium a se invicem habeant discrimen multo majus, pro aliis habebitur numerus intervallorum par, pro aliis impar. Et idcirco habebitur divisio colorum aliis transmissis et aliis reflexis.
62 Hic jam habetur id, quod initio innuimus,
exiguum, idem erit
pro omnibus numerus intervallorum in eo tractu, nimirum vel pro omnibus par, et
transmittentur omnia, vel pro omnibus impar, et omnia reflectentur. Sed cum fila
colorum distantium a se invicem habeant discrimen multo majus, pro aliis habebitur numerus intervallorum par, pro aliis impar. Et idcirco habebitur divisio colorum aliis transmissis et aliis reflexis.
62 Hic jam habetur id, quod initio innuimus, nimirum posse computari, et a Newtono
computatam
in eo tractu, nimirum vel pro omnibus par, et
transmittentur omnia, vel pro omnibus impar, et omnia reflectentur. Sed cum fila
colorum distantium a se invicem habeant discrimen multo majus, pro aliis habebitur numerus intervallorum par, pro aliis impar. Et idcirco habebitur divisio colorum aliis transmissis et aliis reflexis.
62 Hic jam habetur id, quod initio innuimus, nimirum posse computari, et a Newtono
computatam esse ex intervallis determinatis et speciem et
vel pro omnibus par, et
transmittentur omnia, vel pro omnibus impar, et omnia reflectentur. Sed cum fila
colorum distantium a se invicem habeant discrimen multo majus, pro aliis habebitur numerus intervallorum par, pro aliis impar. Et idcirco habebitur divisio colorum aliis transmissis et aliis reflexis.
62 Hic jam habetur id, quod initio innuimus, nimirum posse computari, et a Newtono
computatam esse ex intervallis determinatis et speciem et quantitatem coloris tum
ob descensum aquae, quae efformat in fundo bullae guttam perpetuo
crescentem, donec eadem bulla demum disrumpatur. In hac autem bulla videre
est series colorum nascentes in summo vertice, ubi cutis est tenuissima, et prout
determinatae tenuitatis cujuslibet locus descendit, descendentes itidem, aliis exortis in vertice, qui majori tenuitati debentur. Ibidem autem observatur et illud,
quod theoria requirit, orbem, qui per reflexionem factam in parte superficiei citeriore exhibet unum colorem, dum continuatur ad partem ulteriorem, quae transpicitur intra globum et ex qua radii ad oculum
ob
causam apposui illud fors dicens Sic fors et tenues fucantur saepe capilli.
67 Alterum genus colorum variabilium est illud, quod apparet in collo columbae, in
cauda pavonis et aliis pluribus corporibus, quae pro varia sui positione ad oculum
diversos in eadem sui parte colores exhibent, dum alia corpora permanenter eundem semper colorem servant. Id vero pendet a mole et textu particularum. Si
adsit lamella tenuis, vacua vel constans materia minus densa vel pinguis
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.